witokrzyskie Centrum Onkologii

Zakad Rehabilitacji

INFORMATOR DLA
KOBIET PO AMPUTACJI
PIERSI

Opracowanie
Anna Opuchlik

Spis treci
Przedmowa..2
Wstp ..3
I. Zalecenia postpowania.....4
II. Automasa.10
III. Usprawnianie ruchowe..17
IV. Inne praktyczne porady.28
V. Wykaz Klubw Amazonek i filii z terenu
wojewdztwa witokrzyskiego...33
Literatura.....37

PRZEDMOWA
Leczenie raka piersi niesie za sob powikania,
ktre mog wpyn na upoledzenie sprawnoci
i pogorszenie stanu psychicznego pacjentek.
W ramach integracji opieki nad chorymi
w
witokrzyskim
Centrum
Onkologii
wprowadzono do praktyki klinicznej program
profilaktyki i zwalczania niepenosprawnoci
chorych po leczeniu chirurgicznym raka piersi.
Informator jest przydatn pozycj uatwiajc
kobietom przygotowanie si do odpowiedniego
postpowania po operacji. Broszura zachca
rwnie do prowadzenia w warunkach
domowych wicze ruchowych uatwiajcych
powrt do sprawnoci.

Dr nauk med. Stanisaw Gd

WSTP
Zachorowalno i umieralno w Polsce na
nowotwory zoliwe piersi jest niepokojco
wysoka i stanowi powany problem spoeczny.
Jedn z metod leczenia zoliwego raka piersi
jest zabieg operacyjny polegajcy najczciej na
usuniciu gruczou piersiowego wraz z wzami
chonnymi dou pachowego po stronie
amputowanej piersi. Zabiegi chirurgiczne mog
by przyczyn powika wczesnych i pnych.
Utrzymanie wysokiej jakoci ycia u kobiet po
mastektomii w duej mierze zaley od
odpowiednio wczenie wdroonego programu
rehabilitacji.
Systematyczne
wykonywanie
wicze ruchowych i przestrzeganie zasad
postpowania w czynnociach dnia stanowi
podstaw do osignicia penej sprawnoci
fizycznej i rwnowagi psychicznej. Poradnik
obejmuje etap usprawniania w okresie
szpitalnym i wczesnym poszpitalnym .

I.

ZALECENIA
POSTPOWANIA

Koczyna grna po stronie odjtej piersi

powinna by objta szczegln ochron przed
nadmiernym wysikiem i mechanicznymi
urazami ze wzgldu na ryzyko wystpienia
obrzku limfatycznego. Usprawnianie nie
powinno ogranicza si wycznie do wicze
ruchowych. Musi ono zawiera specjalne
postpowanie stanowice, obok automasau,
wany czynnik profilaktyki przeciwobrzkowej.
Przedstawione poniej zalecenia obowizuj nie
tylko we wczesnym okresie pooperacyjnym;
naley si do nich dostosowa przez okres caego
ycia.

1. Pozycja uoeniowa koczyny grnej po

stronie
operowanej
powinna
by
stosowana w czasie wypoczynku i snu.
(rys.1.)

Rys.1.
Pozycje
uoeniowe
w
wypoczynku (na podst.: K. A. Mika)

czasie

Taka pozycja
uoeniowa zapewnia
swobodny odpyw chonki i jest jednym
z
elementw
profilaktyki
przeciwobrzkowej. Nie naley zapomina
o stosowaniu w trakcie czstych przerw,
zarwno w pracy jak i w codziennych
czynnociach,
wysokiego
czynnego
unoszenia koczyny.
2. W pracy i w domu
Unika skalecze, przecie oparze
5

i nadmiernego chodu.
2.1 Ostronie obchodzi si z noem
kuchennym.
2.2

Zachowywa
ostrono
przy
szyciu
(uywa
naparstka).
2.3 Unika
zbyt
dugiego
zmywania i prania.
2.4 Podczas
korzystania
z
pieca lub piekarnika uywa
rkawic ochronnych.
2.5 Nie naley my okien nie ochronion
rk.
2.6 Nie nosi cikich toreb z zakupami.
2.7 Uwaa przy pracy z rozgrzanym
elazkiem.
2.8 Nie nosi zegarka i biuterii na
koczynie po stronie operowanej
piersi.
2.9 Podczas prac domowych zaleca si
uywanie rkawiczek gumowych.
2.10 Praca
biurowa
(komputer, maszyna do
pisania) oraz zajcia
zwizane z dugotrwa
prac
manualn
(krawiectwo, szydekowanie itp.).
6

Unika dugotrwaej pracy w pozycji z

mocno zgitym stawem okciowym,
hamujcej swobodny przepyw chonki.
Zaleca si stosowanie w w/w pracy
czstych przerw z unoszeniem w gr
koczyny i jej wstrzsaniem. Wskazane
jest rwnie stosowanie w obrbie
koczyny specjalnych
mankietw
uciskowych
dobranych
przez
fizjoterapeut i dostosowanych do
rozmiaru obrzku limfatycznego.
3. Ubieranie si.
3.1 Zaleca
si
dobr
odziey nie uciskajcej .
Biustonosz nie moe wywiera ucisku na
bark i klatk piersiow. W przypadku
znacznego obrzku klatki piersiowej
i koczyny naley uywa lekkich
protez.
3.2 Unika noszenia torebki na ramieniu
strony operowanej.
4. Higiena i pielgnacja ciaa.
4.1 Przy pielgnacji paznokci nie
wycina skrek i zachowa
ostrono przy piowaniu paznokci.
4.2 Nie uywa
podraniajcych
i alergicznych kosmetykw.
7

4.3 Nie
korzysta
z sauny.
4.4 Nie opala si.
4.5 Nie stosowa masau
klasycznego
koczyny
strony
operowanej.
5. U fryzjera.
Podczas obcinania i suszenia wosw
naley uwaa na barki i ramiona.
6. W ogrodzie.
Unika skalecze (kolce rolin, sprzt
ogrodniczy).
7. Hodowla zwierzt.
Bezwzgldnie uwaa na ugryzienia lub
podrapania przez zwierzta.
8. Uprawianie sportu.
8.1 Nie wysila nadmiernie organizmu.
8.2 Wystrzega si odmroe (sporty
zimowe).
8.3 Uwaa na ewentualne obraenia
ciaa. Zaleca si spokojne pywanie
jako korzystne uzupenienie terapii
pooperacyjnej.
9. Odywianie si.
9.1 Urozmaica poywienie (warzywa,
wiee owoce, mae iloci misa).
9.2 Ograniczy spoycie soli kuchennej.
10. W cigu dnia.
8

10.1 Wykonywa zalecane wiczenia

gimnastyczne
w
gorsecie
protetycznym wraz z protez piersi
(zalecenie bezwzgldne). Stosowa
krtkie serie: 3 razy dziennie po 10
15 minut.
10.2 Naley
wykonywa
automasa
koczyny: 1-2 raz dziennie przez 10
minut (rano i wieczorem).
11. Przygotowanie do snu.
Koczyn naley wysoko uoy lub
zastosowa specjalny nocny mankiet
uciskowy, zlecony przez lekarza lub
fizjoterapeut.
12. W rodkach komunikacji.
Unika trzymania si za uchwyty
(w autobusie, metrze, pocigu itp.)
koczyn strony operowanej.
13. Podczas urlopu.
Unika miejsc z du iloci insektw
(zwaszcza okolic jezior).
14. U lekarza.
14.1 Nie mierzy cinienia na koczynie.
14.2 Wystrzega si zastrzykw w okolic
koczyny strony operowanej.
14.3 Nie pobiera krwi z koczyny.

14.4 Nie stosowa akupunktury ani innych

zabiegw zwizanych z medycyn
niekonwencjonaln.
15. Niezwocznie
skontaktowa
si
z lekarzem w przypadku, gdy zaobserwuje
si stan zapalny skry i naczy koczyny
tzw. r (gorczka, dreszcze, wyrane
zaczerwienienie skry i obrzk) lub
w przypadku narastania objaww obrzku
limfatycznego.

II. AUTOMASA
11.. Z
Zaassaaddyy aauuttoom
maassaauu
Po radykalnej operacji raka piersi w wyniku
usunicia wzw chonnych dou pachowego
i jego okolicy mog wystpi trudnoci
z prawidowym
odpywem
chonki
z koczyny grnej. Leczenie uzupeniajce, do
ktrego naley radioterapia moe zwikszy
ryzyko wystpienia obrzku limfatycznego.
Automasa jest to masa koczyny i klatki
piersiowej
wykonywany
przez
sam
pacjentk. Wykorzystuje si w nim elementy
technik masau limfatycznego i klasycznego.
Naley go wykonywa 1-2 x dziennie, rano
i wieczorem przez ok. 10 min, a niezbdnymi
pomocami
s:
specjalny
klin
10

przeciwobrzkowy oraz oliwka lub zasypka

talk.
Celem automasau jest usprawnianie
odpywu chonki i zapobieganie
tworzeniu si obrzkw limfatycznych.
Wszystkie
ruchy
wykonuje
si
w kierunku
dorodkowym,
kad
technik koczc na tuowiu.
Masa nie powinien przynosi blu,
naley wykonywa go w sposb
delikatny i powierzchowny.
Przed rozpoczciem naley umy rce
i koczyn, ktra bdzie masowana,
oraz zdj biuteri z obu rk
Koczyn naley uoy na klinie, oraz
wykona par krtkich wicze w
obrbie staww rki (patrz rozdzia III)
oraz 1 2 wicze oddechowych
Kady chwyt masau powinien by
powtrzony 5 6 razy.
Przy wykonywaniu technik masau
naley omija okolic blizny i miejsc
napromienianych.
Poprawne wykonanie technik i zachowanie
odpowiedniej kolejnoci ruchw jest niezbdnym
warunkiem
poprawnego
przeprowadzenia
automasau.

11

22.. O
Oppiiss tteecchhnniikk
gaskanie wykonywa ca doni,
uoon pasko na koczynie; ruch bez
nacisku, miarowy,
wyciskanie chwyt obrczkowy uj
koczyn pomidzy kciuk i pozostae
palce i delikatnie, miarowo naciskajc
przesuwa w kierunku barku,
ugniatanie chwyt obrczkowy - uj
koczyn pomidzy kciuk i pozostae
palce, delikatnie i miarowo przesuwa w
kierunku barku ugniatajc ruchami
pulsujcymi . Ruch ugniatania skada si
z 3 faz: delikatnego nacisku, przesunicia
skry i rozlunienia chwytu,
rozcieranie

chwyt
wykonywa
opuszkami palcw, zakrelajc koa
w kierunku do barku z delikatnym
naciskiem do siebie,
oklepywanie szybkie i krtkie ruchy
kocami palcw zblione do uderzenia
miotek.

12

33.. A
Auuttoom
maassaa ssaam
mooddzziieellnnee w
wyykkoonnaanniiee
w
w ddoom
muu
Opisane w punkcie 2 techniki masau naley
stosowa w nastpujcej kolejnoci (fot.1-10):
1. Przyj wygodn pozycj uoeniow
2. Gaskanie barku i tuowia ruch rozpocz
od
d. ramienia (a nie od doni!)
prowadzc go:
od strony wewntrznej ramienia,
przez klatk piersiow nad blizn
do przeciwnego barku,
od strony zewntrznej ramienia,
przez bark do opatki,
od spodu ramienia, przez d
pachowy i bok klatki piersiowej
do pachwiny.
3. Gaskanie rki:
a) prostymi palcami wszystkie palce
rwnoczenie,
b) kady palec z osobna,
c) kostkami zgitych palcw po
rdrczu.

13

4. Gaskanie caej koczyny i tuowia,

prowadzc w 3 kierunkach:
przez klatk piersiow do
przeciwnego barku,
przez bark do opatki,
przez d pachowy do
pachwiny.
5. Wyciskanie ruchem obrczkowym od
nadgarstka do barku koczc gaskaniem
na tuowiu w 3 w/w kierunkach.
6. Ugniatanie ruchem pulsujcym od
nadgarstka do barku koczc gaskaniem
na tuowiu w 3 w/w kierunkach.
7. Rozcieranie ruchem kolistym keczka
od palcw do barku koczc gaskaniem
na tuowiu w 3 w/w kierunkach.
8. Oklepywanie ruchem miotekowym
wykonywa tylko od spodu koczyny
grnej, od nadgarstka do ramienia
z pominiciem dou pachowego.
9. Gaskanie caej koczyny jak w punkcie 4.
10. Wstrzsanie

wznos
koczyny
i energiczne potrzsanie ca koczyn
grn.
Fot.1-10. Automasa koczyny grnej.

14

1. Uoenie koczyny na klinie.

2. Gaskanie barku.

3. Gaskanie rki
a) prostymi palcami, wszystkie
palce rwnoczenie.

3. Gaskanie rki
b) kady palec z osobna.

3. Gaskanie rki
c) kostkami zgitych palcw po
rdrczu.

4.

Gaskanie caej
koczyny.

15

5.

Wyciskanie-gaskanie
ruchem obrczkowym.

6.

Ugniatanie ruch
pulsujcy.

7.

Rozcieranie-ruch
kolisty.

8.

Oklepywanie-ruch
miotekowy.

9.

Gaskanie caej
koczyny.

10. Wstrzsanie caej

koczyny.

16

III USPRAWNIANIE RUCHOWE

Celem wicze jest: poprawa zakresw
ruchomoci w stawach koczyny, siy
miniowej koczyny i pasa barkowego,
zapobieganie
wytwarzaniu
si
obrzku
limfatycznego, oraz profilaktyka wad postawy.
wiczenia ruchowe stwarzaj dobre warunki do
zapewnienia elastycznoci struktur stawowych
i miniowych obrczy barkowej i koczyny
grnej. Stanowi wany czynnik wpywajcy na
popraw krenia krwi i limfy, zmniejszajc ich
zaleganie w obrbie koczyny. Nie mona
pomin roli
wicze oddechowych, ktre
ksztatujc
klatk
piersiow
poprawiaj
elastyczno blizny oraz stymuluj przepyw
pynw w koczynie.
11--33 ddoobbaa ppoo zzaabbiieegguu
Wane!
Po kadym wiczeniu naley delikatnie
wstrzsn (ok.5 sek.) koczyn grn po stronie
operowanej piersi. Kade z poniszych wicze
wykonujemy do granicy blu i powtarzamy
rednio 3-4 razy dziennie w krtkich seriach (po
ok. 10 - 15 min). Unika gwatownych
i szarpanych ruchw!
17

Pozycja wyjciowa: leenie na plecach,

koczyna po stronie blizny uoona na klinie
przeciwobrzkowym, nogi ugite.
Ruchy:
1. zaciskanie doni w pi (mona
zastosowa gbk lub mikk pieczk)
x 30 powtrze

2. palce doni rozstawi szeroko i zczy

razem x 30 powtrze

3. ruchy pianisty x 30 powtrze

18

4. ruchy okrne w nadgarstku

x 10 w prawo i x 10 w lewo.

5. zgicie i wyprost w stawie okciowym

(dobark i doklin) x 15 powtrze

6. jedna do uoona na brzuchu, druga na

klatce piersiowej;
wdech przez nos uwypuklenie klatki
piersiowej i wcignicie brzucha,
wydech przez usta rozlunienie,
x 4-5 powtrze

19

7. jedna do na brzuchu, druga na klatce

piersiowej;
wdech przez nos uwypuklenie brzucha,
wydech przez usta rozlunienie,
x 4-5 powtrze

8. ramiona wyprostowane w stawach

okciowych,
koczyna
strony
nie
operowanej podtrzymuje rk strony
operowanej i wspomaga ruch wznosu nad
gow, x 10 powtrze

20

9. j. w. ale bez wspomagania ruchu przez

koczyn strony nie operowanej

10. poz. wyjciowa: siad na ku, koczyny

grne swobodnie wzdu tuowia,
ruch: cigania opatek

Gaskanie koczyny, wstrzsanie i pogbione

oddechy.

21

44--66 ddoobbaa ppoo zzaabbiieegguu

Pozycja wyjciowa: siad na taborecie lub
brzegu ka z oparciem stp o podoe
Ruchy:
1.unoszenie barkw do gry wdech,
rozlunienie wydech, x 6-8 powtrze

2. rce na kolanach trzymaj kijek, wznosy

obu koczyn ponad gow x 10 powtrze

3. donie obejmuj koce kijka, ruch bokiem

w gr koczyny x 10 powtrze

22

4. w doniach kijek za tuowiem, przesun

kijek po tuowiu do opatek, cign
opatki i wytrzyma 3 sek. ; powrt do poz.
wyjciowej x 6-8 powtrze

5. krenia ramionami w przd x 6 i w ty

x 6 powtrze

6. donie na karku, wdech cign

okcie do tyu; wydech okcie w przd

23

7. ramiona w bok, obejmowanie tuowia z

przodu i trzykrotnie odrzuci
wyprostowane ramiona w ty
x 10 powtrze

Gaskanie i wstrzsanie koczyny.

24

77--1100 ddoobbaa ppoo zzaabbiieegguu

Pozycje do wicze: siad na taborecie,
stojca, leca tyem i bokiem
Ruchy:
1. stojc w lekkim rozkroku, ramiona w bok,
skrzyowanie koczyn na plecach na
wysokoci opatek (zapinanie stanika)
x 10 powtrze

2. siedzc lub stojc, koczyna usprawniana

w grze nad gow trzyma gbk lub
pieczk; po 20-30 ruchach ciskania
przeoy j do drugiej rki i powtrzy to
samo

25

3. siedzc lub stojc, koczyna strony

operowanej w bok, druga rka na
biodrze;
wdech nosem z jednoczesnym wznosem
bokiem koczyny usprawnianej i skonem
tuowia w bok
wydech powrt do poz. wyjciowej
x 6-8 powtrze

4. leenie na plecach, rce wzdu tuowia, w

jednej doni gbka; przeniesienie (jak
najbliej podogi) bokiem w gr obu
koczyn grnych, przeoenie nad gow
gbki do drugiej rki - powrt t sam
drog do pozycji wyjciowej
x 10 powtrze

26

5. leenie na boku tuowia strony nie

operowanej, unoszenie rki usprawnianej
bokiem w gr; x 10 powtrze

6. leenie j. w., zgicie koczyny w stawie

okciowym i uoenie doni raz na karku, raz
na poladku; x 10 powtrze

7. leenie na plecach, kolano lewe do klatki

piersiowej wdech; powrt do poz.
wyjciowej wydech, x 4 powtrzenia;
t. s. kolano prawe x 4 powtrzenia

27

IV. INNE PRAKTYCZNE PORADY

Naley pamita, e uzyskanie penej sprawnoci
koczyny uzalenione jest
m.in. od
systematycznego
stosowania
wicze
ruchowych. Wczesna rehabilitacja pooperacyjna
wykonywana w warunkach domowych powinna
by kontynuowana przez okoo 5-8 tygodni
w ambulatorium (Zakady lub Poradnie
Rehabilitacji).W przypadkach powika takich
jak obrzk limfatyczny koczyny grnej,
pacjentki powinny korzysta z zabiegw
fizjoterapeutycznych o charakterze
leczenia
zachowawczego z czstotliwoci uzalenion
od stopnia zaawansowania tej przewlekej
choroby.
Naley rwnie pamita, e osignicie penej
sprawnoci nie zwalnia od obowizku
przestrzegania przez cae ycie zalece
zwizanych z noszeniem protezy piersi, wysokim
ukadaniem koczyny, jej ochrony przed
mechanicznymi
uszkodzeniami,
czy
wykonywaniem masau i gimnastyki.
Optymalnym czasem zaopatrzenia w zewntrzn
protez piersi jest okres ok.2 tyg. od dnia
zabiegu. Warunkiem bezpiecznego uytkowania
protezy jest odpowiednia bielizna protetyczna
wyposaona w specjaln, bawenian kieszonk.
28

Uzupenienie ubytku piersi jest wanym

elementem rehabilitacji fizycznej i psychicznej.
Noszenie protezy ma szczeglne znaczenie dla
utrzymania prawidowej sylwetki ciaa zarwno
w warunkach statycznych, jak i dynamicznych.
W
witokrzyskim
Centrum
Onkologii
w Kielcach funkcjonuje Punkt Zaopatrzenia
Ortopedycznego, ktry zosta stworzony
z myl wanie o pacjentkach po mastektomii
(fot. 11, 12).
Szeroka oferta punktu skierowana do chorych
zawiera rodki zaopatrzenia ortopedycznego
takie jak:
protezy piersi
bielizna protetyczna (gorsety polskich
i zagranicznych producentw)
peruki
kosmetyki do peruk i protez
kostiumy kpielowe
kliny przeciwobrzkowe
kompresyjne
poczochy
i
rkawy
stosowane
w
leczeniu
obrzkw
chonnych koczyn

29

Punkt Zaopatrzenia Ortopedycznego mieci si

w budynku na wprost wejcia gwnego do CO
i jest otwarty:
Od poniedziaku do pitku w godzinach :
8:00-17:00
Telefon: 041-36-74-196

Fot. 11. Punkt Zaopatrzenia Ortopedycznego.

30

Fot. 12. Punkt Zaopatrzenia Ortopedycznego

31

Po zakoczeniu hospitalizacji kobiety czsto

pozostaj zagubione. Towarzyszy im niepewno
i niezrozumienie, nawet ze strony najbliszych
oraz brak akceptacji choroby.
Efekty procesu radzenia sobie z problemem
choroby zale od cech osobowoci, sytuacji
rodzinnej i spoecznej. W sytuacjach trudnych
zwizanych z osamotnieniem, z towarzyszcym
poczuciem bezradnoci i rezygnacji mona
zgosi si do specjalistw w Poradni Pomocy
Psychologicznej mieszczcej si w tutejszym
Centrum parter, gabinet nr : 11A.
Poradnia w witokrzyskim Centrum Onkologii
w Kielcach czynna jest:
rody : 8:00-12:55
Czwartki : 8:00-15:00
Pitki : 7:25 14:25
W celu ustalenia terminu wizyty prosimy
o kontakt telefoniczny po numerem:
041-36-74-041 lub 042

32

V. WYKAZ KLUBW AMAZONEK

I FILII Z TERENU WOJEWDZTWA
WITOKRZYSKIEGO
Dziki rozwijajcemu si w Polsce, od 1987 roku
ruchowi kobiet po mastektomii, kobiety mog
liczy na wsparcie w rnych problemach.
W klubach mona korzysta z psychoterapii,
rehabilitacji ruchowej, a take czynnie wczy
si w dziaalno spoeczn, niosc pomoc
innym chorym. Po zakoczeniu usprawniania
naley kontynuowa rehabilitacj w klubach.
Celem takiego postpowania jest utrwalenie
efektw uzyskanych w trakcie wczeniejszego
usprawniania. Oto adresy klubw, w ktrych
mona uzyska pomoc:
Klub Amazonek Kielce
ul. S. Artwiskiego 3c
25-437 Kielce
Czynny: od pon. do czw. w godz.: 10-14
Gimnastyka rehab.: pon, czw.: od 15 do 17
Relaksacja: wt.: 14:00
Przewodniczca: Halina Cecot
Tel. 041-36-74-429
www.onkol.kielce.pl
e mail: amazonki@onkol.kielce.pl
Klub Amazonek Ostrowiec witokrzyski

33

Ogrody 16
27-400 Ostrowiec w.
Tel. 041-248-01-50
Spotkania poniedziaek, roda, pitek godz.: 1600
1900
Spotkania z psychologiem pitek godz. 1600
Dyur telefoniczny poniedziaek, roda, pitek
godz.: 1600 1900
Kontakt: Danuta Ogrek Tel.513-135-917
Skaryski Klub Amazonki
ul. Szpitalna 1
26-100 Skarysko Kamienna
Rehabilitacja poniedziaek godz. 1600, czwartek
godz. 1300
Spotkania zebrania z lekarzem ostatnia roda
miesica godz. 1700
Kontakt: Maria Zaremba Tel.504-273-520
Starachowicki Klub Amazonki
ul. Mrozowskiego 9
27-200 Starachowice,
Tel. 041-274-33-10
Spotkanie klubowe I roda m-ca od 1700.
Rehabilitacja psychiczna II i III roda miesica
1700.
Rehabilitacja fizyczna czwartek godz. 1630 1900.
Tel. zaufania pon. i wt. godz.: 1100 1230.
Kontakt: Lucyna Mynek tel. 50-962-122,
41/274-33-10
34

Filia witokrzyskiego Klubu Amazonek

w Koskich
26-200 Koskie, ul. Partyzantw 3 Koneckie
Towarzystwo Budownictwa Spoecznego
Zajcia na basenie roda: godz. 1800
Rehabilitacja poniedziaek: godz. 1800
Spotkania klubowe pierwszy pitek miesica:
godzina 1700
Kontakt: Regina Maciejczyk Tel. 605-333-660,
517-959-301
Filia witokrzyskiego Klubu Amazonek
w Jdrzejowie
28-300 Jdrzejw, 11 listopada 113 B
Tel. 041-386-41-95
Rehabilitacja wtorek, czwartek: godz. 1500 1800
Kontakt: Halina Hajdu Tel.664-091-544
Filia witokrzyskiego Klubu Amazonek
we Woszczowie
29-100 Woszczowa, ul. Winiowa 19
Spotkania: wtorek godzina: 1600 1800
Kontakt: Piorun Anna Tel.791-837-960
Filia witokrzyskiego Klubu Amazonek
w Sandomierzu
ul. Maciejowskiego 17, (SSM) - wietlica,
Sandomierz
Spotkania: poniedziaek godz. 1700
Rehabilitacja fizyczna roda godz.17,

35

Zajcia na basenie niedziela godz. 7

Kontakt: Zofia Sobczyk 696-262-422 , 506-108-074
Filia witokrzyskiego Klubu Amazonek
w Busku-Zdroju
Spotkania w Orodku Pomocy Spoecznej
ul. Kociuszki 2a, Busko-Zdrj
Kontakt: Boena Krl Tel.509-559-393,41/378-3558
Filia witokrzyskiego Klubu Amazonek
w Staszowie
28-200 Staszw ul. Kotaja 2/1
Kontakt: Maria Pietrzak 691-968-044
Filia witokrzyskiego Klubu Amazonek:
w Poacu
28-230 Poaniec ul.Energetykw14
Kontakt: Marianna Joca Tel. 509-867-257, 15/8650-582
Aktualne telefony kontaktowe zgodne z ulotk
klubow ochotniczek.

36

Literatura:
1. Mika A. K. Po odjciu piersi, PZWL
Warszawa 2005
2. Mika A. K. Poradnik dla kobiet po
odjciu piersi, Polski Komitet Zwalczania
Raka, Wyd. Wyraz, Warszawa 1996
3. Grabowska D., Hawro R. Program
Rehabilitacja Kobiet po Mastektomii,
Stowarzyszenie Kobiet po Mastektomii
Femina Feniks, Wrocaw 2001
4. Lewera D. Poradnik dla Amazonki
pytania i odpowiedzi, Continuo
Wrocaw 2005
Autor: dr n. med. Anna Opuchlik
Specjalista rehabilitacji ruchowej
Kierownik Zakadu Rehabilitacji
witokrzyskie Centrum Onkologii
ul. S. Artwiskiego 3
Kielce 25-734
Tel. 041-36-74-171(168)
e-mail: annaop@onkol.kielce.pl
Konsultacja: Dr n. med. Janusz Suszniak
Rysunki: mgr Marcin Solakiewicz

37