Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
....... ,
"
)i .
~ --
-.
SUMARIO
.:.w~>f'':. : _..:-,_.
. ';
. . 19
' . ' .. 28
Michel Misse
Editora
Bregantini
ISBN 8589882136 - N 3 - JANEIA0/2011 - ANO 14
EOITORA BREGANTINI
Av. Dr. Arnalda. 1975 - Per::Jizes
Sao Paulo - SP - CEP 0 1255-000
Tel.: (11)3385-3385
www.revist acu lt .com.br
Editora a dlretora responsiivel: Days1 Bregantini
Organi~a~iio: Juvenal Savian Filho
Editor de arte: Fabio Guerreiro
Assistente de arte: Alvise Lucchese
Revisao: Kiel Pimenta
llustra~oes: Andre Toma
EDI<;:AO ESPECIAL
Colaboradores
A lexandre Braga ....tassel!a
Fabio War'cer e:, Re1s
Franclsco F -=--roert
Glauc a \ll,as a6as
Jesse ScJza
Le!tta C e ra Benoit
Mar-a ::: 1sa Cevasco
,..... :hel M1sse
Griitica: lbep
Kaque: 'Ne1ss
Dlstrlbul~ao
qicardo Musse
Ruy Braga
"
ESTE DOSSIE
ESPECIAL
EDICAO ESPECIAL
iPlnllsl
eog
"
gwalP erDIIod
"p
r\'
-*.rr\
s-opue)lpJC
-roJ'opu sa.ropesuad
rapGlarxor
y,
seuta;qotd soe
se
lsodsa.r :a:a:a.;o
eted
as ue5 ;\
;
J" {
so1rn6
v.l
.&
-
\
^
^J'
'srJed ua
'l8I
(tl8
oruol pl'?f,rur?lllod BIorsA su ftInlrl lossa;o.rd optaruou asso; ala anb ered
tr^)as ogu u^lixsod D{oso[l ap ovnJ o 'opnluo3 ogssa:durr e ered soqpqerl so
e.r.er,r.ua a
aluoJ
a,r.a1qo o3o1
YH OONYZI1YflH
(rser-e 6Lr)
TilJ,T{Of
IJSOOflY
ocuBr3orq
Isred
O fundador
DASOCIOLOCIA
ou fsica social
A mnioria dns seres huma ruos, por ser dominad,a peln afetiuidndc,
poderia ter sua existncia mold,ada conforme as exigrcios da
d,outrina socialdn "progresso dentro da ordem"
1.r.rr
(rr.r., r,tir
iJr:rott'
SEDUZIDO PELA
personalidade do nobre decadente
Henri de Saint-Simon ( 1760- 1825),
Auguste Comte aceitou ser, a partir
de 1817, seu secretrio particular por
uma quantia mensal de 300 francos.
Contudo, ogo aps o incio da co
laborao, comeou a se desenhar o
desentendimento entre o mestre e o
discpulo. O jovem secretrio tinha
como tarefa transformar em textos o
pensamento do mestre. No entanto,
comeou a desenvolver ideias prprias, entrecruzando-as com aquelas
que deveria reproduzir. dessa poca
a primeira e mais sinttica frmula positivista: "Tudo relativo, eis o nico
princpio absolutol
As razes
contaditias
do positivismo
Foi tambm nesses anos de juventude que Cornte escreveu um texto, at
hoje pouco conhecido, intitulado
Indstria (1817). No era um texto
qualquer. O jovem escritor Comte,
ern estilo lmpido, desenhou o projeto esperado pelo mste Saint Simon.
Acreditava que somente aproundadas
reflexes polticas, seguidas da elaborao de um plano de "reorganizao
social I poderiam erradicar a anarquia
que, tendo comeado em 1789, com a
Revoluo Francesa, permanecera at
o incio do sculo 19 . A Indstria deveria se tornar a primeira pedra do edicio de uma nova e gratde Enciclopdia
destinada a guiar a reorganizao social futura em bases no anarquistas.
Em A Indstria, encontram-se reflexes que anunciam a doutrina sociaista posterior (como o projeto do
plalejamento da economia), entrecruzadas a conceitos i propiamente do
relalismo positista. Esse pojelo loi
abandonado por Comte logo em 1819,
mas iniciava-se aLi a autnlica histria
da frlosofia positista.
mais clebre, no qual so desenvolvidos princpios positivistas. ntitulava-se Plono dos Trabalhos Cientficos
Necessrios para Reorganizar a
/1.
{rrcs: o!1i:
ep
$r
sE
PP
"gosolg
oluod op 'anb ?^Jasqo
'opinp^?
,,uaPlo ep olluaP
ossoJ6ord,, oP Pls!^!l!sod
euUlnop sp se)!6910lq saz!er sV
BIa prrs
seltu?I)
I sel]u?lr
seP
so'prf,u?8r
oarlrsod opels o
Ens
lua'anb
- ollJgal
op
ra:
oluull^Io
uasaP
'sotruaultraquof
euas
"r
-of solPJ so olua oluoc srcrnlu sou
-eugueJ sop sB rtaJe sag5e,rrasqo ua
s?ppun;'Bas no'se,r.r1rsod aluaurpa.r
sag5u,rrasqo se:nod ?IzeJ 'solqgs snas
ap orau .rod 'apeptueurnq e oluenbua
nf,ueur:ed orr8gloa1 opelsa 6
olgld
osrJ
ap
erzeJ erf,u?rl
"
eCJ
p.Ied
1a,r1suaa;duroq,
;zs"lsrtuarf, so
sBp
"rrgtslq
rulfe
'elerual sou lruoC 'ou?unq
histria natural,
vnculo ene
se revela nos
a desigualdade-crebro
textos de Comte com Pe-
so determinante.
eorcao sspoar
i ffi
to
intelectuais humanas,
"rJe
"p
ep1n111suoc
'lErrrlu" sPI
esoumlo
-uauquas sop
gJeJg
y 'sropadns qenpalal
elJol?ur
-ur
Pes 'ossrP uI?lP'e
sPsplnrJ
s?p
sPIu a - I81uo4
oJqJ?l op -
"P
uasaP
-9loua{
sep
erf
s"uqorsp sle 9u
"r.roal "P
-oqsanb srel rua as-oprl?lueu"pung
urapro ep elglgsod eyoag
no el!69|o!)os s)llgtsr v
'sa.ro1.redns srenpalalur sp"ppleJ sB
sepzlltf,ol rrrerrtlsa anb 9 erer; spru
'aluoC ap ogssJdx
lugT?
elsr,l. ap
a 'erf,u?puaJSuerl ep
ocrlyr
o1r:1dsa
wn
.XUYtr
fUYY
OUIgilIIUd INNN
(seer-ergr)
XHYWTHY>I
o.cuarfroTq
lured
IA
*)1""
MARXEA
sociologia
NA INVESTIGAAO
da relao de Marx com a sociologia,
no h como subestimar a imPortncia
do movimento crtico. Ao longo de toda
sua obra, o exame das diversas teorias
sociais prevalecentes desemboca, com
base no e.xercicio de uma critica ao mesmo tempo imanent e transcendnte,
na delimitao de um tedtio Ppio
denominado pea posteddade de "materialismo historico 1 "socioogia marxista'
ou mesmo "sociologia ou teoria crtici'.
Duranle o inverno de 1845-1846,
refugiados em Bru-relas, Marx e Engels
redigiram A Ideologia Alem. O texto,
no entanto, por uma srie de motivos,
no foi editado e permaneceu assim
durante o perodo em que eles viveram. Numa breve apresentao de sua
traielria inteecrual, no Prefcio ao ivro Para a Crtica do Economia Poltica
(1859), Marx comenta o manuscrito,
destacando que "tratava-se de acertar
contas com nossa anliSa conscincia
ra ffi
L'r
r.:.r r:r:,:,rL
marsta. Nea deLineia-se pela pimeira vez de forma ntida o que pode ser
considerado o programa do materia
lismo histrico, gestado por meio de
uma crtica incisiya dirigida simultaneamente filosofia, teoria poltica,
historiografia, economia poltica,
teoria social etc.
intelectual burguesa.
se
5l ,tr:l.:.!:i.:
sopertruaJaJrP soruJtu
op og5rrtrsep
op arqos seg5aJrp rua 'aluauIeuPl
3nb sagsu?dxa p xIeJ
-Inrurs
ulrolo
'olrulod
otroTq rue
"rrglsrq
ep
o1e1a.r
op orluar o ered
ulol
'a op5npord ap
soluau
-ul
oluo: oprDuaa.tdruor
ollc
sssPl) ep Eln'
r 9 erql
'ersanS:nq
sasselJ
opuer.rndua'aluaurrlqod'a src11der
opwrqdrqnru'lulueltuouola
snas
'a^To^usp as e1a
'ogJelrumuoJ
tum
-uaurlaluole
"
Ep Elr?IBp,, ap arcgdsa Burn ouloi)
oglu opll ras apod. olsalwayT 1
'ourapou opunu op sl?r
-upsa;drur as-nou:o1
rtqplrdrr
apep
saluaua
sB
:plllJlod
erulouose eu ep"rlurlsqnsuor'ese18ur
prf,os euoal :sou"rFSeq sua,ro sop
" a opluTP ouJSIIeapI ou
oluelI^oru ou
epe;n8guoc ouro: 1el 'Eruale lrJos EI.r
oal B :BlsrJ(rru olueuresuad op saluog
s?Jl s oruof, sepeluasarde aluaumu
"rllJrtr
aluErpe ope^al roJ'EIrgleI Pns ap o3
-uol oe ^a1? es xJ"W Ienb oe 'elue.I8
-o:d assg sepe.rpuaSua p srercos sag5
-epr s? a ept.t ap srel:a1eur sag5lpuor
spns raraquot p apeplssarau e ered
eluode anb o 'selalJuoc sag5r srns ura
so^rtJa sonplrupul so rapuaa:duro: e
egde er.roal erun ap
oluaur^Io^usp oe
ou eqfueusep oprl9s ?
owot
o1salluoytr o eluasa:de
-91se a (..r8
econmicas, espraiando-se para outras esferas da vida social. Esse proesso caracteriza-se Por uma inaudita
mercantiizao e reificao de todo o
domnio social, atingindo inclusive o
mago da subjetividade.
Mas, ao mesmo tempo em que saienta o predomnio das relaes mercantis e da reificao sobre o conjunto
da vida social, Marx detecta outro mo-
O proletariado
A exposio do protariado, no decorret do Manifesto, embora possa ser remetida ao quadro histrico-econmico
prprio do mundo moderno, no privilegia as mediaes econmicas, mas
anles a histria de sua lormao poica. De modo gera, Marx salienta que,
na mesma medida em que a burguesia,
ou melhor, o capital se desdobra, tam
bm o proletariado se desenvolve.
rr:
obstculos.
tr
1';1.::r..:
t:
!.tt:: ffi
'se.ropr,rour a selsr,ra.rdrur
sag5a;rp ua e-opuezlpnle'sotrrssglf,
selsrxrru saropesuad sop e5ue;aq
e Jeuruexa e vlde elsrpr:os apeprl
Eiraf,uBuu asrr? IEnl eP soluarrJ?rqoP
-sp sop rorul old sopPuorsFdurl
'asuePunpels ou?dlx o
erluor
s?prSrJa srerrlp
serqylod-o:ugatr
se
erlua
'elrlglual
og5
p;ntpo err8gl
e 'aluarqruB oral op
'-
,le
'Dlsrlrtros ef,rryod ep
?rrrn urof,
egorgadrq
"Uo.Be
"f,q?lsa
ap og5eurqtuoc eurn
opeluaurradxa
pr.ral plueprf,o orusrxrBur o 'aluelpe
sreur opueradsa orusruJoJJ o 'orlno
P 'Ousruq?ls o 'opl uln p 'orusrz
-Eu o opuel 'solusl.rrluolnP ap auos
epol .rod oprurar4 'lerpunt{ ErJnC
sPP
sP
ro(I
OIHfld
sorufr@
urbanista,
-modemismo j intentadas.
da Universidade da Califrnia em
Berkeley, um reveenciado estudioso das transformaes do trabalho
na contemporaneidade. Autor de alguns'clssicos" sociolgicos, como
Manufacnring Consent: Changes in
tc ffi
eo
cro tsaec,rr
essa
de sociologia da USP
l rv:i.r i?Jrcr m
e;ed
og5npord ap seru.ro3
"Jrlgquns pDualod o opuuold
rP oluaur3uorlury o reP
sens ap o,ulru8or
xa Brtros ?PI^
p epeuBJsap'"lrul?]slssl]ue eflllJl
e Fn)lalur
ep odrl Janbpnb
" "sse
run 'errd
aluull"lnf,4J"d
OlUaUrOrU
aP aPprsra
lun
o)r!lod
olugls!rl oluarepunl
'ol-9pnuJ rgd nnqrJluof,
-ueJp
e ?rr.rga1 og5ua,ru1 a1
-u:ad
essa z
-asur elslxJBru
sYrtNsor^oud sc
oli\.\3:)
'lolcos Dpm0p
!s11 \.rx\
lt
IBrnnc E
.t
rr
Y(IOOIJ\TIS O
estilo anglo-saxo quanto as obscuridades muilas vezes intratveis do estilo europeu, estruturando uma prosa
a um s tempo densa e lcida. Para
:r
:It
lntervenes fulminantes
O leitor que se permite levar pelo itmo desconcertante de seus pargrafos
pode ganhar, alrn do salutar exerccio mental, uma nova pespectiva para
i7 ..t\:..::.::..11 | i1ji
anboqr o
-reura.r
erce.rloruap e 'o^ou ap
ser411od sagl
stetnlln) sol!ls!
'ocr11od aluansuocur
nes ;eraql e ap,rmba o.r-?Ja{ o}xa um
:e1a;d;a1u1 rrSoloapr pp a errgtslq ep
"Lrglslq
's9u ap .racanbsa as
09 o9u saluuelle saPPplssatrau sens
enb ap ezepar .ra1 sourapod 'urg nas
'eurennC ouoJ 'oprl3la.I]ap no 'oel
IO^UaSaP OP OPrluS Op
eruJoJ
tp
e1srrcrn1
o5aruoc o opuer
flnanceira apoia-se
em argumentos culturais, como o da
"confiana" que se pode ter em certas
culturas nacionais ou as mudanas de
a alta especulao
descrio do funcionamento da sociedade. e justamenle esse um dos movimentos centmis do projeto de Jameson.
tzl
vos
a pensar na
"lsrreur
oluauresuad op
egaldruor ep erralsa
e ourqplrdv:
a xJE
.{ opuen
wn
:o1sal1uoytr
op eJnuq? ?p
"uelJe
SIYT{ O]NOd VH
oHJSsds[o(t
ouJolal
Unidos
Iida)
"ps-modernas" (outro modismo inventado na poca do capitalismo estabilizado), veio apelidado de neolibera'
lismo. A hegemonia norte amedcana,
a financeirizao do capital, a de"truio consequente dos Estados (segundo a ideologia do "Estado mnimo' e
do pensamento nico), tudo que um
dia foi saudado como 'gobalizao'
varreu o mundo. Data dessa poca a
espantosa e cmica dirulgao de um
panfleto medocre mas brilhantemente anlenado com esses tempos. in lituado O Fin dn Histra. Como um
dos clssicos hegelianos de direita aos
quais Marx um dia se ops tenazmente, Francis Fukuyama corria o mundo
como byes de internet explicando como e por que as transformaes ha-
ce Bush e da WorldCom fa
com o etouro da "bolha es
peculativa" e a crescente negao do
processo de mercantilizao de tudo
que humano
Ie Monde Diplomatlque.
midia mais
claramente antiglobalizante de hoje) se organiza de forma que elabora
uma nova espcie de totalitarismo, no
histia
histria da
'oJralrsPJq
eulurf, op..ePeuolar,,
olrur o"
"P
e{Es
orau ura eJElsap as nb) lutrar
?ual ap aluPrp 'oH leurS.rBur Brrraurl
sfirrJ I opueuJaJ
Ptuau!t
E plESsaU
'aoq ep outlslped
-ea1
o.rg
soJ^ll Iua nb
'..11s19 op
orlel o
-lJ?
as
-orror a:e:ed
ura seuade
o oprpueC
que:-
Xavier. poderemos ver que esse cinemq e essa linha de preocupao, ainda
tem muito a nos dizer.
n Camargo Costa, Paulo Arantes
e Roberto Schwarz so unnimes em
reconhecer os fi.Imes Cronicamente
,; 32t(, . \. '.'
'descoberlo'e apresen-
Movimentos
Marxistas "clssico'l neomarxistas,
anarquistas, excludos, espectros e propostas de difcil definio misturam-se
esquerda antiglobalizao. Todos se
movi
6Z
rYri]:a:r csa 4:
re
'elod? ens p sErlos sEualq
-o.td solad :esselalur as urerazg o anb.rod :aqa14 r'eprJ ap og5eruro; ru so,trsnap
urBJoJ soue sess
'orell])
14,
"rfur
1zot-vegr)
flfll[XYW
,.rlgcsgr8orq Isred
Existeuma
SOCIEDADtr
V/EBERIAI\A;
Independentemente dn resposta, a inf'unca d,e Weber uJtrapossou
seus'prprios uilrculos e m"rece umareflexo sobre o emprego legttirno
d,e expre sses como' "weberianistno"
i\'1
rr:lit,.l l!tssL:
EMBORA SETA
"webe-
Matx no marxismo,
seja
prprio Weber condenava, no marxismo e na psicanlise, sua unilateraIidade radica, que os lanava, em seu
entender, na metafsica e na disputa de
pressupostos ltimos aos quais a cincia no poderia responder.
Em segundo lugar, Weber reivirdi
ca a tradio acadmica e cientfica da
pesqsa histrico social de seu tempo,
mesmo quardo de sua contribuio ori
ginal para essa cincia, a socioogia, que
tambm se desenvolve, independentemente de sua obm,
produziu influn-
no desenvolvimento da sociologia.
tal como vem se realizando desde o
a contribuio weberiana decisiva, fundamental mesmo,
por demarcar um de seus PrinciPais
incio do sculo,
7;6
ffil
Er,:ao rr"r,:,r.
socilogos "durkheimianos" ou de
uma socioogia 'durkheimiandl e isso quando se sabe que a influncia de
Durkheim foi mais sistemtica que a
de Weber, a ponto de ter existido uma
"escola durkheimiana" na Frana, o
que nunca ocorreu com Weber, nem
mesmo na Alemanha.
A influncia da obra de Weber,
tipo que
Pos-
lt
-\7rtr:r5r
olJrr:r m
erBolonos e'os{yuelrsd
our
- nerx (096I-06I)
sepPr?p sEnp
epeu!luasslP e!tu9nuul
?Iun aql-opurJaJuol
'ogsuaurp
"^ou
'olursa aluaurleurSrro e,relsa anb op
rrr?le p.red Jeirrt^B p.rtd prJu?pu} Bns
oluenb sra,rglo8seur og1 ogs seg5ele.rd
-rlurr s?ss sofissglc snas ap seg5q
-ardrelura: sep ogsslns eu eseq urof,
erSolor:os ep el.rglslq erun re^aJf,s
-srp rcsad?
laqa
A ap
?rlu?nltu V
e,
?llu?rr ?p
-pupd e uau
essaP soPelFsar
op5qa.r
<.aP
-eplrur1r8e1,,'..so1uerup1s,'rfe:f ornq,,
ua
sar5rnqr.4uoc sens
ure[$ap
]Ep a 'XJBW
opou
ap 'ullquupt{
oSol,EIp ap
-sap
ep 'ass0lc ap
a 0u91stH
'nu?Dsuo}
iurraruu?I lre)
ap 'oldoln a aopapl
Jelrl elseq'ssrqo s?ss rlu Sololl
os EP lnle o.penb op aped apue;8
J.
se
timos
tra-
lffi
a pene-
firniE
de sociologia da UFRJ
:::-
rvtr:cs o,,]tr1.3
mE
ou aslgue
p reaseq
puaprd ef :.Fuop?.r
oluuleP
no
eum ap apeprunlr8al
"p
ogtEu!tuoP 3
ss)!lgJroup seg'!nu$ul
.ras
urc^p el
salu?
ued
sra,r,ruodsrp
ua og5rpuauro:a:
'ouuqft
e 'oq?J oB 'lel^ul
tu punper
olu
IEtEls? oEJe ep
9 e1a
pmbolor op
pnb ep olrsgdord
9 o;rarur.rd
SYrugT SgUJ
i:l I
\1:l
ll::{(t\'\1 (r!.4
SO\TYIHgfl[lf,
sBruer sgJJ
t
1
{,
t
xivd'le
muitos tenderiam a ver como eticamente "superiof' porque nela se iria ' alrn'
do carter instrumental da ao, ope-se
nitidamente tica que Weber designa
Racionalidad e ti(a
Da se pode passar ao terceiro tema, racionalidade e tica, em relao ao qual
valores, que
'tomandos incondicionais").
Em segundo lugar, o prprio Weber,
no pargrafo imediatamente seguinte,
assinala que, "na perspectiva da ao
racional com respeito a fins, a ao racional com respeito a valores sempre
irracional, acentuando-se tal carter
medida que o vaor que a move se eleva
significao de absoluto, porque a reflexo sobre as consequncias da ao
lanto menor quanto maior seja a ateno
concedida ao valor prprio do ato em
seu carter absoluto". Naturalmente, a
clusula segundo a qual a irracionalidade da ao referda a va.lores swgia "na
perspectjva da ao racional com respeito a find' no faz mais que reiterar o recurso ao fundamento problemtico da
34 m
{.i.i
i!'E.rL
ri-
da
responsabdadd' tem na disposio reexi\" e na aleno para as consequncas
das decises e aoes, enquarrto a "ca
A inconsistncia de Weber
respeito
a' o!'m
e JJt1 Jvzrf,ea J
-u
sou anb
-oou
ap erusaur o5ou ?
? pep{euoJeJ
rPr lp luas
pep{euolleJ a4
"trn?
ua sag5rla; sep
pra8 oglsanb
,plslta:,, no.popgruSeld,,
uraueru ap r8e 'sepugnbasuoc se ruoc
ered o35uap ep a apeppqesuodsar ep
aurou rua aluaurelsodns 'ap o5$odslp B
eud.ordrm ouseu no arre ale.rrt ?LrEuJol
es pnb op aluep p;oru alFlrl o BrJaf,al
-aqepa anb a secpllod se5rcrap{ sessou
ep souerqotr saza s anb ,psaur eu oros,,
op
'ap?pra ru 'epuodsa-uor t1g
"rapr
le.rour og5cr,ruor eurn ap og5elsayueru
e lo^u ou o9JeJeltrep pl'pro
p oguas
MaxWeberentre ,
DTTASVOCAOES
Duos conferncias manfestarn a concepn weberiana, marcadn pel'as agitadns
circunstdrrcias dn poca, dns potencialidadcs efetiuas d,a cincia e dn poltca
{;i.i
cr.', \ tI.i..rs
Iritr
SE AINDA HOJE
pairam dvidas sobre
as datas
em que
quesonando-se se
loram proferidas em l9l 8 ou consecuti-
como Vocao'
da cultura moderna:
cincia
poltica.
compreenso
dedicada ao conhecimento e
experin-
unidade.
destacou-se
e teve
rq'druP)run'Prollpa@s"pua^
Jq dwef,Iun erolpe' r,!r,
00'06 $U
I sgzxgL I
seu!6d Z
lun tu sluepnlsa
so? ePLraJoJd
'olu?
V,,
'elueuallv BP ouaue8llsp ns
nolltrtos equerualv Pu oplnms P ?ls3
anb reluaruelred e orqg-oourep 'ou?Jllqnd
-e.r ou;e,Lo8 ap erurol r,rou e ruor sra,rped
-ruolul spePaDos sE no.raPrsuoc srrEp
qsa sop og5rsod ep oluurpulu oslg
opue,ul la.gssodun apeprsJa trm ep
um
rcrg sanrvl
plrde) op og5nllsuof,ar o9j?3lTdxl
.,,,,,r1./:r, i ).)
( )r lil
']-:!:..i-i J
i)'a:\llilll'i'l
$f I woLZxt,
lseur6gd
ttt
aS nOtSAJUEur
e za; anb
00'tZ
-rp?rl
s?
'erqlod
run
uof,
sv ar uol
opun8as o opuelrare
qerol
elu?
.rasN
'sepeury w5.rog
e,r.r1e
alred
oe erape
ETEE
vofto3
e 9le
a orr111od
tI6I)
8:nsse: rqe
I1pun1lq
Erln9 PJraurJd
ep souP so luelncl
^'(8I6I
o)!t!lod Els!^!le a ropPro
eguar
aos estudantes.
defilir
ou buscar o espa
o sagrado de uma pessoa de maneira
difusa e indiferenciada nas profundezas
vegetativas da vida pessoal. No acreditava que as personalidades fossem ca
racteristica5 de gnios. e reusava a ideia
romntica e esteticista de personaLidade
se
procurava
:r
universidade ale-
especiaizao, diviso
pesmente feito um elogio a uma (incia livre de valores estava enganado. Ele
no havia rcstdngido a cincia a um me-
t rtrl:i!:r.trrar m
oPolII ap solrans so" sgdurl s enb
eP o95
tJ^rraqo ap"PlFuorler,,
-darrad
"Iun
"^qelu.rge
'leJaqll og5daJuotr rurn :s?rp sossou
?lB aluaPrJo oP osueJduoron e
plpd sluel.rodrur sretu sorlsguBerp
srop so 'luaprlo oe ren8uls olus{eu
-orlBr oP (P 4nlrlsuoJ aP"pm8rquB,,
opBldl .ral Jod aluau?srlaJd 'ru?q
"ulel norrdsur lg
:.opunu op op5eu
-ruop ep ouslPuof,e.r,, op o$eluol
ou so rlqo e so rlefqns sopadsB sop
-u
SOTUSTPUOTf,
op opSvururop Bp orusrpuor)Pr,, o
opus ouol oJgJlds orusrTeuorJeJ
nas rrugp re^.rqer 'eurepolu Pl
"lnruJoJ
'pepqer ep se95
sgisodoJd p epeprlglluaD e
"rglluelr
s"uadB
-rrlsep
o5uni ap apeplrqrssod
o9u.raqa \ sEtr\tr
-e(u l sa95
sBp
,p rFqns
opBuas,, o
"oloDoq,
-unJ ou (ep"luo
ens p eluepudpul
ePrugap les
re
-:arrun, og5rugap
'opnl
epra1
sonpplpul
so urgquetr 'ogsuexe
rod
lPluap!)o ours!lpuo!)eu
erlu?nlJur Eqrr
-eure1 ecudxa anb
oruqpruorur:1ed
ap - :elDqdxa ep orsEf,o 'aluerp? srelu
'soctJl otuoJ'EJo^rnba a enlqLue og5ou e :serapserq rorlllod pou?Itr ep
urg
serapr sens.rod
optrluangu oprs
serpr
uglr e a e6o1o1:os
er1111od e1o
g ugflgtr. xvIN
\ z.n)q ss:'
IOYOITVI-JYY
(insti
lidade
ocidental.
ampla que se refere s perspectivas intelectuais que procuralam unt o impulso crtico do marxismo com a anise
weberiana do racionalismo ocidental
omo razo instrumental, foi a base de
praticamenle lodas as roncepe\ criLicas do sculo 20.
o pioneiro protestante
em consumismo e conformismo poltico, est na base de todas as variaes influentes do assim chamado "marxismo
Weber no Brasil
No Brasil, a influncia do pensamento weberiano dominada pela leitura
liberal apologtica. de Weber que se
retira a autoridade cientfica e a "pa
lavral no sentido do "nome" e no do
'tonceito cientlcol para a legitimao cientfica da noo central, ainda
hoje, da sociologia e da cincia politi
brasileira: a noo de "patrimonia
lismo' para indicar uma suposta xo
parasitria do Estado e de sua "eit"
ca
sobre a sociedade,
11
,;:4,;;j
ln
ep er60lo!)os p
iopelsg
a op
rexrep ep o5a.rd o qos
-e:.raur a.r1ua alanbe 'oslpJ a aluaJsde
olruuof, Iun ezrlEruEJp :,ptrrpeJ pJrUJl,,
'eluurEuE1lnulrs'znpo.rd selu'l
urs ?rf,u?rlga Prun ruol sezanbr eJf
Frlos
rurs,, e1g
ocrllod
a orrSgloapr
prcual
lope:;aw op op5npo.rda; ep
sassa;a1ur
"peu
og'ez!leapl
BSIJ
o iselerlornq
so
es
f?
rvrrrdsr
ovla: m
B5aruoo urraqrnq 'xrEaprog B E{o a(J ourpou opr}siJ op laded olad rues
-saralur as anb sogosglg solad a sapuprsra run sep oluueuor:un3 olad oprc.teru
aluaurepunjo:d 9 apuo 'srueulM opel^u ? rrpFnc lossa;ord uIa,ro{
'sreoos seougr: a erEo8eped ap sepe sep aluaurpneds ope8eetru '/8BI
rua neaprog ure rossa;ud as-eu:o1 errss-ep a errepnlprn]pr og5lpel eldnp eumu
as-ra arrsur agl-aluued og5eru:ol essg (716-658) s?rnel ueal (1761-5991) uosS]ag
eu p"ue ornqEr
LruaH oruoJ s?pplFuouad aquorua apuo :oudns pruoN
"lotrs
es-Jeurol e s-Dsnler 'olqsgu8e ourol 'ruflod'es-oplllumssv 'soqqel ap sag5era8 o11o
ap ura8er4rq eum e enuagad urarl4mq 'g91 ura '(5uerg) purg rue oprseN
'sonpJ rpur so rqos egdur as anb apep
-arcos ep og5e vrun ap apzprlqrssod ap sag5rpuoc se
atuaurero1 opuepunJ br8glo3lsd op ?!ros o a o Il
-elol op lpnp pu o .rerrosqp atrurad aql oprugap
essg 'saged sens ap euJos q la,r;lnpar ogu ep"p1"l
ol euJ\'suaua8 tns o6p oruor ..ptros ole;,, o augap
rurr+lJng 'ousl^qrsod op elorsa eu opuurrog
'uragdrur as pnb op apngy' ura o95rao: ap
rapod ap soprlop a sonpl^rpur sot sJorrlx Jrlus
a rrsuad 3e ap soporu '<<<s-rerros soleJ,, sop
"Dugrtr
E ? elg 'peplros ep ezrnlu Jeunuratrap ap sag
"
-rpuor ru s-opu?81n 'e:rs,r3r1aru
;as a,rap ruau 9
oprr urgqueJ 'ppluerunq ep .pssar8ord,, op srcra8
slel sE JrJqolsep epuala.rd anb 'BlJgrslr{ Ep pgosog
res e ap luau ? ogu er8olorf,os B lazrp ns lug
'olduraxa rod 'efoloclsd e ouror
e"$,,,;L:;:l',:';i,
'6I
aVuuq e$tL?J
ol,{usJ oo oY5\ilueYsNo ) Y ss
(rror-esgr
I\TIIH>IHO ITIINS
ocuBrtorq
od
Durlheime a
VIDASOCIAL
ltir
v.i
l,tsst,.t.r. t
CASO OS AUTORES
-'
preciso pratica,
-.:.
preciso mostrar, por meio de resultados substantivos. por meio da explicao de problemas bem delimitados,
que o mtodo preconizado frtil.
A Divisao do Trabalho Social (1893),
tese anterior a Regras do Mtodo
Sociolgico, O Sucdio (1897) e s
Formas Elementares da Vida Religiosa
(1912) so as trs grandes obras em
que Durkheim desenvolveu, na prtica
..il.,,
gica da sociologia;
9? 1n1\: arc. W
'PqIdDsIP ?P o95?z
euraPou ePEPa!)os ep
oBtElrdralu! v
-lleuolf,n]usul Pu ossed o ou'euuoqJos
EU nOSSaJSur 'Z06I rug 'lueul"Umlsod
sopellqnd srcnb sop sunSlp 'orusrlBr)os
osoFlneJ
epewel:o.rd'ecqq4da
"4af,ral
epeur
'e5ue.rg
rp rrrryod
a IErJos pepleeJ
?p
opu
p erSoloDos Ep ogJe8edord V
rlJgl
r1s
$uel
ssse
anb ogN
P so.rPr
selsqerredsa
glsa elSololtros
anb
ec119.rd "p
og5rnqrrluor
seurp'oluepod'opuEtrgr.rlps'opsUru
-rluep'eppJrleJd elueluepl^ap'"r3ol
olsu
ope^rsuol
so
elJsp rs ep
'og5n1o,,ia
praql
e,relse enb o
ftJadns'opnlerqos'"srf,ard sof,ugal
o,t1eluesa.rda,r aurr8a:
uln relalrnb:e
ap
o95une$q
BJJan{)
ep zJ
'euelssn]d-ofuejt
ule
0/8
-11dxa a
se
A diso do trabalho
mistas clssicos.
teda um efeito muito maior, alcanaldo
as camadas mais
profundas da conscin-
Jtt
BJ::l
\ !\P!r irL
Durkheim
melhor corresponderia
naturais e, portan-
s suas capacidades
tre capacidades
e aspiraes
um dos
It
rYD:rd:;
o!Jro: m
o95" Bp aprpraql sp
aprpr llBr]]
Bp
-?lnlrlw 'sol"sue
'odural op ;essed
o ruor oursaru 'oporrr run81e ap salue,r
-alal ras E wenuuuoc anb sorpu4.red
soptrnrxlelep re)eleqrlsa ered a raqes
op odruer o,rou urn repung ered tnql4
-uoc e1a anb ura eprpu eu 'BJqo
ap opr8ay
"ns
oe:eptuls epuggodun ewn
IAIIUHYUNO g1IWg
sii:.\\
r;,r
r\
unawmo
YIOOTOIfOS
soli{}ru
sopIlues
prprio mundo.
A Terceira Repblica
O ano de 1875 marca o incio oficial da
Terceira Repblica Francesa, que estendeu seus dias at l1 de julho de 1940.
Mas esse recorte no apenas o de um
portantes livros destinados J demonstrar a possibilidade de um estudo cientfico da realidade soial como D4
Divislio do Trabalho Social, O Suicidio
Religiosru
en-
pessoa humana.
Para Durkheim, esse seria o nico
valor que poderia continuar a garanlir
unidade sociedade francesa, cie mo
sa,
principal rito.
Esse autor no apenas foi influenciado por esse meio particular como
tambm foi um personagem impor-
rYrr:!i:
o"1.
c=
m
p^pIpartrB ala'lBugv
;prusrFnpr^rpur,,
no .pueumq Fpr, o telnJrlDd I8roru
Fpl un ? oesape er:do:d ens rergrl
-sn 1a,r1ssod:as nolrpa:re
-ga1
a1e
^lanbe8
apod
Bu
anb selrr
'opeprur,r
E lroPl ossou e ol
-s nb sJelnlqftd sosJ run sop ogs
-urdtuotr ep o5.rojsa run eJed ogtsa8
-ns oruoJ a BlnPuoJ sssou a oluats
-uad ossou ?luar.ro ?nb leroru os:ar'run
o Jqos opxlteJ P ll^uol run oruotr
e1sr,r .ras
-uor opunw ou
.eNa
pnb
:e8p ruassll
"lun
o5:ogse
"
nes e alua.ragr
'elue odur el
aluaruelaldurol u?lrreur
as
oN
sru
aulalot
og5atoqa1a erun ap
ourol lue8eur
olnpord o
oaugroduraluo) opuntu o
a euelurlaqrnp euoal v
'vuvunq
a BtrrBI IBroru
IIBLIOCRAFIA
Auguste Comte
.
.
,
.
Karl Marn
. A ldeologia Alema (WMF Martins Fontes, 2002)
. A Sagrada Famlia (BoitemPo, 2003)
. Contribuio Crtica da Economia Polica (wMF Martins Fontes, 2003)
. Crticq da Flosofa do Dreto de Hegel (Boitempo, 2010)
. Manesto Comunsia (BoitemPo, 1998)
. Manuscritos Econmico-FIosfcos (Edies 70, 1993)
6 vols.):
(2000)
(2008)
(2008)
(2008)
Max Weber
. A Etica Protestante e o Esprito do Capitalisnro (Companhia das Letras, 2004)
. A Gnese do Captalkffio Modemo (tica,2007)
. A Poltica como Voca.io (UNB, 2003)
. Cnca e Poltica - Duas Vocaes (Cttltdx, 2004)
. Conceitos
Emile Durkheim
. A Educaao Moral (Vozes, 2008)
. A Evoluao Pedagogicd (Artmed, 1995)
. As Formas Elementares da Vida Relgosa (Martins, 2003)
. As Regras do Mtodo Sociolgico (Martins, 2007)
. Da Diviso do Trabalho Socal (WMF Martins Fontes, 2010)
. Etica e Sociologa da Moral (Landy.2006)
. Fato Socal e Diviso do Trabalho (tiLca,2OO7)
Lies de Sociologia