Vous êtes sur la page 1sur 3

Reseas

Municiones para disidentes.


Rea1idad~verdad-po1tica.
TOMAS IBANEZ.
Barcelona: Gedisa 2001

Las luchas sociales han sidu-m siempre, tambin,


luchas ideolgicas; hoy son, adems, huchas tericas, huchas en eh terreno de la produccin de teora. Esta es, yo creo, ha conviccin que fundamenta el libro de Toms Ibnez. La prctica terica no
es, para el autor, una actividad sofisticada dcl
mundo acadmico, es una de las herramientas
(municiones considera el autor) de la confrontacin poltica a nivel global. Las concepciones hegemmicas acerca de has principales tramas de reacin que organizan nuestras vidas (polticas,
econmicas, laborales, amorosas...) son, cada vez
ms, fruto de un trabajo sistemtico y bien financiado de personas y grupos vinculados a importantes instituciones acadmicas y cientficas. Tal
como deca Bourdieui, estos tb/nk u-anks, han desarrollado una doxa paradu-$jiu--a. que siendo conservadora se hace pasar por progresista, que presenta
has regresiones y los retrocesos como reformas o
revoluciones. Una de has paradojas de la actual situacin de confrontacin ideolgica es que la posucin hegemnica y conservadora se presenta
como abanderada del proceso y la modernidad,
avalada generalmente por um abrumador apoyo de
personajes cientifieo-mediu-iticos, que sitan a a
fragmentada disidencia en el triste papel dc retardataria, anticientfica e ignorante.
El libro de Toms Ibez se sita explcitamente en el territu-mrio de la ecmnircmntacin terica, a la
que considera comu-m un acut de disidencia poltica
Ese es, creo, el sentido de un ttulo que parece, en
un primer momento, sorprendente o exagerado:
Municiones para disidentes. Su posicin es atrevida y, en el mejor de los sentidos, provocativa. Se
plantea una pregunta muy ambiciosa, una pregunta acerca de cul es la naturaleza y cules son
los efectos del cambio de sociedad, y ms globalmente, del cambio de civilizacin, que se est pro-

duciendo, paulatinamente, desde hace unas dcadas, y que an permanecer en fase de transicin
durante algunas dcadas ms. Un aspecto fundamental del cambio social, segn el autor, se refiere a nuestra manera de entender el mundo. El libro
pretende no slo describir las nuevas ideologas
sino intentar comprender su lgica. Esa lgica tienc que ver con la conformacin de las ideas de objetividad y realidad y con ha nocin de verdad.
En una posicin ms cercana a Foueault que a
Bourdieu, Toms Ibnez considera que no hay preguntas inocentes a una realidad que sea la nica
responsable de la respuesta. Los hechos frente a
lo que se nos quiere hacer creer desde la retrica
de la verdad dominante- no hablan por s solos.
Segn el autor hay una enorme mentira de la Verdad, la mentira dc ocultar el carcter poltico y la
violencia que toda pregunta ejerce sobre la respuesta que suseita.
El libro que publica Gedisa es una recopilacin de
textos anteriormente dispersos del autor La obra est
estructurada en varias secciones, cuyos ttulos son
bastante expresivos: La realidad cuestionada,
Absolutismo o relativismo?, Caminando hacia la
postmodcrnidad>m, La dimensin poltica, Entre la
ideologa y la accin y Postemodemidad, construccionismo y Psicologa Social, junto con una
Introduccin y Eplogo en los que constmye eh sentido del conjunto. Son textos sobre psicologa, sobre
psicologa social, sobre construccionismo, y tambin
se acerca a la fsica cuntica.
En esta obra Toms Ibez mantiene, entre otras
muchas cuestiones, el carcter emancipador y libertario del relativismo. El punto dc vista alternativo ah relativista considera que es el punto de vista absolutista, caracterizado por el rgimen de la Verdad. A
diferencia de una posicin fuen-temente platnica, segn ha cual sc considera que nuestra relacin con el

u Bourdieu (1999). Por un saber comprumncuido En Boordieu (200i) Contrafuegos 2 Madrid: Anagrama.

Poltica y Sociedad, 2004, Vum. 41, Nm. 1: 205-207

201

6dm u-u-u- u-u-/u-u- (u-rs/u-u-u-

Mu u-u-u-iu-/u-mu-uu--u- pu-u-ru-u- u-lis/u-Mu-u-u-u-> l/u-u-u-/iu-/u-u-rl- ru--u- r/u-tu-//>u->/i/t u-u- u-Ir- lhu-u- u-/u- 1/u-u-/u-u u--y- Ru-u- u-u-u- lu-u-u-uu-u y u-Su-rl/su-u- 2001

mu tun dci el pni miamicu uic mute ciii u u chic iun ce ccmmu-meu mu mcmi
tu->. ccmmsideru-u cm tme-~ Ncuestru-u ti ucucmu it mu ndu-u es cha
re ae ionu u- le ecmu-u u-me muiciucc. mu iau cac u- pu-mi ch - descu- ce
vendad, claro, imerc es tu-ontmmcu y dcii! is entre tu-iriu u,
uu-uuu- reicucin ce u-mee iu. u-le vi. mcucmas dc seuuscueu-mu-ues.

tu-ms cte ha uuimna, u-u- ha Imul squedu-u ce hcis cu-iinpotientcs


hci miunus de la u-miau-en u-u- y- mee ure u-u la tYs ca ecutticc,
ccumucte 1cus mcuntcclas ciemmeuccutes uc sc dej u-un com
ce ptcu-mr fu-uc i 1 uneute cu trunbicis de un iccucles disti u
tas, separables y tocalizabies>-. Este tipo de argode expenicucicus muas cm mencis mu-mci uhulcs. y ce senil
nuenn he de reconumeen que sic nesuttui extrao y
umueuutcms. [u-u
lmsq oeu-hu-u dc 1 u- 1 cinc md mcl qu-mc iris uu-uuci
parctclj i cci. vu-u que atmmdce se tmu-msu-u CO [mu-mu-u
serme
ph u-tu-u-muiecs mcivi ud iecucm m sicmii pi-c actc ci u-u list u-u lis uiuu-m
ce ten muencms fsicos h cu ccmuoei du-ms sita al
u-le teu-u-mtuucu-i ce tu-u Veucicuc. es tui pututiltuuic tieu-m. y ~cmr
leeccmn. cu it i mua i mstane iu-u- atuce un u-u-etu- re le, e-u
ello t u- tustil mecuciu u-le mcl u-ti u suuc alicia u-u cunuc
este easu-m el aeccm de te cu cus exime-minien tu-ms necul za
axuolom u mmcm u tiuia crmistcnuu-uiumu-u- u u-
u-tu-ms pu-mm tu-ms lsiccus co u-mit ieu-ms emm sus hu-ubu-mratu-mruu-ms.
Fmtnte m clinu-uues u-ictmsu-ti-u-mu sucuuu~mmc u-u- tu-ms reiclivistuis
Crec que ci rehativisnic que se detiemude en el ecmn
de iu uit mm u-mit. el u-u-tutu- mr cteflu- inc qcmt 1cm iii u uu-mal es
cmmtr de hu cubra. eum muucm cmii di sposi ti-o
auuci du-ignn
oco it tu ci u ocx cable cu-mumrcmu-uum sc> html u tutu-> y ticcm rue
tic-ti
y
u-uit
i
cut
1cmmi
tu-inicm
mu
ti merlo icre de u-u au-ml tui-idu-ud
tcuu-lu- mcl u-mcimu cu-un ci mu u-u mcc cid uc E sc cciiuu pu-u-m ni su-u
de resuilaccs experimentales uc rephicables pu-miptiecte ncu1ueuii- u-1tme. cmi ltima uuisiu-u-mucu u- icmvu-i cicle Ii>
los pmu-mtaucis Si, ecmnu-m cu el rcunj umito de 1cm u-utmru-u- se
currir cm u-u fmerzcu pu-u-ru-u rhiuimsiim 1 us clulccuicias. >u- chite
angtu-memuta, u-ms cumumceptcms de vercicc y real dad son
reumeic en ti-e cubsum oti stu-us y mc 1 u-tu. u sus cs d~Oe u-ms relatu-un inipu-mnlu-uuutes en la y idcu- eciunc pu-u-ru-u rlej u-u sc ges
tivistas. licu-u- el u-tutu-un. hcteem txiiimcitu-u cst u Sictuacion. cu
tin a iiisu-m ru-ms y cienu- Fi ecs. muc cuueaju- buem. u-u tuiu
cu-mu-sirlcru-nhc cmii [muoblcnuuu-i
en tuituum u muY uiucic puilticc.
encender. cloe 5C recurna a la Fsica ce partculas y
iuuienti-cu-s qcme eh tcumuit ce x-ustu- uhisoiuutmstci emmuascu-u
se nu-s pida cloe he presucmncus noesta aquiescencia.
ru-u-el cisc> ce lu tcmeriu- e itulucidore, nuieu-hiu-unu-c esc cctil
1 u ti u-mau-miente vi meulu-mdu-m u-u so deFeusu-u- u-le i-elcstivis
u-acin, tu-ma vicmlcmci 1 aau-lictu-u-, cmii titos de viu- uteuuei u-u-->,
uuic Tcmiumu-i 1 Ibez
ideas en tu-mnmutm ay los
du-ms temdefietucle
mu-ms re dsusimu-msmuiu-mdiemniduu-d
ci
Fin- 1-cc mubru-m-cte Touuu-is Ibez quera- chus cl-pehigrci-qtuc
etmntro 5-cumcmiii suuc. 5 mu pcmsturc es lmemsisteuuteuuic-nte
ecitustroce
scmmcuen tu-mu-luis tu-ms i mutcnu-cus re u-cmmui ti se u-u mmmcm tu-miudu-u
a mit iu-u tutu-iniu-u-ini u-u y se mututu-e emcu-uti x u-ti murt mute ce lu u-ibm-a ce
ruicutcieimi ti-cuscemuu-hemutah, cu el semuticc esenciahista ce
Fumumeu-ucuht y u-le Rcimcy, lien-u-u ut es eu-mmuicuci emite cumn
ritme iuu-u-y cmnc cusuimcu-uciu-unm tthu-imiicu, ritme eslu-i ecmuistiu-tu/u-iu-u
mu ngcmu ti mmcm cte di sec nsu-s. Lu ucu-lemn ciad --dice
Pu-un tiluc meu-ut icl u-mci ritme ni u-ms tmu-sc-i cuu-le y ritme es i tichemmcmi
u mstu-uur m tncvu-ms Iu-nmiicu-s de niu-mm iuuu-ci (mu y la pu-st mmmcm
dieu te de nimes ti-as mmmcmii cus muciet ieu-us u- umuct cm ia tu-. simm u- udei-u-ii u-luid tu-u crbim x-u-u- u-u- iii stu-u-cmrcmr mu meyas Fcunuiiu-is de
dueu-ivcus/ o1icru-mtivas. simmbl eu-us, pu-miit mu- a. ) Lsca
rhu-mu-iuimmcieitm. Pu-mr 1cm canr ncm celelrt, cii absu-miccc u-u
u-bmu-u stu1mumnic cnn cuuul isis dc tu-ms mu tiimies u- u-unu-ms u-ir tSe
e mu- mu-mu-lu e ti tu-u mu-ms miucuccmiii ricuc tu-u roc s cele bur es
Fuuurlacicmnalisurmu-m umumsceuideutu-u-t qcue. scgcmui cl u-mcmiu-u-m.
tu-u rntieu-m ritme se est meu-hizu-umudc a tu-u umuu-mclenmuiu-lcu-d
scut iiiu met le se mos tu-u-mustu-unu uu-u cu lumuu-laiuic mu u-u tusmi mu-u h 1
C2cmum seiente re lu ircuclutecim de u tievuis tcmmuiuu-us u-le
u-tutu-mr uc iuiegu-m el yait urcuguiuuucicu-i u-le tu-ms ccuu-icc1mtu-ms
dcii mmiu-mu-u-ei mii ~m
mcmiii ci u-ud cus mmcmr el dise tui-su-> post umccler
de venccud y reut dad Su-mu cuhuic-chmtu-ms r~ ce ~st tu un 1 cii
nu-m, cuiu si u-lercu-, si mu emnbcu-mgcm, ctmc u-cucuy q ce entrcur em
juuclu-m en pru-ehieu-is u-uuiieuu-mnias dc mcl unu-m u-u-mu tu-ms dciii us
cl rli sc cm msu ce 1cm hmcisu- muu-mu-le mt-u ini an si ritmeu-cu-it us cu
y de relumciu-3uu u-mt niciuuclu-m-- lu utahur mcl tu-u xcnrt mcl su-mu
remuden el imnesemute 1.-a cii miicuisit pu-mi icca re ese
creeucicus inirhispetuscm[mles mu-unu-u tu-u mcli ru-mu-mu-tu mu u mmc mcm
lirescuute 1cm aborda en (res de sus facetas: icu- glu-mbu-ul
muc reclu ic:t-c mu u u es u-ti tus ru-u-setmu-tr utic ti hjeu-u xci y tbs u
zuicim, tu-u-tuinene dc hu pu-mliticc y el mac umucul ismnci.
Iculc. Les bu-u-su-u-u com cut estuuluis u-It nr pu-u-u tu-msm cs u-lc- remite a mumu-u x-isiu-mmi sunimistu-m re ha glu-mtmu-uhizcu-cini
cu siuuupiemuueu-ute lmtunuiu-mu-iui.
ecmtuit ch rucmexcu rthicnuiu-m u-le u-icmestnum su-mcieclu-mct.
El ueiu-mu-ivismuuu-u ritme cleFmeuchc x u- mu u-u- u-li u dci lics
ecmn sinierc qcme tu-u scu scu-u-mmti vu- ncu es 1 u eltibutizacim
mecmi.-isruu (lu mu-u-mhirimd sc xr u-It distitt us mucu-rcucus sesiuuu-m hu dcmmmiiuiu-ueiu. u-ru-mci clcbeu ma mu-trrcsam mutis tu-tu-un
gn u-u- meu-spceu- .4 clcsrhu-. mu-tuL sc mmmi mc) ci el melati vis
ecucil es el u-u-tu-u-u- lu-umulcsmucmdum re It u-u-hu-mb-u-li,cu-eiu-5u-i (el
su-u ccuittmnu-ui <cxmstc u-it mctci ttmuht plu-tmruuhictumch u-le
cm/u-u-> necul xa 1cm ccmnu-ueeu-uuu-ms, rs la su-mc ucnicuc i munimus
visucmuues u-le tuutmuiu-lu-u) rs tun unu-un. usimc nLu-u-licuut. idi
tnicul ) sitt eu-uu-l es el u-mUu-m ce tu clumuumru ucit. E-ni
slc cpslenuu-mlu-igmcu-m smuut u-mmitculumu-u-ucu-i citie coestiu-miu-t el
e stuu- su-mci cci u-mci, y i-ctu-uiuu a nclcu 1 u u-li srm nc iiu u-le
hmrcmmium cumtmicepto umnuiumlu-iuuu-u-u u-ir nc luc un E-u- u-unu nu-hu-uii
Cu-stcmniu-u-dis eulre 1cm pu-mh/tiecu y im pcuhmteuu->, cciii
vi snmnu u-loe niega ci comucc tutu-u uumsuuuu-m dc cmma necul dad
sirlemu ccie cu tun muuu-uncu-utu-m u-he dcsi uiteni-u-mc in u-le tu-ms
inchependiemce u-he ucueslnu-us cu-iraetcu-sm cas y ce utues
Fu-mmmmuus u-ru-ud cirituales de la pu-iifu-ir-u-u, re mmmcm di su-mini
ti-u-ms ccii u veuutmnmmues
cin u-It- lu iicihiiccu- cmi lu mu-ulu-ieu-m. hay que inciEuu u-u ccecmns ntnc-cimu-i riel eu-muuecptu- u-le u-mbjcu-cu
din dc-iilenu-unicueu-mu-e cu 1cm imi-u-idlcmecicmn ce sigmiilieum
ecin cm 1cmu u-lu-uuueuuu-rm u-le u-u idcu-u- ce u-ib jet. iciad y u-ecu-- chuis mcmhu-icu-ms. Su-ubre eh iicmeiu-mmiuuhisunu-m, ecescicuuc tu-m
Iicicici i u rle~me d emite. mccci me. cu al uz tmnuts umcmne u
Po/u-Y/u-u-u- y ,u-uu-u-u-iu-u-/u-u-u-l 9004 su-/ml 41. Nt/mu 1: >0.207
.

Erluardo (ru-w

1u-u-u-

VIu-u-u-u-iu-iu-u-u-mes /uu-u-ro u-/isirlenu-es Reu-m/iu-lau-l-u--err/u-md-po/tiu-a de Tonu-u-iv Ibriu-u-ez Barcelona: Ged/sa 200]

comunitarisuno fundaeioumahista y enitica la fetichizacin dc la nacin como u-uhgu-m pernuanente.


En el libnu-m se dedica, finatuueuu-c, una seccin a la
psicologa y ha psicologa social En ella retoma las
cuestiones que en los aos 70 se caracterizaron
como una crisis de la psicculcuga social, abordndolas desde el punto dc vistu-m ecuisu-i-uccionista Aborda
los pros y contras de has puisiciones construecmoustas y pone de nanifuesto la imiquina de pu-muden que
supone la psicologa u-al ecumnc ta sido constituida en
el mundo acadnuico.
En su ecmnjunto. Munu-iou-u-es para disidentes es
una obra qcne plantea ms preguntas de has que
responde, lo cual es cuiherente con eh plantea-

Poltica y Sor-/edad, 2004, Vuil. 41. Nm. 1: 205-207

miento del autor Ami entender ha principal cuestin que atraviesa todo cl libro es ha relativa a la
fundamentacin, legitimacin o justificacin de la
accin social y poltica. Creo que nos encontramos con un buen arsenal de argumentos contra
toda pretensin de fundamentacin absolutista.
Las municiones para disidentes son tales municiones porque son ununucuones tericas, y esto no
es sino el reconocimiento deque ha hucha social y
la resistencia a los poderes hegemnicos es hoy,
en gran medida, una hucha en eh terreno de la ceora.
Eduardo CREsPo SUREZ

203

Vous aimerez peut-être aussi