Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1. Introduo: Pactos de organizao social no Brasil rural: uma breve trajetria dos
processos camponeses de luta, direitos sociais e sistemas de administrao pblica.
Objetivo: introduzir as principais bases, identificadas principalmente pela literatura clssica,
sobre as quais surgem sistemas e pactos de ordenamento social no Brasil.
1.2. O Brasil colonial e sistema administrativo fiscal: violncia, autoritarismo e privatismo
como as bases da organizao social no Brasil, enquanto forma de assegurar o controle sobre
os negcios da coroa portuguesa;
1.3. Resistncias camponesas e a reao s formas de controle sobre o acesso a terra: como
essas disputam realam os pares de oposio camponeses versus senhores de terra. A
cumplicidade entre Estado e Senhores. O reforo das bases de organizao social e
interlocuo entre Estado e Sociedade: violncia, autoritaritarismo e privatismo.
1.4. A Repblica Velha e o Coronelismo: O crescimento do Estado Moderno, a consolidao
das bases da administrao pblica e a contrao do poder privado. Coronelismo e
cumplicidade entre poder pblico e privado.
1.5. Lutas camponesas e reforma agrria: os assentamentos rurais como ponto de
compatibilizao dos conflitos rurais. Os novos atores polticos (sindicato, CPT e MST) e seu
legado em termos de organizao interna dos assentamentos. Ondas de associativismo
(sindicalismo, ligas camponesas, neoliberalismo e acesso aos primeiros crditos).
2. Balao da produo sociolgica sobre assentamentos rurais no Brasil: espao social de
conflitos e processos em disputa.
Objetivo: mapear as bases da interpretao sociolgica no Brasil sobre assentamentos
rurais; seguir as pistas dos acordos entre atores/instituies que consagram a forma
associativa/participativa; caracterizar as dinmicas de conflitos internos.
2.1. Os fundamentos da interpretao dos assentamentos rurais. As tenses produzidas no
contato dos significados investidos pelos atores e as experincias concretas. O papel do
Estado no controle dos conflitos e a cumplicidade que consagrou a noo de coletivo como
desiderato da organizao poltica e produtiva. O ethos campons como tendncia iminente ao
trabalho parcelar. O coletivo como tendncia externa.
2.2. Qual o sentido da heterogeneidade: trajetrias, capital social e trnsitos polticos.
2.3. Dinmicas de normatizao da organizao interna: associativismo, participao e
controle administrativo. Como os grupos se relacionam com essas institucionalidades:
constrangimentos comunitrios, disputa por liderana e fragmentao dos grupos.
2.2. Consideraes acerca das dinmicas locais de organizao social nos assentamentos.
Contra-sensos, conflitos, disputas e o desafio da coeso organizativa.
3. Polticas pblicas e disciplinarizao da ao coletiva no Brasil rural:
Objetivo: percorrer, a partir do desenvolvimento dos direitos sociais no Brasil, os acordos
que se desdobram em pactos de normatizao da ao pblica.