Acerca de este libro

Esta es una copia digital de un libro que, durante generaciones, se ha conservado en las estanteras de una biblioteca, hasta que Google ha decidido
escanearlo como parte de un proyecto que pretende que sea posible descubrir en lnea libros de todo el mundo.
Ha sobrevivido tantos aos como para que los derechos de autor hayan expirado y el libro pase a ser de dominio pblico. El que un libro sea de
dominio pblico significa que nunca ha estado protegido por derechos de autor, o bien que el perodo legal de estos derechos ya ha expirado. Es
posible que una misma obra sea de dominio pblico en unos pases y, sin embargo, no lo sea en otros. Los libros de dominio pblico son nuestras
puertas hacia el pasado, suponen un patrimonio histrico, cultural y de conocimientos que, a menudo, resulta difcil de descubrir.
Todas las anotaciones, marcas y otras seales en los mrgenes que estn presentes en el volumen original aparecern tambin en este archivo como
testimonio del largo viaje que el libro ha recorrido desde el editor hasta la biblioteca y, finalmente, hasta usted.
Normas de uso
Google se enorgullece de poder colaborar con distintas bibliotecas para digitalizar los materiales de dominio pblico a fin de hacerlos accesibles
a todo el mundo. Los libros de dominio pblico son patrimonio de todos, nosotros somos sus humildes guardianes. No obstante, se trata de un
trabajo caro. Por este motivo, y para poder ofrecer este recurso, hemos tomado medidas para evitar que se produzca un abuso por parte de terceros
con fines comerciales, y hemos incluido restricciones tcnicas sobre las solicitudes automatizadas.
Asimismo, le pedimos que:
+ Haga un uso exclusivamente no comercial de estos archivos Hemos diseado la Bsqueda de libros de Google para el uso de particulares;
como tal, le pedimos que utilice estos archivos con fines personales, y no comerciales.
+ No enve solicitudes automatizadas Por favor, no enve solicitudes automatizadas de ningn tipo al sistema de Google. Si est llevando a
cabo una investigacin sobre traduccin automtica, reconocimiento ptico de caracteres u otros campos para los que resulte til disfrutar
de acceso a una gran cantidad de texto, por favor, envenos un mensaje. Fomentamos el uso de materiales de dominio pblico con estos
propsitos y seguro que podremos ayudarle.
+ Conserve la atribucin La filigrana de Google que ver en todos los archivos es fundamental para informar a los usuarios sobre este proyecto
y ayudarles a encontrar materiales adicionales en la Bsqueda de libros de Google. Por favor, no la elimine.
+ Mantngase siempre dentro de la legalidad Sea cual sea el uso que haga de estos materiales, recuerde que es responsable de asegurarse de
que todo lo que hace es legal. No d por sentado que, por el hecho de que una obra se considere de dominio pblico para los usuarios de
los Estados Unidos, lo ser tambin para los usuarios de otros pases. La legislacin sobre derechos de autor vara de un pas a otro, y no
podemos facilitar informacin sobre si est permitido un uso especfico de algn libro. Por favor, no suponga que la aparicin de un libro en
nuestro programa significa que se puede utilizar de igual manera en todo el mundo. La responsabilidad ante la infraccin de los derechos de
autor puede ser muy grave.
Acerca de la Bsqueda de libros de Google
El objetivo de Google consiste en organizar informacin procedente de todo el mundo y hacerla accesible y til de forma universal. El programa de
Bsqueda de libros de Google ayuda a los lectores a descubrir los libros de todo el mundo a la vez que ayuda a autores y editores a llegar a nuevas
audiencias. Podr realizar bsquedas en el texto completo de este libro en la web, en la pgina http://books.google.com

This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the
information in books and make it universally accessible.

http://books.google.com

DISSERTATIO PRIOR
HISTORICO-CRITICA^

MASTICATIONE
MORTUORUM IN TUMULIS,
QVAM
INCLUTI PHILOSOPHORUM ORDINIS
IN DULTU
IN

ACADEMIA LIPSIENSI
D. XXVII. SEPTEMB. MDCCXXV.
PUBLICO ERUDITORUM EXAMINI
*>
SUBMITTNT
\
P

M.

R.

JE*

SES

MICHAEL

GOSSA-MISN.
ET
RESPONDENS
CHRISTIANUS

GODOFREDUS

CLEEMANNUS,
CHEMNIC. MISN.
PHILOS. ET THEOL. STUDIOS.
L I P S I
UTERIS BREITKOPFIANIS.

MIraberis , BENEVL LCTOR, Vkr. tale mihi hi pagettis

hifce perttraclandum fumferim Thema, quod tot taniisqne implieatumfit controvertir , utfane eloborandum mihifit in reddenda ratione. Ad PHYSICAM Jpeffat, adeoque ad Difciplinam,
cujus myjlcria ne eptimus quidem rerum naturalium venator perjerutabitur, etfi per totam vitam die notluque fignorum obitus fpeculetur 15
ortus. Quid itaque de me putaveris, qui in facrarum literarum jludiii
verfor o nullus tamen dubitavi , ad invejligationem quam maxime occultarum Natura virium applicuiffe animum. Verum cum ad omnia niti
emniaque tentare deceat literarum fiudiofum , Tibi non adeo alienum vi'
debitur, fi arduam hanc i5 valde difficilempro virium tenuitate excutiendam fufcepi doclrinam DE MASTICATIONE MORTUORUM IN
TUMULIS. Anfam ad eandem traSlandam naElus fum maxime idoneam, cum exRelationibusPublicisJ/f>;ei< ita pridem ejusmodi innotuerit Natura prodigium , quale in mortuorum cadaveribus vix unquam
animadverfum ee crediderim. Statim mihi tunc apud animum conituebam , aliquid de hac re fpeciminis loco pro publica ventilare cathedra. Sed
elaborationem vix aggreus in tantum me venijje campum cognovi, ut
intra unius duntaxat uiflertationis canceos fubfiflere non potuerim.
Hand iniquo itaque animo patieres, LECTOR BENEVOLE ^ciduas
Tibi de hac materia exhibiturusfim Diflertationes : unam HISTORICOCRITICAM , alteram PHILOSOPHICAM. Prima eadem eft, qua Tibi
hifcejam in confpeRum venit paginis. Laborem non vulgarem quidetn
atlcvidenfim fane putobis. Temporil enim penuria t alia circumantia impedimentofuerunt , ut in eo non , ut fieri debuit , opera uiiique
plurimum onjumere potuerim. Spe itaque laudit & jaclantia doclrina
non intumefco ; in hoc faitem opelta hujus prt feeie latabor, filabor
meus tibi non plane inanis fuerit atque moleflus. Id quod eo confidentiut
fperare jubeor, cum nullus mihi adhue extitie confiet Auclor , quiexprofeffo aliquid de hac materiaf ripferit , prater M. PHILIPPUM ROHRIUM, Marek- Ranad. qui itidem Dfflrtationem aliquam an. 1679. in
hac Alma noflra Univerfitate ventilavit , quam injeripfit Hiftorico . Philofophicam de Mafticatione Mortuorum. Nos multa primum in ilia
quarebamUs, qua ad noftramrmfacereht, at pofieavidimui , eammuU
ta quidem benigne pollicitam ee, fed qua pojthitic exfoivere recu/averit.
Qua cum itafirit , norum qualenicmque Tibi commendatum habebit laborem, /us prima hacfi cbnamina aqui' bonique cobfulueris , breve pofl
tempus favente Deo folidiora forfitan & tniliora a nobis expefiabis. Vole
;interim,& favtfiuiiYnrii.
CONSPE-

CONSPECTUS DISSERT>TIONIS.
I. Potentine occulta: in Natura.
i
3. Non omnia vel Deo vel Diabolo adcribenda, .
g. Rarum Etitbufiafmi Poitici exemplum.
4. Ab ignorantia rei ad rei ncgationem non confequenta.'
5. Mutuns omnium inier fe corponira & fpirituum influxus.
6. 7. Sy inpatbias & Antipathi.is vari* fbecies.
Meflicatio Mortuorum cur in dubium vocata ?
9. Orthodoxia notata. MiraculaDci* iW/;v7f//'J Naturae diftinguenda.
JQ. Pontificioruui fides miraculofa vapirlans.
I j. Mafticatious mortuorum^xw//.
12. Singulare Exemplum exHungaria.
13. Iraclationis ratio.
14. 1 5. 16. 17. Mafticatio Mortuorum o iniraculutn divinum.
18. 19. 20. 2 r. Nec mere Diabolictim prodigium.
22. 33. Damones S. Spiritns intermedii. Quid iis hie tribeendum? GARmannus,
24. Falfae opiniones revelluntur. Mortui num in rnmnlis mandant*
25. Vetera Sarmata. Stridor animarum. HO M ER US. DIOGENES
LAERTIUS. LUCIANUS. SOPHOCLES.
26. Quantum fuperftitiol Subterranei fragores unde?
27. Mtteoron Gotbanum.
1
28- 29. Homimnn imaginatio. Terror. Mortuorum pulfitshi tumuYiu
30. Mortui mim</rortf veftee?
31.33. Judteorum Aiazei carnivor u. Mus Judaicas.
33. Mribamedani. Angelus mortis. Examen fubtcrraneum.
34. Spiritus Burynomus. Spiritus Afuiti. PAUSANIAS notatue.
35. Animalia carnvora. Hyana.
- 30. Striges aviculae fanguifugx.
37. Serpentes carnivori. Ex medulla humana. WOLFG. FRANZIIIS.
38. Mortui Untea fu devorantes.
39. Animantia fubterranea. Mures.
40.41. Srr/wrffin cadaveribushumanis. Caufa mortuorum voracitatis.
42.43. Sexus foemininus. ROHRIUS & PITZSCHMANNUS notait.
Rattones fuperftitiofae. SCHLUSSELBURGIUS. GARMANNUS.
44. Mafticatio mortuorum tempore pefiis.
45.46. Diabolus pefiis caufa. Terror quantum in contagio? RIVINUSHELMONTIUS. GEYERUS.
47. 7 nontimentes. PEST-ENGEL.
48.49. Foetor cadaverum. Num inde peflis ? CORNELIUS A LAPIDE.
50. Mafticatio mortuorum quid ad propinquorum mortem.
51. Conclufin. Promittitur ALTERA DISSERTATIO.
Univerfi

Q.

D.

V.

jr. L
Niverfa Natura occulti potentiis plena eff'
Philofophia quidem Naturalis iipremura
qnafi noftris temporbus perfeclionis gradum
adepta efl videtur, at femper tamen C
quotidie aliquid novi apportat, quod eruditiffimas Philofophorum fubvertit hypothefes. Uli, qui totam Naturam non nifi mechanice operari contendunt, omncs ejusmodi
occultas Naturas vires, &, ut vulgo audiunt,
qualitates tanquam ailes explodunt ineptias,
in Scholis Peripateticorum genitas. Verum,
cum Naturam non nifi a pofleriori intueantur, & omnia ad experimenta
re/tringant, extremis fuis, utdicitur, digitis iftas ne quidem attingunt,
quia fuper omnes poffibilitatis leges ipfis pofitae videntur. Etfanephnoinena ilia, quae noftra aetate in regno Naturae experta acccpimus, it
comparata funt, ut non mirum videatur, fi omnia <5c quidein optima
Philofophorum oracula propterea obmutefcant.
F. IL
Dantur nonnulli ex Philofophorum cohorte, qui omnia ejusmodi
Naturae mirabilia non nifi vel Deo vel Diabolo adfcnbere audent. Verum
quis non talem philofophandi modum in fuperftitiofis nnmeret hariolationibus ? Satis aperte enim illi ignorantiam fuam in cognitione poten
tiarum Natur produnt. Nulli quidero negamus influxom fpirituum in
A
corpora.

DE

MASTICATIONE

Corpora. Nos ambabus potius largimur manibus, non Deum modo in

Natura per fingularem fuam providentiam miracula interdum adhuc
>atrare, fed quoqneDiabolum profua virium naturalium cognitione inigni mirabilia committere pofl. Verum omnia propterea fpiritibus
coranique immediato influxui afllgnare, nimis jejune philofophatum
foret. Exerunt enim fefe quam plurimum in phnomenis rarioribus
tales circumftantiae, quas palam teftantur,eadem necaDeo nec a Diabolo
immediate ortum halare poTe. Ambo non nifi fecundum fines fuos
agunt. Hinc femper in ejasmodi prodigiis vel bonitas divina vel malitia
diablica manifefta redditur.
, i
Jf. nr.
Ante tres vel quatuor circiter annos orbi erudito tale de Enthufiafmo
po'tico innotuit exemplum , quale vix unquam per hominum memoriam
extitifle credimus. Circnmftantias ejusdem , qui ex ASiis Erud. germ.
P. LXXIX. p. fi4.qq. fecom animo volutaverit, profunditatem quidem
naturalium virium mrabitur, fed Divins Diabolicas immediat
operationi aliquid hic adfcribere audebit. Si Deus enim miraculum aliquod fuper omnem Natura; ordinem & potentiam hic excitaverit, finis
aliquis divinus nobis omnino innotefceret , qui vel fit gloria Dei , vel
falus hominum, quod utrumque tamen hic ceflat. Neutiquam quoque
Diabolo prodigium hoc Naturas attribuendum putamus , quia fubjeclum
perfona eft, de cujus vitac integritate nemo dubitat: ut alias jara taceamus circumftantias.
. rv.
Multas taque in Natura adhuc latere potentias, cerium eft. Deearum
effeclibus nos non alia de caufa admiratio fubit,quam quia nos illas plane
fugiunt. Quis inde tamen earum exiftentiam neget? Homo fimplex, qui
propter levem rationis fuae culturara, rerum caufas fcrutari nequit, multa
diabolicis operationibus tribuenda haberet , fi ab ignoratione rei ad rei
negationem valeret confequentia. Certum itaque eft, Naturam manere
imperfcrutabilem. Quo fimpliciores vero Naturae vires evadunt, eo propius accedunt primis principiisjot eo magis in prodigium trahuntur.
V.
Ut vero exiftentiam occultaram potentiarum Naturae eo manifeftiorem faciamus, ftatuimus mutuum aliquem omnium fpirituura & corponim inter fe influxum. Operantur enim fpiritus in fpiritus, operantur
lpiritus in corpora & operantur denique corpora in corpora. Quartum
vero dari vix credimus , quod fcilicet corpora etiam operentur in lpiritus.
Inter has operationes occultas facile primum merentur locum operationes corporum in corpora, quia eflectus earum maxime in cernendi fenfum
cadunt.

MORTUORUM

IN

TUMULI S.

3
cadunt. Tanta iftac autem veritate fundatae funt , ut ad easdem evertendas
vix unquam extiterit bonus Philofophus. Sympathias & Antipathis
nomine vulgo infigniuntur, de quibus magna paffim proftant literarurh
monument. ATHANASIUS IR H ERUS hoc Magnetitmum
Natura nuncupavit, de quo infigne in monuraentis reliquit opus.
Jf. VI.
Exiftentiam fympathias & antipathis in Natura nemo negabit , qui
Magnetis virtutem attradivam unquam expertus eft. Canes intra & extra
domos ululatu fuo infolito inconditoque inftantem aegrorum mortem non
raro prafignificare folent , & quodlibet animal cibum fuum ex folo odo*
ratu fendre, quotidie cernimus. Quem quaefolatet, qualem non harmonia mufica in hominum animis excitet fympathias ipeciem? Quid non
morbis lwereditariis & imaginariis in hac re tribuendum venit ? Quanta
non lunatici & illi , quorum non eft ferre certa animalia e. g. fles &c.
fympathias & antipathis praebent exempla? Etquis plura enarrare valeat,
[uae ad demonftrandam operationum corporum in corpora exiftentiam
ciunt, tcuivis in communi vita fatis obvia funt.
jr. va
Hifce omnino quoque annumerari debent multa alia ejusmodi Na
turae phnomena, quae majoris quidem moment i funt, fed neutiquam
tamen ex mera Magia Diabolica fluunt. Pertinent hue cruentationes cor
porum interfedtorum, virgula divinatrix, fafeinationes per imaginadonem magicam , divinationes animalium , incantamenta , inbmnia divinatoria, Tarantifmus, influxus aftrorum , armarium miguen tum & multa
alia , quorum caufas haud minori cum probabilitate oceultis Naturas
potentiis adfcribere poTumus, quam forfitan transplantationes arborum
& morborum, rabiem caninam , inoculationem variolarum, pnlverem
fympatheticum & id genus alia, de quibus tamen nulla Magias Diabolicas
extat fufpicio. Nos non omnem quidem fpirituum influxumin ejusmodi
occultis Naturae operationibus negare audemus.
Probe enim
cognitum atque perfpeclum eft , quanta cum calliditate & fraudulentia
Diabolus homines per artes magicas decipere foleat ad ampliandum fuum
diabolicum regnum.
Verum cum hujusmodi operationes nonnifi pee
fagas, quibus varia ratione oceultiores Naturae vires manifeftat Diabolus,
excrceat, concludimus inde, fieri hxc omnia etiam pofe fecunduin
merum Natura: ordinem absque fpirituum concurfu.
f. VIII.
Quum exinde igitur fatis pateat , varias dari operationum corporum
in corpora fpecies, conftituemus etiara aliquam, quam vocabimus
MASTICATIONEM MORTUORUM IN TUMULIS.
A a
Duduui

DEMA&TICATIONE

Dudura multa jam de ejusmodi mortuis m tumulis voracibus nobis narravere patres matresque, fed dedecori nobis cue viun fuit, hifcefabels
& ^opeis logis, quarum auditione non nifi aniculae ducantur, fidem
habere. CaufS in promptu fui. Primo nos ejusmodi voraces momios
non propriis oculis vidimus .deiude phenomenon hoc noftris ratiociniis
non comprehendere potuimus, & ultimum denique fuperftitionis accutionem cane pejus oc angue fugimus. Quid igitur minina,, fi omnia,
qu;e in hiftoriarum monumentis paflim occurruut, exempla in dubtOffi
vocavimus?' Datur quideni hominum genus, a Natura ita inftructum,
tu ex fuperftitiofis hariolatiorbus mulcedinem captet. His creditu facillimum eft, quicquid audiant. Attamen quod non rationis line lumine
colluilrare queunt, id fpiritibns ex orco vocatis & Magiae Diabolica:
temere adfcribere non dubitant.
f. IX.
Novimus praterea etam- quosdam , qubusola orthodoxiaEvange.licx Religionis impedimento eft, quo minus iis afTentire queant,quibus
alias afenfum praebere nuli dubitarcnt. Hacrefeoscnim criminationera
tanto cum horrore reformidant , ut quaf Andabatarum more in ecclefiie
doctorum verba jurare hand erivbefcant.
Sed plerumque non habent,
quod timeant. Veritas Scripturae Sacras interdura ex meris praeconceptis
opinionibus violata habetur.
Compertum inter alia hoc habemus in
-dodrim de Magia Naturali. Cum enim antiquiores eccleae Dodores
ex occultarum potentiarum Natur ignoratione omnia Mirabilia Magix
abolieae adferipferint : fubiit pedora nollra opinio, quafi onwiis de
Magia Naturali doebina ad deftruenda Dei miracula faciat. Sed folium
*ft. Miracula divina tanta aim praeeminentia ab aliis Naturae prodigiis
diftinguuntur, ut miremur, quomodo inter fe conndi poffint. DivLfiones aquarum in mari rubro & Jordano fadtae , refufeitationes mortuorum <5c multa alia , quaChriftus, Prophetae & poftoli per digitum Dei
in V. Sc N. T. effecernnt, funt & martettt Naturae myfteria, ad quae enudeanda & imhanda ne totus quidem diabolorum exercitus ex orco voeatuscum omnibus Nigroraanticis fufficeret, etfi conjunclis viribus opezrari ineiperenr.
/. X
Venim quis omnes propterea corporum in corpora operationes,quae
fecunbm Natura orefinem paulo inconfaetiorem fiunt, negaret ? Nil
enimhic veritati divinae derogatur. E re potius Evangdke Religionis
eTe putamus, fi oftendi poteft.in quantum Deus immediato fiio mfluxa
in Naturae prodigiis concurrar. Inter omnes enim conftat, Romanara
tcclefiai de fide nracuioi adbuc iwiltum glorian. Quajido itaque nos
omnia

MORTUORUM

IN

TUMULI S.

omnia Naturae Mirabilia ftatim pro miraculis vel faltem pro effe&ibus
Magke Diabolicae venditemus, nonnc facillime ab iisdenidolis lud c
cirmmduci pofiraus ? Maticationes tnortuorum in. tumulis fine dubio
quoque ceu miracnlum aliquod divinum venerabitur Pontificiorum fides,
& nelcimus quam fortafl dolrinam iisdem corroborare ftudebunt. Quis
nobis igitur vitio vertet, fihafce mafticationes natura H cuidam corporum
kifluxui adfcribere tentemus ? Modus quidem nos Temper latebit, fufficit
tarnen rem exiftentialiter demonftrari po.
i-X
. . .,
ntequam vero mirum hocce Natura prodigium dilucidationibu
nokis qualibuscunque lubjicimus nobis exempla in medium producenda
funt, quibus rei exiftentiam confirmamus. In genere eonferendi hic
fiiot S H W I M M E R U S in Curiofit. Pbilof. Secret. DiflV. . i2.feqq.
HENR. KORNMANNUS deMiracui. Mort. Part. VU. c. 64, GARM N N U S de Mirac. Mort. Lib. I. Tit. III. fru. 117. GEORG. PHIL.
HARSDOERFFERVShi Theatr. Trag. cap. CXV.fr dot. PHIL.
KOHR in Dif de Maflicat. mort. . I. Th. 7. & VO I G T I U S in den
Phyficalifchen Zeit-Vertreiber fr$i6. qui multa de mortuorum mafticatione collegerunt exempla. Singularia vero' exempla videre funt apud
Megalandrum noftrum LU THE RUM inColloqu. commenf. Tit. 24.
fol. 2it. 2tz. it. NDR. MOLLERVM in Annal. Freiberg, p. 254.
CONR. SCHLUSSELBURGIUM in dergrndl. Erklrung des
XCl.Pf. cone. XII. p. ijf. M AR . BOH EMU M von den drey LandPlagen cone. XVII. fol. 169. ADAM. ROETHERUM intention.
Peflil. WENCESL. HAGENECIUM inChron.Boh.P.I.fol.4ip.b.
JUSTINUM ORTOLPH MAROLT in Locmograph. p.^.fqq.
MART. ZEILE RUM in Not. ad Reffet. Hi. Trag. p. 32. HENR.
ROTH I UM in cone, funebr. o. in additamenti von Schmatzenden
Todten. PITZSCHMANNUM in Leichen -Redner P. U. fr 8jf.
IG NAT. H A NI EL EM de Pee in Scbiefelbein. MART. F ABRICI UM inParadox.XoifjiSep.i^. ER AS M. FRANC. inHUifchat
Proteus . 28. p. 260. faq. H E R U L. SA X. . XI. de Plica &c. Hue
etiamfpeclant,qua:Rev. P. GABRIEL RZACZYN SKL inHi/tor.
Natur. Curiqf. Regni Polon. qua: A. 1731. Sandomiria;in4.prodiit, refrt,.
& quidem Trail. XIV. Seil. . ubi de cruentationibus cariaverum agit,
& hac occafione multa fimul profert de mortuis in tumulis adhuc voracibus & vicinos viventes fpeclrorum modo trucidantibus. Poloni fpeciali nomine Upiers & Upierzyca appellant de quibus didus Autor avrhentica producit documenta, Conter Ala Erudit. A. MDCCXXIL

DE

MASTICATIONE

f XII.
Recentiflimum,quod nobis innotuit, & omnium maxime memoratu dignum exemplum , eft illa relatio ex Himgaria , quam ex Novelli
publicis haud ita pridem compertam accepimus. Digna eft, ut verbotenus ex Relat. publ. Upfienfibus a. c. p. joj. feqq. hoc loco inferendam
curemus & quidem in lingua vernacula:
WIEN , vom 31. Juli i. Man ehet in den hiegen Zeitungen oder
fo genannten Diario einen Bericht , Xeelchen der Kayferl. Provifor in dem
Gradisker DifiriSl in Hungarn an die Kayferl. Adminiftrationzu Belgrad
\vegen einer befondern Begebenheit ergehen lajfen , Welcher ohnverndert
und ohne darber zu urtheilen , Xoie er fich gedruckt befindet , folgendet
Inhalti i: Nachdem bereits vor 10. Wochen ein in dem Dorff Kifolova ,
Rahmer-Difiriel , ge/effner Unterthan , Nahmens Peter Plojogovitz , mit
Todte abgegangen, und nach Rtzifcher Manier zur Erden beattet
Xoerden, hatfich in ermeldetem Dorff Kifolovageuert , da innerhalb
g.Tagen p.Perfonen , fo\x>ohl Alte als Junge, nach berandener ^-diger Kranckheit aifo dahin gefiorben , dafs, als fie annech auf dem
"fodt - Bette lebendig lagen , ffentlich ausgefaget , dafs obbemeldeter vor
o. Wochen verorbener Plogojovitz zu ihnen im Schlaff gekommen, fich
auffie geleget und geXvrget , dafsfie nunmehro den Gei aufgeben mfien ;
gleichXvie denn hierber die brigen Unterthanen fehr befiiirtzet , in folchem noch mehr beflrcket Xvurden, da des verorbenen Peter Plogojovitz
Weib, nachdem fie zuvor ausgefagt , dafs ihr Mann zu ihr gekommen ,
und feine Oppanki oder Schuhe begehret , von dem Dorff Kifolova Xveg,und
ch in ein anderes begeben; fintemahl aber bey dergleichen PerJonen (
fie Vampyri nennen) verfchiedene Zeichen , als dcjfen cb'rper unverfye/er,
Haut, Haar, Baart, und Nagel an ihm\oachfend zu fehen feyn mflen,
als habenfich die Unterthanen einhellig refolviret, das Grab des Peter
Plogo/ovitz zu eroffnen, und zu) fehen, ob fich \nrcklich obbemeldete Zei
chen an ihm befinden ; zu \pelchen Ende fie denn fich zu mir hieher verfuget, und mi Andeutung vorerXoehntcn cafusmich fammt demhiefigen
Poppen oder Geilichen erjuchet , der Befichtigung beyzu\oohnen ; und ob
ihnen fchon erfllich folches Failum reprobiret , mit Meldung, dafs ein
folches vorhero an eine lobl. Adminiration unterthnig gehorfam be
richten, und dcrfelben hohe Verfaffung hierber vernehmen me, haben
fiefich doch keines\oeges hierzu bequemen \vollen , fondern vielmehr diefe
kurtze Antwort vonfich gegeben; ich moechte thun tvasieh \oolte, allein
\oofern ich ihnen nicht veratten \orde, auf vorherige Befichtigung und'
rechtliche Erkntnifs mit dem Cb'rper nach ihrem Gebrauch zu verfah
ren, mfien fie Haufs und Guth verlaen, Xveiljis zu Erhaltung einer
gndig

MORTUORUM

IN

TUMULTS.

gndigen Refolution von Belgrad \oohl das gantze Dorff (\pieJchonunter

Piirckijchcn Zeiten gefchehen feyn folte) durch Jolchen blen Gei zu
Grunde eben knte, toeUhes fie nicht erwarten holten. Ba dem folche
Leute weder mit guten Worten noch Bedrohungen von ihrer gefafien Refblution abhalten konte, habe ich mich mit Zuziehung des Gr adisker Pop
pen, in gemeldetes Dorff Kifolova begeben, den bereits ausgegrabenen
o des Peter Plogo/ovitz befichtiget, und grndlicher Wahrheit getu'fs folgendes befunden: da erfllicbvon lchem o unddeffen Grabe
nicht der mindee fonflen der Todten gemeiner Geruch verfphret , der
o, auer der Na/in, welche etwas abgefallen, gantz jrifch, Haar
und Barth, ja auch die Ngel, wovon die alten hinweg gefallen, an
ihm gewachfen, die alte Haut, welche etwas weifilicht war, hat ficb
hinweg gefcheelet, und eine neue frifche darunter hervor eethan, das
Gefichte , Hnde und Fe uni der gantze Leib waren Jo beschaffen , da
fie in feinen Leb -Zeiten nicht htten vollkommener feyn knnen; in fei
nem Munde habe nicht obne Eraunen einiges frifches Blut erblicket,
welches, der gemeinen Auffage nach , er von denen durch ihn Umge
brachten gefogen'; infumma, es waren alle Indicia vorhanden, welche
dergleichen Leute (wiefchon oben bemercket) an fich haben folten. Nach
dem tmnfowohl der Popp ah ich diefes Spcciacul gefehen, der Poebelaber
mehr undmehr ergrimmter als bertzter wurde , haben fie gefammte
Unterthanen , in fchneer Eil einen Pfeil gefpitzet ,. mit Jolchen den
todten o zu durchethen, an das Hertz gcfitzet, da denn bey folcher durchechung nicht nur allein hufiges But, fo gantz frifch, auch
durch Ohren und Mund gefloen , fondern noch andere wilde Zeichen
(welche wegen hohen Refpetlt umgehe') vorgangen ; fie haben endlich offtermeldetenC'rper , in hoc cafu , gewhnlichen Gebrauch nach zu Afchen
verbrennet, welches denn einer hochlblichen Adminiration hinterbrin
gen, und anbey gehrfam unterthnigjt bitten wollen, da, wenn
tierinne eine Fehler begangen haben /lte, fotchen nicht mir, ndurtt
dem vor Furcht auerfich filb gefetzten Pbel beyzumeen.
Kyferl. Provifor im Gradisker Diftrift.
ff. .
Tra mine nobis momenta circa prodlgium hoc explicando veniUnt. Cum enim non nifi tres nobis hic poilibiles efle queant caufarum
claTes,quas vel a Miracnlis divinis, vel a Magia Diabolica vel ab operationibus corpomm fympatheticis petimus; nobis demonftrandum incumbat I.) quod tales maiticationes uiortuorum non in miracnlis divin is,

DE MASTIC AT I N E

nec 2.) in meris Diaboli prodigiis, fed 3.) in occult is natura operationibusfint collocandac
$. XIV.
Miraculnm dicimus effectum illum divinum , qui extra ordinein
6 fnpra omnes caufas naturales per influxum divinae omnipotentiae proiucitur ad confirmandam divinae veritatis aucoritatem. Quaeritur Jiinc,
num etiam ad noftram xtatem miracula fpetent. Simpliciter & ,ia
ienfu latiori fumta nos non neganvus, fed tantum Ariele fie dicta, ut
jam defcripfimus , quae noAris temporibus omnino ceflarunt. Spec tant
enim ad ecclefiam tantummodo plantandam, adeoqne ad difcipulorura
Chrifti aetatem. Hodie itaque non amplius eadem expetare habemus,
cum divinae veritatis aucloritas fatis fuperque nobis confirmata fit. Ro
mana equidem Ecciefia nobiscum non unam eandemque inflat tibiam.
Gloriatur enim adhuc de fuis miraculorum donis. Sed ex Scriptura SL
feimus, eadem non nifi mendacia efle. Quicquid itaque noflra aetate
per extraordinarium Dei influxum i'upra Natura: vires nobis accidere
lblet, effeftus funt Angularis Providentias divinae, quae in latiori duaiaxat fenfu miracula audiunt
$. XV.
Maflcatones mortuorum fi itaque pro miraculis venditare velimus,
vel miracula doclrina vel miracula providenti/t lint , necefie efl. Miracula
dodrinae dudum in ecciefia exfpirafle jam diximus. Verum ponamus,
dari adhuc xiftentiam eorum; omnes tarnen circumAantiae impedi
mento fiant, quo minus faltem mortuorum maflicationes miraculorum
titulo poflint accedere. Quodlibet enim niraculum divinum Ariele fie
dictum .) confirmat veritatis divinae aucoritatem , 2) patratur per Prophetam & ApoAolum aliquem immediate a Deo &. Chriflo mifliim , 5c
3.) convicios de fua veritate & integritate reddit quoflibet id videntes
& audintes. Probatione haud indigemus , cun ex Scriptura S. nobis
harum circumflantiarum neceifitas fatis fuperque innotefeat.
Jf. XVL
Quid nobis gitur de mortuorum maflcatione dicendum erit ? Num
aliqua, quaefo, ex his hic animadvertitur miraculi divini proprietas?
Nos cullam deprehendimus. Deeft veritas divina hic confirmanda.
Defunt Prophetae & Apoftoli per djgitumDei aliquid producentes. Deeft
denique homimim convidio , quam femper divina miracula de fna ve
ritate in cordibus operantur. Cui itaque bono Dcus tale in Natura excitaret miraculum, fi plane nullus extaret fiais? Finis Dei duplex eft,
vel gloria fui nominis, vel falus homimim. Ad gloria-m divini nomi
ne taies mortuorum operationes nihil fciuut. Magis earn impediuut
quam

MORTUORUM IN

TU MULI S.

quam promovcnt. Confimduntur enim vera rairacula cum falfis , ex

qua confufione magnum ipfis accrefcit prajudicium, quod gloriae Dei
valde admodum adverfatur. Alter Dei finie in miraculis falus hominum
eft, quae tel temporalis vel aetema eft. Ad utramque confequendain
requiritur fides aliqua in Deum & ejus promifiiones, qua; per miracula
divina optime accendi debet. Sed ex mafticatione mortuorum quae no
bis inde fides? quae nobis inde falus? Subitam mortem homines nunquam inter fingularia Dei beneficia retulerunt , inprimis violentam, que
cum ejusmodi circumftantiis homines fubit, ut iolet fieri in mafticatioj>e mortuorum. Fidem vero quod attinet hincinde expedandam, nobis
de nil conftat. Supcrftitio magis dicenda foret quam vera fides, S
talc quippiam in cordibus anicularum operetur mortuorum vorachas.
Fides noftra fads confirman poteft ex Mofe & Prophetis , & hos fi audire nolumus, nec credemus mortuis, fi vel maxime ex tumulis prodi
rent & ad nos verba faccreut.
XVII.
Alterum miraculorum genus exerit fefe circa divinam Providentiam, quae propterea miracula providentiae nuncupavimus. Sunteadem
non nifirariora fingularis Providentia: divina; exempla, quae prater coniretum Natura ordinem fieri folent ad confervandam vitam noftram &
corporis integritatem.
Exemplo nobis eft puellula ilia , quae hand ita
prideminMarchia Brandenburgica a rapacifllmo luporetrorfum faucibue
quidem abrepta, fed mox a beftia fponte iterum fine ullo damno relida
fuit, prout nobis hoc ex Novellis Publias innotuit. Talia miracula noftiis
adhuc temporibus quotiec fere accidunt.fedfemper ad vitas noftra tem
poralis eonfervationem tendunt. Mafticationem mortuorum his nuftaenus annumerari pofle, in aprico eft. Magi enim ifta ad vitam hominis
deftruendam fach quam confervandam.
. XVIIL
Quum nulla ig'rtnr ratione tale Natura; prodigium ia Dei miraculis
collocandum fit, nobis nunc nova fubnafcitur quaeftio, num feilicet Di
abolo & quas in corporibus interdum exercet, operationibusattribucndum veniat? Maxima pars hominum ad fententiam hie affirmativam
prona deprehenditur. Cum occultas enim Natura; potentias ignorent,
& nil divini ibidem videant, DiabdHcae omnino Magia: adferibendum
putant.
Nos ipfos quondam in hanc fententiam tranfiiflfe fatemur.
Aftutia infernalis hu}us fpiritus in decipiendis hominibus tantuplex &
tanta eft, ut nunquam fatis indagari nec erogitari poifit. Quid mirum
igitur fi in ampledenda liac fenteutia nos quavis quoquc occafione facilB
limos

DE

MASTICATIONE

limos praeftitimus ? Verum enim vero aun notabile Duper illud maftieantis cujusdara defuaH exemplum nobifcum paulo accuratius penfitavcrimus, tria nobis obvenerunt momenta, quae nos merito ad faciendam ex hac fententia difcebnem permoverunt. Obftat enim nobis
l.) quod nullum plantafma hic occurrat, 2.) quod Diabolo nullum jus
y'itx & necis in homines competat , & 3. ) quod circumftantiae nonnifi
eaufas indicent naturales.
XIX.
Primum, quod nobis perluftrandum incumbit, momentum verftur circa externa prodigii hujus phaenomena, quae nullam praeftigiarum
fbeciem prae fe ferunt. De fpeclris enim & diabolicis appariiionibus
iatis cognitum eft, easdem non nifi phantafmata ee. Putamus quidem,
nos revera ahquid videre, & locum fi accedimus nil depiehendimns.
Sic etiam cum auditu comparatum eft in tumuhibus, quos fpeclra iiv
terdum in cellis & culinis excitant, ita, m omnia in mille ruinas corruere videantur, qua? tarnen poftea adhuc in loco fuo prorfus immutata inveniuntur. Non mirum hoc eft. Diabolus tanquam fpiritus purus
in alterius Imaginatione facile ideas figurarum & fenfionum imo etiam
vocum excitare valet, quanquam extra hominem revera nil adfit, quod
in cernendi fenium cadat. Patet hoc ex fis apparitionibus , quae non
nifi uni foli Sunt, etiamfi multi proxime fimul adftantes nil percipiant.
Interdum quidem apparitio quoqne extra hominem accidere folet,
Huando nimirum fpiritus in a're phantafticum ahquod induit corpus.
Verum ita id Temper comparatum eft, ut accedente luce clariori fponte
in nihilum diffluat. Mafticationem mortuorum fi fub examen vocamus, de eadem nil nobis de tali plantafinate conftat. Cutis, capillus,
baiba, ungues dt cetera corporis membra a quolibet manibus attreclari
potuerunt. Neculla quoque ratione Diabolus, vel quisqus file fpiritus
Juerit, qui ex erronea opinione vulgi per ejusmodi cada veris mafticatio
nem tantam in domibus hominum ediderit ftragem , fe fpedtrorum more
rnanifeftum reddidit fis, qui ipfiim in fuis operationibus turbatmn convenerunt, id quod tamen plemmque fieri folet. Legimus quidem in
Hungarica ilia relatione, defunctum Plogojovitium ad homines in fomno
veniife, fe in eorum corpus dedifle, iisdemque gulam ita rnterftrinxifl,
nt morte denique occubuerint ; legimus praeterea , eundem quoque
uxorem fiiam acceffifle & calcearftenta fua ab eadem poftulafle. Verum
quid de hifce circumftantiis fentiendum fit, ulterius declarabimus. Hoc
jam dixifle fufficiat, quod a rei imaginatione ad rei exiftentiam non valeat
confequentia , alias quoque ephiaUes & alii ) not imagiuarii non ni]
ipirkibus attribuendi venkent.
f. XX.

MORTUORUM

IN

TUM U LI S.

JT XX.
Alteram momentum, quod noi impedit, quo minus Diabolo adfcribere poflmus tale prodigium, eft, quod Diabolo nullum jus vitae &
necis in homines competat. Deus fibi foli hoc ceu regale divinum refervavit. Ad fuamenim imaginem cum homines formaverit, nemini jus
aliquod in eorum vitam & mortem conceffit, nifi magiftiatui politico,
vices ejusdem quafi gerenti. Hie folus gladium iuftirias fuper maleficos
ftringere debet. Quis itaque Diabolo, illi de facie Dei detrufo fpiritui, qui
ad acternas condemnatus eft pnas , tantam in homines per Dei filium iq
gratiam redados afignaret potentiam , eosdem pro lubitu enecandi Sc
confervandi ? Extraordinarios interdum quidem Deus ad puniendos homi-,
nes mittit executores judiciorum fuorum, fed Diabolum fibi pro fut
fantttate in tali negotio deligere non confuevit. Legimus quidem de
Jobo aliisque viris fandlis in facris Uteris , eosdem a Diabolo male tracbtosvirgisque & colaphis admodum caefos fuifle. Licentiam haue Diabolu*
quidem non nifi a fummo impetrare potuit Numine , fd ita limitatam accepit, ut in vitae difcrimen iftos vocare prorfus non potuerit. Unde ipfi ergo
tanta poteftas in mortuorum mafticatione ? Dicbi fane horrendum foret,
Diabolum intra ieptem dierum fpatium ad decem homines violenta morte
e vita eripuifle & adhuc plures erepturum ee. Permittit quidem faepe
Dens malo fpiritui, ut apparitionibus fuis quibusdam hominibus ejusmodi horrorem incutiat , ut prae alteratione mortem fubeant. Sed Diabolus
mortis hujus non nifi caula occafionalis eft, non vero caufa efBciens. Hoc
vero in mafticatione mortuorum omnino aflerendum foret, i caufas hujus
Naturae prodigii in Diabolo quaereremus.
jr. XXI.
Tertium , quod nos ab illorum fententia cohibet , qui Diabolo mor
tuorum mafticationem tribuunt, eft, quod omnes circumftantiae non nifi
caufas indicent naturales. Nulli quidem negamus , magos atque fagas, qui
Diabolo a fervitiis funt , rebus non nifi naturalibus , imprimis fecibus t
excrementis uti in artibus fuis diabolicis ad infeftandos homines. Verum
ejusmodi femper cum circumftantiis fieri folet, utquilibet facile in iisdem
Magiam deprehendat diabolicam. Hoc vero in mafticatione mortuorum
obfervare non poflumus. Ibi enim ejusmodi occurrunt phaenomena, quas
contranum palam teftantur. Cadaver Hungaricum nec abnodatum nec
mutilatum, fed integrum ac perfedum in tumulo deprehenditur :
excretiones, e. g. pili, barba, ungues &c. vegetantes confpiciuntur,
& homines, qui mortem pofthc oppetunt, nulla Diabolicae fafeinationis pracferunt indicia.
Caeterum, fi concedamus etiam, lamiis hie
aliquid tribuendum venire, non alias inde tamen oriundas efte credilerim operationes,quam ejusmodi facinationes, quae valetudini quidem
2
&in-

12

DE MASTICA TIONE

& integritati corporis nociva? fiiit , nullo tarnen modo vitae periculum, ut
taceam fubitain mortem caufentur. Accedit, quod Diabolus nullum
quoque hic finem liabeat ad ampliandum fuum regnum. Caufata mor*
non nul a Dei voluntate pependit, c damna corporis, quae quoque
Diabolus interdum intendit , inde non feaita effe legimus.
g. XXII.
Qua? aim ira fint , nullum dubinm eft, quin oirmes hic ceffent caufae
ipernaturales. Ex folis itaque Naturas viribus nobis prodigium hoc explicandum venit. Sed' quasritur nunc quibus ? & qua ratione I1 Dantut
Honnulli ex Philofophorum ordine, qui de exiftentia Dacmomim multa
diTerunt , inter quos facile primum meretur locum celeberrimus R U D IGERUS m Pbyc. Div. Lib. I. . i^. feci. 4. Dillingmint iftos a malis
foiritibus, quos vulgo diabolos dicere folcmus, C definiunt tanquam
fpiritus incompletos corpore elementan veftitos , qui fenfione , memoria
c cognitione qiiidem, fed non intelligentia & reflexione gaudeant. In
mundo fpirituali idem ilos efle aTerunt , quod bruta font in regno animali.
Referont hue omnes iftas apparitiones&fpeclra, quae vulgo tergroiinnigen, Kobolte, Bier-Efel, der Drache &c. nominantur. Ethnici raulta
o im de hifee daemombus fabula ti font, quos vel larvas & umbras , vel lares
& lemures, vel Faunos &c. appellarunt. Spiritus -- eue dixerunt,.
qui non damna infrant nec fpecie terribili appareant. T H E P H R.
PAR A CELSUS, qui de Magia Diabolica admodum fofpeeltis habeiur,
eosdem exprefle nunaipat die gtigen Geirter, quod etiam GEORGIUS
AGRICOLA facit in Lib. de Animantibusfubterr. p. m. 7<f.qjq. ubi
mites vocitat & immitibus feu xaxoi opponit.
. XXIII.
Nos de hifce & taibus Daemonibus nil ftatumus. Ratio & revelatio eosdem- ignorat,
Quicquid vero in montibus , aedibus , nemoribus de
iisdem obfervatur, itis foperque de malitia diabolica teflatur. GARM A NN U S naque in litteratiiGmo foo Tractatu de Mirac. Mort. Lib.
th. . p. 122. de iisdem rcote judicat, ii 1er i bit : nullus crediderim cum
P. THYREO Damonestqui tautum fimt mites: nulles qui tantum funt
trucuknti. Qui nunc mites po truculenti , qui nunc truculenti yofl mites.
Nam nec mitibus fita dcefi bilis, am nocendi pottai vel voluntas. Et
-qui odio in nosfaviunt{quia mille artes norunt) etiam in angelas lacis fe
transformant iS fianmam quandoque fimulant mititatem.
Habet hic
locum vulgi pronunciatum: es i ein Teufel wie der andere.
H Garmannue. Villgus in Hungaria videtur juxta foprafoppeditatamrelationem
Daemonibus ejusmodi intermediis omnino quoque aliquid in mortfera
foo prodigio tribuercCsefereo enim Proviibriiaier alia ingenue declaraffe
legimus,

MORTUORM

IN

TUMLIS.

legtmus, f aras focosque relifturos, nifi brevj judicialis infpeclio infti

tiiativr, & cadaver more eonfueto deftruatur, quia alias totus pagus per
talem malum Daemonem (blen Geift) interituru fit.
Accedit, quod
moribund dixifle ferantur, defimclum Plogojovitium ceu inciibum ipfos
invafifte & ad mortem usque ftrangulaTe.
Quis tafes vero operationes
miti alicui Daemoni adfcriberet ? Et quis non fat evidenter ex hifee unguibus infernalem cognofceret leonem, ii re vera hic aliquid Ipiribus
tribuendum arbitrenlur ?
xxiv:
Ex mundo itaque corporeo nobis exponendiim erit, quicquid de
mafticationibus mortuorum nobis innotefcit memoratu dignum, Ante*
quam vero in thefi afiquid ponimus, nobis removenda fint, quaecunqne
humana fuperlitio vel ex decepta phantafia, vel ex pneconcepta opinione
huic prodigio affinxit. Pertinent hue i ) quod tales mortui claro fonitu
mandant, 2-) vertes fuas ore dvorent, 3) plerumque de fexu fmininofint,
4) non nifi, peftis temporibus exiftant,.& 5) mortem non nifi propinquofum necefiario caufentur. Primum quod atrinef omnes quidem rekt io
nes de mafticationibus confentiunt, morruosin tumulis porcorum inftar
cum claro onitu dentibus fuis mandere, unde quoque die hmtetzende*
Todten vocarunt. Verum; noviffimum , quod nuper ex Hungaria aecepimusexemplumde porcino hoc fonitu nil meminit^exquorelinquitur
ngmentum hoc efl, exbominum fuperftitione oriundum. In chronici*
hiloriarum lapnumentis multa quidem fabulantur Scriptores de efusmodi fonis ac voeibus , quas in ccemeteriis , in fepulchris, inque ipfis
tombis feralibus, domibus itidem & in aliis loeis- auditas efle perhibenr,.
fed plerumque rei Veritas non nifi. anilibus nititur auditionibus. Nulli
quidem negabimus, Diabolum in coemeteriis magnam interdum fibi
fiimere poteftatem, id non adeo frequenter fit, ut vulgo putatur, quia
Deus piorum tumulos cuftodire & a Diaboli malitia & ludibrio intami<matos confervare vult.
Largimur itaque, in loeis, ubi homicidia &
ftrages editse funt, interdum fpeclra videri, variosque ibidem tumultus,
fonos ferales , aliaque lugubria verba , gemit usque pereipi pofle, fed idem
in coemeteriis utpote loeis facris fieri ,. jure meritoque negamus.
Veteres gentiles de feralibus hifee fonis multa credidifle Iegimus*
fed in indicandis eaufie inter fe nuHibi concordamnt.
Sarmatas oliui
eaufam adfcripfie videntur Dannonibus. Ita enim JO. MELETIUSin Epi/t dt Relie. Boruf ad Georg.. Sabin. & J O. L S I I US A Dm
Samogitbarums. iisdem memorant, eos in fepulchris ftriclis gladiis aura
verberafie hifee verbis : eia fugtc Dmmt in orcum. Gracci caufam
3
ipfn

,4

DEMASTICATIONE

ipfis nepultorum animabus afllgnabant, quas port mortem Tfjm fen

ftridere credebant. HOMERUS hinc de Patrocli anima ita cecinit :
uj>{ Sc nxr j^-9-evos- rre twirvo
"SI, yro rr.
Anima fub terram tanquamfumus
Abiit, murmure firidenr.
Iliad. Lib. XXIII. v. wo. Edit. Cantabr. p. 66. Plura de animarura itri
dere quoque in Odyff. habet, ubi Lib. XXIV. v. S-feqq. ita canit:
raj Sg ro wovra. .
'Qs ' ors vuurtfies y-^xV *,T0'J btevtion
Of-oi ix irrr , vx r x)kr\r,<jiv s^ovraf
Qs ot rr x ti'icxv.
Ha autem firidentei fequebantur.
Sicut autem quando vefpertilionei fecejju antrimagni
Strepentei volant , poquam aliquii cadet e fecit
Muftitudine a petraJibique invicem coharent:
Sic ha Jtridentes fimul ibant.
Haec Homerus.
DIOGENES LAERTIUS L. VIU. de vit. Pyth.fegm. 2/. p. m.
jof. hxc dcHefiodi anima habet: Qysi Ss 'lewufxo xxTeX&ovrx xurov
bs xSx , t))v ysv 'Ho-o v'W''v 'Sev e kovi %Xkw SeSsf*Bvyv r$*<rev. Hieronymui vero defcendijfe ad inferot atque Hefiodj quidem ani
mani columna area vinculii adriclam flridentemque vtdij. Menippus, quando apud LUCIANM in Necyomantia p.^m. 06. ex orco
redit, inter alia memorat: sv&x S$ -srovro ry.x\ rsr twv
vsHfwv : ibi not ftridulac mortttorum umbra obibant. SOPHO
CLES animas more apium Qouev dixit : t pluribus de hoc conferri
meretur GERH. JO. VOSSIUSe Idololatr. L.II. c. 28. p. 44/. fea.
C PORPHYRIUS de nympharum antro.
$. XXVI.
Si dicendum, quod res, fonos hujusmodi infernales plernmqne vel
ex fuperftitiofa opinione vel ex decepta imaginatione oriri credimus.
Quantum fupertitio in hominum animis valeat, videmus in Paganis.
Mortuorum animabus ftridorem & bombum affignant, non alia de cau
la , quam propter fuperlitiofas , quas de (tatu animarum poft mortem
fovent, fententias. His fi deftituti fuiTent, fonos gemitusque in terra;
gremio perceptos non nifi igni fubterrareo adfcripfiTent , qui fumino
interdum mpetu arelos meatus, prdnra faxa & cavernas pererrat , <5c
horrendum, quem vulgo ejulatum Vocant. foriitura producit. Con*
ferri

MORTUORUM

IN

TUMULI S.

'S
ferri de hocmeretur JO. RUD. GLAUBERUS inOperibm Miner.
P. II. p. 18. Optime hos ftrepitus tonitruum a'reorum genefi illuftravit
& inter tonitruareputavit THOMAS ITTIGIUS deMont.incend.
Seel. 4. c.z. p. 2fi2./eqq. Ejusmodi fragores & tumultus glacies quoque
petris marinis illifa e. g. in Islandia concitat, quem fonitum pari cum
abfiirditateolim damnatisanimalibustribuitPaganorum fuperftitio, prout teilantur SAXO GRAMMATICUS in Prof, in Hifl.Dan.p.4.
& M AR IN 1ER in der Rei nach Norden . iUB. p. 72.
ff. XXVII.
Idem adhuc efficit fuperilitio in hodiernorum Chriftianorum animis. Ignorant plerumque caufas fubterranei fragoris , quae multiplies
effe poflunt, hinc ftatim fibi perfuadcnt, fe mortuos in tumulis mandere
& pulfare audiviTc. Naturales enim interdum adfuntcaufae, quae rvera
in tumulis efficiunt fonitum, inter quas vel olam retuliTe juvat corruentiam,ut itadicam, farcophagi , quae absque ftridore vix acciderefolet.
Operae pretium erit , in medium hic quoque proferre meteoron illudrut
vocant, Gothanum, quod MICH. BERNH. VALENTIN U S
Dec. 2. Ann. VIII. M. C. obf.74. p. 188. ita receniet: Vefpillo Gothanui tuniuium param in farcophagum put dine confumtum incidit , nihil pra
ter coftas 15 ou continentem. Qyem cum remover vellet , fonitum percepit fibilum i5 flridorem anfermum exafte referentem, mfinmtque ob*fervavit ex offis extremitate fpumam pugni magnitudine erumpentem ,
tanto quidem cum foetore , ut labia naresque comprimere 15 obturare
coaus fuerit ; fubjtit in altero tumuli ngulo , vifurus , quid tandem
inde fit eventurum. Paule po tantum fragorem edidit maa ilia fpumaformis, ac fi quis bombardam manuariam explorit, fuccedente 15 if*
turbinem/urgente fumo quodam caruleo , qui majori , quam /puma ante
dia foetore derem infecit , unde prafentano vita periculo fuijfet obnoxiur,
nifi relelo o tmulo fe domuni contuliet i5 fumtis y nefeio quibut
medicamentis fe refeciJJ'et. Haec Valentinus. Confer ejusd. Diff. epifiol.j.
j>. iji.qq. Ex hocce nunc phaenomeno affatim edocemur, quamplurimas dari pofle caufas naturales , fonitum in tumulis efficientes, quas
nemo fane in rebus praeternaturalibus quaefiverit, nifi fumma qui fuperftitione infedus fit.
ff. XXVIIL
Quantum vero fupertirioni in tali negotio tribuendum venir , tan
tum etiam deeeptae hominum imaginationi adferibendum putamus. Sen
ilis vera quidem nunciare concedimus, at incorrupti atque integri fint,
necei eft. N1 autem eosdem mngis corruptos reddere valet, quam
pavor arque metus, qui teile CICERONE raentem loco movere
iblcnr.

,fi

DEMASTICATIONE

foknt. Multa tum videntiir juxta ac fi revera exiftant, quod tamen non
eP. Terror en im, fi peclora occupavit, cerebrum movet, in vanas
-mentem imagines evocat, multomque inter falium ac verum mediae I ginis fundit. Quid igitur mirum, fi trepidationis plena mulier velalia
1 ujus farinas perona in cmeteriis aliquid fub tumulis pulfare aut ftridere percepent, quod tarnen nil nifi r iShu>v xvrxo-ix fucrit ? Exemp:orum magnus nobis effet apparatus, fi Annales chronicos, quos Mis
il noftra de ftngulis fere Urbibus in infigni copia tulit , perluftrare no
bis vifum fuiflet. Unum alterumve ialtem attulifle juvabit. Harburg!
aliquando in nobilis foemiuae tumulo per aliquot dies pulfus auribus ex
ceptue eft. Referato farcophago in cadavere nee vitas nec motus prasteriti indicia apparuerunt. Tumba iteriun terne commifla , pulfare cada
ver iterum animadvertitnr , eftoditur & referarur fecunda vice farcophagus, & nil, qirad motum aufvitam cadaveris indicarit, repertum.
eft. Refert hxc ex A D E L U N G 1 1 Hi. Harburg, p. zig. I E G L ER U S in HiHorifchen Labyrinth dir Zeit . . p. 42$. it. G A R M A NN US de Mir. Mort. c. L
$, XXIX.
Singulare quoque exemphim de ejusmodi putfante mortuo nobis
narrat GEORG. GOTTLOB PITZSCHM ANNUS in Leichen-Redner p. $%6. Accidit illud an. 17O1. Buntzlavias in Silcfm , & hujus
fertur eTe argumenti. Senex quidam quarta poft obitum die confuetis
ceremoniis fepelitur. Corpore terras mandato a vefpillone in tumulo
percipitur pulfus. Vefpillo id parum curans abit. Accidit, ut pro
confuetudine cauponam frequentet. Ibi erga accumbentes fodales hujus
pulfationis mentionem facit. Admonetur , ut magiftratui hoc indicet ,
quia defunclus vitam forfitan adhuc habere poflit. Vefpillo morem
gerit. Quilibet in dicla opinione confirmatur, ita, ut magiftratus mortuum eftodere jubeat. Verum tumba referata nil animadvertitiw , nifi
quod farcophagi operimentum propter nimiam terrae molemconfradum
fuerit, quodionum hunc effecerat. Ex his igitur apparet, hominum
mentes quam plurimum ab imaginatione decipi. Egregie binc CASS I U S apud PLUTARCH UM in Vita Bruti dixiffe videtur : 'HjusTfOf, i BPOTTE, Xoyes" ws ifxvrx ^o/
oui' pti/xev,
yv (y - ewrTxv xi&rais. Nora, o BRTE,
fententia efl , quod non vere omnia patiamur, aut videamus, fed
lubrica re fenfui e { qu& facile deeipiat.
Vifa animi autem femel
pereepta ita in animis inprimuntur , ut non pofint exftirpari , priusquam
vera & genuina rei cauia ipfis inter oculos pofita fuerit. Statuat i taque
de pulfantibus & mandentibus mortuis quilibet , quiequid velit, nos illos
pjane

M RTUORUM

IN

TUMU L I S.

plane negamus. Homines enim id percipientes vel a fuperflitione vel

ab iinaeinatione decipiuntur.
6
/. XXX.
Ad aliud nunc defcendimus phasnomenon , quod fuperftitiofa plebsin
mafticatkmemortuorum falfo fe animadvertifle credit, & propterea hinc
removendum nobis fumfimus. In eo illud confiftit , ut perhibeant ,
mortuos in tali cafu vertes ibas devorare. At quis non noverit tritum
illud, quo jam THEODOTUS olim apud PLUTARCHUM
in Vita Pompeji p. . 43. ufns efle legitur , proverbium : vsxfo icivet :
mortuui non mordet: Cenante animae cum corpore commercio, omnej
quoque animales ceflant acliones. Loquimur autem hic de vere mortuis
non de Epilepticis, Syncopticis, Hyftericis, aut Ecftaticis. Hos aliquando tale quippiam patrafle legimus. Sed de his nobis hoc loco noa
eft ferma Relationes quidem , quas fupra de mafticantibus mortuis
fuppeditavimns, maxima ex parte in hoc confentiunt, mortuum vertes
fuas ferales, quantum ore attingere potuerit, devorarte & deglutivifle.
Verum fingulare illud, quod in primis hic fub examen vocareannitimur,
exemplum Hungaricum de hac rei circumflantia nobiscum nilcommunicat. Effortus Plogojovitius vertes fuas omnes adtiuc integras habuir.
Unicum quod hujus loci eile videtur, ert fanguis ille in ore defunfti re
perais, de quo creditum fuit, ex interemtis cbtm fnhTe. Quid vero
de hoc fentiendum fit, fuo loco uberius declarabiinus.
$. XXXI.
Hodierni Juda, Turca; & aliae hujus furfuris gentes multa de hoc
fubterraneo mortuorum efu fabulantur , quae brevibus hic expofuifle
juvat. Mortuis ipfis quidem caufam adfcribeFe non tentant, ejusmodi
anilibus tamen rationibus rei veritatem confirmare fatagunt, quas nos
fane refutare piget. De Judaus nomm eft, ipfos quatuor antefignanos
Daimones ftatuere , quos Sammal, Azazel, fiel & Muchazael nominant. Ex his Azazel ille eft, qui cum fociofuo Samchafai ex coelis
prirnum decidirte diciturapud BUXTORFFIUM in Lexic. Talmud,
col. tff. De hoc itaque Judaei perhibuifle creduntur, angelum hunc in
ferpentem fe mutarte, primos parentes infidiis decepifl, & ex divina
maledictione pofthsec condemnatum fiiirte ad comedendam terrara Se
pulverera, juxta Gen.IIL 14. Se Jef.LXV. 25. Ex hoc igiturefficiendum
putarunt, Azazeli carnem animalem & quiequid de corpore noftropoft
mortem fuperfit, relidtum efl in cibum. At nugae funt, quas ipfos
JJudaeos prottilirte pudebit.
XXXII.
Si dicere licet, quod res eft, figment um hoc eft & narratiuncula,

quam

i8

DE

MASTICATIONE

quam noftrates Judas ex non rede intelledis Rabbinicis fcriptisaffinxerunt. Quicquid enim ad confirmandmn hoc in medium produci potcit,
fumtum eile videtur ex BUXTORFFII Spnagog.Jud. ..
ELIAS G R A M M ATI U S in diclionario Juo Ttfcbbi in voce Chabat ita fcripfifle fertur: opinio eft Rabbinorum, quodpofiea, quam Judxus quifpiam ex hoc mundo difceffit i5 Aumatut e , venient Angelus
mortis fuper fepulchrum fepulti feum eat , eodemque tempore anima
ejusdem revertatur in corpus 15 erigat idipfum, quoique tum ngelus
tjle mortis ferream fumens catenam dimidia ex partefrigidam, dimidia
ex parte calidam, bis corpusfive cadaver percutiat eadem, quodque percuffione qui dan prima peracla, membrorum corporis omnium alia ab aliir
disjcela dilabantur, pereuone vero fecunda ojfa omnia di/pergantur ;
fercujone denique tenia corollarii locofacia corpus tot um in pulverem
ineremque convertatur. Hadenus Elias Grammaticus. Quis vero
exinde putaret, Judacos deferpente Azazcl ftatuere, eundem vcfci mortuorum cadaveribus? Communis interim haec habetur eTe lntentia apud
Scriptores, quos allegaros vide in GARMANNI Tr.de Mirac. Mort.
L. I. Tit. . p. 124. & P H I L. R H R 1 1 Dif.de Mae. Mort. . I. Th. J.
Idem nobis fentiendum quoquc eft de Mure illo Judaico* qui cadavera
niox polt epulturam tam crudeliter morder dichur, ut prae doloribus
lamitare debeant. Nos figmenmm hoc itidemeflearbitramur, etiami
magnus ille Theologus MART. GEYERUS/ Trail, de Luiu
Ebraorum . VI. . 7. p. >oj. ex A N T N I M A R G A R I TA de Judacis exprefis hiiee verbis feripferit: Scifltone veflimentifuper fepukhra
falla magno cum flrepittt i5 voeiferatione e cmeterio dijfugiunt,
ne lethiferum defuneli audiant clamoremy quem terra obrutus , atme a
Mure nares admor/us edere creditor r (S qua audita intra trigefimum
diem mor itidem cogatur animadvertenr.
ff. XXXIIL
Ab his deliriis non mutum diftant Muhamedan, qui ex vana illperftitione perfuafum fibi habent , quod fi per quartem horae partem in
icpulchro cadaver quieverit, novus ei divinitusimmittatur fpiritus, duoque accedant angeli, quorum alterum Nechir alterum Remonchir no
mmant, qui ardentes faces manu vibrent, & fuh forma terribili mortuum de vita anieada examinent: Vitam ejus ubifcelcribuscontaminatam
efe intellexerint, flagris eura ignitis caedant r fin vitam ejus inculpatam
deprehendennf, ipecioi forma angeli eumexornent , verbisque plaeidis
confolenfur. Habefeec PHILIPPUS quid'em LONICERUS in
Cbron. Turc. om. . piajr- Sed reliqui Scriptores circa narratiunculam
banc nonconveniunu SAND YS inltimr. .1~& PHIL. AL
DUS.

MORTUORUM

IN

TUMULIS.

DUS in Defcript. Malab. Coromand. Lib. I. . VI. p. 29. angelos hoi

nigros lividosque nunc Monear & Nacir, nunc Mongir & Guarequir,
nunc Mungir & Quoregner mmcupant. EDO PCOKIUS in Not,
Mifcell. p. 241. feqq. de fepulchrali hoc mortuonun examine haec referti
fi mortuus reffe rej'ponderit , foaviter obderriire jubent , fin minus, rra~
vibus cruetant malleorum ferreortim iffibus inter aures impres, adeq,
ut clamorem audiant , quotquot inter orientenifint IS occidentem. G E RARDUS CORN. DRIESCHIUS / <r Hifiorifchen Nachricht
von der R. Kyf.Grofs-Bothfchafft nach Conflantinobel , qui liberan. 1723.
Norimberg prodiit, hujus rei circumantias Lib. 1. Seff.g. p. 114. it
enarrat: Turcae , inquit, tumulos fuos noftris multo ampliores faciunr,
& hac quidem de caufa, ut nimirum mortui auxiliante bono angelo
Gebrai eu Gabriele, cui in fepulchro certam affignanthabitatiunculanT,
o commodius poflint pugnare cum malis fpiritibus, quos Aruth &
Maruth vocitant. At plura cum non addat, facile exinde conjicitur,
omnem hanc rem non nifi fuperftitiofain plebeja: faecis efl hariolationei.
XXXIV.
Hujus farina; quoque eile videtur Ethnicorum ille fpiritus, quem
Eurynomon vel Euryonium vocant. Sacrorum interpretes , qui Delphis
olim fuerunt, inDiis infers fpiritum hunc numeraire
g ? <rfnxs
9/8-/ Twv vexuv, [avx cpiaiv iro'kemv r oi; circumrodere
eu m dixiTe mortuorum carnes, ita ut nuda reliquerit ejfa, teftatur
PAUSANIAS in Phcicis f. Lib. X. p. m.
Forma , qua Deaftrum
hunc adumbrarunt, horrida fuit ac terribilis. Pingebant enim illum
exrtis dentibus trucem & in vulturina pelle fedentem , cujus color inter
coeruleum & nigrum medius fit. An idem ille fuerit fpiritus Afuiti ,
de quo S A X 0 GRAMMATICU.S Lib. V. Hi. Dan. p. gz. }.
memorat, in medio relinquimus. Ita vero de eodem cecinit:
Nefcio quo ygii Numinis auu
mius ab infers Spiritus fiiiti,
S&vis alipedetn dentibus edit,
Infanioque canon prabuit or:
Nec contentus equi vel carnis e/u,
Mox in me rapides tranflulit ungues
Difcijfaque gena fuulit aurem,
Hinc laceri vultus horret imago ,
Emicat inque fero vulnereJanguis.
Sed utut fit, fuficit, ipfum PAUSANIM de ejusmodi fpiritus devo
rante exiflentia admodum dubitafe. Ita enim c. I. p. 664. inquit: eque
tim HOMRI de Vlye carmina, eque poefis ea, qu* efi Minyat
2
appelata

so

DE

MASTICATIONE

eppellata , poftrema , qua reditus infcribitur , (in iis enim potiffimum

libris de orco, deque inferum terroribus multa expofita funt) ktous>v &svx
E-jf 'Jvc uov Jjucvx ; uUum normt inter tuanium heos Eurjimmunu
Hxc illa.
/. XXXV.
Miifis his ntgis ad veri fimiliores nos convertan hujus fepulchraEs efus cauias, quas in certis animalculis quaerendas eile arbitramur.
De Hyaena & aliis ejusmodi Beftiis carnivoris, de qui bus prohxe convmentatur GARMANNUS de Mir. Mort. LA. ... nobis hie
fermo nonerit. libe enim devorare perbibentur integra cadaver e fcpulchris eruta, more urarura in Ruflia , quarmu rabiem.in cadavers optime
depinxit ADAM OLEARLUS inltiner.Pcrf.L.II.c.X. p.m.np. Te
llem huius rei producimus divum CHRYSOSTOMUM, quiffotnil. Xl.fup. Marc. Tom. . ita inquit: ana nunquam viJet ur in die,
fedfemper in noclibus, nunquam videtur in luce, fedJemperin t enebris,
T hanc naturam habet, ut effodiat corpora mortuorum 3" ip/a edat;
Deniquefi quis negligenterfepelierit mortuuni , effodit nocle i3 toit corpus iS comedit : ubicunque fepulchra funt, ubique ojfa funt, ibi cubile
. Confer PL IN I UM in Hi. Nat. L. Pill. c.jo. KORNMANN. de. Mir. Mort. P.X.e.21. &RHRIUM deMafiic.Moruc.z,
th. 4.
~ xxxvr.
De Strigibus fanguifugis multa quae hnjs loci efl poflint, apird
DEL RI in tifquf.Mag. Lib. T. p. m. 6. & Lib. Ill p. m. jjj. & alios
Scriptores commemorantur. V I D I U S Lib. VI. Faflor. p. m. . feq.
easdem- ita defcripit :
Sunt vida valueret , non qux Phineia menr
Gutturafraiidabant : fed genm inde trahunt.
Grande caput , ftantet oculi , ruftra apta rapia,
Canities pennis , unguibiit hormis ineft.
Nole volant, puerofque petunt nutricis egentes,
Et vitiant cunis corpora rapta fuis.
Carpere dicuntur atlentia vifeera matrit,
Et plenum poto fanguineguttur habent.
Eft Uis Strigibus nomen, fidmminit hujus
Caufa; quod horrenda Jlridere nocle filent.
Verum ex his nondura patet, easdem Carnivora efi. Audamns bine
J*1" Potam hoc quidem multo inferiorem. Eft J H. S TI
VOLI US, qui Pomat. Tom.Il.fol.zpp. de flrigibus ita canit:
Grande

MORTUORUM

IN

TUMULI S.

21

Grande iU.is i$ trijte caput , Jemperque micantes

Igne oculi, roftrumqut capax hamoque timndum, ,
,
Venter inert, crudo nunquam finefanguine guttur,
Multplices uncique pedes , antique rapia,
Corpora namque hominum Jugunt if vifcera roduntv
Humanoque gulam gaudent implere cruore.
Si ftrigibus hifce in mafticatione mortuorum aliquid tribuendum pntaremus, enucleare hide egregie polTemus caufam, cur in ore fupra defiincti Plogojovitii repertus fuert fanguis. Verum cum in cadavere illo
noiv.aliud occurrerit devorationis indicium, ftolida ornnino noftra foret
conjedura , i ferio eidem infifteremus. Interim aves hafce revera exiftere ex AR IS T OTE HS Hi. Animal. L.IX. . 30. non dubtamus,
easdemque fangiiinem i quidcm vivorum , praefertim parvulorum , leni^
ter fugere concedimus ; quod vero prarterea etiam ubera infantum labris
immulgeant, noftrum jam non eft exponere. Sufficit tamen, poffibile
eife, eas interdum caufam efle illius devorationis, quae in mafticantibiw
mortuis pleramque animadverfa efle dicitur/. XXXVII..
Dantur adliuc pkira ejusmodi animantia , quae Hominis carne ve>
fcuntur , quaeque facile ad tumbas defcendere & ibidem cadavera circum
rodere poflunt. Primum hie locum merentur ferpentes , de quibus conflat, quod admodum deledentur dulcibus carnibus& avium & quadrtrpedum & inprimis hominum. Amant praeterea loca calida, proutfunt
eoemeteria, quoniam natura frgida funt. Videntur hinc dicianguesab
angulis & colubri a colendis umoris, quia femper in umbris & herbis
latitant & domicilia fua in cavernis iubterraneis quaerunt^ Quis inde
non intelligeret, ferpentes gaudere cadaveribus humanis? Sunt, qui
inm P LINIO in Hi. Nat. L. X. c. 66. perhibent, nafci quosdam fer
pentes ex medulla hominis fpinali : quod etiam defendunt P L.UTARCHUS in vit.Cleomenis: LEV. LEMNIUS de Occult. Nat. Mir.
L.IV. ci* JO. BAPT. PORTA inMax. Nat. L.U. c.z. OVID1US
Hb. XV. Metamorph. AM ER AR. in o. . cent, . XL p. 4?.
FORT. LICETUS de /hont, vivip. ortu: M. AUR. SEVERIUS
de Vipera Pytbia . X. ATH. KIRCHERUS & nmlti alii. Sed
fententiam hanc ex profeflo refutatam habemus a SENNERTO in
H?pomn.V.c.g.p.f24. S PER LING i;0 inZool.Phyf.L.VLcM.p.43^
& FRANC. REDI in generat. infeS. p. 14p. Noftrum jam. non eft
eontroverfarii Hinc non ni! exinde confirmamus, quod ferpentes in
cadaveribus humanis revera interdum habitacula fua nabeant & carne
or um vefcantur, juxta illud SYRACIDIS . X. 12. pronuncia ium:
3.
tot$

22

MASTICATIONE

homofi mortuus eft , comedunt ipfum ferpentes vermet. W O L F F G.

FRANTZIUS hoc in Hiftor. Anim. P. IV. c.I. p. m. 780. non folum
fuo confirmt tefiimonio, fed praeterea addit, Torpentes 'in fepulchris
humanis quandoque naici etiam poflfe , etil non ex medulla humana id
fieri aflerat.
. XXXVIII.
Si quando itaque exempla proftant de cadaveribus humanis, qusc
ainicula fua feralia ori vicina deglutivifle videntur, caufa hujus phaenomeni ex fupra dirais facile fuppeditari poterit. Rem enim in totum negare nolumus, cum multorum r/ evidum fit, qui fe vidifTe perhibent, cadavera non lintea folum attriviTe, verum etiam prorfus de
glutivifle. At quid dicamus de linteis ? ipfas fuas carnes devorarte legimus. Facbim hoc cfl dicitur tempore Lutheri , prout ad ipfum fcripfifle fertur M. GEORGIUS ROERERUS de cadavere aliquo.
quod in pago ej'us in propria fievierit vicera. Idem exemplum etiam
refert HOHNOORFFIUS in Theatr. Hiftor. p. 147. de muliereqnadam mortua fefe ipfam in tmulo devorante. Confer pluribus KORN
M ANN UM de Mir. Mort. P. VI. .. HARSDRFFERO fiinfuper
fidere voumus , ille in Theatr.Juo Trag, exemplum etiam producit de
mafculo cadavere in Moravia ,quod plane non fua feralia lintea, fed quas
fuerunt vicina; mulieris, devoraverit.
$. XXXIX.
Quid de his itaque dicamus? Nec Diabolo ipfis mortui hic
temere aliquid adfcribendum putainus. Caufam qui in animantibus fubterraneis, quorum fub terra magna datur copia , quaefiverit , non erraverit.
Pertinent hue glires, mures, talpae& id genus alia: de quibus Jatis conftat,
quod omnibus vefcantur ad implendos fnos efuri entes ventrculos.
Teftem habemus GEORGIUM AGRICOLAMrf* Anim/fubterr.
p. m.jz. qui de muribus ita fcribit : vefcitur non modo fruEiibus, Jed etiam
pane, came, pifcibus , jure , pulmento : cupide vero latte, butyro,cafeo,
qu& cum mandit, oris
fonitum fic uti porcellur edit. Enimvero,
dixeris , cur quaefo devorado fpulchralis circa cadavertim duntaxat os <St
ciem obfervetur, fi eadeiii non hifi animantibus quibusdam carnivoris
adfcribenda fit? Refpondemus, fieri hoc propter partium iftarum nudaiionem. Totum enim corpus ante fepulturm amichu ferali obtegi folet
praeter faciem, Collum &manus. Caetera igitur corporis membra plerumque in tumulis illaefa manent. Manus vero , aim propter fuam macriiudinem nullum hujnsmodi animalculis paltum pnebeant, etfi non qnidem
obtecbe fint , tamen inviolatae confpiciuntur. Faciem autem & collum
quod juxta cum pedore propter pingnc.lincm c5c caniolitatcm efu dulciffi

MORTUORUM

INT U MU L I S.

cifimum eljdentibus fuis facilme arrodunt. Sedhaec de minibus dixifl

fufficiant.
JF. XL.
Qucunque vero de Sepulchrali hac murium comeflione adhucdubitat,
miiTos pro lubitu eosdem faciat & animo fuopotius ad ferpentes revertatnr , ubi gemiinam forfitan feralis mortuorum devorationis caulam deprehendet. Hoc enim animantium genus cavernas fubterraiieas inhabitat :
Cadaverum carne vefcitur & in ipulchris facpiuscule deprehenfum fuit.
FRANZ.IUS de iisdem inHifl. Anim.p.m. 776. inter alia obfervaf, quod
carnes T quas accipiant, exugere foleant, fed infus non foris, quia foris
exugere carnes, proprium fit aranearum. Exinde igitnr patere videtur,
eur nullum de ipforum prscfentia referatis tumbis extet veftigium. In
habitant nimirum cadavera & per faucium foramina fe quovis modo
fubtrahunt hominum confpeftui. Nullum infuper dubium eft,, eosdem
primum ihtetina devorare & fibi portea intra oflium ftrucluram quafi
habitaculum parare. Nemo nunc mirabitur, fi apud HARSDRF
FERVM inTbeatr. Trag.p.qa. legerit,quod an.1345. cadaver aliquod
muliebre in oppdo quodam Bohemico feralis fui amiculi dimidiam deglutiverit in fepulehro partem. Item fi R OH RI U S in DiJJ~.de Majlie.
mort. 2. th. w. refrat de cadavere baud procnl ab hac alma nortra civitate an. 1672. effoflo, ex cujus ore carnifbr magnam extraxerit fafciara,.
quam mortuus uxori fuae de capite fiiftiiliffe & deglutiviife ercdims fuerit. XLL
Verum fi fteri licet, putarous ferpentes cadavera hsec omniho iirbabitafle & intus talia ad fe traxife pepla. iEgre enim cum plerumque
ferant propinquialiiqireadrtantes,utmembrorum diflecliocum ejusmodi
tjadaverp inftituatur, genuina hujus devorationis caufa adhuc occulta
imanfit, femperque manebt, nifi exuta denique fuperftitionis larva aliquando diligentius in rei hujus veritatem inquiratur. Verum enimvero
quicquid jam in medium a nobis prolatum fit dc mortuorum devoratione,
nulla ex parte tarnen ad ipfum inferialis mafticationis prodigium fpectat.
Nil enim caufa hie fe fiilit, quod viventibns mortem contrahat,quod tamen
praxipuum& obfervatu maxime in tali cafu dignum eft. Accidere enim
m omnibus cadaveribus poteft,. quicquid fupra de caufis infernalis vorarcitatis memoravimus , idquecitra omne vitac periculum , quod viventibus
'propterea ex errnea vulgi opinione immineat.
. XLIL
Tertium , quod nunc brevibus removere debemus > pracjndiciunT
Tertur circa defunilorum fexum. Communis fere fententia ee folet
'innium , qui de hac re aliquidliteris mandarunt,. uiafticationem mor
tuoruim

24

DE

MASTICATIONE

tuorum non ni fi in cadaveribus obfervari foemininis. Ita e. g. putat

ROH RI U S in Di/I de Mort. Ma. . i. th. 6. quanquam exprefle tamal
concdat, utriusque fexus cadavera ab Hiftoricis exhibita taille mafticantia. P IT Z S H M A N N U S in Leichen-Redner P. iL qu.jf. p. ss<T.
omnia de viris mafticantibus exempla in dubium vocareannititur. Opinionem hanc itidem ex fuperftitione ortam cTe cenfemus. Accidit foriitan , ut prima , quae de noc Natura: prodigio innotuerunt , exempla
in mulierculis animadverfa fint; hinc fuperftitio ftatim iuppeditavit rationes Theologicas, curDiabolus, cui id temere adfcripfenmt, infcxu
debiliori taie quippiam efFccerit. ae opinio in hominum animis ita
inveteravit ,ut ex iisdem nunc demumvix excuti queat. SCHLUSSELBURGIUS in Explic.P^. XCI. p.ifi.feqq. hanc propterea urget caufam,
quia Diabelusfit hoflis aurirovSofixus equioris,quoa ex eo fiai us, qui ipfa
*0%ufWTefo: hinc o moveat Iapidem, ut quocunque modo midier um
famam lancinet. In hoc confentiunt ctiani ADAM RdTHERUS
in Com. 2. Mdit, de pefle : M A R T. H E M U S in conc. 17. von den
drey Land-Plauen, itipr.de Pefle. p.jij. it. GARMANNUS c.Lp.ijj.
qui fimnl add'it, quod aim mulieres nemo non, tefte ST R AB ONE
lib.Vll. Geogr. fol. zof.fuperitionis agnofcat autores , Diaboliu hoc ipfb
faciliut dementet , largioresque fruclus -fuperflitionis ferat zizatiia.
Jf. XLI1I.
Nos non videmus , cur Diabolus imprimis mulieres diftamet , cum
jam ante fint maribus femperhabitae multo inferiores. Chriftus ex muliere
quidem geriitus eft* fed formam tamen nonnifi mafculam aTumfit &
virilem. Putaverim hinc , Diabolum fatius feciiTe , fi fexum priorem ali qua
ratione diffamare & fminino fexu inferiorem reddere conetur. Sed
quid multum hariolemur, cum res extra omnem jam pofita fit dubitationis aleam. Proiant enim de utroque fexu fepulchralis maftcationis
exempla, inter quae ceu palmarium eminet illud, quod ex Hungaria
nuper accepimus, ubi non fmina fed mas ilius malicationis reus deprehenditur.
$. XLIV,
QuartunY, quod fuperftitioni vulgi debetur in mafticatione mortuomm praejudicium , circa tempus verfatur , quo inprimis cadavera in cryptis
mortuorum glocitaiTe dicuntur. Communis fententia eft , fieri hoc tem
pore peftis. Verum quanquam concedamus , plurima omnino nobis illo
tempore innotuifle exempla , caufa propterea tamen non in ipfa pefte
quacrenda eft. Peftis non nifi occafionem fuppeditavit, ut prodigium hoc
macis patefaclum atque in forum prolatum fit. Tempore enim, quo
pemleutia urit fimul urbein atque agros, & continua contage populuin
confiis

M R T U R U M I N

T U M U L I S.

25

coniicit, emortua plermnque corpora juftis exequiis & epultura careut.

Vefpillones infupercum die noduque tum in cmeteriis officio fungantur & inter medios quafi momios vivant, non mirum eft cur mortuoium.
. mafticatio tunc temporis vel maxime innotuerit. Miracula enim mortuorum nunquam melius patefieri poiTunt , quam infauftis hifce peftis
temporibus. Interim locum hoc aperuit opinioni, qua mortuorum mafticatio non folum luis contagiofae caufa efle dicitur, fed etiam ut eadem
tamdiu duratura fit, usque blata demuni hac caufa tollatur efFeclus. At
error hoc eft Sc in Docforum animis eFufa caligo, ejusmodi adilipulari
ineptiis. Res nullis nititur veritatis fundaminibus, cum totidem proftent
exempla de mortuis extra peftis tempora mafticantibus, quot a fcriptoribus folent proferri , quas non nifi intra contagiofa haec tmpora fuerint
animadverfa. Nobis jam fufficit vel ad folum illud Hungaricum provo- care exemplum, quod nec tempore peftis accidifle, necpro cauia peftis
habitum fuifle lcgimus, quanquam plebs alias admodum fuperftitioia
ibidem eife videatur.
JT. XLV.
Duz autem inprimis caufacfunt, quae ab iis afferri folent, qui mor*
tuorum efum ad tempora peftis reftringunt.
Prima terror eft,
quem Diabolus hominum animis per ejusmodi prodigium incutere dici
tur. Provocant propterea ad illos Medicos, qniterrorem in pefte dtaliis
morbis acutis contagious plus valere pronunciant, quam ullum reale
contagium , prout ita fenfifte ccrnimus B. R 1 V I N U M in Diff. de pefte
Lipf. C.2. p.22. Diabolum confummatum dicunt Phyficum variisque experimentis a mundo condito ad hoc usque temporis momentum inftrucliffimum; qui ad unguem hinc noverit & cognofcat, quantum terror
in hominum animis valeat.
Hic enim cum in imaginatione aliquant
fidem timoremque vehat , fe aliquid contagionis aflu hanfie fub incert
tudinetf agonia , eo quod venenum peftis Jit invibile ; partcula haedei
cum perturbatione terroris perficiat tandem qualem imaginem in Archao
fenerando peftis femen; uti ratiocinantem fic aliis deprehendimus
E L M N T I UM in Trad. Tumulus peftis p. $60. fiq. Theologi,
quibus Diabolimalitiain primis cune cordique eft, in hoc, quod ad terrorem fpedtat, omnes fere confentiuntj at non tam phyficis quam
Theologicis rationibus fententiam fuam ftudent corroborare. Audiamus
itaque MART. G E Y E R U M , qui in Dijqu. de fuperftitione c.j. $.37
ita loquitur: Damon vult hujufmodi infauftisJtgnis met um incutere hominibus , ut turbatis in corpore humoribus eo factUns mors triumphare poffit,
fi. XLVI.
Nos his orrmibuj non adverfabimur. Concedimus potius, DiaboD
lum

DE MASTICATIONS
lum bomim eiFe Phyficumj largimur, eundem hominum vitas quovis
modo infidiari; adftipulamur etiam iftis* qui terrori multum in conta
gious morbis tribun nt. Veram haec prorius non hue quadrare, nec ad
evertendam noftram hypothefm aliquid facere videntur. Nobis eniin
fub quxftione tantummodo eft, numiabolus, fi mafticationis prodigiumedat, hominibns intendatejusmodi incutere terrorem , al vel
peftis oriatur vel majori contagio faeviat. Ex fupra didis nil relinqnitur, nifi quod hic vel alter interdum tempore peftis propter perceptam
mortuorum mafticationem ita poflt percelli, ut ipfa peftis labe inficiatur. Verum fi quaerimus , nnde hic terror venial, non aliam pofiumus
allegare caufam , quam ipfam fiiperftitionem , quiapavidns homo putaverit, madicationem hanc a Diabolo provenire & ignum multo gravi*
oris adhuc ede peftilentiae. ae fi ignoraflet, animus ipfuvs nulla formidine perrerritus fuiflet. Quis itaque non inde concludat , non tam
Diabolum, quam nofmet ipfos in tali cafu caufam hujus lethiferi eflterroris, cum mentes hic non nifi ex praeconcepta opinione commoveantur?
/. XLVIL
Terrorem ipfum vero quod attinet, eum admodum pauci ex Me
diis & Phyficis inter genuinas peftilenti eaufas numerant. Experientia enim proh dolor! nos fads fuperque edocuit, peftemomninofecum
aliquid vehere, qnod per fe contagiofurh fit. Hoc ex eo vel maxime
liquet, quod eadem eum mercibus, veftibus, buiis, linteis, aliisque
hujusmodi rebus ex una regione in alteram plerumque transferri foleat.
Accedit, quod inter omnes condet, ftragem hanc mortalitatis in illisin
primisregionibus, quae verfus orientem fitae funt, incendio fuo flagrare.
Jam vero regiones iftae a Muhamedanisinhabitantur, qui inter fidei fuae
artculos eum inprimis receperunt, qui agit de neceflitate fati. Maxi
me itaque miratu dignum foret, fi ibidem peftis grafietur, cum gentes
iftae ex hoc principio nil minus quam peftis venena reformident. Teftatur infuper hoc expreflis verbis DRIESCHIUS in der Graft -Bothfihafft nach Conantinopel, ubi L. IV. p. zu meminit , Turcas in media
pefte minimam ejus habere rationem. Ex hoc apparet, quid de illa
quoque hypothefi judicandum fit, quam de pefte fovet perfonatus ifte
JO. SAMUEL CARL VON PEST-ENGEL in votofuo Medico ad oderna ptftis conlia.CauCam enim hic contagii nonnifi ex mundo Ibirituali
petit, ka philofophando : fi anima humana a principio aliquo ex ftipcrioii
angelorum mundo prognato terreatur & per magiam peiietr*bilem aflciatnr, mixtionem fuam naturalem prae metu ac timore miflam faciat,
putredinique inferiori locum rclinquat Sed Autor hifee nil nobis dixifle
videtur verbis.
/. XLVIIL

jf. XLViri.
Alteram , quam adverfaqkproferunt rationem pro adlruenda" ua
hypoihei, quod fcilicetDiabolusperinafiicationem mortuornm peflem
excitare tentet, defumtam effe deprehendimus a venenat miafinatibtts}
quae ex apertis fepulchrorum cryptis exhalant. Perhibent enimDiabolum
in mailicatione mortuorum intendere refbffionem cadaverum , ea qnidem
decaufa, ut ila tetro iio vapore contagiofa lue inficiant aerem. Verum
exempla, quae confirmationis gratia fuppeditant, nil probant. Ita e. g.
FORT. LICETUS quidem in Libr. de annul, antiqtt. c.23. de tribus
vefpillonibus enarrat a fepulchri foctore eosdem fiibito fuffocatos efl.
At quis inde tamen fequi putaret, fieri hoc pleramque Licetus firei
circumftantias , in primis ratione morbi, quo defuncbis interiit , addidiflTet*
genuina forfitan nobis fubitae hujus mortis cauf pateret. Interea obfervaffe nobis fiimciat inde altem non peem coortam efTe. Exemplis equidem confirman, poteft earn ihterdum ex cadavernm foetore omninc*
prognatam efl.
Verum non unius cadaveris, d multomm
veneficas tunc in aere coaluie credimus exhalationes.
/. XLIXV
AMBROSIO itaque PAREO nos non denegabimus fdem, quand
Ubr.X. Chirurg, . ij. refert, aliquanio pene multa interfetformn hominum cadavera in puteum centum ulna/ altum projet!a fuiffc , atque hie
tam fatidum i$ veninatum vaporem fufeitatum eb, ut multa hominnm
miliia per totam geni%enfium provinciam tanquam pee interierint.
-SAR RIPA bene pcopterea de pee . IV. p. ff. annotafle drcitnr
non tain mortHorura quam viventium gratia fepnkhra reperta effe, ad
removendum nempe ftoremexcadaveribus provenientem. Numautem
CORNELIUS A LAPIDE inCommentar. in Amot.c. F.p.320. exiiide
Fecle concuiferit, fiecaufs, cur cadavera Romani combufrerint, &hanc
fuifle cenfuit, ne ftor eorum vivs peftem afflaret , nobis jam non examir
nandum incumbit.
Interim ad quotidianam turo provocare poffiunus
experientiam , quae pliisquam centum nobis in medium producere poteft
exempla , ubi fepulchrorum crypta: fine ullo intertrimenro apertae fiierintHare cum ita Tint , facile liquet , non fatfe vere dici, diabolum per maflbcationem mortuorum intendere , ut oriatur peiUs/. t.
Reibt adhuc quiiitum& Ultimum praejudicium , q\iod nobis in hac
doclrina excutiendum fumfimus. Deprehendimus illud in opinionc, qua
ereditur, mafticationem mortuorum non niii propinquorHm mortem
areeflere. Vulgi inprimis mentem perfafio haec fa&iuavir. Sie prophe* Voerde der Todt die nchen /Inverwandten und freunde nachD
hohlen.

*g

DE MASTICATIONE MORTUORUM IN TUMULIS.

hohlen. Hujus fuperftitionis reum etiam deprehendimns RORNMAN de Mir. Mort. P. 111. c. 64. qui ejusmodi affert rationes, quae alias
peti folent acaufis, cur in pefte & aliis cdhtagiofis morbis unius interdum
mortem totius fequatur famili iuteritus. Verum cum de pete jam nobis
non fermo fit , ed altem de mortuorum maflicatione , quam diclus
KORNMANNUS juxta fupra allegatum & excuflum prajudicium pro
peftis adjunclo habet, iisdem non immorabimur. Videturiftudqnidcm
verifimillimumefle, cumomnino mafticantes mortuos totam interdum
familiamx numero viventium exturbaTe Iegamus. Verum per accidens id
tantummodo falum fuiTe dicimus,prout fuo loco demonftrabitur. Exempla enim. quae afferri folent, non unam tantum domum , fed totos interdum
pagos hac mirabili ftragedeletos fuiffe tettantur. Patet hoc inprimisex
- Hungarica ilia relatione fupra a nobis Jf. 12. recitata.ubi illius loci incolae
aras atque focos voluerunt relinquere,quia verendum putarunt, totum
deifique pagum interiturum eiTe, prout olim jamjam, cum adhuc fub
Turcarumpoteftatefudaverint, facbmi fuifl fciverunt.Et fic eft. Mortuo
rum mafticatio omnino viventium mortem caufatur. At non tam in propinquos contage fua fsevit, qiiam in eos potius, qui cumdefundo paulo
ante ejus obitum maximam habuerunt familiaritatem.
. LI.
Rejeclis quinque hifce circa mortuorum mafticationem praeconceptis
opinionibus, nobis non trifi duo adhuc de hoc Naturae prodigio remanent
phaenomena , quae funt 1 ) vgtantta cadaveris , & 2 ) nociva ejrndem in
vivoi operatio. Haec ex fobriis nunc Natura: principiis pro virium tennitate explicare deberemus.Verum cum paginarum anguftia hoc inpraefentiarum prohibeat, ignofcas quaefo B. L. quod defideriis Tuis obicem hie
pofuerim. Firm'iter Tibi interim perfvafum habeas , me in Dijfertatiotie
altera eaque pofleriori , quae inferibetur : PHILOSOPHICA , brevi exfoluturum eiTe , quaecunque Tibi jam promifero.
Vale & ce
hifce pagellis ita judica, ut ab humanitate Tua
quovis modo fperare jiibeor.
SOLI

DEO

GLORIA.

a ' -- - . ; Errata, quae praeter opinionem irrepferunt:

P.I. I.14. lege: pbattomena : p. 2. 1. . lege port aflignare -.qui vellet ,it.philofophatus
p. 10. 1. j. lege; phantafina. p.ij. 1.6. lege: animabas, ib. 1. a8. lege: prafintaneo.
p.t. 1. penult, lege ; ente oulos, .. 1. 17. lege : rora. Citera ipfe corrigat . L.
t