PAU

Cdigo: 04

XUO 2010
HISTORIA DA FILOSOFA
OPCIN 1
L ea a t en tam en t e o seguinte texto de ARISTTELES e a pa rtir del responda as cuestins que se formulan.
Tea en conta que se trata de cuestins interrelacionada s. Procure integrar as respostas nunha
composicin redactada d e maneira unitaria.
Na avaliacin da proba teranse en conta non s os contidos do exposto (coecemento da materia), senn
tamn as cualidades formais da exposicin, tanto nos aspectos relativos ao uso dun vocabulario
apropiado, coma no referente correccin sintctica, ortogrfica e retrica.

TEXTO

Feitas estas distincins, cmpre examinar as causas, cales e cantas son. E xa que se trata de coecer, e non
cremos ter coecemento de algo sen antes ter captado en cada caso o porqu (e isto vn sendo captar a
causa primeira), evidente que ns temos que facelo coa xeracin e a destrucin e con todo cambio
natural, a fin de que, coecendo os seus principios, intentemos encamiar ata eles cada unha das nosas
investigacins.
Nun sentido (a) chmase causa a ese constitutivo inherente do que se fai algo, coma tal o bronce da
estatua e a prata da copa e os seus xneros. Noutro sentido (b) a forma e o modelo, dicir, a definicin
da esencia e os seus xneros (as a causa da oitava a relacin de dous a un, e en xeral o nmero), e
tamn as partes da definicin. E tamn (c) aquilo de onde xorde o principio primeiro do cambio ou do
repouso; as quen toma unha resolucin causa, o pai causa do fillo, e en xeral o que fai causa do feito
e o que produce un cambio causa do cambiado. E anda mis (d), o fin, aquilo para o que algo, como
a sade con relacin paseo. Pois, por que paseamos? Dicimos que para ter sade e, falar as, cremos
indicar a causa. E son un medio para o fin todas as cousas que outro move; as o adelgazamento ou a
purga, os medicamentos ou os instrumentos cirrxicos, todos eles son medios para a sade, pero hai
diferenzas entre eles, xa que uns son accins e outros instrumentos.
ARISTTELES, Fsica II-3 194b16-195a3
CUESTINS PRINCIPAIS S QUE DEBE DAR RESPOSTA A COMPOSICIN
I) Marco histrico e conceptual : (avaliacin:de 0 a 3 puntos)
Situar o autor do texto no marco histrico-cultural e filosfico da sa poca.
Cuestin contextual: Cr tica d a dou tr ina p la tn ic a.
II ) Comprensin: (avaliacin:de 0 a 5 puntos)
Lea atentamente o texto e a partir del responda a seguinte cuestin temtica: A teor a
h ylemrf ica no seo d a ph ysis: A teor a cau sal.
III) Coecemento especfico: (avaliacin:de 0 a 2 puntos)
Atendendo problemtica do texto e cuestin temtica, expoa con claridade e rigor conceptual as
relacins (de semellanza ou diferenza) con outros autores, correntes filosficas ou pocas da Historia
da Filosofa.
Comentario persoal.

PAU

Cdigo: 04

XUO 2010
HISTORIA DA FILOSOFA
OPCIN 2
L ea a t en tam en t e o seguinte e texto de KANT e a pa rtir del responda as cuestins que se formulan.
Tea en conta que se trata de cuestins interrelacionada s . Procure integrar as respostas nunha
composicin redactada d e maneira unitaria.
Na avaliacin da proba teranse en conta non s os contidos do exposto (coecemento da materia), senn
tamn as cualidades formais da exposicin, tanto nos aspectos relativos ao uso dun vocabulario
apropiado, coma no referente correccin sintctica, ortogrfica e retrica.
TEXTO
Ilustracin a sada do home da sa minora de idade, da cal el mesmo o culpable. Minora de idade a incapacidade de
servirse do seu entendemento sen a direccin doutro. Un mesmo o culpable desta minora de idade cando a causa dela non
reside na carencia de entendemento, senn de decisin e valor para servirse del sen a direccin de outro. Sapere aude! Ten o
valor de servirte do teu propio entendemento!, eis a divisa da ilustracin.
Preguiza e covarda son a causa pola que unha tan grande parte de homes moito despois de que a natureza os tea ceibado da
direccin allea (naturaliter maiorennes), sigan emporiso a ser con gusto toda a vida menores de idade; e por iso que lles
resulta tan doado s outros erixirse nos seus titores. tan cmodo ser menor de idade! Se teo un libro que pensa por min,
un director espiritual que ten unha conciencia moral para min, un mdico que me prescribe unha dieta, etc., daquela non
preciso molestarme. Se podo pagar, non teo necesidade de pensar; xa haber outros que asuman por min tan amoladora
tarefa. A inmensa maiora dos homes (...) consideran que o paso cara maiora de idade, ademais de pesado, perigoso: iso
procuran os titores que se teen encargado bondadosamente do seu control
Para a persoa individual daquela difcil dar sado dunha minora de idade case convertida en natureza De a que s uns
poucos tean conseguido co propio esforzo do seu esprito zafarse da minora de idade e, con todo, manter o paso firme.
Ben mis posible , pola contra, que o pblico se ilustre por si mesmo; as ser, de certo, case inevitablemente con s que se
lle deixe en liberdade. Pois sempre se atoparn, mesmo entre os establecidos titores da gran masa, algns que pensen por si
mesmos, os cales, logo de terse desfeito do xugo da minora de idade, propagarn no seu redor o esprito dunha estimacin
racional do propio valor e da vocacin de todo home a pensar por si mesmo.
I. KANT, Resposta pregunta:Que ilustracin? (Berliner Monatschrift, decembro, 1784)

CUESTINS PRINCIPAIS S QUE DEBE DAR RESPOSTA A COMPOSICIN

I) Marco histrico e conceptual : (avaliacin:de 0 a 3 puntos)
Situar o autor do texto no marco histrico-cultural e filosfico da sa poca.
Cuestin contextual: Factor es po ltico s, so ciais e cu ltur ais qu e no scu lo XVIII
conducen I lu s tracin .
II ) Comprensin: (avaliacin:de 0 a 5 puntos)
Lea atentamente o texto e a partir del responda a seguinte cuestin temtica: A id e a ka n tian a de
I lu s tra c i n .
III) Coecemento especfico: (avaliacin:de 0 a 2 puntos)
Atendendo problemtica do texto e cuestin temtica, expoa con claridade e rigor conceptual as
relacins (de semellanza ou diferenza) con outros autores, correntes filosficas ou pocas da Historia
da Filosofa.
Comentario persoal.

Cdigo: 04

PAU
SETEMBRO 2010
HISTORIA DA FILOSOFA
OPCIN A

L e a a t e n t a m e n t e o seguinte e texto de ARISTTELES e a p a r t i r d e l responda as cuestins que se formulan.

Tea en conta que se trata de c u e s t i n s i n t e r r e l a c i o n a d a s . Procure integrar as respostas nunha

composicin redactada de maneira unitaria.

Na avaliacin da proba teranse en conta non s os contidos do exposto (coecemento da materia), senn tamn as
cualidades formais da exposicin, tanto nos aspectos relativos ao uso dun vocabulario apropiado, coma no referente
correccin sintctica, ortogrfica e retrica.

TEXTO
A comunidade perfecta de varias aldeas xa a cidade, con, por as dicilo, a perfeccin de toda suficiencia (autrkeia), e
nacida para vivir, pero existente para vivir ben. Por iso toda cidade o por natureza, se tamn o son as comunidades previas, xa
que ela fin destas e a natureza fin. Porque o que cada ser , despois de rematada a sa xnese, o que dicimos que a sa
natureza, por exemplo, a do home, do cabalo, da casa. Ademais a causa e o fin son o mellor, e a suficiencia fin e o mellor.
De todo iso resulta que a cidade das realidades naturais e que o home un animal social (zon politikn), e que o
asocial por natureza e non por acaso ou inferior ou superior home, coma o censurado por Homero coma
home sen tribo, sen leis, sen fogar
pois quen tal por natureza tamn desexoso de guerra, por ser como unha peza solta no xogo das damas.
Por qu o home animal social en maior medida que a abella ou calquera animal gregario cousa evidente: a natureza,
como dicimos, nada fai en van, o home o nico dos animais que ten a palabra (lgos). Pois ben, a voz signo do doloroso e do
pracenteiro e por iso est presente tamn nos outros animais, xa que a sa natureza chega ata ter percepcins do doloroso e do
pracenteiro e chega a que as signifiquen os uns s outros. Pero a palabra para expresar o conveniente e o danoso, as como o
xusto e o inxusto, porque propio dos homes fronte dos outros animais ser o nico que ten percepcin do ben e do mal, do xusto
e do inxusto, e doutras cousas. A comunidade en todo iso fai a familia e a cidade.
A cidade est por natureza antes que a familia e que cada un de ns, pois de necesidade que o todo estea antes que a
parte: morto o todo, non haber nin p nin man, se non equivocamente, por exemplo, se falamos dunha man de pedra, a tal man
ser unha man morta. Todo est definido pola sa funcin e pola sa capacidade, de tal xeito que, cando as cousas xa non son,
non se debe dicir que seguen sendo elas, senn algo co mesmo nome. evidente, pois, que a cidade por natureza e antes que
cada un, xa que, se cada un illado non autosuficiente, estar na mesma posicin que as demais partes fronte todo, e aquel que
non ten capacidade de vivir en sociedade ou que nada necesita pola sa autosuficiencia, non parte ningunha da cidade,
mesmamente coma unha besta ou un deus. Por natureza est en todos o impulso cara a tal sociedade, e o primeiro que a
estableceu causante de grandes bens, xa que, tal coma o home cabal o mellor dos seres vivos, as tamn, afastado de lei e
xustiza, o peor de todos, porque a inxustiza mis inaturable a que ten armas, e o home por natureza ten armas para a prudencia
e a virtude, pero moi posible que as empregue para os seus contrarios; por iso sen virtude o home o mis impo e salvaxe, e o
peor para as luxurias e as enchentes, mentres que a xustiza da sociedade porque a xustiza ordenacin da comunidade poltica,
a xustiza decisin do que xusto.
ARISTTELES, P o l t i c a libro I 1253a5a38
CUESTINS PRINCIPAIS S QUE DEBE DAR RESPOSTA A COMPOSICIN
I) Marco histrico e conceptual : (avaliacin:de 0 a 3 puntos)
Situar o autor do texto no marco histrico-cultural e filosfico da sa poca.
Cuestin contextual: O t r n s i t o c a r a a o m u n d o h e l e n s t i c o .
II ) Comprensin: (avaliacin:de 0 a 5 puntos)
Lea atentamente o texto e a partir del responda seguinte cuestin temtica: A i d e a d e c i d a d n e n
Aristteles: A idea de polis e a condicin de cidadn.
III) Coecemento especfico: (avaliacin:de 0 a 2 puntos)
Atendendo problemtica do texto e cuestin temtica, expoa con claridade e rigor conceptual, as relacins
(de semellanza ou diferenza) con outros autores, correntes filosficas ou pocas da Historia da Filosofa.
Comentario persoal.

Cdigo: 04

PAU
SETEMBRO 2010
HISTORIA DA FILOSOFA
OPCIN B

L ea a t en tam en t e o seguinte e texto de KANT e a pa rtir del responda as cuestins que se formulan.
Tea en conta que se trata de cuestins interrelacionada s . Procure integrar as respostas nunha
composicin redactada d e maneira unitaria.
Na avaliacin da proba teranse en conta non s os contidos do exposto (coecemento da materia), senn
tamn as cualidades formais da exposicin, tanto nos aspectos relativos ao uso dun vocabulario
apropiado, coma no referente correccin sintctica, ortogrfica e retrica.

TEXTO
As pois, asemade enfastiados do dogmatismo que nada nos ensina e mis do escepticismo que nada nos promete,
nin tan sequera o retiro nunha lcita ignorancia; requiridos pola importancia do necesario coecemento, e desconfiados, pola
nosa longa experiencia, verbo de todos aqueles coecementos que coidamos posur, ou daqueles que se nos ofrecen baixo o
ttulo da razn pura, o nico que nos queda unha pregunta crtica, consonte a cuxa resposta podemos no futuro dispoer o
noso proceder: posible, en xeral, a metafsica? Esta pregunta, non obstante, non ha de ser respondida con obxeccins
escpticas fronte a unha metafsica existente (pois agora non damos por boa ningunha), senn a partir do concepto puramente
problemtico dunha tal ciencia. [1]
Crtica da razn designa aqu o verdadeiro camio intermedio entre o dogmatismo, que Hume combateu, e o
escepticismo que el, pola contra, quixo introducir: un camio intermedio que non recomenda, tal como fan outros camios
intermedios, determinarse un mesmo de xeito, digamos, mecnico (algo de un e algo do outro), que a ningun abren os ollos,
senn un camio tal que se poida determinar exactamente segundo principios. [2]
I. KANT, Prolegmenos a toda metafsica futura que poida presentarse como ciencia.

CUESTINS PRINCIPAIS S QUE DEBE DAR RESPOSTA A COMPOSICIN

I) Marco histrico e conceptual : (avaliacin:de 0 a 3 puntos)
Situar o autor do texto no marco histrico-cultural e filosfico da sa poca.
Cuestin contextual: As nov as id eas: progr eso , educacin
hu ma n id ade, civ ilizacin, natureza.

ou

ilu min acin,

II ) Comprensin: (avaliacin:de 0 a 5 puntos)

Lea atentamente o texto e a partir del responda seguinte cuestin temtica: A s n tes e en tr e
r ac ion a lis mo e e mp ir ismo en Kan t.
III) Coecemento especfico: (avaliacin:de 0 a 2 puntos)
Atendendo problemtica do texto e cuestin temtica, expoa con claridade e rigor conceptual,
as relacins (de semellanza ou diferenza) con outros autores, correntes filosficas ou pocas da
Historia da Filosofa.
Comentario persoal.

A cualificacin mxima de 10 puntos distribuirase as:

1 parte 3 puntos distribudos consonte os seguintes criterios e proporcins:
1,5 puntos
Contextualizacin xeral. .
1,5 puntos
Cuestin especfica de contextualizacin
Trtase de avaliar a comprensin da poca por parte do/da alumno/a. (Isto non incle a mera
mencin de ancdotas).
Os 1,5 puntos de nota mxima atribudos contextualizacin xeral corresponderan ao hipottico
ben que improbable caso dun/dunha alumno/a que non contestando propiamente cuestin
especfica de contextualizacin que se lle formula amose coecementos consistentes sobre a poca
na que se sita o autor.
A correcta resposta cuestin especfica de contextualizacin que se lle formula comportar
inevitablemente coecementos proporcionados de contextualizacin xeral
2 parte 5 puntos distribudos consonte os seguintes criterios:
Trtase de avaliar os coecementos sobre o autor centrndose na cuestin temtica formulada e,
en relacin con esta, a comprensin do texto.
3 parte 2 puntos distribudos consonte os seguintes criterios e proporcins:
Cuestin transversal.

2 puntos

Comentario persoal ..

[0,5 ptos.]

Trtase de avaliar a capacidade do/da alumno/a para situar a cuestin temtica no horizonte global da
historia da filosofa.
A cuestin relacional debe ser avaliada de 0 a 2 puntos.
Hai que contar coa posibilidade de que un/unha alumno/a poida introducir algn atinado comentario
persoal que poa en evidencia a sa correcta comprensin. Os comentarios persoais que a/a alumno/a
poida eventualmente facer se son pertinentes e atinados poden ser avaliados ata 0,5 puntos. Isto : no
hipottico ben que improbable caso dun/dunha alumno/a que, non sendo capaz de establecer unha
relacin nos termos nos que se lle require, introduce comentarios pertinentes e atinados, outorgaraselle
0,5 puntos.

Todas estas cualificacins presupoen que estamos diante dunha composicin unitaria, sintctica e
retoricamente ben estruturada, escrita con pulcritude, respectando escrupulosamente a normativa ortogrfica
que corresponda, usando o lxico adecuado e poendo en evidencia unha boa comprensin dos conceptos
concernidos.

Os defectos en todos estes aspectos poden ser penalizados con ata 3 puntos:
Defectos na composicin:

perda de ata 1 punto

Incorreccin ortogrfica e/ou gramatical:

perda de ata 1 punto

Pobreza lxica e insuficiencia no manexo dos conceptos:

perda de ata 1 punto

Entre os defectos de composicin dbese penalizar o recurso abusivo a esquemas e cadros que
claramente pretendan substitur a exposicin verbal, respectando, claro est, aqueles esquemas ou cadros
que, sen eludir a redaccin, estean oportunamente introducidos como complementos desta.
O carcter unitario da exposicin non se desprende da mera ausencia de compartimento, senn que se
refire efectiva estruturacin unitaria. En todo caso a simple fragmentacin do exame deber ser
penalizada cun mnimo de 0,5 puntos.
No tocante correccin ortogrfica e gramatical debemos ser tolerantes cos erros eventuais que se poden
achacar s circunstancias propias dun exame. Tamn podemos interpretar con benevolencia erros

particulares e reiterativos (incorreccins ortogrficas limitadas en calquera vocbulo, construcin

defectuosa de calquera estrutura gramatical). Temos, iso si, que prestar atencin ao teor xeral do exercicio,
sobre todo combinacin de reiteracin e diversidade nas incorreccins ortogrficas, revelando grave
descoecemento e/ou desidia, as como a incapacidade para manter un nivel xeral de correccin
gramatical. Penalizarase con contundencia aqueles exames nos que predomine o anacoluto.
No que atinxe ao uso do lxico e mais comprensin conceptual debemos de ser rigorosos con aqueles termos
e conceptos que resulten esenciais para a comprensin do texto e das cuestins formuladas, as como para a
correcta elaboracin das respostas. Debemos penalizar os defectos expresivos que denoten carencias
discursivas graves dentro do nivel esixible para unha persoa que aspire a acceder universidade (que do que
se trata).