Vous êtes sur la page 1sur 5

14/10/2015

Elsndromerenopulmonar
Therenopulmonarysyndrome
XavierBoscha,JosepFontb
aUnidaddeMedicinaInterna.HospitalCasaMaternitat.Barcelona
bUnidaddeEnfermedadesAutoinmunesSistmicas.HospitalClniciProvincial.CorporaciSanitria

Clnic.Barcelona.
ElsndromerenopulmonarfuedescritoporprimeravezporGoodpastureen1919enunpacientede18
aosafectadodeunaformagravedehemorragiapulmonaryglomerulonefritis(GN)1.En1958,Stanton
yTangeutilizaroneltrminosndromedeGoodpastureparareferirseaotrospacientescon
caractersticassimilares2.Laimportanciapatogenticadelosanticuerposantimembranabasalglomerular
(MBG),endeterminadoscasosdehemorragiapulmonaryGN,fuedemostradademaneraconcluyente
porLerneretalen19673.Coneltranscursodelosaos,sehanproducidounosavancesmuy
significativosporloquerespectaalconocimientodelosmecanismosetiopatognicosinherentesaestos
trastornos.Comoconsecuencia,sesabeactualmentequelacoexistenciadelasdosafeccionesclnicas
mencionadas,esdecir,GNyhemorragiapulmonar,seproduceapartirdeunaseriedeenfermedadescon
diferentesmecanismospatogenticossubyacentes.As,elepnimodesndromedeGoodpasturese
reservanicamenteparaloscasosdeGNinducidaporanticuerposantiMBGconhemorragiapulmonar
asociada4,5.
AdemsdelaenfermedadporanticuerposantiMBG,existenotrasentidadesquesepuedenmanifestar
comounsndromerenopulmonar.Entrestasseincluyen,porunaparte,lasenfermedadesquecursan
condepsitostisularesdeinmunocomplejos,comoellupuseritematososistmico(LES),laprpurade
SchnleinHenochylacrioglobulinemiamixtaesencialy,porotraparte,lasvasculitissistmicasdeltipo
delagranulomatosisdeWegener(GW)ylapoliarteritismicroscpica(PAM),ascomolasGN
necrosantesyrpidamenteprogresivas(GNRP)inmunonegativas48.Enlosltimosaos,hasuscitadoun
granintersladeteccinenelsuerodelospacientesconestasafeccionesdeautoanticuerposespecficos
paraconstituyentesdelosgrnulosprimariosdelosneutrfilos(anticuerposanticitoplasmadelneutrfilo
[AACN])9,10.Cabedestacarqueeltipodelesininmunolgicaqueseproduceenelglomruloyel
alvolopulmonarconstituyeelfactormssignificativoquedeterminarelcursoy,porlotanto,el
pronsticodelsndromerenopulmonar4,5,9.As,losanticuerposantiMBGseasocianaunaenfermedad
msgraveyquerequiereunamayorvigilanciaqueloscasosasociadosadeteccinsricadeAACN4
6,11,12.
Enelgrupodepacientesconvasculitissistmica,lahemorragiapulmonarapareceenel42%deloscasos
deGWyenel29%decasosdePAM,sibienesteporcentajeaumentacuandolaafeccinrenales
grave13.Lahemorragiapulmonarqueapareceenelcursodeestasafeccionesconllevaunamortalidad
del10%13.Enrealidad,elsndromerenopulmonarseconfiguracomounespectro,enunodecuyos
extremossesituaranlospacientesconafeccinrenalgraveyafeccinpulmonarligeraoausente,
mientrasqueenelotroseubicaranloscasosdeafeccinpulmonarpredominanteyafeccinrenalligera
oinclusoinexistente4.Porotraparte,enloscasosdesndromerenopulmonarenlosquelaenfermedad
responsablenoesunsndromedeGoodpasturehay,porlogeneral,ciertascaractersticasclnicasque
indicanotrosdiagnsticosyqueincluyenlesionescutneascompatiblesconvasculitis,sinovitisactiva,
http://www.elsevier.es/esrevistamedicinaclinica2articuloelsindromerenopulmonar2501

1/5

14/10/2015

mononeuritismltipleounahistoriapreviadeLES.Enestoscasos,ladeteccindeAACN,anticuerpos
antinucleares,anticuerposantiADN,hipocomplementemiaocrioglobulinaspuedeserdeutilidad,yaque
ningunoseobservadeformacaractersticaenelsndromedeGoodpasture410.
EnelsndromerenopulmonarsecundarioaunaenfermedaddeGoodpastureounavasculitisnecrosante,
lahemoptisissueleserunsntomainicialfrecuente,yaseaprecediendoo,msamenudo,coexistiendo
conlaGN.Puedetratarsedeunaexpectoracinhemoptoicasindisneaodeunahemorragiapulmonar
graveconanemiaeinsuficienciarespiratoriaagudas49,1115.Asmismo,seobservancasosde
hemorragiapulmonaroculta,porloquepuedenrealizarsetcnicasespecialescomolacaptacinde
monxidodecarbono,ellavadobroncoalveolarylagammagrafapulmonarcon59Fe6.Durantelos
brotesdehemorragiapulmonar,laradiografatorcicademuestrainfiltradosamododeparches
alveolaresquereflejanlalocalizacinmltipledelahemorragiaalveolar.Puedeevidenciarsetambin
unaopacificacindifusaqueabarquelatotalidaddeloscampospulmonares.Enestoscasos,el
diagnsticodiferencialradiolgicoincluyelaneumonayeledemapulmonar.Enlafasederesolucin,
sueleobservarseunpatrnreticularylasalteracionespuedendesapareceralas2semanasdelinicio.
Despusdemltiplesepisodiosdehemorragiaalveolar,puedeaparecerunpatrnintersticialresidual
comoconsecuenciadeldesarrollodeunafibrosispulmonar6,7.
Resultadegranimportancialarealizacindeundiagnsticotempranodelasenfermedadesresponsables
delsndromerenopulmonar5.Recientemente,sehandesarrolladounaseriedetcnicasquehanpermitido
mejorarnuestracapacidadparadiagnosticarlaenfermedadporanticuerposantiMBGyloscasosde
GNRPinmunonegativas4.Enprimerlugar,sehanperfeccionadounosmtodosmuysensiblesconla
finalidaddedetectaranticuerposantiMBGcirculantespatogenticosyquereaccionanconeptopos(el
denominadoantgenodeGoodpasture)localizadosenlapartedominantenocolgena1delacadena
alfa3correspondientealcolgenotipoIVdelaMBG16,17.Porotraparte,sepuedendetectardostipos
principalesdeAACN,losquereaccionanconlaproteinasa3(PR3)(AACNPR3)ylosquelohacencon
lamieloperoxidasa(MPO)(AACNMPO).TantolosAACNPR3comolosAACNMPOconstituyen
unosmarcadoresmuysensiblesdelsubgrupodevasculitisasociadasalasGNRPinmunonegativas,yno
sedetectanenotrasformasdevasculitis4,5,10.
Numerososestudioshanconfirmadoelvalordiagnsticodelaspruebasconantgenoespecficoparala
determinacinsricadelosAACNPR3ylosAACNMPO.Enunestudiodepacientescon
caractersticasclnicasdeGNRP,lastcnicasempleadasparaladeteccindelosAACNdemostraronuna
sensibilidaddel95%,unaespecificidaddel99%yunvalordeprediccinsuperioral99%paraloscasos
deGNRPinmunonegativas,yafueranstasprimariasoasociadasaunaGWounaPAM5.Seha
demostradoquelosAACNPR3tienenunasensibilidadmayordel75%paraloscasosdeGWsistmica
yconactividadclnica.LaadicindelosAACNMPOincrementalasensibilidadenmsdel90%.Por
otraparte,lasformaslocalizadasdeenfermedadactivapresentanunamenorproporcindepositividad
paralosAACN(6070%),mientrasqueel3035%delospacientesconGWinactivatienenpositividad
paraestosanticuerpos5,18.LamayoradeloscasosdePAMsonpositivosparalosAACNconunamayor
frecuenciadeAACNMPOquedeAACNPR3,mientrasquelarelacindelosAACNconlapoliarteritis
nudosaclsicaesmenosevidente.Porltimo,aproximadamenteel50%delospacientesconsndromede
ChurgStraussposeenpositividadparalosAACN(fundamentalmenteAACNMPO)4,5,10,18.Enun
estudioanatomopatolgicopulmonaren27pacientescondeteccinsricadeAACN19,lalesin
vasculticamsfrecuentefuelacapilaritis,queseconstatconunafrecuenciasimilarenloscasoscon
AACNPR3yenaquellosconAACNMPO,sibienseobjetivaronotrasanomalaspulmonarescon
afeccindeestructurasextravasculares,tantodelasvasareascomodelintersticio.Nuestrogrupoha
constatadoquelosAACNPR3sedetectanprincipalmenteenlospacientesconcapilaritisalveolarque
http://www.elsevier.es/esrevistamedicinaclinica2articuloelsindromerenopulmonar2501

2/5

14/10/2015

presentanademsunaGWdocumentadahistolgicamente,ylosAACNMPOseobservanenloscasos
decapilaritisalveolaryPAM,yaseastaprimariaosecundaria20.Porotraparte,algunosestudioshan
puestodemanifiestounsubgrupodepacientesconsndromerenopulmonarqueposeenunadeteccin
simultneadeAACNydeanticuerposantiMBG11,12.Debidoalararezaimplcitaquesuponela
positividadsimultneaparalosAACNylosanticuerposantiMBG,resultadifcildeconcebirquesu
coexistenciaseafortuita.Noobstante,sedesconocelaraznexactadedichaasociacin.Finalmente,
cabedestacarunestudioreciente5quepusodemanifiestoque,entreunaseriedepacientesconsndrome
renopulmonarenlosquenosedetectabanAACNnianticuerposantiMBG,existandiversosprocesos
pulmonaresy/orenalessubyacentes.Lostrastornospulmonaresmsfrecuentesfueronneoplasia,
tromboembolismopulmonar,neumonaysndromededistrsrespiratoriodeladulto,mientrasquelas
afeccionesrenalesincluyeronlanefropatadiabticayotrasformasdeGNdiferentesdelasinducidaspor
anticuerposantiMBGydelasGNRPinmunonegativas.Laconclusindeltrabajofuequeerapoco
probablequeunanicaenfermedadpudieraexplicarlasanomalaspulmonaresyrenalespropiasdel
sndromerenopulmonarenlospacientessinAACNnianticuerposantiMBG.Sinembargo,
recientementesehandescrito8casosdepacientesafectadosdeunahemorragiapulmonardifusacon
capilaritisalveolarinmunonegativa,sinqueningunopresentaramanifestacionesclnicas,serolgicaso
histopatolgicasindicativasdeunaenfermedadsistmicasubyacente21.Enningncasosedetectaron
AACNuotrosautoanticuerposnihabaevidenciaalgunadeafeccinextrapulmonar.Asmismo,nose
observlaaparicindeunprocesosistmicoduranteunperododeseguimientomediode43meses.
Nosehaalcanzadotodavaunacuerdosatisfactoriorespectoalaclasificacindelospacientescon
AACNquepresentanelsndromerenopulmonar.Laausenciadeunnombreapropiadoparaestetrastorno
puedeserunodelosmotivosporlosquenosevaloraconvenientemente,apesardelafrecuenciaconla
quesedescribe4,5.Porlogeneral,sesueleincluiralospacientesenunacategoraconocidade
enfermedadesasociadasalosAACN,comolaGW,laPAM,elsndromedeChurgStraussylaGNRP
primaria.Sinembargo,esobvioquesetratadeprocesosinterrelacionadosyquesesolapanamenudo.
As,laslesionesdelaGWodelaPAMpuedendemostrarsenicamenteenestudiosnecrpsicos,loque
cuestionalarealizacinenvidademltiplespruebasconlafinalidaddediagnosticartodoslos
casos5,10,18,22.Porotraparte,elsubtipodeAACNnotienedemasiadautilidadparaclasificar,yaque
tantolosAACNPR3comolosAACNMPOpuedendetectarseencualquieradelasafecciones
mencionadas4,5,10.
Enunestudioreciente,seconsidereltrminopoliangetis(opoliarteritis)microscpicacomoelms
apropiadoparareferirsealospacientesconsndromerenopulmonarasociadoapositividadparalos
AACN23.Nuestrogrupohapropuestoeltrminocapilaritisglomerularyalveolarnecrosante20,24,25.
Probablemente,ladenominacinclnicamslgicaseraladesndromerenopulmonarasociadoa
AACN.Ennuestraopinin,lasclasificacionesdelasvasculitisquenoincluyanelsubgrupodepacientes
conestetrastornosonconceptualmentedefectuosas.Asmismo,suinclusinposeeintersteraputico,
puestoqueeltratamientodelsndromerenopulmonarasociadoadichosanticuerposesesencialmenteel
mismoqueeldelasentidadesconnombrepropio(GWyPAM).
Enconclusin,lacombinacindehemorragiapulmonaryGNconstituyeunsndromegraveconentidad
propiayaparentementeinfravalorado,queseasociaconfrecuenciaaunapositividadsricaparalos
AACNoanticuerposantiMBG.Eldesarrolloyperfeccionamientodeunosmtodosserolgicosde
deteccinapropiadoshaproporcionadounaguadiagnsticarpidayconelevadarentabilidadparaestos
casos.Igualmente,losestudiosdeinmunofluorescenciatisularresultanindispensables,pueslas
caractersticashistopatolgicasrenalesy/opulmonaresdelaenfermedadporanticuerposantiMBGson
similaresoindistinguiblesdelasobservadasenelsndromerenopulmonarmediadopor
inmunocomplejosyelasociadoalosAACN.
http://www.elsevier.es/esrevistamedicinaclinica2articuloelsindromerenopulmonar2501

3/5

14/10/2015

Bibliografa
1.GoodpastureEW.Thesignificanceofcertainpulmonarylesionsinrelationtotheetiologyof
pneumonia.AmJMedSci1919158:863870
2.StantonMC,TangeJD.Goodpasture'ssyndrome(pulmonaryhaemorrhageassociatedwith
glomerulonephritis).AustrAnnMed19587:132144
3.LernerRA,GlassockKJ,DixonFJ.Theroleofantiglomerularbasementmembraneantibodyinthe
pathogenesisofhumanglomerulonephritis.JExpMed1967126:9891.004
Medline
4.SaxenaR,BygrenP,ArvastsonB,WieslanderJ.Circulatingautoantibodiesasserologicalmarkersin
thedifferentialdiagnosisofpulmonaryrenalsyndrome.JInternMed1995238:143152
Medline
5.NilesJL,BttingerEP,SaurinaGR,KellyKJ,PanG,CollinsABetal.Thesyndromeoflung
hemorrhageandnephritisisusuallyanANCAassociatedcondition.ArchInternMed1996156:440
445
Medline
6.LeathermanJW,SibleyRK,DaviesSF.Diffuseintrapulmonaryhemorrhageandglomerulonephritis
unrelatedtoantiglomerularbasementmembraneantibody.AmJMed198272:401410
Medline
7.HaworthSJ,SavageCO.S,CarrD,HughesJM.B,ReesAJ.Pulmonaryhaemorrhagecomplicating
Wegener'sgranulomatosisandmicroscopicpolyarteritis.BrMedJ1985290:1.7751.778
8.TravisWD,ColbyTV,LombardC,CarpenterHA.Aclinicopathologicstudyof34casesofdiffuse
pulmonaryhemorrhagewithlungbiopsyconfirmation.AmJSurgPathol199014:1.1121.125
Medline
9.PuseyCD,LockwoodCM.Autoimmunityinrapidlyprogressiveglomerulonephritis.KidneyInt1989
35:929937
Medline
10.FalkRJ.ANCAassociatedrenaldisease.KidneyInt199038:9981.010
Medline
11.BoschX,MirapeixE,FontJ,BorrellasX,RodrguezR,LpezSotoAetal.Prognosticimplicationof
antineutrophilcytoplasmicautoantibodieswithmyeloperoxidasespecificityinantiglomerularbasement
membranedisease.ClinNephrol199136:107113
Medline
12.JayneDR.W,MarshallPD,JonesSJ,LockwoodCM.AutoantibodiestoGBMandneutrophil
cytoplasminrapidlyprogressiveglomerulonephritis.KidneyInt199037:965970
Medline
13.JayneDR.W,JonesSJ,SevernA,ShaunakS,MurphyJ,LockwoodCM.Severepulmonary
hemorrhageandsystemicvasculitisinassociationwithcirculatingantineutrophilcytoplasmantibodies
ofIgMclassonly.ClinNephrol198932:101106
Medline
14.MarkEJ,RamrezJF.Pulmonarycapillaritisandhemorrhageinpatientswithsystemicvasculitis.
ArchPatholLabMed1985109:413418
Medline
15.TravisWD,HoffmanGS,LeavittRY,PassHI,FauciAS.SurgicalpathologyofthelunginWegener's
granulomatosis.Reviewof87openlungbiopsiesfrom67patients.AmJSurgPathol199115:315333
Medline
16.HudsonBG,WieslanderJ,WisdomBJJr,NoelkenME.Biologyofdisease.Goodpasturesyndrome:
moleculararchitectureandfunctionofbasementmembraneantigen.LabInvest198961:256269
Medline
17.SaxenaR,IsakssonB,BygrenP,WieslanderJ.Arapidassayforcirculatingantiglomerularbasement
http://www.elsevier.es/esrevistamedicinaclinica2articuloelsindromerenopulmonar2501

4/5

14/10/2015

membraneantibodiesinGoodpasturesyndrome.JImmunolMethods1989118:7378
Medline
18.BeerDJ.ANCAsaweigh.AmRevRespirDis1992146:1.1281.130
Medline
19.GaudinPB,AskinFB,FalkRJ,JennetteJC.Thepathologicspectrumofpulmonarylesionsinpatients
withantineutrophilcytoplasmicautantibodiesspecificforantiproteinase3andantimyeloperoxidase.
AmJClinPathol1995104:716
Medline
20.BoschX,LpezSotoA,MirapeixE,FontJ,IngelmoM,UrbanoMrquezA.Antineutrophil
cytoplasmicautoantibodyassociatedalveolarcapillaritisinpatientspresentingwithpulmonary
hemorrhage.ArchPatholLabMed1994118:517522
Medline
21.JenningsCA,KingTE,TuderR,CherniakRM,SchwarzMI.Diffusealveolarhemorrhagewith
underlyingisolated,pauciimmunepulmonarycapillaritis.AmJRespirCritCareMed1997155:1.101
1.109
Medline
22.AkikusaB,SatoT,OgawaM,UedaS,KondoY.Necrotizingalveolarcapillaritisinautopsycasesof
microscopicpolyangiitis.Incidence,histopathogenesisandrelationshipwithsystemicvasculitis.Arch
PatholLabMed1997121:144149
Medline
23.JennetteJC,FalkRJ,AndrassyK,BaconPA,ChurgJ,GrossWLetal.Nomenclatureofsystemic
vasculitides.Proposalofaninternationalconsensusconference.ArthritisRheum199437:187192
Medline
24.BoschX,FontJ,MirapeixE,RevertL,IngelmoM,UrbanoMrquezA.Antimyeloperoxidase
autoantibodyassociatednecrotizingalveolarcapillaritis.AmRevRespirDis1992146:1.3261.329
Medline
25.BoschX,MirapeixE,FontJ,CerveraR,IngelmoM,KhamashtaMAetal.Antimyeloperoxidase
autoantibodiesinpatientswithnecrotizingglomerularandalveolarcapillaritis.AmJKidneyDis1992
20:231239
Medline

http://www.elsevier.es/esrevistamedicinaclinica2articuloelsindromerenopulmonar2501

5/5

Vous aimerez peut-être aussi