1

__________________________________________________________________________________

Islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika. Mythe of realiteit?

Een multiple case study die middels een literatuuranalyse ingaat op de vraag in hoeverre Zuid-Amerika vatbaar
is voor terrorisme

Naam: Thina Lamsberg (s1410806)

Scriptiebegeleider: Dr. Marcel de Haas
Tweede Lezer: Professor Dr. Edwin Bakker
Master Crisis and Security Management (CSM)
Inleverdatum: 5 juni 2014

Bronnen van de fotos van links naar rechts:

http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-2350595/Confederations-Cup-2013-Brazil-protests-continueFIFA-announce-Taittinger-champagne-partner.html
http://stockfresh.com/image/1342372/flag-of-argentina
http://graafix.blogspot.nl/2013/10/flag-of-paraguay.html
http://missmillmag.com/2014/02/top-5-worthy-attractions-suriname/
http://misguidedchildren.com/wp-content/uploads/2013/11/terrorists.jpg

Voorwoord
Graag wil ik vooraf een aantal mensen bedanken voor het mogelijk maken van deze scriptie.
Allereerst mijn scriptiebegeleider en eerste Skypecontact- Kolonel-Luitenant Dr. Marcel de
Haas. Zonder u zou het mij niet gelukt zijn mijn scriptie af te krijgen. Ondanks uw drukke
schema heeft u altijd tijd geprobeerd tijd vrij te maken om de scriptie te bespreken als ik
daar behoefte aan had, al was het om 08:00 s ochtends! Ook de tweede lezer Prof. Dr.
Edwin Bakker zou ik willen bedanken, voor uw inzichten die hebben geholpen bij de vorming
van deze scriptie. Tot slot zou ik mijn lieve vriend Wallie willen bedanken, voor al het geduld
dat hij kon opbrengen voor dit onderzoek. Dagenlang heb je je stil gehouden in huis zodat ik
in rust kon schrijven, en je hebt zelfs een hele renovatie in het huis gedaan,zonder dat ik
daar hinder van heb ondervonden!
Het copyright van deze scriptie en de verantwoordelijkheid voor de inhoud liggen bij de
auteur, Thina Lamsberg.

Lijst van afkortingen

CFATF

Caribbean Financial Action Task Force

CIA

Central Intelligence Agency

CSM

Crisis and Security Management

CTU

Counter Terrorism Unit

DEA

Drug Enforcement Admnistration

EU

Europese Unie

NCTV

Nationaal Cordinator
Terrorismebestrijding en Veiligheid

SIDE

Secretaria de Inteligencia

VN

Verenigde Naties

VS

Verenigde staten van Amerika

WK

Wereldkampioenschap voetbal

Samenvatting
Dit onderzoek gaat in op de vraag Is er sprake van een islamitische terroristische dreiging in
Zuid-Amerika?. De arrestatie van Dino Bouterse is de aanleiding voor dit onderzoek, omdat
het interesse heeft gewekt voor het werk van het Surinaamse veiligheidsapparaat. Wat doen
zij namelijk? En met welke gevaren heeft het Surinaamse veiligheidsapparaat te dealen? Zo
is de bal gaan rollen richting de rest van Zuid-Amerika, Zuid-Amerika heeft namelijk ook
islamitisch terrorisme ondervonden in het verleden. Het is relevant om dit onderwerp aan
de kaak te stellen omdat het een actueel onderwerp is, waaraan Westerse landen veel
middelen aan besteden om te voorkomen dat de veiligheid van onschuldige mensen in het
geding komt. Om de dreiging van islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika te meten worden er
vier case studies verricht, oftewel een multiple case study. Argentini, Brazili, Paraguay en
Suriname zijn allen landen in Zuid-Amerika die in zekere mate terrorisme hebben
ondervonden. Een verklaring voor islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika zou een clash
tussen de Zuid-Amerikaanse en islamitische beschavingen kunnen zijn, zoals Samuel
Huntington beargumenteerd in zijn theorie over de Clash of civilizations. Aan de hand van
het classificeringssysteem van de NCTV wordt beargumenteerd in hoeverre er sprake is van
een dreiging van islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika. Daarnaast omvat dit onderzoek een
uitgebreid hoofdstuk, gewijd aan het concept terrorisme, met als islamitisch terrorisme als
subonderwerp. Terrorisme wordt gedefinieerd als the unlawful use or threatened use of
violence against civilians, often to achieve political, religious or similar objectives (Jackson
&Srensen, 2010: 250).Islamitisch terrorisme ook wel aangeduid als Jihadistisch
terrorisisme- wordt in dit onderzoek gezien als terrorisme, gebaseerd op de politieke islam.
In Zuid-Amerika, bestaat het zogenaamde drielandenpunt van Argentini, Brazili en
Paraguay, ook wel de Tri Border Area genoemd. In deze regio wonen relatief meer moslims
dan in de rest van deze drie landen, en er is aanwezigheid van terroristische organisaties in
deze regio ontdekt. De cellen van deze organisaties schuwen geen georganiseerde misdaad
ter behoeve van de organisatie. Zij zijn vooral betrokken bij drugs- en wapensmokkel, en
jaarlijks halen zij hier miljoenen mee op. Maar de leden van deze terroristische cellen voeren
ook terroristische activiteiten. Zo is Argentini in de jaren 90 het slachtoffer geworden van
islamitisch terrorisme, maar zijn er sinds de jaren 90 amper aanwijzingen geweest dat er
1

terroristische activiteiten in de nabije toekomst zullen plaatsvinden in Argentini, met

uitzondering van de activiteiten die in de Tri Border Area plaatsvinden. In Brazili vindt
rekrutering van leden voor terroristische organisaties plaats, en er bestaat zelfs een
trainingskamp van Hezbollah op het grondgebied. In Paraguay heeft er uitlokking van
terrorisme plaatsgevonden, met vergevorderde plannen. Maar waar Paraguay echt last van
ondervindt is dat er grote sommen geld witgewassen wordt op het grondgebied. Tot slot
wordt Suriname behandeld, een land dat een overwegend grote islamitische bevolking.
Echter uit de literatuur en een interview met Directeur Nationale Veiligheid Melvin Linscheer
is gebleken dat terroristen nog nooit gebruik hebben gemaakt van Surinaams grondgebied.
Het enige dat over Suriname gesteld kan worden is dat Dino Bouterse heeft bijgedragen aan
de uitlokking van terrorisme, indien de beschuldiging wordt bewezen. Dino Bouterse zou
bereid zijn paspoorten en huisvesting te leveren aan Hezbollah leden, echter later bleek dat
hij in de val is gelokt door de DEA. Concluderend kan gesteld worden dat het dreigingsniveau
van islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika beperkt is.

0. Inhoudsopgave
Voorwoord .............................................................................................................................................. 2
Lijst van afkortingen ................................................................................................................................ 3
Samenvatting........................................................................................................................................... 1
1.

Inleiding ........................................................................................................................................... 5
Hoofdvraag ...................................................................................................................................... 6
Afbakening....................................................................................................................................... 8
Wetenschappelijke relevantie......................................................................................................... 8
Maatschappelijke relevantie ........................................................................................................... 9
Verband met Crisis and Security Management............................................................................... 9
Structuur........................................................................................................................................ 10

2.

Theoretisch kader.......................................................................................................................... 12
Huntington: Clash of civilizations .................................................................................................. 12
Het concept terrorisme ................................................................................................................. 13
Definitie terrorisme....................................................................................................................... 14
Het doel van terrorisme ................................................................................................................ 14
Jihadistisch terrorisme .................................................................................................................. 15
Jihadistische terroristische organisaties........................................................................................ 16
Terrorisme in Europa..................................................................................................................... 17
Operationalisatie terrorisme......................................................................................................... 18
Tussenconclusie............................................................................................................................. 19

3.

Analyse: Zuid-Amerika................................................................................................................... 21
De aanslagen van Zuid-Amerika .................................................................................................... 21
Moslims in Zuid-Amerika............................................................................................................... 21
De wetteloze Tri Border Area ........................................................................................................ 22
Tussenconclusie............................................................................................................................. 24

4.

Analyse: Argentini ....................................................................................................................... 25

Recente geschiedenis Argentini .................................................................................................. 25
Argentini en terrorisme ............................................................................................................... 26
Terroristische activiteiten in Argentini nu................................................................................... 27
Tussenconclusie............................................................................................................................. 28
3

5.

Analyse: Brazili............................................................................................................................. 30
Geschiedenis Brazili en terrorisme.............................................................................................. 30
Definitie terrorisme....................................................................................................................... 30
Aanwezigheid islamitisch terrorisme ............................................................................................ 31
Tussenconclusie............................................................................................................................. 32

6.

Analyse: Paraguay ......................................................................................................................... 34

Paraguay en terrorisme................................................................................................................. 34
Islamitische terroristische activiteiten in Paraguay ...................................................................... 34
Antiterrorisme wetgeving ............................................................................................................. 35
Tussenconclusie............................................................................................................................. 36

7.

Analyse: Suriname ......................................................................................................................... 37

Desi Bouterse en de Decembermoorden...................................................................................... 37
Recente geschiedenis Suriname en terrorisme............................................................................. 39
Suriname en jihadistisch terrorisme ............................................................................................. 40
Dino Bouterse................................................................................................................................ 42
Counter Terrorisme Unit ............................................................................................................... 44
Tussenconclusie............................................................................................................................. 45

8.

Conclusie ....................................................................................................................................... 47
Antwoord op de vraag en probleemstelling.................................................................................. 47
Discussie beperkingen van het onderzoek .................................................................................... 50
Discussie van mogelijke aanwijzingen voor toekomstig onderzoek ............................................. 51
Beleidsaanbevelingen, praktische implicaties van het onderzoek................................................ 51

9.
10.

Bibliografie..................................................................................................................................... 53
Appendix.................................................................................................................................... 60
Dreigingsniveaus NCTV.................................................................................................................. 60
Interview Melvin Linscheer, door Thina Lamsberg, 3 april 2014 .................................................. 61

1. Inleiding
In augustus 2013 is Dino Bouterse, de zoon van de huidige Surinaamse president Desi
Bouterse, gearresteerd door de Amerikaanse politie wegens wapen- en drugshandel. In
november 2013 is deze aanklacht uitgebreid met verdenking van hulp aan een terroristische
organisatie, de organisatie in kwestie is Hezbollah. Volgens de aanklager heeft Dino
Bouterse zijn positie als hoofd van de counter terroristische eenheid misbruikt om personen
te faciliteren van overheidsdocumenten en onderdak van wie hij dacht dat zij Hezbollahleden waren (Reiner, 2013). Dino Bouterse zou volgens de aanklager bereid zijn paspoorten
te leveren aan Hezbollah-leden, terwijl hij bewust was dat de terroristen dit mogelijk zouden
kunnen gebruiken om een aanslag te plegen op een Amerikaans doel (Dino Bouterse ontkent
betrokkenheid bij terrorisme, 2013).
De Surinaamse president Desi Bouterse stelt dat zijn zoon vals beschuldigd wordt, en dat zijn
arrestatie een poging is om zijn presidentschap te schaden(Dino Bouterse ontkent
betrokkenheid bij terrorisme, 2013). Echter, de president is zelf ook niet van onbesproken
gedrag. Zo is Desi Bouterse in Nederland veroordeeld tot zestien jaar cel voor betrokkenheid
bij een groot drugstransport en is hij verdacht van betrokkenheid met een criminele
organisatie. Ook is Bouterse de hoofdverdachte in de zogenaamde Decembermoorden van
1982, waarbij Desi Bouterse vijftien politieke tegenstanders zou hebben vermoord tijdens
een poging tot een coup. De zoon Dino Bouterse is ook al een aantal malen veroordeeld, in
2005 is hij veroordeeld voor actieve betrokkenheid bij internationale drugshandel en
wapensmokkel.
De arrestatie van Dino Bouterse is de aanleiding voor dit onderzoek, omdat deze gebeurtenis
interesse heeft gewekt in het Surinaamse veiligheidsapparaat. Wat doen zij namelijk? En met
welke issues heeft het Surinaamse veiligheidsapparaat te maken? En waarom is er een
Counter Terrorism Unit in Suriname? En waarom was Dino Bouterse volgens de aanklachtbereid met Hezbollah in zee te gaan? Is er berhaupt sprake van terrorisme in Zuid-Amerika
(met uitzondering van de FARC)? De Openbaar Aanklager van Argentini stelt aanwijzingen
te hebben dat Hezbollah terroristische activiteiten op Zuid-Amerikaans grondgebied uitvoert
(Nisman and Martinez Burgos, 2006: 30).

Er is weinig bekend over een zogenaamde clash of civilizations in Zuid-Amerika tussen de

Zuid-Amerikaanse bevolking en islam, zoals wel plaatsvindt tussen het Westen en de Islam
volgens sommigen (Huntington in Akkerman, 2005:405). De zogenaamde clash tussen het
Westen en de islam is pijnlijk duidelijk geworden bij de aanslagen van 11 september 2001.
Bij deze aanslag zijn nog nooit zo veel mensen om het leven gekomen (Website Global
terrorism database A), en sindsdien staat islamitisch terrorisme ook hoog op de agenda in
het Westen. Miljarden dollars en euros worden jaarlijks uitgegeven om (met name
islamitisch) terrorisme te voorkomen. Maar hoe zit dat in Zuid-Amerika? De Tweede Kamer
stelt aanwijzingen te hebben dat er inderdaad sprake is van islamitisch terrorisme in ZuidAmerikaanse landen (Kamerstuk 29653, 2012). Dit is opvallend omdat Zuid-Amerika een
continent is dat amper affiliatie heeft met islamitisch terrorisme. Verschillende religies leven
op het continent in vrede met elkaar, het zijn vaker de ideologische verschillen die in ZuidAmerika tot terrorisme hebben geleid. Terrorisme op het continent bestaat wel, maar is vaak
niet van transnationaal of islamitisch karakter. Daarnaast zijn Zuid-Amerikaanse landen
relatief kleine spelers in de internationale politiek (met uitzondering van Brazili), dus lijkt
het onwaarschijnlijk dat deze landen slachtoffer zouden worden van islamitisch terrorisme,
omdat de waarde van terrorisme wordt verhoogd als er veel aandacht voor wordt
gegenereerd.

Hoofdvraag

De hoofdvraag die uit deze probleemstelling voortvloeit, luidt:

-

Is er sprake van een islamitische terroristische dreiging in Zuid-Amerika?

De sub-vragen die hieruit voortvloeien, luiden:

-

Wat is islamitisch terrorisme?

In hoeverre is er sprake van islamitisch terrorisme in Argentini?

In hoeverre is er sprake van islamitisch terrorisme in Brazili?

In hoeverre is er sprake van islamitisch terrorisme in Paraguay?

In hoeverre is er sprake van islamitisch terrorisme in Suriname?

Welke invloed heeft de arrestatie van Dino Bouterse op terrorisme in Zuid-Amerika?

6

Zoals al snel duidelijk wordt, is deze hoofdvraag erg breed, daarom is ervoor gekozen om
Zuid-Amerika te beperken tot Argentini, Brazili, Paraguay en Suriname. Tezamen vormen
deze landen meer dan de helft van de populatie van Zuid-Amerika. Dit onderzoek was in
eerste instantie gefocust op Suriname. Het was de bedoeling om landen in Zuid-Amerika te
onderzoeken om een context te scheppen voor de case Suriname. In het vooronderzoek
bleek echter al snel bleek dat het onderzoek te klein zou zijn als het enkel op Suriname
gefocust bleef. Daarom is ervoor gekozen om vier landen met elkaar te vergelijken. Middels
de sneeuwbal-methode zijn andere cases geselecteerd. Uit de literatuur bleek dat de
dreiging van jihadistisch terrorisme niet alleen in Suriname plaatsvond, maar ook in
omringende landen zoals Brazili. Ook Argentini heeft te maken gehad met islamitisch
terrorisme in het verleden: de aanslagen van 1992 en 1994. Paraguay is er als laatste
bijgekomen, omdat jihadistisch terrorisme in Brazili en Argentini voornamelijk wordt
geassocieerd met de Tri Border Area, waar Paraguay ook deel van uitmaakt.
De geselecteerde landen bezitten een aantal vergelijkbare kenmerken, zoals dat zij allen lid
zijn van de intergouvernementele Organisatie van Amerikaanse Staten. Ook heeft geen van
deze vier landen een moslimbevolking die de meerderheid van de totale populatie beslaat
en is er in de internationale politiek weinig aandacht voor de relatie tussen de Islam en deze
Zuid-Amerikaanse landen, in tegenstelling tot landen uit het Westen. Er is geen voorkeur in
welke volgorde de gekozen landen worden behandeld in dit onderzoek, om neutraliteit te
bewaren is er daarom voor gekozen om de landen op alfabetische volgorde te behandelen.
Het onderzoeksdesign dat uit de hoofdvraag en subvragen voortvloeit is een multiple case
study design: this design entails studying two [or more] contrasting cases using more or less
identical methods (Bryman, 2008: 58). Een comparatief onderzoek bezit de mogelijkheid
om karakteristieken van twee of meer casesin kaart te brengen om te fungeren als een
opstap voor theoretische reflecties over contrasterende bevindingen (Bryman, 2008: 61). In
een vergelijkend onderzoek kunnen units of analysis vele vormen aannemen, in dit
onderzoek zijn het landen. Omdat in dit onderzoek meerdere landen worden vergeleken kan
dit ook een multiple case study genoemd worden (Bryman, 2008: 60).
Dit onderzoek is een literatuurstudie, oftewel een desk research. Het vereist namelijk geen
eigen gegenereerde empirische resultaten. Daarnaast zou het in de praktijk haast onmogelijk
7

zijn om zelf empirische resultaten te genereren, daarvoor is het onderzoek namelijk te

complex. Het zou namelijk niet mogelijk zijn om zelf empirische terroristische activiteiten te
onderzoeken, dat is voornamelijk aan overheidsactoren besteed. Ook zou het qua tijd en
geld ook niet haalbaar zijn om dit onderzoek uit te voeren buiten een desk research om. De
literatuur die gebruikt zal worden voor dit onderzoek zal verschillend van aard zijn. Boeken,
wetenschappelijke artikelen, rapporten van NGOs, websites en krantenberichten zullen
regelmatig gebruikt worden als referenties. Ook overheidsrapporten zullen veelvuldig
geraadpleegd worden, dit komt voort uit het feit dat terrorisme met name een
overheidsaangelegenheid is. In dit onderzoek wordt tevens een interview gehouden ter
aanvulling van het onderzoek. Dit wordt een semigestructureerd interview, wat inhoudt dat
de interviewer een lijst heeft met specifieke onderwerpen die aangestipt moeten worden
zodat degene die genterviewd wordt veel vrijheid heeft om te antwoorden (Bryman, 2008:
438).

Afbakening

Dit onderzoek zal zich limiteren tot Argentini, Brazili, Paraguay en Suriname, dit is
tegelijkertijd de geografische afbakening. Daarnaast zal het onderzoek zich focussen op
recente geschiedenis, vanaf de jaren 90 van de twintigste eeuw. Het kan voorkomen dat er
events van voor die tijd wordt besproken, maar dit dient dan om een context te scheppen.

Wetenschappelijke relevantie

Met dit onderzoek tracht ik een bijdrage te leveren aan het thema terrorisme. Om het
thema terrorisme rijker te maken is het nodig om relatief onbekende fenomenen -zoals
islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika- te onderzoeken. Meer weten over dit onderwerp
draagt bij aan de theorievorming van terrorisme, en specifieker zelfs islamitisch terrorisme.
Hoewel er al heel veel gepubliceerd over islamitisch terrorisme, blijft het continent ZuidAmerika hierin onderbelicht. Zuid-Amerika heeft niet veel ervaring met islamitisch
terrorisme, maar niet al te lang geleden hebben er twee bomaanslagen plaats gevonden in
Argentini: in 1992 en 1994. Voor beide aanslagen was Hezbollah verantwoordelijk. De
wetenschap, echter, richt zich vooral op islamitisch terrorisme in relatie met het Westen. Dat
is begrijpelijk, maar ook nalatig. Door islamitisch terrorisme te koppelen aan Zuid-Amerika
8

en dit te onderzoeken wordt een relatief onbekend fenomeen toch uitgebreid uiteengezet
en kan er een (non)ontwikkeling aangetoond worden.

Maatschappelijke relevantie

Het is nodig om meer te weten over islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika omdat het meer
inzicht creert in het onderwerp terrorisme. Terrorisme wordt ons dagelijks om de oren
gegooid in de media, en meer weten over terrorisme in Zuid-Amerika zou kunnen leiden tot
meer begrip van terrorisme in het algemeen. De War on Terroren tevens de op een na
duurste oorlog ooit (Website CNN) - is nog altijd gaande en onderzoeken hoe islamitisch
terrorisme zich zou kunnen ontwikkelen zou overheden alvast kunnen voorbereiden. Vooral
voor de VS is het nodig om te weten of islamitisch terrorisme zich ontwikkelt in zijn
achtertuin. Daarnaast is het nodig meer over dit onderwerp te weten omdat het
transnationale karakter van islamitisch terrorisme een voorteken en misschien zelfs
aanwijzing zou kunnen zijn voor toekomstige terroristische activiteiten op onverwachte
locaties.

Verband met Crisis and Security Management

Van studenten (CSM) wordt verwacht dat zij bekend zijn met de verschillende oorzaken die
een bedreiging voor security vormen. Daarnaast moeten zij bekend zijn met de soorten
respons op een bedreiging en de strategien van preventie. Het doel van de studie is om
studenten de kans te bieden om een brede benadering met internationaal perspectief te
ontwikkelen en eventueel deze specifieke kennis toe te passen op security-vraagstukken in
Nederland (Website E-Prospectus CSM).
Terrorisme gaat gepaard met zowel Crisis als met verschillende vertalingen van Security:
veiligheid, zekerheid en bescherming. Het is daarom te stellen dat het onderwerp van deze
scriptie goed aansluit op de studie CSM. Toch hoeft terrorisme niet altijd te leiden tot crisis.
Terrorisme omvat veel activiteiten die niet direct tot crisis leiden, maar het is wel een
oorzaak die kan leiden tot de bedreiging van security. Daarnaast gaat terrorisme gepaard
met veiligheid, zekerheid en bescherming. Terrorisme trekt deze drie vormen van security in
het geding, terwijl wij als studenten van CSM deze vormen van security juist zo veel mogelijk
9

willen bewaken. Op de studie zelf wordt bijna tijdens elk college wel (impliciet) gerefereerd
naar (islamitisch) terrorisme. De internationale focus van de studie zorgt ervoor dat
ontwikkelingen van terrorisme nauw in de gaten moeten worden gehouden, omdat wij juist
leren hoe wij deze ontwikkelingen moeten interpreteren en naar moeten handelen. Als er
sprake is van islamitisch terrorisme op relatief nieuw terrein, dan zijn het juist de studenten
van CSM die zon onderwerp moeten onderzoeken, deze studenten zouden namelijk dit
regionale vraagstuk van Zuid-Amerika proberen te verklaren middels de kennis die is
vergaard tijdens de studie.

Structuur

Deze scriptie bestaat uit elf hoofdstukken. In hoofdstuk twee wordt als eerste de Clash of
Civilizations behandeld van Samuel Huntington. Deze theorie dient als theoretisch kader van
deze scriptie. Er is gekozen voor deze theorie omdat -hoewel er geen echte oorlog
plaatsvindt tussen de gehele islam en het Westen- de frictie en ontwikkeling van deze oorlog
uiteengezet moet worden, ter vergelijking met Zuid-Amerika. Daarnaast worden de centrale
concepten dreiging en terrorisme uiteengezet. Vervolgens worden de hoofdstukken van
deze scriptie behandeld in de volgorde van de deelvragen. Allereerst wordt er een hoofdstuk
behandeld dat ingaat op Zuid-Amerika en de beruchte Tri Border Area, het drielandenpunt
van Argentini, Brazili en Paraguay, omdat deze regio een centrale rol speelt in dit
onderzoek. Vervolgens wordt er in hoofdstuk vier ingegaan op Argentini, welke
geschiedenis het heeft met (islamitisch) terrorisme, welke dreigingen het land het hoofd
moet bieden en welke terroristische activiteiten op het grondgebied plaatsvinden. Hetzelfde
wordt gedaan voor Brazili en Paraguay. Voor Suriname wordt in principe hetzelfde gedaan,
maar dan uitgebreider omdat de focus van het onderzoek eerst op Suriname lag. Voor
Suriname wordt tevens ingegaan op de Decembermoorden, de binnenlandse oorlog en de
arrestatie van Dino Bouterse. De Decembermoorden zijn belangrijk omdat het een context
schept voor de Surinaamse huidige politiek gezien de betrokkenheid van de huidige
Surinaamse president in deze gebeurtenis. De binnenlandse oorlog wordt behandeld in deze
scriptie omdat dit een oorlog was die voornamelijk middels terroristische acties werd
gevoerd vanaf de zijde van het Brunswijk Jungle Commando. De arrestatie van Dino Bouterse
zal uitvoerig behandeld worden omdat dit de aanleiding was om deze scriptie uit te voeren.
10

Daarnaast is het een redelijk uniek verschijnsel dat zon prominent persoon wordt opgepakt
voor terrorisme. Tot slot zal dit onderzoek worden afgesloten met een beknopte
samenvatting van de analyse dat zal dienen ter beantwoording van de hoofdvraag. Onder de
conclusie valt ook een discussie van de beperkingen van het onderzoek, een discussie van
mogelijke aanwijzingen voor toekomstig onderzoek en de beleidsimplicaties en praktische
implicaties van het onderzoek. Na de literatuurlijst volgt de appendix van dit onderzoek.

11

2. Theoretisch kader
In dit hoofdstuk wordt het Theoretisch Kader uiteengezet. Het doel van dit Theoretisch
Kader dient ter beantwoording van de probleemstelling. Daarnaast wordt het concept
terrorisme uiteengezet. De theorie die ik zal aanhalen is de Clash of civilizations theorie van
Samuel Huntington, een theorie die vooral na de aanslagen van 11 september 2001 aan
populariteit heeft gewonnen (Akkerman, 2005: 402).

Huntington: Clash of civilizations

Samuel Huntington werkzaam voor de Nationale Veiligheidsraad ten tijde van de regering
Carter- schreef in 1996 zijn boek: The clash of civilizations and the remaking of World order.
Het boek was bedoeld als een interpretatie van de ontwikkeling van de wereldpolitiek sinds
de Koude Oorlog. De centrale stelling van het boek is dat het niet langer ideologische
conflicten zullen zijn die de internationale politiek zullen domineren, maar de botsingen
tussen beschavingen, waaronder de Westerse en islamitische (Akkerman, 2005: 402). De
theorie van Huntington is van belang voor mijn onderzoek omdat ik wil weten of de islam
ook clasht met de Zuid-Amerikaanse beschaving, wat een aanleiding voor terrorisme zou
kunnen zijn.
Huntington illustreert dat conflicten tussen het Westen en de islam in de meeste gevallen
niet territoriaal van aard zijn (met uitzondering van de Balkan)(Huntington in Akkerman,
2005: 406). Volgens Huntington hebben conflicten tussen het Westen en de islam eerder
betrekking op de bredere beschavingsstukken: wapenbeheersing, mensenrechten,
democratie, oliecontrole, islamitisch terrorisme en Westerse interventie (Huntington in
Akkerman, 2005: 406). Huntington stelt dat sinds de jaren 80, de islam zich steeds meer
heeft gekeerd tegen het Westen. Dit is grotendeels het gevolg van de islamitische
herbevestiging (Huntington in Akkerman, 2005: 406). De herbevestiging betekent volgens
Huntington- een verwerping van Europese of Amerikaanse invloed op de lokale
gemeenschap, politiek en moraal (Huntington in Akkerman, 2005: 406). De Westerse
materialistische, corrupte, decadente en immorele cultuur zou een bedreiging zijn voor de
islamitische maatschappij en geloof (Huntington in Akkerman, 2005: 406). Tegelijkertijd
groeit ook het verzet in het Westen jegens moslims. Het Westen vreest voor de islamitische
12

dreiging (Huntington in Akkerman, 2005: 406). De islam wordt in het Westen namelijk
beschouwd als bron van nucleaire proliferatie, terrorisme en [] ongewenste
immigranten (Huntington in Akkerman, 2005: 406). Gezien de opvattingen die moslims en
Westerlingen over elkaar hebben, ziet Huntington dat er een quasi-beschavingsoorlog
tussen de islam en het Westen bestaat (Huntington in Akkerman, 2005: 406). Ten eerste is
het een quasi-beschavingsoorlog en geen gewone oorlog- omdat niet de gehele islam
tegen het hele Westen vecht. Er zijn wel eens confrontaties tussen landen geweest (VS-Irak),
maar ook terroristische organisaties, gesteund door landen als Saoedi-Arabi, die hebben
gevochten tegen een Westers land. Daarnaast wordt er door de islam ook gevochten jegens
groepen (Joden) en niet tegen landen (Huntington in Akkerman, 2005: 406-407). Ten tweede
is het een quasi-oorlog omdat het wordt gevoerd met beperkte middelen: enerzijds
terrorisme, anderzijds een officieel leger, geheime acties en economische sancties
(Huntington in Akkerman, 2005: 407). Ten derde is het een quasi-oorlog omdat het geweld
niet onophoudelijk is (Huntington in Akkerman, 2005: 407). Huntington rekent de LatijnsAmerikaanse beschaving niet tot de Westerse beschaving, maar de Latijns-Amerikaanse
beschaving hangt wel sterk af van de ontwikkeling van de Westerse beschaving (Rosenthal,
1998: 83).

Het concept terrorisme

In deze scriptie wordt er onderzoek gedaan naar jihadistisch terrorisme in Zuid-Amerika.

Echter voordat er naar de regio wordt gekeken, is het nodig om eerst te kijken naar het
algemene concept terrorisme en in het bijzonder jihadistisch terrorisme. Meer begrip van
de concepten terrorisme en jihadistisch terrorisme is nodig om het onderzoek te
versterken. Een eenduidige definitie van terrorisme bestaat nog steeds niet, daarom is
terrorisme nog altijd een contested concept en verdient daarom een uitgebreid theoretisch
kader. Terrorisme bestaat als sinds het monopolie van geweld door de staat is geigend. De
aanslagen van 11 september 2001 in New York waren de grootste aanslagen ooit in de
geschiedenis, met een dodental van 1382 (Website Global Terrorism Database D). Deze
aanslagen hebben het beeld gevormd van het hedendaagse terrorisme.

13

Definitie terrorisme

Terrorisme wordt gedefinieerd als the unlawful use or threatened use of violence against
civilians, often to achieve political, religious or similar objectives (Jackson & Srensen, 2010:
250). Joshua Goldstein en Jon Pevehouse definieren terrorisme iets breder, namelijk als
political violence that targets civilians deliberately and indiscriminately (Goldstein &
Pevehouse, 2009: 150). De meeste wetenschappelijke definities vertonen overeenkomsten
met deze hiervoorgenoemde definities, maar hebben toch een kleine variatie hierop. Het
lastige van terrorisme is dat het constateren van terrorisme afhangt van de beschouwer. Een
beroemde zin die de moeilijkheid van het concept weergeeft is: One mans terrorist is
another mans freedomfighter. Omdat het ambigu wanneer iemand een dader is van
terrorisme of enkel een vrijheidsstrijder, heeft de Verenigde Naties nog steeds geen
officile definitie van terrorisme aangenomen in haar statuten (Jackson & Srensen, 2010:
250). Daarnaast wordt ook het deel civilians in de definitie van terrorisme betwist. Door
potentile slachtoffers te definiren als burgers, worden bijvoorbeeld militairen niet
meegenomen in de definitie (Goldstein & Pevehouse, 2009: 151). Ook maken de meeste
definities geen onderscheid tussen gewoon terrorisme en terrorisme dat wordt gesponsord
door de staat, terwijl dit in het verleden wel heeft plaatsgevonden (Jackson & Srensen,
2010: 252) .

Het doel van terrorisme

Het doel van terrorisme is om de civiele populatie te demoraliseren en die ontevredenheid

te gebruiken als macht tegen nationale overheden of andere partijen in een conflict.
(Goldstein & Pevehouse, 2009: 150). Terrorisme gebeurt niet zomaar, maar is een
gecalculeerde manier van geweld gebruiken (Goldstein & Pevehouse, 2009: 150). Terroristen
genereren met dit geweld namelijk drama, iets dat zij nodig hebben om aandacht van de
media te trekken voor hun doel. Het hoofdzakelijke effect van terrorisme is psychologisch
omdat de slachtoffers willekeurig worden gekozen (Goldstein & Pevehouse, 2009: 150).
Statistisch gezien is de kans zeer klein om slachtoffer te worden van terrorisme, echter
omdat de slachtoffers zo willekeurig zijn, wordt de angst om slachtoffer te worden juist
groter, omdat jij dit net zo goed had kunnen zijn (Goldstein & Pevehouse, 2009: 150).
Terrorisme wordt vaak ingezet als middel door radicale fracties van een beweging die niet de
14

aandacht hebben weten te krijgen om een onderhandelingspositie te bereiken. Het wordt

daarom ook gezien als een tactiek van wanhoop en als een weergave van de machtspositie
van de aanvaller (Goldstein & Pevehouse, 2009: 151).
In tegenstelling tot wat veel in het Westen wordt gedacht, hebben de meeste terroristische
organisaties of individuen enkel ambities op nationaal niveau (Jackson & Srensen, 2010:
253). Vooral in zwakke staten is er sprake van relatief veel terrorisme (Jackson & Srensen,
2010: 252). Een zwakke staat heeft een gebrekkige economie, geen coherente nationale
samenleving en de absentie van effectieve en responsieve instituties van de staat (Jackson &
Srensen, 2010: 267). Het Midden-Oosten en Noord-Afrika2-waar respectievelijk twee
procent van de bevolking als vrij3 wordt beschouwd (Website Freedomhouse A)- neemt een
tweede plaats in als het gaat om terroristische aanslagen sinds 1990, 19.103 welgeteld
(Website Global Terrorism Database E). In Sub-Sahara Afrika wordt twaalf procent van de
bevolking beschouwd als vrij (Website Freedomhouse B), en deze regio neemt de derde
plaats voor zijn rekening met 6.363 terroristische aanslagen sinds 1990 (Website Global
Terrorism Database E). De nummer een in het rijtje is Zuid-Azi4, met 20.757 aanslagen
(Website Global Terrorism Database E). Op basis van deze top drie kan gesteld worden dat
landen die overwegend de islam aanhangen, meer terrorisme ondervinden.

Jihadistisch terrorisme

Jihadistisch terrorisme ook wel Islamitisch terrorisme genoemd- is een vorm van terrorisme
die is gebaseerd op de politieke Islam (Selvik and Stenslie, 2011: 128). Er wordt gesproken
van jihadistisch terrorisme omdat deze Islamitische terroristen de Jihad aanhangen. De
militante islamisten zien de jihad als een gevoel, die geuit moet wordden middels armed
battle die zij zien als een religieuze plicht (Selvik and Stenslie, 2011: 128). Binnen bepaalde
politieke kringen en in de media lijkt het alsof iedere moslim een Jihadist is, maar dit is zeker
niet waar. Binnen de islam (en daarmee ook het Jihadistische terrorisme) bestaan talloze
2

Algerije, Bahrein, Egypte, Iran, Irak, Isral, Jordani, Koeweit, Libanon, Libi, Marokko, (voormalig) Noord
Jemen, Qatar, Saoedi-Arabi, Syri, Tunesi, Turkije, de Verenigde Arabische Emiraten, de Westerse
Jordaanoever en Gazastrook en Jemen
3
Freedomhouse.org berekent of een land free, partly free of not free is, aan de hand van toegekende scores
op het gebied van politieke rechten (electorale proces, politiek pluralisme en participatie en functioneren van
de overheid) en civiele rechten (vrijheid van meningsuiting en waarden, vrijheid van vereniging en organisatie,
de rule of law en persoonlijke autonomie en individuele rechten). (Website Freedomhouse D)
4
Afghanistan, Bangladesh, Bhutan, India, Maledieven, Nepal, Pakistan, De Seychellen en Sri Lanka

15

groepen die van elkaar verschillen. Niet iedere moslim is een Jihadstrijder, en niet alle
terroristen zijn moslims. Kenmerkend voor deze Jihadistische strijders is dat zij een duidelijke
ideologie hebben over de takfir, de ongelovige (Selvik and Stenslie, 2011: 128). Door
tegenstanders te definiren als ongelovigen trachten deze strijders hun aanvallen op
ongelovigen te legitimeren (Selvik and Stenslie, 2011: 129). Voor de jaren 90 van de
twintigste eeuw was Jihadistisch terrorisme vooral binnenlands, zij streden tegen de regimes
van de Moslimwereld en kwamen op voor de Moslims in de regio (Selvik and Stenslie, 2011:
129). Tegenwoordig lijkt Jihadistisch terrorisme steeds meer internationaal georinteerd. Dit
zogenaamde global jihadism richt zich voornamelijk op aanvallen op de VS en zijn
bondgenoten (Selvik and Stenslie, 2011: 129), zoals Huntington ook voorziet. Deze groepen
verwerpen Westerse ideologien en instituties zoals nationalisme, socialisme, democratie,
parlementen en presidenten, tegelijkertijd pleiten deze groepen voor een terugkeer naar de
ware islam (Selvik and Stenslie, 2011: 130).

Jihadistische terroristische organisaties

De VS heeft een lijst van internationale terroristische groepen, meer dan de helft bestaat uit
Jihadistische groeperingen die hun oorsprong hebben in Afghanistan (Jackson &Srensen,
2010: 253). Het bekendste Jihadistische terroristische netwerk is Al-Qaeda, het hoofd van dit
netwerk was Osama bin Laden, de man die sinds 1998 op de FBIs most wanted list stond. Op
2 mei 2011 is bin Laden gedood door Navy Seals tijdens operatie Neptune Spear, een
operatie die speciaal is opgezet om Osama bin Laden te doden (Sherwell, 2011). Het netwerk
heeft zijn oorsprong in Afghanistan en heeft talloze cellen en aftakkingen verspreid over de
hele wereld. Al-Qaeda is ook het netwerk dat verantwoordelijk is voor de aanslagen van 11
september 2001 in New York. Bin Laden wist als geen ander hoe hij de media moest
gebruiken ter behoeve van zijn doel. Het aanvallen van het financile hart van de VS in
wereldstad New York hoog in de lucht staat nog altijd gegrift in s werelds collectieve
geheugen. Bin Laden had zich geen mooier spektakel kunnen voorstellen. Al-Qaeda pleit
voor het stichten van een verenigd volk naar het evenbeeld van het kalifaat5. In eerste
instantie trachten zij dit te bereiken in Islamitische landen die onvoldoende volgens de
regels van de islam worden geleid. Westerse normen en waarden zijn een tegenwerking van
5

Het Kalifaat is een staat die wordt geregeerd door een kalief, een opvolger van de profeet Mohammed

16

het bereiken van dit doel, en worden daarom gezien als het kwaad. De tweede grootste
terroristische organisatie die besproken wordt is Hezbollah. Deze groep vindt zijn oorsprong
in Libanon en wordt door de VS en EU beschouwd als terroristische organisatie (Website
Council on Foreign Relations). De organisatie heeft zich gevormd in 1982 (officieel in 1985),
toen Isral Libanon was binnengevallen en bezet had(Website Council on Foreign Relations).
Van oorsprong is Hezbollah een militante groep, echter sinds 1991 is de politieke aftakking
van Hezbollah ook actief in het politieke systeem van Libanon (Website US Department of
State). Van de militante afdeling van Hezbollah wordt gezegd dat deze zelfs sterker is dan
het Libanese leger. De ideologie van Hezbollah wordt ook wel radicaal shiisme genoemd. Het
is daarom ook niet verwonderlijk dat Hezbollah grote politieke en financile steun verkrijgt
van de Iraanse staat zoals de Amerikaanse overheid ook vermoedt (Hudson, 2010: 27). Het
doel van Hezbollah is om alle buitenlandse machten uit Libanon te verdrijven om
kolonialisme te voorkomen. De grootste vijanden van Hezbollah zijn de VS en Isral
(Goldstein & Pevehouse, 2009: 130-131).

Terrorisme in Europa

Omdat er nog niet veel data beschikbaar is over de dreiging van terrorisme in Zuid-Amerika,
wordt het vergeleken met een continent dat op dit moment wel een dreiging van terrorisme
ondervindt, Europa. Met name het Westerse deel van Europa (en de VS) wordt bedreigd
door jihadistisch terrorisme (NCTV, brief, 24-02-2014). Natuurlijk zijn er andere dreigingen
waarmee het Westen kampt -zoals cyberterrorisme en spionage (Website Rijksoverheid)
maar in bijvoorbeeld Nederland is jihadistisch terrorisme nog altijd de dominante factor
(NCTV, brief, 24-02-2014). Noord-Westerse Europese landen ondervinden al langer een
dreiging van islamitisch terrorisme (NCTV, brief, 24-02-2014). Voorbeelden hiervan zijn de
aanslagen van Madrid in 2004, waarbij 191 het leven hebben gelaten toen er tien bommen
afgingen, verspreid over vier verschillende treinen. Ook Londen is het slachtoffer geweest
van een terroristische aanslag. In de Londense metro (en een bus) werden vier bommen ter
ontploffing gebracht. Dit heeft uiteindelijk geleid tot 52 doden. Voor beide aanslagen wordt
Al-Qaeda verantwoordelijk gehouden. Ook Nederland is het slachtoffer geweest van
islamitisch terrorisme. Zo heeft er in 1985 een bomaanslag op luchthaven Schiphol
plaatsgevonden door een terroristische organisatie die zich verzet tegen de staat Isral. Ook
17

de moord op filmmaker Theo van Gogh in 2004 wordt beschouwd als een terroristische
aanslag. In totaal hebben er eenentwintig terroristische aanslagen plaatsgevonden, door
islamitisch terrorisme, in West-Europa6 in de periode 2001-2012 (Website Global Terrorism
Database H).Het Nederlands Cordinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) stelt
dat het dreigingsniveau van Nederland op staat: Substantieel7 .

Operationalisatie terrorisme

Terrorisme is een concept dat lastig is te operationaliseren omdat het zo veel verschillende
activiteiten kan omvatten. Daarnaast is het voor ieder land en organisatie vrij om zelf te
bepalen welke definitie van terrorisme zij aanhangen. Het maakt het extra lastig voor dit
onderzoek omdat niet alle geselecteerde landen in dit onderzoek terrorisme (nog)
gecriminaliseerd hebben, waardoor sommige activiteiten ook niet als terroristisch
bestempeld worden, en activiteiten van voor de criminalisering van terrorisme niet worden
erkend als terrorisme. Toch is het nodig om dit concept te operationaliseren, omdat het
verduidelijkt welke activiteiten terroristisch van aard kunnen zijn en welke niet. Volgens de
EU omvat terrorisme onder andere het uitlokken van het plegen van een terroristisch
misdrijf (Raad van de EU, 2008). Daarnaast is ook het werven en trainen voor terroristische
doeleinden verboden (Raad van de EU, 2008). Het werven van personen ter behoeve van
terrorisme is het aansporen van anderen om handelingen te verrichten ter behoeve van
terrorisme. Trainen wordt gezien als het geven van instructie voor het vervaardigen of
gebruiken van explosieven, vuurwapens of andere wapens of schadelijke of gevaarlijke
stoffen, of voor andere specifieke methoden of technieken, met als doel het plegen van een
strafbaar feit [ter behoeve van terroristische doeleinden] [] in de wetenschap dat beoogd
wordt de verstrekte vaardigheden daarvoor in te zetten (Raad van de EU, 2008). Ook
afpersing, diefstal en het opzettelijk openen van administratieve documenten ter behoeve
van terrorisme zijn strafbare feiten (Raad van de EU, 2008). In Europese en Nederlandse
wetgeving wordt ook de financiering van terrorisme gecriminaliseerd (Website Ministerie
van Financin). Jihadistisch terrorisme kan op dezelfde manier geoperationaliseerd worden
als normaal terrorisme, echter moet het een vereiste zijn dat het doel van de met een
6

Deze uitspraak heeft betrekking op de landen Nederland, Belgi, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk,
Denemarken en Spanje.
7
Zie appendix voor de classificering

18

jihadistisch oogmerk is gedaan.De classificering van een terroristische dreiging wordt gedaan
aan de hand van de classificering van de NCTV, die terug te vinden is in de appendix.

Tussenconclusie

Concluderend kan gesteld worden dat dit Theoretisch Kader zich richt op de oorsprong van
jihadistisch terrorisme en welke waarden het concept omvat, middels de theorie van
Huntington. Hij wijt de spanning tussen het Westen en de islam aan de botsing tussen de
Westerse beschaving en de islamitische beschaving, die te veel van elkaar verschillen.
Volgens Huntington heeft de islamitische herbevestiging sinds de jaren 80 gezorgd voor een
negatief beeld over het Westen, tegelijkertijd is ook de Westerse kijk op de islam negatiever
geworden. Deze botsing tussen beschavingen uit zich in een zogenaamde quasibeschavingsoorlog, waarbij terrorisme een vorm van oorlogsvoering is. Het concept van
terrorisme is ook uitgebreid uiteengezet in dit Theoretisch kader, met jihadistisch terrorisme
als sub-onderwerp. Jihadistisch terrorisme wordt steeds vaker omschreven als de Global
Jihad, een fenomeen die Westerse overheden als dreigend ervaren. In hoeverre bepaalde
terroristische activiteiten als dreigend worden ervaren hangt af van de classificatie. In dit
onderzoek wordt er gebruik gemaakt van de vier dreigingsniveaus van de NCTV. Aan de
hand van dit classificatiesysteem wordt er beoordeeld in hoeverre er sprake is van een
terroristische dreiging in Zuid-Amerika.
Terrorisme is een dynamisch fenomeen. Al sinds het monopolie op geweld van de staat
bestaat er terrorisme, immers terrorisme bestaat niet zonder staat. Het feit dat er nog
steeds geen universele definitie bestaat van het concept terrorisme, duidt erop dat het erg
complex is om het te constateren. Het label van 'terrorisme' hangt af van de aanschouwer,
want voor de ander kan het een vrijheidsstrijder zijn die gebruik maakt van onconventionele
-en soms zelfs criminele- middelen. Wat wel duidelijk is van terrorisme, is dat het de zwakte
toont van degene die aanvalt, anders waren er wel naar minder dramatische middelen
gezocht om aandacht te genereren voor hun doel. De meeste terroristen richten zich op
veranderingen van de situatie in het eigen land. Transnationaal terrorisme komt relatief veel
minder vaak voor, het lijkt alleen vaker omdat de media hier de aandacht op richt. Het is een
breed aangenomen verklaring voor de politieke strijd tussen het Westen en het MiddenOosten, maar het is slechts een verklaring en niet d verklaring. Jihadistische strijders zijn
19

een uiting van deze zogenaamde strijd. Zij verwerpen Westerse waarden en instituties en
strijden voor terugkeer naar de ware islam. Deze strijders zijn bereid hun leven in dienst te
stellen voor deze strijd en halen trots uit het martelaarschap. Internationale terroristische
netwerken zoals Al-Qaeda en Hezbollah maken maar al te graag gebruik van deze
strijdbaarheid.

20

3. Analyse: Zuid-Amerika
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het eerste deel van de hoofdvraag: Is er sprake van een
Islamitische dreiging in Zuid-Amerika? De Tri Border Areais het drielandenpunt van
Argentini, Brazili en Paraguay en speelt een grote rol in zaken die met terrorisme te
maken hebben in deze drie landen.

De aanslagen van Zuid-Amerika

Zuid-Amerika is bekend met het fenomeen terrorisme. Sinds 1970 hebben Argentini,
Brazili, Paraguay en Suriname tezamen 1167 terroristische aanslagen meegemaakt, zonder
Suriname zijn dat 1101 aanslagen (Website Global Terrorism Database B). Veruit de meeste
aanslagen zijn gepleegd door binnenlandse revolutionairen en guerrillagroepen, slechts vier
aanslagen zijn gepleegd met Islamitisch oogmerk (Website Global Terrorism Database B).
Dat lijkt niet veel, echter twee van deze aanslagen staan in de top vijf dodelijkste aanslagen
die Zuid-Amerika heeft gekend. Beide aanslagen zijn gepleegd in Argentini, Buenos Aires,
door de Libanese terroristische groep Hezbollah. De eerste aanslag vond plaats op 17 maart
1992 en was gericht tegen de Isralische ambassade en heeft geleid tot 29 doden en 220
gewonden (Website Global Terrorism Database B). De tweede aanslag vond twee jaar later
plaats op achttien juli 1994 door een centrum voor de Joodse gemeenschap in Buenos Aires
op te blazen. Hierbij zijn 85 doden gevallen en 236 gewonden. (Website Global Terrorism
Database B). Hoewel de aanslagen nooit officieel zijn opgeist, heeft de Argentijnse
inlichtingendienst voldoende bewijs om te weten dat Hezbollah achter de aanslagen zit.De
samenstelling van aanslagplegers varieert: Zowel individuenals diverse groepen hebben
getracht aanslagen te plegen. Wat alle aanslagen met elkaar gemeen hebben, is dat zij allen
gericht zijn tegen het Joodse volk (Website Global Terrorism Database B).

Moslims in Zuid-Amerika

Het is opvallend dat er Islamitisch terrorisme heeft plaatsgevonden op een continent dat
overwegend het christelijke geloof aanhangt. Naast het geringe aantal moslims op het
continent waren er ook geen aanwijzingen dat er onvrede onder de moslimbevolking
bestond op het continent. In Argentini, Brazili en Paraguay beslaan moslims respectievelijk
21

1 (700.000-900.000 moslims), 0.01 (1 miljoen moslims) en 0.02 (500 moslims) procent van
de bevolking. Moslims in Zuid-Amerika zijn het sterkst verenigd in de
zogehete Tri Border Area (Hudson, 2010: 9). Dit drielandenpunt staat
bekend om zijn zwakke grenzen en drugsmokkelaars en
mensenhandelaren maken veelvuldig gebruik van deze poreuze
grenzen. Begin jaren 70 zochten Brazili en Paraguay manieren om
de Iguassu watervallen in dat gebied te exploiteren op het gebied van
energiewinning en toerisme, en tegelijkertijd een vrijhandelszone te
creren in Ciudad del Este (Paraguay) (Hudson, 2010: 6). Echter, al
snel is dit grensgebied een wetteloze hoek geworden van Argentini,
Brazili en Paraguay. In dit grensgebied leven tussen de 20 en 30

Figuur 1: De Tri Border Area (Bron: NBC

news)

duizend moslims, waarvan wordt geschat dat 90 procent van Libanese afkomst is (Hudson,
2010:9). De grootste groep moslims in heel Zuid-Amerikazijn Libanezen, gevolgd door
mensen uit Syri, Palestina en Egypte (Hudson, 2010: 10). Deze bevolkingsgroepen zijn al
gemigreerd naar Zuid-Amerika sinds de tweede helft van de 19e eeuw (Website Why Islam).
Een relatief nieuwe bevolkingsgroep in Zuid-Amerika zijn de Iranezen, zij migreerden vanaf
de jaren 80 naar Zuid-Amerika (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 24).Uit een telling van
1996 blijkt dat er toentertijd ongeveer 100.000 Iranezen wonen in geheel Zuid-Amerika
(Website Farsinet). De Argentijnse Openbaar Aanklager Alberto Nisman stelt dat 1982 een
keerpunt was, vanwege de Iranese expansiedrift die toen op gang kwam. Uiteindelijk zijn de
mensen van origine uit Islamitische landen en moslims in Zuid-Amerika een erg beperkte
groep. Er wonen in totaal vier miljoen moslims op het continent, op een bevolking van 550
miljoen mensen, oftewel een zeer kleine minderheid.

De wetteloze Tri Border Area

Hoewel er niet veel moslims op het continent wonen, en er relatief weinig aanslagen door
moslim extremisten zijn gepleegd, is een klein deel van deze moslimpopulatie wel (indirect)
betrokken bij terrorisme. Uit het Amerikaanse overheidsonderzoek van Hudson blijkt
namelijk dat moslims gebruik maken van de zwakke grenzen in de Tri Border Area ter
behoeve van het ondersteunen van terroristische organisaties (Hudson, 2010: 12; Costa &
Schulmeister, 2007: 29). Volgens Rex Hudson auteur van het Library of Congress rapport22

dienen de steden Ciudad del Este (Paraguay) en Foz do Iguacu(Brazili) als basis voor het
plannen van aanslagen (Hudson, 2010: 12). Al-Qaeda, Hezbollah, Al-Jihad en Hamas zijn
groepen waarvan de aanwezigheid al is geconstateerd (Hudson, 2010: 12). Deze ZuidAmerikaanse terroristische cellen zijn voornamelijk betrokken bij fondsenwerving, bekeren
van niet-gelovigen, documentenvervalsing, witwassen en wapen- en drugssmokkel (Hudson,
2010: 13-14). Drugssmokkel wordt grotendeels beheerst door de Libanese maffia en
Hezbollah (Hudson, 2010: 25; Abbott, 2004: 51; Costa & Schulmeister, 2007: 26). Dankzij de
poreuze grenzen bij de Tri Border Area wordt cocane gesmokkeld vanuit Paraguay naar
Brazili, via Ciudad del Este (Hudson, 2010: 24). Hezbollah wordt ook genoemd als
grootaandeelhouder van witwaspraktijken in de Tri Border Area. Naar verluidt ontvangt
Hezbollah tussen de $60-100 miljoen van de Iraanse staat per jaar (Hudson, 2010: 27). Om
dit te verhullen wordt dit geld witgewassen door terroristische cellen(Hudson, 2010: 27 ;
Abbott, 2004: 51). Daarnaast is uit het Amerikaanse onderzoek gebleken dat de
terroristische cellen/terreurcellen geweld gebruiken jegens lokale overheidsfunctionarissen
en bedrijven om geld te werven voor de organisatie. Bedrijven worden gedwongen een
belasting te betalen aan de terroristen en wie niet betaalt wordt vermoord (Hudson, 2010:
31), overheidsfunctionarissen worden enkel bedreigd (Hudson, 2010: 32).
Van sommige terroristische groepen is het bekend dat zij in moskeen in de Tri Border Area
aanslagen plannen en cordineren tegen Joodse en Amerikaanse doelen en daar tevens
leden rekruteren (Hudson, 2010: 19). In 2001 heeft Paraguay gesteld dat the TBA [Tri
Border Area] serves as a base of operations for dormant Islamic extremist cells linked to
international terrorism (Hudson, 2010: 20). De FBI vermoedt op basis van afgeluisterde
telefoongesprekken- dat een aantal Al-Qaeda functionarissen weet hebben gehad van de
aanslagen op de Twin Towers op 11 september, voordat deze hadden plaatsgevonden
(Hudson, 2010: 33). Een Braziliaanse witwas-expert en tevens rechter- stelde in een
interview met de pers in 2001 dat hij vermoedt dat Al-Qaeda bezig is met het opzetten van
een basis nabij de Arabische gemeenschap in Ciudad del Este. Ook vermoedde hij dat Osama
bin Laden zelf trachtte fysiek voet te zetten in de Tri Border Area omdat de regio bekend
staat om zwakke grenzen, en bin Laden zich zo makkelijk zou kunnen bewegen. Het doel van
Osama bin Laden was om de religieuze instituties in de regio te laten dienen als schild voor
het trainen van terroristen en als schuilplaats voor Islamitische vluchtelingen. Bin Laden zou
23

zelfs al bezig zijn met het rekruteren van de leden van Hezbollah die in 1994 de aanslag in
Buenos Aires hebben gepleegd (Hudson, 2010: 20-21). Hieronder is schematisch
weergegeven welke terroristische activiteiten hebben plaatsgevonden in de landen van de
Tri Border Area .
Land/Terroristische
activiteit

Argentini
Brazili
Paraguay

Daadwerkelijke
aanslagen

Uitlokking

Rekrutering/
werving

Training

Afpersing

Diefstal

Opzettelijk
openen van
administratieve
documenten

Financiering
van
terrorisme

2
1

1
-

1
2

Tussenconclusie

Concluderend kan er gesteld worden dat er enigszins sprake is van islamitisch terrorisme in
Zuid-Amerika. Enerzijds omdat er wel vijf aanslagen zijn geweest op het continent met een
islamitisch oogmerk en omdat er wel ondersteuning van terroristische netwerken
plaatsvindt een aantal landen. Anderzijds hebben de aanslagen ongeveer twintig jaar
geleden plaatsgevonden en zijn er tot nu toe weinig aanwijzingen voor eventueel komende
aanslagen. Zuid-Amerika is aantrekkelijk voor terroristen vanwege het drielandenpunt, de Tri
Border Area. Dankzij de zwakke grensbewaking is het voor terroristen makkelijk om
onopvallend te bewegen in de regio en tegelijkertijd criminele activiteiten uit te voeren.
Extremistisch gedachtegoed verspreiden, rekruteren, aanslagen beramen, internationale
bijeenkomsten houden en zelfs trainingskampen openen is mogelijk in deze regio wegens de
zwakke overheid. Activiteiten zoals drugssmokkelen en witwassen zijn geen activiteiten
waarmee een terroristische organisatie snel mee wordt geassocieerd, maar uit onderzoek
blijkt dat zij zich wel degelijk hiermee bezighouden, met name Hezbollah(Hudson, 2010: 27).
Ook Al-Qaeda ziet het drielandenpunt als een potentile thuishaven voor zijn terroristische
cellen. Terroristische organisaties vestigen zich juist in Zuid-Amerika om onopvallend
financile middelen te verwerven voor het terrorisme netwerk elders.

24

4. Analyse: Argentini
Het eerste land dat ik ga behandelen in deze multiple case study is Argentini. Ik ga de
relatie van Argentini met islamitisch terrorisme uiteen zetten aan de hand van een
literatuuranalyse. De aanslagen van 1992 in Buenos Aires hebben al aangetoond dat een
dergelijke relatie wel degelijk bestaat. Terrorisme beslaat meer dan alleen het plegen van
aanslagen en deze aspecten van terrorisme behalen minder vaak de media dan een
bomaanslag, maar zijn daarom niet minder belangrijk.

Recente geschiedenis Argentini

Argentini heeft een roerige geschiedenis achter de rug. In 1816 is het land onafhankelijk
geworden van Spanje en is het ruim een eeuw politiek rustig geweest in Argentini. In de
jaren 40 van de twintigste eeuw werd de regering omvergeworpen -wegens onvrede over
de toenemende corruptie en geweld- door onder andere Juan Peron. Perons aanhangers
waren voornamelijk arbeiders en hij was zowel een gehaat als geliefd figuur onder de
Argentijnse bevolking. In 1952 werd Peron zelf afgezet middels een coup en verbannen naar
Spanje. In de periode na de afzetting van Peron zette de strijd tussen aanhangers en
tegenstanders van Peron zich voort, ook middels terrorisme. Het is niet duidelijk hoeveel
aanslagen er sinds 1952 zijn gepleegd, maar in de periode 1970 tot 1973 alleen al zijn er 103
aanslagen gepleegd. In totaal zijn er in deze periode 31 doden gevallen en 6 gewonden
(Website Global Terrorism Database F). Toen de peronisten in 1973 een grote overwinning
behaalden met de verkiezingen, werd het Peron toegestaan terug te keren naar Argentini
en met nieuwe verkiezingen werd hij verkozen tot president. In 1974 overleed Peron echter,
waardoor zijn vrouw Isabella Peron (vicepresident onder Juan Peron) de nieuwe leider van
het land werd. Maar ook dit mocht niet lang duren, in 1976 is Isabella Peron afgezet door
een militaire staatsgreep. De militaire regering duldde weinig tegenstand en schuwde niet
voor de massale schending van mensenrechten (Rapport Amnesty International, 1996: 1).
Duizenden mensen zijn vermoord en gemarteld door het regime en nog altijd zijn duizenden
mensen verdwenen, ruim twintig jaar later weten nabestaanden nog steeds niet wat er met
hen is gebeurd (Rapport Amnesty International, 1996: 1-2). Dankzij verkiezingen in 1983
stopte de militaire dictatuur en ontwikkelde Argentini zichzelf als democratie. De
25

ontwikkeling heeft zich goed voltrokken: Argentini wordt tegenwoordig beschouwd als een
geconsolideerde democratie (Jackson & Srensen 2010: 252), en ook de website Freedom
House beschouwt Argentini als een volwaardige democratie (Website Freedomhouse.Org
E).

Argentini en terrorisme

Argentini is in de jaren 90 -tot driemaal toe- verrast met twee bomaanslagen. De eerste
bomaanslag vond plaats in 1991 in de provincie van Buenos Aires. Niet veel mensen weten
van deze bomaanslag, waarschijnlijk omdat er geen doden en gewonden zijn
gevallen(Website Global Terrorism Database B). Toch is deze aanslag het begin van
islamitisch terrorisme in Argentini. De Islamic Revolutionary Command heeft een bom laten
ontploffen bij een kapel van een mormoonse kerk. Vermoedelijk is deze kerk het slachtoffer
geworden van een bomaanslag omdat het een kerk van de VS is. De tweede aanslag vond
plaats in maart 1992. Een vrachtwagen, gevuld met explosieven, is bij de Isralische
ambassade in Buenos Aires ter ontploffing gebracht. Er vielen 29 doden en 220 gewonden.
De Islamic Jihad Organization heeft de aanslag opgeist, en van deze organisatie is bekend
dat het sterke banden heeft met Hezbollah, vandaar ook dat Hezbollah als verantwoordelijke
actor wordt beschouwd. Hoewel er twee verdachten zijn die worden verbonden aan de
aanslag, is er nooit iemand veroordeeld. De derde aanslag vond plaats in juli 1994 en was
gericht op de Jewish-Argentine Mutual Association Centre. De aanslag heeft aan 85 het
leven gekost en 236 mensen zijn gewond geraakt. Hoewel niemand de aanslag
verantwoordelijkheid voor de aanslag heeft genomen, vermoedt de SIDE dat Hezbollah
erachter zit (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 3).
Met name de Iraanse staat en Hezbollah worden door Argentini gezien als de boosdoener.
In het bijzonder moet Mohsen Rabbani het ontgelden bij de Argentijnen: de man achter de
aanslagen van 1994 in Buenos Aires (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 3). Rabbani die
naar Argentini werd gestuurd door de Iraanse staat- heeft met betrekking tot Iraanse
expansie in Zuid-Amerika gezegd: according to our Islamic point of view, Latin America is
for us and the international world, a virgin area, that unfortunately, till now, its huge
potential has not been taken into account by the Islamic people of Iran. [] we have a solid
support against the imperialism and Zionism intrigues, being an important aid in favor of our
26

presence in the area (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 9). De Argentijnse
inlichtingendiensten vermoedden al dat Iran te maken had met de aanslagen van 1994,
doordat Rabbani vier maanden voor de aanslag diplomatieke status kreeg, terwijl hij geen
publieke functie vervulde in Argentini voor Iran (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 16),
maar administratief werk verrichtte voor een moskee. Argentini stelt ook bewijs te hebben
dat Rabbani actief was in andere Zuid-Amerikaanse staten, sterker nog: hij had de leiding
van het cordineren en exporteren van de Iraanse revolutie in Latijns Amerika (Nisman and
Martinez Burgos, 2006: 28). Volgens Openbaar Aanklager Nisman had Rabbani een
handlanger die de Iraanse invloed elders in Zuid-Amerika trachtte te verspreiden, waaronder
in Barbados, Suriname en Trinidad and Tobago (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 30).

Terroristische activiteiten in Argentini nu

Na de aanslagen van 1992 in Buenos Aires, heeft de Argentijnse inlichtingendienst SIDE een
groot deel van haar capaciteit ingezet op zoek naar terroristische activiteiten in de Tri Border
Area (Eye Spy Magazine, 2007: 2). Door middel van trainingen van de Amerikaanse CIA
probeerde Argentini zich te verweren tegen islamitische terroristen, de aanslagen van 1994
in Buenos Aires hebben echter laten zien dat de training niet mocht baten (Eye Spy
Magazine, 2007: 2). Na ruim twintig jaar na de aanslagen staat internationaal terrorisme nog
steeds bovenaan het lijstje van de SIDE om deze te beperken (Eye Spy Magazine, 2007: 4).
Hieropvolgend zijn religieus fundamentalisme en georganiseerde misdaad de belangrijkste
onderzoeksdoelen om op te letten voor de inlichtingendienst (Eye Spy Magazine, 2007: 4).
Toevallig zijn dit de activiteiten waarmee Islamitisch terrorisme wordt geassocieerd in de
regio. In 1999 heeft de SIDE nog een plot ontdekt tussen Al-Qaeda en Hezbollah om
meerdere aanslagen tegelijkertijd te plegen in de VS (International Institute for CounterTerrorism : 3). Daarnaast zijn er aanwijzingen dat er in Argentini is geprobeerd om leden te
rekruteren voor de Jamaat Tabligh (Muslim missionaries questioned in terrorism probe,3
september). De Jamaat Tabligh zou mensen met een Argentijns paspoort willen rekruteren
om onopvallend grenzen over te kunnen gaan. Uit nader onderzoek -van de private
inlichtingendienst Stratfor- blijkt dat Jamaat Tabligh geen terroristische organisatie is maar
een beweging en dat deze beweging 70 tot 80 miljoen leden heeft, wat het de grootste
moslimbeweging maakt ter wereld (Website Stratfor). Stratfor beschrijft Jamaat Tablighals
27

a peaceful, egalitarian and devotional movement that stresses individual faith and overall
spiritual development. In a sense, TJ is a widespread training system that urges average
Muslims to examine their own lives and become involved in calling their fellow Muslims back
to orthodox Islam. Because of TJ's tactics, some Islamist groups refer to its members as
"Muslim Jehovah's Witnesses" and accuse them of abandoning politics and jihad (website
Stratfor). Hoewel de quote dit niet belicht, doet Jamaat Tabligh wel degelijk aan
rekrutering, al is dat niet hun primaire doel. De beweging biedt volgers de optie om een
religieuze training van vier maanden te volgen in het Tabligh Centre in Pakistan, eenmaal in
Pakistan legt de Jamaat Tabligh organisaties zoals Al-Qaeda en Taliban geen strobreed in de
weg om volgers te rekruteren (Website Stratfor). Het apolitieke en geweldloze karakter van
de Jamaat Tabligh is voor een significante groep reden om de beweging te verlaten en zich
aan te sluiten bij een terroristische organisatie. De mannen die verantwoordelijk worden
gehouden voor de aanslagen van Londen 2005 waren eerst volgers van de Jamaat Tabligh en
werden gerekruteerd door een terroristische organisatie om vervolgens bij terugkeer in
Groot-Brittanni een zelfmoordaanslag te plegen (Website Stratfor). Uiteindelijk is het
Jamaat Tabligh niet gelukt volgers in Argentini te rekruteren (Website LADDO), echter kan
er ook niet gesteld worden dat de beweging actief leden trachtte te rekruteren. Er zijn geen
aanwijzingen dat op Argentijns grondgebied islamitische terroristische organisaties leden
trainen of trainingskampen hebben. Ook afpersing, diefstal en het opzettelijk openen van
administratieve documenten ten behoeve van het plegen van terroristische misdrijven is in
Argentini niet geconstateerd.

Tussenconclusie

In dit hoofdstuk is vastgesteld dat terrorisme wel degelijk een rol speelt in Argentini.In
Argentini vond terrorisme voor het eerst plaats vlak voor de tijd van de militaire dictatuur
begon, echter waren dit grotendeels Argentijnse belangengroepen en waren zij kleinschalig.
Daarnaast hadden deze aanslagen relatief weinig slachtoffers en gewonden. Islamitisch
terrorisme ontstond pas begin jaren 90. De eerste aanslag vond plaats in 1991, maar had
geen slachtoffers en werd gepleegd door een relatief onbekende organisatie. De tweede en
derde bomaanslag maakten veel meer impact dankzij het grote aantal slachtoffers en
gewonden. Hezbollah is door de Argentijnen altijd verantwoordelijk gehouden voor deze
28

bomaanslagen, daarom zijn religieus fundamentalisme en transnationaal terrorisme nog

altijd de speerpunten van de Argentijnse inlichtingendienst SIDE. De SIDE heeft ook een plan
ontdekt van terroristische organisaties om diverse aanslagen te plegen in delen van de VS.
Dit kan worden gezien als het uitlokken van het plegen van een terroristisch misdrijf, zoals
de operationalisering van het concept terrorisme voorschrijft. Van actieve rekrutering
oftewel het werven van personen ten behoeve van het plegen van terroristische misdrijvenis in Argentini geen sprake. De Jamaat Tabligh is tevens de enige actor waarvan bekend is
geworden dat zij mensen zouden rekruteren, van andere terroristische organisaties op
Argentijns grondgebied is niets bekend. Ook andere terroristische activiteiten die onder de
operationalisering van terrorisme vallen- zijn niet geconstateerd in Argentini. Concluderend
kan dus gesteld worden dat Argentini in de jaren 90 het slachtoffer is geworden van
islamitisch terrorisme, de SIDE zet relatief veel middelen in om islamitisch terrorisme te
bestrijden, maar dat is logisch gezien het verleden. Na de jaren 90 zijn er amper
aanwijzingen geweest dat er terroristische activiteiten plaatsvinden in Argentini, met
uitzondering van de activiteiten die in de Tri Border Area plaatsvinden, de dreiging wordt
daarom geclassificeerd als beperkt.

29

5. Analyse: Brazili
Dit hoofdstuk gaat in op de relatie van Brazili met islamitisch terrorisme. Tot nu toe is
Brazili geen slachtoffer geworden van islamitische terroristische aanslagen op het
grondgebied, maar dat neemt niet weg dat er terroristische activiteiten plaatsvinden.

Geschiedenis Brazili en terrorisme

Brazili heeft sinds 1970 257 terroristische aanslagen gehad op het grondgebied, waarbij in
totaal 202 mensen om het leven zijn gekomen en 177 mensen gewond zijn geraakt (Website
Global Terrorism Database G). De meeste aanslagen zijn gepleegd tussen 1980 en 2000, dit is
waarschijnlijk grotendeels te wijten aan de economische crisis die toen in Brazili
plaatsvond. Van een groot deel van de aanslagen die zijn gepleegd is nog altijd niet bekend
wie het heeft gedaan, daarnaast zijn er relatief weinig slachtoffers ten opzichte van het
aantal aanslagen. Het duidt erop dat de aanslagen zijn gepleegd om angst te zaaien en niet
om veel slachtoffers te maken. Een aanslag die voortkomt uit islamitisch terrorisme is nog
niet voorgekomen.

Definitie terrorisme

De islamitisch terroristische activiteiten die in Brazili zoals in de Tri Border Area- hebben
plaatsgevonden zijn moeilijk te bewijzen. De Braziliaanse staat heeft pas sinds kort een wet
die financiering van terroristische organisaties en betrokkenheid bij terrorisme vervolgt,
sterker nog, het wetsvoorstel ligt nu pas bij het Braziliaanse congres, maar het is nog niet
aangenomen (Website UN Refugee Agency). Waarschijnlijk ligt het wetsvoorstel nu pas bij
het congres vanwege de internationale druk. In juni 2014 organiseert Brazili namelijk het
WK voetbal en de Olympische Spelen in 2016. Het zou een blamage voor Brazili zijn als er
een aanslag zou worden gepleegd, terwijl de hele wereld op Brazili is gericht, en zij kunnen
niet adequaat reageren omdat terrorisme niet in het strafrecht is opgenomen. Brazili was in
het verleden terughoudend om terrorisme te erkennen omdat dit een smet zou brengen op
het imago dat Brazili heeft: Een raciaal, etnische en religieus harmonieuze maatschappij
(Braziliaanse overheid, brief, 01-10-2009 ).

30

Aanwezigheid islamitisch terrorisme

Uit een vertrouwelijke brief van de Braziliaanse overheid aan de overheden van Paraguay,
Panama, Argentini, Uruguay en de VS blijkt dat de ontkenning van terrorisme een strategie
is ter behoeve van de belangen op de lange termijn en bescherming van Brazili (Braziliaanse
overheid, brief, 01-10-2009). Volgens een geclassificeerd document bemachtigd door
Wikileaks- waren er in 2009 Al-Qaeda leden aanwezig in Brazili die propaganda
verspreidden, logistiek regelden, rekruteerden en andere activiteiten organiseerde ter
behoeve van Al-Qaeda (Braziliaanse overheid, brief, 01-10-2009). Tijdens de rechtszitting
tegen een vermeend Al-Qaeda lid stelde een betrokken Braziliaanse generaal dat de
overheid wel degelijk vreest dat terroristen Braziliaans grondgebied zullen gebruiken ter
behoeve van bronnenexploitatie of als schuilplaats (Brief Braziliaanse overheid). Daarnaast
stelde hij dat de Braziliaanse inlichtingendienst al een aantal extremisten in Brazili monitort
(Braziliaanse overheid, brief, 01-10-2009). De Braziliaanse inlichtingendienst constateerde al
terroristische activiteiten in 1995, terroristen schuilden in het land of kruisten er doorheen.
Dit was echter niet voldoende om daadwerkelijk te vrezen voor een aanslag, zoals een jaar
eerder in Argentini gebeurde. Niet veel later constateerde de inlichtingendienst dat deze
schuilende en reizende mannen zich begonnen te vestigen in Brazili, trouwden met
Braziliaanse vrouwen en kinderen adopteerden (Brief Braziliaanse overheid, brief, 01-102009). De mannen kozen voor deze manier van zich vestigen in het land omdat zij op deze
manier een onopvallende manier het Braziliaanse burgerschap konden verkrijgen. Hierop
volgde de fase van het aanhangen van extremistisch gedachtegoed en het idee van
martelaarschap onder deze mannen (Braziliaanse overheid, brief, 01-10-2009). Tot slot
constateerde de inlichtingendienst dat deze mannen terroristische groepen gingen helpen
middels rekrutering en het verzorgen van trainingen(Braziliaanse overheid, brief, 01-102009).Naast de activiteiten die zijn beschreven in de vertrouwelijke brief, zijn er een aantal
terroristische activiteiten waarvan ook is bewezen dat deze hebben plaatsgevonden.
De man die achter de aanslagen 1994 in Argentini zat heeft het grootste deel van zijn
carrire in Brazili doorgebracht (Website Gatestone Institute). Volgens Openbaar Aanklager
Alberto Nisman is Rabbani een gevaar voor Zuid-Amerika en heeft hij een grote rol gespeeld
in de verspreiding van extremisme in Brazili (Website Gatestone Institute). Rabbani was
hoofdzakelijk actief in Belo Jardim, een stad met minder dan 100.000 inwoners. Er is volgens
de Braziliaanse overheid bewijs dat Rabbani samen met zijn broer mensen rekruteerde ter
31

behoeve van religieuze training en voor verdieping van de training naar Iran werden
gestuurd (Website Gatestone Institute). Volgens een Braziliaans tijdschrift kregen de
gerekruteerden daar ook training op een militair kamp(Website Gatestone Institute) maar
dat is niet te bewijzen. Naast Rabbani zijn er ook andere actoren die terroristische
activiteiten in Brazili kunnen bewijzen. In 2000 zijn er fotos gemaakt van Arabische
extremisten bij een trainingskamp van een Hezbollah vlakbij een boerderij bij Foz do Iguacu
bij de Tri Border Area (Hudson, 2010: 18). Daarnaast stelt de Argentijnse inlichtingendienst
SIDE dat deze Hezbollah-cel in het weekend wapentraining geeft aan gerekruteerde jong
volwassenen en kinderen en daar ook de Hezbollah ideologie onderwijst (Hudson, 2010: 18).
Islamitische terroristische organisaties ondersteunen de organisatie financieel door zich in te
laten met drugs- en wapensmokkel, ook in Brazili (Hudson, 2010: 47).

Tussenconclusie

Brazili heeft geen sterke relatie met terrorisme. Er hebben wel aanslagen in het verleden
plaatsgevonden, maar deze kwamen waarschijnlijk voort uit de economische crisis die daar
toen woedde. Brazili heeft zo lang mogelijk het coderen van terrorisme in het strafrecht
afgehouden, zodat Brazili ook niet met terrorisme geassocieerd kon worden. Zo kon het
imago van Brazili als een raciaal, etnische en religieus harmonieuze maatschappij worden
behouden. Echter nu Brazili twee grote events host in de nabije toekomst, heeft Brazili
eindelijk toegegeven dat er terrorisme op Braziliaans grondgebied kan bestaan. Daarnaast is
Brazili ook niet vrij van islamitisch terrorisme. Zowel de Braziliaanse politie als andere
actoren stellen dat er terroristische activiteiten op Braziliaans grondgebied plaatsvinden,
met name in de Tri Border Area waar grootschalige wapen- en drugshandel dienen als
inkomstenbron voor terroristische organisaties. Daarnaast is er ook bewijs dat terroristen
zich vestigen in Brazili en onopvallend proberen te integreren in de Braziliaanse
maatschappij. Andere terroristische activiteiten die plaatsvinden in Brazili zijn rekrutering
en het bestaan van een parttime trainingskamp op het grondgebied. Met uitzondering van
de verhoogde dreiging van terrorisme voor de events van 2014 en 2016, zijn er haast geen
aanwijzingen dat er een terroristische aanslag in de nabije toekomst zal plaatsvinden in
Brazili. De terroristische activiteiten die wel plaatsvinden wijzen er niet op dat er ook een
aanslag in het land zal plaatsvinden, maar eerder dat zij leden zijn ter ondersteuning van de
32

terroristische organisatie die elders aanslagen wilt plegen, daarom wordt de terroristische
dreiging die Brazili ondervindt, gelabeld als beperkt.

33

6. Analyse: Paraguay
Paraguay kan worden beschouwd als een rustig land. Er wonen relatief weinig mensen en er
is geen politieke onrust. Toch heeft Paraguay in het verleden te maken gehad met
terrorisme. Maar ook nu kampt Paraguay met terrorisme in het land. Misschien is het
daarom niet verwonderlijk dat Paraguay vooraan staat in Zuid-Amerika als het gaat om
antiterrorisme wetgeving. In dit hoofdstuk wordt kort ingegaan op de terroristische
activiteiten waarmee Paraguay kampt en mee heeft gekampt.

Paraguay en terrorisme

Paraguay heeft sinds 1970 43 terroristische aanslagen gekend, waarvan de meeste in de

jaren 90 zijn gepleegd. In totaal heeft dit tot dertien doden en 49 gewonden geleid (Website
Global Terrorism Database G). Voor de jaren 90 waren het vooral stakers die de aanslagen
in Paraguay pleegden, maar deze maakten geen slachtoffers. In de periode 2010-2012 heeft
Paraguay al acht terroristische aanslagen meegemaakt, gepleegd door de Paraguayan
Peoples Army, een guerrillabeweging die is opgericht als protest tegen voormalig
Paraguyaans president Fernando Lugo (Website Council on Hemispheric Affairs A). In 1970
heeft er een terroristische aanslag plaatsgevonden in Paraguay op de Isralische ambassade,
waarbij een dode en een gewonde zijn gevallen. Er is niet veel bekend over de daders,
behalve dat het Palestijnse mensen waren en dat zij niet bij een terroristische organisatie
aangesloten waren.

Islamitische terroristische activiteiten in Paraguay

De laatste twintig jaar hebben er ook terroristische activiteiten plaatsgevonden op

Paraguyaans grondgebied. In 1996 vernomen Paraguyaanse autoriteiten dat er een aanslag
werd beraamd om de Amerikaanse ambassade in Paraguay op te blazen (Ferrand, 2009: 4).
Het plan om de ambassade op te blazen was al in een ver stadium. De politie trof bij de
verdachte een huis vol explosieven, pistolen met cilinders en valse Amerikaanse en
Canadese paspoorten aan (Ferrand, 2009: 4). Ook in 2000 is er een plan ontdekt om
opnieuw de Isralische ambassade aan te vallen, samen met de Amerikaanse ambassade
(Institutefor Counter Terrorism: 2). In 1998 is er een arrestatiebevel uitgegaan naar een
34

prominent persoon binnen de Al-Qaeda cel in de Tri Border Area Mohammad Dahroughvoor het openlijk steun betuigen aan terrorisme en voor het plannen van mogelijke
aanslagen op Amerikaanse, Britse en Isralische faciliteiten in de Tri Border Area (Novakoff,
2008). Een neef van Dahrough Ali Nizar- bleek geld wit te wassen ter behoeve van Hamas.
Nizar stuurde ruim 80.000 dollar per maand naar Amerikaanse, Europese en Aziatische
banken toe. Naar verluidt heeft hij in de periode 2001-2001 tien miljoen dollar gestuurd naar
dummy-bedrijven van Al-Qaeda en Hamas in de VS. Uiteindelijk is Nazir in 2003 veroordeeld
voor belastingontduiking in Paraguay (Novakoff, 2008). In 2002 is de Iraanse Assad Barakat
gearresteerd in Paraguay voor documentfraude, later is daar belastingontduiking aan
toegevoegd. In feite is de belastingontduiking een verkapte witwaspraktijk voor Hezbollah
omdat er toen nog geen straf stond op het financieel steunen van een terroristische
organisatie. Naar verluidt heeft Barakat ruim 3.5 miljoen dollar naar Hezbollah gestuurd
(Ferrand, 2009: 3). Het is algemeen bekend dat Paraguay door terroristische organisaties
wordt gebruikt om geld wit te wassen voor de terroristische organisaties zoals Hezbollah en
Al-Qaeda (Hudson, 2010: 52)

Antiterrorisme wetgeving

Paraguay was een van de eerste landen die erkende dat er terroristische activiteiten
plaatsvinden op Zuid-Amerikaans grondgebied. De minister van binnenlandse zaken durfde
er in 2001- als eerste voor uit te komen dat de Tri Border Area dient als een basis voor
slapende islamitische extremistische cellen (Hudson, 2010: 20). In 2002 meldde ook de
Paraguyaanse pers dat Al-Qaeda aanwezig was in de regio en geheime bijeenkomsten hield
(Hudson, 2010: 21). Paraguay is het meest vooruitstrevend als het gaat om het tegengaan
van terrorisme. Zo heeft Paraguay vlak na de aanslagen van 11 september 2001 het
Secretariaat voor Preventie en Onderzoek van Terrorisme in Paraguay opgericht (Hudson,
2010: 65) en werkt het land nauw samen met de VS op het gebied van het blokkeren van
terroristische fondsen (Website US Embassy Paraguay). Om terrorisme tegen te gaan heeft
Paraguay ook antiterrorisme wetgeving gemplementeerd. Ook heeft Paraguay strenge
wetgeving aangenomen als het gaat om het financieel ondersteunen van terroristische
organisaties (Website US Department of State). Beide nieuwe wetten hebben tot nu toe nog
niet geleid tot een veroordeling (Website US Department of State).
35

Tussenconclusie

Paraguay is een apart geval binnen deze multiple case study. Enerzijds heeft Paraguay
relatief weinig last gehad van terrorisme in het verleden. Het merendeel van de aanslagen
heeft geen slachtoffers gemaakt. Anderzijds ervaart Paraguay als enige- nog steeds
terrorisme, echter nu van de Paraguayan Peoples Army. Naast deze guerrillabeweging heeft
Paraguay ook te kampen met terroristische activiteiten van islamitische groeperingen. Met
name in de Tri Border Area zijn groepen zoals Hezbollah en Al-Qaeda actief. Omdat Paraguay
tot voor kort geen antiterrorisme wetgeving had gemplementeerd, zijn veel activiteiten niet
als terroristisch geregistreerd terwijl zij hier wel onder zouden vallen. Toch zijn er wel een
aantal terroristische activiteiten geregistreerd door Paraguyaanse autoriteiten. Zo zijn er
twee vergevorderde plannen van aanslagen verijdeld, is er uitlokking tot terrorisme geweest
en wordt er een hoop geld witgewassen. Er is geen bewijs dat er andere terroristische
activiteiten op Paraguyaans grondgebied hebben plaatsgevonden, daarom wordt de
terroristische dreiging van Paraguay geclassificeerd als beperkt. Vooral witwassen van geld
ter behoeve van terroristische organisaties is een groot probleem in Paraguay. De
Paraguyaanse overheid heeft strenge wetgeving ontwikkeld om de financile ondersteuning
van terroristische organisaties te bestrijden, maar dit heeft tot nu toe nog geen vruchten
afgeworpen.

36

7. Analyse: Suriname
In dit hoofdstuk onderzoek ik de relatie tussen terrorisme en Suriname. Aan de hand van
literatuuronderzoek en een afgenomen interview met de directeur Nationale Veiligheid van
Suriname, Melvin Linscheer , heb ik onderzocht in hoeverre er sprake is van terrorisme in
Suriname, en hoe dit vormgegeven wordt. Er zijn meerdere oorzaken waarom er wordt
vermoed dat er een relatie bestaat tussen Suriname en terrorisme. Ten eerste het rapport
van de Argentijn Alberto Nisman waarin hij onder andere Suriname waarschuwt voor
plannen van Hezbollah om uit te breiden in Suriname(Nisman and Martinez Burgos, 2006: 2).
Ten tweede de arrestatievan Dino Bouterse wegens betrokkenheid bij terroristische
activiteiten (Drugs en wapen in kantoor Dino Bouterse, 2014).

Desi Bouterse en de Decembermoorden

Naast de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975, heeft Suriname twee andere

gebeurtenissen meegemaakt die een grote impact hebben gehad op de Surinaamse politiek
een maatschappij, namelijk de zogenaamde staatsgreep van 1980 en de Decembermoorden
van 1982. De huidige president van Suriname Desi Bouterse speelt een centrale rol in beide
gebeurtenissen. Desi Bouterse keerde in 1975, twee weken voor de onafhankelijkheid, terug
naar Suriname, nadat hij een militaire opleiding in Nederland had genoten (Evers en Van
Maele, 2012: 5). Hij werkte in Suriname als commandant op het militaire opleidingskamp.
Naarmate de tijd verstreek raakte Bouterse en de rest van het leger- teleurgesteld in de
voortgang van Suriname, maar vooral in de toenmalige regering Arron en het leger. Het
leger vond hij slecht functioneren: het was te autoritair, de oorlogsvoertuigen waren
verouderd, er was sprake van vriendjespolitiek en de administratie van het leger kampte met
betalingsachterstanden (Evers en Van Maele, 2012: 6). Toen de militairen hun onvrede
trachtte te kanaliseren middels een vakbond de Bond voor Militair Kader- werd dit verzoek
geweigerd en daarmee werd ook de vakbond verboden (Evers en Van Maele, 2012: 7). Ook
werd een drietal bestuursleden van de Bond gearresteerd wegens verzet tegen het
gezag(Evers en Van Maele, 2012: 6). Als reactie hierop vroegen een aantal militairen of het
politiekorps zou meerijden in een patrouille om onvrede te uiten jegens de militaire leiding.
Het politiekorps weigerde echter, waarop de volgende ochtend het gebouw van het
37

politiekorps werd beschoten(Evers en Van Maele, 2012: 6). De militairen waren bereid tot
een staakt-het-vuren toen de president zijn macht overhandigde aan hen(Evers en Van
Maele, 2012: 7). Zo makkelijk heeft Bouterse een van de machtigste posities van Suriname in
handen gekregen. Het land leiden bleek echter geen makkelijke taak te zijn voor het leger.
De economie stortte in, studentenprotesten werden bloedig uiteengeslagen en stakingen
behoorden tot de orde van de dag(Evers en Van Maele, 2012: 8). De zwartste bladzijde van
deze coup die duurde tot 1988- waren de zogenaamde Decembermoorden.
De Decembermoorden zijn nu nog steeds omstreden, omdat Desi Bouterse opnieuw een
groot aandeel had in deze gebeurtenis. Op 9 december 1982 werden vijftien mannen van
hun bed gelicht, op verdenking van het voorbereiden van een coup, gericht op de militaire
leiding. De volgende avond maakte toenmalig legerleider Bouterse op de televisie middels
een schriftelijke verklaring bekend dat een aantal van de gearresteerden in de nacht waren
neergeschoten bij een vluchtpoging tijdens een transport van de gevangenen. Echter
getuigen die de lichamen hebben gezien stellen dat alle lichamen sporen van zware
mishandeling vertoonden in het gezicht (Rapport NJCM, 1983: 8). Deskundigen van
geweldsdelicten hebben ook gesteld dat de verwondingen in het gezicht waarschijnlijk zijn
veroorzaakt door een geweerkolf. Daarnaast vertoonden de lichamen kogelgaten in de
borst, buik, gezicht of ledematen (Rapport NJCM, 1983: 8). Dit strookt dus niet met de
verklaring die Bouterse heeft uitgegeven. Uiteindelijk zijn er 25 mensen aangehouden die
verdacht worden van betrokkenheid bij deze 15 moorden, waaronder toenmalig luitenantkolonel Desi Bouterse, die als hoofdverdachte werd aangewezen (Website FreedomhouseC).
Een maand voor de verjaring van de Decembermoorden is er een gerechtelijk onderzoek
begonnen. In 2010 is de partij van Desi Bouterse, de Mega Combinatie na een sterke
campagne- verkozen tot grootste partij, waarbij zij 23 van de 40 zetels bemachtigden, met
Desi Bouterse als president (Website Freedomhouse C). In maart 2012 is door leden van de
Mega Combinatie de zogenaamde Amnestiewet ingediend. Middels deze Amnestiewet zou
het mogelijk worden om de verdachten van de Decembermoorden niet te vervolgen omdat
de periode 1975-1993 door de wet wordt gezien als een periode van ingrijpende
staatkundige, bestuurlijke, sociaal- economische en sociaal- culturele gebeurtenissen
(Website Starnews). Gebeurtenissen van die ingrijpende periode zouden namelijk
tegenwoordig nog steeds een negatief effect hebben op de Surinaamse samenleving en dat
38

wordt door de politiek als onwenselijk gezien. De Amnestiewet werd binnen drie dagen
aangenomen door het Surinaamse parlement met 28 stemmen voor, en 12 stemmen tegen.
Zowel de internationale gemeenschap, als de Nederlandse regering uitten hun onvrede over
de aanname van deze wet. Tegenstanders van de wet voeren aan dat de wet niets meer is
dan een voorkoming van veroordeling van Desi Bouterse. Daarnaast is ook de timing van de
implementatie van de wet omstreden, dat was namelijk een maand voor de strafeis van de
hoofdverdachte zou worden uitgesproken.

Recente geschiedenis Suriname en terrorisme

Suriname is bekend met het fenomeen terrorisme. De laatste terroristische aanslag die
Suriname heeft gekend was in 1997, en sinds 1975 zijn er cumulatief slechts 29 doden en
24 gewonden gevallen, verspreid over 66 aanslagen (Website Global Terrorism Database C).
Het grootste deel van de aanslagen is gepleegd door de Brunswijk Jungle Commando, een
binnenlandse guerrillagroep die opkwam voor de rechten van Marrons, de afstammelingen
van Afrikaanse slaven die in Suriname ten tijde van de slavernij zijn ontsnapt en eigen
gemeenschappen zijn gestart. De aanslagen van de Brunswijk Jungle Commando waren
voornamelijk gericht op de politie, het leger en bedrijven (Website Global Terrorism
Database C). De binnenlandse oorlogvond plaats tussen 1986 en 1992 en werd uitgevochten
door de Brunswijk Jungle Commando geleid door Ronnie Brunswijk- en de Surinaamse
staat, toen onder leiding van legerleider Desi Bouterse. Frapant is dat Brunswijk de
voormalige lijfagent was van Bouterse (Website Rozenberg Quarterly). Nadat hij was
ontslagen door Bouterse, pleegde Brunswijk een aantal bankovervallen, om de opbrengst
hiervan te verdelen onder de Marron bevolking (hij werd in de Nederlandse media zelfs de
moderne Robin Hood genoemd!) (Website Rozenberg Quarterly). Brunswijk heeft zijn
betrokkenheid bij de bankovervallen altijd ontkend. De Surinaamse politie zocht intensief
naar Brunswijk en verscherpte daarvoor zelfs de grenscontroles, maar toen na verloop van
tijd Brunswijk nog steeds niet gevonden was en er irritatie ontstond bij de militairen, hebben
de militairen een aantal razzias uitgevoerd in dorpen van de Marrons. (Website Rozenberg
Quarterly). De razzias hebben ervoor gezorgd dat de verhoudingen tussen de dorpelingen
en stedelingen verslechterde. Bouterse heeft altijd gesteld dat er gevochten werd tegen de
Jungle Commando om de orde en vrede te herstellen, andere bronnen stellen echter dat
39

Bouterse trachtte de regio te gebruiken ter behoeve van lucratieve cocanehandel (Website
Council on Hemispheric Events B). Toen de oorlog al een tijdje woedde, constateerde
Brunswijk dat hij wel in staat was kleine overwinningen te boeken, maar niet de capaciteit
had om gebieden voor een langere tijd te bezetten, Brunswijk koos er daarom voor om de
Surinaamse economie te verlammen. Brunswijk deed dit door palmolieplantages en
bauxietbedrijven te saboteren, in de hoop dat de werkloze arbeiders in opstand zouden
komen tegen de regering. Deze opstanden bleven echter uit (Website Surinamewebquest).
Als vergelding op de acties van Brunswijk, heeft de legerleiding er verschillende keren voor
gekozen om complete dorpen met wegen en scholen weg te vagen en de onschuldige
dorpelingen te vermoorden. Als gevolg hiervan sloegen duizenden mensen op de
vlucht(Website Surinamewebquest). Het Jungle Commando kon niet op sympathie rekenen
van de stadsbevolking. Als gevolg van de succesvolle aanvallen op de Surinaamse economie
zagen mensen hen als de oorzaak van economische schade, armoede en werkloosheid
(Website Surinamewebquest). Uiteindelijk is de oorlog gestopt na de verkiezingen van 1991,
toen Ronald Venetiaan aantrad als president, en in de Grondwet de macht van het leger
werd ingeperkt (Website Surinamewebquest). Onder druk van de Inter-Amerikaanse
Commissie van Mensenrechten heeft de Surinaamse regering in 2006 voor het eerst
publiekelijk excuses gemaakt en verantwoordelijkheid genomen voor de slachtoffers van de
oorlog (Website Council on Hemispheric Events B). Geen enkele militair die betrokken was
bij de oorlog is verantwoordelijk gehouden en gestraft voor de misdaden die zijn gepleegd
(Website Council on Hemispheric Events B).

Suriname en jihadistisch terrorisme

Directeur Nationale Veiligheid Melvin Linscheer stelt in een interview dat Suriname vrij is van
jihadistisch terrorisme en ook altijd is geweest (Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014).
Volgens , hebben moslimextremisten nog nooit gebruik gemaakt van Surinaams
grondgebied, ook niet voor activiteiten met terroristisch karaker, of activiteiten die
terrorisme faciliteren (Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014). Het is een feit dat een groot
deel van de Surinaamse bevolking de islam belijdt, maar moslimradicalen zijn nog nooit
geconstateerd, laat staan extremisten. Radicalisme zal volgens Linscheer ook nooit voet aan
Surinaamse grond krijgen omdat religie door alle gelovigen wordt gevierd en wordt
40

gerespecteerd. Hindoes vieren feestdagen van de moslims en andersom, dat geldt voor alle
religies binnen Suriname (Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014). Waaruit ook blijkt dat
religie geen punt van conflict zou moeten zijn, is volgens Linscheer dat de moskee en
synagoge die naast elkaar staan, in Paramaribo, een uniek verschijnsel dat nergens anders
ter wereld voorkomt. Toch is de absentie van onrust in Suriname geen reden voor de
Surinaamse overheid om geen terroristische ontwikkelingen bij te houden. De Surinaamse
overheid houdt scherp in de gaten wie het land in en uit gaat. Deels heeft dit te maken met
strenge eisen van Amerika en Europa, waar twee a drie vluchten per week naartoe gaan.
Ook de scheepvaart wordt streng gecontroleerd, middels intensieve douanecontroles
(Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014). Door de migratie streng in de gaten te houden tracht
Suriname niet te worden misbruikt als hub-locatie voor terroristische cellen. De heer
Linscheer erkent namelijk wel dat Suriname aantrekkelijk zou kunnen zijn voor terroristische
cellen vanwege de kleine economie en de zwakke overheid, en treft daarom zo veel mogelijk
maatregelen om dit te voorkomen (Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014). Onderzoek van de
Caribbean Financial Action Task Force ondersteunt de uitlatingen van de heer Linscheer als
het gaat om de financile ondersteuning van terrorisme. Hoewel Suriname wordt gebruikt
als hub ter behoeve van drugssmokkel, heeft de task force vooralsnog geen aanwijzingen dat
de opbrengst hiervan wordt witgewassen ter behoeve van het financieren van terroristische
organisaties (CFTAF, 2009: 19). Dat terrorisme ook amper een rol speelt in Suriname blijkt
ook uit het feit dat terrorisme niet is opgenomen in het Surinaamse strafrecht tot 2009
(CFTAF, 2009: 34). Na kritiek van de Financial Action Task Force op de absentie van
terrorisme in de Surinaamse strafwet, heeft Suriname dit hierna alsnog opgenomen en is
terrorisme alsmede het financieren hiervan strafbaar in Suriname (Website Nospang).
Alberto Nismandaarentegen- waarschuwt Suriname en andere landen in Zuid-Amerika dat
er wel bewijs is voor jihadistisch terrorisme op het grondgebied (Nisman and Martinez
Burgos, 2006: 2). De heer Linscheer zegt de waarschuwing van de heer Nisman in acht te
hebben genomen en te hebben onderzocht, maar stelt dat er tot nu toe nog geen gebruik is
gemaakt van Surinaams grondgebied ter behoeve van moslimextremisten (Interview dhr.
Linscheer, 03-04-2014). Nisman voert als bewijs aan dat -een Iranese inlichtingenagent
Abdul Kadir zichzelf beschikbaar heeft gesteld als infiltrant die de Islamitische Revolutie in
Zuid-Amerika zou verspreiden (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 10). Met behulp van de
41

Iraanse ambassadeur in Venezuela lukte het Kadir om de diplomatieke vertegenwoordiger te

worden van Iran in Guyana (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 11). Nisman stelt dat Kadir
verantwoordelijk is voor het verspreiden van extremisme, rekruteren van individuen en
religieuze propaganda in Guyana en omringende landen (Nisman and Martinez Burgos,
2006: 11). Tijdens Kadirs verblijfperiode in Guyana is het hem naar eigen zeggen- gelukt
om de Guyanese politie, leger en speciale eenheden te infiltreren (Nisman and Martinez
Burgos, 2006: 11). Kadir heeft zelfs een tijdje als parlementslid gewerkt in Guyana en was de
burgemeester van Guyanas tweede grootste stad. Als vertegenwoordiger van het
Secretariaat van de Islamic Caribbean Movementen oprichter van de Islamic Information
Center of Guyana had Kadir volgens Nisman de mogelijkheid om zijn preken te verspreiden
vanaf Guyana naar andere staten zoals Trinidad and Tobago, Dominica, Barbados en
Suriname (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 11). Nisman komt aan deze informative
dankzij een infiltrant in een van Kadirs terroristische cellen: [they] were on a path to
revolution; they were creating an organization; they were seeking to emulate Hezbollah.
They wanted to form an organization like Hezbollah in the Caribbean, with its ideology.
Kadirs ideological level was very high, very convinced, he had studied a lot. () They wanted
to extend throughout the continent. They could resort to violent methods if it were necessary
to achieve their objective. Their ideology was violent, they were going to establish
themselves by any means, even by force (Nisman and Martinez Burgos, 2006: 11-12). In
2010 is Abdul Kadir in New York tot levenslang veroordeeld wegens het beramen van een
aanslag op een vliegveld in New York (Website FBI). Kadir is twee juli 2007, in Trinidad and
Tobago opgepakt toen hij van plan was in een vliegtuig naar Venezuela te stappen (Website
FBI). Ondanks de invloedrijke positie die Kadir had in de regio, zijn er vooralsnog geen
aanwijzingen dat hij extremistisch gedachtegoed of terroristische activiteiten heeft kunnen
introduceren in Suriname.

Dino Bouterse

Een zeer recente ontwikkeling heeft invloed gehad op de perceptie van Suriname en
terrorisme, namelijk de arrestatie van Dino Bouterse. In augustus 2013 werd Dino Bouterse
zoon van de huidige president van Suriname Desi Bouterse- gearresteerd in Panama door de
VS wegens wapen- en drugshandel. De aanklacht is extra pijnlijk omdat Dino Bouterse het
42

hoofd is van CTU8. Bouterse is na zijn arrestatie uitgeleverd aan de VS waar de aanklacht is
uitgebreid met verdenking van samenwerking met een terroristische organisatie: Hezbollah
(Drugs en wapen in kantoor Dino Bouterse, 2014). Volgens Amerikaans
undercoveronderzoek zou Bouterse jr. tijdens een gesprek met twee Mexicaanse
drugshandelaren hebben gezegd dat hij drugs en wapens kon aanleveren (Drugs en wapens
in kantoor Dino Bouterse, 2014).Bouterse jr. wist echter niet dat de drugshandelaren twee
undercoveragenten van de Amerikaanse DEA bleken te zijn, de Amerikaanse
drugsbestrijdingsdienst. Tijdens een volgende afspraak zouden de drugshandelaren en
Bouterse jr. afgesproken hebben 450 kilo cocane naar de VS te smokkelen. Om goede wil te
tonen zou Bouterse toen een pakketje met een kilo cocane uit zijn kluis in het CTU
hoofdkwartier hebben gehaald (Drugs en wapens in kantoor Dino Bouterse, 2014). Ook zou
Bouterse jr. een laween licht antitankwapen- uit de kluis hebben gehaald (Drugs en wapens
in kantoor Dino Bouterse, 2014). Daarna heeft Bouterse jr. nog een aantal gesprekken
gevoerd met de drugshandelaren over het opzetten van een basis voor Hezbollah in
Suriname. De agent die zich voordeed als Mexicaanse drugshandelaar en Hezbollahbaaszou aan Dino Bouterse duidelijk hebben gemaakt dat de organisatie tegen de Amerikanen
vocht. Daarna zou de agent expliciet hebben gezegd: Je hebt ingestemd om onze jongens te
ontvangen, zodat ze kunnen worden getraind en dat ze kunnen blijven voor later uit te
voeren operaties. Ga je akkoord?, waarop Bouterse ja zou hebben geantwoord.
Bouterse jr. zou voor de eerste groep van 30 tot 60 mensen huisvesting en bewaking regelen
en valse paspoorten verstrekken (Drugs en wapens in kantoor Dino Bouterse, 2014).
Dino Bouterse heeft zijn betrokkenheid met de terroristische organisatie altijd ontkend. Ook
zijn vader Desi Bouterse ontkent Dinos betrokkenheid bij een terroristische organisatie.
Volgens Bouterse sr. is de aanhouding opgezet door de Amerikanen om zijn presidentschap
in een kwaad daglicht te stellen (Dino Bouterse ontkent betrokkenheid bij internationaal
terrorisme, 2013).De aanklacht tegen Dino Bouterse is nog in behandeling, en daarom kan er
nog geen verband worden gelegd tussen terrorisme en Suriname. Daarnaast is dit (tot nog
toe) een gesoleerd incident en bleek het een opgezette operatie te zijn van
undercoveragenten. Het was namelijk niet de echte Hezbollah die toenadering zocht. Als
8

Volgens De Telegraaf heeft president Desi Bouterse zijn zoon Dino Bouterse in 2010 benoemd tot het hoofd
van de CTU. Toen Bouterse jr. in 2013 werd opgepakt, werd zijn positie door de perschef van het Kabinet
ontkend (Drugs en wapen in kantoor Dino Bouterse, 2014).

43

Dino Bouterse schuldig zou worden bevonden zou het dus enkel aangeven dat Dino Bouterse
bereid was een terroristische organisatie te ondersteunen en niet dat Hezbollah cellen heeft
in Suriname.

Counter Terrorisme Unit

Het is opvallend dat enerzijds uit de literatuur en het interview blijkt dat het zeer
onwaarschijnlijk is dat er terroristische activiteiten in Suriname plaatsvinden, maar
anderzijds er wel een Counter Terrorisme Unit is opgericht9. Er is weinig bekend over de
CTU, behalve dat het een kleine organisatie is die bestaat uit 40 tot 50 personen (Interview
dhr. Linscheer, 03-04-2014). Volgens Linscheer is de CTU een eenheid die wordt ingezet bij
ernstige incidenten zoals bij kapingen. De CTU is niet primair opgericht om Suriname te
beschermen tegen Jihadistisch terrorisme, maar ter bescherming van critical infrastructure,
de ruggengraat van de economie, veiligheid en gezondheid van de natie (Website Homeland
Security). Voorbeelden van deze onmisbare producten en diensten zijn telecommunicatie,
drinkwater, openbare gezondheid, en elektriciteit . Indien de service van dergelijke sectoren
uitvalt, kan dat ontwrichtende gevolgen hebben voor de maatschappij. Linscheer voert als
argument aan dat Suriname een dergelijke unit nodig heeft omdat Suriname al eerder het
slachtoffer is geworden van terrorisme in de tijd van het conflict met Ronnie Brunswijk. In de
tijd dat Suriname werd geteisterd door terrorisme werd noodzakelijke infrastructuur
vernietigd en konden bepaalde basisvoorzieningen niet meer gegarandeerd worden door de
overheid (Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014). De CTU zou een snelle en effectieve
respons moeten bieden, mocht er iets gebeuren (Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014).
Terrorisme wordt door de heer Linscheer niet gezien als jihadistisch terrorisme of als
politieke uiting, maar als een fenomeen dat kan voortkomen uit alle hoeken van de
samenleving om verscheidene redenen, jihadistisch terrorisme staat ergens onderaan het
lijstje van dreigingen voor de Surinaamse veiligheid (Interview dhr. Linscheer, 03-04-2014).

Over de oprichting van de CTU is vrij weinig bekend. Op de website van het Ministerie van Defensie staat de
CTU niet vermeldt, ook niet in de organisatiestructuur.

44

Tussenconclusie

De Decembermoorden in Suriname waren de eerste ingrijpende gebeurtenissen sinds de

Surinaamse onafhankelijkheid. Vijftien politieke tegenstanders zijn toen gedood, onder het
toezicht van toenmalig legerleider Desi Bouterse. Desi Bouterse is ook betrokken bij andere
grote gebeurtenissen in Suriname en speelt daar meestal een dubieuze rol in, zoals tijdens
de binnenlandse oorlog en de arrestatie van zijn zoon.
Suriname heeft al snel na haar bestaan te maken gekregen met terrorisme. De binnenlandse
oorlog heeft diepe sporen achtergelaten in de Surinaamse maatschappij. Vooral de kritieke
infrastructuur van Suriname heeft het in deze oorlog moeten ontgelden, maar ook de
Surinaamse economie. In totaal hebben twintig mensen het leven gelaten en zijn er twaalf
mensen gewond geraakt dankzij de acties van deze guerrillagroep tijdens de oorlog die ruim
zes jaar heeft geduurd (1986-1992). Ronnie richtte zijn aanslagen voornamelijk op de politie,
militairen en bedrijven, terwijl tegenstander Bouterse in zijn functie als leger leider- gehele
dorpen wegvaagde ter vergelding van de aanslagen van Brunswijk.
Met uitzondering van de waarschuwing van Alberto Nisman, die overigens door de
Surinaamse overheid is ontkracht, wijst niets in de literatuur er op dat er sprake is van
terroristische activiteiten in Suriname of gericht op Suriname. Een interview met de
directeur Nationale Veiligheid bevestigde deze stelling. Net als ieder land tracht de
Surinaamse overheid de migratie zo veel mogelijk bij te houden en worden kritieke
transportvoorzieningen, zoals vliegvelden en havens extra in de gaten gehouden, zodat
Surinaams grondgebied niet misbruikt zal worden als hub door terroristen. Melvin Linscheer
stelt dat er van jihadistisch terrorisme geen sprake is in Suriname, zelfs niet van
moslimradicalisme, ondanks dat er toch een grote moslimbevolking leeft in Suriname.
Volgens de heer Linscheer is religie geen punt van discussie in Suriname en zeker niet een
punt om voor te strijden in Suriname, omdat iedereen ongeacht welke religie hij/zij
aanhangt wordt gerespecteerd. Toch heeft Suriname onlangs een Counter Terrorisme Unit
opgericht. Dit is opvallend omdat er zo goed als geen bewijs is dat terrorisme een
significante rol speelt in Suriname. De heer Linscheer heeft in het interview daarover gezegd
dat een dergelijke unit nodig is omdat de Surinaamse overheid wilt voorkomen wat er eind
jaren 80 tijdens de binnenlandse oorlog heeft plaatsgevonden: Dat een terroristische groep
of persoon vitale infrastructuur vernietigt en de economie significant verzwakt. Gezien de
45

geringe terroristische activiteiten die in Suriname hebben plaatsgevonden, wordt het

dreigingsniveau van Suriname geclassificeerd als minimaal.

46

8. Conclusie
Antwoord op de vraag en probleemstelling

Dit onderzoek ging in op de vraag Is er sprake van een islamitische terroristische dreiging in
Zuid-Amerika?. Het is relevant om deze vraag te stellen omdat islamitisch terrorisme een
actueel onderwerp is, waaraan veel Westerse landen veel middelen aan besteden ter
preventie omdat het de veiligheid van onschuldige mensen in het geding brengt. Omdat dit
een multiple case study is, zijn er vier cases behandeld in plaats van heel Zuid-Amerika:
Argentini, Brazili, Paraguay en Suriname. Middels literatuur en een interview- zijn deze
vier cases geanalyseerd. In deze eindconclusie worden de hoofdvraag en subvragen
beantwoord aan de hand van de gevonden resultaten.
In het Theoretisch Kader is er ingegaan op de theorie van Huntington met betrekking tot de
botsing van de Westerse beschaving en de islamitische. Volgens Huntington ziet de
islamitische beschaving de Westerse beschaving als materialistisch, goddeloos en immoreel.
Uit de literaire analyse is niet gebleken dat de Islamitische beschaving dezelfde opvattingen
heeft over de Latijns-Amerikaanse beschaving als over de Westerse beschaving. Daarnaast
wijst niets uit de literatuur erop dat jihaditstisch terrorisme zich richt op de ZuidAmerikaanse beschaving. Het lijkt er eerder op dat zij Zuid-Amerika gebruiken om de
terroristische organisatie financieel te steunen, om het Westen te schaden.
Uit dit onderzoek blijkt dat er bijna geen sprake is van een islamitische terroristische dreiging
in Zuid-Amerika. Er vinden wel terroristische activiteiten plaats in Zuid-Amerika, maar om te
spreken van een dreiging moet het concreter gemaakt worden. Er leeft een relatief kleine
moslimpopulatie in vrede in Zuid-Amerika en het zijn slechts kleine fracties die zich
bezighouden met terroristische activiteiten. De bron van islamitisch terrorisme is in de
zogenaamde Tri Border Area, het drielandenpunt van Argentini, Brazili en Paraguay.
Doordat de grenscontroles op dit drielandenpunt zo slecht zijn, vinden er een hoop criminele
activiteiten plaats, waaronder terrorisme. Drugs- en wapenhandel worden gedomineerd
door terroristische organisaties zoals Hezbollah en Al-Qaeda om met het verdiende geld de
terroristische organisatie te ondersteunen. Met deze handel worden jaarlijks miljoenen
dollars opgehaald ter ondersteuning van islamitisch terrorisme. Er is ook sprake van
47

rekrutering in de regio, maar grootschalig is het niet. Ook als er wordt gekeken naar de
individuele cases, kan gesteld worden dat de dreiging van islamitisch terrorisme niet hoog is.
Daarom wordt voor dit onderzoek geconcludeerd dat de dreiging van islamitisch
terrorismekan worden omschreven als beperkt. Hieronder zijn de terroristische
activiteiten in de individuele cases weergegeven:
Land/Terroristische
activiteit

Argentini
Brazili
Paraguay
Suriname

Daadwerkelijke
aanslagen

Uitlokking

Rekrutering/
werving

Training

Afpersing

Diefstal

Opzettelijk
openen van
administratieve
documenten

Financiering
van
terrorisme

1
-

2
1

2
1
-

1
-

1
2
-

Afgaand op het schema hierboven, die voortvloeit uit de literatuuranalyse, kan gesteld
worden dat het dreigingsniveau van Argentini beperkt is. Hoewel Argentini twee
terroristische aanslagen heeft gehad die beide gericht waren op Joden, zijn er geen
aanwijzingen dat er nieuwe terroristische dreigingen zijn in Argentini. Er is eenmaal sprake
geweest van uitlokking van terrorisme en eenmaal van (onsuccesvolle) rekrutering, maar
echt spreken van een trend kan nog niet, daarvoor is er te weinig voorgevallen. Ruim twintig
jaar na de aanslagen in Buenos Aires, is de Argentijnse inlichtingendienst SIDE nog altijd
gespitst op transnationaal terrorisme en fundamentalisme. Argentini werkt nauw samen
met Brazili en Paraguay om de terroristische activiteiten binnen de Tri Border Area uit te
bannen. Middels deze samenwerking zijn een aantal activiteiten van terroristische
netwerken belemmerd. Tot slot is de islamitische terroristische dreiging beperkt omdat
Argentini door terroristische organisaties nauwelijks wordt genoemd in verklaringen die
serieus moeten worden genomen.
Ook Brazili ondervindt een beperkte dreiging van islamitisch terrorisme. Hoewel er nooit
een aanslag op het grondgebied heeft plaatsgevonden, zijn er wel een aantal activiteiten op
Braziliaans grondgebied die tot zorgen leiden. Zo worden er leden voor terroristische
organisaties gerekruteerd, zou er een trainingskamp (hebben) bestaan op Braziliaans
grondgebied en is financiering van terroristische organisaties bewezen .Toch zijn dit niet
voldoende activiteiten om te spreken van een trend. Brazili richt zijn antiterrorisme
48

maatregelen vooral op de Tri Border Area, omdat hier de meeste terroristische activiteiten
plaatsvinden. Samen met Argentini en Paraguay tracht Brazili deze activiteiten te stoppen.
Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat terroristische organisaties aanslagen willen plegen
in Brazili (met uitzondering van de gebruikelijke verhoogde dreiging van terrorisme tijdens
wereldwijde events zoals het WK).
Ook Paraguay wordt bestempeld als land met een beperkte dreiging van islamitisch
terrorisme. In het verleden heeft er wel een islamitische terroristische aanslag
plaatsgevonden, maar deze aanslag heeft weinig impact gehad op terrorisme in het land nu,
aangezien er geen aanslagen meer van islamitische terroristische organisaties hebben
plaatsgevonden sinds 1970.Ook ziet het er niet naar uit dat in de nabije toekomst een
aanslag van een islamitische terroristische organisatie zal plaatsvinden. Toch zijn er wel
andere terroristische activiteiten die plaatsvinden in het land. Tot twee keer aan toe is
uitlokking van terroristische activiteiten in Paraguay geconstateerd, naast eenmaal
rekrutering en tweemaal financile ondersteuning van terroristische netwerken. De
Paraguyaanse overheid heeft zelfs erkend dat vooral financile ondersteuning van
terroristische een groot probleem is voor Paraguay, deels komt dit ook voort uit de
wetteloosheid van de Tri Border Area, het is daarom geen verrassing dat Paraguay zeer
strenge wetgeving heeft gemplementeerd met betrekking tot financiering van terroristische
organisaties.
In deze scriptie wordt het dreigingsniveau van Suriname bestempeld als minimaal. Er heeft
op Surinaams grondgebied nog altijd geen jihadistische terroristische activiteit
plaatsgevonden. Tevens is er geen bewijs dat er (leden van) terroristische organisaties
aanwezig zijn in het land. Directeur Nationale Veiligheid Melvin Linscheer voorziet niet dat er
aanslagen gepland worden jegens Suriname in de nabije toekomst al treft Suriname wel zo
veel mogelijk maatregelen om dit te verhinderen. De Surinaamse overheid erkent namelijk
wel dat de zwakke overheid en kleine economie aantrekkelijke factoren zijn voor
terroristische cellen om zich in Suriname te vestigen. De enige terroristische activiteit die
geconstateerd kan worden in Suriname is de betrokkenheid van Dino Bouterse bij Hezbollah.
Echter, er zitten wat haken en ogen aan deze classificering. Zo is nog niet bewezen dat Dino
Bouterse zich schuldig heeft gemaakt aan uitlokking van terrorisme. Daarnaast is Bouterse in

49

zee gegaan met agenten die zich voordeden als Hezbollah-leden, en niet met daadwerkelijke
Hezbollah-leden.

Discussie beperkingen van het onderzoek

Zoals al in de inleiding is vermeld, begon dit onderzoek in eerste instantie als onderzoek naar
islamitisch terrorisme in Suriname. Surinaamse kranten berichtten dat er sprake was van
islamitische terroristische cellen op Surinaams grondgebied, en de arrestatie van Dino
Bouterse bevestigde dat ik op het juiste pad zat. Echter na het interview met de heer
Linscheer, bleek dat er niet voldoende over terrorisme in Suriname viel te vertellen om te
dienen als volwaardig onderzoek. In overleg met de scriptiebegeleider is toen besloten om
het onderzoek uit te breiden en Suriname een kleinere rol binnen dit onderzoek te geven en
meer naar andere landen in de regio te kijken. Omdat er toch veel tijd en moeite heeft
gezeten in het onderzoek van Suriname, is er ook voor gekozen om deze informatie niet
verloren te laten gaan. Het hoofdstuk Suriname is daarom uitgebreider dan andere
onderzoeken.
Een andere beperking van dit onderzoek is het beperkte aanbod van literatuur als het gaat
om islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika. Meerdere malen ben ik tijdens de
literatuurverzameling bronnen tegengekomen die worden gebaseerd op dezelfde grote
rapporten die voor dit onderzoek zijn gebruikt. Dit heeft ervoor gezorgd dat er tijd is
gestoken in literatuur die in principe al gebruikt werd, daarnaast werden sommige
activiteiten dubbel gedocumenteerd. Later moesten deze fouten uit het onderzoek gehaald
worden, wat onnodig tijd heeft gekost.
De betrouwbaarheid van dit onderzoek is hoog. Voor een multiple case study hangt de
betrouwbaarheid van een onderzoek grotendeels af van de selectie van bronnen. Er wordt in
wetenschappelijke (peer reviewed)bronnen regelmatig gerefereerd naar de bronnen die ook
voor dit onderzoek worden gebruikt. De keuzes voor bepaalde concepten en de caseselectie
zijn ook voldoende beargumenteerd, waardoor de repliceerbaarheid van het onderzoek ook
hoog zal zijn. Met betrekking tot de validiteit kan gesteld worden dat de interne validiteit
gemiddeld is. Enerzijds is er tijdens het onderzoek naar gestreefd om consequent te werk te
gaan. Echter vooral in de literatuur die ingaat op de Tri Border Area is vaak niet duidelijk
50

gemaakt in welke van de drie landen de activiteit daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, dat
maakt het onmogelijk om een activiteit aan een land toe te kennen, wat een afbreuk doet
aan de interne validiteit. Anderzijds sluit het research design goed aan op de hoofd- en
subvragen en lijkt mij dat gezien de overlap van literatuur- de juiste analysetechnieken zijn
toegepast. De externe validiteit van dit onderzoek is laag, maar dat ligt ook aan het design
van dit onderzoek. Het onderzoek richt zich namelijk op Zuid-Amerika, dus de bevindingen
van dit onderzoek kunnen niet gegeneraliseerd worden voor andere continenten.

Discussie van mogelijke aanwijzingen voor toekomstig onderzoek

Voor toekomstig onderzoek zou ik aanbevelen om eerder te beginnen aan de analyse, en pas
later aan achtergrondinformatie. Pas relatief laat in de tijdsspanne van het onderzoek kwam
ik erachter dat er te weinig informatie was over Suriname om een uitgebreide analyse uiteen
te zetten, terwijl er al een hele hoop achtergrondinformatie is gedocumenteerd. Helaas
heeft een groot deel van deze achtergrondinformatie het niet gehaald om te dienen in dit
onderzoek.
Ook werd van tevoren verwacht dat taal een belemmering zou zijn voor dit onderzoek
omdat Spaans en Portugees talen zijn die ik niet beheers. Hier bleek ik achteraf gelijk over te
hebben: veel websites van Argentini, Brazili en Paraguay zijn niet in het Engels
beschikbaar. Ook rapporten van deze landen zijn vaak enkel in het Spaans of Portugees
beschikbaar. Hierdoor kan het zijn dat relevante informatie niet is meegenomen in dit
onderzoek. Voor toekomstig onderzoek zou het dus beter zijn om het onderzoek uit te
voeren met iemand die de taal wel beheerst.

Beleidsaanbevelingen, praktische implicaties van het onderzoek

Er zijn verschillende overheidsactoren die belang hebben bij dit onderzoek. Het onderzoek
zal waarschijnlijk geen implicaties hebben voor de bevolking van een land omdat zij zich niet
dagelijks met de ontwikkeling van islamitisch terrorisme hoeven bezig te houden.
Voor de individuele landen die werden onderzocht is een beleidsaanbeveling om nog harder
op te treden tegen islamitisch terrorisme, en dan met name in de Tri Border Area. De cellen
van de terroristische organisaties schuwen georganiseerde criminaliteit niet om de
51

organisatie financieel te ondersteunen. De wetteloosheid in dit drielandenpunt zorgt ervoor

dat leden van terroristische organisaties gewetenloos kunnen handelen en zelfs een
trainingskamp kunnen openen. Extra politiekracht in deze regio misschien zelfs een
politiekracht gecombineerd uit de drie landen- zou waarschijnlijk ervoor kunnen zorgen dat
minder geld in deze regio opgehaald kan worden. Ook zou er meer toezicht moeten komen
op het financile verkeer in de regio, zodat er een halt kan worden geroepen op geld
witwassen in de Tri Border Area.
Voor Amerika en in zekere mate ook de rest van het Westen- is het nodig om de
ontwikkeling van islamitisch terrorisme in de gaten te houden omdat het ernaar uitziet dat
de terroristische organisaties nog altijd Westerse doelwitten nastreven. Het lijkt erop dat de
terroristische cellen in Zuid-Amerika enkel geld ophalen in de regio ter behoeve van hun
originele doel: Amerikaanse en Westerse- doelen aanvallen. Daarnaast spelen de
terroristische activiteiten zich af in de achtertuin van de VS, nauw contact met de landen van
het drielandenpunt onderhouden wordt daarom sterk geadviseerd.

52

9. Bibliografie
Bronnen met auteur

Abbott, P. (2004) Terrorist Threat in the Tri-Border Area: Myth or Reality? Militairy Review.
Vol. 84: 5. 51-55
Akkerman, T. (2005) De kwetsbare democratie. Sleutelteksten uit de politieke theorie.
Spinhuis: Amsterdam
Bryman, A. (2008) Social research methods. Oxford University Press: Oxford
Costa, T. & Gaston Schulmeister (2007)The Puzzle of the Iguazu Tri-Border Area: Many
Questions and Few Answers Regarding Organised Crime and Terrorism Links by Costa and
Schulmeister. Global Crime. Vol. 8: 1. 26-39
Evers, I. en Pieter van Maele (2012) Bouterse aan de macht. De bezige bij: Amsterdam
Ferrand, N. (2009) Islamic terrorism in Latin America. Centre for security policy: the Menges
Hemsispheric Security Project.
Goldstein, J. and Jon Pevehouse (2011) International relations. Pearson Longman: New York
Hudson, R. Federal Research Division, Library of Congress (2010) Terrorist and organized
crime groups in the tri-border area (tba) of South America.
Jackson R. et al. (2011) Terrorism: A Critical Introduction. Palgrave Macmillan: New York
Jackson, R. & Georg Srensen (2010) Introduction to International Relations: Theories and
approaches. Oxford University Press: Oxford
Linscheer, M. (2014) Interview met Thina Lamsberg. 3 april
Novakoff, R. (2008) Islamic Terrorist Activities in Latin America: Why the Region and the US
Should be Concerned. Air & Space Power Journal.
Reiner, T. (2013, 8 november) Zoon Bouterse steunde terroristen van Hezbollah. Elsevier.
Rosenthal, U. (1998) Inspirerende overdrijvingen: Bespreking van Samuel Huntington,
Botsende beschavingen. Liberaal Reveil . Vol 39: 2.
Selvik, K. and Stig Stenslie (2011) Stability and Change in the Modern Middle East. I.B. Tauris:
Londen
Sherwell, P. (2011, 11 mei) Osama bin Laden killed: Behind the scenes of the deadly raid. The
Guardian
53

Van Donselaar, J. (2013) Strategies: Political approach, education and Newsmedia. 18

september.
Vries, de E. (2011) The making of Ronnie Brunswijk in de Nederlandse media.
-

Beschikbaar via: http://rozenbergquarterly.com/the-making-of-ronniebrunswijk-in-nederlandse-media/

Bronnen zonder auteur

Amnesty International (1996) Crime without Punishment: Impunity in Latin America
Artikel NRC, Dino Bouterse ontkent betrokkenheid bij internationaal terrorisme, 09-11-2013
Artikel Telegraaf, Drugs en wapen in kantoor Dino Bouterse, 27-04-2014
Artikel Washington Post, Muslim missionaries questioned in terrorism probe, 03-09-2005
Braziliaanse overheid (2009) Police publicly admit Al-Qaeda's presence; gob denies terrorism
a threat. 1 oktober
-

Beschikbaar via: https://wikileaks.org/plusd/cables/09BRASILIA1206_a.html

Caribbean Financial Action Task Force (2009) Mutual Evaluation Report. Anti-Money
Laundering and Combating the Financing of Terrorism: Surinam.
Eye Spy Intelligence (2007) Argentina. Eye Spy Intelligence Magazine
-

Artikel beschikbaar via: http://www.eyespymag.com/ARGENTINA.pdf

Institute for counter terrorism (gj) A Counter-Terrorism Analysis of WikiLeaks* Brazil and
the Tri-Border Area
Nisman, A. and Marcelo Martinez Burgos (2006) AMIA case: The Summary.
NCTV (2014) Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 35. 24 februari
Nederlands Juristen Comit voor de Mensenrechten (1983) De gebeurtenissen in
Paramaribo, Suriname, 8-13 december 1982: de gewelddadige dood van 14 Surinamers en 1
Nederlander
Organisatie van Amerikaanse Staten (1983) Rapport over de mensenrechtensituatie in
Suriname.
Raad van Europa (2008) Kaderbesluit 2008/919/JBZ van de Raad van 28 november 2008 tot
wijziging van Kaderbesluit 2002/475/JBZ inzake terrorismebestrijding. 28 november
54

Tweede Kamer (2012) Kamerstuk 29653: Het Nederlands buitenlands beleid ten aanzien van
Latijns-Amerika en de Cariben. 1 februari

Website CNN, beschikbaar via:

-

http://edition.cnn.com/2010/POLITICS/07/20/war.costs/

Website Council on Hemispheric Events A, beschikbaar via:

-

http://www.coha.org/the-paraguayan-peoples-army-epp-%E2%80%93-a-newinsurgent-group-with-an-old-time-political-ideology/

Website Council on Hemispheric Events B, beschikbaar via:

-

http://www.coha.org/suriname-justice-under-fire/

Website Council on Foreign Relations, beschikbaar via:

-

http://www.cfr.org/lebanon/hezbollah-k-hizbollah-hizbullah/p9155

Website Embassy of the US: Paraguay, beschikbaar via:

-

http://paraguay.usembassy.gov/policy/country-reports-on-terrorism-paraguay.html

Website E-Prospectus Crisis and Security Management, beschikbaar via:

-

https://studiegids.leidenuniv.nl/en/studies/show/2492/crisis_and_security_manage
ment#tab1

Website Farsinet, beschikbaar via:

-

http://www.farsinet.com/pwo/diaspora.html

Website FBI, beschikbaar via:

-

http://www.fbi.gov/newyork/press-releases/2010/nyfo121510a.htm

Website Freedomhouse A, beschikbaar via:

-

http://freedomhouse.org/regions/middle-east-and-north-africa#.U2fRQoF_suc

Website Freedomhouse B, beschikbaar via:

55

http://freedomhouse.org/regions/sub-saharan-africa

Website Freedomhouse C, beschikbaar via:

-

http://freedomhouse.org/report/freedom-world/2011/suriname#.U2fWboF_suc

Website Freedomhouse D, beschikbaar via:

-

http://freedomhouse.org/report/freedom-world-2003/methodology#.U2k55IF_s3k

Website Freedomhouse E, beschikbaar via:

-

http://freedomhouse.org/report/freedom-world/2013/argentina#.U2ztDIGSyDR

Website Gatestone Institute, beschikbaar via:

-

http://www.gatestoneinstitute.org/2222/iranian-terrorist-attacks-argentina

Website Global Terrorism Database A, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?page=1&casualties_type=&casu
alties_max=&charttype=line&chart=overtime&expanded=no&ob=TotalNumberOfFat
alities&od=desc#results-table

Website Global Terrorism Database B, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?start_yearonly=&end_yearonly=
&start_year=&start_month=&start_day=&end_year=&end_month=&end_day=&cou
ntry=11&country=30&country=158&country=196&asmSelect1=&dtp2=all&success=y
es&casualties_type=b&casualties_max=

Website Global Terrorism Database C, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?expanded=no&casualties_type=
b&casualties_max=&start_yearonly=1975&end_yearonly=2012&dtp2=all&success=y
es&country=196&ob=GTDID&od=desc&page=1&count=100#results-table

56

Website Global Terrorism Database D, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?page=1&casualties_type=&casu
alties_max=&charttype=line&chart=overtime&expanded=no&ob=TotalNumberOfFat
alities&od=desc#results-table

Website Global Terrorism Database E, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?charttype=pie&chart=regions&c
asualties_type=b&casualties_max=&start_yearonly=1990&end_yearonly=2012&dtp2
=all

Website Global Terrorism Database F, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?page=1&casualties_type=b&cas
ualties_max=&start_yearonly=1970&end_yearonly=1973&dtp2=all&country=11&cou
nt=100&charttype=line&chart=overtime&expanded=no&ob=TotalNumberOfInjured
&od=desc#results-table

Website Global Terrorism Database G, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?page=1&casualties_type=&casu
alties_max=&country=30&charttype=line&chart=overtime&expanded=no&ob=Total
NumberOfFatalities&od=desc#results-table

Website Global Terrorism Database H, beschikbaar via:

-

http://www.start.umd.edu/gtd/search/Results.aspx?page=2&casualties_type=b&cas
ualties_max=&start_yearonly=2001&end_yearonly=2012&dtp2=all&country=21,55,6
9,216,142,185&expanded=no&charttype=line&chart=overtime&ob=TotalNumberOfF
atalities&od=desc#results-table

Website Homeland Security, beschikbaar via:

-

http://www.dhs.gov/what-critical-infrastructure

57

Website Organizacin Latinoamericana para la Defensa de la Democracia (LADDO),

beschikbaarvia:
-

http://laddo.org/bin/content.cgi?news=192

Website Ministerie van Financin, beschikbaar via:

-

http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/02/18/nederland-voldoet-aaninternationale-normen-tegen-witwassen-en-financieren-vanterrorisme%5B2%5D.html

Website NBCnews, beschikbaar via:

-

http://www.nbcnews.com/id/17874369/ns/world_news-americas/t/hezbollahbuilds-western-base/

Website NCTV, beschikbaar via:

-

http://www.nctv.nl/onderwerpen/tb/dtn/opbouw/

Website Nospang, beschikbaar via:

-

http://www.nospang.com/index.php?option=com_content&view=article&id=10438
%3Acbvs-blij-met-aanscherping-wet-bestrijdingterrorisme&catid=73%3Abinnenland&Itemid=58

Website Rijksoverheid, beschikbaar via:

-

http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2012/04/19/dreigingen-tegen-nationaleveiligheid-zijn-uiteenlopend.html

Website Starnews, beschikbaar via:

-

http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/9842

Website Stratfor, beschikbaar via:

-

http://www.stratfor.com/weekly/tablighi_jamaat_indirect_line_terrorism

58

Website US Department of State, beschikbaar via:

-

http://www.state.gov/j/ct/rls/crt/2012/209984.htm

Website US Embassy Paraguay, beschikbaar via:

-

http://paraguay.usembassy.gov/policy/country-reports-on-terrorism-paraguay.html

Website Suriname Webquest, beschikbaar via:

-

http://www.surinamewebquest.nl/binnenlandse_oorlog.html

Website Why Islam, beschikbaar via:

-

http://www.whyislam.org/muslim-world/muslims-in-latin-america-hallar/

59

10.

Appendix

Dreigingsniveaus NCTV

De NCTV spreekt van het dreigingsniveau Substantieel maar dat betekent niets zonder
uiteenzetting van het concept dreiging. De NCTV spreekt over vier dreigingsniveaus:
minimaal, beperkt, substantieel en kritiek (Website NCTV). De uiteenzetting van het
concept wordt door de NCTV gezien als richtlijn, maar niet uitputtend (Website NCTV). De
waarden die de NCTV toekent aan verschillende dreigingsniveaus wordt overgenomen in dit
onderzoek, omdat het een professionele, objectieve en neutrale graadmeter lijkt. De NCTV is
een professionele, betrouwbare en hoog gewaardeerde institutie in Nederland die
objectiviteit hoog in het vaandel heeft staan.

10

Figuur 2: Website NCTV

10

Om deze definitie toe te passen op dit onderzoek kan Nederland zoals is aangegeven door de NCTV,
vervangen worden door het desbetreffende land dat behandeld wordt.

60

Interview Melvin Linscheer, door Thina Lamsberg, 3 april 2014

Melvin Linscheer:
Thina Lamsberg:
Melvin Linscheer:
Thina Lamsberg:
Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:
Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:

Melvin Linscheer:

[...] Je moet kijken naar de basis van het bericht.

Ja.
En dat kan door te googelen naar een onderzoek dat in Argentini
gedaan is, enkele jaren terug.
Oke. Weet u door wie dat is uitgevoerd?
Ja in Argentini, er is een proces geweest, en bij dat proces heeft de
toenmalige procureur generaal of de officier van justitie in een
statement gezegd dat iemand dat zelfs zou proberen te ontwikkelen
en ook in meerdere Latijns Amerikaanse landen, met natuurlijk als
oogmerk om de landen die zij als vijand zien kunnen attaqueren.
Maar dat is een heel dossier, je kan het Googlen denk ik, ik zal kijken
of ik de namen ervan kan vinden, dan mail ik het naar je toe.
Graag, hartstikke fijn.
Om terug te komen op Suriname, in dat kader heeft men gezegd dat
men Suriname hiervan ook verdacht. Maar onderzoeken hebben
uitgewezen dat het nog nooit zo geweest is dat moslimextremisten
gebruik hebben gemaakt van Surinaams grondgebied. Dit gaat dan
om vergaderen, dan wel andere activiteiten ontplooien van van zulk
suggestief karakter of terroristisch karakter.
Oke. Ik dacht, als het dan niet extremisten zijn in Suriname zijn die
Surinaamse veiligheid in het geding brengen, wat zijn dan wel de drie
grootste dreigingen voor de Surinaamse veiligheid?
Oke. Laat me teruggaan. Natuurlijk is het zo dat in Suriname een
groot deel van de bevolking toch wel de islam belijden. En je hebt
natuurlijk over en weer uitwisselingen van workshops, trainingen,
mensen die komen etcetera etcetera. Dat maakt het bijvoorbeeld
voor landen die terroristische ontwikkelingen in de gaten houden
altijd interessant om te weten wie komen en wie gaan. Daarnaast zijn
we een land die zeker 2 of 3 keer per week vluchten heeft die naar de
verenigde staten gaan. Ook naar Europa natuurlijk, en ook schepen
die gaan. Nou, dat maakt dat je een hub functie zou kunnen
vervullen, voor mogelijke terroristische cellen. Die gebruik maken van
de havens die je hebt, en de mogelijkheid vanwege het feit dat je de
vluchten naar het land hebt. En scheepvaartverkeer hebt, dat men
gebruik maakt van jouw grondgebied, als hub. Dat is dan reden
genoeg voor elk land om geldt niet alleen voor Suriname, geldt ook
voor elk land in de wereld, maar zeker landen als Suriname die kleine
economien hebben en zwakke administraties, en dit geldt ook voor
de meeste Caribische landen, de kleine landen op het Amerikaanse
continent- dat men wel eens gebruik zou kunnen maken van het
vervoer. Dat is reden genoeg dat je als overheid in elk geval de

61

Thina Lamsberg:

Melvin Linscheer:
Thina Lamsberg:
Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:

Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:

noodzakelijke maatregelen treft om te voorkomen dat je land als hub

wordt gebruikt.
Oke. Maar Suriname heeft een eigen inlichtingendienst, ook voor
militare functies. Waarvan verzamelen zij voornamelijk inlichtingen?
Wat zijn de gevaren die zij zien?
Ik denk dat elk land een inlichtingendienst heeft.
Ja dat is waar.
Je hebt diverse diensten. Je hebt de politie inlichtingendienst die zich
concentreert op criminele activiteiten. Dan heb je de centrale
inlichtingendienst met zijn verschillende afdelingen. Die is meer
belast met het vergaren van informatie die te maken heeft met alles
dat in het belang van de nationale veiligheid is. De militaire
inlichtingendienst heeft natuurlijk je hebt een grijs vlak- dat je
diensten niet aan elkaars werk komen. Dat je kan alleen in het
voordeel werken van de keten van de nationale veiligheid, als er
goede afstemming is, wat er ook is in Suriname. Dat de diensten de
competenties van elkaar begrijpen en dat er overleg is over het
werkgebied etcetera etcetra. Waardoor er ook geen verspilling van
human resources is en kapitaal etcetera etcetera. En dat je ook geen
situatie krijgt zoals met 9/11 in de VS, waarbij de verschillende
diensten allemaal delen informatie hadden over wat er zou
gebeuren. Maar omdat niemand de big picture had, kon 9/11
gebeuren. Als je achteraf Heb je het rapport gelezen?
Ik heb wel delen van het rapport gelezen ja. Dat eigenlijk iedereen
een stukje van de puzzel had, maar dat niemand het ooit bij elkaar
heeft gebracht.
Juist. En natuurlijk is het in ons geval makkelijker, we zijn een klein
land, er zijn 500.000 inwoners. Dus is het makkelijk om afstemming
te plegen in plaats van in een land met zo veel diensten en zo veel
mensen. Dus die inlichtingendiensten hebben [niet verstaan] in hun
taak. Daarna heb je verscheidene andere diensten zoals bij ons maar
ook in andere landen- die een bijdrage leveren aan de keten van
nationale veiligheid. Dat is: de douane, die houdt je personen- en
goederenverkeer in de gaten. Dan heb je de immigratiedienst, we
hebben onze immigration geautomatiseerd net als andere landen.
We weten wat er binnenkomt en weer weggaat, hebben mensen een
strafbaar feit begaan ergens? Houdt de persoon zich aan de [niet
verstaan] van het land? Gaat hij naar een hotelletje? We hebben
genoeg mechanismen in place om een goed overzicht te hebben en
mogelijke zaken die niet stroken met de wet en natuurlijk met
nationale roots-.
De Surinaamse inlichtingendienst houdt natuurlijk ook de rest van
Zuid-Amerika bij. Maar dat heeft dus nog niet geleid tot acties om
Islamitisch terrorisme in Zuid-Amerika en Suriname in te dammen.
Want de inlichtingendienst weet er wel van van Islamitisch
62

Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:
Melvin Linscheer:
Thina Lamsberg:
Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:

Melvin Linscheer:
Thina Lamsberg:

Melvin Linscheer:

terrorisme en radicalisme- in Zuid-Amerika. Wat doet de Surinaamse

inlichtingendienst om zichzelf te beschermen?
De Surinaamse inlichtingendienst doet niets. Ze moeten informatie
vergaren. Maar de keten van nationale veiligheid treft maatregelen.
Laat me het weer goed zeggen: wij hebben geen enkel bewijs dat we
Islamitisch terrorisme op Surinam soil hebben. Er zijn geen ketens
het kan zo zijn dat ze ooit door Suriname zijn gereisd, maar op
ogenblik is er zeker in Suriname geen aanwijzingen dat Islamitisch
terrorisme voet aan de grond heeft in Suriname. En dat geldt denk ik
ook voor de meeste van de landen in Latijns Amerika.
En radicalen in Suriname? Er is een grote moslimbevolking in
Suriname. Zijn daar ook geen radicalen geconstateerd?
Nee, in tegendeel. Radicalisme zou in Suriname nooit voet aan de
grond krijgen.
Dat dacht ik ook al.
Kijk maar naar de Religieuze feestdagen in Suriname. Als het een
Hindoe-activiteit is, dan zie je heel Suriname. Als het van de
Mohammedanen is, zie je heel Suriname. Als het iets van de
Boedhhisten zou zijn, van de Joden, iedereen doet mee in Suriname.
Iedereen doet mee met Pagua. Als het iets van de aard van onze
gemeenschap is en met elkaar omgaan. Ik denk dat als er een
radicale priester zou komen naar Suriname, dat hij zelf uitgewezen
zou worden. Je weet dat er in Suriname een Synagoge naast een
Moskee staat. We hebben in de jaren 80 de binnenlandse oorlog
gehad en nu zijn we twintig jaar verder. Opponenten die toen met
tegen elkaar hebben gestreden zitten nu samen in de regering. Dus
nee, Suriname, radicalisme, nee. Maar dat neemt niet weg, dat er te
allen tijde als overheid de belangrijke zaken in de gaten houden.
Tegelijkertijd moeten we niet het volk politiseren, maar wel vormen
van nationale eenheid.
Maar wat u zegt het is vredig in Suriname en de enige relatie tussen
Suriname en terrorisme zou de hub functie zijn- waarom is dan de
counter terrorisme unit opgericht?
Juist daarom.
Het lijkt nogal veel om zon hele organisatie op te richten voor
relatief weinig dreiging. In Nederland heb je bijvoorbeeld de NCTV,
die houdt bijvoorbeeld alle dreigingen bij. Maar echt een counter
terrorisme unit, dat iets ook echt gecounterd moet worden, dat is wel
apart.
Dat is niet apart. Elk land behoort zon unit te hebben. Er zijn twee
dingen: we hebben niet alleen een counter terrorisme unit, op mijn
bureau heb ik bijvoorbeeld een nationale cordinatie terrorisme
preventie en beveiliging. Dat betekent dat cordinatiebeleid er is.
Alles dat betrekking heeft op het beveiligen van critica linfrastructure
en nutsvoorzieningen, elektriciteit, telefoon, luchtverkeersleiding
63

etcetera etcetera, dat ze dat in de gaten houden. Door sessies,

trainingen en audits bereiden ons voor voor een terrorismedreiging.
Alhoewel we er vanuit gaan dat het niet zal komen, het kan altijd.
Bovendien, er is niet alleen terrorisme van Mohammedanen en
islamieten. Je kijkt naar terrorisme op je eigen politieke manier.
Terwijl een groot deel van het Westen laten we het zo noemenislamieten terroristen noemen, zeggen zij dat het Westen de
terroristen zijn. Want wie hebben de mensen in Afghanistan en Irak
gebombardeerd? Dus het is maar: aan welke kant van de tafel sta je?
Nou, wat ik daarmee eigenlijk wil zeggen is dat onze focus, -als we
het hebben over onze terrorisme unit- dat de focus niet ligt op
radicalen en islamieten. Nee, wij hebben tijdens de binnenlandse
incidenten, de binnenlandse oorlog als jong land toen, zijn we hard
geconfronteerd met terrorisme. We hebben vliegtuigkapingen gehad
in het binnenland, we hebben bezetten van kunstwerken gehad. We
hebben dreigingen gehad het water van de Stuwdam te verspillen.
Dat zijn duidelijke zoals door de internationale gemeenschap
aangegeven- acts of terrorism. Het vernietigen van infrastructuur, het
vernietigen van bruggen. Dat zijn dingen die zijn gebeurd in
Suriname. En wij moeten zorgen dat wij de verantwoordelijkheid
hebben om de basisvoorwaarden te garanderen, en als het staat te
gebeuren dat wij een specialistisch team hebben. Dat is de counter
terrorisme unit. Het is een tactische unit, een tactisch instrument dat
je direct wilt inzetten als er bijvoorbeeld een vliegtuig gekaapt wordt,
of als er een bus met passagiers gegijzeld wordt. En dat heeft dan
niets te maken met moslimterrorisme, maar het kan ook gewoon een
gek zijn die op een dag opstaat tegen de staat en zegt dat hij een bus
met dertig personen gijzelt. Dan is noch de politie, noch het leger
daarop getraind om adequaat op te treden. De politie moet orde
handhaven, dus die heeft een andere verantwoordelijkheid. Een
specialistisch team is dan nodig om te praten met iemand die een bus
heeft gegijzeld of een vliegtuig of boot heeft gekaapt. Er zijn ook
boten gekaapt. Nou dan heb je een team nodig die kan ingrijpen, die
is getraind en equipped is om in te grijpen. En dat is de counter
terrorisme unit die wij hebben: getraind en bereid om in te grijpen en
keuzes te maken die de politie niet durft te maken. Het is een relatief
kleine unit in Suriname in andere landen zijn ze veel groter-, maar
wel getraind om 24 hours standby te staan en in te grijpen bij
calamiteiten. Als een minister van deze regering wordt gegijzeld, of
wat dan ook, kun je niet wachten op de politie of het leger om zich te
mobiliseren om het te ontzetten. Je wilt een unit die direct inzicht
kan hebben op de situatie van de minister. Iemand die is getraind
op basis van de situatie die er dan is- zal er een scenario worden
gemaakt. Dit soort units train je net zo lang, hun werk bestaat uit

64

Thina Lamsberg:
Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:

Melvin Linscheer:

Thina Lamsberg:

Melvin Linscheer:

niets anders dan trainen, trainen, trainen, oefening, opleiden, trainen,

trainen, in de hoop dat je ze nooit hoeft in te zetten.
Mag ik vragen uit hoeveel werknemers deze counter terrorisme unit
bestaat?
Ik denk dat ze daar zitten met 40 of 50 man. Dus geen 100, 300 of
800 man. Het is geen legertje, maar een tactical unit die wordt
opgeleid en getraind. Je moet ze steeds meer opleiden, in de hoop ze
niet in te zetten. You should be prepared.
Ja tuurlijk, in Europa wordt zo veel geld uitgegeven tegen antiterrorisme. Terwijl: hoeveel aanslagen zijn er nou eigenlijk geweest,
en hoeveel mensen raken daar relatief bij gewond tegenover het geld
dat eraan wordt uitgegeven. Dat is hier niet anders.
Ja niemand wilt het risico nemen dat under your watch er geen
antwoord is. En weet je, veiligheid is niet in geld uit te drukken. Je
kan het nooit calculeren. Je weet nooit wanneer het gebeurt, en je
kan geen prijs geven aan een mensenleven. Want als je de
verantwoordelijkheid hebt bij dit soort jobs, moet je altijd zeggen
tegen je opdrachtgevers: hoeveel geld heb je, en wat ben je bereid te
doen? Als je niet kan met dat geld, dan kan ik minder doen voor je.
Zo werkt het.
In het kader van de onthullingen van Edward Snowden dat hij heeft
gelekt dat de Amerikaanse inlichtingendienst heel veel informatie
over ons verzamelt en opslaat- Suriname heeft natuurlijk een veel
kleinere inlichtingendienst, dus zij zullen dit ook doen op, maar
natuurlijk op veel kleinere schaal. Maken jullie een afweging tussen
de Surinaamse nationale veiligheid en privacy? Houden jullie
bijvoorbeeld internetverkeer bij? Of een selecte groep mensen?
Luisteren jullie af?
Nee, in Suriname zijn we niet geneigd om internetverkeer bij te
houden. Hoe groot zou de dreiging nou zijn in Suriname? In geval er
een case is en een organisatie of persoon in beeld zou zijn gebracht
waarvan men denkt dat hij een gevaar zou zijn voor de nationale
veiligheid, of een gevaar voor de veiligheid van de burgers van het
land, dan wordt er op basis daarvan via de procureur-generaal
gevraagd of de telefoon- en/of emailverkeer van die persoon te
volgen. We hebben niet eens de manpower en equiptment om zulke
mass te verzamelen over internetverkeer. Communicatie
onderscheppen is een, maar het is de kunst om dit allemaal te
analyseren. En dan heb je dienst nodig die dit kan [Opname plotseling
gestopt]

65