Vous êtes sur la page 1sur 5

04/01/2016

Ademocraciaatualfunciona?CartaCapital

Internacional
EUA

Ademocraciaatualfunciona?
Umaanliseestatsticacomprovaque,anteopoderdoslobbiesedas
elites,ademocracianopassadeumaficojurdica
porAntonioLuizM.C.Costapublicado04/01/201603h21
SpencerPlatt/GettyImages/AFP

Ainflunciadocidadomdiosobreasdecisesnula
Qualoverdadeiropodernaschamadas
democraciasmodernas?Riosdetintacorrem
sobreoassuntodesdeofimdosculoXVIII.Argumentosdesensocomum,polticose
filosficosforamintensamentedebatidos,masraramentesebuscoutestarashipteses
http://www.cartacapital.com.br/revista/879/democraciaatualfunciona4708.html

1/5

04/01/2016

Ademocraciaatualfunciona?CartaCapital

commtodosquantitativos.luzdacampanhaeleitoraldosprcandidatosdemocratase
republicanos,mereceatenooestudodoscientistaspolticosMartinGilens,dePrinceton
(NewJersey)eBenjaminPage,daNorthwestern(Illinois),intituladoTestingTheoriesof
AmericanPolitics:Elites,InterestGroups,andAverageCitizens(TestandoTeoriassobrea
PolticaEstadunidense:Elites,gruposdeinteresseecidadosmdios).
Analisouseodestinode1.779propostaspolticasdembitofederalde1981a2002sobre
asquaishouvepesquisasdeopiniodiscriminadasporestratosderendaesobreasquais
tambmseregistraramasposiesdelobbiesimportantes.Foramtestadasquatroteorias
predominantesentreostericosdacinciapoltica:Democraciaeleitoralmajoritria,
dominaoporeliteeconmica,pluralismomajoritrioepluralismoenviesado.
Democraciaeleitoralmajoritriaavisotradicional.FoiteorizadapelofrancsAlexisde
Tocquevillenaeradademocraciajacksoniana,operodode1828a1854,noqualo
sufrgiofoiestendidoaquasetodososhomenslivreseumpopulismoliberalpromoviao
homembrancocomumemcontrastecomaprecedentemeritocraciajeffersonianadospais
fundadorescapacitadosparadirigiraconstruoemodernizaodanao.Muitostericos
sriosaindaadefendem.Supesequeomecanismoderecompensaepunio
representadopelovotobastaparafazerospolticosatenderemsreaisnecessidadese
valoresdeseuseleitores.Aseufavorpodeseargumentarqueaspolticasfederaisdos
EUAsoconsistentescomasprefernciasdamaioriaemdoisterosdasvezesequeas
mudanasevariaesregionaisdepolticastmumacorrelaocomasvariaes
histricasegeogrficasdaopiniopblica.
DominaoporeliteeconmicaateoriaopostadequeosEUAsoumaoligarquiacivil
naqualasprincipaisdecisespolticassoditadaspeloconsensodeumaclasse
dominante,cujaexatadefinioedimensosodiscutveis,masestrelacionada
propriedadeougestoefetivaderecursosdecisivos,principalmenteeconmicos.AElitedo
Poder,livrode1956dosocilogoCharlesWrightMillssobreahegemoniadaselites
econmicas,militaresepolticasaexpressomaisconhecidadessepontodevista.
Pluralismomajoritrioumainterpretaomaismatizadaecomplexadademocracia,
formuladaemumensaiode1787porJamesMadison,presidentedosEUAde1809a1817.
Reconheceainevitabilidadeeimportnciadalutaentrefaces,cujoresultadonemsempre
coincidecomointeressedamaioriaoudohomemcomum,mascujaresultantetenderiaa
derrotarmedidastirnicaseforariapolticosaprestaratenoemtodososgrupos
capazesdesearticularparadefenderinteressesprejudicados.Senohogovernodo
http://www.cartacapital.com.br/revista/879/democraciaatualfunciona4708.html

2/5

04/01/2016

Ademocraciaatualfunciona?CartaCapital

povo,humapoliarquiaoupluralismocapazdepreveniropior.
OPluralismoenviesadoreconheceigualmenteaimportnciadalutaentrefaces,mas
apontaquenestatendemavenceraquelascommaiorpodereconmico,principalmenteos
lobbiesempresariaisedeclasse.Nestacategoriapodeserincludaamaioriadasanlises
marxistaseaquelasdepensadorescomoElmerEricSchattschneider(OPovo
Semissoberano,1960),TheodoreLowi(OFimdoLiberalismo,1969)edetericos
inspiradosnofilsofopolonsKarlPolanyi.Nestaperspectiva,apolticadeterminada
principalmentepeladisputadefacesorganizadasdaelite.Emcertoscasos,grupos
organizadospopularesexercemalgumainfluncia,masnosEUAoenfraquecimentodo
movimentosindicaldesdeosanos80ostornouaindamenosrelevantes.
Paratestarapertinnciadessashipteses,comparouseodesenlacedas1.779propostas
polticascomaposiodocidadomdio,representadopelasprefernciasdos
pesquisadosderendamediana,nomeioexatodaescala(51mildlares,em2012,anode
referncia),osdaelite,aproximadospelos10%demaiorrenda(146mildlaresoumais)
eodosgruposorganizados,identificadoscomoaquelesqueaparecemrepetidamentena
listaPower25darevistaFortuneourespondempelasdezmaioresdespesascom
lobbies.

http://www.cartacapital.com.br/revista/879/democraciaatualfunciona4708.html

3/5

04/01/2016

Ademocraciaatualfunciona?CartaCapital

OCongressoeogovernorespondemapenasseliteseaoslobbies.(SaulLoeb/AFP)
Aaproximaoparaaeliteimperfeita,porquearigorestaseriaumgrupomuitomenor,
indetectvelnaspesquisas,eparagruposorganizadostambm,porqueapenasuma
pequenafraodoslobbiesmaisvisveiscapturadapelaanlise.Emambososcasos,
issosignificaqueainflunciarealdessesdoisfatorespodesermaiordoqueasestatsticas
conseguemindicar.
Asdecisesefetivasdogovernofederaltmumacorrelaode64%comaspreferncias
docidadomdio,de81%comasdaeliteede59%comasdosgruposdeinteresse.
Mas,quandosetentaumacorrelaomltipla,oresultado3%paraocidadomdio,
76%paraaelitee56%paraosgruposdeinteresse.Quandoseseparamessesltimos
emgruposdemassaeempresariais,osprimeirostmcorrelaode24%eos
segundos,de43%.Issosignificaqueainflunciaindependentedocidadocomum
praticamentenula.Secontraouafavor,issonofazdiferena.Quandoassuas
prefernciasparecematendidas,porqueconcordamcomasdaeliteoudegrupos
organizados,principalmenteosempresariais.
Acorrelaoentreasprefernciasdocidadomedianoeaquelasdoconjuntodosgrupos
http://www.cartacapital.com.br/revista/879/democraciaatualfunciona4708.html

4/5

04/01/2016

Ademocraciaatualfunciona?CartaCapital

deinteressepraticamentenula.Entreesses,osnicoscujasposiescoincidemcomas
doeleitorcomumsoossindicatoseaAARP(associaodosaposentados).Outras
associaes,mesmoseapresentadascomodemassa,noarepresentam,massese
anulamumassoutras(prvidaeprescolha,emrelaoaoaborto)ousocontrrias
maioria,comoaassociaodosproprietriosdearmas.Nocasodasassociaes
empresariais,maisnumerosaseinfluentes,acorrelaocomavontadedocidadomdio
negativa(10%).
Ostestesrejeitam,portanto,tantoatesedademocraciamajoritria,poisocidado
medianonoteminflunciaindependente,quantoaqueladopluralismomajoritrio,poiso
conjuntodasorganizaesnorepresentaamaioria.Mantmseplausveisasoutrasduas
tesesouumacombinaodeambas,oquecaracterizaosEUAcomoumaoligarquiade
fato.
Porqueosinteressesdocidadomdioparecemseratendidosnamaioriadoscasos?
Entramemjogoastrsfacesdapoltica.Aprimeiraacapacidadedosatoresde
influenciarosresultadosdasdisputas.Asegundaadedeterminarapautadodebate.A
terceiraacapacidadedemoldarasprefernciasdopblico.notrioquelobbies
dedicamgrandepartedoseuesforoaesseltimoaspecto,masaestatsticanobasta
parademonstrarisso.
difcilreproduziressaanliseemoutrospases.NoBrasil,porexemplo,sorarasas
pesquisasdeopiniosriassobrequestesdepolticapblicaepoucososlobbies
explcitosevisveis.Masaprpriafaltadetransparnciasinaldequeademocraciano
estemmelhorforma.TambmnotrioqueasdecisesdaUnioEuropeiatmpoucaou
nenhumacorrelaocomasprefernciasdasmaiorias.Mesmoquandoasliberdadese
garantiasproporcionadasporregimesditosdemocrticosnosodesedesprezar,a
democraciapropriamenteditacontinuaaserumaficojurdica.Namelhordashipteses,
umameta.
*Publicadooriginalmentenaedio879deCartaCapital,comottulo"Quemmanda?"

http://www.cartacapital.com.br/revista/879/democraciaatualfunciona4708.html

5/5

Vous aimerez peut-être aussi