WEEK 2: MEDIUMSPECIFICITEIT

Wat is er specifiek aan verschillende media?

L. Manovich (2013) Software Takes Command. New York: Bloomsbury

(Chapter 1 Introduction)
L. Lessig (2006) Code 2.0. New York: Basic Books (Chapter 1 Code is
Law and Chapter 2 Four Puzzles from Cyberspace)
N. K. Hayles (2004) Print is flat code is deep. The importance of
media-specific analysis. Poetics Today 25(1), pp. 364-372.

Voorkennis
Toronto School
-

Harold A. Innis (1894-1952): Bestudeerde de rol van communicatie media

aan de vormgeving van de maatschappij.
Twee categorien:
Time-biased: Traditie, religie, stabiliteit, gemeenschap,

hirarchie, "selfcentered (bijv. kleitablet Egypte)

Space-biased: Heden en toekomst, secularisme, verandering,

materialisme, imperium, "expansionistisch (bijv. Papyrus

Romeinse rijk)
Marshall McLuhan (1911-1980): extension thesis = alle media zijn een
verlengstuk van de zintuigen/ het lichaam
Geen onderscheid tussen medium en technologie
Conclusie: media bepalen onze perceptie op de wereld
McLuhan werd vaak gezien als technologisch determinist, maar
was hij niet

Manovich New media as software

Manovich is een van de grondleggers van software studies
"Software has become our interface to the world, to others, to our memory and
our imagination a universal language through which the world speaks, and a
universal engine on which the world runs." (Manovich 2013, 2)
"What happens to the idea of a 'medium' after previously media-specific tools
have been simulated and extended in software? Is it still meaningful to talk
about different mediums at all? Or do we now find ourselves in a new brave
world of one single monomedium, or a metamedium?" (Manovich 2013, 4)
"Welcome to the world of permanent change the world that is now defined
not by heavy industrial machines that change infrequently, but by software that
is always in flux." (Manovich 2013, 1)

Software simuleert de tekst: Oude mediavormen worden gentegreerd en

nieuwe eigenschappen worden toegevoegd. computer is de nieuwe motor
van cultuur geworden
"I suggest that Kay and cultural software pioneers aimed to create a particular
kind of new media rather than merely simulating the appearances of old
ones. These new media use already existing representational formats as
their building blocks, while adding many previously nonexistent
properties. At the same time, as envisioned by Kay, these media are
expandable that is, users themselves should be able to easily add new
properties, as well as to invent new media. Accordingly, Kay calls computers the
first metamedium whose content is 'a wide range of already-existing and notyet-invented media.'" (Manovich 2013, 44)
"Once they were simulated in a computer, previously incompatible techniques
of different media begin to be combined in endless new ways, leading to new
media hybrids, or, to use a biological metaphor, new 'media species.'"
(Manovich 2013, 45)
Categorien van culturele software:
1. Creating cultural artifacts and interactive services which contain
representations, ideas, beliefs, and aesthetic values.
(editing music video, designing a website etc.)
2. Accessing, appending, sharing, and remixing such artifacts (or their
parts) online.
(watching YouTube video, adding comments to blog post etc.)
3. Creating and sharing information and knowledge online.
(editing Wikipedia article, including link in Tweet etc.)
4. Communicating with other people.
(email, wall posting, pokes etc.)
5. Engaging in interactive cultural experiences
(playing a computer game)
6. Participating in the online information ecology by expressing preferences
and adding metadata
(automatically generating data for Google when you use the service,
clicking on the like button etc.)
7. Developing software tools and services that support all these activities
(Writing a new plugin for Photoshop, programming a library etc.)
Grens tussen persoonlijke en publiek informatie is deels vervaagd doordat
iedereen alles plaatst op sharing sites/ social networks.

Lessig Code is law

CODE IS LAW: Wat er wel en niet mogelijk is ligt in de code/software, de
regering kan cyberspace niet reguleren a cyberspace of control
Internet als ruimte: beperkingen verdwijnen

Argument 1: "The Net enables lives that were previously impossible, or

inconvenient, or uncommon. At least some of those virtual lives will have effects
on non-virtual lives - both the lives of the people living in the virtual space, and
the lives of those around them." (Lessig 2006, 20)
Argument 2: book: There is regulation of behavior on the Internet and in
cyberspace, but that regulation is imposed primarily through code (Lessig 2004,
24)
Argument 3: Code can be changed. We can build, or architect, or code
cyberspace to protect values that we believe are fundamental. Or we can build,
or architect, or code cyberspace to allow those values to disappear." (Lessig
2006, 6)

Hayles Media-specific analysis

Media-specific analysis (MSA): a mode of critical attention which recognizes that
all texts are instantiated and that the nature of the medium in which they are
instantiated matters. (Teksten nemen fysieke vormen aan door het medium) Er
wordt gekeken naar:
-

Specificiteit van de vorm (wat voor vorm geeft het medium aan de
tekst?)
Citaties en imitaties van het ene medium in het andere

Materiality: the interplay between a texts physical characteristics and its

signifying (betekenis gevende) strategies, a move that entwines instantiation
and signification at the outset.
Hypertext (can be implemented in both print and digital media):
-

Multiple reading paths

Some kind of linking mechanism
Chunked text (text can be treated as discrete units and linked to one
another in various arrangements)

Reverse remediation (Bolter & Grusin): the simulation of medium-specific

effects in another medium (bijvoorbeeld paperclip(plaatjes) in tekstdocumenten
op de pc)
The metaphor of the Text is that of the network & the text must not be
understood as a computable (limited, finite, bound) object (Barthes, 1986)
hypertext!
Media constantly engage in a recursive dynamic of imitating each other,
incorporating aspects of competing media into themselves while simultaneously
flaunting the advantages that their own forms of mediation offer. (Bolter &
Grusin)

Gedrukte media werd beschouwd als not having a body, only a speaking mind,
een intellectuele constructie die niets verschuldigd was aan het medium waarin
het voor kwam. Een tekst die in een boek voorkomt zou dus identiek zijn aan
dezelfde tekst op een computerscherm. MAAR: computer is super succesvolle
simulatiemachine!

9 points electronic hypertext

1. Dynamic images: Beelden kunnen veranderen door er bijvoorbeeld met
de muis overheen te gaan (verschillende lagen). Het voornaamste
verschil met gedrukte media is de toegankelijkheid van de onderliggende
lagen, die bij code vaak niet te zien zijn door de meeste gebruikers.
Print is flat, code is deep
2. Analogue resemblance & digital coding: Zowel gedrukte media als
computer kunnen gebruik maken van analoge en digitale systemen,
maar bij gedrukte media werken beide op het platte oppervlakte van een
pagina terwijl het digitale bij een computer zich bevindt op een dieper
level.
3. Fragmentation & Recombination: Ook fragmentatie gebeurt bij een
computer een stuk extremer dan bij gedrukte media.
4. Depth & three dimensions: Scripton (the surface image) & texton (the
underlying code)
5. Bilingual: written in code as well as natural language: Het verschil tussen
de print writer en de electronic author komt neer op de vele opties die
een computer met zich meebrengt. Na het typen van een zin is de print
writer klaar, maar de electronic author gaat nog op zoek naar het
bijpassende lettertype, afbeeldingen etc.
6. Mutable & transformable: Effecten in het perspectief van een tekst (3d
etc.) Kan ook met gedrukte media, bijvoorbeeld d.m.v. paginas die
elkaar overlappen
7. Spaces to navigate: De gebruiker kan navigeren door de zichtbare
interface, en ook kan er worden genavigeerd door onderliggende codes.
8. Written and read in distributed cognitive environments: Er vindt een
cognitief proces plaats niet alleen tussen schrijver, lezer en designer,
maar ook tussen mensen en machines
9. Cyborg reading practices: Doordat er een cognitief proces plaatsvindt
tussen mens en machine, wordt de lezer gezien als een cyborg.

WEEK 3: NETWERK
Hoe wordt het concept netwerk in de theorievorming over
nieuwe media gebruikt?

M. Castells (2000) Materials for an exploratory theory of the network

society. British Journal of Sociology 51(1), pp.524.

A. R. Galloway, E. Thacker (2004) Protocol, Control and Networks.

Grey Room 17, pp.6-29.

U. Mejias (2010) The limits of networks as models for organizing the
social. New Media & Society, 12(4), pp.603617.

Voorkennis
Internet als netwerk
Distributed network: many-to-many, robuust (dataverkeer kan via een omweg
als servers uitvallen)
Andere netwerken zijn: centralized en decentralized network
Jaren 50: onstaan van het denken over internet
Eind 60: Eerste fysieke vormen werden mogelijk gemaakt
Baran: Packet switching technologie = Als pakketje niet aankomt, wordt het
opnieuw verstuurd via andere weg (in deeltjes)
1971: ARPAnet militairen + grote onderzoeksinstituten
1974: term internet wordt gebruikt
1989: Tim Berners-Lee: voorstel hypertextsysteem (World Wide Web)
Onder hyperlinks ligt een fysieke infrastructuur: servers en kabels etc.

Castells Netwerk als vorm van sociale organisatie

The network society: a specific form of social structure tentatively identified
by empirical, cross-cultural research as being characteristic of the
Information Age.
Social structures: organized around relationships of production/consumption,
power, and experience, whose spatio-temporal configurations constitute
cultures.
Production: the action of humankind on matter (nature), to appropriate it and transform it
for its benefit by obtaining a product, consuming (unevenly) part of it, and accumulating
the surplus for investment, according to socially decided goals.

Consumption: the appropriation of the product by humans for their individual benefit.
Power: the action of humans on other humans to impose their will on others, by the use,
potential or actual, of symbolic or physical violence. symbolic violence: the capacity of
a given symbolic code to delete a different code from the individual brain upon whom
power is exercised. ???
Experience: the action of humans themselves, determined by the interplay between their
biological and cultural identities, and in relationship to their social and natural beliefs.
Cultures: systems of values and beliefs informing codes of behaviour.

Technology: the use of scientific knowledge to specify ways of doing things

in a reproducible manner. technology should be integrated, on its own
ground, as a specific layer of the social structure, since it plays part in
power as well as production, and experience.
THE NETWORK SOCIETY: AN OVERVIEW
Industrile samenleving (ENERGIE) netwerksamenleving
(INFORMATIE/COMMUNICATIE)
Overgang ongeveer begin 70 (oliecrisis)
We have entered a new technological paradigm, centred around
microelectronics-based, information/communication technologies, and
genetic engineering.
The new economy is characterized by 3 fundamental features:
-

Informational
Global
Networked network enterprise

Most important transformation in employment patterns concerns the

development of flexible work, as the predominant form of working
arrangements. caused by globalization, the network enterprise, and
information/communication technologies.
2 types of labour:
-

Self-programmable: ability to retrain, adapt to new

tasks/processes/sources etc.
Generic: exchangeable, disposable, in same circuits with machines
and unskilled labour.

A culture of real virtuality: The virtuality of the flexible hypertext, in which

many people surf each day, is in fact a fundamental dimension of reality.
example: political competition increasingly revolves around the
personalization of politics. (the most effective political weapons are negative
messages)
Timeless time and the space of flows

The space of flows refers to the technological and organizational

possibility of organizing the simultaneity of social practices without
geographical contiguity (time-sharing across distances).
Space of place: dingen gebeuren op fysieke plek
Timeless time is defined by the use of new information/communication
technologies in a relentless effort to annihilate time.
-

Tijd werd georganiseerd rond bepaalde gebeurtenissen

Nu: georganiseerd rond mechanische klok
Notie van tijd als vanzelfsprekend wordt verbroken. (je kunt via
Skype bv. in dezelfde tijd zijn als iemand in de VS)
Voorbeeld: flexwerk!

Network state: the state in the information age is a network state, made out
of a complex web of power-sharing, and negotiated decision-making
between international, multinational, national, regional, local, and nongovernmental, political institutions.
Controle: gebruikers van het network moeten zich aanpassen aan de regels
van het netwerk
Macht: The fundamental dilemma in the network society is that political
institutions are not the site of power any longer. The real power is the power
of instrumental flows, and cultural codes, embedded in networks.
Informatie technologie maakt nieuwe sociale organisatievormen mogelijk
"For the first time, the introduction of new information / communication
technologies allows networks to keep their flexibility and adaptability [] at
the same time, these technologies allow for co-ordination and management
of complexity, in an interactive system which features feedback effects, and
communication patterns from anywhere to everywhere within the
networks." (Castells 2000, 15)
Kritiek
1. Technologisch determinisme?
He describes 2 common trends in this transformation:
-

Couldnt have taken place without new information/communication

technologies
- All processes are enacted by organizational forms that are built upon
information networks.
2. Essentialistische opvatting over netwerk als gedistribueerd netwerk
By definition, a network has no centre. (Castells 2000, 15)

Mejias The limits of networks as models for organizing the

social
Network science informs the design of for-profit networking services by
providing templates for organizing the social. As the case of social
networking websites illustrates, networks have gone from scientific frameworks
or even mere descriptive metaphors to actualized models that normalize
a particular kind of privatized sociality. (Mejias 2010, 603)

Mejias: Netwerkwetenschap domineert organisatie en ons denken over de

sociale structuur
The design of social network services has taken these scientifically-derived
descriptive observations of behavior in networks and, by programming them
in the code that regulates the interaction among nodes, has
transformed them into normative rules of behavior. (Mejias 2010, 611)
Nodocentrism & Paranodality
Nodocentrism: Iets van buiten naar binnen een netwerk halen Iets wat
geen node (knooppunt) is, wordt niet herkend als iets dat bestaat.
Everything is a potential node that can be added to the network. Disciplines
such as pervasive or ubiquitous computing are precisely devoted to figuring out
how to bring elements and events outside the network inside the network,
making them accessible. This is imperative because a network is quite
incapable of recognizing thing that are not nodes. If something is available
in the network, it is perceived as part of reality, but if it is not
available it might as well not exist. (Mejias 2010, 611)
Nodocentrism means that while networks are extremely efficient at
establishing links between nodes, they embody a bias against knowledge of
and engagement with anything that is not a node in the same
network. (Mejias 2010, 612)
Paranodality: Ervaringen, geleefde realiteit vult de ruimte tussen
knooppunten. kan niet begrepen worden binnen een netwerk.
This space gives nodes their history and identity: shifts in the paranodal
translate into changes in the location of nodes and the relationships between
them, and consequently into changes in the network itself. (Mejias 2010, 612)

Galloway & Thacker Het netwerk als infrastructuur: protocol

"Put simply, protocols are all the conventional rules and standards that govern
relationships within networks. (Galloway & Thacker 2004, 8)

To follow a protocol means that everything possible within that protocol is

already at ones fingertips. Not to follow means no possibility." (Galloway 2004,
53)
Protocol is not an excercise of power from above, despite the distributive
organization of the Domain Name System []. Protocol is also not an anarchic
liberation of data from below, despite the distributive organization of TCP/IP
[]. (Galloway & Thacker 2004, 20)
TCP/IP vs DNS
TCP/IP
-

transmission control protocol/ internet protocol

packet switching technology
gedistribueerd

DNS
-

Domain Name System

Hirarchisch
Gebaseerd op naam (bijv. www.uva.nl)

Protocollen maken mogelijk wat er wel en niet kan in het netwerk

Protocol control
Individuation: In terms of protocological control, the question of individuation is
a question of how discrete nodes (agencies) and their edges (actions) are
identified (21-22) hoe krijgt het netwerk vorm? (verhoudingen)
Multiplicity: What are the terms, the conditions, upon which a network may be
constituted by multiple agencies? Protocols serve to provide that condition of
possibility, and protocological control the means of facilitating that condition
(22).
Movement: Networks are only networks when they are 'live,' when they are
enacted, embodied, or rendered operational." (22)
4 basic layers for the Internet suite of protocols:
1. Application layer: responsible for preserving the content of data within
the network transaction.
2. Transport layer: responsible for making sure that the data traveling
across the network arrived at its destination correctly.
3. Internet layer: concerned with the actual movement of data from one
place to another.
4. Link layer: hardware-specific layer that must ultimately encapsulate any
data transfer.

Netwerk als analytisch concept

Netwerk als manier om naar de wereld te kijken

Latour (2005)
Network is a concept, not a thing out there. It is a tool to help describe
something, not what is being described. (131)
The consequence is that you can provide an actor-network account of topics
which have in no way the shape of a network a symphony, a piece of
legislation, a rock from the moon, an engraving. Conversely, you may well write
about technical networks television, e-mails, satellites, salesforce without at
any point providing an actor-network account. (131)

WEEK 4: GEDISTRIBUEERDE AGENCY

Hoe moet het handelingsvermogen van technologie
begrepen worden?

J. P. Barlow (1996) Declaration of the Independence of Cyberspace.

Online (https://projects.eff.org/~barlow/Declaration-Final.html)
B. Brown (2010) Materiality. In: W.J.T. Mitchell, M.B.N Hansen (eds.)

Critical Terms for Media Studies. Chicago: University of Chicago Press,

pp. 49-63.
J. Parikka (2011) Introduction: The Materiality of Media and Waste. In:

J. Parikka (ed.)
Medianatures. The Materiality of Information Technology and
Electronic Waste. Ann Arbor: Open Humanities Press.
Gillespie, T. (2014) The Relevance of Algorithms, in T. Gillespie, P.
Boczkowski and K. Foot (eds.), Media Technologies, 167-194.
Cambridge, MA: MIT Press.

Voorkennis
Actor Netwerk: verbinding aangaan met technologie heeft invloed op de
handeling. Computer krijgt handelingsvermogen door de verbinding die ermee
wordt aangegaan. Ditzelfde geldt voor de mens.
Agency: handelingsvermogen dat niet enkel verbonden is met mensen, maar
ook met technologie.
Gedistribueerde agency: verdeeld handelingsvermogen.
Internet is ondenkbaar zonder verbinding tussen de computer of de mens.
Latour: er is teveel nagedacht over doelen en handelingen vanuit de mens. In
elke verbinding vindt een vertaling plaats van wat die handeling oorspronkelijk
was. action is overtaken, handeling krijgt een andere betekenis. Er vindt een
transformatie van de doelen plaats. Meer nadenken over hoe verschillende
programmas bij elkaar komen.
Verandering handeling technologie betrokken bij handeling.
Materialiteit is belangrijk voor wat er gebeurt en hoe we ons ermee verbinden.

Barlow Internet als immaterile vrijplaats

A Declaration of the Independence of Cyberspace

Hij verbindt een politieke Utopia met de dematerialisatie hypothese. Dit wordt
vaak verbonden met de term cyberspace. Internet als nieuwe plaats waar wel
een gewenste gemeenschap kon ontstaan. Internet als vrijplaats. Verbindt zich
met Lessig: vrijheid op internet. Afkeer van de staat, ze bemoeien zich met de
zaken waar ze zich niet mee moeten bemoeien. Internet als huis van de geest.
Immaterieel, het is een wereld waar we geen inmenging van staten willen.
Gibson, 1984:
"Cyberspace. A consensual hallucination experienced daily by billions of
legitimate operators, in every nation, by children being taught mathematical
concepts... A graphic representation of data abstracted from the banks of every
computer in the human system. Unthinkable complexity. Lines of light ranged in
the nonspace of the mind, clusters and constellations of data. Like city lights,
receding." (67)

Brown Media en materialiteit

Dematerialization? Materialiteit verdwijnt in cyberspace, kranten boeken fotos
worden online. Van materie naar 1en en 0en. Abstraheren van materialisme.
Hoe informatie zijn lichaam verliest: Informatie wordt door de mens gezien als
een soort immaterile vloeistof die zich gemakkelijk over de hele wereld voort
beweegt. Er is ondersteuning nodig van communicatie technologien om de
informatie vorm te geven, en erbij te kunnen.
Materialiteit zichtbaar
-

Instantation, Kirchenbaum: Hoe wordt alles online zichtbaar en

merkbaar?
Affective body: manier waarop we verbinden met media, raakt ons
lichaam. Interactie met media. Het heeft effect op lichaam, houding
achter computer. Informatie wordt in het lichaam gereflecteerd.
Biologie en technologie: biological computing. DNA-moleculen om
computational problemen op te lossen.

Latour ANT
Waarom is het belangrijk om materialiteit bloot te leggen in relatie tot
handelingsvermogen? Door materialiteit kunnen we zien hoe
handelingsvermogen vorm krijgt in de verbinding tussen mens en
technologie.
Ons denken over verbindingen die we aangaan in de wereld kan beginnen bij de
vraag: wie en wat participeert in de actie?
Action is dislocated, wat gebeurt er met actie als het verbindingen aangaat?
(ontploffing spaceshuttle, welke instanties hebben hier aan meegewerkt, hele
netwerk komt in beeld.)
We leven in zon technologische wereld dat het bijna niet meer uitmaakt om
hiernaar te kijken.

Snelheidsdrempel: verbindingen die mens hierbij aangaat brengt een heel

netwerk met zich mee.
Opening black box: door verbinding komen netwerken en instituties die ermee
te maken hebben in beeld. Gebeurt vooral wanneer dingen niet goed gaan.
Wat gebeurt er met onze acties door veranderingen in technologie. herleefde
verbindingen

Parikka Electronic waste

Media are of nature, and return to nature Onze verbindingen met media
worden mogelijk gemaakt door de materialen uit de natuur.
Waste, energy, conflict. Wat voor wereld zit hier achter?
-

Derdewereldlanden kunnen de stroom van afgedankte apparaten vaak

niet goed aan
Er komen giftige stoffen vrij, bij het uit elkaar halen van apparaten
Korte levensduur van elektronische apparaten
Schaarste aan bepaalde grondstoffen van de aarde die worden gebruikt

Nadenken over politieke economie van gadgets. Computer eindigt als waste.
Digital avant-garde
E-waste: energie? Plan was een groenere wereld.
Zoekactie op internet wordt vergeleken met hoelang een lamp kan branden met
die energie hiervan.
Grote media instanties willen zich uiten als groene bedrijven.

Gillespie Algorithmen & gedistribueerde agency

Algoritme: gecodeerde procedure die doorlopen moet worden om een input om
te zetten naar een gewenste output, gebaseerd op specifieke berekeningen.
Knowledge logic: bepaalde logica om tot bepaalde kennis te komen
Gebaseerd op specifieke veronderstellingen over wat kennis is, en op welke
manier men de verschillende onderdelen kan identificeren.
6 dimensions of public relevance algorithms that have political valence:
1. Patterns of inclusion: wat gebeurt er als we bepalen wat we relevant
en niet relevant vinden door middel van algoritme. Waarom is het ene
wel zichtbaar en het andere niet. Hoe kunnen we iets in een algoritme
stoppen of weglaten?
2. Cycles of anticipation: Pogingen van providers om gebruikers goed te
leren kennen, en hun gedrag te voorspellen. Bepaalde gegevens

3.

4.

5.

6.

kunnen we verwerken, maar alles wat hier niet onder gerangschikt wordt
is moeilijk iets over te zeggen.
The evaluation of relevance: Criteria waar algoritmes gebruik van
maken om te bepalen wat relevant is, hoe deze criteria verborgen
worden voor ons, en hoe politieke keuzes m.b.t. geschikte en legitieme
kennis uitgevoerd worden.
The promise of algorithmic objectivity: De manier waarop het
technologische karakter van het algoritme wordt gebruikt als bewijs voor
onpartijdigheid. (vergelijking met journalist die ook objectief moet zijn)
Entanglement with practice: Manier waarop gebruikers zich
aanpassen aan een algoritme om deze te gebruiken om er zelf beter uit
te komen.
The production of calculated publics: Manier waarop algoritmes een
bepaald beeld vormen van een publiek, en hoe zon publiek alleen nog
maar bepaalde dingen voorgeschoteld krijgt (filter bubble).

WEEK 5: CULTURELE BESMETTING

Hoe zijn technologische infrastructuur en culturele
productie met elkaar verbonden?

R. Dawkins (2006) The Selfish Gene. Oxford: Oxford University Press

(Chapter 11 Memes: The New Replicators)

P. Marsden (2000) Forefathers of Memetics: Gabriel Tarde and the

Laws of Imitation. Journal of Memetics - Evolutionary Models of

Information Transmission 4
C. M. Kelty (2008) Two bits: the cultural significance of free software.

Durham, London: Duke University Press (Chapter 1 Geeks and

Recursive Publics)
Bayerl, P. S., & Stoynov, L. (2014). Revenge by photoshop: Memefying
police acts in the public dialogue about injustice. New Media &
Society, 1461444814554747.

Voorkennis
Meme: gebaseerd op imitatie en innovatie
Viral: verwijst naar manier van verspreiding

Van netwerk naar genetwerkte communicatie

Injectienaaldtheorie massa media Two-step flow of communication
(opinieleiders als tussenstop)
Vroeger: one/few-to-many communicatie
Nu: many-to-many communicatie (internet)

Kelty Recursive publics

Gedeelde belangstelling voor het maken en in stand houden van de
technologische infrastructuur waar publiek samenkomt. verschillend van
publieke sfeer: Er is een zekere verbeeldingskracht nodig die twee dingen
omvat, namelijk dezelfde manier van interactie als het normale publiek, maar
ook het kunnen maken van nieuwe software infrastructuren. (Kelty)
Publieken
-

Passieve publieken
Actieve publieken
Recursive / interactieve / genetwerkte publieken

Marsden Samenleving als imitatie

Tarde (1843-1904): Society = imitation
All resemblances of social origin in society are the direct or indirect fruit of the
various forms of imitation (Tarde)
Logical laws of imitation (Tarde)
1. The origination of an invention involves the recombination of
existing imitations, and this origination will be influenced by the social
context and abilities of those involved with the recombination.
2. The success of an imitation in spreading geometrically from its point of
origination will be a function of its fit, that is, compatibility, with the
environment of existing imitations.
3. The selection, that is, adoption of an imitation occurs either through
substitution involving a logical dual and struggle between two
alternatives, or through accumulation, a process entailing a
logical union of imitations.
Tarde's basic argument was that human history could be usefully interpreted
as a 'career' of imitations, trajectories of inherited inventions through
populations that differentially survive an ongoing culling process of
'counterimitation', that is, rejection. (Mardsen 2000)
"Basically, what Tarde proposed was a different way of looking at the social
world, not from the perspective of the individual or the group, but from the
point of view of the products, acts and ideas that were used to classify those
individuals or groups." (Mardsen 2000)

Dawkins Memes
Hij maakt een vergelijking met genetische evolutie (genes) er moet een
naam komen voor een nieuwe replicator die het idee draagt van culturele
transmissie: MEME
Net zoals genes, moeten memes ook rivals hebben:
Other commodities for which memes compete are radio and television
time, billboard space, newspaper columninches, and library shelfspace."
(Dawkins 1976, 197)

Bayerl & Stoynov

This biological analogy does not imply, however, that people are only passive
carriers of ideas. People actively use the information they receive and interpret
it in different ways depending on their background knowledge or context. Also,
individuals and groups actively intervene in the formulation and

propagation of a cultural trait and leave their own mark by modifying

it.
Verklaring success meme
While one of the first instances of the emergent meme used the full scene
simply adding a text, in later versions only Officer Pike together with his
pepper-spray can was used. This second format became the standard
version of the meme. [] In isolating the act of spraying, the object of the
spraying becomes undetermined, that is, the recipient of the act becomes
an open slot, which can be filled flexibly. [] This flexibility may also explain
why the more selective version was more productive than the version
using the full scene. (Bayerl & Stoynov 2014, 8-9)
Memes hebben politieke betekenis
The story of the pepper-spray cop is a striking example of how people can be
empowered by digital memes to criticize an organization over which they have
very little control. Although one may argue that spreading images of the
pepper-spray cop was just another form of slacktivism, these acts had very
real impacts for the individuals and organizations involved. Digital memes can
thus provide citizens with a way to rebalance power with seemingly
untouchable organizations. (Bayerl & Stoynov 2014, 8-9)

WEEK 6: INFORMATIE-ECONOMIE
Welke rol speelt user-generated content en onbetaalde
arbeid in de informatie-economie?

H. Jenkins (2002) Interactive Audiences? The 'Collective Intelligence'

of Media Fans. In: Dan Harries (ed.) The New Media Book. London:
British Film Institute.
J. van Dijck (2009) Users Like You? Theorizing Agency in User-

Generated Content. Media, Culture & Society 31(1).

T. Terranova (2004) Network Culture: Politics for the Information Age.
London: Pluto Press. (Chapter 3 Free Labor)

Voorkennis
Participatory culture, user-generated content, labor, information economy
Uitgangspunt: de (gedeelde) observatie dat de grenzen tussen gebruikers
(users) en producenten, consumptie en productie in toenemende mate
vervagen.
1 reden: de kosten voor digitale reproductie, distributie en consumptie zijn erg
laag.

Jenkins Participatory culture

Drie trends:
1. nieuwe tools,
2. DIY-subculturen,
3. companies engaging in more active modes of spectatorship bedrijven
staan een actievere houding van de gebruikers toe, ze maken de weg vrij
voor een dialoog.
Participatory culture: een combinatie van Lvy's concept van "collective
intelligence" en Jenkins' werk over fan cultures.
Lvy, beschouwt het Internet als een nieuwe knowledge space dat onze
taalkundige en culturele vaardigheden vergroot (dialoog, opslag,
interactie, etc.) en daarmee onze collectieve intelligentie
Collectieve intelligentie: iedereen weet een beetje en samen weten we
meer (let op verschil met shared knowledge); nobody knows everything,
everybody knows something.
Casestudy: Fifty Shades of Grey en Fanfiction: Fans geven zelf een betekenis aan
dat wat ze gelezen hebben. Speculaties van fans worden bijv. gebruikt door
producenten voor het vervolg van bijv. de serie in kwestie. leidt tot een

commodity culture, waarbij het publiek op verschillende manieren wordt

gentegreerd.

Van Dijck User Generated Content & User Agency

Uitgangspunt: grotere interdisciplinaire debatten over het onderscheid tussen
consumenten/ producenten
Hoe moeten we user agency begrijpen? Een kritiek op drie verschillende
niveaus
Drie perspectieven op (discoursen over) user agency:
1. Culturele theorie (reageert o.a. op Jenkins)
2. Economie
3. Critical labour (Neomarxistisch, zoals Terranova)
Culturele theorie
Argument 1: De mate van activiteit in participatory culture is relatief (denk
bijvoorbeeld aan McLuhan), en user production is verre van universeel (zie
onderstaande ladder)

Argument 2: Op deze platformen manifesteren eerder "brand/taste

communities" dan communities in de zin van actief burgerschap en
gemeenschappelijke waarden/zin.

 Communities, in relation to media, thus refers to a large range of user groups,

some of which resemble grassroots movements, but the overwhelming majority
coincide with consumer groups or entertainment platforms. (p 45)
Argument 3: agency technology versus user agency User agency: jij als mens
bepaalt wat je doet, bij youtube heeft de technologie gedeeltelijk de agency in
handen, denk aan het aanbevelen van kanalen aan de hand van algoritmes
door verzamelde data van de user.
Economie
Its crucial to understand the new role of users as both content providers
and data providers. Besides uploading content, users also willingly and
unknowingly provide important information about their profile and behaviour to
site owners and metadata aggregators (p 47)
Argument: We dienen vragen te stellen over advertenties, in het bijzonder
targeted advertising (van Dijck 2009, 47)
"The metadata Google harvests from UGC traffic and click-streams is
much more valuable to advertisers than the content users provide to
these sites. Metadata are not merely a by-product of user-generated content:
they are a prime resource for profiling real people with real interests." (van Dijck
2009, 49)
En in relatie tot user agency: Users creren steeds vaker content, maar Users
have no power over data distribution (47)
Arbeidsrelaties: amateurs vs professionals
"Labour relations thus shift from a user-controlled platform, run largely by
communities of users mediated by social and technological protocols, to a
company-steered brokerage system, where platform owners play the role of
mediator between aspiring professionals and potential audiences." (p. 52)

Terranova Labour
The Internet does not automatically turn every user into an active producer,
and every worker into a creative subject. The process whereby production and
consumption are reconfigured within the category of free labor signals the
unfolding of a different (rather than completely new) logic of value, whose
operations need careful analysis. (Terranova 35)
Marxistische analyse waarbij de digitale economie in het laatkapitalisme
geplaatst wordt machtsrelaties tussen kapitaal (producenten) en proletariaat
(users).
Uitgangspunt: vrijwilligerswerk op fora, website en software ontwikkeling,
participatie op sociale media, enz.

Terranova bevraagt Barbrooks concept van de gift economy:

Yet at the cutting-edge of the emerging information society, moneycommodity relations play a secondary role to those created by a really
existing form of anarcho-communism. For most of its users, the net is
somewhere to work, play, love, learn and discuss with other people. . . .
Unrestricted by physical distance, they collaborate with each other without the
direct mediation of money and politics. () In the absence of states or markets
to mediate social bonds, network communities are instead formed
through the mutual obligations created by gifts of time and ideas.
(Barbrook in Terranova 36)

Immaterial labour (Lazzarato), 2 aspecten van arbeid:

- informational content/data en computer/ communicatievaardigheden
- activities that are normally not counted as work (bijv. rating, tweeting, liking)
Immaterile arbeid wordt constant geleverd door vrijwel iedereen, als
collectief, in de postindustrile maatschappij (En is dus niet gebonden aan een
klasse! De wie-vraag is niet van belang.)

"Capital's problem is how to extract as much value as possible out of this

abundant, and yet slightly untractable terrain." (Terranova 2004, 46)
De digitale economie is daarom in essentie gebaseerd op het harvesten van
free immaterial labor dat zich online manifesteert.
"Of the incredible amount of labour which sustains the Internet as a whole (from
mailing list traffic to web sites to infrastructural questions), we can guess that a
substantial amount of it is still 'free labour'." (Terranova 2004, 48)
Terranova beschouwt "the 'digital economy' as a specific mechanism of internal
'capture' of larger pools of social and cultural knowledge." (Terranova 2004, 38)
Denk eens terug aan Jenkins over fans die zo enthousiast zijn dat ze zelf
(gratis) content creren die vervolgens soms zelfs gebruikt wordt in een
productie..
"Free labour, however, is not necessarily exploited labour." (Terranova
2004, 91)

WEEK 7: SURVEILL ANCE

Welke rol speelt data in surveillance?

P. Agre (1994) Surveillance and Capture: Two Models of Privacy. The

Information Society 10(2), pp.101-127.

D. Trottier, D. Lyons (2012) Key Features of Social Media Surveillance.

In: C. Fuchs, K. Boersma, A. Albrechtslund and M. Sandoval (eds.)

Internet and Surveillance. The Challenges of Web 2.0 and Social
Media. New York, London: Routledge
J. Turow (2012). The Daily You: How the new advertising industry is
defining your identity and your worth. Yale University Press.
(Introduction & Ch. 3 A new advertising food chain)

Turow Advertentie-industrie en privacy

Zijn boek The Daily You is gebaseerd op The Daily Me (Negroponte, 1995):
consument zou meer macht krijgen over wat hij/zij ziet in de media Turow
gaat er tegenin
Turow: media-industrie krijgt steeds meer macht over consumenten.
Digital profiling en personalisatie: search terms, cookies, Facebook tracking,
klik-gedrag etc.

Foucault (1926-1984) theoretische achtergrond

Een belangrijk thema van hem was het samenbrengen van kennis en macht
Discipline and Punish (1975)
1800 ontstaat een nieuwe samenleving nieuwe manier van mensen
straffen, ontstaan van o.a. gevangenissen
-

Observatie en controle: zorgen dat ze weer de samenleving in kunnen

(hervormen)
Opkomst disciplinaire maatschappij
Panopticon (Jeremy Bentham, 1791): ronde gevangenis met toezicht in
het midden regime of visibility

Trottier & Lyon Social media en surveillance

Hedendaagse perspectieven spreken elkaar dikwijls tegen:
"On the one hand are the analyses of those like Albrechtslund, who rightly
highlight the interactive, participatory, mutual, voluntary, and
empowering aspects of social media, while acknowledging that negative

surveillance also occurs. On the other hand are those like Andrejevic, who see
social media in a 'digital enclosure' or, more strongly, Christian Fuchs, who
insists that social media users are an 'audience commodity' sold to
advertisers." (Trottier & Lyon 2012)
Trottier en Lyon (2012) beschrijven een complexe, "liquid" situatie, waar nieuwe
communicatiemogelijkheden nieuwe manifestaties van surveillance produceren
die verschillende actoren impliceren. (Vrienden, collegas, toekomstige
werkgevers, platformbazen, marketeers, et cetera.)
5 kenmerkende surveillance features op sociale media:
1. Constructie van identiteit is collaborative (anderen voegen data over
ons toe)
2. Lateral ties (horizontale verbanden tussen actoren) produceren unieke
surveillance mogelijkheden ("context collapse")
3. Social ties zijn content die zichtbaar, meetbaar en doorzoekbaar zijn.
(wie je kent is wie je bent")
4. Het interface en zijn inhoud zijn altijd veranderlijk (het is moeilijk om
dataprivacy te managen)
5. Social media content is makkelijk te recontextualiseren (data leaks en
wordt voor onvoorziene doeleinden gebruikt)

Agre Surveillance & Capture

"As human activities become intertwined with the mechanisms of computerized
tracking, the notion of human interactions with a "computer"-understood as a
discrete, physically localized entity-begins to lose its force; in its place we
encounter activity-systems that are thoroughly integrated with distributed
computational processes." (Agre 1994, 743)

2 metaforen-sets (modellen): analytische perspectieven! 1 sluit het ander niet

uit!

Niet ontwrichtend = er wordt niet ingegrepen, alleen toegekeken

Capture 2 betekenissen:
-

data (software "captures" data van input);

activiteiten (a computer model "captures" an activity like painting a
face);
nieuwe "grammars of action" worden opgelegd.
DUS: Capture = de manier waarop activiteiten gestructureerd
worden door grammars of action.

Facebook als voorbeeld: liken, commenten, unfrienden, poken etc. (activiteiten

voor de gebruiker die de makers van Facebook zo hebben bedacht)
"What matters in each case is not the sequences of 'inputs' to or 'outputs' from
a given machine, but rather the ways in which human activities have been
structured. The capture model describes the situation that results when
grammars of action are imposed upon human activities, and when the
newly reorganized activities are represented by computers in real
time." (Agre 1994)
Vijf stadia om activiteiten te structureren door handelingsgrammatica
(grammars of action):
1. Analyse (model the existing entities, relationships, tasks, requirements,
etc.)
2. Articulatie (develop a formalized grammar of action)
3. Opleggen (introduce the often new grammar into a setting)
4. Instrumentalisering (support it with tools and social organization.
interface!)
5. Elaboration (activity now produces data that can be analyzed)
= Grammatization cyclus!

De handelingsgrammatica bepaalt welke data gecaptured kan worden.

Zonder grammatization heeft data geen betekenis.
"Simply put, a system can only track what it can capture, and it can only
capture information that can be expressed within a grammar of action that has
been imposed upon the activity." (Agre 1990, 750)
Grammars moeten breder of meer expliciet worden voor meer precieze data.

In het kort
Surveillance als concept: theoretiseren van machtsrelaties in nieuwe media
contexten.
Lyon en Trottier vestigen aandacht op objecten en activtieiten/ praktijken. Liquid
surveillance zowel "panoptische" en "participatory" elementen.
Agre toont dat de invloed van software op onze levens veel dieper gaat dan
surveillance; software structureert activiteiten/praktijken door specifieke
functionaliteiten te implementeren op specifieke manieren