Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
HistriadaMesopotmia
Origem:Wikipdia,aenciclopdialivre.
AHistriadaMesopotmiaumadisciplinaquelidacomopassado
clssicodoterritriodaAntigaMesopotmia(Mesopotmia,dogrego
antigo,"entrerios")[1],correspondente,nasuamaiorparte,aoterritrioda
atualRepblicadoIraque.AMesopotmianodefinidaporfronteiras
naturaismarcantes,estendendosealesteparaoIr,aonorteparaaAnatlia
eaoesteparaaSria.AHistriadaMesopotmiacorrespondetambmaum
perodohistricodaantiguidadeorientalqueseiniciacomosprimeiros
povoamentosdaMesopotmiaemlugarescomoTellHassuna,SamarraeTell
Halaf.ArelaodaMesopotmiacomoAntigoTestamentotornouesse
campodeestudoparticularmenteatraenteaosocidentaisapartirdo
sculoXVIII.[2]Aassiriologia,disciplinaquelidacomaHistriaAntigada
Mesopotmia,foiinstitudanosculoXIXseudesenvolvimentofoi
influenciadoporumfenmenoqueoscrticospsmodernos,comoEdward
Said,chamaramdeOrientalismo,[3][4][5]definidocomoarepresentaodo
Orientenaacademia,naliteraturaenaarteocidentalpormeiodeesteritipos
determinadosporumaposturaneocolonialista,etnocntricaeracista.
ndice
1 Origens(70005500a.C.)
2 PerododeUbaid(55004000a.C.)
2.1 Eridu
3 PerododeUruk(40002900a.C.)
3.1 TemploBranco
3.2 Escrita(35001500a.C.)
3.3 SumrioseSemitas
3.4 Urbanizao
3.4.1 Consideraesacercadaurbanizao
4 PerodoDinsticoAntigo(29002350a.C.)
4.1 Poltica
4.2 ListarealSumria
4.3 SupremaciadeKish
4.4 SupremaciadeUruk
4.5 SupremaciadeUr
4.6 SupremaciadeLagash
4.7 SupremaciadeUmma(23602350a.C.)
4.8 CulturanoPerodoDinsticoAntigo
4.8.1 Odesvendamentodocuneiforme
4.8.2 Religio
4.8.2.1 Casamentosagradoeprostituiosagrada
4.9 OTemplo,oszigurates
4.10 AsescavaesnacidadedeUr
4.10.1 CemitriodeUr
4.10.1.1 OEnigmadoCemitriodeur
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
Antiga
Mesopotmia
EufratesTigre
Histria
Povos
SumriosAcadianos
GtiosAmoritas
ElamitasArameus
CassitasHurritas
Hititas
MedosPersas
Naes
SumriaImprioAcdio
ElamAssria
MitaniImprioHitita
ImprioPaleobabilnico
ImprioNeobabilnico
ImprioMedoImprio
Aquemnida
Cidades
EriduKishUruk
UrLagash
NipurNgirsu
AcdiaMari
IsinLarsa
BabilniaAssur
NimrudNnive
DurSharrukin
Mitologia
Mitologiasumria
EnumaElish
EpopeiadeGilgamesh
EpopeiadeAtrahasis
AnAdadIshtar
EnkiAntuEnlil
DamgalnunaNanna
NinhursagNingal
NinlilShamash
Dumuzi/Tamuz
Tiamat
Lnguas
SumrioElamita
AcdioAramaico
AmoritaElamita
CassitaHurritaHitita
1/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
4.11 Literatura
4.11.1 Odilvio
4.11.1.1 Oorientalismoeodilvio
4.11.2 EpopeiadeGilgamesh
4.12 OmundodosMortos
4.13 Metalurgia
4.14 Edubba
4.15 MatemticaeCalendrio
4.16 ARoda
5 ImprioAcdio(23502160a.C.)
5.1 Sargo,oGrande
5.2 NaramSin
6 PerododosGutis(21502100a.C.)
6.1 GudeadeLagash
7 TerceiraDinastiadeUr(21102000a.C.)
7.1 UrNammu
7.1.1 CdigodeUrNammu
8 QuedadeUr(20001800a.C.)
9 ImprioPaleobabilnico(18001590a.C.)
9.1 Hamurabi(17921750a.C.)
9.1.1 OcdigodeHamurabi
9.2 Divisodasociedade
9.3 ReligioAmorita
9.3.1 OEnumaElish
9.3.1.1 OEnumaElisheseusignificadopoltico
9.3.1.2 OEnumaElisheseusignificadoreligioso
9.3.1.3 OEnumaElisheoGnesis
9.3.1.4 OEnumaElisheacidadedeBabilnia
10 Perododedesagregao(15901000a.C.)
10.1 Babilniacassita(15901160a.C.)
10.2 MigraodosIndoeuropeus(2000a.C.)
10.2.1 Hititas(20001180a.C.)
10.2.2 ReinosHurritas(15501350a.C.)
10.2.3 Ugarit(14501200a.C.)
10.2.4 Filisteus(1190700a.C.)
10.3 PerodoAntigodaAssria(23002000a.C.)
10.4 EmergnciadaAssria(20001000a.C.)
11 ImprioNeoassrio(1000605a.C.)
11.1 SalmanaserIII(858824a.C.)
11.2 TiglatePileserIII(745727a.C.)
11.3 SalmanaserV(726722a.C.)eSargoII(721705a.C.)
11.4 Senaqueribe(704681a.C.)
11.4.1 GuerracomJud
11.5 Assarado(680669a.C.),Assurbanpal(668627a.C.)e
decadnciaassria(627605a.C.)
12 Culturaesociedadenoperodoneoassrio
12.1 Monarquia
12.2 Religio
12.2.1 Akitu,Zagmuk
12.3 BibliotecadeAssurbanpal
13 ImprioNeobabilnico(612539a.C.)
13.1 Nabopolassar(626605a.C.)
13.2 NabucodonosorII(605562a.C.)
13.3 Nabonido(556539a.C.)
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
2/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
14
15
16
17
13.3.1 CalendrioBabilnico
13.3.2 Arquiteturacaldeia
13.3.3 Aramaico
13.3.4 Religio
OsPersas
AAssiriologiaeaBbliaHebraica
Referncias
Ligaesexternas
Origens(70005500a.C.)
PodeconsiderarsequeahistriadaMesopotmiaseiniciacom
oassentamentodosprimeirospovosnaregio,graasao
desenvolvimentodaagricultura.Asprimeirascomunidades
agrcolasdaMesopotmiasurgiramnonortedaregioporvolta
doano7000a.C.,ondeachuvaeraregularosuficienteparao
desenvolvimentodeumaagriculturasimples.Trscomplexos
culturaisforamidentificadospelosarquelogosapartirda
cermica:Hassuna,SamarraeHalaf.NaSumria,regiosulda
Mesopotmia,aagriculturaparecetersurgidoporvoltadoano
5500a.C.Osagricultoresdosulforamosprimeirosaempregar
omtododeirrigaoapartirdoRioTigreeoRioEufrates,uma
vezqueachuvanessaregioeraintensamenteirregular.[6]
PerododeUbaid(55004000a.C.)
Atransformaodaestruturasocialdospovosmesopotmicos
porvoltadosculoVa.C.atestadapelaexistnciadestios
arqueolgicoscomoavilaantigadeTellalUbaid.Ospovos
cermicamesopotmicaantiga
dessapocasochamadoscomumentede"povodeUbaid"pelos
arquelogos.Esseshomenshaviamconstrudocanaisde
irrigaoparaaagricultura,etambmproduziamabundantecermicaeterracota.Elestambm
possuamarmascomomachadosdepedra,emantinhamumcomrciodinmicodelpislazli,pedrae
ourocomospovosvizinhos.Suavilaeracompostaporconstruesabasedetijolosdebarrocozido.
Eridu
OTemplodeEridu,cujonomevemdeumaregionosuldaSumria,conhecidocomootemplomais
antigojencontrado.OutrostemplosdominamostiodeUbaid,oqueindicaaexistnciadeum
influentegruposacerdotalentreessespovos.Ostemplostinhamformaretangular,eramdivididosem
vriascmaraseumanaveprincipal.[7]Umespaoerareservadoparaacolocaodaesttuadeuma
divindade,cujafunoparecetersidoprotegeroshabitantesdaregio.Asparedesdostemploseram
construdasbasedebarrocozido.Algunsespecialistasacreditamqueodesenvolvimentoposterior
dessestemplos,elevadoscomotorres,teriadadoorigemaosfamososZiguratesdaMesopotmiaAntiga.[
8]
PerododeUruk(40002900a.C.)
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
3/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
AculturadeUbaidinfluencioutodasasregiesvizinhasdaMesopotmiaesedesenvolveudeformas
diversasconformeseexpandia.OperododeUrukpossuiessenomeporestarrelacionadoao
surgimentodoimpressionantestioarqueolgicodeUruk(Erechnabblia),cujasestruturasatestamuma
continuidadeindubitvelemrelaoaoperododeUbaid.[9]OsurgimentodeUrukestrelacionadoao
adventodavidaurbanaedaprimeiracidadedaHistria.Ocrescimentodarededeirrigaoedo
nmerodecidadessatlitesagricultoraspermitiuumaumentonaproduodecomida.[10]
TemploBranco
OTemploBrancoumaconstruofamosadeUrukconstrudacomtijolosnotopodeumamontanha.O
TemploeradedicadoaoDeusdoCu,An,eerapintadointeirodebranco.OshabitantesdeUruk
acreditavamqueosdeusespoderiamhabitaressasregies.
Escrita(35001500a.C.)
AescritanaMesopotmiadesenvolveuseemvriosestgios
diversos,deacordocomacomplexidadedosnegciosdo
palcio.Aescritaerausadaparacontrolar,sobretudo,o
comrcio,aeconomiaeaagricultura.Osarquelogos
encontraramemstiosarqueolgicosdoOrientePrximopeas
deargilacozidachamadosdetokens,cujafunoeradeterminar
aquantidadeeanaturezadeprodutoscomercializados(de
acordocomotamanhoeotipodostokens).Essaprticafoi
substitudamaistardepelautilizaodostokensemconjunto
comumaboladeargilanaqualeramarmazenadosparaindicar
oselementosdeumatransaocomplexaseparadamente.
tbuacomescritacuneiforme
Aescritapictogrficaeideogrficafoidesenvolvidaporvoltado
4.milnioa.C.naSumria(consideradaaquicomoregiosuldaMesopotmia).Essaescritautilizava,
porexemplo,afiguradeumpeixeinscritaemargilaparadeterminarumpeixe,crculosparaexpressar
nmerose,numafasemaiscomplexa,figuraspararepresentarideias,compsrepresentandomovimento
(p.e."andar").
Numestgioposterior,aescritamesopotmicapassouautilizarsmbolosfonticosedeterminativos,
comooshierglifosegpcios.Seria,agrossomodo,comoseutilizssemosafiguradeumbeijoeuma
florparadizerbeijafloremportugus.Emingls,seriacomosejuntssemosafiguradeump(foot)
comumabola(ball)paradizerfutebol.Nessetipodeescrita,cadasmbolorepresentaumsom,maspode
tambmrepresentarumaideiageral,oqueocasodosdeterminativos.Issoquerdizerque,por
exemplo,apsescreverapalavra"mulher"apartirdefonemas,odesenhodeumamulherpoderiaser
colocadologoemseguidaparadaraideiageraldapalavra(evitandoconfusoentresentidosdepalavras
demesmapronncia).[11]
Aescritacuneiformeparecetersidoresultadodoaperfeioamentodetodasessastcnicasanteriores.Ela
temessenomepoiserarealizadaapartirdapressodeuminstrumentoemformadecunhasobreuma
tbuadeargila.Ossmboloscuneiformes,extremamenteabstratos,eramusadospararepresentarideias,
sonsefiguras.EssaescritasetornouextremamentepopularpeloOrienteAntigonosanos
subsequentes.[12][13]
SumrioseSemitas
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
4/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
Umavezdesenvolvidaaescrita,podeseidentificardoispovosdelnguasdiferentesconvivendona
Mesopotmia:SumrioseSemitas.Naverdade,SumrioeSemitasoconceitoslingusticos,eno
devemdeformaalgumaserrelacionadosaconceitostnicos.Alnguasumriaerapredominantenos
documentoscuneiformes,eosfalantesdesumrioviviamnosuldaMesopotmia,razopelaqualos
acadianoschamaramessaregioposteriormentedeSumria.Osfalantesdelnguasemitas[14]esto
relacionadosporumamatrizcomum,masnofalavamamesmalngua(acadianoehebraico,por
exemplo,solnguassemitas,pormdiferentes).Aorigemdossumriosincerta.Ospovosfalantesde
lnguassemitasviviampredominantementenaregiocentraldaMesopotmia.Suaorigemigualmente
incerta.
Urbanizao
ApocadeUrukumapocadecrescimentoeconmicoecentralizaopoltica.Oscentrosurbanos
eramsustentadosporterritriosruraisadjacentesscidades,responsveispelaproduoagrcola.O
desenvolvimentodaarquitetura,dasartesedatecnologia,almdaescrita,possibilitaramumaumentona
produodealimentos.Dignodenotaodesenvolvimentodossistemasdeirrigaoemformascada
vezmaisextensas.
AclassedossacerdotespareciacontrolarapolticanasprimeirasunidadespolticasdaAntiga
Mesopotmia,comumentechamadasde"CidadeEstado".Todaacidadepossuaumdeusprotetor,que
osmesopotmicosacreditavamserresponsvelporgarantirasboascolheitas,etc.seoshomensse
comportassemconformeasregras.Ossacerdotesdotemplo,intermediriosentreoshomenseosdeuses,
adquiriamproeminnciapolticanamedidaemqueessascrenassefortaleciam.
Consideraesacercadaurbanizao
OadventodacidadenosperodoschamadosdeUrukantigo,mdioerecente(essacronologiausada
paradiferenciarosestgiosdeurbanizao),foiumprocessoquefascinouestudiososdediversos
camposcientficos.Atransformaodepequenosvilarejosemumacomplexaestruturaurbanaduranteo
perododeUrukfoiexaustivamenteestudadaporsocilogos,antroplogosehistoriadores,que
buscavamsondarascausasdesteprocessodeurbanizaoecaracterizlodeformamaissistemtica.[15]
Ateoriada"RevoluoUrbana",desenvolvidaporV.GordonChildenasdcadasde40e50,amais
clebredestasconsideraesacercadaurbanizaomesopotmica.GordonChilde,responsveltambm
porcunharaexpresso"RevoluoNeoltica",defendiaqueosurgimentodacivilizaona
MesopotmiaduranteoperododeUrukestavavinculadaaalgunsfatoresespecficos.Acivilizaofoi
caracterizadaporChildeapartirdaexistnciadedezfatores:
1Maiordensidadedemogrfica
2especializaodotrabalho
3produodeexcedenteagrcola
4construesimpressivas
5osurgimentodeumaclassedominante
6surgimentodaescrita
7elaboraodecinciasexatas
8estilossofisticadosdearte
9comrcioexteriorregular
10existnciadoEstado
AobradeChilde,certamenteumadasmaisinfluentessobreotema,foicriticadaporseuvis
evolucionistae,emalgunscasos,peloempregodoconceitomarxistade"revoluo"paracaracterizaras
transformaesnamaneiradeviverdosantigos.[16]AobradeGordonChildefoiseguidapelostrabalhos
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
5/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
deRobertMcC.AdamseH.Nissen,publicadosnadcadade1970.
UmaimportanteteoriarecentesobreaurbanizaodaMesopotmia,desenvolvidaporGuilhermo
Algaze,defendequeadiferenciaoeconmicaocorridaentrereasdiversasdaregiodeUrukpermitiu
osurgimentodeuma"economiaurbana",ouseja,ocomrcioentreessasregiesenvolvendotecidode
l,couro,pelodecabra,produtoshortcolas,peixe,etc.Cadaregiosupriasuanecessidadedeconsumo
comessecomrcio,umavezquecadaregiopoderiaoferecer/precisavadeprodutosdiferentes.Num
segundomomento,essasregiespassamporumprocessodesubstituiodeimportaes,
desenvolvendosuascapacidadesprodutivasparadeixardedependerdestecomrcio.Issoresultanuma
expansodestecomrcioemescalamuitomaior,permitindoconcomitantementeummaior
desenvolvimentourbano.[17]Apsadcadade1980,odebateacercadaurbanizaonaMesopotmia
temsefragmentado.[15]
PerodoDinsticoAntigo(29002350a.C.)
DuranteoperododinsticoantigoasituaopolticanaMesopotmiaemergecommaisclareza.Depois
deUruk,surgemcidadescomoUreKish,quedisputampelasupremaciapoltica.ACidadeEstado,
compostanoapenaspelacidade,maspeloterritrioruralnoseuentorno,afigurasecomounidade
polticabsicadestesprimeirosanosdomundourbano.Suapopulaopoderiavariarde10a50mil
habitantes.[18]
Poltica
Trsttulosparagovernanteseramfrequentementeempregadospeloshomensdoperododinstico
antigo:En,EnsieLugal.Destestrs,oquemaisseaproximadaideiaocidentaldereiLugal,
literalmente"GrandeHomem".OLugaleraresponsvelpeloministriodajustia,porrepresentara
cidadeestadoperanteasoutraseporfazeraguerra.OEnsipoderiaservassalodeLugalemalgumas
circunstncias,agindocomoumaespciedegovernador,enquantooeneraumsenhorlocal.Todosos
trspoderiampartilhartantodaautoridadetemporal,comoaespiritual.Acreditaseque,nosprimeiros
anosdasdinastiasmesopotmicas,osreiseramaconselhadosporassembleiasformadaspeloshomens
comuns.Essateoriaadvmdasinterpretaesdostextosmticossumrios,ondedeusesmais
importanteseramaconselhadosporumgrupodedeusesmenores.Nesseperodoobservaseo
fortalecimentodamonarquiaeumaescaladagradualqueacolocaacimadotemplo(comoinstituio
religiosa).Amonarquiapromoviabanquetesefestas,arteseguerra.Amonarquiaorganizavaos
exrcitos,queeramprovidoscomcarruagens,lanasemachadosparaocombate,almdeoutros
instrumentossofisticadosdeguerra.Nomais,osreisforamresponsveisporcolocardeppalcios
amplosesuntuosos,importantesindciosdesuagrandeautoridadenessapoca.[19]
ListarealSumria
UmimportantedocumentodoperodoemquestoaListaRealSumria,[20]documentocujas
informaestransitamentreoimaginriomticoehistrico.Odocumentoparecetersidoescritopor
voltademeadosdo3.milnioa.C.,poistransmitiaparaumadataanteriorfatosquesforamacontecer
maistarde,comoaunificaodaSumriasobumslder.Osprimeirosreissumriossoapresentados
emordem,seusreinossodatadoseseusfeitosnarrados.Alistapretendeindicarquearealezauma
concessodivina,legitimandoainstituiomonrquica.Osprimeirosreissoquasetodosmticos,
enquantoosltimosparecemterrealmenteexistido.AListaRealsumriafoireconstitudaporThorkild
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
6/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
Jacobsenapartirdevriastbuasdiferentes,efoipublicadaem1939.Elasepreocupaemapresentar
apenasosreisquereinaramsobretodooterritriosumrio,eoslista,todos,atoreinadodeSinmagir
deIsin(18271817a.C.).[21]
SupremaciadeKish
AcidadedeKishficavanumaregioprximadaatualcidadeBagd,edurante
operododinsticoantigofoiresponsvelporestenderseudomniosobre
grandepartedascidadesvizinhas.Operododinsticoantigomarcadopelos
conflitosentreascidadesestado(maiscorretamentecidadesreino)quese
desenvolveramnaregioporessapoca(principalmenteKish,UreUruk).Por
voltade2700a.C.umreichamadoEnmebaragesi[22]obtevecontrolesobre
todaaregiosuldaMesopotmiaetambmdeElam,localizadanosudoeste
doatualIr.Enmebaragesifoitambmresponsvelporconstruirumtemplo
emhomenagemaodeusEnlilnacidadedeNipur,[23]queposteriormentese
tornariaomaisimportantecentroreligiosodaMesopotmia.
SupremaciadeUruk
Lanapertencentea
"Lugal",reideKish
DuranteessapocaascidadesdeUrukeUrcomearamacrescerem
importnciapoltica,desafiandoaautoridadedeKish.OreiGilgamesh,[24]
talvezafiguramaisconhecidadaantigaMesopotmia,foiresponsvelpor
travarguerracomAgga,reideKishefilhodeEnmebaragesi.Aggafoi
derrotadoesubmetidoautoridadedeGilgamesh.OreideUruksetornouum
verdadeiroherinoimaginriomesopotmico,tendoinclusiveparticipado
comopersonagemdeumadasmaisfamosasobrasliterriasdaantiguidade,o
picodeGilgamesh.
SupremaciadeUr
AterceiracidadeaestenderseudomniosobreasvizinhasfoiacidadedeUr.OreiMesannepadda,[25]
governandotalvezporvoltade2600a.C.,adotouparasiottulode"reideKish",oqueindicavasua
sucessocomosupremosenhordaSumria.OesplendordeUratestadopelofamosocemitrioreal
encontradonestacidade.
SupremaciadeLagash
AsdisputasincessantesentreUr,UrukeKish,reiniciadascoma
mortedoreiMesannepadda,fizeramdaregioumterritrio
particularmentevulnervelaosataquesdeestrangeiroscomoos
elamitas(deElam,nosudoestedoatualIr).Ainvasodos
elamitasfavoreceuofortalecimentodeumacidadeestado
mesopotmicaaonorte,Lagash,quenosanossubsequentes
dominouesubjugoutodaaSumria.[26]OreiEannatum,
conhecidopelottulode"AqueleQueSubmeteTodasAsTerras",
expulsouoselamitasdoterritriosumrioeconquistouElam.
Porvoltadoano2450a.C.eleestendeuseucontrolesobreas
outrascidadesestadodaregio.AEsteladoreiEannatumconta
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
EsteladoreiEannatum,narrandosua
vitriaesmagadorasobreacidadede
Umma
7/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
ahistriadabatalhatravadaentreoreideLagasheacidadedeUmma,edescreveostermosdapaz,
constituindotalvezoprimeirodocumentodiplomticodahistria.AvitriadoreiEannatumobtida
comaajudadodeusdeLagash,Ningirsu,queretratadonaestela.
SupremaciadeUmma(23602350a.C.)
AcidadedeUmma,contudo,sobogovernodoreiLugalzagesi,derrotouedestruiuacidadedeLagash
empoucomenosdeumsculodepoisdoreinadodeEannatum.Deacordocomosregistrosoficiais,
Lugalzagesiconseguiuobterasubmissode50prncipeseocontrolesobreoterritriointeirose
estendendodoGolfoPrsicoatoMediterrneo.Noobstante,em2350,Lugalzagesifoiderrotadoe
feitoprisioneiropeloconquistadoracadianoSargo,oGrande.
CulturanoPerodoDinsticoAntigo
Odesvendamentodocuneiforme
Odesvendamentodaescritacuneiformefoiumatarefadifciledemoradalevadaacabopordiversos
intelectuaisnosculoXIX.UmdosnomesmaisassociadosaesseprocessoodeSirHenryRawlinson,
quecopiouumainscriocuneiformetrilnguequehaviasidoesculpidaporordemdoreipersaDarioI
porvoltadoano520a.C.Rawlinsontambmtraduziuacolunadainscrioquecorrespondiaaoantigo
persa,valendosedeumatcnicajempregadaporGeorgFriedrichGrotenfend.OsesforosdeEdward
Hincks[27]foramessenciaisparaodeciframentodocuneiformeacadiano.Ainterpretaodosumrio,
porsuavez,foimuitomaisdemorada,erecebeuajudaparticularporpartedePaulHaupt.JoElamita
permanecenasuamaiorparteincompreendido.Apartirdainterpretaodostextosantigosfoipossvel
conhecereestudarouniversoculturaldosantigosmesopotmicos.
Religio
Opensamentoreligiosoeramuitoimportanteparaosprimeiros
povosmesopotmicos,namedidaemquequasetodosos
elementosdasociedadeeramentendidosapartirdesuarelao
comosagrado.Ossumriosacreditavamqueomundo(oua
Mesopotmia)eraumdiscocujoslimiteseramdeterminados
pelasmontanhaseumaimensidodegua.Tudonouniversoera
passveldeser"animado"nosentidoreligioso,desdepedrasat
animaiseastros.Osdeuseseramconcebidoscomoagentes
superioreseimortaiscomopoderdecontrolarocosmos.
PortodadeusaInanna,
Emboraosdeusesfossemimortais,inmerasnarrativas
representandooleodeInanna
mitolgicasfalamdedivindadesmortasedepoisrenascidas.
Umacrenaamplamentedifundidapeloorienteprximoeraade
queosdeusespoderiamcriarapenaspelopoderdapalavra.Apalavradosdeusestambmfuncionavano
sentidodeestabelecer"me",aleicsmica.[28]
AsdivindadesmaisimportantesdopanteomesopotmiconoperododinsticoantigoeramAn(deusdo
cu),Enlil(deusdovento),[29]Enki(deusdagua)eNinhursag(deusadaterra).Aneradescritocomoo
soberanoentreosdeuses.Enlileraumimportanteintermedirioentreosdeuseseoshomens,cujo
temploprincipaleraodeNipur.Erachamadopelottulode"PaidosDeuses".Umdosmitosantigos,
interpretadoporalgunsautorescomoacrenasumriaemrelaoaociclodavida,contaahistriade
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
8/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
comoEnlilraptouumabeladeusachamadaNinlil,eforouaaterrelaessexuaiscomele.Porter
cometidoesseatohediondo,Enlilforapunidopelosoutrosdeuseseexiladoparaa"TerrasemRetorno",
omundodosmortos,juntodeNinlil,agoragrvidadadeusaluaNanna.
Enkierafortementerelacionadofertilidade,certamenteporqueaguaeraessencialparaaagricultura
nasterrassecasdeSumer.UmmitoantigofalaemcomoEnkiejaculavanoRioTigre,comissotornando
todasasterrascultivadosfrteis.
Outrosdeuseseramimportantesnopanteosumrio,entreelesadeusadafertilidadeInanna,conhecida
comoIshtaremacadiano,enormalmenteassociadasdeusasVnuseAfroditedaGrciaedaRoma
antigas.Inannaerarelacionadasensualidade,aosoprimidos,etambmguerra.Umanarrativa
sumriacontaahistriadecomoInanna,apsumaincursonosubmundo,descobrequenopoderia
maisretornaraoscus.Buscandoescapardaprisoperptuanosubmundo,Inannacolocaseuamante
Dumuzicomosubstitutoemseulugar,deixandoolparatodaaeternidade.Outrosmitosnarramo
apetitesexualdeInanna,aomesmotempoemquelhededicamottulode"RainhadoCu".
Casamentosagradoeprostituiosagrada
Umacerimniapopularnasantigascidadesestadosumriaseraochamado"casamentosagrado".Nessa
cerimniaerarealizadaauniosexualentreumdeuseumadeusaimportantesdopanteoregional(ex.
InannaeDumuzi),representadospeloreieumanobreespecialmenteescolhida.Essacerimniaocorria
geralmentenodiadeAnoNovo.Outrosritoserticos,chamadosde"ProstituioSagrada",
acompanhavamoritualdocasamentosagrado,enormalmenteeramrealizadosentresacerdotese
sacerdotisasnabuscadeexperinciasreligiosas.Autoresocidentais,familiarizadoscomessesritospor
meiodesuasdescriesnabblia,muitasvezesoconfundiramerroneamentecomhomossexualidadee
prostituio.
OTemplo,oszigurates
Areligiosumriaeraorganizadapelotemplo.Cadacidade
mesopotmicatinhaumtemplo,dedicadosejaaumdeussejaa
umadeusa,queeramespciesdepatronoslocais.Dentrodos
templospermaneciamesttuasdosdeusescultuados,nasquaisse
acreditavaresidiroprpriodeus.Ossumriosofereciam
sacrficosdealimentoaosdeuses,poisumadascrenasmuito
difundidasnoorienteprximoeraadequeosdeusespoderiam
sealimentardosalimentosquelheseramofertados.Nostemplos,
hinoseramrecitados,canescantadasefestascelebradas.Os
ritosemhomenagemaosdeuseseramimportantesparaa
manutenodaordemnaterra,etambmparaamanipulaodas
divindadesemfavordoshomens.
Zigurate
Oszigurateseramtorresdevriosandares,construesmuitopopularesentreosmesopotmicos.No
topodosziguratesexistiamsanturios.Osestudiososacreditamqueessasconstruesrepresentavam
umaligaoentreocueaterra,funcionandoemlargamedidacomomeiodecomunicaocomos
deuses.provvelqueaimagembblicadatorredebabeltenhasidobaseadanoszigurates.
AsescavaesnacidadedeUr
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
9/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
OinteressepelacidadedeUrnoocidentefacilmenteexplicadopelasuamarcantepresenanabblia
comoptriadeAbrao.AantigacidadedeUrseencontranosuldoIraque,anoroestedaatualcidadede
Baor.Suaimportncia,atestadanoperododinsticoantigoemesmodepois,noeramenornos
temposprhistricos,quandojerapovoada.Asprimeirasprospecesnaregioremontama1854,
enquantoasescavaescomearamem1918,tendosidobrevementeinterrompidaseretomadasem
1922,poriniciativadoMuseuBritnicoedaUniversidadedaPensilvnia,sobcomandodoarquelogo
SirLeonardWooley.[30]Nestemesmoano,osarquelogosjhaviamconseguidodesenterrarofamoso
ziguratedacidade.Vestgiosvaliosos,contudo,desviaramaatenodosarquelogosparaumaoutra
reaarqueolgica,desenterradaentre1926e1932:ocemitriodeUr.
CemitriodeUr
Nadcadade1920oarquelogobritnicoSirLeonardWoolleydescobriuastumbasreaisdeUrdo
perododinsticoantigo.[31]Essastumbasdatamdosanos2550e2450a.C.,esofamosasdevidoao
abundanteesuntuosomaterialarqueolgiconelasencontrado.Suaexistnciaatestaacrenadequeos
reismesopotmicos,devidoaoseuvnculocomosdeuses,teriamumavidaabenoadanopsmorte.
Poressemotivo,osreiseramenterradosemgrandescmarasjuntodeseuspertencesmaisvaliosos,
comojoiasetesourosdeouro.Servidorestambmeramenterradoscomosreis,talvez
involuntariamente,emboraaideiadepassarumavidapsmorteprivilegiadaaoladodosreispossater
seduzidoalgunsdesseshomens.EntreosreisenterradosnocemitriodeUrapenasalgunsforam
identificados,comoAkalamdugeMeskalamdug,almdasduasrainhas(nin)PuabieNinbanda.
Nenhumdestesreis,contudo,citadonalistarealsumria,oqueindicaqueelesgovernaramapenas
sobreoterritriodacidadeestadodeUr.[31][32][33]
OEnigmadoCemitriodeur
JuntodosreisdeUr,foramencontradostambmesqueletosdemsicos,msicas,cantoresecantoras,
soldadosedamasdecompanhia.NatumbadeAkalamdung,porexemplo,foramencontrados53
esqueletosemvriosnveis.Comojfoidito,possvelqueestaspessoasesperassemdesfrutardeuma
psmortebemaventuradajuntodosreisaopermitirseremenvenenadoseenterradoscomocorpodo
soberano.EssafoiateoriaaventadaporsirLeonardWooleyparaexplicarasinumaescoletivas
encontradasnostioarqueolgico.Noentanto,estahiptesefoicontestadaporoutrosestudiosos,que
apontammotivosdiferentesparaessefenmeno,umavezquemuitosdoscorposencontradosnas
tumbasnoforamassociadosanenhumdinastareinante,ouseja,talveznemtodaatumbacarregueo
corpodeummonarca.AteoriadoarquelogoPeterRogerS.Mooreyadequeessasinumaes
coletivasseriamumritualparticulardedicadoaosdeusespatronosdacidadedeUr,adeusadalua,
Nanna,eseumarido,Ningal.Esseritualenvolvia,muitoprovavelmente,assacerdotisasdotemplo
dedicadoaosdeusesemquesto,motivopeloqualtantasmulheresteriamsidoencontradasnastumbas.
Literatura
Osdocumentosliterriosmaisfamososdoperododinsticoantigosoasnarrativasmitolgicaseas
narrativaspicas.NoContodaCriao,contasecomoEnlil,deusnacionaldaSumria,criouomundo
aosepararaterradocu.Contasetambmcomoossereshumanosforamcriadosapartirdaargilacom
umsoprodivino,comopropsitodeserviremosdeusescombebidasecomida.
Odilvio
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
10/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
Anarrativasumriadodilviocontacomoosdeuses,irritadoscomahumanidade,decidiramlanar
sobreelaumterrveldilvio.Ziusudra(tambmchamadodeUtnapishtim),umaespciedeNosumrio,
foiavisadoporalgumasdivindadesemsonhoquedeveriacriarumaarcanaqualcolocaria
representantesdetodasasespciesanimaisexistentesecomaqualsesalvariadodilvio.
Oorientalismoeodilvio
Em1873,ahistriamesopotmicadodilviofoipublicada,
causandopolmicanomeioacadmicoenassociedades
ocidentais.OfragmentodaepopeiadeGilgamesh,traduzidoe
divulgadoapartirdeumatbuadeNnive(preservadonoMuseu
Britnico),narravaumahistriamuitosemelhantequelado
gnesisbblico,oqueobrigouosestudiososacolocarema
composiodabblianaesferadeinflunciadoseucontexto
histrico,aantigaMesopotmia.Noentanto,osprimeiros
estudoscomparativosentreatbuadodilvioeabbliatratavam
anarrativasumriaapenascomoumaprovadahistoricidade
bblica,oqueeramuitocomumnosprimeirosanosda
arqueologia.FoiafiguracontraditriadeFriedrichDelitzschque
observoupelaprimeiravezanecessidadedeseestudaros
documentoshebraicossobaluzdeseucontextomesopotmico,
numafamosaconfernciaconhecidacomo"Babel/Bblia".[34]
Acontroversatbuadodilvio
Delitzschdefendiaqueasconcepeshebraicasdecriao,alm
desuasnarrativasmitolgicas,eramemgrandeparte
dependentesdoimaginriodeumacivilizaoqueeleconsideravasuperior,asumria.Cercadopelas
teoriasracistaseantisemitasdofinaldosculoXIXecomeodoXX,Delitzschdesprezouocarter
sagradodoantigotestamento,aomesmotempopreservandoovalordosmanuscritoscristos,que
consideravamaisperfeitos.
Essateoriaexageradafoiacompanhadadosurgimentodeumacorrenteideolgicaconhecidacomo
"PanBabilnica".Osorientalistasdestacorrentedefendiamqueasorigensdequasetodaacultura
humanapoderiasertraadadevoltaMesopotmia,radicalizandoateoriadifusionistadasociologia.
AutoresfamososdessapocaforamHugoWincklerePeterJensen.
EpopeiadeGilgamesh
Gilgameshfoiumapersonagemempartehistricaeempartemitolgica.AepopeiadeGilgameshnarra
ahistriadoreiGilgameshdeUruk,doisterosdeus,umterohumano.Estereiforaumgrande
conquistador,mastambmumgovernanteopressor,razopelaqualosdeusesenviaramogigante
Enkiduparadetloemsuatirania.Apsumconfrontoinicial,contudo,EnkidueGilgameshse
tornaramamigos.Emumadesuasaventurasjuntos,EnkidueGilgameshprecisamenfrentaroToudo
dosCus,enviadopeladeusasumriaInannacomopunioporumaofensa.Enkiduconseguederrotaro
monstro,oquenoimpedequeestesejaamaldioadoemortopelospoderesdeInanna.Gilgamesh,
aterrorizadodiantedamorte,seembrenhanumajornadapelabuscadaimortalidade.Ziusudra
(Utnapishtim),sobreviventedoepisdiododilvio,adverteGilgameshqueelespoderiasetornar
imortalapsencontraraplantadavidae,emboraGilgameshconsigaobteressaplanta,aofinalda
epopiaelaroubadaporumacobra,tornandoajornadadoreideUrukumaempresav.[35]
OmundodosMortos
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
11/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
Ossumriosacreditavamnavidapsmorte.Namitologia
sumria,osmortoseramenviadosparaummundosubterrneo
doqualnohaviaretorno.Osvivosreverenciavamosmortos,
poisacreditavamqueassimgarantiriamobomandamentodas
coisasnomundodosvivos.Noexistiaconcepodejulgamento
psmorteentreosmesopotmicos.Acreditavasequeo
"esprito"dosmortosatravessavaumrioato"sombrio"mundo
dosmortos,ondepermaneceriapelaeternidade.Essavisoera
muitosemelhantequelaqueosantigoshebreusreproduziram
pormuitotempo,naqualoshomensmortoseramencaminhados
paraSheol,umaespciedesubmundosombrio.Emambas,no
hjulgamentoeavidanaterramaisvalorizadadoqueavida
psmorte,ondenosefazdistinoentreum"cu"eum
"inferno",ouumaeternidadededanaoeoutraparadisaca.
Gilgamesh,protagonistadeumadas
maisfamosasepopeiasdaantiguidade
Metalurgia
Umadasprincipaisinovaesdoperodosumriofoia
descobertadobronze.Porvoltade4000a.C.ossumriosj
tinhamdominadoatcnicadafundio,ejconheciamocobre.Porvoltade3000a.C.elesdescobriram
queacombinaodocobrecomestanhoearsnicopermitiafazerbronze.Poressemotivo,os
arquelogosaindadenominamesteperodocomo"IdadedoBronze".Oouroeapratatambmeram
manipuladospelosespecialistas,eparecequeocobreeraimportadodevidoasuaescassez.
Edubba
Edubba,traduzidacomo"casadastbuas",eraumainstituiocriadaparaeducarosfilhosdosabastados
eosescribasnasarteseconhecimentossumrios.Naedubba,osfuturosfuncionriosdopalcio
aprendiamaler,aescrever,matemtica,biologiaedesenho.Nestasinstituiesosalunosdeveriamse
comportardemaneiraexemplar,senopoderiamsofrercastigosfsicos.Apresenadasmulheresnestas
escolaseralimitada,emborasaibasequealgumasfilhasdefamliasimportanteschegaramafrequent
las.NaEdubbaerampreservadostbuasedocumentosdeliteraturasumria.[36]
MatemticaeCalendrio
Ossumriostambmrealizaramimportantesavanosnocampodamatemtica.Seusistemanumrico
erabaseadononmero60.Osprimeirosregistrosmatemticosdasumriatinhamcomoobjetivoregular
osnegciosdopalcio,principalmentenoquedizrespeitostransaescomerciais.[37]Ocalendrio
mesopotmicoeradivididoem12meseslunares,de29ou30diascada.Ummsextrapoderiaser
adicionadoaocalendrioparamantercompassadosoanolunareosolar.Oanoseiniciavaapsapoca
dacolheita,entresetembroeoutubrodonossocalendrio.Assimcomoosantigoshebreus,ossumrios
datavamseusanoscontandoapartirdoanozerodeumreinado,porexemplo,"stimoanode
Nabucodonosor".Ossumriosdiferenciavamapenasduasestaes:emesh(vero,nocomeodonosso
ano)eenten(inverno,nocomeodoanosumrio,comachegadadaschuvaseascolheitas).[38]
ARoda
Ainvenodaroda,ocorridaemdiferenteslugaresdomundoeemdiferentespocas
independentementedocontatoentreospovos,aconteceupelaprimeiraveznasumria.Arodade
cermicajestavaemusonoperododeUrukantesdeserempregadaparaosmeiosdetransporte,por
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
12/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
voltadoltimosculodo4.milnioa.C.Osarquelogosencontraramrestosdecarruagensenterrados
naregiodaantigasumria,usadasprovavelmenteparatransportarbensmateriais.Posteriormenteos
veculoscomrodasforamempregadosparafazerguerra.Ainvenodarodaparticularmente
importante,umavezquepermitiuaosantigosampliaronmerodebenstransportados.[39]
ImprioAcdio(23502160a.C.)
Sargo,oGrande
Noanode2350a.C.aSumriapassapelaprimeiravezaser
controladaporumadinastiaacadiana,ouseja,umadinastiade
origemsemtica.Ostextosantigoscontamcomoumhomemde
habilidadesextraordinrias,Sargo,conquistouegovernouo
territriosumrio.Acreditasehojequeosacadianoserampovos
vindosdonorte(dondevemonomedeacdiaparaonorteda
Mesopotmia).SargoderrotouoreiLugalzagesi,eomanteve
Inscrioacadiana
enjauladonacidadesagradadeNipur,ondeoreidepostopassava
pelasmaioreshumilhaes.Aslendasmesopotmicasdiziamque
SargoteriasidocolocadoporsuamedentrodeumcestoflutuandosobreorioEufratesquandobeb,
tendodepoissidoencontradoporumfazendeiroqueocriou.Nosesabecomosedeusuaascenso
poltica,masparecequeconquistouumcargodentrodopalciodamonarquiaemKishpoucoantesde
derrotaroreideUmma.[40]
ApsderrotarLugalzagesi,Sargoconseguiuderrotaroselamitasetambmospovosdeumaregioda
assria.NessapocaaMesopotmiaestabeleceuredesdetrocacomacivilizaodoValedoIndo,o
EgitoeaAnatlia.SargofundouacidadedeAcdia,umaimportantejoiadoimprio,quenuncafoi
encontradapelosarquelogos.
Duranteessapocaascidadespassaramasergovernadasporenviadosdoimperador,oquereduziusua
autonomiapoltica.Essesenviadoseramfalantesdeacadiano,ecomotempooacadianosubstituiuo
sumrionasinscriescuneiformes.Oimperadorconstruiuumimportantetemploemhomenagemao
deusEnlilemNipur.
NaramSin
OnetodeSargo,NaramSin,quegovernouporvoltade2250a.C.,foiumaimportantefigurapoltica
paraahistriadaMesopotmia.Aparentementeestegovernadorexigiusertratadocomoumdeusvivo,
chamandoasimesmode"deusdaAcdia".Tambmdiziasero"ReiDosQuatroCantosdoMundo".A
"EsteladeNaramSin",expostanoMuseudoLouvre,mostracomoestereifoideificado,umavezque
suaimagemsedestacaemrelaodosdeuses,oquenoacontecianoperododinsticoantigo.
NaramSinexpandiuodomniodoImprioAcdioparaaregiodaatualSria,tendoconquistadoa
cidadedeEbla.Seugovernopermitiuaamalgamaoentreasinstituiesdotemploedopalcio.[41]
PerododosGutis(21502100a.C.)
OpovosobreoqualNaramSinobteveavitrianapocaemquefoigravadasuafamosaestela,osgutis,
eventualmenteserevoltaramcontraodomniomesopotmicoeimpuseramseucontrolesobreoantigo
ImprioAcdio.Asdisputasinternas,asrevoltasregionais(incluindoalibertaodeElam)eosataques
destesinvasoresdacordilheiradeZagrosculminoucomodestronamentodoltimomonarcaacadiano,
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
13/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
UrUtu,porvoltadoano2150a.C.Ocontroledosgutisfoilimitado,eacidade
deLagash,porexemplo,pareceterpermanecidoindependenteduranteesse
perodo,assimcomoacidadedeUruk.OgovernadorGudeadeLagashfoiumdos
importanteslderespolticosdesseperodo,tendosidointensivamentelouvado
pelosseussditosnaliteraturadapoca.
GudeadeLagash
GudeadeLagash
representadoem
esttuanoMuseu
doLouvre
GudeadeLagashnoaceitavaottuloderei(Lugal),preferivelmentechamavaa
simesmode"patsi"(ensi),umcargodegovernantepolticoreligiosomais
humilde.Estegovernantesedestacounaestaturiadoperodo"neosumrio",uma
vezque30peasrepresentandooforamencontradasnaAntigaMesopotmia.
ElasseencontramhojeemmuseuscomooLouvreeaGlyptotek.
TerceiraDinastiadeUr(21102000a.C.)
Porvoltadoano2110a.C.oreideUruk,UtuHegal,derrotoueexpulsouosGutisdoterritriocentral
mesopotmico.Seugoverno,contudo,duroupouco,elogofoidestronadoporUrNammu,governador
deUrqueembrevereunificariagrandepartedoterritriosumrioerestaurariaopoderiodostempos
anteriores.
UrNammu
UrNamm,ogovernadordeUr,fundoualtimadinastiasumriaareinarsobrepartedaMesopotmia.A
lnguaoficialvoltouaserosumrio,asartesealiteraturavoltaramaserestimuladaspelogovernoeas
conquistasmilitaressemultiplicaram.OgrandeZiguratedeUrfoiconstrudosobordemdeUrNammu.
Essegovernantefoitidocomobrilhanteestrategistaelderpoltico,epromulgouoprimeirocdigode
leisdahistria[42]
CdigodeUrNammu
Boapartedacomunidadeacadmicareticentehojeemdenominarpor"cdigodelei"ognerode
documentolegalproduzidonaAntigaMesopotmia.OcdigodeUrNammu,porexemplo,noera
exatamenteumconjuntodeleisvoltadoaregulartodasasatividadesdoshomens,masapenasum
conjuntodesentenascomoobjetivoderegularcasosexcepcionais.Essereipromulgouoprimeiro
documentodotipoconhecidonahistria,cujotextochegouanspormeiodeumacpiatardia.O
"cdigo"falasobrecrimestaiscomofugadeescravos,adultrioefalsotestemunho,queerampunidos
nasuamaioriapormultas.[43]
QuedadeUr(20001800a.C.)
Operodoquevaide2000a.C.at1800a.C.umperododedesagregaopoltica,noqualodomnio
deUrsedissolverapidamentefrentesinvasesdospovosAmurru(Amoritas,nabblia),que
penetraramnaMesopotmiavindosdooeste.Almdasinvasesamoritas,incurseselamitasso
atestadasapartirdoleste,almdeumdecrescimentodaproduoagrcola.Aderrotadaltimadinastia
sumriaculminacomocercoedestruiodacidadeUrpeloselamitas.OreiIbbiSin,ltimodaterceira
dinastia,presoehumilhadoporseuscaptores.NessapocaosuldaMesopotmiaficousobinfluncia
doselamitas,irradiadaapartircidadedeLarsa,enquantoonortepassouparaodomniodosbabilnios,
osantigosamoritas.
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
14/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
ImprioPaleobabilnico(18001590a.C.)
Hamurabi(17921750a.C.)
Ospovosamoritas(deorigemsemita)quechegavamparaocupararegiodesdeogolfoprsicoato
mediterrneofundaramnovasdinastiasnasantigascidadesestadosumrioacadianas.OImprio
PaleobabilnicofoiumdosnumerososreinosestabelecidosnaMesopotmiaporestapoca.Osextorei
babilnio,ofamosoHamurabi,conquistouLarsa,acapitaldoselamitasnosul,eaniquilouacidadede
Mari,entoumimportantecentroculturalepolticomesopotmico,reconstruindoassimumimprioaos
moldesdaquelegovernadoporSargo,oconquistador,anosatrs.AantigaregiochamadaporSumria
ouAcdiapassou,logo,aserdenominadaporBabilnia.Alnguasumriacontinuousendoutilizada
paraosregistrosescritos,masnoeramaisfaladaporessapoca.OImprioBabilniconodurou
muitoapsamortedeHamurabi,quefoiumbrilhanteestrategistanoentanto,acidadedeBabilnia,
cujasorigenspermanecemobscuras,continuousendoumimportantecentroculturalmesopotmiconos
prximosanos.
OcdigodeHamurabi
OcdigodeHamurabimenosumcdigodeleisdoqueaqueledeUrNammu.Odocumento,na
verdade,umasriededecisesreaispararesolvercasosexcepcionaisereais.
AestelamaisconhecidanaqualencontraseotextodocdigofoiencontradanosudoestedoIr,para
ondehaviasidolevadapeloselamitasmilharesdeanosatrs,ehojeestexpostanoMuseudoLouvre.
ElarepresentaoreiHamurabihomenageandoumadeidade,normalmenteidentificadacomoodeusdo
sol,Shamash(Utu,emsumrio),svezestambmidentificadacomoodeusnacionaldababilnia,
Marduque.Aideiaqueaestelatransmitequeocdigofoiaprovadopelosdeuses.Oprologodo
documentolouvaoreiHamurabiporsuashabilidadespolticasequalidades,enquantootextoapresenta
resoluesparapelomenostrezentascausasjurdicas.Entreostemasabordadosestoapropriedade,os
escravoseocomrcio.Morteemutilaoerampuniescomunsreservadasaospioresdelitos,como
incesto,bigamia,adultrioebruxaria.Essaspuniesvariavamdeacordocomacondiosocialdo
acusado(nobres,porexemplo,tinhamamaiorcompensaoporinjriaspormtinhamasmaispesadas
multasporofensas).
Divisodasociedade
Emboraamentalidadebabilnicaoperassecomtiposdiferentesde
ordenamentossociais,atuandoemnveiseescalasdiferentes,os
arquelogosehistoriadoresenfatizamumadeterminadaconcepode
sociedadeencontradanosdocumentoscuneiformes.Ocdigode
Hamurabiofereceamelhorimagemdessaconcepodesociedade,que
estavadividaemtrsestamentosouordens(emboraessesconceitos
sejampolmicos),grossomodo,osnobres/senhores,osdependentesdo
palcioeosescravos.Oprimeirogrupo,cercadodeprivilgios,era
compostopeloscomandantesmilitares,oficiaisdopalcio,sacerdotese
senhoresdeterras.Asegunda"classe"depessoasincluaamaioriados
Esteladocdigode
habitantesdababilnia:pequenosproprietrios,comercianteseartesos.
Hamurabi
Osescravos,porsuavez,eramaqueleshomenstornadospropriedadede
outrossejapordbitoouporteremsidofeitosprisioneirosemguerra.
Suacondiodevidavariavaelespoderiamadquirirliberdadecomoconsentimentododono.
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
15/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
ReligioAmorita
Marduqueeraumdeuspoucoimportantedeorigemamoritaque,comaintegraodessespovosao
mundomesopotmico,semesclaaoantigopanteosumrioacadiano.Suaascensoaopatamarde
deidadeprincipaldareligiomesopotmicaocorrecomotempo,apsafundaodoreinobabilnico,e
seintensificacomoreinadodeHamurabi.NoperododeHamurabi,essedeuspermanecesendouma
divindadelocal,masposteriormenteseucultodifundidoparatodaaMesopotmia.
Duranteoperodobabilnico,osvelhosdeuses(An,EnlileEaouEnki)perdemaimportnciaque
detinhamanteriormente.Ishtar,Shamashe,claro,Marduque,setornamcentraisnoscultosdesse
perodo.
OEnumaElish
"Quandonoaltoocuaindanohaviasidonomeado
E,abaixo,aterrafirmenohaviasidomencionadacomumnome
ApenasApsu,seuprogenitor
EameTiamat,geradoradetodos,
mesclavamjuntossuasguas
Osjuncosnoestavamtranados,ougalhossujavamasguas,
Quandoosdeusesaindanohaviamaparecido,
nemhaviamsidochamadoscomumnome,nemdeterminadodestino
algum,
primeiratbua,1
8.[44]
DepoisdaEpopeiadeGilgamesh,oEnumaElishapealiterriamaisconhecidadaantiga
Mesopotmia.Ignorasequemfoioautor(ouautores)destacomposioliterria.Seunomebabilnico
(EnumaElish)derivadodasprimeiraspalavrasdotexto,"quandonoalto",etemsidoresgatadopelos
historiadoresearquelogosemoposioaoantigottulode"mitodacriao",peloqualera
inadequadamentedesignadonosprimeirosanosdaassiriologia.Noexisteconsensoemrelaodata
desuapublicao,emboraumateoriaaceitasejaadequeestepoematenhasidofeitonoreinadode
NabucodonosorI(11241103a.C.),quandoestederrotaoselamitaserestabeleceaesttuadodeus
Marduqueantigamorada.Otextodoenumaelishdivididoemsetecantos,comumtotalde
aproximadamentemilecemversos.Opoemafaladacriaodomundo,dacriaodosdeuseseda
criaodoshomens,masseutemaprincipalaascensodeMarduquesobreosoutrosdeusescomo
soberanodivino.
Opoemacontacomo,noprincpio,TiamateApsu,respectivamenteosprincpiosdaguasalgada(mar)
edaguadocemisturavamsuasguas.Dedentrodestesdoissurgiramosprimeirosdeuses,entreeles
LakhmueLakhamu,AnshareKishar,AnueNudimmud(Ea).Essesdeusesteriamcausadotranstornos
dentrodeApsueTiamat,deformaqueoprimeiro,juntodeseumensageiroMummu,foitomadopelo
desejodedestrulos.Nudimmud,contudo,sabendodosplanosdeMummueApsu,osassassina,ecom
ocoraodeApsufaznascerMarduque,caracterizadocomoomaissbioeperfeitodetodososdeuses.
Noscantosseguintes,ageraodedeusesconvenceTiamatapunirageraodedeusesmaisvelhos,
combasenaofensadeNudimmud.DestaformaTiamat,enraivecida,criaumexrcitodemonstrose
dragesparaexterminarosprimeirosdeuses,seusfilhos,eentregaatbuadosdestinos(instrumento
comoqualsecontrolaosrumosdouniverso)paraKingu(ouQuingu),generaldesuastropasde
monstros.AterrorizadoscomosprojetosdeTiamat,osdeusesdaprimeirageraodecidemabdicarde
suaautoridadeemproldeMarduque,quesecomprometeadestituirKinguederrotarTiamat,provando
assimsuacoragemefora.MarduquedestriTiamat,eusaocorpodestaparacriaraspartesdo
universo.ComosacrifciodeKingu,socriadososhomens(chamadosnopoemade"cabeasnegras"),
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
16/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
trabalhodeNudimmud(Ea).OsoutrosdeusesrevoltosossopoupadosporMarduque,elevadoaonvel
desoberanosupremoentreasdivindadesporsuasproezas.Marduquetambmresgataatbuados
destinos,erecebecinquentattulosespeciais,tornandoseassimomaispoderosodosdeuses.
OEnumaElisheseusignificadopoltico
AmaiorpartedacomunidadeacadmicaafirmaqueahistriacontadanoEnumaElish,isso,a
ascensodaMarduque,estligadaaocrescimentodoImprioBabilnicoantigoeseufortalecimento
poltico.Algunsdizemque,pelocontrrio,aredaodomitosedeveaoenfraquecimentopolticoe
necessidadedeautoafirmaoemperodosdecrise.Umaopiniocorrenteadequeoestilode
governorepresentandopelamonarquiadeMarduqueumreflexodomodeloimperialdegovernanada
babilniaantiga.DeacordocomoutrasinterpretaesdoEnumaElish,omitoretratariaumatransio
dogoverno"democrtico"primitivoparaumgovernomonrquico,umavezqueoconselhodosdeuses
daprimeirageraosubstitudo,apartirdeumacordo,pelogovernoautrquicodeMarduque.
OEnumaElisheseusignificadoreligioso
Algunshistoriadoresacreditamqueomitorevelaumatendnciaaomonotesmo,umavezque
Marduquecolocadoacimadosoutrosdeuses.Noobstante,aascensodeMarduqueparecedepender
justamentedessesdeusesmenores,ouseja,dopolitesmo,paraserverificada.
MirceaEliade,umclebreestudiosodahistriadasreligies,acreditouvernouniversodoEnumaElish
umanaturezadual:constitudopelocorpodeTiamat(demonaco)epelotrabalhodeMarduque(divino).
Omesmoseriaaplicvelaoshomens,queforamcriadospelasubstnciademonacadeKinguepelaobra
divinadeEa.ParaEliade,a"primordialidade"emsieratidacomofontedecriaesnegativas,
OEnumaElisheoGnesis
Porserumpoemacosmognicoeantropognico,oEnumaElishfoicomparadoincontveisvezescom
livrodoGnesis.Issoporqueabblia,nosprimeirosanosdaassiriologia,tinhasuaimportncia
exageradaporpartedospesquisadores.Defato,podemosestabelecercertosparalelosentreolivrodo
gnesiseoEnumaElish,poisambossooriundosdeummesmouniversocultural.Masasdiferenas
entreosdoistambmsosubstanciais.
TantonognesisquantonoEnumaElish,aguaaparececomosubstnciaprimordial(Gnesis1:2).O
caosoriginaldescritodeformasemelhanteemambosostextos.Noentanto,enquantonognesesh
apenasumdeuscriador,noEnumaelishosdeusesvosendocriadosdestecaosprimordial.
Elohim(Deus),assimcomoMarduque,sevaledapalavranacosmogoniabblica(Gnesis1:3).Elohim
(Deus)criaocu,namesmaordemqueMarduque.Emambosostextos,ocuumaabbadanaqual
resideaguaceleste.ElohimeMarduquecriamosol,aluaeasestrelasnamesmasequncia(gnesis
1:16).Depoissocriadasasplantas,omesmonognesisenoEnumaElish(Gnesis1:12).OGnesis
trazapassagem"EdisseDeus:Faamosohomemnossaimagem",enquantooEnumaElishtraza
passagem"Eucriareialgooriginalcujonomeserhomem"..[45]Nognesis,ohomemeamulherso
criadosparacultivaroparaso,noEnumaElish,paraestaraserviodosdeuses.Nofinaldacriao,os
deusesdescansam,assimcomoElohim.[46]
Norestantedabbliahebraica,podeseperceberqueoshebreusatribuamaIahweh(Deus)certosfeitos
deMarduque.EmJ7,12[47],porexemplo,ressoamimagensdomitobabilnico("Soueuomar,ou
ummonstromarinho,paraquemeponhasumaguarda?").Otemadocombateaummonstroprimordial,
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
17/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
caracterizadocomoo"mar"ouas"guas",ouaindacomoummonstromitolgicoprimordial(Leviat),
apareceemJ3,89,1326,1240,25emSalmos65,874,131477,17etc.
OEnumaElisheacidadedeBabilnia
NoEnumaElishacriaodacidadedeBabilniacreditadaaodeusMarduque.Essacidadeteriasido
construdapelodeussupremocomomoradaparaosdeuses.Suaexistnciaanteriorcriaodos
homens,deacordocomopoema.
Perododedesagregao(15901000a.C.)
ApsamortedeHamurbi,possivelmentenadatade1750a.C.,povosdeorigemcassitacomearama
invadiraregiodaBabilnia.Essespovos,cujalnguanopodeserassociadaanenhumoutrogrupo
lingusticoecujasorigenspermanecemobscuras,fundaramnovasdinastiasreinantesnosulda
Mesopotmiaelseinstalarampormuitosanos,atseremexpulsospeloselamitasmaistarde.Enquanto
isso,povosdeorigemindoeuropiacomearamaadentraroterritriomesopotmicopelaAnatlia.Um
dessespovosforamoshititas,originriosdosudesteeuropeu,namargemsuperiordomarnegro,que
formaramumpoderosoimprionaMesopotmia,destrudoporvoltadoano1180a.C.Osreinos
hurritas,formadostambmpornovosinvasores,unificaramsenumaunidadepolticaconhecidacomoo
reinoMitaniano(15501350a.C.)queinfluenciouasituaopolticanaMesopotmiapelosprximos
sculos.OEgito,nessapocaadentrandonoperododoNovoImprio,seriaoutrainfluentefora
polticadominandoahistriadaMesopotmianesseperodo.Noentanto,seraassriaatomaropapel
denovasenhoradoorienteprximocomseufortalecimentopolticonessesanosdedesagregao.
Babilniacassita(15901160a.C.)
ApsamortedeHamurbi(porvoltadoano1750a.C.),miradesderevoltaseinsurgnciasexplodiram
noreinobabilnico,tornandooparticularmentevulnervelaosataquesexternos.OsuldoImprio
Paleobabilnicopassouparaocontroledeinvasoresdomar,enquantoaregionortefoiocupadapelos
cassitas,povosprovindosdaregiodaCordilheiradeZagros.AcidadedeBabilnia,aindasobdomnio
dosamoritas,foiinvadidaeocupadapeloshititasporvoltadoano1590a.C.,extinguindosedessa
formaadinastiadeHamurabi.Noentanto,osataquescassitaspressionaramoshititasadeixarem
rapidamenteacapital,eestespovosmigrantestomaramoterritriocentralesuldaantigaBabilnia.
ABabilniaestevesobdomniocassitaporcercadequatrocentosanos.Essespovosabsorveram
rapidamenteaculturalocal,deformaquepoucasdesuasparticularidadesculturaispuderamser
identificadas.Osreiscassitastinhamsuaautoridadelimitadaeseupovo,apsafixao,passoupor
longosperodosdepaz.SeudomniosobreaBabilniafoiencerradoporvoltadoanode1160a.C.,
quantotropaselamitasinvadiramaregio.Umabreverestauraoocorrecomajudadoimperador
NabucodonosorI,queexpulsaoselamitasduranteseureinado(11251104).
MigraodosIndoeuropeus(2000a.C.)
OspovosindoeuropeuscomearamamigrarpelaEuropaepelasiaantesdoano2000a.C.Entreeles
estavamospersasemedas,queocuparamaregiodoatualIr,osarianos,queocuparamonorteda
ndia,oshurritaseoshititas,queocuparamaregiodaAnatlia.Oshurritaspenetraramnonoroesteda
MesopotmiaenosudestedaAnatliaentre18001550a.C.
Hititas(20001180a.C.)
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
18/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
CertospovosdelnguaindoeuropeiaocuparamaregiodeHatti,na
Anatlia,ondepovosdelnguanoindoeuropiahabitavam.Logo
passaramaserdenominadosporhititas(cujonomederivade"Hatti").
EssepovoseinstaloucomominoriagovernanteemHattie,se
apropriandodealgunsconhecimentosnativos,seorganizouemcidades
estados.OreiHattusilisunificouospovoshititasporvoltadoano
1650a.C.Entre16501500a.C.surgiuumaunidadepolticaqueos
historiadoreschamampor"VelhoReino"Hitita,sintetizadopelos
governosdeHattusilisI(16501620a.C.)eMursilisI
(16201590a.C.).MursilisIcapturouacidadedeBabilniaem
1595a.C.,maslogodepoisfoiassassinadonumacontendapalaciana,o
quelevouoreinoaumlongoperododeinstabilidade
(15901370a.C.).ComaascensodoreiSuppiluliumasIaotronopor
cercadoano1370a.C.,oreinohititarenasce,numperodoconhecido
comoodo"NovoImprio"hitita.Duranteessapoca,oshititas
Relevodereihitita
aniquilaramosreinosdoshurritasedeArzawa,estendendoseuimprio
domarEgeusmontanhassrias.Noanode1274ocorreuafamosa
batalhadeQadeshentreHititaseEgpcios,culminandocomumtratadodepazentreasduaspotncias.
Odeclniodoimpriohititaocorrecomachegadados"povosdomar"ecomofortalecimentodos
assrios.
ReinosHurritas(15501350a.C.)
Apartirde1550a.C.oshurritascolocaramtodaaregioentreonortedaMesopotmiaeacostasria
sobumnicodomnio,odeMitani.EssegrupotnicoconseguiusubmeteraAssriavassalageme
formouumacoalizocomoEgitoduranteoreinadodeTutmsisIV(14011391a.C.).Porvoltade
1350a.C.,oreihurritaTushrattafoidesafiadopelanobrezadoreino,enquantoMitanisofriaataques
dospovoshititas.OEgito,sepoderosoaliado,passavaporturbulnciasinternascomoreinadode
Aquenton.Issoculminoucomaquedadoreinohurritaporvoltadestemesmoano.Oshurritas
cultuavamdeusessemelhantesquelesdosindianosvdicos,comoMitra,IndraeVaruna.
Ugarit(14501200a.C.)
Ugariteraumreinocananitaquefloresceuporvoltadoano1450a.C.Essereinofoivassalodos
hurritas,dosegpciosedoshititase,porfim,foidestrudopelos"povosdomar"(invasoresque
causaramturbulncianoorienteprximoporvoltadosculoXIIIa.C.).OpovodeUgarittinhaum
alfabetoprprio,grandesbibliotecasepalcios.Suaculturamatinhacontinuidadecomtradiesmais
antigasdaCananeia,ocupadadesdeantesdoano3500a.C.ODeussupremodopanteocananitaeraEl,
oreidosdeuses,frequentementerepresentadoporumtouro.SuaparceiraeraadeusameAsherah.O
filhodeEleraBaal,odeusdafertilidade.Areligiocananitafoiprofundamenteinfluenteparaas
crenashebraicas.Ugaritfloresceupormuitosanoscomoumimportantecentrocomercial.[48]
Filisteus(1190700a.C.)
OsPeleset,conhecidosporseunomebblicodeFilisteus,eramumdosgruposentreoschamados"povos
domar",queinvadiramoorienteprximoduranteosculoXIIa.C.Seunome(Peleset)deuorigemao
nomedaatualregiodaPalestina.OsfilisteusestavamorganizadosemcidadesestadocomoAsdode,
Asquelom,Gaza,EcromeGate,todasindependentes.Acreditasequeosfilisteustenhamintroduzidoas
culturasdevinhoeolivanoOrientePrximo.Poucosesabesobresualngua,queaolongodosanosfoi
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
19/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
substitudaporumdialetocananita.OsFilisteusentraramemconflito
comosHebreus,depoiscomosEgpcios,AssrioseCaldeus,tendo
deixadodedocumentarporvoltadoano700a.C.[49]
PerodoAntigodaAssria(23002000a.C.)
Poucosesabesobreosassriosantesdestesassumiremdefinitivamenteo
controlesobreamaiorporodoOrientePrximo.ATerradeAssur,
dondeprovinhamosassrios,tinhaessenomeemhomenagemauma
deidadeprincipalentreessespovos,escritaemgregocomoAssria(e
adotadapelosocidentaisathoje).Oterritrioassriofoidomnadopor
dinastiasacadianasesumrias,duranteoImpriodeSargoedaterceira
dinastiadeUr.Issoexplicaagrandeproximidadeexistenteentreos
universosculturaissumrioacadianoseassrio.Aunidadepoltica
adotadapelosassrioseraacidadeestado,umamonarquiacentradanas
duasprincipaiscidadesdaregio:NniveeAssur.[50]
Filisteus
EmergnciadaAssria(20001000a.C.)
Oanode2000coincidecomaquedadaterceiradinastiadeUre,consequentemente,como
ressurgimentodaAssriacomoumreinoautnomo.Issopermitiuqueoscomerciantesassrios
estabelecessementrepostoscomerciaisnaAnatlia,ondeacirculaodebronze,ouroeprataera
intensa.Entre18501650a.C.aAssriaficousobdomniobabilnico,eentre16501350a.C.a
AssriafoiumreinovassalodoshurritasdeMitani.Devidoasuaposiogeogrfica,aAssria
permaneceusendopormuitotempoumpalcodeguerras,eissotalveztenhacontribudopara
transformaroshabitantesnativosemguerreirosviolentos.Porvoltade1365a.C.oreiassrio
AssurubalitederrotouoreinodeMitanierestaurouaindependnciaassria.Ainvasodospovosdomar
desestabilizouoantigocenriopolticodaMesopotmia,favorecendoatomadadepoderporpartedos
assrios,quecomoreinadodeTiglatePileser(11151077a.C.)estenderamseusdomniosatparteda
costamediterrnea.Noentanto,osculoseguinteseriadeenfraquecimentopoltico,comasinvases
dosarameuseainstabilidadeinterna.
ImprioNeoassrio(1000605a.C.)
Osassriosretomamseuvigorconquistadorapsoano900a.C.Osculoanteriorhaviatestemunhadoo
gradualenfraquecimentodapotnciaassria,que,noobstante,haviajdemonstradoseupotencial
expansionista.OreinadodeAdadenirariII(911891a.C.)reafirmouaautoridadeassriana
Mesopotmiacomaexpulsodosarameus,aomesmotempopossibilitandoummaiorcontroledas
principaisrotascomerciaisdaregio.AssurnasirpalII,netodeAdadenirariII,dominouumnmero
impressionantedepequenosreinosentrearegiodaAssriaeoMediterrneo,sendoconsideradoo
fundadordoImprioNeoassrio.AssurnasirpalIIfezdacidadedeKalhu,namargemdorioTigres,a
novacapitaldoImprio.Essemonarcatambmficoufamosopeladispersoemmassadospovos
conquistados,queeramdeslocadoscomomodeobraparadiferentespartesdoimprio.
SalmanaserIII(858824a.C.)
SalmanaserIIIerafilhodeAssurnasirpalII,foiresponsvelpelaexpansodaAssriaataregiodo
antigoreinosrioedaregiodaPalestina.Ofinaldeseureinadofoiabaladoporrevoltasinternas.Seus
sucessoresforamconsideradosineptos,epermitiramqueoreinodeUrartutomassepartedoterritrio
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
20/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
assrioentre824740a.C.[51]
TiglatePileserIII(745727a.C.)
TiglatePileserIIIeraumusurpador,enopertenciadinastia
anterior.Essemonarcafoiresponsvelporconquistaraantiga
Babilnia,jnomaisocupadapeloscassitas,massimporum
povosemita,oscaldeus.TiglatePileserIIIcombateuoreinode
Israel,ederrotouostemveisurartianos,queanosantes
pressionavamasfronteirasassrias.Almdisso,eleincorporou
osreinosarameuseestabeleceuumsistemadeestradase
correiosparafacilitaracomunicaodentrodoImprio.[51]
Relevoassrio
Nessapoca,osterritriosdoimprioeramgovernadospor
prncipeslocaisouporoficiaisassrios,deacordocoma
especificidadedecadacidade.
SalmanaserV(726722a.C.)eSargoII
(721705a.C.)
SalmanaserVerafilhodeTiglatePileserIII,eduranteseureino,combateuumblocorivalformadopor
israelitaseegpcios.AcidadedeSamaria,capitaldoreinodeIsrael,foisitiadapor3anosetomadaem
722a.C.porSargoII,sucessordeSalmanaserV.Algunsisraelitasforammortos,outrosdeportados
paraaassria.SargoIItomouessenomecertamentefazendoalusoaoantigoconquistadoracadiano
quehaviareinadosobreoterritriomesopotmico1500anosatrs.SargoIIiniciaumperodona
histriadaassriaqueoshistoriadoresconvencionaramchamarde"perododossargnidas".SargoII
transferiuacapitaldoimprioparaDurSharrukin.Em714a.C.,estefamosomonarcainvadiuoreinode
Urartu.
Senaqueribe(704681a.C.)
Senaqueribe,filhodeSargo,moveuacapitaldoimprioparaaNnivereconstruda.Entresuas
incontveisobras,estojardimbotnicoassrio,ondeficavamplantasdetodasaspartesdoimprio,a
duplamuralhadeNniveeumlongocanaldeabastecimentodegua.
GuerracomJud
SenaqueribeenfrentoutambmomonarcajudeuEzequias,queteria
formadoumaalianacomfenciosefilisteuscontraosassrios.Em
701a.C.Senaqueribemoveuumacampanhacontracidadesdestestrs
reinos,queforamdestrudasesubmetidasaojulgodoimperador.
EmboraosegundolivrodeReisapresenteumaversoamenizadada
histriadocercodeJerusalm(2Reis18,2Reis19),segundoaqual
SenaqueribeteriaabandonadoointentodedestruiracapitaldeJud
devidointervenodeJav(2Reis19,3536),umainscriodorei
assriodescreveumasituaomuitomaisgrave.Deacordocomele,"Eu
otranquei[Ezequias]emJerusalm,suacidadereal,comoumpssarona
gaiola.()Eulheimpuspagamentosepresentesporminhasoberania,
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
Representaodoepisdio
bblicodoLivrodosReis
porRubens
21/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
almdeseutributoanterior,pagoanualmente."AindadeacordocomSenaqueribe,Ezequiasteria
entreguecomotributo(demonstraodesuaobedincia)ouro,prata,marfime,inclusive,suasprprias
filhas.
NaHistriadeHerdoto,segundolivropargrafo151,oautordescreveumdesastreocorridonum
combateentreassrioseegpcios.Deacordocomogrego"()QuandoSenaqueribe,reidosrabese
dosAssrios,veioatacaroEgitocomumgrandeexrcito,osguerreirosnegaramsealutaremdefesada
ptria.Vendoseemtodifcilsituao,Setosdirigiuseaotemploeali,diantedaesttuadodeus,ps
sealamuriarpelasortefunestaquepareciaaguardloeassim,deplorandosuasdesgraas,adormeceu.
Emsonhos,julgouverodeusencorajandooeassegurandolhequesemarchasseaoencontrodos
rabes,asorteestariadoseulado,poiseleprprio,odeus,lheenviariasocorros.Cheiodeconfianana
viso,SetosreuniutodasaspessoasdeboavontadeedispostasaseguiloefoiacamparemPelusa,
pontochavedoEgito.Seuexrcitoeracompostoexclusivamentedenegociantes,artficesevivandeiras.
Nenhumguerreiroacompanhavao.Logoqueessastropasimprovisadaschegaramcidade,espantosa
multidoderatosdocampoespalhousepeloacampamentoinimigo,pondosearoerosameses,osarcos
eascorreiasqueserviamparamanejarosescudosdemaneiraque,nodiaseguinte,osrabesestavam
semarmas,eassimlutandoforamfragorosamentederrotados".Essapassagemtemsidointerpretada
comoumaversodanarrativabblicasobreumpossveldesastrequeteriaretardadoasconquistas
assrias.
SenaqueribetambmconquistoupartedaBabilniaedestruiuacidadesagradaporvoltadoano689a.C.
AesttuadodeusbabilnicoMarduquefoilevadaparaaAssria.
Assarado(680669a.C.),Assurbanpal(668627a.C.)edecadnciaassria
(627605a.C.)
Deacordocomrelatosdoorienteprximo,Senaqueribefoimortopordoisdeseusfilhosenquanto
rezavanumtemplo.EssesserebelavamcontraAssarado,seuirmo,quehaviasidoempossadodottulo
dereidaAssriacomosucessordopai.Assaradoderrotouosrebeldesereconstruiuacidadede
Babilnia.Em671a.C.AssaradoinvadiuoEgitoeproclamouserei.[52]Assurbanpal,filhode
Assarado,tentoureconquistaroEgito,umavezqueoreinbioTaharqahaviainstauradoumanova
dinastianaregio.Shamashshumukin,irmodeAssurbanpal,serebeloucontraogovernodoirmoe,
comajudadoselamitas,atacoutropasnaBabilniaem652a.C.Apsarecapturadacidade,Shamash
shumukincometeusuicdio.Assurbanpalpraticamenteexterminouoestadoelamitaepuniu
severamenteosrebeldescaldeusnaBabilnia.
AmortedeAssurbanpalfoiseguidadadesintegraodoimprioassrio.OEgitoconquistavasua
independnciaem626a.C.,eNabopolassar,umrebeldecaldeu,inauguroualtimadinastiababilnica,
ignorandoaautoridadeassria.Umaalianaformadaentrecaldeusemedaspermitiuadestruiodos
assrios,quetiveramsuacapital(Nnive)aniquiladaem612a.C.,tendosofridosuaderrotaderradeira
em605a.C.naBatalhadeCarquemis.Osassriosforampraticamentevarridosdomapa,sualngua
apagada,eoimpriodivididoentremedosecaldeus.
Culturaesociedadenoperodoneoassrio
AsescavaesnaAssriaseiniciaramem1845sobalideranadodiplomatabritnicoSirAustenHenry
Layard.EssefamosoarquelogodescobriuosrestosdascidadesantigasdeNniveeKalhu.[53]Ele
encontrouopalciorealdeSenaqueribeeaLivrariadeAssurbanpalnessesstiosarqueolgicos,
construesqueimpressionaramomundotodo.HormuzdRassam,assistentedeLayard,continuouas
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
22/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
escavaesemNnivenosprximosanos.Aspeasresgatadasforam
enviadasparaoMuseuBritnico,enospermitemconhecereentender
parcialmenteoquefoiaculturaassria.[53]
Monarquia
Oreiassrioerasobretudoumldermilitar.[51]Damesmaforma,ele
detinhaautoridadenoplanoreligioso,umavezque,paraosantigos
assrios,opoderrealeraumaconcessodeAssur,deusnacional.Orei
consultavaprofetasparasaberavontadedosdeuses.Quandoamortedo
reieraprevista(eclipses,porexemplo,eramsinalderegicdio),um
substitutoeracolocadoparareinarporpoucosdiasedepoisera
EsteladeLamashtu
sacrificado.[53]
Religio
Areligioassriadeveumuitosantigascrenasbabilnias.[51]Assur,odeusnacional,eracolocado
pelosassriosacimadetodososoutrosdeuses,comosoberanodivino,lugaroutroraocupadopor
Marduque.Aomesmotempo,Assurpossuacaractersticasencontradasnosantigossoberanosda
Mesopotmia,MarduqueeEnlil.AcreditavasequeesseDeuseraresponsvelportrazervitriase
conquistasmilitaresaosassrios.[53]
Namitologiaassria,odemnioLamashtu(representadoporumafigurafeminina)eraresponsvelpor
criarcaosemedoentreaspessoas.
Pormeiodossonhosedaastrologiaalgunsassriosilustradosacreditavamseremcapazesdeprevero
futuro.Namaiorpartedasvezes,essasprevisesenvolviamdescobriravontadedosdeuses,quepuniam
oshomensquandoestesseafastavamdosintentosdivinos,eosrecompensavamquandoestesse
comportavam.Osreisconsultavamprofetasparasabercomogovernar.
Akitu,Zagmuk
OFestivaldeAnoNovotinhaumpapelessencialnalegitimaodasmonarquiasassriaeneo
babilnica.Essefestival,cujonomesumrioZagmuk,jexistianaMesopotmiaquase3000anos
atrs.SeunomeacadianoeraAkitu.Nos12primeirosdiasdomsdeNisanoreiencarnavaumadeidade
ereproduziasuahistriaemvriasetapas.Asetapasfinaisenvolviamoretornodoreidobanquetena
BitAkitu(casadoanonovo)eohierogamos,quandoesteseuniaaumajovemescolhida.Deacordo
comoscrticosdahistriadasreligies,esseritualrepresentavaarecriaodocosmospelorei,que
obtinhaumpapeldivinoduranteofestival,esacralizavaassimamonarquia.[51]
BibliotecadeAssurbanpal
AbibliotecadeAssurbanpal,quaseinteiraconservadapeloMuseuBritnico,eraumaenormecoleo
detbuacuneiformesemNnive.Cercade20miltbuasforamencontrados,trazendopoesias,hinos
religiosos,encantaesetrechosdepicosfamososcomoodeGilgamesheoEnumaElish.
ImprioNeobabilnico(612539a.C.)
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
23/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
Egpcios,ldios,medosecaldeuseramosnovossenhoresdoorienteprximoapsaquedadaAssria.
OscaldeuseramumpovosemticoquehaviaseinstaladonaBabilniaporvoltadosculoIXa.C..Esse
povocontrolouumaporodaMesopotmiapormenosdeumsculo,atperderemseureinoparaos
persas.
Nabopolassar(626605a.C.)
Comojfoidito,Nabopolassareraumrebeldecaldeuqueconseguiusetornarreibabilniocomaqueda
doImprioAssrio.Essereifoiofundadordaltimadinastiababilnicaeresponsvelporaniquilaros
ltimosefetivosassrios.
NabucodonosorII(605562a.C.)
FilhodeNabopolassar,NabucodonosorIIampliouasfronteirasdo
ImprioNeobabilnicoataSriaPalestina.Suagrandevitriafoia
conquistadoreinodeJudeadestruiodeJerusalm.Osjudeus
capturadosforamexiladosparaaBabilnia,episdioconhecidocomoo
"cativeirodaBabilnia".
NabucodonosorIImanteverelaesamigveiscomosmedas,porm
continuoucombatendoosegpcios.Seussucessoresimediatosforam
mortosemrebelies.
Nabonido,umdosreis
caldeus
Nabonido(556539a.C.)
Conspiraespalacianasforamsuficientesparaencerraraantigalinha
dinsticaecolocaroreiNabonidonopoderporvoltadoano556a.C.Nabonido,consideradouma
personalidadelouca,promoveuodeusdalua,Sin,emoposioaMarduque,aindaprincipalparaoculto
babilnico.Tambmseautoexilounumosis,abandonandoseureinopormuitasanos,oquedeixou
seussditosdescontentes.
SeureinadoseencerracomaconquistadaBabilniaporCiro,oGrande,em539a.C.Ospersas
dominaroessaregionosprximosanos.
CalendrioBabilnico
Baseparaocalendriohebraico,ocalendriobabilnicoeraumcalendriolunisolardivididoemdoze
meseslunaresde29/30diascada.Adiferenacomoanosolar(365dias)eradissipadacomaadiode
ummsnofinaldociclo.
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
24/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
(Ms)Nome
Babilnico/hebraico
Nome
Persa
Nome
Macednico
NossoCalendrio Nmero
Nisannu
Nisan
Adukanaisa
artemisios
maroabril
Ajaru
Iyyar
Thravhara
daisios
abrilmaio
Simanu
Sivan
Thigaci
panemos
maiojunho
Du'zu
Tammuz
Garmapada
loos
junhojulho
bu
Ab
Turnabazi
gorpaios
julhoagosto
Ullu
Elul
Karbaiya
yiperberataios
agostosetembro
Tartu
Tishri
Bgaydi
dios
setembrooutubro
Arahsamna
Marhesvan
Marksana
apellaios
outubronovembro
Kislmu
Kisleu
iydiya
audunaios
novembro
dezembro
10
Tebtu
tebet
Anmaka
peritios
dezembrojaneiro
10
11
abatu
shebat
Samiyama
dystros
janeirofevereiro
11
12
Addaru
Adar
Viyaxana
xanthikos
fevereiromaro
12
[54]
Arquiteturacaldeia
AsescavaesnaBabilniadoscaldeustrouxeraminformaesconsiderveisacercadasestruturas
arquitetnicasdessespovos.AcidadedeBabilnia,porexemplo,foireconstrudaduranteoreinadode
NabucodonosorII,esuanovaversotraziamaiornmerodemuralhas,templosepalcios.Oportode
Ishtar,assimcomooutrosportesmagnficosdaMesopotmiaantiga,levavamaoexteriordasmuralhas
dacidade.Eramportescompostosporfigurasdecriaturasmsticas,associadassdivindadesdacidade.
Asavenidascentrais,comoaruadaprocisso,eramlugaresondeserealizavamcerimniasreligiosas.
OutrasconstruesfamosasdaBabilnianestapocaforamopalciodeNabucodonosor,otemplode
EsagilaeozigurateEtemenanki,tradicionalmenteconsideradoabasehistricaparaaimagemdatorre
debabel.
Aramaico
Osarameuserampovossemitasoriundosdaregiododesertosrio.Seuprotagonismonocomrciodo
orientemdiofezcomquesualngua,oaramaico,sedifundissenotavelmentenosanosposterioresasua
instalaonaSria.Sualngua,escritaempapiropormeiodoalfabetofencio,logosetornarialngua
francanoorienteprximo,inclusivenaBabilnia.
Religio
Oscaldeusacreditavamqueosastros(osol,alua,etc.)eramdeuses.Suareligioidentificavaosdeuses
dopanteotradicionaladeterminadoscorposcelestes.Asemanadoscaldeuseradivididaemsetedias,o
quefoiposteriormenteadotadopelosromanos.Suaastronomiaeraavanada,eelesconseguiamprever
eclipsesdosoledalua.
OsPersas
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
25/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
Ospersas,originalmentevassalosdosmedas,seinsurgiram
contraestesltimosnoanode559a.C.Tantoospersasquantoos
medaserampovosindoeuropeusqueocuparamaplancie
iranianaduranteaprimeirametadedo1.milnioa.C.OsMedas,
duranteoreinadodeCixares,estabeleceramumgrandeimprio,
queincluaospersascomoseusvassalos.Noentanto,Astiages,
filhodeCixares,foidestronadoporumvassalopersa,Ciro,o
Grande,em559a.C.QuandoCiroascendeuaotronodoantigo
ImprioMeda,iniciouumasriedecampanhasdeexpansoque
incluramaconquistadaLdia,daJniaedaBabilnia.Aofim
deseureinado,oImprioAquemnidadominavapraticamente
todooOrientePrximo.Osprimeirosdinastaspersas,
conhecidoscomoaquemnidas,tinhamumapolticade
tolernciareligiosa,erespeitavamascrenasdospovos
conquistados.Ciro,porexemplo,erachamadopelosjudeusde
"ungido"(Isaas45:1),ttuloincomumparadesignarmonarcas
pagos,oquedemonstraapopularidadedoreipersaentreseus
sditos.[55]
TumbadeCiro,oGrande,em
Pasrgada
AAssiriologiaeaBbliaHebraica
AassiriologiafoiinstitudacomodisciplinanosculoXIX.Duranteseusprimeirosanos,aassiriologia
foiumaespciedecinciaauxiliardosestudosbblicos,funcionandocomomerailustraodas
passagensenarrativasdabbliahebraica,enquantoosestudosbblicospermaneciamemlargamedidaa
histricos.[56]IssoporqueaMesopotmiaseraconhecidapelosocidentais,atento,porduasfontes,
consideradashojeemcertamedidacontroversas:aBbliaeasfontesgregas,particularmenteashistrias
deHerdoto.[57]AlmdosestudosassiriolgicosrepresentaremaMesopotmiaemtermosnitidamente
etnocntricos,elescontriburamparaofortalecimentodaposioocidentalnooriente,particularmente
noquedizrespeitoaosinteressesimperaisdepasescomoFrana,InglaterraeAlemanha.Peas
arqueolgicas,tratadascomorelquiasdevidoasualigaocomahistriaclssicaesagrada,eram
levadascomotrofusEuropa,ondepermanecemaindanosnossosdias.
NosculoXX,aassiriologiarespondeuasuacondiodecinciadependentecomteoriasradicais,que
pretendiamisolaraMesopotmiadoestudobblico.EntreelasestavamasideiasdeFriedrischDelitzsch
easdosPanBabilnicos,quefalavamdeumasupostasuperioridadeculturalmesopotmica.
Atualmente,tantoosestudosbblicosquantoaassiriologialevamemconsideraoosestudos
comparativoscomoformadecompreenderassociedadesantigasdoorienteprximo.Noentanto,o
carterdiscursivodoslivroshistricosbblicos,assimcomoosgregos,deveserlevadoemcontaaose
estudaraMesopotmia.[57]ABbliadeJerusalmsalientaqueosmanuscritoshebraicostinhamum
significadoparticularparaoseupovo,oqueinfluenciavaamaneiradestesnarraremosfatospassados.
Algunslivros,comoporexemploEster(porsinal,provvelvariantedonomeacadiano"Ishtar"),
adquiriramumtomsobremaneira"nacionalista",enarramfatospoucoverossmeisdopontodevista
histrico(comoapromulgaodeumaordemdeextermniodejudeuspelosaquemnidas).Almdisso,
oscrticosdabbliasalientamqueapreocupaodasescriturashebraicaseradeordemteolgica.
Emrelaoaosdocumentosgregos,necessrioadmitirumapluralidadedeperspectivas.Amelie
Kuhrt,[58]emartigointitulado"AncientMesopotamiainClassicalGreekandHellenisticThought",
salientaofatodequeasnarrativasclssicassobreaMesopotmiavariamdeacordocomoobjetivode
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
26/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
seuautor.AshistriasdeHerdoto,porexemplo,soconsideradas"vagas",esuacaracterizaodos
costumesmesopotmicossedefineapartirdospadresgregos,comoumespelhodistorcido.[59]
Referncias
1.CLRedman(1982)."Archaeologicalsurveyand
thestudyofMesopotamianurbansystems"
(http://www.ingentaconnect.com/content/maney/jfa
/1982/00000009/00000003/art00008).Journalof
FieldArchaeology(emingls).
2."AssyriologyandtheOldTestament(Jewish
Enciclopedia)"
(http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?
letter=A&artid=2047).
3.NouriJarah."EdwardSaiddiscussesorientalism"
(http://www.aljadid.com/EdwardSaidDiscussesOri
entalismArabIntellectualsRevivingMarxism.html).
4."PanelReflectsonSaidslegacy,Orientalism"
(http://www.thecrimson.com/article/2003/11/18/pa
nelreflectsonsaidslegacyorientalism/).
5."PrefacetoOrientalism"
(http://weekly.ahram.org.eg/2003/650/op11.htm).
6."AncientMesopotmia(UniversityofChicago)"
(http://mesopotamia.lib.uchicago.edu/).
7.ShamilA.A.Kubba(1998)."Architectureand
linearmeasurementduringtheUbaidperiodin
Mesopotamia"
(http://books.google.com.br/books?
id=OClmAAAAMAAJ&q=ubaid+period&dq=uba
id+period&hl=ptbr&ei=poQBTf7BG4
u8AbUi5XnAg&sa=X&oi=book_result&ct=result
&resnum=1&ved=0CCUQ6AEwAA).British
ArchaeologicalReports(emingls).
8."TemplosdeEridueUruk"
(http://www.infopedia.pt/$templosdeeriduede
uruk).
9."Uruk:TheFirstCity,TheMetropolitanMuseum
ofArt" "
(http://www.metmuseum.org/toah/hd/uruk/hd_uru
k.htm).
10."Uruk:ClassicalHistoryGlossary"
(http://ancienthistory.about.com/od/neareast/g/Uru
k.htm).
11."AShortEssayonCuneiform,RichardHooker" "
(http://www.wsu.edu:8080/~dee/GLOSSARY/CU
NEI.HTM,).
12."WritinginMesopotamia" "
(http://www.mesopotamia.co.uk/writing/home_set.
html,).
13."Mesopotamia:TheInventionofWriting,
UniversityofChicago" "
(http://oi.uchicago.edu/OI/MUS/ED/TRC/MESO/
writing.html,).
14."Semites"(http://mb
soft.com/believe/txo/semites.htm).
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
15.GuillermoAlgaze."AncientMesopotamiaatthe
dawnofcivilization"
(http://books.google.com.br/books?
id=tBmJXMEF8rsC&printsec=frontcover&dq=gu
illermo+algaze&hl=pt
br&ei=qoUBTdq_IMP68AbNh5DnAg&sa=X&oi
=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCU
Q6AEwAA#v=onepage&q&f=false)(emingls).
16.MichaelE.Smith."VereGordonChilde"
(http://webcache.googleusercontent.com/search?
q=cache:SGnFbREkwj4J:www.public.asu.edu/~m
esmith9/1CompleteSet/MES09Childe
TPR.pdf+The+Urban+Revolution+childe&cd=5&
hl=ptBR&ct=clnk&gl=br)(PDF).
17."Algaze,Guilhermo.TheUrukWorldSystem"
(http://www.press.uchicago.edu/presssite/metadata
.epl?mode=synopsis&bookkey=3640987).
18."Mesopotamia:EarlyDynasticPeriod,Bruce
Owen" "(http://bruceowen.com/emciv/34106f
12EarlyDynastic.pdf)(PDF).
19."En,EnsiandLugal"
(http://www.enenuru.net/html/misc/enensilugal.ht
m).
20.MarkWilliamChavalas."TheancientNearEast:
historicalsourcesintranslation"
(http://books.google.com/books?
id=ss48JJIq9YEC&printsec=frontcover&dq=the+
ancient+near+east&ei=eslfS82jMomuzQTRt7HZ
Bw&hl=ptBR&cd=4).
21."TheSumerianKingList"
(http://www.jameswbell.com/a002kinglist.html).
22."Enmebaragesi,KingofKish"
(http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1885
33/Enmebaragesi).
23."Nippur,AncientMesopotamia"(http://i
cias.com/e.o/nippur.htm).
24.RichardHooker."Gigamesh,historicalKingof
Uruk"
(http://www.wsu.edu:8080/~dee/MESO/GILG.HT
M).
25."Mesannepadda,OnTheBordersOfHistory"
(http://www.enenuru.net/html/sumerian_hist/mesal
im.htmTM).
26."KingdomsofMesopotamiaLagash"
(http://www.historyfiles.co.uk/KingListsMiddEast
/MesopotamiaLagash.htm).
27."EdwardHincks"
(http://www.absoluteastronomy.com/topics/Edwar
d_Hincks).
28."SumerianReligion"
(http://www.mnsu.edu/emuseum/prehistory/middl
27/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
e_east/sumer_religion.HTML).
29."Enlil"
(http://www.babylon.com/definition/Enlil/Portugu
ese).
30."SirLeonardWoolley"
(http://www.mnsu.edu/emuseum/information/biog
raphy/uvwxyz/woolley_leonard.HTML).
31.SirLeonardWoolley."ExcavationsatUr"
(http://books.google.com.br/books?
id=2KZCAAAAYAAJ&q=leonard+woolley&dq=l
eonard+woolley&hl=ptbr&ei=
IYBTYvWMoT58AbqoajnAg&sa=X&oi=book_re
sult&ct=result&resnum=1&ved=0CCIQ6AEwAA
)(emingls).
32."UrsRoyalCemitery"
(http://www.penn.museum/upcoming
exhibits/267iraq.html).
33."RoyalTombsofUr"
(http://www.clevelandart.org/exhibit/Ur/resource.h
tml).
34.FriedrischDelitzsch."BabelandBible"
(http://books.google.com.br/books?
id=Kf0ZCbJY64QC&printsec=frontcover&dq=fri
edrich+delitzsch&source=bl&ots=T_Dv4WOe
m&sig=cpHEJpLNndpxVZbg
iBwfnk7fm8&hl=ptBR&ei=ch16S
CzLIuGuAeA
LWdBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resn
um=8&ved=0CCwQ6AEwBw).
35."AepopeiadeGilgamesh"
(http://www.ancienttexts.org/library/mesopotamia
n/gilgamesh/)(emingls).
36."Wisdom,Godsandliteratura"
(http://books.google.com/books?
id=dRqbe67ChgAC&pg=PA105&dq=edubba&hl=
ptBR&cd=3#v=onepage&q=edubba&f=false).
Wisdom,Godsandliteratura.
37."Umabrevehistriadamatemticana
Mesopotmia"
(http://www.malhatlantica.pt/mathis/Babilonia/Bre
ve_historia.htm).
38."SumerianCalendar"
(http://www.jameswbell.com/a005calendar.html).
SumerianCalendar.
39."Uruk:TheInventionofTheWheel"
(http://www.ideafinder.com/history/inventions/wh
eel.htm).
40."AkkadandSargonTheGreat"(http://history
world.org/sargon_the_great.htm).
41."NaramSin"
(http://ancienthistory.about.com/od/leadersns/g/01
1309naramsin.htm).
42."ORenascimentoNeoSumrio"
(http://www.angelfire.com/me/babiloniabrasil/urII
I.html).
43."CdigodeLeisdeUrNammu"
(http://oll.libertyfund.org/index.php?
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
option=com_content&task=view&id=309&Itemid
=270).
44."EnumaElishemportugus"
(http://www.angelfire.com/me/babiloniabrasil/enel
ish.html).
45.http://www.angelfire.com/me/babiloniabrasil/eneli
sh.html.Faltao|titulo=(Ajuda),EnumaElish
46."Gnesis"
(http://www.bibliaonline.com.br/acf/gn/1).
47.EvaristoEduardodeMiranda."Animaisinteriores
Nadadoreserastejantes"
(http://books.google.com.br/books?
id=SK23hLLpJBoC&pg=PA136&dq=j%C3%B3
+7+marduk&hl=pt
BR&sa=X&ei=2J34T5rWBqTX0QHk7qzsBg&ve
d=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=j%C3%B3%
207%20marduk&f=false).
48."Ugarit(ancientcity,Syria)"
(http://www.britannica.com/EBchecked/topic/6126
69/Ugarit).
49."Philistines"
(http://www.oldtestamentstudies.net/patriarchs/phi
listines.asp?item=5&variant=0).
50."HistoryofAssyrians"
(http://www.aina.org/aol/peter/brief.htm).
51.DonNardo(1998)."TheAssyrianEmpire"
(http://books.google.com.br/books?
id=WMsBAAAACAAJ&dq=assyrian&hl=pt
br&ei=kIYBTdPZMo
p8AbruPXoAg&sa=X&oi=book_result&ct=result
&resnum=3&ved=0CC0Q6AEwAg)(emingls).
52."Esarhaddon(kingofAssyria)"
(http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1922
10/Esarhaddon).
53.ElaineLandau(1997)."TheAssyrians"
(http://books.google.com.br/books?
id=oigNAAAACAAJ&dq=assyrians&hl=pt
br&ei=UYUBTYWzCo
u8AbDi5XnAg&sa=X&oi=book_result&ct=result
&resnum=1&ved=0CCIQ6AEwAA)(emingls).
54."TheBabylonianCalendar"
(http://www.livius.org/caa
can/calendar/calendar_babylonian.html).
55.AmlieKuhrt."ThePersianEmpire"
(http://books.google.com/books?
id=XWbhmebyhxAC).
56.BillT.Arnold,ProfessorofOldTestamentand
SemiticLanguage."TheBibleandInterpretation"
(http://www.bibleinterp.com/articles/Arnold_Assy
riology_Biblical_Reassessment.shtml).
57.MarkW.Chavalas(2003)."Mesopotamiaandthe
Bible"(http://books.google.com.br/books?
id=YmFKA8fQFQoC&printsec=frontcover&dq=t
he+study+of+mesopotamia&hl=pt
br&ei=yIEBTaOUKsK88gaziYn3Ag&sa=X&oi=b
ook_result&ct=result&resnum=3&ved=0CCwQ6
AEwAg#v=onepage&q=the%20study%20of%20m
28/29
20/03/2016
HistriadaMesopotmiaWikipdia,aenciclopdialivre
esopotamia&f=false)(emingls).
58."Blog:"AncientMesopotamiainClassicalGreek
andHellenisticThought" "
(http://www.granta.demon.co.uk/arsm/jg/persica.h
tml).
59."AncientMesopotamiainClassicalGreekand
HellenisticThought"
(http://mayitron.wordpress.com/2010/01/24/ancien
tmesopotamiainclassicalgreekandhellenistic
thought/).
Ligaesexternas
TheAncientNearEast,AmlieKuhrt(http://books.google.com/books?id=EGu_p23NaS8C)(em
ingls)
Obtidade"https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Histria_da_Mesopotmia&oldid=44799548"
Categoria: HistriadaMesopotmia
Estapginafoimodificadapelaltimavez(s)03h54minde14defevereirode2016.
EstetextodisponibilizadonostermosdalicenaCreativeCommonsAtribuioCompartilha
Igual3.0NoAdaptada(CCBYSA3.0)podeestarsujeitoacondiesadicionais.Paramais
detalhes,consulteasCondiesdeUso.
https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Mesopot%C3%A2mia
29/29