10 X 2014r.

Wybra najbardziej interesujc myl, ktr poznalimy, opisa j i napisa z

jakiego powodu nam si najbardziej podoba i wybra ktra nam si najmniej
podobaa i napisa dlaczego (niepotrzebna, bezsensu) + 3 pytania opisowe
- Liberalizm XX i XXI w. (J.Dewey, J.Keynes, K.Popper, I.Berlin, F.A.Hayek, A.Rand,
R.Nozic, J.Rawls, R.Aron, R.Dahrendorf)
- Komunitaryzm
- Anarchizm
- "Kryzysy nowoytnoci"
- Darwinizm spoeczno-polityczny
- Szkoa rasowo-antropologiczna
- Totalitaryzm (faszyzm woski, narodowy socjalizm, bolszewizm)
- Agraryzm
- Populizm
- Katolicka Nauka spoeczna
- Konserwatyzm XX wieku
- Tradycjonalizm, fundamentalizm, kosmopolityzm, wielokulturowo
Doktryna polityczna (ac. doctrina) naukowe ujcie rnych form myli
politycznej, uporzdkowane pogldy w sposb naukowy
- wysoki poziom teoretycznej oglnoci
- wysoki poziom wewntrznego uporzdkowania
- usystematyzowany zbir pogldw (pastwo, geneza p., cele i funkcje, wadza,
typy wadzy, prawo, czowiek a pastwo)
Ideologia polityczna- zbir pogldw zwierajcych katalog preferowanych
wartoci oraz zasad postpowania w odniesieniu do sfery ycia politycznego. Jest
podstaw dziaa politycznych. Krytyczna w odniesieniu do istniejcej
rzeczywistoci, ksztatuje grupowa wiadomo polityczn i mobilizuje do
dziaania.
Doktryna- historycznie uwarunkowany zbir pogldw wyjaniajcych zasady
powstania, organizacji i funkcjonowania pastwa oraz wskazujcych cele stojce
przed pastwem i prawem. (NAUKOWE UJCIE)
Nauka peni funkcj opisow i wyjaniajc.
Pastwo, polityka, wadza
- Geneza pastwa
- Cele i funkcje pastwa
- Wolno - prawa
Cel pastwa- przyszy, wyobraony, opisany i podany stan danego pastwa
Funkcje pastwa- okrelone formy aktywnoci, dziaania podejmowanymi po to by
osign wczeniej wskazane cele

Wedug naukowcw nowoytno zacza si w momencie kiedy pewien czowiek

napisa i udowodni, e ludzie s rozumni.. ->

Thomas Hobbes (1588-1679),

"Lewiatan"- pastwo, jako formua racjonalnego samookrelenia.

Czowiek (realny):

nienasycone pragnienie bogactw i zaszczytw (egoizm), solipsyzm (ja

sam, kady zamknity jest w wiecie indywidualnych dozna, kady sam
odbiera wiat)

nieustanny strach przed niebezpieczestwami i mierci

jest istot rozumn

Stan natury:

absolutna wolno

uprawnienia a nie obowizki

subiektywizm w wymierzaniu sprawiedliwoci

"ycie czowieka jest samotne, biedne, bez soca, zwierzce i krtkie"

"Czowiek czowiekowi wilkiem" - "Homo homini lupus

Nazwa swoj ksik "Lewiatan" od mitycznego potwora ktry poera mniejsze
istoty czyli pastwo to taki potwr pochaniajcy wszystko i wszystkie jednostki.
ludzie kochaj wolno, ale zrezygnowali z cakowitej wolnoci (racjonalna
decyzja) po to aby stworzy pastwo, ludzie zrzekaj si swojej wolnoci aby
wybra czowieka ktry bdzie rzdzi pastwem i zapewni im bezpieczestwo.
(ludzie nie czuli tego w stanie natury, najwaniejsza warto)

Umowa spoeczna: wynik racjonalnej kalkulacji, indywidualnej decyzji

(jestem wolny tylko inaczej)
jednostronna- niepodzielno wadzy suwerena

Idea prawa: wola suwerena miar prawa (absolutyzm lub anarchia)

wolno: nie wyklucza koniecznoci, tam gdzie nie ma prawa wolno

przeradza si w dowolno

zasady funkcjonowania spoeczestwa: spokj, dotrzymywanie umw,

przestrzeganie prawa

Jean Jacques Rousseau (1712-1778) "Umowa spoeczna" 1762

Stan natury- stanem pokoju i harmonii

Pastwo jako wynik umowy "sabych ma zabezpiecza przed uciskiem a

ambitnych powciga"; konsekwencja klsk ywioowych; rozwoju
cywilizacji, powstania rodzin i wasnoci prywatnej

Umowa, jako "forma zrzeszenia, ktra by bronia i chronia ca si

wspln osob i dobra kadego czowieka i przy ktrej kady czc si ze
wszystkimi, suchaby jednak tylko siebie i pozosta rwnie wolnym, jak
poprzednio"; zgodna z ludzkim poczuciem sprawiedliwoci

Egalitaryzm

Rnice midzy Hobbsem a Rousseau:

postrzeganie natury czowieka (Hobbs: kady chce jak najlepiej dla siebie,
Rossue: ludzie s rwni i maj tego wiadomo, wszyscy s yczliwi i nie
s egoistycznie nastawieni do siebie)

ludzie pomyleli e jak wsplnie si zorganizuj to lepiej im bdzie dziaa (np.

przed nieszczliwymi przypadkami). Ludzie umawiaj si w sposb racjonalny,
e trzeba powoa do ycia pastwo, ale nie chc zrzeka si swojej wolnoci.
Szukaj sposobu na znalezienie wadzy eby mieli poczucie e s cakowicie wolni
i e oni podejmuj decyzj (suwerenno ludu) -> zasada wikszoci gosw.

Zasada suwerennoci ludu (niezbywalna)

suwerenno ludu jest niepodzielna

wola partykularna (namitnoci)- wola rzeczywista (rozum)

Wola wikszoci- zwyka wola

Wola powszechna- "og chce dobra" wyczno prawodawcza ludu, te

wola wikszoci ale w takiej sytuacji w ktrej w tej caej procedurze
podejmowania decyzji ludzi ktrzy gosuj, gosuj mylc take o dobru
wsplnym, a nie dobru wasnym

ktokolwiek odmwi posuszestwa woli powszechnej, bdzie do tego

zmuszony przez cae ciao, co nie oznacza nic innego, jak to, e bdzie
zmuszony do wolnoci"

Wolno naturalna zmienia si w cywilizowan, zapewnia rwno

wszystkich ludzi

Konieczne wychowanie obywatelskie

Dobro wsplne- moralno publiczna- mio do ojczyzny- charakter

narodowy

Jeeli kto si nie zgodzi z wol powszechn to naley go do tego zmusi

(oksymoron- zmuszenie do wolnoci)
Wykad 17 X 2014r.

J. Locke koncepcja klasycznego liberalizmu politycznego.

Koniec XVIIw.
Opis wasny
Koncepcja umowy spoecznej ludzie racjonalnie postanowili powoa do ycia
pastwo.
Wedug Lockea harmonia natury jest stanem dobrego ycia, pokoju. Gosi take
hasa utylitarymu (zasada uytecznoci) mwic, e racjonalny czowiek chciaby
czyni dobro, ma to w naturze. Chodzi, wic o to, e przy organizacji pastwa
trzeba przynie maksymalnie duo dobra maksymalnie wielu osobom. Wyszed
take z zaoenia, e ludzie z natury s rwni i wolni i wszyscy zdaj sobie z tego
spraw. By przewiadczony, e w stanie natury czowiek ma pewien katalog
przyrodzonych praw:
1. prawo
2. prawo
3. prawo
4. prawo
wolno.

do
do
do
do

ycia
wolnoci
majtku
wymierzania sprawiedliwoci na wasn rk tym co naruszaj kogo

Prawo wasnoci wedug niego to prawo do wadania swoim yciem. Prawo do

ycia wolnoci i majtku mona traktowa jako jedno prawo do ycia.
Pastwo ludzie utworzyli po to, aby kto w sposb obiektywny i bezstronny
wymierza sprawiedliwo. Std na rzecz wadzy, ludzie zrzekaj si 4 prawa czyli
tego do wymierzania sprawiedliwoci. 3 pierwsze nadal s ich. Wadza wedug
niego, wic nie moe ogranicza tych 3 pierwszych zasad bo s one przyrodzone.
John Locke zarysowa ustrj pastwa, ktrym istnieje trjpodzia wadzy.
Powiedzia, ze aby utworzy dobre prawo to konieczna jest wadza ustawodawcza,
wykonawcza i sdownicza i wadza stosunkw zagranicznych. Postulowa take o
tolerancj religijn, kady czowiek jest indywidualnoci, kady jest rozumny i z
powodzeniem bdzie mg wykorzysta swoj wolno. Bo dobro wsplne tej
koncepcji rwna si sum dbr poszczeglnych jednostek.
24 X 2014r.

Cherles Louis Montesquieu (1689-1755), monarchia

konstytucyjna, liberalizm arystokratyczny O duchu praw
Slajd:
- Relatywizm: duch praw rny w rnych pastwach (trzeba dopasowa
odpowiedni ustrj do odpowiedniego pastwa),
- racjonalizm historyzm, nie ma jednego modelu prawa,
- cel pastwa: polityczna wolno obywateli moliwa tylko w pastwie
praworzdnym,
- wolno to bezpieczestwo: faktycznie lub poczucie bezpieczestwa prawo
czynienia tego na co ustawy pozwalaj
- wolno polityczna nie polega na tym eby robi to co si chce, ale na tym, by
mc czyni to, co si powinno chcie czyni (na pytanie co chcemy chcie
powinno nam mwi prawo stanowione)
- bezpieczestwo jest moliwe tylko w ustroju realizujcym zasad umiarkowania
Opis wasny:
Monteskiusz uznawa, e poczucie bezpieczestwa jest najwaniejsze w yciu
czowieku. Stwierdzi, e jeli czujemy si wolni czujc si bezpiecznie. Wedug
jego nie ma uniwersalnego ustroju, ktry by uszczliwia ludzi na caym w
wiecie natomiast po wielu badaniach, e mona uzna, e s 2 zasady na,
ktrych mona budowa kady ustrj:
- zasada zotego rodka
- zasada trjpodziau wadzy
Systematyka ustrojw wedug: natury rzdu i zasady dziaania: ustroje:
Monarchiczny despotyczny republikaski
Obron przed despotyzmem jest podzia wadzy i systemu hamulcw wewntrz i
pomidzy wadzami:
Wadza prawodawcza: dwuizbowy parlament
Wadza wykonawcza: monarcha i mianowani przez niego ministrowie
Wadza sdownicza: wybierane na krtkie kadencje niezawise trybunay
Wszystkie 3 wadze miay si uzupenia, kontrolowa, hamowa)
Wana rola dobrych obyczajw.

Beniamin Constant (1767-1830) - Gwny przedstawiciel

liberalizmu gospodarczego
Slajd:
Podstawa pastwa: liberalizm gospodarczy;
Wolno wasno: Panujca potrzeba jest nie tylko wolno, lecz niezaleno
materialnej egzystencji, bez ktrej inteligencja, mimo czciowych wysikw i
przejciowych sukcesw, jest zawsze zagroona ponownym popadniciem w
niewol homo oeconomicus
- legitymacja wadzy: wyksztacenie
- Podstawowy cel pastwa: zapewnienie wolnoci wasnoci
Wolno to wyzwolenie od przymusu i bezprawia
- to prawo do wyboru i korzystania ze swoich praw

- wolno staroytnych (nazywana wolnoci do), wolno prywatna

(nazywana wolnoci od) wolno nowoytnych
- czynniki zmieniajce postrzeganie sfer wolnoci ) ludno, terytorium, zmiana
systemu spoecznego, rozwj handlu)
Opis wasny:
Wolno staroytnych przypomnienie wolnoci obywatelskiej w staroytnych
demokracjach. Taki obywatel przyjeda na spotkania, gdzie dugotrwale
omawiano istotne sprawy dla pastwa. Wolno DO podejmowania decyzji we
wszystkich sprawach pastwa
Wolno prywatna wikszo wolnych obywateli w liberalnych demokracjach
zajo si tworzeniem wasnego interesu czsto midzypokoleniowego. Taki
obywatel przyzwyczaja si do tego, e sam podejmuj decyzj i sam ponosi ich
konsekwencj. Dlatego ludzie pomyleli, e chc mie tak paszczyzn yciow
OD, ktrej wycza si ingerencj pastwa dopki nie zami prawa. To, e ludzie
byli tak zajci swoimi interesami sprawio take, e demokracja bezporednia
przeobrazia si w demokracje porednia, przedstawicielsk bo ludzie nie mieli
czasu na sprawy kraju.
Wolno nowoytnych to umiejtnie poczenie wolnoci staroytnych z
wolnoci prywatn, osobist.
Wolno to nic innego jak doskonaa niezaleno
Granic wadzy jest indywidualno i autonomia jednostek wola narodu nie moe
uczyni tego, co nie jest sprawiedliwe
Odrzucenie zasady penej suwerennoci ludu
Podzia wadz (system parlamentarno gabinetowy):
- reprezentacyjna trwaa,
- reprezentacyjna wadza opinii,
- wadza krlewska,
- wadza wykonawcza,
- wadza sdowa,
- wadza municypalna
Co dotyczy jednostek zostawmy jednostkom
Constant twierdzi, e jest taka sfera w, ktr powinno pastwo nie ingerowa jeli
nie amiemy prawa. Jednak trudne jest ustalenie owej granicy. Granicy midzy
tym co prywatne i publiczne.

Jeremy Bentham (1748 1832)

Panopticon (gr. Pan = wszystko; optikos = widzie)
Panoptikon albo Dom Nadzoru opisujcy ide nowych zasad budowy wszelkich
zakadw, w ktrych wszelkiego rodzaju osoby winny znajdowa si pod
nadzorem, w szczeglnoci wizie, ale te aresztw, fabryk, warsztatw,
przytukw, lazaretw, manufaktur, szpital, domw wariatw i szk
Slajd:

Empiryzm, utylitaryzm (poyteczno, przyjemno)

- zasada najwikszej uytecznoci, zapewnienie jak najwikszego szczcia dla
jak najwikszej liczby osb yczliwych ludzi
- hedonizm etyczny to co dobre jest przyjemne, zo powoduje przykro
- czowiek jest yczliwy,
- atomizm spoeczny indywidualizm dobro wsplne, jako suma dbr
indywidualnych osb. Im wicej bdzie szczliwych jednostek tym bardziej
szczliwe bdzie cae spoeczestwo.
Opis wasny:
Koncepcja idealnego wizienia (Panoptikonu) w, ktrej winiowie nie mogli
widzie, e s obserwowani, mieli by oddzieleni rodzajem weneckich luster.
Wedug niego bojc si tego, e s obserwowani, podejrzewajc to nie bd
popenia zbrodni. Tak samo w szkole mona byoby tak zrobi sal w, ktrej
nigdy nie wiemy czy kto nas obserwuj dlatego cay czas bymy si pilnowali.
Dla Benthama wolno oznacza odczuwanie przyjemnoci. Jednak dodaj do
tego zagadnienie etyczne, tylko czynic dobro wedug niego czujemy
przyjemno. Mimo, e czsto wydaj nam si inaczej.
Libera wychodzi od dobra jednostki dochodzc do dobra ogu. Konserwatysta
czsto na odwrt. Musimy si czasem zrzec wasnego szczcia dla dobra ogu.
Utylitaryzm jako zasada dziaania wadzy, pastwa, prawa, skutecznej
polityki:
- racjonalne ustawodawstwo (prawo jest racjonalne wtedy, gdy jest uyteczne,
uyteczne wwczas , gdy zapewnia bezpieczestwo, obfito posiadania, rwno
- Parlament jako stranik wolnoci,
- system demokratyczny, jako gwarant wolnoci powszechne wybory, wolna
konkurencja
- wana edukacja spoeczestwa.
Wykad 7 XI 2014r.

John Stuart Mill

John Stuart Mill (1806-1873), demoliberalizm, liberalizm spoeczny
Slajd:
- Wolno, indywidualizm, prymat jednostki nad spoeczestwem ale te
obowizki wobec spoeczestwa, nie wszystkie jednostki s z natury dobre,
- Szczcie to nie dobra materialne a wiedza, poczucie dobra i pikna tego nie
mona osign izolujc si od spoeczestwa,
- najwiksze zagroenie: zbiorowa mierno, tyrania wikszoci, tyrania wadzy,
tyrania opinii obron przed tyrania podniesienie poziomu intelektualnego
spoeczestwa, edukacja
- spoeczestwo to nie prosta suma jednostek,
- wolno sowa i dyskusji, jako gwarancja docierania do prawdy prawda nigdy
nie jest raz na zawsze ustalona
- Pastwo, jako str indywidualnych interesw jednostek str wasnoci,

- Gwarancja wolnoci instytucjonalnej: wadze przedstawicielskie, z reprezentacj

wszystkich grup spoecznych w sytuacji zagroenia wolnoci pastwo moe
interweniowa
- nadmierna pomoc socjalna demoralizuje
- zakaz dyskryminacji kogokolwiek,
Jedyn granic indywidualnej wolnoci jest nie czynienie szkody nikomu
innemu
- prawa kobiet
Mj opis
Jeden z pierwszych obrocw praw kobiet oraz praw zwierzt. By wielkim
mionikiem mdroci, twierdzi, e nie jest wane bogactwo a wiedza, ktr si
posiada, czy moe kto odmieni dobro od za i pikno od brzydoty. Powtpiewa
w idee, e wszyscy ludzie s rozumni. Twierdzi, e w kadym systemie
demokratycznym czowiek moe podlega: tyranii wadzy, tyrani opinii i tyranie
wikszoci. Twierdzi, e czowiek podporzdkowuj si wspczesnym trendom,
typowym zachowaniom, typowemu myleniu. I twierdzi, e jedyn obron przed
tymi 3 tyraniami jest cakowita wolno sowa i dyskusji bo inaczej ludzie nie
zorientuj si co jest prawd, co zem itp. Optymistycznie zaoy, e ludzie bd
chcieli dyskutowa i tych istotnych sprawach. W liberalizmie w
przeciwiestwie do anarchizmu wskazuj si granic wolnoci czowieka,
jednak nie jest ona jednoznacznie okrelona.

Alexis de Tocqueville
Alexis de Tocqueville (1805-1859), o demokracji w Ameryce, Dawny ustrj i
rewolucja
Liberalny konserwatysta konserwatywny libera
Slajd:
- Demokracja rwno szans nie rwno faktyczna,
- spoeczestwo to zintegrowany wewntrznie system to system powiza i
wpyww
- w liberalizmie moe wystpi zanik posuszestwa i autorytetw kady siebie
traktuje jako najwyszy autorytet, tryumf przecitnoci,
- kult indywidualnoci moe prowadzi do egoizmu i izolowania si od innych
ludzi,
- demokracja moe przerodzi si w demokratyczny despotyzm,
- Centralizacja jako demokratyczny instynkt jednostki pozostawione same
sobie, zatomizowane, w chwili zagroenia szukaj oparcia w pastwie,
- obron: praworzdno i gwarancja wolnoci politycznej: praktyka swobodnego
stowarzyszania si i wolna owiecona opinia publiczna, wolna prasa,
demokracja lokalna,
- rola obyczajw i religii (bo nie wszyscy s w stanie rozwin si intelektualnie):
Religiom nie uda si odwie ludzi od kochania si w bogactwie mog
natomiast skoni ich do bogacenia si w sposb uczciwy
- wana rola cia poredniczych miedzy jednostka a pastwem i demokracji
lokalnej spoeczestwo obywatelskie
Opis wasny:
Popyn do Stanw Zjednoczonych i by bardzo zafascynowany tym systemem.
Jednak ju zobaczy kilka minusw w tym systemie demokratycznym. Jego

koncepcja to jedna z pierwszych, ktr okrelamy konserwatywnym liberaem.

Zastanawia si nad rnicami pomidzy indywidualizmem a egoizmem. Jeli
jednak czowiek za bardzo si skupi nad sob i swoj rodzin to indywidualizm
zamienia si w egoizm. Jeli ludzie, wic mogli dobrze funkcjonowa w systemie
demokratycznym, w musz ograniczy swj egoizm i uczestniczy w rnych
stowarzyszeniach itp. Nie ma dobrego spoeczestwa demokratycznego bez
spoeczestwa obywatelskiego (czyli nie ma dobrej demokracji bez licznych
form wspdziaania ludzi, aktywnoci jednostek w ramach rnych stowarzysze
i zrzesze). Podkrela take rol religii w yciu czowieka.
Konserwatyci:

Edmund Burke
Edmund Burke (1729-1797)
Ewolucyjny konserwatyzm, Uwagi na temat rewolucji francuskiej
(lac.) conservare zachowywa, dochowa zmian
Slajd:
- krytyka rewolucji zbrodnicza i zowrbna
- duch nowinek jest atrybutem maych charakterw i ograniczonych gw
- krytyka owieceniowej koncepcji racjonalnej natury czowieka, liberalnej
wolnoci
- nard jako organiczna cao, okrelona przez tradycj klauzula wiecznego
spoeczestwa konglomerat okolicznoci, dyspozycji, zwyczaje, uksztatowane
przez wiele wiekw
- antyindywidualizm wana rola przesdw praktyki ycia zgubna rola
teorii politycznych polityka w oparciu o dowiadczenie,
- odrzucenie koncepcji umowy spoecznej. Legitymacja wadzy nie wywodzi si z
umowy. Jej rdem powinien by autorytet. Wadza uznana przez
spoeczestwo to wadza wobec ktrej obywatele czuj lojalno i ktra darz
czci na wzr czci jak dziecko czuje wobec rodzica.
- Trway porzdek moralny oraz spoeczny zasada religijnej etyki
spoecznej
- wsplnotowy wymiar ycia waniejszy od jednostkowego
- hierarchia wskazania i uzasadniona
- wana rola autorytetw zasada legalizmu,
- zasada pragmatyzmu politycznego rozum
- praktyczny rozum teoretyczny
Opis wasny:
Konserwatyzm zakada, e nie zawsze wszyscy ludzie s rozumni, e wane jest
przekazywa z przeszoci to co dobre. Krytyk rewolucji francuskiej, tego, e
ludzie odrzucili caa tradycje w momencie. Klauzula wiecznego
spoeczestwa oznacza powizanie tradycj przeszych, teraniejszych i
przyszych pokole. Podporzdkowanie si wartoci wywodzcych si z tradycji.
Uywa wielokrotnie sformuowania przesdy nie w dzisiejszym rozumieniu,
przekonanie o czym bez przemylenia inaczej mona to nazwa przedsdem.
Przed poznaniem czego ju to sdzimy. Jako jeden z pierwszych twierdzi, e
bardzo wana jest we wadzy moc autorytetu.

Joseph de Maistre

(czyt. Mestr)

Joseph de Maistre (1753-1821)

Slajd:
- krytyka owiecenia
- filozof rzecznik anarchii i zgubnego indywidualizmu,
- rewolucja, jako zo, kara za grzechu,
- indywidualny czowiek jest bezradny i nieszczliwy najwaniejsze wsplnoty
- wolno to frazes, demokracja to parodia spoeczestwa
- naturalna jest hierarchia i silna wadza, umowa spoeczna to mit (odwoania do
w. Augustyna, Platona)
Opis wasny:
Demokracja jest frazesem, najwaniejsza w yciu jest tradycja, dobre obyczaje,
papie, wsplnota Ultramontanizm zakada zjednoczenie pastw europejskich
pod przewodnictwem papiea
Chcia aby pastwa tosame kulturowo wsppracoway. Tradycjonalista o
charakterze teokratycznym.

Georg Hegel
Georg Hegel (1770-1831) idealizm obiektywny
Slajd:
- co jest rzeczywiste jest rozumne, co rozumne jest rzeczywiste,
- filozofia dziejw,
- pastwo jest wcieleniem wolnoci, wolnoci uwiadomionej- jest celem samym
w sobie,
- kady nard ma do wypenienia misj dziejow realizowanie interesw ducha
wiatowego
- zalenoci przyczynowo-skutkowe,
- narody historyczne i niehistoryczne,
- wolno uwiadomiona,
- historia pastw- wcielenie wolnoci
Opis wasny:
Wolno to uwiadomiona konieczno
Drugi po Platonie idealista obiektywny. Zakada on, e perfekcyjnym wiatem jest
wiat idei. Uzna, e tylko w pastwie czowiek moe by wolny i szczliwy,
pastwo jest wartoci autoteliczn (odpowiedzialn jedynie przed samym
sob). Czowiek moe by przykuty do skay a sp bdzie szarpa jego wtrob
to i tak moe czu si wolnym umysowo. Podzieli narody na: historyczne i
niehistoryczne.

Liberalizm XX i XXI wieku

Slajd:
- kryzys w okresie midzywojennym,
- powojenna krytyka totalitaryzmu (spoeczestwo otwarte, pluralizm wartoci,
Wolnorynkowa gospodarka,

- 1.70. pastwo dobrobytu vs. Libertarianizm,

- liberalizm po zimnej wojnie,
- liberalizm w dobie kryzysw XXI wieku
Lewicowy liberalizm okresu midzywojennego:
Pragmatyzm: wsplnota, dobro wsplne
John Dewey (1859-1952):
- rozumno- skuteczno-pragmatyzm
- spoeczestwo, jako pluralistyczna zbiorowo nie jest antytez indywdualnoci,
czowiek ma natur spoeczn,
Johm Mayard Keynes (1883-1946)
- sprawno ekonomiczna pastwa, sprawiedliwo spoeczna, wolno
indywualna
- odejcie od pastwa laissez-faire,
- odrzucenie attyki purytaskiej (cnoty wyrzecze i oszczdnoci socjalizacja
inwestycji: ingerencja pastwa nie w wasno, ale w wydatki i popyt
Opis wasny:
Purytanizm (cika praca i bogacenie si nie aby wszystko skonsumowa, ale
oszczdzania, dlatego, e jest to dobra cecha, jest to sens ycia).

Liberalna reakcja na totalitaryzm

Slajd:

Karl Popper (1902-1994r.)

- krytyka historyzmu (odrzucenie dualizmu faktw i norm), krytyka utopii,
- potpienie ducha plemiennego, wykluczajcego indywidualn odpowiedzialno
- spoeczestwo otwarte
- indywidualna odpowiedzialno, niezaleno mylenia,
- mechanizm powstrzymywania zych rzdw
Wane w demokracja: Nie to kto ma rzdzi a jak nie dopuci do zych
rzdw
Opis wasny
Jeden z najwikszych mylicieli XX wieku. Pracowa nad tym co zrobi eby nigdy
nie wrci system totalitarny. Wedug niego ludzie dopucili do takiej tragedii jakie
dziay si na wojnach, gdy twierdzili, e jednostka nie moga nic zrobi, postawy
typu, ja wykonywaem tylko rozkazy itp. Twierdzi, e zo jest zawsze zem, nie
ma zasady cel uwica rodki. Czowiek zawsze odpowiedzialny jest za swoje
czyny. Nazwa to krytyk historycyzmu. Spoeczestwo otwarte
spoeczestwo zoone z jednostek otwartych na innych ludzi, z takich jednostek,
ktre w kady momencie ycia s otwarte na pogldy innych ludzi). Twierdzi, e
ludzie za duo myl o tym jakie cechy powinien mie dobry przywdca a powinni
myle czego nie powinni aby nie dopuci do zych rzdw. Twierdzi, e
znacznie czciej powinnimy wybiera rzdzcych.

Isaiach Berlin (1909-1997), dwie koncepcje wolnoci:

- pluralizm wartoci
- dwie sfery wolnoci, wolno pozytywna wolno negatywna
Opis wasny:
Podzieli wolno na :
- negatywna - pozytywna

Liberalizm w obronie wolnego rynku

Ludwig von Mises (1881-1973)

- wolny rynek, jako wyraz rozumnoci czowieka, krytyka socjalizmu, jako
systemu irracjonalnego. Konieczno istnienia filozofii rynku

Milton Friedman (1912-2006)

Pastwo, jako str dobrowolnej wsppracy jednostek, tworzy tylko reguy
gry/
Bez wolnoci ekonomicznej nie ma wolnoci politycznej - wolno i wasno
umoliwiaj wolny rynek idei.

Friedrich August von Hayek (1899-1992)

Droga do zniewolenia, Konstytucja wolnoci, Kontrrewolucja nauki. Studia
nad naduywaniem rozumu
Slajd:
- odrzucenie podziau instytucji spoecznych na naturalne i sztuczne,
- krytyka planowania,
- wolnoci jednostki niepodlegania arbitralnej woli innych Nasza wiara w
wolno, nie opiera si na moliwych do przewidzenia w danych okolicznociach
konsekwencjach, lecz na przekonaniu, i uwolni ona wicej si dla dobra ni dla
za.
- jedyny przymus: w obronie wolnoci,
- rzdy prawa wynikajcego z ewolucji spoeczestwa dua rola tradycji i
obyczajw
- wolny rynek, jako najdoskonalsza forma ycia gospodarczego wolna
konkurencja cen i jakoci ycia
Opis wasny:
Zakwestionowa on podzia instytucji na sztuczne i naturalne. Stwierdzi, e
najlepsze instytucje s porednie. eby zobrazowa t poredni ciek
tworzenia instytucji opowiada o ce. Na jednej stronie ki jest osiedle a na
drugiej sklep. Kady j omija jednak jedna osoba wreszcie skrcia sobie drog.
Za ni poszli inni i powstaa tam cieka. Mwi to, e liberaowie myl o sobie
(chcia skrci drog dla siebie) a mimowolnie uatwi innym drog bo rozpocz
ciek.
Wykad 21 XI 2014r. przepisa
Wykad 28 XI 2014r.

Liberalizm socjologw

Raymond Aron (1905- 1983):

Slajd:
- Liberalizm to swoista gra spoeczna midzy rzdem i partiami politycznymi a
zwizkami zawodowymi i maymi grupami nacisku reguy tej gry znane i
przejrzyste; wolna konkurencja i pluralizm opinii,
- wolno nie jest taka sama wszdzie- jest efektem spoecznych gier,

- o sukcesie myli liberalnej decyduje skuteczna walka z mitami intelektualistw,

lewicy, rewolucji, historycznej koniecznoci
Opis wasny:
Podkrela, e liberalizm jest jedyn pokojow odpowiedzi midzy ludmi, ktrzy
dyskutuj o tym jaka ma by ich wolno. Twierdzi, e wolno nie jest taka sama
wszdzie. Liberalizm to jedyna gra spoeczna dla wszystkich, jednak wynik tej
gry jest rny w rnych spoeczestwach. Najwicej za na wiecie przyniosa
wiara w pewne mity, uznanie, e co si wydarzyo bo musiao si wydarzy, e
jak s nierwnoci to musi by rewolucja itp. Ludzie nie powinni w to wierzy, s
takie sprawy, ktre s poza nimi. Ludzie mwi, e jednostka czsto nic nie moe
zrobi i Aron twierdzi, e jest to wielki bd. Jednostka moe ustali z innymi jak
chce eby wygldaa jego wolno

Ralf Dahrendorf (1929-2009)

Slajd:
1. Kade spoeczestwo w kadym momencie podlega procesom zmiany
zmiana jest wszechobecna
2. W kadym spoeczestwie i w kadym momencie wystpuje niezgoda i konflikt
spowodowany midzy tymi, ktrzy chc wicej moliwoci wyboru a tymi, ktrzy
domagaj si wicej uprawnie konflikt spoeczny jest wszechobecny,
3. Kady element w spoeczestwo przyczynia si do jego dezintegracji i zmiany,
4. Kade spoeczestwo opiera si na przymusie stosowanych przez jednych jego
czonkw w stosunku do innych = kade spoeczestwo ma dwa oblicza
Pluralizm i wolna konkurencja idei, jako najskuteczniejsza metoda pokojowego
rozwiazywania konfliktw
Liberalizm zapewnia wolno, efektywno i spjno spoeczn
Opis wasny:
Podstawowym rdem konfliktw w spoeczestwie bierze si z tego, ze
niektrzy ludzie chc mie coraz wicej wolnoci a inni chc mie wicej
uprawnie. Jedni chc mnie ingerencji pastwa, drudzy znowu chc mie pomoc
pastwa w wikszoci aspektw pastwa. Jest to konflikt nierozstrzygalny.

Komunitaryzm:
Slajd:
- tradycja: Arystoteles, w.Tomasz, A. Tocqueville
- waga wsplnoty,
- rola tradycji,
- dobro wsplne, nie jako suma dbr jednostkowych,
- decentralizacja polityczna,
- wzrost partycypacji obywatelskiej,
- prawa i obowizki obywateli,
- spoeczestwo obywatelskie
Opis wasny

Komunitaryci uwaaj, e dobro wsplne, nie jest sum dobra poszczeglnych

jednostek tylko wystpuj jako cao. Prbuj oni poczy pojcia liberalnej
wolnoci i dobra wsplnoty.

Alasdair Maclntyre (czyt. Makintajer)

Slajd:
- krytyka nadmiernego indywidualizmu,
- krytyka zaniku poczucia obowizku wobec wsplnoty,
- podkrelenie roli tradycji i wypywajcej z niej moralnoci,
- wspzaleno midzy ludmi,
- dobro jednostki jest zalene od wsplnoty,
- wane ksztatowanie wsplnotowej tosamoci cecha naturalna
Opis wasny:
Podkrelanie roli tosamoci grupowej dla formowania tosamoci jednostkowej
danego czowieka. Jeeli nie bdzie dobrej wsplnoty to czowiek nie bdzie
szczliwy z tego powodu, e czowiek chce z natury nalee do jakiej grupy,
wsplnoty.

Michael Walzer:
Slajd:
- indywidualizm oznacza zimne instytucje
- bardzo dua, pozytywna rola wsplnot lokalnych,
- pluralizm wsplnot i wartoci
- zagroenia zwizane z mobilnoci ludzi i hegemoni rynku
Opis wasny
Jeli nie okreli si, e w demokracji nie okreli si, e wszystko jest dla wsplnoty
to powstan tzw. zimne instytucje.

Amitai Etzioni:
Slajd:
- wizi wsplnotowe,
- wspierajc porzdek spoeczny gwarantujemy moliwo realizacji
indywidualnej autonomii (zota zasada Etzioniego),
Opis wasny
Jeeli nie bdzie porzdku wsplnotowego i spoecznego to nawet jeeli w prawie
zapisz si o wolnoci to nikt tej wolnoci nie bdzie przestrzega. Podkreli, e
wolno jest wana jednak nie bdzie jej bez wsplnoty.

Michael Sandel:
Slajd:
- rola dialogu, wsppracy i negocjacji miedz y ludmi,
- rewitalizacja instytucji spoeczestwa obywatelskiego,
- realizacja wolnoci pozytywnej wzrost aktywnoci obywatelskiej
Opis wasny:

Pisa duo o sile wsplnoty. Twierdzi, e nie jest istotna sytuacja materialna
wsplnoty a, e najwaniejsze s wizi spoeczne, poczucie przynalenoci.
Twierdzi, e oprcz wolnoci prywatnej wana jest take wolno obywatelska.
Nie ma dobrej wsplnoty bez spoeczestwa obywatelskiego a nie ma
spoeczestwa obywatelskiego bez poczucia wsplnoty.

Charles Taylor
Slajd:
- jak wiele wsplnot potrzeba w demokracji?
- Spoeczestw i pastwo w ujciu holistycznym,
- jednostka zalena od rozwoju cywilizacji a ta, od wsplnego wysiku wsplnoty
Opis wasny:
Podkrela, e im wicej wsplnot powstanie tym demokracja bdzie bardziej
stabilna. Holizm ujcie caociowe np. kosmetyka holistyczna. Komunitaryci
zawsze traktuj spoeczestwo w sposb holistyczny.

Anarchizm
Anarchizm to nazwa praktyki i teorii ycia, wedug, ktrej spoeczestwo nie
posiada adnego rzdu. W takim spoeczestwie harmonia zagwarantowana jest
nie przy pomocy prawa lub posuszestwa jakiemu autorytetowi, lecz dziki
porozumieniu zawartemu na zasadzie wolnoci midzy rnymi grupami
terytorialnymi i zawodowymi, utworzonymi w celu produkcji nieskoczonej
rnorodnoci potrzeb i aspiracji cywilizowanych istot
Piotr Kropotkin
rda anarchizmu:
- wolnociowa natura czowieka
- wzory ycia spoeczestwa prymitywnych,
- Owiecenie i Rewolucja Francuska
Czowiek dobry uwikany w manichejski wiat homo faber homo ludens
(czowiek wypeniajcy swoje obowizki w strukturze spoecznej czowiek
kreatywny, ktry bawi si yciem i ukierunkowuje swoje ycie wedug tego co go
cieszy)
Wadza nienaturalna, przymusowa, ograniczajca
Pastwo sztuczne, hierarchiczne, niewolni i unieszczliwia ludzi
Demokracja nielogiczna, moe bardziej niewoli od ustrojw
niedemokratycznych
Religia, partie polityczne, tradycja, prawo narzdzia niewolenia czowieka
Anarchista walczy z pastwem poniewa z kadym pastwem wi si wadza.
Wadza zaburza z czowieku jego naturalne dobro.
Manicheizm oznacza wizj wiata w, ktrym nieustanie walcz ze sob dwie
siy: dobro i zo.

Demanarchia model demokracji statystycznej, w takiej formie demokracji

okrela si jakie grupy spoeczne funkcjonuj w danym pastwie i z takiej grupy
losuje si przedstawiciela.
Wolno bezgraniczna, absolutna realizacja wolnoci negatywnej i pozytywnej
Spoeczestwo naturalna harmonia pomidzy przyrod a czowiekiem
Dobrowolno umw mutualizm (spoeczestwo mutualistycznegwarantystyczne
Rwno i sprawiedliwo
Idea zmiany pokojowe i rewolucyjne (przemoc uzasadniona si pastwa),

William Godwin
Slajd:
Rozwaania dotyczce sprawiedliwoci politycznej
- wolno, indywidualizm, szczcie,
- Chaos spoeczny, jako podstawa kreacji wolnoci inspiruje do poszukiwa
nowych drg; rozbudza umys, uruchamia energi i inicjatyw spoeczn
- uspoecznienia wasnoci,
- wolne szkoy
- rewolucja moralna
- samodoskonalenie (p godziny pracy dziennie, jeli pracujemy wicej to nie
mamy czasu na samodoskonalenie)
Opis wasny:
Z chaosu rodzi si kreatywne mylenie.

Max Stirner
Slajd:
Jedyny i jego wasno
- Indywidualizm najkracowniejszy
- krytyka pastwa, wadzy religii, wasnoci oraz Boga, rodziny,
- postulat zniesienia pastwa i utworzenia zrzeszenia egoistw
- jednostka ma prawo zaspakaja swoje najbardziej skrajnie egoistyczne
potrzeby,
- zmiany wprowadzone w drodze buncie jednostek egoistycznych
niezadowolonych z samych siebie
- krytyka prawa (traktowanego, jako symbol przemocy pastwa i iluzji rwnoci
wobec prawa
- warunek szczcia nieograniczona wolno
- wasno, jako wadanie si i rozporzdzanie swoj wol
- wszelkie wizi midzyludzkie s ze
Opis wasny:
Kade dla siebie powinien by panem. Powinien dziaa wedug swoich pragnie,
nawet tych najbardziej egoistycznych.

Anarchizm indywidualistyczny
Pierre Joseph Proudhon
Slajd:

- wolno rwno sprawiedliwo

- mutualizm
- krytyka wasnoci prywatnej (jedynie dopuszczalna wasno spdzielcza
uzyskiwana w wyniku pracy,
- system wymiany towarowej,
- zmiany systemowe wprowadzone w sposb pokojowy (przeciwnik rewolucji i
strajkw,
- prawo powinno by zastpione dobrowolnymi umowami,
- likwidacja sadownictwa dobrowolno w poddawaniu si karze
- pozytywna rola rodziny,
- studium przejciowe ustrj federacyjny
- krytyka wadzy i rzdzenia

Anarchizm kolektywistyczny
Michai Bakunin
Slajd:
- wolno absolutna nie mona pozbawi czstki wolnoci nie niewolc
cakowicie
- wadza demoralizuje wszystkich,
- kolektywistyczne spoeczestwo anarchistyczne realizacja zasady rwnoci,
zniesienia wasnoci prywatnej, zniesienia prawa dziedziczenia, tworzenia
spdzielczych stowarzysze pracy, prawa polityczne tylko dla pracujcych:
- ywioowa rewolucja robotnicza chopska (bez walki spoeczestwo jest
martwe)
- instynkt spoeczny samorealizacja czowieka (warto pracy i czasu wolnego)
- krytyka religii, jako pomocnicy pastwa w niewoleniu ludzi, krytyka
demokracji,
- ryzyko zwizane z rozwojem nauki.
Opis wasny:
Rozwj nauki zniewala czowieka, bo ulega niektrym tez, ktre s uznawane za
pewnik, wic nikt si ju dan tez nie zajmuj, ludzie nie docieraj w tej danej
kwestii do swojej racji. Zwolennik przemocy, twierdzi, e wtedy uwalnia si
energia zwizana z rozwojem spoeczestwa

Anarchizm komunistyczny:
Piotr Kropotkin:
Slajd:
- wolno rwno,
- spoeczestwo samorzutne powstaych wsplnot produkcyjnych wolnych
federacji komun i gmin
- uspoecznienie wasnoci prywatnej kademu wedug potrzeb,
- waga czasu wolnego ( 4-5 g. pracy do 45-50r. ycia)
- idea spoeczestwa solidarnego, rozumna wzajemna pomoc ludzi
(wspdziaanie, jako naturalna cecha ludzi) zaufanie do nauki,
- parlamentaryzm to przypadkowo
- rewolucja, jako narzdzie zmian (pochwaa przemocy)

Anarchizm Syndykacyjny:
Goerge Sorel
Opis wasny:
Propagowa najbardziej zorganizowany anarchizm. Syndykaty to jedna z metod
gromadzenia ludzi po wzgldem branowym (drug jest korporacja). Sorel
twierdzi, e tworzenie tych syndykatw nie bdzie kolidowao z cakowit
wolnoci anarchistw w nic wanie w tych syndykatach czowiek bdzie mg
odnale to co lubi robi najbardziej. Wprowadzi pojcie mitu politycznego i
uwaa, e dziki niemu bdzie mona zmieni wiat. Uwaa, e przemoc jest
dobra i oczyszczajca, uwaa te, e czowiek poznaj samego siebie w
momencie gdy podejmuj akt przemocy. Czasami jednak nie trzeba uywa
przemocy pod warunkiem, e skutecznie uyjemy mitu politycznego. Jeli wielkie
grupy ludzi uwierz w pewne mity polityczne to nie bdzie trzeba uywa wobec
nich przemocy a bdzie mona nimi bez problemu rzdzi. Mit mimo, e jest
pewnym wyobraeniem, moe nie odpowiada stanowi faktycznego, ale moe
by narzdziem wielkich zmian, narzdziem pozwalajcym skutecznie rzdzi
ludmi.
Edward Abramowski
Opis wasny:
Przyjaciel S. eromskiego. Wielki zwolennik anarchizmu, jednak gdy Polska
odzyskaa niepodlego, stwierdzi, e wci wierzy w wiat anarchistyczny
jednak nie mg ich gosi na fundamentach nowej Polski. Nie mg negowa
istnienia pastwa skoro dopiero po 123 latach na nowo ono powstao.
Kooperatywizm socjalizm bezpastwowy. Pokreli, e ludzie z natury dobrzy,
maj te w naturze skonno do kooperacji z innymi ludmi. Naturalnym jest, e
ludzie mog stworzy co na ksztat Rzeczpospolitej spdzielczej. Twierdzi, e
ludzie w ramach kooperacji stworz tak sie spdzielni bez wadzy i bez
pastwa. Nie by on te zwolennikiem przemocy i walki zbrojnej.

Anarchizm wspczesny
Podkrela si w nim, e wadza jest za, ale jest jeden typ wadzy, ktry nie
potguje za w ludziach. Jest to wadza autorytetu przejrzystego. Autorytet moe
by:
- przedmiotowy kto ma pewne kompetencje, ale one s zwizane z miejscem.
Jeli, kto straci kto swoje kompetencje to ju autorytetu nie ma.
- podmiotowy kto ma pewne cechy szczegle zwizane z jego osobom
Autorytet przejrzysty naoenie si cech autorytetu w znaczeniu
przedmiotowym i podmiotowym. Taki autorytet nie musi si odwoywa do swoich
kompetencji, urodzenia czy bogactwa. Si swojego charakteru powinien umie
wpywa na innych.

Totalitaryzm
Totalitarne pochodzi od sowa totus czyli cao. Oznacza przyjcie przez kogo
jednej, obowizujcej ideologii i prowadzi do wiata yjcego wedug tej jednej,
jedynej ideologii.

Ideologia zbir uporzdkowanych pogldw, usystematyzowanych i

zhierarchizowanych, oznaczajcych zawsze wybr pewnych wartoci (te
zhierarchizowanych) i dziaania na to jak urzdzi wiat by te wskazane wartoci
byy zrealizowane (program polityczny).

Fryderyk Nietzsche
Koncepcja silnego czowieka. Podzia ludzi na pewne kategorie uzalenione od
pasji ycia danego czowieka, siy oraz woli mocy. Twierdzi, e s ludzie, ktrzy s
silni, rozumni itp. a do tego maj witalno i energi eby to wszystko
zrealizowa. Drug kategori s ludzie, ktrzy maj pomys na ycie, ale nie chce
im si tego realizowa. S te ludzie, ktrzy nie umiej sobie poradzi i nie widz
sensu swego ycia (Hitler to rozwin na zasadzie, e ta pierwsza ta kategoria
powinna rzdzi tymi sabszymi). Krytykuj chrzecijastwo, demokracje. Pisa
take o liberalizmie. Twierdzi, e jest to oszustwo.

Zygmunt Freud
Twierdzi, e czowiek czsto podejmuje decyzj emocjonalnie bd
podwiadomie, wic nie mona zaoy, e jest rozumny, bd dobry. Czowiek
stara si uzasadnia swoje decyzj, ktre tak naprawd podj pod wpywem
emocji.

Gustav Le Bon
Napisa ksik psychologia tumu. Wprowadza pojcie homo novus czowiek,
ktry umie posugiwa si nowoczesnymi urzdzeniami twierdzi, e dziki temu
jest racjonalny i mdry. Przez to wszyscy doszli do koncepcji, e skoro s rozumni
to powinni cieszy si wolnoci. Le Bon jednak nie zgadza si z tym, twierdzi
,e to arogancja, gdy wiele ludzi nie kieruj si rozumem. Oni tworz tzw.
tum. A w tumie najwicej si przebicia ma ten co najgoniej krzyczy. Do
tumu mwi si w sposb prostu, mwi si to co chc usysze. Tumem jest atwo
manipulowa bo czsto skada si z ludzi nierozumnych. Czasem trudno okreli
kiedy ju jestemy elementem tumu a kiedy indywidualn jednostk.

Jose Ortega y Gasset

Bunt mas rozwiana iluzja Owiecenia
Slajd:
- krytyka nauki i naukowych metod,
- wzrost poziomu wiedzy i wyksztacenia nie przynosi podanych efekte
ludzie nadal maj ograniczon mentalno,
- bunt mas jest eksplozj przecitnoci, pospolitoci ilo zastpuje jako we
wszystkich sferach ycia spoecznego, ycia szlachetnego ustpuje pod
naporem ycia politycznego rosnce oczekiwania wobec otoczenia i malejce
wobec siebie, czowiek zdemoralizowany uatwieniami technicznymi

- specjalizacja wymuszajca ciasnot umysow i bezmylno, odwag

czowiek mdry si waha, zadaj pytania, gupiec nie ywi wobec siebie adnych
obaw
- w takiej sytuacji kompromis jest niemoliwy,
- czowiek masowy lubi si a nie liberaln wolno i szacunek dla innych
Opis wasny:
Definiowa ktrzy ludzie tworz elit a ktrzy mas. Oskara on media i rozwj
nauki, e daj kademu narzdzia do uzasadnienia, e mog by rwni innym
ludziom i mdrzejsi. Wedug niego czowiek mdry si waha, zadaj pytania, ma
bardzo szerokie horyzonty, gupiec si nie waha, myli, e jest rwny elitom,
jednak tak nie jest. Takimi ludmi jest atwo manipulowa bo czuj si niepewni,
s ekspertami tylko w jakiej swojej istotnej dziedzinie, maj wskie horyzonty.
Tacy ludzie w innych aspektach szukaj drogi na skrty.

Carl Schmitt (1889-1975( Decyzjonizm, Pojcie

politycznoci)
Slajd:
- Krytyka demokracji parlamentarnej, opinii publicznej,
- bezradny rozum w miejsce poj teologicznych buduje puste pojcia
- krytyka koncepcji suwerennoci ludu to pusta fraza: ten, ktry decyduje o
stanie wyjtkowym jest suwerenny
- polityczno musi definiowa przyjaciela i wroga,
- kreatywna rola konfliktu z publicznym wrogiem,
- warunek politycznoci: identyfikacja wroga,
- krytyka deliberacji,
- jedno w pastwie dziki sile prawa decyzjom politycznym,
- reprezentacja parlamentarna rodzi podziay, niszczc jedno
Opis wasny:
Definiowa polityk jako nieustanny konflikt. Jeli nie wida konfliktu to znaczy, e
co narasta i pniej trudniej bdzie to zwalczy. Najlepsi politycy to tacy, ktrzy
mog w sposb trafny rozstrzyga te konflikty aby to byo z korzyci dla nich.
Najskuteczniejszym politykiem wedug niego jest tylko taki, ktry w sposb trafny
i jednoznaczny potrafi wyznaczy i zidentyfikowa przyjaciela i wroga w polityce.
Jak ju zidentyfikuj tego wroga to powinien skutecznie i zdecydowanie
podejmowa odpowiednie rodki. Jeli polityk waha si czy jest skuteczny to moe
to sprawdzi na zasadzie ogoszenia i utrzymania wadzy w stanie wyjtkowym.
Da przykad, e jeli kto chciaby broni liberalnej demokracji to niech sobie
wyobrazi jak Jezus i Barabasz staj przed liberaami. Oni nie mog uzna racji,
powouj komisj debatuj tygodniami i nie mog doj do porozumienia.

Darwinizm spoeczno polityczny

Slajd:
K. Darwin (1809 1882): Zasady ewolucji i walki o byt, dobr naturalny,
eliminacja sabego fundamentalne prawo: przetrwanie najbardziej
przystosowanego, rywalizacja, przegrana sabych jest cen postpu

August Comte (1798 1857): twrca filozofii pozytywistycznej, etapowy

rozwj wiata (fazy: teologiczna, metafizyczna i pozytywistyczna), potrzeba
nowej doktryny, postp uzaleniony od porzdku, homo faber czowiek
wytwrca, wana cao, ad organiczny
H. Spencer (1820 1903): determinizm biologiczny, samolubny czowieknaturalny postp, pomoc sabszym jest nienaturalna i szkodliwa dla caoci,
nieustanna walka, sprawiedliwa jest tylko ewolucja, holizm(podkrelenie caoci
skadajcej si z poszczeglnych elementw) , emergentno (czyli stwarzajcy
nieustannie nowe wtpliwoci)
L. Gumplowicz (1838 1909): darwinizm spoeczny, walka gatunkw, krytyka
indywidualizmu, teoria ras- walka ras (rasa nie jako zbir ludzi jednakowych,
dziedzicznych cechach somatycznych, lecz jako historyczn zbiorowo etniczn,
rasa rozumiana jako nard), teoria podboju, pastwo jako najwaniejsza
warto koncepcja genezy pastwa
Vilfredo Pareto (1848 1923): irracjonalno ludzkich dziaa, ideologie, jako
pozory logicznego uzasadnienia nielogicznego postpowania, teoria elit walka
elit, teoria krenia elit historia, jako cmentarzysko elit
- skuteczne rzdy musz by oparte na sile i terrorze, sile i zdecydowaniu.
Koncepcje te czy fakt, e czowiek jest czci wikszej caoci i kady na t
cao wpywa.

Szkoa rasowo-antropologiczna
Joseph Arthur de Gobineau (1816 1882), Szkice o nierwnoci ras
ludzkich klasyfikacja ras, hierarchia ras, czynnikiem decydujcym o sukcesie
spoeczestw nie s czynniki geograficzne i ustrojowe a czysto ras i jej
wrodzonych zdolnoci
Houston Stewart Chamberlain (1855 1927): historia cywilizacji w oparciu o
walk czterech formacji: Grekw, Rzymian, ydw i Teutonw (Niemcy, jako
spadkobiercy najwaniejszej rasy przeznaczonej do rzdzenia wiatem)
Georges Vacher de Lapouge: (teoria selekcji rasowej: militarnej, politycznej,
religijnej, moralnej, prawnej, ekonomicznej kryzys cywilizacji (triumf,
ekonomicznej kryzys cywilizacji (triumf miernoty, socjalizm, demagogia efekt
zanikania elementw rasowo doskonalszych)
Te 3 koncepcje wprowadzaj koncepcje, e rnice pomidzy niektrymi rasami
s nie do przejcia i kada rasa powinna mie swoje miejsce.
Totalitaryzm udowodni, e adne ludzkie zachowania nie s niemoliwe z tej
tylko przyczyny, i niewyobraalnymi czyni je rozwj cywilizacji lub presja
stosunkw midzynarodowych

Hanna. Arendt

Totalitaryzm
Totalitaryzm Tutus, totalis cay, cakowity
G. Amendola
Carl J. Friedriech, Z. Brzeziski
- ANTYINDYWIDUALIZM
- zanegowanie granicy - polityczne/prywatne
- omnipotencja wadzy
- monopol jednej ideologii i jednej partii
- dwa rda wadzy: partia i pastwo
- mitologizowanie i pobudzanie aktywnoci
- irracjonalizm, symbolizm, schematyzm,
- masowa propaganda i programowo stosowany terror
Rnice midzy autorytaryzmem i totalitaryzmem:
- autorytaryzm zadawala si podporzadkowaniem (podkrelenie cechy biernoci,
maj tylko sprawnie wykonywa rozkazy),
- totalitaryzm jaka grupa lub czowiek wybiera jedn obowizujc ideologie i
kady powinien czynnie bra udzia w budowaniu pastwa wedug tej ideologii.
Nie zadawala si biernoci jak w autorytaryzmie tylko aktywizuje spoeczestwo
do propagowania i ksztatowania nowej ideologii.
- w autorytaryzmie wadza zadawala si podporzdkowaniem, gdy chodzi o
sprawne wykonywanie decyzji politycznej, jest doktryn biernoci, jeli ludzie si
nie buntuj, nie przeszkadzaj to jest dobrze.

Proces intytucjonalizacji monopartii.

K. Grzybowski
1. likwidacja partii istniejcych,
2. zakaz tworzenia nowych partii
3. partia staj si organem wadzy pastwowej:
- wczanie konstytucyjne partii w pastwo
- kreowanie wodza partii na gow pastwa lub rzdu,
- stworzenie unii realnej stanowisk partyjnych i pastwowych,
- ochrona prawno-karna partii
- organy partii maj ochron prawno-publiczn
Ustanowienie charyzmatycznej tyranii.
30 I 2015r. kolokwium zaliczeniowe
Pastwo prerogatywne pastwo w, ktrym bardzo szybko zmienia si
przepisy prawa tak jak chce dana partia polityczna.
Slajd:

Faszyzm woski
- Neoghelizm (od nazwiska Hegla): Giovanni Gentile, elitaryzm: V. Pareto

Krytyka biernoci, odsuwanie si od ycia

- wezwanie do czynu, aktywnoci, sformuowanie i wykonane myl bez czynu
nie ma wartoci ycia, to walka
- pastwo etyczne personifikacja, afirmacja, omnipotencja, statolatria,
pastwo totalne,
- wszystko w pastwie, nic bez pastwa, nic przeciwko pastwu,
- wolno to obowizek parlamentaryzm to fetyszyzacja liczb i zbiorowa
nieodpowiedzialno
- liberalizm to anarchia i dekadencja, krytyka zasady rwnoci,
- postulowany solidaryzm narodowy korporacjonizm,
- gwarancja wasnoci prywatnej,
- kreacja wodza naturalny przywdca, charyzma,
- Pastwo twrc narodu,
- antypacyfizm i militaryzm
Opis wasny
Najwaniejsze jest pastwo, ono ma czy wszystkich ludzi, statolatria
postawienie pastwa na miejscu Boga. Pastwo, w ktrym kady czowiek bdzie
zna swoje miejsce w hierarchii w, ktrym kady bdzie wiedzia co robi.
Parlamentaryzm to osabienie siy pastwa, traci si czas na negocjacje
pomidzy konkretnymi ideologiami. Fetyszyzacja liczb nie zawsze wikszo ma
racj, czasem mniejszo wie lepiej co bdzie dobre dla pastwa. Wasno
prywatna istniaa, jednak wadza moga w ni bez problemu ingerowa. Nie
goszono jednak postulatw likwidacji wasnoci prywatnej. Pastwo musi by
militarnie silne. Pastwo tworzy tosamo narodow, kreuje ksztat narodu
poprzez wpajanie odpowiednich ideaw

Narodowy socjalizm
Slajd:
- skrajny, rasistowski socjaldarwinizm: J. Gobineau, H. Chamberlain, A. Rosenberg:
zmitologizowane zagroenie masoskie, C. Schmitt, polityczny decyzjonizm,
- nard definiowany jak wsplnota rasowa wana czysto rasy,
- cisa hierarchia; elity i masy; obywatele, przynaleni do pastwa
bezuyteczni, wrogowie,
- solidarno wsplnoty narodowej,
- najwyszym prawem: dynamiczna wola Fuhrera
Opis wasny:

Bolszewizm
Slajd:
- radykalny marksizm w ujciu W. Lenina,
- partia, jako przewodnik mas,
- sojusz robotniczo chopski,
- rewolucja o charakterze oglnowiatowym,
- konflikt dialektyczny wrogowie ludu
- rwno zniesienie wasnoci prywatnej antywasnociowy radykalizm
- obumarcie pastw

- nihilizm prawny suwerenno nieomylnej partii i nieomylnego wodza,

- krytyka tradycji i religii
Opis wasny:
Dopki ludzie bd posiada wasno prywatn, dopty bdzie trwa nieustanny
konflikt. Cakowite usunicie roli tradycji i religii.

Katolicka nauka spoeczna

Slajd:
- cz nauczania Kocioa katolickiego w odniesieniu do spraw spoeczno
politycznych, podstaw s wskazania moralne.
- ma charakter krytyczny, polemiczny.
- rdem s publiczne, oficjalne wystpienia najwyszych hierarchw (encykliki,
listy apostolskie, przemwienia)
- kierowanie do 1963 do wsplnoty Kocioa pniej do wszystkich wszystkich
ludzi dobrej woli

Leon XIII, 60 encyklik

1891, Rerum novarum, O kwestii robotniczej
Krytyka socjalizmu:
- wasno prywatna jest prawem naturalnym
- (suszne posiadanie i suszne uytkowanie),
- paca rodzinna upowszechnienie wasnoci,
- krytyka zasady rwnoci,
- krytyka materializmu
Krytyka liberalizmu:
- wolno do czynienia dobra
- krytyka demokracji, wikszoci u umowy spoecznej
- neotomizm (od w. Tomasza) dobro wsplne.
Opis wasny:
Bez wasnoci prywatnej czowiek nie moe si rozwija. Czym innym jest suszne
posiadanie (w imi Boga) a czym innym jest posiadanie mimo, e nic dobrego z
tym nie uczyni. Paca naukowa pomys Leona XIII eby katolicy nie wczali
si w ruch socjalistyczny, wystarczy, e Ci, ktrzy posiadaj wasno eby paci
pracownikom na godziwe ycie i odoenie tyle oszczdnoci aby robotnik po
czasie sam mg kupi jak wasno. Pracodawcy powinni uiszcza pac
naukow. Nierwnoci na wiecie s naturalne. W katolickiej doktrynie istniej
tylko pojcie wolnoci do czynienia dobra. Nie uznaj si wszelkich liberalnych
wolnoci.