Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Presentacin
Contenido
ndice general
Pgina
Introduccin ...................................................................................................................................................................................
11
15
19
27
39
47
53
60
63
69
71
73
74
76
77
77
79
83
84
Condensacin .................................................................................................................................................................................
85
87
87
87
4. La tecnologa de la condensacin.................................................................................................................................
88
91
93
94
3. Ejemplo de clculo............................................................................................................................................................
95
5
Contenido
Pgina
Regulacin y control de las instalaciones de calefaccin................................................................................................
99
1. Calefaccin por suelo radiante o radiadores controlados mediante un controlador FR 100, y a.c.s.
instantnea..................................................................................................................................................
101
102
3. Sistema de calefaccin por suelo radiante controlado por centralita con sonda exterior y produccin
de a.c.s. instantnea ....................................................................................................................................
102
4. Sistema de calefaccin por suelo radiante controlado mediante centralita con sonda exterior y a.c.s.
acumulada con posibilidad de recirculacin ............................................................................................
103
5. Sistema de calefaccin por suelo radiante con dos zonas controlado mediante centralita con sonda
exterior de a.c.s. instantnea ......................................................................................................................
103
104
7. Sistema de calefaccin combinando suelo radiante y calefaccin con produccin de agua caliente
acumulada mediante regulacin en cascada de hasta cuatro generadores..............................................
104
107
1. Nomenclatura ....................................................................................................................................................................
110
Componentes .................................................................................................................................................................................
113
115
115
116
117
118
118
120
123
5. El quemador .......................................................................................................................................................................
124
6. La electrnica Bosch.........................................................................................................................................................
125
126
128
131
133
133
134
RITE ...................................................................................................................................................................................................
135
Introduccin
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Introduccin
Introduccin
Se pretende con esta publicacin presentar de una forma prctica un clculo simplificado de calefaccin haciendo especial referencia a cmo podemos adaptar las calderas Junkers a cada instalacin, variando la potencia mxima de la caldera en calefaccin
y verificando el vaso de expansin y la bomba.
La utilizacin de las tablas y frmulas se aplicarn a viviendas unifamiliares con instalacin bitubo, no aplicables a instalaciones
industriales o locales pblicos.
Antes de entrar en materia, definiremos una serie de conceptos que se irn aplicando a medida que avanzamos en esta documentacin:
Energa: Es la capacidad que tienen los cuerpos para realizar un trabajo. La unidad en el Sistema Internacional es el Julio (J).
Potencia: Potencia mecnica es el trabajo realizado en la unidad de tiempo. En el Sistema Internacional la unidad es el julio/seg llamada Watio (W). Habitualmente en el mundo de la termotecnia se utiliza la kilocalora/hora, kcal/h, cuyo equivalente con respecto al Watio es:
1 kW = 860 kcal/h
Presin: La relacin que existe entre la fuerza aplicada (F) y la superficie (S) sobre la que se ejerce se llama presin. P = F/S. La
unidad de presin en el Sistema Internacional es el Pascal, aunque la unidad ms conocida es el kg/m2 o kilopondio (kp) que es
la presin que ejerce una fuerza de 1 kg en un m2.
1 kg/m2 = 9,8 Pa
Existen otras medidas de presin como son:
Una cuestin que no debemos olvidar es que la presin ejercida en el agua se transmite a todos sus puntos y en todas las direcciones con la misma intensidad, al ser un fluido incompresible.
Caudal: Es el volumen de agua que atraviesa una superficie en la unidad de tiempo. Caudal = velocidad x superficie. Su unidad en
el S.I. es el m3/seg.
El caudal (Q) es funcin de la superficie o seccin de la conduccin (S), de la velocidad del fluido (V) y de la prdida de carga p.
Q = V x S x p
Prdida de carga: Es el concepto ms importante en el clculo hidrulico de una red de tuberas. Es la diferencia entre la presin
Pi al comienzo del tramo considerado y la presin Pf en el punto final del tramo a calcular.
Pi Pf = p prdida de carga del tramo
Se han establecido frmulas sobre el clculo de las prdidas de carga en una tubera recta teniendo en cuenta la velocidad de circulacin, el dimetro del tubo, su rugosidad, la viscosidad del lquido, su temperatura, etc., pero habitualmente se utilizan tablas
para su clculo.
Las prdidas de carga se suelen expresar en mm. de columna de agua por cada metro lineal de tubera mm.c.a/m.
Densidad: Es la relacin entre la masa del cuerpo y el volumen que ocupa, d = m/V. La unidad en el Sistema Internacional es
el kg/m3. La densidad depende de la presin y temperatura. Para el agua a 4 C es igual a 1 gr/cm3.
Temperatura: Es la magnitud que nos indica el nivel de calor de un cuerpo. La unidad ms usual es el grado centgrado en la escala
Celsius, aunque existe tambin la escala Fahrenheit y la Kelvin. Las equivalencias entre ellas:
Punto de ebullicin del agua:
Punto de fusin del hielo:
100 C
212 F
373 K
0 C
32 F
273 K
Introduccin
Para pasar de una escala a otra pueden emplearse las siguientes expresiones:
C/100 = (F 32) / 180 = (K 273) / 100
Concepto de calor: Cuando dos cuerpos que estn a diferente temperatura se ponen en contacto, el de mayor temperatura cede
calor al de menor. La cantidad de calor cedida es funcin de la masa (m), el calor especfico (Ce) y de la diferencia de temperaturas.
Q = m x Ce x (T1 T2)
Ce = calor especfico, que es el calor necesario para elevar un grado la temperatura de la unidad de masa de ese cuerpo.
La unidad, la calora, que es la cantidad de calor necesaria para elevar en un grado la temperatura de un gramo de agua. La unidad
ms empleada es la kilocalora, con las equivalencias:
1 kcal = 1.000 cal
1 kcal = 4.180 julios
1 julio = 0,24 caloras
Dilatacin: La dilatacin es un efecto que se produce al aplicar calor a un cuerpo. Es el aumento de tamao que experimentan los
cuerpos al ser calentados (al aumentar su temperatura). Segn las formas predominantes de los cuerpos tendremos los siguientes
tipos de dilataciones:
Lineal: Es el aumento de longitud que experimenta un cuerpo al ser calentado.
Superficial: Es el aumento en superficie que experimenta un cuerpo por efecto del calor.
Volumtrica: Es el aumento en volumen que experimenta un cuerpo al aumentar su temperatura.
Debemos tener muy en cuenta las dilataciones lineales de las tuberas y las dilataciones volumtricas del agua contenida en las instalaciones.
Transmisin de calor: Se puede definir como el paso de calor de unos cuerpos a otros. La transmisin de calor se puede realizar
de tres formas: conduccin, conveccin y radiacin, o por combinacin entre ellas.
La conduccin: Es la transmisin del calor de partcula en partcula dentro de un mismo cuerpo o entre cuerpos en contacto, sin
que se produzca ningn desplazamiento de sus molculas. La conductividad de un material se representa por el coeficiente
(lambda) y se expresa en kcal/h x C x m. Cuanto ms elevado es el de un material mejor conductor del calor ser.
Ejemplo: Cobre: = 330
Hormign: = 1,40
Madera: = 0,18
Acero: = 50
Ladrillo: = 0,65
Aislamiento: = 0,04
TRANSMISIN DE CALOR
Hoguera
La conveccin: Es la transmisin de calor por el movimiento real de las partculas de un fluido (lquido o
gaseoso), es decir, siempre con transporte y movimiento de materia.
La radiacin: Es la transmisin de calor a travs del espacio desde un cuerpo a otro. Todos los cuerpos al calentarse emiten radiaciones de tipo electromagntico cuya
velocidad es igual a la velocidad de la luz.
Radiador
Conveccin
Radiacin
Hierro al rojo
Conduccin
Fig. 1
10
La demanda de calefaccin
3
2
0 1
1
5
E
max
max
La demanda de calefaccin
La demanda de calefaccin
Una caldera individual que suministra servicio de calefaccin a una vivienda debe compensar las prdidas de calor que existen a
travs de sus paredes, as como las prdidas de calor por infiltracin. Estas prdidas de calor dependen de varios factores, agrupados bsicamente en tres:
De las condiciones interiores: de la temperatura interior de confort, que oscila de 21 C a 23 C; de la estancia (baos, cocinas, dormitorios)
De las condiciones exteriores: en especial de la temperatura exterior de clculo segn la zona climtica, pero tambin de
la exposicin al viento, la orientacin
De las condiciones de la propia vivienda: tipo de aislamientos, tipo de vivienda, superficie acristalada
El sistema de calefaccin tiene por misin reemplazar las prdidas de calor a travs de ventanas, puertas, paredes, suelos y techos.
Estas prdidas son proporcionales a la diferencia de temperatura existente entre el exterior y el interior de los locales y a los coeficientes de transmisin de cada uno de ellos. Sumando las prdidas de cada elemento o local, obtendremos las necesidades calorficas del edificio.
Fig. 2
13
3
2
0 1
1
5
E
max
max
S
ER
NK
JU
Fig. 3
En estos sistemas de calefaccin se instalan vlvulas mezcladoras en los colectores de primario, ayudado con calderas que permitan trabajar a bajas temperaturas, como las calderas Junkers que permiten mandar agua de calefaccin a temperaturas desde los
45 C, pudindose combinar con vlvulas mezcladoras para recoger agua de retorno del suelo radiante y poder dirigir agua a la instalacin en torno a los 40 C. Esto nos ayudar con la nueva gama de calderas Cerapur (calderas de condensacin) a conseguir rendimientos de los generadores aproximadamente del 109%.
La diferencia de temperatura entre ida y retorno en estas instalaciones oscila de 5 a 10 C, por tanto, como veremos ms adelante,
la bomba circuladora debe mover ms agua que en una instalacin convencional de radiadores. Debemos calcular con especial cuidado la potencia de la bomba del sistema y en caso necesario colocar una bomba adicional.
En el diseo y fabricacin de este tipo de sistemas se utilizan tcnicas y materiales que les hacen totalmente diferente a los que estamos acostumbrados. De hecho, la instalacin de la superficie radiante supone la preparacin exhaustiva de la solera que contendr las canalizaciones, con aislantes de tipo plstico y aditivos especiales en la composicin del cemento. La red de tubos suele estar
constituida por materiales plsticos especialmente resistentes a la presin y a la temperatura, y se suelen agrupar por zonas en uno
o varios armarios colectores, donde estn situados los elementos que permiten el equilibrado del sistema y su control, como lo son
electrovlvulas manipuladas por termostatos ambiente que permiten zonificar la instalacin de calefaccin.
Convectores: Como su nombre indica, estos sistemas basan su efectividad en la conveccin. Se basan en un elemento metlico, normalmente de un metal con gran capacidad de transmisin, al cual se le aaden unas aletas para aumentar la superficie de intercambio
de calor con el aire. Para aumentar la efectividad del sistema puede forzarse la circulacin del aire con un ventilador, adems de una
trampilla para poder modificar la cantidad de transmisin de calor al local. Estos aparatos se denominan comnmente aerotermos.
Los aerotermos son muy rpidos en transmitir una sensacin de calor y pueden manejar grandes potencias, pero son muy sensibles a
las variaciones de temperatura del fluido calefactor. Para evitar este problema se hace necesaria la utilizacin de calderas con regulacin
del descenso trmico, que permiten programar, despus de un corte del quemador, la temperatura que debe caer el agua de primario
17
para que encienda nuevamente, como los aparatos Junkers de electrnica Heatronic de Bosch. Con esto se consigue evitar grandes
diferencias de temperatura de ida entre el encendido y apagado de la caldera, cuestin muy importante debido a la escasa cantidad de
agua a utilizar en estas instalaciones, que agrava el problema anteriormente descrito pues poseen muy poca inercia trmica.
Como punto negativo est su alto nivel de ruido y la necesidad de alimentacin elctrica en cada punto de conveccin, por lo que
estos tipos de sistemas han sido empleados preferentemente para calefactar recintos industriales y en instalaciones centralizadas
como aparatos mixtos de climatizacin y calefaccin tomando entonces el nombre de fan-coil, compuesto ste por un conjunto
ventilador e intercambiador aire-agua.
INSTALACIN DE CALEFACCIN POR AEROTERMOS
Fig. 4
Radiadores: Es el sistema de calefaccin comnmente utilizado que aprovecha la transmisin de calor por conveccin, como los
sistemas anteriores, aunque el nombre de los elementos disipadores sean radiadores y no sea tan importante el efecto radiante de
dichos elementos. De los sistemas de calefaccin por radiadores trataremos en este manual, extendindonos ms en captulos
siguientes donde trataremos los distintos tipos de radiadores y de su dimensionamiento.
INSTALACIN DE CALEFACCIN POR RADIADORES
S
ER
NK
JU
Fig. 5
Habra que comentar que en los sistemas de calefaccin por radiadores se localizan stos en determinados puntos del local a calefactar, trabajando a temperaturas medias que en ningn caso deben superar los 80 C, produciendo un efecto de circulacin del aire
en la estancia por conveccin, al calentarse ste en la proximidad del radiador y comenzar un ascenso a las zonas altas de la estancia.
Al enfriarse en su recorrido, baja nuevamente el aire volviendo a pasar por el radiador. Cuanta ms superficie emisora de calor, mayor
confort tendremos con este sistema.
Influye notablemente que el radiador no est tapado o metido dentro de un muro. El tipo de radiador tambin influye en la emisin de calor.
18
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Capital
Altura de referencia
(m)
Albacete
Alicante
Almera
vila
Badajoz
Barcelona
Bilbao
Burgos
Cceres
Cdiz
Castelln de la Plana
Ceuta
Ciudad Real
Crdoba
Corua (a)
Cuenca
Donostia-San Sebastin
Girona
Granada
Guadalajara
Huelva
Huesca
Jan
Len
Lleida
Logroo
Lugo
Madrid
Mlaga
Melilla
Murcia
Ourense
Oviedo
Palencia
Palma de Mallorca
Palmas de Gran Canaria (las)
Pamplona
Pontevedra
Salamanca
Santa Cruz de Tenerife
Santander
Segovia
Sevilla
Soria
Tarragona
Teruel
Toledo
Valencia
Valladolid
Vitoria-Gasteiz
Zamora
Zaragoza
D3
B4
A4
E1
C4
C2
C1
E1
C4
A3
B3
B3
D3
B4
C1
D2
C1
C2
C3
D3
B4
D2
C4
E1
D3
D2
D1
D3
A3
A3
B3
C2
C1
D1
B3
A3
D1
C1
D2
A3
C1
D2
B4
E1
B3
D2
C4
B3
D2
D1
D2
D3
677
7
0
1054
168
1
214
861
385
0
18
0
630
113
0
975
5
143
754
708
50
432
436
346
131
379
412
589
0
130
25
327
214
722
1
114
456
77
770
0
1
1013
9
984
1
995
445
8
704
512
617
207
400/600
E1
C1
B3
E1
D1
D1
D1
E1
D1
B3
C1
C1
E1
C2
D1
E1
D1
D1
D1
E1
C1
E1
D2
E1
E1
E1
E1
E1
C1
B3
C1
E1
D1
E1
C1
A3
E1
D1
E1
A3
D1
E1
C2
E1
C1
E1
D2
C1
E1
E1
E1
E1
600/800
E1
D1
C1
E1
D1
D1
E1
E1
E1
C1
D1
C1
E1
D1
D1
E1
E1
E1
E1
E1
C1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
E1
C1
C1
D1
E1
E1
E1
C1
A3
E1
D1
E1
A3
D1
E1
C1
E1
D1
E1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
800/1000
E1
D1
C1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
C1
D1
D1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
D1
C1
D1
E1
E1
E1
D1
B3
E1
E1
E1
B3
E1
E1
D1
E1
D1
E1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
1000
E1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
D1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
D1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
D1
D1
E1
E1
E1
E1
D1
B3
E1
E1
E1
B3
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
E1
21
Como complemento a esta tabla tenemos la Norma UNE 24045 que fija unas temperaturas exteriores dependiendo de si est en
contacto con locales calefactados o no.
Tabla G.2. - Datos climticos mensuales de capitales de provincia, T en C y HR en %
Localidad
Albacete
Alicante
Almera
vila
Badajoz
Barcelona
Bilbao
Burgos
Cceres
Cdiz
Castelln
Ceuta
Ciudad Real
Crdoba
A Corua
Cuenca
Girona
Granada
Guadalajara
Huelva
Huesca
Jan
Len
Lleida
Logrono
Lugo
22
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
T
HR
Ene
5.0
78
11.6
67
12.4
70
3.1
75
8.7
80
8.8
73
8.9
73
2.6
86
7.8
55
12.8
77
10.1
68
11.5
87
5.7
80
9.5
80
10.2
77
4.2
78
6.8
77
6.5
76
5.5
80
12.2
76
4.7
80
8.7
77
3.1
81
5.5
81
5.8
75
5.8
85
Feb
6.3
70
12.4
65
13.0
68
4.0
70
10.1
76
9.5
70
9.6
70
3.9
80
9.3
53
13.5
75
11.1
66
11.6
87
7.2
74
10.9
75
10.5
76
5.2
73
7.9
73
8.4
71
6.8
76
12.8
72
6.7
73
9.9
72
4.4
75
7.8
69
7.3
68
6.5
81
Mar
8.5
62
13.8
63
14.4
66
5.6
62
12.0
69
11.1
70
10.4
70
5.7
73
11.7
60
14.7
70
12.7
64
12.6
88
9.6
66
13.1
67
11.3
74
7.4
64
9.8
71
10.5
64
8.8
69
14.4
66
9.0
64
12.0
67
6.6
66
10.3
61
9.4
62
7.8
77
Abr
10.9
6
15.7
65
16.1
65
7.6
61
14.2
66
12.8
70
11.8
72
7.6
72
13.0
63
16.2
71
14.2
66
13.9
87
11.9
65
15.2
65
12.1
76
9.6
62
11.6
71
12.4
61
11.6
68
16.5
63
11.3
63
14.3
64
8.6
63
13.0
56
11.5
61
9.5
77
May
15.3
54
18.6
65
18.7
67
11.5
55
17.9
60
16.0
72
14.6
71
11.2
69
16.6
65
18.7
71
17.2
67
16.3
87
16.0
59
19.2
58
14.1
78
13.6
58
15.4
70
16.3
56
15.3
67
19.2
60
15.3
60
18.5
59
12.1
60
17.1
55
15.1
59
11.7
76
Jun
20.0
50
22.2
65
23.3
65
16.0
50
22.3
55
19.7
70
17.4
72
15.0
67
22.3
76
21.5
70
21.3
66
18.8
87
20.8
54
23.1
53
16.4
79
18.2
54
19.4
67
21.1
49
19.8
62
22.2
59
19.5
56
23.1
53
16.4
57
21.2
54
19.0
56
14.9
76
Jul
24.0
44
25.0
64
25.5
64
19.9
39
25.3
50
22.9
69
19.7
73
18.4
61
26.1
76
24.0
69
24.1
66
21.7
87
25.0
47
26.9
46
18.4
79
22.4
44
22.8
62
24.3
42
23.5
53
25.3
54
23.3
48
27.2
44
19.7
52
24.6
47
22.2
55
17.2
75
Ago
23.7
50
25.5
68
26.0
66
19.4
40
25.0
50
23.0
72
19.8
75
18.3
62
25.4
76
24.5
69
24.5
69
22.2
87
24.7
48
26.7
49
18.9
79
22.1
46
22.4
68
24.1
42
22.8
54
25.7
54
22.7
53
27.1
45
19.1
53
24.0
54
21.8
56
17.5
75
Sep
20.0
58
23.2
69
24.1
66
16.5
50
22.6
57
21.0
74
18.8
74
15.8
67
23.6
78
23.5
70
22.3
71
20.2
89
21.0
57
23.7
55
18.1
79
18.6
56
19.9
72
21.1
53
19.5
61
23.7
60
19.7
61
23.6
55
16.7
60
21.1
62
19.2
61
16.0
77
Oct
14.1
70
19.1
70
20.1
69
11.2
65
17.4
68
17.1
74
16.0
74
11.1
76
17.4
74
20.1
73
18.3
71
17.7
89
14.8
68
18.4
67
15.7
79
12.9
68
15.2
76
15.4
62
14.1
72
20.0
67
14.6
70
17.6
67
11.7
72
15.7
70
14.4
69
12.5
82
Nov
8.5
77
15.0
69
16.2
70
6.0
73
12.1
77
12.5
74
11.8
74
5.8
83
12.0
65
16.1
76
13.5
73
14.1
88
9.1
78
12.9
76
12.7
79
7.6
76
10.2
77
10.6
73
9.0
79
15.4
72
8.7
78
12.2
75
6.8
78
9.2
77
9.1
73
8.6
84
Dic
5.3
79
12.1
68
13.3
69
3.4
77
9.0
82
9.6
71
9.5
74
3.2
86
8.6
57
13.3
77
11.2
69
12.1
88
5.9
82
9.7
80
10.9
78
4.8
79
7.7
75
7.4
77
5.9
81
12.5
75
5.3
81
8.7
77
3.8
81
5.8
82
6.3
76
6.3
85
Una vez determinadas las condiciones exteriores debemos fijar la temperatura interior .Para ello debemos tomar como referencia
la tabla 1.4.1 (RITE) donde se dan como referencia las temperaturas operativas entre 21-23 C y humedad relativa del 40 al 50 %
teniendo en cuenta una actividad metablica sedentaria de 1.2 met un grado de vestimenta de 1 clo en invierno y entre un 10 y un
15 % ( ppd) de insatisfechos.
Los locales no habitables no deben climatizarse, salvo cuando se empleen fuentes de energa renovables o residuales.( IT 1.2 RITE)
Se entiende tal y como dice el CTE en las definiciones por recinto no habitable el no destinado al uso de personas o cuya ocupacin, por ser ocasional solo exige unas condiciones de salubridad adecuadas. Por tanto quedan incluidos como no habitables los
garajes, los trasteros, las cmaras tcnicas y desvanes no acondicionados.
Para calcular las perdidas por transmisin tendremos:
QT = UxSx(Ti-Te)
Qt = Prdidas del local (W)
U = coeficiente de transmisin (W/m2 C)
Ti = temperatura interior C
Te =temperatura exterior C
S = superficie de contacto con el exterior
Una medida de la capacidad de conducir el calor por parte de un material homogneo es la conductividad trmica , que se mide
en W / C m. Este factor representa la cantidad de calor que pasa travs de una pared de un metro cuadrado y un milmetro de
espesor durante una hora, cuando sus caras mantienen un grado centgrado de diferencia de temperatura.
DISTRIBUCIN DE TEMPERATURAS EN UN MURO
1/h1
T3
T1
T4
T5
1/hi
1
e1
ew
e2
1/h2
T2
23
El programa para determinar la limitacin de la demanda energtica ( LIDER) ya carga en su base de datos los materiales con sus
coeficientes de transmisin, para obtener el coeficiente U directamente.
Estos valores de conductividad trmica los podemos encontrar en la norma UNE EN ISO 10 :456:2001.
FAMILIA
Fbricas de ladrillo
Fbricas de bloque
cermico de arcilla
aligerada
Fbricas de bloque de
hormign convencional
Fbricas de bloque de
hormign aligerado
Forjados unidireccionales
MATERIALES DE CONSTRUCCIN
Conductividad
MATERIAL O SISTEMA CONSTRUCTIVO
(W/mk)
Tabique de LH sencillo (40 mm < Espesor < 60 mm)
0,44
Tabicn de LH doble, tabicn (60 mm < E < 90 mm)
0,375
Tabicn de LH triple, medio pie (100 mm < E < 110 mm)
0,434
Tabicn de LH sencillo gran formato (40 mm < E < 60 mm)
0,434
Tabicn de LH doble gran formato (60 mm < E < 90 mm)
0,182
Tabicn de LH triple gran formato (100 mm < E < 110 mm)
0,208
1/2 pie LP mtrico o cataln (40 mm < G < 60 mm)
0,694
1/2 pie LP mtrico o cataln (60 mm < G < 80 mm)
0,595
1/2 pie LP mtrico o cataln (80 mm < G < 100 mm)
0,543
1 pie LP mtrico o cataln (40 mm < G < 60 mm)
0,743
1 pie LP mtrico o cataln (60 mm < G < 80 mm)
0,634
1 pie LP mtrico o cataln (80 mm < G < 100 mm)
0,553
1/2 pie LM mtrico o cataln (40 mm < G < 50 mm)
1,042
1 pie LM mtrico o cataln (40 mm < G < 50 mm)
1,529
BC con mortero convencional espesor 140 mm
0,438
BC con mortero convencional espesor 190 mm
0,432
BC con mortero convencional espesor 240 mm
0,421
BC con mortero convencional espesor 290 mm
0,426
BC con mortero aislante espesor 140 mm
0,318
BC con mortero aislante espesor 190 mm
0,302
BC con mortero aislante espesor 240 mm
0,296
BC con mortero aislante espesor 290 mm
0,296
BH convencional espesor 100 mm
0,625
BH convencional espesor 150 mm
0,789
BH convencional espesor 200 mm
0,909
BH convencional espesor 250 mm
1,000
BH convencional espesor 300 mm
1,154
BH aligerado macizo espesor 200 mm
0,286
BH aligerado macizo espesor 250 mm
0,301
BH aligerado macizo espesor 300 mm
0,316
BH aligerado macizo - muro de carga - espesor 300 mm
0,309
BH aligerado hueco espesor 250 mm
0,472
BH aligerado hueco espesor 300 mm
0,455
BH aligerado hueco - muro de carga - espesor 300 mm
0,448
FU Entrevigado cermico - Canto 250 mm
0,893
FU Entrevigado cermico - Canto 300 mm
0,938
FU Entrevigado cermico - Canto 350 mm
1,000
Densidad
(kg/m2)
1000
930
920
920
630
620
1140
1120
900
1220
1150
1000
2170
2140
1170
1080
1090
1080
1020
910
920
910
1210
1040
860
685
585
840
850
860
940
760
1050
1130
1220
1110
1030
Calor
Especfico
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
Factor de resistencia
al vapor de agua
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
6
6
6
6
6
6
6
10
10
10
La cantidad de calor (Q) que pasa a travs de una pared homognea de espesor constante (e ) y superficie (S) a cuyos lados existen temperaturas (Ti) y(Te) durante una hora ser :
Q = / e x S x ( Ti-Te)
Siendo el coeficiente de transmisin de calor U= /e
En el caso de varias capas de material de distinta conductividad trmica, el coeficiente de transmisin total ser :
U=
1
e1
e
e
e
+ 2 + 3 + n
1
2
3
n
Y si consideramos en los extremos de la pared, el coeficiente de pelcula (h) o de proximidad, y los posibles aislamientos, tendremos el coeficiente de transmisin total del muro multicapa:
24
U=
e1
e
e
e
1
1
1
+ 2 + 3 + n +
+
+
1
2
3
n
h1
h2
hi
Para las resistencias trmicas superficiales h1 , h2, las tomaremos de las tabla E.1 del CTE .
Rse
Rsi
0,04
0,13
0,04
0,10
0,04
0,17
Para la resistencia trmica de la cmara de aire tomaremos del apartado E. 1.1.6 (CTE-DB HE-1) m2 k /W
E (cm)
Horizontal
Vertical
0.15
0.15
0.16
0.17
0.16
0.18
Otra prdida de calor que se produce en la vivienda es provocada por la entrada de aire fro del exterior a cada estancia, ya que se
supone que el habitculo no es perfectamente estanco, y que existen infiltraciones de aire al entrar y salir del local calefactado. Son
las prdidas de calor por infiltracin que hay que compensar con el sistema de calefaccin.
Se considerar que cada local cambiar todo el aire contenido por el aire del exterior un nmero determinado de veces a la hora.
Este mtodo no es aconsejable en determinados casos donde predominen las renovaciones por rejillas; en dichos casos se determinar por el llamado mtodo de rendijas.
La expresin que se utiliza para medir las prdidas que se producen en un local por las infiltraciones es:
Qi = C x V x 0,306 x T
Qi = Prdidas por infiltracin en kcal/h
C = Renovaciones por hora del local
0,306= Calor especfico del aire en kcal/m3
V= Volumen del local en m3
T= diferencia de temperaturas
25
Para los valores correspondientes de las renovaciones en cada local se puede estimar:
Este mtodo para calcular las prdidas por infiltracin es orientativo para poder calcularlo exhaustivamente deberamos ir a la seccin calidad del aire interior HS 3 del CTE.
3
2
0 1
1
5
E
max
max
COMPARATIVA DE NORMATIVAS
CT 79
HE 1
K (kcal/hm2 C)
U (W/m2 K)
Valor mximo K
29
( Imagen CTE )
La envolvente trmica se compone de: cubiertas (inclinacin < 60 horizontal); suelos ( en contacto con el aire, terreno o espacio
no habitable); fachadas (inclinacin > 60 horizontal); medianeras; cerramientos en contacto con el terreno y particiones interiores.
Una vez dados los parmetros generales se puede aplicar la opcin simplificada o la opcin general.
Opcin simplificada: limitacin de la demanda de forma indirecta, mediante los valores limite de transmitancia trmica U y de
un factor solar modificado. Se rellenar una ficha justificativa con la comparacin de los valores lmite.
Esta opcin se podr aplicar cuando el porcentaje de huecos en cada fachada sea inferior al 60 %, y el porcentaje de lucernarios sea
inferior al 5 % de la superficie total.
Para aplicar la opcin simplificada primero determinaremos los siguientes puntos:
-zona climtica
-Clasificacin de espacios habitables de alta y baja carga trmica y no habitables.
-Definicin de la envolvente trmica tal y como hemos definido en el prrafo anterior .
-limitacin de la permeabilidad al aire de las carpinteras siendo para las zonas A y B : 50 m3/h x m2 y para las zonas C, D, E 27 m3
/h x m2.
30
Una vez establecidos los parmetros de entrada comprobamos los lmites de la transmitancia trmica que aparecen en la tabla 2.1
segn la zona climtica.
Tabla 2.1 Transmitancia trmica mxima de cerramientos y particiones interiores de la envolvente trmica U en W/m2 K
Cerramientos y particiones interiores
(1)
(2)
ZONAS A
ZONAS B
ZONAS C
ZONAS D
ZONAS E
1,22
1,07
0,95
0,86
0,74
Suelos
0,69
0,68
0,65
0,64
0,62
Cubiertas
0,65
0,59
0,53
0,49
0,46
Vdrios y marcos(2)
5,70
5,70
4,40
3,50
3,10
Medianeras
1,22
1,07
1,00
1,00
1,00
Calculamos la media de de los distintos parmetros caractersticos de la zona de alta y baja carga interna comprobando que cumplen los valores lmite de los parmetros caracteristicos medios de la tabla 2.2
ZONA CLIMTICA C2
Transmitancia lmite de muros de fachada y
cerramientos en contacto con el terreno
Transmitancia lmite de suelos
Transmitancia lmite de cubiertas
Factor solar modificado lmite de lucernarios
UHlim W/m K
% de huecos
E/O
SE/SO
E/O
SE/SO
E/O
SE/SO
de 0 a 10
4,4
4,4
4,4
4,4
de 11 a 20
3,4 (4,2)
3,9 (4,4)
4,4
4,4
de 21 a 30
2,9 (3,3)
3,3 (3,8)
4,3 (4,4)
4,3 (4,4)
0,60
de 31 a 40
2,6 (2,9)
3,0 (3,3)
3,9 (4,1)
3,9 (4,1)
0,47
0,51
de 41 a 50
2,4 (2,6)
2,8 (3,0)
3,6 (3,8)
3,6 (3,8)
0,59
0,40
0,58
0,43
de 51 a 60
2,2 (2,4)
2,7 (2,8)
3,5 (3,6)
3,5 (3,6)
0,51
0,55
0,35
0,52
0,38
(1)
En los casos en que la transmitancia media de los muros de fachada UMm, definitiva en el apartado 3.2.2.1, ser inferior a 0,52, se podr tomar el valor de UHlim indicado
entre parntesis para las zonas climticas C1, C2, C3 y C4.
31
Para ayudarnos con este procedimiento estn las fichas justificativas, en la ficha justificativa 1 donde se van obteniendo todo los
parmetros caractersticos medios
Dependiendo de la orientacin y el tipo de cerramiento.
ZONA CLIMTICA
A (m2)
U (W/m2K)
A-U (W/K)
Resultados
C-TER
SO
SE
A=
A-U=
UMm-A-U/A=
A=
A-U=
UMm-A-U/A=
A=
A-U=
UMm-A-U/A=
A=
A-U=
UMm-A-U/A=
A=
A-U=
UMm-A-U/A=
A=
A-U=
UMm-A-U/A=
A=
A-U=
UTm-A-U/A=
SUELOS (Usm)
Tipos
A (m2)
U (W/m2K)
A-U (W/K)
Resultados
A=
A-U=
Usm-A-U/A=
CUBIERTAS Y LUCERNARIOS (UCm - FLm)
Tipos
A (m2)
U (W/m2K)
A-U (W/K)
Resultados
A=
A-U=
UCm-A-U/A=
A=
A-U=
FHm-A-F/A=
HUECOS (UHv - FHn)
Tipos
32
A (m2)
U (W/m2K)
A-U (W/K)
Resultados
A=
A-U=
UHv-A-U/A=
Tipos
A (m2)
A-U
A-F (m2)
Resultados
SO
SE
A=
A-U=
A-F=
UHm-A-U/A=
FHm-A-F/A=
A=
A-U=
A-F=
UHm-A-U/A=
FHm-A-F/A=
A=
A-U=
A-F=
UHm-A-U/A=
FHm-A-F/A=
A=
A-U=
A-F=
UHm-A-U/A=
FHm-A-F/A=
A=
A-U=
A-F=
Umm-A-U/A=
Fmm-A-F/A=
Umx (Proyecto)(1)
Muros de fachada
Primer metro del permetro de suelos apoyados y muros en contacto con el terreno
Particiones interiores en contacto con espacios no habitables
Suelos
Cubiertas
Vdrios de huecos y lucernarios
Marcos de huecos y lucernarios
Medianeras
UMn
(4)
N
E
O
S
SE
SO
UMlim
UHn
UTM
}
}
UMlim
HMlim(5)
(4)
(5)
1,3 l/min
HUECOS Y LUCERNARIOS
(5)
MUROS DE FACHADA
Umx(2)
USM
CUBIERTAS
Uslim
(5)
FHn(5)
}
}
SUELOS
(4)
FHn(4)
UCM
(5)
LUCERNARIOS
Uclim
(4)
FLM
FLlim
33
Opcin general: Limitacin de la demanda energtica de los edificios de forma directa evaluando dicho edificio comoedificio objeto, tal y como ha sido proyectado en geometra, construccin y operacin; y como edificio de referencia que tiene la misma forma y tamao que el objeto con unas calidades constructivas que garantizan el cumplimiento de las exigencias de la demanda energtica.
El edificio de referencia podramos decir que es el edificio objeto con las calidades constructivas que se imponen para cumplir la
opcin simplificada.
Para hacer este clculo la versin oficial se denomina Limitacin de la Demanda Energtica, LIDER, y tiene la consideracin de
Documento Reconocido del CTE.
Se ha tomado un ejemplo que facilita el propio programa para ir explicando cada concepto.
Descripcin del Edificio:
Se trata de un edificio de viviendas situado en Orense zona C2
Clase Higromtrica: 3 y n de renovaciones hora: 1
34
Al igual que hacamos antes se define la envolvente del edificio y clasificaremos los espacios.
Definimos los cerramientos, y los dividimos (tal y como hace el CTE 3.1.3) en: cubiertas ,suelos ,fachadas o muros exteriores ,
medianeras ,forjado terreno y particiones interiores o tabiques.
Los materiales utilizados son los que carga la base de datos.
35
36
37
Para que a la hora de calcular este sea satisfactorio hay que tener en cuenta que la demanda trmica de la envolvente del edificio
objeto para el rgimen de calefaccin ( meses de diciembre a febrero ) y refrigeracin ( junio a septiembre ) han de ser inferiores a
las del edificio de referencia .
Adems para evitar descompensaciones entre la calidad trmica de diferentes espacios se ha de comprobar cada una de las transmitancias trmicas de los cerramientos y particiones de la envolvente es inferior al valor mximo indicado en la tabla 2.1.
Teniendo en cuenta esto seleccionaremos la opcin de calcular .En nuestro caso cumple con el CTE tanto en calefaccin como en
refrigeracin.
Una vez realizada esta parte del proceso exportaremos al programa CALENER para acceder a la calificacin energtica del edificio.
38
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Calificacin energtica
El objetivo de este captulo es la reduccin de las emisiones de CO2, y el uso de las Energas Renovables.
Este captulo junto con la Limitacin de la Energa dan un nuevo enfoque al diseo de los edificios y a las instalaciones de los mismos, buscando el ahorro de Energa.
En nuestro caso el enfoque para conseguir este ahorro energtico ir centrado en la bsqueda de un sistema de instalacin eficiente ayudado de un generador de alto rendimiento estacional.
Se puede definir calificacin de eficiencia energtica como la expresin del consumo de energa que se estima necesario para determinar la demanda energtica del edificio en unas condiciones normales de funcionamiento y ocupacin. Se expresar con indicadores energticos mediante una etiqueta que aparece en el anexo II del RD 47/2007.
Una vez que hemos hallado la limitacin de la demanda mediante el programa LIDER exportamos el edificio a la aplicacin
CALENER VYP, o CALENER GT.
Al igual que ocurre con la limitacin de la demanda existe un mtodo simplificado que se podr aplicar en el caso de que
se trate de un edificio de uso residencial y que el tanto por ciento de los huecos a fachada sea inferior al 60 % de su superficie y el
de lucernarios sea inferior al 5% de la superficie total de la cubierta.
Este mtodo simplificado consiste en un mtodo prescriptivo formado por una serie de tablas que dependiendo de la zona
climtica nos dar una serie de opciones para elegir el sistema.
Con este sistema la calificacin energtica mxima que vamos a conseguir ser una D.
La diferencia entre el CALENER VYP y el CALENER GT es el uso del edificio, realmente el CALENER VYP va a ir indicado para
uso residencial y pequeo terciario, y el GT ir indicado para gran terciario.
Tomamos como ejemplo en primer lugar un edificio de cinco plantas situado en Madrid.
Vamos a ir considerando diferentes tipos de generador para poder comparar la calificacin dependiendo de dicho generador.
41
En el primer caso hacemos el clculo de la certificacin colocando calderas mixtas convencionales por cada vivienda, de esta
manera obtendremos una calificacin energtica de D con un ndice de 23.4 kgCO2 /m2 esta cifra sale de la suma de los coeficientes de Emisiones de CO2 calefaccin ( 20,8 kgCO2/m2 )+ Emisiones CO2 refrigeracin (3.5 kgCO2/m2 )+ Emisiones CO2 ACS ( 1.3
kgCO2/m2)
42
El resultado que hemos obtenido ha cambiado, obtenemos una calificacin tipo C con un ndice de 20,8 KgCO2/m2 siendo este inferior al que obtenamos con calderas mixtas convencionales.
Si nos vamos a uno de los casos extremos, como sera colocar calderas elctricas por vivienda vemos que el indice o la calificacin
energtica que se obtiene es exagerado, la cantidad de kg CO2/m2 es 69.1 kg CO2/m2 .
Hemos realizado otro ejemplo en este caso un edificio del Sector Terciario de uso oficinas, hemos utilizado el CALENER GT, para
simular el sistema de calefaccin con diferentes generadores.
43
Una vez definida la ubicacin, la actividad a la que se dedica el edificio el tipo de acondicionamiento dentro de lo que marca el CTE
HE1 definiremos junto con el sistema el generador.
Colocamos una caldera convencional de combustible gasleo impulsando a una temperatura de 80 C y un salto trmico de 20
k.La regulacin para este caso se hace a un punto fijo .
44
De esta forma hemos reducido a 0.54 Tn CO2/m2 las emisiones consiguiendo una calificacin energtica B.
45
Vemos al igual que en el caso anterior los dos casos extremos con una caldera de biomasa y una caldera elctrica donde las emisiones se disparan.
Como conclusiones al estudio podemos decir que el generador influir en la calificacin energtica global del edificio.
Hemos visto como el uso de las calderas elctricas como sistema de calefaccin no es solucin a una calificacin energtica aceptable.
Por el contrario aquellos sistemas que intentan sacar mayor rendimiento a las instalaciones como calderas de condensacin o generadores con uso de energas renovables como la biomasa cada vez tienen mayor cabida en el mercado debido al gran ahorrro energtico que nos proporcionan.
46
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Temperatura
inferior (C)*
Demandas
kW/m3
Demandas
kcal/h m3
Salas de estar
22 C
0,0588
50,6
Dormitorios
21 C
0,0536
46,0
Cocina
20 C
0,0480
41,4
Baos
21 C
0,0536
46,0
Pasillos
18 C
0,0400
34,5
Expresado en funcin de los metros cuadrados de las estancias, considerando una altura del techo de 2,5 m.
DEMANDAS
POR LOCAL (D)
Temperatura
inferior (C)*
Demandas
kW/m2
Demandas
kcal/h m2
Salas de estar
22 C
0,147
126
Dormitorios
21 C
0,134
115
Cocina
20 C
0,120
103
Baos
21 C
0,134
115
Pasillos
18 C
0,100
86
A estas demandas trmicas de las habitaciones de la vivienda las iremos sucesivamente multiplicando por una serie de factores dependientes de las condiciones del local y de las condiciones exteriores. Es este valor, P, el que sucesivamente iremos multiplicando por
una serie de factores.
49
1. El primer factor es la zona climtica. Necesitamos conocer dnde est localizada la vivienda, segn el mapa adjunto:
ZONAS CLIMTICAS
ZONA A
ZONA B
ZONA C
ZONA D
ZONA E
Fig. 7
ZONA CLIMTICA
Factor F1
Zona A
0,7
Zona B
0,8
Zona C
0,9
Zona D
1,0
Zona E
1,15
ORIENTACIN
Factor F2
Zona de montaa
1,2
1,15
ORIENTACIN
50
Montaa
Fig. 8
3. Un tercer factor a considerar es el nmero de paredes al exterior, contando como paredes tambin el techo y suelo de la vivienda.
Se multiplica el valor de P procedente del punto anterior por los factores siguientes:
PAREDES AL EXTERIOR
Factor F3
1,1
1,3
Fig. 9
4. Un cuarto factor es referente al tipo de aislamientos, multiplicaremos el nuevo valor de P por los siguientes factores:
AISLAMIENTO
Factor F4
Buen aislamiento
0,75
Aislamiento normal
1,2
Con este valor de P en kcal/h obtenido al multiplicar sucesivamente por los factores anteriormente considerados, tendremos determinada la prdida de calor, es decir, el calor que deben aportar los elementos emisores a cada local.
Una vez que se han calculado las prdidas de calor en cada uno de los locales, se suman, obteniendo la prdida de calor total en la
vivienda. La potencia de la caldera ser equivalente a este valor ms un margen del 10% por encima y ya tenemos fijada la potencia de nuestra caldera en servicio de calefaccin, con un margen suficiente para no quedarnos por debajo de las prdidas de calor
calculadas por un mtodo ms exhaustivo.
51
PLANO DE VIVIENDA
rio
rm
ito
rm
ito
Do
Do
Terraza
rio
rm
ito
Do
C. Bao
rio
10
A
Cocina
Recibidor
Pasillo
5
Saln
B
6
Local calefactado
Local no calefactado
Emisor
Caldera Junkers
Fig. 10
EJEMPLO: Para una vivienda con aislamiento normal, con una pared al exterior, situada en Ciudad Real y no en zona de montaa, calcular la potencia necesaria de la caldera en servicio de calefaccin. Cada una de las estancias a calefactar tienen las siguientes orientaciones y superficies: Cocina, de 9 m2 y orientacin Norte; Saln, de 17 m2 y orientacin Norte;
Dormitorios de 15, 14 y 14 m2, con orientacin Oeste, Sur y Este en zona sombra, respectivamente; y un Cuarto de Bao
de 7 m2, orientado al Sur. La altura de la vivienda es de 2,5 m.
De acuerdo con las tablas anteriores fijamos los factores de correccin. As, para la zona climtica 3, F1 = 1, y por el tipo de aislamiento, F4 = 1. Para cada local, segn su orientacin (F2) y el nmero de paredes al exterior (F3):
D (kW/m2)
P (kW)
P (kcal/h)
1,2
0,12
1,296
1.114,56
42,5
1,2
0,147
2,998
2.578,28
15
37,5
0,134
2,010
1.728,60
Dormitorio 2
14
35
0,134
1,876
1.613,36
Dormitorio 3
14
35
1,2
0,134
2,251
1.935,86
17,5
0,134
0,938
806,68
11,369
9.777,34
LOCAL
m2
Cocina
22,5
Saln
17
Dormitorio 1
Cuarto de bao
TOTAL
7
76
m3
190
F = F1 F4
Segn los tiempos de funcionamiento de la instalacin de calefaccin, segn la tipologa de la misma y de la exposicin al viento y
altura sobre el nivel del mar, tendremos unos suplementos de potencia que pueden incrementar ligeramente al alza los valores calculados de demandas trmicas de calefaccin. Por este motivo merece tener en cuenta un margen de seguridad por encima y que
consideraremos a la hora de ajustar la potencia mxima de la caldera en servicio de calefaccin.
El ajuste de la potencia de la caldera en servicio de calefaccin se recomienda que sobrepase en un 10% a la calculada anteriormente.
As, ajustaremos la caldera en calefaccin a 10.755 kcal/h (12,5 kW). Para lo cual, segn el modelo de caldera Junkers, procederemos como en el siguiente apartado se explica.
52
3
2
0 1
1
5
E
max
max
cos de toda calefaccin que quiera aportar el mximo confort. Su duracin, prcticamente ilimitada, les hace los ms
econmicos. Estn constituidos por elementos acoplables
o mdulos. Debido al volumen de agua que contienen y al
material del que estn ejecutados tienen una gran inercia trmica especialmente indicados para su uso en viviendas de
uso permanente, dado que sus tiempos de calentamiento y
enfriamiento son especialmente largos.
Como inconveniente podemos nombrar la poca capacidad
de emisin de cada elemento, siendo necesaria la utilizacin de un mayor nmero de elementos para la misma
potencia, y la necesidad de realizar labores de mantenimiento peridicas (pintura) para mantenerlos en buen
estado.
Fig. 11
RADIADOR DE ALUMINIO
acoplables llamadas elementos. La tecnologa de los radiadores de aluminio inyectado est en continuo desarrollo
por sus principales prestaciones: su peso reducido, su facilidad de mantenimiento y montaje y buen rendimiento facilitado por la geometra de los mdulos que componen el
radiador. En instalaciones nuevas, los radiadores de aluminio pueden producir hidrgeno, procedente del agua de la
instalacin que oxida inicialmente al material. Es conveniente evitar la acumulacin de este gas, por lo que debe
colocarse en cada radiador un purgador. Esta oxidacin inicial de la instalacin es beneficiosa, ya que supone dotar a
la instalacin de un recubrimiento que protege de posibles
fugas a travs de los poros en el material.
Gracias a la facilidad de instalacin y mantenimiento de la
que hemos hablado, unido a un competitivo precio por calora, hace que sea el ms utilizado en la instalacin de calefaccin de viviendas habitadas y poco a poco van imponindose en viviendas de nueva construccin. Son elementos
de reducida inercia trmica.
Fig. 12
55
Fig. 13
Fig. 14
56
RADIADOR TOALLERO
a base de tubo de acero y aluminio, con diseos modernos que rompen con lo tradicional. Son en realidad un
conjunto de tubos de acero o aluminio pensados en
muchos casos para colocar y secar toallas.
Fig. 15
Para obtener una temperatura uniforme en todo el local, debemos emplazar los emisores en el lugar ms fro de la habitacin. Lo
correcto es situar el radiador en la pared ms fra para que la estratificacin del aire sea lo menor posible y a una distancia mnima
del suelo y de la pared. Si se colocan los emisores en nichos o repisas, las potencias calorficas quedan reducidas.
La conveccin es del orden del 80% de la emisin, siendo muy importante que no se obstaculice la corriente de aire por medio de
cubrerradiadores, cortinas, etctera.
A pesar de esto, a menudo se integran los radiadores en muebles o incluso en el mismo muro de la estancia. Esto como vimos reduce la
potencia emisiva de los mismos, adoptando unos coeficientes que nos valorarn la reduccin del poder emisivo de dichos radiadores.
Normal - 100 %
TIPO DE INSTALACIN
Bajo repisa - 92 %
En nicho - 95 %
FACTOR DE
REDUCCIN
Bajo repisa
0,92
En un nicho
0,95
0,9
0,95
Cubrerradiador
con rejilla
frontal 90 %
Cubrerradiador
con rejilla
frontal y
superior 90 %
Fig. 16
57
Una vez determinada la caldera y su potencia mxima en calefaccin, pasamos a determinar el nmero de elementos que
compondrn los emisores de calor de cada habitacin. Para una
vivienda unifamiliar tipo, tenemos la potencia destinada a cada
habitacin segn el primer clculo que se hizo de la potencia
mxima en calefaccin.
Para la eleccin de los emisores de calor, debemos hacer las
consideraciones siguientes:
1. Fijar la temperatura de ida a radiadores y la cada de temperatura en el circuito de emisores que se toman a partir de la
EN 442 como temperatura de ida 80 C y retorno de 60 C
es decir cadas de temperatura de la instalacin de 20 C para
las condiciones de proyectos con saltos trmicos en los emisores de 50 C. Si bien hasta ahora las temperaturas que se estaban adoptando eran segn UNE 9/015 / 86 con temperatura de ida de 90 y retornos de 70 C y un salto trmico en
los emisores de 60 C. Realmene la norma EN 442 toma para
ensayar los radiadores una temperatura de ida de 75 C y de
retorno de 65 C que implica un salto trmico muy pequeo
llevdonos a tener que colocar bombas muy grandes en las
calderas murales, por esa razn se optimiza el clculo con
un salto trmico de 20 C y temperaturas de ida y retorno de
80-60 C.
2. Tipo de emisor de calor. Existen en el mercado varios tipos
de emisores de calor, de hierro fundido, chapa de acero o de
aluminio. Con las condiciones especificadas en el punto
anterior nos encontramos con las tablas siguientes donde obtenemos la potencia que emiten en kcal/h por elemento.
Emisores
(kcal/h elemento)
Hierro fundido
Aluminio
Acero
Panel de acero
EN 442
t = 50 C
45 cm
60 cm
75 cm
2 columnas
38
50
63
3 columnas
53
70
86
Liso
75
100
114
109
126
142
2 columnas
35
46
56
3 columnas
45
62
75
660
785
1.865
Aberturas
58
Fig. 17
Dividiendo la potencia de cada habitacin por la potencia emisiva en kcal/h elemento de los emisores de la tabla anterior, obtendremos el nmero de elementos en cada estancia.
Para un clculo exacto del radiador a emplear, debemos tener en cuenta el salto trmico de dicho radiador, diferencia de temperatura entre el fluido calefactor y el ambiente, que es la que determina la eficiencia de cada elemento.
Definimos temperatura media del radiador como:
Tm =
Ti + Tr
2
Donde:
Tm = Temperatura media del radiador.
Ti = Temperatura de entrada en el radiador en C.
Tr = Temperatura de salida del radiador, en C.
Definimos entonces el salto trmico (T) como: T = Tm Ta
Donde:
Tm = Temperatura media del radiador en C.
Ta = Temperatura del ambiente en C.
T = Salto trmico.
Cuando un fabricante de radiadores nos dice que un determinado tipo de elemento tiene una potencia de 114 kcal/h, nos est
diciendo que con una temperatura de entrada del agua de 80 C, una temperatura de salida de 60 C, y por tanto una temperatura
media de 70 C, y el ambiente a 20 C, es decir, con un T de 50 C, este elemento va a ceder 114 kcal al ambiente a calefactar cada
hora.
En el Reglamento de Instalaciones Trmicas en Edificios, en la instruccin tcnica IT.1.3.4.4 obliga a que las superficies que sean
accesibles al usuario tendrn una temperatura menor de 80 C o estarn adecuadamente protegidas contra contactos accidentales.
Salvo las superficies de los emisores de calor que podrn tener una temperatura mayor que 60 C.
EL SALTO TRMICO DE UN RADIADOR
Ti
Tm
Ta
T = Tm Ta
Tm =
Ti + Tr
2
Tr
Fig. 18
59
De los datos de las tablas facilitadas por el fabricante podemos pasar el valor de potencia por elemento, expresando:
( )
P = P50 T
50
Donde:
P
= ndice caracterstico del emisor. Debe ser suministrado por el fabricante, es distinto para cada marca y modelo.
El coeficiente n tambin puede estar definido por tablas, de modo que el fabricante nos proporcionar la disipacin de potencia
por elemento para cada salto trmico sin necesidad de hacer operaciones.
Podemos proporcionar la misma potencia, colocando ms radiadores, trabajando a menos temperatura o trabajar al mximo de
temperatura pero con menos elementos. Tambin consideraremos que cuanto menor sea el salto trmico, menor ser la potencia
que cede el radiador, con lo que siempre debemos realizar el clculo utilizando las condiciones de equilibrio pensando que antes
de alcanzarlas el sistema ceder mas energa.
Otra consideracin es que una distribucin de los radiadores en la estancia, trabajando a bajas temperaturas, nos permitir alcanzar un mayor grado de confort.
EJEMPLO: Para nuestra vivienda tipo que nos sirve de ejemplo, tenemos para cada estancia los siguientes nmeros de elementos en
aluminio de 60 de alto y liso. En el bao de 45 cm de alto:
EN 442
P (kW)
P (kcal/h)
Pot. Emisiva
(kcal/h elem.)
Elementos
Cocina
1,296
1.114,56
100
12
Saln
2,998
2.578,28
100
26
Dormitorio 1
2,010
1.728,60
100
18
Dormitorio 2
1,876
1.613,36
100
17
Dormitorio 3
2,251
1.935,86
100
20
Cuarto de Bao
0,938
806,68
75
11
TOTAL
104
En instalaciones bitubo de retorno directo siempre se precisar de esta regulacin, no tanto necesaria para instalaciones de retorno
invertido, sistema equilibrado de por s, como veremos en el apartado siguiente.
Adems de los detentores, en todos los circuitos han de instalarse purgadores para la expulsin del aire del circuito calefactor. Los
hay automticos y manuales, consistentes stos en un tornillo que se puede abrir para eliminar el aire.
El purgado de una instalacin debe realizarse en caliente y con la bomba parada, de este modo conseguiremos la mxima presin
y que las burbujas de aire estn en la parte alta, donde estarn los purgadores.
Gracias a la aparicin en el mercado de los purgadores automticos de tipo higroscpico, ms discretos que los de flotador, se est
extendiendo esta recomendable costumbre de instalarlos en todos los radiadores. Estos accesorios basan su funcionamiento en un
material que al humedecerse se dilata, cerrando el paso de agua, pero no el de aire, mientras que los de tipo flotador presentan una
pequea cmara con una boya que al elevarse al flotar en el agua, cierra la salida del aire por medio de una aguja que lleva adosada.
Es obvio decir que deben instalarse verticales, lo que perjudica la esttica del radiador.
En todos los emisores se instala un purgador de aire, pudiendo ser de accionamiento manual o automtico. En los radiadores de
aluminio siempre debe colocarse un purgador automtico de aire especial para este emisor.
61
El trazado de tuberas
3
2
0 1
1
5
E
max
max
El trazado de tuberas
El trazado de tuberas
Existen bsicamente dos tendidos distintos de tuberas, la ejecucin monotubo, con los elementos conectados todos en serie, y la
bitubo, conectados en paralelo. Dentro de esta ejecucin, tendremos dos tipos, segn desde donde est dirigido el retorno: de
retorno directo o simple y de retorno invertido.
Instalaciones bitubo: Es el sistema de instalacin tradicional para calefaccin domstica. Consiste en dos tuberas principales: una
de ida y otra de retorno, donde se van conectando los emisores. La temperatura del agua a la entrada de cada radiador es prcticamente la misma en todos ellos.
INSTALACIN BITUBO
Retorno directo
Retorno invertido
Fig. 19
La entrada del agua al radiador siempre debe efectuarse por la parte superior y la salida por la inferior. Los orificios de conexin
de los paneles suelen ser de 1/2.
Se llama salto trmico del emisor a la diferencia existente entre la temperatura media del emisor y la temperatura ambiente.
Salto trmico = temp. media Temp. ambiente
(50 C)
(70 C)
(20 C)
Para determinar el nmero de elementos emisores a colocar en una estancia seguiremos este ejemplo de clculo: un local precisa
una potencia calorfica de 1.500 kcal/h y se desea instalar un radiador de potencia emitida por un elemento de 95 kcal/h. El nmero
de elementos necesarios ser:
N. elementos = 1500 / 95 = 15,78 = 16 elementos
Una de las caractersticas que presenta la instalacin bitubo es la utilizacin de distintos dimetros dependiendo de los tramos que
estemos considerando, ya que por los radiadores no pasa todo el caudal que mueve la bomba. Es de especial utilidad tener definidos los tramos de tubera sobre un plano en planta de la vivienda
En la instalacin bitubo podemos considerar que la temperatura de entrada a cada radiador es la misma, facilitndonos enormemente el clculo trmico. El caudal (Q) queda definido por la potencia trmica (Pu) que debemos de disipar en cada radiador y su
salto trmico.
Q=
Pu
T
Para asegurar que mantenemos una prdida de carga por metro de tubera de 15 mm.c.a. y que la velocidad en ningn punto de la
instalacin supere los 1 m/s, que pudiera generar ruidos, tendremos determinada la seccin de tubera.
La seccin de tubera que recorre el agua de primario ser:
S=
Q
v
65
El trazado de tuberas
Conocido el dimetro terico, debemos escoger el dimetro comercial de tubera inmediatamente superior.
TEMPERATURA MEDIA DE UN RADIADOR BITUBO
Ti
Purgador
Llave
Tm
T = Tm Ta
Detentor
Tr
Fig. 20
Instalacin monotubo: Es un sistema de instalacin en el que los emisores estn instalados en serie, el retorno del primer radiador
hace de ida del segundo, el retorno de ste hace de ida del tercero y as sucesivamente hasta volver a la caldera. A este circuito se le llama
anillo. Las temperaturas del agua son diferentes en cada emisor, por tanto, los ltimos emisores del anillo debern sobredimensionarse
ligeramente para compensar el descenso de temperatura. Se recomienda no instalar mas de 5 radiadores por anillo, y si existiera mas
de un anillo se zonificar la instalacin.
INSTALACIN MONOTUBO
Fig. 21
Para el sistema monotubo, se dispone de una llave especfica para acoplar los emisores con facilidad y rapidez. El agua entra en el emisor por la llave monotubo; una parte de este agua se distribuir por todo el emisor mientras que el resto va directamente al retorno,
saltando a este emisor y producindose una mezcla con el agua de salida. El agua del retorno que se encuentra a menor temperatura,
se aprovecha para alimentar al prximo emisor. El tubo distribuidor de la llave monotubo puede complementarse con otro tubo para
conseguir una mejor distribucin del agua en el interior de los radiadores, especialmente cuando stos son largos.
66
El trazado de tuberas
Ti
Llave
Ts = mezcla de Ti + Te
Cr ; Te
Ca ; Ti
Detentor
Ca ; Ts
Fig. 22
En estas instalaciones monotubo, a lo largo de todo el anillo, circula la misma cantidad de agua. Por lo tanto para la primera parte
del clculo debemos considerar la potencia como la potencia global del anillo y las temperaturas de ida y retorno del anillo como
salto trmico, haciendo caso omiso a las diferentes temperaturas de entrada y salida de agua de cada emisor. Esto origina una disminucin de potencia emisiva en los ltimos radiadores, que trabajarn a menor temperatura al estar al final del anillo, por lo que
para el clculo de los radiadores o emisores de calor se tendr en cuenta la posicin en que se encuentran los emisores respecto de
la caldera, disminuyendo en un 10% la potencia a compensar por el primer radiador, un 5% la del segundo del anillo y aumentando en un 10% la potencia del cuarto emisor y un 20% la del ltimo del anillo.
Por lo tanto en la expresin ya conocida para determinar la seccin de tubera tendremos en cuenta los valores de P segn la consideracin anterior:
S=
P
T x v
Llamaremos P a la potencia global del anillo, v a la velocidad y T a la diferencia de temperatura entre la entrada del anillo y el
retorno.
En el caso de instalaciones monotubo de un solo anillo, esto es tan fcil como sumar cada una de las prdidas de los elementos del
anillo. Si la instalacin posee varios anillos aconsejamos realizar una simplificacin como la realizada en bitubo, es decir utilizar la
prdida de carga del anillo ms desfavorable.
Para el clculo de la red de tuberas trazaremos sobre el plano de la vivienda la situacin de los emisores de calor en cada habitacin. Sealaremos por una letra cada uno de los emisores, empezando por A, B, Los nudos o derivaciones en T de la red de tubera los sealaremos por nmeros, 1, 2, 3,
Para una instalacin convencional bitubo con tubos de cobre, debemos conocer una serie de parmetros:
1. Los caudales que circulan por cada tubera, que son funcin de las demandas de potencia de calefaccin. Para cada uno de
los emisores de calor, A, B, C, , dividimos entre la cada de temperatura del agua de calefaccin en ellos (20 C) y tendremos determinado, para cada emisor los caudales en l/h. En las confluencias de caudales en los nudos, 1, 2, 3, , se suman
dichos caudales.
2. La velocidad del agua en tuberas y la prdida de presin, que fijaremos en los siguientes valores: la velocidad del agua inferior
a 1 m/seg para que no se produzcan ruidos y superior a 0.5 m/seg. En cuanto a las prdidas de carga o de presin del agua a travs de la tubera, la fijaremos en 15 mm.c.a. por metro lineal de tubo (0.015 m.c.a./m).
3. Determinacin de los dimetros de las tuberas. Tomando tramo por tramo los caudales que circulan y las longitudes totales, ya
sumadas las equivalencias de los accesorios, podremos llegar a un dimetro de tubera, tomando el dimetro normalizado superior.
67
El trazado de tuberas
Para una prdida de carga por metro mxima de 15 mm.c.a. y de velocidades inferiores a 1 m/s, para instalaciones poco ruidosas,
tendremos los siguientes dimetros interiores segn los caudales que discurren por las tuberas, necesarias para satisfacer la demanda
energtica de cada estancia:
Caudal
(l/h)
Dimetro
(pulgadas)
Dimetro
(mm)
90
3/8
10/12
300
1/2
14/16
700
3/4
20/22
1.400
26/28
2.040
11/4
33/35
EJEMPLO: Para la instalacin que nos sirve de ejemplo, tendremos la siguiente distribucin en bitubo con retorno directo:
EJEMPLO DE INSTALACIN
rio
rm
Do
Do
Terraza
ito
ito
rm
rio
D
3
ito
C
2
rm
C. Bao
Do
F
10
F = 806 kcal/h
C. Bao
E = 1.935 kcal/h
Dormitorio 3
rio
D = 1.613 kcal/h
Dormitorio 2
2
9
10
Cocina
Recibidor
Pasillo
Saln
B
6
Local calefactado
Local no calefactado
Emisor
Caldera Junkers
A = 1.114 kcal/h
Cocina
Fig. 23
Para cada tramo, pondremos la potencia a la que alimenta el agua caliente que circula por dicho tramo (tercera columna), adems
del caudal que circula (cuarta columna) y el dimetro de tubera (quinta columna).
Tramo
Equivalente
Potencia
(kcal/h)
Caudal
(l/h)
Dimetro
()
1-10
5-6
4-7
3-8
2-9
1-10
Cald-1
1-2
2-3
3-4
4-5
9-10 = 1-2
9-8 = 2-3
8-7 = 3-4
6-7 = 4-5
10-cald
A (cocina)
B (saln)
C (dormit.1)
D (dormit.2)
E (dormit.3)
F (bao)
Tot=A+B...
Tot-F-A
Tot-F-A-E
Tot-F-A-E-D
Tot-F-A-E-D-C
Tot-F-A
Tot-F-A-E
Tot-F-A-E-D
Tot-F-A-E-D-C
Tot.
1.114,5
2.578,2
1.728,6
1.613,3
1.935,8
806,6
9.777,3
7.856,2
5.920,4
4.307,1
2.578,2
7.856,2
5.920,4
4.307,1
2.578,2
9.777,3
55,7
128,9
86,4
80,6
96,7
40,3
488,8
392,8
296,0
215,3
128,9
392,8
296,0
215,3
128,9
488,8
3/8
1/2
3/8
3/8
1/2
3/8
3/4
3/4
1/2
1/2
1/2
3/4
1/2
1/2
1/2
3/4
El trazado de tuberas
Existen otros elementos de instalacin que tendremos en cuenta, como las vlvulas y accesorios.
Las vlvulas que se utilizan en las tuberas suelen ser de una gran variedad de tipos, los principales son:
Tipo
Utilizacin normal
Asiento inclinado
Regulacin
De paso de bola
Cierre
De paso de cono
Cierre
Compuerta
Mariposa
Anti-retorno
Todos los equipos de un sistema de agua deben ir provistos de dos vlvulas (entrada y salida) al objeto de poder separar del sistema
un equipo sin necesidad de vaciar ste y viceversa. Todas las tuberas horizontales llevarn una pequea cada de aproximadamente
2 y en la parte ms alta de la instalacin un purgador automtico de aire.
Para el montaje de las tuberas se recomienda atenerse a lo marcado en el RITE en la instruccin tcnica IT 2 relativa al montaje.
DIFERENTES TIPOS DE VLVULAS
Purgadores
Vlvula de
seguridad
Vlvula de
radiador
Vlvula
monotubo
Vlvula
de bola
Desviacin en T
Fig. 24
El trazado de tuberas
Clculo de la bomba
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Clculo de la bomba
Clculo de la bomba
Un elemento fundamental en la instalacin es la bomba o circulador. Su misin es la de provocar la circulacin del agua de primario calentada en la caldera hasta los elementos emisores. Ya han quedado en desuso los circuitos sin bomba o sistemas de
gravedad, donde la diferencia de densidades entre el agua caliente y el agua fra ocasiona el movimiento del agua de primario.
BOMBA CIRCULATORIA
BOSCH
CE
ZW 23-1(3)
5
4
3
ZW 23-1(2)
2
1
Prdida de carga
de la instalacin
ZW 23-1(1)
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Debemos mover suficiente agua caliente, que en definitiva es energa, para transportarla del foco trmico o quemador de la caldera
a los emisores. Partiendo de que un litro de agua al perder un grado de temperatura pierde una kilocalora de energa, deberemos
comprobar que la bomba puede mover suficiente caudal. Para determinarlo previamente es necesario conocer la diferencia de temperaturas del primario entre ida y retorno, el salto trmico.
Si dividimos la potencia til Pu a transmitir en kcal/h por el salto trmico T en C multiplicado por la capacidad calorfica
del agua Cp, que es igual a 1 kcal/ kg C, tendremos la cantidad de agua o caudal Q, que debe mover la bomba.
Q (l/h) = Pu (kcal/h) / (Cp T)
En ningn caso debemos propiciar una velocidad mayor de 2 m/seg., para evitar ruidos molestos por exceso de velocidad.
Tambin es importante que la bomba pueda vencer las prdidas de carga del fluido portador al moverse en el interior de las
tuberas.
Para el clculo de prdidas de carga totales, tomaremos el tramo ms desfavorable, el ms alejado de la caldera: se determinarn las prdidas de carga locales debidas a los accesorios, codos, llaves, emisores que tienen un equivalente en metros de tubera lineal. Para cada tramo sumamos todos los metros equivalentes para todos y cada uno de sus elementos.
Clculo de la bomba
Para distintos accesorios o elementos en la tubera, dependiendo del dimetro, tendremos las siguientes longitudes equivalentes (Leq)
en metros:
DIMETROS
Vlvulas
Codos
Tramos en T
Ensanchamiento
Contraccin
3/8
1/2
3/4
11/4
11/2
Esfrica
1,3
1,4
1,5
1,8
2,1
2,2
Angular
1,5
2,5
3,5
4,5
5,5
6,00
Compuerta
0,08
0,09
0,1
0,15
0,15
0,3
Recto
0,25
0,3
0,5
0,6
0,9
1,2
Gran radio
0,25
0,3
0,45
0,6
0,75
0,9
Tramo recto
0,25
0,3
0,45
0,75
0,8
0,9
Recto reducido
0,25
0,3
0,5
0,8
0,9
1,2
Derivacin
1,0
0,1
1,5
1,8
2,5
3,0
de 1/4
0,25
0,3
0,5
0,7
0,9
1,2
de 1/2
0,25
0,3
0,45
0,6
0,75
0,9
de 3/4
0,08
0,09
0,15
0,15
0,25
0,3
a 1/4
0,2
0,25
0,3
0,35
0,45
0,6
a 1/2
0,1
0,15
0,25
0,3
0,35
0,45
a 3/4
0,1
0,12
0,15
0,18
0,3
0,35
La longitud total equivalente es igual a la suma de todas las prdidas de carga locales (expresadas por longitudes equivalentes).
EJEMPLO: Para una tubera de 1/2 con dos codos rectos, una llave esfrica y tres tramos rectos en T tendremos, segn la tabla anterior, una longitud equivalente:
Leq = 2 x 0,3 + 1,4 + 3 x 0,3 = 2,9 m de tubera de 1/2.
74
MATERIAL
Mm
Cobre
Acero
Galvanizado
Polietileno reticulado
10,00
3/8
4,68
13,50
19,36
15,00
1/2
0,53
1,54
2,55
3,82
20,00
3/4
0,12
0,34
0,49
0,79
25,00
0,04
0,10
0,15
0,18
27,5
Clculo de la bomba
Si tenemos en cuenta la longitud equivalente de los accesorios, calcularemos la prdida de carga total (Ht). Este parmetro contiene a las prdidas de carga locales (Hl) y las prdidas de carga en las paredes de la tubera (Hf). Con este coeficiente, K1, multiplicado por la longitud equivalente de tubera (Leq) y el cuadrado del caudal (Q), obtendremos la prdida de carga (Ht).
Ht = K1 Q2 Leq
Ht, prdida de carga en tubera equivalente (mm.c.a.).
Q, caudal que circula (l/min), caudal mximo del aparato de produccin de a.c.s.
Leq, longitud de tubera ms la longitud equivalente a los accesorios (m).
Este valor lo podremos multiplicar por el coeficiente 1,2 de envejecimiento de la tubera.
EJEMPLO: Para el ejemplo anterior con los accesorios equivalentes a una Leq = 2,9 m en un tramo de tubera nueva de cobre de
10 metros de 1/2 con un caudal de 11 l/min. cul ser la prdida de carga en el recorrido?
Para cobre de 1/2, de la tabla anterior obtenemos K1, de valor K1 = 0,53. As, aplicando la frmula:
Ht = K1 Q2 Leq = 0,53 x 112 x (10 + 2,9) = 827,3 mm.c.a. = 0,827 m.c.a.
Contando el envejecimiento, Ht = 1,2 x 0,78 = 0,99 m.c.a. = 1 m.c.a.
EJEMPLO: Para cada tramo, contamos las longitudes, nmero de codos, emisores y derivaciones.
Tramo
Caudal
(l/h)
Dimetro
()
Longitud
de tubera
(m)
Nmero
codos
(x 0,6)
Nmero
emisores
(x 4,5)
Nmero
derivac.
(x 1,5)
Longitud
equivalente
(m)
Prdida
de carga
(m.c.a.)
1-10
55,7
3/8
13,25
0,0534
5-6
128,9
1/2
7,3
0,0178
4-7
86,4
3/8
0,0776
3-8
80,6
3/8
0,0675
2-9
96,7
1/2
7,3
0,01004
1-10
40,3
3/8
7,3
0,0154
Cald-1
488,8
3/4
0,5
2,5
0,0199
1-2
392,8
3/4
0,0154
2-3
296,0
1/2
0,0386
3-4
215,3
1/2
0,0272
4-5
128,9
1/2
5,6
0,0136
9-10
392,8
3/4
0,0154
9-8
296,0
1/2
0,0386
8-7
215,3
1/2
0,02729
6-7
128,9
1/2
5,6
0,0136
10-cald
488,8
3/4
0,7
2,7
0,0215
La bomba debe mover un caudal en l/h dado por la Potencia til de la caldera en kcal/h entre 20 C, que es el salto trmico del
agua en radiadores. Con las curvas de funcionamiento de la bomba y la prdida de carga que debe vencer, tendremos que comprobar que el caudal enviado por la bomba, segn grficas, sea superior al calculado anteriormente.
75
Clculo de la bomba
EJEMPLO: Para nuestro caso, la potencia de la caldera en calefaccin es de 10755 kcal/h, la diferencia de temperaturas entre la ida y elretorno
es de 20 C. As, el caudal que debe mover la bomba debe ser igual o superior a:
Caudal = Pot. til (kcal/h) / salto trmico (C), as, caudal = 10.755 / 20 = 540 l/h
La prdida de carga mxima que debe vencer la bomba (H) en m.c.a. vendr dado por la prdida de carga del tramo ms desfavorable (el ms alejado). En nuestro ejemplo el tramo:
Cald-1, 1-2, 2-3, 3-4, 4-5, 5-6, 6-7, 7-8, 8-9, 9-10 y 10-cald.
Sumando,
H = 0,0199 + 0,0154 + 0,0386 + 0,02729 + 0,0136 + 0,0178 + 0,01369 + 0,02729 + 0,0386 + 0,0154 + 0,0215 = 0,249 m.c.a.
En la curva de la bomba, localizamos el punto de funcionamiento.
3. Curvas de la bomba
Una manera de comprobar si la bomba de la caldera mueve suficiente caudal de agua de primario a la instalacin es comprobar su
diagrama o curva de funcionamiento, que compara la prdida de carga en la instalacin en m.c.a. y el caudal, en l/h. Estos diagramas incluyen ya la prdida de carga en el interior de la caldera.
La familia de calderas Euroline montan una bomba que funciona siempre en calefaccin, independientemente del quemador y cuando
exista demanda de a.c.s. El Termostato Ambiente y/o el Programador corta el quemador, mientras que la bomba mantiene su movimiento durante 3 min.
La familias de calderas a gas Ceraclass Excellence montan una bomba de potencias 45, 75 y 95 W cada velocidad. Con objeto de
refrigerar el cuerpo de calor despus de un apagado del quemador, la caldera puede dejar a la bomba girando una vez que para el
quemador, llamndose a este funcionamiento over-run o post-recirculacin. Para ello se define la siguiente programacin:
Despus de un corte del quemador en calefaccin el over-run de la bomba ser de 3 min, al igual que para la vlvula de tres vas en
todos los casos en los que corta la bomba con el quemador (segn los modos de servicio I y II con termostato ambiente). Si existe
demanda de a.c.s. en este perodo, dara paso inmediatamente al servicio de a.c.s.
Despus de un corte del quemador en a.c.s. la bomba no tiene over-run; para inmediatamente la bomba con el quemador. Despus
de un corte en a.c.s. la caldera se mantiene en servicio de a.c.s., con el quemador apagado durante 1 minuto, hasta volver a dar servicio de calefaccin.
EJEMPLO: En las grficas de las bombas circuladoras integradas en las calderas, para un H = 0,249 m.c.a. y una caldera ZW 23, el
caudal que puede mover est en torno a 800 l/h, superior a los 540 del clculo, la bomba transmitir sin ningn problema
el calor de la caldera a los radiadores.
H
0,7
[bar]
0,6
0,5
0,4
0,3
2
ZWC-3 (2)
0,3
0,1
0
ZWC-3 (3)
ZWC-3 (1)
200
400
600
800
ZWC-3
H [l/h]
Fig. 26
76
Clculo de la bomba
H
[bar]
0,60
0,50
0,40
0,30
ZWB (3)
1
ZWB (1)
0,20
0,10
0
ZWB (2)
0
100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300
ZWB
Q [l/h]
Fig. 27
El vaso de expansin
3
2
0 1
1
5
E
max
max
El vaso de expansin
El vaso de expansin
Al ser el agua el fluido portador de energa trmica en las instalaciones de calefaccin y dadas las diferencias de temperatura a que
se ve sometida, hay que tener en cuenta la dilatacin de la misma y su incompresibilidad. Debemos prever dispositivos de seguridad contra presiones excesivas que absorban las diferencias de volumen producidas por las dilataciones del agua.
El vaso de expansin es el elemento que absorbe las dilataciones del agua contenida en el circuito cerrado de calefaccin.
Los depsitos de expansin pueden ser abiertos o cerrados. Los vasos de expansin abiertos son depsitos instalados en el punto
ms alto del circuito. Van equipados con un tubo de rebose abierto a la atmsfera, estn conexionados con la instalacin en la sala
de calderas y directamente a ellas y sin vlvulas de cierre, ya que sirve como vlvula de seguridad de la instalacin a travs de la
tubera de unin depsito-caldera.
Los vasos de expansin cerrados estn basados en la compresin de una cmara de gas contenida en el interior del mismo separada del agua de la instalacin por una membrana flexible de caucho butlico, no existiendo contacto entre el aire y el agua.
La colocacin de vasos de expansin cerrados obliga necesariamente al emplazamiento de vlvulas de seguridad para limitar la presin mxima total del circuito. Normalmente se monta en el interior de la caldera y se limita a 3 bar. El Reglamento de Instalaciones Trmicas en Edificios, RITE, en la instruccin tcnica IT 1.3.4.2.5 obliga a su instalacin con descarga visible desde el exterior
del aparato y conducida a un lugar seguro.
Debemos conocer el volumen de agua contenido en tuberas y la temperatura media del agua de primario en el circuito de calefaccin. Verificaremos en primer lugar que el vaso de expansin est bien dimensionado.
Para un determinado tipo de caldera se tendrn como datos de partida el contenido en litros de los radiadores, ms el contenido
en la caldera (1,2 l aprox.) ms el contenido en las tuberas, que segn el dimetro ser de:
Dimetro
(pulgadas)
Dimetro
(mm)
Contenido
(l/metro lineal)
3/8
10/12
0,128
1/2
14/16
0,213
3/4
20/22
0,380
26/28
0,602
1 1/4
33/35
1,040
Para los emisores de calor, el contenido de agua en l/elemento lo tenemos recogido en la siguiente tabla orientativa:
Emisores
(l/elemento)
Hierro fundido
Aluminio
Acero
Panel de acero
45 cm
60 cm
75 cm
2 columnas
0,31
0,48
0,64
3 columnas
0,5
0,63
0,74
Liso
0,36
0,46
0,54
Aberturas
0,29
0,36
0,43
2 columnas
0,75
0,88
1,02
3 columnas
1,04
1,26
1,47
7,6
8,8
11,2
Con el volumen total contenido en la instalacin y el coeficiente de dilatacin del agua podremos estimar el volumen mnimo del
vaso de expansin cerrado.
81
El vaso de expansin
En instalaciones convencionales de radiadores podemos estimar el contenido en agua en tuberas en un orden de magnitud de unos
15 litros de agua por 1000 kcal/h de potencia instalada.
El incremento de volumen del lquido calefactor o agua del circuito cerrado de primario ser:
V = x Vi
Temperatura (C)
(%)
10
0,04
20
0,18
30
0,14
40
0,79
50
1,21
60
1,71
70
2,28
80
2,9
90
3,24
100
4,35
Donde Vi es el volumen que ocupa el agua a temperatura baja en toda la instalacin, normalmente la temperatura de llenado del
circuito de calefaccin.
Si consideramos que el incremento de presin del sistema es proporcional al incremento de temperatura, tendremos:
Vf
P
= f
Vf V
Pi
Siendo Pf la presin del circuito a la temperatura mxima (presin de tarado de la vlvula de seguridad), Pi presin del circuito a
la temperatura inicial de llenado y Vf el volumen final del gas en el vaso.
De donde se deduce que el volumen final ser:
Vf =
Pf
Pf
x V =
x x Vi
Pf Pi
Pf Pi
Para instalaciones dimensionadas con temperaturas de ida de 90 y retorno de 70 C, el volumen mnimo del vaso de expansin
(Vexp) viene dado por:
Vexp = Volumen total / 13
Para temperaturas de ida de 80 C y retorno de 60 C:
Pf = 4 bar
82
Pi = 2,5 bar
El vaso de expansin
EJEMPLO: Para nuestra instalacin, por cada tramo calculamos el contenido total en tubera, emisores de calor y caldera.
Tramo
Caudal
(l/h)
Dimetro
()
Longitud
de tubera
(m)
Contenido
en litros
de tubera
Nmero de
elementos
emisores
Contenido
en litros
emisores
1-10
55,7
3/8
0,896
3,68
5-6
128,9
1/2
0,213
18
8,28
4-7
86,4
3/8
0,128
12
5,52
3-8
80,6
3/8
0,128
12
5,52
2-9
96,7
1/2
0,213
14
6,44
1-10
40,3
3/8
0,128
1,28
Cald-1
488,8
3/4
0,5
0,19
1-2
448,5
3/4
1,14
2-3
351,7
3/4
1,14
3-4
271,0
1/2
0,852
4-5
184,6
1/2
1,065
9-10
433,1
3/4
1,14
9-8
304,2
1/2
0,639
8-7
217,8
1/2
0,852
6-7
137,1
1/2
1,065
10-cald
488,8
3/4
0,7
0,266
72
30,72
43,2
TOTAL
10,05
83
El vaso de expansin
EL VASO DE EXPANSIN
N2
Fig. 28
1,3
1,2 1,0
0,75 0,5
0,2
90
80
70
60
50
40
30
50
100
150
200
250
300
350
400
84
450
Fig. 29
Condensacin
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Condensacin
Condensacin
1. Principios de la combustin
Empezaremos introduciendo los conceptos bsicos de la combustin.
Para que se produzca una combustin lo que se necesita es una reaccin entre un combustible con un comburente que es el oxgeno activada mediante una fuente de energa.
C + H + S + O2 + N2
Tanto el carbono como el hidrgeno actan con el oxgeno obteniendo como productos de la combustin CO2 + H2O, aparte de
estos dos productos lo que se producir si el combustible es lquido ser SO2. El nitrgeno podramos considerar que es inerte, no
tiene reacciones durante el proceso de la combustin; sin embargo esto va a depender de la temperatura de la cmara de combustin, de tal forma que , a mayor temperatura el nitrgeno reacciona con el oxgeno formando NOx.
La reaccin que se produce con la cantidad de aire exacta para producir la reaccin completa se define como reaccin estequiomtrica.
En el caso en que la cantidad de aire real sea superior a la terica lo que tendremos es un exceso de calentamiento de aire; por el
contrario en el momento en que la cantidad de aire sea inferior a la terica lo que se producir ser una serie de gases inquemados
como es el CO que es altamente txico adems de un suponer un gasto innecesario de energa.
2. Productos de la combustin
CO El CO es el producto de una combustin incompleta en la cual falta aire, est limitada por normativa a un 0.1 %.
NOx. Como veamos en el primer apartado el N2 es un gas inerte sin embargo reacciona con el oxgeno a temperaturas elevadas
de la cmara de combustin.
Este gas al reaccionar con el vapor de agua lo que provoca es cido ntrico que cuando condensa provoca lo que es conocido como
la lluvia cida. Aunque parezca extrao la contribucin de los generadores a este tipo de emisiones es insignificante tomando como
referencia otros procesos industriales.
SO2 En el caso de combustibles lquidos lo que puede ocurrir es que reacciona con el vapor de agua produciendo cido sulfrico
que es muy corrosivo. En este caso es muy importante conocer el punto de roco por los daos que puedan producir estos condensados en las calderas que no estn preparadas para ello. Incluso sin un gran contenido de azufre en el combustible, los gases
disueltos en el agua principalmente el oxgeno produce corrosiones por reacciones electroqumicas.
CO2 El dixido de carbono es un gas que es inherente a la combustin, la nica forma de reducirlo es utilizar un generador de un
rendimiento ms elevado.
3. Poder Calorfico
El poder calorfico de una combustin es la cantidad de calor generado por la combustin completa de la unidad de combustible a una temperatura y presin determinada.
Se definen dos tipos de poderes calorficos: el PCI (poder calorfico inferior) que es la energa que se
desprende de la combustin completa estando el agua en estado vapor.
Y el PCS (poder calorfico superior) que es la suma del PCI ms el calor latente del vapor de agua.
87
Condensacin
La cantidad de calor cedida por la condensacin del agua contenida en los productos de la combustin es de 597.2 kcal /kg, este
calor ser el que aprovechemos en las calderas de condensacin.
4. La tecnologa de la condensacin
El objetivo de la tecnologa de condensacin es producir la condensacin del vapor de agua contenido en los humos reduciendo
la temperatura de estos al punto adecuado ( temperatura de roco) para que se produzca la aparicin de lquido.
Depender del tipo de combustible ya que cuanto mayor sea la cantidad de hidrgeno que hay en el combustible mayor cantidad
de vapor de agua, la temperatura de roco ser mayor y se producir mayor condensacin.
Metano
Gas Natural
Gas Propano
Gas Butano
Gasleo (Kcal/Kg)
PCI
kcal/Nm3
PCS
Kcal/Nm3
PCS-PCI
Kcal/Nm3
PCS-PCI
8.570
9.400
23.160
28.700
10.200
9.530
10.410
25.190
31.140
10.870
960
1.000
2.303
2.440
670
1,11
1,11
1,09
1,08
1,06
La diferencia que existe entre el PCS y PCI es lo que hemos llamado calor latente del vapor de agua que como se puede observar
en la tabla vemos que es superior en el caso del gas natural (11 %).
Adems de las ventajas que tienen las calderas de condensacin a cerca del aprovechamiento del calor latente existen otras ventajas como son la reduccin de las prdidas por humos y por transmisin del cuerpo de caldera.
93,5%
88
Caldera de Condensacin
108%
Condensacin
En este grfico se ve como partiendo de un total de un 111 % de rendimiento y si comparamos una caldera de condensacin con
una de baja de temperatura, vemos como adems de ser menores las prdidas por condensacin, las producidas por los gases de
la combustin son menores tambin .Estas prdidas son las que se denominan prdidas por entalpa de los productos de la combustin, es el calor utilizado en calentar los humos hasta la temperatura por la cual salen por la chimenea. Cuanto ms baja sea la
temperatura de salida de los gases menos prdidas se producirn. En una caldera de condensacin la temperatura de los gases de
combustin se reduce a 30-60 C en una caldera de baja temperatura las temperaturas ascienden de 130 a 190 C.
Las calderas de condensacin se pueden instalar con cualquier tipologa de instalacin ya sea con radiadores, convectores o suelo
radiante.
En todos los casos vamos a poder conseguir rendimientos superiores que con una caldera convencional si utilizamos un sistema
de regulacin que considere un descenso progresivo de la temperatura que dependa de la temperatura ambiente conseguiremos
como muestran las figuras condensacin la mayor parte del tiempo de funcionamiento.
Instalacin con Radiadores
Fig. 30
En el grfico se muestra el funcionamiento de una instalacin ( lnea amarilla ), se indica la temperatura de impulsin (lnea roja)
y retorno de calefaccin ( lnea azul).Si consideramos la temperatura de condensacin de los gases de la combustin entorno a
los 55 C todo rgimen de funcionamiento del sistema que est por debajo de esa temperatura producir condensados en la caldera .
En el grfico se muestra que el 95 % del tiempo el sistema esta funcionando en condiciones ptimas para condensar aprovechando
el calor latente del vapor de agua y obteniendo mayores rendimientos que con una caldera convencional.
Si observamos la misma grfica pero simulando un sistema de suelo radiante lo que vemos es que el tiempo en el cual estamos por
debajo de esa temperatura de roco es el 100%.
Instalacin con con Suelo Radiante
Fig. 31
89
Suelo Radiante
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Suelo Radiante
Suelo radiante
El suelo radiante es el sistema de calefaccin que mejor se adapta al perfil humano .Este sera aquel en el cual la temperatura a la
que se encuentran los pies del usuario es superior a la que se encuentra la cabeza del mismo, de esta forma el usuario percibe una
mayor sensacin de confort.
Con los sistemas habituales el aire caliente se sita en la parte superior de las habitaciones a climatizar sin embargo es la parte inferior la que mayor cantidad demanda .Calentando la superficie inferior favorecemos el ahorro energtico de la vivienda evitando
calentar las partes superiores.
Veamos en los siguientes grficos la comparacin para los diferentes sistemas de calefaccin.
Suelo Radiante
Fig. 32
94
Suelo Radiante
Sistema formado por bomba geotrmica para producir acs y climatizar mediante suelo radiante.
-Al no haber corrientes de aire como ocurre en el sistema por radiadores es un sistema ms limpio.
3. Ejemplo de clculo
Tomamos como ejemplo la vivienda siguiente: Vivienda tipo situada en la zona D ,en zona llana orientacin S, y con buen aislamiento.
En este caso ya las temperaturas interiores que vamos a considerar ser de 20 C para todas las estancias y 18 C para pasillos.
Hemos tomado una temperatura inferior que el ejemplo con radiadores ya que la sensacin de confort es a menos temperatura
que con un sistema convencional como se explicaba en el primer apartado.
Lo primero que tendremos que hacer es disear el sistema situando el colector, los circuitos y calcularemos la longitud de los mismos.
La longitud de cada circuito viene dada por la siguiente frmula:
L= A/e + 2xl
Siendo L (m) la longitud de cada circuito , A(m2) el rea a calefactar cubierta por el circuito, e (m) distancia entre los tubos y l (m)
la distancia que existe entre el colector y el rea a calefactar.
Tomamos como e = 20 cm y l = 5 m
95
Suelo Radiante
Local
Plano de vivienda
Cocina
55
Saln
95
Dormitorio 1
85
Dormitorio 2
80
Dormitorio 3
80
Cuarto de bao
45
Fig. 33
El siguiente paso es comprobar la temperatura superficial para ello utilizamos el grafico de la figura considerando un salto trmico de 10 k y que
la distancia entre tubos es de 20 cm.
La temperatura superficial no debe superar los 29 C, ya que si fuese as
podra alterar la sensacin de confort del usuario.
Para utilizar la tabla entramos con la potencia por metro cuadrado hasta que cruce a la temperatura interior y obtendremos la temperatura mxima superficial.
Local
rea
Potencia (W)
W/m2
T. mx. s
Cocina
702
78
27
Saln
17
1.624
95
28
Dormitorio 1
15
1.306
87
28
Dormitorio 2
14
1.219
87
28
Dormitorio 3
14
1.219
87
28
Cuarto de bao
609
87
28
Para calcular la temperatura de impulsin consideramos que colocamos parquet de 15 mm de espesor y una resistencia trmica de
0.11 m2 C/W
P ( W/ m2) = Ka x ( timp ti)
Siendo Ka ( W/m2 C ) = 1 ( e/ +1/ ) siendo e (m) espesor de la capa y (W/ la conductividad del material m C).
coeficiente de transmisin de calor del suelo (W/m2 C) que normalmente esta entre 10-12 W/ m2 C .
Calcularemos para cada local la temperatura de impulsin y tomaremos la mayor par hacer fucionar nuestro generador.
Una vez que ya tenemos la temperatura de impulsin y sabiendo que el salto trmico es de 10 C , calcularemos el caudal que va a
circular por la instalacin.
96
Suelo Radiante
Local
T. imp
Pot (W)
Caudal
Cocina
36
702
0.0168
Saln
39
1.624
0.0388
Dormitorio 1
37
1.306
0.0312
Dormitorio 2
37
1.219
0.0291
Dormitorio 3
37
1.219
0.0291
Cuarto de bao
37
609
0.0146
Con el caudal y con la prdida de carga (tal y como se indica en el captulo correspondiente) comprobaramos si la bomba de nuestra caldera es suficiente o si por el contrario hubiese que colocar una bomba adicional.
En nuestro caso con un caudal de 574,56 l/h y una prdida de carga de 0,92 bar, necesitaremos una bomba adicional ya que con la
que lleva incluida la caldera no venceremos la prdida de carga de la instalacin.
97
3
2
0 1
1
5
E
max
max
1. Calefaccin por suelo radiante o radiadores controlados mediante un controlador FR 100, y a.c.s.
instantnea
Fig. 34
El controlador tiene la posibilidad de colocarse integrado en la caldera o en el local donde se quiera controlar la temperatura.
101
Fig. 35
La vlvula de tres vas va asegurando mediante la sonda de impulsin MF1 la temperatura del
suelo radiante ajustndolo a las necesidades trmicas de la instalacin
Todos stos parmetros se pueden controlar mediante un mdulo de regulacin que es el IPM1 indicado para controlar un circuito adicional al del generador, y en este caso con un termostato programador FR100.
3. Sistema de calefaccin por suelo radiante controlado por centralita con sonda exterior y produccin de
a.c.s. instantnea
Este sistema es la misma aplicacin que el anterior pero en este caso la temperatura de impulsin del generador vendr dada por
la temperatura exterior .Para la regulacin de este sistema lo que utilizaremos es a parte del IPM 1 , un FW100 que consiste en un
termostato programador con sonda exterior.
Dentro de este programador lo que tendremos que elegir es la curva de trabajo, dependiendo del sistema de emisin que hallamos
elegido bien sean radiadores, convectores o suelo radiante o incluso personalizar la curva dndole los puntos correspondientes.
Fig. 36
102
4. Sistema de calefaccin por suelo radiante controlado mediante centralita con sonda exterior y
a.c.s. acumulada con posibilidad de recirculacin
La nica variacin que encontramos en este sistema es la utilizacin de un interacumulador para dar agua caliente sanitaria , a travs del termostato programador podremos regular la bomba de recirculacin de agua caliente sanitaria.
Fig. 37
5. Sistema de calefaccin por suelo radiante con dos zonas controlado mediante cetralita con sonda
exterior de a.c.s. instantnea
En este sistema se regulan dos zonas diferentes mediante un mdulo IPM2 indicado para controlar 2 circuitos adicionales.
Este mdulo ir unido a un FW200 (igualmente a FW100 pero para dos circuitos) al cual se le puede configurar un mdulo FB
100 (termostato ambiente utilizado para corregir la curva de calefaccin proporcionada por la temperatura exterior mediante la
temperatura interior.)
En los casos en los cuales utilicemos un FW100 (un solo circuito ) tambin puede ser utilizado el FB 100 como mdulo adicional.
Fig. 38
103
Fig. 39
7. Sistema de calefaccin combinado suelo radiante y calefaccin con produccin de agua caliente
acumulada mediante regulacin en cascada de hasta cuatro generadores
Esta solucin cada vez es la ms adecuada cuando tenemos una gran potencia de instalacin y varios circuitos dependiendo de las
necesidades trmicas de los circuitos los generadores irn entrando en funcionamiento de tal forma que favorecemos el ahorro de
energa frente a aquellos donde solo se ha diseado un generador para dar servicio a varios circuitos .
De esta manera se ajusta de manera ms precisa la cantidad de energa demandada con la producida por el generador.
El mdulo de regulacin ICM nos permitir junto con los mdulos de regulacin que hemos visto hasta ahora controlar hasta 4
calderas en cascada.
Fig. 40
104
Cualquiera de los sistemas que se ha representado podra variarse con otro tipo de emisor ya sean radiadores o convectores, habra
que tener en cuenta las especificaciones de cada sistema en rgimen de funcionamiento temperaturas de impulsin caudales y prdidas de carga.
105
3
2
0 1
1
5
E
max
max
PLANTAS DE PRODUCCIN
Manisa, Turqua
Aveiro, Portugal
Fig. 41
109
El principal rea de negocio del grupo Bosch Thermotechnik en Espaa es el de la produccin de a.c.s. y la calefaccin individual,
con tres lneas de calderas murales a gas de marca Junkers, correspondientes diferentes cuerpos de calderas individuales dependiendo
de la necesidad del cliente final:
Calderas mixtas, de suministro instantneo de agua caliente sanitaria. Existen dos familias de calderas: modelos Ceraclass-
acumulador integrado en la caldera (modelos Ceraline -Acu y CeraclassAcu Excellence) o externo, con acumulador intercambiador indirecto de las series ST o SO conectados a una caldera slo calefaccin (series Euroline o Euromaxx y
Ceraclass Excellence).
Calderas de condensacin, con rendimientos superiores al 100% sobre el poder calorfico inferior del gas que se quema.
Estos modelos utilizarn sistemas mixto instantneo (Cerapur y Cerasmart), mixto con microacumulacin (Cerapur
Comfort y Cerapur Excellence) y mixtas con acumulacin dinmica (Cerapur Acu).
Las familias de calderas mixtas y de acumulacin standart estn disponibles en cmara de combustin abierta y cmara de combustin estanca con extraccin forzada de gases de la combustin.Los modelos de condensacin contarn todos con cmara de combustin estanca .La presente documentacin pretende introducirnos en los elementos y componentes ms comunes a las familias
de calderas a gas junkers que se estn comercializando en este momento.
1. Nomenclatura
Antes de introducirnos en la extensa gama de calderas murales a gas Junkers es necesario conocer la nomenclatura que seguiremos
para identificar cada uno de los modelos.
La nomenclatura se compone de tres partes: la primera y tercera estn compuestas por una serie de letras y la segunda por un
nmero que hace referencia a la potencia de la caldera.
Primera parte: siempre con las letras ZW que significan, Z: aparato de calefaccin y W: suministro de agua caliente sanitaria (slo
de caldera:
23- 24/30: Para la familia Euroline potencia de 23 kw o de 24 en calefaccin y 30 kW en acs.
24: Para la familia Ceraclass -Midi, potencia de 24 kW.
24/28-28/28-30/30-35/35: Para la familia Ceraclass Excellence con doble potencia para calefaccin el primer nmero y para acs
el segundo 28. Para la familia Ceraline Acu, potencia 28 kW.
23-28: Para la familia Eurostart Acu-hit, potencia de 23- 28 kW.
28-35: Para la familia Ceraclass Acu - Excellence, potencia de 28 y 35 kW.
En la nueva gama de condensacin nos encontramos:
25: Para la familia Cerapur, potencia 25 kW.
25-30: Para la familia Cerapur Comfort, potencia 25 kW o 30 kW.
110
La tercera parte, se compone por las siguientes series de letras, comunes para todos los modelos:
111
Componentes
3
2
0 1
1
5
E
max
max
Componentes
Componentes
1. Sistemas de intercambio de calor
Todas las calderas murales a gas incorporan un bloque de calor por el cual circula agua de primario, agua encerrada en un circuito
interno que en servicio de calefaccin es enviada por la bomba circuladora a la instalacin de calefaccin.
En servicio de agua caliente existen distintos sistemas para calentar el agua fra procedente de la red o agua precalentada procedente
de un sistema solar con el agua del circuito cerrado de primario. Dentro de los sistemas de intercambio de calor tendremos:
Sistemas de doble tubo o bao mara. Comnmente utilizado en calderas como la Eurosmart. Basado en un bloque de
calor calentado por la llama del quemador, con agua de primario y en su interior los tubos de secundario o agua fra procedente de la red, que se calienta al bao mara; a su salida se suministra el agua al punto de consumo.
Sistema de tubo simple con intercambiador externo. Montado en las calderas instantneas modelos Euroline, Ceraclass
Midi y Ceraclass Excellence. El cuerpo de calor est formado por un solo tubo de agua de primario que debe ser conducida a otro lugar de la caldera (intercambiador de calor) por una vlvula de tres vas. En aquel tendr lugar intercambio de
calor entre el primario y el agua fra.
Sistemas con bloque tubular compuesto por un quemador invertido y dos cuerpos de expulsores de gases, rodeados del
circuito de primario por donde circula el agua absorbiendo el calor que desprenden los humos de la combustin. Este sistema est montado en las calderas modelos Cerapur, Cerapur Comfort, y Cerapur Acu.
Para la caldera Ceraclass Excellence el bloque de calor est tambin compuesto por un quemador invertido un sistema for-
mado por lminas por donde circula el agua de primario y a su vez estn circulando los gases de tal forma que se produce
el intercambio del primario con los gases de la combustin.
Sistema de microacumulacin, en el modelo de caldera Ceraclass Excellence Cerapur Confort y Cerapur Excellence, con
un funcionamiento idntico al de una caldera mixta con bloque de calor de un solo tubo, vlvula de tres vas y una reserva
de energa (acumulador-intercambiador) para que la temperatura de salida de a.c.s. no se vea afectada ante variaciones
de caudal de consumo.
Sistema de acumulacin. Utilizado por el modelo de caldera Ceraline Acu. Utiliza un bloque de calor de un solo tubo,
vlvula de tres vas y un acumulador de acero inoxidable de agua de secundario o de consumo en el servicio de a.c.s. de
48 litros. ste es calentado por un intercambiador interno de tubo en doble espira por donde discurre el agua de primario. Adems de amortiguar las variaciones de temperatura ante variaciones de caudal, nos provee una gran cantidad
de agua caliente en aquellas viviendas en las que el usuario lo requiera, todo en un equipo compacto, ya que integra el
acumulador dentro de la caldera. Este sistema tambin se aplica a la instalacin de una caldera slo calefaccin junto
con un acumulador intercambiador indirecto externo de las series ST, SO o SK.
La misin del bloque de calor en todos los sistemas anteriores es la de transmitir al circuito de agua interior (primario) el calor que
se produce en la combustin del gas en el quemador. En todos los modelos de caldera, los sistemas de deteccin de temperatura, el
NTC de primario y el limitador de temperatura estn ubicados en el bloque de calor.
Tambin, para todos los modelos de caldera Junkers, en el interior de las tuberas del bloque de calor, existen unas lminas antical
que hacen que el agua discurra en un rgimen turbulento impidiendo que las posibles partculas calcreas se depositen en el bloque de calor y lo obturen adems de mejorar el intercambio de calor.
Componentes
Existen dos tipos de bloques de calor, unos de acero inoxidable y otros de cobre. El bloque de calor con lminas de captacin
de calor de acero inoxidable lo montaron nicamente los modelos Cerastar (ZR, ZWR). Estas calderas mueven el agua de primario durante el funcionamiento en servicio de a.c.s. por medio de la bomba circuladora con el objeto de refrigerar el bloque
de calor. Adems monta una vlvula de tres vas que conmuta el servicio de calefaccin con el de a.c.s.
Los bloques de calor con lminas de captacin de calor de cobre se montan en los modelos Eurostar, Eurostar Hit y Eurosmart.
Estos modelos de caldera no montan vlvula de tres vas y en servicio de a.c.s. se limitan a parar la bomba circuladora, manteniendo
el agua de primario sin movimiento para poder calentar el agua de secundario.
Segn sea la caldera mixta o slo calefaccin, el bloque de calor ser distinto, ya que las calderas slo calefaccin no tienen los tubos
de a.c.s. dentro de dicho bloque de calor.
BLOQUE TRMICO EUROSMART ZWA 24-1
Fig. 42
Fig. 43a
116
Fig. 43b
Componentes
En caso de indicar el sensor de flujo la existencia de una demanda de a.c.s., la electrnica manda la orden de conmutar la vlvula
de tres vas (que deja de recibir tensin y vuelve a posicin de reposo) con objeto de desviar el flujo de agua de primario hacia el
intercambiador de calor de placas y de poner en marcha la bomba para recircular el agua de primario, ahora desde el bloque de
calor al intercambiador.
Para calderas slo calefaccin, el cuerpo de calor es el mismo, lo que cambia es la existencia o no del intercambiador de placas.
1.3. Microacumulacin
La caldera Euromaxx (ZWC 24/28-1 ) Euromaxx (ZWC -1/-2 ...) Ceraclass Excellence (ZWC ...-3) Cerapur Comfort (ZWBC...2C) Cerapur Excellence (ZWBE ...-2A) adopta el sistema de produccin de a.c.s. en servicio instantneo denominado de microacumulacin. Este nuevo sistema consiste en incorporar una reserva de energa en una caldera de servicio instantneo de a.c.s. para
hacer frente a las variaciones de temperatura a la salida del a.c.s. Este elemento lo denominaremos acumulador-intercambiador,
cuyo contenido de agua es de 0,75 litros tanto de primario como de secundario y que est compuesto por 35 placas de acero inoxidable y cobre, aislado con poliestireno. Monta un NTC para controlar la temperatura de salida del agua. Se retira con todo el aislante. La potencia de intercambio de calor es de 50 kW.
Tambin incorpora una vlvula de tres vas que recoge el agua de primario, unas veces del circuito de calefaccin y otras veces del
intercambiador-acumulador, dirigindola en ambos casos a la bomba circuladora. En a.c.s. la vlvula de tres vas est en reposo,
mandando el agua de primario que mueve la bomba al intercambiador-acumulador integrado. El quemador comienza a funcionar segn la temperatura que capta el NTC de a.c.s. y el funcionamiento hidrulico en a.c.s. es inmediato a la apertura de un grifo
de agua caliente como en una caldera mixta. El funcionamiento contina siempre que la temperatura del NTC de salida del acumulador-intercambiador sea igual a la marcada por el usuario en el mando giratorio de temperatura de a.c.s., de 40 a 60 C, modulando la altura de llama (potencia en el quemador).
La vlvula de tres vas de este modelo de caldera Euromaxx es de tipo electromecnico. Est colocada en el circuito de primario de
retorno, tanto del acumulador-intercambiador como del circuito de radiadores; por lo tanto trabaja con el agua a menor temperatura, en la parte de aspiracin de la bomba circuladora. Tenemos la posibilidad de hacer la maniobra manualmente o ver fsicamente cmo conmuta desde el exterior en el bloque hidrulico de poliamida donde est montada.
La vlvula de tres vas se ubica dentro del bloque hidrulico de poliamida, en la parte frontal y puede ser desmontada independientemente.
En la parte superior se encuentra la vlvula de seguridad de 3 bar, que puede ser accionada manualmente por dos palancas de plstico de color rojo, desde la parte delantera de la vlvula de tres vas.
En posicin de calefaccin, la vlvula de tres vas se encuentra manteniendo abierto el paso de agua a travs del circuito de calefaccin y cerrando el conducto de retorno del acumulador-intercambiador.
En servicio de a.c.s. y al cambiar la situacin del balancn, cortamos el flujo de agua de primario a travs de la ida a calefaccin y
permitimos que el flujo de agua de primario se produzca a travs del retorno del acumulador-intercambiador de placas. En el tubo
desde el intercambiador-acumulador a la vlvula de tres vas tenemos una vlvula anti-retorno, en la unin del tubo de cobre con
el bloque hidrulico del intercambiador de placas.
En los modelos de calderas Ceraclass Excellence y gama Cerapur, la valvula de tres vas es tambin electromecnica pero el funcionamiento difiere aun poco. En la parte hidralica de la vlvula de tres vas existe un vstago metlico recubierto por una funda
que tiene un asiento plano totalmente hermtico y est controlado por un motor paso a paso. Cuando existe demanda trmica de
acs o de calefaccin se enva la seal a la electrnica y activa el motor de la vlvula alimentando sucesivamente en cinco pasos los
diferentes terminales.
BLOQUE TRMICO EUROMAXX
Fig. 44
117
Componentes
1.4. Acumulacin
Para el modelo de caldera con acumulador integrado Ceraline Acu que monta este sistema, detallamos el funcionamiento interno
de la misma. En caso de demanda de a.c.s. por parte del acumulador de agua de 48 litros integrado en la caldera, la electrnica
manda la orden de conmutar la vlvula de tres vas (que deja de recibir tensin y vuelve a posicin de reposo), con objeto de desviar el flujo de agua de primario hacia el intercambiador de calor de tubo de doble espira y de poner en marcha la bomba. sta
mover el agua de primario, que calentar los 48 litros de agua en el acumulador de acero inoxidable.
Es un sistema que proporciona mximo confort en servicio de a.c.s., actuando el acumulador integrado como colchn trmico ante
variaciones de caudal en los puntos de consumo, de manera que el usuario no percibe variaciones bruscas de temperatura en el punto
de consumo.
El acumulador es de acero inoxidable con un tubo con forma de espira doble con una gran superficie de intercambio de calor entre
el agua de primario, que discurre por su interior y el de secundario, o de consumo, all acumulado. Este sistema garantiza que las
deposiciones de cal suspendidas en el agua de red sean muy pequeas, inferior que en los sistemas al bao Mara, ya que trabaja
a menores temperaturas de intercambio. Adems, se producen menores deposiciones de cal que en aparatos de tubo simple e intercambiador externo de placas debido a la mayor superficie de intercambio de calor.
Sistema con intercambiador de combustin
En este caso el bloque de calor es de aluminio silicio modelo WB6, este tipo de intercambiador tiene una gran superficie para conseguir enfriar los gases de la combustin. En su interior existen dos expulsores de gases.
En el caso del modelo WB5 el bloque de calor tambin es de aluminio silicio, sin embargo en este caso no hay en el centro una
cmara por donde expulsar los gases sino que es la propia cmara de gases la que hace de expulsora de gases atravesando el circuito de primario y de esta forma bajar la temperatura de los gases.
Acumulacin dinmica de 42 l
La acumulacin dinmica es un nuevo concepto de acumulacin con tres acumuladores con unacapacidad total de 42 litros, una
vez agotados los acumuladores y hasta que se vuelve a recuperar la temperatura en ellos la caldera es capaz de suministrar un caudal constante.
Fig. 45
En la grfica se muestra la comparativa suponiendo un caudal de 12 l/min como con una acumulacin dinmica se puede ofrecer
mayor confort que con una caldera mixta de 28 kw o que con una caldera de 28 kW ms un acumulador de 75 l.
118
Componentes
Para modelos Eurostar, Eurostar Hit, Cerastar, Novatherm/Novastar y anteriores, se basa en un cuerpo de agua que por
un accionamiento hidrulico mueve una membrana. sta desplaza un vstago, que a su vez libera un microinterruptor
elctrico, el cual informa a la placa electrnica de la existencia de una demanda de a.c.s.
Los modelos actuales de calderas, Ceraclass Excellence, gama Cerapur, y versiones anteriores (Euromaxx, Eurosmart, Ceras-
mart), vienen todas equipadas con un sensor de caudal, compuesto por una turbina dentro de un bobinado conectado a
la electrnica. La turbina gira sobre su propio eje al paso del agua, produciendo una forma de onda cuadrada cuya frecuencia vara en funcin de la cantidad de agua que pasa por ella. Es un sistema ms preciso de deteccin de caudal, pues
se conoce en todo momento la cantidad de agua que pasa. Esto permite a la electrnica una modulacin ms ajustada por
medio del cuerpo de gas, repercutiendo en mayor confort para el usuario en servicio de a.c.s.
En modelos Euroline y Ceraclass-Midi contamos con un sensor de caudal que se mueve al paso del agua. Esta parte
Fig. 46
SENSORES DE CAUDAL
DETECTOR DE FLUJO MODELOS EUROLINE Y
CERACLASS-MIDI
Fig. 47a
Fig. 47b
119
Componentes
lante Junkers. Es de contacto y est sujeto por una grapa al bloque de calor. Se puede ver perfectamente el contacto ntimo
entre el elemento y el bloque trmico. Los valores de resistencia medidos en bornes de este NTC de primario van de 15 kOhm
a 20 C hasta 1,8 kOhm a 90 C de temperatura aproximadamente y son idnticos para cualquier modelo de caldera de Junkers, difiriendo slo en la forma fsica, que es distinta para cada modelo.
Euroline y Ceraclass-Midi: es de contacto de forma prismtica, sujeto con una grapa en el tubo de salida del primario
del bloque de calor.
Eurosmart: insertado en el interior del bloque de calor en contacto con el primario de la caldera de forma cilndrica,
al igual que en modelos de calderas Eurostar, Eurostar Hit y Cerastar y gama Cerapur.
Euromaxx y Eurostar Acu Hit: de igual forma fsica, de disco. En el modelo Euromaxx est en el interior de la cmara
de combustin, en la salida del bloque de calor, mientras que en el modelo Eurostar Acu Hit se encuentra en el tubo
de salida de primario, fuera de la cmara de combustin, Ceraclass Excellence, ser igualmente de contacto pero de
forma de grapa.
NTC PRIMARIO
SENSOR DE TEMPERATURA DE EUROSMART Y GAMA CERAPUR
Fig. 48a
Fig. 48b
El NTC de salida de a.c.s., en la salida del agua caliente de la caldera. Sus valores de resistencia elctrica bajan a medida
que su temperatura sube, como en el NTC de primario. Los valores de este NTC de a.c.s. se toman en bornes del mismo
elemento, oscilando de 8 kOhm a 35 C de temperatura de salida de agua caliente hasta 2,33 kOhm a 70 C de temperatura de salida de a.c.s. aproximadamente.
Euroline y Ceraclass-Midi: es de inmersin, de forma cilndrica a rosca en el bloque hidrulico de la caldera.
Eurosmart: de contacto con el tubo de salida de a.c.s., con forma de disco y sujeto por una abrazadera.
Ceraclass Excellence: de contacto en forma de grapa
120
Componentes
Eurostar, Eurostar Hit, Cerastar y gama Cerapur: de inmersin en el tubo de salida del agua caliente, de forma cilndrica y unido por trica y pasador.
Euromaxx: de igual forma fsica a los modelos anteriores en la salida del acumulador-intercambiador.
En el modelo Eurostar Acu Hit, de contacto en el tanque acumulador de 48 litros. Es de forma de disco cilndrico,
situado en la parte baja, al lado de la entrada de agua fra de la red, donde se detecta ms rpidamente el enfriamiento
del acumulador. Es el que marca la demanda de a.c.s. al no tener este modelo de caldera elementos detectores de demanda
por caudal (cuerpo de agua o sensor de flujo).
NTC DE A.C.S.
SENSOR DE TEMPERATURA DE
EUROSMART
SENSOR DE TEMPERATURA DE
EUROLINE
Fig. 49a
SENSOR DE TEMPERATURA DE
CERACLASS EXCELLENCE
Fig. 49b
Fig. 49c
80
70
TEMPERATURA C
60
50
40
30
20
2
10
12
RESISTENCIA (kOhmios)
14
16
Fig. 50
121
Componentes
El limitador de temperatura de 110 C, ubicado en la parte alta del bloque trmico. Lo montan todas las calderas mura-
les a gas y todos los calentadores de agua a gas. Puede ser de forma de disco o prismtico y se sujeta al bloque mediante
un tornillo y una grapa. Su funcin es evitar sobretemperaturas en el bloque de calor que pudieran deteriorarlo. La placa
electrnica corta el paso de gas al quemador y muestra un cdigo de averas cuando se superan los 110 C a los cuales est
tarado este limitador. Estas sobretemperaturas en el bloque de calor pueden ser causadas por la existencia de aire o que
no se mueva el agua de primario, bien porque no gire la bomba bien porque est obstruida la vlvula de tres vas o porque haya un tapn en el circuito de calefaccin.
EL LIMITADOR DE TEMPERATURA
110 C
Fig. 51
En los modelos actuales de calderas murales a gas de Junkers, el sistema de corte por sobretemperatura se denomina de doble
barrera y est compuesto por un corte del NTC de primario, cuando detecta una temperatura superior a 95 C en el punto
donde est ubicado, seguido, si la temperatura de primario sigue subiendo, por el corte del limitador de temperatura de
110 C integrado en el bloque de calor. Cuando corta el NTC de primario por sobretemperatura, refrigera la caldera mandando
el agua recalentada de primario a radiadores. En otras ocasiones, si la electrnica no detecta la lectura del NTC de primario, o
porque est averiado o porque la subida de temperatura es muy rpida, siempre est el limitador de 110 C vigilando las sobretemperaturas.
En en los modelos de calderas Ceraclass Excellence atmosfricas existe otro sensor que es el llamado sensor antiholln en el
mismo quemador de la caldera.
122
Componentes
4. El cuerpo de gas
El elemento primordial de una caldera mural a gas es su cuerpo de gas. Su tecnologa determinar en gran medida las prestaciones
del aparato en su conjunto y, sobre todo, su rendimiento. Dependiendo del tipo de caldera se han utilizado tres tipos distintos de
cuerpos de gas, el CE-425, el CE-426 y el CE-428 con sus diferentes variantes, dependiendo a su vez de los tipos de gas y de la seguridad de llama en el quemador, termopar o ionizacin.
CE-425 para gas ciudad. Ya no se monta en los modelos nuevos de calderas. Lleva dos electrovlvulas de seguridad y una
les de calderas ionizadas Eurostar Hit y Eurostar Acu Hit y tambin en los modelos ionizados de Cerastar y Eurostar. La
antigua versin Eurostar con piloto, con seguridad por termopar, montaba un cuerpo de gas CE-426 con una electrovlvula de seguridad, una de regulacin y electroimn. Por lo dicho anteriormente, para cambiar una caldera Cerastar o Eurostar de gas natural o butano/propano a gas ciudad es necesario cambiar el cuerpo de gas.
CE-428 para gas natural y g.l.p. Con una electrovlvula de seguridad y una de regulacin. Lo montan los modelos de cal-
deras Eurosmart y Euromaxx. Estos modelos de calderas han cambiado su cuerpo de gas por otros equivalentes tambin
modulantes en los servicios de a.c.s. y de calefaccin. En estos nuevos cuerpos de gas se pueden ajustar las potencias
mxima y mnima de la caldera y, de forma independiente, ajustar la potencia de calefaccin (la mxima y la mnima),
incrementando las posibilidades de regulacin.
Cuerpos de gas Honeywell, montados en calderas Euroline y Ceraclass Midi, tambin modulantes y con posibilidad de
ajustar las potencias mximas y mnimas del cuerpo de gas y del servicio de calefaccin.
Es importante, conocer su funcionamiento y cmo poder ajustar el paso de gas al quemador principal en los servicios de a.c.s. y de
calefaccin de forma independiente, ya que en todos los modelos de calderas Junkers se permiten hacer estos ajustes y poder adaptar el aparato a cada tipo de instalacin.
El cuerpo de gas debe trabajar a la presin de suministro adecuada segn el tipo de gas de la caldera. Se requiere una presin
mnima en la lnea del gas debido a que si es baja, la mezcla de gas y aire no es correcta y se produce una mala combustin. Una
presin elevada de gas en la red produce un exceso de consumo y mayor presencia de CO en los productos de la combustin. Todos
ellos aguantan una presin de 150 mbar de presin; no obstante, en caso de realizar pruebas de estanqueidad en la instalacin de
gas a presiones por encima de las de suministro, se recomienda realizarla con las llaves de aparato cerradas como manda la normativa al respecto para no daar los elementos internos del cuerpo de gas.
CUERPOS DE GAS
V1
V2
MD
Fig. 52
123
Componentes
Lo ms destacado en los cuerpos de gas en las calderas Junkers es la posibilidad que nos ofrecen de ajustar la altura mxima y
mnima de llama en el quemador. Existen dos tornillos para el ajuste del gas, es decir, de la potencia del aparato:
Regulacin del caudal mximo de gas: por medio de un tornillo de mximo.
Regulacin del caudal mnimo de gas: por medio de un tornillo de mnimo.
Mientras no exista orden del control electrnico central para activar el paso del gas al quemador, las electrovlvulas se encuentran
en reposo y los muelles de stas obligan a los platillos a impedir el paso del gas. Cuando se activa el servicio de a.c.s. o de la calefaccin, el control electrnico central manda corriente a las electrovlvulas de seguridad, abrindolas al 100% (son vlvulas todonada); la de regulacin estar cerrada inicialmente.
Las electrovlvulas de seguridad permanecen abiertas al 100%, mientras que la de regulacin se va abriendo en funcin de la
demanda de calor, de acuerdo con las rdenes del control electrnico segn lecturas de la sonda trmica NTC de primario, en servicio de calefaccin o sonda NTC de primario, NTC de a.c.s. y sensor de caudal, en servicio de a.c.s.
Debido al aumento de la temperatura del agua de primario, la sonda trmica (NTC) va disminuyendo su resistencia. Esto hace que
el control electrnico vaya regulando la apertura de la electrovlvula de regulacin, pasando sta de totalmente cerrada o de caudal mnimo de gas (regulado ste por el tornillo de mnimo de gas) a abierta. En el servicio de calefaccin se trabaja a caudal
mnimo de gas durante 90 seg en la mayora de modelos de calderas de Junkers, mientras que en servicio de a.c.s. se mantiene a
caudal mnimo de 2 a 3 seg. Este estado inicial es de precaldeo del serpentn, adems de ser utilizado para crear tiro en aparatos
atmosfricos.
Por otro lado, desde la placa electrnica se puede limitar la apertura mxima de la vlvula de regulacin en servicio de calefaccin independientemente del ajuste anterior en el cuerpo de gas. Es importante ajustar la potencia mxima de la caldera en
el servicio de calefaccin a la potencia mxima de emisin de los radiadores de la instalacin. Para un buen rendimiento del
sistema caldera-instalacin, en ningn caso se debiera producir una desviacin de la potencia del aparato en el servicio de calefaccin mayor de un 10 % respecto de la potencia de la instalacin. En todos los modelos de calderas murales a gas de Junkers
de la gama actual, Euroline, Eurosmart, Euromaxx y Ceraclass Excellence, se pude realizar este ajuste de potencia en calefaccin por medio del software de la placa electrnica, sin necesidad de actuar sobre el cuerpo de gas.
En las calderas de condensacin para poder ajustar la potencia de caldera en el cuerpo de gas lo haremos con la ayuda de un
analizador de gases y comprobando que los valores obtenidos de Co2 con los que marca el fabricante en cada caso.
Potencia trmica
nominal mxima
Tipo de gas
Gas natural H
Gas lquido
(Propano)
Potencia trmica
nominal mnima
CO2
O2
CO2
O2
9,8 %
11,2 %
3,6 %
4,0 %
9,2 %
10,5 %
4,7 %
5,2 %
5. El quemador
Es el encargado de producir la mezcla del gas con el aire y la combustin de dicha mezcla. Existen distintos tipos de quemadores
en funcin del tipo de gas y del modelo y potencia de la caldera, variando fundamentalmente los dimetros y la forma fsica de los
inyectores. Todos los quemadores estn fabricados en acero inoxidable y son de fcil acceso y mantenimiento para los trabajos de
limpieza peridica en los aparatos
Al hablar de los quemadores atmosfricos montados en las calderas murales a gas Junkers, existen dos tipos bsicos de quemador
segn la seguridad de deteccin de llama, termopar o de encendido por piloto (antiguas Eurostar de piloto) o de seguridad por ionizacin (modelos actuales de calderas murales a gas Junkers).
El quemador montado en las calderas de condensacin gama cerapur va integrado en una cmara de combustin estanca de aire
insuflado, con un ventilador a la entrada cuya velocidad vara, modificando la potencia de llama del quemador. Este quemador no
es del tipo atmosfrico y est invertido; la llama se propaga de la parte inferior de la cmara de combustin hasta el quemador situado
en la parte alta de dicha cmara. La seguridad de deteccin de llama es por ionizacin, con el consiguiente encendido automtico
del quemador.
124
Componentes
Zona
de quemador
Electrodo
de ionizacin
Bujas de
encendido
Fig. 53a
Fig. 53b
El racor de medicin es un tornillo para poder comprobar la presin del gas en la boquilla, utilizado especialmente en los ajustes de potencia del quemador. El gas pasa a travs del inyector, el cual lo inyecta hacia los quemadores. En dicha inyeccin se
produce una absorcin de aire, realizndose una premezcla en el quemador con aire llamado de primario.
Para que dicho paso de gas exista, el control o placa electrnica debe haber habilitado la vlvula de cierre. La placa, a su vez,
gestiona el torrente de chispas entre los electrodos o bujas de encendido. Cuando la mezcla gas-aire sale del quemador, en contacto con el diferencial de alta tensin o torrente de chispas, se producir la combustin de dicha mezcla.
A travs del electrodo de control se cierra una circulacin de corriente elctrica de valor entre 2 y 7 microAmperios, de forma
que el control electrnico conoce el estado de la llama, vigilando el valor de dicha corriente. La llama es el medio conductor
que rectifica esta corriente elctrica alterna de baja tensin originada en la placa electrnica y que se dirige del electrodo de control a masa. Si la combustin o llama no es buena, el control electrnico comprobar que la corriente no est entre los valores de
2 y 7 microAmperios y, por consiguiente, cerrar el paso del gas bloqueando la caldera por mala combustin o por no presencia de llama.
El motivo por el cual se colocan varios inyectores es conseguir que, con poca presin de gas, sea suficiente obtener la mezcla adecuada. Si slo llevase uno de gran dimensin, a bajas presiones no podra producirse la premezcla por no poder arrastrar la cantidad suficiente de aire con unas dimensiones compactas.
6. La electrnica Bosch
La electrnica montada por una caldera mural a gas Junkers es el cerebro que toma datos de los sensores del aparato, los procesa y toma una serie de decisiones sobre los elementos actuadores, marcando el funcionamiento de la caldera. Como comentbamos en el apartado del cuerpo de gas, es un elemento crucial y el ms importante en el funcionamiento de los productos
Junkers, razn por la cual el grupo Bosch Thermotechnik desarrolla y fabrica su propia placa electrnica.
El funcionamiento de la placa electrnica est estrechamente ligado a los sensores de temperatura de la caldera y el accionamiento de las electrovlvulas del cuerpo de gas, dependiendo la modulacin de las calderas Junkers de estas propiedades. Seguidamente vamos a comentar aspectos concretos de una electrnica desarrollada por Bosch: la electrnica Heatronic.
La explicacin de la Heatronic II, la cual va montada en calderas Euromaxx y Eurostar Acu Hit ha sido explicado en detalle
en versiones anteriores de esta gua.
125
Componentes
En alimentaciones entre fases, se presentarn problemas si se desequilibran stas, afectando a la ionizacin. Para solventar los eventuales desequilibrios de la alimentacin, se dispone de una resistencia a colocar entre el neutro de la alimentacin (N) o la fase de
menor potencial y la tierra del aparato. Esta resistencia se suministra con el nmero de pedido, 8 900 431 516. En los casos con desviaciones ms pronunciadas se suministra un autotransformador con ref 7 719 002 301.
Los dispositivos de regulacin, de mando y de seguridad vienen todos cableados y comprobados de fbrica. En la instalacin de la
caldera slo es preciso realizar la instalacin a la red elctrica de 230 V c.a. a 50 Hz suministrado entre fase y neutro, simplificado
por el enchufe que montan todos los aparatos de calefaccin.
Antes de cualquier operacin en las partes elctricas de la caldera, se debe desconectar la alimentacin de la red.
Fig. 54
126
Componentes
Los distintos puentes y conexiones de los aparatos de control a la caldera son los siguientes:
Conector 328 entrada de alimentacin y tensin a la placa y punto de conexin de termostatos ambiente de 220 V.
Puente 328.1 entre Ls-Lr entrada de seal de unposible termostato ambiente a 220 V.
Si quitamos este puente entre estos dos puntos despus de eliminar el puente debe haber 220 Vca .La eliminacin de este puente
produce la desactivacin de la calefaccin, quedando la caldera exclusivamente en servicio de agua caliente sanitaria.
Conector 315 Regleta de bornes para regulador (EMS Bus) y sonda de temperatura externa:
-Bornes 6-7: lugar par la conexin de aparatos con tcnica BUS Dos hilos y posibilidad de modulacin.
Bornes 1-4 Salida de alimentacin de 24 v cc para los termostatos .
Bornes 2,4;. Sin termostatos 24 V cc .Dependiendo de la resistencia que pongamos entre ellas por tanto depende de la tension del
aparato produce modulacin.
Conector ST8
319 Regleta de conexin del termostato del acumulador o del limitador externo.
161 puente , sin conectar 24 V c.a entre ellos .Su desaparicin activa todos los servicios de la caldera .Es un punto para realizar el
enclavamiento de campanas extractoras .
Fig. 55
127
Componentes
128
Fig. 56-1
Fig. 56-2
Fig. 56-3
Fig. 56-4
Componentes
Direccin
CONTENIDO
Fbrica
1.A
100 (21-100%)
1.B
100 (21-100%)
1.E
Modo de bomba
2.B
2.D
3.B
Tiempo de parada
3 (0-15 min.)
3.C
Descenso trmico
10 (0-30 C)
8.E
Reiniciar a valores de fbrica (parpadean todos los segmentos del display. Vuelve a opcin Confort)
2.F
3.D
3.E
2 (1, 2 o 3)
88 (40-88 C)
1 (1-0)
0 (0=normal,
1=min., 2=mx.)
21 (0-100%)
20 (20-60 min.)
3.F
1 (0-30 min.)
4.B
60 (40-60 C)
4.C
Demanda de a.c.s.
1 (0=off, 1=on)
4.E
Tipo de caldera
0= Slo calef.
1= Combi
2= Tank NTC
3= Tank On/Off
5.B
5.C
Reloj programador
6.A
ltimo fallo
6.B
6.C
3 (1-18)
0=2 canal
1=1 canal
2=1 canal a.c.s.
0-24
6.D
0-99
6.E
Procedencia de la demanda
1er dgito= Calefaccin
2 dgito= a.c.s.
7.A
1 (0= Off, 1= On
7.C
25 (25-50)
129
Componentes
Para acceder al modo de servicio II habra que desde el primer nivel, (Fig. 57-1) (pulsar la tecla de la llave inglesa) pulsamos simultneamente las teclas de dos la derecha (Fig. 57-2). Elegimos con dichas teclas el mdulo al que queremos acceder (Fig. 57-3) y grabamos pulsando el botn del deshollinador hasta que aparezcan corchetes (Fig. 57-4).
Fig. 57-1
Fig. 57-2
Fig. 57-3
Fig. 57-4
Direccin
8.A
CONTENIDO
Versin del software
Fbrica
Ej.: 12.05
8.B
Codificador
8.C
Cdigo de estado
8.D
8.E
8.F
9.A
0 (0=normal,
1=min., 2=mx.)
9.B
9.E
1000-4000
No disponible
0-30 (c/seg.)
4=1 seg. (2-12)
9.F
A.A
NTC de primario
3 (0-10)
C
A.B
NTC de a.c.s.
A.C
NTC de acumulador
A.D
A.F
B.C
0-3
B.D
0-3
B.F
Modo solar. De 1 a 50 fijamos el retardo en seg. del encendido del quemador en a.c.s.
130
Componentes
temperatura del que ya hemos hablado anteriormente en el apartado sistemas de captacin de temperatura.
Seguridad de presencia de llama en el quemador, representado por los dos siguientes sistemas de seguridad: la seguridad
por termopar, en calderas de encendido manual basado en el calentamiento de una unin de dos metales de electronegatividad divergente a medida que aumenta la temperatura y la seguridad de llama por ionizacin, basada en la conductividad y rectificacin a travs de la llama de la corriente elctrica provista por la electrnica. Esta ltima seguridad de
llama es la que hoy en da se utiliza ampliamente en todas las calderas murales a gas Junkers, por ser una seguridad mucho
ms rpida y fiable que la seguridad por termopar y porque permite el diseo de calderas murales a gas de encendido automtico.
Seguridad ante la falta de agua o presin en el circuito, cuya consecuencia es un aumento sbito de temperatura, por lo que ten-
dremos cubierto este mbito de seguridad por el mismo limitador de temperatura. El modelo de caldera Cerastar vena equipado con un interruptor de presin, situado en la parte de impulsin de la bomba; al no detectar presin en el circuito de llenado cortaba por seguridad el funcionamiento de la caldera y sealizaba el error por medio de un cdigo.
Seguridad antibloqueo de la bomba circuladora, integrada en el software de la gama actual de calderas murales a gas de
Junkers, que garantizan que el eje cermico de la bomba gire al menos una vez al da, habiendo o no consumo de a.c.s.
Seguridad antiheladas. Con el objeto de evitar los problemas derivados de la formacin de hielo en el aparato y en el circuito
de calefaccin, la electrnica va provista de un software que por medio del sensor de temperatura de primario es capaz de utilizar el circulador y el quemador para caldear el agua de primario y moverla a travs del circuito de radiadores. No se permite aadir al circuito de calefaccin ningn tipo de sustancias sellantes; los daos derivados de la utilizacin de dichas sustancias no sern
cubiertos por la garanta del aparato.
Para que se active la seguridad anti-heladas es necesario que el aparato est encendido y el gas conectado, aunque si el usuario
desea cerrar el suministro de gas por medio de la llave de aparato la proteccin persistir, pues el circulador permanecer funcionando y de esta manera es ms difcil que comience la formacin de cristales de hielo.
El tipo de proteccin antiheladas puede denominarse de doble barrera, dado que el funcionamiento de la bomba y el quemador
no son simultneos, sino que van conectndose en funcin del nivel de temperatura existente en el cuerpo de calor.
Si la temperatura baja hasta los 8 C la bomba se pondr en marcha. En este punto pueden ocurrir dos cosas:
1. Que la temperatura suba a los 9 C, con lo que la bomba se para.
2. Que la temperatura siga bajando hasta los 5 C, con lo que el quemador arranca al mnimo de su potencia. En este caso
est claro que la temperatura debe subir y cuando el aparato llegue a los 12 C, parar la bomba y el quemador.
Seguridad por sobrepresin en el circuito de primario, con una vlvula hidrulica de sobrepresin tarada a 3 bar en todos los
modelos de calderas a gas Junkers. sta garantiza que en circuito cerrado de primario no se vayan a superar estas presiones, por
mal funcionamiento del vaso de expansin o por que la llave de llenado de la caldera haya quedado abierta. Esta vlvula de sobrepresin necesita de una conduccin a un desage previendo que pueda abrir si se llega a su presin de tarado.
En la familia de calderas Euroline y Eurosmart est colocada en la parte inferior del aparato.
En la familia Euromaxx en el retorno de calefaccin, en la misma pieza de poliamida de color negro, por encima de la
vlvula de tres vas. Posee dos palancas de color rojo visibles por la parte delantera de la vlvula de tres vas para accionar manualmente la vlvula de sobrepresin.
En la gama Cerapur la vlvula de seguridad va integrada en el cuerpo hidrulico de la caldera.
Seguridad por sobrepresin en el circuito de secundario, en la entrada de agua fra a la caldera. Slo montada en calde-
ras con acumulacin integrada, el modelo Eurostar Acu Hit, con una vlvula hidrulica de sobrepresin tarada a 10 bar
para proteger de sobrepresiones en la red de suministro al tanque de almacenamiento. La caldera de microacumulacin Euromaxx tambin monta una vlvula de sobrepresin tarada a 12 bar en la entrada de agua fra de red. Lo mismo que ocurre
con la vlvula de sobrepresin de primario, estas vlvulas de seguridad deben estar conducidas a un desage.
131
Componentes
SEGURIDAD ANTIHELADAS
Sistema de proteccin antiheladas electrnico Heatronic
Bomba y
quemador
apagados
12 C
9 C
Bomba
conectada
8 C
Quemador
conectado
5 C
Quemador
3 min.
Vlvula
de 3 vas
Calefaccin
Servicio a.c.s.
Temperatura de primario
6 C
30 C
45 C
Fig. 58
VALVULA DE SEGURIDAD
Vlvula de sobrepresin
En el IT 1.3.4.2.5, se nos obliga a montar en el
circuito cerrado de calefaccin una vlvula de
sobrepresin con descarga visible y conducida a
un lugar seguro.
Todas las calderas murales a gas y de gasleo
de Junkers incorporan una vlvula de seguridad
tarada a 3 bar.
Euromaxx
Cerapur
Eurosmart
132
Fig. 59
Componentes
Seguridad respecto a la evacuacin de gases procedentes de la combustin. Es un apartado en que podemos dividirlo en dos
Los aparatos se clasifican en categoras definidas en funcin de los tipos de gas y de las presiones para las cuales han sido diseados. La
definicin de las categoras se indica en la Norma EN 437. En cada pas, slo se comercializan algunas de las categoras definidas en la
norma anterior, teniendo en cuenta las condiciones locales de distribucin de los gases (composicin y presiones de alimentacin).
tivos y comerciales (RIGLO), en cuanto a normas de evacuaciones de gases de la combustin. Ante todo buscar la verticalidad del humo en su movimiento ascendente.
Problemas de bloqueos del aparato se producen sobre todo en calderas ms que en calentadores, ya que stos estn funcionando durante
133
Componentes
intervalos ms breves de tiempo. En el caso de calderas, para evitar este tipo de bloqueos del aparato por insuficiente tiro, se recomienda la opcin del sistema de extraccin forzada de gases, ya sean aparatos de cmara abierta o mejor aparatos tipo estancos.
A partir del 1 de Enero del ao 2010 estar prohibida la instalacin de calderas atmosfricas
CERAPUR
Se facilitan cuatro discos de estrangulacin
(44, 45, 47 y 49 mm).
Fig. 60a
Fig. 60b
PRESOSTATO DIFERENCIAL
El presostato es el dispositivo de seguridad que nos avisa si el ventilador est evacuando correctamente los gases de combustin.
Colocado preferentemente en la parte posterior-superior de la caldera.
Fig. 60c
134
RITE
3
2
0 1
1
5
E
max
max
R ITE
I.
Disposiciones generales
MINISTERIO DE LA PRESIDENCIA
15820
35931
Las medidas que este reglamento contempla presentan una clara dimensin ambiental. Por un lado, contribuyen a la mejora de la calidad del aire en nuestras ciudades
y, por otro, aaden elementos en la lucha contra el cambio climtico. En el primer caso, se tiene en cuenta que los
productos de la combustin son crticos para la salud y el
entorno de los ciudadanos. Por eso, ahora se prev la
obligatoriedad de la evacuacin por cubierta de esos productos en todos los edificios de nueva construccin. Tambin se fomenta la instalacin de calderas que permitan
reducir las emisiones de xidos de nitrgeno y otros contaminantes, lo que supondr una mejora en la calidad del
aire de las ciudades. Asimismo, la contribucin a la reduccin de NOx debe facilitar el cumplimiento de compromisos ratificados por Espaa, tanto internacionales (especialmente el Convenio de Ginebra sobre la contaminacin
transfronteriza a larga distancia) como comunitarios (en
particular, la Directiva de Techos Nacionales de Emisin).
Por otra parte, la Ley 38/1999, de 5 de noviembre, de
Ordenacin de la Edificacin, establece dentro de los
requisitos bsicos de la edificacin relativos a la habitabilidad el de ahorro de energa. El cumplimiento de estos
requisitos se realizar reglamentariamente a travs del
Cdigo Tcnico de la Edificacin que es el marco normativo que establece las exigencias bsicas de calidad de
los edificios y sus instalaciones. Dentro de las exigencias
bsicas de ahorro de energa se establece la referida al
rendimiento de las instalaciones trmicas cuyo desarrollo se remite al reglamento objeto de este real decreto.
Asimismo, mediante la norma que se aprueba se
transpone parcialmente la Directiva 2002/91/CE, de 16 de
diciembre, relativa a la eficiencia energtica de los edificios, fijando los requisitos mnimos de eficiencia energtica que deben cumplir las instalaciones trmicas de los
edificios nuevos y existentes y un procedimiento de inspeccin peridica de calderas y de los sistemas de aire
acondicionado.
Por razones de rendimiento energtico, medioambientales y de seguridad se establece una fecha lmite
para la instalacin en el mercado espaol de calderas por
debajo de un rendimiento energtico mnimo y se prohbe la utilizacin de combustibles slidos de origen fsil.
Ambas medidas tendrn una repercusin energtica
importante al estar destinadas al sector de edificios y en
particular al de viviendas.
En la tramitacin de este real decreto se han cumplido
los trmites establecidos en la Ley 50/1997, de 27 de
noviembre, del Gobierno y en el Real Decreto 1337/1999,
de 31 de julio, por el que se regula la remisin de informacin en materia de normas y reglamentaciones tcnicas y
de las reglas relativas a los servicios de la sociedad de la
informacin, en aplicacin de la Directiva 98/34/CE del
Parlamento Europeo y del Consejo, de 28 de marzo. Adems se ha odo a las Comunidades Autnomas a travs
137
R ITE
35932
138
R ITE
ANEXO
Reglamento de Instalaciones Trmicas en los Edificios
(RITE)
NDICE
PARTE I.
Captulo I.
Artculo 1.
Artculo 2.
Artculo 3.
Artculo 4.
Artculo 5.
Artculo 6.
Artculo 7.
Artculo 8.
Artculo 9.
Captulo II.
DISPOSICIONES GENERALES
Disposiciones generales.
Objeto.
mbito de aplicacin.
Responsabilidad de su aplicacin.
Contenido del RITE.
Remisin a normas.
Documentos reconocidos.
Registro general del RITE.
Otra reglamentacin aplicable.
Trminos y definiciones.
Exigencias tcnicas.
35933
Captulo VII.
Artculo 29
Artculo 30.
Artculo 31.
energtica.
Artculo 32.
Artculo 33.
ciones.
Inspeccin.
Generalidades.
Inspecciones iniciales.
Inspecciones peridicas de eficiencia
Calificacin de las instalaciones.
Clasificacin de defectos de las instala-
INSTRUCCIONES TCNICAS
IT 1. Diseo y dimensionado.
IT 1.1 Exigencia de bienestar e higiene.
IT 1.1.1 mbito de aplicacin.
IT 1.1.2 Procedimiento de verificacin.
IT 1.1.3 Documentacin justificativa.
IT 1.1.4 Caracterizacin y cuantificacin de las exigencias.
IT 1.1.4.1 Exigencia de calidad trmica del ambiente.
IT 1.1.4.2 Exigencia de calidad del aire interior.
IT 1.1.4.3 Exigencia de higiene.
IT 1.1.4.4 Exigencia de calidad del ambiente acstico.
139
R ITE
35934
IT 1.3.4.3
IT 1.3.4.4
IT 2 Montaje.
IT 2.1 Generalidades.
IT 2.2 Pruebas.
IT 2.2.1 Equipos.
IT 2.2.2 Pruebas de estanquidad de redes de tuberas
de agua.
IT 2.2.3 Pruebas de estanquidad de los circuitos frigorficos.
IT 2.2.4 Pruebas de libre dilatacin.
IT 2.2.5 Pruebas de recepcin de redes de conductos
de aire.
IT 2.2.6 Pruebas de estanquidad de chimeneas.
IT 2.2.7 Pruebas finales.
IT 2.3 Ajuste y equilibrado.
IT 2.3.1 Generalidades.
IT 2.3.2 Sistemas de distribucin y difusin de aire.
IT 2.3.3 Sistemas de distribucin de agua.
IT 2.3.4 Control automtico.
IT 2.4
IT 3.
IT 3.1
IT 3.2
micas.
IT 3.3
IT 3.4
IT 3.5
IT 3.6
IT 3.7
Eficiencia energtica.
Mantenimiento y uso.
Generalidades.
Mantenimiento y uso de las instalaciones trPrograma de mantenimiento preventivo.
Programa de gestin energtica.
Instrucciones de seguridad.
Instrucciones de manejo y maniobra.
Instrucciones de funcionamiento.
IT 4. Inspeccin.
IT 4.1 Generalidades.
IT 4.2 Inspecciones peridicas de eficiencia energtica.
IT 4.3 Periodicidad de las inspecciones de eficiencia
energtica.
Apndice 1. Trminos y definiciones.
Apndice 2. Normas de referencia.
Apndice 3. Conocimientos de instalaciones trmicas en edificios.
PARTE I
Disposiciones generales
CAPTULO I
Disposiciones generales
Artculo 1. Objeto.
El Reglamento de Instalaciones Trmicas en los Edificios, en adelante RITE, tiene por objeto establecer las
exigencias de eficiencia energtica y seguridad que deben
cumplir las instalaciones trmicas en los edificios destinadas a atender la demanda de bienestar e higiene de las
personas, durante su diseo y dimensionado, ejecucin,
mantenimiento y uso, as como determinar los procedimientos que permitan acreditar su cumplimiento.
Artculo 2. mbito de aplicacin.
1. A efectos de la aplicacin del RITE se considerarn
como instalaciones trmicas las instalaciones fijas de climatizacin (calefaccin, refrigeracin y ventilacin) y de
140
produccin de agua caliente sanitaria, destinadas a atender la demanda de bienestar trmico e higiene de las
personas.
2. El RITE se aplicar a las instalaciones trmicas en
los edificios de nueva construccin y a las instalaciones
trmicas en los edificios construidos, en lo relativo a su
reforma, mantenimiento, uso e inspeccin, con las limitaciones que en el mismo se determinan.
3. Se entender por reforma de una instalacin trmica todo cambio que se efecte en ella y que suponga
una modificacin del proyecto o memoria tcnica con el
que fue ejecutada y registrada. En tal sentido, se consideran reformas las que estn comprendidas en alguno de
los siguientes casos:
a) La incorporacin de nuevos subsistemas de climatizacin o de produccin de agua caliente sanitaria o la
modificacin de los existentes;
b) La sustitucin por otro de diferentes caractersticas o ampliacin del nmero de equipos generadores de
calor o de fro;
c) El cambio del tipo de energa utilizada o la incorporacin de energas renovables;
d) El cambio de uso previsto del edificio.
4. No ser de aplicacin el RITE a las instalaciones
trmicas de procesos industriales, agrcolas o de otro
tipo, en la parte que no est destinada a atender la
demanda de bienestar trmico e higiene de las personas.
Artculo 3. Responsabilidad de su aplicacin.
Quedan responsabilizados del cumplimiento del
RITE, los agentes que participan en el diseo y dimensionado, ejecucin, mantenimiento e inspeccin de estas
instalaciones, as como las entidades e instituciones que
intervienen en el visado, supervisin o informe de los
proyectos o memorias tcnicas y los titulares y usuarios
de las mismas, segn lo establecido en este reglamento.
Artculo 4. Contenido del RITE.
Con el fin de facilitar su comprensin y utilizacin, el
RITE se ordena en dos partes:
1. La Parte I, Disposiciones generales, que contiene
las condiciones generales de aplicacin del RITE y las exigencias de bienestar e higiene, eficiencia energtica y
seguridad que deben cumplir las instalaciones trmicas.
2. La Parte II, constituida por las Instrucciones tcnicas, en adelante IT, que contiene la caracterizacin de las
exigencias tcnicas y su cuantificacin, con arreglo al
desarrollo actual de la tcnica. La cuantificacin de las
exigencias se realiza mediante el establecimiento de niveles o valores lmite, as como procedimientos expresados
en forma de mtodos de verificacin o soluciones sancionadas por la prctica cuya utilizacin permite acreditar su
cumplimiento.
Artculo 5. Remisin a normas.
1. Las Instrucciones tcnicas pueden establecer la
aplicacin obligatoria, voluntaria, o como simple referencia a normas UNE u otras reconocidas internacionalmente, de manera total o parcial, a fin de facilitar su adaptacin al estado de la tcnica en cada momento.
2. Cuando una Instruccin tcnica haga referencia a
una norma determinada, la versin aparecer especificada, y ser sta la que deba ser utilizada, aun existiendo
una nueva versin.
R ITE
35935
141
R ITE
35936
142
R ITE
35937
Comercio que sea parte contratante del Espacio Econmico Europeo, o de Turqua que cumplan lo exigido en el
apartado 2 de este artculo.
CAPTULO IV
Condiciones para la ejecucin de las instalaciones
trmicas
Artculo 19. Generalidades.
1. La ejecucin de las instalaciones sujetas a este
RITE se realizar por empresas instaladoras autorizadas.
2. La ejecucin de las instalaciones trmicas que
requiera la realizacin de un proyecto, de acuerdo con el
artculo 15, debe efectuarse bajo la direccin de un tcnico titulado competente, en funciones de director de la
instalacin.
3. La ejecucin de las instalaciones trmicas se llevar a cabo con sujecin al proyecto o memoria tcnica,
segn corresponda, y se ajustar a la normativa vigente y
a las normas de la buena prctica.
4. Las preinstalaciones, entendidas como instalaciones especificadas pero no montadas parcial o totalmente,
deben ser ejecutadas de acuerdo al proyecto o memoria
tcnica que las dise y dimension.
5. Las modificaciones que se pudieran realizar al
proyecto o memoria tcnica se autorizarn y documentarn, por el instalador autorizado o el director de la instalacin, cuando la participacin de este ltimo sea preceptiva, previa conformidad de la propiedad.
6. El instalador autorizado o el director de la instalacin, cuando la participacin de este ltimo sea preceptiva, realizarn los controles relativos a:
a) control de la recepcin en obra de equipos y
materiales;
b) control de la ejecucin de la instalacin;
c) control de la instalacin terminada.
Artculo 20. Recepcin en obra de equipos y materiales.
1. Generalidades:
a) El control de recepcin tiene por objeto comprobar que las caractersticas tcnicas de los equipos y materiales suministrados satisfacen lo exigido en el proyecto o
memoria tcnica mediante:
i. control de la documentacin de los suministros;
ii. control mediante distintivos de calidad, en los trminos del artculo 18.3 de este reglamento;
iii. control mediante ensayos y pruebas.
b) En el pliego de condiciones tcnicas del proyecto
o en la memoria tcnica se indicarn las condiciones particulares de control para la recepcin de los equipos y
materiales de las instalaciones trmicas.
c) El instalador autorizado o el director de la instalacin, cuando la participacin de este ltimo sea preceptiva, deben comprobar que los equipos y materiales recibidos:
i. corresponden a los especificados en el pliego de
condiciones del proyecto o en la memoria tcnica;
ii. disponen de la documentacin exigida;
iii. cumplen con las propiedades exigidas en el proyecto o memoria tcnica;
iv. han sido sometidos a los ensayos y pruebas exigidos por la normativa en vigor o cuando as se establezca
en el pliego de condiciones.
2. Control de la documentacin de los suministros.
El instalador autorizado o el director de la instalacin,
cuando la participacin de este ltimo sea preceptiva,
143
R ITE
35938
144
R ITE
35939
145
R ITE
35940
146
2. El rgano competente de la Comunidad Autnoma podr acordar cuantas inspecciones juzgue necesarias, que podrn ser iniciales, peridicas o aquellas otras
que establezca por propia iniciativa, denuncia de terceros
o resultados desfavorables apreciados en el registro de
las operaciones de mantenimiento, con el fin de comprobar y vigilar el cumplimiento de este RITE a lo largo de la
vida de las instalaciones trmicas en los edificios.
3. Las instalaciones se inspeccionarn por personal
facultativo de los servicios del rgano competente de la
Comunidad Autnoma o por organismos de control autorizados para este campo reglamentario, o bien por entidades o agentes que determine el rgano competente de la
Comunidad Autnoma.
Artculo 30. Inspecciones iniciales.
1. El rgano competente de la Comunidad Autnoma
podr disponer una inspeccin inicial de las instalaciones
trmicas, con el fin de comprobar el cumplimiento de este
RITE, una vez ejecutadas las instalaciones trmicas y le
haya sido presentada la documentacin necesaria para su
puesta en servicio.
2. La inspeccin inicial de las instalaciones trmicas
se realizar sobre la base de las exigencias de bienestar e
higiene, eficiencia energtica y seguridad que establece
este RITE, por la reglamentacin general de seguridad
industrial y en el caso de instalaciones que utilicen combustibles gaseosos por las correspondientes a su reglamentacin especfica.
3. Las inspecciones se efectuarn por personal facultativo de los servicios del rgano competente de la Comunidad Autnoma o, cuando el rgano competente as lo
determine por organismos o entidades de control autorizadas para este campo reglamentario, que ser elegida
libremente por el titular de la instalacin de entre las autorizadas para realizar esta funcin.
4. Como resultado de la inspeccin, se emitir un
certificado de inspeccin, en que se indicar si el proyecto
o memoria tcnica y la instalacin ejecutada cumple con
el RITE, la posible relacin de defectos, con su clasificacin, y la calificacin de la instalacin.
Artculo 31. Inspecciones peridicas de eficiencia energtica.
1. Las instalaciones trmicas y, en particular, sus
equipos de generacin de calor y fro y las instalaciones
solares trmicas se inspeccionarn peridicamente a lo
largo de su vida til, a fin de verificar el cumplimiento de
la exigencia de eficiencia energtica de este RITE.
2. El rgano competente de la Comunidad Autnoma establecer el calendario de inspecciones peridicas de eficiencia energtica de las instalaciones trmicas,
coordinando su realizacin con otras inspecciones a las
que vengan obligadas por razn de otros reglamentos.
3. El rgano competente de la Comunidad Autnoma establecer los requisitos de los agentes autorizados para llevar a cabo estas inspecciones de eficiencia
energtica, que podrn ser, entre otros, organismos o
entidades de control autorizadas para este campo reglamentario, o tcnicos independientes, cualificados y acreditados por el rgano competente de la Comunidad Autnoma, elegidos libremente por el titular de la instalacin
de entre los autorizados para realizar estas funciones.
4. El rgano competente, si as lo decide, podr establecer la realizacin de estas inspecciones mediante campaas especficas en el territorio de su competencia.
5. Las instalaciones existentes a la entrada en vigor
de este RITE estarn sometidas al rgimen y periodicidad
de las inspecciones peridicas de eficiencia energtica
establecidas en la IT 4 y a las condiciones tcnicas del
reglamento con el que fueron autorizadas.
R ITE
35941
CAPTULO VIII
Empresas instaladoras y mantenedoras
Artculo 34. Generalidades.
Este captulo tiene como objeto establecer las condiciones y requisitos que deben observarse para la autorizacin administrativa de las empresas instaladoras y
empresas mantenedoras autorizadas, as como para la
obtencin del carn profesional en instalaciones trmicas
en edificios.
Artculo 35. Empresas instaladoras autorizadas.
1. Empresa instaladora autorizada es la persona
fsica o jurdica que realiza el montaje y la reparacin de
las instalaciones trmicas en el mbito de este RITE.
2. Para el ejercicio de esta actividad, deben, adems
de haber sido autorizadas para ello, encontrarse inscritos
en el Registro de empresas instaladoras autorizadas, en el
rgano competente de la Comunidad Autnoma donde
radique su sede social.
Artculo 36. Empresas mantenedoras autorizadas.
1. Empresa mantenedora autorizada es la persona
fsica o jurdica que realiza el mantenimiento y la reparacin de las instalaciones trmicas en el mbito de este
RITE.
2. Para el ejercicio de esta actividad, deben, adems
de haber sido autorizadas para ello, encontrarse inscritas
en el Registro de empresas mantenedoras autorizadas, en
el rgano competente de la Comunidad Autnoma donde
radique su sede social.
Artculo 37. Acreditacin de requisitos para el ejercicio
de la actividad profesional.
Para obtener la autorizacin para el ejercicio de la actividad profesional de instalador o de mantenedor, las
empresas deben acreditar ante la Comunidad Autnoma
donde radique el domicilio social del solicitante los
siguientes requisitos:
a) los que acrediten la personalidad fsica o jurdica
del solicitante. En el caso de personas jurdicas, estar
constituidas legalmente e incluir en su objeto social las
actividades de montaje y reparacin de instalaciones trmicas en edificios, para la actividad de instalador, y de
mantenimiento y reparacin de instalaciones trmicas en
edificios, en el caso de mantenedor;
b) estar dados de alta en el correspondiente rgimen
de la Seguridad Social (Rgimen General de la Seguridad
Social o Rgimen Especial de Trabajadores Autnomos);
c) tener suscrito seguro de responsabilidad civil que
cubra los riesgos que puedan derivarse de sus actuaciones, mediante pliza por una cuanta mnima de 300.000
euros, que se actualizar anualmente, segn la variacin
del ndice de precios al consumo, certificada por el Instituto Nacional de Estadstica. De dicha actualizacin se
trasladar justificante al rgano competente de la Comunidad Autnoma;
d) disponer de los medios tcnicos para el desarrollo
de la actividad que se solicita;
e) la plantilla de personal acreditada mediante una
fotocopia compulsada del ltimo boletn de cotizacin a la
Seguridad Social TC-2 (relacin nominal de trabajadores)
presentado, en la que conste el nmero total de operarios
y restantes empleados. Los empresarios autnomos
deben presentar un justificante de afiliacin en la Seguridad Social, y
147
R ITE
35942
148
R ITE
35943
dacin y el procedimiento a seguir para su reconocimiento conjunto por los Ministerios de Industria, Turismo
y Comercio y de Vivienda, as como proponer a la Secretara General de Energa su inclusin en el Registro
General.
c) Haber superado un examen ante el rgano competente de la Comunidad Autnoma, sobre conocimiento
de este RITE.
1. La Comisin Asesora estar compuesta por el Presidente, dos Vicepresidentes, los Vocales y el Secretario.
2. Ser Presidente el Secretario General de Energa,
quien podr delegar dicha funcin, y los Vicepresidentes
sern un representante designado con tal carcter por la
Direccin General de Arquitectura y Poltica de Vivienda
del Ministerio de Vivienda y otro designado en representacin del Instituto para la Diversificacin y Ahorro de la
Energa.
3. Sern Vocales de la Comisin los representantes
designados por cada una de las siguientes entidades:
a) En representacin de la Administracin General
del Estado:
Un representante de la Secretaria General de Energa
del Ministerio de Industria, Turismo y Comercio.
Un representante de la Direccin General de Poltica
Energtica y Minas del Ministerio de Industria, Turismo y
Comercio.
Un representante de la Direccin General de Desarrollo Industrial del Ministerio de Industria, Turismo y Comercio.
Dos representantes de la Direccin General de Arquitectura y Poltica de Vivienda del Ministerio de Vivienda.
Un representante del Instituto para la Diversificacin y
Ahorro de la Energa.
Un representante del Instituto de Ciencias de la Construccin Eduardo Torroja del Consejo Superior de Investigaciones Cientficas.
Un representante de la Direccin General de Calidad y
Evaluacin Ambiental del Ministerio de Medio Ambiente.
Un representante del Instituto Nacional del Consumo
del Ministerio de Sanidad y Consumo.
b) En representacin de las Comunidades Autnomas y las Entidades Locales:
Un vocal por cada una de las Comunidades Autnomas y de las Ciudades de Ceuta y Melilla, que voluntariamente hubieran aceptado su participacin en este
rgano.
Un vocal propuesto por la Federacin Espaola de
Municipios y Provincias.
c) En representacin de los agentes del sector y
usuarios:
Representantes de las organizaciones, de mbito
nacional, con mayor implantacin de los sectores afectados y de los usuarios relacionados con las instalaciones
trmicas, segn lo establecido en el apartado 5.
4. Actuar como Secretario, con voz y voto, uno de
los vocales en representacin del Ministerio de Industria,
Turismo y Comercio, que ser un funcionario titular de un
puesto de trabajo ya existente.
5. Las organizaciones representativas de los sectores y usuarios afectados podrn solicitar su participacin
al Presidente de la Comisin Asesora. sta fijar reglamentariamente el procedimiento y los requisitos para su
admisin, que deber contar con la opinin favorable del
Pleno.
Artculo 47. Organizacin de la Comisin Asesora.
1. La Comisin Asesora funcionar en Pleno, en
Comisin Permanente y en Grupos de Trabajo.
149
R ITE
35944
150
R ITE
1"35&**
*/4536$$*0/&45$/*$"4
35945
UJWJEBENFUBCMJDBEFMBTQFSTPOBT
TVHSBEPEFWFTUJNFOUB
ZFMQPSDFOUBKFFTUJNBEPEFJOTBUJTGFDIPT 11%
TFHOMPT
TJHVJFOUFTDBTPT
*5 &9*(&/$*"%&#*&/&45"3&)*(*&/&
B
1BSB QFSTPOBT DPO BDUJWJEBE NFUBCMJDB TFEFOUBSJB EF
NFU
DPOHSBEPEFWFTUJNFOUBEF
DMPFOWFSBOPZDMP
FOJOWJFSOPZVO11%FOUSFFMZFM
MPTWBMPSFTEFMB
UFNQFSBUVSBPQFSBUJWBZEFMBIVNFEBESFMBUJWBFTUBSODPN
QSFOEJEPTFOUSFMPTMNJUFTJOEJDBEPTFOMBUBCMB
*5 NCJUPEFBQMJDBDJO
5BCMB $POEJDJPOFTJOUFSJPSFTEFEJTFP
*/4536$$*/5$/*$"*5
%*4&0:%*.&/4*0/"%0
&MNCJUPEFBQMJDBDJOEFFTUBTFDDJOFTFMRVFTFFTUBCMF
DFDPODBSDUFSHFOFSBMQBSBFM3*5&
FOTVBSUDVMP
DPOMBT
MJNJUBDJPOFTRVFTFKBOFOFTUFBQBSUBEP
*5 1SPDFEJNJFOUPEFWFSJDBDJO
1BSBMBDPSSFDUBBQMJDBDJOEFFTUBFYJHFODJBFOFMEJTFPZ
EJNFOTJPOBEPEFMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTEFCFTFHVJSTFMB
TFDVFODJBEFWFSJDBDJPOFTTJHVJFOUF
B
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFDBMJEBEUSNJDBEFM
BNCJFOUFEFMBQBSUBEP
C
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFDBMJEBEEFBJSFJOUF
SJPSEFMBQBSUBEP
D
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFDBMJEBEBDTUJDBEFM
BQBSUBEPE
E
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFIJHJFOFEFMBQBSUB
EP
*5 %PDVNFOUBDJOKVTUJDBUJWB
&MQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
DPOUFOESMBTJHVJFOUFEPDV
NFOUBDJOKVTUJDBUJWBEFMDVNQMJNJFOUPEFFTUBFYJHFODJBEF
CJFOFTUBSUSNJDPFIJHJFOF
B
+VTUJDBDJOEFMDVNQMJNFOUPEFMBFYJHFODJBEFDBMJ
EBEEFMBNCJFOUFUSNJDPEFMBQBSUBEP
C
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
DBMJEBEEFBJSFJOUFSJPSEFMBQBSUBEP
D
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
DBMJEBEBDTUJDBEFMBQBSUBEP
E
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
IJHJFOFEFMBQBSUBEP
*5 $BSBDUFSJ[BDJOZDVBOUJDBDJOEFMBFYJHFODJBEF
CJFOFTUBSFIJHJFOF
*5 &YJHFODJBEFDBMJEBEUSNJDBEFMBNCJFOUF
*5 (FOFSBMJEBEFT
-B FYJHFODJB EF DBMJEBE USNJDB EFM BNCJFOUF TF DPOTJEFSB
TBUJTGFDIB FO FM EJTFP Z EJNFOTJPOBEP EF MB JOTUBMBDJO
USNJDB
TJMPTQBSNFUSPTRVFEFOFOFMCJFOFTUBSUSNJDP
DPNPMBUFNQFSBUVSBTFDBEFMBJSFZPQFSBUJWB
IVNFEBESFMB
UJWB
UFNQFSBUVSBSBEJBOUFNFEJBEFMSFDJOUP
WFMPDJEBENFEJB
EFMBJSFFOMB[POBPDVQBEBFJOUFOTJEBEEFMBUVSCVMFODJBTF
NBOUJFOFOFOMB[POBPDVQBEBEFOUSPEFMPTWBMPSFTFTUBCMF
DJEPTBDPOUJOVBDJO
*5 5FNQFSBUVSBPQFSBUJWBZIVNFEBESFMBUJWB
-BT DPOEJDJPOFT JOUFSJPSFT EF EJTFP EF MB UFNQFSBUVSB
PQFSBUJWB Z MB IVNFEBE SFMBUJWB TF KBSO FO CBTF B MB BD
&TUBDJO
5FNQFSBUVSB
PQFSBUJWB
$
)VNFEBESFMBUJWB
7FSBOP
w
w
*OWJFSOP
w
w
C
1BSBWBMPSFTEJGFSFOUFTEFMBBDUJWJEBENFUBCMJDB
HSBEP
EFWFTUJNFOUBZ11%EFMBQBSUBEPB
FTWMJEPFMDBMDVMPEFMB
UFNQFSBUVSBPQFSBUJWBZMBIVNFEBESFMBUJWBSFBMJ[BEPQPSFM
QSPDFEJNJFOUPJOEJDBEPFOMBOPSNB6/&&/*40
"MDBNCJBSMBTDPOEJDJPOFTFYUFSJPSFTMBUFNQFSBUVSBPQF
SBUJWBTFQPESWBSJBSFOUSFMPTEPTWBMPSFTDBMDVMBEPTQBSB
MBT DPOEJDJPOFT FYUSFNBT EF EJTFP
4F QPES BENJUJS VOB
IVNFEBESFMBUJWBEFMFOMBTDPOEJDJPOFTFYUSFNBTEF
JOWJFSOPEVSBOUFDPSUPTQFSPEPTEFUJFNQP
-B UFNQFSBUVSB TFDB EFM BJSF EF MPT MPDBMFT RVF BMCFS
HVFOQJTDJOBTDMJNBUJ[BEBTTFNBOUFOESFOUSF$Z$
QPSFODJNBEFMBEFMBHVBEFMWBTP
DPOVONYJNPEF$
-BIVNFEBESFMBUJWBEFMMPDBMTFNBOUFOESTJFNQSFQPSEF
CBKPEFM
QBSBQSPUFHFSMPTDFSSBNJFOUPTEFMBGPSNBDJO
EFDPOEFOTBDJPOFT
*5 7FMPDJEBENFEJBEFMBJSF
-BWFMPDJEBEEFMBJSFFOMB[POBPDVQBEBTFNBOUFOES
EFOUSPEFMPTMNJUFTEFCJFOFTUBS
UFOJFOEPFODVFOUBMBBDUJ
WJEBEEFMBTQFSTPOBTZTVWFTUJNFOUB
BTDPNPMBUFNQFSB
UVSBEFMBJSFZMBJOUFOTJEBEEFMBUVSCVMFODJB
-BWFMPDJEBENFEJBBENJTJCMFEFMBJSFFOMB[POBPDVQB
EB 7
TFDBMDVMBSEFMBGPSNBTJHVJFOUF
1BSBWBMPSFTEFMBUFNQFSBUVSBTFDBUEFMBJSFEFOUSPEFMPT
NSHFOFTEF$B$
TFDBMDVMBSDPOMBTTJHVJFOUFT
FDVBDJPOFT
B
$POEJGVTJOQPSNF[DMB
JOUFOTJEBEEFMBUVSCVMFODJBEFM
Z11%QPSDPSSJFOUFTEFBJSFEFM
C
$POEJGVTJOQPSEFTQMB[BNJFOUP
JOUFOTJEBEEFMBUVS
CVMFODJBEFMZ11%QPSDPSSJFOUFTEFBJSFNFOPSRVF
FM
151
R ITE
35946
5BCMB $BVEBMFT EF BJSF FYUFSJPS
FO ENT QPS QFS
TPOB
$BUFHPSB
ENTQPSQFSTPOB
*%"
*%"
*%"
*%"
C
1BSB MPDBMFT EPOEF FTU QFSNJUJEP GVNBS
MPT DBVEBMFT
EFBJSFFYUFSJPSTFSO
DPNPNOJNP
FMEPCMFEFMPTJOEJDB
EPTFOMBUBCMB
&MSFTUPEFFEJDJPTEJTQPOESEFVOTJTUFNBEFWFOUJMB
DJOQBSBFMBQPSUFEFMTVDJFOUFDBVEBMEFBJSFFYUFSJPSRVF
FWJUF
FO MPT EJTUJOUPT MPDBMFT FO MPT RVF TF SFBMJDF BMHVOB
BDUJWJEBEIVNBOB
MBGPSNBDJOEFFMFWBEBTDPODFOUSBDJPOFT
EFDPOUBNJOBOUFT
EFBDVFSEPDPOMPRVFTFFTUBCMFDFFOFM
BQBSUBEPZTJHVJFOUFT"MPTFGFDUPTEFDVNQMJNJFOUP
EF FTUF BQBSUBEP TF DPOTJEFSB WMJEP MP FTUBCMFDJEP FO FM
QSPDFEJNJFOUPEFMB6/&&/
# .UPEPEJSFDUPQPSDBMJEBEEFMBJSFQFSDJCJEP
*5 $BUFHPSBTEFDBMJEBEEFMBJSFJOUFSJPSFOGVODJO
EFMVTPEFMPTFEJDJPT
&OGVODJOEFMVTPEFMFEJDJPPMPDBM
MBDBUFHPSBEFDBMJEBE
EFM BJSF JOUFSJPS *%"
RVF TF EFCFS BMDBO[BS TFS
DPNP
NOJNP
MBTJHVJFOUF
*%" BJSFEFQUJNBDBMJEBE
IPTQJUBMFT
DMOJDBT
MBCPSBUP
SJPTZHVBSEFSBT
*%" BJSFEFCVFOBDBMJEBE
PDJOBT
SFTJEFODJBT MPDBMFT
DPNVOFT EF IPUFMFT Z TJNJMBSFT
SFTJEFODJBT EF BODJBOPT Z
EFFTUVEJBOUFT
TBMBTEFMFDUVSB
NVTFPT
TBMBTEFUSJCVOB
MFT
BVMBTEFFOTFBO[BZBTJNJMBCMFTZQJTDJOBT
*%" BJSF EF DBMJEBE NFEJB
FEJDJPT DPNFSDJBMFT
DJOFT
UFBUSPT
TBMPOFTEFBDUPT
IBCJUBDJPOFTEFIPUFMFTZTJNJMB
SFT
SFTUBVSBOUFT
DBGFUFSBT
CBSFT
TBMBT EF FTUBT
HJN
OBTJPT
MPDBMFT QBSB FM EFQPSUF TBMWP QJTDJOBT
Z TBMBT EF
PSEFOBEPSFT
*%" BJSFEFDBMJEBECBKB
*5 $BVEBMNOJNPEFMBJSFFYUFSJPSEFWFOUJMBDJO
&MDBVEBMNOJNPEFBJSFFYUFSJPSEFWFOUJMBDJO
OFDF
TBSJP QBSB BMDBO[BS MBT DBUFHPSBT EF DBMJEBE EF BJSF JOUF
SJPSRVFTFJOEJDBOFOFMBQBSUBEP
TFDBMDVMBSEF
BDVFSEPDPOBMHVOPEFMPTDJODPNUPEPTRVFTFJOEJDBOB
DPOUJOVBDJO
D
$VBOEP FM FEJDJP EJTQPOHB EF [POBT FTQFDDBT QBSB
GVNBEPSFT
FTUBTEFCFODPOTJTUJSFOMPDBMFTEFMJNJUBEPTQPS
DFSSBNJFOUPTFTUBODPTBMBJSF
ZFOEFQSFTJODPOSFTQFDUPB
MPTMPDBMFTDPOUJHVPT
&OFTUFNUPEPCBTBEPFOFMJOGPSNF$3 NUPEPPMGB
UJWP
MPTWBMPSFTBFNQMFBSTPOMPTEFMBUBCMB
5BCMB$BMJEBEEFMBJSFQFSDJCJEP
FOEFDJQPMT
$BUFHPSB
EQ
*%"
*%"
*%"
*%"
$ .UPEPEJSFDUPQPSDPODFOUSBDJOEF$0
B
1BSBMPDBMFTDPOFMFWBEBBDUJWJEBENFUBCMJDB TBMBTEF
FTUBT
MPDBMFTQBSBFMEFQPSUFZBDUJWJEBEFTGTJDBT
FUD
FO
MPTRVFOPFTUQFSNJUJEPGVNBS
TFQPESFNQMFBSFMNUPEP
EFMBDPODFOUSBDJOEF$0
CVFOJOEJDBEPSEFMBTFNJTJPOFT
EFCJPFVFOUFTIVNBOPT-PTWBMPSFTTFJOEJDBOFOMBUBCMB
5BCMB$PODFOUSBDJOEF$0FOMPTMPDBMFT
$BUFHPSB
QQN
*%"
*%"
*%"
*%"
$PODFOUSBDJOEF$0 FOQBSUFTQPSNJMMOFOWPMVNFO
QPSFODJ
NBEFMBDPODFOUSBDJOFOFMBJSFFYUFSJPS
" .UPEPJOEJSFDUPEFDBVEBMEFBJSFFYUFSJPSQPSQFSTPOB
B
4FFNQMFBSOMPTWBMPSFTEFMBUBCMBDVBOEPMBT
QFSTPOBTUFOHBOVOBBDUJWJEBENFUBCMJDBEFBMSFEFEPS
NFU
DVBOEPTFBCBKBMBQSPEVDDJOEFTVTUBODJBTDPOUBNJ
OBOUFT QPS GVFOUFT EJGFSFOUFT EFM TFS IVNBOP Z DVBOEP OP
FTUQFSNJUJEPGVNBS
152
C
1BSBMPDBMFTDPOFMFWBEBQSPEVDDJOEFDPOUBNJOBOUFT
QJTDJOBT
SFTUBVSBOUFT
DBGFUFSBT
CBSFT
BMHVOPT UJQPT EF
UJFOEBT
FUD
TFQPESFNQMFBSMPTEBUPTEFMBUBCMB
BVORVFTJTFDPOPDFOMBDPNQPTJDJOZDBVEBMEFMBTTVTUBO
DJBTDPOUBNJOBOUFTTFSFDPNJFOEBFMNUPEPEFMBEJMVDJO
EFMBQBSUBEP&
R ITE
35947
% .UPEPJOEJSFDUPEFDBVEBMEFBJSFQPSVOJEBEEFTVQFS
DJF
5BCMB $MBTFTEFMUSBDJO
*%"
5BCMB$BVEBMFTEFBJSFFYUFSJPSQPSVOJEBEEFTVQFS
DJF EF MPDBMFT OP EFEJDBEPT B PDVQBDJO IVNBOB QFSNB
OFOUF
$BUFHPSB
EN TpN
*%"
OPBQMJDBCMF
*%"
*%"
*%"
& .UPEPEFEJMVDJO
$VBOEP FO VO MPDBM FYJTUBO FNJTJPOFT DPOPDJEBT EF NBUF
SJBMFTDPOUBNJOBOUFTFTQFDDPT
TFFNQMFBSFMNUPEPEF
EJMVDJO4FDPOTJEFSBSOWMJEPTBFTUPTFGFDUPT
MPTDMDVMPT
SFBMJ[BEPT DPNP TF JOEJDB FO FM BQBSUBEP EF MB &/
-BDPODFOUSBDJOPCUFOJEBEFDBEBTVTUBODJBDPOUB
NJOBOUF
DPOTJEFSBOEPMBDPODFOUSBDJOFOFMBJSFEFJNQVM
TJO461ZMBTFNJTJPOFTFOMPTNJTNPTMPDBMFT
EFCFSTFS
NFOPSRVFFMMNJUFKBEPQPSMBTBVUPSJEBEFTTBOJUBSJBT
&OMBTQJTDJOBTDMJNBUJ[BEBTFMBJSFFYUFSJPSEFWFOUJMBDJO
OFDFTBSJPQBSBMBEJMVDJOEFMPTDPOUBNJOBOUFTTFSEF
ENTQPSNFUSPDVBESBEPEFTVQFSDJFEFMBMNJOBEFBHVB
ZEF MB QMBZB OP FTUJODMVJEBMB[POBEFFTQFDUBEPSFT
"
FTUF DBVEBM TF EFCF BBEJS FM OFDFTBSJP QBSB DPOUSPMBS MB
IVNFEBE SFMBUJWB
FO TV DBTP &M MPDBM TF NBOUFOES DPO
VOBQSFTJOOFHBUJWBEFFOUSFB1BDPOSFTQFDUPBMPT
MPDBMFTDPOUJHVPT
&O FEJDJPT QBSB IPTQJUBMFT Z DMOJDBT TPO WMJEPT MPT
WBMPSFTEFMBOPSNB6/&
*5 'JMUSBDJOEFMBJSFFYUFSJPSNOJNPEFWFOUJMBDJO
&MBJSFFYUFSJPSEFWFOUJMBDJO
TFJOUSPEVDJSEFCJEBNFOUF
MUSBEPFOFMFEJDJP
-BT DMBTFT EF MUSBDJO NOJNBT B FNQMFBS
FO GVODJO
EFMBDBMJEBEEFMBJSFFYUFSJPS 0%"
ZEFMBDBMJEBEEFMBJSF
JOUFSJPSSFRVFSJEB *%"
TFSOMBTRVFTFJOEJDBOFOMBUBCMB
-BDBMJEBEEFMBJSFFYUFSJPS 0%"
TFDMBTJDBSEFBDVFS
EPDPOMPTTJHVJFOUFTOJWFMFT
0%"BJSFQVSPRVFQVFEFDPOUFOFSQBSUDVMBTTMJEBT QF
QPMFO
EFGPSNBUFNQPSBM
0%"BJSFDPOBMUBTDPODFOUSBDJPOFTEFQBSUDVMBT
0%" BJSF DPO BMUBT DPODFOUSBDJPOFT EF DPOUBNJOBOUFT
HBTFPTPT
0%" BJSF DPO BMUBT DPODFOUSBDJPOFT EF DPOUBNJOBOUFT
HBTFPTPTZQBSUDVMBT
0%"BJSFDPONVZBMUBTDPODFOUSBDJPOFTEFDPOUBNJOBO
UFTHBTFPTPTZQBSUDVMBT
*%"
*%"
*%"
0%"
'
'
'
'
0%"
''
'
'
'
0%"
''
''
''
('
0%"
''
''
''
('
0%"
'(''
'(''
''
('
4FEFCFSQSFWFSMBJOTUBMBDJOEFVOMUSPEFHBTPVOMUSPRVNJDP
('
TJUVBEPFOUSFMBTEPTFUBQBTEFMUSBDJO
4FFNQMFBSOQSFMUSPTQBSBNBOUFOFSMJNQJPTMPTDPN
QPOFOUFT EF MBT VOJEBEFT EF WFOUJMBDJO Z USBUBNJFOUP EF
BJSF
BTDPNPBMBSHBSMBWJEBUJMEFMPTMUSPTOBMFT-PTQSF
MUSPTTFJOTUBMBSOFOMBFOUSBEBEFMBJSFFYUFSJPSBMBVOJEBE
EFUSBUBNJFOUP
BTDPNPFOMBFOUSBEBEFMBJSFEFSFUPSOP
-PTMUSPTOBMFTTFJOTUBMBSOEFTQVTEFMBTFDDJOEF
USBUBNJFOUPZ
DVBOEPMPTMPDBMFTTFSWJEPTTFBOFTQFDJBMNFO
UFTFOTJCMFTBMBTVDJFEBE
EFTQVTEFMWFOUJMBEPSEFJNQVM
TJO
QSPDVSBOEPRVFMBEJTUSJCVDJOEFBJSFTPCSFMBTFDDJO
EFMUSPTTFBVOJGPSNF
&O UPEBT MBT TFDDJPOFT EF MUSBDJO
TBMWP MBT TJUVBEBT
FO UPNBT EF BJSF FYUFSJPS
TF HBSBOUJ[BSO MBT DPOEJDJPOFT
EFGVODJPOBNJFOUPFOTFDPMBIVNFEBESFMBUJWBEFMBJSFTFS
TJFNQSFNFOPSRVFFM
-BTTFDDJPOFTEFMUSPTEFMBDMBTF(PNFOPSQBSBMBT
DBUFHPSBTEFBJSFJOUFSJPS*%"
*%"F*%"TMPTFBENJ
UJSODPNPTFDDJPOFTBEJDJPOBMFTBMBTJOEJDBEBTFOMBUBCMB
-PT BQBSBUPT EF SFDVQFSBDJO EF DBMPS EFCFO TJFNQSF
FTUBSQSPUFHJEPTDPOVOBTFDDJOEFMUSPTEFMBDMBTF'P
NTFMFWBEB
*5 "JSFEFFYUSBDDJO
&OGVODJOEFMVTPEFMFEJDJPPMPDBM
FMBJSFEFFYUSBD
DJOTFDMBTJDBFOMBTTJHVJFOUFTDBUFHPSBT
B
"& CBKP OJWFM EF DPOUBNJOBDJO
BJSF RVF QSPDFEF
EFMPTMPDBMFTFOMPTRVFMBTFNJTJPOFTNTJNQPSUBOUFTEF
DPOUBNJOBOUFT QSPDFEFO EF MPT NBUFSJBMFT EF DPOTUSVDDJO
ZEFDPSBDJO
BEFNTEFMBTQFSTPOBT&TUFYDMVJEPFMBJSF
RVFQSPDFEFEFMPDBMFTEPOEFTFQFSNJUFGVNBS
&TUO JODMVJEPT FO FTUF BQBSUBEP PDJOBT
BVMBT
TBMBT EF
SFVOJPOFT
MPDBMFT DPNFSDJBMFT TJO FNJTJPOFT FTQFDDBT
FTQBDJPTEFVTPQCMJDP
FTDBMFSBTZQBTJMMPT
C
"& NPEFSBEPOJWFMEFDPOUBNJOBDJO
BJSFEFMPDBMFT
PDVQBEP DPO NT DPOUBNJOBOUFT RVF MB DBUFHPSB BOUFSJPS
FOMPTRVF
BEFNT
OPFTUQSPIJCJEPGVNBS
&TUOJODMVJEPTFOFTUFBQBSUBEPSFTUBVSBOUFT
IBCJUBDJPOFT
EFIPUFMFT
WFTUVBSJPT
CBSFT
BMNBDFOFT
D
"& BMUP OJWFM EF DPOUBNJOBDJO
BJSF RVF QSPDFEF
EFMPDBMFT DPO QSPEVDDJO EF QSPEVDUPT RVNJDPT
IVNF
EBE
FUD
153
R ITE
35948
NFEJSFOFMDFOUSPEFMBQJTDJOBZBVOPTDNQPSEFCBKP
EFMBMNJOBEFBHVB
-BUPMFSBODJBFOFMFTQBDJP
IPSJ[POUBMZWFSUJDBMNFOUF
EF
MBUFNQFSBUVSBEFMBHVBOPQPESTFSNBZPSRVF
$
*5 )VNJEJDBEPSFT
&MBHVBEFBQPSUBDJORVFTFFNQMFFQBSBMBIVNFDUBDJO
PFMFOGSJBNJFOUPBEJBCUJDPEFCFSUFOFSDBMJEBETBOJUBSJB
/P TF QFSNJUF MB IVNFDUBDJO EFM BJSF NFEJBOUF JOZFD
DJOEJSFDUBEFWBQPSQSPDFEFOUFEFDBMEFSBT
TBMWPDVBOEP
FMWBQPSUFOHBDBMJEBETBOJUBSJB
&MDBVEBMEFBJSFEFFYUSBDDJOEFMPDBMFTEFTFSWJDJPTFS
DPNPNOJNPEFENTQPSNEFTVQFSDJFFOQMBOUB
*5 "QFSUVSBTEFTFSWJDJPQBSBMJNQJF[BEFDPOEVD
UPTZQMFOVNTEFBJSF
&MBJSFEFDBUFHPSB"&QVFEFTFSFNQMFBEPTPMBNFOUF
DPNPBJSFEFUSBOTGFSFODJBEFVOMPDBMIBDJBMPDBMFTEFTFS
WJDJP
BTFPTZHBSBKFT
&M BJSF EF MBT DBUFHPSBT "& Z "& OP QVFEF TFS
FNQMFBEP DPNP BJSF EF SFDJSDVMBDJO P EF USBOTGFSFODJB
"EFNT
MBFYQVMTJOIBDJBFMFYUFSJPSEFMBJSFEFFTUBTDB
UFHPSBTOPQVFEFTFSDPNOBMBFYQVMTJOEFMBJSFEFMBT
DBUFHPSBT"&Z"&
QBSBFWJUBSMBQPTJCJMJEBEEFDPOUBNJ
OBDJODSV[BEB
*5 &YJHFODJBEFIJHJFOF
*5 1SFQBSBDJOEFBHVBDBMJFOUFQBSBVTPTTBOJUB
SJPT
&OMBQSFQBSBDJOEFBHVBDBMJFOUFQBSBVTPTTBOJUBSJPT
TF DVNQMJS DPO MB MFHJTMBDJO WJHFOUF IJHJOJDPTBOJUBSJB
QBSBMBQSFWFODJOZDPOUSPMEFMBMFHJPOFMPTJT
&OMPTDBTPTOPSFHVMBEPTQPSMBMFHJTMBDJOWJHFOUF
FM
BHVBDBMJFOUFTBOJUBSJBTFQSFQBSBSBMBUFNQFSBUVSBNOJNB
RVFSFTVMUFDPNQBUJCMFDPOTVVTP
DPOTJEFSBOEPMBTQSEJ
EBTFOMBSFEEFUVCFSBT
-PTFMFNFOUPTJOTUBMBEPTFOVOBSFEEFDPOEVDUPTEF
CFOTFSEFTNPOUBCMFTZUFOFSVOBBQFSUVSBEFBDDFTPPVOB
TFDDJOEFTNPOUBCMFEFDPOEVDUPQBSBQFSNJUJSMBTPQFSBDJP
OFTEFNBOUFOJNJFOUP
-PTGBMTPTUFDIPTEFCFOUFOFSSFHJTUSPTEFJOTQFDDJOFO
DPSSFTQPOEFODJBDPOMPTSFHJTUSPTFODPOEVDUPTZMPTBQBSB
UPTTJUVBEPTFOMPTNJTNPT
*5 &YJHFODJBEFDBMJEBEEFMBNCJFOUFBDTUJDP
-BTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTEFMPTFEJDJPTEFCFODVNQMJSMB
FYJHFODJB EFM EPDVNFOUP %#)3 1SPUFDDJO GSFOUF BM SVJEP
EFM$EJHP5DOJDPEFMB&EJDBDJO
RVFMFTBGFDUFO
*5 &9*(&/$*"%&&'*$*&/$*"&/&3(5*$"
*5 NCJUPEFBQMJDBDJO
&MNCJUPEFBQMJDBDJOEFFTUBTFDDJOFTFMRVFTFFTUBCMF
DFDPODBSDUFSHFOFSBMQBSBFM3*5&
FOTVBSUDVMP
DPOMBT
MJNJUBDJPOFTRVFTFKBOFOFTUFBQBSUBEP
*5 1SPDFEJNJFOUPEFWFSJDBDJO
1SPDFEJNJFOUPTJNQMJDBEPDPOTJTUJSFOMBBEPQDJOEF
TPMVDJPOFT CBTBEBT FO MB MJNJUBDJO JOEJSFDUB EFM DPOTVNP
EFFOFSHBEFMBJOTUBMBDJOUSNJDBNFEJBOUFFMDVNQMJNJFO
UP EF MPT WBMPSFT MNJUF Z TPMVDJPOFT FTQFDJDBEBT FO FTUB
TFDDJO
QBSBDBEBTJTUFNBPTVCTJTUFNBEJTFBEP4VDVN
QMJNJFOUPBTFHVSBMBTVQFSBDJOEFMBFYJHFODJBEFFDJFODJB
FOFSHUJDB
/PTFQFSNJUFMBQSFQBSBDJOEFBHVBDBMJFOUFQBSBVTPT
TBOJUBSJPTNFEJBOUFMBNF[DMBEJSFDUBEFBHVBGSBDPODPO
EFOTBEPPWBQPSQSPDFEFOUFEFDBMEFSBT
*5 $BMFOUBNJFOUP EFM BHVB FO QJTDJOBT DMJNBUJ[B
EBT
-B UFNQFSBUVSB EFM BHVB FTUBS DPNQSFOEJEB FOUSF
Z$TFHOFMVTPQSJODJQBMEFMBQJTDJOB TFFYDMVZFOMBT
QJTDJOBTQBSBVTPTUFSBQVUJDPT
-BUFNQFSBUVSBEFMBHVBTF
154
1BSBMBDPSSFDUBBQMJDBDJOEFFTUBFYJHFODJBFOFMEJTFPZ
EJNFOTJPOBEPEFMBJOTUBMBDJOUSNJDBTFPQUBSQPSVOPEF
MPTEPTQSPDFEJNJFOUPTEFWFSJDBDJOTJHVJFOUFT
R ITE
C
$VNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF FDJFODJB FOFSH
UJDBFOMBTSFEFTEFUVCFSBTZDPOEVDUPTEFDBMPSZ
GSPEFMBQBSUBEP
D
$VNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB FDJFODJB FOFSHUJDB
EFDPOUSPMEFMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTEFMBQBSUBEP
E
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFDPOUBCJMJ[BDJOEF
DPOTVNPTEFMBQBSUBEP
F
$VNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF SFDVQFSBDJO EF
FOFSHBEFMBQBSUBEP
G
$VNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF BQSPWFDIBNJFOUP
EFFOFSHBTSFOPWBCMFTEFMBQBSUBEP
H
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFMJNJUBDJOEFMBVUJMJ
[BDJOEFFOFSHBDPOWFODJPOBMEFMBQBSUBEP
1SPDFEJNJFOUP BMUFSOBUJWP DPOTJTUJS FO MB BEPQDJO EF
TPMVDJPOFT BMUFSOBUJWBT
FOUFOEJEBT DPNP BRVFMMBT RVF TF
BQBSUBOQBSDJBMPUPUBMNFOUFEFMBTQSPQVFTUBTEFFTUBTFD
DJO
CBTBEBTFOMBMJNJUBDJOEJSFDUBEFMDPOTVNPFOFSHUJ
DPEFMBJOTUBMBDJOUSNJDBEJTFBEB
4F QPESO BEPQUBS TPMVDJPOFT BMUFSOBUJWBT
TJFNQSF RVF TF
KVTUJRVF EPDVNFOUBMNFOUF RVF MB JOTUBMBDJO USNJDB QSP
ZFDUBEB TBUJTGBDF MBT FYJHFODJBT UDOJDBT EF FTUB TFDDJO
QPSRVF TVT QSFTUBDJPOFT TPO
BM NFOPT
FRVJWBMFOUFT B MBT
RVFTFPCUFOESBOQPSMBBQMJDBDJOEJSFDUBEFMQSPDFEJNJFOUP
TJNQMJDBEP
1BSBFMMPTFFWBMVBSFMDPOTVNPFOFSHUJDPEFMBJOTUBMBDJO
USNJDBDPNQMFUBPEFMTVCTJTUFNBFODVFTUJO
NFEJBOUFMB
VUJMJ[BDJOEFVONUPEPEFDMDVMPZTVDPNQBSBDJODPOFM
DPOTVNPFOFSHUJDPEFVOBJOTUBMBDJOUSNJDBRVFDVNQMB
DPOMBTFYJHFODJBTEFMQSPDFEJNJFOUPTJNQMJDBEP
&M DVNQMJNJFOUP EF MBT FYJHFODJBT NOJNBT TF QSPEVDJS
DVBOEPFMDPOTVNPEFFOFSHBQSJNBSJBZMBTFNJTJPOFTEF
EJYJEPEFDBSCPOPEFMBJOTUBMBDJOFWBMVBEBTFBJOGFSJPSP
JHVBMRVFMBEFMBJOTUBMBDJORVFDVNQMBDPOMBTFYJHFODJBT
EFMQSPDFEJNJFOUPTJNQMJDBEP
*5 %PDVNFOUBDJOKVTUJDBUJWB
&MQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
DPOUFOESMBTJHVJFOUFEPDV
NFOUBDJOEFMDVNQMJNJFOUPEFFTUBFYJHFODJBEFFDJFODJB
FOFSHUJDB
EF BDVFSEP DPO FM QSPDFEJNJFOUP TJNQMJDBEP P
BMUFSOBUJWPFMFHJEP
B
+VTUJDBDJOEFMDVNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFF
DJFODJBFOFSHUJDBFOMBHFOFSBDJOEFDBMPSZGSPEFM
BQBSUBEP
C
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
FDJFODJBFOFSHUJDBFOMBTSFEFTEFUVCFSBTZDPO
EVDUPTEFDBMPSZGSPEFMBQBSUBEP
D
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB F
DJFODJB FOFSHUJDB EF DPOUSPM EF MBT JOTUBMBDJPOFT
USNJDBTEFMBQBSUBEP
E
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
DPOUBCJMJ[BDJOEFDPOTVNPTEFMBQBSUBEP
F
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
SFDVQFSBDJOEFFOFSHBEFMBQBSUBEP
35949
G
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
BQSPWFDIBNJFOUPEFFOFSHBTSFOPWBCMFTEFMBQBSUB
EP
H
+VTUJDBDJOEFMDVNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFMJ
NJUBDJOEFMBVUJMJ[BDJOEFFOFSHBDPOWFODJPOBMEFM
BQBSUBEP
&M QSPZFDUP EF VOB JOTUBMBDJO USNJDB
EFCFS JODMVJS
VOB FTUJNBDJO EFM DPOTVNP EF FOFSHB NFOTVBM Z BOVBM
FYQSFTBEP FO FOFSHB QSJNBSJB Z FNJTJPOFT EF EJYJEP EF
DBSCPOP&OFMDBTPEFVOBNFNPSJBUDOJDBTFSTVDJFOUF
DPO VOB FTUJNBDJO BOVBM -B FTUJNBDJO EFCFS SFBMJ[BSTF
NFEJBOUFVONUPEPRVFMBCVFOBQSDUJDBIBZBDPOUSBTUBEP
4FJOEJDBSFMNUPEPBEPQUBEPZMBTGVFOUFTEFFOFSHBDPO
WFODJPOBM
SFOPWBCMFZSFTJEVBMVUJMJ[BEBT
&M QSPZFDUP P NFNPSJB UDOJDB JODMVJS VOB MJTUB EF MPT
FRVJQPTDPOTVNJEPSFTEFFOFSHBZEFTVTQPUFODJBT
&OFMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDBTFKVTUJDBSFMTJTUFNB
EFDMJNBUJ[BDJOZEFQSPEVDDJOEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJB
FMFHJEPEFTEFFMQVOUPEFWJTUBEFMBFDJFODJBFOFSHUJDB
&OMPTFEJDJPTOVFWPTRVFEJTQPOHBOEFVOBJOTUBMBDJO
USNJDB EF MBT JODMVJEBT FO FM BSUDVMP
BQBSUBEP B
Z
DVZBTVQFSDJFUJMUPUBMTFBNBZPSRVFN
MBKVTUJDB
DJOBOUFSJPSJODMVJSMBDPNQBSBDJOEFMTJTUFNBEFQSPEVD
DJOEFFOFSHBFMFHJEPDPOPUSPTBMUFSOBUJWPT
&O FTUF BOMJTJT TF EFCFS DPOTJEFSBS Z UFOFS FO DVFOUB
BRVFMMPTTJTUFNBTRVFTFBOWJBCMFTUDOJDB
NFEJPBNCJFOUBM
ZFDPONJDBNFOUF
FOGVODJOEFMDMJNBZEFMBTDBSBDUFSTUJ
DBTFTQFDDBTEFMFEJDJPZTVFOUPSOP
DPNP
B
4JTUFNBT EF QSPEVDDJO EF FOFSHB
CBTBEPT FO
FOFSHBT SFOPWBCMFT
FO QBSUJDVMBS MB FOFSHB TPMBS
USNJDBZCJPNBTB
C
-BDPHFOFSBDJO
FOMPTFEJDJPTEFTFSWJDJPTFOMPT
RVFTFQSFWFBVOBBDUJWJEBEPDVQBDJPOBMZGVODJPOBM
TVQFSJPSBMBTIPSBTBMBP
ZDVZBQSFWJTJOEF
DPOTVNPFOFSHUJDPUFOHBVOBSFMBDJOFTUBCMFFOUSF
MBFOFSHBUSNJDB DBMPSZGSP
ZMBFOFSHBFMDUSJDB
DPOTVNJEB B MP MBSHP EF UPEP FM QFSJPEP EF PDVQB
DJO
D
-BDPOFYJOBVOBSFEEFDBMFGBDDJOZPSFGSJHFSB
DJOVSCBOBDVBOEPTUBFYJTUBQSFWJBNFOUF
E
-BDBMFGBDDJOZSFGSJHFSBDJODFOUSBMJ[BEB
F
-BTCPNCBTEFDBMPS
$VBOEPTFEFCBODPNQBSBSTJTUFNBTBMUFSOBUJWPTEFQSP
EVDDJOGSJHPSDB
FTBDFQUBCMFFMDMDVMPEFMJNQBDUPUPUBM
EFDBMFOUBNJFOUPFRVJWBMFOUF 5&8*
EFBDVFSEPBMNUPEP
QSPQVFTUPFOFM"OFYP#EFMBQBSUFEFMBOPSNB6/&&/
*5 $BSBDUFSJ[BDJOZDVBOUJDBDJOEFMBFYJHFODJBEF
FDJFODJBFOFSHUJDB
*5 (FOFSBDJOEFDBMPSZGSP
*5 $SJUFSJPTHFOFSBMFT
-BQPUFODJBRVFTVNJOJTUSFOMBTVOJEBEFTEFQSPEVDDJO
EFDBMPSPGSPRVFVUJMJDFOFOFSHBTDPOWFODJPOBMFTTFBKVT
UBS B MB EFNBOEB NYJNB TJNVMUOFB EF MBT JOTUBMBDJPOFT
155
R ITE
35950
TFSWJEBT
DPOTJEFSBOEPMBTHBOBODJBTPQSEJEBTEFDBMPSB
USBWTEFMBTSFEFTEFUVCFSBTEFMPTVJEPTQPSUBEPSFT
BT
DPNPFMFRVJWBMFOUFUSNJDPEFMBQPUFODJBBCTPSCJEBQPSMPT
FRVJQPTEFUSBOTQPSUFEFMPTVJEPT
&OFMQSPDFEJNJFOUPEFBOMJTJTTFFTUVEJBSOMBTEJTUJO
UBTEFNBOEBTBMWBSJBSMBIPSBEFMEBZFMNFTEFMBP
QBSB
IBMMBSMBEFNBOEBNYJNBTJNVMUOFB
BTDPNPMBTEFNBO
EBTQBSDJBMFTZMBNOJNB
DPOFMOEFGBDJMJUBSMBTFMFDDJO
EFMUJQPZONFSPEFHFOFSBEPSFT
-PT HFOFSBEPSFT RVF VUJMJDFO FOFSHBT DPOWFODJPOBMFT
TFDPOFDUBSOIJESVMJDBNFOUFFOQBSBMFMPZTFEFCFOQPEFS
JOEFQFOEJ[BS FOUSF T &O DBTPT FYDFQDJPOBMFT
RVF EFCFO
KVTUJDBSTF
MPTHFOFSBEPSFTEFBHVBSFGSJHFSBEBQPESODP
OFDUBSTFIJESVMJDBNFOUFFOTFSJF
&M DBVEBM EFM VJEP QPSUBEPS FO MPT HFOFSBEPSFT QPES
WBSJBS QBSB BEBQUBSTF B MB DBSHB USNJDB JOTUBOUOFB
FOUSF
MPTMNJUFTNOJNPZNYJNPFTUBCMFDJEPTQPSFMGBCSJDBOUF
$VBOEPTFJOUFSSVNQBFMGVODJPOBNJFOUPEFVOHFOFSB
EPS
EFCFS JOUFSSVNQJSTF UBNCJO FM GVODJPOBNJFOUP EF MPT
FRVJQPTBDDFTPSJPTEJSFDUBNFOUFSFMBDJPOBEPTDPOFMNJTNP
TBMWPBRVFMMPTRVF
QPSSB[POFTEFTFHVSJEBEPFYQMPUBDJO
MPSFRVJSJFTFO
*5 (FOFSBDJOEFDBMPS
*5 3FRVJTJUPTNOJNPTEFSFOEJNJFOUPFOFSHUJDP
EFMPTHFOFSBEPSFTEFDBMPS
&OFMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDBTFJOEJDBSMBQSFTUBDJO
FOFSHUJDBEFMBDBMEFSB
MPTSFOEJNJFOUPTBQPUFODJBOPNJOBM
ZDPOVOBDBSHBQBSDJBMEFMQPSZMBUFNQFSBUVSBNFEJB
EFM BHVB FO MB DBMEFSB EF BDVFSEP DPO MP RVF FTUBCMFDF FM
3FBM%FDSFUP
EFEFGFCSFSP
-BTDBMEFSBTEFQPUFODJBNBZPSRVFL8UFOESOVO
SFOEJNJFOUPJHVBMPNBZPSRVFFMFYJHJEPQBSBMBTDBMEFSBTEF
L8FOFM3FBM%FDSFUP
EFEFGFCSFSP
2VFEBOFYDMVJEPTEFDVNQMJSDPOMPTSFRVJTJUPTNOJNPT
EFSFOEJNJFOUPEFMQVOUPMPTHFOFSBEPSFTEFBHVBDBMJFOUF
BMJNFOUBEPTQPSDPNCVTUJCMFTDVZBOBUVSBMF[BDPSSFTQPOEB
BSFDVQFSBDJPOFTEFFVFOUFT
TVCQSPEVDUPTPSFTJEVPT
CJP
NBTB
HBTFTSFTJEVBMFTZDVZBDPNCVTUJOOPTFWFBBGFDUB
EBQPSMJNJUBDJPOFTSFMBUJWBTBMJNQBDUPBNCJFOUBM
&OFMDBTPEFHFOFSBEPSFTEFDBMPSRVFVUJMJDFOCJPNBTB
FM SFOEJNJFOUP NOJNP JOTUBOUOFP FYJHJEP TFS EFM B
QMFOBDBSHB
$VBOEP FM HFOFSBEPS EF DBMPS VUJMJDF CJPDPNCVTUJCMFT
TMJEPTTMPTFEFCFSJOEJDBSFMSFOEJNJFOUPJOTUBOUOFPEFM
DPOKVOUPDBMEFSBTJTUFNBEFDPNCVTUJOQBSBFMEFMB
QPUFODJB NYJNB
QBSB VOP EF MPT CJPDPNCVTUJCMFT TMJEPT
RVFTFQSFWTFVUJMJ[BSFOTVBMJNFOUBDJOP
FOTVDBTP
MB
NF[DMBEFCJPDPNCVTUJCMFT
4F JOEJDBS FM SFOEJNJFOUP Z MB UFNQFSBUVSB NFEJB EFM
BHVBEFMDPOKVOUPDBMEFSBRVFNBEPSPDPOKVOUPDBMEFSBTJT
UFNBEFDPNCVTUJODVBOEPTFVUJMJDFCJPNBTB
BMBQPUFODJB
NYJNB EFNBOEBEB QPS FM TJTUFNB EF DBMFGBDDJO Z
FO TV
156
DBTP
QPS FM TJTUFNB EF QSFQBSBDJO EF BHVB DBMJFOUF TBOJ
UBSJB
2VFEBQSPIJCJEBMBJOTUBMBDJOEFDBMEFSBTEFMBTDBSBD
UFSTUJDBTTJHVJFOUFT
BQBSUJSEFMBTGFDIBTRVFTFJOEJDBOB
DPOUJOVBDJO
B
$BMEFSBTEFUJQPBUNPTGSJDPBQBSUJSEFMVOPEFFOF
SPEF
C
$BMEFSBTDPOVONBSDBEPEFQSFTUBDJOFOFSHUJDB
TFHO3FBM%FDSFUP
EFEFGFCSFSP
EF
VOBFTUSFMMBBQBSUJSEFMVOPEFFOFSPEF
D
$BMEFSBTDPOVONBSDBEPEFQSFTUBDJOFOFSHUJDB
TFHO3FBM%FDSFUP
EFEFGFCSFSP
EF
EPTFTUSFMMBTBQBSUJSEFMVOPEFFOFSPEF
*5 'SBDDJPOBNJFOUPEFQPUFODJB
4FEJTQPOESEFMONFSPEFHFOFSBEPSFTOFDFTBSJPTFO
ONFSP
QPUFODJB Z UJQPT BEFDVBEPT
TFHO FM QFSM EF MB
EFNBOEBEFFOFSHBUSNJDBQSFWJTUB
-BT DFOUSBMFT EF QSPEVDDJO EF DBMPS FRVJQBEBT DPO
HFOFSBEPSFT RVF VUJMJDFO DPNCVTUJCMF MRVJEP P HBTFPTP
DVNQMJSODPOFTUPTSFRVJTJUPT
B
4J MB QPUFODJB USNJDB OPNJOBM B JOTUBMBS FT NBZPS
RVFL8TFJOTUBMBSOEPTPNTHFOFSBEPSFT
C
4J MB QPUFODJB USNJDB OPNJOBM B JOTUBMBS FT JHVBM P
NFOPS RVF L8 Z MB JOTUBMBDJO TVNJOJTUSB TFS
WJDJPEFDBMFGBDDJOZEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJB
TF
QPES FNQMFBS VO OJDP HFOFSBEPS TJFNQSF RVF MB
QPUFODJBEFNBOEBEBQPSFMTFSWJDJPEFBHVBDBMJFOUF
TBOJUBSJBTFBJHVBMPNBZPSRVFMBQPUFODJBEFMQSJNFS
FTDBMOEFMRVFNBEPS
4FQPESOBEPQUBSTPMVDJPOFTEJTUJOUBTBMBTFTUBCMFDJEBT
FOFMQVOUP
TJFNQSFRVFTFKVTUJRVFUDOJDBNFOUFRVFMB
TPMVDJOQSPQVFTUBFTBMNFOPTFRVJWBMFOUFEFTEFFMQVOUP
EFWJTUBEFMBFDJFODJBFOFSHUJDB
2VFEBOFYDMVJEPTEFDVNQMJSDPOMPTSFRVJTJUPTFTUBCMFDJ
EPTFOFMQVOUP
MPTHFOFSBEPSFTEFDBMPSBMJNFOUBEPTQPS
DPNCVTUJCMFTDVZBOBUVSBMF[BDPSSFTQPOEBBSFDVQFSBDJPOFT
EFFVFOUFT
TVCQSPEVDUPTPSFTJEVPT
DPNPCJPNBTB
HBTFT
SFTJEVBMFTZDVZBDPNCVTUJOOPTFWFBBGFDUBEBQPSMJNJUB
DJPOFTSFMBUJWBTBMJNQBDUPBNCJFOUBM
-PT HFOFSBEPSFT BUNPTGSJDPT B HBT EF UJQP NPEVMBS
TF DPOTJEFSBSO DPNP VO OJDP HFOFSBEPS
TBMWP DVBOEP
EJTQPOHBOEFVOTJTUFNBBVUPNUJDPEFJOEFQFOEJ[BDJOEFM
DJSDVJUPIJESVMJDP
EFUBMGPSNBRVFTFDPOTJHBMBQBSDJBMJ[B
DJOEFMDPOKVOUP
*5 3FHVMBDJOEFRVFNBEPSFT
-BSFHVMBDJOEFMPTRVFNBEPSFTBMJNFOUBEPTQPSDPNCVT
UJCMF MRVJEP P HBTFPTP TFS
FO GVODJO EF MB QPUFODJB US
NJDBOPNJOBMEFMHFOFSBEPSEFDBMPS
MBJOEJDBEBFOMBUBCMB
R ITE
5BCMB 3FHVMBDJOEFRVFNBEPSFT
1PUFODJBUSNJDBOPNJOBM
EFMHFOFSBEPSEFDBMPS
L8
1
1
1
3FHVMBDJO
VOBNBSDIBPNPEVMBOUF
EPTNBSDIBTPNPEVMBOUF
USFTNBSDIBTPNPEVMBOUF
*5 (FOFSBDJOEFGSP
*5 3FRVJTJUPT NOJNPT EF FDJFODJB FOFSHUJDB
EFMPTHFOFSBEPSFTEFGSP
4F JOEJDBS MPT DPFDJFOUFT &&3 Z $01 JOEJWJEVBM EF
DBEBFRVJQPBMWBSJBSMBEFNBOEBEFTEFFMNYJNPIBTUBFM
MNJUFJOGFSJPSEFQBSDJBMJ[BDJO
FOMBTDPOEJDJPOFTQSFWJTUBT
EFEJTFP
BTDPNPFMEFMBDFOUSBMDPOMBFTUSBUFHJBEFGVO
DJPOBNJFOUPFMFHJEB
&O BRVFMMPT DBTPT FO RVF MPT FRVJQPT EJTQPOHBO EF
FUJRVFUBEPFOFSHUJDPTFJOEJDBSMBDMBTFEFFDJFODJBFOFS
HUJDBEFMNJTNP
-B UFNQFSBUVSB EFM BHVB SFGSJHFSBEB B MB TBMJEB EF MBT
QMBOUBTEFCFSTFSNBOUFOJEBDPOTUBOUFBMWBSJBSMBEFNBO
EB
TBMWPFYDFQDJPOFTRVFTFKVTUJDBSO
&MTBMUPEFUFNQFSBUVSBTFSVOBGVODJODSFDJFOUFEFMB
QPUFODJBEFMHFOFSBEPSPHFOFSBEPSFT
IBTUBFMMNJUFFTUB
CMFDJEP QPS FM GBCSJDBOUF
DPO FM O EF BIPSSBS QPUFODJB EF
CPNCFP
TBMWPFYDFQDJPOFTRVFTFKVTUJDBSO
*5 &TDBMPOBNJFOUP EF QPUFODJB FO DFOUSBMFT EF
HFOFSBDJOEFGSP
-BTDFOUSBMFTEFHFOFSBDJOEFGSPEFCFOEJTFBSTFDPO
VOONFSPEFHFOFSBEPSFTUBMRVFTFDVCSBMBWBSJBDJOEFMB
EFNBOEBEFMTJTUFNBDPOVOBFDJFODJBQSYJNBBMBNYJNB
RVFPGSFDFOMPTHFOFSBEPSFTFMFHJEPT
-BQBSDJBMJ[BDJOEFMBQPUFODJBTVNJOJTUSBEBQPESPCUF
OFSTFFTDBMPOBEBNFOUFPDPODPOUJOVJEBE
4J FM MNJUF JOGFSJPS EF MB EFNBOEB QVEJFTF TFS NFOPS
RVF FM MNJUF JOGFSJPS EF QBSDJBMJ[BDJO EF VOB NRVJOB
TF
EFCFJOTUBMBSVOTJTUFNBEJTFBEPQBSBDVCSJSFTBEFNBOEB
EVSBOUFTVUJFNQPEFEVSBDJOBMPMBSHPEFVOEB&MNJTNP
TJTUFNB TF FNQMFBS QBSB MJNJUBS MB QVOUB EF MB EFNBOEB
NYJNBEJBSJB
"FTUFSFRVJTJUPFTUOTPNFUJEPTUBNCJOMPTFRVJQPTGSJ
HPSDPTSFWFSTJCMFTDVBOEPGVODJPOFOFOSHJNFOEFCPNCB
EFDBMPS
*5 .BRVJOBSJBGSJHPSDBFOGSJBEBQPSBJSF
-PTDPOEFOTBEPSFTEFMBNBRVJOBSJBGSJHPSDBFOGSJBEB
QPS BJSF TF EJNFOTJPOBSO QBSB VOB UFNQFSBUVSB FYUFSJPS
JHVBMBMBEFMOJWFMQFSDFOUJMNTFYJHFOUFNT$
-BNBRVJOBSJBGSJHPSDBFOGSJBEBQPSBJSFFTUBSEPUBEB
EFVOTJTUFNBEFDPOUSPMEFMBQSFTJOEFDPOEFOTBDJO
TBM
WP DVBOEP TF UFOHB MB TFHVSJEBE EF RVF OVODB GVODJPOBS
35951
157
R ITE
35952
SQPTFFSMBQSPUFDDJOTVDJFOUFDPOUSBMBJOUFNQFSJF&OMB
SFBMJ[BDJOEFMBFTUBORVJEBEEFMBTKVOUBTTFFWJUBSFMQBTP
EFMBHVBEFMMVWJB
EF BHVB DBMJFOUF TBOJUBSJB
EFCFO TFS MPT JOEJDBEPT FO MBT
UBCMBTBOUFSJPSFTBVNFOUBEPTFONN
-PTFTQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUPEFMBTSFEFTEF
UVCFSBT RVF DPOEV[DBO
BMUFSOBUJWBNFOUF
VJEPT DBMJFOUFT
Z GSPT TFSO MPT PCUFOJEPT QBSB MBT DPOEJDJPOFT EF USBCBKP
NTFYJHFOUFT
-PTFTQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUPEFMBTSFEFTEF
UVCFSBTEFSFUPSOPEFBHVBTFSOMPTNJTNPTRVFMPTEFMBT
SFEFTEFUVCFSBTEFJNQVMTJO
1BSBFWJUBSMBDPOHFMBDJOEFMBHVBFOUVCFSBTFYQVFTUBT
BUFNQFSBUVSBTEFMBJSFNFOPSFTRVFMBEFDBNCJPEFFTUBEP
TFQPESSFDVSSJSBFTUBTUDOJDBTFNQMFPEFVOBNF[DMBEF
BHVBDPOBOUJDPOHFMBOUF
DJSDVMBDJOEFMVJEPPBJTMBNJFOUP
EFMBUVCFSBDBMDVMBEPEFBDVFSEPBMBOPSNB6/&&/*40
BQBSUBEP5BNCJOTFQPESSFDVSSJSBMDBMFOUBNJFO
UPEJSFDUPEFMVJEPJODMVTPNFEJBOUFiUSBDFBEPuEFMBUVCFSB
FYDFQUPFOMPTTVCTJTUFNBTTPMBSFT
-PTFTQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUPEFMPTBDDFTPSJPT
EFMBSFE
DPNPWMWVMBT
MUSPT
FUD
TFSOMPTNJTNPTRVF
MPTEFMBUVCFSBFORVFFTUOJOTUBMBEPT
&MFTQFTPSNOJNPEFBJTMBNJFOUPEFMBTUVCFSBTEFEJ
NFUSPFYUFSJPSNFOPSPJHVBMRVFNNZEFMPOHJUVENFOPS
RVFN
DPOUBEBBQBSUJSEFMBDPOFYJOBMBSFEHFOFSBMEF
UVCFSBT IBTUB MB VOJEBE UFSNJOBM
Z RVF FTUO FNQPUSBEBT
FO UBCJRVFT Z TVFMPT P JOTUBMBEBT FO DBOBMFUBT JOUFSJPSFT
TFSEFNN
FWJUBOEP
FODVBMRVJFSDBTP
MBGPSNBDJOEF
DPOEFOTBDJPOFT
1BSBFWJUBSDPOEFOTBDJPOFTJOUFSTUJDJBMFTTFJOTUBMBSVOB
BEFDVBEBCBSSFSBBMQBTPEFMWBQPSMBSFTJTUFODJBUPUBMTFS
NBZPSRVF.1BpNpTH4FDPOTJEFSBWMJEPFMDMDVMPSFB
MJ[BEPTJHVJFOEPFMQSPDFEJNJFOUPJOEJDBEPFOFMBQBSUBEP
EFMBOPSNB6/&&/*40
&O UPEB JOTUBMBDJO USNJDB QPS MB RVF DJSDVMFO VJEPT
OPTVKFUPTBDBNCJPEFFTUBEP
FOHFOFSBMMBTRVFFMVJEP
DBMPQPSUBEPSFTBHVB
MBTQSEJEBTUSNJDBTHMPCBMFTQPSFM
DPOKVOUPEFDPOEVDDJPOFTOPTVQFSBSOFMEFMBQPUFODJB
NYJNBRVFUSBOTQPSUB
QBSBTVQFSDJFTQMBOBT
1BSB FM DMDVMP EFM FTQFTPS NOJNP EF BJTMBNJFOUP TF
QPESPQUBSQPSFMQSPDFEJNJFOUPTJNQMJDBEPPQPSFMBMUFS
OBUJWP
QBSBTVQFSDJFTEFTFDDJODJSDVMBS
*5 1SPDFEJNJFOUPTJNQMJDBEP
&OFMQSPDFEJNJFOUPTJNQMJDBEPMPTFTQFTPSFTNOJNPT
EFBJTMBNJFOUPUSNJDPT
FYQSFTBEPTFONN
FOGVODJOEFM
EJNFUSPFYUFSJPSEFMBUVCFSBTJOBJTMBSZEFMBUFNQFSBUVSB
EFMVJEPFOMBSFEZQBSBVONBUFSJBMDPODPOEVDUJWJEBEUS
NJDBEFSFGFSFODJBB$EF
8 Np,
EFCFOTFSMPT
JOEJDBEPTFOMBTTJHVJFOUFTUBCMBTB
EPOEF
OSFGDPOEVDUJWJEBEUSNJDBEFSFGFSFODJB
JHVBMB
8 Np,
B$
ODPOEVDUJWJEBEUSNJDBEFMNBUFSJBMFNQMFBEP
FO8 Np,
ESFGFTQFTPSNOJNPEFSFGFSFODJB
FONN
EFTQFTPSNOJNPEFMNBUFSJBMFNQMFBEP
FONN
%EJNFUSPJOUFSJPSEFMNBUFSJBMBJTMBOUF
DPJODJEFOUFDPOFM
EJNFUSPFYUFSJPSEFMBUVCFSB
FONN
MOMPHBSJUNPOFQFSJBOP CBTF
w
&91TJHOJDBFMONFSPOFQFSJBOPFMFWBEPBMBFYQSFTJO
FOUSFQBSOUFTJT
5BCMB&TQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUP NN
EFUVCFSBTZBDDFTPSJPTRVFUSBOTQPSUBOVJEPTDBMJFOUFTRVFEJTDV
SSFOQPSFMJOUFSJPSEFFEJDJPT
%JNFUSPFYUFSJPS NN
%
%
%
%
%
158
5FNQFSBUVSBNYJNBEFMVJEP $
R ITE
35953
5BCMB&TQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUP NN
EFUVCFSBTZBDDFTPSJPTRVFUSBOTQPSUBOVJEPTDBMJFOUFTRVFEJTDV
SSFOQPSFMFYUFSJPSEFFEJDJPT
%JNFUSPFYUFSJPS NN
5FNQFSBUVSBNYJNBEFMVJEP $
%
%
%
%
%
5BCMB&TQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUP NN
EFUVCFSBTZBDDFTPSJPTRVFUSBOTQPSUBOVJEPTGSPTRVFEJTDVSSFO
QPSFMJOUFSJPSEFFEJDJPT
%JNFUSPFYUFSJPS NN
5FNQFSBUVSBNYJNBEFMVJEP $
%
%
%
%
%
5BCMB&TQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUP NN
EFUVCFSBTZBDDFTPSJPTRVFUSBOTQPSUBOVJEPTGSPTRVFEJTDVSSFO
QPSFMFYUFSJPSEFFEJDJPT
%JNFUSPFYUFSJPS NN
5FNQFSBUVSBNYJNBEFMVJEP $
%
%
%
%
%
*5 1SPDFEJNJFOUPBMUFSOBUJWP
&M NUPEP EF DMDVMP FMFHJEP QBSB KVTUJDBS FM DVNQMJ
NJFOUPEFFTUBPQDJOUFOESFODPOTJEFSBDJOMPTTJHVJFOUFT
GBDUPSFT
B
&MEJNFUSPFYUFSJPSEFMBUVCFSB
C
-B UFNQFSBUVSB EFM VJEP
NYJNB P NOJ
NB
D
-BT DPOEJDJPOFT EFM BNCJFOUF EPOEF FTU
JOTUBMBEBMBUVCFSB
DPNPUFNQFSBUVSBTFDB
NOJNBPNYJNBSFTQFDUJWBNFOUF
MBWFMP
DJEBENFEJBEFMBJSFZ
FOFMDBTPEFVJEPT
GSPT
MBUFNQFSBUVSBEFSPDPZMBSBEJBDJO
TPMBS
E
-BDPOEVDUJWJEBEUSNJDBEFMNBUFSJBMBJTMBO
UFRVFTFQSFUFOEFFNQMFBSBMBUFNQFSBUVSB
NFEJBEFGVODJPOBNJFOUPEFMVJEP
F
&MDPFDJFOUFTVQFSDJBMFYUFSJPS
DPOWFDUJWP
ZSBEJBOUF
EFUSBOTNJTJOEFDBMPS
DPOTJEF
SBOEP MB FNJUBODJB EFM BDBCBEP Z MB WFMPDJ
EBENFEJBEFMBJSF
G
-B TJUVBDJO EF MBT TVQFSDJFT
WFSUJDBM V
IPSJ[POUBM
H
MBSFTJTUFODJBUSNJDBEFMNBUFSJBMEFMBUVCF
SB
&MNUPEPEFDMDVMPTFQPESGPSNBMJ[BSBUSBWTEFVO
QSPHSBNBJOGPSNUJDPTJHVJFOEPMPTDSJUFSJPTJOEJDBEPTFOMB
OPSNB6/&&/*40
&MFTUVEJPKVTUJDBSEPDVNFOUBMNFOUF
QPSDBEBEJNF
USPEFMBUVCFSB
FMFTQFTPSFNQMFBEPEFMNBUFSJBMBJTMBOUF
FMFHJEP
MBTQSEJEBTPHBOBODJBTEFDBMPS
MBTQSEJEBTPHB
OBODJBTEFMBTUVCFSBTTJOBJTMBS
MBUFNQFSBUVSBTVQFSDJBM
ZMBTQFSEJEBTUPUBMFTEFMBSFE
*5 "JTMBNJFOUPUSNJDPEFSFEFTEFDPOEVDUPT
-PTDPOEVDUPTZBDDFTPSJPTEFMBSFEEFJNQVMTJOEFBJSF
EJTQPOESOEFVOBJTMBNJFOUPUSNJDPTVDJFOUFQBSBRVFMB
QSEJEBEFDBMPSOPTFBNBZPSRVFFMEFMBQPUFODJBRVF
USBOTQPSUBOZTJFNQSFRVFTFBTVDJFOUFQBSBFWJUBSDPOEFO
TBDJPOFT
159
R ITE
35954
$VBOEPMBQPUFODJBUSNJDBOPNJOBMBJOTUBMBSEFHFOFSB
DJOEFDBMPSPGSPTFBNFOPSPJHVBMRVFL8TPOWMJEPT
MPTFTQFTPSFTNOJNPTEFBJTMBNJFOUPQBSBDPOEVDUPTZBD
DFTPSJPTEFMBSFEEFJNQVMTJOEFBJSFEFMBUBCMB
1BSB QPUFODJBT NBZPSFT RVF L8 EFCFS KVTUJDBSTF EP
DVNFOUBMNFOUF RVF MBT QSEJEBT OP TPO NBZPSFT RVF MBT
JOEJDBEBTBOUFSJPSNFOUF
B
QBSB VO NBUFSJBM DPO DPOEVDUJWJEBE USNJDB
EFSFGFSFODJBB$EF
8 Np,
TF
SOMPTTJHVJFOUFT
5BCMB&TQFTPSFTEFBJTMBNJFOUPEFDPOEVDUPT
BJSFDBMJFOUF
BJSFGSP
&OJOUFSJPSFT
NN
&OFYUFSJPSFT
NN
C
1BSB NBUFSJBMFT EF DPOEVDUJWJEBE USNJDB
EJTUJOUBEFMBBOUFSJPS
TFDPOTJEFSBWMJEBMB
EFUFSNJOBDJOEFMFTQFTPSNOJNPBQMJDBOEP
MBTFDVBDJPOFTEFMBQBSUBEP
TVDJFOUFDPOUSBMBJOUFNQFSJF4FQSFTUBSFTQFDJBMDVJEBEP
FOMBSFBMJ[BDJOEFMBFTUBORVJEBEEFMBTKVOUBTBMQBTPEFM
BHVBEFMMVWJB
-PTDPNQPOFOUFTRVFWFOHBOBJTMBEPTEFGCSJDBUFOESO
FMOJWFMEFBJTMBNJFOUPJOEJDBEPQPSMBSFTQFDUJWBOPSNBUJWBP
EFUFSNJOBEPQPSFMGBCSJDBOUF
*5 &TUBORVJEBEEFSFEFTEFDPOEVDUPT
-B FTUBORVJEBE EF MB SFE EF DPOEVDUPT TF EFUFSNJOBS
NFEJBOUFMBTJHVJFOUFFDVBDJO
FOMBRVF
GSFQSFTFOUBMBTGVHBTEFBJSF
FOEN TpN
QFTMBQSFTJOFTUUJDB
FO1B
DFTVODPFDJFOUFRVFEFOFMBDMBTFEFFTUBORVJEBE
4FEFOFOMBTTJHVJFOUFTDVBUSPDMBTFTEFFTUBORVJEBE
5BCMB $MBTFTEFFTUBORVJEBE
-BT SFEFT EF SFUPSOP TF BJTMBSO DVBOEP EJTDVSSBO QPS
FMFYUFSJPSEFMFEJDJPZ
FOJOUFSJPSFT
DVBOEPFMBJSFFTUB
UFNQFSBUVSBNFOPSRVFMBEFSPDPEFMBNCJFOUFPDVBOEPFM
DPOEVDUPQBTFBUSBWTEFMPDBMFTOPBDPOEJDJPOBEPT
$MBTF
$PFDJFOUFD
"
-PTDPOEVDUPTEFUPNBTEFBJSFFYUFSJPSTFBJTMBSODPO
FM OJWFM OFDFTBSJP QBSB FWJUBS MB GPSNBDJO EF DPOEFOTBDJP
OFT
$VBOEP MPT DPOEVDUPT FTUO JOTUBMBEPT BM FYUFSJPS
MB
UFSNJOBDJOOBMEFMBJTMBNJFOUPEFCFSQPTFFSMBQSPUFDDJO
#BUFSBTEFDBMFOUBNJFOUP
#BUFSBTEFSFGSJHFSBDJOFOTFDP
#BUFSBTEFSFGSJHFSBDJOZEFTIVNFDUBDJO
3FDVQFSBEPSFTEFDBMPS
"UFOVBEPSFTBDTUJDPT
6OJEBEFTUFSNJOBMFTEFBJSF
&MFNFOUPTEFEJGVTJOEFBJSF
3FKJMMBTEFSFUPSOPEFBJSF
4FDDJPOFTEFMUSBDJO
-BTSFEFTEFDPOEVDUPTUFOESOVOBFTUBORVJEBEDPSSFT
QPOEJFOUFBMBDMBTF#PTVQFSJPS
TFHOMBBQMJDBDJO
*5 $BEBTEFQSFTJOFODPNQPOFOUFT
-BT DBEBT EF QSFTJO NYJNBT BENJTJCMFT TFSO MBT
TJHVJFOUFT
B
B
1B
1B
1B
1B
1B
1B
1BEFQFOEJFOEPEFMUJQPEFEJGVTPS
1B
.FOPS RVF MB DBEB EF QSFTJO BENJUJEB QPS FM GBCSJDBOUF
TFHOUJQPEFMUSP
"M TFS BMHVOBT EF MBT DBEBT EF QSFTJO GVODJO EF MBT
QSFTUBDJPOFT EFM DPNQPOFOUF
TF QPESO TVQFSBS FTPT
WBMPSFT
160
R ITE
35955
4'1Z4'1QBSBTJTUFNBTEFWFOUJMBDJOZEFFYUSBDDJO
4'1Z4'1QBSBTJTUFNBTEFDMJNBUJ[BDJO
EFQFOEJFOEP
EFTVDPNQMFKJEBE
1BSBMBTCPNCBTEFDJSDVMBDJOEFBHVBFOSFEFTEFUV
CFSBTTFSTVDJFOUFFRVJMJCSBSFMDJSDVJUPQPSEJTFPZ
MVFHP
FNQMFBSWMWVMBTEFFRVJMJCSBEP
TJFTOFDFTBSJP
*5 &DJFODJBFOFSHUJDBEFMPTNPUPSFTFMDUSJDPT
5BCMB1PUFODJBFTQFDDBEFWFOUJMBEPSFT
$BUFHPSB
1PUFODJBFTQFDDB
8 NT
4'1
8FTQ
4'1
8FTQ
4'1
8FTQ
4'1
8FTQ
4'1
8FTQ
-B TFMFDDJO EF MPT NPUPSFT FMDUSJDPT TF KVTUJDBS CB
TOEPTFFODSJUFSJPTEFFDJFODJBFOFSHUJDB
&OJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTFOMBTRVFTFVUJMJDFONPUPSFT
FMDUSJDPTEFJOEVDDJODPOKBVMBEFBSEJMMB
USJGTJDPT
QSPUFD
DJO*1P*1
EFPQPMPT
EFEJTFPFTUOEBS
EF
BL8EFQPUFODJB
FMSFOEJNJFOUPNOJNPEFEJDIPTNPUP
SFTTFSFMJOEJDBEPFOMBUBCMB
5BCMB3FOEJNJFOUPEFNPUPSFTFMDUSJDPT
L8
F
DPOUSPMEFMGVODJPOBNJFOUPEFMBWFOUJMBDJOEF
TBMBTEFNRVJOBTDPOWFOUJMBDJOGPS[BEB
&M SFBSNF BVUPNUJDP EF MPT EJTQPTJUJWPT EF TFHVSJEBE
TMPTFQFSNJUJSDVBOEPTFJOEJRVFFYQSFTBNFOUFFOFTUBT
*OTUSVDDJPOFTUDOJDBT
-PT TJTUFNBT GPSNBEPT QPS EJGFSFOUFT TVCTJTUFNBT EF
CFOEJTQPOFSEFMPTEJTQPTJUJWPTOFDFTBSJPTQBSBEFKBSGVFSB
EFTFSWJDJPDBEBVOPEFFTUPTFOGVODJOEFMSHJNFOEFPDV
QBDJO
TJORVFTFWFBBGFDUBEPFMSFTUPEFMBTJOTUBMBDJPOFT
-BTWMWVMBTEFDPOUSPMBVUPNUJDPTFTFMFDDJPOBSOEF
NBOFSBRVF
BMDBVEBMNYJNPEFQSPZFDUPZDPOMBWMWVMB
BCJFSUB
MBQSEJEBEFQSFTJORVFTFQSPEVDJSFOMBWMWVMB
FTU DPNQSFOEJEB FOUSF
Z
WFDFT MB QSEJEB EFM FMF
NFOUPDPOUSPMBEP
-BWBSJBDJOEFMBUFNQFSBUVSBEFMBHVBFOGVODJOEFMBT
DPOEJDJPOFT FYUFSJPSFT TF IBS FO MPT DJSDVJUPT TFDVOEBSJPT
EFMPTHFOFSBEPSFTEFDBMPSEFUJQPFTUOEBSZFOFMNJTNP
HFOFSBEPSFOFMDBTPEFHFOFSBEPSFTEFCBKBUFNQFSBUVSBZ
EFDPOEFOTBDJO
IBTUBFMMNJUFKBEPQPSFMGBCSJDBOUF
-B UFNQFSBUVSB EFM VJEP SFGSJHFSBEP B MB TBMJEB EF VOB
DFOUSBM GSJHPSDB EF QSPEVDDJO JOTUBOUOFB TF NBOUFOES
DPOTUBOUF
DVBMRVJFSBRVFTFBMBEFNBOEBFJOEFQFOEJFOUF
NFOUF EF MBT DPOEJDJPOFT FYUFSJPSFT
TBMWP TJUVBDJPOFT RVF
EFCFOFTUBSKVTUJDBEBT
&MDPOUSPMEFMBTFDVFODJBEFGVODJPOBNJFOUPEFMPTHFOF
SBEPSFTEFDBMPSPGSPTFIBSTJHVJFOEPFTUPTDSJUFSJPT
B
$VBOEP MB FDJFODJB EFM HFOFSBEPS EJTNJOVZF BM
EJTNJOVJSMBEFNBOEB
MPTHFOFSBEPSFTUSBCBKBSOFO
TFDVFODJB
"MEJTNJOVJSMBEFNBOEBTFNPEVMBSMBQPUFODJBFO
USFHBEB QPS DBEB HFOFSBEPS DPO DPOUJOVJEBE P QPS
FTDBMPOFT
IBTUBBMDBO[BSFMWBMPSNOJNPQFSNJUJEP
ZQBSBSVOBNRVJOBBDPOUJOVBDJO
TFBDUVBSEF
MBNJTNBNBOFSBTPCSFMPTPUSPTHFOFSBEPSFT
"MBVNFOUBSMBEFNBOEBTFBDUVBSEFGPSNBJOWFSTB
161
R ITE
35956
C
$VBOEPMBFDJFODJBEFMHFOFSBEPSBVNFOUFBMEJT
NJOVJSMBEFNBOEB
MPTHFOFSBEPSFTTFNBOUFOESO
GVODJPOBOEPFOQBSBMFMP
"MEJTNJOVJSMBEFNBOEBTFNPEVMBSMBQPUFODJBFO
USFHBEBQPSMPTHFOFSBEPSFT DPODPOUJOVJEBEPQPS
FTDBMPOFT
IBTUB BMDBO[BS MB FDJFODJB NYJNB B
DPOUJOVBDJO
TFNPEVMBSMBQPUFODJBEFVOHFOFSB
EPSIBTUBMMFHBSBTVQBSBEBZTFBDUVBSEFMBNJTNB
NBOFSBTPCSFMPTPUSPTHFOFSBEPSFT
"MBVNFOUBSMBEFNBOEBTFBDUVBSEFGPSNBJOWFSTB
1BSBFMDPOUSPMEFMBUFNQFSBUVSBEFDPOEFOTBDJOEFMB
NRVJOBGSJHPSDBTFTFHVJSOMPTDSJUFSJPTJOEJDBEPTFOMPT
BQBSUBEPTQBSBNRVJOBTFOGSJBEBTQPSBJSFZQBSB
NRVJOBTFOGSJBEBTQPSBHVB
-PTWFOUJMBEPSFTEFNTEFNTMMFWBSOJODPSQPSBEP
VOEJTQPTJUJWPJOEJSFDUPQBSBMBNFEJDJOZFMDPOUSPMEFMDBV
EBMEFBJSF
*5 $POUSPMEFMBTDPOEJDJPOFTUFSNPIJHSPNUSJDBT
-PTTJTUFNBTEFDMJNBUJ[BDJO
DFOUSBMJ[BEPTPJOEJWJEVB
MFT
TFEJTFBSOQBSBDPOUSPMBSFMBNCJFOUFJOUFSJPSEFTEFFM
QVOUPEFWJTUBUFSNPIJHSPNUSJDP
%F BDVFSEP DPO MB DBQBDJEBE EFM TJTUFNB EF DMJNBUJ[B
DJOQBSBDPOUSPMBSMBUFNQFSBUVSBZMBIVNFEBESFMBUJWBEF
MPTMPDBMFT
MPTTJTUFNBTEFDPOUSPMEFMBTDPOEJDJPOFTUFSNP
IJHSPNUSJDBTTFDMBTJDBSO
BFGFDUPTEFBQMJDBDJOEFFTUB
*5
FOMBTDBUFHPSBTJOEJDBEBTEFMBUBCMB
5BCMB$POUSPMEFMBTDPOEJDJPOFTUFSNPIJHSPNUSJDBT
/PUBT
Y
Y
$BUFHPSB
7FOUJMBDJO
$BMFOUBNJFOUP
3FGSJHFSBDJO
)VNJEJDBDJO
%FTIVNJEJDBDJO
5).$
5).$
5).$
5).$
5).$
5).$
OPJOVFODJBEPQPSFMTJTUFNB
DPOUSPMBEPQPSFMTJTUFNBZHBSBOUJ[BEPFOFMMPDBM
BGFDUBEPQPSFMTJTUFNBQFSPOPDPOUSPMBEPFOFMMPDBM
&M FRVJQBNJFOUP NOJNP EF BQBSBUPT EF DPOUSPM EF MBT
DPOEJDJPOFTEFUFNQFSBUVSBZIVNFEBESFMBUJWBEFMPTMPDB
MFT
TFHOMBTDBUFHPSBTEFMBUBCMB
FTFMTJHVJFOUF
B
5).$
7BSJBDJOEFMBUFNQFSBUVSBEFMVJEPQPSUB
EPS BHVB P BJSF
FO GVODJO EF MB UFNQFSBUVSB
FYUFSJPSZPDPOUSPMEFMBUFNQFSBUVSBEFMBNCJFO
UFQPS[POBUSNJDB
"EFNT
FOMPTTJTUFNBTEFDBMFGBDDJOQPS
BHVB FO WJWJFOEBT TF JOTUBMBS VOB WMWVMB UFS
NPTUUJDBFODBEBVOBEFMBTVOJEBEFTUFSNJOB
MFTEFMPTMPDBMFTQSJODJQBMFTEFMBTNJTNBT TBMB
EFFTUBS
DPNFEPS
EPSNJUPSJPT
FUD
C
5).$
E
5).$
$PNP5).$
NTDPOUSPMEFMBIVNFEBE
SFMBUJWBNFEJBPMBEFMMPDBMNTSFQSFTFOUBUJWP
F
5).$
$PNP5).$
NTDPOUSPMEFMBIVNFEBE
SFMBUJWBFOMPTMPDBMFT
*5 $POUSPMEFMBDBMJEBEEFBJSFJOUFSJPSFOMBTJOTUB
MBDJPOFTEFDMJNBUJ[BDJO
D
5).$
-BDBMJEBEEFMBJSFJOUFSJPSTFSDPOUSPMBEBQPSVOPEFMPT
NUPEPTFOVNFSBEPTFOMBUBCMB
$PNP5).$
NTDPOUSPMEFMBIVNFEBE
SFMBUJWBNFEJBPMBEFMMPDBMNTSFQSFTFOUBUJWP
162
UFNQFSBUVSBFYUFSJPSZPDPOUSPMEFMBUFNQFSBUV
SBEFMBNCJFOUFQPS[POBUSNJDB
R ITE
35956
C
$VBOEPMBFDJFODJBEFMHFOFSBEPSBVNFOUFBMEJT
NJOVJSMBEFNBOEB
MPTHFOFSBEPSFTTFNBOUFOESO
GVODJPOBOEPFOQBSBMFMP
"MEJTNJOVJSMBEFNBOEBTFNPEVMBSMBQPUFODJBFO
USFHBEBQPSMPTHFOFSBEPSFT DPODPOUJOVJEBEPQPS
FTDBMPOFT
IBTUB BMDBO[BS MB FDJFODJB NYJNB B
DPOUJOVBDJO
TFNPEVMBSMBQPUFODJBEFVOHFOFSB
EPSIBTUBMMFHBSBTVQBSBEBZTFBDUVBSEFMBNJTNB
NBOFSBTPCSFMPTPUSPTHFOFSBEPSFT
"MBVNFOUBSMBEFNBOEBTFBDUVBSEFGPSNBJOWFSTB
1BSBFMDPOUSPMEFMBUFNQFSBUVSBEFDPOEFOTBDJOEFMB
NRVJOBGSJHPSDBTFTFHVJSOMPTDSJUFSJPTJOEJDBEPTFOMPT
BQBSUBEPTQBSBNRVJOBTFOGSJBEBTQPSBJSFZQBSB
NRVJOBTFOGSJBEBTQPSBHVB
-PTWFOUJMBEPSFTEFNTEFNTMMFWBSOJODPSQPSBEP
VOEJTQPTJUJWPJOEJSFDUPQBSBMBNFEJDJOZFMDPOUSPMEFMDBV
EBMEFBJSF
*5 $POUSPMEFMBTDPOEJDJPOFTUFSNPIJHSPNUSJDBT
-PTTJTUFNBTEFDMJNBUJ[BDJO
DFOUSBMJ[BEPTPJOEJWJEVB
MFT
TFEJTFBSOQBSBDPOUSPMBSFMBNCJFOUFJOUFSJPSEFTEFFM
QVOUPEFWJTUBUFSNPIJHSPNUSJDP
%F BDVFSEP DPO MB DBQBDJEBE EFM TJTUFNB EF DMJNBUJ[B
DJOQBSBDPOUSPMBSMBUFNQFSBUVSBZMBIVNFEBESFMBUJWBEF
MPTMPDBMFT
MPTTJTUFNBTEFDPOUSPMEFMBTDPOEJDJPOFTUFSNP
IJHSPNUSJDBTTFDMBTJDBSO
BFGFDUPTEFBQMJDBDJOEFFTUB
*5
FOMBTDBUFHPSBTJOEJDBEBTEFMBUBCMB
5BCMB$POUSPMEFMBTDPOEJDJPOFTUFSNPIJHSPNUSJDBT
/PUBT
Y
Y
$BUFHPSB
7FOUJMBDJO
$BMFOUBNJFOUP
3FGSJHFSBDJO
)VNJEJDBDJO
%FTIVNJEJDBDJO
5).$
5).$
5).$
5).$
5).$
5).$
OPJOVFODJBEPQPSFMTJTUFNB
DPOUSPMBEPQPSFMTJTUFNBZHBSBOUJ[BEPFOFMMPDBM
BGFDUBEPQPSFMTJTUFNBQFSPOPDPOUSPMBEPFOFMMPDBM
&M FRVJQBNJFOUP NOJNP EF BQBSBUPT EF DPOUSPM EF MBT
DPOEJDJPOFTEFUFNQFSBUVSBZIVNFEBESFMBUJWBEFMPTMPDB
MFT
TFHOMBTDBUFHPSBTEFMBUBCMB
FTFMTJHVJFOUF
B
5).$
7BSJBDJOEFMBUFNQFSBUVSBEFMVJEPQPSUB
EPS BHVB P BJSF
FO GVODJO EF MB UFNQFSBUVSB
FYUFSJPSZPDPOUSPMEFMBUFNQFSBUVSBEFMBNCJFO
UFQPS[POBUSNJDB
"EFNT
FOMPTTJTUFNBTEFDBMFGBDDJOQPS
BHVB FO WJWJFOEBT TF JOTUBMBS VOB WMWVMB UFS
NPTUUJDBFODBEBVOBEFMBTVOJEBEFTUFSNJOB
MFTEFMPTMPDBMFTQSJODJQBMFTEFMBTNJTNBT TBMB
EFFTUBS
DPNFEPS
EPSNJUPSJPT
FUD
C
5).$
UFNQFSBUVSBFYUFSJPSZPDPOUSPMEFMBUFNQFSBUV
SBEFMBNCJFOUFQPS[POBUSNJDB
E
5).$
$PNP5).$
NTDPOUSPMEFMBIVNFEBE
SFMBUJWBNFEJBPMBEFMMPDBMNTSFQSFTFOUBUJWP
F
5).$
$PNP5).$
NTDPOUSPMEFMBIVNFEBE
SFMBUJWBFOMPTMPDBMFT
*5 $POUSPMEFMBDBMJEBEEFBJSFJOUFSJPSFOMBTJOTUB
MBDJPOFTEFDMJNBUJ[BDJO
D
5).$
-BDBMJEBEEFMBJSFJOUFSJPSTFSDPOUSPMBEBQPSVOPEFMPT
NUPEPTFOVNFSBEPTFOMBUBCMB
$PNP5).$
NTDPOUSPMEFMBIVNFEBE
SFMBUJWBNFEJBPMBEFMMPDBMNTSFQSFTFOUBUJWP
163
R ITE
35958
&O BNCPT DBTPT
TF FWBMVBS MB OFDFTJEBE EF SFEVDJS
MBUFNQFSBUVSBEFDPOHFMBDJOEFMBHVBNFEJBOUFFMVTPEF
EJTPMVDJPOFTEFHMJDPMFOBHVB
4PCSFFMMBEPEFMBJSFEFFYUSBDDJOTFJOTUBMBSVOBQBSB
UPEFFOGSJBNJFOUPBEJBCUJDP
-BT FDJFODJBT NOJNBT FO DBMPS TFOTJCMF TPCSF FM BJSF
FYUFSJPS
ZMBTQSEJEBTEFQSFTJONYJNBT 1B
FOGVO
DJOEFMDBVEBMEFBJSFFYUFSJPS NT
ZEFMBTIPSBTBOVBMFT
EF GVODJPOBNJFOUP EFM TJTUFNB EFCFO TFS DPNP NOJNP MBT
JOEJDBEBTFOMBUBCMB
*5 3FDVQFSBDJOEFDBMPSEFMBJSFEFFYUSBDDJO
&O MPT TJTUFNBT EF DMJNBUJ[BDJO EF MPT FEJDJPT FO MPT
RVFFMDBVEBMEFBJSFFYQVMTBEPBMFYUFSJPS
QPSNFEJPTNF
5BCMB&DJFODJBEFMBSFDVQFSBDJO
)PSBTBOVBMFT
EFGVODJPOBNJFOUP
w
w
$BVEBMEFBJSFFYUFSJPS NT
w
w
w
1B
1B
1B
1B
1B
164
w
*5 "QSPWFDIBNJFOUPEFFOFSHBTSFOPWBCMFT
*5 $POUSJCVDJOTPMBSQBSBMBQSPEVDDJOEFBHVB
DBMJFOUFTBOJUBSJB
&OMPTFEJDJPTOVFWPTPTPNFUJEPTBSFGPSNB
DPOQSFWJ
TJOEFEFNBOEBEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJBVOBQBSUFEFMBT
OFDFTJEBEFTFOFSHUJDBTUSNJDBTEFSJWBEBTEFFTBEFNBO
EBTFDVCSJSNFEJBOUFMBJODPSQPSBDJOFOMPTNJTNPTEFTJT
UFNBTEFDBQUBDJO
BMNBDFOBNJFOUPZVUJMJ[BDJOEFFOFSHB
TPMBS
BEFDVBEBBMBSBEJBDJOHMPCBMEFTVFNQMB[BNJFOUPZ
BMBEFNBOEBUPUBMEFBHVBDBMJFOUFEFMFEJDJP
-BT JOTUBMBDJPOFT USNJDBT EFTUJOBEBT B MB QSPEVDDJO
EF BHVB DBMJFOUF TBOJUBSJB DVNQMJSO DPO MB FYJHFODJB KB
EBFOMBTFDDJO)&i$POUSJCVDJOTPMBSNOJNBEFBHVB
DBMJFOUFTBOJUBSJBuEFM$EJHP5DOJDPEFMB&EJDBDJO
RVF
MFTBGFDUFO
*5 $POUSJCVDJO TPMBS QBSB FM DBMFOUBNJFOUP EF
QJTDJOBTDVCJFSUBT
&O MBT QJTDJOBT DVCJFSUBT VOB QBSUF EF MBT OFDFTJEBEFT
FOFSHUJDBTEFMDBMFOUBNJFOUPEFMBHVBTFDVCSJSNFEJBOUF
MBJODPSQPSBDJOEFTJTUFNBTEFDBQUBDJO
BMNBDFOBNJFOUP
ZVUJMJ[BDJOEFFOFSHBTPMBS
-BTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTEFTUJOBEBTBMDBMFOUBNJFOUP
EF QJTDJOBT DVCJFSUBT DVNQMJSO DPO MB FYJHFODJB KBEB FO
MBTFDDJO)&i$POUSJCVDJOTPMBSNOJNBEFBHVBDBMJFO
UF TBOJUBSJBu EFM $EJHP5DOJDP EF MB &EJDBDJO
RVF MFT
BGFDUFO
*5 $POUSJCVDJOTPMBSNOJNBQBSBFMDBMFOUBNJFO
UPEFQJTDJOBTBMBJSFMJCSF
1BSB FM DBMFOUBNJFOUP EFM BHVB EF QJTDJOBT BM BJSF MJCSF
TMPQPESOVUJMJ[BSTFGVFOUFTEFFOFSHBSFOPWBCMFT
DPNPMB
FOFSHBTPMBS
PSFTJEVBMFT/PQVFEFVUJMJ[BSTFFOFSHBDPO
WFODJPOBMQBSBFMDBMFOUBNJFOUPEFQJTDJOBTBMBJSFMJCSF
R ITE
35959
4F FYDFQUB EF MB QSPIJCJDJO BOUFSJPS
TJFNQSF RVF TF
KVTUJRVF MB TPMVDJO BEPQUBEB
FO MPT TJHVJFOUFT DBTPT
DVBOEP
B
TFSFBMJDFQPSVOBGVFOUFEFFOFSHBHSBUVJUBPTFB
SFDVQFSBEP EFM DPOEFOTBEPS EF VO FRVJQP GSJHPS
DP
C
TFBJNQFSBUJWPFMNBOUFOJNJFOUPEFMBIVNFEBESFMB
UJWBEFOUSPEFJOUFSWBMPTNVZFTUSFDIPT
D
TF OFDFTJUF NBOUFOFS MPT MPDBMFT BDPOEJDJPOBEPT
DPOQSFTJOQPTJUJWBDPOSFTQFDUPBMPTMPDBMFTBEZB
DFOUFT
E
TFOFDFTJUFTJNVMUBOFBSMBTFOUSBEBTEFDBVEBMFTEF
BJSFEFUFNQFSBUVSBTBOUBHPOJTUBTQBSBNBOUFOFSFM
DBVEBMNOJNPEFBJSFEFWFOUJMBDJO
F
MBNF[DMBEFBJSFUFOHBMVHBSFOEPT[POBTEJGFSFOUFT
EFMNJTNPBNCJFOUF
*5 -JNJUBDJOEFMDPOTVNPEFDPNCVTUJCMFTTMJEPT
EFPSJHFOGTJM
2VFEB QSPIJCJEB MB VUJMJ[BDJO EF DPNCVTUJCMFT TMJEPT EF
PSJHFOGTJMFOMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTEFMPTFEJDJPTFO
FMNCJUPEFBQMJDBDJOEFFTUFSFHMBNFOUPBQBSUJSEFMEF
FOFSPEF
*5 &9*(&/$*"%&4&(63*%"%
C
-PT MPDBMFT TFSWJEPT QPS JOTUBMBDJPOFT RVF
VTBOEP
GVFOUFT EF FOFSHB SFOPWBCMF P FOFSHB SFTJEVBM
FNQMFFOMBFOFSHBFMDUSJDBDPNPGVFOUFBVYJMJBSEF
BQPZP
TJFNQSFRVFFMHSBEPEFDPCFSUVSBEFMBTOF
DFTJEBEFTFOFSHUJDBTBOVBMFTQPSQBSUFEFMBGVFOUF
EFFOFSHBSFOPWBCMFPFOFSHBSFTJEVBMTFBNBZPS
RVFEPTUFSDJPT
*5 NCJUPEFBQMJDBDJO
D
-PT MPDBMFT TFSWJEPT DPO JOTUBMBDJPOFT EF HFOFSB
DJO EF DBMPS NFEJBOUF TJTUFNBT EF BDVNVMBDJO
USNJDB
TJFNQSF RVF MB DBQBDJEBE EF BDVNVMBDJO
TFBTVDJFOUFQBSBDBQUBSZSFUFOFSEVSBOUFMBTIP
SBTEFTVNJOJTUSPFMDUSJDPUJQPiWBMMFu
EFOJEBTQBSB
MBUBSJGBFMDUSJDBSFHVMBEB
MBEFNBOEBUSNJDBUPUBM
EJBSJBQSFWJTUBFOQSPZFDUP
EFCJOEPTFKVTUJDBSFO
TVNFNPSJBFMONFSPEFIPSBTBMEBEFDPCFSUVSB
EFEJDIBEFNBOEBQPSFMTJTUFNBEFBDVNVMBDJOTJO
OFDFTJEBEEFBDPQMBSTVHFOFSBEPSEFDBMPSBMBSFE
EFTVNJOJTUSPFMDUSJDP
1BSB MB DPSSFDUB BQMJDBDJO EF FTUB FYJHFODJB FO FM EJTFP
Z EJNFOTJPOBEP EF MB JOTUBMBDJO USNJDB EFCF TFHVJSTF MB
TFDVFODJBEFWFSJDBDJPOFTTJHVJFOUF
*5 -PDBMFTTJODMJNBUJ[BDJO
-PTMPDBMFTOPIBCJUBCMFTOPEFCFODMJNBUJ[BSTF
TBMWPDVBO
EP TF FNQMFFO GVFOUFT EF FOFSHB SFOPWBCMFT P FOFSHB
SFTJEVBM
*5 "DDJO TJNVMUOFB EF VJEPT DPO UFNQFSBUVSB
PQVFTUB
/P TF QFSNJUF FM NBOUFOJNJFOUP EF MBT DPOEJDJPOFT UFS
NPIJHSPNUSJDBTEFMPTMPDBMFTNFEJBOUF
B
QSPDFTPTTVDFTJWPTEFFOGSJBNJFOUPZDBMFOUBNJFOUP
P
C
MBBDDJOTJNVMUOFBEFEPTVJEPTDPOUFNQFSBUVSB
EFFGFDUPTPQVFTUPT
&MNCJUPEFBQMJDBDJOEFFTUBTFDDJOFTFMRVFTFFTUBCMF
DFDPODBSDUFSHFOFSBMQBSBFM3*5&
FOTVBSUDVMP
DPOMBT
MJNJUBDJPOFTRVFTFKBOFOFTUFBQBSUBEP
*5 1SPDFEJNJFOUPEFWFSJDBDJO
B
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFTFHVSJEBEFOHFOF
SBDJOEFDBMPSZGSPEFMBQBSUBEP
C
$VNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF TFHVSJEBE FO MBT
SFEFT EF UVCFSBT Z DPOEVDUPT EF DBMPS Z GSP EFM
BQBSUBEP
D
$VNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF QSPUFDDJO DPOUSB
JODFOEJPTEFMBQBSUBEP
E
$VNQMJNJFOUPEFMBFYJHFODJBEFTFHVSJEBEEFVUJMJ
[BDJOEFMBQBSUBEP
*5%PDVNFOUBDJOKVTUJDBUJWB
&MQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDBDPOUFOESMBTJHVJFOUFEPDV
NFOUBDJOKVTUJDBUJWBEFMDVNQMJNJFOUPEFFTUBFYJHFODJBEF
TFHVSJEBE
B
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
TFHVSJEBEFOHFOFSBDJOEFDBMPSZGSPEFMBQBSUBEP
C
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
TFHVSJEBEFOMBTSFEFTEFUVCFSBTZDPOEVDUPTEF
DBMPSZGSPEFMBQBSUBEP
D
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
QSPUFDDJODPOUSBJODFOEJPTEFMBQBSUBEP
165
R ITE
35960
E
+VTUJDBDJO EFM DVNQMJNJFOUP EF MB FYJHFODJB EF
TFHVSJEBEEFVUJMJ[BDJOEFMBQBSUBEP
*5 $BSBDUFSJ[BDJOZDVBOUJDBDJOEFMBFYJHFODJBEF
TFHVSJEBE
*5 (FOFSBDJOEFDBMPSZGSP
*5 $POEJDJPOFT(FOFSBMFT
-PT HFOFSBEPSFT EF DBMPS RVF VUJMJ[BO DPNCVTUJCMFT HB
TFPTPT
JODMVJEPTFOFMNCJUPEFBQMJDBDJOEFM3FBM%FDSFUP
EF EF OPWJFNCSF
UFOESO MB DFSUJDBDJO EF
DPOGPSNJEBETFHOMPFTUBCMFDJEPFOEJDIPSFBMEFDSFUP
-PT HFOFSBEPSFT EF DBMPS FTUBSO FRVJQBEPT EF VO JO
UFSSVQUPSEFVKP
TBMWPRVFFMGBCSJDBOUFFTQFDJRVFRVFOP
SFRVJFSFODJSDVMBDJONOJNB
-PTHFOFSBEPSFTEFDBMPSDPODPNCVTUJCMFTRVFOPTFBO
HBTFTEJTQPOESOEF
B
VOEJTQPTJUJWPEFJOUFSSVQDJOEFGVODJPOBNJFOUPEFM
RVFNBEPSFODBTPEFSFUSPDFTPEFMPTQSPEVDUPTEF
MBDPNCVTUJO
C
VOEJTQPTJUJWPEFJOUFSSVQDJOEFGVODJPOBNJFOUPEFM
RVFNBEPSRVFJNQJEBRVFTFBMDBODFOUFNQFSBUVSBT
NBZPSFTRVFMBTEFEJTFP
RVFTFSEFSFBSNFNB
OVBM
-PT HFOFSBEPSFT EF DBMPS RVF VUJMJDFO CJPDPNCVTUJCMF
TMJEPUFOESO
B
VO EJTQPTJUJWP EF JOUFSSVQDJO EF GVODJPOBNJFOUP
EFMTJTUFNBEFDPNCVTUJOFODBTPEFSFUSPDFTPEF
MPTQSPEVDUPT EFMBDPNCVTUJO PEFMMBNB%FCFS
JODMVJSTFVOTJTUFNBRVFFWJUFMBQSPQBHBDJOEFMSF
USPDFTPEFMBMMBNBIBTUBFMTJMPEFBMNBDFOBNJFOUP
RVFQVFEFTFSEFJOVOEBDJOEFMBMJNFOUBEPSEFMB
DBMEFSBPEJTQPTJUJWPTJNJMBS
PHBSBOUJDFMBEFQSFTJO
FOMB[POBEFDPNCVTUJO
C
VOEJTQPTJUJWPEFJOUFSSVQDJOEFGVODJPOBNJFOUPEFM
TJTUFNBEFDPNCVTUJORVFJNQJEBRVFTFBMDBODFO
UFNQFSBUVSBT NBZPSFT RVF MBT EF EJTFP
RVF TFS
EFSFBSNFNBOVBM
D
VOTJTUFNBEFFMJNJOBDJOEFMDBMPSSFTJEVBMQSPEVDJ
EPFOMBDBMEFSBDPNPDPOTFDVFODJBEFMCJPDPNCVT
UJCMFZBJOUSPEVDJEPFOMBNJTNBDVBOEPTFJOUFSSVN
QBFMGVODJPOBNJFOUPEFMTJTUFNBEFDPNCVTUJO4PO
WMJEPT B FTUPT FGFDUPT VO SFDJQJFOUF EF FYQBOTJO
BCJFSUPRVFQVFEBMJCFSBSFMWBQPSTJMBUFNQFSBUVSB
EFMBHVBFOMBDBMEFSBBMDBO[BMPT$PVOJOUFS
DBNCJBEPSEFDBMPSEFTFHVSJEBE
E
VOBWMWVMBEFTFHVSJEBEUBSBEBBCBSQPSFODJNB
EFMBQSFTJOEFUSBCBKPEFMHFOFSBEPS&TUBWMWVMB
FO TV [POB EF EFTDBSHB EFCFS FTUBS DPOEVDJEB
IBTUBTVNJEFSP
-PT HFOFSBEPSFT EF DBMPS QPS SBEJBDJO
BQBSBUPT EF
HFOFSBDJO EF BJSF DBMJFOUF Z FRVJQPT EF BCTPSDJO EF MMB
NB EJSFDUB
BT DPNP DVBMRVJFS PUSP HFOFSBEPS RVF VUJMJDF
166
R ITE
MBTFTUBCMFDJEBTFOMBTFDDJO4*EFM$EJHP5DOJDPEFMB
&EJDBDJO
B
OPTFEFCFQSBDUJDBSFMBDDFTPOPSNBMBMBTBMBEFN
RVJOBTBUSBWTEFVOBBCFSUVSBFOFMTVFMPPUFDIP
C
MBT QVFSUBT UFOESO VOB QFSNFBCJMJEBE OP NBZPS B
M TpN
CBKPVOBQSFTJOEJGFSFODJBMEF1B
TBM
WPDVBOEPFTUOFODPOUBDUPEJSFDUPDPOFMFYUFSJPS
D
MBT EJNFOTJPOFT EF MB QVFSUB EF BDDFTP TFSO MBT
TVDJFOUFT QBSB QFSNJUJS FM NPWJNJFOUP TJO SJFTHP P
EBPEFBRVFMMPTFRVJQPTRVFEFCBOTFSSFQBSBEPT
GVFSBEFMBTBMBEFNRVJOBT
E
MBTQVFSUBTEFCFOFTUBSQSPWJTUBTEFDFSSBEVSBDPO
GDJM BQFSUVSB EFTEF FM JOUFSJPS
BVORVF IBZBO TJEP
DFSSBEBTDPOMMBWFEFTEFFMFYUFSJPS
F
FOFMFYUFSJPSEFMBQVFSUBTFDPMPDBSBVODBSUFMDPOMB
JOTDSJQDJOi4BMBEF.RVJOBT1SPIJCJEBMBFOUSBEB
BUPEBQFSTPOBBKFOBBMTFSWJDJPu
G
OP TF QFSNJUJS OJOHVOB UPNB EF WFOUJMBDJO RVF
DPNVOJRVFDPOPUSPTMPDBMFTDFSSBEPT
H
MPTFMFNFOUPTEFDFSSBNJFOUPEFMBTBMBOPQFSNJUJ
SOMUSBDJPOFTEFIVNFEBE
I
MBTBMBEJTQPOESEFVOFDB[TJTUFNBEFEFTBHF
QPSHSBWFEBEP
FODBTPOFDFTBSJP
QPSCPNCFP
J
FM DVBESP FMDUSJDP EF QSPUFDDJO Z NBOEP EF MPT
FRVJQPTJOTUBMBEPTFOMBTBMBP
QPSMPNFOPT
FMJO
UFSSVQUPSHFOFSBMFTUBSTJUVBEPFOMBTQSPYJNJEBEFT
EFMBQVFSUBQSJODJQBMEFBDDFTP&TUFJOUFSSVQUPSOP
QPESDPSUBSMBBMJNFOUBDJOBMTJTUFNBEFWFOUJMBDJO
EFMBTBMB
K
FMJOUFSSVQUPSEFMTJTUFNBEFWFOUJMBDJOGPS[BEBEFMB
TBMB
TJFYJTUF
UBNCJOTFTJUVBSFOMBTQSPYJNJEB
EFTEFMBQVFSUBQSJODJQBMEFBDDFTP
L
FMOJWFMEFJMVNJOBDJONFEJPFOTFSWJDJPEFMBTBMB
EFNRVJOBTTFSTVDJFOUFQBSBSFBMJ[BSMPTUSBCB
KPT EF DPOEVDDJO F JOTQFDDJO
DPNP NOJNP
EF
MVY
DPOVOBVOJGPSNJEBENFEJBEF
M
OPQPESOTFSVUJMJ[BEPTQBSBPUSPTOFT
OJQPESO
SFBMJ[BSTFFOFMMBTUSBCBKPTBKFOPTBMPTQSPQJPTEFMB
JOTUBMBDJO
N
MPT NPUPSFT Z TVT USBOTNJTJPOFT EFCFSO FTUBS TV
DJFOUFNFOUF QSPUFHJEPT DPOUSB BDDJEFOUFT GPSUVJUPT
EFMQFSTPOBM
O
FOUSFMBNBRVJOBSJBZMPTFMFNFOUPTRVFEFMJNJUBOMB
TBMBEFNRVJOBTEFCFOEFKBSTFMPTQBTPTZBDDF
TPTMJCSFTQBSBQFSNJUJSFMNPWJNJFOUPEFFRVJQPT
P
EFQBSUFTEFFMMPT
EFTEFMBTBMBIBDJBFMFYUFSJPSZ
WJDFWFSTB
P
MBDPOFYJOFOUSFHFOFSBEPSFTEFDBMPSZDIJNFOFBT
EFCFTFSQFSGFDUBNFOUFBDDFTJCMF
Q
FO FM JOUFSJPS EF MB TBMB EF NRVJOBT HVSBSO
WJ
TJCMFT Z EFCJEBNFOUF QSPUFHJEBT
MBT JOEJDBDJPOFT
TJHVJFOUFT
J JOTUSVDDJPOFTQBSBFGFDUVBSMBQBSBEBEFMBJOT
UBMBDJOFODBTPOFDFTBSJP
DPOTFBMEFBMBS
NBEFVSHFODJBZEJTQPTJUJWPEFDPSUFSQJEP
35961
JJ F
MOPNCSF
EJSFDDJOZONFSPEFUFMGPOPEFMB
QFSTPOBPFOUJEBEFODBSHBEBEFMNBOUFOJNJFO
UPEFMBJOTUBMBDJO
JJJ MB EJSFDDJO Z ONFSP EF UFMGPOP EFM TFSWJDJP
EF CPNCFSPT NT QSYJNP
Z EFM SFTQPOTBCMF
EFMFEJDJP
JW JOEJDBDJOEFMPTQVFTUPTEFFYUJODJOZFYUJOUP
SFTDFSDBOPT
W 1
MBOPDPOFTRVFNBEFQSJODJQJPEFMBJOTUBMB
DJO
*5 4BMBTEFNRVJOBTDPOHFOFSBEPSFTEFDBMPS
BHBT
-BTTBMBTEFNRVJOBTDPOHFOFSBEPSFTEFDBMPSBHBT
TFTJUVBSOFOVOOJWFMJHVBMPTVQFSJPSBMTFNJTUBOPPQSJ
NFSTUBOPQBSBHBTFTNTMJHFSPTRVFFMBJSF
TFVCJDBSBO
QSFGFSFOUFNFOUFFODVCJFSUB
-PT DFSSBNJFOUPT QBSFEFT Z UFDIPT FYUFSJPSFT
EFM SF
DJOUPEFCFOUFOFSVOFMFNFOUPPEJTQPTJDJODPOTUSVDUJWBEF
TVQFSDJFNOJNBRVF
FONFUSPTDVBESBEPT
TFBMBDFOUTJ
NBQBSUFEFMWPMVNFOEFMMPDBMFYQSFTBEPFONFUSPTDCJDPT
DPO VO NOJNP EF VO NFUSP DVBESBEP
EF CBKB SFTJTUFODJB
NFDOJDB
FO DPNVOJDBDJO EJSFDUB B VOB [POB FYUFSJPS P
QBUJPEFTDVCJFSUPEFEJNFOTJPOFTNOJNBTYN
-BTFDDJOEFWFOUJMBDJOZPMBQVFSUBEJSFDUBBMFYUFSJPS
QVFEFOTFSVOBQBSUFEFFTUBTVQFSDJF4JMBTVQFSDJFEF
CBKBSFTJTUFODJBNFDOJDBTFGSBHNFOUBFOWBSJBT
TF EFCF
BVNFOUBSVOMBTVQFSDJFFYJHJCMFFOMBOPSNBDPOVO
NOJNPEFDNQPSEJWJTJO-BTTBMBTEFNRVJOBTRVF
OPDPNVOJRVFOEJSFDUBNFOUFDPOFMFYUFSJPSPDPOVOQBUJP
EFWFOUJMBDJOEFEJNFOTJPOFTNOJNBT
MPQVFEFOSFBMJ[BSB
USBWTEFVODPOEVDUPEFTFDDJONOJNBFRVJWBMFOUFBMBEFM
FMFNFOUP P EJTQPTJDJO DPOTUSVDUJWB BOUFSJPSNFOUF EFOJEP
Z DVZB SFMBDJO FOUSF MBEP NBZPS Z MBEP NFOPS TFB NFOPS
RVF%JDIPDPOEVDUPEJTDVSSJSFOTFOUJEPBTDFOEFOUFTJO
BCFSUVSBT FO TV SFDPSSJEP Z DPO EFTFNCPDBEVSB MJCSF EF
PCTUDVMPT
-BTTVQFSDJFTEFCBKBSFTJTUFODJBNFDOJDBOPEFCFOQSBD
UJDBSTFBQBUJPTRVFDPOUFOHBOFTDBMFSBTPBTDFOTPSFT OP
TF DPOTJEFSBSBO DPNP QBUJP DPO BTDFOTPS MPT RVF UFOHBO
FYDMVTJWBNFOUFFMDPOUSBQFTPEFMBTDFOTPS
&OMBTTBMBTEFNRVJOBTDPOHFOFSBEPSFTEFDBMPSB
HBTTFJOTUBMBSVOTJTUFNBEFEFUFDDJOEFGVHBTZDPSUFEF
HBT4FJOTUBMBSVOEFUFDUPSQPSDBEBNEFTVQFSDJF
EFMBTBMB
DPOVONOJNPEFEPT
VCJDOEPMPTFOMBTQSPYJ
NJEBEFT EF MPT HFOFSBEPSFT BMJNFOUBEPT DPO HBT 1BSB
HBTFTDPNCVTUJCMFTNTEFOTPTRVFFMBJSFMPTEFUFDUPSFT
TFJOTUBMBSOBVOBBMUVSBNYJNBEF
NEFMTVFMPEFMB
TBMB
ZQBSBHBTFTNFOPTEFOTPTRVFFMBJSFMPTEFUFDUPSFT
TFJOTUBMBSOBVOBEJTUBODJBNFOPSEF
NEFMUFDIPEF
MBTBMB
-PT EFUFDUPSFT EF GVHBT EF HBT EFCFSO BDUVBS BOUFT
EFRVFTFBMDBODFFMEFMMNJUFJOGFSJPSEFFYQMPTJWJEBE
EFMHBTDPNCVTUJCMFVUJMJ[BEP
BDUJWBOEPFMTJTUFNBEFDPSUF
EFTVNJOJTUSPEFHBTBMBTBMBZ
QBSBTBMBTDPOWFOUJMBDJO
NFDOJDB
BDUJWBOEP FM TJTUFNB EF FYUSBDDJO %FCFO TFS
DPOGPSNFTDPOMBTOPSNBT6/&&/
6/&&/
6/&&/Z6/&&/
167
R ITE
35962
&M TJTUFNB EF DPSUF EF TVNJOJTUSP EF HBT DPOTJTUJS FO
VOBWMWVMBEFDPSUFBVUPNUJDBEFMUJQPUPEPOBEBJOTUBMBEB
FOMBMOFBEFBMJNFOUBDJOEFHBTBMBTBMBEFNRVJOBTZ
VCJDBEBFOFMFYUFSJPSEFMBTBMB4FSEFUJQPDFSSBEB
FTEF
DJS
DPSUBSFMQBTPEFHBTFODBTPEFGBMMPEFMTVNJOJTUSPEF
TVFOFSHBEFBDDJPOBNJFOUP
&ODBTPEFRVFFMTJTUFNBEFEFUFDDJOIBZBTJEPBDUJ
WBEPQPSDVBMRVJFSDBVTB
MBSFQPTJDJOEFMTVNJOJTUSPEFHBT
TFSTJFNQSFNBOVBM
&OMPTEFNTSFRVJTJUPTFYJHJCMFTBMBTTBMBTEFNBRVJ
OBTDPOHFOFSBEPSFTEFDBMPSBHBTTFFTUBSFOMPEJTQVFTUP
FOMBOPSNB6/&
-PT FRVJQPT EF MMBNB EJSFDUB QBSB SFGSJHFSBDJO QPS BC
TPSDJO
BT DPNP MPT FRVJQPT EF DPHFOFSBDJO
RVF VUJMJDFO
DPNCVTUJCMFTHBTFPTPT
TJFNQSFRVFTVQPUFODJBUJMOPNJOBM
DPOKVOUBTFBTVQFSJPSBL8
EFCFSOJOTUBMBSTFFOTBMBTEF
NBRVJOBTJOUFHSBSTFDPNPFRVJQPTBVUOPNPTEFDPOGPSNJ
EBEDPOMPTSFRVJTJUPTSFDPHJEPTFOMBOPSNB6/&
*5 %JNFOTJPOFTEFMBTTBMBTEFNRVJOBT
*5 4BMBEFNRVJOBTEFSJFTHPBMUP
B
$BMEFSBTDPORVFNBEPSEFDPNCVTUJOGPS[BEB
-BTJOTUBMBDJPOFTRVFSFRVJFSFOTBMBEFNRVJOBTEFSJFTHP
BMUPTPOBRVFMMBTRVFDVNQMFOVOBDVBMRVJFSBEFMBTTJHVJFO
UFTDPOEJDJPOFT
B
MBTSFBMJ[BEBTFOFEJDJPTJOTUJUVDJPOBMFTPEFQCMJ
DBDPODVSSFODJB
C
MBTRVFUSBCBKFODPOBHVBBUFNQFSBUVSBTVQFSJPSB
$
"EFNTEFMPTSFRVJTJUPTHFOFSBMFTFYJHJEPTFOMPTBQBSUB
EPTBOUFSJPSFTQBSBDVBMRVJFSTBMBEFNRVJOBT
FOVOBTBMB
EFNRVJOBTEFSJFTHPBMUPFMDVBESPFMDUSJDPEFQSPUFDDJO
ZNBOEPEFMPTFRVJQPTJOTUBMBEPTFOMBTBMBP
QPSMPNFOPT
FMJOUFSSVQUPSHFOFSBMZFMJOUFSSVQUPSEFMTJTUFNBEFWFOUJMB
DJOEFCFOTJUVBSTFGVFSBEFMBNJTNBZFOMBQSPYJNJEBEEF
VOPEFMPTBDDFTPT
*5 &RVJQPTBVUOPNPTEFHFOFSBDJOEFDBMPS
-PTFRVJQPTBVUOPNPTEFHFOFSBDJOEFDBMPSTFEFCFO
JOTUBMBSFOFMFYUFSJPSEFMPTFEJDJPT
BMBJOUFNQFSJF
FO[P
OBTOPUSBOTJUBEBTQPSFMVTPIBCJUVBMEFMFEJDJP
TBMWPQPS
QFSTPOBM FTQFDJBMJ[BEP EF NBOUFOJNJFOUP EF FTUPT V PUSPT
FRVJQPT
FOQMBOUBTBMOJWFMEFDBMMFPFOUFSSFOPDPMJOEBOUF
FOB[PUFBTPUFSSB[BT
&OFMDBTPEFRVFTFTJUFFO[POBTEFUSOTJUPTFEFCF
EFKBS VOB GSBOKB MJCSF BMSFEFEPS EFM FRVJQP RVF HBSBOUJDF FM
NBOUFOJNJFOUPEFMNJTNP
DPOVONOJNPEFNFUSP
EFMJNJ
UBEBQPSNFEJPEFFMFNFOUPTRVFJNQJEBOFMBDDFTPBMBNJT
NB B QFSTPOBM OP BVUPSJ[BEP"RVFMMPT FRVJQPT BVUOPNPT
EFHFOFSBDJOEFDBMPSRVFOPUFOHBOOJOHOUJQPEFSFHJTUSP
FO TV QBSUF QPTUFSJPS Z FM GBCSJDBOUF BVUPSJDF TV JOTUBMBDJO
BEPTBEBBVONVSP
EFCFOSFTQFUBSMBGSBOKBNOJNBEFN
FYDMVTJWBNFOUFFOTVTQBSUFTGSPOUBMZMBUFSBM
$VBOEPFMFRVJQPBVUOPNPTFBMJNFOUFEFHBTFTNT
EFOTPTRVFFMBJSF
OPEFCFFYJTUJSDPNVOJDBDJODPOOJWFMFT
JOGFSJPSFT EFTBHFT
TVNJEFSPT
DPOEVDUPTEFWFOUJMBDJOB
SBTEFMTVFMPFUD
FOMB[POBEFJOVFODJBEFMFRVJQP N
BMSFEFEPSEFMNJTNP
168
$VBOEPFYJTUBOWBSJBTDBMEFSBT
MBEJTUBODJBNOJNBFO
USFFMMBTTFSEF
N
TJFNQSFQFSNJUJFOEPMBBQFSUVSB
EFMBTQVFSUBTEFMBTDBMEFSBTTJOOFDFTJEBEEFEFTNPO
UBSMPTRVFNBEPSFT
&MFTQBDJPMJCSFFOMBQBSUFGSPOUBMTFSJHVBMBMBQSPGVO
EJEBEEFMBDBMEFSB
DPOVONOJNPEFVONFUSPFOFTUB
[POBTFSFTQFUBSVOBBMUVSBNOJNBMJCSFEFPCTUDVMPT
EFN
C
$BMEFSBT"UNPTGSJDBT
&M FTQBDJP MJCSF FO FM GSFOUF EF MB DBMEFSB TFS DPNP
NOJNPEFN
DPOVOBBMUVSBNOJNBEFNMJCSFEF
PCTUDVMPT
&OUSF DBMEFSBT
BT DPNP MBT DBMEFSBT FYUSFNBT Z MPT
NVSPTMBUFSBMFTZEFGPOEP
EFCFFYJTUJSVOFTQBDJPMJCSF
EFBMNFOPT
NRVFQPESEJTNJOVJSTFFOMPTNPEFMPT
FORVFFMNBOUFOJNJFOUPEFMBTDBMEFSBTZTVBJTMBNJFOUP
USNJDP MP QFSNJUB %FCFO UFOFSTF FO DVFOUB MBT SFDP
NFOEBDJPOFTEFMGBCSJDBOUF
&OFMDBTPEFRVFMBTDBMEFSBTBJOTUBMBSTFBO EFM UJQP
NVSBM ZP NPEVMBS GPSNBOEP VOB CBUFSB EF DBMEFSBT P
DVBOEP MBT QBSFEFT MBUFSBMFT EF MBT DBMEFSBT B JOTUBMBS
OP QSFDJTFO BDDFTP
QVFEF SFEVDJSTF MB EJTUBODJB FOUSF
FMMBT
UFOJFOEPFODVFOUBFMFTQBDJPQSFDJTPQBSBQPEFS
FGFDUVBSMBTPQFSBDJPOFTEFEFTNPOUBKFEFMBFOWPMWFOUF
ZEFMNBOUFOJNJFOUPEFMBTNJTNBT
$PODBMEFSBTEFDPNCVTUJCMFTTMJEPT
MBEJTUBODJBFOUSF
TUBTZMBDIJNFOFBTFSJHVBM
BMNFOPT
BMUBNBPEF
MBDBMEFSB
-BTDBMEFSBTEFDPNCVTUJCMFTTMJEPTFOMBTRVFTFBOF
DFTBSJBMBBDDFTJCJMJEBEBMIPHBS
QBSBDBSHBPSFQBSUPEFM
DPNCVTUJCMF
UFOESOVOFTQBDJPMJCSFGSPOUBMJHVBM
QPSMP
NFOPT
BWF[ZNFEJBMBQSPGVOEJEBEEFMBDBMEFSB
R ITE
35963
1BSBDPNCVTUJCMFTHBTFPTPTFMDPOEVDUPEFWFOUJMBDJO
JOGFSJPSEFTFNCPDBSBNFOPTEFDNEFMTVFMPFOFMDBTP
EFHBTFTNBTQFTBEPTRVFFMBJSFFMDPOEVDUPTFSPCMJHB
UPSJBNFOUF BTDFOEFOUF FM DPOEVDUP EF WFOUJMBDJO TVQFSJPS
TFSTJFNQSFBTDFOEFOUF
*5 7FOUJMBDJOEFTBMBTEFNRVJOBT
7FOUJMBDJOGPS[BEB
(FOFSBMJEBEFT
5PEBTBMBEFNRVJOBTDFSSBEBEFCFEJTQPOFSEFNF
EJPTTVDJFOUFTEFWFOUJMBDJO
&MTJTUFNBEFWFOUJMBDJOQPESTFSEFMUJQPOBUVSBMEJ
SFDUBQPSPSJDJPTPDPOEVDUPT
PGPS[BEB
4FSFDPNJFOEBBEPQUBS
QBSBNBZPSHBSBOUBEFGVODJP
OBNJFOUP
FMTJTUFNBEFWFOUJMBDJOEJSFDUBQPSPSJDJPT
&ODVBMRVJFSDBTP
TFJOUFOUBSMPHSBS
TJFNQSFRVFTFB
QPTJCMF
VOBWFOUJMBDJODSV[BEB
DPMPDBOEPMBTBCFSUVSBTTP
CSFQBSFEFTPQVFTUBTEFMBTBMBZFOMBTDFSDBOBTEFMUFDIP
ZEFMTVFMP
-PTPSJDJPTEFWFOUJMBDJO
UBOUPEJSFDUBDPNPGPS[BEB
EJTUBSO BM NFOPT DN EF DVBMRVJFS IVFDP QSBDUJDBCMF P
SFKJMMBTEFWFOUJMBDJOEFPUSPTMPDBMFTEJTUJOUPTEFMBTBMBEF
NRVJOBT -BT BCFSUVSBT FTUBSO QSPUFHJEBT QBSB FWJUBS MB
FOUSBEBEFDVFSQPTFYUSBPTZRVFOPQVFEBOTFSPCTUSVJEPT
PJOVOEBEPT
7FOUJMBDJOOBUVSBMEJSFDUBQPSPSJDJPT
-BWFOUJMBDJOOBUVSBMEJSFDUBBMFYUFSJPSQVFEFSFBMJ[BS
TF
QBSBMBTTBMBTDPOUJHVBTB[POBTBMBJSFMJCSF
NFEJBOUF
BCFSUVSBT EF SFB MJCSF NOJNB EF DNL8 EF QPUFODJB
USNJDBOPNJOBM
4F SFDPNJFOEB QSBDUJDBS NT EF VOB BCFSUVSB Z DPMP
DBSMBTFOEJGFSFOUFTGBDIBEBTZBEJTUJOUBTBMUVSBT
EFNBOFSB
RVFTFDSFFODPSSJFOUFTEFBJSFRVFGBWPSF[DBOFMCBSSJEPEF
MBTBMB
1BSBDPNCVTUJCMFTHBTFPTPTFMPSJDJPQBSBFOUSBEBEF
BJSFTFTJUVBSPCMJHBUPSJBNFOUFDPOTVQBSUFTVQFSJPSBNF
OPTEFDNEFMTVFMPMBWFOUJMBDJOTFDPNQMFNFOUBSDPO
VOPSJDJP
DPOTVMBEPJOGFSJPSBNFOPTEFDNEFMUFDIP
FTUFMUJNPEFTVQFSDJFp" DN
TJFOEP"MBTVQFSDJF
EFMBTBMBEFNRVJOBTFON
7FOUJMBDJOOBUVSBMEJSFDUBQPSDPOEVDUP
$VBOEP MB TBMB OP TFB DPOUJHVB B [POB BM BJSF MJCSF
QFSP QVFEB DPNVOJDBSTF DPO TUB QPS NFEJP EF DPOEVDUPT
EF NFOPT EF N EF SFDPSSJEP IPSJ[POUBM
MB TFDDJO MJCSF
NOJNBEFTUPT
SFGFSJEBBMBQPUFODJBUSNJDBOPNJOBMJOT
UBMBEB
TFS
DPOEVDUPTWFSUJDBMFT
DPOEVDUPTIPSJ[POUBMFT
DNL8
DNL8
-BTTFDDJPOFTJOEJDBEBTTFEJWJEJSOFOEPTBCFSUVSBT
QPS MP NFOPT
VOB TJUVBEB DFSDB EFM UFDIP Z PUSB DFSDB EFM
TVFMPZ
BTFSQPTJCMF
TPCSFQBSFEFTPQVFTUBT
169
R ITE
35964
QSFRVFTVQBSUFTVQFSJPSTFFODVFOUSFBNFOPTEFDN
EFMUFDIPZTVQBSUFJOGFSJPSTFFODVFOUSFBNFOPTEFDN
EFMNJTNPUFDIP
-BFWBDVBDJOEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJOFOMBTJOT
UBMBDJPOFTUSNJDBTTFSFBMJ[BSEFBDVFSEPDPOMBTTJHVJFO
UFTOPSNBTHFOFSBMFT
'VODJPOBNJFOUPEFMTJTUFNBFMDPOKVOUPEFFYUSBDDJO
EFCFGVODJPOBSDVBOEPFMFRVJQPEFEFUFDDJOFTUBDUJWBEP
ZQFSNBOFDFSFOGVODJPOBNJFOUPIBTUBRVFTFSFTUBCMF[DBO
MBTDPOEJDJPOFTOPSNBMFTEFPQFSBDJO
*5 .FEJEBTFTQFDJDBTQBSBFEJDBDJOFYJTUFOUF
1BSBMBTTBMBTEFNRVJOBTFOFEJDJPTFYJTUFOUFTTFDPOTJ
EFSBOWMJEPTMPTNJTNPTDSJUFSJPTEFUBMMBEPTFOMPTBQBSUB
EPTBOUFSJPSFT
TJCJFODVBOEPFMMPOPTFBQPTJCMFTFBENJUFO
MBTTJHVJFOUFTFYDFQDJPOFT
%JNFOTJPOFT
-BT EJNFOTJPOFT JOEJDBEBT FO MB *5 Z FO MB *5
QPESONPEJDBSTFEFNBOFSBKVTUJDBEB
TJFN
QSFRVFTFHBSBOUJDFFMNBOUFOJNJFOUPEFMPTFRVJQPTJOTUBMB
EPTFOFMDBTPDPODSFUPEFMBTDBMEFSBTTFEFCFSJODMVJSMB
EPDVNFOUBDJOBQPSUBEBQPSFMGBCSJDBOUFEFMBTNJTNBT
FO
MBDVBMTFEFUBMMFFMNFODJPOBEPBTQFDUP
1BUJPEFWFOUJMBDJO
&OFEJDJPTZBDPOTUSVJEPT
EJDIPQBUJPQPESUFOFSVOBTV
QFSDJF NOJNB FO QMBOUB EF N Z MB EJNFOTJO EFM MBEP
NFOPSTFSDPNPNOJNPEFN
4BMBTEFNRVJOBTDPODBMEFSBTBHBTFOMBTRVFOPTF
MPHSFMBTVQFSDJFOPSFTJTUFOUF
&OMBTSFGPSNBTEFMBTTBMBTEFNRVJOBTFOFEJDJPTFYJT
UFOUFTDPODBMEFSBTEFHBT
FOMBTRVFOPTFBQPTJCMFMPHSBS
MBTVQFSDJFOPSFTJTUFOUFBMFYUFSJPS
PBQBUJPEFWFOUJMBDJO
TFSFBMJ[BSVOBWFOUJMBDJOGPS[BEBZTFJOTUBMBSVOTJTUFNB
EFEFUFDDJOZDPSUFEFGVHBTEFHBT
&NQMB[BNJFOUP
/PFTUQFSNJUJEBMBVCJDBDJOEFTBMBTNRVJOBTDPODBMEF
SBTBHBTFOOJWFMFTJOGFSJPSFTBTFNJTUBOPPQSJNFSTUBOP
FOMBTSFGPSNBTEFTBMBTQPSEFCBKPEFFTFOJWFMTFEFCFS
IBCJMJUBSVOOVFWPMPDBMQBSBMBTDBMEFSBT
7FOUJMBDJOTVQFSJPS
&OMBTSFGPSNBTEFMBTTBMBTEFNRVJOBTFOFEJDJPTFYJT
UFOUFTDPODBMEFSBTEFHBT
TJFYJTUJFSBVOBWJHBPDVBMRVJFS
PUSPPCTUDVMPDPOTUSVDUJWPRVFJNQJEJFSBMBDPMPDBDJOEFMB
SFKJMMBTVQFSJPSEFWFOUJMBDJOTFHOMPEFTDSJUPFOFMBQBSUBEP
EFMB*5
TFQPESDPMPDBSTUBNTCBKBTJFN
170
*5 $IJNFOFBT
*5 &WBDVBDJO EF MPT QSPEVDUPT EF MB DPNCVT
UJO
B
-PTFEJDJPTEFWJWJFOEBTEFOVFWBDPOTUSVDDJOFO
MPTRVFOPTFQSFWFBVOBJOTUBMBDJOUSNJDBDFOUSBM
OJJOEJWJEVBM
EJTQPOESOEFVOBQSFJOTUBMBDJOQBSB
MBFWBDVBDJOJOEJWJEVBMJ[BEBEFMPTQSPEVDUPTEFMB
DPNCVTUJO
NFEJBOUFVODPOEVDUPDPOGPSNFDPOMB
OPSNBUJWBFVSPQFB
RVFEFTFNCPRVFQPSDVCJFSUBZ
RVFQFSNJUBDPOFDUBSFOTVDBTPDBMEFSBTEFDNBSB
EFDPNCVTUJOFTUBODBUJQP$
TFHOMBOPSNB6/&
$&/53*/
C
&OMPTFEJDJPTEFOVFWBDPOTUSVDDJOFOMPTRVFTF
QSFWFBVOBJOTUBMBDJOUSNJDB
MBFWBDVBDJOEFMPT
QSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJOEFMHFOFSBEPSTFSFBMJ
[BSQPSVODPOEVDUPQPSMBDVCJFSUBEFMFEJDJP
FO
FM DBTP EF JOTUBMBDJO DFOUSBMJ[BEB
P NFEJBOUF VO
DPOEVDUPJHVBMBMQSFWJTUPFOFMBQBSUBEPBOUFSJPS
FO
FMDBTPEFJOTUBMBDJOJOEJWJEVBMJ[BEB
D
&OMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTRVFTFSFGPSNFODBN
CJOEPTF TVT HFOFSBEPSFT Z RVF ZB EJTQPOHBO EF
VODPOEVDUPEFFWBDVBDJOBDVCJFSUB
FTUFTFSFM
FNQMFBEPQBSBMBFWBDVBDJO
TJFNQSFRVFTFBBEF
DVBEPBMOVFWPHFOFSBEPSPCKFUPEFMBSFGPSNBZEF
DPOGPSNJEBEDPOMBTDPOEJDJPOFTFTUBCMFDJEBTFOMB
SFHMBNFOUBDJOWJHFOUF
E
&O MBT JOTUBMBDJPOFT USNJDBT FYJTUFOUFT RVF TF SF
GPSNFO DBNCJOEPTF TVT HFOFSBEPSFT RVF OP EJT
QPOHBOEFDPOEVDUPEFFWBDVBDJOBDVCJFSUBPTUF
OP TFB BEFDVBEP BM OVFWP HFOFSBEPS PCKFUP EF MB
SFGPSNB
MBFWBDVBDJOTFSFBMJ[BSQPSMBMBDVCJFSUB
EFMFEJDJPNFEJBOUFVOOVFWPDPOEVDUPBEFDVBEP
$PNPFYDFQDJOBMPTBOUFSJPSFTDBTPTHFOFSBMFTBOUFSJPSFT
TFQFSNJUJSTJFNQSFRVFMPTHFOFSBEPSFTVUJMJDFODPNCVTUJ
CMFTHBTFPTPT
MBTBMJEBEJSFDUBEFFTUPTQSPEVDUPTBMFYUFSJPS
DPODPOEVDUPTQPSGBDIBEBPQBUJPEFWFOUJMBDJO
OJDBNFO
UF
DVBOEP TF USBUF EF BQBSBUPT FTUBODPT EF QPUFODJB UJM
OPNJOBMJHVBMPJOGFSJPSBL8EFBQBSBUPTEFUJSPOBUVSBM
QBSBMBQSPEVDDJOEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJBEFQPUFODJBUJM
JHVBMPJOGFSJPSB
L8
FOMPTTJHVJFOUFTDBTPT
&OMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTEFWJWJFOEBTVOJGBNJMJBSFT
&O MBT JOTUBMBDJPOFT USNJDBT EF FEJDJPT FYJTUFOUFT
RVFTFSFGPSNFO
DPOMBTDJSDVOTUBODJBTNFODJPOBEBTFOFM
BQBSUBEP E
DVBOEP TF JOTUBMFO DBMEFSBT JOEJWJEVBMFT DPO
FNJTJPOFTEF/0YEFDMBTF
*5 %JTFPZEJNFOTJPOBEPEFDIJNFOFBT
2VFEBQSPIJCJEBMBVOJDBDJOEFMVTPEFMPTDPOEVDUPT
EFFWBDVBDJOEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJODPOPUSBT
JOTUBMBDJPOFTEFFWBDVBDJO
R ITE
35965
EJDBEPTFOFMBQBSUBEPE
EFMB*5&WBDVBDJOEF
QSPEVDUPTEFDPNCVTUJO
$BSBDUFSTUJDBTEFMPTQBUJPTEFWFOUJMBDJO
-PTQBUJPTEFWFOUJMBDJOQBSBMBFWBDVBDJOEFQSPEVDUPT
EFDPNCVTUJOEFBQBSBUPTDPOEVDJEPTFOFEJDJPTFYJTUFO
UFT
EFCFOUFOFSDPNPNOJNPVOBTVQFSDJFFOQMBOUB
NF
EJEBFON
JHVBMB
Y/5
DPOVONOJNPEFN
TJFOEP
/5FMONFSPUPUBMEFMPDBMFTRVFQVFEBODPOUFOFSBQBSBUPT
DPOEVDJEPTRVFEFTFNCPRVFOFOFMQBUJP
"EFNT
TJFMQBUJPFTUBDVCJFSUPFOTVQBSUFTVQFSJPSDPO
VOUFDIBEP
FTUFEFCFEFKBSMJCSFVOBTVQFSDJFQFSNBOFOUF
EFDPNVOJDBDJODPOFMFYUFSJPSEFMEFTVTFDDJOFO
QMBOUB
DPOVONOJNPEFN
"QBSBUPTEFUJQPFTUBODP
$BSBDUFSTUJDBT EF MPT UVCPT EF FWBDVBDJO &O FM DBTP
EF BQBSBUPT EF UJQP FTUBODP
FM TJTUFNB EF FWBDVBDJO EF
MPT QSPEVDUPT EF DPNCVTUJO Z BENJTJO EFM BJSF EFCF TFS
FM EJTFBEP QPS FM GBCSJDBOUF QBSB FM BQBSBUP $PO DBSDUFS
HFOFSBM
FMFYUSFNPOBMEFMUVCPEFCFFTUBSEJTFBEPEFNB
OFSBRVFTFGBWPSF[DBMBTBMJEBGSPOUBM UJQPDBO
BMBNBZPS
EJTUBODJBIPSJ[POUBMQPTJCMFEFMPTQSPEVDUPTEFDPNCVTUJO
$VBOEPOPTFQVFEBODVNQMJSMBTEJTUBODJBTNOJNBTBVOB
QBSFE GSPOUBM
TF QVFEFO VUJMJ[BS FO FM FYUSFNP EFFDUPSFT
EFTWJBEPSFTEFMVKPEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJO
$BSBDUFSTUJDBTEFMBJOTUBMBDJO-BQSPZFDDJOQFSQFO
EJDVMBS EFM DPOEVDUP EF TBMJEB EF MPT QSPEVDUPT EF MB DPN
CVTUJOTPCSFMPTQMBOPTFORVFTFFODVFOUSBOMPTPSJDJPT
EFWFOUJMBDJOZMBQBSUFQSBDUJDBCMFEFMPTNBSDPTEFWFOUB
OBTEFCFEJTUBSDNDPNPNOJNPEFTUPT
TBMWPDVBOEP
EJDIBTBMJEBTFFGFDUFQPSFODJNB
FORVFOPFTOFDFTBSJP
HVBSEBSUBMEJTUBODJBNOJNB4FQVFEFOVUJMJ[BSEFTWJBEPSFT
MBUFSBMFTEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJODVBOEPOPQVFEB
SFTQFUBSTFMBEJTUBODJBNOJNBEFDN
%FQFOEJFOEP EFM UJQP EF GBDIBEB Z EFM UJQP EF TBMJEB DPO
DOUSJDB P EF DPOEVDUPT JOEFQFOEJFOUFT
TF EJTUJOHVFO MPT
TJHVJFOUFTDBTPT
B
"USBWTEFGBDIBEB
DFMPTBPTJNJMBS
B
5VCPDPODOUSJDP JOUFSJPSTBMJEBQSPEVDUPTEFMB DPN
CVTUJO
FYUFSJPSUPNBEFBJSFQBSBDPNCVTUJO
&MUVCPEFCF
TPCSFTBMJSMJHFSBNFOUFEFMNVSPFOMB[POBFYUFSJPSIBTUBVO
NYJNPEFDNQBSBFMUVCPFYUFSJPS
B
5VCPEFDPOEVDUPTJOEFQFOEJFOUFT VOUVCPQBSBFOUSB
EBEFBJSFZPUSPQBSBTBMJEBEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVT
UJO
5BOUPFMUVCPQBSBTBMJEBEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVT
UJODPNPFMUVCPQBSBFOUSBEBEFBJSFQVFEFTPCSFTBMJSDPNP
NYJNPDNEFMBTVQFSDJFEFMBGBDIBEB
&OBNCPTDBTPT
TFQVFEFODPMPDBSSFKJMMBTFOMPTFYUSFNPT
EJTFBEBTQPSFMGBCSJDBOUF
C
"USBWTEFMBTVQFSDJFEFGBDIBEBQFSUFOFDJFOUFBMN
CJUPEFVOBUFSSB[B
CBMDOPHBMFSBUFDIBEPTZBCJFSUPTBM
FYUFSJPS&OFTUFDBTP
DBCFOEPTQPTJCJMJEBEFT
C
&M FKF EFM UVCP EF TBMJEB EF MPT QSPEVDUPT EF MB DPN
CVTUJOTFFODVFOUSBBVOBEJTUBODJBJHVBMPJOGFSJPSBDN
SFTQFDUPEFMUFDIPEFMBUFSSB[B
CBMDOPHBMFSB
NFEJEPT
QFSQFOEJDVMBSNFOUF
171
R ITE
35966
&OFTUBTJUVBDJO
EJDIPUVCPTFEFCFQSPMPOHBSIBDJBFMM
NJUFEFMUFDIPEFMBUFSSB[B
CBMDOPHBMFSBEFGPSNBRVF
FOUSFFMNJTNPZFMFYUSFNPEFMUVCPTFHVBSEFVOBEJTUBODJB
NYJNBEFDN
QSFWBMFDJFOEPMBTJOEJDBDJPOFTRVFFMGB
CSJDBOUFGBDJMJUFBMSFTQFDUP
*5 "MNBDFOBNJFOUPEFCJPDPNCVTUJCMFTTMJEPT
C
&MFKFEFMUVCPEFTBMJEBEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVT
UJOTFFODVFOUSBBVOBEJTUBODJBTVQFSJPSBDNSFTQFDUP
EFMUFDIPEFMBUFSSB[B
CBMDOPHBMFSB
NFEJEPTQFSQFOEJDV
MBSNFOUF&OFTUBTJUVBDJO
FMFYUSFNPEFEJDIPUVCPOPEFCF
TPCSFTBMJSEFMBQBSFERVFBUSBWJFTBNTEFDN
QSFWBMF
DJFOEPMBTJOEJDBDJPOFTRVFFMGBCSJDBOUFGBDJMJUFBMSFTQFDUP
$VBOEPFMBMNBDFOBNJFOUPFTUTJUVBEPGVFSBEFMFEJDJP
QPESDPOTUSVJSTFFOTVQFSDJFPTVCUFSSOFP
QVEJFOEPVUJMJ
[BSTFUBNCJODPOUFOFEPSFTFTQFDDPTEFCJPDPNCVTUJCMF
EFCJFOEPQSFWFSVOTJTUFNBBEFDVBEPEFUSBOTQPSUF
D
"USBWTEFGBDIBEB
DFMPTBPTJNJMBS
FYJTUJFOEPVOBDPSOJ
TBPCBMDOFODPUBTVQFSJPSBMBEFTBMJEBEFMPTQSPEVDUPTEF
MBDPNCVTUJO4FEFCFTFHVJSFMNJTNPDSJUFSJPRVFFOFMDBTP
C
TJFOEPFMMNJUFBDPOTJEFSBSFMEFMBDPSOJTBPCBMDO
E
"QBSBUPTJUVBEPFOFMFYUFSJPS
FOVOBUFSSB[B
CBMDOP
HBMFSBBCJFSUPTZUFDIBEPT%FGPSNBHFOFSBMTFEFCFTFHVJS
FMNJTNPDSJUFSJPRVFFOMPTDBTPTC
ZD
DPOMBTBMWFEBEEF
RVFDVBOEPFMFKFEFMUVCPEFTBMJEBEFMPTQSPEVDUPTEFMB
DPNCVTUJO TF FODVFOUSF B VOB EJTUBODJB TVQFSJPS B DN
SFTQFDUPEFMUFDIPEFMBUFSSB[B
CBMDOPHBMFSB
MBMPOHJUVE
EFM UVCP EF TBMJEB EF MPT QSPEVDUPT EF MB DPNCVTUJO EFCF
TFSMBNOJNBJOEJDBEBQPSFMGBCSJDBOUF
4J FO MPT DBTPT C
P E
MB UFSSB[B
CBMDO P HBMFSB GVFTF
DFSSBEB DPO TJTUFNB QFSNBOFOUF
DPO QPTUFSJPSJEBE B MB
JOTUBMBDJOEFMBQBSBUP
MPTUVCPTEFTBMJEBEFMPTQSPEVDUPT
EFMBDPNCVTUJOTFEFCFOQSPMPOHBSQBSBBUSBWFTBSFMDFSSB
NJFOUPTJHVJFOEPMPTNJTNPTDSJUFSJPTRVFBUSBWTEFNVSPP
DFMPTBJOEJDBEPTFOFMDBTPB
&O DVBMRVJFSB EF MPT DBTPT BOUFSJPSFT
Z EF GPSNB HFOFSBM
DVBOEPMBTBMJEBEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJOTFSFBMJ
DFEJSFDUBNFOUFBMFYUFSJPSBUSBWTEFVOBQBSFE
FMFKFEFM
DPOEVDUPEFFWBDVBDJOEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJO
TF EFCF TJUVBS
DPNP NOJNP
B
N EFM OJWFM EFM TVFMP
NTQSYJNPDPOUSOTJUPPQFSNBOFODJBEFQFSTPOBT
NF
EJEPT FO TFOUJEP WFSUJDBM 4F FYDFQUBO EF FTUF SFRVJTJUP
MBTTBMJEBTEFQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJOEFMPTSBEJBEPSFT
NVSBMFTEFUJQPWFOUPTBEFQPUFODJBJOGFSJPSB
L8
TJFN
QSFZDVBOEPFTUOQSPUFHJEBTBEFDVBEBNFOUFQBSBFWJUBSFM
DPOUBDUPEJSFDUP
&OUSF EPT TBMJEBT EF QSPEVDUPT EF MB DPNCVTUJO TJUVBEBT
BMNJTNPOJWFM
TFEFCFNBOUFOFSVOBEJTUBODJBNOJNBEF
DN-BEJTUBODJBNOJNBTFQVFEFSFEVDJSBDNTJTF
FNQMFBOEFFDUPSFTEJWFSHFOUFTJOEJDBEPTQPSFMGBCSJDBOUF
P DVBMRVJFS PUSP NUPEP RVF VUJMJ[BOEP MPT NFEJPT TVNJOJT
USBEPT QPS FM GBCSJDBOUF HBSBOUJDF RVF MBT EPT TBMJEBT TFBO
EJWFSHFOUFT
-BTBMJEBEFQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJOEFCFEJTUBSBMNFOPT
NEFQBSFEMBUFSBMDPOWFOUBOBTPIVFDPTEFWFOUJMBDJO
P
DNEFQBSFEMBUFSBMTJOWFOUBOBTPIVFDPTEFWFOUJMBDJO
-B TBMJEB EF QSPEVDUPT EF MB DPNCVTUJO EFCF EJTUBS BM
NFOPTNEFQBSFEGSPOUBMDPOWFOUBOBPIVFDPTEFWFOUJ
MBDJO
PEFNEFQBSFEGSPOUBMTJOWFOUBOBTPIVFDPTEF
WFOUJMBDJO
"EFNTTFUFOESFODVFOUBMPJOEJDBEPFOFMBQBSUBEP
EFMB/PSNB6/&SFGFSFOUFBSFRVJTJUPTBEJDJPOBMFT
EFMPTDPOEVDUPTEFFWBDVBDJO
172
-BTJOTUBMBDJPOFTBMJNFOUBEBTDPOCJPDPNCVTUJCMFTTMJ
EPTEFCFOJODMVJSVOMVHBSEFBMNBDFOBNJFOUPEFOUSPPGVFSB
EFMFEJDJP
EFTUJOBEPFYDMVTJWBNFOUFQBSBFTUFVTP
&OFEJDJPTOVFWPTMBDBQBDJEBENOJNBEFBMNBDFOB
NJFOUP EF CJPDPNCVTUJCMF TFS MB TVDJFOUF QBSB DVCSJS FM
DPOTVNPEFEPTTFNBOBT
4F EFCF QSFWFS VO QSPDFEJNJFOUP EF WBDJBEP EFM BMNB
DFOBNJFOUPEFCJPDPNCVTUJCMFQBSBFMDBTPEFRVFTFBOF
DFTBSJP
QBSBMBSFBMJ[BDJOEFUSBCBKPTEFNBOUFOJNJFOUPP
SFQBSBDJOPFOTJUVBDJPOFTEFSJFTHPEFJODFOEJP
&OFEJDJPTOVFWPTFMBMNBDFOBNJFOUPEFCJPDPNCVTUJ
CMFTMJEPZMBTBMBEFNRVJOBTEFCFOFODPOUSBSTFTJUVBEPT
FO MPDBMFT EJTUJOUPT Z DPO MBT BQFSUVSBT QBSB FM USBOTQPSUF
EFTEFFMBMNBDFOBNJFOUPBMPTHFOFSBEPSFTEFDBMPSEPUB
EBTDPOMPTFMFNFOUPTBEFDVBEPTQBSBFWJUBSMBQSPQBHBDJO
EFJODFOEJPTEFVOBBPUSB
&OJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTFYJTUFOUFTRVFTFSFGPSNFO
FO
EPOEFOPQVFEBSFBMJ[BSTFVOBEJWJTJOFOEPTMPDBMFTEJT
UJOUPT
FMEFQTJUPEFBMNBDFOBNJFOUPFTUBSTJUVBEPBVOB
EJTUBODJBEFMBDBMEFSBTVQFSJPSB
NZEFCFSFYJTUJSFOUSF
FMHFOFSBEPSEFDBMPSZFMBMNBDFOBNJFOUPVOBQBSFEDPO
SFTJTUFODJBBOUFFMGVFHPEFBDVFSEPDPOMBSFHMBNFOUBDJO
WJHFOUFEFQSPUFDDJODPOUSBJODFOEJPT
-BTQBSFEFT
TVFMPZUFDIPEFMBMNBDFOBNJFOUPOPQFSNJ
UJSOMUSBDJPOFTEFIVNFEBE
JNQFSNFBCJMJ[OEPMBTFODBTP
OFDFTBSJP
-BTQBSFEFTZQVFSUBTEFMBMNBDOEFCFOTFSDBQBDFT
EFTPQPSUBSMBQSFTJOEFMCJPDPNCVTUJCMF"TNJTNP
MBSF
TJTUFODJB BM GVFHP EF MPT FMFNFOUPT EFMJNJUBEPSFT Z FTUSVD
UVSBMFT EFM BMNBDFOBNJFOUP EF CJPDPNCVTUJCMF TFS MB RVF
EFUFSNJOFMBSFHMBNFOUBDJOEFQSPUFDDJODPOUSBJODFOEJPT
WJHFOUF
/P FTUO QFSNJUJEBT MBT JOTUBMBDJPOFT FMDUSJDBT EFOUSP
EFMBMNBDO
$VBOEPTFVUJMJDFVOTJTUFNBOFVNUJDPQBSBFMUSBOT
QPSUF EF MB CJPNBTB
TUF EFCFS DPOUBS DPO VOB UPNB EF
UJFSSB
$VBOEPTFVUJMJDFOTJTUFNBTOFVNUJDPTEFMMFOBEPEFM
BMNBDFOBNJFOUPEFCF
B
JOTUBMBSTF FO MB [POB EF JNQBDUP VO TJTUFNB EF
QSPUFDDJO EF MB QBSFE DPOUSB MB BCSBTJO EFSJWBEB
EFMHPMQFUFPEFMPTCJPDPNCVTUJCMFTZQBSBFWJUBSTV
EFTJOUFHSBDJOQPSJNQBDUP
C
EJTFBSTFEPTBCFSUVSBT
VOBEFDPOFYJOBMBNBO
HVFSBEFMMFOBEPZPUSBEFTBMJEBEFBJSFQBSBFWJUBS
TPCSFQSFTJPOFT Z QBSB QFSNJUJS MB BTQJSBDJO EFM
QPMWPJNQVMTBEPEVSBOUFMBPQFSBDJOEFMMFOBEP1P
ESOVUJMJ[BSTFTPMVDJPOFTEJTUJOUBTBMBFYQVFTUBEF
R ITE
BDVFSEPDPOMBTDJSDVOTUBODJBTFTQFDDBT
TJFNQSF
RVFTFBOEFCJEBNFOUFKVTUJDBEBT
$VBOEPTFVUJMJDFOTJTUFNBTEFMMFOBEPEFMBMNBDFOB
NJFOUPNFEJBOUFEFTDBSHBEJSFDUBBUSBWTEFDPNQVFSUBTB
OJWFMEFMTVFMP
FTUBTEFCFODPOTUBSEFMPTFMFNFOUPTOFDF
TBSJPTEFTFHVSJEBEQBSBFWJUBSDBEBTEFOUSPEFMBMNBDFOB
NJFOUP
35967
*5 3FEFTEFUVCFSBTZDPOEVDUPT
*5 (FOFSBMJEBEFT
1BSB FM EJTFP Z DPMPDBDJO EF MPT TPQPSUFT EF MBT UV
CFSBT
TFFNQMFBSOMBTJOTUSVDDJPOFTEFMGBCSJDBOUFDPOTJ
EFSBOEP FM NBUFSJBM FNQMFBEP
TV EJNFUSP Z MB DPMPDBDJO
FOUFSSBEBPBMBJSF
IPSJ[POUBMPWFSUJDBM
-BTDPOFYJPOFTFOUSFUVCFSBTZFRVJQPTBDDJPOBEPTQPS
NPUPSEFQPUFODJBNBZPSRVFL8TFFGFDUVBSONFEJBOUF
FMFNFOUPTFYJCMFT
-PT DJSDVJUPT IJESVMJDPT EF EJGFSFOUFT FEJDJPT DPOFD
UBEPTBVOBNJTNBDFOUSBMUSNJDBFTUBSOIJESVMJDBNFOUF
TFQBSBEPT EFM DJSDVJUP QSJODJQBM NFEJBOUF JOUFSDBNCJBEPSFT
EFDBMPS
*5 "MJNFOUBDJO
-BBMJNFOUBDJOEFMPTDJSDVJUPTTFSFBMJ[BSNFEJBOUFVO
EJTQPTJUJWPRVFTFSWJSQBSBSFQPOFSMBTQSEJEBTEFBHVB&M
EJTQPTJUJWP
EFOPNJOBEPEFTDPOFDUPS
TFSDBQB[EFFWJUBSFM
SFVKPEFMBHVBEFGPSNBTFHVSBFODBTPEFDBEBEFQSFTJO
FOMBSFEQCMJDB
DSFBOEPVOBEJTDPOUJOVJEBEFOUSFFMDJSDVJUP
ZMBNJTNBSFEQCMJDB
"OUFT EF FTUF EJTQPTJUJWP TF EJTQPOES VOB WMWVMB EF
DJFSSF
VOMUSPZVODPOUBEPS
FOFMPSEFOJOEJDBEP&MMMFOBEP
TFSNBOVBM
ZTFJOTUBMBSUBNCJOVOQSFTPTUBUPRVFBDUF
VOBBMBSNBZQBSFMPTFRVJQPT
&M EJNFUSP NOJNP EF MBT DPOFYJPOFT FO GVODJO EF
MB QPUFODJB USNJDB OPNJOBM EF MB JOTUBMBDJO TF FMFHJS EF
BDVFSEPBMPJOEJDBEPFOMBUBCMB
5BCMB %JNFUSPEFMBDPOFYJOEFBMJNFOUBDJO
1PUFODJBUSNJDB
OPNJOBM
L8
$BMPS
%/ NN
'SP
%/ NN
1
1
1
1
&OFMUSBNPRVFDPOFDUBMPTDJSDVJUPTDFSSBEPTBMEJTQP
TJUJWPEFBMJNFOUBDJOTFJOTUBMBSVOBWMWVMBBVUPNUJDBEF
BMJWJPRVFUFOESVOEJNFUSPNOJNP%/ZFTUBSUBSBEB
BVOBQSFTJOJHVBMBMBNYJNBEFTFSWJDJPFOFMQVOUPEF
DPOFYJO NT
B
CBS
TJFNQSF NFOPS RVF MB QSFTJO
EFQSVFCB
&MWBDJBEPUPUBMTFIBSQPSFMQVOUPBDDFTJCMFNTCBKP
EFMBJOTUBMBDJOBUSBWTEFVOBWMWVMBDVZPEJNFUSPNOJ
NP
FOGVODJOEFMBQPUFODJBUSNJDBEFMDJSDVJUP
TFJOEJDB
FOMBUBCMB
5BCMB %JNFUSPEFMBDPOFYJOEFWBDJBEP
1PUFODJBUSNJDB
L8
$BMPS
%/ NN
'SP
%/ NN
1
1
1
1
-BDPOFYJOFOUSFMBWMWVMBEFWBDJBEPZFMEFTBHFTF
IBSEFGPSNBRVFFMQBTPEFBHVBSFTVMUFWJTJCMF-BTWMWV
MBTTFQSPUFHFSODPOUSBNBOJPCSBTBDDJEFOUBMFT
&MWBDJBEPEFBHVBDPOBEJUJWPTQFMJHSPTPTQBSBMBTBMVE
TFIBSFOVOEFQTJUPEFSFDPHJEBQBSBQFSNJUJSTVQPTUFSJPS
USBUBNJFOUPBOUFTEFMWFSUJEPBMBSFEEFBMDBOUBSJMMBEPQCMJDP
-PT QVOUPT BMUPT EF MPT DJSDVJUPT EFCFO FTUBS QSPWJTUPT
EFVOEJTQPTJUJWPEFQVSHBEFBJSF
NBOVBMPBVUPNUJDP&M
EJNFUSPOPNJOBMEFMQVSHBEPSOPTFSNFOPSRVFNN
*5 &YQBOTJO
-PT DJSDVJUPT DFSSBEPT EF BHVB P TPMVDJPOFT BDVPTBT
FTUBSO FRVJQBEPT DPO VO EJTQPTJUJWP EF FYQBOTJO EF UJQP
DFSSBEP
RVFQFSNJUBBCTPSCFS
TJOEBSMVHBSBFTGVFS[PTNF
DOJDPT
FMWPMVNFOEFEJMBUBDJOEFMVJEP
&TWMJEPFMEJTFPZEJNFOTJPOBEPEFMPTTJTUFNBT EF
FYQBOTJOTJHVJFOEPMPTDSJUFSJPTJOEJDBEPTFOFMDBQUVMP
EFMBOPSNB6/&
*5 $JSDVJUPTDFSSBEPT
-PT DJSDVJUPT DFSSBEPT DPO VJEPT DBMJFOUFT EJTQPOESO
BEFNT EF MB WMWVMB EF BMJWJP
EF VOB P NT WMWVMBT EF
TFHVSJEBE&MWBMPSEFMBQSFTJOEFUBSBEP
NBZPSRVFMBQSF
TJONYJNBEFFKFSDJDJPFOFMQVOUPEFJOTUBMBDJOZNFOPS
RVFMBEFQSVFCB
WFOESEFUFSNJOBEPQPSMBOPSNBFTQFD
DBEFMQSPEVDUPP
FOTVEFGFDUP
QPSMBSFHMBNFOUBDJOEF
FRVJQPTZBQBSBUPTBQSFTJO4VEFTDBSHBFTUBSDPOEVDJEB
BVOMVHBSTFHVSPZTFSWJTJCMF
&OFMDBTPEFHFOFSBEPSFTEFDBMPS
MBWMWVMBEFTFHVSJ
EBEFTUBSEJNFOTJPOBEBQPSFMGBCSJDBOUFEFMHFOFSBEPS
173
R ITE
35968
-BTWMWVMBTEFTFHVSJEBEEFCFOUFOFSVOEJTQPTJUJWPEF
BDDJPOBNJFOUPNBOVBMQBSBQSVFCBTRVF
DVBOEPTFBBDDJP
OBEP
OPNPEJRVFFMUBSBEPEFMBTNJTNBT
4PO WMJEPT MPT DSJUFSJPT EF EJTFP EF MPT EJTQPTJUJWPT
EFTFHVSJEBEJOEJDBEPTFOFMBQBSUBEPEFMBOPSNB6/&
4FEJTQPOESVOEJTQPTJUJWPEFTFHVSJEBERVFJNQJEBOMB
QVFTUBFONBSDIBEFMBJOTUBMBDJOTJFMTJTUFNBOPUJFOFMB
QSFTJOEFFKFSDJDJPEFQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
*5 %JMBUBDJO
*5 $POEVDUPTEFBJSF
&O MBT TBMBT EF NRVJOBT TF QVFEFO BQSPWFDIBS MPT
GSFDVFOUFTDBNCJPTEFEJSFDDJO
DPODVSWBTEFSBEJPMBSHP
QBSBRVFMBSFEEFUVCFSBTUFOHBMBTVDJFOUFFYJCJMJEBEZ
QVFEBTPQPSUBSMPTFTGVFS[PTBMPTRVFFTUTPNFUJEB
-PTDPOEVDUPTEFCFODVNQMJSFONBUFSJBMFTZGBCSJDBDJO
MBT OPSNBT 6/&&/ QBSB DPOEVDUPT NFUMJDPT
Z
6/&&/QBSBDPOEVDUPTOPNFUMJDPT
174
*5 (FOFSBMJEBEFT
R ITE
OPNJOBMZDVNQMJSOFODVBOUPBNBUFSJBMFTZGBCSJDBDJOMB
OPSNB6/&&/-BMPOHJUVEEFDBEBDPOFYJOFYJCMF
OPTFSNBZPSEF
N
*5 1BTJMMPT
-PTQBTJMMPTZMPTWFTUCVMPTQVFEFOVUJMJ[BSTFDPNPFMF
NFOUPTEFEJTUSJCVDJOTPMBNFOUFDVBOEPTJSWBOEFQBTPEFM
BJSF EFTEF MBT [POBT BDPOEJDJPOBEBT IBDJB MPT MPDBMFT EF
TFSWJDJPZOPTFFNQMFFODPNPMVHBSFTEFBMNBDFOBNJFOUP
-PTQBTJMMPTZMPTWFTUCVMPTQVFEFOVUJMJ[BSTFDPNPQMF
OVNTEFSFUPSOPTPMBNFOUFFOWJWJFOEBT
*5 5SBUBNJFOUPEFMBHVB
"MOEFQSFWFOJSMPTGFONFOPTEFDPSSPTJOFJODSVTUBDJO
DBMDSFBFOMBTJOTUBMBDJPOFTTPOWMJEPTMPTDSJUFSJPTJOEJDB
EPTFOMBTOPSNBTQS&/
QBSUF
Z6/&
BT
DPNPMPTJOEJDBEPTQPSMPTGBCSJDBOUFTEFMPTFRVJQPT
*5 6OJEBEFTUFSNJOBMFT
5PEBTMBTVOJEBEFTUFSNJOBMFTQPSBHVBZMPTFRVJQPTBVU
OPNPTQBSUJEPTUFOESOWMWVMBTEFDJFSSFFOMBFOUSBEBZFO
MBTBMJEBEFMVJEPQPSUBEPS
BTDPNPVOEJTQPTJUJWP
NBOVBM
PBVUPNUJDP
QBSBQPEFSNPEJDBSMBTBQPSUBDJPOFTUSNJDBT
6OBEFMBTWMWVMBTEFMBTVOJEBEFTUFSNJOBMFTQPSBHVBTFS
FTQFDDBNFOUFEFTUJOBEBQBSBFMFRVJMJCSBEPEFMTJTUFNB
*5 1SPUFDDJODPOUSBJODFOEJPT
35969
EFCFOQSFWFSBDDFTPTBEFDVBEPTDFSDBEFDBEBBQBSBUPRVF
QVFEFOTFSBCJFSUPTTJOOFDFTJEBEEFSFDVSSJSBIFSSBNJFOUBT
-BTJUVBDJOFYBDUBEFFTUPTFMFNFOUPTEFBDDFTPZEFMPT
NJTNPTBQBSBUPTEFCFSRVFEBSSFFKBEBFOMPTQMBOPTOB
MFTEFMBJOTUBMBDJO
-PT FEJDJPT NVMUJVTVBSJPT DPO JOTUBMBDJPOFT USNJDBT
VCJDBEBTFOFMJOUFSJPSEFTVTMPDBMFT
EFCFOEJTQPOFSEFQB
UJOJMMPTWFSUJDBMFTBDDFTJCMFT
EFTEFMPTMPDBMFTEFDBEBVTVB
SJPIBTUBMBDVCJFSUB
EFEJNFOTJPOFTTVDJFOUFTQBSBBMPKBS
MBTDPOEVDDJPOFTDPSSFTQPOEJFOUFT DIJNFOFBT
UVCFSBTEF
SFGSJHFSBOUF
DPOEVDUPTEFWFOUJMBDJO
FUD
&OFEJDJPTEFOVFWBDPOTUSVDDJOMBTVOJEBEFTFYUFSJP
SFT EF MPT FRVJQPT BVUOPNPT EF SFGSJHFSBDJO TJUVBEBT FO
GBDIBEBEFCFOJOUFHSBSTFFOMBNJTNB
RVFEBOEPPDVMUBTB
MBWJTUBFYUFSJPS
-BT UVCFSBT TF JOTUBMBSO FO MVHBSFT RVF QFSNJUBO MB
BDDFTJCJMJEBEEFMBTNJTNBTZEFTVTBDDFTPSJPT
BEFNTEF
GBDJMJUBS FM NPOUBKF EFM BJTMBNJFOUP USNJDP
FO TV SFDPSSJEP
TBMWPDVBOEPWBZBOFNQPUSBEBT
1BSBMPDBMFTEFTUJOBEBTBMFNQMB[BNJFOUPEFVOJEBEFTEF
USBUBNJFOUPEFBJSFTPOWMJEPTMPTSFRVJTJUPTEFFTQBDJPJOEJDB
EPTEFMB&/
"OFYP"
DBQUVMP"
BQBSUBEP"
*5 4FBMJ[BDJO
&O MB TBMB EF NRVJOBT TF EJTQPOES VO QMBOP DPO FM
FTRVFNB EF QSJODJQJP EF MB JOTUBMBDJO
FONBSDBEP FO VO
DVBESPEFQSPUFDDJO
4FDVNQMJSMBSFHMBNFOUBDJOWJHFOUFTPCSFDPOEJDJPOFTEF
QSPUFDDJODPOUSBJODFOEJPTRVFTFBEFBQMJDBDJOBMBJOTUB
MBDJOUSNJDB
*5 4FHVSJEBEEFVUJMJ[BDJO
-BTDPOEVDDJPOFTEFMBTJOTUBMBDJPOFTEFCFOFTUBSTFB
MJ[BEBTEFBDVFSEPDPOMBOPSNB6/&
*5 4VQFSDJFTDBMJFOUFT
/JOHVOBTVQFSDJFDPOMBRVFFYJTUBQPTJCJMJEBEEFDPO
UBDUP BDDJEFOUBM
TBMWP MBT TVQFSDJFT EF MPT FNJTPSFT EF
DBMPS
QPESUFOFSVOBUFNQFSBUVSBNBZPSRVF$
-BTTVQFSDJFTDBMJFOUFTEFMBTVOJEBEFTUFSNJOBMFTRVF
TFBO BDDFTJCMFT BM VTVBSJP UFOESO VOB UFNQFSBUVSB NFOPS
RVF$PFTUBSOBEFDVBEBNFOUFQSPUFHJEBTDPOUSBDPO
UBDUPTBDDJEFOUBMFT
*5 1BSUFTNWJMFT
&MNBUFSJBMBJTMBOUFFOUVCFSBT
DPOEVDUPTPFRVJQPTOVODB
QPESJOUFSGFSJSDPOQBSUFTNWJMFTEFTVTDPNQPOFOUFT
*5 "DDFTJCJMJEBE
-PTFRVJQPTZBQBSBUPTEFCFOFTUBSTJUVBEPTEFGPSNBUBM
RVFTFGBDJMJUFTVMJNQJF[B
NBOUFOJNJFOUPZSFQBSBDJO
-PTFMFNFOUPTEFNFEJEB
DPOUSPM
QSPUFDDJOZNBOJPCSB
TFEFCFOJOTUBMBSFOMVHBSFTWJTJCMFTZGDJMNFOUFBDDFTJCMFT
1BSB BRVFMMPT FRVJQPT P BQBSBUPT RVF EFCBO RVFEBS
PDVMUPT TF QSFWFS VO BDDFTP GDJM &O MPT GBMTPT UFDIPT TF
*5 .FEJDJO
5PEBT MBT JOTUBMBDJPOFT USNJDBT EFCFO EJTQPOFS EF MB
JOTUSVNFOUBDJO EF NFEJEB TVDJFOUF QBSB MB TVQFSWJTJO
EF UPEBT MBT NBHOJUVEFT Z WBMPSFT EF MPT QBSNFUSPT RVF
JOUFSWJFOFO EF GPSNB GVOEBNFOUBM FO FM GVODJPOBNJFOUP EF
MPTNJTNPT
-PTBQBSBUPTEFNFEJEBTFTJUVBSOFOMVHBSFTWJTJCMFT
ZGDJMNFOUFBDDFTJCMFTQBSBTVMFDUVSBZNBOUFOJNJFOUP&M
UBNBP EF MBT FTDBMBT TFS TVDJFOUF QBSB RVF MB MFDUVSB
QVFEBFGFDUVBSTFTJOFTGVFS[P
"OUFTZEFTQVTEFDBEBQSPDFTPRVFMMFWFJNQMDJUBMB
WBSJBDJOEFVOBNBHOJUVEGTJDBEFCFIBCFSMBQPTJCJMJEBEEF
FGFDUVBS TV NFEJDJO
TJUVBOEP JOTUSVNFOUPT QFSNBOFOUFT
EF MFDUVSB DPOUJOVB
P NFEJBOUF JOTUSVNFOUPT QPSUUJMFT -B
MFDUVSBQPESFGFDUVBSTFUBNCJOBQSPWFDIBOEPMBTTFBMFT
EFMPTJOTUSVNFOUPTEFDPOUSPM
&O FM DBTP EF NFEJEB EF UFNQFSBUVSB FO DJSDVJUPT EF
BHVB
FMTFOTPSQFOFUSBSFOFMJOUFSJPSEFMBUVCFSBPFRVJQP
BUSBWTEFVOBWBJOB
RVFFTUBSSFMMFOBEFVOBTVTUBODJB
DPOEVDUPSB EF DBMPS /P TF QFSNJUF FM VTP QFSNBOFOUF EF
UFSNNFUSPTPTPOEBTEFDPOUBDUP
175
R ITE
35970
-BT NFEJEBT EF QSFTJO FO DJSDVJUPT EF BHVB TF IBSO
DPO NBONFUSPT FRVJQBEPT EF EJTQPTJUJWPT EF BNPSUJHVB
DJOEFMBTPTDJMBDJPOFTEFMBBHVKBJOEJDBEPSB
&OJOTUBMBDJPOFTEFQPUFODJBUSNJDBOPNJOBMNBZPSRVF
L8
FM FRVJQBNJFOUP NOJNP EF BQBSBUPT EF NFEJDJO
TFSFMTJHVJFOUF
B
$PMFDUPSFTEFJNQVMTJOZSFUPSOPEFVOVJEPQPSUB
EPSVOUFSNNFUSP
C
7BTPTEFFYQBOTJOVONBONFUSP
D
$JSDVJUPT TFDVOEBSJPT EF UVCFSBT EF VO VJEP QPS
UBEPS VO UFSNNFUSP FO FM SFUPSOP
VOP QPS DBEB
DJSDVJUP
E
#PNCBTVONBONFUSPQBSBMFDUVSBEFMBEJGFSFODJB
EFQSFTJOFOUSFBTQJSBDJOZEFTDBSHB
VOPQPSDBEB
CPNCB
F
$IJNFOFBTVOQJSNFUSPPVOQJSPTUBUPDPOFTDBMB
JOEJDBEPSB
G
*OUFSDBNCJBEPSFTEFDBMPSUFSNNFUSPTZNBONF
USPTBMBFOUSBEBZTBMJEBEFMPTVJEPT
TBMWPDVBOEP
TFUSBUFEFBHFOUFTGSJHPSHFOPT
H
#BUFSBT BHVBBJSF VO UFSNNFUSP B MB FOUSBEB Z
PUSPBMBTBMJEBEFMDJSDVJUPEFMVJEPQSJNBSJPZUPNBT
QBSB MB MFDUVSB EF MBT NBHOJUVEFT SFMBUJWBT BM BJSF
BOUFTZEFTQVTEFMBCBUFSB
I
3FDVQFSBEPSFTEFDBMPSBJSFBJSFUPNBTQBSBMBMFD
UVSBEFMBTNBHOJUVEFTGTJDBTEFMBTEPTDPSSJFOUFT
EFBJSF
J
6OJEBEFTEFUSBUBNJFOUPEFBJSFNFEJEBQFSNBOFO
UFEFMBTUFNQFSBUVSBTEFMBJSFFOJNQVMTJO
SFUPSOP
ZUPNBEFBJSFFYUFSJPS
*/4536$$*/5$/*$"*5 .0/5"+&
*5 (&/&3"-*%"%&4
&TUBJOTUSVDDJOUJFOFQPSPCKFUPFTUBCMFDFSFMQSPDFEJNJFOUP
BTFHVJSQBSBFGFDUVBSMBTQSVFCBTEFQVFTUBFOTFSWJDJPEF
VOBJOTUBMBDJOUSNJDB
*5 136&#"4
*5 &RVJQPT
4FUPNBSOPUBEFMPTEBUPTEFGVODJPOBNJFOUPEFMPT
FRVJQPT Z BQBSBUPT
RVF QBTBSO B GPSNBS QBSUF EF MB EP
DVNFOUBDJOOBMEFMBJOTUBMBDJO4FSFHJTUSBSOMPTEBUPT
OPNJOBMFT EF GVODJPOBNJFOUP RVF HVSFO FO FM QSPZFDUP P
NFNPSJBUDOJDBZMPTEBUPTSFBMFTEFGVODJPOBNJFOUP
-PTRVFNBEPSFTTFBKVTUBSOBMBTQPUFODJBTEFMPTHF
OFSBEPSFT
WFSJDBOEP
BMNJTNPUJFNQPMPTQBSNFUSPTEFMB
DPNCVTUJOTFNFEJSOMPTSFOEJNJFOUPTEFMPTDPOKVOUPTDBM
EFSBRVFNBEPS
FYDFQUVBOEPBRVFMMPTHFOFSBEPSFTRVFBQPS
UFO MB DFSUJDBDJO $& DPOGPSNF BM 3FBM %FDSFUP
EFEFGFCSFSP
4F BKVTUBSO MBT UFNQFSBUVSBT EF GVODJPOBNJFOUP EFM
BHVBEFMBTQMBOUBTFOGSJBEPSBTZTFNFEJSMBQPUFODJBBC
TPSCJEBFODBEBVOBEFFMMBT
176
*5 1SVFCBT EF FTUBORVJEBE EF SFEFT EF UVCFSBT EF
BHVB
*5 (FOFSBMJEBEFT
5PEBTMBTSFEFTEFDJSDVMBDJOEFVJEPTQPSUBEPSFTEF
CFOTFSQSPCBEBTIJESPTUUJDBNFOUF
BOEFBTFHVSBSTVFT
UBORVJEBE
BOUFTEFRVFEBSPDVMUBTQPSPCSBTEFBMCBJMFSB
NBUFSJBMEFSFMMFOPPQPSFMNBUFSJBMBJTMBOUF
4POWMJEBTMBTQSVFCBTSFBMJ[BEBTEFBDVFSEPBMBOPS
NB6/&PB6/&&/7
FOGVODJOEFMUJQPEF
VJEPUSBOTQPSUBEP
&MQSPDFEJNJFOUPBTFHVJSQBSBMBTQSVFCBTEFFTUBORVJEBE
IJESVMJDB
FOGVODJOEFMUJQPEFVJEPUSBOTQPSUBEPZDPOFM
OEFEFUFDUBSGBMMPTEFDPOUJOVJEBEFOMBTUVCFSBTEFDJSDV
MBDJOEFVJEPTQPSUBEPSFT
DPNQSFOEFSMBTGBTFTRVFTF
SFMBDJPOBOBDPOUJOVBDJO
*5 1SFQBSBDJOZMJNQJF[BEFSFEFTEFUVCFSBT
"OUFTEFSFBMJ[BSMBQSVFCBEFFTUBORVJEBEZEFFGFDUVBS
FMMMFOBEPEFOJUJWP
MBTSFEFTEFUVCFSBTEFBHVBEFCFOTFS
MJNQJBEBTJOUFSOBNFOUFQBSBFMJNJOBSMPTSFTJEVPTQSPDFEFO
UFTEFMNPOUBKF
-BT QSVFCBT EF FTUBORVJEBE SFRVFSJSO FM DJFSSF EF MPT
UFSNJOBMFTBCJFSUPT%FCFSDPNQSPCBSTFRVFMPTBQBSBUPTZ
BDDFTPSJPTRVFRVFEFOJODMVJEPTFOMBTFDDJOEFMBSFERVF
TF QSFUFOEF QSPCBS QVFEBO TPQPSUBS MB QSFTJO B MB RVF TF
MFTWBBTPNFUFS%FOPTFSBT
UBMFTBQBSBUPTZBDDFTPSJPT
EFCFORVFEBSFYDMVJEPT
DFSSBOEPWMWVMBTPTVTUJUVZOEPMPT
QPSUBQPOFT
1BSBFMMP
VOBWF[DPNQMFUBEBMBJOTUBMBDJO
MBMJNQJF[B
QPESFGFDUVBSTFMMFOOEPMBZWBDJOEPMBFMONFSPEFWFDFT
RVFTFBOFDFTBSJP
DPOBHVBPDPOVOBTPMVDJOBDVPTBEF
VO QSPEVDUP EFUFSHFOUF
DPO EJTQFSTBOUFT DPNQBUJCMFT DPO
MPTNBUFSJBMFTFNQMFBEPTFOFMDJSDVJUP
DVZBDPODFOUSBDJO
TFSFTUBCMFDJEBQPSFMGBCSJDBOUF
&MVTPEFQSPEVDUPTEFUFSHFOUFTOPFTUQFSNJUJEPQBSB
SFEFTEFUVCFSBTEFTUJOBEBTBMBEJTUSJCVDJOEFBHVBQBSB
VTPTTBOJUBSJPT
5SBTFMMMFOBEP
TFQPOESOFOGVODJPOBNJFOUPMBTCPN
CBTZTFEFKBSDJSDVMBSFMBHVBEVSBOUFFMUJFNQPRVFJOEJRVF
FMGBCSJDBOUFEFMDPNQVFTUPEJTQFSTBOUF1PTUFSJPSNFOUF
TF
WBDJBSUPUBMNFOUFMBSFEZTFFOKVBHBSDPOBHVBQSPDFEFOUF
EFMEJTQPTJUJWPEFBMJNFOUBDJO
&O FM DBTP EF SFEFT DFSSBEBT
EFTUJOBEBT B MB DJSDVMB
DJO EF VJEPT DPO UFNQFSBUVSB EF GVODJPOBNJFOUP NFOPS
RVF $
TF NFEJS FM Q) EFM BHVB EFM DJSDVJUP 4J FM Q)
SFTVMUBSBNFOPSRVF
TFSFQFUJSMBPQFSBDJOEFMJNQJF[B
ZFOKVBHVFUBOUBTWFDFTDPNPTFBOFDFTBSJP"DPOUJOVBDJO
TFQPOESFOGVODJPOBNJFOUPMBJOTUBMBDJODPOTVTBQBSBUPT
EFUSBUBNJFOUP
*5 1SVFCBQSFMJNJOBSEFFTUBORVJEBE
&TUB QSVFCB TF FGFDUVBS B CBKB QSFTJO
QBSB EFUFDUBS
GBMMPTEFDPOUJOVJEBEEFMBSFEZFWJUBSMPTEBPTRVFQPESB
R ITE
QSPWPDBSMBQSVFCBEFSFTJTUFODJBNFDOJDBTFFNQMFBSFM
NJTNPVJEPUSBOTQPSUBEPP
HFOFSBMNFOUF
BHVBBMBQSFTJO
EFMMFOBEP
-B QSVFCB QSFMJNJOBS UFOES MB EVSBDJO TVDJFOUF QBSB
WFSJDBSMBFTUBORVJEBEEFUPEBTMBTVOJPOFT
*5 1SVFCBEFSFTJTUFODJBNFDOJDB
&TUB QSVFCB TF FGFDUVBS B DPOUJOVBDJO EF MB QSVFCB
QSFMJNJOBS VOB WF[ MMFOBEB MB SFE DPO FM VJEP EF QSVFCB
TF TPNFUFS B MBT VOJPOFT B VO FTGVFS[P QPS MB BQMJDBDJO
EFMBQSFTJOEFQSVFCB&OFMDBTPEFDJSDVJUPTDFSSBEPTEF
BHVBSFGSJHFSBEBPEFBHVBDBMJFOUFIBTUBVOBUFNQFSBUVSB
NYJNB EF TFSWJDJP EF $
MB QSFTJO EF QSVFCB TFS
FRVJWBMFOUFBVOBWF[ZNFEJBMBQSFTJONYJNBFGFDUJWBEF
USBCBKPBMBUFNQFSBUVSBEFTFSWJDJP
DPOVONOJNPEFCBS
QBSBDJSDVJUPTEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJB
MBQSFTJOEFQSVFCB
TFSFRVJWBMFOUFBEPTWFDFT
DPOVONOJNPEFCBS
1BSBMPTDJSDVJUPTQSJNBSJPTEFMBTJOTUBMBDJPOFTEFFOFS
HBTPMBS
MBQSFTJOEFMBQSVFCBTFSEFVOBWF[ZNFEJB
MB QSFTJO NYJNB EF USBCBKP EFM DJSDVJUP QSJNBSJP
DPO VO
NOJNP EF CBS
DPNQSPCOEPTF FM GVODJPOBNJFOUP EF MBT
MOFBTEFTFHVSJEBE
-PTFRVJQPT
BQBSBUPTZBDDFTPSJPTRVFOPTPQPSUFOEJ
DIBTQSFTJPOFTRVFEBSOFYDMVJEPTEFMBQSVFCB
-B QSVFCB IJESVMJDB EF SFTJTUFODJB NFDOJDB UFOES MB
EVSBDJO TVDJFOUF QBSB WFSJDBS WJTVBMNFOUF MB SFTJTUFODJB
FTUSVDUVSBMEFMPTFRVJQPTZUVCFSBTTPNFUJEPTBMBNJTNB
*5 3FQBSBDJOEFGVHBT
-BSFQBSBDJOEFMBTGVHBTEFUFDUBEBTTFSFBMJ[BSEFT
NPOUBOEPMBKVOUB
BDDFTPSJPPTFDDJOEPOEFTFIBZBPSJHJ
OBEP MB GVHB Z TVTUJUVZFOEP MB QBSUF EFGFDUVPTB P BWFSJBEB
DPONBUFSJBMOVFWP
6OBWF[SFQBSBEBTMBTBOPNBMBT
TFWPMWFSBDPNFO[BS
EFTEFMBQSVFCBQSFMJNJOBS&MQSPDFTPTFSFQFUJSUBOUBTWF
DFTDPNPTFBOFDFTBSJP
IBTUBRVFMBSFETFBFTUBODB
*5 1SVFCBT EF FTUBORVJEBE EF MPT DJSDVJUPT GSJHPS
DPT
-PT DJSDVJUPT GSJHPSDPT EF MBT JOTUBMBDJPOFT SFBMJ[BEBT
FOPCSBTFSOTPNFUJEPTBMBTQSVFCBTFTQFDJDBEBTFOMB
OPSNBUJWBWJHFOUF
/PFTOFDFTBSJPTPNFUFSBVOBQSVFCBEFFTUBORVJEBE
MBJOTUBMBDJOEFVOJEBEFTQPSFMFNFOUPT
DVBOEPTFSFBMJDF
DPO MOFBT QSFDBSHBEBT TVNJOJTUSBEBT QPS FM GBCSJDBOUF EFM
FRVJQP
RVFFOUSFHBSFMDPSSFTQPOEJFOUFDFSUJDBEPEFQSVF
CBT
35971
*5 1SVFCBTEFMJCSFEJMBUBDJO
4FDPOTJEFSBOWMJEBTMBTQSVFCBTOBMFTRVFTFSFBMJDFO
TJHVJFOEPMBTJOTUSVDDJPOFTJOEJDBEBTFOMBOPSNB6/&&/
FO MP RVF SFTQFDUB B MPT DPOUSPMFT Z NFEJDJPOFT
GVODJPOBMFT
JOEJDBEPTFOMPTDBQUVMPTZ
6OBWF[RVFMBTQSVFCBTBOUFSJPSFTEFMBTSFEFTEFUV
CFSBTIBZBOSFTVMUBEPTBUJTGBDUPSJBTZTFIBZBDPNQSPCBEP
IJESPTUUJDBNFOUF FM BKVTUF EF MPT FMFNFOUPT EF TFHVSJEBE
-BTQSVFCBTEFMJCSFEJMBUBDJOZMBTQSVFCBTOBMFTEFM
TVCTJTUFNB TPMBS TF SFBMJ[BSO FO VO EB TPMFBEP Z TJO EF
NBOEB
177
R ITE
35972
&O FM TVCTJTUFNB TPMBS TF MMFWBS B DBCP VOB QSVFCB
EF TFHVSJEBE FO DPOEJDJPOFT EF FTUBODBNJFOUP EFM DJSDVJUP
QSJNBSJP
BSFBMJ[BSDPOFTUFMMFOPZMBCPNCBEFDJSDVMBDJO
QBSBEB
DVBOEP FM OJWFM EF SBEJBDJO TPCSF MB BQFSUVSB EFM
DBQUBEPSTFBTVQFSJPSBMEFMWBMPSEFJSSBEJBODJBKBEB
DPNPNYJNB
EVSBOUFBMNFOPTVOBIPSB
%
F DBEB DJSDVJUP IJESVMJDP TF EFCFO DPOPDFS FM DBVEBM
OPNJOBMZMBQSFTJO
BTDPNPMPTDBVEBMFTOPNJOBMFTFO
SBNBMFTZVOJEBEFTUFSNJOBMFT
*5 "+645&:&26*-*#3"%0
$
BEBCPNCB
EFMBRVFTFEFCFDPOPDFSMBDVSWBDBSBD
UFSTUJDB
EFCFSTFSBKVTUBEBBMDBVEBMEFEJTFP
DPNP
QBTPQSFWJPBMBKVTUFEFMPTHFOFSBEPSFTEFDBMPSZGSPB
MPTDBVEBMFTZUFNQFSBUVSBTEFEJTFP
*5 (FOFSBMJEBEFT
4
FDPNQSPCBSRVFFMVJEPBOUJDPOHFMBOUFDPOUFOJEPFO
MPTDJSDVJUPTFYQVFTUPTBIFMBEBTDVNQMFDPOMPTSFRVJTJ
UPTFTQFDJDBEPTFOFMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
-BTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTEFCFOTFSBKVTUBEBTBMPTWB
MPSFTEFMBTQSFTUBDJPOFTRVFHVSFOFOFMQSPZFDUPPNFNP
SJBUDOJDB
EFOUSPEFMPTNSHFOFTBENJTJCMFTEFUPMFSBODJB
-BFNQSFTBJOTUBMBEPSBEFCFSQSFTFOUBSVOJOGPSNFOBM
EFMBTQSVFCBTFGFDUVBEBTRVFDPOUFOHBMBTDPOEJDJPOFTEF
GVODJPOBNJFOUPEFMPTFRVJQPTZBQBSBUPT
&
ODJSDVJUPTIJESVMJDPTFRVJQBEPTDPOWMWVMBTEFDPO
USPMEFQSFTJOEJGFSFODJBM
TFEFCFSBKVTUBSFMWBMPSEFM
QVOUPEFDPOUSPMEFMNFDBOJTNPBMSBOHPEFWBSJBDJOEF
MBDBEBEFQSFTJOEFMDJSDVJUPDPOUSPMBEP
*5 4JTUFNBTEFEJTUSJCVDJOZEJGVTJOEFBJSF
-BFNQSFTBJOTUBMBEPSBSFBMJ[BSZEPDVNFOUBSFMQSPDFEJ
NJFOUPEFBKVTUFZFRVJMJCSBEPEFMPTTJTUFNBTEFEJTUSJCVDJO
ZEJGVTJOEFBJSF
EFBDVFSEPDPOMPTJHVJFOUF
%F DBEB DJSDVJUP TF EFCFO DPOPDFS FM DBVEBM OPNJOBM Z
MB QSFTJO
BT DPNP MPT DBVEBMFT OPNJOBMFT FO SBNBMFT Z
VOJEBEFTUFSNJOBMFT
&MQVOUPEFUSBCBKPEFDBEBWFOUJMBEPS
EFMRVFTFEFCF
DPOPDFSMBDVSWBDBSBDUFSTUJDB
EFCFSTFSBKVTUBEPBMDBVEBM
ZMBQSFTJODPSSFTQPOEJFOUFEFEJTFP
-BT VOJEBEFT UFSNJOBMFT EF JNQVMTJO Z SFUPSOP TFSO
BKVTUBEBTBMDBVEBMEFEJTFPNFEJBOUFTVTEJTQPTJUJWPTEF
SFHVMBDJO
1BSBDBEBMPDBMTFEFCFDPOPDFSFMDBVEBMOPNJOBMEFM
BJSFJNQVMTBEPZFYUSBEPQSFWJTUPFOFMQSPZFDUPPNFNPSJB
UDOJDB
BTDPNPFMONFSP
UJQPZVCJDBDJOEFMBTVOJEBEFT
UFSNJOBMFTEFJNQVMTJOZSFUPSOP
&MDBVEBMEFMBTVOJEBEFTUFSNJOBMFTEFCFSRVFEBSBKVT
UBEPBMWBMPSFTQFDJDBEPFOFMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
&O VOJEBEFT UFSNJOBMFT DPO VKP EJSFDDJPOBM
TF EFCFO
BKVTUBSMBTMBNBTQBSBNJOJNJ[BSMBTDPSSJFOUFTEFBJSFZFTUB
CMFDFSVOBEJTUSJCVDJOBEFDVBEBEFMNJTNP
&OMPDBMFTEPOEFMBQSFTJOEJGFSFODJBMEFMBJSFSFTQFDUP
B MPT MPDBMFT EF TV FOUPSOP P FM FYUFSJPS TFB VO DPOEJDJP
OBOUF EFM QSPZFDUP P NFNPSJB UDOJDB
TF EFCFS BKVTUBS MB
QSFTJO EJGFSFODJBM EF EJTFP NFEJBOUF BDUVBDJPOFT TPCSF
MPT FMFNFOUPT EF SFHVMBDJO EF MPT DBVEBMFT EF JNQVMTJO
Z FYUSBDDJO EF BJSF
FO GVODJO EF MB EJGFSFODJB EF QSFTJO
B NBOUFOFS FO FM MPDBM
NBOUFOJFOEP B MB WF[ DPOTUBOUF MB
QSFTJOFOFMDPOEVDUP&MWFOUJMBEPSBEBQUBS
FODBEBDBTP
TVQVOUPEFUSBCBKPBMBTWBSJBDJPOFTEFMBQSFTJOEJGFSFODJBM
NFEJBOUFVOEJTQPTJUJWPBEFDVBEP
*5 4JTUFNBTEFEJTUSJCVDJOEFBHVB
-BFNQSFTBJOTUBMBEPSBSFBMJ[BSZEPDVNFOUBSFMQSPDFEJ
NJFOUPEFBKVTUFZFRVJMJCSBEPEFMPTTJTUFNBTEFEJTUSJCVDJO
EFBHVB
EFBDVFSEPDPOMPTJHVJFOUF
178
$
VBOEPFYJTUBNTEFVOBVOJEBEUFSNJOBMEFDVBMRVJFS
UJQP
TFEFCFSDPNQSPCBSFMDPSSFDUPFRVJMJCSBEPIJESV
MJDPEFMPTEJGFSFOUFTSBNBMFT
NFEJBOUFFMQSPDFEJNJFOUP
QSFWJTUPFOFMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
%
F DBEB JOUFSDBNCJBEPS EF DBMPS TF EFCFO DPOPDFS MB
QPUFODJB
UFNQFSBUVSBZDBVEBMFTEFEJTFP
EFCJOEPTF
BKVTUBSMPTDBVEBMFTEFEJTFPRVFMPBUSBWJFTBO
$
VBOEP FYJTUB NT EF VO HSVQP EF DBQUBEPSFT TPMBSFT
FO FM DJSDVJUP QSJNBSJP EFM TVCTJTUFNB EF FOFSHB TPMBS
TFEFCFSQSPCBSFMDPSSFDUPFRVJMJCSBEPIJESVMJDPEFMPT
EJGFSFOUFTSBNBMFTEFMBJOTUBMBDJONFEJBOUFFMQSPDFEJ
NJFOUPQSFWJTUPFOFMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
$
VBOEPFYJTUBSJFTHPEFIFMBEBTTFDPNQSPCBSRVFFM
VJEPEFMMFOBEPEFMDJSDVJUPQSJNBSJPEFMTVCTJTUFNBEF
FOFSHBTPMBSDVNQMFDPOMPTSFRVJTJUPTFTQFDJDBEPTFO
FMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
4
FDPNQSPCBSFMNFDBOJTNPEFMTVCTJTUFNBEFFOFS
HBTPMBSFODPOEJDJPOFTEFFTUBODBNJFOUPBTDPNPFM
SFUPSOPBMBTDPOEJDJPOFTEFPQFSBDJOOPNJOBMTJOJOUFS
WFODJOEFMVTVBSJPDPOMPTSFRVJTJUPTFTQFDJDBEPTFOFM
QSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
*5 $POUSPMBVUPNUJDP
"FGFDUPTEFMDPOUSPMBVUPNUJDP
4
F BKVTUBSO MPT QBSNFUSPT EFM TJTUFNB EF DPOUSPM BV
UPNUJDP B MPT WBMPSFT EF EJTFP FTQFDJDBEPT FO FM
QSPZFDUP P NFNPSJB UDOJDB Z TF DPNQSPCBS FM GVODJP
OBNJFOUPEFMPTDPNQPOFOUFTRVFDPOHVSBOFMTJTUFNB
EFDPOUSPM
1
BSB FMMP
TF FTUBCMFDFSO MPT DSJUFSJPT EF TFHVJNJFOUP
CBTBEPTFOMBQSPQJBFTUSVDUVSBEFMTJTUFNB
FOCBTFB
MPTOJWFMFTEFMQSPDFTPTJHVJFOUFTOJWFMEFVOJEBEFTEF
DBNQP
OJWFMEFQSPDFTP
OJWFMEFDPNVOJDBDJPOFT
OJWFM
EFHFTUJOZUFMFHFTUJO
PTOJWFMFTEFQSPDFTPTFSOWFSJDBEPTQBSBDPOTUBUBS
TVBEBQUBDJOBMBBQMJDBDJO
EFBDVFSEPDPOMBCBTFEF
EBUPT FTQFDJDBEPT FO FM QSPZFDUP P NFNPSJB UDOJDB
4PO WMJEPT B FTUPT FGFDUPT MPT QSPUPDPMPT FTUBCMFDJEPT
FOMBOPSNB6/&&/*40
R ITE
$
VBOEPMBJOTUBMBDJOEJTQPOHBEFVOTJTUFNBEFDPOUSPM
NBOEP Z HFTUJO P UFMFHFTUJO CBTBEP FO MB UFDOPMPHB
EFMBJOGPSNBDJO
TVNBOUFOJNJFOUPZMBBDUVBMJ[BDJOEF
MBTWFSTJPOFTEFMPTQSPHSBNBTEFCFSTFSSFBMJ[BEPQPS
QFSTPOBMDVBMJDBEPPQPSFMNJTNPTVNJOJTUSBEPSEFMPT
QSPHSBNBT
*5 &'*$*&/$*"&/&3(5*$"
-BFNQSFTBJOTUBMBEPSBSFBMJ[BSZEPDVNFOUBSMBTTJHVJFO
UFTQSVFCBTEFFDJFODJBFOFSHUJDBEFMBJOTUBMBDJO
B
$PNQSPCBDJO EFM GVODJPOBNJFOUP EF MB JOTUBMBDJO
FOMBTDPOEJDJPOFTEFSHJNFO
C
$PNQSPCBDJO EF MB FDJFODJB FOFSHUJDB EF MPT
FRVJQPTEFHFOFSBDJOEFDBMPSZGSPFOMBTDPOEJDJP
OFTEFUSBCBKP&MSFOEJNJFOUPEFMHFOFSBEPSEFDBMPS
OPEFCFTFSJOGFSJPSFONTEFVOJEBEFTEFMMNJUF
JOGFSJPSEFMSBOHPNBSDBEPQBSBMBDBUFHPSBJOEJDBEB
FO FM FUJRVFUBEP FOFSHUJDP EFM FRVJQP EF BDVFSEP
DPOMBOPSNBUJWBWJHFOUF
D
$PNQSPCBDJOEFMPTJOUFSDBNCJBEPSFTEFDBMPS
DMJ
NBUJ[BEPSFTZEFNTFRVJQPTFOMPTRVFTFFGFDUF
VOBUSBOTGFSFODJBEFFOFSHBUSNJDB
E
$PNQSPCBDJOEFMBFDJFODJBZMBBQPSUBDJOFOFS
HUJDBEFMBQSPEVDDJOEFMPTTJTUFNBTEFHFOFSB
DJOEFFOFSHBEFPSJHFOSFOPWBCMF
F
$PNQSPCBDJOEFMGVODJPOBNJFOUPEFMPTFMFNFOUPT
EFSFHVMBDJOZDPOUSPM
G
$PNQSPCBDJOEFMBTUFNQFSBUVSBTZMPTTBMUPTUSNJDPT
EFUPEPTMPTDJSDVJUPTEFHFOFSBDJO
EJTUSJCVDJOZMBT
VOJEBEFTUFSNJOBMFTFOMBTDPOEJDJPOFTEFSHJNFO
H
$PNQSPCBDJORVFMPTDPOTVNPTFOFSHUJDPTTFIB
MMBOEFOUSPEFMPTNSHFOFTQSFWJTUPTFOFMQSPZFDUP
PNFNPSJBUDOJDB
I
$PNQSPCBDJOEFMGVODJPOBNJFOUPZEFMDPOTVNPEF
MPT NPUPSFT FMDUSJDPT FO MBT DPOEJDJPOFT SFBMFT EF
USBCBKP
J
$PNQSPCBDJOEFMBTQSEJEBTUSNJDBTEFEJTUSJCV
DJOEFMBJOTUBMBDJOIJESVMJDB
*/4536$$*/5$/*$"*5
."/5&/*.*&/50:640
*5 (&/&3"-*%"%&4
&TUB JOTUSVDDJO UDOJDB DPOUJFOF MBT FYJHFODJBT RVF EFCFO
DVNQMJSMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBTDPOFMOEFBTFHVSBSRVF
35973
5BCMB 0QFSBDJPOFTEFNBOUFOJNJFOUPQSFWFOUJWPZTVQFSJPEJDJEBE
1FSJPEJDJEBE
0QFSBDJO
L8
L8
-JNQJF[BEFMPTFWBQPSBEPSFT
-JNQJF[BEFMPTDPOEFOTBEPSFT
U
$
PNQSPCBDJOEFMBFTUBORVJEBEZOJWFMFTEFSFGSJHFSBOUFZBDFJUFFOFRVJQPT
GSJHPSDPT
U
179
R ITE
35974
1FSJPEJDJEBE
0QFSBDJO
L8
L8
U
-JNQJF[BEFMRVFNBEPSEFMBDBMEFSB
3FWJTJOEFMWBTPEFFYQBOTJO
3FWJTJOEFMPTTJTUFNBTEFUSBUBNJFOUPEFBHVB
$PNQSPCBDJOEFNBUFSJBMSFGSBDUBSJP
U
$PNQSPCBDJOEFFTUBORVJEBEEFDJFSSFFOUSFRVFNBEPSZDBMEFSB
3FWJTJOHFOFSBMEFDBMEFSBTEFHBT
3FWJTJOHFOFSBMEFDBMEFSBTEFHBTMFP
$PNQSPCBDJOEFOJWFMFTEFBHVBFODJSDVJUPT
$PNQSPCBDJOEFFTUBORVJEBEEFDJSDVJUPTEFUVCFSBT
$PNQSPCBDJOEFFTUBORVJEBEEFWMWVMBTEFJOUFSDFQUBDJO
U
$PNQSPCBDJOEFUBSBEPEFFMFNFOUPTEFTFHVSJEBE
3FWJTJOZMJNQJF[BEFMUSPTEFBHVB
U
3FWJTJOZMJNQJF[BEFMUSPTEFBJSF
3FWJTJOEFCBUFSBTEFJOUFSDBNCJPUSNJDP
3FWJTJOEFBQBSBUPTEFIVNFDUBDJOZFOGSJBNJFOUPFWBQPSBUJWP
3FWJTJOZMJNQJF[BEFBQBSBUPTEFSFDVQFSBDJOEFDBMPS
U
3FWJTJOEFVOJEBEFTUFSNJOBMFTBHVBBJSF
U
3FWJTJOEFVOJEBEFTUFSNJOBMFTEFEJTUSJCVDJOEFBJSF
U
3FWJTJOZMJNQJF[BEFVOJEBEFTEFJNQVMTJOZSFUPSOPEFBJSF
3FWJTJOEFFRVJQPTBVUOPNPT
U
3FWJTJOEFMTJTUFNBEFQSFQBSBDJOEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJB
3FWJTJOEFMFTUBEPEFMBJTMBNJFOUPUSNJDP
3FWJTJOEFMTJTUFNBEFDPOUSPMBVUPNUJDP
U
B
*OTUBMBDJOEFFOFSHBTPMBSUSNJDB
$PNQSPCBDJOEFMFTUBEPEFBMNBDFOBNJFOUPEFMCJPDPNCVTUJCMFTMJEP
3FWJTJOEFCPNCBTZWFOUJMBEPSFT
3
FWJTJOEFBQBSBUPTFYDMVTJWPTQBSBMBQSPEVDDJOEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJBEF
QPUFODJBUSNJDBOPNJOBM
L8
"QFSUVSBZDJFSSFEFMDPOUFOFEPSQMFHBCMFFOJOTUBMBDJPOFTEFCJPDPNCVTUJCMFTMJEP
U
U
-JNQJF[BZSFUJSBEBEFDFOJ[BTFOJOTUBMBDJPOFTEFCJPDPNCVTUJCMFTMJEP
N
$POUSPMWJTVBMEFMBDBMEFSBEFCJPNBTB
$
PNQSPCBDJOZMJNQJF[B
TJQSPDFEF
EFDJSDVJUPEFIVNPTEFDBMEFSBTZDPOEVDUPT
EFIVNPTZDIJNFOFBTFODBMEFSBTEFCJPNBTB
N
3FWJTJOEFMPTFMFNFOUPTEFTFHVSJEBEFOJOTUBMBDJPOFTEFCJPNBTB
T
N
U
U
B
180
VOBWF[DBEBTFNBOB
VOBWF[BMNFTMBQSJNFSBBMJOJDJPEFMBUFNQPSBEB
VOBWF[QPSUFNQPSBEB BP
E
PTWFDFTQPSUFNQPSBEB BP
VOBBMJOJDJPEFMBNJTNBZPUSBBMBNJUBEEFMQFSPEPEFVTP
TJFNQSFRVFIBZBVOBEJGFSFODJBNOJNBEFEPT
NFTFTFOUSFBNCBT
DBEBDVBUSPBPT
&
MNBOUFOJNJFOUPEFFTUBTJOTUBMBDJPOFTTFSFBMJ[BSEFBDVFSEPDPOMPFTUBCMFDJEPFOMB4FDDJO)&i$POUSJCVDJOTPMBSNOJNBEFBHVB
DBMJFOUFTBOJUBSJBuEFM$EJHP5DOJDPEFMB&EJDBDJO
R ITE
35975
-BFNQSFTBNBOUFOFEPSBSFBMJ[BSVOBOMJTJTZFWBMVBDJO
QFSJEJDB EFM SFOEJNJFOUP EF MPT FRVJQPT HFOFSBEPSFT EF
5BCMB.FEJEBTEFHFOFSBEPSFTEFDBMPSZTVQFSJPEJDJ
EBE
*5 130(3"."%&(&45*/&/&3(5*$"
.FEJEBTEFHFOFSBEPSFTEFDBMPS
1FSJPEJDJEBE
L81L8
L81L8
1L8
5
FNQFSBUVSBPQSFTJOEFMVJEPQPSUBEPSFOFOUSBEBZ
TBMJEBEFMHFOFSBEPSEFDBMPS
B
N
5
FNQFSBUVSBBNCJFOUFEFMMPDBMPTBMBEFNRVJOBT
B
N
5
FNQFSBUVSBEFMPTHBTFTEFDPNCVTUJO
B
N
$
POUFOJEPEF$0Z$0FOMPTQSPEVDUPTEFDPNCVTUJO
B
N
OEJDFEFPQBDJEBEEFMPTIVNPTFODPNCVTUJCMFT
TMJEPTPMRVJEPTZEFDPOUFOJEPEFQBSUDVMBTTMJEBTFO
DPNCVTUJCMFTTMJEPT
B
N
5
JSPFOMBDBKBEFIVNPTEFMBDBMEFSB
B
N
NVOBWF[BMNFTNDBEBUSFTNFTFT MBQSJNFSBBMJOJDJPEFMBUFNQPSBEBBDBEBEPTBPT
2GTKQFKEKFCF
.FEJEBTEFHFOFSBEPSFTEFGSP
L81L8
1L8
5FNQFSBUVSBEFMVJEPFYUFSJPSFOFOUSBEBZTBMJEBEFMFWBQPSBEPS
N
5FNQFSBUVSBEFMVJEPFYUFSJPSFOFOUSBEBZTBMJEBEFMDPOEFOTBEPS
N
1SEJEBEFQSFTJOFOFMFWBQPSBEPSFOQMBOUBTFOGSJBEBTQPSBHVB
N
1SEJEBEFQSFTJOFOFMDPOEFOTBEPSFOQMBOUBTFOGSJBEBTQPSBHVB
N
5FNQFSBUVSBZQSFTJOEFFWBQPSBDJO
N
5FNQFSBUVSBZQSFTJOEFDPOEFOTBDJO
N
1PUFODJBFMDUSJDBBCTPSCJEB
N
N
$&&P$01JOTUBOUOFP
N
$BVEBMEFBHVBFOFMFWBQPSBEPS
N
$BVEBMEFBHVBFOFMDPOEFOTBEPS
N
N VOBWF[BMNFTMBQSJNFSBBMJOJDJPEFMBUFNQPSBEBNDBEBUSFTNFTFTMBQSJNFSBBMJOJDJPEFMBUFNQPSBEB
*5 *OTUBMBDJPOFTEFFOFSHBTPMBSUSNJDB
*5 "TFTPSBNJFOUPFOFSHUJDP
&OMBTJOTUBMBDJPOFTEFFOFSHBTPMBSUSNJDBDPOTVQFSDJF
EFBQFSUVSBEFDBQUBDJONBZPSRVFNTFSFBMJ[BSVOTF
HVJNJFOUPQFSJEJDPEFMDPOTVNPEFBHVBDBMJFOUFTBOJUBSJB
ZEFMBDPOUSJCVDJOTPMBS
NJEJFOEPZSFHJTUSBOEPMPTWBMPSFT
6OBWF[BMBPTFSFBMJ[BSVOBWFSJDBDJOEFMDVNQMJNJFOUP
EFMBFYJHFODJBRVFHVSBFOMB4FDDJO)&i$POUSJCVDJO
TPMBSNOJNBEFBHVBDBMJFOUFuEFM$EJHP5DOJDPEFMB&EJ
DBDJO
181
R ITE
35976
EFMBJOTUBMBDJOUSNJDBQFSJEJDBNFOUF
DPOFMOEFQPEFS
EFUFDUBSQPTJCMFTEFTWJBDJPOFTZUPNBSMBTNFEJEBTDPSSFDUP
SBTPQPSUVOBT&TUBJOGPSNBDJOTFDPOTFSWBSQPSVOQMB[P
EF
BMNFOPT
DJODPBPT
*5 */4536$$*0/&4%&4&(63*%"%
-BT JOTUSVDDJPOFT EF TFHVSJEBE TFSO BEFDVBEBT B MBT
DBSBDUFSTUJDBT UDOJDBT EF MB JOTUBMBDJO DPODSFUB Z TV PC
KFUJWPTFSSFEVDJSBMNJUFTBDFQUBCMFTFMSJFTHPEFRVFMPT
VTVBSJPTVPQFSBSJPTTVGSBOEBPTJONFEJBUPTEVSBOUFFMVTP
EFMBJOTUBMBDJO
&OFMDBTPEFJOTUBMBDJPOFTEFQPUFODJBUSNJDBOPNJOBM
NBZPS RVF L8 FTUBT JOTUSVDDJPOFT EFCFO FTUBS DMBSB
NFOUFWJTJCMFTBOUFTEFMBDDFTPZFOFMJOUFSJPSEFTBMBTEF
NRVJOBT
MPDBMFTUDOJDPTZKVOUPBBQBSBUPTZFRVJQPT
DPO
BCTPMVUB QSJPSJEBE TPCSF FM SFTUP EF JOTUSVDDJPOFT Z EFCFO
IBDFSSFGFSFODJB
FOUSFPUSPT
BMPTTJHVJFOUFTBTQFDUPTEFMB
JOTUBMBDJOQBSBEBEFMPTFRVJQPTBOUFTEFVOBJOUFSWFODJO
EFTDPOFYJOEFMBDPSSJFOUFFMDUSJDBBOUFTEFJOUFSWFOJSFO
VOFRVJQPDPMPDBDJOEFBEWFSUFODJBTBOUFTEFJOUFSWFOJSFO
VO FRVJQP
JOEJDBDJPOFT EF TFHVSJEBE QBSB EJTUJOUBT QSFTJP
OFT
UFNQFSBUVSBT
JOUFOTJEBEFT FMDUSJDBT
FUD DJFSSF EF
WMWVMBTBOUFTEFBCSJSVODJSDVJUPIJESVMJDPFUD
*5 */4536$$*0/&4%&."/&+0:."/*0#3"
-BTJOTUSVDDJPOFTEFNBOFKPZNBOJPCSB
TFSOBEFDVB
EBTBMBTDBSBDUFSTUJDBTUDOJDBTEFMBJOTUBMBDJODPODSFUBZ
EFCFOTFSWJSQBSBFGFDUVBSMBQVFTUBFONBSDIBZQBSBEBEF
MBJOTUBMBDJO
EFGPSNBUPUBMPQBSDJBM
ZQBSBDPOTFHVJSDVBM
RVJFSQSPHSBNBEFGVODJPOBNJFOUPZTFSWJDJPQSFWJTUP
&OFMDBTPEFJOTUBMBDJPOFTEFQPUFODJBUSNJDBOPNJOBM
NBZPSRVFL8FTUBTJOTUSVDDJPOFTEFCFOFTUBSTJUVBEBT
FOMVHBSWJTJCMFEFMBTBMBEFNRVJOBTZMPDBMFTUDOJDPTZ
EFCFOIBDFSSFGFSFODJB
FOUSFPUSPT
BMPTTJHVJFOUFTBTQFDUPT
EFMBJOTUBMBDJOTFDVFODJBEFBSSBORVFEFCPNCBTEFDJS
DVMBDJOMJNJUBDJOEFQVOUBTEFQPUFODJBFMDUSJDB
FWJUBOEP
QPOFS FO NBSDIB TJNVMUOFBNFOUF WBSJPT NPUPSFT B QMFOB
DBSHBVUJMJ[BDJOEFMTJTUFNBEFFOGSJBNJFOUPHSBUVJUPFOSHJ
NFOEFWFSBOPZEFJOWJFSOP
*/4536$$*/5$/*$"*5 */41&$$*/
*5 (&/&3"-*%"%&4
&TUBJOTUSVDDJOFTUBCMFDFMBTFYJHFODJBTUDOJDBTZQSPDFEJ
NJFOUPTBTFHVJSFOMBTJOTQFDDJPOFTBFGFDUVBSFOMBTJOTUB
MBDJPOFTUSNJDBTPCKFUPEFFTUF3*5&
*5 */41&$$*0/&4 1&3*%*$"4 %& &'*$*&/$*"
&/&3(5*$"
*5 *OTQFDDJOEFMPTHFOFSBEPSFTEFDBMPS
4FSO JOTQFDDJPOBEPT MPT HFOFSBEPSFT EF DBMPS EF QP
UFODJBUSNJDBOPNJOBMJOTUBMBEBJHVBMPNBZPSRVFL8
-BJOTQFDDJOEFMHFOFSBEPSEFDBMPSDPNQSFOEFS
B
BOMJTJTZFWBMVBDJOEFMSFOEJNJFOUP
C
JOTQFDDJOEFMSFHJTUSPPDJBMEFMBTPQFSBDJPOFTEF
NBOUFOJNJFOUPRVFTFFTUBCMFDFOFOMB*5
SFMBDJP
OBEBTDPOFMHFOFSBEPSEFDBMPSZEFFOFSHBTPMBS
USNJDB
QBSB WFSJDBS TV SFBMJ[BDJO QFSJEJDB
BT
DPNPFMDVNQMJNJFOUPZBEFDVBDJOEFMi.BOVBMEF
6TPZ.BOUFOJNJFOUPuBMBJOTUBMBDJOFYJTUFOUF
D
MBJOTQFDDJOJODMVJSMBJOTUBMBDJOEFFOFSHBTPMBS
DBTP EF FYJTUJS
Z DPNQSFOEFS MB FWBMVBDJO EF MB
DPOUSJCVDJOTPMBSNOJNBFOMBQSPEVDDJOEFBHVB
DBMJFOUFTBOJUBSJBZDBMFGBDDJOTPMBS
*5 *OTQFDDJOEFMPTHFOFSBEPSFTEFGSP
4FSO JOTQFDDJPOBEPT QFSJEJDBNFOUF MPT HFOFSBEPSFT
EFGSPEFQPUFODJBUSNJDBOPNJOBMJOTUBMBEBNBZPSRVF
L8
-BJOTQFDDJOEFMHFOFSBEPSEFGSPDPNQSFOEFS
B
BOMJTJTZFWBMVBDJOEFMSFOEJNJFOUP
*5 */4536$$*0/&4%&'6/$*0/".*&/50
&MQSPHSBNBEFGVODJPOBNJFOUP
TFSBEFDVBEPBMBTDBSBD
UFSTUJDBTUDOJDBTEFMBJOTUBMBDJODPODSFUBDPOFMOEFEBS
FMTFSWJDJPEFNBOEBEPDPOFMNOJNPDPOTVNPFOFSHUJDP
&OFMDBTPEFJOTUBMBDJPOFTEFQPUFODJBUSNJDBOPNJOBMNB
ZPSRVFL8DPNQSFOEFSMPTTJHVJFOUFTBTQFDUPT
B
IPSBSJPEFQVFTUBFONBSDIBZQBSBEBEFMBJOTUBMB
DJO
C
PSEFO EF QVFTUB FO NBSDIB Z QBSBEB EF MPT FRVJ
QPT
D
QSPHSBNBEFNPEJDBDJOEFMSHJNFOEFGVODJPOB
NJFOUP
E
QSPHSBNBEFQBSBEBTJOUFSNFEJBTEFMDPOKVOUPPEF
QBSUFEFFRVJQPT
F
QSPHSBNBZSHJNFOFTQFDJBMQBSBMPTOFTEFTFNB
OBZQBSBDPOEJDJPOFTFTQFDJBMFTEFVTPEFMFEJDJP
PEFDPOEJDJPOFTFYUFSJPSFTFYDFQDJPOBMFT
182
C
JOTQFDDJO EFM SFHJTUSP PDJBM EF MBT PQFSBDJPOFT
EF NBOUFOJNJFOUP RVF TF FTUBCMFDFO FO MB *5
SF
MBDJPOBEBT DPO FM HFOFSBEPS EF GSP
QBSB WFSJDBS
TVSFBMJ[BDJOQFSJEJDB
BTDPNPFMDVNQMJNJFOUPZ
BEFDVBDJOEFMi.BOVBMEF6TPZ.BOUFOJNJFOUPuB
MBJOTUBMBDJOFYJTUFOUF
D
MBJOTQFDDJOJODMVJSMBJOTUBMBDJOEFFOFSHBTPMBS
DBTP EF FYJTUJS
Z DPNQSFOEFS MB FWBMVBDJO EF MB
DPOUSJCVDJOEFFOFSHBTPMBSBMTJTUFNBEFSFGSJHFSB
DJOTPMBS
*5 *OTQFDDJOEFMBJOTUBMBDJOUSNJDBDPNQMFUB
$VBOEPMBJOTUBMBDJOUSNJDBEFDBMPSPGSPUFOHBNT
EF RVJODF BPT EF BOUJHFEBE
DPOUBEPT B QBSUJS EF MB GF
DIBEFFNJTJOEFMQSJNFSDFSUJDBEPEFMBJOTUBMBDJO
ZMB
QPUFODJBUSNJDBOPNJOBMJOTUBMBEBTFBNBZPSRVFL8
R ITE
FODBMPSPL8FOGSP
TFSFBMJ[BSVOBJOTQFDDJOEFUPEB
MB JOTUBMBDJO USNJDB
RVF DPNQSFOEFS
DPNP NOJNP
MBT
TJHVJFOUFTBDUVBDJPOFT
B
JOTQFDDJOEFUPEPFMTJTUFNBSFMBDJPOBEPDPOMBFYJ
HFODJBEFFDJFODJBFOFSHUJDBSFHVMBEBFOMB*5EF
FTUF3*5&
C
JOTQFDDJOEFMSFHJTUSPPDJBMEFMBTPQFSBDJPOFTEF
NBOUFOJNJFOUP RVF TF FTUBCMFDFO FO MB *5
QBSB
MB JOTUBMBDJO USNJDB DPNQMFUB Z DPNQSPCBDJO EFM
DVNQMJNJFOUPZMBBEFDVBDJOEFMi.BOVBMEF6TPZ
.BOUFOJNJFOUPuBMBJOTUBMBDJOFYJTUFOUF
D
FMBCPSBDJO EF VO EJDUBNFO DPO FM O EF BTFTPSBS
BM UJUVMBS EF MB JOTUBMBDJO
QSPQPOJOEPMF NFKPSBT P
NPEJDBDJPOFT EF TV JOTUBMBDJO
QBSB NFKPSBS TV
35977
5BCMB 1FSJPEJDJEBEEFMBTJOTQFDDJPOFTEFHFOFSBEPSFTEFDBMPS
1PUFODJBUSNJDBOPNJOBM L8
1
1
5JQPEFDPNCVTUJCMF
1FSPEPTEFJOTQFDDJO
(BTFTZDPNCVTUJCMFTSFOPWBCMFT
$BEBBPT
0USPTDPNCVTUJCMFT
$BEBBPT
(BTFTZDPNCVTUJCMFTSFOPWBCMFT
$BEBBPT
0USPTDPNCVTUJCMFT
$BEBBPT
-PTHFOFSBEPSFTEFDBMPSEFMBTJOTUBMBDJPOFTFYJTUFOUFT
BMBFOUSBEBFOWJHPSEFFTUF3*5&
EFCFOTVQFSBSTVQSJNFSB
JOTQFDDJO EF BDVFSEP DPO FM DBMFOEBSJP RVF FTUBCMF[DB FM
SHBOPDPNQFUFOUFEFMB$PNVOJEBE"VUOPNB
FOGVODJO
EFTVQPUFODJB
UJQPEFDPNCVTUJCMFZBOUJHFEBE
DPOEJDJPOFT RVF TF FTUBCMFDFO QBSB DBEB VOP EF FMMPT FO
FTUFBQOEJDF
*5 1FSJPEJDJEBEEFMBTJOTQFDDJPOFTEFMPTHFOFSBEP
SFTEFGSP
"JSFEFFYUSBDDJO "&
&YUSBDUBJS
BJSFUSBUBEPRVFTBMFEF
VOMPDBM
"JSFFYUFSJPS 0%"
0VUEPPSBJS
BJSFRVFFOUSBFOFMTJTUFNB
QSPDFEFOUFEFMFYUFSJPSBOUFTEFDVBMRVJFSUSBUBNJFOUP
*5 1FSJPEJDJEBEEFMBTJOTQFDDJPOFTEFMBJOTUBMBDJO
USNJDBDPNQMFUB
-BJOTQFDDJOEFMBJOTUBMBDJOUSNJDBDPNQMFUB
BMBRVF
WJFOFPCMJHBEBQPSMB*5TFIBSDPJODJEJSDPOMBQSJNFSB
JOTQFDDJOEFMHFOFSBEPSEFDBMPSPGSP
VOBWF[RVFMBJOTUB
MBDJOIBZBTVQFSBEPMPTRVJODFBPTEFBOUJHFEBE
-BJOTQFDDJOEFMBJOTUBMBDJOUSNJDBDPNQMFUBTFSFBMJ
[BSDBEBRVJODFBPT
"JSFEFFYQVMTJO &)"
&YIBVTUBJS
FTFMBJSFFYUSBEPEF
VOPPNTMPDBMFTZFYQVMTBEPBMFYUFSJPS
"JSFEFJNQVMTJO 461
4VQQMZBJS
BJSFRVFFOUSBUSBUBEP
FOFMMPDBMPFOFMTJTUFNBEFTQVTEFDVBMRVJFSUJQPEFUSB
UBNJFOUP
"JSFJOUFSJPS *%"
*OEPPSBJS
BJSFUSBUBEPFOFMMPDBMPFOMB
[POB
#JPNBTBDVBMRVJFSDPNCVTUJCMFTMJEP
MRVJEPPHBTFPTP
OP
GTJM
DPNQVFTUPQPSNBUFSJBWFHFUBMPBOJNBM
PQSPEVDJEPB
QBSUJSEFEFMBNJTNBNFEJBOUFQSPDFTPTGTJDPTPRVNJDPT
TVTDFQUJCMF EF TFS VUJMJ[BEP FO BQMJDBDJPOFT FOFSHUJDBT
DPNP QPS FKFNQMP
MBT BTUJMMBT
FM NFUJMTUFS EF HJSBTPM
P FM
CJPHTQSPDFEFOUFEFVOBEJHFTUJOBOBFSPCJB
"1/%*$& 53.*/04:%&'*/*$*0/&4
#JPDPNCVTUJCMFTTMJEPTBRVFMMPTDPNCVTUJCMFTTMJEPTOPG
TJMFTDPNQVFTUPTQPSNBUFSJBWFHFUBMPBOJNBM
PQSPEVDJEPT
BQBSUJSEFMBNJTNBNFEJBOUFQSPDFTPTGTJDPTPRVNJDPT
TVTDFQUJCMFT EF TFS VUJMJ[BEPT FO BQMJDBDJPOFT FOFSHUJDBT
DPNP QPS FKFNQMP MPT IVFTPT EF BDFJUVOB
MBT DTDBSBT EF
BMNFOESB
MPTQFMFUT
MBTBTUJMMBTZMPTPSVKJMMPT
" FGFDUPT EF BQMJDBDJO EF FTUF 3*5&
MPT USNJOPT RVF
HVSBOFOMEFCFOVUJMJ[BSTFDPOGPSNFBMTJHOJDBEPZBMBT
$BMFGBDDJOQSPDFTPQPSFMRVFTFDPOUSPMBTPMBNFOUFMBUFN
QFSBUVSBEFMBJSFEFMPTFTQBDJPTDPODBSHBOFHBUJWB
"1/%*$&4
183
R ITE
35978
$BMFGBDDJOZSFGSJHFSBDJOVSCBOBDVBOEPMBQSPEVDDJOEFDB
MPSPGSPFTOJDBQBSBVODPOKVOUPEFVTVBSJPTRVFVUJMJ[BOVOB
NJTNBSFEVSCBOB&OJOHMTTFDPOPDFDPNPiEJTUSJDUIFBUJOHu
$BQUBEPSTPMBSUSNJDPEJTQPTJUJWPEJTFBEPQBSBBCTPSCFSMB
SBEJBDJOTPMBSZUSBOTNJUJSMBFOFSHBUSNJDBBTQSPEVDJEBB
VOVJEPEFUSBCBKPRVFDJSDVMBQPSTVJOUFSJPS
$MJNBUJ[BDJOBDDJOZFGFDUPEFDMJNBUJ[BS
FTEFDJSEFEBS
BVOFTQBDJPDFSSBEPMBTDPOEJDJPOFTEFUFNQFSBUVSB
IVNF
EBESFMBUJWB
DBMJEBEEFMBJSFZ
BWFDFT
UBNCJOEFQSFTJO
OFDFTBSJBTQBSBFMCJFOFTUBSEFMBTQFSTPOBTZPMBDPOTFS
WBDJOEFMBTDPTBT
$MPVOJEBEEFSFTJTUFODJBUSNJDBEFMBSPQBDMP
N$8
$PFDJFOUFEFFDJFODJBFOFSHUJDBEFVOBNRVJOBGSJHPS
DB
&O MB NPEBMJEBE EF DBMFGBDDJO $01 BDSOJNP EFM JOHMT
i$PFGGJDJFOU PG 1FSGPSNBODFu
FT MB SFMBDJO FOUSF MB DBQBDJ
EBE DBMPSDB Z MB QPUFODJB FGFDUJWBNFOUF BCTPSCJEB QPS MB
VOJEBE
&OMBNPEBMJEBEEFSFGSJHFSBDJO&&3 BDSOJNPEFMJOHMT
i&OFSHZ&GGJDJFODZ3BUJPu
FTMBSFMBDJOFOUSFMBDBQBDJEBEGSJ
HPSDBZMBQPUFODJBFGFDUJWBNFOUFBCTPSCJEBQPSMBVOJEBE
$POKVOUPDBMEFSBTJTUFNBEFDPNCVTUJOFOMBTDBMEFSBTEF
CJPNBTBTFTVTUJUVZFMBEFOPNJOBDJODBMEFSBHFOFSBEPSQPS
DBMEFSBTJTUFNBEFDPNCVTUJO
EBEPRVFMBDPNCVTUJOTF
QSPEVDFQPSNFEJPEFTJTUFNBTRVFOPTPOFRVJQBSBCMFTB
VORVFNBEPS
$POUFOFEPSFT FTQFDDPT EF CJPDPNCVTUJCMF TJTUFNBT EF
BMNBDFOBNJFOUP EF CJPDPNCVTUJCMF QSFGBCSJDBEPT RVF TF
QSPEVDFOCBKPDPOEJDJPOFTRVFTFQSFTVNFOVOJGPSNFTZTPO
PGSFDJEPTBMBWFOUBDPNPEFQTJUPTMJTUPTQBSBJOTUBMBS
&EJDJPTPMPDBMFTEFQCMJDBSFVOJOTPOBRVFMMPTEPOEFTF
SFOFOQFSTPOBTQBSBEFTBSSPMMBSBDUJWJEBEFTEFDBSDUFSQ
CMJDPPQSJWBEP
FOMPTRVFMPTPDVQBOUFTUJFOFOMJCFSUBEQBSB
BCBOEPOBSMPTFODVBMRVJFSNPNFOUP&KFNQMPUFBUSPT
DJOFT
BVEJUPSJPT
FTUBDJPOFTEFUSBOTQPSUF
QBCFMMPOFTEFQPSUJWPT
DFOUSPTEFFOTFBO[BVOJWFSTJUBSJB
BFSPQVFSUPT
MPDBMFTQBSB
FMDVMUP
TBMBTEFFTUBT
EJTDPUFDBT
TBMBTEFFTQFDUDVMPT
ZBDUJWJEBEFTSFDSFBUJWBT
TBMBTEFFYQPTJDJPOFT
CJCMJPUFDBT
NVTFPTZTJNJMBSFT
&NQSFTBTVNJOJTUSBEPSBBRVFMMBFNQSFTBMFHBMNFOUFDBQB
DJUBEB QBSB QSPWFFS FOFSHB Z QSPEVDUPT FOFSHUJDPT HBT
FMFDUSJDJEBE
QSPEVDUPTQFUSPMGFSPT
BHVB
FUD
&OFSHB DPOWFODJPOBM BRVFMMB FOFSHB USBEJDJPOBM
OPSNBM
NFOUFDPNFSDJBMJ[BEB
RVFFOUSBFOFMDNQVUPEFM1SPEVDUP
*OUFSJPS#SVUPEFMBOBDJO
&OFSHBSFTJEVBMFOFSHBRVFTFQVFEFPCUFOFSDPNPTVC
QSPEVDUPEFVOQSPDFTPQSJODJQBM
&OUJEBE SFDPOPDJEB BRVFMMB FOUJEBE BVUPSJ[BEB QBSB JNQBSUJS
MPTDVSTPTEFGPSNBDJOEFQSPGFTJPOBMFTBVUPSJ[BEPTFOJOTUB
MBDJPOFTUSNJDBTEFMPTFEJDJPTFJOTDSJUBFOFMSFHJTUSPFTQF
DJBMEFMSHBOPDPNQFUFOUFEFMB$PNVOJEBE"VUOPNB
&RVJQPBVUOPNPEFHFOFSBDJOEFDBMPSFTFMFRVJQP
DPN
QBDUP P OP
RVF DPOUJFOF UPEPT MPT FMFNFOUPT OFDFTBSJPT
QBSBMBQSPEVDDJOEFDBMPS
EFOUSPEFVOOJDPDFSSBNJFOUP
QSFQBSBEPQBSBJOTUBMBSFOFMFYUFSJPSEFMFEJDJPZSFBMJ[BSFM
NBOUFOJNJFOUPEFTEFFMFYUFSJPSEFMNJTNP
&RVJQPEFFOFSHBEFBQPZPHFOFSBEPSRVFDPNQMFNFOUB
FM BQPSUF TPMBS Z DVZB QPUFODJB USNJDB FT TVDJFOUF QBSB
RVF QVFEB QSPQPSDJPOBS MB FOFSHB TVDJFOUF QBSB DVCSJS MB
EFNBOEBQSFWJTUB
%FDJQPM EQ
TFEFOFDPNPMBDBMJEBEEFMBJSFFOVOFTQBDJP
DPO VOB GVFOUF EF DPOUBNJOBDJO EF GVFS[B PMG
WFOUJMBEB
QPS-TEFBJSFMJNQJP
"& CBKPOJWFMEFDPOUBNJOBDJO
BJSFRVFQSPDFEFEFMPT
MPDBMFTFOMPTRVFMBTFNJTJPOFTNTJNQPSUBOUFTEFDPOUB
NJOBOUFTQSPDFEFOEFMPTNBUFSJBMFTEFDPOTUSVDDJOZEF
DPSBDJO
BEFNTEFMBTQFSTPOBT&TUFYDMVJEPFMBJSFRVF
QSPDFEFEFMPDBMFTEPOEFTFQFSNJUFGVNBS
"& NPEFSBEPOJWFMEFDPOUBNJOBDJO
BJSFQSPDFEFOUFEF
MPDBMFT PDVQBEP DPO NT DPOUBNJOBOUFT RVF MB DBUFHPSB
BOUFSJPS
FOMPTRVF
BEFNT
OPFTUQSPIJCJEPGVNBS
%JSFDUPSEFNBOUFOJNJFOUPUDOJDPUJUVMBEPDPNQFUFOUFCBKP
DVZBEJSFDDJOEFCFSSFBMJ[BSTFFMNBOUFOJNJFOUPEFMBTJOT
UBMBDJPOFTUSNJDBTDVZBQPUFODJBUSNJDBOPNJOBMUPUBMJOT
UBMBEBTFBJHVBMPNBZPSRVFL8FODBMPSZPL8
FOGSP
BTDPNPMBTJOTUBMBDJPOFTEFDBMFGBDDJOPSFGSJHFSB
DJOTPMBSDVZBQPUFODJBUSNJDBTFBNBZPSRVFL8
"& BMUPOJWFMEFDPOUBNJOBDJO
BJSFEFMPDBMFTDPOQSP
EVDDJOEFQSPEVDUPTRVNJDPT
IVNFEBE
FUD
184
R ITE
*%"BJSFEFDBMJEBENFEJB
*%"BJSFEFDBMJEBENFEJPDSF
*%"BJSFEFDBMJEBECBKB
*OTUBMBDJPOFT DFOUSBMJ[BEBT BRVFMMBT FO MBT RVF MB QSPEVD
DJOEFDBMPSFTOJDBQBSBUPEPFMFEJDJP
SFBMJ[OEPTFTV
EJTUSJCVDJOEFTEFMBDFOUSBMHFOFSBEPSBBMBTDPSSFTQPOEJFO
UFTWJWJFOEBTZMPDBMFTQPSNFEJPEFVJEPTUSNJDPT
*OTUBMBEPS BVUPSJ[BEP UPEB QFSTPOB GTJDB BDSFEJUBEB NF
EJBOUFFMDPSSFTQPOEJFOUFDBSOQSPGFTJPOBMFYQFEJEPQPSFM
SHBOPDPNQFUFOUFEFMB$PNVOJEBE"VUOPNB
-JDFODJBNVOJDJQBMEFPCSBTEPDVNFOUPNVOJDJQBMRVFBVUP
SJ[BMBFKFDVDJOEFMBTPCSBT
-PDBM IBCJUBCMF MPDBM JOUFSJPS EFTUJOBEP BM VTP EF QFSTPOBT
DVZBEFOTJEBEEFPDVQBDJOZUJFNQPEFFTUBODJBFYJHFOVOBT
DPOEJDJPOFTUSNJDBT
BDTUJDBTZEFTBMVCSJEBEBEFDVBEBT
-PDBMOPIBCJUBCMFMPDBMJOUFSJPSOPEFTUJOBEPBMVTPQFSNB
OFOUF EF QFSTPOBT P DVZB PDVQBDJO
QPS TFS PDBTJPOBM P
FYDFQDJPOBMZQPSTFSCBKPFMUJFNQPEFFTUBODJB
TMPFYJHF
VOBTDPOEJDJPOFTEFTBMVCSJEBEBEFDVBEBT&OFTUBDBUFHP
SBTFJODMVZFOFYQMDJUBNFOUFDPNPOPIBCJUBCMFTMPTHBSB
KFT
USBTUFSPT
IVFDPTEFFTDBMFSBT
SFMMBOPTEFBTDFOTPSFT
DVBSUPT EF TFSWJDJP
TBMBT EF NRVJOBT
MBT DNBSBT UDOJ
DBT
MPTEFTWBOFTOPBDPOEJDJPOBEPT
TVT[POBTDPNVOFT
ZMPDBMFTTJNJMBSFT
35979
-PDBMEFTFSWJDJPFTQBDJPOPSNBMNFOUFOPIBCJUBEPEFTUJOB
EPQPSFKFNQMPBDVBSUPEFDPOUBEPSFT
MJNQJF[BFUD
-PDBMUDOJDPFTQBDJPEFTUJOBEPOJDBNFOUFBBMCFSHBSNB
RVJOBSJBEFMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBT
1SPZFDUJTUBBHFOUFRVFSFEBDUBFMQSPZFDUPQPSFODBSHPEFMB
QSPQJFEBEZDPOTVKFDJOBMBOPSNBUJWBDPSSFTQPOEJFOUF
185
R ITE
35980
4VQFSDJFEFBQFSUVSBEFDBQUBDJOTPMBSJOTUBMBEBNYJNB
QSPZFDDJO QMBOB EF MB TVQFSDJF EFM DBQUBEPS USBOTQBSFOUF
FYQVFTUBBMBSBEJBDJOTPMBSJODJEFOUFOPDPODFOUSBEB
MBTBDUJWJEBEFTRVFTFEFTBSSPMMBOFOFMFEJDJPZQPSFMUJQP
EFVTVBSJP&MVTPQSFWJTUPEFVOFEJDJPFTUBSSFFKBEPEP
DVNFOUBMNFOUFFOFMQSPZFDUPPNFNPSJBUDOJDB
4VQFSDJFEFDBMFGBDDJOTVQFSDJFEFJOUFSDBNCJPEFDBMPS
RVFFTUFODPOUBDUPDPOFMVJEPUSBOTNJTPS
461BJSFEFJNQVMTJORVFDPOUJFOFTPMBNFOUFBJSFFYUFSJPS
0%"
7FOUJMBDJONFDOJDBQSPDFTPEFSFOPWBDJOEFMBJSFEFMPT
MPDBMFTQPSNFEJPTNFDOJDPT
461BJSFEFJNQVMTJORVFDPOUJFOFBJSFFYUFSJPS 0%"
Z
BJSFEFSFDJSDVMBDJO 3$"
5DOJDPUJUVMBEPDPNQFUFOUFQFSTPOBRVFFTUFOQPTFTJO
EFVOBUJUVMBDJOUDOJDB
VOJWFSTJUBSJB
RVFMPIBCJMJUBQBSBFM
FKFSDJDJPEFMBBDUJWJEBESFHVMBEBFOFTUF3*5&
EFBDVFSEP
DPOTVTSFTQFDUJWBTFTQFDJBMJEBEFTZDPNQFUFODJBTZEFUFS
NJOBEBQPSMBTEJTQPTJDJPOFTMFHBMFTWJHFOUFT
5JUVMBS EF VOB JOTUBMBDJO USNJDB QFSTPOB GTJDB P KVSEJDB
QSPQJFUBSJBPCFOFDJBSJBEFVOBJOTUBMBDJOUSNJDB
SFTQPO
TBCMF EFM DVNQMJNJFOUP EF MBT PCMJHBDJPOFT EFSJWBEBT EF MB
OPSNBUJWBWJHFOUFBOUFMB"ENJOJTUSBDJODPNQFUFOUF
6OJEBE EF USBUBNJFOUP EF BJSF 65"
BQBSBUP FO FM RVF TF
SFBMJ[BOVOPPNTUSBUBNJFOUPTUSNJDPTEFMBJSFZEFWBSJB
DJOEFMDPOUFOJEPEFMWBQPSEFBHVB
BTDPNPEFMUSBUBDJO
ZPMBWBEP
TJOQSPEVDDJOQSPQJBEFGSPPDBMPS
6OJEBEUFSNJOBMFRVJQPSFDFQUPSEFBJSFPBHVBEFVOBJOTUB
MBDJODFOUSBMJ[BEBRVFBDUBTPCSFMBTDPOEJDJPOFTBNCJFO
UBMFTEFVOB[POBBDPOEJDJPOBEB
6TPQSFWJTUPEFMFEJDJPVTPFTQFDDPQBSBFMRVFTFQSP
ZFDUBZSFBMJ[BVOFEJDJP&MVTPQSFWJTUPTFDBSBDUFSJ[BQPS
"1/%*$&
/03."4%&3&'&3&/$*"
4FJODMVZFOFOFTUFBQOEJDF
QPSSB[POFTQSDUJDBTZQBSBGBDJMJUBSTVBDUVBMJ[BDJOQFSJEJDB
FMDPOKVOUPEFMBTOPSNBTBMBT
RVFTFIBDFSFGFSFODJBFOMBT*5
186
/PSNB
/NFSP
1BSUF
"P
6/&&/
4JTUFNBTEFSFGSJHFSBDJOZCPNCBTEFDBMPS3FRVJTJUPTEFTFHVSJEBEZ
NFEJPBNCJFOUBMFT
5UVMP
6/&&/*40
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT6OJEBEFTUFSNJOBMFTEFBJSF&OTBZPT
BFSPEJONJDPTEFDPNQVFSUBTZWMWVMBT
$3
7FOUJMBUJPOGPSCVJMEJOHT%FTJHODSJUFSJBGPSUIFJOEPPSFOWJSPONFOU
6/&&/
$IJNFOFBT3FRVJTJUPTQBSBDIJNFOFBTNFUMJDBT1BSUF$IJNFOFBT
NPEVMBSFT
6/&&/
.
$IJNFOFBT3FRVJTJUPTQBSBDIJNFOFBTNFUMJDBT1BSUF$IJNFOFBT
NPEVMBSFT
6/&&/
$IJNFOFBT3FRVJTJUPTQBSBDIJNFOFBTNFUMJDBT1BSUF$POEVDUPT
JOUFSJPSFTZDPOEVDUPTEFVOJONFUMJDPT
6/&&/*40
&SHPOPNBEFMBNCJFOUFUSNJDP%FUFSNJOBDJOBOBMUJDBFJOUFSQSFUBDJO
EFMCJFOFTUBSUSNJDPNFEJBOUFFMDMDVMPEFMPTOEJDFT1.7Z11%ZMPT
DSJUFSJPTEFCJFOFTUBSUSNJDPMPDBM *40
6/&&/7
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT$POEVDUPT3FRVJTJUPTSFMBUJWPTBMPTDPNQPOFOUFT
EFTUJOBEPTBGBDJMJUBSFMNBOUFOJNJFOUPEFTJTUFNBTEFDPOEVDUPT
R ITE
35981
/PSNB
/NFSP
1BSUF
"P
5UVMP
6/&&/7
4JTUFNBTEFDBOBMJ[BDJOFONBUFSJBMFTQMTUJDPT1SDUJDBSFDPNFOEBEB
QBSBMBJOTUBMBDJOFOFMJOUFSJPSEFMBFTUSVDUVSBEFMPTFEJDJPTEFTJTUFNBT
EFDBOBMJ[BDJOBQSFTJOEFBHVBDBMJFOUFZGSBEFTUJOBEBBMDPOTVNP
IVNBOP
6/&&/
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT$POEVDUPT3FTJTUFODJBZGVHBTEFDPOEVDUPT
DJSDVMBSFTEFDIBQBNFUMJDB
6/&&/*40
"JTMBNJFOUPUSNJDPQBSBFRVJQPTEFFEJDBDJPOFTFJOTUBMBDJPOFT
JOEVTUSJBMFT.UPEPEFDMDVMP
6/&&/
1SPUFDDJOEFNBUFSJBMFTNFUMJDPTDPOUSBMBDPSSPTJO3FDPNFOEBDJPOFT
QBSBMBFWBMVBDJOEFMSJFTHPEFDPSSPTJOFOTJTUFNBTEFEJTUSJCVDJOZ
BMNBDFOBNJFOUPEFBHVB1BSUF'BDUPSFTRVFJOVZFOQBSBNBUFSJBMFT
GSSFPTHBMWBOJ[BEPTFODBMJFOUF
6/&&/
"$
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT1SPDFEJNJFOUPEFFOTBZPZNUPEPTEFNFEJDJO
QBSBMBSFDFQDJOEFMPTTJTUFNBTEFWFOUJMBDJOZEFDMJNBUJ[BDJO
JOTUBMBEPT
6/&&/
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT1SPDFEJNJFOUPEFFOTBZPZNUPEPTEFNFEJDJO
QBSBMBSFDFQDJOEFMPTTJTUFNBTEFWFOUJMBDJOZEFDMJNBUJ[BDJO
JOTUBMBEPT
6/&&/
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT6OJEBEFTEFUSBUBNJFOUPEFBJSF$MBTJDBDJOZ
SFOEJNJFOUPEFVOJEBEFT
DPNQPOFOUFTZTFDDJPOFT
6/&&/
$IJNFOFBT.UPEPTEFDMDVMPUSNJDPZEFVJEPTEJONJDPT1BSUF
$IJNFOFBTRVFTFVUJMJ[BODPOVOOJDPBQBSBUP
6/&&/
"$
$IJNFOFBT.UPEPTEFDMDVMPUSNJDPZEFVJEPTEJONJDPT1BSUF
$IJNFOFBTRVFTFVUJMJ[BODPOVOOJDPBQBSBUP
&/
"
$IJNFOFBT.UPEPTEFDMDVMPUSNJDPTZEFVJEPTEJONJDPT1BSUF
$IJNFOFBTRVFTFVUJMJ[BODPOVOOJDPBQBSBUP
6/&&/
$IJNFOFBT.UPEPTEFDMDVMPUSNJDPTZVJEPEJONJDPT1BSUF
$IJNFOFBTRVFQSFTUBOTFSWJDJPBNTEFVOHFOFSBEPSEFDBMPS
6/&&/
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT$POEVDUPTOPNFUMJDPT3FEEFDPOEVDUPTEF
QMBODIBTEFNBUFSJBMBJTMBOUF
6/&&/
"QBSBUPTTVTQFOEJEPTEFDBMFGBDDJOQPSSBEJBDJORVFVUJMJ[BO
DPNCVTUJCMFTHBTFPTPT3FRVJTJUPTEFWFOUJMBDJOEFMPTMPDBMFTQBSBVTP
OPEPNTUJDP
6/&&/
7FOUJMBDJOEFFEJDJPTOPSFTJEFODJBMFT3FRVJTJUPTEFQSFTUBDJPOFTEFMPT
TJTUFNBTEFWFOUJMBDJOZBDPOEJDJPOBNJFOUPEFSFDJOUPT
6/&&/
4JTUFNBTEFDBMFGBDDJOFOFEJDJPT*OTUBMBDJOZQVFTUBFOTFSWJDJPEF
TJTUFNBTEFDBMFGBDDJOQPSBHVB
6/&&/*40
4JTUFNBTEFBVUPNBUJ[BDJOZDPOUSPMEFFEJDJPT #"$4
1BSUF
'VODJPOFT *40
6/&
(SBEPTEFQSPUFDDJOQSPQPSDJPOBEPTQPSMBTFOWPMWFOUFT $EJHP*1
$&*
6/&
.
(SBEPTEFQSPUFDDJOQSPQPSDJPOBEPTQPSMBTFOWPMWFOUFT $EJHP*1
6/&
&SSBUVN
(SBEPTEFQSPUFDDJOQSPQPSDJPOBEPTQPSMBTFOWPMWFOUFT $EJHP*1
6/&&/
"QBSBUPTFMDUSJDPTQBSBMBEFUFDDJOEFHBTFTDPNCVTUJCMFTFOMPDBMFT
EPNTUJDPT.UPEPTEFFOTBZPZSFRVJTJUPTEFGVODJPOBNJFOUP
6/&&/
&SSBUVN
"QBSBUPTFMDUSJDPTQBSBMBEFUFDDJOEFHBTFTDPNCVTUJCMFTFOMPDBMFT
EPNTUJDPT.UPEPTEFFOTBZPZSFRVJTJUPTEFGVODJPOBNJFOUP
6/&&/
"QBSBUPTFMDUSJDPTQBSBMBEFUFDDJOEFHBTFTDPNCVTUJCMFTFOMPDBMFT
EPNTUJDPT1BSUF"QBSBUPTFMDUSJDPTEFGVODJPOBNJFOUPDPOUJOVPFO
JOTUBMBDJPOFTKBTEFWFIDVMPTSFDSFBUJWPTZFNQMB[BNJFOUPTTJNJMBSFT
.UPEPTEFFOTBZPBEJDJPOBMFTZSFRVJTJUPTEFGVODJPOBNJFOUP
187
R ITE
35982
/PSNB
/NFSP
1BSUF
"P
5UVMP
6/&&/
&SSBUVN
"QBSBUPTFMDUSJDPTQBSBMBEFUFDDJOEFHBTFTDPNCVTUJCMFTFOMPDBMFT
EPNTUJDPT(VBEFTFMFDDJO
JOTUBMBDJO
VTPZNBOUFOJNJFOUP
6/&&/
.RVJOBTFMDUSJDBTSPUBUJWBT1BSUF.UPEPTQBSBMBEFUFSNJOBDJOEF
MBTQSEJEBTZEFMSFOEJNJFOUPEFMBTNRVJOBTFMDUSJDBTSPUBUJWBTBQBSUJS
EFFOTBZPTFYDMVZFOEPMBTNRVJOBTQBSBWFIDVMPTEFUSBDDJO
6/&&/
"
.RVJOBTFMDUSJDBTSPUBUJWBT1BSUF.UPEPTQBSBMBEFUFSNJOBDJOEF
MBTQSEJEBTZEFMSFOEJNJFOUPEFMBTNRVJOBTFMDUSJDBTSPUBUJWBTBQBSUJS
EFFOTBZPTFYDMVZFOEPMBTNRVJOBTQBSBWFIDVMPTEFUSBDDJO
6/&&/
"
.RVJOBTFMDUSJDBTSPUBUJWBT1BSUF.UPEPTQBSBMBEFUFSNJOBDJOEF
MBTQSEJEBTZEFMSFOEJNJFOUPEFMBTNRVJOBTFMDUSJDBTSPUBUJWBTBQBSUJS
EFFOTBZPTFYDMVZFOEPMBTNRVJOBTQBSBWFIDVMPTEFUSBDDJO
6/&
*OTUBMBDJPOFTSFDFQUPSBTEFHBTTVNJOJTUSBEBTBVOBQSFTJONYJNB
EFPQFSBDJO .01
JOGFSJPSPJHVBMBCBS1BSUF3FRVJTJUPTEF
DPOHVSBDJO
WFOUJMBDJOZFWBDVBDJOEFMPTQSPEVDUPTEFMBDPNCVTUJO
FOMPTMPDBMFTEFTUJOBEPTBDPOUFOFSMPTBQBSBUPTBHBT
6/&&/
"QBSBUPTFMDUSJDPTQBSBMBEFUFDDJOZNFEJEBEFMPTHBTFTJOBNBCMFT
1BSUF3FRVJTJUPTHFOFSBMFTZNUPEPTEFFOTBZP
6/&&/
"
"QBSBUPTFMDUSJDPTQBSBMBEFUFDDJOZNFEJEBEFMPTHBTFTJOBNBCMFT
1BSUF3FRVJTJUPTHFOFSBMFTZNUPEPTEFFOTBZP
6/&&/
"QBSBUPTFMDUSJDPTQBSBMBEFUFDDJOZNFEJEBEFHBTFTJOBNBCMFT1BSUF
3FRVJTJUPTEFGVODJPOBNJFOUPQBSBMPTBQBSBUPTEFM(SVQP**
QVEJFOEP
JOEJDBSVOBGSBDDJOWPMVNUSJDBEFIBTUBFMEFMMNJUFJOGFSJPSEF
FYQMPTJWJEBE
6/&
)JHJFOJ[BDJOEFTJTUFNBTEFDMJNBUJ[BDJO
6/&
&SSBUVN
)JHJFOJ[BDJOEFTJTUFNBTEFDMJNBUJ[BDJO
6/&
$MJNBUJ[BDJO$EJHPEFDPMPSFT
6/&
$MJNBUJ[BDJO%JTFPZDMDVMPEFTJTUFNBTEFFYQBOTJO
6/&
$MJNBUJ[BDJO%JMBUBEPSFT$SJUFSJPTEFEJTFP
6/&
*OTUBMBDJPOFTEFBDPOEJDJPOBNJFOUPEFBJSFFOIPTQJUBMFT
1/&
1SFWFODJOEFMBDPSSPTJOFODJSDVJUPTEFBHVB
6/&
$MDVMPZEJTFPEFDIJNFOFBTNFUMJDBT(VBEFBQMJDBDJO
6/&
.
$MDVMPZEJTFPEFDIJNFOFBTNFUMJDBT(VBEFBQMJDBDJO
6/&
.&SSBUVN
$MDVMPZEJTFPEFDIJNFOFBTNFUMJDBT(VBEFBQMJDBDJO
6/&
*/
(VBQBSBMBQSFWFODJOZDPOUSPMEFMBQSPMJGFSBDJOZEJTFNJOBDJOEF
MFHJPOFMBFOJOTUBMBDJPOFT
6/&&/
7FOUJMBDJOEFFEJDJPT$POEVDUPT%JNFOTJPOFTZSFRVJTJUPTNFDOJDPT
QBSBDPOEVDUPTFYJCMFT
"1/%*$&
$0/0$*.*&/504%&*/45"-"$*0/&453.*$"4&/
&%*'*$*04
" $0/0$*.*&/504 #4*$04 %& */45"-"$*0/&4
53.*$"4&/&%*'*$*04
$POPDJNJFOUPTCTJDPT
.BHOJUVEFT
VOJEBEFT
DPOWFSTJPOFT &OFSHB Z DBMPS
USBOTNJTJOEFMDBMPS5FSNPEJONJDBEFMPTHBTFT%JO
NJDBEFVJEPT&MBJSFZFMBHVBDPNPNFEJPTDBMPQPSUB
EPSFT(FOFSBDJOEFDBMPS
DPNCVTUJOZDPNCVTUJCMFT
$PODFQUPT CTJDPT EF MB QSPEVDDJO GSJHPSDB $BMJEBE
EFBJSFJOUFSJPS
DPOUBNJOBOUFT*OVFODJBEFMBTJOTUBMB
DJPOFTTPCSFMBTBMVEEFMBTQFSTPOBT
188
R ITE
" $0/0$*.*&/504&41&$'*$04%&*/45"-"$*0
/&453.*$"4&/&%*'*$*04
&KFDVDJO EF QSPDFTPT EF NPOUBKF EF JOTUBMBDJPOFT US
NJDBT
0SHBOJ[BDJO EFM NPOUBKF EF JOTUBMBDJPOFT 1SFQBSBDJO
EFMPTNPOUBKFT1MBOJDBDJOZQSPHSBNBDJOEFNPOUB
KFT3FQMBOUFP$POUSPMEFSFDFQDJOFOPCSBEFFRVJQPT
Z NBUFSJBMFT $POUSPM EF MB FKFDVDJO EF MB JOTUBMBDJO
5DOJDBTEFNPOUBKFEFSFEFTEFUVCFSBTZDPOEVDUPT
5DOJDBT EF NPOUBKF FMFDUSPNFDOJDP EF NRVJOBT Z
FRVJQPT
.BOUFOJNJFOUPEFJOTUBMBDJPOFTUSNJDBT
5DOJDBT Z DSJUFSJPT EF PSHBOJ[BDJO
QMBOJDBDJO Z
QSPHSBNBDJOEFMNBOUFOJNJFOUPQSFWFOUJWPZDPSSFDUJWP
EFBWFSBT1MBOUFBNJFOUPZQSFQBSBDJOEFMPTUSBCBKPT
EF NBOUFOJNJFOUP 5DOJDBT EF EJBHOPTJT Z UJQJDBDJO
EF BWFSBT 1SPDFEJNJFOUPT EF SFQBSBDJO -VCSJDBDJO
3FGSJHFSBOUFTZTVNBOJQVMBDJO1SFWFODJOEFGVHBTZ
SFDVQFSBDJO
35983
189
R ITE
35984
190
$
BMJEBE Z 4FHVSJEBE FO FM NBOUFOJNJFOUP EF FRVJQPT F
JOTUBMBDJPOFTUSNJDBT
&
YQMPUBDJOFOFSHUJDBEFMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBT
3
FHMBNFOUP EF *OTUBMBDJPOFT USNJDBT FO MPT FEJDJPT
3FHMBNFOUP EF TFHVSJEBE QBSB QMBOUBT F JOTUBMBDJPOFT
GSJHPSDBT FO MBT QBSUFT RVF MF TPO EF BQMJDBDJO
3F
HMBNFOUP&VSPQFPTPCSFEFUFSNJOBEPTHBTFT
VPSBEPTEFFGFDUPJOWFSOBEFSPZPUSBOPSNBUJWBEFBQMJ
DBDJO
/NFSPNOJNPEFIPSBTEFMDVSTPIPSBT IPSBTEF
UFNBTUFSJDPTIPSBTEFUFNBTQSDUJDPT
" 5FNBSJPQBSBMBDPOWBMJEBDJOEFMDBSOEF.BOUF
OFEPS
*OTUBMBDJPOFT Z FRVJQPT EF BDPOEJDJPOBNJFOUP EF BJSF
QBSBMBFTQFDJBMJEBE"
*OTUBMBDJPOFT Z FRVJQPT EF DBMFGBDDJO Z QSPEVDDJO EF
BHVBDBMJFOUFTBOJUBSJB QBSBMBFTQFDJBMJEBE#
"
QSPWFDIBNJFOUPEFMBTFOFSHBTSFOPWBCMFTFOMBTJOT
UBMBDJPOFTUSNJDBT
$
BMJEBEZ4FHVSJEBEFOFMNPOUBKFEFJOTUBMBDJPOFTUS
NJDBT
&
YQMPUBDJOFOFSHUJDBEFMBTJOTUBMBDJPOFTUSNJDBT
3
FHMBNFOUP EF *OTUBMBDJPOFT USNJDBT FO MPT FEJDJPT
3FHMBNFOUP EF TFHVSJEBE QBSB QMBOUBT F JOTUBMBDJPOFT
GSJHPSDBT FO MBT QBSUFT RVF MF TPO EF BQMJDBDJO
3F
HMBNFOUP&VSPQFPTPCSFEFUFSNJOBEPTHBTFT
VPSBEPT EF FGFDUP JOWFSOBEFSP
Z PUSB OPSNBUJWB EF
BQMJDBDJO
/NFSP NOJNP EF IPSBT EFM DVSTP IPSBT IPSBT EF
UFNBTUFSJDPTIPSBTEFUFNBTQSDUJDPT
R ITE
12002
MINISTERIO DE LA PRESIDENCIA
ODA 1
ODA 2
ODA 3
ODA 4
3745
ODA 5
Ida 1
Ida 2
Ida 3
Ida 4
F9
F8
F7
F6
F7/F9
F8 LA PRESIDENCIA
F7
F6
MINISTERIO
DE
F7/F9
F6/F8
F6/F7
G4/F6
F7/F9
F6/F8
F6/F7
G4/F6
CORRECCIN
de errores
del Real G4/F6
Decreto
F6/GF/F9*
F6/GF/F9*
F6/F7
1027/2007, de 20 de julio, por el que se aprueba
el Reglamento
de Instalaciones
enfiltro
los
* Se deber
prever la instalacin
de un filtroTrmicas
de gas o un
qumico (GF)Edificios.
situado entre las dos etapas de filtracin.
Advertidos errores en el Real Decreto 1027/2007, de 20
de julio, por el que se aprueba el Reglamento de InstalacionesTrmicas en los Edificios, publicado en el Boletn Oficial
del Estado nmero 207, de 29 de agosto de 2007, se transcriben a continuacin las oportunas rectificaciones:
En la pgina 35939, segunda columna, en el artculo 26
Mantenimiento de instalaciones, en su apartado 6.c):
Donde dice: sea igual o mayor que 5.000 kW en
calor y/o 1.000 kW en fro,, debe decir: sea mayor
que 5.000 kW en calor y/o 1.000 kW en fro,.
En la pgina 35942, primera columna, en el artculo 38
Registro, en su apartado 3:
Donde dice: instalaciones tcnicas en edificios,
debe decir: instalaciones trmicas en edificios.
En la pgina 35947, segunda columna, en la Tabla 1.4.2.5,
Clases de filtracin,
Donde dice:
ODA 1
ODA 2
ODA 3
ODA 4
ODA 5
Ida 1
Ida 2
Ida 3
Ida 4
F9
F7/F9
F7/F9
F7/F9
F6/GF/F9*
F8
F8
F6/F8
F6/F8
F6/GF/F9*
F7
F7
F6/F7
F6/F7
F6/F7
F6
F6
G4/F6
G4/F6
G4/F6
BOE nm. 51
Debe decir:
Filtracin de partculas
Ida 1
Ida 2
Ida 3
Ida 4
F6
F6
F6
F6
F6
G4
G4
G4
G4
G4
F7
F7
F7
F7
F7
F6
F6
F6
F6
F6
Filtros previos
ODA 1
ODA 2
ODA 3
ODA 4
ODA 5
F7
F7
F7
F7
F6/GF/F9*
ODA 1
ODA 2
ODA 3
ODA 4
ODA 5
F9
F9
F9
F9
F9
F6
F6
F6
F6
F6/GF/F9*
Filtros finales
F8
F8
F8
F8
F8
191
R ITE
12004
BOE nm. 51
UNE-EN
Nmero
Parte
13180
Ao
Ttulo
2003
Ao
Ttulo
Debe decir:
Norma
Nmero
Parte
UNE-EN
13180
2003
UNE
60601
2006
1749 IN
2006
UNE-CEN/TR
193
Informacin general
para el usuario final
Tel.: 902 100 724
Horario:
Lunes a viernes: 8:00-20:00 h.
Sbados, domingos y festivos: 9:00-17:00 h.
E-mail: asistencia-tecnica.junkers@es.bosch.com
E-mail: junkers.tecnica@es.bosch.com