Toelichting op het lesontwerp

Domein: geschiedenis
Inleiding
Voor geschiedenis heb ik ervoor gekozen een les te geven over de identiteit van
Hitler en het begin van de Tweede Wereldoorlog. Ik heb deze keuze gemaakt,
omdat de leerlingen met mijn les beginnen met het leren over de Tweede
Wereldoorlog. Mijn mentor zal daarna ongeveer twee maanden lang met het vak
geschiedenis zich focussen op de Tweede Wereldoorlog.

B1: Leerdoelen stellen

Om met de leerlingen bezig te zijn met de identiteit van Hitler en het begin van
de Tweede Wereldoorlog, heb ik voor de volgende leerdoelen gekozen:
-

Aan het einde van de les zijn de kinderen in staat een deel van de gekregen informatie te
reproduceren in een woordveld.
Aan het einde van de les hebben de kinderen samengewerkt in groepjes van twee.
Kerndoel 52: de leerlingen leren over de kenmerkende aspecten van het tijdvak wereldoorlogen
en holocaust. Dit doen ze aan de hand van wat ik hen vertel en aan de hand van het spel dat zij
gaan spelen.
Kerndoel 53: de leerlingen leren over belangrijke historische personen en kunnen deze
voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Ik heb voor deze doelen gekozen, omdat deze doelen aansluiten bij de leerlijnen
en de opdracht zoals gegeven in OGP 3. Daarbij heb ik van mijn mentor begrepen
dat de leerlingen maar al te graag over de Tweede Wereldoorlog willen leren.
Aangezien ik het belangrijk vind dat geschiedenis op een leuke manier wordt
gegeven, heb ik ervoor gekozen de leerlingen een spel te laten spelen omtrent
het onderwerp.

B3: Leeractiviteiten begeleiden

Zoals ik al vermelde, vind ik het belangrijk dat de leerlingen samenwerken. Ik heb
ervoor gekozen de leerlingen tweetallen te laten maken. Twee tweetallen vormen
dan een viertal. Met zijn vieren gaan zij het spel spelen. De tweetallen moeten
eerst met elkaar overleggen, alvorens het antwoord op de vragen op de kaartjes
te geven. Hier heb ik bewust voor gekozen, zodat leerlingen die er moeite mee
hebben zich bij een groep te voegen en moeite hebben zich te laten horen in een
groep (zie typering van de groep) verplicht zijn zich voor hun groepje (tweetal) in
te zetten. Zo kunnen de leerlingen oefenen met het zich laten horen in een
groepje, zodat zij dit later ook kunnen doen in grotere groepjes. Op deze manier
probeer ik de zelfredzaamheid van deze leerlingen te verbeteren.

A3: Leiding geven aan het groepsproces

Ik heb ervoor gekozen de leerlingen te laten samenwerken in tweetallen, zodat
het onder andere voor mij gemakkelijker is zicht te houden op de groepjes.
Tijdens het klassikale deel van de les maak ik met de leerlingen een woordspin
over hetgeen zij al weten over de Tweede Wereldoorlog, alvorens ik hun meer

informatie geef over het begin van deze oorlog en de man die deze oorlog leidde.
Op deze manier wil ik de betrokkenheid van de klas vergroten.
Daarbij vind ik het belangrijk om vooral tijdens het klassikale deel van de les erg
te letten op mijn effectieve leraarcommunicatie. Ik wil namelijk ontspannen, maar
enthousiast voor de klas staan en veel gebaren gebruiken om de aandacht van
de klas erbij te houden. Ook wil ik letten op hetgeen ik verbaal communiceer
naar de klas toe. Ik heb namelijk meerdere malen bij mijzelf opgemerkt dat ik
niet altijd even consequent ben, terwijl het wel belangrijk is dat een docent
consequent is. Ik wil erop letten dat ik de leerlingen aanspreek op ongewenst
gedrag, zoals door de klas roepen of met andere dingen bezig zijn. Dit gebeurt
namelijk redelijk vaak. Uiteraard Loop ik tijdens het spelen van het spel
regelmatig rond om in de gaten te houden hoe het samenwerkingsproces
verloopt. Tot slot heb ik ervoor gekozen de leerlingen in tweetallen samen te
laten werken, zodat de leerlingen die moeite hebben met zichzelf hoorbaar te
maken als het ware deel uit moeten maken van het groepje, aangezien ze elkaar
nodig hebben om tot een (juist) antwoord te komen. In een groepje van twee is
dit het gemakkelijkst te bereiken.

Interactie aangaan met de groep

Tijdens het klassikale gedeelte van de les wil ik een aantal leerlingen de kans
geven aan het woord te zijn en kenmerken van de Tweede Wereldoorlog te
noemen om zode woordspin op het bord aan te vullen. Ik wil niet te veel
leerlingen de beurt geven, aangezien de kans dan erg groot is dat ik te veel tijd
kwijt ben. Mijn mentor heeft mij hier ook voor gewaarschuwd. Verder wil ik
leerlingen aanspreken op hun gedrag, met name op het moment dat er door de
klas geroepen wordt. Deze groep reageert namelijk regelmatig op de eigen
impulsen en dat kan erg storend zijn voor de les. Tevens wil ik een
onderzoekende houding aannemen tijdens deze les om zo meer te weten te
komen over de leerlingen en hun plaats/rol in de groep. Dit wil ik doen tijdens de
klassikale gedeeltes van de les en terwijl de leerlingen aan de slag zijn met het
spel. Ik wil dit doen, zodat ik de leerlingen die minder goed in de groep liggen kan
aansporen en stimuleren meer deel uit te maken van de groep. Tijdens het spelen
van het spel is het belangrijk dat deze leerlingen ook zeggenschap hebben om zo
samen te bepalen welk antwoord zij als tweetal geven. Aan het einde van de les
wil ik met de leerlingen evalueren hoe de les is verlopen en hoe het
samenwerken is gegaan.

B2: Leeractiviteiten ontwerpen

Voor deze les heb ik ervoor gekozen een coperatieve werkvorm te hanteren. Dit
heb ik gedaan, omdat er een aantal leerlingen in de groep enigszins buiten de
groep vallen soms door hun storend gedrag tijdens de lessen en daaromheen,
soms door verlegenheid. Ik heb ervoor gekozen de leerlingen te laten
samenwerken in tweetallen om zo de drempel voor deze leerlingen lager te
maken actief deel uit te maken van een groep(je). Een deel van de les wil ik
klassikaal doen om zo het gedrag en de reacties van de leerlingen te observeren,
zodat ik op welke leerlingen ik tijdens het spelen van het spel extra moet letten
en eventueel moet aansturen. Ook het laatste deel van de les wil ik klassikaal
doen, zodat ik met alle leerlingen kan evalueren hoe de les is verlopen en hoe
het samenwerken is gegaan.
Verder heb ik persoonlijke leerdoelen aan mijn ontwerp gekoppeld om zo ook met
mijn eigen ontwikkeling als docent bezig te zijn. Mijn leerdoelen luiden als volgt:

Tijdmanagement: Ik wil er tijdens deze les aan werken goed te letten op de

tijd. Om dit te bereiken, zal ik regelmatig op de analoge klok kijken en
eventueel gebruik maken van timers.
Aandacht terugpakken: Tijdens deze les wil ik eraan werken de aandacht van
de leerlingen terug te krijgen, nadat ze met een opdracht zijn bezig geweest.
Dit wil ik doen door niet over de kinderen heen te roepen/schreeuwen, maar
door bijvoorbeeld in mijn handen te klappen en te wachten totdat de
leerlingen stil worden.