Vous êtes sur la page 1sur 30

.

RESSTOR
EQUIVALFI

. assocAo
DEREsrsToruS
rMsRE
. REOSTATOS
: APLCXS
Dl]EFEITo
JoUL
ssocAo
DERissToREs
EtPAILELI]
I assocoM6TATERESSToRES
. CURTO.|:IRCUTO

C onti nuando
o ei tudodos re5i ttoreiandti
,
i amos
agora as associes
de reskroresrque
freqentmenteetto presentesnos circuiros
eltri(os.As aplicaesdo efeito loute <onstiruem
outro asunto abordadonestecaptulo.
Na foto, vemosuma associao
de lmpadt
iruminndoa ponte Hefcliotuz, em Florianpotis.

B t. Resistor
equivalente

Ao montarun circuito, comum o operadornecessitar


de um vlofde resistncia
difeentes
dos
valoresfonecidospelosresistoresde que dispe.Outrasvezes,a correnteeltficaoue vai atravessaro
resistor
superior que e e podesupodarsenserdanifjcado.
Nessas
situaes,
a soluo utilizaruma
associaode resistores.
, Os resistorespodem se associadosbasicamentede dos modos distintostem srie e ern pararero.
E possvel
aindaque ambosos modosde associar
esteiampresentes;
teremosento uma associaomista.
q!e
seja
o
tipo
de
associao,
denominarnos
resistorequivalenteaqueleque urcrona
Qualquef
no
circuitodo mesmomodo que a associao,
podendosubstitu-la.
Ento,a resistncia
da associao

gudl resislncia
do resislorequivalente.

E 2.Associao
de resistores
emsrie
Na associao
em srie,os resistoresso ligadosLrmern seguidaao outfo, de modo a sererrrpercor_
ridos pela mesmacorrenteeltrica.Na figura l, representamos
trs resistores
de resistncias
eltricas,,
R2e r,associdos
er srie,e o corfespondenteresistorequivalente,cuj fesistncia& a resistncia
da
associao.
A cofrentecomLlmque os atravessa
tem intensidade
L
b)

..
rl
!'---,'+u,

'f

Figural. ()Ts
esistores
associados
emse,(b)O esistorequivatnte.
A potnciadissipad
em um resisto dada por pof : R. i2. paraos trsresistores
assoctados
em
serle/tefemos:
Poti= Rt'i'

Em uma ssociaode resistoresem srie,a potncia dissipadaem cada esistor orreamene


pfoporcional
suaresistncia
etric.

CaPuLo7 .

A$do DEREssREs

1t9

equivalente,
tudo sepassacomosehouvesse
um nicoresistor
Considerando
a definiode resistor
=
potncia
potncia
a
Poi
,q,.
i'.
Essa
corresponde

soma
daspotncias
de resistncia
dissipando
&
pelos
resistores
associados:
dissioadas
ndividualmente
Pot: Po\ + Pot2+ PoL R,. l'?: r . i'?+ R,. i'1+ \.

j'z .-

Aplicandoa lei de ohm em cadaresisorda figura1, vem:


u1 : \ .

U , : R2 'i

| - L .

temos:
Aplcandoa lei de Ohm ao resistorequivalente,
i
ambos
os rnembrosda igualdade& : R1+ ,C,+ R3,
pelaintensidade
Multiplicando
de corrent
vem:
& .i=,R,.t+R,.+\' =

..u:q+u2+ut

g
j

em srede ,1resstoes
guais,,qi: Rr: L = ... = R,,
No casoparticularde umaassociao
d esstncia
trica cadaum, temos:

plmsmacoente
Astrs lmpadsestoassocids
m sie,sendoatfavssads
eltric;quandoum fmovida,inteffompe-rea pssgemda corente soutrasse

.140

DAFs.a
Os FUNDMENoS

@ 3.Reostatos

{i

eltricapodeserajustada.
cuiaresstncia
reostatosos resistores
Denominam-se
..
O reostatode curJo (figura2a) um resistorconstitudopor um fio metliconroladoem um
pela
o comprimentodo fio atravessado
a posiodo cursorC, varia-se
suportesolante.Mudando-se
H
ntre
zero
eo
valores
grande
nmero
de
pode
assumir
reostato
do
eltrica
coirente.Assim,a resstnca
reostato
o modousualdereprcsentaro
doo metlico.Nafigura2b, mostra-se
valortotaldaresistncia
que
indica
ponto
mdio
posicionado
no
fio,
o
cursor
totaldo
de cursor:no caso,sendo a resistnci
mostrado
O smbolode
eltrcaincludano chcuito apenasa metade,sto,
a resistncia
'eostato
!.
dosccuitos.
n representao
nafigua2c tambmaparececom faeqncia

o)

. --5, . '1.

.rp^,;.-,-.,

',I

_i

t-

-t",i1i.v"-

usualdo reostatode curtor;{c)Smbolode reostto


Figu2.{) Reostatod curro (b) Rprtentao

Otro tipo de reostato o reostatode pontos (gur3).


em srecom pontos
de resstorcs
Trata-sede uma associao
pode
quais
feita
a
ligaoao circuito
ser
nos
ntermediios
e
o
reostatode cursore
esse
aparelho
entre
A diferena
essencial
de modoconpode
serfeita
resistncia
da
que naquele
a vaiao
entrezero
de
resistncia
tnuo,isto, elepodeter qualquervalo
pontos,
valores
de
s alguns
e o valortotal R.l no reostatode
entrezeroe o valormximo Nafigura3,
sopossveis
resistncia
elticaintroduzdano
com a chavena posio4, a resistncia
circuitovalelQ + 2fl = 3().

i.i#

Umrcsistorde 5 oe um rcsistorde20o soassociadosem sfie


e associaoaplic-seuma ddp de 100V
a) Qu resistnciequivalenteda associao?
b) Quaintensiddede corenteetricna associo?
c) Qula ddp em cadaesisiot ssocido?

2'."i

o-i

'--

.- ?1Jr

'!

ll, ,'t. i'n

Figu 3, Reostatode pontos.

R := 20O

R r= 54

i7'*'-

u=100v

ns
seqnctapara a soluodo exercicioestesqnmtizd
<

a) A resistnciaequivente (6gura):

,=R+, + &=5+20
b) Pelaleide Ohm(figurb),temos:
.U

t:

>

Fi gu

[,,-=;
R ' = 25o
_'t\"/"

100
2s

u= l oov

-+
5

-1

u= 100v

Fi gurab

c) A ddp em cada resistor (ngra c):

U\:Rt'i3u:tn-@

u , = R 2 .i +u ,=2 04

(t-o t

R$po6t: a) 25 ot b) 4 A c) 20 V e 80 v
caPlruloT . s50

ooR6uoRs

R = 5(
i +-'\r.|
I /= 44

u,

R r= 20()
i-:>_r',/rr'Y-t= 44

u)-

Fig (

r4r '

i*'B

lnt." o" p..t." 1e2 do circito da fisur balxo mdtm se ddp de 10 V O cursor C est no ponto
mdio entre os pontos 3 e 4ia intensidded correnteeltrica que pssapalmpda de 0,5A- Cacule
a resistnciaeltic R, da lmDad.

cl

.--

I.-r^1/1\\^.

1.1!i-,-.

2ooo

Entreospontosl,3 e 4 temosum reostato.Comoaplicadauddp entreos pontosI e2, aresistnc'ae!tric


do reostatodveser consideradaentreo cursor C e 4, eval 100a. O reostatoe esistnciRLda lmPd
esiodsocidos em sriee so percorridospelcorentei:0,5 A.

i= 0, 54
c,tl
r+k^Rr
,*-,\'fJ;1,v"-.

Pelaleide Ohm,tmos: :R".i

u= ll0v

U=ll0V

R . =( 1 0 0 +R r ) O i

+ 110=000+,RJ 0,5+ 100+ltr=220=

-:.

Respo.t:t20O

ffiB
r W

+ ffi

lguaisa4 A e 6 O, ao seremassociadosem srie,so


Doisresisto.esde resistncis
eltric8 rspectivamente
percorridospor ma correnteeltricade intensidade2 A. Detrmlne:

a) a .sisLncr
equivalenrcd sso,iafo:
b) ddp que ssociaoestsubmet'd;
c) a ddDmcadaresistordsociado.

Xsocim-se em sriedois eslstoresde esistnci6 1 : 7 O e,:5


de 120V

O, e ssociaoaplica-seum ddp

a) Quala resistnciaequivlented*sociao?
b) Quala intensidadde corenteelric na associao?
c) Quala ddp em cdareslstorasocido?
#m

1 ffi

4
Ligm-seem s rie s resistoes de resistnclas elhicas, lespectlvamente, 200 o, 0,5to e 3 . 10 M'r
(l Mr = 10"o). Sendoa intensiddede corenteeltricanos resistores
0,1,clc19a ddp aplicadan
'gua
assocto.
o resistor de i O pecor,dopor
I ngur. ,"pr""enta um reosttode pntos.Na situaoesquematizada,
um c r r en l ee l l n .a d r L e n s i d d2A .
2A

lo

B.
a) a ddp entreos teninrs.4e A;
b) aintensiddede correnteeltricno esistor de 2 o, qundoa chveCh ligdanos pontos4,5 e 6;
c) mrlmresistnciaeltricado .eostato,

tl4a

DFisr
Os FUNDNs

E l. Rpti."es
do efeitoJoule
nsmquinas
elO eetoloulerepresenta
um inconveniente
que
uncionanento,
e
nas
linhas
tricas, seaquecem
duanteo
de
Lranrmis;o,
queo(oI|ne\5e
devidod perddde ererga eltricd
processo.
No entanto,a tansfornao
de energiaeltrica
em
trmica exatamente
o quesedeseja
nosaquecedores
eltricos,
como,por exemplo,o fefrc de passarroupas,o errode soldae
os chuveiros
eltricos.
O efeitojouletambm fundamentanos
fusveise naslmDadasincandescentes.

tsr-
;;9

,i$

4.1.Fusvis

Sogenercamentedenomnadosusveisos dispositivosque tr a finalidadede protegrcifcuitos


elticos.Seucomponentebsico um condutor de baixo ponto de fuso,qu sefunde ao ser atrvessadopo correnteeltrcade intensidade
maiordo que um detemnado
valor
O fusvel deve ser coocado em srie com os aparelhos do circuito, de modo que, ao ocorrer a
usode seucondutor,haja interrupoda passagemda correnteeltrica.Assim,os aprelhosno sero
por correntesde lntensidadeelevada,as quais poderiamdanific-los.
atravessados
Na figur 4, aparecemesqLrematizados
dois iipos comuns de fusvesto fusvelde roscae o fusvel
de ctucho. No primeiro (figua 4a), o condutor costumase Lrmfio de chr.rmbo,que liga seusterminais.No fusvelde caltucho(figura4b), os terminasdo dspositivo
geralmente
soligadospor um fo
oLruma lmina de estanho.A figura 5 representao smboo de fusvelutilizadonos circuitoseltricos.
Comumente,junto ao smbolo,vem indicadoo valorda mximantensidade
de correntee tricaque
ele suportaserse fundir

b)

a)
9

'',, *
l0A

-t'll':-:'.:L'
li
Figua 4.po5 comunsde fusveis.(a)fusvelderosca;
(b)fusvelde catucho.

/,:

-,

\.:,,_.'
Fisur5. smbolodo fusivel.

N\ fuvis
d.ftu.h h Lrm.ilindode papeloenvolvente
que,quandoremovido,revelaa exisfusvel.
que sefundequandoa
tncade unalmnametlicaunindoasextremidades
do
E essa1mina
corente elticaultrapassadeterrninadaintensidade.

n squerdadoisfusveisde ros(a,
vkualizando-seno primeo o 60 de
chumboque une seusterminis;
direit,doisfusveisde cartu<ho,tendo
sido removidoo envokriodo ltimo
paramostlaro fio metlicoque liga
suasextremidades.
CpPruLoT '

A o . a .i Dr PE5 o P

143 "

Disjuntores
(rtlzm-se
dispostvos
nosclfcLr
tos ecos de resdncas,edicos e indstras,
l\4odenrrente,
no
efeito
naqnet
co
da
corfente
etca
os disiuntores
se basea
de protecocLrlofuncionamefto
qundo ntensdade
qLrese deslgautornat
crnente
clvemgnic
Emessnca, o disjuntor Lrma
va or.Os d si!ntoressubsttuerncom vantagens
os f!sveis,
deterrninado
da cofienteel ca u tfapass
oasa
seu oes gafaeno,
pos no necessrtam
selrocdos|]mave7removdaa calsa que provocoLr
I

o od.

o.

obl

' O is junt or es d e l 5 a

Disjuntoresno quadrode luz de um csa

4,2,Lmpadaincandescente
consutuda
de um fio de tungstA lmpadaincandescente
de fuso cercade
nio denominadofilamento,cujatemperatua
seu
3.400'C. Esseio enroladosegundouma hlicecllndrica;
'..
dirnetro inferiora 0,1 mm e seucomprimentopodeatingir1 .
'.r",
(figura 6). Passanclo
correntee trica no ilamento, ele se aquece, suf..de . '\* i
telrdf'
'
pois a enefgiaetrica dlssipadaaumentasua tempeftuapara
l::...il:.:'
i:
'p'nro
valoresda ordem de 3.000'C; dessernodo,o filamentotorna-se
.1.1.,
o lnq\
i.drde5(erle.omod d e-ni.irru/.A "(sa en_oe'd.ula.
tnio,5eestivessenoa,5eiarapdamenteoXdado.Afimdeevita|
incndescente
de um bulbodevidro Figur6. LmPada
ofilamentocoLocadodentro
essaoxldaco.
Antigamente
ea feitoo vcuono interiordo bulbo,rnasesserecu|s0acitavaa sublmaodo tilaafgnioou criptnio.
mento.Passou-se,
ento,a colocafno interiodo bulboum gsinete, gefalmente
mas
no
a
do filamento,
supriletotalnente.
A presena
do gsretrdaa sublimao
com a ddp qua for ligada.A ddp nominal verngra
O brilhode uma lmpadaestrelaciondo
vadana lmpada,ssimcomo a sLrapotncinomnal.Quandoa lmpada !igadana ddp nomnal,
eladissipaa potncinorninale seubriho normal.Quandoligadaem ddp menorque a nomnal,seu
brho menof que o normal;j em ddp cimada nominal,a lmpadadsspapotnciamaiorque a
nominal,queimando-se.

Noendeeo
eetnico:
d rcsistorcsen snecon una mpadae una
vocpodmontai,nediantesin!aqes,umaassociao
a$ociadose a tensonantida peLabateia.Ao fecha
hatei. Ainda,podvaiao nreo de resistoes
a chave,venfiquo conlotaento da mpada.

144

D AF5.
Os FuN oaME i s

reda seotransversaldo filamentode tungstnionslmpadasincandes(entes


opeando5obmesmatnso
. lq (aso: lmpadas
diferentes
de potncias
ncandescentes
40 W e outrade 100W
de l27 V,umde potncia
duaslmpadas
Consdere
de
tenham
o mesmocomprimentoA lmpada
que
de
tungstnio
seus
flamentos
Vamossupor
'100W possui
W.
que
de
40
grgsso
do
a
mis
filamento
L

,com R = p '

^t:+

@
E

U,
ponanto:
L/
p

que:
SendoU constanteconclumos
*

. 2qcaso:lmpadas
de mesmapotnciaoperandosobtensesdiferentes
incandescentes
sendoque uma delas de 127 V e a oLrtade
de mesmapotncia,
duaslmpadas
Considere
tenhamo mesmocomprimentoA lmpada
de tungstno
220V,Vamossuporqueseusfilamentos
ilamentomaisfino do qllea de 127V
de 220 V possui
De 4

(onstdnte,
que:
onclulmos
1.31 e sendoa potencid

A emissode luz na lmpadaincandescente


j

Oundoa corenteeltrca atavessao f lamentode uma


de energla
ocoe a ltansomao
lnpdancandescente,
eltricaem energitrmicadevidos co isesdos elerons
que consttuern a correntee tr ca corn os tornosdo ila
mento medda q\rea tempetuse eleva,tofna-sema s
intensaa emissode energiaradiante{ondaseletrornagn
em tda
nemtodaradio
ticas)pelofiamento.Entreianto,
os omosdo f mentoso
vsveL.Poraquecimento,
exctados, sto , seuse ronspassamparaun nive ener
de urarbitama s rnterna
gt co ma s e evado,saltando
paraoutrama s externa,Ouandoo elon voh su nive
de energiaanterior,ele ernte, sob a forrnade luz,a energ
que ecebeu,caso a freqnciada adiaaoertda estej
entre4,0 . 10r4Hze 7,5 10*Hz

E
CaPiruoT .

aoco DrE 5oRE5

r45.

tiiffie
i

, ! :i
U..""i"to.

a" .""istnciaeltdca121Qtem dissipaonominall00w:Calculel

) a limddp

D a mnmr cr" ,l eel tri c"qupodepercon

ql ele poder ser ligadoi

a) Di$ipao nominal a potnca mxma que o resistor pode dissipar:


Por-i : 100Wl Comoconheceftos Por.e e resistlci eltica do resistor
R = 21O. utilizemosaIrmul:

,r^""= +

2r = G-:110f
^,":pot-..R
+ u;.=00

b) Pelalei de Ohn, temos: i.* :

*=,-,.:#-F-,"

RespGta:) 10 V;b) - 0,9 A


(100W Nssresistordeveser gavadaa especifrcao

110D.

Dualnpd a s ,u m a d e l 0 W -1 1 0 V e o u tr det00W -110V sol i gadsemsri eaumtomadade220V .


O que acontececom lmpadas?
Sendodados os valores nominaisdas lopds (potnci,ddp), determiDemossuas resistncias.Como

^,

: 91.u.

:t.Assim:

= R 1 :r.2r ooe 4: lJlI

& =!L

+ l R ,= l 2IA

Lignd* em srie,a rcsistnciaequivalente:,R."=,3, + R, + R"q = 1.331O


As dua lmDda sDDercorridasDelamesmacoete eltricai:
R r= l .2 l 0O

. ---r-iG
t*

u,

'

R r= l z l O

--+;

R q = 1331o

u.

u=r:vu

U = 220V

22l

.20
121

Em cadampadim*e s ddps:

t.-R i -u-,"0

1!,

Flor"u

&.'-i

-rzr.fl.-[u-'u'

Res pos t a:N a l m p a d a d e i 0 W a d d p frai orqueanoni na(200V > 110\D esi mel apresentarbdl h o
acimado normale logoqueim..Na de 100W,a ddp menorqueanominal (20V < 110V) e seu bdlho ser
menorque onormal. Ent.etanto,qundolmpadade 10W queim,a de 100W se apage,pois como esto
lisad em sr'e.o cicuito 6ca.berto.

;;::&@
um resistrderesistnci
eltrica10Q temde
11,ii!!:j
sipao nominalde 1 \!: Detefmine:
a) amdma ddp qual pode ser subhetido;
b) a mxima corrente eltica que pode per'

"t+6

i$;

u^
us lmpadas com as
"r"t.i"i"t"
"ompr L (200W
seguintes
caracteristicas:
110\).
l z(100w 110\, e Lr (25w - 110D . E msegui da,elessociaastfs lmpadsem sriee aplica
Asociaouma ddp de 220V O que acontece
com s lmpds?
Os FUNDAMENoS
DA Fi5

,ffi

em paralelo
de resistores
s.Associao

ffi
w

em paraleloqunclosoligadospelosterminis,de modoa fcaVriosresistoes


estoassocados
Rr,R, *g
eJtrcas
trsresistores
de rsstncias
mesmaddp. Naigura7, repesentamos
remsubmetidos
Rp a resistncia
cujaresistncia
resistorequivlente,
e o correspondente
em paraleo,
e Rr,assocados
da associaco.
U a ddp comumaosresstores.

paralelo;
b)O rsisto
equivalente.
asso<iadosem
Figua7. (a)Trsresktoes
em vA intensidadede cornte eltricai do circuito principaldivde-se,nos resistoresassociados,
que:
dspostos,
veriica-se
loresi, t e . Com a ajuda de ampernetros,convenentemente

Pelalei de Ohm, temos U : 4 , i1,U = R, , i,, U : L ' i.. Potanto:Rr . lr = R, L = R. , h

Aindada lei de Ohm:

n=
5

UUU = &

O, ' ,

"

!=&

I
Rpserpefcorrdopelacorrente
o resistoequivalente associo
Submetido ddp Uda associao,
total i, ento:

Co m oi = ir +t+,rvem:

lt

R^

R.

R,

R.

1,1+1+1
R.
Ru
R,

R,

No casode dois resistoresassociadoser paralelotemos:

1
Ro

1
R,

1
R.

1
,

F , + R,
&.

equvalente dada pela


de dois resistoresem parlelo,a esistnca
Poftanto,no casoda associao
dos eslstoes.
razoentre o produto ( 'Rr, e a soma (r + R2)das resistncias
CaPrL7 .

A$o. (ooEot6

147*

ffi

iguais,de resistnci
Rcadaum, obteremos:
5etivermosn resistoes
Rl = R?= Rr :...

r = 1* l*

= R " : R e ,e n t o i

-ln

...+ l

RoR

A potnciaeltricadsspadaem cada resistorda associao dada por:


PaL --

Pot
R,'&-Rr

tt
-

ePor-'-

1t2

invesaem pdralelo,a poLn(iddissipada


em cadaresisLor
' de resistorer
ua resistncia
ellrica.

rii#8
i:.ti$gj Um resistor de 5 a e um resistorde 20 o so associadose paraleloe a
6saasociao aplicase una ddp de 100V
a) Quaarcsistnciaequivalenteda associao?
b) Quala intensidadedecorenteltic m cdresistor?
c) Quala intensidadedecoiente elicn ssociao?
nasfrgurasao
seqncipd asoluodo exerccioestesquematizada

r ll- r

,,\
\/\r
!

R r =20O /
r./vlt
U =Il ]l ]V

a) A resstnciaequivalente (nguraa):

& ,.
n-"
R -R

"0

G- ttl

U = 100V

b) Pelalei de Ohm,as intensidadesde corcnte eltric so (gurb)l

t/

's

.u 1 0 0

100

(@
G=rn

valer:
c) Aintensidadedecorfenteetricana associao

r=i ,+i , > i :2 0 +5 = a,:r 5A


Res pG t r a4) A i b ) i = 2 0 Ae rr = 5 A i c ) 2 5A

.t

Fi gub
Os FUNDAMENo5DA
FBr

,+e"iNa as s oc i a oa o a d o ,A u m q u e c e doonde est gvado


(200W- l00D e fum fusvelde esistnciadesprezveque suport uma correnteeltrica mim de 3 A. Clculeo menorvalor da
resbtnciaelbica de m resistorque pode ser ligadoem paralelo
con o quecedorsemqueimd o lusivel.
Soluo:
O aquecedorest ligdo corretamente,pois U = 100V e, d$se
modo, ele dissipaa potnciaPor : 200W Ento,a co.renteque o
Percorrete. intensidade:
P o t u i ,-i

Pot
)i
;

t
.+

u= 100v

200
ri ,-ra
i;;

t\

\_,1

+->l

3'
t

Pt= 200wI
+-\\,1\4-,
l ,R

Deveseter i ': 3 A, pois cimadessevar o iusivelqueima.


No resistor,en pelelo, poderpssra correnteq, tal que:
i: i\ + iz -

i ,= i

r= 3

P or dnr p. I id o h m: ff

2 + i :1 4

,l

]009

RspGi: 100o
trffi

U. no

rromogneo.de seothnsversl constante de rea.4 e comprimento tr, tem rcsisincia eltri-

"onauto.
caR.Esseo
divididoem10pedaos
iguaisquesoligadosempaelo,
ormadoumcabocuir$istncia
valeR".Calculea rclaoentre" e .

Soruo:
p podeserequmatizdo
dresistividde
da seguinte
O frocondutor
maneir:

a
Parao caboIormadotemos:
L

,J

resbtncia eltrica /de cada pedao vale:

.:

=':

+.R

Po outo lado, resistCnci


eltricado caboR" serquivalentea 10resistoresiguisde resistnciaelbic
/ cada.ssociadosem DaraleoPortdlo:

(r ^
^
t-out,l
_
CauLo7

l'otu_)-l^-f-I

ro _ ^ _ , 0 .*,1 ^ = ,r ]

100

Asoc oDr RrsFroRls

r49 "

P-t4t . associ-seen pealelo dois rcsistoresde resislr.:as

2 0 Qe /?

l0 O

F d e s5 JJsso .'d

o plic-seaddp de 120V
) Qual resistncieqivalmte da associao?
b) Qu a,sd s , l"ns iddsJ or r nr Fel r i. d e m
cadaresistor?
c) Qu d in. ns i. la. le le r u' nr e pl "i. J u
"
ssociao?

i-r4. (IJFRJ)Vocdispe de vrias lmpadasidotr


cas, de 60 W 120V e de uma Ionte de tens
.2 D / dp m.nl pr pm sFU .,-rmrns l uL qui qquer condi es,unra di erenade potencl
constantee guaa 120V Considera lpada
Iuncionaddnrmalmente.
isto ,comseubrilho
md:mo. r r' .uqd.d, Jn I' ddi s no m.rrm
podemser ligad a essaionte sem qreima um
Iusvelde 15A que protegea rcde.

iguaisestoassoiri. r.es ra.p.a^" i""n".lescentes


ciad em paraeo,e a ddp etreos termaiscla
asocio mantidaconstarte.Seumadas mpda5qeimd, o queocorercom a intensidade
de correnteelbicaem cadumadas outras?
P.1,1! Em u resi.lnciaso ligadosem paaelo,simutaneaente,l2lrnpdsde 100Wcada,um
W
ferro eltricode 720W:um cbuvenode 2..100
um qecedord 1.200W eum iquidifrcadode
de 120V
360W: ddp constrnte residDcia
Calculea intensidadede corrne eltric que
trve$ o usvelque protegeo ci.uito.
.il,ta

P.146 (PUCRD O sistemade aquecimentode um chuveiro eltricoestrcpresentado


na figuraabix.
a^ n a,l d\c na toi u
dissipa2.200\q enqunto,n posiovero , .Is
sipa L 100w A tenso n rcde dc linentao de
110V Admitindoquc os valoresdessasresistn
cias no v&im coD temperatura, rcsponcla:
O Quao vaord corente que passapelofio de
aimentao
do chuveiroquandoeste igado
na posio'nverno?
b) Qualo valor da resistDciasr
e &?
Vc.

Guvest SP) vrias lanp.Is idnticas esto


ligdasem pareloa uma rede de alieoto
de 110V Sabendcseque a correnteetricquc
. d'
\ , J e re u n l o."
' e. ,l d " mp J J z
a) Qulapoinciadissipadaem cadalpd?
b) Se instaao
dasmDad6estivefpotgid
por um fusvelque suportt 15A, quantas
lmpadas,no mxio, podemser ligaclas?

,-

JU:'"

per .o

.:R

j :

*l

6.Associaco
mistade resistores

porassociaes
soaquelas
constitudas
em paralelo
e associaes
Asassociaes
mistasd fesistores
por un resistof
queseobtmcon
mistapodesersubstituda
equivalente,
em se,Qualquerassociao
quecadaassociao
parcial(srieou paralelo)
equvale
a apenasum resistor.
sderando-se
Paradetermna.a esistnciaequivalnteem uma associao iuito til designaos ns e os
por letras.Ns soos pontosem que a corentesedivide;terminais, os ponterminais da associao
equrvdlente,
5inpliica+e
ao} poucoso e\quema
to} ente oi qudi\ te que delerminara re\istencid
resolvendoasassociaes
em que os resistoesestejamclarmenteem srie(um depoisdo outro, sem
mmificao)ou em paralelo(ligadosaos mesmospontos).
Cuidado: durante o processono podem desapareceros teminaisda assocao,

't,,t.
Dada ssocio
Dagur,calculea resstncia
equivlenteentre

. r50

0,5()

lo

AFs.a
Os FU N D ME ND
o\

l;
Nessassociao, e I so os terminai8 (pontos
entre os quais 3e quer clclar resistnctequivente);chamemosde Ce D os rtu (?ontos em qe
corrente se divide). De inicio, s temos certeza de
que os trs resistores de 1 Q cda6t ssocidos

..

R !:1 + 1 + 1 + R r= 3 )

Substituindoos trs resstorespelo seu equivlentee


relazendoo esquema,os dois resistoresde 3 o cda,
entreCeD,estoasoclados en paralelotento,
sendo
os do's resistoresiguis,veml

R ,= ;-

finamente,no esquma ao lado,os rcsstors 0,5O, 1,5O


e 0,5O estosociados em sde entre os tefmnais e
L A rcsistnciaequivalented sociao ser:

.4{ = 0,5+ t,5+ 0.s

= esQ

l,sol s

=2 . 5 O

RespGta: 2,5 O

!
{

- F."

ffim

No circuito lhicoesquemtizado
bairotem-se/, = 2,0A.Detrminel
a) a intensidade d corrente eltrica/;
b) a diferena de potencial entre os pontos,,l e B

^-l*-,,n

a) Os resistoresde rsistnci6R, eR3estAoempreloe, portto, sob mesmaddpr


& .i = ,.r > 15.2,0: 10 i j + i r:3,04
A s s , ma. In l F n s i d a ddpa , o rre n l l ri ca
l ol ar sFr:

i ,=i ,+i 33 t,= 2,0+ 3,0


- F5i
b) Vmos, inic'almente,determinra resistnciaquivalented associao:

./
.-trt^r\. 1
o,oo

.' -riru+-\
1sa '
\

too

lJ,^r/1r]

4,0)

60r

resistnclaequivente8ff = l0 ! percoridapelcorrenteellcat, = 5,0A. Logo:

uB= R8.L I 4': il]. s.o =


[r;--;ti]
RerpGt: a) 5,0 A b) 50 V
CPluLo7 .

A$ocroo R6soREt

15r.

No cncuito esquematizado,
a ddp entre os terminais,4e B ve

q -

a) a resistnciaequivlenteentreos pontos,4e al
b) a intensidade de crrente eltrica no rcsistor de 7,5 oi
c) a intensidadede correnteelbicem cdum dos resistores
de5O -

7,5)
L^M---_
i
:5o

:so

RG li

Soluo:
) Resolvendoa associao,
temos:

fo=n,=u , s o

_t

:*

n- - =r oo
'

R.----

R.q=7,s+2.5
+ f & ,:10 o ]
b.)SendoUr= 100Y a picodaei de Ohm resistncia
equivlentelornecel

u *: & q.i + ro o :ro .i = f,: r ol

c) Ao tingiro nXind'cado n fig,a co.entetota i = l0


que atravessao resistorde 7,5o se dide eb doascorrentes
iguais,cadaumcm intensidadei', tal qe:
10

..i ..
22

^--"^"#g;

= r:--:-
L-t-: ".1

' n

I' n

,____,-]___ i

Relpct: a) 10 q b) 10 c) 5
W

= --1

750- |

o resistorde 4 o do circuito esquematizado pe.co.rido por


correntetricde intensldde3 . Determine:
a) a reistnci equivlenteentreos pontosI e 8i
b) ddp entros teminals.4e B do circuitoi
c) a intensidaded correnteelticem cdaum dos resistores
de6O e3 O .

4c)

'*'-I
un:

i5,n

,* ',,*"-,i,---'i
2A

) Resovendo
a associo,
temos:
6 .3 ^
4A

^--_--i
s

un
,

R -, 4 -z

--

--]

" l.r
- l! t

b) Aplicandoa lei de Ohm rcsistnciaquivnte,pois correnteeltricaque pe.co.re o resistorde4 )


( i 3 A ) a c o re n l Fl o rd .l e mo s :

u = s.!.+ u*:s.r
.52

- [,

= /v
Os FUNDMENoS
DFlsrc

tf

c) Pardelermina. a intnsiddedas correntes ltricasnos


resistoresde 6 !l e 3 O, devemosdeteminar ddp ent.e os
pontosxe vdstacadosna figu.a:
:2

' U x :q ' i )U

U = 6v

30l

Aplicndoa lei de Ohm a cadaum dos resistoresntreX e v,


i

U r= R

6=6

R p =2 l

F=

r,,:E

i,

U N = R , i ,+ 6 :3

i1 +

-g

:
=
e
R$post ) 8 oi b) 24V; c) il I
4 2A

a) Quaa ddp enire eB?


b) Quaa inte$idade de coftente eltrica em cad
resistnciade I O?

d6 assoclaes
Cculea resistncia
equivaente
esquematizadas
abixoenre os termiois,4e8.
(I)

6 !
\,v./-

ro
-Nrr - --

,Q

ii

--- u .^ tL e
.rO

I.-':/!r!l2 !)

1.1/1.^tN-

5 )

sndo,- 6 a.
o, t su'bdixo.

ffi

lu

&#

d.lp
Entreostemnis,'leB.la frguraaplca-se
de corrente
de 200V Clculeas intensidades
eltricemcadaresisto.

-.o.iuao
calcule
a intensiddede correnteelt.ici"

.R

l']\J"i^i

(D
j

A,

...-l L 'l i

rl

:J::R

:R

---

- u{* l

(D

t
I

10cr

l0 )

0)

t0 ]

10!

(tv)

_.^s..---.-.1,,
ffi

4 ri

rr \
-
.....--ir,...

-<----

I
ffi

!-o

ddpentree C
aanguraabatxo,
Naassociao

t20 v

A ddp enite os terminais e I do circuito


esquemtizado
vale 80V Detemine:
a) a iniensidadede co.enteeltricno resistor
de4Qi
b) a ddp no esistorde6 O
c) a intensldadede corrente eltrlc em cada
uft dos esistoresde 2 O.

^'---"*1.;-'"'
.!',,
1 r

u. -*.',,--i

iB6oEr
caPulo 7 . ssoaoDE

2l)

-i
-'r,,.n
.2)
153.

P, I 52 O r s i, lord . 5 O d ri , d \ .u c 5 t rc r l z oro ; o-r orr.do D o'


. o' r r ' F | " iJ, d i r n ,n " J a 4 D l ,r e
) resistnciaequivalenteentreos tenninis e B;
b) ddp entreos pontos e ri
c) intensiddede corrcnteetricano resistorde 4 !) e em cad
un dos .esistofesde 3 !).

3!)

2 , 6l )

rir\.r

.:r'n.

i,n
B.

i, n

n,i[
5()

EDT.Curto-circuito
Provocaseun curto-circuitoentredoispontosde um circuitoquandoesses
pontossoligadospor
um condutode resistncia
desprezvel.
Naigura8a,entreos pontos,4e I temosum apafelho
pefcorrido
eltrco
porcorrente
dentensidade/. Ligando-se
um condutorde resistncia
desprezvel
entreesses
pontos(emparalelo
ao aprelho),
provoca-se
um curto-circuito
entr e I (figura8b).
a)

.,:r..,.i.i:.::..;-i...::r.:..J
B
-*I ''.A :i.,...,-."...."*
'

tr)

.,1J.,.r+.r:.i.,:..r:...,:u.:.
sLr,l
*/ ,L!irI .;.-,,.-...'.,-.,-,,.,,.,.
'

R =0
Figur 8. Aparlho eltrico ligdo ene e I (a) e <olocdo em curto-circuito (b).

No condutor,pelalede Ohm,temos:
va vs=R.i:olv
vB=o,1 va=vB
Mantidaa corrente
/, estapassar
totamentepelocondutof(/: i). Seo aparelho
for,por
eltrico
exemplo,
um resistof,
eledexar
de funciona;
ao mudarmos
o esquema
do circuito,
elepoderser
re tir ado ( f iguf a 9).
a) t t E

-'

.'-- .\

i\

n)

,.

_,
!}t

../

-----': =-.,-..,1'
Figura 9. (a)O fesistorestm cuto-circuito;(b)Os pontose 8, d msmopotencial,so
considerdos
coincidents.

d Nasso<iao
aprsentada,
a l mpdado mi oestem
curto-ccutoe/ por i5so,
pema neceapagada.Responda:
obi l hdasoutrasl mpdas
aumntiou diminuiria,
<omparandocom a situao
em que l mpadado mi ono
estvem curto circuito?Po
qu?

, t54

Os FUNDMENoS
D F ca

O chuveiroeltrico
observeo es stor de Lrmchuveo loto 1) Ao
colocfa chavena poso"inverno, os poftos
A e A icanem curtoc fcurloe o fes stoT ser
pe a coefte e etficavai de E at c
atravessado
Na paflesuperor do chuvero destacamosa chave
quepoduz
naposlo'lnvemo"e a chaparntlica
o cuo c rcuto entreos ponos e B loto 2).

, o I o -a. 1d po ao . r do r odo o . i
o ioop o - i d
o io Ad t(ie p

a esstnciaelIcado
Potan10,
fessa posio,
. ooooqapo\i,o' .e|o
Na foto 3 o chuveiroest deslgado. interes
ablrnosa tornera do chu
sfte notarque,qLrando
c
flente.
lssoocorrepo|queo
ve ro,ee ligaautoma
que,pressronado
pea
diaragma
chuveropossuium
a gacoe trca
gua,estabelece

I ryeq
lia, na !gira 169,como feta a instaaoettricadomiciliar.E seguda,
lrocue confiImarer suaprpdaresidncaosfatosalresentdos.Lembe-sede
tonar os dedoscdadosparano leva um choqueettico.

na figuraarixo.clculea resistnciequivalenteent.e os termi.is eB.


R,66 Dd ssociao

:1,
]s' "ti
1.:.'''",,"..:

" ;"..t....
Co,i,*o Z . l*oo^ro * *r .o*t

r55

portano,o trechoCa estem


OnCeoterminalAesto igadospor um conduto.de esistnciadesprezrvel.
curto{ircuito (l/. : yJ e os pontosB e C podemse considerados
clncidentes.
3)
_,irvl,
G--

2Q

7)
(,!\,,9
\,/
{C=8

6! I
!\rrLJ

,n

/t\

LVl|.;

\\tif_r

10r

1 0 f)

Os resbtos de 3o,6Oe 2 Q estossociados em paraleloe os.esisroresde 7Oe 10O no tuncioDm,


pois
seus terminis so coincidentes (C = B). resistncia equivaente entre e a valer:
tl l l
I
2+1+3
1
6
R8362
6 ,,6
Respota:1 o

- F;=ra

ffi

r".u u u""o"iuao
determine
resirncaquivaente
entreosterminais
e B.
"squmartzada,
6c)

**,,..,","

" --T\
I
1",

,on in

Bt

41

--'

-- l\$+c

SoIo:
porteto, o trechoDB estem
O nDe o teminalA estdligspor um conduorde resistnciadesprczve.
curto{icuito (l/,: yD)e os pontosBeI)podem serconsideradoscoincidents.
Nesss condiesretzseo
esqDemanspotandese os rcsistores.
Temos segulnteseqncia:

i 1'./,1--i
+ I--r

,/iB

.--/vi,w
AB

6]

^^
-

\,__fl _/
Rspstar 2 O
ffi

. I em , s et r e s re s i s to re s i g u a i s ,d e re s i s tnci l t!,l ,umal ontequemanrmentrc,4eB addD de(JV eh osde


.esisincia nul. Qul intensdade de corrente eltrica em cada resistor ns stues esquemiizad$ aDaxo,
segundo colocoesdos fios de resistncinula
a)
;--!w!
b)

. 156

1 l l

.-.A,!!\,_--1/!\4r-d
llO
llO
^

_
itl o
I rn
+rt\tri---,-ir'/v\+,v1'|v--{3
CD

llo

c)

l 1 (
F!

o
^-.

--V,t^-.--,r

11()

o
l

1r^/!1_,_.B

;:i;
i-ll;
I ,ro
u^-'1. 1M-'*"

-f-u

Or FuNoMENos
DAFic

Soluo:
) Os trs resistores esto ssociadosem srie:
,4

'i i ;j

i'i i

.'

r ro

| !\\\{+--=-V\^rnv+"--vwCD

$
-8

,,:l l O+ l l O+ l l O= 1 3 O

t:
Peraleideohm,temos:
H

!I

.- E

q. --+-lXrJ, "1--.a

U a =l l 0 V

= [r - l;l

= +

b) Os pontos e C esro em curto{irluno:

_L,___. _l
lro

a
c

ro

ro

!__)-ivw!\_._
,--a,\r1\4i {
B
D
i'
,j

lo

R s =2 2A

A =C

llo*r*=nov

R l .= 1 l O+ 1 1O = 22o
Pelalei d ohm. emos: , = 9d

* ..*iS;--".'I

K\N

'i

- t,:sal

c) Os pontos,4eDesto em curto<i.crito:

= rro
A.= D . R; ;r'r'r'.---+-{

.8

./ l\.
rtL\t_

1
4 '=

ll0 v

Pelaleideohm,temos:t" =
t

= t":

roA
- t":

d) Os Dontoset estoem curto<ircuito,bemcmo os ponosCe8:

R = 11O
! -1

3
(

/r \
tri / -{n
t R = 11A
+ (+r^lv!
=D \
R=llO
/\ L-W\A--'
'

B=C
/

u; =rlt-r

Nessecso,em cadareslstor, intensiddeda cotrenteeltricasr:

I:

?-,=+ =F=lon

e a corrente tot (4dJ:

{d.,:3.o

+ (4;=30;

Emcdatrechodo clr.uito tm-se6 co.rentesesquematizadas:

RespGd al = 3,3 A; b) 5 A:c) l0 Aid) l0 A


oER6 os
CPrub7 . AsocLo

t5t.

ffiE
Considerndo
associao
da ngura,respond:
a) Qul .eststcia equivaente entre e B?
b) Sefor retidoo fio Cr, qualanovaresistnc'

0,5.)

0,5 l)

f)B

ll

6()

un

i .* ,1
w&

s)

Cacuea resistn.l equivatented associaes


esquematizadasabaixo ente os teinais ,4 e B:
6( )
6( )
a

i"*"=\

\ 2)

2A

l;.,"

,.-'l

aA '4.\_,_,,,/
i\.
l'

;
I

i :':,,",
0,5 t)

b)

1
2:ro

ax
h)

"
23)

1 ..i !
i.'n
in"../'
t./

,i-i,

l2 )

Um resistorde resistnciaeltricR, suboetldo


ddp t1 prcoridopo. um correnteelirica.
Associandoo em srie com otro resistor de
: '12Oepl i candcseaessasso
resi stnci a,R
ciaoa nesma ddp 4 inteosidadeda corrente
eltcacaia I do valoranterior Cdlculelalr

d)

. r58

Um erro elticooi projetdopra se.lisado a


a ddp de I 0 Ve dissiparpoincide 440W
Pe que possse utilizadosob addp de 220V
necessrio,
po elenplo, iglo a um rcsistorem
srie.CalculersistCnciaeltricadesse
resistor

Os FUNDAMENToS
DAFlsc

ffits
rtffi

) a intensidded correnteque ps por Ri


b) a ddp ent.e s Pontose C

rrt c-se'ro,om'"dliTddose's"ioselti'os
'on

dois , es isto fe s ,4
e B. r" d a rm o i s u b mcl i dod
umatensoelt/icacntinuaU,crcscente,e me_
corentei Osresr'l'los
diu-sea correspondente
grlco
no
rePesentados
esto

:
:i i i @

2A

40

80

ffi

""i'^
l"

120

a) Mosrreque os dois rcsistorcsobedecen Lei


de Ohm. Qul a rsistci de cada um, em
quiloohm?
U: lcorrespodentsaos
b) Cmtruaosgrfrcos
resistoresR e .Sobtidos por sociao de e A
em pddlelo' em seri "especrvmnlF

GFP E ) N o ci .ci i o esquemti zadoabai xo ,


R, : &:2 ohns e cortentelornecidapelaba
teria iguala 7,5.Clculeovlordares'stncia
, em ohms.

liigm

Parao circuito .a frgura,a d.lp enre e B vae


3 2 0V C d l c ! l e a d d p e n h e o s p o n t o s D e B

Numa exPednciacom dois rs6OFSCaT'SP)


tores, r e R,, ligdos em sie e em palelo,
os v4loresobtidospra tensoe cotrenteesto
mostrdosnos grhcos

12

ls

l0

tn
li
t
f

seguintesaplicaie ene e
Nas associaes
a ddp de 100V Calculea potnciadissipadaem
cadaassciao.
IA

20

a) Analisandoos grncos,qul delescorresponemsriee &sociaoempde associao


falelodos esistores?Justifrquesu r$Posta.
b) O coeflcienteangulardos grfrcoscotrespon'
de resistnciaequivlentedas ssociaes
em srie e em parlo.Considerndoque o
coeiicienteanguardo grfico seja 16,7e
do grfrcB seja 120,obtenhos vaoresdas
de, e de &.
resistncis

I
I
I

f.ffi,

60!
- ' ' t:
:)oo

'--z ro

-I
0O
.r 20():

,0!,,_l

t,
b)

(UIal) Considere ssociaode trs esistotes


= 6 ,8O,,R j = 40 Oe
hm ic o sd e e s i s t n c i a s 1
3= 16(I, comorepresento esquemaSbendo
que intensidaded correnteeltricquepassa
por R, vae2,0, deietmine:

C^Pruro7 .

A$.roDEi6sroREs

159.

ffi

segir.Deseja-seligr essalmpdae srie com


umaresistnci= 2,0(), a umlonte derenso
4, cono oo ccuit abixo.Por precauo,a
potnc'a dlssipadan lmpadadeve ser igual
potnciadissipadano resistor

Ounesp)Umestudantetemqueusatrsressto,
res de mesmarcsbtncl e uma lmpadpa
montarum circuitoelig-loaosterminaisde m
onte de tensocontinude 20 V Sabe,seque a
lmpadtem resistn.ide 5,0 O e potncde
5,0W Para = 10o, pede.se:
) s possiveisdilerentesassociesdos trs
.esistors que estuddte podeescolhee s
resistncis
equivlentes
.q pracdacsoi
b) ssociaode resistores mais adequda
pea que,quandoligdem sriecom a lampada,est no queimee se mantenhaacesa
com o brilho nais intenso.Justique.

i:---l

* r."r" fr

f,

GFB)No circuito epresentdobaixo,os ros


de igaoso ldeis,a diferende potencial
o.necida pelo gedor c igu a 20 V,e as resistncia eltrics dos esistoreshmicoslR,,t: e
3so,respectivmente,2 a, I O e 14O.

t
Paras condiescina:
a) Represente curva carctersttcai oesusU
do .esistor na prpria reproduodo grnco
ornecidopelo fab.icate, idenritcnd@com
b) Deternine,utilizndoo g.nco, corente i,
em mp.es, pea qepotnciadissipadna
lmpadae no resistorsejamiguais.
c) Determinea tenso4, em volts, que a lonte

Rl

Deternine o nmero de resistoresde 2 Q que


devemser asocidos em srie,enire os pontos
e8, paraqueo resistorRdissipeumpotCncia
lguala 18W:

ffi

O Determinea potncia Pot, em watts, que a


mpddissipa.n$ss condies.

eUC-RDA tomadde suaca produzumddp


de 120V. Voc vi o supermercadoe conpra
dua lnpadas,uma de 60 W e outra de 100W
Esssespecificaes
correspondem situao
em que Empda conectdaisodamenre

ffi

Guvest-sP)o circuito abiro tormadopor


quabo resistorese um ge.adorque lorneceuma
tensoconstantU= 30V O valor d resistncia
do resisto. des.onhecid.N tigur esto
indicadososvaloresds resistncis dos outros
resistores.
R r= 3,6o
R r= 32O

ffi

r 16o

Vocconectaas duslmpad em sde como


mosdona flgura.Qul qe brilharmis?

a) Determineo vaor,em ohms,da resistncia,q


pda que s potnciasdissipdsem 1e &

Guvest'sP)Dispe-sede mlmpadadecora

b) Deternine o vlor, eft wats, da potnci po.


dissipada no resistor ,, nas condis do
itemante.ioi

tiva especial L, cuj curv cahctetstlca, fornecida pelo mnu do labricante, apresentda a

Ot FuNoaMrNos
DAFrc

3
p

ojnicamp'SP)Un lusive uft interruptorelirico de poteoque queima,desigandoo circuito,quandoa


certovalo.A redeeltricade110Ydeumacasaprotegidaporumtusvede154. Dispe
corenteultraDassa
se dos seg'nteseqipmentos: m aquecedorde guad 2.200W u Iero de passrde 770W e lmpadas
podemser ligdosnarcde elica,m de cadvez, sem queimaro usivel?
a) Quaisdesssequipamentos
lpads
de
100
W so igad na rede eltric,qual o nme.omlim dessslmpadasque
b) Seapenas
podemser ligadssimutdeamentesem queino lNivl de 15A?

ffi

ffi

@nicapsP)O srficoo adomostra


a potncialtica(em kW) consunid
em ma certa residnciao lngo do
di. residncia alinentad com a
voltagemde 120V Ess.esidn.tem
m lsivel que queim se a corrente
ultrpssarum certo vaor,pra evitr
danosna instalaoeltica.Pr ouiro
ldo, esseIusveldeve suporlr a cor
renteutilizadana opeonormaldos
aparelhosda.estdnci.
a) Qulo vor minimda correnteque
o fusiveldevesuprtar?
b) Qual eergia em kwh consumida
em um dia essresidncia?
c) Qualse o preo pagarpor 30dias
dec on s n os e o k w h c u s ta R $0 ,2 ?

irj

ir

tt

:l

lli

I i- l
i- , : f

iI
i:

I i. . i , i. i
.l

l0

i ll

12

l4

16

2A 22 24

{UFC-CDU. toeu.eiroeltrico constitudode trs resistoreseltdcos,todos de mesmrcsistnciaR,que


sociados, efr paleloou em srie,Em abos os csos,a energiaetric
Dodemser covenientemente
do ogare'ro lodecldpor uma bateriaque mantmentre seusterminaisumatensoconstante.Seos res'stores,associadosem parlelo,so capazesde lzer lerver madad quatiddede gua,em 7 minutos,
determineo tempo necessriopda iaze fewe essm6m qantidadede gua,csoos rcsisioressejam
associadosem srie.

jl}-*rf ivunesp) un circuito eltrico coftposto por


mpadasde 5 V ligadasem srie a uma fonte
o n u mFro
d 22nV P raq u n o s c q u e rme m.
mnimode lmpadasnessecircitodeveser:
) 24
b) 44
c) 54

o64
e) 74

(Mackenzie-SP)
ObseNa se que um esistor de
.esisin.i,quandosubmetido ddp 4 pet
corrido pela corrente eticade intensidadei,
sscndcqeem s.ie,esseresistor.outro de
resistncia12Q esubmetendGsessociao
mesnaddp U,a correnteeltricaquea atEvessa
te intensidde1. ovalorda resistncifi:
a) 2A
b) 4!

o 10o
e) 12o

6)
CPiuLo
7 '

A$ocaroDE FsrorEj

illji

Oniresp)por ra a .retomadasextrasem seu


quarto,um jovemtilizaurqbenjamim
(ultiPli'
cador de tomads)com o qua, em vez d m
aparelho, ele pode. conectar rede eltrica
trs apdelhos simutdeamente.o se coectr
o primeiro apdelho, com resistncieltric,
sabeseque a cofrentena .ede I o se conec
taem os outros dois aparelhos,que p36uem
resistencias4 e 4. resuectivamente.e co.24
siderandoconstntetensoda rcde eltrica,a
co.fentetotai passa. se:
a)

t7.l
t2

br.i /
c)7.1

o9./

e) l .1

16r.

C."-.m, emcircutoset.icos,
que
i#.t$l rurrna-r'aO

um no p6se sobe o ouro sem que haja contato


eltrico,sendoindicaodessasituao,no 6quemae6ncodocicuito,dadporum pequeno
eco no ponto em que hversobreposio.
Uti
lizadoresistors de 100o, o professo.desejava
qe seusalunosmontasem o ci.cuito indicdo
seguir e posteriomentemedissem,com seus
ohmetos, o vaor d resistnciaequivalente
ene os pontos e B. IJm luno destento,in
terpretndo erradamente o salto de um fio sobe
o outro, montouseu circuito unindoos dois os
em um ponto .omum. Como conseqnci,
resistnciaequivlntede seu circuito, em O,
a) 2s
b) 50

c) 100
d) 200

e) 5000

propsto
Circuilo
aosalunos

r:tiiili-pl
prtirdaofpuc-nOn""po",ra questo
lise do circuito bixo,em que R represent
resistnc
i etrica de um reostatoque pode ser
eguladapaa assumrvrsent.e0 e um vaor

-,k l"
t
r00v

20 ko

:
I

Li

Considerandom vaiao d resistncia


ente os seuslimites,as intensiddesmim e
minimda .orFnr elptri.a quFpssdno rcqisro'
de 10kl) so,respectivamente:
a) 0,8mA e2,0n
O 10D A e2,5n
b) 8,0mA e 4,0m
I l0 e 5,0mA

j$$i$ir 6"".st-se1 co""iaer um circuito orma.ropr


4 resistores iguais, interligdos por fros pefiefta
mentecondutores.Cdesistortem resisrncia
R e ocupa uma das arestasde um cubo, como

Wg i

:,-iir'i@ackenziesp) a resistDciaelt.ica do resisro


equivalenteda ssociaod figura, entre os
P ont os eB, :

^)

2R

b),R

oi

W,r

e )t

plicandoe.tre os pontos e A um dierena


.le potenci y, a corrente qe cir.le ene ,4 e

")t

") ;

oi

"rfr

v
n

No trechode circuitovisto n
i--i'jliiJ
@ackenzie-sP)
(Fatec SP) No cicuito eltico rep.esentado no
esquemaa seguir, correntenoresistor de 6 O
de4A e no d e 1 2O d e 2 .
2A

frgur.a rcsistnciade 3 O dissipa27 \!:


:l o

^'--:.

,'l-

-n"*\

3'

\\lY-

,\-

-u,-

-,'

B
-

ddp entre 06 pontos eBvale:


a) 9V
b) 13,5V

Nessascondies, esistenciado resistoriRe


tenso t/ aplicd entre os pontos C e t vaem.

c) 25,5v

o 30v

e) 45v

'!.i:'ilii GtFc-cE) No cicuito abaixo, os trs resisto.es


so idnticose cadaum pode di$ipr n p
tncimrim de 32 W sem haversuperquci

a) { ioe42V
b) 2oe36v
c ) 12oe 18 V
d) 8O e5V
e) 9! ) e72V

.16z

Or fuNoaMENos
DAFi.

Nessacondio, qu] a potncia mxima, em


watts,que o ctcuito podedisslpd?
e) 48
c) 40
a) 32

,."o*l-$

E
!I

6) 44

b) 36

irliEi (Urncs-ns) o g.lico representaa corrente


de potencilU
eltricai emfrnoda diferena
plicadaaosextemosde dois resistoesR' e ,.

''-

,ou@
A potnci total dissipada por essesmesmos
resistors, se so ligadosem pmleloa um tG
madade 220V iguala:

a) 550w
b) 4.400w

c) r.l00w
d) 2.200
w

e) 8.800w

d Fisic)sejao cir.uito
i"t-i$ (olimpdaBrasileir
representdo
nfrguraabixo.
Rr

QundoA1e A, forcm ligdosem paeloa uma


dilercnade potencilde 40 Y qual potncia
dissipdanessassociao?
W
e) 24.000
a) 2, 7W
c) 12W
b) 4,0 w
o 53W

ertrico formado por


:l-ilijfii.i 6u'""t's9 u.
"q.ecedor
eltricsR iguais.Nesseapm
dua5resistncias
lho, possiveescohetentte operar em reles
de 110V (chavesB fechdse chaveA abe4)
ou redesde 220v (chve lechadae chvesB
aberts).Chmando s potnciasdissipadaspot
esse aquecedor de Pc,ore &no, quando operan_
em 220Ve 110V verificse
do. rcspectivameoie,
que as potnctsdissipdassotis que:

a) r ,,,=;.P ,,0
:
c\ P,2 :

Pn

O&"')=2 Pa',,

e) P c o: 4

Rl

Apotncidisslpdapelo resistorA, de:

rt 2,4wtts

O 0,72watts
e) 1,2watts

c) 1,92watts

b)Pc,or=P )

14()

20v

Prr

':ii,l,! GackenzisP) rs ampads,L, I? e L, identilicads, respecivamente, pels inscries


(2w - 12V ),(4w - i 2 \D e (6w - 12\D ,l oam
associad6 conorme mostra o trccho de ciculto
abaixo.Entreos terminis,4e B aplica-se ddP
de l 2V

A intensidade de co/rente elrica qe pssaPela

&-

isuaisestoligadc eD
ryunesp)Doisresistores
110V e dissipmaotodo
srieaumatomdade
550W ObseNesfigurasa seguir

CPluro7 .

A$oc aDtREoREs

a) 2,5. 10 A
b) 3,3. 10 A
c) 1,04

1,6
2,0

163.

i$,iitt: ruies) Duasmpadsde mesmaesistnciso


ligadasen srieeo conjunro submetidoa um
tensoU.Nessa@nngurao,
o conjuntodissipa
umapotnciarotP. : 200w se esss mesm
lmpad6 Ioremligadasem paraletoe o conjunto
submetido mesmtensoU,a potnciatorlpr
dissipadaplo conjunroserde:

)
b) 200w
${$!

6n'"."tse1 u*

c) 400w
d) 600w

e) 800w

-B

@cenzi+sp) um chuveiro elrrico apresenta

e, ligdo coretamenr-e,
est proegido,na rede
que o alimenta,por um fusivelcom tolerncide
at 30 . Se ligarmos,em parleloao chuveiro,
sob msm ddp de 220V umatorneiaeltric

2.000
w- 220v

domsticosimpres,ris-

"i."uiro
do rede de 110
V e protegidopor um fusveI
de 54, estesquematizado
abaixo.

a.)o fusivet queimr somente se


estiverligadono "Vero".
b) o lusivel queim somnrese
estiverligdono "lnvemo".
c) o fusvelqueimedequalqrforma,u seja,
tnto se o chuveiro estiver ligado no .VerAo,
coo no lnve.no"_
O o iusvenoqueimarde maneiraalguma.
) o fusvel queimarmesmosem sr rigadaa

'.1ii:6511
OuvestsP)um circto formadode dsrn-

padsL eL?,umalonte de 6 V e umaresisrncia


, conformedesenhadona frgr.

(
!

100v

uL
A potnciamlima de um lerrc depassarroupa,
que pode ser ligado, simuraneamenre,
ma
lmpdde150W sem que o usveljnterrcmp
o circuito, aprcximadamenre
de:
a) 1. 100W
c ) 1 .6 5 0
W
e) 2.500W

b) 1.500w o 2.250w
h.omodose.
$-;i{$ n euen,.vu. .r'uveroFrrr.o

ral, dois resistors internosiguaisque podemse


usadosisoladamente,em sde.ouem peatelo,
.esultdo em diferentesnveisde aquecimento,
Alm diss,a potncidissipadanum resisror
diretamente proporcional ao quadrado da tenso
eltricaaplicde invebmente proporcional
sua resistnci.Considerddo que a rensoeltrica que estsubmetidoo chuveiron pode
ser vrida, coireto anrmr:
) O menoraquecimento
corresponde situo
na qul a corente eltricpsspor pens

"J

iti

:',

As lmpdasestoacsaseun.tonandoen seus
val oresnoni di s(L,:0,6We3 V eL,:0,3W e3!).
O vao da resi$tncia
:
c) 25o
o 15a
e) 45o

b) 20o

o30o

$-ffi-] 6Cvsel U-u ral.ica de lmpadasutiliz a mes


m igde tungstntopda produziro lmento
de quatro nodeos de lmpadspara rensode
t27 V.

-.\
1.. f -) i

r; "

\v
M
ry

b) O aqecimetointermedriocorresponde
situaon qual a correnteeltricapassapor
umaassociaoemsdedos dois rsistores.
c) O maioraquecimentocorrspondesiruao
n qual a corrente eltrtca pass por uma
asociao em paralelodos dois resisrres.
O O aquecimoto intermedito coresponde situona qual chnte el&ric p6sa por uma
sociao em p&aelo dos dois rcsistorcs.
) O maioraquecimentocorresponde situao
na qual co.rente eltrica passa por um
ssociao
em sriedos dois resistores.

.164

#'

ic"'
\,

ry

Os modelosdiferencia-seenrresi peocompimento e eada seotansversldo frlamento,


conlormeindlcado. rbelaa seguir
Os FUNDMENo5
DFl5ca

Com base nessasinfornes, julgue os itens

Quandoigadasem paraeoa ufta nesa ronte


de tesod 127V s potncisP,&, Pr eP da
r6pectivs lmpadasgurdama relao

A e B,idnti
i:lj-. teuc-ell c.."ia"." dus lmpads,

cs a no ser pelo lato de que o nhmento de B


maisgrossoque o fiamentode .

S e c d u fra e s ti v e s j e i ta u ma d d p de
d

()r) resistnciaetricada lmpadade60W


mio que a da lmDadade 100W
(0D A.orente eltica na mpadade 60 w
miorque na nmpada de 00W
(04) Sea lpdde 60W se queim., co.ente
n lnpdade 100Waumentar.
(08) Se lpdade 60W se queia,a co.ente
nos fios datmdperfrnecer esma.
06) Uma lmpdade 100W espcifcadapda
120V, consomemais energiaeltdca que
para220V,ligaumade l00W especificada
ds duranteo mesmointervalode tempo,
D cofto respostaa somados nmerosque pre
cede as afrrmaes
corretas.
I:rOS ' tnen i \41,, LdmpdadsIncandes.e
so
' l s
normalmenteprojetadaspr trbalhd com a
tenso da rede etfica em que sero ligadas.
Em 1997,contudo,mpadasprojetadasparaIunciona. com 127V foramretadasdo mercadoe,
em seulugar,coocaram-se
lmpadascoDcebidas
parumatensode 120V Segundodados
rec--ntes,esssubstituiorepresentouumamudaa
signilctivano consunode energiaetricapa
cercade 80 milbesde brsileirsque residem
nasrcgiesem qe atensodrede de 127V
tabelaabaixoapresentaalgum cdactersticas de duas mpadasde 60 W, projetadasrespectivamentepara 127V(antiga)e 120V(nova),
quandoambasencontramseligadasnuma rede
d 27V

) A ser mais brihnte,pois tem a maior re


b) B seramaisbrilhante,poistem a maiorresie
c ) A s er a m a sb ri h a n te ,p o i s te m m en.
O B ser a mais brihante, pois tefr a menor
e) aDbasteroo nesmo b.ilho.
(LIFTTO)Dus lmpad6 umade60We a oua
para220V- esto
de 100W amb especincadas
lgadasa umatomada,comomostradona frgur.

100w

CPluL7 .

A..t

DEerrB

Acenderud lmpadde 60 w e 120V en um


local onde a tensona tomad de 127V, com
parativamente
aumalmpdade60W e 127V no
nesmo Iocaltem como resultdo:
a) ftesma potncia,maior intensidadede luz e
io. durabilidade.
b) ftesna potncia,maior intensidadede luz e
meno. durbilidade.
c) maior potncia,nior intensiddede uz
miordrbilidde.
d) maior poinci, naior intensidadede luz e
menordurabiidade.
e) menor potncia,meDorintensidadede uz e
menordurabiidade.

165.

ffig
ffi
ffit

i.*-ji'ji.l CunuOr" *.."i.o delmpadasabixo,tods

fl

i*ilfA! iurv-t'to r. de'm circuitosde iluminaocre


fvores de Nata,possuindolmpadasde mesms resistncias,observa-seqoe, qundouma
6mpad quei", ud segmentopaga,enquanto outros sgmentos.ontinuam normalmente
acsos.Aln disso,nesmo com gumampada
'queimada", as lAnpads acesasdevem estar
submetidas unamesmdilerenadepotencial,
a im de pesentma mesmlminosidade.
Podeseentormrque,dG diagramasabaixo
ilustrados,o qe melhorrepresentaesstlp de
circuitode iluminaoi

) .>!xtia::iog.:

b)
Podemosafirmr, crretmente, que:
a) nenhuftd5Empada tem bdlhoigal.
b) mpalLbrilha maisque todass outras.
. J t odass ld mp d d lsp n o mp m ob ri h o
O as lmpads1,, L: e Lr tm o mesmobrilho.
e) a lmpdaL, brihamisqueaL,.

tfiiril C. M.v*".**-U

rrs rmpads:

L, de20W 1 l 0 V
L: de100W -1 1 0 v
L" de500W - l l 0 V
soconectads
de trs iorm6 diferentes,coIo.
me mostradonos esquema I,I e IIL

(D

l..;itrj,:OCsar-BA)o ci,cuito squemtizado


abaixo
compreendeumgerdo,trs hmpdsiguisL,
L: e L e ufra chaveiterptoraCh.

OD

OID

$r

Em cdc6o, o circuito assimIotuado ligado


rede(110D por seusteminislivres (Me,ry).
Qul da opeFabaixo indica corretamentea
mpadde maior brilho em cada um desss

(I)

.166

OD

a) L,
b) L,
c) I.

L,
L2
L

Ol.
OL.

L.
L

OID

ft
Coma chaveCh abena,as lmpadasL1eI, ficm
acesasaprcsentandobrilhos normais,Ao fechr
a chave,obseFa se que:
) os brilhos deL eL, aumentam.
b) os brilhos deL eL,dininuen.
c) os bri l hos de 1,, L, e L3 presentamse
O o brilho de L, mente o deL,diminui.
e) o brilho de L, amente o de L diminui.
DFLscA
O, FUNDAMNo5

Determinercsistnciaequivalente.
entreos terminas
,4 e B, do circuito da ngura.Todos os resistorestm
resistnci6 iguaisaR.

t
D
F
queos
pontos
Observandoa simeldado circuito,concluimos
CeD possueomesmopotencialeltricoe podem
ser consideradoscoincidentes.
O mesmoocore entreos Dontost e r'. Assi. teos:
Soltrco:

I
i
R
R
R
,,,.1.
-D

r .

R
r.I{Vy
t1.\

--r
..t.-

t)

---,'".l

,(

R J'P R

L l

,8s

R
r --1YrYr

A
.*+..!v

()
c=D
':.:"
raa!
2222
L_

/l!.

A
G 1/,r\r ' +
= D -1,{\
RR
2

' i

,,\rt,\
R

!&

o+

[=r

;;

B
. :!:i

E=F
+Jr'$
2

g *" [-:r&
]

['"' J

n*o*"'f
entreosteminais
i$!-,$ o"t".^i^. . .""r"tenciaequivarente,
e A, do tetraedroACr. Os ldos do tetedo s
constitudospor.esisto.esde mesa .esistnciaR.
Soluo:
Vmos, iniciamente,colocartodos os resistofesnum

,,,1.'
R-d
! +.8

Lo,'l'r.f'r.

.*

Rl -:\
aG-=:- -^t.t ----t-a
-

-l,''.- j
S
B

CaPiruLoT . AsocrooERssoREs

4? -,il'

r
i

.i
R:

- *;'

18

;
-!v.,,'1
R

167 .

Por simetria,conclumosq os pontos Ce, possuemo mesmopotencial.Dessemodo, o esistor que est


entreos pontosCe D no percorridopor corrDteeltdca,podendoser retihdo do circito.As$im,temosi

,{
_n-'
c

4F.

)R

i::-l

..B
s i-.' -.'Y.-'.

,'B

?-'"., .rro'
l -* ;l

&
!

-_-:

* s/--l &,= +

!1 r,---{,

-r'r"

ffie
Determine rcsistnciaequivalente,entreos term'nais e8. dos circuitosbaixo:
a)

cb)

'6

'..1

ir.

Jr

,".i

&

./
D

sD a nsurmostra
c'n.oqua.rrados,
comrdosde
if$ffi O,rackenzie

10 cm cadam, construidoscom fro de rcsbtividade 1 ) . m e


seotransversalde 0,2mm'. Detemine resbtncequivlente
entreod pontos e B.

P.fl 3 O s do/ r a l o r-s d g L .ap u s s u e m


l ' i a m e s marcsrsl n(iel
caR e ocupms resta d m cub.Qla.esistn.i eltric
equivalente enfueG terminis e8?

$ffi

,l csociaao esqumtizd constitd .le um nmero innnib de .esistore i.lnticos. cada um de esistncia
eltrica . Deteriine, en lun de R, a resistnci equivaent enbe os reminis e L
A .--\!

RRRR
1\1\--1--lll/

''',
I-

r 168

1r'.\i---r -{L,t
R R ,q R

!---r "-111v1---r--i/1

lr
-i---\r\rn--r--!

|!^-r

:/t\

r- -

Os FUNDMrNos
DFisca

Vous aimerez peut-être aussi