Bijlage I: KIJKWIJZER MUSEUM (Beantwoord de volgende vragen

zo volledig mogelijk!)
Kunstwerk 1:
Titel:

Mnnliche Statue mit Rosettendiadem

Maker:

Onbekend

Jaartal:

6 jaar v. Chr.

Materiaal/tec
hniek:

Kalksteen

Kunststromin
g:

Oud-Egyptische Kunst

Uit welk
museum:

Neues Museum

Kunstwerk 2:
Titel:

Mnnertorso in gyptisierender Tracht

Maker:

Onbekend

Jaartal:

6 jaar v. Chr.

Materiaal/tec
hniek:

Kalksteen

Kunststromin
g:

Oud-Egyptische Kunst

Uit welk
museum:

Neues Museum

Een kunstwerk waarin de voorstelling herkenbaar is noemen we figuratief.

Het is logisch dat in dat geval de voorstelling ons op weg helpt naar de
betekenis van het werk. In een abstract werk bedenkt de kunstenaar
eigen vormen en eigen kleuren.
1. Wat zie je: is het werk figuratief of abstract?
K
1:

Figuratief:
beschrijf

de
voorstelling

Geabstraheerd: beschrijf
de voorstelling en wijze
van abstractie

Abstract: beschrijf wat je

ziet

K
2:

Figuratief:
beschrijf

de

Geabstraheerd: beschrijf
de voorstelling en wijze
van abstractie

Abstract: beschrijf wat je

ziet

voorstelling

Kunstwerk 1 (K1): waarom/omdat :

Je ziet duidelijk wat het is: Het

lichaam van een man.

Kunstwerk 2 (K2): waarom/omdat :

Je ziet duidelijk wat het is: Het

lichaam van een man.

In het schema staan zes beeldaspecten die een rol kunnen spelen in de
vormgeving van het kunstwerk. Kies uit deze zes een of meer aspecten
die in dit werk opvallen.
2. Wat zie je: welke beeldaspecten vallen op? (Kies n of meer
opties)
K
1:

Kleurgebruik

Compositie
(=
ordening)
Kleurgebruik

K
2:

Compositie
(=
ordening)

(Suggestie van) ruimte

en/of plasticiteit
(Suggestie van)
beweging

Verwerking licht

(Suggestie van) ruimte

en/of plasticiteit
(Suggestie van)
beweging

Verwerking licht

Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Afmeting en/of kader

Afmeting en/of kader

Het is op de detail gemaakt en alles is

perfect in verhouding.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Het is op de detail gemaakt en alles is

perfect in verhouding.
Vaak helpt het stil te staan bij zaken die het eerst opvallen. Hoe heeft de
kunstenaar dat bereikt en waarom wil hij dat onderdeel van zijn werk
accentueren? Bij patroonachtige schilderijen, waar naar geen enkele plek
aandacht wordt getrokken, spreek je van een 'overallcompositie' (= alles
omvattend).

3. Wat zie je: wordt je aandacht getrokken naar een bepaald punt?
K
1:

Aandacht

richt
zich op

Aandacht wordt niet

naar een bepaald punt
getrokken

Er is sprake van een

alles omvattende
compositie

Aandacht wordt niet

naar een bepaald punt
getrokken

Er is sprake van een

alles omvattende
compositie

n
punt: hoe
en
K
2:

waardoor?
Aandacht

richt
zich op
n
punt: hoe
en
waardoor?

Het beeld in totaal is prachtig om naar

te kijken. Overal waar je kijkt zie je wel iets moois.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Er heel veel details zitten om het

midden van het beeld.

Vaak speelt de ruimte waarin het werk te zien of gexposeerd is een rol in
de betekenis van het kunstwerk. Dit geldt zeker voor kunstwerken die
voor een bepaalde ruimte (al dan niet in opdracht) gemaakt zijn. De wijze
van exposeren en de combinatie van kunstwerken die daardoor ontstaat,
benvloedt ook de betekenis. Een sokkel of een lijst stimuleert de
concentratie op het kunstwerk, gesoleerd van zijn omgeving.
4. Wat zie je: is de ruimte of omgeving waarin het werk is te zien van
belang?
K
1:

K
2:

Werk
verbonden
met
omgeving:
omschrijf
relatie

werk/omgeving
Werk
verbonden
met
omgeving:
omschrijf
relatie

(Reproductie) niet
te beoordelen

Omgeving speelt geen

rol

(Reproductie) niet
te beoordelen

Omgeving speelt geen

rol

werk/omgeving

Het is omgeven met beelden uit

dezelfde plaats en tijd. Dat creert een sfeer.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Het is omgeven met beelden uit

dezelfde plaats en tijd. Dat creert een sfeer.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Elk
materiaal
heeft
specifieke
eigenschappen.
Bij
expressief
materiaalgebruik blijven die eigenschappen zichtbaar, evenals sporen van
de manier waarop de kunstenaar heeft gewerkt. Een dergelijke werkwijze
speelt een rol in de uiteindelijke betekenis van het kunstwerk. Een
kunstenaar kan ook nastreven om de materiaaleigenschappen en het
'handschrift' onzichtbaar te maken. Het kunstwerk krijgt dan een minder
persoonlijk, objectiever karakter. Noem in het verslag het gebruikte
materiaal.
5. Werkwijze: hoe heeft de kunstenaar zijn technieken en materialen
gebruikt?
K
1:

K
2:

Op een

ongebruikelijke
manier:
beschrijf
het
uitzonderlijke
karakter
Op een

Expressief
materiaalgebruik:
omschrijf de
werkwijze

Expressief

ongebruikelijke
manier:
beschrijf
het
uitzonderlijke
karakter

materiaalgebruik:
omschrijf de
werkwijze

Materiaalgebruik zonder
persoonlijke expressie

Materiaalgebruik zonder
persoonlijke expressie

Hij heeft het kunstwerk zeer

gedetailleerd gemaakt. Daarom is er ook gekozen voor
kalksteen.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Hij heeft het kunstwerk zeer

gedetailleerd gemaakt. Daarom is er ook gekozen voor
kalksteen.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Goed kijken en tekenen wat je ziet heet 'tekenen naar de waarneming'.

Tot in de negentiende eeuw werd tekenen naar de waarneming gezien als
voorstudie voor het echte grote werk.
De impressionisten maken
het kijken tot het enige onderwerp. In deze eeuw is er vaak geen verband
meer tussen wat de kunstenaar gezien heeft en wat het kunstwerk ons
laat zien.

6. Werkwijze: welke rol speelt de waarneming van

werkelijkheid bij de kunstenaar?
K
1:

K
2:

Waarneming
staat
centraal:
omschrijf
de
zienswijze
Waarneming
staat
centraal:
omschrijf
de
zienswijze

Naast waarneming
ook fantasie:
wat is
niet gezien,
maar
bedacht?
Naast waarneming
ook fantasie:
wat is
niet gezien,
maar
bedacht?

Alleen maar fantasie of

abstract

Alleen maar fantasie of

abstract

Het is een concrete voorstelling met

veel details. Het laat duidelijk zien wat het betekent.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Het is een concrete voorstelling met

veel details. Het laat duidelijk zien wat het betekent.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

De titel helpt ons vaak op weg naar de betekenis van een kunstwerk. De
titel kan verwijzen naar de voorstelling of het verhaal achter de
voorstelling. Een titel kan het werk verklaren, maar kan ook vragen
oproepen. De surrealisten gebruiken bewust vreemde titels om onze
fantasie te prikkelen. Met een titel als 'compositie' bereikt de kunstenaar
juist het tegendeel.
7. Inhoud: levert de titel een aanwijzing op voor de interpretatie van
het werk?
K
1:

Zonder titel
(of

Titel verklaart werk

Titel voegt iets toe: wat

voegt de titel toe?

K
2:

onbekend)
Zonder titel
(of
onbekend)

Titel verklaart werk

Titel voegt iets toe: wat

voegt de titel toe?

De titel voegt niets toe. Je kan ook

zonder de titel zien wat het betekent.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

De titel voegt niets toe. Je kan ook

zonder de titel zien wat het betekent.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Eeuwenlang hebben kunstenaars verhalen verbeeld uit de Bijbel,

mythologie, historie of literatuur. Soms wordt daarbij gebruik gemaakt van
meer of minder bekende symboliek. Om de betekenis van zo'n werk te
achterhalen moet je iets weten van het verhaal of van de symbolen. In de
kunst vanaf ca. 1850 spelen de eigen opvattingen van de kunstenaar op
het verhaal een grotere rol dan een getrouwe weergave (= illustratie) van
het verhaal.
8. Inhoud: verwijst het werk naar bekende verhalen (bijbel,
mythologie, etc.)?
K
1:

(Getrouwe)
illustratie

van
verhaal:

(Eigen) opvatting van

verhaal: welke
opvatting,
welk verhaal?

Inhoud staat los van

bekende verhalen,
vertelt eigen verhaal

(Eigen) opvatting van

verhaal: welke
opvatting,
welk verhaal?

Inhoud staat los van

bekende verhalen,
vertelt eigen verhaal

welk
K
2:

(soort)
verhaal?
(Getrouwe)
Illustratie
van
verhaal:
welk
(soort)
verhaal?

Het zijn gewoon kunstwerken uit de tijd

van de Egyptenaren. Er wordt geen bekend verhaal mee
geassocieerd.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Het zijn gewoon kunstwerken uit de

tijd van de Egyptenaren. Er wordt geen bekend verhaal mee
geassocieerd.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

- Werk bedoeld als illustratie: belangrijkste doel is een verhaal of

gebeurtenis goed weer te geven. De stellingname van de kunstenaar is
ondergeschikt.
- Werk bedoeld als
provocatie: niet zelden is het doel van moderne kunst het publiek flink
wakker te schudden en discussie uit te lokken.
- Werk bedoeld als decoratie: kunst om van te genieten, om mooi te
vinden zonder verdere bijbedoelingen.
- Werk roept op tot (eigen) opvattingen: het kunstwerk roept veel vragen
op. Het publiek moet actief meedenken en een eigen betekenis geven
aan het werk.
- De overige
categorien spreken voor zich.

9. Betekenis: wat is de betekenis van het werk? (Kies n of meer

opties)
K
1
:

K
2
:

Zichtbare
werkelijkheid

is
onderwerp
Werk
bedoeld als
provocatie
Werk roept
op tot
(eigen)
opvattingen
Zichtbare
werkelijkheid
is
onderwerp
Werk
bedoeld als
provocatie
Werk roept
op tot
(eigen)
opvattingen

Maatschappelijke
werkelijkheid is
onderwerp

(Privleven) kunstenaar
is onderwerp

Werk bedoeld als

decoratie

Werk roept op tot

concentratie en/of
meditatie
Werk roept emotie op

Werk bedoeld als

illustratie
Maatschappelijke
werkelijkheid is
onderwerp

(Privleven) kunstenaar
is onderwerp

Werk bedoeld als

decoratie

Werk roept op tot

concentratie en/of
meditatie
Werk roept emotie op

Werk bedoeld als

illustratie

Het is duidelijk wat het beeld is. Er

zitten veel details op, dus daarom is het bedoeld als decoratie.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Het is duidelijk wat het beeld is. Er

zitten veel details op, dus daarom is het bedoeld als decoratie.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

10. Geef je eigen mening over kunstwerk 1 en licht dit

toe in ongeveer 20 woorden:

Het is een prachtig kunstwerk dat een perfecte verhouding

heeft. Wij vinden het knap gemaakt van de kunstenaar.

11. Geef je eigen mening over kunstwerk 2 en licht dit toe in

ongeveer 20 woorden:

Het is een zeer gedetailleerd beeld. Je kan er uren naar kijken

en toch blijf je nieuwe details zien.

12. Beschrijf het verschil tussen de 2 kunstwerken in ongeveer 30

woorden:

Kunstwerk 2 is alleen een torso van een man, kunstwerk 1 een

heel lichaam. Kunstwerk 2 is daarentegen wel meer
gedetailleerd in vergelijking tot kunstwerk 1.