Weekly News Bulletin for Bnei Menashe in Mizo Hqrs. : 58 King George St. Heichal, Jerusalem, Israel PARASHA : NASO May, 2010/ Sivan 5770- Vol. 4 - No. 265
CHHANDAMNA NÎ TEM LAWKNA THU AWMTE
(A GLIMPSE OF REDEMPTION) — Michael Freund CHHANDAMNA NI TEM LAWK Michael Freund — (p -1,2&3) Chairman, Shavei Israel Kar kalta khan Jerusalem a Western Wall Plaza hmunah ZAWHNA LEH CHHANA Messianic hunpui ka tem lawk niin ka inhria a, hemi ni hi Liyon Fanai —(p -1&3) kum 1967 niruk indo a\anga Jerusalem inpumkhat lehna hriat rengna ni - Yom Yerushalayim tlai a ni; Jewish \halai PARASHA paratrooper te’n rinna ralthuam nena hmelma ho tawmkuk SNN— (p -1 & 2) leh kum sang hnih dawn lai mai ramdang mi awpbehna hnuaia kawlbun tira awm Temple mual chu phelhin alo awm ta a ni. LOCAL NEWS — p-4 He hunpui lo inherchhuak hriatrengna \um 43-na hmang tur leh hmun thianghlim huhang hip tur hian hmun hrang hrang a\angin Israeli sang tam takte chu |ahna DAWN TISEI — p-4 bang tualah chuan an tlim hmur mai a. |henkhatin jeans an ha a, a \hen chu FIAMTHU — p-4 dum suit-in an inthuam bawk a, pawnlam inthuamna chu engpawhnisela an punkhawmna chhan ril tak chu a inang vek a, Jewish history nena kan inzawmna tihchhiat rual loh leh kan thurin nghing ngailo nemngheh thar lehna tarlangtu a ni. Bang ropui chu chhuanawm takin a ding luah mai a, kum za tam tak chhung chu he bang hian beiseina te, lungngaihna te leh thil rapthlak tak tak amahah hian paltlangin a awm ngei ang, tiin makti takin ka ngaihtuah neuh neuh a. A lung bang chang tak khem leh kak te chu hmanlai hnathawktute kuthnu ni lovin chhuan tam tak mittui luanna hnuhma ni te pawhin a lang a ni. Nimahsela, hemi zan danglam takah hi chuan lung bang hrawl pui puite chuan lawmna êng tlem tal chu a chhuah ngei a rinawm a, a chhanchu boruak phurawm tak tak a inchherchhuan ût vang a ni. Modi’in khua a Maarav zirna insang a Yeshiva zirlai tam takte chu lukhum dum nena inthuam ap chung leh dar dawm chungin tih tak zet maiin tlai \awng\aina hmangin an bu tlut tlut a. |awng\aina an hman zawh chuan an zai zui ta a, an inkai kual a, an bial zau tial tial a, bial zau takah an chhuah ta a. (contd/- p- 2)
ZAWHNA LEH CHHANNA PARASHA : NASO
—Liyon Fanai Num. 4 : 21 — 7 : 89 Q. Thutlung ziahna lungphek ruangam hi a hriat HAFTARAH : Roreltute 13 : 2 — 25 theih em le ? — SNN A. Lungphek tih hi mi tam zawk hriatdan a nih laiin, Tunkar parasha-ah chuan Lalpa’n Mosia hnenah, Midrash lam kan en chuan Lunghlu chikhat (Sap- Aharon leh a fate’n Israel fate malsawm tura hrilh turin phire ) niin a tarlang thung. Kan hriat angin thu A pe a. Hmanlai chuan puithiam (Kohanim) te hi Moshia’n thuthlung lungphek hmasa zawk a tih keh kan tâna P-thian malsawmna kaltlangna an ni ber a. hnuah ama kutkawih ngeiin a dang a siam leh a, Tun hunah hi chuan, Kohanim in Berakhot Sinai tlangah a keng chho ve thung a ni. A dung (malsawmna) a sawi laia Tallit hnuaia kan fate kan leh vang a in tiat chiah a, tunlai tehna a\ang chuan awmtir hian he mitzvah awmze danglamna hi a tarlang 18” x 18” x 9” niin chhut a ni. Talmud lama a landan a ni. An malsawmna hmahruaiah chuan tisa thila chuan lungphek hi thildangte nena thuthlung \handuanna a ni a, Torah hriatna lama \handuanna in bawma leng vek tura duan a ni. Tin, lungphek a dawt leh a, Hashem ngilneihna ngenin a tawpah pahnih chunglam bial anga ngaihruatna erawh hi hmarbawk a ni \hin. chu hnamdang lemziak mite irawm chhuak mai mai He malsawmna indawt dan hian belhchian a dawl hle niin an an sawi. Lungphek hmasa zawk, P-thian a, tisa thila \handuanna tello chuan Torah zir turin rilru kutchhuak a hawrawp awmdan te chu a mak ah engemaw enghelhna a awm thei a, mihring hi danglam êm êm a, a hawrawpte chu lungah chuan duhâmnain khat \hin mahila Kohanim malsawmna hi a langtlang vek a, hnunglam a\ang... (contd/- p - 3) Hashem lungdumna a ni tlat a ni..... (contd/- p2) For Mizoram Information : Dial - Shavei Israel Hebrew Center : 9206008527 — Printer : 9436141093 Shavei Israel Page - 2
PARASHA.....chhunzawmna CHHANDAM NI TEM LAWK.....chhunzawmna
.....‘ko tevarkhu et Bnei Israel’ tih An bul lawkah chuan Horev zirna insang a Capital’s religious- a nih angin Israel fate chunga Zionist zirlaite chuan |ahna bang an pan ve dul dul bawk a, an malsawmna hlan hlan hi bula mite nena danglamna chu mak danglam tak a tling awm e. An Kohanim kuta awm a ni. Hebrai Kipot phiar leh kaih\ep te nen an inchei duhdah angreng hle a, hawrawp hlutna ( gematria ) chhuang takin T-shirt var an ha a, a hnunglamah chuan Hebrew in a\anga en chuan ko (kaf-hei) hi “Zion awm lovin Zionism a awm lo” tih hi an chhu kuau mai a, ram 25 a ni a, hei hi Torah a puithiam hmangaihna thinlungin an alh a ni ber. malsawmna thuchham kharna a ‘Sha- Maarava zirlai thung chu felfai takin a dum hlirin an inthuam a, a lom’ awm zah chiah a ni, tiin Ba’al chhungah kawr var an ha a, tihtur hmachhawp mumal leh tinzawn Haturim chuan a sawi nghe nghe a ni. neia inpeih at reng ang an ni. Tichuan eng thiltihtheihna emaw tak Shalom tih thumal hi Hashem hming chuan hna a rawn thawk ta a, kalphung inanglo zet pawl hnihte pakhat a ni a, ‘remna’ chu Hashem chu an intelkhawm ta a, kut invuanin bial lian tak an chhuah ta a, duhdan chungnung tak khaitu kan ti an lam, an zai, lungrual takin an chai ho a. thei ang. Jewish mi reng reng chu mifel emaw fello emaw ramsa nihna rau (klipot) leh P-thian nihna rau nei kawptu an ni a, heng nihna pahnih te hi chhungrilah an in bei reng \hin a. P-thian nihna zia chuan mihring chetzia zawng zawng thunun a tum laiin ramsa zia chuan a do tlat thung a ni (Tanya). Mihring thinlungah hian âtna (sotah/ shtut) thlarau a lut a nih loh chuan an sual mai ngai lo (Talmud, Sotah 3a). He thumal hi hmeichhe ‘awmherh’ chungchang thuah tarlanin a awm a, a thumal (sotah) awmzia chu ‘âtna’ tih a ni. Hmeichhe uire chu ramsa ang mai Thurin zirtirna leh ngaihtuahna sukthlek dan hrang hlak, politics an nih avangin ‘rinhlelh thawina’ atan leh inngaimawhna zawng zawngte sirah hnawlin, Horev leh pawh rân chaw an hmang( Talmud, Maarava zirlaite chu thu a sawifiah rual loh leh lungsi taka banah Sotah 14b). Nupa inkarah boruak \ha inkaiin Jerusalem-ah P-thian hnenah lawmhla sa in an chai ho mup a awm theihna tur chuan P-thian Hming mup ta mai a ni. An kual chak tial tial a, an aw pawh a ring tual tual Thianghlim a inrawlh a ngai a, puithiam bawk a, “He hun hi zahngaihna huna lo changin, I hmaah pawm chuan savun lehkhaah uluk taka ziakin tlak hunah lo chang mawlh rawh se” tiin Siamtu hnenah ngenna a ziahna chu tuiah a chiah anga, tuiah an siam rual dual dual a, indaidanna tam takin kan mite a chim chuan P-thian Hming Thianghlim mekna chu Jewish hlimna hunpui boruak hulum avang chuan zaihna lehkha tui chu a zawp dawn a chiahral a ni zo ta a ni. ni (Talmud Khullin 141a). Kharedim leh Religious Zionist, lukhum dum (black hats) leh kippot Tichuan, hmeichhia uire a ngaih chuan phiar khumte chu nghet taka in vuanin pianken unauna chhungril chu tui chu a in ang, alo uire ngei a nih hailana a awm mêk chu thlirtute tan chuan a mak thlawt a ni. Mipui chuan, a pum alo puar anga amal pawh in maimu zial tup tup lai chuan thawhlehkhatah, Maarav zirna a tliak ang. Chutiang bawkin a mutpui insang hmuchhuaktu Rabbi Barukh Khait leh Horev Yeshiva luber pa chungah pawh a thleng ang (Sotah (Rosh), Rabbi Yitzkhak Dor chu a laiah an rawn chhuak hlawl mai 27b). A uire lo a nih chuan P-thianin a a, inmil lohna ramri kânin nupui neih ni a mo neitu phur taka lam zahna zawng zawng chu thungrulin, fa ang maiin an intheh dawr dawr a, an hmel chu hlimna in a khat a, nei theilo a nih chuan fa a pai anga, thlarau lam zirtirtu pahnihte awmdan hian Jewish inpumkhatna nau neih harsat mi a nih pawhin awlsam kawngah zirtirna langsar tak pungkhawmte hnenah a lantir a ni. takin a nei anga, nau duhawm lemlo nei An zirlai rual te chu an phur em em mai bawk a, tichuan Sephardim \hin a nih chuan, nau duhawm tak tak in Shabbath Mussaf \awng\aina a an chham \hin - “A rualin, a a nei thung dawn a ni (J.T., sotah 3:4). rualin, a rual vekin, fakna thuchham thianghlim chu thukhat vuain Nungchang hmanga inzirtirna tluka a zawnin vawithum kan hlan A che” tih chu inpumkhatna tinzawn Shiur \ha a awm lova, Shiur reng chungin uar leh fiah takin anlo chham rual dual dual bawk a chhumhmin loh hian ngaithlatu kua a ni. He hun duhawm leh thianghlim hian... (contd/- p - 3) ti puar \hin. Page - 3 Page - 3 Shavei Israel
ZAWHNA LEH CHHANNA.....chhunzawmna CHHANDAM NI TEM LAWK.....chhunzawmna
...pawhin hmalam ang chiahin a hmuh/chhiar theih a, ...thinlung a khawih em em a, pa in a fate hawrawp lai kua (samek) ang chite chu a chhunglam a lâng inlungrualna thawm chhuang takin a thlir (suspend) tihna a ni. A hnung leh hmalam a\anga chhiar angin P-thian pawhin van a\angin A rawn thlir theih a nih ang hian Torah chu hriatthiam dan chihnih (hmuh ve ngei ang tih hi ka ringhlel lo a ni. theih leh theih loh) a awm tih a entir a ni, tiin kan mithiamte Hetah hian Jewish khawthlir zungzam \aidarh chuan an sawi (Rabbeinu Bachya). ( spectrum ) zau ber pawh paltlanga, Q. Judaism in Simna/inlamletna chungchang hi engtinnge insuihkhawm leh theihna - Jerusalem thuruk a zir tir ? ril ber chu a awm a ni. A. Miin sual a simin P-thian hmaah a sualna a puang tur a Tun a\anga kum reiloteah chuan Horev ni. Sual simna leh sual puanna hi sual thlengfai thei tu a ni zirlaite te chu uniform hring leh ralthuam nen a, chuvangin, mihring hian thi mai tur anga inngaiin sual ram chhan turin an fehchhuak dawn a, chutih simna hun \ha a neih hi a hmang \angkai tur a ni. Mihring mek lai chuan Maarava zirlaite chuan kan sualna a nasat tawh hle a, hrem a phu hliah hliah tawh chuan, hmanlai thuziakte zirin an bei tluk tluk bawk atân sim theihna kawng hawn a ni tawh \hin lo; Pharoa dawn a ni. Party hrang hrangah vote thlakin, thinlung pawh tihkhauh sakin a awm a nih kha; chuvangin community hrang hrangah an khawsa ngei duhthlan theihna thiang kan la neih lai ngei hian simna hun anga, nupui pasalah pawh an inneih pawlh \ha hlutzia hriain kan ngaipawimawh tur a ni. kher lovang. Mahse tun dinhmunah hi chuan Miin ‘ti rawh’ ( positive commandment ) thupek heng zawng zawngte hi hlate khua a thilthleng bawhchhiatna laka a sim chuan ngaihdam chawpchilh a ni ang chauh a ni. Jewish thiltum leh a, ‘ti suh’ (negative commandment) thupek bawhchhiatna mawhphurhna thuhmun neia lungrual taka an laka simna erawh chu ngaihdam chawpchilh a ni ve lova chevel lai han hmuh zet chu thinlung a khawih ‘Tlanna Nî’ (Yom Kippur) chauhvin chu sualna lakah chuan takzet a ni. Tuan leh mang a\ang tawha kan ngaihdamna a thlen thei a ni. Thihna khawp sual anih chuan nghah, chhandamtu chu alo lang hnai tawh a Yom Kippur pawhin a tlan zo lova, taksa tawrhna/ ni tih hi ka ringnghet tlat a, kan Temple lo din hrehawmna kaltlangin ngaihdamna a dawng thei chauh a, tawhna \hin hlimthla hnuaiah awmze neilova P-thian hming sawichhetu sualna chu taksa thihna chauhvin inhuatna chu awmze neilova inhmangaihna a tlan (atone) \hin, tiin kan mithiamte chuan an sawi. chuan a luah ta si a. Mahni mihring puite chunga sualna laka ngaihdamna Khami zan khan Shofar ropui ri thawm kan chang tur chuan, an thinlung thawidam emaw an lawmna hre lova, Messiah pawh alo lang thut hek lo. siam hmasak phawt a ngaia, chutiang a nih loh chuan Mipui lâm leh zai mup mup thawm chu zawi ngaihdamna a awm theilo a ni. Tin, khawlohna \henkhat chu zawiin a reh a, mahni kawng \heuh zawhin sim harsa emaw sim theih loh a ni a, entirnan : sual kawng inlam an pan hlawm ngei ang. Nimahsela, zawh tura midang hnuhlut (khawlohna dang tam tak alo khami zan khan P-thian rawngbawl tura Jew- hring \euh thei tawh a) te, nakin hunah ka sim mai ang ish mipui insuihkhawma in pawm vawng tichunga sual kawng zawhtu te, community chhuahsan tu vawng na hun, kan chhandamna ni ropui te, P-thian dan thianghlim ngainep tu te, sakhaw mifing hlimthla chu hmulawk angin ka in ngai nghet diriam tu te, sêlna thu haw em em tu te, hriat ngailoh mite tlat a ni. hnena sualna (thawidam leh turin an awmna chin kan hre dawn silo) te, sual nisi sual nilo anga ngai tlat tu leh chutiang SOCCER WORLD CUP 2010 nunphunga (habit) neitute hi an ni. @ Team tel tur zawng zawngin ‘Preparation cost’ atan $ millon 1 \heuh an dawng ang. ## Sialhawk community in Internet line phuma sum an tuak @ Group Stage a tla te’n $ million 8 an dawng \heuh \auh \auh laiin, Cyber world lama mithiamte lu a hai hle thung. ang. Internet account ila neilo a nih chuan buaipui vat rawh, tun @ Round of 16 a lutte’n $ 9 million an dawng \heuh a\anga ni reiloteah Internet Protocol (IP) Address ang. khawlkhawmna bawm ruakin a daih tawh dawn lo, hei vang @ Quarter Final a lut in $ 18 miilion an dawng hian Internet-ah hun engemaw chen chu khaihlak a awm ngei \heuh ang. @ Semi Final a lutin $ 20 million an dawng ang. dawn a rin a ni. IP Address-a digit siam belh hi thil namai lo @ Runners up in $ 24 million a dawng ang. tak leh khirhkhanin em em a ni a, tunah hian khawvel puma @ Champion in $ 30 million a dawng ang. IP address nei hi tluklehdingawm 4 chuang a ni tawh a, a full \ep tawh a, ni reilo teah a full mai dawn a ni. A hun a thleng dawn ta! Maradona, Platini, Ruud Gulit, etc. te vanglai hre phah chin chu ‘Coach’ ni ## Japan khawpui Tokyo-ah chuan Battery hmang taxi hman thei hial khawp an ni tawh a, hnial pung pung duh \an a ni tawh a, battery a ral chuan awlsam taka tlak mai tur suh. “The Greatest Show on Earth” hi a hunlai na a ni. Thla thum chhung an hmang phawt anga, fel hlelna a na na chuan kar tin rawn update kan tum ve dawn awm loh chuan an hmang chhunzawm zel ang. a, ilo ngaihven dawn nia. Page - 4 Shavei Israel
LOCAL NEWS DAWN TI SEI
Shavei Israel Centre-a inkhawmna a kaltluang zel a, # Mahni nihna theihnghilha rorel mi Shabbath inkhawm pawh kan \hahnem thei hle. Sunday chu, roreltu dik a ni fo. apiangin zirtirna kalpui reng a ni a, Sunday kalta kha chuan Exam tawhna ennawnin hrilhfiahna atan hun hman a ni. Chhiat tawhna # Sakhaw rawngbawlna \ha ber avanga Dawrpui community ngenna avangin class hi chawlhsan a ni. chu mahni inchhungkhur hi a ni. Community member tam zawkte’n kût chungchang hi an la bel lo tlang # Mifingin bul\an nâna an hman hle a, kût hi Judaism nihna tarlangtu pawimawh tak a nih avangin \hin chu mi â chuan a hmawrbawk hetiang lam zirna hi nasa zawka kalpui tum a ni. nân an hmang thung. Dt. 15/05/2010 zan khan Zimri Khiangte - 46 (Pu K. Lalhmunsiama) # Mahni harsatna midang sutkian chuan mual min liamsan ta, Pu Zimri hi Dawrpui Judaism community sak tura nghaktute chu engtiklai a lawi a ni a, Aizawl Jewish community member \hahnem takin pawhin an buai reng ang. thlanmual thlengin vuina hun an hmanpui a ni. Pu Zimri Khiangte hi # Mi chimlim leh fekfawn hote hi thin lam \hatlohna avangin hun rei tak enkawl a ni a, he natna avang kawmnuam an ni ngai lova, hian hunlo takin a nupui leh fa panga a kalsan ta a ni. Lusun chhungte thlahtu \ha tak an ni thung. kan tawrhpui takzet a ni. # Nunphung (manners) kan tih hi Aizawl community member-te chu Shavuoth thlen zan khan To- engdang nilovin, kan mihring rah zirin an tlaivar a, tlaivar te tân hian ei leh in buatsaih a ni a, zan puite chunga awmdan hi a ni mai. dar 11:30 veleh intihharhna hun hmangin bawnghnute in ho a ni a, # Mawhphurhna leh remchanna chumi zawh zinglam dar 2:00-ah ar sawhchhiar pir ho a ni a, tin, vuahzawm thiam hi hruaitute khawvar hnuah sawhchiar bawk pir ho leh a ni. Var\ianah shakharith mawhphurhna a ni. neih chhunzawm a ni a, \halai nula tlangval 30 bawr vel te’n Torah zir hona hi an hmang a ni. Tin, Sialhawk community pawh tlaivar in FIAMTHUS Torah zir hona an neia, a tukah awmni khamin thingpui ruai nen @ An community meeting Shavuoth kut an hmang ni a thudawn a ni bawk. resolution : Member zinga Tunlai hian India ram mihring chhiarpui (census 2011) hmahruai tlangval senior leh nula se- kalpui mek a ni a, Zoram kohhran \henkhat chuan he chhiarpui nior te pualin tun sunday hian kalphung hi an helh hle a, sakawlh chhinchhiahna ruangam inphiar ruai tuihnai tak buatsaih nise, \anna anga ngaiin duh lo an awm nual a, sorkarah a huhovin lehkha tin, zaithiam hrang hrang sawm ni bawk thehlut te pawh an awm nia thudawn a ni. rawh se, tih a ni. Nimahsela sum indaih lohna avangin mahni in \heuhah Mizo Upper Republic, Aizawl a cheng mihlun tak takte chuan Jewish demand channel en chunga ruai kil ni community \halaite chu hnathawk a chhawr turin an duh bik tih thu mai rawh se, tiin lungrual taka passed a leh midang aiin an taima a, an rinawm zawk, an ti tlat mai. Shavei ni....... hahahahaha Israel Centre chhehvela awm community \halaite an fakawm hle a, @ Zirtirtu kha a thatchhe ve awm a sin, hetianga kan chenpui kohhran dangte’n ngaihdan an nei thei hi a Exam hall-ah ring tawkin, “Kumin a in ropui hle a, Kiddush HaShem chikhat a nih avangin kan thil tihna zir zawng zawng kha tawi fel takin ziak kawng tin rengah mitzvoth hrerengin \an ila sauh sauh ang u. r’u..full mark 100” Thudawnin Sialhawk community member Pi Shalom-i d/o Joshua @ Pasal a nei zing lutuk a, a pa chuan, Renthlei (Pu Maenga) chuan dt. 16/05/2010 khan nau a nei thar a, ‘Mami man hi TV thar lei nân khawl law mahse vanduaithlak takin reilote hnuah mual a liam leh ta mai a, kan law tawh ila a \ha ang’ te a ti vel.... uipuiin pawi kan tihpui takzet a ni. Lalpa hualhimna dawngin fanau \ha tak tak nei zui zel turin duhsakna kan hlan a ni. Shavei Israel Weekly News Vairengte community hruaitute hnen a\anga thudawn danin, Founder Chairman : Bulletin Shavei Israel Organisation chu tun a\anga an thlawp tawh tur thu Michael Freund in Mizo/Kuki ziakin an thehlut a, he lehkha hi Vairengte Community Chairman, Pu Hrqs. : 58 King George St. Heichal, Joshua Hmar leh Secy., Gedalia Kolney in hming an signed hnan Jerusalem, Israel Website : www.shavei.org nghe nghe a ni. Hemi ruala community tinin kan hriat tur chu - Shavei Mizoram : Mercy Villa, Upper Repub- Israel Org. hi Menashe fate’n Jewish nunkawng an zawh theihna tura lic, Aizawl, Mizoram. Manipur : B. Vengnom, Tuibuang, kaihhruaina chhawpchhuaka \anpuitu a ni a, vahbona nunhlui zia C.C. Pur, Manipur. paiha Jewish nunthar pawma zui duhtute tan chuan a inhawng reng Contact mails : a, mahse Mizoram community Hqrs. a nilo tih hi hriat hram a \ha. Israel : tzvi@shavei.org / tzvilun@walla.co.il Mizoram : madinga13@yahoo.com PARASHIOT BAMIDBAR Manipur : yochanan10@yahoo.com
Bamidbar Naso Beha’alotkha Shelakh Korakh Published by : Shavei Israel Org.,