8r ijf

HERALD OF SCIENCE NO.

-3

BURNDY
LIBRARY
Chtrlmd

GIFT

in

1941

OF

GEOR6E M. SZABAD

C itf^'

.VN*fc

-f

e^<) c^u^aI&jU At*^

Ay^ JJ -<X-

Y'l

TAe Dibner Library

ofthe History of
Science and Technology

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

jmC^%L
fSHilSSl S^t
^^liijBSi
iJSrl^l^^tfeSU^

^!?2ffi=F3'K<45^
*< =rs^^^
&^mz*&
;

.AJW

NTCOLAI
CO
PERNICI TOR.INENSI3
SS

REVOLVTIONIBVS OR6I'
um ccdcftium Libri vu
s

Habes in noc opcrc iam fcccns nato 82 aedito,

ftudiofe kcT:or,Motus ftellarum , tam fixarum 3
quam erraticarum,cum ex ueteribus, tum etiam
5

ex recentibus obfcr uationibus reftitutos:& rto*

uis infupcr ac admirabilibus hypothefibus or*>
natos,Habes etiam Tabulas expeditifsimas , ex

quibus eofdem act quoduis tempus quam

facilli

me cakulare poteris Jgitur eme,lege,fruere.

A^a/^a-rec

k'Ai

Vra

Norimberga? apud Ioh, Pet reium,

Anno

o.

xlii

AD LECTOREM DE HYPO*
THESIBVS

HVIVS

OPERIS

on

dubiro , q- Ineruditi quidam, uufgataiam de

nouitatc hypothefeonhuius operis fama^qudd ter
ram mobilem,Sokm uero in medio uniuerfi im=

mobile conftituit,uehementer fint offenfi, pufetqj

difciplinas liberales re(fte iam blim cOnftitutas , turbari no o*
portere. Verum G rem exacte perpendere uoIent,inueniet au
thorem huius operis,nihil quod reprehendi mereatur corru>
fifie.Eft enim Aftronomi proprium,hiftoriam motuum ccele
ftiumdiligenti&artificiofa obferuatione colligcre,

Deinde

caufas earundem,feu hypothefes,cum ueras a/Tequi nulla ua=

tione poiTit,qualefcunC excogitare& confingere,quibus fup

pofitis,rjdem motus,ex Gcometria? principrjs,tam in futuru,

quam in pra?teritu recle pofTmt calculari.Horu aute

tgrcgic

pra?ftitit hic

arcifex.NecK enim necefle

cft

utruncjj

eas

hypo*

quidem,fcd fufEcithoc u*
num,fi calculum obferuationi{)us congruenteni cxhibeant.ni
fi forte quis Geometriae cV Optices ufcpdeO fit ignarus, ut e*
picyclium Veneris pro uerifimiii habeat,feu in caufa efle cre*
dat,quod ea quadragmta partibus,& eo amplius, Sole inter*
dum pra?cedat,interdu fequatur.Quis enim no uidet, hoc po
thefes efle ueras,imo ne uerifimiles

plufcpqua*
druplo,corpus autem ipfumplufcp fedecuplo,maiora, quam
in d-myd^ apparcrc,cui tamertomnis acui experientia refraga
fitOjneceiTariofequijdiametrumftellafin

tur? Sunt

Sc"

alia in

Tsfexyt.\Q

hac difciplina non minus abfurda, quae in

pra?fentiarum. excutere,nihil eft neceffe.Satis

*

enim patet,aps

parentiu inaequalium motuu caufas,hanc artepenitus cV fim*

pliciter ignorare.Et Q quas fingedo excogitat,ut certe quaplu

rimas excogitat 4 nequaqua tamen in hoc excogitat,ut ita effe

cuiquam perfliadeat,fed tantum,ut calculum recte inftituant,.

Cum autemunus .-& eiiifdem motus,uarieinterdum hypothe

fcs fefe ofFerant(ut in motuSolis,eccentricitas,cV

epicyclium)

Aftronomus eam potifsimum ampiet,quac compraehenfu fit

quim facillima.Philofophus fortafTe,ueri fimilitudinemma*

gisre>

quicquam certi comprarhedet, aut

diuinitus illi reudatum fuerit Sinamus igitur&

gis rcquiret,neuter tamen

tradet,nifi

has nouas hypothefes,inter ueteres,iiihilouerifimiliores inno

tefcere pra:ferrim

aim admirabiles fimul,& faciles

fint,ingcn

lemcp thefaurum, docl:ifsimarumobferuationum fecum ad*

uehant.Necp quifquam,quod ad hypothefes attinet,quicqua
certi ab Aftronomiaexpe<ftet,aim lpfk nihil tale prarftare que
at,ne

ii

in alium

ufum conficfta proueris

hacdifciplina difcedat,

quam acceflerit,

arripiat

ftultior

ab*

Valc,

NlCOLAV,S SCHONBERGIVS CAR

dinalis

Capuanus

Nicolao Copernico,

S,

Vm mihi de uirmtetua,coftantiomniufermone
ante annos aliquotallatu effetjCorpi
__|

inmodu te animo coplecti

tum maiorem

atcpgratulari etia no*

hominibus,apud qs tata gloria floreres.Intcllexera cnim

no modo ueteru Mathematicoru inueta egregie callere,fed
etia noua Mudi ratione coftituiffe.Qua doceas terra moueri:

ftris

te

Solem imu mudi , adeocp mediu locu obtinere:Ccrlu o&auu

immotu,atq$ fixuppetuo manere:Luna fe una cu inclufis fiia:
Martis

&

Vencris ccelu fitam,anni=

uerfario curfu circu Solem couertere. Atc^ dehac tota Aftro*
nomiae ratione comentarios a te cofectos efle, ac erraticarum
fteliaru moms catculis fubdud:os in tabulas te cotulifIe,maxi
fphsersc elemmtis,inter

maomniu cumadmiratione.Quamobrem uir docrifsime,ni

fi

tibi

moleftus fum,teetiaatqj etia oro uehementer , ut hoc

tuu inucntu ftudiofis comunices,cV tuas de mundi fphaera lu

cubrationes una cu Tabulis,ck" (i quid habes praeterea , qd ad

eandem rem pertineat primo quocp tempore ad me mittas,

Dedi autem negotiu Theodorico a Reden ut iftic meis fum*
ptibus omnia defcribantur,atq$ ad me transferantur,Quod (i
rnihi morem in hac re geflTeris,intelliges te cum homine no
minis tui ftudiofb,& tantse uirmti fatisfacere cupiente rem ha
buifle, Vale, R.ome,Calend, Nouembris ,anno m. d,xxx v i.
,

SANCTIS'
AD
SIMVM DOMINVM
P A V*

lVJB

iii,

PONTIFICEM

HAXIMVH,

Nicblai Copernici Praefatio in libros

Reuolutionum
equidem, San&ifsime Pater, &*
ftimare polTum, futurum elTe,utfimul
atq? quidam acceperint, mehifce meis li
bris,quos de Reuolutionibus fphaeraru

A fi

mundi fcripfi,terracgiobo tribnere quof

dam motus

ftatim

me explodendum

cum tali opinione clamitent, Neqj eni m

ita mihi mea placent ut n5 perpendam,
,

quid alrj deillisiudicaturi fint.Et quamuis fciam,hominis phi

lofophi cogitationes eiTe remotas a iudicio uulgi , propterea
quod illius ftudium fit ueritatem omnibus in rebus,quatenus
id i

Deo rationi humane permiflTum eft,inquirere,tamen alie

nas prorfus i reclitudine opiniones fugiendas cenfeo.Itaqj cu

mecumipfe cogitarem , quam abfurdum xw^oaua. exiftimatu
ri elTent illi,qui multorum leculorum iudicrjs hanc opinione

confirmatam norut,qudd terra immobilis in medio cceli, tan

quam cenrrum illius pofita dt^ fi ego contra alTererem terram
rnoueri,diu mecum haefi , an meos comentarios in eius motus
demonftrationem confcriptos inlucem darem, an uero fatius
elTet,Pythagoreorum & quorundam aliorum fequi exempluV
qui non per literas,fed per manus tradere foliti funt my fteria
philofophise propinquis & amicis duntaxat. Sicut Lyfidis ad
Hipparchumepiftolateftatur Acmihi quidem uidentur id
fecilTe : non ut quidam arbitrantur ex quadam inuidentia
communicandarum do<fhinarum,Sed ne res pulcherrimae,8
multo ftudio magnorum uirorum inueftigatg,abilIiscontem
nerentur,quosau t piget ullis literis bonam operam impende*
re, nifiquaeftuofis,aut G exhortationibus &exemplo aliorum
adliberale ftudium philofophiae excitentur,tamen propter
ftupidita

PRAEFATlO

AVTHOHIS,

ftupidiYatemingenijinterphiIofbphos,tanc]j fuci inter apes

uerfantur.Cumigiturhaec mecu perpenderem , contemptus,

quimihi propternouitatem & abfurditatl opinionis metuen
dus erat,propemodum impulerat me,ut in ftitutum opus pror
fus intermitterem.

Verum amici me diu cunctantematqj etia refuiflantem re

quos primus fuit Nicolaus Schonbergius Car
dinalis Capuanus,in omni generedocTrinaru celebris. Proxi*
mus illi uir mei amantifsimus Tidemannus Gifius , epifcopus
Culmenfis,facrarumUteft,&omnium bonaru literarumftu
diofiflimus.Is etenim fepenumero me adhortatus eft, cV con*
uitrjs interdum additis efflagitau it,u t librum hunc acderem, &
in lucem tandem prodire finerem,qui apud me preflus non in
nonumannufolum,fediamin quartum nouenniu , latitaflet*
Idem apud me egerunt alfj non pauci uirieminentifsimi & do
&ifsimi,adhortantes ut meam operam ad communem ftudio
forum Mathematices uti!itatem,propterconceptum metum,
conferre nonrecufarem diutius.Fore ut quanto abfurdior plg
traxerut, inter

rifq?nunchaccmeado(ftrinadeterrae motu uideretur,tanto

plus admirationisatcp gratise habitura eflet,poftcp per xditio

nemcomentariorummeorumcaliginem

abfurditatis fublata

uiderentliquidifsimisdemonftrationibus.His igiturpcrfua*
foribus,acpfpeaddu<flus,tandem amicispermifi,ut a?ditione

operis,quam chu a me petiflent,facerent.

At no tam rmrabitur fortafle San&itas tua,qudd has meas
lucubratioes scdere in lucem aufus fim,pofteacjj tantum operaz
in illis elaborandis,mihi fompfi 5 ut meas cogitationes de terrg
motu etiam literis comittere non dubitauerim, fed quod ma
gis ex me audire expe&at,qui mihi in mentem uenerit,ut con*
tra receptam

opinionem Mathematicorum

contra communem

ac

propemodum

fenfum,aufus fuerim imaginarialique mo

tum terrae.ltacp nolo Sanchtatem tua latere,me nihil aliud mo

cogitandum de alia ratione fubducendorum motuum
fphaerarummundi,quam quod intelIexi,Mathematicos fibi*
ipfis non conftare in illis perquirendis.Primu enim ufcjjadeo
incerti funt de motu Solis cV Luna,ut nec uertentis anni perpe

uifle,ad

iv\

tuam

AVTHORIV

FRAEFATIO

tuam magnitudinemdemonftrare&obferuare pofsint, De#

tnde in coftituendis motibus , cum iilarum,tum aliarum quin
que errantium ftellarum,nec^ rjfdem principfjs 8C aflumptios
nibus,acapparentium reuolutionum motuumcj? demonftra^
tionibus, utuntur. Alrj nanqj circulis homocentris iblum, alrj
cccentris & epicydis,quibus tamen quaefita ad plenum non af
fequuntur.Nam qui homocentris confiii funt, etfi motusali*

quos diuerfos ex eis componi pofle demonftrauerinr,nihil ta

men certi,quodnimirum phacnomenis refponderer,inde fta*
tuerepotuerunt.Quiueroexcogitauerunteccentrica

etfima*

gna ex parte apparentes motus,congruentibus per ea numeris

abfoluifle uideantur:placracp tamen interim admiferant quse
primis principfjs^de motus aequalitate,uidemur contraueni=
re.Rem quoqjpraecipuam,hoc eft mundi formam, ac partiu
eiuscertam fymmetriam no potuerutinuenire, uel ex illss col-lt
gere . Sed accidit eis perinde,ac (1 quis e diuerfis Iocis,manus,
3

pedes,caput,ahacpmembra,optimequidem,fedno unius cor

poris comparatione,depi(ftafumeret,nullatenus inuicem

refpondentibus,ut

monftrum

potius

fibi

quim homoex illiscom

poneretur.Itaqjin proceffudemonftrationis,quam f^WVvuo

cant,uelpracterrjflealiquid neceflariorum,uelaIienum quid,

& ad rem minime pertinens,admififte inueniuntur.Id quod

Ksminimeaccidiflet,ficertaprincipia fequuti eflent. Nam d
il

aflumptae illorum hypothefes non cflent

exillisfequuntur,uerificarentur

omnia quas
proculdubio. Obfcuraaute
fallaces

nunc dico,tamen fuo loco Hent apertiora

Hancigitur incertitudinem Mathematicarum traditio*
mim , de coliigendis motibus fphaerarum orbis , cum diu melicet hsec fint,qua*

cum reuoluerem , coepit me tsedere qudd nulla certior ratio

motuum machinae mundi qui propter nos ab optimo 8C re
gularifs. omnium opifice , conditus eflet philofophis con=
,

rerum minutifs. refpediu eius orbis , tam

exquifi te fcrutarentur Quare hanc mihi operam fumpfi,ut
omnium philofbphorum , quos habere pofTem,hbros relege
rem, indagaturus , an neullus unqua opinatus eflet, alios efle
motus

ftaret, qui alioqui

PRAEFATIO avthoris,
motus fphaerarummundi quam illiponerent quiin
,

fchofis

Mamemataprofiterentur.AcreperiquidemapudCiceronera
"primum , Nicetum fenfifle terram moueri.Poftea & apud Plti
tarchum inueni quofdam alios in ea fuifle opinione , cuius
uerba ut fint omnibusobuia , placuithic aflcribere: oi/ufiy A
,

7>3\ pSj/\v

iIm

yliv

Qtaiios

St v3rxro^o<;

<2/AoAaof

tut-mKvicXi Asf opi^oTra?

luv^ffi

Pv3tz.nt>ios

hAi'(1)K9C}

pSJa

xvkKq

atXlwn

nUi yuv

>s

7nfouj>$t<$z)U

HoucA<Aij

plw yc

irug

irfeji r>

imvnm

[j&tu.JSxtikcos

& eh*

^op^u Jis

xkvu {av\ojj.wlw ccjp vap.QV CJH JxToKocg , irifei r>'lJ\ov xuthsKsIv^ov

Indeigitur occafionemnacTus, cccpi $C egodeterras
bilicate cogitare.

men quia

Etquamuisabfurda opinio uidebatur

lciebam alrjs ante

me hanc

mo

ta*

conceflam libertatem, ut

quoshbetfingerentcirculosad demonftrandum pharnomena

aftrorum. Exiftimaui mihi quoque facilepermitci,utexperis
retn, an pofito terras aliquo motu firmiores demonftrationes,

quam illorum eflenc, inucniriinreuolutione orbium

umpoflcnt.
Atq? ita ego

pofitis

ccelefti*

motibus,quos terrccinfra in opefe

tfi

buo,muka8longa obferuatione tandemreperi^quddfireli*

quorum fyderum errantiummotus,ad terrae circulationem
conferantur,& fupputenturpro cuiufq? fyderis reuolutione,
non modo iliorum phamomena inde fequatur,fed & fyderum
atq? orbium omnium ordines,magnitudines,& ccelum ipfum
ita conne<fiat,ut in

nulla fui parte pofsittranfponi aliquid,fine

rehquarum partiu ac totius uniuerfitatis confufione. Profri

de quoque & in progreflu operis hunc fequutus fum ordinem
ut in primo libro defcribam omnes pofitiones orbium , cum
terrae , quos ei tribuo, motibus, utis liber contineat com*
,

munem

quafi conftitutionem uniuerfi. In rcllquis uero h*

bris poftea confero reliquorum

fyderumatqjomniumorbi*

um motus,cu terrsemobilitate,utinde colligi pofsit,qUatenus

reliquoru fyderum atqj orbiu motus & apparentise faluari pof

ad terrae motus conferatur.Neqj dubito,quin ingeniofi

do&i Mathematici mihiaftipulaturi fint , fi quod hsec

fint,fi
atcjj

iiij

philofo

FRAEFATIO

AVTHOklS,

pnilofophia ln primis exigit,no obiter,fed penitus,ea qusc ad

fiarumrerum demanilrauone a me in hoc operc, adferuntur,

cognofcere atqj expedere uoluerint. Vt uero pariter do&i atcp

indocti uiderent,me nullius omnino fubterfugere iudiciu, ma
lui tuas San<titati',quam cuiqj aheri has

meas lucubrariones de

dicare,propterea quod 5t in hoc remotifs.angulo terr,in

quo

cgo ago,ordinis dignitate,8 Iiterarum omniu atcp Mathema

tices

etiam amore,eminentifs.habearis,utfaci!e tua authoritas

te&iudiciocalumniantium morfusreprimere pofsis,etfiin ,p

uerbiofitjnonefferemediumaduerfus (ycophantae morfum,
SifortafTeerunt

/^n>ao'A5><i

tum ignari fint , tamen de

quicum omnium Mathema*

fumunt , propter
aliquem locum fcripturae,male ad fuum propofitum detortu,
aufi fuerint meum hoc inftitutum reprehendere ac infeclarinl
losnihilmoror,adeout etiam illorum iudicium tancp temera
rium contemnam.Non enim obfcurum eft La(ftantium,cele*
bremalioqui fcriptorem,fed Mathematicumparum,admodu
illis

iudicium

fibi

pueriliterdeformaterradoqui\cum derideteos,qui terra glo

biformamhabereprodiderunt, Itaqjno debetmirumuideri
ftudiofis,fi qui tales nos etiam ridebunt.Mathemata mathe*
maticis fcribuntur,quibus

Si.

hi noftri labores

G me non fallit

pinio,uidebuntureriamReipub.ecclefiaftica?conducereali*

quid, cuius principatum tua San&itas nunc tenet. Namnon

ita multoante fub Leone x. cum in Concilio Lateranenfi uer
cabatur quseftiode emendando Calendario Ecdefiaftico,quae

tum indecifa hanc folummodo obcaufam manfit ,qu6d anno

rum &. menfium magnitudines,atq$ Solis & Lunae motus non
dum fatis dimenfi haberentur.Ex quo equidem tempore , his
accuratius obferuandis,animum intendi,admonitus a prsecla

DPauloepifcopoSempronienfi,qui tum idi nego*

tio pracerat, Quid autem praeftiterim ca in re,tuae Sanditatis
pra?cipue,atc omnium aliorum doclorum Mathematicorum
iudicio relinquo,& ne plurade utilitateoperis promittere tuae
rifs.uiro

Sanclitatiuidear,quam prseftarepofsim,nunc ad inftitutum

tranfeo

1NDX

INDEX
EORVM
QVAE
IN SINGVLIS CAPITIBVS, SEX

librorum Nicolai Copernid, dereuolutionibus orbi

um cceleftium , continentun,

tlBER

PRIAiVS

Quodmundusfitfphacricus.
Qudd terra quoqj fphacrica fit.
Quomodo terra cum aqua unum globum

4.

Qudd motus corporum cceleftium llc xqualis ac circular/s

2.

perftc/at.
,

perpe

taus,uel ex circularibus COmpofitus.

6,

An terrar competat motus circuiaris,cV de loeo eius.

De immenfirate cceli ad magnitudinem terrar.

7,

Cur antiqui arbitrati fint terram in medio mundi quiefcere, tancf

8,
10

Solutio diciarum rationum,cV! earum inrufficientia.

An terrx plures pofsint attnbui motus,cV de centro mundi*
De ordine coeleftium orbium.

De triplici motu telluris demonftratibi,

*.

y.

centrum.
p.

13.
14,

De magnitudine re&arum in circulo linearum

De latenbus & angulis triangulorum planorum recMmeorutm
De trianguljs fpharricis.

LIBER SECVNDVS.
I.

a.
3

De circulis cV eorum hominibus

De obliqtate figniferi ,& diftatia tropicoru, cV quomodo eapfati
De circumferenrqs & angulis fecanticm fefe cii culoi u.aequinds
(ftialis,figniferi,cV:

recfta,de'cg

4.

meridiani,e quibus

eft declinatio cV afcenfio

eorum fupputatione.

Quomodo etia cuiuslibet fyderis extra circulu,ig per mediu figno

rum eft pofiti,cuius tame (atitudo cu Iogitudine coftiterit.decli*
natio ckaicefio reda pateat,8<: cu

q"

gradu figniferi c*lu mediat

y.

De finitoris fecftionibus.

6.

Quaj fint umbrarum meridianarum

7.

Maximusdies,latitudoortus,cVincIinatio fphajrar.quomodo in
uicem demonftrentur,cVde reliquisdierum differentfjs.

8.

9.

differentiar.

De horis 6Y partibus diei & no<flis

De afcenfione obliqua partium figniferi,cV quemadmodum ac)
quemlibet gradum orientem,detur

0.

Sc*

is

qui cadum mediat.

De angulo feclionis figniferi cum horizonte.

ii.

Deufuharumtabularum.

12

DeanguliscVcircumferentqseorum,quiperpoIoshorifzont/s f?
unt ad eundem circulum fignor um,
De ortti

n
1

N D

De <wtu occafu fiderUm.

De exquirendis ftellarum Iocis,ac

3%

f\

fcV

14.

LIBER.

ffxarum canonica defcriptioe.

IERT

S.

De aequinocliorum fblftitiorunTq? anticipatione.

t*

Hiftoria obferuationum comprobantium inaequalem aequinodio

rum conuerfioaumcp praecefsionem.
Hypothefes ,quibus aequinocliorum.obliquitatiYq? figniferi,cV aecj

4.

Quomodo motos recjprocus,fiue libratiois ex circularibus coftet

y.

Inacqlitatis anticipantiu aeqnodtioru cV obliquitatis demoftratio.

4.

De aeqlibus motibs jpcefsioiis ae qnoclioru cV inclinatidis zodiaci

7,

Quae utmaximadifterentia interacquakm appaientcmcg

5,

cefsionem aequinodiorum,
Departicularibus ipforum motuum

2.

nodialis mutatio,demonftratur.

%:;

cVeorum Csnoa

nicaexpofitio.

De eorum.quae ctrca prarcefsfonem arquinodiorum expofita (unt,

9
io
11*
2.

differentfjs,

prac-

13,
14.

if,

examinat ione ac emendatione.

QuxfitmaxiadirlerentiafedtionumxquinoclialiscVzodiaci.
Delocisaequaliu motuuaequinc>(ftioru,cVanomaIia:co{litucdis
De praecefsionis aeqnodrj uerni,cV obliquitatis fuppuratione,
De anni folaris magn itudine difter entia.
De arquahbus medrjscg motibus reuolutionum centri terrae.
Protheoremataadinacqualitatem rootus folaris appareritis de

&

monftrandam,
1

De apparente Solis inaequalitate.

7.

Primae ac annuar Solaris inaequalitatis demonftratio

cum ipfius

parricularibus difterenrrjs.
1

8.

1 9.

ze,

De examinatioe motus aequalis (ecundum longitudinem.

De locis cV principrjs aequali motui Solis praefigendis.
De fecunda cV duplici difterentia,quaecirca Solem propter

abfi

dum mutationem contingit.

%

% 2,

23,
24.
25-.

%6

Quanta fit fecunda Solaris inaequalitatis difterentia.

Quomodo

aequalis apogaei folaris mot5>,uni cu differete expl icet

DeanomaliaeSoIisemedatioe,cVdelociseiuspraerTgendis.
Expofi tio Canonica difterentiarum aequalitatis cVapparentiae,
De Solaris apparentiae fupputatione.
De Nv;$H^w,hoceftdieinaturalisdiffmntia.

LIBER
1,

2.
3

,4,

S.

O.V A R T V

S.

Hypothcfes circulorum lunarium opinione prifcorum,

De earum aflumptionum defedu.
Alia de motu Lunae fententia.
De reuolutionibus LunaeA motibus eius particularibus.
Primae inaequalitatis Lunae,quje in noua,plenaeg cotingit demoh
ftratioo

Eorum

CAP ITTlORY M.
Borinh qast de arqualibus Lunce motibus longftudinfs anomafi

6.

expofita funtcomprobatio.
DelocislongitudiniscVanomaliaeLunaris.'
Defecunda Lunae differentia.cV quam habeat rationem epicyclus
primus ad fecundum.

7.
8.

De reliqua differentia,qua Luna i fumma abfide epicyclf

liter

o.

1 1 ,
i

z,

ihaequa

utdeturmoueri.

Quomodo lunaris motus appares ex datis aequalibus demoftret.

Expofitio Canonica ^fthapbaerefivijffue aequationu Lunarium.

De Lunaris curfus dinumeratione.

Quomodo motus latitudinis lunarisexaminetur cV demoftretur

14.

De locis anomaliae latitudinis

15-.

Inftrumentiparallaticiconftrudlio.

Lunat,

6,

De Lunae commutationibus^

7,

22,

Lunaris i terra diftantia 3 cV quam habeant rationem in partibus,

quibus quae ex cetro terrae ad fuperficiem eftuna , demoftratio.
DediametroLunaeumbraeterreftris,inIocotranfitus Lunae.
Quomodo Solis cV Lunae i terra diftatia,eorum'q3 diametri,ac um
brxinIocotrafitusLunae,cVaxisumbrae fimul demonftrentur*
De magnitudine horii triu fiderUjSolisJ-unaejCV Terrae,ac inuice
De diametro Solis apparete eVeius comutatioibp, (coparatioe.
DediametroLunaeinaequaliter apparete cV eius comutatioibus.

23
24,

Quae fit ratio diuerfitatis urnbrae terrae,

Expofitio Canonica particularium commutationum Solis

18.

19.

20.
2

cV

Lu

nae in circulo qui per polos horizontiSi

25-.

Denumerationeparallaxis SoliscVLunaei

2 6.

Quomodo parallaxes Iongitudinis cV

27.

Confirmatio eorum,quae circa Lunae parallaxes funt expofita

De Solis cV Lunae coniunclionibus.oppofitionibuseg medfjs,
DeueriscoiOclioibus&oppofitioibs SoIiscVLunaepfcrutandis.
Quomodo coiu&ioes 6V oppofitioes Solis cV Lunaeeclipticae di(fcernatur ab alrjs,
Quantus fuerit Solis Lunaeeg defedus,
Ad praenofcendum quantifper duraturus fit defedus .

28.
29.
3 o.

32.

'

IIBER
1.

2
3

latitudinis difcernuntur.

Q_ V

NTV

S.

DereuolutionibuseorumjcVmedrjsmotibus.
Aeqlitatis cV apparetiae ipfbru fiderS demoftratio,opinioe prifco^
Generalis demoftratio inaequalitatis apparetis jppi motu terrae.

Quibus modis errantium motus proprrj appareant inaequales.

y.

Saturnimotusdemonftrationes.

6.

7.
8.
9.

10.

De alrjs tribus recentius obferuatis circa SaturnUm

acronychrjs.

De motus Saturni examinatione,

DeSaturnilocisconftituendis.

DeSaturnicommutationibus,quaeaborbeterrac annuo proficf*

fcuntur.cV quanta illius fit diftantia.'
Dealtjs
Iouismotusdemonftrationes*

CAPITVLORVM.

INDEX
ii.u
i

x,

J4.

.Dealtjstribusacronychtjslouisrccentiusobfcruatis.

Comprobatio aequalis motus Iouis.

Loca motus Iouis afsignanda.
De Iouis commutationibus percipiendis ,

& eius altitudine pro

ratione orbis reuolutionis terrena*.

rx.
1

6.

DeftellaMartis.
De altjs tribus extrema: nodis fulfionibus , cfrca ftellam

Mar tis

nouiter obferuatis.
1.7.

18.
<ip.

zo
2

22.
.23.

Comprobatio motus Martis,"

Locorum Martis praefixio.
Quantus fit orbis Martis in partibus.quarum orbis

DegeminoVenerismotu.
DemotuVenerisexaminando.

24.

De locis anomaliac Veneris.

DeMercurio,

26.

De loco abfidum fummae cV snfimae Mercurtj.

27.
2$,

Quata

29.

Medrj motus Mercurrj examinatio.

De recentioribus Mercurrj motibus obferuatfs.

fit

eccetrotes Mercurrj,cV qua habeat orbfu fymmetriam.

Cur digrefsiones Mercurrj maiores appareant circa hexagoni la

tus,eis quar in perigaeo

3 2.
3 3

34
35-.

36.

contingunt .,

De praefictendis locis Mercurri.

De alta quadam ratione acceflus ac receflus.
De tabulis profthapharrefeon quincg errantium ftellarurn.
Quomodo horum qufnq? fiderum loca numeveeur in logicudine.
Deftationibus cVrepedationibusquinq?errantiumfiderum.
Quomodotepora,loca,&circuferctia: regrefsionS difcernutur.

LIBER
1.

*.
3

4.

<r,

<>.

7.
8.

9>

annu-

usruerituna.
DeftellaVeneris.
Qux fit ratio dimetientium orbts terrx cV Veneris.

25-.

30,

terras

SEXTVS,

De in Iatitudinem digreffu quincg errantiu expofitio generalis.

Hipothefes circuIorum,quibus hx ftellx in latitudinem feruntur.
Quanta fit inclinatio orbium SaturniJouis, cV Martis.
1> ccercns quibuslibct,cV in uniucrfum latitudinibus exponendis
horum trium fiderum.
De Vcneris cV Mercurrj latitudinibus.
De fecundo in latitudinem tranfitu Veneris cV Mercurrj fecundu
obliquitatem fuorum orbium in apogaeo fcV perigxo.
(curtj,
Quales funt anguli obliquationu utriufcg fideris Veneris cV Mer
De tertia Iatitudinisfpecie Veneris cV Mercurtj.quam uocant De
uiattonem
De numeratipne latitudinum qufnq? errantium.

FINIS,

NICOLAI

Recognito& adautographum opere imprello itcrum collaro,fe

Numerus primus eft foliorum,
quentia emendare curabis.
Secundus uerouertuum. Puncfii adiedi facies foliorum de
notant,unus fcilicet primam.duo alteram.

&3

:,

if^j.agitenutf. 7:io*terra\ -Sri^^quidam.

jmo. duplam- 23.14^izs?.$tJzx.
iigno.
23.i^Ebabensydekii A3.'9,proBJ.Jege-E4~ 2tf.3f.iub

Folio4uerfu tolegepoflet.
8,circulum. _ao;i2;quam.

reclumEangulum,
Cendentis duplum.

30.

pro

K in polo antardico.repone H, figurar

primar-

30:

primadifterentiarum pro f c-co- 4y.40.3c. 3-pone

pro fingula-o. 35*; 3 ,pro perpendiculare,pone ad angulos rcclos. 45-; c.corn
pcrtam. co.19.mmor. co-3f. Pto i4.1egeo x'4.. 5-0: 2o,pro 20 J Jege 29 .*
2*5 * ^lege <f 9 I <y
c4;2 3,maioradrjciat. Ibidclinea 25,
f|.i7,,pc.lege3.
30; pro

prepone

29.

1 : 1

:in

fr-s.protsrlilege 16? I ,1. 5-r.-1s.pro ujlege 327^. 61.22.pro icjs^

legeiSffi^. tf|.3ipr0 4ij legC40j. ffCjo.femperper Albategnium,intel
ligeMachometem Aracenfem. <ss:3c:unitur I medio. 72:25; pro quibus,le2e
Nam hic,Haec qua? fequuntur ufq? ad, Sed quonia, foli073 3 rerjcienda funt in &
nem capitis feptimi.reliqua confequenter fic emenda. 72;33:pro dextantes gra=
duumjege i.grad-$ fextantem. 72:34,prouniuspartis&fcrup.XL.]ege duarii
part.&fcru.XX. 73-9-,pfcrup.L.Iege LXX. 73 i.pfcrup.XX.|egeXXViir.
73-1 3 vpfcrup. XX. lege XXVIII. 7+-K.^>XXVlIhIegeXLviir. 75- ; exifiut.
77.9.,pdiesCI.legeCls. 77.32.pV anomalia-JegeLV. 792<s.quadr5s. 4.
9.1ege Horoocentricus A b C.
Sst io.pro E D B Jegc E DF.
87:4, pars dici , lege

oi-in hacfiguraconiunge D I& OI ii9<j;2;profuntIegefiunt.

Ibidem linea
95. j 8. naturalium.
I o.pro motu pertranfire > lege motu compofito pertranfire.
> o2.s.prO CLXVlH. lege
101.31 .ipfis.
1 00: 1 1 ;autem atcg in F.lege autem in F.
CXLVIII. Ibidemlinea i2.proinlegenon. lbidemlinea 22.abundant.
jou.
iS.proXXXIIMegeXxXIHI. 107:2 i;proBC,CD,lcgeBE,CE. Ibidemli
nea24.proECIegeBC. |oS:3;profcrup.II.I. Ibidclinea 3 3 . lege quod iub 3? L
i09.4.proDFL,legeDEL. Ibidemlinea 12. proG B Clege GCB. lbidelinea
partibus.

neisreclis.

90.3iJoca,aequinoctiaIium.
93:3r:coagmentatosIege.

Ibidemlinea 2S.proCLXX.legeCLXXVII. Ibidem

|op:e;quatuoruniusgradus.
1 iOio. pro
VIII.
XXXlX,lege
111. inhac figura connedantur EM, EL, Iineis
redis.
1 i7.ff.profcrUpLVI.iVgeLV.
1 i5:i8:pro XI. legeXvi.Scorprj.
119.
i8.pro autem lege etiam
M9;i2;!Iege eius 5 uerticc- i 20 4.proXII.IegeVH
|2|.i9.proquolegequa. |2i:i3:primaadfcrup. j22:*i,lege loocoop. Ibi
dem linea 32,lege 000000. j 2 3;24/crup, fecundorum XXXII. j 24linea 27.

24promotuslegelocus.

linea 29. longitudinis&anomalia?.

XXX

pro diffcrentiaequintOilege differentias,quibus.

*c .in hacfigura

R E eireumferc"

acdpienda erat. j 27; 17.lege.Luna hlatiiudinis.

Ibidem linea 2*.
lege D B E
fumpta. Ibidem linea 3 3 lege,breuiora angulos. j 2S.2 f pro A B,
D A re<fto,lege A B D Sredo. j29.4.1egeinfinehorae. i3o;3c,prohorarium,Ie
gehorarum. 131:1 i,proilliclegehic. 134. i7.Iegereperiuntur. J34:3.1ege,p
LXIX.LIX. Ibidemlinea i9.1egedieifcrupulus. Ibidemlinea zi.proXX(,le
geXXXI. Ibidemlinea32.proIIII.IegeXL. i4o:i9,legefindeferenris. Ibide"
linea 3 2.1ege,at lam in Mercurio, ac magis accidere.
1413 oJege addet medio.
142:1 2,Iege differentia tamen infenfibili.
t42.in hacfiguraproT.legeR.
Ibidc"
i44*3,pro$<s4,legeSc4 Ibidemlinea iS.proXXVI
Iinea 2-7,pro erit lege erat.
tia,a dextris

&

legeXXXVl.

i4f.ilegeperueniret.

j4f:i3,pCCLXXI(.legeGCLXXHI.

Ibidem linea 7-pro ADE.lege AED. Ibidemlinea j8,pro LXXVIII. lege

LXVIII. Ibidem linea 2 c pro ei,lege 17, pro dimetientis , Iege dimetiens. 1 4*.
3 o-lege quod fub G D,D H,fed quod (ub G D. Ibidem linea 3 ff.pro S T iege F D.
.

NICOLAI

NICOLAI
COPER/
NICI REVOLVTIONVM
LIBER

Qudd mundus

PRIMVS,
Cap. i.

Rt fphaericus,

r i n c i p i o aduertendum nobis eft,glo

bofum efle mundum , fiue quod ipfa for
ma perfectiflima fit omnium, nulla indi*
gens compagine tota integra : fiue qudd
,

ipfa capacifsima

fit

figurarum.qua:

com

prachenfuru omnia, 6C conferuaturu maxi

medecet:

fiue

etiam quod abfolutifsimae

quarcp mundi partes,Solem dico,Lunam

&

ftellas, tali

confpiciantur:fiuequddhacuniuerfaappetat terminari.
in aquae guttis caeterise^ liquidis corporibus apparet,
fe

terminari cupiunt.

forma

quod

dum

per

Quo minus talem formam cceleftibus cor

poribus attributam quifquam dubitauerit,

Quod terra quocp fphaerica fit*

Cap, n,

Erram quoq? globofam efle,quoniam ab omni par*

te centro

fuo innititur.Tametfi abfolutus orbis non

ftatim uideatur,in tanta montiii excelfitate, defcen*

gj fuop uallium,quae tamen uniuerfam terra? rotundita

tem minimeuariant. Quoditamanifeftueft.Nam ad Septen*

trionem undequaqj commeantibus,uertexillediurna? reuolu*
tionis paulatim attollitur,aItero tantundem ex aduerfo fubeun
te,plurescp ftellae circum Septentriones uidentur

no

occidere^

&in Auftroquaedamampliusnonoriri.ItaCanopum non

nit Italia,igyptopatentem, Etltalia

cer

poftremam fluuij ftellam

uidet,quamregionoftraplaga rigentioris ignorat.E contra*

rio in

Auftrum tranfeuntibus

attolluntur

quae nobis excelfa funt.Interea

illa,

refidentibus

rjs,

& ipff polorum indinationes ad

cmenfaterrarumfpaciaeandemubiqj rationem habent,quod

a

in

NICOLAI

COPERNICI

innulla aliaqudmfphamcafiguracontingit.Vnde manifeftu

eft,terram quoqj uerticibus indudi,& propter hoc globofam ef
fe.

Adde etia,qudd defectus Solis & Lunse uefpertinos Orien*

tisincolaenonfentiutmeqjmatutinos ad occafum habitantes:

Medios autem,illi quide tardius,hi uero citius uidet. Eidem
quoc^ forma? aquas inniti A nauigatibus depreheditur:quonia
quas enaui terra no cernitur,ex fummitate mali pleriiqj fpe&a*
tur.

At uicifsim (i quid in fummitate mali fulgens adhibeatur,a

terrapromoto nauigio,paulatim defcendere uidetur in littore

manentibus,donec poftremo quafi occiduum occultetur.Con
ftat etiam aquas fua natura fluentes,inferiora iemper petere,ea*
demqu32terra,necdIittoreadulteriora niti,qulm conuexitas
ipfius patiatur.Quamobrem tanto excelfiorem terram eflecon
uenit,quaecunc^ ex Oceano affurgit

Quomodo terra cu aqua unum globu perficiat.

Cap, i 11,

Vic ergo circumfufus Oceanus maria pafsim ,pfun

dens,dediuiores eius defcenfus implet Jtacp minus

effeaquarum qudm terrae oportebat,ne tota abfor*

I beret aqua tellurem,ambabus in idem centrum con
tendentibus grauitate fua,fed ut aliquas terrac partes animanti*
umfalutirelinqueret,atq$ tot hincinde patentes infulas.Nam

SCipfacontinens,terrarumc^orbis,quidaliudeft qj infulama*
ior casterisCNec audiendi funt Peripateticorum quida,qui uni

uerfam aquam decies tota terra maiorem prodiderut.Qudd fci

licet in

tranfmutatione elementoi^ ex aliqua parte terrae,decem

aquarum in refolutione fiant,coniecT:uram accipientes, aiuntqj

terram quadantenus fic prominere,quod no undequacp fecun*
dumgrauitatem aequilibret cauernofa exiftens,atqj aliud efis
fe centrumgrauitatis,aliud magnitudinis. Sed fallunturGe*
ometrices artis ignorantia,nefcientes qudd necp fepties aqua po
teft effe

maior,utaliqua pars terrae ficcaretur,nifi tota centrum

grauitatis euacuaret,daretqj Iocum aquis,tanquam fegrauiori*

bus.Quoniam fphaerajad le inuicem in triplaratione funtfuoe

rum dimetientium.Si igitur feptem partibus aquarum terra ef*
fei

DSl

REVOLVTIONVM,

B.

no poffet efTe maior,quam quse ex cen

tro ad cfrcumferentiam aquarum;tantu abeft,ut etia decies ma*
(et

o<ftaua,diameter eius

ior

aqua,

Qudd

etiam nihil interfit inter centrum graui*

tatisterrse,&centrum magnitudinis eius ; hinc accipi poteft,
fit

quod conuexitas terras ab oceano expaciata non continuO km

per intumefcit abfceflu,alio<j arceret quam maxime aquas mari
,

nas,necaliquo modo fineret interna maria , tamcp uaftos finus

irrumpere^ Rurfum alittore oceani nonceflaret au<fta femper

profunditas abyfsi,qua propter nec infula,nec fcopulus, nec ter

renum quidpiam occurreret nauigantibus longius progrefsis
Iam uero conftatinter ^gyptium mare Arabicumcpfinumuix

quindecim fuperefle ftadiain medio fereorbis terrarum.Et

ui=

medium ufcp circu*

lum terram habitabilem extendit,relicl:ainfuperincognitater*
ra,ubi recetiores Cathagyam & amplifsimas regiones,ufqj ad
cifsim Ptolemseus in fua Cofmographiaad

Lx.longitudinis gradus adiecerunt; utiam maiori longitudis

neterrahabitetur,quam fit reliquumoceani. Magis ideritda
rum,fiaddanturinfuIaeaetatenoftrafub Hifpaniarum Lufita*

America ab muentore
denominata nauium pra2fec"to,quam ob incompertam eius ad*
huc magnitudinem,alteru orbem terrarum putant,praster mul
tas alias infulas antea incognitas,quo minus etia miremur An*
tipodes fiue Antichthones efle. Ipfam enim Americam Geome
trica ratio ex illius fitu India* Gangeticae e diametro oppofitam
credi cogit. Ex his demum omnibus puto manifeftum , t erra fia
mul 5C aqua uni ccntro grauitatis inniti, nec efle aliud magnitu*
dinis terra?,quae cu fit grauior,dehifcetes eius partes aqua exple
ri,& idcirco modicam efle coparatione terrg aquam, etfi fuperfi
cietenus plus forfitan aquae appareat.Talem quippe figura ha*
niarcp Principibus reperta;,& prsefertim

bere terram cum circumfluentibus aquis necefle eft,qualem um

braipfiusoftendit;abfolutienim circuli circumferentrjs
deficietem effkit.

Luna

Non igfturplanaeftterra,utEmpedodes&

Anaximenes opinati funt:nec^Tympanoides, ut Leucippus:

neqj Scaphoides,ut Heraditus:nec alio

modo caua

ut

Demo*

critus.Neq? rurfus Cylindroides ut Anaximader: neqj ex infer

na parte

infinita radicituscrafsitudinefubmifla,ut

nes,fed rotuditate abfoluta,ut Philofophi fentiut,

Xenopha*
a

rj

NICOIAI

COPERNICI

Q6d motus corporum cceleftium Gt aequalis

ac circula*

ris,perpetuus,uei ex circularibus compoiitus,

Cap, mi,

Oft hsecmemorabimus corporum cceleftium mo*

tum efTe circularem.Mobilitas enim Sphaerae,eft in
circulum uolui,ipfo attu formam fuam exprimetis,
in Q mplicifsimo corpore,ubi non eft reperire princi
pium,nec Hnem,necunum ab altero fecernere , dum pereadem
in feipfam mouetur. Sunt autem plures penes orbium multitu
dinem motus Apertifsima omnium eft cotidiana reuolutio
quam Graeci w^hju^w uocant,hoc eft,diurni noclurniej; tempo
ris fpacium, Hac totus mudus labi putatur ab ortu in occafum k
terra excepta. Hac menfiira communis omnium motuum intel
Iigitur,cum etiam tempus ipfum numero potifsimum dierum
metimur Deindealiasreuolutioncstanquam contranitentes,
hoc eft , ab occafu in ortum uidemus, Solis inquam , Lunas , SC
quinc^ errantium. ItaSol nobis annum difpenfat,Lunamen*
fes,uulgatifsima tempora : Sic alij quincp planetac fuum quifqj
circuirum facit. Sunt tamen in multiplici difFerentia:Primum,
qudd non in eifdem poIis,quibus primus ille motus obuoluun
tur,per obliquitatem figniferi currentes. Deinde, qudd iniiio
ipfo circuitu,no uidentur sequaliter ferri , nam Sol & Luna,mq
do tardi,modo uelociorescurfu deprehenduntur Caeterasau
tem quinqj errantes ftellas , quandocp etiam repedare,& hinc
inde ftationes facere cernimus Et cu Sol fuo femper & direclio
itinere proficifcatur,iili uarrjs modis errat , modo in Auftrum,
inodo in Septentrionem euagantes , unde planetac dicti funt,
Adde etiam quod aliquando propinquiores terrg fiunt,& Peri
gaei uocatur,alias remotiores,& dicutur Apogsci. Fateri nihilo

minus oportet circulares efle motus,uel ex pluribus circulis co*

pofitos,eo quod in&qualitates huiufmodi certa lege,ftatist ob
feruant reftitutionibus, quod fieri non poffet R circulares non
effent. Solus enim circuluseft qui poteft peracla reducere,
quemadmodum,uerbi gratia:SoI motu circulorum compofito
dierum & no&ium ina?qualitatem,& quatuor anni tempora no
,

bisrce

REVOLVTIONVJflLlB,

*
J

Quoniam fieri
nequit,ut cccleftc corpus fimplex uno orbe insequaliter mouea
bis reducit , in quo plures motus intelliguntur.

turJdenimeuenireoporteret,uelpropteruirtutis mouetis in*

conftantiam, fiue afciticia Gt, fiue intima natura, uel propter re*

Cumuero ab

uoluti corporis difparitatem.

intellec1:us,fitcj?

in

utrocp abhorreat

indignum talequiddaminillis exiftimari,quae

optima funt ordinatione conftituta

confentaneum efta^

quales illorum motus apparere nobis inequales,uel propter di

uerfos illorum polos circulorum

fiue

etiam quod terra non fijt

in medio circulorum,in quibus illa uoluuntur ,

& nobis a terra

fpectantibus horum tranfitus fyderum accidatob insequales di

ftantias propinquiora feipfis remotioribus

in opticis eft demonftratum)

fic

maiora uideri , (ut

in circumferentrjs orbis sequa*

libus ob diuerfam uifus diftantiam apparebunt motus inasqua

temporibus aequalibus, Quam ob caufam ante omnia puto

neceflarium,ut diligenter animaduertamus , que fit ad ccelum
terraehabitudo,nedumexcelfifsima fcrutari uolumus,quae no
bis proxima funt,ignoremus,ac eodem errore quse telluris funt
attribuamus cceleftibus,

les

Anterr3ecompetatmotuscircularis,8cdelocoeius, Cap^v;

Am quia demonftratum eft,terram quoc| globi for

mam habere,uidendumarbitror,an etiam formam
eius fequatur motus,& quem locum uniuerfitatis

ob

j tineat,fine quibus non eft inuenire certam apparen*

tium in ccelo rationem ,

Quanquam

in

medio mundi terram

quiefcere inter autores pleruncp couenit,ut inopinabile putent,

atcp adeo etia ridiculu contrariufentire, Si tamen attentius rem
confideremus,uidebitur hgc quaeftio nondum abfoluta,& idcir

co minime contemnenda.

Omnis enim quae uidetur fecundum

locum mutatio,auteftpropterfpeclataereimotum,aut uiden*

mutationetmNam inter mota

jequaliter ad eadem,non percipitur motus,inter rem uifam di^

tis,autcerte

difparem utriufqj

co,& uidentem, Terra auteftundecceleftisillecircuitus afpi*

cjrur,& uifui reproducitur noftro.Si igitur motus aliquis terrae

irj

depu*

NICOLAI COPERNICI
deputetur,ipfe i uniuerfis quas extrinfecus funt ,

idem appare*

bit,fed ad partem oppofitam,tanquarn practereuntibus , qualis

eft reuolutio cotidiana in

primis Hsec enim totum mundurri

uideturrapere,praeterquam terram, qusecpcirca ipfam funt. At.

qui Ci ccelum nihil dehoc motu habere concefTeris, terram uero

ab occafu in ortum uoIui,quantum ad apparentem in Sole,Lu*
na,& Stellis ortum & occafum , R ferio animaduertas , inuenies
haec fic fe habere.

Cumq? coelumfitquod continet&caelatom

nia,communis uniuerforum Iocus,non ftatim apparet, cur noa

magis contento quam continenti,Iocato quam locanti motusat
tribuatur. Erantfanehuiusfententiae Heraclides & Ecphantus
Pythagorici,ac Nicetas Syracufanus apud Ciceronem , in me*
dio munditerram uoluentes Exiftimabant enim ftellas obie*
flu terra* occidere,eascjj cefsione illius oriri . Quo affumpto fe*
quitur&aIia,necminor deloco terra dubitacio,quamuisiam
ab omnibus fere receptum creditumcg fit,medium mudi effe ter
ram. Quoniam (1 quis neget medium fiue centrum mundi terra
obtinere,nec tamen fateaturtantam eiTe dlftantiam, quseadno
errantiu ftellarum fpha?ram comparabilis fuerit , fed infignem
ac euidentem ad Solis aliorumcp fyderum orbes,putetCj? propte
rea motum illorum apparere diuerfum , tanquam ad aliud fint
regulatacentrum,quam fit centrum terra;,non ineptam forfitaa;
poterit diuerfi motus apparentis rationem afferre. Quod enirrr
errantia fidera propinquiora terra?,& eadem remotiora cernuo
tur,necefTario arguit centrum terrse,non elTe illorum circuloru
centrum.Quo minus etiam conftat,terra ne illis,an illa terrae aa
.

nuam&abnuant. Necadeo mirumfuerit,fiquispraeterillam

cotidianam reuoIutionem,alium quendam terrsemotum opina
retur,nempe terram uolui,atqj etiam pluribus motibus uagan#
tem,& unam efTe ex aftris Philolaus Pythagoricus fenfsifTefer*
tur,Mathematicus non uulgaris , utpote cuius uifendigratia

Platonon

diftulit Italiampetere,

quemadmodum

qui uitam

Platonis fcripfere,tradunt. Multi uero exiftimauerut Geomc

trica rationedemonftrari pofTe,terram effe in medio mundi,
52

ad immenfitatem cceliinftar puncfH , ceritri uicemobtinere, ac

eam ob caufam immobikm efle , quod moto uniuerfo centrum
mancat

REVOLVTIONVM

Llt4

maneat immotum , SLqux proxima funtcentro tardifsimefe*

rantur

De immenfitate

cceli

ad magnitudincm terra%

Vdd autem tanta terrse moles, nullam

mationem ad

Cap.

vr,

habcat jefti*

magnitudinem ex eopoteftin*
telligi. Quoniam finitores circuli ( fic enim od&v*
caeli

TO?apudGraecosinterpretantur)totam

ram bifariam fecant, quod

fieri

non poteft,

(i

cseli

Spha*

infignis effet ter*

magnitudo ad caelum comparata,uel a centro mundi diftan

tia.CircuIus enim bifariam fecans fpha?ram,per centru eft fphse
rae

ra?,& maximus circumfcribilium circulus . Efto nancp horizon

a b c d, terra uero a qua uifus no

fter fitB.&ipfum centrum horizotis in
circulus

quo definiuntur apparentia,d non appa

rentibus. Afpiciatur aute per Dioptram
fiue Horofcopium , uel Chorobatem in
e coIIocatum,principium Cancri orien*
tisin c puncfc>,&

eomomento

apparet

Capricorniprincipium occidere inA. Cumigitur aec fuerinfi

in linea recla per Dioptram,conftat ipfam efTe dimetientem fi^
gniferi,eoquodfex Signa femicirculum terminant,5C e centru
idem eft quod horizontis.Rurfus commutata reuoIutione,qua
principium Capricorni oriatur in B,uidebitur tunc quoqj Can
cri occafus in D^eritb^ bed linea reda di ipfa dimetiens figniferi*
Iam uero apparuit etiam aec dimetientem effe eiufdem circuji,
patet ergo in fectione comuni illud b efTe centrum.Sic igitur ho
rizon circulus figniferum qui maximus eft fphasrae circulus bi*
fariamfemperdifpefcit.Atquiinfphaera ficirculus per mediU

maximoru fecat,ipfe quoq? fecas maximus eft maximo

rum ergo unus eft horizon, &cerrum eius idem quod figniferi
alique

prout apparet,cu tame necefTe fit aliam effe linea quae i fuperfi*
cie terrae,& quaz a centro , fed propter immenfitate refpedu ter
rae fiunt quodammodofimiles parallelis,quae prae nimia diftan
tia termini apparent effe linea una,quando mutuum quod con*
tinef

H.lCOtAi:

COPERNICI

rinetfpacium ad earum longitudinem efficitur incomparabifc

fenfu,eo modoquo demonftratur in Opticis.Hoc nimirum ar

gumento

fatis

apparet , immenfum effe caelum comparatione

magnitudinis fpeciem prse fe ferre, fed fenfiis

aeftimatione terram effe refpe&u cseli , utpuncftum ad corpus,
& finitum ad infinitum magnitudine,nec aliud demoftraffe ui*
terrae,ac mfinita*

detur > Necp enim fequitur , in medio

mundi terram quiefcerc

oportere.Quinmagisetiammiremur,fitanta mundi uaftitas

fub xxnii.horarumfpacioreuoluatur potius,quimminimu
eius quod eft terra.Nam quod aiunt centru immobile , pro*
xima centro minus moueri,nonarguit terram in medio mundi
quiefeerernec aliter quam

fi

dicas,caelum uolui,at polos quiefce

re,&quaeproxima funtpolisminime moueri. Quemadmodu

Cynofura multo tardius moueri cernitur , quam Aquila uel Ca
nicu Ja,quia circulu defcribit minorem proxima polo, cu ea om*
nia unius fint fphserae,cuius mobilitas ad axem fuum definens,

omniumfuarum partium motum fibi inuicem non

admitrit ae*

qualem,quas tamen paritate temporis non aequalitate fpacrj re*

uolutio totius reducat Ad hoe ergo nititurratio argumenti,
.

quafi terra pars fuerit csefeftis fphserse,eiufdem($ fpeciei

tus,ut proxima ceritro parum moueatur*

& mo*

Mouebitur ergo cV ip

facorpusexiftens,noncentrumfubeodem temporead fimiles

caeleftis circuli circumferentias licet minores . Quod quirn fal*
fum fit luce clarius eft,oporteret enim uno in loco femg efle me,
ridiem,alio femper mediam nodtem,ut nec ortus nec occafus co
tidiani poffent accidere,cum unus & infeparabilis fuerit motus
totius & partis. Eorum uero quse differetia rerum abfoIuit,Ion*
gediuerfaratioeft,utqusebreuiori clauduntur ambitu,reuol=
uantur citius , rjs qua? maiorem circulum ambiunt . Sic Saturni

fupremum errantium fydus trigefimoanno reuoluitur , & Lu*

naquse proculdubio

terrae

proximaeft,menftruum complee

circuitum,&ipfadeniqj terra diurni nocfturnicp temporis fpa*

tio circuire putabitur.Refurget ergo eade

de cotidiana reuolu*
& locus eius adhuc quasritur minus etia ex
fupradidis certus.Nihil enim aliud habetiIlademonftiatio,cK
indefinitam cseli ad terramagnitudine, At quoufqjfeextcndac
haecimmenfitasminimeconftat*
Cur
tione dubitatio.Sed

REVOLVTIONVM,

LIBI

Cur antiqui arbitrati fint terram in mcdio mundi qui*

efceretanquam centrum,
Cap,vii,

Vamobrem alrjsquibufdam rationibus prifci Phi*

lofophi conati funt aftruere terram in medio mundi
confiftere.Potifsimam uero caufam allegant graui=?

Quippegrauifsimum eft terrac ele*

mentu,#ponderofa omnia feruntur ad ipfam,in intimum eius
contendentia medium.Nam globofa exiftente terra,in qua gra
uiaundequaq? redis ad fuperficie angulis fuapte natura ferun*
tur,nifi in ipfa fuperficie retinerentur , ad centrum eius corrue*
rent:quandoquidemIinea red:a,qua* fepIania'eifinitoris,qua
fphaeram contingit,recT:is accommodat angulis,ad centrum du
cit.Ea uero quae ad medium feruntur,fequi uidetur,ut in medio
quiefcant.Tantoigiturmagistota terra conquiefcet in medio,
&que; cadetia omniain fe receptat, fuo pondereimmobilis per*
manebit.Itidem quoqj comprobare nituntur ratione motus,
tatis &leuitatis.

& ipfius natura. Vnius

quippe ac fimplicis corporis fimplicem

efle motum ait AriftotelesrSimplicium uero motuum,alium rc
<?taim,alium circularem, Reclorum autem,alium furfum,alium
deorfum. Quocirca omnem motum fimplicem,aut ad medium
e(Te,qui deorfum :aut a medio,qui furfum:aut circa medium, &

ipfum efle circularem. Modo conuenit terrae quidem & aquae,

quac grauia exiftimatur , deorfum ferri,quod eft medium pete
re. Aeri

uero

8C igni,quae leuitate pracdita

funt,furfum 8C & me*

dioremoueri:Confentaneuuidetur,hisquatuor elementis

re*

(ftum concedi motu,caeleftibus aut corporibus circa mediu in or

bem uolui. Haec Ariftoteles.Si igiturjinqt Ptolemaeus Alexan

drinus,terra uolueretur,faltereuolutione cotidiana , oporteret
accidere contraria fupradi&is.Etenim concitatifsimu efife motu

oporteret,acceleritateeius infuperabile, qua* in

totii terrae

tranfmitteretambitu.

xxim.horis

Quae uero repentina uertigine

concitantur,uideturadcoIIe(flione prorfusinepta, magiscpuni

ta difpergi,nifi cohaerentiaaliqua firmitate cotineantur: 8C

dudum

inquit,difsipataterra caelu ipfum

iam

quod admodu ridt

culum
b

O L A

COPERKICI

eulum cft ) excidiflet,& eo magis animantia atcp alia qusecunc|?

fblut* onera haudquaqua incocufla manerent. Sed neqj caden
tia in dire&um fubiret ad dcftinatum fibi locu,& ad pcrpendi*
culu,tata interim pernicitate fubdu&u Nubes quoqj & quaecp
,

alia in aere

pendentia femper in occafum ferri uideremus,

Solutiodiclarumrationumj&earum infufficientia, Cap, viii*

is fane&fimilibus caufis arant terra in medio mun*
di quiefcere,& ^pculdubio fic fehabere. Veru (i quife

piam uolui terram opinetur,dicet utic$ motum efle

Pnaturalem,non uioIetum.Quseuero fecundum natu

ram

funtjContrariosoperantureffeifhis his quse fecunduuio*

lentiam. Quibus cnim uis uel impetus infertur,diflblui necefle

eft,& diu fubfifterenequeunt : qua? uero a natura fiunt,re<fte fc

habent, &conferuantur in optima fua compofitione.Fruftraer

go timetPtolema?us,neterra difsipetur , terrcftriaomnia in
reuolutione faeta per efficacia natur2c,qua; longe alia eft quam
artis,uel qusc affequi pofsit humano ingenro.Sed cur nonillud

&

etiammagisdemundofufpicatur,cuius tanto uelociorem efle

motum oportec,quanto maius cft caelum terraCAn ideo immen
fum fa&um eft ca?lum,qudd ineffabili motus uehementia diri*
mituramediOjColIapfurumalioquifi ftaretC Certe fi locum ha
beret ha;cratio,magnitudo quocpcadi abibitin infinitum

Na

quanto magis ipfe motus impctu rapietur in fublime , tanto uc

locior erit motus,ob crefcentem femper circumferentiam,quam>
necefle fit in x x n i, horarum fpacio pcrtranfire:ac uicifsimcre
fcente motu , crefceret immenfitascseli. Itauelocitas magnitu*
dincm,cV magnitudo uelocitatem in infinitum fefepromoue*
rent. Atiuxtailludaxioma Phyficum,quodinfinitum eft,per1

tranfirinequit,necullaratioemoueri:ftabit neceflario caclum

Sed dicunt,extraca*tum non efle corpus,non locum, non uacu^

um,ac prorfus nihil,& idcirco no efle,quo pofsit euadere caslu:
tunc fane mirum eft,fi a nihilo poteft cohiberi aliquid, At G cx*
Jum fuerit infinitum,& interiori tantummodo finitum concaut
>tate 3 magisforfan uerificabitur extra caelum efle nihil cwm unu
3
quodcg

REVOLVTIONVM

LI

B,

*6

quodc^fueritinipfo,quamcuncp occupauerit magnitudinem,

fed permanebit caelum immobile, Nam potifsimum, quo aftru
ere nituntur mudum effe finitum,eft motus, Siue igitur finitus

mundus,fiue infinitus,difputationi phyfiologorum dimitta

mus:hoc certum habentes,qudd terra uerticibus concluia fuper

iit

ficieglobofaterminatur,

Cur ergohefitamusadhuc, mobilita*

tcmilli formae fuas.anatura

congruentem concedere, magis cp

quod totus labatur mudus, cuius finis ignoratur,fririq? nequit,

fateamur ipfius cotidianae reuolutionis in caelo apparenti
am efle,& in terra ueritatemC Et haec perinde fe habere, ac (i dice
necjj

ret Virgilianus ineas:Prouehimur portu,terra?cj$ urbescj? re*

cedunt.Quoniamfluitantefub tranquillitate nauigio,cund;a

quae extrinfecus funt,ad motus illius imaginem moueri cernun
tur i nauigantibus,ac uicifsim fe quiefcere putat cum

omnibus

quaefecumfunt.Itanimirumin motuterra; poteft contingere,

ut totus circuire mundus exiftimetur.Quid ergo diceremus de
nubibus,caeteriscgquomodolibetin aerependentibus^uel fub*
fidentibus,ac rurfum tendentibus in fublimia C nifi qu6d no ib

lum terra cum aqueo elemento fibi coniundo fic moueatur, fed
nonmodicaquocparsaeris,&quaecunceodem modo terrae
cognationemhabet.Siuequddpropinquusaer terrea aqueafre
materia permixtus,eandem fequatur naturam quam terra, fiue
qu6dacquifiticiusfitmotusaeris,quematerra per contiguita*

tem perpetua reuolutione ac abfqj refiftentia participat Vicif-fim non difpari admiratione fupremam aeris regionem motu
fequi caeleftcm aiut,quod repentina illa fydera, Cometaeinqua
& Pogoniac uocata aGraecis,indicant,quarum generationi ip*
fumdeputantlocum,quaeinftaraliorumquocpfyderumoriun

tur&occidunt.Nosobmagnami terra diftantiam eamaeris

partem ab illo terreftri motu deftitutam dicere pofllimus.Pro*
inde traquillus apparebit aer,qui terras proximus,& in ipfo fu*
fpenfa,nifi uento,uel alio quouis impetu ultro citrocj?,ut contin
git, agitetur Quid enim eft aliud uentus in aere,quam flu&us

Cadentium uero & afcendentium duplicem eflemo*

tum fateamur oportet mundicomparatione,&omninocopo*
fitum exre&o & circulari Quandoquidem quae pondere fuo
dc
b rj
in mariC

HICOIAI- COPERNKI

deprimuntur , cum fint maxime terrea,nodubium,quin eancTe

feruet partes naturam,quam fuum totum.Nec alia ratione con
tingit in fjs,qua; ignea ui rapiuntur in fublimia .

Nam & terre*

ftrishicignisterrenapotifsimumateria alitur,8flamma

non

quam fumum

ardentem. Eftautemignis
proprietas,extendere quae inuaferit,quod etTicit tanta ui,ut nul

aliudefle definiunt

machinis pofsit cohiberi,quin rupto carcere fu

um expleat opus, Motus autem extenfiuus eft a centro ad circu
ferentiam,acperindefiquid exterrenis partibusaccenfum fue*
ritjfertur a medio in fublime.Igitur quod aiunt,fimplicis corpo
la ratione,nul!is

motu fimplicem ( de circulari in primis uerificatur) qua

diu corpus fimplex in loco fuo naturali,ac unitate fua permanfe
rit.In Ioco fiquidem no alius,quam circularis eft motus,qui ma

ris efle

net in

fe

totus quiefcenti fimilis.R.ecT:us aute fuperuenit fjs,qua2

a loco fuo naturali peregrinantur,ue] extruduntur,uel quomo*

dolibet extra ipfum funt.Nihii autem ordinationi totius 8 for

msemunditantum repugnat,quantumextralocum fuum efle,.

Rectus ergo motus nonaccidit,nifi rebus non recT:e fe habenti*
bus,neq$ perfedis fecundum naturam,dum feparantur a fuo to
to,Keiusdeferuntunitatem,Pra?tercaqua;furfum
deorfum

&

aguntur,etiam abfqj circuIari,non faciunt motu fimplicem unf

formem & ajqualem.Leuitate enim uel fui ponderis impetu ne

queunt temperari. Et qusecunqj decidunt,a principio lentum fa

cientia motu,ueIocitatem augentcadendo, Vbi uicifsim fgnem
huncterrenum<neq?enimahumuidemus) raptumin fublime
ftatim languefcere cernimus,tanquam confefla caufa uiolentiae
terreftrismateriae.Circularisaute arqualiter femper uoluitur:
indeficietem enim caufam habetrilla uero definere feftinantem,
per quem confecuta locum fuuceflanteffegrauia uel leuia , cef*
fatqjille motus, Cum ergo motus circularis fit uniuer(bru,par*
tiumueroetiam recl:us,dicerepofiumusmanerecum re<fto cir*
cuIarem,ficutcumacgroanimal. Nempe&hoc,quod Ariftote
lesintriagenera diftribuitmotum fimplicem,i medio,ad me*

um,& circa mediu, rationis folummodo adlus putabitur.quem

admodumlineam,punctu,8c' fuperficiem fecernimus quidem,
cum tamen unum fine alio fubfiftere nequeat,8C nullum eorum
fine

REVOLVTIONVM
fine

LIB*

I,

corpore.His etiam accedit,quod nobi!ior,acdiuinior con*

ditio immobilitatis cxi ftimatur,quam mutationis

tatis,quas terrae magis

& inftabili*

ob hoc quam mundo conueniat ; Addo

ctiam,qu6d fatis abfurdum uideretur,cotinenti fiue locanti mo

tumadfcribi ,

& non potius contento 8C Iocato

quod eft terra*

Cum denicp manifcftum fit errantia fydera propinquiora fieri

tum etiam qui circa medium , quod uo*
cetrum tcrrse,a medio quoqj ad ipfum , unius corporis

terras ac remotiora,erit

lunt efTe

motus. Oportct igitur motum, qui circa medium eft, generali*

us accipere,ac fatis efle,dum unufquifqj motus fui ipfius medio

incumbat, Vides ergo quod ex his omnibus probabilior Gt mo

bilitas

terra?,quim eius quies,praefertim in cotidiana reuoluti*

one,tanquam terrse maximcpropria

Anterra plures pofsint attribuimotus, &dc
centro mundi,

Cap t

tx*

Vm fgitur nihil prohibeat mobilitatem terrae

Wmmm dendum nuncarbitror,an etiam plures

*

ilii

uu

motus co

ueniant,ut pofsit una errantium fyderum exiftima*

bfeia^i ri.Quddenim omnium reuolutionum centrumno

fit,motus errantium inaequalis apparens, & uariabiles eorum i
terra diftantia? dedarant,quae in homocentro terrae circulo non
pofsunt intelligi.PIuribus ergo exiftentibus centris , de centro
quoqj mundi no temere quis dubitabit,an uidelicet fueritiftud
grauitatis terrense,an aliud.Equidem exiftimo , grauitatem no
aliud e(Te,quam appetentiam quandam naturalem partibus in*

ditam a diuina prouidentia opificis uniuerforum , ut in unitatc

integritatemcpfuam fefeconferant in

formam globi coeuntes

Quam afircctionem credibile eft etiam SoIi,Lunae,caeterisc er*,

rantium fulgoribus inefTe,ut eius efficacia in ea qua fe reprarfen
tantrotunditatepermaneant,quae nihilominus multis modis
fuos cfficiunt circuitus.Si igitur

& terra faciat alios,utputa fecun

dumcentru,necefrccriteosefTequifimiIiter extrinfecus in mul

tis
fi

apparent,in

permutatus

quibusinuenimusannuum circuitum Quonil

fucrit a folari in tcrreftrcm,SoIi immobilitatc co

ii)

cefla,

NICOLAI
tefla,ortus

COPERNICI

& occafus fignorum ac ftellaru fixarum,quibus ma*

tutine uefpertinaeb^ fiunt,eodem modo apparebuntrerrantium

quocpftationes,retrogradationes atqj progreffus no illorum,

fedtelluriseflernotusuidebitur,quem illa fuis mutuantappa*

rentrjs, Jpfe denicp Sol medium mudi putabitur pofsidere, quae
omnia ratio ordinis,quo illa fibi inuicem fuccedunt,& mudi to
tius harmonia nos docet,fi

modorem ipfam ambobus <ut aiut)

oculis infpiciamus

Deordinecasleftiumorbium

Cap. x,

Ltifsimum uifibilium omnium,caclum fixaru

ftelfa

rum efle,neminem uideo dubitare.Errantium uero

feriem penesreuolutionum fuarum

magnitudinem

accipere uoluifle prifcos Philofophos uidemus,a{*

fumpta ratione,quod aequali celeritate delatorum quae longtus

diftant,tardius ferri uidentur,ut apud Euclidem in Opticis de*
moftratur. Ideocp

Lunam breuifsimo temporis

fpacio circuire

cxiftimant,qudd proxima terra minimo circulo uoluatur. Su*

premum uero Saturnum,qui plurimo tempore maximum am
bitum circuit.SubeoIouem . Poft hunc Martem De Venerc
,

uero atq$ Mercurio diuerfae reperiuntur fententia?,eo qudd

no

omnifariam elongantur a Sole,utilli,Quamobre alrj fupra So*

lem eoscolIocant,utPlatonisTimacus,alrj fubipfo,utPtolemcj
us,&bonaparsrecentiorum.Alpetragius fuperiorem Solc Ve
nerem facit,& inferiore Mercuriu. Igitur qui Platonem fequun
tur,cum exiftimentomnes ftellas,obfcura alioqui corpora , lu*
mine folari concepto refplendcre,fi fub Soleeffent , ob non mul
tam ab eo diuulfionem,dimidia,aut certe a rotunditate deficieh
tes cerneretur. Nam lumen furfum ferme ,hoc eft uerfus Solcm
referrent acceptum,ut in noua Luna uel definentc uidemus. O*
portereautem aiunt,obiecT:u eorum^quadoqj Solem impediri,
&pro eoru magnitudine,lumcnillius deficere:quod cum nun*
qustm appareat,nullatenus Solem eos fubire putant, Contra ue
ro,qui fub Sole Venerem & Mercurium ponunt, cxamplitudi
nc fpacrj,quod inter Solem & Lunam compcriunt,ucndicant ra
tionem.

REVOLVTIONVM

11B,

r.

tionem.Maximam enimLunsea terra diftantiam,partium fexa

gintaquatuor,8cfextantisunius,qualium quseex centroterrse
eft una,inuenerunt decies octies fere ufq? ad

minimum Solis in

teruallumcontineri,&iIlarumefTe partium MCLX.Interipfum

ergo

&Lunam Mxcvi.Proindenetantauaftitasremaneretin*

anis,ex abfidum interuallis,quibus crafsitudinem illorum orbi

um ratiocinantur,comperiut eofdem proxime complere nume

ros, ut altifsimas Lunse fuccedat infimum Mercurrj , cuius

fum*
mum proxima Venus fequarur,quse demum fummaabfidefua
adinfimum Solisquafipertingat.Eteniminter abfides Mercu
rrj

prsefatarum

panium CLxxvii.s.ferefupputant,deindereli

quum Veneris interuallopartium dccccx. proxime compleri

fpacium.Non ergo fateur in
nari fimilem

ftellis

opacitatem efTe aliquam lu=

fed uel proprio lumine , uel Solari totis imbutas

corporibus fulgere,& idcirco Solem non impediri

quod fit e*

uenturarifsimum,ut afpecftui Solis interponantur,Iatitudine

plerunq? cedentes. Prsetereaquodparuafintcorpora compara
tione SoliSjCum Venus etiam Mercurio maior exiftens uix cen
tefimam Solis parte obtegere poteft,ut uult Machometus Are*
cenfis, quidecuplomaioremexiftimatSolisdimetientem.. Et
ideo non facile uideri tantillam fub prseftantifsirno lumine ma
cula.Quamuis& Auerroes inPtolemaica paraphrafi,nigricas
quiddam fe uidiffe meminit,quado Solis & Mercurij copulam
numeris inueniebat expofitam:&ita decernunt hsec duo fydera
fubfolari circulo moueri.Sed hacc quocpratio quam infirma fit
&incerta,exeomanifeftum,qu6dcum xxx viii. finteiusquse
a centro terrse ad fuperficiem ufqj ad proxi mam Lunam, fecun
dum Ptolemseumrfed fecundum ueriorem seftimationem pluf
quam lii. (utinfra patebit) nihil tamen aliud in tanto fpas
cio nouimus cotineri qudm aerem,& ii placet etiam,quod igne*
um uocat elementu. Infuper quod dimetiente circuli Veneris,g
,

Solehincinde xLV.partibusplusminusiiedigredit,fextf
tuplo maiorem effe oportet,qustm quse ex centro terrse ad infi*
mamilliusabfidem^utfuodemonftrabiturloco^Quid ergodi

que

cem,in toto eo fpacio contineri,tanto maiori quam qudd terra,

aerem jSetherajLunajatcg Mercurium caperet,& prseterea quod

ingens

NICOLAI

COPERNICI

ingens illeVeneris epicydus occuparet , fi circa terra quietam

uolueretur? Illa quoqj Ptolemad argumentatio,quod oportuc

ritmediumferriSolem,interomnifariamdigredietes ab ipfo,
no digredientes,quamfit imperfuafibilis ex eo patet , quod

Luna omnifariam & ipfa digredies prodit eius falfitatem. Qua

uero caufam allegabunt fj,qui fub Sole Venerem,deinde Mer*
cuf ium ponunt,uel alio ordine feparant,quod non itidem fepa
ratos faciunt circuitus,8 a Sole diuerfos,ut cseteri errantium

, fi

modo uelocitatis tarditatiscj^ ratio non fallit ordinem C Oportc

bitigitur,uel terram non efle centrum

ad quod ordo fyderum

orbiumcp referaturtaut certe rationem ordinis no effe,necappa

rerecurmagisSaturnoquam Iouifeualrjcuiuis fuperior debe*
atur Iocus.QuaprOpter minime contemnendum arbitror,quod
Martianus Capella,qui Encydopaediam fcripfit,&quidemaltj
Latinorum percalluerunt.Exiftimat enim,qu6d Venus&Mer
curius circumcurrat Solem in medio exi ftentem,& eam ob cau*
fam ab illonon ulterius digredi putant, quam fuorum conuexi
tas orbium patiatur,quoniam terram noambiunt ut cseteri,fed

Quid ergoaliud uoluntfignificarc,

quam circa Solem effe centrum illoru orbiudta profed6 Mer*
curialis orbis intra Venereum quem duplo & amplius maio*
rem effe conuenit,claudetur,obtinebitcp Iocum in ipfa amplitu
abfidas conuerfas habent.

dine fibi fufficientem. Hinc fumpta occafione (i quis Saturnum

quoqj,Iouem S Martem ad illud ipfum centru eonferat, dum*

modo magnitudinem illorum orbium tantam intelligat, quae

cum illis etiam immanentem contineat,ambiatb^ terram,non er

rabit.quod Canonicaillorummotuumratiodeclarat* Coftat
cnim propinquiorcs effe terrae femper circa uefpertinum exor*
tum,hoc eft,quando Soli opponuntur, mediante interillos dC

Solem terra:remotifsimos autema

terra in occafu uefpertino,

quandocircaSolemoccultantur,dum uidelicet inter eosatq?

terram Solem habemus. Quse fatis indicant,centrum illoruad
Solemmagispertinere,8iideeffeadquodetia Venus & Mer*
curius fuas obuoluriones conferunt . At uero omnibus his uni

medio innixis,neceffe eft id quod inter conuexum orbem Ve*

neris & concauum Martis relinquitur fpacium , orbem quoq?
fiuc

REVOLVTIONVM

LIB,

I,

fphaeram difcerni cum illis homoccntrum fecundum U^

tranqj fuperficiem, quae terramcum pediffequaeiusLuna,&
quicquid fublunariglobo cotinetur,recipiat, Nullatenus enitn
feparare poffumus aterra Lunamcitra controuerfiam illi pro*
ximam exiftentem , praefertim cum in eo fpacio conuenientem
fiue

abundantem illi locum reperiamus, Proinde non pudet

nos fateri hoctotum , quod Luna praecingit ac centrum terrae
perorbemillum magnum inter caeteras errantes ftellas annua
reuolutione circa Solem trafifire.,& circa ipfum effecentru mun
fatis 8C

di:quo etiam Sole immobili permanentc,quicquid de motu So

lis apparet,hocpotius in mobilitate terrae uerificari:tantam ue*
efTe mudi magnitudinem,ut cum illa terrae a Sole diftantia,
ad quoslibet alios orbes errantium fyderum magnitudinem ha
beat,pro ratione illarum amplitudinum fatis euidentem, ad no
errantiu ftellarum fphaera collata, non quae appareat:quod faci
lius concedendum puto,quamin infinitam pene orbium multi
tudinem diftrahi intelIectum:quod coa<fti funt facere,qui terra
in medio mudi detinuerunt.Sed nature fagacitas magis fequen
da eft,quae ficut maxime cauit fuperfluum quiddam 3 uel inutile

ro

produxiffe,ita potius

unam faeperem multis ditauit effeclibus

Quaeomnia cumdifficilia fintjacpeneinopinabiliajnempecon

tra multorum fententiam,in proceffu tamen fauente Deo ipib
Sole dariora faciemus,Mathematicam faltem artem non igno*
rantibus. Quapropter prima ratioe falua manente, nemo enim
conuenientiorem allegabit,quam ut magnitudinem orbiu mul
,

titudo temporis metiatur.Ordo fphaeraru fequitur in huc

dum

mo^

a furnmocapiensinitium*

Prima &fuprema omnium t eft ftellarum fixarum fphaera^

feipfam 61 omnia continens: ideocp immobilis . nempe uniuer*
fi locus,ad quem motus 61 pofitio caecerorum omnium fyderum
conferatur. Namquodaliquomodoillametiam mutari zxidi
mantaliqui:nos aliam,cur ita appareat,in dedu&ioe motus ter
reftris

afsignabimus caufam . Sequitur errantium primus Sa*

turnus,qui

xxx.anno fuum complet circuitum. Poft hunc Iu*

piterduodecennalireuolutionemobilis Deinde Mars,quibi

ennio

circui u

Quartum in ordineannua reuolutio locum obti*

c

net,

KIC

O h A

COIERNIC!

quo terram cum orbe lunari tanquam epicyclo continerf

diximus.Quintoloco Venus nonomenfcreducitun.Sextum

net,in

dcm^IocumMercuriustenet.o&uaginta dierum fpaciocircu

Quis enim in hoc
currens, In medio uero omniumrefidct Sol*

pulcherimo templo lampadem hanc in alio uel meliori Ioco po

neret,quam underotum fimul pofsitilluminareCSiquidem non
ineptequidam lucernam mundi,alfj mcntem, alf) recliorem uo*
cant, Trimegiftus uifibilem Deum,Sophodis Eledra intuente
omnia.Ita profe&o tanquam in folio re gali Sol refidens eircum
agcntemgubernatAftrorumfamiliam. Tellusquoc^ minime
fraudaturlunari minifterio , fed ut Ariftoteles de animalibus
ait.maxima Luna cii terra cognatione habet.Concipit interea i
Solctcrra,& impregnatur annuo partu,Inuem'musigiturfub
hae

REVOLVTIONVM

LI

B.

^a

I,

hac ordinatione admirandam mundi fymmetriam , ac certu haf

moniae nexum motus & magnitudinis orbium:quaIis alio m'o*

do reperiri non pOteft.Hic enim licet animaduertere,no fegm>

ter contempIantijCur maior in Ioue progreffus

& regreffus ap*

pareat,quiminSaturno,& minor quSm in Martetacrurfus ma

ior in Venere quam in Mercurio.Quodcg frequentior appare*
at in Saturno talis reciprocatio , quam in loue : rarior adhuc in
Martc,& in Venere,quam in Mereurio. Praeterea qudd Satur
nus,Iupitef,&Marsacronyciipropinquiores fint terra,quam
circa eoruoccultationem & apparitionem Maxime uero Mars
pernoxfaclus magnitudinelouem aequare uidetur,coIore dun*
taxatrutiIodifcretus:iIIicautcmuixinter fecundae magnitudi*
nisftellas inuenitur,fedu!a obferuationefe&antibus cognitus,

Qua omnia ex eadem caufa procedunt , quse

in telluris eft mo*

tu.Quddautemnihileorumapparet in fixis, immenfam illora

arguitcelfitudinem,quaefaciat etiam annui motus orbemfiue
eius imaginem ab oculis euanefcere. Quonia omne uifibile ion
gitudinem diftantiae habet aliquam , uitra quam nonamplius
fped:atur,utdemonftratur in Opticis.Qudd enima fupremo
erramium Saturno ad fixarum fphaeram adhue plurirnum in*
terfit,fcintiIIantiailIorum lumina demoftrant.Quoindieio ma
ximedifcernunturapIanetis,quodb^ intermota& nonmoca,

maximam oportebat effe differentiam.Tantanimirum eft diui

:

na hasc Opt.Max.fabrica,

Cap,

Detriplicimotutellurjs dcmonftratio.

zti,

Vmigiturmobifitatiterrengtot tantaq? errantiunt

fyderum confentiantteftimonia, iam ipfum motum

infummaexponemus,quatenus apparentia per ip*

ii fumtanquahypotefim demonftrentur,que triplice
omnino oportet admittere. Primum quem diximus wtfja^W
aGrascis uocari,diei nocliscp circuitum proprium, circaaxem
telluris,ab occafu in
<dus ferri putatur

ortum uergentem,prout in diuerfum mun

aequinoclialem circulum defcribendo,quem

nonnulli aequidialem dkunt,imiiantesfignificationem Graeco

c

i)

rum,

C O L

P E

R N

Secundus eft motus centf

annuus,qui circulum fignorum defcribit circum Solem ab occa

Tum,apud quos lav^im

uocatur.

fu fimilitcrin ortu,id eft,in confequentia procurrens, inter

Ve

nerem &Martem,utdiximus,cum fibiincumbentibus.Quofit

ut iple Sol fimili motu zodiacum pertrafire uideatur : Quemad

modum uerbi gratia,Capricornum cetro terrse permeante,Sol

Cancrum uideatur pertranfire,ex Aquario Leonem,& fic dein*
ceps.ut diximus Adhunc circulum,qui permedium fignoru
eft,8eiusfuperficiem,oportetintelligi acquinoclialem circulu,

&axemterraeconuertibiIemhabere indinationem, Quoniam

fi fixa manerent,& non nifi centri motum fimpliciter fequeren*
tur,nulla appareretdierum &nod:ium insequalitas,fed femper
-uel folftictum , uel bruma , uelaequinoclium , uel arftas,uel hy*
emSjUelutcunqj eadem temporis qualitasmaneret fuifimilis.
Sequitur ergo tertius decltnationis motus annua quocjj reuolu*
tione,fedinprecedentia,hoceft,contra
Siceg ambobusinuicem ecjualibus fere

utaxis terrse,&in ipib

motum centrirefle&es

& oburjs mutuo, euenit:

maximus parallelorum equinodtialis in

eandem fere mundi partem fpeclent , perinde

ac

(i

immobiles

permanerent,Sol interim moueri cernitur per obliquitatem Ci*

gniferi,eo motu quo cetrum terretnec aliter quam Ci ipfum eflet
centrum mundi,dummodo memineris Solis & terrae diftantia

iam excefsiiTein ftellarum fixarum fpha?ra Quae

cum talia fint,quae oculis fubrjci magis quam dici defiderat,de*
fcribamus circulum aecd, quem reprefentauerit annuus centri
uifus noftros

terrae circuitus in {iiperficie figniferi

& Gt % circa centrum eius

Sol.Quem quidem circulum fecabo quadrifariam fubtenfis dU

ametris a e c,& b e D.Pun&um a teneatCancri principium, b Li
bra?,c CapricornijD Arietis. AiTumamus autem centrum terra
primuminA,fuper<juodefignabo terreftrem sequinocftialem

non iri eodem pIano,nifi quod gai dimetiens,fit cir

culorumfedtio commum's,2equinoel:ialis inquam ,& figniferi,
Ductoquocp diametroFAH ,adreel:os angulosipfi GAi,fit f
maximae declinationis limes in Auftrum,H uero in Borea, His
fg

i, fed

fane fic propofitis,Solem circa e centru uidebunt terreftres fub

Capricorno brumalem couerfionem facientem, quam maxima

dedi*

HEVOlVTIONVM
dedfnatiO Borea

tlB*

t.

jf

HadSolem

couerfaefficit.Quoniamdectiui*
rasarquino&ialisad ABlineamper reuolutionem diurnam de*
tornat fibi tropicum hycmalem parallelum fecundum diftanti*
am ,quam fub e a h angulus indinationis compraehendit. Pro*
ficifcatur

modo centrum terra* in confequentia,ac tantundem *

maximaededinationis[terminus,inprecedetia : donecutricp in
6 peregerint quadrantes cir culorunuManet interim e A t angtf

fem per xqualis ipfi abb, propter xquatitarem reuotntio*

num,&dimetientesfemperadinuicemFAH ad fbh,&g Aiad

lus

GEi,aequinocflialisc^acquinoc1;iaIiparaIIelus-Q^)3eproptercau

fam iam faepe didtam apparent eadem in immenfitate cacli.

Igi*

tur ex b Librae principio,B fub Ariete apparebit , cOnddetbj? fe*

dio circulorum communis in unam lineam g b i s,ad quam di*

wna reuolutionullamadmittet dedinationem , fed omnisde*
dinatioerit alateribusJtaqj Solin aequinodtio uerno uidebi*

tur,Pergat centrum terrae

cum affumptis conditionibus

c

ir\

per*

acl

NICOLAI

COPERNICI

acTroincfemicirculo.apparebitSolGancrumingredi. At f au^

ad Solem conuerfa , faci*

percurrentem pro ra?
etillum Boreu uideri aeftiuum,tropicum
ftrina sequinoclialis circuli declinatio

tioneanouli ecf incIinationis,Rurfuyauertentefe?adtertiu

in lineam e d cadet dc?
circuli quadrantem,fec1:io communis\q*
nuo,unde Sol in Libra fpeclatus,uidebitur Autumni sequinof

ad So
cliu eonfecifle. Ac deinceps eodem proceflu h f paulatim
principio unde digredi
fe couert^nSjredire faciet ea quae in

km

PartesBorese*

PartesAuftrinx
ecepimus*

Aliter.

Sit itidem in fubieclo plano a e c

dime

tiens,& fedltio communis circuli eredti ad ipfum planum.In quo

circa a & c , hoc eft fub Cancro 5C Capricorno defignesur per ui
ces circulus terrae per po!os,qui fit d g f i,& axis terrae fit d f:Bo
reus polusD,AuftrinusF,

&g i dimetiens circuli xquinoclialis

Quando igitur f ad Solem feconuertit,qui Cit circa e, atcp scqui

fecundum angulum, qui fub r
AE,tuncmotuscircaaxemdefcribet parallelu acquinodiali Au
ftrinum fecundum dimetientem k l,& diftantiam l i tropicum
Capricorni in Sole apparentem. Siue ut re&ius dicam l Motus
ille circa axem ad uifum a e fuperficiem infumit conicam , in cen

noclialiscirculiinclinatioborea

tro terrse habentem faftigium,bafim uero circulum sequinocti

ali

parallelum,in oppofito quoq? figno c omnia pari

modo

eue

niunt,fed conuerfa, Patet igitur quomodo occurrentes inuicera

bini motus , centri inquam,& inclinationis,cogunt axem terrae

eodem libramento manere,ac pofitione confimili, & appare*

Dicebamus autem centri
reomnia,quafi fint folares motus

in

& dedinationis annuas reuolutiones propemodum efle sequa

!es,quoniam fiad amufsim id eflct,oporteret asquinocl:iaIia,fol
fticialiaeg pun<fta,actOtam figniferiobliquitatem fub ftellarum

iixarum fphsera,haud quaquam permutari; ied cum modicaiie

differeiu

B.EVOLVTIONVM

B.

)i

Pto
lemsco quidem ad nos ufqj partium prope xxi.quibus illa iam
anticipant.Quam ob caufam crediderunt aliqui.ftellaru quoqj
fixarumfpherammoueri,quibusidcirco nona fphsera fuperi*
or placuit,qua: dum no fufficeret, nunc recentiores decimam fu
differentia,no nifi cu temporegrandefcenspatefacTia eft

&

peraddunt,nedum tamen finem aflecuti,quem fperamus ex mo

tu terrae nos confecuturos.Quo tanquam principio & hypothe
d utemur in demonftrationibus aliorum.

De magnitudine rcclarum in circulo linearum,

I

Cap. xiu

Voniam demoftrationes,quibus m toto

re utemur,in redis lineis

ferme ope

& circumferentrjs,in planis

conuexisqj triangulis uerfantur, de quibus etfi mul*

iam pateant in udideiseIementis,non tamen ha

bent,quodhicmaximequaeritur,quomodo exangulis latera,
&exlateribusangulipofsintaccipi.Quoniam angulus fubten
fam lineam recTiam non mctitunficut nec ipfa angulum , fed cir*
cumfcrcntia. Quo circa inuetus cft modus,per quem Iineas fub*
tenfjc cuilibet circumferentise cognofcantur,quarum adminicu
lo ipfam circumferentiam angulo rcfpondentem , ac uiceuerfa
pcrcircumferentiamrc&amlineam,qu*eangulum fubtendit li
i

ta

cetaccipere.Quapropternonalienu efleuidetur,fidehifce line

is tra&auerimus. Delateribus quoq? & angulis tam planorum
quam etiam fphsericorum triangulorum,quse Ptolemseus ipar
fim ac per exempla tradidit,quatenus hoc loco femel ahfoluan*

fumus fiant apertiora . Circulum

autem communi Mathematicorum confenfu in ccclx. partes
tur,ac deinde quac tradituri

diftribuimus.Dimetientem uero cxx.partibusafcifcebantpri

fci.At pofteriores, ut fcrupulorum euitarent inuolutionem in
multiplicationibus 8C diuifionibus numerorum circa ipfas line*

as,quscutplurimumincomenfurabiles funt longitudine , fsepi

us etiam potentia,aIrj duodecies centena milia,alrj uigefies , alfj
aliter rationalem conftituerunt diametrum,ab eo tempore quo
indicse numerorum figurse funt ufu receptsc.Qui quidem

numc

rusquemcuncalium,ftueGraecu,fiueLatinum fingulari qua*

dam

nicolai

copernici

fuperat,& omnigeneri fupputationum ap

tifsimse fefe accommodat.Nos quocp eam ob caufam accepimus

dam promptitudine

diametri 200000 partestanquamfuffrcientes,quae pofsint erro

rem exdudere patentem.Quae enim fe non habent ficut nume*

rus ad numeru in his proximum affequi fatis eftHocaute fex
,

Theorematisexplicabimus,& unoproblemate, Ptolemseum

ferefecuti;

Theorema primum

DAto

diametro, latera quoqjtrigoni,tetragoni,hexa

goni,pentagoni,& decagoni dan , quae idem circulus cir*
Quonia quae ex centro,dimidia diametri equalis
cumfcribit
circuli

hexagoni.Trianguli ueroiatus triplum,quadrati du*

plumpotefteoquodab hexagoni latere fkquadratum,prout
apud Euclidem in elemetis demonftrata funt. Dantur ergo lon
gitudine hexagoni latus partium jooooo.tetragoni partium
74742.2. trigonipartium 7732.05% Sitautemlatus hexagoni ab,
quodperxi.fecundi,fiue xxx. fexti Eudidis,media & extre*
eft lateri

marationefecetur inc figno,&maiusfegmentu fit cB,cuia?qua

lis apponat b d. Erit igitur & tota a b d ex

trema&mediarationedifTec"ta,&minus
<?

? fegmentum appofita,decagoni latus in*

fcripti circuIo,cui a b fuerit hexagoni la*

tus.quod ex quinta & nona x 1 i.Eudidis

libri fit manifeftum , Ipfauero bd dabiturhocmodo, feceturA
b bifariam in E:Patet per tertiam eiufdem Iibri Eudidis,quod
e b d quintuplum poteft eius quod ex e B.Sed b b datur longitu
dinepartium 5-0000. aqua datur potentia quintup,1u,&ipfa e
BDlongitudinepartium;7|8o3.quibus (15-0000 auferantur ipfi
us e B,remanet b d partium 67803 latus decagoni qusefitum. La*
tus quoqj pentagoni,quod poteft hexagoni latus fimul & deca
goni datur partium 7 7^5*5*^-. Dato ergo circuli diametro , datur
1

latera trigoni,tetragoni,pentagoni,hexagoni,8cdecagoni cidc

circulo infcriptibi!ium,quod erat demonftrandum,

Porifma,

"ORoindemanifeftum eft,qudd cumalicuius circumferentiae

*

iubtenfa fuerit data,illam quoeg dari , quae reliquam de fe*

mkit

REVOLVTIONVM

LIB.

ft

miciVculofubtendit.Quoniam in femicirculo angulus rectus

eftJnreclangulisautemtriangulis,quod ifubtenfare&o angii
lo fit quadratum,hoc eft diametri,a?quale eft quadratis fa&is
lateribus angulum recT:um compraehendentibus . Quoniam igi
turdecagonilatus,quodxxxvi.partescircumferentia^fubteri
dit, demonftratum eft partium 6j3o:$.quarum dimetiens eft
aooooo, Daturetiamquaereliquas femicirculi cxliiii. partes
fubtendit illarumpartium ;9o2,;;.Etperlatus pentagoni,quod

Vy?T7-> partibus diametri Lxxn.partium fubtendit differemi

am,daturre<fta linea,que reliquas femicirculi c viii. partes fub=>
tendit partium ;6;8oj.

Theorema fecundurfn
Slquadrilaterumcirculo infcriptum fuerit , rectangulum fub
diagonrjs compraehenfum, aequale eft eis,quje fub lateribus
oppofitiscotinentur.Eftoenimquadrilaterum infcriptum cir*
culo a c D,aio,quod fub ac&db diagonrjs continetur,aequa*
le eft eis quae fub a b, c d 8c fub a d , b c.Faci*
amus enim angulum a b e, aequale ei qui fub
Erit ergo totus a b d angulus , toti ebc
cb
aequalis,afTumpto e b D,utricpcommuni,An
guli quoqj fub a c b , 8C b d a fibi inuice funt
aequales in eodem circuli fegmento, 8C idcir*
co bina triangula fimilia bce,bd a, habe*
bunt latera proportionalia , ut b c ad b d , fic e c ad a d, & quod
,

ecKbd aequale eft ei quod fub bcKad. Sed & triangu*

laABE&cBD fimilia funt , eo qudd anguli qui fub abe,&cb
d fa&i funt gequales 8C qui fub bac,Kbdc eandemcirculi cir*
fub

cumferentiam fufcipientes funtaequales, Fit rurfumABadBD,

ficutAEadcD,&quodfubAB5cDgquaIeei,quodfubAEC^BD^
Sed ia declaratu eft,quod fub a d,b c tantu effe , quantu fubB d ,
& b c.Coniun&im igitur quod fub bdKac sequale eft eis, qua
fub a d jB c,& fub a b,c d Quod oftendiffe fuerit oportunum*

Theorema tertium

EX

his enim,fi inaequalium circumferentiarum rectae fubteh

faefuerint datsein femicirculo,eius etiam

quo maior mino*

rem excedit,fubtenfa datur* Vt in femicirculo a b c d,8 dimeti*

nte

UICOLAI COPERNICI

mte ad datinsequalium ciVcumferetiarumfubteiifae llnt ab &

a c. Volentibus nobis inquirerefubtendentem b c,dantur ex fu
pradictis reliquarum de femicirculo cireumferentiarum fubten
fgeBD&CD,quibuscotingitin femicirculo quadrilateru ab cd,
Ouius diagonrj a c & b d dantur, cum tri*
bus lateribus ab,a d,8 c o,in quo ficut iam

demoftratumeft,quodfubAc8iBD a?qua

quod fub a b,c d, 8C quod fub a d 8C

b c Si ergo quod fub abKcd auferatur
ab eo quod fub a c,8 b D.reliquum erit "cjd
fubADKBC.ItacppcrADdiuiforem quantum pofsibile eft fub*
tenfa b c numeratur quaefita. Proinde cum ex fuperionbus data
le eft ei
.

pentagoni 8C hexagoni latera,datur hac ra tione

fubtendens gradus xii.quibus ilia fe excedunt^eftc^ partium il
larum dimeiienus 2.090$*
Theorema quaftum.
fubtendcntequamlibet circumfercTHiam,datur etiafn
fubtendens dimidia". Defcribarrius circum a b c,cuius di
meticns fit a c, fitqjtb c circumferentia data cum fua fubtenfa /8
excentro E,linea e f fecet ad angulos recftosipiam b c,quae idcir
<o pertertiam tertrj Euclidis fecabit ipfam
b c bifariam in f,& circumferentiam exten*
(int uerbi graria

DAta

fa in

am

d , fubtcndatur etiam

ab 8C b d. Quon i

igitur triangula A b c 5 d e f c reclangu*

la funt

8C infuper

angulum

communem fimilia
eft ipfiE f c

fic

ec

ut ergo c

habentes

dimidium

e f ipfius & b dimidium,fed

ABdaturquae rehquam femicirculi circurra

ferentiamfubtendit,daturergo& EFatcprehqua df adimidia
diametro,qua? copleatur 8C

fit

d e g , 8C coniungatur b

g. In triati

gulo igitur b d g ab angulo b recto defcendit perpendicularis ad

bafim ipfa b . Quod igitur fub gd f , scqUalis eft eiqua? ex bd
datur ergo b longitudine,quac dimidiam bdc circumferenti*
amfubtendit.Cumqjiamdatafit,qua?gradus fubtendit xir,
datur etia v .gradibus fubtefa partiu ; 0^.67,8^ tribus gradibus
partiu P55",8C fefqui gradus 6)$,8C dodrantis partes ;^op.
1

Theo

REV0LVTI0NVM
RVrfus
tenfse

L1

B.

I.

J.

Theorema quintum.
cum datse fuerint duarum circumferentiarum fub*
datur ctiam quse totam exrjs compofitam circumfe
Sint in circulo datse fubtenfae a b & b c,aio to

rentia fubtendit,
tius etiam '& b c

fubtenfam dari . Tranfmifsis enim dimetknti*

bus afd,&b

Efubtedanturetiamreclaslinese

BD&CB,qua;ex

prsecedentibus dantur,pro*

pter a b 8i b c datas,& d e sequalis eft ipfi a b.Co

d condudatur quadrangulum bcd e,cu &

ias diagonrj b d SC c e cum tribus lateribus b c,

nexa

d e,& b e dantur,reliquu etiam cd per fecundu

Theorema dabitur

ac perinde c a fubtenfa tan

quamreliquafemicirculi fubtenfa daturtotius

circumferentise a b c,quse quserebatur. Porrd cum hactenus re
pertse fint rectse Iinese

quse tres,quse i.s.qusc dodrantem uni*

us fubtendit:quibus interuallis pofsit aliquis canona exadifsi*

ma ratione texere. Attamen R per

gradus afcendere, SL aliu alrj

coniungere,uel per femi{ses,uelaliomodo,defubtenfisearum
partium no immerito dubitabit . Quoniam graphicserationes
quibus demonftrarcntur,nobis deficiunt Nihil tamen prohi*
bet peralium modum,citra errorcm fenfu notabilem,&affurn*
pto numero minime diflentientem , id aflequi. Quod SC Prole*
mseus circa unius gradus & femifsis fubtenfas,qusefiuit, admo*

nendonosprimum,

Theorema fextam.

MAiorem efTe rationemcircumferentiarum,quamrec1;aru

fubtenfaru maioris ad

minorem.

Sint in circulo duse cir

c,ma
rationem b c

cumferetise insequales coniun(frse,A b SC b

Aio maiorem

xorautem
ad a B,quam fubtenfarum s
bc

efle

ad a B,quse com

prsehendant angulum B,qui bifariam difpefce

turperlineam BD,&coniungantur Ac,quaefe
cet b d in e figno.Similiter SCadSCc D,quse se*
quales funt,propter sequales circumferentias,

Quoniam igiturtrian*
guli a b c linea,quse pcr medium fecat angulum , fecat
d rj

quibusfubtenduntur.

ctiam a a
irt

NICOLAI

COPERNICl

m E,crunt bafis fegmenta e c ad a e

maior eft b

quam a B,maior etiam

Gcut b c ad a b,& quoniam

ec

quam s A,agatur

d f per

pendicularis ipfi a c ,quse fecabit ipfam a c bifariam in f figno,

quod necefTarium eft in e c maiori fegmento inucniriEt quoni

am omnis trianguli,maior angulus & maiore la

tere fubtenditur in triangulo d e f ,latus d e ma
,

ipfiDF,&adhuc ad maius eft ipfi de,

quapropter d centro^interuallo autemDE,de*
iuseft

fcripta circumferentia, a d fecabit

bit , Secet igitur a d in h

&

& d f tranfi*

extendatur in recla

Quoniam igitur fector ed i maior

eft triangulo b F.Triangulu ucro dea maius

Iineam dfi,

d e h fe<ftori,Triangu!u igitur d e f , ad d e a triangulu , minore

habebitrationequamD Eifeclorad d EHfeclorem.Atquifecto
res circumferetrjs fiueangulisqui in centro:triangula uero quae

fub eodem uerticebafibus fuis funt proportionaha . Idcsrco ma

iorratioangulorum edf ad ADE,quarnbafiu BFad AE.Igitur
& coniun<fh'm angulus f d a , maior eft ad a d E,quam a f ad a-e:
Aceodemmodo cDAadADE,quamA c ad ae. Ac diuidm ma
ioreftetiam cde adEDA,quamcEadE a Suntautem ipfi an
guli c d e ad e d a, ut c b circumferenda ad a b cirtumferentiam,

Bafisautem csad AE,ficutcBfubten(aad ab fubtenfam. Efti*

gitur ratio maior c b circumferentix ad a b circumferentiam
quam b c fubtenfaz ad a b fubtenfam , quod crat dcmonftrandu,
Problema*

AT

quoniam circumferentia re&a fibi fubtenfac fem per ma

iorexiftit,cum fit recla breuifsima earum quae terminos
habent eofdem Jpfa tamcn inaequalitas , & maioribus ad mino*
rcs circuli fedtiones ad scqualitatem tendit, ut tandem ad extre*

mum circulicontactum recla & ambiciofa fimul

exeat.

Oportetigitur,utanteiIlud abfcpmani

enim uer
1 i, & Acgra*

fefto difcrimineinuicem differant.Sit

bi gratia a b circumferetia gradus

dus i.s.ae fubtendens dcmonftrata eft parii*

um f2^.quarum dimetiens pofita eft

200000,1

2ac carundcm partium 26; 8. Et cum dupla fic

ABcir

REVOLVTIONVM

B*

I.

+<

a b circumferentia ad ac, fubtenfa tamen ab minor eft quam

dupla ad fubtefam a c,quas unam tantummodo particula ipfis
i6;^fuperaddft.Siuerocapiamus ab gradumunum SC femife
fem,ac dodrantem umus gradus, habebimus a b fubtenfam par
tiumquidemztfjS ,&Acpartium j309,quEcetfimaioreffe de*
betdimidioipfius ABiubtenfa2,nihiltamenuidetur differre a
dimidio,fedeandemiamapparere rationem circumferentiaru
re&arumq; linearum Cum ergo eoufc]? nos perueniffeuide*
mus:ubire<fta2&: ambitiofac differentia fenfum prorfuseuadit
tanquamunalineafa<3:arum,non dubitamus ipfius dodrantis
.

uniusgradus;309,a?quarationeipfigradui8(!:reliquispartibus

accommodare , ut trtbus partibus adiecfto quadrante

coftituamus unum gradum partium 7^45* dimidium gradum
partium S^i^atcp trientis partis f$z proxime, Veruntamen fa
tis arbitror,fi femiffes duntaxat linearum duplam circumferen*
tiam fubtendentium , afsignemus in canone,quocompendio,
fub quadrante compraehendemus, quod in femicirculum opor
fubtenfas

tebat diffundi.

Ac eo praefertim quodfrcquentiori ufu ueniunt

indemonftrationem &calculum femiffes ipfae,quam linearu

affes, Expofuimus autem canonem auctum per fextantes gradu
um ,tres ordines habentem. In primofunt gradus fiue partes
circumferentise &fextantes. Secundus continet numerum dimi

duplam circumferentiam Tertiusha*

bet differentiam ipforum numerorum , quse fingulis gradibus
interiacet, e quibus licet proportionabiliter addere quod fingu
lis congruit fcrupulis graduurm
Eft ergo tabula hacc.
Canon
d ii)
diaelineae fubtendentis

NICOLAI

COPER.NICI

Canon fubtenfarum in drculo re&arum linearum

Citcac

Semifles

Dif*

Circu-

SemilTes

Dif,

fcrens

dupl. cit

feren

feren*

dupl. cir

Feren

cuferen.

tiaf.

tiar.

cuferen.

tte.

tfsj.

Et|fe.|

gt.

o JO
c 20
o 2

o 40
o 5-0
O
I
IO

6 10

2pi

291

fe.

^82
7 2

20
20

I<?2

40

10742
1

102 1
I 220

<5bp

U898

I494
749

12187

202<?

10

27

12476
12764

20

2<>17

20
2

40

2908

40

M24

I2CT2p

I20C2

2 IO
2 20
2

2781

10

4071

20

42tf2

20

I29'7
I420C
14492
1478

40

4^2

25)1

40

licotfo

2 90

4942
f224

290

co

24C)0

/0

99 2 4

20
20

9814
6109

40

<>

20
20

ftfcoc

40

I<?75> 2

90
JO

20
20

40

I18909

697 9

10

10

290

287
l'9<*41
ICC)2I
IC?2l8

75-95-

4
4 10
4 20
4 50
4 40
4 9
20
9 2
9 40
9 90

7849
812?
842?
8719
9005
9*99
9989
5)874
101

64

10492

10

90
1

18799

10

ip2<>6

20

ip6?2
9927
20222
20C07
20791

40
co
12

286

19081

20|

2po
28p
289

288

726$-

<5"<>8c

5"

17078
I726C
I76CI
J7P27
18222

5-0

289

28c

REVOLVTIONVM
i

^anon fubtenfarum

LIF.

fr

in circulo rectarum linearum.

CircS-

Sernift\

Dir-

Circfi;

Sem ifles

Difc

ferens

fubtend

feren

feren=

(ubtend.

feren

dup.

tiar.

dup.

tiae.

tfe.

Ec-

cir.

fec.

c*r.

Et.|fec.

lo

HO76

20

122^0

20

40

284

JO

4?4

21644
21928

40

2200(3

2 2212

fO

282

28;

19

S<>7

22778

10

821

2 2 0<?2

20

55106

22?44

20

281

40

tf27

40

?o

22^00

282

50

24IC)2

4
10

20
2

40
?
?
10

20
20

40
50
itf

10

20
20

40

2o

24474
247^0
2$0 2 8
2^1X9
15601
15882
26162
16443

26724
17064
27284
27564
27842
28122

10

28680
28959
19515
*9793

40

20071
20248
20615
50902

25 5

561
821
26108

20
20

40
50

*79

22
10

20
20

40
17S

2 77

2
2
2
/

375>

650
910
31190
460
739
999
5S268
**8
805-

*2

5-5-021

5-0

10

180

4
4
4
4

655
919
54202
4J?
748

40
11

28401

20

50

20
20

181

25)227

10

--

6
6

720

10
20
2

276
6

178

20
20

18

tte.

39073

1
I

270
2<?5>

9
9
8
8
8

10

24'

20
20

608
S75

7
7
7

40

40 141
408
674

6
6
166

fO

N
(

<

3LAI

Canonfubten farum

Circu-

SemifL

Dif-

feren

fubtend
dup. cir.

feren

tix.

B c-

fec.

IO

20
2

40

40O 2p
41204

in cfrculo reclarum linearum.

Circu*

Semifles

ferens

fabtend.

feren

tiar.

dup. cir.

tix.

2<>C

4<^p

734

4
4
4

fec.

10

C02C2

2CI

20
20

C02
7 ?4

CIOO4
294
C04

2CO
24P

40

90
21

422<5"2

I29

10

20
?

788

20

7^2
C2002

20

2CO

8
8

40

4o

4P8
74?

7
7

?5>2

837

2
2
2

10

440^8

20
30

<?20

40

880

O
O

4CI40

2<?0

27

jCO
22|

O
10

20
20

40I

co
22

3P5>

o|

6"

720
5>7?

$4.220

44

Cc8

10

708

5>io~

20
20

5>ci

4^'7C

??5>4

40

422

8
8
8

40

42CT

co

<?po

6-78

5>47

10

47204

20

4<?o

20

7ier

40
?

^ 71

7*?
p8o
40 242

40

45>9

748
coooo

481

4
4

2
2
1

400
041

240
220

880

C7 J ip

K8j

8
8

lio

cc><>

|20

C8070

40

27
S4i

7-7?

1 -2

co

2^

ctfjtfo

20

2C2

4
4

40
jii

2
2

10
20
2

48226"

O
IO
20
20

24

484

10

7
7

S>

5>5>*

20
1

28

ERNICI

O
IO

Z6

%9

0*

90

*?

tiae

REVOL VTI ON V M

LI

B,

r,

Canon fubtenfarum in circulo re&arum linearum.

SemifT.
fubtend
dup. cir.

lCircu-

feren*
tix.
t*

[far.

Semifles

Df;

ferens

lubtend.

feren

dup.

tfe.

tiar.

tiar.

482

40

7J<*

40

5>4S>

^o

tfoiSi

2
2

?o
27

c?

248

10

414

20
Ijo

<%c
816

40

61 177

5-0

577
ctftf

rf

10

7S>?

20
30

<52024
2CJ

77?

4?

220
229
9
9

2ic
5"

4
4

5)87
<5"82oo

10

412

20
20

CT24

8$C

40

CJpO^O'
2C<>

210

4tf<>

20C>

67 c
882

7005!

7
7

co

44
10

20
20

4
co

298
coc
711

o|

10

5>I<>

71 121

5"

20
20

4
4

47^

co

7o<>

10

93*
*****

7
7

282

67129
544

20
20

40

20
30

42 io

2<?

cir.

Et.|fcr.

*2C
4
4

S* 10
20

49

6
?

40

608
822

40

S*9

?o

096'

90

722

10

C34279
201

2
2

10

721 26
227
f27

40

..,

4*3

40

6<;\66

286
606

220
219

941

40

10

825-

66044.
2.62.

8
8

480
697

7
7

5>2

90

47

727
P27
7212?
222
?2I

10
20
20

40
*

48

29

934

20
20

20
30

co

4^

2
2

20
20

4i

11

Circfl;

Differen

200
ipp
S>

7
7

728

924
74US>

f
9

.4

..

.!.4_

MIC OX

Canon fubteniarum in
GircQs

circulo

re&arum linearum.

Dif*

Semifles

Circu-

SemilTes

Dit;
feren
tia?.

ferens

dupl. cir

feren

ferens

dupl.cir

tix.

cuferen.

tiar.

tiae.

ciiferen.

E'.

fcr.

fet.|fcr.|

IO

C08

20
fo

702

40

7C088
280

8$>6

co

4
4

165

40

242
411
c8o

74S
5>ic

7
7

82082

CO

T5

ipo

10

8ci

185

76040
*99
47

20
20

40

10

79

20
30

5>77

77 62
1

40

$47

co

5-?i

7IC
10
20
20

78075

40

442

co

62 2
801

10

?o

co

688

20
2

40
5

'

212

386

4
4
2

720

2
K

5>02

J8402C
182
339

40

'45>5|

co

6co
80 cj
5>55>|

8CJI2
2 (54)

40

4-5|

co

c66

10
zo
?o

|4o|

<

?l

9J

"

?|
2'

*!

8601
.

1!

160)
M'.59|
5*'

'

**i

7
7
5
5

4
?

*
2
1

7I7|
866\

99
i

S<>2

10
20
20

20
2

:5
'

70
867

IO

6
6

864
80028

545>

co

5-3

175*

3LJ.5L

40
?7

180

70IC8
f 2

10

8
8

40

5?

5"

228
2 8p

080I

20

82066

2<?I

5*

10

n
4
4

5>4j

20

2
2

5$>7

'

6
6

4
4

4'2
577
471

C6

248.

co

604]

1L

14

170

20
20

66

Co

10

co

81072

20
20

40

10

471

4S>

COPERNIC!"

ico
'4

cj

ijtfl

210

7
7

457

tf

602

5J

VOLVTION VJW

LIB*

J*

fe

Canon fubtenfarum in circulo re&arum linearum.

Circuferen*
tix.
t.

Semifl.
fubtend
dup. cir.

Semifles

Difc

feren

(ubtend.

feren

tia?.

dup. cir.

tiar.

tiar.

Et. |fec.

20

700"

2
2

40

822

320

co

S>9tf

462

40

89 2
8702C?
178

co

<5o2

40

745
882
88020

5-0

ic8

#2

421

20

ctftf

20

701

$2C

co

c><>8

10

89101
222

20

2<^2

40

45>2
<>22

120
29

7*1

8
8

20
20

oooo<?
122

2C8
282

40
co
*<;

10

20
20

40

91

02042

O
IO

148
2C2

5"

K8

4(32
c<5c
6'6'7

2
2

40

7<?0

co

870
9*9

100

$4.068

7o

99

20

167

C>

20

264

40

}6i

c?

5-0

4*7
4^2

10
20
20

c?4<5

7C2
87C

K4

<>

\6

5>

8
8

100

*07

co

<5bo

10

C2I

71

ootf

10

45>5>

5>2C

20
20

2
1

718
827

40
69

288

IO
20
20

879
10

68

I<?4
276-

40

4
4

40

5-0

10

Il8
7

920CO
20
20

5>

7
7

10

$7

140
129

*5>?

10

&

66

472
coo

747

10

4
4

20

10

20
^O

20
20

66

Circu*

|fec.

CU

Drtferen

20
110
1

72

739
822

40

924

co

5>coic
IOC
e

rj

2
2

2
1

5>o

1.

Canon fubtenfarum in

ERNICI

circulo recflarum linearum

Circus

SemiiTes

Dit*

Circu-

SemiiTesl

Dtf.

ferens

dupl. cir

feren

feren*

dupj.cir

feren

cuferen.

tiae.

tiac.

cuferen,

tiae.

&

fc.

IO

20
2o

40
fo

72
20
30

10

5>787C

49

5>*4

27*

20
20

tf

40

99*
9S0C0

8
8

?
S

5"

107

6
*

10

218
272

4
4

45>5>

4
3

20

882

?"

40

278

co

430

2<?

10

200~

20
50

28?
3*1

80

80

*!

79

92?

45!

20

cSo

9:

7-

:o

0-29

8j

76

7\

440

40

>'7

\r

?5>*

'4

40
5-0

5>?5>

70

10

970:0
009

*5>

jio

8
8

20

20

109
227

\3

40

504

40

90

?7I

co

427

10

C02

20

c<><?

50

722
1

77

8i|

667
742
8IC
887

20

7<?5>l

sr

814

10
20
20

40

5>44

2
2

co

5>8c5

99027

40

8c8

82
1

47

1441

,82

'

2J 9\

4
3

20

<5":o

40

692

90

7?4

40
co

24
2C7
1*9

84

^cc
2C)o

tfo

29
8
8

IO<51

82

5>02

10

Sic

481

90

[76

10

40

ltmim

75

75>5>

5>^4

20
20

715-

5><5o4c

10

89

co

y$

tisc.
|

9*19$
284

40

74

78

pt.|fe.
1

<?oo|

10

'

4
2
2

2I

421

1]

4*2

?l

REVOLVTIONVM

LIB,

i rv

19

Canon fubtenfarum in circulo recftarum linearum

Circus

semiiies

Dif,

CircQi

Sem ifles

Dit

feren*

fabtend.

feren

feren

fubtend.

fere

dup.

tix.

tix.
gt.

cir.

tiaj.

99482

*5>

10

20
20

878
892

90?

20
2

?II

40

**7

7
7

?5>4

<>20

4
2

4o

5>7 2

*f
10

044

20
20

668
692

40

714
726"

86

5>'7

99

p28
939

10

10

5>45>

20
20

9^8

9<?<?

7
6
6

88

2
21

40

5>75>

20

10

7$6
776

5>

10

20

75>?

j8

20

8l2
820
847
863

20
20

40

40

dupl, circ.

gt,|feo

|fec.|

10

87

tix.

89

2
1

5>8?
5>*5>
5>5>2
o>

96

P5>

<>

4
2

2
j

5>5>5>5>5>

90

00000

Defe

COPERNICI

KICOLAI

De lateribus & angulis triangulorum plano*

Cap, xni;

rumrectilineorum,.

L
Sit
Rjanguli datorum angulorum dantur latera*
inquam,triangulum a b c , cui per quintum proble
maquartiEudidis circumfcribaturcirculus* Erunt
igitur 8C a b

b c

c & circumferentiae datae

co modo , quo ccc lx; partes funt duobus

redis scquales Datis autem circumferentrjs
dantur etiam latera trianguliinfcripti circu*
lo tanquam fubtenfae , per expofitum Cano
,

nem

in partibus

quibus dimetiens affum*

ptaeftiooooo,

n.
<C I uero cum aliquo angulorum duo trianguli latera fuerint da
^tajK reliquum Iatus cu reliquis angulis cognofcetur
Aut
.

enim latera data aequalia funt,aut ine^jualia.Sed artgulus datus

aut re&us eft,aut acutus,uel obtufus,

Ac rurfus latera data datu

angulum uel copra?hendunt,ueI non compraehen

dunt<
Sint ergo primum in triangulo aec duo
latera,AB&Ac,dataaequalia,qu32angulum a da*
tum comprschenduntt Caeteri igitur,quiadba*
fim b c cum fint sequales , etiam dantur,uti dimi*
dia refidui ipfius a, e duobus redis. Et G qui circa
angulus
primitus fuerit datus,datur mox ipfi copar,atcj*
bafim
cxhis duorumreclorum reliquus.Sed datorum angulorum tri
anguli dantur latera,datur & ipfaB c bafis , ex Canone in parti*

bus quibus a b uel a c tanqj ex cen tro fuerit ) o o o o o .partium fiue

dimetienszooooo.partiumt
III.

QVod
rit

eueniet
c

il

angulus,qui fub bac redlus fue*

datis compraehenfus lateribus

idem

Quoniam liquidifsimu eft, qudd

quse ex a b 8C a c fiunt quadrata , aequalia funt

ei.

REVOLVTIONVM
ci,quod a bafi b

c,

LI

B^

datur ergo logitudine b

c,

ratione.Sed fegmentum circuli quod

zo

I>

& ipfa latera inuiee

orthogonum

fufcipit tri*

angulum,femicirculus eft,cuius b c bafis dimetiens fuerit. Qui*

bus igitur b cpartibus fuerit zooooo.dabutur a b 8C a c , tanqua
fubtendentes reliquos angulos b c.Quos idcirco ratio Canonis

patefacietinpartibus,quibuscccLX,funtduobusrecT;is3equa*
Ies.Idem eueniet,fi b c fuerit datum

cum altero rectum angulum

comprehendentium,quod iam liquide conftare arbitror

IIII.

Slt iam datus,qui fub abc angulus acutus,datis etiam coprae*

henfus Iateribus abKb c,& ex a figno defcendat perpendicu

IarisadBcprodud:amfioportuerit,proutintraueI extra trian*

gulum cadat,quse dt a d, per quam difcernun=

tur duo orthogonrj abd&ad c,& quoniam in
a b d dantur anguli,nam d reclus & b per hypo
thefim. Dantur ergo adKbd tanquam fubten
dentes angulos a

8C b in

partibus,quibus a b eft zooooo.dimeti*

enscirculi per canonem.Eteadem ratione,qua a b dabaturlon*

gitudine,dantur a d &bd fimiliter,datur etiam CD,qua b c 8C bd

feinuicemexccdunt.Igitur&in triangulo rectangulo a d c da*
tis

lateribus a d 8i c d

datur latus qusefitum ac 8C angulus a co

oer praecedentem demonftrationem,

V,
NEcaliter eueniet,fis angulus fuerit obtufus, quoniam ex

n,

figno in b c extenfam rcclam lincam perpendicularis acfta

a D,efticit triangulum abd datorum angulo* a.

ru m.Nam abd angulus exterior ipfi a b da
tur,& d re&us ,dantur ergo b d 8C a d in parti
bus,quibus a b fuerit 2ooooo,Etquoniam b a
8C b c rationem habent inuicem datam, datur
ergo 8C a b earundem partium , quibus b d ac
totacBD. IdcircoSc* in triangulo redangulo
a c,cum data fint duo Iatera ad&cd, datur ctiam a c qusefitu,
8C angulus b a c cum reliquo a c B,qui quccrcbatur,

^ltiam

Vl
alterutrum datorum latcrum fubtendens

angulums
datum

NICOLAI COPERNICI
datum,quod

fit

ac cum ab, datur ergo perCanonem ac

in

partibus,quibus eft dimetiens circuli circumfcribentis triangu

lum a b c partium zooooo. pro ratione data ipfius a c , ad a b,

&

daturinfimilibuspartibusAB,atc^per canone, quifubACBan

gulus cum reliquo b a c angulo, per quem etiam c b fubtefa da*
tur,qua ratione data dantur quomodolibet magnitudine

VH.

DAtis omnibus trianguli lateribus datur anguli.

De Ifo

pleuro notius eft,quam ut indicetur, quod finguli eius an*

guli trientem obtineant duorum

re&orum

In Ifokelibus

quo*

queperfpicuumeft.Nama?qualialatera ad tertium funt,ficut

dimidiadiametriad fubtendentem circumferentiam per quem
datur angulusacqualibus comprashenfus latenbus ex Canone,
quibus circa centrum ccc l x.funt quatuor rectis sequales, dein
de cacteri anguli qui ad bafim,etiam dantur e duobus recftis tan
quam dimidia. Super eft ergo nunc & in Scalenis triangulis id
demonftrari,quos fimiliter in orthogonios partiemur. Sit er
go triangulum fcalenum datorum Iaterum a b c,& ad latus , qd
longifsimumfuerit, utputa Bc,defcendat
pendicularis a d.

pesr

Admonet autem nos x n j.fe

cundi Eudidis, qudd a"b Iatus,quod acutu fub

tendit angulum,minus

fit

poteftate caeteris du

obuslateribus,ineoquodfitfubBc&cD bis.
Nam acutum angulum c effe oportet , eueniet
alioqui &ab longifsimum eiTe latus contra hypothefim quod
,
ex xvii.primiEuclidis&duabusfequentibuslket animaduer
tere.Dantur ergo bd&d c & erunt orthogonia ABD&Aocda
torum laterum 8C angulorum,ut iam fsepius eft repetitum, qui*
}

busetiamconftantangulitrianguli abc qusefiti.

Aliter.
Itidem comodiusforfitan penultimatertrj Euclidis nobisex*
hibebit,fi per breuius latus, quod fit b c , facfio c ceritro,interual^

loautemBc defcripferimuscircuIum,quiambo latera quas fu*

perfunt,uel alterum eorum fecabit Secet modo utrumcp a b in
5

e figno,& a c

in D,porrecl:a etiam linea

plendumdiametrum dcf. Hisita

adc in f fignum ad com

praeftrucTris manifeftumeft
xilIoEuclideopraecepto;Quoniamquodfub fad aequaleeft
ef

REVOLVTIONVM

11

B,

Mf

ei,quodfubBAE,cumfitutruncg aequale quadrato Iine#,quas

cx a circulum contingi t, Sedtota Atfdata eftjCum fintomnia
ipfius fegmenta data 4 nempe c g s
c D,2equalia ipfi b c,qug funt ex ceii
tro ad circumcurrentem,8 a d qua
c a ipfam c d excedit. Quaproptef
81 quod fub bae datum eft,& ipfa
a Elongitudine cu reliqua b Efub*

tendetecircumfererttiam e e.

Con

nexa e c , habcbimus triangulum D

b c e Ifofeeles datoru laterum. Da*
tur ergo angulus eb c, hinc 8C iii
triangulo

abc, reliqui anguli

U/

8Z

Aperprsecedetia cogrtofcetur.No
fecetaute circulus ipfamAB,utirt

aIterafi'gura,ubiAB in

conuexam

circumferehtiam Cadit, eritnihilo

minus b e data,& in triangulo bce

IfofceIe,anguIus c b e datus,& exte

eodem prOf*
fus argumento demonftratiois quo prius datur anguli reliqui*
Ethcecdetriangulis re&ilineis dicta fufficiant, in quibusma*
rior,qui fub a b c ac

gna pars Geodefise confiftit Nunc ad Sphaerica conuertamuf*

De

triangulis Spha?ricis*

Cap

1 1 1

Rjangulumcouexumhoc loco accipimus eum,qui

tribus maximorum circuloru circumferentrjsinfug
ficie

Sphaerica continetur. Anguloru uero differen*

tiam & magnitudine penes circumferentia maximi

punclo fe&ionis tanqua polp defcribitur,quamqj

circumferentiam circulorum quadrantes angulum comprsehcn
circuli,qui in

dentesinterceperunt.Namqualiseftcircumfererttia

fic

interce

pta ad tota circumcurrentem,talis eft angulas fecfhonis ad qua

tuor redos, quosdiximus ccci,x,partes3equalescontinere,

St

COPBRUICI

NICOLAI

'

l.

fuerint tres circumferentise maximorum circulorum fpha**

SIrae,quarumduaequadibetfimuliuncT:2e,tertia
fucrint longi

ores,ex his triangulum componipoiTe fphscricum perfpicuum

quodhiodecircuferentrjs proponitur,xxin. undc
cft

Nam

cimi libri Euclidis demonftrat de angulis ,

cum

fit

eadem ratib

angulorum&circumfertiarum,&circulimaximi funt qui per

ccntrum fphaer,patetqudd tres illi circulorum fe&ores, quorii
funt circumferentiae,apud centrum fphjerae angulum conftituunt folidUm.Manifeftum eft ergo quod proponitun

11

QVamlibet circumferentiam
efle

oportet

minore
Hemicydium enim nullum angulum circa
trianguli hemicyclio

centrum efficit,fed in lineam reclam procumbit. At reliqui duo

angu!i,quorum funt circumferentiae,folid um in centro conclu*
derenequeunt. proinde neq? triangulum fphjericum Et hanc
fuiffe cauffam arbitror,cur Ptolemaeus in huiufcegeneris trian
gulorum cxplanatione,praefertim circa figuram fecftoris fphae*
,

rici proteftetur,ne

affump tse circumferentise femicirculo maio*

res exiftanu

Hl
triangulis fphaericis redum habentibus

angulum fubten*
IN
densdupulatcris^quodreclo opponitur angulo ad
,

fubten*

fam duplo alterius reclum angulum compraehendentium,eft (i

cut dimetiens fphsera?,ad eam,quac duplu anguli fub reliquo

primo lateribus copraehefi in maximo fphaerg circulo

fubtedit,

Efto nanq? triangulum fphjeri*

cum a b c,cuius c angulus redus ex
iftat.Dico quod fubtenia dupli ab

adfubtenfamdupli Bc,eftficutdi*
meties Sphaerae,ad eam quae in

ximo

circulo

ma

duplum anguli bac

fubtendit.Fa&oin a polo,defcriba
tur circumferentia maximi circuli d E,&compleanturquadran*
tes

circulorum

abd &a c e. Et

ex centro Sphaerg f aganturcom

munes circulorum fediones f a ipfbrum a b d & a c e , ipforum

autem

REVOLVTIONVJH

F*

I,

&

autem ACEKDEfitF E,atq$ f d ipforum a b d 8C d e. Infuper 8C f c

circulorurriAc&B c.Deindeadangulosre&osaganturBG ipfi
f a,b

fpfi f

c,& d k ipfi f

E,8i connecftatur g

i.

Quoniam igitur R circulus circulum per polos fecat,ad angu

losredtosipfumfecat,eritanguiusquifub a ed compradhendis
tur redtus.k a c b per hypothefim,&utrunq? planum e d f,& b c

reclum adipfum a F.Quapropter fi ex figno ipfi fkb communifegmentoadredosangulosinfubiecftoplaiio redra linea

excitaretur,compra?hedet quoqj cum k d angulum reclum , per
redorum ad inuicem planorum definitionem Quapropter eti
am ipfa k d per n n. undecimi Euclidis ad a e f recta eft . Ac ea
dem ratione b i ad idern planum erigitur , 8C idcirco adinuicem
funtD k 8C b i per vi.eiufdem. Verum etiam g B,ad f d , eoqudd
r g b,& g f d anguii funt red:i,erit per x.undeeimi Euclidis , an*
gulus f d k ipfi g b i aequalis. At qui fub f k d re&us eft,& g i b r3
definitionem erecffoe Iineaj.Similium igitur triangulorum pro*
portionalia funt latera,&ut d f ad b g,(jcdk ad b i. At b i eft di*
midiafubtendentis duplum cb circumferentiam,quoniam act
angulum reclum eft,ad eam,quae ex centro f, 8C eadem ratione
b g dimidia fubtendentis duplum latus b a,SCd k femifsis fubteii
dentis duplam b E,fiue angulum dupli A,atqjD f dimidia diame
tri fphaerae.Patet igitur,quod fubtefa dupli ipfius a B } ad fubteii
fam dupli b c , eft ficut dimetiens ad eam quae duplum anguli A,
fiueinterceptac circumferentiae d Efubtendit,quod demonftraf
fe fuerit oportunum
f

iiiL
quocunq? triangulo reclum angulum habente, alius infu*

IN
per angulus fuerit datus,cum quolibet latere, reliquus etiam
Sit
angulus cu reliquis lateribus dabitur.
enim triangulum a b c habens angulum a rc
crum , SC cum ipfo etiam alterutrum utputa

b datum.De Iatere uero dato trifariam poni

mus diuifione,aut enim fuerit,qui datis ad*

iacet angulis,ut a B,aut recto

tantum, ut a c,

aut qui opponitur recto,ut b

c.

Sit ergo pri*

mum a b latus datum >& facto in c polo defcribatur ciraimfereri

f

t\

fcama*

<

C'0 L A

CO.PERNICI

tiamaximi circuliD e , S completis quadrantibus cad&cbe,

producanturAB&D E,donecfeinuicemfecentinF figno.Eriter
go uicifsim in f polus ipfius c a D,eo quod circa a SC d funt angu
liredh'. Etquoniam (1 in fpha?ra maximi orbes adrectos fefe
inuicemfecuerintangulos,bifariam&per polos fe inuicemfe*
Sunt ergo SC.abf.&def quadran*
<ant
tes circuIorum,cumqj daia (it a B,datur 8C re
liqua quadrantis

bf,& angulus

ebf

ad uer*

ticem ipfi a b c dato equalis,Sed per prarces

dentemdemonftrationem fubienfa dupli

f ad fubtendetem dupli e F eft ficut dimeti*

ens fpharra? ad fubtendetem duplum anguli
3

e b f Sed tres earum datae funt , dimetiens fphaerae, duplae b f,

atqj anguIidupIiEBFjfiuefemiflesipforu.Daturergoperxvi
etiam dimidia fubtendentis duplam e f per cano
ipfa ef circumferentia ,& reliqua quadrantis d E fiueangu

fexti Euclidis

nem

lus c quaefitus. Eodem modo ac uicifsim funt fubtenfae duplici*

um d e ad a b,& eb c ad c b* Sed I res iam data; funt d e, a b,& eb

cquadrantis circuli,datur ergo & quarta iubtendens duplum
cB,&ipfumlatus cb quacfitum.Etquoniamfubtenff duplicium
funt ipforumcBadcA,6^BF ad ef: quoniam utrorumq? func
rationes

ficuti

dimetientis fphaerae ad fubtenfam duplo c b a an*

gulo,& quac uni eaedem funt rationes,fibi inuicem funt ea?dem.

Tribusiam igitur datis bf,ef, &cB daturquartacA,&!pfum
cAtertiumlatustrianguliABc.Sit/am ac IatusafTumptum in
datis,propofitumcp fitinuenire a b Kb clatera,cum reliquo an*
gulo c,habebit rurium permutatim fubtenfa dupli c a ad fubten
fam dupli c b candem rationem quam iubtendens duplum a b c
angulum ad dimetientem,quibus c b Iatus datur SZ reliqua ad
1

& b b ex quadrantibus circulorumt Ita rurfusJiabebimus ut fub

tenfam dupli ad ad fubtenfam dupli b e, fic fubtenfam dupli a
b f,K eft dimeticns,adiubtenfam dupli b F.Datur ergo bf circui
feretia,qdcp fupereft a b latus.Simili ratiocinatioe ut in precede

tibus ex fubtendentibus dupla b c, a b,& f b E,datur fubtenfa

pli d E,fiue angulus c reliquus. Porro
fcwtur rurfus ut antea

fi

a e 3 & reliquae a d

b c fuerit in

Z b

du

aflumpto,da

E,quibus per fubtefas

reclas

REVOLVTIONVM

LIB,

zf

I,

re&as lineas,& diametro,ut fcpe dicliijdatur b f circumferetia,

8C reliquum a b latus,ac fubinde iuxta praecedes Theorema, per
b c,a b

& c b b datas proditur ed circumferentia,angulus uideli*

reliquus,quem quacrebamus, Siccp rurfus in triangulo a b

c duobusanguiis A&B,datis,quorum a recftusexiftitcum ali=
quotriumlaterumdatuseftangulustertiuscum reliquis duo*
cet c

bus lateribus,quod erac demonftrandum.

V.
TRianguli datorum angulorum,quorum aliquis reclus fue*
rit,dantur latera.

Manente adhuc

praecedente figura,

ubi propter angulum c datum,datur d e circumferentia

8C reli*

qua e f ex quadrate circuIi.Et quoniam b e f eft angulus rectus,

eo qudd b e defcedit a polo ipfius d e f,& qui fub ebf angulus,
eft ad uerticem dato.Triangulum igitur bef re&um angulum
e habens,& infuper b datum cum latere e F,datorum eft angulo

rum&laterum perTheoremaprascedens,daturergOB f, 8C reli

quaexquadranteAB,acitidemintriangulo abc reliqua Iatera
a c 8C b c dari per praecedentia demonftratur,

VI
Slineademfphaerabina triangulareclum angulum,ac

infu*

per alium aequalem habuerint,alterum alteri,unumb^ latus

uni lateri arquale : fiue quod aequalibus adiacet angulis : fiue

quod alterutro acqualium angulorum opponitur, reliqua quo*

que latera , reliquis lateribus , aequalia alterum alteri , acangu*
lum angulum angulo,reliquum reliquo sequalem habebunt
Sit hemifphaerium abc , in quo fufcipiantur bina trian*
gula abd&cef, quorum anguli a 8C c fint redi , 8C praeterea
angulus adb xquaiis

ipfi c

a b lateri c f,

e f , ac reliquum angulu

unumcp latus
uni lateri,& primum quod acqualibus ipfis ad
iacet angulis,hoc eft, a d ipfi c e. Aio latus qqj
a b d reliquo

8C b

ipfi

<*

c f E,effe aequalia.Sumptis enim

in b SC f po!is,defcribantur maximorum circu

Iorum quadrantes g h i 8C i k L,compleanturej$

ad 1 8C c e i , quos fe inuicem fecare necefle eft
in polo

hemifphf rfj,qui Ht in i figno,eo qudd

f

irj

anguli

NICOLAI

COPER.NICI
anguli circa a & c funt recli,atc|j quod g h & c b per polos ipfi
us a b c circuli funt defcfipti\ Quoniam igitur a d & c b afTumun
tur latera a?qualia,erunt igitur reliquae d & e aequales circum
C

dh&i EK,funt enim

aduerticem pofitiaf*
ferentise,&anguli i
fumptorum Eequalium, &qui circa h &k funt
re<fti, 8C

quaeuni funt eaedem rationes , inter

eaedem , erit par ratio fubtenfae dupli

iD,ad fubtenfam dupliHi,atq; fubtenfae du*
plicis Bi ad fubtenfam duplicis ik, cum fic
fe funt

utracj?

per tertium praecedens,ficutdimetien*

ad fubtendentem duplum angu*

lum i d h ,fiue aequalem dupli,qui fub i e k Ec
per x 1 1 quinti Elementorum Euclidis,cum
fitfubte ndens duplam d i circumferentiam,aqualis ei,quae du*
plam i e fubtendit,crunt quocp duplicibus fubtenfae i k 8Z h i x*
tis

fpha?rae

quaIes,6Cquemadmodum in circulisaequalibus

sequales re&ae

lineae circumferentias auferunt 2equaks,5tpartes

eodem modo

multipiicium in eadem funtratione,eruntipfae fimplices i h 8i

k c/ rcumferentias acquales ac reliquse quadrantium g h St kl,
,

qutbusconftantanguli B&Fajquales.Quapropter eadequoqj

ratio eft fubtenfae duplicis ad ad fubtenfam duplicisBD, atq;
fubcenfa: dupli c e ad fubtenfam dupli b D,quac fubtenfa* duplicis e c ad fubtenfam duplicis e f
Vtraqj enim eft,utfubten*
dentis duplam h g fiue aequalem ipfi k l ad fubtenfam duplicis
bd H hoceftdimetientisper m.Tneoremaconuerfim,&AD eft
aequafis ipfics. Ergoper xim.quintielementorum EucbdisB
d aequalis eft ipfi e f per fubtenfas ipfis duplicibus reclas Iineas.
3

Eodem modo per bd&ef aequales,demonftrabimus reliqua la

tera
lia

&angulos aequales.Acuicifsim AabKcf afTumaturaequa

latera,eandem fequentur rationis identitatem.

VII,

IAm quoq? G nofuerit angulus rec"tus,dummodo latus quod

axjualibus adiacetangulis,alterum alteriaequak fuerit, itide

demon ftrabitur
ab

&

Quemadmodum il binorum trianguloru

c e F,duo anguli

bXd utcunqj fuerint aequaks duobus

angulis e & F,alter altcri , latus quoq? b D,quod adiacet aequali*

bus

V0L VTIO^ VM

LlB,

|j

i^

bus angulis,lateri e f sequalcDico rurfus sequilatera 8C aequfon

gula effe ipfa triangula.Sufceptis enim denuo polis in b 8C F,de*
lcribanturmaximorum circulorum circumferentiae g h&kw
Et produdx a 8C g h fe fecent in n, atcp ec&lk fimiliter pro*
dudscin M.Qtioniamigiturbina triangulaH
d

N&EKM^angulosHDN&KEMhabetaequa

ad uerticem affumptis sequalibus

8C qui circa h 8C k funt recfli per polos fedione,
latera ctiam dh&ek sequalia . ^Equiangula
funt ergo ipfa triangula di aequilatera per pre
cedentemdemonftrationeuw Ac rurfusquia
ghSkl funt asquales circumfer5tie propter
angulos b 8C f pofitos azquales.Tota ergo g h toti hkl aequa
lis per axioma additionis equalium.Sunt igitur 8C hic bina tri*
angulaAGN 8C MCLhabentiaunum latus gn aeqnaleuniML,
angulum quoq? ang aequalem c m L.,atcp g 8C l recitos.Erunt ob
id ipfa quoc^ triangula aequalium laterum 8C angulorum.Cum
igitur aequalia ab a?qualibus fublata fuerint,relinquentur sequa
ipfi c F,atqj bad angulus reliquo bcf angulo,
!ia ad ipfi e,a
les,qui funt

Quod erat demonftrandum

VIIL
ADhucautefibinatriangula,duo

latera

duobus lateribus

arqualia habuerint,alteru alteri,&angulum angulo asqua*

lem ,fiue quem latera sequalia compraehendunt,fiue qui ad ba^

fim fuerit , bafim quoe^ bafi,ac reliquos angulos reliquis habe*
Vt in pr&cedenti figura , fit latus a b aequa
bunt ajquales

Acprimumangulus A,a?qualibus com

praehenfus lateribus angulo c. Dico bafim quoqj b o,bafi e f, 8C
angulumBipfiF,8ireliquumBDAreIiquo cef effeaequalia.Ha
bebimus enim bina triangula a g n 81 c l, m, quorum anguli g 8C
l funt recfti,atqj g a n aequalem ipfi m c L,qui reliqui funt a*quas
leIatericF,8^AD ipficE,

lium, b a d 8C e c F.iEquiangula igitur funt inuiccm 8C asquilate^

ra ipfa trianguIa.Quapropter ex sequalibus a d&c Erelinquun

n 8C m e

Sed iam patuit angulum qui fub d

n h aequalem efle ei qui fub e m k,& qui circa h, k funt recli, eru
quoq? binatriangulao h nSJbmk sequaliu inuicem angulorii

tur etiam d

aequalia

COPERNICI

NICOLAI

&laterum,equibusetiamBD relinquetur aequale ipfiEF,8c*GH

ipfi

& f anguli sequales,ac reliqui adb&iec

aequales Quod pro lateribus ad&ec afTu*

k i^quibus funt b

fi

mantur bafes bd8ef sequ ales, sequalibus an

gulis obiecT:i,refidentibus caeteris

eodem mo

do demonftrabuntur , quoniam per angulos

gan&mcl sequales exteriores,& g c reclos,

atcp a g ipfi c

L,habebimus itidem bina

trian*

& m c L,quse prius,sequalium inui*

cem angulorum & laterum. Ula quocp particu

gula a g n

dnhShek fimiliter propter h 8 k angulos recT:os,5 d

h,k m Esequales,atc d h & EKlatera sequalia quse reliquafunt

iaria

duadrantium, e quibus eadem fequuntur,quse diximus

IX
1 Sofcelium in Spheratriangu!orum,qui ad bafim anguli, fun
Efto triangulum a b c,cuius duo la
4 fibiinuicem scquales.
tera a b 8Ca c fint sequalia.

Ab a

uertice defcendat

maximus orbis,qui fecet bafim ad angulos reclros,

hoce(tperpolos,fiic^AD,Cumigiturbinorumtri
& a d c Iatus b a eft sequale lateri &,
c 8Cad utricp cOfnmune,canguli,qui circa d recfti,
patet per prsccedentem demonftratione,qu6d an*
guli qui fub abcKacb funt sequales,quod erat de
monftrandu. Porifma hincfequitur,quddquse
per uertfceni trianguli Ifofcelis circumferetia ad angulos redos
caditin bafimjbafim fimul &angulum scqualibus comprsehen*

angulorum a b d
;

fumlateribus,bifari'amfecabit,&econuerfo,quod conftat per

hanc prsecedentem demonftrationem*

"D Ina quselibet triangulain eadem Sphsera,scqualia fatera ha

-^bemia^alterum alteri,sequales etiam angulos habebuntalte

rum altcri figillatim.

Quoniam enim

morum circulorum fegmenta

trina utrobic^

maxi>

pyramides conftituunt faftigia

habentes in centro fphserse j bafes autem triangula ,quac fubre

dislineiscircumferentias triangulorum

conuexorum fubten*

dentibus plana continentur, funto^

pyramides

illae

fimiles 8i

acquales

REVOLVTIONVM

L I B,

if

a?quales,perdefinitionem sequalium fimilium folidarum figu

rarum. R.a tio autem fimilitudinis eft,ut angulos quocunq? mo

do fufceptos,habeant adinuicem sequalcm alterum alterius,ha*
bebunt ergo angulos ipfa triangula sequales inuicem, & prader
tim qui generalius definiut fimilitudine figuraru 5 eas eflfe uolut,
quecunqj fimiles habent dedinationes,ac in eifdcm angulos fibi
inufcem sequales.E quibus manifeftum cfle puto , in fphaera,tri
angula , quae lnuice aequilatera funt , fimilia efle,ut in planis
-rvl

OMne triangulum,cuius duo

Iatera fuerint data cum aliquo

angulo,datorumefficituranguloru& laterum,

Namfi

lateradatafuerintsequalia,erunt quiad bafim anguli sequales

& dedudta a uertice ad bafim circumferetia ad angulos

reclros,

facilepatebuntqua;fitaper Porifma nonae, Sin autemfuerint

data latera ina?qualia,ut in triangulo a b c,cuius angulus a [it da
tus,cu binis Iateribns,quaeuelcopraehendutdam

angulu,uel no compraehendunt . Sint ergo primu

coprehendetes,ipfum a b 5C a c data latera,& fa&o

in cpolo defcribatur circuferetia

maximi circuli d

e f,& copleatur quadrates c a d 5C c b E,atcp a b pro

ducftu fecet d e in f figno. Ita qqj in triangulo adf
dat a d latus reliquu quadratis ex a c. Angulus etia
b a d ex c a b ad duos reclos . Na eade cft ratio an*
gulorum atqj dimenfio,qui rectarum Iinearum ac planorum fe*
dione cotingunt,& d angulus eft re&us.Igitur per quartam hu
iuserit ipfum triangulum adf datorum angulorum &lateru\.

Ac rurfus trianguli bef inuetus eftangulus v y 8C Erectus

per

po

lum feclione,latus quoqj b F,quo tota a b f excedit a B.Erit ergo

per idem Theorema & b e f triangulum datorum angulorum et
&latusquae
fitum, 8C ex e f reliquu totius d e F,quod d e,& eft angulus c,ato^

laterum.Vnde ex

b e daturB creliquumquadratis

per angulum qui fub e b f,is qui ad uertice a b c qusefitus.

fi

Qudd

loco a b afliimatur c B,quod dato opponitur angulo,idem euc

Danturenim reliqua quadrantiu aoKb E,atcjjeodeargu*

meto duo triangula adf&bef datoru angulorum 8C lateru, ut

niet.

prius,equibustrianguluABcpropofitudatorufitlateru

guloru,quodintendebatur,

8C

an*

Ad

HICOLAI COPERHICI
XIL

A Dhuc

autem fi duo anguli utcuncp dati fuerint cum aliquo

Manente cnim pracftrucTione,
^atcre,eadem euenient.

duo anguli acbSbac dati

cum latere a c,quod utriqj adiacet angulo Porrd
fi alterangulorumdatorum re&us fuilTet, poterat
caetera omnia per quartum praecedens ratiocinan*
do confequi.Hocautem difterrc uolumus,quo mi

figurse prioris,fint trianguli a b c ,

nusfintrednEritigiturADreliqua quadrantis ex
c a D,&qui fub b a d angulus refiduus ipfius b a c, e
duobus re&is , atqj d rec1:usjgitur trianguli a fd
per quartam huius danturangulicum lateribus
Ac pcr cangulum datum,datur d e circumferentia,& reliqua s f
atq? b e f red:us,6tF angulus communis utricp triangulo.

Dan*

tur itidem per quartam huius b e 8C b F,quibus caetera conftabut

a b c b c quaefita.Caeterum (i alter angulorum datorum h

teri dato oppofitus fuerit,utputa ,fi a b c angulus detur , loco e*
ius qui fub acb remanentibus C3etcris,conftabit eadem demon
ftratione totum a d f triangulu datis angulis & lateribus , acpar
ticulare b e f triangulum fimiIiter,quoniam propterangulum f
utriqj comunem,& ebf qui ad uerticem eft dato,& e reclu cun*
latera

cta etia latera eius dari in praccedetibus demonftratur,e quibus

tande fequutur eade quc diximus.Sunt enim hfc omnia mutuo

fcmpcr ncxu coIligata,atcB pcrpetuo,uti formam globi decct

XIIL
TRiangulidemu datisomnibus fateribus
dantur anguli.
nia latera data

aio

Sint trianguli abc

om

omnes quoqj angulos in*

ueniri. Aut enim triangulum

ipfum Iatera ha*

bebit aequalia,uel minime.Sintergo primum
aequalia a b,a c. Manifeftum eft , qudd etiam
icmiiTes fubtendenrium dupla ipforu sequa
les erunt.Sint ipfa* b e, s,quae fe inuicem feca
buntinEfigno,propter equalem earum di*
ftantiam a centro fphaerae in fedione circulo*
rum comuni d e, quod patct per 1 1 1 u definxtione tertij Eudidis,

&eius

R EV

LV TI

N V HS

B*

z6g

&eiusconuerfionem.Sedper m. eiufdem libri propofitionem

DEBangulusreduseftinABDplano, &D*cfimiliter in plano
ACD.Igiturangulus b Eceftangulusindinationisipforumpla:
norum per 1 1 n.definitionem undecimi Eudidis,quem hoc mo

do inueniemus.Cum enim fubtenfa fuerit recla linea b c habe*

bimus triangulum reclilineum bec datoru Iaterum per datas
,

illorum circumfererias,

lum b

fiet

etiam datorum angulorum,& angu

e c habebimus quacfitum,hoc eft b a c fphsericum, &reli*

quos per prascedentia.

Quod Ci Scaknon fuerit triangulum

ut

in fecunda figura,manifeftum eft,qu6d reclarum fub ipfis du

plis femifTes

ferentia
fit

Iinearum minime fe tanget.Quoniam

fi

a c circum

maior fuerit ipfi a B,fub ipfa a c duplicata femifsis,qu2C

c f , cadet inferius.Sin minor,fuperior erit,

prout accidit tales Iineas propinquiores remo

tiorescp fieri a centro per xv, tertfj Eudidis
Tunc autem ipfi b e parallelus agatur k g , quje

fecetipfamBDCommunem circulorum fedio*

numinGfigno,&conne(ftatur cg. Manifeftu
cft igit , qudd e f g angulus cft reclus , nempe.
sequalis ipfa a e b , atq? i f c dimidia fubtenfa
exiftente c f dupli ipfius a c etiam recftus . Erit
igitur f g angulus fecftionis ipibrum ab,ac
circulorum,quem idcirco etiam aflequimur.Nam d f ad f g, eft
ficut d e ad e B,fimiles enim funt dfg&deb trianguli . Datur
igitur f g in rjfdem partibus , quibus etiam f c data eft.Atin ea
dem ratione eft etiam d g ad d b , dabitur etiam ipfa d g in parti*

busquibuseftDc.^oooob.QuinetiamquifubGDcangulus, da
tuseftperBccircumferentiam. Ergoper fecundam planorum
datur g c latus in eifdem parubus,quibus reliqua latera triangu

cplani,igiturperuhimamplanorum habebimusGFc an*

gu!um,hoc eftBAcfpham'cumquaefitum,acdeindereliquos f>
1i'g

xi.fphaericorum percipiemus

XIIIL

SI

data circumferetia circuli fecetur utcunc^,ut utruncp fegme*

torumfitminus femicirculo,&ratio dimidiae fubtendentis

unius fegmenti,ad dimidiumfubtendentis duplum alterius da

rj

tafuc*

COPERNICI

,'SiCOL'lr

tafuerit,dabuntur etiam ipforum fegmentorum circumferetie>

Deturenim circumferentia aec, circa d centru,quse utcunqj

feceturinBfigno,itatamenutfegmenta fint femicirculo mino*

ra,fueritautemratiodimidiaeiubduploAB ad dimidiamfub
duplo b c aiiquomodo in longitudine data , aioetiam abKbc
dari circumferentias Subtendatur enim a c recta
.

quam fecet dimetiens in e figno

a terminis autem a

c perpendicufares cadant ad ipfam dimetiente, quae

fint a f, c o,quas oportet effe femifles fub duplis a b

& b c, Trianguloru

igitur

aef&ceg rectanguiorii

anguli,qui ad e uerticem funt aequales,& ipfi propte

rea trianguli acquianguli ac fimiles,habet latera pro

portionalia aequales angulos refpicientia

Vt ae ad

c g,

fic a e ad e c.Quibus igitur numeris a f uel g c data fuerint,

habebimus in fjfdem aeKe c,dabitur ex his tota a e in ei(de.
Sed ipfa fubtendens a b c circumferetiam datur in partibus,quia
bus quac ex centro deb, quibus etiam ipfius a c dimidia a , 8C
reliquaEK.Coniungantur DA8DK,quaeetiam dabunturineif
dem partibus,quibus d b , tanquam femifsis fubtendentis reli*
quum fegmetum ipfius a b c a femicirculo, compraehenfum fub

angulo d a K,8angulus igitur a d k datur, compraehendens di*

midia a b c circuferentia. Sed & trianguli e d k duobus lateribus
datis,& angulo ekd re<ffc>,dabitur etiam e d K,hinc totus fub ed
a angulus compraehendens a b circumferentiam,qua etiam tdi*

qua c b conftabit , quarum expetebatur demonftratio

XV,
'""pR.ianguli datis omnibus angulis,etiam nullo reclo, dantur
-*- omnialatera..
EftotriangulumABc,cuiusomnesangu

^C

li

fint dati,nullus autem

eorum re&us. Aio omnia qcp

jy^- lateraeiusdari,AbaliquoenimangulorumutAdefce
dat per polos ipfius b c circumferentia a D,quas fecabit
ipfum b c ad angulos redos,ipfacp a d cadet in triangu
lum,nifi alter anguloru b uel c ad bafim obtufus effet,

acutus,quod G accideret,ab ipfo obtufo dedu*

cenduseffetadbafim. Cornpletis igitur quadranti*

8 alter

bus b a f ,c a g,d a Ejfadisc^ polis in b c,defcribamur circumfere

tiae

HEVOLVTIONVM
tix s f,e G.Erunt igitur

LI

B,

& circa f g anguli rccti

Xy~

Tfiangulorum

igitur rectum angulum

habentium erit ratio dimidiae,quae fub

duplo a e , ad dimidiamfub duplo ef , quae dimidia diametri
fphceras ad dimidiam fubtendcntis duplum anguli eaf, Simili
ter in triangulo

aeg angulum re&um habente g

femifsis quas

fubdupIoABadfemifTem,qucfubdupIo EG,eandem habebit

rationem,quam dimidia diametri fphaerae ad dimidiam , quac
duplum anguli eag fubtendit.Per aequam igitur rationem dU
midia fub duplo e f ad dimidiam fub duplo e g rationem habe
bit,quam femifsis fub duplo anguli e a f ad femiffem fubdu*
plo anguli e a

g.

Et quoniam f e,e g circQmferentiae datae funt,

funt enim refidua , quibus anguli a&b differunta recflis*

Habe

bimus ergo ex his rationem angulorum e a f & e a G,hoc eft b a^

d ad a D,qui illfs ad uerticem funt,datos,Totus autem bac da*
tus eft.Per prsecedens igitur Theorema ctiam badKcad angu
li dabuntur.Deinde per quintum,Iatera a b,b c a c,c o,totumcg
}

b c affequemur*

Ha:c obiter de TrianguIis,prout inftituto noftro fuerint nc

ceffaria
lari

modo fufficiant.Quse fi Iatius tractari debuiffent,fingu

opuseratuoluminc*
Finis primi libri

COPER/
NICOLAI
NICI REVOLVTIONVM
tlBER
vm

SECVNDVS.

in prsecedenti libro tres in

fumma tel

motus expofuerimus,quibus pollici

fumus apparentia fyderum omnia de*

luris
ti

monftrare,iddeinceps per partesexamis

nando fingula & inquiredo pro poffeno*

autem i notifsi
ma omnium diurni nodurnic^ temporis
reuoIutione,quam a Graxis vu^hju<^ov dixt
mus appellari,quamc globo terreftri maxime ac (ine medio ap
propriatamfufcepimus.quoniaabipfamenfe3,anni& aliatem
pora mukis nominibus exurgut,tanquam ab unitate numerus*
Dedierum igitur & nocrium in3equalitate,deomi &occafuSo
lis, partium zodiaci 6i fignorum,8 id genus ipfam reuolutione
ftro faciemus. Incipiemus

confequentibus,pauca quaeda dicemus;eo praefertim , q? multi

dehisabundefatisfcripferint,quae tamennoftris aftipulantur
&cofentiunt.NihiIe^refert,fiquodilIiper quietam terram,8

mundi uertiginem demonftrant,hoc nos ex oppofito fufcipien

tes

ad eandem concurramus metam: quonia in his quae ad inuis

cemfunt,itacontingit,utuicifsim

fibfjpfis

cofentiat.Nihiltame

eoriique neceffaria erunt praetermittemus.Nemo uero miretur

fiadhucortum&occafumSolis&ftellaru^atcphis (imilia. (im*

pliciternominauerimus,fednoueritnosconfuetofermonelocj t
qui pofsit recipi ab omnibus,femper tamen in mete tenetes , qd
Qui terra uehimur,nobis Sol Lunacg tranfit
Stellarumcjj uices redeunt,iterumcprecedunt

Decirculis&eorumnominibus.

Cap

Irculum aequinoctialem diximus maximum paralte

lorumglobiterrenicircapolos reuolutionisfuacco
tidianae defcriptorum

Zodiacum uero per mediii

fignorum

R.E

VOL VTIONVJVL

LlB*

II,

a3*

fignorum circulum,fub quo centru ipfius terrc annua reuolutio

ne circuit, At quoniam zodiacus aequinocliiali obliquus cxiRitt
pro modo inclinationis axis terrse ad illam,per cotidianam ter*

rx reuolutionem binos orbes utrobiq? fe cotingentes defcribit,

tanquam extremos limites obliquitatis fu, quos uocant Tropi
cos.

Sol enim in his tropas,hoc

eft

conuerfiones facere uidetur,

hyemalem uidelicet & aeftiuam, Vnde & eam qui Boreas eft fol
fticialem tropicum,Brumalem alterum qui ad Auftrum,appeU
lareconfueuerunt,proutinfummaria terreftrium reuolutionu
enarratione fuperius eft expofitum,Deinde fequitur dictus Ho
rizon,quem finientem uocant Latini;definit enim nobis appa*
rentemmundipartem,abeaquseoccultatur,ad quem oririui*
denturomniaquae occidunt,centrum habentem in fuperficie
terre,po!um ad uerticem noftrum, At quoniam terra ad cseli im
menfitatem incomparabilis exiftit,praefertim qudd etiam totul
hoc,quod inter Solem & Lunam exiftit, iuxta hypothefim no
ftram,ad magnitudinem cseli concerni nequit:uidetur horizon
circulus cselum bifariam fecare tanquam per mundi centrum,uc
aprincipiodemonftrauimus, Quatenus autem obliquusfue*
ritadsequino&ialemhorizon,contingic 8i ipfe geminos hinc
inde parallclos circulos, Boreum quidem femperapparentium
Auftrinum uerofemper occultorumracillum Arcricum, hunc
Antarcticum nominatos a Prodo 81 Grsecis fere,qui pro modo
obliquitatis horizontis fiueeleuationis poliaequinoc1:ialis,ma
iores minoresiiefiunt.Supereft meridianus,quiperpolos hori

zontis,etiam per sequinocrialis circuli polos incedit , 81 idcirco

cum attigerit Sol meridiem

mediamcjj noctem oftendit, At hi duo circuli centrum in fuper*
erectus ad utrumqj circulum,quem

ficie terrse

habentes, Finitorem dico 81 Meridianu , fequuntur.

omnino motum terrse,& utcunqj uifus noftros.Nam oculus u*

bicpcentrumfphceraeomniumcircumquacpuifibilium fibi afe
fumit .Proinde omnes etiam circuli in terra fumpti/uas in cselo
fimilescpcirculorumimaginesreferuntjUtin Cofmographia 8Z
circa terrse

dimenfiones apertius demonftratur , Et hi quidem

funt circuli propria nomina habentes , cum alij pofsint infinitis

modis & nominibus defignari*

De

NlCOLAI

COPERNICI

De obliquitate figniferi,& diftantia tropicorum,&

quomodo^apiantur

Cap.

iu

Ignifer ergo circufus,cum inter tropicum

(ftiakm obliquus incedat: neceflariu

& sequino

iam exiftimo,

ut ipforum tropicorum diftantiam,acperindeangu

lum feclionis sequinoclialis & figniferi circulorum,

quantus ipfe fit experiamur:Id enim fenfu percipere neceflariu,

cVartificioinftrumentorum,quibus hoc potifsimum habetur,
ut prsepareturquadrum ligneum,uel magis cxaliafolidiori ma
teria,Japide uel metallo:neforte aeris alteratione inconftans \i*

gnum fallere poflet operantem

Sitautem una eius fuperficies

exactifsime complanata,habeatelatitudinem,qug fe&ionibus
admittendis fuffkiat, ut G eflet cubitoru triu uel quatuor,Nam
in uno angulorum iumpto centro,quadrans circuli pro ilSius ca
pacitatedefignatur& diftinguitur in partes xc.a?qualess quae
itidem fubdiuiduntur in fcrupula Lx.uelquae pofsintaccipcre,
Deinde ad centrugnomon affigitur Kylindroides optime tor*
.

natuSj&erecT:us ad illam fuperficiem

parumper emineat, quan*

tum forfan digki latitudine,uel minus.Hocinftrumeto

fic

prae

parato lineam meridianam explicare conuenit in pauimento

ftratoadplaniciemhorisontis,& quam diiigenter exaequato

per Hydrofcopium uel Chorobaten,nein aliquam partem de*

pendeat.In hoccnim dcfcriptocirculo e centro eiusgnomon cri
gitur,& obferuantes quadoejj antemeridiem ubi umbrae extre*
mitas circucurrente circuli tetigerit,fignabimus. Similitcr poft

meridiemfaciemus,& circumferentiam circuli interduofigna

iam notata iacetem bifariam fecabimus.Hoc nempe modo a cera
tro per fc&ionis pundum educta re<5ta linea meridiem nobis 82
Septentrionem infallibilitcr indicabit. Ad hanc ergo tanqua ba
fim erigitur planicies inftrumenti & ad perpendiculum figitur,
conuerfo ad meridiem centro,a quo defcendens linea examina*
timreclisangulislineaemeridianaecongruat. Euenit enimhoc
modo,ut fuperficies inftrumenti meridianum habeat circulum,
HincSolfticrj

& Brumaediebusmeridiana? Solis umbras func

obfcruandas

REVOLVTIONVJH

LlB,

t%

20

obferuandacperindicemillum fiue Kylindriumecentrocaderi

adhibita re quapia circa fubiedam quadrantis circumferert
tiam:ut locus umbrae certius teneatur,&adnotabimusquim
tes,

accuratifsime medium umbrae in partibus

& fcrupulis Nam

fi

hocfecerimus,circumferentiaqu3 inter duas umbras fignata,

Solfticialem&Brumalem inuentafuerit,tropicorum diftanti*
am,ac totam figniferi obliquitatem nobis oftendet, cuius acce*

pto dimidio, habebimus,quantum ipfi tropici ab aequino&iali

diftant,& quantus fit angulusinclinationis aequinodlialis ad
eum , qui per medium fignorum eft circulum , fiet manifefturti
Ptolemaeus igitur interuallum hoc,quod inter iam dictos limi*
tes eft Boreum SiAuftrinumdeprashenditpartium^.fcrupj
primorum ^z* fecundorum 40, quarum eft circulus 360
prout etiam ante fe ab Hypparcho SC ErAtoftherte reperit ob
feruatum: funtqj partes jj. quarum totus circulus fuerit8$
& exinde dimidia differentia , quae partium efti^fcrup^pri*
morum 5*;, fecundorum 20, conuincebat tropicorum abasqui*
noctiali circulo diftantiam , quibus circulus eft partium 360V
S angulum fectionis

cum fignifero

Exiftimauit igitur Ptole*

maeus inuariabiliter fic fe habere,& permanfurum femper . Ve

rumab ed temporeinueniunturhaecontinuedecreuiffeadnos
ufqj . Reperta eft enim iam a nobis &alrjs quibufdam coeta*
neis noftris diftantia tropicorum partium effe non amplius
46. 8 fcrup. primorum ^8.fere,& angulusfecTionis partium 3.
fcrup. 2.8. 8C duarum quintarum unius , ut fatis iam pateat mo
bilem effe etiam figniferi obliquationem,dequa plura inferius,
ubi etiam oftendemus conieclura fatis probabili, nunquam ma
ioremfuiffe partibusi^.fcrup.fz.necunquam minoremfutu*

ram part.i3.fcrup,2.8

De circumferentijs & angulis fecantium fefe circuloru,aequirto*

<ftialis,figniferi,&

fiorecta, dec^

meridiani,e quibus eft dedinatio

& afcen

eorum fupputatione

111*

Cap

Vodigitur de Finitore dicebamus abipfo

oriri 8t

occideremundipartesjhocapud circulum meridia*

num

Nicolai Copernici

namoelum mecu'ardicimus,quiutruncj$etiam xxmi.horarti

fpacio figniferum

cum aequinodhali tranfmittit,dirimito^,fecan

doeorumafeclioneuernauel autumnali circumferentias,dirf

miturcR uicifsim ab illis intercepta circuferentia.Cumcp fint om
nesmaximi,conftituunt triangulu fphericu orthogoniu.rectus
quippe angulus eft,quo meridianus sequino&iale per polos,ut

definkum eft,fecat, Vocant aute circumterentia meridiani,

cuiuslibet per polos circuli

fic

fiue

intercepta dcdinatione zodiaci fe

gmenti. Eam uero quae ex circulo aequinocliali cofentit,afcenfio

nemre&a,fimulexeutemcucomparifibi zodiaci circuferentia

Quae omnta in triangulo couexo facile demonftratur. Sit enim
ab c d circulus tranfies per polos arquinoclialis fimul& zodiaci,
queplericpCoIurufolftitioi^appelianmedietas
figniferi

a EC,medietas

eqnoiftialis b ED,fedlio

Verna in e figno,Solfticiu in A,Bruma in c Af

,

fumatur auteF poius cotidianae reuo?utionis,S

ex fignifero e g circumferentia par{iu,uerbi gra
tia,xxx.cui fuper inducatur quadrans circuli
r g h. Tunc manifeftum eft , quod in triangulo
GH,daturlatusEGpartiu xxx.cum angulo GEH,cumfuerit
minimuspartiu xxin.fcrup. xxvin.fecundumaximadeclinationem a B,quibus cccxx funt quatuOrredi, &angulus g
e re&us eft.Igitur per quartu fphaericoru ipfum eho triangulu
datorum erit anguloru& lateru.Nempe demonftratum eft , cb
fobtenfa duplicis b g ad fubtenfam duplicis g h, eft ficut fubten
demis dupla a g E,fiue dimetietisfphsersc ad fubtenfam duplicis
a B,&femrfses earum fimiliter , quoniam dupli age femifsis eft
ex centro partiu ;ooooo.& quae fub a b earunde partium 39822^
atEGpartiu^oooo.&quoniafi quatuor numeri proportiona*
lesfuerint,quodfub medrjs cotinetur, cquale cft eiquod fubex
tremis 5 habebimusfemiflem fubtedentisduplac h circuferenti
ampartiu j99;7.&gipfamincanoneeandeG h partiu xi. fcru,
xxi x.declinatione fegmento e g refpondente Quapropter 52
in triangulo afg dant latera v g partiu lxx v 1 i.fcrup. xxxi.
& ag earunde Lx.tancp reliqua quadrantiu &angulus f a eft
1

rec"tus,eodem modo fubtendentes dupliciu f g,a g,f g h,

& b h,
fiue

R EVOLVTI ONVM
fiue

LlB*

II,

jQ

corum femifles proportionales.Cum aut ex his tres funt da

ta?,dabitur etiam quarta b h partium &i,fcrup,6. afcenfio redta &

pundlo

h e partium f, fcrup. 5*4, a uerno sequi*

nodtio . Similiter ex datis lateribus f g partium y$ fcrup*
j;.& a f earundem partium 66, fcrup, %* & quadrante circuli
habebimus angulum agf partium 69. fcrup, 2.3. s. proxime^
cui

folftitrj

fiue

ad uerticem pofitus

hge

Hoc exemplo

eft sequalis.

caeterisfaciemus.llludautemnonoportet ignorare,

&iri

quodme*

ridianus circulus figniferum in fignis quibus tropicos contin*

re&os fecat angulos.Nam per polos ipfum tunc fecat , ut

diximus.Adpunclauerosequinodialia eominore recto faciat
angulum,quo fignifer a recfco declinat , ut iuxta minimam qui*
dem indinationem partium Gt 66* fcrup.32. Eft etiam animad*
uertendu,qu6d ad aequales figniferi circumferentias,quse ab se*
quino&ialibus tropicisuepun&is fumuntur,anguli &latera tri
anguloru fequuntur aequalia , quemadmodu (i defcripferimus
git ad

scquino&ialis circumferentia a b c

& fignife

rum d e E,fefe in b figno fecates,in quo fit secj

noftiu\aiTumpferimuscg sequales circumfe*
rentias fb&b G,atcg per polos motus diurni

binos quadrantes circulorum kfl&hgm,

erunt bina triangula flb&bh G,quoru Iate
ra b f & b g funt sequalia,& anguli cj ad b uer*

& qui circa & w. re&i* Igitur per v i.fphsericorum sequa

lium laterum & angulorii Ita f l & m g declinationes aequales
& afcenfiones re&se l b & b m ,& reliquus angulus f reliquo g.Eo
ticem,

l.

dem modopatebitinafTumptis i pundo tropico equalibus cir

cumferetrjs. Veluti

cum abKbc hinc inde sequales fuerint

a*

trd

pico contadiu B:deduclisenim exo sequinodlias

polo quadrantibus d a,d b , erunt fimili

ter bina triangula abdKdbc, quorum bafes a b,

lis circuli

& b c,& latus b D,utrie# commune funt cqualia,&

anguli qui circa b redh' > per viii. fphsericorude*

monftrabuntur triangula ipfa sequaliu efle lateig

& anguloru; quo manifeftu fit,q> unius in GgnU

fcro quadrantis anguli,tales & circumferetise expofitas reliquis
h

rj

totius

NlCOLAl

-CoPERMICt

totius circuli quadrantibus confentient

Quoniam

exempIutfB

Canonica defcriptione fubrjciemus, In primo quide ordine po

netur partes figniferi, Sequeti loco dedmationes partibus illis
refpondentes,Tertio loco fcrupula quibus differunt & cxcedut
has,quse fiunt fub maxima figniferi obliquitate particulares de*
clinatioes,quarurn fumma eft fcrupulorum 24. Simili

modo in

anguloru tabella faciemus Neceffe eft enim ad

mutationem obliquitatis figniferi omnia mutari quaripfam fe*
quuntur, Porr<5inafcenfionerecT:a,perquam modicareperitur
ipfa differentia,utpote qua? decima unius temporis partem non.
excedat, quax^ in horario fpacio centefimam folumodo & quin
quagefimam efficit Tempora fiquidem uocantprifci, circuli
sequinoclialis partes,quje figniferi partibus cooriuntur, quaru
utrarumcpcirculus eft,ut faepediximus ccclx. fed pro earun*
dem difcretioe,figniferipartesgradus,sequinoctialis uero tem
pora plericp nominauerunt,quod & nos de cxtero imitabimur,
Cum igitur tantula fit haec differentia , quae merito pofsit con*
temni,non piguit &hanc apponere. E quibus tum etiam in qua
uis alia figniferi obliquatione eadem patebut,fi pro ratione ex*
ceffus a minima ad maximam obliquitatem figniferi fimiles par
tes fingulis concernatur. Vt exempli gratia in obliquitate parti
um 23.fcrup.54. fi uelim cognofcerequanta p.gradibus figni*
feri ab sequincxfhb fumptis declinatio debeaturjnuenio quide
in Canonepartes ;;.fcrup. 29. acin differentia fcrup.;;,quajin
folidumadderenturinmaximafigniferi obliquitate, quae erat
utdiximuspartium22,fcrup.r2.Atiamponiturefle partiu22,
lcrup.34.maiorinquam6.fcrupuIisquimfitminima,quacfum
quarta pars ex 24. fcrup. quibus maxima excedit obliquitas
Eiufdem autem rationis partes e fcrup. ; ; , funt fere 2, quae cum

afcenfionum

8C

adieceropartibus;;.fcrup.;9.habebopart,;)i,fcrup,22.quibus

tunc declinabunt gradus $0 figniferi,ab sequinoctio fumpti.Eo

dem modo & in angulis & afcenfionibus redis licebit facere ni

fi qudd his auferre iemper oportet illis femper addere ut om^
,

nia pro tempore prodeant examinariora

Canon

Revolvtionvm

Lib

>n declinationumpartium
Canon

Dscli

Sjo.

Dit

dfa. natio.

ter.

gt.

|fcr.

II,

?;

figniferi.

;o. Decli

Dif

;o-|Declic

dia. natio.

fer.l

dia.jnatio.

gt. |gt|fcr.|

|fcr.

Dif
fer.
'*

|rjt. |fcr.

o 24
o 48

4
?

6
7
S

J*

2 O
2 *3
2 47

2
2

5>

IO

?
22

4
12 4 45"

I I

37 *3 **
3
39 '4 *?
40 4 ?o
41 1? 9
4* 1? 27
4? 15 46
44 16 4
4? 16 22

4
4
4
4
?
f

* 5>
f J*

5 ??

i<>

o" 5>

4'

17
18

I?
20

7 27
7 45>

21

8 12

22

8
8

tf

0*

46- itf

4:
.

7
7

48
45

?o

8
8

?i

?*

?7

S3

24 9

15

5>

*4

*?

4i

SS }9

5>

IO 3
1*7 IO *?
28 IO 4tf
2tf

*9
20

*?

10
10
10
10
1

?5>

16 96
17
17 JO
17 4
18 1
18 17
18 **
18 47

34

*3

6*2

IJ
I?

4
14
4
'4
4
1?
1-5

\6
16
16
17
17
17
18
18
18
18
*9
5>

'5>
5

44

95 >5>
tfo 20

57
10

20

6~i

f 19 ICT
?7 19 ?

20 *?
20 **
?* 20 4-7
04 20 *S

"

fcr.

2
2

14

f<>

3* [2 1 1
33 2 ?*
34 I 2 **
3$ I 2 1 2
3* 12 **:

12

cr.|

fefcl

20
20
20
20

<H
66

3t.

21 5>
21 20

61 21 ?o
6$ 21 40
6 9 21 45>

7o

21 ?

71 22
72 22
73 22
74 22
7S 22
76 22
77 22

7
I?
i?
|o
37

44
90

78 22 9*
7P }3
80 *3 ?
1

81 *3 10
82 ^3 3
17
*3
84 *3 20

*? }3 22
$6 *3 24
87 *3 26
88 fl 27

28
00 %3 28
5>

h
1

21
21

21
21

22
22
22
22
22
22

*I
2?
*3
*3
13
*3

n
24
*4
24
24
24
*4
4
*4
24

M
*4
24

O L A

pora.

pora.

fer.

dia-

gt.|gt.|fcr.

fcr.

99
9o

99
9o

R f - gt. |fcr.
21 28 94

49
40

<>

9 20

6 ^^

7 20
8 9

IO
1

12
I?

14

9
\o

o"

29
'

1
'

40

41

97

2 92

2
2
2

9 1248

2
2

14142

W9

42 2P 29
"24"
43 40

44 41

??

49 42 22
45-

4?

21

47 44 22
48 49 22
49 40" 22
90 47 H
9' 48 24

5*

92

*? ii '9
24 22 IO

17
18 16124
5> 17 21
20 18 27
l

21

22 20

22

45> 29
9? 90 2
94 9'l?7
99 9* *8
9* 95 41

afl** -2 - 4
28 2<r O
4
20 2(? f7
4
3 *7j J4 J-4

97
4?
9 99 49
99 9* 46
60 97 48

4
4

2di| s

2^24

tf

Teme

Dif

fcr.

9
9
9

46

?9 22

20.

pt.|gt.|fcr.|

^ 2^
1 r*

21

?4

fcr.

9
9
9
9

5-0

fer.

49

22 20

dia. pora.

** 22 4?
*7 ?4 4'
28 ?9 40
39 * 28

49
40

I
1

R N

fer.

4
4
4
4
4

22

25>

2
1

5>

P E

Canon aiceniionum rectarum

Dil
2X>. Tem*
Dif

20 Tem#
dia

^i 98 9

6967
70

c?8

6
6
6

74 72 28
79 7? 45
7^" 74 47

9
9

77 79 92
78 76 97
2
75> 78

4
4
4
4
4

71

80

4
2

17
21

29
72 70 20
73 71 33

9
9
9
9
9
9

4
4
4
4

62 99 94
62 60 97
64 62
^9 03 ?
66 64 6
67 tf 9 5>
68 66 1.3

2
2
2

65

75>

2
2

2
.2

2
2
2
2
2

81 80 12
82 81 12

I..

82 82 22
84 82 27

89 84 ?2
86" 89
*
87 86 4-1
88 87 48
89 88 94

po 5>o

O
O

<*i

R.evolvtionvm

b.

3 Z*

Canqn angulorum meridianorum.

bif

zo-

Angu

Difc

zo-]Angu

fer.

dia

lus.

fer.

dia.j

Rt. |gt. |fcr.

fcr.

er

fcr.

gt. gt. |fch

66\iz

24
24
24
24
24
*4
24
24
24
24
24
24

21 6$>

0:
difa

Angu
lus.

66 22
66 *4
4 66 ??
? 66 26
6 66 19
7 66 4 2
s 66 44
9 66 47
IO 66 ?i
66 ??
2
%

'|2|6VJ?<).

!m 67 4
|14 67 10
I?<?7 1?
l6 67 21
17 67 27
18 67 ?4
10 67 4

20 67 40

7 <r6
22 58 4
22 6$ 2
2 4 68 22

26 68 4'
27 68 ?I
28 69 2
20 69 12
*

6<>

?f

24 70 12
70 26
70
25
*
27 70 tJ

?8 71 7
I5> 71 22
40 71 2*
71 *2

42 72 8
42 72 24
72 39
45" 72 ??

2?
22
1?
2;
2?
2?
22
22

72 1
4 72 28
48 72 47
4<>

74 5
?o 74 24
?i 74 42
f2 7? I
^l 7? 21
f4 7? 40
9? 75 I
*<* 75 21
?7 75 4

45>

22
22
22
22
22
22
21
21
21

t.|fcr.

2Z 69 48
2?|70

21

2^68 22

5 77 2
?S> 77 24
i

60 77 4*

78
62 78
62 78
64 7p

21
21

'S>

IS>
IS>

l6
IO
16
If
If
I?

14
14
14
12
I?
12

12
12

91

14

IO

9
9

71 81 ?*
;

8
8

72 82 46

74
7<T

2
2

IO
IO

72 82 22

7
7

76 84

77 84 29

6
*
f

78 84 20
75> ** 1?
80 5- 40
81 86 ?
82 86 20
? 86 ??
84 87 !5>
? 87 ?*
86 88 19
87 88 4i
88 89 6
89 $9 52
O0(

"

jfcr.

6? 75> ?6
06 7P ?S>
67 80 22
68 80 4?
6? 81 P
70 81 22

20

'2
18
18
18
17
17
7
17

ter.

*9

<>I

20
20
20
20

Dlt

lus.

4
4
2
2

2
2
1
1

NlCOLAl

CoP-E&NICl

Quomodo etiam cuiuslibetfyderis cxtra circulum, quf perme*

dium fignorum eft pofiti,cuius tame latitudo cum

longitudi

ne coftiterit,decIinatio &afcenfio re<fta pateat,& cum quo

gradu figniferi caelum mediat*
Cap.

mu

R,t de fignifero acquinodhali & meridiano circulo,

aceorum mutuis fecTiionibiis expofitafunt. Verum
ad cotidianam reuolutionem non folum intereft fci
re,quaeperipfum figniferum apparent,quibus Sola
ris tantummodo apparentiae,aperiuntur caufae/ed

etiam ut eo*

rum quae extra ipfum funt,fteflarum fixarum errantium^,qua*rum tamen longitudo &latitudo data fuerint,dedinatio ab ae*
quinocHialicirculOjSCafcenfio recla fimiliter demonftrentur

Defcribaturergocirculus, per polos sequinoctialis

& fignifert

a e c,fuper polii f, & fignife

ri b e D,fuper polu G,fec1:ia acquinoctialis in e figno. A polo aute
g per ftellam deducatur circumferentia ghkl, fitcp ftellse locus
datus in h Ggno , per quam a. polo diurni mo*
tus defcendat circuli quadras fhm N.Tunc ma
nifeftum eft qudd ftella quaj in h cxiRit mztu

a b c D,hemicydus

acquino<ftialis

fit

dianum incidit cum duobus m & n fignis,& ip

fa h m n circumferentia eft declinatio ftellae ab
Ecquinocliali circuIo,& e n afcenfio in fphaera
recT:a,quasquaerimus.Quoniamigitur in tri*
angulo k e D,latus k e datur,& angulus k e L,et

ekl recxus,dantur ergo per quartum fphaeri*

corum latera k
ergo

hkl

&e

cum

reliquo angulo qui fub

klb, tota

datur circumferentia.fct propterea in triangulo

hln

n,& l n h re<fius,cum Iatere h l: dantur

crgoperidemquartu fphsericoru reliqua Iatera h n declinatio
ftelle,&L N,quarc^fupereft n e afcefio re<fta,qua ab sequino<ftio
Vel alio modo. Si ex prae*
fphaera ad ftellam pcrmutatur.
ted entibus k e circumferentia figniferi aftumas tanquam afcen*
fionem recftam ipfius l e dabitur ipfa l e uiceuerfa ex Cano*

duo anpuli dati funt h l

tie afcenfionum

redtarum,

& l k ut dedinatio cogruens ipfi

atqs

Revolvtionvm
atqj angulus qui fub

Llp..

1U

3/

kle per canoncm angulorum meridiano

rum,equibusreliqua,utiam demonftrata funt,cognofcentur,

Deindepropter e afcenfionem recT:am,danturpartes fignife*
ri e M,quibus ftella cum m figno caelum mediat,

De finitoris fcdionibus,

Cap,

v,

Orizon autcm circuius , afius eft re&a* fphaerae , ali*

us obliquae.Nam re&as fphasrae horizon dicitur,ad

quem exjuino&ialis
I

erigitur,fiue per polos eft aequi

no&ialis circuli.Obliqug uero fpharrac uocamus eu,

ad quem circulus aequinodialis indinatur Igitur in horizonte

& oecidunt,fiunte dies nodibus femper
arquales. Omnes em parallelos motu diurno defcriptos per me*
diu fecat horizon,nempe per polos,& accidut ibi quae iam circa
meridianu explicauimus.Diem ucro hicaccipimus abortu So*
lis ad occafum,non utcunqj a luce ad tenebras,uti uulgus iritelli
git,quod eft a diluculo ad prima facem, de quo tame circa Ortu
5C occafum Ggnoru plura dicemus.E cotrario,ubi axis tcrrae cri*
.

reclo omnia oriuntur

gitur horizonti,nihil oritur 6 ocddit,fcd in gyrum

iatafemper in aperto funt,uel in occulto

nifi

omnia uer*
qudd alius motus

produxerit,quaIiseftannuuscircaSole:quofequitur per fcmc

ftrefpacium diem ibi durare pepetuu , rcliquo tempore nocte:
nec alio quam hycmis & seftatis difcriminc, quoniam jequiiio*
dialis circulus ibi conuenitin horizonte.Porro in fphaera obli*

qua,qusedam oriuntur& occidunt,qusedam in aperto funtfem

per,aut in occuIto,fiunt intcrim dics

& noctes

insequales

Vbi

horizonobliquusexiftens conungit duos circulos paralklos,

iuxta modu indinationis,quorum is qui ad apparentem polum
eft,definit femper patetia , & cx aduerfo qui ad latentem eft po*
lum,latentia.Inter hos crgo limitcs per totalatitudine incedens
horizon,omnes in mcdio parallelos in circuferentias fccat inae*
quales,exccpto aquinoc"tiali,q maximus eft paralleloru:

ximi circuli bifaria feinuice

& ma*

fecant Ipfc igitur finiens obliquus

dirimit in hemifphaerio fuperiori uerfus apparente polu maio*

rcsparallclorucircufercntiaSjCisquae

ad Auftrinu latentemcg
polum
i

NlCOLAl

E R N

polum,& e conuerfb in occulto hemifpham'o,in quibus Sol mo

tu diurno apparens,efficitdierum

& no&ium difparitatem

Qujcfintumbrarummeridianarudifferentiae,

Cap, vi

Vnt c umbrarum meridianaru differentiae,quibus

alrj Perifcrj,alrj

Amphifcrj,alrj Heterofcrj uocantur

quide fuiftqs circuumbratiles dicere pof*

fumus,circumquacp Solis umbra fortientes Et funt
ij,quorum uertex fiue polus horizontis minus uel non amplius
abeft dpoloterrse,quamtropicusabsequinodiialiJbi enimpa
ralleli quos attingit horizon,limites exiftentes femper apparen
tium uel occultoru, tropicis funt maiores uel aequales, Ac proin
Perifcrj

de Sol seftiuus in femper apparetibus eminens,eo tempore gno

monum umbras quoquo uerfum prorjcit. At ubi horizon tropt
cos circulos tangit,fiunt 81 ipfi femper apparentiu,& fempcr oc*
cultorum limites. Quapropter Sol in folftitio pro media nocle
terraradere cernitur,quo momento totusfignifer circulus coue
horizonte,& confeftim fex figna fimul oriuntur, & totide
ex aduerfo fimul occidut,& polus figniferi cu polo horizotis co
incidit Amphifcrj,qui meridianas umbras ad utranqj partem
nit in

mittunt,funt inter utrumcjj tropicu habitantes,

prifci

quodfpacium

mediam Zonam uocant,& quoniam per omnem illu tra*

d:um fignifer circulus bis reclus infiftit,ut in fecundo rheorema

tc Phaenomenon apud Eudidem demonftratur, bis ibidem ab*
fumuntur umbrg gnomonum,& Sole hinc inde tranfmig rante^
gnomones modo in Auftru,modo in Boream umbra tranfmit
Ccteriquiinterhos&illos habitamus Heterofcij fumus,
eo qudd in alteram folummodo partem,hoceft Septentrionem
mittimusumbrasmeridianas* Cofueuerutaute prifci Mathe
tut.

orbem terraruin feptem climatafecare,utputa per Mero

en,per Sienam,per Alexandria,per Rhodon,per Hellefpontu,
matici

permediuPontum,perBorifthenem,perBizantiu,&caetera g
fingulos paraIlelos,ad differentia & exceffum maximorudierui
Vmbraru quoqj Iongitudine quas in meridiefub sequinoclrjs,
ac utrifcj? Solis conuerfionibus per gnomones obferuarut,& pe
nes ek

Revolvtionvm

Lib.

ir

%%

nes eleuationem poli,fiue latitudine cuiuicp fegmenti. Hseccum

tempore partim mutata,no prorfus eade funt quse oIim,propter

mutabilem,ut diximus,figniferi obliquitate,qu Iatuit priorest

fiueut recl;iusdicam,propter aequinoctialis circuli adfigniferi
planu uariantem inclinatione , a qua illa pendent * Sed eleuatio

nes poli,fiue latitudines locoru,& umbrse eequinocliales cofert*

tiut rjs,qantiquitus inueniutur annotata : qd oportebat accide*

re,quonia circulus sequinoclialis feqtur polu globi terrae Quo

circa&illafegmeta,nonfatisexadeperqusecuncp umbraru 8C
dieru accidentia defignantur 81 definiuntur,fed redius per ipfo

rum ab sequinocliali circulo diftau'as,quae manent perpetuo.il

lauerotropicorumutatioquanc^permodica exiftens,modica
circa loca Auftrina dieru 8C umbrarum diuerfitate admittit, ad
Septentrione tendemibus fit euidetior.Quod igiturgnomonu
umbras concernit manifeftu eft 5 q> ad quamlibet altitudine So
lis datam pcrcipiatur umbi se longitudo , 8C e couer

fo.Quemadmodu Ci fuerit gnomon a b,cj iaciat um

bramBC,cumcg index

ipfe rectus

exiftatadplanu

re&u
planum Iinearu.

horizontis,neceflreeftutA&cangulu femper
efficiat

per definitione re&aru ad

Quapropter d cone&atur a c,habebimus aec triari

gulum re&angulu,& ad data Solis alcitudine, datii
etiam habebimus eu,qui fub a c b angulu. Et per pri
mu trianguloru prseceptu a b gnomonis,ad umbra

fuam b c ratio dabitur , 8C ipfa b c Iongitudine. Vicif

fimquoqjcum ab&b

c fuerint data,conftabit etia

pertertiumplanorumangulusACB, &Solis eleuas

tioumbraillam protempore efficietis. Hocmodo
prifciindefcriptionc illorum fegmentorum globi

cum in sequinoctrjs tum in utrao^ trope fuas

cuiufc^ umbrarummendianarum longitudines alTignarunti

terrse

Maximus dies,latitudo ortus^ 8C inclinatio

modo

fpha:ra?,quo*

inuicem demonftrentur,& de reliquis dies

rum

differentfjs,

Cap*

viu
i

i)

Ita

NlCOL-AI

O P E R N

Ta quoqj ad quamlibet obliquitate fphscrsc fiue iH

dinationehorizontis maximu minimucp diem cum
,

dierum differentia fimul

fi|ll demonftrabimus.Eftautelatitudoonus circufcrcri
tiacirculihorizontisabortu Solftitiali ad Brurrialeintercepta,
fiue utriufcp ab ex ortu aequinotftiali di ftantia. Sit igitur meri*
dianusorbisABCD,8Cin hemifpha?rio orien
tali femkirculus horizotis bed, aeqno<fHalis
circuli a e c,cuius polus Boreus fit f . Affum*
pto Solis exortu fub aeftiua conuerfione in g
Iatitudinc ortus,ac reliqua

figno,defcribatur f g h circuferentia
circuli.

maximi

Quonia igitur mobilitas fphaerae ter*

polo circuli sequinocftiaf is peragi*

tur , neceffe eft g h fipna in mcridiano abcd
congruere,quoniaparalIclicircaeoidefuntpolos,perquos ma
ximi quiq? circuli fimiles auferut ex iilis circuferentias.Quapro
pter idem tempus qd cft ab ortu ipfius g ad meridie metitur,eti
reftris in f

am a e h circuferentia,& reliquam femicirculi fubterranea

parte

c H,a mcdia nocte ad onu.Eft aute femicirculus a e c 8C quadran

tes funt circuloru aeSe c,cum fint a polo ipfius abc Drerit pro*
pterea e h dimidia difteretia maximi diei ad cquinodtiale,& b g
y

folftitialem cxortu Iatitudo Cu igitur iri

ehg
angulus qui fub g e h obliquitatis fphe
coftiterit
triangulo
rseiuxta ab circumferentia,& qui fub g h Eredtus,cu latere g h g

inter 32quino<fiiale

Si.

diftantiam tropici seftiui ab equinocliali, reltqua etia latera per

quartu fphaericoru, e h dimidia differetia diciarquinocftialis 8C

tnaximi ,& g e Iatitudo ortus dant.Idcirco etia (1 cu latere g h la
tus e h maximi dici 6 ^quino&ialis differctia,uel e g datum fue
ritrdatur qui circa e angulus inclinationis fpha?rae,ac perinde?

d eleuatio poli fupra horizonta.Quin etia (i non tropicu fed ali

ud quodcucp in fignifero g pundu fumatur,utracp nihilominus
egKeh circuferentia patebit.Quoniaper canone dedinationu
fupra expofitum , nota fit g h circumferentia dedinationis,qua;
parte ipfam figniferi cocernit , fiuntcg caetera eode modo demo
ftrationis aperta.Vnde etia fequitur,quod partes figniferi, qug
azqualiter a tropico diftat eafde aufcrunt horizontis circuferen
tias

Revolvtionvm

Lib

ir*

3S>

ab sequinocliali exortu,& ad eafde partes,faciuntqj dierurrj

6C nodiu magnicudines inuice equaIes,quod eft , quonia idem
parallelusutruq?habetfigniferigradu,cumfita?qualis ad ean*
demcpparteipiorudedinatio.Adutramcpueroparteaba:qui*
fias

no&iali fectione scqualibus fumptis circurerenti)s accidunt rur j

fus latitudines ortus aequales,fed in diuerfas

partes,acpermuta
tim dierii ac noctium magnitudines,eo quod acquales utrobiqj
defcribuc circuferetias paralleloru,proutipfa flgna equaliter ab
equinocftio diftantia^dedinationes

ab orbe gquino&iali haber

sequales.Defcribanturenim in eadefigura parallelorii circumf erentise , & fint g m, 6Z k N,qua? fecet fini*
ente b e d in g k fignis,accomodato etiam

ab Auftrino polo l quadrate maximi cir

culiLKo.QuoniaigiturHGdecIinatioac*
qualis eft ipfi k o,erut bina triangula

Vo

b/

dfg

l k, quoru duo latera alteru alteri , f g

scqualeeftipfiLKj&FDeleuatio poli ipfi
6Z b

\j^_

anguli qui circa b d funt recli. Teni

L b,

8C

um

igitur latus d g tertio b k aequale, e

\.

"y^

S^**^

qui

bus etia relinquutur g b,e k latitudines ortus sequafes.Quaprotf

pter cu hic quoqj duo latera s g,g h (int aqualia duobus e k k o
Scanguliquifuntad EuerticeequaIes:reIiquaEH,E o obidlate
ra aequalia,gbus additis a?qualibus colligitur tota,o e c circufe*
rentia toti aeh sequalis, Atqui maximi per polos circuli paralle

lofu orbiu fimiles auferunt circuferetiasrerut & ipfa? G m k n fi*

miles inuice & aequales.Quod erat demoftrandLT. At hsec
nia pofTunt alio qcp modo demoftfari. Defcripto itide meridia

om

no circulo abc D,cuius centru (it e, dimetiens

sequinocftialis

& comunis ipforum

orbiu fe*

a e c,dimeties horizontis ac linea m*

ridiana b e D,axis fphacrac leh, polus appa*
rensL,occultusM.AiTumpta diftantia couer
ctio

fit

fionis3eftiuje,uelquselibeta,lia

dedinatio

fic

AF,adquaagaturF g dimetiens paralleli,in fe

dtione quoqj comuni cum meridiano,quae fc
cabit

axem in K,linea meridiana in NuQuoni

i

irj

am

O L A

OPERNIC!

am igitur parallela funt,feeundu Pofydonrj definitionem,

quae

nec annuunt nec abnuut,fed lineas perpendiculares inter fe forti

untur ubicp equales,erit ipfa k e redla linea scqualis dimidig fub

tendentis dupla af circumferentiam. Similiter k n erit dimidise
fubtendetis circumferentia paralleli,cuius qusc ex centro eft r k,
per qua quidem differentia dies sequinoclialis differt a diuerfo.
Idcp propterea,qudd omnes femicirculi,quoru illse comuncs fe*

ctiones exiftunt,hoc eft quoru funt dimetientes,utputa b e d

rizontis obIiqui,L e

ho

m horizontis redi, a e c scquinoclialis & f

,

k g paralleli,recT;i funt ad planu orbis abcd,

Et quas inter fe faciut fediones per xix.un*

decimi libriele.Euclidis/unteidem plano g

pendiculares in e k n fignis,& per fexta eiuf*

dem paralleli,& k eft centru

tru fphserse.Quapropi: et e

paralleli

e cen*

n femifsis eft fub

tendentisdupla circumferentia horizontis,

qua oriens paralleli differt ab ortu sequino*

diali.Cum igitur a f dedinatio fuerit data cu
reliqua quadratis FL,coftabitfemifles fubtendentiu dupla ke.
ipfiusAF 5 &F KipfiusFL,inpartibus quibus Aseft jooooojn
triangulo uero e k n re<ftangulo,qui fub k e n angulus datur pc
nes d v eleuationepoli,&reliquus knb sequalis ipfi a e
qd in.
b,

obiiqua fphsera paralleli pariter indinantur ad horizonte,dan*

turin eifdepartibus latera,quaruqexcetrofpherseeft jooooo.

Qinbus igitur quse ex centro f.k paralleli fuerint ooooo, dabit

ctia ipfa k n tancp dimidia fubtendentis tota differentia diei
secj
j

noclialis 8>C paralleli in partibus,quibus fimiliter orbis parallcIuseft ccclx.Ex hismanifeftueft,rationeFK adKN conftarc

duabus ratioibus,uide!icet fubtenfse dupli f l ad fubtenfam du*.

a F,id eft f k ad k H,atcg fubtenfse dupli a b ad fubtenfam du*
pli d L,eftcj? ficut e k ad k n , nempe inter f k & k n aflumitur
hk
pli

Simiiiter quoq? b e ad e n rationem , componut b e ad e.k, atqj

k e ad e n. Sicequidem exiftimo non folu dierum dC nodtiuin*

equalitatem,uerumetia Lunse 8C ftellai^quarumcunq? declina

tiodatafueritparalleloru,pereos motudiurno defcriptoru fe*

gmenta difcerni,quse fupra terra funt,ab rjs quse fubtus,quibus

ortus 8C occafus illoru facile poterit intelligu

Revolvtionvm

LlB,

!!

2^

Canon diffcrentiae afcenfionum obliquae fphaerse*

Eleua

Dec Ii

na

iio

tio

pt.|fcr.

i*

48
24

27

46
4 24

P
IO

tf

9
9 4*

5 20

<>

42

95*

12

7 20

7 28

7 98

*4

8 57

8 18
8 98

5>

99

I*
17
18

IO 39

16

S>
1

J
*9

" 4?
1

2Z
2?

4 5
14 47

24
2?

9 2

9 2?
16 9

16

\6 9*

??

97

3*

42

42
24
6
48

'9

22

21

2 3

itf

20

17
17 90
18 28
'9 27
20 18
21 10

22 3
22 97
2$ 99

?9

24 9?

?*

29 92

9 5-4

6 22

6 *9

6 9

7 19
7 9*

7 6
7 40

8 27

9 9

22
'9
98
4'

17
18

49
34-

*9 24
20 16
21

9
22 3
22 $9

44

27

itf

29 97
27

S> 1.8

10 2
10 45>

2C

S>25>

10 2C?
1

14

12 2
12 90

39

99

14

2S>

40

14 12

'4 46

2<5

'9
i^ 45>
16 2-8
17 20
18 20
19 12
20 6

9 26
itf 27
17 17
18 10

*9
16
17
17
18

98
92

19 2
19 98

48

20 49

20 94

21

21 ^i

22 4?

48

<>

22 1
22 98
22 9*
2? $9
27 2
28 5>

12 22
12

5>

21
I
21 97

22 co

22 99

22 9

22 99

24 9?

24

2C 97
27 2
28 10

C<>

29 99
27 -4
28 10
*9 21

25>

21

20 2C

<

8 7
8 9?

24

12 97

17 ?8
18 28
1? '9
20 1 2
21

12

2 1

14

99
2P
2?
7
92
2*
22

9
94
40
26

22 94 I24 19

24 9*

10 29

9
6

5"

27

29

9 26

449

44
1

4 4

poli.
Et.[fcr

412
4 *

99
4 24
9 '4

'* 12
16 O

**

21
2 2

14 57

1'

?i

40

18

1 2
12

IIC6-

27
28
29
?P

25>

2CT

*i
|fcr.

gt

2 29
13 5>
*3 9?

*9
2o

26-

24
Et,]fcr.

|fcr.

4 14
4 91
C28

f7
*9
1
9?
2 20

pt.

5-

gt. |fcr

2?

f2

20
12
9

44

2?

*l
24 48
2C 9?
27
28 9
20 21
2
29
21 92

5*

Ni

ERNICI

Canon difterentise afcenfionum obh'qu3cfphaerac

Efeua

Decl il

na

tio

27

tfo. |gt. |fcr.

I

49

2 16-

t>

47
34

33

4 43

9 30

6
6

18

5>

4
itf

17
iS

7 38

7 6
7 99

44

5>

34
24

S>

9'

13

IO 1
IO 9
I I
39
I

20
i'5>

4 10

2 97
13 45>
1

4 4*
19 3*
\6 3i

5>

20

9 99

21

i<>

22

22

24

17 44
18 35>
!9 3^

2?
2<>

27
28

22 39

23

2C>

20
1

I<>

4<>

10

35>

2 3

35>

2<>
1
* 99
20
4
14 9 2
9 '9 1*9 45>
1616 1
48

13

'4

26-

17
18

22

22 24
23 28

2 3 itf

24 22

5>

3o

45>

9*

23
2
2 4 10
2 9 19

z6 20
17 43

23
24
29

37
4

24

3 3

29

29

40

%6 40

47

z6 45>

28

26~

99

28

17 9 2
2 5> 7

28

9
18

2 5> '3
3o 2 5>

20 94

3 3'

3'

44

9'

33 10

33 6
34 33

34 39

95>

3o 17
33

34 27
95

137

2
2 98
3 98

39

28

'3

21 21

44

10. i<>

8 12
8
5>
10 9
2
1

45>
5>

99

21

33

20 34

48

3'

7
7 99

21

3'

21

30 32

9 99

21

54

?7

20 21

2 5>

22

<?

20 9*

34

2 5>

I5>

5 9

20

17 27
18 24

42

45>

48

5>

44

2<>

5>

2 37

13

7 38
8 30

94

'

8 '3

6 46

7 22

5>

92

22

17 47
18 47

33

3*

14

4 4
4 93
2
*4

90
41

gt. fcr.

fit.|fcr.

2 3

'9

99

2 2(3

47

37

4*

pt.|fcr.

45>

2 21

40

3
Et. fcr.

gt. |fcr.

34

|'4 98

'9 2 9
I<>

24

17 2 9
18 27
5>

3o

20 34
21 3P
22 4*
23

99

*9

9
17

|2<>

27 3'
28 48
30 7
3 2 5>
3 2 94

9S
1

17
18

5>

20

21 20

22 28
? ?8
2 4 9o
2

z6
27
28

?<?

2 5>

97

l3i 19

3* 49

34 14
34 22 39 47
39 94 |37 24
37 30 \&. 9
35 10 I40 9'
J

poli*

R EVOLVTIONVM

LlB,

ir*

%r

Canon differentiae afcenfionum obliquse fphserse*

Eleua

Decl i

tio

I
!

'

nai .

gra

49

4^

f(X

gt. |fcr.

ft. lcr.

Bt. fcr.

9*

5-2

9*
9

48

94

3 44
4 4i

Dt.

2
3

4
9

6
7

44

4>?

...9
<>

17.

22
8 20

9
IO

9 28

II

10 27

12

12 26

2<>

1?

7 54

7 9

8 22

S>

40
5 47
10 94

8 99
10 8

10

10

S>

itf

14 9*
16 7
17 \6
18 27

9 2

16 9
17 *S>
18 24

2CT

40

'S> 29
20 29

20

1844
19 ^O

21

22

20
22

22 9

2?

22

*$>

24 12

22 24
22 ^O
2^ 7

24
29

24 22

2* 28

|2<> 26-

z6 4*

27 48

27
28

*? 47
27 3
28 22
*9 44

2<>

*I

H
*9

40 4*

3* l42 44

<>

2>

20 94
22 22
22 9*
39 28
27 7
2 9

40 39
42 22

S>

21 21

13

37

16 42
17 94
19 8
20 2?

ip 40

20 9?
22 8
22 29

24 44

22

</8

22 9

24

18

29 14
8

25>.

20

21

21 22

32 48
?4 28
2* 12
28
39 92

40

39 2
26 42
28 25>

2* 28
2 8 9
40 7

40 5
42 *9

42 4

42 29

44 27

44 2|. ktfJ 2*

44
46

18
22

48 47

26 40
28

24 4<?

2^ 9*
2 40
40 20

2<>

29 40
27 9
28 2*

12 9
22 29

*9 16

ip^i
p

21

40

20 2
22 7
22

9'

22

I I

21

26 9
27 27
28 5"2
20 20

2S>

18

14

15>

28
2P

2 28
12 39

14 20

17 48
18 9

46

5-0

17 10
18 17

21

12 45

9 22
5

10 3*

**

1? 21

14

z6

42

2
12 11

<>

4 9

13

4S>

2o

20
4 27
9 29
2

7 18

itf

39 2
27 i<>
?8 9*

12

9 12

9 2

24 9

<>

itf

22

5"

itf

6
7

17
18

fl 29

2 12

<;o

20

5>

4 28

13 27

2<>

9S>,

92

17 28

4 9

Ij
1 2
9?
2 r<s

24

4 18
* 22
6 28

6 4S>|
7 48
8 48
9 4$

?4

Qt.\(cn

j:

'7

^?
Bt.|fcr.

48

22

4i 92
4? 97

44 8 46
46 20 48
48 J*
5"'

9'
92

S>

2*
2

47

Lm
*JVi-'i

;.

NlCOLAI

G.

P E

R 'H

I
,

Canon differcntiseafcenfionum obliquae.'ipheerae*

Dec

Efeua

^-c>

fit fcr.

gt. |fcr.

nai .

tio

gra

'4

2 18

17

14

2 18

27

?J?9

Il4!

?7|

447

4 97

9'
8

9 47

*f

(>

24

<%7i

7
8
9

ii

12

rj
:?4

ic
*6\
17

2 *?-

'*l

8 29

9 18
io 50

1*
10 9!

42

5>

24
4 40

20
22

44

*!

!5>

3*

6"

II 46-

19 1*
17 *!
I5> '9

n
n

2 19

'9 99

?'

'! 9!
9 i|

21 22

26
27
28
2p
?o

20

22

^5"

17

16 !4|
17 96

97
25 20
1

14
?9

9?,\

17 44
39 17
4r 17

10 22

'9 93
F7 17
18 !5>

*4

21

41

'9 ^4
16 40
' 7J97
'9 16

22
2^

9
20

8
1

99
'4 9

%*.

744

7 27

'?

22 47
24 4
24 49 *? 42
26 12 J27 14
27 42 .28 47
2 9 14
20 *!

1'tf

9 '9
1

42

'!

!'

17

!!!*'

-19 10
17 2
O
!5>

4'

41 21

2
2

20,

!5>

49

9 9
6 40
8
5>

10
12

9 !'

6 99
19

5>

44

45

11

5>

12 19
15-21

16 1
9 47
17 1
J17 9
18 ?7
'9 1.9
20 4 20 90
22 22
21 I 2
22
*! 2

17
18 !*

24 14
26 5>

*9!l

27 1
28 94
? 17
I* *9

I* 94

14 17

I?

14 44 !<*
1* 39 ||S

'!
4j

1* 1

40 20

20

21 1

*? 9

*4 9?
26 14
28 17
?o 4

94
47
II
19 49
17 48
!'

!5>

99

4* 10
44 !*

4042

42

42 9!

44 9!

47

21

45>

44

15*

itf

9! 2

9*

14
I?

48 '9
90 94
9? 40

9o44

91 1
9* 14

9* 20

$*,

k 42

95> 9pl

99 <f*
*! 40
68 *7

95> 9
^! 47

Et.|fcr

14

4!
49
4I 29 49*9 47
41 44 49 44 47 94 90
49 97 48 8 9o 1 9?
I

|fcr.

14 97

er.

9*

gt

'! I*

'4 24

*9 10
2 4! .17 4
S 18
28
2<> 26
2C>

94

9!

.-

fcr.

io

'I

91

9
Rt. fcr.

i|

47

3 3

9o
91 9!
j

99 28
*! !'
<T8

18

9* ?7
99 48
99 '9
<>2

21

tf8

11

74 1*

174!^, 9o

polu
.

Revolvtionvm

Lib

iu

3*

Canon difterentias afcenfionum obliquae fphaerae*

Eleua

Secl i

f?

5*

57

<>8

;*

gt.|fcr.

gt. |fcr.

gt.|fcr.

Et,|fcr,

gt. |fcr.

nai .

tio

gra.
'1

2
*

5*
4 17

5
6

10

1?

44
1

J*l

6
35

10

14 35

16 7
17 40
19 15

2
3

4
5
itf

17
i
19
20
21

22

57

24

3S> 25

25

4i 45

2tf

27

44 P
4 er 4

28

49 24

*5>

5* 20
55 32

'S>

26

40

20

428

4 4S>

d 25

e?

8 22

25>

2 9

27

5 57
7 27
8 1*
10 *9

12

35

'5 5>
16 45
18 22

20

20 52 21 42
22 ^o .3 24
24 10 *? 5>
25 53 26 57
27 3S> 28 48
2p 27 3 41
22 3S>
3' '5>
?4 4
33 5
3*
48
35 14

**

2C^

44

S>

19

10 54
12 20
14 7
5 45
17 25
6
'5>

20 5o
22 55
24 22
2tf 12
28 5
20 1
2* 1

24 5
26 4

12 22

14 4i
\6 22

15 17
17 4
18 5?
20 4?
22

'S>

5?

21 4i
22 21

25 22
27 'P
2S>

18

4
47

^
24
21

26 2P
28 20
20 25

21 20

22

28

6 57
8 4?

4'

12

18

44

5 12

9 4i
1 1 20

10

10
1

25

2 17

14

5
5 55
17 47
I54i
21 2*

22 24

25 25
27 25
2P 47
I 55

44

22 2CT

?4

24 5
2^ ?7

35 27
57 54

27 17

42

3S>
5
4 40

2C>

28 28

40 i7 42 5 44 25
40 4S> 42 47 44 57 47 20
35>
18
41
45 17 46 26 47 45> 50 27
45 44 45 54 48 \6 5 54 5? 92
46 18 48 4i 5' 'S 54 16 57 39
di 57
5 4?
4S> 4
54 28 58
d2
92 1
'4 67 4
54 58 58 '5>
?f itf 58 2* C?2 2' 67 18 72 4 <>
5 52 d2 45 67 2l| 72 s<; 90
o~2 9
^7 42 74 4 S>

f5>

*3 10

67 53

74

??

tf8

74

po

34

74

33

5>o

35

90

i_

22

tf

22
5

<Sb
IEt. fcr^

'S>

12

S>

Quod hic uacat, eis eft,quaj

nec orinuturnecoccidunt.
...

poli*

NiCOLAI

CoPERftlCl

De horis,3 partibus diei 8C nocfiis

v1

Cap

X hiYigitur manifeftum eft,qudd

Ci

1 1

cu declinatio*

ne Solis in canonefumpta differentia^ dieru fub pro

pofita poli eleuationeadiecerimusquadranti circuli
in declinatioe Borea,ueI fubtraxerimus in Auftrina,

quodc^exindeprodieritduplicemus,habebimusjl!iusdiei raa

gnicudinem

rum

Kquod reliquum eft,circuli nodis fpaciurn,quoj!

utrumlibet diuifumper xv. partes temporaies,oftend<?6

Duodecimauero partefum*
pta,habebimushora temporalis continentiam^Quxquidem

quodhorarum arqualium

fucrit.

cuiusfemper duodecimas partesfunt , aftumunt

nomenclacura. Proinde horas folftitiales,aequinocfriaks & Bru
males denominatae a prifcis inueniun tur, Necp uero aiise in ufu
primitus erant,quam iftae, ab ortu ad occafum xi i.f^d nodle in
horaedieifui

quatuoruigjJiasfiuecuftodiasdiuidebanudurauicq? tai<s> ho*

rarum ufus omnium tacito gentium cofenfalongo temporc : cu
ius gratia depfydrse inuetseiunt,quibusperfubtrac*tioneaddi

tionemcpaquarum diftilfantium diuerfiratedierum horascon*

cinnabant, ne etiam fub nubilolateret difcretio temporis
ftea uero

quam

horae pariles

Po*

& diurno nocturnocp tempori co

munes uulgo funt receptae utpote quae obferuatu faciliores exi

,

ftunt, temporalesillaeineamdeueneruntantiquationem,ut

fi

quempiam ex uulgo quae Cit prima diei, uel tertir uel fexta uel
nona uel undccima roges non habet quod refpondeat,uel c?r
teidquodadrem minimepertinet. lamipfumquocphorarum
aequalium numerum alrj a meridie alrj ab occafa alrj a media
,

nocte , nonnulli ab ortu Solis accipiunt , prout cuiq? uitati fu

entconftitutum.

De

afcenfione obliqua partium figniferi

8C

quemad*

raodurn ad quemlibet gradum orientem , detur

& is qui caelum mediat

Cap,

x,
Ita

R EVOLVTIONVM

B*

II

19

Taquidcm dierum &noctium magnitudinc

Sidif*

ferentrjs expofttis,oportuno ordine fequitur expofi

tioafcenfionumobliquarum , quibus inquam tem*

poribus dodecatemoria,hoc eft zodiaci duodenac
partes ue! qua*libet alia* ipfius circumferentiae attoliuntur:

cum

nonfintaIia:afcenfionum reclas&obliquae differentiae,quam

diei aequinoclialis dC diuerfi

quales expofuimus. Porro dode*

catemoria mutuatisanimantium,quae ftellarum funt immobili

um nominibus ,ab aequinoctio uerno initium

capientes , Arie*

tem Taurum, Geminos, Cancrum &reliqua utex ordine

,

fe*

quunturadpellarunt.R.epetito igitur maioris euidentice cau*fa

meridiano orbe a b c d cum femicirculo aeg a*quinodtiali,&

fe fecent in e figno , Afliimatur autem in h
,

horizonte bed, qui

eq linojfliu.perquoddgaifer fhi circulus,

finientem in L,per quam feclionem

po
lo k aequinoclialis defcendat quadrans ma*
gnicirculiKLM.Ita faneapparet,quod cum
fecet

circumferentia zodiaci h L,attollitur in h e se*

, fed in fphaera recta afcendebat
EM.harumdifFerentia
eftip(aEM,qua
cumn
antea demonftrauimuseffedimidia dieiscq

quinocftialis

noclialis 8i diuerfi differetia : fed qillicadrjci

ebatur in dedinatioe Borea,hic aufertur,acuidfsim addiiur

Auftrina,afcefioni reftse, utobliqua prodeat,5Jproindequans

totum (?onu aliaue figniferi circumferentia emergat , fiet

manifeftum per numeratasafcenfiones a principio ufq? ad finev
tifper

Ex his fequitur qudd cum datus fueritgradus aliquis figniteri,

,

qui oritur ab acquinoclio fumptus, dat etia is qui cadu mediat*

cu datu fuerit l pund:u,eius cj eft p mediu fignoru orietis,
& dedinatio penes h L,di ftantia ab secjnocT:io,8 h e m afcefio rc

Qm

ahem

femidiurna circuferentia Reliq igit a dat,

cjeft afcenfio rectaipfius FH,quaeetiadaturper rabula,fiue c
angulus (eclionis a h f datur cu latere a h,<X qui fub fah rectus*
<fta,ac tota

fhl circumferentia inter orientem caelumcp

mediantem gradum datur. Viceuerfa, G qui cselum mediat pri
Itaq? tota figniferi

usfaerit datus,utputa f h circumfcrcntia

fciemus ctiam

irj

eii

qui

oritur

NlCOLAl

CoPERHICI

oritur:nofceturenim a f declinatio 8C propter angufum oblicj*

tatis fphaer? a f bKfb reliqua.In triangulo autem bfl $ angulus

BFLex fuperioribus datur,& fbl redhis cum latere f b : datur er

go latus fhl quafitum,uel aliter utinfra*
i

De angulo fectionis figniferi cum horizonte,

Cap, x

Ignifer prasterea circulus obliquus exiftens ad axem

fphaerg uarios efficit angulos

cum honzonte.Quod

enim bis erigatur ad ipfum rjs qui inter tropicos ha*

bitant,iam diximuscirca umbrarum differentias.
Nobis autem fufficere arbitror , eos duntaxat angulos dcmon*
ftrafTe,qui Heterofcrjs habitatoribus,id eft nobis feruiut, e qui

busuniuerfaliseorum ratio facile intelligetunQuodigitur in

obliquafphara,oriente Eequinoctio fiueprincipio Arietis,fi*
gnifer circulus tanto inclinatior fit,uergatcg ad horizonta,quan
tum addit maxima declinatio Auftrina, que in principio Capri
corni exiftit,rnedium tunccaslum tenente,ac uicifsim eleuatior

maiorem efficiens angulum orientalem:quando principium Li

brae emergit,& Cancri initiummediu caeli tenet, fatis puto ma*
nifeftum.Quoniatreshi circuli,aequinocT:ialis,fignifer, & hori
zon,per eandem feclionem communem congruunt in polis me
ridiani circuli,cuius interceptae per illos circumferentia? angulu

illum orientalem patefaciunt 5 quantus ipfe cenfeatur. Vt autem

ad casteras quoqj figniferi partes uia pateatdimenfionis.Sit rur

fus meridianus circulus

abc D,medietas horizontis b e Dtmedie

autem figniferi a b c,cuius utcunqj gra

dus oriatur in B,propofitum eft nobis in*
uenire angulum a eb quantusipfe, fecun*
dum quod quatuorre&i funt ccclx , Cui
tas

ergo datur oriens s,datur etiam ex prsecc

dentibus,quod caclum mediat,atc|j a e cir
cumferentia cum a b altitudine meridia
na.EtquoniamanguIus a b Erec"hiseft,da
tur ratio fubtenfae dupli a E,ad fubtenfam dupli a B,ficut dimeti
entis fphaerc ad fubtenfam dupli eius quae angulum aeb metit:

datur

RevolvtioNvh

Lib,

ii,

^a

daturergo &ipfeA e b anguIus.Quod finonorientis {ed medrj

ca?h'gradusfueritdatus,qui fit A, nihilominus angulus ille ori*
entis menfus erit:fa<fto enim in b polo,defcribatur quadrans cir
culi maximi f g h,Sc* compleantur quadrantes bag,ibh, Quo*
niam igitur a b meridiana altitudo datur,& reliqua quadrantis
a r,angulus quoqj r a g ex praecedentibus, $i. r g a reclus.Datur;
ergo f g circumferentia,& reliqua g H,qua angulum oriente mc
titurquasfitum. Proindeetiam hic manifeftum eft, quOmodo
ad gradu qui caelum mediat, detur ille qui oritur. Eo qudd fub
tenfa dupli g H,ad fubtenfam dupli a b fit ficut dimetiens ad eant
quac a b duplam fubtendit , ut in triangulis fphacricis, Harii
quocp rerum fubiecimus trina tabularum exempla Prima eric
afcenfionum in fphera recla ab Ariete fumpto initio,<K incremc
to fenum partium zodiaci, Secunda afcenfionum in fphaera ob
Iiqua,fimiliterperfenosgradusa parallelo , cui polus eleuatue
xxxix,partium,ufcpad eum qui l vn.habet partes,mediain*
crementa per trinos gradus conftituen tes.Reliqua angulorunt
horizontalium&ipfa per fenos gradus fub eifdem fegmentis
>

vii. Et eaomnia fecudum

minimam figniferi

obliquitatem pac

tiumxxiii fcrupxxvni,qu3enoftroferefecuIocongruit*
f

Canon

NlCOLAl

<

CoPERNICl

Canon afcenfionum Signoru in obuolutionereclae

Zodiaci*
Sig. gr-l

~ 1*4

6
12
i8
2

24

part.|icr.|

t|fcr

5 20I

ocs
ocs

,..'*

24

cfi

94

C7

2.7

22 4?

oc8

39

0C5J

4?

^l
22

97 48
64 6

I2|

70(25

i8\

76 * 7

24

J 27

2o|
ts;

po
06

'
I

'

22

'1

lo$

&,

21

24

94

'

'

l8

IIC
122
128
124
I40

24

14^ '7

20

IC2 tf
'97 CO
IC2 26

20
6
A|
12

12
22

28

29

12
18

l6c>

24

174 20

2o

180

Sig. |gr.

-A-

**

_
^
sz

99
99
f6
6 $6

221 ?7

20

222 48
244 6

>9?
1

'2
18

2CO 29

2C6- 97

24

26*2

20

27
270 6

tf

276" 22

12
18

285) 21

9
c
9

24

2C>C

20

202 12

"i

28|

94

6 I208 Ml
|i
214 28I
1

18

220 2 9

IM

226" 7|

OC<>

|20

6"

$6

|I2

C6"

(8

|?22

227 9

o?S
97

OCd
I242 26J
O C6"
1149 l
:
9f
260 o||
cc
j

occ
1.99

H K4
fo

TabLib

9
9

1J

2.

ocp
oc8

i8c 26
91

t5t.|fcr.

24

12
18

<>

4>

part.|fcr.

6f7
6^8

20
w\>

*radus

<

ip6 24
202 IO
207 94
215 4?
2ic> 29
22C 22

*4|
f

v
9

O C7

tf

12
18

9
9
9
*

Vnius

Afcenfio
nuin-

5-1

Zodiaci,

C3

22 16

11

irp

gradus

27

^o

Vnius

num.

12
18

w
V

Afcenfio

fphaerae.

R.

EVOL VTI ONVJi

LlB

II*

4?

Tabula afcenfionum obliquae fphaera*.

Ele.

zod.

s.a
V

39^

II

||Afcefio.

42

Afcefioi

4?

II

48

?4

II

Afce [To.HAfcefio.

Afcefio.

||Afcefio-,

24

?&

12 19
17 21
21 12

22 20

6
12
18

26 J9

29 10
29 20

O
3S 1
40 20
4? *9

24
*o

n6
12
18

^4

*?

7* 6

8;

5-0

44

2 22
8

4 27
6

44

9 27

2-91

7 47

1 1

40

10 28

4 f
18 4

2 26

16
*5>

46

22 22

21

27 29

Afcefio,

21

7
46 20

28 22
42 27

?i

?7 ?4

48
*4 49

^4 16

61 10

71

6"7

78 2
8? 22
92 <><>

7?

17 12

49

* 40
.

c ?4

7 22
9 40
1
?7
4 2?

20 17

17

25 42

20

2
2

27 26

24

27

40 8
4* 28

26 12
4 22

21

26

S* 1?

47

S7 24

?2 28

64 21
71 ?4

60 7
67 28

79 io

7? *

87

102

9?
1

40

4 22

26 47
20 49
3? 1?

120
128
2
127
MP
147 20 146
I?9 29 i'*4
I6> 4i 162

141 2? 140 22
149 19 I48 22
1*7 I IC6 9
164 40 I6"4 12
24 1*72 14 172 21 172 6 171 ?i 171
l8o
180
180 O 180
20 186

?o 142 ?s
irp 6 ICO 1
12 L7 4
iS itfc 7

2 12

16 2?
5 29
22 2

42

82 29
po IO
90
24 97 27 9f p
? 104 ?4 102 ?4 loo 39 9 ?
^6 12 24 10 22 108 20 106
118 16- Il6 2f 114 20
12 119
124 22 122 22
18 127 29 126
24 12? 4 22 46 122 21 120 48
I

5"

12 4?

214?
26 1*

80 41
87 5-4

22 47
2 8 20

48
?4
60 2
66 ?9
72 42

>9 2?

6 1?

2? 24
29 2?
2? 4

45

12
18

20

6 44
10 10

7 10
IO 90
4 22
18 2d

24

21

22 22

26"

20
4 49

48 2
?4
62 26
70 28
78 ?>

82 22
9i co 87 46
'ioo 28 S>6 48
IOC <>&
* 8 109
28 118 2 U<
99l [126 ?tf 124 21
2 81 12? ^2 22 >*2
8 144 47 142 12
28| I?2 26 1*224
162 24 162 47
*l
22 171 12 170 49
2

o|

l8o
i

||

poli*

?7

II

part. fcr. part. fcr. part. fcri||part.|fcr part. fcr. part. fcr. |part.|fcr.

12
18

&

II

180

L A

R N

Tabulaafcenfionum obliqusefphaera?.
Ele.

39

42

li

4?

43

II

sod. Afcefio. Afcefio. Afcef io. Afcef 0.

||

||

||

=Cb

6 187

20'

187
19?
202

2 i5>4 93l8 202 21

?5>

ip'

187 94 188
19? 48 196
202 41I 204

109 49 21 41 21 27
217 22 218 27 219 57
WO 6' 224 <T6 226" 14 227 28
2 22 2 j;i 224
i 2 ^ 27
18 240 4 241 44 242 ?9
24 247 26 249 27 ,'2<ri 2o|
29 *99 6 2>7 6 25-9 21
4* 6 262 22 264 41 2<?7 9
12 269 C/OI,'272 6 274 28
18 276 9^ 279 19 281
24 282 94 2/8 6 18 289
2-9* 4*
20 290 29 29.2
202 6
^o 6 2C>7
24
299
2
208
202
12
4 <H 2f
4
8 2 2 40
l8 508 92 2
24I 214 21 216 29 218 9?
20 2 10 20 221 20 222 4f
226" 12 228 16
Js: 61 224 22
220 40 222 21
2 220
18 222 21 2 54 5-0 22 * 27
24 2?7 20 228 48 ?4o 2
? 24' ?4 242 2 5> 2 4 2 45>
29 246 21 2 47 17
X 6
12 ?45>
?4? 9J
2 90 ?9 2 16 29? 4?
18
24 2^6 26 2^6 40 2^6 22
260
260
30 260
2"f

m
I

'

||

Kr

5>|

5>

212 40
220 97
229
227 28
249 40
2^2 49
1

26l

269 49
277 2
248 9

Afcefio.
|

fcr.|

||

188 27 18848
196 99 197 26
205- 24 206 29
212 9 2 21 <; 3
222 22 224 8
221
222 4
229 22 241 97
248 2 2fO 47
2C6 27 2C 22
26447 2 68 10
272 5-7 276 ?8
280 90 284 49
288 26 292 22

po

97

part.|fcr.

'

92

94

.1

Afcefio.

part. fcr. part.lfcr.| part.

fcr.

S.G.||pai-f.|fcr.||part

91

Afcefio. \u
part. fcr.

189

li

lc^S

22

207 26
21 6 48
226 8
259 29

244 47
2 94 2

262 12
272 14
281 9
289 2 *
297 2 4
2 5>5>9 2 l9 9
206 42 ;u 98
2
2 95> 218
1
218 ?8 ?*? 40

2C)2

9 299 29
298 90 202 26
208 49
20?
211 4 214 22
216 1 219 92 222 47 2 *8 2 4
2 21 2 7 224
49 228 26 2 22 9 2
|2<? 19 2 29
222 ?4 ??6 ?8
22 2 9i 22 2
2 ?6 18 ?29 98
22 4 %6 22 * 98 22 5> 4 2
2 98
18
22
240
2
242
*f8
47 49 37
241 46 2 4? ?9 249 28 ?48 2
?49 9 246 2 4 248 20 2 90 20
248 20 2 45> 22 2 9 9 2 K2 28
?9 21 492 4 ?9? 16 ?94 26
2
94 16 2 94 92 ?99 22 2 96 20
2 97 10 2 97
9? K7 48 2 98 1 1
260
260
260 0II260J
1

'

R EVOL VTI ON VM

Li

b,

V-

ii

Tabula angulorum figniferi cum h orizontefactorum.

Ipoli.
E!c| 20
42
48
97
4*
94
9
2od.| Angul. Angul. AngUh Angul. AnguK Angul Angul. zod.
1

S.G.|gt.

lcr.|gt.

22 24 22 21
27 24 26 21
45> 24 45>2i
12 29
9 22

27
27
2 27
li? 28
*4 28
20 2
6

^ 20
12 2 1
18 22

*4 24
20 39

u 6 27
29
18 41
1

14 44
2046"

12 64r
18 67

24 6*8
20 70
trp

6"

72

12 7?
18 72
24

74

?o 74

gt.

fcr,

gr.

22 18

48

18
18

'5>

2<5

4? 29 40 22 24 ip
27 26 *9 22 I 2o
ip 27
9 *2 95> 20
21 28
9 24 ?6 21
26"
2 22
20
20
$?
22
?o
27
24
9
4?
5-2
40 2i 17 28
2f
f 20
20 54
27 J 7
2 212 64 22 22 28
28
'4 24 4 21
44
2 22
8 40 22 57
41 4? 1 ?5> 22 ?9
I

6 45> *8 49
12 9^
2 48
9'
44
94
_1_
20
5"7
94
24
;o 60
4 9*
Q.^ 62 40 95>
$5

fcr.

9*

fcr. Et.

fcr. gt*

22 '9 22
26 '9 ??
47 1? 49
2 '? 95>
2p 16 22
f 16 9*
48 *7 ?4
41 )8 2 *
42 ip 21
2 20 41

16

21
9 22

92
I

?6 29 9
18
2 27
22 2P 2?
9* 22
9

42 I? 28 ?9 ?4 44

41
24 4<;
20 47 4* 44
9 9 28 47
4 2 f 2 22 45>
27 <;6
92
26
tfi
?8
99
95>
44
7 ^? 9* 60 20 97
Cp *"9 92 6*2 42 95>
28 67 27 6-4 18 <?I
68 95 6$ ?i 6l
4 70 2 66 fp 67,
91 70 5"0 ^7 45> 64.
20 t>8 20 6$
*5> 71
18 71 28 6"8 28 6?

8 27
12 40

^ 4?
54 46
24 45>
7 9>
26"

94

20 9*
17 98

46 95>
<;6

60

48

tfl

fcr|gt.

fcr.|G.b'.

12 22 9 22 20
12 2? 5> 29 24
2 45 5> 4 18
12 ^6 5> 9? 12
12 18 IO 12 6X
49 IO 13 20

14 20

112 24_

2 1 I 40 18
'9
if ?6 12 26 12
itf ?s> 12 20 6ct:
18 14 14 20' 50
ip 42 19 48 24
212? 17 2 2 I_8_
22 2^ ip 16 12
2 27 21 26 6^6
tf 22
28
92 20
20 ^O 26 26 24

4? 25> 24 18
40 22 39 2
22 2 5> 4? 29 90
21 42 4? 28 f 6 20.
5> 49
27 4' 97 24
4^ 48 ip 44 48 18
6 90 47 47 24 12
17 9?
7 45> 47 6wv>
5> 94
9 92 38 20
27 9<> 27 92 *<$ 24
^ 2 97 90 94 4^1 18
46 98 49 99 441 12
18 95> 7 $6 i6\6
5-f 2 2
21 26"

ip 62
28 92 28 ?p

28^^
i

28J 0:=

NlCOLAI
De

ufu

COPERHKI

harum tabularum.

Capj

xi

|jJSus autem tabularum iam patet ex demonftratis,

Quoniam (i cum gradu Solis cognito , acceperimus
afcenfionem rectam, eicjj pro qualibet horasequali
quindena tempora adiecerimus,reiedis integri cir*
culi cccl x.partibus G excreuerint,quod reliquum fuerit afcen*
fionis re<ftse,gradum figniferi in mediocaslo feconcernentem,
oftedet ad horam a meridie propofitam,Similiter fi circa afcen
fionem obliquam regionis tuseidem feceris gradum figniferi
orientem hahebisadhoramabortuSoIisaftumptam. In ftellis
etiam quibu(cunc|j,quae extra circulum fignorum funt 5 quarum
afcenfio reda conftiterit,ut fupra docuimus,dantur per Canorf
nes hosgradus figniferi,qui cum ipfis per eandem afcenfionem
j

recfta a principio

Arietiscaelumediant , atcpper aicenfione ob*

liqua ipforu , quigradus figniferi oriatur cu ipfis,prout afcefio

& partes figniferi fefe proferunt e

regione tabularum . Pari

modofedper locum femper oppofitum operabere circaocca
fum . Praetereafiafcenfioni reclae quse csehirn mediat addatur
nes

quadrans circuli,quodindecolligitur,eftafcenfio obliqua ori*

entis. Quapropter per gradum medrj cgli datur etiam is qui ori
tur,& e conuerfo.Sequitur tabula angulorum figniferi cum ho*
rizonte,qui fumuntur per gradu figniferi orientem,quibus etia
intelligitur,quantu nonagefimus gradus figniferi abhorizote
^eleuet,

qd ineciipfibus

folaribus

maxime eftfcitu neceifarium

De angulis & rircumferentrjs eoru, qui per poloshorizon

iis

fiuntad

eundem circulum fignorum,

Cap,

i.

Equitur ut angulorum 8C circumferetiarum, quse in

fedionibus fignifericumfjs qui per uerticem funt

horizontis,exponamus rationem, in quibus eft alti

1 tudo fupra horizonta, Atqui de meridiana Solis al*
titudine,fiuecuiuslibetgradus figniferi caelum mediantis,can

gulo fedionis <um mcridiano,fupra expofitum eft, cum Kipfe

meri*

Revolvtionvm
riieridianus circulus

Lib.

tu

41
eorum qui per uerticem funt horizontis u*

nus exiftat.Deanguloquoqj orientis iam fermopraecefsit, cu#

ius qui reliquus eft a recT:o,ipfe eft quem per uerticem horizon*
tis quadrans circulicum figmfero orietefufcipit.Supereft ergo
de medrjs uidere fecl:i5ibus,repetita fuperiori figura, circuli in<

quam meridiani cum femicir culis figniferi dC horizontis,8C affix

maturquodlibetfignum figniferi,inter meridiem 8c"ortumuel
occafum , fitq? g per quod a polo horizontis
defcendat quadrans circuli fgh, Quonia
eahora,totaAGEdatur rircumferetia figni
feri inter merid sanu m 6C horizontem,& a g

i?

perhypothefim:Simi!iter &AFpropter al*

titudinem meridiana a b datam,cum angu*

loipfomeridianoFAG, datur etiamFGper

demonftrata fphaericorum, 81 reliqua g H,af
titudo ipfius g cum angulo fga, qusc quae*
rebamus.Hacc de angulis & feclionibus circa figniferu in tranfs
curiu a Ptolemaeo decerpfimus :ad generalem nos referenteas
triangulorumfphaericorumtraditionem,inquafiquis fefe ex*
ercere uoIuerit,pIures qusim quas modo exemplificando traela
uimus utilitates per feipfum poterit inuenire,

De

ortu

& occafu

fiderurri

Cap.

D cotidianam quocjj

feuolutionem pertinere ui*

denturortus &occafusfiderum,non folum illi fim*
plices,de quibus modo diximus,fed quibus modis
matutinauefpertinac^fiunt,quod quauisannuaerc
uolutionis cocurfu eacocingunt ,aptiustamehoclocodicetur<.
Prifei Mathematici feparant ueros abapparentibus. Verorunt
quidem matutinus, eftortusfiderisquando cum Sole fimul e*

mergit.Occafusautemmatutinus,quando oriente Sole fidus

occidit,quod medio toto temporematutinum dicebatur. Atue
fpertinus ortus , quando Sole occumbente fidus emergit, Oc*
cafus aute uefpertinus,cum Sole occidente fidus pariter occidit,

quod medio quoqj tempore uefpertinum dicitur , utpotc quod

1

iij

mter

NlCOLAI
interdiu prseftruitur,& illud

CoPERNICI
quod no&e fuccefsit. Apparentiit

uero matutinus fideris ortus eft,cum diluculo ante Solis or*

tumprimofeprofertinemerfum,acincipit apparere. Occafus
autematutinuSiquoSoleorituro fidus occumbere nouifsime
uidetur. Vcfpertinus ortus,eft cu in crepufculo fidus apparu*

eritprimumoriri . Occafus autem uefpertinus,cum poftSoliS

oecafum iamampliusapparere definit, c.de caetero Solisad*
uentu fidus occultatur, donec in exortu matutino in priorem
fc

proferant ordinem.Haec in ftellishaerentibus , folutis quocp

Saturno,Ioue,& Marte,eodem modo fe habent. Venusaute 8C

Mercurius aliter ortus cV. occafus faciut,no em acceflu Solis prae
occupantur,ut illi,nec eius deteguntur abfceffu . Sed praeuenien
tes Solis fulgori fefe mifcet,eripiuntcg llli ortum uefpertinum,
.

matutinumcp facierttes occafum,non utcuncp latent, quirt fuis fe

re perno<ftant luminibusrat hi fine difcrimine ab occafu in ortu
delitefcunt,nec ufquam confpici poflunt. Eft

qudd

& alia differentia,

inillisortus&occafus matutini ueri,funt apparentibus

ortum prsece*
dunt,hic eius occafum fequuntur.In inferioribus autem matuti
priores,uefpertinipofteriores,prout

illic

Solis

ni ac uefpertini exortus apparentes pofteriores funt ueris,occa

fusautempriores.Modusautemquodecernantur ex fupradi*
<ftis poteft intelligi,ubi afcenfionem obliquam ftelle cuiuslibet,
locum habentis cognitum expofuimus,& cum quo gradu (igni
feri oriatur,uel occidauin quogradu uel ei oppofito G tunc Sol
apparuerit,uerum ortu uel occafum , matutinum,uefpertinuni
ue fidus efhcict. AbhisdifFeruntapparentespenescuiufb^ G*
deris daritatem & magnitudinem x ut quae maiori Iumine poU
lent,breuiores habertt latebras fblarium radiOrum,eis quae ob<*
fcuriores funt.Et limites occultationis

& apparentiae

fubterra*

neis circumferentrjs circuIorum,qui per polos funt horizotis,in*i

Solcm capiutur.Suntcp ftellfsadhazren*

tibus primarrjs partes fere xn.Saturno xijoui x.Marti xi.s^
Vencri v.Mercurio x. In toto ucro , quo diurnse lucis reliquii

ter ipfum finietematqj

nocli cedit,quod crepufculum uel diluculum complec"titur,funt

partrs

xvi

i.ia dicfii

circuli,quibus partibus Sole fubmoto mi*

tiores quoq? ftellse incipiunt apparercquaquidem diftantia ca

piunt

R.E

VOL VfrlON VJJ

LlB*

II

44

piuntaliqui fubiecTum horizontifubterraneumparallclu,que

dum Sol attingit,aiunt diefcere,uel no&em impleri. Cum ergo

fciuerimus cu quo gradu figniferi fidus oriatur uel occidat

no

uerimuscj? angulum fedfoonis ipfius figniferi in

horizonte:fi

eadem parte cu
tuncquoqsinterorientemgradu&Solem tot par

concernantcpSolis ,p
funditatem ab horizonte,iuxta cerminos prasfcriptos propofi*
tes figniferiinuenerimus,quotfurlicianc

ti fideris, pronunciabimus primum ipfius emerfum uel occulta

tionem fieri. Quae uero de altitudine Solis fupra terram in prae
cedenti demoftratione expofuimus,per omnia conueniunt eius

etiam defcenfu fub terra: neqj enim alio

quam

pofitione diffe*

runt:quemadmodum quae occidunt apparenti hemifpha?rio,la,

tenti oriuntur,funtqj omnia uicifsim,ac intellecfhi facilia Quo
,

circa

de ortu 6C occafu fiderum,adeob^ de globi terreftris reuo*

lutione cotidiana dicfta fufficiant,

De exquirendis ftellarum locis,ac fixarum

canonica defcriptione. Cap xiiii

Oft expofitam nobis cotidianam reuolutione glo

a.

biterra2,&quaeeamfequuntur,iam annui circuitus

fequi debebant demonftrationes At quoniam pri*
ifcorum aliqui Mathematicorum,ftellarum non er
rantium phasnomena praecedere cenfuerunt , tanquam huius ar
tis primordia. Quam idcirco fentetiam nobis fequendam puta

uimus,quod

inter principia

&

hypothefesafTumplerimus non

errantium ftellarum fphaeram omnino immobilem efTe,ad qua

uagantium omnium fiderum errores ex aequo coferuntur. Sed
ne quis miretur,cur hunc fufceperimus ordinem,cum Ptolemae
us in fua magna conftru&ione exiftimauerit ftellarum fixarum

explanationem fieri no po(Te,nifi prius Solis & Luna; praecefle

rint locorum cognitiones:8c propterea quae ad ftellas fixas atti^
nent,cenfuiteoufcpdiferenda.

Quod fi

denumeris

intelligas,

quibus Lunae Solisb^ motus apparens fupputatur,ftabit fortaf*

Nam & Menelaus

Geometra plerafcjj ftellas,ea*

rumcK loca Lunaribus coniunclionibus per numcros eft affecu
fefententia.

tus

NlCOLAl

COPERNICI

ius.Multoueromeliusefficiemus,fi adminiculo inftrumento

rum per Solis 8C Lunae diligenter examinata loca,ftellam quam

libet

capiamus,utmox docebimus.Nos etiam admonet

irritus

illorurri

conatus,qui fimpliciterab sequinoclrjs uel folftitrjs,nec

etiam a

ftellis fixis

anni folaris magnitudinem definiendam exi

ftimauerunt,in quo nunquam ad nos ufqj potuerunt cortueni*

re,adeo ut nullain partefuerit difcordia maior . Animaduerte*

cum annu Solarem fuo tempore expen*

diiTct non fine fufpitione erroris,qui cum tempore pofsit emer*
rat hoc PtoIemaeus,qui

gere,admortuit pofteritatem,ut ulteriorem poft hac fcrutaretur

eius rei certitudinem.Operasprecium igitur nobis uifum eft, ut

oftendamus,quomodoartificioinftrumentorum Solis 8C Lu*

nae loca capiantur, quantum uidelicet ab aequinocliio uerno ali*
isuemundi cardinibus diftet,quac deindeadaliafidera perfcru*
tandaprsebebuntnobis commoditates,quibusetiam ftellarum
fixarum fphasramafterifmisintextam, eiusfcp imaginem oculi
exponamus.
Quibus autem inftrumentis tropicorum diftantia , figniferi
obliquitas, 8C indinatio fphaere,fiue poli azquinodtialis altitudo

caperetur,fupraeftexpofitum.Eodem modo quamlibet aliam

Solis meridianialtitudinempofTumusaccipere. Quaealtitudo
fecundum differentiam eius ad indinationem fphaerae , quantu
Sol declinet a circulo a?quinociiali nobis exhibebit , per quam
deinde dechnationc locus eius ab sequinoctio uel folftitio fum*
ptus,fiet etiam manifeftius in ipfo meridie.

Videtur autem Sol

xxiii i.horarum fpacio unum feregradum pertranfire ; ueniue

Vnde ad quamlibet alia

itaqjpro horariaportionefcrup.n.s.

horam conftitutam facile coniedabitur locus eius.

Pro lunari uero & ftellarum locis obferuandis aliud conftrui
tur inftrumentum quod Aftrolabium uocat PtoIemseus.Fabri
5

cantur enim bini orbes,fiue orbiu margines quadrilateri, Ut ui*

delicetplanislateribus,fiuemaxillisfuperficiesconcauam 81 co

uexam ad angulos re&os excipiant:eqUales per omnia 8i

fimi

magnitudine conuenientes , ne fcilicet magnitudine nimia

minus fianttrad;abiles,cum alioquiamplitudoplustribuat exi
les,

titatc partibus diuidendis.Latitudo

aute

eorum ? 81 craisitudo,
fint

Revolvtionvm

Lib,

II,

qf

minimum trigefimaepartis diametri,

Conferentur ergo
& connecrentur re&is inuicem angulis,congruentibus inuicem
cauis & conuexis,ueluti in unius globi rotunditate Eorum ue*
ro alter circuli fignorum,alter eius qui per utrofcp poios,aequi=
fintad

nocT:ialis,inquam,& figniferi tranfit,uicem obtineat.llleergo

gnorUm circulus partibus equalibus,quibus folet cccLX.eft di

ftribuendus alateribus s quaerurfum fubdiuidantur pro inftru=

menti capacitatejrt altero quoql circulo emenfis a zodiaco qua

drantibuSjpoli ipftus figniferiaffignentur,aquibus fumpta di*
ftantia^prO

modulo

obliquitatis figniferi,notenturetiampolt

sequinoclialis circuli.His

fic

expeditis,parentur alfj bini orbes,

per eofdem sodiaci fabrefa&i polos, in quibus mouebuntur,ex

terior

& interior. Qui crafsitudines inter duo plaha aequales:la

titudinesuero maxiliarum fimiles

iliis

habeant^ita concinnatij

ut maioriscaua fuperficies, couexam,acminorisconuexitas, co

cauamzodiaciubicpcontingatme tamen corum circumductio

impediatur,fed zodiacum ipfum Cum fuo meridiano faciliter,ac
fe inuicem libere finant pertranfire.Hos igitur orbes, in polis il
liszodiaci , fecudum diametrum cum folertia perforabimus,in
pingemusc^axonia,quibus connedrantur feranturcp. Interior
quocporbisiii ccctx.partes aequales diuidatur jUtinfiiigulis
quadrantibusadpoiosexeantnonaginta.lncuius infupercaui
tatealiusorbis6Cipfequintusc0liocaiiduseft,acfub eode pla*
no conuertibilis,cui ad maxillas infixa fint fy ftemstia e dianie*
tro meatus habentiaatqj diaugia fiue fpecilla , undelux fideris
irrumpere exireqj pofsit,ut in dioptra folet,in ipfo diametro or
bis,cui etiam hinc inde coaptentur offendicula quaedam,indi*
ces numerorum orbis continerttis latitudinum gratia obferuan
darum.Tandemorbisadhibenduseftfextus,quitotUm capiat
fuftineatcp Aftrolabium in polOrum aequinoclialiu fixuris ap*
penfum , 8C columnellae cuipiam impofitus, ac ea fubfultus ere*
duscg plano horfzon tis tpolis etiam ad inciinationem fphaerae
5

collatis,meridianum naturali fimilem pofitioneteneat,abcoq$

minimeuacillet. Sicigiturpraeparato irtftrumento,quahdoali
ftellae locum accipere uoluerimus , ad uefperam uel Sole

cuius

iam obituro,& eo temporequando Lunam quocp habucrimus

in profpeclu,exteriore orbe conferemus ad gradu zodiacij irt q

tuittf

q,

NlCOLAl

COPERNICI

fcunc Sole pcr prccedetia cognitu acceperfmus^coucrtCmUsc^ ad

ipfum Sole orbiu fectionejquoufqj utercp eoi^ zodiacus incp,52

extcrior ille, ci g polos cft orbis, feipfum pariter obumbret, tuc
quocg interiore orbe Luna;aduertimus,&ocuIoad planueius
pofito,ubiLunaexaduerfo,ueluti eode plano.difTecfta uidebi*
musmotabimuslocu in inftrumenti fignifero:ipfe enim tuc erit
Lunse locus fecundu longitudine uifus.Etenim finc ipfa no erat
moduslocis ftellarucopra?hendmdis,utpotequa2ex omnibus
fola diei & no&is Cit particeps.Deindenoclefuperueniete,quan

do

inquirimus,iam cofpici poteft,exteriore or

bem loco Lunac coaptamus^per queadLunaipfam,ficutin So*
le faciebamus,coferimu* pofitione Aftrolabrj.Tuequoqjinteri
oremcirculuuertimus^d ftella,donec uidebitur adhaTere pla*
cotento funt orbiculo con*
niciei orbis,atqj per fpecilla,quae
ftella,cuius locu

& longirudine cu latitudine ftellac coperte ha

aguntur,quisgraduszodiaci
cadu mediatocu
bebimus.Hejc du
fpiciatur.Ita

Jis

enim

fubrjcietur,& idcircoquibus horis res ipfa gefta fuerit liqui*

doconftabit.ExemploPtole, Qui Antonini prjlmp. annofe*

cundo,nona die Pharmuthi,menfis octaui ^gyptioruin Ale*
xandria,circa Solis occafum,uoles obferuarc loeu ftellac,qu6ein

So*
occumbente
coparato,quinqj
Jem ia
horis quino<ftialibus a me
ridietrafa<tis,duSol in m.partibus & femuncia unius Pifciu
inueniret,reperitLunaa Sole fequente partibus xcn.&ocftaua
uniuspadmotuinteriorecirculu,quapropter uifus efttuc Lu*
naclocusin v.partibus&fextantc GeminOru, Etpoft horaedi*
midiu,quo fexta a meridie implebat,8c" ftella ia apparere coepil*
fet,quartogradu Geminoriicaelu mediante, couertitexteriorc
orbeinftrumeti,ad iadepraehenfum Lunse locu , pergens cu or
be interiori,accepit a Lima ftella* diftantia in cofequetia figno*
rum partibus l v i..& decima unius . Quonia igitur Luna repi
cbatur ab occidete Sole in partibus,ut diclii eft,xc 1 i,& oclaua,
pecftore Leonisbafilifcus iiuereguIusuocatjAftrolabioad

quae terminabant Luna in v. partibus,& fextate Geminorii, At

coueniebat fub dimidio horae fpacio Luna fuifTc mota per qua*

drante unius gradusrquadoquidehoraria portio in

motu luna

ridimidiugraduplus minusueexcipit:fed propter comutatio*

nem tuc ablatiua Luna?,oportebat efle paulo minus quadrante,

quod

Revolvtionvm

Lib,

44

quod circiter uncia definiuit:quo circa Luna fuiffe in v.grad.K

triente Geminoru.Sed ubi

de Lunaribus comutatioibus pertra

cT:auerimus,apparcbit no tanta fuifle diffcretia , ut fatis liquere

uifum p!us triente,uixcp minus duabus quin

tis excefsifle quincp gradus Gcminorum, quibus addiii gradus
l vi i.cu dctima unius parte, colligut locu ftellg in i i.s.partibus
Leois fere diftate a Solis ajftiuacouerfioe partibus xxxi is,cu
pofsit, locu Lunae

latitudine Boreafextatisgradus.HiceratBafilifcilocus,

& caeteraru no errantium ftellaru patuit acceflus

liaec

que

Fa&a eft aute

Ptolemaeiobferuatio Anno ChriftifecundumRomanos
,

cxxxix.diexxiiii.Februarrj,01ympiadeccxxix,annoe*
ius primo. Ita uir ille Mathematicoru eminentifsimus , quantu
eo tempore quseq? ftellaru ab acquinoclio uerno Iocu obnnuif^
fet,adnotauit,animatiue caeleftiu expofuit afterifmos.Quibus

haud paru ftudio huic noftro fubuenit,nosejjlabore fatis arduo

releuauit,ut qui ftellaru loca no ad aequinoclia,quc cu tempore
mutatur,fedaequino<ftiaad ftellaru fixarufphacrarefercnda pu
tauimus,faciIepofsumusaba!io quopia immutabili principio

deducere fideru defcriptione , quam ab Ariete, tancp primo R*

gno,& a prima eius ftella,qu& in capite eius eft , aflumi placuit,
ut fic eadc femg

& abfoluta facies maneat rjs,qux ueluti infixa ac

cohaeretia gpetua femel capta fede collucet, Sunt aute cura 81 fo

xl vi i.formas digefta,cxceptis f)s

quae i quarto f ere per Rhodon dimate femg latetiu circulus di*
lertia mirabiliantiquoru in

rimebat.Siccp informes

ftellae

ut illis incognitae,remanferunt#

Neqj enim alia ob caufam fimulachris formatae funt ftella? fecun

dum Theonis iunioris in expofitioe Aratca fcntentia,nifi ut tan

denominatioibus qui
bufda figillatim pofsint defignari,antiq fatis inft ituto,cu etiam

ta earu multitudo g partes difcerneret,&

apudHiobuquafdaiam nominatas fuifle conftet & Pleiades,

Hyadas Arcturu , Oriona, apudHefiodum 8C Homerii etiam
,

nominatim legamus.In earu igitur fecundu longitudine defcri

ptioeno utemur dodccatemorrjs,qu3e ab aequino&rjs&couerfi
onibus deducutur , fed fimplici Kcofueto graduu numero,in cg
Ptolemaeu fequemur,paucis exceptis, q uel deprauata, uel
utcuq* aliter fe habere coperimus, Quatenus aut ipfaru diftatia
ab illis cardinibus pateat,fcqucntc libro docebimus.
S/gno
i)

teris

O L A

O P E R N

C 1

SIGNOR.VM STELLARVMQyE

*'

SCRIPTIO

A N O N CA,

PR

quaefunt Septentrionaiis plaga?.

Formae ftellarum

VRSAE MINORIS

|L6gitu|

SI

VE CYNOSV&AE,

ILati
tudinis

dinis

partes magnitudoj

jpartes.

66 o

extremo caudae.
Sequens in cauda.
In educftione caudae*

*9 i

Inlatereqdragulipcedeteauftralior

83 o

jln

70 o 4

Eiufdem lateris Borea.

$7
Earu quae in Jatereiequete auftralior ioo
Eiufdem lateris Borea,
' 09
I

_SteIIae 7 .q uarum fecudae

re fequere

ad reda linea maxie

VRSJE MAIORIS

QVAM

Qua? in roftro.
Sequenshanc.
In fronte duarumpraecedens,
Sequens in fronte.
praecedente.

Duarum in collo antecedens.

Sequens.
In pedore duarum Borea.
Auftralior.

In genu finiftro anter/or j.

Duaruin pedefiniftro prioriborea.

Quae magis ad Auftrum.
In genu dexrro priori,
Quse fub ipfb genu.

Quae in humero.

Qox in ilibus.
Quae i n edadione caudar.

7?

72H
74H

i
.

tertiae

.quartae

71

4.

auft.

In binis oculis praccedens,

Quae in dextra auricula

77r* 4

mag nitudinis 2

Et q circa Cynolura informis in late 0?

74

_J

In (lnifiro crure pofteriore.

Duaru pcedes in pede finiftro pbfter.
Sequens hanc.

ELICE.N

VOCANT,

R EVOLVTION VM
j

LlB,

11.

BOREAE PLAGAE.
Formse ftdlarurru
vrsae maioris8cc,

Qux

|Logit,|

|Latit.|

|partes.|

|partes|magnitu.

nc

in finiftra cauitate.

Duaru q in pede dextro pofteriore

*<>ii

(Borea.
Qua; magis ad Auftru.
Prima triu in cauda poft edu&ione.
Mediaearum.
Vltima 8C in extrema cauda.
*43

2?

C4

2
2
2

1*

Stellx 27.quarufecundae magnitud. C.terti;e8.quartae 8. qntar.c.

q^vae

circa

elicen

Qua: cauda in Auftrum.

14

Antecedens hanc obfcurior,

133
caput Le 9*
jlnter uriae pedes priores
Qyae magfs ab hac in borea . (onis.
i

&

Vltima trium obfcurarum.

Antecedens hanc.
.Quse magis antecedit,

Quae intra

99
9S
5>4

priores pedes cVgeminos,

informes.
3

v?l

il

41 f
17 i 4

20

i
i

*3

i\

'5>

jobfcura

Jobfcura
Jobfcura
|obfcura

22 -i
\
.quarta; 2.quinKe j .obfcurac4

100

Informiu 8,quarumagnitud.tertia?

DRACONIS,
76

200

Quac in lingua.

78

In ore.

4
4 maior

Supra oculum.

2itf

7+U

Ingena.
Supracaput.

"5>fS

7*

*JJ

79
82
78
80

fn

i
i

prima colli inflexioneBorea.

Auftralis ipfarum.

Qux feqt has ab ortu

*<$*
1

couerfioe fe:

282H

Auftrina lateris pcedetis qdriiateri.

33i

Borea eiufdem Iateris.

Rorea Iateris fequentis.

343 ii

Auftralis eiufdem Iateris,

3*6

fn inflexioe tertia auftralis triangulf

Reliquarum trianguli praecedens

81 ii
80 i

<

84

4? V*

83

4
4

1?

66

>w.

77^f 4
80 i 4

Quar fequitur.
In trtangulo antecedente trium,
Reliquaru eiufde trianguliauftralis.

T
i
i

4
4
{ 4
81 i 4
8iii 4
82
4
78H 4

*9<>ii

Media earundem.

i
i

"1

i
i

Q.ujb|

WlCOLAl

f
j

<

jOFEKNICI

BOREAE PLAQAE
Formse ftellarum

draconis.

|Logit,|

ILatit.l

IpartcsJ

Ipartesjmagnitu.

Quae Borealior fugioribus duabus.

3S
200
Duarfi paruaru & mangulo feques
Antecedens earum.
Triu q in redu feqnutur Auftralis.

Media trium.
Quae magis in Boream ipfarum.
Poft haec ad occafiim duaru

Magis in Auftrum.

84H 4

87 i 6

8*H

IOC

81
8}

78

q magis

( in

Borc,

|Hinc ad occafum 1 couerfioe caudae.

iS*
156

Duaru plurimu diitantiu praecedes.

Qua fequituripfam.
124 .4
Sequens in cauda.
Inextremacauda.
Stellarum ergo 2

19*
1

.tertiae

mag.8,quartae

E P

Trium in tiara Auftralis.

Media ipfarum>

0*s

71

240

?4o

U
T

.magtertiae i.quartac 7.quintac 2.

Informiu duaru q pcedit tiaram.
??7
Quae fequitUr ipfarn.
Stellae

7Zi4 4
64 i 4

\W

Borea trium.

I.

Quae dextra uertebra coxae cotingic,

Qyae fequitur eande coxa attinges.
Quae in peclore.
2C2 O
Inbrachiofiniftro.

3
tf.quintae f. extae 2.

In pede dextro.
In finiftro pede.
In latere dextro fub cingulo.
Quae fupra dextru humeru attingit.

70

^
**
I

4 maior

'

<*4i*

A
74rs=
'

*4&

ic/i

1-

74 O

4
4

6$
72

60 \
61
*t

4 maior
4

1 I

4411

0-4 ol

5-

$9

i\

BOOTIS SIVE AR.CTOPTiTDAC

ln manu

finiftra

Media trium

trium praecedens,

Auftralior,

Sequens trium.

Quac in uertebra finiftra coxae.

In finiftro humero.
In capite.

Indextrohumero.

'47
I40
142
itfj

170
179

s.

?
S
9

f
oj

f
1

<f

4naior

0fi 4
In

EVOLVTIONVM L

R.
[

4$'

11

BOREAE PLAGAE.

Formae ftellarum*

eootis sivn arctophil.

|Logit,|

ILatit.l

Ipartes.

Ipartes

Colorobo duarum Auftralior.

179
Quxmagis in Borea in extreo coli 178
Duaru fub humero 1 uenabulo borea 181

magnitu.

;In

97

Auftralior ipfarum.
In dextrae manus extremo.

t8ijf

49

Duarum in uola prarcedens.

180
180

PQuae (equitur ipfam.

fln extremo colorobi manubrio
|In dextro crure.

Duarum fn cingulo qua: fequitur,

,Quae antecedit.
Incalcaneo dextro.

In

(iniftro crure

4' f
4 ki

4^
40
40

181

169
1C8

4*

178^

\6a.
' v Ti
'

-;

28
28

Media

Stellae

4 5
i

Borea trium.

trium.
Auftralior ipfarum.

4
4
4 maior

4
4 maior
5

2-f

'

4
4

22.quarumin magnitud.tertia 4.in quarra o.inqiiintap.

In formis inter crura

quam Ardlo

rum uocanr.

I70 f

1'

CORONiE BOREiE.
!

Praecedens

omnium,
Sequens in Boream.

188 O
iSs
18? i

Sequens magis in Boream.

Quae fequitur lucentem ab Auftro
Quae proxime fequitur.

193
191
190

Poft has longius fequens,

QyaJ fequitur om n,es in corona.

P4xH

Lucens irt corona,

Stellaj

19<>

8 quaru magnitud. fecundae

.

i .

quartae

<>

44
4*

i
T

2 maior
4 maior

48
?

.5

44H
44U

4
4
4
4

4*

<f

4P

.quintce

.iextae i *

ENGONASL
In capite.

221

*7 i

jln axflla dextra.

207 O
20? O

42
40

ilndextrisilibus,

20I

27

llnfiniftrohumero
jln finiftro brachio.

220 O

48
4?

4 maior

Iln

dextro brachio.

In
1

NlCOLAl

OPERNICI
-1

PLAGAE,

BOREAE

Formae ftellarum.

ENGONASI,
In

Latitul

|LogituJ

partes |magnitudo

partes.

22

finiftris ilibus*

42

4
4 maior

Trium in finiftra uola.

Borea duarum reliquarum

xz* o

f4 o
92

Auftralior,

224

In dextro latere.
In finiftro latere.

207

In dune finiftro.
In educlione eiufdem crur/s.
In crure finiftro trium praecedens.

212

Tertia fequens,
In finiftrogenu.
finiftra nate,

cruris.

Eiafdem cruris Borealior.

Indextrogenu,
Sub eodem genu duaru Auftralior.
Qua? magis in Boream.
,

Intibia dextra.
In extremo dextri ped/s
in

<>o

tf

tfl

In pede finiftro trium praecedens.

Media earum.

Sequens trium.
Inedudionedextri

214
217
2l8^
2 27

tfl

22C
i8S^ 3
220
222 o
207 o

69
70

| 4
4-

<?

71. i
72 o

<>

4 maior

tfo

C?2

8$ O
86
T8|
184 i

6$

*4

41

4
4

extremo Colorobo Bootis.

Praeter hancftelhe 28-mag.tertia; Cnquarta;

Lucida quae lyra fiue fidicula uocat.

Duarumadiacentium Borea,
Quae magis in Auftrum,
In medio edudionis cornuum,
Duaru cotinuaru ad ortQ in borea.
Qua; roagis in Auftrum.
Praecedetiu in iundtura duaru borea.

~^|

60

20-C j
2C?C O

60

ic 7

\z8

26^2

Sequentiu duaru in eode iugo borea

Stellarum

7.quintae 2 lexta; 2

6x o
6?.-6l O

*?4
*?4

Quae magisin Auftrum.

*<>3ii

Auftralior

o.magnitudinis primae

i
h
i

4maior

60 o
f7

LYR A,

InformisSdextrobrachioauftraIior|2oo' o|

4
4
4

fjpjjn;

eadem qua; 178

*1L

Sequens hanc.

In

maior

c|

4 maior
4 maior
4
4

cc o 4 mmor
?* f
4Jminor

.tertiac

2.quarta;7
Oloris

Revolvtionvm
BOREA

LlB,

11

4*

SIGNA.

Formse ftellarum.

|Logit.

OLORIS SEV A VIS.

Ipartes.

2^7 f-

Inore

ILarit.l

Iparteslmaghitu.

[n capite.

45>

90

i
r

fnmediocollo.

^75>

(n pedtore.

In cauda Iucens.

*9fi
302 i

In ancone dextrce alac.

282H

Trium ia dextra uola Auitralior.

Media.
Vltima triu &Y in extrema ala.

284

i\

7!

10

o|

74

<?

4P

in

ancone

2^4

linUtra ala%

94
S*

200

2C>(>

64

20f

ET DVAE CIRCA

4
4 maior
4 maior

74

Qax fequitur,

4 maior

In dextro genu nebulofa.

7.quar5magnitud,(ecunda:

9* i

c?4

Inpedeliniitro.
f0 2 j
Infiniftrogenu.
207if
In dextro pede duarum praecedens. *5>4 r

Stellae

4 maior

<5o

Inmedioipfiusalar.

In eiufHem extremo.

4 maior

99 *
97

4
4
4

:f

.tertiae

f .quartx

< >.qi

intar

2.

OLOREM INFORM ES.

Sub finiftra ala duarum Auftralior. 20C O

Quae magisin Boream,
207

45>f*

4
4

49

CASSIOPE,
Incapite.

Inpecftore.

In cingulo.

Super cathedra ad coxas,

IO O

Adgenua.

20 i

Incrure.

Inextremopedis.

4*H

47
49
49
49

4
2

i
*

i
f

4
4

j<f

48

44

In finiftro cubito.

7ii

49

[ndextrocubito.

K7H

^o

<>

In afcenlu medio.

9*fi 2immor

[n*xtremo.
Stellae

maior

Infiniftrobracbfo,

In fedis pede.

maior

2 .quaru

*7
91
magnitud. tertfe4.. quartae 6. quintar

iextae 2-

Pr*l

NlCOLAI

COPERNICI

BOREASIGNA.
Formaeftellarum.

|L6git.|

PKK.SE1,

|partes,l

40

24

2C

21

In Iiumero dextro.

Infcapulis.

24 O
24r|

Indextro latere fulgens.

28

Ineodem fatere trium praecedens.

50

Media.
Reliquatrium.

Biufdem capitis fequens.

Quae prafit in eodem capite.
Praecedens etiam

21

(cens
In cubito finiftro.
In finiftra manu cV capite Medufae lu

banc

In dextro genu,
Prarcedens hanc fn genuIn uentre duarum pnecedens.

Sequcns.
In dextro coxendice

24
22 O
22 i
O
20 i
21

22

21
21

4
4
4
4
4
4
4

22
28 i
28
*
\

u
21 H

28
20 i
%2 O

In
In finiftro calcaneo.
In fummo pedis finiftra parte.

*4

finiftro crure.

ta?

26
24

In finiftra coxa.
Infiniftrogenu.

Stellac

20

57
?7

raebulol.

*
i

27 i 4
27
4
27 r 2
27
4

**

i
k

magnim

4
I4;l 4 minor
4
24 * 4
2 4
7

3SH

In dextra fura.

partes

In extremo dextrae manus obuoluti(one nebulofa

In dextro cubito.

In finiftro humero.
In capite fiue nebula*

|Latit.|

HH
12

2 6~<quarum magnitud.fecundae
2.nebulofa l

CIRCA

'9ij

4 maior
2

maior
minor
maior

z,mtix c .quartae

quin

PERSEA INFORMES.

Quae ad ortum a liniftro genu.

In boream i dextro genu.

34

Antecedens capite Medufae.

18

*8

i
1

21
21

o|

2o-^\

cl

c
fobfcura.

Steliarum trium magnitud.quintae l.obfcura una.

Heni*

L IV*

Revolvtfonvm
1

BOREA

IU

G N A.

Formsc fteUarum

HENIOCHI SIVE

|Logitu|

|Lati.

AVRIGAE.|partes|

|partes|magnitudo

Duarum in capite Aufttalior.

QuxmagisinBoream. (capella
In finiftro humero fulges

20

78

qua uocant

Antecedens hcedorum

hoedorum fequens.

f4

4?
4?

T
h

4
4 maior
20ii 4 maior
l8 O 4 mirior

4<5"

l8 O

maior

49
49

$ O

minor
maior

45>-5

12
10

Indextrauola.
Infiniftrocubito.

4
4

22
20

Indextrohumero.
In dextro cubito.

In finiftra uola

Infintftraiura.

In dextra fura 5. extremo cornu Tau

(riBoreo.

Intalo.

lnctune.
In finiftro pede exigua.

24

Stdlx 1 4.quaru magnitud.priraae

quintas 2,fextae

.fecundae

tei

0'

tix _.quarta_7.
:

I .

OPHIVCHI SIVE SERPENTARII.

228

2<?

In dextro hamero duaru pracedens. 221

2 2
Sequens.

27 i 4 maior

Incapite.

In finiftro humero duaroprxcedens.

Quaefequitur.
In aneone finiftro.

218

4
4
4
4
4

?4

manu duarum prarcedes, 208 }

20p \
220 O
In dextra manu pracedens
20C

17
12
ic

Sequens.

*<>7_

'4

4
4 maior
4

Ingenudextro,

224 i

In dextra tibia.

227

2
2

In finiftra

Sequens.
Jndextroancone.

olBor.
1 Auft.

In pede dextro ex cjUatuor prxcedes 22<>

Sequens.
227f^|Auft.

Tertia fequens.
Reliqua fequens.
Quae calcaneum contingit.

228
22^
ZZ9

Auftv

4
4
4

--

i Auit.
i Auft.

*)

maior
maior
maior
mator
maior
lniini>

N
BOREA

C
I

LA

COPERHICI

GN A.

Formse ftellarum

|Logit,|

|Latit.|

OPHlVCHI SIVE SERPENTA.

partes.l

|partes|magnitu

Infiniitrogenu.
In crure finiftro ad recta Iinea Borea
(trium
Med.a earum.

*i*
21?
214

Illff
c

Auftraliortrium.
In finiftro calcaneo.

Domefticam

finiftri

ped/s attinges.

i Bor.
Bor.
Bor.

lltii
214

Bor.
Bor.
Auft.

Stellac24.quarummagnitud.tertiasc.quarta?

maior

--

Tff

9 maior

Oj? 4
3 .quinta: 6".

CIRCA OPHIVCHVM INFORMES,

Ab ortu in dextru humer u maxime

triO.

2$6

fequens tres
Separata i quatuor in Septetriones.

257
258

Media trium.

(Borea

i
O

26

2C O
27 O

Auftralis trium.

Adhuc

*8

4
4
4
4
4

Informium ergo quincp,magnitud.quartajomnes

OPHIVCHI.

SERPENTIS
-

In quadriiatero qux in gena.

19* i

^8

Quae nares attingit.

Intempore.

201

40

*97il

2C O

In edudlione coili

1??

*4

A capite in Septentriones.

'5>4iU

37

201

42

4
4

In prima colli conuerfione,

Sequentium trium Borea.

ipc O
19* \
\97ik
I99ii
202

29

26

Media quadrilateri cV

inore.

Media earum.
Auftralior trium.

Dtiarupcedes in finiftra Serpentarrj.

Quar fequitur hanc in eadem manu. 211
Quae poft coxam dextram.
227

Sequentium duarum Auftrina.

QuajRorea.
Poft dexcra

Stellae

*? T

24 O

16

220 i

-8
10
20

*?i
manu in inflexioe caudar 227

Sequens in cauda.
Inextremacauda.

10
i

242

21

27

8.quarummagnitud.tertiaec.quartae

4
4

4
4
|
1
f
i

4
4 maior
4
4
4 maior
4

2.quintar 1.

Sagit

'

Revolvtionvm
BOREA

II,

SIGKA.

Formse ftellarum,

AG

B.

T T

ifc.

|Logi't.|

|Latit.l

Ipartes.

Iparteslmagmtu.

Incuipide.

*72

In harundine trfum fequens.

Z"70

39
39 1

Media ipfarum.

**9 k
268 o

19M

Antecedens trium.
In Glyphide.

*6*H

Stellae

f .quarumma gnitud .quartae

A
!In

QV

qua uocat Aquila.

Proximahuic magis in Boream
In fi niftro humero praecedens.

Qua:

L &.

26H 4

i
i

*7 i
*9 i

268 o

3o

266

31
3*

X69 f
26$ o

In dextro humero antecedens*

Quae fequitur.

RC A

A Q^V

z6

.tertia?4.quarta;

ILAM

A capite in Aultrum praecedens.

2-72

Quaefequitur.
Ab humero dextro uerfus Africum.

272

AdAuftrum.
Magis ad Auftrum.
Quae praecedit omnes.

D EL

O R

ii,f*

20 o
1* i

*T4

18

282
282

Sequentislateris Auftrin.

Quae fequitur.
Stella?

I.

20
20 O

minor
minor

mmor
t3

284

3*

280
282

.c^qutntae

281
282

Eiufdem lateris Borea.

286"
Inter cauda & rombu triu Auftralior 280
Caeteraru duar u in borea praecedens

S,

281

(or.

2<>I

Reliquarum duarum magisborea.

In romboide pcedetis lateris auftrali

2<5"2

In cauda trium praecedens.

Auftralior.

naior

maior

.quintae 2,

Informium 6~.quarum magnitud.tertia:4.quartae

Eiufdem Iateris Borea.

rmnor

*6U

o.quarumagiecunda:
C

2 rmior

28f

In cauda Iadteucirculum attingens.

Stella;

~"~"

Iucida

fequitur.

39 o

.quintae j.fe xt ae

270
268

medio capite.

|In collo.
I n fcapulis

minor

m
3

ir <c v

mtnor

34 \ 6
Vjt 6
vlA 6

o.utputa magnitud.tertiae c.quaree 2.fexta 2

Equi

GoPERNICf

NlCOLAl
BOREA

SIGNA,
|Logit.|

[Latit.|

|partes.|

Ipartes

Formaeftellarum.

EQVI SECJIIGNIS.

magmtu

20 r

In capice duarumprxcedens,

Sequens,

2<>2

In ore duarum praecedens*

i8p^

Qua? feqaitur.

291

abicura
obfcura

20H

obfcuras

** 1
2C O

obfcura

StelIa:quatuor,ob{cur3:omnes.

EQVI ALATI SEV PEGASI.

2^8^

Inri&u.
Incapiteduarum jjpinquaru borea.
?ol
Quae ma gis in Auftrum.

3
3

i<>

ic

Quar magis in B orea m.

?J4>*
3*3t

In cerufceduarum praecedens.

?ii

Sequens
In ffniftra iliffragine

18
19

?ocfi

In luba duarum Aultralior.

Infiniftrogenu,

In dextra faffragine
In pecflore duarupropinquaru pce
(dens.
Sequens.
In dextro genu duarum Borea,
In Auftrum magis.
In corpore duaru fub ala quar borea.

217
3*9

20

maior

1 c

3* l 4 maior
24 i 4 maior
41 i 4 maior
29
4
20 i 4.
?c

l*7kk

Quae Auftralior,
2Z8
In icapulis & armo ala*,
$co
In dextro bumero & cruris eductioe ***

2f

12

In extrema aia.
(comunis
In umbilico
capiti Andromadae

q&

2(5"

2
2
2
2

minor
minor
minor
minor

241 *
StelIar2o.mempemagnit.iecunda?4.tertiac4.quartaep.quintas 2.

ANDROMED^

Quarinfcapulis,

24

In dextro humero*

27

In finiftro humero t
In dextro brachio trium Auftralior

?45>^i
?47r<r

Quar magis in Boream.

Mediatrium,
In fumma manu dextra triu auftrali-

[Mediaearum.

(or.

247
248
*4* i

544

_4

22 O
22 O

3*
41

42

4
4
4

4
4

r'..^-J\

Bore*

R.EVOLVT10NVM
EOREA SIGNA.
Formas ftellarum,

|Logit.

andro-medae

Ipartes.

Borea trium,

247

Infinfftrobrachio.

In

LlB,

finiftro cubito.

11.

ILatit,!

Iparteslmagnitin

44

i
i

17

3S7

Media.

Septentrionalis trium.

10
10

Inpedefiniftro.
tn dextro pede.

Auftraliorabhis.

..

**

f
i
i
i

<>

6
7

In aptce trianguli.
Jn bafi prxcedens trium,

9
10

Sequens trium.

fa

i.obfcune

8.tertiae

J4

?
3

4 maior
4 maior
4
4
>

2.quintac4

f
f

10-

20

Media.

Igitur tn ipfa Septetrionali plaga

44

TRIANGVLt

Stellae4.earummagnitud.tertiae

Steila:2 2.etenimmagnttud.tertia:7.quarta:

28

f f

In fyrmate fiue tradu duaru Borea.

Auftrina.
dexrra manuexcedes cV infbrmis.

2 .fecundae

$0
?* f
22
J7 f
25)

Auftrina.
In dexrro genu.

4
4
2

Sub poplite duarum Borea

mae

?4S>

fn cinsolo trium Auftralis.

49

i$>

.quartae

omnes 2 6<$ .Magnitudinis pri*

77,qufntae c/8.fextae 1 2 .nebulo

ftellae

.quartae

<?.

EORVM QV& MEDIA ET

figniferum
circulum.
ARIETia

CIRCA

funt

ln cornu duaru pcedescV prima oim.

Sequensincornu.
f n rictu duarum Borea.

Quae magis in Auftrum.

ln ceruice.

olBor.
Bor.

7 f

fBor.

7iS
tf

Bor

tf

Quar in eductionecaudae.
Media

4ff Bor.
?ff Bor.

In renibus.
In cauda trium praecedens,

17

Bor.
Bor.
Bor.

deficies.J

4if
*

4
4
Sequens

MEDIA

O L A

O P E RN

CIRCA

QJVAE

Formae ftellaruiru

arietix.

IpartesJ

|partes

20
12
II
S

J Bor.
Bor.

magnitu

iH 4
1
1

c
1
.
T Auft.
maior
* Auft.
? i
2 .quaru magnit.tertiae 2.quarta_4.quintae o^fextas I

A R1

RCA

TE

M INJORMEJ.

Quae fupra capur.

Supra dorfum maxie feptetrionaria.
Reliquarum trium paruarum Borea
Media.
Auftralisearum.
Stellae

SIGNIFERVM
|Latit.|

Sequens trium.

ILogit.]

In coxendice,
In poplite.
In extremo pede pofteriore.
Scellae

c/.quarum magnitud.tertia.

3U Bor.
15-

Bor.
Bor.

10
10

maior
i

Bor.

2^loih

12

i Bor.

10H

14H
1

.quartae

4
5"

.quintae 2

TAVRL
In fecfhone ex quatuor
Altera poft ipfam.

maxk borea,

Tertia.

iPri

6*

IP
iS

9
9

i
_

Auft.
T Auft.
Auft.

I7H Auft,-

Quarta maxime Auftriria.

Indextroarmo.

22 O Auft.
27 O Auft.
20 O Auft.

In pedore.
Iridextrogenu.
In fuffragine dextra.

x6

I4H

i Auft.
i Auft. |io
f Auft.
Auft.

In finiftro genu.
In finiftra fuffragfne.
In facie c/.q fucculaeuocat.q i narib.

3*

Inter

hanc cVboreum oculum.

Inter candem cV oculum Auftraiem.

13H

In ipfb oculo Iuces paliliciu dic?_a

24
36

Auft.
h Auft,
.0 Auft.

<>

InoculoBoreo-

3S

5 Auft-

20

Quae in_ origine auftralis cornu et au

In eode cornu duartr auftralior, (re

40

i Auft.

Ro

Quae magis in boream,

in extremo eiufdem.
In origine cornu Septentrtonalis.
In extremo eiufde quaeqj in dextro pe

Inaureboreaduaruborea, (deHeAuftralisearum.

(niuchi.

3$
22

4.B Auft.|
4J T Auft.
*o i Auft.
49 ._q Auft.
40 Bor.

K
K

T Bor,
Bor.

4
4
4
4

4
4
4
4

minor
3 minor
3 minor

4
4

4o

4
4

r~

1
5
In

Revolvtionvm
MEDIA

Q_VAE

CIRCA

Lib.

11

SIGNIFERVM.

FormEeftellarum.

|Logit,|

ta vri.

|Latit.|

|partes|magnitu

Ipartes.l

n ceruice duaru exiguaru pcedes.

Quajfequitur.

3 i Bor.
J T Bor.

coHo qdrilateripcedetiu auftria.

Eiufdem laceris Borea

7 Bor,

Sequentis lateris Auftralis *

Huiuslateris Borea

is

Bor.
i Bor,
Bor.
Bor.
Bor.

27 o Bor.

In

Pleiadu pcedetis lateris Borej> termi

Eiufde Iateris auftralis termin? ,(n<>

^ii

Pleiadu feques anguftifsimus termi.

Exigua Pleiadu ab extremis fedta.]

&

<>

4H

1
?
f
?
?

? O
$2.abfq?eaquae
Stellarum
in extremo cornu Septentrionali.mag.
primae l .tertia: tf.quartae 1 1 .quintae i j.fexta: I.

CIRCA

QJVAE

TAVRVM

Tnter pedem cV armum deorfiim

Circa auftrinu cornu pcedens trium.
Media trium.
Sequens trium.

18

4?

47
|

Sub extremoteiu(c!em cornuduarum

(borea.

Auftrfna.

26"

Sub Boreo cornu qufncfj praecedens.

Altera fequens.

4-9

?*
?*
?o
**

Tertia fequens

Reliquarum duaramquaeBorea*
Quae Auftral is.
Stellarum

1 1

o Bor.

INFORMES,
T Auft. 17

2 O

f Auft.
7 Auft.
i Auft.
T Auft.

-2 O
1

* T *
7li S

i Auft.
i Bor.
T Bor.
Bor.
Bor.
Bor.

I
I

T
i

?
?
f
?
?

'

informium,mag. quartaj i.quintae 10.

GEMINORVM,
In capite Gemini pcedetfs, Caftoris.
In cap/te Gemini fequetis fubflaua.
In finiftro cubito gemin.pced. (Pol.

Ineodembracbio.
In fca pulis eiufdem Gemini
In dextro humero eiufdem.

In finiftro humero fequentis gemini,

Indextrolatere antecedetis gemini.
In finiftro latere fequentis gemini

7<$U Bor. 9 i
79ii Bor. 6 i
Bor, 10
70
Bor.
72
7 i
7* i Bor.
77 T Bor, 4ri
80
75-

7^

Bor.j
Bor.
i Bor.

U%
2^
3

2
2

4
4
4
4
4
?
5
Jui

NlCOLAl
MEDIA

CoPERNICI
SIGNIFERVM.

CIRCA

CUVAE

Formaeftellarum.

|L6git.|

|Latit.|

oartes.l

Ipartesl

GEMINORVM.

66

[n finiftro genu praecedentis gemini.

In finiftrogenufequentis.
fn

finiftrobuboneeiufdem.

fequens.

[n extremo prsecedentis gemini.

[n

Auft

Auft.

maior.

74r*- Auft
Auft
60
Auft,
6\

[n cauitate dextra eiufdem.

[n pede pcedentisgemini prxcedens

[neodem pede

7<?

Bor.

fummo pede fequentis.

4 maior.
4
4

Auft,
y Auft.
o Auft.

*S
68

[n infimo eiufdem pedis.

magnitu.

lo

\ 4
Stellaej S.quarutnag.fecundaz 2.certia;^.quarta;p.quintae 2.

GEHINOS

CIRCA

Praicedes ad fummu pede gemini pV

Qua? ante genu eiufde Iucet. (cedetis

Antecedensgenufiniftrufeq.gemi.

INFORMES
cy { Auft.
c$ ij Bor.
68 i Auft.

ftl

SequetiudextramanSggm.fequeu^l 8i ^JAuft.
Media.
(um triu Borea , yc, { Auft.

AuftralistriumquaecircabrachiudeLucida fequens tres.

(xtrum.|

4 LJi

Stellarum

79 |
84 o

4
4 maior.

Auft.

Auft.

2.

informium,mag.quarta; 2 quinta; 4.

CANCRL
In pedtoreneb. media.q pfepe uocat.l 5)
5 ^ | jBor.
Quadrilateri duaru pcedentiu Borea
5>i
o Bor.
Auftrina.
S>
T Auft.
Sequetiu duaru q uocat afini borea.
9fil Bor.
Auftralis afinus..
Auft.
In chele feu bracbio auftrino.
Auft.

16 nebulofa.
mtnor
minor

*H\ 4 maior

94

In brachio Septentrionali.
In extremo pedis Borei.
In extremo pedis Auftrini.
Stellarum 9 .mag^quartae 7.quinta;

CIRCA

maior

99 ii

9i iz

86
90
1

Bor.
o Bor.
i Auft.

.nebulofa

--

maior

2.--

4 maior

CANCRVM INFORMES.

Supra cubitum Auftralis Cheles.

10$
jSequens ab extremo eiufdem Cheles
IQf

o Auft.
o Auft.

C-- 4 minor
)>6
Supra

'

Revolvtionvm L

B,

II

f4

MEDIA

Q_VAE

CIRCA

Formae ftellarum*

cancri.

SIGNIFERVM.
ILogit,

|Latit.)

Ipartes.l

partes)

Supra nubeailamduarum prcecedes.

97

h Bor.
j Bor.

Sequens hanc.
loo
Quatuor informium.mag. quartae 2. quinta? 2.

Bor. 10

duarum Borea*

Auftralis trium.

107
II?
II*
I 14

In corde que Bafilifcu fiue regulu uo-

In ceruice trium Borea,

Media.

InpedoreduaruAuftrina.
Ccant.
Antecedens parueam quxin corde. 11?

i Bor.

i Bor.
i Bor.
Bor.

H
i

Auft,
Auft.

117 i Auft.
122 i Auft.

Indracefintftra.

ii<>if\Auft.
122 ^Auft.

In fintftra axilla.
In uentre trium antecedens.

Sequentium duarum Borea,

1 1

20

j|Bor.

Auftrina,
Inpofterioricoxa,

27.mag.primac 2.fccFae

?f

4
4

1
i

4
4
4
<>

f
i
i
<>

II

l*9U Bor. S>H

Bor.
Bor.

3
1

Auft.

Auft.

I?7H Bor,

In extremo caudae.

_3

I27i| Bor.

129
124

Inpedepofteriori.

i}?ii

mator

i
i

127 1 Bor. i?t

Incauitate.

In pofteriori cubito.

ifi 4

I2C? j Bor,
f
ii?-H Bor. *
Bor. 12

Quae Auftralis.
In iumbis duarum quae praeit.
Quae iequitur.
In clune duarum Borea.

CIRCA

S>_i

noH

dextropriori,

In drace dextra.
In genu finiftro anteriori.

Stellaru

?
?

io4 i Bor. i"i 4

I07f? Bor. 12
?

Auftralis.

Ingenu

EO NIS,

Innartbus,
In hiatu.
In capite

4rf
7

magrntu.

4
4

-1 1
11

tninor

2.tertiae d",qt lartaeS.cjnta :c/.fexta?4.

LEONEM

INI ORMES,

Supradorfum duarum praecedens,

Quae fequitur.

119

|Sub uentre trium Borea,

i*S>K Bor.
O

121

T Bor.
i Bor.

I?

fl

li

4 minor
IJ

Mcdia

NlCOLAl
MEDIA

CoPERNICl

CIRCA

CL.VAE

Formae fteliarum.

SIGNIFERVM.
ILogit.

L EONIS.

|Latit.

sartes.

Media,
150 i Auft.
Auftralistrium.
Auft.
I?2
Inter extrema Leonis 6V Vrfae nebulo "x inuolutiois,
Beronices crines,q maxia; tn Borea
Auftralium duarum prsecedens.

}8

glBor.

|partes|

1 J J-

quam uocant
30 o|Luminofa.

obfcura
obfcura

Bor,

Quae fequitur in flgura foKj hedera? 14't' Bor,

Informium g .mag.quarta; 1 .quinta;4.1uminofa

magnitu,

obfcura; x.

VIRGIN 1S.
ln iummo capue duaru pcedes Aus
Sequens Septentrionalior. (ftrina. 140
In uultu duarum Borea.

144

Bor.
| Bor.
o Bor.

8 o

Auftralis.

In extremo ahe finiftrxcV Auftrina;.

Earu q in finiftra ala qtu or pcedens,

Altera fequens.
Tertia.

|Bor,

4Bor.

Vltima quatuor fequens.

In dextro latere fub cingulo.
In dextra cV Borea ala triu pcedens.

iC7ri|Bor.
1 c: 1

Reliquarum duarum Auftrina.

1?$
Ipfarum Borea uocata Vindemiator.
In finiftra

j Bor.
^IBor.

manu quae Spica uocatur.

Sub perizomate cV in dune dextra.

In finiftra coxa qdrilateripcedetium
Auftralis,
(Borea.
Seq uentium duarum Bor ea

i 6

^Bor.
IBor,

~~

Auftrina.

Ingenufiniftro.
In poftremo coxardextra:
"

Infyrmatequaemedia.
QuarAuftrina.

Qux Borea.
In finittro tX Aultrino pede.

IndextrocVBoreo pede.
SteUaru

^mg^g

183

flBor,

18 6 olBor.
, .tertia ~uartg
&quinta77r35~~~I
Circa

R.EVOLTTIONVH L
MEDIA

CIRCA

QJVAE

B*

Ili

rr

SIGNlFERVM

Formae ftellarum.

ILoeit,

|Latit.|

circa virginem iNFORMEs|partes.|

Sub brachio finiftro in diredtu triu p- 1^8
Auft.
62
(cedens.
Mcdia,
Auft.
i

Sequens.

Auft.

Suh fpica recftam linea triu pcedens.' 170

Media earum quae dC dupla,
171
Sequensextribus.
173
Informium o".,mag.quinta;4.fexta; 2.

i Auft.
i Auft.
Auft.

Ipartes)
3

3_

magnitu.

7.H\ 6

'CHELARVM,

In extrema auftrina chele duaru luces

Obfcurior in Boream.

InextremaboreacheleduarQ hlcens
Obicurior prxcedenshanc.
In medio Cheles Auftrinae.
In eadem quae praeit.
In media CheleBorea.
In eadem quae fequitur.
Stellae

8.quarum mag.iecundae

In Borea i chele borea

4 quintae

2.quartae

CHELAS

CiRC

triu praecedes,

>5>P

Bor.

5"

207 o Bor, *_i 4

Bor^ 9_J _4
207

S equentium duarum Auftralis.

Borea ipfarum.
ex tribus quae fequitur,
Reliquaru duaru pcedentiu Borea.
Inrer cheias

Qi iae Auftralis.

H
Bor.
*3 H Bor.
Bor.

204

1 2 o

{ Auft.

^Auft.

2o?

f Auft.

Auftralis.
1

SCOR PTL

Media,
Auftralis trium.

Qase magis ad Auftrum

Bor.

i 4
?iz 4

.quartag f.quintae 2.fextae

In fronte lucentium trium Borea,

Sub auftrina Chele trium praecedens. iptf

Reliquaru fequetiu duarum Borea
204
Informium p.mag.tertiae

2.

IMFORMJiS.

maior

200 O Auft. 1 - 6
200 o Auft.
o 3
7-200 i Auft.
3
210 j Bor, 1 x 6 4
<>

cV in pede,

D jaru coniuncllaru fulgens Borea.

Auftralis.

2'OU Bor.

Iu corpore triu Iucidaru prxcedens,

Mcdia rutilans Antares uocata,

214 o
216 o

*-i

Sequens triam.

*I7H Auft.

Auft.
Auft.

4:

_4
maior

J__i
II)

InuluV

COPERNICI

NlCOLAl
MEDIA

SIGNIFERVM.

CIRCA

(LVAE

|Lopit.

Formaeftellarum.

SCORPII.

|Latit.
|

[partes.

lpartes|

AuIE

In uitimo acetabulo duanl pcedens.

Sequens.
In primo corporis fpondylo.

212
212

In fecundo (pondylo.
In tertio duplicis Borea.
AuPtrina duplicis.

222

Auft.

22?

Inquartoipondylo.
In quinto.
In fexto fpondylo.

22<?

In feptimo quae proxima aculeo,

In ipfo aculeo duarum fequens.
Antecedens.

222
220
220

221

i 6
i

Auft.

Auft.

221

Auft.
Auft.

-II

Auft.
Auft.

ClRCA

J
J

Sii

j .

tertiae

Aaft.

Li

Auft.

Auft
i

2.quarts ^.quintac2.

SCORPIVM INFORMES.
**4 i Auft. 12
6

Nebalofa fequens aculeum.

Ab aculeo in boream duaru (equens.

222

Qtiae fequitur.

Auft

Informium trium.mag quintaedua^nebulofa ana .

SAGITARII,
In cufpide fagittar.
In manubrio liniftracmanus
In Auftrali parte arcus.
In Septentrionali duaru Auftrahor.

Magis in Boream in extremitate ar*

Inhumerofiniftro.

(cus

Antecedenshanc iniaculo.
In oculo nebulofa duplex.
In capite trium quae anteit

Media,
Seqaens.
In Bcreo contadu trium Auftralior.

Media.
Borea tr/um,
Sequenstresobfcura,"
In Auftrali contadu duarum Borea.
Auftralis.

Auft.

SteIIae2 i.quarumfecundarmag,

inhumerodextro.

magnitu.

4.

iNebulofa

l_

R. E V

QJAE

JMEDIA

CIRCA

ag

tar

ir.

In dextro cubico.

125-8

|partes|magnitu

J2C/2
|2C/i

Inarmo.

2
2

IJAuft *

Jlnfcapulis.

|Latit.

IpartesJ

1 1.

Auft

Auft

J2CI

Auft. 22

Ingenueiufdemcruris.

|2fo

240
260

In anteriori dextro genu.

In edudtioecaudx -f-borei
Sequenseiufdemlateris.

Iateris p-

(cedes

Anftrinilateris prarcedens.

Sequens eiufdem lateris.

5'

f
%

4 maior
2

2
2

Auft.iS
Auft
Auft

Infiniftra icapula.

6{\

J24pfJ

Auft.|

"

Sabaxilla.
In fubfragine finiftra priore.

In prioridextraiuffragine,

f6

SIGNIFERVM,
ILogit,

Formzcftellarurrio
s

L IB,

OL VTI ON VM

Auft 20

Auft. 4*i
261
261 i Auft
261 i$ Auft.l cif
Auft.| 6 f
265

4n

?
9

5
9

SteIIae2 i.quarummag.{ecundae2,tertiaec>,quartae9.quinta:8. iextae z.nebulofa una.

CAPRICORNL
In praecedente cornu trium Borea,

*7oH Bor.

Media.

271

<$iz

Auftralis trium.

270
272 i Bor,
272 f Bor.
Bor.
272
272 i |Bor.
270 i Bor.
Bor.
279

In extremo fequentis cornu,

Inriclu triom Auftralis.

Reliquarum duarum praecedens.

Sequens.

Suboculodextro.
In ceruice duarum Borea,

Bor.
Bor.
hk

Auftralis.

In dextro genu,
In (iniftro genu fubfrado.

i74

275-

lik

<>

oH
4H
oi{

4
4
7H
/
4
*ii 4

Auft.

Auft.

282

i Auft,

in medio corpore trium fequens.

282
280
280
280

284 f
286ij

<>

oik

Auft.l

280

In dprfo duarum quae anteit.

Sequens.
In Auftrali fpina antecedens duaru.

Auft\,

In iiniftro humero
Sub aluo duaru cotiguaru praecedes,
Sequens.

Reliquarum praecedentiu Auftralis.

Septentrionalis earum.

S"

tf

2.

Auft.

Auft,
Auft,

Auft.

2--

Auft.

4
4
4ri 4

Auft.

Auft.

4
*

oH

Seques

'

NlCOLAl
MEDIA

Qj^AE

CoPERNIC/

CIRCA

SIGNIPERVM

Formsefitellarum.

fL5git#

capricorni.

Ipartes.

Sequens.
In eda&ionecaudardaaruprarcedes.

288

|Latit.

jpartesf raagnitu

\ Auft.

Auft.
Auft.

Sequens*

**9tt

In Borea pte caudaj quatuor pcedes.

2^0 i

Reliquaramtrium Auftralis
Media.

20 2
2^1

S O

Boreaquarinextremocauda?.
Stellaj

Auft.
O Auft.
O Auft.
O Bor.

2C>2
4 T
2 8 . quarum mag. tertiar 4.quart*ep .quinta; 6, fexcae 6.

A Q^V

ARM,
r 6 Bor.
*99-H Bor.
*8<? i Bor.

Incapite.
In humero dextro quac darior
Qua? obfcurior.

*9 3

in humero

20 O Bor.
*s>oH Bor.
Bor.
280
27P i Bor.
278 O Bor.

liuiitro.

Sub axilla.
Sub finiftra manui uefte feques

triu.

Media.
Antecedens trium.

Bor.

5>H S
8ii 3
* i S
? i 3
8
4
8 i 3
& i^
_3

In cubito dextro.
Indextra manu qux Borea.
Reliquaru duaru auftraliu praecedes.

303
*oc

Quat fequitur.

306H Bor.

I a dextra coxa duaru ^ppinquaru prae

Sequens.
(cedens.
In dextro clune.

*99 i Bor. 3
4
200 | Bor. * i
202
Auft.
4
Auft.
*9S
4
<S
*9S i Bor. 4
Auft. 7 i
209
3
3o4ii Auft. 5"
4

In finiftro clune duarum Auftralis.

Septentrionalior.

In dextra

tibia Auftralis.

Borea.
Infiniftracoxa.
In finiftra tibia duarum Auftralis.
Septentrionalis fub genu.

In profufione aquac i manu prima,

Sequens Auftralior.

Quae

fequitur in

primo

flexu aquar.

Sequens hanc,
In altero ffexu Auftrali.

Sequentium duarum Borea.

Bor.
i Bor-

9o
8

Auft.

3oofi

Auft.

202 i
303 j
308 i

Auft.
Bor.
Bor.

211

Auft.

3n

i Auft.

Auftralis
Jln Auftrumauulfa.

loii

201

3nH

f'4

if

>

'

3
3
3

JC
7 16
IO O

Auft.

4
4
4
4
4
4

Auft.

Auft.

8 i

z
1

Auft.

Poft

R.EVOLVTIONVM L
MEDIA

Formae ftellarum.

Q_,V

AR

|Logit,

>*

|Latit.
|

1 1 .

partcs.l

Pofthancduaru coiundarupcedes, 2 \6
Sequens.
In tertio aquae flexu Borea trium.
21?
2
\6
Media.
Sequenstriam,
y\<$
Sequentia exemplo fimili triu Borea 510
Media.

jparcesj

Ault 1 I
Auft 10
Auft
i Auft
Auft.

'4

Auft.

$0?

Sequentium duarum Auftralis.

20<?

4
4

4
4
4
4

i Auft.
Auft.

Auft. 14
j Auft. 22
i.tertiae^) quarra? \ S.gtitae

2o<5

Vltima aquae 8. in ore pifcis auftrini. 200

Stellarum42.mag.pumx

A QV ARIVM
520

ClRCA

OR

magnitu.
5

14 O
I4r!

Auft.

Auft.

Auftralis trium.
In ultima infledione trium pcedens.

Borea.

11,

SlGNlFERVM.

CIRCA

QJ7AE

B,

2.iextae.

M E S.
*
4
f 4
f 4

Auft. 5"
222
Auft. '4
Reliquarum duarum Borea.
222
jAuftralis earuro.
| Auft. 1*
SteIIaetres,magnitudine quarta maiores.
ISequetiS flexS aquse triu praecedens,

PISCIVM,
In ore Pifcis antecedentis
Inoccipite

duarum

Auftralis.

517

319
224

i Bor.
Bor-

V9

t Bor.
Bor.
i Bor.
Bor.

Borea.
In dorfo duarum quae praeit,

Quaefequitur.
Inahudpraecedens.

Sequens,
In cauda eiufdem Pifcis.
In lino eius prima i cauda.

m
W

Quaefequitur,
Poft hac trium lacidarum prsecedens

Sequens.
In flexura duarum exfguaru Borea,

%**

Auftralis-

?4<*

Poft mflexionem trium praecedensT

Ko

Sequens*

5>

7
9
*
7

m
25-2

i
|

f
*
f

4
4 maior
4
4
4

4
4
4

***
2--1

Bor.
Bor,
Bor.

Media,

Media

Bor.
f Bor.
Bor.

i Auft.
Auft.
f Auft.
f Auft.

k.

4
4
4

5-

Auft.

CT

4fi 4
7-U 4

Auft,
1

[n

nexu

CoPERNICI

NlCOLAI
JVIEDIA

Formae

Q_VAE

SIGNIFERVM.

CIRCA

ftellarum,.

piscivh.

|Logit.|

|Latit.

partes.l

Ipartes)

In nexu amborum

hnorum.
In boreo Iino i conexu praecedens,

}<p$

Poft hanc trium Auftralis.

3S3

Media,
Borea trium cVuItima in lino.

Ault.
Auft.

1 Borjj

mfi

Bor,
Bor,

mignitu.
2

4
1

i
1

4
9
3

SECLVENTIS,

PlSClS

i Bor.

In capite trfum paruaruquae fequitur

K2

Bor.

Media.

$ci

Quae praeit ex tribus.

inoreduarum Borea.
Auftralis.

Bor.;

20

Bor. *5>rT
i Bor, 22
Bor. 14

InauftraliYpinatriupcedes^ppefcubi 245)

6
6
6

4
4
120 4
4
4
4

ii

Media,
Bor. 1 2
(tu Andromedes finiftru. ?4S>
Sequens trium.
2C1 O Bor.
In a!uo duarum quae Borea.
i Bor. 17
Quae magis tn Auftrum.
***** Bor. I* i
Inipina fequente prope caudam.
Bor.

Stellarum ;4.mag.tertiae z.quartae zj.quintac 2.fextae7

Q_VAE

CIRCA

In quadrilatero fub pifce pcedete Bo-

2
J

Quae

fequitur.

SNFORMES.

PISCES

Crei Iateris

pitj 2

24

{ Auft.
2 $ \ ^ Auft.

224 O

Auftralisiateris antecedens.

Sequens.

Auft.
Auft.

*ii 4
2

5"

4
4
4

Informes 4.magnitudinis quartae

Omnes ergo q infignifero funt,ftellae 2 45.Nempe mag.primae c/.fecun
dar otertiae ^.quartae 1 2 2.quitae 1 oc/.fextae 27.nebuIofae 2 , Et Co
ma.quam fuperius Beronices crines diximus appellari 1 Conone Matbe
matico,extra numerum.

EORVM QWE

<J
In extremitatenaris.
In mandibula fequens triutn.

(
!

SVNT PLAGA

AVSTI ULIS
E

l
7ii|

1 1

17

Media in ore medio.

Praecedens trium in gena.

Inocalo.
In capillamento borea.

14
s
tf

4
3
2

4
ln Iuba

R EVOLVTIONVM L
AVSTRALIA

B.

|Logit.|

ceti.

Auftralis.

Ipartes

w
*4Hi

*4

Auftralis.

In corpore trium quae medfa.

345
fi*

Auftralis

Borea trium

*4*
343
338

Ad caudam duarum fequens.

Praecedens.

In cauda quadrilateris fequetiu Bor.

Auftralis.

Antecedentium reliquarum Borea

Auftralis.

Inextremitate Septetrionali caudae.

In extremitate Aaftrali caudae.
i

m
m

Praecedens,

Borei lateris fequens.

Praecedens eiufdem Iateris.

In colprobo duarum praecedens

Sequens.
In dorfb 4,ad linea redta q fequitor.

Secundo praecedens.

*_--

nff
Mif

magnitu.

4
4
4
4

4
7

5
5

5
5
5

33* f

14
S>

3*9

20

n< .'bulofa

fo
55

quintae 4.

3.

i<*

17
17
18

2 maior
4 minor

14

H
f
97 H

43

48

59i

59M
59 7
60
59
55
57 ii

Hff

<>

iof|

4
9t% 4
8
8

i
|

3H

50H

IPT6 4

49ii

20 O 6
20 i 6
20 f 5

Tertio praecedens.

Quarto Ioco praecedens.

In cly peo maxime Borea ex nouem.

5o f
20
*5 i

i
f

ORIO n n

In dextro cubito.
Inulnadextra.
In manu dextra 4 auftraliu fequens.

*5 i
27 f
*f f

f
f

o.< quartaeS

jncapitenebulofa.
In humero dextro lucida rubefcens,
Inhumerofiniftro.
Quaefequiturhanc.

i
f

28

Sequentium Borea.

.qmtu.mag.tenix

f3

|Latit.|

Ipartes.l

ln luba prarcedens.
In pectore quatuor pcedetiu Borea.

Ste\lx 2 2

II.

SIGNA.

Formsc ftellarum,

m
l

Secunda.

47 f
4 2 *t
42 ff

Tertia-

4i

Qointa*

38

Sexta.

?7ffl

8
8
10

f
i

14

Quarta.

4
4

4
4
3

Septi-

NlCOLAI CoPERNICI
AVSTRALIA SIGNA,
|L6git,|

Formae ftellarum,

orionij.

partes.l

Latir,
|

Ipartes)

Septima.

5 i

1.7

Odaua.

iSki

20

Reliqua ex his maxime Auftralis.

21

In baltheo fulgetiu triam prsecedcs,

*4 i
24*7

Media.
Seqaens trium adrectam lineam.
ln manubrio enfis,

<>H

2?

47

i
i

'*

magnitu.
2

2
2
2
2

*
90
*o \

*8H 4

Inextremoenfisduarum fequens.

CI

2o

Praecedens.

4S>

In

4*

In enie trium Borea.

Media.
Auftralis.

finiftro

pede clara cV fluuio cols.

In tibia finiftra.
In finiftro caicaneo.
In dextro genu.
Stellaru 2

29 k
3 mincr

s
k

ioki 4

44

20

^
i

4 maior
4

22

8.mag.primae 2.fecunc ae4.tertia: g.quartae

c.cV nebulofa una.

c.quintac *.

fextae

F
Quae 5 finiftro pede oriois

VV

in prici

InfiexuraadcrusOrios (piofluurj
Poft hac duaru leques.(nis maxie bo

Quae prjeit.
Deinde duarum qux
Quae praecedit.

fequitur.

Poft haeciequens ttium.

Media-

1.

4 Vk

42

28

41
28

i
f

%* *
*

?9

19
29

Antecedens trium.

xi

28 i
*c *

2<>

27
27

H
O

Poft interuallum feques ex quatuor,

20

Quae praeitjhanc.

18

21

Tertio praecedens.

17 k

28ki

Antecedens omnes quatuor.

Rurfus fimili modo q fecjt ex qtuor.
Antecedens hanc.
Praecedens hanc etiam.

4
4

28 O
10 2
8 i
* 1

Quae antecedit has quatuor.

Quae i couerfioe fluurj pedus ceti co 2cS
Quaefequiturhanc.
(tingit.
Sequentium triumpraecedens.

4
4
4
4
4
4

i
*

4
22
*?
J*

4
4
*4*f 4
28 4 4

_J
Media

R.EVOLVTI ONVM L IB.

AVSTRALIA SIGNA.
Formse ftellarum.
f

lv v1

1.

In reflexione duarum fequens.

Praecedens.
In reliqua diftantia trium fequens.

Media.
Praecedens trium.
In extremo fluminis fulgens.
Stellas

|Latit.

partes.

|partes|

?8
39

lo^

In quadrilatero pcedetiu duaru bor.

Auftrina.
Sequentis Iateris antecedens.
Sequens easum quatuor.
Verfus ortfi coiu<ft,aru duaru borea.
Magisin Auftrum.

J4.mag.prima

f9

|Logit.|

Media.
Sequenstrium.

9
II.

magnitu.

4
5

4^6
i4**

4' 5 4

42

1? *
18

45
45

T
T

27 k
28 }
21

**

8
S

95 O
95 5
C2 O
95 *

_-

27-quinta

.tertia C/.quarta

4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
1

LEPOR18.

In auribus qdrilateripcedetiu borea

Auftralis.

45
41

:c
*

44*i
44^6

Sequentis laterisborea.
Auftralis,

In mento.
In extremo pedis finiftri prioris.

42 4

In medio corpore.

48
48
94

Subaluo.
In pofterioribus pedib? duaru borea

39

59 ^

9
9
9
9

3*M
39H 4 maior
49

41

44
44

i
i

i
i
i

49H

Quae magis ia Auftrum.

In lumbo.
T
ctf
In exrrema cauda.
Stelhe I 2.mag.tertia 2.quarta <5\quinta 4.

58
58

4 minor
5
5

4
4
4
4

CANU

In orefplendidifsimauocata Canis.

71

In auribus.

7? O

39 i
2C O

4
9

Incaptte.

74 H

5*

In collo duarum Borea.

7<$ii

57U 4

Auftralis.

78^

Inpedore.
In genu dextro duarum Borea.

7?xM
69 1

Anftralis.

69

In extremo priorispedis.

*4

40
42

41

42

9
9
9

41

U)

maxia

In gcruj

NlCOLAI CoPERNICI
AVSTRALIA SIGNA
|Logit,|

Formae ftellarurru

canis.

partesj

(ngenu (iniitro duarum praecedens,

Sequens.

68

humero finiftro duarum fequens.

Quae prae tt.

78
79

[ncoxafiniftra.

|Latit,
IpartesJ

4er,r

49

mtignitu,
9
9

4<5"

80

47
48

Sub aluo inter fcemora.

77

9'

[n cauitate pedisdextri.

76

99

n extremo ipfius pedis.

77
8c

fn

[nextremacauda.
Stellae

S.mag.prima

ClRCA

minor

99H
k

?o

minor

.tertia ^.quarta f quinta 7.

CANEM

iNFORMES.

A fepcentrionead uerticem Canis,

72

Sub pofterioribus pedib.ad recla lis

*3

*4

Quae magis in borea. (neam Auft.

Quaeetiam hanc Septentrionahor.
Refidua ipfaru quatuor maxie borea
Ad occafum q 0* ad recta linea triu p(cedes.
Media.

66
67

j
k

Sequens trium.
9f5i
Subhisduarulucidarupraecedens.
2 f
Antecedens.
49 j
Reliqua Auftraliorfupradi&is.
49 k
.
Stellae I I . mag.fecunda 2. quarta
j

*9 i 4
60 k 4

4
4
<;6
4
99 * 4
%7k\ 4
95> 5 4

98 k j.
97

95>s

97

95>

H5

CANICVLAE SEV PROCYNIS.

78

(Canicula.

Inceruice.

In fcemore fulgens ipfa Tt^anwov feu

82
Duarummag.prima una,quarta una.

ARGVS

14

..

93H
97H

4***

4?

puppiduarum quaeborea.
Quae magis in Auftrum .

9*

49

4<

Praecedensduas.

88 k\
89 ki
88k\

In extrema naue duarum pr aecedens.

'

f
*

In

In medio fcuto fulgens.

Sub fcuto praecedens

SIVE NAVIS.
.

Sequens

tr ium.

Sequens.

Media trium.
In extremo gubernaculo
In carina puppis duarum borea
Auftralis,

5>

4
4
4
45>H 4
49
47

9*k 6
9i* 6
>

49

97

45

9?
98

87

45> T
1

4
4

4
4
3

'

Infoleo

R.EVOLVTIONVM LlB*
AVSTRALIA SIGNA.
Formae ftellarum.
argvs sive navis.

|Logit.|
jpartes.

|Latit.|

95

Media.
Sequens
Lucida fequens in tranftro.
Sub hac duarum obfcuraru pcedens

9<*H
99*7
_-

101

Supradidam fulgente duaru pcedes. I06

magnitu.

104
I04

Sequens.

|partes|

In foleopuppisBorea.
In eodem folio trium prxcedens*

60 *

ttl

f8 i
*7 i

T
i

4
4

98
60

*S>

?
*
S

Sequens,

I07ii

?7 O

In fcinu!is cV ftatioe mali borea triu.

Iip
119 i
117 f
122 \
122 f
II? i

?*

4 maior
4 maior

?7

4
4
4
4
4
4
4

Media.
Auftralis trium.

Sub his duaru coiun&arum Borea.

Auftralior.

In medio maliduarum Auftralis.

>o

Borea.

6\

ii

4P

In fummo ueli duarum antecedens.

111

Sequens.

112 f

4?
4?

Sub tertia quae fequitur fcutum.

In fecli one inftrati.

p8 f
IOOff

*4

T
i
i

2 minor
2

d|

inter remos in carina.

Qua: fequitur hanc obfcura.

Lucida qu~ (equitur hac in ftratione.

102 f
II? T

64

4
i

<>

Ad Auftru magis infra carina fulges.

Sequentium hanc trium antecedens
Media.

128

_1

Sequens.
*$9 T
Sequentiu duaru ad fectione pcedes, 144 T
Sequens.
Ifl 1
In temone boreo
antecedete q pit.
*7 i
Quaefequitur.
7} i

6iik
6x 1

&

Quae in temone relicj pcedit Canob,

70

Reliqua fequens hanc.

82

Stellae-f^.mag. prima

In capite y.pcedetiu duaru in narib.

( Auft,
iBorea duaru <n oculo.
'Seque tiu duara Borea
in occipite.

&

7?

-,

4. maior

maior

3
1

71^

-_

.fecuda C.tertia 8.qrta 2 2,o_nta7.fexta

HYDR
&

i.

97
98
99

I?

fc

U
1

II

;-

/ .uftralt

!l

COPERNICI
NlCOL AI
AVSTRALIA SlGNA.

Formse itelTarum.
-hydrae.

|Looit.

|Latit.

ipartes.l

|partes|

magmtu.

i-4*4
12 i

4
4

08^

Auftrahs earum >C in hiatu,

Quae fcquitur has omnes in gena.
In .pdu&ione eeruicis duarn pcedes.

looij

Quae fequitur.

\06ii

Quae maxime Auitralis.

Ab auftro duaru cotiguaruobfcura

Lucida earu feques.
(et Borea
Poft flexum colli tnumantecedens
Sequens.

Mediaearum.
Qua: in recla linea trium praecedic.
Media,

14

11

I^
17

ti

20

%6

26
24

4
4
4

25

5T

t
T

Sub ba fe cra teris duarum Borea,

I44H

CIRCA

i ,

tertia 3

ICC

I?P T
17? J
iSo-fl
.quarta

4
3

Auftralis

2C.mag.iecfida

\%4

Stellse

119 T
124
22 O
1*

I5>H

jz
115

H3

Earurn Auitralis.
Sequensearundem trium.
Poft coruurn proxima caudarIn extrema cauda.

I4rf 4

Sequens.

in triquetroprnecedens.

Ul-T

inH

Inikxucollitrium media.
Sequenshanc.

Pofthas

Uo

Ul

4
4
4
4

vii

17 i

4
4

o.quinta

exta

HYDRAM INFORMBS.

Acapitead Auftrum.
jSequens easquae funt in collo

ptf

124

26

Informes 2 .magnitudinis tertiar.

CRATERIS,
&

In bafl Crateris quae Hydrae cois. i?oi|

In medio Cratcre Auftralisduarum. 14^
Borea ipfarum.
'4*
In Auftrali circumferentia orificij.
15-0 j
In Bor?

ambmi.

ln Auftrahanfa

IC2

In anfa Borea.

I4.C

25
ip
18

4
4
4

4 maior
4
4 minor

"77 4

Stella-fepiem 3 magnitudinequarta.

Corui

R EVOLVTIONVM L
AVSTRAMA

ln roitro

B,

ORV

|Logit.

|partcs|magnitu

Ipartcs.

I.

& hydrx communis.

21

19
18

K>o o

pedore.

ln ala dextra

& pra?cedenre.

Stellaj7.magnitud.ter.iac f.quartae

N T A V R.

In capite quatuor maxime auftralis,

fSfii
i

Sequens S.

i3f

i
i

ex quatuor.

& praecedente.

Inhumerodextro.

179

1890

182 i
In icuto quatuor pcedentiu duajt Bo 19 T {
(rea. 19* i
Auftralis.
ln armo finiftro.

Reliquaru duaru q i fummitate fcuti

Quae magis in Auftrum,

t9*JJ

In latere dextro trium prarcedens.

*9*H

Media.
Sequens.
Inbrachiodextro.

187 T
188 {
i*9 tt

Indextrocubito.
In extrema manu dextra,
In educflioc corgis humani lucens.

19* i
200j{

Duarum obfcurarum fequens,

Praecedens.

dudu dorfi.

Antecedens hanc in dorib equi.

In lumbis trium fequens,

Media.
Antecedenstrinm,
In dextra coxa duarii cotiguarum
p
Sequens.
(cedes
In

pe&orefub ala equi.

,4

18

11

I.

iHt
182

In

11
1

.quintae

Quac magis in Boream,

Mediantium duarum praecedens.
reliqua

H.H

inalafequenteduarum antecedens 160 o

Scquens,
161 {
In extremo pcde comunis Hydrae.

In humero liniftro

6; 9

|Latit.

In ceruice,
[n

SIGNA.

Formae ftellarum,

191
191

i*9ii
18? b
182 f
179 i
178 k

176
176
*7.*ii

\l9t-H

z Li

20

^
22
17

i
{

_J

i
i

4
4
4

18 i
20
28 j
19 T
28 O

22

26

*<>

i.

4
4
4
4
4
.

24 O

yo

17

"*

11

O
\
{

40
41
41

4*

4
2

4
40 ft 4

Sub'

COPERNICI

NlCOLAl

<

SIGNA.

AVSTRALIA

Formse ftellarum.

|Logit.

ce^tavru

Ipartcs.

Subaiuoduarum

Latit.j

parteslmagnitu

4?

i79ii

prarcedens t

Sequens.
In cauo pedis dextri.

181

18?

51^3

i88ii
iSSii
184 i

??

Infummo pededextropriore.

1S1U

41

197
188

Ingenufiniftro.
Stellx

7.magnir.prima-

BESTL&
In

QVAM

4*

45>

f.quintaecj.

TENET CENTAVRVS.
20I

( Cetaur i, JP5>
In cauo eiufde pedis ,
praecedens.
204
In armo duarum

>4lT

20

21
21

27

Sequens.
In medio corpore.

20<?

f
T
7

In aluo.

202

207

2C)

Incoxa.
In ductu coxac duarum Borea.
Auftralis.

208
207

28 i
20 O
33 h

*o8H
t9S

Media.

20 O

Septentrionalis trium.

IS>?
io<>

2P

In iugulo duarum Auftralis.

212

17 O

Borea,

112^

19

In ricta duarum praecedens,

2op O
2IO O
240

I?

*?5>if

10

Sequens.
In priore pede duarum Auftralior.

7
T

T
f

ic>.magnitud.tertiac2,quartx

4
4
4
5"

In fumrno Iumbo.
In extrema cauda trium Auftralis.

Stellaj

4
_4

'

.fecunda; f.tertte7.quartac

fummo pede pofteriorc ad manu

Qux magis in Boream.

Infuraeiuidem.
In cauo pedis finiftri.
Sub mufculo ekifdem.

De fbris iub feroore dextro.

f
?
*

4
4
4
4
4
4
4
4

i.quintxo.

LARIS SEV THVRIBVLI.

In bafi duarum Borea.

22

Auftralis.

In media arula

22$>

2^

4
4
ln

R.EVOLVTIONV
Sl

GitA
AVSTRALIA.
Forme ftellarum.

In foculo trium Borea*

Reliquaru duaru cotiguaru auftralis
In

jpartes

partes.

224

228
228

fo

|Latitu-|

224

media flamma.
Stellae

II

|Logftu.

LARIS SEV THVR.IBYLI,

Borea.

LlB.

Ifl

g
7. magnitud.quartae ^.quintae 2

|magnitudo

4
4

14

CORONiE AVSTRIN-&
Quae ad ambitu auftrale foris pcedit 242
Quae hanc fequitur in corona.
24? o
Sequenx hanc.
24^ i
Quae etiam hanc fequitur.
248 *
Pofthanc antegenu Sagittarrj.
24P
Borca in genu lucens.

20
20

18
17

Ma gis Borea.

2*0

io"

Adhuc magis in Boream.

245>H

In ambitu Boreo
Praecedens.

duarum fequens 248

Quse etiam hanc

M?

Stellae

242

.magnitud.quartae c/.quintae

PISCIS
In ore atcp eade q in extrema aquae.
|In capite trium praecedens.

jMedia.
Sequens.
Quae ad branchiam.

_4
4
6
6

'4i

>4r
18

6". lextae

2.

AVSTRINI,
200 }
*5>4 o

22 O

2?7 j
*99 o

22 1

2*

22

itf

In fpina Auftrali atqj dorfo.

28pJ-

In aluo duarum fequens.

*5>4

'Antecedens.

25)2

ln fpina (eptetrionalifeques trium.

288 k
*8? s

Media.

284

Praecedens trium.

Inextremacauda.
Stellaepraeterprima

Ex interuallo praecedens has.

Reliqua magis in Auftrum.

248
24?

antecedit.

21
21

5>

4
4

*
5

f
1

L4

1? 4

-i

16-

18

22 i
_?5> *
l.quarummag.quartaeg.quintaez.

*i

4
4
4
4
4
Cfrai

CoPERNICI

NlCOlAl
AVSTRALU,

SIGNA

Formae ftellarum.
CIRCA PISCEJM AVSTRl

nvm INFORME5.

|L5gitU.
|

partes.

Latitu|

partes |magnitudo

22
22

q anteit. 271 7
Media.
274 r
Sequens trium.
277 i
Quce hanc praccedit obfcura.
*7S 7

2017

Ca;teraru ad feptetrione auftralios

16"

Praecedentiu pifce lucidaru

Quagmagis
=
.

Steilae

in

Boream.

o^.quarum maguitud.tert

In ipfa Auftrali parce

fecund se ;8.

ftellae

177
277
'

at 3

5
io

21

'4iT
^ *
-

.quarta; 2.quintae

2;6.quarum primae magnitud.?>

60, quartae )6y, quintae 4. fextae o.nebulo*

f
[ia;. Itaq?omnesinfimul ftellae jozz; quarum primae magnitu,
tertiae

;5-.fecundse4f.tertiaE2o8quartae474.quintac2i6,fexta2fo,ob
fcurae9,nebuIof*e f.

Nkolai

6?

NICOLAI
COPER
NICI REVOLVTIONVM
L

B E

T E R T I V S.

Dearquino&iorumfolftitiorumcganticipatione* Cap.

tellarvm fixarum facie depicfla

tj

ad ea

quse annuae reuolutionis funt,tranfeundu

nobis eft,<X eam ob caufam de mutatione

asquino<fh'orum,propter quarrt ftellae qcg

moueri creduntur , primo cradabi*

mus. Inuenimus autem prifcos Mathema

fixas

ticosannu uertentem fiue naturalem ,qut

ab aequiuocftio uel folfticio eft,non diftinxifle ab eo 3 qui ab ali*
qua ftellarum fixarum fumitur.Hinc eft quod annos Olympia
cos,quos ab exortu Caniculae aufpicabantur,eofdem efle puta*

ab
HipparchusauteRhodiusuirmiras
altero.
fagacitatis,primus
animaduenithaecinuicemdiftare,quidum annimagnitudine
attentius obferuaretrmaiorem inueniteum ad ftellas fixas com*
paratum quam ad aequino&ia fiue folftitia Vnde exiftimauit
rent,qui funta folftitio^nondum cognita difterentia alterius

quoq^ fixis aliquem inefle motum in confequetia, fed lert

tulum adeo nec ftatim perceptibilem. At iam tra<fhi temporis fa
fluseft euidcntifsimus,quo longeiam alium ortum occafum
fignorum SC ftellarum cernimus ab antiquorum praefcripto. Ac
dodecatemoria fignorum circuli a ftellarum haerentium fignis
magno fatis interuallo a feinuicem receflerut, quacprimitusno
minibusfimulacpofitionecongruebant. Ipfe prseterea motus
inaequalis reperitur,cuius diuerfitatis caufam reddere uollen*
tes,diuerfasattuleruntfententias.AIrj libramentum effequod*
dammundipendentis,qualem QCin planetismotuinuenimus
circa latitudines eorum,atcp hinc inde a certis limitibus quantii
proceflerit,rediturum aliquando cenfuerunt,& efle expatiatio*
nem eiusutrobiqj a mediofuono maiorem vm.gradibus. Sed
hsec opinio iam antiquata refidere no potuit , eo maxime quod
ftellis

irj

iam

(,

NlCOLAl

CoPERNlCI

iamfatis liquidum fit,ultra qulm ter oclb gradibus difsidere

eaput Arietis ftellati abaequinod:iouerno,8c^h'aeftellaefimi*
Iiter,nullo interim tot feculis regrefsiois ueftigio percepto, Alrj

progredi quidem ftellarum fixarum fphacram opinati funt, fed

pafsibus inaequalibus , nullum tamen certum modum definie*
runt. Accefsitinfuper aliud naturse miraculum : Quod obliqua
tas fignifcri non tanta

nobis appareat,quanta PtoIemaeo,ut di*

ximus:Quorum caufa af rj nonam fphseram,alfj decimam exco*

gitauerunt,quibus illa fic fieri arbitrati funt , nec tamen poterat
praeftare,quod pollicebantur. Iam quoq? undeeimafphaera in

lucem prodire eceperat,quem circulorum numerumutifuper*

fluum facile refutabimus in motu terrae. Nam ut in primo libro
iam partim eft a nobis expofitum,binae reuolutiones,annuae de
dinationis,inquam,

& cetri teIIuris,non omnino pares exiftut,

dumuidelicet reftitutio declinationis in modico praeoccupat

centri periodum. Vnde fequi necefle eft,qu6d aequinoc"tia dC co
uerfiones uideantur anticipare,non qudd ftellarum fixaru fphg
rainconfequentiaferatur,fedmagis circulus aequinoclialis in
praecedentia,obliquus exiftes plano figniferi , iuxta modum de
fleclionis axis globi terreftris.Magis enim

ad re eflTet,aequino*
dialemcirculumobliquumdicifignifero,qudm figniferum ae#
quinodiali,minoris ad maiore comparatione. Multo enim ma
ior eft fignifer,cj Solis 8>C terrae diftantia difcribitur annuo circu
itu,cp acquinodiaJis

qui cotidiano,ut diclu eft,motu circa axe

terraedefignatur.Etperhuncmodum aequinodliales illaefe&io

nes,cum tota figniferi obliquitate, fucceflu temporis praeuenirc
eernuntunftellaeueropoftponi.Huius autem motusmenfura

& ratio diuerfitatis ideo latuit priores

quod

reuolutio eius,

quantafitadhuc,ignoretur,obinexpec1;abilem eius tarditate,

utpotequse^totfecuIiSjquibusprimum innotuit mortalibus,

uixquintamdecimam partem circuli peregerit Nihilonrinus
tamen quantum in nobis eft,per ea quae ex hiftoriarum obfer*
uationeadnoftramufqrmemoriam de his aceepimus a efficie*
,

mus ccrtiora
Hiftoria

Revolvtionvm

Lib

6%*

Illt

Hiftoria obferuationum comprobantium inaequalem acquf*

tio&orumconuerfionumc^praeccfsionem, Cap, iu

Rimaigitur lxxvi annorum fecundum Calippu

periodo,anno eius xxx vuqui eratab exceflu Ale*
xandri Magni annus xxx, Timochares Alexan*
drinus , cui primo fixarum loca ftellarum curac fue*
runt,Spicaquatenet Virgo prodiditafolftitiahpunclro elon*

gatam partibus Lxxxn.5ariente,cumlatitudine Auftrinadu

arum partium:& eam quae in frote Scorprj e tribus maxime Bo*
ream,a tqj

primam in ordine formationis ipfius

figni

latitudincm partis unius &trientis:Longitudine uero

habuifle

xxxn,

partes , ab Autumni aequinocTio. Ac rurfus eiufdem periodi

no xLvin.Spicam Virginis longitudine

lxxx n.s. paniu,

abaeftiua conuerfione repperit manente eademlatitudine.

parchus autem anno

anno cxc vi.

an

Hip

Calippiperiodi , Alexandri uero

ea qua in Leonis pe<ftore Regulus uocatur , inue
L.tertiae

conuerfionefequentem partibus xxix. s.& trien

teuniuspartiSiDeinde Menelaus Geometra Romanus anno
primo Traiani principis , qui fuit & natiuitate Chrifti xcix. a
nit ab asftiua

morte Alexandriccccxxn.Spicam Virginis Lxxxvi,partt

bus,& quadrante partis a folftitio diftantem Iongitudine pro*
diditjllam uero quae in fronte Scorprj part.xxx vi. minus uns
cia unius ab aequino&io Autumni.Hos fecutus Ptolemasus fe*
cundo,ut dicliu eft,anno Antonini Prj,qui fuit i morte Alexan*
driannusccccLXii.ReguIu Leonis xxxn.s. gtesafolftitio,
Spica part.
cl:io

lxxx vi.s.dicTa uero in fronte Seorprj,ab aequino

Autumni xxxvi.cumtrientelongitudinispartes obtinu

ilTecognouit, latitudine nullatenus mutata

quemadmodum

fupra in expofitione Canonica eft expreflum:Et haec ficuti ab i(

prodita funt,recenfuimus.Poft multum uero temporis,nem

pe anno Alexandrini occubitus M.ccn.Machometi Aracenfis
obferuatio fuccefsit , cui potifsimu fidem licet adhibere,quo an
h's

no Regulus fiue Bafilifcus Leonisad XLiin.gradus,5 v fcrup*

afolftitio :atcp illa in frote Scorprj

ad xl vn,partes,& L.fcrup
ab Au*

CoPERNICI

NlCOLAl

ab Autumni a?quino<ftio uifa funt perueniiTe , in quibus omni*

bus latitudo cuiufqj fua fempermanfit eadem,uc non amplius in
hacpartehabeantaliquiddubitationis.Quapropternosetiam
AnnoChrifti M,D.xxv.primo poft intercalarem fecundum,
qui ab Alexandri morte,^.gyptiorum annorum eft m, peeo
XLix.obferuauimus faepe nominatam fpicaminFrueburgio
Prufsia?,& uidebatur maxima eius altitudo in circulo meridia*

no partium proxime xxvn.Latitudinem uero Frueburgiin*

uenimusefTepartium Liiii.fcrup.primorumxix.s. Quapro*
pter coftabit eius dedinatio ab aequinocliali partiu viii. fcrup.
L. Vnde patefacftus e ft locus eius,ut fequitur.Defcripfimus c*

nim meridianum circulum per polos utriufcp figniferi &a?qui*

nodlials abc D,in quibus fe&iones commu*
nes atqj dimetietes fuerint aec a?quino<fh'<
alis,&zodiaci b ed,cui'us polus Boreus fit f
axis f e g Sitcp b Capricorni, d Cancri prin
,

cipium:a(Tumatur autem b h circumferetia,

quaefit aequalis Auftrinaelatitudini ftellae

duarum par.tium,& ab h Cigno adso paral

lelus agatur h i.,qug fecet axem zodiaciin r,
a?quino<ftialem inic.Capiatur etiam fecun*

dum declinationem ftella? Auftrinam circumferentiaparrium

vn r.fcrup.xL.M a,& a figno M,agatur m n parallelus ad a c, qug
fecabic parallelu

Zodiaci h

Ljfecet

ergo in o fign,& o p reclta

ad angulos re<ftos,Jcqualis erit femifsi fubtendentis dupla

ipfius a m declinationis . At uero circuli quoru funt dimetientes
f g ,h l,& m N,recti iunt ad planu abc d,& comunes eorum fe<fH
onesper xix. undecimi e!emetoi^EucIidis,adangulosre(ftos
eidem plano in o r fignis.ipfa? per fextam eiufdem funt inuicem
paralleli.Et quoniam i eft centrum,cuiusdimetiens eft h l, Erit
igitur ipfa o i aequalis dimidiae fubtendentis duplam circumfe*
rentiam in circulo dimetientis h L,eicp fimilem qua ftella diftat
aprincipio Libra?,fecundum longitudinem quam qua?rimus.
Inueniturauthocmodo:Namanguli quifub oKp^AjjBiunt
sequales,exterior interiori & oppofito,8<! o p k recfius Qtra cir*
ca eiufdcm funtrationis o p ad o k, dimidia fubtenfse dupli a b,
adss,

linea

Revolvtionvm L

B,

III,

6f
ad b E:8cdimidia fubtenfscdupli a h ad h i k. compra?henduc
cnim triangulos fimiles ipfi oPK.Sed ae partium eft xxisr,
fcrup.xx vn 1.3,-Sc eius femifsis fubtendentis duplam eft parti
um^S^quarumBEeftjooooo.&fABH partium xxv, fcrup,
xx viii, s, cuius femifsis fubtenfazdupli partium 43070, ac m a
eft femifsis fubtendentis duplam dedinationis partium ;f 069,
fequiturexhistotaHiKpartium;o^97$.8oK partium 3783;,
& reliqua h 0,70 j^. Sed dupla hoi fubtendit fegmentum cir
cuIiHGLpartiumcLxxvi. erit ipfa h 01 partium 99959^8*
rumBEerant;ooooo.8ireIiquaigitur o ipanium 29892. qua*
tenus autem hoi eft dimidia diametri partium ; 00000. erit o 1
partium 298; o.cui competit circumferentia partiu x v i.fcrup,
xxi.proxime qua diftabat Spica Virginis a principio Libre,
& hic erat ipfius ftellac locus. Ante decenniu quoq?,anno uide
licet m, d, xv, inuenimus ipfam dedinari partibus vm.fcrup.
xxxvi.8tIocumeiusinpart.xvn.fcrup. xiin. Librae. Hanc
autemPtolemacusprodidit declinatam femiffeduntaxatunfs
us partis.fuiffet ergo locus eius in xxvi.partibus, XLfcrup
Virginis:quodueriuseffe uidetur praecedentiumobferuatio*
num comparatione. Hinc fatis Iiquidum effe uidetur,quod to*
I

tofereteporeiTimochareadPtolemaeuinannisccccxxxii
permutatafuerint asquinodtia 8cconuerfionespra2cedendo in
centenis plcruncp annis per gradum unum,habita femper ratio

netemporisadlongitudinem
partium

1 1 1 1

tranfitus illorum,quaetotaerac

cum triente unius.Nam 8c" aeftiuam tropen ad Ba*

Leonis cocernendo,ab Hipparcho ad Ptolemaeum in

annisccLxvi.tranfieruntgradus 1 icum duabustertfjs,uthic
quoqjcomparatione temporis in centenis annis unumgradu
filifcum

anticipaffereperiatur.Porrdquaeihprimafronte Scorprj

ipfi>

usAlbategnfjadea,qugMeneIaiinmedrjsannisDCCLXXXii,
cum prseterierintgrad.xi.fcrup.L v.neutiquam unigradui cen
tumanni,fed Lxvi.uidebunturattribuendi, APtolemaeo au*
teminannis DCCXLiunigradui LXvfolummodoanni.Side*
niqj reliquum annorum fpacium

dcxl v.ad differentiam gra*

duumixfcrup,xi,obferuationisnoftraeconferatur,obtinebic

annosLxxi,gradusunus,Equibuspatet,tardioremfuiffeprae
r

cefsi

NlCOLAI

COPERNICI

illis cccc.annis,
cefsionem sequinocliorum ante Ptolemeum
qua*m a Ptolemaeo ad Albitegnium; & hancquoqj uelociorem

abAlbitegnio adnoftra tempora.Inmotuquoqjobliqtatisin

uenitur differentia.Quoniam Ariftarchus Samius ipfam zodi
aci&aequinoc"tialis obliquitatem partium xxin.fcrup.primo
ru Li.fecundorum xx.eandem quam Ptolemaeus . Albitegnis
uspart.xxm.fcrup.xxvi. ArzachelHifpanuspoft illuman
niscxc.part.xxiii.fcrup.xxxmi. Atcp itidem poftannos
ccxxx.Prophatius Iudscus duobus fere fcup.minorem , No*
ftrisautemtemporibusnon inuenitur maior partibus xxiik
fcrup.xxvin.s. Vthincquoc^manifeftu fit,abAriftarchoad
Ptolemaeum fuifle minimum motum , maximum uero ab ipfo
Ptolemaeoad Albitegnium.
Hypothefes,quibus a2quinocT:ioru,obIiquitatisc^ fignife
ri, &sequinocT:ialis mutatio, demonftratur. Cap. iii.

V6d igitur equino&ia & folftitia permutantur in*

xquali motu,ex his uidetur effe manifeftum.Cuius
caufam nemo forfitan meliorem afferet , quam axis
'terraCjCV:

polorum

deflexum
fequi uidetur.Cu

circuli aequinoctialis

quendam.Id enim ex hypothefi motus terrae

manifeftum fit, circulumqui permediumfignorumeft,immu
tabilemperpetuomanere,atteftantibusid certis ftellarum hae
rentium Iatitudinibus,equinocT:ialem uero mutari. Quoniam
(i

motus axis terrae

fimpliciter

& exa&e conueniret

cum motu

centri,nulla penitus,ut diximus,appareret sequinoctiorum co*

uerfionumcppr2euentioAtcuminterfedifferant,feddifferea*
tia inaequali,necefle fuit ctiam folfticia

& sequinoAia

insequali

motupraecederelocaftellarum.Eodemmodo circa motumde

dinationis contingit,qui etiam inaequaliter permutat obliqui*
tatem figniferi,quae tamen obliquitas reclius asquinocfiiaii con
cederetur. Qua ob caufam binos omnino poloru motus recipro
cos pendentibus fimileslibrationibus oportet inteIligi,quonia
poli
circuli in fphaera fibi inuice cohaerent & confentiut. Alius

&

sgitur motus erit,qui indinatione permutat illorum circuloru,

polis

Revolvtionvjw

Lib.

iiu

66

polis ita dclatis furfum deorfumcp circa angulum feclionis Ali

us qui folfticiales a^quinocflialesq? prsecefsiones auget & minu*

it,hinc inde per tranfuerfum facla commotione Hos aute mo*
tus librationes uocamus , eo qudd pcnderiuminftar fub binis
limitibus

pereandemuiaminmedio

concitatiores fiunt:circa

cxtrematardifsimi,Quales plerunqj circa latitudines planeta*

rum contingunt , ut fuo loco uidebimus . Differunt etiam fuis
reuolutionibus, quod ina?qualitas sequino&iorumbis reftitui
tur fub una obliquitatis reftitutione , Sicut autem in omni mod

tuinsequaliapparente,medium quiddam oportetintelligi,g

quod inaequalitatis ratio pofsit accipi:ita fane 8C hic medios po
los mediumcp circulum sequinocliialeirufecftiones quoqj sequi*

noctiales 8C pun&a couerfionu media,necefTe erat cogitare,fub

quibus poli circulusqj sequinoctialis

#entes,ftatistamenlimitibusmotus

terreftris

hincindedefle

illos sequales

faciantap*

parere diuerfos.Itaqj binae illse librationes concurrentes inuice

cum tempore lineas quafdam defcribanc

corollseintortse fimiles, At quoniam hsecuerbis fufficienter ex
plicaflefacif e non eft,ac eo minus,uti uereor^auditu percipien*
efficiunt,ut poli terrse

Defcribamus igitur figno*

rum in fphsera circulum jsbcd, polus eius Boreus Qt e ,principi
tur, nifi etiam confpiciantur oculis*

um Capricorni a, Cancri c, Arietis b, Librse d, & per a c figna,

e poliim, circulus a e c defcribatur:maximadiftantia polo
scquino&ialis BorealiumfitEF,minimaEG:ac
rumzodiaci

atcjj

&

perinde medio loco

fit

polus,in quo defcribatur

bhd circulus

sequinoctiatis , qui medius uocetur : Et b d sequino&ia media,

Qusc omnia circa e polum sequali femper motu in prscceckix
tia ferantur,id eft,contra fignorum ordinem fub fixarum ftella
rumfphaera,lento,utdi&umeft,motu.Iam intelligantur bini
motus polorum terreftrium reciprocantes pendentibus fimi^
les,unus inter f g Iimites,qui motus anomalise, hoc eft,insequa
litatis dedinationis

uocabitur. Alter in tranfuerfum, & prsccede

tibus in confequentia,& a confequentibus in antecedentia, que

sequinoctiorum uocabimus anomaliam,duplo uelociorem pri

ori. Hi

ambo motus in polis terrse congruentes mirabili modo

defkcluc cos,Primum cnim fub f conftituto polo terrg Boreo,

r

defcri*

NiCOLAI

COPERKICI

cade bd fegmenta
defcriptusineo circulus aequinotfialis per
circulirfed angulos obliquitatis
trafibit ,nempe per polos afec
circuferetiae, Ab hoc fumpto prin
faciet maiores pro ratione f i
cipio tranfituru terrc polum
i

ad media obliquitate ini ralter lu#

perueniesmotus no
finit recta incedere,

perFi,fedper arhbi

tumacextrcmamin
confequcntialatitu*

dincm , quae fit in k

deducit ipfum

In q

locodefcripti acqui*
noclialis apparentis

opQ_,fecT:io

no

erit

in b, fcd poft ipfam

in o,8 pro tantomi

nuitur praecefsio

aes

quino&ioru, quan*

tum fucrit b

o.

Hinc

conuerfus polus ,

&

in pnecedentia ten*

dens,excipitur a con
curretibus fimulutrifq^motibusin

medio,&

axjnoclialis

ap

pares g omnia unitur aequali fiue medio,ac eo gtranfiens polus

terrae

tranfmigrat in prgcedentes partes, 81 feparat sequinodti*

alemapparenteamedio,augetCf$ praecefsionem aequinodioru

ufc^ inalteruLlimite.Indereuertesaufert

qd modoadiecerat

g puncto coftitutus minima efficiat obli

quitateineade b fe<ftioe 3 ubi rurfus aequinodioru folfticiorucjj
motustardifsimusapparebiteoferemodo quoinF. Quo tem
pore conftat inaequalitate eorii reuolutione fua peregiffe,quan

aequinocT:rjs,donec in

doamedioutruncppertranfieritextremoru:motus uero obh>

quitatis amaximadeclinationeadminimam^dimidiurn dunta
xat circuitum . Exindepergens polus confequentia repetit ad

extremum

ufcjj

limitem in M,ac denuo reuerfus unitur in me

dio , rurfumcjj uergensin praxedentiaN limitem emenfus con*

dudit

R E V OLL V T

QNV#

L I B*

6?

JIU

F.Ita^
dudit tandem qua diximus intorta liheam vk ilghin
pra*e
manifeftum eft , qu6d in una reuerfiorie obliquitatis bis
dentium biscg fequentiumlimitemterr^polusattingit,

Quomodo motus reciprocus fiuelibrationisex

Cap 1
u
circularibus conftet,
1 1

Vodigitur ifte motus apparentijs confentiat am

mododeclarabimus* Interim uero quaeret aliquis,

J
BSli quonam modo pofsitillarum librationum aequali*

WmB

tas intelligi,cum

a principio di&um

Cit,

motum cete

ftema?qualeefte,uelexa;qualibus ac circularibus copofiturm

Hic aut utrobicp duo motus

in uno apparet fub utrifcg ter
rninis,qbus necefTe eft ceffa*

tione interuenire.Fatebimur
quidem geminatos efie,at ex
^qualibus hoc modo demon
ftrant.Sit re<fta linea a b, que
quadrifaria fecetur in cd e

fi

gnis,8cin d defcribatur circu

li homocentri, ac in eode pla

iioade^cd e,& in

circufe*

rentiainterioriscirculi alTu*

matutcuqj Ffignu,&inipfo
f cetro,interuallo uero f d cir

culus defcribatur

ghd, qui

fecetABreclalineainH figno,&agatdimetiesDFG t Oftedendii

geminis motibus circuloruGHD&cFE cocurretibus in*

uice h mobile g eande reclam linea a b hinc inde reciprocado re
pat.Quod erit,fi intelligat h moueri in diuerfam parte,& duplo
magis ipfo F.Quonia ide angulus,q fub cd f in cetro circuli c fb
eft , q?

Si circuferetia ipfius

ghd cofiftes coprsehedit utraq?

circuferen

eq liu g h dupla ipfi f c,pofito q? aliquado in coiun

&ioe rcctaru linearu acdKdfg mobile h fuerit in g cogruente

tia circuloru

cu a,&

f in

c.Nuc aut

in dextras gtes

g f c motu eft centruF,82

spfum h g g h circumferentia in finiftras duplo maiores ipfi c f*

v

irj

uel

NlCOLAl

CoPERNICI

uel e conuerfo.H igitur in lineam a b redinabitur;alioqui acride

maiore fuo
toto , quod facile puto intel
ligi , Recefsit autem a prio*

ret

partem

effe,

fecundum longitudt
nem a h retraetam per infra
clam lineam d f H,aequalem

ti loco

a D,eo interuallo quo di

metiens dfg exceditfhbten

ipfi

iamDH,

Et

hocmodoper*

ducetur h ad d centrum,qd
erit in

comingente

cu1o,a b re&am

dhg

cir

Iineam ,du

uidelicetGD ad re&osangu
los ipfi ab fteterit,ac deinde
in b alterum limitem perue*
niet,a

quo rurfus fimili

rati

one reuertetur . Patet igitur e duobus motibus circularibus , &

hocmodofibi inuicem occurrentibus in reclam Iineammotu
componi,&exaequaIibusreciprocu 8C inacqualem ., quod erat
demonftrandum.E quibus etiam fequitur,quod gh reclalinea
femper erit adangulos reclos ipfi a Brredum enim angulum in
femicirculoDHG linea compraehendent. Et idcirco GHfemifsis
erit fubtendentis duplam a g circumferentiam , & d h akerafe*
mifsis fubtendentis duplum eius,quodfupereft ex a g quadran
tis circuli,eo quodAG b circulus duplus exiftacipfi h g d fccun

dumdiametrum,
Inscqualitatis anticipantium sequinocTriorum

quitatis demonftratio*

Cap.

& obli*
v*

a m ob caufam uocare poflumus motum hunc circu

li in latitudmem,hoc eft in diametrum,cuius tamen
periodum cVaequalitatem in circumcurrente:at di
menfionem in fubtenfis lineis accipimus,ipfum pro
pterea taqualem apparere,& uelociorem circa centrum, ac tar

diorem

Revolvtionvm L

b,

III,

<$

dforem apud circumferentiam facile demonftratur Sitcnim

micirculus a b c,centrum eius D,dimetiens

ad c

am in e figno:affumantur autem circumfe

rentige a e

& b f aquales

81

fe

8 fecetur bifari
}

ab f e fignis

^f

in ipfam a d c perpendicularesagatur u g,
3fk.

Quoniam

igiturdupla DKfubtendic

duplum bf,& dupla

eg

duplum

a : aequales igitur funt dkKeg: fed a

per feptimam tertrj elem.Eudidis ,minor
cft ipfi g E,minor etia erit ipfi d k, JEqua*
liuero tempore pertranfieruntGA&KD,
propter a e 8C b f circumferetias aequales
Tardior ergo motus eft circa a circumfe*
rentiam

ipfius

"-

sA

quam circa d centru, Hoc demon

ftrato:Sufcipiatur iam cetrum terrae in c,

itautDL re&a lineafitadangulos re&os

ipfi a b c plano hemicyclrj,& p a c figna defcribatur in l cetro cir
cumferentia circuli a m c -K in reclam Iinea ducatur l d M.Erit id
circo in m polus hemicyclrj a b c,&ad c circuloru fecftio commu
nis,& coniungatur la,l c,fimiliter 8L l k,l c,quse extenfas ln re

ctum fecent a m c circumferentia in n o.Quoniam

igitur angu*

lus qui fub ldk rectus eft,acutus igitur qui fub lkd,

Quare

Ol

8i

l k linea Iongior eft quam l D,tanto magis in ambligonrjs trian

gulis,Iatus l g maius cft latere lk,8Jla ipib l g . Centro igitur
L,interuaIIo l k defcriptus circulus,extra ipfam l d cadenreliqs
aute l g 8i. l Afecabit,defcribatur 8CRt p kr s.Etquonia triangu

lum l d k minus eft fectoreL p K:triangulum uero lga maius fe

<ftoreL rs,8J propterea minor ratio trianguli l d k

ad feclorem
l p k , cp trianguli l g a , ad fedorem ms, Viciflim quoc^ erit
PLDKtrianguluadLGAtrianguIuinminori ratioe quamfedtor
l p k ad fedtoreL r s.acper prima fexti Elementoru Euclidis,fi*
cut l d k triangulu ad l g a triangulu:fic eft bafis d k ad bafim a
G.Se<ftoris aut ad fe<ftore eft ratio,ficut dlk angulus ad r l s an
gulu,fiue m n circuferentias ad o a circumferentia.In minori igi
tur ratione eft d k ad g A,quam m n ad o a. Iam uero demonftra
uimus maiore effe d k quam g a ; tanto fortius igitttr maior cric

m N,quam

COPERNICI

NlCOLAI
m N,quam

o A^quasfubaequalibustemporumintcruallisdefcri
ptac intelligutur per polos terrse, fecundum ae&bf anomahsc
circumferentias sequales,quod erat demonftrandum. Verunta

mencum adeo modica

fit

differentia inter

maximam

mini*

mamc^ obliquitatem,qu3e non excedit duas quintas unius gra

dus

erit

quoqj

inter

am ccuruam,&AD c

recliam dirlerentia

infenfibilis,ut nihil erroris emergat,fi fimpliciter per ad c line*

am.& femicirculum a b c,operati fuerimus.Idem fere accidit cir

ca alterum motum polorum qui azquinodia refpicit. Quonia
nec ipfe ad medium gradum afcendit,ut apparebit inferius. Sit
,

denuo circulus abcd, per polos figniferi 8J scquino&ialis me*

dij,quem Colurum Cancri medium poffu*

mus

appellare.

Medietas zodiaci

fit

arquinoctialismediusAECjfecantes

d eb,

fe

inui

cem in e figno,in quo eritecjuinocfttum mc

dium.Polus autem sequino&ialis fit f , per
quemdefcribaturcirculus magnus fet,c*
ritpropterea8Cipfe colurus acquinodtioru

mediorum fiuezequalium. Separemusiam

ergo demonftrationis libratione
arquinocliorum ab obliquitate figniferi,
facilioris

fumpta in e f coluro circumferentia f c,per quam auulfus intel*

ligatur g polus apparens sequinodialis ab f polo medio,8c" (us
perc polumdefcribaturALKc femicirculus acquinoclialisaps
parentis,qui fecabitzodiacum inL.Eritigicur ipfum l fignutn
arquino&ium apparens,diftans a medio perL e circumferenti*

am,quam efficit e Kequalisipfi

f G.Quod fiiiiK facfto polo de*

circulum
c,8t"
intelligatur
fcripferimus
ag
quod polus acquino*

dialisintemporequoFG

non manferit in g

Iibratio fieret, uerus interim

polus

figno,fed alterius impulfu librationis abierit

in obliquitatem figniferi per g o circumferentiam.Manente igi

turBED zodiaco^permutabiturazquino&ialis uerus apparens

penes opolitranfpofitionem.Eterit fimiliteripfius fecftionisL
apparentis a?quinocT:rj motus concitatior circa e medium,lentif
fimus in extremis,proporn'onaIis fere librameto polorum iam

demonftrato , Quodoperarprecium eratanimaduertifle,

De

Revolvtionvm L

b.

i i i.

cj

Desequalibus motibus praecefsionis sequinodtiorum

&inclinationiszodiaci.
Cap.
vi,
Mnis autem circularis motus diuerfus apparens,in
quatuor terminis uerfatur : eft ubi tardus apparet,
ubi uelox tanquam in extremis

& ubi mediocris ut

in mcdrjs.Quoniam a iine diminutionis 8C

augmen

principio,tranfit ad

m^diocrerma mediocri grandefcit ia ue*

locitatem:rurfus a ueloci in mediocrem ta-idit:indc quod re!i*
quumeftabaequalitate in priorem reuertitur tarditatem, Qui
bus datur inte\ligi 3 in qua parte circuli locus diuerfitatis fiue a^
nomalteprotemporefuerit,quibusetiamindicijs ipfa anoma
liaj reftitutio gcipitur , Vt in quadripartito circulo iit a fumme
tarditatis 1ocus,b crefces mediocritas,c finis augmenti atq? prin
cipium diminutionis D mediocritasdecrefcens. Quoniam igi*
tur,utfuperiusrecitatum eft,aTimochariadPtoIemseum prae
cseceris temporibus tardior motus praecefsionis sequinodtioru
apparens repertus eft,& quia asqualis aliquandiu dC uniformis
apparebat,ut AriftyIli } Hipparchi, Agrippje 8C Menelai medio
temporeobferuataoftendunt,arguit motum ipfum aequino*
dtiorum apparcntem fimpliciterfuiffetardifsimum,8Cmedio
tempore in augmenti principio, quandb ceftans diminutio,
incipienti augmento coniunclra , mutua compenfatione cfficie*
bat, ut interim motus uniformis uideretur . Quapropter Ti*
mochareos obferuatio in ultimam partem circuli fub d a repo*
nendaeft,Ptolemaica ueroprimum incidetquadrantemfubA
B.Rurfusquiainfecundointeruallo a Ptolemsco ad Macho*
ti

metu Aratenfem,uelocior motusreperitur quam in tertio, de*

darat fummam uelocitatem,hoc eft,c fignum in fecudo tempo*
risinteruallopracterrjlTe,8ianomaliamad tertium iam perue*
niflequadrantem circuli fub cd,& interuallo tertio adnos ufq*
anomaliae reftitutionem propemodum compleri,& reuerti ad
principiumTimochareosNamfi m* dccc xix.annis a Ti*
mochariad nos totum circuitum in partibus cjbus folet ccclx
coprghendamuSjhabebimusprorationeannoruccccxxxiu
circuferentiapartiu lxxxv.s, Annoruuero DCCxLiitpartes
cxLvi.fcrupLi.atcpinreliqsannis
tiam partiu

dcxlv. reliqua circufere

cxxvn.fcrup*xxxix.Haec obuia ac fimplici con

s

ie&ura

NlCOLAI

COPERNICI

seclura accepimus,fed examinatiori cakuloreuoluentes,quate*

nus obferuatis exaclius cofentiret , inuenimus anomaliae motu

in M.DCCC.xix,annis^gyptijs,xxi.gradib.&xxiiii.fcrup<~

fuareuolutione copleta iam exceffifTe

& tempus periodi annos

m. dcc.x vn.folumodo ./Egyptios cotinere, qua ratioe jpdiza.

cftprimucirculifegmetupart.xc fcrup. xxxv. Alteru part~

CLv.fcrup.xxxim.Tertiuuerofubannis DXLin.reiiqs cir*

culi gtes cx
i.fcrup. l i.cotinebit.His ita coftitutis , pcefsiois
qcjj sequinoctioru medius motus patuit & ipfum eflegraduu
xxiii. fcrup.Lvn.fubeifde annis M.DCC.xvn.cjbusois diuer
1 1

fitas in

priftinu ftatu reftituta eft.Quonia in annis m. dcccxix

habuimus motu apparente grad, x x v. fcr up, i.

fere,

Veru a Ti

mochari in annis c n.cjbus anni m. dcc. x vi i.diftant a m. dccc

xix.oportebat motu apparete fuiffe circiter grad. i.fcrup. i U
eo q> maiufculu tuc fuiffe uerifimik fit,cp ut in centenis annis u*

n exegiiTet gradu,qn decrefcebat adhuc fine decremeti nondu

cofecutus.Proinde Q gradu unu & decsma qumtam auferamus
cxgtibus xxv.fcrup.i.remanebitquediximusinannis m.dcc
xvii.^gyptijsmcdiusc^ualiscjjmotusdiuerfo ac apparenti,
tuc coaequatus grad. x x 1 i.fcrup. l vi i, ejbus integra pccfsiois
1

aecjnoctioF ac aequalis reuolutio cofurgit in annis

xxv dccc

xvi.inqtemgefiutcircuitioesanomalias xv.cu xxvm.gtefe

re.Huic qcpratioi fefe accomodat oblicjtatis motus,cuius redi*
tione duplo tardiore cp ajquinoctioru pcefsione dicebamus

Nanqj q> Ptokmseus ^pdidit obliqtatepart.xxin.fcrup.prj

moru n.fecudoR2 xx.antefein annis cccc.ab Ariftarcho Sa^
mio minime mutatafuiiTe,indicat ipfam tuc circa maxias oblicj
pene conftitiffe:qn uidelicet & pcefsio aecjnodliorii
erat in motu tardifsimo . At nuc qqj du eade tarditatis appetit
reftitutio,indinatio axis no ite in maxima,fed in minima tran
tatis limite

fit,qua

medio tge Machometus Aratefis,ut dictii,reperit

part*

xxffrticfu.x x v. Arzachel Hifpanus poft illu annis cxc.part.

xxin.fcrup.xxxiiii.acitidempoftannosccxxx.Prophaa
tius Iudeus duobus ^pxime fcrup.minore.Quod deniq? noftra
cocernit tepora,nos ab annis xx x.frequeti obfcruatione,inue
nimusxxiii,partes,fcrup.xxvin.&duasquintas fere unius
fcrupuli,a abus Gcorgius Purbachius & Ioannes de Montere*
gio s qui

Revolvtionvm L

B.

III,

*>

gio,qui,pxime nosprseceflerunt, paru differut. Vbi rurfus lkj

difsime patet obliqtatis permutationea Ptolemazoad dcccc.
annos accidiiTe maiore,cp in alio cjuis interuallo temporis.Cu
ergo iam habeamus anomalie pceisiois circuitu in annis !m. dcc
xvii.habebimusetiafubeo tepore obliqtatis dimidiu perio*
du,ac in annis m c c c c x x x 1 1 1. integram eius reftitutionem,
Quapropter (? cccLx.gradus g eunde i7iccccxxxini.anno
runumerupartitifuerimus s uelgraduscLxxx.g m. dccxvii
exibit annuus motus fimplicis anomalias fcrup. prim, vi.fecun
doi^xvii.tert. xxiiii.quart.ix.Ha;crurfus g cccLxv.dies
diftributareddutdiariumotu fcrupuloi^fecundoru i.tertioi^
ii.quartorun.Similiterpcefsionis segnodioru medius cu fue
ritdiftributusgannos M.DCCxvn.&erat grad.xxm.fcrup,
prim Lvn.exibit annuus motus fcrup.fecund. L.tert, xn,
qrt, v.atqj hucg diescccLxvdiariusmotusfcrup.tert. vm*
quart. xv.Vt autmotusipftRatapertiores,&inpromptu ha*
beacur,qn fueritoportunu,TabuIas fiueCanones eoru expone
1

musg cotinuaaequalecjj annuimotus adied:ione,reie(ftis femg

lx in priora fcrup.uel in gradus excreuerint,easc^ aggregaui

mus uCcp ad ordine lx annoru comoditatis gratia. Quonia ia
li

annoru fexagenis,eade fefe offert facies numeroru, denominati

onibuspartiuc^fcrupuloi^iblumodotrafpofitis,utc] prius fe*

cunda erat,prima fiat,& fic de cseteris, q copendio g has breues

Tabellas infra annos iTr . Dcfalte duplici introitu licebit accige
U colligere in annis ,ppofitis motus a?q!es.ka qqj in dieru nu*

mero fe habet, Vtemur aut in fupputatioe motuu cekftiu annis

ubiq? ^gyptrjs,c| foli inter ciuiles reperiutur seqles soportebae

em mefura cogruere cu mefurato ,qd in annis Romanoi^, Gras

non adeo couenit,cjbus no uno modo,fed ,put
cuic^placuitgentiuintercalat, Annus aute iEgyptius nihilafs

coru,8J Perfaru

fertambiguitatisfubcertodierunumerocccLXV.in qbus fub

duodenismeftbus^qlibus^qsexordineappellatipft fuis nomi

nibus:Thoth,Phaophi,Athyr,Chiach,Tybi,Mechyr,Phame
noth,Pharmuthi , Pachon, Pauni,Epiphi,Mefori,in qbus ex
aeq coprehedunt vi,fexagene dieru,6J quinqj dies refidui , qs
intercalares noIant.Sutqjob id in motibus aeqlibus dinumerara
disanniiEgyptioru accomodatifsimi^inqs aJrjquilibetanni
refolutioedierufacilereducuntur*

*)

2
2

'

NlCOLAl

CoPERNICl

^qualis rrsotus pracccfsionfssequinoclioru

MOTVS

Anni|
1

1 o
o O
o p
o o
o o
o o
o o
o o
o o
o o
o
o O
o 3
o 3
o 3
o a
o o
o 3

J
4
?
6

7
s

9
IO
J

M
4
!<;

\6
17
iS
*5>
1

22
*3

*4
*
16
27
28
*5>

?P

o
o
O

27 z6 2
28 2* <;o
29 17 2
20 7 ?
20 S*7 27

40 24
i*
20 48
I

^
5-

<>

54

r*
27
2

24

41 i*

2
2

4'

24 18

IO f* 27

42
42

4* 45>

44

29 8 27
2? S-8 I5>
26 48 fl
27 25> 2
28 20 "S"

$
IO

4'^

*5V

*s

4f

*2 '2

4*

oll

14 '2 *$
152 27

47
48

o||<3

n 45>

45>

<

90

<

fi

I?

44

17 24 2
18 24 *?
ip 14 17

20 4
20 *?

f*
5?

?4

S*o

3 2

40
3 40

3"

2
3*

1027
5>l4o
3*5>

3*2

41 90

42 4o I<5
>42 20 28
>44 20 40

<

<

<

^f 10 &

34*5

>4<5"

?i

I<5

?S

<

*<*

<

S"7

<

<

<

?$

<

60

>47 41 28
>4$ 21 40

<

<

55>

40

<

47

8 22

3
2
O 3 21 49 4
o 3 22
26
o 3 2$ 23" 28
o >2 4 if 3~<>
o >2<r <? dm
<

21

C5

022 27
022 28

3 I<5

2<J

2?

14

2 20

of (3

<;<>

2<?

22

<

II

o 2<;

& foxgg.

MOTVS

21

<

o ?o

>

20
21

III

Annt|

in annis

>45> 21
><-o 12

S*

_5
)

':

R.

EVOL VTION VM L

B.

III

Aeot !ah'smorus| irxcefsi onis arquinocfiioruin diebus &.' fexagenis.

MOTVS

Dfesl

MOTVS

Dics|

4
9

o
o
o

o
o
o

o
o

o
o

o
o 4i
o 49

o
o

o
o
o

IO

o
o

o
o

o
o
o
o

17
18

o
o
o

51

20
21

ol

22
o

*4
1

*9

26
27
28
*9
3

14
39
3*

o 97

39

22
20
*9

o
o
o
o

o
o
o

47

9*o

94C
9 94
6 3
61
6
6 27
6

44
49
2

46-

20
2 28

47
48
4P

2
2

2
2 49
2 9?

9*

9?

i8

94
99

2*
24
4*

9*

9P

7
7
7
7
7
7
7

9*
97

9
17
29
31

4*

7 98

98
9P
60

4 7

6 44
6 92

90

9 9
9 *3
9 21

42
4?

o
o
o

40

4 9
4 24
4 3*
4 40
4 48
4 97

'

*2

12

O
O
O

I i

14

o 8
o \6
o 24

JL 9

i#

Copernici
Anomaliae aequinoftioru motus in anuis & fexagenis annrou

Nicolai

Anni|

MOTVS

II
2

J_
4
9

6
7
8

9
IO
1

12
I?

14
'9

O
O

itf

17
18

O
O
O
O
O
O
O
O
O
O

*S>

20
21

22
*?

24
*9
26
27
28
20
?o

III

O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O

1
1

Anm|

MOTVS
1

O 6 17 *4
O 1 2 14 48
O 18 9* 12

3*

??

O *9 S>
O ? 27

?4

?*

O $7 44 24
O 44 1 45
O ?o 9
O ^(>2tf ?*

s>

28

I
I

94

9S>

19

?<*

46 26

9* 4? 9?

17
28
?S>

40

*9

28 49

4*
4?

46

?s

44

?4 2! 2
40 ?s 26
46 99 90
? '? 14

49
46
47

28
21 16 9*
*7?4 16

14

??9 41
40 S> 9

Lfl

48

3 9S>

*S>

17

4
?<* 6

9 18

4
4
4 17 9? 3*
4 24 10 94
4 ?o 28 18
4 ?<* 49 42
1

414?
4|45>

499
9l

20 31
?7 99

99

S>

? ?

4S>

9 48 ?
12 9 27
2 18 22 9

90

9 8 12 4?
9 4 20 7

9 20

9 27

*4 40 9

9*
9?

? 97 39

94

|9S>

2
2

2
2

2 ?7 9

47

4 99

9 ?? 22 20
9 ?S> 15*144

9 49 97 8
9 9* 4 ?*
9<*
9 9

*
2 4? ?* *7
2 4i> 4S> 9*
2 9* 7|ltf

99
96
97
9$

2440
4*1 4

95

6
6

60

6 I7l*4l

2
-

?l

4J45|2o

<%9
9

R EVOLVTIONVM

un

LlB,

nomaliae a?quino<5Horumotus in dicbus

Dies
lVIQTVS
Dies|

JJ
i

JL
4

7
8
S>

IO
1

12

M
*4
?
itf

17
18

19
20
21

22
*?

*4
*?
2d
27
28
*9
?o

II

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

7* i

& fexagenis dienu

MOTVS

?*

3*

}}

*.*

O
o

o|

*4

? IO

f</

3<>

o
o
o
o

6 12
7 '4

f<s

37 1?
f* 1?
39 17

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

o o
o
o o
o o
o o
o

16-

*7
**

9 18

*s>

o IO 20
o 1 22
o 12 24
1

*4 7
</
9

040

'S>

40

4' 21

41

42 2?
4? *?
44 27

42

2C?

4$

'4 28
o <r $o
o 16- **

44
4?

o
o
o
o
o
o
o

17 ?4
iS

47
48

\9 r
20 40

45>
5-0

37
5-0 39
?i 4'

21

42

?>

^4J

22

44
4*

**
?*

S3

o 2-4 48
o *? s
o 26- ?*
o 27 ?4
o 28 ?<*
o *s> ?8
o *I I

*4

??4S>

*3

4?
46
47
48

46-

?* fi
O

97 </J
** ff
f ?7

58
?$>

4*
?4 47

</7

60

45>

</?

**

*S>

$$>

Qu*
1

NlCOLAl

COPERNICI

Quae fit maxima

differentia inter sequalem apparen*

tem&p prascefsionem acquinodioru , Cap, vn.

Edrjsmotibus ficexpofitis,inquirendum iam eft,

quantafitinterscqualem sequino&iorum apparen
temcj?

motum maxima

differentia

fiue

dimetiens

parui circuli per que circuit anomalia? motus

Hoc

enimcognito

facile eritquafcunc^aliasipforumotuudifferen
difcernere.Quoniam igitur,ut fuperius recitatum eft,inter
primamTimocharis&Ptolemadfubfecundo Antonini anno
fuerunt ccccxxxn.anni:inquo tempore medius mbtus eft
partium vi,apparesautemeratpart.ini.fcrup.xx.horumdi=
ferentiaparsuna,fcrup.xL.Anomaliae quoqj duplicis motus
part.xc.fcrup.xxx v. Vifum eft etiam in medio huius tempo
tias

apparentemmotum fcopum maximae tarditatis

quo necefle eft ipfum cum medio congruere motu,
atcp in eadem circulorum fe&ione fuiffe uerum ac medium a?cj
risuel circiter

attigiffe,in

noclium.Quapropter faeta mo
tus

& temporis

bifariam diftri

butione,erunt utrobiqj diuerfi

& aequalis motusdifferetiae,de

xtantcs unius gradus

inde anomalaris

qdhmc

circuli

feretieTub partibus

circum

xl v.fcrup,

xvn.s.compraehendunt.Quis
bus fic conftitutis,efto sodiaci
circumferentia ABc,jequinoc"ti

medius o b e 6C b fecfho (it

media aequinodtioru apparen*

alis

tium,fiue Arietis,fiue Libra*,&

per polos ipfius d b E,defcendat b . AfTumantur autem in abc

circumferentiae utrobiq? aequales ei,bk per dextantes graduu,
ut fit tota i b k unius partis & fcrup.xL.Inducantur etiam duae
circumferentiae circulorum arquinoclialium apparentium

g,

& h k ad angulos reclos ipfi f b. Dico aut ad angulos re<ftos,cu

cameti

R.EVOLVTIONVM L

B.

II

?$

1.

famcn ipforum igKhk poli faepius exiftant cxtra b f circulunf

immifcente fe motu dcdinatioiSjUti uiium eft in hy pothefi: fed
ob modicam ualde diftantiam,quae cum maxima iuerit ccccl
partem redti non exccdit,utimur illis tanquam redis ad fenfum
angulismullus enim propterca crror apparebit. Quoniam igi^
tur in triangulo b G angulus ibg datur part. lxv i.lcrup. xx,
quoniam rcliquus a recfloD b a part.erat xxi i i.fcrup. x L.angu
}

lusmediceobliquitatis figniferi,

&b g i reclus ,atcf?

etiam qui

fubBiGfereasqualisipfiiBDr&latus iBfcrup.L.daturergo 8
b g circumferentia diftantias polorum medrj & apparetis sequa*
lis fcrup. xx . Similiter in triangulo b h k , duo anguli b h k , 82

h K,duobus ibg&igb funt a?quales:8 latus b , lateri b i , ae*

qualis etiam erit b h ipfi b g fcrup. xx. Sed quonia haec omnia
circa minima uerfantur,utpote quas zodiaci fefquigradum noti

attingunt,inquibus fubtenfae

recflae lineac fuis

circumferentfjs

propcmodum coequantur,uixcp

in tertfjsaliquadiuerfitasre*
peritur . nihil crroris committemus , fi pro circumferentrjs re^
clis utamur lineis.Sit ipfa

portio circuliiignorum a b c , in quo

aequinod:ium medium fit B,quofumpto

polo defcribatur iemicirculus a d c , qui fc
cet circulum fignorum in a c fignis:dedu
catur etiam a polo zodiaciD B,qui etiam bi
fariam fecabit defcriptum femicirculum
in D,fub quo fummus tarditatis limes intcl
ligatur 9 8C augmeti principium.In a d

qua

drante capiatur d e 'circumferentia part.

xl v.fcrup. x VH.S.8C per e fignum a* polo zodiaci defcendat
b F,fitb^ b f fcrupulorum L.propofitum cft cx his inuenir e tota
bfa v Manifeftum cft igitur,qudd dupla b fubtendit duplum

DEfegmentu,ficutautemBFpartiu^o;r. adAFB partcs jooobj

ita co ipfius b f fcrupula ad a f b ^o.datur ergo a b gradus unus
fcrup.x.& tanta cft medfj apparentisb^ motus sequino&iorum
maximadifferennaquamquatt-ebamus^quamcjj fequitur ma*>

xima polorum defle&io fcrupulorum xx viii,

t

Dc

CoPERNICI

NlCOLAI
c

De particularibusipforum motuum differentijs, &

Cap, vnu
eorum Canonica expofitio*
slllllPll

vm fgitur data fit a b

f ^R^Si

cum fer entia

i^^P^l

fcrupulorum

lxx. quse

nihil diftare uidetur a

cir*

reda fubtens

^a fClin dum longitudinem ,noneritdifficilequaf

^llill^Plf cunque alias particulares difTerentias medrjs ap*

'

parentibusb^ motibus exhibere , quas Grasci Profthaphaerefes

quarumablatloneuel adiectio*
ne apparentiae concinnantur.Nos Gracco potius uocabulo tan*
quam magis appofito utemur.Si igitur ed fuerit trium gradua
um , penesrationem a b ad fubtenfam b F,habebimus b f Pro*
fthaphaerefirnfcrup.ini. Sifexgraduum erunt,fcrup.vn.pro
nouem gradibus undecim , & fic de carteris, Circa obliquitatis
quoque mutationem fimili rationefaciendum putamus,ubi m*
tr maxima minimamcjnniieta funt,ui diximus fcrup. xxi uu
quasfubiemicirculoanomalia? fimplicis conficiuntur in annis
jvi. dccxvij.& media confiftent/a fubquadrante circufi erit
fcrup. x 1, ubi eritpolus parui circuli huius anomaliac fubobli
uocant,iunioresa?quationes

quitatepartium

xxm, fcrup. xl.

Aicpinhunc

modum

Gcut

diximus reliquas difterentiae partes extrahemus proportiona*

lesferme pracdicl:is,proutinCanonefubie(fto contineiur.Etfi
uarrjsmodis perhafce demonftrationes componipofTuntmo
tus apparentes

!lle

tamen modus magis placuit, per quem par

ticularesquarcp Profthapha?refes feparatim capiantur,quofiat

calculusipforummotuumintellccftufacilior, magisb^ congru*

atexplicationibus demonftratorum . Confcripfimus igitur ta*

buJam LXuerfuumaucTam pertriadaspauiu

Itaenim
necp diffufam amplitudinem occupabit,necjjcoarCtatam nimis
breuitatem habereuidebitur,prout in caeteris confimilibusfa
ciemus, Ha?c modo quatucrordineshabebit,quorum primi
duo utriufcp femicirculi gradus continent , quos numeru com
munem appellamus , eo qudd per fimplicem numerum obliqu*
tas fignorum circuli fumitur , duplicatusProfthaphcerefiae*
quuio&iorum feruiet ,cuius exordium a principio augmenti fu
circuli.

mitur

REVOL VTIOHVM

LlB,

yq,

Tertio Ioco profthaphaerefes scquinodioru colloca*

bunturfingulistripartrjs congruentis addendae ueldetrahen*
mitur.

daemediomotui, quemiprimaftellacapitis Arietis aufpicain equinoctium uernum : ablatiuae profthaphaerefes in

anomalia femicirculo minore , fiucprimo ordinejadie&iuac in
fecundoacfemicirculofequente, Vltimo deniqjlocofcrupula
funt , differentiac obliquitatis proportionum uocata , afcenden
tiaadfummam fexagenariam . Quoniam pro maximo mini*
moi^obliquitatisexceflufcrupulorum xxiiii. ponimus ix.
quibus pro rationereliquorum excefluum fimilis rationis par*
ces concinnamus, &proptcrca in principio & fineanomaliac po
nimus LX.Vbi uero exceftusad xxn fcrup.peruenerit , ut in
anomalia xxxni.graduu,eiuslocoponimus l v.Sicpro xx.
fcrup. L.ut in anomalia x x vi 1 1. grad. 6C per hunc modum in cc

mur

teris prouc in

fubie&a formula patet

i)

Tabulg

ICOLAI
Numeri
comunes
Gra.]Gra.|
3

m
w

4
7

93S*

*4 33*
27
.o

m
H

!icj

g|fcru. jicru ,pport. Gra.|Gra.|

iS7

12 ^48
1?
18 14*
21 119

14
18
O 21

O 2C
O 28

622
02C

do
do
60
S9
S9
S9
?
S7
cO

f*

%% ?*7

O 28

3 2*4

041

39 **'
4* 218
4S ?*
4 8 212
S* 200

044 S?
047
049
OC2

?9

H
<>*

^i

co

OC4

45>

20-

ccT

48

S7 *?
6o 200
<$3 297

ocp

4*
4?
44

S4

66 294

4 4*

6 9 201

*5>

S>

?8
?*

J*

10
10
10

33
?*

72 288
7S 28C
78 282
$1 *79

84 ^76
87 ^73
po 270

Numeri
comunes

xqnoc. ob
\

^roftha

CoPERNlO

1
1

93 267
9 6 264
99 26l
102 2C8
IOC *??
108 2C2
1 1
240

114 246"

jrcjnoc.lob-

profthajHq
|g|icru.

fcr.

IO
IO

28
7

5>

l?
14
22

21

'

19
18
16

'*

117 4?
120 240
J22 i27

ocp

'4

*?4

cc*

12

120 **'
122 228
H? 22C
128 222
141 2ip
144 2I<>
147 212
ICO 2IO
f* 207

OC4

II

92

IO

049
047
044

I2<5

041
28

H
022

7
6
S

4
*

204

28

ico 20I
l6x 108
itfC 19?
1*8 102
171 l80

O 27
O 21
18

14

|C<

O II

180*

177 182
180 180

74

^pporc

E3

Reyol vtionvm

Lib.

III.

>f
Deeorum,quacircaprsecefsionem asquino&iorum expo
Cap.

lHafunt,examinationeacemendatione.
\

ix.

T quoniam per conie&uram fumpfimus augmentf

principiu in motu differete,mcdio tempore fuiffc,

abannoxxxvi.primsefecundu Calippu periodi

adfccuduAntoninijdquoprincipioanomaliaemo
tu ordimur Quod an re&e fecerimus , Si obferuatis cofentiat,
oportetadhucnos experiri.Repetamus illa tria obferuata fidc
ra,Timocharidis,Ptolemeei,&Machometis Aratei, &mam'fes

ftum eft,qudd in primo intcruallo fuerint anni ^Egyptrj cccc

xxxu.InfccudoanniDCCxLii.Motusscqualisinprimotcm
porisfpacioeratpart.vi.differespart. im.fcrup.

xx.anoma*

li2edup!icispart.xc.fcrupxxxv.auferetismotui sequali par

temi.fcrup.xL.Infccudomotuscqualispart.x.fcrup.xxi.Di
uerfipart.xns.Anomaliseduplicis part.CLv.fcrup.xxxmi*
Adrjcietis sequali motui part. i. fcrup.ix. Sit modo zodiaci cir
cumferentia uti prius a b c,& in b

quod

fit secj

noctium mediu uernum fumpto polo,circum

ferentia autc a b partis unius,& fcrup.x.dcfcri

ba tur orbiculus a d c s.motus aute sequalis ip

fius b intelligatur in partcs a, hoc eft in prsecc

dcntia,atc a

fit

limes occidentalis,in quo

aecj

noctiu diuerfum maximc prseit,& c orienta*

quo sequinocliudiuerfum maximcfe

quit. A polo quoquc zodiaci pcr b fignu defcendat sn, qui cu
circulo fignoru quadrifariam fecabit ad c scirculum paruum,
quoniam reclis angulis fe inuicem pcr polos fecant . Cum aute
fuerit motus in hemicydio ad c ad confequentia, & rel/quum c
e a ad prsecedentia,crit medium tarditatis sequinoftrj apparcn
lis, in

ad ipfius i progreffum, in suero

maximauelocitaspromouentibusfcinuicem motibusin eafdc
partes. Suftipiantur ctiamnum ante & pone d circumfcrentise
FD,DG,utracppartiumxLv.fcrup.xvii.s. Sitpprimus termi
nus anomalise qui Timocharis,o fecundus qui Ptolemei,& ter*
tis

in d propter rcnitentiam

Machometi Aratenfi,pcr quse figna defcendant ma^

ximi circuli pcr polos fignifcri fn,o m,& o p,qui omnes in par*
tius p,qui

ii)

uulo

NlCOLAl

CoPERNICI

i:ulo circulo redislineis perfimiles exiftant. Eritigttur fdg cir

cumferentiapart. xc. fcrup

xxx v> quarum circuli ad c Efunc

cccLX,auferesa^ediomotuMNpartemuna 3 fcrup. XL.quarg

ABceftpart,n,fcrup.xx.&GEP partiucLv.fcrup. xxxiiiu
adrjciensM opartemunam,fcrup.ix.quocirca & reliqua, part.
cxin.fcrup. l i,pa F,reliquam o n addet fcrup.xxxuquarum
fimiliter eft ab fcrup. Lxx.Cumuero tota dgcep circumferen
lia fuerit partium ccfcrup. l i.s.5i e p exceflus femicirculi par*
tium xx.fcrup.n.s. Eritigitur b o tanquam
rccla perCanonem fubteniarum in circulo li
nearumpar.3f6.quarumeft;AB ;ooo.fedqua
rum ab fcrupulorum eft Lxx.eritB o fcrup
x:x i ifere,&B m pofitaeft fcrup, L.Tbtaigi
turMBo fcrupulorum eft Lxxiin.&reliqua.
n o fcrup.xx vi.Sed in preftructis erat m b o
pars i.fcrup.ix.& reliqua n o fcrup. xxxi.
defunthic fcrup. v.quse illicabundant.ReuoIuendus eft igitur
a d c e circulus,quoufcp partisutriufqj fiat copenfatio . Hoc au
}

1 1

temfaclum erit,(iDG circumferentiacapiamuspartium xlii.s

uc in reliquaDrfintpart.XL vi n.fcrup.v. Per hoc enim u*
triqj erroriuidebitur efle fatisfacl;u,accseteriomnibus.Quod

niam a fumrao limite tarditatis d fumpto principio,erit anoma

liae

motus in primotermino totai> g cepaf circumfercruia par

tiumcccxi.fcrup.Lv.Infecundox>Gpart.xLii.s.In tertioDG
c e p.partium c xc vi i i.fcrup. 1 1 1 i.Ec quibus a b fuerit fcrupulis
Lxx.eritin primotermino bn profthaphacrefisadieclicia iu*
xra praehabitas demonftrationes fcrupulorum l 1 1 , In fecundo
m b fcrup. xl v i i.s.ablatiua. ktcp in tertio termino rurfus adie
cftiuaB ofcrup.ferexxi.TotaigiturMNColligitinprimointer
uallopartem iinam,fcrup.xL,tota quocjM b o in fecundo inter
uailo partemunam,fcrup.ix.qua; fatis exadle conueniuntob*
foruaus , Quibusetiam patet anomalia fimplexinprimo termi
no part.CLv.fcrup.LVius.Infecundopart. xxi.fcrup,xvIn
icruo pan, x c 1 x.fcrup, i i.quod erat declarandum

Qux

Revolvtionvm L

III.

b.

>*

QuacfiimaximadifFerenua feclionum aequinocti*

alis&zodiaci.
Cap.
x.

Imiff

modo,qua?de mutatione

obliquitatis fignife

ri&a?quinocl:iaIisexpofita funt,

comprobabimus

re&e fe habere. Habuimus enimadannum fecun*

dum Antoniniapud Ptolemxum anomaliam fim*
plicem examinatam partium xxicV. quarta?, fubqua reperta
eft obliquitas maxima partium xxi n. fcrup, l i* fecundorum

xx,Abhoclocoadnoftrum obferuatumfuntannicirciter m.
cccLxxxvn.inquibusanomaliae fimplicis locusnumeratur
part.cxLv.fcrup.xxim.ac eotempore repcritur obliquitas
part.xxm.fcrup. xxvin.cumduabusferequintis unius fcru
puIi.Superquibus reperaturAB ccircumferetiazodiaci,ueI pro
ea recfta propter eius exiguitatem,cV. fuper ipfam anomaiia? fim

plicishemicydium inBpolo,utprius. SitcpAmaximus declina

tionis Iimes,c

minimus,quorum fcru*

tamurdiffereniiam.AffumaturerpoA
o
Ecircumferentia paruitirculi partium

xxj.fcrup.xv.&reliquaquadrantisE
d partium

erit

l xv

i.fcrup.

x l v. To

taautemEDF fecundum numeratione &

part.cxLv. fcrup. xxiiiu cV. reliqua
DFpart.Lxxvi.fcrup.xxix. DemittanturEGcVFKperpendi
cuiares diametro abc. Eric autem g k circumferentia maxrnii cir

cu!i,propterdifFerentiam obliquationum a Ptolemaeoad nos

cognita.fcrup.primorum xxn.fecundoru l v . Sed g b retftse

fimiIis,dimidiaefitfubtendentisdupIumED,fiueeia?quaIispar
tium 93i.quarumfueritacinftardimetientis part. 2.000. quaru
i

effet

etiam k b femifsis fubtendentis duplum d f part.^.datur

earum jcjoc-.quarum eft a c 2.000. Sed quarum

GKfueritfcrup.primorum xxn.fecundoru Lvi.erit ac (crup.
xxiiii proxime,intermaximamminimamcpobliquitate dif=
tota g k partium

ferentia

quam

perfcrutati

fumusQua conftat maximam fuiiTe

xxnu
fcjrup.Lii.copktoru,atc^nuncminima appetcre partiu xxm.
obliquitatem inter Timocharim

cV.

Ptolemaeum partiu

fcrup,.

CO

L AI

COPERNICI

lerup.xxviii.Hincetiam qusecuncpmedisecontingunt indi

nationes horum circulorum ,

eadem ratione , quemadmodum

circa prsecefsionem expoiuimus,inueniuntur<.

De locis sequalium motuum sequinoc"Horum ,8

anomaliseconftituendis.

Cap

xu

|pjr| Isomnibusficexpeditis,fupereft,utipforum motu

11P|| umxquinodfiuerm'locaconftituarnus qusG abali
5

H
||||

quibus radices uocatur,a quibus pro tempore quo*

MSfrM cunqj propofito deducuntur fupputationes. Huius
rei fupremum fcopum conftituit Ptolemseus,principium regni
NabonaiTarrj Caldeorum,quod apud hiftoriographos in Sal*

manaflar Caldeorum regem

fecutijfatis eiTe

cadit.

Nos aute notiora tempora

pucauimuSjfi a prima

Olympiade

exorfifueri*

mus,quse xxvm.annis NabonaiTarios praecefsiiTe reperitur,

ab seftiua conuerfione fumpto aufpicio,quo tempore Canicula
Grsecis cxortum faciebat,8C Agon celebrabatur Olympicus, ut
Cenforinus ac alrj probati autores prodiderunr, Vnde fecundu
exa<ftiorem fupputationem temporum, quse in motibus csele*
ftibus calculandis eft neceflaria,a prima Olympiade & meridie
primsedieimenfisEcatonbseonos Grsecorum ad NabonaiTar
ac meridiem primse diei menfis Thoth , fecUndum i^gyptios

funtannixxvii.&diesccxLviuHincadAIexandridecelTum
anm\&gyptrj ccccxxim.amorteaute Alexandri ad initium
annorululrj Ccfaris, anni iEgyptrj

cclxx vin.dies cx vin.s

ad mediam noctem ante Kal.Ianuarfj.unde Iulius Csefar anni

fe conftituti fecit princfpiu m,Qui Pont.Max.fuo tertio, & M,.
.Almyirj Lepidicofulatuannuipfuminftituit.Exhoc anno ita
SlulioCsefareordinato cseteri deinceps Iulianifuntappellati,
eicpexquarto Csefaris confulatu ad Odauianum Auguftum

Romanis quidem anni x vm. perindeKal. Ianuarrj,quamuis

ante die x vi Kal.Februarrj Iulrj Csefaris diui filius Imp. Augu*
Numatrj Planci & Senatu cseteriscj? ciuibus appef
latus fuerit,fe feptimo,&M. Vipfano Conss.Sed iEgyptrj , q*
biennio ante in poteftatem uenerint Romanor u , poft An tonrf
ftus fententia

&Cieo*

Revolvtionvm L

b,

itu

?7

&Cleopatraeoccafum,habentannosxv,diesccxLVi.s.inme
ridieprima2dieimenfisThoth,quiRomaniserat tertius ante

Kal.Septembris.QuamobremabAuguftoadannos Chriftia
Ianuario fimiliter incipientes, funt anni fecundum Romanos
xxvn.fecundum iSgyptiosautemanni eorum xxix. dies
cxxx.sHincadfecudum Antoniniannu,quo C, Ptole. ftella
rulocaafeobferuatadefcripfit,funtanni

Romani cxxxvm.

l v.quianniaddunt/Egyptrjsdies xxxmi.Colliguntur
a prima Olympiade ufqj huc anni dcccc xi i i.dies ci.Sub quo
quidem tempore sequino&iorum antecefsio aequalis , eft gra*
dus xn.fcrup.prima xliiii. Anomalisefimplicisgrad.xcv..
fcrup.xLim.AtquiannofecundoAntoninijUt proditumeft,
scquinodlium uernum primam ftellarum,qusein capite Arietis
funt,prsecedebat vi.grad, SC xl. fcrup. Et cum eflet anomalia
duplexparrium xLii.s.fuitsequalisapparentiscp motusdiffea
remiaablatiuafcrup.xLvin. quas dumredditafueritapparen
dies

motuipart.vi.fcrup.XL.colIigitipfummedium sequinoctrj
uerni locugrad. vn.fcrup,xx viii. Quibus fi ccclx. unius cir
culi gradus addiderimus,& a fumma auferamus grad.xn.fcru
pu. x l 1 1 1. habebimus ad primam 01ympiadem,quae ccepit a
meridieprimaediei menfis Ecatombseonos apud Athenienfes
mediumacquinodrjuernilocumgrad.cccLiiii.fcrup.XLiiiu
nempequodtuncfequebaturprimamftellam Arietis grad.v*
fcrup.xvi.Similimodofiagrad.xxi.fcrup.xv.anomaliefim
plicis demanturgrad. xc v. fcrup.xL v.remanebunt ad idem
Olympiadum principium,anomaIise fimplicis locusgrad. cc
i,xxxv,fcrup.xxx Ac rurfus per adieclionem motuum fa*
clam penes diftantiam temporum,reie(ftis femper ccclx. gra
dibusquotiesabundauerintjhabebimuslocafiue radices Ale*
xandri,motus sequalis,grad.unum,fcrup. 1 i, anomaliac fimplicis grad, cccxxxn.fcrup. Lii.Csefaris medium motum grad
ti

in l.fcrup.v.anomalise fimpliasgrad.ii.fcrup.il . Chriftilocii

mediumgrad.v.fcrup.xxxn. Anomalise gradus vi. fcrup,
x l v.ac fic de cseteris ad quelibet temporis fumpta principia ra
dices motuum capiemus
Deprae*
u

NlCOLAl

COPERNICI

Deprxcefsionisaequino&ijuerni,&obliqui*
tadsfupputatione.

Cap*

xiu

1 Vandocuncp igiturlocum aequinoclfj uernicapere

uoluerimus,fi abailumpto principio addatutem*
pus anni fuerint inaequales,quales Romanoru funt
1 quibus uulgo utimur,eos in annos aequales fiue R,*
gyptiosdigeremus. Necp enim alrjs in cakulationemotuum
equalium utemur quam ^Egyptrjs annis,propter caufam quam
diximus Ipfum uero numerum annorum,quatenus fexagena*
rio maior fuerit,in fexagenas diftribuemus, quibus fexagenis,
dumtabulas motuu ingreiTifuerimus,primulocuin motibus
occurrentem tanquam fupernumerarium tunc praeteribimus,
& a fecundo incipientes loco graduum, fexagenas G qug fuerinc
cum caeteris gradibus & fcrupulis quae fequunturaccipiemus
Deinde cum reliquis annis fecundo introitu,& a primo loco ut
,

iacenccapiemusfexagenas,gradus,8 fcrupula occurrentia.Si*

quibus cum
arqualesmotuspertabulas dierum &Z fcrupulorum adiungere
uoluerimus, Quamuis hoclocofcrupuladierum noiniuriaco
temneretur , fiueetiam diesipfiobiftorummotuutarditatem,
cumindiariomotunonnifi de tertrjsfecundisuefcrupulisaga
tur, Haec igitur omnia cum aggregauerimus cum fua radice, ad
milirer in diebus faciemus,& in fexagenis dicrum,

dendo

fingula fingulis iuxta fpecies fuas,reieiftisq; fex

fexagenis

(i

graduu

excreuerint,habebimus ad tempus propofitum lo

cum medium acquinodtrj uerni,quo primam

ftellam Arietis

an

tecedit,fiueipfiusfteIIseaequinod:iumfequentis.Eodemmodo

& anomaliam capiemus. Cum ipfa autem anomalia fimplici in

tabuladiuerfitatisultimo Iocopofita fcrupula proportionum

inueniemus,quae feruabimus ad partem Deindecumanoma*

liaduplicataintertioordineeiufdem tabulasinueniemus pro*
fthaphaerefim,ideftgradus&fcrup.quibus uerus motusdif*
fert a mediojpfamcjj profthaphserefim, G anomalia duplex fue

minor femicirculo/ubtrahemus a medio motu. Sin autem fe

inicirculuexceflerit,plushabens ctxxx^gradibus, addemus
rit

ipfam

Revolvtionvm

Lib.

III.

>s

ipfam medio motui,& quod ita collefftum rcOduumue fuerit,ue

ram apparetemcppraecefsionem azquino&rj Vernicontinebit,

fiue quacum uicifsim prima ftella Arietis ab ipfo Verno xquU
nodio fuerit tunc clongata.Quod fi cuiufuis altcrius ftell? Socu
quefieris,numerum eius in defcriptione ftellaru adfignatum ad
dico.Quoniam uero quse opere confiftunt, exemplis apertiora
fiericonfueuerunt,propofitumnobis (it ad xvi. Kal.Marjan*

noChrifti jn.D.xxv.Iocuuerum &quinod:rj Verni inuenire

una cum obliquitate zodiaci,& quantum Spica Virginis ab eo

dem

arcjnodio diftec. Patet igitur, q? in annis Romanis m. d.

xxnii.diebuscvi.aprincipioannoruChriftiad hoc tempus

ccclxxxi. qui in annis parilibus faciunt

h,d.xxv. 8idiescxxii.funtc|? annorum fexagen^cxxv.SC

intercalati funt dies

an.xxv.Duacquocjjfexagenaedierumcuduobusdiebus.An=
norumautemfexagenis xxv. in tabulamedrj motus rcfpon*
dentgradus xx.fcrupprima l v.fecunda n. Annis xxv.fcru.
prima xx.fecundaLv.Dierum fexagenisduabusfcrup.feciida

x vi.reliquorum duorum funt in tertrjs.Haecomnia cum radi=

cequae erat grad. v. fcrup. prima

xxxn.

colligunt gradus

xxvi.fcrup.xLviii.mediamprascefsioneVerniasquinoclrj.
Similiter anomalias fimplicis motus habet in fexagenis annoru

xxvduasfexagenasgraduum,8c"grad,xxxvii.fcrup.prima
xv.fecuda in.Inannisqqj xxv.grad.n.fcru.prima xxxviu
fecunda xv.In duabus fexagenis dieru fcrup.prima n. fecunda
iiii.acintotidemdiebusfecundan.Hascquoc^cu radice quae
eftgrad.vi.fcrup.prima XLv.faciuntSexa.iigradus xlvi.
fcrup.XL,anomaliafimplicem,perquaintabuIa diuerfitatis ul
timo loco fcrupula proportionu occurretia in ufum perquiren*
dae obliquitatis feruabo,&reperitur hocloco

unum folum. De

inde cu anomalia duplicata, quae habet Sexa. v.grad. xxxi 1 1.

fcrup.xx.inuenio profthaphaerefin,fcrup.xxxn. adie&iua,

eo quod anomalia maior eft femicirculo,quae cum addatur me
diomotui^prouenitueraapparenscppraecefsio aequinodlrj uer

nigrad.xxvn.fcrup.xxi.cuifidenic^addamcLxx.gradus,
quibus Spica Virginis diftat a prima ftella Arietis , habebo
locu eius ab atquinoctio Verno] in confequentia in x vngra.
5C
u rj

NlCOLAl
hc

COPERNICI

xx i.fcru.Libra?,ubi fere tge obferuatiois noftrae repcriebat,

Obliquitas autem zodiaci & declinationes eam habent ra*

tionem , quod cum fcrupula proportionum fuerint LX.excef*

fus in Canone declinationum funt appofiti , differentiae inqua
fub maxima minimacp obliquitate , in folidum adduntur fuis

Hocautem loco unitas illorum lcru*

pulorum addit obliquitad tantummodo fecunda xx 1 i i.Qua*
re dedinationes partium figniferi in Canone pofitse,ut funt,du
rant hoc tempore propter minimam obliquitatem iam nobis
partibus declinationum

appetentem,mutabi/is alias euidentius.Quemadmodum uerbs

gratia,fianomaIia fimplex fuerit

xcix partium , qualis erat in

annis Chrifti DCccLXxx.iEgyptrjs ,dantur per ipfamfcrup

proportionumxxv.Atficut Lxfcrup. adxxmi.differentiae

maximae & minirrce obliquitatis , ita xxv.adx.quaeaddita
xxvin.colligitobliquitatem proeo tempore exiftetem part^
xxin.fcrup.xxxviii.Si tunc quoqj alicuius partis zodiaci,
utpote tertrj gradus Tauri,qui funt ab aecmoctio grad. xxxn i
declinationem nofle ueIim,inuenio in Canone partes

i.fcru,

xxxii, cum exceflii fcrupuloru xn.Sicutautem lx ad xxv

ita xn.ad v.quae addita partibusdeclinationisfaciuntpartes
xn.fcrup. xxxvn.pro xxxm.gradibuszodiaci. Eodemo
do circaangulos fectionis zodiaci & 3equino(fliaIis,acafcenfio*
nes rectas facere poflumus,fi non magis placeat per rationes tri
anguloru fphaericorum , nifi qudd addere illis femper oportet,
his adimerc,ut omnia pro tempore prodeant examinatiora,
DeanniSoIarismagnitudine&differentia,

Vodautem

Cap,

xnu

praecefsio acquinoctioru conuerfionui

ficfehabeat,quaeab inflexione axisterrac,utidixis

mus,motus quoqj annuus centri terrac , qualis circa

Wz^sall^M: Solem apparet,de quo iam diflerendii nobis eft,co
firmabit,fequi nimirii oportet,ut cum annua magnitudo ad a.U
I

terum sequinodiioru uel fblfticiorum fuerit coIlata,fiat insequa

lis,propter inaequale ipforii terminoru pcrmutatione: funt ern

hsec coherfcia inuicem, Quamobre feparadus eft nobis,ac de*

finiendus

R.EVOLVTIONVM L

B.

III*

^9
finiendus temporafis annus a fidereo.Naturale quippe feu tem
poralem uocamus annu,qui nobis quaternas uicifsitudines tem
peratannuas^Sidereu uero eum,qui ad aliqua ftellarum non cr
I

rantiureuoluitur.Quod aut annus naturalis,quem etia uerten*

tem uocatjinaequalis exidk, prifcorum obferuata multipliciter
dedarant.Nam Calippus, Ariftarchus Samius, & Archimedes
Syracufanus,ultra dies integros

ccclx v.quartam diei partem

continere definiunt,ab aeftiua couerfione principiu anni fumen

tesmore Athenienfiu. Verum C. Ptolemasus animaduertena

difficilem eiTe,& fcrupulofam fblfticioru apprsehenfione,haud
fatis cofifus eft illoru obferuatis,contulitcj$fe

potius

chum,qui no tam Solares conuerfiones,qua etiam

ud Hippar

asquino<ftia

inRhodonotatapoftfereIiquit,&prodiditaIiquantulii deef*
fequartaediei.QuodpofteaPtoIemacusdecreuitefTetrecentefi
mam partem diei,hocmodo.Affumuenim Autumniasquino*
<fh'um, qua accuratifsime ab illo obferuatii Alexandric,poft ex*
cefTum AlexandriMagni,anno CLxxvii.tertiointercalarium,
die fecundii iEgyptios in

media no<te,quam fequebacur quar*

tusintercalariii.DeindefubiungitPtoIemaeusidesequinodiu

afeobferuatum'Alexandriaeanno tertio Antonini,quierata

morte Alexandri annus ccccLXiir.nona dies menfis Athyr
^EgyptioR2,tertrj una hora fere poft ortum Solis.Fuerunt inter
hacergo,5 Hipparchi cofiderationeanni iEgypcrj cclxxx v
dies

lxx. horae vn.&quinta pars

unius horac , cu debuilTenc

efle LXxi,dies,cVfexhorae,fiannusuertensfuilTetultra diesin

tegros quadrate diei.Defecit igitur in annis cc lx

xx v.dies u*

nus minus uigefima parte diei. Vndefequitur,ut in annis

intercidacdiescotus.SimiIemquoc|$abaquinoc*lio

cc.ci

Verno

fii

micconie&ura.Nam quddab Hipparcho annotatu meminit

AlexadriannoCLXXVin.die xxvn.Mechirfexti mefis &*
gyptioruinortuSolis,ipfeinanno eiufde cccclxiii. reperit
feptimo die mefis Pachon noni fe.cudu iEgypcios poft meridie
una hora,& paulo plus,atcjjitide in annis cc lxxx v.dieunum
deelTe minus uigefima gce diei.Hifce Ptolemeus adiutus indici

is,definiuitannu uercencecfTe dieru ccCLXv.fcrup.primoru

xin i.fecudoru xl vnuPoft hec Machometus in Areca Syrig,

non
u irj

COPERNICI

NlCOLAl

non minovi folertia poftobitum Alexandri anno m.cc. vi. a?cj

no&ium Autumniconfiderauit, inuenitcpipfum fuiffe poft fc=

ptimumdscm menfisPachoninno&eiequentehoris vn.&du
abus quin cis fere,hoc eft 5 ante lucem diei o&aui per horas i ni
8t cres quinias Hancigitur confiderationem fua ad illam Ptos
lemad conccrnedo factam anno tertio Antonini,una hora poft
ortumSolis, Alexandria: quse decem partibusadoccafum di
ftat ab Arata,eam ipfam ad meridianum fuum Aratenfem cox
quauit , ad quem oportebat fuiffe una hora 8L duabus tertrjs
ab ortu Solis. Igitur in interuallo equaliuannorum dccxliii.
erantdiesfuperfluicLxxviii.horaexvn.&tresquintse, pro
aggregaio quartarum

CLxxxv.&dodrantem,

in dies

entibus ergo diebus feptem

Defici*

& duabus quintisunius horae, ui*

fum eft centefimam 8C fextam partem

deeffequartse.

Sumptam

ergo e feptem diebus 81 duabus quintis horse fecundum annoru

numerum feptingentefimam 8C quadragefimam tertiam parte,

&funt

xin.fecundaxxxvi.reiecitaquadran
te,3prodiditannumnaturalem contineredies cccLxv.ho
ras v. fcrup, prima xlvi. fecunda xxim. Obferuauimus
81 nos Autumni aequinocliu in Frueburgo, Anno Chrifti nati
m. d. xv. decimoodlauo ante Calend, Oclobris, erat autem
poft Alexandri mortem anno ^gyptiorum M*DCCC.xL,fexto
die menfis Phaophi hora dimidia poftortumSolis. Atquo*
niam Areca magis ad orienteeft hacnoftraregione quafi xx v
gradibus,q faciunt hor. u.minus triente.Fuerut ergo[in medio
temporeinterhocnoftrum 81 Machometi'Aratenfis sequino*
dium ultra annos ^gyptios Dcxxxin.dies cliii, horae vi,
&dodrans horac loco dierum clviii,& vi.horarum, Abilla
ueroAlexandrinaPtolemaji obferuatione ad eundem locum
81

fcrupuli horarfj

tepus noftrae obferuatipis funt anni ./Egyptrj

m.ccclXx vi^

diescccxxxn.&horadimidia:differimusem ab Alexandria
quafiperhoramuna.Excidiffentergoatempore quidem Ma*
chometi Aratefis nobisinDcxxxin.annis,dies v,minusuna
hora&quadrante,ac per annos cxxvm, diesunus. APto*
Jemaeo autem inannis m. ccc,LXxvi,diesxn.fere,& fub an*
nis

cx v,dies unus.eftqj rurfus utrobicjj fadtus annusing qualis.

Accepimu;

Revolvtionvm

Lib,

So

III,

Acc?pimusetiamuernuma?quinocftium,quod facftu eft anno

fequente a Chrifto nato m. d. x vi.im.horis & triente poft mc
dium nocftisaddiernquintumanteldus Marr.rj ,(untty ab j!1o
ucrno Ptokmxi a?quinoctio (habita meridiani Alexadrini ad
noftrum comparatione) anni ./Egyptrj m. ccc, lxxvi . dies
cccxxx i i.hora* x v i.cum triente , ubi etiam apparet impares
eiTea?quino<ftiorum uerniSc" autumni diftantias. Adeomultu
imereft ut annusSolarishoc modofumptus arqualis exiftac.
Quod enim in autumnalibus a?quinocftrjs inter Ptolemaeum 8C
nos , prout oftenfum eft,iuxca sequalem annorum diftnbutio*
nem centefima & quintadecima pars defuerit quadrand diei,
noncongruitMachometano Aratenfi a?quinocftio ad dimidi
um dkm,Ncq? quod eft a Machometo Aratefi ad nos,(ubi cen
tcfimam uigefimam ocftaua partem diei oportebat deeiTequar
t32)confonac PcolemarOjfedprazcedicnumerusobferuatum iilt
us acquinoctium ultra diem totum,ad Hipparchum fupra bidu
5

um.Simiiiter 5C Michometi Aratefi ratio a

Ptokmaso fumpta,

perbiduumtranfcenditHjpparchicumaequinocftium.Recljus
igiturannifolarisarqualicasa non erraniium fteiiarum Iphse*
ra fumitur,quod primus inuenit Thebites Chora: fi!ius,& eius
magnitudinemeffe dierum ccclxv. fcrupulorumprfmorum
rxv.fecundorum xxnuquaefunthora: vi.fcrupprima ix. fe*
cunda xn.proximefumpto uerifimiliter argumento,quod in
cequinoLtiorum conuerfionumc^occurfu tardiori longioran^
nus uideretur,quam in uelociori,idcp certa proportioe Quod
fierinonpotuit,nifia2qualitasefTenncomparatione ad fixaru
{tellarumfphasram.Quapropternoneft audiedus Ptolemcus
in hac parte,qui abfurdum & impertinens exiftimauit,annuam
Solissequalitatemetiriadaliquam ftellarum fixarum reftitu^
tione , nec magis congruere,cp [i a Ioue uel Sarurno hoc facerec
.

aliquis.Itaq? in

promptu caufa eft,cur ante Ptokmaeu logior fu

eritannus ipfe temporarius,cj poft ipfum mulciplici difteretia

breuior.Sed circa annu qcpafteroterida

fidereum
poteft error accidere,in modtco tame,ac longe minor eo,que ia

facfhis eft

fiue

expltcauimus,Idq? propterea,qudd idem motus centri

ea

Sokm appares

terrae cir

etia inaequalis exiftit alia duplici diuerfitatei.

Quarum

NlCOLAl

COPERNICI

Quarum differentiarum prima atcp fimpfex anniuerfariam

bet reftitutionermaltera quas

ha*

primam permutando uariat,lon*

gotemporumtracluperceptaeft.Quocircanecj} fimplex neqj

facilis eft cognitu ratio annuae aequalitatis.Nam Ci quis fimpli*
citcr ad certam alicuius ftelleJocum habentis copnitam diftan
tiam,uolueritipfamaccipere(quodfieripoteft ufu Aftrolabrj

mediante Lurta^quemadmodum circa Bafilifcum Leonis expli

cauimus) no penitus uitabit errorem, nifi tunc Sol propter mo
tum terrae,uel nullam tunc profthaphaerefim habuerit,uel fimi
lem & asqualem in utroqj termino fortiatur. Quod nifi eue*
nent , 8C aliqua penes inaequalitatem eorum fuerit differentia,
noutiqjintemporibusaequalibus aequalis circuitus uidebitur
accidifle . Sed fi in utrocjj termino tota diuerfitas deducta , uel
prorationeadhibitafuerit, perfecTum opuserit, Porroipfius
quoqj diuerfitatis appraehenfio , praecedente medrj motus,que
propterea quserimus, exigit cognitionem. Veruntamen ut ad
refolutionem huius nodi aliquando ueniamus, quatuor omn U
no caufas inuenimus inscqualis apparentise.Prima eft inacquas
litas praruentionis arquino&iorum quam expofuimus Altera
eft qua Sol figniferi circumferentias inaequales intercipere uide
tur,qua; fere anniuerfaria eft . Tertia , quse etiam hanc uariat,
quamcp fecundam diuerfitateuocabimus.Quarta fupereft^que
mutat abfides centri terrse fummam & infimam, ut inferius ap*
parebit.Ex his omnibus fecunda folummodo nota Ptolemaeo,
quse fola non potuiflet insequalitatem annakm producere , fed
caeteris imphcata magis idfacit. Ad demonftranda uero acqua
litatis 8C apparentise Solaris differendam , exacTffsima anni ra
tiononuideturneceflTaria,fedfatiseflefi proanni magnitudi*
ne cccLxv.diescum quadrante caperemus in demonftratio*
nem,in quibus illemotus primse diuerfitatis completur Quan
doquidem quod e toto circulo tam parum diftat,in minori fub
fumptum magnitudine penitus euanefcit. Sed propter ordinis
bonitatem acfacilitatemdoftrina^motus aequales annuae reuo
lutionis centri terras hicpraeponimus,quosdeinde cum acquali
tatis 81 apparemise differentijs per demonftrationes neceflaris
asaftrucmus.
.

Deaequa*

Revolvtionvm

Lib

i i

8;

Descqualibusmedrjsc^ motibus reuolutionum

centri terra?

Cap

Nnimagnitudincm8c'

xiin

eius a?qualitate,quam

Thc

bith Benchoraprodidit,uno duntaxatfecudo fcru

pulo inuenimus efie maiorem,

Si.

tertrjs

x.ut fit dic

rumcccLXv. fcrup. primorum xv. fecundorum

xxnn.tertiorumx. quae

funt horaeacquales vi.fcrup.prima

ix.fecunda XL.pateatcp ccrta ipfius sequalitas ad non erranti*

um ftellarum fphseram.Cum crgo cccLx.unius circuli gradus
multiplicauerimus per cccLXv.dies,8cc0lkc1:um diuiierimus

perdies cccLxv.fcrup.prima xv.fecudaxxiin.tert.x.habc

bimus unius anni fiigypti) motu in fexagenisgraduuquinqj,

gradibusLix.fcrup.primisxLinufecundis xlix. tertrjs vil,
quartis iin.Etfexagintaannorumfimiliummotum,reiecT:isiri

tegriscircuIis,graduumSexagenas v.gradusxLim.fcrup.pri
maxLix.fecunda vn.tertianii. Rurfum fiannuum motum

partiamurperdics cccLXv.habebimusdiarium motum fcru*

primorum Lix.fecundorumvin. tertiorum xi. quartorum
xxn. Quod (i mediam aqualemcg sequinocftiorum praecefsio
nemhis adiecerimus, componemus aequalem quoqp motum
in annis ternporarrjs , annuum Sexa, v.grad.

Lix,prim,XLv^

fecund.xxxix.tert.xix.quari.ix.Etdiariumfcrup.pri. lix*

fecund.viii.tcrt.xix.quart.xxxvn.Etcarationcillumqui*
dem motum SoIis,ut uulgari uerbo utar , fimpliccmaequalcm
poflumus appeIlarc,huncuero aequalem compofitum,quos etf

amintabuliscxponcmuseo modo,prout circa praecefsionem

aequin ocfti orum fecimus, Quibus additur motus anomaliae So
lis aequalis,de qua poftea,
TabuU
x

CoPERNICl

NlCOLAI

Tabula motus Solis a?q !is fimpL in annis 8C iiexagenis annoR2

MQTVS.

/\nni|

MOTVS

Anni|

:
1

-'

* 99
5-

4
9
<>

7
8

IO
1

12

'

2
2

'

III

4
9

99 29 2* 14
9 95> '4 27 2
9 5-8 99 16 28
9 9 44 959
9 9* 28 94 4*
1

M45 49

9 9
9 97 9* 22
9 97 4? 22

9 97 28
9 97

9092 28 14

7
5"

42

9
9
9

9^ 42 J8

41

14
21

22

9
9

24

*9
26

9
9 9?j*9 17 2
10
9 9?lo

46

47
4^
49

6 28 22
9 47 9' 17 ?9

9'

92
9?

94
99
96
97
98
99

9 9 2 94 99 17
f 92 39 44 24
9 92 24 ? 2 22

<?o

.3.

49 7 2 2
10
48 92
26
90 18
48
48 21 19 29

49

90

28
944'
29
94 26
10
94
49 42
9? 99 28 49
9* 4o 27 9*

90 28 17 21
9o 22 <> 28
0 7 99 29
49 92 44 42
49 27 2,2. 49
49 22 22 S 6

9
9
9

44

95
O

22

>

9^97 49 *4

2C>

>

26

9 22 ?9

9* 27 27 2^
9<S" 12 16 46

92

29

4i

?!

54

<

17

21

27
28

.-

<

46
9' 94 1
9' ?9
95
9 22 90
8 59 7
9'

57
2
59

III

17

2lL
22
2?

44 45 7

99 97 9
99 4 99
i8[ 9 99 26 44
ip 9 99 1
20 9 94 90 22
i<>

948

47 2^ 6 46
47 20 ^^ 91
47 9 49
9 4^ 90 24 7
9 4^ 29 22 14
4<5 20 12 21
9
9
9

9 4<*
9 49
9 49
9
9
9

28

49 9 29
54 ?9 42
49 9 28 49
49 4 17 9<*
44 49 7 4

Revolvtionvm

11

nn

1B,

8*

Tabula rnotus Solis /impUn diebus & fexagenis &fq-up.dierg

HD/esl
i~~~ Diesl

MOTVS

J.

o
o
o

ol

j_
7

o|

o S9

98

16-

MOTVS

22

5*

|o 55 5
3 52 22

5_j__

11 11

1.

11

54

55

5>

58

2<>

54 14
?* 5* 4?
40 ?*
4
42 _8

59
54 *5> 4* 57
11 lS-1442
__.
57 o 5* 28 5 o
58 o 57 17 1 1

'_

o <>
?7 5>
o 7 *5
5
o _S_ 11 11 41
o 5> ? 21 ?5
o IO ?o ^O f
o 1
ii l
o 12 48 4^ 27
o 5 47 ?4 39
o 11 47 2

44
41

itf

o I? 40-

4 cr

17

20

o
o 17
o 18
o s>

2J_

__

8
__>

IO
1

i*

_8
s>

22
*J

20

4?

_o

2tf

o
o
o

s>

44 27 11

40
4

41
4?

47
48
45>

11 ii l

1L.

5>

8 21

11 19 itf 3*
24
2444
*?

S>

45 5? 5?
4i 4? 47

o 21 4
o 22 40

14

M 5*

27
11 i__ 41 j>
28' o 27
*f 45> iS
o 28 $4 f7 20
*S>
o *9 54
41

?o

2C_

_
o
o
o

151 11

17 54
40 *4 5? 4?
41
41 1Z
o 4* 22 ?* 8
5S>

o 45 22

44

oj 4S> itf 4S>

o!

__ 11 17 1

o ? ? ?
o ?2 4 4
14. o 11 11 22
?? o ^4 12 5o
o ? 1 58
<;<$
c_

*8
S9

60

5>

_8 _i
o 4? 20 16 4*
o 4* 5 24 94
o 47 ll 11 _!
01 48 17 4 IO"
2_l

o *7
o *8
o S>

H
2

<

10 40-47
5>

5-4 ?S>
5

S>

10

22

CoPERNICI

NlCOLAl

C__

___._
fabula motus Solis sequali s copofitus in annis Sfexa.annor?2
.

Annil

MOTVS.

3 3

34

9i j9*

39

39

_ i 99 94

i_.

9*|37 ^6 10
fljzj 39 _2

39 14

37

91

9 9 4 33
97 9o 93 9*
97
33 '3
97 22 1 2 30
97 7 9i 45
9* 93 3i 8

38

95>

18

9S>

97 97
2 37

9S>

f8 48
i-P

I I
I

14

17
18

6"
1

3'

_?8

9* 3S> ro 28
9* 24 45> 47
6
9<^ 10 25,
99 9* 8 *9
99 41 47 44

35>

40
4

42
43
44
49
4<5"

47
48

99 27.27 3
99 Ifl 6 22
94 9^149 42

45>

9*

2tf

94 44
94 30 4 20
94 9 43 35>
94 1 22 98
93 47 2 17

27
28
*9
20

93iil 4i 3<?
9? 18 20 9^
93 4 o 19
9* 4S> $9 34

I5>

20
21

22
*3

24

MOTVS
92 y' c1 18 93
92 zo 98 1 2
92 6 37

4? 59 10

io

Annil

95>

4
6

25-

90
9i

93

94

5> 14 48
94 94 7
90 40 3.3_ z6
90 2? 2 4~
1

92
45> 97 31

$0

24

49 43 10 43
45>

28 90

49 14

*5>

2
21

o 8 40
48 49 48 o
48 3' 27 2
48 17 6" 38
48 2 49 97
47 48 *9 lC
47 34 4 39
47 19 43 94
47 9 *3 14
45>

99

4<? 9i

f*.

4<5"

97
98

4* 22

95>
tfo

\6 9

4<?

49
49

2 33

3* 41 9*
~8

21

o 20

93 39

49

19

35>

REVOLVTfONVM

LlB.

.
.

>

Tabula motus Solis copof.in diebus , fexagenis dC fcrup.dier^.

MOTVS

Dits|

MQTVS

D.csJ

O
2
o
o
_3_
4 o
o
_ o
I

o
o
o'

_
io" o
i

12

4
15
itf

17

f5>

5>

\<$ 35>

izii il
18

4 ?? 4i
_ 14 4P iZ
6 ?3
17
7 ?3
_8

11 4 i

i 4Z

o ? 4<? 3 '5
o itf 4? 21

17 44 1 11
l.
o
18 43 ?* 12
5>
o^

21^

o_

22

o
o
2?
14 o
*? o
2CT
o
27 o
28' o
20 o
o

.?_!_

28
4<>
28 8
o 37 27 iC

43

44
41
4.6

47

#
45>

il
1*

11 152 i i
24 J 28 10
29 57 3* 3
2<_ 11 4445>
*7 3? ?3 9
28 3? 1 28
5> 48
*5>l J4

20-'

2<?
14 41
__ o 1__
40 o 35> 29 33 4l
o 40 24 4 24
41
42 o 41 13 4943

21 41

8
o 30
o 31 22 2<? 27
o 11 134 47
o 3? 20 43 6
o 34 20 ?i 16

34
3?
?__ .0
37 o

4* 4*
20 11 11 11
5>

22 40

33M

22

;8

5> ? *? I o
o IO ?o 3
o 1 45> 151
1
o 1248 48 1?
o 3 47
14
o
_4 14

20

>

o 42 22
o 43 22
o 44 21

9-8
<5

23

14 41
4? 20 *3 2

o
o
o

4*

5>

3i 21

47 18 151 1
48 17 48 1
o 45> iC ** 20
o 12. 1_> _4 40

o ?i f 13 o
?3 o ?* 14 21 10
4- o 11
! 1
?? o ?4 12 37 *s
o ?? 1 4<5" 18
<$<$
o i 10 4 11
?" o
10 2
o
7
5> 1
?S>
o S9 8 5 37
<?o

&

&

-N i C O L A I
i

CoPERNICI

abula anomaKae Solarisin annis 8i. fexagenis annorum.

MOTVS.

Anni|

MOTVS

Annij

II

2
5

9
9
9

9
9
9

ioj
I2|

9
9
9

*5

|9

22

55

->

54

9*
9*

21

i<>

17
18

9 99 59
9 99 '9

15)

21

9 99
9 94
9 94

22

9 94 17

2?

9 94
9 95

29
2tf

27
28
*9
3

4* 99

42
9o
29
5*
99
1

z6

\6
2

9o 45
48 9 5<*
40 2?
5

9 10

5*

901589*

<>

90 25 \6 92
90 7 4 59
6 z6
45 92

55>

40

9 45> 5* 5 5
9 45 20 9<^
9 45> 9 20 47

42
45

44
49
4<S-

47
48
49
90
9

92
95

9 9? 20 5> 50
9 9? 14 44 17
9 9* 95 5> 4

99

>

52
19

57
58

94

9 9* 4? 55 9
9 9* 27 98 58
12
29
9

91 9^48 11
9' 41 1 2 ^8
9 2'9 57 49

59

29 97

909427

49 94 44

h;

21

28 48 55
14 20
99
98 97 59 7
98 42 2 94
98 2628 4
98 10 95 17
97 99 18 14
97 59 45 97 24 7 48
97 8 52 59
9<^ 9* 97 22
9* 57 22 8

95>

9
9

24

II

99 44 ^4i 4

20

48 49 49 55
48 54 10 20
48 18 59 7
9 48 2 99 94
9 47 47 24 41
9 47 5i 49 28
9 47 \6 4 4
9 47
59 1
9 4* 49 5 48

9
9
9

9 4^ 29 28 59
9 4<*
95 22
18 9
I 49

97
98

9
9
9
9

60

9
9

9*

49 42 42 99
49 z6 7 42
49 1 52 29
44 99 97 \6
44 40 22
44 24 46 90

R. E

Motus

VOLVTION

VM

anomaliae Solaris in diebus

Dresl

MOTVS

1 B,

& fexagenisdierum^

Dfesj

MOTV:

51

98 itf '4
97 24 22
5* 2?

52

54

4 99 40
9 94 48 44
95 9* 9'

59
5^
57

7 9? 4 98
8 92 *5 6

58
39

9i 21 '5
5-0 20 21

41

57 28

42

5-

IO

5>

10

12

4
J9

\6
17
18
!

5>f

20

95>

45>

12 48 49 5 9
47 95 4?
14 47
90
'9 4^ 5> 97
49 18 9
1 2
17 44
18 4? 54 '5>
1

55

40

47
48
45>

2f i i ll
27 59 47 2<>
28 54 99 55
20 54 5 4

*5>

2<?

44

17

'59 2 8 92 29
50 28
5 2
57 27 8 55>

58 26 16 47

39 *9 24 94
40 24 55 2

27
28

50
20
54
5 5

49 20 J5 28

<>

9*
97
98

5'

20)2 2|i 1 48'

5* 22 10 99
5 2 | l|28
5

44 a'l

29

*5

^4

49

45

2<?

22

44

90

21

41 25 41 9
42 22 45> i<>
45 21 97 24

42 42 27
20 4i 90 54
21 40 98 42
22 40
4S>
*5 39 14 9*
24 58 25 4
5>

$4

1 1 1*

9'
92
95

94
99

95>

60

9 5

46 ip 21 4<?
47 18 20 95
48 17 58
49 16 4<> 8
9 9 94 9
2 25
10
92 14
50
95 '5 18 57

91 9

94
99

2 2<>

44

54 92

9^ IO 4*95>
97 5> 9 7
98 8 95> 4
8 7 22
95>

Protheo

NlCOLAl

CoPERNICI

Protheoremata ad insequalitatem motus folaris ap*

parentis demonftrandam.
Cap. xv

D insequalitatem uero Solis apparentem magis ca*

pefTendamdemonftrabimusadhucapertius,qudd
Sole medium mundi tenente, circa quem, tanquam
centrum terra uoluatur,fifueric,utdiximus,inter
Solem&terramdiftantia,quse ad immenfitatem ftellarum fi*
xarumfpha?raenonpofsitexiftimari,uidebitur Sol ad quod*
eiufdem fphserse sequaliter mo
ueri. Sit enim maximus in mundo circulus a b in plano fignife*
ri,centrum eius c inquo Sol confiftat,&
fecundumdiftantiam Solis & terrsecD,
cuCB fufceptum fignii uel

ftella

ad quam immenfa fuerit altitudo mundi,

circulus defcribatur o e ineademfuperfi*
cie figniferijin

q poniturreuolutioannua

centri terrse.Dico

gnum

quod ad quodcunqj d

fufceptum uel ftellaminABCircus

moueri uidebitur: fufci*

piatur&fitA,adquod uifus Solisaterra
quse fitin D,porrigatur a cd Moueatur
ctiam terra utcumqj per d e circumferenti
am,&ex e termino terrse,aganturAE&
lo Sol sequaliter

b E,uidebitur ergo Sol modo ex e in b

fi*

gn o, & quoniam a c immenfa eft ipfi c d,

uel huic xquali c B,erit etiam a b immen*
fa eidem c E.Capiatur enim in a c quodcunqj fignum f, 81 con*
nedatur e F.Quoniam igitur a terminis c e bafis, duse rectse li*
nese cadunt extra triangulum e f c,in a fignum per conuerfione

xxi.primi Iib.ele.Eudidis,angulus f a E,minor erit angulo e f

ct Quapropter linese reclse in immenfitatem extenfse comprac*
hendent tandem c a e angulum acutum , adeo ut amplius difcer
ni nequeat,& ipfe eftquo BCAangulus maioreftanguloAEC,

quietiamobtammodicam

differentiam uidentur sequales,&

lineseAc,AEparalleIi,atc^ Sol ad quodcunqj fignum fphserse

ftellarui

R.EVOLVTIGNVM
ftelfarum acqualiter moueri,

LlB

III.

8f

quod erat demonftrandum. Eius

auteminaequalitasdemonftratur^qub^motuscemriacannuae
rcuolutionis tcrra: ,

non (lt omnino circa Solis cemrum.Quod

fane duobus modisintdligi poteft,ucl per eccetrum circulum

id eft,cuius ccntrum non fitSolis,uel per cpicydium in homo*

ccntro.Nam per ccccntrum declaraturhoc modo.Sitenimec*
centrus in plano figniferi orbis abcd, cuius centrum s
Solis

fit

cxtra

mundiue centrum non ualdemodica diftan

tia,quod

Cit

dimetiens eius per utrunq? centru

a e r D,iitb^ apogeum in A,quod d Latinis fumma

abfisuocatur,remotiisimusacentromudi Iocus,
d uero perigeum , quod eft proximum & infima
abfis * Cum ergo terra in orbe fuo abc D,aequali=
ter in e centro feratur

bit inr

ut iam dictum eft,appare*

motus diuerfus.Sumptis cnim scqualibus

rircumferentijs

ab,&cd,

dudiscp

Iineis reclis

b e,c e,b f,c f: erunt quidem aeb,&ced, anguli a?quales,quu*

bus drca e centrum circumferentiae fubducuntur sequales.An*

gulus autemqui uidetur c FD,maior eft angulo c e D,exterior in
teriori:idcircoetiam maiorangulo a EB,e;qualiipfi c ed. Sed 8C
jl eb angulus exterior, eftinterioriAFBangulo maior,tato ma
gis angulus cfd, maior eft ipfi afb. Vtrumqj uero tempus ae^
qualeproduxitpropterAB,cVcD circumferentias sequales. Mt
qualis ergo motus circa E,inaequalis circa f apparebit . Ide qqj
licet uidere,ac fimplicius , quod remotior fit a b circumferentia
abipfoF quamcD.Namperfeptimamtertfj elem.Eudidis,ii*
neac quibus excipiuntur a f, F,longiores funt qua c f,d f, atqj
3

utinopticis demonftratur,aequalesmagnitudines quac propi*

ores funt,maiores apparent remotioribus. Itaqj manifeftu eft,

quod deeccentro proponitur. Eftqj prorfus eadem demonftra

tio,fi terra in f quiefceret , atcp Sol in abc circumcurrenre mo*
ueretur,ut apud Ptolemaeum &. alios. Idem quoqj per epicydi*

um in homocentro dedarabitur.

Efto enim homocentrica b c

D,centrummundiE,in quo etiamSoI,fitcp in eodemplanoA

centrum epicydrj FG,&per ambo centra linearecta c e a f duca*
wr,apogeum epicydrj fit F,perigeum i .Patet igitur aequalitate'
eflc
y

OL A

CO

P-

RN I C I

effe in a, insequalitatem uero apparentias in r g epicydio. Qu*

piamfiAmoueaturadpartes B,hoc eftin confequentia:cetrum

ueroterrseex f apogeo in praecedentia,
magis apparebit moueri b in perigeo,qd
eft i , eo quod bini motus ipforum a & i
fuerintin eafdem partes:in apogeo uero
quod eft f , uidcbitur effe tardius ipfum

quod a uincete motufolummo

duobus contrarrjs mouetur,atcp in

B,utpote

do

e!

Gconftituta terraprarcedetmotu aequa*

lem,in k uero fequetur,& utrobiqj fecun*

dum a g K a k circumferentiam , quibus
idcirco etiam Sol diuerfimode moueri ui

debitur,Qua?cUncp uero per epicydium fiunt, poflunt eode mo

do per

eccentru accidere,que tranfitus fideris in epicydio defcri

bitaequaIehomocentro,acineodepIano,cuius ecccntri ccntru

diftatabhomocetricentro magnitudine {emidimetietis epicy*
clrj .Quod etia tribus modis cotingit.Quonia Ci epicycliu in ho
mocetro,8 fidus in epicydio pares faciantreuoJutioes,fed moti
bus inuice obuiantibus, fixu defignabit eccentru motus fideris,
utpote cuius apogeu 6C perigeu immutabiks fedes obtineam
Quemadmodum fifuerit a b c homocentrus , centrum mudiD,
dimetiens a d c,ponamusc qudd cum epicydium effet in a , G*
dus fuerit in apogeo epicydrj,quod fit in g,& dimidia diametri
ipfius in reclam lineam o a crcapiatur autem a b circumferentia
homocentriexcentroB,diftantia uero axjuaii ag epicydium
defcribatur s f , 8C extendantur d b, & b b in recla
Iineam:fumaturcp circumferentia e f in contrariV
as partes,atcp fimilis ipfi a

b,(i (c$

in f fidus uel ter

ra,& ccniungatur b f , capiatur etiam in a d linea

fegmentumDKajqualeipfiBF. Quoniam igitur

anguIiquifubBBF,&BDA funtsequales, &pro*

pterea ef&dk paralleli atcp xquaks: sequalibus
autem & parallelis reclis Iineis,fi reiftas lineae con
iungantur,funt etiam paralleli

xxxnuprimi

& a?quales,per

Eudi. Et quoniam dk, AGpo*

nuntur

Revolvtionvm L

B*

1 I

$6

nuntur ccquaks,communis apponatur a k ,erit gak scquahs fp

fi a k D:scqualis igitur etiam ipfi k F.Cen tro igitur K,di ftatia au*
tcm k a g defcriptus circulus tranlibit pcr f, que quidem ipfum
f motu copofito ipforum abKbf defcripfit eccentrum homos
ccntroa?qualem,&idcircoetiamfixum.Cumenimepicydium
parcs cum homocentro fecerit reuolutioncs^necefle eft abfides
ecccntri ficdefcripticodem loco

trum

manere,

Quod fi difparcs cen

cpicyclrj 8 cireumferentia feccrintreuolutiones,iam

non

fixumdcfignabiteccentrummotusfideris,fedcurn cuius cen*

trum&abfidesin prsecedentiauel confcquen
fcrantur,prout fideris

tia

motus cclerior tardi

orue fueritcentro epicyclrj

fi

fui.

Quemadmodu

maior fuerit angulo sda, sequalis aute

jlliconftituaturquifubBDM,dcmonftrabitur
itidcm,quod fi in d m Iinea, capiatur d l. xqua
lis

ipfiB p,atq? l centro: diftantia

aequali a d

autem lmn

defcnptus circulus tranfibit per r

fidus , quo fit manifeftum

n f circumferentia,

motu fideris compofito defcribi,cccentri circu

cuIijCuiusapogeumafignoomigrauitintcrim in prazcedenrfa
per g n circumferentiam.Contra uero,fi lentior fuerit fideris ia
epicyclio motus,tunc eccentri ccntrum in confe
quentiafuccedet,atqjcd quo epicydrj ccntrum
fcrctur,utputa (iefb angulus minor fuerit ipfo
b A,a;qualis autem ei qui fub bdm, manifeftu *V
eft euenire quae diximus . Ex quibus omnibus
patet eandcm femper apparentise inaequalitate
produci,fiue per epicyclium in homoccntro, G
ue pcr ecccntrum circulum sequalem homocen
tro,nihilcg inuicem diffcrrc,dummodo diftan
tia centrorum equalis fucrit ei , quae ex cen*
tro epicydrj Vtrum igitur

eorum exiftat in cseIo,non eft faci*

le difcernere.PtoIemaeus quidem ubi fimplicem intellexit inae
qualitatem,ac certas immutabilescp fcdes abfidum

putabat) eccentrotetis

ut in Sole

radonem arbitrabatur fufficere Lunae

uero caeterisfcp quincg planetis dupltci

fiue pluribus diffcretrjs,

r)

uagan*

NlCOLAl

<

COPERNICI

uagantibus eccentrepicydos accomodaui t Ex his

ti

am facile

demonftratur,maximam differentiam sequalitatis 8C apparen*

tix tuc uideri, quado fidus apparuerit in medfo loco inter fum
mam infimamb^ abfidem,fecundum eccentri modum,fecundu
uero epicychum in eius contactu, ut apud Ptolemaeum.Per ec*
centrum hoc modo, Sit ipfe a b c d in centro E,dimetiens abc
per w Solem extra centrum. Agatur autem reclis angulis per r,
linea b f d,cjc" cone&antur b e,e d; apogeum Gt
Ajperigeum c,a quibus b d fint media apparen
tia.Manifeftum eft, qu<3d angulus a e b exteri
or

motum compraehendit

autem efe apparentem

rentia

aequalem, lnterior

eftcp

ipforum diffe*

bbf angulus Aio qudd neutro ipforu

.

b d angulorum maior in circumcurrente fupra

lineam b f conftitui poteft.Sumptis enim ante

& poft b fignis g HKoniungantur gd,ge,gf;
Item h e,h F HD.Cum igiturF g, quae propior
centro,Iongior fit quam d F,erit angulus g d F,ipfi dgf maior*
Sed acquales funt qui fub b d g ,6C e g D,defcendentibus ad ba*
fim acqualibus e g & e d Iateribusjgitur 81 angulus edb aequa
lisipfi e b F,maior eft angulo e g F.Similiter quoc^ d f longior
3

h:& angulus f h d maiorquim f d H,totus autem e hd to*

xquaSis,3cqua!es enim funt eh,b D:reliquus ergo bdf
ti e d
sequalis ipfi ebf, reliquo etiam ehf maior eft.Nufquam igi*
eft f

tur quam in b 8i d Ggnis fupra e f Iineam,maior angulus confti

maxima differentiaaequalitatis 8i apparentise me*

dio loco inter apogeum 8C perigeum confiftit,

tuetur.Itaqj

Deapparente Solisinsequalitate.

Cap*

Mc quidem in genere demonftrata funt

xvf
,

quae non

tam SoIaribusapparentrjs,quam etiam aliorum Rt

derum inaequalitati poiTunt accomodari. Nuc qug
Solis&terraepropria funt tra&abimus , ac primu
ca quae a Ptolemseo 8C alrjs antiquioribus accepimus , deinde
quae recentior aetas 8C experientia nos docuit.Ptokmscus inue
nitab

REV

LVT

ONVM

II

g^

I,

ab scquinodio Verno ad folftitium dies comprsehendi

xcmi.s.afolfticio ad aequinocfeium Aueumnale diesxcn.s,
Erae igitur pro raeione eemporis inprimo inceruallo medius
ajqualiscg moeuspanium xcm.fcrup.ix.Infecundo pare.xci
fcrup. x i, Hoc modo diuifus anni circulus,<j fie a b c d, in e cen*
trOjCapiaeurjiB pro primo eemporis
Jpacio part.xcin. fcrup. ix.bc pro
fecundo part, xci.fcrup. xi Etex a
nie

Vernu ipedietur 3equino<ftiu,ex b

Autumnale a?cmo
cT:mm,& quod reliquum eft exD Bru

ftiua couerfio,ex c

rna.Conectantur AC,BD,quaefe inui*

cem fecentad rectos angulos in f, ubi

Solem coftituimus. Quoniam igitur

A b c circuferentia eft femicirculo raa*.
ior,ma ior quoqj ab^e c:in tellexit Ptolemajus ex fiis e centru
circuli inter bf&fa lineas contineri,& apogeum inter aequino*

dium Vernu,&tropenSolisiEftiua,Agacuriamper Ecentru

i e G,ad a c,quce fecabit b f
in l atc|? hsk ad b f
quae fecec
af in n.Conftituetur hocmodoLE m f parallelogrammum re*
dangulum,cuius dimeeiens f e in reclam excenfa lineam f h m
ihdicabie maximam terra? a Sole longitudincm,&apogei locu
-

inN.CumigieurABc

circufereniia parc,

fie

CLXxxiin.fcrup,

xx.dimidiumeiusAHparc.xcii.fcrup.x.fieleuetur exGB,re*
linquit exceflum h b fcru.Lix.Rurfus h g quadratis circulipar
tes demptaeex a H,relinquue a Gpartes n.fcrup.x.Semifsis au*
tem fubeendentis duplum a g partes habee 3^8. quarum quae ex
cencroeftjoooo.&eftsequalis ipliLF. Dimidium uerofubten*
dentis duplam b H,eftcp parciu earundem ;^z.Duobus ergo eri
anguli lateribus elf datis , erit fubcenfa e f fimiliii partiu 4;$*
uigefimaquartafereparseiusquaeexcentroN b. Vtaute EFad
EL,ficNE,quaeexceneroad femifsim fubtendeneis duplum n
H.IgieuripfaNH,daturpare.xxim.s.&fecundumiftaspartes
NEHangulus,cuieciam aequaliseft lj? sangulus apparentiac
Ta to igicur fpacio fumma abfis anee Pcolemeu precedebat aefti
uam So.Hs conuerfioncm,At qnoniam 1 k eft quadrans circu!i,a
quoli
y iij
.

NlCOLAl

COPERNICI

tjuo fi eleuentUn c,d K,equales ipfi a g,h E,remanet c d partiurtt

LX2?xvi.fcrup,Li.&quodreIiquueftexcDA ip(umDA part

LXxxviii.fcrup.XLix.Sedpart.LXXxvi.fcrup.Li.refpon*
3

dentdies lxxxviii. & o&auaparsdieipartibus lxxxviiu

fcrup.XLix.dies xc.& odiaua pars diei,qua& funt horae n i. in.
quibusfubaequalimotu telluris Sol uidebatur pertranfire ab
Autumnali aequinodiio inBruma,#quodreIiquumft anni
Bruma in aequino<ftiu

ma?us,non

aliter

Vernum reuerti. Hecquidem Ptole*

quam ante fe ab Hipparcho prodita

feinuenifleteftatur.

Quamobrem

cenfuit 8in

pus,fummam abfidem xxiin.grad.&

s.

funt, etia

reliquumtem*

antetropenaeftiuam,

& eccentroteta uigefimamquanam,ut didlum eft,partem, eius

quac ex centro eft,perpetuo permanfurum, Vtrumcjj iam inue*
nitur mutatum,differentia manifefta . Machometus Aratenfis

ab aequino&io Verno ad j^Eftiuam conuerfionem dies xciii

fcrup.xxxv.adnotauit : ad Autumnale sequinoftium dies
CLXxxii.fcrup.xxxvn.equibusiuxtaPtoIemaEipraefcriptu
elicuit eccentroteta part.non amplius ^^.quarumquae ex cen
troeft ioooo. ConfentithuicArzachelHifpanusineccentrote

apogeu prodidit ante folftitium part.xii.fcrup,

x.quodMachometoAratefiuidebaturpart.vn.fcrup.xLiii
ante idem folftitium.Quibus fane indicrjs deprchenfum eft, ali
am adhuc fuperefife difterentiam in motu centri terra?,quodeti
am noftrae setatis obferuationibus coprobatur . Nam a decem
SC pluribus annis,quibu i earum rerum perfcrutandarum adie*
cimusanimum,acpra:fertimanno Chrifti M.D.xv.inuenimus
ab arquinodtio Verno in Autumnalediescompleri Clxxxvi
fcrup. v.s.K quo minus in capiendis folftitrjs falleremur quod
,
tis ratione,fed

prioribus interdum contigifte nonnulli fufpkantur, alia quse

dam Solisloca in hoc negotio nobis adfciuimus,quae etiaprse*
feraequinodiafuerunt obferuatu neutiquam difficilia , qualia
funt media fignorum,Tauri,Leonis, Scorprj,

& Aquarrj.Inue*

nimusigiturabAutumni<equinoclioadmedium Scorprj di*

esxLv.fcrup.xvi.adVemumaequino(fliumdiescLXxviir#
fcrup.Lii jjS. jqualis autem motus in primo in teruallo parti*
umeftxLiiiLfcrup.xxxvnJnfecundopart.CLXXvi.fcrup*
xix.Qui*

Revolvtionvm

Lib*

III

8S

xix.Quibusfic prseftrudis repetatur ab cd circufus.Sitcg a ii

gnum,^ quo Solapparucrit Vernus a3quino(ftia!is,B unde Au
tumnaleasquino&ium confpiciebatur,c medium Scorpij.Con
iungantur AB,cD,fecantes fdein
lis

f centro

Soe

& fubtendatur a c. Quoniam igitur cognis

enim xliiiI; fcru

pu.xxx vn.K propterea angulus qui fub b a
c datur , fecundum quod ccClx. funt duo
rediret qui fub b f c angulus motus apparen*
tis eft partXLv. quibus ccclx, funt qua*
tuor rectnfed quatenus fuerint duo recli , erit
ta eft c b circumferetia.part.

ipfe b

c partium xc. hinc reliquus

acd, qui

in ad circumferentia partium xl v.fcrup, xxm. Sed totum a

CBfegmentumpartiumeftcLxxvi.fcrupxix.demptaBC,re
manet a epartium cxxxu fcrup. xlii. quae cum ipfa ad coilt
gitcADcircumferentiampart.CLXxvn.fcrup.v.s. Cum igi*
tur utrumqj fegmentum a c b,& c a d femicirculo minus ex iftat,
perfpicuum eft in reliquo b d circuli centrum contineri,fitq? ips
fum E,atq^'per Fdimetiens agaturL b f g, S fitL apogeu, g peri
geum:excitetur e k perpendicularis ipfi c f d. Atqui dataru cir*
cumferentiarum funt etiam fubtenfae data: per Canonem a c
part j82.494.atqj c f d partium 799934. quarum dimetienspos
nitur 200000. Trianguliquoqj ACFdatorum angulorum,erit
per primum planorum data ratio laterum

quibus erat a c

part.

,Kcf partiu 97967*

^2494. ob idop dimidius

exceffusfuper f

d,& eft:FKpartiumearundem2ooo,EtquoniamcAD fegmen*

tum deficit & femicirculo partibus n.fcrup.Liiii.s. quarumfub
tenfaedimidiaaequaKs ipfi e k partium eft ^e^.Proinde in tri
angulo e f duobus lateribus datisFk,KE, recTum angulum
compra;hendentibus,datorum erit laterum & angulorum e f
partium222fere,qualiumeftEL,joooo.&anguIus efk partiu
Li.&duarum tertiarum,quibus cccLX.funtquatuor recti , to*
tusergoAFL partium eft xcvi.& duarum tertiarum:Kre!i*
quusBFLpart.Lxxxin.6Ctertiaepartis,qualiumautem el fu
eritpartium Lx.erits r.parsuna, Lvi.fcrup.proxime.Hsece*
rat Solisa cemroorbis diftatia uix trigefima prima iam fada,
quaePto
5

NlCOL

COTERNICI

AI

apogeun
Et apogeum
uidebatur. ct
uigehmaquarta pa
pars
rs uideoatur.
Ptolemaeo uigefimaquarta
quse
quse Ftolemaeo
i^ftiuam conuerfionem partibus xxnms, praece
quod tunc ^ftiuam
part.vi.5C duabus
debat, nunc fequitur ipfam part

tertrjs.

Primac ac annuac Solaris inaequalitatis demonftratio cum

ipfius particularibus differentrjs.

Cap. xvn.

vu

apogeum

ergo plures Solaris inacqualitatis differentiae

reperiantur , eam primum , quae annua eft , ac no*
tior caeteris deducendam cenfemus,ob idc^ repeta
tur a b c circulus in e centro cum dimetiente a e c,

fit

A^perigeum c,& Sol in d Demonftratum

.

eft

au*

tem maximam efle differentiam aequalitatis

&apparentiae medio Ioco fecundumappa*
abfidem,& eam ob cau
fam gpendicularis excitetur bd ipfi a Ec,qug
fecet circumferentiam inB figno, & coniun*
gantur b E.Quoniam igitur in triangulo re*
dtangulo b d E,duo latera data funr,uidelicet
b E,quac eft ex centro circuli ad circumferen*

rentiam inter

tiam

Sc*d

utracjj

e diftantia Solis a centro

eritda*

torum angulorum &d b e angulusdatus.quo b e a aequalitatis

differt aredoEDBapparenti.QuatenusautemD e maior mU
norbj? facla eft,eatenus tota trianguli fpecies eft mutata.Sic an*

angulus partium erat ii.fcrup.xxm. fub Macho*

meto Aratenfi & Arzachele part.i.fcrup.tix.nuncautem pars
una,fcrup.Li.& Ptolemamshabebat a b circumferentiam,qua
a e angulus accipit,part. xcn. fcrup. xxiii.b

te Ptole. b

partLXxxvii.fcrup.xxxvii.MachometusAs
ratefisAB part.xci,fcru,Lix,Bcrjtes

lxxxviii,

Nunc

a Bpart. xci. fcrup. Li.Ecpart,

Lxxxvin.fcrup.ix. Hinc etiam reliquae diffe*

fcrup.

i,

rentiae patent

ferentia

ab

Aflumpta enim utcuc^ aiia circum

ut in altera figura

&

fit

angulus qui

fub a e b datus, ac interiorE e d , ac duo latera b e,

b Djdabitur per dodrinam planoru angulus bbd

proftha

Revolvtionvm

LlB*

profthaphaerefis,ac differentia aequalitatis

& apparetise

differentias etiam mutari neceflfe eft , propter e d Iateris

tionem , ut iam didum

$9*

III,

quas
muta
,

eft,

De examinatione motussequalis fecundum

longitudinenn

Cap,

xvin*

^cdeannuaSolis insequalitate funt expofita, At

nonper fimplicem,ut apparuit,differentiam,fed mi
xtam ad hucilli , quam patefecit temporis longitu*
do Eas quidem pofthac difcernemus dfe inuicem.
lnterea medius asqualiscjj motus cetri terre,eo certioribus red
detur numeris s quo magis fuerit ab insequalitatis differetrjs fe
.

paratus,ac longiori temporis interuallo diftans.Id autem con*

ftabit hoc modo. Accepimus illud Autumni a?quinoc"tiu,quod

abHipparcho obferuatum erat Alexadri3e,tertia Calippi perfl

odo,anno eius xxxi i.qui erat a morte Alexandri annus,ut fu
periusrecitatum eft,centefimus feptuagefimusfeptimus,poft

diem tertium quinqj intercalarium

in

media nodle, quam fe*

quebatur dies quartus;fecundum uero quod Alexadria longi*

tudine Cracouiam ad orietemfequitur per unam fere horam,
erat una hora fere ante medium noclis Jgitur fecundum nume
rationem fuperius traditam,erat Autumnalissequinodrj locus
fub fixarumlphaeraa capitc Arietis in partibus cxxxvi.fcru*
x8 ipfe erat Solis apparens locus:diftabat autem fursima ab
fidepart*cxnii.s.Adhoc exemplumdefignetur q r culus, que
defcripfit centrum terrse a b c , fuper centro d, di*
metiens fit ad c,& in eo Sol capiatur,qui fit B,apo
geum in A,perigeu in c, At b fit unde Sol Autum*
nalis apparuerit in sequinoctio , & connectantur
rectae lineaz b d,b e. Cum igitur angulusD EB,fe#
cundum quem Sol ab apogeo diftare uidetur par
tiumfit cxiin. s.fueritcjj tunc de partium 47$%
quarumBD eft joooo.TriangulumigiturB d sper
quartum planorum,datorum fit angu!orum,& an
gulus quifuboB Bpartiumiufcrup. x, quibus angulus b ed,
z
ab eo
4

OLAI

CoPERNICI

ab co difFert,qui fub b d A,fed angulas bbd

partf

um

eft

cx

u*

fcrup.xxx. cric b d a part.cx vi.fcrup.XL. & per hoc locus So

Iis medius fiue aequalis a capite Arietis fixarum fphaerae partiu
clxx vm.fcrup.xx. Huic comparauimus Autumni sequino
clium a nobis obferuatu in Frueburgo fubeodem meridiano
Cracouienfi, anno Chrifti nati m d.

xv. decimoodauo CaU

Oc*tobris,ab Alexandrimorteanno JSLgyptioru nu dccc.xl.

Phaophi mcnfis fecundi apud jxgyptios,df mi dfa ho

rapoft ortum Solfs. Inquo AutumnalisaequinocTij locus fe*
cundum numerationem ac obferuata , erat f n adhaerentf um

fexta die

ftellarum fphaera part.cni.fcrup.XL v.diftans a

fumma abfi*

deiuxta praecedentem demonftrationem , lxxxiii. part. 8i

fcrup. xx.CoftftuaturiaanguIusquf fabB EApart.LXxxnu
fcrup. xx.quarum c lxxx. funt duo re<fti,& duo trianguli ia*

teradatafuntBDpart.^ocoo.D spart.^.erftperquartam de
monftrationem triangulorum planorum dbb angulus partis
unius.fcrup.L.quafi.Quoniam (i circumfcripferit triangulum
s d e circulus,erit b d sangulus in cfrcumferentfa part. clxvi.
fcrup.xL.quarum cccLx,funt duo redtf , 81
bd fubtenfa part. 79864. quarum dfmetiens
fuerit 20000. 8C fecundum rationem ipfius s
d ad d e datam:dabf tur fpfa d e longftudfne

earundempartfum64z fere,quac fubtendfc

angulum d b e ad cfrcumferentiam part. 111
4

fcrup.x L.ad centra uero partis unfus,fcrup;

L,Et haecerat profthapherefisacdiflerentia

sequalitatis

& apparetise,qifte cumfuerit ad*

ditaBEDanguIo,quf partm

erat

lxxxiii.

fcrup.xx.habebimusanguIumBDA,acAB cfrcumferentia par

tfum lxxx v. fcrup. x .diftanria ab apogeo aequale,& fic me

dfum Solislocuminadhaerentiuftellarumfpherapart. CLiiiii

fcrup.xxxv.Sunt fgftur in medio ambarum obferuationum
anni /Egyptrj M.DCLxii.diesxxxvii, fcrup. prima xvin*
fecunda xl v.& medius aequaliscp motus praeter integras reuo
8utiones,que funt m.dc.lx. gradus.cccxxxvi.fcru.fere xv,
cofentaneus numero,que expofuimus in tabulf s scqliu motuu.

Delocig

Revolvtionvm

ul

go

Dc locis & principfjs aequali motui Solis

praefigendis,

Cap.

xix,

N effluxo igitur ab Alexandri Magni

deceflii

ad

Hipparchi obferuationcm tge,funtanni clxxvi,

diescccLXii.fcru.xxvii.s.Inquibusmediusmo#
|tuseft fecundum numcrationem part, cccxn.fcru,.
xlhi.QucC cumreie&a fuerint a gradibus clxxviii. fcrup
xx.Hipparchicasobferuationis accommodatis cccLx.circuli
gradibus,remanebitadprincipium annorum Alexandri Ma*
gnidcfunctilocuSjinmeridieprimacdiei menfis Thoth pri*
mi ^gyptiorumpart.ccxxv.fcrup.xxxvii.Idqjfub meridi
anoCracouienfiatqj Fruenburgenfi noftrae obferuationis lo*
ci.Hinc ad principium annorum Romanorum Iulrj Caefaris in
annis ccLXXviii.diebuscxvm.s.mediusmotuseft poft co*

pletasreuolutionespartiumxLviJcrup.xxvii.QuaeAlexan
drinilodnumerisappofitacolligunt Caefaris Iocuminmedia
noc*tsad Caiend.Ianuarrj,undeRomaniannos &dies aufpica

Deinde inannisxLv.die*
bus xn.fiueab Alexandro Magno in annis cccxxm.diebus
rifolent,part,ccLXxii.fcrup.iin.

cxxx.s.cofurgitlocusChriftiinpart.ccLXxn.fcrup.

xxxi

Cumc^ natus fit Chriftus Olymp. cxcim. anno

eius tertio,

qcoiligutaprincipio primae Olympiadis annos

dcclxxv*

dies xi i.s.ad

mediam nodem ante Calend. Ianuarrj , referunt

Olympiadis locum

xcvi.fcrup.xvi.in
meridie primi dieimenfis Hecatombaconos,cuius dieinucan
niuerfarius eft in Calend.Iulrj fecudum annos Romanos. Hoc
modo fimplicis motus Solaris principia funt conftituta, ad no
errantium fteliarum fphaeram .Compofita quoqj loca aequino
fimiliter primae

part.

adie&ione fiunt ac inftar illorum, Olym

piadicus locuspart xc. fcrup. lix, Alexandri part, ccxxvi.
fcrup.xxxvm.Caefarispart. cclxxvi. fcrup. lix, Chrifti
part.ccLxxvin.fcrup.il. Omnia haec ad meridianum , ut di*
ximus,relata Cracouienfem >
De fecun*
z rj
ctialiu prascefsionum

NlCOl/Al

COPEHNICI

Defecunda& duplici differentia, quse circa Solem propter

abfidum mutationem contingit,.
Nftat fam maior

Cap.

xx,

difficuf tas circa abfidis folaris in*

conftantiam 5 quoniam quam Ptolemaeus ratus eft

effe fixam,alfj

motum oetause fphaerae fequi, fecun*

dum quod ftellas

quocp fixas mouerf cenfuerunt.

Arzachelopinatus eft huncquoq? fnsequalem effe,utpote que
etfa retrocederecotfngat,hfnc fumpto indicio , q? cum Macho
metus Araten. ut di&u eft s inucniffet apogeum ante folftitfum
feptem gradibus,XLin.fcrup, quod antea & Ptolemaco in dcc
XL.annis per gradus propexviiprocefferat,illipoftannos
cc.minus vii.adgrad.mi. s.fereretrocefsiffe uideret ob idqj
alium quendam putabateffe motum centrf orbis annuf,fn par
uo quodam circulo fecundum quem apogeum ante & pone de
flec1:eret,ac centrum fllfus orbisa centro mundf diftantias cffi*
,

ceret inacquales

ptum,quod

Pukhrum fane fnuentum,fed fdeo non rece*

fn uniuerfum collatfone cseteris

non

cohaereat.

Quemadmodum (i ex ordine fpfius motus fuccefsio confidere*

qudd

Ptolemaeum conftfterft,
cjuckl inannis DCXL.uel circiter per gradus x vn.trafierit,de
tur,

uidelicet aliquandiu ante

indequcidfnanniscc.repetitisiui.uel v.gradibus fn reliquu

tempusadnos

ufqj progrederetur,nullaaliaintototemporc

regrefsionepercepta,neq?pluribusftationibus quas motibus

cotrarrjs hincindeneceffe eft interuenire.Quas nullatenus

funt 2 ntelligi,in

pof

motu canonico 8L circulari.Quaproter creditur

amultis,illorum obferuatioibuserroraliquis incidiffe.

Ambo

quidem Mathematici ftudio & diligetia pares, ut in ambfguo

fit, quem potius fequamur. Equidem fateor,m nulla parte efle
maiorem difficultatem quam in apprsehendendo Solis apo*
geo,ubi pcr mini ma quacdam, & uix appraehenfibilia , magna
ratiocinamur.Quoniam circa perigeum & apogeum totus gra
dusduo folummodo plusmfnusuefcrupulapermutatfn pro*
,

fthaphaerefi:cfrca

uero medfas abfidcsfubunofcrup.v.uel

vu

gradus prciereunt,adeoc modfcus error poteft fefcfn fmmen

fum pro

REVOtVTlONVM

LlB,

IIU

pf
fum propagarcPr oinde etiam quod apogeum in vigrad.me
dietate & iexta Cancri pofuerimus,non fuimus contenti, utin*
ftrumentis horofcopis confideremus 5 niii etiam Solis & Lunae
defedus redderent nos certiores, Quoniam (i in ipfis error la*
tueric,deteguntipfum proculdubio Quod igitur uero fuerit
fimillimum,ex ipfo in uniuerfum motus conceptu, pofsumus
animaduertere quod in confequentia fit,ina?qualis tame. Quo
niam poft illam ftationem ab Hipparcho ad Ptolemseum aps
paruit apogeum in continuo, ordinato,atq? auclo progreflii,
ufqj in praefens,exceptoeo qui inter Machometum Aratefem
& Arzachelem errore,ut creditur,inciderat,cum caetera confen
tire

uideantur.

modo nodum

Namquddetiam Solisprofthaphacrefis fimili

ceiTat

diminui,uidetureandemcircuitionisfec|

rationem.Atcputramc^inxqualitatefub illa prima fimplicicjj

anomalia obliquitatis figniferi,uel fimli cosequari.Quod ut a*
pertius fiat,fit in plano figniferi a b cit culus,in c centro, dimed
ens a c e,in quo fit d Solis globus tanquam in
centro mundi,& in c centro alius paruulus cir
culus defcribatur e F,qui non comprachendat
SoIem,fecundumquem paruum circulumin*
teliigaturcentrumreuolutionis annuac centri

quodam progreflu.CuqjJ
fuerit b f orbiculus una cum a d Iinea ia confe*

terrc moueri,letulo

quentia,centrum uero reuolutionis annuae

r>

e f circulum in prsecedentia,utrunqj uero mo

ru admodum tardo,inuenietur aliquando ip*
fum centrum orbis annui in maxima diftantia,qua? eft d e, ati*
quando in minima,quae eft d f,& illic in tardiore *motu,hic in
uelociori,ac in medrjs orbiculi curuaturis accrefcere & decrefce
refacitiliam diftantiam centrorum cum tempore, fummamcp
abfidem pra*cedere,acalternatim fequi eam abfidem,fiueapo*
geum,quod eft fub acd linea tanquam mediii cotingit.Quem*
admodum fi fumatur e g circumferentia,& fado g centro,circu
lus acqualis ipfi a b defcribatur,erit fumma tunc abfis in d g k li
nea,&D GdiftantiaminoripfiDB,per vnutertrjEuclid.Eth&c
quidem per eccentri eccetrum fic demonftrantur Per epicydrj

irj

quocp

COPERNICI

NlCOLAI

quocp cpicydum hoc modo, Sit mundo ac Soli homocentrus

a b,& a c b diameter,in qua fumma abfis contingat Et faclo in
a centro epicydus defcribatur d E,ac rurfus in d centro epicydi*
um f G,in quo terra uerfetur,omniaej$ in eodem plano zodiaci*
Sitcp epicydi

primi motus
in fuccedetia,
ac

annuus

fe*

re, fecudi qC]j

hoceftDjfimi
liter annuus,
fed in prasce*
dentia,

ambo

rumcp ad a c
ineam pares
Ifint

reuolutio

Rurfus
cetrum terras
ex f in prasce*

nes

dentia addat

parumperip*
fi d , Ex hoc
manifeftu eft

qu6dcumterrafueritinF,maximum efficiet Solis apogeum,

in g minimum : in medijs autem circumferentrjs ipfiusF g epi=
cydrj facietipfum apogeum prsecedere uel fequi,aucl:um dimi
nutumue,maiusautminus,&ficmotum apparere diuerfum,
utantea de epicydo & eccentro demoftratum eft.Capiaturau*
tem a i circumferentia,&in i centro refumatur epicydus, 8C co^
nexa c i extendatur in reftam lineam c k , eritcg kid angulus
aequalisipfi a c i , propterreuolutionum paritatem.Igitur ut fii
perius demonftrauimus,D fignum defcribet eccentrum circulu
homocentro a b coaequalem in l. centro,ac diftantia c L s quae ip
fiD i fuerit sequalis , f quocp fuum eccentrum fecundum diftan
tiam clm acqualem ipfi i d f,& g fimiliter fecundum i g,Scn
diftantias aequales , Interea

fi

centru terrae iam emenfum fuerit

u tcuncj

Revolvtionvm
utcunq?

Lib*

III.

$z

fo circumferentiamfecundiacfuiepfcydfj,jamipfum

o non delcribet eccentrum

cui

centrum in a c linea contingat,

fed in ea quacipfiD o paralielus fuerit,qualis eft l

p.Quod B eti

am coiungatur or,& c p,erut &ipfa2 sequales,minores aute ipfis

i f Kcm,& angulus dio angulo lcp equalis,per vi n.primi Eu
did.&protantouidebiturSolisapogeum incplinea praecede
reipfemA.Hincetiammanifeftueft,per eccentrepkydum ide
contingere.Quoniam in praeexiftente folo eccentro,quem de*
fcripferitD epicydium circa l centrum,centrum terrar uoluatur
in f o circumferentiaprsedictis conditionibus,hoc eft,plus mo
dico quam fueritannua reuolutio. Superinducet enim alterum
cccentrumprioricircap centru,accidentcp prorfuseadem.Cucp
totmodiad eundem numerum fefe conferant,quis locum habe
at haud facile dixerim,nifi qudd illa numerorum ac apparentiii
perpetua confonantia credere cogit eorum eflealiquem

Quanta fit fecunda

diffcrentia.

Solaris inazqualitatis

Cap.

xxi,

Vmigitur iam uifumfuerit,qudd ifta fecundam

scqualicas primam ac fimplicem illam anomaliam
obliquitatisfigniferi,ueleius fimilitudinem fequa

non obfti*
terit error aliquis obferuatorum prseteritorum Habebimus e*
nim ipfam fimplicem anomaliam anno Chrifti m. d.x v.fecun
dum numerationem grad, CLXv.fcrup.xxxix.fere,& eius
tur,certas habebimus cius differentias,fi
.

principium fa&a retrorfum fupputatione fexaginta quatuor fe

re annis ante Chriftum natum , i quo tempore ad nos ufqj coU
ligunturanni MD.LXXx.illius autem principrj inuenta eft i

nobis eccentrotes maxima partium^;?-. quarum quasex cen*

troorbisefletjoooo.noftrauero ut oftenfum eft 323.81*1 iam
a b linea recta , in qua b fuerit Sol & mundi centrum, Eccentro*

tesmaxima AB,minimaBD,defcriptic^paruicircuIi,cuius di*

metiens fuerit a D,capiatur a c circumferentia pro modo primae
fimpIicisanomali3e,qua2 erat partium CLXv.fcrup.xxxix..
Quonia igitur data eft a b partiu qjy.qux in principio fimplt
cis ano

NlCOLAl

cis anomalise,hoc eft in a

COPERNICI

reperta eft,nunc uero b c partium

^i

habebimus triangulum a b c,datorum a b,b c laterum , atcpan*

guli unius c a D,propter reliquam c d circumferetiam i femicir*

culopart,xxiii.fcrup.xxi,Dabitur ergo per demonftrata pla

norum triangulorum reliquum latus a c, dC angu*

lus a b c difFerentia inter medium diuerfumcp apo
gei motum,& quatenus a c fubtendit da tam circu

ferentiam,dabitur etiamAD dimetienscirculiAC

D.Namc^ per angulum c a d partium

xiii i.fcrup,

xxi.habebimus c b part.2^93quarum dimeties

triangulum fuerit aoooo,
8Z. pro ratione b c ad a b datur ipfa ab earunde par
tium ^zzpSL quse fubtendit acb angulumpart.
cccxLi.fcrup.xxvi.Inde & reliquus,put ccclx
circuli circumfcribentis

funt duo rec1:i,angulus

c-b

d part.iiii.fcrup.. xiu

part.^f Jgitur quarum a b gt

eft 4;7.inuenta eftAc part.cjf ,fere, qusefecudum
quod datam fubtendit circumferentiam , habebit
rationem ad a d tanquam ad dimetientem Datur
jgitur ad part.96.qualium eft a d b part.^i^&re
liquaD b part.32;. minima eccetrotetis diftantia.
Angulus autem c bd qui inuetus eftpartium iiiu
fcrup.xm.ut in circumferentia , fed ut in centro
partium n.fcrup. vi.s.& hseceft profthaphserefis
ablatiuaexaequalimotufpfiusAB, circa b centrum.Excitetur
iamreclalineaB Bcontingens circulumin e figno , &fumpto
centro F,coniungatur e F.Quoniam igitur trianguli bef ortho
gonrjdatum eft latusEF partium48.cVBDFpartium569.qui*
bus igitur f b d tanquam ex centro fuerit j oooo.erit e f partium
cui fubtenditur a c

jpo.quaefemifsis eft fubtendentis duplum anguliEBF,eftcjj

partium vii.fcrup.xxvm.quarum cccLX.funt quatuor recti

maxima profthaphacrefis inter sequaf e f motum,& e apparen*

tem Hinccseterse ac particulares differenrig conftare poterut^.

Quemadmodum fiafTumpferimusangulumAF e, vitpartium,
habebimustriangulum datorum laterum e f,f B,cum angulocj
fub BFB,exquibusprodibit ebf profthaphaerefis fcrup. xli*
.

Si uero

Revolvtionvm
Si ucro a f e angulus fuerit

iii*

b.

xn. habebimus

$$

profthphaerefim

partem unam,fcrup.xxm.fi xvm.partesduas,fcrup. im 8Z.

fic de reliquisac eo modo,uc circa annuas profthaphaerefes fu*
.

perius

di&um eft.

Quomodo arqualisapogei folaris motus una cu

Cap, xxn.
differente explicetur.

Voniam igitur cempus,in"quo maxima eccentrotes

principio primaeacfimphcis anomaliarcogruebar,

jerat

Olymp* clxxviii. annoeius tertio,Alexan*

!driueroMagnifecundum ^Egyptios anno cclix.

&propterea!ocus apogei uerus fimul & medius in v.s.grad.
Geminorum,hoceft,ab aequino&io Verno grad.Lxv.s. Ipfi
us autem aequinocftrj prascefsfo uera tum etiam cum media con
gruente eratpart. iiii. fcrup. xxxvin. s. quibus reiedis ex
LXv.s.gradibus,remanferuntdcapite Arietis Hxarum fphse*

raegrad.LX.fcrup.Lii.apogeiloco.Rurfus Olymp, dlxxiii

anno fecundo, Chrifti uero m. d. x v. inuentus eft apogei lo*

& duabus tertrjs Cancri

quoniam praecefsio
aequinodlrj Verni fecundum numerationem erat part, xx vn.
cum quadrante unius,quae fi deducantur a xc vi.gradibus me*
dietate & tertia,relinquunt Lxix.fcrup. xxv. Oftenfum eft
autem , quod anomalia prima tunc exiftentepartium clxv.

cus vi. grad.

fed

xxxix, fueritprofthaphserefispart. n.fcrup. vn.quit

bus ueruslocus medium przecedebat Patuit igitur ipfe mediV
fcrup,

us apogei Solaris locas part, Lxxi.fcrup. xxx i i.Erat lgitur in

medrjsannis m, d. lxxx. ^tgyptrjs mediusSC aequalisapos
gei motus part.x.fcrup.XLi.quae cum diuifa fuerint per ipfo*

rum annorum numerum,habebimus annua portionem

fcrup*

fecundaxxiiii.teruaxx.quartaxnn,

Deanoma

Nicolat

Copernici

Deanomaliae Solis emendatione , & delocis

Cap.
eius praefigendis.
xxnu
jc fi fubtraxerimus ab annuo motu fimplici,qui e
ratgraduum cccLix.fcrup.primoru XLiiiL/ecun*
dorum XLix.tertiorum vn. quartorum im.rema
nebit annuus anomaliac motus aequalis, ccclix*
fcrup.prima XLini.fecuda xxiui.tertiaxLVi.quarta L.Haec
rurfus diftributa per ccc l x v.diurnam portionem,exhibebut
fcrup.prima Lix.fecunda vin. tertia viuquarta xxn.Confen
tanea illis quae in tabulis fupra expofita funt.Hinc etiam habe*
bimus loco principiorum conftkutorum,aprima Olympiade
iVicipiences.Oftenfumeftenim,quod xvin.Calend. Ocfto*
bris Olymp, dlxxi 1 anno fecundo, dimidia hora poftortui
1

Solis fuerit apogaeum Solis mediu grad. Lxxi.fcrup. xxxn

unde Solis diftatia a*qualis parriu Lxxxiii.fcrup.m. Suntcg
aprimaOlympiadeanni iEgyptfj Fu cc.izc, dies cclxxxi
fcrup.x l vi.in qu ibus anomalise motus eft,reie<ftis integris cir
culis,grad.XLii.fcrup.xLix. Quasex Lxxxin.gradibus&
in.fcrup.ablata,relinquuntgradus xL.fcrup. xiin. adprima
Olympiademanomaliaclocum,ac eodem modoutiiuperius,

annorum Alcxandrilocusgrad.CLXvi.fcrup.xxxi,
ccxi, fcrup.nn. Chriftigrad. ccxi, fcrup,

Caefaris

xniu

Expofitio Canonica difFerentiarum aequalitatis

&

apparentiae,

Cap,

xxiin

jTamemeaquaededifFerentfjsmotuu Solis aequali

tatis 8C apparentise demonftrata funt, ufui magis ac
Jcomodentur,eoruquoc^ tabulam exponemus,fexa
iJlllltSli pinta uerfus habentem , ordines autem fiue colum*
nellas fex.

dentis

Nam bini primi

ordines utriufcp hemicyclrj, afcen

inquam &defcendeiis,numeroscontinebunt,coagmen

tatigtriadasgraduu,utifuperiuscirca aequino&ioru motusfe

dmus, Tertio ordine fcribent partes differentiaemotus apogari

Solaris

Revolvtionvm

Lib,

nr.

Sofaris, iiue anomaliae,quae differenriaafcendit

94.

ad

fummam

graduum vn.&dimidi),quafiproutunicuicjjtripertio graduu

congruit.Quartus locus fcrupulis proportionum deputabitur,
quaefuntadfummam LX.EtipfapenesexcefTum maiorii pro*
fthaphaerefeon annuae anomaliaz eftimantur.Cum enim maxi

mus earum exceffus fit fcrup.xxxi i.erit fexageftma pars fecun

daxxxn.Secundum ergo multitudinem exceffus (quem per
cccentroteta eliciemus per

modum fuperius traditum)

appone

musnumerumfcxagefimarumfingulisfuise regioe tripertrjs.

Quinto fingula? quocp profthaphaerefes,annua?,ac primae di*
ferentiaz, fecundum minimam Solisa centro diftantiam confti
tuentur.SextoacultimoexcefTusearum,quiin
crotete contingunt, Eftcp tabula hxc.

maxima
rj

eccen

Tabula

NlCOL

CoPERNICi

Al

Tabula profthaph; rrefeon

Mumeri comunes.
?art.

6
1

"

24
27
20
33
i.;

i!

222
220
527

3*
39

I24

4^
49
48

3**

9*

94

3^1

512
^op
206

lcr.

por

21

5o
5o
5o
5o
5o
$9

41

594
348
549
54^
220
W<*

2J

par.

m
Ki

25

44

2
2
2

45

9
25-

par.

fcr.

cefj

&

$9
9*
97
97

O
O
O
O
O
O

45

4
4
4
4

20
37

f5
99
94

95

95

fcr.

24

'17

22
27

5
7

2$

28

5>
1

42

12

48

14

?2
f8

i5i

J7

18

20

21

l5
20

22
22

1
I
I

I I

9
9

91

25

9o

24

24

<>

26

45>

28

21

24

29
27
28

502
500

90

62

*S>7

55

204

69

291

12
7S
78

288
28?
282

8l

*7S>

84

275

87
9^

27?
270

Ex

5o

97

Proftha
orbis

P-

parc.

fcr,

centri.

9
9
18

Proftha.

Solis.

47
45

44
42

5S>

2>

r?
27
27

4'

42

45

40

5
7
7
7
7

92

39
3*

?0
20
20

3*

14

19

5-0

20
2?

22

?o

21
21
21
21

22

fi

22

2S>

44
4*
48
4p

R E VOL VTIONVJVI
Reliquum
Numeri

co-

1^1

Profthacentri.

part.

part.fcr.

2<5>

2(34

7
7

99

2<>I

7.

102

25-8

25-2

fcr.

Proftha.

Ex

orbis.

cef.

par. fcr.

fcr.

P
por

22

28
28
28
27

2<>

7
7

25-

24

22

2?

*45>
24<>

7
7

17
IO

21

20

242
240
227

18

120
14}

<>

$2

<>

42

2<?

224

<>

22

14

221

6-

17

28
?C
22
19
2C

5"

4?

21

93

105"
I

oS

I J

114
1

17

122
128
141

144
147
ICO

228
229
222
2ip
21 6
212
2IO
207

20
25

27

IO

4
4
4

*4
i*

48
*?

204
20 1
198

2p

IC>C

12

15>2

48

171

1S9

21

174

i8tf

177
180

182

C2

49
48
47
40
42
40

17
12
7

c8
C2

33

22
22
21
21
21

20
20
25>

28
27

24
22
22
21

20
18
17

14

47

1?

4-2
2(5

12
10

20

5>

24

18
12

27

A
,

O
O
O
O
O
O
O
O

ic>S

O
O
O

co
co

22

ic

180

s>

ic<>
I<>2

99

tabulaeprofthaphscrefeo n Solis,

munes.
parr.

LlB,

93

I 3e

So*

Nicolai

Copernici

De Solaris apparentise fupputatione,

Cap, xx\r,

X hisiamfatisconftarecenieo,quomodo adquod
cunq? tempus propofitum locus Solis apparens nu
'meretur.Quaerendus eft enim ad.ipfum tempus uc
russequino<ftrj Verni locus , fiue eius antecefsio, cu

anomalia fimplici fua prima,uti fuperius expofuimus. Deindc

medius motus centri terrse fimp!ex,fiue Solis motum nomina*
re uelis,ac annua anomalia per tabulas sequaliu

motuum

quac

addanturfuis conftitutisprinciprjs . Cumanomalia igitur pri

ma ac fimph'ci,atqj eius numero in primo uel fecundo ordinc
tabulsepraecedcntisreperto,uelpropinquioriinuenies

fibi

oc^

curretem in ordine tertioanomalise annuse profthaphserefim,

&fequentia fcrupula proportionum ferua. Profthaphserefim
aute addito anomaliae annuae , G prima minor fuerit femicircu*
lo,feu numerus eius fub primo ordine copraehefus,alioqui fub*

trahe.Quod enim reliquum aggregatumue fuerit,erit anoma*

liaSoIiscosequata,perquam rurfus fumito profthaphserefirrt
orbisannui, quse quintum tenetordinem,cu fequenti exceifu,
Qui quidem exceflus G per fcrupula proportionum prius ferua
ta,fecerit aliquid,femper addatur huic profthaphserefi,fietc ip
fa

profthaphserefis scquata,quse auferatur a

medio loco

Solis,

numerus anomalise annuse in primo loco repertus fuerit , fiue

minor femicirculo. Addatur autem (1 maior fuerit , uel alterum
numerorum ordinem tenuerit.Quod enim hoc modo refiduu
colle&umue fuerit,uerum Solis locu determinabit i capite Ari*
etis ftellati wmptum,cui fi demum adrjciatur uera sequinocftij
Verni prsecefsio,confeftim etiam ab scquinodtio ipfo Solis lo
cumoftendet in fignis dodecatemorijs & gradibus fignorum
circuli.Quod fi alio modo idefficereuolueris 9 loco motus fim
plicis compofitum fumito sequalem,& csetera quse di&a funt fa

fi

cito,nifi quod

pro antecefsione a?quino<ftrj

eius

tantummodo

profthaphserefim addas uel minuas,prout res poftulauerit,

Ita

fehabetratio Solaris apparetise per mobi!itatemterrae 3 confen

icns antiquis acrcccntioribus

adnotationibbs,quo magis etia

defutu

Revolvtionvjm
de futuris'pra*fumitur

Lib*

ii

96

ia efle praeuifum.Veruntamen

id quoqj

non ignoramus,qudd ii quis exiftimaret centrum annuae rcuo

lutionis efle fixum tanquam centrum mundi,Solem ucro mo*
bilem duobus motibus fimilibus dC aequalibus eis,quos de cen
tro ecccntri demonftrauimus,apparebunt quidem omniaqux
prius,rjdemnumeri,eademcj$demonfl:ratio,quandonihiI ali*
ud permutaretur in eis, quam ipfa pofitio , prsefertim quod ad
Solem pertinet, Abiblutus enim tuncefTet motus centri terrae,
ac fimplexcirca

mudi centru,reliquis duobus Soli cocefsis,ma*

nebitq? propterea adhucdubitatio dc ccntro mundi,utru 1II0R2

principio diximus

^f pAjjuJ?

Solc uel

ipfum ef
fe centrum mundi Scd de hac quasftione plura dicemus , in
quinc|* ftellarum crraticarum cxplanatione,quas pro pofte no
fit,ut a

fri

circa

ftro etiam decidemus,fatis elTe putantcs,fiiam certos

numeros

minimecjj fallaces adfciucrimus apparemiae Solaru

De Nu^^^,hoc cft dici naturalis differentia,.

Cap.

xxvu

Eftat adhuc circa Solem de diei naturalis insequali*

tate aliquid

dicere,quod tempus

xxim, horaru x*

qualium fpacio compraehenditur,quo quide ha&e*

nus tanquam communi ac ccrta cseleftium motuum
menfura ufi fumus.Talem ucro die,alrj quod eft inter duos So
lis exortus,tempus definiunt,utChaldei & antiquitas Iudaica,
Alrj inter duos occafus ut Atheniefes: Alfj a media nocle ad me
dia,utRomani:Alrj ameridie admcridie^utiEgyptrj.Manife
ftumeftautemfubeo tempore reuolutionem propriam globi
terrae compleri,cum eo quod intcreaannuo progrefTu fupcrad
diturpenes Solis apparentem motumHancautem adiedtione
fieri inequalem,ipfius in primis Solis apparens curfus inaequa
lisoftendit,#praetereaqudddies
aequino&ialis contingit

ille

naturalis in polis circult

annuus uero fub fignorum circulo*

Quas ob rcs tcmpus illud apparens communis & ccrta men*

fura motus effe non poteft , cum dies diei , ac fibi inuicem ab
omnipartc non conftent, &idcirco medium quendam & az*
qualem in his eligere dicm oportunum fuit , quo fine fcrupulp
motus

NlCOLAl

COPERNICI

rnotus aequalitatem metiri liceret . Quoniamigitur fubtotius

annicirculo funt cccLXV.reuolutiones in polis terrae,quibus

adiecflionecotidianaperapparentem Solis progreffum accre*

fcit illis tota fcrme* reuolutio fupernumeraria , confequens eft,
ut illius ccclx v.pars ea fit,quse exaequali fupplet diem natu*

ralem.Quapropter definiendus nobis dt atq; feparandus dies

aequalisabapparente diuerfb . Diem igitur aequalem dicimus
eum,qui totam circuli aequinoclialis reuolutionem continet,&
tantam infuper portionem,quantam fub eo tempore Sol aequa
li motu pertranfire uidetur. Inaequalem ucro apparentemeg di
em,qui unius reuolutionis cccLXtempora acquinoclialis co*
pr3ehendit,& praeterea id quod cum progreffu Solis apparen*
xeinhorisonteuel meridiano confcendit Horum differentia
dierum,quamuis permodica fit,nec ftatim fentiatur,multiplica
tis tamen diebus alfquot , in euidentiam coalefcit Cuius duac
.

funt caufae,cu inxqualitas apparentiae Solaris,tum etiam obli

quitatis figniferi difpari afcenfio, prima quae propter inscqua

lem Solis apparentemc^ motum exiftit. Iam patuit,quoniam in

femicirculo in quo fumma abfis mediat , deficiebant ad partes
zodiaci fecundum Ptolemaeum tempora ini.cum dodranteu*
ius,ac in alterofemicirculo,inquoirtfima abfis erat, abunda
bant totidem.Totus propterea cxceffusfemicirculorum unius
adaltcrum erat ix. temporum & dimidrj. In altera uero caufa
qua: penes ortum &occafum,maxima contingit difrerenriain*
terfemicirculosutriufqjconuerfionis,quae

interminimum

maximum exiftit diemidiuerfa plurimum,nempeunicuicp

ac

re*

gionipecuIiaris.Quaeueroameridieuel media nocte accidit,

lub quatuor teminis ubicp continetur.Quoniam & x v i. gradu

Tauriad xiiii.Leonis,LXXXvin.gradustemporibus xciii

ferepertranfeuntmeridianum,&a quartodecimo Leonis ad
xvi.Scorprj partes xcn.tempora lxxxvii. praetereunt , ut
hic quincjj deficiant tempora,ilIic totidem abundent.lta quide
in primo fegmento dies collecti , excedunt eos qui in fecundo
decem temporibus,quae faciunt unius horae partes duas,quod
fimiliter in alterofemicirculoalternisuicibus

minis c diametro oppofitis contingit

fub reliquister*

PJacuit autem

Mathe*
maticis

Revolvtionvm L

b,

iii,

yy*

maticfs diei naturalis prfncipiumnon abortuucl occafu, fed a

meridie uel media nocle accipi.Nam quse ab horizonte fumi=

tur differetia,muItipIicior exiftit,utpote qua? ad aliquot horas
fefe

extendit,& praeterea

quod ubiqj non eft eadem,fed

fecun*

dum obliquitatem fphserg multipliciter uariatur.Quae uero ad

meridianum pertinet,eadem ubiqj eft,atq? fimplicior. Tota er
go differentia,quae ex amb^bus iam dictis caufis, cum propter
Solis apparentem progrefTum insequalem , tum etiam ob inse?
qualem circa meridianum tranfitum conftituitur,ante Ptole*
masum quidem a medietate Aquarrj diminutiois fumens prin?
cipium , & a principio Scorprj accrefcendo tempora vni.Si tn>
enteniuniuscolligebat. Quae nunca uigefimogradu Aquarrj
uel prope,ad decimu Scorprj diminuendo:a decimo uero Scor
prjad uigefimum Aquarrj crefcendo,contra&a eft iri tempora
feptem,fcrup.xL vi i.Mutantur enim & hsec propter perigaei
3

&eccentrotetis inftabilitatem
(i

maxima quoq? differentia

cum tempore.Quibusdemum

preecefsionis equinoc"t.iorum co*

dierum naturalem differentia fupra

decemtemporafcexcenderefub aliquo annorumnumero. Iii
quo tertia caufa inaequalitatis dierum Iat.uit ha&enus, eo qudd
paratafuerit, poterittota

aequinoclialis circulireuolutioadmediumsequalec^ scquino*

ctium sequalis inuenta eft,non ad apparentia sequinocT:ia,qua2

ut fatis patuit,non funtadmodumaequalia.Decem igitur tem*
pora duplicata efficiunt horam unam cum triente, quibus ali*
quando dies maiores excedere pofTunt minores.Hsec circa an*
nuum Solis progrefTum cseterarumcp ftellarum tardiorem mo
tum citra errorem manifeftum poterant forfitan contemni.Scd
propter Lunae cekritatem,ob quam in dimidio gradu SC tertia
pofsit error eommitti,nullatenus funt contemnenda . Modus
igitur concernendi tempus scquale cum diuerfo apparente,in q
omnes differentise congruant , eft ifte. Propofito quouis tem=
pore,quaerendus eft in utroqj termino ipfius temporis, princi*
cipio inquam Qi. fine,locus Solis medius ab aequinoctio per me
dium eius motum aequalem,quem compofitum diximus , atqj
etiamuerusapparensab sequinodio uero , confiderandumqj
quot partes temporales pertranfierint ex redis afcenfionibus

circa

NlCOLAI

CoPERNICI

meridiem nocftemue mediam , uel interfuerint eis, qua* &

primo locoueroad fecundum uerum, Nam fiaequales fuerint
sllis,qui utroq? loco medio interfuntgradibus,erit tuc tempus
affumptum apparens aequalc mediocri.Quoc? fi partes tempo*
rales exceflrerint,exce(Tus ipfe apponatur tempori dato j il uero
defecerint,ipfedefecl;us tempori apparenti fubtrahatur. Hoc
enim facientes,ex ijs quae collecta relidiue fuerint, habebimus
tempus in sequalitatem commutatum,capiendo pro qualibet

tirca

partetemporaliquatuor fcrup.horae,uel x.fcrup,fecunda uni*

fexagefimaediei.Atqui G ternpus sequale datum fuerit,nof
fecp uelis , quatum tempus apparens illi fuppetat, contrario fa

trs

ciendumeft.Habuimusauternad primam Olympiadem locu

Solis medium ab aequinocho Verno medio in meridie primse
diei menfis primi fecundum Athenienfes Hecatombeonos gra
diis xc.fcrup.Lix.SS ab sequino&io apparete gradus o, fcrup.
xxxvi.Cancri. AdannosautemChriftimediumSolis motu
vni,gradus,ii.fcrup.Capricorni. Verummotum vni.gradi
xl vm.fcrup.eiufde.Afcendut igiturin re&a fphsera a o grad,
xxxvi.icrup.Cancri,advni # XLvni.Capricorni, tempora
c lxx x V n i. tA ii i.excedentia mediorum locorum diftantiam
intemporibus i. Liii.Qusefaciuntuniushoracfcrup.vn.s. Et
ikdecseteris, quibus exaclifsime pofsit examinari curfus
sise ,de

Lu*

qua fequenti libro dicetur*

Nicolai

NICOLAI COPER/
REVOLVTIONVM
NICI

B E

R.

VM
ftra

Q..V

j'n

ARTVX,

praccedentilibro,quantumn6i

mediocritas potuit

expofuerimus

quae propter motum terrae circa Solem ui

derentur,fitcp propofitum noftrum per

eandem occafionem fteilarum errantium

omnium motus difcernere,nuricinterpel=*
lat

curfus Luna?,idcp neceflario,qu6d per

eam,quasdiei noctiscp particeps

eft

loca

quaecunqj ftellarum praecipuecapiuntur&examinantundein

dequod ex omnibus iola reuolutionesfuas,quamuis etiam di*

uerfasadcentrumterra?fummatimconferat,fitbj? terrae cogna*

tamaxime,Et proptereaquantumin ipfaeft,non indicataliqd

de mobi!itateterreftri,nifi forfitan de cotidiana , quin potius
crediderunt eam ob caufam,terram eflTe centrum mundi , com*
mune omnium reuolutionu.Nosquidem in explicatione cur*

no differimus a prifcorum opinionibus in eo quod

circa terram fit. Attamen alia quacdam adducemus , quam quae

fus lunaris

amaioribusnoftrisaccepimus,magiscgconfona,quibus luna*

remquoqj motum quantupofsibileeftcertiore conftituemus*

Hypothefes circulorum lunarium opinione
Capuc i
prifcorum .
hoc habet, qudd mediu figno
rum circulum non fe&atur,fed proprium indinem,

Vnaris

/gitur curfus

qui bifariam fecat illum

uicifsimcp fecatur

a quo

Quac ferme (e
habent,ut in annuo motu Solis conuerfiones , nec mirum,quo<
niam quod Soli annus,hoc Lunae eftmenfis.Media uero loca
tranfmigrat in utramqj latitudinem.

fectionum eclyptica dicuntur,apud aliosnodu Et coiundriones

oppofitionesqj Solis

& Lunae in

his contingentes eclypticae

rj

uocan*

NlCOLAI

CoPERNICI

tiocantur.Necp cnim funt alia iigna utrifq? cOmmunia circulis

prscter haec,in quibus Solis Lunaec^ defecftus pofsint accidere*
In alfjs enim locis digrefsio Lunae facit,ut minime fibi inuicem
obfintluminibus,fed prsctereumes non impediunt fefe, Fertur
etiam hic orbis Lunae obliquus cumquatuor iJKscardinibus

centrum terrae sequa!itcr,cotidie tribus fere fcrupulis

primis uniusgradus,decimonono anno fuam complens reuo*
lutionem.Sub hoc igitur orbe,& ipfius plano, Luna femper in
confequentia moueri cernitur,fed aliquando minimum , d\U
fuis circa

quando plurimum.Tanto enim tardior,quantofublirnior,ue

lociorautemquoterraepropinquior. Quod in ea facilius, cp
in alio quouis fiderc ob eius ukinitatem difcerni potuit. InteU
lexerunt id igitur per epicyclum fieri,quum Luna ilium circum
currens,in fuperna circumferentia detraheret acqualitati, in in*
fcrna autem promoucret eandem.Porro quae per epicydum fi

unt,etiam per eccentrum fieri pofTedemonftratum eft, Sedele

gerunt epicyclum , eo qudd dupliccm uideretur Luna diucrfis

tatemadmittereiCumenimin fumma uclinfima abfide epicy*

clfjcxifteret,nullaquidcmapparuitabacquali
tia

Circa ucro epicydfj

motu

contadum non uno modo

differcn*

fed longe

maiorin diuidua crefcente & decrefcente,quam fi plena uel fiti*

ens eflet,& hoc cena 8C ordinaria fuccefsione, Quarnobrem ar*
bitrati funt orbem,in quo cpicyclium mouetur, non efife homo
centrum cum terra ,fed ecccntrepicydum in quoLunaferatur
ea lcge,ut in omnibus oppofitionibus coiun&ionibuscg medi*
is Solis & Lunse epicydium in apogeo Ht eccentri,in medfjs uc*
ro circuli quadrantibus in perigeo ciufdem. Binos ergo motus
inuiccm contrarios imaginati funt in cetro terrae aequales, nem
peepicydum in confequentia,& cccentri cetrum & abfidcseius
inpraecedentiamoueri,lineamedfjloci Solaris inter utrumc|j

fcmper mcdiante. Atqj per huc modum bis in menfe epicydus

ccccntrum percurrit . Quae ut oculis fubfjciantur . Sit homo*
ccntrus terrae circulus obliquus Lunae aecd quadrifariam dif
fe&us dimetientibus a e c,& b e D,cemrum terras E,fuerit autcm
in a c linea coniun&io media Solis& Lunse,atq3 in eodem loco
Si (cmpore apogeum eccentri cuius ccntrum fit f, centrumcp
s
epicycfi

RevclvtionVm

Lib,

ii

r#

epicydiMNfimul.Moueaturiam eccentri apogeum in praece*

dentia , quantum epicydus in confequentia , ambo aequaliter
circa e reuolutionibus aequalibus & menftruis ad medias Solis
coniun&iones ueioppofitfones,&A ec li
nea medrj loci Solis inter illa femper me*
diafit, Lunacp rurfus in praecedentia ex
apogeo epicydi.His em fic coftitutis co*
gruere putant apparentia.Cu enim epicy
clusin femeftritempore a Sole qttide fe*

micirculu,abapogeo aute eccentri totam

copleat reuolutionem,confequens eft, ut
in medio huius tempor/s, quod eft circa
Lunadiuiduam ediametroBoinuice op
ponantur,& epicydus in eccetro fiat peri
geus,ut inG figno:ubipropinquiorterraefaclusmaioresefficit
inasqualitatis differentias

^quales enim magnitudines inae*

qualibusexpofita*interualIis,quae oculo propinquior,maior

apparet.Erant igitur minima*,quando epicyclus in a fuerit,ma

ximaeueroinG.Quoniam minimam habebitrationemMNdi*

metiens epicydi ad a slineam , maiore uero ad g e caeteris om*
nibus,qusc in alrjs locis reperiuntur,cum ipfa g e breuifsima Gt

omnium, SCae fiue sequalis ei D.E,eorumlongifsimaqueicen

tro terrec in eccentrum circulum poffunt extendn

Cap, n*

Deearumaffumptionumdefe&u*

Alemfanecirculorumcompofitionem tanquam cS
fencientem lunaribus apparentrjs affumpferuntpri
ores,

Verum firem ipfam diligetius expenderimus

no aptarrt fatis nec fuffirietemhancinueniemushy

pothefim, Quodratioiie&fenfu poffumus comprobare.Dum
enim fatentur,motum centriepicycliasqualem effe circacentru
terrae fateri etiam oportet inaequale effe in orbe proprio , que
,

defcribit,eccentro.Quoniam G t uerbigratia , a e b angulus fu*

maturpartium xLv.hoceftdimidiusredtij&ajqualisipfi ab
D,ut totus bed rcctusfiat, capiaturcg centrum epicydiin o,

iij

&con*

NlCOLAl

CoPERNICI

manifeftum eft , quod angulus gfd maior

eft ipfi g b F^exteriorinteriori & oppfito.Quapropter S circum
ferentiae d a b,& d g difsimiles fub uno tempore ambac defcri*
ptae,utcumDAB quadransfuerit,DGquem interim centrum
epicydi defcripfit, maior fit quadrantecir*
culi.PatuitauteminLuna diuidua utraqj
81 connectatur g

dab&d

g femicirculum fuiffe , insequalis

eft ergo epicycli motusineccentro fuo que
ipfe defcribit.Quod fi fic fuerit,quid refpo

debimus ad axioma

porum sequalem

Motum caeleftiu cor

efTe,5c* nifi

ad apparentia

inaequalem uideri,fi motusepicycli aequa*

Iisapparens,fueritreipfa insequalis Caccf*
detcp conftituto principio 8c*aiTumptope
nitus contrarium. At
rae

(i

dicas aequaliter

ipfum moueri

circa ter*

centrum,atq3 id eiTefatis adacqualitatem tuendam,qualis

i*

quo motus eius no

fane miramur 8" illud,qu6d ipfi

gitur erit illa aequalitas in circulo alieno,in

exiftit,fed infuo eccentro Clta

usLunsequocpin epicydo acqualitatem uolunt

comparatione

intelligi nort

centri terra? per lineam,uidelicet e g

M,ad quam

meritodebebatreferri a?qualitas,ipfo centro epicyfli confenti*

punctum quoddam diuerfum,atqj intejf- ipfum 8C ec

centrum mediarn efTe terra,8C lineam g h tanquam indi

ens,fed ad
centri

cem

Lunae in epicycl!0,quod etiam re ipfa inarqua

lem fatis demonftrat hunc motum, Hoc enim apparentia?, quas
hypothefim hanc partim fequuntur,cogunt fateri.Ita quoqj Lu
na epicydium fuum inarqualiter percurrente J\ iam ex inacqua
Jibus inarqualitatem apparentiaecomprobare uoluerimus,qua
lis|futura fit argumentatio licetanimaduertere.Quid ensm ali*
ud facicmus, nifi qudd anfam praebebimushisquihuic arti*
detrahunt. Deinde experientia 8cfenfus ipfenosdocet,qu6d
parallaxes Luna? non confentiunt rjs,quas ratio ipforum circu
lorum promimt Fiuntenim parallaxes,quas commutationes
uocant, ob euidentem tememagnitudinem ad Lunac uicinita
tem. Cumenimquaeafuperficieterrae&centroeius ad Luna
excendumur recjlae linese a iamnon apparuenntparalleh: fed
arqualitatis

inclinae

R E V 0L V TI ON VJfl

LlB,

u-iu

;oo

kk fecuerintin lunari corpore , necefle

habent efficerelunaris apparentise diuerfitatem , ut in alio Ioco

inclinationemanifefta

uideatura conuexitateterraeper obliquum cotuentibus ipfam,

quam rjs,quia centro uel uertice fuo Lunam confpexerint.Ta

lesigiturcommutationesprorationelunaris

a*

terra diftantia

uariatur.Maximaenim Mathematicorum omnium confenfu

eft partium lx rm.& fextantis, quarum quae i centro terra? ad
fuperikiem eft una, fed minima fecundum iliorum fymmetri*
am debuitefTepartium xxxiii.totidemepfcrupuIorum,utLu
na ad dimidium fere fpacium nobis accederet,& per confequen
tem rationem oportebat parallaxas in minima 8C maxima di*
ftanria in duplo quafi inuicem differre. Nos autem eas quae in
ditudua
epicy cli

Luna crefcente Stdccrefcente fiunt,etiaminperiga?o

parum admodum uel nihil differre uidemus ab eis

quaeindefeclibusSolis&Lunse contingunt,utfuo loco affa*

timdocebimus.Maximeuerodedarat errorem ipfum Lunx
eorpu** quodfimiliratione duplo maius & minus uideri con*
tingcret fecundnm diametrum. Sicut autem circuli in dupla
funtrationefuorum dfmetientium , quadruploplerunq^ ma*
ior uideretur in quadraturisproximatsrrae^uam oppofitaSo
(i plena Iuceret:fed quoniam diuidua lucet,duplici nihilomi
li
nuslumine luceret, quamillic plena exiftens, Cuiusoppofi*
tum quamuis perfe manifeftum (it t {i quis tamen uifu fimpli*
ci non contentus per dioptram Hipparchicam,uel per alia quae
uis inftumenta, quibus Lunse dimetiens capiatur , experiri uo
luerit, inueniet ipfum non differre , nifi quantum epicyclus fine
eccentro illo poftulauerit . Eam ob caufam Menelaus & Timbs*
chares circa ftellarum fixarum inquifitionem per locum Lu*
rvx non dubitauerunt eodem femper uti lunari diametro pro
femifleunius gradus , quantum Luna plerunque occupareui
,

deretur.

AliademotuLunacfententla,

Ta fane apparet,nec|j eccetru

Cap,

in.

efTe,per que epicyclus

maioracminorappareatjfedaliu

modu

circuloru.

Sitenim

Nicolai

Copernici

Sitenimepicydus AB,quemprimum maioreme^ nuncupabi*

mus,centrum eius fit c,& ex centro terrac quod fitD,re<fla Jinea
d e extendatur in fummam abfidem epicy cli,& in ipfo a centro
aliud quoq? paruum epicydiu defcribatur e f & hsecomnia in
eodem plano orbis obliqui Lunac Moueatur au
tem c in confequentia a uero inprascedentia,ac
rurfus Luna ab f fuperiori parteipfius ef in con*
,

fequentia,eo feruato ordine,ut

dum linea

d c fue*

una cum loco Solis medio,Luna femper proxt

ma ficentro c,hoc eftin e figno , fub quadraturis
autem atqj in f remotifsima . Quibus fic conftitu*
tis,aio lunares apparentias congruere t Sequitur
enim,quod Luna bis in menfe circumcurret epicy
dium e F,quo tempqre c femel redierit ad Solem,
uidebiturcpnoua& pkna minimum agere circu*
Ium,nempe cuius quae ex centro fuerit c e. In qua*
draturis autem maximum fecundum diftantiam
a centro c F.Sicq?rurfus illic minores,hic maiores
rit

sequalitatis SZ apparentiac diffcrentias efficiet fub

fimilibus fcd insequalibus circa c centrum circum

ferentrjs.Cumcgccentrum epicycli in homocen*

tro terrae circulo (emper fuerit,non adeo diuerfas
paraliaxas exhibebit, fed ipfi epicydo folu confor

mes.Etin promptu caufaerit , curetiam corpus lu

nare fibi (imile quodammodo uideatur s atqj csete

omnia quse circa Iunarem curfum cernuntur fic

euenient.Quse deinceps per hanc noftram hypothefim demon
ftraturi fumus, quancp eadem rurfusperecccntros fieripof?
funt,ut circa Solem fecimus debita proportione feruata.Incipie
ra

mus autem a motibus sequalibus,uti fuperius

faciebamus, fine

quibusinarqualis difcerni non poteft.Verum hicno parua dif

ficultasexiftitpropterparallaxasquasdiximus.Quamobrem
per Aftrolabia atqj alia quasuis inftrumenta non eft obferuabi
lis locuseius.Sed naturse benignitas humanodefiderioetiam
in hacparteprouidit,quo certius per defeftus eius,qus-m ufij
inftrumentorurndepraehendatur, ac abfcjerrorisfulpicione.

Nam

R.E

VOLVTIONVM

B,

1 1 1

i/

Nam cum caetera mundipura fint,& diurnse lucfs pIena,noere

non aliud efle conftat,quam terrae umbram,quse in conicam fi
guram nititur,definitq$ in mucronem,inquam incidens Luna
hebetatur,atC in medrjsconftituta tenebris,intelligturad So
lisoppofitum locum perucniffe.Neq? uero Solares defeclus, cj
Lunae obiedu fiunt , certum pracbent loci lunaris argumentuv

Tunc enim accidit a nobis quidem Solis & Lunac coniunctio*

nem uideri,quas tamen comparationecentri terrre,ueliam prae
terijt,uel nondum facfta eft propter dictam comutationis cau*
,

fam.Et idcirco eundem Solis defectum non in omnibusterris

aequalem magnitudine&duratione,neqjfuispartibus fimiiem

cemimusjnlunaribusuerodeliquijsnullum talecontingit tm
pedimentum,fed ubiqj fui fimiles funt.Quoniam umbraciliius
hebetatricis axem terra per centrum fuum a Sole tranfmittit,
funtcg propterea lunares defe&us accommodatifsimi,quibus
certifsima ratione curfus Lunae depraehendatur,

De reuolutionibus Luna?, & motibus

Cap

particularibus

eius

iin.

X antiquifsimis igitur, quibus hsec res cura furt,ut

pofteritatinumeristraderetur,repertus eft
Athenienfis,qui floruit

Meton

Olympiade trigcfimafepti*

ma.Hicprodidit in xix.annisfolaribus ccxxxv

menfes compIeri,unde annus ille magnus timStib&fG$i$' hoc eft,
decemnouenalis Metoticus eft appeliatus.Qui numerus adeo
J

Athenis alrjscp infignioribus urbibus in foro pfige*

retur,qui etia ufqj in preefens uulgo receptus eft , qd per ipium
exiftiment certo ordine coftareprincipia & fines menfium, An
num quoq? Solarem dieru ccclX v.cum quadrante commen*
placuit,uti

furabilemipfi mefibus.Hinc

illa

periodus Callippica

lxxvu

annorum,quibus decies 8C nonies dies unus intercalatur , & ip*

fumannumCaiippicu nominauerunt, At Hipparchi folertia
reperitincccinu annis totudiemexcrefcere,&tuncfolum ue
rificari, quando anrius Solaris fuerit ccc.partedieiminor
Itaquocj^abaliquibusannusiftemagnus Hipparchi denomi*

natus

NlCOLAl

COPERNICI

natus eft,inquo complerentur menfcs DCCLx.Haecfimplidus

fi{crafsioti,uaiunt 3 mincruaclicT:afunt.Quanclo ctiam ano*
malise 8C latitudinis reftitutiones quaerutur.Quapropter idern

Hipparchus

ulterius ifta perquifiuit,nempe collatis adnotatio

nibus,xjuas in eclipfibus lunaribus diligetifsime obferuauit,ad

casquas aChaldaeisaccepit:tempus in quo reuolutionesmen*

fium & anomaliae fimul reucrtcrentur, dcfiniuit effe cccxl v*
annos JEgyptios, Lxxxndies,& unam horam,& fub eo tem*
poremenfes 77ir7ccLxvn.anomaliseucro hii.dlxxiii, cir
cuitus coplcri.Cum ergo pcr numerum

menfium diftributafu

crit propofita dieru mulritudo/umcp centcna uigintifex millia

8C vii.dies,atcj?una hora,inueniturunus menfis aequalis dieru

xxix.fcrup.primorum xxxi. fecund.L.tert. vm.quart.ix

quint.xx.Qua rationepatuit etia cuiuslibet temporis motus

Nam diuifis cc CLX.unius menftruaereuolutionis gradibus g

tempus mcnftruu,prodrjt diarius hunx curfus i Sole gradus
xn.fcrup.prima xi. fecuda xxvi.tertia xLi.quarta xx.quin
ta

x vi

i.Haec trecenties fcxagcfies quinquies colligut ultra du

odccim reuolutioncs annuu motugrad. cxxix.fcrup.prima

xxxvn.fecunda xxxi.tertiaxxvm.quarta xxix.Porrd
mcnfes mi.ccLxvn.ad nri.DLXxui.circuitus anomaliaccu
fintin numcris inuice c5pofitis,utpote quos numerat x vnc5
muni mefura,erut in minimis numeris ut ccl i.ad cc Lxix.iti
quaratioeg thcorema x v.quinti Eudid.habebimuslunarecur
ium ad anomalic motu.Vtcu multiplicauerimus motu Lunc g
ccLxix.SC cofcclu diuiferimus r> ccLi.exibit anomalic motus
annuus cjde poft integras reuolutiones xrn.grad. lxxx v i ir.
fcrup.pri.XLin. fecuda vni.tert. xl, qrt. xx. acpcrindc dia
riusgrad.xiii.fcru.pri.in.fccfaLiii.tcrt.Lvi.qrt.xxix.La
titudinis aut reuolutio alia ratione habet : Non cm couenit fub
prscfinito tpe

q anomalia rcftituit,fed tiic folumodolatitudine

Lune redrjffe in tel ligi mus,qn pofterior Lunse defe&us per oia
iimilis

& secj lis fuerit priori,cu uidelicct ab eade gte aeq les utri*
& duratioe,qd ae

ufcp fuerint obfcuratioes,magnitudineinqua

qn acqlesfuerint i fumma uel infima abfide Lune di ftatic,

ttuccrnintdligiturscqksumbrassBqli teporc Luna gtrafiffe.

cidit

Tali&

R.EVOL V TIONVM

LlB

II

jo

Talisautem reuerfio fecundum Hipparchum iti menfibus~v*

ccccl vin.contingit,quibus refpondeant latitudinisV.dcccc

xxm.reuolutiones.Qua etiam ratione conftabant particula*

motus in annis 8C diebus ut caeteri.Cu enim mul

res latitudinis

tiplicauerimms

LunemotumaSolegmenfes v.dccccxxiii.

8~ collecfhim diuiferimus per

dinis Lunse motum.In annis

v.cccc Lvin.,habebimus

latitu*

quidem poft reuolutiones xi 11.

gradus CLxviii.fcrup.prima xLii.fecunda xLvi.tertia xxj

quart.iii.Indiebusautemgrad.xiii.{crup.primaxiii.fecun^
da xl v.tertia xxxix.quart.xL.HocmodoLunae motussea
quales taxauit Hipparchus,quibus nemo ante ipfum accefsit p
pinquius,attameninomnibusadhucnumeris abfolutos fuifle
fuccedentia fecula manifeftarunt.Nam Ptolemaeus,mediu qui
dem a" Solemotum eundem inuenit quem Hipparchus, anoma
lise uero motumab illo deficere annuum in fcrup.fecund. i.ter^
trjs xi.quartis xxxix. Latitudinis uero annuum abundare
in fcrup.tert.LiL quartis xli. Nos autem pluribus iam tranf*
actis temporibus,Hipparchi medium quoqj motum annuum
inuenimus deficerein fcrup. fecundo uno, tertrjs vn.quartis
Lvi.anomalieuerotertiafolumodo xxvi.quarta Lv.defunt;
Latitudinisquoq? motui fcrup.fecundum unum,tertia n.quar
taxLii. abundat.Itacp motusLunsesequalis quodiffertamo*

tuterreftrieritannuuspart.cxxix.xxxvn.xxn. xxxvr,
xxv.Anomalias part.Lxxxviii.xLin.ix.vii.xv.Latitu*
dinis cxlviii.xlii.xlv.xviuxxi

rj

Motus

Nicolai

CopfcftNici

Motus Lunae m annis & fexagenis annorum,

^QMOTVS

37 22 3*
'4 4? 12
28
7 45>
2
2^2;0 *5
4 43 tf 93 2
o ^7 44 '? ?8
S>

4
$

7 21

3
5-

Id

2<>

J-8

*3

33

4? 35 24

18

?3

11

*$

26
27

47
48

4* 9?
S>

27 22

17

42 /7 21

41
5-2.

'5> 3S>

iz

14

10
o 34
2 10 1
47 4*
4 2. 49 10 11
o

*s> 2<>

**

<>9

3<$

4 48 41

18 12

35>

o
2

9?
14.

99

* 2

10
4 20
o 3o

4*

12

1Z

*3-

39

33\

?s>

10

20

11 ii 4<j
4 49 19 43 22
9

95

1 _ 12 28 i

98

60

^i 3i 27: 44

o 98 93

iz

12
97 iS
22 35> ip 99
3* i'^42 :i
41 94! 9 8!
,!

?o
?*

27
I5>

45>

1L

14

24
4
?4 22 2^ 93
44 5> 45 20
5-2 47 12
5
2 14
34 42

4?

4*

II

1* 17 41 40

4*

4 4 44

28' o

2p
20

4o

3S>

I5>

48
2

17
28

42

22
i.

22
*3
*4.

2 f|

*<?

44

$5>

17

20

4<>

42

\6

i<?

36

4*

16-

*?

34

40

14 4?
*4 20

40 48

17 ii 2<> I
27 IO 48 f8.

28 ilL 17
9
93 93

4?

12

3*
33

40

i i

i4

o
?S>
3* *? 27

18

2J

4* 4

[io

||MOTVS

Annij

18 17 9 I2
27 49 13 48;
37 22 36 *9

Motus

RevoxvTionv M

LlB,

ii

i r.

Motus Lunae in diebus & fexagenis dierum &fcrupul

(Diesl

IIMOTVS

24 22 95
54 20 4
48 4? 4.6 4.6

52

o|jtf

ok7

27

40 9

20

$6

57
1

10

45>
1

55

14
2tf

15

58 28 47 o
9 40
41

1?
i<>

17
18
*5>

20
21

22
*5

24

40 22
7 4
5
27 '4 55 49

27
28
2<>

20

26-

o 27
57 27 8
5 48 95 90
16- O 20 5i

47 15
4 28
40 25 '5 94
41 9* 54 40 5*
I

4* 7

*9
2tf

9 95
17 20 18

2 9'

55>

itf
*S>

57
5*

94

17

97 55
5>

o 40

4 20 27 22
95 5 94 i
9 45 20 49

6 4054 12

7
7
7
7
7

59
56

5S>

.1

54

40

12

6 17 9447 2<>.
6 50 6 14 8
"6\$% 7 4 45
6 94*5> 7 5i

55

45

14

J.~

2^ 4i

HMOTVS

Di'es|

18 92
5

94
27 59

45 '4 94 17
99 2tf 20 98

8
7 274740
8 '5>45> 14 2J
8 52 O 41
5

4'

42
45

49

8 44 12
8 9 25
8 59
5>

4*

5>

44

20
P 52

47
48

4<?

5> 97 20
10 5> 52
16 21 45
16 55 99
IO 46 6
IO 9 18

45>

90
9'

92
95

94

10

27

45

94

49 9

5>

744
54 26
1
7

*5>

5<\
21 12

47 95
14 59
4' 16
7 98

54 40
1

21

28

99

9<*

97
98
99

ii

22 40 94 45
54 9 1 21 29

11

47

95>

<>o

12 11

c3

;ir
i

48

9 '4 48I

2^41

Kbti

IS

'f
4

NlCOLAI

COPERNICI

Motus anomaliae lunaris in annis fexagen isannorum.

Anni|

pQTVS

Anni|
I

4
9

10
1 1

12
3

14
*9
i<>

17
18
S>

20
21

22
*3

24
2?
2<>

27
28
*s>

20

28 43 S> 7
97 2<> 18 4
16 9 27 21
94 9* 3* 29
39 4?iJ*
9* 18 94 4?
21
3 90
12
98
45> 49
18 28 22 9

47

9 94 40 '5>
44 37 49 27
3 20 98 341
42 4 7 4*
10 47 \6 48
3S> 50 *9 9^
8
39 3
3* 9* 44 10
9 35> 93 17
34 23 2 29
6 1 32
3
3* 45> 20 3S>
o 3* 2C> 4*
29 19 38 94
97 98 48 1
8
2<> 4
19
29
99
24 8 9 13
92 9' 24 3o
21 ?4 33 37

HMOTVS
II

II

3'

90 17 42

3^

o 9 9*
47 44 o 95
6
i<> 27 10
10
I5>
49
13 93 28 21

33

34
39

3*
37
38

44

5>

42 3* 37 28
i5>

3S>

40

40

4* 39

2 99

42

46 4 90

42

37 20 3 97
6 12 23 4

43

34 99

44

41
3
22 21 90

26^

9S>

33

4i

49

46

15

2048

45

40
9*1*1 17 48
27 14 2<> 99

90

99 97

30"

9i

24 40 49

5*

92
93

93
22

24

94

90

99

>S>

33 21 3

9*

48
16

30 4<>
35> 9?

47
48

97
98
95>

60

17

95>

49 42 4S> o
14 29 98 7
43 5> 7 9

Motus

11

Revolvtionvm

Lib*

ttih

Motusanomaliaelunarismdiebus fexagenis
~
Diesl

IIMOTVS

33

34-

flgfcrupul

HMOTVS

Dies|

6 49
9* 1
6
4 4* 8
1
8 40
7
24 12 14
37 \6 27 97
90 20 21 94
*4 9 9o
28 5> 47

?9

36
;7
*8
39

2<>

_1 45

40

4* *9 97 40

41

99

4*
4?

44
4?

46
47
48
|45>

90
9'

5>
5>

*S> 91
8 4? 49 3?
21 47 ?S>
?4 9i ?* x6

9 47 99 27 22
o 9S> 21
J4
19 9
27 7 _5> 12

40

9? 4 97
18 91

98

5>

14
99

94
11
98 ?4 z6 47

49

98

?8 2o 44
2442 1440
?7 4* 8 J7

95>

90 90

51
60

95

1^^

9* 1

Motut

NlCOLAI

GoPERNICl

ii

Mctus latitudiniuis Lunsein annis et fexagenis annorum

HMOTVS

Anni!

4
6

io
1 1

12

Anni|

42 49 17
97 *9 5 14
26 8 '9 9*
94 9 1 5>
*5 55 4* 26
9* 16 5* 44
20
17 f
4P 42 2 18
18 *4 47 5<?
47 7
95

*9 90 18 10
44 55 5 28

4i

52
55

54
59
5"

57
58
55>

40
42

*5

*5

48 4?

45

14

44

i<>

41
54 2
10 9 S> 20
2924 4 57

17
18

8
47 94
2^4^ 5? 12
<>

9 5*

9
20

54

22

51

*5

21

8 50

1 1
55
12
9* 90
57
9 99 42 8
54 58 27 *9
5 21 12 42
5* 5 98 o
o 46-42 17

2p
98

*S>
1

28 54
9*

9i

44 2<>
*5> 44

9*

95

46

19
o 18

90

21

47 50 94 5*
i<> 15 5S> 48
44 9^ *9 <>
15 5S> 10 *4
4^ 21 99 4
4 40 98
5S> 47 26 i<>

99 57
*4 28

9 4<?

40 5*

9 *5 97
18 48 <? 14

95>

4S>

9o

26 94

*5>

2 97 9*

21

95

21

9*

94

97 48 92 5

99

5 57 50

9*

99 '4 22 48

97
98

90 28 49 5*
20 95
S> 1
10
47 94
16 57 j 28

24

*5>

*9.
2C>

2C>

27
28

20

49
4C
47
48

||MOTVS

<>

2? f7

*5>

$*2 55>

21 21

<>

22

9S>

22 58 40

<5o

49

*S>

46 49

2 52

2
21
17
42 49

14

Motus

Revolvtionvm

Lib,

Vi

t r

)of

Motus latftudinig Lunaein diebiis fexagenis &fcrupul tdferu^

jDiicsi

MOTVS
4?

'3

4
6

io

-Dies|

?S>

31

26 27

3* tS

32

39 4i
9* 99

itf

9
2 37
6 8 48 \6
'S> 22 31 9*
52 3*
39
49
9 4
95>
3 <o 94

33

12 17

33

3'

34
39

3^
37
38

3
40

3* 49

22 13
7 92

4i

12
'3

9 * 8 93 3i
9 1 2 35> 1

43

24 90

49

4
*9
\6
17
iS
5>

18

2<?

40 lo
44 93 9*
9

*S>
S>

4148

21 27 28
39 13 7

21

H 48 98 4*

22

9'

20

37

29

4S>

co

91
94

*S>

23

3* 9*

35

4S>

39 20
20
20
7
95>
3
7 \6 34
3S>
*5> 47 92 18
43 1 37 98

9* '9 23 37
9 2 S> 5> \6
22 42 94 9
3 9 9* 40 39
45> 10 26 14
2 24 11 94
19 37 97 33
28 9' 43 3
42 9 28 92
99 'S* 4 3
33

47
48

9
17 3o 9 44
3o 44 1 24

27
28

6 90

4*

92

44

43 97 47 3
32 43
97
10 29 18 22

2<?

44

2<?

4 \6 30

24

*!

HMOTVS

93

99

9*
97
98
95>
tfo

21

4^49 90

39

021 ^9

48 14 17 P
28 2 48
4 4' 48 28
27 99 34 7
4' 9 S> 4*
94 *3 .9 26
7 36 9i 9
20 90 3* 44
34 4 22 24
47 18 8 3
o 3 93 43
13 49 35> 22
1

Primae

12L

NlCOlAl

C O P E RN

Primse insequalitatis Lunae , quse in noua,plenacg

Cap*
contingit, demonftratio,
v

OtusLunse azquales^proutufqjinprsefens potue*

runt nobis innoteicere^expofuimus.Nunc inaequa*
litatis ratio^eft aggredienda,quam per modu epicy
cli

demonftrabimus,&primu eam quse in coniun*

^ionibus&oppofitionibusSolis contirtgit, cina quam prifci

Mathematici ingenio mirabili ufi funt, per triadas deliquioru
Lunarium Quam etia uiam ab illis fic nobis prazparata feque
iur,capiemusc^ tres edipfes a Ptolemaro diligeter obferuatas,
cjuibus alias quoqj tres no minori diligentia notatas compara
bimus,ut motus aequales iam expofiu , fi recte fe habeant exa
tninentur, Vtemur autem in eoru explicatione medrjs motibus
Solis 8>C Lunseabaeqincctrj Verniloco tartqua acqualibus,imi
tatioe ririfcoru.Quonia diuerfitas,que propter inacquale aequi

moclioru praccefsionem contingitjin tam breui tempore 9 quam

uis etiadecem annorunon percipitur, Primam igitur eclipfim
afiumit Ptokmaeusfadamanno xvn.Adrianiprincipis,uige
fimo die tranfacflo menfis Pauni fecundu i$gyptios:annorum
uero Chrifti eratcentefimus trigefimustertius, fexta die men*
fisMarj,fiuepridieNonas.Defecitc^tota,cuius

medium ttm*

pus eratper dodrantem horas aequalis ante media no(ftem,A!e

xandriac , fedFruenburgi fiue Cracouiae fuiiTet horauna,cum
dodrante ante medium nootis,quam fequebatur dies feptimus
SolexiH.partes,& quadrantem partis Tauri tenente,fed fe*
cundum medium raotumxn. xxi.Tauri, Alteram fuifTeait
anno xjix.Adriani, pera<ftis duobus diebus, menfis Chiach
quarti iEgyptiorum.Erat aute anno Chrifti cxxxinr. xnr..
Calendj,Nouebris,&defecita Septentrioe perdextantediaijnea
tri fui,cuius

mediu erat una hora aecmo&iali Alexandrig.Crjaco

ui32aut|dua,bus/|ioris^|itemediu nodVis,So!e exiftete in

xxv*

gradu,&fextante figni Libre, fed medio motu in xx vr.XLJiir,

ciufde.TertiaqcpecIipfiseratanno xx.Adrianitrafaclis x^x.

diebus Pharmuthi mefis o&aui iEgyptioifc Annorum Chijifti

"'

i
cxxxv,

ReVOLVTIONVM

LlB,

MII,

)o&

cxxxv.vi.Martrjtranfa&Ojdeficiente rurfusa Septcntrior"!

Lunacxfemiflediametri,cuius mediumerat Alcxandrias qua
tuor horis sequinoctialibuSjfed Cracouiae tribus horis poft mc

diam nod:em,cuius manc crat in Nonis Martrj.Erat quoqj tuc

Solin xi[ii.grad.&xii.gtePifciu,mediomotUinxi. xliiii
Pifcium.Patet autem quod in medio fpacio temporis, quod e*

primam &fecundam edipfim,Luna tantum pertranfi*

uir,quamum Solin motu apparete (abieclis inquam integris
circulis) a,xi.partes& Lvfcrupula.Etafecuda ad tertia part,.
cxxxvn.fcrup.i, v.Erat autein prioriinterualloannus unuss
dics CLXvihorjea?quales xxni.cudodranteuniusfecundii
apparentiam,fed examinatim horae xxm.cum quinqj odta*
ratinter

uis. In

fecunda uero diftantiaannus unus,dies

cxxx vii.horg

quincp fimpliciter,exaclc uero horae v.s.Et erat Solis 5C Lunae

motus sequalis coniunctim in primo interuallo reieclis circulis

grad.CLxix. fcru.xxxvn.&anomaliasgrad. cx.fcru.xxu

Infecundointeruallo Solis & Lunse motus fimiliter aequahs
part cxxxvii.fcrup.Xxxni. Patetigiturquodinprima du
ftantiapartescx.fcrup.xxi.epicydifubtrahunt medio mottf
Lunacpartes Vii.fcrup.XLii. In fecunda partes LXxxi.fcrup*
xxxvi.adduntpartemunam.fcrup. xxi. His fic propofitis
defcribatur Lunaris epicydus a e c,in quo prima eclypfis fueriC
v

in A,altera in B,acreliqua in c,quo etia ordinc fuperius in prae*

a b circumferentia
part.cx.fcrup.xxi.ablatiua (utdiximus) partium vn.fcrup*
xlii.b c uero partium Lxxxi.fcrup.xxxvi. quse addatpar
cedentia Lunse tranfitus intelligatur.Et

fit

temunam,fcrup.xxi.eritreliquacirculicAparuum'cLxviii*'
fcrup. 1 1 i.adieciiua, quae rc.ftant partes vi.fcrup.xxi.

uero fumma abfis epicycli in

bc&ca circumferentrjs

Quonia
non cft

cum adiectiuaj fint & femicirculo minores,neccfrarium

in

cft illa

b reperiri.Accipiamus igitur d cetru terr,circaquod epicy

dusaequalitcrferatur,undeagaturlineaead figna edipfium d a,

d b,d c,& connectantur ec,be,c

tia partes

um

E.Cum igitur a b

circumferert

vn. xli i.figniferi fubtendit,crit angulus adb parti^

vn. XLiuqualium clxxx. funt duorecT:i,fedqualiuni

cccLx.duore<ftifucrit,cricangulusipfepart.xv,fcru.xxiiii*

rj

&angu*

CoPERNICT

NfCOLXI

8langufusAEB adcircumferentiameft fitnilium partiiimcx.

xxi.exteriorexiftes trianguIiBD E.Datcrgo ebd anguluspar
tiumxciiii.fcrup.Lvn.Atquitrianguli datorum angulorum
dantur latera
1-

d e partium 747396 b e partium 2679$.

quarum dimetiens circuli triangulum circum

eftcp

icribentis fuerit

fus
~<&it

ducentorum milium. Rur*

quoniam a ec

circumferentia comprc:hen

in fignifero partes vi, fcrup.xxi.eritan

gulus qui fub EDcpartium vi. ferup. xxi.

qualium clxxx, funt duo recfti: qualium ue,

ro cccLx.duo funt rec*ti,eric ipfepartiura
xnjcrup, xlii. qualium edam qui fub aec,
angulus eft cxci. lvii. & ipfe exterior exi*
ftens trianguli cDE,exipfoDanguIo tertiutn
CD,relinquit partium

earundemCLXxix.

xv. dantur ergo

fcrupu.

1999961

latera

c e partium 2,2720

de

partium.

qualium func

2.00900. dimetiens circuli circumfcribetis.Sed

qualium eratD e partium 747296 talium

,

efi:

c E,j62oz.qualium etiam 6^,26798. Cumer

gorurfus in triangulo bec, duo latera ec,
ftnt
& angulus Epartium lxxxi.
xxx vi.utt circumferentia b c, habebimusett

cd data

am tertium e c Iatus ex demonftratis trianou

lorumplanorum earundemillarum partium
77960.

Ssdcum

fueritdimetiensepicyclipara

tium ducentorum mtllium

ipfa b c fubtendes

lxxxi . xxxvi.

eritpartium ^o^S^.atct^
cacteras ad datam rationem talium partium

ed 7072684.

&ce

))$6$y.S ipfiuscE circuV

lerentiapart.LXXii.fcrup.prima xLvi.fecunda
cumferentiaexpraeftrucT:ione partiuerat

x.SedcE a cit

clx viii.

iii.

reliqua

ergo e a partiu eft xc v.fcrup.primoru x vi.fecudoru l.& eius

fubtenfa part.f47786.Hinc tota a ed lineaearundem partium
|22o46o,QuoniaueroEA fegmentum minuseft femicirculo,
tnon erit in ipfo centrum epicy di,fed in reliquo a b c e , Sit ergo

iplum k

ReVOLVTIONVM

LlB*

lpfum k,& agatur per utrafcj; abfides d m,k

III

)oy

fuprcma alf
fis,infimaHManifeftueftautemperxxx.theoreniatertrj Eu
clidis,quod reclrangulu contentum fub ade asquale eft ei quod
fub ldh continetur.Cum autern l h dimetiens circuli diuidue
fecetur in k,cui addatur in diredum d H,eritquod
fubLDHre(flangulum,cum eo quod ex Knqua*
drato aequale ei quod ex d K,datur ergo longitudi
neD k partium jj^Seftf.qualium eft l k centenum
milium:& proptereaqualium d k fuerit centenum
millium , erit l k part.8706. quae ex centro eft epis
cydi. His ita peraclis agatur k n o perpendicula*
risipfi AD.Quonia igiturKD,DE,EA,rationcm ha
bent ad inuicem datam ir\ partibus,quibus l k eft
centenum millium , & n e dimidia ipfius a E,parti
um eft earundem ^S^. Tota ergo den partium
eft ; )q6fyy-*ht in triangulo d k N,duo latera d k,
n d funt data,& angulus n re&us . Erit proptcrea
NKDangulus in centro parrium Lxxxvi,fcrup*
primorum xxxvin.s.totidemcp m e o circumfe*
rentia,&LAo reliqua femicircuii parrium xcui;
fcrup.xxi.s.a quafublata oAdimidiaipfiusA oe
part.xLvn.fcrup. xxxvnr.s. manetrefidua la
part.xLv.fcrup.XLnK quae eft dlftantiaLunaed
fummaabfideepicydiinprirnodeliquio fiue ano
malia, Sedtota a b partium crat cx.fcrup, xxiv
reliqua igitur l b anomaiia in altero dehquio par
tium eftLxrrn. fcrup. xxxvm SitotaLBCj
partiu cxLvi.fcrup. xiin.adquamtertium deli
quium incidehat.Iam quoque perfpicuum erit j

quodcumangulus dkn

xxxvin.quarum
lus qui fub

fit

l, fitq? l

part.Lxxxvi.

fcrup,

cccLX,funtquatuorredti,relinquiturangu

kdn part.m.fcrup. xxn.a*

re&o, qua^eftproftha*

pha?refis,quam addit anomalia in prima eclipfi. Totus aute art

gulus a d b erat partiu vi i.fcrup.x l i.reliquus ergo l d b partes

i

habet nii.fcrup. xx>quae minuuturab aequali

motu Lunac in

fecuda cclipd adL b circumferetia,Etquonia bd e angulus erat

iij

part,i

NlCOLAI

CoPERNlCI

x x i.& reliquus ergo c d M,remanet part,

l i x*
tertia
in
ablatiuaprofthaphacrefis ipfius l b c , circumferentiae

pjirt.i.

i.fcru.

cdipfi.Eratergomedius Lunaclocus,hoceft k centri in prima

edypfi part. i x.fcrup. l i i i t Scorpij,eo qudd appares eius locus
cftetin partibus xin.fcrup.xv.Scorprj,tot inquam quotSol
ediametroinTauropoisidebat,ac eodem modo medius Lung
ix.s.Arietis.Inter
motus in fecunda edipfi habebatpartes
tia partes x v 1 1. fcrup. 1 1 1 1. Virginis.Lunares cjcp a Sole aequa*

xx

prima partes clx x vi i.fcrup. x x xn i.in alte

rapartescLxxxii.fcrup.xLvu.Inultima,partesCLXXXV
fcrup.xx. Hocmodo PtolemaEus,quoexempIo fecuti,perga*
mus iam ad aliam trinitatem lunarium deliquiorum, quae etia
^nobis diligentifsimefuntobferuata. Primum eratannoChri

les diftantiae in

m. D.xi.fexdiebusmefisOclobristranfac1:is,cccpitc^Lu
na deficere una hora,& oclaua parte hora ante medium noctis

fti

cxhoris a?qualibus,$creftituta eftin integrum duabushoris,

tertia poft medium noclis,ficb^ medium edipfis,erat horadi

&

midia cum duodecima parte horae poft medium nodis , cuius

mane erat dies feptimus in Nonis O&obris, defecitc^ Luna to

ta,dum SolefTetin xxii.grad.xxv.fcru.Librae,fedfecundii
scqualitatem in xxnn.xiii.Librsc. Secudam edipfimnota
uimus Anno Chrifti m, d.xxii* menfe Septembri, elapfis
quinqj diebus,totam quoq? deficietem , cuius initium erat dua
bus quintis horas arqualis ante medium nocftis, fed eius mediu
una hora cum trientepoft mediam nodem , quam fequebatur
dies fextus,& ipfe ocftauus ante Idus Septembris , erat aute Sol
in xxn.grad.5C quinta Virginis,fed aequaliterin xxin. fcru.
xlix. Virginis. Tertiam quoc^ annoChrifti m, d. xxiii
xx v.diebus Augufti menfis praeteritis quse ccepithoris tnV
bus minus quinta parte horse poft mediam no&em , dC medm
tempus omnino etiam deficientis,erant 1 1 1. horse medietas mi
nus duodecima parte horae poft mediam node imminete iam
die feptimoCalend.Septembris.Sole in xi.grad.xxi. fcrup.
Virginis,medio motu in xm.grad. n.fcrup. Virginis. Ethfc
quoqj manifeftumeft,qu6ddiftantiauerorum locorum Solis
SJLunasaprimaedipfi ad fecudam fuerit partium cccxxrx*
,

fcrup.

REVOLVTIOtfVM

Lib, nir.

;og

foup.XL vii Ab altera uero ad tertiam part. cccx Lix.fcruJ>,

jx.Tempus aute a prima zclipfi ad fecundam eft annoru aequa
lium dccem,dierum cccxxxvn.&dodrantisunius horae fe*
cundumapparestcnpus,fedadexacl:am aequalitatem eratho
r a una minus decim iquinta parte. A fecunda
adtcrt/amfueruntdies ccclhii. horasni. cu
uncia,fed temporesequalihorae m.fcrup. ix
In primo interuallo motus Solis & Lunae con
iunclim medius,reie<ftis circulis, colligit par*
tcs

cccxxxiin.fcrup.XLVii.

&

anomahac

grad.ccL.fcrup. xxxvi.aufcrentisabscqua*

motu partes fere quinqj.In fcciido interual*

lomotus SoIis&Luna?mediuspartium. ccc
\i

Lxvi.fcrup.x. Anomalia; part. cccvi.fcrup,

XLin.adrjcientis

medio motui partes.ii.fcru,

a locus Lune
in medio primi deliqurj,B in fecundo,c in ter*
Lix.Sit iam epicyclus a b c,&

fit

tio,& motus epicycli inteiligatur ex c in b,& b

in A,hoc eft,fuperne in pra?cedetia 4 inferne

ad

confequentia. Et a c b circumfcrentia partium

cCL.fcrup.xxxvi,quac auferatmedio motut

Lunae (ut diximus ) partes qaincp in prima
temporis diftantia.Circumferentia uero bac
iltpartiucccvi.fcrup.xLiii.adrjcicnsmedio

motuiLunacparr.es n.fcrup. lix. &re!iqua a

c.part.cxcvn.fcru.xix.reliquasauferetpar*

tesn f fcrup.i,Quonia ueroipfa Acmaioreft

femicirculo,& eft ablatiua

neceffe eft in ipfa

(ummamabfidecomprehendi.Capiarurergo
cx aduerfo d cetru terrce,& cone&atur a d,d b,
p e c,a b,a e,e b. Quoniam igitur trianguli d b e, angulus txt&>
riorcEBdat part,Liii.fcrup.xvn.iuxta cb circufercntia, qua?
reliqua eft circuli ex b a c,& angulus b d e ad centru quide parc
ii.fcrup. Lix.fedad circumferentiam part. v.fcrup, l viii. &re
liquus ergo eb D,partiu xl vn.fcru.x vin.Quapropter crit la*
tus b e part. ;o^&Iatus D.Epart,arunde$o4, quarum qua?

sxccmr

CoPERHICI

NlCOLAl

joooo.Parimodo
AEcanguIuspartiu eftcxcviufcrup.xix.circumferentia ac

eSc

ccntro circumfcribentis triangulum fuerit

BConftitutus,acquifubADcpartiueft ii.fcrupji.ut adcentru,

fed ut ad circumferentia part. iiii. fcru.u.reliquus ergo , cj fub

dab trianguli partium cft cxcin. fcrup.

quaru cc CLX.furttduoredi. Sunt
crgolatera qC data in partibus ,quibus
quse ex centro circufcribentis triangulum
ad e, eft ; oooo, a e part ^02, d Epartium

xvn

jpS^f.fedquaruD Epartiu eft8o2^..earu

cft a e part.282 . quaru etia erat e b part.
Habebimus ergo rurfus triangulu
j 042. *
a s E,in quo duo latera a e & e b data funt,
& angulus qui fub a e b part. ccl. fcrup.
xxxvi. quibus cccLx.funt duo rec*ti.
Idcirco perdemonftrata trianguloru pla*
noru,erit etia ab earundepart.ja27.qua*
rum e b partiu 7 042 . Sic igitur haru triu
linearum ab,eb 3 8C EbluCrati fumusratio
ncm,per qua etia conftabunt in partibus
quibusqua?cxcetroeft epicydi dece mil
liu, quaru etia a b capit 76322, ed )&6ffy.
&b
j3$f 2.unde etia e Bcircumfercntia dat

part.LXXXvn. fcrup.XLi. quae cum b c

colligit tota eb c part, cxl. fcrup. lviii.
cuius fubtenfa c spartiu eft ;S8f 1. &tota
c e d part. 7 25-602 Exponatur iam centru

cpicydi,quod necefTario cadet in ea c fe*

gmetum.tancp maius femicircuIo,fitc^F,
& extendatur d 1 f G,in reclam lineam per utrafqj abiides infima
1, & fumma o.Manifeftu eft itcru, quod re&angulu quod iub

cde

cotinetur,cquaIeefteiquodfubGDi,quodautefubGDr,

uni cu eo quod f i sequale eft ei quod ex d f fit quadrato, Datur

crgo longitudine d i f partiu ji6226,quaruF g cft joooo,quarii
igiturpartiuD Feftcentenumilliu, eritF&partiuS^o^, confen*
caneu

ei }

quod a pkrifqj alfjsqui a Ptokmseo nos

praecefferut

proditum

Revolvtionvm

b.

i r r

;8?

i,

proditu inuenimus.Exdtetur iam ex cetro f ipfi e c ad angulos

rejftos^quse
faria c e in

fit

f l,& extedatur in rccla

lineam f l M,fecabitcp bi

l figno.Quonia igitur e d re&a linea parc. ) o6y$ ; .&

dimidia c E,hoc eft l E,part.<>4:i6.erit tota d f l ; )6)yy. quaru

Geft;oooo,quarumetiamDFeftj;6ia6.Trianguliergo dfl,

duo latcra df,&dl data fun t,datur qqj dfl part. lxxx v r .
fcrup.xxi.& reliquus fdl partis unius , fcrup.xxx ix.& i e m
circumferentiafimilitcrpartiu LXxxvm.fcrup.xxi.&Mcdi*
i

xx

x. erit tota r m c partiu

CLviiufcrup.L.&reliquafemicircuIiGcpartfu xxi. fcrup.x.
EthseceratdiftantiaLunseabapogseo epicydi,fiue anomaiise

midia ipfius e b c part. Lxx.fcrup.

locusintertia edipfi,& GBcinfecundapartiuLXxmi.fcrup.

xx vn.ac tota g b a in prima colligit partes clxxxij i.fcru. l

Rurfusintertiaedipfi

r.

d b angulus,utin centro partis unius,

db
fecunda edipfipartiu iin. fcrup. xxxvnr.etiaab^

fcrup.xxxix.qua?profthaphserefiseftablatiua,Stotus

angulus in
latiuaprofthaphaerefiSjipfaenimexGDcpart.i.xxxix.&ip*

angu

fiuscDBpart.n.fcrup.Lix.coftituitur:5CreIiquus igitur

lusa toto a d

b part.quinq$,& eft a

d i,qui remanebit fcrupuloi^

primoruxxii.quse adrjciutursequalitatiin primaedipfi. Qua

propter locus sequalis Lunse in prima eclipd eratin xxi i.part.
i

ii.fcrup, Arietis:apparetise

uero xxn.fcrup.xx v.ac tot gtes,

quoqj in altera edipfi

mediusLunsemotuseratinpartibusxxvi.L.Pifciu. In certia
uero xi r.Pifcium. Ac Lunaris medius motus per que feparat
abannuo terrseinprimaedipfiparc.CLXX.fcrup.L, Infecuda
partes CLXXxn.fcru.Li.Intertiapartes CLXxix.fcru. lvui.
qt Sol ex oppofito Librse cotinebat.

Ita

Eorumquse de sequalibus Lunsemotibus

anomalise expofitafuntcomprobatio,

longitiidinis

Cap.

vi.

Xhisetiaqusein lunaribus deliqurjsexpofita func,

licebit experiri. An Lunse motus sequales, qs ia ex*
pofuimus,recT:e fe habeant . Oftenfum eft enim , q>
in fecunda primaru edipfium,erat lunaris a Sole di
ftantia part.c

lxxxii.

fcrup,

lvii, Anomalise part, Lxirii,

fcrup.

<

OL AI

PE

RN IC I

fcrup.xxxviii.Infecundauero fequentium noftritemponV

eclipfiLunasmotusaSoIepart. CLxxxn.fcrup. L.anomalias
part.i/xxiiii.fcru.xxvn.Patetquddinmediotemporecom*
pleti funtmefes

x vi clx vi.ac infuper fcrupulaprima quafi

i.

quatuorgradus.Anomaliaequoqj motus reie&is circulisinte*

gris partes nouem,fcrup. quadraginta nouem. Tempusautem
quod intercefsit ab anno decimonono Adriani, menfe Chiach
.&.gyptio, die fecuda &duabushorisantemediumno(ftis,qua
diesmenfisfecutusefttertius,ufc|jad

annum

Chrifti millefi*

mum quingentefimum uigefimum fecundum, acquintum di

emSeprembris unahora& triente unius tempore apparenti,
quodcuaequatufucrit,funtanni^E,gyptrj m. ccc, lxxxviii.
dies ccc11.hora2tres.fcrup.xxx1 ii i.In quo tempore poft com
pletas reuolutiones menfium decernfeptem milium centum&
txv.aequalium fecundum Hipparchum& Ptolemaeum fuif*
fentpartes cccLviiii.fcrup.xxx vin.Anomaliae uerofecundu

Hipparchum partes ix.fcrup.xxxix.fed fecundum Ptolemg

umpart.ix.fcrup. xi.Deficiunt igitur ab illis motui Lunae,
fcrup.primaxxvi.anomaliaefcrup. prima xxxvm.quaeno*
ftris accrefcunt confentiuntcjj numeris } quos

expofuimus*

De locis longitudinis & anomaliae Lunaris,

Cap, vi U
J

Am quoc^ eorum uti fuperius

8i hic Ioca funt prae*

figenda adannorum conftituta principia,Olympi

adtim, Akxandri , Caefaris

Chrifti,

&

fi

quae prae

terea cuiqj placuerint* Si igitur illam trium eclipfi*

um

prifcarum fecundam confideremus, facftam decimonono

anno Adriani ? duobus diebus menfis Chiach ^gyptiorum,

una hora aequino<fh'ali ante medium no&is Alexandriae , 110*

bis autem fub meridiano Cracouienfi duabushoris ante me
dium nodis, inueniemus a principio annorum Chrifti ad hoc"
momentum annos Agyptios cxxxni.diescccxxv. horas
xxn.fimpliciter, exacleuero horas Xxi.fcru.xxxvn.Jnquo
tempore Lunaris motus eft fecundu numeratione noftra partes
cccxxxii,fcr,XLix,Anomalig part,ccxvii,fcru.xxxn.Qug

cum abs

Revolvtionvm

Lib

iirr.

;j<o

cum ablata fuerint abillis,quac in edipfi reperta fuerut, ufrunqj

& fpecie fua,relinquiturloeuslunaris;iSoIemediusparr. cax.
fcrup.Lviir.Anomaliaeccvii.Icrup.vn.ad principiu annoru
Chriftiinmedia iio&e antc Calend. Ianuarrj.Ruruisadhoc

Olymp. centum nonaginta tres, anni

duo,diescxcini.s.quaefaciutannos .^.gyptiacos dcclxxv.
Chrifti principiam funt

xu.s.examinatim uerohoras xn.fcrup. vn. s. Similiter a

morte AlexandriadnatiuitateChriftifupputantannos /Egy^
ptios cccxxnr.dies cxxx.s.tcmporeapparente,exquifite ue*
rohoras xir.fcrup.xjri i.Et i Caefare ad Chriftu funt anni M*
gyptrjXLV.diesxii.inquo confcntit utriufcp temporis ratio
a:qualis Stapparentis.Cum igicur motus ,qm has difterentias
dies

temporu cocernut,fubduxerimus alocis Chrifti,fubtrahendo

fingula fingulis,habebimus ad meridie primi dici menfis Heca
tombaeonisprimaeOlympiadisaequalemLunseaSoIediftans
tiam,partiuxxxix.fcrup.XLiin,AnomaIi3epart.XLVF. fcru.
xx. Annorum Alexandriad meridie primidieimenfis Thoth
LunaaSolepart.cccx.fcrup.xLiiii.AnOmalisepart.LXXxv.
fcrup.xLi.Ac Iulrj Csefaris ad media nocle ante Calcnd Janua
rrjLunaaSolepart.cccL.fcru.xxxix.Anomaliaepart.xviu
fcrup.Lvirr.Omnia haec ad meridianuCracouienfem. Quoni
am Frueburgum,ubi pleruncp noftras habuimus obferuatioes
adoftialftola? fluurj pofita,huic fubeft meridiano,utnos Lu
nse Solisq? defectus utrobicp fimul obfer.ua ti doccnt,in

am Dirrhachium Macedoniae,qux

antiquitus

quo ett

Epidamnum

uocata eft,continetur

Dc fccunda Luna? differentia, & quam

cpicyclus

primus ad fecundum.

habeat rationcm

Cap.

1 1.

Luna motus acquales cu prima eius difre*

rentia demonftrati fum.Inquirendu nobis iam eft,
in qua fint ratione epicyclus primus ad fecundu , ac
utercp ad diftantiam ccntri terrac.Inuenitur aut ma
Ic igftur

diximus,in medfjs quadraturis differentia,quado Lu

na diuidua cft crefccns uel decrefccns , qua? ad feptem gradus,
xirna ,ut

r)

&duas

COPERNICI

NlCOLAI

& duas tertias fe effert, ut etiam

habent prifcorum adnotatio'

nes.Obferuabantenimtempus,inquo Lunadiuidua admedi

am diftanciam epicydi proximeattigiffet

idc^ circa contadiu

lincajegredientisa ccntro terrse,quod pernumerationem lupe

rius expofitam facile percipi potuit. Et ip

Luna tunc exiftente circa nonagefimu

gradum figniferi ab ortu uel occalu fum
ptum cauebant errorem,quem parallaxis
fa

poffet ingerere motui longitudinis .

Tuc

enim,qui per uerticem horizontis eft,cir

culusad angulosre&os zodiacum difpe*
fcit,nec admittit aliquam logitudinis co

mutationem ,fed

tota in latitudinem ca=

dit.Proindeartificioinftrumenti Aftro*

Luncad Solem,
facta collatione inuenta eft Luna differes
labiciacceperuntlocum

ab aequahtatc feptem (utdiximus) gradi

bus,& duabus terti^s unius loco quinq?
graduum.Defcribatur iam epicydus a b,
centru eius fitc,& acentro terraequod fic
D,extendatur recfta linea dbca, apogaeu
epicydi

(it

A,perigaeu b , Et agatur tanges

cpicyduD E,5Cconne(ftatur c E.Quoniam

igitur in tangzte cft profthaphaerefis

ma

xima,cj fit in ,ppofito part. vi i . fcrup.x l.

angulus bos,& qui fub c

e d reclus cft , nepe in cotaclu circuli a e.
Quaproptereritc Epart.;354,quaru quc
cx cetroc d cft joooo.At in plcnafitietecjj
Luna erat loge minor,partiu fiquide earunde S6; .fere. Refece*

quibus

tur c e,&

fit

etia eft

c f partiu 86o,erit in

eodem centro f

quam Luna noua agebat,atcpkna,&reliqua

circumcurres,
e igitur partiu

ap^xxit dimeties epicydi fecudi,& bifaria fe&ione in g centru

quem epicycli
ipforu cg adc B,uti

ipfius,& tota c f g partiu joyy. ex centro circuli

fecundi centrudefcripfit.ltacjj coftatratio

3097 ad 2|^.qualium partium erat c d dcccm milium,

Dere

Revolvtionvm
De reliqua differentia

nrr.

Lib.

pj

qua Luna a fummaabfide epi

Cap, ix,
cydi inaequaliteruideturmoueri.
,

quomodo
Luna in ipfo epicyclo fuo primo inaequaliter moue

Er hanc quocg epagogen datur intelligi,

atur,cuius maximadifferentia cotingit,quando cur

uatur in cornua,uel gibbofa,ac femiplena orbeexi*

ftit. Sit rurfus epicyclus ille primus,quem epicycli fecundi cen*

trum medio modo defcripferit a b, centrum eius

fumma

c,

Capiatur ubilibet in cir*

cumferentia e fignum,& coniungantur c e , fiat au*
tem c Ead e f ,ut lo^ad i^.&in e cetro: diftatia
autem e f defcribatur epicydium fecudum, & agan
tur utrobicjj tangentes iptum reclae lineae c l, c m.
Sitqj motus epicyclrj parui ex a in e , hoc eft fuper*
ne in praccedetia,Luna uero ab f in L,etiam in prae
ablls a, infima b

cedenria. Patet igitur,qu6d

tus a E,ipfi

cum

a?qualis fuerit

mo

tamen sequalitatiepicyclium fecundum

per f L,curfum fuum addit e l circumferentia,atc|j

per m f minuit. Quoniam uero intriangulo cel,
ad l angulus re&us eft,& el partium i^r.quarum
erat c:e jop^.Quarumigituripfa c e fuerit decem
milium,erit el z;6o. quaeper Canonem fubten*
dit anguIumECLpartiuxir.fcrup.xxvirr.scqua*
lem ipfi m e F,cum fint trianguli fimiles & aequales.
Et tanta eft maxima differentia, qua Luna uariat a

fumma abfide epicycliprimi. Idautem contingit,

quandoLuna motumedio deftiterit & linea medrj
motus terrae ante & pone partibus xxx vir r.fcrup,
xlvi, Ita fane manifeftum eft,qudd fub media

Solis 8cLunaediftantiagraduum xxxvin.fcru.

XLVi.actotidema media hinc inde oppofitione contingunt
hae maximaeprofthaphasrefes.

0}

Quomodo

NlCOLAl

COPERNICI

Quomodo

Lunaris motus apparens ex datis

Cap X,
acqualibus demonftretur.

Isomnibus ita prouifis,uolumus fam oftedere,quo

modo ex acqualibus illis Lunse motibus propofitis
apparens aequajiscp motus difcutiatur,graphica ra*
tione,exemplufumentescx obferuatis Hipparchi,
quo fimul dodrina per experimentu coprobetur. Annoigitur
a" morte Alexadri centefimo nonagefimo feptimo,decimaleptia

ma die mefis Pauni,qui decimus eft iEgyptioru,horis diei no*

uem & triente tranfaclis in Rhodo. Hipparchus per inftrumen
tum A ftrolabicu Solis di Lunae obferuatione inuenit fe inuis
cem diftaregrad,XLvin.& decima partequibus Luna Solem
a"

fequebatur.CumcjjarbitrareturSolisIocu effe in xi.partibus

minus decima Cancrirconfequens crat Lunam xxix.grad.Lc

onisobtinere.QuoetiatemporeuigefimusnonusgradusScor
prj oriebatur,decimogradu Virginiscadum mediante in Rho
do,cuipoIusBoreusxxxvi,grad.eleuatur. Quo argumento
conftabaCjLunam circa nonagefimu gradu figniferia finiente,
conftituta, nutlam tunc uel certe infenfibilem in longitudine ut

fuscommutationeadmififle.Quoniamuero haec confideratio

facta eft a meridie ilHus decimifeptimi did tribus horis trien
te,q ua: in Rhodo refpondent quatuor horis aequinodialibus,
fuiflent Cracouiae horae asquinoctiales 111.& fexta parshora?,

iuxtadiftantiamquaRhodosfextantehorariopropior nobia
eftquam Alexandria . Erant igitur abAlexandridecefluanni
centu nonagintafex , dies cclxxx v i horse tres cu fexta partc
fimpliciter:regulariterautehoraein.cumtrientquafi, In

quo

temporeSoImediomotuadgrad.xii.fcrup.m.Cancriperue
nit,apparenteueroad x.grad.XL.fcrup.Cancri,unde apparet

Lunamfecundumueritate in xxvm.grad.xxxvii.fcrup.Le
onisfuifle.Erataute sequalis Lunsemotus fecundu menftrua
reuolutione in partibus XLV.fcrup. v.Anomalise
fide part. cccxxxin.fecundu

afummaab*

numerationem noftram.Hoc ex

emplo propofito defcribamus epicyclum primum a e,centrum

eius c.

Revolvtionvm

Lib,

ii

m.

;.

ius c,dimetiens a'c s.quae extendatur in recTram lineam

ad

ceri

trum terra?,fitcp ab D,capiatur etiam in epicyclo circumferentia

a b e partium cccxxxrn.& coniungantur c b , quse refecetur
in *,ut

fit

b f partium z^quarum

Eceftjo^.K

facto in e cen

tro diftantia e f defcribat epicydi epicyclium f g.

Sitqj Luna in g figno l Circumferentia autem f q
partium xc.fcrup,. x.ratione dupli motussequa*\

xlv. fcrup. v. &conne*

fiantur cg,eg,dg, Quoniam igitur trianguli
cbg, dantur duo Iatera ce partium jogy, & eg
*r, aequalis ipfi e Fcum angulo gec partium xc

lisaSole, quierat part,

Dantur ergo per demonftratatriangu*

lorum planorum reliquum Iatus c g partium earun
fcrup. x.

angulus qui fub bcg partium xru

fcrup.xuquibusconftatetiamcircumferentia e r,
acprofthaphaerefis adie&iua anomalise: fitcp tota

dem

ja^. 8i

ABEG,partium cccxlv.

fcrup. xi, S reliquus

GCA,anguluspartiumxinr,fcrup.XLvinr,uera2

fumma abfide epicycli a b, &

bcg
partium clxv. xi.Quapropter&
angulus
diftantias iunarts a

trianguli gdc

duo quoqj

g part,
;^23,quarucDfuntdecemiIiu,6iGCDanguluspart,
clx v.xi. Habebimus etiaex his angulu cdg par
tis unius,fcrup.primoruxxix,& ^pfthaphaerefim
quae medio motui Lunse addebat,ut elTet uera Lu
nsediftatia a medio motu Solis part.xL vi.fcrup,
latera data funt

xxxrrrr.&locuseiusapparesinxxvnr.xxxvri.
Leonis.diftansauerolocoSolispart.xLvn.fcru,
Lvn.deficietibusabHipparchi cofideratioe fcrup.primis no*
uem. Veru ne c}s ^ppterea^uel illius incjfitione,ueI noftru fefel*
.

liffenumerufufpicet,cpuis id

modicu fit,oftendemus tn,necil*

Iu,nee nos errore comifilTe,fed hoc modo re&e fe habere. Si e=

nim meminerimus lunare obliquu eiTecirculu,queipfa feqtur,

fatebimur etia in fignifero aliqd logitudini diuerfitatis efficere

maxie circa media loca , q inr? u trofcp limites Boreu & Au ftrinu
&, utrafcg edipticas funt feelioes,eo fere modo,ut intf oblicftate
figniferi

NlCOLAl

CoPfcRNlCI

& aequino&iale a rcuIum,quemadmodu

circa diei na
orbemLunsc,
tiirahsinaequalitateexpofuimus.Itaquoqjfi ad
quc Ptolemaeus prodidit inclinari fignifero,traftulerimus rati
ones,inUenimus in illis locis ad figniieru fepte fcrupuloru pr i*
figniferi

moru facere longitudinis differentiam quac duplicata efficiet

x u n.idcp fimiliter adcrefcendo Sc" diminuendo cotingit.Quo*
niam Sole & Luna per quadrantem circuli diftantibus, fi in me
,

dio eorufuerit Boreus Auftrinusue latitudinis limes,tuc rodia

ci intercepta circuferentia maior exiftit quadrate lunaris circuli
xnnjcrupulis,ac uicifsim in eaeteris quadraribus,quibus ecli*
pticaefecl:ionesmediant,circuliperpoloszodiaci tantundemi
nusintercipiuntquadrate,ita
ca

mediu , quod

& in pradTenti.Quonia Luna cir*

erat inter AuftrinulimiteSc" ecliptica

fe&ione

afcendente(quam neoterici uocat caput Draconis) uerfabatur,

& Sol altera fedionemdefcendente,quam illi caudam uocanf,

iam

praeterierat,nihil

mirum eft

fi

lunaris illadiftantia parr.

xl vn.fcrup, Lvn.in fuo orbeobliquo ad figniferucollata au

gebat ad minus fcrup. vi j.ablqj eo quod etiam Sol in occafum
uergensablatiuam aliquam adhibuerit uifus commutationem,
de quibus in explicatione parallaxium apertius dicetur . Skcp

fecundum Hipparchum diftantia luminarium , quam per

inftrumentum acceperat parux l viii. vi. confenfu mirabiliSC
quafi ex condi&o fupputationi noftrae conuenit.

illa

Expofitio Canonica profthaphaerefium, fiue x*

quationum Lunarium.

Cap,

xi..

Ocigiturexemplo modum difcernendi

nares generaliter intelligi arbitror.

curfus fu

Quoniam trian

duo latera g b,cV g femper manent eade.

Sed penesangulum g i c,qui continue mutatur,at*
tamen datum difcernimus reliquum g c latus cum angulo e c <,
gulic e

qui anomaliae aequandae profthaphaerefis exiftit.Deinde Si in

cum duo latera d c,cg cum angulo d c e numera

ta fuerit , fit eodem modo cY. d angulus cirea centrum terrae ma
Jiifeftus inter azqualem uerumc^ motum.Quaeutetiam prom^
triangulo cdg,

ptiora

Revolvtionvm

ihu

Lib,

j;$

exponemus Canonem ipfarum profthaphaereles

on,quifex ordines continebit.Nam poftbinosnumeros circu

ptiora Gnt

communes,tertioloco erunt profthaphaerefes ,<juaeaparuo

epicyclio profe<fta2,iuxta motum in menfibusduplicatum,ano
li

malia: prioris uariat =cqualitatem.

ti

Deinde fequen

loco interim uacuo numeris futuris relicto.Quin

tu preoccupabimus,inquo profthaphacrefes pri=

mi acmaiorisepicycIi,qu32in coniunclionibus 6C

&

Lunae contingunt
feribemus,quarum maxima eft part. n.fcru. l vi
Penultimo Ioco reponuntur numeri, quibus qua

oppofitionibus medrjsSolis

1 1

fiunt in diuidua Lunaprofthapha*refes,illas prio*

excedunt,quorum maximuseftpart, iu fcrup,

XLiiiiVtautemcaeteriquoc exceiTus poiTcnc ta
xari,excogitata funt fcrupula proportionum,quos
rum haeceftratio.Acceperuntempartes ii.xliih
res

tanquam lx ,ad quofuis alios exceffus in contaclis

epicycli contingentes.Quemadmodum in eodem
exempIo,ubihabuimuslineamcGparti.ni^qua*
rum c d eft decem milium, quac fummam efficit ia
cotaclu epicydi ^pfthaphaerefiin part vi,xxrx ,exs
cedente illa primain gte una,fcru. .xxxi ri Vtauc
gtes ii. xliiii ad i.xxxiik ita LX.ad xxxmr
ac perinde habemus rarionem exceiTus,qui in femt
circuloparuiepicyclrjcontingitadeum qui fubda
ta circumferentia part.xc.fcrup.x vnr*

Scribemus
crgo e regione parriu xc in tabula, fcru.xxxiii r;

Hocmodoad fingulaseiufdecirculi circumferenti

as in Canone prefignatasreperiemus fcrupula proportionum

quartolocouacanteexponenda. Vltimodenicp loco!atitqdi=

nis partesadiunximus Boreas SZ. Auftrinas,dequibusinferiu$
dicemus.Nam commoditas Scufus operationis comonuit nos,
ut ifta hoc ordine poneremus

Tabula

NlCOLAI

-1

(2

0'P

ERNICI

Tabula profthaphaerefium Lunarium.

Numeri

Epicydi

Epicych'

comrauj
nes.

b proftha
phaeref.

Gra. Gra.

|gra:

fcr,|.

fcr.

42
97

28
1?

4
4

21

*4
27 222
220
22 3 17

S
"?

34

10

3*4

39 221

Lacitudi
tes

'

fcr.

14

4
4

f?
?8

21

?*

4
4
4
4
4
4
4
4
4

'*f

20
27

^2

42

42
48

22

*o

*
2
*
2
2

**
44
,?o

47

1 1

47

24

21

28

<;o

tf

12
?4

<;i

*;<?

17
20

12
18

44

2
2
2

42

2?

i<?

47
14

10

10
10

9 2op

S>

20

_?4
97 5PJ
tfo 200

21

11

28

1 1

<;o

*2 *5>7

12
12
12
12
12
12
12
12
12
12

17

*7
?8

27
28
2<?

22
17
12

?
2

47

itf

?<*

18

4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4

*S>

12
18
22

21

22

*4

11

v;

*5
27
28
3o
3*

20
*7

1
1

2
2
2

T7
2
tf

10

*?

2
2
2

29
4?
47

*
2
2

*f
28

9*
f2

*4

40

Bor.

gra

gra. fcr.

2-

nis par-

Exceffp

28
2?
42

4
4?
48 212

78 282
81 27P
84 27$
87 *7J
9 270

gra,

fcr.

28

34T
18 ?4 X

phaeref.

40

66 25)4
69 25?
72 288
7 28?

tio.

14

12 548

2 0<?

a,pftha s

<;i

'

por

i<;

18
21

*
1

50

f9

49
4o
?4
*7
20
12
?

IC

?2
18

O
O
O

47
?I
16"

1 "abula
'

R EV

LVT

NVM

mr

Lib,

Tabula profthaphserefium Lunarium,

Nlumeri

comrau;
nes.

Epicycli

b proftha

por

Epicycli
a^fthas'

phaereC

tio.

phaeref.

Latitudi
nis par-

Exceflp

tes

Auft.

/-

Gra.|Gra.|

93 267

gra:

fcr.

!2

264.

99 2CW
102 2C8
IOC
108 2C2

I I

II
II

41
27
10

icr.

gra.

4
4
4
4
4
4

27
28

5P
41

O
IO
IO

C2
2C

4*

17

4?

?7
2C

4<>

5>

8
8

co
2C

C9

22C
128 222
141 210
144 2I<?
'47 212
15-0 2IO

C2

7
28
9

c
C

40
II

?7

I07

4
4

4*

5-7

11

*8
98

10

?5>

114

245,
24*5"

M7

24?
I20 240
22 2|7

126 224
I29 221
122 228

ICtf

204

20I
1^2 I98
*?5>

6"

<*

2
2
2

S<$

??
*

48

C2

42

f2

21

?4

19

47
48
49
co

39
7

171 189

2tf

74

'

60

52

<>o

?5>
?5>
tfo

<K>

*
2
2
2

^
2
2

*4

44

^
2

177 182
l8o 180

gra.fcr.j

4
4
4
4
4
4
4

45

itfc 95ltf8 192

i8o~

fcr.

2
2
2

29

24

2
2
2

27
20
11

2
2
2
2
2

f2

40

I<?

O
O

42
43

I
1

47

2
2
2
2
2

21

27
22
l8

18
22

4?
41
28
2C

12
a

21

47

44
44

46

\6
20

44
C<>

5>

21

?2

4?

C2

24
4o
4?

?2

22

^8

I 1

S9

2C

12

IO

CC

29

22

O
O
O
O
O
O

7
CI

24
17
O

i)

4
4
4
4
4
4
4
4
4

?7
28
20

42
42

O
O
O
O

|gra, fcr.

4
C2

42

12

20
27

?o
fl
*tf

E )eLiit>

NlCOLAl

CoPERNICI
Cap,

DcLunariscurfusdinumeratione,

xir*

Odus igitur numcrationis apparentiaj

Lunaris pa
ad quod Lu*
nae locum quaerimus propofitum,reduccmus ad e*
cjua,h'tatem,per hoc medios motus,16gitudinis,ano
malisc , & latitudinis , quem mox etiam definiemus , eo modo
ut in Sole fecimus a datoprincipio Chrifti,uelaliodeduce*
tet

ex demoftratis,&

eft ifte.Tempus

mus , & loca fingulorum ad ipfum tempus propofitum

firma*

bimus. Deinde longitudinem Luna: rcqualem fiue diftanti*

amaSoleduplicatam quseremus in tabula,occurrentemcj$ in
tertio ordine profthaphaerefim , & quse fequuntur fcrupu^
la proportionum notabimus . Si igitur numerus ille quo intra

uimus in primo loco repertus fuerit , fiue minor clx xx, gra
dibus addemus profthaphserefim anomalise lunarirfi uero ma
iorquimCLXXX.ueliecundoIocofuerit,aufcratur abilia, 8C
habebimus anomaliam Lunae sequatam,atc^ ueram eius a fum

ma abfide diftantiam

per

quam rurfus Canonem ingrefsi ca*

piemus ipfi refpondentem i'a quinto ordine profthapharefim,

& eum qui fexto ordine fequitur excelTum

quem epicydus ie*

cundusaugetfuperprimum, cuiuspars proportionalis fumas

pta,iuxta rationem fcrupulorum inuenrorum ad fexaginta
femper additur huic profthaphaerefi.Quodcj? eollecTium fuerit,
fubtrahitur medio motui longicudinis &latitudinis , dummo
doanomaliarequataminorfuerit partibus CLXxx.fiuefemi*
circulo , $ additur fi anomaiia ipfa maiorfuerit , & hoc modo
habebimus ueram Lunae a medio loco Solis diftantiam,ac mo
tum latitudiniscequatum.Quapropternec^uerus locus Lunae
ignorabitur, fiuea prima ftella Arietis motu Solts fimplici,ieu
ab a?quinocT:io Vemo in compofito , uel prascefsionis eius ad
ieclione . Per motum deniqj latitudinis azquatum , feptimo ac
ultimo loco Canonis habebimus latitudinispartes,quibusLu
na deftiterit a medio fignorum circulo.Quae quidem latitudo

Borea tunc crit,quando latitudmis motus in prioriparte tabu

Isereperi*

Revolvtionvm

LlB*

IIII,

f)?

he reperitur,id eft fiminor xc,maiorue cc Lxx.gradibus fues

rit, alias Auftrinam fequetur latitudinem Et idcirco erit Lu
na a Septentrione defcendens , ufqj ad CLXxx,gradus,8c" cxin
deab Auftrino limite fcandens , donec reliquas circuli partes
compIeuerit.Adeoqj lunaris curfus apparens tot quodammo
do circa centrum terras habet negotia , quot centrum terrse cm
ca Solem,

Quomodo

motus

latitudinis Iunaris

netur&demonftretur.

|
1j

exami*

Cap,

xiii*

Vnc

etiam de Lunaris latitudinismotu ratiorecfc

dendaeft, qui idcirco uideturinuentu diffirilfor,

quod

pluribusfitcircurnftantrjs impeditus,

ut antea

diximus

fi

bini

Nam

Lunse defedus omniqua

quefimiles&a*qualesfuerint, hoc eft,partibus deficientibus

incandempofitionem Boream uel Auftrinam, ac circaean*

dem edipticam fedionem fcandentem uel defcendentem , fu*

afumma abfide,
Quoniam his ita confentientibus intelligitur Luna integros
latitudinis fuse cirrculos uero motu confumaflTe. Quoniam
eritcg aequalis eius a terra diftantia

fiue

enim conica eft umbra terrae , $t G conus re<flus planofecetur

adbafim parallelo , fe<ftio circuli eftminor in maiori,acma
ior in minoriabafi diftantia,acperinde asqualis in aequali,

itaquidem Luna

in asqualibusatcrradiftantrjsaequalesuma

brsecirculos pertranfit^sequalesfuae ipfius difcos obtutibus

noftrisrepraefentat.Hinceftquddsequalibus ipfa gtibus emi

nens ad eande.m partem, iuxta sequakm a centro umbrae diftan

tiam,de equalibus latitudinibus nos certos efficiat>e quibus fe*
qui necefte fit asqualibus, tunc etiam intcruallis ab eodem edi*
ptico nexu diftare ipfam reuerfam in priorem Iatitudinis locuv

Maxime uero,fi locus quoc^ utrobicp cofentiat,mutat enim ip

fius fiue terraz acceffus

& receftus tota umbrae

F

magnitudine, in
ii)

modice

C O L

Copernici

modico tamen,quod uix aiTequi licet,Quanto igitur maius in*

cer utrunqj tempus mediauerit, tanto definitiorem habere po*
terfmuslatitudinisLunaemotum,ut circa Solemdictumeft..
Sed quoniam rarum eft binos defe&us hifce conditionibus co
cordes inuenire,nobis certe non obuenerunt ad praefens . Ani*
maduertimus tamen alium quoqj elTe modum per quem id ef=
ficipofsit.Quoniammanentibuscseteris conditiombus fi etia
in diuerfas partes

Luna defecerit,ac circa fectiones oppofitas,fi

gnificabittuncLunamin fecundo defeclu ad locum priorise

diametro oppofitum perueniiTe,acpraeter integros circulos de
fcripfiffcfemicirculu.Quod fatisfacere uidebitur ad huius rei
inquifitionemjnuenimusigitur binas edipfeshis feremodis
affines

Primam anno feptimo

Ptolemsci PhiIonietoris,qui

eratannuscentefimus quinquagefimus Alexandri, tranfadlis

diebus^utaitCiaudiuSjXxvn.menfisPhamenot igyptiom
feptimi,innocT:e,quam fequebatur dies xxvm.defecitb^Lus
na a principio horaGO&aua^ufcpad finem horae dedmse,in ho
ris temporalibus noclurnis Alexandrixad fummum digiti fe
ptemdiametrilunarisaSeptentrione circa fedionem defcen*
dentem.Eratergo medium deliqurj tempus duabus horis tem
poralibus(inquit)amedia nocle,quae faciunt horas aequinos
ctiales duas cum triente,quoniam Sol erat in fextogradu Tau
ri,fed Cracouia; fuiiTet hora una cum triente. Secundam obfer
uauimus fub eodem meridiano Cracouienfi, anno Chrifti m
d. ix. quarto nonas Iunrj Sole in xxi, grad. Geminorum,cu*
ius

medium erat poft meridiem illius diei horis sequinoclialia

bus xi. 81 tribus quintis unius horas , in qua defecerunt digiti

proximeo&o lunaris diametri aparte Auftrina circa fcanden*

tem fe&ionem, Sunt igitur a principio annorum Alexandrf,
anni JEgyptrj centum quadraginta nouem,dies ccvi.horae
xim j.AIexandriae,fedCracouiaehoraexiii.cum triente,fe*

cundumapparentiam, examinatim uero horae xm.s , In quo

tempore anomalias Iocus aequalis eratfecundum numeratione
noftram congruentem fere cum Ptolemaeo part.c Lxin.fcrup:
xxxiii.&profthapherefispartisi.fcrup.xxiii.quibusuerus

Lunse locus minor erat aequali ,

Ad fecundam uero edipfim ab

eodem

R.EV0LVT.I0NVM

L I V*

tll

))6

eodem Alexandri conftituto prineipio funt anni ^gyptij -maf

duo dies ccxc v,horse undecim, forup*

lc odingctiti triginta

x lv. tempore apparenti :sequato Uero horse xr.fcrup. l v.un=>

de

Lunse motus eratpartiumcLxxxii.fcru.xviKi.

anomalise locus part. CLix.fcrup. Lv.sequatum ueroparttV
um c Lxi.fcrup.xin. profthaphserefis qua motus sequalis miV
nor erat apparente , partts unius , fcrup.x lmh. Patet igitur in
utracpedipfisequalemfuiflTe Lunse a terra diftantiam , & So*
lem utrobicp apogseum fere,fed difFerentia erat in deliquijs di
gitus unus * Quoniam uero Lunse dimetiens dimidium fere
a^qualis

gradum occupare confueuit,ut

poftca oftendemus,

erit eius

duodecima pars pro digito uno,fcrupul. n,s.quibus orbi obli

quo Lunse circa fccliones edipticascongruitgradus fere dimi.
dius ,quo in fecunda edipG remotior fuerit Luna & fe&ione a*
fcendente,quam in prima adefcendcnce fectione^quo liquidife

ftmum eft latitudinis Lunas uerum motum fuiflTe poft comple

tas reuolutiones partes c

lxx ix.s.Sed anomaliae lunaris inter

primam & fecundam edipfim addit sequalitati fcrup.xxt.qui*

bus profthaphserefes feinuicem excedunt . Habcbimus igitur
sequalem Iatitudinis Lunse motum poft integros circulos part*
CLXXix.fcrup. Li. Tempus autem inter utrumq,- deliquium
erant anni mille fexcenti ocluaginta tres,dies octuaginta odo,

horsexxn.fcrup.xxxv.temporeapparete, quod
fentiebat, In

bus
tes c

sequali

quotempore completis rcuolutionibus

con

scquali*

uigefies bis millequingentisfeptuagintafeptemfunt par

Lxxix.fcrup, Li t Qusecongruuntnoftris,quos iam expo

fuimus,

De

Iocis

anomalise latitudinis

Lunse*

Cap.

xiin*

T autem huius quoqj curfusfoca firmemusadprc

aflumpta principia , aflfumpfimus hic quoqj binos
defe&us Iunares , non ad eandem fectionem , neq?
e diametro S oppofltas partes , ut in prseceden*
tibus, fed ad cafdem Boreamuei Auftrum Cseteris uero

omnibus

NlCOLAl

COPERNICI

Amnibus conditionibus feruatis ,ut diximus,iuxta Ptolemakii

prcfcriptum,quibus abfqj errore obtinebimus propofitum no
ftrum.Prima igitur edipfis,qua etiam circa alios Lunae motus
inquirendos ufi fumus,ea erat,quam diximus obferuatam a C.
Ptolemseo^annodecimonono Adriani,duobus diebus menfis
Chiach tranfa<5Ks,ante medium noclis una hbra aequino&iali
Alexandriae,Cracouia? uero duabus horis ante mediunoc"lis,
qua fequebatur dies tertius,defecitbj$ Luna in ipfo medio edip
pfis in dextate diametri,id eft,dece digitis a Septetrione ,dum

So! eflTet in

xx v.x. Libr?,cY/eratanomaIiaeIunarislocus part,

LXiiii.fcrup.xxxvin.&eius profthaphacrefisablatiua part.

mi.fcrup. xx.circa fe&ionem defcendentem. Alteram quoqj
magrta diligentiaobferuauimus Romacj annoChnfti millefi*
mo quingetefimo poft Nonas Nouembris,duabus horis a me
diano<ffce,quae lucefcebat in

o&auumdiem ante Idus Nouem*

bris.Sed Craeouiae qusDquinc^gradibus fecjtur Griente, erac

duabus horis & tertia hore poft mediu nodis,dum Sol eifet iti
xxiii.xi.Scorprj,defeceruntc^rurfus a Borea digiti dece. Col
liguturergoamorteAlexandrianni j^Egyptrj mille o<flingeii
uigintiquatuor,dies odogintaquatuor, horscquatuordecini,
fcrup. xx. tempore apparenti , fed azquali horis xiiu. fcrup.
xvi. Erat igiturmotusLunaemediusinpart.CLXxini.fcrup.
xvi. Anomalia Lunaris part. ccxciiii.fcru.XL;3equata parc.
ccxci. fcrup.
fcrup.

x x vi

1 1.

xxxv. Profthaphaerefis

adiecliua part. nii

Manifeftum eft igitur,qu6d Luna etiam inbis

defe&ibus diftantiam habebat a fumma abfide fuapro*

pe 3?qualem,ac Solerat utrobiqj circa mediam fuam abfidem,

utrifqj

&magnicudo tcnebrarum scqua1is,quxdeclarant Lunsc

Jatim

dinem Auftrinam 3BquaIcmc^fuiffe,6exinde Lunam ipfam a

fe&ionibus diftantias habuifle aequales,fed hic fcandcntem,il*
licfubeuntem.Suntigitur in medio ambarum edipfium anni
>3igyptrj mille trecenti fcxagintafex, dics

cCclvim. horac mi

fcrup.xx. tempore apparentiraxjualiterautem

Iiorae in

u fcru.

xxmi.In

quibus medius motus latitudinis eftpart. clix,

fcrup. l v.Sic iam obliquus Lunae circulus, cuius ^hmetiens fic
a b fe&io comunis fignifsri 3 in e fit Boreus Umes , d Auftrinus,

A ikCtlQ

R. E

VOL VTIONVM

B,

III

)fi

a fe&io ediptica defcendens,B fcandens. AiTumanturcp bina* cfr

cumferentia; ad Auftrinas partes aequales a f, b E prout prima
5
ecJipfis fueritin f figno,fecuda in e.

AcrurfusFK profthaphse

refis ablatiua in priori edipfi.-E

l adie<ftiua in fecunda.
am igitur k l circumferentia partium eft
CLix,fcru.Lvi.cuifiappontaurFK,quaee*

Quom*

ratpart, inr.fcru.xx.&ELpart. lin.fcru

xx vi n.erit tota fkle part.CLX vr

i.fcru.

XLiiireiiquum eius e femicirculo part.xr

fcrup.xvn.cuiusdimidiueftpart.v. fcru

xxxix.a?qualeutric]jAF,6t*BE,uerisLu*
nae diftantr|s a fegmento k b , &propterea
a f k part.eft ix.fcrup. lix. Vnde etiam co
ftat a

Boreoiimite,hoceft,c a FK,mediuslatitudinislocuspari

tiumxcrx.fcrup.Lix.Suntcpad hunc locum,&tempusilliuS

obferuationis Ptoiemaica? a morte Alexandri anni ./Egyptrj
cccc l vn.dies xci horac x.ad apparentiam , ad asqualitatem
autemhoraeix.fcrup. Lim.fub quibus motuslatitudiniseft
.

part, L.fcrup, li x.qua:

cum ablata

fuerint partibus xcix.fcru,

Lix.remanentpartesxLix.inmeridie primidiei menfis pri*

miThoth,fecundum /Egyptios ad principium annorum Ale^
xandri.Hinc ad ca?tera prmcipia dantur iuxta difFermtias tem
porum,loca curfus latitudinis Lunas a Boreo limite fumpta,Un
demotum ipfumdeducimus. Quoniama prima Olympiade
ad AlexandrimortefuntanniiEgyptrjccccLi.dies ccxlvit
quibus pro arqualitate temporis auferuntur fcrup. vn.unius
horac,fubquoteporecurfuslatitudiniseftpart.cxxxvi. fcru,
l vii. A prima rurfus Olympiade ad Casfarem funt anni Mgy

Dccxxx.hora* xn.fed aequalitati adrjciuntuf fcrupiila ho

raria decem,fub quo tempore motus aequalis eft paf tium cc vi
fcrup. Lin.Deindead ChriftumfuntannixLV*dies xii, Siigi
turaxLix.gradibusdemanturcxxxvi.fcrup.Lvii. accom*

ptrj

modatiscccLX.circuli,remanentpartescCLXxii.fcrup.nr.ad
meridicm primi diei Hecatombaeonos prima? Olympiadis,
His fi denuo addantur partes cc vi.fcrup. li i. colligun tur par
i

tescxvni.fcrup.Lvnad mediamno&emanteCaknd

lanuarrj

annorum

NlCOLAl

CoPERNICI

(iinorum Iulianoru,additis deniq? part.x.fcrup.XLix. colli*

giturlocusChrifliadmediam fimiliter no&em anteCalend,
lanuarrj ,partibus c x x i x, fcrup. x l v

xv*

Cap,

Inftrumenti parallatici conftru&io,

Vod autem maximalatitudo Lunse iuxta angulu

fedionis orbis ipfius & fignifcri ,fit quinqj partiu,
,

quarum circulus

ccclx. non eam

eft

experfendi nobis fortuna contulit

occafionerra

quam C.PtoIe*

mseo,commutationum lunariumimpedimento.Ule enim Ale*

xandriae s cui polus Boreus eleuatur grad.xxx.fcrup.Lvuu
attendebat,quantum maxime acceflura
horizontis ,

dum uidelicet in principio

eflet

Luna ad uerticem

Cancri

SC

Boreo Iimi*

iam numeris praefciri poterant.Inuenit ergo tunc

per inftrumentum quoddam , quod parallaticum uocat, ad
commutationes Lunse depraehendendas fabricatum, duabus
folum panibus & oclaua p^rtis a uertice minimam eius diftan*
tiam,circa quam G quae parallaxis accidiffet , necefle erat per
quam modicam fuifle in tam breuiinterftitio. Demptis igitur
duobus gradibus,^ o&aua parte , apartibusxxx.fcrupu,

tefuerit,quae

Lvin.reftantpartes xxviii.ferup.Li.s.quaeexcedunt maxi

mam figniferi obliquitatem,quae tunc erat partium xxm.
fcrup.primorum Li.fecundorumxx.inpartibus fere quinqj
integris

quae latitudo Lunae caeteris deniqj particularibas in*

uenitur ufqp

modo

congruere

Inftrumentum iiero

parallati*

cum tribus regulis conftat , quarum duae funt longitudine

pa*

ad minus cubitorum quatuor , 8i tertia aliquanto longior.

Hac & altera ex prioribus iunguntur extremitatibus , reliquae.

res

folerti perforatione

& axonijs

fiue paxillis in his

congruenti*

bus,utineadem fuperficie mobilesin iuncturis illis minime

uacillent.In norma autem longiori a centro iun&urae fuae exa*
retur redia linea per totam eius Iongitudinem , ex qua fecun*
dum diftantiam iunclurarum quam exa&ifsime fumptam , ca*
piatur aequalis.Haecdiuidatur in particulas milleaequales, uel
an plures fi fieri poteft quas diuifio extendatur in reliquam
,

fecundum

REVOL V TI ON,VM

LlB

fecundum cafdem partes,quoufc|?

1 1 1 1,

j)

tota fiatpartium 7474 qu^

,

fubtendit latus quadrati infcriptibilis circu!o,cuius quaz ex cen

tro fuerit mille partes.Caeterum

quod

fuperfuerit ex hac nor*

ma,amputarelicebit tanquam fuperfluum. Inaltera quoq? nor

ma a cetro iuncturaelinea defcribaturillis millepartibus aequa
lis

fiueeiquarinter centraiunclurarum exiftit,habeatcpa late*

refpecillafibiinfixa,ut in dioptrafolet,perquae uifuspermeatj

icaconcinnata,utmeatusipfialinea in longitudinem normas

minime dedinet,fed diftent aequaliter.Prouifo eti*

am ut ipfa Iinea fuo termino ad regulam longiorem porrecta
pofsit lineam diuifam tangere,fiatcp hoc modo normarum offi
pracfignata

triangulum Ifofceles,cuius bafis erit in parribus lineac diui

fae.Deinde palus aliquis optime decuffatus & kuigatus erigi*
cio

& firmatur,cui

inftrumentumhocadregulam in qua funt

ambo ligamenta adneclitur quibufdam cardinibus ,in quibus
quafi ianuam deccret,pofsit circumuolui.Ita tamen ut linea rc*
cT:a, quae per centrum ligamentorum eft regulae,perpendiculo
femper refpondeat,& ad uerticem ftet horizontis tanquama*
tur

xis

Petiturus igitur alicuius fideris a uertice horizontis

dU

ftantiam cum fidus ipfum per fpecilla normae

clum tenuerit,adhibita defubtusregula cum Iinea diuifa,intel=*
liget quotpartes fubtendantangulum,quiinter uifum 5C axem
recre perfpe*

horizontis exiftit,quarumpartiudimentienscirculifuerit

xx

milium,& habebit per Canone circumferentiam circuli magni

inter fidus

& uerticem quacfitam,

DeLunaecommutationibus.

xvi

Cap,

Oc inftrumeuto,utdiximus,Ptolemaeus latitudine
maximam Lunac effequinqj

partiu depraehendit

Dcinde ad commutationem eius percipiendam fc

couertit,& ait fc inueniffe eam Alexandriae uno gra,
du,fcrup.viudum effetSol in v.grad.xx vm.fcrup.Librae:di
ftantiaLunae aSolemediagradus Lxxviri.fcrup.xm.Ano*
malia acqualispart.ccLXii.fcrup.xxJLatitudinismotus

part.

cccniii.fcrup.XL.profthaphaerefis adic<ftiua part, vn.fcrup*

i)

xx vt*

NlCOLAl

CoPERKICI

rexvi.&i^circoLunaelocusgrad. m.fcrup. ix v Capricornf

Latitudinismotusaequalispart.il, fcrup, vi Latitudo Lunae

Borea part.iiii,fcru,Lix. Dedinatioeiusabaequinocftialipar

tes xxi! i.fcrup.xLix.Latitudo Alexandrina part.xxx.fcru
Lvin.EratinquitLunain meridiano ferecirculo uifaperin*
ftrumentum a uertice horizontis part.L.fcrup.L v.hoceft plus
unogradu 8C vn, fcrup quam exigebat fupputatio. Quibus
cx fententia prifcorum deeccentro&epicydo,demonftrat a
centro terrae Lunae diftantiam tunc fuiflepartium xxxix*
fcrup.XLv.quarumquaeexcentroterras fit una pars, etquae
deinde fequuntur rationem ipforum circulorum , quod uideli
<et Luna in maxima a terra diftantia, quam aiunt effe in apo*
gaeo epicycli fub noua plenacp Luna , habeat eafdem partes
-Lxmi.fcrup.x.fiue fextantem unius : in minima uero

quadraturis diuiduacp

Luna perigsea

quse in

exiftens in epicyclo par*

iesduntaxatxxxni.lcrup.xxxiii.Hincetiamparaiiaxesta*
xauit,quaecircanonagefimumgradum a uertice contingunt:
Minimafcrup, liii, fecundorum xxxini. Maximam parte
unam , fcrup.XLin.uti latius quaedehis couftruxit, licetuide^
re.Atiaminpropatuloeft confiderare uolentibus , haec Jonge
aliter fe habere ,ut multipliciter expeni fumus.Duo tamen ob
feruatarecenfebimus,quibusiterum dedaratur, noftras

na hypothefes illis effe tato

certiores,

deLu

quo magis cofentiant ap

. Anno inquam a Chri

paretrjs,nec relinquat alicjd dubitatiois

ftonato m, d.

xxn.

sequalibus , 8C duabus

quinto Calend. Od:obris,quinc|jhoris

tertrjs

a meridie tranfactis circa Solis oc

cafum Fruenburgi accepimusperinftrumentumparallaticum

in circulo meridiano Lunae centrum a uertice horizontis, &
quo inuenimus eius diftantiam partes lxxxii. fcrup. l*
Erantigitur aprincipio annorum Chrifti ufqueadhanc ho*

ram anni ^Egyptrj mille cjngeti

uigintiduo,dies

cclxxxhiu

fecundum apparentiam. Ma
quatouerotempore hora: xvii.fcrup. xxini. Quapropter
locus Solis apparens fecundum numerationem erat inxni
gradu, xxix.fcrup.Librac. iEqualis Lunae motusaSqlis
part lxxxvii fcrup. vu Anomalia jequalispart,cccLviL,
horae

xvn.&duo

tertiaehorae

fcrup.

Revol v TiONVto
fcrup.

Lib.

xxxix uera part.cccLvin.

vn. Skqplojus Lunaj uerus in

rrrr.

fcrup.

xir. part,

jj^

XL.addens

xxxi

1 1.

fcrupl

fcrup.

Ca*

Latitudinis medius

motus a Boreo limite , erat

partiumcentumnonagintafeptem ,fcrupulum unum. Verus
part. cxcv 1 1. fcrup. v 1 1 1. Latitudo Lunae Auftrinapartium
i u i. fcrup.XL v i i.Dedinantis ab aequino&iali part, xx vir*
pricorni

fcrup. xli. Latitudo loci noftrae obferuationis partiu

i i i r

ueram

polo

fcrup. xix.quajcumdeclinationelunaricolligit

horisonris diftantiam part.

lxxx

i i.

Igitur quae fupererant

fcrup. l. erantcommutationis,quaefecundum Ptolemaeitra*

ditionem debebat eiTe pars una,fcrup. xvn. Aliam rurfus
adhibuimus conliderationem in eodem loco, anno Chriftl
miliefimo quingentefimo uigefimoquarto j v i i.Idus Augufti
iex horis a meridie tranfactis , uidimusb^ per idem inftrumen
tumLunamduertice horisontis partibus Lxxxi.fcrup, lv.
Erantigitur a principioannorum Chriftiadhanchoraman*
niiEgyptij m. d. xxuii.diesccxxxiiii.horacxviii.exa
cte autem horac x v 1 1 1. Quoniam locus Solis fecundum nu*
merationem erat in xxnrr. grad. xinifcrup.Leonis, Lu*
nas mediusmotusaSoIe part. xcvn.fcrup. vi.Anomalia ae*
qualis part.ccxL i i.fcrup.x.Regulata part.ccxxxix fcrup^

xx xx.addens medio mdtui partes fere feptem, Ideo uerus

Ltt

nae Iocus erat in part, ix.fcrup.xxxix.Sagittarrj. Latitudinis

motus medius part. cxc 1 1

xvi

1,

fcrup. xix.Veruspart.cc.fcrup,

i.Latitudo Lunae Auftfina part.i

1 1

i.fcrup,XLiDedina

tioAuftrinapart.xxvi.fcrup.xxxvuc|u2ecumlatitudinelo
ciobferuationis partium Liiii.fcrup.xix.colligitapolohoa
rizontis Lunaediftantiam part. Lxxx.ferup Lv.Sedappare
bant partes lxxxi. fcrup.Lv.Igiturparsunaexcedenstranf
migrauitinparallaxemlunarem, quam fecundum Ptolemaeii
oportebat fuilTe partem unam, fcru. xxx vi i i.Et iuxta priorii
fententiam,quodharmonica ratio,quaeex eorum hypothefi
fequitur,fateri coegit,

itj

Lunaris
/

NlCOLAl

CoPERNICI

Lunaris i terra diftantia , & quam habcant rationem iti

partibus , quibus quse ex centro terrae ad fuperficiem
Cap xvn
eftuna,demonftratfo,

X his iam apparebit

quanta

fit

Lunaris a terra di*

non poteft certa ratio afsignari co*

mutationum,adinukem enim funt, & declarabitur
ftantfa,fine qua

hocmodo.Sitterraecirculusmaximus a b, centrum
quo etiam defcribatur alter circulus , ad quem terrae
infignem habeat magnitudinem , fitcg d e,& d polus horizotis,
atc^ in e centrum Lunse,ut fit eius a uertice no
tadiftantiaDE. Quoniam igitur angulus da

cius c.In

prima obferuatione partiuerat Lxxxri,

fcrup. L.dC a e c fcrup. L.quse erantcommutatio
nis : habemus a c b triangulum datorum an=*
gulorumjgitur & datorum laterum Nam pro
pter angulum cae datum,erit c e latus partium
P92;9.quarum dimetiens circuli circumfcriben*
tis triangulum a e c fuerit centum milium,& a c
talium j^fzj-.quae funtin c Efexagefies o&ies fere\quarum a c,
quacexcentroterrae,fueritunapars.Ethaeceratin prima confi
E,in

derationediftantiaLunaeacentro terrac. At in fecunda d a e,

angulus partium erat lxxxi. fcrup. lv. apparens , numera*

LXxx.fcrup^LV.&reliquusqui fub aec

fcrup.LX.Igitur e c Iatus partium 99006 6C a c ;^4^.quarum
dimetiens circuli circumfcribentis trfangulum fuerit jooooo f
ficcp c e Luna* diftantia partium eratLvi.fcrup.xn.quarum
quae ex centro terrae a c eft pars una. Sit modo epicyclus Lunae
maior a e c cuiuscentrum fitD,&fufcipiaturEcentrumterras,al
quo recfta linea agatur ebd A,quatenus fuerit apogaeum A,perf^
gaeum b. Capiatur autem circumferentia a b c partiu ccxlil>
fcrup.xiuxta numerata anomaliae Lunaris equabilitatem , fa
ftoqnn ccentro, defcribaturepicyclium fecundum fgk^cuius
circumfcrentia fgk partium fit cxcmi. fcrup, xn. duplicatse
Lunaris a Solediftamie,& conneclatur d k, quse auferens ano

tus

autem a c e

part.

matiae

R EVOLVTIONVM

II

H*

malise panes duas.fcrup.xxx.relinquacangulum

)ZO

kd B,anoma^

Iisesequata* parr.Lix.fcru.XL.cum totus cdb fueric part. lxii #

fcrup.x.quibusexcedebat femicirculum , cY, qui fubBEKan*
guluseratpart.xn.TrianguliigiturKD b danturanguliinpar
tibus ,quibus CLXxx.funt duo recti , dacur quo
queratiolaterumDEpart.9;82;.&EKparc, $6$)o,
quarum eflcc circuli dimeticns circumfcribcntis tri
angulum ipfum kde centenum millium , fcd qua
rum d e fuerit ccntcnum millium, crit k b partium

9399S . Atqui fupcrius oftcnfum eft , qudd etiam

d talium fueric parcium 8600. & cota dfg ffiqo,

<?.

Igiturad hancdatamrationemdum fuerit ek,u

oftenfum cftpart. l vr. fcrup, xlf. quarum quae

ex ccntro cerraeeftuna , fequiturquod d e earun*

demficpartium Lx.fcrup.xvm. &DFparcium v*
fcrup.xi.DFG-parc.vni.fcrup.n.perindc ac cota
edg in rcdcam cxtcnfa lineam part. lxviii. cutri
ente, maxima fublimitas Lunee diuiduae , ablaca
quoque d g ex ED,remanetpartes Lii.fcrup.xvn*
minima? illius diftantise . Siceiiam totaEDF,quae
in plena ac fitiente contingitaltitudopartium erit

fcrup, viii
alrj

&

dedu&a d f minima part, lv,

Neq^ uero nos mouercdebet, qudd

lxv.s. maxima

maximam diftantiam plense nouaecp Lunae ex*

iftiment cfle partium lxi 1 1. fcrup, x. rj prsefcr*

tim quibus non nifi cx parce commutationes Lu*
1

nse potuerunt innotcfcere ,

fpofitionem

tur,concefsit

ob locorum fuorum di

Nobis autem ut plcnius pcrciperen*

maior propinquatio Lunse ad horizontem

caqucmconftatparallaxes ipfas compleri , neqj

ucrfitatcm hanc inuenimus plus

cir*

tamenob du

uno fcrupulo commutatio*

nes differre*

Dediame*

COPERUICI

NlCOLAl

Dediametro Lunaeacumbrse

terreftris,in

xvnu

Cap,

tranfitusLunac

loco

Enesdiftantiamquoc^ Lunse a terra , apparentes

Lurtg 8C umbrse diametri uariantur,quare & de his
attinet dicere . Etquancp Solis & Lunae diametri
per dioptram HipparchirecTre capiunturjd tamen
in Luna multo certius arbitratur efficereg defectus aliquos Lu
nse particulares , in quibus aequaliter a fumma uel infima abu>

de fua Luna deftiterit,pra2fertim fi tum etiam Sol eodem mo*

do fe accommodauerit , ut circulus umbrae , quem Luna utro*
bicjj pertranfierit,

aequahs inueniatur,

fint in partibus inaequalibus

nifi

quod defe&us ipfi

Manifeftum eft ertim,qu6d dif*

Lunadrtukem col
quantum circumferendae circa centrum terrae di
metiens Lunae fubtendit , quo percepto , mox etiam femidia*

ferentia partium deficientium,& latitudinis

lata , oftendit

meter umbrae intelligitur

Quod exemplo fiet apertius, quem

admodu, fi in medio prioris deliqurj

defecerint digid^ fiue un*

cix tres diametri Lunse Iadtudine habeds fcrup.primaxL v ik

cum latitudine fcrup. pri

morumxxix.fecundorum xxxvn.Eftenim differentia par=

fecunda liiii Jnaltero digiti decerrt

tium obfcuratarum digiti feptem , Latitudinis fcrup. prima

xviii.fecundaxvn.quibus proportionales funt xu.digiti,
adfcrup,xxxi.xx.fubtendentia diametrum Lunae,Patetis<
gitur,quodcentrumLuna2 in medio prioris eclipfisexcefsit

umbram quadrante diametri fui,in quo funt latitudinisfcrup,

prima vn.fecunda L,quaefiauferantura

fcrup.

primisxLvii.

fecundis l 1 1 1 itotius latitudinis,remanent fcrup.prima x L.fe^

cunda n n.femidiametri umbrae,ficut in altera eclipfi,in qua fu

pralatitudinem Lunaefcrup,prima x fecunda xxvn.umbra
pro triente diametri Iunaris occupauit,cum addita fuerint fcru.
prima xxix.fecunda xxxvn. efficiunt itidem fcrup. prima
XL.fecunda iiii.umbraefemidimetientem.Ita quidem Ptole*
t

maei fententia

dum Sol 8C Luna in maxima

coniunguntur uel opponuntur

a terra diftantia

Lunae dimetiens

eft fcrup*

primorum

Revolvtionvm

Lib,

yiy

iii,

primorum xxxi, cum triente,qualem etiam Solis per diopttft

Hipparchicam

fe comperrjiTefatetur

umbrae uero

partis uni*

us,fcrup, primorum

xxxi.ac trientis,exiftimauite he c effe ad

inuicem,ue xinad v. quodeft, utduplum fuperparties tres
quintas*

Quomodo Solis & Lunaca terra diftantia

tri

acumbrae inloco tranfitus Lunae ,

brse fimul demonftrentur*
Cap.

eorumcp diamc
8C axis

um=

xix

VoniamueroSol parallaxim facit aliquam quas

cum modica fit , non adeo facile percipitur , nifi cj>
,

haecfibi inuicem cohaerent

diftantia uidelicet

So*

lis&Lunseaterra^ipforumqp & umbrae tranfitus

Lunse diametri &axis umbrae,qua2 propterea inuicem fe pro*
duntin demonftrationibusrefolutorrjs.Primuquidem recen
febimus de his Ptolemsei placita,&quomodo illa demoftraue
rit,equibus,quod uerifsimu uifumfuerit,eliciemus.Affumit il
le diametru Solis apparente fcrup.primoru xxx i. & terdae, q

parem Lunas diametru plenae

qd ait effe in partibus lxi iii fcru,

finedifcrimineutitur. Ipfi uero

nousecp,du apogaea fuerit ,

x.diftantia3,quibusdimidiadiametriterra;eftuna.ExhisreIi

qua demonftrauit hoc modo.Efto Solaris globi circulus abc,

percentrumeiusD,terreftris autem in maxima eiusaSole di*
ftantia e f G,per centrum quoqj fuum quod fit K,lineae re&ae u*
trumqj contingentes a g,c E,quae exteofse concurrat in umbrse
mucronem,ut in s figno,& per centra Solis C terrae d k s, agan
tur edam a k,k c,& conne&antur a c,g E,quas minime oportet
& diametris differre,propter ingentem earum diftantiam.Capi
anturauteminDK saequalesLK,KM,iuxtadiftantias quasLu
na facit in apogaeo plena nouacp fecundu illius fententiam part>

Lxim.fcrup.x.quarumeftEKparsuna,CLMRdimesiensum*
brsefub eodem Lunse tranfitu, atcjj nol Lunae dirnedens ad
angulos reclos ipfiD k,8? extendaturL. o p.Propofitum eftpris
mum inuenire quae fuerit ratio d k ad k e . Cum igiturangulus

n k o fuerit fcrup xxxi

t

8J

triends,quorum iin.rectigtes funt

CCCLX

COPERNICI

NlCOLAI
cfcCLX.erit fcmifsis

uo fcru.x v

8t

befsis.& cj ad l reclus, Tri

anouli igit lko datoru anguloru datur ratio latcru k

ad lo,

& ipfax, o logitudine fcrup.prim.xvn.fecund. xxxm.qbus

cfti-Kpart, Lxiin.fcru.x.fiucKBparsuna,5Cfecijduq?L oad
m R,eft,uti v.ad xin.eritM r fcru.prim.XL v*
fecudoi^

p 8L

xxx vin.carundegtiu. QmueroL

m r aeqlibus interuallis funt ipfi

rallcli^erut

k e pa*

^pptereaL o p,mr fimulduplu ip*

fiusK E } a qrciedisMR SCl o,reftabato p fcru.

primoR2 Lvi.fecud.xnx.Suntaut g fecudu

fexti pceptu Euclidis ,pportionales e c ad p c,
k cad o c,& k d ad l d in ratioe , qua eft k e ad
o p , boc eft lx, fcrup. prima ad fcrup.pnma
-Lvin.fecuda xl vin.Dat fimiliter l d fcrup,.
primoR2Lvi.fecud.xLix.<jbustota DLKgs
una fuerit,& reliq igit k l fcru.primi i i.fecun
doi^.x i.Quatenus aut k l fuerit part, lxi ii u
fcru.x.quaR2FKeftuna,&totaKDerit partiii
M.cc.x.Iaqqjpatuit,c|?

m Rtaliu

fuerk fcrup*

primoi^XLv.fecudoi^xxxviii.gbuscoftat
ratio k sadM r,&k m s ad m s, erit etia totius

km s ipfa km fcru.prirnoru xiin.feciid.xxii,

quaru fuerit k m part, lxi i n.fcru,
x.crit tota k m s part. cclxviii. axisumbrae
Ita C[de Ptolomcus. Alrj uero poft Ptolemeu,
quonia inucncrutliaud fatis cogruere hsec ap
paretrjs,alia quaeda dc his ,pdiderut,Fatent ni

atcp diuifim

maxima diftatia plenae nouaecjj

Lunaea terra fit part.Lxnn.fcru.x.Solis apo
feilominus, q?

gei diametru apparente fcrup.prim. xxx u

tertic,cocedut etia diametru

xn

&

umbrae in loco

ad v.uti Ptolemcus ipfe. Verutn Lu

nae diametru apparete,negat tuc efle maiorc fcru.xxix,s,&,p
pterea umbrae diametru gtis unius,& fcru. x vi ,cu dodrate fere
trafitus

Lun

cfle,ut

ponut,eqbusfec[putatapogaci Solisi terradiftantiaeflepart.

M.c,XLvi.&aximumbr3cccLiiii,qruqexcetroterrceftuna,
attribuentes

Revolvtionvm
attribuentes hscc Aratazo

B,

1 1

;ii

1,

philofbpho inuentori, quactarr/S

nulla rarione poiTuntconiungi. Nos ea concinnanda ac emen*
danda fic rati (umus,cum pofuerimus apogaei Solis apparente
diametrumfcrup.primorum xxxi. fecundorum XL.oportec
enim aliquo modo maiorem nunc eiTe,quam ante PtoIema?u,
Lunae uero plena: uel nouac 5 ac in fumma abfide fcrup.primor^
illi

xxx.umbraequoqj diametrum Jn lpfoilliustranfitufcrupu,.

primorumLXxx&triumquintaruconuenit enim pau'6ma
ioremipfisinelTerationem,quam v.ad xm.fedut CL.ad cccc
in.Totum uero Solem apogaeum non tegi a Luna,nifiipfa ha
bueritdiftantiamaterra Lxii.partium,quarumquacexcentro
terrae fueritpars

ter

una.Haec enim

fic

pofita certa ratione

cum

ina

fe,tum in caeteris cohaerere uidentur,& apparcntibus Solis

& Lunae deliqurjs confentanea.Habebimus fiquidem iuxta prg

cedentem demonftrationem in partibus

cV

fcrupulis,quibus

que excentro terra? pars una,qusc eft k h , ipfam l o taliu ftru

primorum x vn.fecundorum viu,8C propterea m r , ut fcrup*.

primorum xl vi.fecundorum u$t idcirco o p, fcrup, primoru

tvi.fecundorum Li.Et tota d LKpart.M.c.Lxxix.Soiis apO*
gaei a terra diftantia,& k m s axis umbrazr partium cclx v

De

magnitudine horum trium fiderum,Solis,Lunae,82

Cap, xx
Terrae,acinuicemcomparatione.

Roinde etiam manifeftum

eft

qudd k l eft decies

KD,&in earatione eftL o ad d c: Decieso*

<fh'es autem l oefficit partes v.fcrup. xxvn, fere,
quarum k e eft una,fiue quod s k ad k E,hoc eft cc
lxv partes ad una,eft ficut totius s k d partes m. cccc. x l inrV
o<fties in

adipfiusDcpartesfimihterquincpfcrup.xxvii. proportiona

enim funt& ipfac^haec erit ratio diametrorum Solis 8d terre*

Quoniam ueroglobi in tripla funt rationefuorum dimetientt
um , cum ergo triplicauerimus quintupiam cum fcrup. xx viu
proueniuc partes c lxii. minus oclaua unius qbus So( maior
les

eftterreftriglobo.Rurfusquoniam Lunaefemidimetiens
eft

primorum x vn, fecundorum ix quorum k e eft

t

i)

fcru,

pars una.
Eftc^

CoPERNICI

NlCOLAl

ftcK propterea terrae dimetiens ad Lunas dimetientem, ut fe*

ptem ad duo,id eft tripla fefquialtera ratione,quae cum tripla*
ta fuerit,oftendit ter & quadragies terram efle Luna maiorem

minus odtaua parteLune,ac perinde etiam Solmaior erit

na fepties millies, minus lxii*

Lu

De diametro Solis apparente,& eius commti*

Cap.

tationibus.

xxi,

Voniam uero esedem magnitudines remotiores ap

parent minores ipfis propinquioribus, accidit pro*
umbram Terrae uariari,pe
pterea Solem,Lunam

&

eoruma terradiftantias , nec minus

quam parallaxes.Quac omnia ex praedi&is faciie difcernuntur
ad quamcunc^ aliam elongationem Primum quidem ia Sole
idmanifeftum eft.Cum enim demonftrauerimus,remotifsima
abeoterram efle partium jopj.quarum quse ex cetroorbis an
nesinsequales

nuaereuolutionis^oooo.acinreliquodiametri partium 967%*

jpxima.Quibusigiturpartibuseftfumma

abfis

m.clxxix.

quarum quae ex centro terrae eft una,erit infima partium earua

M.c.v.perindeacmediapartiuoi m, c. xlii. Cum igitur
diuiferimus ;ooooo. per M.c.LxxixJiabebimuspartes S4S.

dem

fubtendentes in orhogonio

minimum angulum fcrup, primo^

rum n.fecundorum Lv.maximaecommutationis quaecircaho*

rizonta contingir.Similiter diuifis millenismiilibus per m.c.v

mimimse diftantiae partes , proueniunt particula?9of.fubtendentes angulum fcrup.prim. 1 .fecundorum v i.maximae com
1

autem,quod dimeti=
ensSolisfitparuv.fcrup.xxvn.quorum dimetiens terraeeft
pars una,quodcp in fummaabfide appareat fcrup. primorum
xxxi.fecundorum xlviii Proportionales enim funt partes
ja.c.LXxix.adpartes v.fcrup.xxvn. atq? 2.00000, diametri
circuliad 9245*. quae fubtendnnt fcrup.primaxxxi.fecunda
xl vm.Sequitur utinminimadiftatiapartium m.c v. Rt fcru,
mutationis infimse abfidis.Oftenfum

eft

primorumxxxin.fecundorum Lim.Horumergo
afcrup.primorumeftn.fecundorum

v; Inter

differen*

commutatio*
nes uero

Revolvtionvm

Lib

iiii,

;ij

nes uero funt fecunda tantum xn.Ptolemaeusutramcp cotem*

nendam putauit ob paucitatern,attento qudd fcrup. unum

uel

alterum nonfacile ienfupercipiatur,quanto minus poiTibile

Quapropter

maxi*
mam fcrup. n ubiq? tenuerimus,nullum errorem uidebimur
comifsiiTe.Medios autem Solis diametros apparentes permes
dias dusdiftacias capiemus,fiue,utaliqui per apparetem Solis
motu horariu que cxi ftimaiit eiTe ad fuum diametrum,ut vj>ad
l x vi.fiue ut unum ad x 1 u8C unius quintam. Ipfe enim mo*
eft fieriid in fecundis
i

fi

Solis parallaxim

tushorariusfuacdiftantiaj eft iereproportionalis,

De diametro Lunae msequaliter apparente, & eius

commutationibus*

Cap,

xxn.

Aior utriufc^ diuerfitas apparet in Luna, ut in prd*

!ximofidere.Cumenimmaximaeiusa terra remo*
partium Lxv.s.nouaeplenaecj?,erit mini
'ma per demonftrata fuperius partium lv. fcrup,
vin.diuiduajautem elongatio maxima part.LX vm.fcru.xxi*
minima p_art.Lii.fcrup.xvii. Igitur in his quatuor terminis ha
bebimus Lunae Orientis uel Occidentis parailaxes,cum diui*
i

tio fuerit

ferimus femidiametrum circuli per Lunae a terra diftatias.Re*

motifsimae quidem diuiduae fcrup. primorum l. fecundorum

xvm.plenae nouaecpfcrup.prim.

li. fecund.

xxmi

Infimse

fcrup.prim.LXii.fecund.xxi.acinfimaediuidua* fcrup. lxv.

XLV.Exhis etiam patent apparentes Lunaediameiri.often*

fum eft enim,diametru terrc^ ad Lunae diametrii effe ut feptem
ad duo ,eritcg ea quaeexcentro terrse ad Lunsc dimetientem
utfeptemad miinquaratione funtetiam parallaxesadangu
los Lunac diametros . Quoniam recT:aelineae,qu3e compraehen
dunt angulos commutationum maiorum ad diamctrorum ap*
parentium in eodem Lunae tranfitu, neutiquam differunt in
uicem, & anguli ipfi fuis fubtendentibus rectis lineis ,funtfe*
re proportionales , neque fubiacet fenfui eorum differentia'
Quo compendio manifeftum eft , qudd fub primo limite
iam expofitarum commutationum Lunae dimetiens apparens

irj

eritfcrup.

NlCOLAfc

CoPERUlCI

trk fcrup.primorum xxvin.cV. dodrantis, fubfecudo fcrup*

primoruxxxv,fccudxxxvnu
fubultimofcrup.primorum xxvn.fecundoru xxxmi.Haec
xxx.fere,fubtertiofcrup,

fecundum Ptolemaci acaliorum hypothefim fuiffet prope uni*

us gradus 9 oporteretcg accidere,ut Luna tuc dimidia luccns, tan

tum lucis afferret terris,quantum plena,

Quae

fit

ratio diucrfitatis

umbrae terrae,

Cap, xxnf.

Mbrae quoqj diametru ad Lunse diametru iam de*

clarauimus eiTe,ut ccccn i. ad CL.quae proptcrca in
plena nouacp Luna,dum Sol apogacus fuerit s miru

mareperiturfcrup.Lxxx.cum tribus quintis,ma

ximauerofcrup.primorum xcv. fccudorum XLiin.fitcp
maximadiffcrentiafcrup.xuihfccundorum vm. Varia*
turetiaumbra tcrrac quauis in codcLuncetranfitupro*
ptcr ina?qua,lem terrae a Sole diftantiam,hoc

modo.Rcpc

taturenim,utinpracedente figura^re&a linea per centra

Solis & terrac d k s,ac cotingentia c e SjConiuntftis d c,k e

Quoniam, ut cft demonftratum dum eflet d k diftantia

partium m* c. Lxxixquarum eftKEparsuna &KMea*
rundem partium Lxu.erat m r femidimetiens umbrae
,

fcrup.primorum xl vi.fccund. i.eiufdem partis k E } &an

gulusapparentiaeMKRfcrup.primoruxLii.fcru.xxxn.
connexis k r & axis umbrc k m s partium ccl x v.Cum au
tem fuerit terra proxima SoIi,ut fit d k partium m.c, v.um
bramterraeineodem Lunae tranfitu taxabimushocmo*
do . Agatur cnim e z ad d K,eruntq$ proportionales c z ad
}

ze, c^EKadK s,fedczpartiueftiiii.fcrup,xxvn,cY. zb

partium m.c. v.iEquales cnim funt zndl reliqua d z ipfis
}

d k k e parallelogrammo exiftcnteK z, Erit igitur & k s

partium earundem ccxl vm.fcrup.xix.quibus eft k e u*
,

na.Erat autem k m earundem partium lxii.

cY.

reliqua i%i

turM s eafdem partes habebit CLXXXvi.fcrup.xix.Atq*

niam proportionales funt etiams m adMR,8CsKadKE,
datur ergo mr. fcrup. primorum XLv.fecundo, i.quarum
eft una

Revolvtionvm

Lib

iiil,

jiq

eftunaK E,acdeindeangulus apparentia?, quifubMKRfcnA,.

XLi.fecundorum xxxv.Acciditcpproptereaineodem Lunse

tranfitu per accefTum & rcceflum Solis & terrae in umbrse dia*
merro maxima differentia fcrup. i i.quorum eft e k pars una,fe=
cundumuifum fcrup.ufecunda Lini.quorumfuntpareesccc.
Lx.quatuor anguli recT:i. Porro umbrse diameter ad Lunae di
ametrumillicplushabebatinrationequamxin. ad v. hicau*
tem minus , ipfa quodammodo mcdia Quapropter modicu
crrorem committemus,fi ubiq? cadem ufi fuerimus labori parccnt es,& prifcorum fecuti fententiam,

commutationum

Expofitio Canonica particularium

Solis&Lunae

in circulo qui per polos

horizontis.

Cap

xxim,

Am quoqj non erit ambiguum fingulas quafq? pa*

rallaxes Solis & Lunae capere. Repetatur enim ter*

||ireftris circulus

ab per centrum

acuerticem ho*

Atcjjineadem fuperficic circulus Lunae

cdf
perucrticem horizontis^&CEGjin
db , SoIisfg,
quaintelliganturueralocaSoIis & Lunse , quibus etiam locis
connedantur uifus a g , a e. Sunt igitur parallaxes Solis
quidem penes angulum a g c , Lunse uero fecundum aec,
intcrSolemquoque&Lunam commutatio per cum qui fub
g a e , relinquitur angulusiuxta difFerentiam ipforum agc,
Saec, Capiamus iam angulum a c g ad quem illa uolueri
jjllirizontis

linea

fitcg uerbi gratia partium triginta , manife*

demonftrata
triangulorum planorum , qudd
ftum eft per
cum pofuerimus c g lineam partium m c, XLii.quarum a c

mus compararc ,

una,eritangulus agc ,quo differt altitudo Solis uera

a uifa fcrupu.primi unius & femis. Cum autem fueritangu*
lus a c g partium lx. erit a g c fcrupm primorum n fe*
fuerit

cundorum

xxxvw

Lunam in

quatuor fuislimitibus*

Similitcr in caeteris pateflent '

Quoniam

fi

At circa
fub maxima

siusa terra diftantia ,in qua fucrit cBpartium ,utdiximuSj

NlCOLAT

COPERNICI

/xviiuftfup.xxLquarum erat c a pars una, fufceperimus an

gulum dce, fiue d e circumferentiam partium xxx.quarum
ccc Lx.funt quatuor re&ijhabebimus triangulum a c E,in quo

duo latera a

c,c

E,cum angulo qui fub a c e dantur,[e quibus in

ueniemus aec angulum commutatiois
fcrup.primoruxxv.fecundoi^ xxviii,
Etcu fuerit ce illarum partium lxv.s.
erit

angulus qui fub a e c fcrup. primorii

xxvi.fecundoru xxxvi. Similiterter*

tioloco,cufueritcE Lv. fcrup vm.erit
angulus a e c commutationis fcrup. pri*
morum xxxi.fecundorum XLii.Inmi*
nima deniq? diftantia dam fueritc Epar*
tium Lii.fcrup.x vn.efficiet a e c angulii
fcrup. primorum xxxin. fecundorum
5

xxvii.Rurfascum de circumferentia fumatur partium lx.

circuli,erunt eodem ordine parallaxes, prima fcrup.primorii
XLin.fecundorumLv.Secunda fcrup. XLV.fecundorum tji
Tertia fcrup.Liiii,s,QuartaLVii.s Quse omnia confcribemus
inordinem Canonisfubie(fti,quem pro commodioriufu, ad
inftar aliorum in xxx.uerfuu feriem extendemus.Sed per he*
c

xades graduum,quibusiutelligatur duplicatus numerus,eoru

qui a* uertice funthorizontis ad fummum nonaginta,Ipfum ue*
ro Canonem digefsimus in ordines nouem , Nanqj primo SZ
fecundo erunt numeri communes circuK.Tertio ponemus So*
lisparaliaxes.DeindeLunarescommutationes.Etquartoloco
differentiae.Quinto minimse parallaxes,qu*e in Luna diuidua
ac apogaca contingunt,deficiunt a fequetibus in plena nouacp,
Sextus Iocuseas habebit eommutationes , qnasin perigaeople
na uel fitiens Luna producit.Et quas fequutur fcrupula,funt dif
ferentiac,

quibusquaeindiuidua,acproxima nobis exiftente

Luna parallaxes fiunt,illas fibi uiciniores excedunt. Deindere,

liqua duo fpacia,quae fuperfunt fcrupulis proportionu feruan*

tur.Quibusinterhasquatuorlimitesparallaxes poterunt dU
numerari,quse etiam exponemus , & primum circa apogaeum,

& quae interprioresfuntlimites,hocmodo Sitinquacsrculus

a s Lunae

Rev olvtionvm

Lib*

)i$

rrir*

c,& fufcepto d ceit

tro terrsc agatur reda iinea dec a,& in a apogaco facto centro
defcribatur epicyclium fecundum e f G,aflumatur autem e g cir
cumferentia partium Lx.&conneclantur a G,cG,Quoniamigt
r b Lunae epicyclus primus,cuius centrum

fit

turin praecedentibus demonftratae funt reclae

li*

nea?CEpartium v.fcrup.xi.quarum dimidiadia

metriterras eft una,quarum etiam d c eft partium

EFpanium duaru,
In triangulo igitur acg dantur latera g a

Lx.fcrup. xvnr.acearundem
fcrup. l i.

xx v. &ac

partium vi. fcrup.

xxx vi.cum angulo fub ipfis comprazhenfo cag,
Jgiturper demonftratatriangulorum planoru ter
tiumlatus cg earundem erit part. vr.fcrup. vir*
Tota igitur d c g in rectam a<ftalineam,fiue ipfi&s
partis unius,fcrup.

qualisD cL,eritpartium Lxvr.fcrup.xxv.SedDC

e part. erat lxv, s, Relinquitur ergo e Lexcefliis

fcrup. l v.s.fere. Atqj per hanc datam rationem,cii
fueritD c e partium Lx,erit

fcrup.
tur

ef

ef earundeni part. iu

xxxvn. ELfcrup.xLviQuatenus
fuerit fcrup.

lx.

erit

el

igi

exceflus xvrrr;

fere.Haec fignabimus in Canone feptimo loco e re

gione graduum lx Similiter bftendemus circa
perigaeum B,in quo repetatur epicydium fecundu
hno. cum angulo hen, LX.partium,fiet enim tri
angulum b c N,ut prius datorum Iaterum, & angu*

Ioru,& fimiliter m p exceflus fcrup, l v.s.fere, qui*

bus femidimetiens terrac eft una.Sed quoniam ea*

rundem eft part. dbm,l v.fcrup. v ir i.quaz il confti

tuatur parcium Lx,erittalium

hbo part.in.fcrup,

vn. 8 m p exceflus fcrup. l v. Sicut autem tres

partes

&

viru

fcrup.ad Lv.fcrup.itaLx.adxvrrr. fere,ac eadem quse pri*

us

diftant

do&in

tamen in paucis quibufdam fecundis

Hoc mo*

Ca*
nonis columnellam.Quod R ipforum loco eis quae in Canone
casteris

faciemus, quibiis complebirrius o<ftauam

profthaphaerefium expofita funt,

ufi

fuerimus, neutiquam

committemus errorem , funt enim

fere

eadem,acdeminimis
I

agituf

NlCfcLAl

<Z)0PERNICI

/jagitur.Reliqua funt fcrupula proportionum , quae fubmedrjs

lunt terminis

interfecundum & tertium.Efto iam e*

picydus primus plena nouaqj Luna defcri*
ptus a B,cuius centrum fit c , & fufcipiatur d
centrum terrae, &extendaturrecT:alineaDB
c A.Capiatur etiam ex apogaeo a quseda cir
cumferentia,utputa a e partium lx.& con*

uidelicet

nedanturc c,c s,habebimus enim triangu

lum d c E.cuius duo latera data funt c d partt

um LX.fcru.xix.& c e part. v.fcrup. xi. Art

gulus quoq? fubo c e interiori duobus re=

ace, Erit igitur per de^

nonftrata triangulorum d e partium earun
xlem LXiii.fcrup.ini. Sed tota dba parri*
um erat lx v.s. excedens ipfum e d part.u.
fcrup.xxviu Vt autemAB,hoc eftpartes
x.fcrup.xxn.ad n.partes.xxvinfcrup.fic
xx ad xiin. quae fcribantur in Canone ad
ix.gradus, Quo exemplo rel/qua perfeci*
mnus complemmuscp tabulam quc fequitur.
Atqj aliam adiecimus femidiametrorum So
h's,Lun3c,cV umbrac Terrae,utquantum pof
dtis reliquus ipfius

fibik cxpofiu habeantur

Canon

Revolvtionvm
Cahon parallaxium

Lib,

Solis 6C Lunze*

Lurix

commu
nes.

Solis

Lu nxie

cVfccfi

cundi

parals

lirhitis

mitis pa

laxes.

difrere-

Iic

&qrti

cy.

cy.

limitis

mi

ma

differe

no.

to.

fcr.

fcr.

rallax.

18

012

s
8

2?

CT

$6

22

i5>

S>

24

12

*?
lO

45-

56

28

42
48
?4
60

218
512
506
200

ci6

294

4S>

*s>

Zl

22

28 f7

24

21

21

27

14
^O

2
i
2
2

19

78I282"
84276"
poJ270

?2
O
7

24

4
?2 2?

2<>

?4

27

39

2 5>

14
I 20
1 z6
\Jz
12S

246

44

41

48

21

26

42 ?
44 24
4? f
47 8
4* r?

228
222

2 44
2 45>

40

144 216

*2

co 210

2
2
2

?4

ic6 204
162 108
76$ 192

?<*

2 >5>

174 186

180 180

2
2
i
2
i
2
2
2
2
2

C2
C6
O

S>

42 ip
44 4o
24 J46- C4

20

*24

240

21
21

z6

2
2
2

10

45>

-o

90 fp
?* 4P
C4 20
96'

r ?c
1

2
2
2

2
1

19

26
22

40

46

10
12
1?
18
21

7
9
I

14
17

20
~22
27
20
26
24 2
27
?2
2
2^
S>
42 28
4? 41

24

$3
O

11

*i

14

?2

?2

2:1,7

**
?7
\A

?4
?*

?5>

J8

?5>

|9
60
60

47 44
J?:,^. .__ 47

4S>

4
4

co
co ??

?
c

?I
?I

2S>

?i
9* 12

61 12
6\ 47

62

<>

5"*

22

(52

ip

** 24

C?2

21

1?
10

4*
C4

?
_5

%f ^2
c8 26
?S> 39
60 21

l
.

26

2C?

2
2

2P

102 2c8

14

4*

27

6
\6

72288

_io8 2C2

19
9

6 z6
\$, 40
22 47
2? 47
28 49
21 42

-1

24

2
2

ri

22
'

h 16
n

42
48
cc

f
12

96 264

C6

icr.

\r

21

26224

fcr.

46

2<>

#.

5>

47

ad

2"

22 o

tia

denda-|

'

7
14

?<?

pa

mitis

2-

10

24

6 2 f4
^48
\S 142
\

2"

1"

Jepi

Lunae

rallax.

lepil

tertrj li-

mmue.
Gra. Gra.f

\\

Tertij

pnmi
Numeri

,i6

iiii

20
22
22
22

24
24

60
60

49

Can on

c OPERMTCl

icotAr
f

if'

Canon femidiametrorum Solis,Lunae,& Vmbrac

.;
1

Numeri

commu

Varia-

SOLIS

LVN/iE

nes,
<

Gra.| Gra.

6 154
12 J4
18 ?42

*4 JJ*
50

J3-o-

?* ?*4
42 218
4 512
^4 fotf

-f

t9
9
19
19
9

?0
fO
9*

93

-9

99

9*

<>o

300

itf

d"

tftf

2^4

\6

5>

72 288
78 282
84 27*
90 270
S>* 264

16

12

16
\6

*9

itf

f-p

itf

97
3

ip

*?
.

?2

?P

47
9*
9

um-

BRAE,

bra%

2"

fcru.

|r

40
40
40
40
40
40
4
4*
4

42
42
42
4?
4?
4?

j8
21

2d

24
42

9*

10

tf

2(5

44

14

24
40

*9

i<?

22
9
27

\6

22

16

v&

2d

itf

20

44

2-0

2p
?2

16
16

?5>

.44

44

33

47
99

41

2*8
2^2

it>

246^

\6

240

ifc

?5>

I2<?

i?4

\<>

'*2
5*

\6
\-6

42
49
48

\6

l?o

228
222
216
210

\6

9^

I?C?

204

i^
\6

94

16

9*

16
\6

97

l6S 192
174 186
iSo 180

tio

n
22

102
108
J 14
120

1<?2 ic>8

1?
9
9
9

rtf

16

2*~

;*

9
9
9
*9
*9
1?
'9

144

1?

2"

VM-

\6

99

9*

itf

17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17

34
9

<?

20
9*

4?
4?

12

4C?

ICJ

4
4*

22

26
?*

*$
41

44
4<>

48
45

<J

47
47
47
47
47
47
47

39

42
49
47

9*

7
^?
?>

45*

9?

94
99
9*
9*

3S>

44
4S>

9*

97

De nume>

R.EVOLVTIONVM

LlB*

"lllU

\1?
?

Dc namcrauone parallaxis

Solis

& Lunae.

Cap. xxv.

Odum quoq? numerandiparallaxesSolis & Lung

!

pcr

Canonem breuiter cxponemus. Siquidem pef

di ftantiam a uertice Solis uel Lunsc duphcatam, ca

piemus in tabula parallaxes occurrentes . Solis qde

fimpliciter,Lunaeueroinquatuorfuis Iimitibus,8icummotu
Lunae,iiue eius aSole diftantia duplicata,fcrupula proportio*

num priora,quibus cu accipiemus utriufqj exceflfus primi

u!

timiterminupartesproportionalesad LX.quasaproximafc^
quente comutatioe femper auferemus,ac pofteriores ef quae ini
penultimo limite femper adrjciemus,SC habebimus binas Lune
parallaxesre&ificatasinapoga?o&perigaco,quasepfcyclusmi
nor auget uel minuit.Deinde cu anomaha lunari capiemus ul*
tima fcrup,proporrionu,quibuse differetia parallaxiu^pximc
inuentaru fumemusetia panem proportionale,quam fempcr
addemus parallaxi examinata? priori,q in apogaeo,& prodibit
paralaxis Luncc quaefita,

|D
(

Ioco

& tepore, ut in exemplo

Sint

Luna* gtes LMii.mediusLuna?motuspart

xv.anomalieazqta: partes c.Voloexhis inuenireperCanone

diftatia; a ueriica?

parallaximlunare,duplicodiftantiecpartes,fiuccvfir.qbusin

Canone refpodent cxcelTus intcr primu & iecudu limite, fcrup.

primuunu,fecudaxLviiiiparalIaxisfecuditerminifcru.prima

xli i.fecuda

L.parallaxis

tertrj limitis fcru. l.

fecuda

xlix. Etf

ceiTustertrj&qrtifcru.prima n. fecuda XLvi.cjfingillatimno

tabo.MotusLunaeduplicatuscffi itgtesxxx.cuipfoinuenio
fcrup.proportionu priora quinqj,qbus accipio parte ,pportio
nalead Lx.funtc^aprimoexceUufcrup.fecuda ix.hecaufero
fcru.xLii.fecudis L.comutationis,remanetfcrup,prima xlii
{ecuda XLi.Similir: a fecudo exceiTu q erat fcru* n.fecud xl vi
parsproportionaliseftfcrup.fecund.xini.qucapponofcrup*
primis L.fecudis XLix.fecuda2comutatiois,fiutfcru,primaLi
fecuda xi i i.Haru uero parallaxiu differetia cft fcru. v i u.fecuu
da xxxii. Pofthaec cu gtibus anomaliacaeqtjecapioextrema
fcrup.proportionu,q funt xxxnn.&g has accipio diHvrential
fcrup, vin.xxxi.gte ^portionale,&eftfcrup.i tu.fecunda

irj

quani

NlCOLAJ

COPERNICI

o-jamaddo prioriparallaxiaquataj,& colIigQMur fcrup.pri

iriax^vii.fecundaxxxufiChaeccritparallaxisLunaemcircufi
loalitudinis quarfita^

Quomodo

paralfaxeslongitudinis

difcernuntun.
Ifcernitur autem in

Cap

&

latitudinis

xxvi*

longitudinem & latitudinem pa

&

Lunam
quae inter Solem
eftpercircumferentias&angulosfecantium iefe cir
culorum , figniferi &eiusqui per polos eft horizon

rallaxis fimplidter,fiue

tis

Quoniam manifeftum eft,qudd hic circulus cum ad reclos

angulos fignif ero incubuerit, nullam efficit longifudinis paral

laxim ,fed tota in latitudinem tranfit,eodem latitudinis 8La\tU
tudinis exiftente circulo, At ubi contingat uicifsim figniferum
horizontireclum infiftere , aceundem fieri cum altitudinis cir
culo , tunc Luna latitudinis expers fuerit , non admittit aliam
quamlongitudinisparailaxim. In latitudinem uero diftra&a,
iion euadetaliquam Iongitudinis commutationcm. Quemad
modum fi fit a b c fignifer circulus , qui horizonti
reclus infiftat,fitb^A polus horizontis, Ipfeigitur

orbis a b c idem erit , qui circulus altitudinis

Lu*

nas latitudine carentis , cuius locus fuerit b , eritqj

Bcinlonoitudinem. Cum
uero latitudinem quoqj habuerit defcripto per po
Ios figniferi circulo dbe, fumptalatitudine Lunac
d B,uel b E,manifeftum eft , quod a d Iatus,uel a e,
non eritscquale ipfiAD ,necangulus qui iiibo uel

commutatio eius

tota

e rectus erit,cum non fint da,a B,circuliper polos

e,& latitudinis aliquid participabit com
mutatio,& eo magis quo fuerit Luna uerticipro*
pinquior ,Nam manente eadem bafi d e trianguli a d s,Iatera 4
d,a e breuiora angulos ad bafim compraehendent acutiores.Ec
quato magis deftiterit Luna a uertice,fienc anguli ipfirectis R*
miliores.Sitiam fignifero a Bcobliquus altitudinis Lunaecir*
culus db b , non habentis latitudincm ,utin edipticafecftione,
ipfius d b

quac

fic

ee

Revolvtionvm

Lib<

jiS

iiii#

qua*fitB.Parallaxisautem in circufo altitudinisBB, 8c'agat^r

Quonia igitur

circumferentia e f c/rculi per polos ipfius abc.

sef datus eft,ut oitenfutn

eftfuperius,&qui ad Fre&us, latus quoqjB e datum.Per
demonftrataigitur trianguloru fphamcoru danturreli*
qua latera b f,f E,hoclatitudinis,ilIud longitudinis, ipfis &,
ECongruetia.SedquonuB E,EF,FB,in modico&in infen
fibili differunt a lineis redtis ob eoru breUitatem,non erra
trianguli b e F,angulus quifub

bi

m us,

fi

ipfo triangulo redangulotanquarecftilineo uta

Luna

mur,fietc^propterearatiofacilis.D/friciliorin

lati

tudinem habente.Repetatur enim abc fignifer, cui obh>

quus incidat orbis g poIoshorizontisDB,fitc b locuslon
giti dims Lunsc,latitudo fb Borea,fiue b e Auftrina. A uertice
horizontis, quifitD,defcendant

fuperipfamLunam

gbus fint comutationes e k,

f G.Erut em loca Lunac uera fecundu lonou & latii
in e f fignis,uifa uero in k G,a cpus agatur circumfe
rentias ad angulos recflos ipfi a b c fignifero,q fint k
m,l g Cu igitur coftiteritlogitudo 6C latitudo Lu

circulial

titudinis d ek,d f c,in

*,

nx cu latitudine regiois,cognita erut m triangulo b

abd,&cu
angu
redo
lo d B.dabit.Similiter in trianpulo dbf. cuduo la
EB^duolateraDB^BE,^ anguius

fecftiois

totus d b E,idcirco SC reliquu Iatus d e,cu

tera d b, b f data fuerint cu

eft ipfius

angulo d b f ,

cj

Q fub a b,d a recto,dabit etia d f

reliquus

cu d f

an

gulo, Vtriufcp igit circuferentie d e,d* F,datur g Ca

none parallaxis ek&f G,ac uera Luiiae a uertice diftatia d b uel

d F.Simihter & uifa d e k,uc!d f g. Atq in triangulo bbn facfbt

fecfti oe ipfius decu fignifero in n figno,datus eft angulus n e b
Sc*

nb

rectus

cu bafi b E,fciet

& reliquus cj fub bne angulus,

cu reliquis lateribus b n,n E.Simiiiter & in triangulo toto n k m

ex datis m n angulis , ac toto

ipfa eft latitudo

Luna:

latere

k e N,conftabit k m bafis , Et

uifa Auftrina

eft latitudmis parallaxis

ac

cuius exceflus fuper e b

rehquum latus nbm

datur,a

quo

demptONB,remanetB m longitudinis comutatio.Sicut etia itt

triangulo Boreo b f
cu datum fuerit latus cu angulo bfc,
,

&sre

NlCOLAl
tfis recT:o s datur

CoPERNICI

reliqua tatera b l c,& f g c,cum reliquo

anguld

c,&ablatioe f o,ex f g c,relinquitur g c datu latus in triangulo

GLCjCuduobusanguIisLCG&cLG re&o,obidcgreliq latera

datur gl,l c,ac deinde qd relincjtur ex b c,& eft b l comutatio
logitudinis, atqj g l latitudo uifa,cuiuS paral
Jaxis eft exceffus b f uerelatitudinis.VerUnta

men, uti uides , plus habet laboris cp fru&us

minima expedit.Sa
tis enim erit,fi pro angulo dcb ipfo a b d,& ^p
ifta

fupputatio,que circa

d e b ipfo d b f utamur,ac fimpliciter , ut prius

pro ipfis d e,e f circumferentrjs , media femg
d b ,negleda latitudine lunari,neqj enim pro
pterea error apparcbit,in regionibus praefer
timSeptentrionalis plagac , fed in ualde

Au*

ftrinis partibus,ubi b cotigerit uerricem

hori

zontis

cum maxima latitudine quinqj gradu

proxima exiftente,fex fere fcrupulorum eft

difterentia In edipticis autem Solis coniundtionibus, quibus
latitudo Lunacfefquigradum nequitexcedere,poteft effefcru
puli unius 8i dodrantis tantum . Ex his igitur manifeftum eft,
Um,ac Luna

terrac

qu6d Lunae loco uero,in quadraiite figniferi Orientali,femper

& in altero

quadrante fem
per aufertur,ut longitudinem Lunac uifam habeamus . Et Jati*
tudinem uifam per commutationem latitudinis^quoniam fiin
eadem fuerint,fimul iunguntur. fi in diuerfa, aufertur a maio*
reminor,8iquodrelinquitur,eftIatitudouifa eiufdem partis,
additur commutatio longitudinis ,

ad quam maior dedinat*

Confirmatio eorum,quac circa Luna parallaxes
funtexpofita,

Cap*

Vdd igitur parallaxes

xxvii

Lunsefic expofitse confor^

mes fint apparentrjs,pluribus alrjs experimetispofe

fumus affirmare,quale eft hoc quod habuimus Bo
nonise feptimo Idus Martrj poft occafum Solis,

anno Chrifti

ji

cccc

xcvn* Confiderauimus enim, qudd

Luna

Revolvtionvm

LlB.
II II,
Hyadum,quam

Luna occultatura ftellamfulgentem

uocant Romani, quo expe&ato , uidimus

;i9
PaliliciC

ftellam applicatam

parti corporis Lnnaris cenebrofi,iamcp delitefcenteminter cor

nuaLunse in horequintacnocl;is,propinquiorem uero Auftri

no cornu per triencem quafi,laticudinis fiue diamecri Lunse. Ec

quoniam ftella fecundum numerationem,eratin duabus parc
& Lii.Geminorum cum latitudine Auftrina quinq* graduum
cY. fexcancis,manifeftum erae qudd centrum Lunse fecundum
,

uifum prsecedebac ftellam dimidiadiamecri,&idcirco locus e

iusuifusinlongitudinepartium n.fcrup.xxxvi. Inlatitudi*
ne part. v.fcrup. i i. fere. Fuerut igitur a principioannoru Chri
ftianniiEgyptrj M.cccc.xcvn.dies LXxvuhoraexxm.Bo*nonise,Cracou('se autem quseorientalioreft s gradibus fere ix,
horse xxi i.fcrup.xxx vi.quibus acqualitas addit fcrup. n 1.
eratenim Sol in xx viu.s.partibus Pifcium.Motusigitur Lu*
nseacqualisaSokpart.LXxiin. Anomalia arquata part. cxi
fcrup. x.Locus Lunse uerus part 1 1 .fcrup.x x i n i. Geminoru,
latitudo Auftrina part.iin.fcrup.xxxv.Nam motuslatitudi
nis uerus erat par t. c ci i ufcrup.x l i.Tuc quoqj Bononisc afcen
debatxxvi.gradus Scorprj,cuangulopartium Lix.s.&erac
Luna a uertice horizontis part. lxxxiiii.cY. angulus fectionis
circulorum altitudinis cY. figniferi partium fere xxix.paralla*
xisLunse pars una,logitudinis fcrup.Li.latitudinis fcru.xxx
quaeadmodumcongruuntobferuationi,quo minus dubitaue
rit aliquis noftrashypochefes , cYquse ex eisprodita funt,recte
i

fehabere.

De

Lunae coniun&ionibus,oppofitio*
Cap. xxvnu
nibuscp medrjs.

Solis

cY.

quae haccenus demotuLunsefcYSolisdicca

funt, aperitur modus inueftigandi coniuncliones
cY

fjs

oppofitiones

eorum

Ad tempus enim propin*

quum,quod hoc uel illud futurum exiftimaueri*

mus,quseremus motum Lunse sequalem,quem fi inuenerimus,
iam circulum compleuilTe coniunctionem intelligimus ,

in fe*

micirculo

NlCOLAl

CoPERNICl

plenam.Scd cumid rarius fefe pr3Eftet,confideranda

cft inter eos diftant ia,quam cum partiti fuerimus per motum
Lunaediarium,fciemusquantotempore praeceflerit alterum,
uel futurum fit,prout plus minusue habuerimus inmotu, Ad
hocergo tempus qucremus motus,& loca,quibus ratiocinabi

Chici rculo

mur uera nouilunia,plenasb^lunationes, difcernemuscp

cas

eorum

ecfipti

coniun<ftiones ab airjs,ut inferius indicabimus.Hsec

cum femel conftituta habuerimus,licebit ad quofuis alios men

fes extendere ac continuare in annos aliquot per Canonem
,

duodecim menfium,continentem tempora

&

motus

a?quales

anomaliae Solis & Luna? s ac latitudinis Lunse coniungenda dn

gula fingulis pridem repertis etiam arqualibus.Sed anomalia

Solisapponemus uere,uc ftatim ipfam habeamus ad^quatam,

neqjeniminunouelaliquotannisfentierureius diuerfitas ob
tarduatem fuiprinciprj,hoc eft fumma: abfidis,

Canon

R E VOL V TIONVM

LlB,

III t

>3

CanonConiun&ionis&OppofitionisSoIis &Luna\

Temporum

iVten

Anomaltelu

Latitudinis

narismotus.

Luna? motus-

S|G.|r|2"|

)SG.|i

partes.

fcs.

\Dies\fcr.\z~\f\

2 9 ? 9

40

1$

95>

*9 45>
9

88 39 3o 27
n8 7 20
10 49
47
I
/77
94

4
9
<>

44

2$<5"

IO

524 9
$94 22

12

?5>

48

18 IO

4
5
4 4? 99 4
9 5> 48 4

21

40 $6

*4

$4 41 58
9 2J 1?
02

.3

'i

21 JO

9^ 2J

''

50 40 4
1 20 28
**
42

2tf

4? \6 I
2 9
9 2
2 14 94 2
5
4* 2

2
2ef<; 4^1? 21
20 9 18 21 *

5>

17 27

200" 42^1

* 4* 20
r?7 22
>
8 2 48

<

>
<

<

Dimidrj menfis,

*Ak>*\W\4k\

I|

Ijlifl*!

Al94!$!

AnomaJisc Solaris motus.

M.

|M.|S|G.ir| 2"

S. |G.|i"|2-|
<5 j8
12
9
27 18 94
9* *9 12

*5>

2
j

2
2

94 f7

|D|

44 7

?9* 90 *9

9' *2i. 9* 4?
1
10 <f9
9

20

45>

12 94S> 9

Menfis

o|i4l*

S>

20

i)

Deudris

NlCOLAI

COPERNICI

Deucris coniunclionibus &oppofitionibusSolis#

Caput xxix,
Lunsc perfcrutandis*

VmhabuerimuSjUtdi&um eft,tempus medisccor*

iundionis uel oppofitionis horum fiderum cum it
lorum motibus,ad ueras inueniendas neceflaria

cft

uera illorum diftantia,qua fe inuiccm prarcedut uef

Luna priorfueritSole in coiunclione uel op

liquidueftfuturamefleueram,fi Solueramqua qug

fequutur.Nam
pofitiSe,

Ci

rimusiampraeterrjt.Quaeexutriufqj profthaphserefi fiut ma*

nifefta.Quonia {l nullse uel aequales fuerint , eiufdemcp affe&i*
onis,ut uidelicet ambse fint adiectiuac uel ablatiuse,patet eode
roometo congruere ueras coiuncliones uel oppofitiones cu me
drjs.Si uero insequales,exceflus ipfe indicat eoru diftantiam,ip

fumcp fidus prsecedere uel fec^cuius eft exceflus adie&iuus uel

ablatiuus. At cu in diuerfas fuerint partes , tanto magis prsece*
det id,cuius ablatiua fuerit profthaphserefis,quse fimul iunctae
colligunt diftantiam illoru.Super qua arbitrabimur,quot inte
gris horis pofsit a

Luna pertrafiri,capiendo pro quolibeigra*

du diftantise horas duas .Quemadmodum fi fuerint in diftan*

gradus vi.aflumemusproeishorasxii.Adhoc er*
go temporis interuallu fic conftituiu,qusercmus ueraLunsc e*
uedione a SoIe,quod efficiemus facile, du nouerimus motum
Lunse mediu uno gradu,unocp fcrupulo fub duabus horis ab*
folui.HorariuueroanomaIiae,acueruipfius motu circa plena

tia circiter

nouamcp Luna efTe fcrupuloru fere L.quse colliget in fex horis

motusequalemgradus iu.fcrup,totide,ac anomaliseuerapro*
fectionem partes quincp , quibus in Canone profthaphserefiu
lunariuconfiderabimusinter profthaphserefesipfas differeti*

am,quaaddemusmediomotui,fianoma'iain inferiori ptecir

fi in fuperiori,qd enim colledum reli
ftumue fuerit,eft uerus motus Lunse in horis aflumptis.Is cr*
go motus d fuerit diftatise prius exifteti equalis,fufticit s Alioc|
muhiplicata diftantia per numeru horariu exiftimataru diui*
dcmusper motu huc , fiue per acceptu horarium motu uerum
culi fuerit,uelauferemus

fimpliccm

R.

EV^OLVT I O N fM

B,

1 1

ftf

iTmpJicediftanriadiuiferimuSjCxibitenirn uera dtfferetia ten

poris in horis

& fcrupulis inter media ueramc^ coiun&ione uct

oppofitione.Hacaddemus tempori medie coiunclionis uel op,

pofitiois,fi LunapriorSolifuerit,uelloco Solisediametro op
pofito,uelauferemusfipofterior,&habebimus tempus ueras,
coiuneftionis uel oppofi ciois.Quamuis fateamur, qd etia Solis
ina?qualitas addat uel minuat alicjd,fed iure contemnendu, fiV
quide in toto trac'tu,& maxima licet eIongatione,quse fe (upt a
feptegradus porrigit,fcrupuluunii complere non poreft,eftb,
modus ifte taxandarii lunationu magis certus.Qui em horario

Lunsemotufolu nitutur,queuocat luperationehorana,faliuit

turaIiquado,coguturb^fa?piusadcaIculireiteratione. Mutabij

enim Luna etia in horas,nec manet fui fimilis. Ad tepus

igiturueri coitusueloppofitionistocinnabimusucrumotu la
tttudinis,ad latitudine ipfam Lunac perdtfcenda,&ueru locurn
boltsab arquinodio Verno, id eft infignis,quoctia intclligtV
tur Lunc locus ide,fiue oppcfitus. Et quonia tempus huiufmo
di intclligitur mcdiu 5c sequale ad mendianu CracouKn. qd g,
modufuperius tradirumreducemusad tempusappares.Qudel
fi ad qucmpiam alium Iocum a Cracouia conftituere hacc uolit
cnmus,confiderabimus eius longitudine,& pfo fingulis gradi
bus ipfius logiiudmis capiemus 1 ii.fctup;horae pro qi oiibet
Iis eft

-",

fcrupulolongitudinis mi.fcrup. fecunda hora?,qu3C adrjcie*

mus tempori Cracouien. G locus alius orientalior fucrit,& aufe

remus fi occidentalior , & quod reliquumcollec%muefuerir#
erittempusconiuntfionis&oppofitionisSoiis&Lunar*

Quomodo coniunciiones oXoppofitionesSotis &L(1

nazeclipticaedifcernanturabalrjs,

N uero

ecf ipticse

Cap xxx,

fuermr,nec fie,in

ledifcernitur.Quonia

fi

Luna quide fad

latitudoeius minorfuerit,

dimidio diametrorii Luna? &umbrx , fubibttedi*

^M. pfim Luna,fin maior,no fubibiuAtuero circa Sole
plusfatishabetnegotn,immifceteleutriufc^ parallaxi,p quant
differt

plerunqj

uifibilis

coiunclio a uera* Cumigitur fcrutati

ii)

fUerimu

NlCOLAI

CoPERNlCI

mcrimus,qucfir commutatio inter Solem

& Lunam fecundu

longitudinem tempore ucrae coniun<!?tionis fimiIiter ad unius

horscfpacium prcccedentiscontuncftionem ueram in orientali,
5

uel fequentis in occidenraliquadrante fighiferi,quaeremusui*

fam Luna? a Sole longitudinem,ut inteliigamus quatum a So=

Luna feratur in hora fecundum uifum Per hunc ergo motii
horarium cum diuiferimus illam Jongitudinis commutatione,
le

foabebimus differentiam temporis inter uerum,uifumcp coitu,

Quaedum auferatur a* temporeuerae coniundionis in parte fi*
gniferi orienta!i,ucl addatur in occidua ( nam illicconiun<ftio
:

uifa prarcedit uera ,illic fequitur)exibit

tempus

uerac coniumfti

onisquaefitum.Ad hocergo tempus,numerabimus>laiitudine

Lunazui(amaSoIe,fiuediftantiam centrorum Solis &Lunaj
uifibtlis coniundionis decWta parallaxi SoJis.Harc latitudo (j
maior fuerit dimidio diametrorum Solis 8d Lunae,non (ubibic
Sol eclipfim,fi minor, fubibit.Et ex his mahifeftum eft,qndd fi

Lunatempore uerse coniun<ftionis paraliaxim longitud nis

non fecerit aliquam,iam eadem erit uifaacueracopula, quod
circanonagefimumgradum figniferiab oriente uel occideme
iump tum contingit
Quantus fuerit Slolis Luna?<^defe<?tus,

Cap. xxxi.

Oftquam ergo cognouerimus Solem

uel

Lunam

defe<fturam,faeileetiam fciemus,quantus fueiictpfo

rumdefe&us.lnSolequidem perlafitudmeuiiam,
qua? eft inter Solem & Lunam tempore uifibilis co
pula\Sienimfubtraxerimusipfam adimidiodiametrorii So*
& Lunc; ,relinquitut quod a Sole fecuhdu diametru deficict,
quod cu multiplicauerimus per Xiu & exaggeratum diuiferimus per diametru Solis, habebimus numeru digitoru deficien
tium.Qudd R inter Solem 8i Luna nulla fuerit latitudo , totus
Sol deficiet,uel tan tum eius,quantu Luna obtegere poterit. Eo
lis

dem feremodo & in lunari defe<?tu,nifiqu6d pro Iatitudine ui

fa,utimureius fimplici,quadempta adimidiodiametroruLu*

nx & umbr?c

remanct parsLuna* deficies ? dummodo latitudo

Lunae

R.EVOLVTIONVM

LlB*

Hir,

;jl

Lun non fueric minor dimidio diametroru (n Lun sc

tro,tota

enim

tunc deficiet,ac infuper

diamff-

minor latrtudo addec

eti

am moram in tenebris aliquam,que tum maxima eric,cum nul

puto liquidifsimii,
Igitur in particulari Lunse defecT:u,cu partem deficientem mul
tiplicauerimus ia duodecim,produd:umcpdiuiferimus per dia
metrum Lunse,habebimus numerum digitorum deficientiu,
non aliterquam in Sole didum eft
la fuerit

Iatitudo,quod cofiderantibus

efle

Ad prsenofcendum quantifper duraturus Gt

defe&us,
Eftatuidere

Cap,

xxxu,

quantum duraturafitedipfis.Vbino

tandum eft,quod cfrcumferentrjs,qug inter Solem,

Lunam,& umbram contingunt , utimur tanquam
lineis recftis,ob eorum paruitatem,qua nihil differ*
reuideniurare&o.SumptoigiturcentroSolis & umbras iriA
figno,&lineaB cprotranfituLunse,cuiuscentrum contingen.
tis

Solem uel umbram in

principio fncidentiac fit b

purgationis c,connecT:antur a b b

c, 8C ipfi

b c perpendicularis mittatur a d,

Manife*

in fine ex*

ftumeft,quddcum centrum Lunaefueric

in D,erit medium eclipfis,eft enim ad bre
uifsima aliorum ab a defcendetium,

8C b

c,quoniam 8C ipfae a b,a c aequales funt , quae con

ftantutraqueEdimidiodiametrorumSolis 8C Lunae in fola*
ti , atque Lunae 8C umbrae in lunari edipfi,etAD eft latitu*
do Lunae uera uel uifa in medio edipfis.Cum igitur quod ex a
d fit quadratu, fubtraxcrimus ab ipfius ab quadrato, relinquu
turquodexBD rdabiturergo bd longitudine Quod cum di*
uiferimus per horariu Lunae motu ueru in ipfius defe(ftu,uel ui
fibile in folari,habebimus tempus dimidise durationis.Sed cj*
niamLunafeepenumeromorafacitinmedrjstenebris,qdacci*
dit,quadodimidiuaggregatidiametroru Lunae 8C umbrae ex
aequalis ipfi d

ceffericlatitudineLuna;pluscjjfuerit dimetiens eiuSjUtdixi*

mus,Cii igitur pofuerimus b centru Lunae in principio totius

obfcurati

NlCOLAl

COPERNICI

Luna circumcurrentem umbrae contfngic intrinfecus,atcp f in alterocontaclu, ubi primum emergit.

ofrfcurationis

ubi

Conexis ae,af declarabitur eode modo quo prius ,bo,df effe

dimidiamorae in tenebris,propterea quod a d eft latitudo Lu#
njccognita,&AE,iiueAT,q umbrae dimidia diametros maior
eft Lunae dimidia diametro.Co ftabit ergo ed fiue d t, qug rur
fus diuifa per motu uerum Luna horariu , habebimus tempus
dimidiaemorarquodquaerebatur.Veruntamen animaduerten
dum eft hic,quod cum Luna in orbe fuo mouetur,no fecat par
tes longitudinis circuli fignoru omnino acquales eis quse in or
be proprio,mediantibus circuli,qui per polos funt figniferi,Eft
tamendifferentiaperexigua,quaein totadiftantia partiu

xiu

ab ecliptica fec"tione,fub quibus extremus fere Iimes eft deliqui

orum Solis & Lunae,no excedunt fe inuicem circumferentia; ip
forum orbiu in duobus fcrup. quse facerent x v. partes horae.
Ea proptet utimur faepe altera pro altera,tancp eifdem Ita qqj
utimurlatitudineLunaeeadem in terminisdefe(ftuum,quain
medio edipfis,quanqua ipfa Iatitudo Lunac femper crefcit uel
.

decrefcitjfiuntcp propterea incidentias 8C expurgationis fpacia

non penitus aequalia, fed differentia tammodica

ut fruftra triuiffe tempus uideretur , exadtius ifta
fcrutaturus.Hoc quidem modo tempora,duratio
fecundum diame*
tros funt expIicata.Sed quonia multorum eft fen*
ientia,non penes diametros,fed fuperficies opors

nes,6C magnitudines eclipfium

teredecerni deficientium partes,non enimlineae

fed fuperficies deficiunt.Sit igitur a b c dSoIis cir

culus uel umbrae,cuius cetrum fit B,Lunaris quoqj

a f c g ,cuius centrum fit 1 qui fe inuicem fecet in
AcpuncT:is,& agaturperutrumqj centrumrecta
b ei F,&coneclant ae,e c,i A,ic } &AKcadre<flos
a ngulos ipfi a f , Volumus ex his fcrutari quan*
5
ta fuerit fuperficies obfcurata ad c G,quotue unciarum fittotius
pIani,orbis Solis uel Lunae deficientis in parte . Quoniam igi*
tur ex fuperioribus utriufqjorbisdimetiens a e , a i datur,di
ftantia quoqj centrorum,fiuelatitudo Lunaris b i . Habemus
triangulum
5

Revol vtionvm

Lib,

iniy

;3j

triangulum aei datorum laterum,& propterea datorum ange

Iorum per demonftratafuperius , cui fimilis eft 8i sequalis e r
c.Erunt igitur a d c,SC

agc, drcumferentia*datae in partibus,(j

buscircumcurrenscirculuseft ccci,x,Porrd Archimedes Sy*

racufanus in dimenfionibus circuli prodi

ad diametrum mi*
norem admittere rationem , quam tripla
fefquifeptimam,maiorem ueroquam tri
dit circumcurrcntem

plam fuperpartientem fcptuagefimas pri

mas dece.Inter has mediam affiimit PtoL

xxx f
& adc

ut trium fcrup.prima vin.fecijda

ad unum.Qua ratioe etiam a g c

circumferentiae , patebunt in eifdem par*

tibus,quaru erant illorum diametri fiue

a e 8C a i,& cotenta fub ipfis e a,a d,8c" fub

a a g acqualia fecloribus a e c, 8Z a i c al
terum alteri.Sed 8C triangulorum Ifofceli

.,

um AEC,&Aic,daturbafiscommunisA
k c,& perpendiculares e k,k r. Quod igi*
k g datur,& e ft continentia itrianguli a e c , uV
militerquod fub ak,k i,trianguli a c r planum. Cum igitur u*
traqp triangula, ab utrifqj fuis fe&oribus dirempta fucrint,re*
manebunt legmenta circulorum a v c,8 a c D,quibus conftat to
ta a d c g quacfita.Quin etiam totum cir* uli planum,quod fub
b E,8i b a continetur in edipfi Solis,fiue quod fub fi,&fag
in lunari eclipfi datur.Quot igitur unciarum fuerit ipfum ad c
G,deficiens a toto circulo fiue Solis fiue Lunae 6et manifeftum*
tur fub ipfis a k

Ha?c de Luna

modo fufftciant ,quae apud alios funt latius per*

tracT:ata,feftinamus enim

ad reliquorum quincjj fiderum reuO

lutiones, quae in fequentibus dicentur.

Finis libriquarti reuofutionuni,

Nicolai

COPER/
NICOLAI
NICI REVOLVTIONVM
actenvs

Solem , ac Lunsc
circa terram abfolmmus reuolutiones
Aggredimur modo quinqj errantium
ftellarum motus,quorum orb/um ordi*
terrae circa

nem & magnitudines ipfa terrae

mobilis

fymmesria
conne&it , utin primo libro fummatim.
recenfuimus,dum oftenderemus, quod

tas confenfu mirabili,ac certa

orbes ipfi non circa terram , fed magis circa Solem centra fua
Iiaberent.Supereft igitur,uthascomnia fingillatim,& euidee*.
tius demonftremus, faciamusc^ promifsis , quantum in nobis
cft,fatis,adhibitis praefertim apparentibus experimentis, quae
<um abantiquis,tum & noftris temporibus accepimus , quibus
Denominantur autsm
a-atio iplorum motuu certior habeatur
.,

fiaec quincg fidera apud Timaettm Platonfs iecundam fua qd<g.

fpeciem.SaturnusPhaenon,quafi lucentem uel apparentem di*

ceres Jates enim minime caeteris, citiusejj emergit occultasus a
&ole, Iupiter d {plendore Phaeton, Mars Pyrois ab igneo can
clore Venus quandoqj <$a#o'f o?,quandoc^ tWtf o? ? hoc eft Lu
cifer 8 Vefperugo,prou

eadem mane uel uefpere fuiferit, De,

niq* Mercurius i micanteuibrantecjj Itimine Stilbon* Ferutujc

& ipfi inlongitudinem & laiitudineni maiori differentiaquans,

Luna*
DereuoIutibnibuseora,&medijsmotibus
Ini longitudinis

parent in

ipfis,

motus plurimum

Caput

i*

differentesa]**

Vnus eft propter motum terrse que

diximus.Alter cuiufq? proprius,Primum non iniu

motumcommutationis dicereplacuit, cumipfe

Ut qui in omnibus illis ftationesJ progrefsiones,# regreffiis fa
ria

citappa*

R.E
cit

VOL VTIONVM

apparere,non qudd planeta

fic

LlB,

"

V*

jty
diftrahatur,qui mottifu^

femper procedit,fed qudd permodum commutationis (ic ap*

pareat ,quam efficitmotus ceraepro difFerentia &magnitu
dine illorum orbium.Patet igitur,qudd Saturni,Iouis,8c Mar
tis uera Ioca tunc tantummodo nobis confpicua Hunt quando
,

quod accidit fere in medio repedationu. Co

9
incidunt enim tunc medio loco Solis in lineam rec*tam,illa co*
fuerint k/>omW*

mutationeexuti.Porrd in Venere & Mercurio alia ratio eft.

Latent enim tunc hypaugi exiftentes , oftenduntc^ folum fuas
quas faciunt a Sole hincinde expatiationes,utabfc|? commuta*
tione hac

nunquam inuenianturEft ergo priuatim cuiufq? pla

commutationis,motum dico terrae ad plane

tam ,'quem ipfi inter fefe explicant.Nam motum commutatio
nis nihil aliud efte dicimus,nifi eum in quo motus terras aequa*
netae fua reuolutio

lisillorum motumexceditjUtin Saturnb,Ioue,Marte: uel exce

ditur,ut in Venere

&Mercurio Quoniarn uero tales jperibdi

commutationum reperiantur inacquales difterentia manifefta,

cognouerunt prifci illorumquocp motus ftderum efleinsequaa
les,& abfides habere circulorum ad quas ihsequalitas ebrum
reuerteretur,eascp rati (unt perpetuas habere fectes in non errari
tium ftellarum fphaera . Quo argumento ad niedios illorUm
motus ac periodos aequales perdifcendas patuit ingreffiis . Cu
enimlocum alicuius fecundum certam aSoIe & ftella fixa du
ftamiam memorise proditum haberent,8C poft temporis intera
uallum fidus ipfum ad eundemlocUm perueniffe cbmperireht

cum fimili Solis diftantia

tatem peragraffe

uifus eft planeta omnem inaequali*

& per omnia ad ftatum redrjfle priorem cum

nume*
rum reuolutionum integrarum & sequalium,& ex eis motus (i
terra.Sicb^pertempusquodintercefsitratiocinati funt

autem Ptolemaeus hos circuitiis

fub numero annorurh folarium,proutab Hipparcho fatetur fe
recepifle. Annos autem Solares uultintelligi,quiab3equino*
<ftio uel folftitio capiuntur.Sed iam patuit tales annos admo*
dum aequales non effe,illis propterea nos utemur , qui a ftellis
deris partkulares , Recenfuit

fixis

capiuntur,quibus etiam emehdatiores horum quinq? fide

rum motus a

nobisfunt reftituti,prouthocnoftro tempore in*

rj

uenimus

Copernici

NfCOXAl

Nam

jicnimus defeciiTealicjd exeis.uelabundafTehocmoao .

ad Saturnum qu inquagefiesfepties rcuoluitur terra: quem mo

tum commutationis diximus

in

uno,fcrupulis primis vn.fecundis

lxix

folaribus noftris,die

x vi n. fere,in quo tempore

ftellamotu proprio bis circuit, adie&o gradu uno,fcrupulis

primis v. fecundis l, fere . Iupiter Lxv.fuperaturaterrairt

annis folaribus Lxxi.i quibus defunt dies v. fcrup, prima

Liin.fecundaxin.fubquibus

ftella

reuoluitur fexieSjdefict

entibus partibus v.fcrup.primisxLii. fecundis

xxxn.Mar

commutationum funt xxxvir. inannisfo*

laribus Lxxix.diebus duobus, fcrupulis prtmis xx.n.fecun
tis

reuolutiones

disxLv.Inquibusftellamotu fuo completis xlii, periodis

adrjcitgradus n.fcrup.prima xxi. fecunda xliiiu Venus
quinquiesfuperat

motum telluris, in annis fblaribus viH.dem

ptisdiebus n.fcrup.primisxxvirfecundis xliiii. Nempeg

hoc tempus Solem circuit xni.minusduobus gradibus fcm*

pulisprimisxxm.fecundis xxix,-

MercuriusdemucxLV

commutationum inannis folaribus XLvi.ad^

ditis diefcrupulisprimts xxv.quibus & ipfe fupcratmocum
tcrre,cum qua circaSoIem reuertitur centics nonagefies & fe*
periodosfacic

mel,adiedis fcrupulisprimis xxi.fecundis luu Sunt igieur

finguJis,finguIi circuituscommutationum . Saturno indtebus
cccLxxvin.fcrup.primisquinqj,fecudis xxxi i.tertrjs XLri

Iouiindiebus GGCxeviii.fcrup.primis Liii.fecundisiii.tertrjs

l vii i. Marti in diebus dccl x x ix, fcrUp. primis -l vi. fecun*

Veneridierum DLXxxiii.fcrup.Lv, fe*

cundorum xvn.tertiorum l. Mercurio dicrum cx v fcrup
disxiii.tertrjs.LV,

prim.LH.fecund.xxxviii.tert.Liii. Quosrefolutos in circuli

gradusj&multiplicatosin cccLxv.cumpartiti fuerimus per

numerum dierum & fcrupulorum fuorum habcbimus annuu

,

InotuSaturnigraduumcccxLVII.fcrup,prim.xxxII.fecund*
iii.tertiorumix.quart.ini.. louisgraduum cccxXix.fcrup
xxv.fecundorum vHi.tertiorumxv.quart.vi. Martisgra*
duum CLXvin.fcrup. xxvnu xxx xxxvi. nn. Venerfs
graduum ccxxv.fcrup.i.XLv.nuxL Mcrcurrj pofttresre
uolutiones graduumLiii.fcrup+Lvii.xxnit vi,xxx. Horum
,

treccntefi*

R EVGLVTrONVil
t recentefima

f.

LlB.

ftf

fexagefimaquinta pars,eft motus diurnus. Satur*

nifcrup,Lviivii.xLiiiLv. Iouisfcrup.Liiii.ix.iii.XLix*

Martis fcrup. xxvii.xli.xl.xxii, Venerisfcrup. xxxvi

lix.xxviii.xxxv. Mercurrj graduu iii.fcrup>vi.xxiili^
x 1 1 i.xL.Prout in tabula ad inftar Solis & Lunsc mediorum
motuum,Cxpofita funt,qua fequuntur.Proprios autem motus
eorum fic exiendi'fTe,exiftimauimus effe fuperfluum.Conftant
enim ablatione iftorum a medio motu Solis,quem illi compo*
nunt,ut diximus. At his non contentus aIiquis,poteft pro libi^
tofuofacere. Eftenimannuus Saturni motus propriusadno

errantium ftellarum fphaeram ,graduum xn.fcrup.xn.XLV,

lvii.xxiiiu Iouisgrad. xxx.xix.xl.li.lviiu Maitis
grad. cxci.xvi.xviii.xxx.xxxvi. InVenereautecV Mec

quoniam non apparent nobis , ipfe motus Solis,pro eis

nobis ufu uenit,fuppleteg modo,per qucm apparentise eorum
curio

pernofcuntur

6C demonftrantur

utinfra.

ii)

Saturni

NlCOtAl
*-

CoPERNlCI

turni motus commutarionis ThannisflC fexagenis annoi?.

MOTVS.

Annt|

^gyPl
i

ki*

-4

2
7
8
5>

$'i

12

? 28

? 33 33 37 ?S>

33

1_
40

? 4

41

42
43

3
3
5

4}
4
18
16

2
2

5-J

44

47 **

45-

40 3* ? |34

4*

17
18

28

4 f* 44

H J

[47

2 2tf
2 4

?4

48

9
20

5>

45>

i?

2 *3

itf

44

<o 4*

1
3 'II

fo

21

3 3

6 *3

22

*? 4?

S>

3*

S*

2?

3 J7 12 4*;
4S> ? ?*

?4

24
*?
2<>

27
28
2<>

50

48

21

S>

3* %3 22 1
23 *? *j; 21
10 97 28 50
9 *8 2p 3 40
54 6 I 34 ?

9
44 *9
28
S> 47

8 37

1?

3*

4
4 43 41
4 31 3
17 4 18 4?
3* 4 6 18

$i 20 3 3*
42 ?* 34 46
f 24 37
17 f* 41 f

3'

<;

IO

34

40 if4

4 4? 12 18 8
4 3* |44 22 7
4 20 16 '** 17
4 7 48 28 27

11

MOTVS.

afgyi*

f 47?2 3 5>
? 3? 4 6 P
? 22 s* 9 *9
10 8 12 iS

t 4
,.

III

Ann

f3

f?
**
?7
*s
S9

60

"3S>

1.

?1

f3

48

17

^77

?o
22

tffatf

?4 5>3^
26

l.-

2 l4"

* i??9
30 S> f
2 22 '9
34 *? 24
<>28 34

i?

44

10 34 f3
3^ 4* 3 3
2414 4 3
1
46 44 22
?5> 18 47 32

4*>

?o ? 42
34 22 43 ?
21 ?4 ?7 1
1
S> 27
20
? <* ?5> 3
6 30
f 44 2 1
9 32 3 S> 49
4<*

Satur

Revolvtionvm

Lib#

;?

Saturni naotus commucauonis in diebus fexagenis

& fcrupul*

Diesl

II

MOTVS
II

7 44
28
94
97

9* 2$ 12
4 8 50

40
4 49
42 4" ^4
6 59 94 8

9
5-

7 57

12

9? 17 20
10J28
I

l|2<;

I<5-

9
2o
21

22
*5

24
9
2<>

27
28
20
20

33

14

57

14
39

39

40

57
J8
59
59

41

5*149

42
43

40

44

4i

49

9*

19 14
17
iS

5<*

16-

?*

2<>

2d 4

12 22 40 55
ip 48 17

14

39

3
5? 28
5* 29
5* 22
33 9

5*

92

5*

$4
IO

MOTVS

Diesl

3
1

99 4*
7 50
9 1
22 98
20 42
58 2C>
4(5

lo 9? 99
8 1 59
9 9 25
2 17 7
99 24 9
9* 52 59
95 40 '9

49

4<?

*9

47
48

42 90 48 5
45 47 99 47
51
44 49
1
I<3
42
49

45>

4* 59

9o

17 8 *9 5
18 9 z<$ 97
9 2 144
19 99 42 29

19

20 9* 90 9
21 9? 97 9?
22 9i 9 58
*5 48 5 22

92
9?

99

47 5* 26- 44
48 55 54 28
49 50 42 12
90 27 49 9*
9 24 97 40
92 22 9 24

24 49 21 c?
29 42 28 9o
26 29 5* 54
27 5* 44 iS
28
9* 2

9*

95 9

97
9
99
60

94 \6 20 9*
99 5 28 5*
20
9* 10
97 7 44 _

94

NlCOLAT

CoPERNIC!

fouismotuscommutationum mannisdC fexagenisannorum.

MOTVS

j/\nn.
1

11.(1

4 fep

9 20 2f

20

22

4 i8[i^24 4f

22

l<5

?7 4
27 941 '?
20 45> 20
22

2 *?

IO

?? ?7 4?
?* 21 6
I
244<> '4 '?
22 21
O

M
14
!*l

\6

P
k*

2
2

'5>|

20

21

22
*2

*4

o
?

fO
20

?
2

'* 48

2424

18

45> ?

'

40 14 40 2 2
2
9 19 4848
2^ S |25> 4 *7 2
?7 ? 8 20 dig
J* 4 27^^ 1222
5"

40

26 20 46

41

7 20 214.8
2^ 49 2o 4
<? 10 28 ip

42
42

2^25-46-24

*5>

42

44
4?

'

46-

18 4*

47

4? 4?

?'

?5>

*7
f*
S9
60

4* ?4

17
7 25

2
1

47
48

|95>

?4

7 20 161
22
28 21
45>
18 97 26-4*
4 22 4? 2
17 47 ?$ 17
47 2 I ?2
16 J* 5> 47
2 18
2
4<>
26"
17
'* 28
22
24
44 ?*

4
4 '4

41

9 22 2<?47
4 ?' ? ?? 21
4 21 17 2 46

27
28
20
20

M
i

?5>

16-

17
18

H
16

II

21

8 19

6
8

MOTVS

Anni|

45>

fO
?'

?2

?' 11 ip
Jtf

15*24

2 4' 27

5 22

2'

4P

44
9
4 $
f* 24
4 O 22 o?o
1

f2

?2

2 ?5>

?4

2!

??

O 5-445)

24 26

2-P

'5>

47 P

17 20
28 272? 2?
*? 2 22 S
I

27 27 4i ?
<>* ?* ? 20
26-JI7

S ff4 2 6 ^o
? 2fi 8 '? 6

Iouis

Revolvtionvm

Lib*

v.

n?

louismotus commutationisindiebusfexagenis

8C icrupiS*

Diesl

MOTVS

MOTVS

Diesl

II
Ol O
O
I
2
O

94 9 3
49 18 7
4* 27 J I

3*
33

*9
3
3
4
49 19
24 94 22
*S>

10
1

1 i

*4
19
\6
17
18

19
20
21

22
*3

2<5"

34
39
36
37
3

7 i| 12
8 7 21
9 1 3 38
9
3S> 41
10 4S> 48 49

41 97

3S>

42
43

45>

44

*9

49

4<>

9 20 34

itf

47
48
40

o 17
6 18
o

4?
8 9*

<

16
20
10
sz

^O
91

'

o 10 9 'S> *3
o 20 49 18 27
o 21
27 3i

5-2

93

42 *9

43

>
s

44 '3
49 7

H 10

>

46

4* 4

o 22 33 4* 39
o 23 27 99 39
o 14 22 _4 43

99

<

5"(?

<

5>

95>
3

<>

33

99 9 18
22
47 90

3 4<?

<

o
3

48 44 5> z6
40 38 18 2p

^O 3* 27 33
9' 16 36 37
<2 20 49 4

9S>

<

93 '4

60

S"4

97
98

<

<

S>

94 49
3 45>

r vl

*9
*9

94

27
28' o *9
3 4020 o 2tf 10 22 90
3 o 27 4 3 94

21

32
1
37
3*
37 94 20 40
2848 29 44
35> 42 3 47
0I40 36 47 9
41 3 96" 99

41

3 <> 93
Li 3* 9 97

33 *3 39
24 7 44
2? 1 93
z6 0" 2

40

26*

l!

27 98 40 98
28 92 90 2
oj 29 4<3 95>
9
8 S>
4
J50
O 2i 39 17 3
o||2 *S> 2<5 17

Ma

NfCOLAl

CoPERNICI

Martis motus commutationis in annisdi fexagcnisannoRz

Anni| MOTVS.
Anm| MOTVS.
1

argyp III

I 1
9 2C 97
2 |2? 29 31 48
2 24
9l|*2 94
2
2 22 22

4l9o 91

2
3

4
7

'

|I6 16

4)1

o 93 2 26

*3

14

24

6
12
7
J.l4* 4*1
o 50 IO 27 46
8 24
3 1 39

'9

2<>

itfi

*!?? 3* 9 27

17
18

944

-t 1

40 I?

2
9 20 1 2 1
4- 97 9* 42 27
1
46 27 12 1?

21

22
'

<

>

2791

24^2 4

2 22 90
20 2 9? z6
24 2
'9
7 28 94 58
99 97 29 '4

42
42

44
49
46

22 94 2<5 26
O 21 22 97 2
2| 9 9' 27 2C,
tk* 10 9^ 9
2 [4<3 48 28 9'

44 25-9990
2

97
?8
99
60

$9 16

22

9
1

>

'

$6

r? 18 i1 45

2 19

>"2

40

99

6 21 28

442

94

29 46 47 *9
3 14 *9 1
2
._<
*s>

9*

9*

27
28
39

92
S3

4f48|28

2 16

90

1-24 99 4? 45
22I24 '4 *?
\ 11 92 49 1
21 '9 27
12
j 4845) 46

*9

47
48
49

2 22 ?? 10 45>
1 4 29
9 21

'9
20

26
27
28

4'

24
2

4 4? 6

II

*4
*9

<

3!

14
29404015-0
2.8 5> 20 z6
|r

22

|$9 '9 ?4 12

IO

a?

22

4*7 48 4 48

4?

1*

*gyp|
21
2

2 148 28 $0 26

H27

39 2l| 27

fjztf

r!

c>

\l

191

f 45>

27
20
2
49
i^[i4
29
42 21 '9
95>

14 26 22 29
?
9 4 '9
91 22 24|9i

40

>|28 20

9*7
4

:3

Vlartis

Rev OLVTIONVM

Ll

V,

B,

Martismotus comutationisindiebusfexagenis
Diesl

MOTVS

27 4 40
20
2? 9 1
I f 6 4^41
2l8 28 21
2
2J4<> 10
7

1? 9

41
*9

9
lo
i

2?

o|i(5 27

27
2^
2P

O 17 22 22 22

24

41

Ol8

99 *9

4?

22

17
iS
*9

20
21

22
22

M.
*9
2<?

27

o
o
o
o
o
o
o
o
o

28" o

*9

o
o

5"

49
5-0 48 z6
18 20 6
4* I 47
I

n 9* 27

45

47
4
49

21 4 28 27
3

90
91

^2

^o
?o
S
2?
fo 1

4^94

[21 12 9<5

9 16-48
9* 28

99

9 4

46

41 ?9 7
40 _8
22 21 48
O 2 29
27 49 _

9?

99 28 29
O IC> 22 10 9
19 90 9' 99
20 18 33 2*
20 4(5 9 1(5

42

I^

441

40

i<5

<>

17

O l8 O
O 18 27

44

3
3

3
3

9^

22 9 20 17
22 27 i 97
22 4 42 28
2? 2* 29 18

*4 O 6 99
24 27 48 29

9$

94

<

3|24 99 20 19

99

<

5-0'

<

97

l< 3

?8
$9
<5o

tcrupu?

2(5

22

o 1 44
27 4?

O I4 18 21 9
O I446 12 21
1 <; '4
99 12
jif 41 2 '92
1(5
9 18 2*

21

9<%2
4 2824
22 20J4

22

42
22

8C

MOTVS

Diesj

II

n*

2 9 22 12

29 90 92 40
26 18 29 20

$6 17

()

2(3

<)

27 13 98 4

c>

27-<M<^022

*->V

'
i

,1"

rj

Vcnc

NlCOLAl

COPERNICI

Vcneris motus commucationis in annis& fexagenisannoR2.

MOTVS.

Annij
argyp

...

f)49
I JO

7
8

9 19
)l 21

12
I?

4
19
lo"

17
8

20

22
2?

42

*9 22

1<>

9j727

17
O 46 18
4|2i 20
2

2
1

IC3
I

f 50 J* ?! 20
2 I $ 40 itf 24
O 42 I 28
3

9?

r 49

94
SS

5-6"

c)

?1

97

2 i< 5

46 22 48

I> f

24 22 U ?
\6 26 18I2
F

j;

2 u-<

ik^ 39

49 90

f<5\ ftf

95>

*o 92 2 9o

60

21

3
'

flji

I( 4:2

9. ?

22

lio 8

riE*4-7 ^|2p|

1-

>

'

224S

4^9 47

91

92

24

47 49

22 79 2
24 29 6

2,

5>

8 17 2 2
I
10 2 2 ti
ii
4^
47 5 ol
|I '2 22241

49 3* 46 17

2 16

21 27

17

6 22

C>

12.-'

21

90

'

<

45>|

3",

*|49 4? 4d

26-

'*

48

94 69?

49

tf

212
46 447 9

42
4?
/^b

16-

rc>

40

u 4*
26)21 21

4?

$-

141

40-

9*

90 97
49 97 47 f
20 95> 22 4

?9
26
27
2
20

99
98

9
(

4b
no|44

2 i?

?4

47

*3

27
28
2

49

o|49 22 49
24 20
4M
*|l9 26 9
o 28
3

19
20

24
*9

*l

o 4
20
49 9 49 22
20 17 20 2*

9
lo

22

9 9 99
7
?!
o 4? 8 49 18
4 ?o IO ?o 22
2 1$ 12 '9 29

21

argyp

MOTVS.

Anmj

98

48125>
2i|4 22I22
10-42 l8 2C*
1I45 *I4*t
1

'

Vene*

R.EVOLVTIONVM

LlB#

139

Veneris motus comutationis in diebus fexagenis

MOTVS

Dies

!!

Dies|

21

9?
<;o|*8 *9

$1

97 94

54

22
A 497
*!4' 9 9

59
26

4 18
4 99

?7
J*
39

O;

oj

Ol

2j2 7

i*M

o!

9 22

oj

0-

o
o|

f4 14
7|22 9* 4?

14

o
o

8
9*
8 57 9*

40

191

$>

14 9*

44
49

I<>

oj 9 9* 9
o io 28 9

?7

4*5

47
48

10
i

'2

17
l8

9CJ20

99M7
P 94 49

<>4<>

9 90 ?4
4* 90 2

19

20

^1

12 'P 4P 21
12^<5 46 9P

22
*2

*4

3|

*9

<

<

<

>

<

<

2<>

27
28
2>

20

224S
14
47
14 47 47
24 4*
10"
46
!<? ?* 49
I?

28
97
26

*9

4*

94
2?
9i

17 19 49 so
17 9* 44 4
l8 2044 17

99
9
97
9$
90
*o

i<5 245

21

20 27 *5>
7 26 97
27 44 26 20
28 21 ?9 94
28 9 19 *2
20 19 ?4 9*
20 12 ?4 20
JO 4? 22 49
21 26 22 17
22 2 2^ 46
22 40 22 4

33

2<?

O 27

90

94

oMnJ-?8

45>

9?

0j20,^7 4* 1
O 21 24 4 40
o|22ll I 4 S>
O 2248 4o ?7
O 22 *9 40 <>
O 24 2 39 ?4
OJ24 2Q 39 2

40

92

II

41

icrupu)

<%f4<5
i$ 4? 4?
20 20 4242

4?

<3C

MOTVS
19

33

<>

99M

}*\S9 |2g

3
3

<

<

<

<

<

>

3J

94

4?

2 12

2 20
8 20

40
9
?9
2
7
2P
?9 49
14

JJ5 22 *S>
26 9P 28 59

tf

j IVIercu

V.

_'

<y-.

c o

MOTVS.

M.

aegyp|

6-

47 944^

41 9*

*5>

5>

22 z6

17
iS

5>

20
21

22
*2

'

*4
*9
26
27
28
*5>

20

>
'

1
;

f
r

<>

1f

'<

:t

402242 24

2*

44

4 92

2<?

27
28

40

9
1

18

42

24

4?

21

44
49
46

27

47
48
45>

10'

90

9?

i<5

47
40

9
92

95>

91 2<>

9?

24 97 1426
28 94 27 4*,
** 92
45>

94

I<5

9
2 28 22

991

4* 47 2
4 44 IO 8
984 22 9
IO

98
92

'2

1924 20

2 47 z6
46 10 10 ?2i
40 7 22 20!
24 4 9<> 4<?j
1

28

2 5> 9 2

21 S9

42 9P

9 97

_? 94 2 9 12
2

9i 92 18

99

9745> '9 2 9
9!4^ 28 21
49 44 1 28
*5> 41 2 444
22 28 471 91
27 2* IO C7

9*

21 <2

24

97
98

'9

971 10

5>

28(20 17

95
tfo

29

45> 2

18

941

7 4*

S9

*5>

22 18 5> 44
7 9 22 90
?
f II 12 99 97
9 IO 5 *|
9
;

<

18 39
1741 4' 49
2

M
14

2?

i<>

12

4 46 26 19 28

29

IO

2i

99*2

1 1

2421

9 2* 27
CO
2
2? 9
1 9* 21 4
4 47 28 27
9 4 26
^ 29 22 22
l|20 20 46

9^2896

28 28 2847
22 2f CI C4
16 22 JC o
10 20 28 7

.9.2

21

?4

29 45>
4 20 46
*

MOTVS.

9
6

in annisfld fexagenisannoRz

sgyp
1

Cgpirnici
Anni|

o 9* 97 22

motus commutanonis

/5/Iercurrj

Anni|

97

**l

42

6 20
Mercu

Revolvtionvm

Lib,

74

Mercuri) motus comutationisindiebusfexagenis

MOTVS

Dfesj
i

1!

31

4
7

M2

261S

?2

20 2^99 17

22

42 31

'

j49 27

48 44

4 2 16
24 10 26 ?o

IO

21

27 16 9<> 44
40 22 4 97
42 29 2P I I

i?

46 2*

<

<

40 42 27 23
92 48 9* 9*

12
1*

itf

17
iS
\$>

20
21

22
*?

*4

<

>
3
r

'

*9

z6

27
28
*9
?o

1!

'

4* 27
o| ^ 19 12 4
o I12J2? 26 94

Cr

o|27 97 *l *

* _.

II

_.

O I<22 1 8
o iSJjS 29 22
O 21 44 4P|K
o 24 91 M45>

9
1

d"2^

99199 IC>
fp 1 40
2

29

42
4?

44
49
47

4 8|
90

17 40 9 4
20 45 *9 SS
22 92 94 9
z6 95> 18 22
20 9 42 2*
6 ?o

91

?z

21

4? 44
7 9^

5>

12

29
2?
92

20

2 12 59 21
2 16 4' 46
2 ip|48 IO

47

9?

94

99

97?4
I

19
2 22 94 24 28
2 z6
9 42
z 20
7 22 9^
i 22 12 47
5>
20 1 1 22
1
*l
1I28 26 29 ?7
22 95> 90
t 41

4*1

45>

*5>

|fi

2
4 16
2
7 22
2 10 28

40

I5>

21

90 22
1
94 96|96
1
? 2 20
2
1
PI44
1

22

9 4 28 47
8 209; 6
1
27 17 14
28
14$

2? 12

24
?9
26
27
23
39

lcrupul

MOTVS

Dtesl

21

o
O

ij

&

tf

:'-

97

:l

i!

95>

2!

do

i!

24 4
47 49 48 18

44

f-5>

?o 9 2 12 21
92 9 2 49
97 9 O 95>
1
29 12
17-45> 26
* 24 12 40
2

^Equa

NlCOLAl

COPERNICI

o
itqualitatis

& apparcntisc ipforum fiderum demon*

ftratio,opinioneprifcorum,
Edfj igitur motus

Cap,

iu

eorum hocmodo fe habent,nunc

ad apparentem inaequalitatem conuertamur.Prifei

Mathematici,qui immobilem tenebat terram,ima^
ginati funt in Saturno,Ioue , Marte

& Venere ec*

centrepicydos,& prseterea alium eccentrum ad quem epicydus

equaliter moueretur,ac planeta in epicydo Quemadmodum
fi

fuerit eccentrus

a b circulus ^cuius centru (it c,

dimetiens autem A c B,irt quo centru

terrac d,ui

apogaeum in A,perigseum in b , fecla quoc|j

d cbifariam in E quo fa&o centro dcfcribatur
fit

altcr eccentros priori scqualis f g, in

quo fufce

pto utcunqj h centro,defignetur epkyclus i k,

8C agatur per centrum eius re<ft a Iinea i h k c, fi

& l h m E.Intelligantur autem eccentri

ittdinesadplanum figrtiferi, atcp epicyclusad
eccetri planum, prOpter iatitudines quas facit planeta,fed hic
tanquam fint in uno plano ob demonftrationis commoditate,
Aiunt igitur totum hoc planum moueri circa d centrum orbis
fignorum,cum Ecpundis ad motum ftellarum fixarum,per
quoduolunt intelligi ratas hsec habere fedes innonerrantiu
ftellarum fphaera,epicydum quoqj in confequentia in f h g cir
culo, fed penes i h c , lineam ad quam etiam ftella reuoluatur
aequaliter in ipfo i k epicyclo Conftat autem qudd acqualitas
epicycli fieri debuit ad e ccntrum fui diflerentis , 8C planeta? re*
uolutio ad l m e lineam.Concedunt igitur & hic motus circula
ris aequalitatem fieri poffe circa centrum alienum & non propri
um> Similiter etia iti Mercurio hoc magis accidere.Sed iam cir
militer

ca

Lunam id fufficienter refutatum eft.Haec 81 fimilia nobis

oc

cafionem pracftitcrunt de mobilitate terra?,alfjsc^ modis cogi*

tandi,quibus a^quali tas

8C principia artis

permanerent,& ratio

inaequalitatis apparenris reddatur conftantior ,

Generalis

R. E

LVT

ONVM

V.

J4JI

;>

Generalis demonftratioinaequalitatis apparentis

Vabus

Gap

proptermotumterrae

igitur exiftentibus caufis

,quibus planetae

motus appareat inaeqlis , cu propter motu

terrse,cumetia proptermotum proprium: utrunqj

sequalis

eoru in genere declarabimus , 8C feparatim oeulari

demonftratione,quo melius inuicem difcernantur , incipietes
ab eo qui omnibus illis (cCe commifcet propter motum terra^
Et primo circa Venere

m & Mercurium,qui ter rae circulo com

pr ashenduntur Sit ergo circulus a b eccentrus a Sole,.que cen*

trum terraedefcr/pferitannuocircuitUjiuxtamodumfuperius
.

traditum,centrumfit c.Nucautem

ponamus

quafi nullam aliam habuerit inaequalitatem

planeta praster hanc,quod

crit^Ci

homocefitru

fecerimus ipfi a B,qui (iide, fiue Venerisfiue

Mercurrj, que proprer latitudinem indinem

AB.Sed commodioriscaufa
demonftrationis cogitentur,acfifintin eode
plano^aflfumatur in a figno,terra,a quo edu

efleoportet

ipfi

cantur uifus afl&ag M,contingentescircuIum planeta^in f q

fignis,& dimetiens acb utriufqj communis.Sit autem utriufqj

motus,terrseinquam

& planetse, in

eafdem parteis,hoceftin

confequentia,fed uelociore exiftenteplaneta,quamterra,

Ap*

a cb fecundum Solis mediummo*

tum ferri,oculo in a delato:fidus autem in dfg circulo, tanqua

parebit ergo

c,5c"

ipfa Iinea

in epicyclomaiori temporepertranfibit

fdg

circumferentiam

in confequentia,quam reliquam g e f in praecedentia,& illic to*

tum f a g angulum adde medio motui SoIis,hic auf eret eunde*

VbiigiturmotusfteIIacabIatiuus,praefertim circa b perigseu

maiorfueritadiec1:iuoipfiuscfecundumuincentem,uideturre

pedar e ipfi A,quod accidit i n his ftellis,quibus in c e linea , ad

a b lineam plus fuerit in ratioe,quam in motu A,ad curfum pla
netae,fecundum demonftrata Apolonrj Perga*i,utpoftea dice
tur, Vbi uero motus ablatiuus par fuerit adiectiuo, copenfatis

inuicem

(%.%

Gopernici

Nico&ai

';

inpiccmjftationem facereuidebitur,quaeomnia competuniap

parentrjs.Siigitur alia non fuiffet in

motu

ftellae differentia,

ut opinabatur Apolonius,poterant ifta fufficere. Sed maximae

elongationesalocoSolismedio, qua intelligunturperangu

IosfaBj&g AB.matutinac

et uefpertinae

horumfiderum nou

inueniuntur ubicp aequales^neo^alteraalteri^necp-coniundim.

&adfeinuicem,euidenticonieClura,qu6d curfuseorum non

fint in faomocentris cum terreno circulo , fed in alrjs quibufda
quibus efficiunt diuerfitatem fecundam, Idem quocjj demon*
ftratur in tribus fuperioribus Saturno,loue,Marte , qui ambu
unt undicp terram.Repetito enim terre circulo priori afluma
tur cxterior d e

homocentrus,tanquamineodem pIano,in quo

Iocus planetaefumatur utcuq? in d figno,

aquo

agantur d f,d g , contingentes or*

bem terra in f g fignis , & d a c b e dimetiens
communis.Manifeftum eft,quod ex a folum*
re<fce lineae

modouerus

locus planetae in linea d e medif

rnotus Solis apparebit,exiftensacronyclus,8i

terrj

proximus.Nam ex oppofito in b exidm

teterra,quamuisincadem linea,minime appa

rebit,bypaugus factus , propter SoJisadcco*
gnationera , Ipfe uero curfus terrae maior exiftens,quo fuperat
motump!anetc,perapoga;amFB g circumferentiamapponere
uidebitur motui ftellae totumangulum GDF,acinreliqua<sAF
eundem auferre,fed tempore minori iuxta g a f circumferentia
rainorem.Et ubi motus ablatiuus terrac fuperauerit motum ad*
iun&iuum ftellae circa a prae(ertim,uidebitur ipfa a terra defti
tui,& in praxedentia moueri,& ibi ftationem facere,ubi mini*
mafueritdifferentiaipforummotuum contrariorum fecundii
uifum.Siccprurfusmanifeftum eft,ea omnia accidere perunum

motum terra,qua? prifci quazfiuerunt

per epicyclia finguloru.

Sedquoniam motusftellsenoninuenituraequaJispraeter opiV

nionem Apolonrj & antiquorum,prodete id in asquali ad ftel*
Iamreuolutioneterrse,nonigiturin homocentro feruntur pla
neta,fed alio

modo,quemprotinusetiamdemonftrabimus.
Quibua

Revolvtionvm

Lib,

V,

H~

Quibus modis errantiummotusproprrj appareant

inaequaks*
Cap, iiii.

Voniam uero motus eoru fecundu logitudine pro

Iprrj eundem fere

modum habet,excepto Mercurio,

qui uidetur ab illis differre, Quamobre dc illis qua

tuor coiunctim tractabiturJVIercurio alius deputas

tuseftlocus.Quodigiturprifciunumotum in duobus eccen*

tris (utrecenfitueft) pofuerunt,nos duos efle motus cenfemus
jcquales,C[bus
inaequalitas

parentise

ap

com*

ponitur,fiueg>
eccentri eccen*
tru, fiue

g epi*

cycli epicycliu,

mU

etiam
xtim g eccetre*
picydu,quae e*

fiue

ande

poffunt

inaequalitatem
efBcere s uti fu*

So
lem&Lunade

perius circa

moftrauimus
Sitigitureccen

trusAB circul^
circac cetrum,

dimetiensAC b
medrj loci So
lis

per fumma ac infimaabfida planetse,in qua centru orbis ter*

fumma abfideA.Diftantiaeaut tertiae gds c

D,defcribatur epicycliu EF,incuiusperigaeo quod fit F,planeta

reni

fit

D,facT:ocf$ in

coftituatur.Sitaut

motus epicyclrj per ab eccentruin cofequen

tia.Planetse uero in circuferetia epicyclrj fuperiori fimiliterin

rj

confquen

NfCOLAI

CoPERNICI

confequentia,in reliquaad praecedenria,acutriufcp epicycfrj m*

planeta* paribus inuicem reuolutionibus. Accidet pro
c*uam

&

pterea 3 utcuepicycliuminfummaabfidefueriteccentri, 8c"pla*

nera in perigseo epicydfj ex oppofito,permuteturadinufcem iri

fuum peregerit hemicyclium. At

inquadrantibusutrisc^medrjs,utrumc^abfide fuam mediam

contrarias parteis,cum uterc^

habebit,8 tunc folu epicyclfj diamerros erit ad a b linea, ac rur

fushisdimidiatis,rectaadeandeAB,Cjcteru annuens femg&

abnuens,quse omnia ex ipforit motuu confequentia facile intel
liguntur.Hinc etia demonftrabitur,quod fidus hoc motu
pofito

no defcribit

com

circulu perfedum iuxta prifcoru fententia

MathematicorUjdifFeretiainfenfibili.Repetaturenim ide epi

cycliu in b cetro,quod (it k l. ac defumpto quadrate circuli a-g,
in ipio G,epicycliu h i ,& mfariam

fec*ta

c D,fit c m triens, sequa*

g i,cone<5tantUrcg g c,i M,quas fecent fe in o_,Quonia igi*

tur a G,circuferentia fimilis eftex praefcripto h i circuferentiae,

lis ipfi

&hgi

t angulus
fub a crectus eft.Rectus ioitur
qui
angu*
T
o
o
o
lus.Et qui ad q, uertice,funt etfa a;quales,3equiangula funt igU
'

tur triangula,G

q_, 8c q_c M,fed SC sequaliu Sateru,alteru alteri.

Quonta g i bafis ponitur

asqualis c

m bafi,8 maior eft fubten*

fao_r ,ipfiGQ_, ficutetiaQ_M,ipfia.c.Totaergo iq_m maior eft

totaGQ_c,SedFM,ML,Ac,cG,funt inuice sequales, Defcriptus

crgocirculusiriMcentroperFL,figna,acperinde sequalis

ipfi

ab circulo fecabit i m linea. Eodem modo demoftrabitur ex op

pofito,acalteroquadrate.PlanetesigiturgsequaIes motus epi
cyclij ineccentro,8ipfein epicyclio non defcribitcirculuper*
fe(fhim,fed quafi,quod erit demonftrandum.

&
i

Defcribatur modo in d cetro orbis terr anmius, qui fit n o,

extendatur d R,infuper 8p d s,parallelus ipfi g, erit igitur

d r re<fta linea ueri

motus planetaz,G c medfj

in r ueru terrse apogseu ad planeta, in

&

sequalis

atcft

mediu, Angulus enim

r d s,fiue d p,eft utriufqj diflerentia inter sequale apparentecjj
rnotu,nempeinterACGangulucVcDi.Qu6dfilocoABeccentri
caperemusipfiaequaleinDhomoccntru,quideferat epicycliu,
cuius qua? ex centro fuerit sequalis ipfi d c,in hoc ipfo quoc^ al
lerum epicyclium,cuius dimetiensfitdimidiuipfius cd.Mouc
s

aturaua

Revolvtionvm

Lib*

74$

atur autem primus epkyclusmcon{equentia,fecundus tantun=

dem m diuerfum,in quo demum pianetes duplicato refle&atur

motu

accident

eadem qusc iam diximus.Nec multo aliter q?

,

circaLunam, fiueetiamperquemlibetaliorurnodorum fupra

di&orum.Sed elegimus hic eccentri epicydu,eo quod mancn=
tefemperinterSoIem &ccecrum,Dincerim mutafte reperitur,
ut in folaribus apparentijs oftenfum eft.Cui quidem mutatio*
nicauerispariternonobfequentibus,necerTceftin
fequi differentiam

men

# Venerepercipicur. Qudd

parentrjs fufficiant,

idcp

quse tametfi permodica

ammodoex

fit

illis

in

aliqua

Marte sa-=

igitur hse hypodicfes ap*

obferuatis demonftrabimus,

primum de Saturno, Ioue, & Marte, in quibus

prsecipuu

eft,ato^difficillimumapogseilocum&cD diftantiam inuenife

fe,quoniam per ea csetera facile demonftrantur.In his autem eo
fere

modo utemur,quo circa Lunam ufi fumus. Nempe

trium

oppofitionum folarium antiquarum,ad totidem nouarum fa=

<fta comparatione, quas acronychiasipfarum fulfiones Grazci
appeliant,nos extrema noctis,dum uidelicet planeta lineam re
cram medrj motus Solis inciderit,Soli oppoficus , ubi omni ih
h differentia,quam motus telluris ingerit,exuitur. Talia quip
pelocaex obferuationibuscapiunturperinftrumenta aftrola*
bica^ut fupra expofitumeft.Adhibita etiamfupputatione So
lis,donec couftiterit ad eius oppofitum planetam perueniiTe,
Saturnini motus demonftrationes,

Cap.

v,

NcipiamusigitursiSaturno, aflumptis tribuslo*

cis acronychrjs olim ab Ptolemsco obferuatis.Quo
rum primus erat anno xi. Adriani, menfe Me=
chyr , die eius feptimo , prima hora no&is.Chrifti
annocxxvn. die feptimo Calendis Aprilis,horis xvn.se*
qualibus, a mcdia nocle tranfactis , ad meridianum Craco*
uienfem habita racione , quem una hora diftare ab Alexan*
dria inuenimus . Inuentus eft autem locus ftellse partibus
clxxiiii. fcrup.XLfere,ad fixarum ftellarumfphseram (ad
cjua hsec

omnia referimus,tanquaprincipiu sequalitatis ) quo*

niam So!
iij

Copernici

Nicolai

iam Solmotu fimplid erattucex oppofito inpart.

ccclii

Urup.xL.a cornu Arietis fumpto exordio.Secunduserat anno

Adriani x v i i.menfe Epiphy die eius xv 1 1 i. fecundu Agy*
ptios.Chriftiucro,fecunduRomanos cxxxm.dietertia ante
nonas lunrj , undecim horis a media no&e aequino&ialibus,
reperitb^ ftellam in part. ccxl i i i.fcrup. 1 1 i.dunreflet Sol me*
dio motu in part.LXin.fcrup.iii.horis quindecim amedia no*
cle. Tertiam deinde prodiditanno eiufdem Adriani xx.men*
,

Mefury,fecundii Atgyptios^die menfis xxnn.quod erat an

noChrifticxxxvr.die octauoante Iduslulrj ,a medianocle

fe

horis undecim,&firniliterfecundum meridianumCracouien*

feminpart.cCLXXVii.fcrup.xxxvii. dum Sol medio mottf
efTetin part.xcvii.fcrup.xxxvn.Suntigiturinprimointer*

uallo anni vi.dies Lxx.fcrup. l v.fub quibus

mota eft ftella fe

cundum uifumpart.LVin.fcrup>xxiii.mcdius

tellurismotus

a ftella,&eft commutationis pan.cccLii fcrup. xliiii. Igitur

quaedefunta circulo part. vn.fcrup.xvi.accrefcuntmedio ftel

Iaemotui,ut (it partiu lxx v.ferup.xxxix In fecundo inttt*
uallo funtanni /Egyptrj ni.dies xxx v,fcrup.L.Motus appa*
rens planetaepartsu xxxnii.fcrup.xxxiiii.

commutatioms

part.cccL vi.fcrup.XLin.e quibus etiamreliquae circuli partes

in.fcrup. xvn.adrjciuntur motui fideris apparenti,utfintin

mediocius motu partiu xxxvii.fcrup.Li.Quibus fic recenli*

tisjdefcribatur circulus planetae eccentrus a b c,cuius centru (it
D,dimetiens f d G,in quofuerit e centruorbis magni terrae. Sit
aute a centru epicyclrj in prima nocflis fummitate,B in fecunda,
c in tertia. In quibus defcribatur ide epicycliu fecundu diftantia
tertiae partis ipfius

d e,& ipfaA b ,c,eentraiungatur cii d e redris

s

lineis,que fecaburit epicyclrj circumcurrente in k

piantur fimiles circumferentiac k n

ipfi f b c,conecT:aturcg e

ipfi a f

lm fignis

8l ca

l o ipfi b f , atc^M p

n,e o,e p.Eft igit a b circuferetia fecun

dunumerationepart.LXXv.fcru.xxxix.Bcpart.LXXXvii;
fcru;L f. Angulus aut apparetf as neo part.LX vi i i.fcru, xx 1 1 ii
8t gfub o e p,part.xx x 1 1 1 ufcru; x x x
1 i.Propofitu eft pri
1 1

mum fcrutarijfummae acinfimx abfidis loea,hoc eft, ipfoF f,g

*u diftatiacentroru d

E,fine

quibus acquale apparentemc^ mo*

tum

di~

R E V O LVT

OTI v xi

'

Bi

v#

?44

diffieultas
tum difcernendi non cft modus,fed o ccurrit hic qcjj
Ci n e 0,
non min or cp apud Ptolemaeum in hac parte Quonia
.

datam,cY. o b
angulus datus coprsehenderet ab circumferentia
ea quar qu
p ipfam b c,iam p ateret aditus ad demonftrandum
angulu
rimus.Sed a b circumferentia cognita fubtendit a bb

ignotu,

& fimili*

>o\

t_

terfubBcnota,Ia

tetanguIusBsc.
oportebat autu*
traque nota

eflc,

Sed nec angulom

diffcrentise

aen,

BBO,&CBP,Ci*
pipofsut,nifipri
uscoftiterintAF,

FB,SiFBC,circufc
rentiacfimilcseis

quae funt epicy*

clrj,adeocp

depen

dentia funt haec

jnuice,ut fimulla
teat uel patefcat,

IHi

ergo demon*

ftrationu

medqs

deftituti a pofteriori ac per ambagcs adnixi funt,ad qu* recla

&a priorinon patuitacccftusJtaPtolemaeus

inhis exequedts

prolixofermone,iningentenumerorummultitudinem fe dif*
fudit,quae rccenferc moleftum cenfeo,& fuperuacaneu,eo pra?*
fertim quod etiam in noftris quae fequuntur,eunde fere

modu

fumusimitaturi.Inuenitcptandem in retraclatione numerortf

AFcircuferentiaelTepartiu Lvn.fcrup, i.FBpart.xvm. fcrup
xxxvii.f b cpart.L vi.s.Diftatia uero centroru part. vi.fcru,
L.Quarum d f fuerit Lx.fed quarum in noftris numeris d f eft
decemmilium, funt ;o;6.Ex his dodrantem accepimus d b,
parcium Sf^ , reliquum quadrante partium zSf epicydio dc*
dimus,quibus ficaflumpus 8C mutuatis ad noftra hypothefim,

demonftra*

CoPERNICI

NlCOLAI

demonftrabimus ea congruereapparentfjs obferuatis. Qttoni

a*m in prfmo acronychio trianguli a d E,Iatus & d datur partium
joooo.&d Epartiumearundem8<>4.cum a d e angulo reliquo
ex ad r,e quibus per demoftrata triangulorum planorum a e,
conftatpartibusfimilibus jo^S^&rcliqui ahguli DEA,part
jL.iii.rcrup.vi.DAEpart.in.fcru.Lv.quibusquatuorredifunt

ccc l x. fed angulus kan aequalis

ipfi

F,partiurrt eft earun*

dem

Lvn.fcru.i.Totusergo NAEpartiumeftLX. fcrup. lvi.

In triangulo igitur n a E,duo latera data funt a e part. ; 0489. 8C
n a part. aSc.quarum erat ad decem milium eum angulo nab,
dabitur etiam qui fub a e n,& eft partis uniuSjfcrup.xxii.&rc
liquusNEDpartium Li.fcrup.XLini.Similiterin fccudo acro

nychio.Nam

trianguliE d E,daturIatusD EpartiumSc %. quaR2

BD,eftjioooo.cumanguloBD E,reliquoex bdf partiumcLXi.

fcrup.xxi 1. fiet & ipfe datorum angulorum & laterum b e latus
partium joSj^.quarumeratBD joooo.SJ angulus dbo partis
untus,fcrup. xx vn.&reliquus b ed part.x vii. fcrup. xi. Sed
& o b l angulus aequalis ipfi b d f partiu erat x-vin.fcru,xxvu
Totus ergo ebo partium eft earundem xx.fcrup.v. Ihtrian*
gulo igitur e b o duo latera data funt BEpartium 70872. &bo
part.2Sf.cum angulo eb o,datur per demoftrata triangulorui
planorum,reliquus qui fub ebo fcrup.primorum xxxn.Re*
manctB e jgiturpart.xvijfcrup.xxxix, In acronychio qcj?
tertio trianguli c d E,duo latera c d,d e data funt,ut prius , SZ an
gulus cd e part.L vufcrup.xxix.perquartum planorum prae*
ceptum datur bafis cE,part.;oc;2,quarum eft cd,;oooo SZ an
gulusD c e part. 1 11. fcrup. liii. cum reliquo c ED,partium lil,
fcrup.xxxvi.totusergoquifub ecp partiumeft lx. fcrup,
xxii.quarumquatuorrecliifuntcccLX.Sic etiam trianguIiE
c p duo latera data funt cum angulo e c p.Datur etiam c e p an*
gulus,&cftgrisunius,fcrup.xxii.unde8c"pED reliquus parr;
eft Li.fcrup.xnii. Hinc totus angulus o en apparentiaecolligi
3

turpart.Lxviii.fcru.xxm.SioEPpart.xxxmi.fcru.xxxv
quiconfentiunt obferuatis Et f fummse abfidis locus eccentri
ad parteis ccxx vi.fcrup.xx.pertingit , a capice Arietis , qui*
bus fi adrjciantur partes fex,fcrup,x L.prsecefsionis aequinotftrj
Verni
.

R.

EVOLVTIONVM

LlB.

V,

fff

Verni,iunc exiftetisproueniret ad xxm.

xtaPtoiemacifententiam.Erat enim locus ftellacapparensin

gradum Scorpfj, iu

hoc tertio acronychio,ut recitatum eft,part. cclxx vii, fcrup.

xnir.quibus fi a u f rantur part. Lifcrup>xniMuxta angulum
apparentia: p d f

ut demonftratu
eft,

remanetipfe

locusfummaeab
fidis eccentri in

ccxxvi.

part.

fcrup. xxiii.Exs
plicetur

iam qcp

orbisterrseannu
us,r

t,

qui feca

bitp*lineam,in
r figno , 8C agat
dimetiens set,
iuxta c d lineam
medrj motus pla
netae

iEquali*

busigiturangu*
IisssD,ipficDF,

eritsERangulus
differentia

& profthapherefis interapparentem mediumcj? mo

tum , hoc eft,inter c d f,& p?d angulos partium

v.fcrup.

x vi.

atc^eademintermediumuerumc^ commmutationis motum,

q dempta ex femicirculo relinquit r t circumferetia c l xxn n.
fcrup.xLiiii.acmotumsequalemcommutationisafignotfum
ptoprincipio,ideft,amediaSolis&

ftellaz

coniunctione ufcp

adhanc tertiam nodis extremitatem,Siue ueram terrae& ftellae oppofitionem.Habemus igitur iam,quod hora huius obfer
uationis , anno uidelicet xx Imperrj Adriani , Chrifti uero
cxxx vi .octauo Idus Iulrj,xi.horisa media nodte, anomalia
Saturni a fummaabfideeccentrifuipart Lvi.s.mediumcg mo*
tum commutationis part.CLXxnii.fcrup.XLiin.Quaedemo
ftraffe propter fequentia fuerit opportunum*

Dealrjs

CoPERNICI

NlCOLAl

De alrjs tribus recentius obferuatis drca Saturnum

Cap. vu

acronychrjs

Vm autem fupputatio motus Saturnia Ptolemseo

tradita

haud parum difcrepet

noftris temporibus,

necfj ftatim potueritintelligi,in

qua parte

lateret er

ror,coacti fumus nouas obferuationes adhibere,e

quibus iterum accepimus tresextremitates eius nodturnas. Pri

mamannoChriftiM.D.xim.tertio nonas Marj , hora una &
quinta ante mediu noctis,in qua repcrtus eft Saturnus in part,
cc v.fcru.xxi 1 1 1. Altera erat anno Chrifti m, D.xx.tertio Idus
lulrj in meridie,in partibus cCLXXii.fcru.xx v.TVriiaquocp
anno eiufdem m. d.xx vi i.fexto IdusO<ftobris,G x horis & du
abusquintisamediano&ein viufcrup.unius partis a cornu
Arietis.Suntigiturinter primamSc (ecundam anni ^gypti)
fex,dks LXX.icrup.xxxin.IncjbusmotuscftSaturnus iecun
dumapparentiampart.LxxvinJcrup.i.Aiecundaadtcrtiam
-

funtanniitgyptrjfepte, dies

lxxxix, fcrup. XLVi.&mOtus

fUllaeapparenspart.LXxxvi.fcrup.xLii.Etmediusmotusin

primo interuallo part. lxxv.

fcrup.

xxxix.Infecundo part

lxxx vin.fcrup.xxixjgiturin inquifitionefummae ablldis

& eccentrotetis agendum

c ft

primu,iuxta pracceptu PtoLrnsE,

moueretur.Quod quamuis non

cominus adducli, faciiius ad ueru rjuenimus;

ac fi ftellain fimphci ecccntro

fufficiat,attame

Sit igitur ipfe circulus a b c,tanqua is,in

quo

planeta scqualiter

moueatur, cY. fit in a fignoprimiiacronychium,in b fecundu, in

c tertium,& fufcipiatur in ipfo centrum terra?,quod fit d, cuico
ncdantur a d,b d,c D,atqj ex his una quachbet extcndatur in re*
ctam lineam ad oppofitas circumferentia? parteis , quemadmo
dum cd E,&coniungantur a b,b b. Quoniam igitur anguluss

DcdatuseftpartiumLXXXVi.fcrup.xni.quarum ad centrii
duo recti funt CLXxx.Erit reliquus b d Eangulus,part. xcrii;
fcrupf xvin.SedquarumcccLX.funtduo re<fti,erit partium
CLxxxvi.fcrup.xxxvi.&B EDfecunduB c circumferentiarn
part,Lxxxviii,fcrup f xxix,Et. reliquus

igitur,

qui fub d b
part

R.EV0LVTI0NV M

IB*

n6

V*

part.LXXxiin.fcrup.Lv. Trianguli igiturBDEdatoruangu

oru m danturlatera per Canonem , b e part. 7995*5 . &d spart.
;5fo;.qrudimetiens circumfcribetis triangulu fuerit 20000. Si
militer in triangulo ad E,qnia ad c,dat part.CLnii.fcru.XLin
quarum duo rectifunt clxxx. Etreliquus ad e

part.xxv.fcru.xvn.SedquarucccLxfuntduo
recli,eritpart.L.fcrup.xxxiin.quarimiam ad e
iuxta a b c circumferentiam,eft part.c^x 11 i.fcru.
1

vni.&reliquusfubDAE,part.cxLV.fcru.xviii t
Proinde SClatera conftant d e, part.;909o. & a e
part.Sf^i.quaru dimetiens ipfum ade circufcri*
bentis triangulu fuitaoooo. Sed quaru d e daba*
tur panium ;^f o6,talium erit a e, part.6045, qua=*
rum erat etiam b e, 7995-5 wt^ e etiam in triangulo

a b e hasc duo latera data funt, b e 8C e a cum angulo a e b qui

,

conftatpart.LXXv.fcrup.xxxvni.fecundum circumferentia
a B,per demonftrata igitur trianguloru planorum a b, part. eft

^647.quaru eratBE,part.; 9968. Secudumuero quodAB fub

tenditur datse circumferentise part, ;zi66.quarum dimetiens
eccentrifuerit2.oooo.eritipfaEB,part. 75-664.

&de

jo^v^.Per

datur iam b a e circumferentia part.

ci 1 1,
fubtenfam igitur b e ,
fcrup.vn.HinctotaEABc,part.cxci,fcrup.xxxvi.c^reliqua
circuIicE,part.CLXxxviii.fcru,xxiin.acper eamfubtenfa c
d e part,;989$. Si cd exceffuspart. 9199. Iamcp manifeftum eft,
qudd ei ipfa c d E,fuifTet dimetietis eccetri,in ipiam caderet fum
mae ac infimae abfidis loca,pateretcp centrorum diftatia, fed qa
maius eft fegmentum eab c,in ipfo erit centrum, fitq* ipfum r,
per quod atqj d extendatur dimetiens g f d h,& ipfi c d e ad an*

gulos reclos f k LjManifeftu eft autem quod recliangulu quod

fub cd e continetur,32quale eft ei,quod g d,d H,Sed qudd gd,d
H,cum eo quod ex f d , fit quadrato, sequale eft ei quod a dimi*
diaipfius e d h , quae eft f d h , Ablato igitur dimidrj diametri
3

quadrato ab eo quod fub g d,d H,fiue aequali quod fub cd,db

rectangulo,remanebit ex f d quadratum.Dabitur ergo longi^
tudineipfaFD,&eftpartium;aoo.quarumqu2eex centro fue*
ritjoooo SedquarumGFfuerit partium 60.fuifTetsTpart.5r,

r|

fcrup.

NlCOLAI

CoPERNICI

fcrup. ji.qu* parum diftant a* Ptolemaeo.

Quonfam ucro cdk

cde part. 9949 &

d demonftrata eft part*

pi99.rcliquaergODKpartiueft6fo.quaru gf ponitur joooo*

cit femifsis totius

SC f Djaoo.fed

quarum f d fuerit joooo.erit d k part. 5*4;;. quae

pro femiffe fubteden
tis duplum anguli d i
K,eft ipfe angulus gt,

xxxii.

fcrup.

xlv.

Quorum quatuor re*

cli funt

cccLX.Atqj

his Omiles in

hl

cir*

cumferentia fubtedic

in centro exiftetiscir*
culi.Sed tota c h l
dietasipfius

mc

CLEgt

lxxxiiii. fcrup.
xiii. ergo refidua c h,
abacronychio tertio
ad perigeum eft parc
Li.fcrup.xxvin.qug
demptsc a femicirculo
relinquunt CBFcircu
feretia part.cxx vi 1 #

eft

fcru.xxxn.a' fumma

abfidcadacronychiumtertium.Cumb^fuerit c b circumfcren*
tia part. lxxx vn ufcrup.xxix.erit refidua b f part.XL.fcnn
1 1 i.a fumma abfide ad acronychium fecundum.Deinde quze fe
quitur b f a circumferentiapart.LXx.fcrup.xxxix.fupplet a f
quoderatab acronychio primo ad apogseum Fpart.xxxv,
fcrup.xxxvi.Sit iam ab c circulus,cuius dimetiens Gt f d eq,
centruD,apogaeu F,perigaeuG,circuferetia af part.xxxv.fcru*
xxxvi.FB.part.XL.fcru.il 1. FBcpart.cxxvin.fcru.xxxii*
Capiat aut exiam demoftrata cetroru diftatia d Edodras parf
^oo.&quadraSjCjreliquuseftpart.^oo.quaruquacex cetro fd
fuerint ^oooo.fecuduque quadrante in ab ccetris epicydiu de*
fcribatur&copleaturfiguraiuxtapropofita hypothefin. Qui*

bus fic difpofitis fi elicere uolucrimus obferuata loca Saturni

Revolvtionvjj

Lib*

v,

wy

modu fugfus traditu,ac mox repetedu,fnueniemus nonihil

fcrepatia Et,ut

fummatim dica,neplurfbus lectore oneremus,

neue pluslaborafTe ufdeamurfn deufjs fndfcadfs, cp ,ptinus re

cta monftrada uia, gducut hsec neceflario g trianguloi^ demS
ftratioes ad ne o,angulu part.LX vn.fcru.xxx v.&alteruqui
fub o EN,part,LXXX vi i.fcrU. x i i. atq hic appareti maior eft fe
migradu,&illexxvi.fcru.mfnor. Attuc folu quadrarefnuice
coperimuSjfi^pmotoaliquatuluapogaeocoftituerimus af gt*
xxxvin.fcru.L.acdeincepSFBcircuferetiapart.xxxvi.fcru,
xli x.f b c gt + cxx v.fcru.x vn i.Cetroru qcp d e df ftatfa,part>
8f4.atc^eaqexcetroepicydi,part.aSf.quaruFD fuerit joooo,
quaeferecofentiutPtolema3o,utfugiuseftexpofitu.Qu6dem
haemagnftudfnesapparetfjs coueniat,ac tribus fulfionibus no*
diurnfs obferuatis, exfndepfpicuu fiet,quonia fub acronychfo
primo fn trfangulo a d E,latus d e dat partf bus Sc4*qbus a d eft
^oooo.EtangulusADEpart.cxLi.fcru.x.qrucfrca cetrucu ad
F,funt duo rectf .Demoftrat ex hfs relfquu latus a e part. ; 0679
quar?2qexcetroFDerat]|oooo,EtrelfcjanguliDAE,part.n.fcru#

lii.&d e a part.xxxv.fcru.L vin.Similiter in trfangulo aem.

qnia p^ fubx AN,seqlis eft fpfi ad F,erftfatotus e a n part. xli*
fcru.XL ii.K latusAN,part.a8c.quarueratABpart.; 0679. De*
moftrabfturangulus a e N,unius effe gtis,fcru.i n.fed totusD b
A,coftat part.xxx v.fcru.Lvin.reliquus igii,Q fubo e n, part,
erft xxxim.fcru.Lv.Inaltera qcp fummsc nocTifs fulfioe trian
guluBEDduoR2laterudatoi^eft,naDEgt.8f4.qIiu db joooo.
cu angulo b d B,erit f dcfrco & b e illaru gtiu j 0697, angulus d b
Epart.ii.fcru.XLV.&relfquusBEDpart.xxxini.fcru.iiii.Secl
2| fub l b o eqlis eft fpfi b d F,totus ergo e b o part erit xxx ix
4

(cru.xxxiiu.adcetru\Hucaut fufcipfutdatalatera b ogt.iSc&b e part.j0697.QufbusdemoftraturBEofcrupul.efTe LlX.Cj

depta ab angulo b ED,relfncjt o b D,gt.xxxm, fcru. v. Ia uero
demoftratu eft f n prf ma fulfioe angulu d e n fuf ffe gt x xx 11 iu
fcru.Lv,totusergooEN } anguluseritgt.Lxvin.gqueapparu
it

dfftatfafulfiois primae a fecuda, ac obferuatioibus confenta*

nea.Simflif etiaoftedet de tertio acronychio. Quonia' triangu

lico b angulus cDBdatgt,Liiii.fcru.XLii.&:lateracD,DBquae

prius
jij

Nicol

Copernici

ai

prius,quibus demonftratur tertium e c latusearudem

par

effe

tuimpf^.&reliquianguli c ed partium cxxi,fcrup*v.DCB

partam.fcrup.xni. totus ergo p c E,part cxxix.fcrup.xxxi
Ita rurfus e p c,trianguli duo latera p c,c e data funt cum angu*
lo p c E,quibus oftenditur angulus p e c partis unius/crupuK
xvm.quidemptusex c ed relinquitangulup ed part.cxix
fcrup.xi,viu fummaabfide ecsentri adlocu planetae in acro*
nychio tertio.Oftenfum eft autem,quod in fecundo erant pare
tes xxxi n. fcrup. v. remanent igu
tur inter fecundam tertiamq? fummac
no&is SaturnifuIfione,gtes lxxxvi
fcrup.XLii.quae etiam congruentes ad
i

a*

ftipulanturobferuationibus.Erataute
locus Saturni per confiderationetunc

inuentus in vin,fcrup.unius partisa

prima ftella Arietis fumpto exordio,

& ab ipfo ad infimam abfida e.ccentri
oftenfum eft partes fuiffe lx, fcrupu 1,
xm.peruciiitigitur ipfa infimaabfis
adi,x.grad,& uniusfere triente , atc^

fummse
part. c

abfidis locus e diametro in

cxu& trientem unius,

Expo*

natur iam orbis terrse magnus r

t,hi

e centro fuo,cuius dimctiens s e t ad c d Iinea medrj motus co*

paretur,faclis angulis f d c,& d e s inuice aequalibus , erit ergo
terra

pe

& uifus nofter in p e linea,ut puta in r figno:angulus aute

s,fiue

litatis ab

s,circuferetia,qua differt fdc angulus a d e p,aequa*

apparenti,qui demonftratus eft part. v.fcrup.xxxi

cum fubduclasfuerint a femicirculo,relinquunt r T,circii*

ferentia part.CLXxm i.fcrup.xxi x.diftatia fideris ab apogeo
c^rbis quod eft T,tancp a Ioco Solis medio. Sicc^ demonftratu
habemus , q> anno Chrifti m,d,xx vii, fexto Idus OctobriX
quse

fexhoris&duabus

motus anomaliae a
fumrnaabfideeccetri pt.cxxv.fcru.xvm.Motus autcomu*
tatioispart.CLXXiin/cru.xxix.Etlocus fummse abfidis in
quintis fuerit Saturni

part,ccxL.fcru,xxi,aprimaftelIaArietis inhaerentium

rumfphsera,

ftella

Demo

Revolvtionvm

Lib,

v*

743
a

__

De motus Saturnf examinatione,

Cap,

vir,

Stenfum eft autem,qurjd Saturnus tempore ultfmae

triumconfiderationum Ptolemaci, fecundu comuta

motu fuerit in parr.CLXxiiii.fcru.XLii ii#

Locus aute fummae abfidis eccetri in part. ccxx v u
fcru.xxm.a capite Arietis ftellati.Patet igitur qu6d in medio
tiois fuae

tempore utriufq? obferuationis Saturnus comutationu fuarum

scqualiucompleuicreuolutioes M.ccc.XLiin.minus quadrate
uniusgradus.Suntauti xx. anno Adriani,a xxim.die men
fis Mefury .-Egyptioru,una horaante meridie, ufqj ad annum
Chrifti M,D.xxvii.fextumIdusOc*tobris,fexhoras,huius co
fideratiois,anni JEgyptrj M.cccxcn.dies Lxxv.fcru.xLvrii,
Quibus etia H ex canone colligere uoluerimus motu ipfum,in*
ueniemusfimilitergraduufexagenasquinqj,gradus Lix.fcru
x l vi i i.quae fuperfluut _ reuolutionibus comutationu, m ccc
xxi n.Recte fe igitur habet,que: expofita func de medrjs Satur
ni motibus, In quo etia tempore qa motus Solis fimplex eft par
tium Lxxxiifcru.xxx,aquibusdemptis grad.cccLix,fcru#
XLv.remanentpartes LXXxn.fcrup.xL v.motusSaturni mc
dri,qua: iamexcrefcunt in xLvii.eiusreuoiutionem fupputati
oni congruentia.Interimquoqj&fummacabfidislocus eccen*
tri promotuseftxiii.grad.&Lvin.fc.up.fubnon errantium
itellarufpha?ra,quem credebat Ptotemacus eodemodo fixum,
at

nunc apparet ipfum moueri in ccncumannis per gradum u*

num fere

De Saturni locis

conftituendis,

Cap, vin;

Vnt autem a principio annorum Chrifti ad annum

xx,Adriani,xxiiii.diem,menfislVIefury,unaho*
ra ante meridie obferuationis Pto3ema*i,anni
ptij

-gy
cxxxv.diesccxxn.fcrup. xxvninquibus

motus Saturni comutationis eft part. cccx x vi i i.fcru. l v.q re

ieda expartCLXXiin,fcru,XLi Mi.relinquuntpart.ee v.fcrup*

xlixJocu

NlCOLAl

COPERNICI

xlix Jocum diftantiae mcdrj loci SoIisamcdioSaturni,&eft

motuscommutatioiseiusinmedianodle ad CakndJanuarq,
Ad hunc locum aprima Olympiadeanni iEgyptrj dcclxx v
dies xn.Si comprsehendunt motum prseter integrasreuolutio
nespart.LXx.fcrup.LV.Qui reiectus a part.cc vfcrup.xnx.
rclinquit partes cxxxiiii.fcrup.Liin.ad principiumOIympi

adum in meridieprimidiei menfis^TO/A/Wovo?.Exinde

poft ara

nos cccLi.diesccxLvii.prastcrintegroscircuitusfunt partcs

Xni.fcrup, vn.appofitaeprioribus colligcntcs Alcxandri Ma*
gnilocumpart.cxLVin.fcrup.i.adprimum diem in meridie

mcnfisThothiS.gyptiorum.Etad Caefare anni cclxxviij

dies

cxvm.s.Motus autempart.ccxLvn.fcrup.xx,conftitu

cns locu part,

xxx v.fcrup xxi, in media noCle ad

Calend*.

lanuarrj,

De Saturni commutationibus

-,

quse ab orbe terra? annuo

proncifcuntur,&quantaiIliusfitdiftantia. Cap, ix.

Otus Saturni Iongitudinis sequales una cum appa*

rentibusfunt hocmodo demonftrati.Csetera enim
quaeilli accidunt apparentia,

commutationes funt,

ut diximus,ab orbe terras annuo proficifcetes.

Quo

niam ficut terrae magnitudo ad Lunac diftantiam parallaxes fa*

<it,ita di orbis illius,in quo annuo reuoluitur circa quincper*
rantes ftellas habet efficere,fed pro magnitudine eius longe e*
uidentiores Tales autem commutationes accipi nequeunt,ni*

innotuerit.Quam tamenpcr una quam

commutationis confiderationem pofsibile eft depraehen*

fipriusaltitudo
libet

Qualem

ftellse

Saturnum habuimus anno Chrifti m,d,

xiin,fexto Calend.Martrj dmedia no&eprsecedente v. horis
aequino&ialibus.VifuseftenimSaturnusin linea re&a ftelfa*
dere.

circa

rum,quse funt in fronte Scorprj, nempe fecunda fi tcrtia , quae

eandem longitudinemhabentes, funtin ccix.part.adhseren*
tiumfteIIarumfphgrg.Patuitigitur& Saturnilocus pereafde.

Sunt autem i principio annorum Chrifti ad hanc horam anni

^gyptij MD t xjnitdies lxx viifcrutxni,ej tdcirco fecundu
numeratio

Revolvtionvm

Lib.

v.

749
fcrup. Xlt.
anomalisc commutatfonisSaturnipart.cxvi.fcrup.xxxi. a
proprerea locus Saturni mediuspaft.cxcix. fcrup. x. & fum*
mac abfidiseccentriin partibus ccxl.cuiti triente fere\ Eftoia

numerationem locus Solis medius in part.cccx v,

fecundum propofitum

modum

abc

circulus

eccentrus,cuius

centrum (it d,6c" in dimetiente bdc ,fit b apogajum 4 perigaeu c,

centrum orbis terrac E,conned;antur a d,a E,8Cfacto in a cetro
diftantias

autem

tertiac partis ipfius

dtfcribaturepicydium,inquo
fteIla?,facl;o

fit

d e,

locus

daf angulo axjuali ipfi adb,

& in centro e
quafi in

orbis terra?: expOnatur h

i,

eodem fuerit plano ipfius abc cir

culi,cuius dimetiens parallelus exiftatip

fi

a D,utintelligatur refpectu planetas apo

gxum orbis in H^perigasum in i.Decidas

turautemex ipfo orbe circumferentia
L,partium

cx vi.fcrup.xXxi.

ii

iuxta fup*

putationem anomaltas commutationis \

connectanturqj fl,el,&fkem produ*
cftafecet utramq? orbis circumferentiam.
Quonia igitur adb angulus part.eft xl .
fcrup.x.qualium etiamquifubD a Fex hy
pothefi,&reliquus ad spart. cxxxviii.
fcrup.

l.& d

e part.eft Sc-if.qualium eft

d joooo.quibas in

trt

angulo a d E,demoftratur Iatus tertium a e partium effe earun*

dem jooTrr.angulusDEApart.xxxvm.fcrup, ix.&reliquus
fubEAD,part.in.fcrup.i.Totusergo e AFpart. xliiii. fcrup.
xi.Sic rurfus in triangulo f a E,latus f A,datur parr,2.3c.quibus
etiam a e, demonftrabitur reliquum fke latus partiurri earunf

dem o^oy.&anguius aef partis unius,fcrup. v. Manifeftum

;

eft

igitur,qudd tota differentia fiue profthaphserefis inter

dium uerumcplocum

ftellazeftpart. mi.fcrup.

me

Vi.quamcollfe

guntanguli d a e,& a e F.Quamobrem Ci terrae locus in k uel m.

fuiffet,apparuiffet Saturnus in partibus cciii.fcrup.xvi.ab
Ariete ftellato,tanquam ex e centro locus fuus.Iam uero in L ex
iftente terra,uifus eft in gtibus cc v, Differentia; part. v.fcrup.

XLIill*

NlCOLAl

CoFERUlCI

XLiin.funt commutationes penes angulu k f l. At quonia h

^arcumferentiafecundu aequalitatem numcrataeftpart. cxvi.
fcrup, xxxn i.a qua fublata h m profthaphscrefi , remanfit m
part,cxii,fcrup.xxv.qua?cfupereftLi Kpart. Lxvn.fcrup,
xxxi.quibus etiam conftat anguluss EL.Quapropter tfiangu
lum iel datoru angulor u,la t erum quoqj ratione habet datam
per qua in partibus quibus erat e f,j 0465- .taliu 'quocp e l part*
eft | opo.quam etiam a D,fiue b D,part, ;oooo. fed quaru bo iu*
xta ufum antiquorum fuerit partium LX.erit e l part. vi. fcru.
xxxn.quse certe paru etia differt a traditione PtoIem?i.Tota
igitur b d e partiueft joSc4,& re "q ua diametri c % part. 9746,
;

Sed quoniaepicycliuinB,fempaufertcelfitudiniplaneta? gtes

zSfAn c uero totideaddit,ideft,dimidiudiametri fui, eritpro
pterea maxima diftantia Saturni ab e centro parc; 05-69, mini
mapart.943;.quarufuntBD;oooo.Secunduhancrau'onemSa
apogax> funtpartes ix. fcrup. xLii.altitudinisquarum
quac ex centro orbis terrg fuerit pars una,perigaeo panes vni.
fturno

fcrup.xxxix.Quibus iam Iiquido conftarepoffunt, Saturni

comutationes ipfi maiores,per modu circa Luna de paruis illis
expofitu. Suntcp Saturnomaxima? in apogaeo exiftenti partv
v.lcrup.Lv.In perigseoueropart.vi.fcru.xxxix, Differutcg
Inuicem fcrup.XLiin.quse in contadtibusorbis a ftella uenien
tibus lineis cotingut. Atcp hoc exemplo particulares qua?cj? dif

motus Saturni inueniuntur,quas poftea fimul &con

lunctim horum quincjj fiderum exponemus.
ferentia?

Iouismotusdemonftrationes,

Cap.

x,

Bfoluto Saturno circaIouisqc}jmotueode modo

& ordinedemoftratiois utemur,repetitisprius ttu

bus Iocis a Ptolemaeo ^pditis ac demoftratis,qua

praco ftenfam circuloru metamorphofim , uel eade,

uel non multum a

reftituemus . Primus in extre*

mae nodlis fulfionibus crat anno x vi 1. Adriani, menfe Epiphy
fe difterentia

iEgyptiorum , die primo menfis , una hora ante mediu no&is

fequentis

Revolvtionvm

Lib.

V.

Jj-o

fequcntisin xxin,partibus,utait,xi,fcrupulisScorprj,fed de*

ccxxvi. fcru*.
xxxiii. Alteram notauitanno xxi.Adriani, menfe Phaophy

duclia prsecefsione acquino<fliorum in partibus

j&gyptiorum,die xm.duabus horis ante medium noctis fe*

quentis,in part.vi.fcrup.Lim.Pifcium:fedad fixarUm fphae*
ram erant part.cccxxxi.fcrup.x vi. Tertiam Antoninianno
primo,mefe Athyr in noc*le,fequente diem menlls x v . quinq?
horis poft medietatem noc*tis in vn. grad. x l v.fcrup, non er*
rantium fphserae. Sunt igitur a primaad fecundam anni ^gy*
ptrj m.dies c vi. horae xxm. & ftellse motus apparens part.
cim.fcru. XLni.Afecudaadtertiaannusunus,diesxxxvn.
horae vn.&motusapparens ftellaepart.xxxvi.fcrup, xxix.
Inprimo temporis interuallo medius motus eft part. xcix.
fcrup.L v.In fecundo,part;Xxxni.fcrup,xxvi.Inuenit autem
eccentri circumferentiam a. fummaabfide ad acronychium pri
mum part. Lxxvn.fcrup.xv.&quaedeindefequuntur,afe

cunda fulfione adinfima abfida part.ii,fcrup,L,atc^hincada*

cronychium tertium partes xxx.fcrup.xxxvi.Totiusautem
eccentrotetos part. v.s.quarum quae ex centro eft part.LX. fed

quarum

effet

jooco.funthaeco;;r+ quae

omnia

obferuatis pro^

pemodumrefpondebunt.EftoiamABccircuIus,cuius ab cir*
cumferentia a prima fulfione ad fecundam habeat partes propo
fitas xcix.fcrup.Lv.B cpart.xxxm.fcrup.xxvi. atqj d cen*
troagaturdimetiensFDG,utfintabF fumma abfide f a, part.
Lxxvn.fcrupu. xv.FABpart. clxxvii. fcrup. x.&ccpart.
xxx.fcrup. xxxvi, Capiatur autem Ecentrum orbis terra?,
&dodransipfbrum 9;^.fitDE,diftantia68?-.cV:fecundum qua
^rantem z^o.defcribatur epicydium in a b c dgnis, conneclan
turcg a d,b d 3 c d 5 a e,b e,c E,ac in epicydrjs a k, b l, c

utanguli

d c, de<=
qui fub d a k,d b l, d c M,a?quales fint,ipfis a d f, f d
nic^ k v M,coniungantur etiam rec*tis lineis ipfi E.Quoniam igi
tur trianguli a d E,datur angulus a d e part, ci i.fcrup. x l v.pro
b, f

pter adf

datum,&DElatus68^,quorum ADeft joooo.tertium

quoqjlatusAE^demonftrabiturearundem 707^-4 , cVquifubA

EDangulus part.iii.fcrup.XLviii,cVreIiquusDAEgt.LXXiii.
fcrup,xxvii,Totusc^EAKpartLXXxi,fcrup. iii, Igitur&in

rj

triangu

NlCOLAI
triangufo a e k

duobus

CoPERNICI

later ibus datis

e A.jojTvf.qualfum cfi:

2.29-& angulo e a K,patefiet angulus aek partis unius,lcru,.

xvii.HincetiamquireliquuseftfubKED.partiu erit lxxii.

a<k

(crupx t Similiteroftendeturin triangulo BED.manent enim

femperaequaha pri
oribuslauraBD d b
Sed angulus bde,
daturpartiun.kru.
L.exibit ,ppterea b e
bafispart.

^i^.qua

liu eftDB, jocoo.

Ec
angulus db Eparciss
uniusfcruxn.Si
<.

rurlus in nianpuk

el

data

duo Jaiera
cV

funl

tptus e b

angul ptCLXxv

fcrup.xxn.dabmr
et*a

qui fub l e b an

gulus,fcrup. tiii.un

us partis. Colk<fta

mul

fcrup.

i\

x v i.cum.

fuenntab fd
BanguIo,reIinquuc
part.CLxxvi,fcrup.Lini.QuaefuntanguIi5Ei,,aquocu ab*
ablata

laius fuerit k ed, part.

lxxi i.fcrup* x. iuperfunt

partes

cinu

fcrup.XLini.SuntcjupfiusK EL,anguIi apparentiae interpri*

mum & fecundum obferuatorum terminorum congruentes fe*
re.Itidem tertio loco per triangulum cb datis lateribus

cd,d

E,cumanguIocDE,quieratpart. xxx.fcrup.xxxvi.Demon
ftrabitur e c bafis part. 941 o.& anguIusD c s,part. n.fcru.
undetotusECM part.cxLviufcrupXLiin.in trianguloECM,
quibus oftenditur c e m angulus,fcrup.xxxi x.& exterior qui

vm

fub d x e scqualis

ambobus intcrioribus ecx.&cex, oppofito

part. i.fcrup.x l vi 1. quibus

1

dem, minor cft ipfi f d c,ut fit g e

M,rcliquuspartxxxni fcrupxxin +

&

totusLEM.paru

XXXVI^

',

R.EV0LVTI0NVM
Xxx vi.fcrup. xxxix. quierat

LlB,

V#

ffp

ifecundafulfionead tertiam

At quoniam ha?e tertiaiummx

vn.grad.& XLV.fcrup.fequens
infimamabfida,partibus(utoftenfum eft) xxxnwfcru.xxiii
declaratfummseabfidislocum fuifleperid quod
conientiensetiamobferuatis.

noclis fulfio inuentaerat in

fupereft femicircuh',in part.CLnn.fcrup.xxx.fi*

xarum fphacrae Exponatur iam circa e orbis ter*

ra? annuus rst cum diametro s e r,comparata ad
d c lineam. Patuit autem quod angulus gdc fuerit
part.xxx. fcrup. xxxvi. cuiarqualis eftGEs,&
quod angulus du, fiue a?qualis ei r e s atcjj r s
.

circumferemia eftpartiumduarum ,fcru.XLvn,

medio g quam
ts r afumma abfide orbis extat parr, clxxxii^

diftantise planetc a periga?o orbis

tota

fcrup

xl vi i.Ec per hoc confirmatur^quod in hac hora tertrj acrony*

chrj Iouis

adnotati anno primo Antonini,die xx.mcfis Athyr

^Egyptiorum,quinc^horisamedianocl:efubfecuta,Iouisftda
la f uerit fccundum anomalia comutationis in partib. clxxxu,
fcrup.xLvn. Locuseiussequalisfecundum longitudinem iii
part. iin. fcrup. lviii.

Ac fummae

abfidis eccentri locus

irt

part.CLiiii.fcrup.xxii.quacomniahuicquocpnoftrsc hypo*
ihefi mobilitatis terrse, atcjj azqualitatis abfolutifsime

phne

funtconuenientia.

De alrjs

tribus acronychrjs Iouis recentius

obferuatis

xu

Cap,

hoc

||,diligentiaobferuauimus

ipfi Iouis

mo

fumma

acronychi. Pri*

Hl mu anno Chnfti w.D.xx.pridie Caled,Marj, ime

diano&epcedetehorisxi.ingrad.cc.fcru.xviii. fixarufphae

rae.Secunduanno Chrifti M.D.xxvi.quartoCalend.Decema

brisamedianoctehorismbus,ingrad.xi,viii.fcru, xxxiiiiv
Tertiu ueroanno eiufde MvD.xxix.ipfis Caled.Februarij, ho
ris

xix.a media no<fte tranfadis,in grad. cxiu.fcruo.xnnL,

irj

Aprimcj

CoPERNICI

NlCOLAI

A primo ad fecundum funt anni fex,dies ccxn.fcrup. xl. fub

quibus louis motusuifuseft part.ccvm.fcru.vi.A fecudo ad
tertiuTuntanniiEgyptrj n.dies Lxvi,fcrup.xxxix.& motus
ftellae apparespart.LXv.fcru.x.Motusauteecjualis inprimo
temporis interuallo partiu eft cxcix. fcru. xl. In fecudo part

lx vi.fcrup.x. Ad hoc exemplu defcribatur circulus

eccentrus

ABc,inqexiftimeturplanetafimpliciter & aequaliter moueri,

defigneturcptrialocanotata fecundum ordine
literarum a b c,iia quidem , ut a b circumferen*
tia

habeat partes cxci x. fcrupul. xl, b c part.

Lxvr.fcrup.x.ac propterea quae fupereftcir*

culi Ac,part,xciin.fcrup,x. fufcipiatur quocp
Dcentrum orbis terrae annui , cui conneclan*
tur a d, b d, c d

quarum

quselibet utpote d b,

extendatur in reclam Iineam ad utrafcp parteis

circuli,quae fit b d e,& coniungantur a c , a e , c
B.Quoniam igituranguIusBDC,apparentiaepartiumeft lxv.
fcrup. x.quarum ad centrum quatuor recli funt ccclx. &reli*

quuscDE,fimiIiumpartium erit cxiiii.fcrup.L. Sed quarum

funt ccclx. duo recT:i , ut ad circumferentiam , erit ipfe part.
ccxxxix.fcrup.XL.Etqui fub ced in b circumferentia,par*
tiuLX vi.fcrup.xi^Et reliquus igitur qui fub dce part. lxiih,
fcrup. x. Trianguli igitur cde datorum angulorum dantur la
parr.;o9;S,quarudimeties circufcri
bentistriangulufuerit 20000. SimiliterintrianguloAD E,qni=s
tera c e partiu ;S;co, 62 e d

amangulus ADBdaturpart.CLi.fcrup.Lini.refiduus a circulo

propter diftantiam datam a primo acronychio ad fecundum.Et
reliquus igitur ade part.erit

x x vi

i.fcrup. vi.ut in centro,fed

ut in circumferentia part.L vi.fcrup.xn.8c" qui fub a d e , in b c

a circumferetia partiu CLX.fcrup. xx.erit reliquus a e d, part,

cxLiii.fcrup.xxvin.cquibus Aslatus uenit part.94zo.8cE

quarum dimetiens circuli circumfcribentis adb

trianguluparteshabetioooo.Sed quarum eratED 70978, ea*
rum erit a b f4;f.Quarum eratetiam c e,;8;co. Habemus er*
go rurfus triangulum e a c,cuius duo Iatera e a,8c" e c data furtr,
cum angulo a bc , in circumferentia Ac,part*xciiii. fcrup. x*
Dpart. 7S992..

quibus

ReVOLVTIONVM

LlBi

JfZ

quibus etiam demonftrabitur acb angulus , ut in a circum

ferentiapartium xxx, fcrup. xl; qusecum ac, colligit par
tes cxxiiii. fcrup, l. cuius fubtenfa c e partium eft fyyzy*.
quarum dimetiens cccentri fuerit 20000. Etfecundum rationem priusdatam ,eritquoque d b carundem partium )o66?*
Tota uero circumferentia ecae, partium cxci. fequitur re
liqua circuli eb partium clxixI quam fubtendit tota bdb
partium ^9908. quarum funt reliqua bd, pi^.Quoniamigi
tur maius fegmentum eft b c a b , in ipfo erit centrum circu*
\i quod eft F.Exponatur iam dimetiens gfdh. Manifeftum
,
eft autem qudd recfiangulum .quod ed,db continetur, aequa
,
leeftei,quod fub gd DH,quodidcircoetiamdatur.Sedquod
fub gd, d h , cum eo quod ex f d aequale eft ei , quod ex f d h

quo

abeoquod fubGD,DH

quod exFD
Bt quadratum Datur ergo FDlongitudine jjpj.quarum fo
funt pooo. fed quarum elTent LX.funt part. vii. fcrup.ix*
Secetur iam b e bifariam in k, & extcndatur fkl erit idcir*
co ad angulos recftos ipiiBB. Et quoniam femifsis bdk par*
tium eft 99^,& db partium 9243 rclinquitur DKpartium
j)). Trianguli igitur dfk datorumlaterum,daturetiamane
gulus DFKpartium xxxvi. fcrupul.xxxv. & lh circum*
ablato

relinquitur,

fimitiumxxxvi.partium ,xxxv.fcrupul. Sed tota

l h b partium eft Lxxxnii. s. reliqua b h partium manet
XLVii. fcrup. lv. Diftantia & perigseo fecundi Ioci , & rcli*
qua quac fequuntur ad apogaeum bcg, partium cxxxn.fcru
pul. v. reiecftis b c partium lxvi fcrup. x. reftant part,
txv, fcrup l v. Tertrj loci ad apogacum ha?c a part. xci 11 r,
fcrupul. x. relinquunt part. xxviu.fcrup. xv. ab apogaeo
ad primum locum epicyclrj Quaenimirum parum conueniunt
apparcntrjs non currente planetaper propofitum eccentrum^
ferentia

ut neq;

modus hic demonftrationis in

incerto nixus principio

certiquid pofsitadferre, cuiusetiamhocintermultaindicium

cft

qudd apud Ptolemseum in Satumo maiore

iufto diftanti

am centrorum protulit,in Ioue minorem,nobis autefatis idem

maiorem,uteuidenterappareat unius planetae alTumptis

alrjs

atqj alijf

NlCOLAI
ztCh

alrjs circuli

circumferentqs

Jitur prouenire.Necaliter louis

CoPERNICI
non eodemmodo quod qua>

motum zequalitatis ftapparen

componere in his tribus terminis propofitis,

ac deinde omnibus, nifi fequeremur totam centrorum egrefsio
nemeccentrotetisa Ptolemaeo proditam parc.v. fcrup.xxx*
tia?

pofsibile erat

quarum quzc ex centro eccentri fuerint Lx.fed quarum fuerint

)oooo funt9;7.Quodcpfintcircumferenti3cafummaabfidead

acronychiumprimumpart.xLv.fcrup.ii.abinfima abfide ad
fecudumpart.Lxiiii.fcrup.XLii8iatertioacronych!oad fum
mam abfida part.XLixJcrup.viii.Repetaturenimfigura fu*
perior eccentrepicy*
clrj

quatenus tamen

huic exemplo cogru

at.Erut igitur pro do

drante totius diftan=

centrorum iuxta
hypothefim noftrara
in d Epart 6S7.cY.pro
tiac

reliquo quadrante in

epicydio part.229.

<J

rum f d fuerit ;oooo.

Cum igitur adf an*
h

gulus fuerit partium

XLv.fcrup.n.erit tri

angulum ade duoru

laterum datoru ad,d
E,cum angulo ade,
quibus oftendetur a
b tertium latus efte
part. jo^otf.quarum eft Ad jonoo.Et dae angulus dusc partes,
xxxix.fcrupuIa.Et quoniamanguluso ak ponituf a?qualisip
(i

ad

e a k part.xL vn.fcrup.xxxi iii.cum quo cti*

latera dantur a k,a E,trianguli a e k, quae reddunt an*

F,erit totus

am duo

gulum a

e K,ferup. l vi i.qui cum ablatus fuerit ex k d f

, una cu
eo,qui fub d a e relinquit k e D,part.XL i.fcrup.x x vi.in prima
fummse nodis fulfione.Similiter oftendeturin triahgulo bdb,

quoniara

R.

EV OLVTIONV M

V,

cjuoniam duo latera bs,de data funt , &angulus bde partiuni

LXini.fcrup.XLii.eritetiam hic tercium JatusBEnotu,parL
972.$-.quibus eft b D,joooo.Etangulus b d e part. m. fcrup. xl,
Proinde 8C in triangulo b e L.duo qc latera be,&b l data funt,
cumtotoanguIoEBL,partiucxviii.fcrup.Lviii.fietetiaBEL
datus partis unius fcrup.x.atcp ex his cj fubo e L.part. cx. fcru,

xxvni.SediampatuitetiamAEDpart.XLi.fcrup.xxvi.To*
tus ergo k e l colligit partes cl ufcrup. l iii i.exinde quae reftac

a quatuor rectis part. cccLX.funt partes cc vi i i.fcrup.xi.appa

rentiae inter primam fecundamqj fulfionem congruentes obfer
uatis.Tertio deniqj loco dancur eode modo d c d e latera trian
3

guli

cd E.angulus quoqj cb b part. cxxx.fcrup.

lii.

r cd datumrtertium iatus d e prodibitpartiu }o^6i,

propter

quaru etia
n, fcrup.Li Totusergo e
,

d,joooo.& angulusD e part.

m part.Li.fcrup. l ix.Proinde etiam trianguli ecm duo latera
c m,& c e data funt,8C angulus m c E:manifeftabitur& m e c,quf
eft c

cu d c E,prius inueto aequalcs funt differen

cft gtis unius,5 ipfi

tiaeinterF d

c,&d e M,angulossequalitatis cVapparentia?, ac g

ind^ipfeD em partiuerit XLV.fcnLxvii.in acronychio tertio*

SediamdemonftratueftDELjfuiffepart.cx.fcrupiXXvin.E!
qui mediat l e M,parc, lx v.fcrup.x.a fecundaad terti
am obferuacam fuIfionem,coueniens etiam obfer*

ric igitur

uationibus.Quonia uero

tertius ipfe Iouis locus

uifus cfkin part.cxin. fcrup. XLiin.nonerrantiu

fpha?rae 3 oftenditfummaeabfidis louianae locuin

Quod R iam

part.CLix.fere.

mus orbem terrse r

e defcripferi*
T,cuius dimctiens r e s fit ad
circa

d c,tunc manifeftum eft,qudd in acronychio

Iouis
|

tertio angulus f d x fuerit parc. XLix.fcru. vi i i.cui

cft aequalis d e

qdcj? in r

fic

apogaeu asqualitatis

ad commutationem. At nuncperacto terra femicir

culo cum s t circumferentia coniunxit fe Ioui acro
t circumferetiapartiu eft m,
fcrup.Li . prout s et angulus ad eum numeru eft
demonftratus.Itaqj perfpicuum eft exhis,quddanno Chrifti
M.D.xxix.FebruarrjCalend,^ medianocle, horisxix.ano*

nychio,quse quide

Q_

maliae

NlCOLAI

CoPERNICI

1
malisc comutatiois Iouis aequalis fuerit in partibus c lxxxiiu

(crup.fuo uero

motu in part,cix,fcrup.Lii.Etquodapogcum

iam fit in CLix.fere partibus a cornu Arietis

quod erat inquirendum.

eccentri

Cornprobatio sequalis motus

louis,

Cap,

fteilati,.

xn.

T iam fuperius uifum eft,qu6d in ukima triufum*

Bllll

mae no&is fulfionum aPtoIemaco confideratarum,

louis fteHa fuerit motu fuo medio in quatuor parr.
l viii. fcrup. cum anomaiia commucationum part.

CLXXxn.fcrup.xL vn.Quibus coftat,quod in mediotempo*

reutriufc^ obferuatiois effluxerint in motu comutatiois louis
fupra plenas reuoJutiones pars una,fcrup. v.Si. in motu fuo par
ses fere cni i.fcrup. liii i.Tempus autem quod intercidit ab ati
rio primo Antonini,die xx.mefis Athyr i&gyptioru, poft ho
ras quinq? a media node fequenti,ufq$ ad annum Chrifti m. d*
xxix.acipfasCalend.Februarrj.horas xix.poftmedium no
ctis pra?cedentis

fcrup.xhei

funt anni iEgyptrj jvt.ccc.xcii.diesxcix*

xxx vi i.cui etiam tenipori fecundum numerum fu*=

pra expofiturefpondetfimilitergradusunus,krup, v.poftre*

uolutiones integras,c|bus terra Iope aequalibus millies bis ccn=

numerus
uifu copertis cofentiens certus examinatusb^ habetur. Sub hoc
quoqj tempore manifeftu iam eft, quod (umma infimacp abfis
ries,biscp trigefies fepties cofecuta praeoccupauit,ficqj

eccetri permutatae funt in

coxquata concedit

cofequentiagrad.mi.s. Diftributio

trecentis arinis,

gradum unum proximef

Locaraotuslouis affignanda,

Cap,

xm.

Voniam uero tempus ab ultima trium oblcrr^atio*

^^'numannoprimo Antonini, xx,die mefis ArhyrT

P|p:

quatuor horis a media no<5te fequente afcendendo

3iM ad principium annorum Chrifti , fu.nt anni
cxxxvi.dies ccc.xtni.fcrup.xXub qujbus medius com*
|J|

.,

Mgy

ptrj

mutationum motus

funt partes lxxiiii. fcrup.

xxxi Quse
cum abla

R.EVOLVTIONVM

V.

B.

Jf 4

cum ablata fuerint partibus c lxx xi i.fcru.XL vi i.manet part.

xcvni.fcrup.xvi.promedia noctead Calend.Ianuarrj prind
pio annorum Chrifti.Hinc ad primam Olympiadem in annis
^gyptijs DCCLXxv.diebusxiLS.numeratur inmotu praeter
integros circulos part. Lxx.fcru. l vi u.detracfta a part. xc Vi 1 1.
fcrup.xvi.dimittuntpart.xxvii.fcrup.xviii.Ioco Olympia

dico.A quofubdefcendetibusaniiis ccccLi.diebus ccxlvii.

excrefcunt partes cx.fcrup.ni. Quse cum Olympiadicis con*
flant part* CxXX v 1 1 1. fcrup x Alexandri Ioco ad meridiem prt
mi dki menfisThoth apud iEgyptios,atc|! hoc modo in qut*
buslibet alijs

De louis coriiutationibus percipiedis, &eius altitudtne pro

ratione orbis reuolutionis terrena?.
Cap.
x 1,
1 1 1

T autem 8C ca?tera circa

Iouem apparentia

percipi*

anturquse commutationisfunt,obferuauimus dtli

gentifsimelocumeiusanno Chrifti*M.D.xx. xn.
CaIend,Martrj,fexhorisante meridiem. Vidimus
perinftrumentU,qu6d Iupiterpraecederet prima ftella in fron*
teScorprj 3 magis fulgentem,pergradus quatuor,fcru.xxxi.&

quoniaiocusftellacfixaeeratinpart.ccix.fcrup.xL.patetlocu
louis fuiiTeinpart.ccv.fcrup.ix.adndnerrantiuftellaru fphg

ram.SuntigituraprincipioannoruChrifti M.D.xx.sequales,
dies Lxn.fcrup.xv.ufc^adhoram huius confiderationis , a
q
motus Solis medius deducitur ad gtes cccix.fcru.x vi. ac ano*
malia commutationis ad partescxi.fcrup.xv.quibus confti*
tuitur medius ftellae Iouis locusin partes cxc vm. fcrup.i.&q
niam Iocus fumma: abfidis eccentrihoctemporenoftro reper*
tus in partibus cetu quihquagintanoue , erat anomalia louis ec

part.xxxix.fcrup.uno.Hoc exemplo , defcriptus Qt

circulus eccentrus x b c,cuius centru fit D,dimetiens a d c,in a fic
apogaeum,in c perigaeu,& propterea in d c fit e centru orbis ter
xx annui.Capiatur aute A b circumferentia part.xxxi x.fcrup.
centriin

unius,atc in ipfo b facto centro epicydiu defcribatur ,p tertia

b parte ipfius d diftatiae . Fiat etia dbf angulus aequalis ipfi

Q_

i)

adb,&

NlCOLAI

CoPERKICI

QuOniarh fgitur
in triangulo ede duo latera data funt d e part.68;r,quarum b d
eft joooo.compraehendentia datum angulumBDBpart.cxL.
fcrup.nx.Demoftrabitur ex eis b E,bafis parriu earunde effe
lo^j.&anguluscjfub db Epart.n.fcru.
xxi.quibus BBDdiftat ab adb, Totus
ergo eb f angulus partium erifXLi, fcru
pul.xxn. Igiturin triangulo BBF,datus
eft ipfe angulus e b f cum duobus latert
bus ipfum compraehendemibus eb par*
tium ; 05-43 , quarum b f 2.3.9 pro tertia
parte ipfius d Ediftantia,quarumetiam
eftsD joooo.Sequiturrehquumlatus ex
a d B,8CconnccT:antur re&ae

lineae b d,b e, f b.

eis f

e partium j 03^3, tV, angulus b e f fcru

ipul. l. Secantibus

autem ie lineis

b d,f e,

d x e angulus fe&ionis
differentia inter fe d , & b d a, medrj

lin

x figno,

erit

motus , quem componunt dbe,

bef partium m.fcrupul. xi.quaeab

uericp

&

lata

partibus xxxix.fcrup.i.relinquunt

angulum partium xxxv. fcrupul. l. a fumma abfide

eccentri ad ftellam , Sed furnmcc abfidis } locus erat in part.
clx. faciunt coniuncl:im partium cxcmi. fcrupul.L. Hice*
p e d

rat uerus locus Iouis

refpe&u e centri

fed uifus eft in par*

ribus ccv. fcrupul. ix. differentiae igitur pariium x, fcrupuL,

iam Orbis terrse circa

e centrum r st , cuius dimetiens r e t , ad db comparetur,
utfit r apogaeum commutationis.Affumaturquoque Rscir*
cumferentia fecundum menfuram mediac anomalise commuta
tionis partium cxi.fcrup, xv, & extendatur fev inreclam
xix.

funt commutationis. Explicetur

lineam per utramqj circumferentiam orbis terrae , eritcjj in v

apogacum uerum planetae, & angulus differentias r e v,ae*
qualis ipfi d x B,conftituit totam vRscircumferentiampars

tium cxiui, fcrupul. xxvi* ac reliquum w m

partiu

lxv,

fcrupul.

R. E
fcrupul,

V O L V TI O N V M

xxxi iii. Sedquoniam

xix*

f s

B,

Jff

inuentus eft partiuni

E,partium cim.fcru*
pul vi i. crit in triangulo efs datorum angulorum ratio Ia
tcrum data , f b ad e s , ficut 9698 ad 779; , quarum igitur
x.fcrupul.

rcliquus qui fub f

)g)6 , quarum etiamell bd

;oooo. Ptolemaeus autem inucnit e s , partium xi, fcrupul.
eft f

70^73

talium

cric

xxx, quarum

quaeex centro eccehtri eftpartium lx. eftcp

cadem fere ratio corum ,qusc part, 70000, ad;p;6 inquopro
ptcrca nihil ab illo uidemur differre Eft igkur a d c , dimeti*
cns,ad r e t dimetientem , ut partes v, krupul. xm. ad u*
nam. Similiter a d ad e s,fiue ad r e,ui partes v.fcrupul
xin.fecund.ixadunum , fic crit d krupul. primorum xxi,
fecundorum xxix. Kbf fcrupul. primorum vn. fecundd*
rum x. Tota igitur ade minus b f exiftente apogseo Iouc t
rit ad femidiametrum orbis terrae , ut part. v* fcrupul, pri*
5

ma xxvn,

fecunda

b f in perigseo

xnx
qudd

xxix, ad unum, & reliqua ec undcum

ac in medijs locis

Iupiter

prima lviii, fecunda

pro ut conusnte , quibus habctur

ut part, iiu, fcrupul.

apogasusmaximam commuiationem

facit

par*

tiumx.fcrupul.xxxv. Perigasus autem partium xu fcrup,

xxxv.
uis

Eftcpintereas difterentia gradus unus.Proinde cV Io

motus aequales una cum apparcntibus funt demonftrati*

De ftclla

Vnc Martis

xv*

funt nobis infpiciendae rcuolutioe

nes , aftumptis tribus

1

Caput

Martis*

onibus antiquis

illius

extremae nodis fuIfiV

quibus etiam

illi

coniungamus

mobilitatis terrenas antiquitate.Ex cis igitur,quas

prodidit Piolemaeus,prima eratannoxv Adriani,die

xxvr,

menfis Tybi iEgyptioru qnti,poft mediu noclis fequctis,una

horaa?quino(fliaIi,aitcp ca fuiffein

xxi,part,GcminoRj,fedad

fixaru fphaera ftellaru coparatioe,erat in gt, Lxxjm.fcru, xx*

irj

Sccundam

NlCOLAl

COPERNICI

^ecfindam notauit eiufde anno xix.fextodiePharmuti, men

fis ^gyptioru ocT:aui,anemediu^odisfequentistribus ho
ris,xxvni.part.L.fcru.Leonis,fednoerrantiu^phaerae in gt,
cx l i i.fcrup. x.Tertiam uero anno fecundo Antonini xi i.die
mefis Epiphy jSLgyptioru undecimi,ante

mediu noclis fequen

tis.duabus horis aecmocT:ialibus,in duabuspartibus, xxxiiii.

fcrup.Sagittarfj.Sed ad adhaeremiu ftellarum fphaera in part.

ccxxxv.fcrup.Liui.Suntigitur inter prima 8i fecundaanni

-&gyptrj im.dies LXix.horae xx.fiuefcrup. diei L.&motus
ftellae apparens

l.

poft integras reuolutiones part.

A fecunda uero fulfione ad tertiam

i.anni,xc vi. dies , QC

apparens part.xciii.fcrup.xLinr^
1 1 1

unahora, & motus ftellae

Motus autem medius in primointeruallo
cuitioes part.

lxvi i.fcrup,

praster integras cir*

LXXxi.fcrup.XLim. In fecudopart.xc v.

xxvni. Totam

fcru.

deinde centrorum diftantiam inuenit parc

xii.quarumquaeexcentro

eccentri effent

Lx.fedquarumfuc

rint joooo,proportionalesfunt2.ooo,atq$in medrjs motibusa*

prima fulfione ad fummam abfidem x li. fcrup xxxn i, ac de*

indealiud ex alio fecundam fulfionem a fumma abfide
part.
4

XL.fcrup.xi.&tertiafulfioneadinfimam abfida part. xliiii.

fcrup.xxi. Secundum uero noftra hypothefim acqualium mo

tuum erunt inter centrum eccentri cV. orbis terra?,pro dodrantc

illarum partium ;c oo,& qui fupereft quadrans

5-

oo.pro femidi

ametro epicydrj, Exponaturiamhoc modo circulus eccentrus

a b c,cuius centrum fit D,dimetiens per utramqj abfida fdg in
qua fit Ecentrum orbisannuac reuoIutionis,funtc^ ex ordine ft
gna obferuatarum fulfionum abc, ied a f circumferentia part
XLr.fcrup.xxxini.FBpart.XL. fcrup.xi.& cg part.XLiin*
fcrup.xxi.St in fingulis

abc punftis epicydiu

defcribatur jj
tertia parte diftantiae d e,S coiungantur a d,b d,c D.Et in Epicy

a l,b m,c N,ita tamen , ut anguli d a l, d b m, d c N,sequales

fintipfis a d f,b d f, cd F.Quoniam igitur in triangulo a d e an
clio

guIusADE daturpart.cxxxviii.propteranguIiiFDAdatum
&duolatera a DjDE^nempeD E,part.;coo.quaru eft ad, ;oooo.
fequitur ex eis reliquum a e latus,earundem partium
^z^ 8Z
; ;
angulus qui fub dae, part, vfcrup vn, Totus igitur qui iub
EALpart

EVOLVTIONVM

R,

Ll

B.

V,

jf6

e a L,part.x l vi. fcrup,x l> Sic quoqj in triangulo e a L,datus

cft angulus b a L,cum duobus latcribus a e, part. ; ; j?z , & a fl
part,5"oo,quah'um erat ad joooo.Dabiturctiam angulusEAi,
part.unius, icrup. l vi.qui cum dab, angulo eJfficit totam dif
fcrcntiam intcr a d f

Kaed,

partiu vir,

fcrup.ni. atcp

oea,

part.xxxiin.s.

SU

militer in fecuda no*

cxtrcma triangu
li b d e datus cft an*
clis

gulus b d e partium

cxxxix.fcr.x lix*

&d Elatus part.ifo,

qualiueft

bd 70000,

efficfatlatusBEpar.

;jjSS,& angulum b

id partium xxxv
fcrupu.xnr.

&

reh>

quumDBEpart. hii;
fcrup. lviiu Totus
crgo e b m, part.XL v
fcrup. xiii. datis b e

&

m compraehefus

lateribus , quibus fequitur angulus BEM,part.unius,fcrupuL

Lin.&reliquus DBMjpartjXxxni.fcrup.xx. TotusigiturL

e m partiu eft lx vii. fcrup. l. per quem etiam uifus eft motus
ftellae i prima no<flis fulfione ad fecundam,8d confonat experi*
entiaenumerus.Rurfus quonia in tertia no<fh's extremitatetri*
anguIucDE,duoruIaterucD,D E,datoru,eft comprsehendenti*
umangulucD B,part.XLiin,fcrup.xxi.qu32bafimcE pdunt
part,898S,quaru eft c e j oooo,fiuc d e jc o,8c" angulii c b d paru
xxxvn.fcrup.xxxix, cum reliquo d c e , partium vi. fcrup
XLii.SicrurfusintrianguIo cbn totus ecn angulus parti*
um cxlii. fcrupul. xxi.notis ecn compraehenfuseft lateri
bus,quibus dabitur ctiam angulus cew part.unius, fcrup. liu
t

Remanct

COL A

P E

RNICI

Remanet ergo reliquus n e D part.cxx vn.-icrup, v.infummi*

3

oftenfum eft,qudd dem parc. erac

xxxiii.fcrup.xx.relinquiturM EN,parkxciii.fcrup,XL v.Et
eft angulus apparentiaeinter fecunda & tertia noclis extremira
tem,inquibusetiam fatis congruit numerus cu obferuatis. Ae

tate noclis tertiEG.Iamuero

quoniamin hac uItimaMartisobferuataful(ione,uifaeftftella

inpart.ccxxxv.fcrupriiii.diftansabapogaeoeccentripart,
(utdemonftratucft) cxxvii.fcrup.v.Eratergolocus apogaei

Martis in partibus cetum o<fto, fcrup.iu non erratium

ftellaru iphaerse, Explicetur iam orbis terrse annuus circa e cen*
trum,n t cum diametro ret, paralfelaipfiD c
quatenusn ic apogaeum commutationis,T perigg
um.Quoniamigitur uifus planetaeratinxx, ad
.partes fecundulongitudinem a^.fcrup.f^.. &an
gulusD x Eoftenfuseftpart.viii, fcrup.xxxain,

ccentri

/differentia sequatitatis

& apparentia:,& propierea

mediusmotuspart.ccxi-iiii.s.SedaiigulusDxE,
*equaliseftei,quicirca centrum s e T,partiu fimili
ter viii.fcrup.xxxiin.Si igitur s t circumferetia
part, viii.fcrup.xxxnii.auferatura femicirculo,

habebimus

medium motum commutationis ftellae , & eft r. is circumferetia

part.CLXXi.fcrup.xxvi.Proindeetiaminter csetera demon
ftracum habemusperhac hypothefimmobihtatis terra?,qj an*
no fecundo Antonini,xii.die menfis Epiphy iEgyptiorum, x.
horisa meridiesequalibus ftellaMartis fecundummotumlon
gitudinis medium fuerit in parcccxniii.s. 3catiomaIia comu
iationismpart.cxxi.fcrup.xxvi.

De alijs tribus extremaenodtis fuifionibus, circa

Martisnouiterobferuatis.

Cap,

ftellam

xvi.

Dhas

quoc^PtoiemaeicircaMartem confideratio
nescoparauimus tresalias,quas no Gne diligetia ac
cepimus.Primaanno Chrifti m.d,xii. nonislunrj
una bora a mediano&e.Inuetusejj eft locus Marcis
in part. cc, xxx v.fcrup.xxxm.pro ut Sol ex oppofito erat in
part,uv

ReVOLVTIONVM

LlB*

V.

)fy

part.Lv.fcrup.xxxiii.apnma ftella Arietis fixarum fphserae

iumptoinitio.SecundamannoChrifti M.D.xvm.pridieIdus
Dccebrfs,octo horis a meridie,apparuitcp ftella in part. lxii u
icrup,n.Tertiamueroannoeiufde M.D.xxin.oclauaCalend.
Martiijfeptem horisantemeridiemin part.cxxin.fcrup.xx,
Sunt igitur a prima ad fecuda anrti JEgyptrj vi.dies cxci.fcru.

XLwAfecundaadtertia anni im.diesLxxii. fcrup^xxm

Motus appares in primo temporis interualio part CLXxx vn*
t

fcrup.xxiX.a?quaIisautepartCLXvin.fcrup,vii.Infecundo
temporis fpacio motusapparenspart.LXx,fcrup.xvin.aequa

lispart.Lxxxin.Repetaturmodoeccentrus Martis circulus,

nifiq?AB fitiam partiu CLXviii.fcru.vii.&Bcpart.LXxxnii
Simili igitur modo(utilIoru numeroru multitudineinuolutio
nemact3cdiufilentiopra3tereamus)quocircaSaturnu & Ioue
ufi fumuSjinuenimus demu & in Marte apogaeu in b c circuma
ferentia.Nam quod in a b no potuerit efTe,ex eo manifeftu eft,
q? motus apparens maiorfuerit medio,partibus quippe xix.
fcrup.xxn.Rurfus nec in c A,quonia etfi minor exiftat praece*
dcns hancB c,in maioritamen difcriminemotum exceditappa
rentem,quam c A.Sed quemadmodu fupra demonftratu e^iti
ecccntro minor motus circa apogaea cotingit,ac diminutus.Re
deigiturexiftimabirarinipfaB c apogasu,quod (itF^SC dime*
tiens circu]iFDG,inquoetia centruorbis terrae fit. Inuenimus
jgitur f c A.part.cxx v.fcru,xxix.ac deindequas fequuturB f
part.Lxvi.fcrup.xviii.Fcpart.xvi.fcrup.xxxvi. Centroru
uero d e diftantia j^tfo.quaru quac ex cetro d f funt joooo.atqj
epicyclrj dimidia diametri earunde part.c-oo.quibus apparens
aequalisqj motus demonftratur inuice cohaerere,ac plane cofen

experimentis.Compleatur ergo figura ut antea. Oftende*

tur enim cum duo latera a d,d E,trianguli a d E,fint cognita , cu
anoulo a d E,qui erat a primo Martis acronychio ad perigasu

tire

part.Lini.fcru.xxxi.exeutanguIusDAE,pt.vii.fcru. xxiin.
reliquus

aed part.cx vm.fcfu. v.Tertiuquoq?latus a e

9i29.iEqualis

eft

auteD a l angulus

ipfi f

gt

d A,exhypothefi.To

quoc^ in triangu
lo e a L,duo latera e a,a L,data funt,angulum a datu comprae*
tus igitur e a L,part.eft cxxxn.fcru*Liu.Ita

hcndentia

Nicolai

Copersici

hendentia.Reliquus igitur a 1 l , eft part. i

ru rquifubi.EDpart.c X

v.fcrup.Lni.Si'

i.fcrup,

xt i. nttncj

militermacronychio

triangulo b d e duo latera da

fecundo oftendetur,quod cum in
part. cxin.icrup.
,db. comprashendant angulum b d b,
taoB r
-i~

xxxv. angu*

-'.

Iusdb Eperde
monftrata tri*
anguloru pla*
noru fueric pt,
vn.fcrup.xr.
8C reliquus d b
Bgt.Lix.fcru,

xm.bafisquo
que b e , parau
}o668.quanrai

DBeft joooo. et

M^OO.TotUS
quoq^EBHgt

Lxxin.fcrup.;

xxxvi.Sicq*
que in
lo e b

triangtz

m dacoru

Jaceru datu ao-

gulum

coprar*

henctentiu,demonftrabftur qui fub s b M,angulus part.ii. fcm,

xxxvi.aqrelinquiturD EMpart.Lvi.fcru.xxx vm. Deinde

quifugeftexteriorapcrigao m EGpart.eft cxxm.fcru.xxir,
fed iam demonftratu eft,q? angulus l e o 3 fuerit part, cx v.fcru*
Lin.quifequituripfum,exterior,cjfubL EG,partiuerit
fcrup. v i i.quicg

cugeh iam

lxiih

inueto colligic part. c lxx x vii,

fcrup.xxrx.quarum cccLX.funtquatuor recli, qua* congru*

unt diftantia? appareti a primo acronychio ad fecundu.Eft etia
pari modo uidere in acronychio tertio. Demoftratur eiii d c b
angulus part.n.fcrup.vi.cks clatuspartiu.i^o^. quarumeft
cd )oooo. Toto igitur angulo e c exiftenteparc.xvm.fcru,
XLiit datiscgiam ce,cn, lateribus trianguli b g n , conftabit
angulus

RbVOLVTIONVM

LlB,

jlfS

angulus c b N.fcrup, L.qui cum d c e componit partes ir, fcru$.

Lvi.quibusangalusapparentiae DEM,minor eft aequalitati,
fub f d cDatur ergOD e n part.xin. fcrup. XL.quac etiam fere
cogruuntapparetiae inter fecundu terdum acronychium ob=
(eruatse.Quoniam igitur apparuit Martis ftella inhoc Ioco,ua
ti narrauimus ,i capite Arietis ftellatiin part.cxxxm.fcrup.
xx.&angulus fen, oftenfus eftpart,xin.fcrup. XL.fere.

Manifeftum

eft

retrorfum numeraii,quod apogseilocus eccen

triinhac ultima confideratione fuerit in part, cxrx.fcrup.

xl, adhserentium ftellarum fphaerae,

Quem tempore

Antoni

ni Ptolemaeus in part.cvin.fcrup.L.inueniebat, quicppropte

reaadnosufq?indecemgrad.& dextante unius eftpermutas

cus inconfequentia.Centrorum quocp diftantiam minorem in
uenimus in part.^j.o,quibus quse ex centro eccetri datur joooo,
non quod errauerit Ptolemaeus uelnos,(ed argumento manife
fto, qudd centrum orbis magni telluris accefferit centro orbis
Martis,Soleinterim immobili permanente Refpondet enim
.

haec fibi inuicem fere,utinfra!ucecIariusapparebit,Bxponatur

iam orbis ipfe terrae annuus fuper e centro, cum

dimetiente fuo,qui Gt s e R,ad c d propter aequa
litatem reuolutionum, fitqj in r

apogcum aequa

ad ftellam , in perigaeum, in t terra. Secabit

autem e t extenfa,in qua uifus ftellae c d in x. E*
rat aut in ipfa & x uifus ad partes logitudinis,ut
dictu eft hocultimo Ioco, part.cxxxm.fcrup*
xx. Angulus quoqj d x E,demoftratus eft part
i i.fcru. l vi, Eft em differetia qua x d f angulus ipfi '& e d mafor
cxidit medius apparenti.Sed ipfe s e t , aequalis eft ei cj fub d x
s

le

B,alterno,eftc^fthaphaerefiscomutatiois,qu3e cu ablata fue*

part.CLXX vn.fcru. nrr. anomalia co*

mutatiois equale ab r. apogeo ipfius aeqlitatis dedudta. Vt etia
hic demoftratuhabeamus,qj annoChrifti M.D.xxin.ocTrauo
Caled.Martrj,fepte horis aecjnocftiahbus ante meridie,Martis
ftella fuerit fuomedio motulogitudinis in part.cxxx vi.fcru,

rit

a*

femicircuIo,relinc[t

x vi.Etanomalia comutationis eius aequalis in part.CLXx vrr.

fcrupul.inuatcp fummaabfis eccentriin part.cxrx.fcru.xL.

quseerantdemonftranda,

rj

N lq% A

C O P ER.MKI

"<*

Cap.

ComprobatiomotusMartfs,,

xvrr.

Atuit autem fupra,quod in ultima trium obferuati

onum Ptolemad Mars

medio

fuerit

curfu in parc.

ccxliiii.s. 8C anomalia commutationis in part

CLxxt.fcru.xxvi.Igiturinmedio tempore poft
integras reuolutiones,excreuerut grad. v.fcrup.xxx vi i.Sunt
autem a fecundo anno Antonini , duodedmo die meniis Epi*
pby^gyptiorumundecimi,ix horisameridie,hoceft m.ho
i

ris aequinoetialibus ante medium noctis fubfequentis refpeciu

meridiani Cracouienfis,ufc|j adannum ChriftiM.D.xxiiu*

<5tauuCalend.Manrj J vu.horisantemeridiem ,anni iEgyptr|

.M.ccc.Lxxxmi,diesccLi*fcrup.xix,Inquo tempore ueni*

untfecundumnumerumfupraexpofitum anomalia? comuta=

tionis grad. v.fcrup.xxx viii completis eius reuolutionibus
dc.xl vi i.Solis autem opinatus motus penes aequalitatem eft
i

part.ccLvii.s.aquodeducligrad.v.fcrup.xxxviiLmotusco
mutationis,fuperfunt grad, ccl i.fcrup. l i.medius Martis mo
usfecundumlongitudinem, quae omnia fere confentiunt eis,
quaemodoexpofitafiint.
i

Locorum Martis

praenxio.

Cap* xviir.

Vmerantur autem & principio annorum Chrifti,ad

iannum fecundum Antonini,xn.diemmeniis Epi*
phy iEgyptiorum,& n uhoras ante medium nodhV
|
1

Sanni jgyptrj cxxxvni.cfies CLXxx.fcrup. lii.

Motus commutationis in eispart. ccxcni.icrup. xxir. quas.

cuauferanturapart.CLXXf.fcru.xxvi.obferuationis ultima&
Ptolemci } mutuata reuolutioe integra,remanetgt.ccxxxviii.
fcrup.xxi i.in annum primum Chrifti,media no<5te ad Caled

Ianuarn\Adhunclocum&primaOlympiadeiunt anni iSoys

ptrj DCc.LXxv.dies xn.s.fub quibus motus commutationis
eftpart.ccLini.fcru.i.Quaefimiliterablatapart.ccxxxviii,

fcrup.xxn.mutuato

circuitu relinquunt

primae Olympiadis
locum.

R. E

VOL VTI0NVM

Ll,B,

V#

Jfy

tocumpart. cccxLiiii/cru.xxi.Similiteriuxca interuanatem

porumaliorum motusconcernendo,habebimusannorum Ale
xandri locumpart, cxx.fcrupul. xxxix. Caefar/s paw.cxi
icrup t xxv

Quantus

fit

orbis Martis in partibus,quarum or*

bis terrae annuus fuerit una,

Cap.

xix

D haec etia^obferuauimus coniunctione Martis cu

ftella

fulgente prima Chelaru, Auftrina uocata Che

annoChrifti M.o.xn.in ipfisCalend.Ianu

arrj Vidimus enim mane horis fex antemeridie il*
Iiusdiei*ec[nocl:iaIibus,Martea ftellafixadiftante quarta par
teuniusgradus;SedinortufoIftitiaIem deflexu,quo fignifica
batur,q> Mars iamfeparatus effeta ftellafecundu Iongitudine
in confequetia per oclaua parte unius gradus,fedlatitudine Bo
reamquinta^Conftat aut locus ftellaea prima Arietisinparu
cxci.fcrup.xx.cumlatitudine Borea fcrup.XL. Patuitetiam
Martislocusinparc.cxci.fcrup.xxvni. habentis latitudine
Boream fcrup. Li.Huic aut tempori fecundu numeratione ano
maliacomutatioiseftgt.xc vin. fcrup.xx vin. Solislocusme
diusingt.ccLXii.acmediusMartispart.CLxm.fcru.xxxii..
Ie,fa<fta

atiomaiicC eccetri gt.XLiii.fcru,Lii,Quibus fic,ppofitis defcri

batureccetrus ab c,centrueius d

dimetiens ad c, apogacum a,
perigseumc, eccetrotetes d E,part.j4<So.quarumeftAD,joooo,.
,

Datur autem a b circumferentia partxLii i.fcrup. li i, facto

in

b centro.DiftatiaueroBFpart.^oo.quarumeftetiaAD, joooo.
iepicyclium defcribatur,ut anguIusD b F,fit sequalis ipfi a d b, 6C

coniungantur b d,b b,f s,In e quoqj centro explicetur orbis

ma

cum

dimetiente fuo r e t , ad b d , in
quo fitR apogaeum commutatiois pIanetse,T perigaeum aequa
litatis eius. Sit autem in s terra,8 fecundum r s circumferentia

gnus

terrse,qui fitR

anomalia commutatiois aequalis,qua numeratur part.xc viu

fcru.xxvin.extendaturetiaF Einreclamlineam f Ev,quacfe
cetBDinx figno^atc^in vcircumferentiamconuexamorbis ter
rae,in q apogaeu comutatiois ueru. Quonia igit trianguli edb,
R.

irj

duo

NlCOLAl

CoPERNICI

duo iaceradata funt d b part, j^tfo.quarum eft b d

jeooo.conti*

nentia angulum b d e datum in part.cxx x vufcrup. vi i.intcri

orem ipfius adb dati part. xliii. fcrup* lii. Demonftrabitur
ex eis tertium b Iatus illarum partium 097. dC angulus dbe,
partium v.fcrupuI.xm.Sed angulus qui fuboBF aequalis eft
ei , qui fub a b d per hypothefim, erit totus efb partium x lix,
fcrup, v.contcntus datis eb,bf Iateribus Habebimus pr opte
rea angulum b e f duarum partium , & reliquum latus f e par *
tium )oyj6* quarum d b eft joooo, Igitur qui fub d x b partiti
eft vii. fcrupul.xi 1. ipfum enim colligunt xbe,Kxbb inte*
riores &oppofiti . Haxeft profthaphaerefis ablatiua, quaan*
gulus a d b maior erat ipfi x b d , & locus Martis medius uero
Mediusautem numeratus eft partiumcLxm. fcrup.xxxn.
prsecefsit ergo uerus in part. clvi. fcrupul. xix. Sedappa*
ruit in part, cx c i.fcrupul. x x v 1 1. circa s afpicientibus ipfum.
i

Fa&a eft ergo eius parallaxis

fiue.co

xxxv. fcrupul. ix.

confequentia
.
in
Patet ergo efs an*
mutatio partiu

guluspartium xxx v. fcrupjx . Pa*

rallelo autem exiftente r t ipfi b D,e*
rat d x e angulus ipfi rbv aequalis, 8C
r e v circumferentia fimiliter parti*um vi i. fcrup. xin.Sic tota v r s, par
tium eft cv. fcrupul. xli. anomaliae
commutationis cosequatse . Quibus
conftatanguIusvEs , exterior trian
guli f e b. Exindeetiam datur angu*
lus interior ex oppofito f s E,partium

Lxx.fcrup.xxxn. ac omnesin rjfde

partibus,quibus CLXxx.funt duo re
di.Sed trianguli datoruangulorum
daturratio laterii, ergo longitudine
r e part. 942.8 e sj???* quaru dimc
tiens circulicircumfcribentis triangu

lum fuerit ; oooo, Quarum igitur b f

fuerit

)o??6 3 eritBS,^8o,fere.qua*

rumsD

R.EVOLVTIONVM
rum b d eft
idem

LlB^

)6o

V.

oooo. ia modico quocp a Ptolcmaico inuento

fere .Tota ucro ade

ag
earunde part.eft ; )^.6o t 8i reliqug e c
,

quas aufert epicycliu in a part.c oo< fummaabfide ecce

tri,eas reddit in infima,ut maneant illic part 70960 fumme,hic
po^o.infimse.Quatenus igit dimidiadiametri orbis terraefue
ritparsuna,eruntin apogaeo Martisac fummadiftantiapars
una,fcru.xxxvin.fecuda jl vn.Ininfima parsuna,fcru. xxir
fecunda xxvi.Inmediaparsuna,fcrup.xxxr.fecunda xr.Ita
quoc^ SC in Marte motus magnitudinis & diftantias ratione
85-40. Et

certa per

terraemotum explicatafunt,

De ftella

Vencris

Cap.

xx.

RiumfuperiorumSaturni,Iouis & Martisambi^

entium terram cxpofitis motibus,nunc de zis^ quos
ipfa terracircuit,occurritdicere,Etpritnode

Vene

Quse fuimotus demonftrationera fadliorem,

quam illi, euidentiorcmb^ admittit , fimodo obferuariones ne
celTariae quorundam locorum non defueriut. Quoniam (i maa
ximae illius a Ioco Solis medio hinc indc diftantiae,matutini
re:

& uefpcrtina

inucniantur inuicem sequales,iam certum habe*

mus in medio duorum ipforum locorum Soiis, Veneris fum*

mam eiTe uel infimam abfida eccentri, quse difcernuntur ex eo,

quod minores fiunt circa apogaeum,maiores in oppoiito,taIes
digrefsionum paritates . In cseteris demum locis per differenti
as ipfarum,quibus (e(e excedunt,quantum a fumma uel infima
abfide diftet orbis Veneris, ac eius eccetrotes,perdpitur abfcjj
dubio, pro ut haec a Ptolemaeo funt apertifsime tradita, ut ca fi
gilladm repetiiTe non fucritopus , nifiquatenusipfaetiam no*
ixrse hypothefi mobilitatis terrenae applicentur cx cifdcm Pto
e

m aei

confiderationibus

Quarum primum

acccpit a

Thes

one Alexandrino Mathematico factam anno , ut inquit

xvi. Adriani , die xxi. Pharmuthy menfis , prima hora no*
dis fubfequentis,quod erat anno Chrifti , cxxxir . in crepu^
fculo

odauo

Idus Martrj

Vifaep

diftantia ucfpertina a loco Solis

cft

mcdio

in

maxima

partium

xlviu

Vcnus
,

cum quae

>

Nicolai

Copernici

cum quadrantepartis.Dum eflTet ipfelocus Solfs medius fecun

dumnumerationeminpart.cccxxxvii. fcrup.xLi.fixarum
fphaerse. Ad hanc fuam contulit alia obferuationem, quam di*
citfehabuiiTeannoAntonini quartO, xn. die menfis Thoth,
fiquidem annoChrifticxLii.in diluculo, in.Cas
lend. Augufti,in qua rurfus ait fuiiTe maximu Veneris matuti
nselimitem,part.XLVii.fcrup.xv.atc^ priori sequalem aloco
illucefcente

medio ,qui erat in part.cxix. adhaerentium ftellarurn

fpha?rae,qui pridem erat in part. cccxxx vi i,fcrupx l . Ma*

Solis

nifeftu eft,quod inter hcc Ioca,media fmt abfidu,part. x l viii.

& ccxx vl n.Cum trientibus fuis inuicem oppofita,quae quide

adie&is utrobiqj part. vi.& duabus

tertrjs prascefsionis

sequi*

nodioru,incidut in partes xx v.Tauri& Scorprj ,exfententia

Ptolema*i,in quibus e diametro fumma ac infima abfidas Ve*
neris effe oportebat.Rurfusad maiorem huius rei affirmatio*

nem aiTumit aliud a Theone obferuatu anno int

Adriani,dilu

culo diei uicefimi,men(?s Athyr 3 cj erat a natiuitate Chrifti an=*

nuscxix.quartoIdusO(ftobrismane,ubi reperta eftdenuo

Venus in maxima diftantia part.XL vn.fcru. xxxu.a loco So

lismedio,exiftenteinpart.cxci.fcrup.xiii.Cuifubiungitfuu

obferuatuanno xxi. Adriani,qui erat Crifti annus cxxxvi.

nono die menfis Mechir 7Egyptrjs,Romanis aute oclauo Ca*
lend.Ianuarrj,hora prima nodlis fequentis , in quo rurfum ue*
fpertina diftantia reperiebatur part.xL vn.fcrup.xxxn.a So
le medio in part cclx v.Sed in praxedente Theonis confide*
rationeeratlocusSoIis medius in part.cxci.fcrup.xm.Inter
ha?cmedialocacadutiteruingt.xLiii.fcru.xx.&ccxxvni.
fcrup.xx.quafi.inquibusoporteteffe apogaeum & periga?u.
Suntqsab aequinodrjs part.xx v.Tauri&Scorpfj.Quae deins
deperalias duas confiderationes feparauit fequentes.Vna

ea=*

rum eratTheonis,annoxm.Adriani,diei in.mefisEpiphy,

SedannorumChriftieratcxxix.xn.Calend.Iunijdiluculo,
in qua repperit extremu Veneris matutinaclimite part. xliiii.
fcru.

XLvin.duSolerTetmediomotu

in gt

XLVin.&dextan

te,& Venus apparens in part.im. fixarum fphaerae.Alteram ac

-

cepitipfe Ptolemseus

anno xxi.Adriani, fecundo die menfis

Tybi

Revol vtionvm

Lib*

v*

jfy

Tybi igyptiorum,quibus colligimUs annu Romanum

cxxx vi.quinto Caknd Januarrj

a*

na=

una hora noc?is

fequentis,SoIe exiftente medio motu in part,ccxx vin, fcrup
l ih jJl quo Venus plurimum diftabat uefpertina part. x l vi l
fcrup.x viapparesipfa in part,ccLXX vi,& fextante. Quibus
difcreta funt abfides inuicem,nempe fumma in part, xlvhi,
cum triente,ubi breuiores accidunt Veneris euagationes, 8
infima inpart.ccxxvin, &triente , ubimaiores , quod erat
demonftrandum,
to Chrifto

Quae fit ratio dimetfentium orbis terrae 82

Veneris,

Cap.

xxi*.

diametrorum
orbis terrae,& Veneris.Defcribatur enim orbis ter

Roindeetiamexhis

ratio conftabit

raeABjincentroc, dimetienseiusACB per utramcp

abfida,in qua capiatur d centrum orbis Veneris, ec

a b circuIum.Sit aute apogsei locus A,in quo exiften*

te terra plurimum diftabat centrum orbis
Veneris, dum effet ipfa a b medrj motus
centri ad

SoIisIinea,ad part.

xm.&tertiamjn

ueroadpart.ccxxvin.&tertiam.Agan*
turetiam rectse lineae a e b f, contingen^
tes orbem Veneris in e f fignis, & conne
}

clantur d e,df.

Quoniam

igiturqui fub

d AE,anguIus fubtendit adcentrum circu

li partes circumferentiae xliiii.Sc" quatu*
or quintas.Et angulus a ed eft red:us,rit
triangulum dae datorum angulorum,ac
deinde Iaterum , nempeo e, tanquam di*
midia fubtendentis duplu dab part.;ro4<5,quaru a eft pooo*
Eodem modo in triangulo re&angulo b df , datus eft angulus
d b part.XL vn.8 trietis, erit quoq? fubtenfa d f part ; ^346,

quarum fuerit a d, joooo, Quibus igitur d f aequalis ipfi d e fus

erit

part.^046, erit b d earundem 9f8z.Hinc tota a c b, 79^82,

U a e dimidia 9?9} & reliqua gd,z oc,Quatenus igitur ac fue

)

rituna

NlCOLAl

-CoP.E-RNI.CI.

una pars , crit d e fcrupu!.XLiii, QC fextans fcrupuli ,Kcd

fcfap. unum cum quarta fere,& qualium ABfueritjoooo,erit
&s,fiue f,?;93,& c d,zo8 fere, quod erat demonftrandum,
sit

De gemino Veneris motu,

Ttamen

circa

d non

Cap,

eft aequalitas

xxti.

Vcncris fim*

plexduarum maxime Ptolemaei confiderationum

argumento.Quarum unamhabuitanno xvin.A*
drianijfecundo die menfis Pharmuti ^Egyptioru,
fed fecundum Romanos erat annus a nato Chrifto cx xx in,
andiluculQxii.Calend.Manfj.Tuncenim So!e mediomotu
||

inpart.cccxvin.&dextanteuniusexiftente,Venusmatutina
apparens in part.figniferi cclxx v. & quadrante.attigerat ex*

tremum digrefsionis fuae Iimitempart.LXiii. fcrup. xxxv,

Secundam accepitanno iii.Antoninieodemmenfc Pliarmu*
ti,dieeius quarto fecudum iEgyptios , quod erat anno Chria
(iifecundum Romanos cxL.increpufcuIo xn.dkiante Ca*
lend.Martrj.Tucqcfj crat locus Solismediusinpart.cccxvnr*

cum dextante,ac Venus in maxima ab illo diftantia uefpertina

part.XL viii.&

tertia, uifa in

parte longitudinis vn.&dextantf

te unius, His ita expofitis fufcipiatur in

eodcm orbe terrenoG G

utiitAG quadrans circuli,per quem

utraejj obferuationc fccundu motum fuii mc
dium praecedere uifus eftapogaeueccentri Veneris,8Jcoiunga
tur g c,cui'd k paralkius excitetur,8 c6tingetes orbe Veneris g
e,g F,coneclaturcgD e,b f 5 d G.Quonia igitur angulus egd ma*

gnum, in quo

fuerit terra,

Sol ex oppofito in

tuting elongatiois in obferuatioe priori partiu erat

xni i.fcru,

xx x v.ac in altera uefpertina c g F,gt. xl vh & tertia, colligut

i.

ambo totu bgf, part. xci ,cu deunce unius gtis.Et idcirco dimi
diusoGF,partiii cft xlv. fcrup, LVn,s,Etreliquus cgd, part.

duarum,fcrup.xxni.SedDC g red:us eft, igitur triangulicGQ

datorumangulorudaturratioIaterum,86cDlongitudine4j6,
quarumcGeftjoooo.Primusautem oftenfus eft,qdipfacen^
trorum diftantia fueritearundem partium 208,1'am duplo fere

maiorfa&a t SecT:a igiturbifariam cd

in Mfigno,eritfimiliter

DM,io8
1

R.EV0LVTI0NVM
d

LlB.

V.

j6z

m ioS,tota difFerentiahuius acceflus &recefluSi,Ha?c fi rurfus

difTe<fta fueritin

n 9 uidebitur

efle

medium

sequalitatis huiiis

motus.Proinde ut in tfibusfupenofibus^acciditetiamVeneri
mbtus e duobus aequalibus compofittis^ fiue per eccentri epicy

dium id fiat
c"torum
ftelfa

uti!lic,fiue

aliumantedia

modorum Habet tamenhajc

.

aliquid diuerfitatis abillis in or*

dine&commenfurationeipfbrum mo
tuum , idcp facilius & commodius, ut
opinor,pereccentri eccentrum demori
ftrabitim Quemadmcdu fi circa n

ccri*

trum,diftantia ueroDN, circulumpar*

uum defcripferimus, in quo

orbis

Ve*

neris circumferatur ac permutetur,ea le

ge,ut quandocunq? terfa inciderit

acb

diametrum,in qua eft fumma ac infima

abfis eccentri,centrum orbis planetg

fit

femper in minima diftantia,id eft,in m

figno, In media uero abfide, ut eft g cen
trum orbis ad d fignum , 8C maximam
diftatiam c d perueniat .

Quibus datur

quod eo tempore,quo terra fe

mclcircuitorbem fuum centrum Orbis
inteliigi,

planeta?,geminatasfaciat reuolutiones circaN cetrum, ac in eaf

dem

partes ad quas terra,idej in confequentia.Per talem

circa Venerem hypothefim omnimodis exemplis

enim

confentiunt

apparentia,utmoxapparebit . Inueniuntur auterri

ha?comniaquaehacT;enusde Venere demonftrata funtetiam
noftris confentanea teporibus,ut quac prius erat tota part.^jtf;
nunc fit 3f o.quodnos multg obferuationes docent
aequalicas 8i

Dc motu Veneris examinando,

Cap, xxni

Quibus aflumpfimus duo loca accuratifsime obfer

uara,unuma" Timochari fub annoxin,Ptolema?i
Philadelphi,abAIexandrimorteanno Lii.indilu*

rj

culo^

NlCOLAl
culo Sti

CoPERNICI

x viii.Mefuri menfis iEgyptiorum,inquaproditum

qudd VenusuifafuitoccupafTeftellam fixam praecedente

tft

l.qu^ in finiftra ala funt Virginis,efte fexta in defcripti

one ipfius figni,cuius longitudine eft part. cli.s. latitudo
Bor.partis unius,& fextantis,magnitudinis tertiae j Erat igicur
ipfeVe^ierislocusficmanifeftusXocus aute Solis medius
lecundum numeratt

ex

'i

ii

one in part.cxcn iu
fcrup. xxi i i.quo ex
emplo in defcripta fi

&

gura

fignoA, in

part.xLvuu

fcrup,

xxmanente,erit a e
circumferentia part.

cxLvi.fcrup.in. 6C
ireliq b e gt

xxxn i,

rfcrup.L vii. angulus

(quoqj

ceg

diftatiae

planetae a Solis loco

medio t, x L n . fcru,
liii

Quoniam igU

turlineacDpart. eft

3}z,quaru c E,joooo
SC

rf

angulus b c e pard

um xxxiii. fcrupu.
lv

t,erunt reliqui in

d B,angulus ced partis unius, fcrup.i.-c d b tertiui

latus 9:743. Sed angulus c d f duplus ipfi b c B,part.eft lxvii.
fcrup.Lini.R.eIinc|te femicirculoBD Fangulii part,cxii<. fcru.

triangulo

vi,& qui fub b d e exterior trianguli c d e part.xxxmi.fcrup,

l vi i.Quibus conftat totus ed? part.cxLii u.fcrup, im. SC d w
dat ) o^.quaru eft d n&yfy+zxit etia in triangulo d b f, angulus
d e r fcruxx,ac totus c e f pars una,fcru.xxi U, Iatus b f part*
$$$ At ia patuit totii ceg effe part.xLi i.fcru. li i 1. Reliquus
)

igiturFEG,partiiierit.xLi.fcra.xxxii.Et quscex cetro orbis

f g eft part. yy 9^,quaru eft e f,9$3 j.Igitur in triangulo bfg pec

datf ratione laterPjC^ anguiu f e g datur anguli reliqui,

cX b e

R EVOLVTIONVM

B.

V.

)6$

part.LXxii.fcru.v.qbusadieclafemicirculo colligutur gt. cc

l i i.fcru. v.circuferetiaj k l c,i fumma abfide ipfius Orbis.Sic q

demoftratu habemus,cpannoxiii.PtoIemei Philadelphi
x vi i i.mefis Mefury fuerit anomalia comutati
onis Veneris,gt.ccLii.fcru. v.Alterulocu Veneris obferuaui*
mus ipfi,anno Chrifti M.D.xxix.qrto Idus Martrj,una horat
poftoccafum Solis,ac in principio horse octause & mendie, VI
cp

in diluculo diei

dimus q> Luna ccepitoccultare Venere in gte tenebrofa fecun*

du media diftantia utriufqj cornu,durauitcg Occultatio hcc ufcg
ad fi ne ipfius hora?,donec uideret planeta ex altera parte in me
dio gibbofitatis cornuu,uerfus occafum emergere.Patet igitur
q> in medio huius horc,uel circiter fuerit fecun du centra coitus
Luna? & Veneris,idcp Frueburgi nacfti fumus fpe&aculu. Erat

Venus in augmento adhuc ueipertino,ac citra contaclu or

bis.Sunt igitur & nato Chrifto anni ^gyptij ii, d, xxix. dies
Lxxxvn.horac vn.s.fecudutempusappares,acquatuueroho)
aut

vn.fcru.xxxiiii.&locusquideSolisfimpliciter medius r>

uenitad ct.ccxxxn.fcru.xi. pcefsio aeqnoclioru pt. xxviu
rae

fcru.xxiiii,Lunaemotusa?qlisaSoleparr,xxxiii.fcr. lvii*.
anomaliaeaequalispt.ccv.fcru.i. Latitudinis Lxxi.fcru.Lix*.

ExhisnumeratuscftuerusLunaelocus ingt.x.fedab a?quino

<fh'oinrjt.vii.fcru.xxiiii,Tauri,culatitudine Borea prisuni
us,fcru.xiii. Atqnia

x v.part.Librae oriebaniurjCrat^ppterea

parallaxisLunaelogitudinisfcru. xlviii, latitudinisxxxn,.

ideo locus uifus in gt. vi.lcru.xx vi.Tauri,fed fixarS fpha?*

ra? logitudogt.ix.fcru.xi.culatitudineBorea, fcru. xli . atq*
81

ideVenerisIocusapparesuefpertinaediftatisaSolis loco

diogt.xxxxn.fcru.i.Diftatiaterrse

me

adfumma abfida Vene*

risLXXvi.Repetaturiafigurafecundupcedetis modu pftru*

cfaois , nifi q> e a circuferetia fiue angulus e c a dt part.LXx vi*
fcrujx.cuiduplusexiftat cDF,part.JcLXii.fcru. xvni. cccen
trotes uero cD,quaIis hodiernis temporibus inuenitur gt. 146

&DF,)o4,qrucEeft 10000. Habemusergo

in triangulo

cde*

datu angulu,reh'quUD c e part.cm. fcru.L 1. datis copnehcfurri

lateribus,eqbusdemoftrabituraBgulus ce d parte una, fcrup.
x v. & d b tertium latus 1 00 6 , 8C reliquus angulus cb b part,

ij)

Lxxinr*

Nicolai

Copernici

Lxxini.fcrup liiii. Sed c d r duplus cft ipfi ace partium

CLii.fcrup4 xviii.iquibusfiauferocDE angulum,fupereft b
EF,duo
d f part.LXXvii.fcru.xxim.Sicrurfus intriangulo b
compraehedunt
latera d F,partium j o^quarum eft d c , j ooj-6.
angulum EDFdatu,
Datur etiam d e f an
gulus fcru.xxxv,&
reliquum latus e f
10034. hinc totusan

gulus c e f pars una,

fcru, l. Deinde quo*

\iiiam angulustotus
c e G,r>t. eft xxx v 11
fcru.unius

quem

fecundu

planetadifta*

medio
loco Solis , & quo du

re uifus eft I

ablatus fuerit c e F,re

linquitur f

eg

part

xxxv.fcru.xi, Pro
inde etiam in trian*

guIoEFGCum angu
loEdato danturctis
amduolatera EFgt.
3

^oo^.quarumeftFG,^;^ hincangulietiamreliqui numerati

uenientjEGFpart.Lin.s. cVefg part. xci.fcrup. xix.quibus
diftabat planeta a perigseo uero fui orbis. Sed cum k f L,dimett
ens parallelus ipfi c e aclu fuerit,ut fit k apogaeum arqualitatis,

# l perigseu.fublato e f L,angulo aequali ipfi

, remanebit
circumferentia
part.
Lxxxix.fcru.
cangulus,
8Cvg
xxix,
lf
& reliqua k g femicirculi part.xc.fcrup. xxxi. anomalia com*
rnutationis planetse a fumrna abfidefui orbis aequali deducla,

c ef

quam inquirebamus ad hanchoram obferuationis npftrar.Sed

Timochareos obferuatione erant part.

cclii. fcrup.

v.Sunt

igiturin mediotemporeultracompletasreuolutioncs

mcxvj

jn

partes clxxx vm.fcrup.xx vuTempus autem ab anno Pto*

Iemset

Revolvtionvm

Lib*

^4

lemxi Philadelphi,r.diluculo,diei xvnr.Mefurymefisadan*

numChriftijM,D.xxrx,mi.IdusMartrj,horas vn.s.poftrae
ridiem,funcanni.&gyptrj Ai.DCCC.dies ccxxxvr. fcrup.XL,

fere.Cum igicurmultiplicauerimQs motureuolutionu m.cxv.

part.CLxxxvui.fcrup.xxvi.perdies ccCLXv.&coIledudi
uiferimusg annos M.DCCc.dies ccxxxvi.fcru.XL.habebimus

annuu motugrad.fexag.iri.grad.XL v.terup. prim.

1.

fecund

XLv.tert.iii.quart.XL.HecrurfusdiftributagdiescccLXv,
relinquut diurnu motu fcru.primoR: xxx vi.fecud. lix. tert*
xx vii 1 Quibus expanfus eft Canon,quem fupra expofuimus
.

De locis anomaliae Veneris

Cap,

xxmi.

Vnt autem a prima Olympiade ad annu x n i.Pto

lemaeiPhiladelphi addiluculu

xvni. dieimenfis

Mefury,anniiEgyptrj Diir,dies ccxx vm.fcrup.

XL.In quibusnumeraturmotus part. ccxc, fcrup,
xxxix.qua? fiauferantura part.ccLii.fcrup.v.repetita unare
uolutione,remanent part.cccxxi.fcrup.xx vi. prima? Olym
piadislocus,dquoreliqualocaproratione motus &temporis
iam faepe dicti Alexandri part. Lxxxi.fcru, lii. Caefaris part

Lxx.fcrup.xxvi.Chrifticxxvi.fcrup.xiv

De Mercurio,

Cap.

xxv.

Vibus modis Venus motur tellurisalfigetur,& fub

qua ratione circulorum aequalitas eius lateat, often
fum eft,fupereft Mercurius,quiproculdubio eide
quocp alTumpto principio fefe prsebebit. Quanqua
plunbus uagatur obuolutionibus,cp illa,uel aliquis ex fupra di
cTris.IUud fane co ftat experietia prifcoru

gno Librsc mrnimas faciat

obferuatoru , q? in fi*
Mercurius a Sole digrefsioes,ac ma

ioresin eius oppofito,ut par eft.Non tame hoc loco

fed in alrjs quibufdam,utpote in

maximas

Geminis & Aquario,tempore

praefertim Antonini,fecudum Ptolemgt fentetiam,qdin nullo

alio fidere contingit.Huius reicaufamprifci

Mathematici cre*
dentes

NlCOLAI

CoPERNlCl

dentes fmmobilem efTe terram,& Mercurium in epicydo fuo

nVagno moueri per eccentrum,cum animaduerteret qudd-unus
ac fimplex eccentrus hifce apparentrjs fatisfacere non pofiet,co
eeflb etiam, qudd eccem rus ipfe in non fuo,fed alieno cetro mo
ueretur,coac"li fuht infuper admittere eundem eccetrum in alio

quodam paruo circulo moueri epicyclum deferente,qualem dr

caLunaeeccentraadmittebant,adeoc tribus exiftentibus cen*
tris

,nempe eccentri deferentis epicydii altero parui circuli ,

52

(quem recentiores appeliant aequantem)circuli,duo

bus prioribus praeteritis non iii B circa scquantis centrum sequa
liter ferri epicydium concefterunt , quod erat a uero centro 6%
terrio eius

cius ratione,ac utriufqj praeexiftentibus centris alknifsimum

Necj? uero

alia

ratione huius ftellacapparentia feroari pofTe ra

tifunt,utdiffufius in conftrud.Ptolemaicadeclaratur.

Vtauc

& hoc ulrimu fidus a detrahentium iniuria SZ occafionibus uin

dketur,pateatb^nonminusqudmaliorum prsecedentium eius
aequalitas fub mobilitate terrae , afsignabimus etiam

iili

eccen*

trieccentrum,proeoquemopinabatur antiquitas epicydum,

Sed modo quodam diuerfo,quam in Venere, & nihilo minus
cpicyclium quoddam in ipfo eccentro moueatur , in quo ftella
non fecundum circumferentiam,fed diametrum eius furfum de
orfumqj feratur,quod fie.ri poteft etiam ex sequalibus circulari
bus motibus,uti fupra circa sequinocliorum praecefsionem eft
expofitum.Nec mirum,quoniam & Produs in expofitione Ele
mentorumEudidisfateturpluribusetiammotibus reclam lu
neam defcribi pofTe,Quibusomnibuseius apparenriae demon
ftrabuntur,fed ut apertius hypothefisaccipiatur,fit orbis

terrej

magnus a B,centrum eius c,dimetiens a c b , in quo affumpto d

centro,inter b c figna,Diftantia autem tertiae partis c d defcris*

batur paruus circulus e F,ut (it in f maxima diftantia ab ipfo c,

8& in e minima. Acfuper f cetro explicetur orbis Mercurij } <j fit

h i, deinde in i fummaabfide fa&o cetro,fuperaddat epicydiu

quod planeta percurrat.Fiat h i orbis eccentri eccentrus

exiftes

eccentrepicydus.Hocmodoexpofita figura cadat hacc omnia

ex ordine in lineam recla ahcedfkil B,interim uero plane
ta in K,hoc eft in minima a centro diftantia,quae eft k F,confti*
tuatur.

R.EVOLVTIONVM

V,

}Sf

iam conftituto Mercuri) rcuolutionum exordio,fj|

tuatur.Tali
telligatur

LlB,

qudd centrum f binas faciat reuolutioncs. Vnam ter

5Sad eafdem partes,quod eft in cofequentia.Similiter 8C pla

neta in k L,fed pcr ipfam diamctrum furfum ac deorfum rcfpea
rg,

ctu cetri orbis

h i.Sequitur e*

nim ex

his

cp

quadocucjjter*
ra fuerit in

js,

uelB, centrum
orbis Mercurrj
fitiriF,

acremo

tifsimo a c lo*

co* Inmedrjs
ucro quadranti
bus exiftete ter
ra (i t in e proxi

mo,ac fecundii
hoc contrario

modo quam in
Venere. Hac q
q* lege Mercus

diamctru
epicydiKL,per
currens,proximo centro orbis deferetis epicydium cxidit , qd
eft in K,quando tcrra in a b diametrum incidit. Ac in locis utro*
bicp medrjs ad l. longifsimum Iocum fidus perueniet.Fiunt hoc
rius

modo centri orbis in circumferentia parui circuli b F,a tq? ftellae

perdiametrum h K,duae ac geminae reuolutiones inuice sequa*
les,& annuo fpacio telluris commefurabiles.Interim uero epicy
dium,fiue f i Iinea,mouetur motu fuo proprio fecudum h i or
bem,&cetrum ipfiusaequaliterin Lxxxvin.fere diebus,una
abfoluendo reuolutionem fimpliciter 8Z ad fixaru ftellarii fphae
ram. Sedineo,quomotuterrsefuperat,quecomutationis mo*

tum uocamus,reuertituradipfam,fubdiebus cxvi.proutexa*

clius cx Canone mediorum motuum elici poteft. Proinde fe*

quitur

L A

COPERN

CI

Mercurius motu fuo proprio haud eande femper

circumcurrente circuli defcribit,fed pro ratione diftantise a cen
tro orbis fui plurimii dift"eretem,minima quide in k (igno , ma
ximain L,acmedia per i. eodem propemodoquein lunari epi
cydi epicydio licet animaduertere.Sed quod Luna per circum*
feretiam,hoc Mercurius per diametru facit motu reciproco , ex
aequalibus tamen copofito.Qui quomodo fiat,fupra circa prsc
cefsiones sequino&ioru oftendimus.Sed dehisalia quazda ac
plura infracirca latitudines adferemus. Atqj hacchypothefis ap
parentrjs omnibus, quae uidentur Mercurrj,fufficit,quod exhi
ftoriaobferuationum PtoIemari,acaliorum fiet manifeftum.
Cjuftur qudd

DelocoabfidumfumnKe&

infimae Mercurij.

Cap. xxvi,

Bferuauit enim Mercuriu Ptolemaeus primo

anno

Antoninipoft occafum xx.dieimenfis Epiphi, du

effct planeta in maxima diftantia uefpertinua a So
lis loco medio.Erant aute ad hoc tempus anniChri
fticxxxvii.diesCLXxxviii,fcru.XLii.s.Cracouia?,&idcir
colocusSolismediusfecudunumerationenoftra part. lxjiu
fcrup,L.&

per inftrumetu in vn. part. utinquit, Cancri.

Sed dedu&a praccefsione aequinoctioru , quac tuc erat part. vu
fcrup.xL.patuitlocus Mercurrj part.xc.fcrup.xx.a principio
ftella

Arietis fixarum fphserac , ac elongatio maximaa* Solc

medio

part.xx vi.s.Alteramaccepitconfiderationem anno in i.Anto

nini,decimanono diemenfis Phamenoth illucefcente , cu tran*
filTent a principio annoru Chrifti anni cxL.dics lx vi l.fcrup
xiufere,Soleexiftetemedioin pt. cccni.fcru.xix. Mercuri
us auteapparebatper inftrumentuinxni,parte& femi Capri
corni.Sed a prindpio Arietis fixo erat in part.co-xx vi.fcrup.

maxima diftantiamatutinalis erat fimiii*

v i.s.Cuigitur aequales hinc mde fuerint digrefsio

XLjx.fere.Etidcirco
ter part.xx

nu limites a loco Solis medio,neceiTe eft,ut utrobicg in medio

ipibru Iocori fuerint Mercurrj abfides , hoc eft inter gt. lxi n.
fcru.L.et cx.fcru.xx.Et funt gtes ni.fcr.xxxiiii.6c'

clxxxiii
fcr.xxxmi.e diametro,in qbusoportuitelTeMercurij utraqj
abfida,

R.

EVOLVTIONVM

LlB*

\C6

abfida,fuprcmam 5Cinfimani,qusc difccrnun

tur,ut in Vencre,per duas bferuationcs,qua
rum prima habuit anno xix.Adriani, in di*

x v.menfis Athyr,4um

luculo diei
cus

medius

xxx vi

1.

eflfet

in part.

erat maxima

Solis Io

clxxxh.

fcrupul,

ab co diftantia Mer*

matutina part. xi x.fcrup. in.Quoniam

locus apparens Mercurrj cratin part.cxLiu
fcrup.xxx v, Ac eodem anno Adriani,qui e
currj

dnato Chrifto m. cccv. fub crepufculo

xrx.diei menfis Pachon fecundum ^gypti
os,inuentus eft Mercurius adminiculo inftru
meti in xx vn.part.XLin.fcrup fixaru fphg
rac,dum eflTet Sol mediomotuinpart.inv
fcrup. xx v ii i.Patuit maxima rurfus uefper*
rat

tina ftellae diftantia,part.x xi n.fcrup.

x v.ac

priori maior. Vnde fatisperfpicuu erat,Mer*

apogseuno effe, nifiin part.CLXxxnw

& trientisfereipfotempore, quod erat no
tandum.
curij

Quanta fit eccentrotes Mercurfj , & quam habeat

Cap. xxvn.
orbium fymmetriam.
Er qusc fimul etiam demonftrantur ccntrorum di
ftantia &orbium magnitudines . Sit enim a b , re
<fta linca pcr abfidas Mercurrj , a fummam, SC b infi

mam
ius ccntrum

fit

c,

traniiens i

& ipfa dimetiens magni circuli,cu*

afiTumptocg centro D,defcribatur orbis plane*

tse.Excitentur ergo Iinese contingentes orbem a b , b f,

& con*

Quoniam igitur in priori duarum obferua*

tionum praxedentium uifa erat maxima diftantia matutina
part. xix.fcrup. iu.erat propterea cab anguluspart. xix,
fcrup. m. In altera uero confideratione uidebatur maxima ue*
necftantur de,df,

part.xxni.cum quadrante . Igitur in utrocp triangu

io orthogonio a b d,8C bfd datorum angulorum , erunt etiam
fpertina

rj

laterum

OLA

CoPERNICI

faterum dataerationes,ut quarum AD fuerit part. 70000, fit bd,

quaeexcentro orbis part. 3*639. Sed quarumBD fuerit part.
3

joooo. crat f d talium partium 39474 Scd fecundum parces

quibuseftfD,quaU's ipfisD,nempe cxccntro circuli parc.

^2639.quarura ctiam crac a
d, part. ) 0000. crit reliqua

d B,gtv.3i<58f . hinc dimidia

Ac,part,9;242..acrcliqua c
D,part,86f8diftatia centro

rum. Quaru aute a c fueric

pars una fiue Lx.fcrup.erit
quae cx centro orbis Mcrcu

rrjfcrup.xxi.fecud.xxvu
Qic D,fcrup. v.fecund.XLi.

EtquaruAc

eft joooo. ea*

rum cft d f part3f722,cXc o

9479 quod er^at demon*
.

ftrandu.Sedhaequocp

ma

fnitudines non manentu*

iqp cacdem , diftantcg plu#

rimum ab eis,qu2c circa mc

dias accidunt abfidas^quod

apparentes matutinse 6ue

fpertinse in

Theone

illis

locis obfcr

Ptolemseo ,pdun
tur.Obferuauit enim Theon uefpertinu Mercurrj limite anno
Adriani xmi.die xvin.menfisMefuri,poft occafum Solis,&
funtinatiuitateChriftianni cxxix,dies ccxvi.fcru.XLv.du
locus Solis mediuseftet in gt.xcui.s. ideft , mediafere abfide
Mercurrj . Vifus eft aut planeta per inftrumentu pcedere Leo*

uatse longitudines docet,quales a

SC

nis Bafilifcu,tribus partibus,& dextante unius , eratcg ,ppterea

locus eius part.cxi

ftantia part.

x.&dodras,& maxima eius uefpertina di

xx vi.ST quadrantis.Alteruuero limite Ptolemae

Antonini,xxi.die niefis Me*

furi diluculo ,q tempore erant anni Chrifti cxxx vm.dies cc

us a fe ,pdidi tobferuatuanno

xix

11.

fcrup f xn,LocusitidemSolis medius part.xciii.fcrup.

Revolvtionvm

Lib.

V.

)6?

xxxix.a* quo maxima diftatia matutina Mercurrj inucnit gtv

xx.&quadratis. Vifus cft em in gt. lxxi i udC duabus quintis
fixaru lphaera, Rcpetat crgo acdb diirieties magni orbis,g ab
CdasMercurrjtranfies,quiprius.EtapucT;oc cxcitetur ad rc*
flos angulos lineamedrj motus Solis,quae fit CB,atcp interca,
fufcipiat f fignu,in q defcribatur orbis Mercurr|,que cotingac

H,EG recT:aelineae.Et coiungaair f g,f h,e F.Propofitu eftitc

rum inuenire f pun<ftu,8S ea quae ex centro f G,qua habeat rati*
}

onem ad a c.Quonia enim datus eft angulus c b G,part. xx vu

cu quadrate,& cj fub cbh ,part.xx.cu quadrante.Totus igitur

bbg part.xLvi.s.dimidius h BF,part.xxin.8CqdrantisRclt

quus igit qui fub cbf habebit tres gtes,ea ^ppter trianguli cbf
reclanguli datur latcra c f part. d.xxiiii .8 fubtefa f

e,

ioo;^

quarueftcEaeqlisipfiAc,part.;ooooPriusautoftefumeft,qj
tota c d fuerit partiu earunde 94S, du elTet tcrra in fumma uel
infimaabfideplaneca,eritD

f exceiTus,

dimeties parui

circuli,

quecentruorbis Mercurrj defcripferit part.^i^&quae ex cen

tro r F,part.zii.Hinc tota c f i,736,Similiter 8 in triangulo h
e F,angulo h re<fto,datur etia h e f part.xxi u,8quadrantis , e
C4buscoftatFHpt.59^qrufueritBF,ioooo. SedquaR2EF fue*
rit ioo;4,qualiueft etia c Bp.t.10000, eritipfaF h part^pfj. Su*
pra aut oftenfum eft ea fuifle partiu earunde 5 p^.cui fit aeqlis
FK.EritergoreliquaHKgt.^So.maxima differetia elongatiois

ab f cetro fui orbis,quse a fumma & infima abfide ad mc

dias cotingitppter qua elogatione 82 eius diuerfitatem circa f
ftella?

ccntru orbis fuf ftella insequales circulos defcribet fccundu di=

ucrfasdiftatias,minima part.^f^.maxima gt.^fj. Intcrquas

mediam eiTe oportet 3763. quod erat demonftrandum

Cur digrelTioncs Mercurij maiorcs appareat circa hcxa
goni latus , eis quae in perigaeo cotingut. Cap, xx v n
1

Inc ctiam

minus mirum uidebitur, qudd Mercuri*

us circa hexagoni

circuli latera

maiores

faciat di

grefsiones,cp in perigxo,quoniam etiam maiores

cis

quas ia demonftrauimus , ut in una reuolutione

it)

terrae

NlCOLAl
terrje bis fieriorbis cius terra

CoPERNlCI
proximuscrcderetur iprifcis,

Conftituatur cnim b c b angulus part, lx. crit proptcrca b i f,

augufus part.cxx.pomtur enim f duplam faccrc rcuolutione

adunamipfiusBUrra?,GonnecT:antur ergo % f, b
igitur c

r,

Quoniam

oftenfa eft partium

^6, qualesfuntin

bc/joooo.8

datur part. lx.

crit proptcrea trianguli b c i rc

angulus b c

liquumlatus Bi,partium 96^5%

cY. angulus c b 1
parr.i i.fcrup.
,
1

xlvii .fere^quo c 1 b minor eft

qudm a c b, fed ipfe datur part.

cxx.eritigitc

e part. cxvi.

fcrup.xm.Sed& anguIusFiB
partium eft cxx. duplusenim
ex prseftrucTiione ipfi e c i , 52
qui fequitur femkirculum c
part.

?,

lx. rclinquitur e i f part,

Lvi.fcrupul.xiii.SediFoften
quarum c e 1 partium eft 96$ f ,com
is

fa eft part, z;2-i

praehendentes angulum e i
tur f e

datum , e quibus

angulus partis unius , fcrup.

eft cEF,part.ir. fcrup. xliiii.

quo

1111.

elici*

quicpfuper

difcernitur cetitru

orbisplanetgi medio loco SoIis,& reliquulatus e f part, 95*40

Exponatur iam adF centrum orbis Mercurrj g h, 6c excitentur
ab e contingentesorbe b g,b h,& connectantur f g,f H.Scrutan
dum eft nobis primuquanta fuerit qu cx centro f g , fiuc f h,

inhachabitudine,quod ficfaciemus.AlTumaturenim circulus

paruus,cuius diameter k L,habeat partes 33o,quarum a c fueric
;oooo,perquamdiamctrum fiueei sequalem ftella in f uel f
h recta linea annuere,uel abnuere ipfi f centro intelligatur, per
modum quem fupra circa praecefsionem aequino&iorum expo
fuimus.Et iuxta hypothefim qua b c Epart.LX.circumferentiae
fubtendit.Capiatur k u in fimilibus partibus cxx.& agatur m
n ad ree*tos angulos ipfi k L,qua dimidia fubtenfa,dupli k m;u*
ueM LjrcfccabittN quadrantc diametri parcxcv.qdper duo*

decimam

Revolvtionvm
decima xm.

Lib,

;tjg

Efementoru EucJi*
dis demoftraturR.eliqua ergo ni.part.ipfius k N,erut gt,2Sf..<i
cuminima diftatia ftellae colligit 38$*S.hoc loco linea f g uel f h
quaefita, QuarufimiliterAcfuntpart.joooo.qliuetia EFoften
fa eft part.^f ^o.Quapropter trianguli f e c,fiue f e h recfhngu
lo duo Iatera data funt,erit ^ppterea angulus f e g , uel f e H,etia
mutatus.Quaru enim ef fuerit part.joooo, erit f g uel f h part,
^.o^fubtedentiu angulu part.xxn i.fcru. l 1 1, c^bus totus g s
h erit part.xL vn.fcru.XL v.Sed in infima abfide uifg funt gtes
folumodo xLvi.s.in media fimiliter gt.XLvi.s.Fa&us eftigit
hicutroqjmaiorinparte una, fcru. xmi.No q> orbis planetae
^pincprfitterra,cpfueritinperigaeo,fed q> planeta maiore
coiuncfta decimaquinta qufnti

hic circuludefcribit,cp illic.Que: oia ta pfentibus cp pteritis

ob

fcruatioibus funt cofentanea, 8C ex seqlibus motibus cofiuunt,

Mcdrj motus Mercurrj examinatto,

Cap,.

xxix,

Nuenitur enim in antiquioribus cofiderationlbus,

q? anno xxi.PtoIemzei Philadelphi in diluculo di
ei

xix.mefis

Thoth fecundu^Egyptiosapparueric

Mercurius i linea re&a tranfeunte p. prima 2 fecun

dam ftellaru Scorprj infronteeius exiftentiu,feparatus in

cofe

quentia g duas diametros Iunares,6f a prima ftella per una Lu

na2diametruBoreauerfus.Patetaute,q)locusprimaeftcll3eeft
partiulogitudinis ccix,medietatis

& fexta,latitudinis Boreae

partis unius cutriente.Sccundaeuero logitudinis part.cax.la

titudinis Auftrinaepart.i.media 8Cterti3e,fiue dextate, e cjbus

corjciebatur Mcrcurrj locus logitudinis part.ccx.medietatis 8t

fcxt3e,latitudinis Borcae pars una

& dextans fere

Erant aut ab

Alexandri morteanni nx.dies x vn.fcru.XL v, & Iocus Solis

mediusfecudunumerationenoftragt.ccxxvin.fcru. vm. 8Z
diftatise ftellae matutina part.xvn.fcru.xxvni.crefces adhuc
qd fubfequetibus 1 11 i.diebus notabat,q certu erat planeta non

dumguenifireinextremumatutinulimite,nec^ad orbis fuico

tac"tu,fedin inferiori adhuc circuferetia &,ppinc]pre terras uer
fari.Qrnuerofummaabfiseratingt.CLXxxiii.fcru.xx.erant
ad mcdiu Solislocu part.XLiiu.fcru, xl viii. Sitcrgo rurfus

NlCOLAI

CoPERNKI

dsameter orbis magni a c B ,qui fupra,& c centro educatur Ifnea

medtjmomsSoliscE,utangulusA cE,partiumfit XLim.fcru

XLViu.Kini centroparuuscirculus,in quocemrum eccentri

feratur , quod fit f, capiatur b i f angulus , fecundum hypo*
thefim.Duplusipfi a c b parr.
xxxxix.fcru,xxxvi, 6icon

iungantur e f,e i.Quoniam igi

tur in triangulo e c

duo Iatera

data funt,c i part.^^.quarun

c b eft joooo. comprehenden*

datum angulum Ecipart.

cxxxv.fcrup.xn, continuum

tia

ciqui fub a CE,erit reliquum b

i

latuspart.jo^ , &angulus g,

b i part.n.fcrup.xLix.quo mi
nor eft e i c ipfi a c E.Datur er
go & c i e part, xll fcrupuh

Lix.Sed&ci F,qui fuccedit ip

fiaiF gtiueftxc.fcru.xxmu
Toms ergo e Fcftgt.cxxxn
i

fcrup,

xxi

ii,

quem etiam data

comprehendunt triangu
li EFi,nempeEipart. oftq.di
part.a j j i.quarum a c poni*
latera

turjoooo.Quibusinnotefcitan

guIusT e i fcru.L. cum reliquo

IatereEF,part.;o5^S,cVquifupereftcEF anguluspartisunius,
fcrup.Lix, Capiatur modo circulus paruus
cns i, m fit partiu 3S0. quaru ac funt 70000.

s,

&

m,cuuis dimcticircuferentia l

part.LXXXix.fcrup.xxxvi,iuxta hypothefim.&agatur e*
is fubtenfa l N,atq$ n r perpendicularis ipfi l m, Quoniam igi#
tur quod ab l n sequale eft ei,quod fub l m,l r, fecundum qua
datamran'onemdaturutiqj&LR,longmidine part.789.fere,
quarum dimetiens l m, jSo.fecundum quam Iineam re&am, fi*
ue ei sequalem.Dignofcitur planeta diuutlfus ab f centro fui or
bis,a* tempore quo s c Iinea,A c e angulum compleuerit/Hae igi

fit

turpartcs

Revolvtionvm

Lib*

v.

16$

tur partes cu adiecla? fuerint ipfis 55-^5 mfnima diftantia*,col*

ligut hoclocopart.^6a, CetroigiturF,diftatia;autgtiu^6z

defcribatur circulus,& agatur e c quac fecet conuexa circumfe3

tamen utcs o angulus fitpart.xvn.

rentia in g figno.Ita

fcru,

xx vn i.quibus ftdla a medio loco Solis elogata uidebatur, 8C

coiungatur f g,81 f K,parallelus ipfi c b Cum aute c e F,angulu
.

reiecerimus a toto c e G,reliquus fub f e G,partiu erit x v.fcrup,

xxixHinc trianguli b f g duo latera data funt e F,part. j od^S,

&fg, 5^6i,AngulusquocpFEGpart.xv.fcru.xxix.Quibus
conftabit angulus e f c,part.x xxii 1, fcrup. x l vi.a* quo dem*
pto e f k sequali ipfi c b f relinquitur k f g,& k g circumferentia
part.xxxi.fcrup.XLvtr. Diftantiae ftellsea perigaeo medio
fui orbis,qd eft k, cui G addatur femicirculus,colIigutur parc,
ccxi.fcrup.XLVir.medij motusanomaliae commutationis in
hac obferuatione,quod erat demonftrandum,

De recentioribus Mercurrj motibus obferuatis,

Cap,

xx x*

Anc fane uiam huius ftella? curfum examinandi pri

nobis praemonftrarunt, fed ccelo adiuti ferenios
ri,nempe ubi Nilus,ut ferunt,non fpirat auras,qua
fci

apudnos Viftula, Nobisenim rigentiore pla^

gam inhabitantibus,il(am commoditatem natura negauit,ubi
les

tranquillitas aeris rarior,ac infuper

ob magnam fphaerae

obli*

quitate rarius finituidereMercuriu.Quamuisinmaxima

lis diftatia,fiquidem

in Ariete 8i Pifcibus

noftro,nec rurfus occidit in Virginc

cro,uel Geminisfe

So^

no oritur cofpeclui

& Libra,Sed neqj in Can

reprsefentat quoq

modo,quado crepufculii

nodis folu,uel diluculu eft,nox uero nuncjj,nifi Sol in bonam

partemLeonis recefferit,Multispropterea ambagibus &labo
re nos torfit hoc fidus,ut eius errores fcrutaremur Mutuaui*
mus propterea tria loca ex eis,qua Norimbergae diligeter funt
obferuata.Primum Bernardo Vualthero,Regiomontani dU
fcipulo,anno Chrifti M.cccc.xci, v.Idus Septebris , a media
a*

ho<fte quinqj horis aequalibus per armillas aftrolabicas

ad palli

litium comparatas,&uiditMercuriu in part.xm, &dimidia

Virginis

NlCOLAl

CoPERNICI

V|rginis,culatitudineBoreapart.i.medietate

& tertia, eratqjr

tunc ftella in principiooccultationis matutinac , du per pra?ce*

dentesdiescontinuedecreuiiTet matutina.Erat igitur aprinci

pio annoru Chrifti anni M.cccc,xci.x^.gyptrj,diesccLvii)*

fcrupxii.s*8ClocusSoIismedius fimpIexpart.cxLix. fcrup*

XLvin.Sedab

aequinodtio

Vernoinxxvi. Virginis,fcrup.

x l vi i.nnde & diftantia Mercurrj erat part.xm.8c' quarta fere

Sccundus erat anno C(irifti m.d.iiii. v. Idus lanuarrj, horis i
medianodle vi.s.dum ccclu mediaret Norimbergae x. Scor*
prj,obferuatus a loanne Schonero , cui apparuit ftella in part*
iii.&terriaCapricornijBoreafcrup.XLv.EratautSolJSjfecun

dum numeratione,locus medius ab gquino&io Verno in part,

xxvii.8cTcrup,vn.Aquarrj,queMercuriusmatutinis prsece*
debatjpart.xxni.fcrup.XLii. Tcrtiaquocpab eodem loanne
obferuatio,eodemb^ annoM.D.im.xv.Calend.Aprilis ,qua
jnuenit Mercuriuinpart.xx vi.cum decimaunius grad. Arie
tis,Boreum tribus fere gradibus,du ccelu Norimbergae medi
aretxxv.Cancriperarmillasadeandepallalitrj ftella compa*
ratas,horisa meridie vn.s.irrq teporeSolisIocusmedius ab
aequinoclio Verno part. v.fcrup.xxxix. Arietis,ad que Mer*
curiusuefpertmusaSoIepart^xxi.fcru.xvn.Suntiguurapri
mo loco ad fecunduanni iEgyptfj xi i.dies cxx v.fcrup. u i. fe
cund.XL v.in quibus motus Solis fimpkx eft part.cxx.fcrup,
xnii.anomaliaecomutationisMercurij cccxvi.fcrup s i,In fe*
cundointeruallofuntdies Lxix.fcru.xxxi.fecund, xlv.Icm
cus Solis medius fimplex part, lx v ii i.fcru.xxx 1 1. anomalia
Mercurrj media commutationis part.ccx vi.Exhis igitur tri*
busobfcruatisuolumusprohodiernotempore Mercurrj cur*
fus examinare,in quibus concedendum putamus comenfurati*
ones circuloru manfifle a Ptolemaeo etia nunc,cu 8 in alrjs noti
inueniantur in hac parte fefellifle priores bonos authores, G cu
his etia abfidis eccentri locu habuerimus,mhil praeterea defide
raretur, in apparente motu huius quocp ftella?. Aflumpfimus
autefummgeabfidis locuin part. ccxi.s. hoceft in xxviii.s.
grad.figniScorprj.necjjenim minore Iicuit acceptare fine pra?*
iudicioobferuatoru.Ita fiquidem habebimusanomalia eccetri,
diftamia

&

ReVOLVTIONVM

LlB.

Jyo

diftantiam inquam medrj motus Solis ab apogaeo in primo

terminopart.ccxcviii.fcmp.xv.Infecundopart.LViir.fcrti.

xxixjn tertio part.cxxvn.fcrup.i. Defcribatur crgo figura

fecundum modum priorcm,tiifi quod ace angulus conftitua*
turpart.LXi.fcru.XLV
Quibuslinea medrj mo
tus Solis praecedebat a*

pogasu in prima obfer*

uatione, Si ca?tera quae

deinde fequutur , iuxta

hypothefim . Et quonia
i

g datur part.756x.qui

buseftAC,joooo,8Can:s

gulus qui fub

e c in tri

angulo e c i,dabitur eti

am angulus c e 1 , 82 eft
part.

iii.

Acqu
tjm

xxxv.

ElatuSjjo^tfcj.qli

eft e

cft etia

tur

fcrup.

& in

c,joooo.qualiu

F,2^5.Sunt igi
triangulo e f

i,

duo latera,rationem ha
Angulus
cxxin.s.

bentia datam.

autBi F,part.

nempeduplum

ipfi

ac

sexpraeftrudiSj&q
quitur c 1

fe

F,part. l vi.s.Totus crgo e

XL.Igitur & fub

i f-

partiu eft

e f partis eft unius,fcrup. v.

jo^j.hinc&Jangulusc rpart.n.s.

&

cxim. fcru.

latus e f pari

Vt

aut fciamus quantu per

motu acceflus 8C receflfus accreuerit orbis , cuius centru eft F,ab

apogseo uel perigaeo,exponaturcirculus paruulus quadrifaria

fe<flus per diametrosL m.n R.in centro o,& capiatur angulus p
o M,duplus ipfi a c E,nempe part. cxx 1 1 i.s.& a p figno perpen
dicularis agatur ipfi l M,qua fit p s.Erit igitur, fecundum ratio
nem data,o p fiue aequalis ei l o ad o s,id eft joooo,ad $349 ,
I90 ad ;of ,quae fimul conftituiit l

s ; part.29f,qua!iu

rj

funt a c,

joooog

Nicolai
10000 ^bus

ftella

"Copernici

eminetior fa&a eft ab f cetro.Haec cu addita

fecundu quam in f cetro circulus defcribatur h G,coiungatur b a

H.Quonia igitur c e f angu
CC sV,xtendatur in re&aslineas ef
lus demoftratur part, 1 1, s, gcg
fub g e c,obferuat us part. xi i

& quartae partis diftantiae

lae

r.

ftel

matutinae a medio Sole.Erit

ergo totus feg part.x v.cu do

drate.Sed&ratio b f ad f g tris

anguliEFG,ut jo^j.ad 3S68

cu angulo eft dato,oftedknof
bis etia

eg Fangulugt.xLix*

fcrup.viii.Huic&reliquusex
terior eritpart.Lxiiii.fc.Liij

quaeatoiocirculodeducl:a?,re

linquutpart.ccxcv.fcru.viu
anomaliae comutatioisuera?,

Cui fi addas angulu c e f

exi

bitmediaeqliscpgt.ccxcviLj

fcr.xxx vn.qua quaerebam^

cuifiadrjciaturpart. cccxvi,
fcrup.i.habebimus fecudaeob

feruationis anomalia

comma

tionis sequalepart.ccLiii.fcru.xxxvin.qua etia

oftedemus
cffe certa 8cobferuatioi cofonam. Ponamus enim angulu * c s
pro rnodo anomaliae eccentri fecudae gt. l vn i.fcru.xxix.Tuc
quoqjjn triangulo ce 1 duolatera danturi 0,^36, qualiiieft e
c,joooo,&angulus eci part.cxxi.fcrup.xxxi. Et tertiii igit
latus e 1 earundepartiu jo^o^jatcp angulus c e i,part.m.fcru.

xx vi li.Similiter in triangulo c
eft

F,quonia angulus e i f partiu.

c x vii i.fcrup, 11 1.& latus 1 f,z j ;l qualium eft i'e,) o^.o4.,erit;
1

tertium ef latus taliu

o$- o$\atcp

fub

e f angulusfcrup. lxi. 3C

reliquusigitur f EC,part.n.fcrup.xx vn.quaseft profthapha^

refis eccetri,qua?C

addita comutationis motui medio colligic

uera part.ccL vi.fcrup, v.Iam quoqj capiamus in epicyclio ac*

ceiTus

R EV

LV T

6 *T V i!

B*

V,

;>J

celXus cHtecefTus ciVcumferetia l p,fiueanguliifubL op,duDlu.

CE,part,cxviXcru.Lvin.Tuncquoqj trianguli reclangu

a p s,perrationedatam lateru o p ad o s,ficut jpooo.ad ^jijcV
erit ipfum os,8f.qualiumo p,fiueL o,j9o,&totaL o s longicu
ipfiA
li

disle z;?6,quseaddita

minimac diftantia*

jp-j.colligit

3$49 Se
?

cundum quam diftantiam in f centro circulus defcribatur h g,

ut Gt apogseum commutationis in h figno,^ quo ftella diftetpj
circumferentiam h g prsecedentem part.cm.fcrup. l v. quibus
defuit tota reuolutio a

motu commutationis examinatx qucc

,

erat part,ccLvi.eftcp propterea quifecjtur angulus

ef g part*

lxx vi.fcru, v.fic rurfus in triangulo e f o,duo latera data (unt

f g, 3849, qualium eft e , jo$*o$\ Erit propterea feg
part. xxi.fcrup.xix.qui cum cef faciat totum ceg,

angulus
partium
xxnr.fcru.XLVi.Sieftdiftantiaapparentisintercentruorbis
magni c8Cg planeta,quacetiam parum differunt ab obleruato*
Quod etiamnum tertio confirmabitur,dum pofuerimus angu*
lum a c E,part.cxx vii. fcrup. 1. fiue fequentem b c E,part. l 1 L
fmip. Lix.habebimusrurfustrianguIum,cuiusduoIatcra no
ta funt, c i,part.7362. quarum funt e c, 70000. comprashenden*
tiaangulum e c i,part.ni.fcrup.Lix.quibus demonftratur c r
BanguIusefTepart.ni.fcrup.xxxi. &latusiE,9p>f,quaIium
Ecjoooo, Et quoniam angulus e i f ex praeftrucffrone datur
part. x lix. fcru.x x vi 1 1. datis etiam comprsehenfis lateribus
f.i,2.)i p, qualium e i, 957^5* , erit etiam reliquum latus , talium
9440 ,&angulus iEF,(crupul.Lix. quac jitoto iEcdempta,
relinquunt eum , quifub 1 e c, reliquum part. ii.fcrup.xxxi 1.
&eft profthaphserefis ablatiua anomalias eccentri,qua cum ad
dita fueritanomaliae commutationis mediae , quam nuraeraui*
muspart. cix.fcrup.xxxm. cumadiecerimuspartesccxvi.
fecundae , exiuit uera part.cxii.fcrupul.x.Sumatur iam in epi
cydio angulus lop, duplus ipfi e c 1, part.cv.fcrupul 4 Lviru
habebimushicquoque proratione p oad o s,ipfum o s, ^z , uc
totaLos fitz^^quae cum addiderimus minima; diftantiae
fecundu quam in cetro f defcri*;
5 f 73.habemus adaequata 387$*.
batur circulus,in quo fumma abfis comutationu Qt H,in recflam
extenfionefa&aipfius b f Hlineae,atcft pro modo anomalix cq
mutationis
iij

NlCOLAl

CoPERNICI

fliutatfonis uerae capiatur circumferentia e a,part.cxn.{cru.x,.

3 coniungantur g f ,erit ergofequens fub g f b angulus,part.

ix vn.fcrup. L.quem coprehendunt data latera g F $Sjf , quali
um e 7,9440, quibuscon*
5

ftabit angulusF e g partiu

xxni.fcrup.L,adeducT:ac
e f profthaphaerefi , rema*
net c EG.part.xxi.fcrupu

xvni.apparetiaeinter fte!
lamuefpertinam8C centrS

orbismagni,quaIis fereg
obferuationem reperta eit
diftantia.Harcergotria lo
ca ficobferuatis confonan*
tia atteftatur

ipfum

efic

proculdubio

locum fummae

abfidis eccentri,qucmatTu

mebamuspart.ccxi.s.fub
fixaru fphaera hoc tempo*
re noftro,ac deinde qua? (t
quuntur effecerta,anoma*
liam uidelicet comutatiois

equaleinprimoloco parc
ccxcvn.fcru. xxxvii. In
fecundopart. cCLin.fcru.

xxxvni.lntertio cix.gt.xxx vi

i.fcru.

qerat in

anno xxi.Pto*
lemci Philadelphi in diluculo dief xix. mcOs primi
Thot fecudu iEgyptios, erat fummae abfidis eccetrt
locus Ptolemaci fentetia ad fixarufphaera in gt.c Lxxxn.fcru.
xx.anomalise uero comuta tiois aeqlis in gt.ccx i.fcru. x l vi u

cjreda.In illauerocofideratioeantiq

Tempus aut inter hac nouifsimaSC illa

antiqua obferuationem

funt anni ioyptij m.dcc. lxviii. diescc, fcrup.

tge

fumma abiis eccetri mota eft fub no erratiu

xxxin.inc]

ftellai^ fphcra,

gt.xx vi n.fcru.x.K comutatiois motus ultra integras reuolu*

tioes,que funt v^LXx.gt.qcLvii.fcru.LS.figdc in xx.annis

complentur

R.

EVOLVTION.VM

LlB.

V,

)y%

complentur periodi lxiii. fere , quae colligunt in m. bcg lx.

annis periodos vTD.XLiin.&inreliquis viu 4 annis SL diebiis
reuolutiones xvi. Proindein vT d. lx viii. annis,cc.diebus,
xxxi n.fcrupulis excreuerunt poft reuolutiones v^d. Lxx.gf.
ccLvn.fcrup.Li.quibus differunt obferuataloca, primus ille
antiquus i noftro, quse etiam confentiunt numeris,quos expo
fuimus in tabulis.Dum autem part.xx vm.fcrup.x.coparaue
rimus ad hoc tepus,qbus apogaeu eccetri motu eft,uidebitur in
Lxm.annisg unugradu fuiffe motu, (1 rnodo aequalis fuerff
DepraEficiendislocisMercurij.

Cap,

xxxi,

Vonia igitur a principio annoru Chrifti ufqj ad ul

tima obferuatione funt anni yEgyptrj m. d. mi.dies
LXXxvii.fcrup.XLvin.in quibus eft anomalia?
comutatiois Mercurrj motus part. Lxin.fcru.xiii.
reiedlis integris reuolutioibus,qua? du ablata fuerint a pt. cix,

fcru.xxxvin.remanetpart.XLVi.fcru.xxiin.Iocusanomalig
comutationis Mercurrj ad principiu anni Chrifti,d q rurfus ad
principiuprimseOlympiadisfuntannii^gyptrj dcc. lxxv.
dies xn.s.in cjbusnumerantpt.xc v.fcru. ni. poft integras re
uolutiones , quae a loco Chrifti dedu&a mutuatareuolutione
una, remanetad prima Olympiadem locus part. cccxi.fcru.
xxi. Huic quoqj ad Alexandri mortem in annis ccccLi.die
bus ccxlvii. fupputatioefa&aguenitlocusad partes ccxui,
fcrup.ni.

De alia quadam ratione acceflus ac recefTus,

Riusautem qu&m recedamus
alium adhuc
credibilem

modum

Cap,

xx xi

i.

Mercurio placuit
recenfere priorenon minus

per quem acceffus

& recefTus ille fieri ac

intelligipofsit.Sitenimcirculus quadrifariam fe*

dus g h k p in f cetro,cui etia paruus infcribatur circulus homo

cetrus l M,ac rurfus cetro L,diftatiae uero l f o,aqli ipfi f G,uel
f H,alius circulus
-i

or, Ponaturautem,quddtotahaecforma cir*

culorum

NlCOLAI

CoPERNlCI

cutorum feratur circa f centrum In confequentia,cu fuis o v r,8c"

tfe p fecTiionibuSjquotidie

per part.circiter ii.fcrup.vir.quan*

tum uidelicet motus comutationis

fteltec

fuperat telluris

in zodiaco,abapogseo

motu

eccetri ftellae,quae

motu

per o r
circulum propriumcomutationis fupple

interim reliquum a g figno

at,fimilem fere motui terreno. Aflumatur

etiam quod in hac eademqj reuolutione,

id eft annua cetru orbis o r

ftella

tis,feratur motu liberationis per

deferen

x f m dia

metrUjduplo maiorem eo cp prius pofui*

musreciprocado,ut fupra di&u eft.Qui*
busficc6ftitutis,cu pofuerimus terra me
dio motu contra apoggu centri ftellae mo
ueri,& eo tempore centrum orbis,ftelIa deferetis inx,ipfam ue
*'

roftellain o figno,quse tuc

inminima abF

diftantia defcribet

motu totius minimii circulu,cuius qua? ex cetro fueritF o

&q

deinde fequutur.Vtcuterrafueritcircamediaabfida, ftellain

h fignu eadens,fecundu maxima ad f diftantia,defcribet maxi
mos anfradius , nempe fecudu circulu,cuius centru eft f. cogru
et enim tuc deferes qui o r,cu g h orbe propter unitate centri in
F,hinc pergete terra in partes perigsei,& cetro orbis o r, in alte
rum extremoru,qd eft M,attollit etia orbis ipfe fupra g k , atq?
ftella in r incidet rurfus in minima diftantia ipfi f , di accidet ei
quse a principio.Cocurrut enim hic tres reuolutioes inuice aes
quaIes,utpote,terrse in apogseu orbrs eccentri Mercurrj. Libra
tio centri fecunduLM diametru,atqj planetaeabF g linea inean
dem,a quibusfoludifFertmotusfedlionuG H,KP,ababfidecen
tri,uti diximus.Ita fane circa hoc fidus,8c" tam admirabili uarie
tate hifit natura,qua tame ordine perpetuo, certo, & immutabi
licofirmauit.Sed eft hic animaduertendu,quod in medrjs fpa*
crjsquadrantu g h,k p,fidus nonpertranfit abfq? longitudinis
differentia,fiquidem centrorum diuerfitas interueniens , necef
fario faciet profthaphserefim aliquam,fed obftat centri iliius
inftabilitas.Si enim,uerbi gratia, cetroin L,permanente,ftella

cx o procederet } maxima circa h admitteret differetia

p modo

cccentrotetis

Revolvtionvm
cccetrotetis 9 l,

Lib,

v,

;>;

Sed cxaflTumptis fequitur,qu6d ftella ex o pro

grcffa ordiiur quidempromittiiq? differentiam,quam f l ceh*

trorumdiftantia habet effkere.Sedaccedente centro mohili

ad f medium,detrahitur magis ac magis promiflg diuerfitati,
fruftraturpadeo,utcirca mediasHP fe&iones tota euanefcat,
ubi maxima debebat expectari.Et nihilominus,quod fatemur,
fadta etiam parua fub radrjs Solis occultatur, Atcp in Oriete uel

Occidente fidere matutino uefpertinoue non cernitur,. penirus

fub anfra&ibus circuli.Et huc quidem modum prseterire nolui

mus,non minus rationabilem

priori

quic^ circa Iatitudinum

difceffus apcrtifsime ufu uenieu

De tabulis profthaphaerefeon quinq? errantium

Cap, xxxnu
ftellarum,
^cde Mercurrj accacterorum errantium ftellarum
motu xqualitatis 8C apparentiac ficdemonftrata
numeris expofita funt,quorum exemplisad
betalialoca,differentias

motuum calculandi

SC

quseli*

uia

pa

ad hunc ufum Canones parauimus, cuiqj proprios,

fex ordinum,uerfuum ucro xxx.per triades graduum uti fok
mus.PrimOjduoordines numeros habebunt communes ,tam
anomaliae eccentri quam commutationu Tertius profthaphx
tebit,atqj

refes eccentri collectas

totas

inter aequalem diuerfumejj

inquam

differentias,quse cadunc

motum illoru orbium* Quarto fcru

pula proportionum,qu2e funt fexagefimae , quibus commuta*

tiones ob maiorem minoremuc terrae diftantiam augentur uel
minuuntur.Quinto profthaphaerefesipfae, quae funt commu*
tationes in

fumma abfide eccentri planetae,ab orbe magno con

tingentes.Sexto 6C ultimo exceffus,quibus fuperant ese, qure

fi

unt in infima abfide eccentri,5C funt Canones idu

Saturni

NiCOLAf

COPERNICI

Saturni profthaphaerefes.

Numeri*

commu
nes*

Gra, Gra.|

Proftha*
phxrefts

Scrup.
|
propor-1

Paralla

Exceflus

xesor-

parallaxe

eccentri.

tionumj

bis.

os.

Gra.

97

20

6 194

40

9 29
12 248
9 549
iS 242
21 339
24
27 2??
20 220

33

27

24

?8
17

26'

99

r
3

42 218
49 219
48 212

4
4
4
4

94 $06
97 20?

60 200
*2 297
c?6" 294

69

2pl

72 288
79
78 282
81 279
84 *7*
87 27?
90 270

|G.

O
1

9
9
9
9
9
9

6
6
6*
6~
c?

6
*

12
21

(cr.|

24

?i

6
S

22

2 11

49

2
2

er

*
2

26
4*
96

IO

*9
28
9*

33

39
99
10
*9
39

4
4

92

4 9
4 T7

10

*S>

11

4i

12

90
9P

14

16-

14

17
18
%9

21

29

<>

ip
22
27

*3

21

22
2?

10
12

40
?6

>

fcru.

1
I

G.

17

'

2
2
2

39 221

9' 309

fcru.

fcr.

14
j6
18
19
21
22

24

4 28
4 28

4 45>
4 99
S 8
9 17
9 24
9 21
9 ?7
9 4*
9 4*

2C?

27

2p

O
O
O
O
O

21

24
2f
26"

27

38
28
29

40
41

O)

9 9*

22^

c*

42
42

Saturni

VOL VTION V H

R. E

V,

IB

Saiurni proftfaaphcerefes.

Nuraeri

commu

Proftha*
phxrefes

nes.

eccentri.

Gra.|

Gra.

93 267
9

<$

99

264
26^1

102 2?8
2??
108 2?2
i

fcr.|

21

fcr.

|G.

fcr.

S
?

?2

44
4?

21

22

6 17

f 48

24

5"

3$

17 24?

f
*
?
*

f8

4o

28
29
41

*8

42

45>

fcr.

42

22

2*

|G.

f2

2tf

4<?
4<>

4?
4?

4-7

? 40
? 2^

44
42
42

? 29
^ 22
* 12
2
S

41

40

4<>

20

12

?4

f<?

O
O
O
O
O
O
O
O
O

28

27
7

?7

2
2
2

4<?

*8

IC)2

2?

171 189

J2p 25'
228
229
3 222
141

144

21

<?

147 212
1

<;o

I?2 207

204

4
4
4
?
2

*4

201

-2

itf8

174 i8<5
177 182
*8o 180

22
17

42

I<52 ic>8

l^

4 48

2
2

1 c/<?
'

<*

4 ^2
4 4i
4 29
4 f.fl
4

44
4*
47
48

f2

46"

1
1

2C>

27
$$

24
22
20
28
2<5

24

21
2

22
O 19
O 17

42
22

O
O

14
12

?S>

12

42

<>o

42

22

tfo

21

4
O

<30
'

rallax.

bis.

<5"

126 224

<>

24(3

120 240
122 227

fus pa-

25>

12

114

Excef-

xesor

2?
27

tf

paralla

20
6 28
<?

249

G.

Scrupu
propor*
tionum.

ij

louis

NlCOLAI

CoPBRNICI

Iouis profthaphserefes.

Numeri*

Proitha*

Exceflus

commu

Scrup.
propor-

Paralla

phjereies

xes or-

parallaxe

nes.

eccentri.

tionum

bis.

os

Gra.

Gra.||Gra.|

197
6 2 94
9 *9i
12 248
9 ?49
1.8 242

icr.

|fcr.

|'(5

6
!

21

O 12

47

18

20

48

2?

48

17

18

21

^O

44

2<>

24

98

10

39 221

II

9 4o

22

tf

?9

7 48

47

4* 218
49 219
43 2Ii
9 209

20<?

4
4
4
4
4
4
4

94

97 202
tfo 200

2^7
2C>4

69 29I
72 288
79 **9
78 282

9
9
9
9
9
9

8i *7<>

27*
87 ^72
90 170
-

90

9*

l8

16

,7

9
'*

4
9

4
6

9?
2 ip

8
10

46

12

4
4

22
97
9 22

9 47
6 11
* 24
tf

<;6

7 18
7 2p
7 98
8
8

17

29

20 40
22 20|
22 ^O
29 22
26* 97

2.

19
17
19

40
4 *

8 90
98
92
5>
10 97
8
17 12
2<>
12 10
2? I14 20
42 9 20
ic*

42

90

fcrii,

|G.

<;<?
1

49

18
*2

2
2

27 222
20 2 20
?2 2^7

31

fcr.|

28

*4

2"| |G.

21

22

O
O
O

29
27
2$

O
O

21

24
%6
28

40
42

44

92
9 8
9 22
5>
29
5
47

4.6

95>

?<;

10
8
10 17
10 24

97
98

5>

48
<;d

92
94
<;<

Iouis

Revolvtionvm

Lib,

v.

Jouis profthaphcerefes.

Numeri

Proftha*

JScrupu.

paralla*

commu

phaerefes
eccentri.

Jpropor*
|tionum.

xesor

nes.

G.

Gra. Gra.

93 z67
96
99 25j
102
IOC
108 2?*
i 1
24^
114 246"
1 17 245
I20 240
12$ 2*7
I2d 2?4
I2<?

251
228

1?C 22C
i?8 222
141 2ip

144 2I<5
147 215
190 2IO
I-5J 207
ic5 2 04

20I

fcr.

|fcr.

2-.|

9 I?

* '4
c 12
c 10

20 12
$1 4?
2? 17
?4 ?
25

21

27 47

39

4 *?
4 45> 40 ac
4 4' 41 cd
4 ?* 42 18
4 2$ 144 4^
4 1? 46
4 * 47 27
1

co

49

co 22

^c

ci

46

<>3

railax.

bis.

|G.

IO
10
10
10
IO
l6
IO
IO
10

24
24

22

2p

22

Jf

9 *4

9
9

2?

c5

27

?$>

5>

7 12
42

$9
i

?7

2 cc>
2 4?
2 20
z IC

*4 10
12
?7 b

* 41

c$>

7
22

21

CC?

*7

i5

c<5

4?

27

?* 24

18

?5>

2
2

40

$3

O 2C
O 17

*P 3<$
59 c8
<5o

60

'

4?
2P

O
O

20
1
O 40
O
O
11]

47

12

l5c \c>s

177 182
180 180

fcr.

S9

22

I<52 \c,8

174 \86

|G.

fcr.|

2C

?7 27
5
c8

\68 ip2
171 189

Exceffuspa-

O
O

I 1

Mar tis

:
'

&

-!

C c PERNICI

NlCOLAI
iVlartis

profthaphasrefes.

Numeris

Proftha-

commu

phaerefes

Scrup.
propor-

nes.

eccentn.

tionum

Gra.||Gra.|
\

Gra.

i<?

8
17

27

24

29

21

22

.28

4
90

42

6 4c

4i

97

7 92
8 98

9
9

4
10
28

2
2

22
98

8
16

<;

29

12

16

24

21
2

2Z

22

14

2<?

42
92

22

4
4

27

19 21
l6 2C

47

itf

17,

IO
22

<?

^o

<><>

2^4

5>

47

<*5>

2^1

10
10
10
10
10
10

24

10

11

5>

95>

II

2>7

270

10

*3

5>

29

8
8

fcru.

6
7
7
8

|G.

9?
12
20

84 27 6
87 ^72

fcr.|

1 c/

97 202
60 200

81 275>

2~| |G.

28

0P

72 288
79 289
78 282

os *

49 219
48 212
94

bis.

2
2

39 221
4 2 218

206'

parallaxe

4
4

Exceflus

xes or-

21

|fcr.

IParalla

22

?97

6 194
9 ?9i
12 548
9 ?49
l8 %4%

339
24 226
27 222
20 220
?27
3* 2^4

fcr.

11

28

'2

22

22

12

28

42

14
l6

40-

90

17 24
18 4?

20

2
2

2p

20

42
'5> 49
20 47
21 49

2
2

40

l8

7 39
8 :o
27 22 c/o
5>
10 29 '22 48

5>

9*

2
1
2
2

?<*

90
6
I I

22
?4

24 47
29 44
2tf 40

46

99

27 2?
28 2C>
29 2 1
20 I 2

4
4
4
4

90

21

1 f

24
2<*

'

:-"

Martis

R.EVOLVTIONVM

V,

B,

)^6

Martis profthaphaerefes.

Numeri

commu

nes.

Proftha*

IScrupu.

paralla?

Excef-

phasrefes

IproporJ

xesor

fus pa-

bfs.

eccentrf.

ftfonum.j

Gra.| Gra.

G.

fcr.

93 257

II
11
IF

c>6 2 54

99

26*1

I02| 2C8

ioc 2CC
io8| *C2
1 1
249
1|

114 245

M3

7|
120I 240

22 2*7
iz6\

**4

11
II

25

22
22

10
10
10
10
10
9

c5
4C

jj
11

ICO 201
1/52 108
l5c
l58 102
171 180
174 i85
177 18?
180 180

21

22

46

4 4i

7
ci

28
1
20 46*
41 20
42 12

co

44
45 25
I
48
*c
4P

ci

fcr.|

4?

C CI

6 7
6 2C
5 4?

4 ?P

K
K
20
55
z6
25
$5
25
25

21

27

?2

5>

45>

10

17

3S c$>
3S 2 ?
24 20

10

47

II
11

4C

22
>*

12 12
12 2C
12 C4

*4

12

?7
?7
c8
c8
co

20

fS

5o

11

44

11

4C
2C

49

18

8
8
8

24
co
24

49
C4

7 4
7 2C
7 45*

?4
S9

4 *9

22
co

20

25
5
C4

fcr.

12

cc*

|G.

22 20

20 25
c
28

2 ?c
l
7

rallax.

C2 22
13 38
C4 co

* ?4
c

IC5 204

7
*7 43
29 21

25 i5

7 3*
7
7
* 37
6 7

f47 212
i?o 210
ic? 207

31

13
8 co
8 27
2
8

144! 210-

|G.

22
22 c8
24 22

228
i*c| 22C
M-81 222
141 210

2~|

21

9 33

120! *?i

fer.|

22 28
20 21

i5 ci

12
12

IC

28
7

12 47
12 12
10 cp

I?
8

ci

5 40

?t

28

O
^feneris

CoPERNICl

NlCOLAT

Veneris profthaphaerefes.
Numeri*

Aequatio

commu

eccentri.

nes.

Gra

,||Gra.

6
9

|Gra.

24

39 221

42 218
4? 21^
48 212
309
?4 2p6
?7 |202

tionum

bis.

os.

|fcr.

19

2$

29
?8
20

1
1
1
1

1
J

?2

2
2

^9

4
10
r?

20
2?

'

29J
22

14
i<?

? 4?
* 22

7 22
8

18

S>

21

10 48
12
8

45>

$2

?4

21

87 27 2
90 270

2
2
2

11

27

276"

66 294

84

14 ?o
16
2

?5>

7 28
8 42
9 ?<>

'?

?8

15-

12

<*

18
22
8

22 22
7
2? 20

24

14
24 24
29 24
2^ 4?
22

27 92
28 c 7
20
4
21
9
22

12

22

17

24 20
28 28

O
6

12
I .

17
18

17 l<>
18 28
19 4o
20 ^
22
2

4 ?9

O
O

24

22

4?

12

2*
40
4?

?tf

1?
20

28
18

72 288
7? 28^
78 282
81 279

fcru;

10

*2 297
291

|G.

11

60,

39
22

fcr.|

?9

'200

tf8

2"| |G.i

010

26
42
48

339

parallaxe

24

3*

ExcefTus

xes or-

27 222
3P 220
33 ?27

Paralla

12

12 248
? f4?
*8 242
21

fcr.|

Scrup.
propor-

20
O
O
O
O
O
O
O

O
O
O
O
O
O
O

21

22

24
26
27
28
2o
?2

24
26
28
41

42

49
47

Veneris

L
Numeri

Acquac

commu

tio eccen

nes.

tri.
fcr.

|fcr.

,2<>

26-1

?5>

102 2C8
ioc *9?
108

26>
9 <$\ 2<?4
9S>\

III

114 240"
1

17 *4*

120 240
122 **7

228

1^1 22C
222
2IO
141

144 2l6
147 *I2
ICO 210
1 207

<

c8
28
2* C 7

c8
?7

??

4S

4c
42

?S>

126 224
X20

2-|

21

2?

?i

2-7

14 26
27 22
\& C2
40 ip
41 4C
42 10
44 27

vr?
Excef-

paralla?

fuspa-

xesor
bis.

G.

rallax.

|G. fcr.

fcr.|

26 20

co

17

O C2

12

cc
c8

?7
28
2p

40 O
40 4p
41 26
42 18
42 co
42 2C

49
49

<*

co 12
ci 17

44 7
44 22
47 26 44 4S>
f 49 4
4S>

46

22

B,

JL
Scrupu.
propors
tionum.

G.
2
2

Gra.fjGra.

18

22

26"

co
3*

47

C2

17 j** 22
112 C2 48

44 9
44 22

:c 4 -8

4? 26

cc
99 *7

42 24

212

41 12
20 20
26- C8
?? c8

*
2
2
2
2

24
27
27
27

96-

cc

ic6 204

45>

201
l62 ip8
l6c *9S
16-8 102
171 180
174 186
177 185
180 180

4?

:.

"!

c6 47

*7

?7 2?
c8 16

21

?*

?S>

?S>

39

<>9

.4?

O 2C
O ip
O 12
O 7

fP 94
9S> 9*

60

Y
.

......

20 14
2C 42
20 20
14 7
7 16"
O 16

2
2

6
S>

216
1

O
O

26^

46"

Rlercurij

N icol ai
7

iVJ ercurij
j

Numeris

Aequa-

commu

tio eccen

nes.

:ri.

Gra.|Gra.| |Gra
*

$97
5 94

9 *9i
12 348
% ?49
18 24*
21 J*9
24 *J*
27 **?
20 320
33 3*7
3* 2*4
39 221
42 218
49 ?9
48 212

O
6
O

2 0C>

94

20(3

97 20$
tfo 200

<M 297

66

2<?4

4<?
t

2
2
2
2
2
2
2
2

9?
<5I

12

O 12
O 24
O ^O

28

12

19
^?

<;<?

?!

41

28

4?

42

4 *9

9'

^9
7
17 26"
19 47
22
8

7 19

itf

7 97

24

22

$8
18

9
9 99
28

17

24

|I

11

94

2<>

17

12

2^

24

V3

99

14 14

28
42

2tf

92

40 4?
4* 98
49 <?

9<*

40-

2
2

98
99

90

fp
48 90
90 3<$
2
92

14

i(>

2
2
2

46-

14
40

'7 4
17 27
17 48
tf
i8

'

2
2
2

19 17
9 4<?
i5

40
47

2 1

47

9?

6 24

10

12
28 2p

O
I

ic>

^
2
2
2

49

8
9
9 9

fcrU.

f 10
tf 41
8 2p
0 19
1

<ML.
|G.

44

Exceflus
parallaxe

fcr.|

*
7
12 41

72 288)
79 [2857* 282
8i 27p
27*
*7 272
96 270

z-\ |G.

29 17

,2

cr

xesOr-

24

6 9 291

bs.

9P

22
39

isr

tionam
|fcr.

m
9

24

Ti

Paralta

26

itf

Co v e

Scrup.
propor-

8
17

profthaphaerefes.

34

"

fcr.|

99
2

10
18
2-tf

?4

42

2
2

99

itf

22

_>

40
48
9*

'-ivlerci
'<

R-EVOLVTIONVM
Numeri

commu

Mcrcurij profthaphaerefes.
Aequa- IScrupu.J paralla*
tio ccce

nes.

G ra.

Ura.

LlB.

tri.

G.

fcr.|

propor*
rionum.
|fcr.

2~|

9$ 2^7
96

9J 4?

99

99 z6\
102 2C/S

IOC 2CC
108 *9*
i i I
*49
114 24^
1 17 24?
no 240
122 i?7
I2C>

**4

1*5>

251
228

22?
M3 222
14! 2ip
144 2!<>
147 215
ICO 210
207
ic* 204
*95>
Itf2

20I
I08

W^
!<>8

192

171 J.8JL

174

i8<>~

177 182
180 180

2
2
2

2
2
2

9S>

16
99
93

2
2
2

44

2
2
2

28
22
16

|G.

fcr.|

37

9* 4
97 14

48
9*

1
f8
98 40
9S> 4
19 40
19 97
tfo
o

2
3

19

53

4*

S>

9S>

4S>

34

92

$9

99

47
2C)
S>

10
o

o 9'
o 41
o^ JJL
o 21
o IO
o
o

5>

44

95>

17

3*

44

97 16
S6 41
99 *7

7
*9
1

9S>

94 99
94 *9
1? 94

47

9*
9* 94
92
9* 18

44

L -J_
9*
9*

1*

2
2
2

ExceP
fusparallax.

bis.

27

2 .10
2
1

xesor

^S

V.

9*
91

|G.

4
4
4
4
4
4
4
4
4
9
9

9
9
9

fcr.

11
27

34
42
45>

94
98
2

4
9
5>

4 95>
4 C2
4 4
4 2C?
4 IO
3

9?

2
2

34
20

1S>

4?
14
4?

94

c>

27

9 4?

?9

Quomo

C OL A

C O P E R NJ C

/
(

Qoomodo horum

quincjj ftderum loca

inlongitudine,

Cap,

numerentur

xxxmu

Er hos ergo Canones fic a nobis expofitos, horum

quincp errantium fidcrum Ioca longitudinis , abfcp
difficultatenumerabimus.Eft cnim in omnibushis
idemferefupputationis modus,In

quo

tamenilli

Vcnere& Mercurioaliquantulum differunr, Pri*

us ergo dicamusdeSaturno, Ioue, dC Marte.Quorum calcula
lio taliseft,ut ad tempus quodlibet propofitum quseratur me*
exteriores a

motus,Solis inquam fimplex,6comutatiom's planetae , per

modum fupra traditum.Deinde locus fummac abfidis eccentri
planeta* 3 auferatur i loco Solis fimplici,atq?abeoquod rcman
drj

anomaliam,quod deinde reliquumfue*

rit,eft anomalia eccentri fteltae, cuius numerumintercommus
nes quaeremuSjin alterutro primorum ordinum canonis 8C ex
erit,commutationis

aduerfo in tertia columnella capiemus acquationem eccentri.SC

fequentia fcrupula proportionum. i^quationem hanc adde*

musanomaliae commutationis , & auferemus ab anomaliaec*

centri,fi numerus quo intrauerimus in prima ferie repertus fue
rit,&econuerfoauferemusabanomaliacommutationis, &ad*
demus anomaliae eccentri,fiordinem tenueritfecundum, qdc^
colleclum relictumue fuerit , erunt anomaliac commutationis
& eccentri aequatae , feruatis interim fcrupulis proportionu in
ufum moxdicendum.Porrcanomaliam commutationis ficae*
quatam quscremus etiam inter priores numeros communes,
ac e regione in quinta columnella,commutationis profthaphae

refim capiemuscum eius exceflu infine appofito,aquo excefiu

accipiemus partem proportionalem iuxta numerum fcrupulo*

rumproportionum, quam femper addemus profihapha*refi,

& colliget uerum pIanetaecommutationem,auferedam abano^
malia commutationis sequata, fiipfaminorfueritfemicirculo,
ueladdendamin femicirculo maiore Itaenimhabebimusue*
ram apparentemcg a Solis loco medio ftella* diftantiam in prae

cedentia,quam

cum aSole reiecerimus,reIinqueturlocus ftelle

quaefitus

R.

EVOLVTIONVM

LlB

V,

p$

qusfitus, ad non errantium (phaeram.Cui

demtan (i pra^ef*
fio aequinodiorum appofitafucrit, fe&ione uerna Iocum cius
determinabit.In Venere dC Mercurio pro anomalia eccentri eo
utimur,quodafummaabfideadIocum Solis medium exiftit,
per quam anqmaliam adxquamus motum commutationis &
ipfameccetri anomaltam , uti iam didum eft.Sedprofthaphse
refis ccccntri una cum parallaxi a?quata,fi unius fuerint affeclio
nis uel fpeciei

fimul addutur uelauferutur a loco Solis medio*

Sinautcm diuerfarum fuerint fpecierum,auferatura maiore mi

nor,& cum eo quod reliquum fuerit,fiat quod modo diximus g.
fecundum maiorisnumeriproprietatemadiecftiuamuel ablati

uam,& exibit eius qui quseritur locus apparcnst

De

&repedationibusquincperrans
Cap. xxxvt
tiumfiderum

ftajtionibus

D rationemquoqjmotus,quifecundum longitu*
dinem cft

num

pertinere uidetur,ftationum, regrefsio^

& repedationum eorum,notitia ubi,quando,

quantaecj?fiant,Dequibusetiamnon pauca tradta*

runtMathematici 5 prcfertim Apolonius Perga*us,Sed eo mo

una dutaxat insequalitate,& eaquarefpeclru Solis ftel

mouerentur,quam noscommutationem chximns, pro
pter motum orbis magni terrse. Quoniam d fteilarum circuli,
cto quafi

fcefpfse

magno terrae homocetri , quibus difpari curlii ftel

lae feruntur omncs in eafdem partes,hoc eft,in confequentia,8C
aliqua ftella in orbe fuo, & intra orbem magnum, ut Venus &
fuerint orbi

Mercurius uelocior fuerit qua*m motus terrse, ex qua a<fta quae

dam re&a Iinea,fic fecet orbem ftellse,ut affumpta ipfius feclio
nis inorbedimidia,ad cam qusea uifunoftro,quod eft terrg
ufqjad inferiorem,repandamcj$ fecli orbis circumferetiam rationem habeat,quam motus terrse ad ftellas uelocitatem. Fadu
tunc fignum a fic ada Iinea,ad perigscum circuli ftellse circumferentiam difcernit repedationemaprogreffu,adeoutfidusin
co loco conftitutum,ftationis faciat seftimationem . Similitcr
ia cseteris tribus exterioribus,quorum motus tardior eft uelo*

irj

ritate

NlCOLAl

CoPERKICi

per uifum noftrum, orbem magnii

fidecet, ut dimidia fectionis quaein orbe, ad eam quae a fteila
ad uifum noftrum in propinquiori 8C conuexa orbis fuperficie

eitate terr3e,acte re&a linea

motus fte!2c ad terrac uelocita

tem,eotunclociuifuinoftroftantis imaginem ftelia pracfeie*
rec . Quod d fe<ftionis dimidia , quae in circuio, ficut di&u e ft,
maiorem habuerit rationem ad reliquum exterius fegmentu,
quam uelocitas teme,ad uelocitatem Veneris uel Mercurrj , fi
uemotusaliquorumtrium fuperiorumad uelocitatem terrae,
progredietur fidus in confcquetia.Sin minor ratio fuerit,retro
cedec in prascedentia. Quibus demonftrandis Apolonius le*
mation quoddam affumit,fed adimmobilitatisterre hypothe
fim,quod nihilo fecius etiam noftris congruic prificiprjs in mo
bilitate telIuris,quo propterea nos etiam ucemur. Et poftumus
ipfum pronunciare in hancformam. Si trianguli maiuslatus
ita fecetur.ut unum fegmentorum non fit minus Jateri fibi con
iun<fto,eritipfiu3fegmentiad reliquum fegmen*
/q tum maior ratio,quam angulorum ad ipfum Iatus
conftitutu ratione habeat,quam

fedtum conftitutorum ordine reciproco.Sit inqua

abc, maius latus b c s in quo (i capiatur

c D,non minus quam a c aio quod c d ad b d maio*
rem rationem habebit,quam fub a b c angulus, ad
eum quifubBCAanguIum.. Demonftraturautem
hoc modo.Compleatur enim parallelogrammum
a d c e, 5C extenfas b a 8C c e coincidant in f figno
Quoniam igitur a e non eft minor ipfi a c, centro
trianguli

igitur a diftatiacjj a e defcriptus circulus,perc tran

fibit uel

modo per c, qui fit g

triangulum ipfi aeg fe*

fupra ipfum^tranfeat

e c.Cumc^ maius fit a e f

clori:minus autem aec triangulum fed:ori aec,
maiorem habetrationemAEF triangulum ad ab
c,quam aeg fe<ftor ad a e c fecftorcm . Sed ucaeb
triangulum ad a e , ficF e bafis ad e c. maiorem
ergo rationem habet f e ad e c,quam fub
ans
gulus,ads a c angulum.SedutF e ad e c,ita c d ad d b. aequalis
enim eft f ae angulus ipfi a b c 3 cj uero fub eac ipfi bca, Igitur

as

SCcn

R.EVOLVTIONVM

LlB,
V*
jSo
& cb ad d b maiorem habet rationem, quam fub a b c angufys
ad eum qui fub a c B.Manifeftum eft autem,quod multo maior
erit ratio, fi

no aequalis affumatur cd ipfi a c,hoceft a s,fed ma

ior illi ponitur.Efto iam circulus Veneris uel Mercurij a b c fu

perDCentro,&extra circulum terraii

circa idz centrum d mobilis,8c" ex e
fu noftroagaturpercentru cireuli re
dla linea ecd A,fitej3 a remotifsimus a*
terralocus,cproximus, & ponaturo
c ad c e maiore ratione habere cp mo
tus uifus ad uelocitate ftellar.Pofsibi

leigitur eft linea inuenire e f b

fic fe

ad f b ratione
habeat,quammotus uifusadcurfum
ftellae.ipfa enim e fb linea a centro o
remota in f b minuitur,& in e f auge
tur , donec occurrat poftulata. Dko
habente,ut dimidia

b f

quod in f figno fidus conftitutu

tionis fpeciem nobis effieiet

fta

& quan*

tulumcuqjdefumpferimus ab utraqj
gte ipfius f circuferentia,uerfus apo^

gaeum quidem fumptam progrefsiua

inueniemus,ad perigaeu ueroregret
fiuam.Capiatur enim primu uerfus apogaeu contingens f g cftf
cumferentia,&extendaturE GK,&conedaturB g,d g,d f.Quo*
niam igitur trianguli b g Emaioris b e Iateris,maius eft feamert

tumBFCpB G,maioremrationehabetBFad EF,quamfub feg

angulus ad eu qui fub gbf angulu.Proinde & dimidia ipfius b
f ad f e maiorem habct ratione,cp fub feg angulus ad duplu
,

g b f anguli,id eft g d f angulum:ratio aut dimidiae ipfius b f ad

b E,eadem eft quse motus terrae ad curfum fideris,minoreergo>
ratione habet cj fub feg angulus ad g d f, cp uelocitas terras ad
uelocitate fideris, Angulus igitur qui eandem rationerti habet
ad f d g angulum , quam motus terrae ad fideris curfum,maior
eft ipfi f e g . Sit igitur f e l aequalis , in tempore igitur quo s
f rircuforemia orbis ftdla pertrafiuit.exiftimabitur in eo uifus

nofter

gg

NieoLAi

Copernici

noftercontrariumillius fpacium pertranfiflTe,quod

efl:

intcrli

ncas bf&e l Manifeftum,quod in scquafi tcmpore quo g f cir

cumfercntia ad uifum noftrum ftcllam in praecedentia tranftu

|i^fubanguIumFEGmifiorc,tei(uris tranfitusretraxiteam in
confequcntia fub fel maiore , adeo ut ftdla rclicla adhuc fub
g b juangulo,5t poftpofita,nondum ftetiflfe uideatur, Manife*
ftum eft autcm,quod per eadem mcdia demonftrabitur cotra*
rium . Siin eadcm defcriptione , ipfius g k dimidiam ad g e po
fuerimus s habere rationem,quam habet motus terrse ad ueloci*
tatem planetae.Circumferentiam uero g F,perigaeum ucrfus ab
k re&a linea aiTumpferimus,conexa enim k f facienteejj trian

gulu k e F,in quo g e defignatur maior quam e F,minorem ha*

bebitratione k ad g B,qua m feg angulos ad f k g. Sic quoqj
dimidia ipfius k ad g f, minorem habet rationem quam fbg
angulus ad duplum ipfius f k g,1ioc eft,ad g d f angulum uicif
fim ut prius eft demonftratum.Et colligetur per eadem,quod a
d f angulus minorem habeat rationem ad f e g angulum,quam
dellx uclocitas ad uifus uelocitatem. Itacp candem habcntibus
rationem,fa<fto maioreeiqui fubGDF angulo,maiorem quocp
in proccedentia greflum quam progrefsio pofcit,ftclla perficiet
Ex his etiam manifeftum eft,qu6d d aflumpferimus circumfe*
rentias equales rcQCc L,erit in l figno ftatio fecunda, du&a (i
quidem linea e l M,erit quocp mediata l m ad l e eadem ratio,
quae uelocit atis terrx ad ftellx uelocitatem,ficut erat dimidia b
t ad f b,& idcirco f & l figna utrafep ftationes comprehendet,
totamcp f c l circumferentiam regrefsiuam detcrminabunt , SC
reliquam circuli progrefsiua.Sequitur etiam in quibus diftan*
trjs non maiorem habuerit rationem d c ad c s,quam uelocitas
terre ad uelocitatem ftelle,necp pofsibile erit aliam rectam line
4

am ducere in ratione acquali huic,necp ftare uel anteccdcre ftel*

la uidebitur.Cum enim in triangulo deg aflumpta fuerit d c re
minor ipfi e o,minorem rationem habebit c s g angulus
ad cd c,quam d cre&aadc K,fedipfarum d cad csnon eft ma
ior ratio quam uelocitas tcrrac ad uelocitatem ftellae , minorem
igitur rationem habebit etiam c b g angulus ad c d G,quim ue*

<fta,eo

tacitas terrae

ad ueloritatem ftellseQuodubi cotigerit progre

dietur

*,'

Revolvtionvm
d/etur ftella,ncc ufcp in orbe

Lib*

v'

j8jt

phnetx circumferetia, g qua r Jpe

dare uideretur,inueniemus,Haecde Vcnere & Mercurio,q in*

tra orbe magnu funt.De caeteris tribus cxtcrioribus eode mo*

do demoftrabutur,ea deniqj defcriptioe,mutatis folu nomimV

bus^ut a b c orbe magnu terrae ponamus,ac uifus noftri circula
tione,in g uero ftclla,cuius motus in orbe fuo minoreftquam
uifus noftri celeritas in orbe magno, CtCtcrum procedct de*
monftratio peromnia quaeprius,

Quomodo tempora,loca,& circumferentise regrefsi*

onum

difcernuntur,

Cap,

xxxvr,

Orrd R iam orbis,qbus fiderafemnt,erratia cflTcnt

homocetri magno orbi,facilc coftaret quse demon*
ftratioes pollicetur,eade femg cxiftete ratioe celeri
ftelkad uifus celeritate,fed eccetri funt,5 exin
dc motus fecundu apparetia diuerfi.Qua ob caufom oportebie
nosdifcretosadaeqtoscpmotusubicp eoru ue
tatis

locitatis differetias aiTumere,eiscpin

tioibus uti,

demoftra

& non fimplidbus &a*qlibus,nifi

medias logitudinescotingat eflfe ftella,u*

bi folumodo mediocri motu ferri uidet in or*
befuo.O ftedemus aut hgc Martis exepIo,q rc
liqru etia repedatioes exemplo fiet apertiores,
Sit enim orbis magnus a b c , in q uifus nofter
uerfatrftellaaut in b figno,unde agat g centru
orbis re&a linca ECDA,&&FB,habueritcdi*
midia b f ad e f ratione,qua uelocitas ftellae di
fcrcta ad uelocitate uifus,qua ftella fugat.Proa
pofitu eft nobis coperire f c circiiferetia, dimi
di$ retrocefsionis fiue a b r,ut fciamus quantu
ftella deftiterit a remotifsimo a B,a loco ftatio
ne facies,atqj angulu fub f e c coprehefum, ex
his em tempus & locu talis affefliiois ftellae p*
tirca

dicemus.Ponataut ftellacircamedia abfida

eccetri,ubi motus logitudinis & anomalise paru differut ab e3
libus.Cu igit in ftella Martis qtenus mediocris eius motus fue

ritpars

'

Nrcox ai v Copernici

vn. hoc eft medietas fineae b F,eav

tenus comutatiois motus,id eft,uifus noftri ad ftelk mediocre
rit^>arsuna,fcru. vin. fecuda

motu colligit gtis unius,8J eft s f recT:a 3 ut Cit tota e b taliu gt.r u
fcru.x vJ,iecudxiiii & fub ipfis bef coprehefum rc&angufii
i

totidej^t.iii.fcru.xvi.recud.xiiii^Demoftrauimusaut^cj)
AjCjexcetro orbis

fit

i>

6c8o,qliuefl:D E,;oooo,SedqliiiD b fuerit

ad tatium ig.zy.Sltota a e ad e c,ficut 99.29 ad 20,3 j.8C

fub ipfis coprehefum recl:angulu204j.4,cui intelligit aeqle qd
fub b e F.Quse igit ex parabola ,pcreant,fa&a incj? diuifioe ip*
6o,erit

foi^:

2047,4,0. 2. j6. 74. ^pueniut nobis 624.4^

lat 9 eius

24.cS*.

f2,qd eftEFingdbus,C4bus^5ponebat6o.D E,qiiuautefuent

;ppoo,eritipia E]F,4;63,qliiieft etiaDFjdfSo.Trianguli igitDB

ahgulugr.xx vii.fcr.xv.^ar^
gulus eft regrefsiois fideris,8 angulu c b f anomaliae comuta
tiois gt.x vi.fcru. l.Cu igit adprima ftatione fidus apparueric
in e f linea,8 ipfa ftella acronyclus in e c, Ci neqccp moueretur
f datoi^laterij,habebimuSD e f

Fcircufemiasgt.x vi.icru. L.coprehe

deret regrefsiois gtes inuetas xx vi i.fcru.x v.fub aef angufo,
fed penes expofita ratione uelocitatis ftellaead uelocitate uifus
refpodet ipfis anomaliae comutatiois feclioibus x vi. L.logitu--

ftella in cofequetia,ipfe c

dinis

ftellae gt.

xix, vi.xx xix,fere

cjbus ablatis a*

xx vn.x v.

relinquunt ab altera ftationu ad acronyclon gtes vi 1 1. fcr, vi 11*

& dies xxx vi.s.fere

fub cjbus gtes illas logitudinis coficiunt

xix.vi,xxxix,acdeindetotaregrefsionemgt.xvi.xvi.fub
diebus

Lxxm.Hsec in 16gitudinib9 eccetrimedrjs,c|fimilif ini

alrjs locis

demoftrant,fed adhibita ftdledifcreta femg uelocita

diximus.Proinde 82 in Saturno,Io>
ue,Marte,patet ide demoftratiois modus , nec minus in Vene

te ,put Iocus ipfg dederit,ut

Mercurio,dumodo
ftella uifum, &
uifu ftella capia*
mus:accidut nimiru couerfa haec in orbibus, cj terra ambiun^3
ab his q terra ambiut,8 idcirco ne eade carilena itentide re^eta
mus,ifta fufnciat. Verutfi cu no parua afferat difficultase uaria
re 8

'

motasfecudu uifum & ftationu ambipuitate,a

qbus neuticp releuat nos Apofohiu affumptu.Haud foio,fi non
melif fecerit aligs fimplicit 8 de ^pximo loco incjredo ftatioes,
eo modo q acronycli fideris ad linea medrj motus Solis incjri=s
muscoiuncT:ione,fiuec|rulibetfideru coitii exnumerismotuii
bilis illae ftellse

notis eos coiungetes,qd relinqmus cuiuslibet piacito

Finis qutnti libri Reuolutionum.

NICOLAI COPER/
NICI REVOLVTIONVM
LIBER
va

SEXTVX.

uim effe&umcg haberet aflumpta

reuolutio terrae in motu apparente longi
jm

tudinis errantium fiderum ,& in

quem ea

omniacogatordinem,nempe certum

82

neceflarium pro eo acpotuimus,indicaui

mus R.eIiquum eft,ut ckca tranfitus illo*

rum fiderum , quibus in Jatitudinem di>
i

grediutur,occupemur,oftedamuscjjquo*

modo etiam in his eadem terras mobilitas exercec imperia ,

gesc^praefcripfitillisetiaminhacparte,Eftautem
icientise neceflaria.qudd digrefsiones

paruam efficiunt circa Ortum

&

le*

hsec pars

ipforum fiderum ,haud

& Occafum apparitiones,occuk*

tationes ,atqj alia,quae in uniuerfum fupra expofita funt,diffe*

rentiam.Quin etiam uera loca ipforum tunc cognita dicuntur,

quandolongitudo fimulcumlatitudineafignorumcircuto co
ftiterit.Quae igitur prifci Maihematicihicetiam per ftabilita*tzm terrse demonftrafle rati funt , eadem per aflumptam eius
mobilitatem maiori fortafle compendio , ac magis appofite fa
cluri fumus,

De

in latitudinem digrefsu quinq? errantium

expofitio gencralis

Caput

i,

Vplices in omnibus his latitudinis expatiationes

inueuerunt prifci, duplici cuiufquam ipforum lon
gitudinis inaequalitati refpondentes Et aliam n>
eri occafione orbium eccentrorum, aliam penes ept

cydos,quorum loco epicydorum unum orbem terrx magnum

iam faepe repetitum accepimus. Non quod orbis ipfe aliquo
mododeclinetafigniferiplano femel in perpetuum obtento,
cum idem fint,fed qudd orbes illorum fiderum ad hoc indinen

i)

turobli

L A

C O P E RN

tufobfiquitatcnon fixa.Qusequidem uarietasad motumacre

uolutiones orbis magni terraereguIetur.Quoniam uero tres fu
periores,Saturrtus,Iupiter

& Mars,alrjs qnibufdam legibus fe

runtur in longitudinem , quimTeliquidubnta quoq? in iatitu

dinis

motu non parum

differunt, Scrutati funt igitur

primum

ubi nam efTent,& quanti illorum extremi limites Boreae latitu*

dinis , Quos inuenit Ptolemaeus in Saturno &Iouecirca prin*
cipium Librsejn Marteueroeirca finemCancri inapogseo g*

pemodum eccentri.Noftris autem temporibus inuenimus hos

terminos Septentrionales , Saturno in vn. Scorprj , Ioui in
xxvn, Libr3e,Marti in xxvii. LeoniSjprout etiamapogaea
ad nos ufc]j permutata lunt.Ipfum namo^tnotum orbium illoi^
indinationes &cardines latitudinum fequuntur,inter hos ter*

minos per quadrantescirculorum fecundum diftantiasajqua*'

tas,fiue apparentes nullum prorfus uidentur Facere latitudihis
abfceilum ubicunc|j contigerit tunc eflTe terram.In his ergo me=
drjsIongitudinibusintelligunturefleinfecTrione comuni fuo*
rum orbiu cu fignifero no aliter cp Luna in fe&ionibus ecliptiV
5

cis,quas hic uocat Ptolemc^snodos,a{cendenteaquo ftella in

greditur par tes Septentrionafes:defcendente,quo tranfmigrac

Auftros.No quod orbis terrae magnus idefemper in plano

figniferi manens laritudine eis adducat aliqua,Sed omnis lati*
tudinis digreflTus ex illis eft,qui in alrjs ab his locis plurimu ua
riat,quibus appropinquanti terrx,quado Soli uidentur oppo*
in

fiti

ac acronycli,maiori femper excurrut abfcefTu,cp in quaeuq?

alia terra? pofirione.fn

hemicyclio Boreo in Boream, tn Auftri

no in Auftrum,Idcp maiori
ceflus poftulat.

difcrimine

cj?

terrae acceflTus

& re*

Qua occafione cognitu eft,indinatione illorum

orbiu non eflfe fixam,fed quae mutetur quoda librationis motu

reuolutionibus orbis magni terrac comenfurabiIi,ut paulo infe

dicetur.Venusautem&Mercuriusalrjs quibufdam mo*

disuidenturexcurrere,certa tamen lege obferuata ad abfidas

rius

medias,extremas,&infimas.

quando

Nam

inmed-rjs longitudinibus;

motus Solis perquadrantesdifti

tent a fumma uel infima illoru abfide,ipfecp ftellse ab eade lfe
nea medrj motus abfuerint per quadrances fuoru orbiu uefper^
uidehcet linea medrj

tini uel

E V OL

V TI ONVJl

VU

B,

;S;

tfniuelmatutini,nqJIuineismuenerutaborbefignoriif abfcefs
fum, per qd intcllexerunt eos tuc efle in fectione comuni orbi*

um fignoru & figmferi,qu3e fecliio tranfit per

illoru

apogsea 5C

perigaea.Et idcirco fuperiores uel inferiores refpecliu terrae exi

ftentes, egrefsiones tunc faciunt manifeftas

Maximas uero in

fnmma i terradiftantia,hoceft,circaemerfionem uefpertinam

ue! occultationem

matutinam,ubi Venus maxime Borea uide

tur,Mercurius Auftrinus. Ac alternatim in propinquiori terre

loco , quando ueipertini occultantur , uel emergunt matutini,

Venus Auftrina eft,Mercurius Boreus. Vice uerfa in Ioco hu*

media,dumui*

icoppofitoexiftenteterra,atcpinaItera abfide

anomalia eccentri fueritpart.ccLXx.apparet Venus in

maiori a terra diftantia Auftrina , Mcrcurius Boreus , ac circa
propinquiore terrae locum Venus Borea , Mercurius Auftri*
nus.In conuerfione uero terrae ad apogara horu fideru, inuenit
deltcet

Ptolemaeus Veneri matutinac latitudine Boream , uefpertinac

Auftrinam.Id quoqj uicifsim in Mercuriomatutino Auftrina,
uefpertino Boream.Quacfimiliterinoppofito periga?i loco co
uerrutur,ut Venus Lucifer Auftrina uideatur,

Veipcrugo Bo

rea,At Mercurius matutinus Boreus,uefpertinusAuftrinus<

Atquiinhisutrifcplocisinuenerut Veneris abfceiTum Boreu
femper maiorem quam Auftrinu,Mercurrj maiorem Auftri*
numc|!Boreum.Quaoccafionedupliceho;Iocorationatifunt
3

latitudine,8Ctresinuniuerfum.Prima,qua2in medrjs Iongitu*

dinibus,lnclinatione uocarut. Altera,quac in

fumma ac

infima

abfide,Obliquatione. Ac reliqua huic coniundia , Deuiatione,

Veneri Borea femper,Mercurjo Auftrina

Inter

hos quatuor

terminosinuice comifcent,ac alternatim crefcunt & decrefcunt,

mutuocgcedut,qbus oibuscouenietesafsignabimusoccafioes^

Hypothefes circuIorUm, quibus hx ftellac in latitudi*

Cap n
nemferuntuiv
1

Sfumendu eft igitur in his quinq?

ftellis,

orbes

eo<*

jrum ad planum figniferi indinari,quoru fectio com

munisfit f> diametrumipfius figniferi inclinatione

irj

uariabili

'

NlCOLAI
uariabili fed

C.OPERNICI

regulari.Quoniam in Saturno,Ioue,& Martean

gulusfeclionis,in feclioneillatanquam axe librationem quarj

dam acripit,qualem circa prsecefsionem aequinoclioru dernon

ftrauimus,Sed fimplicem 8C motuicommutationis commenfu*
rabilem, fub quo augetur 8C minuitur certo interuallo. Vt quo

proxima fuerit planeta^nempeacronycto , ma*

xima contingat orbts planetse indinatio,in oppofito minima,
in medio mediocris:ut eum fuerit planeta in Iimite maximae Ia
titudinis Borea; fiue Auftrinae,muIto maior appareteius lati*
tudoin propinquitate terrar,quam eiusmaxima diftantia. Et
quamuis haecfola poffet effecaufa huiufce diuerfitatis insequa*
Iisierra?diftatia,fecundum quod propinquiora maiorauiden

tiefcunqj terra

turreraotioribus,fed maioridifferentia excrefcuntdeficiuntejj

harumftellarumlatitudines,quod fieri nonpoteft,nifietiam

orbes illorum in obliquitate fua libretur.Sedutantea diximus
ia his quac Iibrantur,oportet medium quoddam extrernorum
accipere .

Quae ut apera

tiora fiant,Sitorbis

ma

gnus, qui in plano fignt

ieri abcd,

centrum ha*

bens b , ad quem indi*

nus fitorbis planetae , eg
fit f g k L,mediaeac permanentis dedinatiomV,
cuius limes latitudinis

BoreusF, AuftrinusK,
defcendens

fec*tionis

no

dus G,afcedens L,Sed;io

comunis bbd, quae exte
datur in redaslineasa
b,d L.Qui quidera qua*
tuor termini non muten
tur,nifi ad

motum

abfi*

dum.Intelligaturautem,qu6d motus ftellac longitudinis non

feratur fub plano ipfius FGcirculi,fedfubalio:quodaobliquo
ipfi f

g homocentro,qui

fit

o p, qui fe inuicem fecent in eadem

G B,D L re

TIONVM
LlB,
VI,
o b^d Lrc<ftafinea. Dum ergo ftella fub o p orbeferatur, & ipfi
R. E V-Ojf.V
;

incerdum motu libracionis coincidens ipfi f k plano,tranfml^

gracin ucrafq? parces,facitcp obid latitudinem apparere uaria.
Sit enim primu ftella in maxima latitudine Borea fub o (igno
proxima terras,in a exi ftenti,& excrefcet cunc ipfa latitudo ftel
Ise penes angulum o g f maximse inclinationis ogp orbis. Cu*
jus motus acccfFus & recefTus,quia motui commutationis coh\
menfurabilis exidit per hypochefim,fi tunc terra fueric in B,cpn,

gruec o in f,& minor apparebic ftellas lacicudo in eodem loco^

quam prius.Multo eciam minorfi terrain c fignofueric. tranf^

migrabitenim oinextremam& diUerfam librationis fuas par*

tem , &relinquectancum , quancuma libracione ablaciua Jari*
tudinis Boreae fuperfuerit , nempe ab angulo xquali ipfi o g s
Exindeper reliquu hemicycliu c d a , creicetlatitudo ftelhe B6
rea,exiftetis circa f, donecad primu a fignu redierit,unde ext>
ucrac.IdemprocefTusacqjmodus ericinftella meridiana circa
k fignum confticuta , fumpto a c terrac mocus exordio Quod
.

fi

ftella

latens

in alcero g uel l

nodo fuerit, acronyctus

quamuis tunc plurima indinacione

uel fub Sofe

deftiterint inui*

cemorbesFK&op,nuIla propterea latitudo ftellaefentietur,

utpote quasfedionem orbium communem tenuerit. Exquu
bus , ut arbitror , facileintelligicur,, quomodo latitudo plane*
g ad k augcatur,
tae Borea decrefcac , ab f ad g , 8t Auftrina
quae ad l tota euanefcit cranfeatcpin Septentriones. Ec cres illi
fuperiores hoc modo fe habet.Acjbus ut inlogitudine fic in lati
tudinibus no paru differut Venus 8C Mercurius,qd fechoes or
biu comuncs per apogaea habeant 8 perigasa collocatas , eoru
ueromaximaeinclinacionesadmedias abfidas couertunturIi=
brameto mutabiles,utillorufuperioru fedalia infuperhi libra
tionem fubeut priori difsimilc. Ambae came reuolutionibus tel
luris funt comenfurabues,fed no uno modo.Na prima libratio
hoc habet,quod reuoluta femel terra ad illoru abfides motus li
a*

axe habes gmanente,fecl:ione qua

diximus g apogaea & perigsea, ut qtiefcuqj linea medrj mpms

brationis ipfae bis reuoluit

Solis fuerit in perigaeo fiue apogaeo illorum,

maximus aceidat

angulusfeclioisjnmedfjsauc logitudinibus,minimusfem^
Secuncf a

NiCOLAl

CoPERNlCl

Secunda uerolibratio huic fuperueniens differtab illa , in ea^

in media Iongitudine
cjudd mobikm axem habens efficit ,
conftituta terra,fiue Veneris,fiue Mercurrj, planeta femper fic

in axe,id eft,in feclione communi huius libramenti

Maxime

uero deuius,quado apogaeum uel perigaeum eius refpexerit tcr?

ram, Vcnus in Boream femper, utdi&umeft, Mcrcufius in
Auftrum:cumtamenpropterprioremac fimplicem inclinatio
nemlatitudine tuccareredehuiftent* Vtexcmpligratia, Durfl
medius Solis motus fuerit ad apogaeum Veneris, & ip(a in eo*
demIoco,manifeftumeft,quddfecundum fimplicem inflexic
nemprimamcglibrationem in communi fedione fuiorbisc5
plano figniferi nullam tunc admififset Iatitudincm,fed fecunda
libratio deuiationem fuam fuper inducit ei maximam habens
fe&ionem fiueaxem per tranfuerfam diametrum orbiseccen*
tri,fecans eam quse per fummam ac infimam abfida ad angulos
reclos Si uero eodem tcmpore fuerit in altcrutro quadrante,
ac circa abfidas medias fui orbis , tunc axis huius librameti con
gruet cum Iinea medrj motus SoIis.Et ipfa Vcnus addet refle*
,

xioni Boreae deuiationemmaximam 9 quam Auftrinae reflexio

ni auferet,minoremcg fe*

linquct : atcp hoc

modo li

bratio deuiationismotui
telluris

commenfuratur

Quaeut eiiam facilius ca*

piatur,repetatur orbis ma

gnus ab co , orbis Vene*

ris uel Mercurij eccentrus

ad ab c circu*
Ium,fecundum indinatio
cV obliquus

ncm aequalem FO^k l.Ho

rum feclio communisFcf
per apogxum orbis,quod
fit F,8cperigamm g, Pona
mus primum commodioris caufa demonftrationis ipfius gk?
orbis eccentriincIinationcm,tanquam fimpliccm 8C fixam, uel

dum placet mcdiam inter minimam

&

maximam,nifi qudd f
Gfedio

R.EVOLVTIONVM

LlB*

VI.

g fecliocommunisfecunduperigsei&apogaii

;8f

motum permu

teturjn qua dum fuerit terra,nempe in Auel c.atqj in eaden/

neaplaneta:manifeftueft,quddnullatuncfaceretlatitudinem,
4

lateribus eftjn hemicydrjs g k f &f

G,quibus planeta in Borea uel Auftros facit acceflus , ut di&u

quandoomnis latitudo a
i,

eft,pro modo inflexionis ipfius fkg circuli ad zodiaci

planum

Vocantautemhuncplanetas digrefliim obliquatione, alrj re=

fiexionem.Cum uero terra fuerit in b uel d , hoc eft ad medias
abfidas planetae,erunt eacde latitudincs fupra &infra f k g, St a
F,quas uocant dedinationes,itaq? nomine potius qj re diffc=

i,

runt prioribus, quibus etia nominibus in Iocis medrjs comi*

fcentur.

rumin

Scd qubniam angulus indinationis horum

obliquatione,reperiturefle

ne,intellexerunt

ciraslo-

maiorquam indedinatio

perquandam hbrationemidfieri,

tem fe in f g fecT:ioe, tanqua axe,uti-di<ftum eft

infleclen*

in fuperioribus.

Cum igitur utrobicp talem fedtionis angulu notu habuerimus,

ex eoru differentia intelligeremus,quanta fuerit ipfa li*
bratio aminima ad maximajntelligatur iam alius circutusde*

facile

uiationis,obliquus ipfi

gkf L,homocentrus quidem in Vcme*

re,eccentrusaut eccentri in Mercurio,ut poftea dicetur,

quoru

tanqua axis huiuslibrarionis in circuitu

mobiIis,ea ratione , ut dum terra in a uel b fuerit,planeta fit in
extremo limite deuiationis,ubicuncjj ferit in t figno^&quaptu
fe(fliocomunis fitn

s,

ex a terra progreflum fuerit,tantum plancta fubinceiiigarur a t

remoueri,decrefcente interim obliquitate circuli deuiarionis,

dum terra emenfafueritquadrantem AB,intelligatur plane*

ta ad nodum peruenifle huius Iatitudinis,id eft in r. Sed :oin*

ut

cidentibus tunc planis in medio librationis momento ac in di*

uerfum nitentibus,reliquu hemicydium deuiationis,quod pri

us erat[Auftrinum,erumpit in Boream,in quod fuccedens Ve

nus Auftro neglecto Septetrioes repetit,nuncp appctitura Au
ftrumperhancIibratione.SicutMercurius cotrarias fectando

quod non in
IibraturPro quo cir

partes Auftrinus permanet,qui etia in eo differt

homocentro eccentri,fed eccentri eccentro

ca logitudinis motu epicydio ufl fumus in inequalitatis demon
ftratione. Verum quonia illiclogitudo iine latitudine hic lati*
tudo
Aa
}

NlCOLAl

COPERNICI

tudo fine longitudine c6fideratur,que tum una eadembj} reuo*

iuiio comprehendat pariterc$reducat,fatisapparetunum efle
motum,eandemcj3 librationem,quae potuit utramcp uarietate
cfriccre,eccentra & obliqua fimul exiftens.Nec alia prgter hanc
quam modo diximus hypothefim , de qua plurainfra

Quanta Bt indinatio orbiu Saurni,Iouis & Martis, Cap, n i

i

Oft hypothefes digrefsionum quinqj planetaru ex

pofitas,ad res ipfas defcendendunobis eft,difcernc

dacp fingula,atcjj in primis

quantse fint finguloru

circuloru indinanbnes,quas g

cum qui g

poios eft

circuliinclinati^&adreclosangulosei qui per mediufignoru

defcriptus,maximu circulu radocinamur,adque fecundula

titudinem tranfitus cofiderantur.His enim perceptisuiacogno
eft

fcendaru cuiufcjj latitudinu,aperiet,incipientibus iteru a tribus

fugioribus^c] in extremis limitibuslatitudinu Auftrinis,
fitioe

cxpo

Ptokmaica s patent ablceflus Saturni acrony<fh'grad.iii*

fcru.v.Iouisgrad.ii.fcru.vii.Martisgrad.vnJnlocisautop*
pofitis,du uidelicet Soli comeat, Saturnigrad.ii.fcrup.il Jouis

grad. i.fcru. v.Martis fcrup.dutaxt v.adeo ut pene cotingat fi*

gnorucirculu,proutexcis,quaecircaoccultationes illoru

S&

merfusobfcruauitjatitudinibus licebat animaduertere.Quib 9

ita,ppofitis,eftoinplano qdfueritadreclosaugulos fignoru
circulo,&

cecru

fecftio

libet triu fugioru c D,g

comunis sodiaci a B,eccetri uero cuiuf

maximos Auftrinos & Boreos

limites,

cetru qqj zodiaci e,& magniorbis terrse dimeties f e g , Sit aut

d Auftrina Iatitudo,c Borea,cjbus coiugatur c f,c g, d f,d g. Ia

uero fupra circa fingulos demoftratae funt ratioes e G,orbis ma

gni terrae,ad e d eccetri planetse ad qlibet loca corz ,ppofita.Sed

maximaru Iatitudinu loca data fuut ex obferuatioibus.Cu er

Sobgd angulus maxima* latitudinis Auftrinae datus fuerit,ex

ck

terior trianguh' e GD,dabitetiap

demoftrata trianguloru pla*

noru interior & oppofitus angulus g

e d,I nclinatiois eccetri

ma

ximse Auftrinae ad zodiaci planu.Similif g minima latitudine

Auftrina demoftrabim9 minima inclinatione 9 utpote gangulii
15

iFD,quO

R.EVOLVTIONVM

LlB.

VU

f&g

D,quoniam trianguli e D,datur ratio laterum ef ad f d cu

angulo ef D,habebimus angulum cxteriorem datu dfe, min J
,

mx indinationis Auftrina?,hinc per differentia utriufqj decli*

nationis totalibrationeeccentriadzodiacu.Quibus etiaman
gulis indinationu Iatitudines Boreas oppofis

tasratiocinamur,quales uidelicet fuerint an#

guli a f c,&

rint,nos

egc, qui (i

obferuatis confenfe*

minime errafle fignificabunt. Exem*

plificabimus aute de Marte,eo quod ipfe pre

caeteris excurrit

omnibus

ius Iatitudinem

maximam Auftrinam adno*

ia Iatitudinem, cu*

Ptolemasus partiumfcrevn. atcp hanc

in perigaeo Martis; Maximam quocj? Borea
part. 1 1 n.fcrup.x x.in apogaeo. Nos aut curn
acceperimus angulum bgd, part. vi. fcrup.L,
tauit

inuenimus ei refpondetem a f c angulu part.

iiii.fcrup.xxx.fere. Cu enimratiodata bg
ad ED,fitficutunumadunum,fcrup.xxn.fe=

cundiXXvi.habebimusexeiscumanguloBG
D angulumD EG,part.i.fcrup.Li.fere, inclina
tionis maximae Auftrina*. Et quoniam e f ad
5

CE,eftficutunuadunu,fcrup.prima.xxxix
fecund.

Lvn.8CanguIuscEF jequalisipfiDB

G,part.ifcrup.Li,fequetur exterior,

ximus c

quem di

a part.nii.s^exiftente planeta acro

nyclo.Similiter in oppofito loco , du cu Sole
currit,fi aftiimpferimus angulum dfe, fcrup,
v.ex d e & e f datis lateribus, cum angulo e f D,habebimus an^
f

gulum ed F,&exteriorem deg fcrup.prope ix.minimae incli*

nationis,qui etiam aperiet nobis angulum c g E,Boreas latitu*
dinis fcrup.^ppe vi.

Cu ergoreiecerimusminimaindinatione

a maxima,hoc eft ix.fcrup.ab una parte,& Li.fcrup, relinquit

pars una,fcrup.xLi.Eftc libratio huius indinatiortis,

& dimi

dia fcrup. L.s.fere.Simili modo alioru duorum Iouis &Saturni

patueruntanguliindinationucu Iatitudinibus

Nempe louis

indinatio maximapartis umus,fcrUiXLii.minima,gtis uniusj

Aa

i)

fcrup

NlCOLAI

COPERNICI

fcrup/xvin.uttotaeiuslibratio noncompraehendat amplius

cfu&m fcrup.xxn ii.Saturni autemindinatiomaxima parc. iu

fcrup.XLini.minima part.i i.fcru.x vi.inter ea libratio fcrup.

xviin.Hinc per minimos inclinationum angulos

qui ia

oppofito Ioco contingunt, dum fuerintfub Sole Iatentes } exi=

buntabfceflus latitudinis a fignorum circulo Saturni part. 1 +
fcrup.in/Iouisparsuna,fcrup. vi.quae erantoftendenda, ac fer
taandapro tabulis infraexponendis,
1

De cscteris qnibuslibet,& in uniuerfum latitudinibus

exponendis horum trium fiderum.

X his dcinde

Cap.

n i.

o ftenfis patebunt in uniuerfum ac

fingulse latitudines ipforum trium fiderum.Intel*
ligatur enim quae prius plani re&i ad circulum (1*
gnorum fe&io communis a B,per limites extrema*
rum digrefsionum.Et fit Boreus limes in A,fectio quocjj comu*
nis orbis planetae reeta o D,quae fecet a B,in d figno,quo fa&o ee
tro defcribatur orbis magnus terrse e f,& ab acronychio quod
cfl:B,capiaturutcuc^EFcircuferentiacognita, ab ipfis quoc^F
&c,Ioco ftellas perpendicularesagantur ipfi a b, cV fint c a , f g,
8c" connedatur f a,f c.Quaerimus primum angulum a d c,incli
nationis eccentri,quantus ipfe fit in hocthemate.Oftenfum eft
autem tuncmaximum fuiflejquando terra fuit in e figno: patu
it ctiam,qu6d tota eius libratio comenfuratur reuolutioni ter*
rae in e f circulo penes dimetientem b E,pro ut cxigit natura li^
brationis. Erit ergo propter e f circumferentia data e d ad e g
ratio data,&talis eft libramenti totius ad id quod rnodo aban
guIoAocdecreuit.Datur propterea adpraefensangulus ad c,
idcirco triangulum a d c datorum angulorum datur cum omni
bus eius lateribus.Sed quoniam cd , rationem habet datam ad
BD,exprsecedentibus,datur etiam ad reliqua d c.Igitur cdKa
d, ad eadem g d, hinc & reliqua a g datur,quibus etia datur f g,
eft enim dimidia fubtendentis duplum e Frduobus ergo lateri*
bus trianguli redanguli a g f datis, datur fubtenfa af , fiCratio
a F,ad a c,fic demu duobus Iateribus trianguli redanguli a c f,
fic

datis

REVOtVTlONVM
datis,dabitur angulus a f

LlB,

VI

fi?

c^ ipfe eft latitudfnis apparentis, cj

querebatur.Exemplificabimus hoc rurfum de Marte,cuius ma

ximus limes Auftrinse latitudinis fit circa A,quae fere in innVri^

eius abfide contingit.Sit autem locus planetaz in c,ubi dum ef*
fet terra in e figno,demonftratum eft a d c an

gulum indinationis maximum fuifTe, nempe

partis unius,fcrup. L.PonamUs iam terram iti

& motum

commutationis fecundum
ef circumferentiam,part,XL v . Datur ergo f
g re&a ^o^;,quarum eft ed,;oooo.& g e, reli
qua cius quarexcentro part. 2.929. Oftenfum
eftautem dimidium librationis adc anguli
eflefcrupul.L.s rationem habens augmenti
& diminutionis hoc loco , ut d e ad g e , ita l
s,ad x v.proxime,qug cum reiecerimus & par
te una,fcru. L.remanebit ps una, fcru. xxxv.
f figno 4

angulus inclinationis ad c, in przefenti . Erit

propterea triangulum adc datorum angulo*
rum atqj Iaterum,& quoniam fupra oftenfum

partium efte 9040, quaru eft e d,6c 80,

erit earundem f g , 46^3 , a d part. 9036. SC rt
liqua a e g ,part. 4583. Kac part. 1492. Tri*
anguli igitur afg reclanguli perpendicularem a b partiurh
4383, & bafim f g part. 46C3. fequitur fubtenfa a f partium
6392. Sic demum trianguliACF habentis c a f angulumre*
<ftum cum Iateribus a c , a f datis , datur angulus a f c part. n,
fcrup. xv. latitudinis apparentis ad terram in f conftitutam^
Eodem modo in alrjs duobus Saturno & Ioue exercebimus
cft,c d

ratiocinationem,

De

Veneris

& Mercurtj

nibus

Caput

latitudfs
v.

Vperfunt Venus & Mercurius , quorum ih fatitu*

dinem tranfitus,Iatitudinum fimul demonftrabuti
tur tribus,ut diximus euagatioibus inuolutorum.

Aa

iij

Quae

NlCOLAl
Quae ut fingillatim

CoPERNICI

difcerni queant,incipiemus ab

ea,quam de

ckinationem uocant,tanquam a fimpliciori tra&atione,

dem Soli accidit,ut a caeteris interdii fepaf etur,

ei fiqui

quod circa me*

dias longitudines^circaq; nodos,fecundum examinatoslongi*

tudinis motus per quadrantes circuloru conftituta terra ab apo

gseo

& perigceo planetse,cui in propinquitate terrae inuenerut

latitudinis partes Auftrinae uel Boreae in

Venere.part

vi.fcru,.

xxii. in Mercuriopart.im.fcrup.v.In maximauero diftatia

terrae Veneri partem una.fcrup.n.Mercurio part.i.fcru.xLv
quibus anguli inclinationu in hoc fitu fiunt manifefti per expo
fitos Canones aequationu,quibus Veneris eo loci in fumma a
terra diftantiapart.i,fcrup.ii,inima,parr. vi.fcrup.

xxn.con

gruunt,utrobic^ circumferentia orbis,part.n.s,proxime,Mer

currjuerofupernepars i.fcrup.xLv.infernepart.ini. fcrup. v.

fui orbis circumferentiapart. vi.cu quadrante uniuspoftulat*

Vtfit angulusinclinationisorbium, Veneri quidempart, n.

fcrup.xxx.Mercurfjueropart. vi.cum
C jy
quadrante,quarum cccLX.funt qutauor
recT: i,quibus in eo fitu particulares queqj
Iatitudines,quac funt declinationis

funt explicari,

&primumin Venere.Sitenim in
dio circulo fignorum
plani fedio

pof*

utimodo demoftrabimus
,

fubie*

ac per centru

communis & b

recfti

c,ipfa uero d b

Efe&iocommunisfuperfkiei orbis Ve^

neris:& efto centru quidem terra* A,orbis
autem planetae B,atqj abe angulus incli*
nationisorbis ad figni&rum,6cdefcripto
B,orbe d f e G,coniungatur f b g, di*
metiens recTia ado e dimetientem. Intelli
circa

gaturautorbis planu ad afTumptum re*

dumita fe habere , ut ipfi d e , ad redos
angulos in ipfo ducflae Rnt inukem paral*
feli,&drculi fignorum plano,5c in ipfo Sola f b c.Propo/itum
eft exAB,B c,datis re&is lineis cum angulo inclinationis abe

dato a inuenirequantuplanetaabieritin latitudinem f Vt uerbi

gratia

Revolvtionvm
gratia ,

dum diftiterit ab e Qgno

Lib.
terrse

VI,

yss

proximo part.

quod idcirco elegimus Ptolemaeum fecuti ,

x l V.

ut appareat G

Ve*

Mercurio afferat aliquid diuerfitatis in Iongitudine or

media loca inter
bg terminos oporteret plurimumuideri,eomaxime,qudd

neri uel

bis inclinatio . Tales quippe differentias circa

ftellain hisquatuorcerminisconftitutaeafdemeffkit longitu

dines, quas faceret abfqj dedinatione,ut eft de fe manifeftum

Capiamus ergo e h circumferentiam , ut

di<tu eft part

3

xl v. 8C

agantur perpendiculares ipfi b c quide h K,ad planu uero Ggni*

ferifubiedum k l,& h M,6Jconnecl;anturH b,lm,am,8sTa H,ha*

bebimus lkhh quadrangulum paralielogrammum dL rectan

gulum s eo quod h k ad planum fic figniferi,narn &l am, angu
luslongitudinisprofthaphserefi comprarhendit ipfum Iatus
latitudinis autem tranfiturn , qui fub hah angulus,cum etiam

hm in idem figniferi planu cadatperpcndicularis.Qupnia igu

turangulusHBBdaturpart.XLV.eritHKfemifsisfubtendencis
duplu h Epart.7o^;.qualiu eft e b ^oooo . Similiter trianguli b
k L,angulus k b l datus eft part. n.s. Sc" b l k re<fius , & fubtenfa
b K,707;,quaIiumetiamBEeft joooo. Erunt etiam reliqua la*
tera earundem part. k l part, 503. 8c"b l 7064 . Sed quoniam a
b ad BEexpriusoftenfis,eftut joooo ad^^proxime, erunc
reliquain eifdem partibus h k,coS6 h m aequalisipfi k L 22j,8fc
3

BL,fo8;.hinc reliqua la, ^9;9,Iam quoqj

datis lateribus

al

,LM,sequaIi

hk,& alm

trianguli

alm

rec"to,habebimus

fubtenfam ANi^oy^. 8c" angulum MAL,partiumxLv.fcrup.

Lvm.quseeft profthaphserefis,fiuecommutatio magna Vene

fecundumnumerum.SimilitertrianguIi datislateribus a m
part.jro;^ 9 & m h sequali k l , conftabit angulus m a h , par=

ris

unius , fcrupul. xlvii. Iatitudinis declinationis Quod fi

trutinarenopigeat,quid adferathaec Veneris indinario*h'uer
fitatisinlogitudine,capiamus triangulu al h,cu intelligamus

tis

l h diametru effe paralleli lkhh, Eft enim part. 5*09;, quaru

a L,49;9:&ALHanguIusre<ftus,equibus colligetur fubtenfa
a H,^o79,dataigitur ratione!ateru,eritangulusH a L,gt.xLv,
fcru. l vii i.Sed a l M,oftenfa eft part.XL v.fcru. l vi i.excrefcuc
ergo fcru,dutaxatn.qeratdemoftrada,Rurfum in Mercurio
fimili

CoPERNlCI

NlCOLAI

demonftrabimusper de
Kriptione^prarcedenti fimile,inqua eh circuferentia pcnatur
part.XL v.ut utraq? redaru h k,k b , taliuitidem capiatur parr,

jrmtfirationc declinationis Iatitudines

;?o?;,quaJiueft h B,joooo,fubtenfa.QuaIiuigitur fuerit b h ex

centro39f^acipfaAB 99(54,hocIcKoprout ex pdemonftratis

longitudinu dirTerentrjscolligipoteft.Taliuutrac^ bk&k h e<
runt parr.279f .& qnia angulus iridinatfonis a b E,oftenfus eft
part. v i.fcrup.x v.qualiu lunt ccc Lx.quatuor recli. Trianguli
igitur rectanguli b k L,datoru anguloru datur bafis k l , earude
3

partiu 304.& perpedicularis b L,2.?;?8,igit

cY,

reliqua a l, y)%6+

Sed & l M,a?quahs ipfi h K,279$\Trtanguli igitur alm angulo

&recto cum duobus datislatenbus a l,l M,habebimus fubten
parc ,xx i.fcrup, x vi.8 ip
fam a M,part.77; o,& angulum

uh

fe eft

profthaphaerefis numerata. Simihter trianguli

bus lateribus

datis a m,cV m H,a?quali k L,recT:um in

amh duo

angulum co

prehendentibuSjCoftabitM a h angulus part.u.fcrup.

x vi.

tudinis qua?fita?.Quod exquirilibeat,quantuuera?

apparen

ti

cY.

lati

profthaphacrefi debeatur,fumpto dimetiente parallelogram

mi l K,qui exlatcnbus nobis

colligitur part. 28;;.

cY.

AL,part;

?j$6,qux exhibebunt angulu l a H,part.x x i.fcrup.xx i.pro

fthapha?refis apparentis,qui excedit priusnumeratum in fcru
fere vu.quac erant demonftranda
1 j

De fecundo in Iatitudinem tranfitu Vencris & Mercu

rrj

KS

fecundum obliquitatem fuorum orbium

apogaeo 8C perigseo.
Cap, v 1.

in

l Jc de tranfitu latitudinis horum fiderum, qui cir*

y ca medias Iongitudines fuorum orbium contingit,
!

^ uas ^ ,antuc mes declinationes uocari diximus,

H
^&^' Nuncderjsdicendueft,qua?accidutcirca
^

IflPj

periga?a

bfSE-j^k

& apoga?a,quibus ille tertius deuiationis excurfus

comifcetur,,

Nonucintnbusfuperioribus,fedquiratione facilius difcerni

fepararicg pofsit,ut fequitur.Obferuauit enim Ptolemaeus lati'
tudineshas,tunc maximas apparere , quando ftellac fuerint in
reclis lineis orbem contingentibus a centro terrae, quod accidic
in

maximis

R.EVOLVTIONVM

LlB*

VI.

J$

in maximis fole d iftatrjs matutinis 8C uefpertinis,ut diximus,

Inuenitcp Veneris latitudines Boreas marores triete unius gra
dus,quim Auftrinas.Mercurrj uero Auftrinas fefqui gradu fe
tz maiores quam Boreas.

Sed difficul tati

& iabori calculationu

confulereuoIens,accepitfecundummediam quandam ratione

feftertia graduum in diuerfas partes Iatitudinis , quos gradus
ad zodiacum reclo circa terram latitudines ipfse fubtcndunt, r>
quem latitudines definiuntur,prsefertim quddnon euidentem
propterea erroremprofuturumexiftimauit,proutetiam mox
o ftendemus.Quod fi modo grad.n.s.tancjj a" fignorum circus
loabfceflTus hincindeacqlescapiamus, exdudamusc^ interim
deuiationem,erunt demonftrationes noftrae fimpliciores acfa
ciIiores,donec inflexionum Iatitudines determinauerimus.O*
(tendendu igitar eft primum,quod huius latitudinis excurfus
circa contadtus eirculi eccentri

maximus

contingat,ubietiam logitudinis proftha

pharefes funt maxim&.Efto enim

nis fecftio planoru sodiaci

tri fiue

comu*

& circuli eccen

Veneris,fiue Mercurrj,per apoge

um & perigse-Ujin qua capiatur a terras lo

cus,atcg b centru eccetri,CD

efg circuli ad

figniferu obIiqui,ut uidelicetreclse lineae

quaecucp ad re&osangulos ipfi c Gjdudtee

angulos coprazhendant aequales obliqut

tati:aganturcg a e quide contingens circu
lum a d utrucj? fecans,ducatur etia a d,e,f
fignis perpendiculares,in c g quide ipfa*
d h,ek,f i,,in fubie&u uero figniferi pla*
numipCse d m,e n,f o,& coniungantur m
h,n k,oL)& infuper A n,a o,AM,ipfae eni

a o m re&a eft, cu tria eius figna in duob9

fint planis,nempe medrj fignorum eirculi
&ipfius'ADM,rec1;o

adplanum

figniferi

Quoniam igitur in propofita obliquatio

ne longitudinis quidem anguli,qui fub b a m,& k a N,proftha
phaerefes haru ftellaru copraehendutXatitudinis aut excurfus^

Bb

qui

NlCOLAl

COPERNICI

cpp fub dam,&ban, Aio primumjqud d ean angulus latitu*

dinis,qui in cotadlu conftituitur,fit omnium maximus, ubi eti

am fere profthaphaerefis longitudinis maxima exiftit.Cum e*

nim fub e a k angulus maior iit omnium,ipfe k e ad e a maiore
rationem habebit,cp utracjj h d,& l F,ad utramq? daKfa, Sed

adDMj&L f ad f A,acquaks em funt angul/,

ficut diximus,quos fubtendut,& qui circa m n o rec"h'.Igitur Si
n e ad e A,maiore habet ratione,c|j utracj* m d,& o F,ad utramcg
d a 5C f A;ac rurlus qui fub d m a,& e n a,& o f a funt anguli re*
cT:i,maior eft igitur 8C qui fub ean angulus,ipfo d AM,atqj om
rnbus eis,qua2hoc modo conftituuntur. Vnde manifeftueft,
ut e k ad e N,fit h d

quod etiam qoaeflunt exhacobliquationefecundu

longitudi*

nem inter profthaphasrefes differentia?,maximaeft,quacinma

ximo tranfitu determinantur circa e fignum.Nam propter an*
gulos,quos fubtendunt xquales h d,k e,& lf', proportionales
funtadnM K n,&l o. Cuq? maneat eadem ratio earu ad excef
fus fuos,confequens eft exceffum e k & k N,maiorehabere rati
onem ad e A,cp reliquos ad fimiles ipfi a D.Hinc etiam manifes
ftum eft,quod qua habuerit ratione maximafecundu Iongitu
5

dinem

profthaphaerefis,adiatitudinis

maximu tranfitu,eande

habebunt rationem fegmentorii eccentri fecundum longitudi*

nem profthaphaerefes,ad tranfitusIatitudinis.Quoniam utKs

ad e N,fic & omnes fimiles ipfis l f,cV h d , ad
d M,quas demonftranda proponebantur.

fimiles ipfis f

o&

Quales funt anguli obliquationum utriufqj fideris

Veneris & Mercurrj.
Cap, vn.

'

uideamus quantus utriufqj fide^

risfubinflexione planorum angulus contineatur

Isitaprasnotatis,

Repetitis quseprius di<ftafunt,qu6dintermaxima

minimamejjdiftantiam v.partibus uterqj ipforum

ut plurimum,Boreus magis Auftrinuscjj fieret,in contraria iu*
xta orbis poficione. Quadoquide Veneris trafitus fiue differe
tia manifefta maiore & minore v.partiu per apogaeum & peri*

gaeum eccentri difcefsione facit,Mercurij uero medictatepartis

plus

ReVOLVTIONVM

LlB.

VI,

J0Q

plus minusuc.Efto igiturquae prius fe&io comunis zodiaci S&

ab c,& defcripto

obliquo ftella? a*d

figniferi planu fecundu expofitu modu,educatur ex centro ter
ras a d recta linea tangens orbem in d figno,d quo deducatur
pcndicularcs in cb E,quideD f, in fubiectum uero figniferipla*
num d g,& coniungatur b d,f g,a g. Aflumatur quocp fub d a g
angulus compraehendens dimidiu expofitae,fecundu Iatitudi*
eccentri

circa b centriiorbe

nem,differenriae,utriuslibc!t fideris part.n.s.qualiu

fecundum

quatuorre&ifunt cccLx.Propofitufit angulum obliquitatfs

planoru utriufqj quantus ipfe fitinucnire,hoc eft, compraehen
fum fub d f g anguIu.Quonia igitur in ftella Veneris qualium
quae ex centro orbis part.eft yy 93 .demonftrata eft diftatia ma
ior,quse in apogaeo part.;o2o8,&minor,qu3e in perigaeo part,

9792.atqjinterhasmediapart.joooc.qua aflTumi inhancde*

monftratione placuit Ptolemaeo,uoIenti confuierc difficultati
SC fe(flanti,quantu licct,compendia. Vbi enim extrcma no fece
rint apertam difFerentia,tutius erat mediu fequi.Igitur a b ad b
D,rationchabebit,quam jooooad ^j^j&anguIusADBeftre*
<ftus,habebemus ergo latus a D,Iongitudine part.6947. Simili
modo, quoniam ut b a ad a d, fic b d ad d f,& ipfum d f habebi*
mus longitudine part.^p^.Rurfus quoniam qui fub d a g an
gulus , ponitur efle part.n.s.& a g d redtus eft, in triangulo U
gitur datorum angulorum crit d g Iatus partium earudem 202,
quarum a eft 6947. Sic quoqj duo latera dr,dg data funt,cX
d g f angulus redus , crit angulus inclinationis fiue obliquatio
nis d G,part.in. fcrupul.xxix. At quoniamquifub daf an*
guli cxceffus ad cum qui fub fag, differentiam fecundum Ion
gitudinem commutationis fa&am comprahcndit,iIIincSCipfa
taxanda cft ex depraehenfis magnitudinibus.Poftquam enim
oftcnfum eft,quod qualium d g partium cft 2o2,talium fubtcn
fa a d,6947,& d F,4997,cumcp quod cx d g, fit quadratum,ab*
latum fuerit ab eis quse ex utrifqj ad6C f D,remanent,quac ab u*
trifcg a g,& g f funt quadrata.Dantur crgo latitudine a g parr*
6940^ G,4988.Quibus autem a g fuerit joooo,erit f G^yfSy.dC

angulusFAGpart.xLv.fcru.Lvn. &quarum ad fuerit joooo,

critDF 7;93,c5CangulusDA.FpartiupropexLVi. Deficit crgo
3

Bb

rj

inma

NlCOLAI

GoPERNlCI

fn maxima obliquatione comutatiois profthaphserefis in fcru*

r
in.fere .PatuitaurequddinmediaabfideanguIus inclinatiois
orbiu fuerit n. parriucu dimidia,hic autaccreuit totus feregra

dus,que primus

motus, de q diximus,adauxit,
In Mercurioquocp demoftratureode modo,
qualiuenimquaeex centro orbis fueritpart,

ille

librationis

35-73,taIiumaxima orbisa terradjftanua eft

^o9^.8,minimauero yofii inter hsec media

Vioooo.Ipfa quocp a b ad b Dratione habet,qua
(jioooo ad 35*73. habebimus ergo tertiu earun*
dem a d latus,part. 9340,84 quonia ut a b ad a
d 5 (ic b d ad b F,eft crgo d f longitudine talium
333"r.Cumc]j dag laiitudinis angulus pofitus

'

fit

part. n.s.erit eiia d 0,407. quaiiu d f, 3337.

horu duoru lateru da*

Siccp in triangulo dfg

ta ratione,& angulo g red:o,habebimus

angu

lum fub d f g part. vi.proxime. Et ipie eft an*

gulus indinatiois fiueobliquitatis orbis Mer
currj a piano figniferi , Sed circa longitudines
fiue

quadrantu mediasoftenfuseft ipfeangu

lus indinariois part. vi.fcru.x v.acceflerut er*

go librationis primo motu nuc fcru.xL v. Similiter

caufa angulos profthapha;refis,& eoru differentia

cocerned*

licet animadf

d g re&a partiu effe 407, qualiu effc

* 0,9340,$ d F,3337.Si igitur quod exo g quadratu auferamus
ab eis quse funt aoKo F,relinquetur ea quac ex a g,& ex f g, ha
bebimus ergo Iongitudine AGquide 933; , FGuero^^qm'*
uertere,poftcp oftenfum

fit

bus elicitangulus profthaphcrefis g af part.xx.fcru.XL vnr*

guerofuboA f part.xx.fcru.L vi.acjdeficitilkc] fccunduob*
liquatione eft fcru. vn i.quafi. Adbuc fupeft ut uideamus, fi an
guli tales obliqtionu,atcp latitudinespenes

maximaminimacK

orbis diftantia coformes inueniatur eis quas ex obferuatioibus

funt receptac.Quaobre affumatur iteru in eade defcriptioe pri*

mu ad maxima Veneri orbis diftantia a b ratio,ad b d, q

j ozoS
ad^^93. &qniafubADFred:useft:angulus,eritAD logitudine
earunde part.^3S,& ,p ratioe a b ad a o,ut b d ad b F ? erit o f lon

gitudine

Revolvtionvm

Lib,

vr,

)$f

gitudine taliu^ioijfed angulusoblicjtatis d f Gjinuetuseftgtv

1 i.fcru , xxix. crk reliquu latus p g ^op^qualiu eft etia a
0,713$
1

C^ualiuigiturADfuerit^oooo.taliucritDG^z^undeconcludi
tur

dag

angulueffepart.il. fcru.xxvii.infumma^terradi*
ftantia.Atiuxta minfma^quoniaqualiueftquaeexcetro orbis
b

D,?-; 93 ,taliu eft a

B,9^9z,ad qua a d perpendicularis 6644^1

um

fimiliter ut a b ad a d,& b d ad d f , datur longitudine d f talf

partiu 4885 .Sed angulus dfg pofitus cft partf u n.fcru.xx ix
1

datur crgo d g part.29^,qualfum eft etfam a 0,6644. Et fdcirco

datorum laterum trfanguli datur angulus d a g part. n.fcrup,

xxxiii i.Sednec 11 i.fcrup.neci iii. fcrup.tantifunt,qu3einftru

mentoru Aftrolabicoruartfficfo caperetur,bene crgo
quac putabatur maxima lati tudo defiexionis in

fe

habet,

Veneris
AiTumatur itide maxima diftatia orbfs Mercurrj,hoc eft a b acl
BD,ratfoquae 10948 adsf^ut per fimiles prioribusdemoftra
tioes colIfgamus,A d quide part.^^fz,d f aut 2o8f Sed hic qq*
d f G angulu obliquatiois proditu habemus part. vi i.Reclia uc
ro d g ^ppterea taliu 3^6, qualiu eft d f,2oSj- .fiue d a, 945-2. Igie
& in trfangulo d a g recfiangulo datoru lateru,habebimus angu
lum d a G,part. n.fcru.x vu.^pxf meimaximac digrefsiois in la*
titudfne.In minf ma uero diftarfa a b ad b d ratfo ponf 1 905M ad
fteiia

^^.ea^ppterADgt.eftearundeS^T-jDFaut^iSi.Cuauteob
eande obliquatfoe ponit d f ad d g ratio, q 2 28 2 ad 400. cjliui
a d 51,83 ^,unde etia angulus fub d a g, gtiu cft 1 r. (cruj
xl v.Differt fgft ab ea que fecudu media ratione latitudinfs di
grefsioe,hfc qc^ part.n,s.alTumpta,qug in apogeo,ad minimui
eft etia

fcru.xm.quaeuero in perigeo ad maximu fcru.x v tfp qbusin

calculatioe iuxta media ratione unius gtis qdrante,fecundu fert
fu m ab obfcruatis no df fferete hinc f nde utemur. His ita dem5
ftratf s atc^ etia,cj} eade habeat ratione maxfmae logitudfnis ,p
fthaphaerefes ad maximu latitudinis tranfitu,& in reliqs orbis
fe&ioibus ^fthaphgrefeonpartesadfingulos latf tudinis trafi
tus omnes nobis ad manus ueniet latitudinu numcri ,quae g ob
liquitatem orbis contingunt Veneris 8iMercurrj.Sed eae dutar
xat q medio

modo inter apogeu SC periggu,ut diximus,colligul

tur, qruoftefa eft

maxima latitudopart

ii.

s.Profthaphaerelis

Bb

lij

autf

N lC OLAI
a^tem Veneris maxima

CoPE RN

eft part.XL vi.Mercurrj

uero

circiter

motuu fingulisor*
profthapharrefes. Quanto igitur

xxn.Iamcphabemus
bium fc&ionibus appofitas
quaccp earum minor fuerit maxima,partem
in tabulis inacqualiu

tlli

fimile in utroqj

fidereexiilis ii.s 4 partibuscapiemus,ipfam afcribemus

Cano=

modo gticulares

quafcg

niinfra exponedo fuis numeris,& hoc

latitudines obliquationum,qua? in fumma

& infima abfide illo

rum exiftente terra,habebimus expIicatas,pro ut etiam in me*

quadrantibus longitudinibuscp medrjs declinationum Ia#
titudines cxpofuimus. Quac uerointer hos quatuor termi*
hos contingunt,Mathematicae quidem artis fubtilitateex pro
pofita circulorum hypothefi poterit cxplicari, non fine labore
tamcn. Ptolemxus autem, quantum fieri potuit,ubicp compen
diofus,uidens quod utracp fpecies harum Iatitudinum fecundu
drjs

fetota&in omnibus

fuis partibus proportionalitercrefcerec

& decrefceret,ad inftar

latitudinis lunaris

fumendo quaslibet eius

partes,eo

Duodecies igitur

qudd maxima eius latitudo

partium , quinumerus eft xii,parsSexagefimae,{cru

pula proportionum ex eis conftituit, quibus non folum in hia
duabus ftellis , uerumetiam in tribus fuperioribus utendupu*

quincp

fit

tauit, utinfrapatebit,

De tertta Iatitudinis fpecie Vencris & Mercurij, qua

uocant deuiationem.

Cap.

viii.

Vibus etia

fic expofitis,reftat adhuc de tertio latitu

motualiqd dicere,qu eft deuiatio.Hac prio
res q terra in medio mudo detinet g eccentri fimul
__| cu epicycli declinatioe fieri exiftimat circa centrum
terrc,maxime in apogeo uel perigeo coftituto epicyclio.ln Ve
nereg fextante gtis,in Borea femg.Mercuriouero g dodrante
femg in Auftro,utante diximus. Nec tame fatis Iiquet,an aeq*
lemfemper eandemb^uoluerintefletalem orbiu inclinatione
id enim numeri illoru indicant, dum iubent fextam femper par

dinis

temfcrupuloriiproportionaliuaccipi^p deuiatione Veneris,

Mercurijuerododrante.Quodlocu non habet,nifimanferit

"-'*

idem

R.EVOLVTIONVW

LlB*

VI

}gz

sdem femper angulus inclinationis,prout ratio iUoru fcrupulo

rum exigitjn quofefc fundant.Quin etia manenteeode ang&=
Iononpoteritintelligi,quomodo hseclatitudo illoru fidetua'
feclioe comuni refileat in eande repete latitudine,qua pride re
liquerit,nifi dicas id fieri per modu refrattionis luminu , utin
opticis*Sedhicdemotuagimus,quunftantaneu5noeft,fedip
fi fuaptenatura comenfurabilisOportet igitur fateri libratio*
nemillisinefle,qusefaciatpartes circuli permutari in diuerfa,

qualem expofuimus.Quam etiam fequi neceffe eft,uilloru nu

meriper v.parteunius gradus in Mercurio differant.Quo mt
nus miru uideri debet,fi fecundu noftra quocp hy pothefim ua*
riabilis eft,nec adeo fimplex hsec latitudo,non tame apparente
produceserrore,queinomnibusdifFeretrjs ficpoteft dilcerni

Eftoeminfubie&oplanoad
comunis

fecl:io,in cjua fit a

tru orbis,in

figniferu recto

cetru terrae, b cen*

maxima mtnimaue terras diftan=

c d F,tancp per polos ipfius orbis in

tia,qui

fit

clinaii.

Et quonia in apogaeo

& periga?o, hoc

a b exiftente centroorbis , ftellaVxiftit

in deuiatione maxima ubicunq? fuerit,fecuns
dum circulum parallelu orbireftcp d f dimeti*
ens paralleli ad c b E,dimetiente orbis,quoru
eft,in

communes ponuntur fediiones recloru ad c d

f planu.Secct autebifariaD f in c.eritq? ipfum

g centru paralleli,& coiungatur b g a g,a d, 8C

a F,ponamuscj$ fub bag angulu qui coprehen
dat fextante unius gradus in fumma deuiatio
ne Veneris.In trianguli igitur a b G,angulo re
c~to B,habemus rationem laterum a b ad b g,uc
joooo ad 29,fed tota ab c earundem partium
eft )?) 93, 8C a Breliq z8o^,quaR2etia dtmidie; fubtedetiu dupfa
cd,8C ef aequales funt ipfi b G.Erut igit angufi cad fcru. vt.& e
AFfcru.fere xv.abeo differetes qui fubB a Gillicfcrup. dunta*
xat iin.hicv* quae plerunc^ contemnuntur ob exiguitatem*
Erit igitur appares deuiatio Veneris in apogaeo & perigco ip
Uus coftituta terra,modko maior uel minor fcru t x,in quacuc^
3

[parte

COPERNICI

NlCOLAl

Mercuriocum ftatuerimas an
gjtilum b ag dodrantemuniusgradus, &ABadB o,utjoooo ad

partefuiorbis fteHafuerit.At fn
#3 j.atqj a b pjjjjffifet

& reliquum a zjSzy, habebit qui fub cao

angulus fcrupxxxin.iB a f aute,fcrup.prope Lxx.Defunt igi

urillic fcrup.xn.hic abundant fcrup x v. at*
tamen hacdifferentiae fub radrjsSolisfereab
fumutur,priufquam confpe&ui noftro emer*
gat Mercurius s quamobrem apparentem fo*
lummodo eius dauiatione fecuti funt prifci,
quafi fimplicem.Si quis nihilominus etiam la
[tentesillos

fubSoIe meatus laboris minime

exa&a ratione fequiuoluerit s qmodo

id fiathocmodooftendemus.Idautem exem

gtefus

pligratia in Mercurio,eo q> infigniore faciat

a b recla linea
deuiationequa Venus.Sit

em

in fedtioe comuni orbis

ftellae 8C figniferi

terra qusefitafueritinapogaeouel perigaeo

bis ftellc.PonamusautAB

du
or

hneam abfcg difcri

minepart.310000. quafi longitudinem media

inter

maximam minimamcp, ut circa obliqua

tionem fecimus. Defcribatur aute

circulus d e

F,in c centro,orbi eccentroparallelus

c b diftantiam , in

fecundu

quo parallelo ftella tuc ma=

ximam deuiationem facere inte,Uigatur,& (it dimetiens eiusb c

r,quam etiaoportebatefTead a B,&ambae Iineae in eodeplano,
ad orbem ftclIaereclo.AiTumaturcrgo e f circuferetia part.uer
bi gratia,XL v.ad qua fcrutamur ftellae deuiationem,& agatur
perpediculares e g ipfi c F,&ad fubicctu orbis planu e k,g k,co
nexab^H k , copleatur parallelogrammu red:angulum,& coiun
gantur a e,a k,e c . Cum crgo b c fuerit in Mercurio fecundum
maximam deuiationem part.737 .qualiu fit ab,) 0000, quaru eft
etiam c B^p^eftcjj triangulu redtangulu datoru.anguloi^,eric
etia Iatus e G,fiue k h carundem 2 $z6. fed ablata b h ,qua? scqua^
liseftipfi e G,fiuec G,relinqtur a H^^.Trianguli igii ahk,
datoru lateru reclu h angulum coprehendentiu erit fubtefa a k
7889 fcdaequajis ipficB,fiueG H,efttaliu^;,Igitur&intrian*
gulo

Revolvtionvm

Lib,

vr,

gufo a k B,duobus lateribus ak,kb datis,K reclu coprehenden

tibus,datur angulus kae refpondens deuiationi ad e f circum
ferentiam,quamquaerebamus,quaeetiaparum difcernitur ab
obferuatis.Similiter in alrjs

& circa Venere

fcdemus , cofigna

Canone fubfcri*
bendo Quibus fic expofitis,
pro ds quse inter hos funt \u
mites deuiationibus tam Ve
bimuscj} in
.

neri

quam Mercurio Sexage*

fimas fiue fcrup .proportionu

adaptabimus. Sitenim circu*

lus a b c orbis eecetri Veneris
uel Mercurrj , fintcjj a c nodi
hui* Iatitudinis motus, b lincg

maxima? deuiationis, quo fa*

cio centro circulus paruus de*
fcribatur d f g,cui'us dimeties

db f fitpertranfuerfum,per quem eontingat fibratio dcuianonis.Et quoniam pofitum eft,quod exiftete terra in apogaco uel
per igaeo orbis eccentri

ftellae,ipfa ftella

maxima faciat deuiatio

nem,nempeinFfigno,& circulus ipfam deferens tunccirculii

paruu tangebat inF.Sitmodo tcrrautcuqjremotaab apogaco
uel perigaeo eccetri ftellae,fecudu que motu capiatur fimihs cir
cumferetia parui circuli,quae fit f g,& defcriptus a g c circulus,^
ftellam defert paruu circulu,fecabit

& eius diametru in b. Sitfcp

e k circumferetia ipfi g f iimilis iuxta hypothe

fim,agat etia k l gpendicularis ad a b c circuIu.Propofitu eft ex

ftella in K,eritcg

r g,e k,6C b E,inuenire magnitudine k L,id eft diftatia ftelle

ab

ab c circulo.QuoniaeingF Gcircuferentia,erit b g data , tancp

re&aminime difFeres & circulari,& e f fimiliter in gtibus,'cjbu8
b f tota,& reliq b B.Eft aut b f ad b E,ficut fubtefa dupli c b qua^
drangulu ad fubtefam dupli c K 5 atq? b b ad k L.Si igit ad nume

ru6o.pofuerimus,& BF,&etiaqugexcetrocB,habebimusetia
b e in eifde,quac cu in fe multiplicata fuerit,& procreatu g 6 di*
uifum ,habebimus k l fcrup.proportionu ek circuferetiae quas
fita . Quse etia" adfignauimusCanoniquinto,6C ijlrimo Ioco,ut
fequitur.

Cc

Latitu*

Gopernici
Saturnijouis, & Martis.

NrcotAi
Laticudines

SATVRNl
ri

commu,-

aia
3

K7

24
27
**7
?

24

4^ ?8

49
48 212
*i :op

*4

200'

$7 502
tfo 200
*5

*S>7

66 204
$9
72 28 8
28?
282
78
81 270
84 27^
87 172
270

7-f

2
2

*
2

4
4

2
2
2
2

2
*
0" *
6" 2
7^
8

2
2

g.

Auft.

fcr.

7
7

g.
1

plo

100

1 1

p
p

ctf

012

48

5-4

$tf

14

10

14

i^

11

S>

27 2 27
28 2 28
$0 2 ?

7
7

10
10

S>

1
1

1
l

8
8

?
10
10

111
iii
1

12
1?

14
14
IC

14

Itf 1

itf

17
18
ip

17
18
ip

21

21

22

22

24

I
I

24
2C
27
28

1
1

I
1

2C
27
28
20

12

18
O
CO 12
C2
C2

012 4824
17 012 40- 24
018 O 12 44 24
16"

ip O
20 O
22 O
6 2? O
O 2C O
O 27 O

42 12
16 40
18 ?7 26

IC

20
22

2C 12
22
20

24

2p O 2C
2 I O 27
O 22 O 2p
O 2C O 21

O
O
O

2tf

27 12
24 24

21

24

18 24

24 |'f 2 4
O
40
27 12 24
42 O 2p J__?4
4C O 42
*
48
4c
1 12
37

<Ji

?.<

<T

?5>

CT

I?

7
p

cp 48

*;
S9
c8 2*
?7 48
C7
O

12
12

fcr.

6
6

8
8
8

g.fcr. g.

onum.

Auft.

4
4

fcr;

Bor.

tf
2
2 IO 2
7
2 IO 2
7
2 f 1 2
8
2 I I 2
p
2 12 2 IO.
2 12 2 I I
2 14 2 12
2 1C 2 12
2 id 2 IC
2 17 2 itf
2 18 2 l8
2 20 2 ip
2 21 2 21
2 22 2 22
2 24 2 24
2 2C 2 26"

2
2
2

Bor.

Scrupu
proporti

Auft,

|g. fcr.|g. fcr.

12 ?48

542
21 339

MARTJa/

IOVIS.

latitud.

Bor.

nes.

Latztu

R.EVOLVTIONVJVT
Latitudiries Saturni

Numeri

26~7

c,6

264

99

2<?l|

I02
IOC 2f?
108 2C2"
1 1
249
114 24<3
117 245
120 240
122 257
126 254
* 2 9 i?l
152 228
229
iz8 222
4i 2ip

144 2ltf
147 21?
15-0 2IO
K5 207

204
IS9 20I
\62 108
\<$< ipc
i?8 192
171 189

2
2
2
2
2

21 2
*5 2
24 2
$<? 2
57 *
2C) 2
40 2
42 2
45 2
49 2
4<? 2
47 2

21

MARTIS,

ScmpU.

12 12
IC I?
18 iS

57
29

57
39

'

55>

40

42-

40
42

45

42

1
1

4
4
*

i
1

44
4^

CI

95

95

C2

94

f5

i,

-9?

cc

c<>

98

95> 2

44
4*
47
4P
co

"

5
2

2CT
57

177
180 180

<>

2<>

*
*
2

-9_9

2<>

24

i8c?

55

C? 6 C2
c9
2

54

5'

?5-

?
2

21

fcr.

|g. fcr.

C7
c8
Cp

g.

proppr*
tionum.

fcr.

56 2
97 2
c8 2

Auft.

Bor.

g. fcr.|g.

24

2
2
2
2
2

co
c?

Auft.

22

2
40
2
42
*
45
4C
*
4<?
2
48
2
2 49 2 49
2 co 2 CI
2 C2 2 95
2 5-1 2 94
2 5-4 2 99
2 5-9 2 c<?

Bor.

Auft.

g.fcr.|g. fcr.

174

JH*

Martis.-

latitud*

Bor.

93

&

IOVIS.

Saturni

nes.

G.

Iouis,

vu

iiv

commu
G.

2
2
2
2
2
*
2
2

47
49

97
c8
95>

4l

3 2

tf

42
42
42

2
\

9
9
tf

7
7

12

9
ip

2C

51

ll

117
22
28

2(5

41

47

54
40
47

'

5-4

cc

2
2
2 io
2 ip
2 2<?
* 57
2 47
2 CI

2
2
2
2
2

2
2
2 2
2 2"
5 2
i

iii

C<?

5
2

IC
2<5

28

48

4
20
52
9^

*$

54 4

U 4* 4

5^

97 c

\3

4
4
4

4
4

25
5> 9
7 c 48
22 <> IC

27 5 2C
?o <? co

Cc

ij

12

<?

24

21

21

24 24
27 12
20
6
52 27
2C 12
57 2tf

46
42

<>
I

44 24
47 24
48 24
co 12
6
C2
95

18

94 3^
cc 48
C7_ 6
97 48
C8 2<>
cc>

tf

Cp 2tf
9P 48
<30

Latitu

2.

NicotXi

2ol>ERNICI

'{,..

Latitudines Veneris <& Mercurfj.

NVME-

VENERte

MERCVRl

ricommunes.

G G

Decli.lObliq.

Decli.fObliq

|g, fcr.|g. fcr.|

g. fcr. g. fcr.

2
2

12

12 248

i<5

?4?
24*
?2P

'K7

K4

6 21

?.

2C
2p

^4 ?2^

$9 O

2 2

*7 222
*o 2?0
22 *2 7

c8
27
?7 O 41
c<?

24

cc

221

42 218
4? 2, f
48 H2
ti
?4 2o<5
?7 202
206

2p7
*f
'6'

2^4
9 2C)
7i 288
7T 289
>8 282
8i 279
I

O
O
O
O
O
O

4C
40

49

44

I2

41
28
6 2C
22
29

26
O 22
O 26

6
6

I
1
1
1

4c
4C
4?

44
44

risde

cur.de

Scrupu

uiatio uiatio

R. fcr. g.

cO

2 2

99 26

11 6

2 2

<*9

016 O

22
O 22JO 2 2
O 270 2 2
220 2;

44 O 24

28

49

2<5

24

i
1
1
I

4?

20
*7
22
19
IC

28 b 2

1
1

24
cc O 24
O 24
6 O ?4

O 2C
16 b fC
21 O 2C
2<5 O 26

21

2C

1
1

proport
deuiat.

fcr.|

42
40

I 1

26
26

8 i ii
8 1
8
8 1
4
8 6 <p

40

27

44

28

48

28

C2

44

c6

29
29

C8 2C
?7 14
?? 4

94 'P
C2

4S>

42

47 21

4c
42

19_JJ
2

c c

22 CI

29 41
2<5

2?

40
?4

20 29
17 4
IC
12 20
9 ??
7 28
f 29
? ?7

17
20

24

28

22

9
9

>

2<

58

40

28

41

7
10

42
42

2 24

2
2
*
2

14

42

17-

44

O 40
O 10

?4
49

l<5

12

27<?

co

87 27?
90 170

C4

9
22
9 O 26"
9 O 21
10 O l6
8
16

*7

10

84

Mer

7 1
7 1
7 f
7 1
8
8
8
8
8
8

C2 O C2
C7
l
46"

7
7
7
7
7

Vene-

42
4*

20

28

'

Latitu

J
1
1

R.EVOIVTIONVM

IB,

vr.

Latitudines.Veneris & Mercurrj.

RmfTlVl H V MERCVRH Vene-j Mer*
1

commu

nec.
J

G.

Gvl

tis

jDedf, Obliq ,
|g

fcr.

2<?4
2<?J

I02 2C8
IOC 2</C
io8 2C2
j f i 249

20 240
125 1*7

10
JO

iz6 124

**9

Ul

228 I
22C I
128 222 I
2
141 219
2I<?
144
47 212 2
1 <;o 2IO
?
95 2Q7 _ 5
ictf 204
?
*99 2oi 4

4
4

171 i8p

9
9
9

i<32 15)8

J<5?

168

174

IC>2

i8<5

177 18?
180 180

1
2
2

6
9

J
1 1
1

co 2 22

II

24

12
12
12

2
8 2

2<5

18 2 ^7
28 2 29
f8 2 20
48 2 20
95> 2 20
2 2C>
*9 2 28
45 2 2<?
? 2 22
15 2 l8
1

44 2

J2

9 1

2(5

4S>

1?

99

42
27
9

48
f*
6
7 O 2C
O
6 22 O
-

2
2

97

2
2
2

19

$9

49

12 2
12 2

21

6
16

99
6
16

12 2
J2 2

2-7

47

12 2
?

97
7

17

O I 2
6 12
O 14
6 14

?
2

27

26
24
41
48
94

14 2
14 2
14 2
14 2 98
J4 4 2
14 4 4
14 4 9

deuiat.

|g. fcr.|g. fcr.f

40
48

desjcur.de

uiatiof uiatio

22
2C
27
2 28

12

J I

12
ic
l 17
2 20

95>

fcr.|

010

44

'7 14?

9 i

20
26
?l
*

M4 24<5
ll

g. fcr.jg

JO 1
'9 2

5>* 1<?7|

pd
99

g.fcr.|

DecIi.jObliq.

Scrupu,
propor^

2
2
2

2
2
2
2
2
2
2
2
2

2C>

2^
20
20
2o
2p
28

j
1

9
9

^i
92

20
l6
1

6
O

46

12

28

24
97
19
28
99
20
O

19
17 4<>
1 2
12 24
2<5

40

2C>

41

22 fl
?9 9?
25>

lf

42 b
49 4
2
47 ii
2
4S> 4?
4 91 1
9 94
9
6 99 41
7 97 14
7 .98 19
1

28
ip
20
10
cp

48
O
O

94

7
9

99
9*
97
97
98
99

9*

co

22

40

4i>

2<?

49
46
47
48
48

2<?

24

99 11

12

S>

95>

10

60

Cc

?<?

Denu

NlCOLAI

COPERNICI

De numcratione latitudinum quinq* errantium

Cap, ix,

Odusautemfupputandarum latitudinum quinq?

fteilarum erraticarum per has tabulas eft

Quo*

niam in Saturno,Ioue,& Marteanomaliam eccen^

tri difcretam , fiue xquatam , ad numeros commu*
nes comparabimus 4 Martis quidem fuam qualis fuerit. Iouis
autemfa&apriusablationexx.partium,Saturni uero additis
L.partibus. Quseigitur occurrunt e regione fexagefima?, fiue
fcrupulaproportionum ultimo locopofitanotabimus* Simili
ter per anomaliam commutationis difcretam , numeru cuiufqj
proprium,capiemus adiacentem Iatitudinem : primam quide
atqj Boream,fi fcrupula proportionum fupcriora fuerint , qd
acciditdumanomaliaeccentriminusquamxc. uel plufquam
ccLxx.habuerit. Auftrinam uero SZ ac fequentem Iatitudinem
fi inferiora fint fcrupula propor tionum, hoc cf^ t (i plus xc. uel
minus ccLXX.partes,in anomalia ecccntri , qua intratur,fuif*
fent.Si igitur alteram

harum latitudinum per fuas fexagefimas

mu!tipIicemus,prodibit a circulo fignorum diftantia in Bore*

am uel Auftrum,iuxtadenominan'onem circulorum affumpto

rum.Sed in Venere & Mercurio aflTumendae funt primum pcr
anomaliam commutationis difcretam tres Iatitudines,declinati
onis,obliquationis,& deuiatioms occurrcntes,quse feorfim
gnentur,nifi
tionis,fi

fi

qudd in Mercurio rerjciatur decima pars obliqua

anomalia eccentri 81 eius numerus inueniatur in fuperi

oripartetabulac,ueIaddatur tantundem fiin fnferiori,&reIi*

quum uelaggregatum exeis feruetur.Earum uero denominaa>
tiones,an Borese Auftrinaeue fuerintjfunt difcernendae.Qtroni

am fi anomalia commutationis

apogaso femi
circulo,hoceft,minor xc.uel plus cc Lxx.ecccntri quoqj ano

mal

difcreta fuerit in

minor femicirculo; Autrurfus

fi

anomalia comutatiois

fuerit in drcufcretia perigsea,nempe plus

x v.ac minus cclxx,

& anomalia ccccntri femicirculo maior,erit dedinatio Veneris

Borea,Mercurrj Auftrina.Si uero anomalia commutationis in
perigaea circumferetia exiftente,eccentri anomalia femicirculo

minor

Revolvtionvm

LlB,

VI

ftS

miaor f uerit uel comucationis anomalia ln apogea gte ,& eccee

tri anomalfa plus femicirculo,erit uicifsim dedinatio Veneris
s

Auftrina,Mercurrj Borea.In obliquatioc uero,fianomalia co*

mutationis femicirculominor,&anomalia eecetri apogaca, aut

anomaha commutationis maiorfemicircuIo,Sf eccentri anoma

Veneris Borea,Mercurij Auftrina,
quaeetiamconuertuntur. Deuiationes autem iemper manent
Veneri Boresc,Mercurio Auftrinse, Porrd cum anomalia ec*
centridifcreta,capiantur fcrupula proportionum, omnibus
quinqj communia,quamuis tribus fuperioribus aicripta ,quae
afsignentur obIiquationi,ac ultima deuiationi. Pcft hsccaddi
tis eidem anomaliaeeccentri xc.gradibus,cum ipfo aggregatd
iterum fcrupula proportionum communia,qua20CCurrunt, ap
plicando latitudini declinationis.His omnibus in ordinem fic
liaperigea,erit obliquatio

pofitis,multiplicentur fingulse treslatitudines expofica?, per

fuaqu3zqjfcrupulaproportionum,8c" exibunt ipfa?proloco&

tempore omnes examinatac. Vt deniqj fummam trium latitus

dinum in hisduobusfideribushabeamus,fifuerintomnesuni
us nominis,fimul aggregantur,fin minus ,duo fa!tem ,qusc eiuf
dem funtnominisconiungutur,quaeproutmaiores minorsue
fu erin t, tert ic Iatitudini diuerfae ab inuicem auferantur,dC remi
nebitprsepollens Iadtudo qusefica.
Finis libri fexti

& ultimi Reuolutionum,

NORIMBERGiE APVD
IOH.

PETREIVM,
d.

xh

1 1

ANNO
1*