ENSAIO S

MISIEGO, Micaela. ISLEDINGA SGUR. Grial, 1968, vol. 6, no

21, p. 257-274.

I S L E D I N G A

S O G U R

A comenzos do sculo IX, no que tradieionalmente se ten chamado periodo vikingo, non exista unha nacin noruega propiamente
dita con un s gobern i un s rei: haba somentes un certo nmero
de reizolos ou xefes, cada un en guerra continua eos seus vecinos,
vivindo do roubo e das preadas. Un distes xefes, filio <le Halfdan o
Negro, foi Haraldr, mis tarde conocido histricamente co nome de
Haraldr Harfagri ou o Rubio, que tivo a idea de someter a tdolos
demis baixo da sa autoridade, e fundar as un reino de Noruega,
cousa que acadu despis de longa loita. Despis da batalla de Hafrsfjord en 872, batalla que est maficamente descrita no captulo
II da "Gretfa" ou "Saga de Grettir, o forte", a sa soberana foi
firmemente establecida.
Moitos dos "jarls" derrotados refugaron prestar xuramento de
obedencia rei, porque non eran gustantes de 'suplicar polo que antao posuron por direito natural". Pra istes non houbo outro camino
mis que o mar, polo cal navegaron cara outras trras, sobre todo
cara o oeste, ou sea, Escocia i as illas Oreadas, Shetland e Faroe,
desde onde orgaizaron espedicis vikingas ou de piratera cara Noruega. Haraldr perseguunos as sas novas patrias e obrigounos,
polo menos a unha parte diles, a percurar refuxo no norde mis recuado de unha Islandia cseque deshabitada, onde a trra se achaba
prcticamente sa disposicin e onde cada n poda ser o seu propio dono e xefe nico dos seus seguidores, sin reconocer ningunha
autoridade superior. As se fundu a comunidade de Islandia, coa fror
do sangue e virilidade da raza noruega.
Dadas, nembargantes, as cualidades desta raza que fixeron posible a colonizacin, e unindo esto ausencia dun gobern nico, era
inevitable que roubos e derramamentos de sangue foran frecuentes.
DentTO de cada tribu, chamada 'godord', orden era mantido polo
xefe ou 'godi', pro no tocante a estranos ou forasteiros, apricbase a
lei do mis forte. Con todo, inda que xurdiron retesas entre familias
rivales i unha morte era xeneralmente vengada con outra, non
exactamente certo decir que o pas careca por completo de leis; en
realidade, exista, entre os membros da comunidade, unha forte ten257

dencia propiedade legal, pro non existir unha autoridade dabondo poderosa pra promulgar leis nin unha forza poltica adecuada pra
mantelas si existan, era sempre posible que un xefe violento provocara un levantamento con repercusis, prcticamente, en toda a illa.
I esto levu, mis tarde, formacin do chamado Thing ou Althing,
o parlamento, ou corte de xusticia.
Pdese decir, polo mesmo, que Haraldr Harfagri, pola sa actuacin inda que non pola sa vontade, creu a mancomunidade islandesa. Dende o punto de vista da euxenesia, dubidoso que calquera
outro pas na historia do mundo tea posedo unha poboacin de
cualidade mis elevada, xa que os homes que chegaron a Islanda
eran a fror da raza nrdica, aquiles cuio fero esprito de independencia e libertade non puido aceptar a nova "escravitude" en Noruega, preferindo a perda das trras e bens i o exilio a un pas desconocido sumisin rei Haraldr. Parte do proceso diste establecemento pdese seguir na accin vital i os choques de persoaxes individuis que forman os primeiros vinieseis oaptulos da "Egla" ou
"Saga de Egil".
No ano 930 compilouse un rudimentario cdigo civil e instituuse
o Althing, ou asamblea de homes ceibes, que se axuntaban cada vran
en Thingvllir, sudoeste da illa, pra debatir e solucionar asuntos de
inters pblico, e dende iste intre toda a vida do islands xiru arredor destas xuntanzas anuis, a onde levaba as sas queixas, resolva
as sas retesas eos seus adversarios e axuntbase e beba eos seus
paren tes e camaradas de toda a illa. Non hai dbida de que a accesibilidade debeu ser o primeiro factor que se tivo en conta elexir o
lugar onde iste primitivo parlamento iba a establecerse, pro evidente tamn que a beleza natural do lugar fxoo dio da escolla: o
Thing achbase acarn dun quedo lago beira da aba de seis kilmetros de lava negra, do Almannagj, sobor da cal o pequeo ro
Axewater cai retumbando, con prados e campos pendentes onde os
xefes colocaban as sas tendas, arrodeado o conxunto por campos de
lava rotos por caos e abismos e, no horizonte, por un circo de montanas. I unha proba evidente de que na mente islandesa coexistiron
o instinto legal i o poltico, xunto con un intenso individualismo, o
feito de que, durante sculos, cada un dos habitantes de Islandia
que tina algunha importanza cabalgara cara iste lugar anualmente, nun viaxe que, dende algunhas partes do pas, non levaba das
senn semas.
Esta foi, xa que logo, a comunidade islandesa; poboados espallados que se acollan proteccin dun seor ou un sacerdote, mantidos
en unin entre s pola raza comn i as xuntanzas anuis do Althing.
Os islandeses tian sado de Noruega pra seren os seus propios donos, i en ningunha outra comunidade civilizada ten existido meirande libertade do individuo; non haba al gobern executivo nin haba
entre o xefe e rnailo subdito, polo menos en teora, mis lazo que un
contrato honroso entre homes ceibes que poda desfacerse a vontade de.unha das duas partes. A seguranza da repblica basbase, pre258

cisamente, as sas condicis fsicas, ou sea, na ausencia de agresin

esterna i as grandes distancias dentro do seu propio territorio. I esta
especie de anarqua frorecu mentres as cousas permaneceron niste
estado, ou sea, mentres os homes se contentaron con ser poderosos
cada n as sas propias posesis, mentres os lazos de parentesco seguiron considerndose sagros, mentres houbo ampli espacio pra
todos. Cando estas condicis se crebaron, toda a vida poltica se derrubu.
No sculo XIII houbo homes poderosos que empezaron a cobizar
trras mis ala dos seus propios dominios e aspiraron como o xoven e
brillante Sturla Sighvatson, a sobrancear e dominar polticamente. A
casa dos Sturlungs abranguu a mitade do pas co seu poder, logo dividuse i empezaron as liortas entre o seus propios membros, que orgaizaron exercitos i enguerellronse en batallas cuia magnitude non
se tera podido maxinar noutras pocas, batallas que foron ruinosas
nunha proporcin moi desigual nmero de homes cados nelas, xa
que eran os grandes homes os que loitaban deica morrer mentras os
seus seguidores quedaban nunha paz relativa. Con elo, a mesma seiva' da trra verteuse na guerra civil i esta circunstancia foi aproveitada, sagazmente, por Noruega, que tina estado agardando, axexando
e intrigando durante anos. En realidade, o intre histrico que se pode
fixar como o fin definitivo da repblica de Islandia o 22 de setembro de 1241, a data en que Snorri Sturlason, historiador e poltico,
o mis xoven i o mis famoso dos tres irmaos Sturlung, foi morto a
pualadas na sa casa de Reykholt por asesinos alugados polo seu
propio xenro nunha emboscada preparada polo rei de Noruega.
O Cristianismo estableceuse legalmente no ano 1000. evidente,
polas sagas i outros documentos, que o cambio de fe foi primariamente i en sustancia un procedemento poltico basado en consideracis de esperiencia, mis que un movemento relixioso popular; cando
se fixo indiscutible, na famosa asamblea do Alihing do ano 1000, que
unha controversia relixiosa estaba a punto de dividir completamente
o pas, os seus habitantes buscaron o medio de evitar que existirn
duas leis no mesmo. Pra esto fxose do Cristianismo lei e prohibronse, baixo pena de desterro, os ritos pagns- pro o culto antigo, anda
prohibido pblicamente, tolerouse en privado, i caracterstico que
esta decisin diplomtica que trouxo o Cristianismo legalmente e preservu a cohesin do Estado, foi preparada e decretada por un pgn. Dende iste intre, inda que a letra da lei era cristia, o esputo
segua sendo pagan i a sa persistencia longo de moitas xeneracis
posteriores, reflexase na continuacin dos antigos costumes; os bispos cristins practicaban a poligamia e cabalgaban n espedidos de
pillaxe tan libremente na era Sturlunga como na dos grandes xeres de antao e houbo poetas da corte, como o skald Hallfred, que
levaron tan lixeiramente a capa da sa nova fe, que unha das suas
mis correntes ameazas rei, si iste non quer escoitar os seus poemas,
o abandono do cristianismo i a volta paganismo do poeta. Quizis
a proba mis sorprendente e definitiva desta persistencia_dp_esprito_
259

pagan chese na imparcialidade e falta de ton cristin as mesmas

sagas. O cristianismo non foi unha relixin tolerante en ningunha poca nin en ningn pas e, nembargantes, en sagas como a Egla", de
mediados do sculo XIII, difcil achar unha frase ou figura de diccin que apunte a un cristiano contando unha narracin da poca
paga ou que poidera considerarse fora de lugar nun persoaxe da poca heroica.
Na base da antigua mitoloxa nrdica chase un profundo fatalismo, que estn sometidos o ceo, a trra i os mesmos deuses. E sobre iste fondo abesedo, os homes e mulleres das sagas desenrolan as
sas vidas; fatalismo e predestinacin chanse en cada unha das sas
palabras e accis i esto fainos, por contraste, orgullosos, prcticos e
aleos a toda clase de medo.
A poesa e prosa da Islandia medieval forman un conxunto literario mis escepcional, e probablemente o mis rico e mis variado,
que poida acharse en calquer pas de Europa na Edade Media. Inda
que non sempre se ten apreciado o seu mrito intrnseco por completo, hai xa longo tempo que os historiadores da antigiiedade de Inglaterra, Alemania i Escandinavia consideran aquela literatura como
fonte histrica e, mesmo tempo, como unha especie de sustituto
pr sa propia poesa dos tempos pre-cristns, perdida que semella irremisiblemente. A "Edda potica" a meirande coleicin dos
cantos que froreceron no Norde antes da introduccin do cristianismo i un tesouro de valor incalculable prs lndas heroicas xermnicas i a mitoloxa nrdica; xunto coa "Edda en prosa" de Snorri Sturlason i a considerable cantidade de verso escldico, istes poemas son
a fonte de informacin mis importante que hoxe se ten sobre as divinidades da antiga Escandinavia i os hroes poticos e lexendarios
da Xermania.
Como xnero literario, as sagas que tratan de hroes nativos, as
"Islendingasogur" ou "Sagas de islandeses", amostran unha clara inr
divkiualidade e son, enteira e nicamente, unha produccin de Islandia tanto polo seu tema como pola descripcin de oersoaxes i o
estilo. Contan a inmigracin illa, a ocupacin i a colonizacin do
novo pas, as espedidos vikingas, as liortas entre familias e clns i as
amargas retesas legis, debidas sobre todo a direitos de propiedade
e prestixio persoal. A accin destas historias adoita ter lugar no sculo
que seguu establecemento da Gran Asamblea de 930, perodo que
se chama, xeneralmente, a Era da Saga, pro as obras mesmas escribronse moito mis tarde; con poucas escepcis, foron escritas no
sculo XIII.
As sagas de islandeses non teen paralelo no resto do Norde nin
na Europa contempornea, i notable esta completa ausencia de calquer contacto claro con outras literaturas. En Europa, no sculo XIII,
hai por unha banda o gran frorecemento filosfico do escolasticismo e
por outra as ideas poticas derivadas, principalmente, da fe catlica
e, niste conxunto, aparecen en contraste as sagas islandesas sobre hroes nativos. O seu tratamento do tema estraordinarimente ouxe260

tivo, realista, sin elucubrados metafsicas; a ideoloxa que aparece

as palabras e accis dos seus persoaxes de orixe pagan i en toda a
saga ousrvase un estricto carcter pico no que a persoalidade do
narrador completamente suprimida.
En islands, saga siifica algo diferente do que siifica en ingls ou en outras lngoas xermnicas, porque a menudo ten somentes
contido histrico; "saga Islands", por exemplo, siifica a historia de
Islandia. As sagas dos islandeses non teen acadado somentes fama
como arte orixinal narrativo, s veces tomronse como verdadeira
historia i outras como fonte de valor incalculable pr historia cultural. En realidade, na profusin de persoaxes da saga, os escritores
islandeses, moitas veces annimos, crearon de novo a vida dos seus
antepasados, dende as cousas corriqueiras de cada da hastra os
grandes conflictos que produciron enormes consecuencias.
Polo mesmo unha saga, en realidade, pdese definir en grandes
rasgos como unha narracin en prosa que trata dramticamente material histrico e na que o inters cntrase en persoas individuis, nos
seus caracteres, accis e destino. heroica en tema i espritu, como
a obra de Hornero, pro non potica, non presenta endexamis a
oposicin pica de trvanos e gregos i evita toda clase de elementos sobrenaturis ou mxicos; non ten a visin teocrtica dos libros
bblicos nin a arela cabaleiresca das cancis de xesta ou a ardente
emocin celta; en realidade, na saga, as mesmas palabras fanse mis
tensas e menos emotivas cando a situacin vai achegndose seu
punto culminante, hastra que cada unha das frases ten efecto individual e absoluto, provocando un tumulto anonadador de asociados.
Tense discutido, sin chegar a conclusin definitiva algunha, por
qu Islandia e Noruega, Suecia ou Dinamarca foi o berce da literatura clsica escandinava. E. R. Eddison, na sa edicin da "Egla",
cita unhas palabras do Dr. Nordal que semellan a resposta mis
axeitada. Segn iste, os homes do Norde, de raza conquistadora, chegaron a Islandia con idea de conquistar, sin que poideran atopar al
onde exercitar iste pulo innato, s trra erma e pedras. Como non s
eran rudos e violentos guerreiros i aventureiros do mar, senn tamn
homes que sentan profundamente o orgullo de raza, vrense privados da posibilidaae de crear un imperio temporal volveron a sa
mente historia e coas sas ideas labraron un imperio mis perdurable, usando os dons de intelecto e carcter que sempre lies distinguiron.
As sagas islandesas son, xa que logo, biografas de grandes homes.
doado imaxinar a iniciacin de unha calquera dlas, as longas
noites de invern das rexis nrdicas, as que os homes dbronse
sentar acarn do lume do xefe, ou 'godi', e, mentres beban, disfroitaban do placer de contar historias dos vellos tempos de Noruega, de
cmo os seus devanceiros desafiaron tirano e untaron contra il e,
vencidos pro non dominados, navegaron cara o oeste e chegaron a
Islandia, ocupando a trra i establecendo novos rogares, nomeando a
cada un dos colonos i s seus devanceiros. As empezan todas as
261

grandes sagas, cuios primeiros captulos quizs semellen pouco amenos lector de hoxe, pro que forman con todo a sement da que xurde a narracin completa, continuada a travs dos descendentes da
edade heroica. Estas biografas chanse todas compostas en gran estilo, amostrando como o carcter do hroe se desenrola dacordo co
seu ambiente poltico e social e compre lembrar que son, en principio, relatos de feitos verdadeiros no que poda conocer o narrador.
Como en todo arte histrico, o poeta s quere decir o que coida que
verdade, e non ten inters ningn en crear.
curioso tamn que, en pases como Islandia e Noruega, onde
a escenografa natural semella prestarse tan maravillosamente lirismo, flese tan raramente da bonitura da paisaxe e, nembargantes,
o narrador amostra s veces o que poderla facer de habelo querido,
como se bota de ver na "Gretla'', cando fala do refuxo de Grettir nos
glaciares de Geitland, (cap. LXI) e con moi poucas palabras presenta
un paraso terrenal de felicidade e acougo.
Os islandeses, pois, chanse na posicin pouco aditada de ter incluso a sa xnese como nacin documentada en escritos. O notable libro conocido co nome de "Landnmabk" ou "Libro de colonizados", que puido ter sido escrito arredor do sculo XII, menciona
mis de tres mil persoas e mil catrocentos lugares en conexin coa
colonizacin, e, por unha circunstancia afortunada, posible conocer a chamada Era Sturlunga a travs dunha obra nica, detallada e
contempornea, a "Sturlunga Saga", que conten un certo nmero de
sagas levemente conectadas e das cales,as que tratan da primeira mitade do sculo XIII, son obra de Sturla Thortharson (1214-1284), sobrino de Snorri Sturlason, o persoaxe mis interesante da sa poca.
Snorri, o autor da "Heimskringla", unha figura de inters excepcional na Islandia do sculo XIII, non s polos seus escritos senon pola posicin que ocupaba como xefe e terratenente, e pola parte
que tomu na poltica da sa poca, da cal foi producto no mis pleno sentido da palabra. Case trinta anos antes do seu nacemento, o
reino dans tina estado en mans dun prncipe alemn, Enrique o
Len, que puxo e depuxo os gobernantes al como mellor lie parecu; e durante a infancia de Snorri un distes gobernantes, Valdamarr I, contribuni destruccin poltica de Enrique. En Noruega,
Sverrir Sigurdarson tina acabado co vello orde social, reemplazndop con outro moito mis centralizado; tina desafiado no estertor o
poder de Roma i o dos seus propios nobles no interior, como Enrique II de Inglaterra e Federico Barbarroxa; despis da morte de
Sverrir, seguu un interregno e no remate chegu trono un monarca
poderoso e intelixente, que alongu as reformas de Sverrir e, despis de acadar a unidade i a paz, reavivu a vida intelectual de Noruega coa influencia de modelos franceses e ingleses. Baixo o patrocinio diste rei, Hakon Hakonarson, traducronse noruego e as veces sueco, dans e islands, obras como as de Chrstien de Troves.
Islandia, pola sa banda, s veces a travs de Noruega i outras directamente, absorbu parte da vida do continente europeo: Samundr
o erudito, que tina estudado en Pars, fundu unha escola en Oddi;
262

Sturla Sigvatsson, sobrino de Snorri, fixo unha pelerinaxe a Roma e

visitu Alemania; i o mesmo Snorri amostra, as pxinas iniciis da
"Heimskringla" ou "Historia dos Reis de Noruega , a influencia dos
grandes ciclos de romances.
Snorri foi filio dun xefe turbulento e cobizoso, Sturla Thordsson,
de Havmm, no oeste da illa, fundador dunha familia cuios membros
chegaron a ser tan importantes que o periodo comprendido entre
1200 e 1264 toma o seu nome diles, inda que eran relativamente recen chegados entre as familias dirixentes de Islandia. Snorri nacu en
1178 e sbese pouco da sa educacin i adolescencia; o seu pai morru cando il contaba somentes cinco anos e il quedu baixo a tutela
de Jon Loftsson, de Oddi, lugar onde vivu deica acadar a maiora
de edade legal. Cando Jon Loftsson morru Snorri tina dezanove
anos e moi poucos recursos econmicos con que se labrar unha posicin social, xa que a sa nai tina derrochado prcticamente toda a
parte que le corresponda a il da herencia do seu pai. Con todo,
dous anos mis tarde a sa irm maior Thord arranxoulle o matrimonio con Herdis, filia de Bersi o Rico, que posea as trras de Borg.
Despis da sa boda, a sa nai entregoulle as trras de Hvamm. Cando Bersi morru, Snorri trasladouse a Borg e adequiru unha xefatura, quizis como herdanza da que tivera o seu sogro. Por 1206 trasladouse de novo, esta vez a Reykjaholt, unha gran finca cuio propietario era vello e incapaz de manexar eficazmente; Snorri tomu a
propiedade a cambio de manter anterior dono e mis sa familia
e con esto aumentu moitsimo a sa riqueza i o seu poder. A sa esposa permanecu en Borg, i o seu matrimonio semella ter rematado
prcticamente niste intre; tian dous fillos e il tina outro ilextimo e
a partir desta data, e durante unha longa serie de anos, tivo varias
amantes das cales tivo tamn varios fillos.
A influencia de Snorri era agora cada vez maior; estaba en boas
relacis eos seus irmaos Thord e Sigvat, tomu parte en varias retesas e liortas inda que nunca foi de carcter loitador ou guefreiro, i
0 seu xito foi sempre debido mis sa intelixencia i apoio dos
seus homes que s sas cualidades de xefe blico. A pesar da sa
mocedade, foi nomeado en 1213 pra un crrego cuio equivalente no
mundo de hoxe podera ser, quizis, o de asesor xurdico. En realidade, era o que saba a lei e poda dictar o curso a seguir nunha ocasin determinada na asamblea anual. Islandia non tina leis escritas
1 o que ocupaba iste crrego era vez xuez, maxistrado supremo ou,
traducindo literalmente a palabra islandesa, "o que falaba a lei".
Polo mesmo esta posicin, elevadsima na repblica, requera un completo conocemento das leis e habelencia pra xusgar e arbitrar en querelas e litixios.
Pola mesm poca, comenzu a pensar en ganar o favor dos gobernantes de Noruega e, seguindo a tradicin, adicu a elo o seu talento potico. Compuxo e mandu un poema de loubanza a Halcn
Galin i este, pola sa banda, mandoulle regalos e convidouno a que
o visitara en Noruega, o que Snorri non puido facer porque o noble
263

noruego morru pouco tempo. Por entn, en 1218, o poder noruego

adibase en maos do rei Hakon Hakonarson, de catorce anos, e do
noble Skuli Bardarson, que era de feito o gobernante. Ambos o recibiron con simpata i enchrono de honores e, despis de ter estado
con iles ano e medio, concedronlle o ttulo de 'skutilsvein', rango de
alto honor na corte noruega. Cando na primaveira de 1220 se preparaba pra voltar seu pas, a flota noruega estaba preparndose pra
atacar e roubar a illa, irritados, por desacordos en principios comerciis contra os islandeses e, sobre todo, contra os homes de Oddi, que
Snorri segua considerando como o seu antigo fogar. Por esto falu
con Skuli e convenceuno de que era mellor tratar de ganar a amistade dos xefes de Islandia pra que se aliaran a Noruega, e aseguroulle que il i os seus irmaos, que eran en conxunto os mis poderosos
xefes da illa, podan levar a cabo esta alianza. O rei detuvo a orden
de ataque e il i Skuli concedronlle a Snorri o novo ttulo de 'lendrmathr' e moitos regalos.
As sas actividades como pacificador non tiveron xito, porque
fixo moi pouca cousa pra que os seus compatriotas aceptaran xurisdicin noruega, i en 1222 foi reelexido como asesor do Tninp, e mantivo esta posicin deica 1231; mesmo tempo que ampliaba o seu
poder arranxando varios matrimonios entre os seus fiUos e filias e
varias familias importantes da rexin. Fracasu no seu intento de se
casar con Solveig, filia de Saemund Jnsson de Oddi, a cal casu co
sobrino de Snorri, Sturla Sigvatsson; o mesmo Snorri casu daquela
con Hallveig, a muller mis rica de Islandia, co cal convertuse,
xuntar ambas fortunas, no home mis rico da illa, sin comparanza
posible con outro.
A partir diste intre a sa vida unha continua loita, s veces diplomtica, outras violenta, pra asegurar e reforzar o seu dominio.
Ambicioso e violento, vivu entre homes que posean as mesmas caractersticas e cuia hostilidade, naturalmente, provocu, pro faltoulle o vigor i a ferocidade necesaria pra os vencer. A sa derrota, con
lodo, conqueruse con unha emboscada: Snorri foi asesinado cando se
achaba indefenso, porque tina accedido a unha xuntanza pacfica
pra parlamentar na que estipulu que tdolos participantes iran desarmados. O grupo que se enfrentu a il, no que figuraba o seu propio
xenro e que se tina reunido a instigacin do rei noruego, anceioso
pola posesin da illa, non respeitu os termos do acord, e Snorri
foi apualado.
Existiron longo dos anos moitas opinis encol da lealtade,
honradez i o patriotismo, incluso, de Snorri, pro non pode haber mis
que unha verbo do valor da sa obra literaria, da cal o mis importante, sin a menor dbida, a chamada "Heinskringla". a mis
elaborada de todo o que Snorri compuxo e completouna antes da
sa segunda viaxe a Noruega en 1235. A palabra que constite o ttulo siifica "o crculo do mundo", i a que tamn empeza a obra;
con ela o autor inicia unha narracin razonada da fundacin de
Noruega polos antigos deuses, sigue despis a travs da lenda heroi264

ca deica o perodo histrico e conta, xa niste, a vida dos seus hroes

no trono, as cortes e campamentos orientis, ou en incursis a trras lonxanas, dende os tempos mis antigos deica o reinado de Sverrir, que subu trono en 1184, cinco anos despis do nacemento do
propio autor.
Eric Magnsson estuda o autor e maila obra de maneira detallada e mafica no tomo VI de "The Saga Library", onde examina tamn o material que Snorri achu disponible. Iste consiste na tradicin
oral, as distintas xenealoxas que se atopan en documentos, cancis
e poemas dos cantores antergos como as xenealoxas rimadas da "Ynglinga" i a "Eyvinda", poemas dos cantores da corte, ou sea, cantos
histricos que a xente saba de memoria dende os das de Harfagri
deica a mesma poca de Snorri.
Antes diste momento existiron s monografas biogrficas, arredadas e desunidas sobre os reis noruegos, escritas segn os modelos
das sagas de familia de Islandia; a ambicin de Snorri foi moito meirande, porque vendo claramente que o transcurso da vida vai determinado por causa i efecto, e que as vidas dos reis teen unha parte importante intereses e preocupacis moi distintas entre s, tanto
nacionis como dinsticas, ideu unha nova maneira de escribir unha
saga, amostrando como a sement da causa, sementada nun reinado,
daba unha colleita de efecto, inevitablemente, no que segua a
aquil. E, coa idea de que esto o que debe lembrar firmemente o escritor de vidas de reis, Snorri decide escribir a primeira historia pragmtica conocida en calquera lngoa xermnioa ou teutnica, a
"Heimskringla".
A "Saga de San Olaf", "Olafs Saga Ins Helga", que a que realmente nos interesa hoxe, forma parte da seccin central da Heimskringla", pro tamn se acha separada como obra completa de s mesma: desta forma foi escrita primeiro por Snorri. A diferencia entre
mbalas versis que esta derradeira empeza con un breve resume
da historia de Noruega a partir da morte de Harfagri e remata con
uns poucos captulos sobre os sucesos posteriores morte de Olaf e,
en particular, sobre a aparicin do culto a adicado nos reinados seguintes. incorporar a saga seu estenso tratado histrico, estas
seccis adicionis foron, naturalmente, suprimidas, pro a parte principal quedu intacta. Non sorprendente que Snorri elexira a figura
de Olaf pra o seu primeiro intento de biografa dun rei noruego porque, a pesar de que tina moito material que consultar, a persoalidade que resultaba a travs de tdalas fontes era dabondo contradictoria e paradxica pra constituir unha atractiva tentacin pra o poder de interpretacin do autor. Os feitos histricos mostraban un
estrano cambio na actitude dos subditos cara o rei: durante a maior
parte do seu reinado, taselle mostrado decidida hostilidade, tina
sido botado do pas e, cabo, tina morto loitando eos mesmos que antao foron os seus vasalos. E, nembargantes, s poucos meses da sa
morte, tvosell por santo, atriburonselle milagres e conceduselle a
aceptacin popular que nunca tivo en vida. Compre engadir, ade265

mis, que nos documentos escritos conservados sobre a vida do rei,

aparece iste como orgulloso, vengativo e deshonesto, de tal maneira
que difcil relacionar a piedade i os milagres coa impresin que se
ten da sa vida.
Tanto os poemas escritos polos propios poetas cortesns do rei
como as diferentes biografas que dil se fixeron inmediatamente despis da sa morte, debronlle parecer a Snorri moi defectuosas, non
s porque aceptan sin discusin os razonamentos mis increbles,
sinon porque a sa inxenua parcialidade i a sa psicoloxa sobexamente superficial non podan proporcionar unha visin adecuada
nin do mesmo Olaf nin da actihide dos seus subditos verbo dil. En
realidade, a diferencia ms notable que o lector bota de ver consultar calquera das historia e comparala coa de Snorri o tratamento da santidade de Olaf. En Snorri sempre est presente Olaf como
guerreiro e gobernante, e moi poucas veces se alude santidade;
nunca lie chama santo durante a sa vida, senon simplemente 'rei
Olaf ou ben 'Olaf Digri', cuia traducin aproximada sera 'o alteiroso". E quizis o factor diferencial mis importante o seu drstico
examen das narrados milagrosas i edificantes tan abondosas as fontes que utiliza. A cristianizacin de Noruega foi, sin dubida, un aspecto importantsimo do reinado de Olaf i Snorri d oonta detallada
dla; pro, mesmo tempo, ve que o sucedido ten tanto carcter poltico como relixioso, poisque estaba tan ntimamente unido co propsito de aplastar s xefes semi-independentes i establecer a Olaf
como nico e indiscutible gobernante.
Ademis, Snorri detalla esplcitamente a brutalidade dos mtodos
de Olaf, especialmente o seu uso da mutilacin, que era odioso pra
os islandeses. Por exemplo, a saga lexendaria adica unha soia frase
destino do rei Hroerek, a quen se He quitaron os olios, i Snorri adcalle varios captulos, escritos con unha forza tal que os convirte nun
dos episodios mis memorables de toda a saga. E indudable que a
impresin pouco favorable que Olaf produce nistes captulos debeu
de ser parte da intencin deliberada do autor, un dos aspectos da
complexidade da sa interpretacin do rei. O seu propio cristianismo
nunca foi fantico i o seu comentario tendencia dos noruegos a non
desprendrense dos costums pagns que "cando o home corrente se atopa abandonado s seus propios recursos, a fe que se lie ensinu na sa infancia a que ten o poder mis forte sobre as sas inclinacis".
O tema central desta saga a poltica interna do rei, i a sa relacin eos xefes de familia e condados cuia final oposicin causu a
sa cada. Snorri d unha espricacin da hostilidade distes homes, o
sea, esplica cmo Olaf con leis xustas pro duras tratu de suprimir
o vello cstume polo cal istes xefes coidbanse ceibes de viviren saqueando a outros. Nembargantes, autor intersalle mis buscar as
razs individuis pr rebelin de cada un dos xefes e, inda que en
gran parte o tema tina sido tratado xa polos seus predecesores,
indiscutible que na obra de Snorri hai unha meirande sutileza tra266

zar os caracteres dos enemigos do rei i interpretar os seus motivos

que, ademis, son interesantes e variados. O desexo de esplicar estas
razs personis lvao a incluir episodios que comenz quizis semellan disgresis, pro cuia importancia faise instantneamente evidente. Nefeito, unha das premisas bsicas da sa obra que "os su. cesos do mundo lvanse a cabo pola interaccin de personalidades humns, e non por un choque sobrehumn das forzas do ben e do mal.
Outro tema que interesa autor e que trata de aclarar a causa
de que os noruegos aceptaran a Olaf como santo. Os bigrafos anteriores non dubidaron de que Deus tina probado a santidade de Olaf
con milagres, abrindo as os olios dos homes. Non hai razn pra crr
que Sndrri non aceptara istes milagres, que achu en diferentes e antigs fontes; pro unha vez mis toda a custin toma, pra il, o aspecto de motivos persoales e opinin pblica xa que coida, razonablemente, que si os homes da sa poca non tiveran voluntariamente
crido naqueles milagres e non os tiveran repetido uns a outros, o
mero feito da sa existencia non tera ahondado pra trocar a opinin que todo o pas tina do rei morto. Snorri fala entn dos impostos
i as leis inxustas dos gobernantes daneses como causa primaria dunha
revulsin dos sentimentos noruegos a favor de Olaf, i e esta revulsin
a que atopa espresin entre o pobo, nos rumores sobre os seus milagres. Os xefes aceptaron istes rumores por razs particulares de cada
un i Snorri d exemplos abundantes: o do ambicioso Einar, que non
tina recibido o ttulo i as trras prometidas por Knut; o de Kalf, engaado tamn polas promesas de Knut e desexoso de se reconciliar
eos seus irmaos, leis a Olaf, e as moitos outros. Pouco a pouco, a
creencia na santidade de Olaf fxose equivalente en Noruega sentimento patritico e cando Magnus, filio de Olaf e desterrado, foi chamado pra que ocupara o trono do seu pai, o culto rei morto convertuse en parte oficial do cristianismo noruego.
O mrito da saga non reside somentes na mestra que Snorri usa
narrar os episodios. En realidade, o que mis ademiracin causa
lector a mafica habilidade de construccin que demostra, porque ningn autor tina intentado previamente entretecer tantos fos
distintos nunh soia obra i Snorri mvese con facilidade dun aspecto a outro, enlazndoos con- un arte tal que nunca interrumpe a narracin cronolxica nin escurece a relacin dun episodio oo conxunto.
Os seus mtodos son variados, e con iles, ademis de fuxir da monotona que doadamente se podera dar nunha obra as, acada unha
estructura firmemente prgaizada e rica na sa mesma variedade, e
na cal a sa erudicin i a sa imaxinacin crean un retrato tan delicado como convincente de Olaf Haraldson, no seu doble aspecto de
rei e de santo.
E con esta saga i este retrato enlzase a pantstica historia dos
homes do Norde coa verde paisaxe galega. Tense discutido frecuentemente o siificado. dos nomes que aparecen nun dos captulos da
saga de Olaf e non se ten chegado a unha conclusin definitiva, pro
semella lxico que Espaa, pola sa lonxana e polo seu carcter
267

evidentemente diferente dos outros pases atacados, nomerase nalgs dos seus cantos. E, de ser as, tamn probable que Galicia, onde intentaron antes establecerse, fora citada preferentemente. As discusis, en realidde, centrronse na posibilidade da chegada de Olaf
a Espaa.
Na "Crnica de Noruega" escrita sobre unha das illas Oreadas
e publicada polo proesor Munch de Cristiania en 1850, tpase unha
roba bastante conc'unte favor da espedicin pennsula de Olaf.
> autor di que o rei foi a alacar Bretaa i Espaa, onde conqueru
varias victorias, na px. 17 de "Symboloe ad historiam antiquiorem
rerum Norvegioarum": "Olavus interim britones debellat, et usque
Hispaniae partes profectus, ibique clarissimos suae victoriae ttulos
reliquens, rediit in Daniarh", etc.
Outra proba a citada por Dozy as sas "Rcherches sur I*histoire et la littrature de l'Espagne', vol. 2 e coido que, apesar da
sa estensin, val a pena resumila eiqu. Basa Dozy a sa teora na
saga de Snorri que, inda que foi escrita como tal arredor da primeira
mitade do sculo XIII, posee fragmentos que semellan pertenecer
primeira mitade do sculo anterior, ou sea, poca en que se empezu a poner por escrito a tradicin oral, o que tai que os datos que
proporciona merezan especial atencin. A saga di que o punto mis
alonxado que Olaf chegu na sa espedicin Kalrsr . O problema plantexado decidir que o que siifica iste nome i ah
onde aparece a hiptese de Dozy. No "Diccionario geogrfico" que
forma o volume XII dos "Scripta histrica Islandorum" tradcese
Karlsr como "ns augas de Carlos" i esplcase que os homes do Norde tian o costume de cambiar os nomes dos lugares de pases estranos por outros que tiveran siificado pra iles. Seguidamente, os autores do Diccionario engaden que a sua opinin q u e se trataba do
ro Garona. Dozy refuga esta interpretacin, i o seu razonamento ,
en resume, o seguinte: En primeiro lugar a saga di claramente que
os homes que habitan perto das Karlsr son pagns e idlatras i
difcil aceptar que Olaf i os seus compaeiros, que eran cristins a
pesar da sa actuacin, poideran considerar s habitantes desta rexin de Francia como adoradores de doles. Di, ademis, a saga, que
Olaf agardu as Karlsr un vento favorable que He permitise cruzar
o estreito (de Xibraltar) e non semella ter moito sentido agardar na
desembocadura do Garona un vento propicio pra entrar no Mediterrneo. Dozy coida que se trata da baha de Cdiz, onde normalmente os barcos agardaran o intre favorable pra pasaren o estreito.
Por outra banda al vivan entn "pagns", xa que todos os pobos
cristins consideraban s mahometns como idlatras. Pra esplicar
por qu os nrdicos diron baha o nome de Karlsr, Dozy bsase
na mesma etimoloxa do nome. Na lngoa xermnica "karl" siifica
un home alto, forte, robusto. De ah que un navio de Olaf cuia proa
estaba adornada coa cabeza dun rei levara o nome de Tcarlhoefuth',
ou sea, cabeza de home forte. Diste feito pasa Dozy a relacionar o
nome coas chamadas columnas de Hrcules. Segn as fontes rabes

268

que cita, estas columnas consistan en grandes pedras duras colocadas sobre unhas pilastras no mar ou nunha illa, de altura enorme,
que vara segn a fonte consultada. Na cima haba anha construcin triangular terminada en punta, riba da cal haba unha estatua
enorme dun home de longa barba, revestido con un manto dourado
que lie chegaba a media perna. A sa face ollaba Noroeste i a sa
mao esquerda estaba estendida cara atrs e sinalaba co dedo ndice a
entrada do estreito; na sa mao direita, cuberta co manto e alongada
cara a trra tina un ouxeto que ordinariamente se coidu que era
unha chave, pro que en realidade poda ser un bastn, segn Dozy.
Tendo en conta todo esto, a denominacin de Karlsr "as augas do
home" esplcase doadamente. as fontes rabes dise que estas columnas existiron deica 1145, e si as natural que esta estatua colosal captara a imaxinacin nrdica e que lies deran s augas da baha de Cdiz iste nome. Na saga dise que Olaf, mentras agardaba
nestas augas un vento favorable, tuvo un son notable no cal se lie
aparecu "un home de aspecto maxestuoso e formidable" que lie ordenu que non continuara o seu viaxe, senn que voltara inmediatamente a Noruega onde reinara eternamente. Olaf regresu seu
pas. Dozy ccida ver niste son unha lembranza confusa da estatua
porque os escritores rabes dan a mesma siificacin man estendida da figura, a da frase "Volta pas de onde vieche".
O captulo que sigue agora o da saga de Snorri, literalmente; o
nico cambio, inevitable, a pesar do meu desexo de o dar intacto, o
de unha das letras nrdicas, difcil de achar entre os caracteres das
mquinas de escribir que eu poda usar ou na nosa tipografa. Esta
letra, con todo, equivale son actual da 'th' inglesa, e sustitun aquela por sta cada vez que aparece. O resto exactamente tal como
aparece no volume islands. A continuacin vai a traduccin, o mis
literal posible.
Heimskringla
lfs Saga Ins Helga
XVII Kaptuli
lfr konungr helt lithi snu vestr til Grslupolla ok b.irthisk thar
vith vikinga fyrir Viljlmshoe. Thar hafthi lfr konungr sigr. Sv
segir Sigvatr:
20. leifr, vanntu, thars JQfrar,
ellifta styr, fellu,
ung kpmtu af thv thingi,
thollr, Grslopollunr.
That frk vg at vttu,
Viljalms fyr boe, hjalma,
tala minust es trat telja,
tryggr jarls, hit snarla.
Thv naest barthislc hnn vestr Ftlafirthi, sem segir Sigvatr:
21. Tonn ranth tolfta sinni
trfylgjandi ylgjar,
varth, Ftlafirthi,
fJQrbann lagit monnum.
269

Thatan fr lfr konungr allt suthr til Saljupolla ok tti thar orrostu. Thar vann hann borg tn, er ht Gunnvaldsborg hon var mikil
ok forn ok thar tk hann jarl, er fyrir rth borginni, er ht Heirfithr. Th tti lfr konnungr tal vith borgarmennina. Hann lagthi
gjald borgina ok jarl til tlausnar, tlf thsundir gullskillinga.
Slkt f,var honum goldit af borginni sem hann lagthi . Sv segir
Sigvatr:
22. Threttnda vanu throenda,
that vas fltta bgl, drttinn
sujallr Seljupollum
sunnarla sryr kunnn.
Upp lt gramr gamla
Gimnvaldsborg of morgin,
Geirfithr ht s, gorva
gengit, jarl of fenginn.
Traduccin:
"O rei Olaf, entn, dirixuse cara o oeste, cara Grislopol, e loitu al eos seus vikingos en Williamsby. E al tamn vencu o rei
Olaf. As di Sigvat:
Agora contari a onceava batalla,
onde se loitu i o que acontecu.
O noso xoven prncipe atravesu o campo de batalla
onde os xefes morran, en Grislopol.
forte loita bruaba arredor da vila
que o bravo Conde William tina como sa,
e moitas lngoas din ben axia
cantos elmos se esmagaron aquil da.
Despis loitu mis cara o oeste, en Fetlafjord, como Sigvat di:
A doceava loita deuse onde a espada
percuradora-de-honra do rei deu s dentes
devoradores do lobo salvaxe, en Fetlafjord,
unha esmorga de guerreiros condenados a morte.
Dende al o rei Olaf navegu cara o sul deica Seliopol, onde deu
unha batalla. Tomu al un castelo, chamado Gundvaldsburg que
era moi grande e antigo e tomu tamn prisioneiro conde que
mandaba na fortaleza e cuio nome era Geirfinn. Despis o rei Olaf
celebru unha xuntanza eos homes do castelo. Puxo un tributo sobre
a vila i o conde, como rescate, de mil duascentas monedas de ouro.
O cal foi pagado por aquiles a quenes se lies tina imposto. As di
Sigvat:
Agora cont a dcimoterceira batalla
onde se loitu i o que acontecu;
en Seliopol deuse a loita
e moitos non sebreviviron.
270

O rei mandu tdolos seus homes e poder

antiga fortaleza de Gunvaldsburg;
e un rico conde foi apreixado al
cuio nome era Geirfinn, estu certo."
Iste o captulo da saga e istes son os nomes. Como dixen, houbo
gran cantidade de discusis sobre a sa identificacin, pro derradeiramente acptase bastante xeneralmente que se trata de nomes espais, co cal semella afirmarse tamn a negada de O3af a Espaa.
En realidade as fontes espaolas falan de ataques vikingos polo 1016,
pro a cronoloxa incerta dabondo pra que sea posible aceptar a
posibilidade de que foran aquiles nos que Olaf tomu parte, en 1012
ou 1013. Nise caso tdolos historiadores estn dacordo en que Grislupolla podera ser Castropol; Wiljalmsboe poderla ser unha corrupcin de Villame e Fetlafjorthr, outra de Betanzos. O "jarl Viljams"
ou conde William, naturalmente, sera unha invencin pra esplicar,
na mente do poeta, o nome do lugar. Seljupollar tense identificado,
dudosamente, con Silleiro, perto de Bayona, Norde da Guardia. O
resto dos nomes, o da fortaleza i o conde, quedan anda por identificar, e s existen sobre iles teoras con moita menos base que as que
citi.
Na historia dos Cantidas. ou sea, as "Sgur Danakonunga"
ou "Historia dos reis de Dinamarca", chase a "Knytlinga Saga". E
nela, o fragmento seguinte do captulo XII:
"Fathir hans ht lfr, hann var jarl i Danmprk, hann var hermathr mikill; hann fr vestrviking ok vann Galizuland ok eyddi ok
gerthi thar mikinn hernath: thv var hann kallathr Galizu-lfr"
Ou sea:
"Haba entn o chamado Ulf, un nobre de Dinamarca, que era
bravo guerreiro; foi como vikingo cara o oeste e arrasu Galicia e
collu al rico botn; por esta razn chamuselle Galizu-Ulf."
Os eruditos do Norde teen ouservado que, segn os sincronismos dados polo autor da historia dos Cantidas, iste Ulf, que Saxo
Grammaticus nomea algunha vez i que chama Ulvo Gallicianus,
debu ter nado o ano mil. Na "Historia Gompostellana", px. 15, dise
que os normandos fixeron unha incursin en Galicia na poca en que
Cresconio era bispo de Compostela, que foi entre 1048 e 1066; si se
combinan os dous puntos, pode ser que o vikingo que invadu Galicia en tempos de Cresconio fora o dans Ulf. Polo demis, a "Historia" non d detalles sobre esta invasin, e cando di que Cresconio
exterminu s invasores "Cresconius suae miliae circunspecta
strenuitate Normandos, qui hanc terram invaserant, funditus extinxit", non se debe tomar p da letra. O autor espaol seguramente
eisaxeru a derrota dos normandos da mesma maneira que o autor
islands semella ter eisaxerado os seus trunfos.
Dende a mitade do sculo XI deica a mitade do XII houbo unha
serie de invasis que semellan centrarse en Espaa. Os atacantes
271

eran, en parte, noruegos que iban a tomar parte as Cruzadas. Quizis esquenceron que Galicia era un pas Cristian e lembraron s que
os seus devanceiros tian sido vikingos, pro a maior parte dos piratas
vian de outro pas i a "Historia" chmalles "anglici vel normanigenae" i falar dunha invasin que tivo lugar en 1111 chmalles simplemente, "anglici piratae" (pxs. 133 e sig.). Non eran, dende logo,
anglonormandos descendentes dos acompaantes de Guillermo o Conqueridor; en realidade, o nico pas a cuios habitantes pode referirse
s illas Oreadas, onde temos visto comenz que se refuxiaron en
primeiro lugar os "jarls" escandinavos que non quixeron aceptar as
novas condicis de dependencia absoluta de Harald Harfagr i os seus
sucesores lies impueron. Destas illas sau, segn conta a "Saga Magnus Boerfetts", en 1107, Sigurd, frente de sesenta naves; pasaron
o invern en Inglaterra, onde o rei Enrique I, filio do Conqueridor,
acolleunos afablemente. Na primaveira do ano seguinte, chegaron a
Galicia, que a saga chama 'Jakobsland'. Unha vez al decidiron invernar. O gobernador da rexin encarregouse de lies proporcionar vveres a cambio de dieiro, pro despis do Nadal faltu sa promesa e Sigurd vengouse axia, atacando o castelo do gobernador. Tratouse de identificar iste castelo como Compostela, pro, si as fora,
non hai dbida de que a "Historia Compostellana" tera falado desta espedicin, pro nona nomea. A saga di que, como o gobernador
non tina forzas dabondo pra se defender, fuxu do castelo e de todo
canto iste contia e marchu cara o sul.
Segn a "Historia" (px. 133) Galicia foi atacada de novo en
1111 por outro grupo de "cruzados", esta vez axudando a dous seores galegos na sa loita contra Urraca, filia de Alfonso VI.
Finalmente, en 1152, Rongvald, na sa viaxe de pelerinaxe a Xerusaln, sando das Oreadas, chegu primeiro por trra a Narbona
onde se detivo, atraguido pola beleza da vizcondesa Ermengarda, segn a "Orkneyinga Saga", e logo continuu cara Galicia por mar, pra
pasar al o invern, pedindo vveres que He foron prometidos si a
cambio, segn a saga, libraba s habitante do xugo dun seor estranxeiro que os aburaba de impostos i que se d o ame de Gudifreyr, home duro e avaro, polglota e moi intelixente. Unha vez
mis vronse os nrdicos misturados as loitas internas do condado e
unha vez mis houbo destrucin, roubos- e pillaxe. Despis da cua resma marchronse os nrdicos de Galicia e, de camino cara o Estreito, fixeron varias incursis en territorio sarraceno.
Esta espedicin de Rongvald, que semella que tivo lugar oito
anos despis da destrucin da estatua de Cdiz segn a data que dan
os autores rabes, semella ter sido derradeira. En realidade, despis
diste momento, os habitante das Oreadas, inda que continuaron por
algn tempo as sas actividades vikingas, tian problemas dabondo
na sa propia trra e nos territorios que formaban a sa inmediata
vecindade pra matinar en faceren espedicis a trras lonxanas.
272

En realidade, pois, o humanismo que frorecu en Islandia foi, sobre todo, en forma histrica e, nembargantes, pola sa mesma orixe,
polo seu modo de vida que era unha protesta contra sistemas monrquicos e contra toda poltica tal como xeneralmente entendida,
adibanse os islandeses imposibilitados de tratar calquera tema esterno. Non hai ah grandes masas, xeneralidades i estadsticas coas
que o poltico traballe i o notable das sagas, o verdadeiro segredo da
mente islandesa, que nada realmente valioso ags o persoaxe individual, ou sea, e o punto de vista dramtico. Motivos pblicos,
grandes intereses e causas non son desconocidos, pro os motivos son
principalmente de carcter persoal: homes e mulleres non representan ideas abstractas, senon sobre todo a s mesmos. Polo mesmo, a
forza est na accin, no dilogo, e de ah a beleza inagotable dos seus
relatos, fundados nun sentimento de realidade e un conocemento
imaxinativo.
O punto de vista as sagas islandesas chase completamente adicado o particular i desesperadamente limitado. O moralista o o
economista poden sorprenderse ante esta escesiva devocin a unha
determinada persoa ou escea, pro esta intensa limitacin d intereses, esta visin dramtica, fai que Islandia sea, as sas sagas completamente distinta do resto do mundo. Non quer esto decir que a
illa sea o nico lugar onde esta clase de obra se ada, xa que sagas,
dunha ou doutra case, hainas en tdalas lngoas conocidas, como se
bota de ver xa no Xness; pro en Islandia non queda apenas nada
cando se prescinde do drama persoal, e ningn outro pas, que eu
seipa, pode presentar tal diversidadesde narrados as que os persoaxes destaquen todos con tanta precisin.
As historias noruegas chanse entre as grandes obras dos islandeses, con todo o meflor das sagas ags quizis unha soia cousa: a
tensin trxica que d unidade a elementos diversos proveentes de
feitos reis e de tradicin popular as sagas propiamente ditas, como
"Njala" e "Laxdela". As crnicas noruegas. teen unha vitalidade
algo mis baixa i o seu material mis engorroso; as traxedias de
Olaf Tryggvason e de San Olaf no son tan claras e fortes como as de
Njal ou de Kjartan Olafsson pro a imaxinacin a mesma e, considerando as dificultades do tema, anda mis maravilloso cmo o
historiador logra reter o argumento frecuentemente complicado, como entrelaza dramticamente as conversas, usndoas, non como simple adorno, senn como parte esencial da sa trama. O dilogo nestas Vidas non unha mera cita sacada de algunhas memorias, parte
da vida que se describe e da mente do historiador que a narra. Con
elas brese diante dos olios do lector un mundo en que os homes
puideron aceptar un terrible fatalismo inexorable sin que a sa propia grandeza huma se reducir, por desiguis que foran as forzas en
tensin, e sin que o esprito nrdico se empequeecer nin desmaiara
se enfrentar coa oerteira victoria final do destino.
MICAELA MISIEGO

New Jersey
-273

ESCOLMA DE BIBLIOGRAFA
Sven Axel. "Viking enterprise". New York, 1936.
ANNANDALE, N. "The Faroes and Iceland". Oxford, 1905.
ARBMAN, Holger. "The Vikings". Londres, 1961.
BUGGE, A. "Contributions to the History of the Norsemen in Ireland". Oslo,
1900.
CHADWICK, Hctor. "The Heroic Age". Cambridge, 1912.
DOZY, R. "Rdherches sur la litratture espagnole".
FABRICIUS, Adam Kristoffer. "La connaissance de la Pninsule Espagnole
par les nomines du Nord". Lisboa, 1892.
FABRICIUS, A. K. "La premire invasin des Nordmans dans l'Espagne musulmane". Lisboa, 1892.
GJERSET, Knut. "History of the Norwegian people". New York, 1932.
GONZLEZ LOPEZ, Emilio. "Grandeza y decadencia del Reino de Galicia".
Buenos Aires, 1957.
GUMMERE, F. "The Popular Bailad". Londres, 1907.
HALLBERG, Peter. "The Icelandic Saga". Nebraska, 1962.
HASKINS, Charles Homer. "The Normans in European History". Boston,
ANDERSON,

HEUSLER e RANISH. "Eddica Minora". Dontmund, .1903.

HOLLANDER, Lee M. "Od Norse Poems". New York, 1936.
HOLLANDER, Lee M. "The Skalds". Princeton, 1945.
JONSSON, F. "Carmina Scaldica". .Copenhague, 1913.
KENDRICK, T. D. "A History of the Vikings". New York, 1930.

KER, W. "Epic and Romance". Londres, 1908.

KER, W. "On the History of the Ballads". Londres, !ioo2.
KERSHAW, N. "Stories and ballads of the far past". Londres, 1921.
LiESTL, Knut. "Origin of the Icelandic family Sagas". Oslo, 1930.
LINKLATER, Erik. "The ultmate Viking". Londres, 1955.
MAWER, A. "The vikings". Cambridge, 1930.
MELVINGER, Ame. "Les premieres incursions des Vikings en occident
d'aprs les sources rabes". Upsala, 1955.
OLRIK, Axel. "Viking civilization". New York, 1930.
OLRIK, Axel. "The Heroic Legends of Denmark". New York, 1932.
OXENSTIERNA, Eric. "The Norsemen". New York, 1965.
RISCO, Vicente. "Historia de Galicia". Vigo, 1952.
SIDGWICK, Frank. "The Bailad". Londres.
SCARGILL, M. e SCHLANCH, M. "Three Icelandic Sagas". New York, 1950.
WEXIAM, M. W. "Social Scandinavia in the Viking age". New York, 1920.

274

21

Xulio
Agosto
Setembre 1968

MICAELA MISIEGO:

GRIAL
Isledinga SSgur

J. A. GONZLEZ CASANOVA:

AMABLE VEIGA ARIAS:

SALVADOR

Comunicacin social e desenrolo poltico no xurdimento

da conciencia nacional

Fonologa gallega

LORENZANA:

As Interrogantes

no teatro de

lonesco
X. MARINAS DEL VALLE;
XESS TABOADA:

Pequea farsa dos amores desencontrados

Cuevllias e o s e u magisterio.

VIGO

CRIAL

REVISTA GAlfGA DE CULTURA

N. 21 X U L I O , AGOSTO, SETEMBRE 1968

SUMARIO
E Ns Ai o s

Pxinaa

Isledinga Sgur, por MICAELA MISIEGO

Comunicacin social e desenrolo poltico no xurdimento da
conciencia nacional, por J. A. GONZLEZ CASANOVA ...
Fonologa Gallega. Fonemtica: El sistema consonantico, I,
por AMABLE VEIGA ARIAS
As interrogantes no teatro de Ionesco, por SALVADOR LORENZANA
;

257
275
.
282
288

ESCOLMA

Pequea farsa dos amores desencontrados, por X. MARINAS

DEL VALLE
295
Pequea amostra da poesa do Canad francs, trad. X. CAMBRE MARINO
312
PENEIRA DOS DAS

Cuevilks e o seu maxisterio, por XESS TABOADA

Curiosidad literaria, por EDUARDO MARTNEZ TORNER
Arredor dun poema de Rosala, por X. L. FRANCO GRANDE
Sebastin Gonzlez Garca-Paz. Notas da sa vida e do seu
tempo, por ANTONIO FRAGUAS FRAGUAS
A lendo do Graal, por R. C. C
A poesa africana moderna, por C. B
LIBROS, por R. C. C, BASILIO LOSADA CASTRO, X. L.
FRANCO GRANDE, C. B., S. S. e X. M. B

362

O REG DA CULTURA

379

REDACCIN E ADMINISTRACIN
Editorial Galaxia Reconquista, 1 Vi-go
Director periodista: Anxel Sevillano Garca. Codirectores: Ramn Pifieiro Lpez e Francisco Fernndez del Riego Consello de Redaccin: R. Carbailo Calero - D. Garca Saben - C. Fernandez de la Vega - X. M. Lpez
Nogueira - M. Dnega Rozas - Camilo G. Snirez Llanos - Basilio Losada
Castro - Ricardo Garca Surez.

314
322
326
334
358
358