CAC CHI S

SC KHOE CNG NG
ThS. Trn Th Tuyt Nga

Muc tiu
Sau khi hoc xong, sinh vin co kh nng:
Trinh bay nh nghia, phn loai va tiu
chun la chon chi s sc khoe
Nu y nghia cac chi s sc khoe
Trinh bay cac thanh phn ca
HDI, GII, MPI.
Trinh bay muc tiu phat trin thin nin k.

1. nh nghia va phn loai

nh nghia
La s liu phn anh tinh trang sc khoe cng
ng
La cng cu o lng va anh gia:
Tinh trang sc khoe dn s
Hiu qu chin lc y t
Hiu qu chng trinh can thip SK
cng ng
Hiu qu k hoach phat trin KT-XH ca
cng ng, quc gia
3

1. nh nghia va phn loai

Phn loai
- Cu truc
n tnh: Px, Ex, IMR
Kt hp : HDI, GII, MPI
- Tnh cht
S o t vong
S o bnh tt
S o s tac ng
- Chng trinh
u vao, hoat ng, kt qu, nh hng
4

2.Tiu chun la chon chi s sc khoe

Tnh hu dung
Tnh khoa hoc
Tnh ai din
Tnh d hiu
Tnh d s dung
Tnh ao c
Xem sch Bi ging Dn s
5

3. Cac chi s n tnh

3.1 Ch s tui th (Ex )

Tui tho trong dn s (life expectancy) la s

nm trung binh ma mt th h co kh nng
sng thm nu th h o cht ging mc
cht hin hanh.
Tui tho k t luc sinh (E0 life expectancy
at birth) la s nm trung binh mt tr mi
sinh co kh nng sng thm, nu no cht
ging mc cht hin hanh ca dn s.
6

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Tui tho k t luc sinh la chi s phn anh

mc cht ca tt c cac la tui trong
dn s
Co y nghia rt quan trong va c goi la
tui tho trung binh ca dn s hay tui tho
dn s.

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

P0 = n

Tnh s ngi nm
sng qua tng nm

Tui th ca P0 =

Pt = 0

Tng s ngi nm sng ca P0

Dn s P0 (n)
8

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

P0 dn s nm nay
P1 dn s 1 nm sau
P2 dn s 2 nm sau
P3 dn s 3 nm sau
P
Pn dn s n nm sau

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

Tnh s ngi nm sng ca P0 qua tng nm
T P0 n P1
S ngi sng c 1 nm la P1
S ngi sng nm la P0 P1
Vy tng s ngi nm sng t P0 n P1 la:
P1 + (P0 P1)
T P1 n P2
S ngi sng c 1 nm la P2
S ngi sng c nm la P1 P2
Tng s ngi nm sng t P1 n P2 la:
P2 + (P1 P2)

10

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

Tnh s ngi nm sng ca P0 qua tng nm
Tng t nh trn ta co:
T P2 n P3
P3 + (P2 P3)

T Pn-1 n Pn
Pn + (Pn-1 Pn)
(P0-P1)

P0

P1
P1

(P1-P2)

(P1-P2)

P2
P2

P3
P3

(Pn-1-Pn)

Pn-1

Pn
Pn

11

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

Tnh s ngi nm sng ca P0 qua tng nm
Tng t nh trn ta co:
T P2 n P3
P3 + (P2 P3)

T Pn-1 n Pn
Pn + (Pn-1 Pn)

(100-90)

100

90
90

(90-70)

(70-60)

70
70

60
60

(10-0)

10

0
0

12

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

Tnh tng s ngi nm sng
Tng s ngi nm sng ca P0 la:
P1 + (P0 - P1) + P2 + (P1 - P2) + P3 +
(P2 - P3) ++
= P1 + P0 P1+ P2 + P1 P2 + P3 +
P2 P3+
= P0 + P1 + P2 + P3 +

13

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

Tnh tui tho k t luc sinh
Ly tng s ngi nm sng ca P0
chia cho s ngi 0 tui (P0)
P0 + P1 + P2 + P3 +..
------------------------------P0

P1 + P2 + P3 +.
= + ---------------------P0
P1+ P2 + P3 +
= 0,5 + --------------------P0
14

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

P1 + P2 + P3 +
T s ln khi P1, P2, P3 . ln
P1 ln khi
P0 n P1 cht t
P2 ln khi
P1 n P2 cht t
P3 ln khi
P2 n P3 cht t
..

15

3. Cac

chi s n tnh

3.1 Ch s tui th

Cach tnh tui tho k t luc sinh

Tui x (P =0)
2013
Tnh Tng s ngi nm
sng ca P0
t

P0 = n

Tnh Tng s ngi

nm
e
0
Tnh s ngi nm
sngsng
caqua
P0tng nm

Tui th ca P0 =
Tui x (cao tui
nht)

Pt = 0

Tng s ngi
e0 nm sng ca P0
Dn s P0 (n)
16

3. Cac

chi s n tnh (tt)

3.1 Ch s tui th

Xu hng tui tho ca cac vung trn th

gii
Bn tham kho tui tho cac nc trn
th gii (2011)

17

3.1 Ch s tui th

Tui tho trung binh cac nc trn th gii (2011)

18

3.1 Ch s tui th
Tui tho ca cac nc ng Nam A

19

3.1 Ch s tui th

Tui tho trung binh cac nc trn th gii (2012)

20

3. Cac

chi s n tnh (tt)

3.2 Ch s o lng mc t vong

T sut cht th (CDR Crude Death Rate)
T sut cht c trng theo tui (ASDRx Age
Specific Death Rate)
T sut cht tr em (IMR Infant Mortality Rate)
T s t vong m (MMR Maternal Mortality Ratio)

21

3. Cac

chi s n tnh (tt)

3.2 Ch s o lng mc sinh

T sut sinh th (CBR Crude Birth Rate)
Tng t sut sinh (TFR Total Fertility Rate)
T sut sinh c trng theo tui (ASFRx Age
Specific Fertility Rate)

22

 Chi s sk cng ng
Tiu chun la chon chi s sk
Chi s n tnh
Tui tho (ex, e0)
Chi s o lng t vong
Chi s o lng mc sinh
(TFR, ASFRx)

23

3.1 Ch s tui th

Tui tho trung binh cac nc trn th gii (2012)

24

4. Cac chi s kt hp
4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

Human Develoment Index

La chi s kt hp
anh gia thanh tu at c ca con
ngi trn 3 linh vc:
Sc khoe va sng tho
S hiu bit
Mc sng

Xp hang hang nm nhm anh gia s

phat trin ca cac quc gia.
25

1. Cac

chi s kt hp

4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

Thanh phn ca HDI
S hiu bit

Sc khoe va sng tho

HDI

Mc sng c bn

26

4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

Thanh phn ca HDI

27

4. Cac chi s kt hp
4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)
Trc 2010
0 HDI 1
Thang xp hang :
Cao: 0,800
Trung binh :0,500
0,799
Thp: 0,499

Hin nay
0 HDI 1
Chia khong t phn v

Rt cao
Cao
Trung binh
Thp

HDI c UNDP xp hang hang nm trn pham

vi toan cu.
28

29

10 nc co HDI cao nht th gii

30

10 nc co HDI thp nht th gii

31

4. Cac chi s kt hp
4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)
Thanh phn ca HDI

3 thnh t

4 ch s o lng

32

4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

Cach tnh HDI
Bc 1: Thit lp cc ch s thnh phn
Ch s
Ki vong sng (nm)
S nm i hoc trung binh
S nm ki vong i hoc
trung binh
Chi s giao duc kt hp
Thu nhp binh qun u
ngi (PPP $)

Gi tr cc i quan st c
(t nm 1980)

Gi tr cc tiu

89,3
(Nht Bn , 2012)

20

13,3
(M, 2010)

18,0

0,971
(New Zealand, 2010)

87.478
(Qatar, 2012)

100

33

4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

Cach tnh HDI
Ch s tui th
E thc t E ti thiu
EX = ----------------------------E ti a E ti thiu

Ch s gio dc

MYSi.EYSi tr s ti thiu

ED = -------------------------------------tr s ti a tr s ti thiu
MYSi: Tr s chun ha ca s nm i hc trung bnh
EYSi: Tr s chun ha ca s nm k vng i hc
34

4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

Cach tnh HDI

Ch s thu nhp
c tnh gin tip qua sc mua tng ng
ln (sc mua thc t) ln (sc mua ti thiu)
IN = ------------------------------------------------------------ln (sc mua ti a) ln (sc mua ti thiu)

35

4. Cac chi s kt hp
4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)
Bc 2: Tng hp cac chi s thanh phn tnh HDI
Cng thc tnh

HDI 3 EX ED IN
V du: Tnh HDI ca Thai Lan, nm 2012 da vao bng
s liu sau:

36

4. Cac

chi s kt hp

4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

V du: Tnh HDI ca Thai Lan, nm 2012 da vao bng
s liu sau:
Ch s

Gi tr cc i quan st
c

Gi tr cc tiu

Thi Lan

Ki vong sng (nm)

83,6
(Nht Bn , 2012)

20

74,3

S nm i hoc trung
binh

13,3
(M, 2010)

6,6

18,0

12,3

0,971
(New Zealand, 2010)

S nm ki vong i
hoc trung binh
Chi s giao duc kt
hp
Thu nhp binh qun
u ngi (PPP $)

87 478
(Qatar, 2012)

100

7 722
37

4. Cac chi s kt hp
4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

V du: Tnh HDI ca Thai Lan, nm 2012 da vao bng s liu sau:
Ch s

Min Thi
Lan

Max

74,3 (1) 74,3 - 20 0.854

Ki vong sng
(nm)

83,6

S nm i hoc
trung binh

13,3

6,6

(2)

6,6 - 0
0.496
13,3 - 0

S nm ki vong i
hoc trung binh

18,0

12,3

(3)

12,3 - 0
0.683
18,0 - 0

0,971

Chi s giao duc

kt hp
Thu nhp binh
qun u ngi
(PPP $)

20

83,6 - 20

87.478 100

7,722

(4)

0.496 0.683 0
0.600
0,971 - 0

(5)

ln(7.722) - ln(100)
0.642
ln(87.478) - ln(100)

HDI 3 0.854 0.600 0.642 0.690

38

4. Cac chi s kt hp
4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)

V du: Tnh HDI ca Vit Nam, nm 2012 da vao bng s liu sau:
Ch s

Min Vit
Nam

Max

Ki vong sng
(nm)

83,6

S nm i hoc
trung binh

13,3

S nm ki vong i
hoc trung binh

18,0

0,971

Chi s giao duc

kt hp
Thu nhp binh
qun u ngi
(PPP $)

20

87.478 100

75,4 (1) 75,4 - 20 0.871

83,6 - 20
5,5 (2) 5,5 - 0 0.414
13,3 - 0
11,9 - 0
11,9
(3)
0.661
18,0 - 0

2,970

(4)

0.414 0.661 0
0.538
0,971 - 0

(5)

ln(2.970) - ln(100)
0.501
ln(87.478) - ln(100)

HDI 3 0.871 0.538 0.501 0.617

39

Bai vit v chi s phat trin con

ngi

40

41

4. Cac chi s kt hp
4.1 Ch s pht trin con ngi (HDI)
HDI ca Vit Nam (1990 2012)
0.7

0.6
0.5

0.611

0.573

0.614

0.590
0.439

0.617

0.534

0.4
0.3
0.2
0.1
0
1990

2000

2005

2007

2010

2011

2012
42

4. Cac chi s kt hp
4.2 Ch s bt bnh ng gii(GII)
Gender Inequality Index
Phn anh s bt binh ng v gii th
hin qua 3 linh vc:
Sc khoe sinh sn
Nng cao v th
Tham gia vao lc lng lao ng

Gia tr t 0 (binh ng gii) n 1 (bt

binh ng 3 linh vc trn)
44

4. Cac chi s kt hp
4.2 Ch s bt bnh ng gii(GII)

5 ch s o lng

3 thnh t

45

4. Cac

chi s kt hp

4.3 Ch s ngho a phng din (MPI)

Multidimensional Poverty Index

Phn anh s thiu hut a phng din
mc ca th v
sc khoe
giao duc
mc sng

46

4. Cac

chi s kt hp

4.3 Ch s ngho a phng din (MPI)

10 ch s o lng

3 thnh t

47

4. Cac chi s kt hp
4.3 Ch s ngho a phng din (MPI)

48

4. Cac chi s kt hp
4.3 Ch s ngho a phng din (MPI)
Thnh phn

Sc khoe

Giao duc

Mc song

Ch so o lng

Ch to

Dinh dng

Suy dinh dng

(ngi ln or tre em)

Chet tre em

Tre d10
i 5tch
che
st o lng
Khong co thanh vien nao hoc u 5
nam

So nam i hoc
T le nhap hoc

Tre em trong o tuoi i hoc khong

c en trng 3 thnh t

Nhien lieu un nau

Ve sinh

Cui, than, phan

Nc sach

Khong tiep can nc sach or nguon

nc sach cach nha >30 i bo

ien
Nha

Khong co ien

Phng tien

Khong co xe hi va co t hn 2 (xe
ap, xe may, tu lanh, radio, tv, t49

Khong co k vs ay u

Nha tranh, at

4. Cac
Thanh
phan
10

Sc
3 khoe

10 Giao
3 duc

10

Mc
song

chi s kt hp

4.3 Ch s ngho a phng din (MPI)

Ch so o lng

Ch to

Dinh dng

Suy dinh dng

(ngi ln or tre em)

Chet tre em

Tre di 5t chet

So nam i hoc

Khong co thanh vien nao hoc u 5

nam
Tre em trong o tuoi i hoc khong
c en trng

T le nhap hoc

iem To
Y N ng
0
0
0
0

Nhien lieu un nau Cui, than, phan

Ve sinh

Khong co k vs ay u
Khong tiep can nc sach or
nguon nc sach cach nha >30
i bo
Khong co ien

Nha tranh, at

Khong co xe hi va co t hn 2 (xe
ap, xe may, tu lanh, radio, tv, t

050

Nc sach
ien
Nha
Phng tien

0
0

Ho ngheo
Thanh Ch so o lng
phan
10

Sc
3 khoe

Dinh dng
Chet tre em
So nam i hoc

10

Giao
3 duc
T le nhap hoc

Nhien lieu un nau

Ve sinh
10

Mc

Nc sach

3 song ien
Nha

Phng tien

C 3,33: H ngheo
2 C < 3,33: Nguy c ngheo
Ch to
Suy dinh dng
(ngi ln or tre em)
Tre di 5t chet
Khong co thanh vien nao
hoc u 5 nam
Tre em trong o tuoi i
hoc khong c en
trng
Cui, than, phan
Khong co k vs ay u
Khong tiep can nc
sach or nguon nc sach
cach nha >30 i bo
Khong co ien
Nha tranh, at
Khong co xe hi & co t
hn 2 (xe ap, xe may,
tu lanh, radio, tv, t)

iem

Co Khong
10
10
10

10

10
18
10
18
10
18

10
18
10
18

10
18

Tong

51

Phng phap tnh MPI

Ty le ngi song trong ho ngheo

q
q: So ngi trong ho ngheo
H = -------n: Tong so dan
n

Cng o ngheo

(C 10 q )
A = -------------------q

Ch so ngheo a phng dien

MPI = H A
52

Bai tap: Tnh MPI

Thanh
phan

Ch so o lng

Dinh dng
Chet tre em
So nam i hoc
Giao
duc
T le nhap hoc
Nhien lieu un nau
Ve sinh
Nc sach
Mc
song
ien
Nha
Phng tien
So ngi trong ho
Sc
khoe

Ho
2 3

4
53

Thanh
phan

Ch so o lng

Dinh dng
Chet tre em
Giao So nam i hoc
duc
T le nhap hoc
Nhien lieu un nau
Ve sinh
Mc Nc sach
song ien
Nha
Phng tien
So ngi trong ho
C
Sc
khoe

Ho

iem
10

10
10
10

4
7
5
4
2,22 7,22 3,89 5,00

6
6
6
6

10
18
10
18
10
18
10
18
10
18

54

Ty le ngi song trong ho ngheo

7+5+4
H = --------------------- = 0,800
4+7+5+4

Cng o ngheo

(7,22/10x7) + (3,89/10x5) + (5,00/10x4)

A = ----------------------------------------------- = 0,563
(7 + 5 + 4)

Ch so ngheo a phng dien

MPI = 0.800 0,563 = 0,450

55

5. Muc tiu phat trin thin nin ki

Muc tiu 1: Xoa oi gim ngho

Muc tiu 2: Ph cp tiu hoc

Muc tiu 3: Binh ng gii va nng cao v th phu n

Muc tiu 4: Gim cht nhi ng

Muc tiu 5: Ci thin sc khoe ba m
Muc tiu 6: Khng ch HIV/AIDS, st rt va cac bnh khac
Muc tiu 7: Phat trin mi trng bn vng
Muc tiu 8: Tng cng hp tac quc t
56

TNG KT
Chi s sc khoe
Phn loai theo
Cu truc
Tnh cht
Chng trinh

Tiu ch la chon chi s sc khoe

Chi s n tnh:
ex, CDR, ASDRx, ASFRx, CBR

Chi s kt hp
HDI, GII, MPI

57

TNG KT

58

THANK YOU! ^0^

59