Vous êtes sur la page 1sur 3

LIO 12

/
2~DECLINAO (ALGUMAS OBSERVAES)

73 - O genitivo singular da 2? declinao pode apresentar s vezes dois . Isto acontece quando a palavra j tem um i no radical, ou seja, quando no nominativo
termina em ius ou em ium. Por exemplo:fluvius (rio) tem por radicalfluvi; como
o genitivo da 2~ em i, esta palavra fica, nesse caso latino,fluv. claro que no
nominativo e no vocativo plural o mesmo fenmeno se opera, aparecendo ainda
dois ii no dativo e no ablativo do plural. Outros exemplos: nuntius, nuntii; vicarius, vicarii; impius, impii;jilius,jilii; auxilium, auxil;proelium,proelii etc. (Em
tais palavras, os dicionrios costumam indicar os dois ii do genitivo: nuntius, ii).
Para maior segurana vejamos a declinao de um desses nomes, tendo o
cuidado de pronunciar destacadamente os dois ii nos casos citados:

. .

L.t.\m

Nom.

fluvi-us

Nom.

fluvi-i

Voe.

fluvi-e

Voe.

fluvi-i

Gen.

fluvi-i

Gen.

fluvi-orum

Dat.

fluvi-o

Dat.

fluvi-is

Abl.

fluvi-o

Abl.

fluvi-is

Ae.

fluvi-um

Ae.

fluvi-os

74 - a) Deus, Dei (= Deus), agnus, agni (= cordeiro) e chorus, chori (= coro) tm o


vocativo igual ao. rrominativo.
b) Filius.filii (= jilho) tem o vocativo singular irregularjili.
c) Os nomes prprios em ius, de I (i breve) no nominativo, terminam no vocativo em i: Demetrius, Demetri. Os nomes prprios em ius, de i (i longo) no
nominativo, terminam no vocativo em ie: Darius, Darie.
d) Alm da irregularidade observada no vocativo, a palavra Deus apresenta
outras irregularidades. Vamos declinar este nome:
......,rr.v.n

Ct.Cn

Nom.

De-us

Nom.

Di ou Dii (raramente Dei)

Voe.

De-us

Voe.

Di ou Dii (raramente Dei)

Gen.

De-i

Gen.

De-orum ou De-um

Dat.

De-o

Dat.

Dis ou Diis (raramente Deis)

Abl.

De-o

Abl.

Dis ou Diis (raramente Deis)

Ae.

De-um

Ae.

De-os

Di, Dis so as formas preferidas na prosa.

________________

~L~i~~-o~1~2-_=~~D~ec=lin~a~~-~o~(A~lg~um~a~s~O~bs~e~~a~~~~)~~75

IIIIII~

e) Alguns nomes tm geralmente o genitivo plural em um em vez de orum:


sestertius, sestertium; modius, modium, decemvir, decemvirum.
1) Outros, a exemplo de Deus, tm o genitivo plural em orum ou em um: libri
(meninos, filhos): libero rum ou librum. Faber (obreiro) e socius (aliado)
tm o genitivo plural em um nas expresses praefectus fabrum (comandante
dos obreiros militares) e praefectus socitfm (comandante dos aliados).
75 - No sei se o aluno notou que a desinncia do dativo e do ablativo do plural
igual na 2~ e na 1~ declinao. Ao mesmo tempo que isso facilita decorar a
2~declinao, sugere observar o seguinte: O dativo e o ablativo plural de filia,
ae (= filha) filiis; o dativo e o ablativo plural de filius, ii (= filho) tambm
filiis. Como saber distinguir uma palavra da outra? Em tais casos, o latim adota
para 1~declinao a desinncia abus para o dativo e ablativo plural. Se perigo
de confuso no houver, poder-se-, indiferentemente, empregarfiliabus oufiliis: duabus filiabus ou duabus filiis, porque duabus denota, por si, tratar-se do
nome feminino filia, ae.
Outras palavras que podem trazer essa confuso e seguem essa irregularidade nos casos citados:
rrtW.r:i~

n.
anima, ae

lf.)

= alma

animabus

dea, deae

lf.)

= deusa

deabus

filia, ae

lf.)

filha

filiabus

liberta, ae

lf.)

= livre

libertabus

famila, ae

lf.)

= serva

famulabus

nata, ae

lf.)

= filha

natabus

mlJl-;"e~

lf.)

= mula

mulabus

equa,ae

lf.)

gua

equabus

asna, ae

lf.)

= jumenta,

burra

asinabus

.ri'dl."" .

= esprito

. . .

anmis

anmus, i

(m.)

deus, dei

(m.) = deus

diis (ou deis)

filius, ii

(m.) = filho

filiis

libertus, i

(m.)

= livre

libertis

familus, i

(m.)

= servo

familis

natus, i

(m.) = filho

mulus, i

(m.)

= mulo,

equus, i

(m.)

= cavalo

asinus, i

(m.) = jumento,

natis
mu

mulis
equis
burro

. .

asnis

lio 12 - 2~ Declinao (Algumas Observaes)

QUESTIONRIO

f-------------------------,

1. Uma palavra da 2~ declinao pode apresentar dois ii no genitivo singular? Quando acontece
isso? Em quais outros casos se d o aparecimento destes dois ii?
1. Decline nuntius, ii (Y. 44, 2).
3. Qual o vocativo de Deus? Quais as outras palavras nas mesmas condies de Deus?
4. Decline Deus, Dei.
5. Qual o vocativo de filius, ii? Decline essa palavra.
6. Por que filiabus o dativo e o ablativo plural de filia, ae? Quais as outras palavras em idnticas condies?

EXERCCIOS

f-----------------------------,

7 - Traduzir em latim.
VOCABULRIO
afungentar - fugo, are
aluno - alumnus, i(l)
amigo - amicus, i
cavalo - equus, i (Y. 44,,5)
circundar - circumdo, re
criado - servus, i
Deus - Deus, Dei
disposio - animus, i
filho - filius, ii
1. Deus d disposio aos alunos.
2. O rio circunda o jardim.
3. Os criados do patro afugentam os cavalosv'.

mpio - impius, ii
jardim - hortus, i
lobo - lupus, i
patro - herus, i
recusar - recuso, are
riacho - rivus, i
rio - fluvius, ii m.
sujar - inquno, are(2)

4. Os lobos sujam as guas dos riachos e


dos rios.
5. Recusamos os filhos e os amigos dos mpios.

8 - Traduzir em portugus.
VOCABULRIO
acciso, are - acusar
J asinus, i - burro'"
concordia, ae - concrdia
Deus, Dei - Deus
1>equus, i - cavalo'"
existimo, are - apreciar'?
1. Ancillae servos herorum accusant.
Herorum et servorum concordiam
praedcant,

filius, ii - filho
herus, i - patro
patientia, ae - pacincia'"
praedico, are - gabar'?
>servus, i - criado, escravo
verbro, are - aoitar, surrar'?

(0JReginae filii prudentiam existimamus.


Servorum filiis et filiabus Deus prudentiam et patientiam dat.

(?J

3. Agricolarum equos et asinos verberatis .

(I) Pronuncie todas as consoantes: almnus, almni.


(2) Muita ateno sempre com o acento: se o i breve, no poder ser acentuado quando constituir a penltima silaba: inquinas,
lnquinat, inquinmus, inquintis, lnquinant. sinus, sini.
(3) Para evitar confuso, procure no pr o genitivo entre dois substantivos;
(4) Y. a n. 2 do exerccio 7.

no se saberia de qual deles o genitivo complemento.

(5) Os dois IIU devem ser pronunciados:


quus .
(6) Os dois tt tm som de c, porque ambos so seguidos de i breve mais vogal: pacincia,pacincie.

Vous aimerez peut-être aussi