Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
LL.D.
EDITED BY
fT. E. PAGE,
t E.
CAPPS,
L. A.
POST,
C.H., LITT.D.
PH.D., LL.D.
L.H.D.
E. H.
W. H. D. ROUSE,
WARMINGTON,
LETTERS TO ATTICUS
III
litt.d.
m.a., f.b.hist.soo.
CICERO
LETTERS TO ATTICUS
WITH AN ENGLISH TRANSLATION BY
E. (). WliNSTEDT, M.A.
OF MAGDALEN COLLEGE, OXFORD
IN
THREE VOLUMES
III
LONDON
I
Printed in Qreal Britain
CONTENTS
#Pg
Introduction
vii
Letters to Atticus
Book XII
Letters to Atticus
Book XIII
109
Letters to Atticus
Book XIV
217
Letters to Atticus
Book
Letters to Atticus
Book XVI
XV
293
369
445
Index of Names
449
INTRODUCTION
The
written
just
XIV.
and
2.
xm.
52.
xn.
7.
INTRODUCTION
private affairs
he was at
Rome
little,
as
the
viii
XII. 4.
INTRODUCTION
times of sorrow, a general introduction to the philosophical works which followed, the De Finibus, the
rewritten
Academica
rhetorical
treatise,
Puteoli.*^
at
the murderers.
He found, however,
the cold Brutus hard to stir into action, and after
Antony's speech at the funeral he thought it wiser
to retire from Rome.
The letters written at the
time are full of rejoicing at the death of a man,
towards whom he never seems to have felt any
attraction, in spite of the kindness he had received
at his hands.
But he soon realised the hopelessness
of the Republican cause, which lacked both a leader
and a following. He himself regained something
his support to
xiTi. 13
"
XII.
^ XIII.
45
42.
and
16.
XIII.
27 and 44.
xii. 52.
xiii. 35.
xiii. 52.
INTRODUCTION
of his old position, and we find him not only consulted by Brutus and the rest of his party, but
politely addressed by Antony in a note, askiiij^ his
permission to recall Cicero's old enemy Clodius.^
Cicero, taking the request as a demand, returned an
equally polite note of assent ^ but what he thought
of the request and of Antony is shown by a letter
sent to Atticus simultaneously.^ For a while there
are occasional bursts of hope in a revival of the old
constitution, for instance when Dolabella threw
down the column erected in the forum in honour of
Caesar;* but despair at the inactivity of Brutus
;
tentions.
But,
when
XIV.
1.3a.
* XIV. 15.
2
*
XIV. 13b.
XVI. 7.
'
XIV. 13.
XVI. 9 and 11.
INTRODUCTION
is ratlier surprised to find that he was still working
at his philosophical treatises, writing the De Officiis
hopeless, he retired to
in leaving Italy.
I must again acknowledge ray indebtedness in
preparing the translation to Tyrrell's edition of the
Letters and to Shuckburgh's translation, from both
of which I have "conveyed" many a phrase.
The
text is as usual based on the Teubner edition, and
textual notes have been mainly confined to passages
where a reading not found in that edition was
adopted. In those notes the following abbreviations
are used
M=the
1389
A.D.,
XVI. 11.
-i
XVI. 13b.
xi
INTRODUCTION
C = the
Z
n
zii
CICERO'S LETTERS
TO ATTICUS
BOOK XII
M.
TULLI CICERONIS
EPISTULARUM AD ATTICUM
LIBER DUODECIMUS
Undecimo
Scr. in
Arptnatt
VIII
die,
lucem,
constitutum.
ad te
Et tamen,
Piliae.
si
quid habebis.
ad
Axio dederam,
tibi in,
Hoc
Ego enim
CICERO'S LETTERS
TO ATTICUS
BOOK XII
On
Everything else
You
learn from your letter.
say it is a sign of old age to want a bit of fire in the
morning it's a worse sign of old age to be a bit
weak
in
suavitatem.
II
Romae
ante med. m.
Apr.
a.
dum
ficat;
non
Tu
fxikei;
Verum
si
quaeris, homini
nonne
lam explicandum est
interea dormis.
fructum
'
deliciae
quid acturus
si
Habes, quae,
Ludi interea Praeneste.
yap auT<3
Ti
Paciaecus adfir-
quisquam.
omnes.
fuisse, ut
rei
es.
fuctum MSS.
Si
quaeris,
puto.
:
peractuin Moser
fSe^iwraL?
TrpofSXrjfia,
lam
te videbo,
confectuni Schiitze
eluctuin Ellis.
1
have no
news."
* Statins Murcus, an officer in Caesar's army.
He is mentioned again later in Fam. xii. 11,1.
* i.e. soldiers of Pompey, Asinius Pollio being another
adherent of Caesar.
LETTERS TO ATTICUS
XII. 1-2
What's the
that : there is no new arrangement.^
use of writing then ? What's the use of our meeting
and chattering about everything that comes into
our heads? A bit of gossip is something after all,
and, even if there is nothing in our talk, the mere
fact of talking together has some charms.
II
What
time the great question has been settled.
people they are
So Balbus is building little he
recks.
But, if you ask me, is not life over and done
with, when a man begins to look for pleasure rather
than duty ? In the meantime you slumber on. Now
is the time the problem must be solved, if you mean
If you ask me what I think, I
to do anything.
think "Gather ye roses." ^ But what's the good of
going on? I shall see you at once, and I hope you
!
'
et quidem, ut spero,
enim
et
Simul
si
quid
aliud.
Ill
Unum
Scr. in
^/jo
'
'
te puto minus
et,
gj
dicentem.
libenter,
eodem
in
scire,
Ego me
me
TrdOei;
quod
Sed velim
cum
libellis
nomen
illud,
Sed tamen, ne
quod a Caesare,
tres
nihil
de
re,
habet condiciones,
To
iste
erit, cui
Or,
as Tyrrell
coming to-day
or, if not,
LETTERS TO ATTICUS
XII. 2-3
will
Ill
You
my
factis
Sed
semissem.
igitur.
Sfei/rat
Ac
vereor,
ne
iste
/xcXrJcrci.
Tu
et Piliae Tulliae
ei
salutem
IV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
lun. a.
Tn.s-
culano Id.
708
quaeris
Addam
dixerat.
igitur, ut censes,
Sed de Catone
7rp6f3Kr)fxa
'
sibi
unum
Ap)^ifjLrj8eiov
Quid
Angebar
!
esse visum
diem.
Non
modo
est.
etiam,
si
adhibe prudentiam.
^
'At wiry
A banker
(cf.
Popma
Att. x. 6)
clj'po
Olympo m.
who proposed
payment
LETTERS TO ATTICUS
XII. 3-4
IV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
How
Why, 'Tuscubun,
was of your delightful letter
For I June 13,
a red-letter day after all.
was anxious because Tiro had said you looked to b.c. 46
him rather flushed. So I will stay another day, as
you suggest.
But about Cato, that would puzzle a Philadelphia
I cannot manage to write anything that
lawyer.
your boon companions could read, 1 won't say with
If I steer
pleasure, but even without annoyance.
clear of his utterances in the House and of his
entire political outlook and policy, and content
myself with simply eulogizing his unwavering constancy, even that would be no pleasant hearing
for them.
Bat he is a man who cannot properly be
it
glad
made my day
Balbus,
if
the reading
is
right.
Addo etiani
mea maior
banc rem ipavov
cumulatam domum.
duplici dedecore
Philotimum tertium.
stultitiam, nisi
quod autem os in
"
a te
Fac non ad huf/Sxrav Kpijvrjv,' sed ad Ucip-qvrjv
eum venisse, " a/i7rvv/u,a a-c/jivov 'AX^etou'' in te
esset,
singularem
'
" Kprjvy,"
ut scribis,
sertim angustiis.
haurire,
IIoT ravra
in tantis
apa
suis
a-TroaK-qil/ei;
prae-
Sed
ipse
viderit.
Cato
me quidem
Bassum Luci-
lium sua.
Va
CICERO ATTICO SAL.
De
Tus-
Scr. in
culano prid.
J.Q
'
'
quod magis
inveneris.
cum
*
Cum
A quotation
ego
nihil novi.
modo.
quid dubitabis.
quantum
aspicio,
non
De
Etsi,
facile
Mustela,
venerit Crispus.
tum fit
10
plaeeat, ego
si
facultas
conmil, preserved in
LETTERS TO ATTICUS
XII. 5-5a
" Quintus the elder for the fourth time " ^ or Tusculum,
rather for the thousandth time is a fool to rejoice July, b.c. 46
towards it
Even suppose he had not come to a
"fount athirst," but to a Pirene or "the hallowed
spot where Alpheus took breath," ' to think of his
drawing on you as his fountain, to use your word,
Where will
especially when he is in such straits
such conduct end
But that is his own look out.
Myself I am delighted with my Cato but then
Lucilius Bassus is delighted with his works too.
!
.''
Va
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
on February
15.
From
11
Tibi
enim
Vb
CICERO ATTICO SAL.
aut II id.
jjj^g^
pi.
Equidem puto
Sex. Atilio.
Et
vide,
et, si poteris,
quaeso,
L.
Libo,
Conturbabat enim
me
pi. fuerit.
'
in
quod erat in extremo, idque ego secutus hunc Fannium, qui scripsit
historiam, generum esse scripseram Laeli.
Sed tu
me yiwfierpiKm refelleras, te autem nunc Brutus et
The words
142 B.C.
136 B.C.
For taking a
12
murder
trial
LETTERS TO ATTICUS
XII. 5a-5b
Vb
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
see Tubulus was praetor in the
consulship of Tusculum
Metellus and Q. Maximus.^ Now I should like June 11 or
to know when P. Scaevola the Pontifex Maximus 12 B.C. 45
was tribune. I think it was in the next year, under
Caepio and Pompey, as he was praetor under L. Furius
and Sex. Atilius.^ So please give me the date of
liis tribunate, and, if you can, the charge on which
Tubulus was tried.^ Pray look and see too whether
L. Libo, who brought in the bill about Ser. Galba,
was tribune in the consulship of Censorinus and
Manilius or in that of T. Quinctius and M'. Acilius.*
For I was confused by a passage at the end of
Following
Brutus' epitome of Fannius' history.
that I made Fannius, the author of the history, sonBut you refuted me by rule and
in-law of Laelius.
line now however Brutus and Fannius have refuted
I
L.
who had
13
Fannius.
sic
locum expedies.
Vc
CICERO ATTICO SAL.
Scr.
Ego
Tus-
culano prid.
Idibus revertetur.
Id. lun. a.
Tullia
mea
tibi
Te exspectabo
Is
ad
postridie.
me
De
ita
sit,
te
sentio.
VI
CICERO ATTICO SAL.
De
Scr. in Tus-
culano m.
Ego
tnterc. post,
nienti satis.
'
Tu
ista
non
videbis.
Brutu8,
dico,
quam
sit in
auroT
Sed certe in collubo est detriHue aurum si accedit sed quid loquor ?
Habes Hegesiae genus, quod Varro launovi.
101.
14
Interertt
........
^^ou.
for
my
..-^
matter straight.
Vc
CICERO TO ATTICUS, GREETXNO.
1 have sent Tiro to meet Dolabella.
He will Tusculum,
return on the 13th.
I shall expect you on the next June 12,
day.
I see you are putting Tullia before every- b.c. 46
thing, and I earnestly beg you to do so.
So her
dowry is untouched for that is what you say. For
myself, though I had to avoid pay-day ,2 to keep off
the money-lenders' precious books, and make up my
accounts, there was nothing to compensate for my
absence from you.
When I was at Rome and
expected to see you every minute, still the hours
I spent in expecting you every day seemed
long.
You know I am nothing of a flatterer, and so I
rather understate my feelings.
:
VI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
rhetoric.
15
Tusculum,
intercalary
month^
46
B.C.
dat.
me ?
fnit, sine
sine te
scilicet, si
quam
Etsi
quod ut
me non
facias,
Amo
<f>i\t,SrjiJ.ova
etiam
enim
ad tc'\os ?
Sed longa oratio
refertur
est, et tu
occupatus es in
Et pro
meo
quo
Via
crCEIlO ATTICO SAL.
Scr. in Tus-
culano m.
interc. post,
a.
7uo
libris,
phanem"
*
'
Atticiis
Caesar autem
of Tyrannic,
which wns
re-
ferred to in XII. 2.
' Cicero refers to the introduction of Atticus in his Bruliis
(24) in pralulo propter Platonis slatuum ; but his menning is
16
LETTERS TO ATTICUS
XII. 6-6a
Tyrannic.
Do you really mean it ? ^ How unfair,
Think how often, even when I had
without me
plenty of time, I refused without you.
How are
you going to atone for your crime then ? There
you must send me the book. I
is only one way
earnestly entreat you to do so ; though the book
itself will not delight me more than your admiration
of it has.
For I love everyone who loves learning
and I am glad you admired so strongly an essay on
But that is you all over. You
so minute a point.
want knowledge, which is the only mental food.
But please tell me what there was in that acute and
grave treatise which contributed to your summum
bonum.
However I'm making a long story of it, and you
may be busy about some of my business. And in
return for that dry basking in the sun, in which you
revelled in my meadow, I shall claim from you a
But to return to my
richer and a warmer glow.^
for
If you love me, send me the book
first point.
it is yours of course, as it was sent to you.
!
Via
CICERO TO ATTICUS, GUEETINO.
17
Tusculum,
inlerca/ary
month,
46
b.c.
toUeret.
sed^
quoniam iam
vn
CICERO ATTICO SAL.
Quae
Scr. in Tus-
culano m.
interc. post,
a.
/ua
scripsi in codicillis
jg Cicerone
jjj jjg
omnia
desideras,
Eroti dedi
cuius
^y mihi attulisti.
quidem
si
modo
eosque
quaeris,
cogitationis initium
cum
Locutus sum
quam
tibi
eo liberalissime
erit
commodum,
Exposui te ad me
detulisse, et quid vellet et quid requireret.
Velle
Hispaniam, requirere liberaUtatem. De liberalitate
dixi, quantum Publilius, quantum flamen Lentulus
filio.
De Hispania duo attuli, primum idem quod
tibi,
me
differo
vereri vituperationem.
Non
satis
esse,
si
quam
sua libertate.
tibi
enim
videbimus.
*
confiscated, aa Caesar
18
was thinking
LETTERS TO ATTICUS
XII. 6a-7
He bade you
:
VII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
tablet,
said I
as
much
as Publilius or
stay
is
simple, to go risky.
But we
shall see.
19
Balbo et in
duum,
et,
quod
codicillis
Sin
simul ac redierit.
tardius,
ille
ego tamen
tri-
etiam mecum.
praeterii, Dolabella
VIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr, in
culano
De
Tusin.
Comes
est idoneus.
Adest enim
tnterc. post.
a.
708
egisse
cularium an in Martium
campum
Nam
sit
in feni-
Et
cogitet.
comitiis esse
scire
Romae.
IX
CICERO ATTICO SAL.
Ne ego essem
Scr. Asturae
1
1 K.
oext.
esset
fij
Nihil
scripsi.
lum
'
quam
tibi
superioribus
interpellasset
arjSovs
ea causa,
Amyntae
filius.
nisi
pau-
*0 dTrcpavroXoytas
litteris
fieri
posse
Montanus.
^ i.e.
20
will
let
the
LETTERS TO ATTICUS
XII. 7-9
VIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
My
my
do
duty by
Pilia
Tusculum.
intercalary
month,
u.c.
46
IX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
elections at
Rome
take place
near Tarraco.
'
i.e.
L.
king of Macedouio.
21
erat,
bus.
quod
scriberera, et
litteris,
nee
X
CICERO ATTICO SAL.
Scr.
ratio,
Alexin
est.
mam
remisi, et,
si
cum Tisameno^
quid habet
collis cViSiJ/iiov,
transferamus.
Hoc
superior, ut scis.
ad
me
XI
CICERO ATTICO SAL.
Male de
Scr. in Tvsculano m.
cenda.
'
'yfiR
curaturi
Seio.
Ipsi
tolerabilia du-
sumus?
Postumiam
i'ompei
Magni
Sulpici
filia
domura ad
Tisameno
^,
me litteras
se venisse.
me
quam
testamento other
De
hoc tem-
tu scribis,
MSS,
LETTERS TO ATTICUS
XII. y-11
XI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
me word
Atticus' house
hill.
23
Sed adsum.
Coram
igitur.
tuas.
Commotiunculis
libenter audio.
Atticae hilaritatem
o-v/LiTrao-;^^).
XII
CICEIIO ATTICO SAL.
Scr.
De
Asturae
XVII
est
rem impeditam
germanam
potest
Tt/f^v
De
iacere.
diro^cwcriv;
habere videatur
in hortis
ea quidam
r.!quirant.
Turpe
cKT07rio-/>tos.
Epicuro, ut voles
confice.
cum
venero.
yap.
Quoquo modo
Ad
Nihil habeo, ad te
Incredibile est,
antiquos igitur
quam
dvffxiaijTov
quo aliquid ex
iis
tamen exspecto.
habes, scribe
non
tamen
nil
S4
LETTERS TO ATTICUS
ite about.
The
am coming
to
ij
together.
ugliest thing
town at once
XII. 11-12
I
so
ever saw.
we
will
But
discuss
When
XII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
to the dowry make all the more Astura,
the business up. To make over the March 16,
debt to Balbus is a high-handed proceeding. ^ Get b.c. 45
it settled anyhow.
It is disgraceful to let the thing
hang fire. The island at Arpinum would be an
excellent place for a shrine, but I'm afraid it's too
far out of the way to convey much honour.
So
my mind is set on the garden: however I'll have
a look at it, when I arrive.
About Epicurus you shall have your way ' but in
the future I shall change my plan as regards the
[)ersons in my dialogues.
You'd never believe how
eager some people are for a place. So I shall confine
myself to the ancients that avoids invidious distinctions.
I have nothing to say; but I've made
up my mind to write every day to draw letters from
you, not that there is anything I expect from them,
still somehow or other I do expect something.
So
whether you have any news or not, anyhow write
something and take care of yourself.
With regard
effort to clear
25
Commovet me
Scr. Asturae
Non. Mart.
a.
709
Attica;
adsentior
etsi
Cratero.
Me
haec solitudo
minus stimulat quam ista celebritas. Te unum desidero sed litteris non difficilius utor^ quam si domi
essem. Ardor tamen ille idem urget et manet, non
mehercule indulgente me, sed tamen repugnante.
;
Quod
scribis
de Appuleio,
ille
receperat mihique
nihil
etiam
quibus quidem
iusserat
nuntiari se
quem
rogaris.
Quod
si
erit
XIV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
LETTERS TO ATTICUS
XII. 13-14
XIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I
am
Craterus.
Brutus' letter, though full of wise saws March
and friendliness, drew from me many tears. This b.c. 45
solitude stirs my grief less than your crowded city.
7,
no more
I were
at home.
Still the old anguish oppresses me and
will not leave me, though I give you my word I
do not give way to it, but fight against it.
As to what you say about Appuleius, I don't
think you need exert yourself, or trouble Balbus
and Oppius. He has promised them and told them
You
difficulty
about
my
miss
literary
but
I find
work than
if
XIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I wrote to you yesterday about offering my ex- Asliira,
I don't think there will be March 8,
cuses to Appuleius.
any bother. Any one you apply to is sure not to b.c. 45
^ Apparently an augur had to bring evidence of ill-health
attested by three other augurs to escape attendance on
regular meetings and inaugural banquets.
27
vide et
et Statiliuin
tribus
enim opus
est
Quod
scribis a lunio te
loeuples est
ficius
anne pro
eo minus, ut
scribis,
Neque
filio.
sed
me
ullo est,
Sed omneni
ut
Nihil
testis es.
quod
consolatio-
scribo,
dior
si
descripserint librarii.
nuUam consolationem
esse talem.
non quo proficiam quid, sed tantisper impesatis (vis enim urget), sed relaxor
non equidem
tamen omnique
tum ipsum,
dum
si
vi nitor
vul-
inter-
nisi faciam.
proficeret,
si
tu
tamen
interesses.
nam
iam
Adfirmo
Totos dies
in
Quamquam
me idem
id
Non enim
ipsum doleo.
esse poteris.
Perierunt
ilia,
quae
am abas.
De
28
Bruti ad
me
litteris scripsi
ad te
aiitea.
Pru-
LETTERS TO ATTICUS
XII. 14
could be
if
my
only reason
any could
However even the
for now you can
is
ad te
scripsit, id
nihil,
quod
me adiuvarent. Quod
Certe
ali-
quoniam
Satis est
XV
CICERO ATTICO SAL,
Scr. Aslurae
// la.
Marl. a.
/
perpetuum non
in
In hac solitudine
709^
careo
omnium
abstrusi
vesperum.
tudine.
colloquio,
densam
et
cumque mane me
in silvam
Secundum
Eum tamen
interpellat fletus
Eas
litteris.
cui repugno,
quoad
Bruto,
ut
Cum
XVI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Aslurae
SO
LETTERS TO ATTICUS
XII. 14-16
XV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
have one.
XVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
To
31
possum.
poteram, nee,
si
Idem enim
essem.
te impediret,
esses,
quam
Mihi
nihil
adhuc
vereor ne Philippus
tollat.
litterae
Me
scriptio et
XVII
CICEnO ATTICO SAL.
Scr.
/ f^
a.
Aslurae
Mart.
Id.
709
Strabone.
me
velim
lis
cures gratum
niilii
eos fecisse.
consponsorum
litatem
fieri
si
meam
cum
investiges
e:c
Cornificio.
Potest tamen
tibi
videtur.
Quamquam
quid ad
tamen.
Pansae
profectionem
Atticam
salvere
iube et
genter.
Piliae salutem.
3S
Appuleius praediator
eam
me ?
scribes,
cura,
cum
Verum
scies.
obsecro, dili-
LETTERS TO ATTICUS
16-17
XII,
so far,
though
He came
XVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING,
S3
VOL.
III.
f^
Dum
Scr. Asturae
y Id. Marl,
iis,
poribus
id oportere,
fieri
tam
eruditis
fieri
Quae
sumptorum
Graecorum
et
et
quodam
et promisso
me
omnium
Latinorum.
meum.
Sed
teneri puto,
Epistulam,
scripsi, misi
S4
Romam
Nam, ut
profectus
heri
me
salu-
est.
ad
LETTERS TO ATTICUS
XII. 18
XVIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
shall
my
it is,
disturbed it as I feared
for after i)aying me a
visit yesterday he returned at once to Rome.
I have sent you the letter I have written at your
suggestion to Brutus.
Please have it delivered with
your own.
However I have sent you a copy of it,
:
35
ne mitteres.
Domestica quod
si
minus
place-
ret,
ais
quae
sint ea.
me
non sit
discedentemque te,
quod celeriter tibi erit fortasse faciendum, non sine
magno dolore dimittam. Sed omnia, ut voles. Ego
Tibi ad
facile.
iter,
cum
recte
XVIIla
CICERO ATTICO SAL.
Heri,
Scr. Astnrae
/// Id.
Mart.
a.
cum ex
aliorum
70y
^Yaxxi pridie
ista
litteris
sum
cognovissem de An-
fortasse scriptae
quam
datae.
Sed
Neque
suos accucurrisse.
Quod
testamenti loqui,
36
LETTERS TO ATTICUS
so tliat, if
send
XII. 18-18a
it,
it.
You say my
being properly
they are ; for
there are some things I am expecting to hear about.
for I
See that Cocceius does not disappoint me
count Libo's promise, of which Eros writes, as trustworthy.
My capital of course I leave in Sulpicius'
and Egnatius' hands. Why trouble yourself about
Appuleius, when my excuse is so easily made.''
About coming to me as you suggest, take care not
It is a long way, and it
to inconvenience yourself.
will cost me many a pang to let you go again, when
you want to go, which may happen very quickly. But
Whatever you do, I shall count
just as you please.
it right and know you have done it for my sake.
private
Write and
managed.
affairs
tell
are
me what
XVIIIa
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
When
letters of
sureties.^
You
my
will.
37
quid esset.
Num
tum legendum,
id etiam
quod
mihi periculi
ego.
cul voluerit
me
fuit
Sed
non potuisse
me
tibi
fieri
Tute
scis,
Tum
iusseram.
erat multis
meministi,
Equidem domesticos
ut mitterem ad Silium.
tibi placuit,
trum
modo
si
Hoc
fuit.
XIX
CICERO ATTICO SAL.
Est hie
Scr. Asiurae
prid. Id.
Mart.
a.
709
ratio est,
quem ad modum
in
Cogito
interdum trans Tiberim hortos aliquos parare et quidem ob hanc causam maxime nihil enim video, quod
:
tam celebre
esse possit.
LETTERS TO ATTICUS
XII. 18a-19
fit.
XIX
CICEBO TO ATTICUSj GREETING.
This
sea
infinite
come,
if
must be completed
this
summer.
However
settle
S9
et
scribis,
De
approbo,
sponsu
cum
si
quid
Cornifici
tarn occu-
sis,
iam
sit, facile
id est
quos ad
dies.
Id,
si
coniectura adsequere.
scribis,
obsecro
te,
Attice, suscipe
meum
Me quidem id multo
magis movet, quod mihi est et sanctius et antiquius,
praesertim cum hoc alterum neque sincerum neque
nulli putant, Ciceronis rem.
6rmum putem
fore.
XX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
la.
Mart.
a.
Nondum
40
desiderari
Quod me
scribis,
hortaris idque a
ut dissimulem
me
tarn
li
LETTERS TO ATTICUS
XII. 19-20
What you
say about Cocceius and Libo I approve, especially as regards my serving on juries.
If you have ascertained anything about my guarantee, I should like to know, and anyhow, what
Cornificius' agents say, though 1 don't want you
to take much trouble about the matter, when you
are so busy.
About Antony, Balbus and Oppius
too have written to me saying you wished them
to write, to save me from anxiety.
I have thanked
XX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
You don't seem yet to see how little Antony dis- Aslura,
turbed me nor how little anything of that kind March 16,
ever can disturb me now.
About Terentia I wrote b.c. 46
to you in the letter I sent yesterday.
You exhort
me and you say others want me to hide the depth of
41
MARCUS TULLIUS
CICEllO
tamen,
si
mihi minus
facio satis.
sue naufragio
XXI
CICEKO ATTICO SAU
Scr. Aslurae
XVI K.
Apr.
a.
709
'
His
in 75 B.C.
Seneca (Conaol.
42
ad
Jlelviam, IC,
7).
i
my
my
LETTERS TO aTTICUS
Can
XII. 20-21
days in writing?
appearances.
My
letter
shorter than
is
it
wife
XXI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I
am
sending
it
back Aslura,
It is
not at
all
43
March 17,
b.c. 45
quod
sinij
extulerat in caelum
facta
lem."
vero
Hie autem
discessio.
multum mi
putat,
quod
scripserit
se etiam tribuere
Ad
cetera
Tantum
rogat,
Hoc quidem
fecis-
quem ad modum
tibi
rescripsit
esset.
Sed haee
De
meas
hortis
quoniam probas,
Rationes
effice aliquid.
nosti.
negotii est.
dere.
Venales
certe
De
Drusi,
etiam
fortasse
tu scribis.
nos
sunt
Sed coram.
Lamiani et Cassiani.
Officium
fefellerit,
sit
illius
malo
me quam
HS
c.
mei paenitere.
Vellem,
tibi dixisset.
quam
Si quid
nobis antiquissimum.
Si
sit
et
enim
danda
res est,
44
LETTERS TO ATTICUS
XII. 21
that.
* Aestimalio
a valuation.
45
unde etiaw
Quid enim mihi foro
iis,
quorum
scripta
mea etiam
adflicti et fracti
noli in istam
scripta transtuli,
animi non
fuit.
Ab
his
quod certe
me
remediis
XXII
CICERO ATTICO SAL.
De
Scr. Aslurae
XV K.
a.
70
me
omne onus
imponis, non
enim sunt
non possum tractare sine maximo
Moderare igitui", quaeso, ut potes. Neque
in
indulgentiam.
Ista
vulnera, quae
gemitu.
enim a te
filio
suo,
^
^
4()
mortuo
vixerit.
ut Romae
concedere added by old editor.
aliquatenus Andreaen: quatenus MSS.
.
LETTERS TO ATTICUS
XIJ. 21-22
place
XXII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
survived
47
De
autem de M. Cotta
illud
Omnibus meis
scio mihi
is ^
mea
familiaris postulet,
XXIII
CICERO ATTICO SAL.
litteris respondisti
domus
est,
ut
ais,
forum.
ut de foro et de curia.
Quid
ipsa
Sed
iani
48
auis et
is
Weenbtrg
-.
et
LETTERS TO ATTICUS
XII. 22-23
XXIII
Rome,
Still if in
if
to
make
it
possible), to
and,
it
keep
is
(and
I will
is
my
49
cjuidem.
ilia
De
Qui etiam
venero ?
si
scribis,
meque hac ad
me
Et, ut scias
consulibus
Et,
De
si ita est,
tempore
venerit,
quae controversiae.
Praeterea, qui eo
Athenisque prae-
etiam Athenis
hortis, qui
fuerit
Romam
et ea legatio
ita dolere,
Cameades
libera.
ttoXxtikoI
fuerint
illustres.
inveniri.
De
esse confido.
me
felix
Ligus pater?
mihi
Nam
erat.
quid de
non possum
De
quoque
scribis, id
ego
Mihi, quoquo
ipse quid
minus
de
modo
si
Ad Siccam
conficietur
50
me
scripsi,
quod utitur
L. Cotta.
de Transtiberinis, habet
Si nihil
in Ostiensi Cotta
LETTERS TO ATTICUS
sesides there
is
XII. 23
you.
You
They
.''
51
MARCUS TULLIUS
CICPLRO
hoc
nis locis;
opus
est.
est melius.
stitutum se
cum eo
adiuvari possim.
habere.
Silio
nihil
enim
Rescripsit con-
XXIV
CICERO ATTICO SAL.
"'
'yna
"
^'
deres.
Quaeras et ad me scribas
ad meas ineptias redeam, velim me
Et, ut
meminisse videor, an
Lepidi
filio,
Et
post.
sit,
vivone
ut ego
Cispiana explicabis
optime.
52
filius,
ei
itemque Preciana.
salutem dices et
Piliae.
De
Attica
LETTERS TO ATTICUS
XII. 23-24
XXIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
53
XXV
CICEHO ATTICO SAL.
Scr. Atturae
me
Scripsit ad
A. Apr. ^^ j.gj^
detulisse
quod tu idem
Silius
ita,
autem ut
vectigalibus
possessiones nolet
his
Unde
ergo
dc exprimes ab Hermogene,
cum
HS
numerato?
praesertim necesse
erit,
et
domi video
esse
HS
cum
rem
tu
gubernabis.
quod
me
dc.
dum
sentabimus.
quam
ut numerato malim
Voluptarias enim
aestimatione.
Mihi et res
scribis.
Sed totam
multo
umquam
Mihi
comparati.
me
rTv<f>w-
Sed, ut
scribis
magis quaero.
XXVI
CICERO ATTICO SAL.
Scr, Aslurae
a/
a.
Sicca,
K. Apr. A. Silio,
709
__^
confecerit
cum
Tuis
ut scribit, etiamsi
tamen
^4
nihil
600,000 sesterces.
LETTERS TO ATTICUS
XII. 25-26
XXV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Sicca has written to me in detail about Silius, and Aslura,
says he has reported the matter to you ; and you say March 21,
I am pleased with the u.c. 45
the same in your letter.
property and the conditions, except that I would
rather pay money down than assign property at a
valuation.
Silius will not want show places and I
XXVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
XII.
29
others take
it
to
mean
55
me
mecum
frui
habere.
possem,
Sed mihi
in
soli-
Quod
quia facile
Praeterea
est.
tudinem
cum
victus.
mihi
ille
de qua decrevi
sisti,
enim
me
nihil
tibi
rescribere.
a te irapetrasse, ut privares
Spero
me ista molestia.
XXVII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
X
a.
K. Apr.
vOy
De
non est ignota contamen hodie me ex Sicca arbitror omnia cogniturum. Cottae quod negas te nosse, ultra Silianam
villam est, quam puto tibi notam esse, villula sordida
et valde pusilla, nil agri, ad nuUam rem loci satis
Siliano negotio, etsi mihi
dicio,
quam
quaero.
Sequor celebritatem,
de hortis Sili, hoc est si jierficis (est
enim totum positum in te), nihil est scilicet, quod de
nisi
ad
Sed,
si
earn,
perficitur
Cotta cogitemus.
De
56
grammarian
of Cos.
ipsi
Cf. vii. 3.
pemiittam
LETTERS TO ATTICUS
XII. 26-27
.''
My greetings
to Pilia
and
Attica.
XXVII
CICERO TO ATTICUS, OHEETINO.
to the business with Silius, I know the terms Astura,
well enough, but I expect to hear full details from March 23,
Sicca to-day. Cotta's place, which you say you don't b.c. 45
know, is beyond Silius' house, which I think you
As
57
de tempore.
Ex
mutetur, tu videbis.
Et ego ex
inveneris, scribes.
ris,
opus
erit,
ut per-
si
quid
animadverto
litte-
quod
scribamus,
eadem
cotidie,
Tamen
trita sunt.
tuis
Si,
Kal.
De
Bruto tamen,
si
Scire
adfuturus videtur.
Vellem tardius
Itaque id
salutem.
XXVIII
CICERO ATTICO SAL.
De
Scr. Asturae
Silio
IX K. Apr. quam ex
a.
/uy
enim diligenter.
ad me, si quid
De quo putas ad me missum esse, sit
videbitur.
missum necne, nescio dictum quidem mihi certe
litteris
Scripserat
eius.
nihil est.
ficies,
Tu
probetur, Ciceronem,
si tibi
si
arl)itror fieri
quid
placebit, adhibebis.
58
ita
con-
posse, ut
mea
illi
Eius
qui-
LETTERS rO ATTICUS
the time to him.
bill
of exchange
See that he
for
as
XII. 27-28
is
much
provided
as
is
witli a
necessary.
XXVIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
About
Silius
59
scis,
aestimo.
curandum
omnium
re,
quid
aliis
illam colere
sermo.
est
quam
consolatus
sum, non paenitet me, quantum profecerim. Maerorem minui, dolorem nee potui nee, si possem, vellem.
De
Tu
Triario
Castriciano negotio,
si
niam accipere volet eamque ita ^ solvi, ut nunc solviSin autem ita actum
tur, certe nihil est commodius.
est,
esse
aequum
mihi videatur)
(rogas
;
quicquam habere
videri idem.
enim me, ut
tibi
Publilius,
scribam, quid
Quintum fratrem
intellexisse tibi
aequinoctium exspectat,
si
quae
60
ita
Tyrrdl
Piliae,
ci
MSS,
Atticae salutem.
LETTERS TO ATTIC US
XII. 28
The son
bella
49
of TuUia and Dolabella, so called because Dolawas adopted into the plebeian gens of the Lentuli in
B.C. in
61
ut scribis, hodie.
Silius,
VIII K.
cum poteris,
dpr. a. /vy
ggQ Brutum
exspecto
vito
cum
videris.
Nee
uUam
scribes, si
quid
erit,
noUem.
Quae
istic
si
videntur.
De
Caput
illud est,
quod
sols.
sit
Mihi persuasum
Cum
his
futuri.
sed id
Denique
ita
posse,
si
desperatum.
est, et
me
ab Oppio
communices, quanto
tibi videri,
sit
in reprae-
totum enim
illud
ad hoc
ratione contendamus.
ad
modum
Vel tu
scripsisti, vel
evTaffaov pufcito.
mur
dum
62
(a
est.
quem
De illo
illud "iyy^pa/xa,"
posse),
Si hoc
non assequi-
Damasippi experien-
LETTERS TO ATTICUS
XII. 29
XXIX
CICERO TO ATTICUS, OHEETINO.
if
so to-morrow, Aslura,
anything comes of March 25,
;
The main
point
is
further con-
it is
settled
OS
b.c.
45
XXX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Astnrae
VI K. Apr.
a.
709
Quod
cotidie.
Pueros attribue
Lentulum
ei,
invisis,
Eadeni
est.
valde
gratum.
De
Sili
primurn ne
nolit,
Quod
tium.
mea
id
quod
De
deinde ne
Quare, ut
tibi adsentior.
Silius te
Sicca aliter
cum
sed
ad Egna-
ille
me
petit,
me
mancipiis Castricianis
transigere
putare.
niani,
tanti.
ei placuit, scrijxsi
ut
commodissimum
Egnatium, quod
Cum
scribis
te
esse credo
ita
futurum
scribis,
nox
erat, in
Quo-
exspecto.
XXXI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
IV K.
a.
709
Apr.
dem magis
miror, quod,
cum
in filium
Equi-
causam con-
64
LETTERS TO ATTICUS
XII. 30-31
XXX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I
am
there
is
much
many
Assign him as
them
As
you seem
yourself.
XXXI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Sicca
is
has
changed
his Astura,
do
so."
65
VOL.
III.
quantum
numquam
nis, si
modo
adduceretur, ut venderet.
Si venales
Magno etiam
tibi dixit.
adiu-
ita
cupiditati
meo, ut a te
dolori
et
regi
velim.
XXXII
CICKRO ATTICO 8AL.
Scr. Asturae
J/
1/'
Egnatius mihi
scripsit.
<yno^
erit
scribes, et id
agendum
Haec ad
dum
te
Is si
puto.
eum
agi potest), ad
Nam cum
Silio
me
non
mea manu.
Publilio videretur,^
ego paterer.
una,
bis,
sit,
si
Publilia ad
videretur Klotz
loqueretur
MSS.
LETTERS TO ATTICUS
XII. 31-32
XXXII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
If he has spoken to Astura,
and tell me, for the matter can be March 28,
arranged most conveniently through him, and I b.c. 45
For I don't
think that is what ought to be done.
My greetsee any chance of settling with Silius.
ings to Pilia and Attica.
The rest I have written myself. Pray see what
you,
write
can be done.
me
that her
mother is coming to me with Publilius at his suggestion and that she will come too, if I will let lier.
She begs me urgently and humbly to allow her and
to answer her.
You see what a nuisance it is. I
67
vides.
cum
mi etiam gravius
Rescripsi
esse
quam
me
quibus,
si
illi
dixissem
Romae
esset
domumque
conduceret, quod
modet ad mercedes
cum ei
quem ad
modum
primum conductores
qui ad diem
qui sint et
quid
quid instrumenti satis sit. lumento certe
Athenis nihil opus est. Quibus autem in via utatur,
domi sunt plura, quam opus erat, quod etiam tu
sit,
sol vat, et
viatici,
animadvertis.
XXXIII
CICERO ATTICO SAL.
Ego, ut heri ad te
Scr. Asturae
scripsi, si et Silius
is
fuerit,
709
Damasippum velim
()8
adgi'ediare.
Is,
LETTERS TO ATTICUS
XII. 32-33
XXXIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING,
As
sort of
with,
my
said in
man you
69
fecit in
pretia constitueret
ad
me
igitur,
quicquid egeris.
Vehementer me
sollicitat
Sed et paedagogi
domus in omni
sit.
me
genere diligens
igitur
plura enim
Cura
non possum.
XXXIV
CICERO ATTICO SAL.
Ego
Scr. Asturae
liic
enim melius
709
cum
est)
scribas
tibi placere.
quern ad
modum
suades, puto
me
Inde,
in Ficulensi fore.
dentiam mirifice
vel illo
orem me velim
facias, et
maxime
LRITEKS TO ATTICUS
Xll. 33-34
XXXIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I
my
departure I mentioned,
would be to go to Rome.
too.
So to-morrow
Then
think
I shall
1 will
you suggest.
I am coming.
Your kindand good sense both in managing my
forming plans and suggesting them in
ness, diligence
affairs
your
and
in
letters,
ever, if you
very day of
my
me
know, especially which part he wants to withdraw. You say "the far end." Take care that is
not the very bit which, as you know, set me thinking about the thing at all. I am sending you a
letter of Hirtius', which has just come.
It is kindly
expressed.
71
Astura,
March 80
b.c. 45
XXXV
CICEiiO
Scr. fort, in
suburbano
Ciiccae A.
imp VI
Non. Mai.
709
A'mCO
SAL.
a.
opere moveret,
si
quomodo,
nisi nescio
dAoycos fortasse
Hoc
tato loco.
etsi
quale
quaeso, considera.
sit,
tamen indigeo
tui consilii.
modum
collegi,
Itaque te vehementer
Quod
muNam,
nisi
quam
me
vis
aut
amplectare.
XXXVI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
F Non.
a.
709
Fanum
fieri
volo,
erui
potest.
nam
legis studeo,
diroOeoi-
sed, ut
saepe locuti sumus, commutationes dominorum reforcriv.
mido.
Hae meae
ne me
nicem quam tecum.
72
Sin
LETTERS TO ATTICUS
XII. 35-36
XXXV
CICERO TO ATTICUS, GREETING,
It never occurred to me before I left you the
other day, that if anything is spent on a monument
in excess of whatever it is that the law allows, one
has to give an equal sum to the public funds. That
would not disturb me much, if it were not that
somehow or other, perhaps without any good reason,
I should be sorry for it to be called anything but a
At Siccus
house,
May
1 or 2,
b.c.
45
shrine.
mind
XXXVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I want it to be a shrine, and that idea cannot Aslura,
be rooted out of my mind. I am anxious to avoid May 3,
its being taken for a tomb, not so much on account 45
of the legal penalty as to get as near to deification
as possible.
That would be possible, if it were in
the actual house where she died but, as I have
;
am
said, I
afraid
73
b.c.
quid in
mentem
veniet,
possinius, utemur.
Ad Brutum
si
quid scribes,
quam
Cumano
tibi dixit.
alienum putabis,
nisi
Et,
si tibi
Cluatium.
Nam,
Tu ad
utcndum
puto.
XXXVII
CICERO ATTICO SAL.
Scr.
IV
cam plane
gratum
Quod mihi
belle se habere.
Ad me quoque
epistulam misi et ad
Bruti litteras,
Eam
ipsam ad te
litte-
rarum.
De fano, si nihil mihi hortorum invenis, qui quidem tibi inveniendi sunt, si me tanti fticis, quanti
certe facis, valde probo rationem tuam de Tusculano.
Quamvis prudens ad cogitandum sis, sicut es, tamen,
nisi magnae curae tibi esset, ut ego consequerer id,
quod magno opere vellem, nuraquam ea res tibi tarn
belle in mentem venire potuisset.
Sed nescio quo
74
LETTERS TO ATTICUS
XII. 36-37
adopt it.
If you should be writing to Brutus and don't think
it out of place, reproach him for refusing to stay in
my house at Cumae for the reason he gave you. For
when I come to think of it, I don't think he
could have done anything ruder.
If you think we
ought to go on with our idea about the shrine, I
should like you to speak to Cluatius and spur him
on.
For, even if we decide on another place, I
think we must make use of his labour and advice.
Perhaps you may be going to your country house
to-morrow.
XXXVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
having.
But
place ; so you
somehow or other
must contrive to get
want a public
me some gardens.
75
b.c
necesse
Maxuma
est.
ne totum diem in
Si
nihil
una
ne
erit,
mea
tamen
me
tu
vult.
emero.
quam
Si
Qua
Providendi autem
de Scapulanis possumus.
certiorem facias,
est,
meam
progrediar, uti
velim
etsi
erit,
villa.
Romae
stomachere.
-
si
Et
diu in suburbano
sis fiiturus.
XXXVIIa
CICERO ATTICO SAL.
me
Hirtius ad
Scr. Asturae
Pompeium Corduba
scripsit Sex.
/// Non.
exisse et fugisse in Hispaniam citeriorem, Gnaeum
Mat. a. 709 fugisse nescio quo ; neque enim euro.
Nihil praeLitteras
terea novi.
Tu mihi de
Scribes igitur,
titia avocas,
Multa mihi
valde opus
^
76
Narbone dedit
si
Kal. Maias.
levaris, si
f.h drroOeuiaiv
erit,
multum
est.
non
xiiii
in
mentem
erit,
vide.
non mea
Af,
LETTERS TO AITICUS
XII. 37-37a
XXXVIIa
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
me
Cordova and
fled into
if
Many
shrine.
cation
but
too.
77
B.C.
Non
Scr. Asturae
me
Non.
nihil litterarum
sed homo nequam, qui tuum comMai. a. /UJ uiQ^mji non exspectarit, cum ob earn unam causarn
prid.
Nunc quidem,
missus esset.
nisi
Asinius
Pollio
ad
me
de impuro nostro
scripsit
cognato.
si
impurius
quidem
.''
esset.
O hominem cavendum
sed
tenendus dolor
plane,
Quamquam
mihi
est.
satis
Ferrem graviter,
Sed tamen ecquid
si
vacabis.
XXX Villa
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
Non. Mai.
a.
VuJ
him.
79
LETTERS TO ATTICUS
XII. 38-38a
XXXVIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I have no doubt you are overwhelmingly busy^ as Astura,
you send me no letter. But what a scoundrel not May 6,
to wait for your convenience when I sent him for 45
that very reason
Now I suppose you are in your
suburban estate, unless anything kept you. I sit
here writing all day long, and get no relief, though
b.c.
restrain
my
feelings.
There is no necessity
you have time.
for
you
XXXVIIIa
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
engage in
difficult writing,
B.C.
esse, sive
maxime
banc aberrationem a
liberalis sit
doctoque
id
est
locum, qualem
Scapulae
si
istos
me
posse solvere,
velim, invenero.
bortos, ut scribis
tibi
Heredes
Otbonem
est
scilicet
possit, videbimus.
Nam
ille
fieri
Sed scis
est Treboni et Cusini, erat ad me allatus.
aream esse. Nullo pacto probo. Clodiae sane placent,
De Drusi hortis, quamsed non puto esse venal es.
vis ab lis abhorreas, ut scribis, tamen eo confugiam,
Aedificatio me non movet.
nisi quid inveneris.
Nihil enim aliud aedificabo nisi id, quod etiam, si
illos non habuero.
Kupos S', e mihi sic placuit ut
cetera Antisthenis, hominis acuti magis quam eruditi.
XXXIX
CICEBO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
Fill
Mat.
Id.
a.
existimavi tibi
80
LETTERS TO ATTIC US
XII. S8a-39
when
am
sorrow, do you
XXXIX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
As
you,
81
B.C.
otio
litteris
tuum
quid necesse
Asini Pollionis.
Quamquam
specto.
erit,
necesse ne habeas
De
tabellariis facerem,
quod suades,
si
essent uUae
cum tamen
brevio-
quaedam. Nunc,
quod scriberemuSj non erat id
Otho
exstitisset,
XL
CICEUO ATTICO SAL.
Qualis futura
'Sen Aslurae
sit
dem mecum
habeo et
quae
ipsis
andro.
82
'Apto-Torc'Aous
et OTr6fxirov
Illi,
et
Mihi quidem
LETTERS TO ATTICUS
XII. 39-40
XL
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
83
b.c.
mentem
venit.
Ne doleam ?
umquam minus ?
nescio.
Qui potest ?
Quis
Dum
quis a
me
exclusus
Asturam sum a
me
quis
tua
venit,
te profectus.
Ne iaceam ?
me domus
Legere
isti laeti,
scripsi.
Quam
bendi id
fuit,
fui.
ii,
qui
Nunc
mecum
requirit, cur
non sim in
eis
scri-
posset.
difficilius
qui
quam ego
meum
levabat,
qui offenderet
sunt,
Si quis
cur
poris
sum
igitur, ubi
is,
Ibi
Cum
Roniani
Hilari-
tatem illam, qua hanc tristitiam temporum condiebamus, in perpetuum amisi, constantia et firmitas nee
animi nee orationis requiretur.
De
hortis Scapulanis
hoc videtur
effici
posse, aliud
84
fit,
excludeniur.
Id
LETTERS TO ATTICUS
XII. 40
my
gardens.
Who has failed to get access to me or
conversation with me?
At this very moment I
am writing and reading so much that the people
with me find the holiday harder work than I find
working. If anyone asks why I am not in town,
" because it is the vacation " why I am not at one
of my little places, where it is now the season,
"because I could not put up with the crowd of
visitors."
So I am staying where the man, who
prized Baiae more than anyone, always used to
spend this part of the year.
When I come to
Rome, they shall have nothing to find fault with
in my looks or my conversation.
The cheerfulness
with which I used to temper the sadness of the
times, I have lost for ever but there shall be no
lack of courage and firmness in my bearing or my
words.
As to Scapula's gardens, it seems possible that,
as a favour, partly to you and partly to me, they
may be put up at auction. If not, we are cut
out.
But, if it comes to an auction, my eagerness
:
85
nostra cupiditate.
non
scribis,
sit,
est in eo.
Nam^ quod
Faberiana
facis,
quod
volumus, consequemur.
Quod
quam
quaeris,
diu hie
quam
scribam, at tu ad me,
Quo
futurus.
paucos
Sed
dies.
Simul ac constituero, ad te
diu in suburban
sis
XLI
CICERO ATTICO SAL.
Nihil erat,
Scr. Asturae
Id.
a.
709
Mm.
uiji
esses
esses.
si
quod
scribereui.
es,
volebas, ego
quando ex hoc
quando rediturus
Et, quod tu scire
La-
quam
Scis,
Utrum sim
sit
(fnXaiTiov
minime
<rufi(fiopa.,
erit,
sed
fieri
8()
quod
videro (audebo
ille
conferas.
in te
Omnes
fano,
Si quaeris,
unam hanc
quid optem,
fers ac tulisti.
in
rem velim
primum Scapulae,
LETTERS TO ATTICUS
XFI. 40-1.1
only a few
I am staying here
But I am not certain. As soon as I have
made up my mind, I will write to you and do
you write to me how long you are staying in your
estate.
On the day on which I am sending this
I too got the news you send me about
Pilia and
Attica by letter and by word of mouth.
days.
XLI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I have nothing to write.
But I want to know, Asf ma, Mai^
where you are and, if you are away or are going 11, b.c. 45
away, when you will return. So please send me
word. You wanted to know, when I am leaving
here I have made up my mind to stay at Lanuvium
on the 16th, and then at Tusculum or at Rome on
Which I am going to do, you shall
the next day.
know on the day itself.
;
full
as
si
Silius nolet,
Drusus aget
summo amore et
Sed tamen, si me levari
summa levatio vel, si verum scire vis,
haec est
una.
Hirti epistulam
irXaa-fxa
scripsit
tibi erit
videtur
si
eius
de Catone,
me, quid
certiorem.
absolutum
me
vituperationis,
facies
commodum,
restare, scelere
legeris,
erit,
quam
tibi
irp6-
Caesar
visum
sit, si
Redeo ad fanum.
quam
vides integram
XLII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
VI
n.
Id.
7Uy
Nullum a
te desideravi
scribis, et
88
LETTERS TO ATTICUS
XII. 41-42
guilt.
XLII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
have never asked you to fix a regular day for Aslura, May
your letters: for I see the point you mention, 20, b.c. 45
and yet I suspect or rather I know there was
nothing for you to write. On the 10th indeed I
think you were away, and I am quite aware you
have no news.
However I shall write to you
nearly every day for I prefer to send letters to
no purpose rather than for you to have no messenger to give one to, if there should be anything
you think I ought to know. So on the 10th I
got your letter with nothing in it.
For what was
there for you to put in it ?
However, the little
89
I
MARCUS TULLIUS
non molestum
fuit,
ClCRftO
me
novi te
nihil habere.
Ubi ergo
Scripsisti tameii nescio quid de Clodia.
ea est aut quando ventura ? Placet mihi res sic, ut
secundum Othonem
nihil magis.
Sed neque hanc
vendituram puto (delectatur enim et copiosa est), et,
Sed,
illud alterum quam sit difficile, te non fugit.
obsecro, enitamur, ut aliquid ad id, quod cupio, ex-
cogitemus.
Ego me
in
Cum
fortasse
Arpinum.
XLIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr.
Asturae
IV Id.
a.
709
Mai. quod
adiuvandus.
'
90
scribis Boot
tamen id est
scios
M.
Weatnherg
cum
id esse
M.
LETTERS TO ATTICUS
Iffere
taught
me you had no
me
XII.
if
42-4.'}
notliing else,
it
news.
Where
want.
I think of leaving here on the 16th
but either
for
XLIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
It had occurred to
what you are doing.
me
For
91
b.c.
May
45
herede.
ista
Proximum
minus
ut velim Clodiae.
est,
maiore religione,
obstrictum puto.
absunt domini.
quam quisquam
est
ullius
Sed, ut ad te heri
de Tusculano, ne aestas
committendum.
si
voti,
abis etiam
non
fuit
Sed,
Ego me
etsi
scripsi, consider-
effluat
quod certo
XLIV
CICERO ATTICO SAL.
vituperatione
sit illius
maior laudatio.
agis,
non
satis otKoSeo-TroTtxa
mihi videntur.
Ista igitur
Quid enim?
malim, primum
92
Druso
LETTERS TO ATTICUS
XII. 43-44
XLIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
am not at
me in
all
about
Mustela.
But what
for a purchaser?
wanted
is
And
exccjjt an opening
that could be got through
You
vacuum redde
nobis.
Ego
sed, quaeso^
hinc, ut scripsi
antea, postridie
Tusculano.
si
tnum perendie.
Sed quid est, quaeso ? Philotimus nee Carteiae
Pompeium teneri (qua de re litterarum ad Clodium
Patavinum missarum exemplum mihi Oppius et Balbus miserant, se id factum arbitrari) bellumque narSolet omnino esse
rat reliquum satis magnum.
Fulviniaster. Sed tamen, si quid babes. Volo etiam
de naufragio Caniniano scire quid sit.
Ego hie duo niagna (TvvTa.yfx.aTa absolvi nullo enim
;
alio
modo
etiamsi nihil
tamen
id
scriberes,
erit,
quod
scribas,
quod
Tu
mihi,
XLV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
cukmo
/v.
De
Tus-
X VI
lun. a.
Attica optime.
'A.Ky]Ua
tua
me
movet,
etsi
Asturae.
Nee
me
magis
'
Of Fulvinius nothing is known, save what is inferred
from this passage, that he was a person given to spreading
fai^tc
9*
loports.
LErrERS TO ATTICUS
XII. 44-45
XLV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I
am
it is
about your
listlessness,
Attica.
worried Tuscuhmi,
nothing. May 17 b.c.
is
95
De
etsi
ex tuis
Eum
litteris.
Salutis.
putaram,
Tu
te,
quod
scribis,
nostri probaretur,
quia cognoram
vTr6de<ri.s
Id enim ipsum
cum ingenium
amici
vituperandi Catonis
irri-
deretur.
XLVI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Askirae
Mai.
709
Id.
a.
in
terae?"
nam essem
fortasse
Tu
igitur,
ut
durior.
inhumanum
scripsisti,
necesse
erit.
Ergo
id
nee id incommodo
litterae.
tuo.
Occurram etiam,
quidem, ut
poteris.
96
LETTERS TO
because
Caesar,
letters.
I
learned about it from your
would rather see him sharing the temple
XLVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I
think
shall
conquer
Lanuvium to Tusculum.
up that estate for ever
my
(for
feelings
For
my
and no insensibility.
So you will come to
that
if
convenient.
me
as
you
and only
be enough.
necessary.
So
said,
if
hill,
97
VOL.
III.
Lanuvi
De Mustela^ ut scribis^ etsi magnum opus est. Eo
Ay II A.
maffis delabor ad Clodiam.
Quamquam in utroque
fun. a. 709 ^
\^
i
^
^
r
rabenanum nomen explorandum est.
Ue quo nihil
Scr.
nocuerit
si
aliquid
cum Balbo
eris locutus, et
Romae
non quin
sus specto,
illud
quidem,
isto
Eo
rem aestimas ?
pror-
est et difficile
cum
herede.
concedam
XLVIII
CICERO ATTICO 8AL.
Scr.
Lanuvi
mane
i""'
a.
709
ego arbitrabar.
.^
vicino Laesare.
.
tamus.
Domi
scire,
in
Nos de
te
quid
Domum
tuam
Tinlabeliarium
De
Philotimo idem
pluris video
meum
futuram
u anodie
exspec-
libenter
tibi restet,
Sed velim
Ego
te
opus
98
esse.
LETTERS TO ATTICUS
XII. 47-48
XLVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
About Mustek, do
XLVIII
CICERO TO ATTICUS, OREETINO.
were coming
at once,
it
necessary.
99
culano
XI y
A. Inn.
a.
Sentiebam omnino, quantum mihi praesens prodmulto magis post discessum tuum sentio.
Quam ob rem, ut ante ad te scripsi, aut ego ad te
totus aut tu ad me, quod licebit.
Heri non multo post, quam tu a me discessisti,
puto, quidam urbani, ut videbantur, ad me mandata
et litteras attulerunt a. C. Mario C. f. C. n. multis
verbis ''agere mecum per cognationem, quae mihi
secum esset, per eum Marium, quem scripsissem, per
eloquentiam L. Crassi, avi sui, ut se defenderem,"
causamque suam mihi perscripsit. Rescripsi patrono
illi nihil opus esse, quoniam Caesaris, propinqui eius,
omnis potestas esset, viri optimi et hominis liberalissimi me tamen ei fauturum. O tempora fore, cum
Sed haec hacdubitet Curtius consulatum petere
esses, sed
tenus.
De
est.
Sed iam sciam, quid
Heri enim misi, qui videret cui etiam ad te
Epistulam ad Ciceronem tibi misi.
litteras dedi.
Horti quam in diem proscripti sint, velim ad me
agat.
scribas.
100
LETTERS TO ATTICUS
XII. 49
XLIX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
was doing
me
of this.
am
how he
of relationship
101
Ut me
Tus-
Scr. in
rulano
XV
!}^/""' ""
709
cum
Quare,
poteris, id est
cum
liaberem.
LI
CICERO ATTICO SAL.
dem, ut
De
poteris.
quando
tibi placere.
optimi
omnes
scire^
placuit, et eo magis,
civis,
sed
ttoXitikoX
visum, ut
isti
ita optimi, ut
ante legerent.
iis
intelleges.
Tu
igitur id curabis.
Id autem utrum
Toi'To 8
102
velim
auctio.
maxime
est.
Hoe tamen
Vergilio, ut scribis.
illi
ixrjkwcrrj.
non
LETTERS TO
L
CICERO TO ATTICUS^ GREETING.
me
as
much
as Tusculutn,
your
arrival
up ray mind
satisfactorily
on a certain
B.C.
point.
LI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
me
earlier
Nicias has
tibi
placere
"
coram.
Sustinenda tamen,
Metone
et de
alia
fn
et
dum
de Faberio sciamus.
LII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Tus-
culano
XIJ
'
709
'
Tullium Montanum
L.
Ab
profectus est.
Montanum Planco
HS
sit,
XX
aut
at,
quid rei
necesse
Sed quid
est,
tium?
104
est.
De
me
De
Silio
mihi,
velim,
epistula
non
ita
utrum quando
quam
scribas ad
egeris, exspecto.
Tu mi
sane laboro.
de Clodia
Pertinet ad nos-
sit
ad Caesarem quid
efficias
iuves.
officium.
si
Cicerone
trum
cum
Sane velim,
tum.
nosti, qui
veniat,
videris dubitare
an sintne venales ?
fecisse divor-
LETTERS TO ATTICUS
Tiro has told
that
I
suits
it ill
XII. 51-52
" That you should fear the one and hold the other
safe
"
LII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
You know
my
son.
his wife
20,000 sesterces.
t05
fiunt; verba
Dices
" Qui
LIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Tux-
Ego,
etsi nihil
^
a1^a.
K. lun.
709
Nicias at Valerius.
bamus matutinas.
Hodie tuas
Erunt
exspecta-
num
et ad
Montanum.
106
quas
iam
dedisti.
LETTERS TO ATTICUS
XII. 52-53
will say,
.''
"
trouble.
plenty.
LI II
CICEKO TO ATTICUS, GREETING
difficulty of rendering
107
TULLI CICERONIS
M.
EPISTULARUM AD ATTICUM
LIBER TERTIUS DECIMUS
CICERO ATTICO
Scr. in
culano
ad
modum
ad
Tullios.
De
mus.
ego maxime
Quare aut
veil
em
prudentissime etiam
ista proficient,
omnem
si efficis,
esse.
a te hortos habebo.
possessionis est,
diligen-
Quod
Nee vero uUum genus
quod malim, maxime scilicet ob eam
dam
nihil
me
me
ipse revoco
valde
vincas.
velle
sui
108
istis
pi*o
facto habeo.
memoria
ExspectOj quid
rem.
Sed
non enim dubito, quin, quod me
putes, in eo tu me ipsum cupiditate
ditas impellit
delectatur.
nos-
CICERO'S LETTERS
TO ATTICUS
BOOK XIII
L. Tullius
109
bam
Si
velis.
certiorem
si
enim
me
hortos inspexeris, et
feceris, dederis mihi,
si de epistula
quod ad te scri-
Numquam
derit.
II
culano
IX
K. lun.
a.
709
Ila
Scr. in Tusctilano
lun. a.
debetur.
Accipies ab Erote.
Ariarathes, Ariobarzani
filius,
Romam venit.
Vult,
110
LETTERS TO AITICUS
Peducaeus
for
all
felt
for
XIII.
his
l-2a
father
have
II
Ila
me
fratribus
illius
Ad
deversetur.
drum, has
ei
dedi
earn
litteras.
lib
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Tus-
culano
IV K.
lun. a.
Cum
poteris ergo,
Yitsi
hominem
A
has
desidero.
te litteras exspectabam,
mane
nondum
scilicet
nam
rescribebam.
Ill
Ego
vero
ista
culano III
moveat,
A. hin.
j^Qn accipio in
a.
nisi
nomina
quod tu
sic
videris dubitare.
negotium
meum
refers;
112
me
lUud enim
qui
si]
quid A.
' nihil
gererem omitted by A.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 2a-3
his brothers
dered them,
stay at
it,
my
am
house.
gave him
ren-
this letter.
lib
^^^^^r'
CICERO TO ATTICUS^ GKEETINO.
So to-morrow is Peducaeus' auction. Come^ when Tusculum,
you can, then. But perhaps Faberius will prevent
you.
However, when you can manage it.
Our
friend Dionysius is complaining loudly at being so
long away from his pupils, and there is some justice
in his complaint.
He
May
b.c.
29,
45
am
Ill
lis
utendum
quidem
non
Utruinque laudo.
vis.
His
est.
A me
tabulis.
igitur
in his
Quod
omnia.
igitur
dies
De
De
pars duorum.
sit
ad
Misi
litteras.
te
eram factus
Bruti adventu
Attulerat enim ab
certior.
eo Aegypta
epistulam,
quia
libertus
commode
scripta erat.
IV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Tus-
culano K.
'
'
Habeo munus
Mummius.
quoque
eris,
tibi saepius
cum
simul simus,
Magni
dies
respondeo placere.
Pisone conficies
possis
interest
is
futurus
sit,
si
'
lU
in
si
minus, utique
in
Tusculanum.
quaerat.
^ est. Praes
^ esses Bosius
ego
Si quid pot-
Velim ante
officio futurus.
Sed, quonplaceat,
espraes
esset
M.
:
es et CZ^.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 3-4
heirs.
like to
sent
it
to j'ou, as
it is
obligingly written.
IV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I have received your piece of work about the ten Tusculum,
ambassadors and I agree with you about Tuditanus. June 1,
For the son was quaestor in the year after Mummius b.c. 45
was consul.^ But, as you keep on asking if I am
satisfied about the debtors, I too keep on answering
that I am. Arrange something with Piso if you can
for I think Avius will do his duty.
I wish you could
come first but, if you can't, at any rate be with me,
when Brutus comes here. It is of great importance
to me that we should be together.
You will be able
to ascertain the day, if you commission a servant to
:
find out.
of debts
be corrupt.
'
145 B.C.
115
Tus-
Scr. in
culano
IV
AoM. lun.
Sp.
Mummium
putaram
709
quidem cum
fratri fuisse.
^J Corinthum.
Silio,
ut
scribis^ et
Fuit enim
Colloquere tu
lUam diem
urgue.
omnia
istuc
quoque ages
et Mustela scilicet,
Bruti
adventum
praesertim
cum
cum quid
fore te
diligenter.
egeris.
nobiscum
hi tibi dies in
De
Sed
Crispo
Quoniam ad
magno
nostro negotio
consumantur.
VI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
med. m.
Marl., ut
"^**
^/)Q
^'
ne nullum debeamus
^ Camillo
commutatam
esse legem.
'
At
* i.e.
116
de added by Wesenherg.
its
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 5-6
^^
ha
had thought Sp. Mummius was one of the ten Tusculum,
legates but of course, as was natural, he was private June 2,
legate to his brother.
For he was at Corinth.^ I b.c. 45
have sent Torquatns^ to you. Speak with Silius
as you say and urge him on.
He said my receiving
day would not fall in May, but he did not say the
same about the other.^ But please attend to the
point carefully, as you always do. As to Crispus and
Mustela, yes, when you have settled anything.
As
you promise to be with me when Brutus comes, I am
satisfied, especially as you are spending these days
on important business of mine.
T
I
VI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
.''
* i.e. that Cicero could not get in Faberius' debt before the
end of May ; but that the owners of the property he thought
of buying would want payment before that date. Cf. xiii. 3.
117
b.c.
Coram
ut
igitur,
scribis, constitueraus,
Quod
explicemus.
reliquos
Quod
epistulam
meam
ad Brutum
poscis,
non
illius
meam
obiurgatoria tibi
rescripseram,
misi.
quoque,
quam ad eum
molestia ut caream,
ludiciali
videbis.
Via
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in 2\is-
cuUmo yrxd.
Non. hm. a.
709
Mummium
fuisse putaram.
fuisse
ad Corinthum pro
quin
solitos
non
in
decem.
Atque hoc
necessarii, ut nos
potius
M. Lucullum et L. Murenam
L. Lucullum misimus.
et ceteros ad
'
118
decessit Miilhr
est
MSB.
LETTERS TO ATTICUS
against our will.
So, as
you
say,
out.
XIII. 6-6a
we
will arrange,
be straightened
quite as well that you have seen the other
is
to
joint heirs.
jury.
^^^^
Tuaculum,
Hortensius, I had never heard of, and 1 thought it June 4,
was the son who was the ambassador, though he b.c. 45
I take it as
could not have been at the time.
For Spurius,
certain that Mummius was at Corinth.
who died lately, often used to recite to me letters
Mummius wrote to his friends from Corinth in clever
But I have no doubt he was a special legate
verse.
to his brother, not among the ten ambassadors.
Here is another point too that I have been taught,
that it was not the custom of our ancestors to
appoint among the ten ambassadors anyone who was
related to the generals, as we in ignorance of, or
rather in contempt for, the soundest institutions did
in sending M. Lucullus and L. Murena and others
But it was most natural that he
to L. Lucullus.
should be among the first of his brother's legates.
What a lot of work you get through, attending to
points like this, managing my affairs and bestowing
nearly as much care on your own affairs as on mine
!
119
V Id.
culano
709
liin. a.
Sestius
apud
me
fuit et
Theopompus
pridie.
hoc scribere,
Vesibi
T,
dus
sequi), et
tium.
quicquid voles,
dum modo
aliquid.
Mustela, aut
si
Rescribes igitur,
putem,
nisi forte
de
Silium videris.
Vila
CICERO ATTICO SAL.
Tus-
Scr. in
culano
IV
Id. lun.
709
Hodie
igitur
me
videbit, ac vellem
tum
tu
lussi
VIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Tus-
culano
""
'yno
709
VI
^'
modo enim
Velim
220
LETTERS TO ATTIC US
XIII. 7-8
VII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
came
He
told
too.
to see
me
Vila
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
VIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
left,
121
Pompeiano Nolanove
venalis
num
Epitomen
sit.
IJruti
Te
Idibus videbo
cum
tuis.
IX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. tn
culano
709
Tus-
Xiy
Commodum
discesseras heri,
cum
Trebatius venit,
invitatus.
Hodie
mane
Dolabella.
Nihil
possum dicere
repov.
cktcvcVtc/dov,
nihil
dieni.
^iXoo-ropyo-
ahrjyTjTa,
sciret,
auderem
scribere.
Ev/catptos
ad
me
Sed hactenus.
cum haberem Dolabellam,
venit,
secum egissem,
exposuit.
diligentissime
quato.
A te exspecto,
si
quid de Bruto.
visa Tor-
Quamquam
Quo
enim
offensionis,
a nobis
tu.
Si quid est
ilia
est.
Nam
LETTERS TO ATTICUS
Xlil. 8-P
IX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
down
myself.
But enough of
this.
Torquatus came to me opportunely, while Dolabella was with me, and Dolabella very kindly
repeated to him what I had just been saying.
For
I had just been pleading his cause very earnestly
and my earnestness seemed to please Torquatus
greatly.
I am waiting to know if you have any
news about Brutus. However, Nicias thought that
the matter was settled, but that the divorce was
not approved. For that reason I am all the more
eager about the thing, as you are too. For, if any
offence has been given, this can remedy it.
I must go to Arpinum.
For my little place there
needs putting in oi'der and I am afraid I may not
12S
cum
sit,
Dolabella
litteris
ad
quam
habet,
Messallae.
sit,
Cum
tu
illuc
tum^ ad quos
te.
Tus-
culano inter
a. d.
XIII
Minime miror
te et graviter ferre
et
de Marcello et
Sed
me
reli-
putem.
domin an
foris
tem, scribere
ista nescio
haberem.
Ad
Dolabellam, ut
KoivoTtpa
quaedam
aliquid est
134
ita
puto faciendum,
Faciendum certe
agendum
scribis,
et iroXiriKwrepa.
cui
puto, praesertim
si
Brutus
si
quid
Sermunculum
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 9-10
X
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
am
.''
P.
Magius
Am
Chilo.
125
MARCUS TULLIUS CICERO
enim omnem aut
praesertim
si
Sunt enim,
ipse optime,
Hie enim
animo proficisci xi Kal.
quod agam, ne hereule illic quidem nee
usquam, sed tamen aliquid illic. Hodie Spintherem
exspecto.
Misit enim Brutus ad me.
Per litteras
purgat Caesarem de interitu Marcelli in quem, ne
si insidiis quidem ille interfectus esset, caderet ulla
Nunc vero, cum de Magio constet, nonne
suspicio.
Plane, quid sit,
furor eius causam omnem sustinet ?
uon intellego. Explanabis igitur. Quamquam nihil
habeo, quod dubitem, nisi, ipsi Magio quae fuerit
causa amentiae pro quo quidem etiam sponsor sum
factus.
Et nimirum id fuit. Solvendo enim non
erat. Credo eum petisse a Marcello aliquid, et ilium,
Mihi
est in
nihil habeo,
XI
CICERO ATTICO SAL.
"01
Scr. in
Arpinati
K. Quint,
^^^
IX
a.
tuvtov i6os."
est aliud,
Credebam
posteaquam sum a
totum
Sed fuit
esse facile;
te diiunctior.
nerem.
A quotation from
126
ivrwv tyyvQiv
ruv
6'
TTpayfidroty,
dpoi/xfyuv.
LETTERS TO ATTICUS
XIII.
lO-ll
XI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
off
and near
at hand."
127
ille
si
quod
scire
me
convenies.
oporteat, scribes.
Vides,
Pisonem,
quam maturum
si
erit.
poteris
Sed tamen,
sit.
fiat.
XII
CICERO ATTICO SAL.
nalt
mum ad
leniendam aegritudinem.
Ligarianam praeclare vendidisti. Posthac, quicquid scripsero, tibi praeconium deferam.
Quod ad
me
de Varrone
me
scribis, scis
quam possem
intexere.
magnam
cum
tum nullum
id,
quod
Awiov,"
Nunc
ille
Trpoa-cjjiLjrrjcTiv.
autem me parabam ad
modo
" a? kc
Biennium
processerat, ego
ille
si
ascribit,
quam haec
Varro mihi denuntiaverat
sane et gravem
praeteriit,
Varronem nus-
Postea autem
potuissem.
t<3
ixirpio
kol
Hesiodus
Svvr]ai."
to raiae
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 11-12
XII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
As to what
I shall leave it to you to advertise it.
you say about Varro, you know formerly I have
written speeches or things of such a kind, that
I could not introduce him
but afterwards, when I
began these more literary works, Varro had already
promised to dedicate a great and important work to
me. Two years have passed and that slow coach,^
though always on the move, has not advanced an
inch, while I was prepared to pay him back "full
;
129
VOL.
III.
Ergo illam
homines nobiles
illi
'
AKaSr]fj.iK-^v,
qua
in
hoc probas
De
alibi
deque eo mihi
Romae
Kal, Quinct.
probat.
tamen,
si
tu
rescribas velim,
rem ad me
VIII
S. Vettio,
litteras.
esse conlatam.
me fore
putaverunt
proferant auctionem
fore.
valde
ita
a. d.
iste
reponemus,
Cum
XIII,
Dies adest.
XIV
Commotus
tuis
A.
(oluint. a.
709
abstuli,
jyjjg
litteris,
quod ad
me
de Varronc
Academiam ab hominibus
transtuli
ad
nobilissi-
nostrum sodalem et ex
quem
in-
180
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 12-13, 14
tell your friend S. Vettius, my coLabienus, to put the sale off for a while
and that I shall be at Tusculum about July 7th.
You have Eros to help with Piso. Let us throw ourselves heart and soul into the purchase of Scapula's
The time is drawing near.
gardens.
So please
24th.
heir, or
XIII,
XIV
"^
AcadtTtiica.
ISl
tellexeris
quidem
Sed tamen
decipit, ut in tali
animo, quod
illa^
descripta sunt.
scire pervelim.
me communis
Id
Libri
(fnXavrla
Tu
quicquam.
simile
Brutum.
hercle restabat.
illam iacturam
aequo
feres
Nunc autem
airopw,
quo me
Volo Dolabellae valde desideranti non reperio, quid, et simul " alhiofLcu Tpwas" neque, si
vertam.
potero
aliquid,
igitur
fxifuj/iv
Aut cessandum
efFugere.
curamus ?
Attica mea, obsecro
levia
te,
quid agit
angit.
Tamen
quiesco.
Quae me valde
litteras
in his ac-
exspecto novas.
;<!/
si
ad
me
velle,
me
non
venire.
est.
runt (est
videbitur
nihil
enim
egerit,
scribes.
isi
Hereditas tanti
Et tamen obire auctionis diem facile poteenim iii Idus), si me in Tusculano postridie
de Caesare,
si
biduum
interest.
Quare,
homines.
De
quid
scies, si
nisi
Bruto,
quid
iam prosi
quid
erit praeterea,
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 13, 14
now
do
I am all
Albius to come to me, if I am willing.
against that: it is more than the legacy is worth.
However, they can easily manage to attend the auction, which is on the 13th, if they meet me at my
But, if they
place at Tusculum early on the 8th.
want to put off the date still further, they can do so
Or "that
2 i.e.
is
public opinion.
138
XIV,
Scr. in
Arpinati
A. Qmnt.
tibi mitti
a.
possunt.
Quid
agit,
obsecro
Attica nostra
te,
Nam
triduo
Nemo enim
Quo autem
nee mirum.
dabam, exspectabam aliquem meorum. Qui si venisset et a te quid attulisset, videbam non defuturum,
.
quod
sci'iberem.
XVI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Arphiali
Nos,
cum
IV facilius
K. Quini. a. egressi
^09
Hortensi
quod
sed in
iis
rebus
arpixj/ia,
non
ilia
quidem
dTraiSevo-ta,
LETTERS TO ATTICUS
XIV,
XV
of material.
XVI
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
was assigned to Catulus, Lucullus, and Horthen, as that seemed inappropi'iate because
they were well-known not to be up in such matters,
though not illiterate, as soon as I came here I transferred the conversations to Cato and Brutus.
Then
came your letter about Varro and he seemed the
most appropriate person possible to air Antiochus'
first it
tensius
135
ad me, primum
deinde,
si
placeatne
placebit,
tibi
aliquid
scribas
ad ilium,
hocne potissimum.
modum
Nonas, quern ad
dixi.
Tu cum
Pisone,
si
quid poteris.
XVII, XVIII
CICEKO ATTICO SAL.
Scr. in
Arpinati 111
'^
-y/io
V
sem
Kal. exspectabam
igitur aliquid tuis.
cogitet, aut,
quid
ista,
si
Sed
scire cupio.
aliquid.
cum essem
ficiamus hortos.
quidem iam
Ego
erit.
Sed
id
ad
ea,
eum
quae
scripsi
ad
desiderare a me,
te,
cum
primum qui
ipse homo
numquam me
lacessisset
deinde
Brutum, quem si non
^iqkoTmrd^ multo Hortensium minus aut eos, qui de re
iroA.vypa<^(oraTos
quem
136
nisi
^rfXaTviruv
nisi
forte
^rjA.oTi;7rr
culded by Boiius.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 16-17, 18
XVII, XVIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
27th.
.''
.''
am
You
137
publica loquuntur.
in primis
coram.
XIX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Arpi-
Commodum
natt
te,
simum
fuit,
quodque tu
cum
venit tabellarius
cum
te,
ne
tristis sis,
mendavit.
Scripsit
mirifice se probare,
Hoc
igitur
idem
tu
in dialogos
desiderari a Varrone et
quam
bene, sed
ita accurate,
Academicam omnem
nem
In
quaestio-
quattuor.
eis,
mone
nostro.
Si
Cottam
et
Varronem fecissem
inter
138
added by
Vict.
LETTERS TO ATTICUS
clear to
when we meet.
XIX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
The copyist Hilarus had just left on the 28 th, and Arpinum,
had given him a letter to you, when your messen- Jwie 30,
What b.c. 45
ger came with your letter of the day before.
I was most glad to see in it was the sentence " Our
dear Attica begs you not to be anxious " and your
own statement that there is no danger.
I see your influence has given my speech for
For Balbus has written to
Ligarius a good start.
me with Oppius, saying that he is extraordinarily
pleased with it and for that reason he has sent the
little thing to Caesar.
So that is what you wrote to
me some time ago.
In Varro's case I should not be disturbed about
appearing to be tuft-hunting for my principle has
always been not to insert any living characters in
my dialogues but it was because you say Varro
wants it, and appreciates the compliment, that I
have finished off the work and have comprised the
whole of the Academic philosophy how well I cannot say, but with all possible care in four books.
All the fine array of arguments against the uncertainty of apperceptions collected by Antiochus I
have given to Varro I answer him myself, and you
are the third speaker in our conversation.
If I had
made Cotta and Varro carry on the argument between them, as you suggest in your last letter, I
139
I
ku^ov
Trpoa-uiirov esset.
sonis suaviter
fit,
Hoc
in antiquis per-
morem
TcAtiov
quinque
quato, Stoica
'
sit
principatusj
M. Catoni,
M. Pisoni darem.
quod omnes illi deces-
Trepnra-njTiKa.
Haec "Academica," ut
serant.
Ita con-
Epicurea L. Tor-
scis,
cum
Catulo,
Sane in personas
maxime mihi
me
tu,
140
quae diligenter
expressa
orationis
Sed
ille
non
Sunt
libros
Varroni, etiam
sed
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 19
That suits
should have been a mere lay figure.
admirably when the characters are persons of olden
times; and that is what Heraclides often did in his
works ; and I myself did so in my six books De
It is the same, too, in my three books
Republica.
De Oratore, of which I think very highly; in them,
too, the characters were such that I could properly
For the speakers are Crassus, Ankeep silent.
tonius, old Catulus, his brother C. Julius, Cotta and
Sulpicius and the conversation is supposed to take
place when I was a boy, so that I could have no part
But in a modern work, I follow Aristotle's
in it.
practice the conversation of the others is so put
I
forward as to leave him the principal part.
arranged the five books De Finibus so as to give
the Epicurean parts to L. Torquatus, the Stoic to
M. Cato, and the Peripatetic to M. Piso. I thought
that could not make anybody jealous, as they were
This present work, the Academica, as you
all dead.
know, I had shared between Catulus, Lucullus and
Hortensius.
I must admit that the work did not
for it was far too philosophical
suit the characters
So,
for them to have ever dreamt of such things.
when I read your note about Varro, I jumped at it
as a godsend. Nothing could have been more appropriate for expounding the system of philosophy in
which he seems to be specially interested, and for
introducing a part which prevents me from seeming
For the
to give my own cause the superiority.
views of Antiochus are very persuasive, and I have
put them carefully with all Antiochus' acuteness
;
me
but of that
when we meet.
141
"
XX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
,
quato nostra orncia grata esse facile patior eaque
Arptnah^
aUt
4.
ronis et privigna
De fama
viden
quam
vita sua
me
quemque
unguem non
An
<^t\ocro</)cus ?
nihil erat.
est.
a recta con-
oportet discedere
A8^;!^^ai te
nollem, quod
Quicquamne
scilicet,
scripseram ad te
etsi
ei
ne desim
"
M^
.''
Id ago
yap aurots
ista
."
con-
For in toto many sug<jestions have, been made (e.g. in Torquato Midler in Bruto Schmidt), and /or ei IVieland awjgested
mi hi.
^
148
of Ligarius.
LETTERS TO ATTICUS
XI II. 20
XX
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
arranged.
I think you
have met my
I am anxious to know what happened.
About my reputation I don't care a straw
though I did once write to you foolishly that there
was nothing better for it is not worth bothering
about.
And see what deep philosophy there is in
this other sentiment of mine, " In all one's life one
ought not to stray a nail's breadth from the straight
path of conscience." Do you think I am engaged
in philosophical treatises for nothing }
I should be
sorry for you to distress yourself about a mere
nothing.
Now I come back to my point. Do you
suppose I care for anything in the whole matter, except that I should not be untrue to it.^ I am striving,
it seems then, to maintain my position in the law
courts.
God forbid
Would I could bear my
private sorrow as easily as I despise them.
But do
come
as
brother
so
'
of
thisi
doubtful.
143
Putas autem
temnere.
perfectum non
Non
sit?
voluisse
aliquid,
quod
sententiam
licet scilicet
nugis.
XXI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Asturae
IV
a.
K. Sext.
Wit
Ad Hirtium dederam
quam scripseram proxime
ujihi
|.y
misisti,
rescribam
Quod
Jaut
summum
eum
enim e Tusculano
a Dolabella
Quinto exspecto.
viii
quam
alia malo.
Exspectabam hodie
eras ab eo tabellarios
ciscens
nisi aliquid
scietis.
Huic,
Nunc
alias.
Profi-
ad
tabellarios.
adriserat,
**
vehementer
displicet.
cum
cum ad
inhibere
enim
remotissumum
est.
modum
Est
quidem
iussi.
heri,
quern ad
144
id
modo
Quare
fuit.
remigant.
Non
Id ab hroy^
si
LETTERS TO ATTICUS
XIII
20-21
XXI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
i have sent a very bulky letter to Hirtius, which I Astura,
wrote lately at Tusculum. This letter which you have July 29,
Just now I prefer other B.C. 45
sent, I will answer later.
What can I do for Torquatus, unless 1 hear
things.
from Dolabella ? As soon as I hear, you shall know at
I am expecting messengers from him to-day
once.
and, as soon as they
or to-morrow at the latest
come, they shall be sent on to you. I am expecting
For when I was starting
to hear from Quintus.
from Tusculum on the 25th, as you know, I sent
messengers to him.
To return to business, the word inkibere suggested
by you, which at first took my fancy very much, I
For it is exclusively a
strongly disapprove of now.
That, however, I knew before but
nautical word.
I thought rowers rested on their oars, when toid to
Yesterday, when a ship put in by my
inhibere.
house, I learned that was not so. They don't rest
on their oars, they back water. That is very different to the Greek enox^- So change the word back
to what it was in the book ^ ; and tell Varro to do
;
is
Academica
ii.
here discussed,
94.
is
"suspension of judgment."
U5
"
forte mutavit.
est melius
quicquam quam ut
Lucilius
Semperque Carneades
nem
irpofioXrjv pugilis
et retentio-
autem
remigum motum habet, et vehementiorem quidem,
remigationis navem convertentis ad puppim.
Vides,
quanto hoc diligentius eurem quam aut de rumore
aurigae similem facit
aut de Pollione.
Itto-x^.
De Pansa
Inhibitio
etiam,
si
quid certius
sed certe
si
quid
de Metello et Balbino.
XXIa
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Arpi-
nati prid K.
a.
ante
quam
me
Trpo<j<^wv<h ?
Scripsit
enim Balbus ad
se a te
146
e8t,
'
ante
quam added by
Vict.
esset certe ne
MSS.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 2 1-2 la
if
on Lucilius
XXla
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
.''
iniropfvfTai.
147
inittere,
describendi potestas.
Ea vero
antea fugit
me
tibi dicere ?
(possum
falli
ut homo) a meis
quam enim ab
oculis
meis afuerunt.
arbitror itemque
praetermissum est, ut
dicerem me eos exire nondum velle. Hui, quam diu
de nugis de re enim nihil habeo quod loquar.
te volo existimare
me enim
De Dolabella
tibi adsentior.
De
in Tusculano,
Coheredes, ut
scribis,
De
me
Attica optime,
fert cvkoAws.
Quod
qua nihil
tibi cedo, ea, quae novi, valde probo, hominem,
domum, facultates. Quod caput est, ipsum non novi,
sed audio laudabilia, de Scrofa etiam proxime. Aceedit, si quid hoc ad rem, tuyei'corrfpos est etiam quam
pater.
Coram igitur et quidem propenso animo ad
probandum. Accedit enim, quod j)atrem, ut scire te
puto, plus etiam
scit,
amo idque
et merito et
148
scribis, in
iam
Or "copies.
tu,
diu.
sed
quam
ipse
LETTERS TO ATTIC US
am
XIII. 2 la
in such a hurry to
to VarrOj as
149
De
Scr. in
^i rpma/t
/F (jiiigenter
'
f/io
Te autem
^* coram.
non
nolle cognovi.
Cassius antea,
Ad
to,
te,
De
Sed
faciamque
primum
litteris
Marcello scripserat ad
te
me
O rem acerbam
nusquam malo esse
prima redeo.
quam apud
placeat tani
do-ftevaiTara intexui,
id crebrius.
id
tibi
exquiro.
Scripta nostra
cum
utrique
nostrum videbitur.
sat
faciendum
fuisse,
Balbo inchoatum
IJruto aut
te videro,
si
dubitarim,
cum
tibi
dari.
videbitur,
Varroni, simul ac
Quid autem
mittam.
habere
te omitted by
MSS.
Te de
Bruto nos-
De
ferant,
cum utraque
old editors.
had
150
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 22
XXII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
my
;:
officio pareat.
nihil fuit
lares;
est
quod appelNihil
est
enim
quiddam
recta negavit.
adoi'iamur.
Ego, ut constitui,
eodem
litteris nihil
me
ad
nee
me tamen
misi, si
minus
de Attica.
illud accuso
At
tu et
illi
irasci indicaris.
die
Sin quid
Etenim coheredes
Est
Sed
non
te,
id
alteris
iam
quidem
in
sed illam, ne
et Piliae plurimam,
Epistulam Caesaris
legisses.
XXIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Tus^
Id.
709
""
.
Qumt.
Antemeridianis tuis
nunc respondeo
litteris heri
vespertinis.
statim rescripsi
Brutus mallem
me
ar-
a.
152
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 22-2;j
my
XXIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
once,
me
to
Rome.
at Tiisculum,
I
July 10,
It b.c.
153
45
cesseret.
erat,
cum
illi
iter instaret et
detexti, ut vidisti
luntur.
videris.
habent
De
librarii.
Mea mandata,
ut scribis, explica.
Quamquam
ista
quam
delectationi posses-
154
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 23
good company.
There is no delay about the books dedicated to
Varro.
They are finished, as you have seen there
;
may be
155
XXIV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
culano
Tus-
Quint, a.
Id.
Quid
est,
menem
sibi
sciam.
Quid
tibi
Quattuor
sunt in tua potestate. Quod egeris, id proNee tamen " aiSco/xat Tpoias." Quid enim ?
babo.
Sed, ipsi quam res ilia probaretur, magis verebar.
Sed, quoniam tu suscipis, in alteram aurem.
Si<f>6epai
De
litteras.
Conficies igitur, et
quidem
Hoc
fieri
et oportet et opus
est.
XXV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Tus-
culano
yno
IV
* Cif.
156
Au.
xiii. 13.
^Bk
t n"VT
LETTERS
TO ATTICUS
don't imagine
taking what is
thing that is.
time and allow
XIII. 23-25
XXIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
What am
I to
make
of this
me
that
Andromenes
said
About the abatement I have answered your careYou must get the matter over, and that
That ought
too without any hesitation or refusal.
to be and must be done.
ful letter.
XXV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Lit.
What
meant
to say in
my
Supply dorwuVe
letter
to
^tce<.
157
me
me ex tuis
Romam nunc
euni
venire.
sed
Nihil est
ut
?
Etiam nunc si
enim illis elegan-
cum
ille
desideret
scis,
^'Stivos
dvr'jp-
meas
partis in
iis
libris copiosius
defensas
quam
suas,
Brutum transeamus
158
est
fiet.
Quare,
enim
is
si
addubitas, ad
quoque Antiochius.
LETTERS TO ATOCUS
XIII. 25
Brutus in the
least.
again,
Atticus' steward.
159
valdene
tibi placuit
quam tam
enitar.
XXVI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in Tus-
culano pnd.
Id.
709
Mai
De
quidem
id erit
quam
Sed, quia,
Asturae.
tamen, ut
Quo autem ?
videar.
Sed faciam
Tusculanum.
hinc,
ne
relictus
Tu
non est quantum scribam, quin etiam noctibus. Nihil enim somni.
Heri etiam efFeci epistulam ad Caesarem tibi enim
Quam non fuit malum scribi, si forte opus
placebat.
litteras conficies.
Equidem
credibile
Like Cicero's
twice:
160
cf.
xni.
treatise,
16.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 25-26
follower of Antiochus.
O that fickle Academy,
But
always the same, now one thing, now another,^
pray tell me, were you very pleased with my letter
May I be hanged if I ever take so much
to Varro.
So I did not even
trouble with anything again.
dictate it to Tiro, who can follow whole sentences as
dictated, but syllable by syllable to Spintharus.
XXVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
About
like that.
And
share
indeed
it
will
summer.
Under the present circumstances
finished this
am
as comfort-
But as those
home, I sup-
though
for I
cannot sleep.
letter to Caesar, as
in writing it
'
Vergilius
was one
Cf.
XII. 38a.
I6l
VOL.
III.
nihil
sane est
tibi videbitur.
forte
XXVII
CICERO ATTICO SAL.
De
Tus-
epistula ad
Ubi enim
est.
dTTOTeuy/xa vel
Or " come
Quintus.
162
Cognatum
refers to
young
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 26-27
XXVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
As
magno commodo
operam
erit,
auctionis,
in
quid
si
Plane
hortos.
nolo
nihil
enim
Faberio ponamus.
De
Eum^
Cumano
scies.
qui e
quod
tuo
Quicquid
urget.
tamen
die
venerat,
litteras se
XXVIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. I
culano
K. lun.
709
Tus-
VII
a.
De
De
Faberio autem,
epistula ad Ceasaremiurato,
cum
venerit.
nee me turpitudo deterret, etsi maxime debeQuam enim turpis est adsentatio, cum vivere
ipsum turpe sit nobis
Sed, ut coepi, non me hoc
sum
bat.
turpe deterret.
sempiternam
valeret,
deest oratio
quod ad laudem
Non
cohortantur ad decus.
?
Tamen
nescio quid
ea,
quae
me minime
litterae,
164
reprehenduntur
quam
quod
enim pervenissent istae
mihi crede, nos paeniteret. Quid ? tu non
fiunt et facta sunt,
paenitet.
Si
LETFERS TO ATTICUS
XIII. 27-28
had
letters.
XXVIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
shall of course
;
tu
summa
summo
in-
Ille
vero potius
non scripta desideret quam scripta non probet. Postremo ut volet. Abiit illud, quod turn me stimulabat,
cum tibi dabam Trpd/SAiy/xa 'Apxi-M^ciov. Multo mehercule magis nunc opto casum ilium, quem tum timebam, vel quem libebit.
Nisi quid te aliud impediet, mi optato veneris.
Nicias a Dolabella magno opere arcessitus (legi enim
litteras), etsi invito me, tamen eodem me auctore,
profectus
est.
Cum
Talnam.
Ille de
Sed hoc
mihi non placuit. Se scire aiebat ab eo nuper petitam Comificiam, Q. filiam, vetulam sane et multarum
nuptiarum non esse probatum mulieribus, quod ita
reperirent, rem non maiorem nccc.
Hoc putavi te
modestum
et frugi.
scire oportere.
XXIX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
culano
lun. a.
De
Ttis-
VI K In
villa,
709
166
Caesar.
LETTERS TO ATTICUS
Xlll. 28-29
king?
and welcome.
XXIX
CICERO TO ATTICUS, OBEETINO.
letter
"^
What
to write to Caesar.
800,000 sesterces.
167
minoribus
ait
balnearia
hiberna
posse.
effici
quam
ut tantam faciamus,
noram
aptius videtur
sed eelebritatem
audio maximam.
Nihil est,
In hoc
Reliquum
TpoTro(fi6pr](rov.
est,
Faberius nobis
emamus
sam
vel
magno;
Clodiam
possumus.
nomen
tarn
Faberianam.
Sed,
si
Ciceronis epistulam
illius
Eam
periculis
De
hortis
sunt, et
satis.
Cras
futuram
poteris.
tibi remisi.
non moveris
Me
tibi
'
168
repraesentatione confidam.
sperare videor,
Dolabellae
si
igitur.
te ferreum, qui
quoque accusat.
Nam
illam alte-
M88,
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 29
.''
you can.
left."
169
num
gestis
eodem exemplo
puto.
In Cuma-
XXX
CICERO ATTICO 8AL.
Tusculano V K.
Scr. in
y^^
***
autem
KoXa/cciai
te colendus est;
scelere.
Te,
ut spero, perendie.
fuerint.
num
consul
Mummius.
Non
sane quadrat.
Volo ahquem
tui.
XXXI
CICERO ATTICO SAL.
AAA
paulo
ggj^ ^i opinor, idem ego, qui exspecto tuum advenmorabor te, Non enim puto tarn expeditum
^-yjjj^
est futuriun^
LETTERS TO ATTICUS
adventures
XIII. 29-31
have
XXX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
But
all.
I am thinking of writing a kind
of political conference, held at Olympia or wherever
you like, like that of your friend Dicaearchus.
not square at
XXXI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Quoniam etiamnum
libros
De
quod
poteris igitur.
Caesarem
epistula ad
KCKpiKa
scribis,
KarajSao-co)?.
atqui
id ipsum,
isti
non iturum
in Parthos,
Utrum
epistula.
Hoc enim
ille
quicquam
nisi
in ilia
me.
de meo
Obsecro^ abiciamus
consilio.
tacendo et latendo.
in foro
Nihil
enim
Is cio
memoria
HS
est,
Sed accedit
C.
Omnia
cupiditas, in
Quanti autem,
Pilio emit, ut
scilicet
haberes.
Rescribes,
17
facilius etiam,
gulam insulsam
Pudet
quid voles.
si
mea
nunc minoris.
mi
Albanius proximus
iugerum de M.
cxv.
Confice,
esse possim.
scribis.
M8S.
Sed eum
si
Canum
me
patris.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 31
-^
recollect for
1 10,000. ^
gone down
in value
Of
* So called
because
Trophonius in Arcadia.
it
1,000 jugera.
11,500,000 sesterces.
178
709
|.g
jjjg^
jjjj^
t-
id,
Tu
contentum.
t
scnbis, de raberio.
in eo
quod cogitamus
emm
quae cogitatio
si
non
rem, ut
facis (istuc
enim addi
incidisset,
Quam
ob
potest), urge,
nihil
insta, perfice.
Dicaearchi
Kara/Sao-cws.
Trtpi
i/'^x^s
TptTroAiTtKoi/
non invenio
et epistulam
His
libris
nova pro-
quod ad te de decem
credo, quia 8ta
sunt quaedam
legatis scripsi,
arj/xeiojv
scripseram.
parum
De
intellexisti,
C.
Tuditano
Eum
Et,
alia.
fuissc
P. Rupilio coss.
quod non
admodum
arbitror.
sero
Video
^ So
called because it represented the ideal State as a
mixture of monarchy, aristocracy, and democracy.
174
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 32
XXXII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
As
quaestorship
*
i.e.
speaker.
for
De
its first
form.
it.
175
autem
nesciebara fuisse.
dicis,
cum
L. Lucullo fuit;
quem
Is
tu
mihi addidisti sane ad ilium a-vWoyov personam idoneam. Videbis igitur, si poteris, ceteros, ut possimus
irofATTtvcrai koX rots 7rpo(ra>7rots.
XXXIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. tn
culano
Tus-
HI
Aon. lun.
'^^
miram
Semelne putas mihi
Balbum et Faberium professionem relatam ?
qyj etiam eorum iussu miserim, qui profiteretur. Ita
enim oportere dicebant. Professus est Philotimus
neglegentiam
dixisse
a.
libertus.
Nosti,
Sed scribes et
credo, librarium.
Ad
quidem confectum.
sit
in Africa ut Caelius.
De nomine
destinat,
tu videbis
tum habet
cum
res
Cispio
venire
modo relinquenda
^
hodie Boaius
est.
:
sed,
si
sed
ista
Othonem quod
H. MSS.
fuisti
Plancus
Te ad me
difficultatem.
res nullo
speras posse
enim Elmore.
176
LETTERS TO ATTICUS
Xlll. 32-33
XXXIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
What
extraordinary carelessness
Do you think Tusculum,
it was only once that I have been told by Balbus June 3,
and Faberius that the return ^ had been made.^B.c. 45
Why it was at their suggestion that I sent a man to
!
make
.''
177
vinci,
aestimationcj ut scribis,
nihil
etsi
si
scripsit nisi
quid poterit.
de
Dicaearchi
De
quo
coss.
ilium,
quoniam
fuit
poteris
videlicet
Tu de^
fuisse,
eo
libro, in
Mummio
an
quo
etiam,
;
anno
neutrum,
si
mil.
Antioclio scire
quaestor aut
saltern,^ in prae-
in contubernalibus fuerit,
modo
fuerit in
bello.
XXXIIIa
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
culano
Tus-
De Varrone loquebamur
VII enim ad me
Id. Qvint. a.
709
esset.
et
Sed ego
quidem
ita egi,
Quid
Venit
lupus in fabula.
id temporis, ut retinendus
refert?
Horum
T. Carrinate.
Tamen remanserunt, ceciditque
ego
vix
attigi
belle.
cum
paenulam.
Sed casu
fuisse
eadem
1/8
O*.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 33-33a
in the
war at
all.
XXXIIIa
CICEHO TO ATTICUS, GREETING.
.?
I follow
179
Martium
fieri
coaedificari, ilium
quasi
ut,
si
ais? "
"Quid
Martium campum.
inquam
"Cave facias," inquit " nam ista lex perferetur; vult enim Caesar." Audire me facile passus
sum, fieri autem moleste fero.
Sed tu quid ais ?
hortos."
Quamquam
quid quaero.''
tonis in
Camillo,
Facies
me
enim
me
igitur certiorem
adducebat.
res
Non
de
concedit
Idibus.
Eo adiunxeram
ceteras,
Te tamen
potero.
in via confici
ei
De
enim ad eum
minime volo
Brute quod
me
Ista
facile
;
quin
scribis, feci,
attineret.
Scripsi
esse.
XXXIV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Aslurae
VI
Asturam veni
si
grave non
veniendum
*
180
Kal.
viii
Lanuvi
tris
vesperi^
erit, effieias,
sit
Vitandi enim
horas acquieveram.
(id potes
vesperi Schmidt
Tu
iul.
M.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 33a-34
XXXIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I reached Astura on the evening of the 25th : for Astura,
to avoid the heat of the day I rested three hours July 27,
I should like you, if it is no trouble, 45
at Lanuvium.
to contrive that I need not come to Rome before
b.c.
illud in primis,
De quo
ficias.
Terence, Andr.
cum
quae fama
Publilio
me
sit,
scribes.
Scilicet
apsente^ con"
185
Non mehercule
ipse
arbitror
fabula.
enim adsum,
ad te de
nisi
Quid plura
volui.
quid tu prorogas.
Scripsi
enim
hortis.
XXXV, XXXVI
CICERO ATT ICO SAL.
Tusculano III
Scr, in
'
yy^Q
'
quam hoc
visa est,
simul ac venerit.
integrum
fortasse litterae
meae
te retardarunt
De
modo
Hac de
Aut
nisi eas
non-
Scire igitur
res se habeat.
quod tu eo
laetaris,
dicitur.
^
188
me
est,
apsente Muller
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 34-35, 36
XXXV, XXXVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
What a shame
A countryman of yours ^ is Tusculum,
enlarging the city, which he had never seen two July 13,
years ago, and he thinks it too small to hold the b.c. 45
great man alone.
On that point then I am ex})ecting a letter from you.
You say you will present my
book to Varro, as soon as he arrives. So they are
already given and you have no choice left. Ah,
if you but knew what a risk you are running
Or perhaps my letter stopped you, unless you had
not read it, when you wrote your last letter. So
I am eager to know how the matter stands.
As to Brutus' aifection and your walk, though you
give me no actual news, but only a repetition of
what has often happened, yet the more often I
hear it, the gladder I am and I find it the more
gratifying, because you enjoy it, and the more certain,
because you tell me of it.
!
About
* I.e.
Cicero's divorce
from Publilia.
an Athenian.
188
culano
^^
'v/t'o
709
Has
Tus-
ly
De Xenonis nomine
^'
nee commo-
fieri
Balbus minor.
Id erat locutus
Nihil novi sane
amas, curabis,
si
modo
mittetur, isto
modo mittendam
Domitio et Bruto.
De
gladiatoribus,
tf)6pr)Ta,
facies
me
videtur, appelles
de
ceteris,
quae
cotidie certiorem.
Balbum
et Offilium.
sum cum
scribis
dvc/*o-
Velim,
si tibi
De
Balbo.
auctione
Place-
habet et
propinquum diem et
184
4,000 sesterces.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 37
XXXVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
185
culano
Sext a
Tuscirc.
cum
Deinde,
cum somno
repetito simul
sole
sororis tuae
filio,
quam ipsam
misi
tibi
cuius est
ovK
Est autem
cTreo-rr/o-ev.
sic
Sed
for-
."
Posse vult
in
enim ad
(misi
iudicabisque.
te)
dianis adsiduisque
permulti
haberi
laudibus,
mihi
quas ab eo de nobis
renuntiaverunt,
idque ut sciam
facies.
Nam
lexisti.
istam
ad patrem de
quam
pie
'*
me
Volu-
essem,
et id ad te scripseram.
Neg-
Nam
ego
causa,
dicebat.
186
commotum
credo et ad
domum
domum
scis."
hUq,
me
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 38
XXXVIII
CICERO TO ATTICUSj GREETING.
As
getting
a letter from
your
The beginning
sister's
From a fragment
Greek
words.
187
sic
" 8t;^a
moribus meis
"^
persuasum putato.
igitur
me, quaeso,
Lit
enim
Omnino
eiTretv."
idem mihi
Tusculano opprimar.
Utrum
arpeKeiav
illud aptius,
Tu autem, quod
bus.
<rKoXiais dTraTais."
fioi voo5,
Asturae
Quid,
si
faciliora.
Caesar subito
luva
consilio.
XXXIX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Tus-
culano r\on.
O incredibilem
vanitatem
Sed
iratum.
video placere.
vitus
Romam,
jsta
non
iure
inquis, *'eadem."
me
sibi
pie-
" Brutum,"
hoc
cogeret.
esset, res
venit,
unde
Sed tamen
fuerit.
irtpi
OeS>v
summa
scripsi,
et
irepl
naWaSos.^
Trepi
naWiSos OreUi
*AiroXKo5iipov ffirzel,
188
DAAIAOS MS8.:
iravr6s Qurlill
LETTERS TO ATTICUS
Xlll. 38-39
like Pindar's,
will
XXXIX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
that
Gods and On
Pallas.
189
XL
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Tus-
culam VII
aut
VI
Sext. a.
^^^^^
jjigj
fj^j.^.g
Id.
Evay-
Hie
gg suspendit.
'
Sed quid
qui
faciat
omnium
Illud optime
" Sed ne
is
quidem,
bene de nostro."
At
ita
enim
flagitiorum auctor,
significarat
iis
litteris,
quas
me
ad
" Ast
Sed coram,
ut scribis.
Etsi quid
Equidem
nolo
es
advolone
an maneo
.^
Mirum quam
acrimonia.
Sed ego
garem.
Tu tamen
Tfli
mi auctor
et in libris
vide, quid
oAa, eras
si
ipse KCKeTr^to/xat.
Itaque poisthac.
perspici potuerint,
mane
statim ut
sciam.
^
'
The
'
Schmidt.
in Brutus' house.
190
f utilum
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 40
XL
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Is that so ? Does Brutus really say Caesar is going Tusculum,
over to the right party ? That is good news. But Aug. 7 or
where will he find them, unless, perhaps, he hangs b.c. 46
himself? But how foolish it is of Brutus
Where,
then, does that masterpiece of yours, which I saw
in the Parthenon, the tree of Brutus' family from
Ahala and Brutus, come in ? ^ But what can he do ?
It is excellent to hear that not even the man who
began the whole criminal business has a good word
Indeed, I was beginning
to say for young Quintus.
for
to be afraid that even Brutus was fond of him
in his letter to me he said, " But I wish you could
have had a taste of his tales." But when we meet,
!
you say.
However, what do you advise } Shall I fly to meet
him or stay where I am ? For my part I am glued
to my books, and I don't want to receive him here.
I hear his father has gone to-day to Saxa Rubra ^ to
He was so extraordinarily
meet him in a fury.
enraged against him that I remonstrated with him.
But I am capable of acting the "giddy goat" too.
So it rests with the future. Do you please see what
you think about my movements and everything else.
If you can see the way to-morrow, let me know
as
early.
Brutus.
'
191
8,
culano
out
Sext
Tus-
yl
V Id.
jjjg
quereretur
^
filio
Cum
misi.
et se
ob eam
a 709 causam dome cessurum filio diceret, dixi ilium commodas ad matrem litteras, ad te nullas. Ille alterum
mirabatur, de te autem
Quod autem
Tum
esset necesse;
placeret,
habenda
sed,
gravitatis, et utriusque
ut
si
iratum.^
id consilium
scribis,
ratio
est
me graviores iniuriae
et certe
dubitatio est.
cautionis.
me non fore
Omnino,
et multae
XLII
CICERO ATTICO 8AL.
Scr. in
Tus-
culano ex. m. gj
Dec. a. 7Uy
^^
ad
^'^enit ille
me
^[ trwvows; "
j^gj.
koI fiaXa
^j bellum idque
^
cum
Et ego
Karrjcfyrjs.
inquit,
" cui
" Si
iter instet
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 41-42
XLI
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
I sent Quintus your letter for your sister.
When Tusctilum,
he complained that his son was at daggers drawn with Aug. 8 or 9,
his mother and said he should give up the house to b.c. 45
his son on that account^ I said young Quintus had sent
an amiable letter to his mother and none to you.
He was surprised at the first, but said it was his
fault about you, as he had often written in anger to
his son about your unfairness to him.
However, he
said his anger had abated, so I read your letter, and
'' by crooked ways " hinted that I should not bear
malice.
For then he began to mention Cana.^ To
be sure, if that plan found favour, we should have
to make it up but, as you say, we must consider
our dignity, and we ought to concert our plans
together, though his attacks on me were the worst
and certainly the most public.
If Brutus, too,
should come to our aid, we need not hesitate. But
we must discuss it together for it is an important
matter and requires great caution. So to-raorrow,
unless you give me furlough.
;
XLII
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
193
VOL.
III.
Tnsculum,
Dec. b.c. 46
turpe "
!
vis igitur
" Aes,"
" inquam.
in-
Hoc
nam
quit,
est."
quam
sam enim
sed,
"
cur committis?"
dum
"Quia,
Et ego
tollam."
grave non
si
Non
est,
velim
ne
ita
"cau-
scire,
quid
causae."
sit
dubitabam,
faciebam matri
ita dicere
patiar/' inquit,
illi
tanti est,
me,"
"At
" de
inquit,
quoque morem
Ita patri
quit,
" ut
gesseris."
Hie
censes."
dialogus
conclusus
sic
est.
Sed heus
lanuarias
orat
tu,
meum
diem
aderis igitur,
Lepidus,
ut
scis
esse
in
Scripseram iam
veniam.
Nonas
ecce
Opinor augures
Eatur;
/x:^
tibi
velle
a-Kophov}
V^idebimus te igitur.
^
M^
a-K6pSov
Gronovitis.
194
Tyi-reU
MIACKOPAOT
/xiaa/xa
Spvos
LETl^ERS
TO ATTICUS
Xlll. 42
.''
.''
will
you, too
but,
if it
is
a quiet
life.^
So you
will see
me.
(TKSpoSa
195
Ego vero
la. iclutnt. a.
709
fecisti,
qui
me
ita,
ut eo
XLIV
CICERO ATTICO SAL,
Scr. tw
culano
(juiddam etiara
animum
levari
cum
mittas;
Cascam.
et liabueram ante
quod appelletur
spectatione turn
Cottam mi velim
Sed, ut aiunt,
Sciebam Corfidium
fivrjfxoviKov afj.dp-
pernecessarium
Ligari-
LE'JTERS
TO ATTICUS
XIII. 43-44
XLIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
XLIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
when
197
eum
sed
Da igitur,
quaeso, negotium
Pharnaci,
iiomen ex omnibus
libris tollatur.
Antaeo, Salvio, ut
id
XLV
CICERO ATTrCO SAL.
Scr. in
Tiis-
Fuit apud
culano III
lamque ad
la. Sext. a.
quamquam
709
illae
epistu-
Quae
Diocharinaej
Romanos
videri
Lamia
legisset,
dicebat.
Dies feriarum mihi additos video, sed quam mulme amas, sciam. De Baebio poteris et de
tos, fac, si
Quod me
eonsumam
me
istis
in philo-
diebus vides.
satis erat
sed
cum
Quod-
dierum, ut
fieri
198
excurrere
oportere.
Scribas ad
me
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 44-45
XLV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
me
was despatched
September 15-19.
199
b.c.
46
si
dili-
dicis
Unum
dedi
arbitror.
videamur.
ad quern
quod idem te
fecisse
Tu quid
satis videtur.
litteras.
XLVI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
y^'g
Ttis-
culano pnd.
'
non
veni.
vino,
me
ad
eum
quod Lepido
Balbum con-
ipso.
de sua munerum^
Lepta enim
laborans
fuit,
Cognosces igitur ex
index.
perduxerat.
tradidit.
curatione
In eo autem Lanu-
Ex
eo hoc primum
quibus
litteras, in
magno
Legi epis-
visum disertum.
(o Vestorium
Ex eo cognovi cretionem
neglegentem
!)
liberam cretionem
arcessendus esset.
mnnanim Bchmidt,
200
'
coll.
Metuebam, ne
Nunc mittendum
Fam.
vi. 19.
2:
Cluvi
testi-
est,
\nnM
ut
meo
vini vnJg.
LETTERS TO ATTICUS
XIll. 45-46
my
me
So
will
XLVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Pollex, having arranged to meet me on the 13th Tusculum,
of August, has done so at Lanuvium on the 12th Aug. 12,
but he is a mere thumb, and not a pointing finger.' b.c. 45
:
am
201
iussu cernat.
cum
Cluvianis egi
Etiam de
igitur Pollex.
Balbo.
Hordeonio legare
et Terentiae
HS
hortis
Se enim
Nil liberalius.
autem a T.
looo et sepulcro
Subaccusa, quaeso,
Vestorium.
doleo
Quinto delegabo,
et emptionibus,
faciendum puto.
Vestorium
De
Cossinio
hominem.
dilexi
si
quid aeri
meo
alieno superabit
De domo
nil est
Arpini
nil scio.
quod accuses.
lam enim
obsig-
ab eo
exemplum
testamenti.
XLVII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. tn
Tvs-
culaiio Id.
Sext. a.
709
te,
,.,..
reni "
(nam
id
quoque fecissem,
veni-
,
sed ut scnberem, " tetigit aures nuntius, extemplo
instituta omisi
quod
ea,
iusseras, edolavi.
*
S09
Tu
,,
abieci,
60,000 sesterces.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 46-47
There
is
to-night,
XLVII
CICERO TO ATTICUS, GUKETING.
message
reached
it
had
gave
up what I had begun, threw down what I had
in hand and made a rough sketch of what you
ordered.^
I should like you
to find out from
* i e. he gave up working at the De Nalvra Deorum, and
set
Ttisctilmn,
203
b.c.
45
moderabimur
ea,
enim nobis
Post
diligentius.
cum ob
est
anno egere.
quae ad te
scripsi,
me
Dolabella scribit se ad
postridie Idus.
magis-
trum molestum
XLVIIa
CICERO ATTICO SAL.
Lepidus ad
Scr. Aslurae
et sibi et Caesari
Puto equidera
rum.
Sed tamen
Dixisset
quoniam Balbus
opus
quam
esset.
Te
in
spero
apud nos
cum
pr. Kal.
transigi malo.
misi,
non
meis
litteris,
existimo.
204
satis
cum
Tu
tibi
desiderari,
si
Itaque hodie
velim, nisi te
Equidem
Kal.
Quinti
humane
enim
est aeger.
Pilia.
Publilio confecisse.
Tusculanum recurram
illis
vendi-
dimus.
me
me
ibi erat.
fratris
illam
epistulam ad te
quidem respondentem
Tu
videbis.
LETIERS TO ATTICUS
XIII. 47-47a
What a
tiresome school-master
XLVIIa
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
would rather
than have
come
for
nothing,
if
necessary,
my
self.
205
b.c.
;!
709
Lepta
me
rogat, ut,
accurram
PoUicem,
si
cum
Laudationem Porciae
properavi, ut,
Tu
erit.
poteris.
si
Adeo
misi corrcctam.
tibi
forte aut
Domitio
filio
aut Bruto
commo-
tamen regustare.
credo legisse me.
legi, volo
Nam
Quaedam enim
illam
vix mihi
XLIX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
culano
Tuscirc.
^P
Atticae
arbitror
'
gellio, si
Fadius
simam,
206
scripsit,
fxefxil/iv
me Phameae
ruri esse
De
Ti-
cum
quandam
eius
iniquis-
causam
re-
48-49
XLVIII
CICERO TO ATTICUSj GREETING.
XLIX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
First health to Attica (who I suppose is now in Tusculum,
the country, so I wish her a full return to health) circa Auo.
and to Pilia too. Let me know about Tigellius, 22, b.c. 45
if there is any news.
According to a letter of
Fadius Gallus, he is very down on me most unjustly
for deserting Phamea, when I had undertaken his
207
Quam quidem
Octavios Cn.
volebam.
filios
non libenter
Erat enim,
si
Phameae causa
sed
meministij
si
in consulatus
me
Non
Gallo autem
putavi.
fui,
quid audissem,
Habuit suum
neque nominavi Balbum minorem.
Ait ilium me animi
negotium Gallus, ut scribit.
conscientia, quod Phameam destituissem, de se suspicari.
Quare tibi hactenus mando, de illo nostro, si
quid poteris, exquiras, de me ne quid labores. Est
bellum aliquem libenter odisse et, quem ad modum
non omnibus dormire, ita^ non omnibus servire. Etsi
mehercule, ut tu intellegis, magis mihi
si
observare servire
^
isti
serviunt,
est.
ita
added by Lambinua.
S08
Oi*
LETTERS TO AITICUS
XIII. 49
to take
against the sons of Cn. Octavius ; but
For, if you remember,
for Phamea's sake I agreed.^
when I was standing for the consulship, he sent a
promise of any assistance he could render through
you and I appreciated it as much as if I had
used it. He came to me and said the judge had
undertaken to hear his case on the very same
day that the jury were bound by the Pompeian
law to settle that of our friend Sestius. For you
know the days of those cases have been fixed by
law.
I answered that he could not but be aware
If he would choose
of my obligations to Sestius.
any other day, I would not fail him. So then he
I think I told you about
left me in a temper.
it.
I did not bother myself about it of course,
not thinking that a perfectly unwarrantable fit of
anger of a stranger concerned me. However I told
case.
it
at
It
all
209
Admonitus quibusdam
Scr. in Ttis-
tuis litteris, ut
709
ad Caesarein
et
umquam
rescripserunt, nihil
lamque
meam
Vestorius ad
servo suo pro
me
scripsit,
mea
fundum
.''
urgebitur.
sibi
utamur.
210
mihi dixit
Eo
igitur
Dida autem,
LKTTERS TO ATTICUS
XIII. 50
You suggested
.''
Scr. in
culano
g ^P
Vll
'
'
mehercule
scripsi aliter,
coram.
si
irp6<s
ut
tibi
sic,
Attica nunc
demum
mihi, et quidem
Narrabo
tibi,
nescio.
Mi
ne
ille
Romam
Tigellium totum
nam pendeo
sed, ad me an
quam primum
Quintus eras
illis libris,
libenlius.
invitaret.
o/xoioVque
ta-ov
ut nihil
De
ac
scriberem.
animi.
ad
te,
viii
Kal.
ante advolet.
LII
CICERO ATTICO SAL.
Scr.inPuteolano XII K.
Ian. a. 7U\f
'
enim periucunde.
tam gravem
Sed,
cum
aixeTa/j-ik-qTov
Fuit
secundis Saturualibus
villa ita
completa a
hominum
esset postridie
cio cio.
niicillus
212
MSS.
I,
Sane
ac mihi
Castra in
Tyrann. 14:
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 51-52
LI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
It
escaped
my memory
b.c.
45
it
Quintus
LII
CICERO TO ATTICUS, OREETINO.
regret behind
that
!
213
Philippum ad
opinor,
cum
h.
non mutavit.
\
Inde ambulavit in
Balbo.
h^_yiii^inj)alneuin.
bat.
tertiis^aturnalibus apud
Ille
rationes,
litore.
Post
I'E/xcyi/oyv
age-
^ Praeterea
copiose.
Nam
Libertis
minus
ol
(Quid multa ? homines visi sumus. Hospes tamen non is, cui diceres
Vf' Amabo te, eodem ad me, cum revertere."
Semel
lautiores eleganter aceepi.
satis est.
Quid
se aiebat
unum diem
fore,
Puteolis
alterum ad Baias.
Dolabellae
villam
alibi.
Hoc ex
cum
praeteriret,
sinistra
ad equum
Nicia.
LETTERS TO ATTICUS
XIII. 52
With pleasant
tell.
discoui'se all
chosen circle
rooms and freedmen of lower
degree and slaves could not complain of stint. The
upper sort were entertained in style. / In fact, I
was somebody.2 Still he was not the sort of guest to
whom one would say '" Be sure to look me up on the
way back." Once is enough. There was no serious
talk, but plenty of literary.
In a word he was
pleased and enjoyed himself.
He said he would
spend one day at Puteoli and another near Baiae.
There you have all about my entertainment, or
billeting you might say, objectionable, as I have
said, but not uncomfortable.
I am staying here a
while and then go to Tusculum.
As he passed
Dolabella's house and nowhere else the whole troop
formed up on the right and left of him. So Nicias
tells me.
Besides
his
liberally in three
' Or, as Tyrrell suggests, " we were quite friendly together," t.. Caesar did not "assume the god"; or possibly
even " we all felt we were in civilised society."
215
TULLI CICERONIS
M.
EPISTULARUM AD ATTICUM
LIBER QUARTUS DECIMUS
Deverti ad
Scr. in
illuiiij
suburbano
ditius
Mali VII
.r
mgenio exitum non repenebat, quis nunc reperiet,,,.
}
r.
^10
explicari
Quid quaeris ?
an
rem non
ita sit
perisse
verum
scio
ille
In sermonem se post
tur nihil,
Sed haec
ofFendat.
hactenus.
ne pigrere, in
his,
nostro.
" Magni
refert, hie quid velit, sed, quicquid volt, valde volt "
idque
eum
dixerit;
816
CICERO'S LETTERS
TO ATTICUS
BOOK XIV
for that.
'
C. MatiuB Oalvena.
217
proxime,
cum
Sesti rogatu
intermitUim.,
II
Duas a te accepi epistulas heri. Ex priore theatrum PubHliumque cognovi, bona signa consentientis
Scr. tn
sitburbano
Matt yi
'
'
Id.
niultitudinis.
Plausus vero L.
facetus mihi
putas.
eius
sum
retentus.
Diutius sermone
Quod autem ad
est,
te scripseram
Aiebat Caesarem
esse
exspectet
otii,
id est Bruti.
218
i.e.
the production of a
mime by
Publilius Sjrra,
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 1-2
my
first
when
" Can
sits
II
had two
first I
219
Atticam.
Piliae
paratum
Verum
tibi
Quarum
ignosco.
utrique
sal u tern.
Ill
Tus-
Quod utinam
Ecce autem
cum
inanes
tur architectus.
Ad obsignandum
tu adhibitus
quam
mali cogitare.
bito.
IV
CICERO ATTICO SAL,
Scr. Lanuvii
IF
a.
Id.
710
Numquid
putas
me
220
Lanuvi
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 2-i
ready
them
entertain
to
However,
Attica.
Pilia,
though
should
like
me
So greet
forgive you.
to
both.
Ill
Your
may
letter
last
Here
is full
of peace, and
some time.
are
my
report that
all
me
hear
it;
if
not, give
me
full details as to
who
IV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Ac
loquantui*,
quae minitentur.
bella, ipse
quod per
vei'cor Gallica
Sed omnia
Tu,
si
con-
licet
Nostri autem
reliquae
i"es
opes et
Haec ego
quae
etiam
magnificentissime confecerunt
ad
liber,
llorribile est,
currantj
yjpoies,
CICERO ATTICO
Asiurae
/// Id. Apr.
Spero
Scr.
a.
710
tibi
r]criTr]aa^,
velim
iam
cum
scire,
esse, ut
leviter
S.
commotus
quid agas.
D.
esses
si
illas
cum
sed tamen
ilia
signa non
in
Hispania
Quid
nonne
in which cate
>
it
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 4-5
don't.
as
Antony.
223
non modo
debebant, tantum
saepti,
modo
laudari atque
esse
amari, sed
parietibus eontineri.
civitas mlsera.
num
suspicio.
scire
est,
Astura
iii
Non
Haec
cupio.
scripsi
ad te proficiscens
Idus.
VI
CICERO ATTICO
8.
D,
Apr.
a.
^^^tiare.
Nam
muniti.
224
Orelli
fiytoi,
and Beid
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 5-6
my
the
nth
of April.
VI
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
On the
12th
rid
of him.
Antony's con-
In mentioning
the hands of a knave like Curtilius.
am speaking of a whole class. For
can there be a more wretched state of affairs than
this instance I
225
VOL.
III.
b.c.
44
tueri,
etiamne cou-
modo
Nullo
Nihil
TeveaOai.
stratus, vides
languorem bonorum.
Dici enim
in municipiis.
me
gaudeant, ut ad
mea
verba de re
enim
non
Sed vides
magi-
isti
Exsultant laetitia
interea decreta.
Sic
ut victos metueremus.
et TToXtTiKWTcpa
si
Nee uUa
p.
TreTroXiTevfJieOa,
Haee ad
reperio,
postea,
et tu,
mensa
plura
agatur.
VII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in For.
K. Mat.
yjQ
Postridie Idus
Paulum Caietae
vidi.
Is
mihi de
'"^'""^
a.
scilicet nihil
te
Sed Brutum
omnia.
Nam cum
Ego
reliqua
Formiano exiens
xvii
Kal., ut inde
longae.
rarum
S26
ircirivoifievai
et
bene
a te
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 6-7
conquered party.
This I have written during dessert. I will write
fuller and more about politics later, and do you write
what you are doing and what is being done.
VII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
He told me Formiae,
I saw Paulus at Caieta on the 14th.
about Marius and gave me very bad news about the April 15,
From you, of course, I have nothing, as none b.c. 44
State.
of my men have arrived. But I hear our friend Brutus
has been seen near Lanuvium. Where on earth is he
For I want to know among other things
going to be
everything about him. I am writing this as I leave
Formiae on the 15th, and I hope to reach Puteoli
on the next day.
I have had a letter from my son in quite the best
Other things may be put on,
style, and fairly long.
but the style of the letter shows that he is learning
something. Now I appeal to you earnestly to see
.''
227
MARCUS TULLIUS CICERO
de quo sum nuper tecum locutus, ut videas, ne
Id cum ad officium nostrum pertinet
tum ad existimationem et dignitatem quod idem
peto,
quid
ei desit.
Omnino,
si
ego, ut volo,
mense
si
quod
buccam
in
venerit, scribes.
VIII
CICERO ATTICO SAL.
Tu me iam
Scr. in
rebare,
Sinuessano
nostris, et
ego accepi
XVII
sano tuas
litteras.
Dim.
K.
a.
710
Crassi nepotem.
probari Antonium.
cum
De Mario
Sinues-
probe, etsi
doleo
ad se a fratre missas
ad me velim.
Pelopem ad te
^
placebat et multo
'
De
est.
illi
minus.
Reginae
arcesses.
228
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 7-8
VIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
of
Crassus.^
so
whom
229
Sinuessa,
Ap7il 15,
b.c.
44
tum
vis,
cum
per-
Quid Galli,
quid Hispani, quid Sextus agat, vehementer exspecto.
Ea scilicet tu declarabis, qui cetera. Nauseolam
tibi tuam causam otii dedisse facile patiebar.
Videbare enim mihi legenti tuas litteras requiesse paulisper.
De Brute semper ad me omnia perscribito,
ubi sit, quid cogitet.
Quem quidem ego spero iam
spexero,
tuto
vel
tamen
vagari
posse.
Verum
IX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Puteolis
X^ A". Mfli.
a.
ilU
liberto.
debo.
Ad
delectant.
Sed quod quaeris, quid arcessierim Chrysippum, tabernae mihi duae corruerunt, i-eliquaeque rimas agunt,
itaque non solum inquilini, sed mures etiam migraverunt.
Hanc ceteri calamitatem vocant, ego ne
incommodum quidem. O Socrates et Socratici viri
numquam vobis gratiam referam. Di immortales,
quam mihi ista pro nihilo
Sed tamen ea ratio
!
ut hoc
quidem
damnum quaestuosum
est
et auctore Ves-
sit.
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 8-9
look into
will
whom you
himself.
However
IX
CICERO TO ATTICUS, OREETINO.
From your
letters
poll- Puteoli
231
tyrannis,
tyrannus
occidit
Eius
di boni
interfecti
Itaque
morte laetamur, cuius facta defendimus
quam severe nos M. Curtius accusat, ut pudeat
Nam mori miliens praestitit
vivere, neque iniuria.
quam haec pati; quae mihi videntur habitura etiam
!
vetustatem.
Et Balbus hie
a Vetere
est
Ad quem
multumque mecum.
cum
a se
Idem
litteras
viderint.
imperatum
Balbus
habebat Germanos
se,
Quid quaeris
quod
om-
X
CICERO ATTICO SAL.
Itane vero?
Scr. in
Puteolatio
Vf
Lanuvi
esset,
232
ut
egit,
Meministine
me
claraare
illo
quam
ipso
si
ipse
primo
9-10
be more.
designate.
dead
We rejoice at his assassination and
defend his actions. So see how severely M. Curtius
We feel ashamed to live, and he is
criticizes us
perfectly right.
For to die is a thousand times
better than to suffer such things, which seem to
me to be likely to continue for some considerable
tyi'ant is
time.
Balbus, too, is here, and is often with me. He has
had a letter from Vetus, dated the last of December, saying that when Caecilius was besieged and
already within his grasp, the Parthian Pacorus came
with a large force, and so Caecilius was snatched
Is this
Brutus,
what
my
233
eflSci
turn potuit?
te
At
ille
biliter,
Quid
Liberalia tu accusas.
fieri
Meministine
si
possum.
Trpo
yrj<i
cum facibus
''
Tune
dicere
alia ferre
" cogito
non
tua tamen
VTrrjvefxio^.
Scaevas, Frangones.
ilia
abiit
Hos
tu existimas confidere se
putarunt,
quam
experti
sunt.
Pacis
de Curtilio
isti
At
scilicet
ego,
cum
de
genere
toto.
numquam
accidisset,
quam haec
xiiii
illo interfecto,
quod
videre.
Kal. Ibi
eum
Balbus
others.
* At a meeting of the Senate on March 17 it was decreed
that Caesar's acta should be confirmed, that he should have
a public funeral, and that his will should be read.
" Greece.
234
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 10
lands of the
prevailed,
235
postridie,
eodemque
die
magnam cum
mecum
Sed, ut
in
Cumano,
scribis, piiodefxiv
Antonio,
Quod
quaeris,
est,
ut
si
me
nequedum Roma
scis,
velim, et hercule
Vehementer deleetor
si
es
quid
tuis litteris.
XI
CICERO ATTICO SAL.
a.
Bnitus.
aliter ?
An
exspecto.
censebas
Cum
con-
non heroes, sed di futuri quidem in gloria sempisint, sed non sine invidia, ne sine periculo
terna
quidem.
Verum
illis
magna
consolatio conscientia
2.S6
among
Caesar's veterans.
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 10-11
news
too.
Your
letters give
me
so
much
pleasure.
XI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Two days ago I sent you a fairly long letter now Cumae,
answer your last. I wish to heaven Brutus were Apnl 21,
You speak of the wild conduct of the b.c. 44
at Astura.
For
Did you expect anything else?
Caesareans.
my part I look for worse. When I read a speech
about "so great a man, so illustrious a citizen," it is
more than I can bear, though now such talk is an
But take note, the habit of wild public
absurdity.
speaking is so fostered nowadays, that, though
eternal glory will be the portion of those friends of
ours, who will be held not merely heroes but gods,
they will not escape dislike or even danger. However, they have the great consolation of being
:
237
non sumus?
liberl
quoniam
De
Sed
non gubernat.
ratio
Cicerone quae
scribis,
Quod
sint prospera.
curae
tibi est,
velim
ut ei suppeditetur
facias, te
curam,
omnem
faciliorem. De
Suscipiam
video cotidie
mea me ipsum
diniitto istam
ducitur.
ego non
est,
De Bu-
ad centena per-
fecit deteriorem,
baud
scio
an etiam fructuosiorem.
quidem
mane
Mode
venit
Philippi mihi
totus deditus.
Cras
proximam villam
in
vadit.
XII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. Puteolis
K. Mat.
mi
Quae mihi
istim adferuntur
"*Q
Scis,
lara
288
quam
7rpd$(i)<i
KaA,^s
fJi.iv,
diligam Siculos et
honestam iudicem.
Multa
quam
illis
illam cl ie nte-
Caesar neque
me
11-12
am
not sure
it
did not
make
it
better.
Balbus, Hirtius, and Pansa are here with me. Occome to stay, and that, too, in the
very next house, Philippus' place, and he is devoted
to me. Lentulus Spinther is staying with me to-day.
To-morrow early he is going.
XII
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
100,000 sesterces.
239
censes,
erunt
Sed
non possunt?
clari,
nos, nisi
me
fallit,
iacebimus,
me
meae nimiae
facilitatis.
Nam
modo
Haud amo
vel hos
coegerunt, ut ne
liceret.
id erat
Sed hoc
quondam
se res habet,
quasi
non
est
item.
Quam dudum
nihil
The
full
litteris,
sed ut
Accius, runs
" evolem,
240
nomen nee
facta aut
famam audiam."
LETTERS TO ATTICUS
them the Latin
XIV. 12
^JiJthough to give
However
able.
rights
my
But that
is
due to
to
you
However,
write, not to
i>v*
Tu,
si
quid
erit
de ceterisAde Bruto
Kal. accubans
Haec conscripsi x
apud Vestorium, hominem remotum a
utique, quicquid.
dialecticis, in
XIII
CICEHO ATTICO SAL.
Scr. Puteolis
FI K. Mai. quae
a.
710
erant a te
etiam
xm
me ipsum
litterae
Kal. datae
nescire arbitraris,
X.
cLAirevet
loci tanta
tas,
niad
utrum magis
^Xa
amoeni-
sit,
228
tu-
delecter.
fx./j.r]\V,
rj
airoXtaOaL."
dem maximam
aut,
242
si
spectat.
forte, Bruti
nos conferamus.
Res odiosa et
LETTERS TO ATTIC US
XIV. 12-13
XIII
CICERO TO ATTICUS, GRRETINO.
The
letter
seven days.
able massacre.
Our alternative is to take refuge in
Sextus' camp, or join ourselves to Brutus if we can.
That is a hateful business and unsuitable for our age,
^
A banker at Puteoli.
243
aetatibus
nostris
quo pacto
iiescio
tliad T. 428
<<
Teicvov
aWa
Sed haec
quam
tibi
ifJLOv,
ov TOi ScSorat
avy' ifxepoivra
fors viderit,
ratio potest.
et incerto
exitu
bellij
et
TroXe/ji-qia
iMtTp)(^eo
tpya Xoyoio."
Nos autem
id videamus,
quod
in
mentem
in
utramque partem.
Proficiscor, ut
caedis inpenden-
me
quid ad
me
illuc venire
fuit turn,
cum
nee
alia
consilium
re,
ut soles,
244
Ego vero de
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 13
somehow
must leave
My
which
of more importance
For ourselves, let us
look to the one thing that ought to be in our power,
that, whatever may happen, we may bear it with
courage and philosophy, remembering that we are
but mortal, and console ourselves a good deal with
literature and not least with the Ides of March.
Now come to my aid in settling a point which is
causing me anxiety. So much to be said on both
sides occurs to me.
If I set off, as I intended, on
a free embassy to Greece, it seems as though I might
avoid to some extent the danger of a massacre which
is threatening, but I shall not escape some blame for
deserting the state in such a crisis. On the other hand,
if I stay, I see I shall be in danger, but I suspect there
is a possibility that I may help the State.
There are
also private considerations, that I think it would be
to chance,
is
is 70/ioio
not \6yoio.
243
tus
Xllla
ANTONIUS
Scr.
et
yii A.
S.
D.
M. CICERONI.
Romae
inter a. d.
COS.
QJ3
246
13-1 3a
is
also.
you can
easily
so disgraceful,
and
is so unprincipled,
so mischievous, that at times one
Xllla
ANTONY THE CONSUL SENDS
was only because
HIS
GREETINGS TO M. CICERO.
To Pomponia,
sister of Atticus,
whom
he had recently
divorced.
247
Caesare
petravi.
petii,
ficio eiuSj si
tu concessisses.
me
sic uti
Quo magis
facere
nunc
im-
bene-
laboro, ut
Quodsi
duriorem te eius miserae et adflictae fortunae praebes,
non contendam ego adversus te, quamquam videor
liceat.
in optima spe
insectatum esse,
cum
te
Pa-
tatem
cum
familiam.
tumaciae.
Me
eius persua-
Cicero, ab
Quam-
certum habeo, tamen arbitror malle te quietam senectutem et bonorificam potius agere quam sollicitam.
Postremo meo lure te hoc beneficium rogo. Nihil
enim non tua causa feci. Quodsi non impetro, per
me Clodio daturus non sum, ut intellegas, quanti
apud me auctoritas tua sit, atque eo te placabiliorem
praebeas.
Sit
LETTERS TO ATTICUS
XIV. ISa
and obtained
249
8.
D.
Scr.
'^^^
meum
ita
nolles,
cum
tibi istuc,
cum
iis
Ego vero
mi Antoni,
remitto, atque
ita,
ut
me
te,
cum totum,
met
Nam de puero
ad
modum
250
scribis, iis
Clodio tuas
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 13b
Xlllb
CICERO TO ANTONY THE CONSUL, GREETING.
tend i
cum
P. Clodio,
suam defenderet.
ille
Si viveret, mihi
diiudicavit.
Con-
illo
nulla contentio
nem
mea uUam
contentio-
tiores simus,
quam adhuc
Interpellantibus
fuimus.
enim
his inimicitiis
summo
studio faciam.
Hoc
velim
tibi
penitus per-
suadeas.
XIV
CICERO ATTICO
Scr. in
Puteolano
d.
V K.
Mat.
a.
a.
noster
Parilibus
ista mihi."
Solusne ?
S.
D.
Coronatus Quintus
Etsi
addis
Lamiam.
ponderis.
53
magni quidem
XIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
From the
Iliona of Pacuvius.
253
me
ilia
videamus.
Ita Brutos
prehendam
risisse
UoXLTiKWTepa
necesse rescribere.
satis
re-
Rerum
vitia collegi,
modo num
id potuisse aliquo
etiam,
libere
cum venissemus,
nonne omni
cum
nihil
nem
Quid ergo ?
ista
culpa Brutorum
ra-
praesidii nos
Illam sessiotestis
Minime
es.
illorum
sapi-
istos
Sed praeterita
omni cura praesidioque tueamur et,
quem ad modum
omittamus
simus
viris
aditum
S54
I4
remarks about the sect of Vestorius^ and the Pucustom of the Pheriones. Let us consider
teolian
one in
We
March
17.
255
dederunt.
omnia
te
enter id quidem.
Itaque, ex
eo
Sapi-
quae manarint,
vides.
Quae
scribis
turum, ut et ipse Gallias habeat, et utrisque dies prorogetur, licebitne decerni libere ?
mihi attulerit
ista
Si licuerit, liber-
si
quam
scribis
ad Opis
Ne
fieri
Rapinas
viris
nee
liberi
sumus.
Et hortaris me, ut
historias scribam, ut coUigam tanta eorum scelera, a
quibus etiam nunc obsidemur! Poterone eos ipsos
non laudare, qui te obsignatorem adhibuerunt ? Nee
Ita laus
lUorum
mehercule
me
est,
culpa nostra.
movet,
raudusculum
homines
sed
consiliis,
ut scribis,
Ad
me
vante
scilicet auctoritate
tua et gratia et
summa
quale
scribis, fiat.
dum.
vicinis
*
To
XIV. 3.
256
Quod me
equidem,
etsi tibi
wills in
left to Cicero.
Cf. Att.
LETTERS TO ATTICUS
the
Roman
people.
XIV. 14
Don't you
own and
my eyes
is
vol..
III.
restitui fortasse
mihi
fuit
sane
est,
dem ad te
quam adhuc
litteris.
fuerunt.
Sed
quo
est.
XV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
PuteoLano K.
**
"^
mirificum Dolabellam
meum
tollere,
ris ?
meum
Magnam
heroica.
Quid quae-
in dies et inveterata
tyrannoctonis esset.
desiderii,
Nunc
Bruto certe
cum
illo
meo
nihil
lemque virtutem.
^
S58
in honour of Caesar by the PseudoRiotous mass-meetings wero held round it, and it
column erected
Marius.
LETTERS TO ATTICUS
arras are
do not know
XIV. 14-15
by influence
they certainly
cannot.
XV
CICERO TO ATTICUS, OREETINO.
of character.
was the people who took part in these who were summarily
executed by Dolabella without any IriaL
259
trado,
Quam
Pompeianum
in
ipse
in villa sunt,
K. Mails.
proficiscens
sit
XVI
CICERO ATTICO SAL.
v Nonas conscendens ab
Scr. PuteoUs
*"
.
"!
Cluvtanis
Non Mai
a.
710
ad Lucrinunij
liortis
vilicos,
Cluvianis in pha-
cum
litteras,
Piliae nostrae
procuratores tradidissem.
minebam
valde
loca
eum
tulis
Quanta
et hortari
significas,
est dva^ccipr^cris
non
desisto.
quid de
magiiam
nostri
Equidem
laiidare
re,
ferre posse,
Nunc, mi
Attice,
me
fac
ut
Cupio,
expedias.
cum Bruto
Graeciam.
Magni
vel
260
mehercule utriusque,
me
mea
intervenire
potius
discenti-
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 15-16
XVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
in
261
b.c.
Herodi autem
A quo adhuc
habuerit, quod
fiiTov scriberet.
Vereor, ne nihil
eo conloquare.
Puto,
si
De
cum damno
est,
dependatur.
quam non
belle fuisse.
XVII
CICEKO ATTICO SAL.
Scr. in
Pom-
peiano
IF
Aon. Mat.
710
a.
cum pridie,
Cumano conloca-
Ibi
262
omne
pr.
talia,
Kal.
in quibus
quem ad modum
;
:
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 16-17
him at
his studies.
For what is there to give us
any particular satisfaction in the letter of Leonidas,
which you have sent to me ? I shall never be
content with his praise, when it is phrased, " as
things go at present."
There is no evidence of
knew
XVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I reached Pompeii on the 3rd of May, having Pompeii,
established Pilia in my place at Cumae the day May 4, b.c.
While I 44
before, as I told you in a former letter.
was at dinner there, the letter you had given to
the freedman Demetrius on the last of April was
There was a lot of wise advice in it,
delivered.
but, as you admit yourself, with the reservation
263
videretur.
De
Multum profecto proficiam. Sed non arbieum a Capua declinaturum quo quidem
metuo ne magno rei publicae malo venerit. Quod
v^eniam
trantur
idem
Caesari
L.
videbatur,
quern
Quam
Neapoli
pridie
ob rem
ista nobis
Sed
hactenus.
Quintus
filius
ad patrem acerbissimas
litteras misit;
cum venissemus
in Pompeianum. Quarum tamen erat caput Aquiliam novercam non esse laturum. Sed hoc tolerabile fortasse,
quae sunt
redditae,
ei
illud vero, se
Sed
perditum hominem
fjL(\rj(Ti.
Ad Brutum
epistulas scripsi.
Earum exempla
maturus
tibi misi,
meque hoc
Quae adhuc
fecisti,
meum
di^e'/cSoTov
ilium
tibi
nondum, ut
exspectant.
quantum
quae tu contexi
tum volumen
Librum
volui, perpolivi;
vis,
264
existi-
sis.
videbitur,
ista vero,
non ut
illas
nefarias
LETTERS TO ATTICUS
XIV.
17
thought
tlie
this subject
certain.
265'
quam mortuo.
Ille
XVIIa(=
Fam.
ix.
14)
Pom-
peiano
^in
710
mi
cotidie plurimos.
viri,
praeterea
Negant enim
se
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 17-1 7a
XVIIa
CICERO TO HIS FRIEND DOLABELLA THE CONSUL,
GREETING.
Though
won,
my
Agamemnoni, regum
ipsi
regi, fuit
honestum,
antequam
me
"gratulor
tibi,
quantum
esse possemus.
gratias
ago
cum tantum
ego apud
si
vales
apud Dolabellam,
iam salvi
quem quidem
Dein multa de
de re gesta tua nihil magnificentius, nihil
praeclarius actum umquam, nihil rei publicae saluAtque haec una vox omnium est. A te autem
tarius.
possumus vere consulem dicere."
facto EC
peto, ut
me
meque
modo sunt aliquae meae laudes, ad te transquam aliquam partem exhauserim ex tuis.
Nam, cum te semper tantum dilexerim, quantum tu
meas,
si
fuderim
sum, ut nihil
umquam
in
amore
fuerit
ardentius.
M. Brutum propter
eius
Semper amavi, ut
summum
scis,
ingenium, suavissi-
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 17a
first
was mother
of
Antony by her
269
eum amorem,
putaret ad
est,
Proponam
Ne
certes.
non
ipsum.
te
licet
Tantum
claros
Te
enim
tibi,
Quare
quod facere
Neminem habeo
elariorem
quidem
viros,
tibi
iam
Quod cum
quod baud
scio
utendum
mihi
accessit, ut
quam
erat, qui
quod ego te
servias?
Quis
an nemini, ut summa
severitas animadversionis
nop
Con-
est.
invidiosa,
gratularer
tuae,
felicitati
sed contigit
consilii.
sapientius.
Ita
pedetemptim
maturitatem
daret.
tibi
Nihil
et gradatim
tum
tum
ilia
acces-
Liberasti igitur et
urbem
periculo et civitatem
Quo
facto intelle-
270
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 17a
to myself
now
only liked.
illos viros,
Sed
est.
his
de
Tu, quo-
niam rem publicam nosque conservas, fac, ut diligentissime te ipsum, mi Dolabella, eustodias.
XVIII
CICERO ATTICO.
Scr. in
peiano
la.
710
Saepius me iam agitas, quod rem gestam DolaPomVII bellae nimis in caelum videar efferre. Ego autem,
Mat.
a.
quamquam
litteris.
solvit,
praesertim
manu
liberarit et
iocari,
ne
me
litteras vesperi
me
dedi
quae
acceperam
si
satis aculeatas
in
Pompei-
Sed, ut ad te
ad Dolabellam
nihil profecerint,
puto fore ut
Albianum
te confecisse arbitror.
De
Patulciano
272
LETTERS TO ATTICUS
that you should not only
XIV. I7a-18
protect but
honour the
of
us.
XVIII
CICERO TO ATTICUS.
What
a shameless fellow
He
273
non
magna
sine
Sed cum
culpa vacillarunt.
ipso
videro.
De Montano,
curae.
res
ut saepe ad te
tecum locutus
est,
in desperatione concedo.
ei
quicquam
vir, si in
facturus
sit
Ego ex
iis,
in foro, nescio.
quae parari
possim.
Leonidae
De Herode
tibi
me
litterae
adsentior.
Ego ex Pompeiano
vi
non
satis delectarunt.
Saufei
legisse
vellem.
XIX
CICERO ATTICO.
Scr. in PomNonis Maiis cum essem in Pompeiano, accepi binas
peiano Fill a te litteras, alteras sexto die, alteras quarto.
Ad
**
'Ttn
tune
Tu
tibi
Barnaeum
vero
cum
Quam
274
Cassio ut cetera.
Quam commode
me
mones, quadriduo
litteras reddidisse
suppetiatus es Montagnanus
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 18-19
XIX
CICERO TO ATTICUS.
Here
two
May
received Pompeii,
So May
am 44
8, b.c.
ante ad
exemplumque mearum
scripseram,
lit-
Ille
ecce
et
tibi
Bruti et tuae
exsilium meditari.
voluptati
De
coronatis,
cum
sororis
tuae
filius
a patre
quod amaret
etiani
mortuum Caesarem.
Ad Dolabellam, quem ad modum tibi dicis placere,
Ego etiam ad Siccam tibi hoc
scripsi diligenter.
Nolo te ilium iratum habere.
oneris non impono.
;
quam
consilii.
in
adsentior Servio.
Publilius
tecum
istis
tricatus est.
est legata
ad
me
Hue
;
cui
*
Apparently a slip of the pen on the part of Atticua for
avaritia, unless the text la corrupt.
276
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 19
Publilia.
277
tali re
talique tempore.
tribuo ex tuis
n-pa^Lv
litteris.
eius fore,
si
sit
Asturae.
Tu
Nos Piliam
diligenter tuebiraur.
XX
CICERO ATTICO.
Scr. tn
Fuleolano
'
Cumanum
postridie
lanum.
Ibi
eadem
accepi
Egressus autem
attulisse dicebatur
LucuUo
(2)
litteras,
in Luculli nostri
Puteo-
278
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 19-20
am
thanking
have put the whole house
and the store-rooms at her service and I am thinkGive Attica my
ing of seeing her on the 1 1th.
love.
I will take great care of Pilia.
until I see you.
me
gratified at Attica's
XX
CICERO TO ATTICUS.
instalment
repay.
of
Tullia's
dowry,
which
Dolabella
had
to
279
b.c.
alteram
Antoni
Buthroto.
L.
praeclara.
lam
contio,
horribilis
Dolabellae
De
cum
Quintis, Buthroto,
venero, ut scribis.
Quod
me
putas,
Quod
errare
qui
iiabet.
dito?
De quo
suum.
^
Meum
mihi placebat,
ipsius precibus
illi
paene adduc-
Wesenberg.
*
An
sister of Brutus,
280
name
of Tertia, half-
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 20
duced by
*
him my book
Caesar denied
the parentage.
281
quemque
**
scribere.
Non
Hoc enim
scite.
que utinam
nemo
Cui
Ducem enim
aut
poeta durissimus.
Atilius,
sequetur, aut
ii
si
At-
esse in urbe
novi belli
civilis
cantur.
Venio ad tertiam.
Itaque
iis
rescripsi.
Quod
cum
videris.
quidem egregie.
Cum
Pansa
Quid
tibi
vixi in
credas,
video; mihi
Pompeiano.
Is
quidnam
sunt
prima
istis
video.
Edictum Bruti
Dolabellae et
vides.
permultum videtur.
Prorsus ibat res;
nunc autem videmur habituri ducem quod unum
municipia bonique desiderant. Epicuri mentionem
profecisse
facis et
282
audes dicere
/xrj
TroXiTevca^oi.
Non
te Bruti
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 20
28.S
nostri vulticulus
filius,
quod volemus,
facile
auferemus.
Per
Quintus
eum
Exspecto,
igitur,
si,
ut
Vestori navicula.
XXI
CICERO ATTICO.
Scr. in
Cum
ai. a.
Lanuvi te
litteris.
Sed
eito conieci
fuisse.
non de
re
mea
me
(noneas,
Ad
Balbus.
otium
Et
dei boni,
nosti virum,
Caesaris
iurarent, ut castra
sancirent idque
^
se
facturos
esse
284
ut castra Otto
utram
At^.
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 20-21
XXI
CICERO TO ATTICUS.
Just after
had given
Cassius'
messenger a
my
letter Puleoh,
b.c.
"
Acta enim
res est
ilia
animo
vidit,
virili,
castra.
consilio puerili.
in
tempore multa
ipso
vTroa-oKoixa.
Stomachor om-
Tu mea
Haec
curabis^ ut curas.
scripsi
apud Vestorium.
et quidem
Postridie
TrcvreAotTrov.
optumates pare.
A^po?
maior" ad te missus.
facit.
Sic
hominem
ttoXvs.
Quare
Nemo
traducere ad
est istorum,
talaria videamus.
Octavi contionem et
si
Exspecto
novas
Quid-
castra.
meo nomine
tabulas
fecerit.
* If
very doubtful, it
Octavius, Lentulus
is
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 21
are doing.
Spinther
and
Philippus,
who
had
been
together
at
Puteoli.
'
S87
Scr. in
futeolano
Mai
Primum
710 *^ volui
me
igitur mittes,
hinc
Arpinum
quid
si
erit
posthac
ne
enim obscurum
sit.
quid
apud
moliantur
isti
Eo
quaniquam ipse
quam
igitur scire
Kalend. lun.
xvi
Romam
QuamMinima
meus vero
Et,
si
quaeris (per-
vTroOicnv
autem
qua
si
Milii
usus non
autem venit
Haec me
Nam
illi
malo
i'uisse
in
mentem,
quod
species
si
cogitatioque
tibi
tum
licuit,
perturbat.
Neque
ingratos.
et multis.
S88
clementiam
illius interitu
egisset, simul ac
ille
Nullo
modo
licebit,
^at.voTrpo(TWTrr]Tiov
quod tum
ergo et
et tibi licuit
tre'ov
in castra
LETTERS TO ATTICUS
XIV. 22
XXII
CKERO TO
As soon
ATTICUS.
learned from
as
to
fear; that
and
that, if
Hirtius.
289
VOL.
Til.
B.c.
Itaque
Sed,
si
audis
que
senatu Kalendis.
velim simul-
diem comparari
890
me
cogites, quid
votiva.
earn
ad
quod et plura
et
quidem
quam
in senatu fore.
Attributed to Sophocles.
291
M.
TULLI CICERONIS
EPISTULARUM AD ATTICUM
LIBER QUINTUS DECIMUS
in
Puteolano
A y I Kal.
un. a.
'-^^
amus.
modo
huius
rei,
tonio
autem
sic
agemus, ut perspiciat,
292
sui.
si
Cum An-
in eo ncgotio
CICERO'S LETTERS
TO ATTICUS
BOOK XV
What
It lias
upset
me
Puteol'i,
more than you can believe, and not, I assure yon, May 17,
particularly on thfe score which most people seem to 44
think it has, asking to what doctor I shall turn now.
What do I want with a doctor now ? And, if I do
want one, is there such a dearth of them ? It is his love
for me, his kindness and charming manner that I
miss. There is another thing, too. Whathave we not
to fear, when so temperate a person and so skilful a
physician can be overcome suddenly by such a disease?
But for all these things there is one consolation we
are born under this condition, that we may not refuse
:
b.c.
Tovrov;
"
?
Quod Brutus
que
cum
ipse
potes.
* rb in Tovrov quid est hoc MSS.
The Latin word were
excluded by Lambinus, tI suggested by Kayser.
S94
For,
all.
when
"
Why
should
.''
You
But
really don't
know what he
wants.
What
advice
295
Here dederam ad
Scr. in
Sinuessano
xy
lun.
Cunianum.
Ibi bene valenten
hal^^^ videram Piliani. Quin etiam pauIo
post Cumis earn
a. 710
vidi.
Venerat enim in funus cui funeri ego quoque
deverterainqiie
in
operam
Mansi
efferebat.
mane
inde
dedi.
postridie
Arpinum
proficiscens
hanc
epis-
tulam exaravi.
me
oratio-
ederet.
tentiis, verbis,
ut nihil
possit
ultra.
Ego tamen,
illam
genere dicendi, id
ita
consecutus in ea oratione
est,
que
me
facias,
quid indices
ipse.
Tu
296
si
recordabere
Ar/yuoo-^evovs
vehm
certiorem-
Quaniquam
taineu
legisti,
vereor,
sis in iiidicando.
la
la
Yesterday
sent
a letter to you as
Puteoli
of!'
and stopped
at
my
297
Nunc nee
coram.
Metrodorum
tula volui ad te
cum
Sed haec
inani epis-
venire.
II
Scr. in
Fesciano
A y Kal.
ad te
litteras
de Buthroto.
est aut erit
cum dedissem
Non enim
quam mihi.
Quam
tibi
multa
in quibus nimis
Sic
enim decet
id quidem
ob rem
te
mea
sic sus-
aliis
enim
sordide
scripsisti.
De Menedemo
Consilium
nihil
Quintus
probe.
meum
a te
quod ea non scribam, quae tu a me postularis, facile patior, multoque magis id probabis, si
orationem eam, de qua hodie ad te scripsi, legeris.
Quae de legionibus scribis, ea vera sunt, Sed non
satis hoc mihi videris tibi persuasisse, qui de ButhQuod
rotiis nostris per senatum speres confici posse.
puto (tantum enim video) non videmur esse victuri,
sed, ut iam nos hoc fallat, de Buthroto te non fallet.
De Octavi contione idem sentio quod tu, ludorumque
probari,
acutius
name,
298
'
a proper
la-2
II
On
the 18th
299
b.c.
non placent
omnes, quem ad
tores
Sed isti
non minus otium
modum
sentis,
Balbum
fieri
posse confidit.
Quod prima
disputatio
Tusculana te
confirmat,
et
diem testamenti.
Ill
Undecimo
soo
2-3
tumus
as his agents.
Whom
Ill
i.e.
is
tioned.
SOI
ilia
eadem
est
Tabula Demonici
quod tibi curae est, gratum. De malo ^ scripsi iam
pridem ad Dolabellam accuratissime, modo redditae
litterae sint.
Venio ad propiorem.
desiderabam.
De
De Quinto
quod
me
me
ut
scribis, aAis.^
re,
qua
Sed parum
sentire video.
filio,
Brutum omni
intellego, quid
cum
ediderit.
.''
multa
De
ordines
modo
et tempore.
sella Caesaris
302
is
is
me
49 B.C.,
all
good citizens to
Rome.
*
by Antony
at Casilinum.
303
Scr. in
Arptnalt
yiQ
'
IX qujj ab eo
'
Sane
litterularum, uti
omnia videntur
insulse
baturum existimo,
unam
xi,
alteram
Antoni
si
consilia
potius per
quidem
fieri.
Ad
x.
Atque utinam
narras turbulenta.
si
non videtur
fieri
quod
eius consilium
quoniam cavetur
cupio,
restituerem.
ita credo.
existimo,
sibi
insulse,
orem. Laudo
Nescio
tabellarius.
me
illius
Buthrotiis.
Rides.''
nervis
Sed non
At ego
perfici.
dum
iam pridem
doleo non
sit,
stnlta
enim
me
sumus
virilibus, consiliis,
bus.
Excisa enim
quam
fruticetur, vides.
est
arbor,
Itaque
Animis
non
Redeamus
evulsa.
igitur,
Itaque
quoniam
was reported
in that le^jion.
S04
IV
CICERO TO ATTICUS^ GREETING.
On
my persistence, diligence, and influYou say you don't know what our friends are
ence.
to do that difficulty has been bothering me for a
long time.
So now I see it was folly to be consoled
by the Ides of March for though our courage was
that of men, believe me we had no more sense than
children.
have only cut down the tree, not
rooted it up.
So you see how it is shooting out.
complished by
:
We
S05
de te celemus
Brute
scribis,
ego
numquam
ut certior
fieret,
indicabo.
Quod
te a
scripsi, vi
Kal., et
modo, ut
scribis, locus
agendi.
De
sit
oratione Bruti
prorsus contendis,
Egone ut
(velim
videndelec-
timor
Saufei
disputationes, ad quas
quem
di
mortuum perduint
apud
ut nostrae aetati,
* Atticus and
Saufeius both professed the Epicurean
philosophy, which was attacked in the first book of the
'J'usculan Disputations. The " secret " is Atticus' lapse from
Epicureanism in approving of the views expressed in that
book.
2 To meet Brutus.
306
On the 27th,
should very much like
to see you there as soon as possible.
For I think we
shall have to go to Lanuvium,^ and that not Avithout
a lot of talk.
However, I will see to it.
I return to your earlier letter, and I pass over the
first part about the Buthrotians. For that is engraved
on my heart of hearts, if only, as you say, there is an
o{)ening for action.
You are very insistent about
Brutus' speech, since you say so much about it again.
Am I I'eally to plead the same case as that he has
written about ?
1 to write without being asked
by him } One could not put one's oar in more rudely.
" But," you say, " write something in the style of
Heracleides."^ That I don't refuse, but 1 should
have to settle on a line of argument, and I should
have to wait for more time to write it. For think
what you will of me though of course I should like
you to think as well as possible, and not be offended
if affairs drift on as they seem to be
at what I say
doing, I can take no pleasure in the Ides of March.
Caesar would never have come back,^ and fear would
not have compelled us to ratify his acts or, if I join
Saufeius' school and desert the Tusadan Disputations,
know when
as I told
shall reach
you before
and
Tusculum.
I
Am
who wrote on
political subjects,
*
take
it
to refer to
in all probability
though some
Antony, as a reincarnation of Caesar.
;
807
fuerit
nostris
faciendum
illius
maxime quid
sit,
de regina
fuisset,
Cetera coram, et
sit.
non
delere nolui.
suraus,
fugiendus.
ille
non
liberi
si
Antonius
Hanc epistulam
si
sum, ne solveret.
tuis.
IVa
CICERO ATTICO SAU
Scr. in
culano
Quam vellem
Tus-
VI K. Ego
^' ^
misi
si
igitur
ad eum
cum mandatis
Ad Dolabellam Tironem
Eum ad te vocabis et,
litteris.
litteras.
et
Ecce autem
se a
bilem
me
!
conveniri.
Puto
quid mutaro.
enim a Balbo.
me
rem odiosam
Summatim adhuc ad
Tuas
igitur exspccto
S08
et inexplica-
te
nisi
nihildum
nee actorum
4-4 a
IVa
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
How
to Brutus
The
809
culano
Inn. a.
710
K. Cassio.
me
usurum,
venit in
nisi
menter orat ac
faciam.
tulam
Ut
quid aliud
mentem,
tibi
videtur
scribe, quaeso.
ut Hirtium
petit,
Sanum putas?
quam optimum
6 Orjcravpus aydpaKcs.^
Epis-
tibi misi.
quidem
Balbus et Oppius.
Hirtius
vultus,
1
SIO
incessus
inter
Qriffavphs St-tf^a/cf
istos
Vict.i
Quodsi, ut
scribis,
OTENATCAN0PAKF.C M.
My
Lit.
disappointment
of,
31J
me
urbe, in qua
non modo
etiam servivi
cum
ex
Italia exire,
non
pacto geram?
ut nunc quidem
est,
florui
est,
Mihi vero
abesse ex ea
aliqua dignitate
istuc
venire.
VI
CICKIIO ATTICO SAL.
Scr. in Ttis-
culano
a.
,^ "
710
eum confidebam
rem (Antonio
amicissimus),
fore)
enim
est
tamen ad eum
dignitatem
scripsi eique
llle
idem
quod ego
quam
quaeris.
faciam
sum
profectus, utilius
litteras exiens in
me tam
Nihil
S12
strenuum
existi-
ipsi nostri
habent.
face-
enim
put.ire,
Etiam ex urbe
statui abesse.
Tusculanum
sal.
scripsi.
ut ad
Has
Noli
tibi
autem
Nonas recurram.
quoniam
5-6
VI
CICERO TO ATTICUS, GIIEETING.
friend Brutus and Cassius had written to me Tusculum,
to use my authority to improve Hirtius' patriotism. May 27,
since he had at present shown some (I knew he had, b.c. 44
but I doubted if he would continue, for, although he
Our
have.
my
.'i
!
;
quam
facile a te
de
me
ais scripsisse
omnia
perire,
quo
caveant,
medius
fidius
inertissimis,
acerrimis consiliis
dum modo
rapinis,
si
plus
quid
Non
quam etiam
praeterea moliantur.
nihil
fidius
Tantum,
timent,
aut quare
illos,
diligentibus, consequentur.
in contentione praesentes
non sunt
ad nocendum habent
vires.
non
discessuros.
me
Serviliam redisse,
Nunc exspecto a
te
litteras.
VII
ClCEHO ATTICO SAL.
Scr.
culano
aut
IV
.
Tus-
quae quidem me
" quia
Dices
K.
710
Puto mehercule
S14
id
cum
many
years.
6-7
I
wish you
fire,
and slaughter.
If
fear,
any fresh move. Upon my honour they will not accomplish any more by violent measures tlian they
will by quiet, pi'ovided they are careful. The present
unsettled state of affairs cannot last long in the nature
of things if there is a struggle and they are here,
they have power to do much harm. What your hopes
for them are, write and tell me at Tusculum."
There is Hirtius' letter. I answered, affirming that
;
I wanted you to
what it is worth.
Just as I had sealed this Balbus writes to me that
Servilia has returned, and avers that they will not
know
this for
Now
leave Italy.
VII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Thanks
me much
for
sending the
letters.
Tusculum,
especially that
of
315
captiunculas
" ex iure
tuque
pertimescere.
manum
scribes.
VIII
CICERO ATTICO SAL.
Post
Scr. in Tus-
tuum discessum
cidano prid.
A. lun.
gggg veteranis.
a.
K.
Misi igitur
singulis, ut
Exsj)ectat animus,
Tironem
et
quidnam agam de
cum Tirone
plures, quibus
litteras,
atque
si ad
Dolabellam solum scripsissem, iracundus homo commoveretur.
Quod autem aditus ad eum difficilior
Legatione
niihi
opus
is ei
esse.
meas
lit-
Honestior
De
possis
te,
coram;
si
minus,
litteris
Velini
idem consequemur.
dum tamen
Sed
aliquid
Rem
816
7-8
VIII
CICERO TO ATTICUS, OREETINO.
After you had left came two letters from Balbus, Tusculum,
with no news in them, and one from Hirtius, who May 31, B.c
says he is very annoyed with the veterans. My mind 44
is still anxious about what I shall do about the 1st.
So I have sent Tiro and some men with him please
give them letters one by one, as things happen and
I have written to Antony about the legation, for fear
that, if I had written only to Dolabella, his quick
temper might be aroused. But, as it is said to be
rather difficult to get an audience with him, I have
written to Eutrapelus, so that he may deliver my
letter.
I must have an embassy
a votive embassy
is more honourable, but I could use either.
Your own position, I beg you, review most carefully.
I wish we could do so together; if not, we
must accomplish it by letters. Graeceius has written
to me that he has heard from Cassius that armed
men are being got ready to be sent to my house
at Tusculum.
I don't think that is the case
but
still
I must
take care to have more safeguards
ready.
But to-morrow may give us some food for
reflection.
Antony and
culano
tVn*
Tus-
IV
nii
litterae
curarent.
dein,
si
At-
porticus
Hoc
provinciae decernantur.
nolo enim
Di inmortales
quam me conturbatum
armorum ?
tua casus
transisse laetor.
etiam
difficili
exspecto
mur
copiis
quid autem
tenuit epi-
iste in
domo
Tu quid
egeris tua
cum
tristi
cito
tum
est
enim
omnibus.
inexplicabilis.
Me quidem
Ita circumsede-
quamquam
Sed
plura,
518
cum
Lit.
'*
ista
cognoro.
to kgati."
LETTERS TO ATTICUS
XV. 9
IX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
He
to
do
.''
319
nihil erat
Ego
te esset tabellarius.
CICERO ATTICO
Scr. tn
Tus-
culano ISon.
ridie
tempus, qui ad
a 710 scribam
pius
SAI,.
eum
non
ire
possis
Age,
possunt.
aliquid
quiescant
incolumitatem praestat
facere
quae est
re
ne
iis
quid
alia
tuuni
interponam
sit?
iVumentum
cum
?
quis
de Decimo
nemo molestus
foedius?
quidem tuta
Matris consilio
me
nobis
Si vero aliquid
bus, quid
iiiiqiiuin
auctoribus
in re publica sordidius?
silia tali in
grediar
munus
Ut moliantur
imponere
sed
nam
silcre
non possum.
820
9-10
What an
.''
guarantee their safety? Indeed, if anything unpleasant happens to Decimus, what sort of life shall
we lead, even if no one molests us } It is a sad disgrace not to preside at the games.i Fancy putting
the burden of the corn-supply on them
What is
!
.!*
either to
Antium
The banishment
or to Circeii.
of
321
VOL.
III.
jj
Scr. in
Antiati a. d. adventus.
yl la, lun. tulla^
Aderat etiam
Favonius.
iam
quod ageremus,
reliqui,
eo etiam
ipsi rei
nisi
via,
;
suadere,
nihil esse
ut salvus esset
orationem
in
Quam
Cassius intervenit.
loco fortibus
sane
non iturum.
tumeliam ? "
Achaiam
"
"Quid
se iturum.
Romam,"
nime
" inquam.
tu,"
"
"
At
ille in
inquam, "Brute.''"
" Mihi vero mi-
placei'etne
ires
sed auctor non sum,
Dicebam ea, quae tibi profecto in mentem veniunt, cur non esset tuto futurus.
Multo inde sermone querebantur, atque id quidem
Cassius maxime, amissas occasiones Decimumque graEgo negabam oportere praeterita,
viter accusabant.
ex praetura in provinciam
ut te urbi committas."
adsentiebar tamen.
Cumque
822
"
LETTERS TO ATTICUS XV
ii
XI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
to see
Respectively
mother,
half-siater,
of
Bl'UtUB.
S2S
"
quemquam
tum
vocari,
incitari,
familiaris
Ego
Hoe
vero
neminem umquam
audivi
repressi.
"
!
iturus
ilia
illo
Romae^
Proficisci
Non enim
committendum, ut
me
conventus
usquam
dempto munere amoris atque
a
meeum
**
autem mihi
Ne multa, nihil me
velle.
sermone quo
inani
meam
ille
ex
delectavit.
Italia, pri-
Hoc
discederet.
esset,
officii
sequebatur, ut
ipse
'H
patum.
Nihil
consilio,
nihil
quidem
ratione, nihil
dubitavi,
quam
primuin,
Et heus tu
legavit
a. d.
324
ne forte
nii
Nonas.
sis
ordine.
tamen nunc
ai'idiam."
nescius, Dolabella
me
sibi
Tyrrell.
11
>'!
"Where
And
may
Dolabella has
2nd of June.
it before
of his legates on the
was told yesterday evening.
made me one
That
The author of
XVI. 6, is unknown.
^
listen to this, if
this line,
*
which
From
the
is
quoted again
Pdops
in Att.
of Aocius.
32.6
Votiva ne
est.
ea
me
eversa
ilia
si
tibi
quidem placebat
addi potest.
velis, introire,
est.
etenim
Et habent, opinor,
tempus lege lulia, nee
vota dissolvere.
Aveo genus
exire liceat
legationis, ut,
cum
Quamquam
Sed
f3Xd(r<pr}fj.a
Contrahi
mittamus,
XII
CICERO ATTICO 8AL.
Antiaii
aid
IV
At ego Tironem
cum littei'is, quia iusseras, miseram.
De nostris autem Antiatibus satis vide-
Scr. in
ad Dolabellam
la.
Qui(j nocet.'*
rem aspernabatur
Cassius frumentariam
earn Servilia
Nos-
posteaquam mihi
tradidisset.
Navigia colligebat
cura
me
L.
esse iubet.
Si6
Brutus quidem
quidem Antonius
si
in
liberaliter
venerit.
11-12
XII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Our
friend
327
twv BpoiVwv
airi'av
Ti's l;(fi ;
TwvSt
In Octaviano, ut perspexi,
Sed quid
credendum sit, quid nomini, quid hereditati,
quid KaTr])(^(ri, magni consilii est. Vitricus quidera
quern Asturae vidimus. Sed tamen
nihil censebat
ut nos vellemus, animatus.
ita fore,
ijp(iia<;
aetati
alendus
est, et,
Marcellus praeclare,
dus.
si
Pansae
indoles,
cav SLajXuvy.
XIII
CICERO ATTICO 8AL.
Scr. in
viii
Puieolano
.^
igitur
nem
tibi,
Respondebo
ut nee duces
Aor. a. 710
Adsentior
prius.
Oratio-
misi.
tibi
arbitrium tuum.
edendam putes
fieri
Melior est
posse.
arbitror.
Quod
dvavTK^wvTyo-i'a;
scribis
omnia
venisse, vos
audieris.
.''
Varronis
prius.
The Second
S28
19,
qua
duas
me usurum
Brundisium
hiaXoyov exspecto.
'HpaKAciStiov, praesertim
September
legiones
cum
lam probe
LETTERS TO ATTICUS
XV.
12-1.'?
good,
if it will last.
xni
CICERO TO ATTICUS, GREETING,
On
329
B.C.
me
Peducaei auctoritatem,
aut industriam
meam
et in primis gravem,
aut diligentiam.
Vettienum^
tate retinenda,
sentior.
qua certe
O hominem nequam
me
quid enim dicam aliud ? Cautum Marcellum
sic, sed non tamen cautissimum.
Nunc
Longiori epistulae superiorique respondi.
breviori propiorique quid respondeam, nisi earn fuisse
dulcissimam? Res Hispanienses valde bonae, modo
Balbilium incolumem videam, subsidium nostrae
!
De Anniano
vat Visellia.
licet
suum
recuperatura.
Sed ne
330
13
told
.''
cautious.
Now what
recover
its rights.
But don't
let us anticipate.
You
83)
Nosti
horum exercitationem
in latrocinio
amentiam,
et
7r/)0(r<^(jDvou)U.fvque
'
Cf.
Alt.
XVI. 11.
murder Antony.
382
He was
accused of attempting to
IS
in rascaUty,
let
me know
while,
if it is,
same
as
suspect, a hopeless
not disturb me.
it will
838
Scr. in Tux-
culano
Qutnt. a.
SUO.
COS.
fecisse ea,
litteras
iis
tibi gratias
per
facere potuisse.
Postea vero
quam
ipse Atticus ad
me
clararem.
in
me
et
officiis,
ut
Atticus
intellegeret,
tu me amares.
Quod reliquum est, Buthrotiam et causam et civitatem, quamquam a te con-
quantum
stituta est
8S4
(beneficia
autem nostra
tueri solemus),
LETTERS TO ATTICUS XV
14
XIV
CICERO TO ATl'ICUS, GREETING.
On
" Once before, when our friend Atticus had informed me by letter of your great liberality and the
great kindness you had shown him, and when you
yourself had written that you had done all that we
wished, I sent you my thanks couched in such terms
that you might understand that you had done me
the greatest favour.
But afterwards, when Atticus
came himself
to
me
at
my
atque etiam
tibi
tuo tectam
comniendatam
velis
me
Atticum et
Satis
esse.
Biitlirotiis praesidii,
meque
etiatn
auctoritjite et auxilio
in
erit
magnaque cura
perpetuum
et soUicitudine
susccperis, ut eos
ut facias, te
His
scriptis
litteris
me
ad
aviTd$ei<;
dedi
quae
sum
Ita
sint.
locis
magnis cogita-
^ere'wpus et
tionibus impeditus.
XV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Anlialt la.
L. Antonio male
gg|.
sit, si
Nummos
obsignabitur.
aedilis
petet,
Arpinatium,
omnes
vel
epistula scripsi de
HS
veddito.
ex,
Apud me
Fadius
Ego ad
te alia
nemini.
voles,
L.
si
raeter
Fadium
Id scripsi
ad Erotem ut redderet.
Kegiuam
odi.
Id
m^
mlssorum eius Ammonius, quae quidem erant ^iXoXoya et dignitatis meae, ut vel in contione dicere
auderem. Saran auteni, praeterquam quod nefarium
me contumacem.
Cum ^tXo-
vidi.
14-15
to do."
my
treatise.
fear
you
will
XV
CICERO TO ATTICUS, (JKEETING.
Hang
L. Antonius
throtians.
1^
B.C.
dixit
quacrere.
Superbiam autem
ipsius
reginae,
impedit.
bus
ex
fecit,
istis
fanum sepositum putabam. Sed haec Tironi mandavi, quern ob eam causam Romam misi
te nolui
impeditum impedire. Cicero noster quo modestior
Ad me enim de hac re
est, eo me magis commovet.
nihil scripsit, ad quem nimirum potissimum debuit
scripsit hoc autem ad Tironem, sibi post Kalend.
Apriles (sic enim annuum tempus confici) nihil datum
Tibi pro tua natura semper placuisse teque
esse.
;
meam
perti-
etiam
nere
ei.
misi.
videbitur, scribes.
388
si
quid
tibi
de eo
seen
asked
SS9
Tandem a
Scr. in
Antiati III
Cicerone
710
tabellarius,
itemque
et
quod ipsum
mehercule
irpoKoiri^v
XVIa
CICERO ATTICO SAL.
tibi, haec loca venusta sunt, abdita certe,
quid scribere velis, ab arbitris libera. Sed
Itaque me referunt
aul XIII K. nescio quo modo oTko9 <^tAos.
lun. a. 710 pedes in Tusculanum.
Et tamen haec pwTroypat^ia
Equiripulae videtur habitura celerem satietatem.
dem etiam pluvias metuo, si Prognostica nostra vera
Tu, quaeso, fac
sunt
ranae enim prfTop^vova-Lv.
Scr, in
pinati
Narro
Ar-
XIV
et,
si
sciam, ubi
Brutum nostrum
et
XVII
CICERO ATTICO SAL.
Duas accepi
Scr. in
cum
scies.
De consulum
ficto
timore cognoveram.
710
^
*
* Apparently a proverb.
Cf. Att. XIV. 16.
Cicero translated the Prognostica of Aratus into Latin
verse.
840
16-17
XVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
XVIa
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
it is
retired
XVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I received two letters on the 14th, one dated the Antias
same day, one the day before. So I answer the earlier June 14 b.c
Tell me about D. Brutus, when you know.
first.
I 44
had heard of the pretended ten'or of the consuls."*
*
They were
and
Cassius.
841
ad
me
Quid tu
Nullum enim ver-
"ra
autem?
/aci^ SiSo'/i.eva
"?
bum
a Siregio.
Antroni
nondum
vetui;
sed
nisi L.
Fadio
fieri
potest.
acceperas
Aliter
aedili.
Quod
scribis
litteras,
ne cuiquam
tibi
HS
V,
iure
quae
merces insularum.
Ego de
idem
nihil cogito
quod
Habes ad superiorem.
Nunc
sit
Tu
audi ad alteram.
Gratissimum, quod polliceris Ciceroni nihil defuturum de quo mirabilia Messalla, qui Lanuvio rediens
ab illis venit ad me, et mehercule ipsius litterae sic
;
et
<f>iko(TT6pyo)<i
acroasi
audeam
puto.
De
Ego,
si
et
7r7rivo))u.i/<i)s
Quo magis
legere.
illi
quicquid
erit,
quod
me
scire
par
sit,
rdiquiis
Tu
vero,
statim.
^ A
proverb presumably ending avdyKri
must put up with," or something similar.
342
indulgendum
Stxf<rOat,
" balance,"
as
"one
was
17
that
is
to say, Brutus.
As
to Cleopatra, I
am
glad
you are not anxious and that you accept the evidence.
The state of Eros' accounts I have heard from Tiro,
and I have sent for Eros himself. I am most grateful
for your promise not to let my son lack in anything.
Messalla, on his way back from our adversaries at
Lanuvium, called on me with wonderfully good news
about him, and upon my word his own letter is so
affectionate and well-written that I should not be
ashamed to read it before an audience. So I feel all
the more indulgently disposed towards him. I don't
think Sestius is annoyed about Bucilianus. As soon
as Tiro returns home, I am thinking of going to
Tusculum. Please let me know at once,
anything that I ought to know.
if
there
is
843
Scr. in
itinere
ex
mihi opus
esset,
et quid te facere
cum
ad
te,
vellem,
si
quid
tibi
Antiati in
commodum
Tusculanum
^"*
tamen^
profectus essem et in
\g^f^y^
ut
esset,
iis
opus est.
Mihi res ad caedem et cam quidem propinquani
spectare videtur. Vides homines, vides arma. Prorsus
Sin tu aliter sentis,
non mihi videor esse tutus.
Domi enim manere, si recte
velim ad me scribas.
possum, multo malo.
XIX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Tux-
culano inter
a. a.
A/
-^
a.
ci
*"
Quidnam
est,
.''
710
*
'^
344
sumptuosorurn Lehmann
sit
egisse Boot
stetissc
suorura
MSS.
MSS.
LETTERS TO ATTICUS XV.
^^^
^^^
Though
I-I9
XVIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
think
much
XIX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
What more
345
acceptum.
De
mihique gratissimum.
Fugiamus
ais.
velit, nescio.
ut potui.
ut
igitur, et
Mihi autem
Cui
ad
scribit venire
Tuas
rent.
temere
me
sibi esse
se haec ferre
ad Brutum et Cassium
non possum.
et
de hoc,
quid
nimirum
voluitne
Hoc
sit inter-
novam quaerere,
potest totum
Sed tamen
ita est.
mecum quidem
velit, nescio.
non posse
transire.
pertine-
esse
se velle,
fiat.
pretari
resci'ipsi,
me
me
litteras exspecto.
Statius scripsit ad
certum
olvcktov
scit
olim.
atfjara
et
enim, quae
Plane,
fieri
De Menedemo
Die mihi,
nihil.
septemvir
est,
ut
.-^
Fuit
scribis.
C.
certe
Facies
S46
The commisioner8
19
Statius has written to me saying my nephew Quintus has told him with emphasis that he cannot put
up with things, and has resolved to go over to Brutus
and Cassius. Here is something I am very eager to
understand here is a puzzle I can't interpret. Perhaps he is angry with Antony about something
perhaps he is looking for some new way of distinguishing himself or perhaps it is all bunkum
and no doubt that is what it is. But for all that I
am afraid, and his father is disturbed about him, for
he knows what he used to say about Antony; indeed, he said things to me which I cannot repeat.
What on earth he means I can't think. I shall only
have such commissions as I choose from Dolabella,
that is, none at all.
Tell me if C. Antonius wanted
to be put on the land commission. ^
He would certainly have been in his proper place.
About Menedemus it is as you say. Please keep me posted up
:
in all news.
in Italy
implies,
several of
347
XX
CICERO ATTICO SAL
Scr. in
Tus-
culano inter
XV et XI
K. Quint,
710
a.
Quod
extrema quaedam iam homines de re pubquidem viros bonos, ego, quo die
audivi ilium tyrannum in contione "clarissimum
virum " appellai-i, subdiffidere coepi. Postea vero
quam tecum Lanuvi vidi nostros tantum spei habere
ad vivendum, quantum accepissent ab Antonio, desperavi.
Itaque, mi Attice (fortiter hoc velim accipias, ut ego scribo), genus illud interitus, quo causae
cursus^ est, foedum ducens, et quasi denuntiatum
nobis ab Antonio, ex hac nassa exire constitui non ad
fugam, sed ad spem mortis melioris.
Haec omnis
ais
culpa Bruti.
quae agenda
sint.
* ivTfpf7 Tyrrell
anteno AfSS. A7rTi5'ei Oronoviu and
most editors.
^ causae cursus Popma
causa cursus Z cauaurns Jf
casurus M^ Catulus ubus est Mailing, which gives a belter
sense hut is not very near the reading of the MSS.
:
348
20
XX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I have thanked Vettienus ; for nothing could have Tusculum,
been kinder. Let Dolabella give me what commis- June 17 to
sions he will, provided I have something, even a 21, B.C. 44
message to Nicias. For, as you say, who will deny
it
Can any sane man doubt now that I am going
away in despair, not on a mission ? You say that
people, aye, even good citizens, are talking of desperate political measures. I began to have my doubts
on the day that 1 heard that tyrant called " a most
distinguished man."
Afterwards, when I was with
you at Lanuvium and saw that our friends had precisely so much hope of life as Antony gave them, I
lost all hope.
So, my dear Atticus, 1 hope you will
take what I am going to say with the same courage
As I think the kind of death towards
as I write it.
which the current of affairs is setting is disgraceful
and hold that we are practically condemned to it by
Antony, I have decided to escape from the toils,
not so much to escape as in hope of a better death.
.''
is Brutus' fault.
say Pompeius has been received at Carteia.
So there will soon be an army sent against him.
All this
You
For Antony
That is weak, this is
criminal. So let me hasten away. But give me your
counsel whether to sail from Brundisium or Puteoli.
I
to
choose?
S49
ex
modum
etsi
ipsum nondum
vidi,
tamen
et
litteris eius et
dam mensum
HS
CC
in earn
rei causa
videas,
Romam
venire,
unde nummi
sint,
si
Hoc
Reliqua diligentius
Quae
praediorum.
quamquam
;
fideliter Ciceroni
curabuntur,
derit.
cum
si
volo laxius,
ita solvetur,
mihi
scribis,
utique
alii
nemini.
itaque
feci.
De
Fadio, ut
XXI
CICERO ATTICO SAL.
TusK.
Scr. in
culano
Qutnt. a.
sit
Narro
tibi,
enim
filius
se idcirco profugere ad
350
sibi
laetitia.
Brutum
Scripvoluisse,
efficeret,
praesidium occuparet,
id
dic-
recusasset
how
20-21
You
say
I
I
know
pretty well
must
raise a fresh
loan for some 2,000 for five months, that is, till the
1st of November, when Quintus' debt falls due.
So,
since Tiro says you do not want me to come to Rome on
purpose for that, if you do not mind, I should be glad
if you would see where I can get the money, and put
it down on my account.
I see it is necessary for the
present. I will enquire more closely into the rest from
Eros himself, among other things about the rents of
Terentia's dower propei'ty. If they are properly looked
after for my son he will be pretty well provided for,
though I want him to be more liberally treated. I see
I shall want some journey-money myself
but he can
get the rents of the property as they fall due, whereas I shall require a lump sum.
I certainly shall not
leave until the money has been paid, though that
trembler at shadows ^ seems to me to be meditating
a massacre. However, whether it has been arranged
;
XXI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
tell you my brother Quintus is jumping for Tusculum,
For his son has written saying that his reason June 22,
for wanting to take refuge with Brutus is, that, when b.c. 44
Antony asked him to secure him the dictatorsliip
and seize some fort, he refused, and the reason for
I
must
joy.
851
recusasse
eo
sibi
ne patris aiiimuin
se,
eum
autem
Ecquem tu
Quae
rios,
differs,
quoad
Quinto
coram, exsjjcctabo.
voles, tenebis
ad Xenonem, probe.
scripsisti te
es
bimus.
Nullas a te
iam
novi
Ego
propero,
aiunt.
352
autem
absolvero.
Nemo attulerat.
Kal.
Cum primum
ne
cum
Quod
Hydruntem quidem.
Hie
scribo,
litteras.
horae.
eram
Tabella-
enim occupatus.
Quod
ad eum
tibi
Nihil
restitutam arbitrabar.
a.KpaLu)<:
mecum
ut
illo
Itaque
cum
Statius ilium
ex
inquit, '^collegi
ille
Et quidem cccc
placavi.
Scribit
"Turn me,"
ilium hostem,
ofl'eiidcret;
ante
ttXoDs
Sed vide-
igitur
Sextus
poteris,
venies.
quem adventare
21
father's
feelings
right.
is
a
but none has been brought as yet. Tiro says
you disapprove of Brundisium now, and indeed says
something about soldiers. But I have already fixed
upon Hydrus. Your saying that it was only a fivehour passage decided me. Think of the endless
voyage from here. But we shall see. I had no letter
from you on the 21st.
Of course, for what news
can there be now ? Come, then, as soon as you can.
I am in a hurry, for Sextus ma)'^ get here before I
leave.
They say he is coming.
finished.
letter,
400 sestertia.
Apparently there were negotiations for a marriage
between young Quintus and Canus' daughter, who had lately
been divorced. Cf. xm. 41.
^
85$
vol.. III.
Scr. in Tus-
culano y
Quint,
^
,.
rt.
mane
/J.
...
n- ^
coniunctum esse cum Hntio
scio; amicissimum
Bruto et Cassio puto^ si expediet (sed quando
illos videbit?), inimicum Antonio, quando aut cur?
Quousque ludemur.^
Ego autem
scripsi
Sextuni
ageret ab
nuUus discederet.
Certe, si
paratum est.
Hie autem noster
armisque
bellum
pergit,
Cytherius
victorem
nisi
ad haec Pansa
scribis,
victurum.
bellum
si
Sed et haec
videtur fore.
quidem, ut
neminem
utrobi erit,
et
erit
Quid
quod
coram hodie
alia
aut eras.
XXIII
CICERO ATTICO SAL.
Mirifice torqueor, sine dolore tamen ; sed permulta
Scr. in Tusculano Fill mihi de nostro itinere in utramque partem occuiTunt.
f!*
Quint, a.
/v^^,
710
"Quousque?"
inquies.
^
j
j
ad
navem.
autem, usque dum
serit, et
meam
exspectabam
novi.
Ego
tibi et illius
cui
S54
..
epistulam mittam.
hypomnema compositum.
litteras misi
etiam ex te velim,
si
ad Brutum.
quid
Antony.
scies,
Cuius de itinere
cognoscere.
Cf. x. 10.
Silium
Si quid
22-23
XXII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Young
Quintus' absence
a nuisance to us.
it is expedient
but will he ever see them }
that he will oppose Antony
but when and
how ? How long are we to be fooled ? I said Sextus
was coming, not because he was already near, but
because he certainly has it in mind, and does not
show the least sign of laying down his arms. Certainly, if he goes on, war must come.
But our good
lover of Cytheris ^ thinks no one sure of his life
unless he gains a victory.
What has Pansa to say
And which side will he take if there is
to this ?
war ? So far as I can see, there will be. But more
of this and other things when we meet to-day,
according to your letter, or to-morrow.
Cassius, if
and
XXIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I am absolutely on the rack, but not with pain. Tusculum,
So many ideas for and against that journey of mine June 24 or
keep occurring to me. You will ask how long 25, B.c. 44
that is going to last.
Until the matter is settled,
and that won't be till I am on board ship. If Pansa
sends an answer to your note, I will forward my
I am expecting Silius, and have a
letter and his.
memorandum drawn up for him. If there is any
I have written to Brutus.
news
If you know
anything about his movements, I should be glad to
Tus-
Tabellarius,
VI K.
Scr. in
cnlano
't^n'"^"^
quem ad Brutum
miseram, ex itinera
Silius
ad
scire.
XXV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
"*"
'^7/1
De meo
multi enim ad
itinere variae sententiae
Sed tu incumbe, quaeso, in earn euram. Magna
" ^^^ ^^*'
^" probas, si ad Kal. Ian. cogitamus? Meus
aequus, sic tamen, ut si nihil ofFensionis
est
animus
sit.
Et tu etiam, scisnCj^ quo die olim piaculum ? ^
Tus-
culano III
vne.
Ut ut est res,* casus consilium nostri itineris iudicaDubitemus igitur. Est enim hibema navigatio
bit.
Brutum, ut
scribis,
visum
iri
me
puto.
Ego hinc
'
scisne] scire
Orelli
MSS.
MSS.
S56
24-25
XXIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
The messenger
yesterday.
Servilia told
XXV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
lot of
differ
about
visitors.
'^
If the reading
must
S57
De
Scr. in
Arptnatt
"
^^in
VI tamen
lUe
quid
dolet dubitans,
sit.
Tabellarius
ille,
quern
dixeram a
tibi
me
attulit
in quibus
fuit,
me
me
venit
litterasque ad
sua pru-
dentia,
idem
scilicet
sit
illud,
Rescripsi
Romam omnino
ne honestum quidem
et esse
quam
Equidem
est.
illos
celebrari
epistulae est
ilia
tamen non
nullos interdum
Quod
tibi videretur,
quale
ad te exemplum epistulae
S5S
iacit
igniculos viriles.
quamquam
mihi tabella-
LETTERS TO ATTIC US XV.
26
XXVI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
see you have done
business.
courage.
is
like, I
quoque
se attulisse litteras a
Ego
itinera sic
quam
me iamiam
Id
quam
Item de
est,
Ego autem,
fecit, nisi
nolle
esse tanti.
Nimis
illo
ut
me
Tulli-
Parva res
callide agebatur.
si
Itaque, utut
erit,
Octavam
Novi
si
quid
eritj
bus
atque etiam
scribas
tuli
spa Af
apud
MZ^.
si
quid prosj)icies,
me quam
ad
:
saej)issime.
tale quid
M.
cui Caerellia
MSS.
s6o
26
my
36
modum
dus
iste
enim),
(curiosus
Arpinati
facias
me
velim certiorem.
Ex
Non.
vi
XXVII
CICERO ATTICO SAL.
Gaudeo
Scr. tn
Arpinati
id te raihi suadere,
Nam, cum ad
pridie feceram.
^*
iniuste.
Non enim ego tarn
de Cosano rediret, debui, quam
dum
reverti.
ferebam.
Quod
si
me
Excudam
aliquid
'HpaKA.ei8ftov,
quod
lateat in the-
De
sauris tuis.
modo tantum,
^
Bacchicle
actress
862
Oraeviu,
assuminc/
it
to
he the
name of an
told you.
What your
friend
has
let
me know,
July
for
am
will,
inquisitive.
in
Mundus
please
Arpinum,
2.
XXVII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I did of my Arpinum,
accord yesterday. For to the same messenger, July 3^ b.c.
to whom I gave the letter I sent you on the 2nd, 1 44
also gave another for Sestius, written in very friendly
terms. It is very good of him to follow me to Puteoli,
but he has no grounds for his complaint.
For it was
not my business to wait for his return from Cosa, so
much as it was his not to go until he had seen me,
or to return more quickly.
He knew I wanted to
start in a hurry, and he told me he would come to
me at Tusculum. I am grieved that you wept when
you left me. If you had done so in my presence, I
might have changed all my plans about going. But
there is one good thing, that you were consoled by
the thought of meeting me again soon; and that,
indeed, is the hope that buoys me up.
I will not
stint you of letters, and will give you full news
about Brutus. I will send you my book On Glory
soon.
I will hammer out something in the style of
Heracleides to be stored up in your treasure-house.
Attica has good reason
I remember about Plancus.
I am much obliged to you for telling
for grumbling.
me about the garlands for Bacchus and the statues,
Please don't omit any detail of the same importance,
or even of the smallest importance in the future.
I
I
own
363
XXVIII
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Arpinatt
i\
on.
eram venire
lae,
quam
pridie
exemplum
meae velim me ita
tibi
excuses, ut
miseram.
Atticae
tamen confirmes
cum
abstulisse,
XXIX
CICERO ATTICO SAL.
Bruti ad te ejiistulam misi.
Di boni, quanta a/xr)miano III
Cognosces, cum legeris.
^avia
De celebratione
Ao. Huint. ludorum Bruti tibi adsentior. Ad M. Aelium nullus
Scr. in For-
semisse M.
27-29
XXVIII
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
XXIX
CICERO TO ATTICUS, GREETINO.
am
metuo.
De
omnia.
Quintus
filius
Favonium Asinium
et ut
mecum
dicas) et
civis,
quidem duas ob
et (nrua-acrdai vult
cum Bruto
ut tu
causas,
et Cassio.
Sed tu quid ais ? Scio enim te familiarem esse Othonum. Ait hie sibi luliam ferre ; constitutum enim
Quaesivit ex
esse discidium.
fama.
me
me
ore et patre.
"Sed quorAt ille filium velle. 'I'um ego, etsi
f/SoeXuTTo/AT^v, tamen negavi putare me ilia esse vera.
Skottos est enim huic nostro nihil praebere, ilia autem
Ego tamen suspicor luinc, ut solet,
ov vapa TovTov.
Sed velim quaeras (facile autem potcs) et
alucinari.
sus
me
certiorem.
Obsecro
te,
hunc Buthrotium
me
pridie,
quam hoc
scribebam, id est
servulos
negotium.
was a follower of Cato ; Asinius Pollio a
Possibly Cicero may mean that Quintus sided
with both parties but the exact meaning is doubtful.
^ Head of the land-commissioners in Epiius.
^
Favonius
Caesarian.
366
29
'
As Tyrrell
suggests, this
is
play.
367
TULLI CICERONIS
M.
EPISTULARUM AD ATTICUM
LIBER SEXTUS DECIMUS
Scr. in
Puleolano
.-\
j^j^g
^^^
Brutum
Nesidem haec
in
Postridie
Sed eo
scripsi.
Qutnt.a.710
t->
Itane
Di hercule istis
Sed stomachari
totum diem licet. Quicquamne turpius quam Bruto
Redeo ad meum igitur "It' iwjjifv;" Nihil
lULiis?
vidi.
Sed quid est, quaeso, quod agripetas Buthroti
Quid autem Plancus tarn cursim
concisos audio?
Sane cupio
(ita enim inaudiebam) diem et noctem ?
NONis lULiis
scire,
quid
sit.
Videndum
est,
Meam
ut mansio laudetur.
pulsos
Bruti
videtur
minuta navigia.
Ventidio
aliquid
TravtKov puto.
abicere Klotz
praesidii
'Ev
De
Quod
o/iOTrXoiiji
sed,
esse,
opinor,
te eras.
De
verum
si
ad MSS.
baud ad
Orclli.
after Caesar,
868
Dymaeos agro
mirum.
nil
Julius
CICERO'S LETTERS
TO ATTICUS
BOOK XVI
I
me
your letter as
The day
B.C.
in
Quid ergo
video serviendum.
Pansa spes
ad Kal.
Ian.
somno
istorum.
De
ccX optime.
Ciceronis
explicentur.
rationes
quae vellem, in
Is multa,
iis
ne
larum, id
accessit.
detur.
ille
annus habeat,
Hinc ex
Nunc enim
HS
insulae taiitum.
lxxx accommo-
Videndum enim
cum Romae
est quid,
sumptus
in quern itineris
Kal. Apr. ad
illam ferendam.
erit.
Quintus
Egit autem et
sponderem, sed
pater et
filius,
crederes,
tibi
arbitratu dabo.
Eae
earn partem, ne
me motum
faciat ea,
te
quae promittit
ne
movei-int.
ita,
ut
tum
litteras ipsius
Has
scripsi in
Di faxint, ut
Commune enim gaudium.
putares.
mittam.
Atticae
amo plurimum
*
After
malum
tocu deleted by
370
meae excusationem
accipio
eamque
the
MSS. have
Lambinua as a
in
gloss.
mandatis
si
abunde, lohich
LETTERS TO ATTICUS
XVI.
when he comes
endure that
darus' offer
to
Rome. For
210 sestertia.
''^
12 sesterlia.
80 sestertia.
87
V Jario,
Puteolano
Idus Quint,
vi
Scr. in
alteram a Bruti.
jj^ j^jg
j^^jg fuerat^
Erotem remisi
sed
citius,
enim debetur
Kal. Sext.
quibus quidem
ait se
constituisse.
Nihil
nisi
ei
Idibus
cum
eo,
si
eum commodum
quoad
nostra,
nihil a
Quamquam enim
dum, tamen
fit
quid
eris
me
a nobis
(videsne,
Romae,
ii,
Si quid eius
fama mea
potius.
modi accident, ne
Non modo
versura,
si ita
MSS.
coheredibus Junius.
cabis.
1
372
Ouiae Qurlitt
ita
exspectes.
saepe, ut
deant ad tempus.
tibi sit
sit
Sed,
quia e
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 2
II
On
the
10th
Brutus'.
my
Here the
time.
whom
he had since
73
Puteoli, July
ii,
u.c.
44
cum
accepissem,
meum
Consilium
non moleste
me
fero,
quod
magis laudari,
ais cotidie
exspeetabamque,
si
quid de eo ad
cidebam.
exploratior
devitatio
quod sciam.
Ego,
cum eum
Cassius
cum
classicula
vidissem, v Id. in
sua
venerat.
Pompeianum
cogi-
De Tutia
tabam, inde Aeculanuni. Nosti reliqua.
De Aebutio non credo nee tamen euro
ita putaram.
Planco et Oppio scripsi equidem,
plus quam tu.
quoniam
rogaras, sed,
habueris
reddere.
omnia, vereor,
si
tibi
videbitur, ne necesse
Cum enim
ne meas
litteras
supervacaneas arbi-
374
LETTERS TO ATTICUS
Brutus was pleased
with your
XVI. 2
letter.
spent
people use their hands not for defending the constiIt seems to me that the
tution but for clapping.
Caesarian party is possessed of a positive mania for
However, "so they but
parading its disloyalty.
^
suffer, be it what it will."
You say my plan is daily more commended. I am
not sorry, and I am looking forward to anything you
may say about it. For I have met with various
opinions and, indeed, for that reason I am hesitating
But
as long as possible before committing myself.
since I am being turned out with a pitchfork, I am
thinking of Brundisium. For it seems to me to be
more certain and easier to avoid the soldiers than
the pirates, who are said to be in evidence.
1 expected Sestius on the 10th, but he has not
come, so far as I know. Cassius has arrived with his
When I have seen him, I am thinking
little fleet.
of going on the 11th to Pompeii, and thence to
Aeculanum. You know the I'est. About Tutia, that
As for Aebutius, I don't believe
is what I thought.
I have
nor do I care any more than you do.
it
written of course to Plancus and Oppius, as you
asked me but, if you think better of it, don't hold
For, since
yourself bound to deliver the letters.
they have done it all for your sake, I fear my letters
;
375
treiitur,
cognovi.
feceris mihi
in
gratum,
si
ante eo veneris^
me quam
saepissime
aliquem nanctus
sin
si
est.
de rebus minus
autem
quam mihi
Litteras ad
necessariis,
erit
quid maius^
domo
salvi,
adoriemur.
"De
mittito.
'HpaKXetSetov,
gloria"
misi
si
Brundisiutn
tibi.
notentur eclogarii, quos Salvias bonos auditores nactus in convivio dumtaxat legat.
Mihi valde placent,
mallem
tibi.
vale.
HI
CICERO ATTICO SAL.
'Scr.
A'.
710
Pom-
Tu
XVI
Htteris,
in
peiano
'
~
"'
demum enim
rescribo
lis
ocius a re publica
scribis te cotidie
manus
dedisti,
Certe enim, ut
quam
quodque etiam
deseremur
scribis,
a re familiaii.
Quod
Tite,
si
vero
quid,"
2-3
rate, as
just as
you
please.
As you
At
after
B.C.
si
me
amas,
hilaris et
De
Cicerone velim
bene acceptis, ne
in
me
ita sit, ut
audimus.
De Xenone
redditas
tamen
quamquam
te
niliil
fefellisset.
Varum
tuae.
Litteris tuis satis
etsi intellego scribi
378
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 3
My consolations
son or see how
again, as I
ai*e
these.
my
much he
iis
sunt, tamen,
ilia.
ei
plurimam itemque
Piliae dicas
velim.
IV
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Ita ut
Puteolano
-
y^mn
enim
a. /
heri tibi
Brutus.
Quam
ille
doluit
viii
Idus.
de nonis iuuis
Ibi
mirifice
^^^ conturbatus.
Itaque sese scripturum aiebat, ut
venationera cam, quae postridie ludos Apollinares
Antony
380
Libo
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 3-4
IV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
As
told
now disowned
back.
bj'
him
Cf. Att.
after he
xvi. 1.
had succeeded
in getting it
381
Is
emplum
Xeiiv,
nobis legit,
si
quid videretur.
Pauca
Trapa
Tantum addi
placuit,
PL.,
miram laetitiam conimutationemque animorum concursumque undique sed ilium ad sex legiones, quas
in ulteriore reliquisset, revei-tisse.
Ad ipsum autem
Libonem scripsit nihil esse, nisi ad larem suum
liceret.
Summa postulatorum, ut omnes exercitus
dimittantur, qui
ubique sint.
Haec fere de
;
Sexto.
De
Butiii'otiis
undique quaerens
niliil
reperiebam.
mis
illud
sit,
Brundisiuni,
latum videtur.
periculi.
ofxoTrXoia.
quam audiebam.
Para-
Nam
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 4
told us that Philo, a freedman of Pompey, and Hione of his own, had come from Sextus with a
letter for the consuls, " or whatever they call them."
larus,
there
is
The
Nam
non numero ultra fretum. Illud est milii submolestum, quod parum Brutus properare videtur. Primum
deinde,
confectorum ludorum nuntios exspectat
quantum intellego, tarda est navigaturus consistens
Tamen arbitror esse commodius
in locis pluribus.
tarde navigare quam omnino non navigare
et, si,
;
cum
utemur.
Puteolano
.
,.
Nunc
fuit
audi,
mecum
quod
pluris est
quam omnia.
si
Quintus
ego cuperem, ille
in
quo minime
satis faciebat.
Sic
enim commutatus
manibus
884
;
;
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 4-5
on Cassius'
fleet,
and
if,
clearer,
winds.
it
Iiad
supposed
385
OL.
III.
B.C.
cum
ut sponderem se
tibi
uturum
dignum
et te
et
nobis
sed,
Quodnisi
miliique
plurimum
potius,
multum
credas
ad
allaturam,
vel
iudicium confirmandum
illius
auctoritatem tuam.
cum
Bruto
saepe iniecissem de
6/xo7rXoia,
non per-
mabam
de
ludis.
ceius, qui
Existi-
maxime
hercule erat et
yuercojpoTfpov esse, et
At mihi, cum ad villam redisseni, Cn. Lucmultum utitur Bruto, narravit ilium valde
forte casus.
ibi
exspectem de legionibus.
arbitrantur,
Hydruntem,
locari
Possibly there
remark seems
S86
is
me
praeter
Si aberunt, ut
neutrum
si
putas
te.
quidam
uatjioXf^,
Moriar,
si
quis-
Ettnim circumspice,
some corruption
senseless.
erit
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 5
jump
Magna
ad proficiscenduni in
poTr^
utinam te
illic
maxime
Atque
tuis litteris.
Sed ut conducere
putabis.
Cupidus
ille
meorum ?
non
yavpiw, legenda
putet,
ais
trvvaywyj; ; sed
dem
perspiciam, corrigam.
et qui-
VI
CiCERO ATTICO SAL.
Ego adhue
Scr. P'ihone
VIH
oexi. a.
(perveni enim
Vibonem ad Siccam)
K.
^
L/
(jjjjgjjam
tune,
partem, prodromi
nulli.
peiano,
illo
oppor-
oporteret,
acquis
Veliae constitissem.
absente pi-aesertim,
ad Siccam.
Ibi
liberalius.
Ubi
villi
sci-
Sed putabam,
* Cf.
Odyssey
xi. 169,
388
tramitti
potui accipi,
satis
quidem
licet.
remis enim
Utrumque pedibus
Paestanus et Vibonensis.
tramisimus.
Kal. igitur
lUud
of
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 5-6
is
as
my
:
for yourself.
am
really
want
VI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
present
they usually prevailed for eight days before the rising of the
Dog-star.
*
wind.
Both would be
let
it
to the
889
lii. 1(59
cum Regium
venissem, fore ut
illic
" SoXi^oi'
7c\6ov
an actua-
riolis ad Leucopetras Tarentiiiorum atque inde Corcyram, et, si oneraria, statimne freto an Syracusis.
Hac super re scribam ad te Regio.
Mehercule, mi Attice, saepe mecum
"
68os
8ci5p
Jion
Ti
(Toi
sum ? cur
Swarai ;
redeam
cum
Sed tamen
scribe,
aut,
quam
enitar.
Malo enim
vel
perspice,
hactenus.
Sed tamen ei
urgere, quoniam iure non utimur.
quoque satis fieri plane volo. Terentiae vero quid
ego dicam ? Etiam ante diem, si potes. Quin, si, ut
spero, celeriter in Epirum, hoc, quod satisdato debeo,
^
verse from an
in Att. XV. 11.
S90
unknown
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 6
.''
.''
Enough
of this.
Please take my next request in good part. I know
you devote more care to it than 1 do myself. For
mercy's sake keep my accounts clear and pay my
I have left a handsome balance; but it redebts.
quires care to see to the payment of my fellow-heirs
for the Cluvian property on the 1st of August.
You
will see Jiow to manage about Publilius.
He ought
not to be pressing, as I am not insisting upon my
legal rights.
satisfied.
As
Still I sliould
to Terentia,
.''
391
Sed de
solutum relinquas.
nimium
his satis,
metuoque, ne tu
putes.
"
Nunc neglegentiam meam cognosce. " De gloria
librum ad te misi. At in eo prohoemium idem est
eum
librum,
quem
prohoemio, conieci id
in
Cum autem
navi
in
erratum meum.
Itaque statim
Piliae
Tu
tibi misi.
novum prohoemium
illud desecabis,
hoc adgluti-
deliciis
atque
amoribus meis.
VII
CICERO ATTICO SAL.
Scripsit navi-
vm
Idus Sextil.
cum
^'^
'^'
'^
'
'
tram.
Ibi
(erat
enim
villa
quidam
illustres
sane recentes, in
iis
Neapoli reliquisset.
Brutum
Haec adferebant, edictum Bruti
Bruto et Cassio
892
litteras missas
Kalcndis, a
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 6-7
VII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
When I had started from Leucopetra for that On shipwas where I began my crossing on the sixth of board on the
August and gone some forty miles, I was driven way to
back to Leucopetra again by a strong south wind. Pompeii,
While I was waiting there for the wind our friend Aug. 19, b.c.
Valerius has a house there, so I was at home and 44
enjoying myself there came some men of mark of
Regium, fresh from Rome, among them a guest of
our friend Brutus, who said he had left Brutus at
Naples. They brought an edict of Brutus and Cassius
and news that there would be a full meeting of the
House on the first of the month and that a letter
had been sent by Brutus and Cassius to the ex393
ut adessent, rogare.
torios,
nuntia-
Romam
Addebant
redirent.
etiara
me
desiderari,
subaccusari.
sine
uUa dubitatione
abieci
dem
delectabar.
equidem sum
tasse,
non
te tarn
arbitrabar.
Etsi,
probator certe
essem.
dum modo
ut, dum minus
fuisti,
Ita fiebat,
tibi
tum
relinquere videbar
inhibebas,
meum
biliter
An
non
potui,
quod
Tu
id
Itane,
mi Attice
adprobasti?
{rvvrd^ofiai,
394
primum
eget
Sed haec,
sunt,
relinque patriam."
restant.
dve/xe'o-Tjra
Romae
periculi videretur,
auctore,
bene
meae, ad-
Kal. Ian.
quamvis
defensione
te,
qui id mira-
aTroXoyiaiJLov
:;
LETTERS TO ATTIC US
XVI.
to
blame me.
When
.''
.''
395
si
non constanter,"
(multa autem de hoc genere
ipsum
consiUi
haec
Nemo
doctus
meum
plenum
visum
Extremum
Brutus noster
aetatis
"
Ergo
monere.
illud
silet,"
hoc est
Aliud nihil
Veliam
Pedibus ad
mea
lactatus effudit
ut recordarer illud
silet."
Utinam a primo
et dedecoris.
Nam,
citra
id
flagitii scilicet
Cato.
umquam
mutationem
Deinceps igitur
scripta sunt)
" At hoc
Maxime autem
audivit
me
statim.
ille
ilia
fluvium
me
Kal.
noster
Sext.
in
bam
fuisse.
mecum
celeri reditu
$96
LETTERS TO ATTICUS
Though what need
is
there
of
XVI.
an
explanatory
note
If
397
Hoc
ad Olynipia.
licae
existimari
me
me
magnas
aliis
litteris
quidem
idem
ut
sit,
unde par
" Provide,
Mirifica
metum armorum."
quam quod
legi,
ut,
enim
In freto
ipse defenderem.
tu
pari respondeatur.
me
si
illas
reliqua
coram.
Arrtoni
scriptum praeclare
video.
Quid enim
est adsensus
"i
num
fieri
Num
potest?
quis Pisoni
Sed abesse
Piliam
ireipd^eaOai
tem
est,
wapaXvaeL
Etsi
te
idem
scripsisse
et suavissimae Atticae.
Haec
aiebat.
te scribere sperare
plurimam
salu-
scripsi navigans,
xiiii
Kal.
LETTERS TO ATTICUS
were a
them
was
XVI.
tliat
of course
felt
wind,
But enough of
this
it
'f
Scr. in
Puteolano
IV
^on.
Aov.
a.
^J^t;^
'-^^
et Calatiae, perduxit ad
Cogitat
reli-
bellum geratur
suam sententiam.
denarios dat.
cum
Quem autem
sequamur.''
ducere.
Consultabat, utrum
Romam cum
perum
laciunt
Eae congia-
que reliquerunt.
Quid quaeris
1
400
.''
600 deuarii.
ducem
se profitetur
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 8
VIII
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
When
let
'
.''
or so
him
as
he
still
says,
heaped
haranguing.
insults
Of
on
him and
left
we ought not
to
fail
40]
sibi
Romam
pergeret.
urbanam,
et, si
habiturus.
Equidem
suasi, ut
quantam
evKaipiav amit-
habet
is
locus) fugiam
quam
in
maiore
fRomam, ne desideremur,
Hoc
igitur explica.
si
Num-
dvropta fui.
IX
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
/
uteolano
AXn
or.
r,
a.
quidem, ut
Romam
statim
veniam
velle
se
rem
autem
animo.
a-Ky'jirToiiai.
Non
Quid multa?
quae upLareia
me
ille
urget, ego
absente.
Vereor, ne valeat
libet, et
metuo, ne
profectum sine
402
potest, et
LETTERS TO ATTICUS
him.
For
I
it
XV^I. 8-9
seems
to
me he
.^
IX
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
Pansa's advice.
I am afraid Antony may succeed,
and I don't like going away from the sea, and I fear
some great deed may be done in my absence. Varro,
for his part, dislikes the boy's plan
I do not.
If
he can trust his army, he can have Brutus, and he is
;
playing his
game
openly.
He
is
dividing his
men
-into
403
b.c.
Scr. tn Sinu-
essano
Id.
VI
Nov.
Id. veni
ad
me
a.
710
Romam.
eum
Facile
me ille
mansurum
statuerara
die
esse Casilini.
esset adsecutus.
manerem aut
aut Aquini
Eodem
in Sinuessanum.
Verti igitur
me
Constitueram, ut v Idus
in Arcano.
mente incumbe
Nunc, mi At-
magna
maneamne Arpini
an propius accedam an veniam Romam. Quod censueris, faciam.
Sed quam primum. Avide exspecto
tuas litteras.
vi Idus mane in Sinuessano.
tice, tota
enim
res est.
in
hanc curam
XI
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Puteolano
Noru Nov.
710
rem.
ipsa posuisti.
iudicio
cebam.
me
Iliad, XX. 808
Nostrum opus
;
cerulas
De
tenui.
tibi
probari laetor
Quae mihi
ex quo
illas
ab added by Reid
404
extimes-
avOrj
1).
asta
TratSfs
Trat'-
cf
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 10-11
On
the 7th
on that day
it
XI
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
>
Cf.
AU. XV.
14, 4.
405
B.C.
" sine
<j)a\\<a
Luciliano
eum
ex C. Fadi
filia
introeat
viris."
III
liberos
habuisse.
quod
est,
ista
domum
fuit
illis
Tu
Quod
vererisj
ne
minus
Quod me
sit
prudentia
cum
ev/Acvem.
Ita libenter ea
"eodem
lure
mihi videtur,
The point of
elpwveia,
lllud etiam
The translation
suggests that the pleasantry lies in
calling the days of the triumvirate free in comparison with
the date at which Cicero was M'riting.
Other suggestions
are (o) that there is a play on the triumvirate and the fact
that Caesar and Pompey each had three wives
(6) that
Septimia had three husbands or (c) that it refers to some
earlier date, possibly Cicero's consulate, when P'adia had three
lovers.
(Cf. Gurlitt, in Philo'ogus, Lvn. (1898) pp. 403-8).
* The Alexandrine grammarian, not the comic poet.
' 2 Phil. 103, where Cicero accuses Antony of obtaining
possession of property by underhand means.
^
follows
Watson,
406
LETTERS TO ATTICUS
XVI.
11
'
MSS.
* A " book of worthies," so-called from the sacred robe,
embroidered with mythological and historical figures, offered
once a year to Athene at Atliens. Tlie book was possibly
identical with that generally known as the Hebdomades sire
Imagines, but that is doubtful.
407
me
Quod
scito
est.
Quaeso, adhibe,
Tite"
me
quam
"O
soles diligentiam.
prodesse laetor.
tibi
tela Ta^Lapx*]<i et
Haec ad
"Ta
posteriorem.
rrcpi
cum
sed,
esse,
officii
turpe
sit,
inter se
sit,
Illius Ires
Reguli, redire
Posidonius persecutus
accersivi et
TO.
cum haec
Ego autem
est.
mitteret
tertio
locum
et eius librum
ad Athenodorum Calvum
K(^aAaia
de
Eum
disseruit,
me
sunt;
genera exquirendi
qualis causa
utile,
tov KaOyKovros,"
scripsi,
quae exspecto.
ut ad
Quern
quam primum. In eo
KadrjKovTo%.
Quod de in-
TTcpi
TOV Kara
Trfpta-Tacriv
scriptione quaeris,
sit,
nisi
officiis."
non
Ilpoo-^wi'a)
KaOrjKov "officium"
autem Ciceroni
filio.
Visum
avoiKtiov,
408
quid tu aliud
words of the De
SenActvte.
est
LETTERS TO ATTICUS
of Varro
have not
yctt
managed
me
That
XVI.
11
from him.
You exhort
to go on writing.
is
how we
the third,
are to decide
when
it is
a con-
to
me
not inappropriate.
2 Phil.
106.
given in our
409
TULLIUS CICERO
xMAllCUS
De
Itane
Myrtilo dilucide.
in D.
BmtUin ?
Di
Ego me, ut
scrip-
Capuam venirem,
ut negotium susciperem,
Iliad, vil. 98
Is
tamen
v7ro8e';)(^ai.
Romam
veniet
cum manu magna, sed est plane puer. Putat senatum statim. Quis veniet? Si venerit, quis incertis
rebus offendet Antonium ? Kal. lanuar. erit fortasse
praesidio,
Puero
nium venit
Iter
enim faciens
et cohortatio.
Hoc
Romam, quam
constitueram.
tu putares
in
Sam-
Mirifica a.TrdvTr]<rK
Ob
hoc ego
citius
Siniul et constituero,
scribam.
Etsi
nondum
enim Eros
conficias.
tamen rem pridie
Epistulas Catinam, Tauromenium, Syracusas commo-
Idus velim
venerat),
dius
mittere potero,
nomina gratiosorum
si
Valerius
scripserit.
interpres ad
Alii
enim sunt
Publice tamen
mitteret.
*
410
me
alias,
Of attempting Antony's
life.
LETTERS TO ATTICUS
XVI.
II
You make
How
.''
make me come
intended.
write.
That
had
will
Lepidianis
feriis
me usque ad
Balbus ad
meque de Torquati
Exspectabo tuas
litteras
sciturum puto.
quam
eum
valde
amari.
amaret,
Atticae, quonijim,
quem
iii
Kal.
negotiolo
scires,
dolet a te minus
volo.
XII
CICERO ATTICO SAL.
Oppi
Scr. in
Puteolano
epistulae,
De
exemplum.
710 ^"icquam
me
quam,
si
tecum
opus
nihil
potius,
animum.
tamen
Ille
quidem
certi.
Ego
vero,
De
Sed quid
tibi
cuperem
quicquid
.''
umquam
sic delectavit.
est,
te absim,
Bonum
nihil
41f
esset,
et de te et de me.
Me
domesticum itaque
metuebam.
intercluderer,
potest.
;
misi
tibi
veros
dum
Idus arbitror
pr.
esset,
Ocella,
salsa.
Sed haec
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 11-12
XII
CICERO TO ATTICUS, GREKTINO.
am
because Puteoli,
while 30U Nov. 6,
are messing about and not writing me a line, I 4.4
have consulted my own wits, and so I think I shall
be in Rome on the 12th. I think it better for
me to come there to no purpose, even if it is not
necessary, than not to be there if it is, and at
the same time I am afraid of being shut in there.
For Antony may always be getting near. However,
there are plenty of different rumours, which I hope
may be true ; there is no definite news. For my
part, whatever it may be, I would rather be with
you, than be in suspense both about you and about
I
it
is
so very courteous.
About
letter,
Ocella,
meet.
*
As Pontifex Maximua.
413
B.C.
IF
'^'
casum mirificum
Id.
'^O
fit
quo
flexus est
tabellarius
ad
me
qui
At ego statim
"Cedo," inquam, "si quid ab Attico."
Nondum
legere poteramus nam et lumina dimiseramus^ nee
;
satis lucebat.
Cum autem
omnium quidem
modo
adiutore
te.
Ilia
sim salvus,
aTrpocrStovucTov
Ne
elegantissima.
Sed
nihil
quam ad
si
Itaque
eas
tam
lit-
teras, quibus
ista
"
ir
apLarep' cxP^ra."
via
et
mala.
Inde postridie
litteras dedi.
Xlllb
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
ct quidem, ut a
Nov.
a.
710
4U
me
Erotis litterae.
sit,
dimitterem invitissimus,
Rem
videbis.
tibi
Tiro narrabit.
Praeterea, possimne
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 13a-13b
Xllla
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
morning
as I
am
leaving.
Xlllb
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
^upl-ns
415
me
Quod
censeam faciundum,
tamen,
si
et
autem
Erit
difficile est,
manabit
latius
velim scribas.
cum
absim.
quiescendum,
se,
quidem ad
nos,
tibi
Verum
sin,
deinde com-
muniter,
Xllle
CICERO ATTICO SAL.
Scr. in
Arpinali
yj\
'
HI cum
'
adesse
me
sit
honestius
De Antoni
audeo.
itineribus
Omnia
me
explices et ad
De
Coram
Ardeo studio
tua ope.
igitur velim
certa mittas.
historiae (incredibiliter
tatio)
Timeo, ne absim,
institui
igitur iioc
nee
effici
potest sine
quidem conferemus.
In
Fannius M.
f.
tribunus
disse P. Africano, L.
quaero.
Tu mihi de
certa, clara.
416
pi.
fuerit.
Mummio
iis
censoribus.
Id igitur
in Idus ex Arpinati.
omnia
you
we
will
take
common
counsel.
XIIIc
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
I
am
fear
Arpinuniy
may be
absent,
begin or to carry
it
417
11,
b.c.
Nihil
quod
erat plane,
Nam, cum
scribereni.
Arpinatt
medio mense
Novembri a
"'^
710
scripsisti (tres
/.
etiara lalsa
enim acceperam
multo
me
nescias.
!
Octavianus,
iri
Romae
Postridie Puteolis
eorum
Sed
in
etsi
aliter
si
non
est.
Quod
se dixit fore.
iuvene,
isto
parum
auctoritatis
libentius
quem
cogitabam.
tur.
in
horainem ne-
tabellarium
Sesti
Alia enim
quam
Sin autem
fore.
vides
vincitur,
quam
possit
comprobatum
Telluris,
ea autem, quae
in Idus a te epistulas),
multum
si
velis,
.1
Ad
de Antomo.
nius venerit
An
hie,
Ero
sit.
cum Anto-
Sed, ut aliud ex
quod Graeci
alio,
xa^fcov,
nos "officium."
Id
autem
quadret?
*
Where
murder
418
of Caesar.
Cf.
17,
officiiim,
two duys
sena-
after the
LETTERS TO ATTICUS
XVJ. 14
XIV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
when
the news.
Or had
better
be here
when
Antony comes ?
But, as one thing suggests another,^ I know that
what the Greeks call KaOrJKov (duty), we call ojficium.
But why should you doubt whether the word fits
aj)propriately in political affairs
^
Philippus his
stepfather.
^
just above,
419
Praeclare con-
aut da melius.
nepotem se ex Nonis iis, quibus nos magna gessimus, aedem Oj)is explicaturum idque ad po})uluni.
Videbis
igitur
et
scribes.
Sexti
iudicium
ex-
specto.
XV
CICEIIO ATTICO SAL.
manu
Arpinati
ante V. Id.
ec.
a.
Scr. tn
pigritia
me
facere,
venio.
EgOj
si
me non
dubitassem
fortasse,
iure contenderem.
causam oblatam,
omnes me ab
et qiiidem
*
420
illo
in
reliqui
me
ferani,
me mea
LETTERS TO ATTICUS
XVI.
14.-15
XV
CICERO TO ATTICUS, GREETING.
The
Antony's
421
Arpmum,
before
Dec.
44
9, b.c.
cum
me
earn
auctore defendere
severe volo.
quandam
velim.
administraturus
sis.
Multa mehercule a te
saepe in ttoAitiko genere prudenter, sed his litteris
" Quamquam enim potest et^ in
nihil prudentius
praesentia belle iste puer retundit Antonium, tamen
:
At quae
contio
nam
simum
potest et Oronoviua
Or " is capable
"
422
postea
me
hortaretur,
MSS.
;
!
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 15
elect.
423
norum complecterer, me
nianumque vetera-
"
quam.
Illi
nos autem
" innihil
voluntatem ante Id us
Decembr. perspiciemus in Casea." Valde mihi adQuam ob rem liaec quidem hactenus.
sensus est.
Quod reliquum est, cotidie tabellarios habebis, et, ut
ego arbitror, etiam quod scribas, habebis cotidie.
Leptae litterarum exemphim tibi misi, ex quo milii
opus
est,
videtur SrpaTuAa^
cum
ille
eius
deiectus de gradu.
Sed
tu,
legeris, existumabis.
Nihil
Nam
iucundius
a te et a Sexto
litteras
litteris
Sexti,
ama-
nihil
Tu quidem
medicinam.
Quare
Hippocrates
ista valeant;
vetat
me
adhibere
res familiaris
dissolvere.
sua.
424
Liberalissime, ut tibi
fide
open
and
Anlony.
25 sestertia.
425
faenore versuram
Nam
de Terentiae
nomine Tiro ad me scripsit te dicere nummos a
Dolabella fore. Male eum credo intellexisse, si quisquam male intellegit, potius nihil intellexisse. Tu
enim ad me scripsisti Coccei responsum et isdem
Aurelius
facere
coactus
Veniendum
scripsisti,
me expediam
in
me
consueram, rescribere.
ut
igitur vel
publice.
suavissume
est
ipsam flammam.
quam
est.
quam
te videro.
neque
Adsum
igitur.
id
istic
XVI
CICERO SUO SAL. DIC. ATTICO.
lucundissimas
Scr. in Tus-
culano inter
^
-J
'I
scrips!, misi.
^'^
V
710
locutus,
^ttentius,
si
tuas
legi
426
Ad Plancum
Cum Tirone quid
Cum sorore ages
litteras.
Habes exemplum.
cognoscam ex ipso.
LETTERS TO ATTICUS
XVI. 15-16
and told Eros to set a sum apart for it. Not only did
he fail to do so, but Aurelius ^ had to raise another
For Terentia's debt
loan at extortionate interest.
Tiro tells me you said there would be money from
Dolabella.
I think he misunderstood you, if anyone
can misunderstand anybody, or rather he did not
understand at all. For you sent me Cocceius' answer,
and so did Eros in nearly the same words. So I must
come even into the heart of the conflagration, for
private failure is even more disgraceful than })ublic
failure.
So for the other matters contained in your
pleasant letter, I was too perturbed in mind to
answer them as usual. Combine with me in extricating me from the tiresome position I am in
how it is to be done I have some idea, but I cannot
Howarrange things with certainty till I see you.
ever, how can I be less safe in Rome than Marcellus?
But that is not the point, nor is it my
what I am anxious about you see.
chief anxiety
So I am coming.
;
XVI
CICERO SENDS GREETING TO HIS FRIEND ATTICUS,
To Plancus I Tusculum,
I have read your delightful letter.
have written and sent the letter. Here is a copy, between
What he said to Tiro I shall learn from Tiro July S and
himself.
You will attend more carefully to your b.c. 44
sister's affairs, if you have a rest from that other
business of yours.
*
Agent
of
Montanus.
427
G,
U.
SAL.
Tux-
mei
vantes atque
tudines
erga
Butlirotia tibi
voluntas
Egi enim
est.
Ut primum Buthrotium
agrum proscriptum vidimus, conimotus Atticus libellum composuit. Eum mihi dedit, ut darem Caesari
eram enim cenaturus apud eum illo die. Eum libellum Caesari dedi. Probavit causam, rescripsit Attico
aequa eum postulare, admonuit tamen, ut pecuniam
reliquam Buthrotii ad diem solvercnt.
Atticus, qui
de
sue.
Quod cum
Quae cum
est
liberahssimum
obsignatum ab am-
negotio te praeficere.
locutus
sum
Itaque et ego
cum
illo
ab
428
LETTERS TO ATTICUS
XVI.
l(ja
XVIa
CICEIIO
M.
TO
L.
know you
So
429
enim
mare
cum
autein
deducerentur.
agrum
Post interitum autem
Caesaris, ut
transissent,
curaturum
se,
ut in alium
quae supra
scripsi,
ulla
Ego
mi Plance,
auteni,
etsi
et
apud
litterae
te
plurimum
quod tua
Id autem
est,
scio,
facias.
carior Attico.
quod consecutus
est
magna
et industria et gratia
Quod
si
me de
summo
te velle
a te erit impetratum,
velim existimes,
beneficio
diligenterque curabo.
4.S0
sic
Da
operam, ut valeas.
LETTERS TO ATTICUS
that he did not
were
larity
in
see to
land.
want
XVI. l6a
Rome for, as you know, he aimed at popubut when they were across the sea, he would
health.
4S1
paulo
post ep.
lam antea
et
senatus
Caesaris actis
earn
rem tu
permissum
consulto
cum
causa
esset, quibus et
ut de
erat,
molestia liberares.
mus.
quam primum
Quamquani intellegimus ea
ut videas,
si
est, ut
facere possi-
te esse prudentia,
bationem rerum
fore.
obtinuimus propter
summam
bonitatem et aequitatem
432
illi
patiare,
te esse
ostendisti et vero
LETTERS TO ATTICUS
XVi. l6b
XVII)
CICKKO TO PLANCUS, PRAETOR ELECT, GREETINO.
I have already written to ask you to render assist- Written
ance in the matter of the Buthrotians, since the shortly after
consuls, who had the authority of a statute and a 16a
senatorial decree to investigate, determine, and decide
on Caesar's proceedings, have approved of their case
and to relieve Atticus, whom 1 know you admire, and
myself, who am as much concerned as he is, from
For now that we have brought the whole
trouble.
business to an end with the expenditure of much
care, much labour, and pains, it rests with you to
allow us to make an end to our anxiety as earl}' as
However, I am sure that you have wisdom
possible.
enough to see, that, if the decisions delivered by the
consuls about Caesar's proceedings are not observed,
For my
things will be thrown into great confusion.
part, though one cannot approve of many of Caesar's
arrangements as was natural in the case of a person
still I am wont to uphold them staunchly
so busy
for the sake of peace and quietness: and I am
strongly of the opinion that you should do the same,
though I am not writing as an adviser but as a suppliant.
So, my dear Plancus, I beg and beseech you
and I do assure you I could not be more anxious
to take in hand,
or more in earnest about anything
to conduct, and to carry through all this business in
such a way, that, what we have obtained from the
consuls without any hesitation solely on the justice
and equity of our case, we may obtain from you not
only with your kind indulgence but with alacrity on
your part. How kindly disposed you are to Atticus
you have often shown him and me, too, when we
433
;
etiam mihi.
si feceris,
et
facias,
te
XVIc
CICERO CAPITONI SUO SAL.
Scr.
eodem
Numquam
loo
Amabo
te,
cum
consultum,
illius
primum ignoscere
existimatio
ageretur.
deinde,
si
nunc
Buthrotios
navi
plane
cum
cum
(omitte
prae te
te
multum
amari.
cum
missurum, quem
nobis se,
modura tu
facias,
me
multis amplissimis
dissetque
litteras
ut,
intellegam,
Hoc
suos enim
me amas
viris, liberavisset
in
interiret.
scis (interfuisti
osten-
mare transissent,
agrum deducerentur,
agrarii
enim),
Deinde,
cum
quem ad
consules opor-
ab
iis
434
a.
Accessit ad
d.
ini
Non.
LETTERS TO ATTICUS
XVI. l6b-c
XVIc
CICERO TO CAPITO, GREETING
as a suppliant,
is.)
lun.,
decrevisset,
egisset,
statuisset,
tum
Decre-
libelli
Caesaris prolati.
litterasad'
Plancum
quem
Plancus,
spero
optimum
Omnino
res
esse,
sit
effice,
etiam
sit
dubitaturus,
sertim
saepe
est,
cognitos
adhibueris.
suavitatemque, qua
Quod
ut
facias,
nemo
te
rogo.
1
V36
litteras
ad addtd by Manutiiis.
tibi
par
vehementer
Hr
LETTERS TO ATTICUS
1
XVI. iGc
to do.
VOL.
III.
^*^'
C.
CUPIENNIO
eodem
Patrem tuum plurimi feci, meque ille mirifice et
lempore quo ^oluit etamavit nee mehercule umquam mihi dubium
61). 1 6c
fuit, quin a te diligerer ; ego quidem id facere non
Scr.
Quam
destiti.
sulum, quod
ii
secundum Buthrotios
fecerunt,
cum
et
mum
Hoc
confirmet et comprobet.
mi Cupienni, etiam
altpie
quam
pri-
te vehementer,
etiam rogo.
XVIe
CICKItO IM.ANCO PRAfclT. DES.
Scr. post ep
16b
Ignosce
quod,
niihi,
cum antea
S.
accuratissime de
Buthrotiis
scribam.
Non
parum
mehercule, mi
Fiance,
facio,
quo
citiae, sed,
cum
id,
438
ut ea,
quae
cum
consules
decreverunt
secundum
LETTERS TO ATTICUS
XVI. Ibd-e
XVId
CICERO TO
C.
CUPIENNIUSj GREETING.
XVIe
CICERO TO PLANCUS, PRAETOR ELECT, GREETING.
when
Id niihi
possit.
sic
Etsi
a te petissemus, impetrata
litteris
nuntiatum
erit te id fecisse,
Deinde
exspectamus.
enim
fore
Quod
non
tibi
res agitur,
quam me,
obligatum
fore.
si
ut alio
summo
accident, velim
quam
ille,
XVI f
CICERO CAPITOM SAL.
Set.
paulo
post ep.
familiarissimi et mihi
permagna
in amicos, etiam in te
apud Plancum
scio,
quam
sis
amicorum.
iuvare.
Multum
potes nos
amicis iucundus.
Nemo
nos in hac
4'tO
LETTERS TO AITICUS
XVI. i6e-f
am
trust
XVI f
CICERO TO CAPITO, GREETING.
I have no doubt you are astonished and even an- Written
noyed with me for approaching you twice on the shortly after
same subject. Atticus, my greatest friend and my IGc
stake.
411
cum
officii
44
LETTERS TO ATTICUS
XVI. l6f
do
so.
44S
CHRONOLOGICAL ORDER
of the Letters
based on the order fixed in R. Y. Tyrrell and
L. C. Purser, The Correspondence of M. Tullius
Cicero, vol. vii., Dublin, 1901 (by kind permission
of the Board of Trinity College, Dublin).
ABBRKVIATI0S3
B.O.
68
67
66
65
64
63
62
A
A
A
A
61
A
A
A
60
59
i.
5, 6, 7 ?
i.
9, 8, 10, 11
i.
3,
i.
1,
4
2
F
F
xiii.
76
V. 7, 1, 2, 6
i. 12,
V. 5,
i.
ii.
1, 2, 3,
i.
ii.
4, 5, 6,
17
Q.Fr.
i.
7,(f 9, 12, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
20, 21, 22, 23, 24, 25, Q.Fr. i. 2, F xiii. 42, 41 ; also
43 ? (before 58 b.c. so also xiii. 44, 45, 46)
ui. 3, 2, 4, 1, 5, 6, F xiv. 4,
iii. 7, 8, 9, Q.Fr. i. 3,
;
58
iii.
57
66
i.
also xiii. 51 ?
5a, Q.Fr.
1, 2, 3, 4,
Q.Fr.
i.
ii.
4, 5,
7, xiii. 6a,
ii.
2,
A iv. 4a,
6b, Q.Fr.
5,
ii.
8 (=6),
A iv.
8a
U5
55
54
i.
8,
Q.Fr.
V, 8, Q.Fr.
(=
13
ii.
ii.
11),
(=
Q.Fr.
ii.
10
iv.
7),
(=
iv. 10, 9,
9),
12
vii. 6, 7,
11
(=
10), F. vii. 5,
iv. 14,
Q.Fr.
14
ii,
(=
8),
13
Q.Fr.
(=
ii.
12),
F vii,
Q.Fr.
53
8,
ii.
1, vii.
ii.
11,
ii.
ii.
4, 5, 6,
52 F
61 JF
'
2, A v. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, ,F iii. 3, viii. 1, A v. 8,
F iii. 4,1 V. 9, F viii. 2, 3, A v. 10, F xiii. 1, A v. 11,
F ii. 8, A V, 12, 13, 14, F iii, 5, viii. 4, A v. 15, 16, 17,
F viii. 5, 9, xv. 3, iii. 6, xv. 7, 8, 9, 12, A v. 18, F xv. 2,
A V. 19, F XV. 1, iii. 8, viii. 8, ii. 9, 10, viii. 10, ii. 7,
A V. 20, F vii. 32, xiii. 53, 56, 55, 61, 62, 64, 65, 9;
iii.
also 47
50
58,
ii.
iii.
69,
57,
12,
13,
vi. 6,
iii. 13, xv. 6,
17, 15, XV. 11, iii. 12,
xvi. 1, 2,
vii. 1,
xiv. 5,
vi. 8, 9,
viii. 12, 14,
ii.
3, 4, 5, 6, 7, 9,
49
A vii.
3, 4, 5, 6, 7, 8,
A
A
vii. 13,
vii, 10, 11, 12, F xiv. 18,
xvi. 11, V. 20,
vii, 16,
vii. 14, 15, F xvi. 12,
13a, F xiv. 14,
F xvi, 8, vii. 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, viii, 11a,
vii. 25, viii. 12b, vii. 26, viii. 1, lib, 12c, 12d, 2, 12a,
3, lie, 6, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, lid, 12, F viii. 15,
viii. 15a, 13, 14, 15, 16, ix. 1, 2, 12a, 3, 5, 7a, 6, 6a,
7c, 7b, 4, 7, 8, 9, 10, 11a, 11, 12. 13a, 13. 14, 15, 16,
viii. 16),
17, 18, 19, X. 1, 2, 3, 3a, 4, 9a
x. 8, 9,
x. 7, F iv. 2, 19,
X. 5, 8a, 8b, 6, F iv. 1,
F ii. 16, X. 10, 11, 12, 12a, 13, 14, 15, 16, 17, 18,
F xiv. 7
xi. 3, F xiv, 21,
XV. 1, 2, F viii. 17, ix, 9, xiv, 8,
xi. 6, F xiv.
xi, 5, F xiv, 19,
xi, 4, F xiv, 6, 12,
(=F
48
9,
47
44G
xi. 9,
xi, 7,
xiv.
xiv. 6,
A
17, A
xi.
xi.
46
A
A
also xii. 20
45
?, xiii.
52
vi. 1, 3, 4,
xv. 17,
V. 13, vi. 21, iv. 6, vi. 2, ix. 11, 36, 37, 37a, 38, 38a,
xii. 41, 43, 44,
v. 15,
xii. 42,
V. 14,
39, 40,
45 ?, xiii. 26, xii. 46, 47, 48, 50, 49, 51, 52, 53, xiii. 1,
xiii. 4,
iv. 12,
2, 27, 28, 29, 2a, 30, 31, 32, xii. 5a,
xiii. 9, 10,
vi. 11,
5, 33, 6a, 8, 7, 7a, xii. 5b,
xiii.
11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 21a, F ix. 22,
xiii. 24, 25, F ix. 8,
20, 22, 33a, 23, F xiii. 77, v. 9,
xiii. 44, 34, F vi. 19,
xiii. 35, 36, 43, F vi. 20,
xiii.
xii. 10, xiii. 21, F xvi. 17,
xii. 9, F xvi. 22,
xiii. 48, 37, 38, 39, 40, 41, 45, 46,
47a, F xvi. 19,
xiii. 51, F xii.
xiii. 49, 50, F vii. 35,
47, F vii. 24,
xiii.
18, 19, xiii. 4, 5, 7, 8, v. 11, vii. 29, v. 10b,
xiii. 42, F xiii. 30, 31, 32, 33, 34, 35,
52, F ix. 12,
44
F
A
447
43
448
14,
F xvi.
6b,
xii.
A xvi.
F xi.
5, x. 3, xi. 7, 6 (2-3)
xvi. 26, 27, x. 4
X. 5, xi. 8, xii. 24, 4, x. 28, ix. 24, xii. 5, 11, 7, x. 31, xii.
25a, X. 6, 27, xii. 28, 26, 27, 29, x. 7, 8, 10, xii. 6, Br.
ii. 1, 3, 2, F X. 12, Br. ii. 4, F x. 30, Br. ii. 5, i. 2,
sects. 4-6, i. 3, sects. 1-3, F x. 9, Br. i. 3, sect. 4, F xi.
9, 11, 13b, xii. 25b, Br. i. 6, F x. 14, xi. 10, 11, xii.
12, X. 13, xi. 13a, 15, 21, sects. 1-6, Br. i. 4, sects.
1-3, F X. 21, Br. i. 4, sects. 4-6, F xi. 12, x. 34a, 18,
xi. 18, Br. i. 6, 1, 2, sects. 1-3, F x. 17, xi. 19, x. 34,
sects, 3-4, xi. 20, 23, x. 19, 25, 16, xii. 15, sects, 1-6,
14, X. 20, 35, Br. i. 8, F xi. 16, 17, x. 33, Br. i. 11, 17,
F xii. 15, xi. 26, 21, 24, x. 23, 32, Br. i. 10. F xii. 8,
30, xi. 13, sects. 4-5, xii. 13, Br. i. 9, F xi. 25, xii. 9,
Br. i. 7, F xi. 15, x. 22, 26, Br. i. 13, F xii. 10, x. 29,
xi. 32, Br. i. 12, 14, 15, 16, 18, F x. 24
24,
22 (3-4)
15,
= xiib,
INDEX OF NAMES.
[Tlie references are to the
pages of Latin
Annianus, 330
Annius
Aeculanum, 374
Aegypta, 74, 114
Aelius (M.), 360, 364
Aelius Lamia, see Lainla (L. Aelius)
Aelius Tubero (L.),
Aemiiius Lepidus, father of Regil-
U2
52
Aemiiius Lepidus (M'.\ 42
Aemiiius Lepidus (M.), 194, 200,
lus,
Aemiiius Paulus
Africa, 52, 176
Africanus,
(L.), 226,
see
228
Cornelius
Sciplo
Africanus
Agamemnon,
202. 268
Ahala, see Serviliiis Aliala
A(ca57)M./(h (o-vrrafts). 130, 134
Alexander,
Amyntas, 20
Anagnia, 400
-ni,
(praedium),
408
Andromenes, 156
2,
Antaeus, 198
Antiates, 326
Antiochia, 130, 140 ; ratio, 136
-ius, 158
Antiochus, philosopher, 138, 140
Antiochus, slave, 178
Antisthenes, 80
Antistius Vetus (C), 232
Antium, 38, 204, 320, 322, 324
Antonius (C), brother of the triumvir,
346
Antonius
vir,
(L.), brother
220,
250,
282,
310,
348,
400,
358
of
the tritim-
342
Antonius (M.),
Antonius (M.),
222,
256,
284,
312,
350,
402,
orator, 140
the triumvir, 36, 40,
224,
258,
292,
316,
354,
404,
228,
264,
294,
326,
374,
410,
236,
276,
302,
328,
376,
240,
278,
304,
342,
394,
246,
280,
308,
346,
398,
416,418, 422;
letter to, 250.
Anagninum
(i.e.
text.]
449
INDEX OF NAMES
140
Aristoteles, 82, IGO
Aristoxeuus, 174
Arpinas insula
24 ; iter, 404
(praedium), 300, 362 -ates, 336,
414, 416
Arpinuni, 90, 122, 202, 288, 296, 402
Asia, 318. 324, 326
Blesamius, 380
Brinnianaauctio, 130 -nu fundus,
210
Brinniiis, 132
Brundisium, 328, 348, 352, 374,
37(5, 382
Brutus, see lunius Brutus
ApiiTTorfAeto?,
222 366
Astura, 84, 94, 160, 180, 188, 220,
224, 236, 260, 278, 326, 328
Atelus Capito (C), 178, 180, 436,
442 ; letter to, 434, 440
Athamas, 22
Athenae, 50, 52, 68, 338, 390
Athenodorus. 408, 420
Atilius (M.), 282
Atilius Regulus (A.), 408
Atilius Serranus (Sex.), 12
Attica or Atticula.
(i.e. Balbus), 8
Aurelius, 426
Aurelius, legate of Hirtius, 232
Aurelius Cotta (C), 42, 138, 140,
'Atdjto?
196
Aurelius Cotta (L.), 42, 50, 56
Aurelius Cotta (M.), 48, 196
Aventinum, 68
Avius, 10. 114
Bacchus, 362
Baebius, 198
Baiae, 84, 214, 332
Baiana negotia, 228
Balbilius, 330
Balbinus, 146
Balbus, see (Cornelius Balbus
Baliares, 4
450
436, 438
Buthrotius
(c.
Plancus), 366
Caecilius
B.C.,
Metellus
146
(L.), tribune
49
Caecina, 400
Caeliani, 122
Caelius, 10, 14, 112
Caelius Rufus (M.), 176
Caepio, see Servilius C^aeplo
Caerellia, 104, 148, 150, 276, 294.
360
Caerellianum nomen, 104
Caesar, see lulius Caesar
Caesaris (ilius (i.e. Caesarion), 280
Caesariana celeritas, 404
Caesonius (M.), 22
Caieta, 226
Calatia, 400
Calenus. 406
Cales, 410
Calpurnius Bibulus (M.), 68
Calpuruius Piso (C), 42
Calpuruius Piso Caesoninus (L.),
358, 396, 398
Calva, 302
Calvena, see Matius
Calviis Atlieuodorus, see Athenodorus
Camillus. see Furius Camillas
Cana. 192
Caninianum naufragium, 94
Canlnius Callus, 3;U), 420
Caninius Rebilus (C ), 76, 88
Canus, $te Geillus Canus
INDEX OF NAMES
Caplto, see Atoius Caplto
Capitolina contio, 296 ; sesaio, 254
-nus dies, 234
Capitolium, 176, 234
Capua, 264, 400, 402, 410
280
negotium, 60
Castricius, 60
Catina, 410
Cato, see Porcius Cato
Cati) (i.e. Cicero's booh on Cato), 10,
102, 200
(i.e.
the
De
Senectute),
320
Cispiana (negotia), 52
Cispius, 176
Claudius, 42
Claudius Marcellus (C), 302, 328,
330, 418, 426
Claudius Marcellus (M.), 124, 126,
Circeii, 38,
150
Clodia, 46, 80, 88, 90, 92, 98, 104,
160, 168, 228
Caodiani (horti), 104
Clodius (L.), 64, 330
Clodius (Sex.), 246, 248, 254, 276
Coponiana
villa, 66
Corcyra, 156, 390
Cato maior
286
-ni hotti,
Corduba, 76
166
Corumbus, 220
Ck)sanum (praedium), 362
Cosianus, 364
Cossinius (L.), 202
Cotta, see Aurelius Cotta
Crassus, see Licinius Crassus
Craterus, 26, 30
Crispus, 10, 114, 116
Critonius, 146
Cuniae, 296
Cumana regna, 260
Cumanum (praedium), 74, 164, 170,
236, 262, 278, 296, 370
Cupiennius (C), 438 letter to, 438
Curio, see Scribonius Curio
Curius (M'.). 378
;
Curtilius, 224,
234
4*51
INDEX OF NAMES
Damasippus,
masippus
sm
Da-
Licinius
Demea, 170
Demetrius, 262
Demonicus, 332
AT);u.o<r0e'i/r)s, 296
Dicaearchua, 170, 172, 174, 178
Dida, 210
Dio, 320
Diocharinae epistulae, 198
Dionysius, 112, 180
Dolabella, see Cornelius Dolabella
Bgnatius
Hpa(cAt'Seiof,
306,
328, 362,
Canus
Glabrio (M'.), 42
Graeceius, 316
Graeci, 34, 132, 418 ludi, 334
Graecia, 228, 244, 260, 274
:
lit-
376,
426
Volumnius Eutra-
i52
Hermodorus
Germani, 232
408, 412
'Ep/ioiiopos, see
Flamma
Gellius
Flaminius
Hegesias, 14
Hales, 396
Heraclides, 140
Herenniani coheredes, 116
Hermodorus, 140
Hermogenes, 54, 66
Hermogenes (Clodius),
Hermogenes
see
Clodius
Hispani, 230
Hispania, 18, 48, 76, 222
Hispaniensis res, 330
Hordeonius
(T.),
208
INDEX OF NAMES
Hortensius (Q.), orator, 14,
136, 140, 170, 174.
US,
134,
7S
last, 10,
T.aheo, 130
Lacedaenion, 318
Laco, 408
Laelius Sapiens (C), 12
Laenas, see Popilius Laenas
Lamia
Lamiani
Italia, 324, 376,
Julia, 366
Lanuvium, 86.
390
140
lunia, 228
Junius, 28
Junii Bruti, 254, 280, 328
Junius Brutus (D.), 242, 304, 312,
320,322, 340, 366, 410
Junius Brutus (D.), consul 510 B.C.,
46
Junius Brutus (L.), 190
Junius Brutus (M.), murderer of
Caesar, 12, 14, 26, 28, 30, 34, 40,
42, 58, 62, 74, 78, 114, 116, 118,
120, 122, 126, 128, 130, 132, 134,
136, 146, 150, 152, 154, 156, 158,
180, 182, 184, 186, 188, 190, 192,
200, 206, 216, 218, 282, 226, 228,
230, 232, 236, 242, 258, 260, 264,
268, 274, 276, 278, 280, 282, 288,
294, 296, 302, 306, 308, 310, 312,
314, 318, 320, 322, 326, 330, 340,
342, 344, 346, 348, 350, 354, 356,
358, 360, 362, 364, 368, 370, 372,
374, 380, 382, 384, 386, 392, 396,
398, 402, 418
Kvpot,
(horti),
252
44
Lanuvinum (praedium),
Isthmus, 176
a book by AtUiithenett
94,
90. 210
96. 10 i, 162,
tulus
Leonides, 262, 274, 340
Lepidiatiae feriae, 412
Lepidus, see Aemiliiis LepiJus
Lepta, 184, 200, 206, 353, 424
Leucopetra, 390, 392
Liberalia, 234, 254
Libo, see Scribonius Libo
Licinius Crassus (L.), 100, 140, 228
Licinlus Crassus (P.), 52
Licinius Damasippus, 62, 6S
Liicinius Lucullus (Cn.), 29()
Licinius Lucullus PonUcus (L.),
130, 134, 140, 176
Licinius Lucullus (L.), son of Pontints, 116, 278
Licinius Lucullus (M.), 118
Licinius Mureiia (L.), 42, 118, 210
Ligariana (oraiio), 128, 138, 142, 196
Ligarii,
196
Ligus
(L.), 50,
224
458
INDEX OF NAMES
Macedonicae legiones, 400
Madarus (i.e. Matins), 218
Magius Cilo (P.), 126
Mamiirra. 214
Manilius (M'.), 12
Manlius Torqnatu3, 32, 116, 122,
142, 144, 198, 202, 412
Manlius Torquatus (L.), consul 65
B.C., 42
Manlius Torquatus (L.), son of the
last, 140
Marcellus, see Claudius Marcellus
Marcianus, see Tullius Marcianus
Marcius Censorinus, 234
Marcius Censorinus (L.), 12
Marcius Figuius (C), 42
Marcius Philippus (C), 32, 34,
212, 214, 238, 240, 418
Marius, (C), 100
Marius (C), impostor, 100, 224, 226,
228
Mars^ 322
Martins campus, 20, 180
Massilienses, 256
Matins (C.) 210, 220, 222, 300, 306.
See also Madarus
Maximus, see Fabins Maxinius
Menedemus, 298, 308, 346
Menturnae, 404, 414
Narbo. 76
Naso
(P.),
32
392
iS'iclas
Kolanus
(ager),
122
Caesar
Oc-
184
Meto, 104
Meto, astronomer, 6
Metrodorus, 298
Mettius, 364
yiUv\Ko<;, 212
Mi'fias, 414
Misenum, 280, 292
438
Munatius Plancus Bursa (T.), 234
Mundus, 862. 366
.Murcus, see Statins Murcus
.Murena, tee Licinius
Musca, 82
454
Murena
Paciaecus, 4
Pacorus, 232
Paestanus sinus, 388
Paetus, see Papirius Pactns
IIoAAos, 188
Panaetius, 122, 408
Pansa, see Vibius Pansa
Papirius Paetus (L.), 260
Parilia, 252
Parthenon, 190
-us, 232
Parthicum bellum, 162
Parthl, 172
Patavinus, 94
Patrae, 390
INDEX OF NAMES
'
iPeducaeus
iWeLpripr), 10
iPelopidae, 240, 324
IPelops, 228
jncpo-iKT) porticus,
318
116
Posidonius, 408
Postumia, 22. 48
Postumius Albinus (A.), 170, 176
Postumus, see Curtius Postumus
Pherioues, 254
Philippus, see Marcius Piiilippus
Philo, 382
Philotimus, copyist, 1 76
[Philotimus, freedman of Tcrentia,
10, 94, 98
^Philoxenus, 122
Lpiiilus, see Furius Philus
?ilia, 2, 8, 20, 30, 32, 52, 56, 58,
60, 66, 74, 86, 98, 152, 204, 206,
220, 260, 262, 278, 284, 283, 296,
370, 380, 392, 398
'
Piso
Plaetorius (M ), 342
Plancus, see Munatius Plancus
Plato, 146
Plotius, 202
Polla, 154
Pollex, 200, 202, 204, 206
Pollio. see Asinius PoUio
Polybius, 170
Pompeia
lex,
414
Publiciaaus locus, 80
Publilia, 66
Publilius, 18, 38, 62. 60, 6C, 182,
204, 276, 372, 390
Publilius Syius, 218
Pupius Piso i'rugi Calpuraianus
(M.), 140
Puteolana regna, 260 ; -iiiun (praedium), 226, 278, 292, 294, 296,
364, 368 ; -luis mos, 254
Puteoli, 198, 201, 210, 214,
360, 362, 360, 418
348,
Regini, 392
Regium, 390
Regulus, see Atilius Regulus
122, 260,
last,
4,
76
(Q.), 12
(Sex.), 76, 94, 216, 222,
Pomponius Atticus
(L.),
'^vpiii,
Regillus, 52
Pontianus, 92
Poutius AquUa
Praeiieste. 4
Preciana (negotia), 52
Prognostica, a work by Cicero, 340
208
Pompeianum (praedium),
Pompeius
Pompeius
286
Roma,
4/55
INDEX OF NAMES
Sabinus, gee Alblus Sabinus
Socrates, 230
Socraticl viri, 230
Spintharus, 160
Spinther, see Cornelius
Spinther
Staberius (Q.), 122
Statilius (L.). 26, 28
Statins, 10, 336, 340, 346,
Lentulus
352
Strabo, augur, 32
Strenia, 360
Sulpicius Galba (Ser.), 12
Sulpicius Bufus (P.), 140
Sulpicius Rufus (.Sor.), 22, 36, 124,
150, 270, 278, 314
Syracusae, 390, 410
Syrus, slave, 48, 342
356
Servilia, wife of Claudius, 42
iium negotiuni. 56
45G
Tauromenium, 410
Teanum
Sidicinuni, 410
Tebassi, 234
Tellus, 418
Terentia, 36, 40, 42. 44, 40, 50, 76,
202, 390, 424, 420
Terentius Varro (M.), 14, 128, 130,
134, 138, 141). 144, 148, l.W, 1.54,
156, 158, 160, 178, 182, 190, 310,
328, 332, 362, 406, 412
Terentius Varro (Jibba (.M.), 206
Tereiii^, a play, 374, 384
TcrtuUa
Tibur, 370
TJgellius, 206, 210
Tlrenus pons. 414
Tiro, see Tullius Tiro
Tisamenos, 22
Tite.
{i.e.
the
De
Senectute), 376,
408
66
Torquatiis
Look
I),
(i.e.
174
Cicero't
De Finibug,
INDEX OF NAMES
Torquatus, tee alto Manilas Torquatus
Transtiberini fliorti), 50
Trebatiiis Testa (C). 122, 154
Treboniaiii (horti), 92
Trebonius (C), 80, 88. 232
Tremellius Scrofa (Cn.), U8
Tutia, 374
Tyndaritani, 300
Tyrannio, 6, 16
Tuditaaus,
tanus
Valerius
Tubero,
.lee
Aelius Tubero
see
Sempronius Tudi-
Tullia (Tulliola), 2, 8,
Tullianum caput, 360
-nae aedes 360
H
;
'
342
Messalla
Corvinus
234 .
(M.),
68, 428
semis 364
'
418
Utica, 4
402
:57o"
,
Vibo, 388
Vibonensis sinus, 388
Victor, 254
Victoria, 196
Visellia, 330
Volaterranus Caecina, 400
Volcatius Tullus (L.), 42
Volcatius Tullus (L.), praetor. 46
B.C.,
232
467
Revised by S. Gaselee.
7 Vols.
City op God.
Augustine:
Vol.
1.
G.
H.
2 Vols.
Way.
Caesab: Civil Wars. A. G. Peskett.
Caesar: Gallic War. H. J. Edwards.
Cato: Db Re Rustica; Varro: De Re Rustica. H. B. Ash
and W. D. Hooper.
Catullus. F.W.Cornish; Tibullus. J. B. Postgate; Pervigilium Veneris. J. W. Mackail.
3 Vols.
Cblsus: De Medicina. W.G.Spencer.
Cicero: Brutus, and Orator. G. L. Hondrickson and H. M.
Hubbell.
[Cicero]:
Ad Herennium. H.
De Oratore, etc. 2
Caplan.
Vol. I. De Orators,
Vols.
Books I. and II. E. W. Sutton and H. Rackham. Vol. II.
De Oratore, Book III. De Fato; Paradoxa Stoicorum;
Do Partitione Oratoria. H. Rackham.
Cicero De Finibus. H. Rackham.
Cicero: De Inventionb, etc. H. M. Hubbell.
Cicero: De Natura Deorum and Academica. H. Rackham.
Cicero:
Cicero:
Cicero:
Clinton
W.
Keyes.
1
Scipioni.
Ovid:
Ovid:
Ovid:
Ovid:
4 Vols.
Shipley.
Virgil.
H. R. Fairelough. 2 Vols.
Dk Architectura. F. Granger.
ViTRTTVixJS:
2 Vols.
Greek Authors
ACHlLLiSS Tatius.
A ELIAN: On the
Vols.
S. GftSelofi.
Nature of Animals.
A. F. Scholfield.
The
A. R. Benner
and F. H. Fobes.
Andocides, Antiphon, Cf. Minor Attic Orators.
Apollodorus. Sir James G. Frazer. 2 Vols.
Apollonius Rhodius. R. C. Seaton.
The Apostolic Fathers. Kirsopp Lake. 2 Vols.
Appian: Roman History. Horace White. 4 Vol?.
Aratus. Cf. Callimachus.
Aristophanes.
Benjamin Bickley Rogers.
3 Vols.
Verse
trans.
Aristotle:
Aristotle:
W.
II.).
S. Hett.
Aristotle:
Analytics.
Categories.
Oroanon Posterior
Organok
On
Interpretation,
Prior
Aristotle:
.\naiytics. Topics.
H. Trec'ennick and E. S. Foster.
Aristotle: Ojiganon On Sophistical Refutations.
On Comhig to be and Passmg Away, On the Cosmos. E. S.
Forster and I). J. Furley.
Aristotle: Parts of Animals. A. L. Pock; Motion and
Progression of Animals. E. S. Forster.
Aristotle: Physics.
2 Vole.
Aristotle:
Poetics
and
Longinus.
VV.
HnniiUon
Fy^e;
Cf.
Oppian.
W.
2 Vols.
a. Oldfather.
A. S.
Way.
4 Vols.
Ecclesiastical
J. E. L. Oulton.
Spel-
Verse trans.
History.
Kirsopp
Lake
and
2 Vols.
J.
M.
Bion, Moschus).
M. Edmonds.
S.
JosEPHUS.
St. J.
9 Vols.
Vols. I.-VIl.
Julian.
LuciAN.
3 Vols.
A. M.
Vols. I.-V.
8 Vols.
Harmon.
Vol. VI.
K.
Kilburn.
Lycophron.
Cf.
Catlimachus.
F. E.
Robbins.
Marcus Aurelius.
C. R. Haines.
Menander. F. G. Ailinson.
Minor Attic Orators (Antiphon, ANDoriDES, Lycurgus,
Demades, Dinarchus, Hypereides). K. J. Maidmcnt and
J.
O. Burrt.
2 Vols.
C.
L.
Page.
I'arthenius. Cf. Daphnis and Chloe.
Pai'sanias: Description of Greece. W. H. S. Jones. 4
Vols, and Companion Vol. arranged by R. E. Wycherlry.
Vols. I.-V.; F. H. Colson and Rev. G. H.
Philo.
10 Vols.
Whitaker. Vols. VI.-IX.; F. H. Colson.
Philo
(Translation only.)
Ralph
F. C.
Marcus.
PniLosTRA TITS
Conybeare.
Philostratus
i Vols.
:
IMAGINES; Callistratus
Fail banks.
n
Dk>^<riptions.
a.
Lamb.
Plato:
Plato:
Plato:
Plato:
Laws.
\V.
R. M.
Lamb.
Plato: Theaetetus and Sophist.
H. N. Fowler.
Plato: Timaeus, Critias, Clitopho, Menexenos, Epistulae.
Rev. R. G. Bury.
Plutarch: Mobalia. 15 Vols. Vols. I.-V. F. C. Babbitt.
P. H. De Lacy and
Vol. VI. W. C. Helmbold. Vol. VII.
B. Einarson. Vol. IX. E. L. Minar, Jr., F. H. Sandbach,
W. C. Helmbold. Vol. X. H. N. Fowlor. Vol. XII. H.
Chorniss and W. C. Helmbold.
B. Perrin.
11 Vols.
Plutarch: The Parallel Lives.
POLYBius. VV. R. Paton. G Vols.
Procopius: History of the VVabs. H. B. Dewing. 7 Vols.
Ptolemy: Tetbadiblos. Cf. Manetho.
QuiNTUS Smyrnaeus. a. S. Way. Verse trans.
Sextus Empibicus. Rev. R. G. Bury. 4 Vols.
Sophocles. F. Storr. 2 Vols. Verso trans.
Stbabo: Geography. Horace L. Jones. 8 Vols.
Theophrastus Chabactebs. J. M. Edmonds. Hekodes.
etc.
A. D. Knox.
Theophrastus: Enquiby into Plants. Sir Arthur Hort,
:
Bart.
2 Vols.
IN
PREPARATION
Greek Authors
AaisTOTLE: History ob Animals.
A. L. Peck.
Plotinus: a. H. Armstrong.
Lattn Authors
Babbius and Phaeduus.
Ben
E. Porry.
London
Cambridge, Mass.
Cicero, IS*T,
PA
'6297
Letters to Atticus,
.A5
v:3
C.2