TOMCZAK i PARTNERZY

S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

wrzesień 2006
[numer 9/57]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

BIULETYN
Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 sierpnia 2006 roku do dnia 15 września 2006 roku.

Stan prawny na dzień 16 września 2006 roku.

ALERTY:

Deklaracje przez Internet Dopiero od 20 września 2006 roku będzie można wysyłać elektroniczne

zeznania podatkowe, choć e-deklaracje miały wejść w życie już 16 sierpnia br. Przedsiębiorcy nie byli dotąd

w stanie wysyłać elektronicznych deklaracji PIT-4 i PIT-8A z powodu braku dwóch ważnych rozporządzeń min-

istra finansów.

Jeszcze raz o tworzeniu rad pracowników Do 25 września br. pracodawcy muszą poinformować
TOMCZAK i PARTNERZY personel o możliwości powołania rady pracowników i jej kompetencjach.
S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Nowe przepisy
Postępowanie cywilne
Kodeks pracy
Nowelizacja prawa pracy
(Status aktu) Dnia 5 sierpnia
2006 roku weszła w życie no-
welizacja kodeksu pracy z dnia
23 czerwca br. (Dz. U. z 2006,
Nr 133, poz. 935).
(Cel regulacji) Wprowadzone
zmiany maja na celu dostoso-
wanie przepisów kodeksu pracy do Dyrektywy Rady 91/
533/EWG z dnia 14 października 1991 roku w sprawie
obowiązku pracodawcy dotyczącym informowania pra-
cowników o warunkach stosowanych do umowy lub sto-
sunku pracy (Dz. Urz. WE L 288 z 18.10.1991).
(Zakres zmian) W szczególności nowelizacja wprowa-
dza obowiązki w zakresie sposobu przekazywania przez
pracodawcę pracownikowi informacji o podstawowych
warunkach zatrudnienia. Obecnie pracodawca będzie
mógł realizować ten obowiązek poprzez wskazanie pra-
cownikowi konkretnych przepisów regulujących warunki
Projekty legislacyjne
Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym
Elektroniczny KRS
(Status aktu) Sejm uchwalił 8 wrze-
śnia 2006 roku rządowy projekt
nowelizacji ustawy o KRS (druk
808 – ustawę o zmianie ustawy
o Krajowym Rejestrze Sądowym
oraz niektórych innych ustaw).
W chwili obecnej prace nad usta-
wą rozpocznie Senat.
2 BIULETYN INFORMACYJNY
zatrudnienia. Jednocześnie jednak zakres obowiązko-
wej informacji został znacząco uszczegółowiony i za-
razem ma być ona skierowana do każdego pracowni-
ka indywidualnie. I tak np. pracownik ma się dowiedzieć
o obowiązującej go dobowej i tygodniowej normie cza-
su pracy, długości przysługującego mu urlopu i okresie
wypowiedzenia, jak również o układzie zbiorowym, któ-
rym jest objęty. Do tej pory pracodawca nie miał takie-
go obowiązku. Ponadto informacja taka musi być skie-
rowana do każdego pracownika oddzielnie.
Ostatnią, ale chyba najuciążliwszą zmianą jest wprowa-
dzony nowelą obowiązek informowania pracowników
o zmianach w zakresie warunków zatrudnienia objętych
obowiązkiem informowania, co zgodnie z nowymi prze-
pisami powinno nastąpić niezwłocznie, nie później niż
w terminie jednego miesiąca od ich wejścia w życie,
w przypadku zaś, kiedy przed tym terminem miałoby dojść
do rozwiązania umowy o pracę – nie później niż do dnia
ustania zatrudnienia. W praktyce oznacza to ciągłe spraw-
dzanie akt osobowych w poszukiwaniu zmian w warun-
kach zatrudnienia poszczególnych pracowników, wyni-
kających np. ze stażu pracy, jak dłuższy urlop czy prawo
do dłuższego wypowiedzenia. (Ola Moczulska)
(Cel regulacji) Ze względu na wymogi stawiane przez
ustawodawstwo unijne (Dyrektywa 2003/58/WE) Polska
do 1 stycznia 2007 roku jest zobowiązana do wprowa-
dzenia znaczących zmian do ustawy o KRS. Będzie to
kolejny etap w realizacji wymogów prawa wspólnotowe-
go dotyczących zapewnienia elektronicznego dostępu
do sądu (poprzez użycie elektronicznych nośników, np.
internetu) w ramach postępowania nieprocesowego re-
jestrowego. Zmiany nie dotyczą na razie postępowania
procesowego, choć ustawodawca w uzasadnieniu za-
powiada w przyszłości ujednolicenie możliwości elek-
tronicznego dostępu dla wszystkich postepowań sądo-
wych. Dotychczas wprowadzono już ustawę o podpisie
elektronicznym (2001), a obecnie nowelizuje się także
ścicielowi nieruchomości w każdym czasie winno być nowego wpisu ostrzeżenia o prowadzonej egzekucji?
udzielone. Bo przecież wiedza na ten temat nie wynika
z księgi wieczystej jako takiej.
Taki obowiązek komornika literalnie z żadnego przepi-
sów nie wynika.
(Sytuacje praktyczne) Dla zilustrowania nieprzewi- Jeszcze gorzej wygląda sytuacja w przypadku nabywania
dywalnych skutków, jakie stwarzają obecne przepisy spółki która jest właścicielem nieruchomości. Bez uzy-
i sposób ich stosowania opiszmy niektóre sytuacje, któ- skania pełnej informacji od komornika na temat wszyst-
re mogą wystąpić w rzeczywistości: kich postępowań odpis z księgi wieczystej nie pozwala
na uniknięcie ryzyka, ponieważ wynika z niej wyłącz-
Nabywca nieruchomości po zbadaniu księgi decyduje nie, że nieruchomość jest zajęta i co najmniej jedno po-
się wykupić wierzytelność, będącą przedmiotem egze- stępowanie wobec tej nieruchomości jest prowadzone.
kucji i przed nabyciem nieruchomości doprowadza do Jedno na pewno, ale ponadto egzekucji może być pro-
wyczyszczenia księgi wieczystej przez usunięcie ostrze- wadzonych nawet sto.
żenia o egzekucji, uważając je za jedne obciążenie nieru-
chomości. Zaraz potem okazuje się jednakże, że komor- Niestety, opisana sytuacja, choć dobrze znana komor-
nik zgłasza w to samo miejsce drugą egzekucję, która nikom i sądom wieczystoksięgowym, a nawet będą-
dotychczas miała status jedynie egzekucji przyłączonej. ca przedmiotem szko-
Dobra wiara i zaufanie do rękojmi potencjalnego nabyw- leń ze strony sędziów
cy nic nie pomoże, jeżeli między datą usunięcia wpisu Sąd Najwyższego, nie
do księgi a datą pojawienia się nowego wpisu nie udało doczekała się ani jedne-
mu się nabyć nieruchomości. go ogólnie znanego orze-
czenia najwyższego or-
Kolejna wątpliwość dotyczy prawidłowości postępowa- ganu jurysdykcyjnego.
nia samego komornika: czy po usunięciu pierwszego Choć przecież stano-
ostrzeżenia, co odbywa się na wniosek samego komor- wi ona minę z opóźnio-
nika, powinien on bezzwłocznie wystąpić o ujawnienie nym zapłonem podłożoną
następnej w kolejności przyłączonej egzekucji? Czy – pod fundamenty syste-
o ile tego nie uczyni – będzie on ponosił odpowiedzial- mu ksiąg wieczystych.
ność wobec egzekwującego wierzyciela, o ile nabyw- (Michał Tomczak)
ca nieruchomości kupi ją w stanie nie uwzględniającym
BIULETYN INFORMACYJNY 11
 (Możliwe rozwiązania i potrzeba interwencji prawotwór-
czej) Dla rękojmianej roli księgi wieczystej najlepiej by
było, gdyby sąd dopisał po prostu do ostrzeżenia o pro-
wadzonej egzekucji z pierwszego wniosku także okolicz-
ność, iż do tej egzekucji przyłączyli się kolejni wierzycie-
le, podając zarazem tytuł wykonawczy na podstawie owi
wierzyciele przyłączyli się do pierwszej egzekucji. Wydaje
się, że rozwiązanie takie, choć logiczne i bezpieczne dla
nabywcy, jest najtrudniejsze technicznie, zwłaszcza w księ-
dze prowadzonej elektronicznie, oznacza bowiem mody-
fikację poprzednio dokonanego wpisu. W każdym razie,
z jakichkolwiek by to nie było powodów, praktyka sądów
nie poszła w tym kierunku. Przedmiotem wpisu o egze-
kucji pozostaje tylko pierwszy wniosek, dalsze wnioski
sądy po prostu oddalają.
Jak wspomniano – skutki takiej sytuacji są bardzo dale-
ko idące. Przepis art. 930 par. 1 kpc stwierdza, iż roz-
porządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpły-
wu na dalsze postępowanie. Przepis ten nie może jednak
działać przeciwko fundamentalnej zasadzie rękojmi wiary
publicznej ksiąg wieczystych. Nabywca nieruchomości,
w której ujawniono jeden wpis o egzekucji może powo-
łać się na rękojmię. Nie wiadomo dlaczego – rozwiązanie
takie jest oczywiście krzywdzące dla wierzycieli którzy
wszczęli egzekucję jako drudzy i dalsi wierzyciele.
Z kolei w przypadku nabycia nieruchomości w ramach
spółki nabywcy takiej spółki żadna ochrona nie przysłu-
10 BIULETYN INFORMACYJNY
guje, nie wiadomo dlaczego pozostawiając go w bardzo
niekorzystnej, by nie powiedzieć krzywdzącej sytuacji.
Każda nieczytelność przepisów osłabiająca zasadę rę-
kojmi wymaga interwencji prawodawcy, lub co najmniej
Sądu Najwyższego. W zasadzie z odpisu z księgi wie-
czystej nabywca nieruchomości powinien móc odczy-
tać wszystkie informacje mające jakikolwiek wpływ na
ryzyko zawieranej umowy. W opisywanym przypadku
tak nie jest.
(Informacja udzielana przez komornika) Badanie nieru-
chomości musi być zatem – w przypadku istnienia wpisu
o prowadzonej egzekucji – obejmować także szczegóło-
we ustalenie stanu prowadzonych egzekucji. Ustalenie
takich okoliczności możliwe jest tylko za pośrednictwem
komornika. Dopiero dwa lata temu został wprowadzo-
nych przepis art. 7601 kpc, zgodnie z którym na żądanie
wierzyciela, którego roszczenie stwierdzone jest tytułem
wykonawczym lub tytułem egzekucyjnym, organ egzeku-
cyjny, który prowadzi egzekucję lub który jest właściwy
do jej prowadzenia według przepisów kodeksu, udzieli
mu informacji, czy przeciwko dłużnikowi prowadzone jest
przez ten organ egzekucyjny postępowanie egzekucyj-
ne, a jeżeli tak, powiadomi go o stosowanych sposobach
egzekucji oraz o wysokości egzekwowanych roszczeń,
a także o aktualnym stanie sprawy. Takiego uprawnienia,
paradoksalnie nie nadano właścicielowi nieruchomości,
choć oczywiście nie może ulegać wątpliwości, iż prawo
do uzyskania tego rodzaju informacji od komornika wła-
ustawę o swobodzie działalności gospodarczej w za-
kresie elektronicznego dostępu do ewidencji działalno-
ści gospodarczej.
(Dotychczasowa regulacja) Obecne rozwiązania za-
warte w ustawie o KRS mają charakter archaiczny i da-
lece odbiegają od standardów obowiązujących w innych
krajach europejskich. Wciąż brakuje pełnego, bezpłat-
nego dostępu do akt za pomocą internetu, co skutkuje
potrzebą istnienia ogólnopolskiego dziennika urzędo-
wego – Monitora Sądowego i Gospodarczego, w którym
przedsiębiorcy są zobowiązani ogłaszać informacje wy-
magane przez kodeks spółek handlowych, kodeks po-
stępowania cywilnego oraz ustawę o Krajowym Rejestrze
Sądowym (opłaty za takie ogłoszenie wynoszą średnio
250-300 złotych). Ponadto uzyskanie odpisu spółki,
posiadającego moc dokumentu urzędowego jest moż-
liwe jedynie poprzez wydanie go przez Krajowy Rejestr
Sądowy, co wiąże się z kolejnymi opłatami (30 zł za od-
pis aktualny oraz 60 zł za odpis pełny). Podobnie skła-
danie wniosków w postępowaniu rejestrowym odbywa
się w formie papierowej.
(Zakres zmian) Niniejsza nowelizacja przewiduje na-
stępujące zmiany umożliwiające dokonywanie drogą
elektroniczną:
o udzielania informacji o spółkach;
o składania wniosków o wpis do KRS;
o przesyłania orzeczeń sądowych oraz
o udostępniania odpisów przez Centralną Informację.
Ustawodawca swoją nowelą obejmie jedynie spółki kapi-
tałowe, europejskie oraz komandytowo-akcyjne, co sta-
nowi minimum wymagane przez Dyrektywę.
(Uwagi dotyczące regulacji) Projekt nowelizacji rozmi-
ja się w znacznej mierze ze standardami wskazanymi
w prawie wspólnotowym. Ustawodawca nie dokonał peł-
nej implementacji Dyrektywy, co zaowocowałoby mo-
dernizacją KRS-u i uczynieniem go bardziej funkcjonal-
nym, przy okazji znacznie zmniejszając koszty ponoszone
przez przedsiębiorców (nie musieliby oni już ponosić
opłat związanych z publikacją w Monitorze Sądowym
i Gospodarczym, bo stałby się on po prostu zbędny
w obliczu wprowadzenia powszechnego dostępu do da-
nych o spółkach). Projekt przyjęty kilka dni temu przez
Sejm jest bardzo zachowawczy i przewiduje jedynie in-
ternetowy dostęp do części danych. Ponadto można
w nim dostrzec sprzeczności dotyczące charakteru
prawnego pozyskiwanych za pomocą internetu odpisów.
Z jednej strony wprowadza się przepis, który nadaje im
jedynie walor informacyjny, odmawiając charakteru do-
kumentu urzędowego, co uniemożliwia wykorzystanie
ich w postępowaniu, z drugiej natomiast strony w pro-
jekcie pada stwierdzenie o prawie każdego do uzyska-
nia odpisu elektronicznego.
Niedociągnięcia nowelizacji mogą być chyba wytłuma-
czone tylko lękiem ustawodawcy przed zmniejszeniem
wpływów budżetowych. (Piotr Terlecki)
BIULETYN INFORMACYJNY 3
 Ustawa o ochronie konkurencji
i konsumnetów
Planowane ograniczenia
(Uwagi ogólne) Rząd pracuje nad
kolejnym projektem ustawy nowe-
lizującej przepisy ustawy z dnia
15 grudnia 2000 roku o ochronie
konkurencji i konsumentów (tekst
jednolity: Dz. U. z 2005 r., Nr 244,
poz. 2080). Najważniejszą z pro-
ponowanych zmian jest zlikwido-
wanie możliwości wszczynania postępowań w sprawie
praktyk ograniczających konkurencję oraz w sprawach
naruszeń zbiorowych interesów konsumentów na wnio-
sek konsumentów, czy też przedsiębiorców.
(Zakres zmian) Obecnie Prezes Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów (Prezes UOKiK) jest zobli-
gowany do ustosunkowania się do wniosku przedsiębior-
cy lub konsumenta o wszczęcie postępowania antymo-
nopolowego, może takie postępowanie wszcząć albo
odmówić jego wszczęcia licząc się z tym, że na odmowę
wszczęcia postępowania przysługuje wnioskodawcy od-
wołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
W razie uchwalenia proponowanych przez rząd zmian,
Prezes UOKiK będzie wszczynał postępowania anty-
monopolowe tylko i wyłącznie z urzędu. Przedsiębiorcy
lub konsumenci, którzy chcieliby zwrócić uwagę Prezesa
UOKiK na działania innych przedsiębiorców naruszające
ich interesy będą mogli jedynie złożyć do UOKiK zawia-
domienie o podejrzeniu stosowania praktyk ogranicza-
jących konkurencję, zaś Prezes UOKiK nie będzie takim
zawiadomieniem w żaden sposób związany. Jeżeli po-
stępowanie nie zostanie przez niego wszczęte zawia-
damiającemu pozostanie jedynie dochodzenie swoich
roszczeń na drodze cywilnoprawnej, i to zarówno w za-
kresie zaprzestania naruszeń jak i unieważnienia umo-
wy, czy dochodzenia odszkodowania.
4 BIULETYN INFORMACYJNY
(Uzasadnienie zmian) Konieczność wprowadzenia
zmian do ustawy o ochronie konkurencji i konsumen-
tów w tym zakresie jest uzasadniania przede wszystkim
nazbyt dużą ilością wniosków napływających do Prezesa
UOKiK o wszczęcie postępowania antymonopolowego
oraz koniecznością wypowiedzenia się przez Prezesa co
do każdego z nich, co powoduje, że ten musi nierzad-
ko zajmować stanowisko co do wniosków zupełnie bez-
zasadnych. Ponadto, urzędnicy samego UOKiK wska-
zują, że pozytywnym efektem proponowanych zmian
będzie skrócenie czasu oczekiwania na prawomocne
rozstrzygnięcie.
(Podsumowanie) Wydaje się, że zasadne są głosy prze-
ciwników omawianych zmian, zgodnie z którymi aby osią-
gnąć zakładany przez rząd cel wystarczyłoby podwyż-
szenie opłat za wszczęcie postępowania wyjaśniającego,
czyli postępowania poprzedzającego wszczęcie postę-
powania antymonopolowego lub postępowania w spra-
wie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumen-
tów. (Agnieszka Zięba)
Ustawa o kosztach w sprawach
cywilnych
Korekty i zmiany
(Status ak tu) Ministerstwo
Sprawiedliwości przygotowało
projekt zmiany ustaw y z dnia
28 lipca 2005 o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych. Został on
skierowany do konsultacji.
(Zakres zmian) Projekt wpro-
wadza w ustawie zmiany, związane przede wszystkim
z wprowadzeniem do postępowania cywilnego nowej in-
stytucji – mediacji. Zmierza on także do usunięcia pew-
nych pojawiających się na gruncie obecnie obowiązu-
jących przepisów wątpliwości.
(Mediacja) Znowelizowany art. 71 ustawy wprowadza
opłatę stałą w wysokości 50 złotych za zatwierdzenie
przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, zwalnia
także strony od opłaty za wniosek o zatwierdzenie ugo-
dy, jeśli to sąd skierował strony do mediacji.
(Sądy polubowne) Do tej pory przepisy ustawy odno-
siły się przede wszystkim do zagadnienia stwierdzenia
wykonalności sądu polubownego. Tymczasem zgodnie
z nową redakcją art. 24 ustawy, opłata stała w wysoko-
ści 300 złotych będzie pobierana od wniosku o uzna-
nie lub stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu za-
granicznego lub ugody zawartej przed tym sądem, jak
również uznanie lub stwierdzenie wykonalności orzecze-
nia sądu polubownego lub ugody zawartej przed tym
sądem. Wniosek o dokonanie innych czynności przez
sąd polubowny podlegać będzie opłacie w wysokości
200 złotych.
OPRACOWANIA AUTORSKIE
Z naszej praktyki
nie wszcząć postępowania, w szczególności nie można
Rękojmia wyłączona przez praktykę dokonać drugiego zajęcia. Czy ma to jednak oznaczać,
że fakt przyłączenia się do postępowania wszczętego
wcześniej pozostanie obojętny dla potencjalnych nabyw-
(Stan faktyczny) Spółka zbywająca nieruchomość znaj- ców nieruchomości? Oczywiście nie.
dowała się w złej sytuacji finansowej: oprócz licznych wpi-
sów hipotek w dziale III wpisane było ostrzeżenie o to- Faktem jest przepis art. 924 nakłada na komornika obo-
czącym się postępowaniu egzekucyjnym wobec Spółki. wiązek przesłania wniosku o wpisu do księgi wieczystej
Nabywca nieruchomości podjął działania mające na celu jedynie w stosunku do wszczęcia egzekucji, nie wspo-
wykreślenie wpisu ostrzeżenia i w tym celu nabył wie- minając ani słowem o przyłączeniu do już wszczętej eg-
rzytelność będącą podstawą prowadzonego przez ko- zekucji. W praktyce sądów na to taki skutek, że wpisa-
mornika postępowania egzekucyjnego. Okazało się jed- na jest tylko egzekucja wszczęta w pierwszej kolejności,
nak, iż w stosunku do nieruchomości podjętych zostało zaś o kolejnych, choćby było ich bardzo wiele, nie ma
znacznie więcej postępowań egzekucyjnych. Nie mniej ani słowa.
jednak w przypadku wniosków o wpisanie ostrzeżenia
o prowadzonej egzekucji w pozostałych przypadkach sąd Komentatorzy kodeksu wspominają wprawdzie, iż w przy-
wieczystoksięgowy wydawał postanowienie o oddaleniu padku przyłączenia się nowego wierzyciela do prowa-
wniosku z uwagi na okoliczność, iż przedmiotem wpisu dzonej egzekucji komornik kieruje dodatkowy wniosek o
w przypadku wpisanych ostrzeżeń było zajęcie nierucho- dokonanie wpisu do księgi wieczystej, ale po pierwsze
mości, zaś zajęcie w stosunku do poszczególnej nieru- – nie ma do takiego wniosku żadnej podstawy prawnej,
chomości może być tylko jedno. Sąd stanął na stano- a po drugie – z powodu braku podstawy prawnej – nie
wisku, że zajęcie wpisane może być tylko raz, zaś nowe wiadomo w jakiej postaci sąd wieczystoksięgowe miał-
wnioski o wszczęcie postępowania egzekucyjnego zo- by ten dodatkowy wniosek uwzględnić.
stały dołączone do już dokonane zajęcia.
(Bezpośrednie skutki) Skutki tej sytuacji są daleko idą-
ce. Nabywca nieruchomości, działając w zaufaniu do
stanu ujawnionego w księdze, przyjmuje do wiadomo-
ści, iż w stosunku do nieruchomości prowadzona jest
tylko jedna egzekucja. Jeżeli doprowadzi do jej umo-
rzenia – może się okazać – że jednocześnie prowadzo-
ne są inne egzekucje, które ipso facto wejdą w miejsce
wykreślonej egzekucji.
(Podstawowe elementy stanu prawnego) Fundamentem,
na którym zbudowany został problem są przepisy Kodeksu
postępowania cywilnego dotyczące egzekucji z nieru-
chomości, a w szczególności art. 927 zgodnie z którym
wierzyciel, który skierował egzekucję do nieruchomości
po jej zajęciu przez innego wierzyciel przyłącza się do
postępowania wszczętego wcześnie i nie może żądać
powtórzenia czynności już dokonanych. Ma on te same
prawa, co pierwszy wierzyciel, oczywiście też – działa
we własnym imieniu i na własną rzecz, składając wszel-
kie wnioski i dokonując czynności indywidualnie.
Z przepisu powyższego sądy wieczystoksięgowe wy-
prowadziły z pozoru słuszny wniosek, iż ostrzeżenie
o postępowaniu egzekucyjnym wpisuje się tylko raz, po-
nieważ do tej samej nieruchomości nie można ponow-
BIULETYN INFORMACYJNY 9
 (Nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym)
Zamiast, jak do tej pory pobierać jedynie 1⁄4 opłaty za

Interpretacje
Stanowisko Izby Skarbowej
w Warszawie
Wydatki na przyszłe inwestycje jako
koszt
(Status interpretacji) W sprawie
prowadzonej pod sygn. 1401/PD-
4230Z-51/06/Ich Dyrektor Izby
Skarbowej w Warszawie stwier-
dził, że wydatki poniesione na za-
kup usług opracowania projektów
inwestycyjnych, które mają być re-
alizowane w przyszłości, są kosz-
tem uzyskania przychodu w chwili ich poniesienia.
skanie przychodu w drodze nabycia nieruchomości, akcji
i udziałów w innych spółkach. W swoim pytaniu o zakres
zastosowania odpowiednich przepisów prawa podatko-
wego, podatnik podniósł kwestię możliwości uznania wy-
datków poniesionych na nabycie usług niezbędnych do
opracowania inwestycji już przyjętych, ale jeszcze niezre-
alizowanych, za koszty uzyskania przychodu.
(Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej) Na tle przed-
stawionego stanu faktycznego Dyrektor Izby Skarbowej
w Warszawie stanął na stanowisku, że użyty w art. 15
ust. 1 Ustawy o CIT zwrot w celu uzyskania przychodów
oznacza, że od podstawy obliczenia CIT odlicza się te
wydatki, które pozostają choćby w pośrednim związku
przyczynowo-skutkowym ze wzrostem owych przycho-
dów. Natomiast art. 15 ust. 4 Ustawy o CIT stanowi, że
koszty są potrącane w roku ich poniesienia. Zdaniem
rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym,
wprowadzono zasadę zgodnie z którą uiszczeniu pod-
lega cała opłata i jedynie w sytuacji, w której sprawa zo-
stanie rozstrzygnięta takim nakazem zapłaty i ten nakaz
uprawomocni się, 3⁄4 opłaty zostanie zwrócone. Przepis
ten został znowelizowany w związku z wątpliwościami
powstającymi na gruncie art. 1302 § 1 i 4 kodeksu postę-
powania cywilnego, co do opłaty, jaką powinien wnieść
adwokat lub radca prawny, a także powód w sprawach
gospodarczych.
(Inne zmiany) Nowelizacja rozstrzyga także wątpliwości
powstałe na gruncie przepisu art. 46 ustawy. Na tle jego
dotychczasowego brzmienia powstawały wątpliwości, czy
od wniosku o wykreślenie wpisu pobiera się połowę opła-
ty faktycznie niegdyś pobranej, czy też połowę opłaty na-
leżnej według nowych przepisów. Nowelizacja przesądza,
że chodzi o nowe opłaty. (Bartosz Grykowski)

(Stan faktyczny) Spółka zawierała umowy z różnymi
podmiotami, w ramach których przygotowano na jej
rzecz analizy i opinie ekonomiczne, prawne, podatkowe
i inne. Na podstawie uzyskanych w ten sposób informa-
cji, Spółka przygotowała założenia i optymalny sposób
realizacji inwestycji. Z kolei celem tych inwestycji było uzy-
Dyrektora Izby Skarbowej wydatki poniesione na przy-
gotowanie odpowiednich analiz, choć nie odnosiły się
do konkretnego projektu inwestycyjnego, to jednak mia-
ły pośredni związek z przychodem spółki. Dlatego też
należało je uznać za koszt w momencie ich poniesienia.
(Agnieszka Bieńko)
Orzecznictwo Sądowe
sądu wniosek o sprostowanie. Rozpatrując wniosek, sąd
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego powziął wątpliwości dotyczące zgodności treści klauzuli
wykonalności z art. 776 i 777 kodeksu postępowania cy-
Treść klauzuli wykonalności ulegnie wilnego oraz art. 97 prawa bankowego, w związku z czym
zmianie wystąpił z pytaniem prawnym do Trybunału.

(Osnowa problemu) Dnia (Stan prawny) Jak argumentował sąd w Wejherowie,

4 września 2006 roku Trybunał
Konstytucyjny wydał wyrok stwier-
dzający, że treść klauzuli wykonal-
ności zawarta w rozporządzeniu
z 21 stycznia 2005 roku w spra-
wie określenia brzmienia klauzuli
wykonalności (Dz.U. nr 17, poz.
154) jest niezgodna z kodeksem postępowania cywilne-
go i prawem bankowym. Wyrok zapadł w odpowiedzi na
pytanie prawne sądu rejonowego w Wejherowie. Sąd ten
wydał postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności
bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Zgodnie z powo-
łanym rozporządzeniem klauzula wykonalności powinna
mieć następujące brzmienie: W imieniu Rzeczypospolitej
Polskiej, dnia ... Sąd ... w ... stwierdza, że niniejszy tytuł
uprawnia do egzekucji w całości/w zakresie ... oraz po-
leca wszystkim urzędom oraz osobom, których to może
dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykona-
ły, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomo-
cy. Orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne/
natychmiast wykonalne. Ponieważ Sąd nie zamieścił
w treści klauzuli wzmianki, czy orzeczenie jest wykonal-
ne jako prawomocne czy natychmiast wykonalne, ko-
mornik wezwał bank do uzupełnienia braku formalnego
wniosku o wszczęcie egzekucji. Wówczas bank złożył do
wzór klauzuli wykonalności stanowiący, iż orzeczenie
podlega wykonaniu jako prawomocne lub natychmiast
wykonalne, może odnosić się jedynie do orzeczeń sądu
powszechnego. Tymczasem, zgodnie z art. 777 kodeksu
postępowania cywilnego tytułami egzekucyjnymi podle-
gającymi zaopatrzeniu w sądową klauzulę wykonalności
są także ugody, akty notarialne i bankowe tytuły egzeku-
cyjne, jednakże nie mogą być one ani prawomocne ani
natychmiast wykonalne. Trybunał Konstytucyjny uznał,
iż brzmienie klauzuli wykonalności jest przykładem nad-
miernej regulacji. Treść klauzuli wykonalności powinna
bowiem obejmować wszystkie tytuły egzekucyjne, w prak-
tyce jednak jej zastosowanie ograniczało się do orzeczeń
sądowych. Trybunał orzekł, że omawiany przepis obo-
wiązywać będzie do końca roku.
(Projekt rozporządzenia) Ministerstwo Sprawiedliwości
przygotowało już projekt zmieniający rozporządzenie.
Zgodnie z nim, z treści klauzuli wykonalności zostanie
wykreślone ostatnie zdanie, natomiast dodany zostanie
kolejny ustęp: jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się
na orzeczeniu, w treści klauzuli należy zaznaczyć, czy
orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy
jako natychmiast wykonalne. Przyczyni się to do uspraw-
nienia egzekucji należności bankowych, gdyż komorni-

8 BIULETYN INFORMACYJNY BIULETYN INFORMACYJNY 5


cy nie będą już mogli kwestionować brzmienia klauzu-
li wykonalności. Omawiana zmiana pociągnie za sobą
konieczność wymiany stempli sądowych zawierających
treść klauzuli wykonalności. (Wioletta Januszczyk)
Orzeczenie Sądu Najwyższego
Dopuszczanie dowodów pomimo
prekluzji
(Status wyroku) W wyroku z 22 lu-
tego 2006 r. Sąd Najwyższy uznał,
że nie jest wyłączone dopuszcze-
nie przez sąd z urzędu – na pod-
stawie art. 232 zdanie drugie k.p.c.
– dowodu , który nie może być
powołany przez stronę na pod-
stawie art. 47912 § 1 k.p.c.
(Istota problemu) W niektórych kategoriach spraw w po-
stępowania cywilnego, przede wszystkim w sprawach
gospodarczych, obowiązuje tak zwana prekluzja dowo-
dowa. System ten polega na nałożeniu na strony cięża-
ru przedstawienia sądowi wszystkich znanych im faktów,
dowodów i zarzutów określonym w terminie, pod rygo-
6 BIULETYN INFORMACYJNY
rem utraty możliwości późniejszego ich przytaczania lub
powoływania (przykładowo art. art. 207 § 3, art. 47912
§ 1, art. 47914 § 1, art. 495 § 3 i art. 505 5 k.p.c.). Powstała
jednak wątpliwość, czy dowód, którego strona nie może
już powołać ze względu na upływ stosownego terminu,
może być dopuszczony przez Sąd z urzędu. Problematyka
ta wiąże się ściśle ze ścieraniem się w procesie cywil-
nym dwóch zasad: kontradyktoryjności, stanowiącej iż
sąd ma oprzeć rozstrzygnięcie na materiale dowodowym
przedstawionym przez strony postępowania oraz prawdy
materialnej to jest dyrektywy głoszącej iż sąd powinien
w miarę możliwości dociekać w procesie prawdy a więc
nie ograniczać się do materiału dowodowego przedsta-
wionego przez strony.
(Rozstrzygnięcie Sądu) W niniejszej sprawie Sad Najwyższy
stanął na stanowisku, że zasada prawdy obowiązuje nadal
na gruncie k.p.c. Sąd rozpatrujący daną sprawę może
zatem dopuścić dowód, którego nie może już przedsta-
wić strona. Co więcej, nie można sądowi czynić jakich-
kolwiek zarzutów z faktu dopuszczenia takiego dowodu.
Nie jest to więc podstawa do ewentualnej apelacji. Tym
samym sądy gospodarcze zyskały instrument do kory-
gowania niekorzystnych skutków prekluzji dowodowej,
zwłaszcza w postępowaniu gospodarczych, w stosunku
do podmiotów słabszych nie korzystających z pomocy
fachowego pełnomocnika.
Ten ważny dla praktyki wyroku niewątpliwie osłabia zna-
czenie prekluzji dowodowej w sprawach gospodarczych.
Wprowadzenie tego przepisu przed ponad 6 laty miało
służyć zdyscyplinowaniu stron postępowania i tym sa-
mym jego przyspieszeniu. W praktyce prekluzja dowo-
dowa nie została w pełni zaakceptowana przez sądy,
które w zasadniczej mierze myślą kategoriami praw-
dy materialnej a nie inicjatywy i samodzielności stron.
W tej chwili sądy uzyskały formalnie prawo nieuwzględ-
nienia zarzutu prekluzji stosownie do własnego w tej mie-
rze uznania. (Piotr Jaworek)
Orzeczenie Naczelnego Sądu
Administracyjnego
Oszacowanie podatku na podstawie
dokumentów
(Status orzeczenia) Naczelny Sąd
Administracyjny wydał 8 września
2006 roku wyrok, w którym uznał,
że organ skarbowy może osza-
cować dochody podatnika jedy-
nie na podstawie dokumentów
i nie jest zobowiązany do korzy-
stania z opinii biegłego ani ze-
znań świadków (sygn. akt II FSK 1159/05).
(Stan prawny) Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podat-
ku dochodowym od osób prawnych, jeżeli podatnik po-
siada udział w kapitale innego podmiotu krajowego lub
zagranicznego lub jest z nim w inny, wskazany w usta-
wie sposób powiązany i w wyniku takich powiązań zo-
staną ustalone lub narzucone warunki różniące się od
tych, jakie ustaliłyby między sobą niezależne podmioty,
i w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzu-
cone warunki różniące się od tych, jakie ustaliłyby mię-
dzy sobą niezależne podmioty, i wyniku tego podmiot
nie wykazuje dochodów lub wykazuje niższe od tych,
jakich należałoby oczekiwać, gdyby takie powiązania
nie istniały, jego dochody oraz należny podatek określa
się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych
powiązań. Dochody określa się w drodze oszacowania,
stosując jedną z trzech wskazanych w ustawie metod:
porównywalnej ceny niekontrolowanej, ceny odprzeda-
ży, rozsądnej marży (koszt plus).
(Konkluzja wyroku) Naczelny Sąd Administracyjny uznał,
że przy oszacowaniu dochodów podatnika w warunkach,
o których mowa powyżej, organ podatkowy nie musi od-
woływać się do opinii biegłych ani zeznań świadków,
a jedynym wystarczającym źródłem mogą być doku-
menty podatnika. (Dorota Płoskowicz)
BIULETYN INFORMACYJNY 7