Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
5631
M3
tis.
136
\^
Presented to the
LIBRARY of the
UNIVERSITY OF TORONTO
by
Professor P. Brock
CASOPIS
MACICY SERBSKEJE
Redaktor:
Ernst Muka,
Letnsk liXX.
(Cyfeho rjada
cisJo 136.)
BudySin.
Z nakJadom Macicy
Serbskeje
Hendrich Rizo,
faraf Borkojski.
ASOPIS
MACICY SERBSKEJE
Redaktor:
Ernst Muka,
f^etnik L<XX.
(Cyleho rjada
cisto 136.)
Budysln.
Z naWadom Macicy
Serbskeje.
'.
Ii>lb
Autobiografija
J.
E.
Smolerja.
mu
to-
Fiedler.
Blizse pfi-
Imisowej knizy pokazuje tez wselake wecne rozdzele mjez wobemaj redakcijomaj (n. pf. pfi
wopisanju toho, na kajke wasnje buchu serbske hodziny na
gymnaziju zalozene); dokelz pak wobsahuje wselake, stoz
njeje w biografiji pola Imisa, njeje zawesce bjez waznosce,
runanje
z biogTafiju
1*
XlY, 596
Adolf Centf:
Warszawsku"
Wo(
slnuo
is('*ani
!><i
jit
netko
\v
njemozack
Itijo&rafija Jaiia
Ernsta Smolerja.
Prolog.
Poluk
(Auto biografija.)
1.
'dase, je so zaso
XIV, 597
Autobiografija
J.
E. Smolerja.
niejese
won
ze swojimi
towafsemi
bibliji citac.
njej
sebi woni pod Smolerjowym nawjedowanjom serbskn recnicn wukladowachu, we wjazanej a njewjazanej
reci pisac spytowachu a narodne pesnje spewachu, kotrychz bese Smolef hizom w dose wnTkej mnohosei nazberal.
Z tajkim zberanjom ludowych pesni, powjescow, bajkow, pfislowow atd. Smolef dale pokracowase a pfi tym
cyly serbski kraj pfekhodzese. Hac runje bese znate, zo
je pfestrjeri, hdzez tnziscy Serbja bydla, dose mala, da tehdy
tola nichton njewjedzese, kak wjele zemje w^na wobsaha.
A hakle potom, jako be Smolef Serby wjele raz pfekhodzil a ti'i razy wobkhodzil, mozese won tak nekak rjec, zo
wona nehdze 60 kwadratnych mil a wokolo 160180,000 wobydlerjow wobsahuje.
Tak
XIV, 598
Adolf Cerny:
.Irani
sko-slowjansku towafsnosc
"'
Autobiografija
XIV, 599
J.
E. Smolerja.
We
2
)
16 a 17)
Wo
mjenowany
XIV, 600
Adolf Cerny
My.to (prenjotnje 50
tol.,
pozdziso na 100
tol.
powysenej njebu
iisa.
kup a Haupt.
wo myto Jan
XIV, 595
Autobiografija
J.
E. Smolerja.
mohl
Serbach
ducbownym bye, domjace wucefske mewe Ijuzicy dostal. Ale tarn wod
Adolf Cerny:
10
njej
XIV, 602
powolalo.
I'.il;
bese Smolei z nowa student a so sweru na swojim
Qowyra polu procowase. A hac runje be Slowjanstwo telidy
na swojich mjezach kaz z deskami zabite, so jemu tola ra<l/.i. nfckotre p61ske kraje nawjedzie"
a do Cech jeho profesCelakowski w lede 1842 sam sobu wza.
XIV, COd
Biografija
J.
E. Smolerja.
Naspomnic mamy tudy, zo Smoler w 1. 1840 tez Serbsko-nemske rozmolwjenja" a Maly serbsko-nemski slownik" w Budysinje WTida5). Won tehcly tez ze swojim krajanom Wafkom Celakowskeho ceski Ohlas pisni ceskyeh"
pod titulom ,.Wothlos pesni cSskichG), kaz tez sam znaty.
wot W. Hanki wudaty Kralodworski rukopis" do serbskeje rece prelozi. Wobaj pfelozkaj staj potom w ceskej
Prazy ciseanaj.
Mjez tym bese Smolerjowy serbski krajan, Dr. Petr
Jordan, ze zapocatkom 1. 1842 w naktadze knihikupca
Wellera w Budysinje serbski tydzeriski easopis Jutrnicka"
wudawac pocaJ. Ale hizo w pjatym mesacu Smoler.ie.i
pisase, zo konc junija z wuda wan join zastanje, dokelz nima
dose subskribentow.
Smoler, waznosc casopismowstwa
derje spoznawajcy, so teho dla hnydom z Wrotslawja do
Budysina poda a tain spomnjenemu knihikupcej mocnje
recese, zo by Jutrniccy" tola zastac njedal.
Ale ton,
prajicy, zo drje Jutrnieka" khosty za cisc a papjeru wu-
wudawki za honorar redaktora njekryje, njechase wo tym nico slysec. Duz Smoler wuridze, zo by redaktora pytat, kiz by bjez honorara redigowal. Won jeho
tez we wosobje ducbowneho Zejlerja w Lazu namaka, to
je w tej wsy, hdzez be Smolerjowy nan z wucerjom. Zej leibe tez borzy zwolniwy, redaktorstwo gratis" na so wzac,
Taj
je-li zo chcetaj jemu wobaj Smolerjej pomhac pisac.
to slubistaj a tak nowy serbski organ pod mjenom Tynjese, tola
wukhadzec poca.
Ale kaz prjedy Jutrniccy" tak tez netko Tydzeriskej Nowinje" nemska censura politiske rozprawy dawac njedowoli.
1843. Dyrbjese
Budysinje
so prenjotnje
ciscanych listnow.
6
) Smoler so myli, bese to woth*6s pesni ruskich.
je
1.
Kamjencu (hdzez
hizo prjedy, tola pri wohnju
1. 1842
spali so cyfy nakiad nekotrych hizo
ciscal)
wunc
Adolf Ceray:
12
XIV, 604
Wsitcy
triotow Towarstwo Macicy Serbskeje" zalozil.
jeho projekt radostnje witachu; ale kak wobtwjerdzenje
statnta wot saskeho ministerstwa dostac, to njewjedzachn
tajkhn nastnA Smolef sam njemozese
sebi wnradzie.
panjn nico dokonjec, dokelz bese pruski poddan. Skoncnje pak wjedzese won mescanskeho radzicela Dra. Klina
za tn wee tak zainteressowac, zo ton ministers-two wo wobTola
1. 1846 dosta.
twjerdzenje statnta prosese a je tez
1.
1847 faktiscy do ziwjenja
mozeSe towafstwo hakle
-.tupir. jako bese mjez tym tez wot pruskeho knjezefstwa
dowoinose Aostata. Za .ieho predsydn bn Dr. Klin wnzwoletty a Smolef za redaktora ,,Casopisa towafstwa Macicy
Bndysinje njebydlese, Won preni
Serbskeje". hae rnnje
srjedz politiskeho
/csiwk ..Casopisa" w Meji 1848 wnda,
nimale po
towafstwo zalozi, w kotrymz so z dowolenjom universitetskeho rektora lipscy studentojo hizisko-serbskeje, polskeje
a cesko-slowakskeje narodnosce skhadzowachn.
tez
Barlinje rewolucija wudyrila. Dnz bese wjele Lipscalak lohkomyslnych, zo wohzamknychn do Barlina done a sebi rewohiciju z daloka wobbladad.
Smolef tez do
tycli lohkozmyslenych slusese.
Na pneu drje so dopomni,
zo je hluposc* zapocal, a budzise so najradso wroeil, hdy
bndzise so njebanibowal. Tola zboze .ieho hhiposc wnrnna,
p?etoz jako zeleznicny pojezd Barlinej so blizese, dale a
wjacy pruskeho wojska nimo njeho eehnjese. A jako so
wojakow prasachn, sto ma to na sebi, ci wotmolwichn, zo
je rewolucija skoncena, dokelz je kral wojakow z Barlina
wnposhil.
\\
now
teho, Itoz je
Bijograiija J. E: Smolerja.
XIV, 605
13
do sameho mesta prisol, hid Miroslawskeho a druhich P<>lakow, dla poznariskeho powstan.ia'* z leta 184G zajatych,
z wyskanjom z raoabitskeho jastwa do mesta wjedzese.
Smoler nekotrych staryeh znatych mjez nimi wuhlada,
kotrychz potom tez z nowa w polskej resurcy" widzese.
Barlinscy mescenjo bechu tehdy zjawneho porjadka dla
woboru bjezstrasnosee (Sicherheitswehr) zrjadowali, do
kotrejez tez akademiska legija slusese. Tuta legija mejese
polske wotdzelenje a runje temule bechu najwaznise punkty dowerjene, mjez druhiin tez post (pocta).
Jako so
Smoler jeneho barlinskeho Nemca prasese, ceho dla su tarn
stajnje Polacy na strazi, ton wotmolwi: Was wollen Siel!
Heut zu Tage ist mit den ehrlichen Lenten so viel Gesindel
vermeng't, daB man Niemandem trauen kann. Aber die
Polen, das sind lanter rechtsckai'fene Leute, und darum
hat man ihnen die wichtigsten Posten anvertraut. (To je:
tn khwilu je z cestnymi ludzimi tejko njeSto chcecel!
bolakow zmesanych, zo so nikomn weric njemoze. Ale
Polaey, ci sn wsitcy sprawni ludzo, a teho dla su jim najwaznise straze dowerjene.)
Smolerjej so tajka khwalba
polskeho mjena jara lubjese.
Lipsku bese hizo do leta 1848 tojsto politiskelio zivvjenja widzec, wosebje bechu so lipscy swobodnomyslatowarstwje redeubungsverein" zjenocili a
cy Nemcy
nim wo politiske prasenja tamnisich dnjow jednachu.
Jedyn
posla:
Hochgeehrter Herr!
Bei lhrem Bestreben, durch Vermittelung des Deutsehen Parlaments eine neue, bessere Ordnung der Dinge
in Deusehland einzufuhren, wiirde es wahrlich hochst verdienstvoll sein, wenn Sie hierbei auch einen Blick auf die
an vollstandige nationale ReHitlosigkeit granzenden Zustande" er in Deutschland wo linen den. Slaven werfen und
eine Verbesserung dieser Zustande in Erwagung ziehen
14
Adolf Cerny:
XIV, 606
Was
bizom do predka najdzakownisi
J.
E. Smolei*.
Autobijografija
XIV, 607
versammlung
J.
E. Smolerja.
gewiinschte Beriicksichtigung
bernerke ich zugleich,
Wunsche wahrscheinlich schon in nachsterZeit
werden diirfte. Mit freundlichstem GruB Ihr
hiermit
bescheinige,
15
betreffend,
daB diesem
gewillfahrt
ergebenster
Robert Blum.
prawdze!
w zapocatku junija 1848 neniske
nowiny sledowacu resoluciju wozjewichu: Frankfurt am
Main, den 31. Mai 1848. In der heutigen Sitzung hat die
deutsche Nationalversammlung auf einstimmigen Antrag
des VerfassungsaussehuBes fast einstimniig beschlossen:
Die Veri'assung gebende deutche Nationalversammlung erklart t'eierlich: daB sie in vollem Maasse das Recht
anerkenne, welches die nichtdeutschen Volksstamme auf
deutschem Bundesboden haben, den Weg ihrer volksthiimliehen Entwickelung ungehindert zu gelien mid in Hinsicht
auf das Kirchenwesen, den Unterricht, die Literatur und
(lie innere Verwaltung und Rechtspflege sich der GleichBerechtigung ihrer Sprache, sowcit deren Gebiete reichen,
zu erfreuen, wie es sich denn von selbst versteht, daB jedes
3ei' Rechte, welche die im Bau begriffene Gesammtverfassung dem Deutschen Volke gewahrleisten wird, ihnen
gleichmiiBig zusteht. Das fortan einige und freie Deutschland ist groB und machtig genug, um den in seinen SchoBe
erwachsenen andersredenden Stammen eifersuchtslos in
vollem Maasse gewahren zu konnen, was Natur und Gesehichte ihnen zuspricht: und niemals soil auf seinem
Boden weder der Slave, noch der danischredende Nordschleswiger, noch der italiennisch redende Bewohner Suddeutschlands, noch wer sonst, uns angehorig, in fremder
Zunge spricht, zu klagen haben, daB ihm seine Stammesart verkiimmert werde oder die deutsche Bruderhand sich
ihm entziehe, wo es gilt zu helfen.
Sto su tajke resolucije frankfurtskeho parlamenta Slowjanam pomhale, je cas wucil.
Smoler sebi pfemyslowase, zo budza so pfi tym nowym
cerstwym politiskim ziwjenju drje tez luziscy Serbia trochu
swobodniso hibac moc, z dobom wobzamkny, so z Lipska
do Budysina pfesydlic. Won to tez we swjatkach 1848
scini cujo, zo je netko, hdyz je swobodna prassa" proklamirowana, cas pfisol, zo ma won redakciju serbskeho organa
Tydzehska Nowina" do ruki wzac a pfez njon za lepse
serbskeje narodnosce skutkowac. Won tez redakciju dosta.
Tydzehska Nowina" tehdy jeno na pollistnje wukhadzese,
won ju na cyle listno powjetsi. Tole, kaz tez to, zo sme-
A wo
Adolf Cerny;
16
X17> 608
w njej tez politika pisac a zo po njej horliwy serbduch wejese, licbn abonnentow za mesac wot 375 do
Hzese so
ski
872 pfispori.
Swoje heslo ,,njech so Nemcy wo Nenicowstwo, Serbja
pak wo Serbowstwo staraja" Smolef wosebje tez pfez to
wo/.iwi, zo po serbskicb wosadacb serbske towafstwa zalozowac pytase, ale wsitke z dowolnoscu wysnosce. Jich
centrum bese ,.budyske serbske towafstwo" a Smolef jich
generalny sekretaf.
tutych towafstwacb so jenoz wo to
jednase, stoz mozese serbske j narodnosci k lepsemu sluzic,
a pri tym so Serbam radzi, zo mozachu preni kroc neko-
tryeh horliwy ch Serbow jako zaposlancow do saskeho sejpuslac. A kak to serbski lud z wysokowazenjom serb-
ma
skimi slowami
zjawnje recec.
Wsudze
moze
so tez ze serb-
na swoje knjezerstwo ze wselakimi zadanjemi wobrocachu, duz zadyn dziw njebe, zo tez
Serbja na saske ministerstwo peticiju poslachu, w kotrejz
wo to prosachu, zo by serbska rec w cyrkwi, suli a pf ed sudont rune prawo z nemskej dostala a zo by na gynmaziju,
kaz tez na wucefskim seminarn w Budysinje serbska rec za
serbskich gymnazijastow a seminaristow wucbny predmjet by-la. Deputacija, z 15 Serbow wobstejaca, tajku peticiju' ministerstwu pfepoda a potom tez kralej, pola kotreso tehdy ludy
bGfowa
Nome
nnweho
Tschirnor
nakhwilneho
Budysina.
sakskeho knjezefstwa
njemu be
so wselki revo-
XIV, 609
Autobiografija
J.
E. Smolerja.
17
hnydom sam
planom
za Bakunina
wuzna a
pfistaji, zo je z
westym
by jemu Smolef mel ze swojej pomocu do skutka stajic, dokelz ton, kaz je jemu Tschirner
prajil, mjez Serbami powsitkomneho dowerjenja wuziwa.
Pfi tym Smolerjej do wucha sepny, zo je plan ton, zo by
jemu Smolef pomhal mjez Serbami revoluciju zalozic.
Ale, won pfispomni, moj chcemoj so polski rozrecec, pfetoz
hdyz.nemski recimoj, mohl sebi to nechto wotposluchac.
Ale Smolef derje spoznawajo, zo by lohko Polakow kompromittirowac mohl, hdyz by so jednanje w polskej reci
stalo, wotmblwi, zo jemu lepje rozumi, hdyz won nemski
reci.
Bakunin do teho zwoli a prajese, zo je drje won
hizom w Drazdzanach zhonil, zo Serb j a pfeciwo kralej njepocahnu, ale zo budze jemu, kaz sebi mysli, ze Smolerjowej pomocu cim lozo, serbskich rolnikow nascuwac, zo na
swojich nemskich knjezow-rycefkublerjow pocahnu a jim
Smolef
dwory zapala
z cimi budze revolucija hotowa!
jemu wotmolwi, zo serbscy rolnicy na rycefkublerjow njepocahnu, pfetoz wot leta 1835 jim ci ani jako Nemcy ani
jako knjeza nico wjacy rozkazowac nimaja. Nemski rycefkublef ma wjele lezomnoscow a serbski rolnik jenoz malo
hewak staj runaj, a wobaj mataj po merje teho, hac
wjele abo mato wobsedzitaj, wjele abo malo dawkow
placic. A je-li zo je knjez serbskeje rece nekak wustojny
a we burom dobru radu dawac, jeho gmejna za gmejnskeho
prjodkstejerja wuzwola. Hm", na to Bakunin slysec da,
tak tu z rewoluciju nico njebudze. Duz chcemoj wo druhich wecach recec." A won mjez druhim powjedase, kak
je w Drazdzanach dal kralowske hrody zapalic, ale zo je
pfisol, kotryz
Mozno, zo
je
so Smolef preposluchai a zo
je
mjeno trochu
nase byto.
hi-
Adolf Cerny:
18
XIV, 610
wobdzeli.
lece 1850 sakski kral Bjedrich August, kotryz zadzeci njemejese, prynca Alberta, starseho syna swojeho bratra Jana, do Budysina posla, Dokelz bese prync
i\cli
XIV, 611
Autobiografija
J.
E. Smoltrja.
Ifl
nich wobtwjerdzila, zo
Serbstwo dale Serbstwo wostanje.
1. 1845 so po Smolerjowej radze prenja serbska "Protyka" wuda a so tez po
namjece kantora Kocora preni spewanski swjedzen w Budysinje wuwjedze. Wobaj staj za Serbstwo jara waznaj.
Protyka je eylolf'tne citanje w kozdym domje, a spewanski
swjcdzeii Nomeam kozdoletnje dopokazuje, zo so serbska
rec~a~serbska hudzba runje tak derje za salon hodzi, kaz
zana druha. A hewak je to jara wazne, zo so na spewanskieh swjedzen jach Serb j a tez z najdalsich stron w Budysinje zjezdzuja a swoje patriotske zacuca z nowa zahorjeja.
Preni tajki swjedzeii jenoz wucerjo wukonjachu, potom
stajnje nehdze 100 spewarjow a 50 spewarkow spewase;
po koncerce je swjedzeiiska wjecef a po njej pysny bal.
Smolei- mejese pfi tym wso nuzne zrjadowanje wobstarac.
Won so w 1. 1846 njemalo hordzese, jako mozese preni
tajki bal pod zynkami poloneza Koscinzki z najhorliwisej serbskej patriotku wotewric.
Budysinje towaf sne zjenocenstwo Bje1. 1848 so
sada" zalozi a to teho dla, zo bychu tamnisi Serbja po dzenskej procy serbsku za^awu a serbske rozwjeselenje nadesli.
njej maja so serbske pfednoski, serbske spewanja a
amatorske dramatiske predstawjenja. Wona ma tez ton
wuzitk, zo pfenemcenje wselakich serbskich swojbow zadzewa, kotrez bychu so hewak po nemsku zabawjeli. Smo-
pfedsyda byl.
Jako rewolucija 1849 w Drazdzanach howrjese, wselacy cuzy Slowjenjo w Budysinje w dobrym merje pfebywachu, kotrychz be tarn njemer z blizsich a dalsich krajow
lef je pfez 25 let jeje
Adolf Cerny:
20
prihnal.
Polski spisowacel
Roman
XIV, 61
Zmorski9), Smolerjej
Wo
we
iluzicanu 1867,
str.
72.
karskich spisow.
1J
Mato Topalowii-, rodzeny w Slawonskej a tam tez
skutkowacy, slusese k pfiwisnikam Ljudowita Gaja (Illyram) a pisase
d<> jeho Danicy" hnydom .wot jeje zalozenja."
1. 1842 wuda we Woek] zberku swojich pesni Odziv rodoljubivoga srea [Wothtos
inskeje wutroby] a zberku ludowych pesni a wasnjow TamburaWumre w 1. 1862 jako faraf kanonik [a bywsi professor] w
Gi luiscu w Khorwatskej.
)
XIV, 61
^Biografija J. E. Smolerja.
21
bese krajna wobora z Poznanska a wobstejese z wjetsa z Polakow. Tuci jako tajcy najlepse kwartiry dostachu a so
borzy ze Smoler'joni a jeho towafsemi spfecelichu. Jako
bese so w Saskej a w druhich krajach mer a pokoj wrocil,
so tez pomjenowani slowjanscy hosco domoj wrocichu,
jenoz Zmorski w Budysinje wosta a tarn polski mesacnik
Stadlo" wudawase.
Tez Lenartowicz dale w Buclysinje
bydlese. To bese drazdzanska policija nekak zhonila a zadase, zo by won Sasku wopuscit.
Sniolef z nim hnydora
do wsy Nowoslie wujedze, hdzez be sejmski deputista
Serb Petr Cyz z gmejnskim prjodksteierjom. Tuton po
Smolerjowej prostwje gmejnu do hromady" powola a tej
poruci, zo by Lenartowicza do gmejny pfijala a za njelio
pfed wysnoscu rukowala. To so sta; akt bu napisany a
podpisany. Cyz jon do Drazdzan posla a policija dyrbjese
ze swojini zadanjom cofnyc; pfetoz sto mozese dale pfeciwo Lenartowieej cinic, hdyz sejmski zaposlanc sobu za
njeho rukowase.
lece 1850 bu Smolef saski poddan a budyski mescan. Won Tydeiisku Nowinu" do swojebo samsneho naklacla wza a ju najprjodcy Tydzeriske No winy" a potom
JSerbske Nowiny" pomjenowa, kaz wone tez netko rekaja.
Won sebi wsu procu dawase a zanych pjenjez njelutowase,
zo by Serbske Nowiny" a z nimi dobru serbsku mysl mjez
ludom dale a bole rozserjal. A w6n pfi tym na 5000 tolerjow {= 15 000 M) dolba napraska, prjedy hac cas pfindze, hdzez Serbske Nowiny" pjenjezny wuzitk njesc pocinachn. Hakle w zaridzenym lece je won tonle dolb do-
zaplacil.
Pfi tym won w swojim nakladze wot leta 1849 Slavische Jahrbiicher" a potom Slavisches Centralblatt" hac
do leta 1870 wudawase.
1. 1860 won mesacnik Luzican" w swojim nakladze
wudawac poca, dokelz zdzelani Serbja casopis zadaehu, kiz
by so za nich hodzit. Tola tez won w prensich letach tejko
njewunjese, stoz khostowase.
A hac runje mejese pfi tajkich wobstejenjach dose
nuzy a tradanja pfetrac, je sebi Serbstwa dla w 1. 1873 tola
zaso nowu wulku st arose na siju wzal. Mjenujcy Towafstwo Macicy Serbskeje" je w beliu casa bohatu bibliotheku
a rjanu zberku starozitnoscow nahromadzilo, ale dokelz zaneho domu njemejese, so knihi a starozitnostne pfedmjety pak pola teho pak pola tamneho sobustawa khowachu.
Pfi tym skodu cefpjachu a bechu redko dostupne. Duz
so wjele let wo tym recese, zo by so dom za Macicu kupil
Adolf Cerny
22
XIV, 614
na swo.ie riziko za 22 000 tolef za Macicu kupic, hac runje mozese jenoz 500 tl. zawdac. Won je potom 10000 tl.
(30 000 M.) na zaplacenje kupje naprosyl a procenty za
zbytkny, na lezomnosci wotpocowacy dolh drje so z wunoskow lezomnosce ptaca; hdyz pak njedosahaja, dyrbi
Sraolef njedostatk ze swojeje kapsy doplacic. Ale Macica
ma netko tola swo.i dom a jeje zberki maja swoje pfebytki.
A hdyz so z Bozej a dobrycb ludzi pomocu Macicny nowy
dom natwari, ton swojeho dobreho polozenja dla tejko wiinjese, zo budze so kozde leto na serbskn literaturu hodna
nimo toho tez B3esada" za swoje
summa nalozic moc.
skhadzowanki stajnje spodobny pfebytk namaka, a za koncerty, prelekcije, amatorske pfedstajenja, bale a wselake
zhromadzizny serbskich towafstwow by tez stajnje wobsema sala pfihotowana byla.
lef
Mjez wselakimi druhimi njespodnobnoscemi, rozwiwanju Serbstwa zadzewacymi, be ta sobu najborsa, zo dyrbjachu Serbia swoje serbske knihi w nemskicb ciscefnjacb
6iscec dac. Nemcy jim jenoz tehdy ciscacbu, hdyz be jim
spodobne
a tajke komdzenje drnhdy 2 3 leta trajese.
Tale njespodobnosc bu dale a bole njeznosna, dokelz serbske pismowstwo z kozdym letom pribywase. Serbski lud
mjenujcy dale a wjacy serbskich knihow a casopisow zadase, a bese strach, zo so won potom, hdyz jich w serbske
reci njedostanje, k nemskej literaturje a pfez nju k Nemcowstwu wobroci.
zalozi a ju
XIV, 615
Autobiografija
J.
E. Smolerja.
23
tach jejneho wobstaca jenicey w njej wjacy serbskich literarskich produktow ciscalo, dyzli je w prjedawsich 15 letach we wsitkich druhich ciscefnjach w hromadze wusto.
druhim
styrilecu hisce
wjacy
1881.
Epilog.
Stoz by so hisce dale wo Smolerjowej wselakej druhej
dzelawosci na poln luzisko-serbskeje narodnosce powedac
melo, to chcemy druhi raz wspomnic. Tndy chcemy nasich
citarjow jenoz hisce na to pokazac, zo je so Smoler w Mercu
1881 hizom 65 let stary
do Warsawy podal, zo by z pomocu polskich pobratrow pruskim Serbam ze zatrasneje
duchowneje nuzy pomhal. Mjenujcy w pruskich Serbach
je w tu khwilu 10 duchownych mestnow wnprozdnjenych a
jelizo so te w tutym a pfichodnym lece ze serbskimi dnchownymi njewobsadza, potom wysnosc Nemcow za nje
tyknje, a 10 serbskich wosadow so pfenemci. Serbja sami
dla wotstronjenja tajkeje strasnosce w tu khwilu zanych
duchownych njemaja, ale z cesko-slowjanskeho duchownstwa moze Serbstwo potrjebnu licbu duchownych dostac.
jich pfesydlenju do Luzicy a k jich pfiprawjenju za
serbske duchowne mesta je pak hnydom tejko pjenjez
trjeba, kaz jich Serbowje sami zwjesc njemoza. Duz su po
radze swojeho polskeho precela. adwokata Parczewskeho, a
z porucenjom slawneho polskeho spisacela J. I. Kraszewskeho Smolerja do Polskeje poslali, zo by tam pomoc namakaJ a z tajkej pomocu Serbow wot jich netciseje strasneje nuzy wumohl.
21.
Jakub Wjacslawk:
24
Serbske
XIV, 616
wobydlefstwo w Budysinje
spocatku 15. letstotka.
Wot
dra.
Jakuba Wjacslawk a.
XIV, 617
Serb, wobydlefstwo
Dawkdawarjo
w spocatku
15. letstotka.
25
Bogumit Swjela-Desanski:
XIV, 618
chcemy
to nadzija, zo
Swjela-Desanski.
We
lopjenu
leach.
vv
folio su lacanske.
Dw
XIV 619
27
basniskej drobnostcy.
Bostijowe merzanje
a)
aby
sadowa wacha a wesni hulcy.
Bost
i j
Djas
mlocu was
pras,
Wy
welki sijate.
Sedma kaznja, twoje rimanja
Tajkich khadlow nihdy njestroza.
Ach, kak je to nasich casach zlje,
Njehdy nebje tajke lazenje.
Tu mas,
Warn
a zawinu
siju hawronam.
so wjeri, wase wsitko
je,
To
Kozdy worysk wsudzom pytnece.
Hisce spjewa banda zezrana;
Jastwo, hela budze wasa zda.
a puscu psa,
Hac dom
so nimace.
tez wotrocka,
Oho, 3 a
z flintu nydom dze.
Krasne kusy, su to pacerje?
mam
Won
Puknyc mohl
so z
sije?
hnjewom na
Wjesni holey.
Ta noc, ta noc, kak cisinko
Swoj mer nam poskici,
Wso spi, je mucne k merej
b.)
slo,
blaku,
XIV, 120
Bog. Swjela-Desans:
28
dze,
Spew
Jow
Sto b'dza
Wokold
tiy
in'
Ludowy
zort.
n,-i
Dwe
XIV, 621
Sobotu
basniskej drobnostcj.
nocy
be wulke wjesele;
Kopyrec nana
pak wulke njezboze.
l>ola
Kopyr
merom
spi,
kak
Ton pak
namaza
howzy sej zwobuwa
a sej mizu trochu
polnjo,
hlaj,
moj
kotryz
mi
powalil,
toroz tarn,
sym sam
tw,aril,
Belkowskim reznikam.
Woni
su so
mi
smjali,
mu
poca skrecec,
wok'lo jidnaeich,
dze won swoj runy puc
do Ham era nutf
Hamtpredstejarec nanej:
Dzi a Kristela wuc!"
to dha je won cinil'?"
je
dzese,
scetku huklapa.
W6n
je;
zo za to njemoze.
crije sej
wecu
z tej
Hnydoni be pak
29
Kaz
to so stalo je,
a wo nic njerodzi.
Wot teho wseho moj a
je
stucka scinjena.
XIV, 622
J urii Libi:
30
Recespytne drobnostki.
Juri j Libs.
Pise
Pokracowanje)
Pfebywac,
3.
wosoby
wowac po
6.
sing, -ase-:
pfebywase.
Pful ma tez:
pfeby-
ransitivny.
zo
nik),
--
!u/. if.
nmohich
druhich
nem.
ihiskiin.
lafit,
slowjesach,
mam
dac.
Zapisane a k rucy
(Pfir. Libs, Syntax, str. 32.). Luk. 10,
(Luscanski, - Hor-
mje da mi samej
Zmysl pak
Matcj
:"),
ReSespytne drobnostki.
XIV, 623
31
Stawac,
stawa
(fut.
dok.:
powustawam,
(ndk.), (ich)
wac
Jurij Libs:
32
XIV, 624
kaufen (prodere), popfedawac pak je tola dokonjane; podawac, we zmyslu: eine kurze Zeit geben: bohaty khwilku
khu'dym podawa (aor.) jalnioznu, ale so borzy nadawa
we
(aor.), der Reiclie gab eine kurze Frist Alniosen, tola
zmyslu: podawac komu npf. cyhele na tfechu, reichen,
hiureichen, je njed.; podawase; wodawac (njed.), vergebeii (hrechi, d. Slinden).
Zalezec so (ndk.), to so tebi njezalezi, das gehort sich
nicht fur dich, non decet te, pohonc sej zaleza (aor.), der
Kutscher verscblief sich (d. Zeit). Tuz Pful. slownik ma
zbytkne: mi na tym zalehuje.
Wobsedzec (ndk.), besitzen, possidere, hacrunje ze-
sic /
Pfescehac,
/it
iy si
iiciiiskclio
tworbu
pfes6ehowa6, tola je to jeno iterativum k tworbje pfescehac, kiz je <\\ Le wesec durativum; hinak ma so ze slowjesom
presf'-chn.N c (tez pfescahnyc) II. konj., to je cyle wesce do-
XIV, 625
Recespytne drobnoitki.
33
konjane slowjeso a dyrbi so njedok. tworic po 6. konj.: pfescehowac, uberbolen beim Gehen.
HlosQwac, stimmen, abstimmen (Stimmen abgeben,
parlament.), njed., ale tez njed. pfiblosowac, zustimmen, pfecel
slowne futurum, ale po necim so to z nemskeje pismowneje rece zhubi (pfir. Muka, Laut- u. Formenlebre, str.
604 a sceb.), tola nem. lud tez busto praji: icb komine
morgen, tez: icb komme liber's Jabr, a nic jeno: icb werde
kommen. Cyle podobnje kaz tu pola slowjesa zada sej
zmysl swoje wosebite tworby tez pola wecownikow. Komu
su njeznate wosebite koncowki za ziwe a njeziwe, rozomne a
njerozomne pfedmjety!
Na pf. wojacy, ale: wotojane
wojaki. Drube rece tak dokladnje a rjenje po zmyslu jara
z redka rozeznawaju a jeno z redka za kozdy zmysl hinase
tworby nalozuja, lac. n. pf. i abo e w ablativje sing., i pola
parti cipijow, hdyz so jako adjektiva nalozeja, e, bdyz je
slowo jako wecownik trjebane: a sapiente, wot mudrowca,
ale
a sapienti
viro.
XIV, 626
Jurij Libs:
34
Hlowny
do konj
any mi
z dokonjanymi
njedokonjanymi
placi wezo najbole
k tez
j
wo tworbach zaridzeneho casa, ale podobnje tez wo tworDale woznamjeni
bacb pfitomneho a pfichodneho casa.
('in
I
jeno
;i
stowjesami je ton, zo so
krotka woznamjenja,
w o p s u e rozsudza.
To
njcdokonjane,
pfede
wsem wospjetowace
slowjeso,
nacaho-
lym
prasamy
V,
so
.'
'.
.'
Qjedoeaha.
Welcher
Unberufene
XIV, 626
Re<5espytne drobnostki.
Wer
wem
wer hat
Uhr
gezogen?
35
Nemc
ist es
einge-
aufzuziehen ?
1
da spoznac, zo so
jemu nesto
nacahowaH A
We
praesens
s t
awa
ale
njemoze
dowali jeho,, plowacy ponorjese so (ponorja so), ale njepodnori so; der Schwimmende tauchte unter, aber tauchte
nicht ganz unter, t. r. won so procowase, zo by so n j e p o noril, a tez so njeponori. Pfimase so brjoha, ale so njezdopfimny: padase (do.) njedopadny; tepjese so, njezatepi so; hoiitwjer wolase za psom, ale njedowola jeho,
versucht den Hund herbeizurufen, aber er er-
Jnri i Libi:
36
XIV, 627
hte
50
nawoen.ie wupraji.
Pola sluwji 'Miff, kiz same na sebi pospytowanje woznamjenja, njetrjeba so iterativum nalozec, tola sme so to
emit- a wezo dyrbi so to cinic, hdyz so pospytanje wjele
Skicic
kroc stawa a z wjetsim napinanjom wobnowja.
koiim sto, Jmdn. etwas anbieten; potykowac komu sto,
Jmdn. uiiterschieben; spytac, pospytac, versucben; khromy
pospyta nastupic na zlamanu nohu, versuchte es einmal;
ale chcemy-Jj prajic, zo je to bizo wjacy kroc pospytal,
dlia je lepje a jasnise, hdyz so iterativum natoza: tfi dny
Kupc sadzese wjacy kroc na
(kroc) bJLzb pospytowase.
Tu
konja 100 toler, bot mehrmals, mjenje dobre: sadzi.
n. pf. pos
a tain uia tez nemcina dobry krotki wuraz,
zajaca tojese* ale njepopadny, der Hund haschte den Hasen, aber fing ibn nicht.
mm lob.
tez
wo
dopisa
won list zapisa, zacita ale njetym njedwelujemy, hac moze jon donam cyle weste, zo jon tez dopisac do-
w iicciiyni prajic:
aid.,
a tola na
nawopak, je
Tuz tajke slowjesa z predsuwkami za, po, jeno zae cina woznamjeja. z redka tez pospyt.
ELolcej so wticcy tak doweriwje blyscestej, des Knalirii Augen, di<> Augen des Knaben, redso: dem Knaben
leuohteteii die Augen so vertrauensvoll.
Serb ma w tajkich padaeh radsd dativus commodi (possessivus) dawak
zajimowanja dy/.li gen: possessivus, led ma bdy: holcowej
woci so tak blyscestej;
Lacahscina ma skerje genit. hac
Lsac,
konja.
i
dat
iv.
Hdys
Wi
steji
XIV, 628
Recespytne drobnostki.
adverba
hdys a hdys
bjez
z
37
pomocu partiklow,
n.
tez;
jeno
pf. ofters, von Zeit zu Zeit, wieder-
zdalil
Ton,
red e t e
na kotrehoz
je so
zarecalo,
der
Ange-
Seroki
swet,
die
weite
Welt,
po
serbskhn: die
breite Welt.
Nj epfecel njepf ecelej za ziwjenjom dze, der
Feind s t r e b t dem Feinde nach dem Leben. Pful niina.
Mat. 2, 20; kotfiz dzescu za ziwjenjom dzechu (H6rnik-Luscanski, evang. lakachu) nem. nach dem Leben strebten
dem Kinde.
Dzensnisi dzeii, der heutige Tag; let use leto,
Podas heurige Jahr, po prawom nimale tautologija.
dobnje tez mnozy pisachu a z dzela hisce pisaja: to so sta
dzen prenjeho (1.) wulkeho rozka. Slowo dzen je
pleonasmus, tautologija a tuz dospolnje zbytkne a nima
so pisac, lud tez zenje tak njepraji, ale cyle z krotka a
Prenjeho
prawje: prenjeho, druheho wulkeho rozka.
wulkeho rozka nico druhe woznamjenic njemoze, khiba:
Jury Libs:
3g
XIV, 629
rozka,
zawesce tola
kiz reka wulki rozk, dokelz zadyn
prenjeho mesaca
Tuz ma so pisac
dnilii mesac wjacy tuteho mjena nima.
dnja. mjenujey: prenjeho dnja mesaca wulk. rozka, tehodla je potom dzeii (ace.) cyle zhytkny, njezrozymliwy a
Lac. natalis ob diem tui
tuz so njedyrbi pfedstajic.
Tez w mo(scil. diei), dla dnj a twojeho narodneho dn j a.
Wezo
jej skladbje (Syntax str. 124, rj. 3) ma so porjedzic.
praji so njedzelu, wutoru (stwortk) prenjeho julija, potajkim. dzen tydzenja abo tydzenski dzen w akkunic:
slysi:
tehdom
tych.
Westa
be,
assiiuilacija,
hdyz so tez praji: prenjeje meje, prenjeje haprhjc, po zdacu, na preni napohlad by to rekato, jako by
wjacy mesacow bylo, kotrez wse meja, haprleja rekaju,
dokelz je tulc wupadnylo dnja, potajkim genitivus mascui,
nic pak wecownik zonskeho rodu. Z teje wjazby je
pozaac, zo je bid na slowo dnja hizo dawno zabyl, zo so
w serbscinje datum hizo jara dolho tak z krotka brachyPodobnje skrotsene su tez lac.: hac, ea
legiscy wopisuje.
(in jcu jcy via).
Tak so tez wselake z krotka pola nas a
nemcinje a w druhicb recach wotmolwja na prasenje:
prirunaj Muka,
d y
to reka w kotrej hodzinje,
i
ii
w
li
.'
ii id
Formenlehre str. 447. (Pfir. grek. gn. temp.,
Cyle skrotsene je tez: casnik
nachts, Sonntags).
(w) tfoch pokazowase, tu je wurunanje mjez paralelnymaj
L.i ui
ihiii.
sadomaj: to 1)6 w tfoch hodzinach, a: casnik tfi hodziny pokazowase, z teho potom po psychologiskim wurunanju: casnik w(e) tfoch pokazowase.
Na dzeii mesaca so prasamy z genitivom: korelio
na dzch \\ tydzenju abo tydzenski dzen so
wjetsa z geniti-vom a z akkusativom: kajkeho
prasamy
i
.'
;i
/.
Recespytne drobnottki.
XIV, 630
39
A
dnja to be? Podia telio wsak so tez akkusativ naloza, ;il<'
redso; akkusativ woznamjenja drje tez cas, ale bole na
prasenje kak dolho, genitiv pak na prasenje hdy, akkusativ woznamjenja w rumje a w casu bole to, po cimz a na
coz so cin wuprestrjewa, genitiv pak bole mjezu (terminus), hac do kotrejez, abo mjezy, mjez kotrymiz so cin
stawa a tute mjezy so jako krotke z genitivom lepje hac
z akkusativom woznamjenjeja.
Na pf.: to traje cyly dzeii,
cyle leto, ale: muz khodzi kozde leto jonu k nam t. r. za
kozde leto, hdyz cyle leto nimo dze; kotreho tehdom
bese? Prenjeho hapryla; kajkeho dnja to bese? to be
wutoru, srjedu atd.
Tu hizo pvi tydzenskicb dnjach so
skoro j e n o akkusativ naloza, tola w negativnych
sadach so sly si tez genitiv: njedzele to njebe, za to tez njedzelskeho dnja to njebe, dzelaweho dnja to njebe, es war
kein Werktag, an keinem Werktage. Hdyz so jeno na
mjeno dnja prasamy, steji wezo nominativ: kajki dzeri be
preni maly rozk leta 18 ? To be njedzela.
Tez so prasamy: kajkeho swjateho, kajkeje swjateje
tehdom be? to reka dnja kajkeje swjateje, kajkeho swjateho
tehdom be?
Na Symana Judy khowaja so kfudy, (hroncko z ludu),
na zada sebi akkusativ, tuz meto rekac: na Symana a
Judu, ale najskerje rymej k woli je so genitiv Judy
(kfudy) prajilo.
Won swjeci dzensa, jutsfe swoje mjena, gen. t. r.
dzen swjedzen swojeho mjena, runje tak: ma swojeho
mjena, feiert seinen Namenstag, tehdom be mojeho (jeho)
mjena, damals war mein (sein) Namensfest (tag). Lud
potak praji, zbytkne je, hdyz so netko pisa: mjeniny
dobnje praji so tez, ale skoro jeno w akusativje: pfindz
moj narodny dzeh ke mnje, zu meinem Geburtstage.
Netko so tez naloza pi. tantum: narodniny.
hodom (k hod am), zum Weihnachtsfest, gegen
Weilmachten hin,Muka ma (efr. Muka, Laut- u. Formenl.
str. 328), ale Pful nima (cfr. husom, konjom).
Wono je so do zymy dalo, es ist sehr winterlich geworden, ist sehr kalt geworden, do hica je so dalo (scil.
do hica descika, sneha), es hat bcgonnen sehr stark zu
regnen, zu schneien, do mjerznjenja je so dalo, es ist
(Kegen- Schneewetter
scharfes Frostwetter eingetreten
eingetreten) do wetra (wetfika, wichora) je so dalo, es
ist sehr windig, sturmisch geworden, es hat sich erhoben
ein starker Wind, Sturm.
;
J ri J Libg
40
XIV, 131
pod-
dan.
Stacan, der Staatsbiirger; za stat ani nem. ani francowzska ani faewak dose cista ceska rec samsneho stowa
iiinia, r. velkoobee so njeje pfimnylo, wopfijeca a wee
z lacansk.
reee;
Nem. wsak so netkole husto pisa: Landesgesetz, nawopak: Reichsgesetz, za to mohlo wsak serb.
rekac: krajny zakoii, Landesgesetz, nawopak: kejzorstwowy
zakoii, Reichgesetz. Za nem. Reich nimamy samostatneho
kraj, Land.
two,
reich,
Staatsangehorige; husto wsak so jene za druhe, stapoddan, trjeba. Staatsangehorigkeit statna pfislusii'-'': statny pfistusnik, Staatsangehoriger.
sclic
i;ui za
je
po
'
pah
in in
jte
husto:
soeialistiska strona.
Wezo je
na coz tule dziwac njemozemy.
die \v(')ls('ii]ow,
sim
r-nsii
serbj
i>
!<r;iv.
W star-
bourgeois
a zemjan, za to
a zemjan, to so na prawa we stace pocaholad be hisce poddanski lud, znajese malo
bestej
iM.vM-.ii!
aawopak:
pfi ifcym
o\v.
RSSespytne drobnostki.
XIV, 684
41
politi-
Landleute.
poddan, Untertau, Staatsangehoriger.
mescak, bourgeos, burgerlich, we zmyslu politiskicb
stronow; nawopak: socialist.
zwiska, z kontexta.
domu njewotmolwi, aus dem Hause heraus
erfolgte keine Antwort, kam keine Antwort, ward kein
Antwort gegeben, gehort. Warn samemu moj knjeze, ma so
spoznawa
ze
Nico so
samy
mnohota
Juri i Li *>s:
42
XIV, 685
So war
jc
tajki a:
Po prawom
stej
to
dwe
sadze,
/.
'
emsacy
atd.
XVI, 682
Recespytne drobnoitki.
43
Pfiklady: Potom to
nowa
dale dzese,
nem. dans ging es von aeuem weiter, wezo
mohlo serbski tez rekac: potom dzese to z nowa dale, tola
nem. so njehodzi prajic: dann es von etc. Tez francowscina ma khetro wuwjazany slowosled, n. pf. je t'aime,
tez serb.: ja re (tebje) lubuju, aem. ich liebe diet
nous
it i
donnons des livres, my jemn dawamy knihi, nem.
wir geben ihm Biicher, franc, ste.i i wosobinske pronomen
w dativje a akkusativje stajnje pfed wobmjezowanym
slowjesom (verbum finitum); w serbscinje cyle podobnie.
;
lidyz
njeny,
je
sub.iekt
ale lidyz
wosebitym
slowjeso same
si o
steji,
worn woznamjc
tak zo je subjekt
"
J uri J
44
Uh s
XIV, 683
wjesorn sein abo haben, abo hdyz hisce infinitiv so pfidawa, kaz lieB sammeln, potom steji w nemcinje drje
veftram finitum (pomocne) hnydom po subjektu, ale poTajke
dzSlnik a infinitiv hakle cyle tia samym koncu.
sady jara kiacaja, wosebje dyrbi so telio recnik na kedzbu
brafi; wjele shadnisb je, mnolio podlanskich sadnycb dzelow sceliowar dac po slowjesu, dyzli slowjeso khowac hac
Slowjeso ma mnolio wuprajic, tehodla ma so
na kono.
kodzbownr na cas, wosobn, modus, licbu, genus, tuz je
wjele sprawniso, hnydom slowjeso wotbyc a mobl rjec ze
vtarnMv
na spocatku sady a potom wse drube wecy
pri.sta ik'\
dyzli nawopak: najwobceznisi dzel, mjenujcy
slowjeso.
na kbnc khowac, hdyz su liizo mnobe drube
drnlio piVdstajenja (myslicki) recnikej a poshicharjej wjele
iiiocy a kedzlmosee zebrale.
Potajkim u. pr. nic: kral
mnolio zhytkneho zita po cylym kraju pfez swojicb zastojnikow we wnlkich broznjach hromadzic dase, ale: kral
dase liromadzic a. t. d. Lepsa cescina moze nam w tej wecy
piikladna bye; tuto prawidlo je pola nas jara derje wobkedzbowal nas njezapomnity Miklaws Andricki.
Koneowka -(f)ka za f emininum swojbnych mjenow
so husto wopak trjeba,
wosebje hdyz so muzske mjeno
konci na -af -(je() a jeno -r, n. pr. Bychtaf, Rychtafka,
Pjekaf, Pjekafka, Kowar, Kbwafka, Budar. Budafka.
!('('
niu/.sk'i
ap'pellativriy
wecownik na
-af (-ef)
wozna-
so woznainjcn ja
prbpriuni
Kaspork,-i
ho noihen appeUativum-
i.
rozeznawac wuSerjowa
l'n'
h'yclitai-.i
seherrau,
kownym
\-
Recespytne drobnostki.
XIV, 136
kliezkarka,
tola z
wjetsa:
lekar,
lekarjowa,
nikow husto
XIV, 137
Jurij Libs:
46
tdk,
hdyz woznamjenja
je
znutrkowny
(j
khuda
ren,
soil
das fuh-
XIV 638
Recespytne drobnostki.
Wijata
reka,
47
diacht,
gewundener Bach.
Jemu
pi-ez
konkurenta
(wubehowarja)
wotpadnje
nuioho dzela, ihm entgeht (entfiillt durch den Konkurrenten viel Arbeit; za wot nem. ent; not a ent ste.j tez
etymologiscy pfiwuznej, podobnje: entbinden, wotwjazads,
entsagen, wotrjec so; husto, wot ze nem. ab, wotpisac,
abschreiben. Wucinjec (sej) z kim wo cim, mit Jdm. ver
handeln liber etw.. tnz tez: po wucinjenjach sejma, winskeho kongresa ma ton zakon placic, nach den Verhandlungen; za to smy pfijeli ceski jednati (jednac), ale dose husto
by wucinjec so mohlo nalozec.
Dorecowac konm, Jmdm. zureden, durch Zureden Jmdn.
wozu ermuntern, antreiben; dorecowase jemu kupc, zo by
sej to kupit, der Kaiifmann redet ihm zn, er moge sick das
lean fen (das zn kanfen).
Synomyni: namolwjec koho k cemu, Jdn. dazn einladen dnrch Znreden.
Pfi samym, urn ein Haar, es fehlte kein Haar, so
(und, daB), pfi samym budzese jeho jenicku dzowkn dostat, es war ganz nah daran, es fehlte kein Haar, so hatte
er seine Tochter bekommen (zur Frau); kak be cyle pfi
samym to mohl docpec, wie wenig hat daran gefehlt and
.
er hatte es erreicht.
Za k r 6 1 k e dny, in den
werde zn dir kommen,
nachsten Tagen
(k tebi
pf iiidu,
drohotnosce, kostbare Sachen, wertvolle Gegenstande, Kost))arkeiten konkretnje; zatorlmye so, zatorhowac so na koho,
invehi in aliqnem, won so na mnje sedzo zatorhnje, in seiner
Gereiztheit fahrt er gegen mieh anf, wird von Znckungen
gegen mich erfaBt. (Pfnl nim.) synonym: won so na mnje
sedzo huntori, Pful njejasne.
Won by lepsi byJ, hdy by so druhi kroc njewozenil, er
ware besser daran, es ware vorteilhafter fhr ihn, wenn er
nicht znm zweiten Male heiratete. (serb. cyle wosobinska konstrukcyja).
To by sprawnise (najsprawnise)
seinito, es
ware
am
Jurii Libi:
4 g_56
XI V 639648
im Schilde gegen mich, won je na mnje prajil, zrecal, gegen inich gesagt, na mnje dzerzi, er halt es gegen mich
(cfr. ma na mnje); won so na mnje zahanja, holt gegen
mich aus. (Pful pfemalo.)
To moze so ctowjek (hisce) bole procowac, bjez zboza
tola nico njedocpeje, mag (der Mensch) man sich audi
uocli so sehr bemiihen. ohne Gliick erreicht man nichts)
z tej
bin ich
derje pobyl, mit diesem Kauf bin ich gut (giinstig) abgekoimnen, damit babe ich einen guten Schnitt gemacht.
(Pful nim.)
trjch.i.iu:
nidil
..
57
RScespytne drobnostki.
XIV. 649
subjekt, kiz so ze
rozdzel je tez w tycble padach:
mi
Podobny
wobzelnoscam hrech; w prenim padze hrecli jima, prima, rudzi clowjeka jako njezboze, jako objektivny njepfecel, w druliim
padze, kiz je wosobinski, steji clowjek hizom skerje nad
hrechom, wobzelnosca a hidzi, zacpewa hrecli jako njepfeMi je was, moji
cela, kiz je jeho scinil njezbozowneho.
lubi, zel, ihr tut mir leid, euer Elend geht mir zu Herzen,
za to so njehodzi prajic: wobzelnoscam was, ale wobzaruju was; zel mi je moze potajkim bye: es tut mir leid
eine Siinde ale tez: ein aufieres Ungliick (Armut), ale wobzelnoscam (hrech, zlosc) trjeba so jeno wo subjektivnych
zawinjenjach, wobzaruju wo wobemaj: wo zwonkownym
njezbozu, wo znutrkownym zawinjenju: wobzaruju khoWezo je wobzelnoscic wopak tworosc, wobzaruju hrech.
rjene wot zelnosc (pol. ceski lepje: zalowac, c. zeleti), ale
hizom dawno je so pfijalo a trjeba so netko wosebje casto w
bohoslowskim zmyshi za nem. bereuen. Tez nem.: bewahrheiten wot
je zel hrecha,
(bestatigen).
Wunc, woz
je z
(skot) je z fitra (z
folge
in-
mangelnder Ernahrung.
ttekrolog
bast, potajkim:
a tez
mje
XXX.
boli naloza so
zinyslu.
w moraliskim
XIV, 650
wo f ysiskim (celnyni)
Po prawym ma so roze-
znawac zwonkowne, wot wonka pfikhadzace zacuce, Empfindung, a znutfkowne cuce, Gefulil. Tu ma serbscina
jeneho sJowa; cue, zacuc, zacuwac aid. trjeba slownik a
aim pismowstwo za wobej woprijeci, za: empfinden a za:
Tez cescina cititi (cit) za woboje naloza. Runje
allien.
tak Nemcy empfinden a fuhlen jene za drube trjebaju, tola
dobry sty] ma rozeznac a nalozec wo radosci, wutorbnjenju
7.
Nekrolog LXXX.
Korla August Fiedler,
wyssi seminarski wucei* na wotpocinku,
dolholetny knihownik Macicy Serbskeje,
nahladny serbski pesnjef,
swerny a pilny serbski wotcinc,
wustojny vrawucowar serbskicb spewanskich swjedzenjow,
* 15. nov. 1835,
t 16. meje 1917.
Nestor serbskicb pesnjerjow, towars wulkicb serbskich
ubudzerjow Smolerja, Zejlerja, Pfula, Imisa, Kocora,
Hdrnika a drubich, kotryebz jo wsecb pretral, wopusci
swojicli drohich Serbow a skonci swoje zemske ziwjenje,
Qjewocakawsi k6nca netciseje zalostneje, tola tez wulkeje
historiskeje khwile. Wusny 6icbo.w 82-tym lece ziwjenj.i
w domje cislo 16 aa Moltkowej drozy w Budysinje srjedu
neje l!)17 a lui sobotu 19. meje na Tucborju pobrjebany.
dzeii do snijerce
kaz Serbske No winy" (str. 158)
;i
XIV, 651
pisachu
Nekrolog
XXX.
59
w myslach
ze serbskimi naleznoscemi.
Tak be z naseho
ziwjenja wotesol myslo na tych, kotrychz je cyle ziwjenje
we wutrobje nosyt.
lubosci k serbskemu ludu a w dzelawosci za Serbow wotpocowase zboze jeho ziwjenja w
tym, zo ajemejese mocy swojich liii.ihlizsich, krej swojeje
krwe, Serbam a serbskej tnysliccy wukhowac, bese tragika
jeho ziwjenja. Netko i>ak je wso, John zbozownu idyl In a
tez tragediju, skhowal eichi row
a tu wosta jeho dzeto a
nadawk tychle ijadkow. Clowjek so pominy, tola zawostaji dopisanu kiiihn swojeho ziwjenja, Pohladajmy do
njeje z dzaknym wopomnjecom.
jeho wosobinskim ziwjenju njewemy wjele powedac: bese ciehe, merne, kaz tez cichi a nierny bese njeboh
Fiedler sam. Idylliske be hizo jeho dzecatstwo, hdyz jeho
nan bese mlyiik w Njezdaseeach pola Hodzija, kaz widzimy z rjaneje pesnje Zedziwe spominanje" (Luziea 1913,
str. 11.)*.
Rodny mlyn w lnboznej dolinje pfi jezorku
je
Wo
*
Fiedlerjowy nan Petr Fiedler bese zahrodniski. ziwnoscef a
wobsedzer herbskeje korcmy w Njezdaseeach. Snano pak jeho mac
Nekralog
60
XXX.
XIV, 651
Po
nowanei
pesni.
1850
krajnostawski
n;i
8-letnej
'
rja
wuwucujo
NjezdaSowskeju mlynow
W nastawcku
krasnej
lesnej dolinje
Red.
str.
62.
XIV, 653
Nekrolog
XXX.
61
a to jeho zblizi
z Kocorom
priwjedze k sobuskntkowanjn pfi serbskicb spewanskicb swjodzenjach, kotrez are
jachu tak wnlki nadawk pfi wnbudzowanjn serbskojo narodneje myslicki. Prenjn periodu tychle wulkotnyrh a
zoninjeoalibdnycb swjedzenjow wopisa won w nastawkn
Serbske spewanske swjedzenje wot lete 1845 hac do lota
1*51" (Casop. Mac. Serb. XIII. 91.) a wot leta 1860 bn
sain pfi tyeh swjedzenjach Kocorowy sobndzelacef a pozdziso je sain wodzese. Tez tuta jeho dzefawosc caka swojeho historika, kiz by ju nadrobnje wopisal. Fiedlerjowa
lmdzbna wustojnosc jenm zinozni wudace po eylych Serbacb znatebo Towafsneho spewnika za serbski
lud" (1878) a Spewneje radosee za serbske sule"
;i
(1880).
mesacnika Luzican".
"
Nekrolog
62
wjenje".
Fiedler jn
XXX
XIV. 654
ta peseri intimnelio
woprijeca.
letniku 1862 namakamy liizo cyJy rjad Fie
lerjowych erotiskich pesni, wot kotrychz jenoz dwe bestej
podpisanej z polnym mjenom (Radosc abo zrudoba" a luromanca R6zicka"), njemejecej intimneho
boscinska
wse druhe pak sn podpisane z pseudokharaktera
nynioiii K. Petrowic, jenoz dwe (a jena
1.
1864) ze
skrotciim S ski (t. j. Serbowski). Z tym psendonymom
pozdzisich letnikach (hac do 1. 1872)
wozjewi Fiedler tez
r.iad erotiskich pesni, mjez tym zo ze swojim mjenom podpisowase pesnje wotcinskeho a wosebje nabozniskeho wopfijeca, dale pesnje pfileznostne a jenoz nekotre erotiske, hdyz
Tuto pesnjenje, kaz bu
so pocahowachn na lubosc z cyla.
Predmjet
liizo prajene, zwisowase z jeho ziwjeriskej meju.
jeho pesni bese knjezna Mathilda Standee, dzowka cornokholmcanskeho evang. fararja, znata tehdy serbska spewarka, kotraz bu tez w 1. 1869 z jeho mandzelskej. Smolei*
wuda k prileznosci kwasa zortne cislo ,,Lnzicana", pomjeaowane ,J5udysko-eornokholmcanski Lnziean" z prinoskami swojimi, H. Zejlerja, M. Hornika, H. Jordana a
druhich, kotrez dopokaznje, kak bese tehdy Fiedler jako
655 XIV.
Nekrolog
XXX.
63
leta 1902
/,
tez
zamysleneho, styskneho wo
pfijeca.
timny erotik, w
ciniz
lezi
jeho
wuznam
za serbsku
poesiju.
a swernosce.
Tola hdzez
je
sot,
tam
nabozniskeho
kotrez jeho w poslednjej periodze jeho pesnjerskeje dzelawosee cyle wobknjezichu. Najwjetsi dzel mjez
nimi tworja pesnje a kheriuse, pisane za kid a njeniejace
wosebiteje poetiskeje hodnoty. tola su mjez nimi tez woprawdze poetiske kruchi, kotrez Fiedlerjej zawescuja
serbskej poesiji. Tajke pesnje kaz Trost
eestne mestno
pfijeca,
nocy" (Luzican
1864, 81,
103),
*
B6h w nekrologu pise [str. 83]: Hac runje be jeno
Pomhaj
soburedaktor, je tola wsu starosc wo jeho wukhadzenje sam met. Jeno
predowanje a nekotre malickosce dostawase, wso druhe sam pisase,
pytase, pfefozowase, pesnjese. P6dla vvezo dyrbjese tez sam cisc casopisa porjedzec
C4
Nekrolog
XXX.
XIV, 656
105), Na nowoletnym
leto" (L. 1884, 1), Hudzba"
skladnosc" (ib. 1911; 66); Boza
(L.
1872,
Nowe
Njeskomdz
hoc pod jedlu" (ib. 1912, 4), Zedziwe spominanje (ib. 1913,
11), Pra\vy puc" (ib. 1913, 87), Wobraz krescijanskeho
ziwjenja" (Pornhaj Boh 1905, 18 a 1917, 66); Dzecaca
\vera" (P. B. 1905, 47), W zymskim casu" (P. B. 1917, 8),
..Jutrnicka" (P. B. 1917, 58) sluseja do antologije najlepsich pesni serbskeje poesije
Wot jeho wotcinskich pesni zasluzuje bye wutorhnjena zabycu peseri Slowjanstwa ranise zerja" (Luzican 1868, 49), zacisc z pfirody na nezne wasnje zapfimuje Poslednja roza" (Luz. 1863, 1). Fiedler scini drje
tez pospyt wo balladu abo skerje romancu (Zrudny
domojwrot", Luz. 1860, 8-), tola widzomnje derje spozna, zo
tu njebe jeho polo, a zenje wjacy so k tejle poetiskej druzinje njCWfO^fc Wosta pri lyriey, kotraz be jeho mjehkej,
Swoje pesnje pisase z cistej,
(ueiwej dusi prinarodzena.
stajnjo staroscziwje porjadnej, lohkej formu po prikladze
H. Zejlerja; tohodla tez jeho jenozlozkowe rymy casto njebechu prawe rymy, kaz bese to tez pola Zejlerja. Kytmus
pak nu'jese pfeco rjany a zenje klacaty.
Tajke je niestno K. A. Fiedler j a w serbskej poesiji.
Zo by jeho pesnjei'ska fysiognomija tez za netcisu generaeiju wustupila, je nuzne, zo by so z najmjerisa wobserny
By wsak to rjana knizka
wubjerk jeho pesni wudal.*
smewkate,
tola tez wazne wopokazala
by
kotraz
byhi,
blieo zemreteho pesnjerja, dusu neznu, druhdy sentiineninlnu abo nielaneholisku, tola tez zamyslenu a polnu nabozneho mera.
Podia pesni nakhadza so w literariskim dzele K. A.
Piedlerja tez wjele a wjele prozaiskich wudzelkow.
Won pisase popularne nastawki pfirodowedomostne, zemjepime, iiJirodopisiic, pucopisne, filosofiske a aforismy (Wucby, luyUc a prirunanja we Luziea nu a Mes. Pridawku a dr.)
t-ylii s\ In nabnzinskich rozpomiuanjow, drobnych wopoupdanjow nabozniskebo a moralisujuceho wopfijeca. Tez
powjrdarif-ko je in.icz ninii (Klmdy tkale, Lnz. 1872, 161 a
I'onihaj Bob 1904, 31) a w swojim easu popularna, po nemskini spisana wjeselohra Kak Petr lekari" (Luz. 1875, 65).
Wjele tes pfvfozowase, kaz historisku novellu Serbowka"
,i
Nekrolog LXXXI.
VIX, 657
65
Z Fiedler joweho swojbneho ziwjenja pfispominamy zhromadnje bisce tole: Fiedler bese dwojcy zenjeny. Jeho prenja
hizo predku jako slawna serbska spewafka naspomnjena
mandzelska bese Klara Theresija Mathilda Stangec, kotraz 3). VI. 1871 wumre. Druhi kroc so wozeni 24. aug. 1873
zRozu Marju Rosenlocherec, dzowku rycef kublerskeho najenka w Stotoricach (Stotteritz) pola Lipska, kotraz jemu
Z prenjeho mandzelstwa pokhadza
9. nov. 1888 wumre.
dzowka Olga, netko zwudowjena po kn. prof. dru. Theodora Goetschmannu, gymn. wyss. wucerju we Wrotslawju.
Z druheho mandzelstwa staj wustoj 1. syn Feodor Alexis
:
Barlinju-Krasnohorje.
Adolf Cerny.
jeho woporunjeca.
Nekrolog LXXXI.
Hajno Jordan,
cyrkwiny wucef a kantor w Slepom,
pismawjedzef Delnjoluziskeje Macicy Serbskeje.
nov. 1882. f 28. merca 1917.
(Heinrich) Franc Jordan so narodzi 24.
1882 jako druhi syn njeboh kantora Hendricha
* 24.
Fryco
novembra
Hajno
1.
Nekrolog LXXXI.
XIV, 658
(190111)04). Swojej wucef skej pruhowani z wulkej khwalbu wotpoloziwsi (19041906) najprjedy jako wucef w Golbiji j e skutkowase, hdzez po smjerci swojeho nana w 1. 1910
predsydstwo Blotowskeho wucef skeho towafstwa na so wza.
Na to kantorske rnestno w Slepom dosta a 1. haprleje 1913
nastupi. Dzeri 7. merca 1916 bu k kralowskim grenaderam
do Lehnicy zwolany. Styri njedzele pozdziso so jako dobrowolnik do pola zamolwi a tam bu peseniu polkej co. 155 pf iNa wojowanjach w Chanipagni. pfi Sommje a
dzeleny.
Mortwyni muzu" sobu wojowase. Pola Somniy bu nesto
razow zasypnjeny a na to je w Luttichu w lazarece pfebywal. Maly rozk 1917 so na wuwucowanju za wyskowskich
aspirant ow wobdzeli. Wrociwsi so k fronce so "21. merca
kbory zamolwi, w jenej cyrkwi wukhowanje namaka a hizo
Naj28. merca w lazarece Villers devantleTour wumre.
prjedy bu w franco wskej zemi pfi cyrkwi wsy Villers devantleTour a potom 7. junija 1917 w Popojcach podia nana
a starseho bratra pokhowany. Hizo IV2 mesaca pozdziso
bu podia nich na pohrjebniscu w Popojcach khowana jeho
sotra Martha, rodzena 16. Jul. 1886, kotraz jako pomocna
sotra cefwjeneho kfiza wot spoeatka wojny we wojefskim
lazarece w Khocebuzu njewustawajcy z najwjetsej pilnoscu a sebjezaprewanjom khorych a ranjenych wojakow
dohladowase a skoncnje wot wojakow natykowacu khorosc
Swerna swojemu samodostawsi 24. aug. 1917 wumre.
wuzwolenemu powolanju hac do smjerce, prajese hisce na
smjerntym lozu, jako ji jesc pfinjesechu, z milym pohladnjenjorn k njebju: napjrjedy wojakam!"
Njebocicki, Hajno Jordan, je jenoz 3 leta w nasej wosadze skutkowal, ale w tutym, krotkim casu je sebi powsitkownu Lubosc a doweru wosadnych dobyl. Njezapomnjene wostanje, kajku lubosc je k swojim sulskim dzecom
met. Tez z njepfeeelskeho kraja je jim domoj dolhe listy.
pisal, \v kotrychz jim ziwjenje a cinjenje nasich wojakow
uadrobnje a w ziwych barbach wopisowase a je wjele znainjciijow pHwisliwosce dosta wal. Nasi wosadni radzi spoiniii.i.iii, z kajkcj
wiistojnoscu je jim pfi Bozich sluzbach,
hdyz dyrbjese zastupic, z Tcsmirjowych pvedafskich
knihow predawanje cital, z tym wiispechom, zo kozdy raz
rjanych predafskieh rozpfeda.
to tutycJi
Tak bese
XIV, 659
Nekrolog
LXXXll
67
4269; 9397; 123126) nastawk wo Lezommjenach Khocebuzskeho a -Grodnowskeho wokrjesa" wozjewi. So samo rozymi, zo bese jako syn swojeho nana cyly Serb.
Jeho wopomnjece mjez nami njezapomnite wostanje.
Slepom, 1918.
M. Handrik.
(1913,
str.
nostnych
Neferolog LXXXII.
Heinrich Rizo (Riese),
faraf w Borkowach w Blotach.
junija 1873.
t 16. decembra 1917.
Hisce jeho widzu, jako won na Michala 1884 do sexty
Khocebuzskeho gymnasija zastupi, pfewodzany wot knjeza
direktora a jako nowotnik wobhladowany wot nas starsich,
kotfiz hizo pol leta na suli bechmy.
Do toho casa bese
Hendrich Kizo (Riese) rozwucowany wot swojeho nana,
Strjazowskeho wucerja, a wot Desahskeho fararja Panka.
Rizo we j starsej staj wobaj serbskej, macerka nezna,
niila dusa, kotraz swoju cylu lubosc nalozowase na tutoho
jenickeho syna, kiz bese jej zawostal po smjerci druheho.
Nan je hisce dzensa jako dobry Serb a znaty wucer ziwy
w Zylowje. Hizo na gymnasiju zwjedze naju lubosc k SerbPola mlodeho Bronisa, kiz tehdy slostwu hromadze.
wjanske rece studowase, skhadzowachmy so k serbskemu
citanju.
MohJ-rjec narodny dzen naseho serbskeho zbudzenja bese jutrowna srjeda leta 1890, hdyz jako sulerjej
wysseje sekundy, ze swojimaj nanomaj letnu hlownu
zhromadziznu Macicy Serbskej e wopytachmoj a Budysin
Dzeii prjedy hizo be
a narodne Serbstwo wohladachuioj.
wopyt na Lubijskej horje, kajki dziw: serbske pismo na
wysokej wezi tam! Potom mesto Budysin, krasne pfez
Bozu pfirodu, krasnise nam prez serbske ziwjenje. Kak
dze bychnioj mohloj zabyc lubozne hodzinki pola patriarchi Hornika, kiz z wohnitym winoni woki-ewjese nase
celo a z lepsim duchownym wohnjom zahori nasu wutrobu
* 20.
Nekrolog LXXXII.
6g
XIV, 660
zawesce,
bosce zaso serbski duchowny jich zastawase.
Bizo bese duchowny, kajkehoz sebi wosada preje. Kborym
a bednym bese pfecelny pomocnik, slowo jeho predowanja
zapfimowase do wutrobow a na nekotry missionski swjeZe zadzeri bu won za swjedzeriskeho predarja proseny.
wjedzenjom nowych serbskich kerlusnych knihow a z wuJansojcach trajacy poruporjedzenjoni cyrkwje je sebi
Tudy so tez wozeni z Helenu Gerstenbergojc
uik stajil.
Tfi dzeeatka Bob Knjez jimaj wobradzi.
z Inowraclawa.
lece 1911 bu do najwjetseje delnjoserbskeje wosady
Hobrske zapowolany, mjenujcy do Borkow w Blotach.
stojnske dzelo zadase sebi wsitke jeho mocy, tak zo za
serbske wecy malo kbwile wuzbydny. Sto we, hac
(1 in he
njt'.ie
tuto cezke dzclo do casa jeho mozy podlanialo.
kupjeNekotre razy hizo dyrbjese dla khoreje wutroby
Lach so lekowac. Jutry 1917 zaslapi jebo krucisa khorosc,Tydzenje dolho
kotraz najprjedy njebu prawje poznata.
lezese doma khory, w lecu bu do Khoeebuzskeje khorownje
prewjezeny; z wulkej scerpnoscu njesese swoj kfiz; zo
wotkhorjenja za ujeho njebudze, to bese borzy spoznal.
Bonn swojicli porueiwsi wumrc njedzelu 16. hodownika;
jeho row je na Khocebuzskim polirjebniscu.
Pfezahe je tuton luby pfecel a towafs z naseje srjedziwusol, runje w tyin casu, hdzez je kozda ruka trebna
Wudahi
XIV, 661
protokollow.
69
BogumiJ Swela.
Wucalii z protokollow M. S.
1.
Posedzenje pfedsydstwa
wubjerka
M.
S*
Wudahi
7Q
XIV, 662
z protokollow.
pfihlosuje.
Wucef Stodeiik
Wucahi
XIV, 663
protokollow.
71
;'w
'
w Macicnym
domje
Posedzenje predsydstwa
tembra 1917.
Mjefwa,
Cyz,
Pfitomni:
Rjeda,
Kfizan,
Domaska,
Zur.
dr.
Muka
Posedzenje pfedsydstwa
wubjerka
17. de-
cembra 1917.
Wochozach
72
XIV, 664
Budysinje,
1.
merca 1917.
Mikt.
Zur, sekretaf M.
Kozprawa wo knihiskladze M.
S.
S.
spewow,
Jakub, Wenck fijatkow, Oberlin, Kfiz a polmesac, Bohustaw z Dubowina, Bratr a sotficka, Nowe trojniki, Bitwa
pola Budysina, Robinson, Jutrowne jejka, Jan Manja, Worjeski, Hrod na Landskronje.
Wso do hromady 6573 ex.
Budysinje,
3.
merca 1918.
J.
A.
Kapler, knihiskladnik M.
S.
I6to 1917,
nym
lece 1917
rjenje
dale
swoj
musejowych zberkow
mohl
za nas musej
dotal
XIV, 665
Pfinoski sobustawow.
Do museja
darichu:
1.
73
Muka:
a)
wobraz sobusta-
wow
mowacy.
Knj. Marja zwud. Koklina ze Zyjic: Seklu wot
2.
pohrjebneho wenca jejneho wuja, njeb. kanonika Mara,
wulkeho dobrocerja serbskeje mlodziuy.
3. Podpisany musejownik: a) Zberku wobrazow prof.
Seyfferta: $on
dcbf. SSolfefunbe".
burrf) bilblicfre
b)
Seteuchtung
^arftellung toon Seudjtforpern unb Samtoen auSfriiljer.
$)te
(Sntnricflung
ber
3eiten",
wojnskeho casa.
Wopyt museja bese wezo nimale snadny,
tola powi-
tachmy (pfez k. praelata seniora J. Skalu) waznych a zadnych hosci, mjenujcy sobustawy Towaf stwa starozitnoscow
w sakskim kralestwje", pod nawjedowanjom jeho cestneho
pfedsydy Jeho Krai. Wys. saksk. prynca Jana Jurja; pobychu tu z nim na 50 wucencow ze wsech stron Sakskeje
a z cuzby; samo ze Swedskeje bese jedyn hose na tutu
jezbu towafstwa do Budysina pfikhwatal, njedziwajcy na
ceze jezby we wojnskim casu do wojnskeho kraja.
Dokhodow be: 16,15 hr., pfidawk wot M. S. 50 hriwn.,
hromadze 66,15 hr.; wudawkow 47,68 hr.
M.
Wjerab, musejownik.
Pfinoski sobustawow M.
S.
Swoj letny pfinosk, po 5 hr., na leto 1917 zaplaw behu leta 1917 tele sobustawy:
Andricki Jan, cyrkw. wucef w Radworju. Belik, kant.
a cyrkw, wucef w Hodziju. Bjesada, kat. towaf stwo w Ral-
cichu
Prinoski sobustawow.
74
XVI, 666
Cyz Miehat,
Bojc Rich., pastor w Budestecach.
bicach.
Budysinje. Cyzec Hana, knjezna w Drjezdzajust. radz.
Baconju. Delan Jakub, kublef
nach. Delan Jurij, faraf
w Hornim Hunjowje. Delencka Jakub, sekret. w Marijnej
Hwezdze. Domaska Moric, faraf w Budestecach. Domaska
w
w
Romuald,
Radworju.
far.
XIV, 667
Prinoski 6obustawow.
75
w Khroscicach.
worju.
Nowy Wylem, faraf w Brjazynje. Palm Ernst,
wyssi wucef we Wulkim Hajnje. Petranc Felix, mesc. wucef
w Lipsku. Piskorc Friedr., leutnant \v potku tfelcow 32.
Pjecka Jan A., rezbaf w Budysinje. Pjech Miktaws, kublef
w Mitocicach. Polan Ernst, mesc. wucef w Budysinje. Pfikryl Franc, dr. theol, faraf w Drahotusi.
Rab Michat,
stud., tu khw. we wojsku. Rachel Miklaws, dr. med., lekaf
w PanCicach. Rachel Jan, wucef a org. w Rozence. Rene
Jan, faraf we Wjelecinje.
Rene Jakub, rycefkubl. najenk
we Worklecach. Rezak Filip, dr. theol., dworski kaplan a
kan. w Drjezdzanach.
Rizo Hendrich f, faraf w BorkoRjeda Jurij,
wach.
Rjeda Pawol, faraf w Budysinje.
kaplan w Ralbicach.
Rjelka Jakub, pfekupc we Worklecach.
Seminar slowjanskeje filologije pfi ceskej univerSkala
sice w Prazy.
Serbske towafstwo w Bukecach.
Jakub, praelat a senior tachantstwa w Budysinje. SloSmota Handrij, wyssi
deiik Jurij, wucef w Pancicach.
wucef a kantor w Budestecach. Smolef Marko, knihiciscef
a redaktor w Budysinje. Sotowjew Eugen, zemjan a dworski probst w Koburgu.
Stranc Jakub, superior w Lipsku.
Stumme Hans dr. phil., univ. prof, w Lipsku. Symank
Jan, wyssi wucef a kantor w Baconju. Syca (Schutza) Jan,
wyssi wuc. w Rachlowje. Sewcik Jakub, wyssi far. wKamjenicy.
Solta Pa wot, faraf w Hajnicach. Sotta Jurij, cyrkw. wuc. w Budysinje.
Solta Jurij, skotny lekaf w Khroscicach. Syca
(Schutza) Jan, cyrkw. wucef w Malesecach. Swjeia Kf escan,
Sudak Gusta, kublef
kantor na wotp. w Khocebuzu.
w Komorowje. Sotra Jan, faraf w Birkenbrucku. Taszycki
Witold, rycef w Krakowje. Tysef Wylem, pastor w Budysinje.
Urban Matej, faraf na wotp. w Khrostawje. Valtyn
Voigt Gerhard, pastor
Jurij, pfekupc we Wojerecach.
w Hodziju. Vozarik Amadeus, dr. phil. a dr. med. w Styr-
7(3
Wyrgac
walku.
Karl, faraf
Nosacicach.
XIV, 668
Zahrjeiik Gusta,
Wetosowa.
Zlicbowanja M.
1.
Zlicbowanje M.
A.
Zbytk
poktadnicy
S.
S.
na leto 1917.
71. l^ce (1917).
Dokhody.
1916
Prinoski sobustawow M. S. na 71. a prjed. leta
Sobustawski pfinosk klostra Rajhrada pola Brna (trajaee
sobustawstwo)
III. Abonnementoy pjenjez za ,,Luzicu"
IV. Dobrowdlne darj subustawow (Ed. Merzinger 15 hr., Witold Taszycki 2 hr., dr. Vozarik, wucef Palm a stud. Rab
I.
z leta
II.
po
V.
ze
luiilnw
2115,91
805.
200.
80,94
20.
1 hr.)
Dan
1
145,75
,80
si)isow
hromadze
3368,40
XVI, 669
B.
I.
II.
III.
77
Wudawki.
....
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
....
.
304,28
890,25
292,50
960.
206.
56.
50.
79,45
195,75
150
hroniadze
3260,23
C. Prirunanje.
Wsitke dokhody
Wsitke wudawki
Zbytk
3368,40
3250,23
118,17
pokiadnicy
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
4/
kreditny
list
...
hromadze
E.
1.
2.
3.
4.
425.
488.75
94.
555.
170.
175.
118,17
613606,92
....
178,08
204,55
95,35
5000,^
F.
1.
1500.
Pola
k.
1.
300.
2.
XIV, 670
7g
Pola
k.
dra.
M.
1.
1917 do
januara
A.
I.
Wunosk
Wot
1.
9.
10.
11.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
12.
13.
14.
II.
III.
Wjerab,
Domu
Zlitfbowanje Serbskeho
wot
pokladnik.
M.
S.
januara 1918.
1.
Dokhody.
knjeza Smolerja
Glasela
200.
1918.
1460,
1540,
1600,
Fritse
Hendricha
Hennersdorfa
Hajncy
Cyza
Krause
Wjeraba
Lehmanna (Wicaza)
400,
400,
640,
360,
1000,
420,
...
Sida
Lubijskeje banki
knjeni Rosenthalefki
knjezny Marje Bukec
250,
150,
....
11. 4.
3100,
1340,
600,
13 260,
1917
....
Wodowy dawk
41,85
95,60
249.
233,08
13879,53
B.
Wudawki.
I.
1.
2.
3.
4.
6.
6.
Dan.
Dan
4%
II.
Wopaleiiska pokladnica
2.
Dokhodny dawk
3.
6.
6.
1440,
760,
60,
200,
120,
8980,
Daivki.
1.
4.
6400,
149,68
151,40
309,06
34,77
86,33
156,26
887,45
XIV, 671
III.
I'orjo/ietija
a nowe
79
XIV, 672
Wobsafa.
80
D.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
....
356800,
Piacizna lezownosce a twarjenjow
4400,
Nadoba w khofejowni, sali a Herrmannowej jstwi
5500
nalutowafskich knizkach (co. 24972)
293,73
Dan w nalutowafskich knizkach
2000.
Dwe 5% wojnskej pozconcy po 1000 hr.
7000.
7 akcijow Lubijskeje banki po 1000 hr.
375993,73
E.
1.
2.
3.
hr.
160 000,
36000,
19 000,
215 000,
Budysinje,
1.
hr.
merca 1918.
Michat Cyz,
zarj'adnik S. D.
Wobsah.
Autobiografija
J. E.
Smolerja.
Serbske wobydlefstwo
letstotka.
Dwe
Wot
dra.
spocatku
Jakuba Wjacstawka
basniskej drobnostcy.
Recespytne drobnostki.
Budysinje
...
Wot
Nekrolog
LXXX.
(K. A. Fiedler, z
Nekrolog
LXXXI
(Hajno Jordan,
Nekrolog
LXXXII
podobiznu)
(Hendrich Rizo,
podobiznu
3.
24
26
30
...
podobiznu)
Strona
15.
59
65
67
69
72
Wucahi z protokollow M. S
Rozprawa wo knihiskladze M. S
Rozprawa wo Serbskim Museju"
72
Pfinoski sobustawow M. S
73
76
78
Zlicbowanje M.
S.
Zlicbowanje Sei"bskeho
1.
januara 1918
Domu wot
l.januara 1917 do
Casopis
Macicy Serbskeje
19131917.
Zwjazk XIV.
Letnlk LiXVI LXX.
(Zeliwk 128136.)
W BudySinje,
Z naktadom Macicy
Serbskeje.
m.
Pokazowaf
k Styrnatemu zwjazkej Oasopisa
(ltniki
A.
1.
191S 1917).
ludowe pesnje.
cyrkwinski spew.
Spisat JanSymank, kantor
Baconju. Zwjazk* XIV, 3.
Shakespearowy Julius Caesar. Zeserbsceny wot Jana z Lipy.
XIV, 157. 237.
Dwe basniskej drobnostcy. Podat Bogumil Swjela-DesanSerbski
ski.
XIV, 18.
2.
stowniske
zberki.
Podawa
Recespytne drobnostki.
poc.
Zitawje (netko
Radwofski.
Nase mnohotki
XIV, 84.
XIV,
17.
(pluralia).
a mestnych mjenow.
XIV, 90.
Wo slowotworbje w serbscinje. Spisai Miklaws Just, kaptan
w Ralbicach (netko w Budysinje). XIV, 213. 282.
Wohidma a wudma w serbscinje. Zezberal Jan RadyserbWjela. XIV, 365. 383.
Pokazka Lukowskeje podrece z casa do 1600. Podat dr.
XIV, 356.
E. Muka.
Prohi Dnjepra a mestne mjena z 10. letstotka. Wujasnit
XIV, 388.
dr. Ernst Muka.
Pomjenseiiki
swojbnych,
kfcenskich
maka.
ceiko na-
IV
Mestno slowjesa w serbskich sadach.
Muka. XIV, 430.
3.
Historiske
literarnohistoriske nastawkl.
Autobiografija
XIV, 595.
J.
Smolerja.
E.
Serbske wobydlefetwo
stotka.
4.
Wot
dra.
Narodopisne
Budysinje
Jakuba Wjacslawka.
a
staroiitnostne nastawki.
Nekrologi.
Wot
dra. E. Muki.
XIV, 234.
P. M. Metodej
Macicne naleznosce
6.
Zwjazk XIV,
Wu6ahi
rozprawy.
Zesfajal dr. E.
protokollow M.
S.
Wot M. Zura.
XIV, 139.
Muka.
71.
299.
579.
knihiskladze
581. 664.
Fiedler j a.
Wot M. Wjeraba.
664.
M. S.
Rozprawy wo
668.
Cyi
M.
S.
Wot
Mich. Cyza.
Budysinje:
Macicy
Serbskeje.
XIV, 150,
VI
Cerny
versice
Prazy:
Kruswica
Kfizan
Muka
Serbske
Uzownostne
mjena
Gubinskeho
wokrjesa
Delnjej Luzicy.
XIV, 104.
Wotsowasski rukopis. XIV, 307.
Serbske rukopisne a ciscowne drobnostki.
XIV, 352
vn
Pokazka Lukowskeje podrece z casa do 1600. XIV, 356.
Stary delnjoserbski rukopis. XIV, 357.
Wjerbanske rukopisne spewafske. XIV, 360.
Dwe delnjoserbskej rukopisnej agendze. XIV, 375.
Prohi Dnjepra a mestne mjena z 10. letst. XIV, 388.
Mestno slowjesa w serbskich sadach. XIV, 430.
K stoletnym narodninam Jana Ernsta Smolerja.
XIV, 461.
Nekrologi J. K Bohuwera Pjecha, dra. phil. Jana Jakuba, P. Metodeja Halabale a kanonika Jakuba
Nawka
Michal, wucef
Radworju:
Recespytne zeskrabanki.
t
(Jan
XIV,
z
17.
Lipy),
knihikupc a
spiso-
Lipsku:
W. Shakespearowy
dysinje
vin
Zapisy pfino&kow sobustawow M.
XIV, 148.
S.
300
582. 665.
Zur
668.
Miklaws, rycef, kanonik scholastik
Wucahi
protokollow M.
Serbske slownikl
Budysinje:
S.
rcnicy,
kiz su hisce ze
sklada dostac:
1.
16
2.
hr.
Rezakowy nemsko
1.
3.
wulki serbsko-nemski
(Macica Serbska).
Pfulowy
3.
- serbski
zesiwk, a 2,50 hr.
stownik
slownik.
(M.
S.),
Placi
dotal
Liebsch, Syntax
Placi 4 nr
chenstraBe 14 n ).
4.
Schwela, Kurzes Lehrbuch der Oberwendischen Sprache. Pta6. 1 hr. (Dostac wot: Pfarrer
G.
6.
Boguslawski-Hornik,
Placi 4 hr.
7.
Wjela, Prislowa
hornjojuziskich Serbow.
Placi 5 hr.
Wobsah
Autobiografija
J.
Serbske wobydlefstwo
Wot
letstotka.
IStnika 1917.
E. Smolerja.
dra.
Jakuba Wjacslawka
Dwe
5 hr.
abo
je
wusla:
Protyka Pfedzenak" na
127.
leto 1918.
'.
(kozdol
WT
^*
ma
so wot
!
,q
(Sa.),
li
f essu: Studienrat
Wilhelmstrafie 16.
S.
w prawym
redaktora Casoi
Dr.
DlaZ
ni.n'^"
pisa
aspisow
Casopisa
poktadnikej M.
S.
wozjewjeju
^-^
Cis<5
Sniolwjec knihicisc'efnje
"
Budysinje.
PG
5631
M3
'
Ger.
Sis. 136
DO NOT REMOVE
CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET
PLEASE
UNIVERSITY OF
TORONTO
LIBRARY