Internet

Internet (dos. midzysie; od ang. inter midzy i ang. net sie) to

sie komputerowa o wiatowym zasigu czca sieci lokalne, sieci
rozlege i wszystkie komputery do nich podczone.
Standardy Internetu regulowane s przez agencj Internet
Engineering Task Force (IETF) i publikowane w dokumentach RFC.
Zgodnie z definicj sowa Internet oznacza ono globalny system
informacyjny speniajcy nastpujce warunki:
jest logicznie poczony w jednorodn sie adresow opart na
protokole IP (Internet Protocol),
jest w stanie zapewni komunikacj przy uyciu TCP/IP
(Transmission Control Protocol/Internet Protocol),
dostarcza, lub wykorzystuje publicznie usugi wyszego poziomu
oparte na komunikacji i zwizanej z ni infrastrukturze.
Pocztki Internetu wi si z ARPANET i sigaj koca lat 60.

Intranet/Extranet

Intranet - sie komputerowa, ograniczajca si do komputerw

np. w firmie lub organizacji. Po zamontowaniu serwera,
umoliwiajcego korzystanie w obrbie sieci LAN zusug takich,
jak strony WWW, poczta elektroniczna etc., czyli usug typowo
internetowych, mona mwi o intranecie. Do intranetu dostp
maj zazwyczaj tylko pracownicy danej firmy.
Intranet przypomina Internet, z tym jednak zastrzeeniem, e jest
ograniczony do wskiej grupy osb (np. pracownikw firmy).

Ekstranet (ang. extranet) to rozwizanie sieciowe polegajce na

poczeniu dwch lub wikszej liczby intranetw za pomoc
protokow sieciowych. Celem tworzenia ekstranetw jest
udostpnienie wasnych zasobw wzajemnie midzy organizacjami
(przedsibiorstwami) lub midzy nimi i ich klientami, przy
zabronieniu powszechnego dostpu z sieci Internet. Przewanie
sie taka wystpuje w firmach. W ten sposb klienci mog si
lepiej i szybciej zapozna z ofert danej firmy, a firmy mog
midzy sob lepiej wsppracowa.

Troch historii

1964 - Pomys

Paul Baran kadzie podwaliny Internetu, publikujc teoretyczn prac

zatytuowan "O rozproszonej komunikacji" (ang. "On Distributed
Communication").

1969 - Praprzodek

USA rozpoczynaj wielki eksperyment: powstaje Arpanet. Na pocztku czy

zaledwie cztery instytuty badawcze.

1978 - Nowy standard sieciowy

Powstaje protok IPv4, ktry jest wykorzystywany do dzisiaj. Dziki niemu

mona identyfikowa komputery w sieci.

1983 Eraz TCP/IP

Arpanet jako jedyny wykorzystywany protok wybiera uywany do dzisiaj

TCP/IP. Zastpuje on przestarzay ju wwczas protok NCP.
.

1988 - Narodziny IRC

Jarkko Oikarinen, student z Finlandii, tworzy moliwo czatowania przez

Internet. Rodzi si Internet Relay Chat, lepiej znany jako IRC.

1989 ISDN

ISDN jest hitem targw CeBIT. Transmisja danych w domach ma by moliwa

z zawrotn szybkoci 64 Kb/s. Ze wzgldu na przestarzae cza w Polsce
ISDN nie jest popularny.

Interfejs WWW

"Ojciec internetu", czyli naukowiec brytyjskiego pochodzenia Tim Berners-Lee,

tworzy jzyk HTML, usug World Wide Web oraz pierwszy serwer
internetowy

1990 - Otwarcie sieci

Arpanet jest tak przeciony, e nie da si z niego korzysta - i Sie zostaje

zamknita. Wreszcie NSF-NET (National Science Foundation) staje na
wysokoci zadania i udostpnia sie zwykym uytkownikom.

1994 - Przegldarka Netscape

Nowa przegldarka oferuje wiele innowacyjnych funkcji i jest pierwszym

narzdziem, ktre pozwala w wygodny sposb oglda zawarto
Internetu. W rok staje si rynkowym numerem jeden.

1995 - Sklepy internetowe

Pojawiaj si pierwsze sklepy internetowe, wrd nich niewielka ksigarnia

zaoona przez Jeffa Bezosa Amazon.com. Dzisiaj sklep generuje obroty w
wysokoci 20 miliardw dolarw rocznie.

1998 - Narodziny ICANN

ICANN (ang. The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers
Internetowa Korporacja ds. Nadawania Nazw i Numerw) to organizacja non
profit, ktrej rzd USA czasowo przekaza prawo do przyznawania domen
internetowych, ustalania ich struktury oraz do zarzdzania serwerami DNS na
caym wiecie.

Wyszukiwarki internetowe

W 1998 roku niektre wyszukiwarki, takie jak Yahoo czy Altavista, maj ju
ugruntowan pozycj. Jednak w tym roku startuje jeszcze jedna Google,
ktra wkrtce ma wstrzsn nie tylko raczkujcym rynkiem wyszukiwarek,
ale i caym wiatem.

2000 - Pka baka

Rozbuchany rynek dotcomw nagle si zaamuje. Firmy, ktre jeszcze wczoraj

zatrudniay tysice ludzi, dzisiaj nie s warte zamanego grosza.

2000 - Narodziny GG

Powstaje pierwszy polski komunikator internetowy GaduGadu. Po paru latach

jego twrca, ukasz Foltyn, jest ju multimilionerem.

2001 - Peer-to-peer

Serwis Napster, pozwalajcy wymienia si muzyk, zdobywa 60 milionw

uytkownikw, jednak umierca go wyrok sdu. Jego miejsce z powodzeniem zajmuj
sieci P2P, ktry gwnie su do nielegalnej wymiany utworw.

2004 - Gry online

World of Warcraft to kolejny fenomen. Obecnie w grze jest okoo 12 milionw

zarejestrowanych uytkownikw.

2005 - Web 2.0

Statyczne strony WWW odchodz do lamusa. Internetem zaczynaj rzdzi serwisy,

ktrych tre generuj uytkownicy. Nowymi gwiazdami Internetu staj si YouTube
i Wikipedia.

2007 - Przenony Internet

iPhone firmy Apple udowadnia, e z Internetu mona wygodnie korzysta w telefonie.

Konkurencja szybko poda w tym kierunku, i Internet w komrce zaczyna
byskawicznie zyskiwa popularno.

Przyszo

E-spoeczestwo: komrki na stae podczone do Internetu. Nawet telewizory maj

cze internetowe IPTV powoli zastpuje zwyk telewizj. Dziki przetwarzaniu w
chmurze, przez Internet mona uzyska dostp do penych wersji aplikacji z kadego
miejsca na Ziemi.

Nazwy domen
www.Nazwa-wasna.rozszerzenie1.rozszerzenie2

Rozszerzenie1
com - instytucje komercyjne, np. sony.com (to w
USA)
.edu - instytucje edukacyjne, np. fuw.edu.pl (w
Polsce)
.gov - instytucje pastwowe, agendy rzdowe
.mil - organizacje wojskowe
.net - firmy oferujce usugi sieciowe
.org - organizacje niehandlowe

Domena
internetowa cig nazw systemu Domain
Rozszerzenie Domena
2
.pl - Polska Name System (DNS) wykorzystywany w Internecie,
.de - Niemcy skadajcy si z wyrazw umieszczonych w pewnym
.it - Wochy poddrzewie struktury DNS tj. zakoczonych staym
sufiksem (np. ".wikipedia.org").
.fr - Francja
.au - Australia
.tw - Tajwan Domena internetowa skada si z dwch czci .jp - Japonia nazwy gwnej oraz kocwki - rozszerzenia. Nazw
gwn bardzo czsto tworzy nazwa
firmy/organizacji/akcji jej skrt, bd nazwa
dziaalnoci, ktr dana firma wykonuje.
Rozszerzenie jest odgrnie ustalone - mona wybra
spord moliwych propozycji. Kady kraj posiada
przypisane rozszerzenie. Rozrniamy domeny
najwyszego poziomu: .com , .net , .org . Do tego
pojawiaj si rozszerzenia powstae dla odrnienia
celu strony - lista domen najwyszego poziomu.
Od stycznia 2014 roku pojawiy si nowe

Poczta elektroniczna
Poczta elektroniczna (ang. electronic mail, e-mail)
jedna z usug internetowych (w prawie zwanych
usugami wiadczonymi drog
elektroniczn) suca do przesyania wiadomoci
tekstowych (listw elektronicznych). Obecnie do
przesyania e-maili uywany jest protok SMTP (ang.
Simple Mail Transfer Protocol).
Nazwa_uytkownika@nazwa_serwe
ra
Informacje niezbdne do prawidowego skonfigurowania
programu pocztowego
1. Nazwa konta pocztowego
2. Nazwa uytkownika
3. Haso
4. Nazwa serwera POP3 poczty przychodzcej
5. Nazwa serwera SMTP poczty wychodzcej

Poczenie z
Poczenie dodzwaniane
lub wdzwaniane (ang. Dial-up access) to
Internetem
rodzaj poczenia zInternetem polegajcy na wdzwanianiu si w

wze dostawcy internetowego z pomoc modemu. Aby uzyska

poczenie, wykorzystywana jest linia telefoniczna. Wze dostawcy
przekazuje ruch pochodzcy z tak poczonego komputera do sieci
Internet. W Polsce poczenia dodzwaniane trac na popularnoci na
rzecz technologii ADSL, na przykad Neostrady TP oraz staych
czy.

ISDN (ang. Integrated Services Digital Network, czyli sie cyfrowa z

integracj usug).Technologia sieci telekomunikacyjnych majca na
celu wykorzystanie infrastruktury PSTN (publiczna komutowane sie
telefoniczna) do bezporedniego udostpnienia usug cyfrowych
uytkownikom kocowym (bez porednictwa urzdze analogowych)
(ang. end-to-end circuit-switched digital services). Poczenia ISDN
zalicza si do grupy pocze dodzwanianych (komutowanych).

ADSL, (ang. Asymmetric Digital Subscriber Line - asymetryczna

cyfrowa linia abonencka), to technika umoliwiajca asymetryczny
dostp do Internetu i bdca odmian DSL. Asymetria polega tutaj
na tym, i przesyanie danych do uytkownika (z Internetu) jest
szybsze od odwrotnego transferu. Technologia ta stworzona zostaa
z myl o uytkownikach czciej odbierajcych dane (np. ze stron
internetowych) ni wysyajcych dane (np. posiadajcych serwer
internetowy).

bps

Bit na sekund (ang. bps - bit per second) jednostka natenia strumienia danych w
medium transmisyjnym (np. pomidzy dwoma
komputerami) oraz jednostka przepustowoci,
czyli maksymalnej ilo informacji, jaka moe by
przesyana przez dany kana telekomunikacyjny w
jednostce czasu, oznaczana b/s bd bps.

Oznaczenie 56k (56kbs) to oznaczenie prdkoci

przesyu danych przez modem.

Licencja

Licencja na oprogramowanie to umowa na

korzystanie z utworu jakim jest aplikacja
komputerowa, zawierana pomidzy podmiotem,
ktremu przysuguj majtkowe prawa autorskie
do utworu, a osob, ktra zamierza z danej
aplikacji korzysta.

Typy licencji
oprogramowania
Oprogramowanie detaliczne ("BOX"):
Jest to oprogramowanie, ktre dostpne jest na
pkach sklepw, dealerw i innych przedstawicieli
producenta. Oprogramowanie takie skada si z
licencji na produkt, oryginalnego opakowania,
instrukcji uytkowania bd instalacji, a take
zawiera nonik z programem. Wszystkie to co
znajduje si w oryginalnym opakowaniu jest
produktem BOX lub inaczej mwic detalicznym.

Typy licencji
oprogramowania
Oprogramowanie towarzyszce ("OEM"):
Jest to oprogramowanie, ktre dostpne jest
wycznie z towarzyszcym mu sprztem, a prawo
uytkowania programu OEM obejmuje tylko i
wycznie sprzt, z ktrym zosta zakupiony. Pod
adnym pozorem nie wolno tworzy kopii
oprogramowania OEM oraz uywa go na innym,
anieli towarzyszcym,
sprzcie.
Licencje
OLM:
Sprzeda samych licencji na oprogramowanie.

Typy licencji
Freeware
oprogramowanie, ktre mona uywa i
oprogramowania
rozpowszechnia bez opat ale nie wolno modyfikowa. Zdarzaj
si ograniczenia: czasem dozwolone jest wykorzystanie programu
wycznie do celw prywatnych albo nie wolno go
rozpowszechnia.
Adware programy tego typu wywietlaj informacje reklamowe
podczas uywania. Klasyczne adware jest czsto rodzajem
shareware, ktre moe by uywane darmowo kosztem
wspomnianej niedogodnoci. Przykadem jest tu przegldarka
internetowa Opera. Adware innego typu to rodzaj spyware, ktre
zawiera reklamy i czsto jest instalowane bez zgody
uytkownika.
Spyware zbiera dane uytkownika komputera oraz/lub numery
kart kredytowych dla celw marketingowych . Czsto ( o ile nie
zawsze) instaluje si w komputerze bez zgody uytkownika.
Crippleware ograniczona wersja programu, ktra moe by
uywana darmowo. Korzystanie z penej wersji wymaga
zakupienia programu (patrz shareware).
Cardware (lub Postcardware) darmowe oprogramowanie,
ktrego autor prosi o przysanie podzikowania w formie karty
pocztowej. Licencj t wprowadzi Aaron Giles, autor programu
JPEGView.

Typy licencji
oprogramowania

Trialware - program po zainstalowaniu jest w peni

sprawny i dziaaj wszystkie jego komponenty, ale
tylko przez okrelon ilo czasu od dnia jego
zainstalowania w systemie (przecitnie 30 do 90 dni),
po tym okresie o ile uytkownik nie wprowadzi
zakupionego u producenta specjalnego kodu,
program przestaje si uruchamia i trzeba go
odinstalowa, przykad Paint Shop Pro.

Demo - program po zainstalowaniu nie ma adnych

ogranicze czasowych, ale za to cz jego funkcji
jest niedostpna (nieaktywna), co pomniejsza jego
warto dla uytkownika, ale daje oglny pogld na
jego moliwoci. Zakupienie u producenta kodu
rejestracyjnego odblokowuje niedostpne opcje
czynic program w peni uytecznym.

Typy licencji
oprogramowania

Shareware wymaga opaty po upywie pewnego okresu

prbnego, gdy uytkownik moe przekona si o przydatnoci
programu. Czsto wie si to z ograniczon liczb
uruchomie programu, czasem zobowizanie do zapaty nie
jest wymuszane w ten sposb, a pozostawione jako problem
moralny dla uytkownika.
Careware (lub Charityware) program typu shareware,
ktrego autor wymaga wpacenia pewnej sumy na rzecz
wskazanej instytucji charytatywnej.
Nagware program (zwykle shareware), ktry w pewnych
odstpach czasu wywietla komunikat przypominajcy o
obowizku wniesienia opaty rejestracyjnej, zmuszajcy do
chwilowego przerwania pracy z programem; celem jest
"zmczenie" uytkownika, zniechcenie go do korzystania z
programu bez rejestracji.
Warez rozpowszechnianie istniejcych programw
komercyjnych przez osoby trzecie z naruszeniem praw
licencyjnych.
Abandonware program uywany i rozpowszechniany z
naruszeniem licencji, tak jak warez, ktry nie jest ju

Typy licencji
oprogramowania

GNU General Public License

Powszechna Licencja Publiczna GNU (GNU General Public License) jest jedn z
licencji wolnego oprogramowania, ktra zostaa sformuowana w 1988 przez
Richarda Stallmana i Ebena Moglena na potrzeby Projektu GNU. Wersja 2 licencji
GNU GPL zostaa wydana w roku 1991.
Celem tej licencji jest przekazanie uytkownikom praw do uruchamiania
programu w dowolnym celu (wolno 0), analizowania dziaania programu i
dostosowywania go do swoich potrzeb (wolno 1), kopiowania (wolno 2) oraz
udoskonalania i publikowania wasnych poprawek (wolno 3) programw i kodu
rdowego tych programw, ktrych programici postanowili wyda je w oparciu
o t licencj.
Licencja typu Public Domain
(ang.: dobro publiczne) og tekstw, zdj, muzyki, dzie sztuki,
oprogramowania itp., ktre na skutek decyzji twrcy, braku spadkobiercw lub
upywu odpowiedniego czasu stay si dostpne do dowolnych zastosowa bez
ogranicze wynikajcych z przepisw prawa autorskiego.
W sferze public domain brak jest jakichkolwiek praw majtkowych (zwizanych z
uywaniem, kopiowaniem, rozpowszechnianiem itd.), kade dzieo do niej
nalece moe by uywane w jakikolwiek sposb. Termin public domain jest
czsto bdnie wizany z programami typu freeware lub shareware, jednak
niekiedy wie si z pracami udostpnianymi jako open source/open
documentation

Free software Open

software
Ruch
Open Source rni si w swej filozofii od ruchu wolnego

oprogramowania. Ruch Open Source zosta zainicjowany przez

Erica Raymonda i Bruca Perensa, ktrzy utworzyli Inicjatyw Open
Source (OSI). Ich celem byo (1) zwrcenie uwagi na istotne
korzyci praktyczne zwizane z publiczn dostpnoci kodu
rdowego i (2) zainteresowanie duych firm programistycznych
oraz technologicznych tym pomysem. Uwaaj oni, e termin open
source pozwala unikn niejasnoci zwizanych ze sowem "free"
(wolny) w nazwie free software.
Ruch wolnego ( Free software) oprogramowania kadzie
szczeglny nacisk na etyczne aspekty takiego podejcia, uznajc
jako oprogramowania jako produkt uboczny dziaania etycznego.
Ruch Open Source wysuwa natomiast jako warto najwysz
jako techniczn, traktujc dzielenie kodu z innymi jako rodek
do osignicia tego celu. Wobec rnic w podejciu do tego
zagadnienia, FSF dystansuje si zarwno od ruchu Open Source,
jak i pojcia "Open Source".

Firewall

Zapora sieciowa (ang. firewall ciana ogniowa) jeden ze

sposobw zabezpieczania sieci i systemw przed
intruzami.

Filtrowanie pakietw, czyli sprawdzanie pochodzenia

pakietw i akceptowanie podanych (np. SPI).

Stosowanie algorytmw identyfikacji uytkownika (hasa,

cyfrowe certyfikaty).

Zabezpieczanie programw obsugujcych niektre protokoy

(np. FTP, TELNET).

WIRUSY

Wirus komputerowy najczciej prosty program

komputerowy, ktry w sposb celowy powiela si bez zgody
uytkownika.

Wirus komputerowy w przeciwiestwie do robaka

komputerowego do swojej dziaalnoci wymaga nosiciela w
postaci programu komputerowego, poczty elektronicznej itp.
Wirusy wykorzystuj sabo zabezpiecze systemw
komputerowych lub waciwoci systemw oraz
niedowiadczenie i beztrosk uytkownikw.

Prawa autorskie

Prawo autorskie (ang. copyright, symbol: ) pojcie

prawnicze oznaczajce og praw przysugujcych autorowi
utworu albo przepisy upowaniajce autora do decydowania o
uytkowaniu dziea i czerpaniu z niego korzyci.

Powodem wprowadzenia praw autorskich majtkowych byo

zabezpieczenie interesw twrcw oraz wydawcw. Efektem
naruszenia tych wanie praw s m.in. nastpujce szkody:

utrata przez twrcw zyskw z tytuu rozpowszechniania

utworw

straty firm zajmujcych si dystrybucj i promocj utworw

straty pastwa zwizane z nie odprowadzonymi podatkami

Pamita naley, e zbyt restrykcyjne prawa autorskie

utrudniaj rozwj dziedzin twrczoci opartych na wolnych
licencjach, a take realizacj projektw, opartych na
wsppracy midzy grupami twrcw.

EULA

Skrt EULA pochodzi od ang. End User Licence Agreement, i

definiuje warunki udzielenia licencji kocowemu
uytkownikowi oprogramowania.

Wyszukiwanie danych
Popularne wyszukiwarki internetowe:
Google
Live

www.google.pl

Search www.live.com

Altavista
Szukacz
Gooru

www.altavista.com
www.szukacz.pl

www.gooru.pl

Wikipedia

www.wikipedia.org

Pakiet Microsoft Office

Microsoft Office to pakiet aplikacji biurowych

wyprodukowany przez firm Microsoft. Jest bardzo
popularny i powszechnie wykorzystywany w wielu
firmach jak i wrd uytkownikw domowych. Programy
skadajce si na Microsoft Office s przeznaczone na
platform Microsoft Windows oraz Apple Mac OS X, lecz
mog zosta uruchomione na innych systemach
(GNU/Linux, FreeBSD itp.) za pomoc programw
takich jak np. Wine.

Pakiet Microsoft Office

W skad pakietu MS Office Basic wchodz:
Microsoft

Word (procesor tekstu)

Microsoft

Excel (arkusz kalkulacyjny)

Microsoft

PowerPoint (tworzenie i wywietlanie prezentacji)

Microsoft

Office Picture Manager (przegldarka obrazw,

umoliwia rwnie prost edycj zdj)
Ponadto:
Microsoft

Outlook (program pocztowy, kalendarz).

Microsoft

Entourage (odpowiednik Microsoft Outlook dla Mac OS)

Microsoft

Access (front-end baz danych z wbudowanym silnikiem

plikowych baz danych Microsoft Jet)
Microsoft

OneNote (robienie notatek, dodawany od wersji 2003)

Microsoft

Publisher (tworzenie publikacji prasowych)

Pakiet Microsoft Office

Microsoft Visio (edytor schematw)

Microsoft Office SharePoint Designer (poprzednia nazwa FrontPage;

tworzenie i edycja stron WWW)

Microsoft Project (zarzdzanie harmonogramem projektw)

Microsoft InfoPath (program do zbierania informacji i zapisywania ich w

formacie XML)

Microsoft Office Groove (program do efektywnej pracy grupowej)

Microsoft Office SharePoint Server (zestaw serwerw do zarzdzania

informacjami)

Microsoft Office Forms Server (Rozwizanie pakietu Microsoft Office dla

formularzy obsugiwanych w przegldarce)

Microsoft Office Project Server (Zarzdzanie projektami na poziomie

organizacji)

Microsoft Office Communicator (Komunikator internetowy)

Microsoft Office Accounting (Zarzdzanie kontami i uprawnieniami)

Ergonomiczne
stanowisko pracy

Dzikuj za
uwag