Asal Usul Kompang

Kompang merupakan alat musik Melayu yang paling populer karena kompang
banyak digunakan dalam berbagai acara-acara sosial seperti pawai hari
kemerdekaan. Selain itu alat musik ini juga digunakan untuk mengiringi lagu
gambus. Kompang memiliki kemiripan dengan rebana tetapi tanpa cakram
logam gemerincing di sekelilingnya.

Kompang ialah sejenis alat muzik tradisional yang paling popular bagi masyarakat Melayu.
Ia tergolong dalam kumpulan alat muzik gendang. Kulit kompang biasanya diperbuat
daripada kulit kambing. Mempunyai baluh berbingkai yang dibuat dari kayu keras, lazimnya
kayu jenis nangka atau nama saintifik Artocarpus Heterophyllus. Belulang dari kulit kambing
digunakan sebagai bahan bunyi yang dipasang pada permukaan baluhnya dengan
menggunakan bahan pelekat dan ditindih dengan paku supaya ketegangannya lebih terjamin.
Pada kebiasaannya, seurat rotan akan diselit dari bahagian belakang antara kulit dan bingkai
kayu bertujuan menegangkan permukaan kompang, bertujuan menguatkan bunyi kompang.
Kini, gelung plastik turut digunakan.
Alat muzik ini berasal dari dunia Arab dan dipercayai dibawa masuk ke Tanah Melayu sama
ada ketika zaman Kesultanan Melaka oleh pedagang India Muslim, atau melalui Jawa pada
abad ke-13 oleh pedagang Arab.
Kompang biasanya berukuran enam belas inci ukur lilit dan ditutup dengan kepingan kulit
pada sebelah permukaan. Ia mempunyai bukaan cetek dan dimainkan dengan memegang
dengan sebelah tangan sementara dipalu dengan sebelah tangan yang lain.
Cara memalu kompang ialah dengan menepuk kulit kompang dengan bahagian jari-jari atau
tapak tangan mengikut rentak. Kompang lazimnya dimainkan secara berkumpulan. Kompang
biasanya dimainkan semasa perarakan, kenduri dan upacara-upacara tradisi lain. Dalam
konteks persembahan, kumpulan kompang akan dibahagi kepada tiga kumpulan mengikut
peranannya masing-masing.
Bunyi yang berlainan dihasilkan dengan membezakan cara bukaan tapak tangan. Bunyi
bum di perolehi dengan tepukan di sisi kompang dan tapak tangan dikuncup/rapat. Bunyi
pak di perolehi dengan tepukan di tengah kompang dengan jari tangan yang terbuka.
Paluan kompang terbahagi kepada 2 bahagian iaitu paluan tradisi dan paluan moden ataupun
kreatif. Paluan tradisi adalah paluan di mana memukul kompang sambil menyanyi ataupun
bersyair dalam versi Arab ataupun bahsa Melayu klasik. Manakala paluan moden pula di
mana paluan tersebut diselitkan dengan gerakan ataupun tarian. Di Sabah, pertandingan
kompang sering diadakan untuk memartabatkan kembali kesenian Melayu yang telah hampir
pupus ini.

Kompang ialah sejenis alat musik tradisional yang sangat dikenal di kalangan
masyarakat Melayu. Ia termasuk dalam kategori musik gendang. Kulit kompang
biasanya terbuat dari kulit kambin

Sejarah Kompang di Nusantara

Alat musik ini berasal dari Arab dan diperkirakan dibawa masuk ke kawasan tanah
Melayu pada masa Kesultanan Malaka oleh pedagang India Muslim, atau melalui
Jawa pada abad ke-13 oleh pedagang Arab. Ada juga yang mengatakan bahwa
kompang berasal dari Parsi dan digunakan untuk menyambut kedatangan Rasulullah
S.A.W. pada waktu itu. Selain itu, kompang juga digunakan untuk memberi semangat
kepada tentara-tentara Islam ketika berperang.
Kompang merupakan alat musik Melayu yang paling populer karena
kompang banyak digunakan dalam berbagai acara-acara sosial
seperti pawai hari kemerdekaan. Selain itu alat musik ini juga
digunakan untuk mengiringi lagu gambus. Kompang memiliki
kemiripan dengan rebana tetapi tanpa cakram logam gemerincing di
sekelilingnya.
Kompang ialah sejenis alat muzik tradisional yang paling popular bagi masyarakat
Melayu. Ia tergolong dalam kumpulan alat muzik gendang. Kulit kompang biasanya
diperbuat daripada kulit kambing. Mempunyai baluh berbingkai yang dibuat dari kayu
keras, lazimnya kayu jenis nangka atau nama saintifik Artocarpus Heterophyllus.
Belulang dari kulit kambing digunakan sebagai bahan bunyi yang dipasang pada
permukaan baluhnya dengan menggunakan bahan pelekat dan ditindih dengan paku
supaya ketegangannya lebih terjamin.

Cara Memainkan Kompang

Kompang dimainkan secara beregu dalam keadaan duduk, berdiri atau berjalan. Jika
kompang dimainkan dalam acara berzanji, pemain akan duduk bersila atau duduk di
atas kursi. Jika dimainkan dalam acara pernikahan dan pawai menyambut pejabat
daerah atau pejabat negara, pemain kompang ini berjalan mengiringi pengantin atau
pejabat daerah, atau pejabat negara tersebut.
Kompang dimainkan dengan menggunakan kedua belah tangan. Sebelah tangan
memegang kompang, dan sebelah tangan lagi memukul kompang. Terdapat tiga rentak
dalam permainan kompang, yaitu rentak biasa, rentak kencet, dan rentak sepulih.
Rentak yang biasa dimainkan ialah rentak biasa. Rentak kencet ialah rentak di tengahtengah pukulan, kemudian seolah-olah terhenti seketika. Sedangkan rentak sepulih
dimainkan untuk kembali pada rentak lagu pertama.

Fungsi
Persembahan kompang ini mempunyai pelbagai fungsi dan peranan. Pada
asasnya, ia bertujuan untuk memeriahkan sesuatu upacara. Sungguhpun
demikian, fungsi permainan ini turut mengalami perkembangan mengikut masa.
Antara fungsi permainan kompang ialah;
1. Mengiringi aktiviti vokal seperti nyanyian solo atau kumpulan secara
ensemble( nasyid, marhaban )
2. Mengarak pengantin, kanak-kanak berkhatan, berkhatam Quran, dan
acara rasmi yang melibatkan pembesar
3. Menjadi elemen permainan ensembel lain seperti orkestra, lagu etnik
kreatif, caklempong pacik dan gamelan.
4. Untuk merangsang semangat pasukan yang bertanding. Contohnya
pasukan bolasepak.
5. Pertandingan-paluan kompang dan formasi.
Persembahan kompang diketuai oleh seorang pemimpin. Tugas pemimpin ialah
untuk memulakan dan menamatkan sesuatu permainan dengan arahan atau
lakuan tertentu

Cara memainkan kompang

Cara-cara bermain kompang Pegang kompang dengan sebelah

tangan sementara sebelah tangan lagi memukulnya. Kompang
boleh dimainkan secara duduk atau berdiri. Pada asasnya,
kompang menghasilkan dua bunyi iaitu pak dan bunyi bung.
Pukulan pak mestilah lebih berat daripada bunyi bung. Bunyi
pak dihasilkan apabila bahagian tengah kompang dipalu
dengan tapak tangan sambil jari tangan terbuka. Kekuatan
bunyi adalah hasil daripada pukulan tapak jari. Untuk
menghasilkan bunyi yang tepat, sentuh tapak ibu jari dan jari
anak mendahului jari yang lain semasa memukul. Bunyi bung
dihasilkan apabila bahagian tepi permukaan kompang iaitu 1/3
daripada permukaan dipukul dengan jari. Manakala kesemua
jari berkeadaan tertutup semasa membuat pukulan. Sila rujuk
posisi dan cara memegang kompang.