Strony konfliktu

Ententa:

Pastwa centralne:

Imperium brytyjskie
Francja

Cesarstwo
Niemieckie

Japonia

Austro-Wgry

Wochy (od 1915)

Imperium Osmaskie

Imperium

Bugaria

Rosyjskie(do 1917)
Krlestwo Serbii
Stany
Zjednoczone(od 1917)
Australia
Kanada
Nowa Zelandia
Zwizek Poudniowej
Afryki
Indie Brytyjskie
Belgia
Brazylia
Portugalia
Rumunia
Luksemburg
Dowdcy
Philippe Ptain

Wilhelm II

Ferdinand Foch

Helmut von Moltke

John French

Paul von Hindenburg

Douglas Haig

Erich Ludendorff

Horatio Kitchener

Franciszek Jzef I

Car Mikoaj II

Karol I Habsburg

Mikoaj Mikoajewicz

Enver Pasza

Aleksiej Brusiow

Ferdynand I Koburg

Antonio Salandra
John Pershing
Straty
5,1 mln zabitych

3,4 mln zabitych

12,83 mln rannych

8,38 mln rannych

4,1 mln zaginionych

3,6 mln zaginionych

Przebieg dziaa wojennych w latach 1914-1918

S. 1914 Niemieckie uderzenie na Belgi, Luksemburg i Francj; wojska
rosyjskie wkraczaj do Prus Wschodnich i ponosz klsk pod Tannenbergiem
W. 1914 poraka wojsk niemieckich pod Marn; pocztek wojny pozycyjnej na
froncie zachodnim
M.-CZ. 1914 wielka ofensywa wojsk pastw centralnych na wschodzie;
Rosjanie zostaj wyparci z Galicji Wschodniej oraz Warszawy (od S. 1915r.)
LIS.1915 front wschodni stabilizuje si na linii Ryga- Baranowicze- PiskKrzemieniec
LU. 1916 pocztek bitwy pod Verdun (do koca roku ginie w niej 360 tys.
Francuzw i 340 tys. Niemcw)
CZ. 1916 ofensywa rosyjska w Galicji Wschodniej; interwencja niemiecka
ratuje Austro-Wgry od cakowitej katastrofy
K.-M. 1917 nieudana ofensywa wojsk francuskich w Szampanii
CZ.-LI. 1917 nieudana ofensywa Rosji na pd. Odcinku frontu i stopniowy
rozkad armii rosyjskiej w wyniku rewolucji
W.-P. 1917 Niemcy zajmuj rosyjskie wybrzee Batyku
M. 1918 traktat pokojowy midzy Rosj a pastwami centralnymi (tzw. pokj
brzeski)
S. 1918 poraka wojsk niemieckich w tzw. drugiej bitwie pod Marn;
kontrnatarcie Aliantw i stopniowy odwrt wojsk niemieckich
W. 1918 kapitulacja Bugarii
P. 1918 rozkad Austro-Wgier; podpisanie zawieszenia broni przez Turcj
3 LIS. 1918 kapitulacja Austrii; wybuch rewolucji w Niemczech
11 LIS. 1918 podpisanie przez Niemcy zawieszenia broni

Konsekwencje wojny
Wielka wojna lat 1914-1918 spowodowaa zmiany w wielu dziedzinach ycia.
Jej najbardziej widocznym skutkiem byy olbrzymie straty ludzkie i zniszczenia
materialne.

W latach wojny powoano pod bro ok. 60 milionw mieszkacw Europy.

Zgino ok. 8 milionw ludzi (w Europie), 13 milionw odnioso rany, a 7
milionw zostao inwalidami . Niemcy straciy 15,1% mskiej populacji, AustroWgry 17,1% , Francja 10,5% , a Wielka Brytania 5,1% .
Wojna zmienia granice pastw, ukad polityczny wiata, miaa dugotrwae
konsekwencje dla ycia ekonomicznego, przeksztacia ludzk mentalno
oraz obyczajowo.
Dowiadczenia militarne
1. Pastwa walczce wystawiy milionowe armie; dowodzenie tymi wojskami,
zaopatrywanie ich i przemieszczanie wymagao olbrzymiego aparatu
administracyjnego, liczniejszego ni siy walczce na froncie; wojna
dowodzona bya zza biurka, przez wojskowych biurokratw, a szczeglnego
znaczenia nabraa instytucja sztabu generalnego.2. Wbrew pierwotnym
prognozom wojna miaa charakter dugotrwaych zmaga, w ktrych obrona
wykazywaa wyszo nad atakiem (tzw. wojna pozycyjna); wielk
skuteczno udowodnia bro artyleryjska i karabiny maszynowe, a take
umocnienia fortyfikacyjne; nowe rodzaje broni przeamania (pierwsze czogi w
1916r. pierwszym nieuzbrojonym prototypem by Little Willie) znajdoway si
dopiero w fazie eksperymentw.3. Po raz pierwszy uyto broni chemicznej
(gazy bojowe np. chlor i iperyt).4. Po raz pierwszy na du skal zostao uyte
lotnictwo (gwnie w celach rozpoznania i zdobycia przewagi w powietrzu).5.
Na morzach rozstrzygajce znaczenie miay wielkie okrty artyleryjskie

(pancerniki i krowniki), sw wielk karier rozpoczy okrty podwodne.

Skutki polityczne
1. Wojna przyniosa koniec potgi czterech mocarstw: Austro-Wgier, Niemiec,
Rosji i Turcji. Klska Niemiec, osabienie Francji oraz przejciowa nieobecno
na scenie politycznej Rosji utrudniay wytworzenie si nowych zasad
rwnowagi europejskiej.2. Powstanie nowych pastw w Europie wywoao fal
konfliktw politycznych i terytorialnych.3. W trakcie wojny doszo po raz
pierwszy do znaczcej interwencji Stanw Zjednoczonych w sprawy
europejskie, natomiast osabiona Europa zacza traci sw dominujc
pozycj w polityce wiatowej. 4. Wojna wcigna ludy innych kontynentw w
zmagania pastw europejskich (m.in. poprzez obecno z koloni w siach
zbrojnych Wielkiej Brytanii i Francji), co przyspieszyo krystalizacj de
narodowowyzwoleczych mieszkacw Azji i Afryki.