nrc.nl plaatst cookies om een optimale gebruikerservaring te kunnen bieden.

De cookies worden
ingezet om het gebruik van de website te monitoren en analyseren zodat we de website kunnen
verbeteren. Daarnaast plaatsen we cookies die het mogelijk maken content te delen via social media
en om de inhoud van de site en advertenties af te stemmen op uw voorkeuren. Dit soort cookies
kunnen ook geplaatst worden door derden. Door deze melding weg te klikken of gebruik te blijven
maken van deze site stemt u hiermee in. Lees meer over cookies op nrc.nl

Onbeperkt nrc.nl
Binnenland

Buitenland

Economie

Akkoord

Alle abonnementen
Cultuur

Sport

Opinie

Wetenschap

Tech & Media

Meer

Surinaamse samenleving
staat op instorten;
Brandstoftekort en
prijsstijgingen storten
land in grote armoede;
Regering wijt
"paniekerige' situatie aan
oppositiepartijen
PARAMARIBO, 16 SEPT. Het is merkwaardig stil op straat in
Paramaribo. Er rijden zo weinig auto's en stadsbussen dat de
Surinamers al spreken van "autoloze' dagen. Niemand weet
wanneer ze voorbij zullen zijn: voorlopig is brandstof nauwelijks
te krijgen.
Leo Morpurgo

16 september 1993

Leo Morpurgo

16 september 1993

Het is een gevolg van de economische rampen die zich de afgelopen weken in
Suriname hebben opgestapeld. Sinds Nederland twee maanden geleden de
betalingsbalanssteun stopzette, is er geen goed nieuws meer gekomen: het land
wordt beheerst door het brandstoftekort, onverminderde prijsstijgingen, een crisis in
de rijstsector en het onvermogen van de regering-Venetiaan de ontwikkelingen ten
goede te keren. Daarbij komt nog de geruchtmakende smeergeldaaire, die de
penningmeester van de hindoestaanse partij VHP, de ondervoorzitter van de creoolse
NPS en de president van de Centrale Bank dwong hun functie neer te leggen.
De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) en de Associatie van Surinaamse
Fabrikanten (ASFA) noemen in een gezamenlijke verklaring de situatie
onbestuurbaar. Ze hebben een crisisplan opgesteld dat door een crisiskabinet moet
worden uitgevoerd. De Democratische Partij, de kleinste oppositiepartij in het
parlement, ziet geen andere oplossing dan dat de regering verkiezingen uitschrijft.
Terwijl alles in de samenleving lijkt in te storten of op instorten staat, is het enige dat
vooralsnog overeind blijft staan de regering onder leiding van president Ronald
Venetiaan, die onlangs nog in alle kalmte tegenover journalisten verklaarde te
geloven dat de "paniekerige' situatie in het land vooral wordt gevoed door de
oppositiepartijen die de regering weg willen hebben.
De meeste chaos en onrust doen zich voor in de brandstofsector. De
oliemaatschappijen hadden de kraan zo goed als dicht gedraaid. Ze moeten diesel
leveren die voor 6 Surinaamse gulden per liter aan de pomp verkocht wordt. Maar de
prijs is al lang achterhaald, want ze was gebaseerd op een koers van Sf 20 voor de VSdollar toen de zwarte koers nog Sf 25 per dollar was. De afgelopen week was deze
koers al Sf 100 voor de dollar. Brandstof is intussen op de bon: 20 liter per week, wat
de pompexploitanten een hoop administratief werk geeft om de bonnen af te boeken
tegen de lijst waarop de namen van de bonhouders staan.
Advertentie

De oliemaatschappijen willen ook dat de winstmarge opnieuw wordt bepaald. Na

twee weken van lange rijen en vechtpartijen bij de pompstations besliste de regering
vrijdagavond dat de dieselprijs verhoogd wordt van Sf 6 naar Sf 11, omdat de
regering op maandbasis anders ruim Sf 20 miljoen zou moeten subsidiren.
Intussen hebben de VSB en ASFA elkaar gevonden. Volgens hen twijfelt de totale
gemeenschap eraan of de regering nog in staat is verlichting te brengen in de
erbarmelijke toestand. Daarom overwegen ze acties voor het structureel oplossen
van de gigantische problemen waarin de regering het land heeft gestort. De ASFA
kwam gisteren al met het advies aan haar leden om de automatische girobetaling van
hun elektriciteitsrekening onmiddellijk stop te zetten. Eind van deze maand zal het
Energie Bedrijf Suriname voor het eerst het drastisch verhoogde tarief in rekening
brengen. De mogelijkheid is niet uitgesloten dat uw bedrijf in ernstige
liquiditeitsproblemen zal komen te verkeren, nadat de elektriciteitsrekening via de
bank van uw rekening is afgetrokken. De meeste bedrijven zullen dan hun
werknemers niet eens meer kunnen betalen, zo staat in advies. Het
houtverwerkingsbedrijf Bruynzeel Suriname Houtmaatschappij deelde in zijn
personeelsblad mee dat zijn elektriciteitsrekening van Sf 1,3 miljoen stijgt naar Sf
10,5 miljoen.
VSB en ASFA constateren enorme wanorde die het economisch, sociaal en
maatschappelijk leven totaal beheerst. De "ongecordineerde' aanpak en het gebrek
aan samenhang bij de uitvoering van het Structureel Aanpassingsprogramma heeft
Suriname in het grootste isolement aller tijden gebracht. De Surinaamse bevolking
verkeert in zo'n grote armoede dat het ontplooien van legale economische
activiteiten geen perspectief meer biedt.

Hoe chaotisch gewerkt wordt, blijkt uit het onverwachte besluit van minister
Hildenberg (nancin) om de invoerrechten fors te verhogen. De verhoging zou
abrupt en zonder mededeling vooraf ingaan. Te elfder ure herriep Venetiaan de
beslissing van Hildenberg.
Intussen blijft de parallelmarkt-koers met sprongen stijgen. Dat is onder meer te
wijten aan het instellen van "witte pompen' waar autobezitters tegen Sf 24,50 per
liter gasoline kunnen kopen. Hiervoor moesten de oliemaatschappijen nog ongeveer
1 miljoen dollar op de parallelmarkt zien te kopen. Het gevolg is dat de grote vraag de
vrije-marktkoers verder opjaagt. Aan het eind van de week werd voor de dollar Sf 100
gevraagd en voor de gulden Sf 55.
Voor de rijstpelmolenaars was vorige week de maat vol. Hun woordvoerder,
Badressein Sital (dezelfde die lid was van het Militair Gezag), verklaarde dat de
regering ondanks herhaald aandringen geen maatregelen heeft genomen om de
rijstsecctor van de ondergang te redden. De molenaars weigeren rijst voor export en
consumptie te leveren. De schuren liggen nog vol omdat de bodemprijs voor export
te hoog gesteld is. Aan de overheid was een ultimatum gesteld tot 1 september om
een aantal zaken te bespreken, maar de regering heeft niets van zich laten horen. De
actie gaat door zolang de regering geen gehoor geeft.
De rijstsector zit met nog een ander probleem. Door de verhoging van de
brandstofprijs zal een baal rijst van 25 kg de recordprijs van Sf 625 noteren.
De Federatie van Agrarirs en Landbouwers (FAL) heeft berekend dat de rijstboeren
voor een baal van 79 kg minimaal Sf 700 moeten krijgen. De FAL waarschuwt verder
dat de verhoogde brandstofprijs voor de groente- en fruitteelt desastreus zal zijn en
heeft de regering dringend opgeroepen brandstof voor de agrarische sector te
subsidiren.
Gezien de explosieve ontwikkeling op het prijzenfront zal de FAL in de Raad van
Vakcentrales zich beijveren voor een algemene loonaanpassing van 100 procent. Ook
de Associatie van Landbouwers Organisaties dringt aan op een speciale
brandstofregeling voor de landbouw. Stagnatie in de landbouwproduktie benvloedt
de export nadelig, wat betekent dat minder deviezen binnenkomen.
Frank Playfair van de Democratische Partij heeft verklaard dat de crisis te wijten is
aan deze regering alleen. Ze heeft geen oplossingen gevonden, mede doordat er

tegenstrijdige belangen in de Nieuw Front coalitie zijn, waarbij de hindoestaanse

VHP de handelsbelangen verdedigt en de creoolse NPS die van de ambtenaren. Er
heerst nu extreme armoede en zelfs topambtenaren leven nu onder de armoedegrens
van 28 dollar per maand. Foute maatregelen hebben geleid tot enorme
deviezenverliezen. Playfair noemde onder andere het beleid in de bauxiet-, de rijsten de visserij-sector. Het land verdient nu slechts 2,5 miljoen dollar per maand.
De regering stevent af op totale araak van de economie en de situatie wordt steeds
explosiever. Als het volk in zo'n situatie geen democratische uitweg meer ziet,
kunnen ondemocratische machten de kans krijgen. Playfair waarschuwt dat voor de
coup in 1980 een identieke situatie heerste.

Mail de redactie

Lees ook deze artikelen

SURINAME

Halleluja voor Desi, maar wint hij

ook?
Maandag kiest Suriname een nieuw
parlement.
22 MEI 2015

Het land van goud en olie verarmt

Zelfs Bouterse geeft het toe: het nancile
beleid kon beter.
03 MAART 2016

Trending

Veel gedeeld
REALTIME

DRUK DRUK DRUK

Zie de Titanic zinken, in

realtime

Alleen sukkels hebben het druk

STRAFRECHT

NANETTE KNIG-BLITZ

Johnny Depp maakt einde aan terrirgate

met excuusvideo

Rekent u ook even de milieuschade af?

Voor niets in de cel? Toch 105 euro

Actrice Cox Habbema (72) overleden

Voemp! In twee uur naar Peking

Dat wij elkaar herkenden. Wij, twee

skeletten

Falen is hip, zwak zijn is top

BURGEMEESTER

Burgemeester Gelderse Renkum weg na

dronken stapavond

Over NRC

Mijn NRC

Auteursrecht

Inloggen

Privacyverklaring
Leveringsvoorwaarden

Account aanmaken
Digitale editie

Cookies

Mijn abonnementen

Stijlboek

Service & bezorging

Contact

NRC Websites

Redactie

NRC Q

Opinieredactie

NRC Media

Colofon

NRC Carrire

AdSales
Klantenservice

NRC Live
NRC Webwinkel