Dag van het Vastgoedbeheer

Wist u dat VJ?

- >150.000 unieke bezoekers per maand heeft

- Een nieuwsbriefoplage heeft van >40.000 per dag
- Beschikt over 30 jaar historische transactiedata van commercieel vastgoed
- Ontstaan is vanuit de PROVADA
- Marktleider is met online vastgoeddiensten
- Maar liefst >30 congressen per jaar organiseert
Download de gratis Vastgoedjournaal app. Zoek op trefwoord: vastgoedjournaal

#vjprofs

Programma
13.00 uur

Inleiding door dagvoorzitter Vincent Gruis, hoogleraar TU Delft en

lector Hogeschool Utrecht

13.15 uur

Aad Leek, directeur/bestuurder WOONopMAAT

13.45 uur

Jan-Cees Jol, programmamanager Erasmus Universiteit en Arthur

Messelink, project developer Engie

14.15 uur

Erik Ubels, chief technology officer OVG Real Estate

14.45 uur

Pauze

#vjprofs

Uw dagvoorzitter

Vincent Gruis
TU Delft en Hogeschool Utrecht

#vjprofs

Aad Leek
WOONopMAAT

#vjprofs

Aad Leek, directeur

bestuurder van
WOONopMAAT uit
Heemskerk.

Vraagstelling
Hoogste score op kwaliteit n
met zeer lage kosten??

De Benchmark
Prestatieveld Huurdersoordeel
Benchmarkjaar
2016 2015 2014
Nieuwe huurders
Huurders met
reparatieverzoek

8,6

8,7

8,7

Prestatieveld Huurdersoordeel
Benchmarkjaar
Nieuwe huurders

Huurders met reparatieverzoek

Vertrokken huurders

Vertrokken
Huurders

Gemiddeld sector

2016

2015

2014

8,6

8,7

8,7

8,9

8,8

8,3

8,2

7,6

8,9
8,2

8,8
7,6

7,4

8,3

De benchmark
Prestatieveld Bedrijfslasten
Benchmarkjaar

2016 2015 2014

Geharmoniseerde
benvloedbare netto 509 374 387
bedrijfslasten
Gemiddelde sector

925

De benchmark
Prestatieveld Onderhoud &
verbetering
Benchmarkjaar

2016

Totaal geharmoniseerde
instandhoudingskosten
per vhe

1697

Referentie
instandhoudingskosten
per vhe

2119

WOONopMAAT:

Bestaat 15 jaar
Heeft ca. 9.600 VhE
64 fte
Actief in de IJmond
Heemskerk
Beverwijk

Geen Rocket science

Vraag en aanbod inschatten,
een woninkje verhuren, dat
is geen Rocket Science .en
dat met een goed salaris,
aldus Stef Blok

Even nuanceren..

800 woningen gesloopt

2000 sociale huurwoningen gebouwd
Ruim 700 koopwoningen
Ruim 1.000 woningen verkocht
10 moderne zorglocaties gerealiseerd
50 miljoen genvesteerd in onderhoud
Financieel gezond

Even nuanceren

45 VvEs beheer en onderhoud

200.000 reparatieverzoeken
13.000 huurders aan een
sociale huurwoningen geholpen
Bij 1.500 gevallen succesvol
bemiddeld bij burenruzies..
Met een gemiddelde
klanttevredenheid van 8.6

Even nuanceren..

Het hoe..
Bewustzijn
Eenvoud

Bewustzijn
Een verstandige vraag
is de helft van wijsheid
*Francis Bacon

Eenvoud:Less is more
Niet meer of minder
maar minder is meer

Voorbeeld less is more

Restaurant Dennis de Haan

Voorbeeld: kwaliteit

2015

Norm 4e kwart
Bereikbaarheid 0900 nr.
Klantvriendelijkheid medewerksters
0900 nr.
Deskundigheid medewerksters 0900 nr.
Beleefdheid vakman
Kwaliteit van de reparatie

2016

1e
2e
kwart kwart
8,7
8,8
8,7
8,8

3e
kwart
8,7
8,7

8
8

8,7
8,7

8,6

8,7

8,7

8,7

8
8
8

9,0
8,9
8,9

8.9
8,9
8,9

9,0
9,0
9,0

9,0
8,9
8,9

80%
75%

100%
88%

99% 100%
90% 91%

100%
89%

90%

95%

98%

99%

97%

95%

96%

97%

97%

99%

95%

100% 100% 100%

100%

Algeheel oordeel dienstverlening*)

Vakman op tijd

Opdracht in n keer goed uitgevoerd

Direct vervolgafspraak waar nodig
Vakman genformeerd naar verdere
klachten
Vakman uitgelegd wat hij heeft gedaan
De respons op de aangeboden enqutes
was in het derde kwartaal 58%.

Voorbeeld: kwaliteit

Geheel jaar en kwartaal 2016 t/m:

Totaal verzonden:
Totaal retour:
1.

2.

3.

4.
5.
6.

Kunt u in een rapportcijfer aangeven hoe

tevreden u bent over de telefonische
bereikbaarheid van WOONopMAAT?
Kunt u ook aangeven hoe tevreden u bent
over de beantwoording van uw vragen
over de verhuurprocedure door de
medewerkers van WOONopMAAT?
Kunt u aangeven hoe tevreden u bent over
de administratieve afhandeling door
WOONopMAAT?
Kunt u aangeven hoe klantvriendelijk het
personeel van WOONopMAAT is?
Kunt u in een rapportcijfer aangeven in
welke staat de woning aan u is opgeleverd?
Welk rapportcijfer geeft u voor de dienstverlening van WOONopMAAT bij het
betrekken van uw nieuwe woning? *)

2015
777
365

1
137
76

2
251
137

3
389
193

8,5

8,5

8,5

8,5

8,5

8,7

8,6

8,6

8,5

8,4

8,5

8,5

8,8

8,7

8,8

8,8

7,8

7,9

7,6

7,7

8,6

8,5

8,6

8,5

Benvloedbare bedrijfskosten
Uitgaven normeren

Benvloedbare bedrijfskosten

Activity based costing

Indirecte kosten toewijzen aan producten
Vergroot bewustzijn kostprijs / product
Basis voor het maken van keuzes en sturing

Voorbeeld: kosten

Voorbeeld: kosten
Wenswoningen voor huurders
Standaard technisch en
functioneel PvE, met keuzes
voor huurders in exterieur en
interieur, vertaald in een
conceptwoning

Bedreigingen

Overregulering
Rigide beperkingen
Afbraak maatschappelijke
zorg

Kansen
Er zijn altijd mogelijkheden
om er iets van te maken als
je bewust keuzes maakt en
eenvoud in de uitvoering
nastreeft

Jan-Cees Jol

Arthur Messelink

Erasmus Universiteit

Engie

#vjprofs

Samen bouwen aan een

duurzame campus
Arthur Messelink en Jan-Cees Jol
Dag van het Vastgoedbeheer
8 november 2016

Inhoud

Duurzame campus
Prestatiegericht onderhoud / beheer
De route naar partnership
Aanpak van verduurzaming
Lessons learned

Erasmus Universiteit Rotterdam

Aantal studenten: 24.678

o
o

Primaire taak: het genereren en overdragen van hoogwaardige kennis.

Locaties:

o
o
o

Aantal medewerkers: 2.817

Campus Woudestein;
Erasmus University College (EUC) Rotterdam;
International Institute of Social Studies (ISS) in Den Haag.

De Erasmus Universiteit is gevestigd aan de Campus Woudestein:

o
o
o

Ongeveer 16 hectare groot;

21 gebouwen;

Totale oppervlakte van 200.000 m2 BVO

Doelen CiO: de start in 2010

Campus anno 2010: parkeervelden en onaantrekkelijke gebouwen

Visie op Campus in Ontwikkeling (CiO) is onderdeel van (bredere) EUR-strategie
Doelen CiO:
Betere ruimten en faciliteiten voor leren en werken
Stimulerende leer-, werk- en leefomgeving
Internationale aantrekkingskracht
Open campus met evenementen en cultuur
Dynamische, flexibele en duurzame campus.

Doelen CiO: Masterplan

2 assen, stedelijk (Zuid) en groene (Noord) campus

Duurzame campus
De Erasmus Universiteit Rotterdam heeft de ambitie om tot de meest duurzame campussen van Nederland te
behoren.
Concrete doelstellingen zijn:

30% energie-efficiency in 2020 t.o.v. 2005 (2% per jaar)

50% CO2 reductie in 2025 t.o.v. 1990 (afspraak met Rotterdam Climate Initiative)
Evenwicht tussen people, planet en profit
Op lange termijn: een (zo goed als) energieneutrale campus met een aantrekkelijke werk-, woon- en studie
omgeving

Kwaliteitsverbetering energiezorg EUR

Prestatiegericht onderhoud en technisch beheer

Ingangsdatum nieuwe contract: 1 maart 2015

Looptijd nieuwe contract: 15 jaar (3 * 5 jaar) waarvan jaar 1 en 2 pilotperiode
1 perceel/ contract(partij) voor: Planmatig, Preventief, Correctief en
Vervangingsonderhoud
Voor de disciplines: Werktuigbouwkundig/ Elektrotechnisch/ Transport/ Bouwkundig
Addendum: voor energiebesparende maatregelen
Gecontracteerde partij: ENGIE (vh Cofely West Nederland)

Proces

5 stappen:
Inventarisatie
Vraagspecificatie (scope vorming)
Inrichten overeenkomst
Contractvorming (en aanbesteding)
Implementatie

KPIs
Onderdeel

Resultaatgebieden

Techniek
Het denken in functionele systemen in plaats van technische en
bouwkundige componenten

Staat van onderhoud

Afhandeling werkplan
Bedrijfszekerheid
Responstijd
Beschikbaarheid ruimten
Functioneel en duurzaam beheer

Beheer en uitvoering
Proactief in plaats van reactief acteren

Organisatie
Personeel
Informatie
Uitvoering

Perceptie
Het aantoonbaar verhogen van de perceptie en klantbeleving

Klanttevredenheid binnenmilieu
Bediening en instructies
Klanttevredenheid afhandeling meldingen

Energieprestatie
Realiseren besparing onder baseline

Energieverbruik
Kwaliteit energierapportage

Implementatie

Doel is gezonde en duurzame campus door middel van partnership voor de lange
termijn
Implementatie van contract aan de hand van Duurzaam Beheer & Onderhoud (DB&O)
ISSO 100 t/m 107

DB&O richt zich op een beter binnenmilieu in

gebouwen en een optimale energie-efficintie van
gebouwen. Hierbij staan de tevredenheid van
gebruikers, een goed functionerende
klimaatinstallatie en een energiezuinig gebouw
centraal.

Duurzaam Beheer & Onderhoud - Theorie

Techniek

Beheer

Perceptie

Componentenfocus

Losse data

Individuele beleving

Functionele focus

Beheersbare
informatie

Gestructureerd
verwachtingspatroon

De praktijk

Theorie Praktijk

Eerste fase nog (te) veel correctief onderhoud

Opzetten samenwerking ENGIE en EUR
Inzicht in huidige status installaties en energieverbruik
Uitrol pilot naar bestaande gebouwen

Aanpak verduurzaming
Energy Navigator
Energy Benchmark
MJOP

Energieanalyse
Functionele
inspectie DBO

DBO (na E-efficintie,

EPC Light en Energy
Performance
Manager)
Grof

Fijn

Intentie
overeenkomst?
Inzicht
energieverbruiken

MJOP

Verbetervoorstellen
proces en techniek
(PvA DBO)
Verbetervoorstellen
voor verduurzamen
(EPC Business case)

Duurzaam
MJOP

Praktijkvoorbeelden

Aanpak verduurzaming

ENGIE geeft garantie op energiebesparing (quick wins)

Scans geven gedetailleerd inzicht in assets
Integrale aanpak: comfort, energie, gebruikerstevredenheid
Input voor lange termijn aanpak gebouwen
Vervolgstappen zijn nieuwe business cases
Essentieel is monitoring van energie, installaties, gebouwen
Prestatieniveau goed afstemmen:
Wat is haalbaar?
Wie heeft invloed?
Hoe toets je prestaties?

Lessons Learned so far

Samenwerking is key
Contract is een middel, geen doel
Vertrouwen opbouwen tussen partijen

Vertrouwen = Competentie x Betrouwbaarheid x Transparantie

Eigen belang

Organisaties moeten op een andere manier gaan werken

Heldere afspraken maken en vastleggen
Kritisch durven zijn naar elkaar

Coming together is a beginning

Keeping together is progress
Working together is success
- Henry Ford

Stellingen

Een contractduur van 15 jaar is te lang

Flexibiliteit is een bottleneck voor het aangaan van prestatiecontract
Fluctuerende energieprijzen zijn een probleem voor prestatiecontracten
Klanttevredenheid is niet goed te toetsen
De huidige aanbestedingswetgeving is niet geschikt voor langdurige samenwerking
Hoe organiseer ik een langdurig energieprestatiecontract en hoe ervaart de markt
dit?

Erik Ubels
OVG Real Estate

#vjprofs

Smart Beyond Sustainable

OVG REAL ESTATE BV

DAG VAN HET VASTGOED 2016

The edge amsterdam

PATH OF THE SUN

SOLAR PANEL

ATES - SUMMER

ATES - WINTER

The design and position of The

Edge is such that it maximizes
the path of the sun. In the early
morning hours the sunlight
provides natural light on 60% of
the office desks. On the earth
rotating the sun enlightens the
5.900 M2 of solar panels on the
rood and faade of the building,
enough to power all electric cars,
laptops and the building.

Solar panels on the roof and

south faade, including remote
panels combine into a total of
5.900 M2. While solar panels on
a vertical mount, like the facades
are less efficient, their cost are
similar to aluminum or glazing on
the faade. Any electricity from
those panels come as a free gift.

ATES or Aquifer Thermal Energy

Storage uses the earths crust
and local circumstances to cool
and heat the building. During
summer cold water from one well
is driven through the building,
cooling it down, the warm water
is injected through another well
for later usage.

The ATES system, stores the

warm water from the summer
period in to the sponge like layers
of the earth. In the winter period
when heat is needed the water is
brought back into the building,
releasing its heat.

One smartphone app

SMARTPHONE
Any of the internet connected feature of
the building comes along with a
vendor/product specific app, a situation
that is not desirable and unworkable for
the end-user. All of the 21 new
technologies, applied for the first time in
The Edge for Deloitte have been
brought together into a single HTML
based application.

Smart building

Data analytcis

DASHBOARDS
All of the 21 technologies as well as the
combination of 28.000 sensors provide
data into a single data lake. From the
data lake data is analyzed and made
available to the day-to-day dashboard
to manage the building. Using Microsoft
technology the data will be used to
combine machine learning across all
systems, optimizing algorithms and
further improve the sustainability and
employees well being.

Machine learning

MACHINE LEARNING
What many report & dash boarding
systems do is merely another way of
presenting a view on the buildings
performance. The real promise lies in
combing all building as well as tenant
and external data and applying machine
learning to it. With machine learning
continuous improvement on energy and
usage algorithms is possible as well as
predictive maintenance.

SMART BUILDING

MACHINE LEARNING

WAKE-UP CALL

As soon as you wake-up

the smartphone will suggest
to you the time needed to
get to the office. Based on
travel preferences (car,
public transportation) and
altered for weather of traffic
conditions.

PARKING

DESK & LOCKER

ROOMS

VISOTORS

Parking like in most down town

city areas is limited. Alternative
parking is available. Based on
proximity of colleagues, traffic
speed and priority the
smartphone app will suggest the
best option for you to get parking.
Just to make sure you do not end
up at a closed door.

The app will based on personal

preferences and choice of the
day, look for the best spot for
you. You can pick based on
activity the best desk available.
Ones it learns about your
preference for temperature and
light it will match it with the
building, saving energy.

While you not have even booked

a room, the building may
recognize that you may need
one. Based on the proximity of
you and your colleagues it may
suggest any available room close
to you. Obviously the app can be
used to book a room in advance,
or look for one when you need it.

If you have a meeting the app will

tell you if youre the first of a
group of colleagues arrived in the
morning, if others are already in,
you may find their location. If
visitors are about to arrive the
parking and building access
system may tell you when they
arrived.

SOLAR PANELS

POWERWINDOW
POWERWINDOW IS AN ENERGY-PRODUCING TRANSPARENT
WINDOW THAT GENERATES ELECTRICITY BY COMBINING THREE
EXISTING TECHNOLOGIES IN ONE INTEGRATED SYSTEM

GLAS: Onyxsolar
AT ONYX SOLAR DEVELOPS BUILDING
INTEGRATED PHOTOVOLTAIC SOLUTIONS
WHICH ARE USED FOR THE REPLACEMENT
OF CONVENTIONAL CONSTRUCTION
MATERIALS FROM DIFFERENT PARTS OF THE
BUILDINGS EXTERIOR SUCH AS SKYLIGHTS,
FAADES, WINDOWS, CURTAIN WALLS OR
ROOFS.

THE MATERIAL IS MOUNTED

ON A SPECIAL CEILING
BELOW AN EXISTING CEILING
OR REPLACING THE CEILING.
IN DAYTIME HEAT IS
ABSORBED, IN THE EVENING IT
RELEASES HEAT. DUE TO THE
COLD AIR, THE MATERIAL WILL
SOLIDIFY, AFTER WHICH IT IS
READY FOR THE NEXT DAY

PHASE CHANGE MATERIALS

PCM STRONGLY
IMPROVES:
- THE OVERALL
CONVENIENCE OF THE
BUILDING
- FLEXIBILITY OF BUILDING
- LOWERS THE COST OF
ENERGY
- CONTRIBUTING TO
LOWER CO2
- CONTRUBUTING TO
BETTER SUSTAINABILITY

Smart building

CIRCADIAN LED
100101101
111010101
111001010
101010110

LED
LEDs have been around since Hewlett & Packard
invented them to display numbers on their hand
held calculators. Through new materials LED is
still increasing its efficiency and creating a
daylight spectrum, lowering fatigue, making you
more energized at the office. For office purposes
LEDs have been single color so far.

CIRCADIAN

The new materials available for LED allows LEDs to become

very efficient and change color like the SUN does during the
day. Without the individual noticing, slowly but surely the
in office light spectrum will change. This will increase
overall energy, lowers fatigue and improves concentration
throughout the day.

Philips has conducted scientific research and two use cases

for a school and hospital, showing real life improvements in
health and happiness of both hospitalized people and
children at school.

FORGET ENERGY SAVING

Discussing with Philips on LED technologies and
roadmap weve learned that LED efficiency will go
up at least 10 times in the next couple of years.
Combined with the oversupply of electricity this
can only mean we will no longer look at the
energy saving of LEDs. We will improve the
daylight experiences people like so much by
adding more light fixtures in our buildings, making
it a healthier place to work..

DC CURRENT

SAVING ENERGY: SOLAR PANELS GENERATE DC, BY CONVERSION TO DC

ENERGY IS WASTED (10%)

HEALTHIER: LESS ELECTRO SMOG

30% MORE POWER WITH THE SAME CABLE: SAVINGS IN THICKNESS OF
CABLES AND SIZE OF COMPONENTS

DC CURRENT

ELECTRIC VOLTAGE DIFFERENCE BETWEEN TWO POINTS AT WHICH THE VOLTAGE

REMAINS STABLE OVER TIME

DOES NOT STOP WHEN FULLY OCCUPIED

LESS ENERGY
IMPROVING OVERALL SPEED
LCD DISPLAYS TO COMMUNICATE WAITING TIME

SMART ELEVATORS

DIGITAL CEILING

Smart building

robotics
100101101
111010101
111001010
101010110

VACUUM ROBOT

GLASS ROBOT

SURVEILLANCE ROBOT

Robots like these vacuum one have been around

for a while, robots are now getting into the
mainstream of every day live. Robot vacuum
allows for cleaning every day, improving hygiene
and healthy environments for the habitants of a
building..

Robots or not only making task easier or lower cost, they also
take responsibility for dangerous work, for example the cleaning of
the glass faade of a building, or the necessary cleaning of large
scale solar panel installations on the roof.

The surveillance robot is at work every day,

doesnt call in sick. This SAM robot is actually
operational at Deloitte in Amsterdam. The
surveillance robot has gone and got full
compliance grading to replace a human being at
night for the security of the Deloitte office..

PLANT-E
Plant-e's modular system is suitable for small to medium scale applications. It can be applied in sizes of
(multiples) 100m2 to be used for LED-lighting, power a WiFi-spot or function as a green roof while
generating electricity for the building underneath. In the last case the system doesnt only generate
electricity, but adds other advantages such as insulation, water storage and increase of biodiversity.

URBAN FARMING

Pauze
15.15 uur

Marco Reijven, COO Apleona

15.45 uur

Debat o.l.v. middagvoorzitter Vincent Gruis met

Alfred van den Bosch, directeur/ bestuurder Woonvisie
Eric Verwey, algemeen directeur Verwey Vastgoed, voorzitter VGMNL

16.15 uur

Samenvatting en afsluiting door middagvoorzitter Vincent Gruis

16.20 uur

Netwerkborrel op het Vastgoedbeheerplein

#vjprofs

Marco Reijven

Apleona

#vjprofs

APLEONA
Marco Reijven, COO

Hoe zorg je voor goed en strategisch onderhoud van een landelijk verspreide en zeer diverse portefeuille?
Hoe blijf je vernieuwen in vastgoedbeheer? Waar gaat het naar toe?

REALISING POTENTIAL.

We intend to become Europes

leading real-estate services

provider.
Dr. Jochen Keysberg | CEO

KEYFACTS APLEONA

Financially strong: 2,5 billion revenue

Strong performance: 22,000 employees
International: Active in more than 30 countries
Properties under management: 6,710
Area under management: 23 million m
Assets under management: 61 billion

OUR 360 COMPETENCE

DIFFERENT INNOVATION LANDSCAPES

Evolutionary change

Short term

Revolutionary change

vs

Long term

THE UNCERTAINTY OF THE FUTURE

The Future

INNOVATION PEAKS AND CYCLES

THE FUTURE AND WHAT WE CAN BE EXPECTING

Drones

Internet of Things

Driverless Cars

Virtual Reality

Robotica and AI

3D Printing

Page 86

POWER OF DATA

Market data
Client data
Asset data
Leasing data
Corp. Solutions data

Action/
Opportunity
(PM/AM)

Added Value

WHAT WE DO

Help our client get all of their data in one central place, in a digital
format

Fill in any data gaps

Help increase the value of our clients portfolio through tailored

consultancy

CURRENT PRACTICE

Building communities for all managed properties

Accessible for all stakeholders;
Collaboratively share information

Increase cooperation and commitment with the managed objects

Optimizing the professional service level
Controlled environment set by PM

With modules for security, marketing and complaint tracking system

(SLA, KPI integrated)

STELLING 1

Property management is niet toekomstbestendig in haar huidige vorm.

STELLING 2

De property managers van de toekomst zijn niche spelers of onderdeel van een
internationale organisatie.

REALISING POTENTIAL.

Debat met

Alfred van den Bosch

Eric Verwey

Woonvisie

Verwey Vastgoed

#vjprofs

Bedankt voor uw komst!

Aanvang netwerkborrel op het

Vastgoedbeheerplein
#vjprofs