S P R Z T

Analizator stanw
logicznych LogicDAQ
Gdy montujemy i uruchamiamy
urzdzenie stanowice
wielokrotnie sprawdzon
konstrukcj, to na og nie
mamy z tym wikszych
problemw. Wystarczy wszystko
polutowa, podczy zasilanie
i ju. Gorzej, gdy sprawdzamy
zupenie nowy projekt. Czeka
nas wtedy moc niespodzianek.
Podobnych kopotw moemy
si spodziewa podczas
napraw zepsutego sprztu. W
przypadku urzdze cyfrowych
nawet dobry oscyloskop
nie zawsze nam pomoe.
Wspczesna elektronika uytkowa i profesjonalna, to w wikszoci przypadkw mniejsze lub wiksze
systemy mikroprocesorowe. Nazwa ta
zreszt stanowi pozostao historyczn, bo tak naprawd mikroprocesory
w klasycznym rozumieniu poza komputerami wystpuj waciwie tylko w
bardzo wyranowanym sprzcie profesjonalnym, a na ich miejsce pojawiy
si takie elementy, jak: mikrokontrolery, ukady programowalne, procesory
DSP, itp. Jakby ich nie nazywa, w
urzdzeniach takich spotykamy si z
wieloma sygnaami cyfrowymi, czsto
poczonymi logicznie w magistrale,
ostatnio niestety wystpujce dodatkowo w rnych standardach napiciowych. Uruchamianie takich urzdze nie jest sztuk atw, tym bardziej, gdy liczba sygnaw cyfrowych
jest dua. Jeli mamy do czynienia z
aplikacjami, w ktrych wystpuj liczne i skomplikowane zalenoci logiczne i czasowe pomidzy poszczeglnymi sygnaami cyfrowymi, to do prac
konstrukcyjnych nieodzowne staje si
zastosowanie odpowiedniego sprztu
pomiarowego. Podstawowym i nadal
najwaniejszym na etapie konstruowania pozostaje odpowiednie rodowisko
uruchomieniowe (IDE), ale nie mniej
istotne s takie przyrzdy jak wielokanaowy oscyloskop (najlepiej cyfrowy),
czy szczeglnie przydatny w przypadku aplikacji cyfrowych analizator stanw logicznych. Kady z tych

46

przyrzdw ma swoje
specyczne cechy. Mog
one spowodowa, e w
warsztacie konstruktora powinno si znale
miejsce na oba.

Krtko o jednym z
DAQw
Nie tak dawno opisywalimy na amach
naszego miesicznika
podrczny oscyloskop
cyfrowy PenScopeDAQ,
wyrniajcy si jak pamitamy wrd podobnych przyrzdw do
oryginaln konstrukcj. Fot. 1. Widok oglny analizatora LogicDAQ
Dzisiaj przysza kolej
gnau przekazywanego z urzdzenia
na nastpnego przedstawiciela rodziny DAQw: 32kanaowy analizator badanego do analizatora.
LogicDAQ komunikuje si z komstanw logicznych o nazwie Logicputerem PC poprzez interfejs USB.
DAQ. Jest to niewielkich rozmiarw
Odpowiednie sterowniki s instalourzdzenie (fot. 1) wsppracujce z
komputerem PC, na ktrym zainsta- wane wraz z caym programem obsugujcym analizator. Do zasilania
lowano specjalny program. W analisuy zasilacz wtyczkowy nalezatorze nie wystpuj adne mechacy do wyposaenia standardowego.
niczne elementy regulacyjne, umieszczono jedynie lampki sygnalizacyjne Analizator jest automatycznie wyStatus i Trigger oraz gniazdo suce krywany przez program i zaraz po
tym fakcie mona rozpocz prac.
do podczenia przewodw pomiaroProgram wykorzystywany do wspwych. Wszystkich regulacji dokonupracy z analizatorem jest czci
je si z poziomu programu komputeoprogramowania rmowego przeznarowego. Do dua liczba wej wymusia konieczno zastosowania od- czonego rwnie dla innych urzpowiedniego gniazda wejciowego. W dze RKSystem (inne typy analipraktyce codziennej prawdopodobnie zatorw logicznych i oscyloskopw
nie bdzie zachodzia potrzeba jedno- cyfrowych). W przypadku Logicczesnego wykorzystywania wszystkich DAQa wystpuje jako samodzielna
kanaw. Do dobrym rozwizaniem aplikacja, natomiast w przypadku
okazao si przyjte przez producen- oscyloskopw cyfrowych jest uruta rozwizanie polegajce na podzieleniu caego kabla pomiarowego na 8
4przewodowych wizek. W ten sposb mona doczy tylko tyle kocwek pomiarowych, ile bdzie niezbdnych do dokonania pomiarw. Wad
natomiast jest do delikatna konstrukcja kabelkw, przez co stosunkowo atwo mona je uszkodzi, szczeglnie podczas wycigania wtyczek
z gniazda. Nie uatwi pracy rwnie
niezbyt dua dugo przewodw (ok.
Rys. 2. Gwne okno programu ob20 cm), cho tu naley zrozumie, e
sugujcego analizator
moe mie ona wpyw na jako sy-

Elektronika Praktyczna 7/2005

S P R Z T

Akwizycja
danych

Rys. 3. Okno konfigurowania

cji wykresw

chamiany jako modu w

odrbnym oknie.
Gwne okno programu
analizatora przedstawiono
na rys. 2. W grnej czci
ekranu znajduj si wirtualne klawisze, ktrymi wybiera si tryby pracy przyrzdu i wywietlania przebiegw. Centralna, najwiksza cz jest przeznaczona na wizualizacj przebiegw zdjtych z poszczeglnych linii pomiarowych. Jak wiemy moe
by ich maksymalnie 32,
ale w przypadku prezentowanym na rys. 2 wywietlono jedynie 12. Dziki moliwoci dowolnego
doboru liczby wywietlanych przebiegw uzyskujemy zwikszenie czytelnoci odczytu. Bardzo wygodna w praktyce moe
by opcja nadawania indywidualnych nazw kademu kanaowi. Dziki temu,
przebiegi s bardziej zrozumiae, szczeglnie dla osb
niewtajemniczonych. Dodatkow zalet jest moliwo
nadawania indywidualnego
koloru kademu przebiegowi (rys. 3). Pod wykresami
czasowymi znajduje si pasek podajcy aktualne parametry wywietlania.

Fot. 4. Widok chwytaka

nalecego do standardowego wyposaenia analizatora

Elektronika Praktyczna 7/2005

Przed przystpieniem do pomiarw naley

poczy analizator z badanym
ukadem. W przypadku wykorzystywania wszystkich
kanaw nie jest
to sztuka prosta,
szczeglnie dla
wspczesnych
wizualiza- technologii montau powierzchniowego. miem
twierdzi, e jeszcze troch
i takie urzdzenia, jak opisywany tu LogicDAQ stan
si nieprzydatne z powodu niemonoci przyczenia go do ukadu. Przewody pomiarowe znajdujce
si w standardowym wyposaeniu analizatora zakoczone s chwytakami, ktrych kocwki wyposaono
w dwa wsy zaciskajce
si na nkach elementu
(fot. 4). Cho chwyt wydaje
si do pewny, to zdarzao si jednak w czasie testw, e kocwki niestety
odczay si od badanych
elementw. Innego, sensownego rozwizania na razie
chyba nie wymylono, trzeba wic sobie jako z tym
problemem radzi. Gdy zorzeczc przebrniemy przez
etap doczepiania przewodw pomiarowych, stajemy
wobec kolejnego zagadnienia. Musimy dokadnie si
zastanowi, w jakim trybie
powinien by ustawiony
analizator, jak optymalnie
dobra czstotliwo prbkowania sygnaw wejciowych, jak wybra metod
wyzwalania, czy korzysta
z wewntrznego przebiegu
zegarowego, czy doprowadzi go z zewntrz.
Badajc ukad, w ktrym wystpuj przebiegi zupenie nieznane, rozsdne bdzie na pocztku
ustawienie automatycznego
trybu wyzwalania. Analizator przesya wwczas dane
do komputera po kadorazowym ich sprbkowaniu.

47

S P R Z T

Rys. 5. Widok okna konfiguracji warunkw wyzwolenia

Dziki temu wida, czy w ukadzie

panuje zupena cisza, czy te cokolwiek si dzieje. Oscylogramy bd
jednak w tym trybie wywietlane w
sposb niestabilny. Wszystko jeszcze
pod warunkiem, e prawidowo ustawimy czstotliwo zbierania prbek
i odpowiednio dobierzemy zakres wywietlania danych na ekranie (powikszenie). Gdy przekonamy si, e jakiekolwiek dane dochodz do analizatora
przychodzi czas na blisze oszacowanie parametrw przebiegu i bardziej
przemylane ustawienie trybu wyzwalania. Przykadowo: przeczenie wyzwalania na Repeat pozwoli nam obserwowa dane ju w sposb stabilny, gdy s one przesyane do komputera jedynie wtedy, gdy zaistniay warunki wyzwolenia. Tu wedug
mojego odczucia brakuje w programie moliwoci wyczyszczenia ekranu. W sytuacji, gdy kolejne dane s
identyczne, uytkownik nie ma pewnoci, czy obserwuje wiee dane,
czy widzi wci stare. Nie rozwizuje
tego w peni nawet przeczenie wyzwalania w tryb Single, w ktrym za
kadym razem trzeba rcznie uruchomi pomiar. Nadal wszystko odbywa
si na tle poprzednich danych, a o
tym e na ekranie widniej ju aktualne wykresy wiadczy jedynie komunikat Capture stopped. Nie zawsze
jednak zwraca on uwag uytkownika. Tryb Single zosta zreszt pomylany do zupenie innego celu. Jest
on stosowany wwczas, gdy chcemy uchwyci jak konkretn, sytuacj i mie pewno, e nie utracimy
jej po ewentualnym kolejnym wyzwoleniu. Mona go porwna do ustawiania puapek podczas uruchamiania programw. Zdarzeniem wywoujcym wyzwolenie moe by dowolna
zmiana stanu na dowolnym wejciu
(ale zawsze tylko na jednym) oraz
dowolna kombinacja stanw na jednym lub kilku wybranych wejciach.

48

Mona rwnie czy powysze warunki, tzn. jako warunek wyzwolenia ustawi zmian stanu i kombinacj wej, a take zmian stanu lub
kombinacj wej. Jak wida logika
matematyczna, z ktr na co dzie
maj do czynienia fachowcy od techniki cyfrowej i tu kania si gboko.
Kolejna opcja pozwala ustawi jeszcze
liczb zboczy sygnau wyzwalajcego,
dopiero po przekroczeniu, ktrej nastpi wyzwolenie. Warunki wyzwalania ustawia si w oknie Capture Setup (rys. 5).
Warunek wyzwolenia stanowi
punkt zaczepienia do przeprowadzenia
analizy pracy badanego ukadu. Czasami interesowa nas bdzie to, co si
dziao przed wyzwoleniem, czasami
to, co byo pniej. W programie moemy zdecydowa o tym, w jaki sposb sprbkowane dane bd zapisywane do bufora. Suy do tego pasek
Pre/Post Trigger Buffer. Pooenie momentu wyzwolenia wzgldem danych
zapisanych do bufora jest wyznaczone przez pozycj suwaka. W sytuacji
pokazanej na rys. 6. wyzwolenie nastpi, gdy do bufora bdzie zapisywana 27320 prbka z 32757, ktre
w tym przypadku si tu zmieszcz.
Oznacza to, e na wykresie bdziemy
obserwowa do dug histori zdarze, jakie miay miejsce przed wyzwoleniem, a nastpnie may kawaek
wykresu pokae nam to, co si dziao
tu po wyzwoleniu. Jak wida suwak
jest wyskalowany zarwno w jednostkach czasu, jak i w liczbach odnoszcych si do wielkoci bufora.
Oprogramowanie wsppracujce z analizatorem LogicDAQ oferuje
jeszcze jeden do specyczny sposb obserwowania zjawisk w ukadzie
badanym. Jest to licznik Edge counter (after trigger). Suy on do zliczenia okrelonego zbocza (narastajcego lub opadajcego) sygnau na dowolnym wejciu, od chwili wystpienia wyzwolenia, do zapenienia bufora danych. W przypadku uaktywnienia tej opcji, wynik jest wywietlany
na pasku pod wykresami. Pomiar taki
moe by pomocny w analizie poprawnoci transmisji szeregowej.

Analiza wywietlonych
wykresw

Zebranie danych, to zaledwie poowa sukcesu. Teraz przychodzi kolej na ich analiz. Podstawow form zobrazowania wynikw s wykresy czasowe przebiegw z poszczeglnych kanaw pomiarowych. Wywietlane w ten sposb dane wygl-

daj podobnie jak w oscyloskopie.

Graczna forma doskonale nadaje si
do ich odpowiedniego zinterpretowania przez uytkownika. Dodatkowymi elementami pomocniczymi s trzy
kursory uytkownika i jeden specjalny, zwizany z momentem prbkowania. Zalet stosowania kursorw
jest moliwo dokonywania pomiarw np. czasu lub czstotliwoci na
podstawie analizy ich pooenia. Kursory X i Y przydaj si ponadto do
zdeniowania zakresu obserwowania
przebiegw. Po ustawieniu kursorw
X i Y, a nastpnie naciniciu przycisku ekranowego XY, na caej szerokoci ekranu zostaje wywietlony wykres pomidzy obydwoma kursorami.
Powikszenie wykresu mona ponadto
ustawia za pomoc klawiszy + lub
. Cho graczna posta danych chyba najlepiej nadaje si do analizy, to
jednak w pewnych przypadkach wygodniej jest pracowa z ich reprezentacj cyfrow. Kada prbka jest w
nim wywietlona w zapisie binarnym
i heksadecymalnym. Do tego dodane s numery prbek i ewentualne oznaczenia kursorw. Tak, jak w
oknie gracznym, tak i tu dysponujemy klawiszami szybkiego skoku do
dowolnego kursora.
Liczba danych zapisanych w buforze jest najczciej do znaczna i
zaley od ustawie konguracyjnych.
Dopuszczalne zakresy to: od 255 do
524287 prbek. Oczywicie im wikszy zadeklarujemy bufor, tym wicej
informacji bdziemy mogli uzyska
w kadym pomiarze, ale jednoczenie wyduy si okres oczekiwania
na przesanie danych do komputera i
ich zobrazowanie na monitorze. Nie
stanowi to jednak istotnego pogorszenia komfortu pracy dane s przesyane do szybko przez port USB.
Na wstpie pisaem o coraz powszechniejszym stosowaniu, nawet w
jednej aplikacji, ukadw cyfrowych
wykonanych w odmiennych technologiach. Wie si to z rnymi
standardami poziomw logicznych.
W analizatorze LogicDAQ nie ma zasadniczo moliwoci wybrania ktrego z nich, np. TTL, CMOS, LVTTL,
itp. Jedynym obejciem tego problemu jest ustawienie najbardziej odpowiedniego poziomu progowego, decy-

Rys. 6. Pasek okrelajcy sposb zapisu danych do bufora

Elektronika Praktyczna 7/2005

S P R Z T
Tab. 1. Podstawowe parametry analizatora LogicDAQ
400MHz przy 8 kanaach
Maksymalna czstotliwo
200MHz przy 16 kanaach
prbkowania
100MHz przy 32 kanaach
Dugo bufora danych
128 kB (opcjonalnie 512 kB)
Zewntrzne wejcie zegarowe
Ustawianie poziomu jedynki logicznej (napicia progowego)
Zasilanie zewntrzne
5 V/1 A

dujcego o tym, czy sprbkowane napicie ma by

zinterpretowane jako stan
wysoki, czy niski. Zauwamy, e w katalogach ukadw cyfrowych podawane
s dwa graniczne poziomy wejciowe: dla stanu
niskiego UIL i wysokiego
UIH. Podobnie s deniowane poziomy wyjciowe,
ktre w przypadku analizatora nie maj jednak znaczenia. Napicie o wartoci
poredniej, tzn. wiksze od
UIL i nisze od UIH traktowane jest jako poziom
nieokrelony. Z punktu widzenia poprawnoci pomiarw, najbardziej odpowiednie bdzie ustawienie napicia progowego analizatora na warto rwn poowie przedziau midzy UIL
i UIH, czyli stanowic
redni arytmetyczn tych
napi. Konkretne wartoci
naley dobra na podstawie danych katalogowych
badanych ukadw. Domylnie prg ten jest ustawiany na 1,5 V i niestety
jest to warto obowizujca jednoczenie dla wszystkich kanaw.

Podsumowanie

Analizatory stanw logicznych nie nale chyba do sprztu bardzo powszechnie wykorzystywanego nawet przez profesjonalistw. Jeszcze do niedawna naleay do grupy
sprztu elitarnego. Sam
dowiadczyem tego niegdy na wasnej skrze,
gdy pracujc przy uruchamianiu systemw mikroprocesorowych w niemaej instytucji musiaem si niemal zapisywa na wypoyczenie jednego egzemplarza
analizatora stanw logicznych, jaki by wwczas dostpny dla wszystkich pra-

Elektronika Praktyczna 7/2005

cownikw. Nie musz dodawa, e by on wielkoci

i wagi sporego oscyloskopu. Jego niewtpliw zalet
byo natomiast to, e by
urzdzeniem autonomicznym, co byo o tyle istotne, e wwczas komputery PC nie stay u kadego inyniera na biurku. Na
szczcie czasy te mamy
ju poza sob i na sprzt
o nie gorszych parametrach
moe ju sobie pozwoli
nawet elektronik amator.
Tak, czy inaczej musi on
jednak znale choby minimaln motywacj ekonomiczn zakupu, ktr moe
stanowi odpowiednio dua
liczba uruchamianych bd
serwisowanych urzdze
cyfrowych. Na pewno duo
atwiej bdzie na tak motywacj choby w niewielkiej rmie elektronicznej.
Zalet posiadania i wykorzystywania analizatora stanw logicznych doceni na
pewno bardzo szybko kady elektronik majcy do
czynienia z ukadami cyfrowymi i systemami mikroprocesorowymi. Natomiast
w przypadku prac z mniej
skomplikowanymi aplikacjami i dysponowaniem ograniczonym budetem, pozostaje rozstrzygnicie dylematu, czy korzystniejsze
bdzie zakupienie cyfrowego oscyloskopu, czy analizatora stanw logicznych.
Tu niestety trudno udzieli
uniwersalnej recepty.
Jarosaw Doliski, EP
jaroslaw.dolinski@
avt.com.pl
Dodatkowe informacje
Dystrybutorem jest RK-System
05-825 Grodzisk Mazowiecki,
ul. Chemoskiego 30, tel. (22)
724 30 39, fax (22) 724 30
37, www.rk-system.com.,
sprzedaz@rk-system.com.pl

49