Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
>
P H A T T R I E N KINH T E
So 258, Thang Ta ndm 2012
Bai viet nghien cuu Ivra citpn liltung ddnh sdch de xdy dung lie thong gidm sdt vd ddnh gid
(Monitoring & Evaluation: M&E) chi tieu cong dua tren liet qud cda VN. He thong M&E dua
tren kit qud Id cdu phan quan trgng cua phuorng thuc qudn ly ngdn sdch thuc Men vd qudn tri
cong hien dai md hdu het cdc nudc dang no lite td chuc trien khai. Hien tai, he thong M&E chi
tieu cong cda VN dang ton tgi nhieu khodng trong nhdt djnh. Nghien ciru de xudt qud trinh thiet
lap he thdng M&E dua tren kit qud phdi di tir lua chpn cdc chinh sdch de Idp cdc khodng trong
do vd tiep den xdy dung cdc nen tdng ve the che vd ky thudt de hien thuc hoa he thong M&E mdi.
Tic kiioa: Ciii tieu cong, IJC t/iong gidm sdt vd danli gid, qudn tri cong.
1. Gidi thieu
Gia tri ciia dong tien chi tieu ngan sach, chat
lirong dieu hanh ngan sach hay hieu qua cung cap
hang hoa cong, la nhirng van de quan tam hang dau
cua Quoc hoi, Chinh phu va cong chung trong xa hoi
hien dai. Thai gian qua, Chinh phu da trien khai
nhiSu giai phap de cai thien tinh hieu qua, hieu luc
chi tieu cong nhu ban hanh Luat ngan sach nha nuac
(NSNN); thyc hien ca ch8 trao quyen tu chu cho cac
dom vj khu vuc cong; tang cuong tinh minh bach va
trach nhiem giai trinh; day manh xa hpi hoa ITnh vuc
giao due, y te... Song, thyc tien cho thay viec phan
b6 va sur dung nguon lyc tai chinh cong khong di xa
hon nhu mong dpi; ky luat tai khoa tong the khong
dupc ton trpng; can doi ngan sach nam nao cQng
vupt thu song bpi ehi ngan sach keo dai, khong dupc
cai thien. Mae du, Chinh phii da chuyen sang quan
ly ngan sach thye hien, gSn phan bo ngan sach theo
cac chuong trinh muc tieu, nhung thyc te cho thay
ngan sach dhu tu con dan trai, gay lang phi tien von
ngan sach. Trong khi eo eh8 giam sat tinh minh bach
va trach nhiem giai trinh tu phia xa hpi va co quan
dan cu con yeu kem thi khong the kiem soat chi tieu
cong mpt each hieu qua.
Muc dich CO ban cua nghien cuu la huong den
thiet lap khung chinh sach de xay dung he thong
M&E ehi tieu eong dua tren ket qua phu hpp voi boi
eanh ciia VN. He thong M&E chi tieu cong dua tren
ket qua vupt qua he thong truyen thong, tao nen mpt
phan can thiet ciia phuong thuc quan tri cong hien
dai. Gia tri ciia no la eung cap mpt cong cu de do
luong ket qua chi tieu cong va gan chi tieu cong voi
cac muc tieu chien lupc uu tien. Su thiet ke va thyc
hien he thong M&E dya tren ket qua c6 nhieu muc
tieu, bao gom ho trp lap ke hoach ngan sach, ra
quyet dinh chinh sach, phan hoi ve ket qua thyc hien
chi tieu cong. Dieu nay co nghia la muc tieu cuoi
Cling ciia he thong M&E dya vao ket qua la tang
cuong trach nhiem giai trinh. He thong M&E dya
tren ket qua phai huong den phue vu cho phat trien
ben viing. Dieu nay rat c6 y nghia de tang cuong cai
each khu vyc cong va nang cao chat lupng eung cap
djch vu cong 6 VN.
Cong trinh dupe thiet ke thanh 3 phan: Phan 1
trinh bay khung ly thuyet va phuong phap nghien
CHI Tiu C 6 N G
VA T A N G T R U O N G KINH T^
/?
P H A T T R I E N KINH TE
So 258, Thdng TU ndm 2012
ngan sach dai han va tdn trpng tinh ky luat tai chinh
tong (he. Ddng thdi chu trpng phoi hpp chat che
quan ly ngiin sach vdi quan ly ket qua thyc hien. Cac
chiC'ii lupc loan dien vc tang trudng va xoa doi giam
ngheo. ke hoach phat trien kinh te xa hpi 5 nam
yeu cau vice thiet lap cac chien lupc va muc tieu deu
dua lien tinh toan chi phi co hdi va gidi han ngu6n
lyc tai chinh cua Qude gia.
(2) l^e thong gidm sdt vd ddnh gid chi tieu cong
Tir nam 1996 den nay, VN ed nhiing tien bp nhit
dinh trong vice phat trien he thcing M&E ngan sach
va chi tieu cong. Tuy nhien, cr VN khdng cd dao luat
chung de tdng quat hda he thdng M&E trong khu
vyc cong. He thong M&E cua VN dupc quy dinh
trong nhieu dao luat khac nhau. Va cd the khai quat
cac cot moc phat trien co ban sau:
Ban hanh Luat NSNN (1996, 2002);
Trien khai danh gia chi tieu cong giai doan
1996 - 2000; \a danh gia tdng hop ehi tieu cong. dau
thau cong \ a trach nhiem tai ehinh nam 2004;
Thyc hien thi diem Khudn khd chi tieu cong
tmng han 2000 va 2005;
Ban hanh Luat boat ddng giam sat cua Quoc hgi
nam 2003; \a
- Ban hanh quy che \e giam sat \a danh gia dau
tu cdng nam 2003 \a 2010...
Trong chi tieu cong, giam sat \ a danh gia dau tu
cdng da dirac Chinh phii rat coi trpng. .\et ve the che
to chirc thyc hien, nam 2003, Bp Ke hoach & Dautu
da ban hanh Thdng tu s6 03 2003 TT BKH ngay
19/5 2003 hudTig dan edng tac giam sat, danh gia
dau tu ccing; den nam 2009, ea che giam sat, danh
gia dau tu da dupe hoan thien mdt bude (Hinh 1 va
Hinh 2).
1
Oanh gia eong tac
chuan bi, to chipc,
huy dpng cac nguon
luc cua du" an...
Hinh 1. Cac noi dung thufc hien danh gia d'au tu* cong
CHI TIEU CONG
VA T A N G TRUdNG KINH TE
P H A T T R I E N KINH TE
So258,Th^ngTi/nam201
IM
canh do, khong the thiet lap dupc cac yeu to de duy
tri he th6ng M&E ben viing. Cac cau hoi dat ra: Ai
iing hp cho he thSng M&E va ai quan tam den he
thong M&E? Bdi le, hien tai hau nhir cac to chirc
khu vyc cdng trung uong hay dia phuang khdng
quan tam d6n thyc hien giam sat va danh gia dau tu.
Bao cao tong hpp giam sat, danh gia dau tu nam
2008 ciia TP.HCM da thira nhan: "...Mpt s6 don vi.
chu dh\x tu chua lam tot cong tac giam sat danh gia
d k tu the hien cu the con tren 13% so dy an dang
hoat dpng khong bao cao giam sat (nhat la cac dy an
nhom C dupc phan ckp)... Cong tac giam sat danh
gia dku lu co sy chuySn bien nhung nhin chung tinh
hinh thyc hien giam sat danh gia dau tu vkn chua
dupe cac don vj thyc hien diy dii theo quy dinh hoac
thyc hien chua dat dupc yeu cau ma cdng tac giam
sat dk ra, chat lupng bao cao ehua dat yeu cau, so
lieu chua dSy dii va sat thyc te; de xuat nhiing nhiing
giai phap khic phue chua cu thS, con chung chung
hoac khong e6 dh xukt. Cdn kha nhieu dy an chi
thyc hien giam sat danh gia dku tu khi dieu chinh
Jf
hoac (hop thuc hoa) cho giai doan ihanh quyel loan
do da dua vao sii' dung..."
Cau hoi thir hai la, mire do (in cay ciia du lieu va
sy thoa dung hoa dir lieu ciia W&.V chi lieu cong
nhu the nao'.' llau het hao cao cua he thong M&E chi
lieu cong hien tai chi dirng lai bao cao thyc hiC-n kc
hoach khong dya \ao muc lieu, nhiem \u ciia kc
hoach de danh gia \a phan lich lac dpng; khcing lap
trung phan tich nguyen nhan cua nhirng han che
hoac chua thanh eong, tim ra giai phap de giai quyet
hoac lam eo sd dua la cac giai phap, ke hoach cua
nam sau. Noi khac di, each liep can eua M&E khong
CO tinh he thong, thieu cac he thong lieu chi danh
gia. \ d i thyc trang nhu \'ay. mirc do him dung hoa
thong tin ciia he thong M&I- rat thap (Hao cao M&E
cua Nghe An nam 2009 vi TP.HCM nam 2()()X).
chii y den diinh gia tac ddng kinh tc ctia chi tieu
cong dC:n cae muc lieu chien lupc quoc gia (Hinh 3).
Noi khac di, han che ciia he thdng M&F hien tai la
khong do ludng ket qua, do vay khong phan biet
dupc ihanh cong va that bai. Neu nhu khong nhan ra
dupc Ihanh cong thi khdng the thye hien ehinh sach
khen thudng thich dang eho dieu dd; ma trai lai co
the se thyc hicn khen thudng cho cac that bai. Noi
khiic di, khdng nhan ra dupc thanh edng thi khong
the hpe hoi; khdng nhan ra sy that bai thi khong the
sua chira no va cac muc tieu phat trien cua quoc gia
kho ma dat dupc.
Hoat dpng
Dau ra
4^
Ket qua
Thue hi^n
Myc tieu
Ket qua
Quoe gia
Dia phuang
P: su tieh hpp tii'ng phan
P H A T T R I E N KINH TE
36' 258, Th^ng TU ndm 2012
che va cong cu quan ly ciia khu virc tu' vao khu vyc
cong. Bdi vi. cac khd khan ma khu vyc tu phai
duong dau, chang han nhu nhu cau phat trien ciia
cong ty trong sir gidi han ngan sach thi khu vyc cong
Cling tuong ty nhu vay. NghTa la, khi khdi xudng
mpt chuang trinh/du an chi tieu cong can nghien ciru
tudng Uin sir gan ket gifra cac hoat dpng, ket qua, boi
canh ciia chuong trinh (Weiss, 1995) de quyet dinh
phan bo nguon luc va danh ddi muc tieu giii'a cac
chuong trinh hay dy an. Triet ly nay vach ra each
thirc doi mdi mo hinh quan tri dya trdn kdt qua tir
md phong cac phuong thirc quan tri cua khu vyc tu.
Khuon khd phan tich eua he thong quan tri theo
ket qua la chuoi gia tri trdn co sd khung ly thuyet
thay doi. NghTa la, mpt khi khdi xudng mpt dy an
hay chuang trinh chi tieu cong thi phai xac dinh lam
thd nao dd dat dupc kdt qua (Kusek va Rist, 2005).
Cac boat ddng dan ddn cac dau ra; cac dau ra dan
ddn kdt eye; eae kdt cue dap irng muc dich va dan
ddn tac ddng; tac dpng dan ddn ddn muc tidu. Day la
cac chuoi gia tri can xem xet dd quydt dinh phan bo
va sir dyng nguon lyc cdng co hidu qua va hidu lyc.
Xir ly khoang trdng 2: Quan trj cong mdi ciing
bi chi trich manh me vi chi tap trung vao kdt qua
quan ly va tim kiem tinh kinh td, hidu qua, hidu luc
eiia dich vu cdng nhung khong chii trpng ddn sy dat
dupe cac mue tidu dai ban ma do mdi chinh la nhu
cau thye sy eiia khu vyc cdng. Dd khae phue tinh
trang nay mue tidu chidn lupc xa hpi va mdi trudng
ndn dupe md rpng vao trong muc tidu chidn lupc
quan tri cong, tao ndn khia eanh bdn viing 3 ehidu:
kinh td xa hdi mdi trudng (Nan Chai (2009).
Chien lupc phat tridn kinh td - xa hpi 2011 2020 da
khang dinh quan didm phat tridn bdn vung ciia VN:
"...Tang tru'dng kinh td phai kdt hpp hai hoa vdi
phat tridn van hda, thye hidn tidn bp va eong bang xa
hdi, khdng ngung nang cao chat lupng cupe song
eua nhan dan. Phat tridn kinh te xa hpi phai luon
coi trpng bao vd va cai thien mdi trudng, chii dpng
ling pho vdi bidn ddi khi hau. Phat tridn nhanh va
bdn vii'ng phai luon gan chat vdi nhau trong quy
hoach, kd hoaeh va ehinh sach phat trien kinh td - xa
hdi..."
Xu Iy khoang trdng 3: Tu nhiing nam 90, cai
each quan tri eong tim kiem va hudng den khae phue
nhii'ng han ehe md hinh quan tri edng mdi. Mpt vai
Jt
^
%
quan, ban ngiinh thyc hien eae chinh saeh mpt each
hieu quii. Dong ihdi, cimg can co nhii'ng doi mdi ve
ca Ciiu li) chirc va ciich thirc lam viec, van hoa thong
tin mdi, cac quy Irinh trao ddi va sii' dung thong tin.
Dong thdi, can the che hoa cae quy dinh dd ydu cau
sir dung thong tin M&F trong soan lap ngan sach,
phiil trien cac du iin, chirong trinh dau tu cong.
(.^) I.n trinh r</ rdch thirc thuc hien he thong
M&F. chi licit cong dira ihco kci qua
Dc thuc hien he thdng M&F theo ket qua can sua
(loi, hoiin thien c(r so phap ly lidn quan den quan ly
tai chinh, NSNN trong do co quy dinh vd thyc hien
M&F chi tieu cdng theo ket qua. Theo do, quy dinh
ro triich nhicm, tham quyen, phuang thuc, trinh tu,
giii trj phap ly gan kel \di \iec thyc hicn M&E chi
tidu cong theo kdt qua. Tiep dd, tren co sd cac quy
dinh cua Luiii NSNN \c M&E chi tieu cong theo kel
qua, can ban hanh ciic \ an ban hudng dan gom nghj
dinh Vii thcing tu hirdng dan cu the quy trinh M&E.
Dong thdi, lya chpn each thirc tidp can M&E chi
tidu cong dya tren kdt qua mot each thich hpp. Doi
vdi cac chuang trinh' dy an dau tu cong: Cac
chuong trinh va dy ;in dau tu ed quy md vdn ldn
(thudc nhom A), can ap dung he thdng .Vt&E tien
tidn hon vdi muc dich kidm soat chat che, giam thieu
cac rui ro. tdn that \ ii ngan chan ciic tac dpng tieu
eye doi \ di kinh te xa hdi. Cdn ddi \ di cac dy an
dau tu Cling co quy md vdn irung binh va nho (thuoc
nhdm B \ii C) thi mirc dp do luiTng cua he thong
M&E CO thd gidi ban \iio giam sdt tinh hpp ly ve
phan bo ngiin saeh, dam bao su dung vdn dung muc
dich \'a danh giii tiic ddng ngan ban \ii tiling han
(dau ra ddn kdt cue). Doi \di Ciic don \'i cong: De
cung CO cong tac giam siit vii diinh gia, dieu quan
trpng Chinh phu ndn dii> manh \ iee tridn khai diing
phidu khao si'ii \ ii dcinh giii chat lupng dich vu cong
cho tilt ca cac don \ i edng.
(4) \dng cao ndng lire gidm sdt cdc ca quan ddn
cir (gidm sdt hen ngodi)
The chd boa mdi quan he giua Qude hdi va cac
CO quan dan cii" vdi eo quan Kiem toan Nha nuac
(KTNN): Can tap trung tang cudng mue thoa dung
thong tin dupe cung cap tii' KTNN. Muon vay, mot
la can tang eu'd*ng tinh dpc lap cua KTNN; Hai la,
can quy dinh cu thd vd eo ehe phdi hpp, trach nhidm,
quydn ban eiia KTNN trong qua trinh tham gia tham
P H A T T R I E N KINH TE
S6 258, Thdng TU ndm 2012
CHU THICH
[1] Ngay cang kho kiem soat chi tieu cong, http://laodong.com.vn/Home/Ngay-cang-kho-kiem-soat-chi-tieu-cong/20096/141177.laodong (Truy cap
ngay 3/10/2011).
T A I LIEU T H A M KHAO
Bo Ke hoach & Bku tu (2010). Bao cao tong hop giam sat, danh gia dau tif nam 2009.
Behn, R, (2003), "Why Measure Performance? Different Purposes Require Different Measures", Public Administration
Denhardl & cpng sir (2003), "The New Public Service: An Approach to Reform", International Review of Public
Review.
Administration.
Denhardt & cong s y (2002), The New Public Service: Serving, not Steering, Armonk, NY: M E . Sharpe.
Dluhy, M. J. & cpng s y (2000), Handbook on Performance Measurement for Cities in Florida: Indicators of Best Practice and
Implementation, Florida Institute of Government at Florida International University, Miami.
Successful
Fontaine & Monnier (2002), "Evaluation In France", International Atlas of Evaluation, NJ Transactions Publishers.
IMF (2009), A Basic l^odel of Performance
Julnes De Lancer P, (2008), "Performance Measurement Beyond Instrumental Use", Performance Information in the Public Sector: How it is used.
Ed. W. Van Dooren and S. Van de Walle, Houndmills, UK: Palgrave Macmillan.
Kelly, J. A (2002), "Why We Should Take Performance Measurement on Faith (Facts Being Hard to Come by and not Terribly Important)", Public
Performance and Management
Review, 25.
Kopeynski, M. & Lombardo, M (1999), "Comparative Performance Measurement: Insights and Lessons Learned from a Consortium Effort", Public
Administration Review 59.
Kusek & Rist - Ngan hang The giai (2005b), Mw&i bw&c lien toi h$ thong giam sat va danh gia di/a tren ket qua, NXB Van hoa - Thong tin, 2005.
Linda G. Morra Imas & Ray C. Rist (2009), The Road to Results, WorldBank.
Martin, L. L, (2002), "Budgeting for Outcomes", Budget Theory in the Public Sector, Quorum, Westport, CT,
Nan Chai (2009), Sustainability Performance Evaluation System in Government, Springer.
OECD (2002), Glossary of key terms in Evaluation and Results - Based Management. DAC
Segnestam, L (2002), Indicators of Environment and Sustainable Development: Theories and Practical Experience, Paper No. 89, World Bank
Environment
Department,
Retrieved
April
2007,
from
http://siteresaurces.worldbank.org/INTEEI/936217-1115801208804
/20486265/lndicatorsofEnvironmentandSustalnableDevelopment2003.pdf.
Uy ban nhan dan TP.HCM (2008), Bao cao tong hqip giam sat, danh gia diu tw nam 2008.
Uy ban nhan dan tinh Nghe An (2009), 8ao cao long hQp giam sat, danh gia dau tw nam 2009.
Weiss, Carol Hirschon (1995), "Nothing as Practical as Good Theory: Exploring Theory-based Evaluation for Comprehensive Community
Initiatives for Children and Families", New Approaches
to Evaluating Community Initiatives: Concepts, Methods, and Contexts, ed. James Connell et