Vrijheid in overgave

Gangaji

samsara

Iemand vroeg aan Papaji of hij nog steeds waakzaam

was en zijn antwoord was: 'Tot de laatste snik'.

Gangaji 1999
Deze uitgave: Samsara Uitgeverij bv 2005
Oorspronkelijke titel: Preedom & resolve - the living edge

ofsurrender. The Gangaji Foundation.

Vertaling: Belle Bruins
Omslagontwerp: Kees Schreuders (www.ods.nl)
Lay-out: Studio 28, Hillegom
ISBN: 90-77228-27-6

NUR: 728
Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden zon
der schriftelijke toestemming van:
Samsara Uitgeverij bv
Herengracht 341, 1016 AZ Amsterdam

Inhoud

De keuze is aan jou

Waakzaamheid:
een oproep tot diepere overgave

13

Het verhaal van 'mij'

19

De vier uitdrukkingen van de geest

27

Overleving, seks en macht

33

De meest meedogenloze handeling

in een mensenleven

37

De verschijnselen nader bekeken

41

Wat wordt er beschermd?

47

Emoties en het weer

51

Juist omgaan met emoties

55

Je bent al heel

59

Wanneer niets iets is

67

Zoeken naar rust in mijn hoofd

73

Moeiteloze realisatie

79

Tijd voor de waarheid

85

De grens van overgave

Hoe gebruik je je leven

Over Gangaji

89
95
101
7

De keuze is aan jou

et verhaal gescheiden te zijn van God is zo oud

als de wereld. Het lijkt of er geen keuzemoge

lijkheid is; alsof die keuze gewoon niet bestt, maar

zo ligt het niet. Je bent alleen maar doorgegaan het
verhaal te vertellen dat je voorouders, vroegere levens,
vergissingen uit het verleden en vergeten verlangens
je hebben aangereikt. Wat je in waarheid bent, is het
enige keuzeloze in je leven.
De geest heeft het vermogen die waarheid te ver
werpen of te omarmen. Die keuze is vrije wil- de
vrijheid om te kiezen. Je hebt geen vrije wil als het
gaat om wie je bent. Je bent dat namelijk al- volle
dig en totaal. Je hebt vrije wil als het gaat om geest
kracht en verbeeldingskracht. Je kunt doen alsof je
niet bent wie je bent. Je kunt spelen dat je er bijna
bent, maar nog niet helemaal. Je kunt allerlei vor
men, variaties en combinaties kiezen, of ontkennen
wie je bent.

Zo speel je al eeuwen. Uiteindelijk treedt er ver

op een dag verzint dat je afgescheiden bent. Op een

moeidheid op, want het spel heeft grenzen. Hoe

dag krijg je in de gaten dat je afgescheiden bent, dat

het ook wordt getaleerd, hoe mooi het ook lijkt,

je je verloren voelt en op dat moment begint de hele

hoe pijnlijk het ook is, het spel heeft zijn grenzen,

zoektocht opnieuw.

want het is gebaseerd op de overtuiging dat je op

de een of andere manier gescheiden bent van waar

Door de uitnodiging tot zelf-onderzoek, zoals ons

heid, inzicht, liefde, god. Het hele spel is gebaseerd

wordt aangereikt door Ramana, krijg je de kans je

op ideen over scheiding en die vermoedens worden

aandacht te richten op wie zich verloren voelt, wie

zelden nader onderzocht. Er wordt aangenomen dat

zich afgescheiden voelt. Er is niemand te vinden. Er

de veronderstelling juist is en dat idee maakt het spel

is niet iemand die zich verloren voelt. De verlorene

bijzonder ingewikkeld.

kwam tot stand in je hoofd zodat het spel kon be

ginnen. Als jij dit intensief wilt onderzoeken- fris,

Ik nodig je uit te zien wie er nu eigenlijk werkelijk

met totale inzet en zonder in slaap te vallen door al

het spel speelt.

die overtuigingen en ideen over afscheiding - zul

je jezelf zien als datzelfde bewustzijn waar speler,

Van nature ben je bewustzijn. Wat we 'God' noemen

zoeker, scheiding en eenwording in verschijnen en

is absoluut bewustzijn. Je bent van nature n met

verdwijnen.

God. Je bent van nature Waarheid. Al het andere is

onnatuurlijk. Het mag dan de norm zijn, maar het is
niet natuurlijk. Het mag dan gebruikelijk zijn, maar
het is niet natuurlijk. Het spel heeft ook nog een ei
gen doel, want geloven in het spel, en de onnatuur
lijke gewoonheid daarvan, stelt jou in staat te verzin
nen dat je je verloren, buitengesloten, afgescheiden
voelt van God. Die fantasie, dit spel met alle pijn die
eruit voortvloeit, kan ertoe leiden dat je gaat verlan
gen naar hereniging met waarheid in al haar glorie.
Als je merkt dat je vanzelfsprekend aanneemt dat het
waar is dat je bewustzijn bent, dat je n bent met
God- dat je waarheid bnt- dan is die vanzelfspre
kendheid een soort trance of slaaptoestand waarin je
10

11

Waakzaamheid:
een oproep tot diepere overgave

eel gelukkige, gezegende mensen hebben een

voorproefje gehad of een glimp opgevangen van

wat onsterfelijk is-het eeuwige Zelf. Daar komt de

vraag uit voort En wat nu? Of Wt moet ik nu doen?
Wt moet ik hiermee? War kan ik het krijgen? Die
vragen geven aan dat er geroepen wordt om diepere
overgave. Die overgave is alerte waakzaamheid.
'Waakzaamheid' wordt vaak verkeerd begrepen. Wat
over het algemeen doorgaat als waakzaamheid is het
zorgvuldig toekijken van het super ego. Ik weet zeker
dat jullie deze vorm van toekijken heel goed kennen

- Oooh, ik had dat niet zo moeten zeggen. Zo had ik

het niet moeten doen. Zoiets mag ik niet denken. Ik had
me moeten overgeven. Die vorm van toezien is geen
waakzaamheid, maar een imitatie van waakzaam
heid. Waakzaamheid komt van het woordje 'wake'
dat 'blijf waken' berekent. Blijven waken is een vorm
van toewijding. Waakzaamheid, alertheid is heilig,
rustig, vredig waken bij de vlam van waarheid.
13

Blijf opletten of er nog iets wordt waargenomen door

re verliezen wat nier verloren kan gaan, wordt door

ademt. De veronderstelling dat er 'gescheiden' waar

heid wordt waargenomen of mogelijk wordt waarge

Ik heb het niet over moeite doen. Ik zeg niet dat je

iemand die zich afgescheiden voelt van God, of er

nog verlangens zijn. Blijf opletten zolang het lichaam

nomen, geeft je de gelegenheid te blijven waken bij

de vlam van waarheid. Als je echt waakzaam bent, zul

je ontdekken dat jijzelf nier los bent van waarheid.

Wat gebeurt er dan? Diepere waakzaamheid. Diepe

re ontdekkingen. Er komt geen einde aan waarachtig

ontdekken. Waar uiteindelijk wel een eind aan komt,
is dar je in beslag wordt genomen door wat je altijd
dacht te zijn: je lichaam, je gedachten en je emoties.

Daar ben je zo mee verweven dat er pas een eind aan

komt als jij ophoudt ze te voeden.

waakzaamheid gecorrigeerd.

waakzaamheid moet toepassen. Ik heb het over waak

zaam zijn en herkennen dat je dat van nature bent.
Je bent louter gewaarzijn. Gewaarzijn is van nature
waakzaam. Het is waakzaam ten aanzien van zichzelf
en het is altijd, in waarheid, bewust van zichzelf.
In diepe slaap heeft het lichaam geen referentiepunt,
geen houvast, geen zintuiglijke indruk; nergens mentaal, emotioneel of fysiek- wordt er een lichaam
of een of ander object waargenomen. Er is nog steeds
gewaarzijn bewust van zichzelf. En dat is geluk. Dat
is het geluk van de diepe slaap. Als het lichaam wak

Voed je lichaam. Je lichaam voeden is niet zo'n pro

bleem, maar je gedachten voeden - dt is me nogal
wat. Je emoties voeden, dat is nogal war. Stop met
het voeden van je gedachten en van je emoties en

kijk wat er geen voeding nodig heeft om te kunnen

voortbestaan. Houd dat in de garen. Geef je daaraan
over.

ker wordt en er komen objecten in beeld, dan weet je

nog steeds dat er diepe objectloze ervaring was. Er is
geen zintuiglijk waarnemen, toch weer je het, want er
is nog steeds gewaarzijn van zichzelf. We zijn gecon
ditioneerd om aandacht te schenken aan de dingen
die verschijnen en de heilzame voeding die er altijd
is over het hoofd te zien. Waakzaam zijn is gewaar
zijn van dat wat niet verdwijnt, ook al verschijnen er

Als de pijl van de waarheid je heeft doorboord, en

objecten. Of die objecten nu kostbaar, lelijk of plat

je weet het, je hebt het er varen, dan weet je ook dat

vloers zijn, er is altijd gewaarzijn bewust van zichzelf.

er arrogante gedachten kunnen opkomen: Nou ja,

Of de objecten emotioneel, mentaal of fysiek zijn, er

ik weet dat ik n ben met waarheid, wie moet er dan

nog waakzaam zijn? Iets dergelijks heb je waarschijn

is altijd gewaarzijn bewust van zichzelf.

lijk wel gezegd. Plotseling is Leiden weer in last; er

Louter waakzaamheid moet gemakkelijk herkenbaar

wordt weer geleden en er wordt weer geklaagd: Ik

ben het kwijt! Hoe kan dat?! Waarnemen en ervaren

zijn, anders hebben we het over waakzaam doen en

14

dat is al meteen geen waakzaamheid. Wanneer de

15

nu waakzaam zijn, vraag je

wie er alert of waakzaam is. Dt is direct zelf

gedachte in je opkomt

ken jezelf als dat, en wees waakzaam ten aanzien van

dan af

je ware natuur. Kijk. Zie, zonder ergens naar uit te

onderzoek. Je zult zien dat er niemand is, alleen maar

kijken.

alerte waakzaamheid. Dan zul je zien dat het heel

natuurlijk is om bewust te zijn van objecten die ko

In de westerse cultuur, met name in de Verenigde Sta

men en gaan, net zoals bewustzijn zich bewust is van

ten, zijn we getraind te weten wat ons te wachten staat

voorbijgaande objecten en van zichzelf.

en ons leven te leiden zoals wij willen. Er is zoveel leed

omdat wij het leven maken tot iets dat gebaseerd is op

Ontspan in die waakzaamheid en kijk toe. Wacht.

een of ander idee. Dan zoeken we overeenstemming

Wat is het lot van het lichaam? Wat is het momen

met dat idee en bestrijden alles wat niet in overeen

turn van een leven? Objecten zullen het altaar van de

stemming is met dat idee. Zelfs als we de strijd win

waakzaamheid passeren. Laat ze passeren, zoals wol

nen voelen we ons onbevredigd, onvervuld.

ken. Wolken zijn geen probleem, zeker niet vanuit

het oogpunt van de lucht. Jij bent de lucht. Je bent

Wacht. Dat hoeft niet te betekenen dat je op de bank

niet een of andere entiteit die naar de lucht kijkt.

zit en nooit beweegt. Het hoeft ook niet te betekenen

Jij bent de lucht die kijkt naar het verschijnsel 'en. .

titelt .

dat je opstaat van de bank en beweegt. Het is veel

dieper dan dat. Een actief leven kan een waakzaam

leven zijn n een non-actief leven kan een waakzaam

Suggereren dat waakzaamheid een last is, berust op

leven zijn.

een misverstand. De werkelijke last is de ontkenning

van het gewaarzijn dat je bent. Het idee dat alerte

Er zullen zich heel wat inzichten voordoen, open

waakzaamheid een last is komt door al die spiritu

baringen en diepgaande ervaringen. Blijf letten op

ele oefeningen. Je bent opgeroepen om te oefenen.

dat wat niet beweegt, wat altijd heel blijft, wat altijd

Je moet doorgaan met oefenen. Ik weet niet wat de

stralend en onaangetast is. Steeds diepere inzichten.

vertaling is van het woordje 'oefenen', maar het is een

Wees blij als ze komen, wuif als ze passeren en zie

slechte vertaling want oefenen betekent een soort

wat er niet beweegt, zie wat er niet verloren is gegaan

voorbereiding tot een echte gebeurtenis. Je oefent

door ervaringen van verlies, en zie wat zich niet heeft

voor de voetbalwedstrijd. Je oefent voor je concert.

vermeerderd door ervaringen van gewin.

Het leven

kan niet beoefend worden. Leven is nu,

hier. Dus gebruik ik niet het woordje 'oefening' in

Wes alert. De diepste vreugde die een mens kan er

verband met waakzaamheid. Ik heb het over waak

varen, is alerte waakzaamheid. Dat is geen opdracht.

zaam

Het is het geluk zelf. Een geluk dat altijd wakker en

16

ijn. Wees nu waakzaam. Je bent dat al. Her-

17

waakzaam is. Zie wat altijd aanwezig is. Wees dat.

Dan zal deze entiteit, die jij je leven noemt, zich op
een schitterende manier ontvouwen, als een bloem.
Als een bloem sterft gaat

ze

heel mooi dood, zoals

een bloem sterft. Je hoeft haar niet in was te dom

pelen om haar eeuwig in die toestand te houden. De

Het verhaal van

'mij'

dood is geen vijand. Angst voor de dood is de vijand.

Angst voor de dood is het resultaat van de misplaats
te identificatie van jezelf als een of andere specifieke
entiteit. Je ware identiteit is de uitgestrektheid van
het eeuwige Zijn.
ls je naar een baby kijkt en de verschillende fasen

:van persoonlijke groei volgt, zul je zien je dat er

een opmerkelijk verschil is russen een baby en een

zesjarige, net zoals er verschil is tussen zes en zesden,

zestien en vijfendertig, vijfendertig en tachtig. Je gaat

al een zeker patroon ontwaren.
Een kind wordt uiteraard geboren met bepaalde
neigingen, aanleg, vatbaarheid en karaktertrekken
die genetisch bepaald zijn, maar over het algemeen
is een kind open en levenslustig. Daarom houden
we van kinderen. Openheid is prachtig. Zelfs als
kleine kinderen lastig zijn, vinden we ze toch vaak
heel lief door hun levendige, onderzoekende, frisse
kijk op het leven. Als een kind opgroeit, neemt
het waarnemen van vormen en begrippen toe, vol
gens het evolutieproces van het individu en van
de soort. Bij een zestienjarige is het momenturn al
verschoven van openheid naar persoonlijk bezit en
gewin. De strijd van de pubertijd is de doorbraak
18

19

van jeugd en naviteit naar onafhankelijkheid, ken

pogingen gedaan het persoonlijke, individuele ver

nis en macht.

haal in een beter licht te zien. Wie weet, misschien

kan het zelfs gezien worden vanuit het oogpunt van

Zelfs in de meest harmonieuze levens ligt ergens een

waarheid ... Dit is glorieus en schitterend; het lijkt of

last verborgen. Die last ontstaat door de vereenzelvi

er een beter leven in het verschiet is... De identifica

ging met de zogenoemde persoonlijke opeenhoping

tie 'slachtoffer' valt weg en erkenning van zichzelf als

van dingen. Deze levenslast, of individuele last, is

'held' of' heldin', of misschien zelfs wel als 'verlichte',

'het verhaal'.

dient zich aan.

Een verhaal wordt pas boeiend door een standpunt.

De meesten van jullie die dit lezen zijn in een be

Dat standpunt is de geheimzinnige vereenzelviging

voorrechte positie. Ongeacht de last die je als zes-.

van jezelf als specifiek individu. Laten we het al

jarige of zestienjarige had, je bent in de hemel, of

gemeen houden en het 'mij' noemen. De magneet

op z'n zachtst gezegd heb je glimpen van de hemelse

trekt gevoelens en ervaringen aan en venaalt ze als

toestand opgevangen. Je hebt er een bezoek gebracht;

een verhaal - jouw levensverhaal. Dat verhaal is de

er is herkenning: Dit is waar ik wil leven. De hemel.

droom. Het is mogelijk dat in die droom je ogen

Omdat ik welkom ben in dit beloofde land. Ik ben

opengaan.

gezalfd en bejubeld en word aanbeden en herkend als

Gods eigen kind. Het is een prachtig verhaal en ik zou

Ik ben dol op een goed verhaal. Er is niets mis met

het iemand niet graag ontnemen, behalve dan voor

een goed verhaal. Een goed verhaal kan diepgaand,

het doel van ons onderzoek. Waarachtig onderzoek

mooi en onderhoudend zijn, zowel in zijn verhe

openbaart wat verder reikt dan hemel en hel. Mijn

venheid als in zijn verschrikking. Een goed verhaal

leraar heeft mij gevraagd deze kans tot onderzoek

behelst over het algemeen complexiteit, geheimzin

aan jullie door te geven.

nigheid, succes en mislukking; en een echt verhaal

eindigt met een oplossing waardoor alles samen

Ik vraag je om je huidige verhaal nader te onderzoe

valt.

ken. Als zich nog ergens agressie, slachtofferschap of

heldhaftigheid schuilhoudt - iemand die iets voor

Op een bepaald moment in hun leven merken som

je doet, met je doet; elk scenario over ontsnappen,

mige mensen dat het verhaal ongewenst is. Op z'n

verwerven, bereiken, verlies of wat dan ook- herken

minst is er iets dat niet geliefd is; dat onderdeel

het dan als een standpunt en vertel de waarheid. Het

weegt zwaar en houdt ons gedentificeerd als iets dat

verhaal kan heel subtiel zijn en in die subtiliteit kan

minder is dan waarnaar verlangd wordt. Er worden

de grootste kracht liggen. Als je bereid bent de waar-

20

21

heid te vertellen, zul je zien welk verhaal er steeds

zonder een of andere bewuste poging het lichaam

verteld wordt, gebaseerd op een zeker individu ge

waarschijnlijk hier, ter plekke, gewoon in elkaar zal

naamd 'mij'. Het verhaal heeft vele geuren, kleuren

storten. De angst is, dat als het lichaam verdwijnt,

en gevoelens en is op zijn manier schitterend. Maar

wie je bent ook zal verdwijnen.

het is niet waar. 'Mij' bestaat niet. 'Mij' is gemaakt

voor een bepaalde tijdsduur, zolang het lichaam van

Tot hoever die angst gaat, tot zover is er sprake van

dat individu gedefinieerd wordt als 'mijn' en heeft

een misplaatste vereenzelviging waarbij het verhaal

bestaan op deze planeet. Her is totaal, volkomen en

van jou gezien wordt als de waarheid van jou. Tot op

willekeurig verzonnen.

het moment dat jij je vereenzelvigt met het verhaal

van jou als de waarheid van jou, is er lijden, want jij

Om dat te horen, om dat werkelijk te horen, moet

bent geen verhaal. Het verhaal is een leugen en een

je de uitnodiging accepteren het hele verhaal te laren

leugen is een last. Het is een last die elke ochtend,

vallen en je af re vragen: Als het allemaal een verzin

elke dag en elke nacht instandgehouden wordt. Mis

sel is, als 'ik' niet besta, wat is er dan echt? Wie ben ik

schien wordt de last's nachts tijdelijk opzijgezet zodat

dan? Ult is er dan wel waar? Ult houdt mijn verhaal

er diepe rust kan plaatsvinden, maar hij wordt weer

in stand? Her verhaal wordt gevoed door verlangen.

opgepakt als het lichaam uit de slaaptoestand komt.

Ook al zou er verlangen zijn om het verhaal los te la

D last wordt zwaarder, wordt versierd, opnieuw ge

ten-een verlangen om re zien wat waar is-er is ook

arrangeerd, gefikst, in evenwicht gebracht en verbe

een verlangen om door te gaan met fantaseren. Dat

terd-tot een betere last. Daar is niets mis mee. Als je

moet (h)erkend worden. Het verlangen om door te

plezierig wordt vermaakt door een verhaal, ja, breng

gaan met het verhaal-of dat verlangen gezien wordt

het in evenwicht, maak het mooier, versier het, maar

of niet-komt door de diepgewortelde angst niets te

meestal wordt het verhaal een object van toewijding

zijn. Die angst wordt bekrachtigd door de overtui

onder de noemer zelfhaat of narcisme. Dan is dit

ging dat, als je dit verhaal dat met zoveel toewijding

verhaal van 'mij' de last van het lijden.

door dit leven in stand is gehouden loslaat, er niets

meer van je over is en je dus dood zult gaan. Het zou

De eerste uitdaging is herkennen dat wat je vertelt,

het einde betekenen van 'jou'.

een verhaal is. De volgende uitdaging is bereid te zijn

het verhaal te stoppen, bereid te zijn om te sterven,

Als je goed kijkt zul je de subtiele en toch heel krach

en daarin de bereidheid helemaal niets te zijn. Dan

tige, bewuste poging zien het 'mij'-gevoel op z'n

wordt dit, dat we Zelf, Waarheid of God genoemd

plaats te houden. Misschien is het nu een verlicht

hebben geopenbaard als predes datzelfde niet-iets. Je

'mij', maar het is nog steeds 'mij'. De angst is dat

herkent jezelf als dat niet-iets.

22

23

Ik heb het niet over het niet-iets zoals de geest de

Ik weet niet wat het leven voor jou in petto heeft; of

woorden hoort, als niets, een of andere vorm van

je als een kluizenaar leeft of dat je leven zich afspeelt

nihilisme, vlak, dode leegte. Pure niet-iets-heid is be

in het hartje van de stad - hoe dan ook, je beschikt

wuste intelligentie. Het kind weet zijn naam niet en

over alles wat nodig is om de waarheid van je eigen

verwijst daarom niet naar zichzelf als een naam. Hij

aangeboren niet-iets-heid te herkennen.

of zij verwijst naar zichzelf als bewuste intelligentie.

Het verhaal van het kind, de adolescent en de vol
wassene is het verhaal van de tevoorschijn komende
'mij', de verering van 'mij', de last van 'mij' en het
loslaten van 'mij'- einde verhaal- en terug naar be
wuste intelligentie. Zichzelf bewust kennen als de
bewuste intelligentie waarin alle 'mij's' verschijnen
en verdwijnen.
Veel mensen hebben in waarheid ervaren dat indi
vidueel bewustzijn niet te scheiden is van universeel
bewustzijn. Wat er nog over is van het momenturn
van het schijnbaar individuele bewustzijn, is dikwijls
opgegaan in kluizenaarschap of isolatie van de ge
meenschap. Vanaf het moment dat het schijnbaar
indivuele bewustzijn van Ramana opging in het zui
vere bewustzijn van universeel zijn, moest Ramana
gevoed worden. Er was geen belangstelling meer om
zijn lichaam in leven te houden. Mijn leermeester
Sri H.WL. Poonjaji (Papaji) heeft een brug geslagen
tussen het leven van de sadhoe - een levensverhaal
ver verwijderd van interacties met de maatschappij
- en het leven als actief persoon. Papaji leefde buiten
de beschermde ashram. Hij had een gezin, hij had
werk, er waren de dagelijkse interacties met mensen
die geen notie hadden van het Zelf als bewustzijn
- steeds zichzelf kennende als de totaliteit van alles.
24

25

De vier uitdrukkingen van de geest

e geest manifesteert zich als vier basisaspecten:

het mentale aspect, waarbij gedachten en beel

den geconstrueerd worden; het fysieke aspect, waar

door gewaarwordingen, gevoelens en energie fysiek
worden ervaren; het emotionele aspect, waarbij ge
dachten verbonden worden met bepaalde gevoelens
en ervaringen en zich dan presenteren als emoties;
en ten slotte is er het toevalsaspect waarbij leefom
standigheden in de geest verschijnen, gevoed worden
en zich presenteren als fysieke gewaarwordingen,
emoties, gedachten, kijk op de wereld, standpun
ten, persoonlijke waarheden, enzovoort. Zo wordt
het in het algemeen ervaren. Er is niets ongewoons
aan. Toch valt de ervaring die we allemaal gemeen
hebben meestal samen met een algemeen gevoel van
enorm leed.
Ten slotte verschijnen er in een specifiek leven, tij
dens dat enorme leed, de meest ongewone gedach
ten: Ik wil vrij zijn, of ik wil dat er een eind komt
27

aan dat lijden, of ik wil gered worden, of ik wil God

vinden, of ik wil dat God mij vindt.

als elk ander denk- of gevoelsobject in de geest. De

poging om waarheid in bezit te krijgen en te vormen

naar jouw wil, is heel verleidelijk.

Dit zijn gedachten die afwijken van onze voorgaande
gedachten. Ze verwijzen naar een radicaal nieuwe
koers vanuit de normale incarnatie-ervaring, van
uit de ervaring die we allemaal kennen als gedachte,
emotie, fYsieke gewaarwording, gevoelens of om
standigheden. Een lokroep naar het onbekende.
Er zijn talloze leerstellingen in de wereld die allemaal
een eigen weg aanbieden. Op de een of andere ma
nier verwijzen de meeste wegen naar het volgen van
gedachten, emoties, fYsieke gewaarwordingen of om
standigheden. Er wordt ons geleerd betere gedachten
te hebben, of betere omstandigheden te scheppen, of
ons beter te voelen, of meer plezier te maken. En al die
manieren worden uiteraard in praktijk gebracht. Maar

Zo functioneert de menselijke geest nu eenmaal. Dat

is haar natuur. De functie van de geest is om zich alle

objecten, hoe subtiel en grof ook, toe te eigenen. De

uitdaging voor die mysterieuze incarnatie is totale
bewustwording van het functioneren van de geest.
Zoals ik al zei is er heel veel onderricht dat verwijst
naar het bewust volgen van wat zich allemaal voor

doet in de geest. Ik weet zeker dat wij in het Westen

dit allemaal al ervaren hebben. Het radicale van dit
onderrichtloze onderricht is bewust te zijn van die

neiging en die aan te wakkeren tot de identificatie

een verschuiving teweegbrengt, van beweging in de
geest naar de stilte van het Zelf.

wanneer je richtlijnen volgt die door het verstand zijn

aangegeven - en in dit geval betekent dat het volgen
van elke waarneming, emotie, impuls, elk gevoel en ie
dere omstandigheid-zul je op een dag moeten erken
nen dat die activiteiten beperkende grenzen hebben.
Op dat moment in je leven word je geconfronteerd
met het meest radicale onderricht; een 'leer' die in
feite helemaal geen leer is. Wanneer je een glimp op
vangt van de grenzeloosheid van pure stilte-dt wat
nooit een gedachte, een emotie, een geestesgesteld

Wanneer die uitdaging gehoord wordt, begrijpt het

verstand er niets van. En dt is de schoonheid. De
vrijheid van louter onbegrensde stilte kan alleen er
varen en verwezenlijkt worden op het moment zelf.

Het heeft niets te maken met de een of andere erva

ring uit het verleden. Het heeft niets te maken met

welke realisatie dan ook. Het heeft nergens iets mee

te maken. Het is vrij van alle gedachten, gevoelens,

lichamelijkheid en omstandigheden; en het is de

waarheid over wie je bent.

heid, een of andere omstandigheid zal hebben, zal

kunnen hebben, zal behouden of zich eigenmaken
-is het verleidelijk die glimp te grijpen en te voeden
28

In spirituele kringen wordt vaak beweerd dat het

heel zeldzaam is als iemand beseft wie hij nu eigen29

lijk werkelijk is. Het is altijd zeldzaam geweest en

toch is dat niet nodig, want het is gewoon zo. Je bent
de waarheid. De uiteindelijke waarheid is dat je die
stilte bent.
Tot op het moment dat de functies van lichaam en
geest het hebben laten afWeten, tot op het moment
dat je je laatste adem hebt uitgeblazen, moet je be
reid zijn bewust de impulsen waar te nemen van de
golfbeweging van en naar alle vormen van denken,
voelen, fysieke aanwezigheid en bijkomstigheden.
Die bereidheid toont de vrijheid als de waarheid die
we zijn, onthuld door de zuiverheid van het onder
richtloze onderricht wees stil

zier niet uit. Het grootste plezier is tegelijkerrijd de

meest intense pijn.
De uitnodiging van Ramana, die spreekt vanuit
de
kern van jouw eigen wezen, roept je met de simpele
woorden: wees stil.

Blijf gericht op dat wat al stil is.

Hoe vaker je die stilte beleeft, hoe dieper en subtie
ler de uitdagingen zijn en je de neiging van de geest
kunt zien om te bewegen, te nemen, af te weren of
de beweging te ontkennen.
Je zou af en toe kunnen proberen te zien welke din
gen nauwlettend door de geest gevolgd worden. Stilte
kan niet gevolgd worden. Stilte gaat nergens naartoe.
Stilte kan er alleen zijn in stilte.
Ik nodig je uit alle ideen over jouw leven, jouw be
stemming, jouw doel, jouw verleden, jouw heden,
jouw toekomst op te geven en te zien wat niet ge
raakt wordt door dat bezittelijk voornaamwoord dat
altijd lijdt. En als ik het heb over 'lijden' sluit ik ple30
31

Overleving, seks en macht

aarmate de verschuiving plaatsvindt van naar

buiten geprojecteerde geestkracht naar geest

kracht-in-rust merken we dat er drie belangrijke ver

haallijnen of krachten zijn die het verhaal van een 'mij'

in stand houden. Bij het begin van de verschuiving
zijn obsessie en ftxatie van de drie basislijnen duidelijk
herkenbaar. Alle draden van het verhaal vinden hun
wortels in overleving. De basislijn betreft overleving
van het lichaam, met inbegrip van alle grofheden en
alle subtiele vertakkingen van die basiskracht. Alle an
dere verhaallijnen zijn gebaseerd op seks en/of macht.
Die draden worden bijeengehouden doordat jij dag
in dag uit, en telkens opnieuw, je verhaal vertelt. In
eerste instamie zijn ze ontstaan omdat er een heel
goede reden voor was. Vereenzelviging met 'mij' als
individueel lichaam versterkt overleving van het li
chaam. Een baby die niet huilt zal naar alle waar
schijnlijkheid doodgaan. Seks is nodig om meer ba
by's te verwekken. Je moet zorgen voor een plek in
33

de groep, zodat het lichaam wordt beschermd (zelfs

beschikt, vrije tijd heeft en kan denken over dingen

afgemat) ten behoeve van de overleving.

die dieper gaan en zelfs zinvoller zijn dan overleven,

Op dit moment, in deze fase van je leven, kun je

kostbaar geschenk. Slechts weinigen in de wereld van

herkennen dat die draden te maken hebben met het

vandaag zijn zo bevoorrecht. Voor jullie, te midden

voortplanten en macht. Dit is een zeldzaam en zeer

verhaal van een 'mij' en het in stand houden van het

van overvloed, is overleving niet aan de orde. Je kunt

lichaam, 'mij'

lichaam. Op diep niveau wordt dui

het natuurlijk wel aan de orde brengen. Je kunt je

delijk dat er gedachten zijn die niet langer gedacht

bezighouden met betere en nog betere overlevings

hoeven te worden. We kunnen 'honger' beter hante

kansen of nog meer garanties, maar de waarheid is

ren. We hoeven eigenlijk niet meer zo dwangmatig

dat voor jou overleving niet echt een punt is. Je moet

met honger om te gaan.

er iets voor doen om het op de agenda te zetten. Je

moet het streven, het verdriet, het lijden en het eisen

Hetzelfde geldt voor seks. Instandhouding van de

van garanties in stand houden. In de praktijk bete

soort komt niet meer als uiterst belangrijk aan de

kent dit dat je steeds weer je verhaal - ofwel verle

orde. Seksuele energie dient zich aan, maar er wordt

den, heden en toekomst- moet vertellen, evalueren,

gezien dat het dwangmatige ervan alleen maar on

corrigeren, afwachten en vastleggen.

nodig leed veroorzaakt.

Je hebt een zeer bevoorrecht leven. Je kunt altijd
De obsessie met betrekking tot macht - het ellebo

mensen vinden die nog meer bevoorrecht zijn dan

genwerk in de groep zodat het individu bescherming

jij, maar over het algemeen ontmoet je mensen die

krijgt, of je naar de top werken om extra macht te

minder bevoorrecht zijn. Wat doe je met dat privi

krijgen- brengt hetzelfde leed teweeg. Je bent nu in

lege? Wat ga je doen met de strijd, het gevecht en

de positie dat het niet nodig is om door te gaan met

de eisen van je voorouders opdat jij dit bevoorrechte

je verhaal. Je kunt het stoppen zodat het onderbe

leven kunt leiden? Wat doe je met je tijd? Hoe breng

wuste zich bewust kan worden van het verhaal. Dan

je je leven door? Waar is je aandacht op gericht?

kun je ervoor kiezen de obsessie, de verslaving, de

projectie van het verhaal te stoppen en te vertrouwen

Niemand kan die vraag voor jou beantwoorden. Er

dat alle overlevingsmechanismen die nodig zijn hun

zijn grote heiligen, wijzen en ontwaakte wezens die

plek hebben gevonden.

je roepen je leven te verdiepen, ongeacht de omstan

digheden. De meesten van jullie hebben elke vorm

Je hebt nu het vermogen te zien dat dit leven, dank

van zintuiglijk genot wel ervaren. Waar gaat je aan

zij zegeningen en geluk, over voedsel en onderdak

dacht nu naartoe? Wil je nog meer proeven en op-

34

35

nieuw proeven, of is je aandacht nu vrij voor dieper,

onbekend onderzoek?
Je weet hoe je aan voedsel moet komen. Je weet hoe
je onderdak moet vinden. Je weet waar je seks kunt
krijgen. Je weet hoe je persoonlijke macht kunt ver
werven. En je weet dat je er nooit genoeg van kunt

De meest meedogenloze handeling

in een mensenleven

krijgen als je aandacht daarop gericht is. Het is nooit

genoeg. Als je aandacht daarvan bevrijd is, heb je al
tijd meer dan genoeg. Wat je bent, is altijd meer dan
genoeg.
Als ik het heb over vrijheid, bedoel ik aandacht toe
staan vrijelijk te bewegen in wat zich aandient. Niet
dat dwangmatig inzetten voor iets dat lang geleden
aan de orde was. Die oorlog is al bevochten en ze
genrijk gewonnen. Wat ga je nu doen, in tijden van
vrede?
De meeste mensen zullen een oorlog in gang zetten,
omdat het hun nooit genoeg is. Oorlog zet van alles
in beweging. Je kunt iets doen; er moet een vijand
bestreden worden; er moeten bondgenoten worden
gevonden. De ware uitdaging is vreedzaam zijn, zijn
wie je bent, eren wat jou op de een of andere manier
in dit leven gegeven is. Dat eren, houdt in: delen met
anderen. Dan wordt je leven vrede die overal vrede
herkent, ongeacht de omstandigheden.

olgens de heilige boeken en grote leermeesters is

een ontwaakt wezen iets zeldzaams. In het ver

leden was dat ook zo. Of het tegenwoordig of in de

toekomst ook nog zo is, is aan jullie. De inzet die
gevraagd wordt is zo totaal dat ze niet te meten valt.
Ik krijg vaak brieven onder ogen over openheid en
diepgaande realisaties. Ze hebben jou genspireerd,

ze

hebben mij genspireerd, maar uiteindelijk betekenen

die brieven helemaal niets. Ze betekenen niets als de
schrijver nog een knieval maakt voor de een of andere
ogenschijnlijke verleiding- hoe diepgaand die ook mag
zijn. De brieven weerspiegelen de waarheid, ze drukken
zich uit als waarheid, maar je leven, zoals je dat nu leeft
is de reflectie van wat jij werkelijk wilt. Als dat, wat je

werkelijk wilt, de waarheid is, leef je in overgave aan

die waarheid en niet in overgave

aan

een verschijnsel.

Of dat verschijnsel zich nu uitdrukt als persoonlijke

macht, seksuele opwinding of spirituele macht, het is
niets anders dan een valkuil van de geest.
36

37

Wanneer verschijnselen die op de een of andere ma

Waarachtige overgave is de meest meedogenloze han

nier op een zijspoor zijn gezet zich via de achterdeur

deling in een mensenleven. Bereid zijn alle hoop op

weer aandienen met beloftes over meer glorie, meer

te geven - elke vorm van behoeftebevrediging op te

schoonheid of meer kicks biedende activiteiten, dan

geven. En dan zien wat er wordt omvangen. Je kunr

is het geijkte patroon terug te vallen in de vermaak

je niet overgeven aan de waarheid om meer plezier te

trance met de gedachte: oh ja, hier heb ik nu al die

kunnen beleven. Die deal heb je al een keer gemaakt

tijd op zitten wachten. Ik kom later nog wel eens terug

en dat leidde alleen maar tot nog meer leed. Extreem

voor de waarheid. Ben je dan niet een beetje aan het

plezier veroorzaakt nog meer leed.

sollen met de waarheid?

Wat je kunt verwachten zijn de diepste, uitgestrekt
Als je je kunt overgeven aan de waarheid dat geen

ste, meest angstaanjagende uitingen van het ver

enkel verschijnsel jou ooit kan raken, dan ben je

schijnsel 'verleiding'. Je moet verwachten dat er ge

vrij. Dan is je leven een baken van vrijheid. Dit is

beurt waar je in de geheimste hoekjes van je geest

een vrijheid die niets te maken heeft met gemak

naar hebt verlangd. Of het de een of andere uiting

of ongemak, leuk of niet leuk, opwinding of duf

is van persoonlijke macht, hunkeren naar een ziels

heid. Het is waarachtige vrijheid. De waarheid die

verwant, verlangen naar rijkdom, erkenning als per

je bent is die vrijheid en die ogenschijnlijke din

soon - wat er ook maar op de loer ligt, het zal zich

gen die je waarneemt zijn slechts maskers, kleding,

aandienen.

voorbijdrijvende wolken, chemische/opwindende

momenten.

Overgave is niet iets bijkomstigs, maar wat overgave

moeilijk maakt is de poging je vast te klampen aan

Overgave is niet zomaar een beslissing. We hebben

een of ander idee van persoonlijke voldoening. Iro

het hier niet over een of andere bijkomstigheid. Deze

nisch genoeg is dat op zich al 'hel'. Wanneer je bereid

beslissing is de meest buitengewone, de zeldzaamste,

bent elke verleiding, afschrikwekkend of schitterend,

de meest ongebruikelijke mogelijkheid in een leven.

onder ogen te zien en te sterven aan al die verzinsels

Om die meest ongewone gelegenheid te verwelko

over persoonlijke voldoening, zul je die voldoening

men en je eraan over te geven, word je gesteund door

op-zich zien als dat wat je bent.

alle ontwaakte wezens, in alle dimensies, in alle tij

den, voor tijd en na tijd. En toch is de keuze hele

Dit is de uitnodiging van Ramana en Papaji. Je kunt

maal aan jou. Jij wordt gesteund, jij wordt bejubeld,

verwachten dat je alle hoeken van de kamer ingeslin

jij wordt door elkaar geschud, jij wordt van alle kan

gerd wordt. Er wordt aan je geduwd en getrokken, je

ten belaagd en toch is het aan jou.

wordt van voren, opzij en van achteren aangevallen

38

39

n vetwelkomd met bloemen en snoep. We noemen

het

Leela, Gods bewustzijnstheater. Leela speelt het

hard. Als jij je hebt overgegeven aan de waarheid,

dan zal dit spel je dieper de waarheid induwen. Maar
als je daarentegen je overgeeft aan de een of andere

De verschijnselen nader bekeken

ogenschijnlijke ervaring, verlies je contact met het

zijn van de voldoening zelf en val je terug in de zoek
tocht naar 'meer', 'anders', of'beter'- namen voor de
poorten naar de hel.

[In de dialogen met Gangaji zijn vragen, commentaren en ver

slagen van anderen die aanwezig zijn cursiefweergegeven.]

lJt lijkt of mijn geest veel actiever is geworden en

n het verschijnsel 'persoonlijk succes' is op dit mo
ment heel groot. Er is net nieuw werk van me uitgeko
men en ik krijg heel veel complimenten en aandacht.
Als je bij jezelf nagaat wat er gebeurt als de actieve
geest de aandacht op zichzelf richt, wat merk je dan?
Eer en bewondering komen en gaan, zoals haat en
geweld komen en gaan. Als je aandachtig let op het
geluksgevoel van binnen zul je zien dat die vloedgolf
van geluk overgaat in een rivier van geluk. De rivier
van geluk wordt een zee van geluk. Die zee van geluk
gaat op in een hemel van geluk. De hemel van het
eeuwigdurende Zelf is waarheid. Het leven biedt ro
zen of as - de hemel van het eeuwigdurende Zelf is
de waarheid. Misschien houd je van rozen en haat je
40

41

as, de aandacht voor waarheid onthult een stilte die

Spirituele waarheid gebruiken ter meerdere glorie

verder reikt dan iets leuk of niet leuk vinden.

van het ego is een valkuil van de geest en ik kom het

maar al te vaak tegen op de meest tragische manie

Wanneer je aandacht gericht is op waarheid zie je

ren. Vergeet alle ideen over alles is n, want als je dit

iets dat nooit door enig verschijnsel is geraakt, na

onthoudt, gebruik je het om een of ander verschijn

melijk de waarheid van jezelf - geen verschijnselen

sel te rechtvaardigen en dan loop je in de val.

van haat en geen verschijnselen van liefde- gewoon

aandacht voor de waarheid. Waarheid is blijvend.

Vergeet alles, en op datzelfde moment zul je weten

Verschijnselen zijn niet blijvend. Je herkent dit we

wat blijvend is. Houd je aandacht daar. Laat het den

zenlijke onderscheid omdat je het dagelijks ervaart.

ken los. Dan is de geest niet zo druk. De drukte in

Het is niet esoterisch bedoeld. Het is heel concreet.

je hoofd komt door je aandacht voor de dingen. Als

Dingen komen en gaan. Gedachten komen en gaan.

je geest rustig is, vindt de meest diepgaande realisa

Emoties komen en gaan. Reacties van mensen ko

tie zijn natuurlijke plek, want die is er al. Omdat je

men en gaan. De manier waarop je in het leven staat,

aandacht altijd gericht is op verschijnselen zie je over

komt en gaat. Goed, slecht, op, neer, opgewonden, .

het hoofd wat je al hebt, en dat is nu precies wat je

vlak- alles komt en gaat. Waarheid blijft aanwezig,

hoopte dat die verschijnselen je zouden geven.

levend, beschikbaar, zegenrijk. Richt je op waarheid,

en verschijnselen zijn gewoon dingen die komen en

Waar het nu om gaat, is meedogenloos stoppen.

gaan. En het zijn niet alleen maar dingen die komen

Kappen zonder enig sentiment! Het verlangen naar

en gaan, in feite zijn het voertuigen die leiden naar

een radicale stop is de reden waarom mensen zich

diepere verwezenlijking van de waarheid.

volgens de traditie afWenden van de wereld en gaan

leven als sadhoe, kloosterling of monnik. De wereld

Waarheid wordt dus ook gevonden in verschijnselen?

Zijn ze dan n en hetzelfde?

der verschijnselen die je achterlaat is echter een we

reld in je eigen geest. Keer interpretaties, afWegingen
en kwalificaties de rug toe, al duurt het maar even en

Dat kun je niet zeggen als je nog niet hebt ingezien

zie tegelijkertijd wat er beschikbaar is. Dat maakt de

dat verschijnselen op zich helemaal niets betekenen.

weg vrij voor waarheid, keuzevrijheid, waarachtige

Anders gebruik je een spiritueel idee om het volgen

intentie. Dan kun je je pas werkelijk afvragen: Wat

van verschijnselen te rechtvaardigen en je af te vra

wil ik eigenlijk?

gen waarom je blijft lijden. Vergeet het maar! En is

te veel. Hetzelfde is lachwekkend. Het zegt ook hele

Ik garandeer je dat de meeste mensen liever ver

maal niets. Zie wat onbeweeglijk is.

schijnselen willen en ik weet niet hoeveel levens ze

42

43

nog zullen wijden aan het najagen van steeds meer

Het is mogelijk onnodig lijden te stoppen, maar het

dingen, steeds meer ervaringen. Als je waarheid wilt,

is geen terloops stoppen. Het gaat erom te stoppen

overweeg dan eens heel even hoe het zal zijn als je

met aandacht geven aan mij en de waarheid van wat

alles loslaat waarvan jij dacht dat het je waarheid zou

is te herkennen. Alleen als de waarheid gerealiseerd is

schenken, en ervaar wat er al is. Dan, en alleen dan,

vormen verschijnselen geen enkel probleem.

is de keuze aan jou. Of je zegt: Ik ga helemaal voor de

waarheid of je zegt: Ik ga helemaal voor de verschijn

Als je je overgeeft, al is het maar heel even, aan dat

selen.

wat-is in plaats van je over te geven aan verschijn

selen, kun je pas echt spreken van een keuze. Het

Het hele proces gaat dus eigenlijk alleen maar over over

betekent niet dat-wat-is minder wordt als je ervoor

gave aan wat is?

kiest je geest te volgen. Misschien wil je wel graag lij

den. Misschien vind je drama leuker dan vrede. Op

Als jij je overgeeft aan verschijnselen en je noemt die

zekere hoogte is daar niets op tegen, maar nu is het

verschijnselen 'alleen maar wat is', dan houd je je

tijd de mogelijkheid te ontdekken te kiezen voor de

zelf voor de gek. Verschijnselen komen en gaan in

waarheid - blijvende, eeuwige, nergens heengaande

dat wat is. Om je over te geven aan wat is, moet je

waarheid.

dat-wat-is eerst ontdekken. Begrijp je dat? Wat is, is

de waarheid- permanente, eeuwige, onveranderlijke
tegenwoordigheid.
Misvattingen als: H, ik ga gewoon met wat er is, zijn
heel algemeen. We hebben het allemaal geprobeerd,
in naam van de vrijheid, in naam van de waarheid,
in naam van keuzes maken, maar in feite gaat het
om 'mezelf zijn' en dat is niet wat is. Wat is, is onver
anderlijk. Alle verschijnselen komen voort uit 'dat',
zijn nooit gescheiden van 'dat' en keren terug naar
'dat'. Maar in die diepgewortelde ziekte van het ge
conditioneerde bestaan is de aandacht alleen maar
uitgegaan naar de verschijnselen en dat is de oorzaak
van onnodig lijden.

44

45

Ult wordt er beschermd?

ensen vragen vaak hoe je je moet overgeven,

hoe je stil moet zijn. Overgave en stil(te) zijn

in wezen hetzelfde. Er is geen 'hoe' met betrekking

tot overgave of stil zijn. Het 'hoe' zit 'm in de vast
houdendheid van de geest, hoe de geest weerstand
biedt. Dat is een heel belangrijk 'hoe', want wan
neer je merkt hoe vasthoudend de geest is, en hoe
die vasthoudendheid verdedigd wordt, is overgave
niets anders dan gewoon stoppen met vasthouden.
Het inzicht in het waarom volgt vanzelf. Je hoeft
niet te vragen naar het waarom. Dat wordt vanzelf
onthuld.
De uitdaging is dat je in waarheid nagaat: Wt wordt
er eigenlijk verdedigtP. Wt wordt er eigenlijk be
schermd? Dan heb je een keuze. Er is niets mis met
beschermen en verdedigen. Het betekent niet dat jij
niet het Zelf bene. Het betekent niet dat jij niet in
de hemel komt. Het betekent niet dat jij geen zicht
krijgt op non-duaal bewustzijn. Het betekent niets.
47

Dat is het leuke. Maar de handeling, de gerichtheid

een strategie uitstippelen, iets plannen, iets krijgen,

en de aandacht op het 'hoe' geven een verkeerd beeld

iets anders afhouden. De basis is de een of andere

van wat er nu eigenlijk beschermd wordt.

vorm van verdediging, bescherming.

Ik heb het niet over het lichaam. Het lichaam heeft

Laten we nu even vergeten dat de beschermer onecht

bescherming nodig. Gedurende je leven moet je je

is, ook al is dat helemaal niet waar. Laten we even

lichaam zo goed mogelijk beschermen. Geef het kle

vergeten dat de muur onecht is, ook al is dat hele

ding, voedsel en onderdak. Als het lichaam ziek is,

maal niet waar. Onderzoek nu eens wat we denken

gun het dan rust en geef het de juiste medicijnen.

te moeten beschermen, want als we dat 'zien' heeft de

Waar ik het over heb, is iets dat veel dichter bij is

geest het vermogen zich te laten gaan, onbeschermd

dan het lichaam. Iets dat een imaginaire muur van

te zijn, stil te zijn. Stil zijn is on, punt.

bescherming en afweer om zich heen heeft gebouwd.

De tragedie is dat de muur er alleen maar is om de
verwerkelijking van je ware zelf te weerstaan.
Als je gaat onderzoeken wat de geest nu eigenlijk
beschermt kom je ook tot de vraag wie er in feite
beschermd wordt. Ik heb gemerkt dat de wie-vraag
dikwijls een sprong in non-duaal bewustzijn teweeg
brengt, een sprong over de verdedigingsmuur heen,
na enige tijd- een minuur of tien, een uur, een dag,
een maand- gevolgd door lijden. Ik wil het nu even
over de muur hebben. Wat is de functie van die
muur; wat wordt er verdedigd?
Je hoeft de muur niet at te breken. Je hoeft zelfs niet
te zien dat de muur een illusie is. Wat er beschermd
wordt is een illusie, en de beschermer zelf is een il
lusie. Het is allemaal waar, maar vertel me nu eens,
op dit moment, wat de relatieve waarheid is - wat
wordt er beschermd, wat wordt er verdedigd? Zo
functioneert de geest. Dit is activiteit van de geest:
48

49

Emoties en het weer

at emoties betreft leven we nog steeds in de

tijd van bijgeloof. We denken dat we be

schaafd en realistisch zijn. Bijgeloof hoort volgens

ons bij een ander tijdperk, een tijd waarin mensen

bij een zonsverduistering dachten dat God hen had
verlaten. Ze schreeuwden: 'Wat hebben we gedaan?
Wat moeten we doen om de duisternis van de zon
weg te halen?' En als de rituelen waren uitgevoerd
en de duisternis weer verdwenen was, dansten ze
van vreugde en opluchting. Rituelen moesten de
duisternis ervan weerhouden terug te keren; daar
toe moesten steeds nieuwe rituelen worden bedacht
en uitgevoerd.
Het is gemakkelijk om te zien hoe bijgelovig de mens
vroeger was, maar we sluiten onze ogen voor het bij
geloof van nu. Een van die bijgelovige praktijken is
hoe we omgaan met onze emoties. We klampen ons
aan die emoties vast alsof ze tekens zijn van God,
tekens van inwijding, of tekens van verdrijving uit
51

het Aards Paradijs. Dat soort bijgeloof veroorzaakt

Wat zou er gebeuren als de emoties werden ontdaan

ontelbare vormen van lijden.

van hun bedoeling en betekenis? Waar blijf je dan

met je hele identiteit? Misschien vat de subcultuur,

Er kan bijvoorbeeld angst opkomen; die angst zou

waar jij je mee vereenzelvigt, emoties op als bewijs

genetisch bepaald kunnen zijn, gebaseerd op overle

van diepgang. Vergeleken bij gevoelloosheid heeft

ving. Want psychologisch gezien zijn we beschaafd

een emotionele ervaring meer diepgang, maar door

en we hebben allerlei boeken gelezen waarin staat dat

onze arrogantie nemen we aan dat emotie en passie

er geen liefde kan zijn als er angst is en dus roept

iemands diepste waarheid zijn. Wanneer die harts

angst van alles op. Er wordt heel veel tijd en ener

tochtelijke gevoelens zijn uitgeleefd, bevredigd, of als

gie gespendeerd aan pogingen om van die angst af

jij je ermee hebt gedentificeerd, zijn het alleen maar

te komen. Dat is bijgelovig gedrag. We willen af van

afleidingen van de ware passie - de roep vanuit de

de zogenoemde negatieve emoties en dus hebben we

diepte waar geen 'jij' is.

allerlei geraffineerde psychologische en meditatieve

technieken geconstrueerd - ontsnappingswegen om

Dit is geen aanbeveling om emoties niet te voelen. Ik

met die emoties om te gaan. Die technieken zijn

raad je aan ze allemaal te ervaren, de hele weg, van

allemaal gebaseerd op het bijgeloof dat de emoties

top tot teen. En als ik het woord 'ervaren' gebruik,

echt zijn, dat ze bij ons horen, dat ze echt iets be

bedoel ik niet: leef ze uit. Het uiten van emoties

tekenen in plaats van dat we ze beschouwen als het

heeft zijn eigen plek, maar hier hebben we het over

weer: hevig stormweer op komst, het ziet er niet best

directe, diepgaande ervaringen en het komt zelden

uit, huisraad en bomen vliegen door de lucht, din

voor dat bijgelovige mensen heftige verschijnselen

gen worden met de grond gelijkgemaakt, maar na

direct en in zijn totaliteit kunnen ervaren.

verloop van tijd is de storm voorbij.

Misschien beleefde een van onze voorouders de zons
Bij boosheid, angst of wanhoop kun je gewoon halt

verduistering zonder ook maar iets te doen. Wat een

houden, niets doen, geen stap zetten, niet uiten,

opluchting! Misschien riep hij wel tot de rest van de

niet ontkennen, gewoon stil zijn,

menselijke familie: 'Het betekent niet zoveel. Echt

zijn zoals dat. Dan

wordt er iets heel moois onthuld.

niet! Het gaat vanzelf weer voorbij.'

De zon zelf verduistert nooit. Als je naar de zon kijkt

Als je bereid bent elk emotioneel verschijnsel in zijn

en er drijft een wolk voor de zon, of zelfs voor de

totaliteit te ervaren, of het nu gaat om boosheid,

maan, dan lijkt het alsof de zon verduistert, maar

geluk, angst of moed, zul je, in die waarheid, ont

vanuit het standpunt van de zon is er altijd licht.

dekken dat het verschijnsel niet echt bestaat. Als je

52

53

bereid bent helemaal te ervaren wie je dnkt te zijn,

kom je erachter dat wie je dnkt te zijn in werkelijk
heid niet bestaat. Er wordt slechts aangenomen dat je
bestaat en die aanname wordt bij elkaar gehouden
door gewaarwordingen en conclusies over die waar
nemingen. Dan blijf je

aan

juist omgaan met emoties

de kant, in het ondiepe,

in plaats van te duiken in de diepte van de ervaring.

Wanneer je ontdekt dat die emoties, die sensationele
verschijnselen, in werkelijkheid niet bestaan zoals jij
dacht dat ze bestonden; wanneer je ontdekt dat deze
gedachte of dit verschijnsel genaamd 'mij' in werke
lijkheid niet bestaat zoals jij dacht dat het bestond,
dan ontdek je pas wat er wel bestaat, wat bestaan is.
Wat een ontdekking! Dan maakt het niet uit welke
vorm een verschijnsel aanneemt; het wordt herkend

e laatste keer dat ik je zag, zei ik dat ik in vuur

Dwilde opgaan. Sindsdien heb ik dingen ervaren

die betrekking hebben met verbranding. Een paar we

ken geleden werd ik middenin de nacht wakker en voor

als niets en hoeft niet bestreden, ontkend of vervuld

de eerste keer in mijn leven voelde ik werkelijke angst.

te worden.

Eerst begon er een mentale discussie in m'n hoofd. Ik

dacht: Ok, waar komt dit vandaan? Is dit uit een
vorig leven? Hoe moet ik dit verklaren? Uiteindelijk

liet ik mezelftoe om bij die verschrikking te blijven, en

het bleefmaar komen en komen. Geleidelijk had ik ook
een gevoel van er doorheen vallen. Ik was er gewoon en
het ging er doorheen.
En vanochtend, wat ervaar je nu?

Dat angst kan komen en gaan, en dat een deel van mij
los is van angst.
Wat is dat deel?

54

55

Het is wat hier is als er wel angst is, en het is wat hier

een specifiek emotionele cultuur. Omdat er geen

is als er geen angst is.

werkelijke noodzaak is al onze energie te gebruiken

om het lichaam in leven te houden is er enorm veel

Er is dus een deel dat niet afhankelijk is van angst,

energie beschikbaar die een plek zoekt om zich te

dat bestaat met of zonder angst?

kunnen nestelen. In onze cultuur is er een tendens

ons blind te staren op emoties. Van bepaalde emoties

ja.

willen we af en andere emoties willen we behouden.

Als er angst opkomt, bestaat die angst dan los van

hindernissen op die op hun beurt voor heel veel el

dat deel?

lende zorgen.

Nee, de angst maakt deel uit van datgene wat angst

waarneemt en ervaart.

Ons specifieke bijgeloof is dat we denken dat we

Deze reactie van verlangen/weerstand, roept memale

angst en verschrikking niet aankunnen. Om daar

aan te ontkomen hebben we heel veel energie nodig

De angst maakt dus deel uit van het geheel, en toch

voor her opwerpen van barricades, maar middenin

is het geheel heel, met of zonder angst?

de nacht of tijdens de een of andere onvoorziene om

standigheid merken we algauw hoe fragiel dat bouw

ja.

werk is.

Heel goed. Een zeer nuttige boeddhistische uitdruk

De 'juiste manier' is het vermogen die bron van ver

king is: de 'juiste manier'. Op de 'juiste manier' om

schrikking te herkennen en ongeacht de herkenning

gaan met emoties. De juiste manier om met angst om

geen enkele beweging te maken, maar de ontmoe

te gaan, is de angst bewust, onbeschermd tegemoet

ting bewust aan te gaan. En dat is waar jij nu verslag

heel
is, wat blijft wanneer dat wat zich aandient voorbij

van doet. Alles bewust en zonder terughoudendheid

is. Dit zijn natuurlijke inzichten, geen aangeleerde

tegemoet treden omhult het Zelf, omhult wat

inzichten. Het is geen theorie maar directe ontdek

Onvoorwaardelijk tegemoet treden laat zien dat alles

king.

wat je tegenkomt van voorbijgaande aard is

te treden. Angst openbaart dan van nature wat

tegemoet treden is ontwaken, wam iets zonder meer

is.

in iets

dat permanent is.

Ik spreek vaak over bekwaam gebruikmaken van
onze emoties, juist omdat emoties zich opeens aan

Ik ben blij met dit verslag. Hier wordt een bewuste

dienen, en meestal heftig. Daarenboven hebben wij

poging gedaan open re staan voor alles waar de geest

56

57

zichzelfvoor probeerde te behoeden. Die ontmoeting

onthult stilte- stilte ontmoet stilte. De openbaring,
het inzicht, de verwerkelijking die uit deze ontmoe
ting voortkomt, is waar elke vorm van spiritualiteit
door de eeuwen heen naar verwijst.

Je bent al heel

"fk vecht met het gevoel dat ik niet weet hoe ik moet
l ieven. Ik existeer alleen maar.
Existeren is het probleem niet. Het probleem is den
ken dat jij wel weet hoe je moet leven en het leven
dan aanpassen aan die gedachte. Onlangs las ik een
heel mooi citaat: 'Weet je hoe je God aan het lachen
maakt? Leg Hem je plannen voor!' Ja, het is een goeie
grap. Het probleem is dat jij denkt dat het leven ken
baar, maakbaar kan worden, dat er een 'hoe-doe-je
dat-formule' is die je kunt volgen.

je wordt geboren, je bestaat en je leidt je leven. Als je le

ven radicaal verandert omdat je ziek wordt, en je vindt
jezelf terug in een vreemd en ongemakkelijk lichaam,
dan begint je innerlijke strijd om te weten wie je bent
weer helemaal opnieuw.
Wie?

58

59

Ik voel me verloren.

gaat aan elke gedachte is nooit geboren en wordt niet

geraakt door iets dat komt en gaat of verschijnt en

Ja. Wat je beschrijft is het gevoel van verlorenheid.

verdwijnt. Het gaat vooraf aan elke gedachte, is er

Het begint ermee dat je verzon een lichaam te zijn

tijdens een gedachte en na een gedachte. De eeuwig

dat geboren werd en ontvankelijk is voor ziekte en

heid zelf is vooraf, temidden van, en na verwarring.

leed; zoals alle lichamen. Dat is de aard van geboorte

en dood. Daarna raakte je de draad kwijt door je te

Er komt een moment in je leven waarin volwassen

vereenzelvigen met dat lichaam dat geboren werd.

heid zich aandient, waardoor er een einde komt aan

De waarheid die je bent, is nooit geboren; heeft zelfs

het verzinsel dat je jezelf kunt vinden in een of an

niets met geboorte te maken. Geboorte komt daaruit

der mentaal begrip of in de een of andere gedachte.

voort. Wat je bent, is dat wat voorafgaat aan geboor

Dan zul je, ongeacht welke gedachte er opkomt en

te. Dat is wie of wat je bent. Volgens die realisatie

hoe groot je verwarring ook is, niet naar je gedach

ben je gevonden en dankzij het vinden roep je: 'Ik

ten kijken om jezelf te bevrijden. Dat moment is nu.

was niet verdwaald of verloren geraakt! Ik dacht al

Nu betekent niet 'in het heden'. Nu gaat vooraf aan

leen maar dat ik verdwaald was in een lichaam en ik

verleden, heden en toekomst.

vocht om de verwarring te ontwarren.'

Bedoel je dat het er gewoon is?

Je bent hier. Hoe je ook maar over jezelf denkt, je
bent hier. Doe maar net of je een lichaam hebt; je
bent hier. Doe net of je God bent; je bent hier. Doe
of je waardeloos, superieur, helemaal niets bent - je
bent nog steeds hier. Ik stel voor dar je scopt mee
fantaseren, hier.

Ja. Ik zeg datjij bent. Vr dit lichaam, na dit lichaam

en tijdens dit lichaam - ben jij. Als je dit alleen maar

vrsrandelijk begrijpt, is er nu nog steeds geen bevrij

dmg. Ik heb het nier over verstandelijk begrijpen. Ik
heb het over realisatie, verwerkelijking. Realisatie komt
niet door er in gedachten naar re zoeken. Mensen heb

Er kan geen verwarring zijn tenzij jij denkt dat je

ben het een of andere idee, dat als je maar domweg de

jezelf kunt vinden in je gedachten. Daar valt niets te

juiste gedachte denke - bijvoorbeeld ik ben God, of ik

vinden. Soms heb je goede gedachten en soms heb

je slechte gedachten. Soms zijn het open gedachten

ben vrij, of ik ben verlicht, of ik ben gerealiseerd, of ik

ben Dat- alles dan is opgelost. Pas na de realisatie zijn

en soms zijn ze gesloten. Jij bent vr elke gedachte.

die verklaringen authentiek. Begrijp je dat?

Breng de aandacht gewoon terug naar dat wat aan

elke gedachte voorafgaat. Daar hoef je niet ergens
voor naartoe te gaan, want dat wat er is en vooraf60

Ik denk het weL Ben ik verward omdat ik probeer me

zelfmet mijn gedachten te genezen?
61

Ja, je probeert te genezen wat al heel is. Dat is heel

verwarrend.

Artsen hebben me verteld dat ik mezelfkan genezen en

nu hoop ik en denk ik dat het misschien kan gebeuren.
Maar als jij het hebt over jezelf, bedoel je nog steeds je
lichaam. Hoe je het ook wendt of keert, het lichaam
kan niet worden genezen. Er kan iets genezen, maar
op den duur zal er weer iets anders de kop opsteken.
Op een dag komt er een eind aan alle lichamen.

jawel maar wat ik probeer te zeggen is dat niet het

lichaam, maar de pijn de blokkade is.
Nee, het is zelfS niet de pijn. Het houdt verband met
pijn. Het is de gedachte: nee, ik wil geen pijn. Die ge
dachte komt op omdat jij je vereenzelvigt met je lichaam
- je denkt dat je je lichaam bent. Je beeldt je in dat je
zintuigen iets te maken hebben met wie jij bent, dat
ze

kunnen verscheuren, doorprikken of in stukjes hak

ken wie jij bent. Dat wordt 'geconditioneerd bestaan'

genoemd en jij probeert dat te genezen. Je probeert iets
te lijmen waarvan je denkt dat het stuk is.

Steeds als ik iets probeer te doen om de energie te ver

anderen, word ik geconfronteerd met chaos, blokkades,
onderzoek en nog meer strijd.
Wat zou er gebeuren als je vanaf nu geen enkele po
ging meer doet om iets te veranderen. Wat is dan het
probleem?
62

Het is vandaag de eerste keer in vier jaar dat ik in staat

ben makkelijk op de grond te zitten en te mediteren. Ik
kreeg het in het verleden altijd heel warm als ik medi
teerde; ik begon altijd te hoesten en dacht dan dat ik
mijn meditatie saboteerde. Maar als ik me openstelde
kon ik weer vrij ademen.
Je hebt het nog steeds over het lichaam. Het lichaam
is onderhevig aan gemak en ongemak. Het lichaam
valt gaandeweg uiteen, het wordt geprikt en door
boord, het is onderworpen aan de wetten van de
natuur, van de dood. Daar hebben we het nu even
niet over. Ik heb het over wie jij bent als dar war
niet uiteen kn vallen omdat het geen ding is- dat
wat niet verdeeld kan worden omdat er niets van kan
worden gescheiden. Zolang jij je vereenzelvigt met
dit lichaam zul je pijn lijden. Er is dan wel plezier,
maar ook leed. Stop met iets te veranderen. Stop je
pogingen om iets te behouden. Stop je poging om
weg te lopen. Zie je dat? Je ving er even een glimp
van op. Op dat moment was er even vrede.
Het lichaam zal ontbinden. Dat weet je. Sommige
lichamen eerder dan andere lichamen. Je kunt her
zien bij planten en dieren. Sommige planren en die
ren zijn heel gezond en viraal, andere niet. Dat is de
aard van de vorm. Wie jij bnt, is niet onderhevig
aan ontbinding.
Ik zeg niet dat her lichaam geen zorg nodig heeft. Ik
zeg dat je pas voor je lichaam kunt zorgen als je be
seft dat zorgen voor je lichaam niets te maken heeft
63

met wie je bent. Eerst wakker worden en weten wie

Wees nu stil. Stel je open. Stop het verhaal dat je aan

je bent. Dan is zorgen voor je lichaam of niet zorgen

het vertellen was over war er gebeuren moet of wat er

voor je lichaam secundair. Tot op het moment van

niet gebeuren moet

ontwaken zul je 'zorgen voor het lichaam' verwarren

Dat soort mentale activiteit is een verslaving. Het is

met het vinden van geluk.

een mentale ziekte die je alleen maar afleidt van dat

als dit ofdat maar in orde komt.

wat altijd heel en gezond is. Jij bent dat wat altijd heel

Het lichaam staat me in de weg want ik wil me graag

concentreren en in harmonie blijven en de pijn in
mijn lichaam lijkt dat tegen te houden en dan is er
chaos...

en gezond is.
Wanneer je dat herkent, ja, zorg dan voor het lichaam.
Zorg voor de Aarde. Zorg voor je broers en zusters, je
ouders, je dierbaren, je kinderen. Maar realiseer eerst

Dit gaat weer over je verwarring. Dit is allemaal maar

wie je bent, anders is dit 'zorgen voor' nog steeds een

een idee. Laat alles los. Probeer niet iets te verande

poging gezondheid en heelheid te ontfutselen aan

ren. Probeer nier iets te behouden. Probeer niet iets

een of ander mentaal denkbeeld. Dat is niet goed.

te weigeren. Waar hebben we het dan nog over?

Het werkt niet. Zeker niet nu je inziet dat het niet

werkr. Het is her werk van de duivel, van Lucifer. De

Angst.

duivel is de tirannie van de geest.

Angst! Waar? Waar is die dan? Spreek nu de waar

Ken je het verhaal van Lucifer? Lucifer verlaat zijn

heid. Op het moment waarop jij de angst ging zoe

functie als rechterhand van God en begint een eigen

ken, op dat moment dat je je hoofd draaide om er

koninkrijk waar hij de scepter zwaait, waar hij kan

naar te kijken, wat ontdekte je toen? Niet liegen of ik

zeggen wat is en wat niet is. Dat wordt Hel genoemd.

ga met dingen gooien.

Wanneer Lucifer uiteindelijk weer buigt voor God

als Zijn dienaar, is zijn juiste naam 'Engel van het

(lachend) je maakt me nog banger!

Licht'. Als het denken inziet dat het dienaar is van

God, is het nuttig gereedschap.

Ik zie nergens angst. Op het moment dar je keek,

was er geen angst. Er was niets. Je ging onderzoe
ken, informeren, in onschuld. Om het terug te krij
gen moest je iets verzinnen. Je dacht, zo simpel kan

het niet zijn, zo gemakkelijk gaat dat niet. Welnu,

het is zo.
64

65

"Wnneer niets iets is

nlangs sprak ik iemand die een lijdensperiade

achter de rug heeft. Tijdens onze ontmoeting

maar ik
weet dat het eigenlijk niets om het lijfheeft. Ik begrijp best
dat het niets is. Dat mag dan waar zijn, het is ook niets,
maakte deze persoon af en toe de opmerking:

maar tegelijkertijd was het duidelijk dat deze persoon

dat niet echt inzag. Om te vermijden iets recht in de

ik weet dat
het niets betekent, het doet er niet toe, het is echt niets, er
is echt niets aan de hand. En dat is het gevaar- eerst is

ogen te zien, werd er een mantra gebruikt:

er waarheid en dan wordt het denken gefilterd waar

door er een afWeermechanisme overblijft. Dit kun je
verwachten. Houd dat gevaar in de gaten. Zeggen dat
lijden niets is, of zelfs je een ervaring herinneren waar
in geopenbaard werd dat het niets betekent - het is
allemaal zinloos. Ga er vanuit dat het iets is. Ga ervan
uit dat het echt is en vraag je dan af wat het is.
De normale manier om met iets onprettigs om te
gaan- van een beetje tot extreem- is het onplezie67

rige te verbergen of om te vluchten. Ontsnapping

rechtstreeks kan worden ervaren. Zodra er sprake is

neemt allerlei vormen aan. De vormen zijn je be

van lijden, is er tegelijkertijd de uitdaging het leed

kend. Meestal zijn er verwijten. Je hebt het verkeerd

tegemoet te treden zonder te verwijzen naar de laat

gedaan of de fout ligt bij die ander of het is de schuld

ste ontmoeting. Je openstellen voor pijnlijk leed be

van de wereld. Er moet verantwoording worden af

tekent bewust lijden. Bewust lijden berekent bevrijd

gelegd. Je maakt excuses voor het toegeven aan of

zijn van een of andere ontsnappingsreactie. Wanneer

zwelgen in leed en negativiteit. Je hecht heel erg aan

je bevrijd bent van het bevel om te ontsnappen, kun

excuses, bekendheid en belangrijkheid. Lijden wordt

je eindelijk ervaren wat lijden werkelijk is.

ontkend. Je handelt alsof er niets aan de hand is, je

leeft in een soort trance, je dissocieert, je loopt maar

Een waarachtige ontmoeting veroorzaakt een ex

wat rond en je zegt: 'Niets aan de hand.'

plosie van liefde, helderheid en waarheid. Je es

sentie wordt geopenbaard: van leraar naar student,

Al die strategien hebben hun eigen plek in de ont

van vriend naar vriend, van geliefde naar geliefde,

wikkeling van het individuele bewustzijn. Er kun

van ouder naar kind, van denken naar lijden. Als je

nen dingen gebeuren die te veelomvattend zijn voor

gaat fantaseren over de volgende ontmoeting, gaat

een onvolwassen geest en zo worden er aangepaste

het ware tegemoet treden verloren; dat is dan bezit

strategien ontwikkeld. Daar is niets mis mee. Die

geworden van het verleden. Dan begint de slavernij

strategien passen soms beter in een bepaalde tijd

van pijnvermijding opnieuw wortel te schieten. In

of situatie. Op een gegeven moment komt er in een

eerste instantie misschien heel subtiel, maar als er

volwassen individu verlangen op naar waarheid.

maar genoeg vruchtbare dingen worden toegediend,

Het verlangen naar helderheid laat zien hoe onbe

in de vorm van ontkenning, verantwoording, afkeu

langrijk al die strategien zijn. Als je volwassen bent

ring of ideen over 'nietsheid', neemt het lijden een

zie je dat je het lijden niet kunt ontlopen door je

grovere vorm aan.

maar van alles te permitteren, dingen te verstoppen,

te ontkennen, uit te leven of anderen te blameren.

Dit is de grens. Zolang er een levend lichaam is

Elke vorm van ontkenning maakt het lijden alleen

in deze ogenschijnlijke wereld, is er vermogen tot

maar groter, want er komen steeds meer gedachten,

denken en voelen. Er kan geen lichaam zijn zonder

verhalen en emoties op waar je rekening mee moet

geest. Dat kan een vredige, open, sattvische, verwel

houden. Tegen die tijd heb je geen illusies meer over

komende, onderzoekende geest zijn, of een gesloten,

mogelijk ontsnappen. Desillusie is het startsein voor

dissocirende, blamerende, strategische geest. In dit

de mogelijkheid dat de geest zich kan openstellen en

leven hebben we ae gelegenheid de waarheid te ver

kan ontdekken dat elke vorm van lijden bewust en

tellen over alles wat zich in ons hoofd afspeelt.

68

69

Bij elke vorm van onderricht moet je je bewust zijn

van de neiging van het verstand om dat onderricht
aan te pakken en er een andere draai aan te geven,
een ander excuus, weer een andere poging om te ont

iemand is die lijdt. Maar dit wordt alleen helder als

er een waarachtige ontmoeting plaatsvindt, en niet
als concept. Het idee dat er niet iemand is die lijdt
ondersteunt juist het geloof dat er iemand is die lijdt.

snappen. Daar is niets mis mee. Het gaat hier niet om

Zeggen dat er niets aan de hand is, zonder het echt

goed of slecht; het is gewoon de ware natuur van de

onder ogen te zien, maakt lijden groter dan het is.

geest. Het is zelfs heel nuttig. Het maakt je nederig.

Het is de tegenpool van elke vorm van arrogantie,
of van gevoelens van superioriteit, of van de een of

Emotie is geen probleem. Emotie hoort bij de grond

stof van het leven. Woede, angst, verdriet en leed

andere plek waar je niet geraakt kan worden. Wan

zijn net als het weer, maar als een specifieke emotie

neer je bereid bent te voelen en te zeggen: 'dit raakt

steeds terugkeert is dat een indicatie dat het verstand

me, dit doet pijn, wat is het?' zul je zien wat er niet

een of ander verhaal heeft verzonnen met subtiele

geraakt wordt, maar dat kan niet daarvr. Gebeurt

of minder subtiele gedachten en gedachten over die

het daarvr, dan is het een truc van het verstand

gedachten ...

en het verstand is een meestertrukendoos! Als je het

hard wilt spelen, is het een verrukking. En het ligt
voor de hand dat je het hard wilt spelen.

Dat is de moeilijkste uitdaging. Het is een spirituele

uitdaging. Alle voorafgaande uitdagingen zijn er al
leen maar om je te helpen de dag door te komen,

De vereiste helderheid is de meedogenloze bereid

een beetje samenhang te krijgen, een ontsnappings

heid de waarheid te vertellen over vereenzelviging

mogelijkheid te vinden. Maar deze uitdaging is van

- de waarheid te vertellen over de verhalen die zich

een heel andere orde en niet voor het vinden van een

in de geest afspelen. Als er heftige, steeds terugke

vluchtroute, niet om alles bij elkaar te houden, niet

rende emoties zijn, moet je herkennen dat er zich

om alles passend en veilig te maken. Nu gaat het om

een of ander verhaal afspeelt, ook al ben jij je niet

niets minder dan de uitnodiging echt helder te zijn.

bewust van de inhoud. Misschien is het een verhaal

in een verhaal. Misschien komt het niet bewust over,
maar er is nog steeds een of ander verhaal aan de
gang over het lijden en een verhaal over iemand-die
lijdt. Als je bereid bent de waarheid te vertellen, heb
je de kans om het lijden of degene-die-lijdt onder
ogen te zien. In beide gevallen is het 'zelfonderzoek'.
Beide onthullen dat lijden niet bestaat en dat er niet
70

71

Zoeken naar rust in mijn hoofd

Tk hebje op video gezien; daardoor werd alles helder1 der. Er zijn dagen waarop ik heel geconcentreerd ben
en het rustig is in mijn hoofd. Ik heb in het verleden
veel gemediteerd en ik denk dat waarheid of verlichting
betekent rust vanbinnen. Ik denk dat meditatie voor
mij niet meer werkt. Als ik nu ga mediteren vraag ik
me altijd weer af wie er nu eigenlijk aan het mediteren
is - het gebeurt gewoon niet...
Wat gebeurt er niet?

Het is gewoon niet bevredigend. Ik heb Transcendente

Meditatie gedaan en verschillende andere meditaties en
ik zag dat meditatie nog steeds te maken heeft met het
verstand.
Ik heb begrepen dat het woord meditatie 'niet-den
ken' betekent. Het moment van meditatie is het mo
ment waarop niet-denken herkend wordt als de bron
van alle verschijnselen die in ons hoofd opkomen.

73

Er zijn overdag af en toe momenten van herkenning,

het rechtstreeks vraagt, vraag je aan jezelf: wie is er

maar meestal verdwaal ik in mijn gedachten.

verdwaald?

Is dat zo? Of is de gedachte: ik verdwaal in mijn ge

ja. Wnneer al dat gekakel in mijn hoofd aan de gang

dachten, gewoon een andere gedachte die geloofd

is, vraag ik aan mezelf wie luistert er naar al die din

wordt? We gaan ervan uit dat gedachten waarde heb

gen?

ben, maar onderzoek dat nu eens goed. Ben je ver

dwaald in je gedachten?

En wat vind je?

Op dit moment niet, maar als ik terug ben van waar ik

Niemand.

eerst was in mijn leven, kakelt mijn verstand maar een

eind weg en denk ik dat de geest rustig moet zijn.

En waar is op dat moment het gekakel gebleven?

Die gedachte: ik denk dat de geest rustig moet zijn,

Op dat moment, nergens. Maar dat moment gaat voor

is dat niet de meest luidruchtige gedachte van alle

bij en het gekakel komt steeds weer terug.

maal? Toch wordt er geloofd dat die specifieke ge

dachte het op de een of andere manier wel waard is,

Dat is zo. Gedachten komen steeds terug omdat ze

alsof het een 'super' gedachte is.

leven na leven gevoed worden. Niet alleen maar jouw

leven, maar ook de levens van je voorouders, je buren

De gedachte: 'houd je mond'?

en alle collectieve levens van gedachten die gevoed

worden door meerdere gedachten.

Ja, de gedachte dat de geest zich rustig moet houden.

Gedachten zoals: de geest hoort rustig te zijn ... maar,

Gedachte is een schitterende kracht. Gedachte is

waarom is de geest niet rustig? Je gelooft in de auto

geen vijand. Gedachte is gewoon gedachte, een

riteit van die gedachten en geloven in die autoriteit

product van de fantasie, en een gedachte kan heel

betekent verstoring van de rust. Stilte is van nature

verfijnd zijn. Ze kan de werkelijkheid op een prach

aanwezig. Het gaat er niet om dat er stilte zou moeten

tige of op een weerzinwekkende manier versluie

zijn.

ren. Bij nader inzien blijkt dat gedachten niet afge

scheiden zijn van het bewustzijn zelf. 'Gedachte' is

Wanneer jij denkt: ik ben verdwaald in mijn gedach

bewustzijn, spelend met zichzelf. Maar tijdens dat

ten en dat zou niet zo moeten zijn, stop dan eens even

spel denkt het bewustzijn dat het op de een of an

en vraag je af of die veronderstelling waar is. Als je

dere manier de weg kwijt is en die gedachte leidt

74

75

tot andere gedachten - wat is er nodig, wat is er ver

Wanneer je echt je aandacht richt op stilte, is er dan

keerd gegaan? Elke laag met gedachten wordt voller

nog sprake van afweging? Of van controle? Ben ik er

en steeds onontwarbaarder.

al?

Het voelt alsofalle gedachten met elkaar me wurgen.

Nu niet. Maar in jouw aanwezigheid is het wel veel

makkelijker.

Goed, zo voel jij dat. Maar wat is 'gedachte'? Als je

het onderzoekt, wat is het dan?

Daarover gaat deze relatie. Het gaat hier om het

gemak van zelfonderzoek, over de realisatie van dit

Net zoiets als leegte.

geschenk van Ramana en Papaji. Ervaar wat geen en

kele moeite kost. Ervaar het absolute gemak. Grijp

Dat is waar. Dat is duidelijk. We hebben het hier

de kans om te stoppen met het aanbidden en prak

niet over iets esoterisch. Het gaat niet over jouw

tiseren van al die dingen die je gelooft en die je wor

honderdduizend kniebuigingen, of om de vraag of

den aangedragen door je gedachten. We hebben het

je wel of niet gemediteerd hebt. Het is gewoon zo:

hier niet over 'verkeerde' gedachten. We hebben het

als je een gedachte rechtstreeks onderzoekt wordt de

niet over een trancetoestand. Het gaat er alleen maar

aandacht van het denken op zichzelf gericht, naar

om dat je inziet dat een gedachte een gedachte is en

zelfonderzoek, in plaats van naar buiten, naar al die

watgeen gedachte is- wat geen gedachte kn zijn- is

op elkaar gestapelde lagen van gedachten.

wie je bent.

Wie is werkelijk hier? Wat is werkelijk hier? Wat is

er werkelijk aan de hand? Niets kan dit onderzoek
"overleven, behalve een totaal niet-iets.
Komt het ooit tot een punt waarop er schijnbaar meer
stilte is dan er gedachten zijn?
Wat kan het je schelen? Zeg me nu, op dit moment,
wie dat ook maar iets zou kunnen schelen?
Ik weet het niet.

76

77

Moeiteloze realisatie

Tk heb Ramana's
1 ondernemen met

boek gelezen en hij zegt dat iets

betrekking tot zelfrealisatie alleen

maar mogelijk is in de waaktoestand. Toen kwam de

vraag op: wie doet er moeite?
Dat is een heel goede vraag.
Het kan niet het ego zijn, want waarom zou het ego
meedoen zichzelf te vernietigen?
Ramana heeft gezegd dat inspanning alleen maar
met het ego te maken heeft.
[Op ditzelfde moment breekt de houten stoel waar
de vraagsteller in zit plotseling en onverklaarbaar in
tween.]
Hallo! Hebben we het over de grond die onder je voeten
wegzakt? Zo zeg, dus de vraag-

79

Wacht even, laten we even stilstaan bij de schoon

Als de realisatie waar je het net over had gevolgd

heid hiervan! De ruggensteun van de ogenschijnlijke

wordt door de vraag: is dat het nu? dan is het nog

vraagsteller viel weg!

geen werkelijkheid geworden; het is nog niet ver

werkelijkt. Misschien is het op een bepaalde manier

Goed. . . is het Zelfzichzelfvergeten?

begrepen en is er een herinnering aan een ervaring

die de woorden waardevol maakt, maar de verwer

Het Zelf is verschenen om zichzelf te vergeten.

kelijking, de realisatie zelf is iets enorms. Het is niet

op de een of andere manier minder geworden. Rea

Warom is het verschenen om zichzelf te vergeten?

liseren dat alles in essentie niet bestaat, is geen ver

mindering. De ultieme vermindering is geen ver

Zodat het kan verschijnen om zichzelf te herinneren.

Dan is het dus maar een spelletje?

mindering!
Het denken zoekt een plek om zich te kunnen ver
eenzelvigen, een plek die houvast biedt. Het zoekt

Ja! Want kun je precies op het moment dat je weet

wie je bent zeggen dat het ooit is vergeten?

overal naar iets dat gebaseerd is op een ervaring uit

het verleden. Jij leest Ramana's boek over waarheid
misschien al voor de derde of honderdste keer, en

Nee.

nu, door andere ervaringen, vallen de woorden op

een bepaalde manier op hun plek. Maar als jouw

Zo is dat.

conclusie is: is dat het nu, leg het boek dan maar
weg. Leg alle woorden van Ramana of van Gangaji

Het is dus waar wat ik las in Ramana's boek dat er niets

of van wie dan ook maar terzijde. Leg de hele grond

te realiseren is? Eindelijk begrijp ik de laatste waarheid.

open, niets om je aan vast te houden, geen richeltje,

Er is schepping noch vernietiging. Er is geest noch Li

geen onwetendheid, geen bevrijding, geen lichaam.

chaam noch wereld. Er is gebondenheid noch iemand

Laat ze allemaal gaan. God, ziel, alles waar je je door

die gebonden is. Er is vrijheid noch iemand die probeert

de jaren heen aan hebt vastgeklampt, heeft jou naar

die toestand te bereiken.

dit punt gebracht. Val nu door dat punt heen.

Wat is dan het probleem?

Dus alle grote innerlijke ervaringen ontstaan door ge

Er komt twijfel op. De twijfel zegt: Is dat het nu? Al

van te maken.

nade en er is echt niets dat het ego kan doen om er meer

leen maar dat?
80

81

De waarheid is dat het ego helemaal niets doet. Het

Dus zelfs de diepste ervaringen die ik heb gehad kunnen

ego is een gedachte, zoals kleren. De kleren doen

een valkuil zijn?

niets. Het ego is levenloos.

Ja, zelfs de diepste ervaringen kunnen een valkuil
Het is een oplichter.

zijn als

ze

nog herinnerd worden. Ik zeg niet dat je

de ervaring moet wissen of niet serieus moet nemen.

Ja, maar niet als entiteit. Het is een oplichter zoals

Je hoeft alleen maar te herkennen dat het mogelijk is

een masker, als een persona, als een sluier of een trui.

dat ervaringen objecten worden. Bij objectvorming

Maak een einde aan die verwarring over het Zelf en

wordt het eeuwig bestaande subject, dat aanleiding

zijn kleding. Er kan nog best een restantje leven zijn

gaf tot de ervaring, weer over het hoofd gezien. Het

in de verschijningsvorm, zoals je een trui kunt uit

eeuwig aanwezige subject - dat er is voor en na de

doen die je heel lang achtereen hebt gedragen; het

ervaring- kan niet worden vergeten en kan in waar

lijkt zelfs of je 'm neer kunt zetten! En dan denk je

heid niet worden herinnerd omdat het niet wegge

misschien: oh nee toch, hij komt me te grazen nemen!

stopt kan worden in een idee als 'geheugen'.

Maar als je beter kijkt besef je dat het niet echt iets
levends is, het is mijn trui, het is maar een kledingstuk.

Ik wil nog wat zeggen. Iemand zei eens tegen me: 'als

Er zit nog maar een restantje leven van mij in.

jij je voelt aangetrokken door Gangaji betekent dat dat

Als ik gefrustreerd ben voel ik me beter dan wanneer ik

prima, mijn zoektocht zal eindigen met het eeuwigdu

denk dat het maar een spel is. Is het echt alleen maar

rend volgen van Gangaji. En wat ik vandaag heb begre

je bereid bent de zoektocht op te geven: Toen dacht ik:

een kwestie van vergeten en herinneren?

pen, is dat het zoeken in feite hier ophoudt. Hier houdt

het op. Ik stop met zoeken. Ik ga niet verder, Hier.

Nee, het is meer dan dat. De diepste herinnering kan

dienen als baken, als een teken, maar de waarheid

Zo is het. Dan is het niet dat jij Gangaji volgde; je

is: ook al is er geen herinnering, geen locatie, geen

volgt wat maakt dat Gangaji stopte. Dat is het ware

referentiepunt- dat wat blijvend is openbaart zich

onderricht en het is niet iets dat Gangaji je kan leren.

als dat wat hier nu is ... Dat wat er altijd is, draagt

Papaji zei me, en ik zie steeds duidelijker hoe waar

alle kleren die er zijn n doet afstand van alle kleren

dat is: 'waarachtig onderricht laat geen sporen na.'

die er zijn. Het verschijnt om te worden herinnerd

en het verschijnt om te worden vergeten. Het ver

\.%t bedoel je met 'wat Gangaji stopte'?

schijnt om te worden herboren en het verschijnt om

te sterven.
82

Dat wat jou laat stoppen.

83

Nu ben ik bang.

Je bent bang omdat je jezelf nog steeds ziet als ge

scheiden van dat wat alles stilzet- de absoluut onbe
weeglijke tegenwoordigheid van zijn.

Tijd voor de waarheid

Ik heb dat ook tegen Papaji gezegd. Ik zei: 'oh oh, ik

ben zo bang.' Hij lachte en zei toen: 'Je bent alleen
maar bang omdat je jezelf ervaart als los van bewust
zijn. Als je weet dat je bewustzijn bent en dat alles
zich afspeelt in jou, is er geen sprake van angst.'

edurende al die jaren dat ik overal naartoe reis

de om met mensen te spreken, heb ik gezien

dat er echt een diep, sterk en waarachtig verlangen in

de mens is om 'wakker te worden', wat dat dan ook
voor een ieder mag betekenen. Er is een waarach
tig verlangen het goddelijke te leren kennen, om de
waarheid te verwezenlijken, om een einde te maken
aan geweld, haat en leed en om de ogen te openen
voor wat er in dit leven op dat gebied mogelijk is. Als
je voor de volle honderd procent wilt ontwaken, als
dat je prioriteit heeft, dan ben je ogenblikkelijk wak
ker. Dat is de waarheid. Ik garandeer het met mijn
leven. Als je wilt weten wat je ware natuur is, als je
dat echt wilt weten, zullen je ogen opengaan.
Wat ik tot nog toe ervaren heb als grootste hinder
nis op de weg naar ontwaken is dat men eigenlijk
verlangt naar iets anders. Je verlangt naar ontwaken
om je beter te voelen, of om te denken dat je nier
dezelfde persoon bent die je denkt te zijn, of om er84

85

kenning te krijgen, of om de dingen die je verkeerd

iets voor jou doet. Ik voel de angst die dat oproept.

hebt gedaan of jou zijn aangedaan, te vergeten. Be

Dit is geen dagelijkse overweging. Het is heel gemak

wustwording wordt gewenst als voertuig of als hulp

kelijk om het spel 'wakker worden' te spelen door te

middel en je bent gefrustreerd omdat dit hulpmiddel

zeggen: 'oh, dat komt wel een keer' of'hij heeft het',

je niet wordt aangereikt. Zo werkt het niet. Je moet

of 'zij heeft het en ik zit er dichtbij, zodat ik mijn

naar waarheid verlangen omwille van die waarheid

leugens en hersenspinsels kan volhouden.'

en ongeacht de consequenties. Die waarheid shoc

keert. We zijn zo gewend dingen te willen die ons

Jullie zijn volwassen. Het is tijd voor de waarheid.

leven vergemakkelijken en God weet wat we daar al

Ik vraag je, voor je eigen gemoedsrust, me te vertel

lemaal voor gedaan hebben. Gelukkig maar dat de

len wat je werkelijk wilt en als je nog steeds denkt

meesten van ons zeer gedesillusioneerd zijn over de

dat jij niet hebt wat zij hebben, laat me dan weten

mogelijkheid ooit te worden gered, of om iets anders

waarom jij dat niet hebt. Dan gaan we onderzoeken

te krijgen dat hun intens verlangen naar bewustwor

of die hindernis naar waarheid werkelijk bestaat of

ding in vervulling zal brengen.

deel uitmaakt van de hersenspinsels in het web van

jouw verbeelding.

Ik vraag je: kijk naar binnen, wees genadeloos, mee

dogenloos en echt bij jezelf, en probeer te zeggen
waarom jij wakker wilt worden. Wat wil je met die
bewustwording? Als je antwoord ook maar enigszins
te maken heeft met mooi, grandioos of altrustisch
-zoiets als vrede op Aarde of in harmonie zijn met
alle mensen-schuif dat dan terzijde en kijk of deze
onbekende toestand van bewustwording verlangd
wordt omwille van zichzelf, ongeacht de consequen
ties. Ik vraag je de waarheid te vertellen. Het grootste
deel van ons leven liegen we, grof n subtiel. Lie
gen wordt heel ingewikkeld en het web wordt steeds
strakker aangehaald, en je weet het.
Nu, op dit moment, heb je de gelegenheid erachter

te komen wat je eigenlijk wilt, zonder dat jij er ook

maar iets voor terugkrijgt; zonder dat het ook maar
86

87

De grens van overgave

r wordt dikwijls gevraagd: 'Hoe kan ik weten

of het bevel dat ik krijg uit het Zelf komt, uit

Waarheid en niet uit mijn ego, mijn verstand?' Dit

is een legitieme vraag en toch kan ik je geen for
mule aanreiken om het te onderzoeken. Dit is de
meedogenloosheid van vrijheid. De mogelijkheid
het Zelf te verwarren met het ego en het ego met
het Zelf, is groot en altijd aanwezig. Het is geen
kinderspel.
Kinderen krijgen duidelijke instructies over goed en
slecht gedrag. Die instructies zijn belangrijk voor
een kind, anders doet het gewoon wat en wanneer
het maar wil. Je weet dit uit eigen ervaring toen je
twee was, toen je zestien was, zelfs op je vijfender
tigste- als ik het wil dan moet het goed zijn. Later,
in het nieuwetijdsdenken, of in spirituele kringen,
werd dat: het moet goed zijn, want mijn hart zegt dat
het goed is. Maar na nogal wat ervaringen kom je er
toch achter dat wat goed voelt ook enorm veel leed

89

kan veroorzaken. Moordenaars horen dikwijls god

waar het nu hier om gaat- zien hoe gemakkelijk de

delijke stemmen zeggen: Doodt.

geest een realisatie zoals Alles is n, of Niets bestaat

oppakt en dienend maakt voor de doeleinden van

Alle religies komen met richtlijnen; je kunt ze volgen

het ego.

zonder schade aan te richten, zonder leed te veroor

zaken. Je leven kan betrekkelijk vredig en pijnloos

Het is mogelijk zo meedogenloos eerlijk te zijn dat

verlopen en toch geen vrij leven zijn. De vraag is dus

plezier noch pijn de beslissende factor is voor actie.

eigenlijk: is het mogelijk vrij te zijn zonder schade

Als her-identificatie egostische motieven rechtvaar

aan te richten, zonder leed te veroorzaken?

digt, wordt dat ervaren en helemaal gezien. Dan kan

Ik kan niet zeggen dat er in verband met mij geen

zelfonderzoek. Wie verlangt? Wie wil er iets? Door die

leed is veroorzaakt. Mensen zijn uit dit soort bijeen

vraag eerlijk te beantwoorden kn er vrijheid geopen

komsten weggerend omdat ze zich bedreigd voelden

baard worden, vrijheid van 'dingen willen', vrijheid

of het gevoel hadden oneervol te worden benaderd.

van verlangen. Er kan gezien worden dat er niet-ie

Ik ben niet blij dat ze zich bedreigd voelden of niet

elk hardnekkig verlangen een hulpmiddel zijn voor

eer zou bew i jzen, zou

mand is die iets wil en dat jij die niet-iemand bent. Als
je bereid bent jezelf te kennen, heb je jezelf lief. Als je

ik hebben moeten liegen ten koste van de waarheid

bereid bene van jezelf te houden, zie je jezelf overal.

over wie ze zijn. Het is mijn opdracht de waarheid te

En wat je liefhebt, doe je geen kwaad. Meer verfijnd

vertellen, ongeacht de consequenties. Liegen maakt

kan het niec. Dat is de grens. Op het scherpst van de

het soms misschien wat makkelijker, maar ik kan

snede is er geen ruimte meer voor jou.

geerd werden, maar als i k

ze

de illusie van gebondenheid niet in stand houden,

ook niet als het gaat om hoogstaande, verheven en

Onze specifieke generatie reageert nog steeds op een

noodzakelijke gedragscodes. Ik begrijp het gevaar

vorig tijdperk toen er nog algemeen overeenstem

van deze bewering, want ik ken de uitwerkingen van

mende onderdrukking heerste waardoor alles rus

ego-identificatie. Ik weet hoe gemakkelijk het is om

tig verliep. Mensen waren aardig voor elkaar, voor

de waarheid te verdraaien om rechtvaardiging te vin

bepaalde groepen functioneerde de gemeenschap

den voor egostische verlangens, pleziertjes en opge

goed, maar de onderdrukking werd op den duur on

klopte uitlatingen die de normale gedragscodes verre

verdraaglijk met als gevolg een gigantische reactie in

overtreffen.

de jaren zestig en zeventig toen we als subcultuur de

dingen onder ogen gingen zien. Deze reactie werd

De leer van Ramana en Papaji is radicaal, en een van

gebouwd op pijlers van waarheid, maar helaas was

de grootste gevaren van deze transmissie is precies

het niet de hele waarheid. De jaren tachtig en ne-

90

91

gentig brachten steeds meer repressieve n reactieve

Natuurlijk zul je fouten maken. Dat is inherent aan

verfijningen aan.

dit spel 'Leel. Dat is de aard van er-zijn- er is geen

ruimte voor jou. Als je bereid bent fouten en leed

Nu we genteresseerd zijn in zelfonderzoek en in het

onder ogen te zien en dingen als overleving, seksueel

vertellen van de hele waarheid, merken we dat re

vermaak en sociale rangorde op te geven, dan zul je

actie niet meer werkt. Die hele periode van repres

datgene leren herkennen wat niets nodig heeft, niets

is. Verbonden met alles- in liefde, compas

sie/reactie heeft tot enorm veel leed en misplaatste

wil, niets

vereenzelviging geleid. Misschien is het wel dezelfde

sie en empathie. Het is een meedogenloze opdracht,

repressie/reactie die leidde tot diepgaand innerlijk

op de grens van waakzaamheid en overgave. En nie

t wil
ik? t wil ik werkelijk? Gaat het alleen maar om meer
bevredigende seksavonturen? Gaat het hier alleen maar
om deksel-op-de-pan om ongemak te vermijden? Is het
gewoon weer een andere mogelijkheid van de belofte tot
overleven? Is het niets anders dan een maniertje mezelf
te ontkennen door te geloven in waardeloosheid?

mand kan het voor je doen.

onderzoek waarbij we ons gingen afvragen:

Wat de ene generatie beschouwt als goed, wordt door

de volgende generatie beschouwd als niet goed. Elke
generatie heeft een gigantische blinde vlek. Wanneer
je terugkijkt naar de tijd van de slavernij kun je al
leen nog maar verbijsterd zijn dat zulke vreselijke
dingen echt gebeurd zijn, en nog wel met instem

Dat zijn de gebieden waar verlangen het meest on

ming van goede mensen! We moeten bereid zijn te

bewust is. Dat zijn de gebieden die door het seksuele

zien dat zich in ons eigen leven dingen afspelen die

organisme in beweging worden gehouden ten be

net zo weerzinwekkend zijn als de slavernij waar men

hoeve van nageslacht en rangorde. Dit zijn de onder

toen blind voor was. Als we de waarheid onder ogen

werpen die de sterkste impulsen teweegbrengen om

zien, ontdekken we misschien waar onze ontkennin

te luisteren naar het verstand.

gen zitten, of dat er aspecten in ons eigen wezen zijn

die we niet kennen en waardoor veel ellende veroor

Na zijn ontwaken heeft Ramana wat geld gestolen en

zaakt wordt.

is hij weggelopen zonder zijn moeder in te lichten en

daar heeft hij zijn moeder heel veel pijn mee gedaan.

De geest zoekt naar een formule, een leefwijze. De

Hij was dus niet zo'n goede zoon. Hij hield zich niet

waarheid is dat we al zoveel formules hebben; we

aan de normen van zijn cultuur. Misschien had hij

hebben al zoveel codes, en de absolute waarheid is

het zijn moeder moeten vertellen. Misschien heeft

vrij van al die dingen. Vrijheid is vrij.

hij een fout gemaakt. Wie zal het zeggen? We hoeven

die handeling niet als goed of slecht te beoordelen.
92

93

Hoe gebruikje je leven?

oe wordt je leven gebruikt? Het is duidelijk hoe

het lichaam in het algemeen gebruikt wordt -

als een opeenhoping van wereldse en spirituele din

gen in de hoop de dood op een afstand te houden.
En dat werkt niet.
Jullie zijn allemaal bijzonder vertrouwd met de ge
woonte van alles te verzamelen en daar heel veel
levenstijd aan te besteden. Subtiel of grof, deze ge
woonte valt onder de noemer: je leven zo in te richten
dat het past bij het beeld dat jij voor ogen hebt. Of
je hebt een beeld over wie je dnkt te zijn of denkt te
moeten zijn, of je hebt een beeld over wat je denkt
dat God is, of je denkt dat er iemand is die volmaakt
is. Daarenboven is er de voortdurende activiteit om
iedereen om je heen te laten weten dat zij niet vol
doen aan het beeld dat jij van ze hebt. Zo gaat het
toch meestal? Er wordt veel tijd besteed met kijken
hoe anderen het doen die zich niet aanpassen en van
wie jij denkt dat ze zich zouden moeten aanpassen of
95

hoe ze dat dan zouden doen. De grootste, meest diep

overvloed was onmiskenbaar in dit kamertje met

gaande uitdaging is overgave aan waarheid. Heb je

beschimmelde muren en het geschreeuw en gekrijs

een idee wat waarheid is, dan is dat uiteraard niet de

van de straat. Dat was wel even iets anders dan mijn

waarheid. Geen enkel beeld is afgescheiden van waar

opgeklopte, roze, glimmende zondagsschoolimago.

heid, maar waarheid is altijd onafhankelijk van een of

ander denkbeeld, een of ander concept of de een of

Het was heel goed dat mijn westerse manier van den

andere gedachte. De allergrootste uitdaging is je over

ken op die manier een halt werd toegeroepen en ik

geven aan dat wat niet is aangetast door een of ander

weet nog hoe fijntjes ik probeerde mezelf een nieuw

idee, waardebepaling of conclusie uit verleden, heden

imago te geven en erop te lijken. Ik maakte me niet

of toekomst. Ontdekken wie je bent ligt dichter bij

meer op. Ik keek niet meer in de spiegel. Die nieuwe

elk denkbeeld dat je over jezelf zou kunnen hebben,

soberheid beviel me wel en ik wilde niets meer te

elke gewaarwording die je van jezelfhebt en gaat die

maken hebben met al die westerse idealen. Op een

per dan iedere ervaring van jezelf die je ooit had of

dag keek Papaji me aan en zei: 'Waarom maak je je

had kunnen hebben. De uitdaging is trouw zijn aan

niet meer op?' Hij had heel goed gezien hoe verlei

die waarheid; trouw zijn aan de oorsprong van alle

delijk het voor me was een imago van waarheid uit

gedachten, de oorsprong van elke gewaarwording, de

te stralen. Ik besefte dat ik het mijn hele leven op

oorsprong van alle denkbeelden, zonder te begrijpen,

die manier gedaan heb. Als er weer eens een nieuw

zonder te grijpen en zonder te krijgen.

tijdperk aanbrak probeerde ik me helemaal aan te

passen om er maar bij te horen. Dus zag ik er als het

Ik nodig jullie uit die bron te vinden. Mocht je die

nodig was uit als een hippie of als een heel spiritueel

niet ontdekt hebben, zie haar dan toch gewoon als

iemand of als een intellectueel - ook al wist ik dat

waarheid en laat toe dat ze jou ontdekt. Je bent on

het niet helemaal conform de waarheid was. Waar

weerstaanbaar als je oprecht bent en niet zonder

heid kan niet 'lijken op'. Waarheid is waar je bent, in

meer door leeft volgens regels die je zijn aangereikt,

welke vorm dan ook. Waarheid doet geen lippenstift

een leven gebaseerd op denkbeelden, begrippen en

op en doet wel lippenstift op. Waarheid draagt geen

ideen.

kleren en is ook gehuld in gewaden van goud.

Toen ik Papaji voor het eerst in India ontmoette, in

De eeuwige valkuilen van de geest, die alleen maar

een heel sober kamertje, werd ik overmand door het

kennis heeft van denkbeelden, begrippen en idee

besef dat alle denkbeelden die ik tot dusverre had

en, zijn pogingen om de waarheid in een vorm te

over 'de hemel', 'gelukzaligheid' en 'de leraar' geen

gieten. Als we het hebben over vrijheid, hebben we

enkele waarde hadden. God leefde en de hemelse

het over dat wat vanbinnen vrij is van elk beeld,

97

begrip of idee. Dat is wie en wat je bent. Hoe je

ook maar in het verleden over jezelf hebt gedacht,
wat je ook maar in de toekomst hoopt te worden,
je bent het al. Je komt er onmiddellijk achter als
je ontdekt wat nooit door een van die drie is ge
raakt. De waarheid leeft, in jou, nu. Jij hoeft niets
te doen om die waarheid te pakken te krijgen. Om
dat het waar is dat jij Waarheid bent, ben je op dit
moment ten volle in staat de inherente waarheid
van je wezen te verwezenlijken. Het enige dat ver
eist wordt is dat je elk besef over wie je bent voor
n ogenblik opgeeft.
Wat makkelijk om gewoon elk idee meteen weer op
te geven! Je moet ze altijd onderhouden en dat doe je
al

zo

lang dat je niet eens meer weet hoeveel energie

je in die gedachten stopt: ik ben een menselijk wezen,

ik ben een man, ik ben een vrouw, ik ben goed, ik ben
slecht, ik ben minder, ik ben beter, ik snap het, ik snap
het niet, ik had het, ik ben het kwijt, ik krijg het weer,
zij snappen het... enzovoort, enzovoort. Wat een ac
tiviteit. Meestal ziet een leven er zo uit. Wat niet zo
algemeen is, is wat je door je eigen Zelf wordt aan

Toen ik Papaji ontmoette vond ik mezelf nogal neu

rotisch. Ik had een enorme hoeveelheid overtuigin
gen en ideen en ik was voortdurend bezig te eva
lueren volgens welke denkbeelden ik nu wel of niet
zou leven. Papaji wiste mijn sporen uit en stuurde
mij om die van jullie uit te wissen. De rest is aan
jou. Omdat jij vrijheid bent, omdat jij het Zelf bent,
ben je vrij dit leven te gebruiken zoals je wilt. Mis
schien had je vr onze ontmoeting die vrijheid nog
niet, dat kan ik niet weten. Misschien heeft niemand
je ooit verteld dat je vrij bent. Misschien geloofde
je al die verschillende ideen over bestemming, vrije
wil of geen vrije wil. Onze ontmoeting geeft je een
tweede kans. Onderzoek het om te zien of het waar
is of niet. Misschien heb je de eerste twintig, dertig,
vijftig, tachtig jaar van je leven weggegooid; nu heb
je een tweede kans. Het is aan jou.
Dit is kostbare tijd, dit hele leven is kostbaar. Een
leven waarin de roep van vrijheid hoorbaar is. Wat
een kostbaar leven! Hoe wordt die kostbaarheid ge
bruikt?

geboden: de ogen te openen voor wie je bent en dit

leven laren gebruiken ten behoeve van dat ontwaken,
zonder dat je ook maar enig idee hebt over het hoe,
wanneer of wat.
Dit is wat ik jullie kom vertellen. Ik zal het blijven
zeggen tot dit lichaam ineenstort. Je hebt de gelegen
heid om te luisteren, te onderzoeken, zelf te ontdek
ken en te kiezen.
98

99

Over

Gangaji

angaji werd geboren in Texas (VS) in 1942 en

groeide op in Mississippi. Na voltooiing van

haar studie aan de Universiteit van Mississippi in

1964, trouwde ze en kreeg een dochter. In 1972 ver

huisde ze naar San Franciso waar ze op zoek ging

naar de diepere lagen van haar wezen.
In haar speurtocht naar waarheid volgde Gangaji een
spiritueel pad. Ze legde de bodhisattva-eed af, be
oefende zen- en vipassana meditatie, assisteerde in
een Tibetaans-boeddhistisch meditatiecentrum en
maakte carrire als acupuncturist in San Francisco.
Ondanks haar succes bleef Gangaji hardnekkig ver
langen naar vervulling. Ze bad om een laatste ware
leraar. Haar gebed werd verhoord in 1990 toen ze,
aan de oever van de Ganges in India Sri Poonjaji
ontmoette, een discipel van Sri Ramana Maharshi.
Door de ontmoeting met haar leraar, die ze liefdevol
Papaji noemt, werd de ware vervulling waar ze haar
leven lang naar had gezocht, geopenbaard.
101

Gangaji biedt de radicale uitnodiging aan van Sri

Ramana Maharshi en Sri Poonjaji om de zoektocht
naar vervulling en verlichting te stoppen en de waar
heid, die je wezenlijk bent en die al helemaal com

Eerder verschenen hij uitgeverij Samsara

pleet is, te herkennen als volledig, volkomen vrij en

blijvend in vrede.
Spirituele verlichting!

Elk jaar reist Gangaji de wereld rond en spreekt tot

duizenden mensen. Ze is leermeester, moeder en
grootmoeder en auteur van You Are THAT! Satsang

Vergeet het maar!

JedMcKmna

90-77228-29-2

Een roman over het reilen en

zeilen van een spirituele leefge
meenschap. Spannend,
humoristisch en filosofisch.

with Gangaji, Volumes I & IJ en Who Are You? The

Path ofSelf!nquiry.

Uitgaven van de gangaji stichting:

Hoogbegaafd, nou n?

Wtndy Lammers van

Toormbrrrg

The Teaching of Sri Ramana Maharshi

90-77228-31-4

Wke Up and Roar, Satsang with H WL. Poonja I & II

Een ontdek-boek over

hoogbegaafdheid met ruim I 00
illustraties in kleur!
Voor kinderen van 5 tot 99 jaar!

YouAre THAT! Satsang with Gangaji I & IJ

WhoAre You? The Path ofSelflnquiry by Gangaji (au
dio tape)
Gangaji: River ofFreedom (video tape)

Vrijheid in overgave

Gesprekken mee Gangaji, een

90-77228-27-6

o.a. macht, seks, emoties,

Gangaji

Meer informatie:

leerling van Sri Poonjaji, over

waarheid en overgave.

THE GANGAJI FOUNDATION

505A San Marin Drive, Suite 120
Novato, CA 94945 (VS)
Tel: 00.1.800.267.9205 of 00.1.415.899.9855
E-mail: info@gangaji.org
Website:

102

www.gangaji.org

Je bent niet wat je denkt

Gesprekken (satsang) met Jan

90-77228-28-4

in werkelijkheid zijn.

fan van Rossr<m

van Rossum over wie of wat we

Onwerelds wijs

iWtti
90-77228-30-6

Een parabel over een hilarische

Het hart van bewmtzijn

7homas Byrom

conversatie russen een uil en een

konijn. Noem het zen, tao'isme
of advaita.

Deze tekst is een juweel, en

doorstaat de vergelijking met de

Een vertaling van de

Ashtavaha Gita

Tao re K.ing, Bhagavad Gita of

90-77228-22-5

ook door de prachtige, potische

de Harr surra met glans. Zeker

vertaling van Byrom.

Metanoia
Jan Foudraine

90-77228-25-X

Via de psychiatrie en de psycho

Wolter Keers

therapie komt Jan Foudraine tot

het thema bevrijding, en tot de
conclusie dat wat wij de

"__

Vrij zijn

--

90-77228-26-8

Een commentaar op de Ash

ravakra Samhita. Nu nog even
actueel als roen deze serie le
zingen, 25 jaar geleden, werd

'persoonlijkheid' noemen, wel

gehouden. De kernvraag was en

eens iets heel anders zou kunnen

is: 'Wie ben ik?'

zijn dan wordt aangenomen.

Inzicht
Vingas wijzend naar
de maan

90-77228-21-7

Een verzameling inspirerende

teksten uitgebracht ter ere van
het eerste lustrum van het
tijdschrift InZicht, met mede

Ontwaken in
het alledaagse
joan Tollijion

90-77228-15-2

Een persoonlijk, ontroerend

verhaal over bewustwording.
Eerlijk, humoristisch en diep
gaand.

werking van 16 auteurs die

regelmatig in InZicht schrijven.

Word wat je bent

Alan lts

90-77228-23-3

Een verzameling teksten van de

pionier van de 'new age' over
uiteenlopende onderwerpen

Bewustzijn
Anthony de Me!lo

90-77228-16-0

De jezuet Anthony de Mello

vermengt christelijke mystiek
mer boeddhistische wijsheid en

zoals: taosme, boeddhisme,

komt daarbij tot een prachtige

christendom, hindoesme,

synthese.

psychologie en psychotherapie.

De denkbeeldige geest

U. G. Krishnamurti
90-77228-24-1

Informele gesprekken met de

man die werkelijk geen conces
sies doet en alle spirituele tradi
ties, als zijnde verzinselen van de
geest, in heldere en duidelijke
bewoordingen van tafel veegt.

Wijsheid uit het hart

Alan Cohen

90-77228-17-9

Een verhelderend, humoristisch

boek met parabels, anekdotes,
gedichten en citaten uit verschil
lende tradi ties.

Parels voor de ziel

ChuckHillig

Een verzameling gedachten en

overpeinzingen van de psycho
therapeut Chuck Hillig waarin

90-77228-18-7

Het gelukkige kind

Steven Harrison
90-77228-20-9

oosterse wijsheid en westerse

'Een imposam boek met

verfrissende, nieuwe inzichten
over her thema opvoeding'
-josph Chilton Pearce-

psychologie samenkomen.

Niemand daar

Tony Parsons

Dialogen metTony Parsons.

'Er is geen beter of slechter, er

is geen pad en er vair niets te

90-77228-19-5

bereiken. Alles war verschijnt is

Terug van nooit

weggeweest

fnn unn Dldm

Een geheel nieuwe en originele

visie op het oude heldendicht
van Homerus: de Odyssee.

90-77228-06-3

bron.'

Jan van Delden ziet de reis van

Odysseus als een metafoor voor
een innerlijke reis naar duurzaam geluk.

De structuur van
Zijn

'Dit boek legt in heldere

bewoordingen de basis van

RoyWhmnry

het spirituele zoeken bloot.'

90-77228-12-8

Er was eens ...

Rnmesh Bn/uknr
90-77228-14-4

-Ramtsh S. Balsekar-

Door middel van verhalen en

anekdotes maakt de lezer kennis
met het unieke onderricht van

de inmiddels 86-jarige Ramesh

Balsekar.

Niemand hier .
.

Tony Pnrsom
90-77228-ll-X

Een weergave van dialogen met

Tony Parsons, o.a. gehouden in
Amsterdam in 2002.

Eeuwigheid NU!

Francis Lucill
90-77228-13-6

Gesprekken mee Francis Lucille

over onze 'ware natuur' waaruit
zijn eenvoud, warmee en helder
heid duidelijk blijken.

En-:r.ijn in relaties
Steven Hnrrison
90-77228- I 0-1

Steven Harrison toont in dit

boek aan dat we altijd en overal
in relatie zijn. Ongeacht of we
dat willen of beseffen.

Verlichting voor
beginners
ChuckHillig

'Chuck Hilligs boek herbergt

briljante inzichten. En ervan
kan je leven al ingrijpend ver

90-77228-09-9

anderen.'
-Deepak Chopra, MD.-

Wiezoekt

zal niet vinden

Ram Tzzt

In l 00 humoristische beschou
wingen worden de 'zoeker', de
'zoekrochr' en de 'uitweg' op de

90-77228-01-2

Bent u ntzo gelukkig

a1s uw hond?
A/an Cohtn
90-77228-03-9

Zoek geen antwoord

Suvm Harrison
90-77228-02-0

hak genomen.

Humoristische cartoons en rek

sten over een hondje dat in het
'nu' leeft en daarom volslagen
gelukkig is.

In dit boek verdedigt psycho

loog en schrijver Steven Harri
son de stelling: 'Waarom levens
vragen nergens roe leiden.'

Zoals Het Is

Tony Parsom

Dialogen met Tony Parsons over

zijn boek 'Het Open Geheim.'

90-77228-05-5

Ontwaken in de droom
Leo Hartong

Een persoonlijk verslag over

90-77228-07-1

Helder en humoristisch.

bewustwording van 'wat is.'

Kennendheld

Alexander Smit
90-77228-04-7

Een bloemlezing uit het werk

van de in 1998 overleden
Nederlandse advaira- leraar
Alexander Smit.

Onze titels, met een tekstfragment,

kunt u ook zien op onze website:
www.samsarabooks.com
Daar vindt u informatie over de boeken in voor
bereiding, de agenda met informatie over lezingen
van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze
nieuwsbrief.
Samsara Uitgeverij bv
Herengracht 341
1016 AZ Amsterdam
Telefoon: 020- 5550366
Fax: 020- 5550388
E-mail: info@samsarabooks.com

ISB

9().77228-27-6

JJ,