. 20'.

'
 ..

S .

V , U . /
-
"
-
rss. - CUD FRN DIDo FRRrs, JCo, 56.
62
. ---
-
, S R
R S

. . .. S .
- 0 --

GR ,
CU S CHoLs DCUs.

V S ) .

4, (/, /// "
- (

/ "
- // *-/

RSS,
R RS FR D I D ,
S RG FRC ocRo ,
v Jco, 56.

4) DCCC V.

".

CR0LUS ERNESTLS cillusoru0nts S0)

S. ).

RS FR)ID.

- " ---

Cum ante hos tres annos a me peteres, vir doctissime, ut ibliothecae Grae
corum scriptorum a te institutae partem eam, uae Platonis dialogos habitura
esset, curandam susciperem, eo lubentius tibi morem gessi, duo magis lauda
bilia mihi supraque vulgares librariorum ratiunculas elata consilia ua sunt visa.
Cumque convenisset, ut denuo recensitis Graecis adjicerem Ficini emendatam a
me interpretationem, ordinem vero dialogorum eum exhiberem, gui mihi pla
cuisset, primum ad recognoscendam et interpretandam Civitatem me contuli,
uod ea et in antiquissimo Platonicorum scriptorum indice ab Aristophane
grammatico primo loco posita esset, et si semel temporis ad normam, quo
Plato singula condidisset, disponere ea nobis ob testimoniorum inopiam non
liceret, non sine ratione duadam agmen ducere videretur; quam quidem ra
tionem ab ipso Platone significatam et ab ristophane guamquam non optime
servatam ita secuturus eram, ut quibus Plato vestigia uaedam consequentiac
impressisset, ea deinceps imaeo et Critiae haud dubie illis ab ipso cum Civitate
conjunctis subjicerem, in reliquis partim codicum auctoritati obtemperarem,
partim et uterer discrimine. n eram nescius, quibus et quan
tis dubitationibus haec ratio obnoxia esset, neque disputationi, ualis ad eam
probandam requireretur, in Bibliotheca tua nullum esse locum non intellige
bam, sed quemadmodum in emendandis et convertendis scriptis interpretis
et critici diligentiam re praestari debere, argumentis probari non debere vide
bam , ita hac quoque in parte non audiendum esse statuebam illum uamvis
prudenter on istuc satis est uno te dicere er, sed facere u , e/
deat nos quoque, qui Veteu scripta edimus, commonentem. ostea vero

uam perspexi receptum aliquem ordinem te malle teneri, ne novi patrocinio

deserto temeritatis accusaremur, Stephanianum vel potius Serranianum om
nium receptorum pessimum, Schleiermacherianum optimum esse ratus hunc
in posterioribus saltem scriptis plurimorum consensu probatum sequi consti
,. ,
1]

ui. Civitate igitur jam non prioris ex duobus Platoni destinatis a te volumi
nibus, sed tamen, si ad amussim exacquari utrumque nihil attineret, initium
posterioris fieri posse videbatur; quod ipsum cum prius etiam quam alterum
edi tu facile pati demonstrasses, ego pergens qua coeperam Civitati imaeum et

Critiam, Critiae Leges et reliqua in novissimum agmen a Schleiermachero con
jecta junxi.
nterpretationem Ficini in Civitate ut convenerat emendavi, hoc est, omni
bus, quae per sensum atque orationem, etiamsi scriptoris mentem non prorsus
exprimerent aut non elegantissima essent, tolerari tamen possent, relictis falsa
correxi, omissa explevi, supervacanea sustuli, praeter necessitatem aliter atque
a Platone disposita suo loco reposui, sed in imaeo mox intelligens tam multa
emendanda esse, ut arsiliana non possent nisi perpauca relinqui, novam et
lujus et sequentium librorum conversionem facere, Ficini rationem non aliam
atque ceterorum interpretum habere institui, idque ut tibi probatum cognovi,
ita reliquis lectoribus non improbatum iri spero.
De recensione mea sic habeto, ubique mihi eandem illam tenere licuisse ra
tionem, ua in Civitate, cum primum eam adnotatione critica instructam,
deinde scholiis auctam ederem, sum usus, ut tantum non in omnibus testimo
niorum auctoritatem sequerer. derant enim mihi praeter eas lectiones, quas
ekkerus et Stallbaumius publicaverunt, primi ordinis codices partim incogniti
adhuc, in imaeo Vindobonensis, in Critia onacensis, partim minus accurate
collati, ut Legum Vossianus, uem Geelii humanitas utendum mihi concessit,
nec deerant secunda tertiaeque classis libri, quos item ipse contulissem, ubin
gensis artini olim Crussii et alter Vindobonensis in Civitatis apparatu littera
F notatus, tum Lobcovicensis et onacensis et in Legibus Vindobonensis
tertius, cujus tamen ultra primum librum nihil legi. taque omnino pauca ex
conjectura vel mea vel aliorum mutare coactus sum, quorum conspectum, si
tibi placuerit, una cum errorum, si qui forte irrepserint, indice in fine exhi
bebo. Vale.
Vratislaviae D. . . Dec. . DCCCL.
 is a me litteris una cum Civitate, imaeo et Critia arisios missis Dbnerus,
vir doctissimus, edendo operi praefectus non solum quam emendatissime quae
misissem excudenda curavit, verum etiam ut emendatiora fierent operam dedit.
Codicis enim Parisini . in Civitate auctoritatemsummam esse intelligens cum
minime omnibus locis satis de ea constare videret, accurate eum contulit et
inventa ea, quae ego si cognita habuissem, recepturus fuisse viderer, uorum
pars maxima ad hiatum et elisionem pertinet, ipse recepit, reliqua nondum
cognita cum diversarum manuum significatine mecum communicavit, ut si
quid opus esset, secundum ea mularem. Itaque iterum Civitatem recognovi,
a Dbnero recepta probavi, multa alia ejusdem generis et nonnulla graviora
eadem auctoritate mutavi. eque vero hic substitit Dbneri auxilium. tiam
imaeum, Critiam et Leges, uales urici nuper prodierunt, cum eodem codice
illo in his quoque optimo comparavit et quacunque discrepantia vidit, ne pa
ragogica quidem littera excepta, cujus in Civitate rationem non ubique
habuerat, mihi indicavit. is copiis liberaliter auctus in Critia quidem pauca,
in imaeo vero plura, quam credideram, aliter quam vulgo et scribenda et inter
pretanda esse deprehendi. Quae quo minus hic in conspectu ponerem, duae res
impedimento fuerunt, primum, guod apparatus critici, uo usus sum, uni
versi aestimandi facultas nondum data erat lectoribus, deinde, uod multo plu
ribus saepe ad tuendam lectionem et interpretationem meam opus erat verbis,
quam quae hic locus caperet. Itaque eorum tantum subjeci indicem, guae in
Civitate, cujus exstat criticus apparatus, secundum Parisinum codicem denuo
collatum aliter quam antea scribenda putavi, adjectis uibusdam, quae licet
per se certa essent, tamen testimonio gravissimo adhuc carebant.

"--u> --9 s . ---

 VRS CDS RSU USS.

. 2 . 4 ) ar. . a m. pr. 36 5 ) non ' -

4 ) pr. 37 14 scr, ) non '

45 scr. (*) ) non ' 38 22 scr. ) non '
4 2 scr, ) non 23 ) non .
5 scr, ', ) non 32 scr, ) non '
5 5 scr, ) non sine 4
scr. ) non ', et
2 scr. ) pr. pr., non
49 scr, , ) non ' 24 scr, ) non '
29 scr, ) non 45 ) pr.
3 scr, ) non o' 4 scr, ) non
14 ) non 47 ser. ) non
24 ) pr. 52 scr, ) non '
34 ;) non sine 42 1
) non
45 ) non . 19 scr, ) non '
29 ) pr. 4 ) non
4 scr, ) non ' 43 33
13
scr. ) non ', et
54 ) non (cf. 29, 5) pr., non
1 19 ) non sine 45 ) pr.
4 ' ) non
15
scr. ' ) non
' ) non 6 scr, ' ) non
25. 37. 39 scr, ) pr. 5 scr. ) non '
scr, ) pr. 33 ) non sine
6 scr, ' ) non
-- .. )
47 scr, ) non '
19 : , ', .) non .
scr, ) non '

' ) non 3 scr, o ) non '
) non 34 scr, ) non '
; . )non , . ) non
21 ) non 48 45 ) pr.
22 ' ) non sine ' 54 ; ) non
scr, ) non ' 5 ) pr.
24 scr, ) non ' scr, ' ) non
) non ) non sine
25 scr, ) non '
26 - 2 / * .
' ) non
scr, o ' ) non scr, , ) non '
scr, ) non ' scr, ) non '
27 29 ) non ) ta clare et nitide, uon
.
28 7 scr, ) non '
18
- 29 scr, , ) non '
scr, ) non 4 scr, ) non
29 scr, ' ) non 15 ) non
46 scr, ) non ' 49 ) non
3 33 scr, ) non ' 8
- / /
) pr. ut videtur, Certe
44 ) non recens est. In margine vero est
33 14 ) non a m. pr. positum.
34 38 ) non sine
- " ' .
44 scr, ' ) non
36 24 scr. "', ) non 59 37 ) pr.
1.

(*) (Hoc scribendum adjecimus iis qua in formis stereotypicis repraesentare supersederat ui iis expliendis apud
os praest, veritus ne detrimentum caperent frequentius perforatae.]
 WRS S S U USS.

59 - 5 ) sine 85 - 2 I scr, ) non '

6 - 43 scr, ' ) non 86 - 5 scr, ' ) non
61 - 26 ) 87 2 scr, .) non
pr. sed in litura est - 22 ) pr.
manu vetusta scriptum ab eadem 88 - 12 scr, ' ) non
que ex factum . - 42 ) non
- 54 scr, ;)non - 46 ) non
62 - 32 ') non ' 89 - 12 ) pr.
47 ) pr. 9 - 2 ) non
2
' ) non - 35 ) non
34 ) sine - 47 scr, ' ) non
42 scr, ) non ' 91 - 48 ) non .
22
) pr. - 54 tenor non erat interrumpendus.
27 scr, ".) non ' 92 - 14 scr, ' ) non
47 scr, ) non ' 93 - 44 scr, ' ) non
53 ' ) non 95 - 2 ) pr.
66 - 45 ) - 45 ) non .
5 ) non neque 97 - 12 scr. , ) non '
67 - 2
scr. ) non 98 - 22 ser, ) non
2 ) pr. - 26 ) pr.
54 scr. ', ) non - 28 ) pr.
68 - 3 ) non 99 - 14 , ) non o
33 ("). ".) ] () - 33 ) vel pr. ma
45 . .) non nu recentissima.
1 scr, . ) non - 38 ' ) non
2
; ) non ' 45 ) non
7 - 4 ) pr. oo - 32 scr. ; ) non ' - a m.
7 - 4 scr, ) non SC.

29 ) pr. - 37 ) non
72 - 15 ) pr. - 36 scr, ) non '
7 scr, ) non . 2 - 7 ) non .
2 tenor non erat interrumpendus. - 9 ) omittit cum
43 scr, ) non plerisque. d vulgo post
74 - scr, ' ) non positum auctoritate codicum
o) non sine Wind. F. ug. . Flor. R. majore,
) non quam quibus vulgatus ordo niti
tur, Ven. . Flor. . ld. as.
76 - . ) non ab. Steph. praeposui.
. ) non - 15 . ) non
77 - scr, ) non - 53 ) sine pr. quod
scr, , ) non , deinde inter et superne ad.
scr, ) non . Sed super scriptum estalia,ut videtur,manu,
ab eadem manu perexiguum - 54 ) non
scriptum est. 3 - 14 ) non .
15 scr, ' ) non - 2 ) non .
33 scr, ' ) non - 46 scr, ) non '
5 , ), non - 54 ) non .
79 - ) non o. . . 14 - 38 - ) non -
8 - 19 ) non 15 - 22 scr. ', ) non
22
scr.) non . 6 - 16 ) pr.
81 - 7 . ) non - 24 ) pr.
83 - 4 ) pr. - 27 ) non
84 - 48 scr, ;) non - 5 ' ) non
85 - scr, ' ) non 7 - 11 scr, ' ) non '
vj VRS (S RS U CUSS.
7 46 ) pr. 43 32 ) non
8 53 ) non 145 23 ) pr. sec.
1 9 ten r n n Crat interrumpendus.
17 47 ) non
26 ) non 52 ) non
2 ) pr. 46 42 ) non .
5 scr, ) non 48 2?
) non .
17 scr. , ) non ' 1 49 5 scr. ', ) non
3 ) non 15 38 scr, ) non .
? 28 scr. , ) non ' 4 ' ) non
13 38 scr, ) sec. ' pr. 151 5 scr, ' ) non
4 ) pr. 54 ) non .
1 r5 33 ) pr. 152 32 scr, ' o) non
1 18 24 ) non
1 19 3 ) pr. 155 ) non
15 scr, ', ) non ) non sine
,7 ) pr. )- in litura
52 ) pr. sec. . ) non
120
) non 158 scr. ;) ;
18 scr. ) non . 16 scr, ;) non sine
3 ' ) non scr. ', ) non
15 scr, ) non '. 61
scr, ' ) '
45 ) pr. 164
16
scr. ', ) non
' ) non 165
) pr.
4 ) non 166 ) pr.
22
) pr. ' ) non
47 , ) non ' ' ) non
18 scr, ) non 1 68
b.
) non
) non ' 169 ) non .
, ) non tenor non erat interrumpendus.
. ) non scr. , ) non '
27
-) non - ' ) non
17 , ) non '
1 28
"' ) non
9 ) non scr. , ) non '
24 tenor non erat interrumpendus.
3
" ' ) non
22
' ) non ) pr.
42 , ) non ' scr, ' ) non
31
' ) non ' ) non
18 ' ) non ) pr, corr, vet.
1 33 28 ) pr. ' ) pr. sec.
34 22 ) pr. 19 scr, ) pr, corr
26 ) non . (eraso )
35 8
ser. , ) non ' 177 ) non .
1 36 2.
scr. , ) non ' 4 scr, ' ) non
?
scr, ', ) non 78 ) non
7 ) non . . 4 scr, ' ) non
2
) non 2 ) non
3 ) non . 22 scr. .) .
138 4 ' ) non 44 scr, ) pr.
139 2
) non 45 ser. ) non
54 ) (vulg. 33 ' ) ' -vulgo
) 49 tenor non erat interrumpcndus.
1 4 22
, ) non ' b. ) non ,
4 ) non 54 ) non .
43 26 ' ) non 81 9 ) non
 WRS CS RS)U USS. vij
83 4 ) non 187 54 scr, ' ) non
184 9 scr, ) non ' 188 2
scr, ", ) non
24 ) non . 189 25 ) non sine
85 7 )cum super vet. 26 scr, ' ) non
23 ) non . 4 ' ) non
24 ) pr. 19 37 scr, ' ) non
26 ) pr. 4 scr, ' ) non
45 ) pr. - 19 9 o) pr. .sec.
48 ) non . 195 46 ) non
186 4 scr, ) non 5 ) non . . )
39 ) pr.

(*) [ddimus ex imaeo scripturas codicis optimi quas videmus non esse illatas tabulis stereotypicis, ad hiatum
omnes et spectantes. ag. 198, . 50 , . - 203, 12 , 13 '. - 205, 29 ', 35 .
- 206, 40 '. - 207, 24 . - 211, 20 . - 215, 50 . - 219, 21 '. - 220, 46 . -
222, 33 . -223, 41 et 224, 37 .-225, 42 . - 226, 30 . - 231, 36 . - 232, 11 .
- 233, 1 . - 234, 1 . - 235, 16 , 37 , 52 . - 236, 19 . - 237, 3 ',
41 . - 238, 17 , 39 , 51 . - 239, 21 . - 240, 29 , 34 , 45
. - 244, 5 , 28 , 32 , 40 . - 245, 41 . - 247, 51 . - 248, 44
, 45 , 50 (non ).]

Vratislaviae D. . . Jun. . DCCC.V.


 . VS.
-b

. RSG.

. . .
SCRS. GLUC. ,RCUS. RS
. . . CUS. DUS. CLUS.

.
,R RUS.

327 , [socR.] Descendi heri in Piraeeum una cum Glaucone,

, ristonis filio, ut et deam precarer et celebritatem specta
, rem, uonam modo acturi essent, uippe nunc primum
, agentes. pulchra igitur mihi et patria pompa visa est, sed
nihilo minus, ut videbatur, decens fuit ea, quam hraces
. mittebant. cum vero preces egissemus et spectaculo iner
. - b fuissemus, in urbem regrediebamur. conspicatus igitur pro
, cul nos redeuntes domum olemarclus, Cephalifilius, pue.
10 , rum currere et nos sistere jussit. atque a tergo veste me
. , apprehenden8 puer, Jubet vos, inquit, olemarchus ma
, , . nere. um ego conversus, ubinam ipse esset, interrogavi.
, . , e pone sequitur, inquit, verum exspectate. t exspectabi.
, . mus, respondit Glauco. c paulo post olemarchus veni
15 , ' , . unaque dimantus, Glauconis frater, et iceratus, icia
, filiu8, et alii complures, ut a pompa. gitur olemarchus
, , , , [..] Videmini, inquit, Socrates, tanquam abituri in ur.
. bem contendere. [socR.]on male, inquam, conjectas.[ro..]
, . Videsne, inquit, uotsimus" (soct.] Quidni" [.] ut ergo
20 , ' . , his, inquit, fortiores esse vos oportet, aut manere. [socR.]
, ; ; " , , Unum, inquam, ut opinor, adhuc relinquitur, si vobis per.
, ' . , ' , suaserimus nos dimiltendos esse. [..] umquid poteri.
, , tis, ait, persuadere non audientibus" (cL.] equaquam,
. " ' , ' , respondit Glauco. [PoL.] erinde igitur ac si audituri non
25 ; , . simus, deliberate. unc dimantus [p.]escitisne, quaeso,
, . inquit, vesperi facibu8 cursuque equorum certatum iri deae?
328' , ' , ' , (socR.] quorum cursu Pinquam : novum hoc certe. facesne
' ; ' , ' , gestantes sibi invicem tradent equisque certabunt" an quo
. modo dicis" [..] Ita, inquit Polemarchus; insuperque no
30 , ; , cturna sacra peragent digna quae spectentur. surgemus
, enim post c-nam eaque sacra spectabimus erimusque illic
, cum multis juvenibus et confabulabimur. sed manete neve
aliter facite. ue Glauco [cL.] Videtur, inquit, manendum
. esse. [socR.] Si videtur, inquam, sic facere oportet.
" . , , b

, . ' , ' ,
. -
" rofecti igitur sumus domum olemarchi ibique repe
, rimus et Lysiam et uthydemum, olemarchi fratres, a
" , , que etiam hrasymachurz, Chalcedonium et Charmantiden
L. 1. -
 2 . . . (328, 329.)
, , , Paeanleum et Clilophonlem, ristonymi filium. erat et in.
, . ' us pater Polemarchi, Cephalus, valde quidem senex, ut
, , milli videbatur, diu namque eum non videram : sedebat
" autem coronatus in quodam cervicali et sede; sacrificavera!
5 enim in aula. Consedimus igitur juxta eun; erant enim se.
, .
' des ibi in orbem dispositae. c statim conspectum me C.
. phalus salutavit dixilque: [c.] Socrates, raro admo
, dum ad nos accedis in Piraeeum descendens; oportebat au.
, tem. nam si ego in robore eo adhuc essem, nt facile in ur.
, bem venire possem, minime opus esset ut tu huc ad nos .
, ' d venires, sed nos ad te tenderemus : nunc autem le huc
. , crebrius adventare decet. nam profecto, guanto magis me
reliquae corporis voluptates deficiunt, tanto cupiditas con.
15 ,
, fabulandi et voluptas, quam ex ea re capio, augetur. oc
o ' , igitur age et una cum istis juvenibus versare et huc ad nos
. , veni tamquam ad amicos et apprime familiareg. [soca.] ,
' , , qui, inquam ego, o Cephale, delector equidem sermonibus
, ' " cum valde senibus nabendis videtur enim mihisciscitan
, , dum ex iis esse, ut qui viam aliquam jam perfecerint, quae
, ,
et nobis fortasse peragenda erit, ualis ea sit, aspera et
,
, , difficilis, an facilis et pervia. atque ex te libenter audirem,
25 , quidnam hoc tibi videalur, quum huc aetatis perveneris,
, , uod in limiue senectutis esse poeta aiunt, utrum difficul
. , , ,, tatem vitae, an quomodo ipsum enunties. [c.] go tibi
329, ' , 31 per Jovem, inquit, dicam, Socrates, quale mihi videatur.
, saepe enim convenimus nonnulli ferme aequales, antiquum
30 ,
illud servantes proverbium. lurimi ergo nostrm in eo
,
ctu lamentantur, voluptatum, quibu5 in juventute frui
' , licuit, desiderio affecti et rem veneream et convivia aliaque
, , generis ejusdem recordati, graviterque ferunt, tamquam
35 , magnis privati rebus et qui tunc uidem bene vixerint,
b
nunc autem ne vivant quidem. nonnulli etiam domesticc,
rum contumelias senectutis deplorant et in hoc senectutem
, , ,
, . maximeaccusant, uantorum sibi causa sit malorum. milli
40 , vero hi, Socrates, non id, quod in causa est, causari
videntur. nam si haec causa csset, et ego haec eadem s8em
, ' passus et reliqui omnes, ui adid aelatis devenerunt. verum
, , , ego et alios non ita affectos inveni, et cum Sophocle ali
, , - c
quando fui poeta, qui cum a quodam, quonam pacto in
45 , ,
...!
'
-
venereis se haberet, interrogaretur, et an posset adhuc
; , , ,
, cum muliere rem habere, respondil : ona verba quaeso,
. o amice : libentissime haectamquam furiosum agrestemque
, . dominum aufugi. elle igitur et tunc ille respondisse mihi
visus est et nunc non minus. omnimo enim ab hujusmodi
, rebus in senectute multa pax contingit et libertas. guando
,
d enim deferbuerunt jam cessaveruntque libidines, omnino
, hoc Sophocleum accidit: a permultis dominis et his insa

 (329, 330.) VS. L. . 3

, nientibus liberamur, sed et horum et eorum, uae ad fami

, , ' . liares pertinent, una quaedam causa est, non senectus,
, Socrates, sed mores hominum. nam si modesti et faciles
, , sunt, haud mimis senectus laboriosa est : sin contra, et se
5 , . nectus, Socrates, et juventus tali difficilis accidit.
[socR.] une ego mirifice his, quae dicebat, delectatus
, o 9 pluraque audire cupiens ita eum provocavi : Cephale,
, , , existimo multos, quum ita dicis, minime admittere, verum
' putare facile senectulem ferre te propter divitias potius,
, quam propter mores, divitibus enim multa solatia adesse
. , dicunt. [c.] Vera, inquit, dicis; non enim admittunt. et
,
, dicunt quidem aliquid, non tamen quantum opinanlur. ve
, rum illud hemistoclis pulchre se habet, ui Seriphio sibi
330, ' , a per contumeliam objicienti, quod non propter se ipsum, .
, , ' sed propter patriam e88et gloriam consecuus, ita respon
' dit, neque sibi, si Seriphius esset, celebre futurum fuisse
, o momen, neque isti, si theniensis. idem eis, ui, uum
, ' non sint divites, gravitersenectutem ferunt, commode dici
2 o, ' potest, neque virum modestum facillime senectutem ferre
' , , ' cum paupertate, neque immoderatum cum divitiis unquam
, , , non sibi displicere. [socR.] Utrum autem, inquam ego,
; ' , , ,
Cephale, ex liis, quae habes, plura libi a majoribus relicta

25 , sunt, an acquisivisti" (c.] Rogas, quid acquisiverim,
inquit, Socrates? medius in pecunia exstili inter aum et
, , , patrem. avus nempe meus Cephalus tantundem fere, quan
tum nunc mihi est, uum accepisset, crebro id multiplica
, , vit, Lysanias autem pater minores etiam eas opes, quam
20 , . nunc sunt, eflecit, ego vero sat habeo, si non minores re
, ' , o linquo his, sed aliquantulo majores, quam accepi. [socR.]
, c deo, inquam, interrogavi, uoniam mihi videbaris non
, , multum divitias admirari. uod quidem plurimum ii fa
. ciunt, qui eas non ipsi pepererunt : qui autem pepererunt,
25 , duplo magis, quam alii, eas amant. quemadmodum enim

poetae poemala sua et filios patres diligunt, ita qui acquisi.
, , ,
, vere pecunias, et hac de causa illis student, ut operi suo,
, ' . , , et propter usum, ut reliqui. ex quo difficilis eorum est
40 . , ' , o d consuetudo, um nihilaliud preter divitias laudare ve
lint. [c.] Vera, inquit, narras. [socR.] t valde quidem,
; ", ' , inquam ego, sed hoc etiam mihi declara : quid praestantis
, , , simum ex divitiarum possessione te existimas consecu
, , tum [c.] Quod, inquit, non multis fortasse persua
45 , deam, si dicam. certo enim scias, inquit, Socrates,
posquam eo devenit aliquis, ut brevi jam moriturum se
", opinetur, incidere ei timorem et curam eorum, uae in
, ,
superiori vita neglexit. etenim fabulae, duae de inferis di
, , .
cuntur, quemadmodum eum, qui hic injuste egerit, p"nas
,
o ' illic dare oporteat, irrisae haclenus, movent tunc ani
mum, ne forte verae Sint, atque ipse sive proper Senecu
, tis debilitatem seu quod alteri vitaejam propior est, aculius
, illa inspicit. itaque magna sollicitudine et timore afficiur
1.
 4 . . . (331, 332.)
, alque reputat examinalque, siqueminjuria aliqua affeceri.
331 l qui ergo invenerit multas in vita sua iniquitates, ex ipso
, somno, sicut pneri, frequenter excitus extimescit et pes
, , sima in spe vivit; qui autem nullius injuriae sibi conscius
5 , ' , est, huic jucunda spes semper adest, optima senectutis
, nutrix, uemadmodum Pindarus ait. scite namque ille,
, Socrates, istud cecinit : Quicunque juste sancteque vitam
. , exegerit, dulcis eum spes comitatur cor nutriens senectu.
, ' emque fovens, quae maxime mortalium volubilem guber.
, , nat animum. bene igitur mirum in modum dicit. atque ad
.
- b hoc ego existimo necuniae nossessionem Plurimi faciendam
, esse, non culvis homini, sed modesto et aequo. nam pluri
mum adid confert pecuniarum possessio, ut uis intrepide
, illuc proficiscatur, cum neque invitus quempiam deceperit
, , neque mentius fuerit neque debeat vel votas deo victimas
' vel pecunias homini. habet vero et alias utilitates multas;
, , sed si unum uni conferatur, Socrates, non minimum ego
. , ' , , hoc posuerim, in quo homini cordato utilissimae sint divi
, , C tiae. [socR.] gregie loqueris, inquam, o Cephale; hoc au
2 tem ipsum, justitiam scilicet, utrum ita simpliciter veri
, , talem dicemus esse et reddere quod quis ab aliquo acceperi,
, ; an haec ipsa fieri alias juste, alias injuste possunt velut
o o o, nusquisque dicat, si quis ab amico sanae mentis arma
, , acceperit, isque insanus repetat, non oportere ea reddi,
25 , neque justum esse eum, uireddat, aut rursus qui homini
, ' sic affecto vera omnia dicat.[c.] Recte, inquit, loqueris.
. , , . d [socR.] on ergo hacc est justitia definitio, vera dicere et
, deposita reddere. [..] Recte, inquit, dicis, Socrates,
. , , sermonem suscipiens olemarchus, si quid credere decet
30 , , Simonidi. [c.] c sane, inquit Cephalus, sermonem vobis
. , , trado, jam enim sacra me curare oportet. [socR.]onne o
lemarchus, inquam, tibi heres est " t ille arridens [c.]
. , , st profecto, inquit, et simul ad sacrificandum discessit.
, , '
35, , .
, , , , 6 (socR.] Dic igitur, inquam, sermonis heres, uid recte
dici de justitiaa Simonideasseris? [PoL.] Justum, inquit,
; ", ' , esse debitum unicuique reddere : hoc dicens recte mihi

40
. , ' , dicere videtur. [socR.] quinon facile, inquam, est fidem
Simonidi negare, sapiens enim et divinus vir est, verum
, , , quod dicit, tu fortasse intelligis, o olemarche, ego autem
, , , ignoro. manifestum enim est non hoc eum dicere, quod
, , paulo ante dicebamus, scilicet depositum alicui non sano
45
332 , . a reposcentireddere, et tamen debitum utique esthoo, uod
; . ' , depositum est. nonne? (roL.] Certe. [socn.] Reddendum
; , ' . autem nequaquam tunc, uando aliquis non sanus repetit"
" , , o, [..] Vera dicis, inquit. [socR.] liudigitur, guam hoc, ut
50 .
videtur, dicil Simonides, quandojustum esse asserit debita
, ,
reddere. [..] liud per Jovem, inquit, amicis enim putat
, .
, ' amicos bene facere debere, non autem male. [socn.] n,
, telligo, inquam : non debita reddere illum, qui ei, a quo
 (332, 333.) CIVS. L. . 5

, D depositum acceperitaurum, redda, si quidem retribulio et

receptio noxia fiat, amici autem sint qui recipiat et qui
; . ; reddat: nonne sic dicere affirmas Simonidem" (..] Sic
, prorsus. [socn.] Quid aulem? inimicis reddendum uicquid
, , , , est debitum" [..] mnino, inquit, quod illis debetur.
, , debetur autem inimico, ut arbitror, ab inimico guod etiam
. , ' , o, convenit, malum aliquid. [socR.] rgo poeticis, inquam,
velaminibus significavit Simonides, uid justum esset.
, , ' , c judicabat enim, ut apparet, justum esse tribuere quod cui
10 , . que convenit, hoc autem debitum appellavit. : ..] Verum
; . , ' , quid putas? inquit. [soc.] er Jovem, inqlam, si quis
, igitur eum roget : Simonides, quibus igitur quid tribuens
, debitum et conveniens ars medicina vocatur uid nobis
; , , , eum responsurum existimas" [..] empe, inquit, cor
15 . poribus medicamenta et cibos et potiores. [socr.] Quibus
autem quid tribuens debitum et conveniens ars coquinaria
; , nominatur" (oL.] bsoniiscondimenta. [socn.] , uibus
igitur quid tribuens arsjustitia nuncupabitur? (..]Si anle
; , , , , dicta, inquit, sequi oportet, Socrates, amicis inimicis,
20 , que utilitates detrimentaque tribuens. [socR.] rgo bene
. amicos, male inimicos afficere justitiam dicit" (oL.] Ita
mihi videur. [socR.] Quis igitur maxime potest morbo la
; . borantes amicos bene afficere et inimicos contra, ad bonann
, valetudinem et ad malam" (..] edicus. [socR.] Quis
25 . autem navigantes ad maris periculum [..] Gubernator.
, . , [socR.] Quid vero" justus in qua actione et ad quod opus
maxime potest amicis prodesse, inimicis nocere" [..]
; ; n impugnando et propugnando, ut mihi uidem videtur.
, . , (socR.] sto; non aegrotantibus vero, o amice olemarche,
30 , . . medicus est inutilis. (oL.] Verum dicis. [socR.] non
o . . navigantibus gubernator. [..] Certe. [socR.] um etiam
, , non pugnantibus justus inutilis erit " [PoL.] aud hoc ad
333 ; . 31 mitto equidem. (socR.] Utilis igitur et in pace justitia" (..]
; . Utilis. [socR.] Item agricultura : nonne? [PoL.] hac.
35 . . ; . [socR.] d fructuum comparationem. [..] Sane. [socR.
, o, . . t vero etiam coriaria" (oL.] Utique. [socR.] d calceo
, : rum, dices, opinor, comparationem. [..] lane. [soCR.]
; , uid autem de justitia" ad cujus usum aut comparationem
. , eam in pace utilem dices" [..] d commercia, So
crates. [soc.] Commercia vero dicis communicationes, an
40 ; . ' aliud quid" (..) Communicationes utique. [soCR.] nm
, igitur justus bonus et utilis erit in calculis ponendis so
; . ' cius, an iste, qui calculorum peritus est " [PoL.] Ille
profecto. [socn.] qui in laterum lapidumque structura
; . ' utilior et melior socius architecto justus erit" (..] i
45 , nime. [socR.] Sed in qua communione justus melior erit
, ,citharista socius, quemadmodum citharista justo in pul
. ' , , sandis chordis" [poL.] n argento, ut milli videtur. [socn.]
, reterquam, opinor, o olemarche, in utendo argento,
', o, . C quando opus est equum communiter vendi argento vel
emi : tune, ut ego existimo, equorum peritus. annon"
; . , , (..] pparet. [socn.] uando navigium, utique faber
, . ". " navis, vel gubernator. [poL.] Videtur. [socR.] d quem
, igitur communem argenti vel auri usum justus utilior est
reliquis" (ro..] Quando id deponere volumus el salvuln
, " ,
. esse, Socrates. [socR.] Itaque dicis quando nihil op"
 6 , . . (333, 334.)
, ; . " es ipso uti, sed repositum esse" [PoL.] rorsus. [socR.]
, ' ; - d uando igitur inutile est argentum, tunc utilis in ipso ju
. , stitia" [PoL.] Videtur. [socn.] t nando falcem opus est
, custodiri, justitia utilis est et publice et privatim, quando
5 , ; . autem uti, ars vinitoria" [PoL.] atet. [socR.] Dicesne
etiam cum clypeum et lyram opus sit custodiri et nihil
, , , eis uti, utilem es8e justitiam, uando autem uti, armo
, . rum tractandorum artem et musicam" [PoL.] ecesse est.
[socR.] que de reliquis omnibus similiter est dicendum,
, , . justitiam in usu cujusque inutilem, in non utendo vero
, , , esse utilem" [PoL.] pparet. [socR.] on multo igitur
, studio , o amice, digna sit justitia, si est ad inutilia utilis.
, ' verum hoc consideremus : nonne quiaptissimus ad percu
, tiendum est in pugna sive pugilatu seu quavis alia, idem
15 ; . ' ad cavendum" [PoL.] rorsus uidem. [socn.] gitur et
, ; morbum quicunque vitare poterit, idem ad clam inferen
334. dumaptissimus erit" [oL.] ihi quidem videtur. [soc.]
, tqui exercitus idem bonus est custos, ui hostium et
. . " consilia et reliquas actiones furari callet. [..] Sic est
20 , . ". profecto. [soCR.] Cujuscunque ergo quis aptus est custos,
, ejusdem fur est aptus. [L.] pparet. [socR.] rgo si ser
. , , . vare argentum poterit justus, poterit et furari. [oL.] Ita
, o, , certe, quae dicta sunt, inquit, indicant. [socR.] Furem
' igitur quendam, ut videtur, justum deprehendimus. et vi
25 deris ab omero id didicisse; nam ille quoque maternum
b Ulixis avum utolycum amateumque affirmat pre ceteris
, o et furto et jurejurando valere. videtur igitur justitia et
' " secundum te et secundum omerum et Simonidem ars
, ' furandi quaedam esse, ad emolumentum tamen amico
30 , ; rum et detrimentuminimicorum. nonne ita dicebas? (..]
', ' ' , inime per Jovem, inquit, sed non amplius novi, uid
, dixerim. hoc tamen mihi adhuc videtur, prodesseamicis
, . justitiam, inimicis obesse. [socR.] micos autem utrum
c tu e0s esse dicis, uiunicuique probi videntur, an qui sunt
35 , etiamsi non videantur, et inimicos eodem modo" [..]
; , , Decens uidem est, inquit, amare quos uis probos putet,
, , ' , . ' odisse autem uos improbo8. [socR.] onne igitur in hoc
, errant homines, ut videantur eis multi probi esse, cum
, non sint, multi autem contra" [oL.] rrant. [socn.] is igi
4 , . tur boni uidem inimici, mali autem amici" [oL.] Valde
, ; . quidem. [socR.] tamen justum tunc iis improbos quidem
' juvare, bonos autem laedere? [PoL.] pparet. [socn.] qui
, ; . d bonijusti sunt talesque, ut nihil perpetrent injuste [ro..]
. . Vera loqueris. [socR.] Jam Secundum sermonem tuum eos,
15 ui nulla injuria afliciant, justum est laedere. [..] i
. , , nime, inquit, Socrates, prava enim haec oratio videtur.
\ " 1 3 ,r ' /

. 1 , (80CR.] njustos ergo, inquam, justum est landere, justos

, , , vero juvare? (..] anc illa probabiliorem esse apparet.
". *

. , [socR.] ultis igitur, o olemarche, accidet, quoquot

, , . in judicandis hominibus errarunt, utjustum eis sit amicos
, e laedere, improbi enim eis amici sunt, inimicos vero juvare;
'
, . sunt enim boni. atque ita ipsum contrarium dicemus eo
, rum , uae dici a Simonide dicebamus. (..] Ita prorsus,
. , , . inquit, eveni. sed retractemus, videmur enim non recle
 (335, 336.) VS. L. . 7

amicum inimicumque posuisse. [socn.] Quid in hac po

. , sitione damnas, Polemarche" [PoL.] Quod diximus ami
; , . cum esse eum, gui probus videatur. (socR.] Quomodo id
, ' , ; in praesentia, inquam, corrigamus" (oL.] micum, inquit,
5 , ' , dicamus eum, ui probus et videatur et sit, eum vero,
335: , , qui videatur quidem, sed non sit, videri amicum, non
. , tamen amcum esse; atque eadem ratio de iuimico sit.
o, , (socR.] micus igitur, ut videtur, hac ratiome bonus erit,
. . inimicus autem malus. [..] rorsus. (socR.] Jubes igi
, ,
ur nos addere justo aliquid ad ea, quae primo dicebamus,
, iustum esse dicentes amico prodesse, inimico nocere :
, nunc insuper dicerejustum esse amicum, ui bonus sit, Ju.
, ' , l, vare, inimicum autem, qui malus sit, laedere" [..] Sane
, ,
15 . , ' , quidem, inquit, hoc pacto recte mihi dici videtur. [socn.]
; , st igitur, inquam, justi viri aliquem hominum laudere"
. (..] st sane, inquit : improbos et inimicos laedere ne
' , ; . cesse est. [socR.] Laesi vero equi melioresne, an deteriores
, , fiunt? (..] Deteriores. [socR.] d canum virtutem, an
20 . ' ad equorum" [..] d equorum. (socR.] onne et ca
, ' nes laesi deteriores ad canum, non ad equorum virtutem
, . , efficiuntur P (oL.] ecessario. [socR.] omines vero,
, c amice, non item dicamus, si laedantur, deteriores ad hu.
; . ' manam virtutem fieri" (..] mnino. [socn.] justitia
25 ; ' . nonnehumana virtus est" [PoL.] st plane. [soCR.] Itaque
, , homines uoque, o amice, si laedantur, injustiores tierine
. . ' cesseest. [..] Videtur. [socR.] ossuntne veromusicamu
, . sicialiquos musicae imperitos reddere' (oL.] equaquan
. , [socR.] equitandi arte peritiejus ab equestri perilia alie
30 . , nos? (..] n licet. [socR.] justitia scilicet justi inju
; d stos? vel omnino virtute boni malos? (oL.] Certe non pos
. , , , sunt. (socn.] on enim caloris, opinor, est frigidum red
. - . , dere, sed contrarii. [..] Sic est. (socR.] eque siccita,
. . tis humidum, sed contrarii. [PoL.] Valde quidem. [socR.]
35 , . .
equeigitur boni laedere est, sed contrarii. (..] Videtur.
; .
, , ' , [socn.] Justus autem bonus? (..] mnino. [socR.] on
, . igitur justi opus est, o olemarche, laedere vel amicum
, , . e vel alium uemquam, sed contrarii, injusti. [..] Veris
40 , sima loqui mihi videris, inquit, Socrates. [socR.] Si quis
ergo justum esse dicit debita cuque tribuere, idque ei
, , inimicis ab justo damnum , amicis utilitatem deberi si
gnificat, haudquaquam sapiens id dicens erat; meque
. enim vera dicebat; musquam enim justum esse uemquam
45 , ' . , ' , laedere nobisapparuit. (..] Fateor, inquit. [socR] Pugnabi
, mus itaque, inquam, una ego ac tu, si quis hoc asserat vel
, ' Simonidem vel iantem dixisse vel Pittacum vel aliquem
. ' , , alium sapientum beatorumque virorum. [P..] quidem,
336 . ' , ' , a inquit, pugnare tecnm una paratus sum. [socR.] Sed nosti,
, inquam, cujus mihi esse hoc dictum videalur, uo justum
, ' ; , . praedicatur prodesse amicis, inimicos laedere " [P..]Cujus
nam " inquit. [soc.] eriandri esse existimo vel Perdiccae
, , o vel erxis vel Ismenii hebani vel alius cujusdam largi
. , , ter se posse opinantis divitis viri. (rol..] Verissime, iu,
 8 . . . (336, 337.)
. , ' quit, dicis. [socR.] s, inquam, postquam autem ne
, hoc quidem justitiam esse aut justum apparuit, guid aliud
; esse id aliquis dixerit"
b tque hrasymachus saepius et disputantibus nobis in
5 ,
tercipere sermonem contenderat, sed ab assidentibus, qui
,
' sermonem usque ad finem audire desiderabant, prohibitus
, , erat; postquam vero finem dicendi fecimus atque ego haec
' dixi, non ulterius se continuit, vernm se ipsum colligens
' tamquam fera in nos impetum fecit quasinos discerpturus.
, , , c itaque ambo, ego atque olemarchus, exterriti sumus; ille
, , vero in medium clamans (RS.] Quae vos, inquit, nugae
, ' jamdudum, Socrates, occupant quidve invicem stultos
, agitis vobis ipsis concedentes? quod si re vera nosse cupis
15 , , justum quid sit, ne interroga solum neve gloriam capta re
, , , prehendendo, postuam tibi responsum fuerit, animadver.
, .
d tens facilius esse interrogare, quam respondere, sed tu
, , '
, ' , ' quoqueipse responde et die, quid esse justum existimes.
2
, ' neque mihidicas necessarium esse neque utile neque profi
, cuum neque lucrosum neque conducibile, verum plane et
. accurate mihi dic guicquid dicas; neque enim admittam,
, si hujusmodi nugas dixeris. - aec ego audiens exterritus
, , sum et ipsum aspectans perhorrui, atque, ut arbitror, nisi
. , prior eum aspexissem, uam ipse me, mutus penitus eva
, , " sissem. nune quando oratione exasperari c pit, respexi
' , ad eum prior, ita ut respondere illi possem, tremebun.
, , dusque dixi : [socR.] hrasymache, ne nobis iratus sis.
,
30
, o, si enim in sermonis investigatione erramus ego et hic, pro
, certo habeto invitos errare noli enim putare nos, qui
aurum quaerentes nunquam sponte nostra concedentes in
, , vicem in quastione inventionem impediremus, tamen ju
, ' stitiam quaerentes, hoc est, rem multo auro pretiosiorem,
3
")
5 sic stulte invicem concedere ac non omni studio anniti,
. oo , , ', o, uo in conspectum prodeal. ne dubita, amice. sed, ut
.
puto, non possumus. guaproper misereri nostri multo ma
337 , . gis vos sapientes decet, quam irasci. - unc ille haec au

diens cachinnare valde restrictis dentibus et (IIRAs.]
40 , , ercules, inquit, haec illa solita est Socratis ironia. alque
, ' o,
haec ego sciebam et his praedixi fore ut tu respondere qui
, o dem nolles, sed ironia utereris et omnia faceres polius,
, ,
quam interroganti cuiquam responderes. [soc ] Sapiens
4.
. , ' , enim, inquam, es, o hrasymache, noveras igitur, si
, o, , uem interrogares, quot duodecim essent, interrogansque
, , , h praediceres : ne tu mihi dicas duodecim esse bis sex neque
, , ' ,
' , ' ter quatuor neque sexies duo neque qualer tria : non enim
, , , hujusmodi nugas admittam : noveras, credo, neminem s
, . interroganti respondere. a si tibi diceret : uomodo,
' , , hrasymache, dicis? nihil respondeam eorum, uae praedi
, , , isti" ne sic quidem, o mirabilis vir, si est horum aliquid,
' , ' sed alienum quiddam dicam a vero an quo pacto dicis"
, , , quid tu illi ad haec responderes" [HRS.] Scilicet, inquit,
 (337, 338.) VS. .. . 9

, . , c admodum simile hoc illi. [socR.] ihil, inquam, prohibe

' , '

,
sed ut simile non sit, si lamen interrogato simile videtur, pu
, tasne illum minus hoc, uod ipsi videbitur, responsurum,
, sive nos interdicamus sive non" (Rs.] um igitur, in
.

5 ; , , quit, tu quoque sic facies : aliquid eorum, quae interdi.

, ; eram, respondebis?(socR.] on mirarer, inquam : si Inqui.
, ' o . renti mihi sic videretur. [Rs.] Quidigitur, inquit, siego
, ,
,



d allam responsionem de justitia demonstravero prater
, , o omnes istas, istisque meliorem " ua te poena dignum
; , ' , putabis" (socR.] Quanam alia, inquam, nisi ea, quae con
: . venit ignoranti" convenit autem ut a sciente discat : et
. , . ego igitur hac me dignum existimo. [s.] Suavis enim
. es, inquit. verum praeter hoc, uod disces, etiam pecu
, . ' , niam depende. [socR.] Videlicet, inquam, ubi aderit.
5 ' , , [cL.] dest, inquit Glauco : pecuniae causa dicas licet,
. , o, hra8ymache: nos omnes proSocrate conferemus. (rru Ms.]
' e Sane, credo, inquit : ut suam Socrates consuetudinem
, ' servet, ipse nihil respondeat, sed alius respondentis ora.
. , , , tionem sumat et redarguat. [socR.] Quonam pacto, in.
2 quam, vir optime, respondere quis possit, primo ui
, , , , dem guineque sciat neque scire se praedicet, deinde si
, , ' quid de his existimel, tamen a viro non mediocris au
, , ctoritatis prohibitus sil, quae existimat, dicere" sed te
338 , , a magis aequum est dicere, tu enim profiteris scire et posse
25 ' dicere. itaque ne aliter fac, sed gere et mihi morem neque
. invideas et Glauconem istum et reliquos docere.
' aec ego cum dixissem, et Glauco et reliqui hoc Idem
ipsum orabant. eratque manifestum hrasymachum cu
, ' , piditate dicendi affici, ut laudem ferret; arbitrabatur enim
30 , habere optimam responsionem; verum contendere simu
labat, ut ego responderem ; tandem vero concessit atque
, , , - b [THR8.] aec igitur, inquit, Socratis est sapientia, ipsum
, , uidem nolle docere, sed circumeuntem ab aliis discere
eorumque ne gratiam quidem referre. [socR.] Quod me,
25 . " , ' , inquam, ab aliis discere dicis, vere dicis, o hrasyma
, , che; quod autem gratiam me persolvere negas, men
, , , tiris. per8olvo enim quanlam possum; possum autem
. laudare tantum; pecuniam enim non habeo. uam vero
, , lubenter istud faciam, si guis mihi bene dicere videatur,
40 , o intelliges mox, cum responderis; existimo enim te bene
. , ' . dicturum. [Rs.] udi igitur, inquit ille. affirmo equidem
, , justum nihil aliud esse, nisi uod potentiori conducit.
, ' . sed cur non laudas? at noles. [socR.] Si prius, inquam,
, , , didicero, uid dicas; nunc enim nondum novi. dicis ju
15 , stum esse quod potentiori conducat. et qua tandem mente
, ; o id dicis, hrasymacher neque enim tale quid dicis : si
, , olydamas, pugil itemque luctator, nobis potentior sit,
, etilli conducat bubula caro ad corpus, hunc cibum esse et
, , d mobis illo debilioribus conducibilem simul et justum.
30 . , , , [IRs.] Scelestus enim es, inquit, Socrates, alque hac
, accipis dicta, qua maxime nocere iis possis. [socR.] on
. , , ' , est ita, vir optime, inquam, sed lu planius hoc enarra.
, . , , (s.] Ignoras igitur, inquit, civitatum alias a tyrannis,
, , alias a populo, alias ab optimatibus gubernari" (soCR.]
 10 . . . (339, 340.)
; , ovi equidem. [Rs.] onne hoc in quavis civitate
, ; . plurimum potest, uod imperat" (socR.] aud dubie.
, - e [RAs.] Fert autem leges principatus quisque adsuam uti.
, , litatem, popularis quidem gubernatio populares, tyrannica
5 vero tyrannicas, et reliquae item : positis autem hoc ju
stum esse ostendunt his, qui subjecti sunt, quod ipsis
, , conducit, atque hoc transgredieutem puniunt tamquam
.
339' , , , a contra leges agentem et injustum. hoc igitur est, vir
optime, quod dico, in cunctis civitatibus idem esse
, Justum , quod constituto principatui conducat. is au
, , tem plurimum potest, uare consequitur recte colligenti
, ubique idem esse justum, quod potentiori conducat. [socR.]
. , ' , unc, inquam, guid dicas, cognovi, verumne autem sit,
, , an non, tentabo cognoscere. conducibile quidem et tu
, , , respondisti justum esse, hrasymache, quamquam mihi
15 , ne id responderem, interdixeras. accessit autem eo uod
. b dietum est potentiori [s.] xigua forsitan, inquit, ac,
, , . ' , cessio. [socR.] ecdum magnane sit manifestum : sed uas.
' , . rendum esse, an vera dicas, manifestum, est. cum enim
justum esse conducibile quid et ego fatear, tu vero ad.
2 , ditamento facto potentiori conducibile dicas, ego autem
ignorem, guaerendum erit. [RS.] Quaere, inquit. [socR.]
, , . , . Fiet, inquam. ac mihi dicas : nonne etiam parere dominan
' , ' , tibus justum esse asseris" [Rs.] quidem. [socR.]
; . Utrum vero qui imperant in civitatibus singulis sine er
- c rore sunt, an possunt etiam errare? [RS.] mnino, in
25 , ; , uit, etiam errare possunt. [socR.] onne igitur cum le,
, . ges ferre aggrediuntur, partim recte ferunt, partim vero
, non recte" [Rs.] Sic existimo. [socR.] Recle autem fe
, . runt, cum sibi conducibilia statuunt, non recte, cum con.
, ; tra" an quomodo dicis" [Rs.] Ita. [socR.] Quae vero
30 ; . ' , statuerint, facienda suntab his, uisubjectisunt, atque id
, ; , est justum" [Rs.] Quidni" (socR.] on solum ergo
d secundum sermonem tuum justum est id facere, quod
conducit potentiori, sed contra quoque quod obsit. [Rs.]
, ,
. , . , . uid ais tu Pinquit. [soca.] Quod tu, ut mihi quidem vi
35 . deor. verum diligentius inquiramus. nonne convenit inter
nos principes monnunquam facienda imperantes subjectis

ab eo, quod ipsis optimum, aberrare, quaeounque V
, '
, , ' imperent principes, justum esse ut subjectifaciant: nonne
haeo inter nos convenere" [Rs.] Puto equidem, inqui.
; , . , [socn.] utato igitur, inquam, non conducibilia guoque
40 ' , principibus et potentioribus facere justum esse abs te esse
, conceSSum, quando principes ea, quae ipsis mala sunt,
, inviti imperant, tu autem justum his esse affirmas haec
, facere, qua ab illis imperata sunt. nonne tunc, o sa
, ,
- '
pientissime hrasymache, necessario consequitur justum
45 , , esse contrarium facere ejus, uod tu dicis " uod enim po
, tentiori non conducibile est, subjectis faciendum impe
310 . , , a ratur. ic olemarchus [poL.] er Jovem, inquit, mani
, , . festissima haec sunt, Socrates. unc Clitophon [cL.)
', , , . ta prorsus, inquit, si tu testis accesseris. [PoL.] Quid
,0 , , , opus est, inquit, testibus?ipse enim hrasymachus fatelur
principes nonnunquam, uae ipsis mala sint, imperare,
, .
-- - - " -
subjectis autem eafacerejustum esse. [cL.] am facerequa!
, , imperenlur, o olemarche, a principibus, justum e886 p0,
. suit hrasymachus. (..] enim potentiori, o Clitophon,
 (340, 34.) VS. L, . 11

, , conducibile justum esse posuit. his autem utrisque

- ' --- - -

. b positis concessit rursus quandoue potentiores ua ipsis

onducibilia non sint, interioribus et subjectis facienda
, imperare. secundum has vero concessiones non magis
quod potentiori conducibile, guam quod non conducibile,
, . ', Justum erit. [cL.] t, inquit Clitophon, potentiori con.
, ducibile vocabat id, quod sibi conducere potentior existi
maret: id faciendum esse inferlori : atque id justum esse
. ' , ponebat. [..] t non ita, inquit Polemarchus, dicebatur.
' , , . , ' , [socR.] ihil, inquam, refert, o olemarche : uod si
, ' - c nunc ita dicit hrasymachus, ita dictum accipiamus. et
, , ,
" - > /
dic mihi, hra8ymache, hocne est quod justum dicere
,
volebas, quod potentiori conducibile esse videatur poten
,
tiori, sive conducat sive minus" itane te dicere statuamus "
15 ; ,
" , [R8.] inime vero, inquit, sed potentiorem tu putas
, ; , , me erranlem vocare, cum erret? (socn.] xistimabam, in
, quam, tesic dicere, cum principes non esseextra errorem,
, . - d sed errare etiam quandoue fatebaris. [Rs.] Calumniator

2 , , , enim es, inquit, Socrates, in sermonibus; nam verbi caussa

medicumne tu eum, qui circa agrolantes errat, appellas
' , , quatenus crrat, aut ratiocinatorem qui iu ratiocinatione
, , , , errat, tum, cum errat, secundum hunc errorem" sed, ut
,
-
',, o,
y o ,
istimo, ita loqui consuevimus, medicum erravisse et
\ /

25 , , :atiocinatorem erravisse et grammaticum, sed re vera,

, ', o, opinor, unusquisque istorum, guatenus est id, quod eum
' , , appellamus, nunquam errat. quare secundum exactam
, , rationem, quando et tu ad vivum resecas, nullus artifex
,
errat; uisquis enim erra, destitutus scientia errat, in
30 ,
c/
, , quo non est artifex. quapropter artifex vel sapiens ve!
"

1 > ' "'

, princeps nullus'errat tum, cum princeps est, sed quivis

, ' o, , dicat medicum errasse et principem errasse. hujus modi
igitur aliquid me quoque respondis8e modo tibi existimato.
35 , exactissimum vero illud est, principem uatenus princeps
"

341 , , l est, non errare, non errantem aulem, quod optimum ipsi
, est, imperare, hoc autem ei, ui sub imperio ejus est,
, , faciendum esse, quamobrem quod a principio dicebam, ju
, ,
sium esse aio, quod potentiori conducat, facere. (socR.]
4 . , ' ,
- ' '



sto, inquam, o hrasymache : vider tibi calumniari"
/

; , . ' [Rs.] axime, inquit. [socR.] utas enim me ex insi

diis, uttibi noceam in disputatione, te interrogare ut inter
; , rogabam?[R8.] Probe, inquit, novi, et certe nihil pro
/ - \

ficies; neque enim latenter mihi nocere eque si non la

45 } . ' ,,
"... s, , ' " .
tueris, vim inferre verbis poteris. [socR.] eque ego certe
2 -

' , , ' aggrediar, inquam, o beate, sed ne quid tale rursus nobi8
, , accidat, definias, ulro modo principem et potentioren!
, , dicas, eum, qai vulgo solet dici, an istum secundum exa
, , ctam rationem, quod paulo ante dicebas, cui upole po
50 . tentiori conducibile quod sit, id debiliori jusum sit fa
, , , cere. [nt s.] um, qui exactissima, inquit, ratiue prin,
, ceps est. ad hac noce et calumniare, siquid potes : nihille
, ' ' . , , c deprecor. at non vereor, ne possis. [socR.] Putas enim me,
/ - / - " /

,. inquam, adeo furere, ut leonem tondere audeam et

 . 12 . . . (34, 312)
; , , alumniari Thrasymachum" (s.] unc cere, inquit,
. ", ' , . aggressus es, cum etiam in his nihili sis. (socn.] fta.
' , , tim, inquam , istorum est, sed mihi dicito : qui exacta
, , ratione est medicus, quem modo dicebas, utrum pecu
5 , . miarum colquisitor, an aegrotantium est curator at
, , . , que de eo dicas, qui re vera sit medicus. [Rs.]
, ; grtorum, inquit, curator. [socR.] Quid autem guberna
. , o, , d tor" qui recte dicatur gubernator, nautarum princeps est,
, ' , an nauta " [THRAs.] autarum princeps. [socR.] ihili,
, opinor, hoc faciendum, quod in navi navigat, neque nauta
. , . vocandus; non enim propter navigationem gubernator ap
; . pellatur, sed propter artem nautarumque principatum.
, ' , , [Rs.] Vera loqueris, inquit. [socR.] onne istorum
; , cuiquealiquid conducibileest" (Hns.] st prorsus. [socn.]
5
. ' onne etiam ars, inquam, natura sua eo spectat, ut
( ], [ , quod conducat cuique, investiget atque praebeat" [Rs.]

] ; ; ta, inquit. [socR.] umquid arti quoque unicuique est ali
", , o, quid aliud conducibile, quo insuper egeat, an quaeque ipsa
, o' , sibi sufficit, ut sit quam maxime absoluta" (Rs.] Quo
20 modo istud interrogas? [socR.] Quemadmodum, inquam ,
, si me rogares, num corpori satis sit esse corpus , an cujus
, piam alterius rei indigeat, responderem omnino indigere;
, , etproperhoc ars guidem medicinae nunc inventa est, uo
342, , , , , . niam corpus pravum est neque satis habet tale esse; ut
5 , , a ergo huic conducibilia afierat, ideo ars est comparata. re.
' , clene, inquam, sicdicenstibi vider dicere, an non Rs.}
, ' Recte, inquit. [socR.] Quid autemf ipsane ars medicinae
est prava, aut alia ars insuper eget aliqua virtute, quem.
, admodum oculi visu auresque auditu, propter quod in
, , iis opus est aliqua arte, quae investiget praebeatque uod
, ad haec conducat ' num et in ipsa arte inest pravitas ali
, ' , qua, et indiget unaquaeque ars alia arte, quae ipsi quod
, b conducat, investiget, et illa investigans alia rursus tali,
ita ut in infinitum procedatur? an sibi ipsa quod conducat
35 , investigabit " an neque se ipsa neque alia insuper indiget
, , ad investigandum quod in pravitate sua conducat : neque
, enim pravitas neque error ullus ulli arti ines1, neque con
, ; venit arti conducibile uaerere alii, nisi illi rei, cujus est
, ars, ipsa aulem, si vera est, integra et inviolata est, dum
40 ; , , . , ' , quaeque exacta tota est, uae est? et considera ratiome illa
, . exacta : sic, an aliter se habet? (Rs.] Sic certe, inquit.
, . , ' , [socR.] rgo nec medicina, inquam, medicina conduci
, , ' , bile quaerit, sed corpori. [Rs.] Ita, inquit. [socR.] eque
. , , . , equestris equestri, sed equis, neque alia ulla arssibi ipsi,
45 , , non enim indiga est, sed illi, cujus ars est. (HRS.] Sic,
, . inquit, apparet. [soc.] tqui, o hrasynache, praesunt
. artes et dominantur illi, cujus sunt artes. - oc ille,
' , quamvis aegre, tamen concessit. - ulla ergo scientia po
. d tentiori conducibile quarit aut praecipit, sed imbecilliori et
, ei, cui imperatur ab ipsa. - eque hoc ille denique ne
, , , ' , gabal, sed parabat ad haec pugnare. cum aulem concessis
, , set, - ullus igitur, inquam, medicus, qualenus medicus
" r - .1 / "

' , ; est, id, uod medico conducit, uaerit aul praecipit, sed
agrotanti" est enim concessum, qui exacle Sit medicus,
 VS. L. . 13
(342-344.)
, ' , ; . eum esse corporum principem, non peenniarum Conquisi
, , 1orem. an non est concessum P - Consensit. - onne et
, ' , . . exactum gubernatorem nautarum principem esse, non
nautam" - hoc. - on igitur gubernator talis ac prin
, Ceps id quaret et praecipiet, quod gubernatori conducat,
. . , ' sed quod nautie et qui ab eo regitur. - gre assensum
, , , significavit. -rgo me alius quidem ullus, inquam, hra.
, ' 8ymache, in aliquo principatu, uatenus princeps est,
, , quod ipsiconduca, quaerit aut praecipit, sed uod subjec
el ei, cui ipse artem exercet, et quae dicit quaeque facit
. cuncta ad illud et ad id, uod illi conducat et conveniat,
343 . , respiciens dicit et facit.
,
Cum huc deventum esset, omnibusque pateret defini
, ,
15 , , , ; ; ' tionem justi in contrarium vertisse, hrasymachus mon
, , respondil uidem, ut debuit, sed [Rs.] Dicito, inquit,
" , , Socrates, est tibi nutrix" (socR.] Quid? inquam : nonne
, respondere decebat potius, quam talia quaerere" [R8.]
. " , ' . " Quoniam, inquit, le negligit et oppletas tibinares non emun
20 o o b git, cum tamen indigeas, qui neque pecudes ei neque
pastorem noveris. [socR.] Cur tandem inquam. [Ims.]
, Quia putas opiliones vel bubulcos pecudum boumve bonum
quaerereet 8aginare eos et curare adaliudrespicientes, quam
, , ad dominorum et ipsorum bonum, et illos, qui in civita
25 , tibus vere principes sunt, aliter erga eos, qui sub illis sunt,
,
existimas animatos esse, quam quo modo aliquis erga oves
, , , animatus sit, et aliud quaerere noctu atque interdiu, quam
c unde utilita8 ad ipsos proveniat. atque adeo procul a vero
, , abes in justo justitiaque et injusto item et injustitia, ut
30 , ignores justitiam justumque re vera alienum esse bonum,
,
potentiori et dominanti
conducibile, proprium vero obe.
, dientis et servientis detrimentum, injustitiam autem contra
,
, ' llabere et stultis re vera justisque hominibus dominari, hos
25 , vero, qui subjecti sint, facere quae illi potentiori condu
, ' . d cant, illumque obsequ beatum reddere , 8emetipsos autem
, , , nequaquam. considerare vero sic decet, o sultissime Socra
tes, justum virum ubique minus injusto habere. primum
, uidem in mutuis commerciis, cum aliquid contrahunt
40 o , justus una atque injustus, in finienda 80cietate nunquam
plus, semper minus reportare justus, quam injustus repe
, ' . , rietur. deinde in rebus publicis cum aliqua tributa conferen
, da sunt, justus de parte aequa plus confert, injustus autem
, ' , , minus, cum vero aliquid accipiendum est, ille nihil, hic
45 , , multa reportat. elenim si quando magistratu quodam uter
, ue fungitur, si nulla alia justo jactura contingit, hacc sal
, ' tem illi non deest, ut res domesticae deteriores per negli
,
gentiam fiant, ex publico autem nihil, propereaquodjustus
,
est, lucretur, praeterea ut domesticos et familiares sibi in
50 ,
fensos reddat, cumillisobsequinullain reultrajustum velit;

, , injusto vero omnia contra eveniunt. dico enim eum, uem
344 , , a et supra, qui magna sibi prae ceteris arrogare possil. hunc
, ergo considera, si vis judicare, quanto magis cuiqueprose
 4 . . . (344, 345.)
, , conducat injustum esse, quam justum. facillime autem
, disces, si ad extremam perveneris injustitiam, quae injuste
, agentem felicissimum efficit, eos contra, qui afficinntur
, injuria ac meminem injuse laedere volunt, infelicissimos.
5 , est autem haec tyrannis, uae non particulatim aliena aufert
, el clam et vi, et sacra et profana et privata et publica, sed
, . ' b omnia simul. quorum si quis in partibus singulis injuste
, agens deprehensus fuerit, muletalur et opprobria incurrit
maxima, etenim sacrilegi, plagiarii, parietum perfossores,
raptores, furesii, qui particulatimhujusmodi crimina com
, mittunt, nominantur, sed ubi aliquis praeter civium opes
etiam ipsos in servitulem redactos sibi subjecerit, non jam
, tam probrosis notantur vocabulis, sed beati et felices vo
cantur non a civibus suistantum, Verum eliam ab omnibus,
15
, , c ui eum compererint injustitiam totam complevisse, non
, enim ideo vituperant injustitiam quicunque eam vitupe
, rant, quod injusta facere, sed duod perpeti metuunt. hoc
, , igitur pacto, Socrates, injustitia convenienter existens
, robustius quiddam est et liberalius et regalius, quam justi
20 , tia, ulque ab initio dicebam, id, quod potentiori conducit,
, justum est, injustum vero sibi ipsi utile et conducibile.
, '
,
d Hec cum dixisset hrasymachus, abirejam mente con
2!5 ceperat, posquam quemadmodum balneator sermonem
plurimum maximo cum impetu auribus nostris infuderat;
, ' non tamen hoc permiserunt qui aderant, verum coegerunt
, et permanere et afferre eorum, quae dixerat, rationem. at
, que ego uoque vehementer rogabam : [socR.] heate
3
, hrasymache, uali sermone injecto abire cogitas, prius
, . quam satis docueris vel didiceris, sitne hoc ut dicis, an
, ' . secus. an parvam putas rem te aggressum esse definire,
, non autem rationem vitae, qua quisque nostrum agens
; , , vitam uam utilissime agat" [Rs.] go scilicet puto,
35
. o, ' , inquit hrasymachus, istud aliter se habere. [socR.] Vide
, ris, inquam; aut vero nullam nostri curam gerere nec pensi
o , ', , habere, utrum pejus victuri simus an melius id nescientes,
345 31 quod tu te scire affirmas. sed, o bone vir, fac et nobis osten
, das. non male locaveris quod nobis, qui tot simus, bene
40 ' , ' feceris. nam equidem de me hoc tibi dico, non mihi per,
, ' suaderinequeinjustitiam majus mihi, quamjustitiamlucrum
', afferre videri, etiamsi omnis ei licentia praebeatur, ut libere
, , quae velit, efficiat : esto, o bone, injustus aliquis possit
, , que injuriam facere vel latendo vel vi contendendo, non
5 . ' tamen mihi persuadet majus esse, quam in justitia lucrum.
o, , , , h atque idem fortasse et alii nostrum, non mihisolum accidit.
, , itaque persuade nobis convenienter, o beate, non recle n08
. , justitiam pluris quam injustitiam facientes nobis consulere.
, , , [Rs.] t quomodo, inquit, tibi persuadeam" nam si
0 ; his, uae modo dicebam, tibi non est persuasum, uid te
; ", ', ullerius faciamf an in animum tibi sermonem impingam"
, , , [socR.] inime, inquam, per Jovem, sed primum uidem
. , in dictis maneas velim, vel si quid immutare vis, palam im
( ) C mutesneque nos decipias. nunc autem vides, hrasymache,
 (, ) VS. L. . 15

, mt superiora iterum resumamus, te, cum primo verum me

, dicum definisses, deinde verum pastorem non amplius accu
, , rate servandum putasse, sed pascere eum oves putas,
, ' quatenus sit pastor, non ad ovium utilitatem respicientem,
5 sed lamquam convivam et epulaturum ad convivium, vel ad
, , , venditionem, ut pecuniae studiosum, non ut pastorem.
' , o d pastorali autem arti nihil aliud curae est, uam ut ei, cui
, ' , praeposita sit, optimum comparet, nam sua uidem satis
o, , ' , sibi comparata habet, ut optima sit, dum ne quid ei desit,
o , ' quo minus ars pastoralis sit. sic autem ego putabam modo
necesse esse nos fateri unumquemque principatum, guate.
, ,
, nus principatus sit, nulli alii optimum quaerere, nisi ei,
quod sub illo sit et ab eo curetur, sive civilis principatus
, e
15 . , sit sive privatus. tu autem principesin civitatibus, qui vere
, ; ' principes sint, volentesne praeesse rebus putas" [IRAs.]
, , ' . , ' , equaquam, inquit, sed certe scio. [socR.] Quid vero,
; inquam, o hrasymache reliquos principatus nonne nosti
, , neminem volentem accipere, sedpraemium requirere, quippe
2 , nulla ad ipsos ex principatu, sed ad subjectos proventura
346; " a utilitate? dic enim, nonne quam libet artem eo diversam
, dicere solemus, quod diversam habeat vim" nequ mihi,
, , vir felix, praeter opinionem tuam respondeas, ut aliquid
, . , perficiamus. [Rs.] oc ipso, inquit, diversa es. [socn.]
25 , . onne etiam utilitatem unaquaeque propriam nobis aliquam
, ' , praebet, non communem, guemadmodum medicina sanita
, , tem, gubernatio in navigando salutem, reliquaeque similiter
; . , [R8.] rorsus quidem. [socR.] onne et mercedem
, b mercenaria" liaec enim illius vis. an medicinam tu et gu
30 , bernationem eandem vocas? an si uidem velis accurate
, , , definire, uemadmodum statuisti, etiamsi quis navem gu
bernans sanus efficiatur propterea quod ei navigatio condu
, cat, nihilo magis:ideo eam medicinam vocabis" (uas.]
; , . ', o, n certe, inquit. [socR.] eque etiam, ut arbitror, mer.
35 , . . cenariam, si quis eam exercens sanus efficiatur. [n s.]
, , eque hanc. [socR.] Quid autemf medicinam mercenariam,
; . c si quis medicans mercedem colligat" (s.] inime.
; , . [8CR.] onne vero utilitatem cujuslibet artis propriam
" quandam esse concessimus" [Rs.] sto, inquit. [socn.]

, Quam igitur utilitatem communiter nanciscuntur omnes
' . , . artifices, eam communiter uno quodam eodemque insuper
utentes ex illo nancisci eos patet. [Rs.] Videtur, inquit.
[socR.] tqui mercedis utilitatem artifices ex eo consequi
. . dicimus, quod mercenaria arte insuper utuntur. - Vix
45
, d concessit. - on igitur a sua arte cuique utilitas haec,
, ' , scilicet mercedis acceptio, provenit, sed si accurate quaeri
, , oportel, medicina quidem sanitatem parit, mercenaria vero
, mercedem, et architectura aedificium, mercenaria vero hanc
, 8equens mercedem, et reliquae omnes similiter suum quae
50 , ' . que opus perficit et juvat illud, cui est praeposita. si autem
, ' merces nulla accedat, num artifex utilitatemab artealiquam
, , . ' accipit" (Rs.] on videtur, inquit. [socR.] um vero ne
' , ; e affert uidem utilitatem tum, cum gratisoperatur" [Rs.]
. , , , go quidem existim0. [socR.] Jain igitur, o hra8ymache,
 16 , . . (347, 348.)
manifestum est nullam artem nullumque principatum sibi
, ', , utile parare, sed, uod jam dudum dicebamus, subjec
, utile parat et imperat, interiori illi conducibile, non supe.
, ' . riori, speclans. ob haec itaque ego modo, o care hrasyma.
5 , , che, dicebam neminem volentem imperium suscipere et
alienorum malorum emendationem aggredi, sed praemium
, , quaerere, quoniam recte ex arte acturus nunquam sibi
347 a optimum agit aut imperat, dum secundum artem imperat,
' sed subjecto, eamque ob rem, ut videtur, pramio opus est
, , o, libenter imperio praefuturis, argento aut honore aut damno,
, nisi praesit. [cL.] Quomodo istud ais, Socrates" inquit
, , , . Glauco. nam duo quidem praemia agnosco, damnum vero
, , , uoddicas et volut praemiiloco posueris, non novi. [socR.]
, rgo optimorum praemium, inquam, ignoras, cujus gratia
, . imperant optimi viri, cum volunt imperare. an te fugit
, , , ' ambitiosum esse et avarum probro haberiatque esse" [cL.]
, , b ovi, inquit. [socn.] ac ergo de causa, inquam, neque
, pecunia neque honore ducti boni imperare volunt, neque
; , . enim aperte imperii mercedem exigentes mercenarii vocari
20 , ' , volunt, neque clanculum ipsi ex imperio capientes fures.
neque rursus honoris causa; non enim ambitiosi sunt.
oportet igitur necessitatem illis imponi et damnum, si
, velle eos volumus imperare quam ob rem videtur turpe
, ' haberi, si quis sua sponte ad imperandum accedat neque
25 . , C exspectet necessitatem. maximum vero damnorum est
. imperio malorum subjici, nisi ipse voluerit imperare, idque
, timentes imperio pracesse probi mihi videntur, si quando
, praesunt, et tunc eo accedunt non tamquam ad bonum
, aliquod neque tamquam voluptalem in eo percepturi, sed
30 , , tamquam ad rem necessariam, et quod neque melioribus
, ' sese neque similibus committere id possunt. quippe si bo
' , ' ' norum virorum exstaret civitas, perinde, ut arbitror, non
dimperandi gratia pgnaretur ac nuncimperandi, ibique pa.
. teret re vera verum principem non suum ipsius, sed ejus,
35 , qui sub ipso est, commodum respicere. quare unusquis
o , , que intelligens potius alium sibi prodesse, uam dum ipse
alii prodest, sese negotiis implicare volet. hoc igitur ego
, , hrasymacho nullo pacto concedo, justum esse quod poten
o ' , tiori conducibile sit. verum hoc quidem et alias conside
4 rahimus , multo autem mihi majus videtur esse quod nunc
, e hrasymachus dicit, cum injusti vitam meliorem vita justi
, esse affirmat. tu itaque, inquam, o Glauco, utrum eligis?
et utrum verius dici putas" [cL.] Justi equidem, inquit,
vitam utiliorem esse. [socR.] udisti, inquam, quot paulo
45 , , , ' ante injustae vitae bona Thrasymachus recensens tribuerit"
, , , [GL.] udivi, inquit, non tamen persuadetur mihi. [socR.]
; , , Visneigtur illi persuadeamus, si quo modo possumus in
348 . ", ' , a venire, non vera eum dicere" [cL.] Quidni velimf inquit.
; ", [socR.] Si igitur, inquam, orationem contrariam orationi
5 , ' . , illius objicientes enumeremus, quot rursus bona qui justus
, ; sit consequatur, tum ille ilerum orationem habeat, et aliam
, ' . , ' , nos, numeranda et metienda erunt bona, uot utrique de
, utroque praedicemus, atque ita judicibus quibusdam alter
, , eationem dirempturis opus erit ; sin autem, quemadmodum

 (348, 349.) CVS. .. . 17

, coepimus, alternis concessionibus in medium adductis re

, b discutiamus, simul et ipsi judices et oratores erimus. [cL.]
Sic est, inquit. [socR.] Uter igitur, inquam, tib modus
5
,


magis placet" [cL.] Iste, inquit. [socR.] ge dum, inquam,
" 3 r
. , . hrasymache, responde nobis a principio : affirmas perfe.
o , ' , ; , . -
ctam injustitiam perfecta justitia utiliorem esse? (nRs.]
,
' ,
, ,
',
ffirmo equidem, inquit, et ratines attuli. [socR.] Jam
uale hoc tibi de iis videtur? nonne unum eorum virtutem,
-
; , , alterutn vitium vocas" [R8.] Quidni? (socR.] rgo justi
1 ' , . , c tiam virtutem, injustitiam autem vitium" [Rs.] Scilicet,
- < / ' 2 3 - -

, o , inquit, vir lepide, qui injustitiam prodesse dicam, justitiam

; , on prodesse. [socR.] Quid ergo? [Rs.] Contrarium,
V 2 / / 2 ' 1 "" .
, ; ', , , inquit. [socR.] Justitiamne vitium " [Rs.] on, sed valde
, 8ultam bonitatem. [socR.] njustitiam ergo malignitatem
15 . ; , ' . " vocas" [Rs.] on, sed prudentiam, inquit. [socR.] um
;2 ,3 d eliam intelligentes, o hrasymache, ac boni esse tibi viden
" *

.
3 '

' ;

, ' tur viri injusti" [n s.] Qui quidem perfecte, inquit, injusti
\ "

, . , , esse ac civitates et nationes hominum sibi subjicere pos.

, , , Sunl. tu auten me fortasse loqui putas de his, ui loculos
2o oo , clanculum subripiunt. prosunt quidem, inquit, et haec, si
' . lateant, sedaestimatione digna non sunt, sed uaepaulo ante -
o . , dicebam. [socR.] n me fugit, inquam, quid dicere velis,
' , , sed hoc miror, si in parte virtutis et sapieutiae injustitiam
' . , , e ponis, in contrariis vero justitiam. [Rs.] mnino sic
25 , , pono. (80CR.] Durius hoc jam, inquam, o amice, neque
, amplius inventu facile, quod uis dicat. si enim conducere
3' .
-
quidem injustitiam poneres, vitium tamen vel turpe uod
2 2 .
4-
.
-

. , ' , , ,
4 ' -
dam esse ipsam confiterere, quemadunodum alii quidam, 2 --

,
2 . aliquid secundum ea, quae existimantur, dicere possemus;
) / ' 2

30 , nunc autem perspicuum est dicturum esse te et pulchrum

, et robustum quiddam injustitiam esse, ceteraque illi datu


,
,

rum omnia, quae nos justitiae tributum ibamus, uando. -

quidem et in virtute et sapientia ponere eam sustinuisti.

349 , , a [Rs.] Verissime, inquit, vaticinaris. [scR.] ontamen,
3
'
3 ".
inquam, desistendum est inquirere disputando, uoad te / * 2 '

. , , . ' , putem, uae cogitas, dicere. mihi namque videris, hrasy

' , mache, in praesentia minime cavillari, sed quae tibi vera
,

. videntur, afterre. [Rs.] Quid tua, inquit, refert, sive id
"" "w." -

, , videatur milli, sive non videatur, ac non rationem potius

40 , . meam confulas" (socR.] ihil, inquam. sed hoc praeterea
, , , , mihi respondere o0nare : justusne videtur tibi plusjusto ha
2.

' ; , ' , b bere velle? [Rs.] ullo pacto, inquit, non enim urbanus

"- 4-.. .

esset, ut nunc, et simplex. [socR.] Quid autem" plusne
" ' 2 -

o ; justa actione " [THRs.) e hoc quidem, inquit. [socR.]

45 , , , njusto vero utrum dignum putabit plus habere, idque
. ; ; , justum existimabit, an non" (R8.] xistimabit utique,
.
- "" 2 " - .
inquit, dignumque putabit, sed non polerit. [socR.] on
, ;
, ', , ' . ' , istuc, inquam, interrogo, sed num justo quidem plus habere
50 ' , , ' neque dignum putetneque velit justus, injus autem velit. - 2

, . ' (Rs.] Sic est profecto, inquit. [soc.] Quid aulem inju
, ,. , stus? tequumne censet plus habere et justo et actione justa"
-- - -

; , [Rs.] Quidni, inquit, cumomnibus plus habere se dignum

- - "

, , existimet" (socR.] rgoet injusto homine injustaque

2
actione
.. .
 w

18 . . , (349, 350.)
r

injustus plus habere volet et certabit, ut inter omnes ipse

,
- "
; ."
\ ' " 1
plurimum accipiat" (Rs.] Vera haec sunt. |socR.] Sic
. , igitur, inquam, dicamus : justus simili quidem plus habere
, , non vult, sed dissimili, injustus vero et simili et dissimili"
5 , , , . d [HRAs.]Rectissime, inquit, dixisti.[socn.] uiintelligens,
, , , inquam, et bonus est injustus, justus autem neutrum.
. ', , . , ' [RS.] Recle, inquit, et islud. [socR.] rgo similis quoque,
, o , inquam, intelligenti et bono est injustus, justus aulem non
o; , , similis? [Rs.] Quid obstat, inquit, uominus qui talis,
10 o , o; talibus quoque similis sit, qui vero non talis, similis non
sit? (socR.] ptime. talis igitur est uterque eorum, uales
. , hi, uibus similis est" (nn s.] t quidaliudPinquit. [socR.]
o; , . , slo, Thrasymache; sed musicumnetualiquem vocas, alium .
, ; . vero non musicum" [THn s.] quidem. [socn.] Utrum isto
; rum intelligenlem, utrum insipientem" [RS.] usicum
15 , . sane intelligentem, expertem musicae insipieutem. (soCR.]
, , , , . onne in quibus intelligentem, in eisdem et bonum, in qui
, ; . bus insipientem, et malum?[RS.] empe. [soCR.] odem
, , ne pacto de medico dicemus" [RS.] odem. [socR.]
utasne igitur, vir optime, musicum lyram temperantem
20 ; . velle in intensione et remissione chordarum musico plus
, , , . , habere vel dignum pulare, ut eo plus assequatur? (un s.]
350 31 inime. [socR.] Quid vero 2 musicaene experte" [Rs.]
ecesse est, inquit. [socR.] Quid autem medicum? in cibo
; . ; .
potuque capiendo plus assequi velle medico vel viro vel
, negotio P [Rs.] equaquam. [socR.] on medico vero"
25 [Rs.] Ita. [socR.] De universa autem scientia etinscientia
, , vide, num quis tibi videatur, guiquidem scientiam habea ,
, plus sumere velle veldicendo velfaciendo, quamaltersciens,
. ' , , . ac non eadem in actione eadem, quaeille, qui ipsisimilis est.
, [Rs.] Forlasse, inquit, sic se res habeat necesse est.
20 , o; . h [socR.] Quid vero insciens? nonne plus et sciente sibi assu
; . ; mere volet et insciente : [RS.] Fortasse. [socR.] Sciens
. aulem sapiens" [Rs.] Concedo. [socR.] Sapiens autem
, . bonus" [Rs.] Concedo. [socR.] onus ergo et sapiens
, . non volet plus simili habere, sed dissimili et contrario.
35 . . , , [Rs.] Videtur, inquit. [socR.] alus autem et indoctus
' , tam simili, uam dissimili. [ s.] pparet. [socR.] onne
; ; , . vero, inquam, injustus, o hrasymache, plus habere vult,
, quam vel dissimilis vel similis? an non ita dicebas" (s.]
; . , ' , Dicebam, inquit. [socR.] Justus autem simili quidem non
plus volet, sed dissimili" [Rs.] Ita. [socR.] st itaque
4 , . similis, inquam, justus quidem sapienti et bono, injustus
. , autem malo et indocto. (HRS.] Videtur. [socR.] tqui con
, . cessimus talem utrumque esse, ualis sit is, cuisimilis est
. uterque. [un s.] Concessimus utique. [socR.] Justus itaque
, nobis bonus sapiensque apparuit, injustus aulem indoctus
45 . et malus.
, aec omnia concessit rasymachus, non ea facilitale, qua
, ' d ego nunc refero, sed vix alque pertractus plurimo cum
, , sudore, quippe aestas erat, et vidi ego tune primum, quod
, , nunquam antea videram, erubescentem hrasymachum;
oo cumigitur inter nos convenisset justitiam et virtutem esse
, et sapientiam, injustitiam vero vitium et inscitiam, sto,
, , ' inquam, hoc ita nobis sit constitutum, dicebamus autem
et validum quiddam esse injustitiam. an non meministi,
. , ; , hrasymache" (HR 8.] emini, inquit, sed milhi me ea
 (350 - 352.) VS. L. . 19

' , quidem, qua nunc dicis, placeut, habeoue quid de eis

-
, , , dicam; quod si facerem, haud dubie concionari me diceres.
, quare aut sine me dicere quantum volo, aut si interrogare
, , ,
- -- 2 -
vis, interroga, ego autem tibi ut aniculis fabellas narran
5
libus esto dicam et annuam et abnuam. [socR.] ullpacto,
. , ' , inquam, praeter Sententiam uam. (s.] Ul tibi, inquit,
. " , , , gratificer, guoniam non sinis loqui. et vero uid aliud vis"
[soCR.] illil, per Jovem, inquam, sed si istud facturus
'
,,
' ; ,
" - /

, ' ' , es, facito : ego interrogabo. [Rs.] nterroga dum. [socR.]
1 . > > " ' - r -

. . , oc igitur interrogo, quod paulo ante, ut ordine suo rem

351 , , 31 Derquiramus, quomodo se justitia adversus injustitiam ha
, beat. dictum enim est potentius quid et robustius esse
, injustitiam, quamjustitiam. nunc vero, inquam, si quidem
. , , sapientia et virtus est justitia, facile, ut arbitror, apparebit
15 , , o, robuslius esse, quam injustitiam, uandoquidem injustitia
,
,


. inscitia est. nullus hoc jam ignoret. verum non ita sim
, ' , pliciter, o hrasymache, equidem cupio, sed hac fere via
,
- ;
,
.
<
. /
considerare : civilatemne aliquam affirmas injuslam esse
b et alias civitates velle injuste in servitutem redigere ac
- -, 2 . " 1 -
20 o , redegisse servasque sub se multas habere" [IRs.] Cur
' ; non" inquit: immo vero hoc summopere faciet illa, quae
, ,

praestantissima erit et perfectissime injusta. [socR.] ntel.
, , ,
2
ligo, inquam, tuam hanc esse sententiam. sed hoc in ea
" \ " - - "

, re quaero: utrum haec, quae superior fiat civitas civitate,

sine justitia hanc est potentiam habitura, an necesse est ut
, ; habeat culn justitia" (S.] Si quidem, iuquit, ul u
, , , , paulo ante dicebas, res habet, ut justitia sapientia sit, ne
' \
cesse est cum justitia, sin autem ut ego, cum injustitia.
,
' ,

. , ' , , [socR.] Valde laetor, inquam, o hrasymache, quod non
2 " " 2 "

modo annuis et abnuis, sed eliam praeclare respondes.

30 ,
- (H s.] Ut tibi, inquit, gratum faciam. [socR.] Facis tu qui

. , , . dem bene, sed jam hoc uoque gratificare milhi et dicito :

- " / -

, censen' civitalem aliquam vel exercitum vel latrones Vel

fures vel alium uemvis ctum hominum injuste aliquid
, una aggredientium perficere posse uicquam, si injuria
35 , ; , ' . d
invicem se afficiant? (IRs.] equaquam, inquit. [sca.]
' , ; . uid autem, siabinjuria abstineant " nonne magis? (uRs.]
, , rorsus. [socR.] Seditiones enim fere, o hrasynache,
,
injustitia et odia contentionesque mutuas parit, justitia vero
. , "
, ' , o. concordiam etamicitiam. nonne? (RS.] sto, inquit, ne
-

. . /

40 ' , , , tibi adverser. [socR.] ene agis, vir optime, sed mihi hoc
, , dicito : si hoc injustitiac opus est, ubicunque insit, odium
gignere, nonne in liberis uoque et servis si exsistat,
efficiet ut invicem odia atque contentiones exerceant nul
que pacto possint aliquid conjunctim agere? (8.]
' , . , . mnino. [socR.] Quid aulem, si in duobus insit " nonne
, dissentient inler se insequenturque odiis et inimici erunt el
2" - ) -

-
; , . sibi invicem et justis" [Rs.] runt, inquit. [socR.] Sin -

, , , autem in uno insit, o mirifice vir, injustitia, num suam

, ; vim amittet, an nihilo minus habebit HRs.] ihilo mi
, . o nus habelo, inquit. [socR.] onne vero talem vim ei esse
50

, , apparet, ut cuicunque insit sive civitati sive genti sive
" - -

, exercitui sive alii cuilibet, primum quidem impotens illud

352 ' a reddataliquid secum agendi propter dissensionematque dis
, ' cordiam, deinde inimicum efficiat ipsum et sibi et con
, , trario cuilibet alque justo? noune ita? (s.] Ita.[socR.]

2.
 20 . . . (352, 353.)
; . , o, rgo et in uno, arbitror, si fuerit, haec faciet omnia, qua:
, secundum naturam suam efficit : primum quidem im
potenem agendi eum reddet, cum secum ipse dissentiat
, neque sibimet constet, deinde et sibi et justis faciet inimi
5 , ; . ' , , cum. an non" [Rs.] Certe. [socR.] Justi autem, o amice,
; , . sunt etiam dei" (HRs.] Sunto, inquit. [socn.] rgo etiam
deis inimicus erit, hrasymache, vir injustus, justus au
, , . temamicus. [Rs.] xplere, inquit, pro libidine oratiouis
, , , epulo; non enim tibi adversabor ego, ne hosce mihi infensos
o . , ' , reddam. [socR.] ge itaqne, inquam, etiam reliqua con
10 vivii omnia mihi praebe quemadmodum paulo ante re
, spondens. nam et sapientiores el meliores et potentiores
, ad agendum justos apparere, injuslos autem nihil conjun
' , ctos agere posse, verum quos dicimus strenue unquam
' C simul quippiam conjunctos egisse, cum injusti essent, id
15 , haud omnino verum dici, neque enim abstinerent invicem
, ab injuria, si prorsus injusti essent, sed liquet in ipsis
, , , fuisse justitiam quandam, quae faceret ut ne se invicem si.
' mul atue adversarios laederent, per quam agerent quac
gerunt, aggressi aulem sunt adinjuste agendum injustitia,
, ' , cum semimali essent, nam qui omnino mali et perfecte
20 ,
, d injusti sunt, perficere omnino nihil possunt : hac igitur ita
se habere, non autem ut tu primo ponebas, intelligo : num
, , '
autem et melius vivant justi, quam injusti, et feliciores
sint, guod quidem poslea considerandum proposueramus,
, considerandum est. et, ut mihi quidem videtur, hoc jam
25 , , nunc ex his, quae diximus, sequitur, sed tamen etiam me
, ' , , lius considerandum. non enim de re quadam vili, sed uo
' , nam modo vivendum sit, habetur oratio. (s.] Consi
, . dera dum, inquit. (socR.] Considero, inquam. ac dicas
- , . , ' , mihi : opusne equi tibi aliquod esse videtur 2 (IR s.]
30 o , . ' oo e ihiquidem. [socR.] onne igitur hoc dices et equi et alius
, cujuslibet opus, guod vel solo illo vel optime uis facial"
; , . ' [Rs.] n intelligo, inquit. [socR.] t hoc modo : aliane
' , , . u re, quam oculis videres 2 (Rs.] inime. [socR.] Quid
, , ; . vero? aliane audires, quam auribus? [Rs.] equaquam.
35 ; . [socR.] rgo recle faciamus, si haec horum opera dicamus?
[Rs.] Recte. [socR.] Quid vero? possesne giadio et scal
353 ; a pello et multis aliis vitis palmites amputare " [Rs.]
; ; ' ' uidni? [socR.] Verumtamen nullo, opinor, ita commode,
, o, , , ut falce ad usum hunc fabricata. [RS.] st ut dicis.
. . 'o oo , [socn.] onne igitur hoc hujus opus ponemus" [Hs.]
40 . , o, onemus profecto. [socR.] unc melius, opinor, intelliges
, uod modo interrogabam, cum uaererem, an non id cu
, iusque opus esset, uod vel solum aliquid vel melius,
. , , uam celera efficeret. [Rs.] t, inquit, intelligo, idque
. , ' . b mihi cujusque opus esse videtur. [socn.] sto, inquam.
4 , nonne et virtus tibi esse cuique videtur, cui aliquod opus
, . attributum est ' revertamur aulem ad eadem. oculorum ,
, , , , ' dicimus, est opus" [Rs.] st. [socR.] rgo et virtus ocu
; . ; lorum est" (Rs.] t virtus. [socR.] Quid vero? auriumne
, . ; . erat opus" (n s.] Ita. [socR.] rgo et virtus? [Rs.]
50 , ; . . t virtus. [soc.] Quid vero de reliquis omnibus? non item"
' [Rs.] Item. [soca.] Jam tene. num oculi opus suum pul
, ' c chre aliqnando efficient virtutem propriam non habentes,
; , : sed pro virtute vitium n s.] quomodof inquit : caeci
. ", ' , tatem namque fortasse pro visu dicis. [socR.] Quaecumque,
 (353, 354, 357) VS . L. . 21

, ' inquam, illorum est virtus, nam nunc non id quaero,

- -

'
, sed an propria virtute recte suum opus effectura sin ef
- - "". " " . 2. -

. , , . ficientia, vitio vero non recte. [Rs.] Verum, inquit, hoc

2 "

lodueris. [socR.] onne et aures sua privatae virtute male
" '

; . suum opus efficient" [THRs.] ale. [socR.] andemne ig.

" 2 " ' -- - / w

,
\ -
. , d tur reliquorum quoque omnium causam ponimus" [Rs.]
., - " . '
, ihi quidem videtur. [socR.] ge, haec praeterea contem.
- 2 9 - \ - {...- - -
' ; oo o o lare : estme animi aliquod opus, quod alia re nulla agas!
veluti curare, imperare, consulere et hujusmodi omnia,
, ' , num alii cuiquam, an animo jure ea tribueremus, dicere
; . musque illius propria esse" [HRs.] ulli alii. [socn.]
; ; ', Quid autem vivere" animine opus esse dicemus" [Ts.]
.
:
.
; axime, inquit. [socR.] onne et virtutem uandam animi 2

. ' , , . esse dicimus" [Rs.] Dicimus. [socR.]umigitur animus

- -

15 , quandoque, o hrasymache, propria virtute privatus

; . opera sua bene efficiet" an nullo modo poterit" [Rs.]on
, poterit. [socR.] ecesse est igitur malum animum male im
. . erare atqne curare, bonum vero haec omnia bene facere.
, ; [Rs.] ecesse. [socR.] Concessimusne virtutem animi
20 .
- .


justitiam esse, injustitiam vitium" [Rs.] Concessimus.
- wW . / 1
, . , , [socR.] Justus ergo animus justusque vir bene vivet, inju - / /
354 . 91 stus aulem male. [Rs.] pparet, inquit, secundum ora
, . ; tionem tuam. [soc.] t vero qui bene vivit, beatus est et
, ' . felix, qui non, contra. [Rs.] Quidni" [socR.] Justus
25 , . , igitur felix est, injustus miser. [Rs.] Sunto, inquit. [soct..]
. ; ' , t vero miserum esse non prodest, prodest autem esse feli
, . cem. [Rs.] Procul dubio.[socn.] unquam igitur, beale
, , , hrasymache, conducibilius erit injustitia, quam justitia.
. , ' , , [Rs.] is igitur, inquit, epulis exceptus esto endideis,
-

Socrates. [socR.] e quidem, inquam, o hrasymache,

3 postquam milis milli effectus es iratusque esse desiisti; non
, ' , ' ' b
tamen bene epulatus sum, atque id mea ipsius culpa, non
ua, sed quemadmodum ligurientes de singulis, quae appo
, , nuntur, ferculis rapere ac gustare Solent, antequam prio
, ris justam portionem consumpserunt, ita et ipse, ut mihi
35 , ' , videor, priusquam invenissem quod principio erat proposi
, tum, uid justum esset, eo praetermisso ad considerandum
, me contuli, utrum vitium esset et inscitia, an sapientia et
, virtus; ac rursus deinde incidente sermone illo, ui assere
, ' bat conducibiliorem injustitiam esse quam justitiam, non
40 me continui, uin ab illo ad hoc descenderem; ua
-

, , propter mihi in praesentia ex disputatione evenit ut nihil

, , , norim. nando enim justum quid sit, ignoro, nullo pacto
" '7" . " . .
, sciam, virtusne sit, an contra, atque utrum qui id possi
. det, rn beatus sit, an beatus.
-----

45 . R SCUDUS,
-

357 , a aecego cum dixissem, a disputationeliberatum me esso

' , o, , putaham, verum hoc, ut videtur, pro.mium fuit. Glauco
enim et semper ad omnia fortissimus est et tune quoque
hrasymachi tamquam defatigati concessionem non admi
, ' , sit, sed dixit : [cL.] Socrates, utrum nobis persuasisse
 22 . . . (357, 358.)
, , b videri cupis, an revera persuadere omnino prastare justum
, ; , esse, quam injustum" um ego : [socR.] Re vera, si mea
, ' , ' ,
optio-esset, persuadere mallem. [cL.] inime igitur, in
, , uit, facis quod vis. dic enim : videturne tibi hujusmodi
5 o , ' aliquod esse bonum, uod admittamus non ex eo sequen
, ' , tia appetentes, sed ipsum per se amantes? quemadmodum
, , gaudere et voluptates, quaecunque innoxiae, et quae in
posterum nihil praeter gaudium praesens afterunt. [socn.]
, . , ' , ihi sane, inquam, videtur esse aliquid tale. [cL.] Quid
. ,
autem" guod et ipsum per se et propter ea, qua ab eo
' , fluunt, amemus? uemadmodum sapere, videre, valere.
". . ' baec enim hujusmodi fere propter ulrumque amplectimur.
. , . , [socR.] Certe, inquam. [cL.] ertium autem quoddam vi
, , des, inquit, genus boni, in quo est gymnasio operam dare,
5 male valentem curari, medicinam et reliqua ad quastum
; , pertinentia exercere? haec enim laboriosa fatemur esse,
, prodesse aulem nobis, et ipsa guidem per se habere nolu
, mus, sed mercedis et reliquorum, guae ab eis proficiscuntur,
' . , , gratia. [socR.] st vero, inquam, et hoc tertium. sed quid
20 . ; , , tum" [cL.] n quonam, nuit , istorum justitiam ponis
358 ; , ' , 3 [socR.] ea quidem sententia, inquam, in pulcherrimo,
, ' ' quod tam propter se ipsum, quam propter ea, uae efficit,
o . ab eo, ui beatus sit futurus, amandum sit. [GL.] Itaque
, , , , dissentis, inquit, a plerisque, quibus laboriosi generis esse
, ' videtur, quod propter praemia et bonas existimationes opi,
, ' . , nionis causa sit exercendum, propter Se ipsum aulem
' , tamquan difficile fugiendum. [socn.] ovi, inquam, ita
, ' ' videri et jamdudum a hrasymacho tamquam tale vitu
, o, . , , perari, injustitiam vero laudari, sed ego indocilis sum, ut
3 , . videtur. [cL.] ge dum, inquit, et me audi, si tibi idem
videatur. hrasymachus enim prius, quam oportebat,
' tamquam serpens carminibus delinitus a te videtur, milli
, , ' aulem nondum ex sententia demonstratio utriusque evenit.
' , cupio enim audire, quidsit utrumque et qualem vim habeat
35 '
ipsum per se exstans in animo, praemia vero et quae ex
, ipsis proveniunt, mittere. sic igitur faciam, si et tibi placet :
renovabo hrasymachi orationem et primum ostendam,
, quale justitiam esse dicant et unde exortam putent, se,
, cundo loco omnes, quicunque eam exercent, invitos
4
, ' exercere tamquam rem necessariam, sed non bonam; tertio
, merito id eos facere; multo enim melior scilicet injusti
, , . vita, uam justi, ut tradunt. nam mihi uidem, o So,
, , crates, neutiquam ita videtur : ambigo tamen, quia ob
undor quotidie hrasymachum aliosque innumeros au
5 - , , diens; orationem vero pro justitia, gua meliorem eam in,
, , justitia esse doceatur, ex nullo adhuc audivi ut volo :
' . volo autem ipsam per se laudatam audire. maxime Vero
' ex te hoc me arbitror auditurum, guapropter dicam latius
, injustam vitam laudans deindeque ostendam libi, quonam
50 rursus modo audire te quoque velim vituperanlem quidem
, , ' , injnstitiam, justitiam vero laudantem. sed vide, an hoc
o . , ' tibi placeat. [socR.] axime omnium, inquam : numquid
e enim est ortasse, de guo sana mente preditus libentius
; , , , ot audiat et dicat" (..] raeclare, inquit, loqueris, et quod
 (359, 350.) CIVS. .. . 23

, oo, primum me dicturum dixeram, de e accipe, quid opi.

. nentur, et unde orta sit justitia.
, [cL.] atura quidem dicunt injuriam facere bonum esse,
, injuria autem aftici malum, sed plus mali superesse, in pa.
5 , '
tiendoinjuriam, uamboniin inferendo; quamobrem quando
, inter se injuriam et inferunt et aocipiunt et utrumque gu
359 , a stant, uinequeunt vitare illud, hoc consequi, ntile esse
' '
. ducunt ita inter se constituere, ut neque inferant neque

accipiant injuriam. hincque volunt c-pisse eos leges pa
, ctionesque inter se facere et nominasse a lege praescriptum
legitimum atque justum, et hanc proinde justitia originem
, , et naturam esse, mediam optimum inter, uando quis in
, , ferens injuriam non det p:nam, et pessimum, uando ac
5
cipiens ulcisci non possit, justum autem horum in modio
, ' - b constitutum amari non tamquam bonum, sed tamquam
impotentia injuriarum inferendarum magni aestimatum;
' nam ui inferre possit vereque sit vir, eum nunquam curn
. quouam pacisci de non inferenda accipiendaque injurin,
, , , nisi forte insaniat. aec igitur ost, Socrates, natura ju
, , .
stitiac atque hujusmodi, et talia, ut ferunt, unde est proge.
nita. sed eos uoque, ui justitiam exercent, invitos id
o, ' , o
facere eo, uod injuriam inferre nequeant, plane persp
ciamus, si tale guiddam cogitatione faciamus : data utri.
, , '
, , ' que potestate quodcunquelibeat agendi, et justo et injus,
deinde pone sequamur explorantes, uo rapiat ntrumque

, libido. ibi tum ipso facto coarguemus justum codem atue
, injustum contendere, ut plus habeat, uod quidem natura
. ' , , o omnis ut bonum sectatur, lege vero per vim ad acqualitatem
, , observandam traducitur. erit autem polestas, guam dic,
, , . d talis, istis si detur, ualem aliquando ferunt facultatem
, fuisse Gygis Lydi proavo. fuisse enim eum mercenarium
pastorem ejus, qui tunc Lydis imperahat, magno autem
. - imbre et terrae motu exorto discessisse terram et hiatum
factum esse in ea regione, ubi pascebat. guod cum vi
, , , disset, mirabundum descendisse vidisseque et alia, quae
, , ' fabulantur, miranda et equum aeneum, cavum, foribus in.
, , , ' structum, per quas introspicientem vidisse cadaver, ut vide
40 ,
" batur, majus humana forma. hoc nihil habuisse aliud pra,
, . ler aureum digito anulum, quoistum detracto exisse, deinde
, ' congregatis de more pastoribus, ut menstrua ad regem de
, gregibus renuntiatio fieret, venisse et illum cum anulo et
. inter reliquos assedisse. et cum forte palam anuli intror.
5
sum ad se vertisset, facum esse ut subito a nullo assiden
tium conspiceretur, illique de illo tamquam digresso lo,
360 ,
querentur. um illum admiratum rursus attrectato anulo
,
palam extrorsum convertisse conversaque in conspectun

.
{)
redisse. ua re animadversa periculum anuli fecisse, an
, hanc vim haberet, atque ita illi contigisse, ut versa intror
. " ") / " /

o , sum pala a memine videretur, extrorsum autem conspicuus

fieret. quo comperto statim curasse ut inter legatos ad
, .
" ". . , " " '

regom mitteretur, et cum eo venisset, uxore ejus corrupta

 24 . . . (360, 2.)
b et de regeinterficiendo cum ea consilio ini eum interfecisse

> - -
' et regnum tenuisse. Si igitur duo tales anuli essent, alto.
- "

. rumque justus, injustus alterum indueret, nullus profecto

,
- :
essel, ut videatur, adeo adamantinus, ut in justitia perma
> , / *
5 , , , , neret et ab alienis abstinere, quin tangeret, auderet, cum
, "
, liceretilliexforosecurequodcunquevelletcapere, ingredique
/ " " - 2 " -

domos et consuescere uocum vellet, et pro arbitrio quem

o
/ 3 ' " /

- c libet interficere et ex carcere solvere et reliqua uasi parem

deo inter homines facere, haec autem cum faceret, nequa.
" w . :" " 2 2 /

o quam ab altero in agendo differret, sed ambo eodem tende.

" " -" > <w " rw /
. rent. id vero pro magno haberi possit documento, nemi
, ' o . nem volentem, sed coactum esse justum, quippe uod non
- ' 1. 2 4 /

, , privatim sit bonum, guoniam ubicumque injuste agero

' , , quis se posse confidat, agat injuste prodesse enim quis.
' ' , ue privatim multo magis existimat injustitiam, quam ju.
, d
stitiam, recteque existimat, ut dicet is ui de hoc argu
, ,

" , mento dispulat. nam si quis hujusmodi potestatem nactus
/ " ' . * . -

20 vellet ab omni injustitia abstinere neque aliena tangeret,

, infelicissimus et stolidissimus apud intelligentes haberetur,
, laudarent tamen illum coram se invicem se decipientes,
' quia timent, me afticiantur injuria. tque hacc quidem ita
. se habent. judicium ipsum autem de vita eorum, de qui.
2:
, e bus loquimur, si justissimuln virum seorsum et injustissi.



mum posuerimus, recte poterimus facere, aliter vero nequa
" - 2- -. -2 4 /

, ' , . quam. uae igitur est separatio?haec: nihilauferamus neque

- --

, injustitiac ab injusto, neque quicquam ab justo justitiae, sed

2 / - 2 / ' 2 \ -

30 , perfectum utrumque in suo studio ponamus. primum igi
, tur injustus ut optimi artifices faciat : ut exempli causa
gubernator summus vel medicus uae in arte confici non
p0ssunt et quae possunt, discernit, et haec quidem aggre
361 , , , a ditur, illa omittit : etsi qua in re tamen peccaverit, corrigere
35
, potest : ita et injustus recte injurias aggrediens lateat, si
, valde injustus futurus est, sin autem deprehendatur, iners
existimandus est, extrema eniminjustitia est juslum videri
cum non sis. danda est igitur perfecte injusto perfectissima
.
injustitia, neque quicquam auferendum, sed permittendum
40 , '
ut maximas injurias perpetrans maximamjustitiaesibi com

, , -b paraverit opinionem, etsi ua in re tamen peccavit, corri
gere possit eo, uod sit et ad persuadendum idoneus, si
, , quid injuste factorum enuntietur, et ad vim, ubi opus vi
45 fuerit, fortitudine et robore amicorumque et opum copia.
. Loc autem tali posito juxta eum orationestatuamus justum,
' , simplicem hominem etingenuum, guisecundum schylum
, ' , ' non videri, sed esse bonus studeat. removenda igitur ab eo
. , est opinio. si enim videbitur justus esse, aderunt eiproper
5(!)
, c hanc opinionem honores et dona; itaque incertum erit, ju
, ,
. stine, an donorum honorumque gratia talis sit. ergo pri.
vandus est rebus omnibus praelerquam justitia atque ila po
nendus, superiori contrarius sit : cum nihilagat injuste,
 (361-363.) VS. L. . 25

, ' injustissimus esse credatur, ut exploratus adjustitiamsit eo,

quod nec infamia nec iis rebus, uae eam sequuntur, remol.
' , ' lescat, sed usque ad mortem immobilis perseverato, per
, , , d omnem vitam injustus existimatus, cum sit justus, ut uter
5 ' , que ad extremum progressi, alter justitiae, alter injustitia,
, , , o judicentur, uter eorum sit beatior. [soca.] apae, inquam, mi
. , ' , , Glauco, uam vehementer utrumque virum quasi statuam
ad judicium expurgas. [cL.] Quam maxime, inquit, possum.
. ', , . cum autem lalis uterque sit, nihil jam, ut arbitror, difficile
1 , , narratu est, gualis utrumque vita maneat. dicendum igitur.
, , ac si quidasperius dicetur, ne me existima, Socrates, haec
, , 6 dicere, sed eos, ui prae justitia injustitiam laudant. di
,
2 cent autem futurum ut ita comparatus justus caedatur fla
. o , gris, torqueatur, vincialur, oculos exuratur, denique omnia
15 , , mala perpessus palo transfigatur atque intelligat non esse,
, , sed videri justum concupiscendum esse. schyli autem
362 , a carmen multo scilicet rectius dici poterat de injusto. hunc
, , enim dicent re vera utpote veritati conjuncta sectantem
neque ad opinionem hominum viventem non videri, sed
2 . , esse injustum velle, profundum mentis suleum conseren,
, tem, ex uo praeclara germinant consilia, primum quidem
, ' , magistratus capere in sua civitate, cum justus videalur,
, b deinde unde velit, uxorem ducere, suas cui velit, collocare,
, cum quibuslibet commercium et societatem inire atque in
25 , , ter haec omnia utilitatem capere lucrando, cum inferre in
, , juriam non vereatur. in certamina igitur descendentem tum
, privatim tum publice superiorem evadere plusque emolu
, menti, guam adversarios, percipere atque hinc effici divi
tem, unde et prosit amicis et inimicis obsit deosque sacri
30 , ficiis et douariislargiterac magnifice mactet et multo melius,
C uam justus, uemlibet vel derum vel hominum colat, ut
diis quoque potius, quam justum cariorem esse consenta,
neum sit. ac ratine aiunt, Socrates, a diis el ab homini
, bus melius injusto vitam comparatam esse, quam justo.
35
, . , ,
'
, .

' d Heo cum dixisset Glauco, egogue ad haec respondere

40 , aliquid cogitarem, frater ejus dimantus [n.] um forte,
, , , inquit, Socrates, satis de re dictum putas? Cui ego
; , . , ' , [socR.] t guid tandem " respondi. [D.] Ipsum illud, inquit,
, . , ' dictum non est, quod maxime dici oportebat. [socR.] Itaque
, , . frater, inquam, ut habet proverbium, fratriadesto. uare
45 , , , tu quoque, si uid hic deficit, subleva. quamquam me
uidem vel uae dicta sunt ab isto, devincere possunt atque
. , , e efficere ut auxilium ferrejustitia nequeam. um ille [D.]
' . ihil dicis, inquit. sed audi et haec praeterea. decet enim
o , nos et contrarios sermones persequi eorum, quos hic retu
50 , , ' lit, guibus laudatur quidem justitia, injustitia contra vi
, tuperatur, ut manifestius fiat quodmihiGlaucovelle videtur.
, dicunt autem fere et praecipiunt patres filiis atque omnes,
363 , , a ui curam aliquorum habent, oportere justum esse, uon
' , ipsam justitiam laudantes, sed bonam, quae inde sequalur,
 26 . . . (363, 364.)
existimationem : ut justo existimalo ex ea opinione contin.
,
- . 2,
/ \ ' " ' - "
gant magistratus et connubia et quaecunque paulo ante
, Glauco ob existimationem contingere justo dicebat. in ma
- * 2 .

o.
ius vero hi rem de opinionibus augent. nam derum infe
5
" r
. "
, - / / " rentes approbationes plurima referre ossunt a diis beneficia
sanctis viris collata, uemadmodum generosus esiodus
,
" ' / ' / omerusque dicunt, alter quercus justis deos facere ut
, ,
Summae glandes ferant, mediae apes; t oves lamigera',
' , , , inquit, velleribus onustae sunt, multaque alia generis
1 ejusdem hona; similia vero et alter. nam uemadmodum,
o
inquit, vel integri regis, qui derum reverens justitia co
/ 2 . "

, ,
" " < >
, 8

\ "

lumen sit, ferat autem terra nigra riticum atue hordeum,

, ,
' , . pomis graventur arbores, ecndes victura pariant, mare
- ' .

5 pisces subministret. usaeus vero atque ejus filius ex.

" cellentiora etiam bonajustis a diis tribuunt; ad inferos enim
traductos oratione atque in sanctorum convivio collocatos
coronis indutos faciunt omne tempus ebrios agentes, pul.
""'
.


d cherrimum virtutis praemium aeternam ebrietatem esse
w ' 2 / ? .
2 . ' statuentes. alii autem longiora etiam his praemia a diis dari
" volunt; filios enim filiorum dicunt relinqui et genus ad
posterilatem propagari viri sancti et fidelis. his igitur et
. aliis hujusmodi iustitiam laudant, profanos vero atque
injustos cmo quodam apudimferos obruunt et aquam cribro
25 " ferre cogunt, viventesque etiam infamia notant, et qua!
, Glauco supplicia narrabat eorum, ui justi sunt et viden
, - e tur injusti, eadem de injustis referunt, alia vero non
, , ,
C , . habent. Laus igitur et vituperatio sic utrorumque se ha
" ' " -

30
3',/
"
, bent. praeter hac autem considera, Socrates, aliam quan
. s
, , dam de justitia injustitiaque orationis speciem et privatim
et a poetis inductam. omnes enim uno ore canunt home
364 . , a stum quidem temperantiam et justitiam esse, difficile
, tamen et laboriosum, intemperanliam vero et injustiliam
\ r \ > , / " 2 . ' -

23 , iucundum quidem et facile comparatu, sed opinione tantum

" < . w " "

, legeque urpe. utiliora uoque justis injusla ut plurimum

dicunt, et malos divites aliisque rebus potentes facile beatos

/ " " ". praedicant honorantque privatim ac publice, eos aulem

contemnunt et negligunt, qui imbecilles et pauperes sunt,
40 ,
-- -
, , 1, uamvis concedant cos mellores alteris esse horum vero
omnium maxime mirandi de diis et virtute sermones cir.
cumferuntur : deos scilicet multis bonis hominibusinfelicem
1 * - -

, et miseram vitam dedisse, contrariis autem sortem contra.

45 , riam. vates insuper et stipem colligentes sacerdoles ad ja
. nuas divitum accedentes persuadent vim se habere a diis
, sacrificiis et carminibus quaesitam expiandi per obleCla
, menta et celebrilates, si quod scelus ab aliquo ipso vel
, ' ab ejus majoribus patratum fuerit, et si uis inimicum
, '
ladere velit, nociuros se parvo sumplu justo pariter e
,
o , injusto, inductionibus quibusdam et vinculis deos, ut
, , aiunt, moventes, ut sibi obsequantur et ad hacc omnia
"

, poetarum afferunt testimonia, partim de vitio, uaun fa.

 {364-380.) CVS. L. . 27

, cile sit, demonstrantes : nam vitium vel acervatim lic

, ' d consequi Facile: plana est via ipsumque in proximo habi.
. ' tat : Virtuti vero sudorem dii praeposnerunt et longam
. atque arduam viam. partim deos ab hominibus flecti o
5 ' " meri testimonio comprobant, gui item dicit : exorabiles
, , vero eliam ipsi dei sunt, et hos quidem sacrificiis votisque
, placantibus t libationibus et nidore homines cum deli
' . e querint et peccaverint, recantes vertunt, libros autem
, , plurimos circumferunt usai et Orphei, Lunae et usa
, rum, ut aiunt, filiorum, secundum quos sacra faciunt
, , ' persuadentes non privatis solum, vernm etiam civitatibus,
, , solutiones et purgationes scelerum per sacrificia cum lu.
dorum obleclamentis fieri et viventibus et defunctis, quas
265 , l functiones vocant, qute nos ab illis, quae illic mala sunt,
15 , , liberent, sacrificiis aulem praetermissis gravia nos manere.
, . aec omnia, inquit, mi Socrates, talia ac tanta de virtute
, , , et vitio, quemadmodum homines et dii ea remunerentur,
, dici audientes, juvenum animos uid facere putamus,
, quicunque sollertes ingenio sunt et ad omnia, uae dicun
20 , tur, quasi advolantes colligere ex iis possunt, qualis aliquis
et qua via ingressus quam optime vilam agat? consenta.
, b neum enim est juvenem (alem Pindari illud animo volvere :
, Utrum justitia arcem allam conscendam, an obliquis dolis,
atue ita circumvallatus vitam transigam? nam quae vulgo
25 , dicuntur, talia sunt, ut justo mihi, si simul non videar,
, niliil prodesse affirment, labores autem et damna mani.
, , , festa esse; injusto vero speciem justitia assecuto vita di
vina adesse dicitur. cum igitur species, ut sapientes me
, , docent, etiam veritatem superet et ad beatitudinem
C summae auctoritatis sit, ad eam omnino lendendum : ve
30 , ,
, stibuli et scenaeinstar virtutis adumbratio in orbem circum

ponenda, a tergo vero sapientissimi rchilochi vulpes

, astuta et varin trahenda est. t enim, inquit, haud facile
est malum aliquem semperlatere. ec vero aliud quicquam,
25 . , , respondebimus, quod magnum sit, facile est; verum tamen,
. si beati esse volumus, hac eundum, uemadmodum ser
, , ' , monum vestigia ducunt. etenim ut lateamus, conjurationes
, , d societatesque inibimus et adsunt persuasionis magistri, ui
, sapientiam concionalem et judicialem tradunt, quibus rebus
40 , ' partim persuadebimus, partim cogemus, ut dum nobis
, plura arrogamus, p"nas minime persolvamus. Sed deos
, , nimirum neque latere neque cogere quisqam potest ltaque
. si non sunt vel humana non curant, etiam nobis curandum
" / " 3 > . - 1

. non est, ut eos lateamus; sin aulem sunt et curant hu.

45 , mana, nos non aliunde eos novimus aut accepimus, quam
- " - 3 2 / -

, .
, ex sermonibus et ex poetis genera eorum referentibus : hi
. - ' - *
vero ipsi perhibenl posse eos sacrificiis et votis placantibus

, et donariis moveri ac flecti, uibus aut utrumque cre
50 , dendum est aut neutrum. si igitur credendum, injuste est
, ' 2 . ' "

,
' 2
' agendum atque ex injuste partis sacrificandum. justi enim
- . '

, . si simus, impunitatem a diis habcbimus, sed injustitia"

366 , l emolumentis nos spoliabimus : sin injusti, et lucruln fa
"

' , ciemus et precibus delictorum peccalorumque impunitalem

 28 . . . (366, 367.)
persuadentesiis consequemur.Sedenimapudimferos p.nas
. dabimus eorum, guae hic injuste commiserimus, vel nos
" , vel nati natorum. t, o amice, reputans secum inquie,
. ', , multum rursus functiones illae possunt et resolventes dii,
5
, ut maximae civitates dicunt et derum filii poetae interpre
.
,
b
D tesque derum hac ita se habere testanes. quae igitur su. -

, ' perest ratio, dua justitiam prae summa injustitia eligamus,

o, quam si sub adulterina specie honestatis occultaverimus,
o' , et a diis el ab hominibus omnia nobis ad votum succeden
' , et viventibus et defunctis, quemadmodum plurimorum
' - ---

' excellentiumque virorum testatur oratio? x omnibus jam

, o
, ; dictis,"
velit
Socrates, quomodo fieri poterit ut justitiam colere
cuisit "
aliqua vis animi velopum vel corporis vel ge . * . *

, , - /
5 neris, ac non potius rideat, si laudarieam audiat Put igitur
, ; profecto, si quis potest falsa esse demonstrare quae diximus
, o , satisque novit justitiam optimum esse, is vehementer igno
- 2 ' ' /

' , , scat neque irascatur injustis, sed intelligat, nisi quis divina
, quadam natura injustitiam oderit vel scientiam consecutus
(
' , abstineat ab ea, neminem reliquorum sua sponte esse
, juslum, sed prae ignavia vel senectute vel alia quadam im
, ' d becilitate vituperare injustitiam, cum eam exsequinequeat.
quod quidem ita esse patet. nam ut quisque horum primus
.
', ,
,
,
> potestatem adeptus est, ita primus injuste agit quantum
- 2 . - " 2 ,
4) .


: \ /
potest. horumque omnium alia nulla est causa, quam ea,
C , . -

' . , , -
unde haec omnis oratio mea et hujus apud te, Socrates, -

- -

, , , , , profecta est, quod ex vobis, o mirifice, omnibus, quotquot

, , e laudare justitiam profilemini, a priscis illis heroibus inci
- 2 " / . ' 1 /
3() , pientes, uorum sermones ad hanc memoriam superstites
, sunt, nullus unquam aliter injustitiam vituperavit nec lau.
' , davit justitiam, nisi ad opiniones et ad remunerationes
'
/

' et praemia respiciens, quae ab illis proficiscuntur :
2 . / " - . / -

' ipsum vero utrumque sua cum vi residens in habentis

. / r '

. """,
- animo et latens deos et homines nullus unquam vel carmine
" ) > > " /

' ' vel prosa oratine satis declaravil, alterum esse maximum
,
malorum omnium uaein se habeat animus, justitiam vero
,--
r / - \ "
maximumdictum
bonum.et nobis
si enim Sic ab omnibus vobis
nonesset
aliusa
367 . al principio a pueritia persuasum,
4 ,
, ' alium custodiremus, me quid ageret injuste, sed unusquis.
- " . 2 . - - " - "

,
1 " -
que sui ipse custos esset, timens ue injuste agendo maximi
. r

. , ,
- " / ' " "
mali consors fieret. aec, Socrates, ac forlasse etiam
his plura Thrasymachus atque alius aliquis de justitia e
45 injustitia dicant, vim utriusque ineple pervertentes, u
, ' , ' mihi quidem videtur. sed ego (nihil enim te celabo) con
( ) b traria ex te audire cupiens orationem uantum possum

. , protraho. me ergo nobis solum ostendito oratiome justitiam
injustitia praestantius esse, sed guomodo ipsa per se afti
,
' , ciens utraque habentem altera malum, altera bonum sit;
, opiniones vero aufer, ut Glauco jussit. nisi enim abstuleris
, , utrimque veras, falsas autem apposueris, non justum di.
, celnus laudare te, sed justum videri, neque injusum esse
 VS. .. . 29
(167, 368.)
, , vituperare, sed videri injustum, jubereque clam esse in
, , c justum, et consentire hrasymacho, justum uidem alie
, , num esse bonum, potentiori conducibile, injustum autem
, , possessori suo conducibile atque utile, imbecilliori vero
, inutile. postquam igitur assensus es justitiam in maximis
, bonis annumerari, uae et propter illa, uae sequuntur, et
, o multo magis ipsa per se digna sunt quae possideantur, ut
' , videre, audire, sapere, item bene valere et quaecunque
, , , , alia bona genuina suapte natura, non opinione sunt,
d proinde hoc ipsum lauda in justitia, quod per se ipsa ha,
, ' , ' bentem juvat, cum injustitia laedat, praemia autem et
, ' opiniones aliis laudanda relinque. nam ego alios quidem
sustinerem ita justitiam laudantes et vituperantes injusti
. tiam, ut opiniones de iis et praemia laudarent et vitupe
15 , rarent, te vero minime, nisi tu jubeas, propterea quod
omnem vitam nulla in re alia, nisi hac in quaestione con
, , , sumpsisti. neigitur nobis solum oratione ostende justitiam
, e injustitia praestantius esse, sed quonam modo utraque per
. , se habentem afficiens, sive lateat sive non latea deos et
20 , homines, altera bonum, altera malum sit.
' ,
, ,
.
is ego auditis, cum semper Glauconis et dimanti in
25 , genium admirarer, tunc uoue vehementer lactatus sum
368 , a dixique : [socR.] on male in vos, o filii illius viri, princi
, pium elegorum amator Glauconis condidit, qui, cum in
egarensi prlio cum laude rem gessissetis, filii, inquit,
, ristonis, inclyti viri divinum genus. hoc mihi recte se
30 , , , . habere, o amici, videtur, prorsus enim divinum vobis ac
, cidit, si non persuasum habetis injustitiam justitia melio
. rem esse, cum sic pro eo dicere possitis. jam vero vi
b demini mihi re vera non persuasum habere, conjecturam
, aulem capio ex reliquis vestris moribus, quoniam secun
35 , dum orationem ipsam vobis diffiderem ; quo autem magis
credo, eo magis quid agam ambigo, nam neque quomodo
, adjuvem, scio, vider enim mihi non posse, idque ex eo
, , coliigo, guod ea, quibus ego cum hrasymacho disputans
, ' ostendisse putabam injustitia meliorem esse justitiam, non
40 , , ' admisistis; neque rursus quomodo non adjuvem, scio, ve
c reor enim, ne impium sil injustitiam coram vituperari
audienem subterfugere neque pro ejus defensione verba
. , , facere quamdiu spirare et loqui concedatur. optimum igitur
. " fuerit tantum, quantum possum, auxilium eiferre. - unc
45 , Glauco et ceteri rgarunt, ut omni modo auxiliarer neque
, ' , disputationem relinquerem, sed perscrutarer, id esset
o o . utrumque, quaeque re vera utriusque utilitas. Dixi igitur
o, , , , uod sentiebam : Quaestio haec, quam aggredimur, non
' , , d exigua est, sed hominis acute cernentis, ut mihi videtur.
50
, , ' , quoniam igitur nos non plurimum pollemus, perinde, in
, quam, rem investigandam esse censeo, ac si uis non adulo
, lum acute cernentibus litteras parvas e longinquo legendas
, proposuisset, deinde animadvertisset easdem aliquislitteras
, esse alibi in majori quodam loco majores : peropportune,
 30 . . . (308-37.)
o, opinor, accidisse id videretur, ut illis primum lectis ita
, . , minores, an eaedem essent, considerarent. [.] Ita prorsus,
, , dinaantus ait : sed uid tu simile in hac de justitia quae
; , , . e stione vides, Socrates" [socR.] go tibi, inquam, dicam.
5 , , , dicimusne justitiam hominis unius et item totius civitatis
, , ' , esse? [D.] lane, inquit. [socR.] onne major est civitas
; , . " uno viro" (D.] ajor, inquit. [socR.] Fortasse igitur am
. plior justitia in majori inest et facilior cognitu. uare,
369 , , a s ultis, primum quaeramus in civitatibus, quidnam sit,
, deinde etiam in singulis consideremus majoris similitu
dinem in minoris specic investigantes. [n.] Recte, inquit,
. , , loqui videris. [socR.] Si igitur, inquam, nascentem ora
. ', ' , tione civitatem inspiceremus, justitiamne quoque ejus et
, o injustitiam nascentem videremus" [n.] Fortasse, inquit.
15 , ' , ' . [socR.] que facto sperandum facilius nos visuros quod
; . b quarimus"[n.]ulto facilius. [socn.] Conandummeigitur
, o istud perficere" non enim parvum negotium esse arbitror.
, . videle igitur. [D] Vidimus, inquit dimantus : ne aliter
facito.
, .
, ' , , , (socR.] Fit igitur, inquam, civitas, ut existimo, guando
, quidem unusquisque nostrum non sibi ipse sufficiens est,
, ' ; , sed multorum indigens. an quid aliud tu putas civitatem
' . ' constituere principium" [D.] ullum, inquit. [socR.] Sic
itaque m08 invicem adlibentes alium ad alium usum, cum
, ' ' C mullis indigeamus, multis iu unam habitationem congre
25 o gatis sociis adjutoribusque hunc coetum civitatem appella
. , vimus. nonne" [D.] mnino. [socR.] Impertit vero alius
. , ,alii, si quid impertit, vel particeps fit, conducere id sibi
, ; existimans " [D.] Ita prorsus. [socR.] gedum, inquam,
. , ' , faciamus oratione a principio civitatem, faciet aulem eam,
30 , o, . ut videtur, necessitas nostra. [D]. Quidni" (socR ]
' ; d vero prima et maxima necessitatum est comparatio victus,
. ut et simus et vivamus. [n.] Certe. [socR.] Secunda vero
. , ' habitalionis, tertia vestitus et qua hujusmodi sunt. [n.]
. . , ' , st ut dicis. [socR.] ge igitur, inquam, quonam modo ci.
35 , vitas ad hanc tantam comparationem sufficiel ' ecquid unus
, , , crit agricola, aedificator alius, alius lextor P an etiam sutorem
odem adjiciemus, Velaliquemaliumrerumad corporis usum
'
; . ' pertinentium curalorem 3 [D.] Saue quidem. [socR.] Con
stabit autem civitas maxime necessaria ex qualtuor vel
, . uinque viris. [D.] pparet. [socR.] Quid igitur unun,
40 . , quemque islorum oportet suum opus omnibus commune
, exhibere, exempli causa agricolam unum viclum qualernis

comparare et quadruplum temporis et laboris in victu com
parando consumere atque cum aliis communicare, an ea
, Cura neglecla quartam sibisolum partem hujus victus com
- " - " 2 . ' - - - -

370 a parare in quarta temporis parte, rium reliquarum autem

- - /

, , unam in construenda domo, aliam in vestitu, tertiam in

, , calceis conficiendis conterere neque cum aliis communican
, , ' tem negotia habere, sed ipsum per se sua curare " um
" /

' "' ; dimantus [D.] fortasse, inquit, Socrates, hoc potius

> "

50 ' , , , . modo facile est, quam illo. [socR.] inime, inquam, per
, ' , ', . Jovem, uirum. nam et ipsi milii te loquente in mentem
- - .
, venit primum nasci nos non admodum similes inter nos,
y

, , b sed differenles natura, alium ad alius operis effectionem.

- 2. - - . -- ""

, ; ". ; an non tibi videtur" [D.] ihi vero. [socn.] Quid aulem
 (370, 37..) VS. .. . 31

facietne melius aliquis unus multas simul artes exercens,

, ; ", ' , . an unam unus" [.] Unus, inquit, unam. [soc ] tqui
, , , ,
. - > V
et hoc manifestum esse existimo, si quis operis alicujus
, . , o, opportunitatem praetermittal, disperdi. [n.] atet. [socn.]
5 on enim quod conficitur, facientis otium exspectare solet,
, ' sed necesse est facientem sequi id, uod conficitur, non
. . c obiter. [D.] ecesse est. [soCR.] Secundum hac igilur et
, plura fiunt quacque et melius et facilius, quando unus unum
" - -- - "

secundum naturam et in tempore ab ceteris vacans facit.

' . " -
10 . . , [D.] Sic est omnino. [socR.] luribus igitur, dimanto,
, , , opus est civibus, quam quattuor, ad ea, quae diximus, / 2 2 \

. o , o, comparanda. non enim agricola, ut videtur, ipse sibi ara

, , trum conficiet, si commodum futurum est, neque ligonem
d neque reliqua instrumenta, uibus agricultura indigot;
5 2

' neque rursus aedificator, multis autem et haic opus est;

w W. 1 -
.
.

"-
idemque de textore et sutore dicendum. [p.] Ita. [socn.]
w - "

Fabriigitur tignarii et ferrarii aliique hujusmodi multi opi

fices consortes nobis civitatulae facti frequentem eam effi
. . ' ciunt. [D.] dmodum. [socR.] Sed nondum valde magna
, o fiet, si eis bubulcos et opiliones et reliquos pastores adda
, mus, ut et agricolae ad arandum boves habeant, et archi
o tectijumentis ad vecturas cum agricolis utipossint, textores
, aulem et sutores pellibus ac lanis. [D.] eque vero, in
'
. , ' , -
quit, parva esset civitas, uae omnia haec haberet. [socn.]
25
. , ' , qui, inquam, constitui civitas in co loco, in quo impor
, teticiis non indigeat, fere nequit. [p.] equit enim. [socn.!
2 " ' " 2 . " 2

, . ndigebit igitur insuper et aliis, qui ex alia civitate impor

. , tent quibus indigeat. [n.] Indigebit. [socR.] t vero imanis
. . si proficiscatur minister, nihil adducens earum rerum,
30 .
-
' , ' ,
/
uibus indigent hi, a quibus arcessunt ea, qua ipsis opus
2 . /

371" . "
,
"" 31 sunt, inanis redibit. nonne" (D.] Videlur. [socR. por
- - . . "

. ; . tet igitur domi eos non solum, quae ipsis sufficiant, facere,
, , sed etiam qualia et quanta iis, uorum copiis indigent (D.]
. . portet sane. [socR.] luribus igitur et agricoliset reliuis
. . opificibus nobis opus est in civitate. [D.] luribus certe.

V "
,
"! 4- . [socR.] ec non reliquis fere ministris, ui et importent et
/ 2'
. . , exportent singula. istiautem mercatores sunt, an non" (D.)
. . . Sunt. [socR.] tiam mercatoribusigiturindigebimus. [n.]
, -- Certe. [socR.] t si quidem maritima mercatura erit, multis
40
, etiam aliis insuper opus erit, uirerum maritimarum periti
. . , sint. [.] ultis utique. [socR.] Quid autem in ipsa

civitate quomodo inter se impertient ea, gu8e singuli effi
; " -
ciunt" cujus reigratia communionem induximus civitatem
. , ' ,
1 2 ' 2.
que condidimus. [D.] Scilicet, inquit, vendendo et emendo.
" "
45
.
"- 2 " / \

. . (socR.] Forum itaque nobis hine et numus pro tessera per.

, mutationis gratia instituetur. [D.] mnino. [socR.] um
- r

2" w -- --

, igitur ferens in forum agricola aliquid ex his, ute facit,

' , velaliquis alius opifex, si non eodem tempore venerit, quo
; , illi, ui ab eo mercari velint, cessabit ab opere suo in foro
' ' sedens" [n.] ullo modo, inquit;sed sunt qui hoc animal
, vertentes se ipsos ad hoc ministerium praebeant, in civita,
, tibus recte institutis fere homines infirmissimi corpore et
, ad aliud opus inutiles. locum enim tenentes in foro (
 32 . . . (37, 372.)
'-
. d
-
argento " " r
mercari eos oportet ab his, ui aliquid vendituri
, 8unt, um argento rursus vendere iis, ui empturi. [socn.]
, . aec ergo, inquam, necessitas cauponum nobis genus in
, ' , civitate procreat. an non caupones eos vocamus, qui in
5
. foro sedentes emptioni venditionique operam dant, qui
, autem ad peregrinas civitates commeant, mercatores P (n.]
' 2. / " /
, . rocul dubio. [socR.] Sunt vero et alii praeterea, ut arbi
- " > </ . "

, , , tror, ministri, qui quod ad mentem attinet, parum digni

'
, e socielate sunt, sed corporis robur sufficiens ad labores
- " 2 . \ 2 \ " 2'.
10

\ - \ " habent; qui ejus roboris usum vendentes hoc praemium

: mercedem appellantes mercenarii, ut arbitror, nuncupan
- " " /

, , . - "
tur. nonne ita" (D.] Ila prorsus. [socR.] d replendam
; . "'
,
,

o, . -r. ' , , igitur civitatem etiam mercenarii, ut videtur, pertinent.
' \ / -

- - -

5

"

'
; . [.] Videtur. [socR.] unquid igitur, dimante, ita
2 . r 2 . "

jam mobis adaucta est civitas, utsit perfecta " [D.] Fortasse.
, 2
r ?


" ;
2. / -

; , [socR.] Ubinam igitur in ea est justitia et injustitia, et quo

- - . . -

372, , , a cum simul innata ex his, quos consideravimus" [D.] qui

. ' , ' dem, inquit, Socrates, nescio, nisi forte in mutuo quodam
V - " - 1 / w > > "

2 , o. horum ipsorum usu. [soCR.] t forsilan, inquam, bene dicis :

- " " " . - "

, certe considerandum est neque desistendum. primum igi

, tur videamus, qua ratine victuri sint ita comparati. nonne
" \ ' . /

cibum parantes et vinum et vestes et calceamenta et do

mibus aedificatis aestate uidem ut plurimum nudi et sine
25 , calceis opus facient, hieme autem vestibus et calceis com
, . b mode induti" nutrientur autem ex hordeis polentam, ex
, , triticis similam conficientes, hac cocta, illa subacta ; mazas
,
praeclaras panesque super calamis vel puris frondibus ap

30 ponentes, in solo smilace atque myrtis strato discumbentes
" 2 \ /

, epulabuntur ipsi cum liberis, vini pocula sumentes, coro

, nali et deos laudantes, jucunde simul vivenles, non ultra
, , censum liberos generantes, caventes paupertatem vel bel.
, c lum" um Glauco sermonem excipiens [cL.]Sine obsonio,
35 , , , o, inquit, ut videtur, epulantes facis viros. [socR.] Verum,
. , ' , inquam, dicis : oblitus eram etiam obsonium habituros esse,
, , sal videlicet et oleas et caseum, et bulbos et olera qualia
, ,
. \ - solentin agris coqui, coquent. bellaria quoqueiis apponemus
' / - r

,
ficuum et cicerum et fabarum, et baccas myrti et faginas
40
, , d glandes prunis torrebunt, modeste subbibentes : sic quiete
et salubriter, ut consentaneum est, viventes ad senectutem
, , usque aliam ejusmodi vitam posteris suis decedentes relin
. quent.-tqueille (cL.]Sisuum, oSocrates, inquit, civitatem
-
45 , , , , , institueres, uonam eas alio, uam his, pasceres" [socn.]
, ,
":
; ,
, ''
" quomodo agendum, inquam, o Glauco" (cL.] Sicutimoris
. 2/

' , ; , est, inquit: ut in lectis discumbant, opinor, ui non misere

, , velint vivere, et ex mensis cment tum obsonia, quibus
- - * </ /

, , e nunc homines utuutur, tum bellaria. [socR.] sto, inquam :

- .
50 (. o,

. , ' ,
/ > - "
intelligo. non civitatem solum, ut videtur, uaerimus quo
. o o,

o,




', 2
" "

, ,
- /
modo fiat, sed etiam luxuriantem civitatem. neque id
forasse male; nam talem quoque intuentes forsitan depre
, Inendemus, qua ratine justitia et injustitia civitatibus
 (375, 374.) UVS. Ll. 11. 33

- -

, innascantur. vera utique milli civitas ea videur, quam

, diximus, lamquam sana : verum si vultis turgidam quoque
, . civitatem consideremus, nihil prohibet. haec enim, ut
373 , , , ' a videtur, quibusdam nequaquamsufficient, neque hic victus,
" 2. - " \ '

, sed et lecti addentur et mensae et reliqua supellex, et ob

? .!
. ". '

, sonia et unguenta et suffimeula et amica et placentae, eaque

, . omnia varia. atque etiam ea, quac supra retulimus, non
, jam ad necessitatem instituenda sunt, domus, vestes, cal
' > " " \ " ' /

, , cei, sed excitanda est pictura et ars variandi, et aurum et

10 , eburceteraque ejusdem generis omnia comparanda. nonne 2
, ; b [..] Ita, inquit. [socn.] Rursus igitur etiam majorem
- -- -

,,
. .
) fieri civitatem oportet, illa enim sana non amplius sufficiens
" " " " \ * * * * *

-
, ' ,
/
est, sed jam mole quadam et multitudine replenda est eo.
" - -

, rum, quae non amplius necessitatis causa in civitatibus sunt,

15 , uales sunt venatores omnes et imitatores, multi partim
, circa figuras atque colores, partim circa musicam, poeta.
, , scilicet eorumque ministri, recitatores, actores, saltatores,
, , , , mancipes, et instrumentorum variorum opifices, cum re
, , liquorum, tum eorum, guae ad muliebrem ornatum parti
20 , C nent. guin etiam ministris pluribus indigebimus. an non
. opus fore libi videtur paedagogis, nutricibus, educatricibus ,
, , , , , ornatricibus, tonsoribus, item coduis et pistoribus? pre
- . w

, terea et Subulcis indigebimus. hoc enim nobis in priori

, civitate non erat; non enim erat opus: in hac autem et hoc
" - " * / " - "
25
opus erit. erit vero etiam reliquis pecribus pluriinis, si
.
nis ea esurus sit. an non P [cL.] Quidni" (socR.] Itaque
y 2. '

, . ; ; etiam medicis indigebimus multo magis ita viventes, quam

- - " -

d nt antea? [GL.] Valde quidem. [socn.] t fere regio, quae

/ "w ' + ' '' * /

, ; . tunc sufficiebat ad eos, quitunc erant, alendos, ex sufficienti

30

22 , ,
-
iam parva erit. an guomodo dicimus" [cL.] Sic, inquit.
rw " "" 2.

, ; , . [socR.] onne igitur de finitimorum regione nobis aliquid

, delrahendum, si satis agri habere volumus ad pascendum
, atque arandum, et finitimis item de nostra, si et illi ad
, quaestum infinitum se contulerint necessitatis terminos ex
,

cedentes" (cL.] Valde necesse erit, inquit, Socrates.
; , , . e [socR.] ellumne geremus deinde, Glauco? an quid fiet"
, ; ; , [GL.] d ipsum, inquit. [soca.] ec dicamus, inquam,
.
".


' -, , 4-' ?
, , ' numquid vel mali vel boni bellum afferat, sed hoc solum,
? -

, ' , belli quoque originem nos invenisse, quae maxima civita

40

-
, , tibus malorum et publice et privatim accidentium, cum
-

"; -
accidunt, causa esse Solet. [cL.] Sic prorsus est. [socR.]
, . . , , tian majore igitur, amice, civitate opus est, neque id
, , ' paulo, sed integro exercitu, ui ex civitate profectus pro
374, 31 rebus omnibus et pro eis, qui dicti sunt, cum incurrentibus
- . . - -- 2 - r '

45 , . ; hostibns pugnaturus sit. [..] Quid inquit ille : ipsi non

' , , , ' , sufficiunt" (socR.] on, si tu, inquam, atque nos omnes
, recte concessimus, cum civitatem constituentes hoc, si me.
. , , ministi, concessimus, fieri non posse ut unus multas arles
,
. , bene exerceat. [cL.] Vera loqueris, inquit. [socR.] Quid
.

5 . , ' b igitur" inquam : certatio bellica nonne artificiosa videtur

; , . esse? (cL.] dmodum, inquit. [socR.] umquid igitur su
, ; . ' trinae artis major, uam bellicae cura habenda" (cL.] i
y \

nime. [socR.] t nimirum sulorem velabamus simul agri

, colam esse velle aut textorem aut architectum, sed sutorem,
L, . -

3
 34 , . .
(374, 375.)
- -
, ut opus sutrinae pulchre nobis conficeretur, et reliquis sini
- "

, lilersingulis singula tribuebamus, ad uod quisque natura

, ' idoneus esset cuique deditus a ceteris vacuus per omnem
vilam operam dans et temporis opportunitatem servans
5 c pulchre illud efficeret : res vero bellicas nonne plurimum
interest recte perfectas habere? an adeo facile hoc, ut pos,
, , sit quis bellicosus simul vir esse et agricola et sutor et alian
quamlibet artem exercens, lusor autem talorum velalearum
, nullus quidem idoneus esset, qui non studiose a puerilia
'
2 " "
, illud, sed obiter traclasset P et scutum quidem in manus

, " o
,
sumens vel aliud uoddam militarium armorum et instru.
" - . - /

d mentorum eodem die idoneus fiet armis vel alio in genere

belli pugnator, reliquorum autem instrumentorum nullum
, in manus sumptum aliquem artificem faciet aut athletam,
5 , ' neque utile erit illi, qui neque scientiam cujusque adeptus
- / .
fuerit nequeidoneam exercitationem adhibuerit" (cL.] d
; , modum enim, inquit, pretiosainstrumenta essent. [socn.]
- - -
' , . , ' , rgo, inquam, quanto majus custodum opus est, tanto
,
"


e Inajori, guam reliqua, otio indigebit arteque et diligentia
" \ . . "
majori. [GI..] Ita existimo, inquit. [socn.] onne et na
- ' -
. , ' . ' tura ad studium ipsum idonea" [cL.] Quidni" (socn.]

; strum igiturerit officium, ut videtur, sifieri possit, deligere,

' ; , o, quae et quales naturae sint ad civitatem custodiendam ido
' , , neae. [GL.] ostrum plane. [socR.] er Jovem, inquam,
25 . , non humile negotium sumpsimus : non lamen est formi.
' , dandum, quatenus vires suppetunt. [cL.] n certe, in
'
375
, ' ' .
" ,
a quit. [soCR.] xistimasneigitur, inquam, differre naturam
"

, . , ' , generosi catuli et ingeniosi adolescentis ad custodiam agen.

; dam" [cL.] Qua ratione dicis? (socR.] Velut acrem utrumque
- eorum oportet esse ad sentiendum et velocem deinde ad
30 ; / / " - 2 - " -

w . 2 /

insequendum, et item robustum, si assecnto pugnandum

/ 2. , 2 ". " / " /

,
" . " .
.
sit. [GL.] pus certe est, inquit, omnibus istis. [socn.]
" ' > " /

, , . , t vero fortis sit oportet, si quidem bene pugnaturus sit.

-- - - ' '
. ' , [cL.] Quidni" (socR.] Fortis autem num esse volet qui ira
35 cundus non sit sive equus sive canis seu duodvis aliud
, , D animal" an non animadvertisti inexpugnabilem invictamque
,

esse iram, qua praesente anima omuis intrepida ad omnia
" 2 > , - 2 - --- r -V /
; . est et invicta? (cL.] nimadverti. [socR.] anifestum igi
, . . tur est, qualem corpore custodem esse oporteat" [ct..]
40 , . .
- ' '
anifestum. [socR.] que etiam qualem animo, scilicet
o, ' , , iracundum. [GL.] t hoc. [socR.] Quomodo ergo, inquam,
, Glauco, non feroces erunt adversus se invicem civesque
; , ' , . reliquos, cum tali natura praediti sunt P [cL.] er Jovem,
, inquit, haud facile. [socn.] Verum tamen oportet eos in
15 , suos mansuetos, in hostes autem immites esse : alioquin
, ' haud exspeclabunt, donec ipsos alii perdant, sed ipsi prae.
. , . , ' , ,
- '
venientes id facient. [GL.] Sic accidet, inquit. [socn.] Quid
igitur, inquam, faciemus Pubinam mansuetum simul e!
, magnanimum ingenium reperiemus? nam fere contraria
. .
iracundae natura mitis. [cL.] pparet. [socn.] Verum
o , est lamen qui allerutro horum carebit, custos bonus non erit:
o, haec autem carere facultate videntur, atque ita facultate
. dcare ut bonus custos tiat. [cL.] Videtur, inquit. -ue
.
' . ? ' /

, . ego hasitans mecumque ipse animo superiora revolvens

.
, ' ,
, ,
, ,
[socR.] erito, inquam, hasitamus, amice; nam ab ea,
 (375-377.) VS. .. . 35

. uam proposuimus, similitudine digressisumus. [cL.] Quo

; , pacto idais"(socR.]mperpendimusessequasdam naturas,
, . ; " quales minime putaveramus, habentes haec contraria. [ct..]
, Ubinam" (socR.] Licet utique et in aliis animalibus videro
. . et non minime in eo, uocum custodem comparabamus.
, , nosti enim generosrum canum hunc natura morem esse,
, ut in familiares et notos quam mitissimi sint, contra vero
, . in ignolos. [GL.] vi certe. [socR.] oc igitur, inquam,
. , ' , , facultatem habet, neque nos praeter naturam talem esso
. custodem volumus. [G..] ou videtur. [socn.] utasne
o. ' igitur praeterea opus esse ei, ui futurus sil ad custodien
, dum idoneus, praeter iracundiam ut natura philosophus
376 ; ; . 31 sit" (cL.] Quomodo tandem " inquit, non enim intelligo.
, ' , , [socR.] t hoc, inquam, in canibus videre licet, guod etiam
15 . ; " admiratione dignum in bestia est. [cL.] Quale istud" (socR.]
, , Quod quem ignotum viderit, graviter fert, nihil videlicet
' , , ' mali ante perpessus, noto autem blanditur, uamvis
, ; nihil unquam boni ab eo acceperit. an mondum hoc admi
, , ratus es" (cL.] aud valde, inquit, hucusque animadverli;
20 , . sed ita eum solere manifestum est. [socR.] vero scitus
. b hic naturae illius affectus ac vere philosophus videtur. [cI.]
; ", ' , Qua ratione" (socR.] Quod, inquam, speciem nmlla re alia
, , amicam et inimicam discernit, uam quod hanc uidem
, novit, illam autem ignorat. nonne vero discendi studiosum
25 , sit quod cognitione et ignorantia definiat familiare et alie
, ' , . , , num" [cL.] on potest, inquit, non esse. [socR.] t vero,
. , inquam, discendi studiosum et philosophum idem. [cI..]
. , dem, inquit. [socR.] Cur igitur non audacter ponamus et
in homine, si in familiares et notos mitis futurus sit natura,

3 , ; philosophum eum esse et discendi cupidum oportere" [cL.]
, . onamus, inquit. [socR.] Philosophus igitur et iracundus
et velox et robustus nobis natura erit qui civitatis custos
. , , probus et bonus est futurus. [cL.] Sic est omnino, inquit.
, [socR.] ic igitur hoc modo comparatus videtur. at quo
35 , pacto hi educabuntur nobis erudienturque? atque hacc
o d consideratio numquid nobis prodest ad id, cujus gratia
, consideramus omnia, comperiendum, quomodo in civitate
, , justitia exsistat et injustitia" ne forte idoneam disputatio
. nem dimittamus aut longam persequamur.-um Glau
4 , , , conis frater [D.] Valde uidem, inquit, disceptationem
. , ' , hanc ad id profuturam esse exspecto. [socR.] er Jovem,
, , ' inquam, mi dimante, non igitur omittenda est, etiamsi
. . , longior sit. [D.] n certe. [socR.] ge itaque, quem
admodum in fabula confabulantes otiumque agentes ora
45 . . e tine erudiamus viros. [.] empesic decet.
, [socR.] Quae igitur est eruditio? an difficile invenire me
, liorem illa, quae a longo tempore est inventa" est autem
, ' . ad corpora pertinens gymnastica, ad animum musica.
. ' [D]. st plane. [socR.] onne igitur musica prius, uam
50 , ; ' ; ' gymnastica incipiemus erudire" [D.] Certe. [soCR.] Cum
, ; . vero musicam dicis, sermones ponis, necne : [D.] ono.
, , ' ; . [socR.]Sermonum autem species duae, vera et falsa" [D.]
377 ' , ' , a ta est. [socR.] rudiendum autem utrisque, sed prius
, , . , falsis" [D.] n intelligo, inquit, uomodo dicas. [socR.]
3.
 3 (5 - . . . (377, 37s.)
".

' , ; n intelligis, inquam, pueris nos primum fabulas narrare

, haec aulem, ut omnino dicam, falsa sunt, licet quaedam
. , etiam vera insint. prius autem fabulis ad pueros, quam
. . , gymnasiis utimur. [D.] st ut dicis. [socR.] oc ergo
, . dicebam, musicam prius tractandam esse, uam gymna
, . , sticam. [D.] Recle, inquit. [socR.] Jam scisne omnis -

;
\
operis maximum principium esse, praesertim juveni et le
/ / 2 /

nero cuique? maxime enim tunc formatur induiturque

-" ' ' - ". .

. figura, quam quis unicuique imprimere velit. [n.] Sane

. ' quidem. [socR.] um igitur sic temere sinemus quaslibet
fabulas a quibuslibet fictas audire pueros animisque im
bibere opiniones ut plurimum contrarias illis, quas, cum
, , adoleverint, habere illos debere existimabimns" [D.] ullo
, ; ' modo sinemus. [socR.] Primum igitur, ut videtur, fa
15 . , o, bularum fictoribus moderari, et si quam pulchram fa
, , bulam fecerint, asciscere, si minus, abjicere debemus.
, ' , , '
ascitas vero nutricibus et matribus persuadebimus ut pu / -

, eris narrent et animos eorum fabulis multo magis forment,
2 quam corpora manibus, harum autem, quas nunc narrant,

. ; . , ' pleraeqne abjicienda sunt. [D.] Quales tandem inquit.
- * -

, , [socR.] n majoribus, inquam, fabulis minores quoque

o videbimus. oportet enim eandem figuram esse eandemque
" - 2/ 2. * 2

, ; , ' d vim majorum pariter et minorum. an non censes" [D.]

25 o .
'
, Censeo equidem, inquit, verum ne majores quidem intelligo
/ ' - 2 " </ <

, " . quas dicas. [socR.] Quas esiodus, inquam, et omerus

oo reliquique poetae nobis narrabant. nam hi fere hominibus
. , ' , falsas fabulas fingentes narrabant et narrant. [D.] Quas
" ' / * 2 . \ -

; ", ' , vero, inquit, dicis, et quid in iis damnas" [socR.] Quod,
3 inquam, et primo et maxime damnari oportet, praesertim
. ; " ''
. " e si quis non pulchre mentitur. [D.] Quid istud" (socR.]
. " -

, , Quando quis verbis male fingit, uales dii et heroes sint,

o .
- -- ). -
uasi pictor nulla ex parte similia pingens eis, quae expri
, , .
- - -- mere pingendo velit. [D.] tenim merito, inquit, talia
35 ; , ' viuperantur. verum quo tandem modo dicimus et qualia"
\ \ - w.

,
2 2 - " 2 " 2 / [socR.] Primum, inquam, maximum et de maximis rebus
,
/ 2 . " . ". " "
mendacium non pulchre mentitus est is, ui dixit Coelum
, (ecisse quae esiodus ab eo facta dicit, et quemadmodum
378 , " Saturnus eum puniverit. uae vero egisse Saturnus et
r -- " 5 % - ' 2. " w "

4o ' , quae a filio perpessus esse dicitur, ne vera quidem siessent,

, putarem sic lemere imperitis adolescentibusque tradenda,
, , ' sed maxime quidem tacenda, sin autem necessitas esset
, tradendi, secreto audienda quam paucissimis, non prco
, ,
45 . , ' , mactato, sed magna quadam et haud parabili victima, ut
. ', , uam paucissimis audire contingeret. [D.] tenim, inquit,
, .

p durae snnt ha fabula. [socR.] t neutiquam dicendae,
' " . . > "

" . ,
"
-
\

2

- *

inquam, dimante, in civitate nostra. neque dicendum

,
juveni audienti, si summam injuriam acial, nihil eum miri
,
5
. facere, neque si injuste facientem patrem omni modo ca
, ' , stiget, sed facere quod primi maximique derum feceriut.
. , ' , , [n.] er Jovem, inquit, me mihi quidem idonea hac vi
dentur quae dicantur (socRJ eque omnino, inquam,
, C diis deos bellum inferre et insidiari et pugnare, neque enim
 (378, 379.) VS. .. . 37

vera, si quidem oportel futuros apud mos civitatis custodes

turpissimum putare facile interse inimicari: multum abest
ut et gigantum bella eis narranda et depingenda sint et
multa aliae variaeque inimicitiae derum et heroum cu
b
, ' cognatis et propinquis gestae. sed si quo pacto persuasuri
, sumus nullum unquam civem civi inimicatum esse neque
' , id fas esse, talia quaedan potius pueris statim et a senibus
- d anibusque elab alate majoribus narranda sunt, cogendique
, poetae, ut ad hac fabulas suas dirigant. Vincula autem
/ - " ". \
0 . "
\ ' " "- - --
Junoni a filio indita dejectumque Vulcanum a patre, c
, ille matri verberata subvenire vellet, et derum pugmas
, " quotcunque omerus fecit, minime in civitatem recipere
, , ' debemus, sive per allegorialn dicta sunt sivo sine allegoria.
' , non enim adolescens dignoscere potest, uid allegoriam
15 , ' habeat, uid non, sed qua in ea aelate inter opiniones re
o , ceperit, altius inhaerere difficillimeque eradicari consueve.
. e runt. guorum fortasse gratia plurimi faciendum est, ut
, , uas primas audiant fabulas, quam pulcherrime ad virtu
. " tem factas audiant. [D.] st sane consentaneum, inquit.
20 vernm si quis etiam hoc interroget, qua haec sint et cujus.
, , , '
, , ,
-- ? " 24
modi fabulae, quasnam dicemus"-um ego (socn.] di.
; , , mante, inquam, non sumus poetae ego atque tu in pra.
, ' Sentia, sed civitalis conditores. hos autem nosse decot
379. - a
" - - "
formas, ad quas fingere poetae fabulas debeant, quas si
25 excedant, permittendum non sit, neque tamen ipsis fabula,
, , '
, fingenda.[n.] Recte, inquit, sed hae ipsae, quasdicis, forma,
. , ' ,
r w "
circa theologiam uales" (socR.] ales quadam, inuam :
,
/
, ,
/ \ 2 . " '
qualis deus est, talis semper esexhibendus, sive uis epico
, , eum carmine proponit sive lyrico sive tragodia. [.] Ita
, , decet. [socR.]onneigiturbonus revera est deus elita dicen
. duln" (n.] rocul dubio. [socn.] qui nullum bonum no
; ; b
- -- " " xium. nonne" [n.] ullum, ut arbitror. [socn.] orro quod
; . ' innoxium est, numquid nocet" (D.] equaquam. [socu.]
, ; . " ,
- . - . / -
Quod autem non nocet, numquid maium facit" [n.] e
; . " ,
* " - - " "-" " " .
id quidem. [sodR.] Quod autem nihil mali facit, ne causa
' ; ; ; quidem ullius mali est" [D.] Qui enim possit" [soc.]
; .
;
" . 2 -
uid vero" nonne utile bonum est" [AD.] rorsus. [socn.]
, rgo bene agendi causa" (D.] st. [socn.] on igitur
, . omnium causa bonum est, sed eorum, qua bene se lia
40 ', . ' , ' , , - c bent, causa, eorum vero, quae male, nequaquam. [.
, , , Sic est omnino, inquit. (socit.] on igitur, inquam, deus,
' ,
* 2. " > "- - -
cum bonus sit, omnium causa est, ut plerique dicunt, sed
, paucorum quidem hominibus in causa est, multorum vero
, extra causam; multo enim pauciora nobis sunt bona, quan
45 ' , ' mala, et bonorum quidem causa adalium nullum referenda,
. , , o . malorum autem aliae causae quaerenda sunt, non deus. [n.]
, ' , ' Verissime, inquit, dicere mihi videris. [socn.] eque
d omeri igitur, inquam, neque alius poetae probandus est
, error temere hac in re de diis commissus, dum dicit in Jo
50 o , , vis limine duo jacere dolia plena sortibus, bonis unum, malis
, alterum, et cui ex utrisque Jupiter mixta impertia, alias
, ' ,
2. -
cum in malum incidere, alias in bonum, cui vero non ita,
' , ' , sed impermiwta altera, hunc vesana fame per terram divi
. ' nam agitari. neque Jovem nobis dispensaloren esse bo
 38 , . . (380, 38.)
, e norum alque malorum. confusionem vero juramentorum
, , induciarumque a andaro faclam si quis per Jovem et
' , inervam factam esse dixerit, nequaquam laudabimus,
, neque derum dissensionem et decertationem per hemim
380 ' , a atue Jovem; meque quod dicit schylus, adolescentes au
, , diant, deum mortalibus culpam inserere, quando velit fundi
" . ' tus domum subvertere verumsi quis inducat, in quibus hi
, iambi insunt, iobescalamitates, vel elopidarum vel roi
, cas velaliquid hujusmodi, aut non deihaec esse opera dicere
, , , , permittendum, aut, si dei, invenienda eis talis fere, qualem
, unc quaerimus, ratio, dicendumqe deum quidem justa
, bonaque egisse, illos autem poenas dando utilitatem perce
"w "! - - -- -

, b pisse, sed miseros Iuisse ui ponas penderent, et deum

, , ejus rei auctrem fuisse poetam dicere non est permitten
15 , ' dum. sed si dicant malos homines utpote miseros poenis
, eguisse easque solventes a deo beneficium accepisse, per
, mitendum : malorum aulem alicui causam esse deum
, dicere, cum bonus sit, impugmandum est omnino, ne quis
, haec dicat in sua civitate, si bene institutam esse volumus,
20 , , neve uis audiat, vel junior vel Senior, neque carminibus
, C neque Soluta oratione prolata, quippe quae neque fas sit
, ' , dici, si dicantur, neque nobis utilia sint neque inter se
, . consona. [.] Suffragalor tibi sum, inquit, hac in lege
, , , ferenda, et mihi placet. [socR.] ac igitur, inquam, una
25 . , ' , sit lex atque forma earum, quae ad deos pertinent, ad
, quam cogantur et dicere dicentes et fingentes fingere,
, deum nou omnium causam, sed bonorum. [D.] c plane,
, . , , inquit, sufficit. [socR.] Quid autem haec secunda" num
. , d existimas praestigiatorem esse deum et lamquam ex insidiis
30 alias alia specie apparere ita, ut interdum quidem ipse
, aliquid fiat et in multas formas speciem suam mutet, in
, ' terdum autem nos decipiat talesque de se opiniones efficiat,
, an simplicem esse minimeque omnium sua de specie de
; cedere" [D.] on habeo, inquit, sic in praesentia dicere.
35 , , . ; (socR.] Quid autem hoc? nonne necesseest, si uid a specie
, , sua discedat, aut ipsum a se transferri, aut ab alio? [D.]
' , ' , . ecesse. [socR.] Itaque ab alio nonne quae optime se ha
bent, minime mutantur atque moventur, uemadmodum
, corpus a cibis et potionibus et laboribus et planta quaeque
40 ab aestibus et ventis et hujusmodi affectionibus, nonne ut
, quidque sanissimum est et robuslissimum, ita minime mu
381 o; ' , - a latur" (D.] Ita certe. [socR.] nimum autem nonne for
2. \ 2 . ' " / *

;

r

"

tissimum et prudentissimum extrinsecus accidens aliquid
/ - "

, . minime perturbabit et mutabit" [D.] Sane. [socR.]

" /

4 5 profecto eliam composita omnia vasa, aedificia, vestimenta

w - "

eadem ratine bene construcla ac bene se habentia minime

- . - - '
a tempore reliquisque aflectionibus mutantur. [.] st
o.
- - ... / "
ut dicis. [socR.] Quicquid igitur bene se habet, vel na
. , tura vel arte vel utrisque, minimam mutationem ab alio
51) , ' . b recipit. [D.] Videtur. [socR.] t vero deus et quae dei
".
" - * " " . r
sunt, omni ex parte quam optime sese habent. [D.]
. ' ;
- " - > 9
Quidni" (socR.] ac igitur ratine minime multas formas
. " . suscipiat deus. [D.] inime utique. [socR.] umquid
, , Vero ipse se vertal et mutel ' (D.) Scilicet, inquit, s
 (38, 382.) CVS. L. . 39

, , o. uidem mulatur. [socn.] Utrum igiturin melius et pul.

, chrius sese vertit, an in pejus ac turpius se ipso " [.] e.
o ; , , , Cesse est, inquit, in pejus, si modo mutatur. non enim
o. " indigentem pulchritudinis aut virtutis esse deum dicemus.
5 . , ' , [socR.] Rectissime, inquam, loqueris; atque cum haec ita
, 8e habeant, credisne tu, dimanle, sua sponte aliquem
, deum sive hominem ullo modo deteriorem se facere"
- - " / ' .

; , . , , [.] equit fieri, inquit. (socn.] Fieri nequi igitur, in.

' o,
} quam, ut deus mutare se velit, sed ut videtur, pulcherri
us optimusque uantum potest quisqueeorum sua semper
. . ", , d in forma simpliciter perseverat. [D.] nnino,
inquit,
. , ' , ,
, necessarium esse arbitror. [socn.] ullus igitur, inquam,
, arum nobis, vir optime, dicat deos hospitibus similes
13 . "grinis varias induentes formas urbes adire. neve in
, ' ' roleum et hetidem mentiatur, neve in trago"diis aut
reliquis poematis inducat Junonem in sacerdotis speciem
" , ,
mutalam Inachi rgivi fluminis liberis almis munera col
. ' " ligentem, et alia hujusmodi mobis multa ne mentianur.
neque matres rursus fidem his habentes pueroserreant per.
o, , peram fabulantes deos quosdam noctu circumire peregrinis
multis variisque similes, ne simul et in deos male dicant
, el pueros timidiores reddant. [n.] ullo modo, inquit.
, [socn.] , inquam, num dii quidem ipsi non mutabiles
5 . , . ' , ' ,
" 5
sunt, sed nobis prastigiis quibusdam ut varii videantur,
, decipientes nos efficiunt" (n.] Forsitan, inquit. [socn.]
Quid vero ' inquam : mentirine deus vult, vel verbis vel
; , . ; ' a re falsam objeclans imaginem" [.] escio, inquit. [socn.]
382 , escis, inquam, verum mendacium, si modo dici id po
3 ; , ' . , test, omnes deos hominesque odisse? [n.] Quomodo,
' , ,
inquit, dicis " [socR.] Sic, inquam, praestantissimo sui
, ; ,
et circa res praestantissimas mentiri sua sponte meminem
, ; , ' ,
velle, sed summopere, ne ibi id recipiat, timere. [n.] e
35. ,
nunc quidem, inquit, intelligo. [socR.] utas enim, in
. , ' , . quam, me magnum aliquid dicere; ego autem dico animo
, , , I circaea , quae Sunt, mentiri et mentitos esse et inscitia falli
atue ibi habere recepisseque mendacium omnes minime
velle et maxime id ita odisse. [D.] Longe maxime,
40 ' inquit. [socR.] qui rectissime, id uod modo dicebam,
. , . hoc verum mendacium vocabitur, in animo insidens mentiti
' , , inscilia; quoniam quod est in verbis mendacium, imitatio
, guaedam est affectionis ejus, quae est in animo, et posterius
subortum simulacrum, haud omnino purum mendacium.
45 , c an non ita? (D.] Ita prorsus. [socR.] Verum igitur men
. ; . dacium non solum diis, sed hominibus etiam odiosum est.
, [D.] Videtur mihi. [socn.] Quid autem" uod in verbis
' . . ; mendacium est, quando et cui utile est, ut non sit odio
,
; ' , dignum" nonne adversus hostes, atque ex iis, qui vocauur
amici, quando ob furorem vel aliquem mentis errorem
, malum aliquod facinus aggrediunlur, unc avertendi gratia
, ut medicamentum utile est ' et in his, quas modo diceba,
, , d mus, fabulis, eo quod nescimus, quemadmodum antiqua,
 40 . . .
(383 -)
, rum rerum veritas se habeat, veritati mendacium quam
, maxime assimilantes, sic utile facimus P [.] Sic est pror.
; , ' , . sns, inquit. [socR.] b quammam igitur harum rerum
, mendacium est utile de 2 an quia non norit vetera assimi.
5 ; lans mentiatur? [D.] Ridiculum istud quidem, inquit.
' , . [socn.] Poeta igitur mendax in de non inest. [p.] on
. . mihi videtur. [socR.] t metu hostium mentietur" [D.]
; . ' 6 Longe abest. [socR.] propter familiarium stultitiam aut
; ' , , insaniam" (D.] nullus, inquit, stultorum et insanorum
. ' deo amicus est. [socR.] on igitur est cur deus mentiatur.
. . [D.] n est. [socR.] rgo omnino sine mendacio est
. , deorum daemonumque natura.[D.]mnino, inquit. [socR.]
, rorsus igitur simplex deus et verax dictis et factis, neque
, mulatur ipse neque alios decipit, neque per visiones neque
5 per sermones neque per signorum missiones, nec vigilan
383, ' . , , al tibus nec vero somniantibus. [D.] la, inquit, mihi
, , quodue te dicente videtur. [socR.] Concedis ergo, inquam,
, , hanc secundam esse formam, ad quam oporteat de diis ita
, dici et fingi, ut ui neque ipsi praestigiatores sint sese
20 , mutando, neque nos mendacio aut dictis aut factis sedu
; . cant" (D.] Concedo. [socR.] ulta alia igitur ab o
, mero dicta laudantes somnium ab Jove gamemnoni
, missum nequaquam laudabimus, neque hoc schyli, cum
' , hetis dicit pollinem in ejus nuptiis canentem recensuisse
25 , b laeta liberorum ipsius morbisque intactas ac longaevas
' vilas : omniaque exseculus paeane insuper ingeminans
' ' fortunas meas diis amicas pradicavit laetitia me afficiens.
. atque ego os h.bi divinum sperabam mendacio immune
" , . ', esse fatidica scatens arte, ipse vero idem, ui laudabat,
30 , , ' , in convivio ipse accumbens, ipse haec fatus, ipse idem
, mihi filium interfecit. quando quis talia de diis dicet,
, C graviter feremus et chorum non dabimus, neque permitte
, mus, ut magistri ad juventutis disciplinam istis utantur,
, si custodes nobis pii atque divini quam homo potest
35 maxime futuri sunt. [D.] Plane, inquit, ego has formas
. , , concedo progue legibus eis utar.
.

. LR RUS.

386 , ' , ' , a (soc.] De diis igitur, inquam, talia quaedam, ut videtur,
40 o, o audienda et non audienda sunt prima a pueritia his, qui
deos et parentes honoraturi sunt mutuamque amicitiam non
. ', parvi facturi. [D ] t existimo quidem, inquit, recte
, . , nobis videri. [socR.] Quid autem porro? si fortes futuri
, ' sunt, nonne et haec dicenda et quae ipsos mortis minime
- - "

(. ;
45
" w - 2/ 2. , - ". - -
formidolosos reddant" an putas aliquem fortem esse un
;
- - cr
quam posse, qui hoc timore affectus sit" [D.] inime,
,2 ' , . ; "
2 1 inquit, per Jovem. [socR.] Quid vero? ui ea, quae de in
" /
feris dicuntur, credat et terribilia esse existimet, putasne
-- -

eum intrepidum ad mortem futurum et in pugnis mortern

 (386-3ss.) VS. L. . 41

; . , fugae et servituti praepositurum " [D.] equaquam. [socn.]

o, portet igitur nos, ut videtur, etiam has fabulas tractandas
, 8uscipientibus praeceptadare eosquerogare, neita simpliciter
" , , '
2 " '
uae apudinferossunt, vituperent, sedlaudentpotius, quippe
w y 2 - - "

5 ' ,
-
qui meque vera dicant neque utilia iis, ui pugnaces futuri
.

. , . , ' , r .
Sint. [D.] portet sane, inquit. [socR.] Delebimus igitur,
- . - -,

' o ' inquam, ejusmodi omnia ab hoc versu sumentes exordium :

, , " allem equidem in re rustica servire inopi pauperisque
. " 2 / " 1 "

d victus viro, quam mortuis omnibus luce privatis imperare.

o ,, o et illud, Domus autem mortalibus immortalibusque conspi.
r - / 2 2 ? 4 .

. , ceretur horribilis, situ squalens, quam etiam dii perhor

* . / 2 . /

, , rescunt. et, dii, ergo est quaedam etiam apud interos

, o, anima et simulacrum, at vero mens adest nulla. et illud,
15 ' , " Soli sapere, celerae vero umbrae volitant. item, nima mem.
, '
387 " . a Dris evolans ad inferos abiit, suum deplorans fatum, re
' lic vigore et juventa. item illud, nima smb terras ve.
, , luti fumus stridens abiit. item, Quemadmodum vesperti
-

20 ' , " ' , liones vasti antri in recessu stridentes volant, postquam
" , aliqui de ordine cecidit ex rupe, in qua coharebant, sic
".

illae simul stridentes ibant. haec et cetera talia bona omeri

, et reliquorum poetarum veniaabjiciemus, non quod poetica
,2 ' ,
* non sint et vulgo auditu jucunda, sed uanto magis poetica
1.

" > / - " .

25 , sunt, tanto minus audienda pueris atque viris, quos libe.
. ros esse oportet, servitutem magis, uam mortem timen
. tes. [D.] Sic omnino. [socR.] Itaque etiam nomina omnia,
, quae his imposita sunt horrenda terribiliaque, abjicienda
o c sunt, Cocytos dico et Sygas et subterraneos et osseos
20 aliaqueejusdem modi nomina maximo perfundentia horrore
, omnes quicunque audiunt. ac fortasse ad aliud uippiam
bene habent, nos vero custodibus nostris metuimus, ne ex
, tali horrore calidiores nobis et molliores fiant, quam decet.
. ', [n.] t merito, inquit, metuimus. [socR.] uferenda sunt
35
, . ; . igitur" (D.] uferenda. [socR.] ad formam his contra
; riam dicendum et fingendum " [D.] Videlicet. [socR.] rgo
. lamentationes quodue et commiserationes praeclarorum
2 -" 2.

o . , , d virorum auferemus. [D.] ecesse est, inquit, si quidem

. , ' , et superiora. [soCR.] Considera igitur, inquam, rectene,
an contra id facturi simus. dicimus vero cordatum virum
40 , . ,
cordato, cujus et amicus est, mortem non esse malum
, ,
. . ' existimaturum. [D.] Dicimus utique. [socn.] on igitur
' , . illius causa tamquam grave quid passi lamentabitur. [D.]
, on faciet. [socR.] t vero etiam hoc dicimus hominem
45 hujusmodi maxime ipsum sibi ad bene vivendum sufficere
. , . e minimeque omnium alio indigere. [D.] Vera haec, inquit.
"' [socR.] inimeigituripsi grave esse filio vel fratre vel pecu
. " nia vel aliis hujusmodi rebus privari. [D.] inime certe.
- " 2 . 2 . * / /

. "' ,


[socR.] inime igitur eundem lamentari, sed quam mode.
5 . ' .

50 , . ratissime ferre, cum in aliquam hujusmodi sortem incide

. ' rit. [n.] Longe quidem. [socR.] Recte igitur clarorum
, ' virorum ploratus e medio tollemus relinquemusque mulie.
388, , a ribus ac nehis quidem gnavis et viris nullius pretii, ut de
dignentur apud nos similia his facere illi, quos ad regiotis
 42 , . . (388, 3s.)
w w - "
. , . custodiam educare nos profitelnur. [.] Recte, inquit.
' ' -

(socR.] Rursus igitur omerum et ceteros poetas rgabimus,

, , ' ne chillem, dea filium, nuncinatus decumbentem faciant,
, ' , , nuuc supinum, nonnunquam eliam in faciem, aut exsurgen
5 ' ' tem errare tristitia affectum in litore maris vasti, aut utra
, , que manu fumosum pulverem arreplum in caput fundere,
"w .

, - .
neque alia ejulantem et lamentantem, guanta et qualia
, , ille eum fecit, neque riamum, diis cognatine junctum,
, ,
". " " - . / . ' *
supplicanlem et se luto provolventem, singulos nominatim
10 , o appellantem. multoque etiam magis rgabimus, ut ne deos
, ' velint in hunc modum lamentantes inducere: ei mihi
-

2 .,
* . "5'
"-4
Iniserae, hei mihi infeliciter ptimum enixae. ac si tamen
, , ' , " deos, saltem ne maximum derum adeo dissimilem sui fa
cere audeant, ut dicat eu, carum mihi virum circa urbem
15 , , , - -
meis oculis profligatum cerno, et mihi cor m.ret. atque,
, '
- "
me miserum, uandoquidem dilectissimum mihi virorum
. , , Sarpedonem fatum cogit a atroclo en.tiade domari. s!
, ' o d
enim, mi dimante, talia studiose juvenes nostri audiant
. , , '
neque derisui habeant ut praeter dignitatem dicta, non
20 facile quisquam homine se illa indigna existimet aut casti
, get Se, si quid et ipsi ejusmodi vel dicere vel facere in
,
mentem venial, sed sine ullo vel pudore vel constantia de
, '
parvis rebus magnos ploratus ejulatusque cieat. [D.] Veris
25 . , , sima, inquit, dicis. [socR.] eque vero id decet, ul ratio
. , nobis paulo ante monstrabat : cui, dum alia nobis meliore
, . persuasum fuerit, fides habenda est. [n.] on decel pro
. fecto. [socn.] t vero ne risui quidem deditos esse oportet.
, nam cum quis vehementi se risui dat, vehementem mula
30 . , tionem quoque requireresolet. [D.] Videtur mihi, inqui.
. [soCR.] eque igitur homines praestantes in risum resolu.
389 , , 31 tos si quis inducat, admittendum, et multo minus, si deos.
, . , ' , [D.] ulto certe minus, inquit. [socR.] rgo neque hac
omeri de diis admitlemus, cum dicit : Inexstinctus ibi
35 " ' ' ,
risus diis bealis concitus est, ubi Vulcanum per domum
" , properantem videre. haud admittendum hoc secundum
. , , tuum sermonem. [D.] Si meum, inquit, vis ponere: ad
. b mittendum quidem certe non est. [soc.] t vero magni
, facienda etiam veritas es. si enim recte paulo ante dice
4
, , Damus, et vere diis inutile est mendacium, hominibus
, , autem pro medicamento utile, medicis ita comparatum
, patel esse concedendum, imperitis autem non attingendum.
. , . , (D.] Palet. [socR.] agistratibus igitur civitatis, si quibus
, aliis, mentiri licet vel hostium vel civium causa ad civita
45
5 ' ,
tis utilitatem, reliquis autem omnibus non est attingendum;
, C
sed apud hujusmodi magistratus privatum mentiri par e

, majus peccatum dicemus, quam aegrotum apud medicum
. vel se exercentem apud ludimagistrum de sui corporis
50
, aflectionibus non vera dicere, vel si quis navis guberna
, tori de nave et nautis non vera dicat, quem ad modum vel
. ipse vel aliquis una navigantium sese habeal. [.] Veris
, . ' sime, inquil. [socn.] Igitur si quem alium deprehendat in
, , , d civitate mentieutem ex corum genere, qui opifices sunt,
 (380- 391.) VS. L. . 43
, " " . / '

, valem vel morborum medicum vel lignorum fabrum, eum

puniet ut agendi rationem instituentem, ex gua civitatis
. , ' , veluti navis eversio et pernicies sequatur. [D.] Sic plane
- / / " . . - -

. ; agendum, inquit, si quidem sermonem actiones sequantur.

; ' ; [socR.] Quid vero ' nonne temperantia nostris adolescenti
o , bus opus erit" (n.] aud dubie. [socn.] emperantiae
e autem ut vulgo nonne hac talia maxima sunt, ut oblempe.
; . o , rent civitatis moderatoribus, ipsi autem moderentur cupi
o, , ditatibus ad potum et res venereas et epulas pertinentibus"
-

. , ,
' . [D.] ihi quidem videlur. [socR.] aec itaque talia bene,
, opinor, dicta dicemus, qualia apud omerum Diomedes
, ait : Silentio conside, mi homo, ac meis verbis obtempera.
. . ; , et his conjuncta illa, lhant robur spirantes chivi, silentio
390 , ' , , a duces timentes. el alia, uaecunque in hanc sententiam
15 , dicuntur. [n.] Probe. [socn.]Quid autem haec: Vinolente,
; . , canis oculos habens, cor autem cervi, et cetera, quae Se.
o, quuntur, num recte, et quae alia sunt privatorum in magi
, , stratus proterve dicta in sermone vel carmine" [n.] e
- / -r - "-- "". " - .

; , . ; quaquam. [socn.] on enim, opinor, ad temperantiam hac

,
/
juvenibus audita prosunt. nihil autem mirum, si quo alio
4-- "

, b modo delectant. an quomodo tibi videtur 2 [D.] Ita, in

, ' quit. [socn.] Quid autem? videturne tibi utile esse juveni
, ad continentiam, si audiat virum sapientissimum apud
; ' poetam ita loquentem, pulcherrimum omnium sibi videri,
;
" - 2 ' " \
cum plenae adsint mensae dapibus carnibusque, vinum au
tem e cratere hauriens pincerna ferat el poculis infundat"
* / / / /

, vel illud, iserrimum esse fame perire et fato (ungi? vel

/
> > ' cr . . '
Jovem ceteris cum diis tum hominibus dormientibus
", ' solus vigilans quae ceperat consilia, eorum omnium coitus -
, ' cupiditate facile oblivisci, usque adeo Junone visa percus
, , ,
" V ",
sum, ut ne in cubiculum quidem se conferre, sed illico
- -- - "

humi congredi voluerit, vehementiorique se cupidine in

o
'
flammatum profiteri, quam olim, cum primum clam caris
' . , parentibus congrederentur; nec arti Venerique a Vulca
35 ' , . ' o , d no simili de causa injecta vincula. [D.] er Jovem, inquit,

' ,
/ . - / w
non mihi videtur utile. [socn.] Verum sicubi, inquam,
o
- , ,
" 2\ ". "
constanter adversus omnia virorum excellentium dicta
, factaque exhibentur, spectanda et audienda sunt, quale est
,
illud, ectus percutiensincrepuit verbis : perpetere, cor:
40 ' . , .
- . " / - . " w
alias graviora tulisti. [D.] rorsus, inquit. [socit.] eque

" - . ".. - " . 2 " - -
vero muneribus corrumpiviris permittendum est neque
. . ' , avaris esse. [n.]ullo pac. [socR.] on igitur canendum
, ' . iis : unera deos movent eademque reges verendos. ne
, que laudandus l.nix, chillis praeceptor, quasi probe
45
- > -

,
-" " / -
locutus, cum muneribus eum acceptis auxilium ferre
. ' ' chivis, sine muneribus vero non deponere iram juberet.
, neque chillem ipsum statuemus aut fatebimur adeo pecu
- 3 / - -
niae cupidum esse, ut ab Agamemnone munera accperet
391 , , 31 atque u pretio accepto cadaver redderet, sine pretio red
, , . , ' dere nollet. [n.] Cere non justum sit, inquit,"talia laudare.
\ - -

, ' " , ' [socn.] Vercor autem, inquam, omeri causa dicere ne fas
> /

. quidem esse hac praedicare de chille aliisque diceutibus

, ', , credere. neque pollini eundem dixisse : ocuisti milli,
 44 . . .

(, 3.)
- '
' , arcitemens, derum perniciosissime omnium, quem certe
r r \ \ \

. , b ulciscerer, si mihi vires adessent. porro fluvio deo inobe

-
, , dientem se praebuisse et cum co pugnare paratum fuisse, et
comas allerifluminiSperchio consecratas daturum se dixisse
5 , , o , atroclo heroi mortuo auferendas, neque id eum fecisse
' '

, , . credendum est. tractus autem Hectoris circa atrocli

Sepulcrum et jugulationes captivorum in rogum, haec

" ,
omnia neque vera esse affirmablmus, neque sinemus no
,
stris persuaderi Achillem, deae filium et elei, temperatis
, ' simi viri et ab Jove tertii, et a Chirone sapientissimo edu
10 , , c / catum, tanta fuisse perturbalione repletum, ut duoirus
, ,
\ - " r ' ' contrariis animi morbis laboraverit, illiberalitate cum ava
, ritia itemque superbo derum hominumque contemptu.
" " 2/ / "

, ' [D.] Recle, inquil, dicis. [socR.] Itaque ne hac quidem,

, inquam, credamus neque dici simamus, heseum, eptu
- w

15 . , nifilium, et Pirithoum, filium Jovis, ad rapinas adeo diras

, . , ' , se contulisse, neque alium dei filium et heroem ausum esse
' , , unquam gravia atque impia patrare, qualia nunc de iis
, - d mentiuntur, verum poelas cogamus aut non horum hac
, ' esse opera, aut hos non filios derum dicere, ambo vero
2 , nequaquam dicere, neque operam dare ut nostris juveni
bus persuadeant ex diis mala procreari heroesque homini
, bus nihilo meliores esse, quoniam, ut jam dictum est,
, , neque sancta haec sunt neque vera. ostendimus enim, opi.
, , nor, ex diis mala provenire non posse. [D.] stendimus
25 . e utique [socn.] vero etiam audientibus noxia. omnes
, ' ' . enim pravitatisuae ignoscent, si persuasum habebunt talia
, . uaedam facere fecisseque et illos, qui proxime derum de
* ; o ,
" " r-
semine originem ducunt, Jovi propinqui, quorum in da
, ,
- " 1. -" "
Vertice aetherio Jovis patrii ara exstat, et nondum eis eva
30 nuit sanguis derum. quamobrem fabulis hujusmodi locus
, () non relinquendus, ne magnam adolescentibus nostris ad

',
"
' o

/

, nequitiam facilitalem ingenerent. [D.] Sic prorsus agen

. o dum, inquit. [socR.] Quaenam igitur, inquam, adhuc reli
392, a qua nobis species est sermonum ad defiuiendum, uales
" , ' / - '
3, , , , ' , usurpandi sint vel non sint P de diis enim quemadmodum
- w "

, loqui deceat est dictum, item de daemonibus et heroibus

, et iis, guae sunt apud inferos. [D.] Ita. [soCR.] stne igitur
, "
W " -- 1 . - /
reliquum, ut de hominibus quoque dicamus" (D.] Cerle.
. . '
-
[socR.] d vero in praesentia, o amice, fieri nequit ul con
40 ; . 7
" "
, ,
. , " . ""
stituamus. [D.] Curnam" (socR.] Quia existimo nos dictu
. ;" ros et poetas et oratores de hominibus quae maximimomenti
, sunt male dicere, injustos quidem multos eosdemque feli
>

, , h ces esse, justos autem infelices, et conducere injuste agere,

, , si lateat, justitiam aulem alienum esse bonum, proprium
45 , ,
1. 2
V "
vero damnum, et hac talia nos prohibituros esse ne di
- ' - -

, cant, contraria vero his et canenda et fabulanda injunctu

, '
:
ros. an non putas" (D.] Certe, inquit, novi. [socR.] onne
- "
-

; , , . igitur si consentias recte me dicere, dicam le concessisse

, quaejam diu quaerimus" [D.] Recte, inquit, statuis. [socR.]
50 ; , , . De hominibus igitur tales oportere sermones haberi nonne
o tune concedendum proponemus, cum invenerimus, qualis
, , , justitia sit et quam utilis natura ei, qui eam habeat, seu
, videatur esse juslus sive non videatur" (D.] Verissimle,
- - -

; , .
: iuquit. [soct.] De his crgo, qua diceuda sunt, satis si
 (392, 393.) (VS. .. . 45

, , , disputatum : deinceps vero de dicendi ratione, ut arbitror,
- " "

, 4uaerendum est, alque ita nbis et quae et quomodo dicenda

. ... "
sint, plane exploratum erit.
, , ' , um dimantus [AD.] oc uid dicas, inquit, non
. , ' , , d intelligo. [socR.] t lamen, inquam, oportet. fortasse igi
' ur sic magis scies. nonne quacunque a fabularum fictori.
, Dus velpoetis dicuntur, narrationem esse dicimus vel prae.
; , , ; terilorum velpraesentium vel futurorum" [p.] Quidenim,
,

, ' ; , ' inquit, aliud?[socR.]onneergovelsimplicinarratione, vel

, . , ' perimitationem facta, vel utroque modo peragunt [D.]oc
, o . quoque, inquit, clarius expositum audire cupio.[socR.] Ridi
, , ' e culus, inquam, praeceptor et obscurus esse vider. uem
. admodum igitur qui dicendo parum valent, facere solen,
, non universum ipsum, sed partem aliquam sumens, in ea
tibi, quod volo, conabor ostendere, et dicas mihi : nostin'
, , Iliadis prima, in quibus ait poeta Chrysen gamemnoni
31
393 , , supplicasse, ut sibi filiam restitueret, illum vero indignatum
; . ' ,
- - " / ' > 2 " ". esse, tumhunc, cum non impelrasset, precibus contra chi
20 , vos adisse deum" [n.] vi equidem. [socR.] osti igitur

. ,2
" . / ""
usque ad hos versus : et precatus est omnes chivos duos
' o que inprimis rei filios, gentium duces, ipsum loqui
, ,
p poetam neque tentare alio mentem nostram convertere,
25 "
tamquam alius, quam ipse, 1uatur; deinceps vero ita
, , . loqui, ut si Chryses ipse sit, conarique non omerum no
bis, sed 8acerdotem illumsenem verba facientem ostendere.
' 2. 2. 2 "
ac reliquam fere omnem ita instituit narrationem cum de
--

. , . rebus apud alium gestis, tum de iis, uae apud Ithacam

- .

30 et omnino in dyssea acciderunt. 1D.] Sic est, inquit.

; ; [socR.] onne igilur narratio est et quando orationes sin
' , ' C gulas affert, et quando ea, quae inter ipsas intercedunt *
[D.] Quidni" [socn.] Verum cum orationem profert tam.
/

, ; quam alius quidam, nonne tunc eum dicemus orationem

S) , ,
- ? 2'
-
suam illi quam simillimam reddere, quem locuturum prae
-

, , dixeral" [D.] Quidni dicamus" [socR.] Jam vero alleri se

- "-" - - " "

; ; , o, similem reddere vel voce vel figura, nonne id est eum

"

imitari, cui se similem faciat? [D.] rocul dubio. [socn.]

- - -

. . n hoc igitur, ut videtur, et hic et reliqui poetae per ini

- -- ' '
40 , tationem narrant.[D.] Ita. [socR.]Si autemnusquam se ce.
d let poeta, universa ei poesis et narratio sine imitatione sit.
, , sed me hoc quoque dicas le non intelligere quomodo fiat,
, , " , ego ostendam. si enim omerus, cum dixisset Chrysen ve
nusse filiam redempturum et supplicasse chivis praecipue.
4.5
, , queregibus, deincepsnontamquam Chryses, sedadhuctam
, ' ", ',
, ' . ' quam omerus esset locntus, nosti non imitationem fuisse
futuram, sed simplicem narrationem. sic vero se habuis
e set : dicam autem sine versu, ut qui non sim versificator :
, Sacerdos, cum venisset, precabatur, illis dii ut darent ut
incolumes ipsi rojam caperent, sibi vero acceptis donis
. deum verentes filiam restituerent. haec cum dixisset, reli
, qui reverentes sacerdotis dicta probabant, gamemnon
, vero iratus eum protimus abire jussit nec unquam redire,
 *

4f . . .
(394, 395.)
ne nihil cisceptrum et dei corona profutura esset; filiam
, vero, priusquam ipsi redderetur, secum rgis aetatem
" - "

, exacturam esse confirmavit: quamobrem abiret seque, ut

394, , a salvus redire posset, ne irritaret. ute cum andisse senex,
2 . " " --

5
, ,
. :
' extimuit lacitusque discessit, castra autem egressus multis "

pollinem cognomina ejus memoransgratiamque reposcens

, oravit, si quid unquam aut in aedificandis templis aut ho
stiis litandis illigratum effecisset, ut eorum memor punire
.''
w > '',

,
" / r
chivos ipsiusque lacrimassuis Sagittis ulcisceretur. Inc
0
3 -.."
, in modum, inquam, o amice, simplex narratio sine imita
2. . \ ' - /

, , , h tione procedit. [D.] ntelligo, inquit. [socR.] Intellige igi

/ - ' 2/ " "
. , . , tur, inquam, rursus contrariam huic fieri, cum remotis
' ,
,
,) /
poetae verbis, ipsae quae inter orationes intercedere solent,
- " " - --

oratioues alternantes relinquuntur. [D.] d quoque, in.

5 . , , ,
W

3...
1
quit, intelligointragoediislocum habere.[socR.]Rectissime,
-- > -

. , ,' ,
w - r , ' . - 2.
inquam, statuis, existimoque tibijam nune aperire quod
' , antea non poteram, poesin fabularumque narrationem vel
totam in imitatione versari, uemadmodum tu dicis tra
, , ,
20 ' ' c goediam atque comndiam, vel per enuntiationem poeta
3.- r , . -r

20 ipsius proferri, uod maxime in dithyrambis conspicitur,

' vel per utraque confici, ut in heroicis aliisque multis appa
, , ret, si mihi perspicis. [D.] ntelligo jam, inquit, quod
, . , , \ '
tune dicere volebas. [socR.] tquietiam ante hoc memento
. , quod dicebamus, quae dicenda essent, jam expositum esse,
25
, , , , quo autem modo esset dicendum, considerandum super.
. . esse. [D.] emini equidem. [socR.] oc igitur erat, quod
' "! / . / "

, , d oportere dicebam inter nos convenire, utrum simamus

poelas imitatione perpetua uti, an partim imitari, partim
, , , minime, et qualia utraque, an nihil omnino imilari. [D.]
> - /

30 , . , , uguror, inquit, consideraturum te, utrum recipienda sit

, tragoedia et comndia in civitate, necne. [soc.] Fortasse,
. , ' , inquam: forlasseetiam plura his; nondumeninnoviego: sed
' 2 V. . V / ": w
, qua sermo ut ventus feret, ea eundum est. [D.] raeclare,
2 2 r "w ' ' 2 . .

' , . inquit, dicis. [socR.] oc igitur, dimante, considera,

35 ', , . , , e utrum imitandi peritos nos habere custodes oporteat,
, ,
necne. an hoc quoque ex superioribus pendet, cum sing.
. ,
-r
los singula negotia recle traclare posse dicebamus, plura
" 3 ' ", - /

, vero minime, sed si quis conetur, multa attingenlem in

' , ' , singulis ita defecturum, ut in nullo evadat egregius" (.]
4 , ' ; Quidni pendeat" (socR.] onne igitur de imitatione idem
' ; dicendum, multa eundem aeque bene algue unum imilari
, . non posse? (D.] on poterit certe. [socR.] unquam igitur
, . negotio alicui graviori simul operam dabit et imitabitur
395 a multa eritque imitator idoneus, uando ne duas quidem
45 , imitationes, quae parum differre inter se videntur, iidem
homines bene simul traclare possunt, ut com-diam et
, tragoediam facientes. an non imitationes paulo ante istas
r- 2/ " "

, , esse dicebas? (D.] quidem, ac verum dicis, eosdem non

, , . posse. [socR.] eque etiam rhapsodi (id est, canlores he
50 . . ' roicorum) simul et histriones esse possunt. [.] Verum.
(socR.] Sed ne histriones quidem in trag diis et comndiis
, ; . , iidem : haec autem omnia imitationes sunt. an non" (D.]
"
-
"

, , Imitationes. [socR.] Quin etiam in minora his videtur milli,

, dimante, natura hominis esse concisa, ut nullo modo
 (395, 396.) (V S. L. . 47

' , possil bene mulla imilari vel ipsa illa (acere, orum imi
, tationes similitudines quadam sunt. [D.] s prorsus,
. , ' . inquit, ut dicis. [socR.] Si ergo rationem superiorem ratam
, haberi volumus, custodes nostros a reliquis omnibus opi
5 ficiis liberos patriae libertatis opifices esse oportere valde

, sollertes neque aliud quicquam curare quod huc non ten

, dat, nihil aliud agere eos neque imitari oportet, si autem
, imitentur, imilari quae istis consentanea sint, statim a pue
, , ritia, fortes, temperatos, sanctos, liberales et omnia h.
4)
, , , jusmodi, illiberalia vero neque facere, neque imitari gna
' viter posse, neque aliud quicquam turpe, ne ex imitatione
, ' , aliquid rei ipsius sibi contrahant. an non animadvertisti
, , imitationes, si a leneris annis incipiant perseverentque, in
, , d consuetudinem et naturam abire, tum uantum spectat ad
corpus et voees, tum ad mentem [D.] t maxime quidem,
; , ' . inquit. [socR.] on permittemus igitur, inquam, eis, quo
, ' , rum habere curam dicimus uosque praestantes viros fieri
, , volumus, cum viri sint, mulierem imitari, veljuvenem vel
, , vetulam, vel viro conviciantem veladversus deos contenden
2.
tem sequejactantem, cum seputet felicem esse, velaerumnis
, oo , circumventam flentem atque ejulantem : aegrotanlem vero
. velamantem vel parturientem longe aberit ut permitlamus.
, . [D.] rorsus ita, inquit. [soc.] eque servas et servos
, ' . quae servorum sunt facientes. [n.] e hoc quidem. [socu.]
. . eque viros pravos, ut videtur, timidos et contraria eorum,
, o, quae modo diximus, facientes, conviciantes, cavillantes,
, turpia loquentes, sive ebrios sive sobrios, vel alia ute.
, cunque homines istiusmodi et verbis et factis cum in se
396, 3. ipsos tum in alios peccant. neque etiam insanientibus, ut
3 . arbitror, similes se vel verbis velfactisreddereassuefacierrdi
o ' sunt; nam cognoscendi uidem et insani et mali sunt tam
r *
, viri, uam mulieres, nihil tamen eorum vel agendum est vel
- .

, imitandum. [D.] Verissime, inquit. [soc.] Quidautem? in

' , . , . quam : opificesne ex are vel aliud quippiam fabricantes vel
/ " " -

35 ', ' triremes remigantes velpraecipientesistis velaliudquid quod

e3 pertineat imitari eos decet"[n.] Quonam pacto, inquit,



; ,
!. -
b quibus ad nullam harum rerum intenlam habere menlemli.
, : w ' - "

; ; ceat? [socR.] Quid vero" num equos hinnientes et tauros

mugientes et luvios strepentes et mare fremens et tonitrua
40
et cetera ejusdem generis imitabuntur? [D.] t interdictum
; '
illis esl, inquit, neinsaniant autinsanientibus se similes red
, ,

,
dant. [socR.] Si igitur, inquam, uae tu dicis intelligo, est
. ', ' , 2'
": ", ry r /

, , quaedam orationis et narrationis species, ua vir vere hone

45
, stus et bonus, uotiemseialiquid dicendum est, uti narrando
, , volet, et alia quaedam huic dissimilis, quam semper in
narrando sectabitur ui contra atque ille natus atque nu
. tritus est. [D.] Quales vero, inquit, hae sunt : [socn.]
- ' , ,
;
\ ' 2 w . 2 ,

, , , Vir, inquam, moderatus, uando in narratione devenerit

, ad aliquam viri boni vel orationem vel actionem, videtur
. mili perinde ac si ipse ille esset, pronuntiaturus et sine
, ullo rubore imitationem hujusmodi suscepturus, maxime
uidem imitans virum bonum sine errore et prudenter
, d agentem, rarius aulem ac minus morbis vel amore laban,
 48 . . . (396, 397.)
lem vel ebrielale vel alio casu : quando autem ad aliquem
,
. ' . 2
indignum se venerit, nolet, ut arbitror, serio similem se
, \ . -- deteriori reddere, nisi forte paulisper, cum boni quid per
, , ' ,
- - -- agit, sed erubescet partim quod rudis est ad hos imitan
5 ,
dos, partim od agre fert deteriorum figuras exprimere

, . atque induere, spernens eas mente, nisijoci causa. [n.]
,
, .
. , .
, ,
Consentaneum est, inquit. [socR.] onne igitur narratione
/ -- ** " ' "

o , utetur tali, ualem nos paulo ante in versibus omeri

,
r exposuimus, eritque oratio ejus particeps utriusque, imi
' '

, tationis et narrationis alterius, exigua vero pars imitationis

,
. \ ' " / 2' ,
longa in oratione erit" an nihil dico" [n.] Dicis certe, in
, ; , , quit, ualem necesse est esse oratoris istiusmodi figuran.
. , [soCR.] onne igitur, inquam, rursus qui non talis erit,
397 ' , , , " quo erit deterior, eo magis omnia imitabitur nihilque se in
dignum esse existimabit ideoque omnia imitari conabitur
-

, serio et in conspectu multorum, et quae paulo ante comme

"". 2 " " /

, , morabamus, tnitrua et strepitus ventorum et grandinis,

axium, trochlearum, et sonos tubarum, tibiarum, fistula
2 , rum et omnium organorum, praeterea canum, pecudum et
, avium voces, erique igitur hujus oratio tota imitatrix vo
W. / " r / .

h cibus ac gestibus, vel paulum uid narrationis habens"

, ; , , [n.] ecessarium, inquit, et istud. (socR.] ae igitur,
25 . , ' , inquam, sunt orationis species duae, quas supra dicebam.
. , . [D.] Sunt utique, inquit. [socR.] onne earum una parvas
, mutaliones habet, et si quis decentem harmoniam et nu
, merum orationi tribuat, feread eandem dicere licet recte
dicenti atque in una harmonia; exiguae namque mutatio
30 nes, eodemque modo numero fere consimili" [D.] mnino,
"
, , c inquit, sic se res habet. (socR.] Quid autem" alterius spe.
" 2) / - ": < 2 -,

, . , cies nonne contrariis indiget, omnibus harmoniis omnibus

, , que numeris, si item proprie dicenda est, cum multas et
-
,
,
\
varias habeat mutationum formas" [n.] Sic est omnino.
' " . rr

35 ,

;

[socn.] onne vero et poetae et alii omnes, qui aliquid di
" .

. ' cunt, autharum uni dicendi figurae se applicant, aut alteri,

, ant ex utraque commixta" [AD.]ecesse est, inquit. [socn.]

,
, ;
;; Quid igitur faciemus? inquam : utrum has omnes in civi.
r

, . , '
2. " ' " " . tatem recipiemus, an alteram simplicium, an mixtam"
40 , [.]Si mea, inquit, sententia obtinet, simplicem, moderati
, ; ,
. . . . -". * - viri imitalricem. [socR.] tui, dimanle, mixta quoque
, , , . 2. jucunda est, longe autem jucundissima pueris et puerorum
, , , ductoribus contraria illius, uam tu eligis, et plurimae

turbae.[D.] Jucundissima vero. [socR.] t fortasse, inquam,
45 . " . '
civitati nostrae non convenire eam existimabis, quoniam
, ' ,
'
' rr " " - 2. -

, ' . non sit duplex vir neque multiplex apud nos, quandoui

, . dem quisque unum agit. [D.] n convenit certe. [soCR.]

. . rgone hanc ob rem sola in civitate hujusmodi sutorem in
50 veniemus sutorem esse, non gubernatorem praeterea, et
" "w" / w \

, ,
2 "
agricolam agricolam, non insuper judicem, militarem item
, militarem, non etiam pecuhiae conquisitorem, ceterosque
-

, codem modo? [D.] Vera, inquit. [socR.] Si quis igitur in

, , . , o, nostram urbem venerit ea sapientia praeditus, ut in omnes
 (398, 399.) VS. . . 49

398 a sese vertere formas et omnia imitari calleal, voluerilque

, se et poemata sua ostentare, venerabimur quidem eum ut
, sacrum atque admirabilem et jucundum, dicemus autem
, non e8se ejusmodi hominem in republica nostra neque (as
' , esse ut insit, dimittemusque in aliam urbem unguento
' , caput ejus perungentes lanaque coronantes, nos autem au
steriori minusque jucundo utemur poeta fabularumque fi
, ' ctore, utilitatis gratia, ui moderati nobis viri orationem
p exprimat et quae dicuntur, dicat in illis formulis, uas a
, principio pro legibus sanximus, cum mililes erudire cona
, ' bamur. [D.] Ita prorsus, inquit, si esset in nobis, facere
, mus. [socR.] uncigitur, inquam, o amice, plane absolvisse
. ', , , ' eam musicae partem videmur, uae ad orationes fabulasque
. , , , pertinet : nam et quae dicenda sunt et quomodo, exposui
15 mus. [n.] ihi quoque, inquit, videtur.
,
. , .
, ' , (socR.] Restatne igitur, inquam, de cantus et carminum
; . ' rationedisserere? [D.] Certe. [socR.] on igitur omnes jam
20 , inveniant, uae nobis de his dicenda sint, ualia esse opor.
, , teat, siquidemantedictis concinerevelimns P-um Glauco
, , , arridens [cL.] go igitur, inquit, Socrates, extra omnes
, esse vider: certe non satis in praesentia possum conjicere,
, qualia nobis dicenda sint, suspicor tamen. [socR.] aud
25 , . , dubie vero, inquam, hoc satis dicere poles, carmen ex
' , , tribus constare, oratione, harmonia, numero. [GL.] oc
, - d equidem possum, inquit. [socR.] onne uantum in eo ora
. , , . tio est, nihilo differt ab oratione illa, quaesine cantu es,
, quatemus ad easdem formulas dici oporteat, de quibus
30 paulo ante disputavimus, et eodem modo " [cL.] Verum,
, ; , inquit. [socR.] t vero harmonia et numerus orationem se
. qui debent. [cL.] Quidni" (socR.] tquilamentatione luctu
. ' ; que dicebamus in orationibus nos minime indigere. [GL.]
. n certe. [socR.] Quaenam igitur querulae harmoniae sunt"
35 . , e dic mihi, tu enim musicus es. [cL.] Lydia mixta, inquit,
. , , Lydiaque acuta, nonnullaque hujusmodi. [socR.] ae igi
, , ' , tur, inquam, nonne removendae sunt" inutiles enim etiam
, mulieribus, quas oporteat moderatas esse, nedum viris.
, ." . [ct..] Valde quidem. [socn.] t vero ebrietas et moilities et
40 . pigritia custodes minime decent. [cL.] inime. [socR.]
; Quaenam igitur molles et convivales harmoniae" [cL.]
, , ' , , nica, inquit, el Lydia, quae remissae vocantur. [socR.] is
399. , , 3 igitur, o amice, ad viros militares numquidusurus es" [GL.]
' ; , ullo modo, inquit, sed videtur tibi Dorica et hrygia re
45 . , linqui. [socR.] on novi, inquam, harmonias, sed relinque
, , harmoniam illam, quae, ut decet, imitalur viri fortis in
, actione bellica omninoque in opere violento versantis voces

, , atque accentus, item re minus prospere gesta vel vulnera
50 vel mortem oppetentis vel in aliam calamitatem incidentis,
, p in omnibus his fortunam constanter atque viriliter propul.
santis; aliamque rursus hominis in pacifica et minime vio
, ' , lenta, sed voluntaria actione versantis, vel aliqnid alicu
, persuadentis et orantis, vel precibus deum vel docendo "
4.
L, .
 50 . . . (300, 4oo.)
, admonendo hominem, vel qui contra alii oranti vel do.
centi ve! eclenti auscultat et ita rebus ex animi sententia
Cedentibus non superbia efertur, sed in his omnibus tem
, erate et modeste se gerit et qua eveninnt, iis contentus
, est : has duas harmonias, violentam, voluntariam, infortu
, , , , natorum, fortunatorum, temperantium, fortium sonos pul.
, , cherrimeimilantes, has relinque. [cL.] , inquit, non alias
, . ', ' , tu relinquijubes quam quas ego modo dicebam. [socn.]on
igitur, inquam, opus erit nobis in cantibus et carminibus
, o. ,
chordarum multitudineneque omnium harmoniarum instru
' , mento.[cL.]on mihi, inquit, videtur. [socR.]rgo triangu
, , lorum elpectidum et omniuminstrumentorummullas chor.
. das et multas harmonias habentium fabros non nutriemus.
, d [cL.] on videmur. [socR.] Quid autem2 tibiarum fabros
. . ; vel tibicines in civitatem recipies? an non id plurimis chor.
" , , dis instructum est, et ipsa illa harmoniarum omnium
; instrumenta tibiam imitantur" [ct..] atet, inquit. [socn.]
, ' . , ' , Lyra itaque tibi, inquam, et cithara relinquitur, eaeque in
, ' urbe utiles, et in agris rursus pastores fistulam habebunt.
. , , [cL.] Ita certe, inquit, ratio dictorum ostendit. [socn.] i
" . , ' , hilvero, inquam, novi facimus, o amice, dum pollinem
, , et pollinis instrumenta arsyae et ejus instrumentis prae.
o ponimus. [..] er Jovem, inquit, non videmur. [socn.]
. ', ' , . t per canem, inquam, inscii purgare cmpimus civitatem,
, , uam modo deliciis indulgere dicehamus. [cL.] Ipsi nos
25 . videlicet temperate agentes, inquit. [socR.] ge dum, in
, ' . , , quam, purgemus et reliqua. nam secundum ea, quae de
. harmoniis dicta sunt, numeros consentaneum est ut ne
varios sectemur neve omnis generis ordines, sed gui vitae
, temperatae et fortis numeri sint, dignoscamus : quibus
400 a cognitis pedem cantumque cogamus orationem hujusmodi
, viri sequi, non orationem sequi pedem et cantum. gui
, ' vero sint numeri tales, tuum est declarare, quemadmo.
, , , . dum harmonias exposuisti. [cL.] t per Jovem, inquit,
', , , dicere non habeo. etenim tres quasdam species esse, ex
3 , , . quibus ordines texantur, uemadmodum in sonis quattuor,
, , unde omnes harmoniae exsistunt, expertus dicere possum;
o ' , quales autem qualis vitae imitationes sint, demonstrare
. , ' , b nequeo. (socn.] de his quidem, inquam, Damonen
, in consilium adhibebimus, uimam ordines proprii sint illi
40 beralitatis et pelulantiae vel insaniae aliusque pravitatis,
, . quique numeri contrariis relinquendi. vider autem mihi
audisse non clare, cum numerum quendam bellicosum no
, minaret compositum et dactylum atque etiam heroicum,
, quem nescio quo modo digerebat supraque infraque aequa
4 , , lem ponebat, in brevelongumque exeuntem, utqueexistimo,
' , iambum et alium quendam trochaeum appellabat, longitu
. c dines autem et brevitates applicabat et in aliquibus isto
rum pedis ductus, ut arbitror, vituperabat vel laudabat
, , non minus, uam numeros ipsos, vel aliquid, quod simul
5 , , utrumque esset; non enim dicere possum. verum haec, nt
, dicebam, ad Damonem rejecta sunto, nam paucis definiri
, ; ' . non possunt. an tn putas " [cL.] inime, per Jovem.
, (socR.] oc vero definire potes, decorum et indecorum
, consectaria esse numerosi et ejus, quod numero caret" (ct..]
 (400, 40.) VS. .. . 5

; ' ; . d Quidni" (socn.] tqui numerosum et numero carens, pul.

, , chram illud orationem ejusque similitudinem sequitur,
, hoc vero contrariam, et concinnum atue inconcinnum eo.
, , dem modo, quandoquidem numerus et harmonia oratio
5 , . , ' , nem, ut paulo ante dictum est, non oratio illa sequitur. [cL.]
. ' Certe, inquit, orationem sequi haec debent. [socR.] Quid
, ' , , vero loquendi modus, inquam , ipsaque oratio3 nonne
, ; ; . animi mores sequitur" [cL.] aud dubie. socR.] ratio
nem vero cetera P [cL.] empe. [socR.] ulchra igitur ora
, e tio et concinnitas et decor et numerus morum bonitatem
, sequuntur, non eam, quam bello nomine, cum stultitia
. sit, bonitatem appellamus, sed re vera bene ac pulchre
, . "' moribus constitutam mentem. [cL.] Sic est omnino, in
, , quit. [socR.] onne igitur ubique hacc juvenes sectari de
15 . bent, siremsuam agere volunt? (cL.] Debent utique. [socR.]
401 , a st autem horum plena pictura et omne hujusmodi artifi
cium, plena item lexendi ars et variandi atque aedificandi
, et omnis rrsus ceterorum instrumentorum efectio, uin
et corporum et reliquarum plantarum natura; nam in
2 omnibus islis decorum quoddam inest vel indecorum. et
indecorum quidem et numero carens et inconcinnum ser
, ' , monis turpis et improbi moris germana sunt, contraria
, vero contrarii, temperati et boni moris, germana et imi.
. , . ' tamenta. [cL.] rorsus est ut dicis, inquit. [socR.] um
25 - b uidigitur poetis solis moderari debemus eosque cogere ut
imaginem boni moris carminibus suis imprimant, aut
, ' , apud nos carmina non faciant, an reliquis uoque mode
rari artificibus eosque prohibere, ne male moratum illud
et incontiuens et illiberale et indecorum vel in figuris ani
30 malium vel in aedificiis vel in quovis alio opere exhibeant,
o, aut si quis hoc praestare non potest, ei non est permitten
' , dum, ut apud nos opus faciat, ne in pravitatis imaginibus
nobis educati custodes tamquam in noxio gramine multa
c quotidie pau"atim a multis decerpentes pascentesqne unum
25 aliquod magnum malum inscii in animo contrahant, sed
, ' illi quaerendi sunt artifices, qui natura apti sint ad inve
, stigandam pulchri decorique naturam, ut veluti salubri in
, ' loco habitantes juvenes undique proficiant, ubicunque a
pulchris operibus velad oculos velad aures eorumaliquidac.
4 , cidit auraeinslar a locis 8alubribus afferens sanitatem, et
statima primis annis inscios eos ad similitudinem et ami.
, citiam et consensionem cum pulchra oratione adducat"
- d [cL.] Longe enim, inquit, pulcherrime sic educabuntur.
; , ,
(socR.]onne igitur, inquam, hanc ob causam, o Glauco,
45 . ' , ' , efficacissima est per musicam educatio, quod numerus et
, , harmonia maxime in interiora animi penetrant eumque

vehementissime tangunt decorem afferentes, eumque de
, , corum efficiunt, si quis recte sit educatus, sin autem mi
50 , , , e nus, contra" et quod rursus deficientia et minus pulchre
facta aut non bene nata acutissime sentiet qui illic quem,
' admodum oportet nutritus fuerit, et merito aegre haec
, ferens pulchra quidem Iandabit eaque laetus recipiens
' animo ipsis aletur ac bonus inde efficietur et pulcher, ur
4.


52 . . . (402, 403.)
""' , ' a pia vero recteviuperabit oderitque eliam in ea aetate, in
' , qua rationem nondum susceperit, adventantem vero ratio.
, ' nem libenter amplectetur ob cognationem agnoscens ma
' xime qui ita fuerit educatus" (cL.] ihi certe, inquit, ha
5 ; , , rum rerumgratiain musicaversari educatio videtur. [socn.]
- -

. " , ' , Quemadmodum igitur, inquam, litteras tune satis calleba

. " - ) --

, mus, cum elementa nos non fugiebant pauca in omnibus,

" . ** * 2 / 2--
quibuscunque insunt, neque in parvis neque in magnis ea
, ' ' spernebamus, tamquam non oporteret animadverti, sed
, o , p ubique discernere illa studebamus, utpote gui grammati.
o , Ci ante futuri non essemus, quam nos ita comparasse
, o. . mus. [GL.] Vera dicis. [socR.] rgone imagines quoque lit
, terarum, sicubi vel in aquis vel in speculisappareant, non
, , ante cognoscemus quam ipsas litteras noverimus, sed
15 , ' est hoc artis et exercitationis ejusdem3 [cL.] st omnino.
, . ' , , [soCR.] onne igitur, per deos, id quod dicturus eram, ea
, , dem ratine neque musiciante erimus vel nos vel ii, uos
, erudiendos nobisdicimus, custodes, quam temperantiae spe.
, cies et fortitudinis et liberalitatiset magnificentiacetquaecun
20 quehis cognatasunt, ethorum rursus contrariaubivis obvia
, cognoverimus et in quibus insint sentiamus cum ipsa, tum
eorum imagines, neque in parvis neque in magnis contem
, pserimus, sed ejusdem esse putaverimus artis et studii"
, [cL.] Per, inquit, necessarium est. [socR.] Jam vero, in
25 ; quam, si quo in homine htec concurrant, ut in animo
, . , ' , d pulchrimores insint et in corporis specieillis singula re
spondeant consentiantque ad eandem formam comparata,
,
2.

nonne pulcherrimum hoc eril ei, qui inspicere possit,
" "-- / "
.*
'



spectaculum" [cL.] Valde quidem. [socR.] tqui quod -

/ "

maxime pulchrum, idem amabile maxime. [cL.] rorsus.

-

30 ; .

. ' ; [socR.] axime tales igitur homines vir musicus amabit,

" " 2 . " > - " "

dissonum vero mon amabit. [cL.] n certe, inquit, si

> - / 2 .

, . , , , defectus animi sit : si quid vero corpori desit, tolerabit,

,

, ut diligere velit. [socR.] ntelligo, inquam : tales vel sunt

35 g ' .
\ . libi vel fuerunt amores; atque assentior, sed hoc mihi
/
-

' , dicas : estne ullum temperantiae cum nimia voluptale

' ". / /

, commercium" [cL.] Qui possit, inquit, quae non minus,

; , , quam dolor, mentem e suo statu dimoveal" (socR.] Reli
, ; quae vero virtuti" [cL.] inime. [socR.] Quid autem? pe
403; . ; ; a tulantiaeatqueincontinentiac 9 (cL.] axime omnium.[socR.]
. abesne vero majorem et vehementiorem dicere volupta
; , ' tem, quam veneream? (cL.] on habeo, inquit, neque fu
, . riosiorem. [socR.] Rectus autem amor natura sua tempe
, rate et musice moderatum et pulchrum amat" (cL.] dmo.
45 , ' . o dum, inquit. [socR.] ihil ergo furiosi neque incontinen
; tiae affine recto amori est admovendum" (cL.] ihil certe.
. oo , b (socR.] on igitur admovenda illi est haec voluptas, ne
ue ea participanda amatori et puero legitime amanti et
; ', , amato" (cL.] er Jovem, inquit, nullo modo admovenda,
50 , o. , o, Socrates. [socR.] Sic igitur, ut videtur, in civitate, quam
, instituimus, lege sancies, ut amator amet unaque sit et
tangat amatum, si persuaserit, tamquam filium pulchro
, ' rum causa : ceterum sic versetur cum eo, guem amet, u

, ne unquam ultra haec procedere videatur : si contra faciat,
 (403, 404.) VS. L. . 53

, c vituperationem subeat, ut ui nihil unquam musici, nihil

o. , . ' , ' , pulchri viderit. [cL.] Ita, inquit. [socR.] onne, inquam,
tib uoque videtur finem suum jam sermo de musica con
; , secutus" certe quo finiri debet, finitus est; debet autem
. musica finiri amatoria pulchri. [cL.] ssentior, inquit.
, ' .
. [80CR.] ost musicam igitur gymnastica sunt erudiendi
; adolescentes. [cL.] Quidtum" (socn.] Scilicet hac quogue
, , d diligentereos a pueris per totam vitam instituinecesse est.
ratio autem, ut equidem arbitror, fere haec est, ac tu quo
, ue dispice, mihi enim non si quod idoneum corpus sit, id
, sua virtute animum reddere bonum videtur, sed contra ani
mus bonus sua virtute corpus quam optimum praestare :
; , , . tibi vero quid videtur" (cL.] dem, inquit, et mihi. [socn.]
15 onne igitur recle faciamus, si menti cultum idoneum im
, , e pertiti eidem res ad corporis curam pertinentes accuratius
, , , ordinandas tradamus, ipsi vero me longi simus, formas tan
. tum praemonstremus " [cL.] Recle prorsus. [socR.] Itaque
, , ebrietatem fugiendam iis diximus; cuilibet enim potius,
20 , . , uam custodi, fas sit inebriato nescire, ubinam terrarum
' , . versetur. [GL.] empe ridiculum, inquit, custodemindigere
, . custode. [socR.] Quid vero de cibis : alhletae enim illi sunt
; . ' ad summam palmam contendentes. an non " [cL.] Sunt.
404' ; . ', ' , a [socR.] um igitur horum, qui vulgo athletae vocantur, ha.
25 , bitudo illos deceat" (cL.] Fortasse. [socn.] t, inquam,
, , somniculosa ista quidem et anceps ad valetudinem. an
, non vides, ut dormiant per vitam, et ubi paululum de victu
, . , ' consuelo deflexerint, in magnos illi et graves morbos in
, , cidant (cL.] Video. [socR.] rgo exquisitiori quadam, in
3 quam, disciplina opus est athletis bellicis, quos quidem ut
canes vigilantes esse oportet et quam acutissime videre
b atque audire et multas mutationes in expeditionibus sub.

, euntes aquarum ciborumque et aestuum ac frigorum mi
. . ' o nime facile perturbari corpore. [cL.] Ita mihi videtur.
35 , [socn.] stme igitur optima gymnastica uasi germana mu
; ; sicae, quam paulo ante pertractavimus" [cL.] Quomodo di.
, cis" (socR.] Simplex quaedam gymnastica et consentanea,
. ; ' , ' , maxime eorum, qui in bellis versantur. [cL.] Qui tandemr
, [socR.] d vel omerus, inquam, te doceat. hunc enim
40 , nosti in expeditione convivantes cum facit heroas, neque
, C piscibus eos, cum ad mare ellespontum essent, neque
, , ' coctis carnibus pascere, sed tantum assis, guippe quas fa
, cillime comparare sibi milites possint; nam ubique fereipso
, , igne uti expeditius est, quam vascula circumferre. [cL.]
45 . . , dmodum. (socR.] eque vero condimentorum, ut equidem
, " arbitror, unquam mentionem fecit omerus. an his qui
, o dem etiam ceteri athletae intelligunt ad bonam corporis ha
; ', , bitudinem opus esse ut abstineant omnibus" [cL.] Recto
. , , - d uidem, inquit, e intelligunt et abstinent. (socn.] Syracu.
5 o, o, sanam autem, amice, menSam et Siculam varietalem obso.
, . niorum, si quidem illa tibi probantur, non magnopere
.
2. ' .

'
videris laudare. [cL.] on mihi vider. [socR.] rgo Corin
. thiae quoque puellae curam improbas in viris, qui bene ve
. lint corpus cnstitutum habere. [cL.] Ita prorsus. [socR.]
 54 . . . (405, 4.)
, . " , o, onne tticorum uoque bellariorum uae vulgo haben
ur delicias" (cL.] ecessario. [socR.] Universum enim,
e opinor, hunc talem pastum et victum modulationi et cantui
. ; ad omnium harmoniarum instrumenta et ad omnes nume.
5 , ros accommodato similem statuenles recle statuemus. [cL.]
, ' lane. [socR.] Varietas autem nonne illic intemperantiam
, pariebat, hic morbum, simplicitas vero in musica tempe
; , . rantiam animorum, in gymnastica sanitatem corporum"
405 ' 21 [cL.] Verissime, inquit. [socR.] Sedintemperantiaac morbi,
1 , cum incrementum capiunt in civitate, nonne judicia et
, medicinas multas aperiunt et judiciariam medicamque
; ; artem efferunt, quando etiam ingenui multi nec leviter eas
tractant? (cL.] Quidni ita accidal" [socR.] alae aulem et
, turpis in civitate disciplina num uod majus invenies ar
15 , gumentum, uam indigere medicis et judicibus valde peri.
tis non solum humiles et opifices, sed etiam eos, qui libe
; raliter educati haberi velint? an non turpe et illiberalitalis
' , magnum argumentum videtur, si quis alieno uasi a domi
, , nis et arbitris repetito jure idque ob proprii inopiam uti
20 ; , , . cogatur" [GL.] ihil, inquit, turpius est. [soc.] e illud
, ' , ,
quidem, inquam, si quis non modo maximam partem vitae
, in judiciis se nunc reus, nuncaccusator jactet, sed ob stul
' , titiamid ipsum gloriae sibi ducat, uod magnus sit injusti
25 tiae artifex et omnium stropharum peritus omnesque effu
, giendi vias expertus versute se eripere calleat, quo minus
, , det p:nam, et illud quidem parvarum ac nullius pretii
, , rerum gratia, ignorans, quanto pulchrius atque honestius
sit ita comparare vitam suam, ut dormitante nil opus sit
30 , , judice" (cL.] Immo, inquit, hoc etiam turpius. [socR.] t
', , . , ' medicina, inquam, indigere, non vulnerum causa aut si
, , qui annui accidant morbi, sed ob ignaviam et victum ua
, ' d lem enarravimus, fluxibus ac flatibus lacuum instar reple
, tos ad physarum et catarrhorum nomina morbis imponenda
25 compellere elegantes sculapii posteros non turpe videtur"
(cL.] dmodum, inquit : nova sane haec et mira morborum
; , vocabula. [socR.] Qualia, inquam, sculapii aevo nondum
. , exstitisse puto. conjicio autem ex eo, uod ejus filii apud
' , o, ' . rojam urypylo quae saucio vinum ramnium multa in
4 , . spersa farina caseoque conciso adjecto bibendum praebuerat,
' o uae inflammantia habentur, non reprehenderunt, neque
406 , , 3. atroclum, qui medicinam faciebat, objurgarunt. [cL.] t
, vero, inquit, inepta isti corporis statui potio. [socR.] on,
. , , si reputas, inquam, hac nostra nutricia morborum medi
15 . , ' , , cina antehac sclepiadas usos esse negari, priusquam

, , erodicus exstitisset; erodicus autem, cum gymnasii
magister esset et valetudine tentari cpisset, medicinam
gymnasticae admiscens primum quidem et maxime se
50 , ' . h ipsum, deinde alios postea multos enecuit. [cL.] Qui tan
, . , ' , , dem: inquit. [socn.] Longam, inquam, mortem sibi con
sciscendo. assectans enim morbum, qui letalis erat, cum
, , ' neque depellere eum, ut puto, posset, et ad hoc unum
, inteutus medicinam sibi per vitam faceret, si quid a con,
 (406, 407.) VS. L. . 55

, 8ueto victu deflexlsset, enecabatur, et malam dum obit

. , , mortem, per sapientiamad senectutem perveni. (cL.] ul.
. , ' , , c chrum igitur, inquit, artis pramium retulit. [socn.] Quale
debebat, inquam, is, gni nesciret sculapium non ignoran
, tia aut imperitia hujus generis medicinae notitiam suis non
' , impertisse, sed quod meminisset in bene constituta civitate
, , suum cuique opus assignatum, uod effici oporteret, neque
. ulli vacare per vitam aegrtare et curari. quod ita esse nos
, ridicule, in opificibus cum sentiamus, in divitibus et iis,
qui beati habentur, non sentimus. [cL.] Quo modo? inquit.
. ; . , ' , - d (socn.] Faber, inquam, agrotans petita a medico potione
evomere morbum vult, vel dersum purgatus vel ustione
, aut sectione adhibita sanus discedere. cui si quis victum
parvulis rebus moderandum praescribat, pileolos capiti
5 circumdet et alia hujuscemodi imperet, illico respondeat
, , , non vacare sibi esse agroto neque vivere expedire, si in.
, , tento ad valetndinem animo vivendum sit neglecto opere
, proposito. deinde valere medicum talem jubens ad consue
- e tam vivendi rationem conversus sanitate recuperata vivit
20 et negotium suum agit, sin corpus morbi vim sustinere
, non potest, moritur negotiisque decedi. [cL.] tistius qui
. ', , dem generis hominem, inquit, isto modo medicina uti con
. ', ' , sentaneum videtur. [socR.]onne propterea, inquam, uod
407 , , ; a erat ei opus, uod si non ageret, vivere ei non expediret 2
25 , . , , [cL.] lane, inquit. [socR.] Divitem autem negamus ejus.
, modi opus propositum habere, quo si abstinere cogatur,
. . , vita non vitalis sit. [cL.] Certe nullum afferunt. [socR.]
' , , , empe hocylidem, inquam, non audis unumquemque,
, . ', , . cui jam victus suppetat, virtutem exercere jubentem. [cL.]
, , , ' mmo prius etiam, inquit, exercendam puto. [socR.] itta
, mus, inquam, super hac re cum eo disceptare : illud quae
, -b ramus potius, utrum agendumhoc divitineque sine ea cura
vitalis vita sit, an morborum nutritio fabrili guidem et ce
, teris artibus impedimentum afferat intentionis animi, ho
. , ' , cylidis autem praeceptum non impediat. [cL.] mpedit pro
, , fecto, inquit, et quidem ita, ut nihil fere magis, haec ultra
, gymnasticam progrediens nimia corporis cura. etenim et ad
rerum domesticarum administrationem et ad expeditiones et
. , ad stabiles in civitate magistratus difficilis est. [socR.] a
40 c ximum vero hoc est, uodetiam ad disciplinas uascunque

, et cogitationes meditationesque gravis est, capitis semper

, nescio quas distentiones et vertigines philosophando scili
, cet contractas suspicans, ut quem semel occupaverit, is
virtutem colere factisque comprobare plane nequeat; faci
45
o . ', enim ut semper aegrtare sibi videatur anxiisque de corpore
. curis sollicitari nunquam desinat. [cL.] Sane consentaneum
est, inquit. [socR.] onne igitur haec eadem sentienlem
, d sculapium dicamus qui natura et victu corpore salubri
, essent, sed certum aliquem et destinatum morbum in 8e
haberent, his et hujusmodi statui ostendisse medicinam et
, potionibus sectionibusque morbos eorum depellentem con
, ' 8etum victum applicuisse, ne ad rem publicam minus
idoneos redderet, uorum vero penitus morbida intus cor
pora essent, iis minutatim per victum delibando et affun.
"
 56 . , . (408, 409)
, , dendo noluisse et ipsis longam miseramque vitam facere
, e et prolem ex iis similem, ut fit, parentum educere, sed
, eum, qui intra constitutum tempus vivere non possel, non
; , , . curandum censuisse, quod necipsinec civitati conduceret"
5 , ' , (cL.] u civilem, inquit, virum dicis sculapium. [socR.]
, , lane, inquam, ac talem fuisse vel filii ejus ostendant. an
408 a non vides, ut et ad bellum fortes apud rojam et medicina
; , eo modo, guo volo, usi fuerint? meministi certe enelao a
, , ' ' andaro sauciato vulnus sanguine eos sucto medicamine
10 ' , ' tingere leni, sed guae deinde bibenda aut edenda essent,
, , , non magis, uam urypylo praescribere, quod medicamenta
, 8ufficerent ad sanandos eos, qui ante accepta vulnera sa.
lubres et frugalesfuissent, etiamsistatim cinnum bibissent,
, morbosum vero et intemperantem nequeipsis nec reliquis
15 , satiusesse vivere, nequeartemiis adhibendam medicinamve
, ' faciendam censebant, mec si ida ditiores essent. [cL.]
, , ' erquam scitos, inquit, tu sculapii filios dicis. [socR.]
. , , ta decet, inquam. et tamen dissentientes nobiscum tra
. , ' , gici et Pindarus pollinis esse quidem filium sculapium,
20 o ooo
sed auro corruptum divitem quendam, cuijam moriendum
, esset, curasse atque ob eam rem fulgureictum ferunt. guod
, nos secundum praedicla non utrumque eis credimus, sed
.
ita potius statuimus, si fuerit deo natus, non quaestum
, '
turpem fecisse, sin autem fecerit, non deo natum fuisse.
25
, , , '
[cL.] d quidem, inquit, rectissime, sed uid hac de re
, . , ' , ,
statuis, Socrates nonnebonis civitati opus est medicis?
, , '
, ' quales eos potissimum fore arbitror, ui et plurimos salu
, bres et morbosos plurimos tractaverint, et judices rursus
3 , d eos, qui cum omnisgenerisingenisfuerint versati [socu.]
. , , go vero bonis, inquam, opus esse arbitror, sed nostin',
, ' ; quales mihi videantur" [cL.] Ubi dixeris, inquit. [socR.]
, . , ' , Jam conabor, inquam. tu tamen diversas res eodem ser
. ; .
\ /
mone quaesiisti. [ct..] Quonam modo " inquit. [socR.]edici
35 , , o, uidem, inquam, peritissimifiant, si ab ineunte aetate non
o solum doceantur artem, sed corpora quam plurima et cor
" ruptissima usu cognoscant ipsique in morbos omnes inci
o . dant, neque admodum salubres natura sint. non corpore
, o,
enim, puto, corpus curant, uod si secus haberet, malo
40 ei esse aut fieri non liceret, sed animo corpus, qui fieri

- ,
/ 2. w / non potest ut si corruptus et malus sit, bene uicquam cu
. , . ,
ret. [cL.] Recte, inquit. [socR.] Sed judex, amice, animo
, , ,
- w- -

109
animum regit, cui non licet a teneris inter malos animos

/ '

\ - . educato et versato totius injustitia in se experimento fac
45
,
ex sese de reliquorum injuste patratis conjecturam capere,
. - r 2 2 2 \
ut ex corpore de morbis, sed integrum eum et purum a
, '
malis moribus adolevisse oportet, si bonus et honestus sa
, num sit de rebus justis judicium facturus, ex quo fit ut boni,
,
50 cum juniores sunt, simplices atque injustorum fraudibus
, - h obnoxii videantur, uando nulla in se habent sensuum
. affectuumque malorum exemplaria. [cL.] oc vero, inquit,
, , .
2 . 2 . " "
o,
,

' usu iis venit. [socn.] Quocirca non juvenem, inquam, sed
. "

, , senem esse oportet judicem bonum, ui quale si injusti,

 (409, 410.) VS. L. . 57

, , , tia, sero neque ex propriae intus habitantis cognitione, sed

, ' ex diuturna alienae in aliis contemplatione didicerit quan.
tumque malum sit, scientia, non conscientia, intellexerit.
, , , [cL.] Generosissimus certe, inquit, hic lalis judex videtur.
5 . , , c [socR.] ec nonbonus, inquam, id quodtu quarebas, nam
. , ' qui animum bonum habet, bonus est, sed peritus iste et
, , suspiciosus, gui ipse multa injuste fecit et callidus sibiac
, sapiens videtur, cum quidem inter similes sui versatur,
, peritus habetur, uod ad exemplaria sua respiciens sibi
, cavet, cum vero ad bonos et aetate provectiores accesserit,
, futilis idem apparet, diffidens praeter rem sanique moris
, nescius, quippe cujus exemplar nullum habet. sed dum
d sapius in malos, uamin bonos incidit, sapientior, uam
, stultior cum aliis, tum sibi videtur. [cL.] rorsus, inquit,
5 , , quod res est, dicis. [socR.] Itaque non in hoc, inquam, ge
.
- -
nere quaerendusjudex sapiens et bonus est, sed in illo. vi
, , . , ' ,
\ - > " \
tiositas enim nec virtutem nec se ipsam unquam noverit,
, virtus autem perlongum ingenii cultum et suiet vitiositatis
. cognitionem adipiscetur. ex hoc igitur sapientem fieri exi
' , stimo, at non e malo. [cL.] eque ego, inquit, aliter exi

" , "
3
' .
" 2 ? 2.. " stimo. [socR.] onne igitur et medicinam ualem diximus,
, , '
- 2 et judiciariam talem lege sancies in civitate, quae cives tibi
w

. , , . ona corporis et animiindolepraeditos curabunt, destitutos,

,
si defectus in corpore sit, mori patientur, sin animo corrupti
25 ,
a e! insanabiles sint, etiam occident" (cL.] Sic certe, inquit,
410 , ,
, o, optime et cum ipsis illis et cum civitate agetur. [socR.] Jam
vero adolescentes, inquam, ne judiciaria indigeant, per
; , , 8implicem illam musicam, uam temperantiam informare
30 . , ' , diximus, cauturos esse apparet. [cL.] Quid tum " inquit.
, [socR.] onne iisdem his vestigiis musicus gymnasticam
, persequens, si volet, obtinebit, u ne quid medicina opus
. , . ' habeat, nisi uando necessitas cogat? (cL.] btinebit, ut
, I ego arbitror. [socn.] Ipsis vero exercitationibus et laboribus
25 , , , utique non tam ad corporis vires, uam illuc respiciens,
, . quo animosus homo est, eamque naturae suae parlem susci
tans operam dabit : non ut reliqui athletae roboris gratia
, ciborum et laborum rationem instituet. [cL.] Rectissime,
inquit. (socR.] cquid igitur, inquam, o Glauco, etiam ii,
40 . , '. ' , ' qui musicae et gymnasticae disciplinam instituerunt, non eo
, , id, uo nonnulli pntanl, consilio fecerunt, ut altera corpus,
oo, altera animus coleretur" [cL.] qui tandem" inquit. [socn.]
, , Utramque, inquam, animi maxime gratia videntur insti
; , . , ' , tuisse. [cL.] Quo quaeso modo " [socR.] onne intelligis,
45 .
inquam, quonam modo afficiatur ipsa mens eornm, ui se
;
, ,
mu , m" : ant
o, - - - -

, - contrario sunt? [cL.] tu

; , ' , ; d rei, inquit, ratine habita quaris" [socn.] Feritatis et du
50 , ritie, item molitie et mansuetudimis, inquam. [ct.] d
' . , , hao, inquit, equidem intelligo justo ferociores evadere qui
, gymnastica mera utantur, molliores rursus, quam uti de,
, - cet, ui musica. [socn.] tqui feritatem, inquam, ab eo
. , ' , proficisci opinor, auo animosus homo est, guod si recte
 58 . . . (410-412.)
o, nutriatur, fortitudinem efficiat, sin autem nimis intenda,
, ' tur, durius, quam decet, et grave fieri consentaneum est.
' , . , . [cL.] Ita existimo, inquit. [socR.] orro mansuetudinem
, , - " nonne id, quod ad philosophiam natum in nobis est, con
5
, tineat, guod si nimis remiltatur, justo mollius, at bene
; , nutritum mansuetum et moderatum fiat" [cL.] Ita. [socR.]
qui utraque hac indole custodibus opus esse contendi
. mus. [cL.] st enim opus. [socR.] onne igitur componi eae
; ' ; inter se debent" (cL.] Quippini" [socR.] t compositi gai
411 ; . o " dem temperans et fortis animus est" (cL.] axime. [socR.]
; , Incompositiautemtimidus etrudis" (cL.]dmodum. [socn.]
gitur qui musicae animum tibiarum flatu permulcendum
, , et per aures tamquam per infundibula perfundendum har
, moniis istis praebet, uas modo diximus, suavibus, molli
5
bus, flebilibus, et minuriendo cantuque sese oblectando
, , aetatem agit, hic primum si quid animosi in se habet, id
, velut ferrum emollit atque utile ex inutili et duro reddit;
' , deinde vero, si animum illuc convertere et delenire non
, , desistit, idem liquefacit ac diffundit, donec penitus efflu
20 xerit animumque velut nervis excisis segmem effecerit bel
. , latorem. [cL.] st ita, inquit. [socR.] t si ignavum, in
. , ' , quam, a natura animum accepit, brevi efficit quod dixi :
, , , sin minus, ingenitam vim debilitat adeo, ut facile delminc
o impellatur et parvis celeriter causis 2 exardescat et restin
25
. guatur.itaqueirritabiles et iracundi et pleni morositatis pro
, . . , animoso fiunt. [cL.] lane ita est. [socR.] Rursus qui gy
, mnastica multum sese exercet et epulatur naviter, musicam
, vero et philosophiam non altingit, nonne primum quidem
3 viribus valens spiritus altos animosque sumit et fortior,
, quam fuit, evadit " [cL.] dmodum. [socn.] tsi nihilaliud
. ; agat neque ad usarum ullam se applicet, nonne, eliamsi
, d fuerit in eo studium aliquod doctrinae insitum, tamen quod
, nulla disciplina imbuatur neque ad investigationem rerum
35 , aut sermones allamve musicae partem adhibeatur, labefa
, ctari illud et quasi obtundiac praestringi putas, cum non
, excitetur neque alatur neque sensus ejus purgentur [cL.]
' - 2. . - r

; , . ta, inquit. [socR.] inc, opinor, sermonum osor et a u

, o, , sis alienus talis homo fit, neque amplius rationibus ad per.
40 , suadendum utitur, sed violenler et ferociter adversus quem.
e cunque ut bestia contendit vitamque stolidam atque insci


.

tam concinnitatis omnis et venuslatis expers vivit. [cL.]
. , ' , . Ita prorsus est, inquit. [socR.] d haec duo igitur probabile
- " / r "

, o, ' mihi videtur duas artes deum aliquem dedisse hominibus,

4 5 ,
musicam et gymnasticam, ad id, uod animosum in nobis
,
- ...
,
\ . " '
2 ' est, et quod ad sapientiam adspirat, non ad animum et cor.
'

, , '
412, a pus, nisi forte per accessionem, sed ad illa duo, ut quoad
. o, debent intenla et remissa inter se componanur. [GL.] st
. ' vero probabile, inquit. [socR.] Quare qui optime tempera,
tam musica gymnasticam ad animum adhibuerit aplis
,
' sime, eum summo jure perfecte musicum et concinnun
o, , dicemus, multo magis, quam chordas inter Se componen
. ', , . em. [cL.] erito quidem, inquit, Socrates. [soCR.] nue
 (412, 413.) VS. L. . 59

, , igitur etiam in civitate nobis, Glauco, semper tali mode,

, ; ratore opus erit, siquidem salva sit futura" (cL.] rit quam
, maxime profec.
[socR.] tque hae quidem formae disciplinae et educatio
, nis fuerint. saltationes enim illis et varia venationis ge
nera, item certamina pedestria et equestria non est quod
, , accuratius definiamus, cum secundum eadem illa institui
, . , haec debere appareat, nec jam difficile sit ea invenire. [cL.]
' , . , ' Fortasse, inquit, non difficile. [socR.] sto, inquam : post
10 ; ' haec vero quid nobis distinguendum ' nonnellorum ipsorum
o; ; " C uinam imperare debeant, qui parere? (cL.] Quid tum"
, [socR.] Jam seniores esse debere, qui imperent, juniores,
, . . , qui pareant, apertum est. [cL.] st. [socn.] ec non ex
. ' his esse optimos eligendo8. [cL.] Ita. [socR.] gricolarum
15 ; . ' autem optimi nonne agris colendis maxime idonei sunt"
, ' ; [cL.] Ita. [socR.] unc vero cum inter custodes optimi esse
. debeant, nonne maxime idoneos esse custodiendae civitati
; . d necesse est" [..] Ita. [socn.] rgone et prudentes ad hoc
' , . et validi et praelerea curae habentes civitalem sint necesse
20 . ' , est" [cL.] st ita. [socR.] Curat autem quisque maxime
, id, quod diligit. [cL.] ecesse est. (socR.] ui hoc diligit
o maxime, cui conferre eadem ac sibi existimat, et ex cujus
, . , . maxime felicitate vel infelicitate suam arbitratur felicitatem

' , infelicitatemve pendere. [cL.] Sic est, inquit. [socR.] li

25 gendi igitur ex omnibus custodibus ii, qui.maxime mobis
, e considerantibus videantur per omnem vitam summo studio
, ' , ea facere, quae e re publica esse duxerint, quae vero con
. , . tra, nullo modo facere velle. [cL.] Sunt enim idonei, in
, quit. [socR.] bservandi igitur sunt, ut arbitror, per omnes
30 vitae aetates, an praeceptum hoc servare soleant et neque
praestigiis decepti neque vi compulsi ejiciant obliviscentes
. , , eam opinionem, ua ea sola censentur agenda, guae 8unt
; , , . optima civitati. [cL.]Quam, inquit, dicis ejectionem P[socR.]
Dicam tibi, inquam. videtur mihi opinio mente exire vel
413 , a sponte vel invite : sponte uidem falsa in eo, ui aliud
. , , , docetur, invite aulem vera quaeque. [G..] Quod de volun
. , , taria, inquit, ejectione dicis, intelligo, sed de invita doceri
, cup. [socR.] nid? guaeso, inquam : nonne tu quoque
, , putas bonis homines invite privari, malis autem sponte"
40 , , an non excidisse veritate malum est, vere autem judicare
; ', ' bonumf an non opinari ea, quae sunt, idem tibi ac vere
, , judicare videtur" [cL.] t recle, inquit, dicis, et videntur
. b mihi homines inviti vera opinione privari. [socR.] onne
; , , vel subreptione vel deceptione vel vi hoc patiuntur" [cL.]
e nunc quidem, inquit, intelligo. [socR.] ragice, in
45 . , ' , quam, loqui vider. surripi enim opiniones iis dico, qui
bus aliae persuadentur et qui obliviscuntur, quorum alte
, , ris tempus, alteris oratio clam eas aufert. nunc enim, opi
. ; . nor, intelligis" [cL.] ntelligo. [socn.] Vim igitur illis inferri
dico, quos dolor vel cruciatus aliter sentire cogunt. [GL.]
. ', , , t hoc, inquit, intelligo, et recte dicis. [socR.] Praestiglis
. , , C vero deceptos, ut arbitror, tu uoque dices eos, qui prio,
' rem deposuerint opinionem vel voluptate permuleti vel
. " , ' metu aliquo perterrefacti. [cL.] Videntur sane, inquit,
, . " quaccunque decipiunt, praestigiis nos seducere. [socR.]
 60 . . . (413, 414.)
, , ' Quod igitur modo dicebam, uaerendum est, quinam
, , optimiservatores sint ejus, quae apud ipsos est, sententia,
. id agendum esse, quod civitati semper optimum esse arbi
, trentur. observandi sunt igitur statim a pueritia ita, ut
5 , ejusmodi iis negotia proponantur, in quibus aliquis maxi
, , d me illud oblivisci fallique possit, atque is, qui tenet me.
; . moria nec facile decipitur, eligendus, qui contra, excluden
, . dus. nonne" [cL.] Ita. [socR.] Rursus et labores et dolores
, . , ' , illis et certamina instituenda, in uibus hac eadem obser
1 , , vanda. [cL.] Recte, inquit. [socR.] onne, inquam, tertii
quoque praestigiarum generis contentio iis admovenda,
, , et inspiciendum, quemadmodum qui pullos ad strepitus
, et tumultus ducentes explorant, an pavidi sint, sic juvenes
, , . in terribilia quaedam impellendiac rursus ad obleclamenta
15 , traducendi multoque magis, quam igni aurum examinandi,
, . num quis non facile irretiatur et decorus appareat in
o , omnibus, suiipsius custos bonus et ejus, quam didicit, mu
sicae, concinnum et consonum se in his omnibus praebens,
qualis et sibi et civitati utilissimus sit. atque is, qui omni
414 31 aetate et puer et adolescens et vir probatus est et immacu
, latus prodit, custos et princeps est civilatis constituendus,
, atque honores huic tribuendi et viventi et mortuo, sepul
crorum et reliquorum monumentorum maxima munera
, , ' , , , 80rtienti, gui vero talis non sit, excludendus est. hujus
25 modi, inquam, o Glauco, delectus etinstitutio principum
, , ' , . et custodum esse debere mihi videtur, si universam
omnium formam, non exactam singulorum descriptionem
, ' , . ' b uaerimus. [cL.] dem et mihi, inquit, videtur. [socR.]
stne igitur verissimum hos guidem custodes perfectos
, vocare tam externorum hostium, quam internorum amico
30 , rum, ul hi nolint, illi nequeant nocere, juvenes autem,
, , , quos paulo ante custodes nominabamus, auxiliarios defen,
; soresque eornm, uae magistratibus placuerint? cL.] ihi
, . quidem videtur, inquit.
, ' , [socR.] Qua igitur nobis, inquam, arte continget, ut
25 , , mendaciorum, uae supra commemorata sunt, honestorum
unum guoddam satis magnum persuadeamus maxime qui
, , , dem et ipsis magistratibus, sin minus, reliquis civibus"
; . , ' , [cL.] Quale isud" inquit. [socR.] ihil novi, inquam, sed
, , hoenicium uiddam, gnod ante quidem apud multos fa
40 , ' ctum est, ut poetae dixerunt et persuaserunt, nostris vero
' , temporibus minime, mec scio an nunquam futurum, ad
. o, , . , persuadendum autem magnam artem requirens. [cL.] Quam
' , , . dubitanter, inquit, ad dicendum videris accedere. [socR.]
', , . , , tvalde merito, inquam, dubitare tibi videbor, ubi dixero.
45 -d [..] Dic, inquit, nectimeas. [socn.] ccejam dico, quam.
quam nescio, qua audacia quibusve verbis dicam, atque
, , ' conabor primum ipsis magistratibus et militibus persua
, dere, deinde vero et reliquis civibus, ea, quibus nos ipsos
nutrivimus erudivimusque, tamquam in somnis omnia sibi
, pali et accipere visos esse, cum re vera sub terra intus
formarentur et nutrirentur ipsi et arma eorum et reliqui
, 6 instrumenti apparatus. postquam vero omnino perfectifue
, rint, tum terram ipsos ut matrem emisisse, et nunc eos
, tamquam matri ac nutrici regioni huic, in qua sunt, con.
 (415, 416.) VS. .. . 61

, , sulere debere ac succurrere, si quis eam invadat, deque

, ' , ceteris civibus ut de fratribus terraquegenitis sentire. [cL.]
.
2 . . " \ - . " /
on sine ratione, inquit, dudum te pudebat hoc menda
, , . , cium dicere. [socR.] agna, inquam, cum ratine : sed
415' ,
" '
' . " tamen audi etiam reliquum fabula. stis enim utique .
"

. . mnes in civitate fratres, ut ipsi dicemus ad eos fabulantes,

" ' 2. 3 9

, , ' sed cum deus vos formaret, guicunque vestrum ad impe

, , randum idonei sunt, iis aurumin eorum generatione admi
, scuit, propter uod honoratissimi sunt, illisautem, gui ad
' , auxiliandum, argentum, ferrum denique atque aes agrico
.
lis et reliquis opificibus. tamquam igitur ejusdem generis
omnes similes vobismet ipsis ut plurimum generabitis;
' b fieri autem potest ut ex aureo nascatur argentea et ex ar.
,
15 , genteo aurea suboles, ceteraque omnia ita alia ex aliis.
, quapropter magistratibus et primo et maxime deus praeci
' , pit, ut ne ullius rei tam fidelem curam custodiamque susci
, piant, uam natorum, uid ex his potissimum illorum
, animis sit immixtum, et si quis ex ipsis nascatur subaera.
20 , , tus vel ferreus, nullo pacto misereamtur, sed honorem na.
turae convenientem lribuentes ad opifices vel agricolas de
, trudant, rursusque si ex his mascatur aliquis subauratus
, vel argenteus, honorantes extollant partim ad custodiam,
, , partim ad auxilium, uod oraculo proditum sit tunc rem
25 , publicam esse perituram, cum ipsam ferrum vel aes cn
, stodiendam susceperit. huic igitur fabulae habeSne qui
, ; fidem apud ipsos concilies" [cL.] ullo modo, inquit, apud
, , ' ' d hos ipsos, sed apud filios eorum et nepotes ac reliquos po
' steros. [socR.] t hoc guoque, inquam, bene se habebit
3 . , ' , ad intendendam eorum sui invicem et civitatis curam ; fere
,
enim quod dicis, intelligo. et hoc quidem ita se habebit, ut
fama moderata fuerit : nos autem hos terra genitos arinatos

producamus ducentibus principibus, et ubi Venerint, ex
. plorent, guo in loco civitatis commodissimum sit castra
25
, ' e ponere, unde et eos, qui intus sunt, maxime cohibeant,
o , , si quis nolit legibus obtemperare, et eos, qui extra, repel
, lant, si quis hostis tamquam lupus gregem adoriatur. cum
, , vero castra posuerint et quibus oportet sacrificaverint,
40 , , ; , . cuhilia sibi faciant. an quomodo? [cL.] Sic, inquit. [socR.]
, onne quae et hieme tegimento sint et aestate conveniant"
; , , , [cL.] Quidni" habitationes enim, inquit, dicere mihi vide
. , ' , , ' ris. [soc.] Ita, inquam, sed militares, non quaestuarias.
416. , , 31 [cL.] Quo, inquit, rursus hoc ab illo differre dicis" (socR.]
45 ; , ' , , Conabor tibi, inquam, declarare. gravissimum enim fere
omnium et turpissimum pastoribus sit, si e08 atque ita
, canes gregum defensores nutriant, ut intemperantia ve!
fame vel alia mala consuetudine ducti canes ipsi laedere
pecudes instituant et pro canibus similes lupis fiant. [cL.]
5 . , '
1, Grave, inquit: ui aliter" [socn.] mnibusne igitnr nobis
' ; ,
cavendum est modis, me quid tale civibus faciant defenso
, res nostri : cum ipsis potentiores sint, benevolorum
; , . sociorum ferisse dominis similes praebeant" (GL.]
 62 . . . (416, 417, 419.)
dum, inquit. [socR.] Jamne maxima instructi erunt cau.
, ; tione, si re vera bene educatifuerint" [cL.] t sunt protecto,
', . ' inquit. um ego [socR.] oc quidem, inquam, mi Glauco,
, , asseverare non licet, sed quod modo dicebamus, licet,
,
, , oportere eos recta, quaecunque est, educatione usos esse,
, si id habiluri sint, guo maxime mites sint et sibi invicem
' . et iis, quos custodiunt.[cL.] t recte quidem, inquit, dice
, ' . bamus. [socR.] Praeter hanc igitur educationem quisque
sanae mentis dicet et habitationes et reliquam rem familia
10 , rem ita eis esse debere comparatam, ut me ipsi quo minus
, , optimi viri sint, custodes prohibeat, neque eos ad ceteros
. d cives laedendos incitet. [cL.] t vere quidem dicet. [socR.]
. " , , o Vide igitur, inquam, an tali guadam ratine et vivere eos
, oporteat et habitare, si futuri sint tales. primo quidem
15 neminem proprium quicquam possidere, nisi quatenus
, summa cogat necessitas, deindeneque domum neque penu
, quemquam habere, quo non cuilibet pateat aditus; quae
, ' , Vero ad victum pertinent, uantum opus habeant milita
, res athletae temperatiac fortes, ex condicto eos ab reliquis
20 e civibus mercedis loco custodiaaccipere tantum, ut exacto
, anno neque supersit quicquam neque desit, convivia autem
ut in castris communia habentes una eos vivere, aurum
vero et argentum doceri eos divinum a diis in animo sem
o per eis esse neque humano eos indigere, neque fas esse
25 , illius possessionem admixtione mortalis auri inquinare,
cum ex vulgi pecunia multa nefaria provenerint, quod vero
, illis inest, immaculatum sit, sed solis ipsis ex omnibus,
417 , ' , a qui sunt in civitate, tractare et tangere aurum aut argen
tum nefas, nec idem tectum subeundum, nec gestandum
30 , ' nec bibendum ex argento aut auro. atque hoc pacto et sibi
et civitati salutem parient; uandoque vero agrum sibi et
, ' domos el pecuniam privatim acquisiverint, administratores
' familiae et agricolae pro custodibus erunt, et pro sociis re.
, liquorum civium domini infensi efficientur et ipsi odio ha
35 , ' biti odioque habentes et insidiis petiti pariterque petentes
, b vitam omnem transigent multo sapius magisque internos
quam externos hostes timentes ipsique jam tunc una cum
, reliqua civitate proxime perniciem versantes. horum igitur
, , omnium causa, inquam, dicamus custodibus et liabitatio
4 . nem et reliqua omnia ita instituta esse debere, eaque lege
, ' , sanciamus, an non" (cL.] dmodum, inquit Glauco.

, , ; ,
' , .

. .R URUS.

419 , , um dimantussermonemsuscipiens[D.] Quidigitur, in

, , uit, Socrates, respondebis, si quis dicat te non admo
, ' dum beatos efficere hos viros, idque ipsorum culpa, quorum
, , re vera est civitas, nullus autem civilatis usus quemadmo
 (420, 42.) VS. .. V. 63

dum aliorum, ut et agros possideant et magnas sibi ac

pulchrasdomosexstruant supellectilemquehisconvenientem
comparent et sacra diis privata faciant et hospites excipiant
" " " " .

, et quae tu modo dicebas, aurum et argentum possideant et

5 , quaccunque ad felicitatem vulgo requiruntur, sed plane,
,
inquiet, ut auxiliarii mercede conducti in urbe sedent nihil
' , ,
420

, 3 agentes aliud nisi custodiam. [soc.] Sane, inquam, idque
.. 22 2. . . r " w >

. , ' , victum solum accipientes et ne mercedem quidem praeter

10 , vicum, ut alii Solent, ut neque si proficisci privatim ali
' , uo velint, iis liceat, neque scortis quicquam largiri neque
, ' ' in alia, si velint, pecunias erogare eorum more, qui beati
o, putantur : haec et alia multa hujusmodi in accusatione
. praetermittis. [D.] t, inquit, sunto et hac in ea compre
15 . -', ' , hensa. [socR.] Quaeris igiur, qua ratine nos defensuri si
. , ; . mus" [D.] Ita. [socR.] andem semitam, inquam, ingre
, ' , , dientes inveniemus, ut arbitror, quae sint dicenda. dicemus
, , ,
, enim nihil mirum fore, si ita hi quoque felicissimi sint, non
" , , lamen ad hoc respicientes civitatem nos constituere, ut una
, ' aliqua nobis gens praecipue felix sit, sed ut quam maxime

/ " " -
civitas universa, quippe in hujusmodi civitate maxime nos
. : 3 "

iustitiam rursusquein pessime institutainjustitiam invenire

, iisque inspectis id, quod jam diu quaerimus, judicare posse
25 , , , existimantes. nunc igitur, ut opinamur, felicem fingimus,
non ut parte sejuncta paucos uosdamin ea felicitate imper
, '
tiamus, sedut totam; deinceps autem contrariam contem
.
plabimur. uemadmodum igitur si uis figuras hominum
,
30 o pingentes nos aggressus vituperaret, uod pulcherrinis
, , animalis partibus non pulcherrimos apponeremus colores :
, doculis enim, pulcherrimo membro, non purpuram, sed
, atramentum esse illitum : commode nos defendere videre
, mur dicentes : noli nos, o mirifice, adeo pulchros oculos
25 , ' , ' pingere jubere, ut ne oculi quidem videantur, nec cetera
, membra similiter, sed vide, num singulis convenientia
tribuentes totum pulchrum reddamus, ergo nunc quoque
, noli nos cogere ea custodes felicitate afficere, uae eos
, , uidvis aliud potius quam custodes effectura sit. possumus
40 . enim et agricolastunicis talaribus indutos auroue ornato8
ad voluptatem colere terramjubere, et figulos ad dextram
,
dispositos juxtaignem adhibita rota convivium celehrantes
, uantuln cupiant, figulinam exercere, et celeros omnes
, , tali modo beatos facere, ut scilicet universa civitas felix
45
, , ' sit. sed ne nos ita moneas. nam si tibi paremus, neque
, , agricola agricola erit neque figulus figulus, neque ullus alius
421 , , a formam ullam habebit eorum, ex uibus fil civitas. sed
, ceterorum quidem ratio levior, sutores enim deteriores
facti depravatique et arrogantes sibi id esse, uod non
sunt, civitati nihil inferunt grave, custodes vero legum et
civitatis sinon sunt, sed videntur, vides nimirum ut omnem
, , civitatem funditus perdant rursusquebene eam constituendi
beatamque reddendi soli opportunitatem habeant. quamob
 64 . . . (421, 422.}
. rem si nos quidem veros eivilatis custodes facimus, mini
me qui noceant civitati, qui vero illud dicil, agricolas quos
, ' dam et non tanquam in civitate, sed tamquam in festa
, ' , , celebritale convivas felices facit, aliud uid, uam civitatem
, . , dicere videtur, videndum igitur, utrum ad hoc respicientes
, custodes constituamus, ut quam maxima felicitate abundent,
, an id quidem toti civitati num contingat spectemus, auxi
, Iiarios autem istos algue custodes cogamus iisque persua
, ' deamus, ut quam optimi sui operis sint artifices, ceteros
10 , - que omnes similiter, atqueita universa civitateaugescente
, recteque instituta sinamus, uam singulis gentibus natura
, fit felicitatis partem tributura. [D.] t, inquit, praeclare
mihi dicta haec videntur. [socR.] tiamne, inquam, uod
huic est proximum, videbor tibi commode dicere" [n.]
. ', ' , Quid maxime? (socR.] Reliquos rursus opifices vide an haec
. ' , ' , corrumpant, ut pravifiant. [D.] Quaenam ista" [socR.]
; ; Diviliae, inquam, et paupertas. [D.] Qua ratione" (socR.]
, d
ta : figulus dives factus videturne tibi amplins curam suae
. ; , artis habere velle" [D.] inime, inquit. [socR.] Sed pigrior
20 ' , . ; potius negligentiorque fiet, guam fuit" [D.] Valde. [socR.]
, onne igitur deterior fit figulus? [D.] t istud, inquit,
, .
; . valde. [socR.] Rursus vero si propter inopiam instrumentis
; , , . et reliquis, quibus indiget ars, careat, et opera ipsa dete
25 riora faciet et filios vel alios, uos docet, deteriores opifices
e reddet. [D.] Quidni" (socR.] Utroque igitur, tam pauper
, , tate, uam opulentia, deteriora fiunt artium opera et dete.
. ' ; ' , riores artifices ipsi. [D.] pparet. [socR.] lia ergo, ut
, , videtur, invenimus custodibus omni modo observanda, ne
30 . . , o, quando ipsis insciis in civitatem irrepant. [D.] Quaenam
, isla" (socR.] pulentiam, inquam, et inopiam; uippe qna
. rum illa luxuriam et desdiam et novarum rerum studium
; , ' , pariat, hacc autem cum rerum novarum studio illiberalita
422 o, " tem et operum pravitatem. [D.] Sane quidem, inquit.
35 verum tamen, Socrates, considera, quaeso, quo pacto
. , , , , nostra civitas, cum pecunia careat, bellum gerere possit,
, , o ' , praesertim siquando adversus amplam opulentamque civi
, talem bellum gerere cogetur. [socR.] aud dubie, inquam,
. , adversus unam difficilius , sed adversus duas tales facillus.
40 ' , , [D.] Quomodo dixisti" inquit. [socR.] rincipio, inquam,
. ; ' . b si committenda pngna est, nonne ipsi bellicis rebus exerci
, , , ' tati adversus divites pugnabunl" [D.] Verum id uidem,
; inquit. [socR.] Quidigitur, inquam, dimante" unus pu
, . , ' , ; gil uam polest optime ad hoc instructus contra duos hujus
45
, o, facultatis ignaros, sed divites ac pingues, non videtur tibi
; , , facile pugnaturus? (D.] escio, inquit, an non simul.
[socR.] e sic quidem, inquam, si ei liceat subterfugienti
. ' , ' ,
, eum, qui prior invadat, conversione facta caedere, idquefor
50 ; tasse in sole et aestu faciat" nonne etiam plures hujusmodi
' ; , homines virtalis subiget" [D.] empe nihil mirum, inquit.
, . ' [socR.] t non putas pugilatus divites scientia ac perilia
participes esse magis, quam belli" (D.] uto vero, inquit.
, ; ', . [socR.] Facile igitur athletae nostri, ut consentaneum est,
 (422,423.) CIVS. L. V. 65

",

cum duplo triploque plurilus, quam ipsisun, pugnabunt.
, (.] concedam tibi, inquit, nam recte dicero videris.
. . -d [socn.] Quid vero, si missa in alteram civitatem legatione
, Vera dixerint : nos uidem auro et argento non utimur,
5 , ": neque nobis tis e, vobis, una igitur nobiscum bel.
" lum gerentes habete qua illi possident : censes aliquos his



, llditis
elect
, , , Ca68 !, p
; . ' otius, quamcum canibusuna contrapingues ovesac molles P
, , [.] audquaquam mihi videtur, verum si una in civitate,
, , . e inquit, ceterorum pecuniae cumulentur, cave ne non pecu
, ' , nioste periculuminierat. [socn.] eatus es, inquam, uod
, , putas allam uandam appellandam esse civitatem, um
. ; . , talem, ualemnos instituebamus. [D.] Quidigitur" uae.
15 ' , , in. [socR.] mpliorem, inquam, appellationem
, ' , exigunt celerae, nam unaquaeque earum civitates permullae
, , , sunt, non civitas, ut cum ludentibus loquar. duae enim
, , '
423 , a modo sunt, invicem , , di
- - - -- -

20 , , vitum : rursusque m harum utralibet permultae;

quibus si ut una ulare, penitus aberres, sin ut multis,

, , tribuens quae alterorum sunt, alteris pecunias et copias vel
, o o etiam ipsos, socios semper multos habebis, hostes autem
, , , paucos. et doneo tibi civitas ita, ut modo ordinata est,
25 ' , temperate aget, maxima erit, non opinione, sed re vera
, maxima, etiamsi mille tantum propugnatoribus constet. ita
' , b enim magnam civitatem unam haud facile neque inter
.
; ', . ,
2" 2 3. - Graecos
majores neque
multointer barbarosreperies,
videantur, multas. anquae tamen
aliter hac tanta
sentis" (D.]
3 , - - - - - -- -

, aliter, , . ! : igitur, ,
simul pulcherrimus erit nostris magistratibus augendae civi.
. , , ; , ' , tatis terminus, quantae facte quantam regionem impertiti
, reliquam missam faciant. [.] Qui, inuit, terminus"
35 , . ', . c (socn.] ic, inquam, arbitror, ut uousque adaucta civitas
- una permaneat, eo usque augeatur, non ultra. [p.] Prae
, , clare, inquit. [socn.] rgo hoc uogue custodibus omni
, modo curandum praecipiemus, ut mec parva civitas si nec
. ', , , magnaespeciemprase fereus, sed sufficiensatqueuna. [D.]
4o , ' , , c leve uidem, inquit, forsan eis pracipiemus. [socn.]
, , que illo, inquam, etiam levius hoc, cujus in superiori
, bus quoque mentionem fecimus oportere dicentes, sive uis
, ' d ex custodibus ignavus nascalur, hunc ad reliquos ablegari,
, , ' , sive ex reliuis gnavus, ad custodes. in uo plane osten
45 , , dere volebamus etiamreliquorum civium unumquemuead
, unum id opus, ad uod naturaessetaptus, adducidebere,
, ' ut uisque unum uoddamsuum opus exercens non multi,
, , sed unus exsisteret, atque ita civitas tota una fieret, non
. , , - multae. [n.] stenimhoc, inquit, illo minus. [socn.] aud.
5 . , ' , , uaquam, inquam, o bone dimante, hac multaac magna,
, - ut existimarealiquis possit, iis pracipimus, sed leviaomnia,
, , e si unum, ut dici solet, magnum servant, ac potius pro
, . magno sufficiens. [n.] Quidistud? inquit. [socR.] rudi,
, . , ' , . tionem, inquam, et educationem. nam sirecte eruditi viri
., . 5
 66 . . . (424, 425.)
,
, r. * / " w y -
moderatifiant, facile omnia ista perspicient et alia, quae nos

- / / - ' rw
in praesentia praetermittimus , et mulierum hahendarum et
,
' . -
matrimoniorum rationem et liberorum procreationem,
424 , - a oportere omnia haec secundum proverbium inter amicos
. quam maxime esse communia. [D.] Rectissime enim, in
, , ' . , ,
, , quit, si ita fieret, haberet. [socn.] profecto, inquam,
civitas, sisemel c.perit bene, progreditur tamquam circu
, lus augescens. nam educatio eruditioque bona servala

ingenia bona efficit, rursusque bona ingenia educatione

, hujusmodi potitameliora etiam prioribus hunt cum ad alia,
. ', . b tum ad generandum, uemadmodum in ceterisanimalibus.
, - [.] Consentaneum, inquit. [soca ] Ut igitur summatim
, - dicam, hoc tenendum est civitatis curatoribus, me clamillis
5 , , - corrumpatur, sed ubique ut caveant, ne quid in gymna
stica et musica innovetur praeter ordinem, sed ille quam
, ' , - maxime fer potest teneatur, et cum dixerit aliquis eum
, , o' magis cordi hominibus esse cantum, qui canentibus novis
; " " , simus sit, metnant me orte poetam uispute non cantile.
20 C
nas novas, sed modum canendi noum dicere, idque lau
, , . ' det. oportet autem neque laudari guicquam tale neque ita
' illud intelligi, nam speciem musicae novam inducere tam

quam in re summa periclitanti reformidandum; musquam
enim musicae m0di mutantur sine maximarum legum civi.

5 , lium mutatione, ut ait Damon et ego persuasum habeo.
. ,
, . [D.] e quoque, inquit dimantus, inter eos refer, gui.
, ' , o, d b" "" ". [socR.] rcem igitur, inquam, hic,
, . , , ut videtur, exstruere debent custodes, in musica. [D.]
30 . , , aec certe, inquit, legum migratio facile clam subrepit.
. [socn.] Sane, inquam, jociinstar atque ita, u mali nihil
, , , facerevideatur. [D.] eque enim facit, inquit, aliud, nisi
o quod paulatim familiaris efiecta sensim in mores serpit et
instituta, ex his deinde ad commercia emergit amplior,
35 tum a commerciis in leges resque publicas erumpit magna,
, Socrates, cum protervitate, donec tandem privatim ac
, , publice cuncta evertat. [soon.] in' inquam : hoc ita se
. , ' ' habet" [.] Ita mihi videtur, inquit. [socR.] rgone, ut a
; , . , , principio diximus, statim a primis annis pueri nostri ma
4
gis legitimis assuefaciendi sunt ludis, uia si non legitimis
, utantur ipsique tales sint, nunquam viri legitimi probique
4225 a
fieri possint" [D.] Quidnif inquit. [socR.] Quando igitur
; ' , . " bene incipientes pueriludere legitimum per musicam mo
rem imbiberint, is rursus contra atque illos ad omnia eos
45, , ,
sequitur et auget corrigens, siquid antea in civitate jace
, ,
ba. [D.] Verum certe, inquit. [socR.] tque exigua uo
. ,
. , , que
qua
illa, inquam, qua videntur esse instituta, hireperiunt,
superiores omnia perdiderant. [D.] Qualia" (socR.]
, .
0 ; o aecce: uttaceant coram senibusjuniores, quemadmodum
, , , decet, ut in sedibus eos collocent, ut is assurgant, ut
, parentes colant, denique tonsuras, vesles, calceos et univer
sum corporis habitum ac cetera generis ejusdem. an non
. ; . pntas [AD.] quidem. [socn.] Sed legibus htec prascribere
 (425,42) VS. L. V. 67

stultum arbitror, neque enim fiunt fere, neque constare

' , possunt verbis litterisque praecepta. [n.] Quomodo enim"
; , ' , , (socR.]Videtur certe, inquam, dimante, uo conversum
, fuerit cujusque educandi initium, talia esse etiam quae
5 c sequuntur. an non simile semper simile provocat" [n.]
; ; , o, Quid tum" [80CR.] c tandem dicemus, opinor, in unum
aliquod perfecum et strenuum sive bonum seu malum de
. , '. , , sinere. [D.] Quid prohibet" inquit. [socR.] is igitur de
causis equidem, inquam, statuere legibus hac non amplius
, ', . , , , coner. [D.] t merito uidem, inquit. [socR.] Quid vero,
', obsecro, inquam, forensia haec, uae ad mutua singulorum
, , din foro commercia spectant, vel quae ad opificum commer
cia pertinent, ad convicia et verbera, ad actionum inten
, tiones et judicum constitutiones, et si qua vel in foris vel
15 ' portibus vel exigenda vel imponenda sunt vectigalia, vel
, omnino forensia uaedam jura vel urbana vel navalia vel
, reliqua idgenus: num horum quicquam legibus praescribere
; ' , , sustinebimus? [D.] t indignum est, inquit, viris hone
stis et bonis praecipere, nam plurima eorum, guae uidem
20 , , e praescribenda sint, facile fere invenient. [socR.] imirum,
. , , , anice, inquam, si deus iis legum, uas supra exposui
, . mus, conservationem praestet. [D.] Sin autem minus,
, ' , inquit, per totam vitam multa ejusmodi legibus statuent
, corrigentue putantes ita se optimum assecuturos. [socR.]
25 . , , Dicis, inquam, istos perinde victuros atque illos, qui cum
aegrotent, propter intemperantiam insalubrem victum mu
. tare nolunt. [D.] Sic prorsus. [socn.] nimvero hi ui
426 . oo a dem lepide vitam peragunt; nam curationibus suis nihil
o, assequuntur, nisi quod magis varios vehementioresque
3 oo , , morbos efficiunt, idque confidentes semper, si quis medi
, camentum commendet, hoc se sanitatem recuperaturos.
. , , [D.] mnino, inquit, tale solet ita aegrotantibus accidere..
. , ' , [socR.] Quid vero Pinquam : nonne hoc in illis lepidum,
, , quod omnium inimicissimum eum putant, qui vera monet
35 dicitque non ante medicamenta, usiones, incisiones, in.
, b cantationes, amuleta, reliqua ejusmodicuiuam profutura,
' quam desinat ebrietati, gulae, veneri, desidiae indulgere "
; , , [D.] aud admodum lepidum, inquit; nam recte monenti

irasci leprem habet nullum. [socR.] n laudare, inquam,
4 , , o, viros hujusmodi videris. [D.] inime, per Jovem. [soc.]
. , . ' , taque ne civitas quidem tota, quod modo dicebamus, si
, , . tale quid faciat, laudabis. an non idem, quod isti, facere

tibi civitates videntur quaecunque male institutae civibus
interdicunt, ne universum rei publicae statum moveant,
45 ,
nam capite damnatum iri quicunque faciat, ui vero his
, '
institutis utentesjncundissime colat et gratificetursubmisse
voluntatesque ipsorum aucupans ad explendas peridoneus
, sit, hunc scilicet bonum virum et in magnis sapientem et
5 , honoratum in civitate fore" [n.] dem, inquit, facere
, , , ' d mihi videntur, neque ullo pacto laudo. [socR.] Quid au
. ' , tem" illorum rursus fortitudinem facilitatemque non admi
raris, ui hujusmodi civitates colere studiose contendunt"
; ", , ' [.] dmiror, inquit, praeterquam ui decepti ab iis suut
.
 68 . . . (425-42s.)
' putantque re vera civiles esse, quod a vulgo laudantur.
, . [socR.] Quid ais? non istis, inquam, ignoscis" an existi
, , ' , mas metiendiimperitum, si alii multi item imperiti septem
; ' pedalem eum esse dicant, efugere posse, quin et ipse de
, se idem existimet" [D.) on facile, inquit, istud quidem.
, e [socR.]oliigiturirasci; nam iidem fere omnium lepidissimi
; , , . , sunt, dum leges ferentes quales supra diximus emendan
, tesque semper finem aliquem se reperturos putant circa ea,
quaepeccanturin commerciis et quae ego pauloante dicebam,

neque intelligunt re vera se tamquam ydrae capita ampu
, tare. [D.] Certe, inquit, nihil aliud faciunt. [socR.] Quare
, " . equidem, inquam, hoc legum institutionumque genus
427, , . , a arbitror vero legum latori neque in male neque in bene
' , ' constituta civitate curiose tractandum esse : in illa quidem,
15 ' uoniaminutilia sunt nequejuvant quicquam, in hac autem,
, uia partim quisque reperiet, partim sua sponte ex supe
, , , rioribus institutis proficiscuntur. [D.] Quidigitur, inquit,
, , praeterea restat nobis lege praecipiendum" - que ego
. , , h [socR.] obis quidem, inquam, nihil, pollini autem Del
2 ; , phico maxima et praeclarissima et prima instituta. [D.]
, Quaenam ista Pinquit. [socR.] emplorum constitutiones et
. sacrificia aliusque derum et daemonum atque heroum
o; ' . cultus, sepulcra praeterea defunctorum et quaecunque infe
ris praestanda sunt propitios eos habituris; nam haec neque
25 ipsiscimus et in condenda civitate nulli credemus alii, si
' sapiemus, nulloque alio utemur interprete, nisi patrio , hic
C enim certe deus in hujusmodi rebus omnibus hominibus
, , , patrius interpres in media terra super umbilicum sedens
' interpretatur. [D.] raeclare, inquit, dicis, atque ita
30 agendum.
.
', , , .
, ' , , d (socn.] Jam constituta, inquam, tibi, o ristonis fili, vi.
, detur esse civitas : age igitur, uod reliquum est, specu
35 lare in ea idoneum alicunde lumen adhibens cum ipse,
tum fratrem advoca et Polemarchum et reliquos, si forte
, , ' videamus, ubinam justitia et ubi injustitia sit, et quo
, , inter se discrepent, atque utram possidere debeat is, qui
, Deatus futurus sit, sive lateat seu non lateat deos omnes et
40 . homines. [cL.] ihilagis, inquit Glauco : tu enim investi
, , gaturum te esse promisisti, quod nefas tibisit non pro vi
ribus justitia omni modo opitulari. [socR.] Verum, in
. , , , quam, mones, et ita certe agendum; oportet tamen et vos
, in societalem venire. [cL.] t, inquit, ita faciemus. [socR.]
45 . ', , . Spero igitur, inquam, hac ratine me inventurum : arbi
, ' , o tror civitalem nobis, si recte constituta est, perfecte bo
, , . nam esse. [cL.] ecesse est, inquit. [socR.] taque et sa
, . , ' pientem et fortem et temperantem et justam eam esse ap
. . paret. [cL.] pparet. [socR.] Quicquid horum igitur in ea
, invenerimus, nonne reliquum erit non inventumf [cL.]
428; ; " , a Quld prro" [socR.] Itaque sicut in aliis quibuslibet quat,
, tuor, si unum aliquid eorum in aliquo guaereremus, quando
, , primum illud cognossemus, satis nobis esset factum, sin
, autem tria reliqua prius agnovissemus, hoc ipso quasium
 (428,429.) VS. .. V. 69

, , cognitum esset, liqueret enim nihil amplius esse aliud,

. , , . quam quod restaret. [cL.] Recle, inquit, dicis. [socR.]
, , ; onne igitur de istisetiam, andoqu'dem quattuor sunt,
. eodem modo uaerendum" (cL.] lane. [socn.] c prima
b quideminibi sapientia mihiin conspectum prodire videtur,
. ; ' . et mirum quoddam circa eam apparet. (cL.] Quid 2 inquit,
, . ; . [socR.] Sapiens mihi re vera civitas, quam descripsimus,
, , , esse videtur : nam bene consulit sibi. nonne 2 (ct..] Ita.
, ' [socR.] tque hoc ipsum, consilium, haud dubie scientia
. . quaedam est; non enim inscitia, sed scientia homines bene
. ; ' sibi consulunt. [cL.] aud dubie. [socR.] ultae vero ac va.
riae in civitale scientiae sunt. [cL.] Sunt. [socn.] um igi.
; , , tur proper fabrorum scientiam sapiens et bene sibi consu
, . lens civitas appellanda" (cL.] ullo modo, inquit, pro
15 , pter islam, sed fabrilis. (socn.] on ergo propter ligneorum
, . . ; operum scientiam consultans civitas, ua ratine optime
, se habeant, sapiens appellanda est. [..] n certe. [socR.]
; ' , . Quid vero? propter eam, quae super aeneis consultat, vel
. . aliam talem P [cL.] Propter nullam hujusmodi, inquit.
2 , ' ' [socR.] eque propter eam, nae super fructibus ex terra
, producendis, sed rei rusticae perita.[..] Sic opinor. [socR.]
, ' , d aQuid vero" inquam : estme aliqua scientia in civitate modo
nobis condita apudaliquos civium, qua non de re aliqua
in civitate consultetur, sed de universa civitate, ua ra
; . , , tione et ipsa erga se ipsam et erga reliquas civitates
2 , , ' , , optime sese gerat? (cL.] st nimirum. [socR.] Quaenam,
, inquam, et in uibus" [cL.] aec, inquit, custodiendi
. diligentia, et in his principibus, quos modo perfectos c
; , , . stodes appellabamus. [socR.] Propter hanc ergo scientiam
, ' , quo nomine civitalem nuncupas" (cI..] ene consulenlem
30 , ; sibi, inquil, ac re vera sapientem. [socR.] Jam utrum
plures, inquam, in civitate fabros nobis aerarios, an
, , , , , , veros hosce custodes futuros esse putas" (GL.] ulto,
, inquit, plures fabros. [socn.] onne, inquam, et reli
; . quorum, uotcunque scientias habentes aliquo nomine
vocantur, eorum omnium hi paucissimi erunt" [GI. Pau.
35 , , cissimi admodum. [socR.] rgo minima gente parteque sui
, o, et ea, quae in hac, praesidenle et principe, inest sapientia,
429 , tota sapiens erit Secundum naturam civitasinstituta, alque
id, u videtur, natura paucissimum est genus, cui conve
, mit esse hujus scientia particeps, quam Solam ex omnibus
. , , aliis decet sapientiam appellare. [cL.] Verissime, inquit,
4 .
dicis. [socR.] oc igitur unum ex quattuor nescio qua ra
, . tione invenimus et ipsum et ua sil civitatis in parte loca
. , , . tum. [c..] ihi quidem, inquit, satis videtur inventum.
[socR.] eque vero fortitudo inventu difficilis est, quid et
, ' 6 , ipsa sit et qua civitalis in parte posita, propter quam for
4s . ; , ' , p tis sit civitas uncupanda. [GL.] Quonam modo ' [socR.]
o, ' uis, inquam, ad aliud quicquam respiciens civitatem vel
, imidam propugnat
vel fortem nominet, nisi ad eam partem, ute
; ' , . , proipsa ac militat" (..] Certe nullus, inquit,
ad aliud. (socR.] eque enim reliqui, inquam, opinor, in
o, , ea sive timidi sive fortes sunt, auctoritatem habent, ut
o . ipsavel timidavel fortis sit. [cL.] n certe. [socn.] iam
. , fortis igitur parte sui aliqua civitas erit, propterea quod
, in ea vim uandam habet, quae ratam perpetuo servet de
, C terribilibus opinionem, ea dumtaxat terribilia esse et talia,
, quae et qualia legislator in educatione pronuntiaverit. an
 7 . . . (429, 43.)
. ; , non hanc fortitudinem vocas" (cL.] n satis, inquit,
, , ' . ', quoddixisti intelligo, sed iterum dicas uaeso. [socR.] Con.
, . , 8ervationem, inquam, ego quandam fortitudinem esse
dico. [..] Quam conservationem" (socR.] pinionis lege
5 , , per educationem conceptae, gua de terribilibus statuatur,
quae Sint et qualia, perpetuam autem conservationem esse
dixi, quod et in doloribus conservetur et in voluptatibus et
, cupiditatihus et timoribus, nec abjiciatur. cui aulem si
, . . , mile esse id arbitrer, si vis, componam. [cL.] Cupio vero.
10 ' , , [80CR.] Itaque scis, inquam, tinctores, quotiens volunt la.
' , nas purpureo colore inficere, primo uidem ex tot colori
, bus unum eligere album, deinde non mediocri opera ad
hibita praeparare, ut quam maxime florem suscipiant, at
, ,
que ita demum tingere. guod autem ita est tinctum, in
15 . , " delebile permanet, neque sola aqua elui neque additis his
o , ' quae ad abstergendum pertinent, aboleri flos ille coloris
potest, quae autem minus, scis qualia evadant, seu quis
' , , , allis lingat coloribus, seu istis, praeparatione neglecta.
,
[cL.] Scio, inquit, eluta et ridicula fieri. [socR.] ale igi
20 o. , , .
tur, inquam, facere et nos studuisse pro viribus cogita,
, ' ,
quando milites eligebamus eosque musica et gymnastica
,
430 a erudiebamus: nihil nos aliud tum molitos puta, nisi uti
, nobis quam optime persuasi leges instar coloris cujusdam
25 , imbiberent, ut eorum opinio de rebus terribilibus deque
aliter comparatis immobilis perseveraret, uod idonean
et naturam et educationem nacti essent, neve colorem eo
, rum delerent purgamina istaad eluendum vehementissima,
, , voluptas scilicet, omni nitro et cinere ad expurgandum
, b acrior, et dolor metusque atue cupiditas, omni alio pur
, gamine. hanc igitur hujusmodi vim ac perpetuam rectae
, legitimaeque opinionis circa terribilia eorumque contraria
conservationem fortitudinem voco equidem atque pono,
, 1.isi tu aliud dicis. [cL.] go vero, inquit, nihil; videris
35
. ' , ' , enim opinionem rectam de his eisdem absque disci
plina conceptam, item ferinam et servilem haudquaquam
existimare legitimam et aliud quiddam, uam fortitudinem
, . nuncupare. [socR.] Verissime, inqualn, dicis. [GL.] ccipio
, ' , . c igiturhanc fortitudinem esse. [80CR.] tu guidem, inquam,
4() . o, ' ,

, . , civilem, atque recte accipies. iterum autem hoc,si volueris,

, etiam diligentius pertractabimus; in prae8entia enim non
, , istud, sed justitiam quaerebamus, ad cujus investigationem
, . , , . hoc, ut arbitror, sufficit.[cL.] Recte tu vero, inquit. [socR.]
4 , ' , , ! Duo utique, inquam, restant, ute conspici in civitate
, oporteat, temperautia et cujus gratia omnia indagamus,
, . . o justitia. [cL.] rorsus. [socit.] Quo igltur modo justitiam
, reperire poterimus, ne amplius in temperantia laboremus"
; , , ' [cL.] quidem, inquit, neque Scio neque vellem prius no
, bis illam innotescere, si temperantiam mon amplius consi
' derahimus : sed mihi sigratificari vis, ante hoc, guam
, . , lud investigato. [socR.] Volo sane, inquam, ut debe0. [..]
' , , . , . e Inquirejam, inquit. [socu.] Inquirendum est, inquam, alque
, , uthinc videre licet, concentui et harmoniae magis, quam Su
 (431,432.) VS. L. V. 71

, . periora similis est. [GL.] Quo pac" (socu.] rnatus quidam,

; , ' , inquam, est temperantia et a voluptatibus cupiditatibusque
, . uibusdam, ut perhibent, abstinentia. scilicet se poten
tiorem nescio quo modo dicentes et quaedam similia
, ; tamquam vestigia temperantiac ferunt. an non? [cL.] a
, . xime omnium , inquit. [socR.] onne uod se ipso poten
, tiorem dicunt, ridiculum est " ui enim se ipso poten.
431 , a tior, imbecillior quoque se ipso erit, rursusque qui imbe
. ' ; ', ' , cillior, potentior : idem enim in his omnibus appellatur.
, (cL.] Quidni" (socR.] t, inquam, videtur milli id sibi
o , velle hic sermo, ipsius hominis in animo duo quaedan,
, inesse , unum melius, alterum deterius, et quando
, natura melius deterioris imperium tenet, unc aliquem
se ipso potentiorem dicere : certe cum laude dicitur :
15 quando autem propter malam educationem vel consue
, b tudinem aliquam quod est melius, cum minus ipsum
. sit, deterioris multitudine superatur, hoc cum opprobrio
o, . , ' , reprehendere et ita affectum se ipso imbecilliorem atquein
, 4emperantem appellare. (cL.] ec aliter, inquit, videtur.
20 [socR.] unc contemplare, inquam, recens a nobis condi,
, , tam civitatem, inveniesque in ea alterum horum inesse,
. ' , potentiorem enim ipsam se ipsa jure vocatam faleberis, si
, . in quo melius pejori imperat, temperatum et se ipso po.
9 tentius vocandum est. [cL.] Contemplor equidem, inquit,
25 ac vera narras. (socR.] nimvero multas variasque cupidi
tales et voluptates et dolores in omnibus maxime reperias
- . mulieribus et servis et eorum, qui liberi esse dicuntur,
, in plurimis atque vulgaribus. [cL.] mnino quidem. [soca.!
, Simplices vero et moderatas, uae ratiome cum mente et
30 , . , opinione recta ducuntur, in paucis reperies iisque et natis
optime et optime educatis. [GL.] Verum id, inquit. (soct.
rgone et haec in civitate tua inesse vides et superari ibi cu
piditates, quae in plurimis et vulgaribus sunt, a cupidita
, ', . tibus et intelligentia pauciorum praestantiorumque viro,
35 rum [cL.] Video equidem, inquit. (socR.] Si qua igitur
, civitas, haec quoque potentior cupiditatibus et voluptatibus
. , . ' aque ipsa 8e ipsa appellanda est. [cL.] rorsus quidem,
; , . inquit. [socR.] onne igitur etiam temperans secundum
haec omnia" [cL.] axime, inquit. (socR.] c rursus si
40 , " in alia civitate, profecto in hac quoque eadem imperanti
, ; , bus atque subjectis opinio inest de eo, quinam imperare de
, . beant. an non ita censes?[GL.] agnopere, inquit. [socR.]
, , , In utris igitur civium inesse dices temperantiam, cum ita
, ; , . se habent in principibusne, an in subjectis" (c..] n
45 , ' , , utrisque, opinor, inquit. (socR.] Viden', inquam, non
; ; " male nos vaticinatos esse paulo ante, harmoniae cuidam
esse similem temperantiam? (cL.] Curnam" [80CR.] Quia
432 , a non guemadmodum sapientia et fortitudo in parte quadam
, , ' utravis residens altera sapientem, altera fortem praestabat
civitatem, non item haec agit, sed instar harmoniae, qna'
50 , diapason dicitur, per totam civitatem diffusa est, efficiens
consonantes in idem minimum et plurimum valentes et
, , , , , medios sive prudentia sive robore sive multitudine vel
, opibus vel alio quodam hujusmodi; ut rectissilne possimus
, ' Lemperanliam hanc appellare concordiam, delerioris Wi
 2
. . .
(432, 433.)
, o delicet etmeliorissecundum naturam consensionem, utrum
/ " ' " " - -- - -

, , - et in civitate et in unouoque conveniat imperare. [cL.]

. , , . Valde, inquit, assentior. [socR.] sto, inquam : tria nobis
, ' in civilate perspecta sunt, uantum nunc opinari licet:
5 , , ' 6 reliqua vero species, propter quam adhuc virtutis parti
, ' ; ceps civitas sit, uae tandem erit o patet enim hanc esse
, ' . . ,
, justitiam. (GL.] Palet. [socn.] unc igitur nos oportet,
Glauco, ut venatores fruticetum in orbem circumdare
,
10 , animum attendentes, ne qua justitia subterfugiat et oculis
subducta delitescat, liquet enim hic locorum eam esse.
, .
, vide igitur deditaque opera dispice, si qua fieri possit ut
. , , , prior me conspicias conspectamque mihi ostendas. [cL.]
o, uod utinam possem, inquit, sed comitem potius me et
15 . , ' , qui demonstrata perspicere possit, adhibens recte adhi
' . , ' , bueris. [socR.] Sequere, inquam, mecum precatus. [..]
. , , Faciam, inquit : ducas modo. [socR.] Profecto, inquam ,
invius locus atque condensus videtur esse, obscurus certe
, , . det perscrutatu difficilis est, verum tamen pergendum est.

20
.2. o , ,2
-

(..] Pergendum utique, inquit. - que ego dispiciens

- ' -

,
- >"'
[socR.] ui, hui, inquam, o Glauco, videmur vestigium

. , ' . , & , uoddam habere, et minime frustranosfuturos spero. [..]
. ; , Fausta nuntias, inquit. [socR.] Profecto, inquam, stofidi
,
-
quid accidit nobis. [GL.] Quid islud" [socR.] Jam pridem,
25 , ' , ' o beate, videtur ante pedes nobis inde ab initio volvi, ne
, que nos videbamus, sed maxime ridiculi eramus, u illi,
.
o
> . "

- .. -

6 qui saepe quod in manibus habent, quaerunt : item nos ia
, ,
- "-- /
ipsum oculos non conjiciebamus, sed nescio quo in longin
-"
-
-,
. , , ; , ,
-
quum prospiciebamus, atque ita fortasse factum est ut
/ /
30 nos lateret. [cL.] Quomodo, inquit, ais" [socR.] Videmur,
, . inquam, mihi ipsi et dicentes isud pridem et audientes
/ - 2 -

, , . haudquaquam animadvertisse id quodam modo nos di

433'', ' , , , a cere. [cL.] rolixum sane, inquit, pro mium audire cu
, pienti. [socR.] t, inquam, audi, si quid dicam. quod
35 ,
, , enim ab initio nunquam non faciendum statuimus, cum
, , civitatem condebamus, id ipsum, ut arbitror, vel species
, quaedam ejus est justitia. statuimus autem scilicet et dixi.
, mus saepenumero, si recordaris, unumquemque opor
5 " / 4 \

. tere unum aliquid exercere eorum, guae ad civitatem per.

4 U
, tineant, ad uod ipsius natura esset aptissima. [GL.] Dixi
b mus vero. [socR.] tque sua agere neque aliena curare ju
. . , ' stitiam esse item cum ex aliis multis audivimus, um ipsi
, , sape diximus. [cL.] Diximus vero. [socR.] oc igitur, in
, . quam, o amice, cum quodammodo fit, justitia videtur
45 ; , ', , , '
esse, sua agere. scis, unde conjiciam [cL.] equaquam,
, , sed dicas, inquit. [socR.] Videtur nihi, inquam, quod re
, , liquum est in civitate praeter illa, quae consideravimus,
, temperantiam, fortitudinem, prudentiam, hoc esse, uod
, omnibus illis vim praebuit, qua innascerentur, et innata
5, 0 , c conservare, quatenus ipsum insit. atqui diximus justi
, . , . tiam fore quod restaret postilla, sitria invenissemus. [cL.]
, ' , , tenim necessarium, inquit. [80CR.] Verum tamen, in
quam, si judicandum sit, quid horum maxime innatum
, , bonam efficiat civitatem, ambiguum erit, utrum consen
 (433, 434.) VS. . V. 73

, , sio imperantium et subjectorum, an legitimae de terribili.

, bus et non terribilibus, quaenam sint, opinionis conserva
, tio in militibus, an uae principum est prudentia et custo.
, d dia, an id bonam eam prae ceteris reddat in puero, mu
5. liere, servo, libero, artifice, imperante, subjecto resi
, dens, quod suum quisque unus agebat neque aliena cura.
. bat. [cL.] mbiguum certe, inquit: quidni" (socR.] mula
, ' ; , o, igitur, guod ad virtutem civitatis attinet, sapientia ejus et
1emperantiae et fortitudinis haec sua cujusque agendi in ea
10 facultas. [GL.] dmodum, inquit. [socR.] onne verojusti
. , . tiam harum, quod ad virtuten civitatis attinet, aemulam
. dixeris " [GL.] mnino equidem. [socR.] Jam considera et
; . , hacratione, numquid tibi sic videatur : principibusne in
, civitate res judicandas mandabis " [cL.] nidni" (socR.)
5 ; ; " um aliud quicquam magis sectantes judicabunt, quam
, , hoc, ut singulineque teneant aliena neque suis priventur"
' (cL.] n aliud, sed hoc. [socR.] amquam jusum" [cL.]
; , . ; . ta. [socR.] rgo hac quodue ratine quodammodo sui cu.
jusqne et proprii possessionem actionemque justitiam esse
434 . . 21 conceditur. [cL.] st ita.
" , . (socR.] Vide porro, an tibi idem, quod mihi, videalur.
si faber sutoris opera facere aggrediatur, vel suor fabri,
, , vel instrumenta inter se commutantes vel praemia vel etiam
, idem utraque exercere contendens, omniaque alia ita per
25 , mutentur, numquid magnum eo putas damnum inferri ci
, , . ' , o, vitati" [cL.] inime, inquit. [socR.] t cum aliquis, opinor,
, opifex vel alius quaestuarius natura divitiis sublatus vel
h multitudine vel robore vel ejusmodi alio quopiam in mili.
, taris hominis ordinem transire conatur, vel miles in con
2 siliarii et custodis, cum indignus sit, et hi instrumenta ac
, praemia permutant, vel cum idem aliquis omnia haec simul
, agere aggreditur, tunc arbitror tibi que hanc horum
, permutationem et aliena curationem civitati perniciosam
, videri. [cL.] mnino uidem. [socR.] rgo trium in civitate
. . generum curatio alienorum et permutatio maximo civitati
c damno est et summojure laesio maxime appellabitur. [cL.]
' Certe quidem. [socR.] Laesionem vero summam civitatis
. . propriae non injustitiam esse dices" (cL.] Qui non" (socn.]
oc igitur injustitia est. rursus autem sic dicamus : quae
40 ; ' , .
stuarii, auxiliarii, consiliarii generis actio propria, uno
, , quoue eorum suum agente in civitate, contra et justitia
, erit et civitatem juslam efficiet? [cL.] n aliter mihi vi
, detur, inquit, quam sic se habere. [socR.] ndum firmis
' ;
sime, inquam, de eo pronuntiemus, verum si in unum
45 , ' , , . ,
uemque hominem singularem translata haec species ibidem
' , , '
nobis justitia esse fatenda est, jam concedemus, uid enim

, dixerimus" sin minus, unc aliud uid dispiciemus. nunc
, , vero hanc dispiciendi viam exsequamur, secundum quam
, ' , existimavimus, siin majori aliguo eorum, ute habent ju
, stitiam, prius eam conspicere conaremur, facilins in ho
, mine uno nos quale esset, perspecturos. visumque nobi8
, est majus illud civitas esse, alque ita quam poteramus
, , optimam condebamus, probe Scientes iu bona eam inesse.
 7 . . . (435, 436)
, quare uod in illa nobis apparuit, referamus ad unum, et
, , siidem ibi constabit, satis nobis erit factum, si quid autem
, , aliud in uno apparebit, rursus ad civitatem conversi exa.
435 a minabimus; ac fortasse juxta se posita inspicientes teren
' tesque velut ex lignis lammam eliciemus justitiam, et cla
, ram factam apud mos ipsos stabiliemus. [c..] , inquit,
' ' via et ratine procedis, atque ita agendum. [socR.] Quid
. ', , ' igitur" inquam : quod idem appellamus tam majus, uam
. ' , ' , minus, dissimile est, guatenus idem appellatur, an simile"
, (cL.] Simile, inquit. [socR.] rgo vir quoque justus a civi
, , ; ", tate justa, quod ad ipsam justitia speciem pertinet, nihil
. ' dineret, sed similis erit. [..] similis, inquit. Isocn.] ,
, ' qui civitas jusla esse visa est, quod in ea tria naturarum
. ", . o genera inerant, uorum unumquodque suum opus exer.
1 , ceret, temperata vero et ortis et sapiens propter alios
quosdam eorundem generum affectus et habitus. [ct..] Vera
' haec sunt, inquit. [socR.] Itaque unum quoque, o amice,
. , . , , ita existimabimus easdem hasinanimosuo species habentem
C propter affectus eosdem merito iisdem, quibus civitatem,
2 nominibus appellari. [cL.] ecesse est omnino, inquit.
o . , . [soca.] n levem rursus, inquam, o mirifice, de animo
, ' , , quaestionem incidimus, utrum tres in se species has ha
, , beat, necne. [cI..] inime, inquit, in levem, ut mihi vide
. , , .
tur. forsan enim quod dicitur verum est, Socrates, pul
2, , , ,
. , ' , ' , chra difficilia esse. [socR.] pparet, inquam. ac certe scito,
, , d o Glauco, nos, ut mea fert opinio, accuratam quidem hujus
, o , rei cognitionem hac, qua nunc utimur in disputando via,
, adipisci nunquam posse, sed longiore scilicet et operosiore
30 , illuc pervemiri, at forlasse talem, guae adluc dicla et in
. vestigata non dedeceat. [cL.] onne sat istud videri debel"
; inquit, nam mihi quidem in praesentiaid sufficeret. [socR.]
. , o, t vero, inquam, mihi plane sufficiet. [cL.] rgo ne te pi
. , , . ' geat, inquit, sed considera. [socR.] onne igitur, inquam,
35 o , ' , , maxime nobis necesse est fateri easdem in unoquoque no
, strum species eosdemque mores inesse atque in civitate
, . neque enim aliunde, opinor, in illam venerunt ridiculum
, enim esset, si quis indolem animosam existimaret non a
, privatis originem ducere in civitatibus eorum, quorum haec
40 , esse fertur indoles, uales sunt hraces et Seyhae et fere
, septentrionales gentes, aut discendi studium, uod quis
, ' ' nostrae maxime regioni proprium esse dicat, aut quaestus
436 , , 3. cupiditatem, ua hoenices gyptiique praecipue affecti
videntur. [cL.] t maxime, inquit. [socR.] oc igitur ita
45 . , . se habet, inquam, neque difficile cognitu. [GL.] Certe non
, ' , . .
diflicile. [socR.] d vero jam difficile, utrum uno quodam
,
, hoc singula agamu8, an tribus eorumque aliud alio : uno
, , ' discamus, alio irascamur eorum, quae in nobis sunt, tertio
50 concupiscamus voluptates ad victum et ad generationem
, ' h celeraque hujusmodi pertinentes, an toto animo singula
, ' horum agamus, cum agere instituerimus. haec difficile erit
. probabiliter definire. [cL.] ihi quoque videtur, inquit.
, . " , [socR.] Sic igitur aggrediamur ea finire, utrum eadem in.
 (430,437) VS. L. V. 75

, . ; , ter se, an diversa sint. [cL.] Quo modo" (socn.] Constat

idem contraria facere vel pati secundum idem et ad idem
, simul non posse. quam ob rem si quando reperiemus in iis
, , haec fieri, intelligemus non idem ea esse, sed plura. [cL.]
, . . . , . " sto. [socn.] nimadverte jam uod dico. [..] Dic, in.
, , quit. [socR.] Stare, inquam, simul atque moveri idem se
; . cundum idem num potest" [cL.] ullo modo. [socR.] iam
, diligentius inter nos constituamus, ne qua forte proceden
,
tibus nobis dubitatio suboriatur. s uis enim dicat homi.
10 ,
, , o, , nem stantem, sed manus et caput moventem, eundem
' , , d slare simulatgue moveri, haudquaquam, opinor, ita di
; . cendum censebimus, sed parlem uidem ejus stare, partem
, , vero moveri. non ita" (cL.] Ita. [socR.] c si artificiosius
15 , . etiam et argutius iste luderet turbines dicens totos moveri
, simul et stare, quando in eodem puncto centrum defixum
, , habentes revolvantur, vel aliud quidpiam eodem in loco
, o manens in orbem circumagatur, nequaquam assentire
, 6 mur, quia non secundum eadem suihaec tune moverentur
20 , et manerent, sed diceremus habere ea rectum in se atque
, , rotundum, et secundum rectum quidem stare, cum nulla
ex parte declinent, secundum rotundum vero in orbem
moveri, sed uando id, uod circumagitur, simul directio
, . nem vel ad dexteram vel ad sinistram, vel ante vel retro
25 , . inclimat, tunc nullo modo starepotest.[cL.] trecte quidem,
, inquit. [socR.] Quare nihil hujusmodi, si dicatur, nos per
437 31 turbabit aut nobis persuadebitidem quandoue simulsecun
. , . ' , dum idem atque ad idem contraria pati vel etiam esse aut
' , agere. [cL.] ihicerleminime, inqui. [socR.]Verumtamen,
3

inquam, ne in istis dubitationibus omnibus enarrandis re
,
, , futandisque diutius morari cogamur, ita ponenles id esse,
, , porro progrediamur, ita, ut, si quando aliter, quam Sic se
. , habere hac appareat, omnia hinc nobis collecta irrita fore
35
, b concedamus. [GL.] st vero, inquit, ita faciendum. [soCR.]
' , ' ,
onne igitur, inquam, adnuere et renuere, appetere et re
, cusare, sumere et rejicere, denique omnia hujusmodiinge
nere contrariarum.intersepones sive actionum Seu affectio
, . ', num" hac enim nihil intererit. [cL.] go vero, inquit, in
4
' , . ; ' contrariis. [socR.) Quid igiturf inquam : sitire et e3urire t
, omnino cupiditates, item velle et optare, nonne haec omnia
, o adillorum species referes, quae modo diximus? veluti sem

, per cupientis animum nonne velappetere dices illud, quod
45
, cupit, velsumere id, quod optat ut sibiadsit, velquatenus
, , vultaliquidsibiporrigi, adnuereapud se velutinterrogante
, , aliquo, ut fiat affectantem" [cL.] quidem. [socR.] Quid
vero" nolle, non optare, non cupere nonne in rejiciendi et
; . , a se repellendi speciem et in omnia illis contraria refere,
'
50 ' d mus" [..] Qui non" (socR.] is igitur sic se habentibus
speciemne aliquam cupiditatum esse dicemus et evidentis
; ;
simas earum ipsarum sitim et famem" (cL.] Dicemu8, in,
quit. [socn.] t hanc uidem potus, illam cibi" [..] Ita
; , ' , , es. [socn.] umquidin quantum sitis est, alicujus pr"
 76 . . . (437,438.)
, . ' , ea cupiditas est in animo, quam cujus dicimus velu
, , sitis estne sitis calidae potionis vel frigidae vel multae
; vel paucae, vel uno ut verbo dicam, alicujus modi po
, , culi" an, si calor siti adest, frigidi appetitum inducit,
, , sin autem frigus, calidi" et si propter praesentiam multi
o , e tudinis multa est stis, multi appetitum inferet, sin autem
, , pauca, pauci? ipsum vero sitire nunquam alius appetitio
, , est, quam cujus suapte natura est, ipsius polionis, rur
, , susque esurire cibi" [cL.] Ita, inquit : ipsa cupiditas quae
, , que ipsius cujusque est solum, cujus ipsa natura est, talis
, ; , autem veltalis accedentia sunt. [socR.] Cavendum est vero,
, , inquam, me quis nos improvidos turbet, inferens neminem
438 o . , a potum cupere, sed bonum potum, et non cibum, sed bo
', , num cibum : nempe omnes bona expetere. si igitur sitis
, , , appetitio sit, boni esse sive poculi seu alius, cujus sit ap
petitio, similiterque ceteras. [cL.] ossit sane, inquit,
. , aliquid dicere videri qui haec dicat. [socR.] Verum tamen,
, , inquam, guaecunque ita comparata sunt, ul alicujus sint,
. " , , sialicujus modi sunt, ejus sunt, ut arbitror, quod alicujus
20 . , ' , ' modi est, ipsa autem quaeque ipsius cujusque dumtaxat.
, , b (cL.] Haudintelligo, inquit. [socn.] onintelligis, inquam,
, , ' majus ita comparatum esse, ul alicujus majus sit" [cL.]
. , . , , lane. [socR.] onne minoris " [cL.] Ita. [socR.] ulto au,
, , . tem majus multo minoris. nonne" [cL.] Ita. [socit.] onne
25 ; . etiam aliquando majus aliquando minoris et futurum ma,
, ; . ' jus futuri minoris" [cL.] Quid, guaeso, aliud2 inquit.
(socR.] tque etiam plura ad pauciora, dupla ad dimidia et
; ; ' . C omnia talia, itemque graviora ad leviora et velociora ad
tardiora el calida item ad frigida omniaque horum similia
30 , nonne eodem modo se habent? [cL.] Certe. [socR.] Quid
, vero quae ad scientias spectant" nonne eadem ratiof Scien.
' tia uidem ipsa ipsius, quod discilur, scientia est, vel cu,
; . iuscunque dicenda est esse scientia, scientia vero quaedam
, , et alicujus modi ejus, guod alicujus modi est, et cujusdam
35 , est? dico autem tale quid : nonne postquam 8edificandarum
, aedium scientia exstitit, ab reliquis scientiis discreta est,
, o d ita ut architectura appellaretur" [cL.] Quidni" [socR.]
, , onne eo, uod alicujus modi esset cujus reliquarum alia
. ; "' nulla" [cL.] empe. [socR.] rgo quia erat ejus, quod ali
40 , ; . cujus modi esset, et ipsa alicujus modi effecta est" eodem
, , que modo celerae artes et scientiae" [cL.] st ita. [socR.]
; . oc igitur, inquam, dicere me voluisse tune putato, si
, ' , uidem nunc intellexisti, quaecunque ita comparata sint,
, , , ut alicujus sint, ipsa quidem sola ipsorum solorum esse,
45 , e quae vero eorum, uae sunt alicujus modi, ea esse alicujus
, , , , modi. neque vero qualium sint, talia etiam esse ea dico,
, quasi salubrium et insalubrium scientia salubris et insalu
hris et malorum atque bonorum mala ao bona sit, sed
' , quoniam non illius, cujus scientia est, facta est scientia,
50 , , , sed ejus, uodalicujus modi esset, hoc autem erat salubre
' , et insalubre, alicujus modi ipsa quoque effecta est idque
, in causa fuit, ut non amplius scientia simpliciterappellare
, tur, sed accedente quod alicujus modi est, medicina. [GI..]
. , , enco jam, inquit, mihique ita se videlur habere. [soc" !
 (410, 440.) VS. .. V. 77

439 . , ' , - a Jam vero sitim, inquam, nonne id, uodest, interea esse
, , dices, uae alicujus sunt" est autem scilicet sitis [ct..]
o
,
, ' ,,
. Sane, inquit, potionis. [socR.] onne igitur alicujus modi
-- ' " . / " 9

, potionis alicujus modietiam sitis" nam sitis quidem ipsa ne

, que multae neque paucae, neque bonae neque malac, neque,
, ' , '

r " ' '
ut uno verbo complectar, alicujus modi, sed ipsius potio
. .
, nis solumipsa sitis est [cL.] Sicest omnino. [socR.]Sitien
, , b tis igitur animus quatemus sitit, non aliud vult, quam bi
10 . . bere, idque appetit et ad id fertur. [cL.] aud duhie.
, [socR.] Si quid ergo guandoue eum retrahit sitientem,
, , nonne aliud quid erit in eo diversum ab ipso, uod sitit et
, velut bestiam ad bibendum impellit" neque enim fieri posse
. . " , o, dicimus, ut idem aliquid eodem sui circa idem simul agat
15 , contraria. [GL.] n certe. [socR.] Quemadmodum, opinor,
, ' e sagittario non recte dixeris manus ejus simul arcum re
, C pellere atque attrahere, sed aliam esse manum quae repel
. , . lat, aliam quae attrallat. [GI..] Ita prorsus, inquit. [socR.]
; cquid ergo dicamus aliquos nnnunquam sitientes bibere
20 ', , . , , nolle" [GL.] dmodum, inquit, multos ac saepe. [socR..
, Quid igitur, inquam, de his aliquis dicat? nonne inesse in
, ,
animo eorum aliquid, uod jubeat, et aliquid, uod vetet
, , , . ' bibere, quod diversum et potentius sitjubente" [cL.] ihi
, . uidem, inquit, videtur. [socR.] onne vero quod prohibet
25 , ,
talia, ex ratine proficiscitur, cum inest, uae vero agunt
; ,
, ' , atue trahunt, ex aftectionibus et morbis accedunt [cL.]
, , pparel. [socR.] n inepte igitur, inquam, duo h8ec et in
, ter se diversa existimabimus, et illud quidem, quo ratio
30 , cinatur animus, rationale ejus denominabimus, illud vero,
, uo amat et esurit sititque et ad reliquas cupiditates impeln
. , ' , , ' e (ertur, irrationale et concupiscens, expletionum quarundam
. , ' , et voluptatum studiosum. [cL.] n inepte, sed meri,
, inquit, ita censebimus. [socR.] ae igitur, inquam, duae
35 , , nobis in animo species distinctae sint : illud autem, quod ad

; , ,
,
iracundiam pertinet et quo irascimur, utrum tertium quid
', ' , dam est, an alterutrius horum cognatum" [c...] Fortasse,
, , inquit, allerius, concupiscentis. [socR.] t, inquam, audire
o , memini aliquid, cui fidem habeo : Leontium, glaionis fi
40 , lium, ex iraeeo sub septentrionali muro extrinsecus ascen
, dentem, cum cadavera sensisset apud carnificem jacentia,
440 , ' a simul et videre concupisse et abhorruis8eatque aversatum
esse, et aliquamdiu pugnantem secum et caput obtegentem
, , , , cupiditate denique superatum diductis oculis ad cadavera
45 . ", , . accurrisse dicentem : ecce vobis, infelices, satiamini pulchro
, , spectaculo. [cL.] udivi, inquit, et ipse. [socR.] aec vero,
. inquam, narratio docet iram nonnunquam pugnare cum
, . , , cupiditatibus ut aliud cum alio. [cL.] Docet enim, inquit.
, [socn.] onne et alibi, inquam, frequenter animadverti
5 , b mus, quando vi impellunt aliquem praeter rationem cupi.
, ditates, objurgantem ipsum sese et ei sui parti, uae im
, pellit, irascenem, et quasiduobusdiscordantibusadjutricem
' rationi succurrere iram hujusmodi viri" ratine autem im
, o perante non esse sibi repugmandum, iram cupiditatibus c
 78 . . . (440, 441.)
, ' ' junctam arbitror te numquam aut in te ipso aut in alio
. , . , ' , sensisse dicturum.[cL.Junquam perJovem, inquit.[socR.)
o , , c Quid vero? inquam : uando guis injuriam inferre se putat,
nonne quo generosior est, eo minus irasci potest, dum esu
,
' , rit et alget et aliud guodvis tale patiturab illo, quem jure
, , , hacc agere cen8et, et, de quo dico, ira ejus non vult in
; , . hunc irritari" (cL.] Verum dicis, inquit. [socn.] Quid vero"
, , quando gnis pati se injuriam putat, nonne tunc fervet c
irascitur et auxilium praestat ei, quod justum videtur,
0
propterea guod fame et frigore et ceteris talibus afficitur,
, , d et perseverandovincit neque a generoso operecessat prius,
quam vel perfecerit vel finem invenerit vel ut canis a pa.
' store revocatus ab ea, uae in ipso est, ratine miligatus
; , , o , fuerit? (cL.] mnino, inquit, simile est ei, cui dicis, et
15 profecto in nostra civitate auxiliarios ut canes posuimus
obtemperantes principibus ut pastoribus civitatis. [socn.]
. , ' , ptime, inquam, quod dicere volo, intelligis. sed vide,
, ' . ; e num et hoc insuper animadvertas. [..] Quid istud" [socR.]
" , , unc contra nos ac supra deiracundia judicare. tune enim
20 , eam ad concupiscendi naturam referebamus, nunc vero
, , multum abesse, ac multo magis eam animi partibus inter
se dissidentibus a ratine stare dicimus. [cL.] Ita prorsus,
. , . ' inquit. [socR.] umquidigitur etiam ab hac diversa, an ut
, , , quaedam species rationis, ut non tres in animo, sed duae
25 , species sint, rationalis et concupiscens? an quemadmodum
, in civitate tria eam continebant genera, uaestuarium,
441 , , , , 31 auxiliarium, consiliarium, ita et in animo tertium quoddam
, hoc est iracundum, natura opem ferens rationi, nisi mala
, educatione fuerit depravatum" [cL.] ecesse est, inquit,
30 , , , . , tertium sit. [socR.] empe, inquam, si diversum a ratione
' , , apparuerit, quemadmodum visum est a concupiscenti dif--
. ' , ferre. [cL.] t facile, inquit, apparere potest. nam in infan
, , tibus quoque istud videas, qui statim mati iracundia pleni
, , sunt, ratinis autem aliqui nunquam, multi 8ero compotes
35 ' b fieri mihi videntur. [socR.] er Jovem, inquam, praeclare
, . , ' , dixisti. praeterea in bestiis ita esse, ut dicis, animadver
, tere licet, et accedit omeri testimonium, illud, quod su
, pra alicubi in illo sermone induximus,
, , ectora castigans monitis affatur acerbis.
" . hic enim omerus perspicue ut aliud ab alio objurgari fecit
" id, guod sine ratiome irascitur, ab eo, quod de meliori
c
pejorique consultavit. [GL.] Satis, inquit, recte dicis.
. , , .
, ' , , [socR.] aec igitur, inquam, vix tandem enatavimus,
4t , satisque inter nos constitit eadem in civitate atque in unius.
' cujusque animo generainesse ac numero paria. [cL.] stila.
. . [socR.] Jamne ergo hoc necessarium est, uemadmodum et
, , . quo sapiens erat civitas, ita et eo sapientem esse hominem
; ; singularem " [cL.] Quidni" [socR.] Item uo fortis est sin.
50 , , d gularis homo et quomodo, eo etita fortem esse etiam civi.
. tatem, et in ceteris omnibus ad virtutem utraque similiter
. , , , se habere. [cL.]ecesse est. [socR.] rgojustum quoque,
, Glauco, opinor, virum dicemus eadem ratine esse, qua
. . ' erat civitas. [cL.] oc uoque necessarium omnino. [socR.)
 (442, 443.) VS. L. V. 79

, ullo vero modo illud obliti sumus, illam eo justam visam

. esse, quod triumineagenerumsuum uodqueagebat. [ct..]
, , . on mihi videmur, inquit, obliti. [socn.] Recordandum
, , igitur nobis etiam nostrum quemque, cujus singulae animi
5 , . partes sua agant, hunc justum fore et sua agentem. [cL.]
. , ' , , rorsus, inquit, recordandum. [socR.] tqui rationali parti
, convenit imperare, cum sapiens sit geratque totius animi
,
curam, animosae vero obsequi illi et auxiliari" [cL.] Certe.
,
. ' , [socn.] onne igitur, ut diximus, musica et gymnasticae
, temperatio in concordiam ista rediget, alterum intendens
442 a et nutriens praeclaris sermonibus et disciplinis, alterum
, , remittens sedatum et mansuefactum harmonia atque nu
, , ' . mero? [cL.] axime, inquit. [socR.] tque ita nutrita haec
15 duo et vere sua edocta et erudita praeerunt concupiscenti,
, quae pars animi in quoque est plurima et opum natura avi
. issima, cavebuntque ne corporis voluptatum uae dicun
, , tur expletione adauctum illudgrandius robustiusque evadat
et non vicissim sua agat, sed suljicere sibi illa et imperare
20 , b contendat quibus pro genere suo non debet, atque univer
, sam omnium vitam evertat. [cL.] Prorsus, inquit. [socR.]
. rgone ab externis quoque hostibus hacc duo animuu.
, . ' , ' , totum corpusque optime tuebuntur, alterum consulens,
o alterum propugmans atque obtemperans principi el fortitu
- "-

25 , , dine consilia exsequens " [cL.] Ita est. [socR.] t fortem

,

,



quoque, arbitror, hac parte unumquemque vocamus,
; .
, o, , quando animosum ejus per dolores et voluptates servat
uod a ratine de terribiliet non terribilipraeceptum fuerit.
30 . [..] Rectequidem, inquit. [socR.] Sapientem vero exigua

'., .
.
illa parte, quae et imperabat in eo, et haec praecipiebat, ha


(") j ' , bens et ipsa in se scientiam ejus, quod ex usu sit tam singu
lis, quam universae trium eorum communioni. [cL.] Certe.
, (socn.] Quid vero temperantem nonne ob horum ipsorum
' ' - / ' 3

35 . , amicitiam atque concordiam, uando et quod praesidet et

- - " 3 -- - - - - -

, d ue duo subjecta sunt, in eo consentiunt, rationem impe.

rare decere, neque abilla dissident? [cL.]Certe temperantia,
; , ' , inguit, nihil est aliud, nisi hoc, cum civitatis, tum hominis
, , . singularis. [soca.] Justus denique eo, guo saepe jam dixi
40 , , mus, et ita erit. [cL.] ecessariumid omnino. [socR.] Quid
. . , , ergo inquam : num qua nobis figura justitiae retunditur, ut
aliud videaturesse, quam uod in civitate apparuit" (cL.]
, ; , , ihi quidem, inquit, non videtur. [socR.] Sic enim, in
- ?, * .2
. , ' , - e quam, si quid adhuc in nobis dubitationis supersit, confir
45 , mabimus, vulgaria eiadhibentes. [cL.] Qualia" (socR.]Veluti
. ; si constituendum inter nos sit de civitateilla deque homine

similiter atque illa nato atque educato, numquid vir talis
fidei suae creditum avertere posse videatur aurum vel ar
, gentum, guemnam censes eum potius, quam aliter affect08
50 , ' o
443 , ; a id facere existimaturum" (cL.] eminem, inquit. [soCR.]
' , . on etiam a sacrilegiis et furtis et proditionibus tam pri
vatim sodalium, uam publice civitatum prooul hic erit"
; ." ' [..] rocul. [socn.] on magis vero infidus vel in jure
 8 . . . (443, 444 )
. jurando vel in reliquis promissionibus. [cL.] Quomodo
, enim" [socR.] dulleria uidem et parentum neglectiones
, et derum cultus praetermissiones cuilibet potius, quam
o. , . huic conveniunt. [cL.] Cuilibet certe, inquit. [socR.]
, orum omnium vero non haec causa, quod eorum, uae in
; eo sunt, guodque sua agit lam imperandi, guam parendira
. tione habita" (cL.] aec ipsa nec alia ulla. [socR.] Quid
, ,
; , ' , igitur? numquid aliud esse justitiam quaeris, guam hanc
0
. o , ipsam vim, uae tales viros et tales efficit civitates" [..]
, er Jovem, inquit, non ego. [soc.] ventu ergo compro
batum nobis somnium est, cum conjicere dicebamus nos
. statim incipientes condere civitatem deo aliquo ducein prin
. , , ' cipium et imaginem quandam justitiae incidisse videri. [cL.]
5 , , mnino quidem. [socR.] rat autem, o Glauco, qua de
causa etiam utile est, simulacrum quoddam justitia, quod
, ,
. . , sutorium natura sutorem esse par erat nec aliud agere, qui
, o, , ' vero faher, fabricare, similiterque in ceteris. [cL.] ppa
20 , , d ret. [socR.] Re vera autem talis quidem, ut videtur, ju
, stitia erat, sed non circa actionem suorum exteriorem, sed
circa interiorem, gua quis vere sua agat ita, ut nihil ex
, 8uis aliena tractare patiatur neque animi genera sinat inter
se opera confundere, sed vere propria recte disponat sui
25
que Sit dominus seque in ordinem redigat et amicus sibi
ipse effectus apte compositis tribus quasi harmoniae termi
, , nis summae, imae, media chordae et si quae alia media fue.
,
rint, his omnibus nexis et omnino unus effectus e multis
, temperans atque concinens ita demum agat, si quid agat,
3()
, , vel circa pecunias acquirendas vel corporis cultum, vel
, etiam circa civilia aut privata commercia, in his omnibus
, actionem justam et honestam existimans et nominans eam,

, quae habitum hunc servet unaque efficiat, sapientiam au
35 , tem actioni huic praesidentem Scientiam, injustam vero
444 , , a actionem omnem, quae eum disSolvat, insipientiam autem
, . hujus rursus ducem opinionem. [GL.] Vera prorsus, in
, ' , , . quit, Socrates, dicis. [socR.] sto, inquam : justum et
, ' virum et civitatem et justitiam, quid in eis sit, invenisse
10 , , nos affirmantes non multum, ut arbitror, a vero abhorrere
, , o, . videbimur. [cL.] on per Jovem, inquit. [socR.] fir
, . , . memus ergo"[cL.] ffirmemus. [socR.] sto igitur, inquam :
, ' , o, deinceps enim de injustitia, opinor, videndum. [cL.] aud
. , , dubie. [socR.]onne seditionem uandam rursus horum
45 b trium eam esse necesse est curiosamque alieni operis usur.
pationem et partis cujusdam adversus totum animum insur.
, ' , , gendi conatum, ut principatum teneat in eo contra ac decet,
, cumita natura comparata sit, ut servire eam imperatorio ge
, ' , o,
50 neri conveniat" talia quaedam, ut arbitror, atque horum tur
bationem erroremque injustitiam esse dicemus et intempe
. , rantiam et ignaviam et insipientiam et universam denique
. , ' , o pravitatem. [cL.]ademhaec,inquit. [socR.]onne, inguam,
, etiam quidsitinjuseagereetinjuriariet rursus justa facere,
 V8. .. V. 81
(444, 445.)
, haecomniajamperspicua sunt, siinjustitiaetjustitia patent"
[cL.] Quonam modo? (socR.] ihil, inquam, a salubribus
; ;", ' , et insalubribus ea differre, ut haec in corpore, sic illa in
,
, . ; . animo 8ese habentia. [..] Qua ratione? inquit. ocR.]
Salubria, opinor, sanitatem afferunt, insalubria morbum.
5 , .
. [cL.] Ita. [socR.] onne etiam justaagere justitiam gignit
, ' , . d in auimo, injusta injustitiam" [cL.] ecesse est. [socR.]
m afferre itaquaein corpore sunt consti.
st autem sanitate
m ur
' , tuere, ut secundu naturam invicem superent et supe.
rent, morbum autem, ut contra naturam dominentur in.
'
ter se subjicianturque. [cL.] st ita. (socR.) onne
. , , rursus, inquam, justitiam efficere nihil est aliud, nisianimi
partes ita constituere, ut secundum naturam invicem su.
' , perentur et Superent, injustitiam antem, ut contra naturam
' ; dominentur inter se subjicianturque" [cL.] rorsus, in
15 , . , o, quit. [socR. ] Virtus igitur, ut apparet, sanitas quaedam
, e est et pulchritudo et robustus animi vigor, pravitas contra
. . ' morbus et turpitudo et imbecillitas. [ct..] st ut dicis.
, [socR.] onne exercitationes quoue honestae ad virtutem
; . , acquirendam ducunt, turpes ad pravitatem" [cL.] ecesse
20 o, , est. [soCR.] Restat igitur nobis, ut videtur, guaerendum,
445 - a numquid prosit agere justa et honesta colere et essejustum,
, , sive occultum id sit, sive non, an injuriariet injustum esse,
, si modo non det p"nas neque fiat castigatine melior.
. ', , , [..] t, inquit, Socrates, ridicula mihi quidem quastio
25 , ista fore videtur, si corporis quidem natura corrupta non
esse vivendum putamus ne in omnium quidem epularum et
poculorum affluentia et cunctis divitiis et totius orbis im
, perio, ejus ipsius vero, quo vivimus, natura perturbata et
, , corrupta vitalis scilicet vita erit, simodo quis quodlubeat,
3 , - b agat, excepto eo, quo ab improbitate et injustitia libere.
, tur, atque justitiam et virtutem adipiscatur, postquam ta
, , lia haec utraque, qualia narravimus, apparuerunt. [socR.]
Ridicula vero, inquam. nihilo tamen minus posteaquam
ut quam certissimefieri potest, haec ita se
, ' , ' , eo pervenimus, amus, dum.
habere perspci minime a negotio desisen [cL.]
ss , ,
, . ", er Jovem, inquit, minime omnium ignaviter desistendum.
, , . , [socR.] gejam, huc accede, inquam,
a
ut videas, uot spe
quidem
cies pravitas mea quidem sententi habeat, uae
' , , ,
sint inspectu. [cL.] Sequor, inquit : dicas modo.
, . ", , dignae
[socR.] c profecto, inquam, tamquam especula, postuam
40 . , ' , huc disputando ascendimus, una mihi species virtutis con
,
spiciendam se praebet, pravitatis vero innumerae, ex quibus
, ,
, ' , uattuor uaedam commemorabiles videntur. [cL.] Quo
modo ais? inquit. [socR.] Quot, inquam, rerum publica
. , . ", ' , rum modi sunt species habentes, totidem esse eliam animi
45 ,
modi videntur. [cL.] Quot" uaeso. [soc.] Quinque, in
. ; , ' d quam, rerum publicarum, et quinque animi. [cL.] Dic,
, , . , , . uinam, inquit. [socR.] Unum, inquam, dico rel publicae
, , , modum esse hunc, quem nos exposuimus, nominibus vero
, , ' appellari potest duobus. nam si inter principes unus quidam
50 , sit ceteris praestans, regnum vocabitur, sin aulem plures,
, gubernatio optimatum. [cL.] Verum, inquit. [socR.] anc
. , . , ergo unam, inquam, speciem esse dico, sive enim plures
' , ,
0
. .
 82 . . .
(449, 450.)
e erunt, sive unus, nullns, qui ita, ut diximus, educatus
, . et erudius fuerit, uicuam graviorum civitatis legum
, . -
movebit. [cL.]eque enim consentaneum est, inquit.
-909 -
-->999---

. .R UUS.
-

449 " (socn.] onam igitur civitatem hujusmodi et rem publi.

, , cam rectamque voco, et virum talem, pravas autem reli.
, , quas et vitiosas, si haec recta, tum in civitatum admini
stratione, tum in singulorum institutione animi, easque
, . quattuor pravitatis species habentes. [cLco.] Quasnam
, . , islasPinguit. -uncegocelerasnarraredeincepspergebam,
qua ratine mihi alia ex alia transire videbantur, sed ole
( marchus (paulo enim remotior sedebat ab dimanto) por
) recta manu prehensoque supernein humero ejus pallio et
illum ad se traxit et ipse proclinatus ore ad aures ejus ad
moto dixit guaedam, quorum nihil percepimus, nisi hoc :
, , - [ro..] Dimittemus igitur, inquit, an quid agemus" - cui
, , , " , dimantus altiore jam voce [n.] inime, inquit. - d
, . , , h8ec ego [socR.] Quid potissimum, inquam, vos non dimit
, ; , ' . c titis" (D.] e, inquit ille. - que iterum ego [socn.]
20 ; , , Quid potissimum " inquam. [D.] igrescere nobis vide
, ris, inquit, integrumque Caput disputationis non minimum
, , suffurari, ne nobis expomas, atquesperare clam nobis fore,
uodleviter de uxoribus scilicet elliberis constare omnibus
, dixisti interamicos communia esse futura. (socR.] onne
. , , ; recte, inquam, dimante" [D.] ta, inquit , sed hoc
25 , ' , recte quemadmodum reliqua demonstrari oportet, qui com.
,
o. . munionis modus sit, nam multi esse possunt. ne igitur
praetermiltas, quem tu dica8. jam diu enim exspectamus
d sperantes expositurum te tam liberorum procreationem,
, , quae sit ejus conditio, quam uomodo natos sint educaturi,
30 , , , qualisque debeat esse haec omnis, quam tu dicis, uxorum
liberorumque communio; plurimum enim, immo totum
referre istud rei publicae putamus, rectene an non recle
. , , instituatur. nunc igitur quouiam rem publicam aliam ag
, , grederis, priusquam haec satis tractaveris, visum id nobis
450 , , a est, uod et ipse audisti, non dimittere te, antequam haec
. , omnia quemadmodum reliqua exposueris. [cI..] rofecto
, . , me quoque, Glauco inquit, vobiscum sentire existimate.
, [Rs.] rocul dub, inquit hrasymachus, nobis omni
, . , ' , bus haec videri puta, Socrates. [socR.] Quid patrastis,
40 , inquam, manus mihiinjicientes. guantam rursustamquam
a principio disputationem de re publica suscitatis, ua ego
ut jam pertractala gaudebam, contentus, si quis missa haec
, , faceret approbans quae supra dicta essent. uae vos nune
. , b advocantes nescitis, quam frequens sermonumirritelis exa
men; quod ego tune prospiciens praetermisi, ne magnam
45 , . , ' , nobis molestiam crearet. [R.] Quid" inquit hrasyma
chus : convenisse huc hos arbitraris, ut aurum funderen1,
, ' ; , , non ut sermones audirent" (socR.] Sane quidem, inquam,
. ', , , modicos. [cL.] odus vero, inquit Glauco, talium sermo
, num audiendi, Socrates, tota vita est sana mente prae
, ditis. sed nos quiden ne cura : u vero ne graveris, ut ub
 VS. L. V. 83
(450, 45.)
, videtur id, uod quaerimus, declarare, quae nostris custo.
: dibus uxorum et liberorum futura sit communio, quaeque
, nutriendorum parvulorum ratio eo tempore, uod partum
, inter et disciplinam intercedit, uae laboriosissima videtur.
, conare igitur nobis rationem ejus ostendere. [soCR.] aud
. , , facile, inquam, o vir beate, explicari haec possunt, multa
' , enim in iis magis etiam, quam in superioribus in8unt in
credibilia. nam et facultate an careant dubitari possit, et si
, o' , , vel maxime fiant, an non optima sint, id quoue dubitab
t}
' , . d
, tur. quapropter piget me ea attingere verentem, o dulcis
amice, ne votum videatur esse oratio. [cL.] eutiquam,
, . , ' , inquit, pigeat te, neque enim auditores habes stultos aut
incredulos aut malevolos. - um ego [socR.] um tu,
. , vir optime, confirmandi mei causa haec affers" [cL.] go
5 ; ', . , vero, inquit. [socR.] rorsus igitur, inquam, contrarium
' , ,
, facis. nam si mihi ipse confiderem nosse me ea, quae dico,
e ae
vera esset haec confirmatio; interprudentes enim et amicos
maximis rebus et amicis vera scientem dicere tutum et
,
2 , facile audendum, diffidentem vero et quarentem verba fa
, , cere, uemadmodum ego facio, anceps est et formidolo
451 a sum, non ne risus audientibus moveatur; nam puerile id
, quidem, sed ne a vero aberrans non solum ipse labar, sed
. etiam amicos mecum traham in errorem, in quibus minime
25 , , omnium errare conveniat. adoro antem drasteam ob ea ,
, quae dicturus sum, o Glauco. reor enim minus delinquere
, eum, ui invitus aliquem perimat, uam ui de pulchris et
, ponis et justis institutis falsa doceat. hoc igitur periculum
, subire praestat inter inimicos, quam inter amicos, guare
20 . ', b belle me consolaris. - ue Glauco ridens [cL.] t enim,
, , Socrates, inquit, siquid incommodiex hoc sermone nobis
, acciderit, absolvimuste tam fraudis, quam caedis crimine :
, . sed dicas audacter. [socR.] nimvero, inquam, purus
, , , etiam illic est ui absolvitur, ut lex docet : consentaneum
25 , , . , igitur, ut si illic, etiam hic sit. [cL.] Dic ergo, inquit,
, ' . , , hujus rei causa. [socR.] Diciigitur, inquam, nunc rursus
, , denuo oportet uae nescio an deinceps dicenda fuerint ali
, C uando. fortasse autem sic recte habebit, ut virili fabula
, prorsus ad finem perducta deinceps muliebrem peragamus,
4 . praesertim cum tu ita jubeas. hominibus enim matis et
, ' eruditis ita, t nos persecuti sumus, mea sententia nulla
' est alia recta liberorum uxorumque adeptio atque utendi
, ' , ratio, nisi ea via procedentibus, quam ab initio praeivi
. mus. comati autem sumus tamquam gregis custodes viros
45 . . sermone constituere. [cL.] Ita. [socR.] Sequamur igitur
d ortum quoque et educationem similem adhibentes, et vi
, , , deamus, ntrum nobis conveniat, necne. [cL.] Quo modo
. ; . inquit. [socR.] oc: utruminler canes custodes feminas cen,
semusunaeadem custodire debere, quaemares, etuna venari
5 , ac cetera communiter facere, an feminas quidem intus ser
, vare ut invalidaspropter catulorumpartumet nutrimentum,
, mares autem labores subire omnemque gregum curam
; gerere" [cL.] Communiter, inquit, omnia, nisi uod ut
, , , e imbecillioribus, maribus ut robustioribus ntimur. (socn.]
6.
 84 . . . (152, 453.)
. ' , , Fierine igitur potest, inquam, ut animali aliquo ad eadem
, utaris, nisi eadem ratiome educaveris erudierisque" [..]
; . ullo modo. [socR.] Si ergo feminis ad eadem utemur ac
, viris, eadem docendae erunt. [cL.] Certe. [socR.] usica
452 . . a vero illis et gymnastica est impertita. [cL.] Sane. [socn.]
. . iam feminis igitur arteshae duae et res bellicae tribuendae
sunt ipsaeque eodem modo habendae. [cL.] Consentaneum
. , . ex his, quae dicis, inquit. [socR.] Forsitan igitur multa,
" , , inquam, praeter consuetudinem ridicula videbuntur in eis,
0
, . quae nunc dicimus, si agentur ita, ut dicuntur. (cL.]
, . , ' , ; valde quidem, inquit. [socR.] Quid, inquam, maxime
, ridiculum ibi cernis? an nimirum nudas feminas in palae
, b stris cum viris 8ese exercitantes, non modo juvenes, sed
, , etiam aetate jam provectiores, uemadmodum senes in
5
, gymnasiis, uando rugosi et adspectu non jucundi tamen
; , studiose exercenturP [cL.] Ita per Jovem, inquit : riden
. , dum id, ut nunc res sunt, videatur. [socR.] os igitur,
' , , inquam, postquam dicere c-pimus, haudquaquam vereri
, o debemus facetorum dicta, quot et qualia jaciant in hujus
20
modi mutationem in exercitationibus et in musica factam
c praecipue circa armaturam et equitationem. [cL.] Recte,
. , , inquit, dicis. [80CR.] Sed quoniam dicere c pimus, per
. ' , gendum est ad legis asperitatem, postquam rogaverimus
, istos, ne8olito more agant, sed serii sint, admonuerimus
25 , , , que haud diu esse, cum Graecis urpia ac ridicula videren
o o tur quaehodie barbarorum plerisque, nudos spectari viros.
, et cum operam dare his exercitationibus inciperent primi
. Cretenses, deinde Lacedaemonii, licebat hominibus urba.
, , d nis, quitunc erant, hac omnia traducere. an non putas"
30 ; [cL.] quidem. [socR.] Verum postquam, ut arbitror,
. ' , , tentibus visum est commodius nudo corpore, guam oper
tis his omnibus exerceri, factum est ut, guia optimum id
, esse a ratiome erat indicatum, ne oculis quidem ridiculum
, amplius videretur; ex uo perspicuum factum est inanem
35 , , esse qui deridendum quicquam existimat praeterquam guod
, est malum, risuique exponere contendit aliam quampiam
, e pro ridicula speciem, uaminsipidiatque mali, aut studio
, . quicquam dignum existimat alio respiciens, quam ad bo
, . , . '
- - -
num. [cL.] Sic est omnino, inquit. [soc.] onne igitur
40 , hoc primum consensu decernendum de iis, est utrum pos
, , , - sint hac fieri, necne, et concedendum cuique, ut pro ar
, bitrio dubitet, sive joco sive serio quis dubitare voluerit,
453 utrum in hominum natura possit femina cum mare in
omnibus operibus communicare, an in nullo, anin qnibus
, ' dam possit, in aliis vero nequaquam, ipsaque res militaris
45 , , ,
utro in genere horum sit" nonne uisquis ita recte exorsus
, ' fuerit, eum recte etiam finem impositurum consentaneum
est" [cL.] axime, inquit. [socR.] Visne igitur, inquam,
; , . , ' , nos pro ceteris mobis ipsi dubitando adversemur, ne sine
defensione quae sunt ratinis alterius oppugmentur" [cL.]
, ihil, inquit, prohibet. [socR.] Dicamus igitur pro iis
; , , . , b hunc in modum : nihil opus est, Socrates atque Glauco,
, , ut alii vobis repugnen; nam inter vos ipsos statim a prin
, cipio condendae civitatis convenit oportere secundum natu
, ram unumquemque unum uiddam, quod suum esset,
 (453, 454.) VS. L. V. 85

. , o, peragere. [cL.] Convenil, opinor : uidni" (socR.] on

; igitur longe mulier natura a viro differt" [cL.] Cur non
, ' ; differa1" [socR.] rgone opus quoque utrivis aliud naturae
utriusvis conveniens esttribuendum" (cL.] Quidni" (socR.)
; ; o c Quid obstat igitur quo minus erretis nunc vobisque ipsis
, contradicatis, quandoquidem rursus contenditis viros et
, mulieres oportere eadem agere, cum tamen natura valde
, " , inter se discrepent " abebisne, o mirifice, uo nostram
, ; , adversus haec causam tueare " [GL.] n praesentia quidem,
, iuguit, haud satis facile, sed te orabo atque oro, ut pro
, , nobis quoque quodcunque potest afterri, afiera8. [socR.]
. ' , ' , , aec, inquam, o Glauco, et alia multa similia sunt, guae ego
, d jam dudum prospiciens ad lianc de uxorum et liberorum
adeptioneatque educationelegem accedere verebaret grava,
15 . , bar. [cL.] inime per Jovem, inqui; non enim facilis vi
, o. , . detur. [socR.] n certe, inquam. sed ita nimirum res
' se habet : sive uis in stagnum breve prolapsus est, sive
, , medium in pelagus maximum, nihilominus tamen natat.
. . [cL.] rorsus. [socR.] Itaque nobis quoque natandum co
2 , nandumque ut salvi ex disputatione evadamus, speranti
' , bus aut delphinum nos aliquem suscepturum, aut aliud
. , . , ' . uoddam haud parabile refugium. [cL.]ta videtur, inquit.
, [socR.] ge igitur, inquam, si qua exitum inveniamus.
, scilicet consensimus naturam aliam aliud opus tractare de
25 bere, mulieris autem atue viri aliam esse naturam : has
. , porro alias naturas in praesentia eisdem studere jubemus.
. " , ' , , haec nobis objicitis" [cL.] aec utique. [socR.] Quam ge.
454 . ; ", , 31 nerosa, inquam, o Glauco, contradictoriae artis potentia
est. [cL.] Cur" [socR.] Quia, inquam, videntur mihi multi
30 , , etiam inviti in eam incidere arbitrarique nequaquam liti.
' gare, sed disputare, eo quod nequeant secundum species
, ' dividentes quod propositum est contemplari, sed secundum
, , ipsum nomen repugnantiam dicti persequantur, contenden
. , , tes potius inter se, quam disputantes. [cL.] nimvero, in
35 uit, multis id accidit : sed numquid ad nos quoue nuno
; , ' , b pertinet" (socR.] Sane quidem, inquam : videmur cerle
. ; inviti contradictionem attingere. [cL.] Qua ratione" [socR.]
aturam non eandem ne opera quidem eadem tractare de
, bere fortiter admodum et contentiose secundum nomen
40 , ' , 8ectamur, consideravimus autem nullo pacto, uam spe
ciem diversae ejusdemque naturae et quo pertinentem tune
, , designaverimus, cum studia alii naturae alia, eidem vero
. , , eadem attribuimus. [cL.] n sane, inquit, consideravi.
. o, o, , c mus. [socR.] Quaproper, inquam, licet nobis, ut vide
45 o, , tur, ex uobis ipsis quaerere, numquid eadem natura calvo,
, rum sit et comatorum, non contraria, ac posquam conces,
, , serimus esse contrariam, si calvi calceos conficiani, Ron
, ' , . 8inere comatos, sin autem comati, calvos prohibere. (cL.]
' , . ' , t risu dignum id esset, inquit. [socR.] um ob aliud,
5 , , inquam, ridendum, quam quod tunc non omnino eandem
, ' et diversam naturam posuimus, sed illam dumtaxal dis
, d similitudiuis et similitudinis speciem observavimus, ua!
, ad ipsa studia pertineret" velutimedicum idoneum et homi.
nem habentemanimum medicinae aptum naturam eandem
 . . .
(455, 456.)
. ; . habere diximus. an non censes" [cL.] quidem. [socR.]
; . , ' , edicumidoneum vero allamatque idoneum fabrum..]
mnino. [socR.] Quare, inquam, etiam virorum mulie
, rumque genus si ad artem aliquam aut aliud officium inter
5 se differre intellexerimus, hoc utrivis assignandum esse
, dicemus; sin autem hoc ipso discrepare videantur, uod
, , femina parit, vir gignit, nihilo magis demonstratum esse
, 6 , concedemus adid, uo de nos loquimur, a viro feminam
, ' o differre, sed adhuc censebimus tam custodes nobis, uam
1 , uxores eorum eadem exercere debere. [cL.] t recte, in
, . quit. [socR.] onne post haec jubemus eum, ui contra
- - /
455 , 31 dicit, hoc ipsum nobis ostendere, ad quam artem quodve
officium ex his, quae instruendae civitatis sunt, non eadem
, , sit, sed diversa mulieris virique natura" [cL.] quum
5 .
certe. [socR.] Fortasse igitur quod tu paulo ante dicebas,
, o , alius quoque dicat, subito quidem ita, ut nihil desideretur,
, dicere non facile esse, sed meditato haud difficile. [cL.]
. , Dicat utique. [socR.] Vis ergo rgemus eum, uitalia
, b nobis opponit, ut aures nobis praebeat, si ua ratine osten.
2o , dere illi possimus nullum esse officium ad rem publicam
; . , spectans mulieris proprium" [.] mnino. [socR.] ge
, , itaque, dicemus ei, responde : numquidita dicebas ad ali.
, , uod opus aliquem natura idoneum esse, aliquem contra,
, , quod ille facile aliquid percipiat, hic difficuller" et ille si
25 , breve quid a quopiam didicerit, ipse plurimum ejusdem
, generis adinveniat, hic autem, cum multum didicerit me
- c ditatusque fuerit, ne percepta quidem teneat et illi cor
, , ' , , pus commode menti subserviat, huic autem adversetur" an
; , alia pracler haec sunt quibus hominem ad singula idoneum
natura et non idoneum definiebas? (cL.] ullus, inquit,
' , . alia dicet. [socR.] Jam scisnealiquidab hominibus exerceri
, solitum, in quo non omnia haec virorum genus excellentiora
, , habeat, uam mulierum" an longi simus texendi artificium
commemorantes placentarumque et obsoniorum confectio
, nem, in uibus aliquid esse mulierum sexus videtur, ubi
, d omnium maxime derisui est, cum vincitur" [cL.] Verum,
, , , , inquit, dicis, longe in omnibus, ut ita dixerim, genus a
, , genere superari. mulieres tamen multae multis viris ad
, multa praestantiores : in universum vero se habet ut dicis.
. [socR.] ullum igitur est, o amice, quodad civitatem admi
4
, , nistrandam pertineat officium aut mulieris proprium, aut
, ' , ' viri, sed aeque dispersae in animantihus utrisque naturae,
, et omnium quidem officiorum natura particeps est femina
pariteratque vir, in omnibus autem imbecillior femina viro.
, , e [cL.] Sic est prorsus. [80CR.] um igitur viris omnia in
. . " , Jungemus, mulieri autem nihil" (cL.] t quomodo" (socR.]
; ; ' , o, Sed est utique, ut dicemus, inter mulieres quogue alia
medicinae apta, alia minime, et alia musica, alia natura
, , ' , , ' a musica aliena. [cL.] Quidni" (soCR.] d gymnasticam
, ; ' ,
-

vero nullane idonea neque ad rem militarem, alia vero ad

156 , ; haec utraque inepta" (cL.] rbitror equidem. [socR.] Quid
50 . , , vero" et sapientiac studiosa et ab ea aliena" et animosa,
, ' ; . " alia non animosa" [cL.] t hoc aio. [socR.] st ergo et
, ' . inter feminas uaedam ad custodiendum idonea, quaedam
; minime. an non talem virorum quoque ad custodiam ido
. neorum naturam elegimus? (cL.] alem certe. [socR.]
 (450, 457.) VS. .. V. 87

, mulleris itaque et viri eadelm est malura ad civitatem cus

. . diendam, nisi quatenus imbecillior vel firmior est. [cL.]
, pparet. [socn.] tiam mulieres igitur tales eligendae
, sunt, ut una cum talibus viris et vivant et custodiant, uo.
. . ' niam idoneae sunt et natura iis cognatae. [cL.] rorsus.
; . " [socR.] flicia vero nonne eadem eisdem naturis sunt tri
buenda" (cL.] adem. [socR.] d priora igitur revoluti su.
mus consentimusque non contra naturam custodum mulie.
ribus musicam et gymnasticam attribui. (cL.] lane. [socn.]
. rgo neque facultale carentia neque votissimiliastatuimus,
. quandoquidem secundum naturam legem tulimus, immo
, quae nunc contra haec fiunt, multo magis praeter naturam
, fiunt, ut videtur. [cL.] Videtur. [socR.] onne consideran
o, . , dum nobis erat, utrum quae possent fieri et quae optima
, ; . essent, diceremus" (cL.] rat vero. (socR.] t posse fieri
15 , o; . " Jam constat" (cL.] Ita. [socR.] ptima autem esse post
, ; . haec constituendum " [cL.] Patet. (socR.] Jam quod ad
custodiendi facultateIn mulieris pertinet, num alia mobis
, opus erit disciplina ad viros, alia ad mulieres, praesertim
, , d cum eandem erudiendam macta fuerit naturam ' (c..] on
2 . o ; alia. [socn.] Quid igitur de hoc sentis" (cL.] De quo 2
quaeso. [socR.] n existimes alium meliorem virum,
; alium deteriorem. an omnes similes statuis" (..] equa
, , ; quam. [socR.] n civitate igitur, uam condidimus,
. , , utrum censes nobis praestantiores viros factos esse custo
, , des eam, quam exposuimus, disciplinam adeplos, an su.
25 , , res sutrinam edoctos? [cL.] Ridiculum est, inquit, quod
; , , . quaeris. [socR.] ntelligo, inquam. uid vero ' reliquorum
, . , e civium nonne hi optimi" [GL.] Longe uidem. (socR.]
; . ; Quid Vero" mulieres has noune optimae erunt mulierum"
; , , . [cL.] Longe, inquit, et hae. (8CR.] stne vero aliquid
30 , melius civitati, quam et mulieres et viros quam optimos
; . inesse" [cL.] n est. [socR.] oc autem musica et gy
mnastica, quales exposuimus, adhibitaeperficient" (cL.] Pro
457, ; ' ; a cul dubio. [socR.] Itaque non solum quod fieri possit,
sed etiam quod optimum sit civitati lege statuimus. [cL.]
, . , ta est. [socR.] udandum igitur corpus erit mulierihus
25 o , custodum, quandoquidem pro vestibus virtutem induent,
, o in societatemque veniendum et belli et reliquae civitatis
, custodiae, neque aliud agendum : horum tamen ipsorum
leviora quaeque propter generis imbecillitatem mulieribus
, potius, quam viristribuenda. ui vero nudas riserit mulie.
40 , b res optimigratia sese exercentes, immaturum ridiculi car.
o pens sapientiae fructum neque uid rideal neque uid agat,
, o, ' intelligere videtur. scite namque isud et dicitur et dictum
' . erit, utile quidem pulchrum esse, noxium autem turpe.
, , [cL.] maxime quidem.
45 . .
[socR.] uncne igitur unum veluti fluctum enatasse di.

, camus de mulierum lege disserentes, ut non omnino
, o submergi contigerit asseverantibus omnia communiler
- , exercere debere custodes apud nos tam viros, quam mu
50 , lieres, sed quodammodo sibi oratio conset et posse illa
; , , fieri et utiliterfieri affirmans" [cL.]Sane, inquit, non par
. , ' , vum fluctum evasisi. [soc.] aud magnum, inquam,
, . , eum esse dices, cum deinceps qui sequiur videri8. [cL.]
, . , ' , Dic jam, inquit, ul videam. [socR.] anc, inquam, et
 88 . . . (457, 458.)
, , . ; priores ceteras, ut puto, haec sequitur lex. [cL.] Quaenam"
[8CR.] Ut mulieres hae horum virorum omnes omuium
, , d sint communes nec ulla ulli privatim conjuncta, ac liberi
, quogue ut communes sint neque aut paterfilium suum norit
. , , aut filius patrem. [cL.] ulto, inquit, difficilius hoc illo ad
credendum et fieri posse et esse utile. [soc.]on arbitror,
. , ' , inquam, dubium id cuiquam fore, quin utile sit, maxi
, mumque bonum mulieres esse communes communesque
, , liberos, si modo tieri possit, verum arbitror plurimam in
1o ' eo versari controversiam, numquidfieri possit, necne.[..]
. , De utrisque, inquit, dubitari quam maxime poterit. [socR.]
' , . , ' Dicis, inquam, sermonum conspirationem : ego vero futu
, ' rum pulabam ut alteri me subducerem, si tibi visum esset
, , utile esse, ac reliquum haberem quaerere,utrum fieri posset
15 . ' annon.[cL.] tistetuus, inquit, fugiendi conatus nonlatuit :
, ' , ' sed redde de utrisque rationem. [socR.] Sustinenda est, in.
. , ' , quam, p"na. sedtantum indulgeas milli : sine me feriari,
458 , " uemadmodum qui pigri sunt mente, pascere se ipsos
' , consueverunt, uotiens soli ambulant. etenim hi fere, ante
2 , , quam compertum habeant, quo modo futuum sit quod
, , expetunt, misso hoc, ne fieri illud possit necne deliberan
,
, , tes laborent, guasi jam sit quod cupiunt, deinceps reliqua
disponunt delectanturque comminiscentes, qualia cum
, torpentem
factum illud fuerit facturi sint, atque ita ani
25 , b mum etiam languidiorem reddunt. jam igitur et ipse re

mollesco cupiue illa differre et postea quaerere, qua
, , ratione fieri possint, nune vero quasi possint, guaeram, si
, , mihi permittis, qua ratine haec exsistentia principes dis
20 , o' osituri sint, et omnium utilissima ea, si fiant, tam custo
. dibus, quam civitalifore demonstrabo. haec conabor prius
, ' , tecum considerare, illa vero postea, si concesseris. [cL.] t
. , , . concedo, inquit : tu considera. [socR.] rbitror igitur, in
, ' , quam, si modo erunt principes hoc nomine digni itemque
35 9 horum ministri, hos quidem voluntatem habituros esse ex
, , sequendi quae praecipiuntur, illos autem praecepturos par
timipsos parentes legibus, partim imitantes, quaecunque
, , illorum arbitrio permiserimus. [cL.] Probabile, inquit.
. , . , ' , [socR.] u igitur, inquam, legis conditor ipsis uemad
40 , , , modum viros elegisti, ita et mulieres electas trades quoad
fieri potest consimiles natura : isti autem utpote aedes et
, convivia communia habentes, proprium vero nihil talium
, , d
, quoquam possidente, una erunt, et inter se mixti in gy
ab innata, ut arbitror, necessitate ad
45 ', , mnasiis ac reliquo victu an non necessaria tibi dicere videer"
connubium trabentur.
,
, , ' , ' [c..] n geometrica, inquit, necessitate, sed amatoria,
, uae multo acrior illa ad persuadendum vulgo atque tra
. , . hendum videtur. [socR.] dmodum, inquam. verum post
, , haec, o Glauco, sine ordine concumbere inter se vel aliud
e quicquam facere neque fas est in beatorum civilate, ne
' . ue magistratus permittent. [cL.] eque enim justum, in
o, . , quit. [socR.] rgo nuptias deinceps quoad fieri polest
' maxime sacras instituemus : eruntautem sacrae quam uti
 (489, 460.) VS. L. V. 89

459. . a lissimae.[cL.]axime. [socR.] Quomodo igitur utilissimae

, , , erunt" hoc mihi dicas, Glauco : video enim tuis in aed:
bus et venatorios canes et generosas aves frequentes : num.
' , uid, obsecro te, ad istorum coitum generationemque ani.
, mum applicuisti" [cL.] Quorsum? inquit. [soca.] Primum
; ; . , horum ipsorum quamvis generosrum nonne sunt et fiunt
, ' optimi aliqui" (cL.] Sunt. [socR.] Utrumigitur ex omnibus
; . aeque prolem ducis, an curas maxime ex optimis" [cL.] x
, ; optimis.[socR.] Quid veror ex minimis natu, an maximis,
1 . ' , , b an etatis in lore potissimum constitutis" [cL.] x oren.
, ; tibus. [socR.] c nisi hunc in modum generetur, multo
. , tibi deterius fore avium et canum genus existimas" [cL.]
; quidem, inquit. [socR.] Quid vero de equis putas, in
', . , ' , quam, ceterisque animalibus? num aliter rem habere? [cL.]
15 , : ' , irum sane esset, inquit. [socR.] eu, inquam, o care
' , . , ' , amice, quantpere igitur admodum peritis nobis opus est
, magistratibus, si quidem in hominum genere similiter se
. res habel. [cL.] abet vero utique, inquit : sed ui tan
, , ; " , dem "[socR.] Quia necesse est, inquam, ut medicamentis
2 ' , . multis utantur. medicum vero corporibus medicina non in
, digentibus, sed vicui obedientibus vel minus peritum suf.
, . ficere arbitramur : cum vero medicina estadhibenda, sci
, mus magis strenuum requiri medicum. [cL.] Vera narras :
. , sed quorsum haec" (socR.] empe, inquam, necessarium
25 , ' fore videtur ut frequentinobis mendacio et fraude utantur
' l magistratus ad civium utilitatem. diximus autem fere hu
, jusmodi omnia medicina loco necessaria esse. [cL.]
. ,
recte quidem, inquit. [socR.] n nuptiis igitur et liberorum
. o procreatine videtur rectum hoc locum habere non mini
3 . ;
, , mum. [cL.] Quo pacto" (socR.] portet, inquam, secun,
dum concessa optimos viros cum mulieribus
optimis quam
,
, plurimum coire, deterrimos autem cum deterrimis contra,
, , . et illorum quidem prolem nutriri, horum minime, si ar
2 mentum uam excellentissimum esse volumus, et haeo
, omnia dum aguntur, ab omnibus praeterquam ab ipsis
. , magistratibus ignorari, si rursus gregem custodum quam
. , maxime concordem habere volumus. [cL.] Reclissime, in
, quit. [socn.] Jam igitur festi uidam dies erunt legibus
4 , constituendi, quibus sponsas et sponsos conjugabimu8, et
460 , a sacrificia, et hymni a poetis nostris nuptiis, quae fiunt,
, ' convenientes componendi, numerum autem nuptiarum ar
, bitrio magistratnum permittemus, ut ad hosles ac morbos

'
celeraque hujusmodi respicientes eundem quam maxime
- ' \ \
45 , virorum numerum servent, neve magna nobis civitas
. , . , quoad fieri potest, neque parva fiat. [cL.] Recte, inquit.
o, , [socn.] Sortes igitur quaedam, opinor, scitaeinstituende, u
' , b deterior ille in qualibet copulatione fortunam, non magi
.
, .
,
stratus, culpet. [cL.] dmodum, inquit. [socR.] que his,
5 ui interjuvenes praestantiores suntin bello vel alias, mu
nera ac praemia danda sunt et alia et uberior cum mulleri
,
bus coeundi potestas, utsimul occasio sit, qua liberorum
.
> -- - 2.
. quam plurimi ex talibus serantur. [cL.] Recle. [socn.] Ita
 -"

90 . . . (460, 461.)
ue infantes quoque, quando qui nascunlur, suscipientes
ii, qui huic rei praesident, magistratus sive viri 8eu fe
. . C minae sive utrique, communes enim, nisi fallor, magistra
, , tus quoque et mulieribus et viris. [GL.] Ila. [socR.] onorum
5 igiturinfantes, opinor, accipientes in septum portabunt ad
, , nutrices guasdam seorsum in urbis parte aliqua habitan
, tes, deteriorum vero et si quid ex aliis mancum nascetur,
. , , in secreto et occullo ut decet abscondent. [cL.] Si quidem,
. inquit, purum custodum genus futurum est. [socR.] Prae
, terea nutricationem hi curabunt matres ad Septum, cum
, , lacte exuberabunt, ducenles, omni modo caventes, ne ulla
, d suum agnoscat, ac si ipsae minus idoneze sint, alias lacte
, , plenas procurantes , operamque dabunt, ut hae ipsae com
, modum temporis spatium in lacte praebendo servent, vigi
15 , lias vero laboresque ceteros nutricibus altricibusque Ira
. , , dent. [cL.] agnam facilitatem, inquit, procreandae prolis
. custodum mulieribus tribuis. [socR.] Decet enim, inquam.
, ' . ' sed deinceps quod volumus, persequamur. diximus enim
, ex florentibus oportere liberos procreari. [cL.] Diximus.
2 . . ' [socR.] rgone tibi quoque videtur commodum floris tem
, pus esse mulieri quidem vicesimus, viro autem tricesi
; o , . , ' , mus aetatis annus" [cL.] d uaenameorum ' inquit. [socR.]
ulieri, inquam, ut a vicesimo anno incipiens usque ad
, , . quadragesimum pariat in publicum, viro autem, ut maxime
25 , proclivi vitae spatio decurso inde usque ad annos uinque
461 . , , 2 et quinquagintain publicum generet. [cL.] Certe utrorum
. que hic, inquit, et corporis et intellectus flos. [socR.] Si
igitur senior istis sivejunior generationem in commune at
, tigerit, profanum et iniquum scelus hoc esse censebimus,
, , , quod fetum serat in civitate, ui si latuerit, orietur non
' , ' sub sacrificiis et votis, quae singulis in nuptiis suscipient
8acerdotes tam viri, quam mulieres et civitas universa
precantes, ut ex bonis meliores, ex utilibus utiliores sem
, ' | b per liberi nascantur, sed sub tenebris dira cum licentia
3 . , . procreatus. [GL.] Recte, inquit. [socR.] adem vero, in
', , , quam, lex erit, si qui in generandi 8etate constitutus non
, copulante magistratu mulieremin pariendi etate constitu
tam attigerit, spurium enim et sponsaliorum ac sacrorum
. , . " beneficio orbatum civitati filium ab eo exhiberi dicemus.
40 , o, [cL.] Rectissime, inquit. [socR.] Quando vero, opinor, mu
, lieres et viri aetatem generandi egressi fuerint, liberam eis
,, c
consuescendi potestatem faciemus quocum voluerint, prae
, terquam cum filia et matre et filiarum natis matrisve ma
, joribus, itemque mulieribus, praeterquam cum filio et pa
, '
tre atue horum interioribus et superioribus; haec tamen
'
omnia non aliter, nisi hortati, studiose ut caveant maxime
, ,
ne partum talem, si conceptus fuerit, in lucem efferant, sl
, ,
. ', , , quid autem coegerit, ita statuant, nullam esse ejus educa
50 , d tionem. [cL.] aec guidem, inquit, commode dicuntur :
; , ' ' patres vero et filias et quos modo dicebas, quo modo inter
' , ' se discernent" (socR.] ullo, inquam, sed quicunque de
cimo mense vel septimo exea die, qua quis liberis operam
, , dare ceperit, nascentur, hi omnes mares ab eo filii, femina
 (461, 462.) CVS. ., V. 91

, , filiae nominabuntur, nati autem eum patrem vocabunt;

, similiterhorum liberos ille nepotes, hi autem illos avos et
, ' avias nominabunt, eo vero tempore natos, uo matres ipso
, rum palresque generabant, Sorores et fratres; aque ita,
, , , e quod modo dicebamus, invicem abstinebunt; fratribus
, autem et sororibus lex connubium concedet, sisors dederit
, et Pythia simul per responsa firmaverit. [cL.] Rectissime,
, . , ' inquit. [socR.] aecigiturtalisque, Glauco, inter civita
. , , tis custodes tibi uxorum liberorumque communio erit:
10 congruere autem eandem reliquo civitatis ordini et longe
optimam esse deinceps disserendo confirmandum. an uid
, agamus" [cL.] Protecto, inquit, id ipsum. [socR.] onne
462 , ; , '. ' a lgitur conventionis hoc est principium, ut ex mobis ipsis
, , sciscitemur, quid maximum bonum ad civitatis constitutio
15 nem inveniamus, ad quod respiciens legislator leges ferre
, debeat, et quid maximum malum, deinde consideremus, an
, , , ea, quae modo proposuimus, ad boni vestigium nobis con
, veniant, a mali autem vestigio discrepent" (cL.] mnium
, ; maxime, inquit. [socR.] abemusne igitur majus ullum ci
20 , . , vitati malum, uam quod eam dividat et ex una plures fa
, b ciat" aut melius quicquam eo, uod eam copulet et unam
; efficiat" [cL.] on habemus. [socR.] onne voluptatis do
; . lorisque communi copulat, uando cives omnes ut fieri
, potest maxime eorundem accessu vel decessu pariter gau
25 o dent ac dolent " (cL.] axime, inquit. [socR.] orum vero
; , . separatio dissolvit, uando eisdem civitatis et eorum, qui
, in civitate sunt, casibus alii vehementer dolent, alii gau
, dent" (cL.] Quidni" (socR.] x hoc autem tale nid prove
; ' c mit, uando non simul in civitate haec verba pronuntiant,
3 ; ' o , meum et non meum 2 ac de alieno eodem modo " [cL.]
, Valde. [socR.] n qua igitur civitate plurimi de codem
, secundum eadem hoc dicnnt, meum et non meum, ea
; . optime gubernatur" (cL.] rorsus. [socR.] Quaene igitur
uam proxime ut unus homo affecta est? velut quotiens
35 , ; . alicujus nostrum percussus est digitus, communio tota per
, corpus ad animum in unam sub eo, guod in ipsa domina
, tur, constitutionem pertinens sensit totaque simul afflicta
parte condoluit, atque ita hominem dolere digito dicimus;
- d eademque est in quavis alia pare hominis ratio et de do
4 , , lore, cum pars aliqua dolet, et de voluptate, cum melius
se habet. [cL.] adem vero, inquit, et quod quaeris, civi
o , tas quae optime regitur, simillima huicest. [socR.] Quotiens
. igitur, u arbitror, civium unibonialiquid vel mali contin
, , , get, talis potissimum civitas suum esse dicet cui contin
45 . gat, atque tota vel laetabitur una vel dolebit. [cL.] ecesse
, o, est, inquit, quae guidem bonis legibus ulatur. [socR.] em
e pus jam est, inquam, ad civitatem nostram redeundi, u
quae nunc inter nos constiterunt, guaeramus utrum ipsi
. , , . " , conveniant maxime, an alii potius.[cL.] Itaque faciendum,
' , inquit.
,
' , . ,
.
; [socn.] Quid ergo suntne et in reliquis civitatibus ma"
 92 , . . (463, 464.)
463 , ; , a gistratus et populus, inista similiter (..] sunt. [soc.]
, i vero omnes cives se invicem appellabunt" [cL.] Quidni
' ; [socR.] Sed praeter civis nomen quomodo in reliquis civita
; tibus populus e08, qui praesunt, vocat" (cL.] n plerisque
, dominos, in populari autem gubernatione hoc ipsum, ma
, . ' ; gistratus. [soCR.] t nostra civitatis populus quomodo
; ultra civis nomen magistratus nuncupat" [cL.] Servatores
, . ' , b et auxiliarios, inquit. [socR.] Quo autem modo isti popu.
. ' Jum" [cL.] ercedis datores et nutritores. [socn.] Qui
10 ; , . ' veroin aliis praesunt, populum" (cL.]Servos, inquit. [socn.]
; , . ' ; psi autem, qui praesunt, seinvicem P [cL.] Collegas imperii.
. [socR.] ostri vero" (cL.] Custodiac collegas. [socR.] Jam
inter reliquarum civitatum praesides potesne dicere an sint
, ; qui ex Collegis alium necessarium, alium alienum vocare
15 . possint" [GL.] ullos equidem. [socR.] ecessarium igi
, ' ; . c
tur nonne suum et putat et dicit, alienum vero non suum P
, ' [GL.] Ita. [socR.] tuis vero custodibus estne ullus, gui
; collegarum quemquam alienum arbitretur aut vocet" (cL.]
, , , ullus, inquit, cuicunque enim quis occurret, aut fratri
20 , vel 80rori, aut patri vel matri vel filio vel filiae vel horum
o
. , ' , ' nalis vel majoribus putabit occurrere. [socR.] raeclare,
inquam, dicis, sed hoc quogue dicas : utrum eis nomina

, d tantum necessaria praescribes, an facta uoque ut omnia
'

25 , , secundum nomina faciant, et erga patres, quodcunque lex

- -

patribus exhiberi jubet reverentiae atque curae et obedien.

, tiae: alioquin nec a diisnec ab hominibus melius ei casurum
, utpote qui neque sancte neque justeagat, si contra faciat"
, , ; hitibi, an alii sermones cunctis ex civibus protimus puero
30 , rum aures circumsonabunt et de patribus, uos iis uis
indicaverit, et de reliquis cognatis" (cL.] i, inquit, ab
, , surdum enim esset, si necessaria nomina tantum ore sine
; , , e factis proferrentur. [socR.] axime omnium igitur hac in
civitate uno aliquo bene velmale se habente uno ore clama.
35 . bunt omnes hoc, quod modo dicebamus, meum bene se
habet, vel meum se habet male. [cL.] Verissime, inquit.
, ,
[socR.] onne hanc opinionem et dictionem sequi dicebamus
. , '. hoc, ut et voluptates communes essent et dolores" [cL.]
464 - a t recte quidem. [socR.] axime igitur nostri cives illud,
40 ; quod meum dicent, idem commune habebunt, ex eaque
, communione sequetur ut dolores et voluptates maxime
, , communes habean" [cL.] Longe. [socR.] ujus vero causa

; . ' praeter reliquam constitutionem nonne uxorum liberorum
45 que custodibus data communio? [cL.] Longevero maxime,
; , inquit. [socR.] ui summum id civitatibonum esse con
. -b sensimus, recle gubernatam civitatem similem esse dicen.
, tes corpori, ua ratine sese ad partem sui circa dolorem
. et voluptatem haberet. [cL.] t recte guidem, inquit,
50 ', , . consensimus. [socR.] aximi itaque boni causam civitali
esse inter auxiliarios liberorum nxorumque communionem
. perspeximus. [cL.] Valde, inquit. [socR.] eque vero
, . superioribus hacc non conveniebant. diximus enim neque
, domos proprias hos habere debere neque agros neque p08
 (464, 405.) VS. . V. 93

, c sessionem aliquam, sed ab reliquis accipere nutrimentum

pro mercede custodia et communiter omnes consumere, si
, o . , vere custodes futuri essent. [cL.] Recte, inquit. [socR.]
. ' , onneigitur, id quod dico, et quae supra commemorata et
magis etiam guae nunc dicta sunt, faciunt ut veri hi custo
des evadant meque distrahant civitatem meum non idem,
, ' , sed alii aliud dicentes, alius in suam domum quicquid
seorsum ab reliquis usurpare potest, alius in suam eamque
, , diversam trahentes, etuxoremaliam liberosque aliosdicendo
, d voluptates et dolores separatorum separatosinducentes, sed
oo , ' idem deeo, quod necessarium sit, statuentesin idem tenden
tes omnes uoad fieri potest simul dolore et voluptate afi
; ciantur? (cL.]axime, inquit.[socR.] Quid vero? lites accu
, . , sationesque mutuae nonne ex medio sublatae erunt paene
5 , omnes eo, quod proprium nihil praeter corpus habebunt,
, , reliqua vero communia" unde 8equitur omnes ab iis afuu
' , o ras esse controversias, quae pecuniarum vel liberorum et
e propinquorum causa oriri hominibus solent" [cL.] eces
; , , se est omnino, inquit, haec abesse. [socR.] eque vero de
20 . ' vi, aut contumelia jure inter eos contendetur. nempe
honestun et aequum esse dicemus, ut aequalibus aequales
, succurrant, tutandis corporibus necessitatem ponentes.
. , . [cL.] Recle, inquit. [socR.] am hoc quoque rectum, in
465 , ' , a quam, haec habet lex, quod si quis alicui irascetur, iram
25 , hoc modo explens minus ad majores procedet seditiones.
o . . [cL.] Certe. [80CR.] Seniorem vero junioribus omnibus
praeesse eosque castigarejusserimus. [cL.] Scillcet. [socR.]
. . Juniorem vero seniori nisi jussu magistratuum nunquam
, , aut vim inferre aut caedere ausurum esse consentaneum
3 , . est. neque alia, opinor, ignominia eum afficiet; metus
o ' enim et pudor custodes sunt ad haec prohibenda sufficien
o, b tes: pudor quidem ut a parentibus abstinerejubens, metus
, autem, ne ceteri, partim ut filii, partim ut fratres, partim
, , , ut patres patienti succurrant. [cL.] Ita enim fit, inquit.
35 . , . [socR.] mnino igitur ex legibus pacem inter se habebunt
cives" [cL.] agnam vero. [socR.] ui his inter se non
; . dissidentibus non metuendum est, ne quando cives reliqui
, vel adversus hos, vel ipsi inter se pugment. [..] on
. . certe. [socn.] inutissima vero mala illa, a quibus liberi
40 ' erunt, referre, quod parum deceat, pudet: adulationes in

, , divites pauperum, 8ollicitudines et dolores, uibus in libe

, ris nutriendis quaerendisque pecuniis propter necessarium
domesticis alimentum vexantur, nunc mutuum sumentes,
o, , nunc acceptum negantes, alia quovis modo quasita repo
45 , , nentes apud uxores familiaresque condenda, quaeque
, , , praeterea et qualia in iis patiuntur, o amice, et ipsa per se
, , d manifesta etilliberalia et indigna narratu. ..] suntenim
. , , manifesta, inquit, vel caeco. [socR.] b his igitur omni
. bus liberi erunt vitamque agent beatiorem illa, guae beata
, , praedicari solet eorum, ui vicerunt Olympia. [cL.] Qua
. ; ratione? [socn.] empe illi ob exiguam partem eorum, gure
, possident hi, beati pntantur. nam et victoria horum pra.
, ' . clarior, et perfectior ex publico alimonia. horum enim e!
, victoria civitatis totius salus est, et alimenta et uacunque
 94 . . .
(465-467.)
, , ad victum necessara sunt, ipsi eorumque liberi coronaeloco
accipiunt et praemia ab ipsorum civitate tum viventes con
e sequunur, tum vita functi condignae sepulturae participes
. , , . fiunt. [cL.] dmodum, inquit, haec egregia sunt. [socR.]
, ' , eministin' igitur, inquam, nod in superioribus nescio
, cujus oratio nobis objecit, custodes nos minime beatos
466, o, a efficere, qui, cum liceret iis civium omnia possidere, nihil
, , haberent" ipsiaulem respondimusidalio tempore nos, sicu.
, , biinciderel, consideraturos, in praesentia vero custodes nos
10 , ' facere custodeset civitatem, uoad possemus, beatissimam,
, ' neque ad unum quoddam genus in ea respicientes beatum
; , . , illud fingere" [cL.] emini, inquit. [socR.] Quid ergo 2
, nunc auxiliariorum vita, uando longe praeclarior ac melior,
, uam eorum, qui Olympia Vincunt, apparet, num forte
5 b sutorum aut aliorumopificum aut agricolarum vitae compa
, , randa videtur" [cL.] n arbitror, inquit. [socn.] Verum
. , , tamen, uod et illic dicebam, par est ut hic repetam, si
, o ita custos beatus fieri studeat, ut ue custos quidem sit, ne
, , ' que sufficiat eivita adeo moderata et stabilis et, ut nos
20 , 8entimus, optima, sed insana et puerilis incidens de felici
, , '
tale opinio rapiat eum ob potentiam ad omnia sibi, quae in

civitate sunt, vindicanda, intellecturum esse esiodum re
,
vera sapienlerillud dixisse, dimidium uodam modo plus
25 . , , esse, quam totum. [GL.] Sime, inquit, consultore utetur,
. , ' , hac in vita manebit. [socR.] Probas igitur, inquam, mulie.
, rum communionem cum viris a nobis institutam quoad
, disciplinam et liberos et reliquorum civium custodiam, ut
, et domi et in bello custodiant una et canum instar una ve
30 nentur omniaque omnino, quoad fieri potest, communia
, d habeant, atque haee agentes et optime acturas neque contra
naturam feminae, quantum ad communicandum cum mare
, pertinet" [cL.] Probo, inquit. [socR.] onneigitur, inquam,
, , . , ' , restat ut id declaremus, an esse possit haec in homini
3 , bus, uemadmodum in allis animalibus, communio, et quo
, , pacto possit" [cL.] nticipasti, inquit, dicendo cujus
, ; ", , eram mentionem injecturus. [socR.] am de re guidem
. bellica, inquam, manifestum esse arbitror, uo modo sint
, o, , . e bellaturi.[cL.] Quonam" inquit. [socR.]Scilicet communiter
4o ; ' . " militabunt insuperque robustos ex filiis secum in bellum
, ' ducent, ut quemadmodum reliquorum opificum filiispectent
, quae adultos facere oportebit, praeter spectaculum vero ad

operam dandam ministrandumque omnia, quae ad bellum
467 pertinent, patribusque et matribus serviendum. an non ani
45 madvertisti quod in artibus fit, veluti quam diu figulorum
, ,
filii ministrantes spectent, anlequam ipsi aliquid finganl"

; . " cL.] dmodum. [socR.] umquid igitur diligentius illi,
, quam custodes erudire suos dehent usu et spectatione re
, ' rum convenientium" [cL.] Ridiculum id quidem esset, in
, , . quit. [soca.] vero pgnas quoue animal quodlibet
. . b luculentius edet natis praesentibus. [cL.] st ita. verum
, , , periculum est, Socrates, haud exiguum, ne si forte, ut
, accidit in bello, sers adversa inciderit, filios qu0que Secum
 (47, 468.) VS. L. V. 95

. perdentes faciant ut civitas reliqua recipere sese nequeat.

, ' , . (socR.]Verum, inquam, dicis, sed primum tune ita com.
; . parandum existimas, ut nullum unquam periculum subea
', , tur" [GL.] ullo modo. [socn.]Quid veroPsi guod est sub
5. ; . C eundum, nonneid, quo feliciter superato praestantiores futu.
ri sint" [..] Perspicuum est. [socn.] um vero parum
, interesse censesneque periculo dignum, utrum spectent an
, . non Spectent res bellicas pueri, gui viri bellicosi futuri sunt 2
, , [cL.] Immo vero interest ad id, uod dicis. [socn.] oo
' , . igitur esse oportet, ut bellum spectandi occasio pueris de
; . , ' , tur, sed simul qua ratine tuti sint, excogitari, atque recte
, , , d habebit itane" [GL.] Ita. [socR.] Jam primum, in
, , quam, parentes eorum nonne guoad hominibus concessum
, . , est, non imperiti erunt expeditionum, sed perspicaces ad
. . , ' discernendum, in quibus periculum insit et non insit" (cL.]
, , Consentaneum, inquit. [socR.] dillas igitur ducent eos, ad
has cavebunt. [cL]. Recte. [socR.] tgue rectores illis,
. . , inquam, praeficient non ignavissimos quosque, sed usu
, . rerum et aetate idoneos duces et paedagogos. [cL.] Ita de
2. , , Cet. [socR.] t enim multa dicemus praeter opinionem
, ' , multis jam evenisse. [cL.] dmodum. [socR.] d haec
. ; . , ' . igitur, o amice, statim puerisalaeapplicandae, ut si quando
, , opus fuerit, volantes aufugiant. [cL.] Quomodo dicis?
' inquit. [socR.] quis, inquam, imponendi quam primum,
25 , ' o cumque equitare didicerint, equis ad spectaculum belli
ducendi non ferocibus aut pugnacibus, sed quam velocissi
, , mis et habenis facillime obsequentibus. ita enim commodis
. , , simeopus suum Spectabunt tutissimeque evadent, sinecesse
468 . , , , a fuerit, seniores duces sequentes. [cL.] Recte, inquit,
3 praecipere mihi videris. [socR.] Quid vero de his, inquam,
, ' , ; quae ad bellum attinent? quomodo agendum militibus uis
', , ' . , , et inter se ipsis et cum hostibus? numquid recte sentio,
necne" [GL.] Dic, inquit, quidnam. [socR.] Ipsorum quidem,
inquam, eum, ui in acie ordinem deseruerit vel arma abje
35 ; . cerit veltale quid propter timiditatem commiserit, nonne
' b ad opificum ordinem vel agricolarum redigi oportet" [cL.]
; . Certe. [80CR.] um vero, i vivens ab hostibus captus
fuerit, etiam gratis dedi volentibus uti praeda quomodo
cumque libuerit" (cL.] rorsus. [socR.] Sed qui egregie sese
gerens excelluerit, nonne primum in ipsa expeditione ab iis
4 qui una militant, adolescentibus ac pueris, deinceps ab
; ; ". ; ; . singulis coronandus videtur? an non" [cL.] ihi vero.
', o, ' , . ; [socR.] Quid? nonne et dexteras jungere illi debebunt[cL.]
. , t hoc. [socR.] t hoc, opinor, inquam, mon amplius tibi
, , videbitur. [cL.] Quid" (socR.] scula ei dare cuilibet et
45 , o accipere licere. [cL.] mnium, inquit, maxime, atque
etiam addendum legi existimo, uoad in ea expeditione
, fuerint , ne renuere cuiquam liceat, quemcunque osculari
. , ' , voluerit : ut si quis alicujus amore captus sit vel maris
vel feminae, eo acrior sit ad palmam virtutis consequen
, , dam. [socR.] Praeclare, inquam. nam nuptias strenuo
5 plures paratas, quam reliquis, et electionestalium frequen
, ' , tiores, uam reliquorum fore, ut quam plurimi ex tali na
. , . ' scantur, jam dictum est. [cL.] Diximus enim, inquit.
" [socR.] t vero etiam secundum omerum hujusmodi hono
.
" - dres fortibus adolescentibus habendi sunt. nametiam ome.
 96 , . . (469, 470.)
, ru8 jacem in bello praecellenem dixitcontinuishonoratum
, esse tergoribu8, hunc pubescenti homini ac forti conve
. nientem honorem significans, ex quo cum dignitate simul
, . , ' , et roburaugeatur. [cL.] Recte admodum, inquit. [socn.] n
5
. his ergo parebimus, inquam, omero. elenim nos quoue
, ,
in sacris ceterisque hujusmodi viros bonos, quo magis ex
,
, e cellent, eo magis et hymnis et his, uae modo diximus,
homestabimus, sedibus item et carnibus plenisque paleris,
0 . , , . , ut et honoremus simul viros praestantes mulieresque et ro
boremus. [cL.] ptime, inquit, dicis. [socR.] sto. eum
, ' vero, qui in militia, cum se strenue gesserit, obierit, nonne
; . ' primumaurei generis esse dicemus" [cL.]axime omnium.
, , (socR.] non credemus esiodo, guicunque hoc ex genere
469 , " decedant e vita , eos genios fieri sanctos terrestres, bonos,
, , , expulsores malorum, custodes mortalium" [cL.] Certe cre
. ,
demus. [socR.] Consulemus ergo oraculum, uo pac

, , ; ' beatos divinosque viros condere deceat et quibus insigni.
20 ; , bus, aldue ita condemus, ut jusserit? [cL.] rocul dub.
b [socR.] Reliquum vero tempus sepulcra eorum velutigenio
, , rum colemus atque adorabimus? eademque haec servabi
mus in iis, gui cum praecipue boni in vita judicati fuerint,
; , . , senio aut alio quodam modo vita decesserint" [cL.] Certe
25 ; aequum est, inquit. [soCR.] Quid vero? guomodo adversus
; hostes nostri se milites gerent" [cL.] Qua in re" [socn.]
, '
rimum guidem de servitute, justumne esse censes Grae.
,
, cos Graecas urbes in servitutem redigere, an ne alii qui

20 ; " , , dem civitali istud pro viribus permittere et assuefacere
. Graecorum generi parcere, caventes, ne barbaris ipsi ser
vire coganur" [cL.] mnino et ad omnia, inquit, refert
; , ' parcere. [socR.] Graecum igitur neque ipsos ullum habere
o, ' o. servum et reliquis Graecis idem suadere " [cL.] rorsus,
35 , , ' , inquit; certe magis ita in barbaros se converterent et in.
, , ; vicem abstinerent. [socR.] Quid vero? spoliare, inquam,
, d occisos praeter arma, cum vicerint, num honestum est"
, an non occasionem hoc praebet timidis non ad pugman
, tem contendendi, guasi necessarii quid faciant cadaver
40 ; . rimantes, multi vero exercitus ob talem praedationem perie
, runt" [cL.] axime. [scR.] onne etiam illiberale et ava
rum videtur cadaver exspoliare et muliebris atque humilis
, animi hostem putare mortui corpus, cum adversarius ipse
; e avolaverit eo, guo pugnabat, relicto? an censes e08, qui
45 , , , hoc faciunt, differre a canibus in lapides, quihus icti sunt,
; , saevientibus eo, quijacit, dimisso" [cL.] e lantillum qui
. dem, inquit. [socR.] bstinendum igitur a mortuorum
; , , . spoliatione et sepulturae impeditione" [cL.] Sane abstinen,
dum, per Jovem, inquit. [soda.]! eque etiam templis
50 , , arma inferemus consecraturi, praesertim arma Graeco
470 a rum, si modo nobis curae est erga reliquos Graecos be
, nevolentia, sed formidabimus potius, ne piaculum sit
, talia a necessariis templo inferre, nisi uid aliud deus
. , . ; dixerit. [cL.] Recte admodum, inquit. [socR.] Quid
 (470, 47.) VS. L. V. 97

vero? de agri vastatione Graeci et domorum incensione

; , , quammam tuimilites cumhostibus agendiinibunt rationem"
. [GI..] uam, inquit, libenter sententiam audirem. [socR.]
, ' , , b ihi igitur, inquit, neutrum horum videtur faciendum
5 , , esse, sed fructus annuos auferendum, et causam vin'dicam
; . , [GL.] Volo sane. [socR.] Videntur mihi, sicuti nomina hac
, , duo sunt, bellum ac seditio, ita et esse duo, duorum.quo
, . rundam discrepantias significantia. dico autem duo haec,
, , alterum necessarium et cognatum, alterum alienum atque
o. extraneum. jam inimicitiae inter necessarios seditio, inter
, . extraneos bellum vocantur. [cL.] aud ab re est, inquit,
', , . " quod dicis. [socR.] Vide igitur, an et hoc ad rem dicam :
ajo enim Graecos omnes inter se necessarios esse atque
, cognatos, barbaris autem alienos alque extraneos. [cL.]
5 . , ." raclare, inquit. [socR.] Quotiensigitur Graeciadversus bar
" barosvelcontra Graecos barbaripugnabunt, bellare eos dice
, mu8 et hostes esse natura, ethas inimicitias bellum vocabi.
" " mus : Graecos vero adversus Graecos tale quid facientes
, , , dicemus natura quidem amicos esse, morbo autem laborare
20 ' , in hoc Graeciam et seditione agitari, et seditionem has ini
. , , d micilias appellabimus. [cL.] ssentior equidem, inquit,
. , , ita statuendum esse. [socR.] Jam vide, inquam, in ea,
, , quae nunc vocarisolet seditio, cum tale quid accidit et civi
, tas dissidet, si utriusque factionis homines adversariorum
25 , agros vastant domosque incendunt, quam impia videatur
, 8editio neutrisque illorum patria esse curae; nunquam enim
auderent nutricem matremque scindere, sed satis esse, s
Victores fructus auferant victis et ita existiment, non sem
, - 6 per se bellaturos, sed guandoque in concordiam redituros.
30 . , , [cL.] ulto sane mitiorum, inquit, haec est sententia, guam
. , illa. [socR.] Quid vero? quaeso : civitas, quam tu condis,
, ; ' , nonne Graeca crit" (cL.] ecessario, inquit. [socR.] rgo et
. ; boni et mites erunt" [cL.] axime. [socR.] t mon amici
. ' , Graecorum" neque Graeciam silii necessitudine conjunctam
35 ; existimabunt et eadem, quae reliqui, sacra habebunt" [c..]
. axime uidem. [socR.] Itaque controversiam cum Gra
471, , - a cis, tamquam cum necessariis, seditionem putabunt neque
, . etiam nominabunt bellum" (cL.] n nominabunt. [socR.]
; . rgo tanquam in concordiam redituri dissidebunt" [cL.] Ita
40 , ' ' , certe. [socR.] taque benevole castigabunt, non ad servi
, . , . ' tutem aut interitum punientes, tamquam ad sanitatem
" o reductores, non hostes. [cL.] Ita, inquit. [socR.] eque
ergo Graeciam, cum Graeci sint, scindent neque domos in
, cendent neque putabunt in singulis civitatibus omnes sibi
45 , ' , b inimicos esse, et viros et mulieres et pueros, sed paucos
, semper inimicos, dissidii auctores, et ob haec omnia neque
, , agros devastabunt eorum, tamquam maximam partem
, , amicorum, neque domos evertent, sed eo usque certabunt,
uoad aucores ab insontibus dolore affectis p.nas solvere
5 . , , cogantur. [cL.] ssentior equidem, inquit, ita esse civi
bus nostris cum adversariis agendum, cum barbaris autem
, " ita, ut nunc Graci cum Gracis agunt. [socR.] onamns
. igitur hanc quoque legem custodibus, ut neque vastent
, c agros neque aediticia incendant" (cL.] onamus, inquit, et
.. . 7
 98 . . . (47, 472.)
; , , haec una cum superioribus recle se habere, sed enim mihi
. , , videris, Socrates, si quis te talia dicere sinat, nunquam
, illius recordaturus, quo in superioribus rejecto haec omnia
dixisti, videlicet posse hanc rei publicae formam exsistere,
5 , , et quo tandem modo possit. nam si exstilerit, fore ut ei
, , , ' civitati, in qua exstiterit, bona omnia contingant, etiam
, , quae tu praetermittis, ego edico, et contra hostes fortissime
, ' eos pugnaturos, propterea quod minime se invicem dese
, rant, cognoscentes sese et vocantes fratres, patres, filios,
, , 8i vero etiam feminae militent una, sive eadem in acie sive
, , in subsidiis, et hostium terrendorum et, si necessitas po
, stulet, auxilii ferendi causa, scio per hacc omnia inexpu

, , gnabiles eos fore, et domestica uoque praetermissa a te
bona quanta eis contingerent, video : verum tamquam
15 , ,
, ' concedente me haec omnia etalia permulta, si exstiterit haec
e
, , , res publica, eventura, ne plura de ea dicas, sed hoc ipsum
, iam conemur nobis persuadere, posse eam exsistere et qua
, ratione possit, cetera vero mittamus. [socR.] Subita tu,
472, ' . , a inquam, quasi incursione sermonem meum invasisti, neque
' , veniam mihi das, moras nectenti; fortasse enim nescis vix
, mihiduosfluctuseluctato nunc maximum te et gravissimum
, ternorum admovere, quem posquam videris audierisque,
dabis certemihi veniam utmerito cunctantiatquesermonem
25 , , adeo ab opinione hominum abhorrentem ingredi reformi
danti. [cL.] Quo plura, inquit, in hanc sententiam profe
. " res, eo minus dimitteris a nobis, quo minus ostendas, qua
, , , ' b ratione fieri possit hacc res publica. sed dic jam nec ultra
, cunctare.
20 , .
[socR.] Itaque primum, inquam, meminisse oportet quae
, ',
, rentes nos justitiam quale esset, el injustitiam huc deve.
, . nisse. [cL.]portet: sed uid hoc sibi vult?inquit. [scR.]
, ' , , ihil. sed si invenerimus, quale justitia sit, num virum
35 quoquejusum censebimus nihil debereab ipsailla differre,
, , sed talem esse omnino, gualis justitia est" an satis esse fa
, , 9 ctum putabimus, siquam proxime ad eam accesserit et ma,
; xime omnium ejussitparticeps" [cL.]ta, inquit:satishabere
, . , putabimus. [socn.] xemplaris igitur causa, inquam, et
' , , ipsam justitiam quale esset, quasivimus, et virum perfecte
, ,
Justum, si exsistere posset, et qualis, si exstitisset, futu
, , rus esset, etinjustitiam rursus et hominem injustissimum,
,
, ut qualescunque illi ad beatitudinem et miseriam esse no
45 , d bis intuentibus viderentur, cogeremur et de nobis ipsis
, , ' fateri, qui illis se praestitisset quam simillimum, similli
, ' , mam illi sortem habiturum, non autem ideo, ut monstra
. , , . remus ea fieri posse. [cL.] Verum hoc, inquit, dicis.
[socR.] Censen' igitur minus bonum esse pictorem, qui hu
, , manae pulcritudinis exemplari absoluto et omnibus rebus
, idonee in picturam collatis nequeat demonstrare hominem
; talem reperiri posse" [cL.] equaquam, per Jovem, in
', . , , , quit. [socR.] Quid ergo? nonne et nos bonae civitalis ora
; . 6 tine exemplar eftinxisse dicimus" (cL.] Prorsus. [socR.]
 (473, 474.) VS. L. V. 99
" , um igitur ideo minus nos recte loqui existimas, si osten
, o, dero non possimus ita administrari posse civitatem, ut di.
; , . , cebamus" (GL.] inime, inquit. [socR.] Sic igitur, in.
' , quam, res se habet, Sedsi tamen et hoc tua causa conandum
5 , , est, ut quo potissimum modo et secundum quid maxime
' , effici possit, demonstretur, rursus ad hanc demonstratio
. ; ' nem eadem fac mihi tecum conveniant. [cL.] Quaenam
473 , 31 [8CR.] um agi sic aliquid potest, ut dicitur, an ita natura
, , fert, ut actio minus, quam sermo veritatem attingat, licet
, ; , . alicui non videatur? tu vero utrum das isud, an non"
,
, [..] Do equidem, inquit. [socR.] e me cogas igitur, ut
ualia Verbis exposuimus, talia omnino re vera exstantia
' ,
demonstrare debcam, sed si invenire potuerimus, ua ra
o,
15 , , tione quam proxime ad dicta accedat reipublicae institutio,
. ; 1, invenisse nos putato effici ea posse, quae tu praecipis.
. , . an non contentus eris, horum si compos fias? nam ego
, o, quidem ero. (GL.] go quoque, inquit. (socR.] Sequitur
, , ' ergo, ut videtur, ut quaerere et declarare conemur, quid
20 , nunc male agatur in civitatibus, propter uod non ita re
gantur, et cujus rei minimae mutatione civitas in huno mo
, , , , dum redigatur, maxime quidem unius, si minus, duarum.
, si minus, uam paucissimarum et levissimarum. [..
. , . c Sane, inquit. [socR.] Jam unius quidem, inquam, rei
2s , ' , mutatione ostendere nos posse arbitror redigenda facul
, tatem dari, non parvae tamen mec facilis, sed ejusmodi quae
, : , . ' fieri possit. [cL.] Cujus? inquit. [socR.] Jam ad ipsum
, ' , , illud, inquam, accedo, guod maximo fluctui comparabamus.
, ' , itaque dicetur, tametsi risu nos plane utfluctus cachinnans
30 . et infamia obruturum est. considera autem quod dicturus
. , . , sum. [ct.] Dic, inquit. [socR.] isi, inquam, aut phi
' , , d losophireges factifuerint in civitatibns, aut qui nunc reges
et dynasta vocantur, genuine et idonee philosophari c.pe.
, , rint, ad idemque civilis potentia et philosophia reciderint,
35 , eorum vero ingeniorum, qua nunc seorsum ad alterutrum
' se conferunt, pleraque exclusa fuerint necessario, non erit
, , civitatibus, mi Glauco, neque etiam, ut mea fert opinio,
, , ' , hominum generi requies malorum, neque prius hacc res
e publica, quam verbis nunc expositam habemus, nascendi
40 , . facultategaudebit et lumen solis aspiciet. sed hoc est quod
, , ego jam dudum dicere vereor, cum videam, uam sit ab
, . opinione abhorrens. nam haud facile intelligtur nullam ali.
, am civitatem privatim vel publice futuram felicem. - um
. ,", , ille (G..] Socrates, inquit, ejusmodi verbum dictum
45 , que tibi excidit, quo audito existima plurimos neque eos
contemmendos sic protinus velut abjectis vestibus nudos
474 , a arreptis undelibet armis acerrime impetum in te facere mira
o facinora edituros; quibus nisi oratione repugnaveris eosque
, effugeris, profecto conviciis laceratus dabis nas. [socR.]
50 , ' , onne tu mihi, inquam, horum causa es" (cL.] t recte
; ', , , quidem, inquit, faciens ego. at profecto non prodam te, sed
, ' defendam ut possum : possum autem benevolentia, et ex.
, hortando, ac fortasse peritiustibi, guamalius, responderim.
' b sed ut talem adjutorem habens conare incredulis demon
7
 100 , . . (474, 475.)
, strare ita esse, ut dicis. [socR.] Conandum est, inquam,
. , ' , cum et tu tantum auxilium policearis. necessarium igitur
mihi videlur, si qua effugere volumus quos dicis, declarare
, ,
/ " ' - illis, quos essephilosophos arbitremur, quos summae rerum
5
praeficere audemus, ut his patefactis possit aliquis se de
, " fendere ostendens his quidem convenire natura et philoso
, phiae studere et principatum tenere in civitate, reliquis au

tem neque attingere el principi obtemperare. [cL.] Jam

: U , Vt").
tempestivum sit, inquit, definire. [socR.] ge, hac me se
- --- - -

10 " , , . ,
- 2 \ 2 \ ' - '
- ---
quere, si quo modo declarare id idonee possimus. (GL.]
-

, , Duc, inquit. [S0CR.] dmonendusne igit

, . , ' , -".
- 2. , ) " -
-

, , , - menu. , aG us, eum, S

, , - " ", videri oportere partim illud ue, ,
15 , , ; , tim minime, sed um amplecti" (..] dmonitione, in
, o, . , d quit, egere videor, nam non satis leneo. [socn.] lium,
, , , ' inquam, decebat, Glauco, ita loqui : virum amoris peri
, tum non decet immemorem esse omnes in flore aetatis con
stitutos puerorum amicum et amatorem aliquo modo urere
20 , et movere, cum dignicura et amore esse videantur. an non
. ita cum pulchris agitis: unus, uia simus, gratiosi nomine
, , ' laudabitur a vobis, alterius aquilinum nasum regium esse
, , dicitis, medium autem horum concinnitate praestare, fuscos
,
porro viriles esse visu, candidos derum filios p melliflavo.
, ; rum autem vel nomen quem alium invenisse putas, nisi
o , amatorem blandientem et facile pallorem in flore ferentem
et ut summatim dicam, uovispraetextu utimini et quamvis
, ;
475 , vocem mittitis, quo neminem florentium reprobetis. [..]
Siin me, inquit, ostendere cupisita agere amatores, dispu
30 .
tationis gratia concedo. [socR.] orro, inquam, vini ami
, , ' ,
, . ', ' cos nonne similiter agentes vides : uodlibet vinum quovis
o o , praetextu amplectentes" (cL.] Valde. [socR.] eque vero
; ambitiososte fugere arbitror, siexercituipraeessenequeant,
35 . , , , tribunatu fungi, ac si a majoribus gravioribusque honorari
, , non p0ssint, honore a minoribus et humilioribus habito
, b contentos esse ut qui honorem omnino affectent. [cL.]
, agnopere. [socR.] oc igitur ajas aut neges : quem cu
. . pidum cujuspiam dicimus, eumne um illud genus cu
40 , ' , pere dicemus, an partem tantum" (cL.] tum, inquit.
, [socR.] onne ergo philosophum quoque sapientia cupidum
, , , . esse dicemus non hujus quidem, illius non, sed totius"
, [cL.] Ita. [socR.] umigitur, quialiquam aversatur doctri.
' , ; . nam, praesertim juvenis neque dum ratione delectum ha
45 , c bens, quid conducat, uidve minus, nequaquam discendi
, , cupidumnec sapientiae amatoremesseasseverabimus, uem.
, admodum in cibis fastidiosum neque esurire au cupidum
' esse ciborum dicimus neque amatorem cibi, sed spretorem
, . vocamus. [cL.] t merito quidem vocabimus. [socn.]
. minem vero ad quamlibet doctrinam degustandam pro
o pensum et ad discendum promptum et insatiabilem meri
, ' philosophum nuncupabimus. nonne? - um Glauco dixit
; [cL.] ultsigitur et mirificostales habebis. nam et specta
, d culorum cupidi omnes, quandoquidem animadvertendo de
 (475, 476.) VS. .. V. 40 !

lectantur, tales esse mihi videntur, et audiendi cupidi per

, miri sunt ad locum inter philosophos capiendum, ui ad
' sermones et hujusmodi occupationem haud facile sua
o , Sponte accedunt, sed quasi auribus mercede locatis choros
omnes concursant Dionysiis meque urbana neque ruralia
o praetermittentes. hosne igitur omnes et alios talium uorun
. dam percipiendorum cupidos, etiam artium minutarum,
e philosophos nominabimus" (socn.] ullo modo, inquam,
, , , sed similes philosophis. [cL.] Veros autem, inquit, quos
10 ' . , appellas" (socR.] Veritatis, inquam, spectandae cupidos.
, ; , ' , (cL.] Recle quidem isud, inquit, sed quomodo id dicis"
. ', , (socR.] aud facile, inquam, alii, le vero hoc mihi datu.
; , ' , rum arbitror. [GI..] Quid? (socR.] Quoniam contrarium
o . est turpi pulchrum, duo haec esse. [cL.] Quidni" (socR.]
; , t quoniam duo, etiam unum utrumvis? [cL.] tiam hoc.
476. ' , , al [socR.] c de justo et injusto et bono et malo et speciebus
; . omnibus idem statuendum : ipsum quidem uodlibet isto.
, rum unum esse, actionum vero et corporum et mutua eo
, rum inter se communione ubivis apparentia singula multa
20 videri. [cL.] Recte, inquit, dicis. [socR.] ac igitur ra.
. , , . , tione, iquam, distinguo Seorsum ponens u0s tu modo
' , , cebas spectaculorum et artium et actionum cupidos, seor
, sum item illos, de quibus est sermo, uos solos merito
, b quis philosophos appellet. [cL.] Quomodo, inuit, ais"
25 . , , ; , ' [socR.] Illi, inquam, qui audiendi el spectandi cupidi sunt,
, pulchris vocibus, coloribus et figuris et omnibus, uae ex
talibus constant, delectantur, ipsius autem pulchri naturam
, cogitatio eorum videre atque amplecti non potest. [cL.]
Sic utique, inquit, habet. [socR.] Qui vero ad ipsum pul.
2 . , , . chrum accedere et perse solum videre possunt, nonne rari"
' ' (cL.] dmodum. [socR.] um qui res pulchras esse existi.
; . C mat, ipsam vero pulchritudinem neque putat esse neque,
, , si quis ducat ad cognitionem ejus, sequi polest, urum per
, somnium, an vere vivere tibi videtur" considera aulem:
35 , , somniare nonneid est, sive dormiens uis seu vigilans uod
, ' alicui simile est, non simile, sed ipsum esse censet, cui
, ' est simile" (cL.] go certe, inquit, somniare hunc dice.
! o; , ' ,
rem. [socR.] Quid vero? gui contra statuit aliquid ipsum
. , pulchrum et cum ipsum, tum quicquid ejus particeps est,
4 o d cognoscere potest neque particeps pro ipso neque ip8um
.pro participe habet, verene, an per somnium hic quogue
, viveretibi videtur? [cL.] dmodum, inquit, vere. [soca.]
; , , . ujus igitur cogitationem ut cgnoscentis cognitionem jure
vocahimus, illius vero tamquam opinantis opinionem ' [cL.]
45 , ; lane. [socR.] Quid ergo, si mobis succenseat iste, uem
. , , opinari dicimus, non cognoscere, negetque nos vera loqui"
, ' , , habebimusne qua ratione eum mitigemus sensimque ei
; e persuadeamus dissimulantes sanae mentis eum non esse"
, ; [cL.] nimvero oportet, inquit. [socR.] ge igitur, con
50 , . , , sidera, quid ei dieturi simus. an vis hunc in modum ab eo
, ' , sciscilemur, dicentes, si quid norit, minime nos invidere,
, , , ' sed gratum fore nobis, si scientem aliquid deprehenda
' mus, sed dicas nobis : quicunque cognoscit, cognoscitne
, , aliquid, an nihil ac lu mihi pro co responde. (..] Re,
 102 . . .
(477, 478.)
. , , . spondebo, inquit, aliquid. [socn.] Utrum uod est, an
477, ; " ; a guod non est" (cL.] Quod est : uo enim modo aliquid,
o , , uod non est, cognosci possit" (socR.] Satin' igitur cer.
, tum hoc habemus, etiamsi pluribus rationibus considere
-, - /

5 ; .
/ /
mus, quod perfecte est, perfecte idem cognosci posse,
, , quod autem nullo modo est, omnino non posse cognosci
[GL.] Certissimum. [socR.] sto si quid autem ita se ha
, bet, ut et sit et non sit, nonne medium erit inter id, quod
- - -
. , pure est, et id, quod nullo modo est" [cL.] edium.
' , [socn.] Itaque adid, uod est, cognitio pertinebat, ignora.
.
,
/ " "' 3'
b tio autem necessario adid, quod non est, ad hoc medium
- - '
, . ' vero medium uoddamignorantiaminter et scientiam ua.
; ; rendum, si quid hujusmodi exstat " [cL.] rorsus. [socR.]
, ; . ' rgone opinionem esse aliquid dicimus" [cL.] Quidni5
' , [socR.] Utrum diversam a scientia facultatem, an eandem2
' "" - - "

5
. . [cL.] Diversam. [socn.] rgo adaliudpertinet opinio atque
scientia, secundum suam utravis facultatem. [ ] s
, , ; ita. [socR.] onne scientia natura sua adid, quod est,
ut esse id, uod est, cognoscat" vel ita potius distinguen
. ; 9 dum prius censeo. [cI..] Qui" (socn.] Dicemusne facul
, , tates esse genus aliquod erum, guae sunt, uibus et nos
2 , possimus quae possumus, et alia omnia, quaecumquealiquid
, possunt" veluti visum et auditum in facultatibus pono, s
. , . forte genus quod dicere volo, intelligis. [ct..] t intelligo,
inquit. [socR.) Jam audi quod mihi de iis videtur, facul
. tatis enim ego neque colorem video aliquem neque figuram
, , neque quicquam talium, gualia multorum aliorum, ad
25 ' , quae respiciens nonnulla apud me distinguo, haecalia esse,
, ' daliailla: in facultate vero ad illudsolum respicio, quo per
, ' , tinet quodque efficit, et hac ratine quamlibet earum fa
, cultatem nuncupare soleo, et ad idem pertinentem idemque
efficientem eandem voco, aliam vero illam , quae ad
, aliud spectat ego
' 2 . > . 2 -

et aliud operatur. quid vero tu P guomodo agis?

. [cL.] n aliter, inquit. [socR.] ge, inquam, rursus ad
" - - . .

; ;", . , haec convertere, vir optime, scientiamme facultatem quan.

' , . dam essedicis, an quo in genere eam ponis" [cL.] In hoc,
, ; , , e inquit, omnium validissimam. (socR.] pinionem vero
. ; facultatemne, analioingenere ponemus" [cL.]eutiquam,
inquit, nam quo opinari possumus, non aliud est, nisi opi.
5 , ; , , ni0. [socR.] t paulo ante consentiebas non idem esso
, , . scientiam et opinionem. Quo enim pacto, inquit,
aliquis mente praeditus idem[cL.]
esse ponal guod falli potest et
. , , uod non potest" (socR.] ptime, inquam. et convenit haud
dubie inter nos diversam esse a scientia opinionem. [..]
40 ; , ' , , Diversam. [socR.] d aliudigitur pertinens aliud utravis
478 . ". a natura sua potest. [cL.] ecesse est. [socR.] Scientia qui.
2. 2 / r/
dem adid, quod est, uomodo id se habeat, cognoscere 2
. " . . ") "

'
[cL.]
. . Sane. Sane. [socn.] pinio autem, dicimus, opinari" ( )
[socR.] um idem, uod scientia cognoscit" erit.
, ; . , , ue idem quod opinione percipitur et quod scientia" an
45 ,
l
. " ,



,
.
/
fieri nequit" (cL.] equit fieri, inquit, ex his, quae con.
\ 2 -

, cessimus : siquidem alia ad aliud facultas natura sua per.

3 . / - ' 2- 1

; , , tinet, facullas autem ulraque est, opinio el scientia, alia

, vero utravis, ut dicimus. ex his fieri non potest, ut idem
, , , 1, sit guod scientia comprehenditur et quod opinione concipi
tur. [socR.] onne igitur si id, guod est, cognitione per
50 . cipitur, id, quod concipitur opinione, aliud quiddam erit,
. , quam id, uod est" (cL.] liud. [socR.] rgone id, quod
, ; .
- r " r
' ;
-' " /
non est, opinatur? an me opinari quidem p0ssumus quod
; . non est 3 cogita autem. nonne quisquis opinaur, ad aliquid
, opinionem dirigit' an licet opinari quidem, opinariaulem
 (, VS. .. V. 103

, ; . ' nihil" (GL). n licet. [socn.] Sed unum aliquid opinatur

, . quisquis opinatur" [cL.] Ita. [socR.] qui quod non est,
, ' . c non unum aliquid, sed nihil rectissime dicetur. [cL.] ror
Su8. [80CR.] Jam vero ei, guod non est, necessario igno.
. o,
rantiam tribuimus, ei autem, quod est, cognitionem. [..]
. , . . Recte, inquit. [socR.] rgo neque quod est neque quod
. . non est, opinatur. [cL.] Sic est. [socR.] Quare nec igno.
o. ' , rantia neque cognitio erit opinio. [cL.] on, ut videtur.
; . ' , (socR.] um igitur extra haec est, superans vel cognitionem
' , perspicuitate vel obscuritate ignorantiam " [cL.] eutrum.
10 , ; , . [80CR.] Sed, inquam, cognitione tibi videtur opinio ol),
' ; . oo d scurior, ignorantia vero clarior" [..] t mul uidem,
inquit. [socR.] nter utraque autem jacet" [cL.] Certe.
. . [socR. ] edia ergo istorum erit opinio. [cL.] edia sane.
, , [socR ] onne Supra diximus, si quid appareret tale, ut
simul esset et non esset, id medium positum esse inter
15 , id, uod pure est et quod omnino non est, et neque scien.
' , tiam ad illud meque ignorantiam pertinere, sed quod me.
, . dium rursus inter ignorantiam appareal et scientiam 2 [ .]
. . Recte. [socR.] unc autem apparuit medium istorum esse
' , o, e quod opinionem vocamus. [GL.] lane. [socn.] Illnd ig.
20 , , , tur nobis, ut arbitror, restat inveniendum, quod utriusque
sit particeps, et ejus, uod esse est et uod non esse, net
, , trumque illorum sincere dici debeat, ut si apparuerit, op
, o
nabile merilo nuncupemus, extremis quidem extrema, me.
, diis autem media tribuentes. an non ita" (cL.] Ita. [socn.]
; . , is igitur positis ad dicendum mihique respondendum exci.
479, o , a tabo bonum virum, qui ipsum pulchrum et pulchritudinis
ipsius speciem quandam esse negat semper eodem modo
, secundum eadem se habentem, multa vero pulchra esse
, , statuit, spectandi cupidum illum, ui nullo modoadmitti,
3 . si quis unum esse pulchrum, unum justum, similiterquo
cetera dicat. horum enim, vir optime, dicemus, multoruan
30 , , , pulchrorum num est aliquid, quod non turpe appariturum
, , sit itemque justorum, uod non injustum ' et sancorum,
, , , ; uod non profanum" [cL.] on, sed necesse est, inquit,
, ' , , ' et pulchra ea uodammodo et turpia apparere, item quot
, . , cumque alia interrogas. [socR.] Quid vero? multa dupla
35 , ; . num minus dimidia, quam dupla apparent" [cL.] ihilo
minus. [socR.] t magna prro et parva et levia et gravia
, , numquid magis his, uibus ea appellabimus, uam contra
, , ' , , riis nominibus vocabuntur? (cL.] on, inquit, sed singula
. , semper utrisque conjuncta erunt. [socR.] um igitur est
40 , ; magis, quam non est, unumquodque multorum id, quod
uis illud esse dicat" (cL.] Simile est, inquit, iis, quae in
, , o
, - c conviviis in utramque partem dicuntur, et aenigmati puero
rum de eunuchi percussione vespertilionis, quomodo et in
, ' uo hic illum percusserit, nam haec quoque in utramque
,
45
' partem
w 2/ 4 " 2 . '
videnturinclinare, neque esse neque non esse uic,
quam eorum neque utrumque neque neutrum firmiter co
. *

' . gitari potest. [socR.] abesne igitur, inquam, ua ratione

, ' , , istis utaris, aut quo in loco convenientius ea ponas, quam
, media inter essentiam et non e88e? neque enim obscuriora,
quam quod non est, apparebunt ita, u magis non sint, ne
b . d que clariora, quam quodest, ut magis sint. [cL.] Verissime,
, . , o,
. - / rw., / -"
inquit. [socR.] nvenimus igitur, ut videtur, multa illa ad
pulchrum et ad reliqua pertinentia, quae essea multis statu.
untur, media inter id, quod non est, et id, uod pure est,
. . volutari. [cL.] nvenimus. [socR.] ntea autem consensera,
 104 . . G. (480, 481.)
, , , ' mus, si quid tale apparuissel, non cognitione, sed opinione
- -
, percipi dicendum esse, ita ut medium vagans media conn
-
o . .
-
prehenderetur facultale. [cL.] Consensimus. [socR.] os
, e igitur, qui pulchra multa spectant, ipsum vero pulchrum
' ' o , non vident neque sequi eum possunt, ui ad ipsum ducat,
, , , et multa justa, ipsum autem justum minime, et omnia si
, militer, opinari cuncta dicemus, cognoscere autem eorum,
. , . quae opinantur, nihil. [..] ecesse est, inquit. [socR.]
; ' Quid autem rursus eos, ui ipsa guaeque spectant et sem.
per e0dem modo Secundum eadem se habentia" nonne co
, ' , ,
gn08Cere neque opinari" [cL.] ecessarium et hoc est.
[socR.] rgo et amplecti et amare hos ea dicemus, ad quae
' o
480, '
/
,
,
, '
2

. "
;
pertinet cognitio, illos vero, ad qua opinio? an non recor
, damur voces et colores pulchros et talia dixisse nos ab his
, amari et spectari, ipsum vero pulchrum me admitti quidem
15 ' ; . quicquam esse" (cL.] Recordamur. [socR.] um igitur
aberrabimus, si istos opinionis potius, quam sapientiae
, ,
- / . -


9 "
amicos appellabimus? et num acriter succensebunt nobis,
, , , ' , si ita dicamus" (GL.] on, si milli pareant, inquit; nam



. '

.
vero irasci nefas. [socR.] Itaque eos, qui ipsum unum
2 , quodque, quod est, amplectuntur, sapientiac, non opinionis
; . amicos vocari necesse esl? [cL.] Ita est.

. SUS.

484 , ' , , a (socn.] Qui igitur philosophi sint, inquam, o Glauco,

qui non, vix tandem longa oratione apparuit. [cL.] For
25 , . , , tasse enim, inquit, brevi non facile erat. [socR.] on, ut
. , apparet, inquam. mihi certe etiam planius demonstrari
, potuisse videtur, si hoc Solum enarrandum neque multa
, o tractanda superessent intellecturo, guid vita justa differat
, . , b ab injusta. [cL.] Quidigitur, inquit, post hacnobis agen,
30 , ; ' , ' , dum" (socR.] Quid aliud, inquam, nisi quod deinceps se
, , quitur? guoniam philosophi sunt ui attingere possunt id,
, , ' quod semper secundum eadem eodem modo se habet, ui
, vero id nequeunt, sed per multa et omni modo se habentia
; o vagantur, non philosophi sunt, utros tandem duces esse
35 , , ; , civitatis oporteat" [cL.] Quo igitur modo dicentes, inquit,
' , recte dicemus" (socR.] Utri, inquam, idonei visi fuerint ad
, , custodiendas leges etinstituta civitatum, hos custodes esse
, . , ' , , constituendos. [cL.] Recte, inquit. [socR.] oc autem, in
; quam, nonne perspicuum est, utrum caccum an acute cer,
4 , , ; " nenteln custodem quod libet oporteat servare? (cL.] Quid
ni, inquit, perspicuum " (socR.] um igitur tibi a caecis
differre videntur qui cognitione cujusqne, quod est, re
vera carent neque clarum ullum in animo habent exemplar
neque possunt tamquam pictores ad verissimum respicien
45 , d tes et omnia illuc referentes et ipsum quam accuratissime
, intuentes, ita demum et hic leges ferre de pulchris et ju
, , stis et bonis, si oporteat, et latas custodire atque servare"
, ' , . [cL.] rotecto, inquit, non magnum discrimen est. [soc.]
, os igitur potius ad custodiam eligemus, quam eos, qui
50 , unumquodque, quod est, cognoverunt, peritia vero aut
' , alia quavis in parle virtutis nihilo illis interiores sun"
 (485, 486.) VS. .. V. \
105

' , , , [cL.] bsurdum sit utique, inquit, alios eligere, si quidem

Cetera non deteriores sint : hoc enim ipso fere maximo su
485 o. , a perent. [socR.] rgone hoc jam dicamus, quonam modo
' , iidem possint illa simul et haec habere" [cL.] rorsus.
5 . " [socn.] Quod igitur in hujus disputationis exordio dixi
, mus, naturam eorum primum perspicere nos oportet.
, , atque si de illa salis inter nos constiterit, pariter consti
, turum arbitror fieri posse, ut iidem haec habeant, neque
alios praeter hos civitatum duces esse debere. [GL.] Quo-.
, . ; modo" (socR.] oc utique inter nos conset de philosophis
10 , ingeniis, semper eos eam diligere disciplinam, qua iis
, b notior fiat natura illa, qua semper est neque ortu et inter
iu agilatur. [cL.] Constet. [socR.] tque etiam hoc,
. . , ' inuam, hanc totam eos sectarinequesua sponte aut parva
, , aut majori aut nobiliori aut ignobiliori parte ejus absti
15 nere, quemadmodum supra de ambitiosis et amori deditis
, diximus. [cL.] Recte, inquit, dicis. [socn.] Jam vero et
. , , . hoc considera an praeterea necesse sit in natura corum
inesse, ui tales futuri sint, uales osendimus. [ct..]
oo Quid islud" (socit.] Ut mendacii expertes sint neque id
20 . ; ullo modo volentes admittant, sed oderint, veritatem au.
, , ' tem diligant. [..] Probabile est, inquit. [socn.] n so
. , . , lum probabile, o amice, sed etiam plane necessarium est
, , eum, ui natura amore alicujus affectus sit, quicquid
cognatum et necessitudine conjunctum est amato, diligere.
25 . , . " [cL.] Recte, inquit. [socR.] um igitur conjunctius quic
; ; ' . " quam sapientiae, quam veritas reperitur" [cL.] ihil, in
quit. [socR.] um igitur fieri potest ut eadem natura sit

d philosopha et mendax" [cL.] ullo modo. [socn.] rgo
; . vere discendi cupidum necesse est statim a pue.itia verita.
. tem omnem summopere alectare. [..] Prorsus. [socn.]
30 . Cui vero ad unum quoddam vehementer inclimant cupidi.
,
tates, huic ad celera remissiores easdem esse scimus,
, . tamquam illo derivatum lumen. [cL.] Quidni" (socn.]
; " Cui igitur ad disciplinas et talia omnia feruntur, animi,
, , o, opinor, ipsius per se expetunt voluptatem, in corporis au
35 ' , , tem oblectamentis deficiunt, si quis non simulate, sed vere
, ' . philosophus sit. [GL.] Summopere necessarium istud.
. (socn.] emperatus utique vir talis erit neque ullo modo
pecuniae cupidus; nam quarum rerum gratia magno cum
, , impendio pecuniae opera datur, iis alii cuilibet potius, guam
4 . . huic operam dare convenit. [cL.] Ita est. (80CR.] t vero
486 , 3. et hoc considerandum videtur, si naturam philosopham et
. ; non philosopham discernere cupis. [cL.] Quidnam" (socR.]
e forte latens quadam insit illiberalitas; nam adversissi

mus fere pusillus animus ei, qui totum atque universum
o semper divinum atque humanum est appetiturus. [ct..]
45 . , . " Verissime, inquit. [socR.] Cui igitur menti adest magni
, ficentia et totius temporis totinsque essentiac contemplatio,
, num huic fieri posse putas ut humana vita magnum uid
; , ' . esse videatur? [cL.] on potest, inquit. [socR.] onne igi
; " b tur mortem quoque minimehic terribilem existimabit P[cL.]
50 . inime. [socR.] rgo in timida illiberalique natura nihil,
, o, . . lt videtur, philosophiae verae inerit. [cL.] on mihi vide
, ' tur. [socR.] Quidigitur vir modestus, non pecuniae cu
' ' pidus, non illiberalis, non vanus, non timidus, num qua
, . in commerciis difficilis erit aut injustus" [oL.] ullo modo,
 106 . . . (486, 487.)
, (socR.] t hoc igitur animum philosophum et non philoso.
, . phum spectans statim in puero observabis, utrum justus
. , et mitis, an dificilis ad communicandum et ferox sit. [..]
. ; , , Sane quidem. (socR.] eque vero hoc, ut arbitror, prae.
5
, termitles. [cL.] Quidnam? (socR.] Utrum ad discendum
promus, an hebes sit. an censes quempiam unquam satis
; diligere posse aliquid, quod agens cum dolore agat et vix
. ', , paululum proficiens " (cL.] unquam profecto. [socR.] Quid
, ' ' vero? si nihil servet eorum, quae didicerit, oblivionis ple
; ; , , nus, num polerit non esse scientia vacuus" [cL.] t quo.
10 modo " [socR.] Cum vero irritus ei labor omnis suscipiatur,
; ' ; a non eum coactum iri tandem putas se ipsum et actionem
, talem odisse" (cL.] Quidni" (socR.] bliviosum igitur ani
. mum inter legitime philosophos nunquam referemus, sed
. ' memoria pollentem eum requiremus. [GL.] Ita prorsus.
[socn.] tqui inscitam et indecoram naturam non alio, opi
o o ,
" / - - nor, nisi ad immoderationem trahere dicemus. [cL.] Quid.
. ; ni" (socR.] Veritatem vero utrum immoderationi cognatam
, , . esse putas, an moderationi" [cL.] oderationi. (socn.]
, rgo moderatum et gratiosum natura praeter cetera animum
e eum requiramus, qui snapte natura pronus ad spectandum
20 . ' ; ; quodque, quod est, futurus sit. [cL.] Qui non" [socR.]
Quidigitur ' num qua videmur tibi non necessaria singula
recensuisse et sibi succedentia in animo eo, ui id, uod
487; , . a est, idonee et perfecle sit consecuturus" [GL.] axime qui.
dem, inquit, necessaria. [soCR.] um igitur potes ullo
, ' modo studium id reprehendere, cui idonee vacare nemo
25 , unquam potest, nisi natura sit memor, ad discendum
, , , , promptus, magnificus, gratiosus, amicus cognatusque veri.
, , , ; tatis, justitia, fortitudinis, Lemperantiae? (cL.] e omus
. , , . quidem, inquit, id reprehenderit. [socR.] t, inquam,
', ' , perfectis his eruditione et aetate nonne solis civitatem per
30 o; mittes 2
, ., , um dimantus [D.] emo, inquit, ad hacc tibi,
' b Socrates, contradicere possit, at enim tale quid accidere
o solet semper audientibus ea, quae nunc dicis : propter im
' peritiam interrogandi ac respondendi in singulis interroga
35 ' tionibus paululum disputatione 8educi se existimant ac sin
gulis denique parvis in sermonum fine collectis magnum
errorem atque contrarium primis apparere, et quemadmo
, dum ui calculis ludere nesciunt, ab ejus ludi peritis tan
C dem intercluduntur, ut quo moveant, non habeant, ila se
40 , quoque tandem intercludi mec habere quod dicant, altero
quodam hoc non calculorum, sed sermonum lusu, quan,
, o, ' , doquidem verum nihilo magis ita habeat. dico autem respi,
. ' ciens hac, uae prae manibus sunt. nam nunc dical quis
. piam verbis quidem tibi in singulis interrogationibus ad.
45
' , versari se non posse, re autem ipsa videre, quolounque
, philosophiae studium aggressi ita in eo versentur, ut non
eruditionis gratia degustatis nounullis juvenes adhuo dis,
, , cedant, sed diutius immorentur, eos ut plurimum absurdos
,
admodum, medicam planepravos evadere, uivero maxime
50 , ' probabiles videantur, tamen hoc studio, quod tu laudas,
,
, , , id contrahere, ut inutiles fiant civitatibus. - is ego au
ditis (soc.] utasne, inquam, haec dicentes mentiri"
, , ,
, , ' (D.] escio, inquit, sed tu quid sentias, audire velim.
 (48s, 480.) VS. ,. V. 107

. , e [socR.] udias mea sententia vera eos loqui. [D.] Qua

. o, , , ratione igitur, inquit, recte dicitur non prius fore malorum
, requiem civitalibus, uam in iis principatum adeptifuerint
, philosophi, uos iis inutiles esse fatemur" [socR.] Quod
; , ' , quaeris, inquam, responsione indiget per simile exhibenda.
' . , , [D.] t tu, inquit, opinor, similibus uti in sermone non
o, ' . , .consuevisti. (socR.] sto, inquam : cavillaris, cum me
; argumento implicueris adeo demonstratu difficili P et tamen
488 ' , ' , 31 audi simile, ut etiam magis videas, uanta comparandi cu.
, piditate tenear, tam enim durum est quod maxime proba.
, , ' ' Diles illi ad civilates patiunlur, ut aliud unum exstet nul
,
lum, quod tale quid patialur, sed ex multis colligere id

, comparantem et causam eorum agentem oporteat, uemad.
15 . modum pictores hirquicervos et talia miscentes pingunt.
fac enim hujuscemodi aliquid de multis navibus, sive de
, una mavis, accidisse : dominum magnitudine et robore
o . omnes nautas superare, subsurdum vero esse et oculis item
, hebetioribus et scientia rerum nauticarum consimili nti,
20 , nautas autem de gubernationeinterse decertare unumquem
, que sibi gubernandum putantem, cum nec artem didicerit
unquam, nee sui praceptorem neque quo tempore didice
, , rit, ostendere possit, praeterea doceri artem illam posse
, , negantes eumque, ui posse affirmet, obtruncare paratos,
25 , ,
ipsos autem perpetuo dominum circumfusos obsecrare et
omnibus modis contendere, ut ipsis gubermacula tradat,
, , ', quandoque vero, si non persuadeant, sed alii potius, hos
, ,
, alios vel perimere vel e navi ejicere, generoso autem do
30 mino mandragora vel mero vel alia re constricto guberna
, tionem navis arripere, ulentes praesentibus rebus, et vino
epulisque indulgentes navigare ut hujusmodi homines na
, , vigare par est, praeterea laudare nauticum et gubernandi
d rerumque navalium peritum vocantes quicumque cos ad
35 , usurpandum navis principatum vel persuasione vel vi gu
, bermatori illata adjuvare possit, eum vero, qui id nequeat,
, tamquam inutilem vituperare, de vero autem gubernatore
' , ne hoc quidem scire, diligenter ei esse rationem habendam
anni et tempestatum et coli et siderum et ventorum et
40
, , omnium, guae adartem pertinent, si vere sitidoneus ad na
, . vem regendam futurus, ut vero gubernet seu volentibus
, quibusdam sive invitis, id neque arte neque exercitatione
percipi posse putare simul cum arte gubernandi. his utique
45 circa naves accidentibus nonne verum gubernatorem censes
ab illis, guiila comparatis vehuntur navibus, vere inanem
489 31 rerum supra nos positarum speculatorem et ipsis inutilem
; , vocitari" (D.] dmodum, inquit dimantus. [socR.] Jam
. , ' , o non puto, inquam, probationem similis abste requiri, ut
50 , pariter animatas erga veros philosophos civitates esse de
o,
. ', . monstrem, sed intelligere te quod dico. [D.] Probe, in
, uit. [socR.] Primum igitur illi, gui miratur philosoplios
, in civitatibus non honorari, simile hoc exp0me et persua.
 108 . . . (so, )
, , . b dere conare multo mirabilius fore, si honorarentur. [.]
, . , Faciam equidem, inquit. [socR.] t proinde verum te di.
cere inutiles vulgo maxime probabiles eorum, qui philoso
phantur, dicentem, verum quod inutiles sint, non ipsos in
5 , . causa esse dicito, sed eos potius, uiiis non utantur. neque
' , enim naturae consentaneum est gubernatorem nautas orare,
, ' ut ejus se gubernationi committant, aut sapientes ad divi
tumfores accedere, sed qui hoc lepidum dixit, mentitus est,
, , re vera autem ita natura comparatum est, sive dives seu
,

pauper adversa valetudine utatur, ut necessario fores me.
, o dicorum petat, et omnes, guibus opus est regi, domos
, adeant eorum, qui regere possunt, non ut rector, si modo
, alicujus pretii sit, oret subjectos ut regantur.sed si eos, qui
. nunc civitates regunt, cum his comparaveris nautis, quos
, modo commemorabamus, non aberrabis, atque illos, qui
5 ab his appellantur inutiles et inanes supra nos positarum
. , . rerum speculatores, cum verisgubernaloribus. [D.] Recte
" admodum, inquit. [socn.] b has igitur causas et in hu
Jusmodi rerum conditione haud facile est ut optimum stu
, d dium ab eis probetur, gui contrariis student; longe maxima
2 Vero et vehementissima philosophiae ealumnia orilur ab
, iis, qui hac studia profitentur, uos tu philosophiae crimi
, ' natorem narraredicis plurimos eorum, quiad philosophiam
, , se conferunt, pravos admodum, maxime probabiles vero
inutiles esse dictitantem, quod quidem recte a te dici con
, ; . cessi. nonne" [.] Ita. [socR.] Jam curinutiles sint probi,
25 ; nonne exposuimus" (D.] Certe. [socn.] Cur autem plu.
. rimi necessario pravi sint, visne deinceps expomamus, et
, me hanc quidem philosophiae culpam esse pro viribus de
, , ; claremus " [D.] Volo equidem. [socR.] udiamus igitur
. et dicamus repetentes memoria inde, ubi, ualem esse na.
, , tura oporteret eum, qui honestus esset bonusque futurus,
490 . , persequebamur. dux autem ei erat, si memoria tenes, ve
, , ritas, quam sequi omnino ac prorsus debebat, aut, si va
esset, nullo modo particeps esse verae philosophiae.
, . nus
[D.] Ita scilicet dicebatur. [socn.] Unum hoc igitur ita
. " . dictum nonne alienum omnino abiis, quae nunc de eo existi
35
mantur"[cL.]dmodum, inquit. [socR.]umigiturnon com
o ; , . ' mode causam nostram agemus dicentes hominem scientia
, vere cupidum ita natura institutum esse, ut ad id, uod
est, contendat neque subsistat in his multis ac singulari
, ' b bus, quae esse fert opinio, sed ultra progrediens non remit
40 ' , tat nec ante desistat amore, quam ipsius cujusque, qud
est, naturam ea parte animi attigerit, qua talia attingenda
, sunt, hoc est, cognata, qua cum appropinquaverit connu
. bioque junctus ei, quod vere est, intelligentiam veritatem,
ue genuerit, cognoscet utique vereque vivet atque aletur
o atque ita demum parturiendi dolore liberabitur, prius vero
4 , ' ; ', , nequaquam" [D.] Quam fieri potest, inquit, commodis
. , sime. [socR.] Quid ergo? num hic ullo modo amabit men
, , , .
2. - 2 .
dacium, an contra omni modo oderit" [D.] derit, inquit.
, o, [socR.] Ubi vero dux veritas est, malorum chorumsubsequi,
. ; ' ut arbitror, non dicemus. [D.] Quo enim pacto" (socR.]
Sed sincerum justumque morem, uem sequatur etiam tem
, . , perantia. [D.] Recle, inquit. [socR.! c reliquum naturae
y - \ .

. philosophae chornm quid jam opus est ut denuo a principio

; , cum necessitatis demonstratione ordinemus? recordaris
, , enim convenire his repertam esse fortitudinem, magnifi
, , , centiam, ad discendum alacritatem, memoriam, et cum tu
 (490-492.) VS. .. V. 109

, -d objecisses duemlibet necessario a nobis dictaconcessurum,

, , sed missis sermonibus in ipsos, de uibus esset sermo,
, , intuentem videre se dicturum alios inutiles, plerosque vero
, omni pravitate corruptos, nos jam ad investigandam cri
5 , ' minationis causam conversi nunc ad hanc pervenimus
, quaestionem, cur tandem plurimi eorum mali sint, atque
properea rursus legitimorum philosophorum naturam re
. , , . , ' , . petivimus necessarioque definivimus. [D.] st, inquit,
, ita. [socR.] ujusigitur, inquam, natura spectari oportet
, , corruptelas, ua ratine in multis pessumdetur et pauci
, , quidam effugiant, guos ipsos non malos, sed inutiles vo
491 31 cant, deinde etiam illorum naturas hominum, gui hanc
, imitantur ejusque opus usurpant, et dignitate viribusque
suis majus negotium aggredientes dum multa peccant, ubi
5 o que et apud omnes opinionem philosophiae, uam narras,
conflarunt.
.
, , ; , D.] t guasnam tu, inquit, corruptelas dicis" [socR.]
, , stendam tibi, inquam, si potero. ac primum quidem id
, o, , arbitror nobis quemlibet concessurum, ingenium tale et
20 , , omnibus hisce praeditum, uae modo requisivimus, ut
, b perfecte philosophum esset, raro inter homines atque in
, ; . paucis nasci. an non ita existimas" [D.]axime. [socn.]
. Jam horum paucorum vide quam multi sint et magni inter
; " , itus. [D.] Quinam " [socR.] Quod praeter celera auditu
5 , mirabile est, unumquodque illorum, uae in philosophi
, ingenio probavimus, habentem perdit animum et a philo
, , . sophia abstrahit. dico autem fortitudinem et temperantiam
, , . , ' , C et omnia, quae persecuti sumus. [n.] irum, inquit, au
, dilu. [8CR.] Praeterea, inquam, uae bona vulgo dicun
tur, corrumpunt omnia alque abstrahunt, forma, divitiae,
corporis robur et genus in civitate potens et cetera his
. , ' conjuncta , habes enim formam eorum, quae dico. [n.]
. , abeo, inquit, ac libenter accuratius, quae dicis, cogno
' , , scerem. [socR.] Universum, inquam, fac recte comprehen.
, . das, ac tibi perspicuum apparebit, neque mira, qua ante
o, , ; , ' , d de his dicta sunt , videbuntur. [D.] Quomodo igitur, in.
, , , quit, praecipis" (socR.] mne, inquam, semen seu germen
, , ' vel plantarum vel animalium, guod non fuerit eo, quod
, , cuique convenit, alimento, tempore, loco positum, quo
40 sit validius, eo pluribus opportunis carere scimus, bono
, . '; , enim malum magis contrarium, uam non bono. (D.]
o, Quidni ' (socR.] st igitur, ut arbitror, consentaneum natu
. . ram optimam alieniore alimento utentem majus detrimen
, ' , , tum capere, quam vilem. [D.] st utique. [socR.] tane
45 igitur, inquam, dimante, animos quoque dicamus prae
; stantissimo ingenio praeditos, si male fuerint educati, prae.
, ' cipue malos fierif an censes magna scelera et purissimam
, nequitiam ex ignavo ingenio, non ex generoso educatiohe
corrupto procedere, imbecillem vero naturam magnorum
5 ; , , ' , . " neque bonorum neque malorum unquam causam fore"
492 , , o, 31 [D.] on, inquit, sed ita. (80CR.] Si igiur natura,
, quam philosopho tribuimus, convenientem nacta fuerit
, disciplinam, necesse est eam proficientem ad omnem per
, venire virtutem; sin aulem minus convenientem Sala geni
 110 . . . (492, 493.)
, , laque invenerit, ad contraria omnia rursus delabitur, nisi
, , forte derum aliquis eam adjuverit. an tu quoque putas,
, quemadmodum vulgus, esse quosdam, qui corrumpantur
, , ' a sophistis, adolescentes, et qui corrumpant, uod quidem
5 , commemoratione dignum sit, sophistas quosdam esse pri
Vatos , ac non ipsos potius, qui ita loquantur, maximos
esse sophistas et perfectissime educare ac tales reddere,
; , ' . ", , quales cupiunt, et juniores et seniores tam viros, quam
, mulieres? (D.] Quando tandem P inquit. [socR.] um, in
10 quam, Cum in unum multi congregati in concionibus vel
judiciis vel theatris vel castris vel alio uodam publico
, , hominum c:tu ingenti strepitu eorum, uae vel dicta vel
, facta sunt, alia vituperant, alia laudant, utrumque supramo.
, , - dum, clamantes et plaudentes, etrupes insuper atque locus,
15 in quo versantur, resonantes conduplicant vituperantium
. , , laudantiumque tumultum. ibitunc adolescenti uid animi,
, ut aiunt, esse censes? aut quam privalam disciplinam ei
, constituram putas, quin ab hujusmodi vitnperationibus
laudationibusque abrepta secundo flumine deferatur quo
20 , flumen ferat, eademque ipse, uae illi, honesta et turpia ha
, , d beat atqueisdem, quibusilli, rebus studeat eorumque fiat
; , ' , , . similis" [D.] agna, inquit, Socrates, necessitas est.
, ' , . [socR.] t tamen, inquam, nondum maximam necessitatem
, . diximus. [D.] Qualem2 inquit. [socR.] Quam reinferunt non
25 , ,
persuadentes verbis praeceptores istiatque sophista. an ne
, Scis non obsequenteminfamia ab iis notari et pecunia multari
; , , . et capite plecti" (D.]agnopere, inquit. [socn.] Quem igi.
turalium sophistam putas aut quales privatos sermones ad
; , e versus hos contendentes superiores fore" [n.] ullum pu,
3 ' . , ' , inquit. [socR.] Recle, inquam, sed etiam conari magna
. stultitia est. neque enim est neque fuit neque vero erit ani
mus ad virtutem conversus, juxta horum disciplinam edu.
, , catus, humanus quidem, o amice: divinum utiquesecundum
proverbium excipiamus, nam quisquis incolumis et qualem
25 , esse decet ex hac constitutione rerum publicarum evase
- r" 2 .

493 , a ril, eum probe tenendum est divino auxilio evasisse recte
. ' , , dici. [D.] ec mihi aliter, inquit, videtum. [socn.] Jam vero
. , ' , et hoc, inquam, insupertibividetor. [D.] Quidnam P[socR.]
. ; " uemque privatorum mercenariorum, quos hi sophistas
40 ,
appellant et aemulos artis putant, nihil aliud docere, nisi
, , haec vulgi placita, quae pronuntiant quotiens congregali
, , sunt, atque hanc sapientiam vocare, veluti si quis magni
, animalis bruti et robusti nutriti iras et cupiditales edisceret,
ua ratine adeundum, qua altrectandum esset, uando
45 , b velsaeviret maxime vel mitesceret et quibus ex causis, vo
,
ces item, guibus ccasionibus eas guotiens offerrentur mit
, '
tere soleret et quibus ab alio missis placaretur velirritare
, ,
, ur, his aulem omnibus diuturna consuetudine perceptis
50
sapientia momen imponeret et lamquam artis in formam
o, redacta docere inciperet, mesciens plane, quae harum opi
ninum cupiditatumque honesta vel turpis, bona vel mala,
justa esset vel injusta, sed omnibus his nominibus 8ecun
, c dum magni animalis opiniones uleretur, bona vocans ui.
 (493, 494.) VS. L. V.

, , bus illud deleclaretur, mala quibus offenderetur, nec aliam

, , , eorum reddere rationem posset, sed necessaria justa nun.
, Cuparet et honesta, quantum vero inter necessarii et boni
, naturam re vera intersit, neque ipse perspectum haberet
5 nequealii ostendere posset. ita comparatus nonne per Jo
. , , vem absurdus praeceptor esse tibi videbitur" [n.] illi
, ', . " Vero, inquit. [socR.] um igitur differre tibi ab hoc ille
Videtur, qui vulgi et omnis modi hominum in unum con.
d venientium iram et voluptates callere sapientiam esse du
, ' ' cit, sive in pictura sive in musica sive etiam in admi
, , nistrandae rei publicae disciplina ' nam si quis cum his
versetur eisque ostendat vel poesis vel alius artis opus
, vel ad rem publicam attinens ministerium, ita ut vulgo se
, emancipet ultra quam necesse sit, Diomedea, ut aiunt,
15 , necessitate cogetur ea facere, quae isli probaverint, sed
, bona hacc re vera atque honesta esse num quem eorum un
; ', quam audisti ralionem uae non ridicula esset reddenlem"
', ' . . [D.] eque veroin posterum, inquit, ut arbitror, audiam.
, (socR.] aec igitur omnia animo reputans recordare illud :
20 , ipsum pulchrum, non multa pulchra, aut quidlibet ipsum,
494' ; " 31 non multa quaelibet num qui ferat vulgus aut esse putabit"
', . , ' , [D.] inime, inquit. [socR.] Philosophum ergo, inquam,
. . vulgus esse non potest. [n.] on potest. [socR.] Itaque
' . . philosophantes vituperari ab eis necesse est. [D.] ecesse.
25 , (S0CR.] Item ab his privalis cum populo conversantibus ei
. . que placere volentibns. [D.] Patet. [socR.] x his ergo
, quam rationem servandi ingenii philosophi vides, ut sno in
; ' studio perseverans ad finem perveniat" reputa autem ex
b his, quae dicta sunt. concessum enim nobis est discendi fa
30 cilitatem, memoriam, fortitudinem, magnificentiam ad
. . hoc ingenium pertinere. [D.] lane. [socR.] onne igitur
, statim inter omnes talis in cunctis primus erit, praeser
; ' ; , tim s corpus natura nactus sit animo congruens " [D.]
, o, , uid prohibeat? inquit. [socR.] Volent igitur, opinor, et
35 , cognati et cives ad sua negotia hoc, cum primum prove
. ' ; C ctioris aetatis esse incipiat, uti. [D.] Quidni" [socn.] Quare
, precibus, supplicationibus, honoribus, blandimentis prae
. , , occupabunt futuram ejus potentiam. [n.] Ita certe, inquit,
. , ' , fieri Solet. [socR.] Quidigitur putas, inquam, talem tunc
40 , facturum, praesertim siampla in civitate natus sit et in en
divitiis insignis ac genere, forma praeterea excellens sit
; ' atque proceru8" nonne immensa spe elatum iri putantem
, se ad res tam Graecorum, uam barbarorum gerendas suf.
, ficere, ideoque se ipsum extollere, inani fastu et insana
45 , inflatum superbia" [D.] Vehementer, inquit. [socR.] Jam
;
si quis hominem, gui sic afficitur, leniter aggressus vera
', . dicat, mentem eum sanam non habere, egere tamen , sed
, ,
eam a nullo comparari posse, nisi serviat comparationi,
,
, ' num facileillum tantis occupatum malis praestare monenti
; , ' . ' , ' aures putas" [D.]ultum abest, inquit. [socR.] Si tamen,
, inquam, forte bonitate naturae et cognatine sermonum
e motus unus aliquis auscultet flectaturque et ad philoso
, . phiam trahatur, uid illosfacturos existimamus, qui ejus
 . . . (495, 406.)
, usum et sodalitatem se perdere putant? nonne et agendo
, ' et loquendo omni studio certaturos, ut nec adolescens mo
, , -
nitis pareat nec adhortator ille aliuid persuadeat, eum
. " "

, ' ,
r 2
tam privatis insidiis, quam publicis accusationibus inse
. "

495 , , 31 quentes" [D.] Valde, inquit, necessarium est. [socR.] Re

' , . ; stabit ergo huic ulla ad philosophandum facultas" [D.]
. , ' , ,
ulla magnopere. [socR.] Videsne igitur, inquam, haud ab
"
,
--

, re nos supra dixisse etiam ipsas philosophae naturae partes,

-
', si perversa adhibita sit educatio, efficere quodammodo,
\ -

1 ,
w."
, '

ut uis ab eo studio avertatur, et quae vulgo bona putan

,
; ,
, , . , , , ur, divitias et omnem hujusmodi apparatum "[D.] Recte
b nimirum, inquit, diximus. [socR.] ic est igitur, inquam,
/ / -.

r
o vir mirifice, interitus et corruptio talis et tanta ad opti
,
15 , , mum studium naturae optimae, quae ceteroquin rara, ut
nos dicimus, exsistit. atque ex horum numero et illi pro
- ) . - "

, , deunt, gui maximis malis afficiunt civitates et privatos,

, et qui bonis, si qui forte huc feruntur; exile vero ingenium
. nihil unquam vel privato vel civilati magnum facit. [D.]
20 , ' . Verissime, inquit. [socn.] i igitur sic excidentes, qui
, , c bus maxime convenit, philosophiam desertam et imper
' fectam relinquentes neque ipsi decentem aut veram vitam
, agunt, philosophiam vero, lamquam cognatis orbatam,
, alii indigni aggredientes dedecorant eaque afficiunt contu.
25 , melia, qua notari eam dicis ab his, ui ejus studiosorum
, o . alios nullius pretii, plerosque vero magno malo dignos esse
, , . erunt. [D.] Dicta certe haec sunt, inquit. [socR.] c me
, , , .
, ' , , rito dicta, inquam. conspicientes enim alii homunculi se
,
30 , d dem hanc vacuam fieri praeclaris nominibus et ornamentis
/ "

- abundantem, instareorum, qui ex carceribus intempla aufu

, giunt, licenter et ipsi ex artibus ad philosophiam prosi.
, liunt, ut maxime quisque scitulus est in sua arte. nempe
.
philosophia, uamquamita se habet, artibus tamenceteris

dignitate et magnificentia praestat, cujus cupiditate multi
35
feruntur natura imperfecti et artibus opificiisque sicuti
,
, corpore corrupti, ita et animo sordidis occupationibus
, . confracti et imminuti. an non necessarium est " [D.] a
xime, inquit. [socR.] utasne igitur, inquam, eos aspectu
40 , ; , . quicquam differre a fabro aerario calvo parvoque, qui pa
" - /

, ' , rata pecunia recens e vinculis exiit, balneisque lauus et

, nova veste indutus tamquam sponsus ornatus filiam domini
, , sui propter paupertatem et solitudinem in matrimonium
, ducturus est" (D.] aud multum, inquit, diflert. [socR.]
45 , ualem igitur ex his prolem nasci putandum est" nonne

496 :
; , ,, .
, o ' " notham et vilem" [D.] ecesse est omnino. [socR.] Quid
-
- 2.

, vero? homines eruditione indignos, quotiens ad eam ad

; . ; propinquantes praeter dignitatem cum ea consuescunt,
, ' quales cogitationes opinionesque producere dicamus? nonne
5 , '
, ' uae vere sint sophismata nominanda nihilque quod genui
mum sit aut vera dignum intelligentia mitatur? (D.] Sio
; , . omnino dicendum, inquit. [socR.] Itaque pauci admodum,
" - .

, , , ' inquam, restant, dimante, qui digne cum philosophia

 (490, 497) VS. L. V. 113

, b versentur, aut per exsilium, si ita accidat, retenti, gene,

, rosi ac bene educati animi, inopia corrumpentium secun.
' , dum naturam in ea perseverantes , aut cum magnus ani
mus parva in civitate natus res ejus contemmens neglexit,
' pauculi fortasse etiam ab alia arte merito contempta fa.
' . ' vente natura ad philosophiam se conferentes. nec nihil ad
retinendum valeat familiaris nostri heagis frenum; nam

, heag quoue reliqua omnia ita comparata sunt, ut a phi.
o losophia desciscat, corporis vero imbecilli cura eum a re
. ' , bus civilibus prohibens retinet. nostrum autem non est
quod commemoretur, divinum indicium ; vel enim uni vel
, nulli superiorum contigit. jam horum paucorum in nume.
, o , rum relati ubi gustarunt, quam dulcis haec sit ac beata
15 , possessio, et insaniam iidem vulgi probe intellexerunt,
, nec ullum plane, ut breviter dicam, recte quicquam in re
' , ' - d bus publicis agere, neque socium esse uicum defendendie
' , ' justitiac curam suscipiens aliquis sospes evadat, sed lam.

2 , uam hominem, qui in bestias incidit, cum nec una injusle
agere velit nec solus ipse omnibus feris possit resistere,
, antequam quicquam vel civitatem vel amicos juvet, e me
, dio sublatum et sibi et reliquis inutilem fore : haec omnia
secum reputans quiescit et sua curat ac velut tempestate
25 , coorta pulverem et imbrem impellente venlo post murum
, absistens, cum reliqu08 videt delictis contaminari, conten.
" us est, si purus ipse injustitia et impiis factis hanc vitam
transiga et bona cum spe tranquillus et hilaris ea decedat.
. , ' ,
[D.] profecto, inquit, haud parva peregerit ui ita de
497 . , 31
cedat. [80CR.] eque vero maxima, inquam, si nactus non
- , ,
fuerit convenientem rem publicam, in ea enim et ipse pro
. ficiet magis et privata simul et publica servabit.
, De philosophia igitur, quam ab causam male audiat et
35 , , quam immerilo, equidem satis dictum arbitror, nisi tu
' . ' , ' , aliquid praeterea dicis. [D.] ihil, inquit, ego de hac
praeterea dico, sed earum, quae nunc exstant, rerum pu
; ' , ,
2 - . -
b blicarum uammam ei convenire putas" (socR.] ullam
, prorsus, inquam, sed hoc ipsum culpo, quod nulla ex his,
4 quae nunc exstant, natura philosopha digna est : ideo eam
, verti et mutari, ut peregrinum semen, quod in alia terra
seritur, evanidum victumque solet ad indigenam naturam
, redigi, ita et hoc genus propria nunc amissa vi alienum mo.
, ' rem induere; sin autem optimam rem publicam nancisce
45 , tur, sicut et ipsum est optimum, lunc apparebit hoc re
, , :
vera divinum esse, reliqua vero humana, tam ingenia,
, , uam studia. videris autem mini jam quaenam ista res
, ,
, . publica sit, guaesiturus. [D.] Falleris, inquit: non hoc
50 , , ' , quaesiturus eram, sed utrum haec esset, quam nos in con
, . denda civitate exposuimus, an alia. (socR.] Cetera quidem,
, ' , inquam, hac, hoc ipsum autem tune quoue dictum est,
, necessarium ore aliquid insit semper in civitate, quod
, , . d rationem rei publica eandem habeat, uam etu legislator
.. . 8
 114 . . . (498, 499.)
, , , . habebas, cum leges conderes. [D.] Sane dictum est,
' , , , inquit. [socR.] n satis tamen, inquam, explicatum,
metu eorum, quibus vos manus injicientes prolixam ejus
, et arduam demonstrationem esse docuistis, cum etiam id,
. ; uod reliquum est, non sit omnino facillimum dictu. [D.]
o, uid istud" (socR.] Qua ratine civitas philosophiam tra
, , , ctare debeat, ut non perdatur. nam magna quaelibet pericu
. ' , , e losa esse Solent, et ut in proverbio est, praeclara re vera
. , difficilia sunt. [D.] Verum tamen, inquit, ad finem per
' , ' , , ducatur hoc declarato demonstratio. [socR.] on volunta
' . tis, inquam, sed si quid, facultatis defectus impediet; tu
, vero praesens studium meum intelliges. adverte, age, et
, , nunc, quam prompte et intrepide sim dicturus contra ac
. ; , ' , nune fit, civitatem oportere studium hoc attingere. [D.]
498 a Quo modo? [socR.] unc, inquam, si gui sunt qui attin
gant, postquam adolescentuli vix e pueris egressi inter rei
, familiaris uaestuariaeque negotia difficillimam ejus partem
aggressi sunt, ab eo discedunt, qui sapientiac maxime stu.
, diosi existimantur; difficillimam autem partem dico disse
20 , rendirationem; deinde vero, etiamsi ab aliis id agentibus
, invitati auditores fieri velint, magnum id putant, obiter
id agendum existimantes; appropinquante vero senectute
, . b
exceptispaucisexstinguuntur multo magis, quam sol era.
; .
clitius, cum nunquam iterum accendantur. [D.] t quo
25
modo agendumf inquit. [socR.] Contra omnino : adolescen
, ,
, , tulos ac pueros juvenilem disciplinam philosophiamque tra
, clare necesse est corporumque, dum adolescunt et virilia
o , , fiunt, diligenter curam gerere, ut philosophiae ministra
3 , c instruant, procedente vero aetate, cum animus jam perfici
, o incipit, exercitationes ejus augere, cum autem vires defi
, , ciunt civilium militariumque laborum minusjam patientes,
tunc liberos vagari nec aliud quidquam agere, nisi obiler,
. ui feliciter victuri sint et post obitum sortem anteactae
35 , , , vitae convenientem adjecturi. [D.] Prompte re vera, in
qmit, loqui mihi videris, Socrates , 8ed plerosque audien
' , tium promptius etiam reniti arbitror, nullo modo persua
. , deri sibi passuros, initium faciente hrasymacho. [socR.]
' , , e dissidium confla, inquam, inter me et hrasymachum,
40 nuper amicos factos, quamquam nec antehac inimicos.
, , periclitando enim non desistemus, priusquam aut huic et
o , reliquis persuaserimus, aut aliquid profecerimus ad illam
.
vitam, cum iterum nati in hujusmodi sermones inciderint.
', , . , [D.] reve, inquit, tempus dixisti. [socR.] Immo vero
45 , , nullum, inquam, si ad universum conferatur. quod aulem

, plerique his, uae dicta sunt, fidem non habent, nihil mi
' - e rum, nunquam enim quod nunc dictum est, evenisse vide
, ' runt, sed talia quaedam verba potius de industria in simili
50 tudinem composita, non casu, ut nunc, concurrentia;
, virum autem quoad fieri potest virtuti assimilatum et per.
499 , a fecte factis dictisque adaequatum simili quadam in civitate
, ; . potentem nunquam aut unum aut plures viderunt. an pu
, , tas? [.] ullo modo. [socR.] eque unquam, o beate,
 (499, 500.) VS. .. V. 115

, . sermonibus satis auscultaverunt honestis ac liberalibus,

, uibus obnixe et omni studio noscendigratia verum inqui
o , ritur, hare autemscita et contentiosa et nihilaliud misi opi.
, nionem et contentionem spectantia tam in judiciis, quam
t, . , . privatis in colloquiis proculhabentur. [D.] eid quidem,
, ' , inquit. [socR.] is igitur de causis, inquam, et cum hacc
tuno praevideremus metueremusque, tamen veritate coacti
, ' diximus neque civitatem ullam neque rem publicam simi.
, literque ne virum quidem ullum perfectum fore, priusquam
, philosophis hisce paucis minimeque malis, sed inutilibus
,
nune vulgo dictis necessitas quaedam sorte contigerit ut,
, Seu velint Seu nolint, civitatis curam suscipiant eique vo
, canti obediant, aut horum, qui nunc dominantur vel re.

15 . gnant, filiis velipsis divina quadam inspirationeverae philo
8ophiae verus amor inhaeserit. horum autemalterutrum vel
,
. utrumque facultate carere equidem demonstrari non posse
arbitror. sic enim jure nos irrideremur ut temere votis si
, ,
; . o milia loquentes. an non ita" (D.] Ita. [socR.] Si igitur
20 viriin philosophia perfecti necessitate aliqua impulsi rem
, publicam vel gubernarunt infinito praeterito tempore vel
nunc regunt barbarica aliqua in regione procul a nostro
, , d conspectu remota vel in posterum administrabunt, ibitum
, sine dubio asseveramus rem publicam supra descriptam
25 , fuisse et esse atque etiam fore, guando haec usa civitatis
. , ' imperium tenuerit. nam fieri certe potest, neque nos facul
' tate carentialoquimur : difficilia tamen esse a nobis quoque
. , , . conceditur. [D.] ihi quoque, inquit, ita videtur. [socR.]
, ' , , ; , , Vulgo vero, inquam, non item videri inquies" [D.] For
3 " , ' , e tasse, inquit. [socR.] e usque adeo, inquam, vulgus
. o , culpa, o vir beale. aliter profecto sentient, si eis non con
, tentionis Studio, sed amicis monitis dissoluta philosophiae

, calumnia ostendas, u08 dicas philosophos, et ita ut nunc
definias et ingenium eorum et studium, ne te suspicentur
500 , a
eos dicere, quos ipsicogitant. an etiam siita videant, secus
, , o
, eos opinaturos dices et alia responsuros? an guemquam
censes irasci non iracundo aul invidere non invido caren

, tem invidia et mitem" nam hoc ego praedico,in paucis qui.
4 , , ' husdam mihi neque vero in vulgo tam 8aevam inesse natu
. ram videri. [D.] dem, inquit, ego, ne dubila, sentio.
, , . , b [socR.] rgo et hoc ipsum consentis, quod vulgus philoso
plliam iniqu0 animo ferat, illos in causa esse, qui extrinse
cus praeter fas ad eam introrumpunt, obtrectantes inter se
45 , et inimicitiis delectati et semper de personis verba facien
tes, id quod philosophiae minime convenit. [D.] inime
, . ', sane, inquit. [socR.] eque enim illi, dimante, qui
. , , mentem re vera ad ea, quae sunt, directam habet, vacat

despicere in hominum negotia et cum iis pugmantem invi.
50 c
dia et malevolentia impleri, sed ad ordinata quacdam et
, '
semper eodem modo habentia respicientes et contemplan
' ' ' , es quae nequeinferunt inter se neque patiuntur injuriam,
, sed omnia ornate et secundum rationem disposita sunt,
8.
 11 6 . . . (500, 501.)
. , haec imitari seque his quam simillimos reddere. an putas
, , , fieri posse, ut illud non imiteturaliquis, uocum admirans
, . versetur" (D.] ullo modo, inquit. [socR.] Cum divino
digitur atue composito versans philosophus compositus
' . ipse aque divinus, quoad homo potest, efficitur; calu
. , , mnia vero in omnibus multa. [D.] Sic est omnino. [socR.]
, Si ergo, inquam, necessitas eum impulerit, ut ea, uae
, illic intuetur, ad mores hominum privatim et publice trans
ferat, neque se tantum formet, numquidineptum artificem
10 ; " temperantiae justitiaque et universae popularis virtutis fore
, ' . ' , ipsum existimas" [D.] inime, inquit. [socR.] Si vero
, senserit vulgus vera nos de eo praedicare, num philosophis
, succensebunt nobisque non credent dicentibus non aliter
, unquam civitatem fore beatam, nisi eam pictores formave,
, rint qui divino utuntur exemplo? (D.] n succensebunt,
, ' , , inquit, si senserint. verum quem formandi modum dicis?
501
w r
, , ' a [socR.] ccepta, inquam, veluti tabula civitate et moribus
2. " -

, llominum primum eam purgabunt, uod nequaquam facile

, ' est, sed tamen scis hoc statim ab reliquis e0s discrepare,
20 ,2 ,2
* ! quod neque privatum neque civitalem tangere neque leges
scribere voleut, antequam vel puram acceperint vel ipsi
, purgaverint. [D.] t recte quidem, inquit. [8CR.] nue
. ', . describere eos post haec putas rei publicae formam" (D.]
; ; uidni" [socR.] Deinde agentes hoc, ut arbitror, ad utrum
2 , ,
, o ,
b que frequenter respicient, ad illud natura jusum, hone
o, stum, temperatum celeraque hujusmodiatque ad illud rur
, sus, quod in hominibus informant, ex officiis temperantes
o, et miscentes colorem humanum, conjectura ex eo capta,
, ' quod omerus uoque, quando in hominibus exsistit, di,
" , " vinum et deo simile appellavit. [D.] Recte, inquit. [8CR.]
. , partim , opinor, delebunt, partim rursus inferent, donec
. , o, , humanos mores quam maxime tieri potest deo amalos effe
, cerint. [D.] Certe pulcherrima, inquit, haec erit pictura.
, , , [socR.] ersuademusneigitur, inquam, nonnihilillis, quos
35 . ' , ' , , invehi in nos dicebas, talem esse rerum publicarum pic
' ,
rem eum, quem supra apud eos laudabamus, quem illi in
dignabantur civitatibus a nobis praefici, et paulo jam nuno
, ' , aequiori animo hoc audiunt" [D.] ul, inquit, si 8apiunt.
, [socR.] Quid enim in dubitationem vocare poterunt" an ejus,
4 ; , ' , . quod est, veritatisque amatores non esse philosophos? (D.]
, d bsurdum quidem, inquit, id esset. [socR.]n vero naturam
, '
, , . eorum, uam exposuimus, non esse necessitudine conjunc
, ; . tam cum optimo (D.]e hoc quidem. [socR.1Quid Verof
hanctalemita, ut convenit, institutam non plane bonam fore
45 , ac prae ceteris philosophamf aut illos potius tales futuros
,
affirmare, guos nos exclusimus" (D.] equaquam. [socn.]
, ,
, . um igitur succensebunt adhuc dicentibus nobis, nisi phi
losophorum genus civitatis imperium tenuerit, neo civitati
,
, nec civibus requiem fore malorum, neque rem publica",
, , , quam fingimus oratione, re ipsa perfectum iri" [D.] For
; ", , . , tasse, inquit, minus. [soca.] Visne dicamus, inquam,
' , mon minus, sed omnino mites eos esse factos persuasu"
502 ,
,
, a que habere, ut si nihilaliud, commoti nobis assen
 (502, 503.) VS. L. V. 1 17

; , . tiantur" [D.] Sane, inquit. [socR.] i igitur, inquam,

, ' , hoc persuasumhabento, illudvero numquisindubitationem
, vocabit, fieri non posse ut regum principumque filiis natura
ontingat philosophar (D.] emo, opinor, inquit. [socR.]
; ' , . ales autem matos plane necesse esse corrumpi guispiam
, , dicere poterit" nam difficile esse ut serventur, nos quoque
, concedimus : in omni vero tempore ex omnibus ne unum
' ' b uidem unquam servariposse quisquamne dubitabit" (.]
, ' ; ; t quomodo? [socR.] t vero, inquam, unus si exstiterit,
, ' , , civitalem obedientem habens, sufficiet ad omnia perficienda,
, ' . uae nunc incredibilia videntur. [D.] Sufficiet enim, in
, . , ' , quit. [socR.] am principe, inquam, praescribente leges
, , et instituta quae exposuimus, fieri posse ut cives obsequi
. ' velint, certe non negabimus. [D.] n certe. [socn.]
15 . , qui sentire et alios eadem, quae nos sentimus, num
; , mirum aut ejusmodi, ut fieri nequeat" (D.]on arbitror,
' . , , C inquit. [socR.] t vero optima htec esse, si modo fieri pos,
, , . , sint, satis supra est, ut arbitror, demonstratum. [D.] Sa
. , o, tis. [socR.] Jam igitur ita nobis res habere se videtur, ut
20 , , optima sint quae de legibus ferendis statuimus, si fiant ,
, . difficilia autem factu, non tamen ea, quae fieri nequeant.
, .. [D.] abet utique, inquit.
, [socR.] ostquam igitur vix tandem finem his imposui
, d mus, nonne reliqua jam dicenda sunt, qua ratiome mobis
25 quibusque ex disciplinis et studiis rei publica servatores
, exstituri sint, et quibus aetatis gradibus singuli singula tra
, , . , ' ctantes" (D.] Certe dicenda, inquit. [socR.] In cassum,
, inquam, recidit mihi sapientia in superioribus et matri
moniorum difficultatem praetermittenti liberorumque pro
30 , , creationem et constitutionem principum, non ignaro, quam
invidiosa haec esset factuque difficilis, si quidem omnino
. . vera esset futura; nunc enim nihilominus tractandi neces
, sitas instat. atque ea uidem, uae ad uxores et liberos
. pertinent, jam peregimus, uae vero ad principes, tamquam
35 ', , ab initio persequenda videntur. diximus autem, si memo
503 3! ria tenes, amatores e08 civitatis apparere oportere in volu,
' ' ' ptatibus doloribusque probatos, atque ex hoc proposito ne
, que laboribus neque terriculamentis neque alia mutatione
, ulla dimoveri, aut qui hoc nequeat, excludendum esse,
40 illum vero, ui ubique purus prodeat tamquam aurum
igne probatum, principem constituendum muneribusque et
. ' viventem et mortuum ornandum atque praemiis. talia fere
, dicehantur, cum transcurrere et delitescere coepit oratio, ne
. , , b id moveret, uod nunc adest. [D.]Vera loueris, inquit;
45 , , , , memini enim. [socR.] Verebar enim, inquam, o amice,
quae nunc ausus sum, dicere, nunc vero audacter hoc qui
, dem dictum esto, diligentissimos custodes constituendos
. , . , esse philosophos. [D.] sto utique, inquit. [80CR.] Jam
. vide, quam paucos te habiturum esse consentaneum sit.
50 , quam enim esse iis oportere diximus naturam, ejus partes
, raro in unum coalescere solent, et ut plurimum disjuncta
. , , ; nascitur. [D.] Quo pacto id ais? inquit. [80CR.] Dociles
, ' et memores et sagaces et acutos et quae his affinia sunt,

'
scis non facile naturaesse solere atque etiam animo alacri et
 118 . .. (503, 504.)
magnifico praeditos eos, qui moderate ac tranquille et con
, ' stanter vivere velint, sed qui ita comparati sunt, ii fervore
, quocunque fors tulerit feruntur, stabilitatis omnis experies.
. , , . [n.]Vera, inquit, loueris. [socn.] Rursus stabilia hac
, ingenia et a levitate aliena, uihus magis ut certis utare,
, d et ute in bello terrore non facile moventur, addisciplinas
eodem modo se habent : tarda sunt et indocilia velut tor
pedine tacta, somnolenti atque oscitantiae pleni, uotiens
, , talilabore opus est. [.] st ut dicis, inquit. [socn.]
. , . os vero diximus utrorumquealiquem bene et probe par
' , ticipem esse, aut neque illi accuratissimam disciplinam
neque honores magistratusque impertiri debere. [n.]
. , '. Recle, inquit. [socR.] onne igitur rarum hoc futurum
; ' ; existimas" [D.] Quidni" (socR.] robandum igitur est ethis,
6 quae tune dicebamus, laboribus, timoribus, voluptatibus,
, , , et quod tunc omisimus, nunc dicimus, etiam disciplinis
, multis exercendam esse naturam explorandumque, utrum
, maximarum quoque rerum discendarum sitcapax, an timore
504 a defectura, quemadmodum ui in alteris timore deficitint.
20 . , , . [D.] Ita certe, inquit, explorare decet. verum uasnam u
; maximas vocas res discendas" (socR.] eministi, opinor,
, ' , inquam, nos triplici in animo genere discrelo de justitia,
temperantia, fortitudine et sapientia quid quaeque esset
, . colligere. [D.] Si enim non recordarer, inquit, dignus
25 , , . " essem, qui reliqua non audirem. [socR.] tiamme illud
; ; , b memoria tenes, uodante hac dictumest"[DJ Quidnam"
, [socR.] Diximus, opinor, ad illa quam fieri posset optime
, perspicienda alium longiorem esse circuitum, quo peracto
, in conspectum ventura essent, verum tamen ante dictis
20 ' . convenientes adjici posse demonstrationes. idque vos suf
, , ficere respondistis, atque ita tunc illa pingui inerva, ut
, , , mihi videbatur, tractata sunt, vobis autem an placuerint,
o. ' , , ipsi dicetis. [b.] t mihi quidem, inquit, commode dici
. ', , ' , c videbantur, et vero etiam reliquis. [socR.] Sed, o amice,
25 o inquam, pro modo hujusmodi rerum vel tantillum a veri
, tate remotum parum commodeponitur ; nihil enim imper
' fectum ullius rei est modus, videtur autem nonnullis
. ', , interdum jam satis esse tractatum neque longiori opus
. , ' , esse inquisitione. [D.] ermultis sane, inquit, propter
40 - secordiam accidit. [socn.] d vero, inquam, minime
. , ' . , custodi civitatis et legum opus est. [n.] Scilicet, inquit.
, , , d socn.] rgo amplior, inquam, o amice, nu agendus .
, o, - euitus, nec minus discendi, quam exercitandi corports
, - cipiendus. est labor, aut, paulo diximus, ad
15 . , , summ maximenue convenientis doctrinae memmunquan,
. 9 . - / & perveniet. [D.] onne, inquit, haec maxima sunt, sed
, '
" " . 8)-
etiam majus quid est justitia et ceteris, uae exposuimus"
\ ) - "
- - - ----- - -

; ,

' , [socn.] majus, inquam, et horum ipsorum non adum
- . . .. . * - * -

/

3
brationem quandam sicut nunc contemplari, sed maximam

, . , perfectionem non practermittere decet. an non ridiculum

- e est in aliis rebus levibus omne studium ponere, q
, , quam accuratissime ac nitidissime se habeant, in maximis
autem non maximam quoueaccurationemrequirere "[n.]
; , , . Digna sane, inquit, sententia. sed uidnam tu maximam
, ' isciplinam voces, et circa quid versetur, putasne. inquit,
 (505, 506.) VS. .. V. 119

, , , ; , fore aliquem qui non ex le quaerat" (socR.] inime, in

' quam ; 8ed tu quoque quaere. profecto 88epenumero id au
, , divisti, nunc vero aut non recordaris, aut rursus mihi ne
505 . o " gotium facessere arrepto cogitas, quod ego potius arbitror.
, nam boni ideam esse maximam disciplinam saepe audisti,
, , qua accedente justa et reliqua utilia et conducibilia fiunt.
, atque hoc fere scis nunc dicere me velle et istud praeterea,
, , , nos eam non satis cognitam habere, hac autem incognita,
, etsine easi velmaxime reliqua noverimus, nullo nobis usui
, ,
, ' b esse scis, non magis, quam siquid sine bono possidemus.
o. , an utile esse putas omnem possessionem tenere praeter
, uam bonam" aut alia omnia intelligere remoto bono,
o, ; ' pulchrum vero et bonum nihil intelligere? (D.] er Jo
15 , . , vem, inquit, non ego. [soCR.] eque illud te fugit, vulgo
, voluptatem bonum videri, elegantioribus vero intelligen
. ' ; , , tiam. [D.] Quidni" (socR.] tiam illud, o amice, hos,
, , ' quibus hoc videatur, declarare non posse, quaenam intel
" . ligentia, sed cogi tandem boni dicere. [D.] t valde, inquil,
20 , , . , ' ,
ridicule. [socR.] Sane, inquam, si cum nos vituperent,
, , quod ignoremus bonum, rursus tamquam cum gnaris
, loquuntur. aiunt enim bonum esse intelligentiam boui,
, , uasi rursus noverimus, quid dicant, cum boni nomen
. , . , pronuntiarunt. [D.] Verissime, inquit. [socR.] Quid
25 vero" ui bonum voluptalem esse definiunt, numquidmi
; nus errant, uam celeri an non et ipsi cogunlur faleri
, .
, o, , d voluptates esse malas" [n.] Valde. [soca.] adem igiur
; , bona esse et mala fateri coguntur. an non ' [D.] Plane.
, ; ; [socR.] agnas igitur et multas de eo dubitationes esse
, , liquet " [D.] Quidni" (socR.] Quid vero nonne hoc per
o , , spicuum, uae justa et pulchra videantur, etiam si non sint,
, tamen multos agere et possidere et videri velle : bona vero
, , nemini amplius sufficere quae videntur, possidere, 8ed uae
3, ; , . " sunt, omnes uaerere, speciem vero in his jam ab omnibus
6 contemni" [D.] t maxime, inquit. [socR.] Quod igilur
, mens omnis expetit cujusque gratia agit omnia augurans
, ' , esse aliquid, dubitans vero neque satis uid sit assequens,
, o , neque certa fide, quali utitur in aliis, nitens, idcirco reli
4 , , uorum uoque, si quid utile erat, jacturam facit, de tali
506 a igitur ac tanto sic cacos esse debere dicemus illos quoue
, praestantissimos in civitale viros, uibus universa commit
, " ', . , , temus" [D.] inime omnium, inquit. [socR.] Certe,
, inquam, justa et honesta qua tandem ratiome bona sint,
4 ignoratahaudmagnifaciendum sane custodem eum habitura
reor, ui hoc ignoraverit : immo neminem ipsa prius satis
. , , . cogniturum vaticinor. [D.] vere tu uidem, inquit.
, b [socR.] onne igitur plane adornata nobis erit res pu
, , , . blica, si custos horum peritus eam reget" [D.] Ita ne
, , cesse est, inquit. verum tu, Socrates, utrum scientiam bo.
, , ; num esse dicis, an voluptatem, an aliud quid practerista!
, ' , , , [socR.] eus, inquam, tu, probe, jam dudum apparebat tibi
non satis fore aliorum de his rebus placita. [.] eque
. , , , enim fas esse puto, inquit, Socrates, aliorum placita
 120 . . . (506, 507.)
, ' referre posse, suum non posse,tamdiu in his rebus operam
, ponentem. [socR.] Quid vero inquam : fas esse putas de
. ', ' C iis, quae quis ignoret, quasi scientem logui" [D.] ullo
, ; ', , modo, inquit, uasi Scientem, sed quasi statuentem haec,
, , , . quae statuat, dicere velle. [socR.) Quid2 inquam : nescis
; , opiniones omnes sine scientia turpes esse? guarum uae
; ; optimae, caecae sunt" an eos, qui sine intelligentia verum
aliquid opinantur, differre a caecis existimas, qui rectavia
; , . ingrediuntur" [D.] on puto, inquit. [socR.] Vis ergo tur
0 , , ' , pia spectare cacaque et obliqua, cum liceat ex aliis clara
; , ' d pulchraque audire" (..] oli per Jovem, inuit Glauco,
, , , - Socrates, desistere, quasi ad finem perveneris. sufficiet
, , enim nobis, siquemadmodum dejustitiatemperantiaque et
, reliquis exposuisti, ita de bono quoque exposueris. [socn.]
5 . , ' , scilicetmihi quoque, inquam, o amice, valde sufficiet, at
, ' ' vereor, ne vires deficiant, atque ego connitens ineptus ap
, . paream risumque audientibus debeam. 8ed, o viri beati,
', , ' , quid ipsum bonum sit, in praesentia dimittamus, est enim,
, e ut mihividetur, amplius, quam ut hac, ua nunc contendi.
20 o mus, via adid, uod nunc de eo Sentio, pervemire possi
mus, sed quem ego boni filium et ejus quam simillimum
, , , , putem, si vobis placet, dicam, sin minus, missum faciam.
. ', , [cL.] Dicage, inquit: postea patris declarationem dependes.
. , , [socR.] Vellem, inquam, et mereddere et vos recipere eam
507 , a posse, nec fructus tantum, ut nunc. huncigitur fructum
boni ipsius filiumque jam accipite, cavete tamen, ne in
scius vos decipiam, adulterinam reddens fructus rationem.
, [cL.] Cavebimus, inquit, pro viribus : dic modo. [socR.]
. , Ubiconvenerit inter nos, inquam, egoue vos admonuero
30 , . de illis, quae et supra memorata et alias saepenumero dicta
', , ' sunt. [cL.] Quaenam" inquit.[socR.] ulta pulchra, inquam,
. et multa bona et singula similiter esse dicimus et oratione
; '. , ' , b definimus (..] Didimus protecto. [socn.]orro etipsum
pulchrum et ipsum bonum, ac similiter in omnibus, uae
25 . . tunc ut multa ponebamus, rursus Secundum ideam unam
, cujusque, tamquam una sit, ponentes unumquodque id,
, ' quod est, appellamus. [cL.] Sunt ista. [socR.] t illa
. , quidem cerni dicimus, non intelligi, ideas autem intelligi,
, ' , non cerni. [cL.] Sic est omnino. [socR.] Quo igitur no
40 , ' . . c strum ipsorum ea, quae cernuntur, cernimus? [cL.] Visu ,
; , inquit. [socR.]onne, inquam, et audiu, quae audiuntur,
. , ' , e reliquis sensibus omnia, uae sentiuntur P[GL.] Quidni"
; ; [socn.] umquid, inquam, animadvertisti, quam longe pre
' , ' , tiosissimam sensuum auctor cernendi et in conspectum ve,
45 oo, niendi facultatem effecerit " [cL.] inime, inquit. [socR.]
: , , . ' ita considera: estme auditui alque vocialio genere opus

ad hoc, ut ille audiat, hacc audiatur, uo tertio absente fu
, ,
,
,

,
d turumsit, utillenon audiat, hac non audiatur"[ct.]equa,
U.

5 ; , . , ' quam, inquit. [socn.] rbitror autem, inquam, neque aliis

2 .

, ' , , , multis facultatibus, nedicam nulli,taliquodamopus esse. an

. , tu aliquam reperis" [..] inime, inquit. [socR.] t visus
, ' . et ejus, quod cernitur, facultatem indigere non vides? (cL.]
, ; ; ouo pacto" (socR.] raesente in oculis visu ipsisque ad spe.
 (o08, 509.) VS. L. V. 12 1

, ctandum directis, praesente item in iis colore, nisi adsit

, genus tertium propriead hoc ipsum natura factum, neque vi.
' , , e sum scis quicquam videre neque cerni colores posse. [c.]
. Quidnam, inquit, id esse dicis" [socu.] Scilicet, inquam,
5 , , ; " , ' , uod tu lucem vocas. [cL.] Vera loqueris, inquit. [socR.]
. , , . on exiguo igitur rerum genere excellentius vinculum inter
508 2 visus sensum et in conspectum veniendi facultatem, uam
, interreliquas copulationes intercedit, nisi forte contemnen
. , , . da res est lux. [GL.] t vero, inqnit, abest multum ut con
temmenda sit. [socR.] Quem igitur derum caelestium hujus
, causam putas, cujus lux efficiat ut et visus noster uam
; " , , optime cernat et oculis objecta cernantur" [cL.] Quem et
. ' tu, inquit, et ceteri : nempe solem interrogas. [socR.] d
; ; hunc igitur deum nonne ita se visus habet P [cL.] Quomodo?
15 ' , [socR.] Visus sol non est neqne ipse neque in quo inest,
. . ' , b quem oculum vocamus. [cL.] n certe. [socR.] Sed ex
, . . omnibus sensuum instrumentis simillimum, opinor, solis.
, , [cL.] Longe sane. [socR.] onne et facultatem, uam ha
; . ' bet, ex sole depromptam quasi afiluentem habet" [GI..]
, rorsus. [socR.] onne vero etiam sol visus non est, sed
o ' ; , ' . causa) ejus cum sit, ab eo ipso cernitur" [cL.]Sic plane,
, ' , inquit. [socR.] uncigitur, inquam, dicere me boni filium
, , o putato, quem bonum procreaverit consimilem sibi, ut
, uemadmodum ipsum in loco intelligibili ad intellectum et
25 , ea, quae intelliguntur, se habet, sic iste in loco visibiliad
, . , ' , visum se haberet et ad ea, quae videntur. [cL.] Quo pacto"
, ' , inquit : perge explicare. [socR.] culos, inquam, scis
, uotiens non amplius ad ea vertuntur, uorum colores
, diurna lux obtinet, sed ad illa, qua nocturnum fulgorem
30
, . , habent, obtusos esse et prope caecos videri, quasi puro visu
. " ', o, , a destitutos. [cL.] Sic accidit, inquit. [socR.] Quotiens vero
, ad ea, guae sol illustrat, perspicue cernunt, iisdemque his
. ; in oculis esse visum apparet. [cL.] st ita. [socR.] Sic igitur
, tle animo quoque ita cogita : intentus ad id, guod a veri
35 , , tale et ab eo, uod est, illustratur, intelligit atque illud
cognoscit intellectumque habere videtur, sed ad id, quod
, , tenebris est permixtum, guod oritur atue interit, conver.
e sus opinatur et caecutit opinionesque versat varias ac rur
o . " . sus carere intellectu videtur. [cL.] Videtur utique.
40 [socR.] Illudigitur, uod veritatem illis, uae intelliguntur,
et intelligenti facultalem praebet, boni ideam esse dicito,
, ' causam vero scientiae et veritatis ut cognoscendae eam exi
, stimans, cum adeo pulchra haec duo sint, cognitio ac veri
, , tas, tamen aliud ipsum et pulchrius his statuens recte sta
45 tueris, scientiam vero et veritatem, uemadmodum illic
509 , a lucem ac visum soli similia existimare decet, solem vero
, ipsum esse nequaquam, ita et hic boni similem utramque
, existimare convenit, bonum vero ipsum alterutram earum
' , statuere non convenit, sed augustiore etiam loco habenda
5 , ' est boni natura. [cL.] Decus narras inaestimabile, inquit,
. , , , si scientiam quidem et veritatem praebet, ipsum vero decore
, ' haec superat; meque enim tu voluptatem ipsum esse dicis.
. [socR.] ona verba uaeso, inquam, sed ita potius ejus
, ' ' imaginem porro considera. [cI..] Quomodo : [socR.] Solen
 122 . . . (509, 510.)
. ; o b uidem dices, ut arbitror, his, ute cernuntur, non modo
, o, in conspectum veniendi facultatem praebere, verum etiam
, , generationem et incrementum et alimentum, cum ipse ge
. ; neratio non sit. [GL.] Quo enim pacto? (socR.] Itaque his
5
quoque, qute cogno8cuntur, non solum hoc a bono contin
, gere dicas, ut cognoscantur, sed etiam ut sint et essentiam
' , ab eodem praeberi, cum ipsum essentia non sit, sed supra
0, ' essentiam dignitate et potentia elatum. - um Glauco
. , c valde ridicule [cL.] depol, inquit, mirabilis xcellentia.
) oo, , . , ' [socR.] ujus certe u causa es, inquam, qui me cogas ut
, , dicam quae de eo sentiam. [cL.] eque vero desistas, inquit,
. ', , , , si nihilaliud, at solis comparationem denuo exponens, si
, quid est praetermissum. [socR.] qui multa, inquam,
. , , . praetermittuntur. [cL.] rgo me minimum quidem, in
15 , , . , quit, omitlas. [socR.] Reor equidem, inquam, multa;
, ' , verumtamen quantum in praesentia potero, sciens nihil
o. , . , d omittam. [cL.] Cave facias, inquit. [socR.] Cogita igitur,
' , , , inquam, duo haec esse, quemadmodum dicimus, et unum
, ' quidemin generelocoque intelligibili regnare, alterum in vi.
2 , sibili, ne caeli nomen ponens videar tibi in nomineargutari.
, ' , sedspecieshas duas habes, visibile, intelligibile.[cL.]abeo.
, . . " [socR.] Jam perinde acsi acceperis lineam in duas inaequa
les partes 8ectam, utramque rursus parlem eadem ratione
, 8eca, genus visibile dico atque intelligibile, et per claritalis
2 , et obscuritatis inter utraque obtinentem rationem in genere
Visibili partem unam habebis imagines. voco autem
. " imagines primum umbras, deinde simulacra, uae in aquis
510 , " apparent et in corporibus densis et laevibus ac lucidis, et
, omnia hujusmodi, si tenes. [cL.] teneo. [socR.] ar
2 , . , tem vero alteram pone eam, cujushaec similitudinem refert,
o, animalia, qua apud nos sunt, et plantas et universum fa
. bricae genus. [cL.] ono, inquit. [socR.] Visne praeterea,
, . " , ', inquam, Secundum verum et non verum dicere genus hoc
, distingui, ut quemadmodum se habet quod opinione fingi
35 , ; ', , tur, adid, od scientia noscitur, ita assimulatum ad illud,
. cui estsimile factum " [..] Sane quidem, inquit. [socR.]
. ; " Jam rursus intelligibilis sectionem considera, quomodo sit
secandum. [cL.] Quo " [socR.] Ita, ut unam ejus partem
' , ' , his, quae prius secta sunt, velut imaginibus utens animus
4
' ' quaerere cogatur ex suppositionibus non ad principium, sed
'
ad finem procedens, alteram vero ex suppositione proce
. ', , , dens ad principium non suppositum, et sine imaginibus,
. ' , '
" ' . " quibusilla quaerenda est, ipsis speciebus per ipsas progre
) . o o,
45
diens. [cL.] aud satis, inquit, quae dicis, intellexi. [socR.]
t denuo, inquam : his enim praemissis facilius intelliges.
,
nam scire te arbitror eos, qui circa geometriam et arithme

ticam et cetera generis ejus versantur, supponere impar et
' ,
, , par et figuras ac tres species angulorum et horum similia in
o arte qualibet, et his positis, tamquam quaesciant, rationem
, ' eorum neque sibi neque aliis ut cuilibet manifestorum red
d dendam putare, alnehinciucipientes reliqua jam expouere
, . , et consentientes tandem pervemire adid, uod uererein
, , . stituerint. [cL.] rorsus, inquit, scio. (socR.] Ilaque et
 (, 514.) VS. . V. 123

illud scis, speciebus eos uti, uae cernuntur, deque iis

, ' , verba facere, quamquam non eas in mente habent, sed
o, illa, quorum haec simulacra sunt, quadranguli ipsius causa
, ' , verba facientes et diametri ipsius, non ejus, quam deli
5 o, , , e meant, et reliqua item, ita ut his ipsis, uae figurant descri.

, buntque, quorum et umbrae sunt et in aquis imagines,

, tamquam imaginibus utantur, illaipsa conspicerestudentes,
, , quae non nisi cogitatione conspiciuntur. [cL.] Vera loque
5 11 . , , . a ris, inquit: [socR.] oc igitur genus intelligibile esse dice
0 , ' bam, sed in ejus investigatione cogi animum suppositioni
, ' bus uti, non ad principium euntem, utpote qui supra sup
, o positione8 ascendere nequeat, utentemque pro imaginibus
, his ipsis, quorum similitudinem interiora referunt, quaeque
comparata cum illis pro veris habentur eumque locum se
5 . , , ctione acceperunt. [cL.] Intelligo, inquit, dici a te quod in
b geometria et aliis ejusdem generis artibus fierisolet. [socR.]
. lteram igitur intelligibilis partemad illud referre me scito,
, quod ipsa ratio disserendi facultate attingit, dum supposi
, tiones non pro principiis habet, sed re vera pro suppositio.
, , nibus, tamquam gradibus quibusdam et adminiculis, ut
, usque ad illud, uod non supponitur, ad principium veniens
, , universi, ipsum attingat, et rursus adhaerens illis, uae
, principio adhaerent, ita adfinem descendat, nullo prorsus
, ' c Sensibili utens, sed ipsis speciebus, per ipsas ad ipsas, in
2:
' , . eisque desinat. [cL.] ntelligo, inquit, quamquam non sa
, , tis ; videris enim mihi rem arduam dicere, sed tamen vis
docere partem illam ejus, quod est et intelligitur, uam
disserendiscientia contemplemur, illa esse clariorem, quam
, , artibus qnae appellantur, investigemus, in quibus pro prin
30
, cipiis suppositiones habentur, et quiista considerant, cogi
, , tatione quidem coguntur, non sensibus intueri, quoniam
' , ' , d vero non ad principium ascendentes, sed ex suppositioni,
, bus indagant, intellectum circa haec habere tibinequaquam
, videntur, licet cum principio intelligibilia sint. cogitationem
35
, ' autem mihi geometriae peritorum et similium habitum ap
, pellare videris, non intellectum, quod cogitatio inter op
. , ' , . nionem et intellectum medium teneat. [socn.] Commo
dissime, inquam, accepisti. atque ad illas uattuor partes
, quattuor has mihi animi affectiones applica, intelligentiam
41)
, , e ad supremam, ad secundam cogitationem, tertiae vero fi
, dem, ultimae conjecturam tribue, eaque simili ratine
, ' , dina, ut quantum veritatis in se habeant ea, ad quae perti
. , nent, tantum ipsa in se claritatis habere statua8. (cL.]
, , ntelligo, inquit, et concedo et ordino ut jubes,

45 , SUS.

514 , , a (socn.] ost hac, inquam, naturam nostram, uodad

, eruditionem ejusque contrarium attinet, hujusmodi casui
compara : videre te puta homines in subterraneo specu
apertum ad lucem ostium tam latum quam specus patet
 124 . . . 314, 515, 510.)
' , habente a pueris crura et cervices ita devinctos, ul et im.
, mobiles ipsi sint et anteriora solum prospiciant, capita vero
, h ob vincula circumducere nequeant, post tergum autem su
, perne ac procul ignis lumen accensum interque ignem et
5 , vinctos viamsuperneinterjectam, secundum quam parietem
, videre le puta exstructum, quales praestigiatores homini
' , bus objectos habent cancellos, super uibus sua miranda
demonstrant. [cL.] Video, inquit. [socR.] Jam secundum
, . , . hunc parietem homines vide ferentes vasa varia supra pa
1 " C rietem eminentia statuasque hominum et alia animalia lapi.
dea et lignea modisque variis fabricata, atque, ut consen
515 31 taneum est, qui ea praeterferunt, partim silentes, partim
o , , , loquentes. [GL.] irificam, inquit, imaginem et mirificos
. o, , narras vinctos. [socR.] Similes nobis, inquam. nam ita
15 . , comparatos num primum putasaliud quicquam vel sui ipso.
' . rum vel alteros alterorum vidisse praeter umbras, guae ex
igne in adversam ipsis speluncae partem cadunt" [cL.] Qui
tandem, inquit, si immobilia per totam vitam capita habere
o; , , coactisint" (socR.] Quid autem eorum, quae praeterferun
20 ; b ur" nonne hoc idem " [cL.] Quidni" [socn.] Jam si col
, ; ; loqui inter se eis liceret, nonne putas eos haec, quae vide
oo' , rent, tamquam praesentia appellare se existimaturos" [cL.]
, , ecesse est. [socR.] Quid vero? si etiam repercussae ex
. ', adversa parte carceris redderentur voces, quotiens praeter
2 , , euntium aliquis loqueretur, putasne ipsos aliud quid loui
, existimaturos, nisi umbram praetereuntem" [..] inime
; ', . per Jovem, inquit. [socR.] mnino igitur, inquam, tales
, ' , nihil verum esse arbitrarentur, nisi fabricatarum rerum
, . , umbras. [cL.] Ita prorsus necesse est, inquit. [socR.] Jam
30 . , ' , considera, inquam, gualis foret eis vinculorum solutio in
, , sipientiaeque curatio, si haec eis natura contingerent : quo
o
tiens quis solutus esset cogereturque subito surgere, cervi

, cem vertere, ambulare, lumen aspicere, hae autem omnia
35 faciens doleret et proper splendorem cernere non posset
o , , d illa, quorum tunc umbras cernebat, qud eum dicturum
, , putas, si quis ei diceret tunc eum nugas vidisse, nunc
, vero magis el, quod est, appropinquasse et ad veriora con
, versum rectius videre, ad haec praetereuntium uodque
40 monstrans, quid esset interrogatum respondere cogeret"
, , noune eum haesitaturum putas arbitraturumque veriora esse
, quae tunc cernebat,quam quae nunc ostenduntur" (G..]
; ', . ulto veriora, inquit. [socR.] t si cogeret eum lumen
, ipsum aspicere, nonne dolore oculorum affectum iri fu
45 , gientemque ad ea, quae cernere potest, reversum re vera
o, , clariora haec existimaturum esse, quam quac monstranur"
; , . , ', (cL.] Ita, inquit. [socR.] Si vero, inquam, aliquis eum per
aspera atque ardua sursum traheret violenter neque remit
, teret antequam ad solis lucem extraxisset, nonne doliturum
to ,
et inter trahendum aegre laturum, et adductum ad lucem
516 , 31
oculis splendore impletis nihil omnino eorum, uae nune
'
, , , vera dicuntur, visurum" [cL.] ihil certe subito, inquit.
. , o, ' , [socn.] Consuetudine igitur, ut arbitror, opus esset supera
 VS. , V. 125
(sto, 517)
, conspecturo, et umbras primum facillime cerneret, post
in aquis hominum celerorumque simulacra, ipsa vero de
, inde, postea que in celo sunt, etipsum caelum noctu
facilius contemplaretur, astrorum et lunae lucem spectans,
, quam interdiu solem et lucem ejus. [..] rocul dubio.
, ' b [socR.] ueila postremo, opinor, solem non in aquis ne
. ' ; , o, que aliena in sede simulacra ejus, sed ipsum per se suo in
,'
'
'

- loco spectare et qualis sit, videre poterit. [cL.] ecesse
- -

' , . - est, inquit. [socR.] t hoc jam facto colliget ipsum hunc
0
, . ' esse, qui tempestates prabeat et annos et omnia regat qua
, - in loco visibili sunt, eundemque omnium, uae ipsi vide.
rent, quodam modo esse auctrem. [cL.] Certum est,
, , - c inquit, huc illum hisce gradibus ascensurum. [socR.] Quid
. , , ' . ergo? si habitationem pristinam memoria repetat et ejus
, sapientiam atque vinculorum ibi socios, an non censes eum
gratularisibi mutationem, illos autem miserari" [cL.] d
, modum. [socR.] c si qui honores ibi inter ipsos exhibe
; . bantur et laudes, dabanturque praemia illi, ui transeuntia
' - - - - ---

, acutissime Cemete recordareturque maxime, qua exillis

, d priora, qua posteriora, qua pariter ire solerent, atque e
, his ventura optime prasagiret, haecne desideraturum eum
, putas beatosqueillos, quiapud eos honorantur et dominan.
25
' - tur, existimaturum, an quodest apudomerum, experturum
, V vehementerque optaturum, ut ruriserviat alii viro inopi et
quidlibet perpetiatur potius, uam illa opinetur et isto modo


'
,
; , , vivat" [cL.] ".inquit,
" oc, put uldlibet
ult, pu, idlibet eum potus,
ti

o, , e uam vitam ejusmodi electurum. [socR.] Jam hoc quoque

. , ' consideres, inquam : si rursus iste descenderet eandemque
o 8edem teneret, nonne recens a sole veniens tenebris offusos
, ' haberet oculos? [cL.] dmodum, inquit. [socR.] c si
; ', . Jam umbras illas rursus cognoscentem certare oporteret
35
cumillis semper vinctis, quo tempore caccutiret, antequam
,
517, , ' a oculi constitissent, guod quidem tempus assuescendi non
, ' - admodum breve esset, nonne risum concitarel dicereturque
' , , ex eo, quod sursum ascendisset, corrupos retulisse oculos,
40 , et ne contendendum uidem ad supera esse, et eum, ui
, solvere conaretur et sursum ducere, simanibus prehendere
, possent et occidere, occiderent" (cL.] rorsus, inquit.
, , [socR.] ocigitur, inquam, simile, miGlauco, totum referen
', . , ' , ,
dum est adilla, quae supra dicta sunt, ita ut eam, quae cer
45 ,
h nitur oculis, regionem cum carceris illius domicilio, lumen
, '
, vero ignis in eo cum solis potentia compares : ascensum
vero ad supera eorumque conspectum si mentis ad intelligi
bilem regionem ascensum posueris, a mea quidem Spe,
b0 ' , quoniam eam audire cupis, non aberrabis, deus antem no
, vit, an vera sit, sed mihi quod videtur, hoc est, in intelligi
'
bilipostremam boniideam eamque vix conspici, conspectam
,
, , c autemiudicandum esse omnibus omnium rectorum atque
 126 . . . (517, 518.)
, pulchrorum esse causam, cumin loco visibili lucem creave.
rit et lucis auctrem, in intelligibili vero ipsa auctoritatem
, omnem teneat, veritatis et ratinis effectrix, quam nosse
necesse sit quicunque sana mente vel privatim vel publice
. o, , , sit acturus. [cL. ] Ita et ipse sentio, inquit, utcunque
. , ' , possum. [socR. ] rgo age, inquam, etiam in hoc consenti
, neque mireris, quod qui huc pervenerunt, humana tractare
, ' d nolunt, sed animus eorum semper ad supera fertur; nam
,
ita fere consentaneum est, si hoc quoque secundum supra
0
' .
expositum simile se habet. [cL.] Consentaneum certe, in
, . , ,
, ' , uit. [socR. ] Quid vero? hoc mirandum putas, si quis a
divinis, inquam, spectaculis ad humana mala delatus ine
ptum se et ridiculum praebet, si caccutiens nec dum prae
sentibus tenebris satis assuetus cogitur in judiciis vel alibi
de justi umbris velsimulacris, quorum umbrae sunt, cer
, , tare deque eo contendere, quid de his videatur iis, quiju
" stitiamipsam nunquam viderunt" (cL.] ullo modo miran
; ' , dum, inquit. [socn.] Verum qui sapiat, inquam, recorde.
518. ' o , ' , ' "turduobus modis et duabus ex causisturbarioculos , tum
, uando ex luce in tenebras transimus, tum quando ex te
, nebris in lucem; et in eadem causa animum quoque esse
, statuens, quotiensturbatum viderit et adaliquid cernendum
, hebetiorem, haud temere in risum prorumpat, sed inqui
25
o, , '
, rat, utrum ex lucidiore vita veniensinsolitistenebris obrua.
, tur, an ex insipientia majore in lucidiorem ingrediens ob
, h majorem splendorem occaecatos luce oculos habeat, atque
ita alterum felicem praedicet, guodita affectus sit et vivat,
20 , , ' alterius misereatur, ac si hunc ridere velit, minus ridicule
, , rideat, quam si eum, gui ex luce descendit. [..] Valde,
. , , inquit, probabiliter dicis. [socR.] Jam sihaec vera sunt,
. , , inquam, ita de his statuendum est, eruditionem non esse
, o talem, qualem aliquipraedicant. pollicentur enim fereamimo
35 , . scientiac experti se scientiam illaturos, quasi oculis caccis
o
, . visum inferentes. [GL.] Sane pollicentur, inquit. [socR.]
Sed quae nunc dicta sunt, inquam, significant hanc in animo
, . , ' , cujusque facultatem inesse atque instrumentum illud, uo

quisque discat, perinde ac si oculus non aliter, quam simul
, ,
, cum toto corporead clarum ex obscuro converti possit, ita
, cum toto animo simulex eo, uod oritur, circumduci opor.
, tere, donec ejus, quod est, et quod in eo clarissimum est,
aspectum ferre potuerit : hoc autem bonum esse dicimus.
45 ' , ; . d nonne? [cL.] Ita. [socR.] tque hujus ipsius, inquam,
, ' , , ars videtur esse, conversionis scilicet, gua ratine aliquis
, quam facillime et efficacissime convertatur, non inferendi
, , '
, ei visus, sed ut qui adsit quidem, neque tamen probe di
, . rectus sit neque quo decet, spectet, corrigendi. [G..] Ita
, . videtur, inquit. [socn.] Cetera igitur, qute virtutes animi
, nuncupantur, corporis virtutibus similes videntur, nam
. cum re vera antea non insint, postea consuetudine et exer
citatione inferri videntur, sapientia vero maxime omnium
 (519, 520.) VS. L. V. 1 ) .

, o, , divinioris cujusdam, nifallor, virtus est, uod vim quidem

, suam nunquam amittat, conversione vero utile et conduci

5. 19

a bileaC rursus inutil
lnutlle noxulnque fiat
- l
liat. an nondum imad
animadv er
, tisti eorum, quimali quidem, sapiente
sed s dicuntur, quam
, acute videat acriterque perspiciat animula ea, quae con
ad
, , versa est, ut uae
aciem habeat nequaquam hebetem, sed
, ' ,
, , pravitati Servire coacta sit atque idcirco quo acutius vi.
, . , ' , deat, eoplus faciat mali" (cL.] Sane quidem, inquit. [socR.]
oc tale igitur, inquam, ingenium si statim a pueritia acci
, sum purgaretur ab illis generationis aftinibus quasi plum
h Deis ponderibus, quae epulis et hujusmodi voluptatibus et
deliciis adhaerentia mentis aciem ad interiora detorquent,
his liberatum si ad vera converteretur, haec quoque idem
15 , illud in eisdem hominibus non minus acutissime videret,
, ' . quam quibus nunc est intentum. [cL.] Probabile est, in
',. , , ' , quit. [80CR.] Quid vero? illud non probabile, inquam, ac
, necessarium ex anledictis, neque incultos et veritalis ex
pertes civitatem unquam bene administraturos esse, neque
20 , o eos quos usque in eruditione versari patiaris? non illos,
, , quod finem in vita propositum habeant nullum, ad quem
, , respicientes omnia agant et privatim et publice, qua agenda
, , sint : non hos, quod sua sponte acturi non sint, existiman
, tes se etian hac in vita a negotiis humanis semtos in bea
25
; , . , torum insulis habitare" [cL.] Vera, inquit. [socn.]
' , , strum igitur est, inquam, qui condimus civitate optimas
m,
, naturas impellere ad eam, quam supra diximus maximam
, disciplinam, et ad bonum cognoscendum et ascensum illum
,
30
tentandum, et postquam ascenderint ac satis inspexerint,
, ,
non iis quod nunc conceditur, concedere. [cL.] Quidistud"
; , ' ,
' [socR.] Ut ibi, inquam, permaneant ac nolint rursus ad
' vincto8illos descendere neque laborum apud eos honorum
, . ', ue, sive viliores sunt seu praestantiores, esse participes.
35
, [..] Itaque, inquit, injuriam eis inferemus cogemusque
; , ' , , e deteriorem vitam subire, cum frui meliorepossiut" [socR.]
, , blitus es, inquam, iterum, o amice, non hoc legi curae
, ' esse, ut unum quoddam genus in civitate prae ceteris sit
beatum, sed ut totam civitate talem reddat,
m ideo eam
40 ,
cives persuasione et impulsione conciliare inter se et facere
520, , a
, ut mutuo sese adjuvent qua quique ratine adjuvare publi
, ' cam utilitatem possit, et ipsam tales viros in civitate pro
. creare, non ut permittat eis uo lubeat se convertere, sed
45 , . , , ut ipsa iis ad copulandam civitatem utatur. [cL.] Recle
, ' ' mones, inquit : oblitus eram. [socn.] Jam considera, in
, quam, Glauco, neinjuriam quidem nos iis, ui apud mo8
philosophifiunt, illaturos, sed cum cogemus eos reliquorum
. , curam custodiamque agere, justa apud e08 dicturos esse
b
50 htec : quicunque in reliquis civitatibus philosophifiant,
merito administrandae reipublicae labores refugere, quia in
, ' vita civitateipsiper se mascantur, parautemsil, quod perse
' nascitur, cum nullialimentum debeat, ne mercedem quidem
' alimenticuiquam solvere velle: vos vero nos tam vobisnet,
 128 . . . (52, 521.)
4} '

quam reliquis civibns tamquam in apum examine duces ac

,
- \ " / -
reges creavimus, melius perfectiusque illis eruditos aptio.
--

. " resque ad utramque curam suspiciendam. descendere ergo

8uo quisque tempore debetis in reliquorum costum et obscu.
5 ris inspiciendis assuefieri, nam assuefacti infinito acutius
o
, illa cernetis, quam qui ibi versantur, et simulacra, quae et
quorum quacque sint, agnoscetis, quia vera noveritis quae

homesta et justa et bona sint. atque ita vera nobis ac vobis
, o
, ' , civitas erit, non per somnium oblata, uales nunc plurimae
sunt de umbris inter se decertantium deque principatu tam
, , d quam magno bono contendentium. res autem ita se habe :
' in qua republica minime appetentes principatus principes
, futuri sunt, eam optime et concordissime geri necesse est,
15
, ' contra vero, qu contra affectos habet principes. [cL.] Sic
. , . est prorsus, inquit. [soCR.] um igitur non audientes dic
, , ' nobis erunt alumni, nolentque suo quisque tempore labores
public08 suscipere, plurimum vero tempus una nabitare in
, '
20 ; , - e puro" [GL.] iniune, inquit, nam justa justis praecipie

. ' mus. 8ed omnino tamquam ad rem necessariam ad magi

, 8tralum accedet eorum quisque, contra atqueilli,qui nunc
. in singulis civitatibus praesunt.
, ' , [socR.] empe sic, inquam, res habet, o amice : si vi
521 , a tam inveneris meliorem principatu iis, qui principes futuri
Sunt, bene institutam civitatem habere poteris; nam in hac
, , sola vere divites praeerunt, non auri, sed cujus oportet
' , virum beatum divitem esse, vitae bonae atque prudentis;
sin autem inopes et bona propria esurientes ad publica ac
30 cesserint bonum illinc rapiendum existimantes, non po
, teris; nam ubi de principatu contenditur, cum domesti
, cum hoc sitet inlestinum bellum, et ipsi et reliqua civitas
. , perit. [cL.] Verissime, inquit. [socR.] abesne igitur, in
. , ' , b uam, aliam vitam civilium honorum contemptricem pre.
35 , ter veraephilosophiae deditam" [cL.] on per Jovem, in
; , ' . quit. [socR.] tqui necesse est mon amatores principatus
' , eo se conferre: sin minus, rivales pugnabunt. [cL.] Quidni"
o. ' ; [socR.] Quosnam igitur alios ad custodiam civitatis adiges
, praeter eos, quiet haec optime intelligunt, per quae optime
40 , ' civitas administratur, et alios honores et vitam civili prae
, stantiorem habent? [cL.] ullos equidem alios, inquit.
; , . ' c [socR.] Vis ergo hoc jam quaeramus, guo pacto tales in
, , civitate viri exstituri sint et qua ratine in lucem educi
, " possint, uemadmodum esse scis qui ab inferis ad deos
45 ; ascendisse memorentur" [cL.] Quidni velimf inquit. [socR.]
; . , o, aec igitur, ut videtur, jam non testae erit inversio, sed
, animi ex nocturno guodam die ad verum ejus, uod est,
, ascensum conversio, quem quidem veram philosophiam
. . esse dicemus. [cL.] mnino. [socR.] rgone investigandum
50 ,
est, uae disciplina hanc habeat vim" [cL.] Quidni" [socR.]
; ; , d Quaenam igitur erit, Glauco, disciplina, quae animum
, ex his, uae oriuntur, adid, quod est, trahat hoc autem,
, ' dum loquor, in mentem mihi venit. nonne athletas eos
; belli esse, dum juvenes sunt, voluimus? (cL.] Voluimus
 (22, 623.) VS . ., V. 129

" . , utique. [socR.] porlet ergo ad illud hoc quoque habere

, . ; disciplinam, uam quaerimus. [cL.] Quid potissimum 2
. , , [socR.] Ut ne inutilis sit bellatoribus. [cL.] oportet sane,
. inquit, si potes1. [socR.] Gymnastica vero et musica antea
. " , . e a nobis sunt eruditi. [cL.] Ita factum est, inquit. [socn.]
Jam gymnastica fere circa id, uod oritur et perit, sata
. , git, nam corporis incremento et deminutioni praest. [..]
522 . . a pparet. [socR.] aec ergo non erit ea, quam quaerimus,
' ; ' disciplina. [cL.] n erit. [socR.] um vero musica, ualem
', , , supra exposuimus? (cL.] erat illa quidem, inquit, si te.
, , nes memoria, respoudens gymnasticae, consuetudine cu
, , stodes erudiens, tum secundum harmoniam concinnitatem
, quandam, non scientiam, et secundum numerum nume.
, , , rosam decentiam praebens, tum in sermonibus tam fabu
15 losis, quam verioribus alia quaedam, inquit, generis ejus
, , dem habens : disciplina vero tale quid prestans, uale u
. , ' , nunc requiris, in ea nulla erat. [socR.] ccuratissime, in
, ', quam, me commones; nam re vera nihil tale habebat. sed,
, ; o beate Glauco, quaenam talis erit" etenim artes fere omnes
20 o . ' ; 8ordidae videbantur. [cL.] Quidni" et vero duaenam alia
' , praeterea restat disciplina a musica et gymnastica et arti
; , hus Separata " [cL.] ge, inquam, si nihil amplius extra
' , , haec positum sumere possumus, aliquid ex iis, uae ad
. ; omnia pertinent, sumamus. [cL.] Quidnam? [socR.] Velut
25 , commune hoc, uo omnes utuntur et artes et cogitationes et
, disciplinae, quod etiam cuique in primis est discendum. [cL.]
. ; . , Quidf inquit. [socR.] Vile hoc, inquam : discernere unum,
' , duo, tria : summatim autem numerum et computationem
. voco. an non ita se habent haec, ut omnis ars alue scientia
30 , eorum particeps fieri cogatur" [cL.] axime, inquit. [socR.]
; onne, inquam, etiam res bellica" [cL.]Valde, inquit, ne
, . , ' , , cessarium est. [socR.] Certe perridiculum, inquam, ducem
, , . , , gamemnonem in trag"diis alamedes semper ostendit.
d an non animadvertisti numero eum invento et ordines se
35 . , exercitui constituisse ad Ilium dicere et naves et reliqua
omnia numerasse, uasi antea fuissent innumerabilia et
, gamemnon, ut videtur, ne quot pedes quidem haberet,
, novisset, si quidem numerandi imperitus erat? et qualem,
o, ' , quaeso, hunc ducem fuisse existimas ? [cL.] bsurdum
4 , ' equidem, inquit, si verum hoc erat. [socR.] ecessarium
; o ', , , ' ergo, inquam, militi esse dicemus, ut et numerare et com
. , ' , putare possit" (cL.] axime omnium, inquit, si vel tan
tillum ordinum peritus, immo vero si omnino homo futu
; ', , , rus est. [socR.] une igitur, inquam, de hac disciplina
4 , ' idem, quod ego, sentis" [cL.] Quid" (socR.] Videtur ex eo
. , ,
rum numero esse, quae natura sua adintelligentiam ducunt,
; ;
523 , , 3 ualianos requirimus, cumque talis sit, ut omnino ad es
' , sentiam trahat, nemo ea recte uti. [cL.] Quomodo, iuquit,
. , , ; , dicis" [socR.] Conabor, inquam, sententiam meam decla
' , ' . rare. nam quae ego mecum illuc, uo volumus, ducentia,
' , quae nou ducentia distinguo, tu simul contemplatus con
, firma aut nega, ut etiam hoc clarius videamus an tale sit,
. , quale vaticinor. [..] stende, inquit. [socR.] cce
L. 1. 9
 130 . . . (523,521.)
. * - -

. , , , ostendo, inquam, si cernere poles, eorum, quae sensus mo

, b vent, alla excitandae ad considerandum intelligentie vi
, destituta, ut quae satis a sensu judicentur, alia prorsus
, illam ut consideret excitantia, quodsensus nihil sani agat.
. , , [..] empe quae e longinquo, inquit, prospiciuntur,
. dicis, et qua adumbrala suut. [socR.] on admodum, in
, ' , . , , quam, quod dico, assecutus es. [cL.] Quae tandem, inquit,
; , ' , dicis" (socR.] on excilantia, inquam, quaecunque non in
' c contrarium simul sensum egrediuntur, uae vero egredium.

-

, ur, ea excitantiadico, uando sensus non hoc magis, quam

, , --
" ' 21
-
contrarium monstrat, sive ex propinquo sive e longinquo
/

, movetur. sic autem uae dico magis tibi patebunt : hos uti
, , , que tres esse digitos dicimus, pollicem, indicem, me
- "

. ', , dium. [cL.] Plane, inquit. [socR.] rgo ut ex propinquo

" " " / . -

5.
-
o . visos, ita eos me dicere existimato. jam hoc mihi de iis
- - " . - /

. ; considera. [GL.] Quid " (socR.] Digitus quidem esse simi

, d liter quisque eorum videtur, atue ad hoc nihil interest,
, ' sive medius videlur sive extremus, albus seu niger, cras.
, , sus 8eu lenuis, et quicquid generis ejusdem. nam in omni
20 , . bus his plurimorum animus non cogitur intelligentiam in.
errogare, quid sit digitus; nusquam enim visus ei simul
, ' significavit digitum contrarium esse, quam digitum. |ct..]
, n certe, inquit. [socR.]Consentaneum estigitur, inquam,
. , . , ' , tale ad excitandam commovendamque intelligentiam vim
5
' nullam habere. [GL.] Consentaneum. [socR.] Jam vero ma
. . , e gnitudinem et parvitalem eorum numquid visus satis cer.
, nit, nihilque ejus refert medium aliquem eorum positum
' esse sive extremum codemque modo crassitudinem et
, tenuitatem vel mollitiem et duritiem tactus " item reliqui
30 ; sensus num perfecte talia declarant' an sic agit eorum
' , quisque : primum qui ad durum pertinet sensus, coactus
524 a est idem ad molle pertinere animoque ita renuntiat, ut
qui idem et durum et molle esse sentiat" [ci..] Ita, inquit.
[soCR.] onne igitur, inquam, necessarium est in hujus
35 ; , . , modi causa animum dubitare, quid tandem significet du.
' , , rum hic sensus, si quidem idem et molle demonstrat, item
, , levis et gravis sensus, quid leve et grave, si grave leve
, esse et leve grave significat? (cL.] Scilicet, inquit, mirificae
, , hae anino renunliationes sunt et consideratione indigentes.
4
; , b [socn.] erito igitur, inquam, in his rebus primo quidem
, animus conatur rationem et intelligentiam excitans consi
. , ' , derare, utrum unum an duo sint singula qua nuntiantur.
[ct..] Quinon" (socR.] Jam si duo apparent, nonne aliud
,
45 et unum apparet utrumvis?[cL.].ta. [socn.] Si ergo unum
. ' ;
utrumvis, ambo autem duo, haec duo separata cogitabit;
, ;
. , , non separata enim non dno, sed unum cogitaret. [c..]
, Recle. [sodn.] agnum quidem, dicimus, eliam visus et
'. . , o parvum videbal, verum non ut separatum aliquid, sed ut
, ' , . confusum. nonne" [cL.] lane. [socR.] Propter hujus au
; . tem declarationem magnum rursus et parvum intelligentia
, coacta est intuerinon confusum utrumque, sed distinctum,
, , . . contra ac sensus. [cL.] Vera haec. [socR.] onne hinc fere
" , primum ad sciscitandum incilamur, quid tandem rursus
 (524, 525.) CVS. L. V. 131

' ; magnum sit, quid parvum" [cL.] axime vero. [socR.]

. , ' tque ita aliud quidem intelligibile, visibile aliud nuncupa
. ', . dvimus. [.] Rectissime, inquit. [socn.] ac igitur paulo
, ante dicere volebam, cum alia excitandae cogitationis vi
5 , ' , praedita, alla non praedita dicebam atque illa ea esse defi
, niebam, guae in sensum una cum sibi contrariis inciderent,
, , . hc vero, guae minus. [cL.] Jam igitur intelligo, inquit,
, , . ; atque ita mihi videtur. [socR.] Quid ergo? numerus et
; , . unum utro in genere esse tibi videntur " [cL.] aud intel
10 ' , , , ligo, inquit. [socR.] ex supra dictis, inquam, reputa.
' si enim satis ipsum per se cernitur vel alio quopiam sensu
, e percipitur unum, haudquaquam ad essentiam trahendi
, ' vim habebit, uemadmodum de digito diximus; sin autem
, , aliquid semper una cum eo contrarium ei cernitur, ut ni.
15 , hilo magis unum, uam contrarium videatur, altero jam
, ' opus erit judice, cogeturque in eo animus dubitare et quae
, rere et commota in se intelligentia sciscitari, uid tandem
525' , a unnm ipsum sit, atque hoc pacto illa, quae ad unum per
tinet, disciplina ex eorum numero erit, guae ducunt ani
20 . , , ' mum convertuntque ad ejus, quod est, contemplationem.
[cL.] enim, inquit, tale quid utique habet unius aspe
. . ctus; simul enim idem ut unum cernimus et ut infinita mul
, ' , o titudine. [socR.] Jam si unum, inquam, ita habet, nonne
; ' ; universus quoque numerus item? [cL.] Qui minus " [socR.]
5 . . ui computandi et numerandi Scientia omnis circa nume
. . b rum. [..] axime. [socn.] ao autem ad veritatem du.
" , o, cere apparet. [cL.] irum in modum. [socR.] rit igitr
disciplina illa ex earum genere, quas quaerimus; militi
, enim cognitu haec necessaria sunt propter dines, philoso
30 , . pho autem, quod e fluctibus generalionis emergenti es8en
" ', . tiam attingere, aut nunquam computandi peritum fieri ne,
. ; cesse est. [cL.] stita, inquit. [socR.] Custosautem noster et
, , miles est et philosophus. [cL.] Quidni"[socR.] audalienum
igitur fuerit, Glauco, hanc disciplinam lege sancire atque
5 illis, qui summum in civitatelocum obtinebunt, persuadere,
, ' ut se ad computandi scientiam conferant meque vulgari
, modo eam tractent, sed quoad ipsa mente ad numerorum na
, ' turam contemplandam pervenerint, non emendi vendendi.
que gratia ut mercatores vel canpones eam exercentes, sed
U ' . belli causa et ipsius animi facilius a generatione ad verita
', , . , ' , tem essentiamque convertendi. (..] Praeclare Iueris, in
, d guit. [socR.] t profecto, inquam, hac ita in sermonem
adducta ratiocinandi disciplina equidem mecum ipse co
, gito, uam scita sit multisque modis utilis nobis ad id,
5 , . ; . quod volumus, si quis eam cognoscendi, non cauponandi
, , gratia exerceat. [cL.] Qua ratione? inquit. [socn.] oc
ipsum, guod modo diximus, uod vehementer sursum ducit
, , animum deque ipsis numeris disserere cogit, nullo modo
admittens, si quis ei numeros corpora, quae et videntur et
5 . , e attrectantur, habentes in disputatione proferat. nosti enim
, harum rerum peritos, uotiens aliquis ipsum unum ora
, ' , tionesecare conatur, ridere neque admittere, sed si tu in
, , frusta secas, illi multiplicant, caventes, ne guando unum
, . , non unum videatur, sed multae particulae. [cL.] Verissime,
9.
 132 . . . (526, 527.)
526, . , , o - a inquit.[socn.] Quidigitur putas, Glauco, s uis eos ita
, , percontetur : o mirifici, de quibus numeris disputatis, in
, quibus unum tale insit, guale vos vultis, aequale scilicet
unumquodque omneomniet meminimum quidemdiscrepans
b
; ; partemque nullam in se continens P id eos responsuros
, , existimas?[cL.] oc, existimo, deis se numerisloqui, ui
, ' cogitaritantum possint, aliterverotractarinequeant. [socn.]
. , ' , , Viden' igitur, inquam, o amice, re vera necessariam nobis
, banc disciplinam videri, guoniam, ut apparet, animum adi
10 b git ut ipsa intelligentia utatur ad veritatem ipsam perci

' ; , , piendam" [cL.] t vehementer quidem, inquit, id efficit.

. , , [socR.] Quid vero? hocne jaln considerasti, homines na
tura ad computandum idoneos ad omnes disciplinas, ut ita
, , dicam, habiles masci, ac si qui ingenio tardiores hoc eru
, , diti et exerciti sint, si nullam aliam utilitatem capiant, ta
men hoc assequi omnes, ut acutiores, quam antea fiant 2
; , , . , , c [cL.] Sic est, inquit. [socR.] t vero quae majorem discenti
, studentique laborem objiciant, haud facile, opinor, nec
. . multa, si cum lloc comparaveris, reperies. [cL.] on pro
, fecto. [socR.] Itaque horum omnium causa non omittenda
' . est disciplina, sed ad erudiendas optimas naturas adhiben
, ' . da. [cL.] ssentior, inquit.
, , [socn.] oc igitur, inquam, unum nobis ita positum
. sil : secundo autem loco quod huic conjunctum est, con
25 ; , , ; , sideremus, numquid nobis conveniat. [GL.] ouid istud' an
' . " , , d geometriam, inquit, dicis? (soct.] anc ipsam, inquam.
, [cL.] Quantum, inquit, ad bellicam rem pertinet, certe
nobis convenit, nam ad castra pomenda, regiones occu
pandas, contrahendas et porrigendas acies et ad omnia,
30 , quae exercitus in ipsis pugnis et in itineribus figurare so
. ' lent, permultum interest, geometriae peritusne aliquis sit,
, , annon. [socR.] Sed ad haec, inquam, utique exigua quae
, dam geometriae arithmeticaeque particula sufficit, inqui
e rendum est autem, an maxima ejus pars longiusque pro
35, , lata illuc pertineat, ad ideam boni facilius in conspectum
. , , , adducendam.pertinent autem eo, ut nos censemus, omnia,
quae animum illuc convertere se cogunt, ubi ejus, quod
, , est, beatissimum versatur, uod ipsi omni modo est co
. , , . gnoscendum. [cL.] Recte, inquit, dicis. [socR.] rgo si
4 , ,
}
essentiam intueri cogit, convenit, sin autem generationem,
, . . non convenit. [cI..] Ita quidem dicimus. [socR.] Jam hoc,
527 , ' , 31 inquam, nobis non in dubitationem vocabunt quicunque
, vel paulum geometriae periti sunt, uin haec scientia con,
tra omnino se habeat, guam quae in ea verba fiunt ab his,
qui eam tractant. [cL.] Quomodo" inquit. [socR.] Verba
45 , ; . quidem fere ridicule admodum et necessarie faciunt, nam
quasi agentes et actionis gratia omnia verba facientes lo
quuntur, dum et quadrare aiunt et producere atque adji
, cere ceteraque similiter, et lamen doctrina haec tota cogni,
' tionis gratia instituitur. [cL.] Sic est omnino, inquit.
, b [socR.] onne hoc quoque concedendum" [cL.] Quid"
, . ; ; [socR.] nstitui eam cognitionis gratia ejus, quod semper
. " V V / 2 2 . 5 " '

, ' est, non ejus, guod aliquando fit aliquid et interit. [cL.]
o. , Facile hoc ad concedendum, inquit, nam ejus, uod sem
. , per est, geometriae cognitio est. [socR.] rahendi igiur,
 (527, 528.) VS. .. V. 1 33

, vir generose, ad veritatem animi vim habebit atque efti

ciendae philosophae cogitationis, ut ad supera convertan
. , . tur quae nunc contra uam decet ad inferiora dejicimus.
' , ' , , c [cL.] Quam maxime, inquit. [socR.] Quam maxime igitur,
o inquam, praecipiendum est, ut optimae civilatis tuae cives
. . ; ne quo pacto geometriam negligant. nam et quae obiterprae
' . " , ' , stat, haud exigua sunt. [cL.] Qualia? inquit. [socn.] t
, , quae tu commemorabas, inquam, uae ad bellum perti
nent, et ad omnes disciplinas facilius percipiendas pluri
, mum interesse scimus, attigeritne geometriam aliquis, an
10 . non. [cL.] Plurimum per Jovem, inquit. [socR.] anc ergo
', . doctrinam secundo loco discendam juvenibus statuaumus 2
; , . [cL.] Statuamus, inquit.
, , , d [socn.] Quid vero? tertione ponamus astrologiam? an
"' , non censes" (cL.] go vero, inquit, nam de anni tempe.
15 state et mensibus et annis acrius sentire non solum agricul
, . turae navigationique convenit, sed etiam imperatoris mu
, ' , o , neri non minus. [socR.] Suavis es, inquam, gui vereri vi
. ' dearis vulgus, ne inutiles te disciplinas praecipere putent.
, , et tamen non leve istud, sed difficile ad credendum est,
2 uod hujusmodi disciplinis instrumentum uoddam cujus
. que animi expurgatur reviviscitque, quod ceteris studiis
, pessum datur occaecaturque, dignius illud uod servetur,
quam sexcenti oculi, solo enim illo conspicitur veritas. iis
. igitur, gui idem hoc sentiunt, mirum in modum bene loqui
25 , , videberis, gui autem id nunquam senserunt, merito nihil
' te dicere arbitrabuntur; aliam enim inde proficiscentem
, utilitatem commemoratione dignam non vident. illico igi
5 28, , , a tur delibera, cum utris disseras, an tu cum neutris, verum
, tua maxime gratia verba facias neque tamen invideas, si
30 ' , ' . quis alius aliquam inde utilitalem capiat. [GL.] oc, inquit,
, , , eligo, mea ipsius potissimum gratia me loqui et interrogare
. , et respondere. [socn.] rgo retro, inquam, te age; nam
' , nunc non recte proximum geometriae sumptum a nobis est.
. , . [cL.] Quo sumptum modof inquit. [socR.]ost planum, in
25 , ' , quam, statimsolidumillud, uod circumferlur, sumpsimus,
, ' b ante quam ipsum per se sumpsissemus; consentaneum vero
. est post incrementum secundum tertium deinceps sumere.
pertinet autem hoc fere ad cuborum incrementum et ad
. , , , id, quod altitudinis est particeps. [cL.] ertinet utique,
4 . , ' , inquit, sed haec, Socrates, nondum reperta videntur.
, [socR.] Duabus scilicet, inquam, de causis : et quod nulla
, civitas honorem iis habet, cum difficilia sint, non contente
, o quaeruntur, et qui quaCrunt, magistro indigent, sine quo
, , , non repererint, uem primum difficile est exsistere, deinde,
45 , . etiamsi exstiterit, ut nunc res se habet, gui hac indagant,
, , C fastu elati nequaquam paruerint. sin autem civitas tota Si
oo , mulhuic rei praesideat et honorem eihabeat, et isti obtem
perabunt, et hacc assidue contenteque quaesita in lucem
, prodibunt, ualia sint, cum etiam nunc, uamquam vulgo
o , ' , contempta et circumcisa, quaerentibus autem, ua ratione
, utilia sint, ignorantibus nihilo tamen minus vi gratiae cu
. , , d jusdam vigeant, neque mirum sit, si in lucem prodeant.
, (..] t sane, inquit, gratiae quidem plurimum habent, sed
, mili apertius quae nunc dicebas, declara. nam studium,
 134 , . . (529, 53.)
. , ' . uod circaplanum versatur, hoc est, geometriam ponebas.
', , [socR.] Ita, inquam. [cL.] ost hanc deinde, inquit, pri
, ' . , , mum quidem astrologiam, sed tum retulisti pedem. [socR.]
nimver dum propero, inquam, celeriter omnia persequi,
5 , retardor potius; nam proxime positam eam, uae altitudi.
, nis incrementum tractat, disciplinam, quia ridicule tracta.
o, . , , . . tur, praetergressus post geometriam astrologiam posui, uae
, ' , in altitudinis motu versatur. [cL.] Recte, inquit, dicis.
, , (soCR.] rgo quarto loco, inquam, ponamus astrologiam,
. , '. , eam, uae nunc praetermittitur, adesse statuentes, si civi
, tas eam habere velit. [cL.] erito, inquit. et quod astro
3.
529 , , logiae laudationem meam, Socrates, ineptam paulo ante
, et eo nomine reprehendendam dixisti, nunc te duce laudo.
. , ' , nam cuique patere existimo hanc animum cogere ut sursum
5 . aspicial, et hinc illuc ducere. [socR.] Fortasse, inquam,
, . omnibus praeter me patet : mihi enim non ita videtur. [GI..;
, . t quonam modo " inquit. [socR.] Ut nunc eam tractant
, ,; , ' , qui viam ad philosophiam monstrant, valde dersum ocu
, los flectere milli videtur. [cL.] Qua ratione, inquit, id di.
20 - b cis" (socR.] Satis generose mihi videris, inquam, tecum
, ipse constituere, quid sit supera discere; nam etiam si quis
, ' . , laquearia variis coloribus picta suspiciens animadvertat ali
' , quid, eum tu mente, non oculis spectare arbitrari videris.
, , ac fortasse recte sentis, ego autem inepte. nam equidem
25 , nullam aliam disciplinam statuere possum animum ad su.
pera dirigere, nisi eam, ae circa id, quod est et videri
, , non potest, versatur, et si quissursum ore aperto vel der.
, , sum clauso sensibile aliquid discere studet, neque discere
, C eum unquam dico, Scientiam enim nihil tale habere, ne
3 . , , que sursum ejus animum, sed dersum spectare censeo,
, etiamsi resupinus nalans in lerra vel mari discat. [cL.]
, o Dedi, inquit, p:nam; jure enim me reprehendisti. verum
; , ' qua ratione, diversa ab ea, qua nunc utuntur, discendam
, astrologiam esse dicebas, si ejus perceptio esset ad ea, quae
, dicimus, profutura" (socR.] ac, inquam : has, quae in
, , d calo sunt, varietates, quoniam in loco visibili sunt, exi.
stimandum est optime accuratissimeque in hoc genere se
habere, sed veris multo inferiores esse, quibus quae est
Velocilas et quae est tarditas in vero numero verisque figuris
40 , ' . ; , . omnibus et feruntur inter se et quaeinsunt, feruut: quae ra
, , tione quidem et cogitatione percipipossunt, visu vero nequa
, quam. an tu censes? (GL.] ullo modo, inquit. [socR.] Itaque
: calestium varietate utendum est velut exemplo quodam
ad illa percipienda, perinde ac siquis incideret in figuras
a Daedalo vel alio artifice vel pictore eximie compositas et
45 ,
elaboratas, quas si qui videret geometriae peritus, artifi.
cium guidem pulcherrimum, celerum ridiculum eum esse
, judicaret, qui attentius talia consideraret tamquam in ipsis
veritatem aequalium vel duplorum vel alius proportionis
530
. ' a
cujusquam deprehensurus. [cL.] t vero esset ridiculum,
,0
; . , ' inquit. [socn.] Jam vere astrologia peritum, inquam,
, nonne eodem modo affectum iri putas in siderum motus
, , intuentem ! arbitraturum quidem, quam fieri in hujusmodi
, operibus possit pulcherrime a caeli conditore et calum
ipsum et quae in eo sunt, fabricata esse, sed noctis ad
 (530, 531.) VS, .. V. 135

*,


. diem comparationem horumque ad mensem et mensis ad
w- -

annum et reliquorum astrorum vel ad illa, vel inter ipsa

, , -b non absurdum existimaturum putas eum, ui et fieri hmc
Semper eodem modo statuat neque unquam mutare teno.
5 , rem, cum et corpus habeant et videantur, omnique modo
, veritatem eorum assequi labore!" (cL.] ihi certe in prac.
, , , . sentia, inquit, te audienti videtur. [socR.] Itaque propo
', ' , sitionibus, inquam, utentes, ul geometriam, ita etiam a
, ' strologiam tractabimus et quaein calo sunt missa faciemus,
, , c si re vera ita percepturi sumus astrologiam, ut uod natura

" . ,
in animo sapientiae compos est, utile ex inutili efficiatur.
" C.

o o. , , , [cL.] Quam multiplicem, inquit, operam praecipis ad eam,

,


. -42
, , 2 \ " -
quae nunc astrologiae datur. [socR.] rbitror autem, in

w-
, -
quam, et reliqua nos eodem modo praecepturos, si aliquo
15 , inter legumlatores loco haberi volumus. sed enim quam
,
-
nunc ex convenientibus disciplinis commemorare potes"
, , ' . , , [cL.] ullam equidem, inquit, sic in praesentia. [socn.]

' , , , ttamen non unam, sed plures, inquam, species motus
' \ r > - . 1 W -

d prachet, ut arbitror, quas quidem omnes fortasse sapiens

2 , . ; , ' , promere poterit : quae vero et nobis occurrant, duae sunt.
. ; , , [cL.] Quales" [socR.] Praeter hanc, inquam, respondens oi
, altera. (ci..] Qualis" (socn.] Videntur, inquam, ut ad astro

, logiam oculi, sic ad harmonicum motum aures fabricatae,

, o , germane quodammodo esse disciplinae, ut et ytha.
et hao
- "' -- -

25 , , gorei statunnt et nos, Glauco, assentimur. aut guomodo

, , . , ' , agimus" [cL.] Ita, inquit. [socR.] Itaque, inquam, uo
, , e miam grande hoc opus est, illos percontabimur, pacto




,


de eare tradant et si quid aliud praeter ea : nos autem -

. ; ' ad haec omnianostrum illud servabimus. [cL.] Quid" [soc.]

30 , e uando uicuam ex his imperfectum discere conentur
, ,
1. -
alumni nostri, uodve non illuc redeat semper, uo deve
"

, nire omnia debent, uemadmodum modo de astrologia di.

531 , a ximus. an ignoras etiam in harmonia tale uid ab iis fieri"
nam dum concentus rursus et sonos, qui percipiuntnr au
35 . , ribus, inter se metiuntur, irrito sicut astrologi labore occu.
, , pantur. [cL.] er deos, inquit, et ridicule admodum, den
, sitates uasdam nuncupantes et aures admoventes velut ex
, contigua domo vocem aucupantes alii dicunt medium ad.
, huc sonitum aliquem se audire idque minimum esse
40 , intervallum, uo metiendum sit, alii vero ambigunt so
, . ,
' , , num jam similem audiridicentes, utrique aures menti prae
ponentes. [socR.] u vero, inquam, bonos illos dicis, ui
, chordas vexant examinantue et verticillis torquent; sed
o
45 ne longius fiat simile de plectri percussionibus et de indi.
cio et negatione et jactantia chordarum, simili jam finem
,
, ' impono neque hos dicere me testor, sed illos, quos dixi
, , mus modo de harmonia percontandos. nam idem faciunt,
quod illi in astrologia : numeros sectantur, ui in concenti
50 bus his ad aures accidentibus insunt, sed inde non ascen
, ' , dunt investigandum sibi proponentes, ui consonantes nu
, merisint, ui non, et quam ob causam utrique tales sint.
. , , . (cL.] egotium scilicet divinum, inquit, dicis. [socn.]
, ' , Utile vero, inquam, ad honi pulchrique quaestionem, ali
 136 , . .
(532, 533.)
" - "! "

, . ter vero institutum inutile. [..] Probabile isud quidem,

', . ', ' , , inquit. [socR.] rhitror autem, inquam, supra dictorum
, d quoue omnium tractationem, siad mutuam ipsorum com.
, munionem cognationemque pervenerit collegeritque, qua
,
illa iuter se ratine affinia sint, ad ea, quae volumus, con.
, ducturam, neque inutilem fore laborem, sin minus, inuti
. , ,
, ,
/ 2- / 3 ', lem. [G..] t ego, inquit, ita vaticinor, sed permagnum ne
, .
- gotium dicis, Socrates. [socR.] Prooemiine, inquam, an
, ' , , ,
10 , cujus dicis an ignoramus haec omnia esse pro.mia legis
, ipsius, quam discioportet" non enim, opinor, horum pe
. , , ritos disserendi facultate instructos esse putas. [ct..] on
. ' , , per Jovem, inquit, exceptis perpaucis guibusdaminereos,
qui milli occurrerunt. [socn.] umquid vero, inquam,
5 ; ' , ,
- - -w -
quireddere et accipere rationem nequeant, scire quicquam
532 . , , , a posse eorum, quae esse scienda dicimus" [cL.] e id qui.
, , dem, inquit. [socR.] rgone, inquam, o Glauco, hic mo
' , dus ipse est, quem disserendi ars persequitur? uem inter
intelligibilia referendum facultas imitatur cernendi, quam
20
diximus ipsa jam animalia etipsas stellas et ipsum denique
, solem intueri conari haud secus cum quis adhibita dis
' Serendi facultate remotis sensibus omnibus ratine ad
, , ipsum, quod est, quodlibet contendere conatur nee desistit
, '
prius, quam ipsum, qnod est bonum, intelligentia ipsa
,
perceperit, tune ad finem intelligibilis ita pervenit, ut ille
; , . ,
; ; , alterad visibilis finem?[cL.] mnino ita est, inquit. [soc.]
' , Quidigitur ' nonne dialecticam hane procedendi rationem
vocas" (GL.] Quidni" [socR.] Illa vero, inquam, solutio
3 Vinculorum conversioque ab umbris ad simulaGra ac lucem
' et ex antro ad solem exitus ibique animalia et plantas et
, solis lucem intuendi imbecillitas, imaginum vero in aquis
, ' ' divinarum et umbrarum eorum, guae sunt, non simulacro.
, rum item simulati, si cum sole comparetur, luminis ope
3: , , effectarum inspectio quam habebat vim, eam universa haec
artium, guas persecuti sumus, tractatio habet, ut optimum
, in animo evehat ad spectandum praestantissimum eorum,
quae sunt, uemadmodum illic clarissimum in corpore eve
. , d hebatur ad lucidissimum in corporeo et visibili loco. (GL.]
4 , quidem, inquit, sic accipio; quamquam mihi talia haec
, ' esse videntur, ut neque facile accipi omnino possint neque
, ( facile rejici. verumtamen cum non in praesentia solum au
, dienda, sed posthac sapius repelenda sint, his ita positis,
) , '
ut nunc traditum est, ad ipsam jam legem accedamus
45 , atque ita eam persequamur, ut pro.mium persecuti su
, mus. uare dic, uis disserendi facultatis modus, et quas
, ,
in species distributio, et qua rursus viae sinl. nam has jam
, , o,
erunt, ut videtur, uae illuc perducant, uo qui pervene
, o
. , ' rit, quasi requiescet ab itinere et viam absolverit. [socR.]
-

533, , ' 3 ondum, inquam, mi Glauco, sequi poteris; nam quod

-

' , ' ad me attinet, nihil tibi deesset studii, neque jam imagi
7' -

, ' , nem ejus, de quo agimus, videres, sed ipsum verum, uale
"
- -

' , , ' milli quidem videtur, ulrum aulem vere necne, haudqua
 (533, 534.) VS. ., V. 137

' , , quam affirmandum, sed tali specie esse, id vero asseveran

; dum. nonne" [cL.] Quidni" (socn.] iamne istud, solam
disserendi facultatem in his, uae diximus, erudito id osten.
, ; , , dere, aliter vero cognosci non posse" [..] oc quoque,
5 . , ' , inquit, asseverandum. [socn.] Illud certe, inquam, nemo
, b dubitans contradicet nobis, de ipso unoduoque ullam
o aliam disciplinam via et ratine quod unumqnodque sit,
' assequi conari, sed ceterae artes omnes aut ad opiniones
, hominum cupiditatesque respiciunt, aut ad generationes et
10 , compositiones, aut ad curam eorum, quae gignuntur et com
, ponuntur, conversa sunt, reliquae autem, quas diximus
, , ejus, uod est, quodam modo participes esse, geometriam
o, ejusque comites, videmus, ut somnient de eo, guod est,
, re vera autem cernere id nequeant, donec suppositionibus
15 , utentesimmobiles eas relinquunt nec rationem illarum red

, , dere possunt. nam ubi principium nidem ponitur id, uod
, est ignotum, finis autem et media ex ignotis sunt contexta,
, talis consensio ui unquam scientia fiet? [cL.] ullo modo,
; , ' , inquit. (80CR.] Sola igitur, inquam, disserendi ratio hac
20, ' , via procedit, suppositiones adipsum principium extollens,
, ' , ut firmas reddat, ac re vera animi oculum coono barbarico
, d obrutum sensim trahit ac sursum ducit, adjutricibus ac
ministris convertendi utens artibus his, quas exposuimus;
, quas 8aepe Scientias propter consuetudinem nominavimus,
25 indigent autem alio nomine, clariore quidem, quam est
, opinio, obscuriore vero, quam scientia : cogitationem eam
, , , , in superioribus alicub definivimus, sed de nomine, opinor,
controversia non est inter eos, uibus de rebus tantis,
', , quantis nobis, disceptatio est proposita. [cL.] n certe,
30 inquit. [sed quod duntaxat pro rerum conditione perspicue
. , (' monstret, quae tecum apud animuln loquare.] [socu.] la
]. , celne igitur, inquam, quemadmodum prius, primam por
' , , tionem vocare scientiam, secundam cogitationem, tertiam
534 , , a fidem, quartam conjecturam, et haec ambo opinionem, illa
35 , autem intelligentiam, et opinionem uidem circa genera
, ' , tionem, intelligentiam vero circa essentiam esse, et quod
, , est ad generationem essentia, id ad opinionem esse intelli
, , gentiam, quodque intelligentia ad opinionem, id ad fidem
, scientiam et ad conjecturam cogitationem, comparationem
40 ' ' vero eorum, uo ista pertinent, divisionemque utriusque
, , , , bipartitam, opinabilis et intelligibilis, Glauco, omittamus,
, ne prolixioris etiam orationis, quam prioris, necessitatem
. , , , b nobis imponat. [cL.] mihi vero, inquit, reliqua, quau
, . " um sequi possum, arrident. [socR.] tiamne dialecticum
45 , vocas eum, ui essentiac rationem cujusque tenet" et qui
, ' non tenet, uatenus nec sibi mec alii potest reddere ratio
, nem, eatemus intelligentiam circa hoc habere negabis" [..]
; , ' , , Qui enim, inquit, non negem" (socR.] rgone de bono quo.
que similiter : quicunque boni ideam ratione definire non
50 potest a ceteris omnibus eam separans, nec tamquam in
C prlioper omnesimpugnatines perrumpens non secundum
, , ' opinionem, sed secundum essentiam redarguerestudens in
, lhis omnibus stabili ot inconcussa progreditur ratione, hunc
, tu neque bonum ipsum dices cognitum habere neque aliud
"
 138 . . . (334, 335)
\ 2 . "

, ' quicquam bonum, verum si quod forte simulacrum attige.

, , rit, opinione, non scientia illud attingere, atque hac in vita
, somniantem dormitantemque anlequam hic expergiscatur,
, " d ad inferos descensurumibique prorsusesse obdormiturum"
5 , , ' , [GL.] er Jovem, inquit, omnia haec pro viribus asseverabo.
. [socR.] t vero pueros tuos, quos nunc oratione educas
, ,
alue erudis, si quando re ipsa erudires, non sineres, opi
, , , nor, ratine carentes quasi lineas maximarum rerum in
civilate potestatem habere. [cL.] n certe, inquit. [socn.]
. , . egemme igitur feres, qua jubeantur ean potissimum disci.
plinam capessere, quae eos ad interrogandum et responden.
, dum ut scientes decet aptissimos redditura sit" [..] Fe
' ; , , . . ram, inquit, una tecum. [socR.] umquid ergo videtur
"' , , tibi, inquam, doctrinis omnibus dialectica instar apicis no
15 , '
, bis esse imposita, nec ulla doctrina recte super hanc posse
535' , , a poni, sed hic jam doctrinarum omnium esse finis" (cL.]
. ihi quidem videtur, inquit.
, ' , , [socR.] Itaque distributio, inquam , tibi restat, uibus
20 . , . tradendae hae disciplinae sint et quomodo. (cL.] Videlicet,
, inquit. [soCR.] Recordaris, in primo illo delectu quales
; , ' , ; delegerimusprincipes P[cL.] Quidnirecorder Pinquit.[socR.]
, ' , Quoad reliqua igitur, inquam, naturas illas eligendas exi.
stimato : nam et gravissimos et fortissimos decet eligere et
quantum potest speciosissimos, praeterea vero non strenui
25
solum et generosi moribus quaerendi sunt, sed qui insuper
eas habeant naturae dotes, guas disciplina haec exigit. (cL.]
,
Quasnam t separatas dicis? [socR.] cumine, inquam,
.
; , , , vir beate, facilitateque discendi opus eis est ad doctrinas;
30 multo magis enim absterret animum disciplinarum, uam
exercitationum corporis dificultas, siquidem magis pro

prius illi labor est, cum soli obveniat neque ei cum corpore
, communis sit. [GL.] Vera, inquit. [socn.] iam memo
, , ' .
rem igitur et indefatigabilem et omnino laboriosum quaeri
, . necesse est. an quo tu putas modo aliquem et libenter labo
35 . - c res corporis subiturum et tam arduum discendi meditandi.
que negotium esse perfecturum" [cL.] eminem, inquit,
; , ' , nisi dui plane bona natura sit praeditus. [soc.] Certe
' . , quod nunc perperam fit, inquam, et quod philosophia
' , contemptui habetur, eo accidit, ut et supra dicebam, quod
40 , 6 , ' non pro dignitate ipsam attingunt; neque enim a spuriis,
, , sed a legitimis attingi debebat. [cL.] Quo pacto " inquit.
; . , , d [socn.] Principio, inquam, ad labores suscipiendos claudus
, , esse non debet quisquis est philosophiae operam daturus,
' . , ut partim eos libenter adeat, partim recu8el. accidit autem
45 hoc, uotiens aliquis gymnasiis et venationi et reliquis
, , corporis exercitationibus deditus disciplinarum studium
, ' refugit neque audiendo delectatur nec inquirendo, sed
. omnem hanc curam odit, claudus vero et ille est, qui in
, , . , contrariam partem est laboriosus. [cL.] Verissime dicis,
' , , inquit. [socR.]onnead veritatem quoque, inquam, simi.
liler mancumeulu ponemus animum, qui voluntarium men
, ' dacium odit et agre fert ipse Secum et aliis mentienlibus
vehementer indignatur, non voluntarium vero facile tole,
, ' rat, et si uando desipere deprehenditur, haud graviler
 (536,537.) VS. L. V. 1 39

536o ; , . a fert, sed libenter veluti sus ignorantiac sordibus volutalur"

, ' , [cL.] mnino quidem, inquit. [socn.] tiam ad temperan
tiam, inquam, et fortitudinem et magnificentiam et reliquas
. virtutis partes praecipue observandum est, quinam spurius
5 sit, ui legitimus quando enim haec talia cognoscere non
, didicerint vel privativel civitas, ignari utuntur claudis et
, , Spuriis ad quodcunque horum negotiorum fors tulerit ut vel
. , , . amicis vel praesidibus utantur. (cL.] Sic accidit prorsus, in
, ' , , quit. [soCR.]obis igitur, inquam, haecomniacavendasunt;
10 b nam si et Corpore et mente integros ad tantam doctrinam
, tantamque exercitationem ducemus atque erudiemus, et
, ius ipsum nobis minime succensebit, et civitatem remque
, publicam servabimus : sin aliter affectos adducemus, con
traria mobis accident omnia et philosophiam etiam magis
15 . ' , ' ridendam propinabimus. [cL.] urpe quidem id esset,
. , ' inquit. [8CR.] Sane quidem, inquam. ceterum ridendum
o . , . et eg nunc me praebere vider. [cL.] Qui" uaeso, inquit.
, ' , , (80CR.] blitus eram, inquam , nos jocari, et acrius verba
, feci, uam parerat. uippeinterlouendum adphilosophiam
20 respiciens eamque indignis nodis dedecore affectam videns
o indignabundus mihi vider et quasi iratus his, ui in culpa
. ', , '
8unt, Severius dixisse, qute dixi. [cL.] on per Jovem,
. ' , ' , , inquit, mihi quidem auditori. [socR.] t mihi, inquam,
, oratori. hoc vero me nos fugiat, uod in priori delectu se
25 , . nes elegimus, id in hoc nequaquam licere. neque enim So
, d loni credendum est hominem senescentem posse multa
, ' , discere, immo minus, quam currere, sed juvenum omnes
. , . magni multique labores sunt. [cL.] ecesse est, inquit.
[socR.] Illa igitur, uae ad arithmeticam et geometriam o
20 , mnemque eruditiohem eampertinent, quaedialecticamante.
, , cedere debet, pueristradenda sunt, alqueis docendi modus
. ; adhibendus est, uo minime cogi ad discendum videantur.
", ' , . [cL.] Cur istud" (socR.] Quoniam, inquam, non decel libe
, rum hominem cum servitute uicquam discere. nam corpo
35 , ris quidem labores invite suscepti nihilo deterius corpus
. , . efficiunt, animo vero nihil, quod coactus discat, inhaeret.
, , , [cL.] Vera, inquit. [socR.] rgo non per vim, inqam,
537, , a vir optime, pueros discendo, sed ludentes educa, nt et
' o ' . , magis ad quod quisque natura sit aptus, possis agnoscere.
40 , o , ' , [cL.] Consentaneum est, inquit, quod dicis. [socR.] Re
cordarisne, inquam, ad bellum quogue dixisse nos pueros
, , in equis spectandi gratia ducendos et, si tuto fieri possit,
, , prope admovendos et catulorum inslar sanguine esse im
, . , ' , buendos" [cL.] Recordor, inquit. [socR.] In his omnibus
45 o igitur, inquam, laboribus, disciplinis, periculis, quicunque
, . sollertissimum se ubiquepraebuerit, in numerum uendam
, , , , ' , - b seligendus est. [cL.] Qua in aetale? inquit. [socR.] Quando
, , necessariae exercitationes eos remittunt. per hoc enim tem
, pus, sivebienniumeritseutriennium, facerealiud mequeunt;
50 labor enim ac somnus disciplinis adversi sunt, et simul haec
, exploratio non minima est, qualis quisque in gymnasiis
. , apparebit. [cL.] Quidni" inquit. [socR.] Jam post id
. , ' , tempus, inquam, uicunque ex vicenariis electi fuerint ,
o majoribus, quam ceteri, aficientur honoribus, et qua
 140 , . . (537,538.)
, c disciplinae pueris, cum instituebantur, fuse sunt traditae,
his conjungendae sunt in conspectum cognationis inter sin
gulas et naturam ejus, uodest, intercedentis. [cL.]Certe
. , , sola, inquit, talis cognitio quibus tradita fuerit, stabilis
. , ' , permanet. [socR.] t vero maxima haec, inquam, probatio
, est dialecticae et non dialecticae naturae. nempe quisquis ad
, . o, ' . conspectum capiendumidoneus est, dialecticus est, uimi.
, ' , nus, non est dialecticus. [ct.]ssentior, inquit. [socn.] is
digitur, inquam, animadversis oportebit te eos, ui maxime
, ' tales in iis reperientur et constantes in disciplinis itemque
, , in bello et in reliquis institutis, postquam annum trigesi
, o mum egerint, ex electis electos in majoribus honorihus
constituere et disserendi facultate explorare, quis eorum
, 08sit dimi880 0culorum et reliquorum sensuum auxilio ad
15 ' ' ipsum, guod est, cum veritate accedere, ua quidem in re
. , magna, o amice, opus est cautione- [cL.] Curnam 2 inquit.
. , ' . , ' [socR.] on animadvertis, inquam, quantum nunc malum
, in disserendi ratine obtineat" [cL.] Quale istud2 inquit.
; , . , [socR.] Iniquitate, inquam, abundat. [cL.] dmodum,
2 , . , . inquit. [socR.] umquid mirum, inquam, accidere eis
o, , ; existimas mec ignoscis" [cL.] Qua ratine maxime? inquit.
, . , ' , [socR.] Velut, inquam, si quis suppositus puer magnis in
, divitiis magnaque et copiosa domo inter adulatores mullos
538 , , a adolescat, adultus autem sentiat non horum, uise paren
25 , tes ejus ferant, filium esse, veros tamen parentes nusquam
, reperiat, numquid vaticinari potes, quali hic animo futurus
, sit erga adulatores et erga eos, qui ipsum sibisupposnerunt,
, et eo tempore, quo nihil de suppositione suspicabatur,
, ; et posquam rem cognovit" an vis me vaticinantem au
30 ; , . dire" [cL.] Volo, inquit. [socR.] Vaticinorigitur, inquam,
, , illum magis eos honoraturum, guos parentes et propinquos
- b existima, uam assentatores, minusque eos, si quid in
, , digeant, neglecurum, tardioremque fore ad injuriam iis
, facto verbisve inferendam, magisque illis in rebus gravi
25 , , bus, quam adulatoribus pariturum, dum verum ignorat.
, . [cL.] Verisimile est, inquit. [socR.] Re vero intellecta va
, . , ticinor eundem hos minus honoraturum et curaturum, as
sentatores vero magis, eisque promptius, ubm antea
, obtemperaturum et jam ad eorum arbitrium vitam compo
40 , , ' c siturum suam, palam cum iis conversantem, hos vero,
, , quos parentes et propinquos putaverat, nisi valde natura
, quus sit, nihil prorsus curaturum. [cI..] mnia, inquit,
, . , , narras, ualia contingerent. sed quid hoc simile ad eos,
, qui disserendo operam dant" (socR.] Scilicet sunt nobis a
45 , pueritia opiniones de rebus justis honestisque, sub quibus
, tamquam parentibus educati sumus, quibus obsequium et
, honorem habemus. [cL.] Sunt plane. [socR.] is item
. . d alia sunt instituta contraria voluptatibus conjuncta, quae
, dum animo blandiunlur, ad sese nos alliciunt, non tamen
50 ' , persuadent vel paululum moderatis, illa potius paterna co
' ' lentibus eisque obtemperantibus. [cL.] Sunt ista. [socR.]
. , Quid igitur? inquam : siad aliquem ita se habentem acce
, ' dens uaestio interroget, uid honesum sit, ac si respon
, , 6 derit uod a legislatore accepit, ratio eum confutet cre
 (339, 540.) VS. .. V. 141

o , broque et multis modis arguens eo deducat, ut opinetur

, illud non magis honestum esse, quam turpe, deque justo
, , ac bono similiter agat, et de ceteris, uae snmmo in honore
, habebat : quo eum posthac modo se erga illa habiturum
esse putas honoris et observantia ratine habita" (cL.] e
, , , que honorem, inquit, neque obsequium eis ut antea habeat
. " , ' , necesse est. [socR.] Quando igitur, inquam, neque ista
, amplius honoranda et ad se pertinentia existimat, neque re
539, , a perit vera, in quammam potius, quamin adulatoriam vitam
10 ; , . eum transiturum esse consentaneum est? (cL.] n nullam,
, o, . . inquit. [soCR.] Contemptor legum igitur, opinor, ex cul
, , , tore factus videbitur. [cL.] ecesse est. [socR.] onne
o, ; igitur, inquam, merito hoc iis accidit, ui ita disserendo
', . operam dant, et, ut modo dicebam, magnopere ignoscen
15 , dum" (cL.] t miserandum insuper, inquit. [socR.] oc
; , ' . ' igitur miserandum ne tricenariis tuis accidat, nonne omnis
, b tibi cautio in dialectices usu adlibenda est" [cL.] Ita pror
; o , su8, inquit. [socR.] onne una hac valida cautio est, guod
, , juniores attingere eam non sinimus? neque enim te fugere
20 , , arbitror adolescentulos, cum primum disputationes gu
, stant, eo uasi ludo quodam ad refellendum abuti eosque,
ui confutant alios, sectantes et ipsos alios redarguere ac
. , . more catulorum vellicandisrahendisque disputationeproxi
, mis delectari. (cL.] irum in modum, inqui. [socn.]
25 , C ostquam vero multos et ipsi convicerunt et a multis con
victi sunt, eo confestim deveniunt, ut ex pristinis opinio
nibus ratam nullam habeant, alque inde et ipsi et universa
. , . philosophia apud reliquos in infamiam incurrerunt. [cL.]
, ' , Verissime, inquit. [socR.] t vir natu grandior, inquam,
30 , ab hac insania abstinebit et investigandae veritatis gratia
, disserentem imitabitur potius, quam eum, quijocandicausa
, d ludit et contradicit, et cum ipse moderatior erit, tum stu
. dium ex contemptiori reddet laudatius. [cL] Recte, inquit.
, . [socR.] d ejusmodi praelerea cautionem nonne superiora
35 ' , quoque dicta sunt omnia, oportere videlicet moderatos na
, tura et graves esse illos, qui ad disputationis studium ad
' mittantur, non ut nunc uilibet et miuime idoneus eo acce
; , . dit" [cL.] rorsus, inquit. [socR.]Si uis igitur disserendi
studio assidue diligenlerque det operam nihilque agataliud,
40 o, ' o sed ut antea corpus, nunc mentem hac ratjone exerceat,
, , ; ", , eine anni duplo illis plures sufficient" (cL.] Sex, inquit,
; , , dicis, an quattuor" (socR.] Quinque utique, inquam, po
nas; deinde enim in antrum illud iterum tibi deducendi
cogendique erunt et rebus bellicis et omnibus, quibus ju
45 , ' venes praesunt, praeesse, ut ne usu quidem rerum ab reli
, , quis superentur. atque etiam in his explorandierunt, utrum
540 . 31 Constantes permaneant, dum trahuntur uocunque, an
, ' , , nutent. [cL.] Quot autem annos, inquit, istis tribuis?
, ' . [soc.] Quindecim, inquam. uinquagenarii autem facti
quicunque incolumes servati et rebus gestis pariter ac
scientiain omnibus omnino excellentes exstiterint, ad finem
jam perducendi sunt cogendique, ut animioculum in ipso
, , illo defigant, quod omnibus lumen praebet, ipsoque bono
, conspecto ad ejus exemplum civitatem et privalos seque
 142 . . . (540,54,543.)
- b ipsos orment per omnem reliquam vitam suo quisque tem.
, , pore, plurimum quidem in philosophia versantes, cum vero
, tempus venit, in civilibus negotiis laborantes gubernantes
, , que civitatis gralia, non quasi pulchrum, sed necessarium
5 ' , agentes; atque ita cum alios similes ipsis instruxerint, eos
, vicissim rei publicae custodes relinquentes ipsi in beatorum
, insulas migrent, monumenta vero illis et sacra publice
' , fiant, si Pythia oraculo confirmaverit, tamquam geniis,
, , , sin minus, lamquam bealis et divinis. [cL.] erpulchros,
() . , , inquit, viros principes, Socrales, uasi sculptor exlli
, , , . Duisi. [socR.] t feminas quoque, inquam, o Glauco. ne
, ' , . que enim putes magis me de viris dixisse qute dixerim,
o , quam de feminis, quae quidem natura aptae appareant. (cL.]
, Recte, inquit, si quidem pariter omnia, ut exposuimus, cum
. , ,
, . ; d viris communia habebunt. [socn.] Quid ergo" inquam :
conceditisne nos de civitate et republica non omnino vota
, , dixisse, sed difficilia quidem factu, allamen fieri quae pos
, , , Sint meque alia ratione, nisi qua diximus, si scilicet viri re
20
, , Vera philosophi vel unus vel plures nacli in civitate poten
, tiam prasentes honores ut illiberales et nullius pretii de
, spexerint, rectum vero et honores ab eo proficiscentes plu
, rimi fecerint, maximum autem et summopere necessarium

, Justum existimantes et huic servientes idque adaugentes
25
Civitatem suam diligenter concinnarint" (cL.] Quo pac
; ; . " , inquit. [soCR.] Ita, inquam, ut omnes in urbe decem an.
' , , nis majores in agros emitlant, liberos autem eorum susci.
541 , 31
pientes procul ab his moribus, quibus etiam parentes ntun.
,
tur, suis in moribus ac legibus, quales supra descripsimus,
30 o,
educent, alque ita celerrime atque facillime civitatem et
, o ,
rem publicam, quam diximus, constitutam et ipsam bea
,
, , tam fore et genus hominum, in quo exstiterit, plurimum
, ; ', beaturam" [cL.] Plurimum vero, inquit, et quemadmodum
- " - - - - - - - - - ---

35 , , , - b fieri possit ejusmodi civitas, si quando fiat, videris mihi,

, . , , Socrates, bene exposuisse. [socR.] onne ergo satis, in
quam, jam nobis dictum et de hac civitate et de viro
, , ei simili" nam patet fere, qualem etiam hunc requisituri
. , simus. [cL.] Patet, inquit, et quod quaris, ad finem mihi
40 , . perductum videtur.
-b--. -

. R VUS.

513 , , a [socn.] sto, haec igitur convenerunt inter nos, Glau

, co, in civitate optime instituta communes esse debere
, uxores et liberos, communem quoque omnem eruditionem
45 , similiterque omniacum belli, tum pacis officia, reges autem
ipsorum esse deberein philosophia et ad bellum praslantis,
. , . simos. [cL.] Convenerunt, inquit. [socR.] t vero haec
, - b uogue concessimus, principes, ubiessent constituti, habi
, tatum ducturos esse milites in habitationes, quales dixe
, ramus, uae nihilproprii cuiquam habereut, sed communes
 (544, 545.) VS . L. V. 143

, . omnibus essent. ad hujusmodi vero habitationes etiam pos

, , o sessiones, si recordaris, communi consensu definivimus
, . , qualesfuturae iis essent. [cL.]t memini, inquit, censere nos
, nihil eorum, uae nunc possident reliqui, esse ab aliq
5 , , possidendum, sed tamquam belli athletas atque custodes
o c mercedem custodiac annuum ad haec victum ab reliquisacci
, pientes eos oportere et sese et reliquam civitatem curare.
. , , , [soCR.] Recte, inquam, dicis. 8ed cum haec absolvissemus,
' ' , , recordemur, unde huc digressi simus, ut eandem rursus
, . viam carpamus. [ct.] aud difficile istud, inquit. fer
, , , , enim quemadmodum nunc quasi de civitate satis egisses,
, , verba faciebas talem civitatem, ualem tum descripseras,
, , bonam te ponere dicens et virum illi similem, cum tamen,
, , ut apparuit, etiam meliorem civitatem virumque exhibere
5, , ' p0sses. verum tamen reliquas, si haec recta esset, corru
544 , . a plas esse dicebas. reliquarum vero rerum publicarum, ut
, , memini, species esse quattuor ostendebas, quarum qui
, dem ratio habenda et vitia consideranda et his rursus simi
les viri contemplandi essent, utiis omnibus visis et optimo
2
, viro itemque pessimo extra controversiam posi conside
, raremus, utrum vir ptimus felicissimus, pessimus autem
esset miserrimus, an se res aliter haberet. atque interro
o, , , gante me, uas tu uattnor res publicas diceres, ibi tum
, b olemarchus et dimantus sermonem interpellarunt, unde
25, , tu suscepta oratione huc denique pervenisti. [soc.] Recte
' . , , . admodnm, inquam, meministi. [GL.] rgo rursus tamquam
, , luctator eandem ansam praebe et idem interrogante me co
nare nunc ea dicere, uae tune eras declaraturus. [socR.] Si
. , ' , . quidem, inquam, potero. [cL.] t profecto, inquit, audire ego
30 , ' , , cup, quasnam diceres guattuor res publicas. [socR.] aud
. , ' gravate, inquam, audies. sunt enim quas dico, uae et
, . , nomina habent, primum quae vulgo laudatur, Cretensis et
, , Laconica haec, secunda et secundo loco laudata ea, quae
, paucorum potentia nominatur, multis plena malis res pu
35 , ' , hlica, tum huic adversaria, quae eam proxime excipit, gu
, hernatio popularis, denique generosa tyrannis, ab his
o , omnibus differens, quartus civitatis extremusque morbus.
, an quam aliam habes rei publicae formam, uae in perspicua
, d et distincta uadam specie sit collocata 2 dynastarum enium
40 , principatus et venalia regna et tales quadam res publicae
inter has fere interjectae exstant, uarum non pauciores
, ' inter barbaros, quam inter Graecos repereris. [cL.] ultae
, , certe et absurdae, inquit, memorantur. [socR.] Scisne
, , . ' , ' igitur, inquam, hominum uque totidem necessario mo
45
, rum esse genera, quot rerum publicarum" an ex quercu
, , aliqua existimas aut ex rupe fieri res publicas potius, quam
, ' ex moribus, qui in civitatibus sunt, qui quasi momento
, e suo reliqua secum trahant " [cL.] n ego aliunde, inquit,
; ', , , nisi hinc. [socR.] Itaque si civitatum species quinque
50 . , sunt, privatorum guoque constitutiones animorum quinque
. erunt. [cL.] Quidni" (socR.] qui optimatum gubernationi
; similem virum jam persecuti sumu8, uem vere bonum et
, . justum esse dicimus. [cL.] ersecuti sumus. [socR.] r
545. "' a gone deteriores deinceps enarrare nostrum est, contentio
 144 , . . (545, 546.)
, , sum ambitiosumque virum e regione Laconicae rei publicae
, collocatum, tum paucorum imperii cupidum et popularem
, et tyrannicum, ut injustissimum conspicati opponamus
, Justissimo perfecteque dispiciamus, uomodo pura justitia
5 , ad puram injustitiam comparata sit felicitatis et miseriae
ejus, in quo inest, habita ratione, ut aut hrasymacho
, obtemperantes injustitiam sectemur, aut ei, uae nunc
, b conspicua fit, rationijustitiam" (cL.] Ita prorsus agendum
, , , est, inquit. [socR.] Quemadmodum igitur cpimus ante in
10 . ' rebus publicis mores animadvertere, quam in hominibus
, , privatis, quia illic magis pateant, itane et nunc primum
, consideranda est ambitiosa res publica (nomen enim aliud
( usitatum non habeo : aut honoris imperium vel honoris
) principatum dicere debemus) ad eam vero virum talem
, considerabimus, deinde paucorum potentiam lalemque vi
, C rum, postea popularem gubernationem contemplati virum
, inspiciemus popularem, quarto vero loco sub tyranno agen
o tem civitatem ingressi et intuiti rursus tyrannicum animum
, , respicientes conabimur ea, qual proposuimus, probabili
20 o ; ter dijudicare" [cL.] Ratine quidem certe, inquit, sic
, , inspectio judiciumque procedet. [socR.] geigitur, inquam,
. , ' , , explicare conemur, quo pacto ambitiosum imperium ex
' , optimatum gubernatione nascatur. an hoc uidem simpli
, d citer verum est, omnem rem publicam ex ipso eo, guod
25 , dominatur, mulari, quando in ipso hoc seditio oritur, dum
, , , vero Secum consentit, etiam si valde exiguum sit, mutari
; . o , , eam non posse? (cL.] st ita. [socR.] Jam quonamigitur
, , pacto, inquam, o Glauco, civitas nobis movebitur, et qua
ratione defensoresetprincipesalteri cumalteris etipsisccum
3 , , ", dissidebunl? an vis imilantes omerum usas oremus, ut
, nobis dicant, ua ratine seditio primum inciderit, dica
, , 9 musqueipsas tragice nobiscum veluti puerisjocantes luden
o, tesque quasi serio agentes magnificis verbis uti" [cL.]
, ; ; . uibus" [socR.] is fere. difficile quidem est ita consti
546 ' utam civitatem moveri, verum cum omne uod ortum est,
, ' corruptioni sit obnoxium, ne talis quidem constitutio pe
, . omne tempus manebit, sed solvetur. solutio vero hacc est :
, , non solum plantis terrae infixis, sed etiam animalibus in
terra versantibus fertilitas et sterilitas animi corporumque
40 , contingit, uando circumversiones singulis circulorum
, , conjungunt ambitus, his quidem, quae brevis sunt vitae,
. breves, contrariis vero contrarios. vestri vero generis
, 1, fecunditatem et sterilitatem nos civitatis gubernatores
educavistis, quamvis sapientes fuerint, nihilo magis ratio
' ,
ne una cum sensu assequentur, sed practeribit eos et ali.
4 , . quando cum non opportunum erit, gignendo operam da
bunt. est autem ei, quod divinitus generatum est,
, circuitus, uem numerus continet perfectus, humano vero
, is, in quo primo incrementa efficientia et effecta tres di
stantias et quattuor terminos nacta simulantium et dissimu
50 lantium et crescentium et decrescentium cuncta pronuntia
bilia et eftabilia inter se effecerunt, uorum sesquitertia
radix uinario conjuncta duas harmonias praebet ler aucta,
, , , unam aequalem aequaliter multiplicatam, centum toliens,
, , alteram longitudine quidem acqualem illi, sed oblongam,
 (oo-ors) VS. .. V. 145

centum quidem numerorum ex diametris eftabilibus qui.

, , . narii, Singulorum uno imminutorum, duabus autem inefia
, , bilibus, centum vero cuborum ternarii. universus autem
lhic numerus geometricus talem auctorilatem habens polio
5 d res deterioresque regit generationes, uassicivitatis vestrae
, ' , custodes ignorantes inopportuno tempore sponsas sponsis
, conjunxerint, non bona indole praditi mec felices pueri

, nascentur; uorum etsi optimi a prioribus constituentur,
/ - - - - " /

o tamen uia indignierunt, ad patrum potestatem evecti nos

, ' primum negligere incipient , custodes cum sint, et musi
, o cam justo minoris aestimabunt, deinde gymnasticam ; unde
, juvenes vobis erunt a musica alieniores. ex his autem
e principes constituentur non admodum ad custodiam idonei
' , in explorandis generibus illis esiodeis et vestris, aureo
547 a atque argenteo et aeneo et ferreo. commisso vero argento
cum ferro et auro cum aere dissimilitudo exorietur et in
, , aequalitas discors, quae ubicunque nascuntur, bellum 8em.
, . per et inimicitias pariunt. hac igitur stirpe prognatam se
, . ditionem, nbicunque oritur, existimari oportet. [cL.] t
20 ', , .
"1 ) V 2 / , /
recte, inquit, respondere illas dicemus. [socn.] eque

, ' , , . , enim aliter, inquam, fas est, cum usae sint. [cL.] Quid
' , ; , b igitur, inquit, post hoc usae dicunt" (socR.] rta, in
' , , quam, seditione trahere incipiunt utraquegenera, ferreum
quidem et aeneum ad uaestum agrorumque et domorum
25 , ' ,
aurique etargentipossessionem, aureum vero et argenteum,
, , tpote non egena, sed opulenta natura, animos ad virtutem
, statumque pristinum vocant, vi vero contendentibus his

et inter se repugnantibus consentiunt tandem, ut divisis
30 , agris et domibus privatim quaeque possideantur, illos
' , vero, ui ante ab eis custodiebantur tamquam liberi et
, amici atque altores, in servitutem redactos ut accolas ver.
nasque habeant, ipsique belli et custodiae erum curam
. , , gerant. [cL.] Videtur mihi, inquit, haec mutatio ita acci
3 . , ' , dere. [socR.] onne igitur, inquam, media hacc guberna
; tio inter optimatum et paucorum imperium " [..] Certe.
. [soc.] utabitur ergo ita : mutata vero quomodo admi
o; , d nistrabitur" an palet eam partim prioremrem publicam esse
, , ' imitaturam, partim paucorum potentiam, utpole quae in
4 , ; , . medio locata est, partim etiam quiddam sibi proprium
habituram 2 (cL.] Ita, inquit. [80CR.] onne igitur eo,
quod principes honorabuntur, et milites ab agricultura et
, artibus reliquoque quaestu abstinebunt, et communia fient
convivia, gymnasticique ludi et belli certamina frequenta.
4 , , buntur, his omnibus priorem imitabilur" (cL.] Profec.
. .
, (socn.] o vero, quod sapientes metuet ad magistratus
, , admittere, quia non amplius simplices rigidosque hujus.
, modi viros, sed mixtos possideat, et quod ad animosos
, , simplicioresque inclinabit, qui ad bellum magis, uam ad
548 a pacem natura idonei sint, et quod dolos machinasque eo
, pertinentes magnifaciet semperque bella geret, hacc et talia
; . pleraqueipsa sibi propria habebit " [cL.] Certe. [Soc.] C i
, ' , , di vero, inquam, pccunia hi erunt, ruemadmodum illi in
. 1.
10
 146 . . . (548, 40.)
, paucorum dominatu, et in tenebris aurum et argentum
, truculenle honorabunt, upote gui aeraria propriosque the
, , sauros habeant, uibus ista recondant, atque etiam septa
, , domorum plane ut proprios nidos, in quibus multos mu
f o lierum et aliorum quorumlibet gratia sumptus faciant.
. , . b [cL.] Verissime, inquit. [socR.] onne etiam opum tena
, ces, quippe quas magni faciant mec palam possideant, alie
, ' norum autem prodigi propter cupiditatem, et clanculum
, voluptatibus indulgentes, haud secus legem ac pueri pa
, , trem subterfugienles, non persuasione, sed vi educati,
' propterea quod veram usam, quae cum sermonibus et
, , philosophia conjuncta est, neglexerint antiquioremque
. musica gymnasticam habuerint. [cL.] mnino, inquit,
, , mixtam ex malo bonoque rem publicam refers. [socR.]
. , ' ixta est enim, inquam, prae ceteris autem unum maxime
' in ea conspicuum est propter animositatis imperium, con
, . , tentionis ambitionisque studium. [cL.] Vehementer, inquit.
' , , ' , [socR.] aec igitur, inquam, res publica ita orta talisque
, erit, si sermone formam rei publica" adumbrantes non ac
2 d curate omnia describere volumus, quia sufficit vel ex de

lineatine virum justissimum injustissimumque agnoscere,

, infinitae vero longitudinis res estomnes respublicas omnes
, que mores nulla re praetermissa enarrare. [cL.] Recle,
. , . inquit. [socR.] Quis igitur ad hanc rem publicam compara
25
, tus est vir" uomodo ortus et qualis" [D.] uto equidem,
; , , inquit dimantus, quod ad contentionis studium attinet,
. ", similem eum esse Glauconis hujus. [socR.] Fortasse, in
' , , quam, quod ad hoc, sed in his non ad hujus modum
. ; comparatus mihi videtur. [D.] n guibus" [socR.] Fero
20 , ' , , ciorem esse eum necesse est, inquam, et a musica quo
, ' dammodo alieniorem, musicae vero cupidum et audiendi
549 , orationumque studiosum nequaquam. et adversus servos
, , ferox erit hujusmodi vir, non servos despiciens quemadmo
, dum probe eruditus, erga liberos autem mitis, magistrati
35 , ' bus valde obediens, imperii et honoris cupidus, non arte
, ' dicendi praeponialiis cupiens aut simili facultate, sed rebus
, bellicis et ad bellica pertinentibus, gymnastica et venatio
. , , nis Studiosus. [D.] st enim, inquit, mos hic illius rei
. , ' , publica. [socR.] onne et pecunias, inquam, iste dum
40
, bjuvenis est, contemnet, quo verolongius progredietur aeta
, tis, eo magis diliget, ideo quod avarae natura est particeps
neque integer ad virtutem, quippe optimo custode destitu
,
tus" (D.] Quonam " inquit dimantus. [socR.] Ratione,
; ' , . , ' , inquam, musicae conjuncta, quae sola cum adest, per
5 omnem vitam virtutem in eo, cui adest, servat. [D.]
45

. , , . raeclare loqueris, inquil. [socR.] uetalis, inquam, est

, ' , adolescens ambitiosi imperii indole praeditus, tali similis
, . . C civitati. [D.] rorsus. [socR.] fficitur autem, inquam,
', , , in hunc fere modum, natus. ut fit, patre bono in civitate
50 oo non bene gubernata habitanle, honoreset magistratus et ju
, dicia et reliquam hujuscemodi negotiorum curam fugiente
libenterque se submittente, ut a negotiis liber sit. [D.]
, . , Quonam, inquit, pacto efficitur" [socR.] Cum, inquam,
, ; ", ' , primum matrem audit aegre ferentem, quod maritus einon
 (549, 550.) VS. .. V. 147

, d inter principes locum tenet, et idcirco inter alias mulieres

, minoris aestimatam, tum videntem minime eum pecuniae
, studere neque ejus causa vel privatim injudiciis vel publi.
o ce contendere et rixari, sed ad hacc omnia negligentiorem
5 , esse et in semet ipsum semper animum intentum habere
,
, animadvertit, ipsam vero nec admodum colere neque de,
, spicere, his omnibus indignantem dictitantemqne ignavum
, ei esse patrem nimisque remissum et quae alia de talibus
, o .
cantare mulieres solent. [D.] ulta profecto, inquit
. , dimantus, suique similia. [socR ] orro scis, inquam,
, . ,
' , etiam servos et domesticos lrum talia guaedam auribus
, puerorum insusurrare, benevolentiae opinionem habentes,
15 , ,
, ,
et si quem viderint vel pecuniam patri debentem, guem
ipse in jus non vocet, vel aliam injuriam inferentem, hor
, , tari eum, ul vir factus omnes istos ulciscatur virque ma,
550 .
, gis sit, uam pater. ac domo egressus alia horum similia
2 audit videtque, videlicet sua agentes in civitate stolidos
, vocari ac parvi pendi, non sua vero honorari laudarique.
, tunc igitur adolescentulus omnia haec audiens vidensque et

rursus patris sermones audiens et studia ejus videns in

25 , ' proximo juxta studia ceterorum, dum ab his utrisque tra
, p hitur, patre uidem rationalem ejus vim animi fovente et
o , augente, reliquis autem concupiscendi et irascendi natu
, ram, cum non malo sit ingenio natus, mala tamen cetero
, rum consuetudiue usus, in medium ab his utrisque tractus
20 , ' concedit imperiumque sui tradit medio, contentioso atue

iracundo, fitque vir magni spiritus honorisque cupidus.
. , , [D.] lane mihi, inquit, videris ortum hujus enarrasse.
. , ' , 9 (socn.] abemus igitur, inquam, secundam rem publicam
35 . virumque secundum. [D.] abemus, inquit.
, .
, , [socR.] Jamne igitur secundum schylum alium dica,
, mus alii civitati attributumf vel potius secundum institu.
; , . tum nostrum priori loco civitatem " [D.] rorsus, inquit.
4o ' , , [socR.] rit autem, ut opinor, proxima post hanc paucorum
. , ' , dominatio. [D.] Quam potissimum, inquit, rei publica!
; , ' , constitutionem eo nomine appellas? (socR.] x censu, in
, , quam, pendentem, in qua divites rebus praesunt, pauper
. , '. - dimperii expers est. [D.] Intelligo, inquit. [socn.] onne
5 , igitur dicendum, uo pacto primum ex gubernatione am
45

; . , ' , bitiosa in hanc transgressio fiat" [D.] Certe. [socR.] tqui

, . ; , ' , vel cacco, inquam, perspicuum est, uo pacto fiat. [D.]
uonam : [soCR.] rarium illud, inquam, cujusque auro
, plenum talem perdit rem publicam. nam primum'uidem
o sumptus sibi reperiunt et leges eo detorduent cum ipsi,
o . , e tum uxores ipsorum obedientiam negantes. [D.] Consen
. , o, taneum est, inguit. [socR.] Deinde alter alterius exemplo
. et aemulatione incitati plerique tales fiunt. [D.] Consenta.
. , , neum. [socR.] inc igitur, inquam, ad opes cupidius quae.
10.
 1 48 . . . (551, 552.)
rendas progressi quanto huic maju8, anto virtuti minus
, , pretium statuunt. an non ita virtus a divitiis discrepat,
, quasi utraque in lance slaterae sint posita semperque in
; ',contrariam partem declinent" [D.] la prorsus, inquit.
551. a [socR.] Quando igitur in civitate divitiae ac divites hono
o . . rantur, virtusbonique viriminorisfiunt. [D.] Liquet.[socR.]
, Incenduntur vero ad ea studia omnes, quae in honore
. . sunt, eaque frequentant : quae vero nullo honore censen
tur, apud quosque jacere solent. [n.] Sic est. [socR.] Ita.
que pro contentiosis honorisque cupidis viris quaestuosi et
, pecuniae avidi denique fiunt et divitem guidem laudant,
. . o et admirantur et ad magistratus evehunt, pauperem vero
, - b despiciunt. [n.] Ita sane. [socn.] une igitur legem san,
, , , ' , Ciunt terminum dominationis paucorum, modum rei fa
15 , miliaris definientes, majorem, ubi magis, minorem, ubi
, ' minus paucorum dominatio obtinet, prohibentesque, nequis
, ad magistratus admittatur, cui non res definitum censum
, ; attingat, haec autem aut vi efficiunt armis, aut prius etiam
. , , metu incusso talem constituunt rem publicam. an non ita P
2 . , , , [D.] Ita vero. [socR.] Constitutio igitur, ut breviler dicam,
, haec est. [D.] st, inquit, sed quisnam rei publicas modus?
, , , . C et quaenam vitia sunt, guibus laborare eam dicebamus 2
, [socR.]rimum uidem, inquam, ipse ejusterminus ita com
, , , paratus. vide enim, si quis navium gubernatores ita ex
25 . , ' , censu institueret, pauperem vero quamvisgubernandi peri
. tiorem non admitteret. D.] alam video, inquit, navigatio
; . , ' , nem. [socR.]onne idem de alius cujusvis hominis vel rei
; ', , , gubernationestatueudum "[n.] rbitror equidem. [socn.]
. - d xceptadivitate? inquam: an etiam de civitate" [.] Longe
30 . . , vero maxime, inquit, quanto haec difficillima est et maxima
; ; , gubernatio. [socR.] Uno igitur hoctanto paucorum domina
, tio laborat vitio. [D.] pparet. [socn.] Quid vero? num hoc
, , oo , illolevius" [D.] Quale istud" (socR.] Quod necesse est non
. ', , .
unam hanc, sed duas esse civitates, unam pauperum, al
5 ,
3? teram divitum, eosque una habilantes mutuas sibi semper
insidias struentes. [D.]ihilo per Jovem, inquit, levius.
, e [socR.] t verohoc pulchrum est, uodbellum fortassegerere
, non possunt, guia cogunlur aut plebe utentes armata ma
, gis eam formidare, quam hostes, aut non utentes re vera
40 , . . in ipso proelio paucorum domini videri, simul quod pecu
, , niam conferre nolunt, utpote avari. [D.) on pulchrum.
552 a [socR.] Quid vero? uod jam dudum vituperavimus, quod
, in hujusmodi civitate iidem homines multa simul agun,
; ' . " , terram colunt, uaestum faciunt, militant, num recte ha
45 . bere putas" [D.]ullo modo. [socR.] Jam horum malorum
; , omnium vide anhaec prima gravissimum recipiat hoc. (D.]
, uale" [socn.] Quod licet alicuisua omnia vendere, et alii
, ea sibi comparare, atqne ei, ui vendiderit, habilare in
, civitate ita, ut nulla civitatis pars sit, neque guaestuarius
5 . , . b neque opifex neque eques neque miles, sed pauper et ege
o nus nominatus. [D.] rima haec, inquit. certe non prohi
, , betur id in civitatibus paucorum imperio subjectis. neque
. , ,
, ' - - -
enlm alii praedivites essent, aliiprorsus egeni. [socR.] Recle.
, hoc autem considera : num uando divitiis pollens hic ta
 (552, 533.) VS. L. V. 149

, lis sumptus faciebat, magis (unc civitati utilis erat ad ea,

, quae modo dlcebamus? an videbatur quidem e principum
, ; , numero esse, re vera autem neque princeps neque minister
, , . 9 erat ejus, sed suarum facultatum consumptor" [D.] Sic,
, ' , , inquit : videbatur, erat autem nihil aliud, nisi consum
, , ptor. (8CR.]Vin' igilur, inquam, dicamus quemadmodum in
, ; favo fucus oritur, examinis morbus, itaet hominemhujusce
, , . , ,
modi in domonasci fucum morbum civitatis" [D.] rorsus,
, , inquit, Socrates. [socR.] onne vero, dimante, vo.
, , latiles fucos omnes aculeis carentes deus fecit, hos autem
, terrestres partim carentes, partim diris instructos acu.
dleis? et exhis, ui aculeos non habent, mendici senes mo
; , . , ' , riuntur, ex aculeatis aulem omnes sunt qui vocantur malt.
15 , fici" [D.] Verissime, inquit. [soca.] aud dubie igitur, in.
quam, in civitate, ubimendicos vides, ibi et fures insunt
. occulti et crumenarum sectores et sacrilegi et omnium hu
, . , o jusmodi malorum architecti. [n.] aud dubie, inquit.
; ', ,
20 . , [socR.] Quidigitur" in civitatibus, quae reguntur a pancis,
nonne mendicos inesse vides? (D.] aene omnes, inquit,
, e exceptis principibus. [socR.] utamusne igitur, inquam,
, maleficos uoque in eis esse multos aculeis instructos, quos
; , , ' '
diligenter vi contineant principes" (D.] utamus plane.
[socR.] onne ob disciplinae neglectionem et pravam educa
25 ; tionem, et rei publicae constitutionem tales ibi exsistere di
. '
, cemus" [Dj Dicemus. [socR.] alis igitur erit civitas paucis
553. , . a subjecta, totque premetur malis, fortasse etiam pluribus.
, ' , , , [D.] Ita fere, inquit. [socn.] erfecta jam nobis sit et hac,
20 inquam, res publica, guam paucorum dominationem vo
, cant, quae ex censu magistratus habet : virum autem huic
. , ' , similem nunc consideremus, quo pacto fiat, factusque qualis
sit. [D.] axime, inquit. [socR.] onne hac potissimum ra.
; ; " tione ex ambitioso illo in paucorum imperii cupidum tran.
35 , sit" [D.] Qua[socR.] Quando filinsillo patre natus prin
b quidem patrem aemulatur ejusque vestigia premit, deinde
, eum videt subito tamquam ad scopulum allisum ad civi.
' , tatem sua seque effundere, ve! imperatoris munere vel alio
,
majore magistratu functum ex eogue in judicium vocatum,
40 , a calumniatoribus circumventum, vel morte vel exsilio mul
. ', . catum vel infamia notatum et bonis omnibus exutum. [D.]
" , ,
Consentaneum, inquit. [socR.] aec vero postquam vidit,
, o, o amice, atque perpessus est, amisso patrimonio perterri
c tus confestim, opinor, ex animi solio praecipitem dat am
4 bitionem et iracundiam illam et humilior propter pauper.

tatem factus sese ad uaestum convertit et Sordide ac minu,
'
tatim parcens et opus faciens pecuniam colligit. nonne ta
lem tune existimas in illo solio concupiscentiam et avari
50 , tiam locare et magnum apud se regem creare tiaris et mo
; , . , milibus et acinacis ornatum " [D.] xistimo, inquit. (socR.]
o, d Rationalem autem facultatem, opinor, et iracundiam humi
' lhincinde desidentes sub illo servire huic cogit et alteram
, ' milil aliud reputare aut considerare sinit, nisi unde ex pau,
 150 . . .
(554,555.)
, cioribus opibus plures fiant, alteram antem rursus nihil
, aliud mirari et colere, nisi divitias atque divites, neque
, ' ' , dignitatem exre alia nisi ex opum possessione quaerere, et
. si quid aliud eo pertineat. [D.] ulla certe, inquit, alia ra
' , , tione aeque celeriter et vehementer exjuvene ambitioso pe.
. ' , e cuniae fit cupidus. [socR.] stne igitur hic, inquam, pau.
' , ; corum imperii similis" [D.] Certe mutatio ejus ex viro
, facta est similiillius rei publica, ex ua paucorum impe
554. , . a rium prodiit. [socR.] Jam consideremus, numquid similis
10 sit. [D.] Consideremus. [socu.] onne primum eo, uod
; ' ; pecuniam plurimi facit, similis erit" [D.] Quidni" (socn.]
, t vero etiam eo,quod parcus est et laboriosus, necessarias
' , tantum cupiditates suas explens, ceteris vero sumptibus ne
, o quaquam indulgens, sed reliquas appetitiones tamquam
15 . . temerarias coercens. [D.] agnopere. [socR.] Squalidus
, ' , quidam, inquam, undique rem familiarem augens, coa
, b cervando intentus thesauro; quos quidem homines vulgus
. ; probat. an non hic erit talis rei publicae similis" [p.]ihi
, , quidem, inquit, videtur. pecuniae certe maxime honorantur
20 . , o, et ab civitate et ab hoc. [socn.] eque enim hic, ut arbi
' , . , tror, inquam, disciplinae applicuit animum. [D.] on, ut
opinor, inquit; neque enim caecum sibi ducem chori con.
, , ' , stituisset et primo loco haberet. [socR.] ene, inquam; hoc
autem considera : nonnefucorumnaturaesimiles cupidilates
, , C ob disciplinae neglectionem in eo nasci dicamus, partim
25

, ; mendicas, partim maleficas, ab reliqua diligentiavi coerci

', . ' , , tas" [D.] axime, inquit. [socn.] Scisne, inquam, quo
; ; . respiciens harum maleticia conspicaturus sis" [D.] Quo.
, nam " inquit. [socR.] d orborum tutelas, et si quid ipsis
30 , . tale contingit, quo magnam injuste agendi potestatem man
. ' , ciscantur. [D.] Vera. [socR.] onne hinc apparet, in reli
, quis commerciis hunc, in quibus bene audiat, quia justus
, d videatur, probabili quadam sibi ipsi illata vi alias cupidita
, , , ' tes pravas, quae in eo insunt, coercere, non persuadendo,
35 , ' , quod non sit melius, neque ratine mansuefaciendo, sed
; ', . , ' necessitate ac metu, de reliqua re familiari anxium" [n.]
, , ,
Summopere, inquit. [socR.] per Jovem, inquam,
, amice, in plerisque eorum reperies, quando aliena consu
. , ' , . menda sunt, cognatas fuco inesse cupiditates. [D.] Valde
40 ' , quidem, inquit. [socR.] on igitur liber ab intestina sedi
, e tine hic erit neque unus, sed duplex, cupiditales autem
. . habebit cupiditatum ut plurimum dominatrices meliores
, o, deteriorum. [D.] st ita. [socR.] Quamobrem, opinor, de
centior hic aliis multis erit : consentientis tamen et com

45 . positae mentis vera virtus longe ab eo aberit. [D.] ihi

. videtur. [socR.] t vero in certaminibus ignavus aemulus
555 -a erit vir parcus, uotiens privatim in civitale de victoria
, aliqua aliave palma erit certandum, et sumptus bonae existi.
, mationis et conentionum hujusmodigratia facere detrectans
nequeprodigas libidines suscitare et in societatem certandi
50 contendendique vocare ausus paucis quibusdam suis pau,
, corum dominatui convenienter pugmans ut plurimum vin
. citur et dives est. [D.]Sane, inquit. [socR.] umquid dubi
, . , ' , tamus adhuc, inquam, uin similis civitati ei, qua guberna.
 (555,556) VS. . V. 151

o tur a paucis, homo parcus el quaestuosus compositus si1"

; , . b (D.] ullo modo, inquit.
, o, , [soc.] Jam populare imperium delnceps investigandum
, videtur, uo pacto et fiat et factum sese habeat, ut talis
rursus virimores cognoscamus eumque adjudicium produ.
' . , , Camus. [D.] Certe eandem, inquit, quamadhuc, viam te.
. , ' , nuerimus. [soCIt.] onne, inquam, hunc fere in modum
ex paucorum potentia in popularem gubernationem civitas
, ' , transit, propter insatiabilem ejus, uod optimum propo.
10 ; ; , situm habent, cupiditatem, ut quam ditissimisint" (D.]
o, uo pacto" (socR.] Quia, opinor, principes in ea propter
, divitias principes sunt, intemperantiam juvenum coercere
,
, nolunt vetando, ne consumere eis et perdere sua liceat,
15 ut emptione et feneratione eorum bona occupantes opulen,
. , tiores etiam honoratioresque fiant. [D.]axime omnium.
, [socR.] Jam vero illud satisne constat fieri non posse in ci
, ' vitate, ut divitiae magnifiant sinul et temperantia satis
; , d imbuantur cives, sed necessario alterutrum negligi" [D.]
20 , . Constat plane, inquit. [soCR.] ihil igitur curantes in ci
vitatibus paucorum imperio subjectis neque coercentes in
o . . temperantiam nonnunquam homines satis generosa indole
, o, ad paupertatem detrudunt. [D.] axime. [socR.] Sedent
, , igitur, ut arbitror, isti in civitate aculeati et armati, alii
25 , , alieno aere oppressi, alii infamia notati, alii utrumque,
, infensi et insidiantes cum illis, ui bona ipsorum possident,
. . " tum reliquis, novarum rerumcupidi. [.]Suntista. [socn.]
t guaestuosi illi demisso capite hosque non videre simu.
lantes reliquorum ut quisque cedit, immisso argento vul
30 nerantes et sortem fenore multiplicantes fucis el memdicis
55 oo a civitatem replent. [D.] Quidni repleant inquit. [socn.]
. , , ; ' , eque illa ratione, inquam, tanti mali incendium restin.
' ,
guere volunt, ut vetent pro arbitrio quemque cum suis bo
, ,
nis agere, neque hac, qua rursus alia lege talia solvuntur.
35 , .
[D.] Qua lege" [socR.] Quae ab illa secunda est cogitue
; " ' .
, cives virtutis curam suscipere. nam si quae pleraque volun
tariorum commerciorumsuo quemque periculo inirejuberet,
, b minus impudenterquaestum in civitatefacerent, paucioraque
40 , ' in ea mala de genere horum, quae diximus, nasCerentur.
, . [D.] ulto vero pauciora, inquit. [socR.] unc aulem,
, ' . ', , inquam, his omnibus de causis principes subditos quidem
tales in civitate reddunt, se ipsos vero et suos nomne lu
xuriosos juniores et a corporis animique laboribus abhor
45 ' rentes mollesque ad resistendum voluptatibus et doloribus
,
et inertes" [D.] Quidni" [socR.] Se ipsos vero omnium
; rerum praeter quaestum negligentes neque majorem virtutis
; curam habentes, uam habent pauperes ' [D.] on ma
,
50 ; . jorem. [socR.] Ita igitur comparati cum conveniunt inter
se principes ac subditi vel in itineribus vel in aliis commu
, nionibus vel spectaculorum vel expeditionum, vel navigan.
, o tes una vel militantes, vel etiam in ipsis periculis sese
, . d invicem spectantes nullo modo in his pauperes a divitibus
 152 . . . (856-559.)
w / " '
despiciuntur, sed fortasse macer homo pauper, sole adu.
, , , stus, in acie juxta opulentum collocatus in umbra molliter
, educatum, aliena carne onustum, cum anhelantem et anxium
, videt, non putas sua eum censere ignavia viros hujusmodi
5
, ' divites esse, alterumque alleri, cum soli sunt, nunliare
, , locupletes illos nihili esse? [D.] vi certe, inquit, ita
,
: eos facere. [socn.] onne igitur quemadmodum corpus
; , , , . affectum parvo momento externo indiget, ut in morbum
- -- - . - -

incidat, nonnunquam etiam nulla extrinsecus re accedente

. - / W / > '

, ipsum secum dissidel, ita et civitas similiter affecta parva
, occasione, aliunde sibi vel his ex optimatum, vel illis ex

' " "

, populari re publica auxilium arcessentibus, agrotat et se

cum ipsa pugnat, nonnunquam etiam nullis extrinsecus
o
15 , , accedentibus disside1" [D.] axime. [socR.] Jam popu
557 ; . a laris gubernatio fit, ut arbitror, uando pauperes victoria
, o, , politi alleros partim interfecerunt, partim expulerunt, re
. 2 - r 2.

, , liquis autem aequam rei publica et magistratuum partem

attribuerunt, atque ut plurimum sortilo magistratus in ea
V 2 \ ' - 2 . /

20 . obtingunt. [D.] st utique, inquit, haec popularis civi

, , , tatis constitutio, sive armis effecta fuerit, seu metu se
'
- "

'
'
2' subduxerint alleri. [socR.] Quanam igitur, inquam, ho
/ 9 /

. , ' , rum civium est vita" et qualis hacc rursus res publica haud
,
,

,

, b dubie enim vir talis popularis aliquis apparebit. [D.] aud
25 . dubie, inquit. [socR.] onne primum uidem liberi sunt,
,
-
* -

- \
,
"

et libertatis civitas plena est alque ingenuitatis, et faciendi

2

, in ea uidlibet cuilibet potestas" [.] Fertur certe qui.

" " - -- ' r

; , . dem, inquit. [socR.] Ubi autem licet, ibi haud dubie

" , , quisque arbitratu suo vitam suam sibi instituet. [n.]
30 , Certe. [socR.] mnis igitur generis, opinor, in hac potis
. . , o, simum civitate exsistent homines. [n.] Quidni" [socn.]
o .
Videtur, inquam, hac omnium esse rerum publicarum pul.
; , ' , cherrima : ut pallium varium omnibus pictum floribus,

35 , ita et haec omnibus moribus distincta pulcherrima visu
, , ' , videtur. ac fortasse, inquam, ut pueri et mulieres varia
, spectantes, sic multi hanc quoque pulcherrimam arbitra.
, . buntur. [.] Sane, inquit. [socR.] que idonea est,
'., .

"
, .,
' . d inquam, o beate, in qua rem publicam quaeras. [D.] Qui"
,
40 . ; quaeso. [socR.] Quia omnia rerum publicarum genera

.
propter licentiam habet; ac videtur ei, qui rempublicam
o , instituere vult, quod modo nos fecimus, popularis civitas
, tamquam forum quoddam rerum publicarum adeunda, et
, quae maxime placeat, forma eligenda electaque instituenda.
45, o , [D.] Certe exempla, inquit, fortasse non deessent. [socR.]
, . , , ullam vero, inquam, necessitatem esse in hac civilate
. . magistratibus fungendi, etiamsi idoneus sis ad fungendum,
, , , ' neque rursus parendi, si molis, neque bellum gerendi aliis
, ,
50
,
/ -
gerentibus, neque pacem agendiagentibus aliis, nisi placeat
,
pax, nec rursus si gua te lex imperare vetet aut sententias
, , ' ,
, ferre, nihilo minus neque ab imperio neque a seulentiis fe
553 , , ' rendis, ubi animus tulerit, abstinendi, nonne divina hacc et
dulcis in praesentia vita est" (D.] Forasse, inquit, in
 VS. L. V. 153
(558,559.)

;

, , . , hac. [socn.] Quid autem" lenitas erga nonnullos damnatos
, nonne elegans? an mondum tali in civitate vidisti homines
, capitis vel exilio condemnatos nihilo minus remanere atque
, in medio versari, cum, uasi memo curet aut videat, instar
5 , herois ille obambulat" [D.] ultos quidem, inquit. [soc.]
; ', Indulgentia vero ejus et nihil minus quam morositas, sed
. ' b contemptus eorum, uibus nos civitatem constituentes mul
, tum tribuebamus, quod nisi quis excellenti esset ingenio
, , praeditus, nunquam vir bonus evaderet, nisi statim a prima
, ' , pueritia luderet honeste et omnia talia seclaretur, ut ea
omnia magnifice conculcans nihil pensi liabet, ex qualibus
, ' uis studiis ad rem publicam accedens eam gerat, sed ho
, norat, si modo henevolum se multitudini esse dicat: [D.]
, , Valde quidem, inquit, generosa est. [socR.] aec igitur,
15 ; ', , c inquam, et alia horum similia habebit gubernatio popularis
. , , eritque, ut videtur, jucunda res publica et nulli subjecta
, o, ac varia, aequalitatem quandam similiter aequalibus inae.
, qualibusque lribuens. [n.] dmodum, inquit, manifesta
2 r ' ? /

. , , narras. [socR.] Jam vide, inquam, quisnam vir talis pri.

20 . , ' , .
vatim sit. an primum considerandum est, quemadmodum
, , in re publica fecimus, uo modo fiat" [D.] Ita, inquit.
" ' 2' 2.

; , . ' ;
- -
[socR] onne igitur hoc modo Pavaro illi et paucorum poten.
' , o, d tiae viro filius fuerit, opinor, sub parente in ejus moribus
. educatus. [D.] Quidni" [socR.] Viigitur et hic libidines
25 ; suas coercens, quaecunque sumptuosae sunt, non uaestuo.
, , sae; quae quidem non necessariae appellantur. [n.] Li.
. , . quet, inquit. [socR.] Vin'igitur, inquam, ne obscure dis.
, ' , , putemus, primum quae necessariae Sint cupiditales, uae
; non necessariae, definiamus? [D.] Volo, inquit. [socR.)
3 , '. ' onne quas avertere non possimus, recte necessariae vo,
, , centur et quae expletae nos juvent" hoc enim utrumque ap
, e pelere naturae nostrae necessarium est. an non" (D.] a.
. ; . xime. (socR.] Jure igitur hoc de eis praedicabimus, neces
559 ' , . - a sarium. [.] Jure. [socn.] Quid vero" uas expellere
35 . , , , uis possit, si operam deta teneris, uacque insidentes nulla
, ratione afferant bonum, immo contrarium nonnullae, has
, , ' omnes si non necessarias esse dicamus, nonne recte dica
; . mus? (D.] Recte quidem. [socR.] Quid si exemplum
, , utrarumque proponamus, quales sint, ut formam earum
40
, . ' habeamus? [D.] Facialmus igitur. [soCR.] onne edendi
cupiditas usque ad sanitatem et bonum corporis habitum et
; . b ipsius cibi obsoniique necessaria est" (D.] rbitror. [socR.]
' , Cibi quidem cerle uraque de causa necessaria, et quia utilis
. . , est, etquia vitae finemafterre potest. [n.] Ita. (socn.] h
5
. . ; Sonii Vero, si quamutilitatemad bonam corporis habitudinem
, praebet. [D.] rorsus. [socR.] Quid vero" ua ultra haec
, procedit et aliorum esculentorum, uam talium, est appe
, tentia, uae coercila a leneris et erudita e plerisque sum
, moveri potest quaeque et corpori et animo ad prudentiam
5
, ; - c temperantiamque nocet, nonne recte non necessaria no
. minabitur " [D.] Rectissime quidem. [socR.] as igitur
, nonne sumptuosas, illas vero quaestuosas dicamus, quia
; ; utiles sinlad opera" (D.] Quidni" (socR.] rgo idem de
. . ' venereis reliquisque dicemus. [D.] dem. [socR.] que
 154 . . . (539, 5.)
, etiam uem fucum paulo ante nominavimus, noune hunc
esse dicebamus, quitalibus libidinibus et cupiditatibus ple
, uus esset et a non necessariis gubernaretur, eum vero, qui
; ; d a necessariis, parcum et paucorum imperio faventem" [D.!
5 , ' , , Quidni" uaeso. [socR.] Jam ilerum, inquam, dicamns,
,
uemadmodum ex paucorum imperii viro popularis efficia
. ; " , tur. videtur autem milli hoc plerumque modo fieri. [D.]
, Quonam" (socR.] Quando juvenis educatus, ut modo dixi
, mus, inscite el parce fucorum mel gustaverit et conversatus
10 fuerit cum belluis atrocibus ac diris, quae cujusque modi
, o el generis voluptales comparare possunt, himc utique exi
e stima eam oriri mutationem, gua iste ex paucorum domi
. , . ' natione, uae in eo est, transit in popularem. [D.] Valde
necessarium est, inquit. [socR.] umquid igitur, uemad
15 , , modum civitas mutabatur extrinsecus auxiliis alterutri par
tium adductis, simili similibus, ita adolescens quoque mu.
' , ; tatur genere quodam cupiditatum extrinsecus auxiliante
. , o, alleri earum, quae in eo sunt, cognalo et simili" (.]
, rorsus quidem. [socR.] c si contra, opinor, auxilium ei,
560 , a quod paucorum imperii studiosum in se habet, vel a patre
, vel a reliquis familiaribus fertur, admonentibus et incre
, . ; , o, pantibus, ibitum partium contrariarum certamen et pugna
, in ipso intestina oritur. [D.] Quidni" (socR.] uando
, ue, ut arbitror, popularis ratio paucorum dominationi
25 , cedit, et nonnullae cupiditates partim intereunt, partim
, , . , excidunt pudore aliquo in animo juvenis exorto, et rursus
o, in ordinem redigitur. [D.] Fit enim nommunquam, inquit.
' p [socR.] Rursus vero, opinor, earum, uae exciderunt, cu
. , , piditatum cognatae aliae subnascentes propter inscitiam pa
30 . ternae educationis multae validaeque fiunt. [D.] Consuevit
. ; certe, inquit, ita fieri. [socR.] ae igitur ad easdem tra
, o, lhunt consuetudines el clam rem cum eo habentes, multitu
, , dinem procreant. [D.] Quidni (socR.] Denique occupant,
, opinor, juvenilis animi arcem, vacuam esse animadverten

35 tes disciplinis et studiis honestis et sententiis veris, quae
. ', . , optimae praesides custodesque sunt in hominum piorum
o, ' mentibus. [D.] t longe quidem, inquit. [socR.] Falsae
. ', vero et vanae, arbitror, sententiac et opiniones illarum in
. ' locum subeuntes eandem in ejus animo partem occupant.
4 , ' [D.] Valde uidem, inquit. [socR.] onneigitur ad Loto
, phagos illos reversus palam istic habitat, et si a familiari
, bus subsidium aliquod ei, quod parcum in animo ejus su
perest, venit, vanae opiniones illae claudentes regii in eo
- d muri portas neque subsidium ipsum admittunt neque lega
- * " - -, . . . 2 . -
45 tos seniorum privatorum sermones recipiunt et ipsae pu
, gnantes superant et pudorem quidem fatuitatem appellan
tes in exilium turpiter expellunt, temperantiam vero
. ' " /

, ignaviam vocantes ignominiose ejiciunt et modestiam et in

sumptibus moderationem tamquam rusticitatem et illibera

, litatem fugant una cum multis futilibusque cupiditatibus?
. [D.] Valde uidem. [socR.] Jam his vacuefacto purgato
' ue animo ejus, quem occuparunt et magnis initiarunt ini,
liis, post haec petulantiam, licentiam, heluatioem, impu,
dentiam splendidas cum ingenti caterva coronatas redu
 (561, 2.) VS. .. V. 155
5

cunt laudantes nominibusque bellis rnantes, petulantiam

, quidem ingenuam educationem vocantes, licentiam vero
,
.
,
. 1 ' ": " ,
libertatem, heluationem magnificentiam, impudentiam au
561 , . , a tem fortitudinem. nonne sic fere, inquam, juvenis transit
' , ex necessariarum cupiditatum imperio in non necessariarum
iuutiliumque voluptatum liberationem et remissionem
; [DJ Valde, inquit, evidenter. [socR.] Vivit deinceps ta
, ' , . , , lis, ut arbitror, nihilo magis necessariarum, quam superva
, cuarum voluptatum gratia impendens pecunias, labores,
10 otia, Verum si ita fortunatus est, ut non ultra modum bac
, ' , chetur, sed senior factus magna turba dilapsa ejectorum
D partes recipit et ingressis non totum se dat, ad aequalitatem
quandam redactis voluptatibus ita vivit, ut semper incidenti
- -- ". - 2. /

, velut sortitae imperium sui tradat uoad expleatur, et rur

, o sus alii, nullam spermens, sed acque alems omnes. [n.]

''
, rorsus. [soCR.] rationem quidem, inquam, veram
, '' ' 2. / ** * *

, , , non accipit neque in arcem admittit, si quis dicat voluptates

'
. . ', partim esse honarum honestarumque cupiditatum, partim
' , vero malarum, et illas exercendas esse et luonorandas, has
20
, , coutra Castiganda8 et subigendas, sed in omnibus his ab
, , nuit affirmatque similes omnes esse et pariter honorandas.
, [D.] Profecto, inquit, ita affectus id agit. [socR.] Sic igi
' 1ur, inquam, Vivit quoque in dies incidenti cupiditati obse.
- /

. uens, alias ebrielati modulationibusque indulgens, rursus

- " -

, , , , aquam potans Seque macerans, alias gymnasio operam

' , ' lans, nonnunquam nihil agens et omnia negligens, alias
o , quasi philosophiae studens, saepe vero rem gerit publicam
, prosilitque in medium quicquid obulit fors dicens et fa
, , ' d ciens; acsi quando viros militares admiratur, ad hoc fertur,
' * > " ". "-- -

30 , '
. "
sin quaestuosos, rursus ad hoc, ac neque ordine ullo neque
" .
necessitate vitam suam regit, sed jucundan scilicet et libe.
ralem et beatam hanc vitam appellans perpetuo ea utitur.
, , , ' [D.] mnino, inquit, persecutus es vitam homiuis aquali
, talem seclantis. [sock.] ec non multiplicem, inquam,
35 , ' plurimisque moribus plenum et pulchrum ac varium, uem.
. admodum civilatem illam, hunc virum esse arbitror;
, ' , e quem multi atque multae felicem praedicent vitae causa, re
. , ' , rum publicarum morumque in se plurima exempla haben
- "

,
/
tem. [D.] Is enim est, inquit. (soc ] Quid ergo" Juben' wi
- " .

4 , , , rum talem populari rei publicae exadversum ponamus, ut

, ui popularis merito nominetur" (.] Jubeo, inquit.

2. - '

. , , . ,
562 , " - '

45 , , .
, ' , [soct.] ulcherrima igitur, inquam, res publica et vir
, pulcherrimus superest ut declaretur nobis, tyrannis atque
'. , tyrannus. [D.] mnino, inquit. [socR.] ge igitur, quae
, , , , indoles tyrannidis, o dulcis amice, prodit ' nam transire
-

, , ,
quidem eam ex populari imperio fere perspicuum est. [D.]
50 , . . ' erspicuum. [socn.] ademne igitur quodammodo ratione

"
ex popularityrannis oritur, ua ex paucorum imperio
! - . -. & /

; ; " b populare" [D.] Qua" (socR.] Quod bonum, inquam, sibi

, ' , , ' proposuerant, et per uod paucorum imperium constitue
- - "

- ' , ; . hatur-erant autem divitia... nonne" [D.] rant. [socR.]

 156 . . . (562, 563.)
Divitiarum igitur insatiabilis cupiditas ceterorumque pro
. , . ' pter quaestum negligentia illud perdebat. [D.] Verum, in
, quit. [socR.] tiamne igitur ejus, quod in populari domi
; , natione bonum censetur, cupiditas insatiabilis hanc quoque
5 , evertit" (D.] Quid autem in ea censeri dicis?[socR.] Liber.
, " tatem , inquam. hanc enim in populari civitate tamquam
pulcherrimum haberi audies, ideoque in hac sola habitan
. , , dum esse ei, gui indole liberali sit. [D.] Sane frequenter,
. ' , ' , ,
1 inquit, nomen istud praedicatur. [socR.] rgone, inquam,
quod modo dicturus eram, hujus ipsius cupido insaliabilis
; , . ", o, ceterorumque negligentia hanc quoque mutat rem publicam
cogitue tyrannide indigere? [D.] Quo pactor inquit.
d [socR.] Quando videlicet popularis civitas sitiens libertatem
15 , , malos pincernas praesidentes nacta profusius, quam decet,
, meracam sibi infudit, magistratus nisi valde mites sint lar.
. gequelibertatem concedant, uttetrosetpaucorumdominatus
, , . , , studios0s arguens punit. [D.] Sic scilicel, inquit, faciunt.
[socR.] os vero, inquam, qui magistratibus parent, con
2 , , temptui habet ut in servitium pronos et pretii nullius ho.
nines, magistratus autem subditis pares et subditos pares
. ' magistratibus privatim et publice laudat atque honorat.
; ; nonne lali in civitate ad omnia pervenirelibertatem necesse
, ' , ,
est" [D.] rocul dubio. [soc.] t penetrare, inquam,
25 . o amice, privatas in domos ac denique in bestiis innasci
, ' , , , , licentiam. [D.] Quo pacto, inquit, hoc dicimus" [socR.]
Velut patrem, inquam, consuescere filio similem fieri filios
, ,
, oo que metuere, filium autem patri, neque vereri parentes
563 , a neque timere, nt scilicet liber sit, inquilinum vero civi et
. , . , ' civeminquilino exaequari, peregrinumque similiter. [p.]
, Fit enim ita, inquit. [socR.] t haec, inquam, et alia
, parva similia his fiunt : et praeceptor hoc rerum in statu
, discipulos timet eisque blanditur, et discipuli praeceptores
35 spernunt, similiter paedagogos; omninogue juniores senio
, ribus se aequant et lum sermonibus, tum factis aemulantur,
senes autem ad juniores descendentes facetiis lepribus
, , b que implemtur illos imilantes, ne scilicet tristes aut impe
.
. ' " .2 \
riosi videantur (D.] axime, inquit. [socR.] xtremum
, -
4
, . , ' , , , autem, inquam, libertatis vulgi, o amice, quousque
, tali in civilate procedit, illud est, cum empta mancipia
, nihilo minus libera sunt, quam emptores. uanta vero
.
. . \ mulieribus erga viros virisque erga mulieres aequalitas
- 2.

et libertas sit, paene dicere obliti sumus. [D.] Quin se

45
, ' , cundum schylum, inquit, dicamus quod nunc in buccam
' , , ' ;
venit" [socR.] dmodum, inquam, atque ego quidem ita
, ,
" - -
dico. nimirum bestiae, quae hominibus serviunt, uanto
/ "

, liberiores
- hac in civilate sint, quam alibi, nemo, nisi
"

, , .
0 ' expertus, crediderit. re vera enim et canes, ut habet pro
, , verbium, quales domina sunt, el equi quoque et asini ta
, les fiunt, valde libere illi et magnifice incedere consueti,
, , in obvium uemque impetum facientes, nisi decedal, ce
. dcraque omnia sic plena fiunt libertatis. (.] eum, in.
 (563, 561) VS. L. V. 157

', , , uit, milli narras somnium; mam rus mihi proficiscenti

. , ' frequenter id accidit. [socn.] Jam vero summa, inquam,
, , horum omnium collecta viden', uam delicatum civium
, animum reddant, ut siquis vel tantillum servitutis afterat,
, , aegre ferant neque tolerent" quippe eo denique perveninn,
' ut leges omnes tam 8cripta8, quam non scriptas conte.
, mnant, ut scilicetomnis omnimoremotusab eis sit dominus.
. , , . [D.] Sane scio, inquit. [socR.] oc igitur, inquam,
, ' , , amice, pulchrum illud et juvenile initium est, ex uo, ut
10 , , . milli videtur, tyrannis nascitur. [D.] Juvenile certe, in
, , , ' quit, sed guid deinceps" (socR.] dem, inquam, qui in
, paucorum dominatione innatus eam evertit morbus, idem
, in hac major graviorque ex licentia innatus popularem ci.
vitatem jugo Servitutis subigit. ac re vera omnia nimia fere
verti in contraria Solent, cum in tempestatibus, tum in
, plantis et in corporibus et vero etiam in rebus publicis
564 , a maxime. [D.] Consentaneum, inquit. [socR.] imia
. , . enim libertas non in aliud videtur, nisi nimiam in servitu
o , tem converti et privatim et publice. [D.] Certe consenta.
20 . . , neum. [socR.] Itaque non ex alia, inquam, re publica,
, , nisi ex populari tyrannidem exsistere consentaneum est,
, , o , extrema, opinor, ex libertate maximam et saevissimam ser
. , , vitutem. [D.] st enim, inquit, in ratione. [socn.] Sed non
. ' ', o, ' , , hoc, ut arbitror, inquam, quaerebas, sed quinam morbus
25 b idemin paucorum alque in populari gubernatione nascens
o . , , in servitutem eam redigat. [D.] Vera dicis, inquit. [socn.]
. , , o o Illud igitur, inquam, inertium et prodigorum hominum
, genus dicebam, fortissimos guidem ducentes, ignaviores
, ' autem sequentes, uos uidem fucis in superioribus com.
30 , , paravimus, ill08 uidem aculeatis, hos autem aculeis ca
. ', . , rentibus. [D.] merito, inquit. [socR.] aec duo igi.
' , , tur, inquam, in quacunque insunt civitate, eam turbant,
, c quemadmodum pituitaac bilis Corpus. quae proinde necesse
, est bonum medicum et legum latorem civitatis non minus,
35 oo , quam Sollertem apiarium praecavere, maxime quidem, ut
, , , ne oriantur in civitate, sin autem orta fuerint, ut uam
o . primum cum ipsis favis excidantur. [D.] er Jovem, in.
, ' , . " , quit, ita prorsus agendum. [soctt.] Sic igitur, inquam,
' , , ' . accipiamus, ut clarius, quod volumus, videamus. [D.] Quo
40 ; modo" (socR.] rifariam popularem civitatem partiamur
, ,
oratione, ut re vera est. nam unum quidem hoc genns in ea
' , d
o. " . propter licentiam mascitur non rarius, guam in paucorum
, . ; dominatu. [D.] st ita. [socn.] ulto vero acrius in hac,
4 , ' uam illic. [D.] Qua ratine " [socR.] Illic quia non in ho
, , more est, sed a magistratibus repellitur, exercitatione caret
neque robustum fit, in populari vero civitate id genus fere
, praesidel paucis exceptis, et qui in eo acerrimi sunt, ii di
, ' Cunt et agunt, reliqui autem circum tribunalia assidentes
50 , e Susurrant mec tolerant, si quis alia dicat, ut omnia ab ho3
genere paucis exceptis in hujusmodi civitale administren.
. , ' . tur. [D.] axime, inquit. [socR.] liud igitur hujuscemo
. di semper ex multitudine excernitur. [n.] Quale" [soct x
, omnibus fere quasum facientibus qui natura moderatissi
 158 . . . (565, 5.)
. . mi sunt, ut plurimum ditissimi fiun. [D.] Consentaneum.
, o, [socR.] inc igitur plurimum, opinor, fucis mel et facilli
. , , mum paratu profluit. [D.] Quomodo enim, inquit, ali
, , o, quis ab his, qui pauca possident, hauriat" (socR.] Diviles
5 , . , ergo, ut arbitror, hi vocantur, fucorum pabulum. [D.]
565. ' , a Sic fere, inquit. (80CR.] opulus autem tertium erit genus,
, uolquot operarii sunt et aliena non curant, haud multum
, pecuniosi, uod quidem genus in populari imperio et fre
. , , ' quentissinum et maximae auctoritatis est uotiens congre
10 , . gatur. [.] st enim, inquit. at congregari non saepe solet,
, ' , , nisi parliceps mellis fiat. [socR.] laque fit, inquam,
, , semper, quatenus hi, qui prasident, locupletes exspolian
. tes dispertientesque populo ipsi plurimum tenere possunt.
, ' , . h [D.] Profecto ita, inquit, fit particeps. [socR.] Cogunur
15 , o, , ergo, opinor, repugnare hi, quispolianlur, pro viribus apud
, , . populum tum dicendo, tum agendo. [D.] ecessario.
, , (80CR.] ccusantur ergo ab alteris, etiamsi non cupidi sint
, rerum novarum, insidiari populo et ad paucorum imperium
. ; intendere animum. [D.] Quidni" [socR.] Denique igitur,
2 , , ' cum populum vident non sua sponte, sed per inscitiam et a
calumniatoribus deceptum conari ipsis injuriam inferre,
, , ibi tum velint, nolint, re vera paucorum potentiac studiosi
, , , fiunt, non ultro volentesque, sed hoc uoque malum infert
fucus ille eos pungens. [n.]Valde quidem. [socR.] ccusa
25 . . tiones igitur et judicia oppugnatinesque mutuae oriuntur.
.
. [n.] dmodum. [socR.] onne vero unum semper aliquem
. "" " \ 2 -1 - r

praecipuum sibi ducem constituere eumque nutrire, fovere,

; . , ' , , augere solet populus? [n.] Solet certe. [socR.] oc igitur,
30 , d inquam, patet, tyrannum, si quando nascatur, non alium
. . de nisi tutoria ex radice pullulare. [D.] Certum id quidem.
, [socR.] Quaenam igitur origo mutationis ex tutore in tyran
, num? an videlicet posquam c pit tutor id agere, guod
, circa templum Lycaei Jovis in rcadia fabula refert" [D.]
35
; , . uae fabula" inquit. [socn.] um, qui humana viscera cum
, aliarum victimarum aliis visceribus una concisa gustavit,
, 6 lupum fieri cogi. an non audivisti fabulam " [D.] Immo
. ; . ' audivi. [socR.] odemne igitur modo et istum populi du
, cem, ubi valde obtemperantem mactus vulgum civili non
4() ,
2'


2
, ' - ".
abstinuit sanguine, sed injustis, ut solent, confictis crimi
' , , nibus in judicium trahens cade se cruentat, viri vitam
, , exstinguens gustansque lingua et ore profano sanguinem
, cognatum, ac nonnullos expellit, enecat alios, novarum
566 a
* w . \ - " / tabularum spem divisionemque agrorum ostendit, hunc
45 ,
. " ? & -,
igitur talem nonne fatalis cogit necessitas aut ab inimicis

interfici aut tyrannidem exercere lupumque ex homine
;
, . , , fieri" [D.] Cogit haud dubie, inquit. [socR.] ic igitur,
"

. . '
-
inquam, seditionis adversus opulentos auctor exsistit.
[D.] ic. [socn.] Quine si expulsus invitis redierit inimi
; . cis, tyrannus effectus redit" [D.] Certe. [socR.] si ca
b lumniis eum publicis expellere nequeunt veloccidere, vio
, lenta cade clam e medio tollere instituunt. [n.] Consuevit
. , ' , . certe, inquit, ita fieri. [socR.] inc jam celebrata illa ty,
 (566, 507.) VS. L. V. 159

rannica petitione utentes omnes, ui huc processerunt,

, custodes aliquos corporis requirere a populo solent, ut eis
, salvus sit auxiliator populi. [D.] axime, inquit. [socR.]
. , . , que illi dant, opinor, illi metuentes, de semet ipsis se.
, , curi. [D.] agnopere. [socR.] oc igitur ubi vidit vir
. , opibus affluens simulque inimici erga populum animi cri.
men sustinens, tunccerte, o amice, secundum Crcso datum
, , , oraculum lapidosum ad ermum fugit nequemanet neque
' " timidus dici veretur. [D.] audquaquam enim, inquit,
' . secundo iternm verereur. [socR.] Qui vero, inquam,
, , . , o, Comprehensus fuerit, neci, opinor, datur. [n.] ecesse est..
' , . . (socn.] ille dux ipse haud dubie magnus magnifice non
iacet, 8ed aliis prostratis multis stat in curru civitatis,
, d tyrannus ex duce effectus. [D.] Quid prohibet" inquit.
15 , (socR.] Jam visne enarremus, inquam, beatitudinem et
. ' ; . viri et civitatis, in ua hujusmodi mortalis exstiteri
, ' , [D.] Faciamus sane, inquit. [socR.] rincipio igitur, in
, o ; quam, et primis diebus nonne omnes amplectitur et arridet
, , . ' , , quibuscunque obvius fuerit, et nomen yranni recusat,
20 policetur multa et privatim et publice, aereliberatalieuo,
, ,
e agros dividit populo et familiaribus suis, denique omni
bus mansuetus et mitis videri contendit " [D.] ecesse
est, inquit. [socR.] Ubi vero, opinor, adversus externos

25 ; , . " , hostes ita rem gessit, ut cum aliis in amicitiam redierit,
, , alios exciderit, rebus istinc jam pacatis primum bella
, , quaedam semper movet, ut dnce populus egea1. [D.] Con
, ' sentaneum est. [socR.] onne ideo uoque, ut tributis
567 . . - a attenuati ad cotidianum victum converti cogantur minus
30 ' ue ipsi insidias struant? [D.] atet. [socR.] tiam si
; quos, opinor, liberali ingenio praeditos imperium suum
. , , recusaturos suspicetur, hos ut causa praetexta hostibus
, objectos interficiat P hisne omnibus rebus necesse est ty
rannum semper bellum suscitare " [D.] ecesse. [socR.]
25 , tque haec facientem utique magis cives sibi infensos red
, . o dere" [D.] Quidni" [socR.] rgo etiam eorum nonnullos,
; , b ui tyrannidem ei conciliaverunt et aliquid possunt, auda
cius et apud ipsum et inter se loqui et quae geruntur, im
prbare, guiquidem alliorianimo sint"[D.] Consentaneum
40 , est. [socR.] os igitur omnes tyrannus e medio tollat opor
; . tet, si imperio potiturus est, quoad nullus relinquatur
, , amicorum aut inimicorum, qui alicujus pretii sit. [D.] a
' nifestum. [socR.] Itaque ace yideat oportet, uis fortis,
. . , ,
quis magnanimus, quis prudens, guis dives sit, atque
45 , , c adeo beatus est, ut, seu velil seu nolit, omnibus his hostis
, , esse et insidiari cogatur, guoad civitatem purgaverit. [D.]
, ,
. , , . gregiam, inquit, purgationem. [soCR.] Sane, inquam,
, ' , , , contrariam medicorum purgationicorporum, siquidemhide
50 terrimo dempto optimum relinquunt, ille vera contra. [D.]
, . o , , , ecessarium enim, inquit, illi videur, si est dominaturus.
, . , , [socR.] eata ergo, inquam, necessitate adstrictus est, guae
, d illi imperat, ut aut cum improbis plurimis vitam agat, et
, , qui eum odio habeant, aut omnino non vivat. [.] alis
 160 . . . (568, 369.)
r "

. , ' . ' est, inquit, necessitas. (socR.] onne igitur quo magis ita
, agens infensos habet cives, eo pluribus et fidelioribus sa
; tellitibus indigebit" [D.] Quidni[socR.] Quinalnigitur sunt
, , fideles" et undeillos arcesset" [D.] Ultro, inquit, advola,
; , , , bunt multi, si mercedem dat. (socR.] Fucos, inquam, per
. , ' , canem, iterum milli videris quosdam dicere peregrinos et
, . varios. [D.] Vere enim tibi, inquit, vider. [socn.] n.
. , , . digenas autem non volet" (D.] Quo pacto" (socR.] Scili
' ; ; Cet Serv0s ablalos civibus libertale donatos inter satellites
1 , ,
suos asciscere. [D.] axime, inquit, nempe hi eifidelissi.
. ,
. " , ' mi sunt. [socn.] Profecto beatum, inquam, narras y
Fanni negotium, si talibus amicis fidisque viris utitur, cum
, , priores illos perdiderit. [D.] t vero, inquit, talibus
568 31
15 . , , . utitur. [soCR.] t mirantur igitur, inquam, eum hiamici,
, , , Conversanturque cum eo novi cives, probi vero oderunt ac
, ' fugiunt" [D.] Quid vetat" (socR.] on temere, inquam,
; ' : , ' , trag.dia cum omnimo sapiens esse, tum uripides in ea
excellere perhibetur. [D.] Quamobrem" [socR.] Quod et
2 . ; " hoc spissae mentis effatum pronuntiavit, sapientes tyrannos
, csse Sapientum consuetudine. et patet hos eum sapientes
, h dicere, quibuscum conversetur. [D.] Quin etiam tam
, . ', quam rem divinam, inquit, exllit tyrannidem aliisque
, , nominibus multis, ethic et reliqui poetae. [socR.] Quapro
2 . o, ,
pter, inquam, utpote sapientes poetae tragici et nobis igno

Scunt et illis, qui ad nostrum modum rem publicamsuam
, ,
administrant, si eos in civitatem non admittemus utpote
. , , tyrannidis laudalores. [D.] Ignoscunt, inquit, ut arbitror,
. , o, C uoquot paulo sunt humaniores. [socR.] Ceteras vero,
, opinor, circumeuntcivilates et turbam congregantes pulchris
, et grandibus probabilibusque vocibus conductis res publi
. cas in tyrannides trahunt et in populare imperium. [D.]
. Valde guidem. [socR.] laque pro his et pretium insuper
35 , , , accipiunt et honorem in primis quidem, ut consenlaneum
, ' est, a tyrannis, deinde a populari dominatione , sed quo
,
, altius ascendunt per acclivia rerum publicarum, eo magis
. . , eorum deficit honor et quasi intercluso spiritu procedere
4 , non potest. [D.] Ita prorsus. [socR.] Sed enim, inquam ,
, huc digressi sumus : videamus rursus de exercitu illo ty
, . ranni praeclaro et magno et vario et nunquam eodem, unde
, , , alatur. [D.] Scilicet, inquit, si quae sunt sacrae opes in
, civitate, eas consumet, uousque sufficient quae inde redie
4 5 o, rint, dum leviora exigit a populo tributa. [socR.] Quid
. ', ; , , vero, si opes istae defecerint" [D.] Scilicet, inquit, pater
nis aletur et ipse et convivae ipsius et amici et amicae.
, ' , [socR.] ntelligo, inquam : populus, qui tyrannum genuit,
, ,
. , , . ipsum amicosque ejus alet. [D.] Valde, inquit, necesse
, , est. [socR.] Sed quid ais? inquam : eliam si succenseat
, populus dicatque neque aequum esse, ut adultus filius a
, patre alatur, sed contra a filio pater, neque ideo se eum
569 , a genuisse et constituisse, ut ubi adolevisset, tune ipse ser,
 (569, 57.) VS . .. . 16!

, vis serviens suis et illum aleret et ejus servos et alios con

, venas, verum ut a divitibus et his, qui optimates vocan
' tur in civitate, illo praside liberaretur, itaque nunc jubere
, abire illum e civitate ejusque amicos ut patrem, ui filium
5 omo una cum turbulentis convivis expellat " [D.] ntelli
, get per Jovem, inquit, tunc jam populus, ualis qualem be
; , ' stiam generans foverit atque auxerit, et debiliorem se robu.
, , stiori ejectionem parare. [socR.] Quidais?inquam:audebitne
, patri viminferre et si non obtemperet, verberare tyrannus"
. , ' , ,
" ' - / / "
[n.] Ita, inquit, ubi abstulerit arma. [socn.] arricidam,
, , inquam, dicis tyrannum durumque senectutis altorem,
; , , . , atue, ut videtur, hacc jam omnium consensu erit tyran
' , , nis, utue in proverbio est, populus servitutis liberorum
o, fugiens fumum in flammam servorum dominationis incide,
15 , , rit, pro ingente illa et importuna libertate durissimam acer
" bissimamque servorum subiens servitutem. [n.] Ita
, nimirum, inquit, accidit. [socR.] Quid igitur" inquam :
non commode dictum fuerit, si satis declarasse dicamus,
. , , uo pacto tyrannis ex populari gubernatione transeat et,
. , nata culn sit, qualis sit" [D.] lane quidem satis, inquit.
, ,
o ;
, ,
--> - - --> . --

. R US.

57 1 , ' , a [socR.] Ipse igitur, inquam, considerandus nobis restat

, vir tyrannicus, gua ratione ex populari fiat factusque ua.
, , lis sit et qualem vitamagat, miseram, an beatam. [D.] s
. , . ' , '
ipse, inquit, reliquus est. [socR.] Scisne igitur, inquam,
, ; ; , quid adhuc desiderem " [D.] Quid" (socR.] n satis mihi
3 , . distinxisse videmur cupiditates, quales et quot sint. hoc
b vero si minus consliterit, obscurior erit ejus, quod quaeri
, , ' , ; mus, guaeslio. [D.] onne, inquit, opportunum adhuc *
' [socR.] rorsus quidem, atque adverte, quid in eis nosse
velim. est aulem hoc : earum voluptatum et cupiditatum,
35 ,
quae non necessariae sunt, videntur mihi quaedam esse legi
, bus repugmanles, quae innasci quidem omnibus, a legibus
autem et melioribus cupiditatibus cum ratine castigatae in
quibusdam velomnino exstinguivel paucae et exiles, in aliis
, ,
40 , , , ,
autem vehementioresetplures relinqui videntur. [D.]Quas,
' , , quaeso, inquit, dicis " [socR.] Quae in dormientibus, in
, , uam, excitantur, quando animi pars reliqua sopita est,
quae ratinis est particeps et mansneta et alterius domina,
altera autem fera et agrestis repleta pastu vel potu exsultat
45 . , depulsoque somnoire et suis libidinibus indulgere conatur.
, unc guippe nihil est quod non audeat, velutisoluta et libera
, omni verecundia et prudentia. nam et cum matre, ut opi
, o, d natur, congredi velle et cum quovis alio homine vel deo
vel bellua non veretur, item trucidare quemvis et nulla
so o , prorsus esca abstinere, denique nec insania quicquam nec
L. .
 1 62 . . . (572, 573.)
' . impudentiae reliqui facil. [n.] Verissime, inquit, dicis.
, , . " , o, (socR.] t cum uis, opinor, salubri corpore et sana mente
praeditus quieti se tradit ea parte animi, in qua est ratio,
excitata pastaque pulchris sententiis et cogitationibus, ad
, , se ipsum contemplando conversus, ea vero, qua concup
, scit, nec inopia pressa nec Satietate afiluente, ut quiescat

neque optimam partem aut gesliendo aut mrendo pertur
572 , ' '
bet, sed sinat eam per seipsam Solam ac puram considerare

10 , , et perciperestudere aliquid, quod nesciat, vel praeteritorum
vel praesentium velfuturorum, itemque animosa partesedata
, ' neque iratus ulli commoto animo dormit, sed partibus his
, , duabus pacatis, tertia vero, quae intelligendi vim habet,
, , , commota 80mno 8e dat, tum scis maxime eum verilatem
15 ' attingere minimeque ei nefaria per quietem visa ohjici.
. b (D.] Sic prorsus, inquit, existimo. [socR.] que hacc
, , o . quidem exspatiantes pluribus enarravimus : quod cogno
,
' , scere volumus, hoc est, dirum quoddam ferumque atque
20 , improbum cupiditatum genus inesse in unoquoque, etiam
in his, qui maxime moderati videntur; id quod in somnis
, o , . fiat manifestum. vide ergo, an dicere aliquid videar et
. consentias. [D.] go vero consentio. [socR.] Jam popu
. larem recordare qualem esse dixerimus. erat autem ortus
25 , (ere ab ineunte actate sub parco educatus patre, quaestuo
, ,
. sas tantum cupiditates magni faciente, ceteras vero non
; . necessarias, sed ludo ornatuique inservientes spermente.
, nonne" [D.] la. [socR.] Conversatus deinde cum elegan
30 tioribus viris plenisque his, quas modo narravimus, cupi
, ditatibus ruere c pit in petulantiam omnem illorumque
, d modum paternae parsimoniae odio, sed natura melior cor
o , , rumpentibus, utrinque tractus mediam cepit utriusque mo
, ris stationem et commode scilicet, ut putabat, omnibus
35 . , , fruens neque illiberalem neque dissolutam vitam agit,
. , ' ,
popularis ex paucorum potentiac cupido factus. [D.] rat
. . utique, inquit, et est de hujusmodi viro haec opinio. [socR.]
, Jam pone, inquam, rursus hujus senioris facti filium pue
40 . rum in hujus rursum moribus educatum. [D.] ono.
, ' [socR.] Item ponas eadem ei accidere, guae patri, ut et
, ipse ad omnem rahatur improbitatem, guam tamen hi,
, qui trahunt, plenam nominent libertatem, et pater reliqui
' ' que necessarii mediis istis cupiditatibus auxilientur, alteri
4 autem contra; ubi vero potentes illi magi et tyrannifices
, adolescentem se non aliter detinere posse sperent, id eos
agere, ut amorem in eo aliquem excitent ducem inertium
573, . a et prodigarum cupiditatum, alatum quendam et magnum
; , fucum. an quid aliud amorem talium esse putas" [D.] i
' , ' , hil equidem aliud, inquit. [socR.] Cum vero circa eum
o ,
bombitantes cupiditates reliquae refertae nidore, unguentis,
, coronis ac mero dissolutisque consuetudinum talium volu
ptatibusadextremum augentesalentesque desideriiaculeum
 (573, 571.) VS. .. . 1 (53

, fuco addiderint, tuncjam hic animi prases stipatus demen

, b tia furit, ac siquas intra se opiniones vel cupiditates offen.
derit, uae frugi videanur et pudoris aliquid habeant,
o, occidit eas et expellit, uoad temperantia omni purgatum
' , , inducta animum repleverit
insania. [b.] lane, inquit,
, , , tyrannici
viri refers originem. [socn.] um forte, inquam,
. ' , ' ,
; et olim hanc ob causam mor tyrannus dicitur" (.)
, . , , , Videtur, inquit. [socn.] t ebrius vir, o amice, inquam,
10 ; " . nonne tyrannicum gerit animum" [n.] Sane. [socn.]
Furiosus vero et mente captus non solum hominibus, sed
etiam diis imperare contendit speratque se id consecutu
,
rum. [D.] dmodum, inquil. [socR.] yrannicus autem,
. , . ,
' , , , inquam, o beate, vir re vera fit, uando vel natura vel
15 institutis vel utrisque vino simul et amori obnoxius et fu
. riosus est factus. [D.] rorsus ita se res habet. [socR.]
. , o, Sic igiturtalis quoque vir, utapparet, efficitur: viyit autem
; , , d quo pacto" (D.] milli, inquit, ut cum jocantibus loquar,
. , , o , hoc dices tu. [80CR.] Dico igitur, inquam. post haec enim, ut
2 ' arbitror, dies festi apud eos aguntur, comissationes, epula,
, amica et omnia hujusmodi adsunt his, quorum tyrannus
. , morintus habitans totun gubernat animum. [D.]ecesse
. ' est, inquit. [socR.] onne igitur multae et dirae singulis
, diebus noctibusque cupiditates pullulant multorum indige 2
25 ; . [D.] ultae quidem. [socn.] Cito igitur si qui sunt reditus
. ' ; consumuntur.
[D.] Quidni" (socn.] t post haec utique
. ; "
mutuationes et patrimonii deminutiones. (D.] Quidaliud 2
' , ' [socn.] Quando vero deficiunt omnia, uonne necesse
, est
' cupiditates vociferari crebras et acres in animo nidulantes,
illos autem veluti stimulis agitatos a reliquis cupiditatibus
' ,
, et praecipue ab ipso amore reliquarum omnium tamquam
, , Satellitum duce, furere atque explorare, quis possideat ali
574 , ', . a quid, uod vel fraude surripi vel vi eripi possit" (.)
35 , axime. [socR.] Coguntur ergo vel undique ferre vel maxi
. . ' mis doloribus cruciari. [D.] Coguntur. [socn.] onne igi.
tur quemadmodum succresceules in eo voluptates potiores
, factae veteribus qua illarum erant, subripiebant, ita et ipse
, juniorcum sit, polior esse volet parentibus, et si portionem
40 , suam consumpseril, de paternis dempta auferre" [D.] Quid
; ; . tandem aliud" inquit. [socR.] c si illi non permittunt,
, ' bnonne primum quidem furari parentesque decipere iusti.
; . , tuel" (D.] mnino. [socR.] Sin autem non poterit, rapiet
; , . et vim eis infere1" [.] Sic arbitror, inquit. (socn.] c si
4 , ,
pater materque semes, o mirifice vir, resistant repugment
' que, num verebitur
atque abstinebit, quiu facinus tyran
, , ' ,
nicum audeat" [D.] imeo equidem, inquit, patriac matri
. ',
, , sic affecti hominis. [socn.] Sed obsecro te, dimante,
50 nuper awmatae amicae non necessariae gratia veterem amicam
, necessariamque matrem, aut formosi alicujus nuper amati
pueri non necessarii gralia vetulum et necessarium patrem
et amicorum omnium anliquissimum fieri posse putas ut
talis vir verberibus det eosque illis subjiciat, si eandem in
11.
 164 . . . (575, 576.)
' , ,
, domum conduxerit " [D.] er Jovem, inquit, ita puto.
1 * * r " . 2 .
', . , , [socR.] Valde quidem beatum, inquam, videtur esse tyran,
o . , . nicum filium genuisse. [D.] dmodum, inquit. [socn.]
', >
- . - " w
d Quid vero, jamjam deficientibus parentum bonis magnoque
" -

, collecto in eo voluptatum examine nonne primum parietem

, domus alicujus vel nocte sera euntis pallium attinget,
, deinde templum aliquod verret? atque in his omnibus eas,
, quas olim apueriliade honestis et turpibus opiniones habue
, rat, quae justae videbantur, illae nuper vinculissoluta tam
\ ;-
' 1 ) w / - - '

1 , quam satellites stipantes amorem una cum hoc jam supera

' , bunt, uae quondam dormienteipso in somniis solvebantur,
/ ' 2 \

, 9 cum adhuc sub legibus patreque esset populari addictus

. \
, imperio: amoris vero tyrannidi subjectus qualis raro fiebat
/ " /
, per quietem, talis perpetuo factus vigilans neque a caede
15 quamvis dira abstinebit neque ab esca aut facinore ullo,
575 ' , a sed tyrannice in eo amor nulli omnino legi aut imperio ob
, temperans, quippe solus ipse dominus, subjectum sibi
, hominem tamquam civitatem ad uidlibet audendum im
, pellet, unde et seipsum et turbam suorum satellitum alat
2 , partim extrinsecus ingressam malorum consuetudine, par
, ' tim intus per eosdem mores et ab ipso amore solutam et li
beratam. an non haoc talis hominis vita" [D.] aec sane,
; , . inquit. [socR.] c si pauci, inquam, tales in civitatesunt, reli.
, ' , , quavermultitudo modesti, exeunt alium quempiamtyran
25 , -b num stipaturi, aut sicubi bellum geratur, mercede auxilia.
, turi:pace vero etrebus tranquillisibidem in civitate minuta
' , mala multa faciunt. [D.] Qualia tu dicis" [socn.] imirum
. furantur, parieles perfodiunt, zonassecant,vestessurripiunt,
; , , sacra exspoliant, liberos homines vendunt, nonnunquam ca
30 , , o, ,
- lumniantur, si dicendi periti sunt, el falsum testimonium
1 '

' , ,
dicuntet pecunia corrumpuntur. [n.] inuta, inquit, mala
. ', ,
, . c dicis, si paucitalessint. [socn.] inuta enim, inquam, in
, ' , , magnorum comparatine minuta sunt, alque haec omnia ad
35 tyrannum pravitate et miseria civitatis ne prope quidem,
, , ' . ut proverbio fertur, accedere putandum est. cum enim
multi in civitate tales reperiuntureosquealii multi sequun.
tur etsuam ipsi sentiunt multitudinem, tum hi tyrannum
, procreant cum inscitia populi, illum, ui inter eos maxime
4 , , suo in animo maximum collectum habeat tyrannum. [D.]
Consentaneum id quidem, inquit; maxime enim tyranni
. ', . cus erit. [socR.] Deinde vero aut sua sponte cedunt, aut,
si resistat civitas, tunc sane quemadmodum antea matrem
, , patremque castigabat, sic rursus patriam, si polerit, casti
45 , ' , gabit novos inducens sodales et sub his servientem caram
olim matriam, ut more Cretensium loquar, patriamque ha
, , bebit et alet. atque hic jam erit finis cupiditatis hujusmodi
,
e hominis. [D.] ic sane, inquit. [socn.] onne vero isti,
. , ' , inquam, privati et antequam dominentur, tales fiunt"
50
. , ' , oo
, principio quibus utuntur, iis aut adulatoribus utentes et
, ad omne obsequium pronis, aut si qua re indigeant, ipsi
576, , , a supplicantes et quamcunque gerentes personam 1amqualn
, domestici, voti vero compotes facti alieni" (D.] t valde
 (576, 577 CIVS . L. . 165

; . quidem. [socR.] mnem igitur aetatem agunt amici quidem

, memini unquam, 8emper autem dominantes alicui vel ser
, vientes alii, libertatis vero et sincerae amicitiae natura ty
. . rannica semper est expers. [D.] axime. [socR.] onne
5 ' , igitur jure hujusmodi homines infidos nominabimus" [D.]
' ; , Quidni [socR.] t vero injustos uam maxime fieri potest,
b si modo in superioribus recte inter nos de justitia natura
, . , ' , . convenit. [D.] Recte vero, inquit, convenit. [socR.] Jam
, ' , , Colligamus licet, inquam, uisit vr pessimus. est aulem
1 oo , . is, qui talis est vigilans, ualem somniantem exhibuimus.
. (D.] rorsus. [socR.] ctalis utique fit ui natura maxime
, tyrannicus solus ut dominetur, assequilur, et uo diutius
, . , in tyrannide vivit, eo magis est talis. [cL.] Ita necesse est,
. inquit sermonem suscipiens Glauco.
15 ' , ' , , (socn.] Sed qui pessimus, inquam, apparet, idemne et
, C miserrimus apparebit " et qui diutissime maximeque poti
, tur yrannide, re vera maxime et diutissime talis es "
, multis autem placita quoque multa sunt. [cL.] aec
. ,,o . , quidem, inquit, ita se habere necesse est. [socR.] r.
20 ' , o gone tyrannicus, inquam, vir civitati tyrannide oppressae
, , respondebit similitudine, popularis vir populari, ceteri
; ; ue similiter" [cL.] Quidni" [socR.] Sicut igitur se habet
, ad civitatem civitas virtute et felicitate, ita vir quoque ad
; ; o o d virum" [cL.] illil prohibel. [socn.] Quomodo ergo vir
25 , tute se habet tyranno subjecta civitas ad eam, quae regi
, , . paret, qualem primo descripsimus? (cL.] Contra omnino,
, , oo . inquit, nam altera optima, altera pessima est. [socR.]
' , n interrogabo, inquam, utram dicas, patet enim. ve
, rum de beatitudine atue miseria eodemne modo, an alio
30 , ' , iudicas? neque vero perturbemur ad solum tyrannum re
' , spicientes, aut si ui pauci una cum eo sunt, sed quemad
, e modum oportet totam ingress08 spectare civitatem, totam
. ' , , , subeuntes lustremus atque ita sententiam feramus. [cL.]
o , robe, inquit, jubes; nec fugere quemquam polest nullam
25 . ', ' , civitatemtyrannide pressa miseriorem, nullamarege guber
577 a nata beatiorem esse. [socn.] Si igitur, inquam, de viris
idem hoc juberem, rectene juberem, de his judicare il.
, , lum debere existimans, qui cogitatione possit viri mentem

subire ac mores penitus introspicere neque pueri instar

superficiem intuens obstupescat externa yrannicorum
40 , , specie praestrictus, uam aliis artificiose compositam obji
' , ciunt, sed probe perspiciat" si igitur hunc existimarem
, , - oportere nos omnes audire, qui et possit judicare et una
' habitaverit domesticisque in actionibus ei adfnerit, uo
, , b pacto cum familiaribus singulis agat, in quibus maxime
45 , nudus appareat deposito tragico apparatu, rursusque pu
, hlicis in periculis, atque haec omnia perspecta habentem
, declarare juberemns, quo pacto se ad celeros tyrannus ha
; beat quoad beatitudinem et miseriam [cu.] Recle admo
' , , . , dum, inquit, et istajnberes (socR.] Visneigitur, inquam,
50 ' , fingamus nos ex eorum numero esse, ui judicare pos,
, sin jamque cum talibus consuerint, ut habeamus qui ad
ea, quae interrogamus, respondeat" (cL. ] Volo equidem.
, ;
. , c (socn.]ge igitur, inquan, ita mihi considera : similitu
- - " 2

, ' dinem memoria repetens civitatis ac viri, utrumvis aller

 1 (56 . . . (677, 578.)
. o; nis respiciens uibus modis affectisint, demonstra. [..]
. , ' , , Quos modos dicis? inquit. [socR.] Principio, inquam,
, o ; ', de civitate dicamus, liberamme pronuntiabis tyrannicam,
, . an servam" (..] Quam maxime, inquit, potest, servam.
5 . , , [socn.] tamen in ea dominos acliberos vides. [cL]. Video,
, , inquit, exiguum quidem istud: totum vero, ut ita dicam, in
. , ea et praestantissimum turpiter ac misere servum. [socR.]
, , d Si igitur, inuam, civitati vir similis, nonne et in illo
, eundem e8se ordinem multaque servitute et illiberalitate
, ejus animum opprimi easque animi partes, quae praestan
, , tissimae sunt, Servire , exiguam vero partem eamque igna
vissimam et dementissimam dominari necesse est" (cL.]
, , . , , ecesse, inquit. [socR.] Quid ergo ' servum, an liberum
; hujusmodianimum appellabis" (cL.] Servum utique.[socn.]
5
. o ui serva et tyranno subdita civitas minime quae vult,
; . agit" (cL.] inime vero. (socR.] yrannicus igitur animus
o , quoque minime quae vult, aget, ut de oto animo dicamus;
8ed stimulo semper agilatus perturbatione et p.nitentia
. replebitur. [c..] Quidni" (socR.] orro divitemne tyran
20 , , nicam civitatem, an pamperem esse necesse est" [cL.]
; . auperem. [S0CR.] rgo animum quoque tyrannicum
578 , 31 mendicum semper et inexpletum necesse est esse. [..]

, '. , ' ta, inquit. [socn.] etu vero sollicitari an non necessa
; rium est talem civitatem talemque virum P (cL.] Valde.
25 . [soCR.] Lamentationes praeterea, suspiria, fletus, dolores
o ; censes in alia civitate frequentiores te reperturum" (ct..]
. ullo pacto. [socn.] n homine vero alio talia plura inesse
, putas, quam in tyrannico isto, qui cupiditatibus amoribus
; , . que insanit" (cL.] Quonam pac " inquit. [socn.] arc
30 , o, bigitur omnia, opinor, et alia generis ejusdem respiciens ci
. vitatem civitatum omnium esse miserrimam judicasti. [..]
, . , ' , onne recte? inquit. [socR.] dmodum, inquam. verum de
viro rursus tyrannico quid ais eadem haec respiciens" [..]
; , , onge, inquit, reliquorum launc esse miserrimum omnium.
35 . , ' , (socR.] oc, inquam, non jam rectedcis. [cL.] Quomodo P
' . ; ' . , , inquit. [soCR.] ndum, inquam, hic est, ul arbitror,
, . ; talis maxime. [cL.] Quis ergo" (socn.] ic fortasse tibi
" . ; etiam miserior illo esse videbitur. [cL.] Quis" [socn.]
" , ' , c Qui cum natura, inquam, tyrannicus sit, vitam non agit
40 , privatam, sed infelix est et sorte uadam id consequitur,
, . , ut tyrannide poliatur. [cL.] x his, qute ante dicta sunt,
, . , inquit, vera te loui conjecto. [socR.] Ita est, inquam ;
' , ' , ' verum non opinari talia debemus, sed valde accurate in
, hujusmodi uaestione tractanda versari. est enim de
" . - / > "

4 , . maxima re quaestio, de bona vita ac mala. (cL.] Rectis,

, ' . , , sime, inquit. [socR.] ende igitur, si quid dicam. vide
, d ur enim mihi ex his de eo esse considerandum. [cL.] x
; , quibus" (socR.] x unoquogue privatorum, quotcunque
, divites in civitatibus multa habent mancipia. hi enim id
, tyrannis habent simile, quod multis imperant : interest
. . autem quod ille pluribus dominatur. [cL.] nterest uti
' , que. [socn.] Scin' igitur securos istos vivere neque famu
; , % , los metuere" [cL.] Quid enim metuant" (socn.] ihil, in
; uam : sed numquid causam tenes" [cL.] tiam : od
 (579, 580.) VS. L, . 16 7

. , ' , , e civitas universa singulis privatorum succurrit. [oc

, , Probe, inquam, dicis. guid vero? si quis derum virum
, unum, cui quinquaginta vel plura mancipia sint, subla
um e civitate et ipsum et uxorem ac liberos constituat in
, Solitudine cum rebus suis omnibus et cum mancipiis, ubi
, liberorum hominum nullus ferre ei auxilium possit, quali
eum et quantaformidine vexatum iri existimas, nemancipia
, o ipsum et filios et uxorem interimant" [cL.]Summa, inquit,
579; , ' , . equidem. (80CR.] onne igitur cogetur ipsorum servorum
10 quibusdam blandiri pollicerique multa et manumittere,
cum nihilei opus sit, et famulorum ipse adulatorem se
, ; gerere" [cL.] Cogetur prorsus, inquit, aut perire. [socR.]
, , , . ', Quid vero, inquam, si alios insuper deus in orbem circum
, ' ,
posuerit vicinos illi multos, qui nequaquam sustimeant u
15 , o, o alter alteri dominetur, sed si uem deprehenderint id agen.
, ' o,
; , , tem, suppliciis extremis afticiant [cL.] tiam magis, in.
, , b quit, eum miserrimum fore arbitror, undique hostium
. ' corona circumclusum. (80CR.] rgone tali carcere inclu
20 , sus est tyrannus, natura talis, qualem explicavimus,
, multis et variis timoribus et amoribus agitatum et cum
, ingenio sit cupido, ei soli in civitate neque egredi usquam'
licet neque inspicere quae ceteri liberi cupiunt, sed intra
aedium parietes abditus plerumque veluti mulier versatnr
25 , invidens reliquis quogne civibus, si quis peregrinatur et
, , boni quid spectat" (cL.] Sic prorsus, inquit. [socR.] ali
; , bus igitur malis affluentior is est, qui male se ipsum gu
. o bermans, quem tu modo miserrimum judicabas, tyranni
, , cum, non privatus vitam transigit, sed fortuna cogente
30 , , tyrannidem obtinet, cumque sibi ipsi imperare non possit,
, ' aliis imperare conendit, perinde ac si uis imbecillo cor
pore et suis se viribus non sustinente non pro se, sed ad.
o versus alia corpora certans ac pugmans vivere cogatur.
, ' d
35 . [cL.] mnino, inquit, simillima dicis, Socrates, atque
, , verissima. [socR.] onne igitur, inquam, mi Glauco,
miserabilis omnimo haec est conditio, duriorque vita est
, . , ', ,
, hoministyranniea vita, quam u durissimamjudicabas?[cL.]
; Valde, inquit. [socR.] st igitur re vera, quamvis alicui non
40 ', . , videatur, vere tyrannus vere Servus extremas adulationes
, servitutesque subiens, nequissimorum adulator, appetitus
, suos explens nunquam, sed plurimis indigen8 atue inops
' , re vera apparet, si quis totum animum inspicere calleat,
, ad haec pavore perpetuo territus et sollicitudine doloribus
45 , . que vexatus, si modo civitatis ejus, cui imperat, statui
similis est. est autem similis. an non" [cL.] t valde
, , , o. quidem, inquit. [socR.] Jam vero praeter hacc illa uo.
580 ; , . que tribuelnus ei, uae antea memoravimus, fieri non

, posse quin et sit et magis etiam, uam antea, per tyran
nidem (iat invidns, infidus, injustus, expers amicitiae,
, , , ,
, , impius omnisque nequitia receptor et altor, ex hisque
, cunctis maxime guidem ipse miser sit, deinde vero etiam
, qui cum eo vivunt, tales reddal. [GL.] ullus, inquit,
 168 . . . (580, 581.)
. , , mentis compos tibi contradixerit. [socR.] ge nunc jam,

'
. /
, ,
2 " .. w . \
inquam, quemadmodumjudex postremojudicanssententiam
, b prnuntiat, ita tu quoue qui tno judicio primus beatitu.
, dine sit, ui secundus, ceterosque deinceps numero quin.
5 ,




, que judica, regium, ambitiosi imperii studiosum, pauc.
, , , , rum potentiac cupidum, popularem , tyrannicum. [ct..]
. , , , t facile, inquit, judicium est. nam uti sunt ingressi,
, , ita eos quasi choros virtute et pravitate et beatitudine et
. huic contrario dijudico. [socR.] rgo prasconem, inquam,
0 , ' , , - conducamus, an ipsepronuntiem Aristonis filiumjudicasse
virum optimum et justissimum esse beatissimum eumque
" - , ? \ r

, ' c esse maxime omnium regium seque ipsum regentem, pes

, simum vero et injustissimum esse miserrimum eumque
, rursus huncesse, qui maxime tyrannus sit seque ipsum et
15 civitatem maximetyrannide premat" [cL.] Sit a te pronun
, , . " tiatum, inquit. [80CR.] umquid adjiciam, inquam, sive
, , lateant sic affecti, sive non lateant homines omnes pariter
; ac deos" [cL.] djice, inquit. [soCR.] sto igitur, inquam :
, . , una hacc nobis demonstratio sit. secundam vero, si vide.
20 , , d tur, hanc esse convenit. [.] Quaenam ista" (socn.] uo
. ; , , ' , niam, sicuti civitas, inquam, tres in species divisa est, ita et
, cujusque animns tribus partibus constat, ratio, ut arbitror,
, , , alteram quogue demonstrationem admittet. [cL.] Quam
. , nam istam ' [socR.] anc : trium, ae sunt, partium tres
25 , , quoque voluptates esse mihi videntur, sua cujusque partis
. , , propria, itemque et cupiditates et principatus. [cL.] Quo
, , , modo dicis? inquit. [socR.]artem unam dicimus, uahomo
discit, alteram, qua irascitur, tertiam vero propter varieta
, e tem uno non potuimus proprio ipsius vocabulo nominare,
30 , sed ex eo, uod in se continebat maximum vehementissi
mumque, nomine ducto concupiscentem appellavimus pro
pter vehementiam cupiditatum edendi et bibendi et veneris
, et reliquorum his similium, nec non avidam pecuniae, uia
, pecunia maxime hujusmodi cupiditales explentur. [GL.]
581 . ', . ' a recte quidem, inquit. [socR.] Si igitur et voluptatem
ejus et amorem lucri esse dicamus, nonne unum quasi
, ' caput habeamus, uo referamus orationem, ut aliquid no
, , bis ipsi significemus, uotiens hanc animi partem dicamus,
, atque pecuniae eam et lacri cupidam nominantes recle no
40 ; minabimus" [cL.] ihi certe ita videtur, inquit. [socn.]
, . ; uid vero 2 irascendinaturam nonne ad potentiam et victo
riam et gloriam semper ferristatuimus" (cL.] agnopere.
; . b (socn.] si igitur eam contentiosam et ambitiosam appella
, ; bimus, commodene fiet" [cL.] Commodissime. [socR.]
45 . , t vero partem illam, gua discimus, constat omnino
am semper ad veritatem investigandam contendere
opumque et gloria minimam omnium curam habere.
,
. . [..] Longe minimam. [socn.]Siigitur discendi cupidum
; hoc et philosophum nominabimus, nonne aptum erit no.
men" [..] uidni" (soon.] regnat uoque, inuam, in
, , ' ,
, , animis aliorum hoc, aliorum alterumillorum, utrum conti.
geri" [..] Ita est, inquit. [socn.] onne ideo hominum
; , .
, , quoque tria omnino genera esse statuimus, philosoplum,
, ; . , contentiosum, lucri cupidum" [GL.] Prorsus. [socn.]
 VS. L. . 169
(681, 582.)
'

, . ', voluptatumitem species tres hisce subjectas, cuique suam P

' , [cL.] mnino. [socR.] Jam si unumquemque, inquam,
-
- /

, , trium istorum deinceps interroges, quae vita harum dul

w - . -

, : cissima, nonne suam quemque ceteris antepositurum existi

d mas? guaestuosum quidem lucri comparatione honorum
, vel disciplinarum oblectamenta nullius pretii esse dictu
-" - - '

, , . rum, nisi si quid eorum pecuniam referat 2 (cL.] Vera, in

- - /

, '
".
quit. [socR.] Quid vero ambitiosus " inquam : nonne quae
- w -

stus delectationem insulsam putat itemque eam, uae di

, , scendo percipitur, nisi quod didiceris, honore te augeat,
"-" - y

; , , . , fumum et nugas? (cL.] ta res se habet, inquit. [socR.] /

, hilosophum vero, inquam, statuamus ceteras voluptates
e ad veriscientiam et perpetuam in ejusmodi aliquo discendi
, occupationem non Valde remotas a voluptate existimare et > w" "
15 , , re vera necessarias vocare, quia nihil ceteris egeat , nisi
3... . 3.
2 " . ? . '
cogat necessitas? [cL.] ene, inquit, nosse oportet.
; , , , " -- - " -

" , , [socR.] Quoniamigitur, inquam, cujusque vitaevoluptates

, ipsaeque vitae in dubitationem veniunt, non modo de hoc,
- -

, quod est honestius et turpius vivere, aut melius et dete

582 , 3. rius, sed de ipso illo, guod suavius est et a dolore remo
/ 2 - / ' 2. '

; , , tius, qua ratione discernemus, cujus sit sententia veris

. '
V- - -
sima" [cL.] aud satis habeo, inquit, guid respondeam.
, ' [socn.] t sic considera : quanam re judicari oportet uao
; cunque recte judicari volumus? nonne peritia et prudentia
25 ; , . . et ratine o an habet quisquam alia, quibus melius judi
cet P [cL.] t quomodo posset? inquit. [socR.] Jam vide.
, , trium, ui sunt, virorum quis maxime expertus est omnes,
,



quas narravimus, voluptates? num lucri cupidus discenda,
- 2 . '
*
- " - 2 -

, b ualis est, veritate magis tibi videtur expertus discendi

" ' / -

3 ; , , ,
- " 2 . -
jucunditatem, quam philosophus lucri" (GL.] ermultum ,
inquit, interest. philosophum enim necesse est voluptatem
ceterorum a pueritia degustasse; lucri cupidum vero mi
, , ' nime necesse est ea, quae sunt, discentem hujus voluptatis
,
" . -
dulcedinem gustare et experiri, immo etiam sivelit, non fa
35 . , 2 cile assequatur. [socR.] Longeigitur, inquam , praestat lucri
. cupido philosophus utrarumque voluptatum experientia.
.
. ,
,

[cL.] Longe utiqne. [socR.] Quid vero ambitioso? num ma
. . - - - -

, gis imperitus est honoris, quam ille sapientiae voluptalis"

, ;

, , [cL.] t honor uidem, inquitl, omnes eos sequitur, si
4 , , -

quod propositum habent, assequuntur, nam et dives a

multis honoratur et fortis et sapiens, uare usu omnes,
, , ualis proveniat ex honore voluptas, experti sunt : ualis
, vero sit in veritatis contemplatione Suavitas, sentire nisi
...
.
" 2 1 philosophus nemo potest. [socn.] Itaque experientiae, in
15 . , o, l quam, causa optime hic intereos judicat. [ct..] Longe.
. . [socn.] tqui cum prudentia solus erit expertus. [GI..]
. uidni" [socR.] Praeterea instrumentum illud, per uod
; ' , judicandum est, cerle non lucri cupidi aut ambitiosi, sed
, philosophi es. [cL.] Quale istud3 [socR.] er ratiomes fere
50 . ; diximus judicandum sese. nonne? [cL.] Ita. [socR.} Ra
. ; . tiones autem praecipue hujussuntinstrumenta. (GL.] Quidni"

. ' ;
. " " " [socn.] Siigitur divitiis et lucro optime singula judicaren,
, tur, uae laudaret vel improbaret vir uaestui deditus, ne
, - e cesseesset lac esse verissima. [ 1dmodum (socn.1si
 170 , . . (583, 584.)
. . autem honore et victoria et fortitudine, nonne quae ambi
, ' ; tiosus et contentiosus" [cL.] Scilicet. [soCR.] Quoniam vero
. ' , experientia et prudentia et ratine " [cL.] ecesse est, in
, , uit, quae philosophus et ratinis studiosus laudat, esse
5 , . ' , verissima. [socR.] Itaque cumtres voluptates sint, voluptas
583 , , a partis animi ejus, qua discimus, erit suavissima, ejusque
, oo , nostrum in quo haec pars dominatur, vita dulcissima" [c..]
; ' , uid obstat? inquit : certe idoneus laudandi auctor suam
, laudat vitam prudens. [socR.] Quam vero secundam, in
1 , , quam, vitam, et quam secundam voluptatem esse dicit
; , Judex P [cL.] aud dubie bellicosi et ambitiosi; propior
, enim illi haec, quam lucri cupidi. [socR.] ostremam gi
. , tur lucri cupidi voluptatem, ut videtur. [cL.] Quidni? in
o. , ' . ' b quit. [socn.] Duabus igitur his victoriis bisque deinceps
15 Justus jam vicit injustum : tertium vero Olympicorum ritu
servatori et lympio Jovi tribuens contemplare ne veram
, , uidem prorsus ullius praeterquam prudentis voluptatem
, ' esse neque sinceram, sed adumbratam, ut ego ex sapien
, tum aliquo audisse mihi vider. atque haec profecto erit
2 , ' gravissima et maxime capitalis ruina. [cL.] Longe quidem :
. , ; sed quo modo dicis? [soCR.] Ita, inquam, inveniam, te
"', , , . respondente simul quarens. [..] nterroga dum, inquit.
, . , ' c [socR.] Dic igitur, inquam : dolorem nonne contrarium di
; . cimus voluptati" [cL.] Profecto. [socR.] tiamne nequelae
; . tarineque dolere esse aliquid" (cL.] tiam. [socR.] edium
" , inter haec duo et quietem quandam animi ab utroque" an
, ; , non ita hoc dicis? (cL.] Ita, inquit. [socR.] Recordarisne,
' . ' , ' , inquam, aegrotantium voces, quas labrantes mittunt" (cI..]
, ; ; uales dicis" [socR.] ihil scilicet dulcius esse sanitate,
" , sed dulcissimum id esse se fugisse antequam aegrolarent.
, , . , d[.] Recordor, inquit. [socn.] onne doloribus quoque
vexatos dicentes audis nihil esse dulcius, quam remissio
, , nem dolorum " [cL.] udio. [socR.] ue in multis aliis
. , o, uoque hujusmodi rebus, opinor, versantes homines au
35 , , dis, dum cruciantur, praedicantes dulcissimum esse non
, laetari, sed nullo dolore affici et ab eo requiescere. [cI..]
, . , empe hoc, inquit, tunc fortasse dulce et gratum fit, re
, , . quiescere. [socR.] t cum latari, inquam, aliquis desinet,
, , , e a voluptate requiescens dolebit. [cL.] Fortasse, inquit.
40 . , . " [socR.] Quies igitur illa, uam paulo ante utriusque me
, diam esse dicebamus, uandoque utrumque erit, tum do
, , . lor, tum voluptas.[cL.] Videtur. [socR.] um fieri potest ut
. " quod neutrum sit, fiat utrumque" (cL.] on, ut arbitror.
; . [socR.] tqui quando in animum voluptas incedit vel dolor,
45 ambo motus quidam sunt. an non" [cL.] Ita. (80CR.] Illud
584, ; . a vero, uod neque dolor est neque voluptas, nonne quie
; tem et istorum medium esse modo apparuit? [cL.] ppa
. o ruit utique. [socR.] Quo modo igitur recte non dolere ju
; . cundum existimare licet, aut non laetari molestum" (cL.]
, , ' , ullo modo. [socR.] on igitur est, sed videtur, inquam,
, , ad molestum duidem jucundum, ad jucundum vero mo
lestum hoc, od quies est, neque veri guicquam ad yo
, . , , luptatem visa hacc habent, sed praestigiae quaedam sunt.
. , , , - b (..] Ut certeoratio, inquit, demonstrat. [socn.] Jam vide,
 (884, 885) VS. L. , 11

" - r

, .
inquam ego, voluptates quae dolorem nullum sequantur,
r -
, ne forte nunchoc ita natura comparatum existimes, ut vo
" - '

, . , , - '
luplas quidem doloris, dolor Vero Voluptatis cessatio sit.
; , , , ' [cL.] Ubi tandem, inquit, et quales dicis " [socR.] ultae
" ' -

, uidem, inquam, et aliae sunt, maxime vero si reputare vis

/ /

o o /
eas, guae ad odores pertinent, Voluptates. hac enim nullo
. dolore praegresso repente ingentes accidunt et cum cessant,
, . , dolorem relinquunt nullum. [cL.] Verissime, inquit. [socn.]
e persuaderi igitur nobis patiamur doloris depulsionem
. . , , puram voluptatem esse neque voluptatis dolorem. [cL.] i

nime vero. (80CR.] ttamen, inquam, earum, uae per corpus

ad animum pertinent voluptalesque dicuntur, fere plurimae
, et maximae hujusmodi sunt, dolorum depulsiones quaedam.

[cL.] Sunt profec. [socR.] t quae ante hac futura ab

15 ,; exspectatione mascuntur praecedentes voluptates et dolores,
- - -

. ' , ' , nonne eodem modo se habent" [cL.] odem. [socR.] Scin'
; , . , , d igitur, inquam, quales sint et cui maxime similes" (cL.]
" / -

, , ; Cui? inquit. [socR.] utasne, inquam, aliquidin natura esse

.
/
superum, aliud inferum, aliud medium? [GL.] ulo. (socR.]
' \

20 , , um igitur aliquem, cum ab infero ad medium fertur, aliud

, f
" / censes arbitrari, uam sursum ferri, et dum stat in medio
, ") -, 2 /

,
-
,
,

deflectitque oculos illuc, unde elatus est, alibi esse opinari, / ' 2.

; , , o quam in supero, si id, quod re vera est superum, non vi

-w - '

. ' ', , dit" (cL.] er Jovem, inquit, non aliter ego talem opina
25 , ' oo o, e turum existimo. (socR.] t si retro, inquam, feratur, et
, dersum ferri opinetur et vere opinetur" (cL.] Quidni"
" , -

'
[socR.] aec autem omnia ideo ei eveniant, quod vere su
.. " 1 .

; . , perum et medium et inferum non norit? (cL.] aud dubie.

- -

o, [socR.] umquid ergo miraberis, si veritatis quoue ignari

20 cum de multis aliis non recte Sentiunt, tum ad volupta
, , tem et dolorem horumque medium sic habent, ut quotiens
585 , a in dolorem feruntur, vere opinentur doleantque re vera,

,

quotiens vero a dolore ad medium, valde quidem repleri

/ "

, (] et voluplatem assequi arbitrenur, sed qnemadmodum qui

35 , Juxta nigrum Speclant fuscum, imperilia albi falluntur, ita
o juxta doloris vacuitatem dolorem intuentes voluptatis impe
; ', ' , , rilia decipiantur " [GL.] er Jovem, inquit, non istud mi
, . " ' , , rabor, sed multo magis, si aliter evenit. [socR.] imirum
sic, inquam, considera : nonne fames et sitis et cetera ge
' 2 rw" - ' "

40 ; ; b neris ejusdem vacuitates uadam sunt in corporis habitu?

- \
' [cL.] Quid alind" (socR.] Ignorantia vero et insipientia nonne
; . ' vacuitas et ipsa est in animi habitur [cL]. axime. [cL.] Re
- ... V

; ' ; plebiturergo et qui cibum capit, et quiintelligentiam accipil"

, 3 .
"

< ...:
.
;
-
, cL.] Cur non " [socR.] Repletio autem utrum verior per ea,
-

45 , quae minus, an uae magis sunt " [cL.] aud dubie per ea,
,
<,

''r
quae magis sunt. [socR.] Utra igitur censes genera magis
- . ' "

,
".
essentiam puramhabere, cibine elpotus etobsoniiet omnimo
- w ' '

c quibus corpus alitur, an verae opinionis scientiaeque et

; mentis et omnimo universac rursus virtutis? sic autem ju
2 " " 2 \ - - \ 2

50 dica : uod inlaaret semper simili immortalique et veri

, tatiatque ipsum lale est et in lali quodam fit, magis esse
-

tibi videtur, an illud, quod rei nunquam similiatque mor

: ,
, ..., tali, etquodipsum tale est et in taliquodam fit "IcL.] Longe,
o
" * 3
& r 2 , 2 / ")

. , inquit, praestat, quod semper simili. [socR.] ssentia vero.

 172 . . . (685, 580.)
; . ', , ejus, uod semper simile est, numquid essentiae magis est,
. , ; quam scientia particeps" [cL.] inime. [socn.] Quid vero,
. - d quam veritatis" (cL.] eque hoc. (socR.] Sin autem veritatis
minus, nonne et essentiae" (cL.] ecessarium est. ..]
5 ; (GL.] onneigitur omninoomnia ad corporis cultumpertinen
. ; . tia generaminus veritatis essentiacque habent generibus iis,
quaead animi cultum pertinent" (cL.] ulto minus. [socR.]
, Corpusautem ipsum non item minus, uam animus" (..]
; ; Reor equidem. [socR.] onne vero quod repletur iis, quae
10 , magis sunt, et quod ipsum magis est, magis vere repletur,
uam quod iis, quae minus sunt, ipsumque est minus?
, [GL.] Quid prohibet " [socR.] Si ergo repleri rebus natura
consentaneis estiucundum, id, quod magis re vera et iis,
o quae sunt, repletur, magis re vera ac verius vera afficit
15 . , . Voluptate, guod autem ea, quae minus sunt, accipit,
586 , a minus vere firmiterque repletur fallaciorisque et minus
, o, * verae voluptatis fit particeps. [cL.] ecesse est omnino,
inguit. [socR.] omines igitur prudentiae et virtutis ex
, pertes aque epulis rebusque similibus dediti dersum,
20 ut videtur, rursusque ad medium feruntur et in his per
o omnem vitam oberrant, super haec vero emergunt nun
, quam neque quod vere superum est, suspiciunt neque
illuc evehuntur, neque vero eo, quod est, re vera replen
- b tur neque stabilem puramue gustant voluptatem, sed
25 Decorum instar humum semper proni spectant mensisque
' inhiantes pascendoet coeundo aetatem conterunt proque his
, rebus uberius potiundis calcibus se invicem et ferreis corni
. , , bus ungulisque occidunt ob inexpletam cupiditatem, cum
, , . ' neque veram sui partem neque huic circumdatam iis, guae
30 , sunt, impleant. [cL.] rorsus, inquit Glauco, vulgi vitam,
, Socrates, divinitus edisseris. [socR.] rgone voluptates
' , c uoue 8equi eos necesse est mixtas doloribus, simulacra
voluptatis verae et umbras ex compositione colorem tra
, hentes, ut vehementes tam hae, quam illi videantur amo
35 resque sui furiosos insipientibus injiciant inflammentgue
, ad pugnam, uemadmodum Steschorus apud rojam de
, , . ; elenaesimulacropugnatum esse dicitignoratione veri"[cL.]
Valde, inquit, necessarium est ita id se habere. [socR.]
, Quid vero? in irascendi natura nonne item lalia accidere
4 , necesse est, quando uis id ipsum peragit vel invidia pro
d pterambitionem velvi propter contentionem velirapropter
; ,
-
' , morositatem, sine ratine et mente honore, victoria, ira
" " ". - '

. ; ' satiari contendens" [cL.] alia, inquit, necesse est etiam in

, hoc fieri. [socn.] Quid igitur" inquam : num dubitabimus
45 , affirmare et partis lucri cupidae et contentiosae quaccunque
, appetitiones sunt, si scientiac rationique obtemperantes
, , atque his ducibus eas voluptates sequantur et capiant, quas
, , ratio praeeat, et verissimas esse capturas, quam maxime
, , e veras possint, quippe obsequentes veritali, et sibi proprias,
, ; si modo quod cuique optimum, id et maxime proprium
, , . est" [cL.] st vero, inquit, maxime proprium. [socR.]
Quando igitur totus animus parti philosophae sine seditione
obsequitur, tunc evenit ut quaeque pars cum in ceteris sua
, agat et justa sit, tum voluptates suas quacque alqne opti
 (587, 588.) VS. L. . 173

587 a mas et quam maxime potest veras percipiat. [cL.] rorsus

. . " utique. [socR.l Quando vero partium reliquarum alterntra
, dominatur, id evenit, ut neque ipsa suam reperiat volu
ptatem, et reliquas partes cogatalienam minimeque ve
. , . ram voluptatem sequi. [GL.] Sic accidit, inquit. [socR.]
, onne vero quae longissime a philosophia rationeque di
' ; . stant, maxime talia quadam efficiunt ..] Longe maxime.
; [socR.] Longissime autem distat a ratine nonne idem,
. quod a lege et ab ordine ! [cL.] Videlicet. [socR.] Vidimus
; . autem longissime distantes nonne amatorias et tyrannicas
; . , p cupiditates" (cL.] Longissime quidem. [soc.] inime au
o, tem regias et moderatas " [cL.] Ita. [socR.] lurimum igi
, . . tur, opinor, a vera et propria voluptate aberit tyrannus,
, , , . ille vero minimum. [cL.] ecesse. [socR.] nsuavissimam
5 . ' , ' , ergo, inquam, tyrannus vitam aget, rex vero suavissimam.
; , . [cL.] ecesse prorsus. [socR.] Scisne igitur, inquam,
, o, , , quanto vivat insuavius rege tyrannus" [cL.] Si dixeris,
, , C inquit. [socR.] Cum tres, ut apparuit, cupiditates sint,
, una legitima, adulterinae dua, transgressus adulterinas y
20 , , rannus, dum legem fugit et rationem, servis uibusdam
, . , . utitur satellitibus voluptatibus, et quantosit interior, ne dici
uidem facile, nisi forte hoc modo potest. [cL.] Quo? in
. . quit. [socR.] b homine paucorum imperii cupido tertio
' , gradu distabat tyrannus; medius enim eorum popularis vir
.
25 ; . erat. [cL.] Ita. [socR.] onne igitur voluptatis quoque
, dtertium ad veritatemabillo simulaerum tenebit, siilla vera
. . sunt" [cL.] Ita. [socR.] t paucorum imperii cupidus ter
, ' , tius rursus a rege, si in eodem locamus timatem ac re
. . ', , gium. [cL.] ertius utique. [socR.] riplicis igitur, in
30 o, uam, triplex numero intervallum a vera voluptate tyranni
. est. [cL.] pparet. [socR.] lanum itaque, inquam, si
mulacrum, ut videtur, secundum longitudinis numerum
. , , . tyrannicae voluptatis exsistet. [cL.] rorsus. [socR.] Se
- e cundum vero potentiam et tertium auctum manifestum est
" - / 2 "

25 , quanto distans fiat intervallo. [cL.] anifestum, inquit,

computandi perito. [socR.]Si quis igiur conversione facta
, quantum voluptatis veritale distat rex a tyranno, dicere
. velit, peracla multiplicatine septingenties undetricies
suavius vivere eum inveniet, tyrannum autem hac eadem
, , oo distantia miserius. [cL.] Immensam, inquit, differentias
588 o, , 31 rationem inter justi et injusti viri vitam quoad voluplatem
. atque dolorem intercedentis detulisti. [socR.] tamen ve.
, ' , , rum et convenientem, inquam, vitis numerum, si quidem
. iis conveniunt dies et noctes et menses et anni. [GL.] t
, , . profecto, inquit, conveniunt. [socR.] tqui si tantum vo
45 - 4 ,
" ' 2 ' / luptate bonus justusque malum et injustum superat, nonne
mirum quanto magis decore eum vitae et pulcuritudine et
; , . virtute superabit" (cL.] irum certe per Jovem, inquit.
, , b [socR.] sto vero, inquam : postquam huc disputando
, ' ' . devenimus, repetamus qua a principio dicta sunt, ex qui
50
1
bus huc delati sumus. nam ita fere dictum erat, injuste
, , ,
2 . ' ' / ".. - -

agere prodesse perfecte injusto, sed justo tamen existi

. , , , , mato. an non ita dictum" [cL.] Ita. [socR.] unc igi
oo tur, inquam, cum eo disseramus, postquam intern08 con,
. ; . venit, uam vim et injusta et justa habeat actio. [cL.]
 174 . . . (588, 689.)
, Quo modo" inquit. IsocR.] Imaginem commenti animi,
, . , ' . ut qui illa dixit, ualia dixerit, intelligat. [cL.] Qualem,
, ' , c inquit, imaginem" [socR.] alem aliquam, inquam, quales
, uondammemorantur fuisse natura, Chimaera et Seyllie et
, Cerberi, et aliae multac ferunlur variis ex formis in unum
. , concretae exstitisse. [cL.] Feruntur enim, inquit. [soda.]
. Finge igitur formam unam bestiac variae et capita circum
, multa habentis eaque partim mansuetarum bestiarum,
partim ferarum, uae et permulare et procreare ex se hac
10 . , , omnia possit. [cL.] irificifictoris, inquit, artificium nar.
, d ras: tamen cum ad fingendgm sermo cera similibusque fa
, . cilior sit, fictum esto. [socn.] liam porro unam leonis
, , formam et unam hominis, sed longe maximum primum
, . , sit, secundum vero secundum. [cL.] aec, inquit, faci
5
, , . liora, atue sunl ficta. [socR.] Jam conjunge ea in unum
, . tria, ut quoquo modo inter 5e concreta sint. [cL.] Con
, . juncta sunt, inquit. [socR.] is vero circumda extrinsecus
, , unius speciem, hominis, ut illi, qui nequeat interiora
, e inspicere, sed exterius duntaxat cernat involucrum, unum
20
, . , . animal videatur, hom0. [cL.] Circumdedi, inquit. [socR.]
, unc ei, qui huic prodesse ait homini injuste agere,
, , juste vero vivere nequaquam prodesse, nihil eum aliud
, dicere dicamus, nisi prodesse illi bestiam multiplicem
pascendo robustam reddere et leouem et quae ad leonem
" - - - - ---

589 , a pertinent, hominem vero fame enecare atque debilitare,

, , ut trahatur uocunque alterutrum illorum rapit, neque
, ' alterum alteri assuefacere et amicum reddere, immo sinere
singula inter se morsibus lacerari ac pugnantia muluo de
. , , ' vorari. [..] mnino, inquit, haec dicat qui injustam
3{) . actionem laudet. [socR.] Rursus igitur justa qui prodesse
, affirmat, nonne ea ag dicique jubet, ex quibus hominis
homo interior summam imperii consequatur feracque mul
, b tiplicis curam gerat, agricola: instar quicquid ea mansueti
, liabet fovens ac nutriens, ferorum aulem incrementum
35 , leonis natura auxiliante reprimens, communilerque omnibus
, , prospiciens et mutua inter se benevolentia sibique conci
, ; lians alat" [cL.] rofecto haec rursus ait qui justum lau
. dat. [socR.] mni igitur ratine qui justa exollil, vera
loquitur, ui vero injusta, mentitur. nam et ad voluptatem
4 , , c et ad decus et ad emolumentum justi laudator vera pro
nuntiat, vituperator autem neque veri quicquam neque
, sciens, quid vituperet, vituperat. [cL.] ullo modo,
' . , ' inquit, ut mihi videtur. [socR.] Itaque mitibus eum ver
, . ( his (neque enim prudens peccat) meliora doceamus inter
) , rogantes : o beate vir, nonne et honesta vitae instituta et
45

' turpia ob talia uaedam esse dicimus? honesla quidem,

, , d quae partem natura ferinam homini, immo fortasse divino
o subjiciant, turpia vero, qua fero subigant mansuetum"
, consentiet, necne" [cL.] Consentiet, inquit, simihi obedit.
50
, , ; , , . [socR.] stne igitur, inquam, cui prosit ex hac ratione
, , injuste aurum accipere, si quidemita accidit, ut accipiens
, o , aurum simul praestantissimam sui partem ignobilissima!
servire cogati an si filium quidem suum vel filiam accep
; e auro emanciparet idque feris et improbis hominibus, haud,
 (590, 591.) VS. ., . 75

' quaquamacceptio ista quamvis multiauri prodesset, partem

, ' vero sui divinissimam profanissima impurissimaeque eman
2
"
, cipans sine misericordia non erit miser nec multo gra
viore pernicie sua aurum redimet, quam riphyla, quae
590 , " 2 " \
a mariti vita monile redemit" [cL.] ulto sane, inquit
,
"

Glauco, ut ego tibi pro illo respondeam. [socR.] onne et

- - .

; , r -
intemperanlem vitam antiquitus vituperari simili de causa
, . putas, od in ea dira illa, ingens et multiformis fera ul
tra, quam decet, relaxatur" [cL.] atet, inquit. [socR.]
10 , ,
. / - . ' -
Contumacia vero et morositas nonne vituperatur, uando
; , . eoninum et anguinum illud augetur intenditurque immo
. deste? (cL.] rorsus. [socR.] Luxuria vero et mollities
h non ob hujus ipsius relaxationem et remissionem vitu
; . peratur, uando ignaviam in eo procreat" [cL.] Quidni"
, [socR.] dulatio autem et illiberalitas non cum aliquis
; ; ipsum hoc animosum turbulentae bestiae subjicit ac propter
quaestum et insatiabilem hujus cupiditatem contundit
". - 2 " / w- r "

illud atque ita a primis annis assuefacit, ut ex leone ver

tatur in simiam P [cL.] agnopere, inquit. [cL.] d sel
: , : C
2 , , . lulariam vero et operariam vitam propensio cur infamis
, , habetur? an alia de causa putas, quam quando quis partis

,
'
' ,
-:

/
optimae speciem natura sortitus est imbecillam, adeo ut
"

, besliis, quae in eo sunt, dominari non possit, sed colere

, , eas queat tantummodo et carum discere blandimenta?
25 , [cL.] Videtur, inquit. [socR.] rgone ut hujusmodi quo
, . ue vir simili pareat, cui optimus, servum eum esse de
, bere dicimus optimi illius, qui divinum in se ipso habeat
, d imperans, neque ad servi damnum pertinere parendi con
, ditionem volumus, quemadmodum de subditis existimabat
3 , hrasymachus, sed uod praeslet cuique a divino sapienti
, ' que gubernari, maxime quidem si talem in se ipso princi
, , pem habeat, si non habeat, ab extrinsecus imposito, ut
,

, omnes simus, quoad fieri potest, consimiles et amici, ab
- - -

, ; ', eodem principe gubernati" [cL.] t recte quidem, inquit.

35- .
,
,
, ' ,
, ,
, 6 [socR.] c legem uoue, inquam, tale quid spectare ma
- - rw) "

, , nifestum est, dum omnibus in civitate auxilium fert, et

,
,


, imperium illud in pueros, quo prohibemus eos sui juris
esse priusquam in ipsis, uemadmodum in civitate, rem
591
' a publicam constituerimus optimamque eorum partem ex

40 cultam ad optimae nostri similitudinem hujus in locum

, . , custodem in unoquoque ac principem suffecerimus, atque

' . , , tunc eum liberum dimittimus. [cL.] st enim, inquit, ma
, nifestum. [soc.] Quomodo igitur et qua ratione, Glauco,
, , prodesse alicui dicemus injusteaut intemperate vivere aut
7- " " " . -

4: ; , turpiter aliquid facere, unde deterior scilicet futurus, sed

' . ' opes ampliores aut aliam uamvis potentiam sit habiturus"
, p [GL.] ulla plane, inquit. [socn.] Qua vero prodesse in
, juste agentem latere et p:nam non dare" an non quilatet,
, etiam fit deterior, ejus vero, ui non latet et qui punitur,
5 , pars ferina mitigatur et mansuescit, nansueta autem libe
, ralur, et animus us in optimam naturam redactus tanto
,
- 3. " . " . /
pretiosrem sumit habitum temperantiam et justitiam cum
, prudentia consequens, quam corpus, cum robur et pul
, ; chritudinem cum sanitate consequitur, uanto animus est
 176 . . .
(59, 595.)
, . c corpore pretiosior" [..] Sic est omnino, inquit. [socn.]
, rgone qui quidem sapit , ad hoc intentis viribus omnibus
, instituet vitam, primum eas disciplinas plurimi faciens,
, ; , . uae talem animum ipsius reddilurae sint, ceteras autem
', , spernens" (GL.]Scilicet, inquit. [socR.] Deinde, inquam,
, in corpore liabendo alendoque antum abest ut ferinte e
, ' atione carenti voluptati indulgens eo vitam dirigat, ut ne
, , sanitatem uidem spectet aut antiquissimum id habeat, ut
- 5 " . .
' , ' d robustus aut sanus sit aut formosus, misi simul inde tem
- - 2.1.....: .
-

perans futurus sit, sed ut corporis harmoniam semper tem.

. , erare ob animi concentum videatur. [cL.] Ita prorsus,
, . , inquit, si quidem re vera futurus est musicus. [socR.]
, onne, inquam, et opum quaerendarum ordinem et con
, Centum ' neque vulgi praedicatione commotus cumu
- - - /

15 lum earum augebit in infinitum infinitis malis obnoxius"

> 9

, ; , . [GL.] n arbitror, inquit. [socR.] Verum ad interiorem,

-
-
..!
, , " inquam, quae in ipso est, civitatem respiciens cavebit, ne
, quid in ea e suo statu dimoveat propter copiam exiguita
' , temve opum, alque ita administrans pro viribus et augebit
- 7 , 9
2 . et impendet rem suam familiarem. [cL.] Valde quidem,
, . inquit: [socR.] Quin etiam honores eodem respiciens
592, , " artim geret lubensque gustabit, ex duibus meliorem eva.

, '
8urum se speret, quibus vero praesentem animi statum
, . , convelli putet, eos privatim et publice fugiet. [..] on
/

25 , , ergo, inquit, rem volet publicam administrare, si id curae

. , ' , habet. [socR.] Immo per canem, inquam, in sua ipsius
, , Civitate vel maxime, non tamen in patria forsitan, nisi
. , , sors qutedam divina contigerit. [cL.] Intelligo, inquit : ea
, in civitate dicis, quam nunc condidimus, qua in verbis
30 o . ', est sita, in terris vero nusquam, ut arbitror. [socn.] t,
' , inquam, fortassis in caelo exstat exemplarilli, qui intueri
o . velit intuitusque semet ipsum condere. nihil autem refert,
, sitne alicubi aut futura sit: hujus enim solius res geret,
, . ', alius neutiqualn. [cL.] Consentaneum est, inquit.
35 .

. R DUS.

595 , ' , - a [socn.] profecto, inquam, cum alla multa de ea repu.

, tans ita Sentio, nt omnino recle conditam a nobis civitatem
, . esse persuasum habeam, tum maxime quae ad poesin per
40 , . tinent. [cL.] Quaenam istaf inquit. [socR.] Quod nullam
. ejus partem, uae in imitatione consisteret, admitteba
, , , b mus. omnimo enim non admitendam esse nunc etiam evi.
. dentius, ut mihi videlur, apparet, postquam singulae
; ( seorsum animi distincta sunt species. [cL.] Quomodo
45 dicis? (socR.] Ut vobis dicam quod sentio (neque enim
) o enuntiabitis de me apud tragicos poetas imitatoresque cete.
, ros) hac omnia corruptela mentis eorum sunt, ui au
. , diunt, nisi qui illud remedium habent, ut qualia ea sint,
 (59, 596.) VS. L. . 17 7

, ; , ' , sciant. [cL.] Quid tandem, inquit, in animo habes"

[80CR.] Dicendum est, inquam, etsi amicitia uaedam et re
, o C verentia omeri a pueritia apud me residens impedimento
est. nam praeclarorum omnium horum tragicorum magister
5 , ' primus et dux exstitisse ille videtur. at enim non ante vo.
, ', , . , ritatem vir est colendus, sed, uti dixi, dicendum. [..]
. , . . Sane, inquit. [socR.] udi igitur, vel potius responde.
o ' , (cL.] nterroga. [socR.] Imitatio omnino quid sit, dicere
o , . " mihi potes" neque enim ipse satis quid eam esse dicam,
10 ', , . , ' , habeo. [cL.] um ego scilicet, inquit, habebo. [socR.]
,
596 . , , 3. illil, inquam, id mirum esset; nam multa sane aculius
' , cernentibus priores viderunt hebetiores. [cL.] st, in
, ' . quit, ut dicis, ceterum te praesente ne libet quidem mihi
15 , dicere, sed ipse videris. [socR.] Vis igitur hinc exordia
, mur considerationem, solita illa ratione" speciem enim
, . unam, ni fallor, singulatim ponere solemus circa qualibet
; . multa, quibus idem nomen imponimus. an non intelligis"
. , , [GL.] nlelligo. [socR.] onamus igitur et nunc quod libet
20 . ' ; b e multis. velut, si vis, multi, opinor, lecti sunt atque
, , mens8e. [GL.] Quidni" (socR.] deae vero, ut opinor, circa
. . , haec utensilia duae sunt, una lecti et una menste. [cL.] Ita
est. [socR.] onne item solemus dicere opificem utriusvis
, , horum utensilium ideam respicientem facere unum lectos,
25 , , alterum mensas, quibus nos utimur, ceteraque similiter"
nam ideam quidem ipsam nullus, opinor, opifex facit : quo
; . ' enim pacto? (cL.] ullo. [socR.] Jam vide, quaeso, et hunc
. ; " quemnam esse dicas opificem. [cL.] Qualem P [socn.] Qui
. facit omnia, duotcunque unusquisque eorum, ui manibus
30 . , operantur. [GL.] xcellentem quendam narras virum at
, que mirabilem. [socR.] ndum, sed statim magis dices.
, nam idem hic artifex non solum omnia potest utensilia
facere, sed etiam quaecunque ex terra mascuntur, facit, et
, , animalia omnia fabricat cum reliqua tum se ipsum, terram
35 quoque et Calum ac deos et quaecunque in calo sunt et
" . , sub terris apud inferos, omnia fabricat. [cL.] Valde mi.
, , . , ' d randa, inquit, peritia artificem narras. [socR.] Diffidis 2
, inquam : et dicas, guaeso, nullne modo hujusmodi opifex
, esse tibi videtur, an quodam modo istorum omnium fabri.
4 , , , cator esse p0sse, quodam vero modo non posse? an non
advertis etiam te ipsum haec omnia quodam modo facere
; , , ; , ' posse" [cL.] t quis est, inquit, hic modus" (socR.] on
, difficilis, inquam, sed varie celeriterque ineundus; celer
, , rime autem, si vis speculum sumere passimque circum
45 , . ferre : protinus solem facies et quae in caelo sunt, item
, terram teque ipsum et cetera animalia et supellectilia et
. , , plantas et omnia, uae modo commemorata sunt. [cL.]
, . Scilicet, inquit, uae videntur, neque tamen quae vere
, ' , sunt. [socR.] Recte, inquam, et opportune succurris dis
, o, . putationi. talis enim opifex, opinor, pictor quoque est.
; ; , o, nonne" [cL.] Quidni" (socR.] t eum dices, opinor, non
, vera facere quae facit, quamquam aliquo modo pictor quo
, ; , , que lectum facit. an non" (cL.] Facit, inquit, sed hic quo.
,. . 1%
 178 . . . (507, 598.)
597 . , a que eum, qui videtur. [socR.] Quid vero faber tignarius"
, , nonne modo dicehas eum non speciem ipsam facere, quam
, ; . esse dicimus id, uod lectus est, sed lectum aliquem"
, , , [cL.] Dicebam equidem. [socR.] Si igitur non id, uod
5- , , est, facit, non verum facit, sed tale aliquid, quale verum,
, non tamen ipsum verum perfecte autem verum esse
, , , ' fabri lectorum aut aliorum artificiorum opus si quis dixe
. rit, errabit" (cL.] Cerle, inquit, ut videtur his, qui in
, hujusmodi disputationibus versantur. [socR.] e mire
. . , , ' mur igitur, si et hoc ad veritatem obscurum est. [cL.]
' ,
, . inime. [socR.] Visne igitur, inquam, in his ipsis imita
, , torem istum, quis tandem sit, guaramus? [cL.] Si tib
, . ; ,
placet, inquit. [socR.] Itaque tres hi lecti sunt : unus,
5
o. , . , . qui in natura est, uem deum, ul ego arbitror, fecisse dice.
, . ; . , mus. an guem alium" (cL.] ullum, opinor. [socR.] Unus
, , porro, quem faber conficit. [cL.] Ita, inquit. [socn.] Unus
. . , , c autem, quem pictor. nonne" [cL.] sto. [socR.] ictor
, igitur, faber, deus, hi tres sunt tribus lectorum generibus
20 , prapositi. [cL.] res utique. [socR.] Jam deus quidem,
8ive quia nolebat, sive quia aliqua necessitas aderat, ut ne
. plures ab eo, uam unus in natura lectus fieret, ita unum
, . ", ' , , lantum ecit ipsum illum, qui est id, quod est lectus : duo
, autem tales aut plures a deo neque creati sunt neque crea
25
o, , ' buntur. [GL.] Qua ratione Pinquit. [socR.] Quia, inquam,
. , . , o, si duos tantum faceret, iterum unus, cujus illi ambo ha
, - d berent speciem, appareret, ipseque esse id, uod lectus
, , , est, non autem duo illi. [G..] Recle, inquit. [socn.] aec
. ". igitur, opinor, intelligens deus, cum vellet verus esse augor
30 veri lecti, non autem lecti alicujus nec faber unus, unum
, , , natura eum creavit. [cL.] Videtur. [socR.] Vis ergo hunc
. hujus creatorem vel tale quid appellemus" [cL.] ar est,
' ; . " inquit, quandouidem naturaliter et hoc et reliqua omnia
; fecit. [socR.] Quid autem fabrum" nonne opificem lecti"
35
. ; , [cL.] Ita. [socR.] um pictorem quoue opificem et effe
' , ' , e ctorem ejusdem P (cL.] ullo modo. [socn.] t quid eum
. , ' esse lecti dices" (cL.] oc, inquit, aptissime dici posse
mihi videur, imitator ejus, cujus illi opifices. [socR.]
; , . ' sto, inquam : tertiae igiur a natura prolis aucrem imi
4
, , tatorem vocas3 [cL.] Sane, inquit. [socR.] alis igitur
, etiam tragicus poeta erit, siquidem est imitator tertius qui
. . dam a rege et a veritate, et reliqui omnes imitatores. [cL.]
598 a Videtur. [socR.] De imitatore igitur consensimus : sed de
pictore hoc mihi dicas : ipsumme unumquodque, quod est
45 , ; in natura, imitari eum velle putas, an opificum opera"
, . , , [cL.] pificum, inquit. [socR.] Utrum qualia sunt, an qualia
. ; . " , videntur" hoc enim praeterea defini. [cL.] Quomodo dicis?
inquit. (socR.] Sic : lectus, sive ex obliguo eum intueris
, , , seu e regione seu quovis alio modo, numquid a se ipso
(}
, ; , , differt, an nihil differt, videtur vero alius" ceteraque s.
, ' . . bmilitercL.]Sic, inquit: videtur, differtaulem nihil.[soc.]
, Jam hoc ipsum considera. ad utrum comparata est in sin
, , , gulis pictura" ad id, uod est, sicut est, imitandum, an
 (698, 599.) CVS. .. . 179

? "
, , , adid, uod videlur, visi, an veritatis imitatio" (..] Visi,
/ -

; , . inquit. [socn.] Proculigitur a vero est imitatio atqueideo,

, o, ut videtur, omnia efficit, quia exiguum quiddam cujusque
, attingitidque simulacrum. velut pictorem dicimus pingere
, , , nobis sulorem, fabrum, reliquos opifices, cum nihil harum
, , , artium calleat : verumtamen pueros et stultos homines,
' si peritus sit pictor, expresseritque fabri imaginem, quam
, proCul 08lendat, ita decipiet, ut verus esse faber illis vi
,
10 . deatur. [cL.] Quidni" (socn.) Sed enim sic, opinor, o a
' ; , o, , mice, de hujusmodi omnibus cogitandum : quotiens aliquis
nobis de aliquo nuntiat, se homini occurrisse in omnibus
, artibus erudito et omnium reliquorum, quae quisque in.
, telligat, nihil non accuratius quoque intelligenti, de eo sta
, d tuendum est hominem fatuum esse et in magnum uendam
, incidisse praesligialorem alque imitatorem, a quo sit de.
-
-

, o, ceptus, ut ei visus sit in omnibus sapiens, propterea quod

- /

, ,
ipse nequeat scientiam et inscitiam et imitationem dijudi
' '
" "
care. [cL.] Verissime, inquit. [socR.} Jam igitur, inquam,
. -
20 . , . ,

,

trago-diam inspiciamus necesse est et ducem ejus ome.
", , rum, quoniam a nonnullis accipimus hos artes omnes in
, e telligere humanaque omnia ad virtutem et ad vitium per
, , , tinentia, item divina: poetam enim bonum oportere, si recle,
25 , quac pangat, sit compositurus, scientem pangere aul pan
, , gendi facultate carere. videndumigitur hineinimitatores hos
, , incidentes decepi sint eorumque opera contemplantes non
sentiant tertio gradu distare a veritateet faciliafactu esse ve
599 rilatis ignaro: visa enim eos, non vera facere: an forte ali.
30
, ' , quiddicant, ac re vera poeta boni intelligant ea, dequibus
vulgo beneloqui videntur.[cL.] Sane, inquit, examinandum
. , , . est. [socR.] utasneigitur, si quis possit ambo perficere, el
, , , id, quod imitandum est, et ejus simulacrum, eum ad simu
, lacra fingenda studiose iucubiturum idque sibi in vita
tamquam optimum propositurum" (cL.] inime. [socn.]
; . ' Sed sire vera eorundem, quae imitalur, gnarus sit, multo,
, o, opinor, citius rebus ipsis, quam imitatiouibus operam del
, , coneturque multa et praeclara facta sui monumenta relin
40
, ,
quere et laudatus potius, nam laudator esse cupiat. [GL.]

' , ta ceuseo, inquit : neque enim par honos aut emolumen
. , tum. [socR.] Jam de reliquis rationem non exigamus ab
. omero aut alio quoquam poetarum, interrogantes, si
45
" , quis eorum medicus fuerit, non solum verborum ad me
, , c dicinam spectantium imitator, uosnam Sanos reddidisse
, dicatur poeta aliquis vetus vel recens, quemadmodum
, sculapius, aut uos reliquerit artis medicae discipulos,
, , . quemadmodum ille filios, neque de reliquis artibus e08 in
50 , terrgemus, sed mittamus : de maximis vero praeclarissi
, '
", misque rebus, uas dicendas sibi sumit omerus, de bel
d lis, de imperiis, de civitatium administrationibus, de eru
r

, ditione hominis, parsit ita eum interrogare: o care omere,

12
 180 . . . (599-.)
", si non es a veritate terlius quod ad virtutem attinet simu.
, , lacri opifex , quem imitatorem definivimus, sed vel secun
, , dus, poterasque intelligere, qua" studia homines meliores
, vel deteriores privatim publiceque redderent, dic nobis,
, , quaenam civitas per te rectius est instituta, sicuti per
o , Lycurgum Lacedaemon perque alios multos multae magnae
' ; 6 et parvae? te vero quaenam legum bonarum auctrem sibi
exstitisse seque juvisse praedicat" nam Charondam quidem
; talia et Sicilia, nos Solonem praedicamus : te vero guae P
, , ;
poleritnealiquam dicere? [cL.] n arbitror, inquit Glauco:
, ' ' certe nalla memoratur ne ab ipsis quidem omeridis.
.
600' a (socR.] nimvero bellum aliquod omeri aelate illo duce
; . ' , vel consultore bene gestum traditur" (cL ) ullum. [socn.]
15 t nimirum tamquam ab operum perito sollerter inventa
, multa ad artes vel alias res agendas utilia ab eo feruntur,
, , , , ut a Thale rursus ilesio et nacharsi Seytha" [.] ihil
. , tale. [soc.] t vero si minus publice, privatim quibus
" dam omerus ipse superstes disciplinae dux dicitur exsti
20 o , tisse, qui ejus consueludine delectarentur et posteris o
, mericam aliquam rationem vitae relinquerent, uemadmo.
, dum Pythagoras et ipse mirifice in hoc dilectus est, et
posteri etiam nunc vitam, quam Pythagoream vocant,
agentes inter ceteros illustres habentur" [cL.] e tale qui
25 ; ' , , dem quicquam, inquit, narratur. Creophylus enim, o So
, , , , crates, fortassis, omeri familiaris, eruditione magis etiam,
, quam nomine ridiculus fuerit, si vera sunt quae de omero
. ,
' , c narrantur. dicitur enim magna circa ipsum incuria fuisse,
cum viverel et superstes esset. [socR.] Dicitur sane, in
3 . , ' , ' ,
, ' quam. num vero, Glauco, si re vera poterat omerus
in
", erudire homines ac reddere meliores, upote ui his re.
bus non imitationis lantum essel, verum etiam intelligen
, , '
tiae compos, non multos eum habiturum fuisse amicos
35 ' , , , putas, a quibus coleretur et amaretur, sed bderites sane
, , quidem rotagoras el rodicus Ceus aliique permulti pos,
' d sunt hominibussui temporis privatim conversantes persua,
dere nunquam eos rem familiarem aut publicam recte gu,

' ,

, bernatur08, nisi ipsi erudiendorum eorum curam suscepe

40 , rint, et ob hanc sapientiam tantopere amantur, ut sectato.
o o res eorum tantum non capite eos circumferant : omerum
" ' ' , ' aulem scilicet aequales ejus, si juvare homines ad virtutem
, poterat, aut esiodum oberrare sinebant carmina decan
tantes neque magis eos, quam aurum amplectebantur e
45 , , e domi secum vivere cogebant, aut si minus persuaderent,
, , ipsi eos assectabantur quocunque pergerent, quoad satis
, ; essent eruditi" [cL.] Vera prorsus, inquit, mihi dicere vi,
, , , , , deris, Socrates.
(socR.] onamus igitur omnes inde ab omero in arte
50 poetica versatos simulacrorum virtutis imitatores esse ce
, , terorumque, quae canunt, veritatem vero non attingere,
, ' , sed, ut paulo ante diximus, pictor sutorem, qui videatur,
601 , a faciet et ipsesutrinaeimperitus et aliis non peritis, sed se
, cundum colores figurasque spectantibus" (GL.] Prorsus.
 (6, 602.) VS. .. . 181

; . [socR.] aud secus, opinor, poetam dicemus colores quos.

, o, dam artium singularum nominibus verbisque exprimere,
cum ipse nihil sciat nisi imitari, adeo ut aliis similibus se
, ' , cundum verba spectantibus bene dicere videatur, sive de
, Sutrina dicat versibus et numero et harmonia, sive de re
militari, Seu de quibuslibet aliis : tantam natura in his
, , , ipsis inesse delectationem. nam musicae coloribus nudata
D poemata per se sola spectata scire te arbitror qualia videan
. tur. vidistienim, nisifallor. [cL.]Vidi, inquit. [socn.] onne
, ' perinde se habent, inquam, ac facies eorum, qui in flore
, . . aetalis constituti neque pulchri sunt, quales visu fiunt,
, . , ' , o quando flos eis deceditP [cL.] lane, inquit. [socn.] unc,
, , , age, hoc considera: imitator, hoc est, simulacri auctor, veri
o; , ' . cognitionem nullam habet, sed visi. nonne" [..] Ita est.
5 , , , [socR.] e igitur semiperfectum id relinquamus, sed plene
, , . perspiciamus. [cL.] Dicas, inquit. [socR.] ictor, dicimus,
; . habenas pinget et frenum" [cL.] 1ta. [socR.] Faciet autem
, ' . , . , coriarius et faber aerarius" [cL.] Faciet. [socu.] um igitur
, ; . intelligit pictor, guales esse debeant habenae, quale frenum 2
2() ; . ' an me ipse quidem, ui facit, aerarius et coriarius, sed
, solus ille, qui his uti scit, eques" [cL.] Verissime. [socn.]
' , , ' onne igitur in omnibus sic se habere dicemus" [..]
, , , Quomodo" (socR.] In unaquaque re has esse tres uasdam
; . ' artes, usuram, facturam, imitaturam P (cL.] Ita. [socn.]
25 ; ; d que virtus et pulchritudo et probitas cujusqueinstrumenti
, o, , et animalis et actionis non alio refertur, nisi ad usum, cu.
. jus gratia uodque est factum vel natum" [cL.] n alio.
, [socR.] Valde igitur necesse est utentem unoquoue peritis
, simum esse et ei, ui facit, fignificare, qualia bona vel
30 ; . mala faciat in usu ejus, uo utitur. velut tibicen tibiarum
fabricatori significat de tibiis, quae ad canendum idoneae
, sint, praescribetque, quales oporteat facere, ille autem pa.
. rebit. [cL.] Quidni" (socR.] Itaque sciens significat de pro
, , , e bis et improbis libiis, ille vero fidem habens faciet" (..]
35 , ' . ' ; ta. [socR.] jusdem igitur instrumenti fabricator quidem
rectam habebit fidem de pulchritudine et pravitate, adhae
, ; . rens scienti coactusque ab sciente audire, utens autem
scientiam. [cL.] rorsus. [socR.] Imitator autem num ex
, usu scientiam habebit eorum, quae pingit, utrum pulchra
602 , . " sint et recta, an contra, aut opinionem rectam ex eo, quod
. necessario scienti adhaereat praescriptumque ab eo acci
, , piat, ualia pingenda sint? (cL.] eutrum. [socR.] rgo
neque sciet neque recte opinabitur imitator de iis, quaeimi,
, , . tatur, quod ad pulchritudinem vel pravitatem attinel. [cL.]
45
. o. on videtur. [socR.]Scitum sapientia imitatorem poeticum
nancisci videmur in his de uibus carmina facit. [cL.] on
. . " , p admodum. [socR.] Verumtamenimitabitur, minime sciens,
, ', quo pacto unumquodque pravum sit vel bonum, sed, ut
o, . existimari licet, uale videtur vulgo et imperitis esse pul
, . ; chrum, hoc imitabitur. [cL.] Quid enim aliud" (socR.]
, , arc igitur probabiliter a nobis statuta videntur, et imita,
, tatorem nihil commemoratione dignum scire de iis quae
 182 . . . (602, 603.)
, ' imitatur, sed lusum quendam esse imitationem, non rem
,
" " /
8eriam, et omnes eos, qui tragicam poesin iambicis heroi
, / " .
cisque versibus tractant, imitatores esse quam maxime.
. . , C
"' V 1 . - - " / "
[cL.] Prorsus. [socR.] er Jovem, inquam, haec imitatio
5 ' , -
Vero noll circa aliquod tertio gradu distans a veritate ver
, ; . Satur" nonne " [cL.] st ut dicis. [socR.] Jam vero ad quale
,
" \ ' ' -- 2 /
eorum, quae in homine sunt, vim habet eam, quam habet"
; ; [GL.] De quonam interrogas? (socR.] De tali quodam : ea
- " - / 2 ' \ ? -

den nobis magnitudo prope atque e longinquo conspecta

2. / 3 ' 2. "

. . fere non aequa videtur. [GL.] inime. [socR.] Item curva

, eadem et recta in aqua nobis et extra aquam aspicientibus,
Cavaque et eminentia propter alium visus in coloribus er
, d rorem videntur, alque omnia haec manifesta guaedam in
animo nostro perturbatio sunt, cui ipsi naturae nosrae at
15 fectioni insidians adumbrandi facultas et praestigiarum ars
. ceteraeque multae hujus generis machinationes nihil fraudis
. ' reliqui faciunt. [cL.] Vera. [socR.] onne vero meliri et
, numerare, et pendere adversus haec bellissima exstitere
adjumenta, me in nobis id praevaleat, guod videtur majus
2 , vel minus aut plus aut gravius, sed quod computat et me.
; ; 6 titur et ponderat" (GL.] Quidni" (socR.] qui hoc rationa
. . lis animi partis est officium. (GL.] ujus ipsius. [socR.]

"
-2-

-
acautem Saepenumero menso alicui, cum illa majora uae
" >" 2 /

dam vel minora vel aequalia esse significat, contraria simul

r 3 ' . - " r > -

25 . . de iisdem videntur. [cL.]Sic accidit. [socR.] onne diximus

; fieri non posse ut eodem simul de iisdem contraria opine
603
' . "...
. 2 ..
" -".
- \ a mur " [cL.] c merito diximus. [socR.] Praeter mensuram
/ > s'

. . igitur opinansin animo non idem erit atque opinans secun

dum mensuram. [GL.] n certe. [socR.] qui mensura:

30
. ;
. ;
computationique fidem habens optimum esse in animo vi
/ ? 2. " r /

. . detur. [cL.] Quidni" (socR.] Quod ergo huic repugnat, vile

, quid in nobis erit. [cL.] ecesse. [socR.] oc igitur erat,
- uod constitui inter nos volebam, cum dicebam picturam
, etomnem imitationem proculaveritateremolum opus suum
35 b eficere eandemque cum procul a prudenlia remoo in nobis
' ' . , ' . rem habere eique amicam et familiarem esse sinceri verique
nullius causa. [cL.] axime, inquit. [socR.] Vilis ergo cum
. . , ' , vili rem habens wilia procreat imitatio. [socR.] pparet.
, , [socR.] Utrum, inquam, ea modo, quae ad visum spectat, an
40 ; ', , . , ' etiam uae adauditum, quam poesin vocamus" [cL.] Proba.
, , bile est, inquit, eliam hanc. [soCR.] eigitur, inquam, eisoli
' , c credamus, quod ex pictura probabile est, sed ad ipsum
illud in mente, quocum rem habet poetica imitatio, acce
, damus videamusque, num vile uoddam sit, an pretiosum.
, . . " [cL.] Sic oportet. [socR.] unc ergo in modum nobis propo
45 , , namus : in actione versantes homines imitari dicimus hanc
imitationem aut violenta aut voluntaria existimantesque ex
o ea actione aut bene secum actum esse aut male, ideodue in
, his omnibus aut dolore affectos aut voluptate. num aliud
; . ' quicquam sit praeter hacc P [cL] ihil. [socR.] umquid ergo - - - -

50 ,

d in omnibus his homo secum ipse consentit" an quemadmo
* " - " "" " -

dum secundum visum dissidebat dequeeisdem contrariasin

- - - '

, se simul habebat opiniones, ita et inactionibus Secum ip8e

" . - - -,

, , dissidet atque pugnal"sed memini nihil essecurnunc de hoc

 (oo4, 605.) VS. L. . 183

inter nos conveniat, nam in superiori disputatione de omni

oo, bus his satis convenit animum nostrum sexcentis hujus
modi repngnantiis simul accidentibus abundare. [..] Re.
. , . , ' , ' ote, inquit. [socR.] Recte vero, inquam : sed quod tune a
, . nobis est praetermissum,nunc mihi videtur persequendum.
. , . , ' , [GL.] Quale istudf inquit. [socR.] Vir, inquam, probus
o , tali Sorte usus, ut filium amiserit aut aliquid aliud carissi
, mum, facilius quidem ceteris laturus tunc quoque nobis
o . . ' dicebatur. [cL.] Plane. [socR.]unc vero hoc consideremus,
, , utrum nihil doloris sensurus, an hoc quidem nullo modo
, . possit, dolorem vero guodammodo sit moderaturus. [..]
604, , . , a Hoc potius, inquit, si verum quaerimus. [socR.] unc hoc
mihi de eo dicas : utrum magis eum censes dolori repugna.
, , turum esse et resistere, uando a sui similibus spectatur,
15 ' ; , , an quandosolus estsibi relictus" [cL.] ermultum, inguit,
, . , o, intererit, uando spectatur. [socn.] solus relictus, opi.
, nor, mnlta logui sustinebit, quae si quis audiret, erubesce
' , o, ret, multa item faciet, quae faciens conspicinonfacile a quo.
. , . uam vellel. [GL.] st ita, inquil. [socR.] Jam uod obstare
20 , b jubet, nonne ratio est et lex, uod autem ad dolores rapit,
; . ipsa perturbatio? (cL.] Vera. [socR.] Contrario autem ductu
circa idem simul in homine exsistente necessario duo quae
. ' , dam illi esse dicimus. [GL.] Quidni" (socR.] lterumne legi
, obtemperare paratum, utcunque lex injunxerit" (cL.] Quo
25 ; ; ,
modo [socR.] Lex utique dictat optimum esse in adversis
quam maxime tieri potest quietem agere neque dolere,
, quod neque certum constet, bonumme id sit, an malum,
, C quod accidit, neque agre ferendo quicquam proficiamus,
, neque ulla humanarum rerum magni pendenda sit, et quod
30 ,
in eis quam celerrime praesto esse debeat nobis, id dolor
, impediat. [GL.] Quid hoc dicis " inquit. [socR.] Consultare,
. , ' , ; , ' ,
inquam, de eo, quod accidit, et tamquam in talorum
, iactu secundum jacta quomodo ratio optimum futurum evi
25 ' , cerit, res suas disponere, neque vero accepta offensione, ut
pueri solent, percussam partem tenentes clamando tempus
, ' terere, sed animum semper assuefacere, ut quam primum
d ad sanandum et ad instaurandum collapsum aftectumque
, . accedat, ut medicina tollatur lamentatio. [G..] Cerle re
4 , , , ctissime aliquis, inquit, adversis rebus ita utatur. [socR.]
, , ptimum igitur huic rationi velle dicimus obtemperare.
. . [..] aud dubie. [socn.] Quod vero ad calamitatis recor,
dationem luctumque rapit eoque saliari nequit, nonne ra
'
4 ; . tione carens et iners atque ignaviae amicum esse dicemus"
[cL.] Dicemus utique. [socR.] Jam hoc, quod querulum
, e est, imitationem multam ac variam suscipit, prudentem
, , vero et tranquillum morem, semper sui ipsius similem,
, neque facile est imitari, neque si quis imitetur, facile per
, cipietur prasertim a ctu et variorum hominum turba in
50
. theatris congregata, nam alieni fere affectus imitatio its
605. . a exhibetur (..] Sic est omniuo. (socR.] Imitator ergo poeta
cerenon ad hoc, uod ita comparatum est in animo, factu"
neque sapientia ejus huic ut placeat composita est, s
, ,
 1 84 . . . (605, 600.)
, vulgo est placiturus, sed ad querulum variumque morem,
, quod imitatu facilis est. [cL.] Certe. [socR.] taque jure
. . eum jam reprehendemus et pictori exadversum ponemus;
nam et eo, uod ad veritatem vilia efficit, illum refert, et
o quod cum parte animi item vili neque cum optima rem
, ,
habet, eo quoque similis ei est. atque ita jure eum jam
, ,
proculhabebimus a civitate legitimegubernanda, quia hanc

, ' animi partem suscitat atque alit, dumque hanc roborat,
, rationis compotem disperdit haud secus atque qui in civi
tate potentes faciens improbos summam rerum iis tradat
, ' probosque perdat : ita et imitatorem poetam pravam in
animum cujusque privatim inducere dicemus rem publi
o, cam, stultae ejus parti gratificantem et neque majora ne
15
que minora discernenti, sed eadem nunc parva, nunc
, magna existimanti atue simulacra fingenti longissime a
, , ,
. . veritate remota. [cL.] Sane quidem. socn.] Verumtamen
. quod maximum est, nondum ei exprobravimus. nam uod
20 , probos quoue viros paucis admodum exceptis corrumpere
, . ' , potest, haud dubie gravissimum est. [cL.] Cur non sit,
; , si quidem id efficit?[socR.] udi et considera. nam optimos
nostrum scis, cum audimus omerum vel alium quempiam
d tragicorum imitantem heroum aliquem in luctu versantem
25
et multis verbis deplorantem calamitatem suam, vel lugu
, ' bre canentes et pectora plangentes, delectari nos totosque

ad illa intentos sequi et una patiac serio illum ut poetam

bonum laudare, qui maxime nos ita afticiat. [cL.] Quidni
. ' ;
30 " , , sciam" (socR.] Cum vero proprius alicui nostrum incidit
mror, rursus contrario nosgloriari intelligis, si uietem
,
, , agere et tolerare possimus, quasi hoc viri sit, mulieris
, . , . vero illud, uod antea laudabamus. [cL.] ntelligo, inquit.
" o, ' , , [S0CR.] um igitur probabilis, inquam, ista laus est, si
35 , , ' quis tali conspecto viro, ualem esse se minime vellet,
, , sed puderet maxime, non tamen abominetur, sed delecte
, , , o. , tur et laudet" (cL.] inime per Jovem, inquit, probabilis
606 ' , ' . ; 31
videtur. [socR.] Certe, inquam, si hoc modo rem spectes.
, [cL.] Quo" (socR.] Si tecum reputes id, quod in propriis
40 calamitatibus vi cohibetur, uod lacrimas effundere et
, , lamentari afiatim et explerigestit utpote natura sua harum
, rerum cupidum, illud ipsum esse, quod lunc a poelis ex
, , pleatur et delectetur, id vero, uod natura in nobis est
, optimum, utpole nec ratine nec consuetuline satis ex
45 ,
cultum, gueruli istius custodiam remittere, quod alienas
, , b
, spectet perturbationes, nihilque sibi dedecori sit alium,
qui virum bonum sese esse praedicet, importunelugentem
, ' , ,
laudare et miserari, sed illud lucri facere se putare, oble
50 , , o, ctationem, neque privari ea velle contempto poemate toto.
, paucis enim, ut arbitror, reputare contingit ex alienis in
propria trajici aliquid necesse esse; nutritum enim in illis
. et corrboratum flebile haud facile in propriis calamitatibus
, . ' c coercebis. (..] Verissime, inquit, dicis. [socn.] onne
 (806, 607.) VS. . . 1 85

, , idem de ridiculo statuendum, si quod ipsum te ridicule di.

cere puderet, id in comndia vel privatim repraesentatum
, , audiens valde delecteris neque ut prava ea oderis, idem
, te facere, quod in miserationibus? nam quod item ratione
, , in temet ipso, cum risum captare vellet, coercebas,
' scurra esse viderere, id hic rursus remittis, ut viribus illic
, auctum saepe inscio tibi ipsi abrepto personam comicam
. , . d inducat. [cL.] dmodum, inquit. [socR.] Itemne de rebus
venereis et iracundia deque omnibus animi cupiditatibus et
, doloribus algue voluptatibus, gua omnes actiones nostras
, sequi dicimus, talia quaedam poeticam imitationem in no
, , bis efficere? nutrit enim ista atque irrigat, cum torrenda
, , , sint, et dominantia in nobis constituit, cum servire debeant,
ut meliores beatioresque pro deterioribus et miserioribus
15 . , ' evadamus. [cL.] n aliter dicere possum, inquit. [socn.]
. , , , - e rgo, inquam, o Glauco, si uando omeri laudatores of
, fendis dicentes hunc p0elam Graciam erudiisse et ad rerum
humanarum administrationem et disciplinam adhibendum
eum alque ediscendum et secundum eum omnem vitam
20 esse instituendam, amare duidem eos debes et amplecti
607 , - a tamquam pro facultate ipsorum optimos et concedere o
, merum artis poeticae peritissimum esse et tragicorum prin
" cipem, scire vero nihil nisi hymnos in deos et bonorum
, , virorum laudationes ex poesi in civitatem admitti opor
25 tere : sin autem delicatam usam in canticis vel epicis
carminibus admiseris, voluptas tibi ac dolor in civitate
, pro lege et pro illa, quae Semper optima in commune visa
fuerit sententia, dominabuntur. [cL.] Verissime, inquit.
. , .
30 , , b socal Heo igitur, inuam, defensionis causa dicta sunto
, recordantibus nobis de poesi, merito eam tune e civitate
sic comparatam abire nos jussisse; ratio enim cogebat.
, , adjiciamus autem adhaec, neasperitatis nos rusticitatisque
, accuset, veterem quidem exstareinter poesin philosophiam
35 que dissensionem : nam et clamator ille dominum allatrans
canis et magnus in dementium vaniloquiis et turba Jovem
sapientum exsuperans et tenuiter meditantes paupertate
, - c
, scilicet pressi atque alia innumerabilia signa veteris earum
40 , , controversiae sunt : verumtamen dicetur nos, si voluptatis
, ministra poesis imitatioque quicquam afterre possit, quo in
, civitate recte instituta locum sibi vindicet, libenter eam re
, cepturos, ut qui nobis ipsi conscii simus, qua nos delecta
' tione afficiat, sed enim verum quod videtur, prodere nefas.
45 , , , ' nam profecto, o amice, nonne te quoque delectat, et ma
, ' - d xime cum per omerum ad te adit" (cL.] axime sane.
; .
[soCR.] onne igitur justum est ita eam redire, sise defen
, derit lyrico carmine vel metro alio" [cL.] omnino. [socn.]
; .
50
, , oo , Concedamus autem etiam patronis ejus, quicunque poe
, ticam facultatem non habent, sed poetarum amici sunt, ut
, numeris neglectis orationem pro ea habeant, qua eam non
. modojucundam, sed etiam utilem essead rem publicam etad
, , e hominum vitam demonstrent: et pronis eos aurihus audie
 186 , . . (608, .)
. ' , , , mus. lucrum enim, opinor, faciemus, si non iucunda tan
, , o tum, sed etiam utilis appareal. [cL.] Quidni, inquit, lu.
, , crum facturi simus" [socR.] Sin autem minus, o dulcis
, , amice, quemadmodum ui quandoquealiquem amaverunt,
5 si deinde amorem sibi illum inutilem arbitrantur, lice
608 , a agre, amare desinunt tamen, ita et nos properingenitum
, ' quidem nobis ex pulchrarum rerum publicarum educatione
' , ' talis poesis amorem benevoli quidem erimus, ut quam
optima et Verissima appareat, donec vero defendere se non
, ,
poterit, ita eam auscultabimus, ut hanc quam dicimus
10 , sententiam et hoc nobis carmen praecinamus, caventes ne
, ', rursus puerili et vulgi amore irretiamur. ita igitur senti
mus, non esse hujusmodi poesi studendum, uasi verita
, ' tem attingat aut seria sit, sed cavendum ab ea audienti
-b metuendumque interiori animi sui rei publicae et legis loco
15 , . habendum quod de poesi diximus. [cL.] rorsus, inquit,
, ' , . , , consentio. [soc.] agnum enim, inquam, o amice Glauco,
, , , , magnum neque quantum videtur, est certamen bonum fieri
, aut malum. quamobrem neque honore sublatum neque di.
vitiis neque ullo potentiae gradu neque vero poetica justi.
20 . tiam reliquamque virtutem negligere decet. [cL.] Consen.
, , tio tecum, inquit, ex iis, quae persecuti sumus : arbitror au.
. , ' , tem et quemvis alium. [socR.] t tamen, inquam, maxi
. mam virtutis mercedem praemiaque ei proposita persecuti
, , , non sumus. [GL.] Immensa, inquit, praemia dicis, si quae
majora sunthis, uae dicta sunt. [socR.] Quid vero, inquam,
25 . ' , ' , brevi in tempore magnum esse potest" nempe omne hoc a
, pueritia usque ad senectutem tempus exiguum uoddam
esse videtur ad universum. [GL.] Immo vero nihil, inquit.
. , . , (socR.] Quidigitur" immortalem rem censes tantuli tempo
o, ris causa contendere debere, universi causa non debere"
30 ' , ', , d [GL.] Censeo equidem, inquit. sed quorsum hac" (socn.]
; , ' , onte advertit, inquam, immortalem esseanimum nostrum
; et nunquam interire? - ue ille intuitus in me admira
, ' tusque dixit : (cL.] er Jovem, me quidem minime : u
' , ', . o vero demonstrare id potes" (socR.] Certe, inquam, nisi
25 . ', ' injurius sum. puto autem el tu : neque enim difficile. [cL.]
. , illiquidem, inquit, sed ex telibenter audirem non difficile
' . , . , , hoc. [socR.] udies, inquam. [GL.] Dic modo, inquit.
; . ' e (socn.] onumne aliquid, inquam, et malum vocas" ..]
; ; Voco. [socR.] umquid de his idem sentis, od ego" [cL.]
\ - 2. - \ W

40 , . Quid? (soCR.] mne, quod perdal et corrumpat, malumesse,

"',
. ;
, y quod vero servet et juvet, bonum. [..] dem ego, inquit.
609, a [socR.] Quid vero? malumne cuique aliquid et bonum esse
dicis" velutioculis lippitudinem et universo corporimorbum
, ,
- /

, -
et frugibus robiginem, lignis putredinem, aeri ferroue aeru
, ,
ginem atque, id quod dico, fere omnibus a natura additum
45 ; , . proprium cuique malum ac morbum" [cL.] Dico equidem,
, inquit. [socn.] Cum igitur horum quippiam alicui accidit,
, et pravum redditid, cui accidit, et totum denique dissolvit
" . " w- 2) www. " " . " '

; ; o et perdit" (..] Quidni" (socR.] aturaleigitur cujusque

, malum et pravitas quidque perdit, aut hoc si non perdet,
, ,
" 2 ' ' 2 " /
nihil jam aliud erit, quod id corrumpat. neque enim quod
, bonum est, unquam quicquam perdiderit, neque rursus id,
. ; . quod nec malum nec bonum. [GL.] Quo enim pacto? inquit.
, , (socR.] Siquidigitur repertum fuerit, cui malum sit, uod
, ipsum deterius reddat, perdere amen et solvere non pos
 (609, .) CVS. L. . 187

sit, nonne ita natura comparatae rei nullum esse interitum

, ,
; , , . ; ' constabil 2 [cL.] Consenlaneum est, inquit. [socR.] Quid
' ; igiturf inquam : animo non est quod eum malum faciat"
, , [cL.] dmodum, inquit : omnia, uae modo exposuinus,
. c injustitia, intemperantia, ignavia et inscitia. [socR.] um
, , igitur quicquam ex his animum dissolvit et perdit ac vide,

ne decipiamur existimanles injustum et insipientem homi.
, , nem, cum injuste agens deprehensus est, tunc ab injusti
, , ' ,
10 tia, quae animi pravitas est, perdi. 8edita facias: sicut corpus
, corporis pravitas morbus conficit et disperdit atque eo de
ducit, ut ne corpus quidem sit, et quae paulo ante diximus
d omnia, a propria pravitate eo, guod iis adhaeret et inest,
; , ,
corrumpente ad interitum adducuntur : nonne" [cL.] Ita.
5
[socR.] ge igitur, animum quoque eodem modo con
sidera : num eum injustitia et reliqua pravitas eo, quod
, inest eique adhaeret, corrumpit et absumit, dum morte
; , , .
, ' , o o peremtum a corpore Separet" (GL.] ullo modo istud,
20 , . . inquit. (80CR.] t vero absurdum illud est, inquam, u
, ' , , ' e aliena pravitas interimat aliquid, propria non interi
, , mat. [cL.] bsurdum. [socR.] Reputa enim, inquam,
, Glauco, ne a ciborum uidem pravitate, quae horum ipso.
' o rum sit, sive ea vetustas est sive putredo sive quaecunque,
2)
, corpori interitum afterri nos arbitrari, verum si ipsorum
'
pravitas ciborum corpori corporis vitiositatem intuleri,
610 , ' - a dicemus illud propter illos a sua ipsius pravitate, ui mor.
, , bus est, perdi: a ciborum vero pravitate, ui alii sunt,
30 . ' , , . aliud corpus, ab alieno malo, quod naturale malum non
, ' , intulerit, exstingui posse nunquam existimabimus. [cL.]
, ' Rectissime dietum, inquit. [socR.] adem igitur ratione,
inquam, nisi corporis pravitas animo animi pravitatem in.
, . ,, , ferat, haudquaquam existimare debemus ab alieno malo
3 . " sine propria vitiositate animum exstingui, alterius malo alte
, , b
rum. [GL.] st enim, inquit, in ratione. [socR.] ut igitur
' ' , haec refulemus, quod non recte dicantur, aut donec non
' ,
, refutata erunt, neque a febre aut alio morbo neque ab jugu
40 , latione neque si quis in minutissimas partes totum corpus
discerpat, ideo exstingui animum unquam concedamus,
, priusquam ostenderitaliquis proper has corporis affectiones
, ipsum illum injustiorem magisque impium fieri, alieno au
. , tem malo in alio exsistente ita, ut proprium cuique malum
45 , , - c non exsistat, heque animum neque aliud uicquam exstin.
. gui concedamus. [GL.] vero, inquit, memo id unquam o
, , stendet, morientium animos proptermortem fieriinjustiores.
, [soCR.]Siquis aulem, inquam ego, repugnaretamen nobisau.
,
0 , , deat, et morientem dicat pejorem etinjustiorem fieri, necoga
, tur animosimmortales agnoscere, oportere dicemus, si vera
, ' , d is dical, injustitiam letalem esse liabentieam sicutimorbum,
, , et ab hac lamquam sua natura perimente eos, ui susci
, , piant, perimi, ocius qui maxime, serius qui minus, neque
 188 . . . (6, .)
, ' vero ita, ut nunc per ean ab aliis p"nam irrogantibus in
. , ' , terimuntur injusti. [cL.] er Jovem, inquit, non igilur
, prorsus horrenda apparebit injustitia, si letalis erit eam
suscipienti, liberatio enim erit malorum, arbitror autem
5 o contra potius eam esse apparituram ceteros, si po8sit, in
, , ' 6 terficientem, sui participem vero vivacem admodum et in
o ' super vigilem reddenlem : tantum, ut videtur, abest ut
, o, letalis sit. [socR.] Praeclare dicis, inquam. quando enim
. , ' , . propria pravitas propriumque malum animum interficere
10 ac perdere nequit, non facile malum ad alius perniciem
,
institutum aut animum aut aliud quicquam praeter id, cui
'
, ' . ', , proprium est, perdet. [cL.]Sane non facile, inquit, ut credi
. ' ' licet. [socn.] Cum igitur a nullo prorsus malo, mec proprio,
611 , , , a necalieno, interimatur, patet eum necessario semper esse,
, ' , . siautem semper, esse immortalem. [GL.] ecessario, inquit.
, . , ' , [soc.] oc igitur, inquam, ita se habeto, si vero ita se ha
. ' , , . bet, vides semper eosdem fore. neque enim pauciores un
o o quam erunt, sinullusintereat, neque rursus plures. si enim
2 , o immortalium guicquam plus fiat, scilicet ex mortali fiet,
, , , eruntque denique omnia immortalia. [cL.] Vera dicis. [soc.]
. t, inquam, neque hoc existimemus : ratio enim prohibe
. ', ' , bit : neque rursus animum verissima natura talem esse, u
b varius admodum et dissimilis atque diversus a se ipse sit.
- -

25 , [cL.] Quomodo istud ais? inquit. [socR.] aud facile, in

. quam, fieri potest, guod ex multis compositum neque
, . , ' , pulcherrimam compositionem sortitum
/ - - /
est, id ut sempiter
.
num sit, qualis nunc nobis apparuit animus. [cL.] Certe
-

, . non consentaneum est. [socR.] Jam immortalem esse ani

30 . " et
'
mum haec, quae modo exposita est, ratio et reliquae co
, ' ,
".
- / - 2 gere possunt : qualis vero re vera sit, quiperspicere cupit,
" - w-

, non deformatum spectare eum debet corporis communione
, ' , aliisque malis, uemadmodum nos nunc spectamus, sed
r -

35 , qualis est cum purus fit, talem diligenter ratine conside

rare, ubi certe et multo pulchrior reperietur etclarius justi
/ / -

, o tiae et injustitiae et omnia, quae nunc persecuti sumus, ap

, parebunt. nunc autem vera quidem de eo, ualis in prae.
, sentia apparet, diximus, sed tamen ita affectum eum spe.
40 d ctavimus, utquimarinum conspicientes Glaucumnon facile
o , ejus antiquam videre possunt naturam, propterea quod
, antiquae corporis ejus partes vel defractae vel contritae et
, fluctibus omni modo corrupta atque alia agmata sunt,
, , conchylia et algae etlapides, ut cujuslibet potius feraeprae se
45 o,
o,

ferat speciem, quam naturae prioris aspectum : ita et ani

- -
mum nos malis innumeris affectum spectamus. sed illuc,
-- -

, , , . ; Glauco, oculos convertere decet. [cL.] Quonamf inquit.

' . , , e [socR.] d ejus philosophiam, et animadvertere, quae al
,
r 2 ' ," tingat et uibuscum consuetudinem inire cupiat, upote qui
? 1 .
50 , cognatus sit divino atue immortali et sempiterno, gualis
o ue futurus sit, si totus ejusmodi sequatur naturam eue
, , impetu emergat ex pelago, in quo nunc est, excussis petris
, et ostreis, uae ei nunc, cum terra pascatur, terrena et la.
pidosa multa el aspera inharent ex illis, quae beatae dicun
 (2, 613.) VS. .. . 180

612 . a tur, epulis. atque ita veram ejus naturam videre licebit,
, utrum multiformis sit an uniformis, an quo modo et qua
, ,
" "
ratione comparatus sit. nunc autem humana in vita affectio
/ .

, nes ejus ac formas satis, ut ego arbitror, declaravinmus.

- 2 / / 3

5 , . ,
[cL.] Prorsus quidem, inquit. [socR.] rgo, inquam, et
. , ' , reliqua in sermone exuimus, neque praemia neque opinio
nes, quae Sequantur justitiam, induximus, uemadmodum
, " , esiodum vos et omerum facere dicebatis, sed justitiam
' ipsam ipsianimo optimum esse invenimusjusteque eiagen
10 , ' dum esse, sive Gygae habeat annulum sive minus, et insu
,
- -- 3'

, per etiam Plutonis galeam " [cL.] Verissime dicis, inquit.
; , , . ' , [socR.] Licetne igitur nunc jam, inquam, o Glauco, sine in.
-- -

' , , o vidia nobis praemia quoque addere justitiae et universa vir

5 , o tuti, duanta et qualia animo impertit et ab hominibus et a
'
1 &
,

' '
.' diis tam viventehomine, uam defuncto? (cL.] agnopere,
o ; 11 , inquit. [soCR.] umquid ergo reddetis mihi guae mutuati
. ' , estis in sermone" [cL.] Quid maxime" (socR.] Dedivobis,
;
. / . - -
utjustus videreturinjustus injustusquejustus. vos enim pu
20 . ,
2. - " 2
tabatis, licet fieri non posset ut ista deos hominesque lale
rent, tamen dandum hoc disputationis gratia esse, ut justi
, , tia ipsa ad injustitiam ipsam comparata judicaretur'3..
- d non recordaris" [cL.] Injurius essem, inquit, si non recor
; ' , , .
darer. [socR.] ostguam igitur judicatae sunt, ego rursus
25 ,
, postulo a vobis pro justitia, ut qualis re vera et diis et ho
, , minibus videtur, talem nos uoque videri eam concedamus,
, ut eam quoque palmam reportet, gua ex opinione parta sui
, participes donat, postquamaperte visa est etiam ex veritate
30 provenientia bona conferre neque eos decipere, ui vere
. , , . " eam possident. [cL.] Debita, inquit, posulas. [socn.] Ita
, ' , , ue primum, inquam, hoc mihi reddetis, deos non latere
; utrumvis eorum qualis sit" (cL.] Reddemus, inquit. [socR.]
, . , Si autem non latent, alter eorum a deo amabitur, alter odio
25 , , ' habebitur, quemadmodum ab initio statuebamus. [..] st
. .
613, , a ita. [socn.] Deorum autem amico nonne omnia, ute gui
, dema diis contingant, am optima contingere statuemus,
, . nisiquid mali ex priori delicto etim necessario sequebaturf
40 , [cL.] mnino. [socR.] Sic igitur de justo viro existimat
' ' dum, sive in pauperiem seu morbosaliave ex iis, quae mala
, videntur, incidat, huic haec denique vel viventi vel mortuo
, in bonum vertere. neque enim a diis unquam negligitur
. icunque conari voluerit justus evadere virtutisque studio
45 uoad homini licet deo similis fieri. [cL.] Certe consenta
. ', , neum est, inquit, talem virum a simili non negligi. [socR.]
. e injusto igitur contrarium huic sentiendum" [cL.] d
; .
modum. [socR.] Itaque haec a diisjusto viro fuerit palma.
' .
, . , ' , ' [cL.] Sic equidem arbitror, inquit. [socR.] Quid vero, in
, ' , , quam, ab hominibus? nonne sic evenit, si dici oportet
, quod res est callidi uidem et injusti perinde faciunt ut
, ; cursores illi, qui ab inferioribus currunt bene, a superiori
 190 . . . (613, 614.)
, bus minime? initio quidem celeriter absiliunt, in fine vero
. ? 2 V " 2. --- - - -

, C ridiculi fiunt, auribus humeros verberantes et sine crona

, ex Conspectu abeuntes. veri autem cursores, ubi ad finem
perVenerunt, accipiunt praemia et coronantur. nonne viris
, justis idem ut plurimum contingit " in fine cujusqueactio
,
nis consuetudinisque et vitae probantur et praemiaab homi

; . nibus referunt" (cL.] agnopere. [socR.] Patierisne igitur,
; ut ego de his, quae tu de injustis, eloqnar Pdicam enim ju
, , d stos, cum ad maturam aetatem pervenerint, sua in civitate
, , , magistratibus, si velint, reesse, matrimonia quibuscum
, velint, et ducendo et collocando inire, ac summatim quae
, , de illis tu, ego nunc de his dico. item rursus de injustis,
. plerosque eorum, uamvis juvenes lateant, ad calcem cur
5 , , , riculi deprehensos derisui esse et senescentes miseros a
peregrinis el a civibus contumelia affici, flagris caesos et re
qua, quae tu aspera esse dicens vere dicebas, futurum
,
deinde esse ut torqueantur et oculos exurantur : omnia

o illa et a me dictum putato eos perpeti. sed, ut dicebam,
, ', , , . , vide, an sis passurus. [.] Facillime equidem, inquit;
. nam justa loqueris.
, ' , [80CR.] Quae igitur vivo, inquam, justo a diis et ab homi.
614 31 nibus praemia et mercedes et dona praeter ea contingunt,
25 uae ipsa praebebat justitia, haec fere sunt. [cL.] aque
, ' . , ,
. , ' , admodum, inquit, pulchra et certa. [socR.] aec vero,
, inquam, et numero et magnitudine nihil sunt, si ad ca
. ' , comparentur, quae defunctum ulrumque exspectant. au
30 dienda autem sunt, ut plene uterque eorum acceptum te
. , , ' neat quod accipere a sermone debet. [GL.] Fac audiam,
. ' , ' ,
, -b inquit, ut qui non multa alia libentius sim auditurus.
, ' , [socR.] nimvero, inquam, tibi non lcinoi fabulam nar
, ,
35 rabo, sed alti virtute viri, ris, rmenii filii, genere am
, phylii : ui cum occubuisset in proelio, sublatis decimo
die cadaveribus jam corruptis integer sublatus domumque
, ' . reportatus, cum in eo esset, ut sepeliretur, duodecimo die
, , pyrae impositus revixit eoque facto quae ibi vidisset, retu
40 , " lit. narravit igitur, postquam animus ipsius e corpore exis
,
o . set, una cum multis profectumrm locum duendam divinum
, , venisse, in uo terrae hiatus duo essent contigui totidem
, ue caeli superne e regione. inter hos sedere judices, qui
45 , postquamjudicaverint, justos ad dextramsupernepercaelum
, proficisci jubeant in pectore signa judicatorum suspensa
, gestantes, injustos autemad sinistram et inferne, omnium

factorum et hos signa post tergum ferentes. cum vero ipse
,
accessisset, istos dixisse fieri eum hominibus nuntium ista
50
. rum rerum oportere, jubereque se eum audire et spectare
' quae ibi essent omnia. videre igitur illic per ulrumque
, caeli terraeque hiatum animos lata sententia abeuntes, per
 (,816.) VS. .. . 19

, alteros autem partim ex terra ascendentes squalore et pul.

, vere plenos, partim descendentes e calo puros. et quos
- " ' ' - --- - - ---

- ue venientes ut ex longo itinere venire videri libenterque

in pratum se conferentes lamquam in festo conventu re.
-
cumbereac se invicem quicumque noti essent, salutare, et
, qui ex terra venirent, alteros de caclestibus rebus, quique
ex caelo, illos de terrestribus percontari. narrare autem
' . inter se, alteros dolentes ac flentes, recordantes quanta et
ualia in subterraneo itinere perpessi essent et vidissent
615, , a (esse autem illud mille annorum iter) alteros vero de carlo
o ( )
' venientes narrare delicias pulchritudinisque mirificae spe
clacula. jam haec multa referre, Glauco, multi tem
, , ,
poris est, summam vero hanc esse dixit, pro numero in
, '
, , juriarum singulisillatarum et eorum, guibus illatae essent,
, uemque p!nas deinceps dedisse denis vicibus. hoc au
, ' , tem centenis quibusque annis fieri, guantum sit vitae hu
, - h manae spatium, ut decemplicem injuriae p.nam solvant, et
o, si qui exempli causa caedis mulorum auctores fuerint, urbi
2 , us vel exercitibus proditis, et in servitutem conjecerint
, vel alius cujuspiam mali culpae participes fuerint, horum
, omnium pro singulis decemplices dolores ferant, rursusqne
, , si quid bene fecerint justitiamque et pietatem colnerint, eo

" dem modo premium ferant meritum. de iis vero, ui
25 , . statim ut nati sunt decessere, et qui breve tempus vixe
runt, alia parum digna memoria dicebat. in deos autem
.
et parenles impietatis et pietatis et in homicidas, qui caede
o . manus proprias polluerunt, majores etiam constitutas esse
30
, mercedes narrabat. adfuisse enim se cum alter ab altero
, interrogaretur, ubinam rdiaeus magnus esset. hic r
, d dius autem in uadam Pamphyliae civitate tyrannus fue
, rat, jam mille ante annis, et senem patrem et majorem
natu fratrem occidisse aliaque multa et nefaria perpetrasse
35 , , dicebatur. itaque interrogatum respondisse : non venit
, , ' , huc rdiaeus, nequefieri facile poterit ut veniat. nimirum
. enim hoc quoque vidimus inter dira spectacula. appro

, pinquantes ad ostium cum cetera omnia perpessi in eo es
semus, ut egrederemur, subito et illum conspeximus et
40
alios, plerosque fere tyrannos; inerant vero etiam privali
o oo e nonnulli, guimagna sceleraperpetraverant,quosjamascen.
, ' , suros se confidentes non recipiebat 0stium, sed mug
bat, quotiens aliquis eorum, ui ita insanabiles erant pra
45 . , , , vitate, vel mondum satis punitus egredi conaretur. ade
, rant vero illic viri feroces, aspectn ignei, ui audito mu
, gitu alios seorsum abducebant, rdiaeum vero et alios
constrictis manibus et pedibus et capite prostratos deglu
616, , a ptosque juxta viam extrinsecus raptabant tribulis laceran
5 '
tes et praetereuntibus guibusque indicantes, quam illi ob
,
. causam talia paterentur, eosque in artarum projiciendos
, , abduci. itaque multis ibi variisque terroribus objectis ni
' -

, hil se magis extimuisse dicebat, uam me in ascensu Soni

 192 . . . (616, 7.)

, tus fieret, ac libentissime quemque silente eo ascendisse.

ac p.nas quidem et castigationes hujusmodi esse, iisque
rursus bona, quae tribuantur, respondere : peractis autem

Seplenis in pralo diebus proficiscendum indeesse octavo die
5 o,
quibusque et quarto post die perveniri eo, unde superne
o pertotum caelum ac terram extensum conspiciatur lumen
, , columnae instar direcum, arcui caelesti simillimum, sed
, clarius ac purius : id diurno itinere confecto se attigisse
vidisseque ibi ad medium lumen pertinentia cali ab extre

mis vincula, nam isto lumine caelum, uemadmodum tri
, remes succingulis, adstrictum omnemque circuitum com.
, o prehensum teneri, ex vinculis autem extremis suspensum
15 , ' es8e ecessitatis fusum, per quem omnes circuitus ver.
tantur, Cujus scapus et hamus ex adamante, verticillus au
,
tem ex hoc aliisque generibus mixtus sit. porro verticilli
,
d naturam hujusmodi esse : figuram similem huic, quo nos
2o , o 2
utimur : ceterum ita comparatum eum dicere videbatur,
ut si in uno magno verticillo cavo penitusque exscalpto
minor alius similis insertus sit aptatus, uemadmodum
, cadi inter se aptati, atque ita tertium esse et quartum et

25 , alios quattuor. octo enim universos verticillos esse, in
, , Sertos inter Se, labiis superne circulos ostendentibus, dor
, o sum unius verticilli continuum circa scapum efficientes,
8capum vero per medium octavum penitus esse adactum.
atque primum extimumque verticillum labii circulum ha
30
, , bere latissimum, sexti autem secundum, tertium quarti,
, , uartum octavi, guintum septimi, sextum quinti, septi.
, mum tertii, octavum vero secundi. porro maximi circulum
, , varium e88e, Septimi lucidissimum, octavi autem colorem
35 , , a septimi radiis accidentibus suscipere, secundi vero et
,
617 , 31 quinti similes inter ipsos esse, illis flaviores, tertium colo
, rem candidissimum habere, uartum subrubicundum, se
, , cundum vero albedine sextum. circumvolvi autem fusum
4 , . 1otum uidem motu eodem, sed in toto volvene interiores

, o septem circulos motu toti contrario leniter circumverti, et
horum ipsorum celerrime ferri octavum, secundo loco et
, conjunctos septimum et sextum et quintum, tertium vero
45 , b celeritatis locum uartum volventem obtinere visum esse,
, o,
uartum autem tertium et quintum secundum. fusum
, ,
vero in ecessitatis genibus circumverti. superne prae.
. terea cuilibet circulo insistere Sirenem, uae una cum eo
50 ' circumferatur, vocem unam, tnum unum emittenlem ;
, , ex omnibus octo aulem unam concinere harmoniam. alias
,
' , , autem tres aequali intervallo circa sedentes in solio
, , , , quamque, ecessitatis filias, arcas, vestibus albis, capite
 (617, 68.) VS. L. . 193

, coronato, Lachesin et Clotho et tropon, ad Sirenum Ilar

o, , moniam camere, Lachesin praeterita, praesentia Clotho,
, , tropon futura. el Clolho quidem cum matre simul in
, termissione quadam temporis dextra manu tangentem fusi
extimum volvere circuitum, ropon vero sinistra interio
/ / -

o, , oo res similiter, Lachesin denique alternis utraque manu

. - d
"' tangere utrosque. sibi igitur, cum venissent, statim ad
"

. ,
Lachesin accedendum fuisse. ibique oratorem quendam
, .
1 primum ordine singulos disposuisse, deinde, cum ex geni
, bus Lachesis sortes et vitarum exempla sumpsisset, su
blimi tribunali ascenso sic esse locutum : ecessitatis filiae
- ",,1

,

2.
" - " - -

. w > / w " w
virginis Lachesis oratio. nimi caduci, incipit alius mor.
, , talis generis mortifer circuitus. non genius vos sortietur,
5 , - e sed vos genium eligetis. ui primus sortem ceperit, pri
, ' , ' mus eligito vitam, in qua necessario manebit. virtus au
- 7' " ** 2 '

, .
tem domini nescia, quam ut honorabit uisque aut negli.

get, ita plus aut minus ex ea possidebit. eligentis est
.
- 7,1
3. o
'
.
/ \ -

20 , culpa : deus sine culpa est. Ilis eum dictis sortes inter
' , , omnes jactasse, singulosque singulas, ut ad quemque ceci
"- - W " - 2 .

o , derant, sustulisse, praeter se : sibi enim non licuisse :

- -

618, - a sublataque intellectum esse cuique, quotus esset sortitus.

, deinde vero rursus exempla vitarum ante eos in solo po.
25 , Suisse, multo plura, quam qui aderant. eaque omnis ge
" " " \ 2 r

neris esse, animalium omnium atque humanas quoque vi
. ,
tas omnes. tyrannides enim in iis esse, partim perpetuas,
,
partim ad tempus, quae medio in spatio corruant, in pan
2 " \ ". .

3 , pertates et exsilia et mendicitates exeuntes; esse vero

, ' b etiam probatorum virorum vitas, partim ob corporis spe.
, ciem et pulchritudinem reliquamque virium et certandi fa
-- - r 2. "

. , cultatem, partim ob genus et majorum virtutes, et impro

batorum secundum eadem, itemque mulierum. animi vero
35 ' , ordinem non inesse, propterea uod necesse situt aliam vi
, ,
tam eligens alius efficiatur; cetera vero interipsa et divitiis
. " , o, , ac paupertatibus esse temperata, vel morbis vel sanitati
, bus, vel etiam horum esse media. que ibi, ut videtur,
, c
40 mi Glauco, omnia homini metuenda et hancob rem omnes
, ' , vires intendendae sunt, ut quisque nostrum omissis ceteris
disciplinis hanc potissimum uaerat sequaturque discipli
am , cunde discere et invenire contingat, per uem et
, possit et sciat vitam bonam a mala discernens ubique me.
45 liorem pro facultate eligere reputans secum, uae modo
, , diximus omnia quid vel conjuncta inter se vel disjuncta

-,2 7
d ad virtulem vitae valeant, et intelligere, quid pulchritudo
2, \ 2 '

,
cum paupertate vel divitiis juncla et quali cum habitu

\ 2 . ' ,"

" 3

5 animi malum vel bonum efficial, uid nobilitas et ignobili

tas, vita privata et imperium, robur et imbecillitas, velox
. / / "- /

, ingenium et tardum ceteraque hujusmodi, uae vel natura

-
in animo insunt vel acquiruntur, inter se permixta effi
ciant, ut ex iis omnibus colligens et naturam animi resp
,, . 13
 194 ... . . (619, 620.


-- 32
,
i- s
e ciens meliorem vitam a deteriore discernat, deteriorem
' '

, , appellans quae animum eo adducat, ut injustior fiat, melio.

, rem vero, ut justior, reliqua omnia contemnat. vidimus
. ,
enim et viventi et mortuo electionem hanc optimam esse.
> / ". - '

619 . a adamantinis igitur clavis adactam hanc animo opinionem -

" ,
, gerentem ad inferos proficisci decet, ut illic quoque ne di
viliis et hujusmodi malis perturbetur, neve in tyrannides
, et alias hujusmodi actiones incidens multa et insanabilia
"w W. 2 . / \ -" " 2 "

, mala commitlat et ipse etiam majora perpetiatur, sed me.
" - / V " '

diam semper istorum vitam eligere et vitare in utramque

"-
partem nimia cumin hac vita, um in quavis futura pro vi.
2/ \ 2 ' ' - --- -

ribus 08sit : ita enim homo fit beatissimus. 1taque tunc

. quodue nuntius ita dixisse oratorem referebat : etiam ul
timo accedenti, si prudenter elegerit et strenue vivat, vita
, o,
, , praesto est grata, non mala. ne vel primus remittat dili
, . gentiam vel movissimus animum abjiciat. cum haec dixis.
8et, illum, cui primo sors obtigerat, illico accedentem
21)
dixit tyrannidem maximam elegisse ac propter inscitiam
, ' c aviditatemque non satis singula prius examinasse, sed la
tuisse eum injunctam sibi filiorum suorum edendorum et
, aliorum malorum necessitatem, dato vero ad consideran.
, dum spatio pectus percussisse eum et electionem deplo.
5
rasse non servanlem ae orator praedixerat; non enim se
,
' , ipsum tamquam malorum suorum auctrem accusasse,
, sed fortunam et deos et omnia potius, quam se ipsum.
, fuisse autem hunc ex iis, qui de calo venirent, qui prio
30 . , d rem vitam in re publica ordinata egisset, usu sine philoso
phia virtutis particeps. nec fere pauciores in hujusmodi
, ' errorem incidentes esse ex iis, qui de caelo veniant, utpole
, malis non exercitos : eorum vero, qui ex terra, plurimos,
, , quia et ipsi laboraverint et laborantes alios viderin, hand
35 temere vitam eligere. uam ob causam ac simul propter
sortis fortunam malorum bonorumque plerisque mutatio
, , nem evenire. nam si quis semper, quotiens hanc in vi
,

,
,
1
";
e
. " ' ' 2 ".
lam veniat, sincere philosophetur, neque electionis sors in
,
4.0
ultimis ei obtingat, ex his, quae illinc nuntianur, verisi.
, mile fit eum non hic solum felicem fore, sed etiam profo.
, tionem hinc illuc et hucreditionem non terrenam ei et.aspe
ram, sed lenem atque caclestem futuram. hoc enim dignum
, - 2 . - ) * -

, visu spectaculum esse dicebat, uomodo singulianimi vi.

(;2
20 a tas eligerent : scilicet miserabile visu esse et ridiculum et
,
\ " - 2 x - \ 1 '
mirabile. plerumque enim secundum vitae prioris con
. suetudinem fieri electionem. nam animum, ui olim r.
, phei fuerit, vidisse se dicebat cygni vitam eligentem, quia
' odio sexus muliebris, quippe quae eum interfecissent, mu
,
liere genitus nascinoluerit, hamyrae vero lusciniae vitam ;

, ilem cygnum ad humante vitae electionem conversum vi
disse aliaque musica animalia simililer. vicesimum vero.
, - b sorte animum leonis elegisse vitam, eumque iacis ela.
 (320, 621.) VS. L. . 195

, , monii fuisse, hominem fieri fugientem ob armorum judicii

, ' memoriam. post hunc gamemnonis animum, qui et ipse
odiohumani generis propter ea, quae perpessus esset, aquilae
, o vilam asciverit. talantae autem animum , cui media sors
obvenisset, conspectis magnis athletae viri honoribus prae.
, . terire non potuisse, sed eam vitam arripuisse, deinde
, , vidisse pei, Panopei filii, animum in artificiosae mulieris
' naturam ingredientem, procul autem inler movissimos vi.
disse hersitae ridiculi animum simiam induentem. casu
,
, vero Ulixis animum p0stremum sorte locum mactum ad
eligendum accessisse et priorum laborum memorem depo.
sita ambitione diu circumeuntem quaesivisse privati homi.
nis otiosi vitam eamque vix tandem alicubi jacentem et
15 , d neglectam ab celerisinvenisse conspectaque dixisseidem se
, , facturum fuisse, etiamsi primam Sortem nactus essel, eam
quelibenter suscepisse, item ex reliquis animalibus in homi.
, , nes transire anim08 et ex aliis in alia, injusta in fera,
, justa in mansueta, alque omnes fieri permutationes. sed
2 . ' cum omnes animi vitas elegissent, ita ut sortiti fuerant,
, , ordine ad Lachesin accessisse, illam vero cuique genium,
' ,
quem elegerat quisque, adjungere Vilae custodem electo

rumque perfectrem. hunc primum ad Clotho animum du
.
25 , cere, sub illius manum volventemque fusi vertiginem,
, ut ratam faciat quam quisque sortitus fortunam elegerit,
' tum illa contacta rursus ad tropi opus ducere, quo immu.
, tabilia stamina Clothus fiant, illinc vero irrelorto gressu sub
621 ecessitatis solium succedere, per quod cum transgressus
2 , ' , esset, transgressis item reliquis profectos esseomnes inbli
, vionis campum per calorem et astum ingentem, esse enim
eumarboribuset quaccumqueterragignat, inanem. consedisse
. igitur se adventante nocle juxta Incurium flumen, cujus
aquam vas contineat nullum. ejusque aquae modum uen
35 , . dam bibendum esse omnibus : sed quos prudentia salvos

non praeslet, ultra modum bibere, ut vero biberit quis
, . 1, ue, omnium oblivisci. sed cum quieti se dedissent, me
, dia nocte tonitru et terrae motu orto repente alium alio
4 , sursum ad nascendum ferri, stellarum instar volitantes.
, se vero prohibitum quidem esse aquae illius quicquam bi.
, , bere, quomodo autem et qua ratine in corpus venerit,
, , non meminisse, sed repente oculis apertis mane se pyrae
, ' impositum vidisse. -

45 .
, , tque ita, o Glauco, salva est fabula neque emortua,
, , 9 et nos salvos praestabit, si ei fidem habuerimus, et Oblivio.
nis lumen bene transibimus nullaque macula animum in
' , ficiemus, sed mihi si fidem habemus, immortalem animum
50
, , et malis omnibus acque ac bonis sustinendis parem arbi
tranles viam semper ad superiora ducenlem sequemur
, justitiamque cum prudentia omni ralione colemus, ut et no
, bismetipsis et diis amici simus, atque dum hic manemus,
3.
 196 . (17, 18.)
, - d et postea, cum praemia ejus reportabimus, uemadmo.
--

, , dum victores dona colligentes, et hic et in mille annorum

, . itinere, uod persecuti sumus, felicitate ruamur.
-- 0 . -
-a

. US.-

b . RS.G.

, , , . socRs, Us, RocRs, cRs.

17 . , , , , a socns. Unus, duo, tres : verum ubinam uartus,

w - \ / -

, , , amice imaee, eorum, qui epulis heri excepti nunc exce

; pluri sunt 2
> / * ! -,. * "
10 . , s. Valetudine nonnihil affectus est, Socrates; non
.
- w- \ "
enim sua sponte ab hoc conventu ahesset.
. 80CR. rgone luum est et horuncce officium etiam absen
,
' w
tis partes implere"
" * 1 -- -- - - -

. , b . st vero, et pro viribus nihil reliqui faciemus; neque

o enim fas esset lieri a te hospitalibus uibus decebat mune.
ribus exceptos non studiose te ui reliqui sumus remune
. rari.
r. ' , socR. enetisne igitur, uantum vobis et quibus de rebus
, dicendum injunxerim?
2 . , , . artim tenemus, quae vero minus, tu coramsuppe
, , , dilabis. ac polius, nisi molestum est, breviterilla ab exor
, dio repete, quo firmius ea teneamus.
' .
. ' , ' c socR. ta faciam. hesternae meac, nisi fallor, disputationis
25 , summa de civitate erat, qualis mihi et qualibus ex viris
. optima posse fieri videretur.
. , , . t admodum illa nobis, Socrates, probabilis visa
. omnibus.

. ' o o , socn. onne igitur agricolas primum et quae aliae artes

30 , sunt, in ea 8eorsum discrevimus ab eorum genere, qui
; propugnaturi essent 2
. . . ta.

r. ' 8CR. um secundum naturam impertiticuique accommo

, datum ipsiunum tanlum negotium, unam cujusque artem,
3 5, , , , o-d hos, uibus pro omnibus pugmandum foret, ipsos custodes
, tantum civitatis esse debere diximus, sive quis extrinsecus,
, sive ex ipsa civitate injuriam illatum iret, miles in jure di
, ' cendo erga rectos ab ipsis et natura amicos sese exhibentes,
18 , a graves vero in pugnis erga occurrentes inimicos.
4 .
. . . ta prorsus.
. , , socR. ndole enim certa, opinor, quadam custodibus
, , opus esse dicebamus animi, iracunda simul et philosopha
, o praecipue, ut crga ulrosque recte mites et graves esse
45 . possent.
. . . tiam.
 (18, 19.) US. 197

. , ' socR. Quid vero de educatione? nonne gymnastica eos et

, , musica et disciplinis, uae his convenirent, eruditos esse
debere omnibus 2
;
. . . Valde quidem.
6 . b 80cR. ta vero educatos diximus, nisi fallor, neque aurum
eque argentum neque aliam ullam unquam possessionem
, ' propriam sibi habere, sed tamquam auxiliarios mercedem
' custodiac ab iis, quos servant, accipientes, uanta modera
, ,
tis conveniat, communiter consumere et conjunctos una
1 ' ,
, vivere debere, curam gerenes virtutis perpetuam, ab
. reliquis negotiis vacantes.
. . . Sunt et haec ita dicta.
. , socR. c de mulieribus quogue verba fecimus, ad viro
15 rum similitudinem natura comparatas cum iis esse conju
, gamdas et negotia omnia tam belli, uam reliquae vita:
. communicanda cum omnibus.
. . . ta et hoc dicebatur.
. , socR. Quid vero illud, uod ad liberorum procreationem
20 , attinet" an id quidem propter insolentialn dictorum facile
recordatu, et nuptias et liberos omnibus omnes communes
, , nos ponere,ita eos rem administrare jubentes, ut nemo
, unquam matum ipsi proprium esset agniturus, sed cuncti eos
, d omnes ejusdem
generis esse censerent, sorores et fratres
25 , uicunque intra convenientem aetatem nascerentur, priores
' vero et his superiores parentes parentumque majores,
, , inferiores autem liberos et filios liberorum "
. , . . ta, et sunt ista, ut dicis, recordatu facilia.
. " o socR. Ut vero statim indole quam fieri posset optima
30 , ' nascerentur, nonne magistratus utriusque sexus jubere nos
meminimus ad nuptiarum consociationem clam sortibus
,
uibusdam adhibitis ita rem moderari, ut mali seorsum
' itemque boni similes utrique sui conjuges sortirentur, neve
, inimicitiae propterea inter eos exsisterent, cum fortunam
35 , ; causam esse consortionisputarent"
. . . eminimus.
19 . 3. socn. Itemque proculdubio bonorum nos liberos educan
, dos esse dicere, malorum clam distribuendos in reliquam
, civitatem, cum vero adolescerent, observandos et dignos
4 , semper reducendos, contra qui apud ipsos indigni essent,
. in redeuntium locum transferend08.
. .
. ta.
r. ' , , socn. Jamneigitur hesternam disputationem, ut summa
; tim, percurrimus Pan desideramus adhuc aliquid dictorum,
45 , , , ml imare, ut praetermissum"
. , ' , b . inime, sed eadem haec erant dicta, Socrates.
.
r. ' socn. Jam porro accipite de hac, quam percurrimus,
, , civitate, quo ego modo affectus erga eam sim. 8um vero
50 . ,
, simili uodam modo affectus ac si quis animalia pulchra
, alicubi conspicatus sive pictura elaborata sive etiam vere
, viventia, sed quieta, concupisceret eadem moventia sese
videre et certamen aliquod, uale convenfre corporibus
 198 . (19, 20.)
o c videretur, subeuntia : sic ego quoque aflectus sum erga
, . civitatem, quam percurrimus. lubenter enim audiverim
' , , verbis exponentem aliquem certamina, uae civitatis sunt,
, ut ab ea cum aliis civitatibus conserantur, ut decore bello
5
suscepto inter bellandum convenienter se gerat disciplinae
alque educationi tum rebus agendo, tum verbis orando
cum singulis civitatibus. hacc igitur, Critia et ermocra
. ' , tes, me quidem ipse sentio nunquam idoneum fore, qui
, commode de viris et de civitate praedicem.nequeid mirum
() ' de me, sed eandem de poetis et qui olim fuerunt, et qui
. nunc sunt, opinionem concepi, non guod poetarum genus
contemnam, sed quivis intelligit imitatorum nationem ea,
,
in quibus educata sit, facillime et optime imitaturam esse,
, , extra educationem cujusque positum difficulter in rebus,
,
, ' e difficilius in sermonibus bene exprimi imitatione posse.
, alterum autem genus, quod sophistarum est, multorum
. equidem pulchrorum sermonum aliorum valde peritum esse
, arbitror, vereor autem, ut erraticum per civitates nec us
20 , , o quam propriis assuefactum sedibus de philosophis simul et
, civilibus viris conjectura assequi possit, uid quantumque
in bello et pugnis rem gerenles et sermones cum singulis
,
conferentes agant et dicant. reliquum est igitur vestrum in

. modum genus comparatum, utriusque simul facultatis na
25 , tura et educatione particeps. nam et imaeus hicce ex Locri
20 . a de in Italia civitate optimis legibus constituta opibus ac
, genere nulli islic secundus et magistratus honoresque in
, civitate summos gessit et philosophiae, ut mea fert opinio,
fastigium universie assecutus est, Critiam autem nemo
30 , ' ' ' nostratium ignorat nullius eorum, uae dicimus, expertem
. ' esse; erm.ocratis vero naturam et educationem ad omnia
haec idoneam esse multis testantibus credendum. itaque
' heri consultans ego mecum rogautibus vobis, ut de civitate
, b dicta referrem, Iubenter morem gerebam, cum quod dein
35 ceps dicendum foret, id nullos commodius vobis volenti
, , Dus exhibere posse intelligerem : constitutae enim in bello,
uod deceret, civitali convenientia ei omnia exhibere nunc
solos posse vos. dictis igitur illis, quae mihi injuncta fue
' ' rant, vicissim injunxi vobis haec eadem, quae nunc dico;
40 . vosque communi consensu habito inter vos consilio in
. ' hunc diem me remuneraturos hospitio promisistis. itaque
ornatus adid adsum omniumque paratissimus ad recipien
dum
, o '
.
45 r. , RocR8. vero, ut imaeus hicce dixit, Socra.
, , , tes, neque ad studium quicquam reliqui faciemus, neque
' , Causa est ulla , quo minus ita faciamus. uare etiam heri
, statim hinc ad Critiamin hospitium idemque deversorium
, , , ostrum cum venissemus, alque etiam prius in via hacc
50 ' . ' d ipsa reputabamus. iste igitur nobis rem olim auditam pro
, p0suil, quam nunc quoue referas, Critia, huicce, ul no
, , , biscum examinet, utrum ad prascriptionem apta, an
' . inepta sit.
 US. 19
(20, 2.)
. , CR8. ta faciendum est, si idem tertio quoque socio
imaCo videtur.
.
. Videtur profec.
. .
. , , CR. ccipe igitur, Socrates, rem valde miram, sed
5 , , o tamen omnino veram, quemadmodum inter septem sapien
' . e tissimus Solon olim dixit, is enim cognatus erat et valde
, familiaris Dropidae, proavi nostri, ut ipse multis locis in
Carminibus ostendit, Critiam anlem,avum nostrum, uem
, admodum nobis rursus memorare senex solebat, magnas
, ' esse docuit et admirabiles res olim ab hac civitate gestas
tempore et interitu hominum oblitteratas, omnium vero
, , maximam unam, cujus nunc mentione decere nos videtur
21 a et libi gratiam referre et simul deam in festo c-tu juste
ac vere tamquam hymno celebrare.
15 .
. , 8CR. ene dicis. sed qualem, quaeso, rem Critias me
, moria non proditam illam, sed ut vere gestam antiquitus
ab hac civitate ab Solone acceptam narrabal"
;
cR. Dicam prout audivi rem veterem ex vironon juvene.
2 .
. , , Critias enim tum, ut dicebat, jam prope uonaginta annos
, b natu8erat, ego vero circiter decennis. agebamus autem forte
, paturiorum Cureotin, quo die festo quod sollenne est
. pueris, tune quoque factum est : praemia nobis patres ad
25 Carminum recitandorum certamina proposuerunt. multorunn
, igitur et multa recitata sunt poetarum carmina, complures
, ' autem Solonis, uia nova illo tempore erant, poemata
, cantavimus. atque unus tribulium siveilatum sentiens sive
,
30 , gratificans Critiae, cumin reliquis sapientissimum sibi Solo.
nem videri dixit, tum in carminibus omnium poetarum
. , liberalissimum. eo vero senex, nam probe memini, admo
, dum delectatus est et leniter ridens, Si modo, inquit,
, , mynander, non obiter operam dedisset poeticae, sed serio
35 , ' o , incubuisset ut alii, et argumentum, uod ex gypto attu
, ' , erat, absolvisset neque seditionibus aliisque malis, quae
,
redux hic invenit, coactus abjecisset, mea quidem senten
, , d
" tia neque esiodus neque omerus neque alius ullus poe.
40 . ta unquam clarior eo futurus fuisset. um ille, Quodnam
' , ' , ; erat, inquit, argumentum, Critia P Scilicet res maxima,
, , ' respondit hic, et omnium celebratu dignissima, quam civi
, , tas hac gessil, fama tamen propter temporis spatium et
eorum, qui gesserunt, interitum ad nostram memoriam
45 . , ' , prodere non potuit. Dic ab initio, inquit ille, quid et quo
. modo et a quibus pro vero acceptum retulerit Solon. st
' , ' , , quidam in gypto, inquit hic, in Delta illo, cujus circum
, verticem ili scinditur lumen, Saiticus cognomine pagus,
,
50 , ejusque pagi maxima urbs Sais, eadem, ex qua masis rex
, fuit, uibus urbis origo ad deam refertur gyptiorum
o , , lingua eith, Graece vero, utilliaffirmant, thenam voca
, tam; et valde se theniensibus amicos et cognation0 ua,
' , dam cum his conjunctos ferunt. illuc igitur Solon profectum
 200 ,
(22, 23.)
' , sese dicebat magno apud illos honore fuisse atque etiam de
22 " rebus antiquissciscitanlem ex earum inter sacerdotesperi
--- - - -

Issimis fere nihil ejusmodi aut se aut alium Gracorum

" uemquam cognitum habere deprehendisse, et aliquando
/ - - 2 - - - -

- - /
-

provocare eos ad dicendum de antiquitate cupientem dicere

-

, - ' - / c-pisse de iis, quae hic antiquissima habentur, de horo
,
.
neo, ui primus diciur, et iobe, deinde post diluvium de
/

, Deucalione et Pyrrha, ut superstites evaserint, narrasse et

-

10 , b progeniem eorum recensuisse et singulorum atatibus
- - - ) - - - -

, commemorandis conatum esse tempora computare; ibi

unum ex sacerdotibus admodum aetate provectum dixisse :
, , , Solon, Solon, Graecisemper pueriestis, neque quisquam
" . , ; Graecorum senex est. uo audito se, Qua ratine id dicis 2
15 . , , interrogasse. Juvenes estis, respondisse illum, animis
' 2
" / ' w / omnes; nullam enim repositam in eis habetis ex antiqua
.
auditione vetustam opinionem neque canam tempore noti

, , tiam. ejus vero causahaec est : multi et ex multis interitus
20 . ' hominum fuerunt atque erunt, igne uidem et aqua maximi,
, sexcentis autem aliis de causis alii minores. nam quod
apud vos quodue fertur, Phaethontem guondam Solis filium
' paterno curru juncto cum cursum tenere patris non posset,
, quae in terris essent combussisse atque ipsum fulmineictum
25 , ' perisse, fabulae speciem prae se ferens re vera est eorum,
quae circa terram et per caelum eunt, declinatio et longis
,
temporisintervallis accidens eorum, guae in terra sunt, per
'
multum ignem interitus. tune igitur qui per montes et
,
30 editis in locis ac siccis habitant, magis intereunt, quam ui
, ' flumina el mare accolunt : nobis autem ilus cum in reli
, quis servator est, tum his in angustiis salutem affert solu
, , tione. guando vero aquis dii terram purgantes inundant,
' ' montani incolumes evadunt, bubulci et pastores, urbani
, autem vestri iu mare a fluminibus feruntur; in hac vero
, regione neque lunc neque alias dersum aqua influit agris,
' . '
sed contra ex terra succedere Solet. atque inde et iis de

ea, quae hic sunt,Servala anliquissima essedicuntur;
, causis
re vera autem omnibus in locis, ubi nec frigus immodicum
40 , , semperplus.minusve hominum est. guae
23 , ' ' nec calor prohibet,
, cunque vero vel apud os velhic vel alioloco, quorum fama
ad nos pervenit, pulchra duntaxat vel magna vel alio modo
,
' insignia facta sunt, omnia antiquitus scripta hic in templis
45 ' et servata sunt : contra quae apud vos et ceteros sunt, ea
recens semper Scriptis et omnibus, quibus civilates indi
, ' gent, constituta esse Solent, rususque consueto annorum
b intervallo tamquam morbus supervenit eis unda caclestis et
2
. .. - . 2 "
, illileratos atqueindoctos vestrum relinquit, ut denuo quasi
2 . - - . / 2 . ' -

o , repuerascatis, nihil Scientes eorum, guae aul hic aut apud

' , vos antiquis temporibus fuerunt. certe paulo ante a te,
. , " ,
- - -
Solon, de seculis hominum vestrorum narrata a puerorum
' , , fabulis parum differunt, primum uod unam terraeinunda,

, tionem memoria tenetis, cum multae antea fuerint, deinda
- -
 (23, 24.) US. 201

,
" 9 ' -- . 2 - 2
ulcherrimum et optimum genus inter homines in vestra
- - --- - -

o ' ' c regione fuisse non movistis , cujus ab exigua quondam stirpe
, relicta el tu et universa civitas nunc vestra originem duci.
- . -. 4 2 9
,
tis, sed fugit vos, propterea quod superstites mulla per

. , secula muti litteris obierunt. erat enim quondam, Solon,
, ante maximum per aquasinteritum ea, qua nunc thenien.
2 / 3 / " V /
sium civitasest, optimaetad bellumetin omnibus, praecipue
, bonis instructissima legibus; cujus res gestae pulcherrimae
1o et instituta civilia fuisse dicuntur pulcherrima omnium,
()

. d quorum sub caelo famam nos accepimus. is igitur auditis

Solon miratum se dicebat omni studio contendisse a sacer
'
dotibus, ut omnia accurate sibi de priscis civibus deinceps
-

5 , , , referrent. itaque sacerdotem dixisse: on invidebo, Solon,

, , sed et tua et civitatis vestrae causa dicam et maxime deae
' gratia, quae et vestram et hanccesortita nutrivit atque edu
, ' , cavit, priorem vestram annis mille, a erra el Vulcano
, accepto 8emine vestro, posteriorem hancce, cujus ador
20 '
natae tempus apudn08 in sacris litterisocto milium annorum
, consignatum est. illorum igitur novies mille annos nalorum
civium tuorum breviter tibi et leges et rerum gestarum
-
2 '
- 2 4. - 2

'
" ", . 2 . " 3
pulcherrimam indicabo : accurate de omnibus deinceps
24 postea per otium litteris ipsis adhibitis videbimus. leges
. igitur cognosce respiciens ad eas, guae hic obtinent; multa

' , enim exempla tuncapud vos exstantium nunc hic invenies,
primum sacerdotum genus seorsum ab reliquis segregatum,
30 , , ' deindeopificumprosequodque nulloalio admixtoopus suum
, , exercens, item pastorum, venatorum, agricolarum. neque
. vero militum genus non animadverteris hic ab omnibus esse

/ ,

- .
segregatum, aliis rebus nullis nisi ad bellum pertinentibus
,
25 . operam dare a lege jussum. accedit armaturae eorum ratio

, clipeorum et hastarum, guibus nos primi inter siae popu
- > .

, , los armatisumus, ita, ut illic apud vos primos, monstrante

' dea. tum uod ad prudentiam attinet, vides utique, uan
'
tam hic curam lex adhibuerit statim principiis et ordinandis
4
' c rebus omnibus usque ad divinationem et valeludinis medi
, cinam, ex his, uae divinae sunt, repertis humano usui
, profuturis et aliis disciplinis, qua cum illis conjunctae
, sunt, comparatis omnibus. hanc igitur universam tunc
"

45
'
, ordinationem et constitutionem dea prioribus vobis imper - . -

, , tita sedem assignavit eo, in guo nati eslis, loco electo,

- "w w" / 2.

, . quem bene temperatum anni tempestatibus sapientissimos

- d editurum esse viros intellexisset. itaque ut belli simul ac
' 2 . " -

50 , sapientiac studiosa simillimos ipsi editurum locum viros

.
electum primum condidit dea, atqueibihabitabatishujusmo.
di legibus etiamque melioribus utentesetomni virtute super
, omnes homines excellentes, ut natis alumniSque deru
 202 . (25, 26.)
par eral. cum igitur mulla" sint et magnae a civitate vestra
, res gestae, quas scriptas hic admiramur, una tamen super
, " omnes magnitudine et virtute eminet. relatum enim legi

mus, quantae civitas vestra finem olimimposuerit potentiae
5
,
, universam uropam simul et siamsuperbepetenti extrin
Secus ex tlantico mariprofectae. tuncenim navigabile mare
, illuderat, insula prajacenteostium, quodinterpretationeve
, stra erculis columnae vocatur, Libyam simul et siam ma
o gnitudine superante, ex qua aditus ad reliquas insulas tunc
,
25 , . al proficiscentibus patebat ex iisquead oppositamcontinentem
, , totam verum mare illud adjacentem. nam haec, uae intra
oslium, uod dixi, sita sunt, portus scilicet angusto introitu
15 , est, illud vero re ipsa mare et circa illud positam terram
' , omnino vere continentem rectissime dixeris. in hac igitur
tlantide insula magna constiterat et admirabilis potentia
,
regum, universam insulam aliasque multas insulas et par
20 1, tes continentis obtinens, preterea etiam interiora hac
, , .ibye usquead Egyptum et uropaeusque ad Tyrrheniam
' subjecta habebant. alque tota haec in unum congregata
' potentia et vestram et nostram et omnem intra ostium re
o. gionem uno aliquando impetu in servitutem redigere cona
25 , , batur. tunc igitur vestrae, Solon, civitatis potentia omni

bus hominibus conspicua virtute et robore facta est. omni
bus enim antestans magnanimitate et artibus bellicis modo
, , ' c
, ducem Graecis se praebens, modo per se sola reliquorum
30 , defectione cogente extremis periculis aditis victoria de inva
, dentibus reportata tropaea statuit et servitutem a nondum
, ' , subactis defendit et reliquos, quotquot intra terminos er
, culeos habitamus, sine invidia omnes liberavit. postea vero
. ingentibus obortis terrae motibus et inundationibus unius
35 , diei noctisque gravis adventu et apud vos genus militum
, ' ( omne simul haustum est terra, et tlantis insula item
,
hausta mari evanuit ; unde ne nunc quidem navigari aut

pervestigari mare illud potest, luto valde breviimpediente,
,
quod sidens insula effecit.
40 ,
.
, , Jam audivisti, Socrates, a vetere Critia secundum So
' e lonis narrationem relala summatim; quae ipsa recordans
ego heri te de civitate et de viris, quos dicebas, disserente
, , o mirabar, cum animadverterem, quam divinitus forte qua
, , , dam quasi collineans pleraque eadem diceres, quae Solon
26 dixisset. neque vero statim ostendere id volui, nam tempo
. o
ris intervallo non satis memineram. itaque sic demum di
. , cendum mihi putavi, si prius omnia ipse mecum satis repe
5
tissem, ideoque sine mora heri a te injuncta approbavi,
. o
, , quia guod in hujusmodi re semper difficillimum est, ut ar
, gumentum proposito idoneum subjiciatur, ejus copiam nos
, . , satis probabilem habituros esse existimabam. quam ob rem
".
 (26, 27.) US. 203

' , et heri, cmadmodum iste dicebat, statim hinc cum abi

, b rem, recordansea istis referebam , et digressus fere omnia
. nocte recensens repetii. ut igitur protecto, quemadmodum
, ,
-
in proverbio est, uae pueri discimus, mirificum habean
\

, , monumentum. ego enim uae heriandivi, nescio num omnia

- . "

' reminisci possim : rum vero, uae tam diu est cum audi.
, ,

verim, plane mirabor si quicquam memoria exciderit. ma
-

' , gna scilicet et puerili cum voluptate tune audiebantur, et

, studiose docente me sene, quippe saepe sciscitantem, nt
,
C tamquam inusta picturae indelebilis in animo insederint.
, atque cum istis mane statim ipsa haec communicabam, ut
" " " -

.
una mecum sermonum copiam haberent. nunc igitnr, cujus
, causa omnia prolata sunt, dicere paralus sum, Socrates,
' . , , non solum summatim, sed uemadmodum audivi singula
5 , , tim. cives autem et civitatem, uam heri mobis ut in fabula

,
'
' , explicuisti, translatam ad veritatem hic collocabimus quasi
- " /

, , haecce sit, et cives, uos designabas, veros illos majores

d nostros esse dicemus, de quibus 8acerdos verba faciebat :
, , , omnino congruent, neque absone eos illos esse dixerimus,
2 , qui illo tempore fuerunt. communiter autem partibus dis
, tributis omnes conahimur muneria le injuncto pro viribus
. 8atisfacere. jam igitur videndum, Socrates, utrum hoc
r. -
argumentum ex nostra sententia, analiud prro, quod ejus
, , in locum substituatur, quaerendum sit.
, ,

' ' .
-
.
'
, ,
-
soc. t guodnam aliud, Critia, potius, quam hoc su
' - w- r

, mamus, quod et praesentibus deae sacris ob cognationem

o ,2 .
maxime sit conveniens, et permagnum illud habet, uod
- 3 2" \ / "

3 , ' , non ficta fabula, sed res vere gesta es " uomodo enim et
, unde alia reperiemus his omissis? fieri non potest, sed bo
' , nis auspiciis vobis quidem dicendum, mihi vero pro he
w w " - ' '

27 , a sternis sermonibus nunc quiescenti vicissim est audiendum.

Prr. , . Consideraigitur, Socrates, institutam tibihospitalis
, , , officii dispositionem nostram. visum est enim nobis, ut i

maeus, quippe qui astrologiac peritissimus nostrum sit et
4
' / --

o , universi natura cognoscenda operam dederit maxime, pri

' - "

! ,% mus dicat incipiens ab mundi ortu ac desinat in hominum

- -2 / " -

, naturam; tum ego homines ab hoc procrealos oratione, a

r ' 2 -w" "

te vero partim educatos egregie accipiens acceptosque se

, b cundum Solonis narrationem et legem pro nostro tam

, quam judicum tribunaliconstituens cives hujus civitatis de

clarem illos thenienses eos esse docens, quos ab oblivione
, vindicavit sacrarum litterarum memoria, ac deinceps ut de
45 ,
civibus et theniensibus sermo de eis haheatur.

.
. o socR. erfecte et luculenter me sermonum epulis remu
, , neraturi videmini.jam igitur tuum officium videtur dicere,
50 , , o,
c o imaee, invocatis, ut par est, diis.
.
. ', , . d vero, Socrates, omnes vel paulum cordati fa
, cere solent, ut in cujusvis smsceptione et parvi et magni
operis deum semper fere aliquem invocent: nos vero de
 204 .
(27-29.)
universo sermonem quodammodo facturos, ua ratione
, , ortum sit vel etiam sine origine sit, nisi plane deliramus,
,
necesse est diis deabusque invocatis precari, ut omnia illis

maxime ex sententia, constanter autem nobis dicamus. ac
5 , ,
' d dii quidem ita invocatisunto : nostra vero opera invocanda
, ' , est, quo facillime discere vobis, mihi maxime ut sentio
' . docere de rebus propositis contingat.
' Suntigitur mea opinione primum distinguendahaec : quid
1 , , est id, quod semperest neque originem habet, et id, quod
28 , , " oritur nec unquam est alterum id est, uod intelligentia
, , cum ratine comprehenditur, quod semper eodem modo
' , est, allerum vero, quod opinione cum sensu ratinis ex
, perte percipitur, quod oritur et interit nec unquam vere
15 '
. est. omne autem, quod oritur, ex aliqua causa oriri necesse
, est, nihil enim sine causa originem habere potest. cujus ig.
, tur operis effector id, quod eodem modo se habet, intuens
, semper,tali uodam utens exemplarispeciem ac vim ejus
20 , ' , 1, exhibet, id omne pulchrum perfici necesse est : sin intuens
, , ortum, generato utens exemplari, non pulchrum. jam vero
' omne c:lum sive mundus sive quo alio vocabulo maxime
o, ' , ' gaudet, hoc a nobis nuncupatus sit, considerandum igitur
, de eo primum, quod principio in omni re considerandum
25 , , posuimus, semperne fuerit, originis initium habens nullum,
, , ' , an ortus Sit ducto alicunde initio. ortus est : cernitur enim
, ct tangitur et corpus habet. omnia autem talia sensum mo
, ' , vent, sensum autem moventia, opinione comprehensa cum
' , " sensu , oriri generataque esse apparuit. ortum vero necessa.
30 , ' '
rio ex aliqua causa ortum esse dicimus. jam effectrem
quidem et patrem hujus universi et invenire difficile et in

, ' ventumindicarein vulgus netas. rursus igitur hoc uaeren
dum de eo, ad ulrum exemplarium a fabricatore effectum
,
29 , sit, utrum ad id, quod eodem modo et similiter se habet,
31

, , an ad ortum. jam si pulcher est hic mundus et opifex ejus

, bonus, haud dubie sempiternum intuebatur; sin, uod ne
, , ' dictu uidem fas est, ortum. non dubium igitur cuiquam,
, , , uin Sempiternum, nam alter pulcherrimus ortorum, alter
40 , ' optimus efficientium. sic ergo ortus adid est factus, quod
, ratione et intelligentia comprehenditur et eodem modo se
liabet. guae cum ita sint, plane rursus necesse est mundum
, b huncce imaginem alicujus esse. maximum vero est in omni
re, ut initium naturae convenienter fiat. quodigiturad ima
45 ginem et ad ejus exemplar attinet, ila distinguendum est,
, ut statuamus orationi de quibus rebus explicet, cum iis
, , ipsis esse cognationem; itaque de re stabili ac certa et in
tellectu adhibito conspicua stabilem et inconcussam ora
, tionem, et quoad ei conveniattali esse, uturedargui et con
5 ' velli nequeat, ejus nihil reliqui facere necesse esse; de
, ea vero, uae ad illam imitatione expressa et imago sit,
, c verisimilem et illius ad modum comparatam : quemadmo.
, dum ad originem essentia, ita ad fidem veritas. siigitur,
, , , Socrates, posquam multimulta de diis et universi origine
 US, 205
(30, 31)
dixerunt, non possimus omnibus modis plane ipsam secum
consentientem orationem atque exactam proferre, mirari
noli, sed dummodo ne minus, quam alius quispiam, veri
, ' similem exhibeamus, contenti esse debemus, recordati et
, , , d me, qui dicam, et vos, qui judicetis, humanam naturam
habere, ut his in rebus acquiescerein fabulae verisimilitu
o
dine nec ultra quid requirere par sit.
.
. , , socR. ptime, o imaee, et prorsusita, ut jubes, acquie
, scendum. ac pro"mio uidem tuo mirifice acquievimus :
, . nunc fac modos ipsos deinceps audiamus.
. , ' . rgo dicamus, quam ob causam originem et univer.
. , e sumhocce condens condiderit. bonus erat; in bonum autem
nulla unquam ulla de re cadit invidia, hujus autem expers
15 ' o omnia quam maxime similia sibi fieri voluit. hoc igitur po
. tissimum aliquis originis et mundi principium maxime pro
' ' prium a viris prudentibus accipiens rectissime acceperit.
30 ' , a deus enim cumbona omnia, pravum autem nihil, uantum
,
posset, esse vellet, guicquid cerni poterat omneassumptum
20 , non quietum, sed agitatum immoderate et sine ordine ex
, inordinato in ordinem adduxit, hoc omnino melius illo esse
, , arbitratus. fas autem nec erat nec est optimo facere aliud,
, ' ' '
nisi pulcherrimum. itaque cum ratine inita reperiret eo

25. 1, rum, quae natura cernerentur, nullum unquam intellectu
carens intelligente pulchrius toto totum fore opus, intelle
, ' ctum autem sine animo contingere posse nulli, hac ductus
, , rationeintellectum in animo, animum in corpore condens
, fabricabat universum, ut quam pulcherrimum sibisecundum
30 naturam optimumque esset opus effectum. sic igitur verisi
, o mili ex sententia statuendum est mundum huncce animal
animatum intellectuque praeditum vere dei providentia ex
. Stitisse. oc posito id, uod sequitur, dicendum nobis est,
' , cujuSnam animalium ad similitudinem condens eum condi
35 .
derit. nullius profecto eorum existimare sustineamus, quae
partis genere continentur; imperfecto enim assimulatum
o ' nihil unquam pulchrum erit, sed cujns reliqua animalia
' ' , singulatim et generatim particulae sunt, ejus eum similli
, mum omnium ponamus. scilicetintelligibilia animalia omnia
4 ,
d illud in se comprehensa habet, quemadmodum hicce mun
. dus nos et quotquot cernunturanimantia. uia enimeorum,
uae intelliguntur, pulcherrimo et per omnia perfecto ma
, ' xime eum similem reddere deus volebat, animal unum ad
31 , a spectabile omnia ipsi secundum naturam cognatain se com
, prehendens animalia condidit. rectene igitur unum caelum
, , diximus, an plures et infinitos dicere rectius erat" unum,
. si quidem factum est ad exemplum. uod enim omnia,
, ' quae intelliguntur, animalia complectitur, id cum altero
' secundum esse non potest, rursus enim aliud, uod duo
, , illa contineret, esse necesse esset, cujus illa pars essent,
, ' ' b nee jam duobus illis, sed illi continentiassimulatum hocce
, rectius diceretur. ut igitur hocce secundum solitudinem si
, ' mile esset absoluto animali, idcirco neque duos neque infi
 206 . (32, 33.)
, ' nitos faciens fecit mundos, sed unum hoccesingulare caclum
' . factum est et porro erit. jam vero corporeum et adspectabile
. itemque tractabile esse necesse est id, quod ortum est. re
, motum autem ab igne adspectabile nihil unquam fieri po
5 , test, neque tractabile sine solido aliquo, solidum autem non
sine terra, quam ob rem ex igne et terra universi corpus
o, condere incipiens deus faciebat. duo autem sola pulchre
condi sine tertio non possun; vinculum enim aliquod me
o . dium utriusque conducendi vi praeditum accedere necesse
. est. sed vinculorum pulcherrimum id est, quod ex se atque
. iis, quae colligantur, uam maxime unum efficit. id autem
pulcherrime assequitur proportio. quando enim trium vel
32 o , , 31 numerorum vel ponderum vel virium duarumlibet medium
, ut primum ad ipsum, sic ipsum ad postremum comparatum
15 , , est, rursusque vicissim ut postremum ad medium, ita me
, ' dium ad primum, tum necesse est medium, cum primum
, ' et postremum fit, postremum autem et primum, media
, cum utraque fiunt, omnia hoc modo evenire ut eadem sint,
, , eadem autem facta inter se omnia unum erunt. jam si pla
20 , num quidem, sed altitudinem nullam habens universi cor
' - pus fieri necesse fuisset, unum medium sufecisset ad col
- , ligandum se sibique adjuncta : nunc, cum solido eiesse con.
, veniret, solida autem uno medio nunquam, duobus semper
copulentur, hac igitur de causaignem inter et terram aquam
25 aeremque deus media ponens et inter se guantum fieri po
terat eadem ratine comparans, ut guemadmodum ignis
, , , ad aerem, ita aer ad aquam, et ut aer ad aquam, aqua ad
, terram se haberet, caelum colligavit et condidit adspectabile
. et tractabile. atque ob hacc et ex his hujusmodi et nume
30 c qattuor rebus mundi corpus procreatum est proportione
' , concordans, indeque amicum sibi esse coepit, ut in idem
, ' secum congressumab alio nullo, nisi ab eo, a quo es col
, ligatum, dissolvi queat. illarum autem quattuor rerum
unamquamque totam accepit mundi compages. ex omni
35 enim igne et aqua et aere et terra condens eum condidit
, nulla ullius parte aut vi extrinsecus relicta, hoc consilio :
, primum, ut totum quam maxime perfectis ex partibus per
fectum animal esset, deinde unum, cum nihil relictum es
33 , , " set, ex quo aliud ejusmodifieri posset, praeterea ut a s6
40 ' , nectute et morbo immune esset ; animadvertebat enim com.
, , [] posito corpori corpora calida et frigida et omnia magnis
' , pradita viribus extrinsecus circumstantia et incurrentia
importune solutionem et morbos senectutemque inducentia
interitum afierre, hanc igitur ob causam et hac inita ratione
45 1, unum totum ex omnibus totis perfectum et a senectute et
. a morbo immune fabricavit. formam autem dedit ei con
, '
venientem et cognatam. sed omnia in se animalia com
, prehensuranimali conveniebat forma omnes quotquot sunt
50 , formas in se complexa. itaque globosum pari undique a
, , medio ad extrema distantia tornavit in orhem rotundatum,
, forma omnium perfectissima et ipsa sui simillima, quod
, simile infinito pulchrius esset dissimili. porro laevem per
, , C fecte extrinsecus ambitum omnem faciebat, multarum
 (34, 36.) US. 207

, rerum causa. nec enim oculis egebat, uia nihil extra, quod
' cerni posset, relinquebatur, nec auribus, quia ne quod au
. ' diretur quidem ; neque anima erat circumjecta, quae respi
, rationem requireret. neque vero instrumento aliquo ege.
5 , bat, guod haberet, quo vel capiendum alimentum acciperet
vel captum expresso succo rursus emitteret; mec enim de
cedebat ei uicquam neque accedebat alicunde, cum ne
' d
essel uidem. ipsum enim sese consumptione alens sui et
, omnia in se et a se paliens et agens arte est factum; statuit
, enim is, qui componebat, ita potius, si sufficeret ipsum
, sibi, uam si aliis egeret, praestantius futurum. manuum
, autem, uibus neque capiendum uicquam neque repellen
34 , 31 dum foret, nihil frustra aftingendum ei putabat, neque pe
15 , dum neque omnino ingressus adminiculorum. motum enim
. tribuebat el corpori ejus accommodatum inter septem pro
xime ad mentem et intelligentiam accedentem. itaque eo
, dem modo in eodem et in se ipsum circumductum in or.
, ' bem ut vertens se moveretur effecit, sex autem reliquos
2 . motus omnes ab eo separavit liberumque ab erroribus eo

rum praestitit. ad hunc vero circuitum cum pedes opus non
essent, cruribus et pedibus instruendum non putavit. aec

. universa igitur ab eo, gui semper est, deo de aliquando
25 futuro deo inita ratio laeve et aequabile et undique a medio
, par et totum et perfectum perfectis ex corporibus corpus
, ' effecit. animum autem in medio collocatum per toum leten
dit atque etiam extrinsecus corpori eundem circumdedit, ita
, que in orbem se vertentem orbem caelum unum tantum soli
3 . tarium fecit, sed quodpropter virtutemipsum secum versari
. posset nec altero ulloegeret, satis sibi ipsum notum etfami.
, C liare. propter haec omnia igitur beatum eum deum procren
vil. Sed animum deus non ut nunc posteriorem, tractare
conamur, ita etiam instituit recentiorem, neque enim regi
25 , antiquius a recentiore inclusum passus esset, sed nos, ui
bus multa fortuito ettemere accidunt, ita fere etiam loui
mur, ille vero et ortu et virtute priorem et antiquiorem
35 . " animum corpore ut dominum et imperaturum obedituro
. condidit ex hisce et hoc modo : individuae semperque eodem
4 modo se habentis essentia et dividua in corporibus orien
, tis mediam tertiam ex utraque miscuit essentiae speciem,
,
rursusque natura ejusdem et alterius si respicitur, tiam
hac ratine mediam inter individuam'ex illis et per corpora
, dividuam composuit, et sumptas eas tres in unam omnes
45 ,
. b speciem temperavit alterius naturam misceri recusantem
vi cogens in idem. miscens autem essentia adhibita et ex tri.
, bus cum unum fecisset, rursus hoc totum distribuit in tot,
, quot conveniebat, partes temperatas illas omnes ex eodem
50 et ex altero et ex essentia. partitionem autem c institue
, , at : unam primum partem detraxit ex toto, deinde duplam
' o , ejus detrahebat, deinde tertiam sesquialteram secundae,
, , primae triplam, deinde guartam duplam secundae, tum
, ' C uintam tertiae triplam, tum sextam primae octuplam, 8e.
 208 .
(36, 37.)
, ' ptimam verovigintiseptuplam primae. deindedupla et tripla
, invervalla complebat, parles rursus ex illo desecans et his
36

1
"interponensita, ut insingulisintervallis binacssent medie
, tates, altera eadem parte extremorum superans ea ab eis
5
2
,
que superata, altera pari superans numero parique supe
2. ,
.
, rata. sesquialteris autem intervallis et sesquitertiis et se
1 2 \ . -

'
" " \

o Squioctavis ex his vinculis effectis in primis intervallis se

squioctavo intervallo sesquitertia omnia complebat,particu
h lam relinquens singulorum ita, ut hoc relictum particulae
, , intervallum terminos haberet ea ratine comparatos, quae
inter numeros est ducentorum quinquaginta sex et ducen
torum uadraginta trium. atque ita etiam mixtum illud,
ex uo haec secabat, jam omne consumpserat. hanc igitur
15 , , ,
omnem compositionem dupliciter in longitudinem fissam
. mediamque mediae utramvis uasi chi litteram accommo
datam in orbem flectens contrsit in unum , ut et ipsae se
cum et inter se e regioneaccommodationis commitlerentur,
, C
eoquemotu, guiaequaliter in eodem circumagitur, undique
2 , est eas circumplexus, et alterum exteriorem, alterum inte
, riorem faciebat orbem. atque eum quidem, ui extra vol
, ' ,
veretur, ejusdem, interiorem alterius naturae e8ce nomine
, 'significavit. illum porro, qui naturam ejusdem habet, a la
, tere dextrorsum detrsit, alterum, qui alterius, a diametro
25 , sinistrorsum, sed principatum dedit ejusdem et similis con
' , ' : interiorem sexies
, ' d versioni, quam unam indivisam reliquit
divisam septem in orbes dispares secundum bina dupli et

, tripli intervalla, uae tria utrimque erant, contrariis inter
30 , se orbium cursibus ire jussit, quorum tres celeritate pares,
, , quattuor autem reliqui inter se et tribus illis dissimiles,
cumrationetamen ferrentur. Perfecta autem admentem Con
,
. ditoris universa animi compositione Corporeum omne intra
, eum fabricabat et medium medio copulatumaccommodabat.
35 ille vero a medio per totum caclum usque ad extremum
, ' pertendens rotundoue illudextrinsecus ambitu complexus
in se ipse versans sese divinum infinitae sapientisque vitae
in universum tempus induxit exordium. et corpus uidem
cali adspectabile efectum est, ipse vero adspectum eflu
40 , giens, ratinis autem et concentionis particeps animus, in
, , telligibilium semplternarumque rerum ab optimo optimus
37 , effectus procreatorum. ut temperatus igitur tribus ex par
. tibus, ex ejusdem et alterius natura et ex essentia, ao pro
, portione divisus et colligatus atque in semelipsum sese re
45 , volvens, cum dispersa essentia praeditum aliquid attingit
,
et cum individua praditum, per um se movetur et sive

quid idem est cum aliquo sive diversum ab aliquo, ro
, , nuntiat, ad quid potissimum et qua ratione et quo nodo
' ,
50 p e uando tum in iis, quae oriuntur, ad unumquodquemodoesse
quaeque et pati conveniat, tum ad ea, quae eodem

secus in eo,
. semper se habent. pronuntiatio aulem haud
quod alterum, atque in eo, uod idem est, veritatem reci

, ' piens, dum in semet ipsum movente sine voce et sono ro
 (37, 38.) US. 209

, cedit, cum ad respertinet sensibus subjectas et allerius or.

bis recte se habens universum animum de ea certiorem fe.
, cit, tum opiniones assensionesque firmae veraeque gignun
C tur, cum autem ad id, uod ad rationem pertinet, spectat,
5 , et orbis ejusdem bene currens ea significavit, tum intelle.
, ctus et scientia necessario perficiuntur. in quo vero hacc duo
, ingenerantur, id si quis unquam aliud, quam animum esse
, , . dixerit, quidvis potius, quam verum dicet.
" 0squam autem procreatum a se mundum pater motum
0 o , et vivenlem animadvertit, sempiternorum obleclamentum
factum derum, gavisus est et laetitia affectus magis etiam
. exemplari similem eum reddere cogitavit. quemadmodum
, . igitur exemplar animal sempiternum est, ita etiamhoc uni
. versum quantum fieri p0sset tale efficere instituit. scilicet
,
animalis naturaaeternaerat.atqueid uidemtum transferri
, ' in id, quod procrealum esset, non polerat, sed imaginem
,
' cogitabat mobilem quandam aeternitatis facere, et adormans
, , simul caelum aeternitatis in uno manentis imaginem facit
20 . e ad numerum eunlem acternam, hoc, quod tempus nomi
, navimus. dies enim et noctes et menses et annos, ui non
. erant anlequam caelum exstitisset, tune simul dum hoc
, ' ' conditur, illos exsistere ut possent moliur.temporisautem
, partes hae omnes sunt, et quod erat et quod erit, temporis
25 , , , ortae species sunt, uas inscii ad semplternam essentiam
38 a referimus perperam. dicimus enim erat et est et erit, cum
' tamen solum est ex veritate ei conveniat, eral autem et erit
,
ad ortum adhibere par sit in tempore elntem; motus enim
3 sunt, ei vero, uod semper eodem modo sine mou est,
' , neque antiquius neque recentius fieri tempore convenit aut
, factum aliquando aut nunc esse aut in posterum fore aut
' denique quicquam eorum, guae origo his, quae in sensu fe
, runtur, adjunxit, sed temporis hae aeternilatem imilantis
35 b et ad numerum se in orbem volventis species exstiterunt.
, praeterea eliam alia : ortum esse ortum et oriens esse
. oriens, item oriturum esse oriurum et quod non est esse

, ' ' quod non est, uae omnia parum subtililer dicuntur. ac de
his quidem subtilius quaerere fortasse non hujus loci sit :
4() , tempus igitur cum caelo ortum est, ut una procreata una
, , etiam solvantur, si qua unquam Solutio eorum eveniat, et
, ' ad exemplar aeternae naturae, ut ei quam possit simillimum
, si. exemplar enim per omnem aeternitatem est, caelum
'
5 ,
autem usque per tempus omne ortum el exstans et futurum.
ex hac igitur ratiome cogitationeque dei ad temporis origi
,
, nem, ut procrearetur tempus, sol et luna el quinque aliae
sellae, qua errantes vocantur, ad numeros temporis dis
. cernendos et servandos exstiterunt, quarum singulis singula
50 , effecta corpora deus septem numero in orbibus Septem,
, quibus alterius circuitus perficiebatur, posuit, lunam in
, d primo circum terram, solem in secundo supra terram,
, .uciferum et sanctam ercurii vocatam soli celeritate ae
, qualem orbem obtinentes, sed contrariam ei habentes vim,
L. . 14
 2
(39, 40.)
' unde 8ol et ercurii stella et Luciferinter se eademratione
' deprehendunt et deprehenduntur. reliquorum autem collo
, cationem et causas collocandi si quis omnes persequi ora
' ' , tione conetur, rem suscipiat plus operis afferentem, uam
5 ,
id ipsum, cujus causa suscipiatur. haec igitur forsitan ubi
, ' e otium fueritposthacdignam habebunttractationem: quando
autem illorum, uibus simul efficiendum erat tempus,
unumquodque cursum decorum est adeptum colligatisque
, corporibus vinculis animatis animalia procreata sunt et im
peratum didicerunt, tunc secundum alterius motionem
39 , 3l obliquam illam, uippe uae per ejusdem motionem eat e
, , ab ea coerceatur, aliud majorem, aliud minorem orbem
, ' , conficiens, quae minorem, celerius, uae majorem, tardius
, circuibant, sed ejusdem motio efticiebat, ut celerrime
circumeuntia a tardius euntibus deprehendi deprehendentia
viderentur. omnes enim orbes eorum in spiram vertens,
. propterea quod duobus simul contrariis motibus agitantur,
, , uod tardissime a se, quae celerrima est, abibat, id proxi
' b mum sibi esse declarabat. ut vero esset mensura quaedam
20
, ' evidens inter ipsa tarditatis et celeritatis atue ita oc
cursus fierent, lumen deus in secundo a terra ambitu ac
, cendilillud, uod nunc solem appellamus, ut uam maxime
, , per totum calum luceret numerumque perciperent anima
, o lia ea, quibus conveniret, edocta ab ejusdem et similis
"!5
, , circuitu. nox igitur et dies ita et his de causis exstitit, sim
, plicis et sapientissimi orbis circuitus, mensis autem, uando
, luna orbem suum emensa solem consecuta est; annus,
, ubi sol suum confecit orbem. ceterorum autem ambitus
, ignorantes homines paucis inter multos exceptis neque
3()
' nomine appellant meque inter se numeris commetiuntur
, observantes. itaque nesciunt, ut ila dicam, tempus esse
, errores illorum multitudine infinita, varietate admirabili
, praeditos. nihilo tamen minus intelligi potest perfecto tem
, d poris numero perfectum annum compleri tum, cum omnium
, . octo circuituum simul absolutae inter se celeritates conclu
' , sionem adeptae sunt ad ejusdem et simililer euntis orbem
, exactae. secundum haec igitur et horum causa procreata
sunt astra quotquot calum peragrantia conversiones ha
buerunt, ut hocce esset perfecto illi et intelligibili animali
4
. ad alternae imitationem naturae uam simillimum.
'
,
e
.
45 t cetera uidem usque ad temporis ortumjam perfectum
eral adsimilitudinem ejus, cui assimulabatur; sed eo, quod
, nondum omnia animalia intra se orta continebat, adhuc
, dissimile erat. hoc igitur, uod ei deerat, ad exemplaris

50 . ,
naturam exprimens perficiebat. ergo quemadmodum mens
, , , in eo, quod est, animali, guales et quot insunt species,
, inesse videt, tales et to etiam hocce recipere necessarium
40 , a esse statuit. sunt autem uattuor : una derum genus e.
, , leste, altera volucre et aerium, tertia aquatile genus, pode.
 US. 21 1
(40, 41.)
, stre ac terrestre quartum. diviniigitur speciem plurimam ex
, igneauspicatus est, ut quam splendidissimum adspectuque
o o, pulcherrimum esset, et universo assimulans bene rotun.
datum faciebat ponitque in optimi intelligentia comilem
5 , , illius, per omnem caeli ambitum distributum, ut verus ei
' . mundus varietate per totum distinctus exstaret. motus
, autem duos adjunxit cuique, unum in eodem aequabilem,
, de iisdem semper eadem constanter cogitanti, alterum in
, ,
anticum, ejusdem et similis conversioni subjecto : ab reli
10 ,
quis quinque motibus immunitatem et stabilitatem dedit,
, '
ut quantum fieri posset quam optimum quidque eorum fie
, '
ret. alque hac de causa exstiterunt quotquot inerrantia si
derumanimalia divina et sempiterna et aequabiliter in eodem
,
16 , sese vertentia perpetuo mnent; uae vero conversiones et
, ' , , errorem ejusmodi habent, quemadmodum in superioribus
, o lictum est, ita exsliterunt. terram autem, nutricem no

stram, constrictam circa polum per universum extentum,
,
custodem et effectricem noctis et diei instituit, primam et
20 . antiquissimam derum uotquot intra caelum exstiterunt.
,
cluoreas autem horum ipsorum et interse appropinquationes
,
et quod orbium ad semetreversiones et accessiones attinet,
' inque conjunctionibus quales derum juxta se quotque e
, ' regione constituti et pone quos alii aliis nobisque obum
25
brantes quibus temporibus singuli deliteScant rursusque
d in conspectum prodeuntes terrores et portenta rerum post
o, futurarum ratinis expertibus offerant, frustra laboret ui
sine spectatione horum rursus imitamentorum verbis expo
30 nat, sed ethaec mobis de his sufficiant, et deadspectabilium
. et procreatorum derum natura dicta finem habeant. de
, reliquis vero numinibus exponere et nosse ortum majus
' , , est, uam pro viribus nostris, credendumque iis, qui ante
, , nos exposuerunt, diis prognati, ut ferebant, et majorum
35 . suorum bene, ut opinari licet, gnari. nefas igitur derun
, e filiis, quamquam mec verisimilibus nec necessariis argumen,
, ' tis utentibus fidem non habere, sed ut suis de rebus referre
, ' seprofitentibus secundumlegem credere debemus. sic igitur,
ut ab illis est traditum, horum derum ortus habeaturatue
40 dicatur: erra et Califilii ceanusetethys fuerunt, horum
, deinde horcys et Saturnus cum Rhea quique his conjuncti,
" , ex Saturno autem et Rhea Jupiter et Juno et omnes, uos
41 " - a fratres eorum, alios eliam horum filios memorari scimus.
, '
45 , postquam igitur omnes, et qui in conspectu circumeunt,
, , et qui uatenus volunt conspiciendos se praebent, dii ortum
, habuere, his eos alloquilur universi hujus creator : Dii deo
, ' rum, quorum ego opifex palerque operum, uae per me
, orta indissolubilia me invito. colligatum quidem omn" dis,
5 , " b solubile est, sed tamen pulchre conjunctum et belle se
. ' , habens dissolvere velle mali. quaproper ne vos quidem,
' , quoniam orti estis, immortales nec prorsus indissolubiles
, estis, neutiquam tamen dissolvemini nec mortis sors vobis
incidet, cum meae voluntatis vinculum majus etiam et va
14.
 2 12 . (41, 42.)
, entius nactisitis illis, uibus tum, cum originem accipie
, . balis, colligabamini. nunc igitur cognoscite uod oratio
, mea vobis demonstrat. mortalia restant genera tria non
' , dum procreata. guae nisi orta fuerint, caclum perfectum
5 , , ' non erit; omnia enim in se genera animalium non habebit :

' , habeat autem oportet, si satis perfectum futurum est. per

, me vero orta hacc et vitam consecuta deis aequarentur. ut
, igitur et mortalia sint et universum hocce vere sit univer
. sum, accingimini naturae convenienter vos ad animalium
' effectionem, meam imitantes vestro in ortu vim. et in quan
, ' tum eorum immortalibus cognomine esse convenit, divi
, num nomine illud principatumque in ipsis temens eorum,
qui semper juriet vobis obsequi volunt, satum et fundatum
d ego vobistradam : quod reliquum est, vos immortalimor
5 tale attexentes efficile animalia et procreate alimentum
. ' , que praebentes augete et pereuntia rursus recipite. aec
, , dixil et ad priorem crateram reversus, in ua universi
animum temperans miscebat, ex superioribus residua in
, ' fundebat miscens modo quodam codem, non ita pura tamen
20 , . que, ut antea, sed secunda et tertia. constitutum autem
' totnm divisit in anim08 numero slellis pares singulosque
singulis attribuil et impositis quasi in vehiculum universi
naturam monstravit legesque eis fatales ostendit, primum
, uidem ortum unum omnibus statutum fore, ut ne quis ab
25 , o ' , ipso deteriorem conditionem acciperet, satis autem in sua
quibusque temporum instrumenta animal fieri convenire
, deornm reverentissimum, 8ed quia duplex sit humana na
42 , ura, praestantius genus ejusmodi esse, quod postea esset
o , viri nomine gavisurum. jam vero in corpora insitis ex
30 , o, necessitate et aliis accedentibus ad corpus eorum, aliis
, abscedentibus principio sensum necesse esse unum omni
bus innasciex vehementibus affectionibus, deinde voluptale
, , et molestia mixtum amorem, ad haec metum et iram et quae
conjuncta his natura guaeque contrarie dissidentia sint;
35 p uae si recturi essent imperio, juste victuros, subjectos

, o, . iisdem injuste. et qui suum vitae tempus bene transegisset,

, eum in contributae stellae habitationem reversum vitam
, beatam et commodam acturum, sed illud non assecutum
mulieris naturam secundo in ortu recepturum, ac netum
40 ,
quidem finem vitiorum facientem, quem ad modum cor
, , C rumperetur, ad ejus similitudinem prodeuntis sempertalem
quandam ferinam recepturum esse naturam mutantemque
, non prius defuncturum laboribus, quam ejusdem et similis
, circuitum in se subseculus turba illa magna, quac p0slea ex
4
5,
igne et aqua et anima et terra agmata est tumultuosa et
rationis expers, ratine coercita ad primi atque optimi per
, , d
. venisset genus habitus. quae cum eis omnia designasset, ne
, cui, si quid postea evenisset vitii, ipse causa esset, serere
50 , alios in terram, alios in lunam, alios in reliqua, quoquot
, ' , ' eran temporis instrumenta, c pit. post autem sationem
, agenda junioribus tradidit diis, ut corporafingerent mortali!
, ' et quantum adhuc reliquum erat animi humani, uod ac,
, e cedere necesse esset, id alque omnia corporibus adjunct"
 US. 213
(43, 44.)
' ut efficerent effectisque moderarentur et pro vlribus quam
pulcherrime et optime mortale gubernarent animal, nisi
, uatenus ipsum sibi malorum causa fieret.
.
5 que ille omnibus his , in suo, ut par erat, statu
manebat, cum interim filii ordinem patris cognitum seque
, bantur et accepto immortali principio mortalis animantis
, effeclorem sui imitantes particulas ignis et terrae et aquae
,
et animae a mundo, quas rursus redderent, mutuati in unum
10
43 , o o a conglutinabant non indissolubilibus illis, quibus ipsi con
, , , tinebantur, vinculis, sed propter parvitatem visum effu
, gientibus crebris cuneolis contlantes, unum ex omnibus
, corpus quodque efficientes in afuente eo et effluente im
15
. ' ' mortalis animi ambitus illigabant. illi vero in flumine vehe
menti illigati neque superabant neque superalmantur, sed vi
' , ' ferebantur et ferebant, ita ut totum animal movereturillud
h
, ,
, quidem, sed sine ordine qua fors impellebat procederet et
20 sine ratione, omnibus sex motibus utens; nam et anle et
pone et rursus ad dextram et laevam et dersum et sursum
et omnimodis per sex regiones errantia procedebant. nam
, cum multa erat influens et effluens unda, quae alimentum
, praebebat, tum etiam majorem turbam creabant affectiones
25 , ex accidentibus cuique oriundae, quando in ignem alienum
extrinsecus alicunde objectum vel in solidum terra humi
,
dosve lapsus aquarum incurreret corpus vel turbine ven
' ,
1orum ab aere acto corriperetur et ab omnibus his per cor
30 , pusad animum perlati motus acciderent, ui ob idipsum et
postea vocati sunt et nunc quoque communi nomine sensus
, cuncti vocantur. hi igitur etiam tunc in praesens plurimum
, et maximum afferentes motum una cum perpetuum fluente
, canali circuitus animi moventes vehementerque quatientes
25 , eum, qui ejusdem est, contra incilati prorsus inhibuerunt
et imperium ejus ac processum impediverunt, alterius au.
, ' , tem circuitum disturbaverunt, ita ut dupli et tripli ternas
utrimque distantias et sesquialterorum, sesquitertiorum
o
4 , et sesquioctavorum medietates et colligationes, cum plane
, dissolvi nisi ab eo, qui colligaverat, non possent, omnibus
, . modis versarent omnibusque quot poterantinfractionibus et
, , ' corruptionibus orbium afficerent. itaque aegre cohaerentes
, ferebantur illi quidem, sed sine ratine ferebantur, modo
45 , , , contrarii, alias obliqui, alias supini, veluti si quis supinus
, capite in terra defixo pedes sursum versos alicubi applica
, , os habeat, tum ejus, qui ita positus sit, pariter atque

spectatorum dextra lava et laeva dextra utrisque utrorum,
que appareant. hoc igitur eodem et huic similibus aliis
50 , vehementer affecti ambitus, sive guid extrinsecus de ge
,
44 31 nere ejusdem vel alterius objectum eis fuerit, et id, quod
, idem alicui quodque diversum ab aliquo est, contrarie veris
appellantes falsi et insipientes sunt, et nullius in ipsis
 2 ! , (44, 45.
, circuitus imperio aut ductu reguntur, si quibus autem ex
' ' trinsecus sensus quidam allatiinciderint ita, ut am animi

caveam secum trahant, eae tum, cum superentur, superare
, ' videntur. alque harum quidem omnium aftectionum causa
5 .
' , nunc et in principio animus, cum primum in corpore mor
, taliest illigatus, insipiens exsistit. ubi vero incrementi et
, alimenti flumen minus accedere c pit rursusque circuitus
tranquillitatem nactiiter suum peragunt progressuquetem.
, poris magis constituuntur, tunc jam ad naturalem singulo.
rum orbium cursum correcti ambitusalterum pariter atque
, idem recte appellantes eum, qui ipsis utitur, eo perducunt,
' , ut prudens fiat. jam vero adjuvante etiam recta per disci
, plinam educatione integer et prorsus sanus morbo gravis
5 ,
simo liberatus efficitur : sin autem neglexerit, claudum vitae
spatium permensus imperfectus et insipiens in rcum redit.
,
verum haec posterius aliquando eveniunt : de iis vero, quae
, "
. nunc proposita sunt, accuratius exponendum est. itaque
20
, quae priora.his sunt, de singularum corporum partium ori
, gine et de animo, quibus ex causis et providentium derum
, ' , consiliis exstiterint, ita exponenda sunt, ut simillimum
, veri sectantes hanc viam teneamus. Divinos igitur circui
. d tus, ui duo sunt, universi formam , quae rotunda est, imi
tati globosum in corpus illigaverunt, illud, uod nunc caput
, , nuncupamu8, quod maxime divinum est et omnium in no
,
bis dominatum habet. cuietiam um corpus tamquam fa.
.
, mulitium collectum tradiderunt dii, uippe quod omnium,
, o . ' qui futuri essent, motuum particeps fore intelligerent. ne
igitur volutatum in terra loca et edita et depressa varia ha
, , bente illa transcendendo, ex his emergendo laboraret, ve
hiculum ei hoc et eundi facilitatem dederunt, uam ob rem
longitudinem corpus accepit porrectaque membra et flexi
, bilia edidit quattuor, incessum machinante deo, quibus ap
prehendens et nitens per omnia loca incedere potest, su
45 , 31 perne gestans ejus, guod maxime divinum et sanctissimum
. in nobis est, domicilium. crura igitur et manus hac ratione
'
40 et propter haec agmatae sunt omnibus : posteriore autem an

terius dii antiquius et regalius esse statuentes plurimum in
o . cessus nobis hancin partem dedere, jam vero necesse era
distinctum et dissimile homo anteriuscorporis haberet. ila
que primum circum capitis caveam supposita ibi facie uni.
4
, versae animi providentiae instrumenta illigaverunt, idque
' . , natura anterius particeps esse principatus jusserunt. in
, strumentorum autem primum luciferos fabricati oculos hac
o de causa illigarunt : ex igne omni, qui urendi expers mitem
, , cujusque diei propriam lucem praebet, corpus ut exsiste
, .
ret machinati sunt. nam ui intus in nobis huic germanus
, , esl ignis sincerus, is ut laevis et densus per oculos flueret,
, : effecerunt oculis cum totis, tum praecipue mediis ita con
, . densatis, ut reliquum crassiorem continerent omnem, hunc
 (45, 46.) US. 215

solum purum percolarent. uando igitur lux circa visus

, umen diurna est, une prodiens illud simile ad similem,
, , cum ea compactum, unum cognatine conjunctum corpus
,
onsistit secundum oculorum directionem, ubicunque il.
. ' , lud, quod foras prodit, in aliquid exterius, quod occurrit,
- d incidens defigitur. tum vero totum proper similitudinem
, similiter affectum si quid vel ipsum attingit vel ab alio at
, lingitur, eorum motus in tum corpus usque ad animum
. prodens sensum affert eum, uo cernere nos dicimus. sed
cum cognatus ignis in noctem abiit, abruptum est; nam ad
, dissimile prodiens et ipsum fit aliud et exstinguitur, non
, , amplius cum vicino aere utpole ignem non habente coa
, o . lescens. itaque et cernere desinit et insuper somnum addu
15 , cit quam enim salutem visui machinati sunt dii palpe
, , brarum naturam, eae cum connivent, intus vim ignis cohi.
bent, haec autem motus internos diffundit et complanat;
quibus complanalis quies fit, facta autem quiete multa
somnus incidit brevibus somniis, relictis vero majoribus
20 , motibus, quales ii et qualibus in locis relinquuntur, talia
46 , , et tot numero afterunt assimulata intus et extra experge.

factis memorabilia visa. jam vero simulacrorum, quae in
,
speculis efficiuntur, omniumque lucidorum ac laevium faci
25 , lis perspicientia est, nam ex interna externaque utriusque
, ignis communione unue rursus igne circum la vitatem
semper nato et multis modis variato omnia hujusmodi ne
, cessario apparent, cum ignis, qui circa faciem est, cum co,
, h qui ad visum pertinet, circa keve et splendidum coalescit.
30 dextera vero videntur quae laeva sunt, quia contrariis visus
, , partibus contrariae partes praeter usitatum aspiciendi mo
o rem attinguntur, dextera contra quae dextra sunt, et lava
quae laeya, cum coalescens cum eo, quocum coalescit, lu,
, men trajicitur; quod fit cum speculorum laevitas hinc at
25 c que illinc altitudinem nacta dexterum in laevam visus par
, tem et alterum in alteram compellit. at versum secundum
longitudinem faciei speculum idem supina nt appareant
, omnia efficit eo, quod inferius in superiorem, Superius rur
sus ininferiorem radii partem compellit hive igitur omnia ex
40 , ' genere causarum adjuvantium sunt, quibus ministris uti
. ' ' tur deus in optimi quoadfieri potest specie perficienda, sed
, opinantur plerique non adjuvantes has, sed ipsas esse

omnium causas, quae frigoris et caloris el concrescendi et
, ' , diffundendi et omnia hujusmodi efficiendi vim habent,
45 , quorum tamen nihil rationem aut mentem ullain re liabere
, o polest. nam cui soli eorum, qua sunt, mente potiri con

veniat, id animum esse praedicandum est, uod cerni ne.
, o
quit, cum ignis et aqua et aer et terra corpora omnia ad
,
, spectabilia facta sint. mentis autem et scientiac amatorem
oportet intelligentis natura causas primas indagare, quo.
. quo vero ex genere eorum sunt, quae ab aliis moventure
, ' ,
, , alia necessario movent, secundas. sic igitur et nobis facien
dum : disserendum quidem de utroque Causarum genere,
 2 16 . (47, 48.)
, separatim vero de his, guae cum intelligentia pulchrorum
, et bonorum effectrices sunt, et de his, quae vacantes pru
>

dentia quodlibet passim sine ordine efficiunt. ac de oculo

' "- ' * 1 " 2
rum quidem causis una adjuvantibus, ut habeant eam,
, , quam nunc sortiti sunt, vim, dicum esto: maximum autem
, ' ' eorum ad utilitatem opus, cujus gratia nobis a deo donati
47 , a sunt, deinceps explicandum. visus igitur mea sententia
, maxima nobis utilitatis causa exstitit eo, quod sermonum,

. ' " / ' 2. 2 /
qui nunc de universo habentur, haberi nullus unquam
. potuisset a siderum et solis et caeli adspectu orbatis. nunc
' vero dies et nox et menses annorumque conversiones ocu
, lis cognitae et numerum machinatae sunt et temporis notio
- - / /

,
2 -
nem et de universi natura uaestionem praebuerunt, uibus
o , ex rebus philosophiam adepti 8umus, quo bono majus nihil
15 ' b unquam mortali generi datum est derum munere neque
, dabilur, hoc igitur maximum oculorum beneficium esse
, dico : reliqua, quae minora sunt, quid praedicemus" uibus
. a philosophia alienus ob caecitatem carens si queratur,
' , frustra lamentetur. sed hujus insuper haec a nobis dicatur
, causa, inventum a deo et datum nobis esse visum, ut
mentis circuilus in caelo conspicali ad nostra mentis co,
' , C gnatas illis, sed imperturbatis turbatas adhiberemus con
, , versiones, edoctique et verarum secundum naturam ratio
, num participes facti divinas imitanles, quae sine ullo er.
25 , ore aguntur, erraticas, quae in nobis sunt, componeremus.
. Jam vero de voce atque auditu idem rursus dicendum, ad
, eadem eorundem causa a diis data esse. nam et oratio ad
. ' haec ipsa est instituta, uae plurimum eo confert, et quan
, tum usicae artis voci convenit ad auditum, harmoniae
, ' d gratia datum est, harmonia autem, uae mous habet com
, , versionibus animi in nobis cognatos, prudenter usis
, ulenti non ad voluptatem ratinis expertem, ut nunc, uti
' lis videtur, sed ad dissonum , ui in nobis exstitil, animi
, ' circuitum componendum et sibiconsonum reddendumauxi.
35 liaris a usis est data ; et numerus quoque propter immo
deratum in nobis venustateque carentem in plerisque ha
, bitum adjutor ad haec ab iisdem datus est.
e
.
4() '

" . . , " '
Qute igitur adhuc dicta sunt, ea paucis exceptis res per
nentem effectas demonstraverunt, oportet aulem de iis
' . quoque dicere, quae necessitate tiunt. mundi enim hujus
-. - ' "

48 al generatio ex necessitatis mentisque congressu mixta est;

- > -. "

mente autem necessilatem regente eique ut plurima eo

45
- " "w " 2 rum, quae fierent, adoplimum duceret persuadente, ila et
, '
hac ratiome per necessitatem persuasioni sapienti cedentem
o ' ". - ' -,

. o , ab initio conditum est hoc universum. uare si quis vere

, Secundum hacc, quemadmodum ortum sit, dicere velit, er

5 . raticae uoue causae speciem pro naturae ipsius impetuad
1, misceat necesse est. sic igiturrursus recedendum et sump
horum ipsorum alio convenienti principio ita de his, ut de
' , superioribus, rursusab initio incipiendum est. naturam ergo
ignis et aquae et aeris et (errae, ante caeli ortum quae et ipsa
 US. 217
(48, 49.)
2 1 W -
. fuerit et quibus modis afecta, considerari oportet. nondum
, ' enim quisquam originem eorum declaravit, sed quasi
, Cum scientibus quid tandemignis et unumquodque istorum
, ' sit, verba facimus principia ea ponentes, elementa uni
versi, cum ne syllabarum quidem instar vel paululum sa.
. ' pientivideri merito possint. nuno vero quod a nobis pre.
sletur, hujusmodies : de universrum sive principio sive
, , ' principiis Seu quae de iis opinio est, in praesentinon est dicen
, dum, nullamaliam ob causam, sed quod difficile est hac dis
. - - - , '
10 . putandi via quae videntur demonstrare. nequeigitur vos id
, ' requirite, neque ego persuadere milli possum recte me fa
o' Curum, si tantum opus suscipiam. quodaulem initio dictum
, ' - d est, Verisimilium vim servans sententiarum non minus,
,
,
quam alii, sed magis verisimilia, et antequam adilla acce
15 o , , ' dam, ab initio de singulis et cunctis dicere conabor. leum
.
vero etiam nunc in sermonis ingressu servatorem precati,
' ut nos ex mira etinsolita expositione ad verisimilium decre.

. tum salvos traducat, rursus incipiamus dicere. va igitur
20 ' de universo disputatio ab ampliori, quam superior, divisione
, ducatur. tunc enim duas in species facta divisio est, nunc
, , vero tertium nobis genus aliud declarandum. duo enim in
, superioribus sufficiebant, unum quidem exemplaris loco
, positum, guod mente cernitur et semper eodem modo est,
49 , , 31 alterum autem simulacrum exemplaris, ortui et oculis sub
, , ieclum. cum vero duo hacc suffectura putaremus, tertium
o unc quidem non distinximus, nunc autem cogere nos ratio
videtur, ut difficilem et obscuram speciem aperire verbis
' conemur. quam igitur vim secundum naturam habere pu
30 , o tanda? talem potissimum : omnis illud ortus receptaculum
, . esse, quasi nutricem. jam dictum est quidem verum, sed
, apertius dici de eo necesse est, id autem difficile cum aliis
de causis, tum quod illius gratia dubitari prius de igne et
, iis, guae cum igne sunt, oportet. nam horum unumquodque
35 , difficile dictu est quale re vera aqua potius, uam ignis,
, , ' et quale quidvis potius, quam cuncta et singula vocandum
, ,
sitita, ut certa et firma oratiome utare. uomodo igitur
, , o ' hoc ipsum et qua ratiome et quidnam merito de iis dubitan
;
tes dicamus? primum quidem id, cui nunc aqua nomen
4 , ,
imposuimus, cum concrescit, ut nos sentimus, lapides et
, , ,
terram fieri videmus, cum vero liquescit et dissolvitur,
, , animam rursus hoc idem et aerem, exustum antem acrem
/ - .

, ignem, contra ignem coactum et exstinctum in speciem

45 rursus abire aeris , aerem vero coeuntem et densatum nu
, bem et nebulam fieri, ex his magis etiam compactis fluentem
, , aquam, ex aqua rursus terram et lapides, itaque orbem
, , . d mutandis, ut videtur, oriendi vicibus efficere. sic igitur his
nunquam eandem speciem singulis praebentibus, quidnam
50 , o eorum aliquis tamquam quod sit aliquid, hoc et non aliud
, firmiter asseverans pudore non afficietur" nemo certe : sed
, ' , longe tutissimus in his hic erit loquendi modus, ut quod
,
semper alias aliter fieri videamus, ut ignem, non hoc, sed
, , ,
 218 . (49-51.)
, , tale semperignem esse praedicemus, nequeaquam hoc, sed
, ' , 8emper tale, neque aliud quicquam velut ullam habens sta
bilitatem ex iis, uae adhibito verboistud et hoc monstran.
tes significare aliquid pulamus, fugiunt enim non ferentia
istud et hoc et isti et quamlibet dictionem tamquam sta
, bilia ea demonstrantem, sed haec quidem singula dicere non
, ,
o , , debemus, verum de singulis et cunctis ita verba facere, ut
, tale semper dicamus, quod simile circumferatur, et ignem
quoque ubique tale et quicquid ortum habet; in quo vero
, singula eorum oriri semper ac rursus inde perire videntur,
50 31 illudsolum hoc et istud nomineadhibito appellare, qualitate
, o , vero aliqua praeditum, calidum vel album vel quidlibet con.
o , ' trariorum et quaecunque ab his proficiscuntur, eorum nihil
15 , ita vocare. sedapertius etiam denuo exponere de eo conan.
, dum. si quis enim figuras omnes ex auro fictas continue

, singulas in omnes transformet unamque earum monstrans
, ' , aliquis, quid tandem sit, uaerat, longe ad veritatem tu

, , ) tissimum sit aurum respondere, triangulum vero et quae
, aliae innascebantur figurae, nunquam has esse dicere, quippe
, , ' quae inter ponendum mutentur, sed si vel tale aliquatenus
' tuto recipere velint, contentum esse. atque eadem illius,
, . quae omnia recipit corpora, naturae ratio est : idem semper
5 esse dicenda est, uoniam ab sua nnquam desciscit indole.
recipit enim semper omnia nec ullam unquam iis, uae in
. trant, similem ullo pacto formam accepit; nam massa est
cuilibet natura proposita, quae agitatur et figuratur ab in
,
trantibus, uorum causa alias aliter se habere videtur : in
3(! ,
trantia vero et exeuntia simulacra sunt eorum, ute semper
'
, ' sunt, miro quodam et vix enarrabili modo exillis formata,
, quem postea persequemur. nunc igitur trina sunt genera
. ' cogitanda, unum, uod oritur, aliud, in quo oritur, ter
35 , , ' tium, unde similitudinem accipiens nascitur quod oritur.
, ' . d itaque comparare decet id, quod recipit, matri, unde re
cipit, patri, mediam autem horum naturam proli, ac repu
, ' , tare non aliter, si uando effigies futurasit omni formarum
, ,
varietate distincta, idipsum, in quo effingenda imprimatur,
40
Ibene praeparatum esse posse, nisi omnibus illis, quas
' , , '
, aliunde recepturum sit, speciebus carens. nam si erit ali
, , . cujus cornm, quae intrant, simile, contrariam et aliam
prorsus naturam, cum venerit, recipiens male ex.primet,
45 , , suam simul conspiciendam praebens speciem. itaque
, . omnium formarum expers esse necesse est omnia in se re
cepturum genera, uemadmodum in unguentis bene olen,
, tibus arte primum hoc efficere student, ut odores receptura
, ' , humida sint quam maxime sine odore, et qui materiis mol
50 libus figuras imprimere volunt, nullam omnino priorem in

, eis figuram apparere patiuntur, sed ante complanando k",
, vitatem quam maximam efficiunt. itaque et illud, quod
51 , a omnium et eorum, uae semper sunt, in omni sui arte
 (51, 52.) US. 2!

8aepe effigies bene recepturum est, omnium ipsum natura

o sua formarum expers esse convenit. uamobrem ejus, quod
, ortum est, ut oculis et omnino sensibus percipi possit,
matrem et receptaculum neque terram neque aerem neque
5 , ignem neque aquam dicamus neque quicquam eorum, quae
' ex his aut ex uibus haec facta sunt , sed oculis non perci
, , piendum quoddam genus et forma carens, omnium capax,
h permiro odam modo ejus, uod intelligitur, particeps
. ' et difficillime assequendum illud dicentes non fallemur.
, ' uantum autem ex supra dictis naturam ejus attingerelicet,
ita rectissime aliquis dicat : ignem semper videri partem
, , ejus ignefactam, aquam humectatam, terram et aerem,
, duatemus rum simulacra recipiat. ratine vero hoc magis
o ' distinguentes de iis considerare debemus, sitne aliquid ignis
15 ' , ipse per se et omnia, de uibus ita dicere solemus, ut ipsa
' , , c perse singula esse affirmemus, an haec, quae cernimus quae
, que alia corpore percipimus,sola sint talem habentia verita
, , tem, alia vero praeter hacc nullo omnino modo sint, sed
, lemere speciem quandam cujusque ponamus intellectu
2 , comprehendendam, cum nihil aliud sit, nisi verbum. ne.
' , ue igitur hoc sine judicio et disceptatione dimissum pro
certo affirmari par est ita se habere, neque longae dispula
, ' tioni alia longa praeter rem adjicienda, sed si quae definitio
d brevibus magna comprehendens reperialur, hoc maxime op
25 ' portunum sil. ilaigiur ipse meam sententiam fero : simens
,
, ' et vera opinio duo genera sunt, esse omnino species has
, per se constantes, non sensibus a nobis, sed solo intellectu
' , ' , percipiendas, sin autem, ut quibusdam videtur, vera opinio
' , nihilamente differt, omnia.rursus, uae corpore percipimus,
30 , ' ' certissima esse ponenda. jam vero duo illa essestatuendum,
, . , e properea uod 8eorsum exstiterunt et dissimili modo com
. parala sunt. nam alterum doctrina, alterum persuasione
, ' in nobis exsisit, et alterum semper cum vera ratione, al
' , terum sine ralione, et alterum nulla persuasione mutabile,
35 , allerum huic mutationi subjectum, et alterius virum quem
, , libet, mentis deos, inter homines autem paucos quosdam
participes e88e statuendum. qua cum ita se habeant, fateri
52 , a oportet unum quidem esse speciem codem modo se haben.
,
,
tem, ortus alque interitus expertem, neque in Semet aliud
4 , aliunde recipientem neque ipsam in aliud aliquo intrantem,
, , neque vero oculis aliove sensu percipiendam, intelligentia
, , illam ad contemplandum propositam; aliud autem eodem
, , nomine praeditum ac simile illi secundum, sub sensus
' 9 '

, ' cadens, ortum habens, Semper agitalum, in loco aliquo

--

exsistens et rursus inde periens, opinione cum sensu

45 , comprehendendum; tertium vero rursus semper esse spatii
,
- 2 - p
. -" W

, ' genus, interitus expers, sedem praebens omnibus.ortum ha

' " " w . bentibus, ipsum neque sensibus percipiendum et ratiocina

, tione quadam adulterina attingendum, vix credibile, ad

quod respicientes somniamus necessariumque dicimus,
5 , ' ut quicquid sit, in aliquo sit loco et spatium aliquod
' . obtinens, uod autem neque in terra neque alicubin carlo
sit, nihil esse. haec vero omnia et alia his germana etiam
in insomni vereque exstanti natura, propterea quod ita
- c somniamus, distinguere expergefactiac verum dicere non
 220 . (52, 53.)
, , ' , ' possumus, imaginiquidem, uoniamid ipsum, cujus causa
, , exstitit, non sui ipsius est, sed alius cujusdam semper simu
, , lacrum fertur, ideo convenire, ut in alio uodam exsistat
, essentiac partem aliquam sibi vindicans, aut ut omnino
5 , ' nihil sit, ei autem, guod vere est, exacte veram succur
, , ,
rere rationem, quae quamdiu unum aliquid aliud, alterum
. d aliud sit, neutrum in neutro unquam ita exsistere doceat,
, ut unum simulidem ac duo fiant. haec igitur summatimsen
10 , , tentiac meae perpensa esto declaratio, id, quod est, etspatium
et ortum, tria tripliciter esse, el antequam calum exstitis

8et, ortus auten nutricem humectatam et ignescentem et
terraeatque aeris formas recipientem et reliqua his conjun
, ' 6 eta patientem omnibus modis variatam conspici, sed uia
5 '
nec similibus nec aequalibus impleta est viribus, nulla ex
, ' parte aequabilitate gaudere, sed inaequaliter undique u


'

, "

cluantem concuti ab illis ipsam rursusque motam illa con.

' o
, cutere, eoque pulsu concita haec in diversa semper raptari
,
20 atque discerni, guemadmodum quae cribris et purgando
"

frumento inservientibus instrumentis quatiuntur ac venti

53 , a lantur, solida et gravia alio, rara et levia alium in locum

dilata subsidunt : sic illa tunc quattuor genera concussa ab

, eorum receptaculo, uod ipsum agitatum instrumenti in
25 , ' star agitat, dissimillima quaeque longissime a se ipsis remo
" w- / / 2 .

, ' vere, simillitha autem maxime eodem compellere, eamque

, , ob causam 8edibus haec eliam antequam universum ex
. ipsis compositum extitisset, divisa fuisse. atue antea ui
'
dem omnia haec sine ratine et sine modo eraut: ubi vero
20 ' , b
universum redigi in ordinem c-plum est, ignem primum

et aquam et terram et aerem, quae quidem vestigia eorum
,
/ > - \ \ r

, haberent, ceterum prorsus ita comparata essent, uti esse

par est a uo deus absit, sic igitur (unc se habentia hac
35 , primum speciebus et numeris distincta figuravit. illud vero
"r " - '

, ad omnia nobis in perpetuum dictum esto, uantum posset

. ' pulcherrime ea et optime deum ex secus habentibus com
" > . - - " / '

posuisse. nunc jam dispositionem eorum ortumque singu

. - c lorum declarare vobis insolito sermone conandum est. sed
40 , ' enim quoniam eruditionis vias percepistis, quibus hacc,
, . quae dicam, monstranda sunt, consequemini.
c primum quidem ignem et terram et aquam et aerem
, . corpora esse cuilibet manifesum. omnis autem corporis
, species altitudinem habet. porro in altitudine planaminesse
45 , naturam necesse est. reeta vero planities ex triangulis con
stat. triangula autem omnia a duobus proficiscuntur trian
, d gulis unum uidem rectum habentibus utrisque angulum,
, , reliquos vero acutos; atque alterum eorum utrinque recti
anguli aequis lateribus divisi partem habet, alterum in inte
50 , ' quales inacqualibus distributi pates. hoc igitur ignis princi
. pium et reliquorum corporum ponimus secundum eam,
' quanecessitati conjunctamprobabilitatem habel, rationem;
' superiora vero horum etiam principia deus novit et inter
. , llomines qui deo amicus, jam dicendum, qualia pulcherrima
 US. 22 !
(54, 55.)
' , - e sint corpora quattuor, dissimilia quidem illa inter se, sed
, quae Solvendo possint partim ex se fieri : hoc enim conse
cuti tenuerimus quod res es de terra et ignis et pro por.
tine mediorum ortu. nam illud memini concedemus, esse
5 . , his pulchriora alicubi oculis percipienda corpora generum
' inter se singulorum ratine habita. hoc igitur agamus ne
. ' , cesse est, ut pulchritudine excellentia corporum genera
, quattuor Constituamus, alque horum nos naturam satis as
54 , o 21 secutos esse dicamus. ex duobus ergo triangulis illis alte
, rum aequicrurium unam habet naturam, alterum vero
. oblongum infinitas. ex his igitur rursus pulcherrimum
, . prae ceteris capiendum est, si recte exordiri volumus.
ac si quis pulchrius a se electum ad horum composi
, , tionem dicere potest, is non inimicus, sed amicus victoriam
15 ' , reportat : ponipnus vero multorum triangulorum illorum
, b pulcherrimum unum omissis reliquis id, ex quo aequilate
, , rum triangulum pro tertio constat. cur autem, exponere
longius : sed qui hoc in disputationem vocavit atue
. , ita esse invenit, amica habet praemia. delecta igitur sunto
2 , triangula duo, ex uibus ignis ceterorumque corpora effecta
, Sunt, alterum aequicrurium, alterum uod majus latus
, semper triplo majus potentia habet minore, sed quod ob
, ' scurius antea diximus, nunc magis definiendum est. nam
, quattuor generibus mutuus inter se videbatur ortus esse
25 . omnibus, neque id recte. scilicetoriuntur ex illis, quae de
, , egimus, triangulis genera quattuor, tria ex uno inaequalia
, latera habente, quartum vero unum tantum ex aequicrurio
, triangulo Conjunctum. non igitur possunt omnia inter se
soluta mutari ita, ut ex multis parvis pauca magna et vi.
20 , cissim exsistant , sed tria possunt. cum enim ex uno ori
ginem ducant omnia, et majoribus solutis multa parva ex
, eisdem consistent convenientes sibi recipientia figuras, et
, parvis rursus multis secundum triangula dispersis unus
, unius molis effectus numerus magnam exhibere poterit
35 . aliam speciem unam. haec igitur dicta sunto de mutuo eo
rum inter se ortu. ualis vero uaeque eorum sit species et
quibus concurrentibus numeris orta, deinceps dicendum vi
, delur. primum vero locum teneat prima eaque minima con
. ' sistens species, cujus elementum est triangulum subten
40 tam duplo longiorm latereminore habens, cujusmodi binis
secundum diametrum compositis eoque ter facto ita, ut
, diametros et latera brevia in eodem quasi centro defigant,
unum aequilaterum triangulum ex sex numero triangulis
,
exstitit, triangula autem aequilatera composita quattuor se,
45 cundum ternos planos angulos unum solidum faciunt an

55 , 31 gulum planorum obtusissimum angulorum deinceps exci
pientem, hujusmodi autem effectis quattuor prima consi

, stit species solida accommodata ad totum rotundumin aequa
50 , les et similes partes distribuendum, secunda vero ex eisdem
, triangulis, sed secundum aequilatera triangula octo compo
, sitis ita, ut unum efficiant solidum angulum ex uattuor
planis, cujusmodi effectis sex secundum rursus corpus
, perfectum est. tertium autem ex elementis bis sexaginta
 2 *) . (55, 66.)
, b conjunctis et solidis angulis duodecim, uorum singulos
, quini plani triangulorum aequilaterorum continent, viginti
, bases habens aequilateras triangulas exstitit. atque alterius
, quidem elementi opera his procreatis cessaverat, requicru
rium vero triangulum quarti naturam procreabat quaternis
, consistentibus ita, ul in centrum conductis angulls rectis
, ,
o unum aequilalerum uadratum efficerent, cujusmodi sex
, compacta angulos octo Solidos perfecerunt, secundum tres
1 , planos rectos quemque conjunctum, figura autem corporis
, concreti cubica exstitit sex planas quadrangulas aequilate
ras bases habens. est vero etiam guinta guaedam composi.
, tio, qua deus ad universum, dum illud depingit, est usus.
. quae omnia si quis reputans perite dubitet, utrum carentes
15 , numero mundos esse dicendum sit, an certum numerum
, , habentes, carentes quidem statuere re vera carentis esse
' "judicet cognitione eorum, uorum non carere necesse
sit,
, , sed utrum tandem unum, an quinque eos vere exstare
,
2 , ' affirmandum sit, magis probabiliter hoc in loco constitutus
ambigat. ac nostra quidem sententia unum ex verisimilira
tione statuendum esse deus significat, alius vero alio forte
, .
, respiciens diversa opinabitur. sed haec mittamus et genera
. quattuor nunc sermone condita distribuamus in ignem et
25 , terram et aquam et aerem. ac terrae quidem cubicam spe
e ciem demus. nam inter quattuor genera maxime immobi
lis terra est et inter corpora ad fingendum apta maxime.
' tale vero illud praecipue esse necesse est, quod firmissimas
pases habet : basis autem in triangulis a principio posilis
20 , firmior secundum naturam aequalium laterum, uam inae
qualium, et ex alterutro compositum planum aequilaterum
' aquilatero uadrangulum triangulo tam quoad partes,
56 . a quam quoad totumstabilius necessario institit.itaque terrae
, ' nanc speciem attribuentes probabilem rationem tenemus,
3 , ' , aquae vero ex reliquis rursus eam, guae difficillime move
, ' tur, uae autem facillime, igui, et mediam aeri, item mini
, mum corpus igni, maximum contra aqude, medium aeri,
, , . denique acutissimum igni, secundum aeri, tertium aquae.
' , o htec igitur omnia paucissimas habens bases maxime mo
, bile natura esse necesse est, item ad secandum aptissimum
, , b atque omni ex parte acutissimum omnium, nee non le

' , , vissimnm, cum ex paucissimis partibus eisdem constet;
secundum autem secundo loco haec eadem habere, et ter
5 tio loco tertium. esto igitur ex recta et ex Verisimili ra
tione pyramidis solida exstans species ignis elementum se
, , menque, secundo vero ortam aeris, tertio aquae esse dica
, ' mus. atque has omnes ita parvas esse cogtandum est,
' C ut singularum in singulis generibus propter parvitatem
50 , cerni a nobis possit nulla, coacervatis autem multis moles
earum cernantur; tum vero quod ad multitudinum et mo
, tuum et reliquarum virium interse comparationes attinet,
, quam accuratissime deum undique perfectis, quatenus ne
, ' cessitatis natura sua sponte atque persuasione concederet,
 (56, 57.) US. 223

' , . conjunxisse ea pro portione. x omnibus igitur, qua dicta

, ' Sunt de generibus, ita potissimum rem se habere consenta
' d neum sit: terraigni occurrens et acie ejus dissoluta fertur,
' , sive ipso in igne solutio acciderit sive in aeris aquaeve mole,
' ' ' doneo partes ejus forte occurrentes inter se iterumque sibi
, , ipste conjunctae terra fiant, non enim in aliam unquam
, speciem ingrediatur. aqua vero ab igne vel etiam ab aere
' , in partes divisa fieri potest ut conjunctis partibus unum
, ' , ignis et duo aeris corporaexsistant, aeris autemsegmenta ex
, , una dissoluta parte duo fieri possunt corpora ignis. rursus
' . uando iguis ab aere aquisque vel terra aliqua interceptus
. , aucus a multis jactatus agitatis pugmans victusque con.
, , fringitur, duo corpora ignis in unam aeris coeunt speciem,
, , Superalo autem aere ac diminuto ex totis duabus et dimi
dia tota tina compacta erit species aquae. nam, id quod
o orro mobis de iis reputandum est, uando in igne compre
, hensum reliquorum genus aliquod angulorum ejus et ora.
, rum acie secatur, compositum uidem illins in naturam
57 ' 31 desiit Secari, simile enim alicui alueidemgenus quodlibet
20 , neque mulationem ullam in eo efficere neque pati quic.
quam a similiter sese codemque modo habente potest,
quamdiu vero in aliud quid incidens debilius cum fortiori
pugnat, Solvi non desinit. rursusque minora quando in
' , majoribus multisintercepta pauca difracta exstinguuntur,
, . si quidem coire volunt potioris in speciem, desierunt ex.
. b stingui fitque ex igne aer, ex aere aqua, sin autem illuc
, um eunt reliquorum generum aliquod una iens pugnat,
solvi non desinunt, priusquam aul omnino pulsa et disso
, , luta aufugiant ad cognatum, aut victa unum ex multis si
' . mile Vincenti facta ibidem sede capta maneant. atque se
, , cundum haec, dum ita afficiuntur, sedes quoque permutant
omnia , nam singulorum generum multitudines suis quae
, , que locis separatae sunt propter receptaculi moum, quae
, o , c vero dissimilia sibi, similia aliis fiunt, quotiens id accidi,
, Dropter agitationem ferunturin illorum quibus similia facta
sun,locum.
,
,
.
40 " , Quae igitur non mixta corpora et prima sunt, hujusmodi
' ex causis exstiterunt, uod autem in eorum speciebus di
versa innata sunt genera, ab utriusque elementi repetendum
, d est constitutione, quod non una tantum magnitudine prae
' , ' ditum ab initio triangulum utraque procreavit, sed minora
, , et majora et numero , uot in speciebus sunt genera.
, uaproptermixtainler se ipsaeet cum aliis infinitam habent
varietatem, quam spectare oportet ui de natura sunt ve

. , risimili oratione usuri. De motu igitur et statu, uo pacto
, et cum quibus exsistant, nisi quis secum constitueril, multa
, ' cogitationi insequenti impedimento fore videntur. ac par
. , ' e tim quidem de iis jam dictum est, praeterea vero etiam hoc,
, in aequabilitate nunquam posse motum inesse. ut enim mo.
. vendum sine mouro mourumve sine movendo sit, fieri
 224 . (58, 59.)
o o o , vix ac ne vix quidem potest; motus autem, si haec non
adsunt, nullus esl; hacc vero aequabilia esse nunquam
. p0ssunt. ilaque statum semper ad aequabilitatem, motum
, referamus ad inaequabilitatem. inaequabilis rursus naturae
58 . causaest inaequalitas.inaequalitatis autem originem uidem
,
persecuti sumus, sed quonam modo singula secundum ge

nera separata tamen moveri inter se ac ferri non desinant,
' , .
praetermisimus. sic igitur denuo dicemus : ambitus uni
,
10 , versi, posquamgenera comprehendit, cum sit rotundus etin
, Semet coire natura velit, constringit omnia et vacuumlocum
. relinqui patitur nullum. guapropter ignis maxime in omnia
, , penetravit, deinde aer, ut est tenuitate secundus, et reli
, , ua hac ratione. nam quae ex maximis partibus facta sunt,
15
maximam vacuitateminter consistendum, minima minimam
,
reliquerunt. jam vero coartans ille in semet coeundi cona.
. tus parva in magnorum vacua intervalla contrndit. parvis
, igiturjuxta magna locum capientibus et minoribus majora
20 , ' discernentibus majoribusque illa sibi conjungentibus omnia
" sursum dersum transferuntur in suos locos; mutata enim
, magnitudine quodlibet locorum quoue mutat stationem.
sic igitur et his de causis inacquabilitas nunquam non ex
istens perpetuum horum et nunc et usque futurum motum
25 . ,
, semper efficit. His igitur praemissis cogitandum est et ignis
, , multa esse genera, ut flammam et quod abit a flamma,
, quod non urit, sed lucem praebet oculis, et quod exstincta
, d flamma in candentibus residuum ignis superest, item aeris,
30 , unum purissimum, quemaetherem nuncupant, aliud turbi
o , , dissimum, nebulam et caliginem, et alias species nomine ca
, rentes, ex triangulorum inaequalitate originem trahentes.
, , aquae vero duo primum sunt genera, humidum et fusile et
,
35 , , humidum quidem propterea quod generum aquae utpote
' ' inacqualium eas quae parva sunt, continet, facile et ipsum
, e per se et ab alio propter inacquabilitatem et figurae spe
ciem movetur; alterum vero ex magnis et acquabilibus com,
, , positum stabilius illo et grave est ab aequabilitate compa
40 ctum, sed ab igne intrante et dissolvente privatum aequa
, pilitate mobilitatis potius particepsfit, factumque mobile ab
aere vicino pulsum extensumque super terram molium de
,
, structionem cum patitur, liquefieri, super terram cum ex
59 ' , a tenditur, fluere cognominatum est. rursus vero excidenle
, indeigma quippe non in vacuum exeunte vicinus aer pulsus
mobilem adhuc molem humidam in ignis Sedes contrudens
ipsam commiscet sibi ipsi, illa autem, dum contruditur, re
, cuperansaequabilitatem, guippe abeunteinacquabilitatis effe
5 ,
. , ctore igne in idem secum consistit. atqueignis discessum re
frigerationem, coitum remoo igne compactum genus esse
. , b additis nominibus declaratur, horum vero omnium, uasfu
, siles aquas appellavimus, quod ex tenuissimis maximeque
 (59, 60.) US, 25

, , acquabilibus lensissimum fit, unius speciei genus, splendido

, , flavoque colori conjunctum, res pretiosissima, aurum per
Saxum Colatum concrevit, auriautemsurculusob densitatem
. ' durissimus et adnigrum coloremtraductus adamas vocatur.
5 , , sed quod auro proximas habet partes, species autem plus
, quamunam, et densitatis uidem ratine habitaauro densius
, est et terrae partem exiguam ac tenuem admixtam habens
, ideoque durius, sed guia magna intra se intervalla habet, le
, -
2.

" vius, hoc genus splendentium compactarumque aquarum
w ? - 2 -

. ' , unum aes compositum exstitit. illud autem, uod exterra ei

' ,
" . C . ". - /
admixtum est, vetustate utrumque rursus separante conspi.
2\ /

' , cuum per se factum aerugo dicitur. cetera generis ejusdem

2
> " / / non amplius difficile est exputare verisimilium dictorum spe
w r

ciemsequentem, uam siquis requiescendi causa sepositis de

15
" .. " "
2. d iis, semper sunt, quastionibus in iis, quaead ortum per
/ 2 -

tinent, considerans voluptatem non p.nitendam quaerat,

w." )

,
. probabilemin
-
vita ludum rationeet non carentemsibicompa - "

/
- - ,
ret. cuiuidem nunc quoque indulgentes jam deiisdem quae
-. "

-, "
' "! . "

o deinceps verisimilia videantur, sic persequemur. Ignem ad

-

20 . ,
, -

, mixtum habens aqua illa, uae tenuis et humida est propter

- .

, motum et itionem, gua volutata super humo humida vo

, , e catur, mollis eadem propterea, quod bases ejus minus sta
, , biles illae, quam terrae, cedunt, htec cum ab igne et aere
25 , separata sola relinquitur, aequabilior fit et ab egressls in
, , semetipsam contrusa atque ita compacta, cui quidem supra
' , terram maxime id accidit, ea grando, cui in terra, glacies,
, , ' minus vero pulsa et adhuc semiconcreta supra terram rursus
, , . nix, in terra vero compacta, ex rore exsistens, pruina voca
30 , tur. lurimae autem aquarum species inter se mixta sunt,
in universum quidem per plantas, quas terra gignit, colatao
60 , a humores dicti, sed propter mixtiones singuli dissimiles inter
, se factialia quidem multa sine nomine praebueregenera, sed
, quattuor ex iis igneae species maxime conspicute nomina
35 acceperunt : una animum simul cum corpore calefaciens,
, , vinum, altera laevis et discernendi visus vi praedita ideoque
splendida aspectu et lucens ac nitida apparens, olearia spo
, , cies, pix et cici et oleum ipsum et quae reliqua sunt eandem
' vim habentia; quod vero laxandis quoad natura fert canali.
4 b bus circaos commeantibus est, hac vi dulcedinem praebens,
, , mellisin universum maxime nomine vocatur, denique quod
carnem dissolvit urendo, spumosum genus, ex omnibus se
, , cretum humoribus, succus appellatur. x terra vero spe
, . ciebus ea, quae per aquam colata est, hoc modo fit corpus
45 , ' lapideum : admixta aquacum inter admiscendum finditur,
transit in aeris speciem, aer autem factus in suum locum
, ,
evehitur. vacuum autemsuperiis erat nihil: itaque vicinum
. ' pulsat aerem. hic autem utpote gravis pulsatus et terric
, , moli oircumusus vehementer premit contruditque eam in
5 , locos undo novus aer escenderat. contrusa autem ab aere
,
. ' terra ita, ut dissolvi ab aqua nequeat, lapis fit, pulchrior
, ui ex aequalibus et aequabilibus pellucidus constat partibus,
, , turpior qui contra. erepto vero per ignis celeritatem hu
5
,, .
 226 . (60, 61.)
mido omni rigidius illo concretum genus id exstat, cui ar
, , gillae nomen imposuimus quandoque etiam humore reliquo
. fusilis facta per ignem terra postquam refrigerata est, ni
, gro colore praeditum lapis fit. duo vero, qua hac eadem ra
5 . '
tione, cum admixta sunt, magna aquae parte destituuntur,
o , tenuioribus autem terrae partibus constant et salsa sunt,
, semiconcreta facta rursItsque per aquam dissolubilia, alte
' , rum, oleo et terra purgandivipraeditum fit nitrum, alterum
, ' in communionibus ad oris sensum pertinentibus accommo
- - ,

e datum salis ex legis ratione diis dilectum corpus. Communia

. vero ex utrisque, quae ab aqua solvi non possunt, ab igne
, , possunt, hanc hujusmodi ob rem ita compinguntur : terrae
, moles ignis et aer non liquefacit; minoribus enim ex par
t"bus constantia, quam quae illius inter partes vacua relicta
15 , , Sunt, per ampla satis spatia sine vi permeantia insolutam
, eam minimeque liquefactam exhibent, aquae autem par
,
tes, quoniam majores sunt, vi transitum sibi parantes sol
61 , . - a
vunt eam et liquefaciunt. non compositam enim per vehe
,
mentiam terram sic aqua Sola Solvit, compositam autem
20
") " , . -w
praeter ignem nihil; introitus enim praeter ignem relictus
,
est nulli. aquae vero coitionem vehementissimam uidem
, , ,
, , ignis solum, debiliorem uterque, et ignis et aer, dirimunt,
, hic quidem per vacua, ille vero etiam per triangula. vehe
25 , , menter autem compositum aerem nisi per elementum solvit


2
" nihil, et non vehementem quogue solus colliquefacit ignis.
b jam vero mixta ex terra et aqua corpora, dum vacua inibi
,
' . .
2
terrae ab aqua et vi compressa tementur, extrinsecus acce
. * '

dentes aquae partesintroitu negato totam molem circumfusie

. 1 \ 2 "

30 , non liquefactam relinquunt, ignis vero partes in aquarum

, , , vacua intrantes, ut terram aqua, hanc autem ignis afficien
.. f" - - " - . '

. tes, liquefacto corpori communi solae ut fluat causam affe

runt, sunt autem haec partim minus aqua habentia, quam
-
, , terrae, universum vitri genus et lapidum species, quae fu
- - '
35 , , c siles appellantur, partim plus rursus aquae, quacunque
. cerea et ad suffiendum compacta sunt corpora.
c Species quidem figuris et communionibus et inter se
mutationibus variatas fere demonstravimus; affectiones
' autem earum quibus de causis ortae sint, demonstrare co
40 , nandum est. primum igitur sensum his, quas dicimus,
. subesse Semper necesse est. carnis autem et eorum, gua!
, , pertinent ad carnem, ortum, et animi quicquid mortale
est, nondum pertractavimus. at neque haec sine illis, quae
, ' - d sensu percipiuntur, affectionibus, neque illae sine his
45
/",

s;", . commode declarari possunt, neque vero simul utraque
" . r


, ' possunt. itaque ponenda prius alterutra sunt, posita autem
-- -

, posthao repeteuus, ut igitur affectiones deinceps decla

, rentur post genera, prius ponantur ea, quae circa corpus

, , et animum sunt. primum igitur qua ratine ignis calidus

50 dicatur, videamus ita, ut separationem et incisionem ab
, e in nostro corpore factam consideremus. nam acutam
, esse aflectionem omnes fere sentimus; tenuitatem autem
laterum et angulorum acumen et particularum exiguita
, tem et impetus celeritatem, quibus omnibus vehemens et
 (o2, 63.) US. 227

o , secandi vi praditus obvium quodque acule semper secat,

62 a figurae ejus ortum recordantibus hanc potissimum, non
, aliam naturam corpora nostra dirimentem et minutatim
partientem calida, quam nunc dicimus, affectionis causam
, , , ct appellandi occasionem merito praebuisse existimandum
o . ' est. horum, vero contrarium etsimanifestum est, nihilo ma
, , gis careto explicatione. humidorum enim, quae circa cor
pus sunt, crassiora dum intrant et minora expellunt neque
, , ipsa in sedes eorum penetrare sese possunt, contrusum
, humorem nostrum atque ex inacquabili et commoto immo
, ' - D um propter equabilitatem et compressionem eltectum
coagulant : ille vero dum praeter naturam cogitur, secun
dum naturam pugnat in contrarium 8e ipse protrudens,
cui pugnae et conquassationi horror et rigor nomen est,
5 , frigidumque cum ipsa haec affectio omnis, tum quod eam
. efficit, appellatur. durum autem nomen omnibus est qui
, bus caro nostra cedit, molle vero iis, quae carni, itemque
, inter se. cedit autem quicquid parvo insistit; quod vero
quadrangulis basibus constal, quippe vehementer insi
20 , , , c stens, genus maxime refractarium est, uodque in densi.
o tatem coiens summam renititur plurimum. grave autem
et leve si una cum inferioris et ea, uae supra dicitur, na
tura exploretur, clarissime explicari possit. natura enim
, duos quosdam esse locos bifariam dispertitum universum
25 , , , exhibentes, contrarios, alterum inferiorem, quo ferantur
' , omnia molem quandam corporis habentia, alterum supe
, , riorem, uo nihil non invitum se conferat, nullo modo
, , d recte statuitur. cum enim caelum omne globosum sit, quae
, cunque a medio aeque distantia extrema sunt, similiter
3{) , , esse oportet extrema, medium vero iisdem mensuris ab
, extremis distans e regione positum esse putandum est
, omnibus. sic igitur mundo a natura comparato ecquid.
, nam dictorum est, uod quis superius vel inferius ponens
, nonmeri videaturinepto nomine appellare? nam medium
35 quidem in eo locum neque interiorem neque superiorem
, ' . dici fas est, sed ipsum medium, is autem, qui circum est,
' neque medius est neque diversam sni partem allam ab alia
, . magis admedium versus, uam e regione positarumaliquam
habet. ui si ubique similiter comparatus est, quae contra
40 , ria el nomina et qua ratine imponens quispiam recte di
cere sibi videaturP nam etiam solidum si quid esset in me
63 , a dio universo aequabile, ad nullum unquam extremorum
' ferretur propter perpetuam aequalitatem eorum, sed si quis
, o in orhem id circuiret, saepe ex adverso sibimet ipse consti
45 , utus eandem ejus partem interiorem atque superiorem ap
, , , pellaret. universum enim, ut paulo ante diximus, cum
, o globosum sit, locum quendam habereinteriorem, uendam
, ' Superiorem, memo prudens affirmabit, sed unde haec no
, b minata et in quibus sint ita, ut propter illa etiam caelum
5 toum sic dividentes appellare consueverimus, de eo con
, ' veniat inter nos hisce positis necesse est : si quis in uni.
, versi loco eo, in quo ignis natura maxime sedem sortita
" 9 - " " "

, ' est, ubi eliam plurima copia ejus, quo fertur, collecta sit,
inscenso illo viribus adid instructus parles ignis demptas
15.
 228 . (63, 64.)
, lancibus impositas penderel, libram (ollens ignemque vi in
dissimilem aerem trahens facilius utique minori vim fa
, C ceret, quam majori, nam ubi robore uno duo simul sub
o , iime tolluntur, minus magis, plus minus intentum se
5. , qui vim necesse est, et multam grave et quod dersum
, feratur, appellari, exiguum autem leve et quod sursum
. (eratur. jam hoc idem facere nos hoc nostro in loco obser
.
vari necesse est. in terra enim constituti terrena genera di

{) rimentes et terram nonnunquam ipsamin dissimilem aerem
, , dtralimus vi et praternaturam, cum utraque cognalis ad
haereant. minus autem facilius majore vim facientibus
, cedens prius in dissimile sequitur, ideoque leve id appella
, , , ' vimus et locum: in quem adigimus, superiorem, contra.
15 . '
riam autem his aflectionem grave et locum inferiorem. hac
igitur discrepare ipsaa se necesse est, propterea quod multi
. tudines generum aliae contrarium aliis locum obtinent. gnod
o enim in alio loco leve est, ei, quod in contrario loco levi
tatem habet, et gravi grave alque inferiori inferius et supe.
2( '
riori superius omnia contraria et ex obliquo opposita et
. omnibus modis diversa inter se fieri atue esse reperien.

V
, tur. hoc vero unum de omnibus statuendum est, ad cognala

, , itionem singulis gravitatem, dum eo feruntur, et locum,
, , . in quem tale quid fertur, inferiorem, diverso autem ab
hoc comparata modo diversa efficere. atque harum quoque
. ' o affectionum hae causae dicta sunto. laevis autem et aspera!
aflectionis causam uilibet, opinor, intelligat et alium do
64 , ' cere possit. durities enim inacqualitati mixta, alteram ae.
30 . qualitas densitati exhibet. axima vero et qua tractanda
restat communium circa totum corpus affectionum, jucun.
dorum et molestorum causa est residens in iis, quac per.
tractavimus, et quaecunque per corporis partes sensibus
' . ' praedita dolores in iisdem et voluptates comiles habent. ita
igitur de omni sensu praedita et carente affectione causas
assequi conemur, ut mobilis et aegre movendae natural dis
b tinctionem ex supra dictis memoria repetamus, hac enim
atione investiganda sunt omnia, quae invenire in animo
, , habemus. mobile enim natura quamvis exiguam accipiat
{! ,
affectionem, particulae aliae aliis idem efficientes in orbem
, tradunt, donee ad id, quod sapit, accedentes vim ejus,
quod affectionem intulit, enuntient, sed contraria indole
' ' praeditum, stabile cum sit nullumque in orbem eat, affici.
, tur tantum neque aliud corum, uae vicina sunt, movet, ita
45 ,
ut non tradita aliis per alias particulas affectio prima in
o
ipsis immota per totum animal facla carens sensu reddat
.
' affectum. hoc autem in 08sibus et crinibus et quas alias
terra plerumque constantes partes in nobis habemus, illud
5, , vero in visu et auditu maxime, ut quibus ignis aerisque
vis maxima insit, locum habet. jam de voluptate et dolore
ita sentiendum : quae praeter naturam et vehemens exsistit
' d cumulatain nobis affectio, molesta, revertens autem ad na
, ' , (uram cumulata jucunda, quae vero leniler el paulatim
 (64,68) US. 229

, ' oxsisit, sensu carens, ea contraria contra haletur. quae

, ' autein facile exsistit, ea omnis sensum habet maxime, do
1 1 / \ \ .
, lorem vero et voluptatem non habet, uemadmodum illa, "

, ute ad visum ipsum pertinent affectiones , qui quidem

5
'
Corpus in superioribus dictus est interdiu concretum no
. 9 bis effici. hic enim sectionibus et ustionibus et qute alia
, o, patitur, dolore non aficitur, neque in pristinam formam
, vertens Voluptate, sensus autem maximos habet et cla
' * " "
' ' rissimos quacunque sui parte affectus est et quicquid ipse
"plicatus attingit, vis enim prorsus nulla in discretione
' ejus et contractione inest. majoribus vero ex partibus
, constituta
corpora agre cedentia afficienti, sed motus per
, ,
65 , a totum tradentia voluptates habent et dolores, alienata
uidem dolores, rursusrestituta autem in idem voluptates,
15 .
.





, autem paulatim abseessus patiuntur et vacuantur,
, , expletiones vero cumulatas et per magna recipiunt, va
, cuari se non sentientia, expleri vero Sentientia, dolores
\

, quidem mortali animi parti nullos pfaebent, voluptates

- - '

Vero maximas; id quod suaveolentia demonstrant. uao

20 . ,
b
, autem cumulata abalienantur, paulatim vero et agre suum
' in statum redeunt, contraria omnia superioribus efficiunt;
id quod rursus in ustionibus et sectionibs Corporis conspi
. citur.
Jam et totius corporis affectiones communes et eas in
, ' ferentium cognomenta fere declaravimus : superest ut qua
" "ww. 2 / " " -

, ' certis nostri artibus accidunt, cum ipsas, tum eas elli
-
": -
,
, , , cientium causas pro viribus expomamus. primum igitur
- -

- - " /
30 !


uas supra de humoribus dicentes reliquimus, qua pro
"

, , Dria lingua altectiones sunt, ua possumus declaremus.

, , " videntur aulemlue quodue, ut plereque, oontractionibus
, quibusdam et discretionibus fieri et praeterea
asperitatibus
,
laevitatibusque magis, quam ceterae, uti. quaccunque
35 ,
enim intrantia circa Venulas linguae quasi exploratrices ad
d cor pertinentes in humidam carnis molitiem ita incidunt,
ut terrenis partibus suis liquefactis contrahant venulas are
, facianque, si asperiora sunt, acerba, si minus asperant,
40 , ,
austera apparent, uae vero et has purgandi vim habent
et universum
linguae ambitum abluunt, si ultra modum
,
, o id faciunt et insuper apprehendunt, ut de natura ejus lique.
, , ' faciendo detrahant, qualis nitrorum vis est, amara omnia
, " hacratione nominantur, quae vero vim nitro temperatiorem
habent leniusque purgant, salsa sine amaritudinis asperi
.
tate magisque amica nobis videntur. uae vero applicata
' oris caliditati ab eoque lavigata ferveliunt et ipsa rursus
50 calefaciens urunt et levitate sua sursum ad capitis sensus
feruntur et quocunque accidunt, secant, has ob vires
66 ' , - a acria omnia hujusmodi vocantur. rursus quae attenuata
-
,
, ante per putredinem angustis venis sese induentia ad
 230 .
(6,67.)
partes inibi terreas aeriasque convenienter se habent, ita
, , ut motas invicem conturbent, conturbatte autem incur.
, rant inter se et in alias ingredientes alias cavas efficiant
,
tentae circum eas, qua intrant, uae quidem humore cir
, cum
aerem tento cavo nunc terreo, nunc puro , humida
, , b
vasa aeris exsistunt, aquae cavae et rotundae, quarum uae
, ,
ex puro pellucidae circumdatae sunt, bullae vocantur, qute
,
, vero exterreo simulagitato illo et sublato, fervoris et fer
menti nomine designantur, causa autem harum affectionum
, acidumappellatur. omnibus autem, qutehocin genere dictae
. sunt, contraria affectio a contraria causa proficiscitur,
' uando ingredientium in humidis constitutio ad linguaeha
, , c bitumaccommodataillimenslaevigatasperata etpraeter natu
, ram contracta vel diffusa colligit vel laxat et omnia quam
, maxime naturalem in statum adducit : cujusmodi omne
, , , omnibus vehementium affectionum remedium gratum et
' jucundum dulce vocatur. t quae quidem huc pertineant,
haec sunt, sed quod ad narium vim attinet, species in ea
2 .
nullae. odorum enim genus omne dimidiatum, species autem

. , nulla ita comparata, ut odorem habere ullum possit, sed
nostra circa haec vente ad terrae et aquae genera angustiores

, ' sunt, ad ignis vero aerisque genera latiores, quamobrem
25 ,
-
nemo unquam illorum aliquem sensit odorem, qui existere
, non solet, nisi cum aliquid madefit vel putrefit vel liquefit
, ' vel suffitur; transeunte enim aqua in aerem et aere in
aquam horum in medio odores exstiterunt, suntque omnes
9 fumusaut nebula, nebula quod exaere in aquamabit, quod
30 , exaqua in aerom, fumus : itaque tenuiores aqua, aere cras
, siores odores omnes sunt, id quod perspicitnr quando quis
, obturata obstacul respirati vehemen
aliquo o one ter spiri
,
, tum ducit : tune enim odor nullus simul percolatur, spi
35
-
ritus solus sine odoribus sequitur. his igitur de causis
, varietates eorum, neque multis neque simplicibus ex ge
, neribus ortae nomina non habent, sed bifariam jucundum
67 , ' " et molestum, ut que sola in is discerni possint, appel.
, ' , 1antur, alterum asp runs et Violans cavum totum illud
40 ' inter verticem nostrum atque umbilicum interjectum, al.
,
terum demulcens idem hoc et grata vice naturae restituens.
, ,
ertiam vero sentiendi vi praeditam in nobis partem, qua
. auditus continetur, inspicientibus dicendum est, uibus de
45 , ' causis affectiones illuc pertinentes eveniant. omnino igitur
, b vocem ponamus per aures ab aere effectam cerebri et san
' ' guinis ad animum usque tradilam percussionem, motum
, vero ea effectum, incipientem a capite et circa jecoris se
' , , dem desinentem, auditum celeriter autem motam omnem
,
5 ,
aculam, tardius motam graviorem; porro aequaliter motam
, , ,
, quabilem et lavem, contrariam asperam; magnam de
, nique eam, quac multum movetur, quae contra, exiguam.
,,
,,
quae vero ad concentus earum pertinent, in postea dicendis
-
 (67, 68) US. 23

. declarari oportet. Jam superest uartum nobis sensu pre

, dium genus exponendum, multas illud varietates in se
, continens, quas omnes communi nomine colores appella
, vimus, flammam a singulis corporibus delluentem, visui
5 , o accommodatas habentemad sensum particulas, visus autem
'
. ' d rursus in antea dictis originis causae declaratae sunt. hac
o ' igitur colorum maxime verisimilis et probabili doctori con
veniens videtur explanatio : delatas ab aliis rebus particu
, , ' las et in visum incidentes partim minores esse, partim ma
jores, partim aequales ipsius visus partibus, et acquales
, , uidem habentia non sentiri atque pellucida dici, majora
, , vero et minora, contrahentia visum et discernentia, cali
, dis et frigidis, uae ad carnem accidunt, item ad linguam
15 acerbis et quae calefaciendi vi praedita appellavimus acria,
, ,
, cognata esse, et alba et nigra, affectiones illarum rerum in
, alio genere exstantes easdem, sed diversam speciem kis
, o de causis praebentes. sic igitur appellari ea convenit : quod
20 , ' visus discernendi vim habet, album , contrarium autem
nigrum, citatiorem vero impetum et qui a diversi generis
igne accidit et visum usque ad oculos discernit ipsosque
, oculorum transitus vi disjicit et liquefacitignem cumulatum
68 , , 31 et aquam, qua lacrima dicitur, inde eftundens, ipse autem
25 , ,
ignis est e contrario occurrens, et quando altero exsiliente
, ,
' , ' velut a fulgure igne, altero intrante et circa humidum ex
, stincto varii in hac confusione colores exsistunt, fulgoris
, nomine affectionem et quod eam efficit, splendidum et ful
30 , gens vocavimus horum autem rursus medium ignis ge
, nus ad oculorum humorem perveniens eique se miscens
, - b
neque vero fulgens, sed per humorem temperatam ignis
, , lucem sanguineum colorem praebentem rubrum nomina

mus; splendidumque rubro albque temperatum flavum
35 , o
, est. quantum vero guantis mensura sit, etiam si quis sciat,
, ' , dicere prudentis non est, quippe quorum neque necessitatem
, neque verisimilem rationem vel mediocriter demonstrare
, quispiam possit."jam vero rubrum nigro et albo mixtum
40 , , C purpureum est, furvum autem, ubitemperatis his et adu.
stis amplius commixtum fuerit nigrum. rufum vero flavi
. ,
, et fusci, fuscum albi et nigri mixtione fit, luteum autem,
, quando album temperatur flavo. splendido vero conjun.
45 , ctum album ubi in nigrum saturatum incidit , caeruleus
, perficitur color, caeruleum autem albo mixtum caesium fit,
, , et rufum nigro viride. reliquaex hisfereliquetquibus assimi
d 1ata mixtionibus verisimilem teneant enarrationem. at s
,
uis experiendo haec investigare et probare velit, humanae
50 o,
, et divinae naturae discrimen ignorans nesciat deum quidem
multa in unum commiscendi et rursus ex uno in multa dis

, solvendi satis et scientia et potentia praeditum esse, homi

 232 . (69, 70.)
num vero nullum ad allerutrum llorum vel nunc validum
. esse vel unquam poslhac valiturum.
e Haec igitur omnia tune ita comparata ex necessitate
pulcherrimi optimique operis auctor in his, quae ortum
5 , liabent, assumebat, quando ipsum sibi sufficientem et per
, fectissimum deum generabat, utens quidem causis illis
- "

, ministris, sed quod bene se habet ipse fabricans in omni

- " ' "

, bus ortum habentibus. itaque duas causarum species di.

, , , stinguere decet, unam necessariam, alteram divinam, et
10 divinam in omnibus quaerere vitae beatae quoad naturae
69 , , nostrae concessum est adipiscendae, necessariam aulem
--

- ,
. -
, . illorum gratia, reputantem sine his me illa quideln ipsa, in
> , " " /

, ' , quibus studium ponimus, sola intelligi aut comprehendi aut

' ' . ' alio modo ullo percipi posse. nunc quoniam nobis veluti
15 fabris materia causarum genera purgata pras sunt, ex
,
. 2 2 2 / . quibus reliqua contexenda est disputatio, rursus ad princi
, ' pium breviter recurramus celeriterque eodem, unde huc
, , digressi sumus, nos conferamus et finem jam et caput

: " fabulae prioribus congruens imponere conemur. guemad
20
2 2 . - - " modum enim ab initio quoque dictum esti, cum hacc ordine
,
carerent, deus singulis cum ipsis ad sese, tum aliis ad alia
proportionis modos et ratines indidit quot et quales ca
, piebant. tunc enim meque horum particeps quicquam nisi
,
fortuito erat, neque omnino appellari eorum, quae nunc
25 ,
- ,

, appellanur, quicquam jure poterat, velut ignis et aqua et

- 2. w - "

, , si quid reliquorum, sed omnia haec primum ordinavit, de

' , inde ex iis universum hoc composuit, animal unum anima.
lia cuncta in se mortalia et immortalia continens. et divino
, rum quidemipsefitopifex, mortalium vero ortumnatis suis
efficiendum mandavit. atquehi imitantes assumpto princip
, , animi immortali mortale deinceps corpus circum eum tor
, narunt totumque ei pro vehiculo corpus dederunt aliamque
in eo speciem animi adstruebant mortalem, graves et ne
", , . d
cessarias in se affectiones habentem, primum voluptatem,
, ,
maximam mali escam, deinde aegritudines, bonorum expul
, , ,
' , , trices, praeterea confidentiam et metum, amenles consul
, ' , lores, tum autem iracundiam implacabilem, tum spem de.
4 ceptu facilem, et his admixto sensu rationisexperte et tenta
tore omniumamore necessario mortalegenus composuerunt.
, hac vero de causa inquinare divinum nisi quod plane opor.
, teret verentes seorsum ab illo alia in corporis sede mortale
, collocant tramitem et terminum capitis et pectoris interjecta
45 , cervice exstruentes, ut seorsum esset. in pectore igitur et
, ' . thorace, qui dicitur, mortale animi genus illigabant, cujus
cum pars melior, pars pejor natura esset, thoracis rursus
,
, , discriminant caveam quasimuliebrealterum, alterum virile
70 , , seorsum struentes domicilium praecordiorum septo medio .
. utriusque interposito. nod igitur particeps est in animo
, fortitudinis el iracundiae contentionis studiosum, propius
, capiti collocaverunt inter praecordia et cervicem, ut obe
, diens rationi simul um ca vi coerceret cupiditatum genus,
 (70, 71.) US. 233

' , ' si quando promulgalo ex arce edicto nullo modo oblempe

' rare sua sponte vellet. cor vero, nodum venarum et fon
, b tem impetu circumvehentis per omnia membra sanguinis,
in satellitis loco constituerunt, ut quando exardesceret
irae vis ratine injuste aliquid iis extrinsecus fieri vel intus
,
a cupiditatibus nuntiante, celeriter per omnes angiportus
,
, quicquid sensu praditum esset in corpore, adhortationes
et minas sentiens exaudiret et omni modo sequeretur et ita
optimum in iis omnibus principatum tenere sineret. trepi
dationi, vero cordis in rerum terribilium exspectatione
, c et concitalione irae, cum ejusnodi lumorem omnem ira.

scentium perignem effectum iri praeviderent, auxilium pa.
, ,
. w. - " " "

15 rantes pulmonis speciem ingeneraverunt primum mollem

o, et exsanguem, deinde hiatibus intus spongiae instar per
foratam, ut spiritu et polu recepto refrigerans in aestu
, o r -w- " respirationem et levationem praeberet. uam ob causam ex
,
, , d arteria canalibus ad pulmonem ductis cordi eum circum.
. posuerunt mollis ad insiliendum strati instar, ut efferve
, scentein eoira cedenti insultans et refrigeratumminus labo
, ' rans magis rationi cum ira servire possel. cibi vero et
, , polus et omnium propter corporis naturam necessariorum
2,
, appetentem animi partem in media regione a praecordiis
umbilico lemus pertinente collocaverunt tamquam praesepe
, alendo corpori in omni hoc loco fabricati, ibique deligave
, " runtillam velu bestiam cram , sed necessario simul alen
" - / - - " .2 ' -

30
. - -- - / dam, si quod unquam esset mortale genus futurum. ut

igitur pastum semper capessens ad praesepe et quam lon.
, ,
. ' gissime a consultanteliabilans tumultum et clamorem quam
minimum excitans optimum tranquille de communi

35 ,
% .
,
omnium utilitate consultare sineret, ideo hic ei sedem assi.
71 ' 31 gnaverunt. cum autem scirent eam neque ratinis intelli,
, '
...'.-. *

. gentem fore, neque etiam si quodammodo Sensum aliquem
2 . " " "

/ -" 2

, earum habitura esset, curare rationes ullas naturae ejus

40 , o consentaneum futurum, sed a simulacris Cam et visis noctu
,
1 " / . /
et interdiu maxime ductum iri, hac ipsa ex parte aggre
' , diendam eam ratus deus jecoris speciem composuit et illius

, b in habitatione collocavi , uod densum et laeve el Splendi,
45 dum et dulce et amaritudine praeditum esse voluit, ul in
, eo cogitationum ex mente delata vis velutin speculo figuras
, o recipiente et simulacra spectanda exhibente vel terrorem
, ,
" - / -
ei incuteret, quotiens cognata amaritudinis parte utens
, graviter invecta minis toto acriter suffuso jecore felleos
50 ,
, colores ostenderet contractumque totum rugosum et aspe
/ / -

--

,
" -
o rum redderet, vel fibram et receptacula portasque partim
-

, ex recto incurvans et constringens, partim obstruens et

"

, , claudens gritudines et angores praeberet, et quoticus

 234 .
(71, 72.)
o ursu8 contraria visa depingeret mansuetudinis quidam ex
, intellectu afflatus, amaritudinis ut uietem praebens eo,
quod neque movere eam neque contrariam sibi naturam
, ' attingere vellet, dulcedinem autem illi insilam ad ipsum
5
d adhibens et omnes ejus partes rectas et laves et liberas
dirigens hilarem et dies laetos agentem faceret circa jecur
collocatam animi partem, item noctu commode se haben
, ,
' , tem divinationi, uoniam ratinis et sapientiaeexpers esset,
. operam dantem. memores enim ii, guinos composuerunt,
, , a patre mandati, cum mortale genus quam optimum
, possent facere eos juberet, ob id ipsum vilem quoque
, partem nostri corrigentes, ut veritatem attingeret quodam
, , modo, 8edem hancesse voluerunt oraculi. satis autem liquet
5 , amentiac deum humanae divinationem dedisse; nemo enim
mentis compos divinae particeps fit et verae divinationis,
, ' ' 8ed vel per somnum impedita sapiendi facultate vel morbo
,
vel divino aliquo instinctu mente captus. intelligere vero
,
2
recordantem et quae dicta sunt inter somniandum vel vigi.
, landum a praesaga et divinitus instincta natura, et quac
72 , , a visa objecta, ea omnia reputanlem discernere, qua ratione
et cui significent aliquid futuri vel practeritivel praesentis
mali vel boni, ea quidem ejus, gui sapit, opera est, furore
25 ' , ' correpti autem et adhuc in eo statu versantis non est visa
enuntiataque a se judicare, sed bene habet uod jam du
. dum dicitur agere et nossesua seque soliconveniresapienti.
1, ua de causa etiam interpretum genus divinis oraculis judi
ces praeesse lex jubet, uos ipsos vates sunt qui nominent,
30 , ,
, omnino ignorantes ominum obscuritatis hos et visionis
, ' explicatores esse, neque vates, sed vaticinantium interpre.
, les rectissime nominandos. natura igitur jecoris hanc ob
, , causam talis et in eo, quo diximus, loco constituta est,
35 divinationis gratia. atque ita comparatum vivente uidem
, adhuc in corpore signa clariora habet, privatum autem vita
caecum est et oracula obscuriora habet, uam quae certi
quid significent. rursus vicini ei constructio visceris et ad
, sinistram collocatio illius gratia est instituta, utsplendidum
40 ,
semper et purum id praestet tamquam speculo praeparatum
,
et in promptu semper appositum mantile. guando igitur
, sordes quaedam propter morbos corporis in jecore exsi
, stunt, eas omnes splenis purgans excipit raritas, utpole
4 ) deavi et exsanguis contexti; unde repletus purgamentisin
, , , tumescit et suppuratur, purgato vero corpore depressus et
. complanatus residit.
, De animo igitur, uantum mortale habeat et quantum
, ' , divinum et quomodo et cum quibus et ob quae 8eorsum col
, , locatus sit, verum esse dictum tum demum, cum deus assen
serit, nonalitercontendemus:attamen verisimile nos dixisse
, nunc quoque et magis etiam iterum considerantibus au
. ' - e dendum est affirmare affirmatumque esto. iam vero 8e,
o cundum haec quod his conjunctum est, per8equamur, erat
 (73, 74.) US. 235

o , autem reliquum corpus quomodo sit factum. id igitur ex

' o hujusmodi ratine consistere maxime omnium consenta
neum sit: futuram in nobis potus et cibi intemperantiam
, cognitam habebant isti, ui genus nostrum condebant, et
. modico ac necessario propter ingluviem multo nos usuros
'
esse pluribus. me igitur subitus proper morbos interitus
73 , 3.
accideret et imperfectum statim genus mortale periret, haec
praevidentes ad capiendum eum, gui superfuturus esset
10 , potus et cibus, ventrem inferiorem ui vocatur receptacu
um posuerunt intestinorumque volumina in sese redeuntia
ingenerarunt, ut ne cito transcurrens alimentum cito no
vi alimenti indigere corpus cogeret et insatiabili aviditale
, ' . injecta propter ingluviem a sapientia studio et a usis
15 universum genus abalienaret ab obsequio ejus, uod
b maxime divinum in nobis est, avocatum. ossium vero
et carnis et omnis hujusmodi naturae ratio haec obtinuit :
commune his omnibus principium exstitit medulla; nam
.
2 vitae vincula, dum animus cum corpore copulatur, in hac
illigata radicibus defigebant genus mortale, ipsa autem me
' dulla ex aliis facta est. triangulorum enim prima uaeque
,
, recta et laevia, uae ignem el aquam et aerem et terram
, C accurale praestare maxime p0ssent, ea deus a suis singula
25 , , generibus Secernens et quae inter se congruerent miscens
commune universo generi mortali seminarium parans
, medullam ex iis effecit, in qua deinde serens animorum
' , genera deligabat, et quot qualesque secundum singulas

species habitura esset figuras. in tot et tales medullam
30 ' , ipsam statim in prima distributione dividebat. atque

d eam quidem partem medullae, qua divinum semen arvi
, instar in se habitura erat, globosam undique finxit et ce
o rebrum nominavit, quippe cujus in perfecto animali vas
35 , caput futurum esset, guae autem reliquae parti animi et
, mortali continendae erat, eam in teretes simul et oblongas
, figuras dividens communi medullae nomine insignivit, ad
easque tamqualu ancoras totius animi vincula deligans
, totum deinceps circa eam corpus nostrum perficiebat ita,
4 , ut legumentum primum, quod universam circumdaret,

osseum construeret. os vero hoc modo componit : terram
, ,
cribratam puram et laevemdepsuittinxitquemedulla, deinde
' , ,
' eam in ignem injicit, tum in aquam mergit, et iterum in
45 ' , ignem, tum in aquam, atque ita saepe transferens ex uno
in alterum a neutro liquefieri ut posset, effecit. hoc igi
, tur utens globum ex eo osseum circa cerebrum fornavit,
74 a cui tamen angustum exitum relinquebat; et circa cervicis
simul et dorsi medullam indidem effictas vertebras subten
50 , , dit veluti cardines a capite inde per totam caveam. atue
,
, , ita omne semen conservans lapideo septo communivit, cui
motus et flexionis causa inserebat articulos alterius ad eos

, adhibens ut mediam intercedentem vim. 088eae vero na

 236 . (74, 75.)
b ture habitum justo rigdiorem et lexu dificiliorem esse
, ' eandemue fervefactam et rursus frigefactam carie corre.
plam celeriter semen quod in se haberet, perdituram esse
,
5 , ratus, ideoigitur nervorum et carnis genus parabat, illo ut
omnibus membris colligatis, cum intenderetur ac remitte
retur, flectens se circa cardines corpus atque extendens red
, deret, carnem vero arcendis aestibus et ad frigora, item ad
, , casus levamento futuram culcitae instar corporibus molliler
, eniterque cedentem, praeterea humore calido instructam
,
"state sudore emittendo irrigatam extrinsecus toti corpori
, frigus commodum prabituram, hieme contra codem hoc
igne gelu extrinsecus accidens et circumstans convenienter
5
o ropulsuram. hace cogitans fictor noster ex aqua et igne
, et terra mixtura concinnata fermento ex acido et salso ad.
mixlo Carnem succosam ac mollem Composuit, nervorum
autem naturam ex osse et carne non fermentata mixtam
,
2
unam ex ambobus vi mediam conliavit, flavo colore utens;
, ex quo tensiorem quidem et tenaciorem carnibus, mollio
rem vero ossibus humidioremque vim nervi oblinuerunt.
, alque his una comprehendit deus ossa et medullam e
.
2 5 , ,
-
colligata inter se nervis omnia deinde carnibus desuper
inumbravit, jam ea ossa, quac maxime animata erant,
, . paucissimis, quao minimum animi in se habebant, pluri
,
, ' , mis et densissimis carnibus Sepiebat, item ad commissuras
, , ossium, ubinullam ratio necessitatem monstraret, cur opus
30 ,
eis essel, paulum carnis nasci jussit, ut neque flexibus
, officientes portatu difficilia corpora redderent imminuta
, mobilitate, neque rursus multae et crassae et valde inter
, ' se condensatae hebetata propter duritiam sentiendi facultate
,
35 memoriam impedirent et ingenii acumen obtunderent. ita
,
. que emora et crura et quod ad coxarum naturam pertinet
75 a et quae circa lacertorum ossa et brachiorum sunt et qua,
alia in uobis articulis carent quaeque intus ossa propter
, ' animi in medulla paucitatem expertia sunt prudentiac, ea
40
, omnia completa sunt carnibus, quae vero prudentiam ha
, , bent, minus , nisi forte aliquam ipsam per se sensuum
'
, , causa carnem ita composuit, veluti linguae speciem; plu
rima vero isto modo. namque ex necessitate oriens una.
5 que alescens natura neutiquam admittit ossis densitatem
b carnisque multitudinem et conjunctum cum iis sentiendi
, acumen. maxime enim omnium, si simul contingero
, , haec potuissent, capitis structura ea tenuisset, et hominum
'
genus carnosum et nervosum robustumque impositum ge
rens caput vitam duplam et multiplicem et validiorem et
placidiorem, quam nunc, possedisset. nunc vero procrea
, tionis nostrae auctoribus consultantibus, utrum longioris
, o o aetatis delerius, an brevioris melius facerent genus, com,
 US. 237
(75, 76.)
, placitum est diuturniore vita lumiliore breviorem, qua,
melior esset, omnino prestare omnibus, ideoue osse qui.
- - ' y

, , dem raro, carnibus autem et nervis caput, quippe flexibus

o, .
- w
quoque Cariturum, contexerunt nullis. itaque secundum
"

, haec omnia ad sentiendum promptius quidem et pruden. "

tius, multo vero imbecillius cujuslibet viri

corpori additum
, ' nervos autem ob hanc rem et ita deus ex
d est
, tremecaput. /

capitis partiin orbem circumpositos circa collum ag.

, glulinavit aequaliter summasque illis maxillas colligavit
10 '
, naturae facieisubjectas: reliquos peromnia membra dispersit
,,, - r - - articulum articulo nectens. oris vero nostri vim dentibns
. o
et linguae et labiis rerum necessariarum et rerum opti
marum causa ita, ut nunc ordinata sunt, adornaverun
15 , , " illi, qui adornabant, introium quidem necessariorum

cr 2. "

r '
gratia parantes, exitum vero optimorum; necessarium
, enim est, quicquid intrat alimentum praebens corpori,
sermonis autem fluenlum efiluens et serviens intelligentia,
, pulcherrimum et optimum fluentorum omnium. caput - ' -

2 , vero neque solum osseum relinqui poterat nudum propter -

' , '
utramque in anni tempestatibus exsuperantiam, neque

rursus committi ut carnium mole coopertum obtunderetur
,
76 , a et sensu privaretur. itaque carnea nature arescentis tunica
25 , grandior supersles separabatur, cutis nunc quae dicitur.
/ .

2 . " '

ea propler humorem ad cerebrum pertinentem coiens in

, semet ipsa et germinans in orbem circumvestiebat caput;
- . 2 \ \

humor autem sub suturas subiens irrigabat eam et adverti

, , cem nodi instar collectam clausit. suturarum vero species
30 varia propter circuitinum et alimenti vim facta est, quibus
- - " "
, -

, , 1, magis inter se pugnantibus plures sunt, minus pugnanti,

/ r -

" bus pauciores. hanc igitur cutem omnem circumcirca igne

- - compungebat numen; quo facto cum humor exire per eam
' , contenderet, quicquid humidi et calidi purum erat, abibat,
35 ,
, mixtum Vero iisdem, quibus cutis constabat, sublatum
, ab exeundi impetu in longitudinem extendebatur tenuitate
, par puncto, sed propter tarditatem repulsum a spiritu
- / / /

extrinsecus circumstante rursus intro sub cutem revolutum

40 9 radices agebat, et secundum has igitur affectiones capillo
, rum genus in cute natum est communem habens cum ea
. " - / \

, loream naturam, sed durius et densius propter refrigeratio.

"

, nis compressionem, ua Separatus a cute capillus quisque

- " "
, refrigeratus compressus est. hoc igitur hirsutum fecit
45 , caput nostrum conditor causis quidem ulens illis, qua
, dictae sunt, consilio aulem hoc, ut pro carne tegumentum
esset tutando cerebro leve et aestate hiemeque idoneum ad
d mbram et lectum praebendum neque sentiendi facultati
\ / ' 2 ' . .

, ullum impedimentum objecturum : quod vero in detexen

50 . ' dis ex nervo et cute osseque digitis commistum
ex tribus
exaruit, id una communis
. . - ex omnibus simul exstitit
> w ")

cutis dura, adjuvantibus quidem his fabricata causis,
,
sed maxime causando consilio propter post futura effecla.
o ,
 238 .
(76,78)
aliquando enim ex viris mulieres itidemque bestias exsti
o, "turas esse sciebant illi , qui nos componebant, neque vero
, unguium usus eos fugiebat, quin bestiac multao et ad multa
eis opus essent habiturae , am ob rem in hominibus sta
5 o
tim procreandis unguium naturam informaverunt. hac igi

, tur ratine et his de causis cutem, capillos et ungues
' . extremis in membris generarunt.
-

' Cum vero omnes mortalis animalis partes et membra

77 , " concrevissent, vitam autem in igne et spiritu agere ei e.
, cesse esset ideoue solutum ab his et imanitum periret,
' , auxilium ei parant dii. cognatam enim humana naturae na
turam aliis formis sensibusque miscentes, alterum ut ani.
, ' mal esset, serunt, arbores scilicet et plantas et semina, mi
15 , tia quae nunc educata ab agricultura mansuete erga nosha
bere se c-perunt, cum olim agrestia tantum genera essent
, qute antiquiora mansuetis sunt. etenim quicquid vitae parti
, , , h Ceps factum est, merito animal rectissime vocatur; est vero
,
20 , , hoc, quod nunc dicimus, particeps tertia animi speciei,
quam inter praecordia et umbilicum collocatam esse docui
,
mus, cui opinionis quidem et ratiocinationis et mentis im
,
, pertitum est nihil, Sensus vero est jucundus et molestus
, , ' cum cupiditatibus. patitur enim perpetuo omnia, ut vero
2: , ipsum in se conversum circa se externo motu repulso pro
, ' , prio usum suorum quippiam animadversum natura secum
o
, reputet, ea conditione genitum non est. quare vivit quidem
, et est non diversum ab animali, sed stabile et radicibus
' defixum haeret, quia ipsum se movere non potest. jam cum
3()
. omnia haec genera majores minoribus nobis alimenti causa
seminassent, ipsum corpus nostrum canalibus ductis tam
, quamin hortis diviserunt, ut veluti luminis accessu irri
, garetur, et primum quidem canales occultos sub cute, ua
cum came concrevit, duas venas duxerunt ad dorsum per
35
, , tinentes, gemellum opus, quale corpus erat dexteris et si.
. nistris. has demiserunt juxta spinam atue genitali media
comprehensa medulla, quo et haec quam laetissime vigeret
, , et ad reliquas partes facilis hinc utpote in decliveaffluentia
'
40 quabilem praeberet aquationem. deinde fissas circum ca
o ,
' put venas et inter se ex contrario implicitas transmiserunt
, e alias adexteris inclimatas ad sinistras partes corporis, alias
, ' a sinistris ad dexteras, ut copula simul essel Capitis et cor
, poris cum cute, quoniam uervis illud circumcirca cinctum
43
, in vertice non erat, et vero etiam sensuum affectio ut ab
, utraque corporis parte in universum se diffunderel. jam
' ' vero ipsum aquae ductum instituerunt tali quodam modo,
. ' quem facilius perspiciemus, si prius hoc inter nos convene
78 , a" rit, guaecunque ex minoribus constant, ab iis contiueri
, majora, quae vero ex majoribus, ea minora continere non
, , '
, posse, ignis autem genus omnium minimis constare parti
- / 1 2 :" . \ '

, ' bus, ua de causa per aquam et terram aeremque et per

, , omnia ex his composita transit et contineriab nullo polest.
 (78, 70.) US. 239

, ' similiter vero etiam de alvo nostra statuendum, cibos et

, potus, cum eo inciderint, ab ea contineri, spiritum autem
, , et ignem, qui minoribus quam illa partibus constant, non
.
posse contineri. his igitur usus est deus ad inducendam ve
5
, nis ex alvo aquam, reticulum ex aere et igne, quales nassie
, sunt, contexens, duplicibus ad introitum intertextis in
, structum, quorum alterum rursus divisit bifariam; tum ab
intertextis velutfunesin orbem per totum usque ad extrema
, reticulum tetendit. jam interiora quidem operis nexilis
, ' omnia exigne composuit, intertexta vero et ambitum aeri
, similia fecit, cumque formatum esset animal, circumdare ei
o
opus illudtali modo instituit: intertextorum alteruminos
15 immisit, atque duplex cum esset, unam ejus partem perar
, ' ' terias in pulmonem demisit, alteram in alvum juxta arte
rias; alterum vero partitus utramque partem per mares di
, ' d misit conjunctam ita, ut si quando alterius meatus per os
,
non procederet, ex hoc illius quoque rivi omnes repleren
20 ,
, tur. reliquum autem nassae ambitum circa corpus nostrum
, , quantum cavum est haerere eumque totum nune in inter
, , texta confluere molliter quippe aerium, nunc refluere qui
, , dem intertexta voluit, reticulum vero, cum corpus rarum
2, ' , '
sit, intrare per illud et rursus exire, innexos autem intus
'
, , , e ignis radios utrue euntem sequi aerem idque, dum mor
, tale consistat animal, fieri nunquamintermittere. huic vero
generi nominumauctrem respirationi et expirationi nomen
o. ' dedisse dicimus. sed universa haectum actio, tum affectio
' o
o . corporinostro contigitutirrigatumetrefrigeratumalereturet
, viveret. uando enim intrante et exeunte respiratione ignis
79 a intus Connexus sequitur, agitatusautemperpetuo peralvum
25 , , , ingressus cibos et potus apprehendit, liquefacit eoset minu
,
tatim divisos per exitus quo proficiscitur traducens velut ex
' ,
fonte canalibus venis eosinfundens efficit, ut tamquam per
' .
, convallem flumina venarum per corpus Iluant.sed videamus
4 , ' iterum respirationis affectionem, quibus usa causis talis
' b facta sit, ualis nunc est. sic igitur : cum vacuum nihil sit,
, ' , quo quippiam eorum , quae feruntur, intrare p0ssit, spiri
, us autem proferatura nobis, exinde jam cuilibet manife
' stum nonin vacuum eum ferri, sed proximum loco pellere;
45 ,
pulsum autem exigit semper quodei proximum est, et hac
, ,
necessitate omne circumactum in eum locum , ex guo exiit
, oo spiritus, illo ingressum eumque replens subsequitur spiri
, C tum, idque simul omne tamquam rota vertente fit, pro
50 pterea quod vacuum nihil est hinc igitur pectus et pulmo
,
spiritum emitens rursus ab aere, qui circa corpus est, per
o ,
raras intranle carnes et circumacto repletur, rursus anlem
aversus aer et per corpus exiens intro respirationem repellit
 210
. (79, 80.)
. ' per oris el narium meatum. causam vero initii harum rerum
hancessestatuendum est: omneanimalinteriora sui , quae
- , ad sanguinem et venas pertinent, calidissima habet, uasi
fontem quendamignis sibi inditum; quod ipsum cum mas
, sae textura comparabamus, qua! media distenta ex igne
, ,
contexta esset tota, cetera, quae extrinsecus essent, ex
, ,
, aere. calidum vero naturae convenienter suam in regionem
, , e ad cognatum exire concedendum est. exitus aulem cum
, duo sint, unus per corpus, alter per os et nares, uando
, unam in partem contendit, ea, quae in altera sunt, circum
, ' , agendo impellit, impulsum autem incidens in ignem ca
lescit, exiens contra refrigeratur. variante autem calore et

magis calescentibus iis, quae ad alterum exitum sunt, rur.
15 ,
sus illuc potius vergens calidius, dum suam petil naturam,
, ,
, id, quod in altera parte est, impellit, id vero eadem pa
' tiens eademque vicissim efficiens semper orbem huc et illuo
. fluctuantem utrinque effectum, ui respiratio et exspi
80 " ratio est, exhibet. tque eadem via cause persequende .
,
sunt affectionum ad cucurbitas medicas pertinentium et
, .
glutiendi et eorum, qua jaciunturvelsublime emissa velita,
,
, ut super terra ferantur, quique soni celeresque et tardiacu
25 ' ' , tique et graves apparent, nunc cum discrepantia accidentes
' , propterinaequalitatem innobis efectaab iis motionis, nunc
concinentes propter aequalitatem. praecedentium enim et
, celeriorum motiones tardiores desinentes Jamque in simili
, , tudinem redactas earum, uibus succedentes ipsi deinde eas
30 , ' movent, deprehendunt, deprehensas autem non alia in
jecta motione perturbant, sed initio tardioris motus secun

dum celerioris, sed desinentis similitudinem applicato
, o unam ex acuta et gravi concinnant affectionem, unde volu
3:
ptatem insipientibus, sapientibus gaudium propter divini
, , C concentus imitationem in mortalibus repertam motibus
prabent. atque etiam aquarum fluxiones omnes , practeren
, fulminum casus et succinorum ac lapidum erculeorum
, tractus mirabiles, nihil horum omnium vere trahit unquam,
4 , sed quod vacuum nihil est atque ipsa haec inter se circuma

, gendo impellunt et quod divisa el conjuncta suam quae
que mutato loco sedem petunt omnia, his inter se affectioni
. hus complicatis mirabiliter effecta recte quarenti appare,
45 , , d bunt. c respiratio uoque, unde profecta est oratio, eo
, , dem modo et his de causis exstitit, uemadmodum in su
, perioribus dictum est, secante cibos igne, tum agitato intus
, spiritum subsequente eaque agilationis communione venas
ex alvo sectis indidem infundcndis replente, gua de causa
5 '
per totum corpus animalibus omnibus alimenti lumina
. e alunduntur. recens secta autem et a cognatis profecta
, , ' '
"
partim fructibus, partimherha, guae deus ob id ipsum pro
, , creavit nobis, ut alimento essent, varios quidem propler
 (8, 82.) US. 241

, '
-

mixturam colores habent, sed plurimus in eis ruber dis

, currit color, ab ignis sectione et in humido impressione
effecta natura, qua ex re per corpus fluentis color talis
.
aspectu factus est, qualem exposuimus. id sanguinem no
5 , minamus, carnium et universi corporis pabulum, ex quo
81 , "irrigata singula sedem replent ejus, quod anlertur. modus
, autem replendiabeundique similis est ei, quo omnia in uni
verso feruntur ita, ut cognatum omne feratur ad se ipsum.
, . nam quae extrinsecus nos circumstant, liquefaciunt perpe.
tuo et distribunnt ad singulas singula, quae ejusdem stirpis
,
sunt, species dimittentia, quae vero in sanguine intus apud
, ' nos comminuta sunt et tamquam a coli complexu ab ani
'
, b mali unuoque comprehensa, codem ferri modo, guo
15 . universum, coguntur: ad cognatum igiturfertur quodque
intus divisorum atque ita quod ablatum est replet. cum
, , vero plus abit quam quod afiluit, decrescit omne, cum mi.
, nus, crescit. jam recens quidem totius animalis compages
, nova adhuc triangula elementorum habens velut recens
20 , aedificata navis fortiter inter se conclusa tenet, omnisque
, moles ejus tenera, utpote nuper ex medulla ortae et lacle
, ' , 9 nutritae, compacta est, triangula igitur quae in ea compre.
henduntur extrinsecus ingressa, quibus cibi potusque con
, stant, suis triangulis vetustiora et imbecilliora novis supe
25 , rat Secans et magnum reddit animal multis similibus alens.
,
at cum radix triangulorum multis certaminibus per multum
, ' tempus adversus multa laxata remittitur, alimenti trian
gula.intrantia mon amplius secando assimularesibi possunt,
, ipsa vero ab extrinsecus accedentibus facile dirimuntur;
30 uod ubi fit, superatum deteritur animal omne, senectus
,
que ea affectio vocatur. denique cum triangulorum ad me
, dullam pertinentium commissurae labore disjunctae resistere
, ,
non amplius possunt, tum animi quoque vincula remittunt,

35 , is autem solutus secundum naturam cum voluptate evola;
, ' nam quicquid praeter naturam fit, molestum est, uod au
, e temita, ut fert natura, jucundum similiigitur modo etiam
' . mors secundum morbos et ex vulneribus accidens molesta
et violenta est, quae vero cum senectute ad finem pergit
4 , secundum naturam, placidissimum mortis genus est et vo.
' luptatem potius, quam dolorem affert.
, .
, orbi autem unde oriantur, fere imler omnes constat.
32 , " cum enim quattuor genera sint, ex quibus corpus concre
45 , , , vit, terra, ignis, aqua, aer, horum praeter naturam abun

' , dantia et defectus et ex loco proprio in alienum translatio,
, ignisquerursusetceterorum, guoniam pluraunogenerasunt,
, sibi non convenientis cujusque arrogatio et omnia hujusmo,
50 , ' , di seditiones et morbos concitant. guando enim Singula
funt praeter naturam et transferuntur, calefiunt ea, quae
,
, p antea refrigerantur, et quo, sicca sunt, ea postea fiunt hu
, , mida, item qua leviaet gravia, etomnesomnino diversitates
L. 1. 16
 242 . (82, 83.)
, , recipiunt. nam ita tantum, si idem eidem eadem in parte
et eodem modo et proportione accedat et decedat, per
' missurum esse dicimus, ut idem manens, quod erat, sal
, vum et sanum sit; quod autem modum non tenuerit extra
5 haec abscedens vel accedens, mutationes admodum va
. rias et morbos corruptionesque infinitas efficiet. Jam vero
secundae quoque cum sint natura constitutae compositiones,
. secunda animadversio morborum attendenti cuilibet datur.
, cumenim medulla exillis et os et caro et nervus concreverin,
, , praeterea 8anguis quoque alio quidem modo, sed ex iisdem
, factus sit, reliqui morbi plerumque ita, ut priores, maximi

, . vero hoc modo graves accidunt : cum contraria via fieri
haec coperunt, tum corrumpihaec solent. secundum natu
15 , , d ram enim Carnes et nerviex sanguine fiunt, nervus ex fibris
, propter cognationem, carnes ex coagulato, quod separatum
a fibris concrescil, uod autem a nervis rursus et carnibus
. "

tenax et pingue abscedit, id simul et carnem agglutinat os.

, sium nature et ipsum 0ssi circa medullam cum alimonio
20 ' praebet incrementum, per ossium densitatem autem per
colatum purissimum genus triangulorum laevissimum illud
, o et pinguissimum defluens ab ossibus et stillans irrigat me
, dullam. atque hoc modo ubi singula fiunt, sanitas contin
, , . . git plerumque, ubi vero contra, morbi. liquefacta enim carne
25 o retro in venas egerente liquorem sanguis una cum spiritu
, multus ac varius in venis coloribus et amaritudinibus, aci
dis quoque et salsis viribus diversis infectus, biles et sera
, , et pituitas omnis generis recipit; nam retrorsum versa

omnia et corrupta primum sanguinem ipsum disperdunt, et
30
ipsa nullum amplius alimentum corpori praebentia passim
,
83 31 feruntur per venas, nullo amplius naturalis circuitus ordine
observato, cum ipsa inimica sibi propterea, uod nullum
, ' ,
ex sese emolumentum capiunt, tum adversaria eis, guae
35 , constant in corpore et suo loco manent, disperdendo et
, , liquefaciendo. jam vetustissima quaeque caro cum liquefacta
, est, concoctionem recusans nigrescit propter vetustam
, exustionem, uia vero penitus exesa est, amaritudinem
habens gravis accidit cuilibet nondum corruptae corporis
40 , parti. et interdum pro amaritudine acorem accipit color

niger, imminuto per attenuationem amaro, interdum eadem

, , amaritudo sanguine tincta rubriorem colorem accipit ad
mixtoque ei nigro herbaceum; monuuuquam vero flavus
, color cum amaritudine commiscetur, recenti carne ab eo,
5 qui ad flammam pertinet, igne colliguelacta. et commune
45

, quidem omnibus his momen bilem vel medicorum aliqui

, imposuerint, vel aliquis, ui multa et dissimilia intueri at
, que unum in eis genus videre posset dignum, quod omni
50 ' bus nomen pracberet; quae vero praeterea bilis species no
o , minantur, earum quaeque secundum colorem propriam
. , sibi habet explicationem. serum autem, sanguinis quidem
, , pars aquatilis, mite, atroe vero bilis acidarque ferum, guan
do salsam propter calorem admixtam habet vim; momen
 (83, 84.) U3. 2 13
> > / - . .

. ' ' autem ita comparato est acidae piluilae, rursus quod nna
, cum aereliquefit recentis et tenerae carnis, eo inflato simul.
, d que circumdato ab humore, ubi bullae hac affectione con.
'
stilerunt Singulae quidem propter exiguitatem visu non
,
, percipiendae, cunctae vero molem adspectabilem preben.
, tes, colorem propter spumam, uae exsistit, album aspectu
pra 8e ferentes, hunc omnem liquorem tenerae carnis cum
. spiritu complicatum albam pituitam esse dicimus. pituitte
10 , Vero recens Coortae pars aquatilis sudor est et lacrima et
' , purgatur
, quae alia ejusdem generis corpus cotidie dum
, ' effundit. haec omnia morborum instrumenta exstiterunt,
, quando sanguis non ex cibis et potibus auctus est secundum
15 , naturam, Sed ex contrariis incrementum praeter naturae
leges capit. morbis igitur carnes Singulas dirimentibus, ita
' . tamen, ut fundamenla earum maneant, mali vis dimidia
84 , , 31 est, restitui enim facile adhuc possunt. quando vero quod

colligat, morbo correptum est, nec jam
20 , carnes cum ossibus
, ' amplius humor, quiexillis et nervis secernitur, ossi alimen.
, tum et carni cum osse colligationem praebet, sed ex pingui
et laevi et tenaci asper et salsus pravo arens victu exstitit,
, tum ita affectum hoc omne detritum quidem ipsum rursus
25 , ' b
sub carnes et nervos subiens abscedit ab ossibus, carnes
autem simul radicibus suis excidentes nervos relinquunt
nudos et salsugine plen08, ipsae vero in 8anguinis cursum
.
relapsae morbos supra dictos etiam plures faciunt. sed gra
, vibus his corporum affectionibus majores etiam accidunt
, ' ha, quae priores illis sunt, quando os propter densitatem
, carnisidonea respiratione Carens situ calefactum, carie exe
, sum neque alimentum in se recipit et ipsum contra in illud
' , transit attrium, tum illud in carnes, caro autem in san
. guinem incidens asperiores omnes prioribus morbos efficit.
' , ' exremum vero omnium medullae natura ex defectu vel
,
maximos et validissimos
, abundantia aliqua morbo correpta
ad mortem morbos consummat, universa corporis retror
.
4 ' sum necessario fluente natura. ertiam rursus morborum
, , , d speciemtrifariam exsistere cogitandum est, partim ex spi
, ritu, partim pituita, partim bile. quando enim spirituum
corpori dispensator pulmo fluxionibus obstructus non puros
, , , praebe transitus, hac quillem non commeans, illac vero
45 copiosior, quam convenit, intrans spiritus ea, quae refrige
, rationem nullam accipiunt, putrefacit, venas autem vi

pervadens et secum convertens liquefaciensque corpus in
' ,
medium ipsum et ad praecordia tendens intercipitur ibi,
50 , ' quibusrebussexcentimorbi molesticum multo stepe sudore
effecti sunt. stepe vero in corpore dirempta carne innatus
spiritus et exeundi facultatem non habens eosdem, quos
, , illi, ui extrinsecus ingressi sunt, dolores concitat, maxi
mos vero tum, cum nervos et venulas nervorum circumfu,
16
 244 . (85, 86.)
sus tumefecit et ligamina conjunctosqueiis nervositaineam,
' quae post illa est, partem intendit, ui proinde ab ipsa
contentionis affectione morbi tensiones et retrotensiones
, vocantur. quorum etiam remedium grave est, quippe febres
5 .
w " - . intervenientes maxime eos solvunt. alba autem pituita
85 propter bullarum spiritum gravis est intercepta, extra cor.
,
pus respirandi facultatem macta lenior, commaculat tamen
,
corpus vitiligines et impetigines et his cognatos morbos
.
. \ r /

gignens. bili vero atrae mixta ad circuitusque, qui in capite

sunt, maxime divinos allabens eosque conturbans cum
, ' , dormientibus accidit, mitior, cum vero vigilantes aggredi.
/ 2 "
b tur, expulsu difficilior est; morbus autem cum sacram natu.
. ram afficiat, summo jure 8acer appellatur. acida vero et
' 8alsa pituita fons omnium morborum est, ui fluxiones ha.
, , bent, propter locorum autem, in quos delluit, varietatem
,
varia acceperunt nomina. quaecunque vero corporis partes
, inflammari dicuntur, propterea quod uruntur et ardent,
, ,
20 o propter bilem omnes eo in statu sunt; quae, ubi extra cor

, ' pus respirandi facultas datur, varias fervens emittit vomi.

, , cas, intus vero interclusa ardentes morbos multos efficit,
gravissimum autem, guando puro sanguini mixta fibrarum
, , genus suo ex ordine dimovet, quae dispersae sunt per san
25 guinem, ut commodum tenuitatis et crassitudinis tempera
, ' mentum obtineret neque vel proper calorem upote humi.

dus raro ex corpore efilueret vel densior dempta mobilitate
.
aegre per venas versaretur. horum igitur commoditatem fi,

brae naturae suae ortu custodiunt; quibus etiam in mortuo
20 ,
sanguine frigidoque loco posito inter se conductis reliquus
,
sanguis difiluit omnis, relictae vero eundem celeriter una

cum circumjecto frigore coagulant. jam vero hujusmodi
vim fibris habentibusin sanguine bilis, quae natura vetustus
35 , ' sanguis est et retro ex carnibus in sanguinem liquefacta,
, " calida et humida parce primum incidens coagulatur pro
pter fibrarum vim, coagulata vero et violenter exstincta fri
' , ' gus et tremorem intus conditat. uberior vero affluen8 ca

lore ejus superatas fibras fervore perturbatas discutit, et si
, , satis valet, ut usque ad finem superet, ad medullae genu8

penetrans urendo solvit inde animi tamquam navis retina,
, ' oula et liberum dimittit, uando vero tenuior est et corpus
, liquescens sustinet, ipsa superata aut per totum corpus
45 , erumpit, aut per venas inimferiorem compulsa velin supe,
, riorem ventrem tamquam exsul ex civitate 8editionibus
86 , agtata ex corpore erumpens profluvia ventris et exulcera
, tiones intestinorum et hujusmodi morbos omnes parit. jam
ignisabundantiapotissimum aegrotans corpus aestus et febres
50 , ' efficit continuas, aeris cotidianas, tertianas aquae, quippe
, ' ,
, aere et igne segnioris; terra vero quartum et Supremum
, inter haeo segnitiac gradum temens uadruplici temporis
 (86, 87) US. 2 45
" " \ -

, ambitu purgatur et febres faciens quartanas expellitur

. aegre.

b ui quidem ad corpus pertinent morbi, s funt et

, , accidunt, qui vero ad animum propter corporis habitum,
5 , ' boo modo: morbum scilicet animi amentiam esse faten.
, , , dum est, duo autem amentiae genera, unum furorem, alte
, rum Stultitiam. utevis igitur aftectio, ua quis laborans
, alterutrum istorum habet, morbus dicenda est. voluptates
autem et aegritudines nimiae morborum gravissimi existi.
10 , mandi animo : elatus enim laetitia homo vel contrario
, , ' 9 modo ab aegitudineaflectus, dum aliud apprehendere im
, ortune, aliud Vitare studet, neque videre neque audire re
, Cum quicquam potest, sed rabie agitatur et ratiocinationis


15 articepsesseminimetum potest semen vero cui multum et
' , ' fluxum circamedullam exoritur et tamquamarborimmodi.
, ce frugiferam naturam habet, is multos in singulis dolores,
. multas item voluptates capiens inter cupiditates et partus
, d eo spectanles, in furorem a voluptatibus et agritudinibus
20 , , ' maximis plurimam vitae partem actus aegrotanlem et insi
, , pientem a corpore gerens animum non aegrtare, sed sua
Voluntate malus esse existimatur. re vera auten rerum
veneriarum intemperantia maxima ex parte propter unius
. generis habitum ossium raritatis causa in corpore fluxum
25 etuvidum morbus est animi. et fere omnia quae voluptatum
, . incontinentia et cum opprobrio quasi voluntariorum dici
" solent malorum, non recte exprobrantur. quippe voluntale
o , sua malus est nemo, sed propterpravum aliquem corporis
, habitum et imperitam educationem malus fit malus, nulli
30 autem non odiosa hac et invito accidunt. et rursus quod ad
. aegritudines attinet animus eodem modo propter corpus
multam accipit pravitatem. cujus enim vel acidarum pitui
, tarum et salsarumet qui amaribiliosique sunt humores per
87 ' a
corpus vagali extra respirandi facultate negata intus revo
35 ,
oo, luti vaporem suum commixtum agitationiafuderint animi,
, varios in eo morbos animi magis minusque et pauciores
' , pluresque efficiunt, delataque ad tres locos animi, cui
, quidque eorum accidat , ei varia genera aspergit vel moro
40 , sitatis et tristitia vel audaciae et timiditatis vel denique
, , oblivionis simul et tardilatis. accedente vero ad hanc com
b pagis vitiositatem civilium institutionum et sermonum per
, civitates privatim et publice habitorum pravitate neque
, mllo his remedi disciplinarum ea vi praeditarum ab ineunte
45 . aetateadhibito, hincmali omnes, uimalisumus, duas ob res
minime voluntarias evadimus. guo nomine culpandisemper
, serentes magis, quam sati, et educantes, quam educati,
' ceterum opera danda cuique pro viribus, ut et educationis
, , et institutorum disciplinarumque ope fugiat pravitatem,
50 , o potiatur contrario, sed horum quidem tractatioalium habet
, disserendi modum : illud vero, uod his respondet, quod
, , ad curam pertinet corporis et mentis, quibus causis serven
tur, vicissim exhibere convenit ac decet, justius est enim
, . ia bonis potius, quam in malis sermonem defigere. mne
 246 .
(87, 88.)
, igitur bonum pulchrum est, pulchrum autem non incon.
, cinnum. ergo animal quoue tale futurum concinnum esse
, statuendum est. concinnitatum autem ea, ute parva sunt,
ersentiscentes consideramus, ad gravissima et maxima
5 d inconsiderate nos habemus. namque ad sanitatem et mor
, bum atque virtutem et vitium nulla concinnitas et incon.
' , cinnitas major est, quam ipsum animum inter et corpus
ipsum intercedens, quorum nihil perspicimus neo reputa
, mus animum fortem et omnino magnum imbecilliore et te
10 , nuiore vehente specie non magis, quam contra iunctis his,
' ulchrum esse totum animal, quippe inconcinnum ad
o maximas concinnitates, contra vero comparatum pulcher
. e rimum omnium et maxime amabile spectaculum esse cui
, libet visu gaudenti. uemadmodum igitur crurum iniqua
15 ' , longitudine vel alio quopiam excessu inconcinnum sibimet
ipsi corpus deforme simul et in laborum communione mul
, tas defatigationes et convulsiones et propter pravitatem
, casus efficiens innumerabilia sibi mala consciscit, idem
, Cogilandum est de conjuncto utroque, quod animal ap
88 , a pellamus : et animum in eo prae corpore pollentem tum ira
, vellementius concitatum totum intus concussum morbis
, , ' replere, um ad discendum aliquid et investigandum con
' tente incumbentem tabem ei inferre, rursusque docentem et
, pugmantem oratione publice et privatim in certaminibus et
25 , contentione versantibus igne percitum solvere, et luxibus
, inductis plerosque medicorum, qui vocantur, decipere, ut

- - - /
immerita causentur, et item corpore magno et supra ani.
- - -

, b mum valente cum parva et imbecilla menteconjuncto, cum

' , , duo sint cupiditatum in hominibus secundum naturam ge.
20 , nera, unum alimenti propter corpus, alterum propter id,
, quod maxime divinum in nobis est, intelligentiac appetens,
superantes ejus, quod praevalet, motiones et suam angen,
. tes partem, animum vero surdum et indocilem et oblivio
, 8um reddentes maximum morbum stultitiam in eo efficere.
35 , una igitur utrique facienda medicina haec est, ut neque ani
mus sine corpore moveatur neque corpus sine animo, quo
.
allerum altero repellente exaequentur ambo et sana fiant.
, itaque discendi studiosum vel alii mentis exercitationi acri
, ter operam dantem etiam corporis motum adjungere ne
40 , cesse est in gymnastica versantem, rursusque corporis
, formandi curiosum animi vicissim adjungere motiones mu
, , sica et universa philosophia utentem, si quis jure velit vere
, pulcher simul et bonus vocari. sed eadem hac ratiome par
, tes quoque curandae sunt universisimilitudine exprimenda.
45 d cum enim corpus ab ingredientibus incendatur intus et re

frigeretur et rursus ab externis siccetur el humidum fiat et

' , ita, ut Secundum haec consentaneum est, ab utrisque mo
\ - - -

tionibusafficiatur, otiosum permissummotionibus corpussu.
, , o peratum disperit, si quis vero et imitans illam, uam al
50 , tricem et nutricem universi appellavimus, maxime corpus
"
- \

, quiescere nunquam sinat, sed moveat atque agitationibus

quibusdam semper in eo effectis perpetuo interiores et ex
, e teriores secundum naturam repellat moliones, et commode
agitans circum corpus vagantes affectiones simul et partes
 (89, 90.) US. 2 17

, corporis Secundum cognatines in ordinem redigal et scite

, , inter se omponat, secundum illud, quod supra de uni
' verso dictum est, non inimico juxta inimicum posito com
, miltet ut prclia in corpore gignantur et morbi, sedamicum
. '
appositum amico sanitatem efficiens exhibebit, jam vero
89 ' ( a
motionum optima ea est, ua quidin se a semet ipso move
)
' , tur, quippe maxime mentis et universi motioni cognata,
' deterior autem, qua ab alio, deterrima illa, quajacens cor.
10 . pus et quietem agens per alia particulatim movetur. itaque
, purgationum et astrictionum corporis optima fit exercita
tionibus, secunda oscillationibus inter navigandum et qua
aliae vectiones sine defatigatione fiunt, tertium auten mo
, btionis genus Valdeillud cum cogit necessitas utile, celerum
15 , , nullo modo admittendum prudenti, medicorum est purga
. tio medicamentis effecta. morbi enim nisi ui magna peri.
, cula habeant, medicamentis irritandi non sunt. nam omnis
.
. morborum constitutio quodammodo animalium natura si.
20 milis est. nam horum quoque compositio cum generis uni
, ' versi spatia vitae certa descripta habet, tum pro se animal
, uodque nascens fatale accipit vivendi tempus praeterquam
' C quae ex necessitate eiaccidunt, triangula enim statim initio
cujusque ea vi praedita componuntur, ut ad certum tempus
25 , sufficere queant, ultra quod extendere vitam memo unquam
. possit. jam eadem est morborum ratio constitutionis; quam
si quis praeter destinatum a fato tempus destruat medica
, mentis, simul ex parvis magni et multi ex paucis morbi
. fieri Solent. hos omnes igitur victu regere necesse est prouti
30 , '
, ' d otium cuique suppetit, non medicamentis malum difficile
. irritare. c de communi uidem animali et parte ejus cor.
, porea, quo quis modo regens per vitam rectusque a sese
' ' maxime Secundum rationem vivat, ila dictum esto : rectu
35 , rum ipsum vero magis utique et prius comparandum pro
viribus est ut quam pulclierrimum et optimum ad rectio
nemsit. et accurate quidem hanc rem tractare satis magnum
' per se solum foret opus, sed obiter perstringere vestigiis
' '
antea diclorum insistens qui velit, non incommode sic con,
40
, siderans ita oratione persequatur : quemadmodum sape
, diximus tres animitrifariam in nobis species esse colloca
, tas, uarum quaelibet habeat motiones, ita nunc quoque
, secundum haec uam brevissime dicendum est eam, ua!
45 , o iners vitam degat et a suis motionibus cesset, necessario
infirmissimam fieri, exercitatam vero robustissimam, ideo
, ' que providendum esse, ut motiones suas inter se habeant
90 concinhas. uod autem ad principem in nobis animi spe
, ' ciem attinet, sic sentiendum est, eam genium a deo cuique
50 ,
, , datum esse, illud, uod residens in summo corpore
, nostro ad carlestem cognationem a terra no8, utpote ca
, lesti, non errena stirpe satos, extollere dicimus rectis
, , sime; nam unde prima animi nala est origo, inde Caput
 248 .
(90, 91.)
, et radicem nostram suspendens numen erigi corpus
, um. gui igitur circa cupiditates vel circa contentio.

nes 8atagit el magnopere his exercetur, eum opiniones

5 , ' omnes mortales concipere necesse est et omnino quan
, tum fieri potest mortalis, ejus nihil plane reliquum facere y

, 4uippe augendo ei, od hujusmodiest, deditum, qui vero

o discendi cupiditate et verarum cognitionum studio tenetur
et huic potissimum partisui exercendae operam dedit, huno
10
, , et sapere immortalia ac divina, si veritatem attingit, plane
, ' ' necessarium est, et rursum immortalitatis, quantum hu
, manae naturae capere licet, partem nullam relinquere, et
, quia semper colit divinum et ipse secum bene ornatum ge
o
"nium habitantem hahet, prae ceteris geniali beari vita. jam
, vero cultus omnibus omnium unus est, ut propria cuique
' d alimenta et propriae motiones tribuantur. divinae autem
. nostri parti cognatae motiones sunt universi cogitationes et
, circuitus. his igitur ducibus unumquemque necesse est cor
20 ruptos inter nascendum in capite nostro circuitus corrigere

, perdiscentem universi concentus et ambitus, et intellec
intelligenssecundum pristinam naturam assinulare assimu
,
latoque finem propositae hominibus a diis optimae ad prae
25 . sens et ad futurum tempus vitae consequi.
e tque jam fere finem consecuta videntur quae nunc ex
ponere de universo usque ad humanam originem initio jus
o . , si eramus. de reliquorum enim animalium ortu breviter
, commemorandum est quod longiorem orationem non re
30 quirit, nam ita modi retinentior quispiam sibi in horum
. '
enarratine videri possit, sic igitur de hoc tali dictum esto :

eorum, ui viri nati erant, quicunque ignavi et per vitam
,
91 ' 3 injusti fuerant, uemadmodum probabilis ratio ostendit,
35 , iterum nascentes mutata natura mulieres nascebantur. guo
, ' ipso tempore ea de causa dii coitus amorem instituerunt,
, animaliuno in nobis, altero in mulieribus condito animato,
hac in utroque ratine usi : potus canalem eo loco, uo
per pulmonem potum sub renes in vesicam delatum et spi
40 o, ritu pressum excipiens una emittit, ad medullam perfora
runt ex capile secundum cervicem et per spinam compa
, , ctam, quam semen supra diximus, uae utpole animata et
, ' , nacta respirationem illud, in quo respirare c-perat, ef
, o fluendi cupiditate vitaliaffecit atque ita generandi amorem
45 absolvit. his igitur de causis virilium natura pudendorum

, , inobediens et imperiosa tamquam animal rationi non obtem
perans furiosisacta cupiditatibus omniasibisubjicere cona,
'
tur, itemquein mulieribus ob eadem haec matrices et uteri,
'
, qui vocantur, liberorum procreandorum cupidum insitum
, animal, quando per magnam matura aetatis parlem fructu
, , caret, graviter fert dolens et undique oberrans per corpus
, meatibus spiritus obstructis, intercepta respiratione in ex
, tremas angustias conjicit aliosque morbos omnis generis
 US. 249
(91, 92.)
, infert, donec utriusque cupiditas et amor eos conduxerint
conductisque tamquam fructu ab arboribus decerp in
, d utero velul in arvo animalia propter exiguitatem oculis non
cernenda necdum formata inseverint rursusque discreta
intus ad magnitudinem enutriverint, tum in lucem editis
animalium absolverint procreationem. mulierum igitur et

omnino sexus feminei ortus hic fuit, at avium natio pro
Capillis pennas generans transformabatur ex viris simplici
, , bus, sed levibus et rerum caelestium studiosis, sed visu
10 , , , eas Certissime demonstrari propter fatuitatem opinantibus.
'
' . ' terrestre autem et ferinum genus ortum est ex iis, qui
philosophia nihil utebantur nec c-li naturae quicquam cer.

, nebant propterea, quodillis, qui in capite aguntur circui
15 , tus, desertisinclusas pectore partes animi duces sequeban
, tur. hujus igitur vitae ratinis causa et membra anteriora et
. ' capitaad terram tracta ob cognationem appuleruntet oblon
gos omnibusque modis figuratos acceperunt vertices, prout
, 3! eollisi erant per inertiam singulorum circuitus. et quadru
92 , pes genuseorum hac de causaac multipes nascebatur, magis
. insipientibus plures subjiciente deo bases, ut magis ad ter
, am traherentur. insipientissimis autem horum ipsorum
, penitusquead terram totum corpus extensum demittentibus
. ' quod non amplius usus esset pedibus, carentia pedibus et
25 humi serpentia
creaverunt. guartum vero genus aquatile
,
factum
est ex omnium maxime fatuis et stultissimis, uos
,
D ne pura quidem amplius respiratione dignati sunt transfor
,
' mantes, ut qui animum omnibus ineptiis contaminatum
20 , haberent, sed pro tenui et pura respiratione aeris in aquae
, ' respirationem turbidam eos et profundam truserunt, unde
piscium gens et conchyliorum et cunctorum guotquotaqua,
tilia sunt, originem habent, extrema stultitiae p.nam extre
, mas habitationes sortita. et secundum hac omnia tunc et
3
nunc transmutantur inter 8e animalia, pro mentis et amen.
, C tiae amissione et adeptione ex aliis alia facta.
.
que nunc jam ad finem perductam esse nostram de
universo disputationem dicamus; mortalibus enim et im
mortalibus animantibus acceptis completus hicce mundus
4 (1 ila animal aspectabile aspectabilia comprehendens, imago
, , , conditoris sui, deus sensibilis, maximus et optimus pul
, cherrimusque et perfectissimus exstitut, unum caclum hocce
. 8ingulare.

---999-u -
 . RS.
--9-

RS DLGI
, , , US, CRS, SOCRS,
. RS.

106 . , , a s. Quam lubenter, Socrates, quasi a longa re

quiescens via nunc sic sermonisitinere defunctus acquiesco.
, ' eum vero, ui olim jam dudum re, verbis nunc nuper deus
, factus est, precor, ut dictorum quae recte sunt dicta, salu
5 ,
, b temipsenobis prabeat, siquid absonedeillisinvitidiximus,
, , :nam ut convenientem imponat. recta autem p.na haec
' est, absonum reddere concinnum : ut igiturin posterum de
, ortu derum sermones recte habeamus, medicinam ipse
o nobis omnium perfectissimam et optimam scientiam det
precamur. precati autem tradimus, ut convenit, Critie
, continuandam orationem. cRs. ccipio vero, o imaee;
. ', , , ' sed qua tu quodue initio usus es veniae petitione quippe
" de magnis dicturus, eadem nunc quoque ego deprecatione
15 , , utor, ampliorem vero magis etiam postulo impetrare me
107 3l veniam de iis, quae dicenda instant. quamquam fere
,
intelligo deprecationem meam valde ambitiosam et magis,
, quam par est, rusticam fore, sed tamen adhihenda est. nam
quaea te proposita sunt, ea non bene dicta esse quis prudens
20 , amimare audeat? sed guae proponenda restant, ea utpote
,
, difficiliora majoris Veniae indigere conandum aliquo modo
. , , docere. de diis enim, o imaee, dicentem aliquid apud
, homines commode dicere videri facilius est, quam de mor
25 . . b talibus apud nos. imperitia enim et magna inscientia au
ditorum de iis, in quibus ita se habent, aliquid dicturo
multam commoditatem afferunt : de diis vero scimus ut

... habeamus. sed ut planius quod volo, declarem, hac me

, . sequimini. imitationem utique et assimulationem esse
3 omnium nostrum orationem necesse est : pictorum autem
effectionem simulacrorum in divinis et in humanis corpo
ribus versantem respiciamus facilitatis et difficultatis ad
c satisfaciendum spectatoribus habita ratione, et videbimus
, , terram nos et montes, flumina, silvas, item Caelum univer
35
, sum et quae in eo sunt et moventur, primum contentos esse
,
si quis vel paululum ad similitudinem ipsorum efficta re
, , presentare possit, deinde, ut gui nihil horum accurate co
, gnitum habeamus, neque explorare neque exigere picta,
, sed adumbratione obscura et fallace uti in illis : nostra
 (7-.) RS. 25 1

Vero si quis eftingere corpora conetur, acute nos praetermis

, sum percipientes propter perpetuam et domesticamanimad.
o versionem difficiles judices exsistere ei, qui non omnes
omnino similitudinesexhibeat. codem modo in orationibus
.
, observandum est calestia quidem et divina contentos nos
, esse dum ne plane dissimilia proponi audiamus, mortalia
. " vero et humana accurate exigere. itaque nunc subito qua
, dicuntur, si ita, ut par est, omnia omnino exhibere non
10 , , possumus, ignoscendum, neque enim facilia essemortalia,
' sed difficilia ad probabiliter eftingendum statuere debemus.
.
108 , a haec igitur admonere vos cupiens et veniam non minorem,
, sed majorem petens de iis, quae dicenda instant, omnia haeo
15 , , dixi, Socrates, jam sijure petere vider donum, ne gra
. . ' ,
veminidare, socRs. Quidni daturisimus, Critia: quin
, ,
etiam Hermocratitertio hoc idem a nobis datum esto, ui
' , ,
, , scilicet paulo post, cum ipsi dicendum erit, ita, ut vos,
20 ' b deprecabitur, ut igitur aliud exordium comparet neque
, eodem uti cogatur, ut cui venia sit in illud tempus data,
, , ita verba faciat. praedico tamen, mi Critia, tibi theatri
, , 8ententiam, mirifice priorem ei probatum esse poetam,
,
25 , ut venia tibi permagna quadam opus futurum sit, si par
. . esse eis suscipiendis volueris. RocRs. dem profec,
, , , Socrates, mihi quoque denuntias, quod huicce. at enim
, ignavi viri nondum tropaeum statuerunt, Critia; proce
, dere igituraddicendum forti animo decet et araneac usis
30
invocatis veterum dvium virtutem ostendere et celebrare.

s. care ermocrates, in posteriore ordine collocatus
. . ,
alium ante te habens adhuc bono animo es. quod quidem
, quale sit, moxipsa res te docebit : sed tamen cohortanti
35 ' tibi et confirmanti obsequendum, atue praeter eos, quos
, , dixisti, deos cum reliquorum, tum vero maxime nemo
, synes auxilium invocandum est. nam summa fere oratio
' nis nostrae ad hanc deam redit tota, qui si recte memoria
tenuerimus retulerimusque a sacerdotibus olim tradita et
40 fere dubito, quin huic theatro
' huc a Solone allata, nullus approbaturi simus. hoc ipsum igitur
satis nos officio fecisse
, '
nunc agendum nec amplius cunctandum.
, .
, e Jam primum omnium memoremus summam fuisse bel
45 ' lum quod novem milia annorum sunt ex quo gestum esse
' ostendebatur ab iis, qui trans Herculis columnas extra et
. qui intra habitabant, omnibus, quod nunc persequamur
necesse est. atque his quidem haccce civitas praefuisse et
, ' , totum bellum perfecisse dicebatur, illis autem tlantidis
50 insulae reges, quam insulam quondam Libya et sia ma
, jorem fuisse, nunc terrae motibus mersam lutum invium
109 , a hinc navibus universum mare petentibus, quo minus pro
, , grediantur, impedimentum objecisse diximus, jam barba
 252 . (,.)
' ras nationes plurimas et quae Graecorum tune gentes erant,
eas omnes singulatim narrationis cursus quasi revolvens suo
quamque loco oblatam declarabit ; theniensium vero, qui
, , ' tuncerant, et adversariorum, quibuscum bellum gesserunt,
necess est initio primum potentiam utrorumque et civilia
, instituta exponamus. inter hos ipsos autem prior exposi
, p tionis locus nostratibus est tribuendus. Dii enim univer
, ' , sam terram aliquando secundum loca inter se sortiebantur,
, ' non per contentionem, heque enim rectam rationem habe

ret aut ignorare deos, quid quemque ipsorum deceat, aut

, ' ,
non ignorantes id, guod magis aliis convenit, sibi, ui alii
,
, , sunt, per contentiones vindicare. itaque jurissortibus quod
, gratum cuique erat capientes incolas regionibus induce
15
, bant inductosque quasi pastorespecudes nos possessionem
, ' , o et gregem suum alebant, nisi quod non corporibus cor
pora vi, quemadmodum pastores pecora pascentes plagis,
, sed qua facillimeflectitur animal, ex puppe regentes suam
, ' ad mentem tamquam clavo persuasione animo adhibita, ita
, " ducentes mortalegenus omnegubernabant. aliiigitur aliis
, in locis sorte accepta dii ornabant ista, Vulcanus autem et
,
inerva communem naturam habentes, quippe et germa
, nam eodem ex patre et sapientiac artiumque studio ad ea.
dem ducti, unamambo sortem hancce regionem ut propriam
25 d
, naturaetaccommodatam virtutietintelligentiae acceperunt,

virisque bonis indigenis in ea ingeneratis animum eorum ad
, ordinem civitatis adverterunt, quorum nomina quidem ser
vata sunt, res gestae autem propter eorum, qui traditas ac
. ,
cipiebant, interitum et longa temporum spatia evanuerunt.
30
, ,
semper enim superstes hominum genus, ut in superioribus

, quoque dictum est, montanum et illitteratum relinquebatur,
, e quod principum terrae nomina tantum, praeterea rerum
, gestarum paululum audiverat. ac nomina quidem prol
35 , imponebant lubenter, de virtutibus vero et legibus majorum
, nihil praeter obscuras quasdam de singulis auditiones co
11 , a gnitum habentes et rerum necessariarum per multa secula
, inopia pressi ipsi et liberi, animum ad ea, quorum inopia
laborabant, adhibentes deque iisdem sermones habentes
40 ' , rerum priorum et antiquarum incuriosi erant, narratio enim
, et investigatio antiquitatis simul cum otio in civitates ingre
. diuntur, cum vitae necessitatibus prospectum jam vident,
. , prius veronequaquam. sic igitur veterum nomina sine rebus
sunt conservata, dico autem colligens haec ex co, quod Ce
45 -b cropis et rechthei et richthonii et rysichthonis et reli
quorum pleraque, quae supra Theseum quogue de singulo
,
rum nominibus memorantur, horum illos plurimis appel
,
lantessacerdotes Solon bellum tum gestum retulisse dicebat,
,
, itemque mulierum. atque etiam deae figuram et statuan,
, ut communia tunc viris et mulieribus belli studia erant, ita
' hac ex lege armatam illos dedicatam habuisse deam, quod
, , ' documento est, uaecunque sociata sunt animalia, eminas
 (110,1.) S. 253

, c pariter atque mares omnes convenientem generi cuique vir

, tutem communiter posse exercere. habitabant igitur tune
in hac regione reliqua civium genera operibus faciendis et
, victu ex terra quaerendo occupata, militare vero a viris
5 ' ' divinis initio separatum habitabat seorsum, omnibus re
, bus ad victum et educationem pertinentibus instructum,
%., , quorum nullus proprium quicquam possidebat, sed omnia
, sibi omnibus communia existimabant neque praeter victum
o sufficientem quicquam sibiab reliquis civibus accipiendum
10 , putabant, atque omnia illa exercebant, uae heri de custo
, dum, quos ponebamus, studiis commemorata sunt. atque
,
de regione nostra item probabiliter et vere dicebatur, pri
, num fines eam tune definitos habuisse ad Isthmum et ab

reliqua continente usque ad summum Cithteronem et ar
15
nethem, inde descendisse eos ad dexteram ropiam haben
,
tes, ad Sinistram a mari definientes sopum, virtute autem
,
terram omnemab hac regione esse superatam, ideoquehanc
, tunc magnum alere potuisse exercitum ab agricultura va
2 cantem. cujus virtutis validum argumentum habemus,
, quod quae nunc superest residua illius, contendere cum
quavis potest eo, quod omnis generis fruges easque bonas
111 . a fert, et quod animalibus omnibus bonum praebet pabulum.
. tunc vero praeter bonitatem etiam uberrima haec ferebat.
25 o , quaigitur ratine credibile hoc, et quibusindiciis residuum
, terrae illius dicendum est? omnisab reliqua continente longe
porrecta in mare velut promontorium jacet; maris vero re
Ceptaculum undique eam profundum circumdat. multis
. igitur magnisque inundationibus per novem milia annorum
30 ( factis (tot enim ab illo inde tempore usque ad hoc anni
' ) b sunt) delluens in hoc temporis spatio et in his casibus ex
editis locis terra neque aggeris, ut alias, memorabile quic
, , quam adjicit et perpetuo de omnibus in circuitu partibus
dilabens in altum evanescit, itaque relicta sunt, quemad
35 , ,
, modum in morbis diuturnis, cum illis comparata haec quasi
morbo confecti corporis ossa, dilapsa terra pingui mollique
, omni, tenuiterra orpore solo remanente. sedillo tempore,
, integra cum esset, et montes, quos habebat, in altitudinem
40 editos tumulos terreos habebat, et quae nunc saxosa vocan
, , tur, eos campos terra pingui oppletos possidebat, et in mon
tibus abundabat silva, cujus etiam nune manifesta supersunt
, ' indicia; inter montes enim sunt qui nunc quidem apibus
solis alimentum praebeant, tempus vero non ita multum est
45 . ' ' ex quo arboresindead aedificationes maximas tegendi causa
, caesae sunt, quae tecta adhuc salva 8unt. praeterea multae
' erant mites arbores altae, et pabuli pecribus copiam infini
, d tam (erebant. eademannua quoqueexJove aqua ruebatur
, non ut nunc amittens eam tenui a terra in mare fluentem,
50 o, , sedmultam habensineamquerecipiensillam, argillaceaterra
continente quasi penu recondens, absorpta ex locis editis
aqua in loca cava immittenda ubique largos fontium et lu
, minum latices praebebat, uorum etiam nunc ad fontes,
, qui olim fuerunt, sacra supersunt indicia veritatis eorum,
 254 .
(-113.)
e quae nunc de illa dicuntur. reliqua igitur regio et natura
ita comparata et exornata erat, ut consentaneum est, ab
, agricolis veris atque id ipsum agentibus, pulchri studiosis
o , iisdem et generosis, terram optimam et aquam uberrimam
et caclum commodissime temperatum habentibus; urbs vero
' '
hunc in modum habitata erat illo tempore : primum arx
alitertunc se habebat atque nunchabet. nunc enim una ex
112 , a orta nox insigniter humida terra eam circum liquefactam
10 nudavit, terrae motibus simul et enormi inundatione tertia
, ante Deucalioneam perniciem oborta; prius vero alio tem
pore magnitudine usque ad ridanum et Ilisum pertinebat

et nycem comprehendebat et Lycabetto e regione nycis

, ' finiebatur, terrea autem erat tota e paucis exceptis plana
. , ' 1, superne et exteriora quidem sub ipsis lateribus ejus habi
, tabantur ab opificibus et agricolis, guiproximos agros cole
' ' bant, supera vero militare genus ipsum per se solum circa
inervae et Vulcani templum habitanda sumpserat, velut
20
, unius domushortum uno insuper septo circumplexi. septen
. trionales enim partes ejus habitabant communibus in do
,
mious, et concmationibus hiberniscomparatis et omnibus,
'
quae communi civitatiab editicationibus tum ipsorum tum
, C
templorum conveniebant, absque auro et argento, his enim
25
, nihil usquam utebantur, sed medium inter fastum et illibe
, ralitatem sectantes modestassibi habitationes aedificabant,
in quibus et ipsi et natorum nati aetatem exigentes aliis
consimilibus easdem semper tradebant, australibus vero ad
30 , hortos et gymnasia et conc:nationes aestivas liberis relictis
, ' ntebantur. fons autem unus erat eo loco, quo nunc arx
, est, guo terra motibus exstincto rivuli nunc parvuli cir
cum relicti sunt, tunc vero omnibus largum praebebat flu
, ,
men, bene ad hiemem et ad aestatem temperatus. hoc
35
igiturmodo habitabant, suorum custodes civium, reliquorum
, ,
, Graecorum volentium duces , multitudinem curantes ipso
rum ut quam maxime eadem ad omne tempus maneret
, virorum et mulierum, quae in praesentia et in posterum ad
40 , , bellumidonea esset, circiter vigintimilia numero.
e tque hi quidem cum et ipsi tales essent et taliquodam

modo semper tum suam ipsorum civitatem, tum Graeciam
justeadministrarent, per universam uropam atque siam
et corporum pulchritudine et omnis generis virtute ani
45 morum magni habebantur maximeque omnium, ui
tunc erant, celebrabantur; de rebus autem eorum qui con
' , tra hos bellum gesserunt, uales et quomodo ab initio
, comparatae essent, nunc, si memoria non defecerit illorum
. ' quae pueri audivimus, in medium proferentes vobiscum
113 , . a amicis communicabimus. hoc tamen paucis, antequam mar
rare incipiam, declarandum est, ne forte Graeca barbarorum
. , ' hominum saepius audientes nomina miremini, causam enim
, indicabo. Solon cum ad carmen suum narratione illa uti
inanimo haberet, nominum sciscitans vim et gyptiosillos,
 RS. 255
(113,114.)
quiprimieascripserant, suamin linguam translata scripsisse
, reperiebat etipse rursus singulorum significatione nominum
l accepta in nostram traducens linguam litteris mandabat.
. atque haccipsa scripta et apud avum erant et sunt adhuc
' ' ' apud me et diligenter ea, cum puer essem, pertractavi.
' , , si igitur talia nomina, qualia et hic, audiveritis, ne vobis
, mirum sit, causam enim eorum tenetis. jam longae narratio
nis hujusmodi tune exordium erat: quemadmodum in supe
rioribus dictum est de derumsortijione, terram eos univer
,
se alias minoribus por
, , 8am inter8edistribuis alias majoribus,
, tionibus factis, templa et sacrificia sibi apparantes, ita etiam
eptunus insulam tlantidem sortitus natos suos ex mortali

femina susceptos in loco quodam insula collocavit, cujus
5 , , locihaec erat natura : ad mare quidem, sed media in insula
. Campus erat, ui omnium camporum pulcherrimus et vir.
tute satis praeditus fuisse dicitur. huic rursus medio ad
, ' jacebat quinquaginta circiter stadiis distans mons brevis
' , undique. in eo habitabat eorum, ui ibiinitio exterra orti
erant, uenor nomine dictus, cum uxore Leucippe, iisque
' unica erat filia, Clito, guae cum ad aetatem viro maturnm
, pervenisset, mater et pater vita decedunt, virginem amore
, captus eptunus connubio sibijungit et collem, in quo do
micilium habebat, bene muniens circum abrumpit, maris
, o
- / - .
terraeque altern08 minores majoresque alterum alteri cir
, , cumjiciens orbes, duos terrae, marisautem tres, quosquasi
, tornabat media exinsula aequaliter ubique distantes, ut ac
, e cessus hominibus nullus esset, naves enim et navigatio illo
, tempore nondum erat. ipse vero insulam in medio effectam
, utpote deus facili negotio adornavit, aqua duplici e terra
, ,
, educta fontana, altera calida, altera frigida de fonte fluente,
et alimentum omnis generis ac sufficiens edere terram ju
.
bens. liberorum autem masculorum quinque partus gemi
35 nos susceptos educavit et insula tlantide tota in decem
114 a partes divisa maximorum natu priori edito maternam habi
, tationemet circumjacentem sortem, quae maxima et optima
, , , erat, attribuit eumque regem ceterorum constituit, ceteros
, autem imperatores fecit et cuique imperium multorum ho
2 . "
40
-
2' minum et latos terra fines dedit. nomina vero ipse omnibus
- -

, , imposuit, natu quidem maximo et regi hoc ipsum, a quo

-

... ?
").
,
/
universa insula et mare nomen ducit, tlanticum appel
"
2 \ -

, o' latum, uod is, qui primus tunc regnavit, tlas nomine
' - b dictus est, hujus autem gemello et post illum edito, cui ex
4 , trema ab Herculis columnis insulae pars ad eam regionem
' quae nunc Gadiricainillo tractu vocatur, spectans obtigerat,
, Graece umelum, illorum lingua Gadirum, idque, quod
, ' , ' , ille nomine erat, huic praebuerit nomen. secundi deinde
, o partus unum mpherem , alterum uaemonem nominavit ;
0 , , , tertiis neseum priori edito, post hunc nato utochthonem
, nomen dedit, uartorum lasippum priorem, estorempo
, steriorem vocavit, uintis denique impositum est prius nato
o
ipsi,
, ' zaes, posteriori Diaprepes momen.hiigitur omnestum
 256 . (114,5.)
' / "

. tum horum posteri per multa secula habitabant multis aliis

per mareinsulisimperantesetpraeterea, ut antea quoque di
, , , ctumest, usqueadgyptumet Tyrrheniamintrorsushucper.
/ / / - -

tinentium summum imperium tenentes. jam tlantis genus

5 . d cum omnino multitudine et dignitate excellebat, tum regnum
, maximo semper maximo filiorum tradente per
rege natu
, multa secula servabant, divitiarum copiam possidentes tan.
, tam, quanta necdum antea in aliqua regum dominatione
10
"




exstitit

nec unquam
2
posthac facile exsistet, apparataque ha
-
9

bentes omnia, quibus in urbe et perreliquam regionem opus

.

j
/ erat apparatis. multa enim propter imperium extrinsecus ad
, eos redibant, plurima vero insula ipsa praebebat ad vitae

-

" . \ . apparatum, primum omnia quae solida quaeque fusilia ex
15 , 7
metallis fodiuntur, et quod nunc nominatur tantum, tune

,
'
vero plus quam nomen erat orichalci genus, quod multis
insulaelocis eterra fodiebatur, omnium illo tempore practer
. \ - " -

, aurum pretiosissimum , et quaccunque silva ad fabrorum

20 , opera praebet, ea omnia larga ferens, itemanimaliasatisman
, sucta et fera alens, atque etiam elephantorum genus plu
, rimum ibierat, pabuli enim copia cum reliquis animalibus
, quae in aludibus, Iacubus, fluminibus, item quae in mon
, ' '
tibus quaeque in campis victitant, afiatim aderat cunctis,
115 ' , a
, , tum huiceodemmodo animalimaximo etplurimum oranti.
o. ad hteo quicquid Suaveolens nunc uspiam terra nutrit radi
, Cum vel graminisvel lignorum vel succorum sive de floribus
, Seu de fructibusstillantium, et ferebatilla et bene nutriehat.
30 . , praeterea mitem fructum tum siccum, qui nobis alimenti
, , Causa datus est , et quibus cibigratiainsuper utimur, uod
, genus Communi nomine legumina vocamus, tum arboreum
, , b
omnem potulenta et esculenta et unguenta praebentem, et
,
delectationis et Voluptatis causa factus est difficilis ad
35 , qui
recondendum pomorum fructus, et quae solandae satietati
, secundis mensis aegro grata apponimus, omniahaecilla tune
' olim sub sole exstans insula divina ac pulchra et admirabi
lia et multitudine infinita ferehat. haec igitur accipientes
4
omnia a terra et templa instruebant et regias habitationes
'

c
, o et portus et navalia et reliquam regionem universam, hoc
, adornantes ordine : maris orbes, qui circum antiquam ma
, , tris sedem erant, primum pontibus junxerunt, viam extra
4 , et ad regiam stermentes. regiam autem in hac dei et majo
'
rum sede statim ab initio fecerant, deinde alius ab alio ac
, ' ,
, cipiens rnatam ornando uisque priorem superare pro vi
, ribus contendebat, donec magnitudine et pulchritudine
50 o . operum stupendam aspectu habitationem effecerunt. fos

sameniminde a maritriajugeralatam, centum pedes altam,
, ,
longitudine quinquaginta stadiorumadextimum orbem per
, ,
duxerunt eaque aditum navibus a mari illuc ut in portum
 RS. 25
57
(115,116)
, fecerunt, ostio ita dilatato, ut maxima naves invelli pos
, 8ent. atque etiam terrestres orbes, ui maritimos dijunge
, , " bant , e regione pontium secuerunt tantum ut singulae trire.
o ,
mes commeare possent, et intexerunt superne, ut subtus
,
navigatio esset, labra enim terrestrium orbium satis supra
, mare exstabant. crat autem maximus orbium in quem mare
, , perforatum erat, trium stadiorum latitudine, eique parter
, ' , restris eum excipiens, ex Secundis humidus duo stadia latus
o o , crat, eique rursus par siccus, unum stadium tenebatis, qui

ipsam in medio insulam ambiebat, insula autem, in qua
, , erat regia, quinque Stadiorum diametrum habebat. hanc
116 ,
, igitur in circuitu et orbes et pontem jugeri latitudinem ha
15 bentem utrinque lapideo circumdabant muro, turribus ao
, portisin pontibus, quatransitus a marierant, quoquoversus
impositis, lapidem autem caedebant circuminsulam, qu
, in medio erat, sub ipsa et sub orbibus extrinsecus atque
,
intrinsecus, album, alium nigrum, alium rubrum, atqueinter
20 , , ,
b cadendum simul navalia efficiebant cava dupliciaintus, ipso
Sa0 tecta. atque aedificiorum alia simplicia, alia mixtis
,
, lapidibus varia texebant delectationis Causa, iucunditatem
, eis congenitamimpertientes, et ejusquidem muri, qui exi
25 mum orbem cingebat, ambitum totum aere vestiebant tam
quam circumlinentes, ejus vero, qui interiorem , stanno
, , '
, liquefacto circumdabant, orichalco autem fulgorem igneum
, habente eum, quiarcemipsam cingebat.jam vero regiae intra
30 ' arcem Comparatio haec erat : in medioibitemplum Clitus e!
eptuni Sacrum relictum erat inaccessum, aureo Sep cir
, cumdatum, illud, in quo initio decem regulorum genus pro
, ', ' Creaverant et ediderant, ubi etiam quotannis ex omnibus
'
decem partibus suo tempore allata cuique illorum sacra fa
35
, ciebant. eptuniautemipsius adeserat stadii longitudine *

, d latitudo tribus jugeris constans, altitudo Congrua his a

, ' , Specu, Species barbarici aliquid referentis. tota extrinsecus
des exceptis fastigiis argento circumlita erat, fastigia
40 , , autem auro : intus lacunar omne eburneum aspectu auro
, , et argento et orichalco distinctum, reliqua, quicquid pa

rietum et columnarum et pavimenti orat, orichalco ob
, '
. ducta habebant. aureas autemstatuasinea collocaverant,
45 , ' deum curru insistentem sex alatorum equorum aurigam,
, e ipsum propter magnitudinem vertice tectum attingentem,
, centum in delphinis ereidibus circum positis : tot enim
numero esse illi tunc statuebant. multae praeterea statua

in acde a privatis dedicatae inerant. circa eam vero extrin
50 .
, secus imagines omnium stabant aureae, mulierum et ipso
, rum ex decem regibus prognatorum, et multa alius generis
donaria magna regum et privatorum vel ex ipsa civitate
. vel externorum, uos sub imperio habebant. erat vero et
L. . 17
 25 8 . (117,118.)
117 a ara, magnitudine et opere hnic apparatui conveniens, et
, regia itidem, qualis imperii magnitudinem et sacrorum or
, atum decebat. fontibus autem altero frigidi, altero calidi la
. , ticis, copiam largam eamque voluptate et virtute aquarum
, ad utriusque usum admirabilis habentibus, utebantur aedi
, --
, ficationibus et arborum plantationibus qu aquis idoneae
essent, circumjectis, itemque receptacula vel subdialia vel
, , b hiberna ad calidas lavationes intecta circumponentes, alia
0 ,
regia, alia privata, alla mulieribus, equis uoue et reliquis
, , jumentis alia, convenientiquaeque ornatu instructa. de
fluentem autem aquam in eptuni ducebant lucum, arbores
, omnisgeneris eximiapulchritudine et altitudine obterrao vir.
, o
5 , tutem preditashabehtem, indequeinexteros orbes canali.
, bus per pontes derivabant. ibi vero multa templa et multo
' , rumdeorum, multihrtietgymnasia multamanu facta erant
, partim virorum, partim equorum separata in utraque or -
, , bium insula, cum alia, tum in media majore insularum
20 , Selectum eis erat equorum curriculum stadii latitudine, in
longitudinem autem er totum orbis ambitum ad certamen
, ,
atebat equis. huic utrinque adjacebant satellitum gregis
, habitationes, fidelioribus in orbe minore propiusqueab arce
25 d remoto praesidium assignatum erat, omnibus autem ad fidem

prastantes intra arcem circum ipsos reges habitationes ha

, bebant, navalia vero triremibus plena erant et armamentis,
o
, quae ad e08 usui sunt, omnia instructa satis. ac regum
30 quidem habitationis comparatio hujusmodierat, egressum
, autem portus exteriores tres incipiens a mari rotundus cir
o cumdabalmurus, uinquagintastadia a maximo orbe codem
que portu undique distans, et ambitum suum in idem re
, . currens claudebat ad fossae ostium, uod a mari patebat.
35 ,
llic locus omnis multis et crebrisincolebatur habitationibus,
fossa autem, qua navigabatur a mari, et portus maximus
,
, plenus erat navigiis et mercatoribus undique venientibus,
clamorem et tumultum varium strepitumque interdiu et
40 , noctu propter multitudinem cientibus. de urbe igitur et
' de antiqua habitatione fere ita, ut tunc traditum, nunc re
, latum est, de reliqua vero regione, quae natura ejus et quo
, , modo ordinata fuerit, memorare conandum. primum ui
' dem locus omnis admodum editus ac praeruptus e mari
118 .
prospicientibus dicebatur, campus autem circum urbem ?

, , illam cingens, ipse cinctus montium corona nsque ad mare
, descendentium, laevisac planus, totus oblongus, in alteram
, partem trium milium stadiorum, in medio a mari sursum
50 , , duorum milium. hic tractus totius insulae ad austrum verge
, . b bat, a septentrionibussub aquilone positus. montes autem
,
, ipsum cingentes multitudine et magnitudine et pulchritu
dine tunc praedicabantur omnes, uinunc sunt, superavisse,
 (8,9) CRS. 25 9

, multos et divites accolarum vicos in se habentes, llumina

, autem et lacus et prata, quae omnibus mansuetis et feris
o bestiis alendis sufficerent, silvae vero copiam et generum
, Varietatemtantam, ut operibus cum omnibus idoneam, tum
5 singulis largam materiam praeberet. sic igitur campus ille
natura et multorum regum opera multo tempore factuserat:
quadratus ipse maximam partem rectus erat et oblongus;
'
, . quod autem deerat, id fossa rectum reddiderat perpetua
10 circumducta. de cujus fossaealtitudine et latitudine et longi.
, , tudine quamquam quoddictum est, fidem non facit tantam
, operis, ut manufacti, magnitudinem ad reliqua opera ac
, cessisse, tamen dicendum est quod audivimus. jugeri enim
, in altitudinem depressa lata ubique stadium erat, toto au
5 , ' d tem campo circumducta consequebatur ut longitudinem
decem milium Stadiorum haberet. haec flumina ex monti
,
, . bus delata recipiebat et ambito campo utrinque ad urbem
' appropinquans liberum inde in mare decursum hahebat.
20 clesuper autem ab ipsa circiter pedes centum lati canales
, ' recti derivati per campum rursus in Iossam ad mare influe
bant, centum inter se stadia distantes, quibus et materiam
. ex montibus deducebant in urbem et reliquos frucus an
, nuos navigiis deportabant, canalibus per tramites naviga
25 ,
biles inter se et cum urbe conjunctis. binas vero quotannis
,
, terra messes praebebat, hieme aquisa Jove utentibus, aestate
, , quae terra fert, iis ex canalibus latices inducentibus. quod
ad multitudinem hominum attinet, eorum quidem, qui in
30 campo utiles ad bellum erant, virorum Sortes Singulae con
119, stitutum erat ut singulos exhiberent duces, sortium autem
, singularum magnitudo decies denum stadiorum, numerus

, omnium sexaginta milia erant; montanorum vero et reliquae
35 regionis hominum infinita esse multitudo dicebatur, erant,
, que omnessecundum locos et vicos insortes illas distributi,
quarum se ducibus aggregarent. dux igitur constitutum era!
, ut ad bellum prastaret sextam currus bellici partem ad de
, b cem milia curruum, equos autem duos cum sessoribus,
40 ' praetereabigassinesella et desultorem parmatum et ambo
, rum post epibatam equorum aurigam habenles, tum gravis
o ,
armaturae milites duos, sagittarios funditoresque binos,
o,
. eviter armatos lapidum missores et jaculatoresternos, man,
45 tas quattuor ad complendas naves mille ducentas, hac ig.
, , ur ratine res quidem bellicae apparatae erant regia in c,
, ' , tate, in reliquis novem autem alie aliter, uas narrar
longum est. magistratus vero et honoressic ordinati erant
' ab initio : decem regum unusquisque sua in parte et civitate
50 , imperium in viros et in leges plurimas habebat, puniens et
'
interficiens quem vellet, sed inter ipsos imperium et com
muniosecundum mandata erateptuni, quemadmodum lex
,
, iis tradiderat et littera aprimisincolumna scripta orichalca,
17.
 260 . (119-12.)
, d ute in media insula posita erat in templo eptuni, guo qui
' , , dem alternis quinto quoque, alias sexto anno pari eundem
, queimparihonoremhabentesconveniebant, convenientes
, ue et de rebus communibus consultabant et quaestionem, si
5 , ,
uissecus aliquidfaceret, habebantetjudicabant. judicaturi
, o,
c ganteserant
autem fidem priusintersehan dabant:libereva
, in eptuni sacro tauri, hos soli relicti reges decem deum

, rocati, ut gratam ei victimam caperent, sine ferro vena

, o . Danurlignisetlaquels, et quem cepissenttaurorum, eum ad

, Columnam adductumsuper vertice ejus mactabant super lit

, teras, erat autemin columna praeterlegesjusjurandum diras
imprecansiis, qui non parerent. cum igitursecundum leges
, ' ipSorum mactatimembratauri omniasacrificabant , Cratera
120 , - a mixta pro unuoque frustum injiciebant sanguinis, reli
o quum circumpurgata columnaigniinferebant, deinde pate
, ' ' , ris aureis ex craterallauriebant etsuper ignemlibantes jura

Dant et judicaturos se secundumscriptasin columna leges et
,
20 , punituros, siquis antea aliquidsecusfecisset, etinposterum
, uoque nihil se volentes contra scripta facturos neque im
, eraturos neque imperanti parituros nisi secundum patris
b legesjubenti. hac apprecatus quisque eorum sibi et poste,
.
- . . . . . . .. . . .
ris Suis, cum bibisset et pateram in templo dei dedicass
25 ' , Set, Coena et rebus necessariis defunctus nocte adventante
, refrigerato circa sacriticia igne quam pulcherrima quisque
, indutivestecaeruleainsacrorum, perquaejuraverant, ustrina
,
humi sedentes noctu omni circa templum exstincto igne ju

30 , dicabantur et judicabant, si quis aliquem secus facere ali
2. / - . / " /

, C quid argueret, facto autem judicio judicata, cuu illuxisset,

in tabula aurea Scripta una cum vestibus memorias causa
w) " /
, , , dedicabant. leges vero cum multa alia de praemiis regum
- - - "

. singulorum propriis tum maxima haec sancita habebant,

5 ne unquam arma inter Se inferrent et ut omnes auxilium
35

, ferrent, si quis forte eorum in civitate aliqua regium ever

' , tere genus conaretur, ita quidem, ut communiter, quem
admodum priores, consultantes de iis, quae de bello reli
, , , d quisqueactionibus visa essent, principatum generi tribuerent
4 , tlantico. capitis autem damnare cognatorum quempiam
,
regi me liceret, nisi quem pluribus quam dimidio ipsorum
,
decem videretur.
.
, anc igitur tantam et talem potentiam illis tunc in locis
exstantem deus ad haecce rursus loca conjunctam adduxit
, , hujusmodi, ut fertur, de causa : multa per secula, quamdiu
, et
, - e dei natura eis sufficiebat, dicto audientes erant legibus
amice erga cognatum numen animati; spiritus enim veros
50 , et omnino magnos gerebant moderate et prudenter tum re
bus, quascunquefortuna ferebat, tum ipsi inter se utentes,
, quamobrem praeter virtutem omnia despicientes statum

121 a suum parvi faciebant et facile ferebant tanquam onus auri
 (12.) CRS. 261

, ' celerarumquefacultatum molem/honautemebriiperluxu

, riam, ob divitias impotentes suilabebantur,sedsobrii aeute
, perspiciebant haec omnia amicitia communi cum virtute
, augescere, horum vero studio et honore tum haccipsa perire
5
, tum his exstingui. : u. reputatione et
' natura divina permanente omnia ipsis incrementa ceperunt
. ' - ue ante enumeravimus quum vero dei sors in iis eva
, b nesceret cum multo mortali multisque modis commixta,
0 , , humana autem indoles superaret, tum demum bona u
o, habebant ferre quum non possent, pravitati indulgebant,
, et et qui videre poterat turpes videbantur, pulcherrima e
, pretiosissimis perdentes, ab iis vero qui veram adfelicitatem
vitam videre non poterant, tum scilicet oppido pulchri et
15 , beati existimabantur, aviditate injusta et potentia impleti.
, doorum Juppiter inlegibus imperans, quippe ad

". - . / .
-
, " , " heo cemenda valens, quum in tellexisset genus probum
, - -

o , misere
". affectum esse, p:na eos afficere cogitans, ut mo- -

, ,
20 o , " evaderent castigati, deos omnes in
- - -- - -

o augustissimam eorum sedem, guae quidem locum medium

%

, o ors mundi obtinet omniaque conspicit quae ortum sor

, tita sunt, et apud convocatos verba fecit

aib--G
 ..

S R.

V, U . -
 :

RS8. - CUD FR-DIDoT FR Rs, v JCo, 56.

62 -

- ,
. S .
( U) , (; R U
('( R
)C L0S( SLUSSS

D )

J. U .
( U, SC, G R ,

FR. D UR .

U RU.

RSS,
DR RS FR - D ) ,
S FRC G R ,
v , 56.

. )CCC .,

2/
--------
 RF.

Quum ante hos sedecim annos . Firminus Didot, quem de litteris graecis
et liberalibus studiis jam pridem optime meritum nuper sodalem ascivit Insti
tutum Francia, Platonicarum tabularum provinciam mihi mandasset, primum
in animo erat, ut ad modum fere ndicum Plutarcheorum paulo ante a me
conditorum fierent. ox vero in conficiendo Indice ominum et Rerum appa
ruit permulta eorum quae ad philosophiam pertinerent et quibus omissis sa
tis perspectam atque omni ex parte absolutam speciem Platonica indolis
percipere nequires, expressis verbis quae referri possent, a Platone enuntiata
non esse, sed partim mythicis cooperta involucris latere, partim ad certam
saltem conclusionem a philosopho ipso non perducta per argumentationem
potius assequenda esse.
pus igitur erat rgumentis quibus Index Philosophicus velut fundamentis
insisteret. eque vir humanissimus Firminus Didot recusavit, quin novam
istam impensam faceret, idque bonarum litterarum studiosis condonaret, ut
instrumento quam posset locupletissimo ornata editio haec existeret.
Qua in re de integro penitus elaborandum erat. rgumenta enim latina,
quae sint concinna quaeque philosopho lucem potius quam tenebras affundant,
ut antiquiores hic omittam, habemus a D. iedemanno et nostra fere aetate
a Godofredo Stallbaumio composita, Quorum sagacissimus ille quum sui tem
poris philosophiae plerumque inhaereret, persaepe a sincera philosophi nostri
opinione aberravit, hic vero cum optime omnia explanarit, fultus is quidem
praestantissimorum qui interea supervenerant, interpretum auctoritate, non
nunquam prolixior tamen visus est, praesertim circa ea quae historiam criti
cam spectant : uibus hic omnino erat supersedendum, nisi si uae ad illus
trandam auctoris sententiam facerent. -

nter permultos jam huius aetatis interpretes Platonicos facile primum, ut

mihi videtur, locum obtinet Susemihlius, qui idem formam quoque ac dis
positionem dialogorum scitissime delineavit et in partes distinxit. Quem nos
ducem nacti in plurimis probatissimum ubicunque derelinquendum judicavi
mus, ratines, cur ita factum sit, suo loco expositas invenies. In ipsis autem
condendis rgumentis hunc praesertim finem propositum habuimus, ut ratioci
nationis philosophicae vestigia premeremus quam accuratissime, paucis tantum
ij .

de nostro adjectis sine quibus philosophi verba non facile videbantur posse in
telligi. Quae quidem omnia, ut statim, uae sint Platonis qua sint interpretum,
ipso conspectu discernatur, italicis qui dicuntur typis excudenda curavimus.
n Indice denique Philosophico locos omnes, uibus vel materia una uae
dam adumbratur, vel vox aliqua certo quodam usurpatur sensu philosophico,
ita collectos reperies, ut simul respiciantur quae disputata sunt in rgu
mentis.

lam quo tempore ego Parisiis in patriam reversus huic compositioni operam
dabam, am absolvia. 1866., vir doctissimus Fredericus Dbner retractandi
rolegomena (lbini scilicet Introductionen, lcinoi Institutiones, lympio
diori Prolegomena) guaeque supersunt Scholia in Platonem curam susceperat.
Quo in munere fungendo praematura morte oppressus longum litteris et amicis
desiderium sui reliquit.
roviae Helvetiorum m. Julio 1873. .. *

J. .
 as t4:3436:4###4%3.843.35:33; ;
RGUGRU
LC D DSS*.
LCDS 1, , 466 sq. -
Dialogus hic supposificius idelur. rgumenta enim,
ua hic erponumur, pim er aliis dialogis repeti/
sunt, partim in/irmr uam ua Platonis ingenio
dign estimentur. Quominus lem Platonis adolescen
tia tribmus, hoc impedit, uod latonicarum, uas
ppellant, idearum, uas atate jam prectus solum
ercogiit, hic ment Jit (, 485, 50, 487, 1 sq.).
Jam uod divinum nuncupalur splendidum, divinitatis
expers ero tenebricosum (, 490, 10. 18), neopl
nismum redolet. In compositione denique eruisi
illa philosophi nostri rs, ercellit in erprimendis
interloc!orum moribus, omnimo desideratur. Cele
rum non inconcinne i res disposite sunt, ul duas
partes habeat dialogus bifariam utranque diisan,
diisiones /em ha singular singulis episodiis inter
se dislinguantur. Introductio pracedit de occasione
ud colluium hoc institutum sit.
1. RoDrc. - lcibiadem, superbum adeo, u alios Graecos reor, quanam justiora quave injustiora sint,
omnes fere amicos a se abalienaret, nullius sese ulla in
re egere ope putantem, uod procero atque decoro cor
poris habitn maxime excelleret, uod cum ex paterno,
um ex materno genere amici atque cognati sibi essent
plurini et optimi, opibus praeterea ac generis splendore
praestaret, cum ad remublicam jam cerneret accessurum
Socrates, his verbis allocutus est : dmirari te arbitror,
o Clinia fili, quod cum primus omnium amare te cape
rin , tot annis ne compellarim quidem, nunc autem, ce
teris fugientibus, solus persistam. Sed vis daemonii
repugmans quaedam fuit, uae cum jam non ultra repugnet,
huc ita accessi. Causan autem hanc esse puto, uod
potentiam ingentem, uam affectaturus videris, nemi
nem, praeler me, tibi tradere posse confido , c. . .
2. RS PR. . - Demonstraturus igitur lcibiadem
eorum, ante tetere animo oportet de negotiis publicis
consilia daturum, nihiladhuc scire, fieri non posse dici,
ut alia noverit practer ea, quae vel ab aliis didicerit, vel
ipse per se invenerit. Jam cum de bello pracipue, vel
pace vel alio quopiam negotio ad civitatis salutem perti
nente publice deliberetur, cumque hac omnia ad justi
tiam respiciendo recte tractanda sint, uaeritur, num
justorum et injustorum cognitionem aliquando vel didice
ril, vel invenerit. lcibiades a nullo unquam hacc se
didicisse concedit, sed ne invenisse uidem ea videtur,
cum nullum ab eo possit definiri tempus, quo ignorare
hacc se sciens, ad investiganda ea sese accinxerit, c.
V. - d idem relapsus igitur fortasse haud recte
* n condendis his argumentis cum ceteros tatonis inter
pretes, tum praesertim Susemihliam, scripsit u Die geneti
sche ntwicklung der Platonischen Philosophie, Leipzig 1855.
1857. 1860 , secuti sumus : nobis propria sint, Platonicae
hilosophiae studiosus 1ector facile intelliget.
. .
respondisse ait se, cum scire se hac per inventionem as
seruerit, sed viderisibi a vulgo hac didicisse, et quidem
eadem ratine, ua graeco sermone uti a vulgo didice.
ril, ita etiam juris ab eo notionem accepisse se narrat.
d ua idoneos homines vulgares patrii sermonis prae
ceptores esse Socrates respondet, quoniam et ipsi accu
rate sciunt, neque hac de re inter se dissentiunt, Contra
quibus de rebus homines inter se dissentiunt, neque
ipsi perspectas habent neque alios docere valent. an
tum vero abest, ut de justis et injustis inter se consen
tiant, ut altercantes potius ob ista bella gerant et extre
mis malis sese afticiant. Quare idoneus justitia praeceptor
vulgus esse numquam polerit, c. V11. V.
3. sequuntur in episodio, ubi lcibiades hac
omnia, roganle Socrate, se ipsum respondisse falelur,
d Socraticam uidem dispu/andi rationem pertinent,
sed ad eaplicamdam eam nihil fere, uod opera pre
ium sit, //erunt, c. .
4. . - d utilitatem igifur justifi confugiens
lc, biades, Raro quidem, inquit, henienses et
sed semper fere de eo, uod expedit, deliberare : non
esse enim utile idem, uod justum, multisque injurias
magnas utilitatem ingentem, ut aliis justitiam damnum
intulisse. circa Socrates, praetermissa hac uaestione :
undenam utilia cognoverit, statim, utrum eadem sint
justa et nlilia an diversa , ab lcibiade, ul sibi ostendat.
petit : uod enim multis conetur aliquis persuadere, id
persuadere uni, difficile esse non posse. Recusante vero
lcibiade, contraria sese ipse demonstraturum pollicetur
corum, uae osendere ille nolit, c. . - s! harc de
monstratio talis : ua justa sunt, pulchra quoque sunt;
nae pulchra, sunt etiam bona ; cui obstat minime, si
quis in prlio opiulantes anico vulnerari sape aut occidi.
non opitulantes, cum deberent auxilio esse, inlegros re
diisse objiciat, cum nulla unquam res, qualenus pulchra
est, mala uoque, aut ualenus turpis, bona uoque
esse qneat. Secundum Iortitudinem enim pulchrum est
amicis auxilium ferre, fortitudo aulem bonum est, uod
vel vitae prasferatur (qua uidem concedenda sunt,
cum, uid sit ipsum bonum, minime constet ), c. .
- orroquod additur argumentum, prorsus ineprum
idetur, cum posito (quod probandum erat) eum, ui
pulchre agil, bene () guoque agere, er oce elici
fur notio , ita ut io bona () bonum
sit, eademque pulchrum. inc justum quod est, esse
etiam utile colligi/ur : bona namque omnia esse utilia
ponitur, sed ne erbo quidem probatur. lcibiades
igitur, ui justa quaedam non esse utilia affirmaverat, de
iis iterum contraria dicere cogitur, ita dt circa justa et
injusta, pulchra et turpia, bona et mala, utilia et inuti
lia respondens plane aberret : id quod ei solum accidere
potest, qui ignorat rem, de ua agitur, et qui, uae igno
rat, scire se putat, c. . . - Quar sequitur sen
2 RGU DLGRU
fen!, eticlem uoque sapientem non esse, scilicet rumque his similium gerit curam, de senetipso non !
ria neminem alium sapientem reddideri (c. V), Sollicitus; nee vera etiam praeditus prudentia, cum se
1onica ea uidem es! (cfr. 1, 239, 40 s.; 240, 30, 245, ipsum nosse, prudentem demum efficiat, guare medici,
14 s.), sed minime ad hunc locum facif. 1 ero agricolae, aut alius cujusdam artis, quae corpus tantum
ransi/ur d
altingit, periti, vera destituuntur prudentia, c. . 1,
5. soDI uod inter primam et alteram dialoq 487, 35.
partem interpositum es/. - lcibiades.enim neque 7. rlson. Quicunque igitur, Socrates inquit,
magni hoc, quod circa maxima iguarus sit, putat referre, corpus lcibiadis amavit, non lcibiadem amavit, sed
immo plurimos, ui theniensium rempublicam tractas aliquid ex iis, uae lgibiadis sunt. Quare reliqui amato
sent, ineruditos fuisse censet : discendo ergo et exerci res, cum primum species defloruit, abierunt, ego vero,
tatione defatigari, supervacaneum esse, cum bene nove cum sim animi tui amator, nunquam te deseram, nisi
rit natura dotibus se longe illos superaturum. Cui forte, quod multis jam usu venit, ab lleniensi populo
Socrates, Indigna sunt prorsus hac, inquit, tua corrumparis et turpior evadas. Quod ne fiat, exerce te
indole atque reliquis luis dotibus : neque enim certamen primo ac disce ua scienda sunt antequam ad rempubli.
tibi fore cum iis, qui thenis vivunt, sed extraneis mul cam accedas, , 487, 35-488, 14.
tis, est existimandum ; quique cupit rempublican, aut 8. . - Curam nostri, hoc est animi nostri, gerendam
ullam rem aliam praeclare et optime administrare, eum esse, constitit. Ut ergo, qua ratine nostri curam optime
ita sese oportet exercere, ut omnes, qui in ea re ex geramus, a nobis intelligatur, nostri quomodo adipisca
cellunt, aut excelluerunt unquam, superet, praccipue mur notitiam, et satisfaciamus praecepto Delphico osce
antem, ui tractare theniensium cupi rempublicam, te ipsum est inquirendum. Quemadmodum qui oculo,
eum esse superiorem iis, qui publice sunt ei adversarii ut se ipsum cernat, praeciperet, nihil sibi vellet aliud,
aut hosles, Lacedaemoniorum ac Persarum regibus, de uam ut oculus id aspiceret, cujus ope semet cerneret
cet. Qos cum lcibiades nihilo esse meliores existi ipsum, id est, oculum alium : ita qui hominem jubet se
met ducibus aliis et rerum publicarum gubernaloribus; ipsum nosse, intueri eum id, uod sibi est simillimum,
id ut refellat, singula, uibus praestent, Socrates recen ac in homine praestantissimum, jubet, id est, animam
sel, comparatisque his cum rebus lcibiadis, magnum ipsam, uodque in anima est pracelarissimum. Jam nihil
inter hos ac illum intercedere discrimen ostendit, c. V in anima est melius sapientia ac mente, qua sola divini
.
talis gerit similitudinem. Ilanc ergo ui intuelur (modo
6. Rs LR. . - Repressa his rationibus arrogan. dicendum era!, uomodo hoc fieri possit), quaccunque
tia, ex animo lcibiades, ut fiat melior, studendum sibi sunt divina, Deum ac sapientiam ceruit, eorumque ope
esse fatetur; quoque id modo fiat, ut sibi aperiat, So se ip-um quoque cognoscit, 1, 488, 14-489, 15 (cfr. 1,
cratem rogat. ic igitur, Cupimus , inqui, fieri 688, 14 Sqq.). Contra ui Semetipsun ignorat, pruden
quam optimi; at quanam in arte" In ea, qua viri boni tiaque caret, sua quoque omnia, sive sint bona, sive
praestant. ua in re boni 2 n rebus agendis. In quibus? mala, adeoque ea etiam, qua pertinent porro ad sua,
De gubernanda novi, conficiendis calceis, eju-ue generis quaeque sunt aliorum denique, ignorat : unde efficitur, ut
aliis, sermo certe non est, sed de iis uae ad reipublicte ejusmodi vir nec ad remublicam, nec ad rem familiarem,
perlinent administrationem. Quanam autem arte la c
aut ullam aliam administrandam sit idoneus, sed in his
administrantur? ono consilio. dem nonne in aliis quo omnibus errori sit et peccatis obnoxius. Cum autem ui
ue negotiis est adhibendum 2 Quis est ejus in civitate peccat, idem sit miser, prudentia ac sui cognitione ca
finis" Ut melius geratur respublica ac servetur. Quid est rentem esse in publicis privatisque rebus gerendis mise
ergo, uod servat civitates" micitia, id est concordia rum necesse est ; civitatibus autem opes, magnitudo,
civium. Quanam arte efficitur, ut cives cum inter se, apparatus bellici, celeraque, demta virtute, nihil prosunt.
tum unusquisque secum consentiant"Jam cum disciplina odsi igitur rempublicam vis administrare, virtutem
quaedam sint mulierum, uadam virorum, hoc ambigitur, civibus te oportet tradere, proinde cum, guod non ha
utrum civitales tum bene instituantur, cum singul: cives bel, nemo possit dare, ipsum quoque esse virtute instru
operibus suis incumbunt, an polius consensus circa ea, ctum, ac divinum illud et splendidum (), uod
quorum alii periti sunt, alii vero imperili, existere non modo dixi, respicere ; injuste contra si feceris, ac quod
possit. ua uidem difficullas non soluiur, sed ad divinitatis est expers et tenebricosum () respexe
di s c idem esse ac Jus cR, sta ris, a vero bonoque longe aberrabis. Ingens igitur po,
lim quacritur, guid sit s s URR (cfr. 1, 509, 15
s. et Charmidis rgum.). Quod uidem non idem
testas, absque mente ac ratione, tantum abest ul inter
lona sit referenda, ut maximum potius malum sit
videtur ac su RR, pedes nempe, manus, vestes, habenda, perinde ac si aegrotanti quodcunque facultas sil
celeraque duae pertinent ad corpus; membra enim et cor
vel in nave apud quempiam licentia, quod videatur,
pus sunt nostra, non nosmetipsi : quid igitur simus nos agendi. rgo non tyrannis aut nobis ipsis aul civitati
ipsi, est inquirendum. Quod additur primo
loco, guid sit, esse inveniendum, reperto, uid si
paranda est, sed virtus, siquidem felices esse velimus
nus ipsi, fore ut inveniamus, hoc lalonicas eidenter (cfr. 1, 240 sq. et rgum. Gorgiac, Pars ) : id quod
ideas spec. Sed omisso haec inquirere (, 485, 50;
folius dialogi fere summa es, , 489, 15 sque d
/inem.
487, 2), planiorem inesligand ian Socrates ingre
diur. Quod utilur aliqua re, diversum est ab eo, uo
titur, hoc enim est instrumentum modo utentis, ergo
quocunque homo utilur, non est ipse homo, corpusque, LCDS , , 492 s.
cum eo ulamur, instrumentum est hominis ipsius. ut
enim anima, aut corpus, aut urumque simul est homo : Dialogus hic sententias uidem e hibet praclaras,
Corpus vero homineln non facit, quod eo anima, impe sed, uod d dialecticm methodum perlinet, s
rando ei, utilur, ergo mec utrumque simul (falso conclu bene defensas, uare nec latonis esse eum censemus,
liur !), ergo anima sola. Quare si corporis, aut eorum, sed recentioris afatis scriploris cujusdam. rgumen
qua! pertinenl ad corpus, divitiarum, vestium, cetero tum ejus hoc es! :
 LC R))SS.
lcibiadi, ad sacrum faciendum deosque precandos
proficiscenti, obviam factus Socrates, quaerit ex eo, guid
contracta fronte secum meditetur" d quod soli ille
anim levitate, Quid mediter 2 Quam ei ut excutiat,
quo esse animo oporteat rite precaturum, Socrates eum
docel ; solere ellim deos nommunquam, quae temere ab
iis petunt homines, ut dipi patet exemplo, facere,
naximaque ideo opus esse circumspectione. lcibiade
vero, hominis insani exemplum ad se pertinere nihil,
reponente, onne insania contrarium est prudentia: "
Socrates uari!; lcibiade annuente, dem , pergi, permitlant decernere, nihilque aliud, quam ul, uae pul
imprudentia quoque est contrarium : jam cum inter
prudentiam imprudentiamque nihil sit in medio, hominem
omnem aut esse prudenlem, aul prudentia destitutum,
omnesque adeo imprudenles esse insanos sequitur. t
sunt plures longe, qui prudentia carent, uam prudentes,
nosque versanles quotidie inter insanientes et furiosos,
ui fit, ul inlegri, illaesi et a verlrcribus immunes dega
mus? Quod cum vix fieri posset, lcibiades modo dicta
retractans, errorem ibi docetur latere, ulyi uni Lantum
num opponi sumebatur: Csse enim imprudentiam genus,
sui multae subsint species pluribus nominibus insignitae,
interque eas et insaniam; proinde recle dici omnes insanos
carere prudentia, etsi qui careat prudentia, nou slatin
insanus sit vocandus, c. 1-1V.
uod itaque insania dipi tanquam effugio usus est
lcilliades, nihil est, cum nihilouminus prudentiac expers
esse possit. Quicunque enim, quae Sint agenda dicendave,
nescit, est prudentia destitutus. Qua imprudentia multos
practer dipum in precandis diis graviter lapsos, ingentia
sibi pro bonis mala esse precatos, evempla passim docent.
uare tulum non est, aul quae offeruntur, tenere acce
tare, aut ipsum optare. eque lcibiades quidem, deo
uodaln olerente, theniensium vel eliam ceterorum
hominum omuium dominatu potiri vellet (uibus erlis
lludiur ad lempus, uo colluium hoc institu umentum autem hoc es :
um esse Jingilur ), si propterea vitam amissurus, vel
dominatu omnino male usurus esset. Recle igitur poeta
quidam hac usus est precandi formula : Jupiter rex, quae
conducunt nobis, sive precati fuerimus, sive non rogave
rimus, nobis da, mala vero, eliamsi a le expelierimus, a
nobis arce, c. IV-V.
d hac lcibiades, ingentium em malorum causam esse dicens. Rogatus igitur a Socrale perpulchrum sibi
esse ignorantiam, regerit , uemlibet tamen satis, quae
sibi conducant, intelligere sese opinari alque deos posse
rogare. Quam persuasionem falsam ut ei demat Socrates,
definiendam accuratius monet ignorantiam : esse namque
nonnullarum rerum quibusdam hominibus ignorantiam
interdum utilem, solam vero optimi ignorantiam semper
nocere, eaque ubi reperiatur, rerum aliaruln scientiam
nihil unquan prodesse. restem, si duod esset optimum,
lhabuisset perspectum, matrem nunquam fuisse interfectu
rum, optimique adeo ignorantiam obesse, eidem, si ma
trem nunquan agnovisset, semperque aliam eam existi
masset, cum scelus non fuisset patraturus, ignorantiam
llanc vehementer fuisse profuturam, ignoranliam proinde
haud raro esse utilitati. Quin rerum aliarum peritiam,
absque ejus, quod est optinum, scientia obesse sapius,
quam prodesse. Rhetores na:mque, qui de bello aut pace,
mnibus exstruendis, aliisque hujusnodi rebus consilia
Civitati dant, ignoranles, an utilitatem hacc sint allatura;
qui equitandi, Sagittandi, aut aliam uamvis artem callet,
prudentia deslitutus, eos omnes, quo tempore et modo
his sit rebus ulendum, ignorantes, obesse sibi necesse est
saepissime. Civitates autem, uibus tales praesunt, ini
quitatis plenas esse oportet. Jam vero cum plurimi, opi
nionem sequentes , ab optimo aberrent, prodest iis nec
nosse quidquam mec pulare se nosse, siquidem promptio
" 3
res sunt ad illa facienda , uae vel noscunt vel Cognoscere
arbitrantur, agentes autem detrimentum capiunt crebrius
uam utilitatem, c. V1-.
Scientiam ilaque ejus, quod est optimum, maximi esse
faciendan concluditur, reliquisque artibus cunctis anlepo
nendam, quas sine illa vel perniciosas esse, argitae
omerici exemplo patet : praecipue autem in precibus,
quas ad deos fundimus, quidnam ab iis sit pelendum,
magnopere semper considerandum, Iulissimalnque eos in
gredi viam, ui diis ipsis, quidnam optimum sit sibi,
clura sunt et bona, sibi largiantur, ab iis pelant : qua
Lacedaemoniorum precandi formulan mmonem etiam
ipsum, responso tlleniensibus dalo, probasse. n eniur.
respicere deos ad sacrificiorum magnificentiam, sed ad pre
cantis animum. - Quibus dictis, lcibiades sacrificium in
tempus differt, donec didicerit, uo anim erga deos
alque holnines esse deceat, Socrati autem hoc illum se
doclurum policenti coronam imponit.
RS,
dialogus Supposiics, 1, 103 Sq 1.
lalonis scrip hoc maime praslant, uod per
sonarum, ua colluunr, mores ad argumen/orum,
trctantur, diversas partes collustrandas a/ue
manifese eaprimendas summ r le inter Se con
rati alue disposi/i esse paren. d uod hoc in
scriptofrustra uasiveris. Sed nec sen/entuarum indo
es ue summa cum Plalonica doctrin uadrant :
justitiam enim recle castigandi scientiam esse, ulg
uidem opinio ferebal, laloni minime probata.
Dionysii cujusdam grammatici ludum ingressus Socra
tes adolescentulos duos cum eorum amatoribus hic offen
dit de meteoris et de philosophia disceptanles. Quid
agerent, interroganti Socrati amatorum unus gymnasticus
ille nugas eas esse respondet. Quem alter ex amatoribus
musica eruditus reprehendit tumidum et somnolentum
videri philosophari respondet. orro rogatus, quid sit
philosophari, mulla discere reponit. Quem refellit So
crates, Ilimiam exercitationem ut corpori, ita nimiam eru,
ditionis molem ingenio obesse aflirmans. Illi igitur
dicenti, eas maxime disciplinas discendas esse, unde
maxima paretur laus el gloria, artes praesertim cunctas,
exceptis tamen opificiis, objicit Socrates, fieri non posse
ut in artibus cunctis summus uis evadat, adeoque fore
philosophum omnibus, qui penitus arlem aliquam callen!,
inferioren, id est, inutilem, cum lamen utilem eum, ul
pote bonam callentem artem, antea concesserit. hilo
sopliam igitur, rem bonam et utilem, circa aliud quid
versari necesse est, id nempe, quo meliores redduntur
homines. Jam autem in omni re, qui meliores quomodo
reddanlur equi, homines, celera, callent, iidem Coercere,
recte castigare, ac discernere bonos a malis norunt : cum
ue justitia in republica malis poenas infligal, hanc Scien
tiam esse justitiam concludiur. adem enim justili
bonos ac malos noscit; memoque, ui semel ignoral
ipsum, nosse alios potest : unde, cum sui ipsius cognilio
sit sapientia, sapientiam et justitiam esse eandem efficitur.
ac eadem justitia reges, patresfamilias, regna, domum
ue administrant; est adeo ea scientia etiam politica, 'co
nomica, ut verbo dicam , Scientia, quae omnia gubernal
administrat, proinde summac utilitalis, id est, vere plhilo
4. - RGU ) LG R U

sophica , ergo philosophia in omnium artium peritia mi " familiares, quibuscum victurus est, pejores reddit, neque
nime versatur.
"go volens juventutem corrumpo, invitus vero si fecero,
non huc, in judicium, invitos peccantes lex rapi jubet,
sed privalim doceri atque admoneri, t ita quoque im
LG SCRS, , 14 s. probe actum esse eleto appareat. Quod uidem
rgumenum, sie Socraticum, sive latonicum, sis
Scite, u nobis videtur, Socratis apologiam oratio in/trmum videlur, c. . - Sel nec sibi congruentia
nibus d eferes historicos legi soliis comparaj accusavit eletus, cum diceret : SocR Doc,
ir doctus Steinhart . uanquam obserndum es SE DEos, Uos clvs coL , idque, qutestione insti
Casdem /ere sententias, ua apud latonem in ula, ita explicaret : SocR NNo DEos Ess
niunur, aliter tamen dispositas, iter erplanatas in CRDR , simul adderel : Soc L D ov
emorabilibus uoue pud enophontem reperiri, D. ss DocR . Quod argumentum superiori
quae uidem aller uadam est apolo. Unde ora ! idius es. Quamuam enim el e nos
ionem hanc non omnino finisse apparel lato, sed onis sententia multum differa/, rum dic
si adumbratamjam imaginem suis tantum coloribus Socrateln omnino deos esse non credere n deos esse
illustrasse: Socratica ta que doctrina compendium eum non credere, uos civitas colit, ea eleti cetero
uoddam, criminationibus oppositum. runue accusatorum sententia hoc sallem diffe
Socratis ologi tribus partibus constat : prima, re. e recte es repugnantia inter se accusare
uae orationem comprehendi ntequam suffragia dcil Socrates, c. V e V.
judicibus lata fuerint habitam (c. -V) : secund, emonsr primum , unde contumelia in se con
an/e lilis astima/ionem (c. V-) : tertia, post / sin, deinde uam temere, uam improbe e uan
condemnationem (c. .). -
""g er ocusationem instiuerin ders *
. rima oratio defensoria fere ora (ionis non terio loco d ipsam criminationen, cujus caput erat :
uidem dicendi genus, sed partium distributionem Socralem deos esse non credere, diluendam cedi
/que normam re/ert. Pauca enim uaedam praefatus Socrates confirmando ipsius itan 1olam dei mini
Socrates deipsiusinexperientia forensis eloquentia, ulpote sterio consecralam /uisse, uam si aliter instituisset,
ui plus septuaginta annos natus nunc primum in judicium um reer.factis deos non esse se credere osendisse.
prodeat, non dignnm se esse dicit, ui adolescentulorum t, nuit, forlasse dicat aliquis : onne te pudet,
more orationem huc afferat verborum nominumque ele Socrates, tale uiddam exercere, ex uo nuncin periculum
gantia studiose exornatam : immo nil misi justa ac vera se venias moriendi Huic ita respondebo : aul recte, o vir,
dicturum iisdem fere utentem verbis, uibus antea semper queris, si putas periculi habendam esse rationem homini,
uti consuerit, c. . ac non potius considerandum, quando aliquid agit, utrum
Calumniam vero antiquitns jam sibi conflatam, primo justa agat au injusta el boni viri opera an mali2 mmo ub
diluendam esse dicit, ua confisus eletus quoque diem aliquis se ipsum constituit, arbitratus hoc optimum esse,
sibi dixerit. Quam guidem accusationem, cum talis vel a praelecto constitutus est, ibi permanere oportet peri
dam sit : SocRs 's c U CURIoss c culumque subjre neque mortem neque aliud uicquam
RRs U su RR : Lo sU, magis uan turpitudinem reformidantem. Graviterigitur
R R cs RDDs sURR , Los D aberrassem, si apud olidaeam et mphipolim et Delium
c nocs , falsam esse dicit : nunquam enim lalibus obedieutem quidem prafectis a civilate me praestitissem ;
de rebns se disputasse, neque homines docuisse, neque deo autem mandante, philosophantenn me vivere oportere
pecunias exegisse, ut sophista facere solent, c. -V. ac me ipsum aliosque examinanlem, tunc ob mortis alius
Calumniam autem istam non a divina, ualis sophistarum ve cujusdam periculi metum signa desererem, praesertim
sit, sed ab humana quadam sapientia sibi ortam esse : unm mors utrum bona sit nesciam, injurias autem interre
Delphicum enim , ait, oraculum secutus atque omnes, superiorique non obedire sive dco sive homini, malum et
uicunque sapientes haberentur, politicos, poelas, artifices turpe esse bene sciam. Quare etsi absoluluri me essetis, hac
aggressus hoc uidem, illis sapientiorem me esse, comperi, conditione, ut philophando in poserumabstineam, equidem
quod scire me ea, uae nescio, non putarem. Sed simul vobis responderem, amdiu spirabo et facultas mihi erit,
plurimorum invidiam inde mihi concitavi, ui cum convinci philosophari non desinam et alios ad virtutem exhortari
se affectare scientiam aliquam, dum nihil sciant, graviter C. V. V.
ferrent, neqne aliud, uod dicerent, haberent, ad ista con oni ero ciis o//icio se functum esse ostemsurus :
fugerunt, philosophantibus omnibus objici solita : Ceterum , pergi, nullum adhuc bonum vobis in hac
R sU U su RR VS:R, Dos Ess urbe majus conligisse pulo, uam hoc meum ministerium,
cREu, L R REnDR. x uorum uoddeo exhibeo, neque, si me occideritis, me magis laesuri
numero elelus pro poetis, nytus pro artificibus et poli estis qualn vosmetipsos : ut millijam non pro me, sed pro
ticis, Lyco rhelorum gratia me aggressi sunt, c. V-. vobis defensione opus sit, ne quid me condemnantes in
rposito unde accusatio illa prenerit, jam uam deum ejusque munus delinquatis. eque enim, me inter.
/emere ccusatoribus institu sit, e lis sit fecto, facile talem alium reperietis, civilati vestrae appost
ccusator princeps, eramin Socrates. Dicit enim tum, velut equo magno et generoso, sed ipsa mole pigriori
hominem injuriosum esse, qui rebus incumbere se simulet atque a labano excitari indigenti. Quod ob munus recte
earumque curam habere, quae ipsi nunquam curae fuelin. omnia alia neglexi, neque unquam mercedem ullam exegi,
d uod probat colloquio cum eleto instituto. Interro c. V. - d rempublicam autem accedere per dac
gatus enim hic, ui sint ui juvenes meliores reddant, monium mihi non licuit, neque hoc quidem sine ratione.
ulqum scilicet eri/us, omnes deinceps esse respondit, Constat enim, si quondam negotia publica aggressus
uuo excepto Socrate, ui eos corrumpat solus (c. 11). essem, jam pridem mihi fuisse pereundum . d uod
uo responso exploso Socrates, emo lubens , perr, confirmat commemorando quae sibi acciderint senatorio
munere fungenti in democratia et quomodo se gesserit sub
ieronymus Mller, Gebers. t. 11, p. 236. triginla viris, c. .
 LC RD DSS.
Sed neque privalim unquamalicui praclerid quod justum
sl, concessisse se dicit, neque praeceplorem cujusquam
(uisse, neque eos, qui eum audire desiderabant, sive di
vites sive pauperes, sive juniores sive seniores, sive bonos
sive improbos, alia unquam praeter id, quod omnes, a se
audivisse. Cujus rei testes addueit juvenum, gui eum
audiverant, necessarios, dui quidem, si eorum necessarios
corrupisset, opitulari ipsi sallem nolleut, c. . . ductione memorantur Charmides Glauconis/ilius (g/r.
n peroratione judicibus significat se nihil earum rerum
facturum, quibus rei vulgo sui misericordiam excitare so
leant, non id quidem ol, contumaciam neque ob contem
ptum, sed uod ad existimationem ipsius, et judicum, e
civitatis, non honesturn sibi videretur, talia facere. t ne
justum quidem, inquit, milli videlur judices precari
atque precando absolvi. Judicaturos enim secundum
leges 8ese juraverunt. n igitur licet neque nobis assue
facere vos pejerare neque uobis assuefieri : neutri enim re
ligionem servaremus, Verum enimvero, impietatis a e
leto accusatus, si precando flecterem juratos, tum demum
me ipsum accusarem, ut revera deos non esse exisliman
tem , c. -V. -
CHUS, 11, 557 s.
Dialogus hic subdititius hoc habel singulare, uod
initio quidem Socrates, ua acciderint uaue dic
/uerint, enarrans introducitur, mo autem, ocibus
illis inquam e! inquit omissis, ad simplicen dis
ulationis imitationem transitur. Jam ui in intro
rgument. Charmidis) et Clinias, iochi /ilius (cfr. r
gument. uthydemi), in ipso dialogo silentes adsis,
neue ua Socrates colluitur cum .riocho mori
bundo, dialectica /orma sunt comprehens.
rgumentum ipsum decantatum est illud, peregri
nationem quandam esse vitam, ua bene transacta, acquo
animo tantum non festo cum cantu defungendum si fato,
mec timendum ne post mortem hac luce et bonis privati
invisique et inauditi aliquo abjectijaceamus putrescentes,
in vermes et bestias abeuntes (11, 557, 40 sq.). Ratio .
fem, probatur, es tripler. Dissoluta nim semel
compage et animo in propria Sede collocato, relicum cor

la Socralis defensio in hoc desinil, in uo lola es/.
theismi enin, u erbo rem compleclar, accusatus,
sic per lolan i/am el in ips defensione se gessi,
deos esse se earisimare non erbis solum sed Jacis
oslenderel, uidem ipsa cum accusalionis, un
condemnalionis pracipua ei causa ersfili.
11. Damnatus Socrates, non plus triginla calculis, et
1item suam aestimare jussus, tanlum abest ut injuriam sibi
facial aliquid mali meritum se confessus, ut vilae suae ra
lione habita dignum sejudicet,quipublico sumptu nulrialur
in prytaneo, praesertim cum ad hanc aelatem provectus
neque pecuniam habeat, unde persolva multam, neque in
exilio silentium agenti sibi vitam vitalem pulet. Celerum
amicis spondentibus lrigiuta minas uasi ludubrio oflert,
c. V-.
. lleris suffragiis morte damnatus suprema
uardam elut salutandi causa erba facit. t primo
uidem theniensibus raedicit magnum iis ab hac morte
vituperium exstiturum. orte enim ab iis se abire da
mnatum, ipsos autem pravilate injustitiaque damnatos a
veritate. Insuper quod interfecto Socrate reprehensore
liberatum se irisperassent, id longe aliter iis eventurum.
lures enim erunt, dicit, quos ego adhuc compesce
pam, sed qui exinde lanto acerbiores vobis apparebuut
(hoc loco se ipsum forsse significt lato). Con
versus deinde ad eos, qui absolveranl, aequissimo animo
se dicit mori: eque domo exeunti, neque in judicium
prodeunti, neque aliqua in sermonis parte dicturo aliquod,
dei signum illud, guod consueverat quasi mali alicujus
impendentis fieri, adversatum sibi esse. Quare viderisibi,
uod nunc contingat, bonum esse. am sive mors omnes
auferal sensus, eam lucrum esse vitae molestiis defuncto;
sive migratio sit himc in alium locum, istam summam
beatitudinem esse futuram. certe virum bonum neque
mortuum a diis negligi. taque ne iis quidem, a quibus
accusatus et condemnatus sit, nuagnopere 8e succensere :
hoc tantum eos precari, ut ipsius filios eodem modo coar
guant alque castigent, uemadmodum ipse eos castiga
veril. Dcendi ero finem faci 9issimis crbis ma animo post mortem apnd inferos eveniant, , 561,
Sed tempus est jam hinc abire, me ut moriar, vos ut vi
1am agatis : utrum autem si melius, diiimmortales sciunt,
nominem quidem scire arbitror meminem.
pus terrenum illud et ratine carens non amplius est homo,
ita ut ne sensus quidem malorum ei supersit. Immo
animus sumus, animal immortale in mortali inclusum car
cere : corpus autem hocce mali causa circumdedit natura
sexcentis doloribus complicatum, ila ut discessus e vita a
malo transilus sit ad bonun (, 558, 2-35). in se
uentibus sinqula deinceps accuralius erplican/r.
. ! primum uidem ipsius inscifiann pcms
a rodico Socrates ait accepisse se, humana conditionem
vitae omnino miseraln esse atque moleslam, id od
compluribus eremplis confirmatur, ea civili, pote
marime liberali arte praserlin pefi/is : ila ut (antum
absit ut in morte bonis privemur, ut malis potius libe
remur, 11, 558, 35-560, 32.
. ltera ratio hac est, ipsa quoue a rodico tradita :
mortem neque ad vivenles pertinere neque ad mortuos,
od udem sophisn ochus recte dici ab agriu
dinibus non admitti. Licel enim nolio morlis ad noio
nem / non acced, uominus mors ipsa / s
succedat, nihil impedi. Quare sophisma illud mon
nisi hoc habet erilis, quod mortuus, ui non est,
perpessionem malorum non magis quam privationem bo
norum percipere potest, sed rum immor/alis post
mortem supersit animus nnon, u uidem dubiio
marimos angores habel, inde minime g//icitur, , 560,
32 - 561, 11.
. ero de immortalitate nimi ultimo loco
addit Socrates, mami momenti sunt. unquam
enim, inquil, mortalis natura taln magnam subiens sus
cipere poluisset operum molitionem, ut ipsius debilitatem
devinceret, civilates constitueret, scientias inveniret, nisi
divinus quidam inesset in animo spiritus, per quem
tantarum rerum prudentiam et cognitionem haberet, ita
ut non in mortem, sed in immortalitatem abeat moritu
rus, neque demptionem bonorum, sed sinceriorem potius
fructum inde accipial, , 561, 12-40.
V. Cum conclusione congruun, ua Socrates
mthica affert ex populari religione pleraque petita de iis,
40 usque d./inen.

CRDS, 1, 503 s.
D LocI FoR. Socrales narrat disputationem, quam
de emperantia habuerat cum Charmide et Critia. Cujus
6 RG U LG U

introductio es! longior, sed ingeniosissima. otidaea speculatrices, Criticas respondet, quae haud quicquam
reversum Socratem et aureae palaestram ingressum praeler se efficiant. - ltamen alicujus sunt scientiac, uod
Chaereph interrogat de rebus qua illic gestae sint; rursus aliud est, uum scientia ipsa, et demonstretur necesse est,
Socrates de philosophiae conditione, qua! sit his tem cujus scientia si temperantia.
poribs, uaerens, audit de Charmide, optimae indolis et 6. d quod sertam definitionem Critias affert, sophistice
eximia pulchritudine juvene, quem Socratis rgalu Critias, uidem, ne redarqui dcafur, dicens : hoc ipso tempe
consobrinns illius, accersit. Socrates initio medicum se rantiam ab aliis omnibus differre scientiis, uod sui ipsius
esse simulat, ui, incantalione a Thrace uodam accepta, (, sed nte dieturn eral ) nec alius cujus
capitis doloribus possit mederi. Quam cnm avide ab eo quam reisit scientia, , 513, 15 s. - ocigitur, Socrates
expeteret Charmides professus simul de Socrate multum subjicit, videtur lemperantem esse et temperautia et se
jam se audiisse, animum primum esse sanandum ex a ipsum cognoscere, intelligere, quae noverit quave non no
molvidis pracepto, Socrates reponit. oc audito, Crilias, Verit , simul definitionis hujus examen tertiam libationem
animo, ut corpore eurn aequalibus prastare, esseque tem appellat significans ean llimam et omni modo abso
perantiae studiosissimum, narrans, uarendi de hoc ipso um esse, , 513, 40 s.
ansam Socrati praebet, uid sit temperantia. . erlia pars /ola agit de scientiac scientia.
rimum cum Socrate colluilur Churmides, juenis a. xaminalur primum, utrum lalis scientia exsistere
enerosus et ere temperans, sed scientia adhuc po5sit necne. Sed jam sensus qnidem nullus invenietur,
erpers, uem in posteriore dialogi parte (, 510, qui sui ipsius sensus sit, neque affectus, qni sui ipsius af.
s.) Critias ercipit, is quidem Socratis consueludine eclus, , 514, 2 sq. orro omnis scientia est alicujus
Sus (, 505, 21) et sagacissimus, sophistarum ero scientia, ejus scilicet, ad quod vim habet, ergo uicquid
Cliam anitale nonnihil imbu/us (cfr. 1, 509, 20, 510, ad se ipsum vim liabet, illam quoque essentiam habeat
4 s.; 511, 10 sqq., 515, 39 s.). In initio solum (, necesse est, ad quam est ejus vis. d quod non magis
503, 8 s.) Charrephon, r ptimus idemque in Socra ratum est in mathematicis, quia exempli gratia majus mi
lis reditu immoderate gestiens, hoc delicet consilio more majus est, neque ipsuln minoris essentiam habet,
introductus est, u ppareat, er habitu e eriore non quam in sensibus, quia auditus est vocis auditus non ipse
certo judicari posse de animi temperantia. vocem habens, etc. U nos dicere consueimus, omnes
DLoc RcU. Disputationis a introductione hjuscemodi noliones relati sunt, sui ipsius aulem
d finem par/es sunt fres, uarum prima et secunda scientia absolu uardam esset nolio, , 514, 41 sq.
fue tripartita ser comprehendunt temperantia b. Sed misso ullerius quarere, utrum falis scientia
definitiones maqis magisque rei adarquatas; tertia pars exsistere possit necne, in dubium jam vocatur, num dato
1/ ersatur in eraminanda definitione serta. quam maxime eam esse, promissum praestare possit, illud,
. Quarstionis fundamentum jaci Socrates, cum ut quis noverit ea, quae novit et qua non novil. Qod lieri
dicit necesse esse inhaerentem temperantiam aliquem sui non potest, diversa enim scientia haec a ceteris scientiis
sensum praebere, ex quo aliqua de ea opinio exsistat, ua! neque eas impertiri neque earum vice fung polerit, igilur
verbis exprimi possit (, 507, 30 sq.). Quasitus igitur temperantem esse non est intelligere, uae novit uaeve non
Charmides, uid ei videatur esse temperantia, tres dein novit, sed intelligere solum se novisse et non movisse,
ceps affert definitiones : , 515, 39 s.; neque scientia hac instructus alium po
1. sse quietndinem et sedationem quandam.-Socrates terit oxaminare aliam scientiam profitentem, ulrum sciat,
contra dicit : Pulchrum aliquid temperantia est: uieta quod pollicetur necne, sed hoc solum, ntrum sciat aliquid
aulem non semper pulchra sunt, immo in cursu, lucta, necne; alterum ut possit, peculiaris scientin accedat ne
aliisque rehus multis jure vituperantur , , 507, 40 s. csse est, 1, 516, 37sqq. orum, ua pracedun, summ
2. lio igitur modo temperantiam Charmides definit esse ducifur inde , 517, 25, uam nos uidem i refer
pudorem. - t , inquit Socrates, pudor non decet mus licebil : Scientiac scientia, nisi peculiares scientia ac
egonum, teste omero, cumque non omnibus sit bonus, oedant, ad vitam bene instituendam non sufficil, illa vero
esse nec bonum nec malum per se efficitur, temperantia armatus omnia facilius discere clariusque perspicere, et alios
aulem semper est bona, , 508, 46 sq. in his rebus, uae ipse didicerit, melius examinare pote
3. ertio Charmides affert, sua quemque agere ( rit, utpote qui ad ea, qua discat, scientiam insuper movit.
) esse temperantiam. - Vi uidem obstat Socrates, c. Sed ne additis quidem doctrinis peculiaribus, scientia
cum su facere () et su qere () alde illa bealam nobis praeslabit vitam neque hactenus utilis erit,
inter se differan, sed alium , inquit, hujus praecepti nisi etiam accedal scientia boni'ac mali, , 518 8 sqq. ta
esse sensum oportet , , 509, 15 Sq. tamen, sicut ceteris etiam scientiis praesidet, huic uoque
. oc audito, Crilias, quem esse hujus sententiac au scientiae, quae est boni malive, imperans mobis proderit,
ctorem suspicatus statim fueral Socrates, patrocinium ejus , 519, 49 sq. d uod minime megalur in sequenti
suscipiens, facere nos etiam, uae sunt aliorum, concedit, bus, additursoium : utilitatem, uamcunque licet afferat,
agere negat. esiodo citato accuratius exponit, quomodo non esse finem temperantiae propositum.
vocabula , , , inter se differant, ac in determinatione dialogus consisli. Quod
, 510, 14 sq. ero neque lato erpressis erbis dirit, neue inter
4. 1 distinquendo quarta adducifur definitio: actio pretes satis perpendisse dentur, hoc est, uid er
nem bonorum temperantiam esse, , 511, 10s.- Socrates nimi ejus sententia sit temperantia. am tertia
reponit : edici et artifices, dum, uod artis est, efficiunt, dialoqi pars mon amplius de temperanti i, sed
bona uidem et utilia peragunt, ipsi plerumqueignorantes, de scientia scientia. Secunda aulem pars in hac de,
utrum utilia futura sint necne, ut sequatur esse, ui tem Jinitione desini temperanliam esse, se ipsum cogno
perate agant, ipsi ignorantes se temperate agere . scere. Cur i, reliquum erat guarere. d uod /i/
5. Vitalurus hoc Critias uinlam definitionem pro in tertia parte : inuirendo enim de scientia scientia
dil : temperantiam esse, seipsum cognoscere; neque aliud tnenimus, eam perfectam et absolutamsupponiquiden
significare praeceptum Delphicum asserit, 1,511,47 sq. osse, sed non nisi perfecto homini et similiter suppo.
11aque, cum scientia aliqua videalur esse temperantia, si/ con/ingere, mobis auten hoc solum.fere dalun esse,
od opus efficiat uaritur. - sse scientias uasdam in/elliqamus, uan/um absimus ab eo, uod in
 . RD DSS. 7

p uis erpe/endum est : hoc est se ipsum cognoscere,
ua es /ons temperantia, ua uid perficiar, sccunda
dialogi pars docuit, etionem scilicef sntorum et bo
norum, prima autem pars, in uibus rebus npareal,
in pudore scilice! et decoro habi.
omnino, pollodorus /en diino /urore correp/um,
uique harc omn, plurimi homines marin
stimnt, divitias scilicel, potentiam, pulchriludi
em ipsam corporis, e /locci quidem /aciat, c. . 1,
659, 25. -

2. RoDrc. dem ero, ul posle idebimus, es!

nnoris habitus ac Socratis, ila u ola harc de amore
disputalio eadem de Socrate ue sit, hoc est de
VS d. RSUBLC. ero philosopho. Jam cum sin multi amores, u
uidem omnes l summi illius amoris philosophic
naluram perlinent, complura hac noris gener de
scribantur necesse est, od i/ /i, singuli con
CVVU, , 658 sq. i singulos amores laudent, uibus et ipsi nimos
occupatos habent. Conun lem hoc instiuil,
chronismo, uo mentio/i! nfinea L pud Agathonem poelam pulchrum illum, u icto
ceda moniis dirempfa (, 673, 49), facile concludi po riann reportit, ui traque, poesis el philosoph,
s dialogum hunc non anle nnum 384 . Chr. .., in pulchris ersatur, i dispulalio hac simul
uo anno hoc accid, esse conscriptum, ce rero concertatio uardam sil inter poesin et philosophiam.
nullo pos. d uod Socrates significare idetur, uum pulchrum
od d formam dialogi pertinet, narralione com se ad pulchrum ire dicit (, 659, 32). Celebratur
prehensa est, ur cum res scenico apparatu rnatas tem coniun postero die, e uo ictorian reporta
oculos poni, tum a nimis accura/ dispu/ionis t galho, scilicel l acchicus ille.furor etefur,
imiione, ut alicub recedalur, permit/il. Quod ui hujusmodi conentus comitari solel (, 659, 29
dem magis eliam manifestum Jiel e iis, ua de sqq.). uare tibicina uoque abiqitur et decernitur
promio dispulabimus. Celerum, ua re marine in cujusque arbitrio fore uantum bib (, 661, 41
us hic liis differt, Phardro consimilis red sq.). Celerum el hic slatim, uan/opere philoso
diur, hoc est, uod non nisi par er parte dialecti phicus amor pracell, cernitur : Socrates enim, u
bet formam, marimam partem continuis hesternam turban ii, e hodie uidem neque
cons/ orationibus : ua uidem similitudo non for bibendi neque confabulandi desiderio permoeri po
puland idelur, cum utrobiue de amore ur test, uin suo more in itinere cogitabundus consislat,
ur, cumque singuli oratores singul no is gener i in media cmna tandem intrari (, 659, 51-660,
describendo ipsorum uoque mores si deping ant. 36). osthac statim inter Socratem el gallonen,
/inum tem instituendarum ratio, ualis fue prop/er uem ccubuerat, discepio ironica oriur
, erponitur in in rroductione, unde, ua si /olius de prastantia philosophia el poesis (, 660, 36 661, 4),
dialoqi dispositio, simul apparebit. uibus addenda sunt ua lequntur in episodio anle
1. Roo. pollodorus mercatoribus quibusdam qathonis orationem (1, 674, 34-675, 16). Ce/eris ero,
sermones narrat de amore, qui habiti sunt in convivio, ui hesterno mero adhuc gravafi intermissione
uod celebratum est, cum in primo tragedie certaniue dam indiqent, perridiculi uiddam ccidit, uod non
ctoriam reportasset gatho. Convivio autem non ipse more pulchri permoti immoderata polione abstinen/,
interfuit pollodorus, cum puer adhuc tum esset, sed sed necessisate uadam jubenle et rrnacho me
ristodemus Cydathenaeus ei hac de disputatione nonnulla dico, ui de ebrielale dispulare conatus er medicina
retulit, quae Socrates ipse, ab pollodoro rogatus, confir perilia conis auctor /it non ad ebrielalem in pra
mavit. Sermones igitur h non simpliciter referuntur, senti conjio sed ad oluplatem bibendi. Qui quiden
sed a persona uadam, uae non nisi fertio loco eos uctorilate, modo politus nonnihil qaudere ide
diut multo tempore antea habilos, Socrate ur (cfr. , 689, 54 s.), erlemplo i fitur u!
poslhac confirmatos, i t in parvis quidem, mico ipsius et assentatori hardro (, 661,35 sq ) r
um oblivione obrui poluerun, rerilate nonnihil iam refer moris l.ruden proponendo, n ille,
dis/are significentur, sed eo curius argumen orationum argumen !nper enans, uasi hermarum
ipsa, de urbus hic qilur, erprimere. uidem uoddam a rhetoribus nondum crbis detritun
terue narrationis auctor, pollodorus et ristodemus, summo ardore amplerus eral. ra fer eos, uos
cum inter maxime assiduos Socratis seclatores (, 658, 21 nominimus, colluii participes sun eliam Paus
s. 35, 697, 24), tum neque ingeniosissimi el lde nias et ristophanes, poela comicus. Quorum primus,
inter se diversi erant, hac ratione, t ristodemus, q/honis amore captus, etsi generosus ille neue in
ui et ipse, sicut Socrates, criguo erat corpore ut eruditus homo, er eorum lamen idelur esse amato
ue vel minimis in rebus eum imilabatur (, 658, rum numero, ui ulga rem polius uan divinum
34), celerum modestissimus, el polius timidus et morem seclanur. rislophanis tandem praSenli i/
pusillanimus (, 659, 23 sqq.), erteriorem uandam erplicatur utpote cujus studium omne circa acchum
cum Socrate similitudinem referret; pollodorus ero, Veneremque versetur (, 662, 26). Quibus erbis cum
omo philosophico si fanatismo correplus, sed 's ejus significatur, lum vita uoque (jus dissoluta
u Socraticam inscitiam constanter crbis terebal ne. obiler perstring idetur. Jam ua sub Jinem intro
ue ultra progredi conatus, se ipsum in primis e! alios htclionis leguntur : singula singulorum dicta non am.
omnes pra/er Socra/em infelices arbitratus, hac ipsa plius memoria hacrere omnia, sed illorum orationes solum
su sapienti nonnihil superbiebat (, 659, 1-20), plane referri, uae memoratn dignissimae videantur : hac eo
contrarius essel illius. Unde efficitur, ul dito hi dia pertinent, ne incongrua oriatur opinio, uasi oratio
ctores uasi duas ipsius Socratis Socraticue nes omnes eodem ordine, uo eas, nec nisi uas hic
hilosophiae partes erprimant, ristodemus uiden eoimus, habita sint , immo, cum cona er or
Socratem humilem illum, nudis pedibus incedentem, dine, quo discubuerant, louendo sese ercipint,
ilia ocabula semper in ore habentem, Safricum orationes autem interiori uodam sententiarum neru
8 RGU D1LGRU
contineanfur, ab initio statim opinio, uasi fors i solus qui houeste amare nos hortatur. Qui igitur ad
uleri, lectori erimenda erat. Quod idem etin fit, vulgarem refertur Venerem mor, is, ut vulgaris, et ho
cum ad ristophanem perentum est, hic au/em uinum pravorum, feminas perinde ac pueros, et corpora
singulfu obor to permotus ab rmacho, ut pro se potius, quam animos amanlium, et voluptatem modo
1uatur, petit (, 668, 8 sq), ua ratione et or spectantium, vilis est mec laude ulla dignus. ua in
1orum ordo deatra in orbem, sicut discubueran, sententia, sophistica ratiocinatione fulla, hoc marime
uentium interrumpilur, el ristophanis inconti es! reprehendendum, uod mor multerum legitimus,
nen nofur, , 659, 25.662, 37. tius m ar ui liberos procreandos spectat, non e tuperatione
9umenti partes fres sunt : cipitur, cum lamen paulo ante omnes deos esse lau
3. Rs R uinque orationes continet priores i dandos ipse diaeri. Coelestis contra Veneris, quae es
disposi/as, u non nisi unum uasi sermonem effi antiquior et petulantiae expers, morem adolescentibus
ciant, cujus erordium est hadri oratio, gathonis Solis intentum, mribus eorum et ingeniis delectatum,
epilogus. ero purs hac opiniones de amore eaque eniendare studentem, ut firma inde ac perpetua
refert sie eras, sie falsas, sed ipsarum natura gignatur per lolan vitam anicitia , summa laude esse
mul/iplices, cum scienti amorts quam Socrates pos decorandum. Qua uidem in sequentibus iterum cor
sidet, non nisi una esse possit. rumpi, cum satis erpressis erbis itium, uod
. DR oR, pole disputationis hujus au Gracum appellan, iis u puerorum animos amant,
c/oris, jure primum locum obtinel. uidem hunc esse permittendum doceal. ergit enim : Qui amore
fere in modum ocufus est : agnus et mirus inter deos illo c-lesti sunt rapti, perspicue dignoscuntur; pueros
hominesque mor deus est, antiquissimus enim est, enim non amant, nisi postquam mente valere jam c-pe
cujus parentes a poelis non memorantur, quemque inter runt : quod lum accidit, cum proximi sun ubertati.
primos genitum omnes fatentur. dem maximorum nobis ui vero pueros adluc mentis experles amant, deinde
bonorum est auctor, uid enim juveni melius accidere irrident et reliuqnt, hi sunt qui importunitate et inju
posset probo amatore, et amatori quam amasus" am stilia sua ccasem conviciis et quorumdam sententiac
summae virtutis nobis auctor est amor, in rebus lurpibus praebuerunt, ui amatori obsequi turpe dicunt. Quan
verecundiae, in honestis gloriae studii. emo enim, prae. quam nihil, quod modeste et legitime fit, vituperari jure
sente uem amat, quidquam in se admitter turpiudiuis potest : uod iden est sophisn, uo et hadrus
ant dedecorisaudet, nemo fortius illo pugnat, ut nihil dici sus erat. Lex vero de amore in civitatibus aliis insti
fortius possit exercitu ex amatoribus et amasiis conflato; uta simplex et intellectu facilis esi, apud thenienses et
nemo tam ignavus est, uem ipse amor non divino quo Lacedaemonios varia exstat. In lide enim aque apud
dam furore ad virtutem inflammet. Quin etiam pro alio osotios dicendi artem non callentes, simpliciter lege sta.
moriamantes soli eligunt; non viri lantum sed etiam mu utum est, morem amatoribus esse gerendum; in Ionia
lieres, cujus testimonium exhibuit lcestis, quae sola pro autem et apud alios, qui barbaris subjecti sunt, amato
viro suo mori elegit. Cujus facinus tam praeclarum ju ribus indulgere turpe habetur, haud aliter quam philoso
dicaverunt dii, ut eam ab inferis suscitarint, cum rpheo, phiae el gynnasticae sludia, quia mentes generosas red
utpote mori amoris gratia non andeuli, neque feminam, lunt, et amicitias indissolubiles pariunt, yrannidi
cujus gratia ad inferos descenderat, sed illius phantasma miuime conducentes. pud thenienses autem lege et
monstrarint fecerintque, ut a feminis laceraretur. chil moribus circumscriptum est, ita u parentes et socii,
lem autem, pro atroclo amatore pugmantem et morien quoties tale quid vident, vituperent idem, cete.
tem, maxime honoraverunt et in beatorum insulas mise. rum lex et mos nullum voluntarium amaloris in amatum
runt, amati pro amatore morientis virtutem majoris obsequium adulatorium et infame ducentes omnia polius
facientes, quia divinior est amator amato, utpote furore moliri permittant ad amasium capiendum idque faciens
divino raptus. in oralione mult uidem reprehen laudetur, et dii quoque liceniam prastare videanur solis
denda sunt, sed hac potissimum, uod ab initio mo amatoriis perjuriis veniam dantes. Unde concludi
cosmicus solum laudatur, neque distinguitur ab urpe quidem esse pravo ac urpiler olsequi, houestum
more humano, uod inter benefici, uorum nobis Vero bono et honeste; pravus autem est amator ille ul
mor fit ctor, non nisi fortitudo memoratur, neue, garis, qui corpus magis quam animum curat, cum res
ua sit virtu/is cun amore //ini/as, monstratur, minime stabilis sit, contra virtutis adipiscendae causa
neque denique, ua si! amoris natura, cum hoc solum amatori bonorum morum, et ui sapientiam reliquasque
affirmetur : divinioren esse amatorem amato, utpoto virtules conferre possit, gratificari ab ouni parte lme.
divino amoris furore raptum, cui sententia et ipsa stum est : tanuam iio irtus parari possi , e!
erempl, uar citantur, contradicunt, meque aliud tanquam amator, ui secundum ausanian sapien
uid sibi ull m hoc, uod a ausania accuratius iam jan possidet, neue nre pulchri eam uarit,
erponitur : amatori ab amatis esse gratificandum , aliud uid uam oluptalem in amore sibi proponere
C. V-V. possi. ri sallen hac in oratione afferuntur,
. s oR. ausanias, rhetor ille et ga uanquan null inter se ratine conjunc, ua,
thonis amator, haud satis recle sermonem illum propo haedrus mondum figerat : morem allerum esse ho
situm dicit, quo morem simpliciter laudare jubeantur, resum, alterum pravum, deindle, amoris leges quan
uasi unus solus sit mor : uod non ita sit. Veneres maxime pertinere ad civilia instituta, sapientiam denique
enim esse duas, alteram Urani filiam antiquioreln, alle inter atmoris beneficia referendam esse. Sophisticam et
ram Jovis et Diones juniorem, uae vulgaris soleat dici : rhetorican orationis hujus naturan el pse lalo sub
adeoque duos esse mores, cum absque more Venus indict, his erbis (1, 668, 8) :
unuam sit. rgo alter clestis, alter vulgaris vocan , ,
dus est nor. Quanquam autem deos omnes laudare c. V, 668, 9.
decel, tamen, cum actio omnis per se nec mala sit nec C. RVcH oR. ausaniam excipiens ryxima
homa, fiat vero aut bona aut mala, prout recle aut per chus medicus, recte eum dicit geminum morem consti
peran perpetratur, eadem ratine non quilibet mor et (uisse, nisi quod mor non hominibustantum et animalibus
quivis amandi modus honeslus est et laudandus, sed ille incs, sed per totam rerum naturam, per omnia tam hu
 LC RD DSS. 9

mana uam divina latissime se porrigit. t quidem corpo- ! nuuc est, olim eral nostra natura. ria namque princi
um natura morem hunc geminum continet. lius enim pio fuerunt hominum genera, masculinum, femininum,
cst in corporibus sanis, alius in aegris amor, et, ut paulo et cujus nomen superest, re sublata, androgynum, utrius
ante ausanias asseruit, temperatis hominibus gratificare ue sexus particeps. orum hominum figura erat ro
pulchrum, intemperatis vero turpe esse, sic et medicina om tunda, manihus quatuor, totidemque pedibus instructa,
misin eo versatur, ut amatorios affectus corporis ad repletio capite uno, faciebus duabus adversis , auribus quatuor,
nem evacuationemque noscat et sanis quidem gratificetur, genitalibus duobus, ita ut dorsis adversis pectora atoue
agris autem adversetur. ione non solum /ines, abdomina essent conglutinata. ares a sole, feminae a
uibus annor conlinetur, recte circumscribuntur, sed erra, androgyni a luna erant procreati. Robore autem
et naturam ejus jam perspecm habemus : es enin corporis ingenti pollentes deos ipsos oppugnabant, naeque
reera, ul Socrates inf docet, or appelifus bono to, phialtae et gigantibus tribuunt poetae, hi audeban.
rum uibus indiget uibusque repleri se petit, et si Quo5 cum Jupiter aliique dii, ne honores et sacrificia,
mul parturilio animi pragmanlis, ui parere sludel cultusque omnis derum periret, delere fulmine sibi non
in pulchris ipsiusue si./!lu cuari. uide indicarent expedire, vix demum, re perspecla, Jupiter
definitionem su d alias uoque les, praler ne deos alloquens, Vider mihi, inquit, reperisse, qua
dicinam, pertinere rimachus opime dit. oss ratione fieri possit, ut et sint homines et modestiores sint :
enim porro medicinam oportet, inquil, quae in corpore in duas singulos partes dividens, infirmiores eos simul,
inimica maxime sunt, conciliare, et amorem illis inserere nobisque ob auctum numerum utiliores reddam, uod si
muum, ui idem gymnasticae etiam ac musices finis ne hoc quidem suffecerit, dividam iterum, ut uno tanlum
est. Sed ua st natura inimicifia illius, uan e crure ingrediantur. Quo simul dicto, medios divisos
raclius optime erplicl dicendo : secum ipso pollinem jussit curare : qui circumacto vultu in partem
discrepans in concordiam redire, ut harmoniam tum ar anteriorem, ut ob oculos semper habentes sectionem es
cus, um lyrae, non intelleril. Werba enim hac ad sent modestiores, effecit, vuluusque, cule adducla et in
musicam Solann rg/ert et lanquan parum perspieu regione umbilici consuta, curavit. Hinc autem nova
i interpretatur : oc forte significare voluit, quod ex mali seges obolta : dimidium enim quodvis, allerius du
his, uae prius discrepahant, deinde per arten conso, um amore, id quaerebat, inventoque, cum propter
nantibus harmonia efficilur. Qua uidem eracliti coalescendi denuo cupiditatem adhaeresceret, fame homi.
opinio non fui, cum neque discrepantia secundum il nes moriebuntur. isertus itaque eorum Jupiter, aliam
um prior si uan harmonia, neue altera leri mali medicinam excogitavil, genitalia in partem corporis
causa ribuatur. Quare neue causam amoris, cujus anteriorem transferendo ( hucusque enim non ex se invi
men naturam perspectam habet, in universum e. cem, sed cicadarum instar e terra generaverant subolem),
licare pofes rhnachus, eque in musica uidem, in amplexu, si vir feminae commisceretur, genita prole
lis si nor, eaponere le/. mmo, In musica speciem hominum propagarent, sin autem masculo ma
ipsa , inui, non esl gemiuus amor, sed quum ad sculus, ut satiati amplexibus, rerum ad vitam necessaria,
animos hominum eo ularis in conficiendis melodiis et in rum gererent curam. Haec itaque est amoris causa ; unus
recle utendo his. Ubi idem ac in medicina observes quisque cum sit hominis particula dimidia, partem alteram,
oportet : sanis et modestis scilicet affectibus gratifican quacum conjunctus coalescat in unum, uaerit; ui ex
dum eorumque esse clestem amorem ; vulgari vero androgynis sectis sunt orti, feminarum amori viri, viro
ri olymniae filio, ui ad voluptatem solam tendit, itn rum femina indulgent; quae vero mulieres mulierum pars
solum gratificandum esse, ul incontinentiam devites. sunt, feminas magis affeclant , ui autem secto mari ori.
Sed 5nis e affectibus oluplas ines, i u non ginem debent, puerorum amoribus sunt dediti. moris
inter amorem , bonum, et alterum, u olup itaque causa cum sit partium anle unitarum sejunctio,
tem ppetit, dislinquendum sit, cum hic degene finis ejus est non coitus, sed in priorem conditionem re
ndo solum primo ersistat. le est, uod ddi stitutio, idque intelligitur vel inde : si amantes quis
tur : Quin etiam anni temporum constitutio utrisque interrogaret, uid potissimum a se vicissim expetant,
llis amoribus plena est, uorum scientia astronomia voca exprimere non possent, sed quod animus uriusque cupil,
tur. Gror sequunur : rteterea sacrificia valicinatur ptius conjicitque; sin aulem Vulcanus iis
omnia ac valicinia, uac communionem derum homi adstans polliceretur, sese eos vinculis firmissimis copulalu
numque moderantur, circa amorem sunt modestum, quo rum, rursusque adunaturum, lati omnes acciperent. Cujus
quis erga parentes vivos et defunctos eterga deosjuste agit, gratia unumquemque decel Summa pielale deos colere, ne
cum aller amor, uo quis motus justa non exsequitur, in propler immodesliam iterum dividamur, sed ut obtineamus
omnem impietatem impingat. Reera enim, e polius, uam amor mobis ostendit spem, fore ut post
tonis opinione, diinus nor summus es, modo cum hanc vitam rursus uniamur, et suis quisque deliciis potitus
human ratine conjungatur, neque aticinatio ei, sed in antiqam naturam penitus restituatur. In uibus hoc
1hilosophia moleretur, 1, 668, 26-670, 34. polissimum desideratur, uod perfectionem el ame
Qua ccipiens ristophanes, jussus ab ryximacho liorationem admillere ristophanes non detur, sed
sternutamentum adhibere ad singultum sedandum, i restitutionem solum in priorem conditionem ; re
ror, inquit, si congrua corporis affectio hujuscemodi neue aliud uid, uod amantes a se incem. pe
crepitibus et titillatione indiget, ualis est sternutatio . (an, referre poluit, neque omnino an s species e!
bus erbis incongruitatem denolat inter rim gradus inter se distinati. ecmen omn perfe
chi prascripum, et doctrinam uam modo erposui, cionis notiia caret, cum pristina hominum conditio
1, 670, 34-671, 2. impielate referta dicatur, restitutio vero in priorem
D. RSs oR. Quae de amoris natura, e conditionem pielale oblimenda sil. ccuratior rtutis
clium secufus, ti9er rgrnachus, e ccura cum nore conneus non monstratur, c. V.V.
ius persequiur ristophanes, sed i, nonnisi de . G:s oR. mnes, gatho inquit, qui
amoris in hominibus origine et Jine disser, el con. haclenus locuti sunt, non rece in laudando more ver
trariorum, uorum alterum altero indict, //ini 8atividentur, cum non ipsum deum laudariu, sed ob
rem perfecte erprimat. eque enim, inquit, qualis beneficia, quac ab illo conferuntur, homines beus prae
1 U D .00 RU
dica vel unt : recta aulem laudandi ratio sola in omnibus
hacc est, ua illius, de quo agitur, natura ostenditur, ua
lium cum auctor sit. uidem recte se habent et
optime, in re, ui antea locu/i sun, pecca
!, os/endunt, sed ipse gatho praceptum suum in
sequen/ibus minime obser, c non nisi m t/licis (ertio loco, ! metaphsic hac uodammodo, magn
et sophisticis rationibus usus de moris natura con
fabule/ur. Celerum oratio ejus cum ristophanis
rctissime conjuncta est, cum, misso facto illo ge
mino more, hic uidem de origine et /ine, ille ero
de prasenti natura unius dei poetice salten erponal.
)ici enim : Deorum omnium beatissimus mor est,
utpole pulcherrimus simul et optimus : alterum, ob te
erilalem, aetatis florem et juventutem perpetuam (quan
immortalitatem ocat Socrates), uare Phaedro in hoc
minime assentior, od morem Saturno et lapelo anti
uiorem esse dicit, iinno prisca derum gesla, quae e
siodus armenidesque describunt, ecessitati potius quam
mori attribuenda censeo (uod idem fere jan ri
s/ophanes subindicaeral, universalem illun r
mach morem ad humanam naturam recans, ua!
ne per to/um uidem tempus eum possederi), alte
rum ob animi, ab omni injuria et lasione aversi, teln
perantiam, ua aliis omnibus cupiditatibus et libidinibus
moderatur, fortitudinem, qua et artem Superat, sapien
liam denique, qua poeticum spiritum amantibus infundit,
artes docet, ferocitatem omnem amovet, familiaritate
omnes conciliat. u uidem nor poeticus cun
omnia in se contineat a ceteris oraloribus hucusque
prolata, tum prorime accedi d philosophum amo
rem, uem in sequentibus Socrates describet, c. V
(, 675, 17-677, 35).
4. lsob.. Socrates anlequam ipse de amore lo
ur, judicium.faci de orationibus qua pracedunt,
et primum uidem de gathonis oratione : minum
atque verborum, inquit, elegantiam audiens Gorgiae
admonitus timui, ne finem verbis imponens galho Gor
giac facundi caput e sermone suo in meum transmillens
me mutum factum lapidem pro homine redderet ; - de
omnibus ero : ropositum videtur, non quomodo
mor ipse laudetur, immo ut quisque morem laudare
uam maxime videatur. Quapropter omnia praclarissima
ei attribuistis, sive revera illi adsint, sive non adsint, u
quam pulcherrimus optimusque appareat, ignorantibus
scilicet. Cujusmodi laudationem praestare non possim,
sed si vultis me vera loui et meo more disputare, non
nego , c. .
5. LR ns : SocR ls on o reliq in / enia inopia compulsa (h. e. humana conditio miser
parles diiditur, uarum prima qil de essentia, altera
de origine, tertia de fine, rta de generibus oris :
. c primum quidem, ceteris annuentibus, optime
orationem instituisse sibi videri ait gathonem, cum di
ceret, primo uid mor sit osendendum. Quod ipsejan
facit interrogans, respondente gathone. mor enim
omnis alicujus est amor, uod appetit. ppetit autem
quae nondum habet et duibus indiget. Jam cum, sicut
gatho dixerat, pulchritudinis amore omnia a diis sint
composita , turpitudinis autem amor (contr
hardrus, ausanias, /rimachus judiccrant)
omnino sit nullus, pulchritudinis ergo, utpote uam ap
petit, est expers, cum porro bonum et honestum sit idem
ac pulchrum, bono etiam omni amor caret, c. .
ua uidem sola pars est orationis dialectica forma
comprehensa, celerae partes narratione constan de
collu, od habuisse se dicit Socrates cum Dio
tin sacerdole, ficta, u detur, persona, hac ra
tione, ul sacerdos cum sil, de amore disserere libere
possi! enus au/em femina, ua de femineo
more ausanias direral iniqua, rg/ellat. Form
len narra/ionis hoc detur sib elle, primo, ne
Socrales ipse collocuores el conis, ui anle eum
direran, nimis aperle iuperare, deinde, ne e con.
frario se ipsum per immodesliam laudare ideatur,
uidem e parle, uun sin, propri , h. e. mhica
erprimantur oratione , uali i solent sacerdoles ac
ates. Quod et erb hac significare videntur u
perfecti sophistae Solent (, 685, 34) .
. ! primum uidem de origine noris, breiter
repeti/is ua de natura ejus modo defini sun, hac
frre disseruntur : Sicut opinio recta est medium ouod
dam intet ignorantiam et sapientiam, sic et amorem, cum
neque pulcher sit neque bonus, non statim sequitur esse
4urpetu et malum, sed medium uendam rect opinioni
correspondentem locum inter ista tenet. Quod s in
mlhicm formam trans/eras, videlur mor neque
deus esse, quum bonorum pulchrorumque sit expers,
neque ideo statim mortalis, sed damon uidam. nne
enim daemonium genus inter mortales deosque est me,
lium. Interpretalur enim et trajicit humana ad de0s,
divina ad homines, horum uidem preces et sacrificia,
illorum praecepla sacrorumque remunerationes. In utro,
rumque medio constitulus ea complet, ita ut universa
rerum natura ipsa sibi conneclatur. Per hoc vaticinium
omne procedit sacerdotunnque ars circa sacriticia expialio
nesque et divinationem omnem et magicam, ua uidem
omnia hic, in oratine mythic, eundem locun e
nen, uem ars erotica, h. e. philosophia, in erposi
tione dialectica leneret. orro uod sequitur : nul
to3 daemones esse et varios, quorum unus sil amor, i
intelliyi oportet , mult uidem esse amoris gener,
sed untm er his amorem ppellari ' . y
hica tem amoris hujus origo hacc es : Veneris na
tales quum celebratentur, parato convivio discubuerunt
dii celeri et (h. e. Diina Intelligentiae) filius
( h. e. ffluentia deus, ui dirinitus innatas
ideas hominibus affert). Cum cmati essent,
(h. e. pertas el miseria humana) mendicatura ci
bum venit et circa fores (erilatis) obversabatur. us
nectare ebrius, vinum namque nondum erat (h. e. ebrie
tate diina ill ebrius, uam scienia', diini nec
ris, prima degustatio in humano nimo ercital
uanque n semper secum fert), Jovis hortum (h. e.
nimum humanuin) ingressus est et somno gravatus
dormiebat (sicut idea innatae in animo dormiun).
es maler arfium ), pacto filium quibusdam insidiis
ex oro conciperet, excogitavit, uare juxta illum accu
buit, moremque concepit (h. e. phrlosophian ua
finitam conditionem humanan d infini raduci).
Venerem itaque, utpote in ejus natalibus genitus, Comita,
tnr, naturaque, cum pulchra sit Venus, pulchriludinem
seclatur; cumque aupertalem habeat matrem , indigus
semper est omnium, pauperumque more, squalidus, durus,
pedibus nudis, sub dio, et ante fores, matrem sequens,
noctes exigit. Secundum vero patris stirpem, pulchris
o bonis insidiatur, virilis, audax et vehemens, sagax
venator, novos semper dolos texens, prudentiae studiosus,.
versutus, per omnem vitam philosophans, incantalot
fascinatorque peritus, veneficus atque sophista (q
referenda dentur ad Socratis mores Jere omnia).
eque immortalis omnino secundum naturam nedue mor
talis est, sed interdum eodem die pullulat atque vivit, u0
ties exuberat, interdun moritur alque iterum reviviscit ob
patris naturam (ua de phsico amore mazime len
et de eo, ui rec opinione nitiur, de philosopho
 L C RD1 DSS.
amore non item). Quod vero acquirit, continue subter
luit, uocirca neque mendicus est amor neque etiam
opulentus, id quod infra (, 685, 11 sq.) de opinioni
bus, affectionibus, scientiis singulorum hominum
plicatur. orro, s ad amorem philosophun trans
aas, inter sapientiam et inscitiam medius est. eque
enim sapientes philosophantur neque ignorantes, ui
scire se putant. Sapientia vero est pulcherrimum quid
dam, mor autem circa pulchra versatur, ex quo sequitur
morem esse philosoplum, qui medium tenet inter sa
pientem ignorantemque. Qui aulem sapientem eum et
beatum pulant, elu qalho fecerat, eos in errorem
inducit, uod morem esse talem existimant, ale est
uod amatur, cum potius talem haberi par sit, qualis est
amans, cui mor inest, c. .V.
C. Jan ui si /inis amoris, erponendum. Qutori
(ur enim, cujus gratia pulchra potissimum amet et quid
ab iis expelat. Pulchra igitur si ponas eadem esse atque
bona, hoc scilieet a bonis expetit amor, ut adsint sibi,
quorum possessione sit felix. Qui quidem amor omnibus
hominibus communis est , cum omnes felices esse velint.
uod autem non omnes amare dicuntur, haec est causa :
(elicitatis amor in multas species iterum dividitur, uum
alii ament divitias, alii gymnasticam, alii sapientiam ;
uare amor in universum nihil est aliud misi appetitio,
qua bonum sibi semper adesse omnes cupiunt, ui autem
broprie amor vocatur (s u species ea, cui maxime id
omen competit), neque is, quem dimidium sui quarere
nonnulli ( ristophanes) ferunt, aliud uid diligit atque
appetit prater bonum. Jam si quaeratur, ua re agenda
id petat, apparet esse partus in pulchro, tam secundum
animam uam secundum corpus. ominum enim prae
gnans et gravidum corpus est, praegnans et animus, et
cum primum ad certam aetalem pervenerint, parere natura
nostra cupit; parere vero in turpi nequit, in pulchro po
est. st enim generatio res divina, a deformi abhorrens,
utpote qua in ipso mortali sempiternum et immortale ap
petit. Quod addilur, ex iis, quae-supra concessa sunt,
- guandoquidem amor est appetitio qua bonum sibi
semper adesse quisque desiderat, - concludendum esse,
amorem eundeu, immo alitatis uoque esse : hoc ui
dem crum est, s interponas, immortali/en d
summum bonum summam perfectionem pertinere,
c. V et V.
D. moris genera divers : amor, de quo modo uae
rebatur, et ipsis animalibus inest, praetorea unicnique
corpori, enimvero eo ipso tempore, uo animalium unum.
uodque vivere dicitur idemque esse, ut a pueritia ad
senectutem, nunquam lamen in se ipso eadem continel,
sed novum semper efficitur, et vetera exuit, secundum
pilos, carnem, ossa, sanguinem, universum corpus.
Qod idem etiam in animis singulis contingit, cum non
affectiones solae, sed etian Scienliae aliae evanescant, aliae
fiant, et unaquaeque semper mutetur, uod DR ap
pellamus, Quo pacto omne mortale servatur, non uia
semper omnino idem sit, ut divinum, sed uia, quod
tabescit et abit, novum aliud semper et simile sibi relin
uit. Qua uidem ratio idem fere significat ac e
rclifeum /lumen, uo omnia sensibilia imbuuntur,
c. V. - 9eneratione, u ndividua seu singula
res sernur, transitur ad generationem enus
serur. uidem de qeneratione hac secundum
corpus jam erpositum est. Restat de generatione,
genus serur, secundum animum eaponatur.
u e ilerum bi/ariam dividitur. rima pars ea est,
uae recta opinione nititur (cfr. rgum. haedri et
hraeteti, ars ) et qua! gloriae studio continetur.
rocreat autem virtutes omnes : justitiam, pruden
"
1
tiam, temperantiam, eamque sectantur poelae praeser
tim, legislatores, philosophi quoque, quatenus cum
pulchris confabulantes pulchras disputationes generant,
c. V. - Resl l/era generationis secundum
animum pars, ua scienia nifitur et cui prasidr/
philosophus nor. Quam generationem cum m.
steriis comparans appellat lato.
Quicunque his cupit initiari, a juventute statim
pulchra aunet corpora, et unuin sibi deligens amicum,
veris eum rerum notitiis imbuat , hinc deinde ad contenn
plandam, quie omnibus est corporibus communis, pul
chriludinem progrediatur, omniaque corpora pulchra
amet. corporibus tunc ad animas SSe erigat, earum
scrulando pulchritudinem, animamque pulchram pulchro
corpori anteponere paulatim assuescendo, et quod in legi
bus, officiis et moribus est pulchrum hinc perspiciendo,
domec unam esse in omnibus pulchri naturam intelligens,
pulchritudinem animarum corporum anteferat pulchritu-.
dini. legibus et moribus ad scienlias progrediatur, ut,
ampliori pulchritudinis notione parla, pulchriludinem re
bus singularibus inhaerentem minoris faciens, ad ipsum
tandem omnis pulchri (ontem accedat. Scientiis namque
et philosophia praparato satis animo, ipsum per se et
snapte natura pulchrum, ab omni concretione mortali
liberum, semper sibi simile, a deformi ac turpi remolum
longissime, cujus participatione rebus aliis pulchriludo
inest, a passione omni immune, conspiciet. is gradi
Dus ad pulchri ipsius contemplationem evectus, summa
fruetur beatitudine, humana omnia parwi pendens, con
templationi hujus pulchri unice inharens, nihil al:ud,
am id intueri, indeque summam haurire felicitatem
cupiet. Cujns demum vita vitalis est. Cernens enim
ille eo oculo pulchrum, guo cerni polest, non imagines
virtutis solum, sicu ii ui rec opinione solum ni/un
tur, sed virtulem ipsam pariet, guippe cum non simula.
crum, sed rem ipsam atlingat, cumque virtutem veram
pariat alue alat, deo amicus efficietur et, si quis alius,
is maxime immortalis exsistet, c. V et .
6. soDI. is a Socrale dictis, intrat lcibiades,
ui, nt temulentus, cum strepitu mullo jocalus, in ordi
nem tandem cogitur, monitus ab ryximacho, unicuique
esse laudes moris celebrandas, ad eumque esse dicendi
ordinem jam devolutum. egat lcibiades sese cum so
briis oratione esse certaturum , tamen, ut aliqualenus
satisfaciat legi a convivis scitae, de Socratis laudibus di
cturum, idque praesente ipso, uo facilius, si uid falsi
narret, redargnatur, c. et .
7. ns R : Lc s on . Celeri uidem
/ores, uod amoris genus laudarerunt, idem ipsi
ue repraesentantes ipsorum una mores descripse
run 1. Quod in Socratis oratione, /pote uam non
se ipso, sed Diotima sibi ignorani erhibitam /init,
fieri non poluit. nc igitur quasi alleran Socra
tica orationis partem suppleturus lcibiades accedit,
uem amer Socrates et ui hac de causa, ualis
si! amator ille, s uis allus, erponere dlebal.
reera descriptio, uam.facil Socratis, in singulis fere
uadra ! cum amoris, uan fecer Diolina, erposi
tione. /que talem re ips fuisse Socratem, cum
multis locis (, 690, 31, 40 sqq., 691, 26 ; 692, 21; 694,
1 sqq.) asseritur, lum el inde concludas lato oluit,
u neque amor dhuc inter Socratem et cibiadem
persislit, immo iratus hic el populari ambitione su
pera/us biit, deinde u Socratis orationem non
audierat, denique uod temulentus, non nectare
ille, sed jno, in uo secundum prerbium eritas,
d laudandum Socratem accingitur. Quae uiden
ebrietas, sicut contraria est Socratis, uem memo
12 RGU DLGRU
m ebrium di (, 689, 54), temperantia et cogit : ejusdem viri esse tragordiam com.diamque conn
tudini, i lcibiades, u pulcherrimas animi, ponere, eumue qui arte tragicus est, esse uogue comi
corporis, fortuna dotes Satrica lelate profudi,
omnino opposilus est Socrafi, ui Sro natura per
similis se ipstm icit et quasi in diinilalis lemplum
commutavi. Qua jam summa fere est lcibiadis
orationis. ccasionem autem laudandi Socratis capit ab
gathone, uen coronatum venerat et cujus amorem
invideri sibi a Socrate dicit, mec tamen polest, uin
parte vittarum, uibus gallonem coronaveral, repetila,
ipsius hujus mirabile caput reditniat, qui non solum uno
die, ut gatl, sed semper omnes homines sermonibus
superat (1, 689, 33 sqq.), i hoc ue modo ga
thonis poeta ctoria in Socratis philosoph ctoran
be.
Silenis vel Satyris, lcibiades inqui, similis
est Socrates, ui sedentes inter allas imagines a sculplo
ribus figurantur, ita ut listulas tibiasve teneant : qui si
bifariam aperiuntur, reperiuntur inus imagines habere
deorum. Verbis enim Ita demulcel houines, ut omnes
fere oratores eloquentia longe superet; me autem, uo
liescunque eum audio, ita afticit, ul exislimem vitam non
vitalem esse, si, ul vivo, Vivere pergam. unc igitur
solum vereor, quia conscius milli sum, defendere me non
posse, uin sint agenda quae jubet, sed cum ab eo disces
serim, populari ambitione me superari , c. . -
Qui quidem, cum semper inter pulchros verselur, sub hac
Sileni figura miram occultal temperautiam et moderatio
nem, ita ul neque pulchritudinem corporis cujusquam,
neque divitias, neque honores, neque celera, quae vulgus
admiratur, flocci faciat : id uod optime probi
tione qua usus est lcibiadis amore, ui narratur,
c. c V. - Sed qua temperantia erga pater, ui mortuus est anno 424" anle Chr. n., jan
pulchros, ea lem quoue est patientia laborum, frigoris,
famis, qua in expeditione adversus otidaeam omnes
superavit. Rursus vero in commessationibus, inprimis
bibere recusans, quando cogebatur, nnes protinus longe
superabat, et quod omnium maxime mirabile est, ehrium
Socratem nemo unquam conspexit. Quin cum in pro
fundam aliquando incidisset meditationem, a summo
mane ad lucem usque sequentem sub dio in eodem loco
immotus sletit, donec, od quasierat, invenisset. For
tis animi hoc maxime dedit documentum : vulneratum
me hoslibus undique cingentibus eripuit, fortitudinis
autem praemium, uod ipse meritus erat, ut milli dec r.
neretur, operam dedit, cumque apud Delium nostri fuge
ren, cum Lachete, omnia circumspiciens, trucique
vulu, guo terrorem hostibus incuteret, pedem retulit.
uare ut omnia ad finem consummentur, cum omnes alii
viri illustres aliis comparari possint, ipse non nisi ipsi
comparari potest, cujus orationes quoque Silenis persimi.
les sunt exteriori aspeclu contumeliosie, sed quae inlus
omnia virtutis praecepta comprehendunt. eque erga
ne solum talis visus est, sed erga omnes, uos ille primo
uidem amatoris specie fefellit, cum mox pro amalore
amatus evaserit, contra ac iis accidi, u noren
un, non fem esse arbitranfur, cum tener enim videtur, uodcunque nomen quis cui imponal, id
rimus primo, mor squalidus et durus esse pareal,
C. V-V. uod s erum esset, ne fals uidem enunciatio.fieri
8. CoNcLslo duple.r est, cum primo quidem galho,
quem conciliandum sibi proposuerat lcibiades, ab hoc
ad Socratem accedat, ut ab eo laudelur : i philoso
phus is esse appareat , ui et poesim supere uique
ceteris omnibus laudes imperlire possi (c. V);
- secundo loco alii convivae nocte procedente vel abeunt,
vel sopiti dormiunt; Socrates solus cum gallone et
ristophane poetis, pote u nim irtute prorini
b ipso sin , vigilat et c iis disputan3 hoc eos filteri
cum : h, e., cum memo eorum quos poetus nuncupant,
raque arte, comica et tragica, simul ercellat, c
rum poetam eum demum esse, qui non solum rte,
sed in ips i humilitatem comica usa cum subli.
i e tragica: conjung, sicu modo monstrum es
de more philosophico ejusque simulacro terrestri
S0crale, cujus reuera talis est, c. .
CRLUS, 1, 283 sqq.
DLoc FoR est simple. ermogenes, Callie fillus,
et Cratylus, Heracliti discipulus, uterque Socratis ami
cus, inter se colloculi erant de recta uominis ratione,
utrum natura rebus sit singulis an conventione quadam et
cousensu hominuul. t ermogenes quidem, sophista
rum opinionem amplexus, pote communi sensui ma
gis accommodalan, conventione contendit nomina
rebus esse imposita. Contrariam partem defendi Cra
1ylus, homo erudifus et ui erclifi philosophian
i ad nonlinum rationem deflei, t diceret, no
min esse rerum imagines ab animo quidem, sed
necessile uadam, procrealas, nomina auten l
modo confic e nomin uidem esse. Quare ermo.
genes Socratem percontalur, num intelligat quid dicat
Cratylus, natura rectam nominis rationem esse affirmans,
sed ermogeni nomen hoc ermogenis esse negans.
empus dialogum hunc insutum esse olui
lato, el hinc cognosci potes, uod ermogenis
non in esse detur (, 283, 34 s.), el uod menio
Ji rodici et rotagora sophisfarum tanquam eliam
um enium (, 283, 27, 284, 49, 235, 13; 288, 49).
" DLoc! nc duabus partibus continetur,
prima, in qua ermogenes cun Socrate colluitur,
tera, in ua Crallus. Uue pars ilerum dividi
tur in duas prtes, on ino con/icinur.
n prin ero parte (c. -) monstratur, nomina
non conentione, sed natura rebus competere, nec
uemlibet posse nomen cuilibet re ccommodare. In
secunda parte (c. -V) uariur, uanam sit
illa n rebus competenus nominis rectitudo. er.
tio loco (c. V-L11) rectitudo hac neue ea
esse osendiur, omnibus nominibus ualiter
coneniat, neque tam perfec ue absolu, uin
errorem admi. remo jam , de errores in
imponendis nominibus manarint, docetur, et quare
/iat, ut is ui nomina sci, non, sicu oluerun ! e
raclitei, et rerum essentias inde s/inn perspciat :
immo ea ideis solum posse res intelligi.
. rimus ermogenes sententiam suam his fere
erbis eaponil : lia quidem nominis ratio atue recti-.
tudo esse non potesl, quam conventio et consensio, milli
esse rectum, sive privatus is fuerit, sive civitas, c. 11.
posset. Itaque Socrates : stne vera, inquit, oratio
et falsa: ermogenes, contrarium hoc esse ipsius sen
tentia: non nimadertens, concedit, et ne ea quiden
oppugnat quae Socrates inde concludi, cum dicit : Quae.
Cunque oratio vera est, totam esse talem, omnesque ejus
partes, necesse est, unde, cum nomen sit orationis pars,
id quoque aut verum esse, aul falsum, sequitur. Sed con
clusio hac mondum er omni parte firn es!, cum
Jieri possi, u oratio falsa omnibus ea uiden nomi
 LC R) DSS.
nibus eris, sed minus rece inter se conjunctis con
Sfe. Socrates ro nomin minus rec/6 inen se con
iunc ne recle uidem usurp esse ult. Quid si uthyphrone Prospaltio (homine fanatico, cfr. rgum.
igitur recte usurpare nomen, uid/alse, in sequen
1s e ponatur necesse es. ermogenes ipse, cum
Socratis sententiam minime assequalur, aliam nominis
rationem quam conventionem se habere denuo negat,
exemple addito civitatum tum Graecorum tum barba
rorum, ui saepenumero eadem diversis neqne iis falsis
nominibus nuncupent, c. . Rem accuratius demon
straturus Socrates a rotagora initium facit, ni dixerat
rerum omnium hominem esse mensuram, et ab uthy
demo, ui omnia omnibus similiter esse simul et semper
affirmavera, t jam appareat, unde ermogenis opinio
de nominis rectitudine flueri. Quae si vera essent,
neque alii homines prudentes essent, imprudentes alii,
neque boni alii, alii mali, neque res ipsae essentiam
quandam firmam haberent. Quod ut ita sit, tantum
abest, ut praeter res ipsas actiones quoue illarum secun
dum naturam suam, non secundum opinionem nostra
fiant. Jann si, er Cral li opinione, nomina ponas esse
rerum imagines naturali uadam necessi/ate in
nimo nostro procrealas, dicere ue una quaedam
actionum vel operationum est, uas secundum rerum
naturam fieri oportet. ars dicendi est nominare.
minandum igitur ea ratione, qua rerum ipsarum natura
nominare et nominari p0sulal, non auteln pro nostrae
voluntatis arbitrio. Jam ad nominandum opus est in
strumenlo, nomine scilicet, quo invicem docemus aliquid
et res, ut sunt, discernimus. t sicut textor radio uti
tur instrumento, fabri lignarii opere, ita ui nomine
instrumento usus docet, artificis cujusdam opere utilur,
em legislatorem appellat Plato, quia lex nomina tra
dat. st autem hic arte praeditus nec cujusque viri est
nomen imponere. Quis ero si hic nominum i/e,
lato dicere omisi, hoc solum addit, rariorem eum
omni artitice inter homines reperiri, unde recle conclu
das, artificen hunc esse mthican Jictionem id genus
li solel lalo d supplendas res ua ratio derivatis uaeritur. Jam si guis dical, deos prima illa
cinationi se sublrahunt. orro oportet, illum nominum
institutorem nomen natura rebussingulisaptum in vocibus
et syllabis exprimere, ad archelpon uoddam respi
cientem, uod ipsum nomen est. Quodsi non iisdem syl
labis uisque nominum conditor nomen exprimit, qua
tenus eandem ideam attribuit, eatenus recte se habet
nomen, sive apud Graecos id, sive apud barbaros fiat.
ta refellitur ermogenis de ariis dialectis objectio.
Denique dialecticus vir, ui interrogando et respondendo
oratione utitur, rectene an contra confectum sil nomen,
dijudicabit. Cratylus igitur vera locutns est, cum dixit
mina rebus natura competere, nec ermogenes ultra
repugnat, modo Socrates ostendal, quam dicat esse na
tura reclam nominis rationem, c. -.
. Cu obsecuurus Socrates perlongam incipit
erplicationum etmoloqicarum serien, er uibus
majoris momenti hac fere denur : Leviter perstri
6tis sophistis qui pecuniis acceptis docent, initium facit
ab omero, ui distinguit circa nomina quae homines,
et quae dii inducunt, et exemplo usus styanactis nomi.
nis, hanc docet esse divinam, h. e. reclam nominis ratio.
neln quae ex ipsa rerum natura petita sit, c. s. orro
individuarum rerum nomina genus fere indicant, ad nod
pertinent, neque refert, sive addita littera aliqua, sive
subtracta sit, donec essentia rei significatae in nomine elu
cens dominatur. Cujus rei ipsarum litterarum nomina
exempla sunt, c. . nde ad heroum nomina descen
dit, quoum plurima aut mores eorum et ingenia, ant
praecipuos casus indicant. Sun tem in hac nominum
13
erplicatione nonnull iolenter de, et sub finem :
Reor equidem , dieit, hanc in me sapientiam ab
cognominis dialogi) emanasse. Sic igitur agendum arbi
tror, ut hodie quidem utamur ea, cras autem expiabimus
eam, eaque nos abdicabimus, si modo hominem nacti
erimus sive sacerdotem, sive sophistam harum expiatio.
num peritum. Quibus erbis hoc fere subindic
lato, hanc de nominibus disputandi ionem d
erifalem et d rerum naturam indagandas aptam
non deri, c. V, V init. - omina propria ultra
Dersequi praetermittit, utpote fortuito pleraque imposita.
In nominibus autem qua nos appellamus communia,
explicandis plurimus est. Sed uod hujus inestiq
/ionis capu est, de derum nominibus dispulaturus se
nihil fere de ipsis ipsorumque nominibus veris considera
turum dicit, sed de hominibus potius, ua potissimum
opinione nomina iis imposuerint (c. V init.). lu
rima autm nomina, quae explicantur, secundum eracli.
teorum opinionem notiones continent vel FLUD vel FL
s sSDI. Quare addit : ntiquissimos videlicet
illos nominum auctores, ut et sapientum nostrorum plu
rimis accidit, ob frequentem in rebus pervestigandis cir
cumvolutionem, omnino prorsus in vertiginem incidisse,
uo factum pulo, ut res ipsa circumvolvi et omnino ferri
iis apparerent (c. V init.). orro uaedam esse
barbarica addit neque ea quidem explicabilia secundum
Graecam linguam, aut propter euphoniam ita delorta et
deformala, ut, si detur unicuique arbitratu sno et demere
et addere, magna utique sit licentia et quodlibet nomen
cuique rei unusquisque accommodare possi , licen
fia ipse lalo, u hanc inestigandi rationen per
sringerel, in complurium rerum nominibus erpli
candis ironce idefur usus esse, c. V-. Jam
cum in magno nominum numero errdem fere semper radi.
ces, u nos dicimus, apparuerint, scilicet (vadens),
(fluens), (ligans et delinens), alia hujusnodi,
num prioribus his et simplicibus eadem sit rectitudo ac
nomina posuisse et idcirco recte sese habere, aut a barba
ris quibusdam ea nos accepisse, esse autem vetustiores
obis barbaros, aut ob velustatem distracta ea discerni
non posse, tergiversationes hae sunt eorum, ui nolunt de
recta impositione primorum nominum reddere rationem.
Recla interpretatio ita institnilur, ut, ualis uaeque res
sit, indicetur. omen est imilatio quaedam rerum quae
fit per vocem. Sed imitatio haec non talis est, ualis ea
quae fit per musicam vel picturam. am musica sonos,
pictura colores tantum exprimit imitando. Quae contra
verbis fit imitatio, ipsam cujusque rei essentiam imitari
alque aperire sibi proponit. Quanquam reera hoc
eri minime eristimail lato, sed ridiculum visum
iri arbitror , inuit, si res ipsa imitatione per literas
syllabasque manifeslae fient . Celerum ipsis elemen
is im , u nos dicimus, smbolicam, tribui,
per se ips significationes quasdam erprimnt : verbi
gratia dicit velut instrumentum omnis motus esse, ad
ea pertinere uae per omnia maxime penetrant, per , ,
, , uae literae vehementioris spiritus sunt, talia re
dam significari, et linguae compressionem et retra
clionem habentes ad et vim exprimendam
valere, ad levia, liquida, pinguia, hujusmodi cetera
exprimenda, , cujus sonus imo gulture detinelur, ad
, etc. Denique in magnis posuit nominum
auctor, o in rotundis, c. -V.
. Jam solum habemus theoriam de origine
nominun naturali. Restat t monstretur, theoriam
hanc non impedire uominus errores committamus et
14 RGU D.00 RU

ipsi in nominibus usurpandis, et in imponendis commi num origo hac e parte elidalur, c. V111-Ll.
serin nominum cores. Quin efiam conentioni S.5 V. Quanam igitur, is et quo pertinens si
locus relinquendus est. Denique neque init cogni nontinum cum rebus offinitas, superes dhuc l e.
tionem atque scienliam e nominibus haustan esse ponatur. omina enim significare natura, non modo
neque nunc iis pendere doce/ur, sed ab ideis uas uales vocabulorum inventoribus videantur res, sed quales
pell lato. Interloculoris parles, erinde Cr eliam revera sint, ut, auditis nominibus, intimam earum
lus suscipi , ui quum iis qua dispulavit Socrates, veramque statim liceat naturam perspicere, ea praesertim
prorsus assentiri se dicat, Socrates ironice : ipse fullus ralione Cralylus contendit, uod luere omnia sem
uoque, inquit, sapientiam meam jampridem admi perque mutari significent, manifestum sit eum, ui
or, neque nimis confido. Quare denuo examinandum, nomina posuit, scieutem hoc fecisse. Contra hac So
quid dicam, existimo. am a se ipso decipi gravissimum crates : periculum est me quis dum res investigans
est. Sed continuo, qua in re opiniones isorum diffe nomiua sequitur attenditque, quale unumquodque vult
rant, manifestat. Consentiunt enim dicenes, nomina csse, maxime decipiatur, guoniam is qui principio nomina
rebus natura compelere, porro docendi gralia ea usurpari, posuil, quales esse res opinatus est , talia guodue nomina
denique imponendi nomina artem guandam esse. rten! effinxit. ec magni est momenti, quod objicitur, nomina
vero hanc omnibus similiter inesse hominibus non conce sibi consonare alue in idem fere lendere, cum ex errore
dit Socrates, neque iis assentitur quae Cratylus addit : id queal proficisci, si primo deceptus nominum institutor
omnia nomina recle posita esse, ea aulem , lae Socrates sequentia rursus ad primum vi uadam traxit et ipsi con.
dica non recte posita esse, aut omnino posita non esse, son are coegit, cumque sint plurima eliam, uae, non
sed vano vocis flatu consistere, aut aliud quid significare, mutari semper omnia, sed secundum leaum op
velut ermogenis nomen non Calliae filio competere vi nionem res quasdam stabiles et manentes esse, signifi
deatur, esse aulem alius cujusdam nomen, cui et natura Cant vocabula.
insit quae nomine conlineatur. Sunt praeterea in Cratyli sententia, uae sibi repugment.
Quae quidem ita refutare conatur Socrates, ut fieri posse Dictum quippe supra, nominum auctores res, quibus
demonstret, ut id, quod vanum vocis flatum appellat nomina imponebant, cognoscenles hoc (ecisse, et contra,
Cratylus, momen uidem sit minus recte usurpatum, a nominibus ad rerum perveniri cognitionem. Quaeren
nihilominus lamen sit nomen. omen enim est imitalio dum est igitur, unde primi nominum auctores, cum non.
rei, sicut pictura. Jam (ere accidit ut viri imago mulieri, dum essent nomina, cognitionem acquirere potuerint.
et mulieris viro tribuatur; nihil prro impedit quominus Cratylus respondet, verissimam sibi videri rationem, qua
1den error in nomine committatur. d quod Cralylus, dicitur excellentiorem quandam potentiam quam huma
aliquandin reluctatus, vix tandem concedit. uod in nam prima rebus nomina posuisse, sive deus, sive daemon
nominibus accidere potest, Socrates pergit, ut nonnulla aliquis fueril. rgo, Socrates inquit, quod minime
non congrua rebus reddamus, idem dicendum est de ver fas est arbitrari, deus hic sive daemon secum pugnantia
bis el de orationibus, ut partitione facla allerum sit Vera Sensit, siquidem alia nominum omnia fluere, alia non
loqui, alterum falsa. eque prima quidem nomina erro omnia Iluere significant. Cum igitur dissentiant conten
ris sunt expertia. Quemadmodum enim in picturis acci dantque de verilate invicem nomina, neque [as sit mul
dit ut congruas omnes figuras coloresque adhibeamus, titudine dijudicare, ulra propius ad veritatem accedant,
itemque ut non omnes, sed partim subtrahamus, partim nihil aliud superest, uam ut, nominibus derelictis, res
superaddamus, et plura et pauciora, ila ui per literas per Se ipsas cognoscamus, tum er se inviceln si quo modo
ac syllabas rerum essentiam imitatur, eadem ratine aut inter se cognatae sunt, um per ideas, ua iis inharren!
competentia omnia tribuit, aut pauca omitit vel interdum uteque numquam mulantur. am si ideae, v. g. ipsum
addi ; ude imago quidem efficietur, sed non pulchra nec pulchrum, alla ejusmodi, non essent, res pulchrae neque
plane similis. Quam hic facit objectionem Cratylus : lit nominari, neque cognosci potuissent, quia nunquam
era vel ablata ve! addita, vel transposila, nomen non eodem modo se habent, nec cognosci potest, uod sem -
solum minus recle scriptum esse, immo vero slatim aliud per sublerfugit. Immo neque cognitionem esse affirman
quoddam fieri, Socrates refellit, valere quidem hoc dum est, si semper mutantur omnia nihilque permanet,
dicens de numeris, quorum, dempta ve! addita unitate, uia cognitio, gua ipsa semper mulatur, simul et in aliam
natura statim ac species mutetur, sed longe aliam quali cognitionis speciem delabetur neque cognitio erit .
tatis rationem esse quam numeri. eque imago omnia Utrum vero haec ita se habeant, h. e. trum idea hac
prorsus similia habere debel, qua et illud, cujus est statuenda sin, an ut dicunt eracliti sectatores, omnia
imago, et me nomen quidem ; gemina enim omnia fie velut fictilia fluere atque concidere, et omnino, uemad
rent, de neutroque illorum dici posset, urum sit res dum homines destillationibus capitis aegrotanles, simi
ipsa, utrum nomen. rgo quando rei, de qua sermo "st, liter quoque res affectas esse, destillatione scilicet et
figies nomiui inest, licet non omnia convenientia adsini, fluu nnes res involulas esse, hoc eliam lteriore in
dicta erit res, bene quidem, cum omnia adsunt, male, estigatione egere ironice signific Socrates, c. LI
cum pauca. Quod cum jam non recusare possit Craty ,V.
lus, quanam sit illa nominum cum rebus, uarum sunt
nomina, similitudo, Socrates quarit. Qu ero seq
ur : necesse es elementa, ex quibus prima nomina
componuntur, natura ipsa rebus esse similia, similitu CRS, 1, 250 Sq.
dinis causam subindicare poius q presSis
erbis nnifesre dentur : elementorun scilice! Fragmentum hoc cum Republica et cum imaco di
cum ideis latonicis //initem. Similitudinem enim logis i coharet, t citas lalonica, de qu heo
eam, secundum quam litera lationi, litera lae retice eaponiur in Republic, uibus uniers mundi
vitati, aliae litera aliis notionibus congruunt, exemplo s contineatur, in imao monstretur, in Cri
usus vocabuli et aliorum, statim oslendit tem, qualem in certamine se prastet conra inimi
non omnibus inesse nominibus, sed consuetudinem et cos numero et potentia superiores (cfr. 11, 197, 48
cousensum in his va ere, i uralis non i sqq., 203, 34 sqq.). Jam uid sibi olueri lato in
 L R D) SS. 15

ermocrate d/ogo, uem tribus his prioribus su onrmium marine pius judicandus fueril. odern
juncturus fuer (, 198, 32, 251, 16 sq.), sed non tem pertine llerum ecusationis caput, uas
conscripsit, haud salis liquet, nisi i / le stuas, diinas humanasque leges contemnere docens Soer
lafonen , postn e esligiis , : in pra 3eni tes juentutem corrumperet atue inde malus cs
superesse arbitrabatur ciilatis sua, qualis hac.fue. esse conincerelur. oc itaque in scribendo Critone
ril priscis temporibus, in Critia monstrait , in er proposuisse sib l detur, ut demonstrarel, tan
m:ocrate e iisdem estigiis argumentando erpositu tum ab/uisse ut citatis legibus ipse injuriam
rum fuisse, ualis fulura si harc clas, prasent sua sponte inferret Socrates, cl alios in/erre doce
rerum publucarum institutis ad melioren stalun ret, l ne injuriam uidem per easdem leges sibi
cmendalis. ellum ipsum, uod in Crilia descriplu illalam repellendo tam serre fas esse putaret.
rus e inter tlantidis insula incolas el priscos Crito, ir ptimus idemque Socratis icissimus,
henienses, e latonis opinione haud diversum sed neque nimo neque ingenio prastans, ipso die, uo
detur esse bello ersico, i barbaric ue redituram a Delo pulabat mavem sacram, primo diluculo
//ica ci is in s / ersic c i/S es fi Socratem in carcere convenit, hoc consilio, ut eum ad
fere referant, Plalonica cro, ua priseis the fugam capessendam impelleret. ffendit autem Socratem
iensibus dica/ur,eii lis estig el d posferos adhuc suavissime dormienlem, cujus animi pacem admi.
oorum adhucerstare putanda sin!. Ceterum materies ratus paulisper tacitus ei adsistit. andem expergefacto
hac' historica polius m philosophica cum Plafonis ei nuntium de nave affert, ut ipse quidem putat, tristis
inqenio minus conenire delur. Scu enim ipse di simum (postridie eniun post navis reditum Socrati mo
cit (1, 198, 8 s.), ad ea accurate imiland, ua in riendum erat), ut Socrates, faustum felicemque : nam in
bello c uqnis rem erentes et sermones cum singulis somnio ait mulierem sibi visam esse pulcherrimam, uae
conferentes qun el dicunt, neque poela sufficiunl ne vocaret cum atque diceret : .
ue sophis/a, sed ris opus es, les sunt imarus, o. Unde simul conjicit navem postridie solum
( fias, ermocra/es, clibus rebus simul el philo venturam, c. , .
sophia satis imbutis. re vel hunc ipsum dialogu 11a u/riusque moribus breifer no/alis, consilium
non nisi inchot lato, et in initio statim dubtf suum Socrati prbare conatur Crilo, has fere afferens ra
tionem haud obscure caprimi, trum ad finem per tiones : vulgi opinioneln, uam turpem amicis evasuram
ducturus si nnon (11, 251, 8-26). dicit, utpote qui Socratem servare nolnerint, periculi et
e ceteris, ua in hoc fragmento narrantur, pauc pecuniae impendendae exiguitatem, oflicia denique erga
sufficien!. uod enim bellum inter pristinos he filios ceterosque, quibus perfungendis quasi per ignaviam
nienses et tlarifidis incolas nte nem milli nno subtraxisse sese et vitae tadio labores 2ffugisse fore u
rum estum esse dicit, hoc eo pertinet, mundi videatur Socrates, c. -V.
/es decem millium annorum s!uer ( 11, 144, uibus auditis minime commotus Socrates rationi pa
46 s.; 210, 30 sqq.; , 714, 19 sq), i l priseos rendum esse respondet, neque id admodum curandum,
illos /henienses in prima eaque optima atalis parte, quid de nobis vulgus dicat, sed quid justorum injusto
se ipsum in ultim que pessim ere significel. rumque peritus atque ipsa veritas. eque plurimi fa
rinde nonnull uardam erponit de priscis /he ciendum esse vivere, sed bene vivere. Cumque bene
niensium institulis, omnino ad latonica Reipublica vivere nihil alind sit, uam honeste ac juste vivere,
similitudinem delineatis, uibus descriptionem sub hoc unum considerare debemus, inquit, utrum ju
Jun finium et natura regionis, uam dicit uberri stum sit conari me hinc exire, legibus theniensibusque
mam olim fuisse, nunc vero magnis inundationibus per invitis : celerae considerationes, quas tu attulisti, de pe
novem millia annorum factis corrosam esse, ita ul non cuniarum sumptu, de hominum opinione, de filiis edu
nisi saxosa et parva uaedam mollis terrae vestigia reliqua candis, vulgares illac quidem et omnino poslhahenda,
sint. inc d tlantidis incolas transit, ui quidem sunt, c. V..
non, ut thenienses, indigenae sunt, sed ex eptuno d rationem i9itur revocato Critone, Dicimusne
mortaliquc femina procreati (, 255, 13), ua fuit etiamnunc, Socrates pergir, quemadmodum superiore
eorum pernicies. Quae vero affert de eorum institutis tempore confessi sumus, nullo nempe modo esse injuriam
cum privatis tum publicis, ea omn magnitudine qu faciendam, aut an omnes illae superiores consensiones
d non carent, sed Ub ricm indolem demofan. nostrae in pancis his diebus prorsus evanuerunt et olim
Quo el finium imperii ambitus ingens el mul/itudi nos tam grandes natu, o Crito, lamque studiose imler
nis incolarum is referenda sunt. elli auten cau. nos disserentes ipsos laluit nihil a pueris nos differre 2
sam hanc narrat : ulta per sacula, uamdiu dei orro ita inter nos conveni, ait, neque injuriam
natura iis sufficiebat, dicto audientes erant legibus et ullo modo faciendam esse; neque rependendam esse inju
amice erga cognatum numen animati; uum vero dei sors riam, neque malo affectum defendere sese oportere ma
in iis evanesceret cum multis mortalibus multisque modis lum referendo. uod nos uidem concedemus,
commixta, humana autem indoles superaret, lum demum cum fieri posse ideatur, u injuria defendatur sine
bona, quae habebant, ferre guuun non possent, pravitati injuri, uan m eun, ui injuriam facere cona
indulgebant , uare Jupiter p"na eos afficere cogitans, tur, defendendo male afficias. Sed eadem hac for
deos omnes in augustissimam eorum sedem , uae quidem (asse latonis sententia erat, upole ui malum jure
1ocuum medium universi mundi obtinet, convocavit et illatum non appellaret malum. Qua uomodocunque
apud convocatos verba fecit. Cetera desun!. se habent , non hoc potissimum hic agitur, trum recte
senseri de injuria Socrates, sed an ita sentiendo
ue docendo, ut docuit, leges corruperit, et an i
agendo, ut egi, crbis suis sfeterit, c. .
CRo, , 34 sq. Dicit autem , abeundo hinc injuria se aflecturum quos
quiden minime deceat, leges menpe atue patriam, uas
ologia hoc uodammodo supplementun est. Illic vel parentum loco vel etiam sanctiores habere debeamus.
nim Socrates, impielalis accusatus ila se defendi eque uia civitas injuria ipsum affecerit, ideo leges
16 RG U . R U

minus sibi observandas esse : abire enim, inqui, ria, neque rhetorica, neque vis illa et cumen ingenii,
atque aliam in civitatem migrare potuissem, uod cum uo celeriler multa discimus, et quac decent, Iacimus.
facere omiserim, civitatis in ua manebam, legibus me Contra si dispicialur, uanam scientia ex animo adempla
victurum lacito consensu pactus sum. taque ne legi maxime insipiens reddatur homo, una hoc efticeret ars
bus quidem, uum injuriam faciunt, siuidem e So numerandi et compulaudi. Quam generi humano dedit
cratis sententia faciunt, adversandum esse censet, deus, ui omnium bonorum nobis causa est et maxime
C. -V. prudentiac, sive quis mundum sive lympum sive c-lum
Quae quidem omnia, Socrates pergi, peculia, appellare mavult, uod in circuitu astra per omnes orbes
rem in me vim habent, uia omnium maxime civitatem traducens, cum alimentum nobis praebet et reliquam pru
hanc milli placitam esse ostendi, ita ut ne in judicio ui dentiam nos docet, tum maxime numerandi artem. Qua
dem, ubi per leges licuisset, exilium morti praeponere vo nobis adempta, licet reliquam virtutem, fortitudinem el
luerim Ridiculus igitur essem, si eorum, quae tum dixi, temperantiam, capiamus, prudentes fieri non possumus,
nunc oblilus, non aliter atque vilissimus servus contra neque perfecte boni nec beati. Sed uec reliqute artes,
pacta conventaque fugere conarer , c. . uas modo recensuimus, numerandi arte sublata,
ostremo loco addit, non solum fugam hanc injustam exslare possunt. uod si parvum quid videtur, at sine
et inhonestam, sed nec alibi degenti vitam sibi vitalem numero neque uid divinum sit in ortu (stra scilicet)
fore justitiam et leges transgresso, guas per omnem vitam et quid mortale, cognosei potest, ita ut numerus etiam
plurimi existimandas esse disseruerit. eque filiis ita pielatis omnis Sit causa, Sicut harmoniae in musica : ma
melius consultum iri, neque ipsis alnicis. go aulem lorum autem nullius est causa. emeraria enim omnia
jam hic, ddit, ut corruptor legum jure damnatus esse et inordinata et indecora el rhythmo harmoniaque carens
apparerem neque in altera vita a legibus illic ratis benigne motio et quidquid malo quopiam conjunctum est, omni
me receptum iri confiderem. rgo lequm corrup numero deficitur, uare neque sine scientia hac beatus
rum ccusatus, ne corruptor lequm edat, ilam morilurus est quis, neqne justum et bonum et pulchrum
profdi, ue ob ipsam jus/ilin mortuus est : hoc et omnia hujusmodi sine scientia, vera Solum potitus
st quod lato nobis signi/ical. opinione, ita dinumerare potest, ut et sibi et aliis per
suadeat : in quibus omnibus, si cum celeris nostri
philosophi dialogis compares, numerinquam sym
DFS , 592 sq., plerasque e lalonis bolica quadam idearum reprasentatio, in earum lo.
scriptis collectas, in Indice hilosophico ordine alpha. cum successisse denur, , 502, 1.505, 45.
betico disposilas inenies. Jam si guaratur, uomodo numerare didicerimus :
clum est, gui dies semper et noctes volvens unum et
duo ceterosque numeros homines docere nunquam desi
DDOCUS, , 569, 5 sq. nit. Luna autem quindecim dierum orbem unum inte
grum describit mosque docet. Sed majus eliam est, ad
st collectio subdili uardam nuqarum et captio alterum semper referre posse unumquemque numerum,
num sophisticarum , sed ua nihil Jere d philoso id quod luna quodue nos docuit crescens semper et de
phiam pertinent. crescens et menses el annum dineliens, facto et
terrae fecundilas existit. Itaque uod difficillimum dictu
S sive D LoSo, , 502 sqq. visum est, uomodo bonos tieri homines oporteat, sitne
revera sapiens horum uae modo dicta sunt, peritus et
radium est (Diog. Laert. , 37 ; Suidas, s. . . bonus, uaerendum erit, , 505, 45-506, 48.
), hilippum 0puntium post lalonis mortem Dicendum igitur, uaenam sit illa scientia, vel quanam
duodecim Legum libros cereis labellis transcriptos el quot sint, uas consecutus quis sapiens sil secundum
edidisse et ipsum pinmin addidisse. Persona nostram fabulam (). Qu oce hoc significare
e dem sunt /ue in Legibus neque diversa dialogi idetur, guod hic non dialectic utilur erposiione,
forma. rgunentum ero initio statim erponiur, sed symbolic dam, id uod in Sequentibus hone
his erbis : Reliqua enim, uae ad legum lationem perti stum ludum appell, uo deos venerans vitam suam
nebant, omnia explicuimus; illud autem, uod et inventu sancte peragat. Jam haec fere constant, deos esse omnia
et dictu maximum est, quidnam sit, uod homo morta. parva aque majora curantes et ere inexorabiles in iis quae
lis, ubi didicerit, sapiens sit, neque diximus, neque in pertinent ad justa, quorum quidem etiam commentarii
venimus. Quanquam in fine Legum (inde , 496, exstanl (lalonis scilicef scrip , Leges praserlin ef
26 sq;) satis aperte declaratum est, legum custodes imaeus), porro, quod gravissimum est, animum esse
non solm philosophia vel potius idearnm doctrina imbu antiquiorem corpore, omne autem animal animo et cor
tos esse debere, sed et astronomia et dialectica arte, ua. pore in unam aliquam copulalis formam gigni, , 506,
media quodammodo sunt inter philosophiam et popu 48-507, 41. -

ares opiniones : prudentia ero hac, uomodo acu
ratur, erposium non es. mmo ua sit ratio, cur
arc in Legibts d communem hominum sensum c
commodatis non erposuerit, hc ita declaratu : ego
homines, praeterguam mortuos, beatos et felices fieri
posse paucis exceptis. Quae sententin altera ex parte
congruit cum communi hominum opinione de misera vi
nostrae conditione, tum maxime cum dubitatione hac,
quamnam scientiam adepti sapientes fieri possimus, et
trum unicuique uaedam ejus rei facultas sit annon.
Jam sapientem prtestant meminem neque artes, uibus
necessaria nobis paramus, neque uibus imitamur uid,
neque imperatoria ars, neque medicina, neque gubermato.
Sunt auten quinque corporum genera, aer, aqua, terra,
iguis et ather , animi incorporei contra genus unum di
vimissimum est, oculis reliuisque sensibus non obvium,
sed intelligibile, memoria' et ratinis particeps, quod ex
quinque corporum generibus, miscendo ea inter se varie,
varia animalium geuera procreat. Primum autem pona
mus animal e tetra maximam partem formatum, homines
nempe et quotquot pedibus instructa ant carentia sunt,
quaeque radicibus affiguntur terra. liud animalis genus
ponendum est igneum, ex igne maximam partem factum,
astrorum scilicet omne genus, divinissimum. optimo
uippe corpore, praestantissimoque animo prmditum,
adeoque immortale omnino, aut longi cujusdam aevi
 L C RD DSS.
vitam sufficientem habens. orum illud sine ordine e
constantia, hoc constantissime optimoque ordine movetur:
unde, praesertim cum uantae sit molis reputes, astra
esse divina et mente animague praedita, satis intelligitur,
ut mirari multorum stupiditatem, anima carere astra af,
firmantium, vix satis queamus. n enim est, ut terra
et c.lum stellaque omnes et omnes quae ex his constant
mles, nisi animus singulis adsit vel insit, tam accurate
uctannis incedant per menses et dies, et ul cuncta quae
ounctis nobis eveniunt bona eveniant. Quare aut deos
ipsos esse hacc praedicandum rectissime, aut derum ima,
gines tanquam statuas esse putandum, a diis ipsis factas.
rione lafonica idea cum numerorum symbo
licorum doctrina, eaque per astrologiam cum pop
lari religione connectunur, 11, 507, 41.510, 2.
ertium et uartum genus sunt aethereum et aereum,
inter qua referunt deos populares, velut Jovem, Juno
nem, alios genios, quod utrumque genus pellucidum totum
cum sit, a nobis non animadvertitur, praeditum aulem
admirabili prudentia cognitam habet universam nostram
cogitationem, bonos et honestos valde amplectitur, malos
odit, ut cui jam doloris e' voluptatis sit sensus, uo
summi dii aspectabiles carent. Cum autem aethereis et
3ereis animalibus um c.lum completum sit, interpretes
illi sunt omnes et de omnibus cum inter se, tum ad sum
mos deos. quae denique genus, uod quintum est,
semideorum nomine ocatur, idque nonnunquam ab ho
minibus cernitur, cum pro libilo exhibere sese nobis
videndum aut oculis sese nostris queat subducere, 11,
510, 2-510, 46.
ria hac animalium genera per somnium, vel per
nina . et vaticinia, si quid ad aures accidit aliquibus
sanis vel aegrotis, vel in vitae exitu versantibus, priva
im et publice receptas opiniones multas efficiunt, qua
sacris multis multorum exstitit causa. In quibus omni.
bus, uae ad popularem religionem pertinent, pra
dens legislalor nihil innovare audebit. Sed idem valeret
in eos, ui eram aspectabilium derum religionem am
plexi conspiciendos eos reddere et celebrare non auderent :
id od jam ipse cor faci, oc polentias et motio. disputant ryxias, qui bonum esse divitias habere asserit,
nes totius c-li inter se cognatas describendo, solis
scilicet, lunae, tertiam astrorum omnium, uartam Luci.
feri vel Veneris stellae, uintam ercurii, sextam Sa.
turni, setimam artis stellae, octavam, quem potissi
mum superum quispiam mundum nuncupet, ui omnibus
illis contrarium motum habet. uibus nonnulla addi
de caus, cur Graeci haec a barbaris primum acceperint,
et cur mirum non sit, guod primi, ui de diis cogitare
c pernnt, aliter de iis statuerint. dem mentionem
uoque.faci motionis non solum ad bonum, sed etiam
ad malum tendentis, cujus causa est mala anima mundi
(cfr. , 450, 4 sqq.), 11, 5 0, 46-513, 25.
Ceterum summam impietatem idem esse dicit ac sum
mam inscientiam, uae quidem optimis naturis persaepe
adest, i u perpauc sapientes bealique edere
possin. ptima enim ingenia neque facilenascunur, et,
ubi exstilerunt, educationem et disciplinam macta, qua
opus est, maximam partem hominum et deteriores con
tinere reetissime possunt eo, uod de diis ormnia sentiunt
et agnnt et dicunt ita, ut oportet et quando oportet.
Discenda autetn iis sunt et astrologia, cui viam praemunit
numerandi ars, et in universum mathematica, uibus po
stremo dialectica accedat oportet (c/r. , 129.136, 18),
eaque omnia discere debent ad unum semper respicientes,
ad deum scilice, el summum bonum, qua es lato
nic idea. Qui autem cuncta haec ita perceperunt, ui
uidem pauci sunt et erunt, perfecte sapientes et beati
sunt , iique in senecutem ingressi summis magistratibus
L. .
17
praeficiendi et in nocturnum conventum (cfr. , 494, 41
s. cum rgumento) congregandi sunt, , 513, 25 usque
d finem.
SL nonnullas continent sententias philoso.
phicas, s lphabetico ordine dispositas inenies in
Indice hilosophico.
RS, dialogus subditius, , 579 s.
Form scripti hujus mirfa est marratione et sim -
plici dialogi imitatione. Colluuntur cum Socrate
rias Stirius, rasisrus harcis filius, Criias,
uorum primus udem aliunde notus non es, se
cundus lem inter trigin tyrannos.fuisse idetur,
simul cum Criti, qui sapius in Platonis scriptis
occurri.
er ambages uasdam introductionis loco pra
fiaras ad uastionem perducimur, uis sit dives dicen.
dus. Videtur omnino ditissimus esse, ui rem maximi
pretii possidet (, 579, 40-580, 15). aximi pretii au
tem videtur esse sapientia, qua quis optime sua ipsius
et amicorum negotia peragat et felicissimus inde fia (,
580, 15-35). ryxiae hic, at nihil impedire, reponenti,
quin sapientissimus quis sit idemque vel maxime necessa
riis rebus careat, Socrates respondet : hoc idem est, ac
si dixisses, gui olytionis domum possideat auro et argento
repletam, nihilominus fieri posse, ut necessariis rebus
careat. er sapientiam enim aeque ac per domus vendi
tionem probabile est necessaria p0sse coparari (580, 35
581, 20).
Quae cum hac ratine a Socrate dicta arbitretur ryxias,
ut auditoribus illudat potius quam uidquam persuadeat,
aliam ille jam movel uaestionem, ipsum nempe divitias
habere, quale sit, utrum bonum an malum. Qua de re
et Critias, qui probabili ratione docet, nonnullis homini
bus, luxuriosis nempe et intemperantibus, malum esse
divitias habere (581, 20 583, 18).
ic, cum ryxiam ratione dejectum et valde exaspera.
um videa Socrates, ne disceptatio hac ad convicia pro
cedat timens, sermonem interponit, uem nuper a ro.
dico Ueo cum adolescentulo quodam disputante audisse se
dicit. rodicum enim, Socrates narrat, cum docuisset,
bonum esse divitias habere bonis hominibus et quisciant,
ubi utendum sit opibus, pravis aulem el inscientibus ma.
lum, adolescentulus ille ita refellit : Si quis eam mihi
sapientiam impertiat, dua sapientes sunt boni viri, eum
una, secundum rodici propositum, reliquas res mihi
bonas reddere necesse est, nulla ad ipsas illas adhibita
opera, sed eo, quod me pro sulto reddidetit sapientem
scilicet. uodsi virtus, sicut rodicus concedit, doc
trina traditur, si deos precaris, u bene agas et bona tibi
sint, nihil aliud precari videris, guam ut doctus sis ea,
uae nescis, id quod absurdum detur, cum talia,
ualia discere possumus, elu grammatica cognitio
nem etc., diis petere non soleamus. Quibus dictis,
curn rodicus aegre ferens, si temere deos precari videre.
tur, se defensurus esset, a prafecto gymnasii abire jube.
tur ut minus idonea disserens adolescentibus et, si minus
idonea, haud dubie mala. uamquam non alia dixit
uam modo Critias, hoc vero, utpote viro magni pretii,
dicente bona videbantur : illo, utpote sophista vano,
vana (, 583, 18-585, 6).
2
 18 RGU .GRU
uare quastio haec, utrum divitias habere interdum
malum sit, annon, dirimi posse non videtur, antequam
constet, quid ipsum sit divitias habere. Divitiae enim
sive opes non eadem apud omnes habentur, verbi gratia
Carthaginienses nummis utunture corio fabricatis, Lace,
daemonii autem ferreis, ua apud alios homines nullius
pretii est possessio. Videntur igitur opes esse non nisi
oa, quae et quibus utilia sunt (, 585, 6-586, 18), Jam cum
omnino utilia sint, nibus ad opus aliquod faciendum uti
mur, velut sermonicari, ladere, celera hujusmodi, eadem
autem omnia opes non sint, sed utilium genus solum
quoddam est, nod opes vocamus, superest ut uaratur,
ad quemnam usum adlibenda utilia opes sint. Quae,
stione instituta, uibus corporis cupiditatibus et necessi,
tatibus sufficere possumus, ea demum videntur opes esse
(1.586, 18-587, 16).
orro opes dicendae non sunt, uae ad idem opus facien
dum nunc utiles sunt, nunc inutiles. Velut si sine ar
gento et auro corporis necessitatibus satisfacere possumus,
e utilia quidem ad hoc dicenda suntaurum et argentum,
sed talia potius, quibus utilia possimus nobis comparare.
Jam codem loco atque aurum et argentum scientiae quo
que habendae, quibus ii, qui eas possident, necessaria
sibi comparare possunt, ita ul scientiores interdum ditio.
res quoque sint, immo aurum et argentum et religna si.
milia, quas opes esse communiler putant, soli utilia
erunt ei, qui scit, quomodo eis utendum sit (, 587, 16
588, 20). ntea vero honesti et boni hominis esse
videbatur scire, ubi et quomodo singulis horum uten.
dum sit; simul constat eum, ui Scientiam aliquam imper.
ti 1,omini, ditiorem illum hac re reddidisse ( , 588,
20-33).
ouae cum Critiae persuasa nondum sint, cum hoc dis
putare pergit Socrates. t primum 4uidem altius repeti
sermone non solum ipsa quae adhibemus ad quodque opus,
utilia appellari docet, sed eliam ea, quibus taec nobis
comparamus, et etiam quibus rursus illa , et sic in infini
tum. Quanquam utilia hacc omnia revera non sunt, cum
interdum nulla harum rerum ad corporis necessitates in
digeamus, ita ut ne utilia quidem semper sint. ntea vero
osium erat, fieri non posse, u ad eandem eflectionem
oadem modo ulilia sint, modo inutilia, quare 0mnimo hac
tilia dicenda non erunt (1, 588, 33-589, 19).
Critias e contrario concludit, ea, qua aliquando utilia
sint, nunquam evenire, ut rursus sint inulilia, esse vero
ad aliquas effectiones rerum malarum alias, alias bonarum.
uem Socrates ita refelli : ala res, inqui, ad bonae callebant. Profitentur enim virtutem optime se et celer
effectionem utilis esse non polest. onas res appellamus,
uas homo propter virtutem agit. Jam fieri potest, ut
homo quidam pecunia rebus malis parala ulatur ad
comparanda ea, sanitatem exempli gratia, quae ad vir
1tem utilia sun. ositum autem erat, malum ad vir
1utem vel bonam reun utile esse non posse. Unde sequitur,
non omnia, quibus comparare nobis ad quaeque utilia pos,
simus, ideo statim ad eadem esse utilia, cum multa, sine
quibus alia fieri non possunt, minime ad ea utilia, sed
prorsus opposita sint, velut si sanitas fit ex morbo, virtus
ex vitio etc. 1la ut omnino, sine quibus fieri aliquid ne
quit, ea etiam esse ad illud utilia, necessarium non vi
deatur (, 589, 19-590, 16).
em sermonem ul jam ad finem perducat, simpli
citer uarit, utrum beatiorem et meliorem esse ducamus
hominem, si quam plurimis ad corpus et ad victum ne,
cessariis indigeat, an si quam paucissimis et quam vilissi,
mis. Qua uidem quaestio minus recte ita resolvitur :
Cum morbis laboramus et in pessima conditione versamur,
um plurimis (?) egemus, contra paucissimis in optima
conditione. Cupiditatibus item plurimis affecti pejore
conditione sunt, duam qui nullis aut quam pancissimis
talibus afecti sunt. Utilia autem nobis non sunt, quam
quibus ad corporis curationem indigemus. Cui plurima
ad hoc utilia sunt, is plurimis indigel. Quibus multae
sunt opes, iis eliam multorum ad corporis curam neces
sariorum indigentias esse necesse est, ergo ditissimi, uos
dicunt, pessime se habere videntur.
UDUS, 1, 203 s.
DLocI FoR. Dialogus hic, prater prologum (c. 1)
et epilogum (c. usque d finem) etiam episodium
habel (c. V. ), ubi Socrates cum Critone collo.
uitur de disputatione quam habuerit cum uthdemo
et Dionysodoro sophistis. rratio autem harc i dis
posi est, t tres referantur sophistica sapientia
specimina, uorum primum et secundum colloqui se
uuntur Socratis cum Clinia, tertium ero Socratis
de sophistica sapien/i judicium consummatum. tan
narrationem pracedit introductio personarum, u
c colluuntur, descriptionem continens, ul harc fere
sit form ue dispositio dialogi :
. rologus, c. .
. ntroductio, c. -V.
. .
. rimum
rimum sophisma, c. V-V..
Socralis cum Clinia collo
quium, c. V-.
V . llerum sophisma, c. -V.
| . lterum Socratis cum Clinia collo
quium, c. V.
V. pisodium, c. V-.
V . ertium sophisma, c. -
. Socratis desophistis judicium, c..
V. pilogus, c., sqq.
RUC.
. uthydemus el Dionysodorus, Chii fratres, qui
hurios migraverant, inde profugi multos jam annos in
Graecia versati (, 203, 18 Sqq.), cum primum thenis
commorarentur, hoplomachiam et militarem artem pro
fessi sunt, post etiam rhetoricam artem (, 205, 8 sqq.;
203, 25 sq)., deniqne sophistica philosophiae et eristica
se dediderunt, uam anno superiori vel tertio, ntequam
dialogus hic institueretur, (1, 203, 43 sq.) nondum
rime omnium docere posse, et virum bonum efficere ve!
nondum persuasum discendum sibi esse et qui putet nullo
pacto virtutem doceri posse neque illos hujus rei magistros
esse. Socrates, tunc fere senex (, 203, 42, 214, 10), in
.yceo cum iis congressus et se ipsum illis traditurum se
dicit, et Cliniam, adolescentem ingenii generosi, xiochi
filium ex lcibiade majore nati, iis commendat, cui per
suadeant philosophiae virtutisque studio incumbendum
esse. dstant autem sophistarum sectatores et Clesippus
aeamiensis (iden gui in Lside dialogo colluitur),
Cliniae amator, praeclarus ille quidem indole, sed ipsa ju
venta lascivior (, 204, 32 Sqq.), C. -V.
RGUU31.
. . utlydemus, Socrati obsecuts, Cliniam inter
rogat, utrisint homines, ui aliquid discant (),
sapientes an ignorantes. Dionysodorus autem ad auren
inclimato capite Socrali, raedico tibi ait, utrumlibet
puer responderit, cum confutatum iri. d quod accidit.
Cliniam enim sapientes esse, qui discant, affirmantem,
 LC RD DISS. 19

uthydemus ita argumentatus refellit : Discentes igno- id qud non est, jam quae non sunt, nec dici sese s
rant quae dicunt, ergo non sapientes sunt sed ignorantes nunt, ergo mentiri nemo potest. Respondente Ctesippo :
(si guiden ocem ignorant absoluto sensu usurpes). Qui mentitur, res dicit aliter ac sunt , rgo , Diony
Contra sermonem excipiens Dionysodorus : Quid prro , sodorus infert, sunt etiam qui res, ut habent se, dicant,
inquit, uoties grammaticus aliquid dictat, utri puero id est qui de bonis bene, de malis male, de magnis magne,
run discunt (, proprie intelligunt), Sapientes de calidis calide dicant . ic Clesippus, eadem gran
an ignorantes ? Sapientes , responde! Clinias. rgo icalis calegoria confusione usus, Summopere ,
sapientes discunt, non ignorantes , Dionysodorus con retorquel, frigidos frigide dicunt ajuntque frigide dis
cludit, c. V. agno hac plausu excipientibus sophistarum Serere . Socrates, accensos e08 in se invicem animad
asseclis, idem sophisma quasi deduplicat uthydemus vertens, mouet Ctesippum, de verbis non allercandum
interrogans : Utra discentes () discunt ( esse, sed, si sophistae ita perdere sciant homines, ut e
), quae sciunt an quae nesciunt? Clinia, eos qui malis bonos, ex insipientibus sapientes reddant, id aegre
discant, quae ignorent, discere, respondente, uthyde non esse ferendum, eoque ipso sophisma Solvi, uod
mus, Qui litteras novit , inquit, uando audiens in hoc consisti, od enunciatio relati bsolu
dictantem aliquid discit aliquid, litteras dictantem audit. sensu usurputur, i ne Jieri uiden aliquid ffir
Discit ( , proprie intelligit) igitur quae jam :elur posse, quin Slatin intereal, c. , . Cte
scit : ergo qui discunt, ae jam sciunt, discunt. (Cele sippo non conviciantem, sed contradicturum tantum, ea
rum huc sophismati e latonis opinione rilas se dixisse asseverante, Dionysodorus hoc arripiens, Quod
uardam subes, primas nempe rerum notiones anima! , inquit, dici non potest, adeoue contradicere
innatas esse.) Dionysodorus ferum orationem velut pilam sibi homines, ita ut, od unus affirmat, neget alter, ne
excipiens, Discere scientiam accipere est, inquit, Scire ueunt, siquidem qui megal, quod non est, dicit . bnau
scientiam habere, nescire Scientiam on habere. Jam rem lescenti Ctesippo Socrates succurrens difficulfatem ui
aliquam accipiunt, gui non habent. Discentes ex eorum den, ue laret in hac oratione, non solit, sed
numero sunt qui accipiunt, ergo scientiaIn non habent, sonistas lantum sibi ipsis contradicere ostendi, i
ae ignorant discunt, c. V. - ic Socrates adoles rqumentatus : si falsum dici non potest, ne falsa quiden.
centem, ne omnino animum despondeat, c pit consolari, lla erit opinio, ergo nec inscitia, nec inscius quisquam,
ludere hospites, mox serio acturos affirmando Conclu (are nec qui errantem aut ignorantem doceat: vos igitur
siones autem, quas proposuerint, facile solvi, modo, quidnam huc docturi venistis? c. V, V. orro cum
emadmodum rodicus jubet, proprietas nominum te Dionysodorus, non ex aliunde pelitis respondendum esse,
neatur : enim dici et cum quis quid discat, et contenderet, sed ex his ipsis, uae nunc dicta sint, et So
cum intelligat quid (alleram difficul/alem, sophis crati roganti, quem sensum habeat ( ) Sophistae
mati illi ines, idem nomen modo relali Sensu, sermo : anima carentia non cogitare (), ergo me ser
modo absolu surpatur, hic non tingi lalo). monem quidem sensum aliquem habtre (), retulisset,
Ceterum , pergit, jocus hoc est, et si quis hujus hic errasse se fatetur ob inscitiam suam, ita ut sophistas
generis multa et si omnia didicerit, rerum tamen naturam hoc ipso inscitiae convincat, qui modo fieri non posse, ut
nihilo magis intelliget, ludere tamen ex illa nominum di aliquis crret, affirmaverant, et qui, non nisi alios contra
versitate homines poterit supplantans et prosternens. Sed dictionis convincere studeutes, hoc faciendo sibi ipsis, u
ut ad disputationis argumentum revertamus, ego jam di nfra dicetur, ora obturant, c. V.
cam, quale id esse intelligam , c. V. V. . Quod sophista praslare non poluerunt, ,
. . Disputatio exorta erat a sophistarum promisso, ua el ualis sit acquirenda scientia, demonstrent,
se virtutem docere posse. Sophisma ipsum, uod attule cum potius, uomodo non acquirur, ostenderint, id
rant, non hoc solum spectabat, uomodo virtus locealur, cum Clinia inestigaturus Socrates, Convenit inter
sed generaliter, uid sit docere, scire, discere. andem ; nos , inquit, esse philosophandum : philosophia autein
lisserendi viam ingressus Socrates primum de felicitate et cum sit scientiae acquisitio, guaenam maxime scientia, ut
de singulis bonis, uae et ualia sint, Cliniam interrogat, reddamus felices, sit nobis paranda, porro quteramus
mox non solum bona omnia, sed et virtutes omnes, tem. oportet. d quoque jam concessimus, scientias artesque,
perantiam, justitiam, fortitudinem, tunc solum esse bona uibus aliquid efficitur tantum, nec, quomodo uti ea
demonstrat, cum sapientia iis prasideat, dua ipsa summum oporteat, traditur, felices nos non reddere : uaerenda
bonum esse hac ratine apparet. (arc omnia, sed ac igitur scientia est, quae usum rerum simul ostendit
eurius, eaposi sunt in enone, ub llera ue (uam in Charmide appellil scientia scientiam, , 514
tractatur uasio, num irtus doceri possi, uam hic, s., cfr. rgum. Charmidis). Qua ero sit scientia hac,
utpote jam erhauslam, consult ingere omwlfi, non erpressis erbis docetur, sed ua hic elut eren
sed mentionem sallem ejus faci, , 211, 43), . pl rati memorantur, politica ars, cui parta, quibus
V-. on potest, tradit ars militaris, et dialectica, cu
V. ."Sophistas porro exllortalur Socrates, ut ipsius iden prastant geometria, stronomia, legisrum
secuti exemplum, vel ipsi uoque exhorialoriam disputa disciplin, hac e lalonis opinione non nisi partes
ionem exhibeant, vel saltem, gnod orationi suae dest, sunt am usden scientia illius summa, et quiden
persequantur, nempe omnemne scientiam, an unam quan litica e est pars ua spectat d bonorum usum ,
dan potius acquirere necesse sit ei, ui vir esse bonus ialeclica ua ipsius politica principia inestig,
beatusque velit, et uae haec scientia sit. Quod u faciant ... V.
sohistae, tantum abest, ut me doceri quidem sapientiam
posse affirment. Uionysodorus enim, Qui , inquit, fieri SU.
sapientem sapientia 4arentem cupit, es8e eum, gualis
nunc est, non amplius vult, ergo perdere eum studet ,
c. . - ic Ctesippus, amasii gratia indignatus, non V. Quae cum Clinias, Socrate duce, exprompsisset,
continet se, uin mentiri Dionysodorum dicat : nullo summam Critonis admirationem excitat, scilice
uippe modo se juvenetn sibi amicum perditum velle. d pare, uanlam im ad crilalem inddam et ad
baec statim uthydemus, Qui mentitur , inquit, dicit ingen ditorum ercolenda Socratica habcal me
2.
20 RGU D.00C RU
hodus et ips Socratis in juenes auctoritas. Sed qua aliquid ab aliis diversum esse contendant, non ceterorum
postea disputantur de summa scientia, uasi mondum Iantum, sed ipsorum etiam ora obturent; maximum vero
constet quaenam sit ea et quodnam sit pracipuum politica! hoc esse, quod lam artificiose ab iis inventa imitatu sint fa.
artis opus, hacc uiden non dub identur er latonis Cillima : suadere se tamen iis, ut secreto hac tractent,
opinione, sed i lanun, elu li//icultates non vilescere enim vulgata solere.
dum erplica la sophistis resolvenda proponanur, c.
V. . LGUS.

V. . Sophista ero non ua et qualis si illa

scien/, sed ipsoum sapienf, lis sil, continuo V. Comparatione/ac inler cram fulsamque d.
demonstrant. Longa enim serie sophismatum, ure non ecic, earumque principiis non eapositis quidem,
nis erborum et nominum neru ertrinsecus coharent, ! subindicalis, restat, dialectica universa com
et singula persequi opera prelium non est, hoc parefur cum multiudinis de opinione et praser/im
in universum ostendun : omnia de omnibus praedicari c "hetoric rte, qua sicut e Gorgia dialogo scimus,
posse et similiter omnia redargui : ua fere summa est uth demi Dionysodorique e emplam monstrat,
sophistica sapien hdemo prasertim l rorin stabat sophistica doctrina. d uod /i/ in
consequentiam hanc eremam perduc (cfr. 1, 285, oc epilogo, Crito enim, homo probus quidem et Socratis
22 sq.; ristoteles, Rhelor. , 24, 3, Sophis. elench. cissimus, sed ingenii crassioris, deambulanti sibi
c. 20, 17, 2, 24, 2). Sophisn cm harc onnia du narrat obvium factum esse rhetorem quendam vel potius
plic fe ione panur, um altera hac est, orationum scriplorem, qui sophisticam artem cum phi
! enunciationes omnes, quas relats c certis fini losop confundens, hanc nullius pretii merasque nugas
bus circumscriplas dhibemus, pro absolutis usur esse dixerit, quibus interesse Socratem pudere debuisset.
penur, aller, t grammaticales categoria i con/ ilii uidem, addit Crito, haud recte philosophiam inn
dan, ! . 9. uod subjec ribuum erat, objec probore visus est ille, quod aulem in c-tu multorum
ur c incem, postremo subjectum psum c um Lalibus viris disputare quis studeat, merito vituperare
ribun l objecu iner se permuenur. ille milli videbatur, id uodjudicium sane mul/itudinis
den, non u in superioribus, i re/elli Socrates, . cr, c. . Socrates, sui extollendi causa ab 1is de
sophisn jam ad conclusionem perduc, prinai philosophos respoudet : rhetores enim, secundum
denun sol, sed sfalin in responsione disnc. rodicum, medios se constituisse inter philosophos et po
tiones a djici, conclusionem prerlan (, 220, liticos, his utrisque deteriores, et qui tertium locum to
4 sq 1, 221, 35 s., 223, 27 sq.), aul, distinctionibus nentes primum msnrpare conentur. Quare monet Critonem,
his omissis, conclusiones i premit, t sophistas ne philosophiam ideo contemnat, uod philosophiae stu
omnia absurda concedere coq (, 220, 46 s.), diosi multi sint homines nullius pretii, probi vero pauci :
deuque sophisma in psos retorquens cos conradi immo rem ipSam diligenler examinet, et si pulchra appa
cionis connci (, 222, 43 s.; 226, 5 sqq. 33 sqq.). ruerit, summopere eam amplectatur, c. , .
od idem Clesippus faci (1, 221, 1 sqq., 224, 2 uidem rma est lotius dialogi : propter so
q. 33 sqq., 225, 33 sqq.), Scilice manifesun phislas et rhetores philosoph contemmenda non est :
Jiat, guam si ilis harc ars sophistica , uam el hacc enim to conlinetur dialectica et politica parle,
juenis incrudius bre tempore perdiscat. Ceterum i t tertius locus non relinqualur nec sophistis nec
non desunt in hac dispula/ione, qua momentum rhetoribus, ui quidem, modo prudentia participes
uoddam fferan d philosophia studium. U liuid dican et rililer n, non omnino sunt
omilamus ipsam dialeclicam rationen, , lice! conlemmendi (, 230, 25), sed ita statuendum : sophi
theoretica Gius demonstratio hic non ineniatur, in stas eristicos similiter aberrare era dialecica , /
refu/andis sophisnis cer le adhibelur, at in ipsis rhelores aberran era arte politica.
principiis, uibus abuntur sophis!a , eriatis
uardam estigia luen, s lalonic ue
philosophia niitur. 1, c sophista non nisi abso
/ulam scieniam eamque ab omni ternitata C.ri UR, , 1 sq.
3len (em admilun (, 220, 4 s., 221, 35 Sqq.), inest
in his aliquid, uod lalonicam reminiscentiam al Plato, udsibi proposuerit in scribendo uth yphrome,
tingi. orro idearum Platonicarum, et individuarum e ip dialog personarum descriptione perspicianus
rerum cum luis communionis mentio fit (, 226, 5 ..). licet. Socrates enim, accusatus a elelo, J
Denique, uod l omisil erponere, lota harc so , cornUR Jus cR DEos, s Clv1s
hisca sapien (, secundum uan omnia omnibus CL, iS coLs, sD LIos D08 ovos
suut similiter et semper, lea larum essentiam bso 1n s (cfr. enoph. em. , 1, 1), ex Lyceo, ubi
lu/ann pertinqil. oc odo cum cslig cri/is e! obambulare antea consueverat, ad regis porticum migravit
in corrupta sophistarun doctrin 5uitur et ad ibique uthyphronem rospaltium forte ofendit, vatem
ucen profert, tum perversitatem uoque hujus doo uendam ex Cratylo (, 292, 44 sqq., 1, 294, 30, 1, 295,
trina feslan dal, onlnen moralem philoso 14; , 300, 43, 1, 302, 7) notum, ubi meteorologis annu
phiam (, 222, 47 s), omnemue pie/alem (1, 227, 8 meratur, sophistis scilicet, ui rhetoricam, grammaticalem,
sq.), prorsus euertun. philosophicalm doctrinam in rebus divinis expllcandis po
V. andem Socrates, ironice laudans eorum sapien nebant. ic uidem noster singularem quandam sibi ar
tiam, ob haec pracipue eam admirari se profiletur, pri rogat sapientialn (cfr. 1, 3, 34), qua fretus de diviuis in
mum quia nulla iis cura sit plurimorum etiam illustrium concione exponit atque futura pragmuntial, a vulgo vero
lhominum, sed sui similium duntaxat : perpaucos enim ut insaniens ridetur. adem igitur sapientia usus et quas
esse, ui id genus sermonum diligant, a ceteris autem 5ic specimen ejus egregium editurus patri suo ob necem
illos sporni, ut pudeat eos magis ceteros 1alibus rationibus perpetratam diem dicit, ut homo pareal esse conn
convincere, guam ipsos convinci, deinde hoc populare et positio uardam sulta superstitionis et ambitiosa
mansuetum eorum sermonibus inesse, quod, cuIn non improbiis. Jan inter Socraten, phronem ,
 .C RD DSS. 21

elelun eadem ratio intercedit, atue inler Socratem, ' secundo, uia sanctum pradicat esse diis dilectum, id
enonen, ntum in enone qui inscribi/ur dialogo. uod in illa subintelligebatur, omittit autem sanctum
nti, eleti, celerorum heniensium sen/en/ prrdicare esse injustorum ultionem, id uod, er u
sophistis annumeratur Socrates eorumue facile prin. thphronis sententia, hic subintelligendum est.
ceps habendus est, uare neue uthphro dubi trdem modis definitionem impgnal Socrates.
uin eum sibi comparet (, 2, 15). contrario lem, c primum uidem, omisso illo scl ss
sicut ntus ille, sophislarum osor, Socratis accusalor, s . alque hoc solum posilo 8cru ss
iden enonis sophistarum discipuli hospes est alque Dus DLc , uid sit hoc Dus nLC, sciri posse ne.
micus, ita eletus quoue cjusque socii fantum ales/, gat, ita ut me hoc quidem, uid sit sanctum, ultro conslet.
uthphronen sophis/am accusen/, uem lamen ri x diis enim, secundum uthyphronem, alii alia amant
dent, t polius inter sophistas illos et superstitiosos. odioque habent, ul eadem pia sint atque impia. Simul
poelastros a/que sacerdotes necessitudo uardam in ironice addit: hoc ideo fieri, quia dii videlicet, sicut
ferced communi utilitate, communi superstitione, homines, scientia illa careant, ad quam respicientes justa
necnon consimils, ut ea Cratlo apparel, studus et injusta, pulchra et turpia, bona atque mala certa ra
/. Jam ero eletus Socratem ecusando, th ( tione inter se dijudicent : unde dissensiones et inimicitia
ienses condemnando, scilicef u juentute corru exsistere solent. Quo arreplo, t opinor , utlyphro
penda eum prohiberent, non aliud /ecerun/, u subjicit, in hoc saltem derum nullum ab alio discrepare,
uthphro ui pie/alis sua eremplar eduturus est pa quod qui injuse uemquam peremerit, "nas pendere
trem interficiendo : id uod dialoqi sententiarum.fere non debeat, ua jam antea subintellereral, i/a sup
caput est. plens. Verum de hoc ipso, Socrates monet, ambigunt
uari e!iam posset, cur eletum in colluium non sive homines sive dii, si modo dii. ambigt, haud utrum
introdurerit la/o, sicut ntum " Sed cum accusa actionem injustam puniri oporteat, scd alii quidem juste
tore colluium non fit, nisi apud judices, i. e in alii cam injuste factam esse dicentes. 1la ut u
pologia. ue forfasse ulqi de rebus diinis op thyphroni quoque demonstrandum fuisset, haud utrum
niones refutare tulum fuissel laloni, sophistarum patris actionem, quam injustam esse putat, recte perse
/ r(1/. quatur an non, sed quo usus argumenlo as erat, patris
Dialogus in quatuor partes distribuilur, introdu 1ctionem a cunctis diis injustam, ipsius justam judicari, id
clionem, secundam partem, in sophis/ar de sancti quod uthphro prastare gravatur, c. V, , .
tate opiniones craminantur, tertiam, ua Socraticam uod uidem uthyphroni condonans Socrates atgue di.
definitionem continel, 7uartam conclusionem. misso qu8erere, utrum tale uid sit, quod omnibus diis
. Robc. k uthyphro cum narrassel, ualn ob dilectum esse certo argumento cognoscar, loc secundo
causam diem patri dixisset (mercenarium enim homicidam loco examinare instituit, utrum definitio sic emendata
in carcerem conjecerat uthyphronis pater, cumque juris sanctum esse quod dii omnes ament, scelestum, quod
interpretes consultum misisset, vinctus ille interea periit), contra omnes oderint , recte se habeat. xemplis plu
simul fassus est propinquos snos graviter hoc ferre, uia rimis collatis, uibus atque ssv inter se diversa
impium arbitrarentnr esse filium patrem necis accusare, esse docet : sanctum igitur, concludit, uia sanctum est,
recte tamen sese facere persuasus atque divina, sancta et a diis amatur, non autem quia a diis amatur, sanctum est,
impia plane nota sibi professus, a Socrate, quae sit pii ita ut definitio illa sanctum esse quod ab omnibus diis
uague sit impii idea (, 1, 4, 10) ! definitio, inter amctur , non sanctitatis Ess (), sed cc
rogatur, c. -V. D solum quoddam ( ) comprehendat, c. , ,
. Definitio uam primam //ert uthphro, . ini/.
sanctum esse id, nod ipse nunc faciat, eum qui injuste Rursus igitur quid sit sanctum, uid impium, Socrates
agat, in judicium rapiendo, ea certe neque omne san. quaerit. uthyphrone autem animo jam deficiente, opi
/um in se comprehendit, et permulla alian hujus niones ejus, utpote quae consistere atque permanere no
modi definitiones afferri possen! (, 5, 4 sqq.), sed ne. lint, Daedali statuis comparantur, nisi ligatae sint, instabi.
sic quidem temere inter omnes selecta esse putanda libus (cfr. eno, c. ), , 9, 5-20.
ost, immo harc est omnis religionis fanatica professio, . Demonstratis, primum neue facile cognosc,
definitio atque summa : derum hostes ulcisci. rim posse, uid si! diis dilectum, nisi forte jus/um hoc
dialoi pars to/ in refellenda hac opinione versatur. esse statuamus, deinde neque idem esse sanctum atque
uthyphro primum, guae dixerat, probat Jovis exem diis dilectum, restat, ut er jus/i notione, uid tandem
plo, qui cun ptimus alque justissimus sit, palrem suum, sanctum sit, definiatur. d uod Socrates facere in
ob devoratos ab eo natos, ligasse atque castravisse creda stitui/. osito ergo, omne sanctum esse justum, num
tur; multitudinem autem improbat, uae cum ita actum omne justum sanctum uoue sit, uaerit. ic in me
esse credat, attamen quid inde sequatur, non videat. morian rerocari oportet, uod uthphro, fanatico
Cuam qumen/ationem, cum non nisi d rem sin rum more, primum uidem sanctitatem direrat po
ularem refera/ur, tn prrsenri uidem non re/ellit sitam esse in uk/ione injusorum, marine sclice! diis
Socrates, sed ob id ipsum sese dicit a eleto accusari, dilec. unc ero plane e contrario a justitia orsus
nia talia de diis proferentes aegre approbet : ceterum Socrates, sanctilalem in ea justitia parte positurus
3cire se cupere, an naecunqne de diis fabula tradunt, est, officiis funqimur el u ra/tan referendan
era ulhyphro jdicet. Fatetur ille omnia haec vora sibi mobis proponimus. uthyphrone enim Socratis verb
videri, c. V. Sed omisso hoc, in genere, quid sit sanctum, nondum plane assequente, rationem, qua intercedit inter
Socrates uarit, uaeque sit species illa (, ), ad sanctitatem atque justitiam, duobus ille exemplis illustrat,
uam quasi ad exemplar () respiciens, omnia pudoris, ua pars est timoris, et imparis, quae pars est
similia sancta esse dicat, dissimilia neget. uthyphro : numeri. t posterior uidem comparatio non nisi ad
D Dus, sc s, respondit; op logieam rationem erplanandam pertinet, prior autem
vRo DLc, , c. V. que d hanc atque ad rei erplicationem. oc enim
Definitio hac secunda duobus modis a prima differt : lalo subsignificat: justifiam uidem humanam ad
primo, u est de genere, illa de re singulari solum; solum pertinere, neglecta timorem solum
 22 RGU DLGRU
abent, sancti/atem autem ad ea, uar pudore necnon veritus, in summam erga patrem ingratitudinem, hoc est,
timore moli.facimus. Jam ua sequuntur, uth in summam impietalem se impingit, idem quod eletus
phronis, i. e. ulgi de sancitle opiniones i emen et thenienses faciunt, eletus Socratem impietatis accu.
dan, t illa ad eritatem subsignificatam magis ma Sams, cum vel solus vel inter omnes optime pietatem no.
gisque accedant, c. . -
Verit, thenienses eum condemnando, cui hoc quasi edu.
uthyphro enim, uid sibi velit Socratis quastio, fere cationis gratiam seni patri pependerunt, c. .
intelligens eam esse justi partem sanclum respondet, uae Dialogi igiur caput et quasi./ocus, u calorepenitus
circa derum cultum versetur. Qua uidem definitio pene/r omni que continet, ch est, pietatis
priore, quam Soerales subsignificacr, non per se gemina consummio, eademque Socratis tum
ipsam, sed ob hoc solum differt, u /alsam quoque principium , um cs mortis.
interpretationem admittit, c. V.
uid enim cultus sit derum, Socrates quaerit, cum
alius uidem cultus ea, qua coluntur, juvet algue meliora
reddat, deos autem a colentibus eos meliores reddi credere Gonc8 , 326 .
fas non sit. Cullum igitur utlyphro curam dicit intelli.
gendam esse eam, qualem dominis exhibent servi, hoc es D1ALoGI For . res sunt partes dialogi pracipu.
ministram uandam (), c. V. Porro interrogatus, 1 prima Gorgias, in aller olus, in ertia Calli.
quod sit illud opus, quod dii mobis ministris utenles per cles cum Socrate colluunur. Quorum ingenia cum
ficiant, ulta pulchra , respondet; ua quidem accura sententiis, uas tuentur, pissime congruunt. Gor
tius explicare refugit, celerum s s CR Dlls L0t gias rhelor, uanquam non, t rotagoras et uth
CR ov Vo S U SCRIFICS, C SC demus, rtuten se docere posse pro/itetur, sed rhe
su, L Dos PRVs RStBLCS CoSR ricm , ua persuasionem solum absque scientia e/
v , dicit, coRR VR0 s, DIIs cR ficere sibi proponi, pudore tamen adductus jus
su, s, S VRS RVRU C que injus seire et discipulis eorum cognitionen
D, c. V. pracbere se contendit. Cujus discipulus olus,
Quar sequuntur Socratis erba : nunc cum in ipso gistro audacior, justi scieniam quidem lere juber,
esses, deflexisti, sine ullo dubio hoc significant : opus sed turpius esse injuriam.facere uam pali concedit.
illud, ad uod perficiendum ministris nobis unur Callicles denique tertius que impudentissimus ille,
dii, domorum ue civitatum conservationem m u rempublicm tracre nuper c.per, urpe esse
marime esse, deinde scientiam uidem esse Sancti njuriam facere prorsus negat, immo cupiditatibus
tatem, sed non magis sacrificandi ue endi inserire, summum bonum summanque artem esse
uam officii prastandi que grafia referendar, ua proclamat. I minoribus semper d major ascen
sun ea res, uibus domus ue que civilates con diur. erti dialogi pars ilerum tri/ariam divisa
seranur. ac igiur ratine usus Socrates uthy est, i, ! Callicles primum, uid de i recte insti
phronis responsum i mendat, dicens : Quam refers uenda sential e uid de Socratis la, aperiat,
scientiam vovendi alque sacrificandi, cum sacrificare sit refutato, cum ultra respondere detrectet, Socrates
munera diis offerre, precari aulem a diis pelere, scientia orione.fere continu de bono cie et de ciife bene
haec erit a diis petendi et iis dandi. Jam vero quia non ordinata, uales sint, erponit, porro uid judicandun
nisi ea petimus, quibus indigemus, neque alicui, quibus sit de rhetoribus, qui in citate corrup sie tyran
non indigel, largiri seitum esset, hac ratine sanctitas appa. num, sie multitudinem adulantur, tandem quod
rebit mercatura esse uaedam vel polius pravaricatio, cum si officium sapientis atque boni ciis in tali c
omnia bona dii nobis praeheant, ipsi autem nullum, uo e. Quius mhum nnecti de remuneratione
indigent, a nobis accipiant bonum. Quae quidem impia bonorum et de panis malorum post mortem. Cohor
quadam videtur esse sanctitas! Immo bona nostra diis io ad Calliclem, t rationem erpositam sequatur,
blata nihil aliud sunt quam honor, et munera et gratia. dialogum concludit. Introductio pracedit brevissima
Gratia igitur habita () est sanctum, idemque et prrlusio uadam, Charephonte, Socratis discipulo,
non per accidens neque per se ipsum, sed ob necessi-. cum olo colloquente. nter primam porro et secun
tudinem, inter nos e de08 intercedit et ua! dam parten intercedit episodium, in uo de dispu
pudore seranda, scienti comprehendenda, gratid ad tandi methodo agi Socrates, oli proli i/em rheto
ffectum proferenda est, diis est amicissimum, c. V. ricam uperans. l/erum episodium, ub summatin
V. Calliclis et Socratis institu comparantur, ter
V. CoCLUsto dialogi dupla est, sicu duplum es tia dialogi parti praludit. tius igiur dialog
argumentum. rim ad rem pertinet, altera ad per form ue distributio hac.fere sunt :
sonas. Socrates enim dicens : meministi in superio 1. Iutroductio, c. . " -

ribus sanctum et dilectum diis haud eadem sed diversa a 2. raclusio ( Chaerephontis cum olo colluium),
se invicem apparuisse, nunc autem sanctum diis annicum c. .
dicis, ita ut ratiomes tute in circulum revolvantur atque a 3. Rs . (Gorgias colloquitur cum Socrate), c.
principio rursus, guid sanctum sit, considerari oporteat , V.
uthphronis inscitiam perstringit, ui non intellerir, 4. rimum episodium, c. V.
sanctum atque diis dilectum, specie diversa, cum scientia 5. ns . (Colloduuntur olus et Socrates), c. V.
accesserit, re ipsa eadem esse apparere, ulraque autem V.
posita esse primum in pudore, mox, Scientia accedente, in 6. lterum episodium, c. V.
gratia, ua conservantur domus privala aeque alue civi 7. Rs . (Colluuntur Callicles et Socrates )
tates : id uod opus est illud, ad quod perficiendum mi (. V-..
nistris nobis utuntur dii, c. . . Callicles sententiam suam aperit, c. V- ,
ller conclusio d personas, hoc es/, ad Socratem ,V.
imprimis re/ertur. uthyphro enim sanctitate fretus . Refutatur a Socrate, c. LV-L.
adullerina quadam, neque deos timens neque homines C. Socratica disciplina exponitur, c. L-L.
 LC RD DSS. 23

8. ythus, c. L-L med. -

Quam facilitatem cum laudibus efferat Gorgias, Socrates,
9. Cohortatio, c. L med. sque d finem. utrum rhetor oh hanc facultatem ceteris prancellat vel su
Dubilari non polest, uin uibusdam hujus dialog peretur ipse, postea inquirendum esse dicit : nunc autem
ocis (, 355, 30 sqq., 372, 49 sqq., 382, 41 sqq;; 383, hoc prius considerandum esse, utrum in justo et injusto,
22 s.) alludatur ad Socratis accusationem el m, honesto et turpi, bono et malo ita comparatus sit rhetor,
em , cum complur hic leganr polog ' ut in ceteris, ut videlicet ignarus ipse inter imperitos
peti, elut ua dicuntur de contemptu mortis (1, plus sapere quam sciens videatur. Hic Gorgias, pudore
24, 51 s., 1, 32, 22. 26 sqq., cfr. , 374, 50 sqq.: 383, permotus, concedit, si quem rhetorem (ecerit, necesse
45 s.), de spe ta melioris (, 23, 35 sqq.; 32, 26 esse ut justa injustaque sciat vel jam anlea vel postea a se
sqq., cfr. 1, 286, 30 sqq.), de o/ficio boni ciis (, 25, 3 edoctus. uam concessionem rescindit Socrates ita con
sq., cf. , 376, 52 s.; 377, 49 sq. ), probabile est cludens : rgo si justus est, ui justa didicit, rhelorem
dialogum hunc non multo post pologiam et Socratis justum esse necesse est; justus aulem nolet injuste arte
morten conscriptum esse : id quod conson cum ipso uti, ergo ne rhetor quidem injuriam cuiquam inferre vo
rgumento et cum griori, ne dicmus cerbiori, uod let, contra uam Gorgias supra dixerat fieri p0sse, ut
ic obseratur dicendi genere. 1hetor injuste utatur rhetorica, c. V, V.
3. R lsonU. Gorgia tacente, defensionem ejus
: G UV!. suscipit olus Socratem reprehendens, quod contradictio
nes in interlocutoris verbis nimis studiose captet et inter
1. Ronc hoc unum anno/abimus, quod rogando ad ejusmodi responsa ipse perducat. Cujus
Gorgias ad omnia, qua 4uis Velit interrogare , responsu temeritatem acerbe perstringens Socrates, b hanc
rum se promittit, cui paulo post addit nihil novi a se ipsam causam, inquit, amicos nobis et filios compara
adhuc uemquam multis annis percontatum esse, c. . mus, ut, si uando in senectute peccemus, juniores vos
2. Lusto. Charephon, jussus a Socrate, cum e Gor praesentes vitam nostram et in loquendo et in agendo
gia, guisnam sit, interrogaturus sit, multa dicendo defes corrigatis. Ceterum paratum se dicit ad disputandum
um jam Gorgiam causatus olus responsurum se pro eo cum eo, dummodo prolixitatem sermonis caveat. Simul
confitetur, quaerentique Charephonti, in quanam arte interrogantis partes ei concedit, u mor, n si! ad
excellat Gorgias, multis erborum mpullis usus, n disputationem sustinendam ineptus, manifestum fiat,
pulcherrima , respondet, ut slalim ab initio rhetoris C. V.
on minus uam in Charephontis uastionibus scitis 4. ns . Quum negasset olus, a Gorgia recte con
Socraticum ingenium eluce, C. . cessum, debere oratorem quae justa sint aut injusta, ha
3. Rs . Verbositate oli leviter perstricta Socrates, bere perspectum, sequitur rhetoricam ne artem quiden,
non qualis Gorgia ars esset, a Charephonte quaesitum esse, sed empiricam uandam homines delectandi peri
esse ait, sed quae et quem oporteret Gorgiam vocari. tiam. Cujus generis sunt eliam coquinaria, fucatoria,
uo rhetorem se profitente, Socrates, ilerum prolixitatem sophistica ars, particulae omnes ejusdem studii, cnjus
illam verborum, qua olus uti cerat, in aliud tempus caput est adulatio. Cum autem duo sint, e quibus con
reserve precatus, circa quid versetur rhetorica ars, quae stamus, anima et corpus, Sua urique est bona habitudo
rere pergit. Invenitur autem ars uaedam esse circa ser. (); sunt etiam, quibus efficiatur ut tum corpus,
mones, quorum finis est persuasio, non illa quidem, uae tum anima valeat, aut Valere tantum videatur; ars ui
auditoribus scientiam (, ) afferat, sed dem ad animam pertinens civilis nuncupatur, cujus par
credulitatem ( ) solum, sive in judiciis, sive in tes sunt nomothetica et jastitia judiciaria ; medicina et
conciouibus, cum de ceteris rebus civilibus, tum praeser gymnastica circa corpus versantur. arum speciem sibi
tim de justis et injustis, c. -. - Sed cum scientia non arrogans adulandi, non ars, sed facultas, quae optimi
sit vera et falsa, sicut est vera et falsa credulitas (, 332, nullam habet curam, sed voluptatis solum, ipsa uadri
2), Socrates denuo quaerit, utrum revera de ceteris omni. fariam se divisit, et medicinam quidem subiit coquinaria,
bus, velul de medicorum electione, de murorum et nava gymnasticam fucatoria, judiciariam rhetorica, nomothe
lium constructione, rhetorica consulere doceat, an de ticam sophistica, uanquam sophistae et rhetores fere
justo solum et injusto. Gorgias respondet posse rhetorem miscentur invicem circa eadem, c. V..
adversus omnes et qualibel de re dicere, etsi eam minime ic demum , uod in prin dialogi parte uare
intelligat, vel contra artifices, ui rem, de qua agitur, batur, uid si rheloric, demonstratum es. Quo
optime intelligunt , sed nimadertens uo Socratis relieto olus aliam mov et quaestionem interrogans : t
quastio tendar, n tamen ob eam causam, uia nonne plurimum in civitatibus valent rhetores; nonne,
rhetor persuadendo apud multitudinem fere de re ualibet quemadmodum tyranni, occidunt duem volunt et exspo
fit superior, ddit, oportet eum arte injuste uti: si liant patrimonio pelluntque ex urbe, uemcunque iis
vero quispiam adeptus rhetoricam deinde injuste parta placet" Immo minime valent, Socrates respondet,
facultate utatur, non eum ui docuit, odisse decet, sed siquidem valere bonum aliquid esse dicitur. ihil
eum qui ad justum usum tradita ad injustum abutitur, ellim faciunt eorum, uae volunt, faciunt tamen, quod
. ,. - Quo audito Socrates, u mihi non videris, optimum iis videtur. Sed facere aliquem mente captum,
inquit, satis nunc consentanea dicere iis, qua supra uae ei optima videantur, bonum esse non potest.
le rhetoriua proferebas. Quare si eorum e numero es, uae cum olus neque ratine assequ neque refellere
quorum et ego, corum nempe quibus non minus redar. leat, interrogantis partes tandem Socrati concedit,
gui gratum quam redarguere, libenter te interrogabo, si c. , . - ic vero ita ratiocinatur : Quisquis
minus, dimitlam . Vix tandem nec nisi reluctans Gor. aliquid alicujus agit gratia, non id vult, uod agit, sed
gias alterius interrogandum se praebet, c. , in. illud, jus gratia agit. Sunt enim omnia sive bona,
- Concessa igitur Socrates ita resumit : Quoniam rhe sive mala, sive media, ua per se neque bona sunt,
tor nou docet, sed persuadet solum, non inter Scientes, neque mala, sed quae bouorum causa agimus (cfr.
sed ignorantes, et ipse imperitus sciente apud nescientes eno, , 454, 35 sq.). Veluti si tyranni et rhetores
facilius persuadebit : ergo ad rhetoris facultatem, nihil at. occidunt aliquem aut expellunt aut pecunias rapiun,
tinet res ipsas nosse, quomodo se habeant, c. . - non simpliciter occidere, expellere, rapere volunt, sed
24 RGU LGRU

uce sibi conducant, volunt. rgo si hacc bona revera et populum lheniensem, philosophiam vero eadem sen.
non sunt, sed mala, faciunt quidem quae optima sibi per loqui, quae Callicli absurda videantur, c. V.
videntur, sed non, quae volunt, faciunt. rgo ne mag. 7. Rs . Quae in altera parte demonstrata sun,
nam guidem potestatem in civitate habent, siquidem injuriam facere uam pati pejus esse, et paenas luere
magna potestas bonum guiddam est. ic olus, gu uam g//ugere Jelicius, omn /lurerant e eo uod
ento ad hominem usus, Ipsene, inquit, posse olus concesseral, injuriam/acere uam pati turpius
quae lubet, in civitate optares, juste fiat an injuste parum esse. Quam concessionem cum Callicles relrazerit, hoc
curans? llem, respondet Socrates, maxime si ipsum demonstrandum eri, uid si reera bonun
injuriam haberet affectam , si quidem is, ui injuste occi, cuique, uid jucundum solum.
dilur, minus miserabilis est quam interfector et minus . primum quidem Callicles, in locum deficientis'
am is qui juste necatur: inferre vero injuriam malo, oli succedens, uid hac de re sential, erponit. Se
rum omnium maximum est, c. , V. - cundum legem enim, inqui, urpius est inferre inju
sententiam summa arte, iis uae dubitatio riam, sed non secundum naturam. Viri enim non est, in
em non haben erorsus el paullatim ad obscuriora juriam pati, sed mancipii. ultitudo autem, cum imbe.
progressus, ad eidentiam perducit. uidem pri. cillitatem suam intelligeret, legem tulit, gua potentioribus
num, magnam potentiam non esse, immo malum, si metum incuteret, cum injustum esse diceret aliis plus ha
uis quicquid ei placeat, fecerit, mox autem p.nas luere bere et hoc definiret injuriam facere. Contra natura declarat
debeat, olus facile concedit, beatum antem et potentem requum esse, ut pracstantiores potentioresque plus habeant
eum solum judicandum esse, ui utililer et juste agat, uam deleriores et infirmiores, ut in gentibus est videre,
quaecunque agat, hac jam non concedit, sed contra r. quarum quae sunt opulentissimae, reliquis imperant. d
chelai regis injustissimi et, ut ipse putat, felicissimi hanc, missa philosophia, est respiciendum : une in adole.
exemplum affert. Socrates, hic non testium multitudine scentibus, si moderate tractetur, est quidem probanda, in
decertandum esse, reponil, sed uno teste solum adver. viris vero, ubi omnis ei impenditur opera, vituperanda.
sarioeo deducendo, ut alteri assentiatur, c. V-V. Quamlibet enim quis bono a natura sil ingenio praeditus,
- robandum igitur erit, pejus esse facere injuriam si diutius per tetalem jam provectam philosophetur, ne
uam accipere, p.nas effugere quam subire. Quae cum cessario omnium rerum imperilus evadel, quarum bonum
olus tanquam absurda et a sensu communi abhorrentia et clarum futurum virum habere peritiam oportet. De
risisset, Socrates, quidem non sum, inquit, ex nique, d Sogratis ecusationem alludens, eum incre
ris qui in rebus civilibus versantur et superiori anno in pat, his fere erbis : onne turpe dicis sic compara
senatum cooptatus, cum tribus mea cum imperio erat el um te esse " unc enim si quis te comprehensum in
mihi mitendum era in suffragia, concitavi risum, quia carcerem abduceret, atque le, injuriam quamvis nullam
facere id nesciebam. oli ergo jubere, ut ad consilium inferas, inferre tamen accusaret, certe quid ageres, non
praesentium, h. e adjudicium communis sensus refe. haberes, sed vertigine correptus oscilares defensionis (u
ram, hic jam subindicans, de rhetorica judicium pen prorsus ignarus, et adductus in judicium, quamvis igna
dere neque theoretic solum, eque ab ethica, sed vum abjectumque adversarium mactus ultimo supplicio,
ci uoque doctrin, h. e. ita totius institutis, si vellet poonam capitis tibi aestimare, afficereris,
c. . - rgumentatio Socratis hac est : olus con C. V-L. - Socrates primum ironice gratulatur
enerat, injuriam facere uam pali esse saltem turpius. sibi, quodin Callicle tam pretiosum lapidem invenerit, qmi
Jam pulchra sunt talia aut secundum voluptatem, uam animum suum , si aureus essel , prbare possel. mnia
praestant, aut secundum utilitatem, turpia contra aut se enim, uae in eo, ui alicujus bene probaturus sit ani
cundum dolorem aut malum. Facere injuriam molestius mum, requirantur, in co esse, scientiam, benevolentiam,
non est uam pati, neque dolore excedit, ergo excedit audaciam. arum autem rerum, inquit, in quibus tu
detrimento et malo. Porro si quis agit quidpiam , necesse me corripuisti, pulcherrima est hac consideratio, ualem
est aliquid esse patiens ab hoc agente, et quidem tale pa virurn esse deceat et quid et quousque lam in juventute
tiens, quale agit agens. "nas dare est pati aliquid, a quam in setectute exercere. Ceterum t Calliclis
uodam agente, hoc est puniente, Qui recte punit, punit opinionem etiam accuratius erculiat, utrum iidem sint
juste; ergo ui punitur, justa patitur, ergo pulchra, ergo an alii potentiores, meliores, validiores, quacrit, Callicles
Dona, et quidem maximo liberatur malo. Sunt enim tria eosdem esse dicit. Jam vero multitudo natura uno poten
vitia, opum, corporis, animi, quorum ultimum est turpissi tior est. ultitudinis ergo leges potentiorum sunt, ithmo
mum, et, si turpissimum, etiam pessimum, c. et meliorum. Staluit aulem multitudo, justum esse ser
V. paupertale cum liberet utestuaria, medicina a vari inter omnes aequitatem et esse turpius injuriam in
morbo, ab animi vitio judiciaria ar8, sequitur pulcherri ferre uam pali; uod igitur non lege solum turplus est,
mam esse judiciariam, non ob voluptatem sed ob utili sed eliam natura. Cum autem Callicles potentiores dixerit
tatem. Felicissimus igilur erit, qui non habet animi vi se non appellare neque validiores neque faccem servorum,
tium, secundus ab eo, ui liberatur p:nas dando, miserri sed praestantiores et prudentiores, os deceat in civitate
mus autem qui injustus manet neque persolvit pornas. imperare, ilerum Socrates, num hi sint prudentiores,
rgo ne rhetoricae duidem usus erit ullus, nisi forte quis uaerit, temperantes et sui ipsorum compotes, voluptati.
judicel ea oportere uti ad se ipsum et amicos accusan bus suis cupiditalibusque imperantes. Immo, Callicles
dum, ad inimicum contra, ne p.nas det, defendendum, reponit, hoc est natura justum atque pulchrum, cupidi.
c. V-V. tates suas summopere augere, aldue his quam maximis
6. LR soDI. Quod in sequentibus erpone factis subministrare posse ob fortitudinem el prudentiam,
tur, judicia de rhetorica hoc marime inler se differre, luxuria, intemperanlia, libertas, hoc demum virtus est
marime inter se differan i institu, id in epi atque felicitas : celera vero islaec speciosa, temperantia,
sodio hoc Callicles primus declarat, Si vera sunt, justitia, praeler naturam adinvenla, hominum nugae sunt
clamns, uac dixit Socrates, eversa nobis esset vita penitus contemmendac, C. L LV.
atque no8 contra rnnia uam decet ageremus, et . aec primo ironice laudat Socrates, uod tam di
pos! etm Socrates, lcibiadem Cliniae filium se amare serte dicta sint a Callicle, nae reliqui cogitent quidem,
dicens et philosophiam, Calliclem aulem Pyrilampis filium sed dicere nolint, exinde refellere aggreditur, primum si.
 LC R) )1SS. 25

ilitudinibus duabus hilolao thagoreo (ckb, rum postquam adversarios refutavit, ipse quid de vita cum
hilolaos, p. 181 sq.) petitis, quibus significal animi privata, um publica instituenda et de reipublicae the
partem, in ua cupiditates sunt, semper sursum dersum, niensium statu judicel, nunc jam disertis erbis el sim
que agitari, oluptatem ipsam e contrariis semper fieri pliciter erponit. Virtus cujusque rei, inqui, non
alque simul cum iis perire, ita ut a dolore disjuncta nun, temere accedit, sed ordine, rectitudine et arte, uae l
quam sit. Secundo loco Calliclis sententiam ad absurdum rum cuique tradila est. Quamobrem ordine ordinatum or
perducit, interrogando, utrum scabiosus, qui sese fricet, natumque esse est cujusque virtus. rnatus quidam pro
idque abunde facere qneat, dum se per totam vitam fricet, prius unicuique insitus quodlibet efficit bonum. nima,
itemque utrum cinaedus beate vivere putandus sit an non, quae proprium habet ornatum, modesla illa () et
c.LV-L.- ertio locojam serio aqi/. olus dixerat ju. temperans () et bona; contra quae intemperantia
cundum et bonum idem esse, sed scientiam et fortitudinem affecla est, est mala. emperatus decentia aget erga deos
um inter se, um a bono difierre, cum e contrario Pla atque homines, proinde juste atque pie aget et ipse justus
(one core iden si scienti c summum bonum, est atque pius, praeterea fortis : temperantis enim res est
cuncs irtutes in se contineat (cfr. rgum. enonis, lhomines tum fugere, tum prosequi, ubi sit opus (cfr.
1). Sed qualitates et essentiac contrariae non una in eo rgum. Lachetis). Unusquisque ergo temperantiam sequi
dern sse possunt, exempli gratia malum et bonum, feli debet, atque maxime ita sese comparare, ut non indigeat
citas et miseria, ita ut si qua reperiamus, a quibus aliquis castigatione atque poena, si vero indigeat, vel ipse vel alius
simul liberatur et qua simul habet, hac manifesta non sint uivis familiarium, adhibita p"na coercendus est, si futurus
bonum et malum. ujus naturae sunt jucunda omnia, esu sit beatus. ta demum annicitia inter cives et societas
rire namque molestum, esurienlem edere jucundum est, mana constabit, ua simulacrum esse debet harmoniae quam
quique esuriens edit, dolens simul gaudet. Dolorem la videmus in universo. Sapientes enim (thaqorei) et
ue et voluptalem difierre a bono et malo necesse est, et c-lum et terram et deos et homines tradunt societate na
gaudere aliud est quam esse beatum. Quod perspicitur et dam et amicitia et justitia contineri atque id universum
inde, quia dolores et voluptates simul desinunt, com ui propterea mundum () appellant, non immunditiam
siliens bibit, sitim et voluptatem in bibendo perceptam () neque intemporantiam. st autem haec geome.
5imul amittit, bona autem et mala simulamilti nequeunt. rica ralilas in diis atque hominibts studio plus ha
orro boni bonorum praesentia sunt boni, mali malorum. bendi opposita, c. L11-L. - in civita/e i
Dementes autem et timidi el mali non minus gaudent at ordinata rempublicam trac/are sapiens non recusabi/,
ue dolent quam boni, immo vel magis. rgo si bona es uid em faciendum si! ei in civilate, ualis nunc
sent voluptates, mala dolores, mali atque boni que cst, corrup /ue inordina/a et utrum, rebus i con
(ruerentur bonorum alque malorum possessione, vel nali stitutis, turpissimum sit, uod Callicles in Socrate repre
etiam magis boni essen uam boni ipsi, C. L-LV. - d hendit, auxilium sibi ipsi (erre non posse, hoc jam accura
extremum Callicles voluptates non omnes esse easdem con tius inquirendum est. Sunt enim duo, injuriam facere et
veni, sed meliores alias, alias deteriores, et bonas uidem pati, uorum facere injuriam turpius atue pejus est. Jam
quae sint utiles, malas autem uae sint now.iae. Dolores ut hoc vites, non solum voluntate, sed et arte quadam,
eodem pacto alii sunt boni, alii vero mali. num autem philosophia scilicel, opus est; contra ne injuriam patia
omnium actionum finis est, ejusque gratia omnia sunt fa ris, in i ffecta civitate, aut ipsum oportet obtinere
cienda :artificiosi ergo viri est eliger", guaenam e rebus qua principatum, aut etiam tyrannidem, aut certe cum prae.
delectant, bonae sint, uaeve mala, C. LIV. - 1 Calli, senti reipublica: administratione habere commercium. d
cle re/i, ua jam e concessis sequantur, colligun uod non aliter fieri potesl, uam ut domino, sive tyrannus
tur, ut appareat, utrum, uemadmodum Callicles vult, sit sive multitudo, quam simillimum le reddas, et ipse
illa agendo quae viri dixit esse officia, dicendo ad popn maximo occuperis malo. Callicli vero inferenti, ei, ui
lum et rhetoricam exercendo et rempublicam admini hoc non faciat, periclitandum esse, ne ab eo, qui adulatur
strando, ceu nunc eam administrant, vivendum sit, an po. dominum, interficialur, Socrates respondet : Viro mente
tias vita si hac philosopha capessenda : quibus erbis et ratine praedito hoc non elaborandum esl, ut quam
summa fere tolius dialogi conlinetur. Concessum igi diutissime vivat, sed hoc potissimum rempublicam ca
tur est, esse aliquid bonum, esse uodue aliquidjucundum, pessenti providendum erit, ut se ipsum examinet, ulrum
sed aliud jucundum esse uam bonum, et utriusque ho revera civile officium, uod sibi proponit, cives meliores
rum studium et praeparationem uandam esse ad ea compa eddendo et, ubi opus est, castigando, praestare possit,
randa. nter exercitationes voluptatis eflectrices et qua c. LV-L. - Quod ne celeberrimis uidem eorum,
ratione ejus, quod est optimum, omnino carent, nume qui theniensium rempublicam administraverunt, contigit,
randae sunt etiam ars tibicinaria, lyrica poesis et lragdia. ericli scilicet, Cimoni, iltiadi, hemistocli; aliouin
Quodsi ex carmine formam et rhythmum et metrum au non a populo meliori (acta damnali essent. Quanquam illo.
feras, sermones supererunt : uae est rhetorica popularis rum merita, quod ad augendas civitatis opes pertinet,
et adulatoria. d id, unde orsus est dialogus, revol nemo obtrectabit. Sed ui idcirco nimium nunc eos lau
tur. t revera ne unus quidem, Platone auctore, ora dant, iis cavendum est, ne malorum , uorum illi firerunt
tor exstitit, uin populi gratiam potius aucupando, quam auctores, p.nas tandem luant. Certe reipublicae guberna
ratione habita ejus, quod est optimum, et ad id, quod est lor nunquam injuste damnabitur ab ipsa, cui praeest, ci
animi et civitatis ordo et ornatus, ad justitiam scilicet et vitate. Videtur enim idem esse officium eorum ui politi
temperantiam respiciens, rempublicam tractarit. Quae qui cam affeclant, et sophistarum, scilicet ut eos, ui se eo
dem esset vera rhetorica, vera ars civilis, ua cives me rum curae commiserunt, bonos reddant. Jam quid a
liores redderet bonis legibus latis et poenis coerceret a pra ratione est alienius, quam nod boni justique facti prae
vis cupiditatibus, semper pro utilitate optima dicendo, ceptoribus et gubernaloribus injuriam inferant 2 Quare ne
sive placeant sive displiceant audientibus, c. LV-L. mercedem quidem ab iis exigi decet. Quibus cum non
C. Callicle ulterius respondere delrectante, Socrates possi! eon/radicere Callicles, Videris mihi, inqui,
solus sermonem ad finem perduclt, et uidem initio di. opinari, nihil ejusmodi accidere tibi posse, u procul
ectica form ti pergil, ut eam non ertrinsecus alla habitanti et ui non possis trahiin judicium ab ignavissimo
tam, sed ipsi rei natura insilam esse significef. Cete quoque nulliusque prelii homine. Immo, Socrates
26 RGU DLGRU

inquit, nihil mirum est, si morte damner, et dieam tibi
uam ob causam hoc exspectem. In jndicio enim ita de
mejudicabitur, quemadmodum inter pueros de medico,
quem accusaverit coquus. oc autem magni faciendum
non est, modo id auxilii libi prastare p0ssis, quo neque
adversus homines, neque adversus deos injustum aliquid
feceris aut dixeris : sin autem ob adulatoriae rhetoricae
defectum ultimo supplicio afficerer, certe Scio me mortem
perfacile ferentem te conspicaturum. Rationem autem
mg/hican , cur i //ectus sim, jam tibi afferam,
c. L1-L.
8. ys, quem affert e populari Gracorum reli
gione petitum, probat peccalis refertam animam habentem
ad inferos descendere extremum omnium esse malorum.
ors enim, inquit, est dissolutio rerum duarum,
animae et corporis. Qualecunque aulem viventis erat com
paratum corpus, tale etiam post mortem ad tempus quod-
dam apparet. ec secus anima, cum corpus exuerit,
cuncta conservat quae natura inerant et quae ex affectibus
contraxera. Quas omnia apparebunt, cum nudati velami
nibus ante oculos judicium constituentur. lii, ui peccata
pulet, ex uibus boni viri lucrari non audent. Concessum
enim est, lucrum omne bonum esse, et lucrari esse utili
tate affici, quod semper omnes expetunt, ita ul fieri non
possit, uod ipparchus arbitratur, ut pet lucrum turpe
uis damno afficiatur, , 557, 42-558, 13.
Sequitur episodium, uod nihil faci d rem nec
nisi inep detur Platonica artis imitatio, , 558, 13
559, 21.
rinde breiter repelitis, ua jam defini/ sunt,
ipparchus negat lucrum omne esse bonum. Cui objicit
Socrates, at lucrum, sive bonum sit, sive malum, nihilo
minus esse lucrum, nec magis lucrum esse lucrum bo
num duam malum , ita ut nil magis lucretur ui lucrum
bonum consequitur, guam qui malum. Quare restat, ut
lucrum per se ipsum, uid sit, definiatur. Videtur autem
lucrum appellari omnis possessio, uam quis acquisiverit
vel nihil omnino, vel parum expendens admodum, cum
plus accipiat. Cui definitioni hoc tamen adjicias necesse
est, lucrum non esse, uodlibet acquirere, sed bonum so,
:m : ita ut lucrum iterum bonum, damnum vero malum
appareat, 1, 559, 21-560, 41. -

sanabilia commiserunt, p"nas dabunt, unde utilitatem
referant et meliores fiant; qui autem graviora his com
miserunt, hi ipsi quidem nullam amplius utilitatem ex
p.na reportant, sed alii eos intuentes propter flagitia
maximis acerbissimisque p:nis per omne tempus crucia
tos. Quorum in numero auguratur fore et rchelaum
illum acedonum regem, et plurimos tyrannos, potentes,
civilatum gubernatores. Quanquam nihil prohibet inter
hos etiam bonos quosdam viros, etsi non philosophos,
esse, uorum unus celeberrimus ewstitit etiam apud re
liquos Graecos ristides Lysimachi filius. Qui autem pie
atque integre vixit, uod quidem philosopho potissimum
contingere fas est, hi in beatorum insulas transmittuntur.
aoc spectans, inqui, conor, spretis populi honoribus,
revera quam maxime potero bonus vivere alque mori,
c. L1- L med.
9. CoHon. Dialogum concludit cohortatione facta
ad Calliclem, ne anilem quandam fabulam hacc arbitretur,
sed hoc potius respiciat, uod meliora his et veriora sa.
pientissimi viri non invenerunt, uare vita rationem,
uae sola firma visa est, tanquam ducem secum sequatur.
RCHUS, , 550 s.
ialogus hic subditius detur, pote u uastionen
trctat ua nihil fere ad lafoncan faci philoso
phiam. Socra/i enim quarenti, ui sint lucri cupidi di
cendi, ipparchus uidam tres deinceps //ert de/ini
iones, uibus g/utis allera oboriur uastio, quid
sit lucrum, sed prima non resoluitur.
t primam uidem ipparchi definitionem, lucri cupi
dos esse, ui lucrandum putent rebus nulla existima
tione dignis, ideo Socrates rejicit, quod prudens sciensque
nemo lucrari cupiat, unde lucrum nullum potest facere.
mentes autem esse lucri cupidos ipparchus megaverat,
, 556, 1-557, 10.
Secundae definitioni, lucri cupidos esse, qui propter
inexplebilem avidilatem minima et vilissima quaeque et
nullius pretii mirum in modum sitiunt, hoc opponlt So
crates, guod, licet opinentur quae nullius pretii sint,
multi facienda esse, lucrum saltem upiunt, lucrum an
tem damno contrarium est atque bonum : uare omnes
Incri cupidi videntur hoc modo, , 557, 10-42.
m objectionem ne tertia quidem tal definitio,
lucri cupidum esse, qui ex his lucrum quacrendum sibi
d od accuratius etiam sic definitur : in omni lu
cro est pretium majus eo, gnod est ei impensum; pretium
autem uod habet dignum est quod possideatur, et quod
ut acquiratur dignum est, utile, adeoque lucrum omne
utile est ac bonum. Quare efficitur denique, bonos viros
aeque atque malos omne expetere lucrum ; porro falsum
esse, quod dixerat ipparchus, lucri cupidnminde studere
lucrari, unde boni viri lucrari non audeant. In uibus
desini dialogus, antequam, ua si era definitio,
erpressis erbis dictum est : scilicet lucri cupidos
ulgo eos pellari, ui proper insciliam mala sib
cquirun bon esse opinanles, , 560, 41 usque ad fi
m.
S JR, , 738 sq.
Socrates et ippias, sophis 1lle e ippia mi
nore jam notus, de natura notione pulchri hic
disputant. Sermonis Jorma simplea et in priore sal
ten parte paulo prolizior in causa fortasse fuit, cur
nonrulli dialogum hunc Plon ribuendum esse non
censerent. in re erile salten berrerun.
emo enim m fueri, ui alacritatem illam
colloculionis et ironian Socraticam , uales cum hic
um in compluribus iis latonis dialogis occurrunt,
fam artificiose imiri uerit, ul.fraudem deprehen
dere non p0ssis : u nihil dicam de senleniis, qua cum
plane lalonica, tum ingeniosissima e latone on
nino digna sun.
Dialogus totus tres haet partes, introductionen,
secundam partem in ua definitiones eraminantur ab
ippia prolala, tertiam de definitionibus uas propo
i Socr fes.
1. RoDc. ! primo uidem sophistae nien
lepide perstringens Socratem introduci lato sophi
starum sapientiam maximis laudibus tollentem, uod non
solum privatim juvenes erudiendo permagnum faciant
quaestum, sed cum privatis etiam publica munera obire
possint, qua uidem omnia prisci illi septem sapientes ob
imbecillitatem ingenii praestare non valuerint. Quo au
dito jactabundus ippias se vel maximam inter omnes
sophistas pecuniam congregasse gloriatur, ut sapientissi.
mus fere videatur et diversus in hoc, Socrates addit, ab
naxagora, gui adeo stulte philosophatus est, ut amplum
patrimonium cum accepisset, neglexisse et perdidisse di,
 LC R)SS.
catur. Jam vero, Socrates pergil, hoc mihi dicas,
ubinam potissimum lucratus es? sine dubio Lacedaemone,
quo frequentissime es profectus 2 - Immo nihil peni
tus unquam, sophista respondet. - Quod quidem
monstrum videtur, Socrates inquit, cum juvenes me
liores ad virtutem reddere te posse praedices, cumque
hoc Lacedaemonii omnium maxime aflectare vid antur.
onis enim leglbus instituta est Lacedaemon, et in talibus
civilatibus maxime virtus lionoralur. - t non est,
ippias reponit, mos patrius Lacedaemoniis mutare le
ges aut practer solita filios erudire. - rgo cum prae
set, ippia saltem auctore, disciplina ipsius imbui Lace
damonios uam patria, cumque utiliora semper magis
legitima sint, Lacones ippia disciplinam non admittentes
contra leges agunt, cum lamen maxime legibus uti vi
deantur. - Sed u jam manifestum Jiat, ualis si
prastans illa sophista sapienf, quibus rebus au
diendis maxime delectentur Lacedaemonii, Socrates quae
rit. Stirpem heroum alque hominum et summalim,
ippias responde, omnem antiquitatis historiam attente
audiunt, et nnper ibidem de pulchris studiis, quibus in
cumbere juvenem decet, disserens admirationi fui: quam
quidem orationem iterum hic quoque tertio abhinc die in
hidostrati ludo osensurus sum , 1, 738, 1-742, 13.
. arrep occasione, quidnam sit pulchrum ip necessario dicit differr: ab effectu sive hono, ita ul pul
sum, per quod, uaecumque sunt pulchra, fiunt talia, So
crates quarit : sese enim nuper, cum alia ut pulchra
landaret, alia vituperaret ut turpia, ogatum a quopian,
quid ipsum sit pulchrum, non liabuisse, uod responde
ret, conaturum igitur se hoc discere, ut rursus eadem de
re cum illo depugnet, , 742, 13.743, 18.
d qua complura molitus respons ippias nihil
fere pro/icit, pulchras res semper pulchrum esse di.
cens, sed i lamen, iis, ua sensibus percipiun quod per visum atque auditum delectat. Cui definitioni
ur, ad abstrac transeatur, ins/iula scilicef, tio obstare videtur, uod in legibus hominumque studiis et
nes etc.: quam eandem partitionem in tertia par/e ile
um reperiemus, uamquam inersoordine adhibi m.
t primo quidem loco Hippias pulchram virginem esse
pulchrum respondel, Socraleque, multa esse praeler vir
ginem pulchra, equam, lyram, ollam, alia, objiciente,
lippias, ac omnia cum virgine collata pulchri cog
homento nullo, inquit, suut modo digna. Sed ne
virgo quidem formosissima, Socrates reponit, sicum
deorum genere conferatur, , 743, 18-744, 37.
Jam cum ipsum pulchrum tale quid esse oporteal, quo
decorantur cetera pulchraque apparent, aurum hoc esse
ippias asserit. Socrate autem Phidiam testem addu
cente, ui inervae vultum, pedes et manus eburnea
reddidit, pupillas oculorum lapideas, aec omnia, ip
pias inquit, pulchra sunt, uum decent, turpia Vero,
cum dedecent. Unde sequitur tudiculam ficulneam, aurea
esse pulchriorem, , 744, 37-746, 16.
Ultimo loco ippias, jo equidem, inquit, semper
apud quemlibet, et ubicumque pulcherrimum esse, ut
sanus aliquis sit, dives et honoralus inter Graecos usque ad
senectutem, et sicut parenles suos defunctos egregio
funere decoravit, 3ic a filiis suis praeclare atque magni
fice sepeliatur. Quae uidem facile redarguit Socrates,
cutnalias pulchra sint, alias non sint, et in universum, d
omn, ua hucusque dispu sunt, respiciens, S uod er hypothesi pulchritudinis causam esse posuit,
talia, inquit, dicerem coram illo viro, de quo monui,
procul dubio responderet : Dic age, Socrates, injuste
cadi illum censes, qui dithyrambum tantum inconcinne
pronuntians tam procul a proposila quastione aberrarit,
ut non meminerit quaesitum fuisse ipsum pulchrum, quod
omnia, quibuscunque inest, pulchra efficit, lapidem, lig
num, hominem, deum, actionem denique et disciplinam
omnem, 1, 746, 16-747, 54.
27
. Sed sophis jam deficiente, ua sequuntur defi
nitiones uor eritis estigium magis magisque
ccurate prementes, ipso Socrate proponuntur :
. t primum quidem ipsum decorum, num pulclirum
sit, uaeritur. Sed decorum, uibus adest, pulchra uideln
ea facit videri, sed pulchra esse non facit, ita ut deceptio
uaedam circa pulchrum decorum sit, 1, 748, 1-749, 22.
. Quare poniur ipsum pulchrum id esse, uod utile
est , pulchri ellim oculi vocantur, ui apti sunt et utiles ad
videndum, eadem ratiome pulchra dicunlur alia cuncta,
quod sunt ad usus, quibus destinantur, apta, potentia
ergo per se ipsa pulchrum, impotentia turpe est. d quod
statim eo refutatur, uod potentia ad malas eliam res ad
hibetur, adeoue ipsa per se pulchra esse nequit, 1, 749,
22-750, 2.
C. Quodsi pulchrum esse ipsum potens esse dicimus et
utile non ad uodcunque, sed ad bonum conficiendum,
conducibile hoc erit. ulchrum igitur id est uod bonum
efficit, sive causa boni, et pulchra omnia ideo exoplamus,
uia opus, quod ex his gignitur, exoptandum est. Qua
uidem definitio plane congruit cum is, a in Con
vivio (, 682, 39 s.) dispu/antur de amore pulchro
rum et de partu in pulchro. ec jam serio refellifur
in sequentibus, ubi Socrates causam, i. e. pulchrum,
chrum neque bonum sit, neque bonum pulchrum. /io
enim bon notione pulchri sine dubio differt, sed
inde minime efficilur, uin communi uadam inter
cedat inter utramue notionem, et minus etiam,
res, ua bona est, pulchra esse non possi, , 750, 26
781, 23.
D. Jam u uoue er parte, pulchrum cadi
sub sensus, definitio absolur, pulchrum ponitur esse,
vitis inesse pulchrum etiam dicitur, porro quod in rebus
gustu, tactu, oloratuque perceptis, voluptas etiam inest,
ita ut dicendum sit, ua de causa, quum non minus ha
quam illae voluptates sint, pulchris rebus eas non annume
8,
uas difficultes i resoluit : Quod per visum ju
cundum est, per ambos, visum et auditum, non est; item
quod per auditum jucundum, per ambos, visum el audi
tum, non jucundum. Pulchrum antem ponitur esse, uod
per visum et quod per auditum et quod per ambos jucun.
dum est. Commune igitur hae voluptates quiddam habeant
necesse est e hypothesi, uod pulchras eas efficit ambas et
utramque. Jam voluptas ipsa per se commune hoc esse non
polest, uia (e hpothesi) aliae voluptates pnlchrae non
sunt visie, neque porro auditus neque visus pulchritudinis
causa communis esse potest, alioquin alterutra voluptas pul
clura non esset. Restat, ut pulchrae fiant, uia per ambos,
visum et auditum, fiunt. Sed pulchriudinis causa esse non
polest, uod voluptates ambac uidem paliuntur, utraque
autem non patitur : id uod illustrur eremplo dua
rum rerum, arum utraque impar, ambae pares sunt;
quarum qualitatum ex numero pulchritudo non est, sed
earum, uae, uum urumque duorum, et ambos
sequuntur. Jam illud per ambos, visum et auditum,
ambas quidem voluptates sequitur, utramque non sequi.
tur. rgo me hoc quidem pulchritudinis causa esse potest.
rgo tota hypothesis, secundum quam pulchrum est,
quod per visum et quod per auditum et quod per ambos
jucundum est, rejicienda erit, nisi aliud uid, uod
luplatibus illis aliisque, qua pulchra dicunur, conn
mune sit, ineniaur. ale quid ero //ertur hac de/i
nitione, ua duas prorimas in se continet : pulchrum
28 RGU DLGRU

esse innoxiam, optimam, CoDcL voL : cu artificia, uibus lympiae se jaclavera ippias, Socrates
non serio opponitur, hac ralione iterum, sicut supra, ironice recenset, , 275, 52 sqq.
neque honum pulchrum, neque pulchrum bonum esse, Ulyssem igitur mendacem, chillem veracem dicendo
1, 751, 23-756, 24. nihil profecimus, cnm mendax et verax inter se non dif
Sub /inem tandem salse ridelur sophis/a, qui dispu ferant, 276, 31 sq. Quam conclusionem captiunculis,
tationes Las vellicationes quasdam esse dicit et concisiones dicit, Socratis adductam indignatus ippias ad prolixas
sermonum, pulchrum vero praeclara oratione in judicio orationes refugere tendit vivque retinetur, ut iterum in
vel in concilio habita magna praemia reportare, aliter ac terrogandum se praebeat Socrati, , 276, 43 sqq.
Socrates, qui crubescere se dicit de pulchris vitae institutis ic vero chillis vel plura mendacia quam Ulyssis
disputare, cum adeo manifesle circa pulchrum ipsum re. apparere demonstrat, et sophista dicente chillem men
dargutus sit, , 756, 24 sque d finem. tiri per simplicitatem persuasum, Ulyssem autem per in
sidias, gitur, Socrates ait, melior Ulysses est chille;
annon supra convenimus, ui sponte mendacium dicunt,
meliores esse quam qui non sponte 2 (quod Socrates obi
S R, , 272 sq. ter diamerat, , 274, 42 et 275, 23), , 277, 10 sqq.
Sententiam hanc refellere ippias uidem non po
DLoc FoR. Colloquuntur Socrates et ippias test, sed sensui communi et legibus dici! contrariam
sophista, quibus fertia persona, udicus, urique esse, , 278, 34 Sqq. Socrates /em post primam hanc
notus, colloquendi fit auc cun initio, tum post dialogi parlem si embolium inlerjicit, rerbo de
priorem dialogi partem , i Hippias ullerius Socrat, ipsius dubitationibus, re era de sophistarum, ui
respondere refugi. rgumentum disputationis suppet, rum inentis gloriantur, impuden! equiria.
oratio, uan de omericis heroibus ippias commo . Quastio superest, ri meliores sint, ui sponfe
dum fecer. olentesque peccan, ui con.
DLoo Ro U, plnius cognoscafur, pauca xemplis plurimis docetur, omnes corporis habitus,
sunt pramonenda. Vulgata erat sophistarum opinio porro instrumenta omnia, tandem animalium, mercena
de sapientia et justif , i eas inter se differre, ricrum, servorum animas eas, nibus utentes sponte pec
non solum una sie aller eristere possi!, sed sapien. cant, quam uibus contra, esse meliora (scilicet ad o//icis
tissimus facile idem sit, ui et injustissimus. Cujusmodi suis perfungendum), 279, 45 s. Unde per inductio
enus hominum significantes appellaban . nem concludiur, meliorem animam esse, si sponte mala
orundem rursus loquendi usus ferebat, ut justum facit et delinquit, uam si mescia (ccuratius concludi
non magis, un sapientem et peritum in ali re oportebat anima, u sponle peccare scil uan
dicerent , bonum, et periiorem , i secus, meliorem, hoc es/, apliorem esse ad officium
bonus recle dicatur in uacunque re pofens, elut in suum prrsndum), , 281, 25 S.
mentiendo. Significationem hancerborum seculus So ippia non assentiente, Socra/es idem alia ralione de
crafes demonstrat eundem esse ercem c mendacem, monstrare aggreditur per de/inilionen, et dem
po/entem scilicel l mentiendum el ad erum dicen dici : Justitia (posilo jusum iden esse uod bo
dum, porro eum , spon/e mentilur, mneliorem esse num) est vel potentia uardam, vel scientia, vel utrum
eo, u non spon le, omnino eum, sponte injuria ue; itaque animam , ua sapientior est et potentior,
r, meliorem eo, ui contr, i prorsus u! non nisi justiorem uoque esse oportet (d rectum es/, si,
on risi sponte injuriari. Consequentias has er ip Socrates ull, notio sapiens, el potens, idem com
sius louendi mec non cogilandi consuctudine manan prehendit, uod noti justum ;.falsum es/, si secun
tes sophis, cum neque diluere leat nec suscipere dum sophista sententiam notio sapiens, el potens
eas deal, sapientia ejus nilo illa et adullerina, ius pafet uam nolio justum ). Sequilur boni ac
docere alios profitebur ea , de uibus unuan justi viri esse, per potentiam et screntiam, h, e. sponte
ne somnierat uidem, merito risui est. injuriari, mali autem non sponte. rgo sponte aberrans et
oppositione solum parel, uid pse de justilia urpia injustaque committens, si quis lalis est, hand alius
et sapientia senseri Socrates: justifiam scilicef non is est uam bonus vir, 281, 33 sq. -

liam esse uam sapientiam in actu, id uol in fine
dialogi subsignific his erbis : ' starum sapientia Socratis verbis acerbe no/atur, 282, 8
, . e Sqq.
minem enim pulat scientem, enus sil sciens, in
juriam facere. - Dialogi sunt dua parles :
1. Socrates fingt se nescire, quid significare velit ip
pias chillem optimum, Ulyssem versulissimum appel-
lans. ippias respondet alterum ex sua et [Iometi senten.
tia esse veracem, alterum vero mendacem, 1, 273, 4
Sqq.
endax de/inilur ad mentiendum polens et sapiens
(uam definitionem locum nostrum respiciens risto
(eles reprehendit , et. V, 29, 1025. a. 6 sq.), , 273,
47 sqq.
Computatoris exemplo probatur, ad mentiendum po.
lentem non nisi eum esse, ui aliquam rem calleat, in
ea re sit bonus, gui idem solus eadem in re verax esse
polest. rgo idem erit mendax ac verax, , 274, 35 sq.
Quod de geometra eliam et deastronomomonstratur, , 275,
30 Sqq. rorsus ut constet, in omnibus rebus eundem esse
veracem et mendacem, scientias pane innumerabiles el
Difficultatem cum solvere non possit ippias, Sophi
- , , 388 sq.
n Republica (, 185, 16) legimus : omeri lau
datores dicunt hunc poelam Graeciam etudiisse et ad
rerum lhumanarum administrationem et disciplinam ad
hibendum eum atque ediscendum et secundum eum
omnem vitam esse instituendam. Quibus addas
c (, 389, 13 s.) legun/ur : onne multa quae ad
bellum et quae al consuetudines bonorum invicem malo
rumque, privatorum alque opificum attinent, enarravit, et
de diis quemadmodum secum invicem et cum lominibus
versentur, deque affectionibus c-lestibus et de lis ac
apud iferos snnt et de derum et heroum generationi
bus " Unde colliqas permullos.fuisse, ui omeric
poem guasi summam omnis sapientia amplecleren
 LC RD DSS. 29

tur in iisque memoria menle comprehensis mari
mum momentum esse arbitrarentur ad erudiendam
Juenulem. Quare era uoque, ui, rhapsodorum oc sallen surdum est. rgo, cum artis sua pro
online, gentum cipientes poen ill publice c indicare omnino neueat, ne artificiosus qui
recirent et interpretarentur. Quorum er numero lon
eral phesius, qui meliorem etroloro Lampsaceno,
Slesimbrolo hasio et Glaucone se pracdicat esse omeri
interpretem atque dignum, guiab omeri studiosis corona
aurea donetur (. 388, 54 q.).
Cum uo colluitur Socrates, ui opinionem illan
de prastantia omerica sapentia refuurus in in.
troductione primum uidem ironice ornatum admiratur
rhapsodorum eorumque prudentiam, ua poetarum opti
morum non carmina solum, sed et mentem et sententias
intelligant. Qua sequuntur, duas partes efficiunt,
rum prin de recilalione solum agi/, llera de inter
prelatione. rima pars ilerum ri/arin didiur.
. . Socrati ex Ione quaerenti, utrum quibus gloriatus
est, ea circa omerum solum praestare possit, an etiam
circa alios poetas, Ion, circa omerum solum, respondet.
Sed cum omerus et alii poetae eadern fere decantent,
quamquam deterius ceteri, omerus melius, ejusdem
videlur esse, omnes poetas bene et male dicentes nosse,
sicut ejusdem est de cibis bene et male dicentes nosse,
medici nempe, etc. Quod cum rhapsodi prastare non pos
sint, me arte uidem neque scientia praediti sunt. rs enim
omnis vel totum quoddam est el de l dam, velut modo justas esse, modo injuslas, vel potius per se nun.
pingendi ars, ars statuaria, musica etc., c. -V.
. rinde continu oratione, ua si causa, cur
hac i sint, erponi Socrates. Divina enim uaedam est
vis, non ars, ua usae concitant poetas, poetae rhapsodos,
rhapsodi auditores, sicut eraclius lapis non solum [er
reos annulos trahit, sed vim eliam annulis infundit, ua
hoc idem efficere possint, ita ut longa inlerdum concate
natio ex lapide suspensa sit. Compotes autem mente poette
eque carmina fingere neque vaticinari possunt , uin est
nonnunquam, ui, ut ynnichus, unum modo praecla
rum valet carmen condere, quemque in reliquis omnibus
deserunt usae, c. V. -
i sin, passim quidem aurea corona decoratus
Carmina modularis, ducis autem munere non fungeris? -
Jem omeri est laudator, sed divinus, h. e. caccoodan
instinc et opinione polius quam ione ductus.
n guur est, ut omnis sapienti omero,
Celeris poelis, corumue interpretibus pende, e
s uidem poesis neue interprelatio ejus d scien
(iam perfineant cum rafione conjunctam. od id
fere in Republica (, 176, 37 sq.) 6.rpressis erbis
erponitur, c. V sque ad /inem.
JUS (de), dialogus subditius, , 563 s.
Socrates cum amico colloquitur de jus, uid sit, u.
rens. Justa legitima esse, ille primo reponit. od re
Sponsum cum ad de/iniendam justi noionem non perli
eal, mox, exemplis quibusdam allatis, oratio () id
esse invenitur, uo justa et injusta dijudicentur; quid
aulem ipsa praedicanda sint justa et injusta, nondum ap
paret, 11, 563-564, 18.
liunde igitur orsus quaerit, utrum volentes injusta fa
ciant et injusti sint an non. Jam coustat, omnes actiones
quam nec injustas esse nec justas, sed justas fieri, si re
necessaria et suo tempore fiant, injustas auten, si re non
necessaria. orro nemo nisi sciens potest necessaria facere
et re necessaria et suo tempore. rgo non nisi sciens
propter scientiam justus est, inscius aulem proper insci
liam injustus. Unde sequitur invitos injusta fucere et
injustos esse ac malos, , 564, 18 usque ad/inen.
LCS, , 522 s.

C. Quod idem eliam rhapsodis evenire, ut carminibus, D1ALoc FoR nec non sententiarum disposito simi
quae recitant, afflali el uasi furore correpti iisdem, quos liudinem Charmidis dialogi eapressam referunt, nisi
exprimere volunt, animi molibus afficiantur et spectatores uod hic propius eliam cedi ad dramatis forman.
afficiaut, lon jam fatetur ipsiusque exemplo confirmat. Lysimachus et elesias, ristide ille, hic hucydide
Sicut aulem poetarum alius ab alia concitatur usa, ita praeclaris viris nati, guaerentes inter se, an filiis suis ex
eorum interpretes rursus alii ab aliis pendent et corripiun pediat doceri artem in armis dimicandi, iciam et Lache.
tur poetis. Quare on quogue, utpole ab omero suspen tem in consilium adhibent, viros optimos et eosdem du
sus, circa hunc solum facundus est, circa alios deficit, ces theniensium hoc tempore maxime celebratos. Laches
... V el V. autem Socratem dicit ante omnes consulendum esse, ul
. on, uod d recitationem attinet, hac ita esse pote qui his studiis liberalibus maxime occupatus ipse
concedit, sed irarer tamen, inquit, si tam acule disse clarus factus sit et patrem uoque illustraverit, neque
reres, ut me credere facias, me correplum furore omerum minori fortitudine condecoraveri patriam (, 523, 20. 53
laudihus celebrare que interprelari. Rogalus igitur, .). Quem popularem suum el paternum amicum adhuc
de quibus ex iis, uae omerus dicit, bene disputet, de elesias et Lysimachus me noverunt quidem, licet nomen
omnibus, respondet. Quanquam omnia, quae ad artem ejus aures jam circumsonueril puerorum altercationibus
aliquam pertinent, non nisi ab artis hujus peritis recte frequentissimum (, 523, 38 sqq.). Unde inertia horum
intelligi possunt. Quare, quae ab omero de curribus parel, qui iidem per igniam , patrum illusrissi
regendis, de edicinis adhibendis, de divinatione aliisque morum memori me opprobrio sit majori uam ho
ebus quam plurimis dicuntur, melius ab harum artium nori, ingrati jam videri coguntur, negligentia eos accu
peritis dijndicari poterunt, uam ab rhapsodis. 1laque, santes, quoniam rebus civilibus intentiipsorum institutioni
quae si jam propria artis recitatoriae provincia, rogatus minusconsuluerint (, 522, 36sq.). o magis ridiculum
1on, Quae decens est, respondet, cognoscere, ut vir est, uod ipsi uoque civilibus rebus minime ii quidem in
louatur, ae mulier, servus, liber, subjectus, princeps, plicati, defiliorum tameneducatione, re etomnibus proxima
imperator raesertim. - hoc ipsum imperatoria arte et eadem gravissima (, 527, 6sq.), consiliiitainopes viden
potius uam recitatoria cognoscit. - Jamjam coargu ur, ut, uo confugiant, nescii, sophistarum artificia jam
tum iri sese animadertens Ion imperatoriam artem et oapessant novissima illa et vilissima. Sed ne Laches qui.
recitatoriam unam et eandem esse dicit, ita ut ipse, cum dem et icias, fortissimus ille, hic prudentissimus, de con
sit tinus Graecorum recitator, optimus ue esse silio ineundo consentiunt, immo per exiguain hanc uae
mperator appareat. - t cur, Socrates reponit, curn stionem et per alias omnes zelotypia uadam invicem e
 0 RG U DLGR U
prosequuntur ab eorum dignitate aliena, sed inde n,
u cr generosam anim indolem ratine et doctrin sanguinem convertere negle, , 536, 15 sq.
ercolere aspernatur, lter cro i/am erbis rnare
optime scit guidem, sed ratine non item. Quod mari
um est, summam reru nin comprehendere et
ratione reqere neuter eorum let. Quorum mores non
temere descripti deri debent, sed i, u his omnibus
pictur uardam diligenler erac conlineatur temporis
et reipubltea, civium tandem cum inertia, tum inqeni
iio, nec non sophisrum nugis uasi toliden morbis
languentium, uibus uomodo medendum sit, Socrates
docet, d forti/udinem erbis et i erprimendan is esse a scientia bonorum omnium et malorum sive praesen
cum appare r, ualem nobilissimis erbis insigni
it in fine dialogi (, 538, 31 sqq.).
DLoc nc. Pracedunt prolegomen Sun u //irnen!, fortiudinis definitionem hoc
dam : Socrates enim monet, non sufiragantium multitu
dine, sed eorum scientia rem esse dijdicandam ; investi
gandum igitur, uis interloquentium peritus sit ea in re,
de qua deliberatur, , 526, 45 sqq., sed prius etiam, id
illud sit, cujus praeceptores indagantur, , 527, 47 sq. De
disciplina adolescentium animi gratia cum uaeratur, in
vestigari oportet, uis curandorum animorum arte polleat,
, 527, 20 sqq. jam non de Jiliorum educatione, sed
de rorum, ui colluntur, i inquiritur, , 529, uncti sib ideanur. Ce/erum cum coneneri : fo
23 Sqq.
psa disputatio de fortitudine in tres partes scindi
tur, uarum in prim Laches, in secunda et lerti .
cs cum Socrate colloquun r.
1. Quaeritur, qua ratine virtus animis ingeneretur.
Virtutis pars ea, ad quam ipsa armorum disciplina spectare
videlur, fortitudo est, ute quid sibi videatur esse, roga
tus Laches (, 531, 14 Sqq.),
1. primam definitionem altert : illum esse fortem, ui
ordinem servans in oppugmandis hostibus instel, nec refu
giat, 531, 40. Fortis utique is est, Socrates reponit, sed
fortasse et ille, ui non permanens sed fugiens pugnat,
exemplo usus vel Scytharum, vel neae apud omerum,
vel etiam Laceda moniorum, , 631, 43 s. rgo non de
uadam fortitudinis specie quaerendum, sed de omni in
niversum fortitudine, non bellica tanlum, sed quae cer
niur in morbis, in paupertate, in cupiditatibus oppug
mandis, , 532, 16 Sq 7. -
2. Fortitudo ita accepta, Laches respondet, vide
tur mihi perseverantia duardam animi esse, , 532, 53.
rudens siquidem est, Socrates subjicit, nam forti
udo, cui prudentia desit, non inter honesta numerari
potest, ibid. sq. eque omnis quidem tolerantia pru
dentie conjuncta fortis videtur, cum neque ui lucri fa
ciendi causa tolerat, ut prudenter eroget pecuniam, fortis
audiat, neque qui non nisi omnibus rebus superior pu
gnam capessit, , 533, 18 sqq.
. Sed Lachete jam defatigato, icias definiendi partes lato conscripserit jam senectute. Quod quiden el
suscipit citataque Socratis sententia, quemlibetin ea ido ipse lato significat, eniam uasi atatis sibi petendo
neurn esse, in uibus sapiat, Fortis vir, inquit, sa
piens esse debel, fortitudo anlem sapientia quaedam ve!
scientia, et quidem metuendorum et non metuendorum in
bello reliquisque rebus, , 534, 30 S.
Contra sententiam hanc non Socrates, sed Laches con
tendit, monens medicos, u in morbis metuenda sunt,
scire, nequg fortes tamen propterea dici, idem fere agri.
colis et vatibus usu venire. icias eos eventura quidem
Scire respondet, sed minime, quae, si evenerint, metuenda
sint et qua contra, 1, 535, 11 sq. orum litem dijudicat
Socrates, ntriusque rationibus accuratius expositis.
.aches enim definitionem aversatur non distinguens in
ter fortitudinem et intrepiditatem ratiocinationis exper
tem, uae brulis etiam inest ; icias vero sententiam
suam evincere non potest, nia in verbis haret aliunde, a
Daemone et Prodico, acceptis, sensum in succum
. pse jam Socrates definitionem accuius e
e aggredir. Fortitudo, , pars est aliqua
virtutis, cujus aliae parles sunt temperantia et justitia et
alia quaedam , porro metuenda sunt non nisi futura mala,
audeuda vero futura bona vel certe non mala ; tandem
omnis scientia simul praeteritorum et praesentium et futu
Forum est , ergo, cum fortitudo scientia sit meuendorum
l contrariorum, metuenda aulem sint futura mala, au
denda bona futura, sequitur fortitudinem non diversam
tium, sive praeterilorum sive futurorum, uae quidem
universa est virtus, , 537, 19 s.
in dialogo inenfam non esse, sed rtutis universa
polius, consenientes hac in re cum Lachele et ic,
qui de/initionem non inentam certatim eaclamntes
lferum llero sapientiorem isum non esse dlde
gden. cerbius perstring non poterant, uare
for liudinis de/initionem formula concludere
consulfoomisit, idem /ortasse eritus, ne definitione
erbis erpress cogilandi molestia jam prorsus de
tiudinem item ac celeras peculiares irtutes non per
Se ipsas diversas esse ab uniersa irtute, sed in su
Jec solum, d uod applicanur, porro fortitudinen
scientiam esse bonorum et malorum futurorum, uis
life/jam definitionis formulam inde colligere poteri.
pera uoue prelium est animadertere, uod dia
logus hic codem modo ue Charmides trips
es/, prima parte definitiones comprehendens, ua su
sensum communem cadunt, altera definitionem So
craticam, additis aliorum opinionibus de ea,
tandem in tertia parte ad summam et communem
philosophia fontem perducta i demum p.
LGS, 11, 263 s.
DLoc FoR, so U s. lalonis esse
Leqes, uamis a ceteris ejusdem scriptis et forma et
sententiis nonnihil discrepent, cum aliorum tum ri
stofelis (ol. , 7, p. 1266 , 5; , 9, p. 1271 , 1 ; cfr. ,
6 initio) consta! testimonio. orro legimus hilippun
punum, Plalonis discipulum, post mortem ejus
.eqes ea cereis labellus transcriptas unc primun
edudisse (Diog. Laert. , 47). Unde conjicias licet,
ultimum hunc fuisse dialoqum, uem in eatrema
(, 362, 11s. 51 sqq., 415, 21), 9rrulifalem senilen
et proliriorem disputandi modum ercusando (,
371, 23 sq., 491, 47 s.), hoc denique sibi arrogando,
uod sener, cum d dialecticas sliones obfusio
rem, tun d e, ua spectant ta eaperientiam,
isum habeat acutissimum (, 326, 27 sq.).
uodeliam in causa /uit, curtres dialogi personas fe
ceril senes, Cliniam Cnossium, egillum Lacedrmo
nium, hospitem theniensem, guorum hic solus dialec
ticus idemue minimus es! natu (, 447, 4 s.). Jam
uo placidius est dicendi genus, quo miliores mores
sunt senum, eo minus Dorienses illi offendi debeban!
erbis eerbis, quibus Doriensium institu perstringi
theniensis hospes (, 270, 19 s., 268, 20 s.), prae
sertim, cum utrique er longin tempore niciti
 . RSS. 31

ulam interced cum theniensi civilate (11, 275, 365, 36, 439, 14 ; 441, 20, 452, 23 etc.), el incan
52 s.). lationes (, 419, 41, 365, 31, 454, 52). b eanden
de rius ciitalibus dici thniensis hospes : causam frequentes hc usurpantur locutiones poetica
civitatem nostram omnes Gracci putant et deleclari sermo el rhetorica, quae conspirant cum solenni quodam di
nibus et uti copiosis, Lacedaemonem vero et Cretam, alte cendi genere, necnon erclamationes, uibus dinum
ram esse breviloquentem, alteram cogitationum polius lium implorat auctor el obtiqisse sibi pradic
quam verborum frequentiam colentem (, 275, 40 sq.), (, 303, 17, 323, 47, 331, 20, 443, 7 sqq., 447, 23).
is erbis et ipsorum collcutorun mores opine de ero ad dialecticam inquisitionem pertment,
scripsit. egillus enim et Clinias, pote qui prinio uti pro'nnium illud, in itur de derum n
uoque Lacedamonio el Cretensi plane nihil diffe tur (, 443, 37 s. - 458, 5), erle significantur
runt, neque ita elegantias, neque euisifioren erudi, colloculorum el lectorum, uos sibi hc erudiendos
ionem Gracam, neque uae inde erstiferun insti roposuit lato, facullates ercedere (, 446, 20 5.),
torum ue doctrinarum discrimina, me somnia et reuera non nis harsinter erplicantur (, 442, 34
un uidem unuam (, 274, 11; 292, 27 sq., 362, 22 sq., 445 sq.; 446, 18. 52 sq , 452,47 sq.). Quod idem
sqq., 397, 22 sq., 442, 10), i Clins el ome fere in omnia alet pro!mia , uibus sinqula leges
inum poetam hyperbolice appelle! (, uasi interiori uodan inculo continentur et d
301, 27 sqq.). ccurata ratiocinationis insueti (, 397, philosoph principun religantur, i t cives his
22 sq., 447, 14 s.) nonnunquan ne simplicissimas legibus utentes scienia el cra saltern opinioni potius
uidem epositiones assequuntur (, 277, 39 sq.; ediant uam necessitli (1!, 328, 42-332, 14).
323, 1). e reconditiorem philosophia parten ardioren esse hujus dialo decursum propter e
doriurus hospes theniensis, dialogo omnino inter, qua pracedunt memo.fere mirelur. Quam tardim
misso, secum ipse colloquitur (, 447, 14 sq.). uocunque modo e sermone erimat, Plato modo
egillus ceterum et Clinias eoden modo differunt, Jic uardam instituit collu cum personis
uo in universum utriusue cies. egillus enim Laco non adsunt (, 268, 33 sqq., 272, 30 s., 280, 13 sqq.
cum ingenio tardiore tum eliam brelouen/ia m 46 sqq.: 289, 12 sq., 308, 49 sq.; 309, 3 s.; 342,
gis est studiosus uam Clinias, ui idem plurimo tem 42 etc. de eller, Platonische Studien, p. 79 s.),
pore cum hospite theniensi colluitur et, prore odo industria tenebrcosis iur erbis uibus col
diente dialogo, e consueludine illius fantum proficit, locfores l/eriores quarsiones moendas erci
u el ipse nos easque justissimas uastiones per (, 313, 19 sqq., 321, 15 Sqq., 322, 13 Sq.; 367, 13
opportune sugger (, 421, 43 Sqq.), mquann sq., 367, 14 Sqq., 409, 8 Sqq., 411, 36, 416, 41 ; 454,
oc modo probabilitate celerius edoctus detur esse. 24 sq.). ptime ero dispundi rationem, uan hc
Jam uod attinet ad hospilem theniensen, codem offendimus, negligeniorem Senum ercusat commoditas
ic/ungitur munere, quo in celeris Plalonis dialogis summo mane per 'slium diem Gnosso ad antrum Jo
fung let Socrates. uidcm cum alias, accura is proficiscentium, ue lonqum iter sermone tra
disputandi ratine neglec, liis personis concedit, hentium, necnon in umbrosis locis inter allas bores
tum hic hospii illi 4heniensi, ui nihil aliud sib interdum requiescentium (11, 263, 15-28, 303, 37 sqq.;
ul, uam theniensem cultum humanitalemue 305, 2). -

Doriensium ingenio inserere, sie theniensem popu Cum civitas, ua his in Legibus instiuitur, e,
lum is reprasentat, se ipsum Platonem. reera uam in instifueral lalo, hoc solum diffe
nonnull el attribuuntur, qua lonis itan iden rat, uod, erac philosophica rione sapius dere
ur spectare, crbi grati, cum dici, se mnltos jam Jic, d communem erilatem propius accedit, haud
fluvios feliciter trajecisse, h. . ullas jam qua iones dubium detur, uin philosophus moster dialogum
perdifficiles se soluisse (, 447, 4 sqq.), el in hujus hunc non prius conscripserit, m primam illam
modi inquisitionibus jam salis diu se versatum esse et Ciui/em uam dicit (, 341, 46 sqq.) inter homines,
alios se invenisse harum rerum peritos (, 500, 15 sqq.), uales nunc sunt, condi non posse intelle.rerat. Qua,
porro multorum jam urbes se visisse e instituta nosse uidem intelligenti, uam cerbos in animo ejus
(, 274, 12 sqq.), vel ultra Graeciae fines, gyptiorum reliqueril stinulos, e his, ua sequuntur, colligere
praesertim, Siculorum et Italicorum (, 284, 47 s., 286, licet. Dicit enim (, 457, 7 sq.) plenum esse calum
50 sqq., 397, 32 sq.). ecnon ipsius erperientiam n:ultis bonis itemque contrariis, pluribus vero non bonis.
respioi lato, cum peregrinationes commendat ad aximam autem accusat perversitatem et inscientiam
noscenda el dijudicanda civium institu (, 486, hominum fere omnium ( 11, 282, 13 s.; 332. 47 sqq.;
25 q.). 333, 43 sqq., 336, 15 sq.; 380, 42 sq., 445, 53 sqq.,
Jam cum hospitis theniensis collocforcs dialec!: 464, 48 s.), uare natura deus solus omni seria beati
erudilione omnino carean, dialogi forma, ulpole qua! cura iderur esse dignus, homo vero dei ludicrum nod
diectic rte apud latonem marine nitiur, ne dam esse artificium, idque re vera optimum accepisse, nec
ue sententiis perquam arcle cohacret, nec, sicul jam nisi exignam veritatis partem tenere (11, 227, 42 sq ,
dirimus, per fotam disputationem relinetur. 385. 39 sqq., 386, 16 sq.), cum finem suum non in se
operis hujus scopumperspicias, quod non hoc sibi pro. ipso habeat, sed in essentia, quae universi vitae subest
poni, erifalem inquiral, sed hoc polius, u eri, (, 454, 7 sqq.), ila ul misera quadam appareat esse
fem jam inenm communi hominum opinion ccom creatura (, 455, 8), laboribus nata, vilis et unius diei
mode! eorumque imis persuadendo eam inculcet. (, 282, 35, 453, 38, 468, 13). ctedit denique, od
is i constitutis Jieri non poluit, uin universum primum hoc in libro non unum solum staluit esse ani
dicendi genus hoc in dialogo populare quiddam refer mum mundi honum, sed et alterum malum (, 450, 4
rel /que philosophica elocuione prorsus remotum. s.). Ut erum dicamus, haud multum ahest, uin
od el ipse significasse idelur, se monen hunc hac doctrina to philosophia latonic fund:"s
1 iam pellando (, 396, 8, 14), um " fur.
(1!, 278, 6, 290, 9 sqq ; 323, 40, 328, 54 sqq.; 349, .Jan sec dam hnc civitem non merum esse
42 elc.), pn tem paramyth (, 329, 21; demonstraret imaginationis ludum, sed eam, ,
32 RG U). U.

fortuna fente, et condi el subsistere possi!, necesse milias cum familiis bellum semper gerere, immo singulos
erat, practer theoriam uam in jam erpo. quosque Secum semper gnare, 11, 264, 28-265, 48.
suerat, et elemen, uibus civitas hac constituend uidem Doriensium c tatum princip sib
sit, ea ordine referret et, unde elementa hac snt ipsis repuqmnt quoniam enim vincere se ipsum
petenda, simul adderet. d uod facere institui hac omnium victoriarum pulcherrima est, vinci vero a se ipso
tione, ut coloniam describat, uam Cretae pars maxima, omnium turpissima, hoc idem observelur necesse est
Clinia duce, in regionem deducere parat, 8 agnetibus in domu et vico et civitate, recle enim se ipsa superior
olim possessam (11, 317, 32 sq.). Qmuam colonia dici potest civitas et ob hujusmodi victoriam summo jure
hac /ictitia delur esse, necnon Clinias et egillus laudatur, ubicunque meliores vincunt deteriores, contra
persona fictitia (cfr. oeckh, n inoem, p. 66 sq.). vero ubi contrarium accidit. Jam si fralribus his aut civi
Cujus ero colonia in fine solum terti libri mentio fit, bus judex esse potest, non is erit judex melior, ui,
i t tres libri, primi in quibus in universum dispu quotquo mali inter e08 sunt, e medio sublatis meliores
atur de politica theoria, uasi proacmium effician ipsos regere sese jubeat, sed qui malis, ut pareant melio
fotius operis ipsum ue tripartium. Dialog uod ribus, persuadeal, immo optimus, qui neque e medio
reliquum est usque d finem, didetur in septem oar tollat quemquam, et reconciliata gratia in posterum tem
tes, i u olus dialogus decem partibus continea pus legibus latis amici ut inter se sint, prospicere possit.
tur. Quarta enim pars (, 318, 1-323, 43) et quin rgo optimus est judex, non ui belium, sed ui contra.
(11, 323, 43-338, 40) unt de elementis, uibus c rium bello respiciens omnes leges fert. Qod idem faci
tas harc constituenda sit, cum 9eoqraphicis, et ethno bonus legislator, seditionem potius ut evitet, uam bellum
graphicis, tum politicis, ua pertiment ad theocratia exterum respiciens. tqui optimum neque bellum est,
principium. Serta porro pars (, 338, 40-348, 40) e! meque seditio, sed mutua pax et benevolentia. ptimi
septima (, 348, 40-364, 44) uartam et quintam vero causa leges feret legislalor sollers, pacis gratia res
eontinuant, illa de ci ium numero et grorum di bellicas potius, uam bellicarum causa ad pacem perti
sione, hac de ordinandis magistratibus erponens. Le nentes constituens, , 265, 48-256, 16.
gislatio proprie dicta sequitur ocla parte et non. t [uidem inter ipsos Dorienses poe/as yrtaeus re
cta enim pars (,364, 44-418, 35) de singulis vera non nisi bellicam laudat virtutem, sed heognis e
cibus educandis, et ad uniersam rtutem forman garensis fidelitatem in Seditione et universam virtutem
dis a pueris usque d funus, non ero (, 418, 36 plurimi facit. Duo autem sunt bonorum genera, divino
494, 14) de p nis eorum, ui legibus 8! erudition: rum aliud, aliud humanorum, quorum haec pendent ex
obedientes sese non prastiterunt, . Cedn uadam illis, minoraque sequuntur majora. nter humana pri
ur pertinen d codicem juris ciilis. In ultima dia mum lenet locum valetudo, secundum pu!chritudo, ter
loqi parte (, 494, 14 501, 15) disseriur de conentu lium robur, uartum opes: inler divina primum prudentia,
nocturno, cujus sapientia, ideis lnicis fulta, c. secundum temperantia, tertium justitia, quartum fortitudo;
is hacc seretur. uae omnia sunt humanis anteponenda, ac legumlatori,
ut his primum ornet cives, leinde ad humana respiciat,
laeque pendent ex his prro, incumbit. d hanc igitur
DLoG! RCuU.
nor:mam leges sunt exigendae omnes, et, perperam an
recte sese habbant, judicandae, , 266, 16-269, 5.
J.ib. . ns LR : nc nor d dijudicanda Cre
ensium et Lacedarmoniorum instituta adeptus, de
Rs R : lalonica respublica cum allera e. "is, ua fortitudinem spectant, primo uaril loco,
parte pendeat e bon idea, cujus illa era uas d cujus eremplum de reliquis ue irtutibus di
summ imago human, ller tem e parte hujus ci se uasirum , sed reera non nisi de temperan
citatis esig uadam temporis culpa u i (, 271, 20 Sq. ) dam addi, de ce/eris omnino
reperisse se putaret la/o in Lacedarmoniorum et Cre erba non.faci. Scilicel hic sermo non est de singulis
tensium institutis, similitudo hac in libris de Rep. irtutibus, sed de hoc, uid intersi inter civitatem
blica facile nimadertiur. Qua in re non adeo non nisi.fortiludine el particula dam temperantia
mon fallilur la, uin summam differentiam, ua niram, guales Lacedarmoniorum et Cretensium erant
arsistil inter ipsius et Doriensium instituta politic, civites, et eam ua niitur univers irtute et quam
cute cerneret. lli enim cum ciitlis Jinem in bello jam dialogo descripturus est. Wirtulis auten
ponerent et in fortiudine bellic, ipse prudentia universal essentia in ipsa fortiludine definienda inve.
primum, temperantiac secundum, justitia tertium, niur. Fortitudinem enim spectant gymnasia, convivia
fortitudini non nis rtum locum tribuit, h. e. ci communia, venatio deinde, dolorum tolerationes varia'.
ilatis finem in rtute universa colenda collocif. Cum aulem aliud sit praeterea fortitudinis genus, quo
Jam cum , sicu dirimus, his in Legibus propius pgnare adversus voluptales ac cupiditates instituimur, a
.m in Republica Cedendum esset ad humano quibus superari minime decel, cumque in hoc etiam cives
rum instituorum naturam, uali revera sunt, sin exercendi, in reprehensionem incurrunt Cretensium
propius uoque accederet necesse era d Doriens et Lacedarmoniorum legumlatores, od plane ejus stu.
institu sive probanda sive tuperanda. rincipio dium neglexerunt, maximis voluptatibus et delectationi,
igitur, u sim demnstret, uo ipsius civitas ni bus on uti e0s decenter, sed omnino abstinere jubentes :
tatur fundamen et qua in re differat a Cretensium quare obdurare in voluptalibus nesciunt. odem spectat,
! Lacedamoniorum institutis, uem in finem convivia uod supra ( 265, 31 sqq.) legiur : deteriorem civi
publica, gymnasia , armorum exercilia legumlatores in. tatis, vici, domus, uniuscujusque partem non e medio tol
stituerint, e Clinia et egilio duaerit. Uterque belli causa lendam, sed persuadendum ei esse, ut meliori parti pa
haec omnia esse instituta respondet : omnes enim semper rentem sese prastet, , 269, 5-271, 20.
inter s bellum gerere civitates, pacem nihil nisi nomen Genus autem hoc.fortitudinis a temperanti el
esse, revera bellum non indicum significare ; nec civita plane non differt, id quod el inde apparet, uia
tes modo cum civitatibus, sed vicos etiam cum vicis (a eadem qnae ad fortitudinem, gymnasia et convivia com
 DSS. 33

munia, ad temperantiam uoue referuntur. Quae quidem omnes suntque adeo, ui jucundilate sola metiantur pul
apud Cretenses, Lacedaemonios, aliosque tantum abest ut chritudinem ; id tamen nobis nop obstat, cum opinionis
temperantes eos reddiderint, ut seditiones potius persape error pulchrum sejunxerit ah honesto, qui enim natura
excitarint et voluptates venereas plerumque corruperint, uidem recte, sed consuetudine contra, vel consuetudine
scilicef uia de oluptatibus et de cupiditatibus ra/ione recle, natura contra comparati sunt, pulchrum ab ho
ernandis et ad melior traducendis hc omnino nesto soli sejungunt, el secum pugnant ipsi, uod hone
prisum non es/, uo tamen omnis fere legislatio spe stum sit, non delectare semper affirmantes, cum in reliquis
ctat, , 271, 20-51. tamen omnibus, in quibus a consueludine non dissentit
Cujus rei eremplum daturus egreqium, uas/ionem natura, idem pulchrum ducant et honesum, 11, 282, 1
mouet de ebrielate, utrum quemadmodum Lacedacmonii 284, 27.
utuutur, omnino turpem eam putantes et e civitale eji. Quod ne accidat civibus, summopere cavendum : solet
cientes, ea utendum sit, an quomodo Persae, Scyfhae, alii, enim qui turpibus deloclatur rebus, ad amplectenda et
qui mero utentes et vestimenta perfundentes pulchrum imitanda eadem fieri pronus, adeue poetarum aliorum
lloc putant. Qua de re ita quaerendum esse docet, ut con que circa harc artificum arbitrio non sunt haec permilten
versationibus hujusmodi rector praesit idoneus, ui utiles da, nec multitudinis eliam judicio astimanda, cujus
eas reddere possit, prudens ille scilicet, Sobrius et sa plausu poetae corrumpuntur, sed lege regenda. Quod fa
piens, II, 271, 51-275, 6. cere etiam gyptios videmus, quibus nihil licet in re
Compotatione anlem recte gubernala, quid boni afierre musica, statuaria, aliisque artibus innovare. Quanquam
possit, quaritur. Quae quum levis quaedam res esse vi, enim exempli gratia pueri admodum parvuli miraculis
deatur, ad eruditionem tatnen et humanitatem nouni quibusdam maxime oblectanlur, adulti pueri comdiis,
hil attinet; summa enim eruditionis est recta educatio, tragIiis erudila inter feminas et adolescentuli, horum
qua ludentis animum ad amorem quam maxime ductura judicio non standum, sed seniorum et prudentium po
sit ejus, in quo virum factum eum perfectum esse oporte tius, qui recitatorem bene Iliadem et dysseam vel e
bit. Unusquisque autem nostrum duos habet consiliarios, sioderum aliquid exhibentem vincere fere pronuntiarent.
voluptatem et agritudinem, porro, quae his praecedunt, ti Contra cum accidit cumque multitudinis judicio res per
morem et fiduciam, denique ratinis judicium, uod' mittitur, poetae ipsi corrumpuntur, uippe ad judicum
commune civitatis decretum factum lex nominatur. Jam voluptatem prava carmina facientes, , 284, 27-287, 6.
ebrietas sola quidem per se memoriae, judicii et rationis oetis igitur, ut celebrent virtutem, neminem, nisi qui
vim frangit, cupiditatibus contra ac animi perturbationi bonus idemque justus et temperans fuerit, praedicent
hus vim addit, ita ut omnibus viribus quantum potest, beatum, injungendum, ceteraque, quae vulgo dicuntur
fugienda videatur. Sed sunt multa alia utilitatis lamen non bona, valetudinem, pulchritudinem, divitias, immortali
omnis expertia, ut medicina corporumque exercitationes talem virtuti jubeant postponere. Jam si quis dubitaret,
vehemeules, debilitatem principio, deinde valetudinem ntrum revera justissima vita eadem sit jucundissima,
ac robur afferentia. Quo in genere est eliam ebrietas, an duae quaedam sint vita, alia jucundissima , alia ju
qua, sicut fortitudinem et a metu immunilatem in formi stissima, dubilatio hac ila resolvenda essel, ut legis,
dinibus et doloribus exerceri necesse est, ita maxime, lator nobis persuadeat, injusta quidem ex injusto el malo
emperante viro potantibus praefecto, exerceri possumus, animo prospecta jucunda videri, justa vero omnium in
ut quam minime impudentes et audacia abundanles, sed jucundissima, ex justo autem prospecta animo omnia con
timidi simus, me quid urpe dicere vel pati vel facere data traria culibet in utrisque apparere: melioris aulem
occasione sustineamus, qua voluptate commodiorem 0cca animi judicium potius liabendum esse, ita ut injusta vita
sionem ad experimentum capiendum, quo hominum ani non solum turpior et nequior, sed etiam insuavior revera
mos exploret, prudens legislator vix inveniet, , 275, 6 sit, quam justa et sancta vita. uod etiams non ita se
281, 46. haberet, legislator tamen quamvis exigui protii nunquam,
quin justus si idem beatissimus, in dubitationem adduci
.ib. . pateretur, , 287, 6-290, 31.
Jam cum non omnis aetas ad saltandum et canendum
reque sit apta, primus usarum puerilis chorus intrabit,
Sed alia quoque rectus ille vini usus commoda affert, quie de virtute modo dicta sunt canens, secundus antem
chorus usque ad triginta annos natorum, Paeanem invo
quae ad universam eruditionem nonnihil faciunt. Volupta cans testem veritatis eorum, ae dicuntur, et junioribus
tis et doloris sensus cum infantibus Stalim insit, prudentia
et verae opiniones firmae serius accedant, ita a principio ut propitius cum persuasione veniat precans, viris ad
suut assuefaciendi, ut voluptas, odium, amor, ceteraque sexagesimum usque annum sine acchi choro eadem li
- -

his affinia, ratini, cum accesserit, sin consentanea, et
quae odisse aut amare, ubi ratinis usum fuerint adepti,
eos decet, aversentur aut amplectantur. uc maxime fa
unt musica et saltandi ars. Juvenilis enim aetas quietem
omnem maxime abhorrens, in motu corporis fere conti
uo et simul in vociferatione vehementer 8ese oblectat.
Sed cetera animalia ordinata motionis sensu carent, ho
minibus dii sensum dederunt numeri et harmoniae, simul
ue festos dies statuerunt, ibus colludentes witiosam
educationem corrigant. uare prima eruditio saltatione
cantugue continetur. ene autem eruditus in chorea est,
qui pilchre et saltare et canere poterit, si etiam pulchra
canit et pulchra saltat iisque gaudet. ulchri autem
cantus et gestus sunt, qui virtuti animi vel corporis sive
ipsi, sive ejus imagini alicui conjunctisun. onesta enim
sola pulchra sunt. Quamquam non omnibus delectantnr
Lro. .
ceat camere, senes autem, gui cantus ferre non amplius
possunt, de iisdem moribus divino ore confabulantes re .
maneant, , 290, 31-291, 40. - Quod autem ad vini
nsum attinet, pueris intra annum duodevicesimum, ne
igni addatur ignis, vino plane interdicendum, ad trige
simum usque annum vinum modice gustent juvenes,
ebrietate autem prorsus abstineant, ui quadragesimum
superarunt annum, in communibus conviviis epulati ac
chum'advocent ad seniorum sacra simul et ludum, quem
hominibus auxilio esse voluit adversus Senectutis auste
ritatem vino remedio dato. Simul seniores juvenibus et
adolescentibus sobrii non sobriis praesint, eorumue mo
derentur laetitiam. Quam ob causam nosse cos musices
regulas et in cantu ac saltatione, primum qude sint, qna!
imitatione exprimuntur, deinde quam recte, tertium
uam bene exprimantur, dijudicare posse oportet. 5 Qu"
34 RGU DLGR U

in re omnia (urbarunt poetae, modo assa verba includen- cum neque faciliter neque lubenter propter recentis per
tes metris, modo assis jdibus tibiisque utentes sine verbis. niciei memoriam in planitiem descenderent, ita ut vix
Sed poetas tertium seire non necesse est, utrum pulchra congredi inter Re possent, cum porro metallis omnino
annon sit imitatio, seniores autem cantores nostros scire carerent omnibusque artibus, qua quidem ferro indigent
hoc oportet, ut junioribus duces morum bonorum fiant. vel aere, cum divitiae ob inopiam ipsis essent ignotae,
uo facto magna hujusmodi compolationes sunt utilitatis, cum denique pecora ac silvae victum iis sat copiosum
vini enim haustu molliores facti bibentium animi facile praeberent : absque litibus, judiciis, seditionibus ac bel
ducendos sese dant ei, qui scit eos erudire et confidentiac lis vitam agebant tranquillam, a malitia omni remotam ac
impudentis loco verecundiam et pudorem iis intromiltere. simplicissimam, legibus non omnino egentem ; leges enim,
Quare caveamus acchi donum sicut Lacedaemonii sim non scriptas, sed quas patrias dicunt, sequebantur et do
plicitor vituperemus; tantum enim abest ut a diis ulci minationem habebant domesticam, el patrirchican
scendorum hominum cat:sa, ut furamus, datum sit, ut ue dictam, suam quovis patrefamilias familiam re
recle adhibitum animo potius verecundiam, corporisani gente, qualem omerus Cyclopum fuisse vitam refert.
tatem et robur comparet, cives denique civibus benevo Quam uidem ciitatem primam hic appellat lato,
entiae mutua vinculo conciliet. - iteram chorea partem , 298, 22-301, 37.
ad corpus pertinentem, gymnastican scilicet, utpote Cre Crescente autem familiarum numero, ipsisque familiis
tensibus et Laceda'moniis satis cognitam, el po/ius q auctis, in commune majores civitates facientes tunc pri
no inde nihil elici poterat, hoc loco pertrcfare su mum ad agros in montium radicibus colendos c-perunt
persedet. - Si qua vero civitas non his institutis utere sese convertere, et munimenta ferarum causa condere ;
tur, ut ehrietatem ceterasque voluptates imperio regal, quibus cum opus esset legibus, nec posset diutius sua
sed mnicuique quando et quibuscum volet, bibendi licen quaevis familia instituta suasque consuetudines servare,
tia sit una cum aliis institutis uibuslibet, huic civitatis cumque inter eos patrum familias plurimum valeret aucto
potius Carthaginiensium more injungendum esset, ne quis ritas, initium tune legislationis factum est et alterum ari
unquam in expeditione vinum gustet, neve domi serva stocraticum quoddam ortum est eivitatis genus vel etiam
aut Servus gustet unquam, neve magistralus eo anno, regnum, , 301, 37-302, 21. ertiam jam civitatis for
quo in potestate sint, neve gubernatores aut judices mu mam, democraticm scilicel, ad urbis conditionem in
nus obeuntes, neve qui de rebus magnis sunt deliberaturi, planitie refert. ulta enim aliae hac aetateiam erant civi
neve quisquam omnino interdiu, nisi roborandi corporis tates conditae, qua cum bellum inter se gererent et mari
vel morborum causa, neve etiam noctu liberis operam jam uterentur, seditiones, fugae, mutationes omnis ge
daturi, , 291. 30.298, 21. neris exstiterunt et ad s/um popularen ciitates
.ib. . carperunt sese inclinare, testibus, uae temporibus
rojanis feruntur accidisse. Per tempus enim decem
ns R : Jam demonstralo, finem lequm latio annorum, uod roja obsidebatur, res obsidentium do
nis non in forfiludine Solum, sed in uniersa posifum mesticae multis malis aftligebantur in seditionibus juvenum,
esse rtute, eruditionemque, ua non temperantia: qui etiam reversos milites non bene acceperunt, sed ita,
arque que.fortitudini et ceteris rtutibus erercendis ut caedes et fugae permulta acciderent, uibus ejecti
operam det, omnino mancum esse fundamentum, in rursus reverterunt mutato nomine Dorienses pro chasis
uo respublica optima erstruatur, pergit quaerere, cati, , 302, 21.303, 14.
nde ta ciilis initium et progressus ad irtuten x o jam ad quartam civitatis formam e prioribus
pariter ue ad ilium ceperi, t inde uasi prin min, Lacedaemoniorum scilicet, pervenimus; uae cur
cipium aliquod eruat, unde omnes deinde derientur servata fueri, nec, sicut rgivorum et esseniorum civi
leges. Virlus enim singulorum cum si sit in anim tates, perierit, uari/ur. Peloponnesii enim tria constitue
harmonia, ad uam in civitate cedat necesse es/ har runt regna, rgolicum, essenicum et Laconicum ; reges
monia eorum ui gubernant cum iis ui gubernanur, ue, ic ere, pepigerunt opem sese sibi laturos, et ab
perfec uan lato in illis tribui/, rtus interitu alterum alteros defensuros; accedebat, uod bono,
prohibebat, uominus uidquam, uod uum non rum inter cives inaequalitas, uominus praestantissimas
esset, ab his erigerent eorumue obedientiam fali ferrent leges, illis non obstaba, uod populum habebant
garen. ic ero cum magistratus ipsi summ ir. ad accipiendas uasvis leges promium ac benevolum,
ute careant, leqibus ipsorum potentia simulue li exercitum denique, quo non tuerenlur tanlum sese, sed
ertas subditorum adstrinqntur necesse es. Quod i universam quoque Graeciam ab insultu quovis vindicarent.
monstratur : Infinitas jam in infinito, guod ante nos ihilo tamen secius haec regna, quae fore perpetua vide
elapsum est, civitatum fuisse mutationes necessarium vi bauur, brevi, excepto Laconico, perierunt. Cujus rei
delur. Certe traditum est, multos hominum interitus causa hacc erat : omnibus ea fere hominibus insita est cu
accidisse diluviis et morbis et multis aliis rebus, in ui piditas, ipsorum ex animi arbitrio fiant maxime qui
bus non nisi exigua hominum pars quaedam relinqueretur. dem omnia, uae fiunt, si minus, humana tamen : etsi
ui interitum effugere, pastores fuerunt montani, artium saepissime hacc ipsa maxime iis noceant, norum voluntas
cunctarum rudes, vitaeque urbanae ev pertes, urbibus non ipsorum rctioni obsequentem sese praebet. Quare ne
uippe omnique regione campestri plane vastatis ac perdi optandum quidem est alicui, ut omnia ad voluntalem ip
tis, quaecunque aetas prior ad commoditatem vitae et sius fiant, sed in primis, ut sapiat, neque legislator forti
elegantiam invenerat. Cujus rei documentum erhibetur, tudinem solum, sed universam virtutem semper respiciet,
uod mula hodique nova excogitantur, id uod tieri non maxime autem virtutum primariam prudentiam. Quare
posset, si majorum semper inventa essent servata. x porro non ob aliam causam quandam regna illa interiisse
hoc igir illarum rerum statu, in uo civilis vitae vesti credendum est, sed praecipue ob maximarum rerum hu
gium nullum jam supererat, omnia, quae nunc sunt, mauarum ignorantiam. Quae quidem consistit in doloris
originem ducunt, civilates scilicet, artes, leges, instituta et voluptatis cum opinione ratiniaccommodata discrepan,
denique omnia. Sed paulatim haec erlongo aliquo tem tia, uum quis pulchrum aliquid vel bonum esse intelli
pore provecta esse consentaneum est. Pastores enim illi, gat, non amet autem, sed oderit, guod vero pravum et
 LC R) DSS.
tnjustum esse videatur, amet alque amplectatur. Ignoran-"
tia haec est maxima, quod quasi in animi multitudine est;
nam quod dolet in eo et gaudet, idem, guod vulgus
in civitate est. Cujus contraria maxima consensio,
uae domibus et civitatibus salutem affert, jure dicetur
sapienlia. Quod iden alel in imperia et digniones,
quas in civitatibus esse necessarium est, et uarum sep.
tem enumerat : parentum et omnino generis auctorum,
nobilium, seniorum, dominorum in servos, potentiorum
in inferiores viribus, prudentium in scientia carentes,
denique eorum qui imperium uoddam sortiti sunt.
Jam manifestum est, rgorum et esseniae reges se
metipsos in hoc potissimum peccantes pessumdedisse,
od plus posse vellent, quam leges lata, et quod verbis
et jurejurando probassent, in eo secum propter insipien
tiam non consentirent, , 303, 14-309, 26. - Quare in
telligens legislator meminem unquam juvenem et nullius
arbitrio obnoxium summo imperio parem futurum, uin
gravissimo insipientiac illius morbo correptus in odium
incurrat, malum hoc cavebit et revera apud Lacedamo,
nios caverunt sive legumlatores sive deus aliquis, primum
regum stirpe geminanda, deinde generis auctoritati octo
et viginti senum auctoritatem exacquando, tertium tan
quam frenum imperii ephororum potestatem sortito ob
tingentem addendo. ac ratine temperatum Lacedaemo
niorum regnum et ipsum servatum est et ceteris salutem
attulit, , 309, 26-310, 50.
emperamento igitur opus est ut civitas et libera sit et
concors et prudenter gubernata. Quod uo magis pla
m fiat, Persarum reqnum et theniensium demo
cratiam ob oculos ponere aggrediur, ercessu allerum
potentia unius, aller libertatis cium peccantia.
c ersa uidem tum, cum modice mag inter servitutem
et libertatem agebant sub Cyro, primum liberi facti sunt,
deinde aliorum multorum domini. Libertas enim et libere
1oquendi copia amore principes regi, cives principibns,
ac milites ducibus conciliarunt. Cyrus autem ut qia puero
aetatem in militia transegerat, liberos mulieribus reliquit
educandos, a quibus felicitate nova corruptis ad edorum
exemplum mores eorum formabantur, et omnia iis in
dulgendo, animi corrumpebantur. inc factum, ut luxu
riae sese et deliciis dedentes, primum alter allerum interfe
cerit, deinde ipse, ob insaniam contemptus, imperio priva
tus sit. Darius, nec regis filius, nec educatione effeminata
usus, rempublicam secundtm leges a se lalas gerendo, et
aoquabilitatem communem uandam impertiendo regnum
quodammodo restituit et civium sibi conciliavit amorem;
sed erxem in omnis generis voluptatibus educari pas
sus, eadem, ute Cyrus, peccavit, pravumque regni here
dem reliquit. x quo tempore nullus Persarum rex vere
magnus exstitit, idque non fortunae culpa factum, sed
necessitate : 1yrannorum enim et regum filii evadere viri
praestantes, per eam, quam degunt, vitam, nullo modo pos
sunt, , 310, 50-312, 54.
Jam in omni civitate salva et, uantum hominibus li
oet, felici futura, honores pro rerum ipsarum virorumqne
lignitate sunt distribuendi, ita uidem, ut primus virtuti
detur locus, nec dives, aut formosus aut robustus antepo
natur justo, temperanti et forti, ut porro animi bona, si
adjunctam habeant temperantiam, maximi fiant, hac se
1uantur corpotis bona, extremum occupent locum munera
ortnnae. oc rerum ordine turbato, ruere in pejus
omnem necesse est civitatem. Jam regnum omne, reges
que servare diu hunc ordinem nequeunt ; sublata enim
populi libertate, regnoue in dominationem verso, con
cordia subditos inter et principem perit, proceres regem
imitantes, non populo sed sibi consulunt, propriique com
modi gratia omnia pervertunt, , 312; 54-314, 24.
35
theniensium autem civitas ante ersarum bellum bene
satis gerebatur. Respublica erat antiqua cum magistratibus
uibusdam ex censu quadripartito constitutis, et quasi
dominus imerat pudor, cujus causa legibus et magistrati
bus oblemperare equum omnes censebant, ipseque er.
sarum metus concordiam inter cives augebat. Quo factum
est, ut ersae victi Graecia ejicerentur, praeclaraque illa
ad omnem posterilatis memoriam facinora ederentur.
Victis autem ersis, omnia ad se rapere, nimiamque sibi
licentiam arrogare plebs c:pit, cujus causa fuit musices
priscae corruptio, et poelarum auctoritas nimia; ui cum
in carminibus et cantu nova semper auderent, vulgoue
ex sola audientium voluptate laee aestimari persuaderent,
perempto pudore antiquo, impudentiam, audaciam, ac
licentiam animis hominum instillarnnt. Quibus latius
semper serpentibus, in reliquis etiam rebus cunctis, ac
ivitate gubernanda, arbitrium sibi plebs arrogavit, ut
hodie thenienses neque magistratibus, nec parentibus,
nec legibus denique velint obedire, et pro optimatum illic
imperio pessimum uoddam exstiterit imperium theatrale,
, 314, 24-317, 1.
his ilaque omnibus, nimiam unius potestatem hand
minus, quam nimiam multitudinis libertatem, civitates
essumdare intelligitur, optimas vero esse et beatissimas,
quae inter dominationem unius et licentiam vulg sunt
media, adeoue legumlatori id maxime studendum,
cives sint liberi, sibi amici, et prudentes. - is diclis,
egillus, datum sibi a Cretensibus narrans negotium, ut
coloniam ab iis deducendam legibus muniat, optimasque,
vel ex vermaculis, vel ex peregrinis leges seligat, hospi
tem theniensem et egillum ad delineandum legum
exemplar hortatur, uibus erbis simul totius operis
puium finitun 6 esse significatur, , 317, 1-49.
.ib. V.
Rs R : Qua in prioribus libris tribus reper
sunt principia, erindejam d colonia lequm lationen
(raducuntur. primum dem de geographicis
ue ethnographicis elementis, h. e. de situ urbis .
futura, et de ciium origine erponitur. Urbem cum
dixisset Clinias a mari octoginta circiter stadia abfutu
ram, portum habituram sat idoneum, solum omnium
rerum ferax, et montibus ac Silvis paulo asperius, nul
lamque nimis propinquam urbem aliam : haec omnia ve
lhementer probat theniensis. Urbes enim maritime
propter commercia, hominumque undique confluentium
multitudinem, bonas leges bonosque mores haud facile
ferunt : nod amquam et huic metuendum, soli tamen
fertilitas et asperitas facile avertet, uae omnia quidem
ei praebebit, sed nimiam rerum abundantiam impediet,
ut ne mercatura et quaestu cauponio, neve largam
exportationem praebens nummis repleatur. ccedit quod
materia mon abundat regio, adeoque rei navali dare ope
ram civitas vix potest, uod facillime mores bonos solet
perdere, qui enim classe confidunt, virtutem bellicam fa
cile negligunt, cum paratum iis sil semper fugae auxilium;
iidemque honores et magistratus recte nunquam possunt
mandare, cum nautarnm et gubernatorum genus semper
sit vilissimum, huic lamen civitati maxime necessarium,
ideoque maxime etiam honorandum. Quare nec pugnae
uidem navales ad Salamina et rtemisium commissae
nimis laudandae sunt; lataeensis enim et arathonia
victoria meliores reddiderunt victores, illae minime, ,
318, 1-320, 33.
Coloni autem deducentur ex omni Creta, et praeter eam
e Peloponneso maxime, id quod commoditates affert ma
5.
 36 RGU DLGRU
gnas : ad novas enim leges accipiendas aptissima est e
variis civitatibus confluens hominum multitudo ; ui
contra ex una aliqua urbe proficiscuntur, haud facile
mores ac vivendi genus consuetum deserunt. Jam vero
constat, nullum unquam hominem per se solum quicquam
sancire, sed deum omnia el cum deo fortunam et occa
sionem res humanas gubernare omues, haec aulem sequi
debere arlem. Quare, si spes lla est cirilatis lalo
nica condendar, in votis ea Sita est. plandum enim,
ut praesit huic civilati tyrannus, id est, ut imperium
omne, omnisque majestas sit penes unum : haec enim ci
vitatis forma ad inducendos novos mores est maxime
nea, post eam monarchia, deinde democratia, ubi vero
plures praesunt reipublica, Seu in aristocratia, haud facile
mulari uidquam polest. Quod si tyrannus is fuerit ju
venis valens memoria et docilis, magno praeterea animo
et inprimis temperans, nihil fere nltra superest legumla
tori oplandum ; hunc namque facillime cives sequuntur,
quocunque cos ducere ei lubuerit, ejusque aut exemplo,
aut auctoritate et potestate, sine ullo fere negotio mores
mutantur. Cuisi prudens obtigerit legumlalor, ad optima
quavis civitatem finget. Quod quidem factu difficile non
est, sed illud est difficile et rarnm factum in longo tem
pore, ut amor divinus temperale justeque agenda vitae. alias colendo, injustum ac intemperantem contra, ut deo
innatus fuerit tyrannis, , 320, 33-323, 43.
Rs ti : Jam ea respiciendo, ua in universum sacra faciendo, preces ad deum fundendo, aliaque ratione
in libro fertio dispulala sunt, uae sit huic civitati
forma futura, uaritur, monarchica, aristocratica, an
democratica. Quarum nulla reipublicae nomine videlur
digna, tum quod nulla fere exsistit civitas, cui formae hae
insint purae, immo plurimae, sicut Lacedaemonia et Gnos
sia, his formis fere mixtae sint, tum quod in his omnibus,
imperanle altera civium parte, altera servit, cum non nisi
deo intelligentium domino serviendum sit. empora
namqne Saturni, elaurea alas, perhibentur beatissima :
cujns rei causa fuit, uod Saturnus, homines ab homine
gubernari recte non posse intelligens, daemonas iis praefecit,
quorum cura a vitiis omnibus defendebantur homines, ac
malis omnibus carebant. Cum igitur nulla civitas, nisi a
deo gubernetur, i. e. theocratia, esse beata queat, sequa-
mur, uoad fieri ejus potest, et imilemur vitam, quae Sa
turno rege fuit, immortali nostri parti obedientes et intel
ligentiae distributionem legem appellantes. Porro ita nobis
persuadeamus, si omnis penes unumaliquem, sivehominem,
sive ordinem, fuerit potestas, isque animum habeat pravum,
beatam esse civitatem nullo modo posse. Suam modo
respiciens utilitatem is condet leges, ex eaque justum
omne metietur, ita statuens: justum esse id, uod poten
tiori utile sit. d honores igitur et magistratus, postha-
bito opum, pulchriludinis, aut generis respectu, eos
tionem, uam sibi proposuit lato, erordia uoue
/aciunt, id uod e primo statim erordio, uod toti .
lequm corpori pra/iri, mani/estum erit. Quod uidem
proium i se habet : Dens, ut in veteri dicto est,
principium et linem et media rerum omnium tenens recta
peragit secundum naturam circumiens; eum vero semper
comes sequitur justltia divinam legem deserentium ultrix,
cui qui felix futurus est, adhaerens subsequitur humilis et
compositus, si duis aulem fastu elatus vel opibus super
biens vel honoribus vel corporis forma, simul juventute et
stultitia inflammetur animo cum insolentia, ut qui nee
praefecto nec duce aliguo indigeat, sed etiam aliis ducendis
idonens sit, solus sine deo relinquitur, relictus autem ct
alios sui similes nactus exsultat omnia conturbans mul
tisque esse aliquis visus non ita multo post pnam non
reprebendendam dans justitia seque et domum et civita.
tem funditus evertit. Deus vero nobis omnium rerum
modus esse videtur maxime et muito magis, quam unus,
ut Frogoras voluit, homo. latonis enim op
fone deus cl ipsum bonum est, el summa idea, e
omnia pendent. Deum igitur sequamur, eique n
reddamur similes, studeamus, id est, quaecunque deo sunt
grata, faciamus, virtutem omnem, temperantiam, justitiam,
non similem, hostem dei existimando. num porro virum
eum colendo, ab eo bona impetrare omnia, ad felicitatem
maximi est momenti, maximeque talem virum decet: cum
improbus contra, uippe animo impurus, nec accedere ad
deum, nec impetrare ab eo quidquam possit. Quare
lympicos primum, et penales publicos, terrestres deinde
deos, paria et secunda et laevia iis tribuens, genios post hoc,
ac ultimo loco heroas uisque colat. Praeter naturas divinas,
eos quoque, a quibus maxima accepit beneficia, quibusque
plurima debet, id est, parenles, honore quivis afficiat, non
referendo tantum, uae in eum contulerunt, beneficia, sed
verbis etiam eos venerando, ac sicubi difficiles fuerint et
morosi, iis cedendo. ortuis parentibus monumenta
quisque pro more, nec splendida nimium, nec etiam vilia
xstruat, inferiasque iis, ut par est, faciat. aec fere fa
cientes et secundum hacc his omnibus in rebus viventes
omnes merita a diis et ceteris, qui mobis praestantiores
sunt, consequemur bonaque cum spe maximam vitae
partem peragemus, , 326, 29-332, 28.
.ib. V.
equm procemium continuatur. mninm quae uis
possidet, post deos divinissimum est animus, cui ita quidem
cura est gerenda, ut, quod in eo est praestantissimum,

tantum evehamus, quilegibus maxime parent, sunt enim
magistratus legum ministri, et simulac magistratus legibus,
non leges imperant magistratibus, interire civitatem ne
cesse est, , 323, 43-326, 29.
is praemissis, ad leges propius accedit, easque
erordio de cultu derum muni. Legi enim omni,
praecipue qua alicujus si momenti, exordium existimat
praemittendum, nee, ut fieri hodieque solet, summa ver
borum brevilate, solum, quod fieri velit legumlator, ju
bendum. Ut enim qui liberos curant homines medici
liberi, persuasionem adhibent, ut libenter ac sponte me
dicinis utantur, servos autem servi servililer tractant, id
est, nulla ratine adhibita ad sumendam medicinam co
gunt : ita legumlatoren, cum liberis hominibus leges
scribat, multumque intersit, ut libenter ac voluntate leges
accipiantur, exordio aliquo, ubi de utilitate et praestantia
legum singularum breviter disputetur, persuadere civibus,
servent leges, oportet. d theocratia igitur imi
imperet, deterior ejus pars pareat. Sed qui se verbis qui
busdam vel donis vel obsequiis extollere animum putat,
qui studiose ei uidquid lubet facere permittit, ui pecca
torum suorum et plurimorum malorum et maximorum
non se auctrem putat, sed alios, se autem semper extra
culpam ponit, ui voluptatibus contra legislaloris edictum
indulget, qui ex contrario laudatos labores et formidines
et dolores et molestias non subit tolerans, sed cedit, porro
qui vivere omnino bonum esse existimat, vel prae virtute
rursus colit pulchritudinem, vel opes acquirere amat minus
honeste aut non graviter acquirens, que summatim di,
catur, ui eorum, quae legislator turpia et mala esse ponit,
et ex contrario quae bona et pulchra, alteris omnibus
modis abstinere, alleris studere omnibus viribus non
vult, nescit in his omnibus se animum, rem divinis.
simam, dedecorare et dehonestare maxime. axima
autem ejus poena est, uod hominibus improbis similis
redditur, probos fugit, unde miseria omnis generis profi
 L RD DSS.
ciscitur. Qui contra optima sequitur, et, ut flat opti - uibus tanquam fundamentis niti leges necesse st.
mus, studet, animum recte colit, , 332, 39-334, 7. -
ost animum corporis et corum, uae attinent ad cor
pus, cura gerenda. Corporis autem praestantia non in
pulchritudine, robore, magnitudine ac similibus cernitur,
ut quae inflare nos solent, sed in horum omnium medio
critate uadam, uae nec effert supra modum nos, nec
deprimit. orum quae ad corpus pertinent eadem est
ratio; adeoque opibus ac divitiis immodicis multum inesse
pretii non existimandum, siquiden et hae inflant, et ad
jurgia et seditiones reddunt pronos, ut paupertas contra
humilem et abjectum gignit animum. Liberorum causa
pecuniam nemo uaerat, pudorem potius ac legum vere
cundiam quivis liberis relinquat : quod ut fiat, cavendum
senioribus sedulo, ne rem ullam turpem coram junioribus
aut faciant aut dicant. Ut amicorum aliorumque sibi
conciliet benevolentiam, et perpetuam reddat, beneficia
ab iis accepta majora semper, uam qua iis retulit, uisque
judicet. Laudem maximam hanc cives existiment, legibus
per omnia obtemperare, in eoque celeros superare. Cum
hospitibus commercia sanctissime omnes colant, ut quorum
curam deus gerit, supplices in primis nemo laedat. tec
sunt quae aliis maxime praeslari decet, , 334, 7-335, 16.
Sequuntur, uae sib uisque debel of/ic, optime uae cives habeat sibi amicissimos, ac maxime concordes,
c beatissime al. Veritas cum a diis pariter ac ho quo nihil exsistere majus ac optabilius in civitate potest,
minibus maximi fiat, omni studio est a nobis persequenda :
cumque, i huic studet, fidus sit, nec Sponte mentiatur,
fides quoque colenda, quo praesertim aliorum nobis bene
volentian conciliamus. Qui injuria neminem afficit, magni
fil : sed pluris, ui ab injuria inferenda alios arcet, et
magistratibus defert, si duid est in justitiam peccatum :
maximi vero, ui magistratibus in ulciscenda injuria fert
opem. emperantiae ac prudentiac eadem est ratio ac
omnium bonorum, guae quis possidens non solum ipse
habere, sed etiam cum aliis communicare polest, de quibus
si quis aliis impertit, in maximo fit honore : qui, cum non
potest, cupit tamen esse liberalis, secundum teneat lo
cum : qui vero invidet civibus, nihil de sno largieus aliis,
vituperetur, virtutis enim omne certamen ollendo, ne
minemque juvando, civitali obest, eamque reddit deterio
rem. nimosum quemque virum esse oportet, injuriasque
illatas, aut inferendas, guae scilicet vitari nullo modo
possunt, ulsisci ac propulsare fortiter : indulgentem tamen
in injuriis per errorem illatis, et quibus medicina parari
indulgendo polest, injustum omnem peccare invitum ac
ignorantem virtutis veraeque utilitatis naturam, esseque
ob id ipsum misericordia potius quam ira dignum, semper
secum reputantem. imius praeterea sui amor, uo nos
nostraque aliis et alienis praeferimus, nosque semper recte
agere nobis persuademus, est unicuique fugiendus : hinc
enim fit ut justitiam minoris, duam nos, faciamus, si
musque in aliorum aestimandis virtutibus ac vitiis iniqui.
jusdem hujus peccati causa insipieutiam suam omnes
sapientiam esse opinantur, duo fit ut nihil, ut ita dicam,
scientes omnia scire nobis videamur. In laetitia denique
et tristitia, hilaritate ac risu, nimium omne vitandum ; ac
in rebus molestis et laboribus ante oculos semper haben
dum, virum bonum a diis non deseri, praemia virtutis ei
non denegari, adeoque patienter, spe et fiducia felicitalis
mox secutura, molesla esse ferenda. Quod attinet aulem
ad dolores et voluplates, ita quemque oportet existimare :
temperantiam, prudentiam, ceterasque virtutes plus sem
per afierre jucundi quam molesti, ita ut vita moderata,
fortis, salubris contrarias uidem superet, utpote in qui
bus volnplates molestiarum modum excedant, , 335, 16
338, 40.
R8 S : Fini legum e rordio, d ci u apparet vel inde, quod felicissimi sunt cives, si boni sint
mero et agrorum divisione nonnull insuperpremi, viri, nemoque dives et opun studiosus esse vir bonus
37
ostquam igitur monuit, in condenda civilate hominum
esse delectum habendum, ut rejiciantur mali ac improbi,
boni tamen civitati adscribantur, id autem fieri semper
propter angustam legumlatoris potestatem non posse;
adeogue malos omni studio a reipublica gubernaculis
esse arcendos : de civium numero disserere aggreditur,
hoc tanquam columine civitatis posito, uod nova civi
tati contentiones timendae non sint, guae alias de agrorum
distributione et aeris alieni sublatione exsistere solent.
Civium numerum dicit quinque millium et quadraginta
esse debere; optimum enim semper esse numerum, gui
dividi plurimis modis possit, praeterea autem ad finitimos
esse respiciendum, ut arcere eorum impetus civitas queat.
orum unicuique tantum assignetur agri, guantum ad
alendum hominem temperantem est satis. In omnibus,
qua ad religionem pertinent, nihil mutandum, ceterum
diis, damonibus et heroibus prima agri portio destinanda,
ut habeant cives, unde publica faciant Sacra, et conve
nientes sapius in unum, magis noti sibi redditi, mutuo
sese amore amplectantur, 1, 338, 40-341, 45.
Quamquam auten optima sit respublica, ubi agrorum,
bonorum, uxorum ac liberorum exsistit communio, ut
fieri tamen hoc non nisi inter deos et derum filios posse
dcit (cfr. , 388, 26 sq. 419, 5 s.), et a commu
nione ista, quam in descripsit, hc esse re
cedendum. Quare illud quidem tanquam exemplar ci
vitatis sectandum est, ea vero, cui manum admovimus,
et proxima immortalitati et una secundo loco erit, tertia
tandem civitas, uan lato, si deus uerit, absolu
turum se dicit, nihil aliud significat uan possibili
tatem, , cogente necessitfe, in condenda ciitate
longius etiam ab eremplari illo recedatur uam hc
in Legibus (cfr. , 347, 8 sqq. et 387, 2 sqq.), , 341,
45-342, 31.
Dividantur ergo civibus agri, et domus, ea tamen mente
ut singuli suam portionem toti existiment civitati esse
propriam et ad ejus utilitatem administrandam. aec di
visio ne unquam turbetur, et agri portionum numerus
augeatur, curandum, filio namque quilibet suam relinquat
agrum ; cui plures obtigerunt liberi, filias nuptum det,
filios orbis adoptandos uod si plures gignantur,
summo magistratu providente inhibenda est generatio, aut
colonia deducenda, sin pauciores, praemiis, honore,
aliisve modis promovenda, aut, cogente necessitate, pere
grini sunt asciscendi. Lege igitur haec civibus injungantur,
cui qua cujusque spectant censum, hunc in modun dji
cianlur : uod cuique agri est assignatum, nolite parvi fa
cere, vendentes vestra aut aliena ementes : magistratus
autem haec curent et in peccantes contra hanc legem
animadverlant, sacerdotes insuper diras ei imprecantor.
uaestui et opibus accumulandis studere non licet, uique
quastum exercet illiberalem, dedecore afficiatur. rivatis
auri et argenti possessione sit interdictum, eamque ob
causam quotidiani usus gratia cives utantur pccunia, uae
nullius est apud exteros pretii, peregrini nummi e civitate
exsulent, et adhibeantur tantum ad belli ac legationum
usus. Si uis privatus peregre cupit abire, a magistralibus
veniam petat, et peregrinos, uos forte nummos invexerit,
magistratibus det commutandos. Peregrini, ui apud
cives invenientur, nummi, in publicum rediganur, quique
eos occultaverit, ant occultantem juverit, mulctam pendat,
et ignominia afficiatur. Dotem dare, aut accipere liceat
nemini, ut nec foruerari. aec autem recte constitui,
38 RGU)LGRU
potest. Qui enim juste pecunia utitur, ut nec in ero
anda, nec augenda pecunia injuriam faciat, is ditescere
nullo modo potest. pum praeterea inacqualitas et ava
ritia lites gigni, civiumque concordiam perimil. ptandum
sane esset, ut nemo alterum opibus vinceret : cum autem
hoc fieri hac in civitate nequeat, sua uovis colono bona
secum advehente, opibus haud aequaliter inter eos a prin
cipio jam divisis, mederi huic incommodo alla ratione
decet. In quatuor, pro census magnitudine, classes dis
tribuantur cives, ut in honoribus, magistratibus man
dandis, ributis exigendis, non cujusvis modo virtus, ro
bur, generis claritas, sed census etiam respiciatur. arc
in legis formam redigantur ita : in civitate omni, guae
futura est discordiarum expers, nec opes nimiae, nec pau
pertas extrema est toleranda ; sit itaque, qui cuivis ager
sorte advenit, modus, ad quem opes exigantur, quoque
minus habere liceat memini : hunc quadruplo efficere ma
jorem liceat; ui autem ultra auxerit opes, quod excedit,
diis et reipublicae curatoribus tradat, sin minus, mulcle
tur, et accusatori duidem dimidium, diis alterum mulclae
dimidium cedat, , 342, 31-346, 33.
gri autem hunc in modum dividantur : urbs ipsa in
media ditione condatur, eaque, ut omnis circa ager, in
partes duodecim dividatur, non aequas prorsus, sed fer
tilitatis habita ratione. arum pars prima Jovi, Vestao,
ceterisque diis consecretur; reliquae dividantur rursus in
to portiones, ot sunt cives, ita tamen, ut civi cuivis
duae assignentur portiones, altera fertilis soli et minor,
deterioris altera et major : simul quoque ad urbis pro
pinquitatem respiciatur, et civibus singulis portio altera
nrbi propinqua, altera remotior obtingat. um viri
quoque in duodecim partes tribuendi, reliquis facultatibus
censu omnium habito in duodecim quam maxime partes
aequales descriptis. oc vero facto duodecim diis duo
decim sortes delicent et secundum illos nominatas con
secrent, cui derum quarque obvenerit, eamque lribum
appellent. Secent auten rursus urbis guodue duodecim
sectiones eadem ratine, ua reliquam regionem distri
buebant, et duas uisque accipiat habitationes, unam
medio, alteram extremis propinquam. anc distribuendi
agros et urbem optimam rationem sequi sicubi per loci
naturam non licet, eligenda, ua ad eam proxime ac
cedit. d hacc curias quoue et pagos et vicos, porro
ordines et agmina militaria atque etiam nummos el
mensuras am aridas, quam humidas, et pondera, omnia
haec inter se consonanlia lex ordinet necesse est. eque
illud quidem timere fas est, ne pusilli animi opinionem
praebeat, si quis, aecunque sibi vasa parent, eorum
nullum mensura carens relinqui jubeat. tenim ad
rei familiaris et ad rerum publicarum administrationem
et ad arles universas nulla e-t tanla vi praedita disciplina
puerilis, quanta numerorum tractatio, et, od gravis,
simum est, dormilantem et indocilem natura suscitat et
docilem, memorem , acutum reddit, et sapienlem, si mi
nus, pro sapientia astutiam inferel illam gyptiis u-ita
tam, , 346, 33-348, 40. -
.ib. V.
s s : Condila jam et ordinala ciitati tores designabant, eligendorumque et contra designando
magistratus pra/ici lalo, ac inilio uidem nonnull
de crcandis magistratibus in genere pramili. Cum
magistratibus tota nitatur respublica, mec legum, quamvis
optimarum, nisiadvigilent magistratus, sil ulla Vis : oportet
tum qui ad honores accedunt capessendos, a pueris usque
ad electionem esse probatos, tum qui eos sunt creaturi,
bonis esse moribus eruditos, ut idoneis mandent honores.
uac 4uidem recentibus illis convenis nec nolis iuler se
necdum eruditis mandari commode nequeunt, rogandi
igitur sunt Gnossii coloniae auctores, ut triginla septem
viros, uorum novemdecim sint ex colonis, reliqui Gnossii,
legum custodiac praeficiant, donec legibus novis colonia
assueverit, liberique fuerint ad earum normam educati.
n poslerum vero magistratus a civilate ipsa hac ratione
sunt creandi : omnibus commune sit suffragiorum jus,
quotuot equestria vel pedestria stipendia faciunt et bello,
dum per aetatem ipsis licuil, jam interfuerunt. Fiat autem
creatio in templo quod sanctissimum visum fuerit, feratque
ad aram dei uisque in tabella scriptum nomen candidati
cum patris et tribus et pagi, ex duo sit, nomine adscri
ptogue suo guoque ipsius eundem in modum nomine.
Quicunque peccatum aliquid esse in his tabellis suspica
bitur, ei tabeliam hanc sublatam in foro ponere liceat intra
dies triginla, ut probelur. x harum numero trecentas,
uae reliquis fuerint praelata, magistratus civitati osten
dant, ut centum inde rursus deligantur. ertio autem
loco ex centum illis quisque quem velit feral per secta
hostiarum transiens, et lriginla septem quibus plurima
suffragia obligerint, archonles declarentur. Quorum
constitutiones et probationes primum curent Gnossii cen
tum, adscitis eorum, ui in coloniam venerint, et maximis
natu et quantum potest prastantissimis viris alteris cen
tum. riginla autem et septem magistratuum hoc in
primis munus esto, ut custodiam agant legum, deinde
tabularum, in uibus quisque scriptum magistratibus
exhibuerit opum suarum modum. S uis autem aliud
quid praeter scripta possidens reperietur, id omne publicum
esto, ipse insuper contumelia afticiatur. emini ultra
annos viginti hunc magistratum fas sit continuare, infra
uinquagesimum eum capessere, aut septuagesimum
egressum gerere. uem hc et in sequenlibus crean
dorum magistratuum modum proponi lalo impli
calissimum, hoc scilicet sib ult, u loco coopationis
sit, in stmmi magistratus creanur,
mec nisi optimos cies ad honores pro ehanur. odem
spec, l creandi jus et munus coereet secundum
uatuor census (, 345, 47 s.; 352, 46 Sq.; 355, 28
sqq.; 358, 14 sqq.; 359, 28 Sqq.), h, e. secundun in
cra/ia principium, , 348, 41-351, 49.
raetores exercilus duces eorumque guasi ministeria
equitum praefecti et tribuni et laxiarchi hunc in modum
creentur : legum custodes apud eos, qui arma ferre per
telatem possunt vel jam meruerunt stipendia, uos judi
cant his muneribus idoneos nominent , e quorum numero
eligant pro arbitrio aliquos : uod si quis aptiorem no
verit ab archontibus practeritum, liceal ei hunc designare,
et uter praelatus fuerit suffragiis, ad electionem recipiatur.
Qui plurima tulerint suffragia tres, duces constituantur, et
rei militaris praefecti. i milites duodecim eligant, ut eo
dem, guoipsi, loco, creenturlaxiarchi, tribubusque Singulis
praeficianlur. ilitum conventui, nondum electis praesi
dibus senatuque, legum custodes praesint. De praetoribus
quidem atque equitum praefectis suffragia ferant omnes,
de laxiarchis autem sculati. ribunos rursus eligat his
equilatus omnis, levis armaturae autem vel sagittariorum
vel alius generis militantium duces ipsi sibi praetores con
stituant. Praefectos equitum designanto iidem, qui prae
rum ratio eadem sit, uae erat praetorum, suffragia autem
equitatus coram in conspectu peditum de iis ferat, et duo,
quibus plurima obligerint, duces sunlo omnium, ui
equilant. Dubitari vero de suffragils semel atque iterum
liceat : quod si uis tertio dubitet, sententia decernat
eorum, uibus singulis Singularum moderatio erat sufira
gationum, , 351, 49-352, 41.
Senatus e trecentis sexaginla viris constel et in guatuor
 LC RD DSS.
partes, nonaginla singulam senalores comprehendentem,
dividatur, ut e uatuor civium classibus suam qutevis
partem pracbeat. i a classibus creentur, ita ut nomina
creandorum obsignata classes singula afferant, primo die
classis prima eorum, uibus census est amplissimus, se
cundo secunda et sic porro, mulctis quibusdam irrogatis,
si quis secundi vel primi census suffragia non uleril : die
quinto nomina omnibus recitentur et e classe quavis deli
gantur centum octogiuta, unde sorte demum nonaginta
senatores annui declarentur. agistraluum creandorum
ratio sic medium enebit inter unius et populi in civitate
imperium, cujus semper media sit respublica necesse est.
naequales enim sunt cives. Vetere ergo diclo, aequalitate
effici amicitiam, ita utendum, ut ad ipsius naturam ac
commodala et aequalia tribuantur unicuique. Prava autem
illa sortis aequabilitate necessario quidem utendum propter
vulgi morositatem, sed uam paucissimis fieri potesl in
rebus. egue hanc solam democratia concessionem
facit lato, sed eam uoue, t magistralus anteuam
munus aliquod inierint, probentur (cfr. , 350, 44 ;
351, 24: 352, 16, 353, 12, 355, 19, 29, 361, 10), el munere
functi iterum censoris sie correctribus quibusdan
rationem reddan esti magis/ratus (, 483, 6 s.;
365, 50, 440, 35), , 352, 41-354, 32.
Sacerdotes sorte eligantur, ita tamen, ut sortitus cui
sors faverit, nisi ita probatus fuerit, ut integer et legitime
natus sit, tum uammaxime pura ex domo, caele vero
et omnibs hujusmodi piaculis insons ipse et patre ma
treque item insontibus, sacerdotium ei non mandetur.
nnua sunto sacerdotia, et sexaginla ad minimum annos
nati, qui iis fungentur. adem in femiuis sacerdotibus le
gitima sunto. Interpretes autem Ier ferunto quaterna!
tribus uatuor, ex semet quemque, quorum (erni, uibus
plurima suffragia obligerint, probati a novenis mittantur
Delphos, ut de ternis uibusque singuli eligantur roba
tionis autem eorum et temporis uod ad actalem alline!
ratio eadem sit, uae in sacerdotibus, hi tamen interpretes
sunto per vitam, ac si uis decesserit, designator a qua
ternis, unde defecerit, tribubus. Jam vero administratores
et sacrarum pecuniarum singulis templis et agrorum ho
rumque fructuum et locationum arbitri eligantur ex iis, qui
maximo censu sunt, trini templis maximis, bini minoribus,
epidissimis singuli, electio aulem eorum et probatio eodem
modo, quo praetorum, fiat. Quod attineladagrosetreirusticae
curam, tribus duodecim, uarum singulis duodecimam agri
partem Supra assignavimus, sibi quacque tribunos quinque
annuos praeficiat, ui rei rusticae curam gerant. orum quis.
que duodecim esua tribu juvenes, a vigesimo ad trigesimum
usque agentes annum, habeat sibi adjunclos, uibus agri
visendi mandentur; idqne munus singulis mensibus ab
alio in alium transeat, quo omnes rerum rusticarum pe
ritiam adipiscantur : hi videant, ut muniantur ab hostium
incursionibus fines, arcesque et munimenla locis oppor
tunis exstruantur, ut aquarum inundationes arceantur, et
loca arida rigentur, et quae sunt hujus generis alia. n
omnibus aulem his locis sibi gymnasia, senibus balneas
instituant. Sexaginta porro viri suo quique attributo iis
loco sint prasidio, non adversus hostium modo irruptiones,
sed finitimorum etiam ac civium causa, u lites inter eos
ac jurgia dirimant. Jus reddant injuriam sibi fieri que
renti in parvis ipsi quinque praefecti, majora vero cum
duodenis septeni deni judicent, usque ad tres minas.
gronomi ipsi si quid peccaverint, aut per vim ab agricolis
exegerint, ad miuam usque apud paganos et vicinos judicia
sua sponte subeunto, de majoribus vero uibusque injuriis
vel etiam de minoribus, si noluit subire judicia haec, in
communibus indiciis litem intendat injuria affectus, ui
si viderit, duplum exigito ab eo, ui subterfugit et sua
39
sponte subire poenam noluit. gronomorum et archontum
in singulis locis concornationes sint, unde gui afuerit, in
jussu praefectorum nec summa necessitale coactus, probris
afficitor ; archon ipse si quis ejusmodi quid commitlil, ab
omni juvenum praefectura culn ignominia prohibetor.
arum rerum curatores legum custodes sunto. Urbis
magistri tres ex maximo censu creantor, gui partes urbis
duodecim tripartito divisas et vias et adificationes et
fontes curent. Fori magistri quinque legantur ex secundi
et primi census civibus, ui decentiam forensem custo
diant et templa fontesque, ui in foro sunt, curent. Crea
tionis modus est praclectorum similis, , 354, 32
358, 46.
ost haec musicae et gymnasticae pracfctos constitui
par est, duplices utriusque, alteros eruditionis causa
cvium, alteros certationis. t unus quidem choro
rum praefectus fiat, unus ad cantum, tres autem cer
taininum arbitri. Prater hos omnes constituendus
est etiam magistratus, gui universam eruditionem (emi
narum et marium curet. Cum autem maximi sit mo
menti liberorum educatio, ut ex qua civium mores,
omnisque reipblicae forma praecipue pendet, inter magi
stratus onlnes hic praecipuum tenet locum , singularique
cura legumlalori, ut bonus eligatur et idoneus vir, est
circumspiciendum. Unde el marime : manifestum
cst, uniersam irtulem huic ciilati finem propositum
sse. unes igilur, exceplo senatu et quasloribus,
magistratus in templo polliuis, clam legum custodibus,
suffragiis, quem optimum uisque judical, liberis educandis
praficiant : qui plurima tulerit suffragia, quemque ma
gistratus probaverint, annos quinque hunc magistratum
gerat, , 358, 47-360, 12.
Sequitur ut de judicibus, upote ui magistratus quo
dammodo sunt, hlc agamus. Si qui imler se litigent
privati, arbitros sibi eligant : qui si transigere rem nequi
verint, ad judices publicos pergant. i creentur ita :
magistratus omnes post solstitium aestivum mense se
uenti in templum conveniant, juratique unum judicem
ex uovis magistratu singuli, ui optimus videbitur,
Greent : qui ex his ab omnibus fuerint probati, judices
sunto, Si uis perperam judicaril, apud legum custodes
accuselur ab iisque mulcletur. Praeter hos aulem ca
sarum privatarum judices, alios oportet esse, ui publicas
tractent, id est, apud quos privatus reipublicae accusatur
fraudem fecisse. is judiciis, cu.n tota civitas sil lasa,
omnes oportet cives interesse, ita uidem, ut duastionem
habeant tres magistratus summi, de quibus inter liti
gantes convenerit, sententiam populus feral. Sed priva
tarum uoue causarum omnes quantum polest participes
tieri necesse est. am ui nullam parlem polestatis una
judicaudi habet, is omnino se non participem esse civilalis
putat. Propterea igitur etiam per tribus judicia fieri et
sorte ductos judices e vestigio incorruplos precibus jus di
cere oportet, , 360, 13-361, 53. -
Cum autem in legibus hisee nounulla forte Sint pra
termi sa, aut optima ratine non constituta, ratae non
statim habeantur, sed experimento per detem annos
capto, magistratibusque singulis, uae deesse videbuntur,
legum custodibus indicare jussis, communi legislatoris et
magistratuum consultatione emendentur. um delnum
ratae habeantur, ut nihil deinde facile muletur, el, urgente
necessitate, magistratus omnes una cum populo universo
de iis, quae quis emendanda judicaverit, in commune
consulant, nec quidquam, nisi omnium fuerit consensu
probatum, mutent, , 361, 53 364, 44.
Rs ocv : ostquan de principiis et de elemen
tis, uibus ciitas hac constituatur, eaposui, d le
gislationem proprie dictam accedit et primum uiden
40 RGU DLGRU
hac in parte de educandis liberis et de tolius , damna, nec legibus rursus, modo liberi sint edu
lione instituend gi. ducation is au/en iniium candi, prascribere, ne in parvis et frequentibus quaeque
upiis Sin.faci, arum recte instituendarum in omnium conspectum non prodeunt, scripto positas
causa ludos quoque et saltationes fieri necesse es (,364, leges violare assuescant, sed tanquam patria et antiqua
11 sq.), tempus autem legitimum viris a vigesimo quin legitima hac recipienda esse (, 377, 43-378, 12). st
ad trigesimum quintum annum sit finitum. Legum, quae igitur omnis educationis finis, ut animo el corpore fiant
ad nuptias pertinent, pro.mium tale sit : nuplias omnes homines praestantissimi. d corpus quod attinel, cum
tales decet esse, quales apnd intelligentes in honore sun primis id annis maxima capiat incrementa, multumque
et gua civitati conducunt. olite igitur pauperes spermere affluens incrementum laboribus sine multis et congruen
uxores, divites magno studio quarere, quisque eam sibi tibus mala millena inggnat, um plurimis laboribus egent,
deligal uorem, qua nloribus suis quam maxime est cum plurimum corporibus accedit nutrimentum. rae
accommodata, acer et animo Calidior placidam et remis gnantes itaque deambulationibus utantur frequentioribus;
siorem, lentus contra vellementiorem, et ita contrarias enixa infantem velut ceram, dum mollis est, fingat et
semper quaerere affinitates oportet. Divites enim si opu usque ad terlium annum fasciis involvat; nutrices, quae
entas ducant, aut acres Calidas animo, bonorum tolletur robustae esse debent et plures una, parvulos gestantes et
aequalilas et liberorum fieri temperata mixtio non po corpora agilantes, sapius eos movean, nec quiescere diu
terit, animorum et morum aequabilitas deficiet. Qui sinant ; caveant tamen, ne qua tenerorum adhuc vehe
vero admonitione hac, ut natorun nalis relinquendis mentius innitentium distorqueantur membra. orro quod
teternitatem sectetur, neglecla post exactos triginta ad animos admodum tenerorum pertinet, at ad virtutem
quinque annos c-lebs manserit, mulctetur quotannis formentur, eadem in motionibus continuis exercitatio
certa quadam poena, cur!us indica/ur, a junio plurimum conferre videtur. Quod vel inde conjici potest,
ribus pralerea contemnatur, ut momenti aut jubenti ju uo ! aegre obdormiscentibus infantibus non quietem ma
niorum pareat memo. De dole jam supra actum est. Sed tres, sed motionem adhibent et cantilenis plorantes per
muleta irrogetur ei, gui det accipiatve, quod pluris sit quam mulcent, timorem ita et furiosam trepidationem eorum
quinquaginla drachmarum, Vestis gratia, aut minae cun, animis eximentes. Vincere timorem el iracundam moro
dimidio, aut duarum minarum, ui maximi sit census. sitatem, prima institutio est. orum alteram deliciae et
De solemnibus ante nuptias peragendisinterpretes consulant. indulgentia nimia, alterum severitas ac servitus olent ef
d nuptias ultra convivas viginti, e proximis tam sponsi ficere. rimo itaque triennio ab infantibus dolor, metus
quam sponsae cognatis, tolidem viros quot feminas, adhi. ac lristitia, quoad fieri ejus potest, prohibealur, uin
bere, ultra minam, ui maximo censu sit, et alios pro re, gravidae etiam ante liberorum nativitatem, ab omni vehe
iis impendere et ad ebrietatem usque bibere, non liceat, mentiori animi motu sibi caveant, ut placida eaque optima
desponsatis minime, ebrietas enim ad procreandos liberos animis consuetudo morum ingeneretur. tertio ad sextum
sanos et robustos maxime reddit ineptos. vi conjuges aelatis annum liberis opus est ludis necnon deliciarum
ab affinibus et cognalis separatim habitent in altera do expultrice casiigatione non ignominiosa. In suo quique
morum, quae in Sorte sunt, ne quotidianus cum iis usus ergo vico conveniant, ibique ludendo tempus terant, mo
fastidium et discordias gignat, , 364, 44-367, 22. derante muliere, e singulis tribubus ad id delecta, uae
Servos autem ita oportet tractare, ut quam maxime nutrces admoneat, aut p!nis etiam afficiat, et, liberi ut
dominum diligant, vivantque inter se concordes : cui castigentur et coerceantur absque acerbitate et iracundia,
mame conducit, si non sint ex eadem patria aut geule, curet. xacto sexto atatis anno, pueri a puellis sepa
et Hngna quam maxime differant, porro si omnem ab iis rentur, utrique magistris erudiendi tradantur. c pueri
injuriam et contumeliam abstineamus, si severitate erga quidem equos regere, arma tractare, fundis et telis uti,
eos utentes, jocum omnem ac familiaritatem procul ha puella armorum usum discant, praecipue autem, ut fiant
beamus, , 367, 23.368, 39. ambidextri curetur, , 374, 1-379, 37.
Jam inlerjectis uusdam de templorum et murorum Disciplinae, uibus exerceanlur, sunt saltatio, lucta ac
exstructione (, 368, 40-369, 53) ad nuptias reertifur. musica, non ambitionis inutilis, sed sanitatis et boni
t quidem pro.mii loco sponso post nuplias, antequam corporum habitus causa. Cujus rei gratia ludi quoque
kberi edantur, necnon sponsae dicit conc:nationes com publici pompaeque derum sunt instituendi, nec tamen hi
munes frequenlandas esse, ad refrenandas cibi, potus et nimium variandi, ed in rebus etiam ad delectationem
venereas voluptates. Ut liberi gignantur quam optimi pertinentibus servanda constantia, magna enim in his ad
studendum conjugibus, ideoque mutua sese amplectantur mores et animos erudiendos vis ines. Qui uovis semper
aflectione, nec amorem alio vertant, od quidem mu ludis student, mutabiles evadunt et in rebus dfinde civi
lieres quaedam ad hoc delecta curent cum magistratibus. libus novas semper res cupiunt, nec legibus iisdem vivere
uicunque peccati in hanc legem fuerit convictus, infamis : possunt, uo nihil est ad evertendam civitatem potentius.
esto. rocrealio autenn liberorum decennis sit. Qui ste Ut enim Corpora ab eo, cui sunt assueta, vitae genere sine
riles usque ad hoc tempus reperiantur, disjungantur in periculo et morbis non discedunt, ita animi etiam, in quibus
commodas utrisque partes. dduntur quadam de vita sunt educati ac formati moribus, eos non facile relinquunt.
agenda post exactam liberorum secundum leges procrea Itaque seitum nostrum ea de re hoc esto : praeter publicos
tionem, de inscriptione liberorum in sacrariis patriis et in cantus atque universam juvenum choream non magis,
curialium catalogo, de nuptiarum termino, gui sit feminae uam praeter ullam legem aut vocem edito quisquam aut.
a Sexto decimo ad vicesimum annum, , 368, 39 saltans movelor, non obedientem cum legum custodibus
373, 54. sacerdoles utriusque sexus puniunto. Quod vero nunc
usnvenit, ut verbis pariter ac numeris et lamentabilibus
Lib. V. harmoniis auditorum animos intendant, jam antiquemus,
etsi tamen aliquando hujusmodi ejulatus audire cives ne
up/ias ercipit liberorum educandorum ratio, cujs cesse est, tum extrinsecus polius mercede conductos
pracep hic liber tradit. primo uidem monet, choros quosdam arcessamus et cantores. orro verborum
hang silentio praeterire legumlatorem non posse, cum, uae bonitatem etiam in cantus genere servari omni ra
a privais hic peccantur, multa magnaque civitali interant tione oportel, quare hac quoque lex erit, ut poetae dili
 . )SS.
genter caveant, me quando inscii malum pro bono sib
petant; ea vero, guae uis fererit, ne privatorum cuiquam
ostendere ei liceat, priusquam ipsis judicibus de his rebus
constitutis et legum custodibus ostensa et probata fuerint.
Jam quotqot civium vita decesserint corpore vel animo
rebus praeclaris et arduis perfectis et legibus obedientia
praestita, eos laudationibus affici conveniet. t eos, qui
adhuc vivunt, laudationibus et hymnis honorare minime
tutum, priusquam totius aliquis vitae peracto curriculo
pulchrum finem imposuerit. Cum vero multa sint veterum
praeclara artis musicae opera, itemque corporibus inventae
Saltationes, electio ex iis fiat probatoribus eorum creatis
non minus quinquaginta annos habentibus, et quod ido
neum visum fuerit antiquorum poematum, adsciscalur,
quod mancum, vel prorsus abjiciatur vel corrigatur. Pra
terea vero et feminas ui deceant cantus et qui mares
secerni oportet; magnificum enim et quod ad fortitudinem
spectat, masculum esse dicendnm, uod ad modestiam
potius et temperantiam pertinet, femineum magis cum
lege, tum oratione perhibendum est, , 379, 37-385, 22.
que ita quidem vitarum formas definire studendum
est secundum animorumstatus.0uamquam dubitari potest,
trum omnino res humanae valde seria cura digna sint.
atura enim deus omni seria beati cura est dignus, homo
autem dei ludicrum uoddam est artificium idque ipsum
optimum accepit. Quare rationem hanc sequentes et ludos
quam pulcherrimos ludenles vitam agere debent, sacrifi
ando et canendo et saltando ita, ul deos sibi propilios
reddant, inimicos defendere et vincere pugnantes possint,
, 385, 22-386, 22.
orro omnes corporis exercitationes viris et feminis
ll esse communes, agrum colendum, domesticaque alia
negotia servis relinquenda, dominis autem . ordinanda
tantum et disponenda universa censet. Cum autem otiosa
sic eorum esse vita videalur, ut qui in conviviis lantum
publicis tempus terentes, od agant non haben, uo curn conenus participes sun. Sed quia secundum
ipso desidia, luxuria aliaque facile vitia procreantur , ali
ter longe sese rem habere respondi : esse enim cuique
negotiorum satis, tum in fungendis publicis muneribus et
magistratibus, tum in administrandis privatis, tum denique
in exercendis iis omnibus, quibus boni et praeclari eva
dunt cives, virtutemque omnem adipiscuntur, ita ut ne
somnum quidem mulum sumere iis liceat, , 386, 22
389, 20.
nde reertiur ad educationem puerorum, de cum eandem semper in orbem viam peragant , porro,
uibus moderandis et castigandis pramitti uardam.
Jam cum decimum altigerint annum, literas doceanlur,
usque ad tertium decimum, eoque triennio legere ac
scribere discant. um lyram tractent, poetasque simul
legant, atque alterum in hoc impendant triennium,
neque adjicere his temporibus, neque detrahere patri ne
que ipsi liceat. Quod autem attinet ad poetarum opera
vel hexametris vel aliis quibusdam metris inclusa, quibus
juventutem nutriendam esse dicunt ita ut vel totos oetas
ediscant, vel selectis undique capitibus et integris locis
uibusdam in unum coactis haec memoria reponant, hoc
quivis Concesserit, uemlibet horum multa bene dixisse
itemque multa Secus. Quare periculosa pueris multorum
nolitia videtur esse. Contra sermones ipsos, quos hic
perSequiur, sie ipsas Leqes juentui tradendas pro. quaeque ad :lestes et qua ad inferos deos pertinent. Cum
poni l, , 389, 20-392, 11. autem qui beate recteque vult vivere, non modo ne inju
ost literatorem citharista adeundus est. umeros et
harmonias boni animi affectiones imitantes, uibus citha
rista ejusque discipuli utantur, sexagenarii illi acchi
cantores deligant, numerorum autem varietas multiplex,
ua nunc utuntur, procul prohibeatur. is subjungi
uardam de gymnastica et de bellicis exercitalionibus,
uibus puellae ac nulieres aeque ac viri et pueri assuefa.
41
ciendi sint. Saltationis duo esse genera dici, alteram
pulchriorum corporum, uae ad honestatem compositam
exhibeat imitationem, alteram turpiorum, uae ad laevita
tem, et rursus laevis generis esse duo, totidemque gravis :
gravis igitur alteram in bello versantium corporum pul
chrorum pyrrhicham, alteram, pacificam, qua utraque
utantur, legum custode omnia ordinante. Deformium
vero corporum et mentium et eorum, ui ridiculis cavil
lationibus operam dant, rationem cum dictionis et cantus
et saltationis, tum haec omnia exhibentium imitationum
comicarum spectare uidem et cognoscere necesse est;
nam sine ridiculis ne seria uidem et omnino sine contra
riis contraria discere non potest, si quis intelligens est fu
turus, agere vero utraque nequit, si quis rursus vel pau
lulum virtutis particeps futurus est, sed ob id ipsum discat
htec oportet, ne forte proper ignorantiam ridiculi quid
faciat aut dicat cum opus non sit, servis autem haec lalia
et peregrinis mercenariis imitanda demandentur. ue
de com"dia quidem haec constituta sunto, tragoudis autem
in urbem accedentibus dicemus, hospitum optimi, nos
met ipsi tragoediae poetae sumus quantum possumus pul
cherrimae simul et optimae ; nimirum tota nobis civitas in
pulcherrimae et optimae vitae imitationem est composita,
quam ipsam nos uidem dicimus revera tragdiam esse
verissimam. Quare priusquam magistratus indicarint,
utrum enuntianda et in medium proferenda feceritis an
non, nunquam nos chorum vobis daturos sperare poteri
tis, , 392, 11-396, 30.
ost literas et citharam arithmeticam discant, uam
plurimi in gypto pueri docentur, uaeque adeo est inge
nio puerili apta, ut per lusum a plurimis percipiatur : qua
absoluta, ad geometriam accedant : astronomia disciplina
rum agmen claudat. Quamquam hac omnia mon, ut ab
exacta ratione proficiscuntur, a multitudine pertractanda
sunt, verum a paucis quibusdam, ab iis scilicet u no
proverbium ne deus quidem cum necessitate pugnans vi
detur, hoc es u mhematica necessitle omnia con
tinentur, ea certe vulgo disceuda erunt, sine quibus tur
pis insipientia depelli non potest (, 397, 49 s. ), nec
deorum visibilium naturam cognosci licet (, 396, 53
sq.), ita ut Graeci omnes in magnos deos, Solem et
.unam, mentiantur nunquam eadem via ire eos dicentes,
et alias quasdam cum his stellas, erraticas eas appellantes,
quae velocissima earum est, non magis recte tardissima
esse putatur, quae autem contraria, contra, , 396, 31
401, 34.
.il). V.
Seguuntur jam de dieus festis el solemnibus cele
brandis leges. Quovis anni die a magistratuum aliquo
sacrum deo aut daemoni publicum fiat, circumeunte in
orben sacrificandi cura; ceremonias autem interpretes et
sacerdotes utriusque sexus el vates una cum legum custo
dibus ordinan. ensibus praeterea singulis, suo quaeli
bet Iribus deo, unde nomen est ipsi inditum, sacra faciat.
Distribuenda quoque sunt sacra a mulieribus facienda,
riam inferat, sed ne sibi interatur etiam, debeat cavere, et
paratus semper ad arcendam injuriam esse, inter certamina,
quae fiunt in honorem derum, militaria guoque exercitia
sunt collocanda, unusque quovis mense dies his destinan
dus sive plures, uibus per ludum pugnae, aliaque in
bello obvia repraesententur, haud aliter ac fieri in belo vero
solent. In his certaminibus, praemiis fortiumque virorum
42 RGU D.CRU
laudibus canendis, accendere civium animos ad virtutem per rallone succurremus, laboribus venerem frangendo et
oportet, et, quo propius imitatio accedat ad veritalem, inexercitalam quam maxime reddendo vim voluptalum,
telis uti iis, uae in bello adhibentur, quam simillimis, id quod fieri poterit remola a veneris usu impudentia. Ita
nec, si duem fore aliquis interfecerit, ulcisci. Quod que clam facere tale quid honestum habetor, non clam
autem civitates pleraeque hac certaminum studia negli facere turpe. Si quis vero rem habeat cum femina aliqua
gunt, e duabus maxime causis proficiscilur, lucri et divi praeter eas, uae cum diis et nuptiis sacris in domum in.
tiarum cupiditate, ad faciendum uaestum omnes stimu traverint, sive emptis sive alio uocumque modo posses
ante ac a rebus aliis avertente ; et ipsis rerumpublicarum sis, neque viros mulieresque nnes lateat, hune lege
formis. In omni eniun civilale, ulri imperium est penes privantes qualibet laude publica forlasse recte privare vi
unum, sive is tyrannus sit, sive optimatum collegium, deamur ut vere a republica alienum ( Republica
aut populare imperium, reliquos metuens, ne fiant belli mulieribus et viris aetalem generandi egressis liberam con
cosi impedire omni ratine studet, ab armorum exerciliis guescendi potestatem feceral la( uibnscum voluerint,
eos arcens. Sed nostrae civilatis conditio evitavit utram , 90, 39 sq.). Qui vaga et non legitima utunlur ve
que causam; mam non solum otio fruitur maximo, sed nere, infames pronuntiantor, el ab omnibus in civilate
etiam pari inter se sunt libertate, pecunia autem cupidi magistralibus et honoribus arcentor, 11, 406, 43-412, 4.
tate minime his legibus aflicientur, ut verisimile sit, ita ost hac parandi victus ratio constituenda. Commer
constitutam civitalem solam et perltaclatae eruditionis et cium maritimum cum propter damna, inde in mores
ludi bellici recte nunc dispulatione absoluti esse capacem, manantia, reprobaverimus, legibus circa haec non es!
, 401, 35-405, 15. opus. avicularias itaque leges e nercutorias, cauponias
racepla uardam sequuntur de cursorum certamini. et ad deversotia spectantes et vectigales et ad metalla
hus instituendis, uno puerili, uno imberbium, uno viro et mutuationes et usuras usurarias et alia ejus generis
rum, uno puellarum impuberum, uno virginum inde a innuinera speclantes maximam partem ut nihil ad se
tredecim annis quoad nupserint, porro de luctatione, de pertinentes missas faciet hujus civitatis legislator. gro
pugna armala, de pugna celrata, de equestribus ludis, , praesertim colendo civitas nostra victum quaerat, qua de re
405, 15-406, 43. prima sit lex : ne quis agrorum terminos moveto, termini
is ita constitutis, adolescentibus cum virginibus semper autem Jovi sacrentur, ut, guicunque eos moveril, divi
fere versantibus, vacuis praeterea civibus a durioribus et nis pariter ac humanis afficiatur pornis. Praeterea nemo
servilibus laboribus, choreis, festis, conviviis publicis cele damnum vicino inferat; ui secus ecerit sive fines egre
brandis plurimum intentis : morum corruptio, ac omnis diens vicini agrum arando, sive examina aliena ad se
generis lascivia nobis videtur limenda, cum praesertim traducendo, sive ignem vicini rebus per imprudentiam
omnes corpore sint robusti et valeant optime. Contra haec inferendo, alia ejusmodi, super dali damni restitutionem,
nonnulla jam sumus moliti, alia restant molienda. Divi mulclam etiam pendat. Fontes, rivos aquasve alias memo
tias enim nimias procul esse jubentes, haud parum ad ex agro vicini in suum derivet, aut intercipiat. De aqua
temperantiam profecimus, magistratuum practerea oculi' tionis modo lites, si qua exsistunt, urbis vel agri magistri
omnia observanles multa impedient. De his autem diriinant. Sequuntur leges : lam de communi quo
ut recte judicemus, praecipue de puerorum amore, quem, rundam fructuum usu, uibus licitus sit, alla de frugibus
licet natura repugnantem, haud satis coercent Spartano comportandis, de judiciis his de rebus constituendis, ,
n et Cretensium leges, amicilia et amoris tria sunt 412, 4-415, 27. - pificium civis nemo exerceal, neve
genera distinguenda , uorum alterum similitudine, alte servus viri indigenae, cum satis omnes in studio boni
run contrario quodam habitu, ut si egenus amat divitem, communis sint occupat ; arles simul duas nemo tractet,
militur, ubi vero utrumvis vehemens fit, amorem appella cum excellere nos inlutibus natura non patiatur. Vecti
mus; tertium ex ulroque conflatur, dubia uaedam spe gal in civitate memo ullum neque in exportandis rebus
cies. Primum amicitiae genus placidum, aequabile, et pendito neque in importandis. erces peregrinae, nisi
utritisque utilitati studens; alterum veliemens, ferum et quae maxime fuerint necessariae, importentur nullae. r
communilatis non saepe in nobis particeps; tertium inquie morum et aliorum, quae ad bellum pertinent, importando
tum, sibique sape contrarium est. Qui enim corpus rum et exportandorum arbitri sunlo equilum praefecti et
amat, formae lantum inhiat, eaque modo fruatur, nihili praetores, 11, 415, 27-416, 13. In fine adduntur

facit amati iudolem, ui contra animum amat, hunc or dam de alendi et fruges terra distribuendi ratioue, de
nare, contemplo corpore, studet, animique reverentia ab habitationum in regione dispositione, de curatione lem
omni libidine sese abstinet. anto igitur intervallo cum plorum in foro, de rebus venalibus, de inquilinis in ur
distent hi amores: non omnes codem loco habendi, sed bein admittendis, 1, 416, 13-4 18, 55.
ui virtutis est et puerum uam optimum fieri cupit, le
gumlatori probandus, reliqua duo genera lollenda (id uod Lib. .
non consen/it cum iis qua hac de re leguntur in L
side, hardro, Cono prasertim, ubi amor er utro ns : Delicforum el criminum pracipu ge
ue, simili e contrario, conflatus, marine probatur). nera e rposiurus, de uibus judicia fieri oporteat, turpe
d duobus maxime modis effici videlur posse : altero uodammodo l in ejusmodi civitate eliam putare talia
eodem, quo fralres abstinere libidinem a fratribus ac fieri posse, sed necessarium, guia non, ut veteres legis
sororibus (at horum connubiis in Republica non o//en. latores derum filiis leges suas ferentes heroibus, et ipsi
debatur lato, , 91, 6 s.), parentes a liberis, lex diis orti et aliis divina stirpe nalis, leges ferebant, sed et
ualam non scripta cogit, ua nefanda hac, diis invisa, homo et hominum solvoli leges in praesentia scribat.
nnium turpium turpissima habentur. b ineunte igitur ua uidem erba, quid sib elint, jam supra erpo
aelale ea liberorum animi imbuantur opinione, quam ma suinus. c primo loco de sacrilegiis haec una cum
gistri deinde et poetae uno omnes ore allissime infigant, pro-mio lex esto : quicunque furari sacra meditatur, ne
vincere voluptates, coercere libidines, maximam esse fario quodam cupiditatis 'stro agitur : a quo ut libere
summaque laude dignam victoriam, nec in pueros, aut tur, accedat ad deos a sceleribus purganes, ad bonos
(eminas viro jam jugalas, exercere libidinem per deos ho viros, ut honesta audiat, praeceptisque sapientiac animum
Inesque ullo modo fas esse. uic autom legi alia insu muniat. Quodsi curare morbum nequeat, mori ei, guam
 LC RD1 DISS. 43

vivere, prastat. ui vero deprehensus in sacrilegio fue damni pensionem. Delinquend: aulem causa omnimo
rit, inustis in facie et manibus infamiae notis, virgisque sunt tres, e tribus sape jam commemoratis animi parti
caesus, si servus fuerit aut prregriuus, extra ines regio. bus manantes : affectu (), voluptate cum cupidi
nis nudus ejicialur, sin civis, capile p.nas luat. Cum tate, ignorantia. Ignorantia aulem bifariam divisa, sim
enim p.na omnis id maxime spectet, ut emendetur, plicem uidem levium peccatorum causam esse legislator
eam patitur, peregrinusque ac servus non sint probe se existimabil, duplicem vero, cum quis iuscitum se gerit
cundum leges civitatis educati, meliores fieri forte pos non solum ignorantia imbutus, sed etiam opinione sa
sunt, civis contra, cum frustra fuerint omnia civitatis pientiae, quasi penitus sciens uae nullo modo scit. t
instituta, ut omnem respuens enendationem , est tollen uidem robore et vi accedente magnorum el inhumano
dus. ublicari autem bona nullius horum conveniat rum peccalorum has causas ponet, adjuncta vero imbecil
civitati, in dua easdem semper et acquales permanere litale sive puerilia sive a senioribus commissa peccata
oportet sortes , uare ne mulcla quidem afficiendus est habebit quidem pro peccatis, et ut peccantibus leges sta
aliquis, qua sors ejus diminuatur. Videant practerea ma tuet, sed mitissimas tamen omnium et maxima cum venia
gistratus, ut crimen nullum abeat impunitum. Judicia conjunctas. Jam affectu quidem omnes alium nostrum
de iis exerceantur hunc iu modum : judices sunto legum polentiorem, alium inferiorem esse dicimus, uare de
custodes et superioris anni magistratuum ad praestantiam ic e, uorum ha causa sun, oluntaria ap
selectorum consessus. udita utriusque, tum accusatoris, pellamus. Ignorantia vero esse alium nostrum potentio
tum rei oratione, judicum senior quae dicta sunt examinet, rem, alium inferiorem, nunquam audivimus, uare non
post eum ceteri; perscripla omnia obsignataque in a de voluntariam injustitiam damnu m ob hanc causam illatum
Vestae deponant, examineque (er repetito, donec ad liqui putant. uamquam re vera ita statuendum . affectus et
ium res sit perducta, sententiam singuli, jurati ante, se timoris el voluptatis et doloris et invidiarum el cupidita
ex aequo veroque pronuntiaturos, ferant. Judicia haec tum in animo imperium , sive quid damni afferat sive
publice exerceantur, , 418, 36-420, 54. minus, omnino injustitia est appellanda; de eo autem,
ost ea, qua in deos peccantur, maxima sunt, guae in uod optimum est, opinionem, utcunque id futurum esse
rempublicam committuntur scelera. uicunque princi praeiverint civitas vel privati uidam, si liaec imperium
patum in civitate, aul dominationem affectat, factionum obtinens in animis quemvis virum ornet, etiamsi lada
aut seditionum exsistit auctor, maximus reipublicae hostis tur aliquid, justum quidem esse omne secundum hanc
est. unc excipit magistratus, gui in seditiosos aut fa factum dicendum est, a multis vero non voluntariam in
ctiosos non animadvertit, sive fefellerint eum, sive nen justitiam ita illatum damnum putari. orro in omnibus
fefellerint. Conjurationes omnes et factiones morte pu delictorum speciebus duo genera distinguenda sunt,
niantur, judices vero his iidem sint, qui sacrilegis, et unum , uod violentis et manifestis actionibus peragi so .
totum judicium iis eodem modo fiat, quo illis. Liberi let, alterum quod clam cum tenebris et fraude fit, inter
tamen conjuralorum p!na non afficiantur , hos enim ob dum vero etiam his ulrisque peragitur , uod uidem
delicta palrum p!nas dare, iniquum est, nisi avus jam asperrimas leges habeat, si ila, ut debent, comparalae
et proavus supplicium fuerint passi : has civitas sua bona sunt, , 421, 43-427, 18.
teuentes, praelerquam quae Sortis omnibus rebus instruclae Quare de singulis criminibus nunc accuratius sic sta
sunt, in antiquam ipsorum patriam emittito et alios here tuendum eril : sacrilegi, proditores, et id genus alii, si
des in eorum sorte constituilo. De iis, ui rempublicam mente capti, aut senio debilitali deliquerint, reparato
prodiderint, eadem lex es. ui furtum fecit, duplum damno, reliqua posna sint immunes. orro de cadibus
reddat : id si nequiverit, in vinculis habeatur, donec lae gi, el primum quidem de iolen/is et non olun
sum placaverit, , 420, 54-421, 43. riis, deinde de cadibus ira commissis, , 427, 18
Cum hane panam omnibus sine discrimine furtis 431, 19 (cfr. Indicem minum et Rerum S. .
ospes constituerit, Clinias, longe furtum differre a furto, ).
publicum a privato, rei sacrae a rei profante, nec Jam de cardibus erposiurus, quae fiunt voluntariae e!
eodem singula modo punienda, objicit. Cui nullo unquam Cum praemeditatione, vincentibus voluptatibus et cupidi
adhuc modo esse recte elaborata hace concedit la, tatibus invidiisque, proamii loco hac pramifli : rima
quare imputafionis ratio ad universam harum rerum homicidiorum causa est diviliarum cupiditas, ex falsa
maturam reocanda est. Quum enim vulgo peccato manans opinione, principem opes in bonorum numero
rum duo ponantur esse genera, alia voluntaria, alia ab locum tenere; uam si deleverimus, et bona fortunae
invitis commissa, l uidem injustum omnem in corporis, corporis bona animi causa expetenda reputave
tum esse tlen s , ec tamen distinction rimus, nunquam divitias per injuriam et scelera parare in
illan omnino respui, sed i dicit : rimo quidem animum inducemus. ltera causa est ambitio, qua alter
omnia ealenus sunt pulchra, quatenus justa sunt; melior esse altero eique praeferri stude, unde invidia ac
quare nec posnae, quibus juste afticiuntur, turpes un contentiones proficiscuntur ; tertia denique, malefactorum
uam habendae sunt. orro est distinguendum inter conscientia, ad tollendos conscios stimulans. uo aulem
damna, quae quidem in vitae communione multa fiunt magis ab homicidiis deterreantur cives, secum praeterea
cum voluntaria, um non voluntaria, et injurias, uae considerent, uod in mysteriis docetur,"pud inferos ea
nnes fiunt ab invitis. n enim si quis alicui damni puniri, et ilerum reversos in hanc vitam manere 1alionem,
aliquid infert non voluntate, sed invitus, haec quidem ua quae fecerunt aliis, ipsis erunt rursus patienda, ut
injuria est non voluntaria nuncupanda, sed omnino inju simili modo ab aliis vita exuantur. Quam quidem r
ria non est. Contra fieri potest ut commodi alicujus phicorum superstitionem in Republic tantum abest
pravi auctor injuste faciat. Quare damna uidem sine lato ut comprobet, ut el poe/arum el mysteriorum
injustitia illata legislatori, uantum fieri potest, redinte de i futura doctrinas upole.inep/as atque impias
granda sunt, injusta autem sive damna sive lucra, haec refuet (, 26, 5 s.). e legibus hac in crimina sta
ila sananda sunt : leges omnes cum id maxime specteml, fuendis ide ndicem minum et Rerum (s. .
ut justitiam hominibus commendent, justosque eos red ), , 431, 19-434, 51.
dant, insanabiles morte jubebunt afficere, qui vero sa Secundo loco post cacdes ponenda sunt vulnera et mu.
nari possunt, poena leviori studebunt emendare, praeter tilationes ex vulneribus. Quae quidem, uemadmodum
44 U D.00 RU
3edes distinctae erant, distinguenda sunt, alia non vo
luntaria, alia ira, alia metu illata, reliqua, quae consulto
a volentibus inferuntur. roarmium tem fale quid
prami: Leges necessario ferendae sunt hominibus vi
vendumque secundum leges, alioquin nihil differrent a
bestiis omni feritate maxime praeditis. Cujus rei causa
htec est, uod nullius hominum natura per se satis valet,
ut et intelligat, uae hominibus ad civitatem conducant,
et intellectum optimum semper et possit facere et velil.
uae si uando hominum alicui divina sorte procreato
contingere possent, legibus nihil indigeret imperium in
ipsum exercituris. Sed quoniam nullo modo talis usquam
est nisi paululum, properea adhibendae sunt constitutio
et lex, quae quod plerumque fit videre et respicere pos
sun, uod ubique, non possunt. Qua quidem iis, ua!
in olitico (, 602, 39 s.) et in Republica (, 67, 18 facta et natura, minora arte naturam imitante et naturae
s.) statuerat de iris philosophis in gubernatione
constitutis quique legibus nihil indiqeant, plane sun
contraria. Quare in qua civitate judicia omnino nullius
pretii sunt, de plurimis et disertis verbis praecipiendum
est ; in qua vero civitate judicia quantum potest recte
constituta sunt cum bene educatis, tum omni diligentia
probatis judicibus futuris, ibi rectum est multa talibus
judiciis judicanda committere. Jam uoniam quibus nos
leges ferimus, haud minime idoneos ipsos harum rerum
arbitros fore putamus, consentaneum est, ut plurima iis
committamus, mec nisi adumbratione quadam formarum
que descriptione posnarum exhibita exemplaria propona
mus jdicibus. uo jam singula de ulneribus natura, idque intelligi vel inde, quod de llis semper
illatis leges sequuntur, , 434, 51.438, 32 (cfr. Indi
cem om. et Rer. 5. . Vulnera).
ostremo nonnulla de contumeliis fferunur, duae
orpori infliguntur, verberibus scilicet, pro.mio praemlsso
de honoribus, guos juniores senioribus habeant, , 438,
32-440, 50.
.ib. .
e violentis in universum hac lex es : ne quis ali
cui quicquam ferat neve agat, neu quoquam ntatur quod
alterius sit, nisi persuaserit possessori. De contumeliis,
quae corpori inferuntur, dictum jam est ; inter celeras,
quae verbis quacque factis fiunt, uinque praesertim ge.
nera distinguuntur: maxima sunt , uae in sacra fiunt, et
in primis magna rursus, cum in publica ; in sacra pri
vata autem et sepulcra secunda et Secundo loco; in paren
tes autem tertia, cum guis praeter ante commemorata
contumeliose agit; uarium autem genus contumeliae,
cum neglectis guispiam magistratibus fert vel agit quod
illorum est, vel aliquo eorum utitur nulla adhibita per
suasione; uinto autem loco civilis cujusque civium status
contumeliose habilus juris auxilium advocat. orum,
quae ad religionum contemptum pertinent, pro mium hoc
esto : nemo unquam, qui deos esse secundum leges cre
dit, aut impium factum perpetravil volens aut verbnm
ore misit nefandum, sed cui nimirum de his tribus acci.
lit unum, ut aut deos esse non credat, aut secundo eos
esse credat, sed nihil curare homines, aut tertio facile
ernnoveri posse sacrificiis et precibus fleetendos. aec
simul audierint derum contemtores, petent a mobis, ut
argumentis idoneis demonstremus , se enim audire h8ec
eadem a poetis, sacerdotibus et oratoribus decantari, sed
horum auctorilati cedendum non existimare, nisi justis
convincantur argumentis. ec prodesset nobis, ad so
lem, lunam, astra, mundi ornatum, gentiumque uni.
versarum provocare persuasionem, cum solem, lunan,
astra hi sapientesque eorum magistri (h. e. philosophi
quidam ) deos non putent, sed lapides, ceteraque pro
babili ratione dici quidem, non autem certam immotam
ue efficere persuasionem. Quos etsi non possimus non
odisse aut vehemenlius in eos invehi, coerceamus tamen
iram, animoque quam possumus placidissimo, adversus
eos agamus, quo facilius nostras admitlant ratines, ac
doceri sese patiantur. oc igiur primum eos monea
mus, neminem unquam a puero deos non esse opinatum
ad senectutem usque in ea sententia permansisse, duabus
vero de diis opinionibus affeclos permanere non multos
quidem, at nonnullos lamen, una, qua esse quidem dii,
sed nihil curare humana, altera, ua curare quidem,
sed sacrificiis et precibus placabiles esse statuuntur. e
autem in iis refellendis aberremus, mentem eorum accu
rate percipiamus, et guid afferant eorum magistri, au
diamus. mnia dicunt maxima et pulcherrima casu esse
viribus ulente : ignem enim, aerem, aquam et terram
natura et fortuna esse orta; hinc corpora mundi majora,
solem, terram, astra esse co!!! t , orum ope animalia,
deinde plantae , uaeque al: onspiciuntur in terris, sint
generata, absque dei ullius, meulis aut consilii ope, ar
tem postea hominumque industriam mulla adjecisse, cui
civilis quoque prudentia sil accensenda, adeoque leges
omnes non naturam, sed artem habere auctrem. ta
deos primum hi dicunt arte esse, non natura, sed legi
bus quibusdam , eosque alios alibi, prout singulis inter
ipsos convenerit in legibus ferendis , atque etiam pulchra
alia natura esse, alia lege, justa vero nulla omnino esse
homines disputant, novaque quotidie constituunt. Unde
et impietates accidunt animis adolescentium, uod non
sint dii, guales cogitari lex jubeat, Seditiones autem
propter hacc exsistunt, dum ad reclam, quam natura
praescribat, vitam tendunt, gua revera ceteris imperantis
sit neque servientis aliis secundum legem, , 441, 1
445, 12.
ua uiden u rg/ellat, fundamentum, cui omnia
harc inniuntur, er eorum rionibus eruum, esse
falsum demonstrat. uaecunque enim ab iis in doctrina
de deo sunt errata, ex hoc manant fonte, uod ordinem
rerum ex ignorantia perverterunt, animumque, natura
omnibus priorem corporibus, existimarunt posteriorem :
quodsi igitur, animum esse elementis omnique corporum
genere priorem, demonstretur, ea uoque, quae animo co
gnata sunt, prius exstitisse necesse erit (opinionem scilicet
et curam et intellectum et artem et legem) iis, gua ad
corpus pertinent, guare ita quoque esse dicenda sunt,
magis quam haec, , 445, 12-446, 52
rgumentationem /fert hanc : on omnia uiescere,
sed quadam moveri, experientia satis docet, indeque,
esse in rerum natura molum, satis constat. Sunt autem
motus genera haec : uae moventur, aut in uno eodemque
loco, aut ex alio in alium moventur, uorum illud motum
in orbem, hoc eorum, uae progrediuntur, motum com
plectitur. Quae porro ex alio in alium transeunt locum,
si sibi ex adverso inciderint, aut rumpuntur aut dissiliunt,
aut sibi adhaerentia copulantur : illa minui, haec crescere
dicuntur. Quae minuuntur, si priorem prorsus formam
amillunt, perire, quae copulantur, si novam ac sensui
obviam adipiscuntur formam, dicuntur generari. orum
denique, qua moventur, alia mota quidem movere, sed
sibimetipsis largiri molum nequeunt, alia contra movere
semet et alia, conjungendo, disjungendo, generando et
corrumpendo possunt. x his decem motuum generibus
primum, et dignitate et vi, ultimum est, quod excipit
nonum : ubicunque enim aliud ab alio movetur, esse
aliquid necesse est, quod primo moveat, et unde omnis
aliorum molus proficiscatur: id autem Inoveri rursus ab
 . R)SS. 45

alio cum nequeat, siquidem moum ab alio non movetur dignum, et in perfectionum numero, posse. ales cum
primo, sed secundum tenet in serie motorum locum, sint dii, desidia, inertia, incuria, negligentia, et quae sunt
ud movet se ipsum, esse primum, et hunc motum reli hujus generis alia, longe ab iis oportet esse remota. Jam
quorum esse fontem, efficitur. Fac praeterea, omnia cui convenit agere et curare aliquid praecipue, mens autem
quiescentia moveri jam incipere, a nullo alio, uam quod ejus magna quidem curat, parva vero negligit, aut nihil
se ipsum movet, fieri initium motus potest. Quod ergo interesse totius putat, si parva negligantur, aut socordia
semet movendi pollet facultate, omnis motus est princi et mollitie, si interest aliquid, ille negligit. Quorum
pium : sequitur quod motum aliunde acceplum trans neutrum cadit in deos : cum enim videant et intelligant
mitere porro potest. Jam quodcunque semet potest cuncta, cum Summa iis insit omnia efficiendi potestas, ac
movere, vivere, et uod vivit, semet posse movere dici Donitas praeterea, iuertes esse ac desides nullo modo pos
tur : essentia, qua semet potest movere, animus dicitur : sunt, mec minora, quasi nullius essent momenti, ab iis
omnium ergo motuum et generationum, quae fuerunt spernuutur: Sua enim quisque nunquam negligit, aut vili
unquam, et futura sunt, corruptionum etiam, Ions et origo pendit, et medici opificesque, parva plurimum valere ad
est animus. Demonstratum igitur est, animum priorem se vanda majora intelligentes, horum quoque curam ge
exstitisse corpore, corpus autem Secundum et posterius runt, uibus inferiores esse deos nullo modo conceden
animo natura imperante ipsum imperio ejus subjectum. dum. magis etin con/irmel, adhor/ionen
Denarius numerus sacer ille in caus idefur fuisse, djici hujusmodi : d incolumitatem et praestantiam
cur decem mof ener esse S/ueri lafo, cum totius omnia sunt composita, quorum etiam pars gualibet
re non nisi duo sin/ , eorum . Se ips ,
quantum potest patitur et agit quod cuique convenit, et
uod decimo loco posilum est, el corum ua mo/um. quorum tu quojue, infelix, particula es una, licet perexi
iunde accep/um fransmiffere possun, uod mono gua, uae Semper ad universum respiciens contendat, de .
loco positum est et uod ia octo genera omnia in se quo ipso te fugit illius causa oriri omnia quae oriunlur, u

comprehendit. Sed in scuen/ibus e octo his motibus quae vitae universi subest essentia (h, e, idea) beata sit,
on nisi motum in orbem ad bonam mundi animam
refert, i ceteri septem motus, eorum ua e alio
in ium locumn moen fur, ad malam di imam sibi persuadent, et quoliescunque ex animisententia cuncta
pertineant necesse sit, i tamen hi motus omnes
motu in orbem, ui est lotius mundi, iferum conti
neantur, h. e. bonus mus malo impere, , 445, fuit universi gubermatori relictum, uam ut sedes earum
12-449, 51.
oc modo enim pergil : Quodsi animus prior est cor
pore, qua sunt animi, opiniones verae, memoria, ratiocinia,
prudentia, aliaque id genus, corporibus sequitur esse an
tiquiora , animumque omnia moventem, et primam motus
causam, gubernare omnia, cogimur fateri. undum
itaque moveri ab animo et regi necesse est, non ab uno
tantum, sed duobus, cum mundo bona insint et mala,
uae proficisci ab uno eodemque animo nullo modo pos
sunt. rincipem tamen in gubernando mundo animus
bonus tenet locum : ubicunque enim ordo, pulchritudo,
et in rerum vicissitudinibus constantia habent locum, t
iisdem semper omnibus legibus pareant, ibi pracesse
prudentiam, sapientiam, ceteraque benefici animi propria,
necesse est. ccedit guod mundi circuitus ipse, mentem
ei praesidere, demonstrat : motus enim, ui in codem,
per eadem, ad eadem, circa eadem, eodem semper modo
absolvitur, constans maxime sibigue similis cum sit, ad
mentis eodem semper modo sese habentis naturam proxime
accedit, hic autem mundo, in orbem circa centrum semper
revoluto, manifesto inest, , 449, 51-451, 29.
Quamquam autem omnia mundi corpora, sol, luna, et
astra cetera, ab una reguntur anima, praeesse tamen sin
gulis peculiarem, ua circumaguntur, necesse est. a,
ocunque landem modo stellas moveant, sive inhaerentes
iis, ut animae nostris corporibus, sive, u oluit udorus,
extrinsecus assistentes ac insidentes, ut auriga currui,
sive (t terti uoque possibilitas, tertia comparabilis
ciifi, accedat) allo quodammodo eas impellentes, deo
rum sunt numero habendae, , 451, 29-452, 20.
Deos rebus universis et singulis providere hinc porro
demonstrat, significato primum (, 452, 49 s.) hanc
uoque uastionem non minus uam pracedentem
difficiliorem esse, uam ur ab omnibus philosophia
non imbis plne perspici possit. Qui providentiam
negant, quod bonis male, malis bene omnia cedere, quod
sceleribus maxima omnia, quin imperia uoque parari
cernunt, hi reputent secum, a praestanti, perfecta, bonaque
natura abesse virtutem nullam, nihilque, uod si laude
cum uon proper te oriri soleat illa, sed potius tu propter
illud. Falluntur ergo qui sui causa omnia debere tier!
non succedunt, indignantur. Cum autem animae multis
modis mutentur, et magna sit morum varietas, nihil aliud
et loca pro cujusvis meritis mutaret, bonas in meliorem,
malas in deteriorem transferendo locum : penitus enim
interire cum nec anima eat, nec corpus, neque tamen
aterna sint, uemadmodum qui in lege sunt dii, populares
scilicet, nullus enim unquam esset animalium ortus al
lerutro horum exstincto, cum denique quicquid bonum
est in animo, id natura sua semper prosit, malum vero
noceat; his igitur omnibus intellectis cuique eum studuit
assignare locum, ubi virtus semper victrix ac superior in
universo evaderet, et cujusque arbitrio, ualis esset fu
turus, qualesque mores habiturus, relicto, ordinem fa
torum ita constituit, u uo animae magis peccassent, in
profundiorem semper locum detruderentur, uoque magis
virtuti studuissent, eo sanctiorem melioremque post vitam
sedem adipiscerentur. oc derum judicium effugere
nemo potest, neque in terrae profunditatibus sese abs
condendo, nec in clum pennis sese tollendo : quo ipso,
a diis res humanas non negligi, aut injuste administrari,
efficitur, , 452, 20.456, 46.
n religione igilur cum posium si oius civitatis
fundamentum, omni superstitione purgetur necesse
est. Deos ergo muneribus et sacrificiis improborum de
linilos p!nae eos subtraliere qui credit, canibus eos et
mediocribus hominibus deteriores esse dicit, ui nunquam
jus produnt donorum causa a viris injustis impie oblato
rum : cum e contrario socii nobis sint in pugna mirabili
et immortali illa coutra malum, in qua perdit nos inju
stitia et immodestia cum insipientia conjuncta, servat vero
justitia et temperantia cum sapienlia, uae in derum
animatis habitant naturis, uarum tamen aliquantulum
hic quoque residens in nobis perspiciur, , 456, 46
458, 16.
is demonstratis, leges de impietate aggreditur
condere, accurate impiorum gener, uarque in rem
publicm inde redundant mala, enumerans, ac subti
lissime distinquens. Sunt qui deum negantes esse,.in
sita animi bonitate ab injuriis abstineant, recteque vivant,
sunt qui ex ipsa hac persuasione patrocinium voluptatibus
pravisque moribus quaerant : hi plus, illi minus civitati
46 RG U D.CRU
damni iuferunt. Similiter vero id, quod deos sine cura
esse putat genus, duo alia gignit, et quod exorabiles, altera
duo. is igitur ita discretis eos, qui per dementiam sine
voluntatis morumque malitia exstiterunt, in correctionis
carcere judex lege locatos guinque minimum annos teneto.
oc vero tempore hullus alius civium aditrm ad eos ha
beto practer nocturni conventus, de uo infra gitur,
participes, qui admonendi et animi sanandi causa cum
iis colloquantur. eracto autem vinculorum tempore, si
quis eorum ad sanam mentem rediisse videtur, vivito cum
sanis : si minus, iterum ejusmodi judicio condemnalus
morte punitor. Qui vero, praterquam uod dros non esse
aut sine cura aut exorabiles esse putant, ferini exstiteriut
et homines despicientes multorum animos viventium du
cant, mortuorum vero ducere se ferentes et lectere deos
promittentes, hi contra in vinculis per totam habeantur
vitam, post mortem trans reipublica fines insepulti abji
ciantur. De religione autem in universum sic statualur :
sacra nemo in privatis aedibus haheto, ut et minus multa
in deos plerique eorum re et verbo peecent et minus facile
insipiant, cum vero in mentem alicui venit sacrificare,
publica adito sacrificaturus et sacerdotibus maribus femi
nisque tradito hostias, , 458, 16-460, 31.
Lib. .
Religionem ercipunt nego/i ciilia minoris mo-
menti, pac, contrc/us, e/ id genus alia. Thesaurum
effossum sibi vindicare privatum etat, vel omnino mo-
vere, quae moveri nefas : indicio ergo ad magistratus de
lato, oraculum Delphicum jubet consulere, ul, quid the
sauro sit faciendum, constituatur. uic prorima es
ua seuitur lex, vetans, quod quis perdiderit, aut casu
amiserit, tollere, qui contra fecerit, eum, si servus fu
erit, jubens virgis caedi, sin liber, capite minui, decu
plumque domino rependere. Praescriptiones sequuntur
de repetendis rebus, de servis et libertis vel ducendis ve!
in libertatem vindicandis, de redhibitione rerum ua ab
alio repetuntur, deque judiciis his de rebus instituendis,
, 460, 32-462, 35.
In emendis vendendisque rebus, rem omnem statim
transigi, nec in diem certum emere, aut credere cuiquam
juber, neque actionem dari de iis, quae aliter vendita
fuerint. De collationibus actio non magis datur. Redhi
bitionis modus et ratio ecurate erponuntur, , 462,
35-463, 21. - -
Ut dolum malum fraudemque omnem in rerum vendi
tione et emtione tollat, legem hoc procemio munit : nemo
verbis aut re alium decipiat, nisi diis velit esse invisus,
uos, bona fide sese agere, est testatus; pretium uisque
rei ejusdem idem eodem die petat, nec rem vendendam
vehementer laudet, aut deos unquam testes advocet, ui
contra fecerit, uicunque intervenit civium, qui non minus
triginta annis sit natus, castigans jurantem impune ver
herato. Qui rem adulteratam vendiderit, ab accusatore
convictus, eam perdat diis dedicandam, et verberibus
afficiatur tot, quot drachmis eam vendiderit. Summ
tantum capi hte leges attingunt eorum, uae de ven
dendis, emendis, locandis, conducendis, commodandis
rebus, naturae jus pracipit : uod intelligens laro
aedilibus et legum custodibus addendi, uae forte sint
praetermissa, quaeque postulaverit necessitas, munns in
jungit, , 463, 21-464, 29.
Cauponia omnis et mercatura, cum propter impuden
tiam et insatiabilitatem eorum, ui eam exercent, male
audiant, haec de iis lex sancitor : agrorum quot pos
sessores sunt uinque milium uadraginta domorum,
nulli neque cauponem sua sponte aut invitum fieri fas
"
esto, neque etiam mercatorem neque ullum habentem m
nisterium erga privatos, ui non idem habeant erga ipsum,
exceptis patre et matre et qui his etiam superiores sunt
generibus et omnibus natu majoribus ipso, ui liberaliter
sunt liberi. Qui vero illiberalem cauponiam arte aliqua
attigerit, enm dedecoris generi illati reum agito ui volet
apud principes virtutis judicatos. Secunda vero lex haec
esto : ut inquilinum vel peregrinum esse necesse sit, ui
cauponiam facere velit. ertia hacc : ut nobis quam opti
mus vel eliam malus quam minime si (alis habitationis
in civitate consors, qui a legum custodibus custodiatur,
, 464, 29-466, 25.
uaecunque quis pactum se falens non praestat Secun
dum conventa, praeterquam quae leges prohibent, vel
decretum, vel si quid injusta coacto necessitate convenit,
et si quis casu inopinalo invitrs impeditus est, de reli
quis judicia sint conventi non servati inter tribuum judicia,
si apud arbitros vel vicinos prius dirimere litem non pos
sunt. Si quis igitur opificum ad diem statutam opus non
perfecit propter malitiam, pretium debeto operum, ua!
locanlem deceperit, eaque denuo intra tempus statutum
gratis efficito. Si opifex quis dolose pertenlat imperitos,
harum injuriarum actiones sint iis, quibus inferuntur,
adversus inferentes. Si quis autem praecepto opere mer
cedes non reddidit temporibus constitutis, is duplum exi
gitor , anno autem exacto, cum reliquae, duas quis mu
tuo dat, pecnniae sine usuris sint, hic in singulas drach
mas quot mensibus singulos obolos dependito. Si quis ex
opiticibus publicum opus vel sua sponte receptum vel
jussus pulchre effecit, honoribus afficitor, , 466, 26
467, 30.
De festamen/is no el insolifa constituturus, error
dio ampliori rationem reddi : difficile oum sit, se et
sua nosse moribundos, cumque legislatoris sit, ut lesta
menta publice sint utilia, prospicere : relinqui nullo modo
libernm cuivis potest, de bonis suis, quae reipublicae ma
gis sunt, uam Singulis civibus propria, pro lubitu dispo
nere, sicut prisci legumlatores purmiscrunt. Lex igitur
sit hacc : ui liberos habet, quem filiorum judicabit
dignissimum, heredem scribal , post hune si quem alii
dederit adoptandum : si plures sint filii, excepta sorte
civibus singulis assignata, de reliquis opibus, quantum
libuerit, cuique leget , uorum ui domum jam habet, ei
pecuniam liceat nullam legare, ut nec filia jam de pon
satar. Si autem filios duidem nullos, at filias relinquit
teslator, filiarum cui voluerit maritum sibique filium,
ui heres sit, scriptum relinquito. Qui autem liberos
relinquit nullos, opum supra sorlem paratarum decimam
partem leget cui placuerit, religua filio adoptando relin
quat. utores euilibet pro arbitrio constituere liceat :
si quis reliquerit nullos, legum custodes cognatis proxi
mis et mortui amicis tulelam mandent. Si quis intesta
tus decedens filiam reliquerit, avunculus ejus, aut pa
truus hanc, in bona simul defuncti succedens, uxorem
ducat : qui si non exsliteril, filius ejus et sic porro se
dum propinquitatem puellam in matrimonium accipat.
Si vero familiaribus desunt cognati ad fratris filiorum
filios itemque ad avi liberorum usque, ex reliquis civilus
uemcunque puella cum tutoribus eligit volenlem volens,
heres esto mortui et filiae Sponsus. Qui autem omnit
carens liberis 1am maribus quam feminis moritur intesta
tus, de eo reliqua secundum priorem legem habento,
femina vero et mas ex ejus genere it conjugati immi
granto in domnm desolatam, orum sors esto jure,
primo loco soror, fratris aulem filia secunda et sic porro.
eque vero fugito talium legum nos gravitas, quam du
riter nonnunquam mortui propinquum in matrimonium
ducere jubeat cognatum neque respicere videatur sex
 LC RD DSS. 47

centa illa, qua inter homines obstant ejusmodi prascri pertinere, ut multis constet exemplis eorum, uibus
ptis. Pro.mium ergo dictum esto veniam et legislatori diras parentes sunt imprecati. ui Secus fecerit, paren
petens ab iis qui jubentur, uod communia curans mi tibus non obediendo, ad magistratus a parentibus dela
nime simul et privatim cuique accidentia regere possit. tus, si trigesimum nondum superaverit annum vir, si
Lex autem de his hac posita esto : S ui ob testamentum quadragesimum femina, verberibus afficiantur, hac aetate
latas leges accusan vel aliarum rerum quarumlibet vel majores a judicibus pro arbitrio puniantur, , 474, 17
etiam nuptiarum causa, nnnquam legislatorem ipsum ita 475, 44.
facere coacturnm contendentes, arbitros et patres Inin Veneficia non letalia, sed quae damnum interunt cor
decimviros ex legum custodibus a legislatore orbis filiis et porihus, cum dnorum sint generum, alterum, ex causa
filiabus relictos, ad quos adeuntes qui hujusmodi contro physica nocens corporibus tam hominum uam bestiarum,
versiam habent, jure agunto et horum decreta rata ha alterum incantationibus, cereis imaginibus, et id genus
bento, , 467, 31-471, 9. aiiis ladens : Lifariam de his statuendum, ut qui venenis
rbatis legum custodes parentum loco sunto. uibus, nocuerit, si medicus fuerit, ad mortem damnetur, sin
sicut tutoribus, si pupillos despiciunt, inprimis timendi medicina imperitus, pro judicum arbitrio puniatur , in
sunt dii, deinde etiam defunctortim animi, gnibus iberos cantator et veneticus, si vates vel portentorum spectator
suos praecipue curae esse consentaneum est. Qui vero et fuerit, capite p.nas luat, sin minus, p:nam a judicibus
patre et matre orbatum aliquem injuria afficit, duplo constitutam pendat. Cives autem, ui in triviis, aut
majus damnum omne, quam dui erga patrimum matri alibi, imagines cereas, aliaque ejus naturae forte conspexe
mumque malus fuerit, pendito. Porro Guicunque femina rint, insuper habeant, nec vehetmenter metuant, culn
vel maris est tutor et uicunque inter legum custodes incertum sit, uid de hoc magia genere sit astimandum,
custos tutoris constitutus curationem habet, ne secius, , 475, 44-476, 33.
uam suos liberos, pupillos amat, neque rem familiarem Suntur uaedan de panarum in uniersum na
socius, quam suam, sed melius, quod ad studium attinet, tura, Quantumcunque enim quis alii cuipiam damnum
curato. Si quis autem aliter in his fecit contra hanc le intulerit, tantam praestet pensionem, sed insuper paenam
gem, magistratus quidem multato tutorem, tutor autem que pendito correctionis causa et aliorum civium ter
magistratum ad selectorum judicium adductum duplo ritionis, ut ab iisdem sibi delictis caveant. Leviorem
multato ejus, quanti aestimaverit judicium. S ro tutor autem p"nam pendito, ui aliena persuasione male fecit,
negligenter vel damnose facere necessariis vel etiam reli graviorem, qui ab propriam stultitiam et intemperantiam,
quorum alicui civium videtur, ad idem judicium adductus, , 476, 33-477, 7.
quanti hi astimata fuerit, ejus quadruplum pendito. De maledictione lex esto ad omnes pertinens haec : e
Simul autem si quis ex pupillis in pubertatem ingressus uis ulli maledicito, neve in loco consecrato unquam
male sibi a tutore curatum esse putat, ei ad quinque ridiculi quid proferat neque in publicis sacrificiis neque in
annos usque ab exacta tutela litem de male gesta licitum cerlaminibus aut in foro aut in judicio aut in ullo pu
esto intendere, , 471, 9-472, 3. blico conventu. Si uis autem in aliis locis conviciari
incipiens vel sese defendens hujusmodi dictis non absti
Si quis exheredare et domo ejicere filium cupit, judicio
domestico rem commitlat, cui qui cognatine et affinilate net, interveniens natu major auxilium legi ferto verberi
bus coercens eos, aut p na lenetor constituta. oetis
proxime eum contingunt utriusque sexus inlersint : ho- nullo modo iicitum cs neque oratione neque imagine
rum maxima parte patri assentiente, filius pellatur; abdi ullum de civibus cavillari, neque aliis praeter eos, quibus
catum vero si intra decem annos non voluerit aliquis totius educationis juvenum curator permiserit, , 477,
adoptione adsciscere filium, agnatorum curatores in colo
7-478, 19.
niam destinatorum etiam hos curanto, ut eadem in colo
nia aptum capiant locum. Qui morbo, aut alia de : endicus nullus in civitale sit. Si quis autem tale
facere instituit, fori magistri foro, urbe magistri
causa, mentis haud satis compos, res suas dissipat, et a quidurbis eum excludunto, agrorum autem magistri ex reli
filio, consultis ante magistratibus, fuerit convictus, po qua regione extra fines removento. Servus vel serva si
testate rem familiarem administrandi prorsus exuatur.
rei aliente uicquam laesit, dominus aut resarcito dam
arito cum uxore odia exercente, e legum custodibus
et mulieribus nuplias curantibus deni conciliare cos stn num, aut ipsum, ui laesit, tradito, si vero dominus com
munem eius qui laesit quique lasus est, artem accusans,
leant : quod si minus successerit, divortium faciant, uo ipse servo privetur, illatam litem esse dicit, mala
parte utravis novis sibi nuptiis consulente. Si autem
rum artium actionem intendito ei ui laosum se perhi.
moritur nulier liberos et feminas relinquens et mares, bet. Item si jumentum vel equus vel canis vel reliquo
lex, duae feratur, suadentis vim habeat, non cogentis, ut rum animalium alignod damnum facit alteri, similiter id
liberos, qui ei sunt, educet non inducens iis novercam. restituat. Vocatus
ad testimonium si ei, qui vocavit,
Si aulem vir mortuus est satis magno liberorum numero prasto
non est, damni arcessitor. Si quis autem judi
relicto, mater liberorum manens ibi eos educato, junior cantem aliquem testem excitavit, dicto testimonio sen
autem si videtur esse, uam quac rursus carens viro tentiam ea in causa ne ferto. ulieri liciturn esto liberte
vivere sana possit, propinqui, consilio cum mulieribus tstificari, et una causam dicere, si uadraginla annos
connubia curantibus communicato quod ipsis atque illis evcessit, et litem intendere, si maritutn non habel : wi
de his videbitur, faciunto. Si serva cum servo vel vente marito tantum testimonium dicere licitum esto.
libero vel liberto concubuerit, omnino domini servao esto Servae autem et servo et puero de cade tantum licitum
natum: sin autem libera aliqua rem habet cum servo, esto testificari et una causam dicere, si vade locuplete
quod nascitur, domini esto servi; si vero natum ex sua lato fidem fecerit usque ad judicium se mansurum, s
viri ipsius serva vel x suo mulieris ipsius servo, idque falsi testimonii crimen objectum sibi fuerit. Si quis bis
manifestum est, mulieris prolem cum patre mulieres, viri onvictus est falsi testimonii, eum nulla amplius lex
legum custodes cum ea, quae peperit, in aliam regionem cogito, testimonium dicere, si ter, ne amplius ei licitum
emittunto, , 472, 36-474, 17. esto, si vero ausus fuerit lestificari ler convictus, morte
ost hace parentes pracipit colendos, utpote simulacra plectitor, , 478, 19-479, 25.
deorum, quae uis sub tecto habeat, potentissima , id De rhetoribus tandem haec lex esto : Si quis conari
enim maxime ad derum etiam impetrandam gratiain videtur jnstorum vim in judicum animis in contraria
48 RGU LGRU

vertere et intempestive multas id genus lites intendere;
aut alios defendere, qui volet accusato eum malae litium
intenlionis vel mala defensionis, indicator autem in se
lectorum judicio, uod si eum condemnaverit, aestimato,
utrum avaritia ita agere videalur, an litigandi cupidine,
pulant, de iis judicio sine jurejurando omnes inter se
litigantes disceptent. Peregrino autem adversus peregri.
num liceat idem, uod nune, ut jusjurandum et acci
piant inter se, si velint, et dent legitime, , 485, 18
486, 13. -

et si litigandi cupidine, aestimet ei judicium, uam diu uae quis liber imperanti civitati non praestat, ita ni
ita comparatum oporteat nec lilem intendere cuiquam nec mirum, ut nee verberibus propterea afficiendus sit, nec
defendere; sin avaritia, peregrinus relicta regione nun vinculis nec morte, huic pignora auferant ii quos civi
uam revertitor, aut morte mulctator, civis vero moria tas et lex debitum exigere jubet, eorum vero, gui pi
tur, item si uis litigandi cupidine bis judicatus esi ita gnoribus captis recusant obedire, pignora vendantur et
agere, moritor, , 479, 25-480, 3. pretium ad civitatem redeat, , 486, 14-27.
Commercia inter civitates intercedentia habent hanc
.ib. . vim, ut mores varios misceant, dum peregrini mutnas
peregrinis inferunt innovationes : id qud bene con
ergit in ultimo hoc libro in constituendis minorum stitutae civitati omnium maximum detrimentum affert.
delicorum p mis : Falsae legalionis condemnalus pro uare primum quadraginla annis natu minori nus
arbitrio judicum punitor. Furto res auferre illiberale, uam lititum esto peregrinari privatim cuiquam, sed
raptu impudens est, neque derum exemplo excusandum. publice esto licitum praeconibus vel legationibus, vel sa
Furtum autem sive parvum sive magnum codem loco crorum spectatoribus quibusdam. Jam si qui e civibus
habendum, uare peregrinum si quis vel servum publici' cupiunt ceterorum hominum res speclare magis per otium,
aliquid furari in judicio convicit, de eo ut quem sanari nulla eos lex prohibeto, sed primum hujusmoli spectator
posse probabile sit, quid eum pati uamve mullam pen amplius quinquaginta natus nobis esto annos, deinde unus
dere oporteat, judicator , civis vero, si patriam spolians ex probatis esto cum ad reliqua, tum ad bellum, sexa.
deprehenditur, fere ut insanabilis morte multator, , ginta autem annis major ne amplius spectato. Consumptis
480, 4-38. in spectatione ex decem illis annis tot, quot voluerit, do
Sequntur leges de expeditionibus militaribus, in mum reversus in convenlum venito eorum, qui curationem
quibus hoc maximum est, ut numquam non imperio sub habent ad leges pertinentem. Is vero mixtus esto juvenibus
jectum et regendum se praebeat uisquam. Quod ut et senioribus, quotidie congregans se necessario a diluculo
prastare possit, continuis ab ineunte aelate exercita usque ad solis rtum , primum sacerdotibus virtutis pal
tionibus elaborandum est, nec minus pornis, ua refe mam adeptis, deinde legum custodibus decem semper
runfur, constitutis desertae militiae vel abjectionis ar natu maximis; praeterea eruditionis uiversae curator lam
morum, necnon praemiis virtutis, , 480, 39-483, 5. novus, uam eo magistratn perfuncti, horum vero quisque
nno circumacto, reddere magistratus omnes rationem non solus, sed cum juvene venito triginla usque ad ua
oportet : sint itaque necesse est magistratus alii, dui draginta annos nato, uem ipse placentem assumat. o
eorum acta judicent, censores guasi magistratuum : qui rum igitur conventum redeunles ex itinere adeant, ut si
si probi fuerint viri, plurimum reipublicae, legibus cun quod effatum aliorum de legibus ferendis, vel de eruditione
ctis servandis, omnique disciplinae proderunt, sin mali vel educatione audiverint, vel et ipsi aliquid excogitave
aut inertes, brevi omnia peribunt. In his ergo magistra rint, in medium afferant. uem peregrini mores corrupe
tibus eligendis summa oportet cura uti; quod fiat, rint, excludalur. Si nihilo deterior neque melior redisse
llac videtur ratio ineunda : post solstitium aestivum visus fuerit, impensi certe studii ergo laudator, sin multo
uotannis civitas omnis in locum Soli et pollini dedi melior, multo et magis laudator, dum vivit, et mortuum
catum conveniat, tres viros electura, ut quisque eum honoribus debitis congregatorum afficilo potentia. - d
nominet, uem omnium, se solo excepto, optimum peregrinos autem quod attinet, mec admilli omnes, nec
judice!, uique quinquagesimum saltem aetatis annum arceri commode possunt, ui enim avium instar quarun
agan; ex horum numero partem dimidiam deinde seli dam semper vagantur, in urbem non admittantur, sed in
gant, idque continuent, donec ad tres eorum numerus suburbiis degentes a magistratibus, ne res novent, aut
fuerit redactus. i aulem primo anno duodecim censo turbent, observentur. Qui musica spectacula civilatis co
res constituant , qui munus hoc ad septuagesimum usque gnoscendi cupiditate ducti veniunt, circa templa.hospi
uintum aetatis annum continuent; uotannis autem tres tentur, sacerdotibusque cura eorum mandetur. Legati
novi adjiciantur. i autem magistratus omnes duodecim publice missi publico excipiantur hospitio. Rarissimi de
in partes divisos exploranto, et postquam partim pro se nique sunt ui accurale singula nosse cupiunt, uique
quisque, partim etiam communiter inter se perfunctos eo peregrinantur consilio, ut rerum publicarum naturas
magistratu judicaverint, in foro propositis de uovis discant : his omnes adeundi domos copia fiat, praesertim
scriptis indicanto civitati quid pati uemque vel depen eorum , ui nocturni conventus sunt participes, et, post
dere oporteat de correctorum sententia. is, uoad vixe uam sapientiam rerum usu partam sapientibus nostris
rint, primus semper locus in publicis omnibus solenni impertierint, donis et honore cumulati dimittantur, ,
bus ribuatur, vita functis funus honorificentissimum 486, 27-489, 32.
fiat. Qui peccaverit, eum accusare cuivis liceat; et ubi Sequntur ria de sponsionibus, de domus perquisi
Causa ceciderit, honore omni spolietur, , 483, 6 tione, de rebus controversis, intra quod tempus vindicare
485, 17. eas liceat, guid faciendum sit ei qui alium uendam in
erjuria cum multa fieri soleant, lex esto, ut judex judicio vel in certamine adesse vi prohibuit, uid ei qui
quidem judicaturus juret, et qui magistratus rei publicae furtivi quicquam apud se recepit, vel qui cum civitatis
constituat, id semper cum jure jurando vel cum suffra hostibus pacem facit, vel qui patriae in aliqua re admi
giorum a loco sacro latione faciat, item chororum et nistrans dona accepit. ributa conferantur seu ex totius
omnis musicae judex et gymnicorum equestriumque cer census parte aliqua sive omnis reditus cujusque. Diis do
1aminum moderatores et arbitri et omnium quae nihil naria afferre non nisi modica liceat, seu lignea seulapidea,
lucri ex hominum sententia afferunt pejeranti, uacun textilia vero me ampliora, uam unius mulieris opus nen
due vero abnegasse et abjuresse magno aperte lucro esse ruum. Divinissima autem dona aves sunt et imagines,
 LC RD1 DSS. 49
quas uno die pictor unus absolvat, et reliqna donaria ad custodes, doceat. Nimirum ! nuncuidem res se haler,
horum exemplum comparata sunto. - dduntur qual contenfus nocturnus neque legislationem in civi/ate
dam de judiciis constituendis sive privatis, sive publicis; ererce!, uamuam legislatio enendanda proprie ad
plurim ero lequm custodibus ordinanda relin pertinet (, 488, 7), neue administration
uuntur, , 489, 32-492, 50. praes, neque jurisdictioni, Pthagoricis snedriis in
De mortuis ad deos idem cum inferos tum superos hoc non dissimilis, nis uod sacerdotes virtutis p
pertinentia legitima penes interpretes auctoritas sit uae mn depti, porro decem legum custodes proprie sic
fieri conveniat docendi, sepulcra autem agrorum culturae dicti semper natu nimi, practerea eruditionis uni
capacium nulla in parte sint. umulus ne altius quinque ersa curator lam nous quam eo magistratu per
viroum opus uinque diebus absolvendum exstruatur, /uncti (, 488, 1 sq.) secundum legem ejus participes
neque lapides imponantur majores, quam qui de mortni 5 .
rebus laudes capiant vitae non ampliores quatuor versibus
heroicis. Propositiones ne per longius tempus quam tres Lysis, , 540 sqq.
lies fiant. Funera omnino modica sint , ui maximo censu
est, in um funus ne amplius quinque minis, i se D1ALocI Fou es narrione comprehensa. .
cundo, tres minas, duas, qui tertio, unam, ui quarto, rionem aulem facil Socrates de disputatione, uam
impendito. Lamentari vero et foras audiendam emitere ins/iue cum Clesippo, Hippothale, Lside, e
vocem legum custodes vetent, et funus in conspectum mereno juenibus. x uibus ippothales, reprehensus
producere per vias prohibeant, , 492, 50-494, 16. a Socrate, quod carminibus in Lysidis aimati laudem
DEc Rs : Jam finem imposilurus sermon d compositis, superbiam ejus augeat, ab eo, ut doceat se,
nocturnum reuertiur conentum illum, uem sup quomodo amatum conciliare sibi debeat, aut saltem de.
memora, et quem elu ancoram totius cilatis monstret exemplo, petit. 1 facto eaordio, transiur
esse olui, pote u olius ciiis insiu d :stionem proposilam de nioris et amiciiae
ideartm doctrin connectat, /que i Jinem , uem causa. Disputationis partes i distributa sun,
in introductione Legum ciilati proposueral lalo, singular persona sinqula amoris gener representent,
quam marime poles assequur. Quo munere ut fungi ippothales amorem incontinentem et ulgarem, Ce
possit, cognoscat primum oportet fiuem, ui mobis pro sippus et enerenus amorem mutuum in/er similes,
positus civilisille est, deinde uanamis ratine assequendus enerenus et Lsis amorem muum iner dissimiles,
sit, et quaenam ei bene vel minus conveniat ipsarum Socrates ren perfectum.
primum legum, deinde personarum. Finis, ad quem omnes DLoc RcL. Quaritur, quaenam sit causa,
semper leges speclare dehent, virtus est vel quatuor virtu qua amicitiam et amem inter homines conciliat, inqui
tes, uarum dux est intellectus, i l finis hic, scut in sitionis partes sunt quatuor :
Charmide, scientiac scienti consistere uodammodo . mari unumquemque, quatenus sit utilis, Socrates
definiatur. Quare et custodes illos, guomodo unum quod persuadet Lysidi; utilis vero esse non potest, nisi ui
dam sint virtutes uatuor et quomodo differant, perspectum ignorantiam suam non nescit; i uniersa Socrafica!
habere oportet et omnino accuratiore ernditione imbutos philosophia principium dialogum nostrum spicalur,
esse. ccuratior aulem eruditio in hoc consisti, ut ad 1, 543, 9 Sq.
unam ideam possint ex multis et dissimilibus respicere, . enexeno, utpole ui sit exercitatissimus in hc
verbi gratia ut cernere possint, dnam per quatuor vir genere disputationis, Socrates Quaestionem proponit, uler
tutes unum sit, porro de pulchro et vero, non solum allerius fiat amicus (), amans () an amatus (,
multa esse haec utraque, sed etiam gnomodo quodque ). enexenus confidenter respondet, nihil interesse,
sit unum. t in universum de omnibus, uae studio digna immo ambos amicos esse, si alter tantum alterum amet,
sunt, idem pronuntiamus, eos, qui vere custodes legum de ua sententia mox disturbatus, neutrum amicum
[uturi sint , oportere vere cognitam habere veritatem eo esse asserit, nisi utrique inter se diligant, deinde, amatum
rum et cum verbis explicare, tum factis comitari posse solum amantis esse amicum, post, amantem solum amati,
secundum naturam judicantes, quae laudabiliter quaeque tandem fatetur, respondere se non posse, quis st amicus,
secus fiant. Unum ex pulcherrimis autem illud est, uod 1, 546, 13 sq. (Disputionis ratio hac es : enerenus
ad deos pertinet, et maximae quidem parti civium igno ulgari nummodo nisus loquendi su, micum
scere debemus, si nihil nisi legum vocem sequantur, cu nuncupur modo id quod amat, sie redametur
stodiam vero acturis ne permittere quidem, ui non strenue sie non, modo id uod amatur, sive net sive mon,
operam dederitapprehendendis omnibus, qua fidem de diis identidem refur a Socre, qui eundem louendi
faciunt. Duo autem sunt de diis fidem facientia, unum, sum secuus facile demonstra, mcunque ren
quod de animo dicebamus, esse eum antiquissimum et simul amican deri inimicam, i nihil dic
divinissimum omnium, uorum motio ortu assumpto per possit, uin idem protenus absurdum ppareat.)
ennem essentiam exhibuerit, alterum de motu motusque . gitur alere jusso ulgari illo loquendi usu,
ordine astrorum celerorumque intellectus, ui universum non nplus uariur, quid dicatur amicum, sed uid
adornavil, poteslati subjectorum. antum enim abest t ere ancum dicendum si. primum qudem philoso
astrologia deos non esse doceat, ut potius sine hac firmam phorum et sapientum sententia examinatur, eorum ui
de diis opinionem habere memo possit. Quibus accedant dixerunt amiciliae causam esse similitudinem, sed cum
necesse est ua! ante haec necessariae sunt disciplinae; inter malos vera anlicilia exsistere non possit, reliquum
et quae ad usam pertinet, cjus communionem cum his est, ut boni bonis sint amici, , 547, 50 sqq.
intuitus ad morum instituta adhibeat, et qua pertinet ad nsuper simili simile, in uantum simile, prabere nihil
d, ut quae rationem habent, eorum dere possi ratio potest, guin ipsum possideat, quare (posi nicum esse,
nem. Celerum quod in Jine dicit, antequam conventus uod utile) simile simili amicum esse non polest. Jam
nocturni participes constituti sint, praescribi non posse, bonus, uatemus bonus est, ipse sibi sufficit, uare nec
nee quorum arbitros ipsos fieri oporteal, neque duae discere bonus bono indiget, nec omni desiderio sublato, amicilla
valeant (, 500, 18 sqq.), erperientiam ezspectandam exsistere potest, I, 548, 39 q.
asse signi/icat, guae, quo loco constituendi sin legum nde in opposim sententian iur ipsam gnoue
L . 4
50 RGU GRU

poetarnm el philosoplrum aucoritale fullam : simile si proprium appelit, i. e. perfectionem, gua competit. er
nlili adversum et contrarium contrario esse amic. Qua: ec ipsum est , cujus causa amica sunt
sententia plane i strcle enunli.facile re/ellir, alia omnia ( ); amicitia vero orta ex amore perfecti
lia exempli gratia odium et amicitia sunt maxine con finem suum allingit via ac ratine indagans veritatem in
11aria, ita ut inimicus amico amicus esset, uod absurdum dispulando, id uod dialogus noster eremplo docet,
videlur, 1, 549, 10 Sq. dditis variis antciti generibus, quae plus minuse
V. Rejectis igiur philosophorum opinionibus pro erran el in Jine proposi, el in ratiocinando.
prian iam mediam uandam Socrates ingrediur
quarens, amicumne boni liat id quod ipsum neque bo s, , 562 sqq.
num neque malum es. Sententia hac probatur exemplo
corporis aegrotantis, quod per se ipsum neque bonum Dialogus hic, cum mentionen facial ntalcide
neque malum est, sed ob malum, ol ei accidens est, ucts (, 570, 14 sq.), non poles non conscripus esse
medicinam appetit, quae est bonum quoddam et utile, ita os 387 annum nle Chr. n., nec multo post erisi
nt videatur id, uod nec bonum nee malum est, propter mile est. oc eodem enim tempore lato, cum propter
mali accidentis prasentiam appetere bonum eique ami. cademicm scholam nuper crlam continuas fere
cum esse, , 549, 52 sqq. contentiones cum rhetoricis scholis ererceret, hardro
Succurrit autem quaerere, ulrum qui amicus est alicui, ue Conio dialogis complures inseruit amatorias
(iat amicus nullius gratia et propter nihil, an alicujus gratia 0iones, unan Lsiac tribu/ann , ias ior
e propter aliquid, sicut acgrolans medico amicus est hujus temporis rhetorum elouentiam imitantes, sed
propter morbum sanitatis gratia, uo posito, cum prorsus s omnes na/oria Socratis oratrones lonqe supe
malum si inimicum, bonum amicm (aninderlus po . , dicere polui liuis , orationes certe poli
sitiones arbitrarias), sententia evadit hujusmodi : quod cas et funebres, uales el Lsias el rchinus et
nec bonum est nec malum , propter malum inimicumque Dion, niphontis Rhamnusi discipuli (, 562, 15, 563,
bono amicum est boni amicique gralia, ergo amici causa 26), fuciunt, neque tu unquan fecisi, neue discipul
amicum propter inimicum est amicum, , 551, 29 Sq. tu facere alent. Cu obtrectation hoc in dialogo i
Sensu igitur relati odam amicum amico amicum respondere idelur noster, ut eremplo proposito elo
factum est et simili amicum, id quod sensu Strc uentia hujus inanifati illudal.
soluto fieri non p0sse in superioribus constiti, , enexeno enim, juveni adhuc, ad rempublicam nihilo
552, 5 Sqq. secius, quod in philosophia ceterisque disciplinis satis jam
Jam quia amicum alicujus gratia est amicum, amici sibi videretur versatus, accedere jam paranti, Socrates e
gratia scilice, et ilind iterum alius amici causa amicum, curia redeunti obviam factus, agilasse senatum de eligendo,
necessarium est, ut sic progredientes ad principium quod i defunctorum pro patria laudes oratione funebri cele
dam perveniamus, quod non ultra in amicum aliud re braret, oratore, ex eo audit. Qua occasione arrepta,
feratur, sed in primum et verum amicum (el Summun mullis modis Socrates it praeclarum sibi videri in bello
Donum), et cujus gratia etiam celera omnia diximus amica, succumbere, praesertin propter funebres landes, quales
id d eremplis illustratur. Unde definitio huc recur fieri soleant, et duarum elegantiam et prastigias ironice
rit, ut dicamus : id, uod revera amicum est, nullius adeo auribus suis inharere dici, ut vix tandem guarta
amici ( ) gratia (sed ipsius 9ia) est ami post die vel quinta sui ipsius reminiscatur et ubinam ter
cum, , 552, 5 Sqq. rarum sit agnoscat, ad hoc vero usque lempus existimet
st autem bonum amicurn, ergo bonum amatur propter se tantum non beatorum insulas incolere. - Semper tu
inimicum et malum ( ponitur esse idem rhetores ludis, enerenus respondet, nunc tamen puto
uod , in re bis peccalur, cum neque elecum in magna dicendi inopia futurum, uod ex tempore
idem sit quod , eque fere ei erit dicendum. -- equaquam, Socrates re9erit:
dem uod ); quodsi omne malum et inimicum singulis enim istorum sunt orationes dudum compositae,
abierit, amicum non amplius erit amicum, , 552, 48 um neque arduum est de his rebus absque meditatione
sq. dicere apud eos, qui eadem cum oralore sentiunt, lau
"fam, vero appetitus, ui nee mali sunt nec daudo, uos auditores cupiun laudatos. - nterrogatus
honi, relinquuntur etiam ea uae appetuntur, uae sunt igilur a enexeno, an speret fore ut eloqui possit, s
amica. Igitur malo sublato amica restant, ergo malum opus fueritel ipse senatus consulto eligatur, Quid mirum,
non est amici causa, immo desiderium est, , 553, 19 Socrates refert, me ad dicendum aptum esse, ui ma
S. gistram haudquaquam imperitam in rhetorica nacus sim,
" desiderat et appetit, illud, uo indiget, appetit. sed guae et mullos alios eloduentes reddidit oratores e!
get aulem uodlibet eo, duo est privatum ; ergo ejus, nnum Grecorum omnium praestantissimum, filium an
uod proprium et cognatum est, amor, amicilia, appe thippi, Periclem. d ul e emplo demonstrel, orationen
titioque exsistit, , 553, 46 sq. recital in laudem defunctorum, uam audisse se
in definitione dialogus noster consisti. m spasia affirmat. quidem, ait, partim mihi ex im
uod adjicitur capite V" de definitione propri proviso qualia dicere oportea persequebatur, parlim meo
Casdem iterum difficultales surgere, ua initio de quidem judicio praemeditata unc mihi videtur, cum fu
micilia definitione paruerant, dubntatio harc non nebrem oratiouen contexuit, quam dixit Pericles, reliquias
1 sententiam, uem argumentationen speclare uasdam ex illa conglutinans. Scilicet omnium id genus
detur, ua per contradictionem arbitrariam procedi. orationum eremplar illa erat ericlis oratio./unebris,
Ratio hacc disputationis et i sie m legimus in hucdide, si uam habuerat
ptissim, capiosior est in critale indigand, de iis ui in Samo occubuerant. Ceterum orationem,
o magis perspicuum est, per definitiones illas, . ua sequitur, non nisi lusum esse, quo rhetores irri
uomodo probatas, sinceram Platonis sententiam si deat, Socrates ipse significat, parum abfuisse dicens,
nific. quin propter oblivionem plagis ab illa magistra sua rade,
eglec igilur argumentatione, referannus breler retur, porro morem quidem se gesturum enexeno, sed
lialogi doctrinam : mor desiderium est innatum, uod ita ut fere, si nudum se saltare juberet, obsequeretur,
 LCo RD DISS. 51

qandoquidem soli sint. Quam orationem, uanti fac/, cum summa sultitia in sapientem conjurel. u
el er anachronismo illo de nlalcidea pace mani, usus erat ingenii uidam in rotagora, quastio sci
festum es, el inde, quia in fine (, 573, 39 sq.). Sed licet de rtule, in enone apparet esse sorum ma
ne me prodas, enezeno dicit, ut et ilerum multas ejns orum discrimen, uibus Socrates pertinaciter obnirus
(spasiae) praeclaras de civilibus rebus orationes tibi re periit.
eram, pole neque raras neque inentu difficiles. Dialogus in quinque parles divisus esl, orum in
ratio ips, etsi Plalonis ingenio, uod ad arten! secunda serus enonis, in quarta ntus, in
attinet, omnino non indigna, sed ualem ipse inilio prima, tertia, uinta eno cum Socrate colloquitur.
(, 562, 20 s.) lepidissime descripsit, e locis commu- . n rotagora dialogo conener irtutem uni
nibus, cuiS succurrebant facile, marim e cam esse eamue doceri posse en hypothesi, uod
parte conflata est. s lem partitio ejus hac : qui congruat cum scienti. Qua omnia iterum retractan
pro patria nunc obierunt, boni fuerunt viri, uod ex bonis tur in enone, sed i ut confirmatis his et accurata
sunt orti. guod optime educati, uod denique praeclara dialecica lis ratiue breiler conclusis d ulterio
mulla fecerunl. artem primam erornatura, in anti rem jam transeatur uastionen, qualis si lla scien
uissimas fabulas de theniensium origine spasia i de earsis .
erspatiatur : disceptationem illam derum, de eo, ui enoni quaerenti, utrum virtus doceri possit, an exer
praesideret tticae, reipublicae formam (quam ironice citatione potius acquiratur, aut num forte mec doctrina
eandem dicit quondam fuisse atque nunc, optimatum neque usu comparetur, sed ipsa natura vel alio quopian
videlicet gubernationem cum duadam dignilate populi), modo hominibus insit? Socrates, ignoranliam suam prae
primorum porro in ttica hominum ortum, fruges primum textatus, tantum abesse respondet, ut norit, utrum vir
ibi satas, res theniensium gestas, Heraclidas et rgivos us doctrina acquiri possit necne, ut plane mec quid ipsa
adjutos, mazones debellatas, Persas viclos, el ua sunt sit virtus intelligat, c. . - I d irtulis essentiam
reliqu, commemorans, duo ero poren leiter uastio traducltur. enone vero dubitante, an re
ingens, erhortatione ad defunctorum posferos , e! vera Socrates uid sit virtus ignoret, atque ista de te
consolatine subjunc orationem claudif. civibus meis renuntiabimus 3 cllandi causa subji
ciente; n id uaeso solum , Socrates reponit, verum
, , 442 sqq. etiam me necdum ullum alium, u! milhi videtur, scientem
nacum esse. orro eorum, gua a Gorgia audierat,
-

De irtute, an doceri possit. Dialogus hic formd, oblilum se fingens a enone ut quae ipsi cum sophista
simpler,-habet enim neque introductionem, nequesce. illo convenerint, in publicum proferal, petit, c. . -
nicum par llum, uo prioris /atis dialogi oc scilice! agilur, t sophisrum opiniones ercu
plurin instruci esse solen, - uastionem uam in 1/ primum, uibus refutatis el ignorantian
stituer rotagoras dialogus de irtute, /inem per redactis, um demum, ua sil disputand
ducif. Scriplus deur pcis annis post Socratis mor io rec, suo loco parebi.
tem, habitus autem esse/ingitur aliquantum temporis rimam igitur eno virtutis definitionem affert : s
ante : nondum accusatus est Socrates, sed in dialogo (; U.S U8 CUS SGULS V"U8 DSS
minur tus (c. xxx). n/us hic, nthe (idem.fere uod in Charmide, c. , diciur o
mionisJilius, qui postea Socratis erstitit accusator, er ). Quod omnino falsum non est, sed exa
eorum numero er, u trigin yrannos pulerant, men quoddam virtutum inter se discrepantium inde exsi
e ui reactionis.fanatismo ultra modum lati, om steret, cum non nisi essentia () virtutis quaeratur,
nes innoiones, qualescumque essent, perniciosas c. . - Sed eno cum sanitatis, roboris, aliorum
judicabant el promiscuas habebant, i Socratem uo. notionem () in omnibus eandem esse concedat, vir.
ue simu cum celeris sophistis uno eodem accusationis tutis meget, Socrates virtutem uoque eandem esse in
capite implicabant, uod juentutem corrumperet, omnibus ita probal, ut contrarium, e, g. virtulem a tem
ni rtue eam deorquens, fas mg/ se perantia vel a justitia di.junctam (cfr. Protag. c. 1),
docens et e contrario (pol. c. , cfr. enoph. em. absurdum esse demonstret, c. IV. - lleram igitur
1, 1, 1). llerum accusionis capu, on cosus eno definitionem affert : v ss Rss nowr
cR Ns su RR N c st, us ross. d cmm redarguisset Socrates, quod pueri
in uhphrome refur. c ero demonsur servique virtus non sit posita in dominando, od Jus
neque politicis iris, uibus tus se annumerat, quoque dominari addendum esset, et praeter justitiam
rtutem docert posse, cum opinione solum ducti, aliae eliam sint virtutes huic definitioni non inclusae, -
scienti carentes, modo bene agant, modo jus u ratine e individuis el particularibus singula
ri erren, neque Socratem idem cuin phistis de rum actionum virtutibus in virtutis species incidimus,
rtue senire, immo solum esse qui philosophin cum generis definitio reuiratur - : enoni, assequi
illam dulterinan era scienti fullus pro/ligare se posse, quae sit virtus ista singularis per omnes virtutes
possi!. Quod faci in colloquio cum enone, Gorgia diffusa, neganti, similitudine a figura et a colore sumta,
ondam auditore, dolescente nobili hessalo ge rem clarius exponit : multae enim cum sint figura, ro
nere, sed qui mec dolescentin suam incorruptam tunda, guadrata, alia, atque item colores multi, si
eger (eno, ; g/r. enoph. nab. , 6, 28) u quidnam sit in genere figura vel color duaeretur, perinde
pos/ea homo omnium perditissimus (nab. , 6, 21 ) id esse ac si, plurimae cum sint virtutes, uid sil in uni
proditionem Gracorum in s (na. , 6, 29) moli versum virtus declarari sibi aliquis postulet. enonem
us es. Qua trum Platon enonem scribeni jan igitur, ut figuram definiat, exhortatus Socrales, ipse po
no fuerin ecne, in incerto relinuenda sunt : 1ius edisserat, ab illo rogatur; cui Socrates ea lege, ut
ralis sallem eno adolescens hc osenditur, ualem deinde virtutem quoque definiat, concedens, FIctn s
posfe se irum prasii. Ingeniosissime m hoc rso, inquit, soL s coLR R S
sive ineni, sive dit lato, uod enonem, ce R. oc certe ineplum est, eno excipit, uia de
9ium sophis/arum discipulum , nyti sophisn nno, uid sit color, aliquis nescire se dicere Losset.
osoris hospitem et amicum feci, ! summa ne od eno fortasse non animadvertissel, nisi coloris

52 R0 ULGRU
men/i ntea facta esset, idque consulto, c. V-V. 1ican rationem el philosophiam funditus ecrtere !
- Socrates enim, si sapientum illorum, ait, et conten Cu secunda dialogi pars respondet, rectam dispu
tiosorum ac litiganlium uis hoc diceret, responderem : tandi am ac rationem aperiundo et accuratius er
equidem ita dixi, guodsi minus recte dixi, tibi sunt endo.
loquendi vices et tuum est me refutare, sin autem ut Socrates enim, ut demnstret quomodo id quod nesci--
amici velimus disputare, D LCc tasse magis est, mus investigare et discere possimus, mythicam rationem
ono VRU RoFRR , sED Is , affert, a poetis, ut dicit, et ab aliis divin:s viris ac mu
Ro(; s s oss t R. dem .fere aliis erbis lieribus acceptam : animum immortalem esse, eumque
diceremus : in definitione mondum definitis ufendun tum decedere, tum iterum fieri, interire vero nunquam.
non esse. Praescriplo uod exposuit, satisfaciens Socra. 1aque, cum lota natura cognata sit, mirum non est,
es, postquam quid sit planum . uid solidum, uid ter quod animus eorum, guae anle hanc vitam viderit, remi
minus, cum enone ei convenit, definitionem uasi nisci polest : R D1scrn. s D o R
exemplarem affert hanc : FIG R ss soL , sc s, c. V-V.
C. V. enone adbuc dubitante, servum ejus plane rudem sed
Figura definitione absoluta, eno, more delicatorum Graccum mallone acciri jubet Socrates, in quo demon
in sermone imperitans, coloris insuper definitionem gra strationem faciat : quaerendo rationem quadrati dupli
tificandam sibi petit. Cujus insolentiam cum lepidissime candi ex eo elicit. Quamquam neque mthcum de
perstrinxerit Socrates, definitionem affert illam ex Gorgiae ideis in nafis gumentum hoc loco d cc m de
et mpedoclis penu depromptam : coLoa ssE DEFL monstrationem digit philosophus, immo sub finem
cURRL VIsUI coCR ssL. Quam hujus partis : lque cetera quidem, dicit, non adm0
definitionem eno, utpote Gorgia sapientia imbutus, sed dum pro hoc argumenlo contenderem, eos auten qmi,
nondum initiatus vera philosophia mysteriis, mirifice qua nesciunt, inquirenda pulant, meliores arrectioresque
approbat, Socrates autem c. appellat, uippe quae et pigros ad investigandum minus esse, uam eos qui,
difficultatem non resolvat, sed grandisonis et metaphoricis ua nesciunt, etiam non posse inveniri putant; ue in
verbis involvat atque eludat. lato sallem, culn colo erperimento, uod cum ser institu!, alid uid
ris definitionem addidit, haud aliud speclasse ide magis spectasse detur, m hoc, u demons/rer,
tur, uam u definitione rec lue specios ui u .ione res qua ignorantur, inestigari oportear,
dem sed iiosa in conspectu posits, facilius inde, cadem scilicet qua mathematic tuntur, simul hoc :
ualis esse debe definitio recla, perspiciafur, c. . animum plane rudem sed ere ingenuum et u igno
is absolutis, ad virtulem Socrates rediens, a enoue ranti coninci se non dole, q inestigdam e
tertiam accipi definitionem hanc : v ssE, PULctR taten ptiorem esse homine erudi uidem, sed
v, R CS osS. / 1 eera in falsa et ambiliosa opinionum mole repletum.
tertia dialogi parte (1, 455, 27 sqq.) rlus bonum esse . n prima dialogi parte opinionum, ua de r
omniue bon complecti diciur, de apparet hanc fute tradebantur, errores demonstrati sunt, in se
definitionem, prioribus comparatam , propius jam d cunda parte apparuit, primum d eritis acquisi
eritatem accedere neque d particulares solum r tionem progressun in eo situm esse, ut id uod
utes el d irtutis species, sed ad irtulem unier escimus, nescire nos scinus, simul incogni in
sam, i. e. d genus pertingere. Peccat tamen duobus stiganda esse et investigari posse, in hac tertia d
modis, Socrates objicit, primo quod superfluum est quod parte ipsius irtulis, de uast est, defini
additur, R, cum mala sciens nelno unquam secundum rationen nle monstratam erponiur.
qucat appetere (cfr. rotag. , 259, 25 sq.), secundo Socrates enim cum, uid tandem virtus sit, denuo quat
autem quod, si virtulem dicimus oR coRDo rat, priorum oblitus eno hoc potius inquirere se velle
s, addi debebat Jus coRDo dicit, utrum doctrina percipiatur virtus an natura homini
R, ita ut definitio haec, communi scientia inculo insit. Cujus voluntati concedere se simulans Socrates :
carens, necessario ad singulas virtutes revolvatur nondum yHEs saltem, ait, considerandum est, cum quid sit
definitas, c. -. virtus, nondum sciamus. x hypothesi autem conside
U eorum, guae hucusque dispu sun, summan rare dicil esse rationem geometris ustalam , m ipse
comprehendamus : Sophistarum decreta, dicemus, modo in uadrato duplicando secufus est, aque in
eritis uidem rudimen uardan continent, sed eo consistit, ut posito id, quod quaeritur, esse resolutum
imperfec nec nisi opinione incerta full, ua atque repertum, uid inde sequalur, consideremus : in -
ntequam d scientiam perenire possint, ignorantiae ductionem nos proprie pellamus, c. .
coarguantur necesse est. d quod in enone demon osito ergo virtutem doceri posse, scientiam eam appa
strum es. ret esse, cum praeter scientiam nihil possit doceri. n
s vero, pote nimus minime ingenuus, sed sophi vestigandum igitur, utrum virtus scientia sil an non. Quod
starum improbitate imbuus, tantum abest ut Socrati, ita probare conatur Socrates, dicens : virtus bonum est,
uod erroris nendo se liberarit , gratias agat, ut eum quaerendum igitur, utrum omne bonum scientia compre
potius accuset , uod torpedinis instar lorporem sibi inje. hensum videatur necne? mnia bona utilia sunt (cfr.
cerit. uerilem accusationem lepide declinans Socrates rotag. c. ), ergo virtus est utile uiddam. Jam vero
se ipsum uoque torpescere dicil neque in praesentia, omnia bona, uae sunt circa corpus, velut sanitas, robur,
quid virtus sit, nosse, attamen cupere se cum enone divitia, quacque sunt circa animum, velut fortitudo, ju
simul, ubi lateat veritas, ullerius investigare. se stitia, alia, non nisi cum prudentia conjuncta semper ac
cunda dialog partis praclusio est, c. . vere utilia sunt. rgo cum virtus utile sil, Sequitur,
11. eno enim, Quomodo, inquit, id uod plane igno prudentiam el scientiam virtutem esse, aut universam
rare confiteris, inquirere potes, aul si etiam maxime in aut partem aliquam virtutis. uod dici aut universam
illud incidas, quonam signo id, quod ignorabas, esse aut partem aliluam , huc referendum idetur, u
illud agnosces rgumentatio litigiosa ( ), ilia sensu relativo, ut sophista ocem hanc eci
quam a sophistis accepisse eno putandus est, haudqu piebant, prudentid uidem parantur, sed neq r
quam levis, sed quar, si probata esset, totam Socra tutem universam comprehendun eque bona omn,
 LC RD DSS. 53

/ili cro sensu absoluto et eo lalonico idem tur, restat ut me boni uidem atque utiles viri, ui rei
summum bonum esse cons/af. Unde prel , rt publica praerant, ut hemistocles et si quos alios memo
tem e sophisfarum sen lenia haud minus quan er ravimus, tales exstilerint per scientiam, neque alios sibi
latonis prudentiam esse. - ronice simul neque mi, similes reddere poluerint, sed recta usi opinione bene
nus serio sub finem subjicitur : Si virtus hominibus rem gesserint, haud sect: ad prudentiam se habentes,
natura inesset neque doctriua indigeret, juvenes natura quam vates et si qui alii FURoRE DIv arrepti sunt.
bonos, me quis eos corrumperet, multo magis quam auro Quare mulieres Laconesque bonos viros divinos ()
bsignatos in arce asservandos curarent, c. -V. nuncupant, non abs re, suironice addit. Virtus igi.
V. robato virtutem per se scientiam esse, qualis in ur hominibus neque doctrina conting, neque natura,
hominibus appareat, uaritur. Scientiac enim oportet sed divina sorte quadam ( ), nisi [orte quis e
praeceptores et discipulos esse. ic vero nusquam adhue politicis viris talis exsistit, ut alium ue suae artis
virtutis magistros invenisse se fatetur Socrates. Cete um peritum efficere possit. Quod si sit, ere talis hic inter
nytum , virum bonum et magistratu functum, hao de viventes erit, ualem omerus ait Tiresiam inter mor
re censet interpellandum esse, c. V. uos esse, dicens de eo : soLts inter eos ui apud inferos
oc scilice! demonstra/urus esl lato, uod neque sunt s, c Ro nR, on is u
sophistas ob certam causam, sed caca dan dem inter politicos ros, sed est lamen talis udam,
nione ducti perhorrescebant demagogi illi, uorum lato dicere ult, Socralem scillcet significans. Sed
er numero ntus !, eue rlulem, n ips nec diinus ille fror, Se enthusiasmum sie admira
majoribus non acceperant, juenfuti imperliri pole ionem eum ocamus, a sapieni alienus est, ui licet
rant : unde mirum non era, uod Socratis liberlalem per se ipsum non nis eram opinionem progign,
in dicendo perosi, simul sophistis eum adnunneranles, ralione ero ercultus in scientiam abi.
perniciem ei intendeban. - l sallem nytus tantum Jam quod sub dialogi finem sceptice dicitur : antequam
abest ut sophistas virtutis praeceptores esse putet, u uo pacto virtus nobis adsit, de virtute, quid sit per se
juvenum, qui eos seclabanur, peslem et perniciem eos ipsam, iterum investigandum esse : hoc eo pertinqir,
appellet, - uare hoc, dcere uidem nescil. Socrates uod de ideis innis et de animi immortalitate in hoc
neque assentitur ei, neque omnino adversatur : lafonis dialogo non nisi per mhican rationem atque obiler
scilicel de sophistis opinio in prima dialogi parte er solum disputatum es, ua resulleriori igitur ua
pressa est, c. V-. stione egent, c. -L.
Contra nytus quemeunque theniensium, qui ex
bonis clarisque natus fuerit, aptum censet, cujus consue os, , 618-625.
tudine, qui utantur, meliores evadant. Cui cum obje
cisset Socrates, uod optimi viri, hemistocles, risti Suditius sallem dialogus hic ideur et lonis
des, Pericles, hucy dides, e ipsorum uidem Illios ingenio plane indignus, nonnihil tamen tinet ad
bonos reddere potuerint, ul recte hac ratione dubitari uastiones philosophicas tune temporis agitari soli.
possit, e virtus forte doceri nequeat, subiratus ille tas. ersape enim dubiur, urum institu pu
eque improbtatem sudm ullerius dissimulans, minas blica, religiosa etc. lege ac conentione humana (,
profert in Socratem, uas postea temporis e.rsecutus cfr. , 284, 6) sint, an diinitus polius ac ipsa natura
est : scilicet quia, Socrates ait (c. V. init.), primum (). pportunum igiur er uarrere, uid jam
llos me viros vituperare censel , deinde se ipsum unum ipsa si le (); id uod Jil hoc in dialogo, sed
ex iis esse arbitratus, c. -V. i, nec, uam sib proposui, ccurate absolu
V. nytus discedit, Socrates colluium ad conclusio uastionem, nec in proposito usque ad finem persi
nem perducit. t quidem haud difficulter, dicit, hoc stat. orum denique descriptio, latonis inge
inter nos convenit, od neque sophistao ipsi virtutis nium el marime elce/, hc prorsus est null.
praeceptores esse se profitentur, et politicis viris hoc eve Socrates colloquitur cum amico. Roganli Socrati, uid
nire solet, ut doceri posse virtutem interdum credant, sit lex, amicus, de ua legum interrogas , reponit.
saepius megent : unde concluditur virtutis neque praecepto lle vero cum non de qualibet lege, sed de lege ipsa ad
res esse neque discipulos, ila ut me ipsa quidem doceri posse ipsam generalim, uid sit, quaerere sese voluisse respon
videatur. iri uidem boni multi jam ersis/erunt, deat, hic legem nihil aliud esse quam lege recepta (
itaque, ddit, perridicule nos latuit, non solum scientia ) dicit.
duce recte negotia hominibus procedere, sed praeter illam Qua uidem definitio sfalim refellitur. Sicut enim
etiam aliud quiddam esse, quo viri boni fiant, V oratio differt ab iis quae dicuntur, visus ab iis quae cer
V. nunlur, ita legem guoque differre oportet ab iis quae lege
uemadmodum si duis recte opinetur, uae via ferat ad constituuntur. Quare polius videlur esse civilalis insti
Larissam, nunquam tamen eo profectus sit neque sciat, utum () sive opinio () quaedam, lege re
attamen dux erit itineris nihilo deterior quam qui optime cep ( ) sanciuntur, , 618, 1-44.
viam novit, ita in aliis quoque vR o ad recte agen t civitatis institula quadam bona sunt, uaedam mala.
dum nihilo minus valet quam prudentia, c. V. Legitinos autem oportet esse justos, legemque et justi
SC anlem et vR , quomodo inter se dif tiam pulcherrimum uoddam, uod et civitates solum
ferant, monstratur comparatione facta cum Daedali sta servat. n igitur ita simpliciter asserendum erit, legem
tuis, quas si non ligatae sint, discedere atque aufugere civitatis institutum opinionemque esse, sed probam so
dicebant : ita etiam verae, opiniones, dum perseverant, lum sive veram opinionem, ita ut lex tandem veritalis
omnia bona perficiunt , diu autem consistere nolunt, sed inventio esse appareat , , 618, 45-619, 30.
ex animo aufugint. Quapropter non sunt multi pretii, Quodsi alii aliis legibus circa eadem utuntur nec iidem
donec quis eas ratiocinatione ligaverit, hoc est reminiscen semper iisden, hoc ideo fit, non quin justa ubique gen
ia, unde opiniones primum scientiae fiunt, deinde perse tium justa, vera vera esse agnoscautur, sed quia homines
verant. - t uidem aliud uiddam esse veram opin non semper verilalem reperire possunt (posilo, eritatem
nem, hoc unum ex paucis esse Socrates declarat, quae bique semperue eandem esse), , 619, 30-620, 31.
certe sciat. - orro cum virtus doceri posse non videa- Sed quomodo /ieri possi u legumlaores nonnun
54 RGU.00 RU

uam eritate aberrent, crplicare jam greditur, i leatarum uoue doctrinam consumma ,
is fere usus erbis : Qui quamcunque artem callent, potius uam eno, ut nonnisi parles uasdam hujus
circa praecepta ejus non dissentiunt (si uidem absolu philosophia magis erplan, no nihil fere d
m scien/iam possident !), uae aulem hi censent, sunt didi.
artis cujusque leges. uod idem etiam observalur in ci ua omnia er Sequentibus magis apparebun. us
vitatis guhernatione. Leges enim et instituta de civitatis enim dialogus in duas partes didilur, guarum in
gubernatione regum sunt et peritorum virorum, ui inter prin, lonicarum idearum cum leatica doctrin
se, utpote scientes, dissentire non possunt. Si quos au comparatione.fac, difficultates erponuntur, ua e
tem hac de re dissentientes invenerimus, ignorare eos idearum hypothesi oriunur. ltera pars eremplun
dicamus necesse est. uare in scriptis de justis el inju habel, uod apud latonem ineniatur, ccuralis
stis et universe de civitatis or line et gubernandi ratione simum et intellectu difficillimum, hypothetica illius
ractantibus quodcunque rectum non est, neque legitimum disputandi rionis, nititur idearum doctrin,
noc putandum est, imo illegitimum et qua nescientibus tdque i comparatum, t, cum de uno solum leatico
solum videtur lex esse , uodcnque vero rectum est, ea uastio Jieri deatur, idearum eritas simul compro
gia ue lex exsistit, I, 620, 32-621, 41. betur. in uastione instituenda forma quiden
is denique subjungi : legum animis hominum opti dialogi retinetur, sed minime ad rem facit, cum,
marum perium esse regem, ut autem arsyae et lympi, enonis Jortasse eemplo, u primus dialogos philo
vetustissimorum tibicinum, harmoniae divinissima ha sophicos scripsisse traditur, unus solum eorum, ui co.
beautur, uae solm concilent et ostendant uinam sint diis louuntur, uastionem instituat, Parmenides nempe,
indigontes ( , locutio haud ller ero nihil aliud faci uam irmando el ne
se lalonica !) uarque solae in hunc usque diem ut 9ndo orationem continuam interrumpere. Quare nec
pote divinae perstiterint, ita inois, legumlatoris anti Socrates hlc, sicut in prima parte, juvenis cum arme
quissimi, ui, Homero teste, cum Jove sit contabulatus, nide sene colloquitur, sed ristoteles quidam Socrate eliam
quemque accepisse ferunt ab ipso Jove leges Cretensibus junior, ui pos/ea temporis inter rigin.fuit, persona
lalas, has esse praestantissimas, quacque adhuc tanquam scilice nullius fere momenti.
divina exslent : causam aulem , cur male inler homines e hoc uidem.fortuium detur esse, quod Cephalus,
audiat inos, hanc esse, Iia theniensium urbi bellum qui dialogi hujus nobis auctor fit, Clazomenis, naxagorae
ind:xerit, cujus poetae effecerunt ut infamis evaderet. patria, oriundus est : i scilicet nonnull el e n
udem omnia ad rem minime perlnent, sed ad gora doctrin d dialogi hujus rgumentum redun
inois potius et Cretensium laudem. dasse significantur. raclarum denique lalonica
n fine uar legimus, superesse ut quaralur, quidnam urbanitatis /ue elegantia eremplum est, uod quasi
bonus legi-lator hominum animis adhibens meliores eos depositarios armenideae sapientiae fecit ntiphontem
efficiat, non ea uidem mnca sun, sed imitationen necnon fratres germanos ejus Glauconem et dimantum,
pous ineplam uandam [fectant sermonum la h. e. ipsius fratres, quibus ingeniosa hac ratione dia
icorum, ui eis el hen dubios, el sallem logum dedicari. -

identur habere.
RCUU.

RDS, 1, 626 s. Rs 1. Initium fit ab hypothesi prima primi sermonis

a enone editi, quae uidem haec erat : Si multa sunt,
Loc FoR, Rso, Ropuco. In primis est quae sunt, oportet ea similia et dissimilia esse, fieri vero
monendum, uod sermones, ui inter Socratem, e hoc non potest, neque enim dissimilia similia, neque si
nonem et arnenidem habiti hic traduntur, non sim milia dissimilia esse possunt . inc inferente Socrate,
pliciler narrantur, sed i, thodoro, arme enonem aliis verbis eadem, uae armenidem, docere;
nidis hospite, niphonti, ab ntiphonte ero multis hunc enim in carminibus, omnia esse unum; enonem,
nnis post Cephalo Clazomento, er cujus ore jam nos multa non esse, nni conatu probare, atque ita enonem
eos dimus, traditi dicantur esse : hac mente, permutatione guadam homines decipere tentare, uasi
tanquam u per mllos lapides destillata, i dia aliud uid dical ac Parmenides : negat eno, id sibi esse
logi httius ratio dispundi ccuratior, omni scenico propositum, sed revera scripta haec esse in suffragium
pparatu destitu, nec nisi mera philosophia crpri armenidis adversus illos, qui illum carpere nitantur, di
, " io " "ignificetur, Ce- oentes, s uidem unum si , ridicula uita
terum uod nliphon ille, em Cephalus auctrem ha- rationi et sibi repugnantia evenire : quos ut comprimat,
buil dialogi, adolescentulus quidem philosophiam diligenter sese ex eorum, multa esse sibi persuadentium, opinione
tractasse, nunc autem circa rem equestrem ut plurimum absurdiora longe Sequi iis, guae a menidis sequantur sen
versari diritur, hoc nihil aliud sib ult, uam sermo. tentiam, demonstrandum sibi sumsisse. Ceternm dicit
num, ui hic narrantur, in/eqritatem sinceram ue eno librum suum non senili ambitione, sed juvenili potius
b omni parte incontaminalam innuere. contentione in ipsa juventa compositum esse, quem surri
Socralem et armenidem in unum unquam conenisse piens uispiam ediderit, antequam consultare ipsi lieuerit,
erisimile non est, sed hoc artificio utifur , uo an edendus esset in lucem necne. Quibus erbis eno
planius erponat sui ipsius philosophia oriqinem So codem, armenrdem, loco se constitisse neque ul
cratica simul doctrina necnon leatarum philosopho terius uid profecisse fatetur, c. .
rum fulta. ur uiden f/initas in utramque partem uam legimus enonis hypothesim, non tolam re
es dupler. Ideas enim ercogitai lato Socratic felli Socrates, uum facile re/el/i potuisset (suppon
notionibus essentiam tribuendo, uam leafa ipsorum enim eno, uod probandum erat, essentiam scilice
tribuerant substantia absoluta. potheticam porro com/rarias qualilates non admitlere), sed c parte
inquirendi rationem, ualis hc illustrur. , soltm impugnaf, esse quasdam species per se exsistentes
/, demum ad certum eumue summun focens , s bstracs nos appellamus, quae probe
finem revocarit, ideas et inter se comparandi et defi. sint distinguendae a rebus concretis seu individuis,
niendi munus ei tribuendo : rione, sicut Socris.
quae sub sensus cadunt quaeque speciebus illis participant,
 LC RD )SS. 55

similia et dissimilia ab ipsa similitudine et discrimine, rgo participandi modus omnino inenus non est, 1,
uae sunt unum ac multa, ab ipsa unilate ac multitudine. 630, 34 031, 14.
n distinctionem cun eno non recusari , nil 1mmo ua in superioribus paruerun difficultates,
mirum est , Socrates pergit , si omnia utrisque contra armenides jam erpressis erbis i comprehendi :
riis, dissimilitudine scilicet et similitudine, simul partici primum, quicunque essentiam quandam sive ideam ipsam
pantia, similia et dissimilia inter se sunt, nec, si res con ipsius cujusque secundum se que seorsum exsistentem
cretas qualescunque similes esse simul et dissimiles, unum ponit, nullam earum in nobis esse concedat necesse est,
et mulla, quis asserit : at si quis species ipsas in se ipsis quia aliter secundum se ipsam non esset. Sed non solum
contraria admittere diceret, ipsum unum multa esse in alio nou sunt ideae, sed, uatenns sunt ideae, ad alia
ostendens, ipsa multa unum, atque ita eas in se ipsis uam ad se ipsas essentiam non liabent, nec ad res con
commisceri()secernique () posse cretas et sensibus obvias referri possunt : dominus enim
assereret, et quastionem hanc in ipsis speciebus penitus aliquis servi alicujus, non ipsius servitutis, est dominus,
implicatam, uemadmodum in rebus quae videntur expo et servus aliquis domini alicujus, non ipsius dominationis,
situm est, ita in iis, quae ratine () comprehen est servus : ipsa vero dominatio servitutis ipsius exsistit id
luntur, clarius explicaret, summopere jam admirarer atque quod est, et essentiam ad id habet, item ipsa servitus
laetarer, c. . codem modo ipsius dominationis est ipsa servitus, 1, 631,
Sed uae objici possint ei, u species illas sie ideas 14-48.
seorsum a rebus concretis ersistentes ponit, jam erpli rgo nec scientiaeperse exsistentis, guae est scientia idea
canur. Cum enim, ratine res concreta speciebus rum perse exsistentium, ullo modo participessumus, etdeus
illis sive ideis participent, demonstrari non possit, solus, pote ui est summ idea, supremam hanc habebit
neque hac ad illa, neue illa ad hac referri identur, scientiam. Jam cumideaead nostra siveres concretas vitnnon
u ne scienti uidem idearum relinquatur. habeant, ipse deus, apud uem ipsa dominatio est et ipsa
Jam primo haud satis constat, uarum rerum sint spe scientia, neque nobis nostrisque rebus dominabitur, neque
cies per se seorsum exsistentes ponendae : notinum enim res humanas cognoscet. Quare dubitari polest, ne forte ideae
relatirum, quales sunt unum, mulla etc., porro nihil sint omnino, vel si maxime sint, necesse sit eas hu
litum, velut bonum, justum etc., species esse affirmare manae naturae ignotas esse. namquam, si quis praedictis
minime dubitat Socrates, de generibus, velut homine etc., motus ideas omnino auferat, haud same reperiet, quo
saepenumero jam in ambiguitate se versatum esse faletur, convertat intelligentiam, cum non permiserit ideam unius
erum tandem ignobilium, velut capillorum, sordium etc., cujusque rei eandem semper exsistere, atue hunc in
species ponere omnino refugit. Quam uidem hacsitationem modum disserendi etiam facultatem funditus subvertet.
Socratis juventuti tribuit armenides, sed uastionem Viri ergo admodum ingeniosi erit, qui percipere possit
anc accuratius erposiam nusquam apud latonem ipsum per se cujusque genus esse et ipsam secundum se
inenimus, c. V. essentiam, nec non mirabilioris viri, ui haec invenire
difficultate pralermiss, in alias statim inc possit, et alios docere, postquam sufficienter discreverit,
dimus. Quodcunque enim speciei particeps fit, vel otam C, V.
speciem vel partem participet necesse est. Quorum si uod qua ratine fieri possi, enides erponere
sumseris illud, quot sunt individua, totidem etiam erunt jam aggreditur, Socratem monens, antequam de specie
species sive ideae, unum igiur et idem in multis seorsum rum sive idearum definitioue disputet, ut hypothetica
positis simul inerit alque ita ipsum a se ipso seorsum utatur exercitatione,: quod idem hoc in dialogo fit, cu
exsistet : sin hoc, dividenur ideae, id quod iterum absur jus pars prin uastiones moet de ideis, ad quas pars
dum videtur. d hoc accedit : magna complura conspi secunda dialecticum d responsum, non erpressis er
cienti una quadam idea videtur, ipsum scilicet magnum. is, sed hypothesi comprehensum. Landando enim, ute
uodsi ipsum atque alia guae magna sunt, animo eodem Socrates de hypothetica disputandi ratione dixerat, atque
modo consideres, unum quiddam magnum iterum appa eam ita explicando, ut de unaquaque hypothesi, quid in
rebit practer ipsam magnitudinem et magnitudine partici omnem partem sequatur, expendere oporteat ita, ut videas
pantia, atque ita unius magnitudinis loco infinitae jam quid eventurum sit, si res sit, deinde si non sit, non ipsi
erunt, C. V. modo rei, de gua uaeris, sed aliis etiam praeter lianc
eque difficultales has effugit, qui dicit species illas rebus, ad uas haec refertur : easdem difficultates, quas
nihil esse aliud quam notiones, et nusquam nisi in animo in definienda idearum cum rebus concretis commu
exsistere. Alicujus enim et quidem exsistentis oportet eas nione offendimus, d idearum quoque cum ipsis ideis
esse notiones. Haec autem una uaedam idea sive species communionem pertinere innuit. Quas quidem u/rasque
est in omnibus eadem que per se ersistens, in difficultates una resolvere i conatur, u de rela
eadem, ua ntea, difficultates recurrunt, praeter one, ua utrimque obserur inter unum et non
quod, cum cetera species participent, aul ex notionibus num ( ), inu : scilicet uomodo fieri
unumquodque constare aut intellectu praedita esse singula, possit, ut unitas (ideae) ire possi in multitudinen
aut, cum sint notiones, nihil tamen intelligere necesse est. (cum idearum, tum rerum concretarum), neue pro
, Socrates inquit, uam maxime sic ista mihi se pterea per se ersistere cesset. uod eno addit, corarn
nabere videntur : has uidem species tanquam exemplaria multis non decere tales agilare uaetiones, ad cri
in natura stare, cetera vero iis similia esse atque esse si sticos referendum detur, ui ostentationis caus
mulacra : neque aliter ista speciebus participare, quam talia coram ulgo trctantes effecerunt, o hac
quod illis similia fiunt . Sed me i uidem progressus disputandi ratio male audiret, C. V.
ille in infinium, de uo supra uastio /uit, ur. Rs . Duo igitur sunt, ua hac in parte sibi pro
Species enim si cui similis est, simile hoc ejusdem speciei posuit lato, primum, ul eremplum afferat dialectica,
necessario particeps erit, cujus et illud, cui simile est, et inquisitionis consummatissimum, alterum, t distin
quo similia participantia similia fiunt, illud ipsum species ctione fac inter unum leaticum et ideas, s
erit. Quare non potest quicquam speciei simile esse, nec ppellan lalonicas, ualis sil illa idea summar
species alii sin aliter, praeter ipsam speciem species alia (!) cum idearum multitudine, porro rerum individuarum
semper emerget , neque uSquam progressus ille cessabit. cum ideis communi que participatio, demonstretur.
 56 RG U DL06 U

ua uidem inquisitio in /or didilur antino
mias, i uarafur : 1 unum si est, uid ipsi, " ritur. st c accipitur pro copula. Celera vero ab uno,
unum si est, guid aliis, 11" unum si non est, guid ipsi,
V" unum si non est, guid aliis eveniat. Singular
ero antinomiarum ratio hac est, ul illud esl (,
) in thesi uidem significe! exsistentia participat ,
in antithesi ero copula! tanlun locum oblineal.
heses singula pracedunt, ercep prina antinom,
ure practerea hoc uoque singulare habet, od the
sim atue antithesin conclusio ercipi d u/ranque
referenda. Jan in fine dialogi corum, uae hc dis
putata sunt, summa subducitur his erbis : unum sive
est, sive non est, ipsum et cetera et ad se et invicem
omnia omnino sunt et non sunt, et apparel!! et non appa
rent.
ua uidem omnia eodem ordine, uo legunur,
jam persequentr :
. . Unum si est, quid ipsi contingat, uarilur. st
copula im htc habet, uare unum si est , non si
nifica : unum si essentia participat , sed hoc solum :
unum si est unum (, 638, 35 sq.), ifa u uars/io
nihil aliud sibi elit quam hoc : unius nolioni,
. e. uni leatico, uid per se confingat. Sed nihil
omnino, ne essentia quidem ei tribui potest, uin slatim
in duo abeat; quare nec scientia ejus, nec sensus, nec
opinio, nec sermo esse poterit, I, 634, 32-638, 17.
1. . terum, unum si est, quid ipsi contingat, uar
ritur. Sed, sicut ipse lato erpressis erbis erponi
(, 638, 18 sqq.), erbum est hic usurpatur pro crbo
exsistit el essentia participat, s uaratur : ute
sunt attributa, uae contingunt uni, quod exsistit . Jam
cum U s in se contineat unum et essentiam, unum
autem differal ab essentia, porro unum et essentia dif
ferant ab ipsa diferentia, in infinitas parles dividetur
s et s '., atque attributa omnia necnon eorum polest, ne intelligi quidem poterit, imo nec scientia ejus,
contraria in se recipiet, , 638, 18-649, 3.
hesi alque antithesi prima antinomia subjunc/
11. . lerun unum si es, uid celera patiantur, uae
uod per se solun est neque essentia participat,
omnino nihil paliuntur, imo ne pracdicari quidem quic
quam de iis potest. nde eorum, hucusque dis
pu sunt, summm facit his erbis : unum si est
(sed erbum hoc est duplici sensu usurpari jam plus
Senel onuins), omnia est unum et nihil est et ad se
ipsum atque ad celera eodem modo, , 65 1, 40-659, 30.
. . Si unum non est, uid ipsi contingat, uaritur.
prinun uiden, hac in hesi, si unum non est ,
e significione accipitur, ac s dicas : si unum est
non ens , enunliatione essentia unius negatur
(neue e uidem, u infr debimus, in uniersum),
copula est non megalur. Uni vero, uod ad se solum est
essentia non participans, neque esse contingat neque non
esse, imm omnino nihil de eo praedicari potest (, ).
rgo ut enunlialio hac si unum est non ens , Jieri
possif, non de uno ad se, sed de uno uod e.rsistir,
prardicc/ur necesse est. Jarn uni, uod exsistit, omnia
altribula contraria contingunt (, ) , ergo uni ue,
de uo pradicalur : si unum est non ens . orro
nius, uod exsistit, essentia in universum negari non
potest. uare nec enuntiatio : si unum est non ens ,
fieri posset, nisi concedas hac ratine essentiam unius
non in universum, sed uodammodo solum negari. Quo
concesso hoc quoue Sequitur, copulam (, 1, 653,
52) s hac in enuntiatione recte usurpari, 1 652, 30.
654, 51.
. . Contra, si in enuntiatione si unum non est
unius essentia omnino negatur, ita ut nullo prorsus modo
usquam sit, e copula uidem est hc recle usurpatur,
cum copula recle adhiberi non possit, ubi omnino nihil
pradicatur: prro unum hoc, de uo nihil praedicari
nee opinio, nec sensus ullus, neque nomen ullum ejus
erit, , 654, 51.655, 37. -

est conclusio, contradictiones in superioribus . . Unum si non est, uid aliis praeler unum evenire
obor t(1s conciliare infe) se s e l. Dicit enim, oporteat, uarilur. Quamquam, s unum omnino non
unum cum (, ) unum et mulla modo sit, modo (, ) est , me aliis uidem contingere uidquam recte con
non sit, necesse esse, ut alias fiat, alias essentia privetur cludifur in seuentibus (. ). Sea me hoc uidem
et intereat. Quod ero mullum abest, ut recle se habeal. fieri potes, uod lalo arbitratur, ut alia a se invicem
Unum enim per se sie unius notionem (de u qua alia sint vel saltem esse videantur, cum unum minime
ritur in , ) idem esse unum quod exsistit (de sit, nisi unum uoque esse uidem ideatur (cfr. .
uastio/it in , ), neue lato ne erbo uidem pro ). d uod lato non dit, uum materiam hc
it, neue facile uisquam concedet. Quae sequun uandam ponal esse uno omnino destitufam. Quam
tur : quando fit unum, desinit esse multa, uando vero quidem materiaIn non (t atomorum dg/ensores olunt)
multa, desinit esse unum, ita ut, uotiescunque fit unum minimis uibusdam dicil consistere, sed acervis multitu
et multa, disgregetur et congregetur (, . dine infinitis, et quorum minimus ilerum ad infinitum di
, cfr. , 628, 42 s.), etc., recte ea uidem se visibilis sit. cervi ipsi modo unum et multa videbuntur,
haben, pole ua unum uod ersistif solun re/e modo paria et imparia, atque in universum omnia attributa
runtur. Porro mutationes hae, cum exempli gratia stare contraria videbuntur in se recipere, , 655, 37-656, 45.
desinit et moveri incipil, nullo in tempore fiant necesse , . Sed iidem ne videbuntur quidem, si unum
est, sed in momento individuo ( ), in quo neo omnino non est. um enim neque multa esse polerunt,
stat , nec movetur. adem ratio est omnium ceterarum neque attributum ullum in se recipere, neque ullo modo.
mutationum, eacep sallem e, uam supra diaimus, cogitari.
ndo ea ipso esse in interitum mrat, el non Jam u teram dialogi partem, fine incipientes,
esse in ipsum fieri. Qu erceptione neglect, unum denuo summim repe/amus, hac fere sunt, gua con
lalonicum sie idea latonica efficitur posse transire 5file)" :
in omn , negue tamen desinere unum simul d se Unum si omnino nou est, neque ipsum (, ), ne-.
psum esse, porro posse omnibus temporibus partici ue cetera (1V, ) ne cogitari quidem possunt. Unum
pare, neque lamen ipsum in tempore esse, , 649, 4 igitur non ens u cogitari possit, attributa aliqua atque
650, 13. ipsum esse quodammodo in se recipiat necesse est (, ),
. . Unum si est (h. e. si exsistit el essentia partici ec nisi hac ratine (uanquam Pl hoc non dit)
pat), quaeritur, uid cetera patiantur. Uno exsistente cum cetera quoque, si unum non est, non sunt quidem, sed
celera uodammodo participent, omnia guoque ex eo apparent esse (V, ). Quam suisse delur lato
attributa contraria in se recipiant necesse est, I, 650, materiam uno sie ideis omnino destitutam. Jam si
14-651, 39. unum per se solum est, sed non exsistit, neque ipsun"
 .C RD DSS. 57

(, ), neque cetera (, ) ne cogitari quidem poterunt ; (c. V-L); V. ethodica demonstratione

ontra si est, h. e. si eristi, et ipsum (, ) et celera (e. L-LV); V. lho de i post mortem (c. LV
(, ), h. e sive idea singula, s res individu, LV); V. Dialogi e.ri (c. LV-LV).
omnia atributa contraria in se admittent. oc autem ila . Robc. Convenisse narrat hardo plurimos So
fieri posse videtur, ut unum hoc (sive idea Platonica cratis familiares et amicos in custodia, in qua vinculis
summa) me in tempore uidem sit, sed in momento indi captus fueril, quum aliis diebus, um eo die, quo eive
viduo, ex quo in omnes simul contrarias mutationes, menum hauriendum fuerit, mul mane. udisse enim
sive in motum, sive in statum, sive in esse, sive in non ipsos pridie ejus diei, uo sacra navis e Delo insula re
esse abire possit, neque tamen per se et ad se esse de disset, Socrati moriendum fore. Itaque postridie ejus
sinat : i uodammodo sallen um unius cun diei, uo navis reversa esset, omnes ai sub ipsum dilu
ideis, tum idearum cum individuis rebus com culum ad custodiam convenisse. Quum igitur, inui, ad
planata dealur esse. carcerem accessissemus, janitor, ui fores aperire solehat,
nos aliquantisper foris commorari jussit, uum undecin
Do , 44 Sqq.
viri capitales nunc ipsum Socratem vinculis liberarent
eique nuntiarent hodie ipsi moriendum fore. Paulo post
reversus nos intromisit. Ingredientes autem in custodiam
DLocI FoR. Si temporis solum c rerun gesrun Socratem deprehendimus modo ex vinculis solutum, at
ordinem spectes, dialogus hic pologiam et Crifonen que anthippen, ejus uxorem, cum infante prope eum
prorime sequitur. Quod uidem auctor pse hc (p, 57. considentem. uae ubi nos conspexit , ul Solent mulieres,
) significat. Form ero dialogi hujus longe es lia, multum lacrimata est vehemenlerque ejulavit. um vero
sententiarum ac narrandi genus id, t.fere subita! Socrates placido vultu Critonem intuens rogavit, ut ali
/inem latone scriptus et quasi ccnorum canum quis eam domum abduceret, id quod fecerunt Critonis
imius idealur. n enim simpliciter, u in Cri famuli. os omnes autem eo die mirifice affecti eramus,
one et in pologia, res gestas et erba Socrate fac quum mixtus quidam Iristitia atque gaudio sensus ani
enarrat atue it s/im ab initio medias in res le mos nostros captos teneret; modo enim tranquillitatem
cforem rapi ctor, sed uasi longo temporis e loc hilaritatemque Socratis admirabamur, ul oblivisceremur
spatio interjecto Phardonem Socraticum Phliumle, non praesentis calamitatis; modo casus gravitate devicti in
thenis, qua suprema die Socrates locuus si et quo stantem amici Sortem deplorabamus. Socrates autem eri
modo e i decesseri, checrati hagorato narran gens se in lectulo et crus fricans, uod vincula antea
cm facit. Quo efficilur, ul narratio hic, clu e compressissent, Quam mira est, inquit, illa conjunctio,
on tempore repeti, ut placidior, i eliam gra quae inter voLU alque DoLoR intercedit. am
fac ad nos reverlatur. Simul hac ratine neque uum simul et una adesse non soleant, lamen alterutro
historia ipsius estigia ullerius premenda erant, cedente alterum allerius continuo locum occupat, d
uam ad arqumentum, uod sibi proposueral Plato, mortis dolorem simul ue oluplatem alludens,
ponendum utiliter fieri hoc debatur, et accuratius pote qua animum e corporis inculis ac molestiis
uomodo Socratis morte ejus discipulos affecti fue libcret. oc si animadvertisset Sopus, inquit, eum
rint, indicare poluit. Quae quidem omnia his fere credo fabulam fuisse compositurum, quae illam doloris el
erbis conclusit (p. 57. ) : atque ego sallem mira voluptatis vicissitudinem illustraret. um vero Cebes,
quadam ratione, checrates, illic praesens afficiebar; pportune, inquit, milli in memoriam revocas carmina,
neque enim misericordia me capiebat, ut familiarissimi quae tu in carcere pepegisti. am quum alii, tum nuper
viri morti praesentem : siquidem beatus vir ille mihi vide, venus poeta, ex me quasiverunt, uid tandem causae
batur, tum animi habitu, tum sermone : adeo intrepide esset, quod lu, qui nunquam anlea carmina fecisses, ex
generoseque migrabat e vita, ut persuasum fere esset mihi tremo vitae tempore illis componendis operam dedisses.
eum in vitam alteram non absque divina sorte migrare, Quid igitur vis, ut illi respondeam * go vero, inquit So
sed illic quoque beatum fore, si quis unquam alius. crates, hoc non eo consilio (eci, ul veni amulus existe.
ua uidem erba dialogi argumentum et argumenti reln, sed ut animum meum religione quadam exsolverem.
partes jam continen! : spen enim generosam immorta am quum superiore vilae tempore, tum ex quo in car
itis, uam non minus er Socratis magnanimitale ac cere hlc versatus sum, sape milli apparuit somnium,
consnti, uam e erbis que doctrina ejus la quod me juberet FAcR U cR usic. Jam
conceper. quum per totam vitam philosophiam, quippe uae esset
rrantem faci hardonem leum, sagacem eum musica praestantissima, traclassem, nunc etiam carmina
qudem, sed melancholicum, Socratis amantissimum, facere conatus sum, si forte somnium illud divinum hoc
uique maime d hujusmodi argumentum referen. a me fieri voluisset. taque composui hymnum in lau
ptus debatur. dem pollinis, cui hi dies festi sacri sunt : sed quum the
Socratis interlocutores sunt Simmias el Cebes tha imparem esse sentirem fabulis inveniendis fingendisque,
oraei, sicut thagoraus est checres, cui collo in qua re maxime poetae virtus atque officium cernitur,
um hoc enarratur: Plato rione sine dubio sopi fabulas in versus redegi. Quod uidem facun
obis significare ull id uod i se habet, doctrinam er Socratis d dialogi propositum i ransu
enim immortalitlis Pythagoraorum et er Socratis lisse idetur lato, u Socratica philosophia funda
philosophia depromptam atue conflatam, ab ipso mentum in religione prasertm Delphici dei reponere
one, idearum doctrin ccedente, ad summam demonstraret, cujus dei, ui sapientiam in primis tue
erfectionem redactam et coordinatam esse. tur, uasi hymnus hic de immortalitate dialogus ide
D.oc Rc se partibus continetur : . n tur, c. , V.
roductione (c. -V); . rim de animi immor. aec igitur, Socrates pergit, veno refer, et jube, ut
/1/afe disceptatione, ria atque contraria hac valeal et si sapiat, me sequatur quam celerrime. unc
de re opiniones que rafiones ezponuntur (c. V Simmias, Quale id est, inquit, Socrates, quod veno
V); . arte methodica, ua ratiomes illa, mandas " eque enim ille is mihi videtur, qui te lubens
d universa philosophiae principium reducuntur ad inferos secuturus sit. Cui Socrates, onne venus,
58 GU LGRU

respondet, est philosophus llo autem hoc affirmante, mus. Philosophia proprie est meditatio mortis, c. .
1gitur neque venus, inquit, mortem recusabit, neque Quare si quetn virum videris moleste mortem ferre,
uisquam alius, ui quidem philosophi nomine dignus eum non esse , sed o quendam judi.
haberi velit. c dispulationis prolegomen uc ces. Cujusmodi homines on nisi metu majorum malo
piunt, uod Socrates i ue significat, crur in rum fortes sunt, abstinent se ab aliis voluptatihus, quo
erram demillens elu luclor u d punam pro magis aliis fruantur, atque ita non ipsam virtutem colunt,
greditur. sed mercaturam uandam virtutis faciunt, voluptates
Cebes autem ex eo quaerit : Quomodo id ais, Socrates, voluptatibus, dolores doloribus, metum metu et majus
fas quidem non esse se ipsum violare, philosophum la minori tanquam nummos commutantes. uibus phi
men optare morientem sequi" t quidem alia quaedam a losophi virtus eo differt, quia prudentia semper con
hilolao accepisse se confilelur, nec tamen manifesti juncta est (cfr. 1, 262, 11 sqq.) et in talium passionum
quidquam. tqui ego quoque, inquit Socrates, de his omnium lustratione consistit. Ita ut lemperantia, justi
rebus ex auditu loquor, se 0rphicis, si hilo ia, fortitudo, prudentia ipsa sit purificatio quaedam, id
, c. .-Certam enim hac de quastione nulln af quod in mysteriis innuunt hoc significantes, quod qui
fert rationem, sed mythicum sermonem, gui in arcano cumque non expiatus neque initiatus migrabit ad inferos,
habeatur : nos scilicet homines esse in quodam carcere, jacebit in lulo, guicumque vero purgatus atque initiatus
neque decere guemquam ex loc se ipsum liberare, deos illuc accesserit, cum diis illic habitabit. Sed ut ajunt :
enim curam habere nostri et nos homines unam quan sunt quidem thyrsigeri multi, acchi vero pauci, ita
dam ex possessionibus esse derum, ita ut non prius de pauci sunt, ui recte philosophantur, uique revera ac
ceat se ipsum interficere quam deus necessitatem aliquam chi sunt. Quorum in numero ut essem, nihil in vita,
imposuerit, ualem nunc Socrati. Quae quidem lice! uantum in me fuit, praetermisi , sed vos eosque qui hlc
rphica sint, egregie cum d corporis et nimi rela sunt, dominos relinquens merilo non aegre fero neque indi
tiones, uales paulo infra descrips ineniemus, um gnor : spero enim me et illic non minus bonos, quam hic,
d onicm rationem physicm quadran, guam in dominos amicosque inventurum. Quae quidem mea de
mytho sub dialogi finem erposuit, c. V. fensio, si vobis probata fuerit, bene se res hahet. Sed
ua prorime sequunur, hoc in primis demon eadem optim fui rionis de immortalitate com
stran, uomodo Socrates, morte insnte, //ectus mentatio, pote quae talem rum ad tantam rtu
fuerit, et simul quomodo omnis homo affectus esse tis pracstantiam educat, c. .
debeat, u udem animn immortlem esse confi . Cum htec Socrates dixisset, suscipiens sermonem
dat. Unde tandem ipsa de anim nmortalitate Celes, Cetera guidem, dicebat, Socrates, recte dicta
uaestio emergi. mihi videntur, uantum vero ad ipsam animam specta,
Sed ex iis, Cebes reponit, uae de philosopho dixisti, valde ambigunt homines, me a corpore separata nusquam
contrarium potius sequitur : boni enim domini servos amplius sit, sed eo ipso momento, guo homo mortem
minime ejus curam fugere neque sapientem decet mortem obierit, statim sejuncta a corpore atque egrediens quasi
expetere. Quare, Simmias addit, nobis, Socrates, ra ventus aut fumus dissipetur atque evanescat neque usquam
tionem referre debes, cur tam facile et nos relinquas, amplius sit aliquid. Quare de his ipsis concertandum
amicos tuos, et deos ipsos vitae praefectos, c. V. erit, ulrum ita esse an aliter probabile sit, c. V.
njusta certe agerem, Socrates respondet, non moleste ria erinde deinceps sequuntur argumenta, uibus
ferens mortem, nisi me migraturum putarem ad deos nimum immortalem esse probari possi, superaddi
alios bonos et sapientes et ad homines defunctos his, ui mho de rebus, ua d inferos sint.
hic sunt, meliores. unc autem et hoc affirmaverim et rimum argumentum naturali philosophi d
oR L oRTUIS D UL Ls s cum detur. st autem de co Rs. Dicuntur enhm
LIs. I uastionem de immortalitate jam attingi esse animi, gui hine abierunt, apud inferos, rursusque
Socrates, et eodem temporis momen Crito, homine huc revertifierique ex mortuis. Cujus sententiac vim
qui venenum daturus erat jubente, Socratem admonet, ut hoc maxime confirmat, uod in universa rerum natura
quam parcissime loqnatur, ne bis terve venenum bibere contraria fere e contrariis oriri animadvertimus, veluti
cogatur. Socrates autem hunc, pusllnimum amicum, majus oritur ex minore, robustius ex debiliori, velocius
missum facit, non de eneno, licet dicamus, eritus, ex tardiori. Jam inter duo uaecumque contraria, cum
uod hanc itam perdit, sed philosophiae nbrosi alterum in allerum mutatur et vicissim , duae quoue ge
ppefens, ua spem immortalitatis parit, c. V. nerationes sunt, veluti inter majus et minus medium ob
Sed antequam hujus mentionem facit, rationem, cur tinent incrementum et decrementum, et dicimus id quidem
philosophus mortem appetere debeat, planius expositurus cREscR, illud vero DcREscR. ta ex somno quoque
mortem ait animae a corpore solutionem esse. Philosophi vigilia fit et ex vigilia somnus, quaeque iis interjectae
autem non corporis voluptates sectantur, sed quantum sunl generationes, hanc quidem coVR, illam vero
fieri potest, ab eo deflectentes animum ad veritatis stu ncisc appellamus. adem ratine contraria sunt
dium traducunt, c. . orro sensus corporis tantum vivere et mortuum esse, atque ex viventibus fiunt mor
abest, ut veritatis cognitionem nobis afferant, ut errores (ua, uam generationem ont appellamus. Generationem
potius, ignorantiam, omniumque malorum initia mobis autem contrariam, uum viventia fiunt ex mortuis, id est
aspergant. inc enim mullae oriuntur animi curae, hinc uum reviviscunt, sc appellamus. liter mancam
pravae cupiditates, hinc bella et seditiones, hinc denique, esse alque claudicare naturam necesse esset : nisi enim
quod longe est infelicissimum, errores atque fraudes. continuo altera vicissim alteris redderentur, uasi quo
uare quamdiu animus noster tanto malo erit occupatus, dam circulo remeantia, nnia protimus in eandem spe
nunquam veritalem satis bene assequetur, nisi forte post ciem abirent, et naxagorae illud contingeret omnia
mortem, c. . . Quod sl ita se habet, praeter ratio simul (confus) esse. Verbi gratia, si somnus esset
nem foret, si philosophus mortem formidaret. Jam hacc qnidem et vigilia ex eo nunquam fieret, omnia proxime
ipsa philosophorum meditatio est, animum a corpore se ndymionis fabulam referrent. Sic quoque nisi e mor
parare et vitam apparet esse lustrationem, quae in hoc tuis fierent viventes , ad extremum omnia emortua
consistit, ut quam maxime animum a corpore sejunga essent. - Verum, si natura certum finem admitere.
 . R))SS. 59

S hac pro ta uiden genere cons, pro maxime segregatus per se ipsum considerat, tunc ipsas
individua minime, cum reer natura mullis e rerum essentias attingit qua purae et sempiternae sunt.
partibus mnca sit, c. V-V. aec animi affectio virtus atue prudentia nominatur.
Secundum argumentum Socraticun detur, ex !taque corpus et anima per naturam ita comparata sunt,
notinum enim Rsc petitur. Disciplinam ut illud uidem serviat, hacc autem dominetur, utpote
reminiscentiam esse Socrates dicere Solet. Secundum divino, immortali, intelligibili similis, c. V.V.
quam sententiam necesse est, nos in superiori quodam Cu ratiocination mythum subjungi Socrates de
tempore ea, quorum nuno reminiscimur, didicisse. d rebus apud inferos si, ut theologorum oce utamur,
vero fieri non potest, nisi prius anima nostra fuerit ali eschatologiam. Corpus, inquit, utpole visibile atue
cubi, uam in hanc humanam speciem deveniret. Ratio, ompositum quid, post mortem difuit, animus autem,
em hnc i probat, ut primum quidem experimentum qui invisibile uiddam est, si quidem purus discedit a
llud in enone (, 451, 5 sqq.) factum hlc in memoriam corporis contagione, id est, si corporeas affectiones
revocet. Deinde accuratiorem etiam demonstrationem fugiendo et mortem meditando vitam transegerit, ad di
greditur. um est, inquit, rei alicujus specie, quae vinum et immortale et sapiens abihit, ibique errore,
sensibus percipitur, alius persaepe rei cogitationem in ignorantia, timoribus, feris amoribus, ceteris malis libe
nobis excitari, velut si quis conspecta amici lyra vel ratus felix evadet. Sin autem pollutus impurusque a
vese ipsius amici recordetur. d uod nos idearum orpore discedat, utpote ui corporis voluptatibus et
ssociationem appellamus. Cujus associationis genus cupiditatibus indulserit, animus talis corporis pondere
id est, uum rebus quibusdam concretis, sub sensus gravatus et rursus in terreum locum depressus invisibi
cadentibus, aliarum rerum srcrum ( lis odio visibilis fit et circa monumenta sepulcraque
) recordamur, velut si lignis duobus oberrat : ita vitae improbe actae p.nas danles tales animi
conspectis ea vel aequalia velinaequalia esse judicamus, tamdiu circumvagantur, uoad cupiditate naturae corpo
etsi aequalitas ipsa vel inaequalitas nunquam sensibus reae rursus induant corpora ipsorum moribus cognata :
percipitur. eque rerum abstractarum cognitionem ali verbi gratia, ventri et gulae dediti asinos et ejusmodi
cunde habemus, ita ut necesse sit nos, anequam ince bruta subihunt, ui vero injurias, tyrannides, rapinas
pimus videre et audire reliquisque uti sensibus, rerum prae ceteris secuti sunt, luorum, accipitrum, milvorum
bstracrum scientiam possedisse, id est antequam na genera; ui vero popularem civilemque virtutem absque
sceremur. Quorum quum sensibus utenes reminiscimur, philosophia ac mente, ex consuetudine acquisitam exer
discere hoc appellamus. rant igitur animae etiam prius cuerunt, hi in tale uoddam mite civileque genus migrant,
quam in humanam speciem devenirent, et intelligentiam aut apum aut vesparum aut formicarum, vel etiam rursus
habehant, siquidem id, guod uam marime l f. modesti ex illis homines tieri verisimile est, c.
firmat, res abstracs illas essentias () re .
era quoque, non nomine solum eristere concedimus, ndidem moralis philosophiae principium deriur.
. V-. Qunm enim in derum genus nulli fas sit pervenire, prae.
ertium argumentum e nima cum Platoncis ideis terquam iis, ui discendi cupiditate flagrantes et philoso.
ffinitate est petitum. rioribus enim argumentis Sim phati sunt et puri penitus decesserunt, horum gratia, ui
mias et Cebes demonstratum jam esse profitentur, animum recte philosophantur, in virtute exercenda perseverant,
etiam antequam nasceretur, exstitisse, utrum aulem post neque paupertalem neque ignominiam reformidantes. Via
mortem uoque superstes futurus sit, id nondum osten. autem, ua discendi cupidos philosophia ducit, talis est :
sum esse. uod guidem jam sic demonstratum esse cum enim animus in corpore uasi ligatus et agglutinatus
Socrates reponit. Cum enim concessum sit, omne vivens sit, ac per ipsum quasi per carcererh res considerare coa
ex mortuo fieri, necesse erit, animam uoque, uae est ctus, perspiciens quam graviler corporeum vinculum
antequam in hanc vitam veniat, ex mortuo fieri, ita ut adstringat animum, hunc paulatim demulcere et solvere
etiam post mortem existere eam dicamus necesse sit a corpore aggreditur philosophia ostendens, uam fallax
(od quidem e concessis illis non sequitur, sed hoc oculorum ceterorumque sensuum consideratio sit, alque
solum : mortem et non-eristeniam inter se differre), persuaderi ei, ut se in semet ipsum colligat neque aliud
o. . Ut vero metum illum ex amicorum animis quiddam verum esse putet, praeter id quod ipse per se
eximat, alio cliam modo aggressus, ale igitur uid, consideret, hoc est intelligibile et invisibile, non autem
Socrates inquit, sciscitari debemus, cuinam couveniat sensibilia et visibilia. Cujus solutionis causa corporis
dissolvi et cui non ' et deinde considerare, utrius gene affectibus uam maxime abstinet, guia omnis voluptas
ris anima sit. Dissolvi igitur accidit ei, uod et uate aue dolor quasi clavo animam corpori aftigit effi
nus est compositum, rei vero simplici non convenit. citque corporeum adeo, ut jam opinetur ea esse vera,
orro ea, quae semper secundum eadem codemque modo uae corpus snadeat, ita ut irritum opus uasi e
se habent, maxime esse convenit non composita, con nelopes telam semper retexat. Corporis affectuum igitur
traria contrarie. Jam essentiae, exempli gratia ipsum tranquillitati studeus, sequens rationem et semper in ea
aequale, ipsum pulchrum etc , semper eodem modo et se permanens, verum et divinum et id, quod opinionem
cundum eadem se habent neque ullam mutationem admit supereminet, contemplans et illis nutritus, ita sibi viven
tunt. Coutra res visibiles nunquam eodem modo se dum censet, amdiu vivit, et, ubi decesserit, in cogna
habent. Jam vero cum corpore et anima consistamus, tum locum migrantem se putat ab humanis eximi malis.
corpus quidem ex genere visibilium, anima ex genere tque ew hnjusmodi uidem educatione non est cur metnat,
invisibilium est. Sed individua res non eadem ue ne cum recedat a corpore, distractus et dissipatus ventis
bstrac, el lato hc improprie dicit, inisibilis avolet et nullo in loco amplius sit, c. -V.
as, c. V-V. rs. Valde, u nobis quiden delur, e
nde psychologia latonica principium petitur. ritate is aberraret, ui Platonem crederet argu
enim pergi : nimus qnando ad aliquid conside men hacc, uibus innirus nimi immortalitatem
randum socium sibi corpus assumit ejusque sensibus prbare studuit, pro certis ue ab omni omnino parte
utitur, unc a corpore ad corporea depressus quasi ebrius bsoluis habuisse. od longe aliter se haber. hje
vacillat; uando vero ipse animus a corpore quam ctiones enim, s jam afferent Cees et Simmias,
60 C U )G RU

etsi neque ipsa absoluta, er lalonis tamen sententia ' sumus. Socrates aulem tum maxime admirabilis videbatur,
hoc efficiunt, u uid de immortalilate statuendum qui blandissimein hacdonis crinesjocatus, quas non prius
sit, incertus landem consistal sermo atque noam nutriendas esse dixit, quam Simmiae Cebetisque rationes
aliquan iam circumspicial. - Celerum objectiones cxpugmaverit, Hoc primum, inquit, nobis cavendum est,
thagoreis fac/a non disputationem solumn pro ne quemadmodum hominum osores fieri solent ii qni a
cn, sed eardem efficiun, u Socratis que er pluribus deinceps decepti sunt, sic eliam nos a ralionibus
non ideo fac identur, morten prospiciens decepti rationem et sapientiae osores () exista
nis orationbus ninn deliniret. mus. Ralio enim nunquam culpari potest, sed nostri ip
Silentio facto, uum Cebes et Simmias submissa voce sorum inertia, ua verilatem non assequimini. Sic in
inter se colloquerenlur, verentes ne si uid dicerent, So praesentia eliam hoc fortasse me fallit, gnod nimio studio
crati molesti essent, hic eos collortatur, u ua in animo annitor, ut mihi ipsi quam maxime ratines illae sic se
habeant, aperiant, neque inf riorem Socratem cycnis pu habere videantur, guae si forte verae sunt, opera pretium
tent, qui uando se morituros praesentiunt, tunc in pri est ila credere, sin autem nihil erit post mortem, saltem
mis et magis canunt guam antea consueverint, non quo hoc, quod mihi vitae superest, tempore plorando praesenti
lugenles mortem dolorein canendo (allant, sed quia l.aebo bus minus ero molestus. Vobis autem, si quid aliler vi
sacri sunt, divinatione praediti allerius vitae bona praesa delur, summa vi renitendum est, ne ego nimio studio et
giunt. go autem, pergit, etiam ipse arbitror me cycuorum me ipsum simul vosque decipiam et velut apes aculeo re
esse conservum eidemque deo sacrum et non delerius vati lic abeam , c. V-L.
cinium ab eodem domino habere uam illos neque ini c primum uidem ad Simmiam refutandum accedit.
uiore animo e vita decedere. Quibus erbis s ddas rifariam auten hac rg/utatio diuiditur, cumus pars
scuenti : videtur enim de animi immo lalitate mani prima et tertia nullam habent difficul/alem, secunda
festa veritas in vita pra"senti aut nullo modo, aul summa maimis labora!. riuno loc animum corporis harmo
cum difficultale cognosci posse, contra lamen, de his niam, secundum temporis rationem, non esse de
dicuntur, ea non omni modo explorare el prius desistere monstratur, si quidem, id quod Simmias /eci, disci
uam examinando omnia defatigaveris, mollis ignavique plinam reminiscentiam esse concedimus : ila enim animum
esse viri : oportet enim au eritalem assequi, aul si hoc corpore priorem exstitisse necesse eril, harmonia autem
fieri nequeat, optimam humanarum ratinum eligere et (diidu sallem et concre, si i dicere licet) prius
firmissimam et in ea tanquam rale vehentem, ita procel. composita esse nn potest, quam illa ex quibus compo
las huj s vitae transire, si quis nequeat firmiori quodam nitur, lyra scilicet, chordae, cetera (sed harmonia ab
vehiculo vel divino aliquo verbo tutius ac minori cum pe solu, ua est in animo musici, ea Salle nle n
riculo tranare : jam habes fere, uantum in hac qua ra erstiti), c. L. ertio loco eandem comparatio
stione per ratiocinationem, ntum per divinionem nem secundum potentiac rationem claudicare mon
reliios Jide.fullam pro/ic posse Plato judicerit, stratur, i : armonia enim (concre Sallem, di
C. V. dua), dicit, nunquam dissonal ab iis, uibus ntenditur
Quibus auditis Simmias primum, Dixerit aliquis, inquil, et remittitur et vibratur et quodcunque aliud patianlur
animum nihil esse nisi harnouiam quandam ex justo illa, ex quibus conflatur, sed sequitur illa, ducit. nun
singularum corporis partium temperamento oriundum. quam. Contra animus, praecipue prudens, corpori per
uemadmodum igitur concentus fidium dissolutis lyra! saepe repugnat et dominatur, C. Ll. adem confusio
partibus interit, ita vide ne fracto dissoluloque corpore notionis concrela et absoluta longe majores difficul
itidem omnis vis et natura dispereat, c. V. lteram ates in secunda argumenlatione ercitat. roare ult
Cebes addit objectionem, uam suprajam ligeral, sed Socrates, harmoniae cum animo comparationem ne secun
hic accuratius. nimum quidem, dici, priusquam in hu du.n guidem ipsorum naturam atque essentiam admillen
manam veniret speciem, exstitisse, haud equidem retrac, dam esse. armonia enim (concrela saltem), dici, va,
eum autem adhuc eliam futurum nobis mortuis, non eo rios gradus admittit, prout plus minusve aplata est.
modo probatum videtur. Licet enim animus diuturnitate dem de animo (absolu saltem) dici non potest (sed
corpus superet, lamen nondum hoc efficitur, eum ab in de animo dividuo el concreto, si quid aliud, hoc dici
teritu omnino esse liberum. Sicut enim homine textore potes). orro animorum (diduorum saltem) sunt
sene defunclo, uum vestis supersit, qua ab ipso texta variae virtutes et vitia, uae iterum harmonias quasdam
induebatur, ex eo non efficitur, veslem homine esse diu et dislarmonias in animo afficiunt, ita ut bonus quidem,
urniorem, utpote qui multas jam vesles conlriverit, cum ipse harmonia sit, alteram insuper virtutum harmo
uibus posterior abiit, ultima vero prior, sic et de animo niam in se continea ; malus autem, ipse dissonans, neque
et corpore congrua eveniunt. Corpus quidem debilius aliam consonautiam admittit. Cui repugnat, quod conces
minusque diuturnum est et verum diceret aliquis, animum sum est, animum (bsolulum sallen, diiduum con
plura consumere corpora, utpole ui diffluentes corporis cedi non pes) varios gradus non admitlere neque plus
partes continno retexal, al licet vel plura corpora indual, minusque harmoniam esse. ostremo ne ullus quidem ani
plures vitas.vivat, his concessis minime sequitur, non de mus, si VR (id es soLU; differenia ergo hac
fatigari animum in multis illis generationibus, sed me lalonem non latui) harmonia est, pravitate erit affectus
tuendum est, ne corpus hoc, quod videmus, ullimam re el hac ralione omnes animantium omnium animi aequaliter
linquat sibi vestem superstitem, e. V. boui erunl, id quod admitti non potest (sed mec admitlere
callera dialogi pars/inem habel,id quodi ue oporteb nimum uemm, i. e. dduum, esse
significatur, uod hardo hc ilerum curn cheerale armoniam eram, i. e., solutam, id uod htc ubique
colluitur. Tertia dialogi pars primum nonnull .facil lalo: irtules autem et lia anim dividu
affert de co, erga rationcs animo //eci esse ccidenia esse ponit, cum sin nim absoluti cci
debcamus, deinde objectiones modo facta erculiunur, denti, indiidu ualilales). Con/usione hac er
tandem d uarstionis, ua hic ilalur, princip cussa, quam uin ipse lato consulto adhibueri,
pereniur, uarque sit ralionalis philosophandi ralio, dubilari polest, hoc Sequiur : nimum absoluum
(femons fr fur. immortalem, dividuum mortalem esse, c. .l.
111. is auditis, Phardo narral, nos omnes conturbati ee aliud uid, si rece perpendas, significan
 L DSS. 6

ua nde contr Cebelen dispulal, Immo eandem xemplo enim usus Simmiae, qui idem parvus sit, uando
senentin uam in prioris subindicer, hicJn Phaedoni, magnus, uando Socrati comparetur, sed
erpressis erbis erplanat, eamque docet non leter parvus non ea ratine qua est Simmias, sed parvilate
icunde arreptam, sed ipsius philosophia lonic' quam habet, et magnus eadem ratione, res concretas
uasi finem atue summam esse. -
concludit contraria uidem in se recipere, ita ut contraria
Cebes dierat, etiamsi animus in multis antea fuerit re res contraria generetur, contraria ipsa autem, i. e. no
corporibus, tamen nihil impedire, quominus temporis diu iones abstrclas, numquam contraria in se recipere, ita
urnitate consumatur et aliquando intereal, G. LIV. ut, verbi gratia, parvitas simul fierel magnitudo, c. L-L.
and leve quiddam requiris, Socrates inquit, omnino Sunl autem res quaedam tales, u contrarium uoddam
enim oportet generationis corruptionisque causam per, semper possideant, velut ignis calorem vel calidurn, cui
ractare. uastio de nimi immortalitate ad cum frigidum admoveas, ignis numquam recipiet, sed
stionem reducatur, trum animus generationis el illo adveniente aut perit aut abit (uid hoc si abire
oorruptionis leqibus comprehendatur an non. Jam minus liuet). odem modo inter notiones abs/ractas
uastio hac de generatione ue corruptione o teruarius, quia est impar, nolionem paris nunquam reci
ere philosophiam continel, ua nihil liud ult piet; sed eo superveniente peribit. Unde apparet non
uan rerum in mutallone continua/luculium le, solum contrarium non admiltere contrarium, sed ne rem
es immutabiles e hibere. otius igiur philosophandi uidem qua contrarium secum affert, contrarium ejus
ionis, ualem seculus sil, Socrates hic si conn quod aftert unquam admissuram. Quae uidem era sunt,
endium erponi!. Juvenis enim, inquil, naturae hi si per rem intelligas notionem rei concre/ar, sed s
storiam, i. e. philosophiam physican el Ionicm summo rem concretan ipsam, non item, c. L-L.
studio amplexus inde cogniturum me sperabam, quibus Jam igitur vitam anima secum semper affert. Contra
causis res omnes vel oriaiur vel intereant. od tantum ium vitae est mors. rgo anima, cum ejus quod semper
abuituadeptus essem, ut per hanc considerationem ea quo secum adducil, contrarium res nulla ( dcendum er
que, quae prius manifeste scire pulabam, plane dediscerem. nolio rei nullius ) queat suscipere, mortis semper
Verbi gratia mihi hac ralione persuadere non possum, ut erit expers (simplicicr dicendum erat : anima no
quando quis uni addat unum, tune adjunctione hac duo io mortis nolionem non admitti). mmortalem igitur
fiant, neque ut si quis unum dividat, ob hanc ipsam di (s uidem immortalem esse idem es ue mortis
visionem duo fiant, neque propter quid unum (iat aut erperlem esse !) eam dicamus necesse est. Jam id quod
pereat aut sit. ostea incidi forte in librum naxa est immortale, interitus est expers. rgo consequens
gorae. Qui cum omnia a mente divina ordinari eamque erit animam, praeleruam quod est immortalis, interitus
nium causam esse doceret, ingenlem Spem suscep expertem esse. ccedente igitur homini morte, quod
oausas rerum cognoscendi. Putabam enim omnia a mortale quidem in eo est, interit, uod vero immortale
mente sic ordinata esse ut optime se habeant, sperabam est, salvum et incorruptum abit et morti se subtrahit,
ue, quid sit optimum cuique sie causa finalis, osten c. LV-LV.
sum iri. Qua spe mirabili evcidi. tenim ille quoque, ut V. robato jam animam esse immortalem, de vita
singularium rerum aperiret causas et ratines, aerem, etiam post mortem sollicitos nos esse oportet. Si enim
aquam, alia hujus generis, tanquam machinas quasdam mors animi dissolutio esset, minium improbi lucrarentur,
adhibebat, menlem divinam praetermittebat. Spe igitur cum a sua pravitale una cum animo liberarentur. uno
hac dejectus, secundam navigationem ad causam investi aut"m, gnia animum immortalem esse apparet, nulla su
gamdam molitus sum. rebus enim considerandis defessus pererit malorum salus, nisi ut optimus quisque et pru
veritusque, ne plane occaccarer, ad rerum imagines sive dentissimus fiat. Nihil enim aliud, cum migrat ad manes,
rationes confugi. Quamquam non prorsus assentior, eum animus Secum transfert praeter institutionem et educatio
qui res in rationibus contempletur, in imaginibus aspi nem, duae uidem (et hoc caput est tolius de fu
cere magis uan ui in operibus intretur. Quac uid sib tura doctrina) statim in principio migrationis illac ei,
elit restrictio planum est. Riones () enim ui mortuus est, plurimum prodesse vel obesse dicuntur.
ic appellat sire notiones, si Socratem, se ideas, ac pra/us descriptionem tae post mortem addit,
s lafonem sequaris. Supposui enim, inquit, esse ali cujus descriptionis hac fere est summa : Ferunt quem
quid per se ipsum pulchrum et magnum et bonum et que mortuum ab eo daemone, qui viventem sortitus fue
cetera omnia, s : Ds U ss coCDs, rit, in locum uendam duci, ubi oporteat omnes una
SR 1 18 C US DSR R VR SS
collectosjudicariac deinde ad interos proficisci illo duce,
oRL. Qu suppositione dat, putavi igi cui mandatum est himc decedentes ad illa loca traducere;
tur, pergi, res pulchras non colore vel alio modo, sed sortitos vero illic quae oportet tempusque debitum com
pulchritudine pulchras fieri, magnas magnitudine, parvas moratos, ab alio daemone rursus huc reduci post mallos
parvilate et s militer omnia, ila ut nulla alia re aliquid temporis longosque circuitus. st autem iter hoc diversum
sit pulchrum quam ipsius pulchri (i. e. idea) sive R et anfractuosum. nimus enim moderatus et prudens dn
s sive co, sive quacumque demum ratione cem sponte sequitur, improbus vero reluctatur, multaque
id accedat. liis igitur causis rejectis, hanc solam reti perpessus vi et vix adducitur ad loca ubi reliqui animi
nui, eamque tutissimam tenens nIEs, ita dispu sunt. i cum eum fugiant, ab omnibus destitutus eo us
tandum esse putavi, ut primum, uae inde manant, con ue pererrat, uoad certa temporum curricula implean
siderarem, ac tum demum, aliam rursus hypothesin ur, quibus impletis in habitationem sibi convenientem
ponens, primam examinarem, donec ita progrediendo, ne. css fertur. Qui vero puram moderatamque trans
que ut eristici faciunt, principium et consequens confun. egerit vitam, deos socios ducesque nactus ibi habitabit,
dendo, ad firmum quid pervenirem, c. LV-L. ubi unicuique conveniet, c. LV. Jam mortuorum h
V. Pars dialogiqua agit de methodo philosophica, bitiones descripurus uniersi formam i dumbrat,
hc Jinem habet. Quart pars incipi methodicm uae ipsi probabilia deantur, Jictis fabulosisue
onicam de immortalie argumentationem erh. erornet. Probabili tem quae ips ideanur, hac
bens. s partes duasauctor ipse i uasi interpun fere sin : rimo, dicit, persuasum mihi est, si est terra
i, checrem interloculorem iterum introducendo. in c"li medio rounda, nihil ei opus esse vel aere, ve!
62 RGU ,06RU
alia necessilale ejusmodi ul ne decidat , sed ad eam susti
nendam satis id esse, quod et coslum undique sibi ipsi
simillimum est omnino et terra undique aequilibris. os
autem habitamus in terrae cavitatibus, in uas aqua, ne
bulae aeroue confluunt, ubi, uidquid est sordidum, sub
8edit, exesa, corrupta, impura sunt omnia. lia vero terra,
purissima ac ea demum vera ierra, in puro jacet corlo,
pulchritudine mira praedita ; ibi vero derum est sedes,
sol, luna, astra, qualia revera sunt, ibi cernuntur, l
mines a morbis ceterisque infirmitatibus et animorum
vitiis immunes, iidemque beatissimi ibi degunt. Superne
aulem despicientibus talis videlur terrae illius facies, ua
les sunt pilae ex coriis duodecim contextae (id. Rc.
d imaeum, , 222, 12 sq.). os autem per errorem pu
tamus in terra! superficie nos habitare, perinde ac si quis
in medio profundo pelagi habitans putaret se in superficie
maris habitare el solem ceteraque astra per aquam con,
spiciens mare ipsum esse c-lum existimaret. Sunt anlem
loca circa terram mulla, partim uidem profundiora alque
patentiora guam in guo nos habitamus, partim vero
profundiora guidem, sed hiatum angustiorem duae lia
bent quam nostra haec habel regio. Unus aliquis ex his
errae hiatibus quam maxmus pergue universam terram
trajectus est Tartarus. In hunc omnia influunt lumina ac
rursus efiluunt, nec solum aquarum cum calidarum,
tum (rigidarum, sed eliam ignis, multi uoue lululenti
humoris, partim uidem purioris, partim coenosioris,
hoc perpetuo elementorum discursu perpetua rerum
generatio efficiur, c. LV-L11. - Jam mortuorum
ui in vita quodammodo tenuisse medium comeriuntur,
in paludem perveniunt cherusiam, ibique purganur
uas danles iujuriarum, quas quisque perpetravit, et
absolvuntur, et, pro merito quisque, benefactorum prae
mia reportant. Scelerati insanabiles in artarum detru
duntur, unde nunquam egrediuntur. Qui autem sanabilia
quidem peccata sed ingentia commiserunt, hi in Tartarum
quidem necesse es ut cadant, ibi vero per annum
commorati a luctu ejiciuntur, homicidae uidem per
Cocytum, parentum vero percussores per Pyriphlegelon
tem : delati vero ad paludem cherusiam appellant ibi
alii eos quos necaverunt, alii quosinjuria affecerunt, eosque
supplicant, ut se permittant egredi in paludem, et si
iumpetraverunt, egrediuntur finemque malorum accipiunt,
sin minus, referuntur in arlarum. Qui antem pie prae
celeris vixisse comperiunlur, hi sunt ii, gui ex his locis
tanquam e carcere liberati ad alliora transcendunt puram
que supra terram habitant regionem. Inter hos uicum
e satis per philosophiam purgali sunt, absque corpori
bus reliquum tempus vivunt et habitationes his etiam
pulchriores nanciscuntur, C. L.
V. Jam ua de immortalitate dispuit Socrates
ucusque, eremplo probaturus est mortem summa
critate, summ nim consnti obeundo. orum
ero, ui hic aderant, pro su quisue indole i se
eri, t hac occasion, ualenus Socratic philosophia
sit inbus, pate/ial. rimo Criton Socralem interrogat
de filiis, quomodo erga eos sibi agendum sit, et de ipso,
uomodo sepeliri se velit, scilicet familigrissime SiS
Socrate, sed sententias ejus minus assecuus t cfr.
, 46, 11 s.; 49, 7 s., 91, 26 sq , 92, 19 sqq., 44 sqq.)
c, LV. xinde mulietibus liberisque qui adveneranl di
missis undecivirum famulus nuntiat lempus adesse ad ve.
nenum bibendum, et carnifex jussus a Socrate poculum af.
fert. mborum autem animos quamvis rudes magnitudo
tamen Socratis et clementia vimcit. Venerio hausto amici
quidem lacrimas nondum relinere possunt, Phaedo caput
velat et se deplorat, pollodorus immoderata lamenta
tione omnium animos frangit, Socratis non frangit. Qui
uidem mortem appropinquantem sentiens, Crito,
lixit et haec vox ejus extrema fuit, sculapio gallum de
bemus, jam omnibus ta malis liberatum se esse
his verbis significans, c. L-LV.
DRus, , 698 sqq.
DLoc , Rso, Dsos etc.
Quod Diogenes jam Laertius (, 38) el lympiodo
rus (Vit. Plat.) tradiderunt, inter recentioris is
interpretes primus dit Schleiermacher, curissime
autem nuper defendit C. R. Volquardsen * : scilice
dialogum hunc primum lalone conscriptum esse.
Quam opinionem el ipsa dialogi forma tueri dur
el sallem non repellere. Quamquam enim scenicus
apparatus htc est plurimus, colloquii imitatio dra
matica lam religiose serur, t me minim quidern
narratiuncul dmisceatur, qu in re rotagoras,
Charmides, Lsis etc., differunt. Disputatio ips, quum
de dialectica fere tola sit, dialectical rationis tam
parum habet, ul inler lalonis dialogos nullus inenia
tur, i in dicendi genere rhetoricum colorem juenili
petulanti miatum magis referat. d hocaccedit, guod
Socratica orationes duar, ua htc legunlur, mazim
er parte, non solum uod d oces, sed eliam uod
ad senten/ias pertinet, imitationibus consant cum
ualium , tum eteriorum scriplorum : qua uid"
imi/ationes, uid sib elint, er argumenlo patefiet.
rgumentum ipsum u intelligamus, personarum,
u htc colluuntur, mores primum perspectos ha
beamus necesse es. ua dua fantum sun/ , Socrates
el hardrus. De Socrate jam seniore (, 698, 22 sqq.)
oc solum dicemus, uod hc non, t in liis dialogis,
singularis aliqu Socratis ingenii species describitur,
sed permultis de moribus ejus observationibus,
ec inter se, nec cum dialogi fine, necessilate aliq
conjuncla sunt, efficiur, t Socratis imago omni er
parte htc absoluatur, id ro in singulis persequ
ongum est (cfr. Volquardsen, l. c. p. 196 sqq.) ec
omnino necessarium, cum tolus fere dialogus nihil
liud sibi propon, uam u Socra/em philosophun
more philosophico et dialectica fantum cre de
onstret, ut omnes aquales el, re marine pol
eban, rhetorica facultle longe post se relinucret,
omnino a ceterorum hujus aetats studiis liberalibus
elut (, 735, 48) differre.
thenienses hujus rtatis reprasent Phardrus, in
cujus moribus describendis diutius immoremur n
cesse est. Juvenis adhuc (, 705, 1 sq., 734, 2), ryxi
machi medici junioris amicus (, 724, 3 sq ), dives ille
(, 698, 23) nec illiberalis (, 737, 11), paratus videlur ma
gham pecuniae vim impendere eloquentiae, ulpote ua
eralem eruditionem marime perlinere purur,
perdiscendae (, 704, 21 s. 40 sqq.). ollis lem c
sit, a matutino tempore domisedet, cumque jam deambu
landi gratia domo abit, ab cumeno persuasus non in
palaestra et gymnasiis deambulat, sed in viis et extra ur
bem, uod minus nolesum cumenus censel (, 698, 2
s. 25 sqq.). n igitur sub asso sole, sicuti referes
]
henienses, sed in promiscua umbra nutritus, procula
laboribus siccisque sudoribus, muliebri et delicalo victu
educatus (, 707, 10 sqq.), locum amnum sub dio petit,
ubi in umbra el molli herba recumbat (, 699, 31 sqq.),
usque dum refrixeri (, 709, 11). Jam ua ex re maxime
nominem cognoscas, in ambulando librum secum portat,
neque eum poeticum, sed rhetoricum orationum, quales
unc in scholis fieri soleban, paradigma rularun
* latons haedrus. rste Schrift latons. iel 1862.
 L R)SS.
rtificits refertum, ud de vilio agit contra naturam,
sed thenis lunc satis perulg.
omo scilicet leis, facile judicium saum permulat
(1, 720, 36 sq., 733, 4 sq., 726, t sqq., 703, 57 sqq.).
ua cum letate conjuncta est hilarilas uadam,
uam el ipsius nomen erprimit (, 710, 34), nec non
seqnities aliqua et tardilas ingenii (, , 709, 35,
734, 3, 720, 45 sqq.), natori porro ffectio quadam,
ua facil, ut amalorias orationes pra celeris am
plectur, et cui subinde lluditur (, 703, 35, 699,
16; 704, 24 sq.). Quam quidem affectionem, ecedente
rhetorico uodam furore ui facile uacis lepide dic
dmirafur, in causa esse dicit Socrales, ut ipse duodue
ita afticiatur (1, 703, 26 sqq.) et ut in altera oratione poe
licis uti verbis cogatur.
Fur ille rhetoricus magnam partem e theatro
pro/lurit, cujus mores omnia tune sie publica sie
pri institu inserant ( cf. , 721, 17 sq.) et
/hardro cum alias tum in declamnd oratione
serntur (, 703, 24 sqq.).
Sophisrum porro cum si! discipulus, rus/icilate
orum no omnino caret (, 728, 48 sqq., 703, 51 s.;
698, 17), uamquam, quod molestum () habeant,
non ignorat (, 704, 45 S.). od ad mores al/inet,
Socrate sal/em est in ferior, sed i, magnitudinem
nimi ejus admiretur (, 735, 7 sq.). non est
bsonum, uod in legenda dem Lsiaca ora/ione
pudore non fficitur, monitus autem delictum suum
confitetur (, 709, 36). psius ero senten/iam accurate
erprimit his erbis : Cjns enim gratia, ut ita dicam,
vivat nispiam nisi hujusmodi voluptatum, uas capimus
er colluiis et inquisitionibus de bene dicendi et scri
endi ar/e P non enim illarum gratia, quas dolor neces
sario antecedit, alioduin voluptas minimc provenit, uod
omnes paene voluplates corporis habent : quare serviles
non injuria sunt appellatae (1, 721, 43 sqq., cfr. , 735, 7
sq.). od eliam in causa est, cur conersalur cum
Socrate et Ls, uos omni modo ad orationes ha
bendas compellit (, 705, 1 s., 709, 18; 710, 24),
cum bene sciat, libenter illos hoc facturos (, 698, 39;
704, 46 sqq.).
c porro Phardrus cum Lsia el Socrale commune
abet, uod horum uterque republica omnino abstinet,
sias rhetorica (, 698, 1 s. 35 s.; 720, 39 sq.),
dialecica Socrates (, 727, 20 sq.) totus ddictus.
ac ero re ab iis prorsus differt, uod certum si
i finem nondum proposuit, sed, idiotarum more
(, 698 29 sq.) omnia uae illustrationem ali
n el obleelationem //erre dentur, iler
degustat. rorimo empore inter philosophiam et rhe
toricam incertus fluctuail : uare dialogi finis hic
esse perhibelur, ut Phaedrus necnon ipse Lysias (, 720,
29 sq.) ad philosophiam convertantur : cum hoc potius
sib proponal, ul omnem juenulenn theniensem eo
r .
e hardro enim el ipse l ider desperasse.
rdorem eius, uo rhelorican amplerus est, nati
de/icit indoles illa, sine qua per/ectus quis philoso
phus el orator omnino Jieri neuit. Judicii eapers,
quentiam dipiscendi causa orationem sie para
digma potius rhetoricum secundum artis theoriam
compositun perdiscil (, 698, 16 sq.). ua ratione
qui rhetorica lunc studebant, nulla fere adhibi in.
dustria, sed munera iis, qui periti habebantur, offe
rendo artem adepturos se arbitrabantur (, 727, 27 s.).
non inconcinne hoc gratissimum sibi fore hae
drus significat, si Lysiacam artem auro acquirere posset
(, 698, 29 s.). atura nempe indole opus esse, di-
63
ino porro aff!u uodam, doctrina denique et erer
citlione continua (, 729, 43 sq., 725, 10 s., 731,
11 sqq.), eum omnino latel.
n omnibus igitur Jornam solam spectat, solam
dat. Quod ad rem tinel, judicium ejus non solum
non erudium, sed i est perersum, u rhetoricun
paradigma Lsiacum Sapphus, nacreontis, ero
doli, liorum ctorum marime illustrium operibus
prafer, dibusque immodicis, uod pertine!
d sententias el dispositionem, efferat (, 703, 38
Sqq.).
Cufus opinionem postquam Socrates orationibus
suis labefacti, et inquisitione instituta prorsus re
fui, Socratis erplicatiomes et definitiones diale
cticas el omnino non assequitur (, 721, 7 sq.;
723, 30 sq.), inertia quadam impedius uan Socrates
etiam erprob ei (, 721, 51 sqq.).
aden hac inertia in causa est, cur, ratiocinatione
neglec, d memoriam polius confuqit, ua fan/un
let, ut non solum permulla poetarum fragmen,
sed rhelorum ue que sophisfarum pracep
sstemata amplissima perdidicerit (, 727, 42 s.),
ec non res minutissimas (1, 728, 28). Sed erudiio
hac neue cert uadam conlinetur ratione, neue
ipsi Phardro, ub opus esset, sub mnu est (, 731, 38
S.; 722, 32 sq., 733, 41 sqq ). Quod lem marime
in eo luperandum , elouentiam acuirere conalur
non solum orationes longas sine doctrin iendo e/
imitando, sed scriptas etiam oraliones ediscendo e/
commemorando. Charlaceam a talem diceres ingruisse.
Laborios hacc Sedulis non scientim nec memorinn,
immo obliionem in animis discentium ingenerat. Cum
enim multa absque doctrina perlegerint, mullarum rerum
periti videnlur, cum vulgo ignari sint et consuetudine
quoque molestiores, ulpote qui non scientia ipsa sint pra
dili, sed opinione scientia subornati (, 733, 41 s7) .
arc es eruditio illa insipida, m affeclans ha
drus non, rum erum si! aliquid nnon, sed, uisnam
direrit et ub direri, in primis quarit (, 704, 5 sqq.;
733, 51 sq.). Quamuam ineplam hanc esse auctori
latis obserantiam, Phardrus ipse infiias ire non potes
(, 734, 8 s., 730, 20 sq.).
d ertremum pielatis e erq deos jacluram
feci, id uod cl inde palel, uod locum, D rithia
rap fuerit, ignor, uamuan uotidie fere ad
lissum obambulat (, 699, 35 s7.). eque mirum hoc
ideri poles! reputanti genuinum sensum illum, u
mthorum eritatem poeticam religiosa mente perce
perat, Jam dudun nuisse e! in locum ejus sapien
iam recenlem successisse, ua physicis ralionibus
eos e plicare conur (, 699, 45 sqq., 733, 53 s). De
ua sapientia uid judcandum sit, incertus adhuc
h drus Socrate primo, uan sil rusic ue
sterilis, docetur (, 699, 45 sqq.). rgo pietatis spe
ciem relinuil el Socrate praeunle preces fuci (1, 720,
36 sqq., 737, 3 sq.), sed lde serius in eo non est,
uare nec eretur per derisionem jurejurando uod
Socraticum appellan i (, 705, 11).
n uibus omnibus non hadri magis quan totius
alalis mores descripsit iisque contraria Socratica
philosophia lineamen compart. ccasionem pra
bet Lsia oratio. Friuola enim mon amantis laudi,
uam Phaedrus admiralur, amoris philosophi laudem
opponit, ui idem non solum omnis felicitatis caus
est homini, sed et omnis sapientiac, dialectica prar
serlin inquisitionis, u er demum nititur scient
ue eloquentia rhetoricis illis artificiis, quibus
cdiscendis hardrus operam dat, longe differen/es.
64 U D.00 RU
ogus igitur totus dividitur in duas parles,
primam, ua Lsiaca oratione errorsa in duabus
Socratis orationibus erempla affert primum orationis,
uod d formam solum pertinet, recte dispositar,
deinde orationis non forma solum sed et sententiis
recle adornata ; in bus orationibus definitio rec,
oriq ue finis amoris crponuntur : alteram, ua
dialecticam era eloquentia naturam demonstral
ue i Socratis simul eremplo docet, philosophur
morem era elouentia esse auctrem. ltera pars
iterum bfariam diuiditur, uum de dicendo et de .
scribendo simulatim qatu. tum dialoqum intro
ductio pracedit morum descriptionem eorum, u
colluunur, continens. pisodium intercedit inter
primam et alteram partem, episodia ali singulis
subjuncta sunt orationibus. pilogus demum dialoqum
concludit, cujus itaque dispositio hacc eri :
. RODUC.
. s R.
. Lsiac . phiam confugiendum es, ua neque poeticam m
. pisodium.
. Socratis oratio prim.
V. pisodium.
V. Socris orio /er.
. SDU.
. R8 LR.
. De recte dicendo.
. De recte scribendo.
. LoGUs.
RCUU.
. Robuc. haedrus a Socrate, qui in via, sed
intra nrbem etiam, eum offendit, Quonam et unde:
interrogatus, Lysia , inquit, uem in picratis domo
orychia a matutino tempore audivi amatorium sermonem
pronuntiantem ; nunc vero cumeni praeceptis obsecutus
ambulandi gratia extra urbem pergo. Socrates comita
urum se dicit illum eumque hortatur, ut orationem illam
sibi repetat. haedrus, gaudio perfusus, quod aliquem in
venerit, cui orationem memoria retentam recitare possit,
primo uidem modestum simulat, uasi viv, uae Lysias
composuit, ut illo dignum sit, possit commemorare,
vel saltem sententias solum, verba non possit, sed a
Socrate facile perspectus ob simulationem hanc lepidissime
perstringitur, cumqne jam peroraturus sit, stende ,
Socrates inquit, prius uid in sinistra habeas sub pallio,
suspicor enim te librum ipsum habere. d si sic est, ita
cogita, me quidem te magni facere, attamen praesente
Lysia me tibi auditorem apud quem te exerceas praebere
non est consilium . haedrus igitur, Spe me dejecisti,
inquit; sed ubivis sedeamus et legamus. Ilissum trans
gressi in umbra platani altissimae recumbunt. Regionis
spectus rio modo eos fficit : Phaedrus amnitatem
loci, altae platani umbram, mollem herbam, ventum mo
dicum animadvertit et jucundum censet nudis pedibus
propter ripam rivuli ingredi pedesque aqua frigida irrigare.
Divinus ille //tus, quo poeta eteres natura mi
rc spicientes corripiebntur, nihil ad eum, sed
aquula pura et nitida puellarum ludis apla rithyiae raptum
ei in memoriam revocat atque efficit, ut uaestionem pro
ponat, utrum vera putanda sit haec fabula an non. I
Socrati occasionem prabet declarand, uomodo et
ipse erga mythos se habeat et quid de sophistarum expli
cationibus judicet. Vera enim , inquit, si non cre
derem, ut sapientes faciunt, absurdus (er horum sen
fenf) non essem : ego antem, ironice addit, ju
cunda quidem haec (sophistarum de mythis commen,
exislimo, sed curiosi nimium et anxii, nec porro fortunati
viri, utpote cui in explicanda fabularum farragine absur
dilates multas evenire necesse sit : quae si quis, rustica
quadam sapientia utens, ad convenientem sensum singula
velit lraducere, nimio otio indigeret. ihi vero ad baec
otium non est ob eam causam, guia nondum queo secundum
Delphicum praeceptum me ipsum cognoscere. Ridiculum
igitur puto, cum mea ignorem, aliena perscrutari velle.
Quare his dimissis atque existimationi, uam de his paulo
ante narrabam, fide adhibita, non hacc sed me ipsum
considero, utrum (id uod Jam uastionem spect de
more et de origine ejus in humana anima) ego sim
bestia aliqua Typhone furiosior et multiplicior, sive man
suetius quoddam et simplicius animal divinae cujusdam
nee caligine obrutae (, luditur oc ) sortis
natura particeps Quam dialogt pralusionem brefer
i comprehendamus licet : sophistica illa et arbi
ri mthica traditionis interpretatio, ua e natu
" uadam philosophia redund, firm uiden
eri nihil habet, uare ad ethicam polius philoso
horum criem obscur, eque natium natura
sensum animis erimit, id quod statim perpulchr
regionis descriptione probat Socrates, prasntius
nihil id genus antiquitas nobis reliquit. s c
imitatio hac Sapphica poesis (Volquardsen, l. c. p. 13
sqq. cfr. , 704, 8), uam animos auditorum pra parare
oluit ad moris audiendas laudes Sapphicis
coloribus ezorns.
hadrus solus, amatorius ille, amatorium afflalun
hunc minime sensit, sed cum Socrates his erbis :
ptime quasi hospitem me deduxisti, perorasset,
Vero, inqui, ineptissimus guidem videris :
hospiti enim cuidam deducto, non incolae similis es; ita
neque fines nostros transisse unquam neque extra mnia
ipse egressus mihi videris (attamen paulo ante ,
rea situm optime noerat) . Cu celebratum illud
dictum respondet Socrates : gri enim et arbores nihil
docere me possunt, sed homines qui in urbe versantur
(id uod de Socrate historico erum erat, de l
nico lem illo, u descriptionem perpulchram illan
modo reciit, omnino rum non est, sed ironice
uodammodo dicum). t age jam orationem Lysiacam
legas , , 698-700, 4 (c. -V).
. RS R.
. LsC . rationem hanc genuinan ne
ue lalone hoc loco, fictam esse, cum eteres tra
diderunt, tum er ipsis latonis erbis (, 698, 37;
699, 11 sqq ; 700, 42, 703, 29, 710, 9 sqq., 720, 36 sq.;
725, 27 s., 726, 19 sqq.), necnon er compositione
rhetorica et e dicendi genere (Volquardsen, . c. p. 57
sq.) manifesum est. Qu in oratione Lsias sib pro
posui puerorum anorem impudicum oppugnare,
cujus loco norem generosum el amiciliam commen
dat. Sed hoc ipsum Sicelicorum oratorum, Gergia,
oli, ista , mpedoclis more, argute atque lepide
expressit ita dicens, non amanti magis quam amanti
gratificandum esse. Finxit autem e pulchris quendam hac
oratine sollicitatum a mon amante (, 698, 16 sqq.).
in oratione ulgarem de amore sequitur opinionem,
de ilitibus el de damnis, uae afferat, disse
rens. oc igitur in sententiis ecogitandis prasertin
spect, ne, ab utilitate erorsus, eorum, ua huc
pertinen, liquid omttat (, 703, 23 s7.; 52 sq.),
uod em tinet d oces et ad dispositionem,
rtis praceptis satisfact (, 703, 38 s ). Sed totan
 . D)SS. 65

anc commentationem non orationem esse, sed epi ab amicis increpantur, uasi turpe quiddam sit amor,
stoln oratoriam, nonnulli inde concluserun, ui deinde mone/ur puer, inter plures non amautes opti
erordium ejus i incipi, t d pracedenti li, mum deligendum esse, , 703, 11-24.
ua desunt, referre sese deatur. t hoc ipsum usi Conclusio tandem his erbis comprehens : go
um eral in orationibus, uarum gumentum, sive jam dicta sufficere arbitror. Siquid autem desideras quod
ccusio hac, sie rogat eral, ntequam or! censes omissum esse, interroga, o mon dissimilis es
bebatur, legisolebat : aduod argumentum orationis conclusionibus, uas in nonnullis Lsia orationibus
erin de erordium sese refere. rgumentum fem, offendimus (cfr. ad. ratosth., adv. frument., ad.
uod hic nte orationem lectum esse Jingitur, non ancleon.), 1, 703, 244.
ud est quam hoc : non amanti magis quam amanti . 1.1s D LsC R JUDICIU. anc ora
gratificandum esse. tionem immodice admiralus Phaedrus cum interrogasset :
Ratines pracipua, uibus non anans proposium onne mirifice oratio hacc et ceteris rebus et verbis com.
suum tuetur, damna, ua proveniant ab anante, posita est" Socrates ironice primum : mmo divine,
utilitatibus, ua prenian non amnte, semper respondet, atque in ea legenda uum te gestientem vide
opponens, hac fere sunt : rem, ipse quoue obstupui et lecum una bacchatus sum,
a. matores, cupiditate desinente, beneficiorum in mor auem , Phaedro iterum rogante : Dic per Jovem
amasium collatorum s.epe p"nitel; ni mon amant, cum pulasne quenquam Grecorum de eadem re plura atque
omnia ante perpenderint, mec occaccati sint cupiditale, majora dicere posse? Laudandus quidem, Socrates
(S collatorum beneficiorum poenitere nunquam po sero jam (non ironice, ul Susemihlius pula1, . c. ,
test. p. 217 ) qens reponi, est scriptor, uia dilucide et
b. ccedit quod am3lores, quam male res suas admi rotunde et accurate singula verba tornavit. d vero ne Ly
nistrarint, secum reputantes, gratiam amasiis se jam re siam uidem ipsum sulficere existimare pulabam. ro
tulisse sibi persuadent, od cum non cadat in eos, gui feclo, od ad sententias allinet, mihi visus est bis e
amore non sunt capti, cumque hi nihil habeant, uod ex ter eadem repetivisse, quasi deesset ei copia eadem de re
amatore in se redundasse incommodi dicant, promtisemper multa dicendi, vel quia hoc nihil curavit; ac mihi visus est
sunt ad facienda, uaecunque rogantur. Juveuiliter exsultare, ostentans, uod posset eandem rem ali.
c. orro si amalores maxima et diuturna caritate erga ter el aliter dicendo utrue modo luculenter dicere. od
amatos devinctos se dicunt, hoc vel inde falsum esse co cum Phaedrus ei minime concederet, sed quae fuerint in
gnoscitur, quia posteriores semper amatos prioribus ante re de uibus commode dici posset, eorum nihil praetermis
ponunt. sum esse affirmaret, d ego, Socrates pergit, neam.
d. tqui omnino quanam ratione decet tale uid illi plius confiteri possim, prisci sapientesque viri el mulieres
edere, qui ipse agrotare magis et insanire se confi (nacreon mempe, Sappho, alii) in causa sunt, ui de
etur guam sapere" his (ama/oriis rebus) meliora edixerunt atque scripse
e. amantibus, qui pauci sunt, eligere optimum li runt. oc auteun inde conjecto, guia plenum mihi sentio
bique acceptissimum difficile, in mon amantibus, guorum pectus aliorum non deteriorum, quae, cum ex me ipso
magnus est numerus, quem amicilia existimes dignum, nihil tale cognoverim , oportet me instar vasis alicunde
reperire facilius. .. --- ex aliorm fontibus hausisse. Quibus erbis har
f. Jam si legem constitutam et intamiam vereris, aman lri leilatem persringi, u primum quodque rhe
tibus sese tradere minime securum est, quia nec ipsi facile ricum commentum recentioris afis ln dmira
abstinent, uln gloriantes omnibus praedicent, guod no ione amplecti/ur, u e/erum scriplorum opera
frustra invigilarint, et necessario a multis observantur : omnino oblisc".
Contra qui mon amant, et ipsi se continent nec eorum .d addi Socrates : Sed iterum ob rusticitatem
familiaritas a quodam reprehenditur. meam et quomodo et a quibus perceperim, oblilus sum,
g. Jam si discordia superventura metus e invaserit, lerum hardrum spectat, u anam uandam erudi
non injuria amatores magis timebis. ulta enim illos of. ionem //ec! (cfr. , 704, 5). orro rogatus a hadro,
endun. uare ab aliorum quoque familiaritate arcent, ut quae praestantiora his habere se profiletur undecunque
non amanles aliorum minime invident amiciliae. petila, promat saltem, primum uidem : micissi
h. ccedit ad hacc, uod amantium plurimi prius corpus mus, ai, es et revera aureus ( hadri naloriam
cupiunt quam mores noverint, ita ut dubium sit, an //eutionem alludens), o Phaedre, si me dicere putas
exstincta cupidilate in amicitia permaneant, non aman .ysiam omnino aberrasse. Verbi causa uantum attinet
tibus autem, prius eliam amici erant, consentaneum ad id, de quo sermo habetur, putasne aliquem probare
nn ex beneficiis minui amiciliam. volentem non amanti magis quam amanti gratificandum
i. Quin etiam melior evadet, ui mon amanti, uam qui esse, nisi probaverit, mon amantem prudentem esse,
amanti praebuerit aures , amanles enim amati dicta et amanlem vero insanum, et illum uidem laudaverit, hunc
facta praeter id uod optimum est, laudibus efferunt, viluperaverit, ua sane cssR sunt, alia deindt uae
partim quia verentur, ne eum offendant, partim uia ob dical liabirum. Sed existimo hacc talia sinenda et scri.
amoris ardorem in judicando falluntur, ita ut fortunati, ptoribus ignoscenda esse neque talium, sed
quae laetitia digna non sunt, laudent, infortunati, guae Dtsos esse laudandam, at illorum, sU
aliis molesta non sunt, Iristia putent. n amans autem cSSR DFICULR VUUR, non Dsos
8emper placidum se praebebit. solum, sed 1 etiam laudandam pu.
k Si quis autem dicat, non posse firmam nisi amore Quibus rerbis, uid sibi proposuerit lato in prin
amictiam masci, amoris exemplo, qui inter parentes et et allera oratione Socratica componenda, monemur,
liberos existit, eum refutabis. scilicet u in prima dispositionem solum, in alter
. si iis, qui cupiditale ardent, gratificandum esse inentionem quoue Lsca orationis corrigeret. Sed
maxime, conveniret non timos homines, sed pauperrimos landem, rgente hardro, ad orationem pro/aren
Juvare, 1, 700, 4-702, 53. dam cingitur Socrates, uanquam non nisi obvolu
Sequir recapiulatio, , 702, 35-703, 11. capite aitse dicturum esse, ut quam celerrime transeurrat
1 perorione hoc primum //ertur, uod amantes sermonem nec ad lhaedrum respicieus ob pudorem impe
L . 5
66 RGU DGRU
diatur. Qua, uid sib elint, infra debimus, , 703, crat, sed certo ordine disposi et omissis, qua de non
21-705, 23. mante direr Lsias. ertinen em :
a. d animum, , 706, 35-707, 6.
. Soc s oR. b. ad corpus, , 707, 7-21.
c. ad possessionem, , 707, 21-36.
d. d olup/em el molestiam polius, uan ffe
rationis parles har sun ! : rat, , 707, 37-708, 13. -

1. rordium : inoc usarum odarum sum e. ad infidelitatem amatoris, cujus fuq epice de
imiur, ua lequntur ' , scribitur, 1, 708, 14-34.
, usus es 5. Recapiulatio, , 708, 34-39.
mologicus, qui ad illam pertinet, . 6. eroratio, uam similitudo concludi secundum
705, 24-29. (Volquardsen, l. c. 9 sq.). oli lem ersu gnomologico erpressa, 1, 708,
2. rrafio : ral adolescentulus formosus, cui 40-43.
multi cum essent amatores, ex eorum numero unus, calli
dior ceteris, cum nihilo quam ceteri minus eum amare, V. Los p R oR JUDIcU.
non amare se simulaus, non amanti potius quam amanti
esse gratificandum his verbis ei studuit persuadere etc. uum dicendi finem Socrates fecisset, tui,
arratto hac fabularum dictionem imi non hoc hardrus inqui , pulabam dimidium solum disputatio
significare ult, uasi Lsias ipse ritiosum puerorum nis transactum esse, et restare lantundem de non amante
ren commendari. Quanquam enim oces uardam dicendum. Cu Socrates, on animadvertisti,
mbigua et rheloricus orationis color suspicionen respondet, versus heroicos me jam, non dithyrambos
hane tueri denur, Lsias revera nihil aliud feei, amplius camere, duamvis in vituperando mea versetur
m amoris liosi loco anicitiam commendare, i oratio o Quodsi laudare alterum pergam, uid facturum
! in his acquisim illam opinionem optim foc. me putas" nnon sentis a nymphis (scilice uae nim
ricem sequr (C/r., , 705, 52 s.). Sed opinio, parti prasunt ralione eaperti) me manifesto afIlari
scientia deficiente, er lafonis judicio cupiditale male is erbis dicendi genus rhetoricum et ampullalun
cel pras , , 705, 29-34. uper, uo usus est in oratone modo dic. Quod
3. Definitio, cum ratine cur si necessari : n uidem dicendi genus haud sallem scientia respon
omni re, de jua consuliur, a rei definitione ordiendum de, sed or illi cs, uam sequitur in op
vel nnino aberrasse necesse est. Sed plerosque latet, pugnand cupiditate, non aliter ac Lsias fccerat.
quia nesciunt rei substantiam. anquam scientes igitnr in Sed in hoc Socratis oratio Lsiac prastat , u ar
disquisitionis principio non inter se conveniunt, proceden umenta omnia ad cerlam refert de/initionem, unde
tes vero, duod par est, consequuntur, ut nec sibi, nec certum quoque ordinem recipiunt. Jam quum pergit :
aliis consentanea lonantur. Quid igitur amor sit, et Quare summatim dico, tot bona inesse alleri (h. e. non
quam vim habeat, primo definiendum est. mor omnis amanti), quot mala in altero (amante) enumeravimus,
est cupiditas quaedam , sed etiam qui non amant, pulchra his erbis significat de eo, u cupidilatem amaloriann
cupiunt. Ut igitur, uo amans a non amante discernatur, opinione acquisi refrenal, et cujus laudem Lsias
intelligamus, scire oportet, esse duas in unoquoque no su oratione ddider, nihil omnino dici posse ,
strum ideas dominantes, alteram insilam nobis voluptatum u opinio ips ratine erpers nihil aliud efficit,
cupiditatem, alteram vero acquisitam opinionem optimi nisi quod cupiditatem , uominus im suam erce,
afectatricem ( ). impedi ue ita absentiam malorum cupiditate
ae pugnant inter se nonnunquam, consentiunt inter prenientium ehibel. Quare laus Lsca non potest
dum , uando opinio ad id quod optimum est, ratione non esse na , immo, lice escio clore, ig.
ducit et superal, temperantia () exsurgit, yera laus non nisi amori rione fulto coneni , de
uando vero cupiditas absque ratine ad voluptates trahit uo Socratis oratio alter gi.
nobisque imperat, imperium hoc libido () vocatur, biturus enim Socrates quum a Phaedro retinerelur,
cujus mulla sunt genera, interque ea etiam, de quo qua unc rursus, inquit, videris mihi in causa fuisse, ut
rimus, amor. am cupiditas absque ratine qute superat aliqua a me oratio habeatur. bituro enim daemonium et
opinionem ad recta lendentem, lataque ad voluptatem solium mihi fieri signum factum est. Clare igituriam
forma, et a cognalis cupiditatibus ad corporis formam, intelligo delictum meum. e enim commovit jam antea
vehementer corrborata pervincit et superat, ab ipso ro dum loquebar, et quodammodo verebar, ne cum forte
bore () (amor) appellata est, , 705, 34 secundum Ibycum apud deos deliquerim , apud homines
700, 23. gloriam consequar (ua quidem non solum d ipsius
uod el ipsa hac etmologia significatur, ea scili orationem modo habitam, sed d lofum dicendi g
cel, modo dicta sunt, non d amoren on s rhetoricum func temporis sium pertinent).
cum, sed ad ulgarem illum pertinere, ualem Dirum enim, stultum et impium sermonem et tu attulisti
multitudo necnon hardrus eum esse estimnt, hoc et me dicere compulisti. mor enim, cum aut deus aut
disertis cris jam erprimil Socrates, se psum i in divinum uiddam sit, malum utique nn est : at sermo
ferpellns : Vider mihi divinum quiddam passus nes utriusque nostrum de illo, guasi malum es8et, habiti
fuisse , uare si forte saepius nymphis procedente sermone sunt. tqui eorum stultitia valde lepida, ui cum nihil
corripior, ne mireris : ea certe qua modo canebamus, a sinceri verique contineant (s uidem in amoris depra
dithyrambis non multum distant, sed horun equidem tu uperatione amoris ipsius natura minime per
auctor e8 : u: omni d , sententias non minus specta er), gloriantur tamen, tanquam plurimum
m ad.forman dihyrambcan referenda denur valeant, si homunculis nonnullis deceptis approbentur.
Lsoa orationisjejunilati et luciditati oppositam, , ihi igitur Stesichori exemplum secuto expiatione vel
706, 24-34. palinodia opus est, uam aperto capite reddere conabor,
4. rgumen, uibus monstratur, uid detriment non ut supra ob verecundiam velato. tenim si genero
ffer r, eadem fere sunt, uibus Lsias usus sus aliquis vir et modestus, uae in moris viluperatio
 LC 1 DSS. 67

nem adduximus, audiisset, annon audire arbitraretur in ejus quandam describere, humanae et brevioris. Simili
navibus educatos (/heniensium scilicel multiudinem), tudo em hac, uam habui armenide (d. .
qui liberalem aliquem amorem nunquam inspexerint : d c. v. 1-17), talis fere es : nimus similis esto concretae
uem describendum ian ccingi Socrates, , 708, (ui nimi partes non omnino inter se discreta sunt)
46-710, 33. potentia alati currus et aurigae. Deorum equi et aurigae
omnes boni sunt et e bonis oriundi, aliorum vero per
V. LRSC S oR. mixti. uriga, ui nobis imperat ( scilicet), bigas
moderatur; equorum alter bonus est ( scilice u
raclusione quadam usus priorem sermouem dici itur), alter contrarius
haedri ( = hilaris) ythocle ( = fa (), uo fit ut recte currum hunc regere sit dif
mosus) geniti yrrhinusii (, ludi d ficile. ua vero ratine mortale et immortale ani
Veneri sacram) (uisse, sequentem vero Stesichori mal appellatum sit, el unde mali labem contra.rerit
( = u choros constiui, derum scilicet) animus, hinc perspicietur : omnis animus totius inani
uphemi ( = qui lingua fet, bon onlina mati curam gerit, totumque percurrit c-lum, alias vide
edit, sermones malos ) Himeraei ( alludi licet alias sortitus species, quandiu perfectus est et alatus,
d , orium //ectum) esse, hac rione n sublimis incedit ac (um gubermat mundum, alis vero
ram sermonum inter se differentem significans. amissis ferlur, uoad solidum corpus arellenderit, in
Ser.).onis parles ha sun : quo Sedem figens corpusque terrenum maclus, animal to
1. ordium. morem ob id maxime viuperavimus, um vocatur, animus simul corpusque compactum et
quod insaniae nobis genus, omnisque insania malum vide quidem mortale animal cognominatur, immortale autem
batur. uaedam furoris genera divina prorsus et optima (qualia Sidera esse fingeban) ex nulla ratine conclusa
sunt : fatidicus furor, porro qui expiationibus et propitia ( ) ita dicilur, sed fingimus solum.
tionibus praeest, poeticus denique [uror. Qui autem abs Sed per quam causam alae abjiciantur decidantue, jam
ue (urore prudentia fretus ad poesim accedit, inanis ipse dicendum. Qua! sequunur de prayeristenia animi,
uidem et ejus poesis prae illa, quae ex furore procedit, de ejus migratione el casu, .rimnn parten peti
evanescit. Quod idem Jere indcre olui , dentur e mpedocle (cfr. l. c. v. 1-7. 8. 11. 12. 23.
et o (opinio) derindo, cum. 31. 420. 421. 387-391). mnino in lolo hoc mho
icinium () gurali conjectione () scribendo mpedocle ideur ante oculos habuisse
praestantius perfectiusque sit, sicu /uror pras/anior (cfr. Volquardsen, l. c. p. 260, 4) : aturalis ala vis est,
opinione humana, , 710, 33-711, 26. grave in sublime tollere, ubi derum habitat genus (h. .
2. arrationis loco, uid demonstrandum sil, erpo la facultalem reprasenn nim d ideas purassese
mit : is enim praemissis mon amplius, sicut in superiori lollendi). Divinum autem, pulchrum, sapiens, bonum
sermone, affirmabimus prudentem potius quam concita et quidquid tale dici potest (uas ideas postea denomi
um amicum esse deligendum, nec in utilitatem amantis nil l, uamuam hc in hardro significatio hac
et amati amorem a diis injici, immo nobis nunc oslen ocis nondum apparel), et ejusmodi rebus alitur
dendum est contra infelicilatem maximam hujusmodi et augetur alarum natura et vis, turpibus contra ac malis
furorem a diis esse datum. Quod ut demonstremus, de perditur. agnus ille in c-lo dux Jupiter curru alalo
animi natura guardam sunt praemitlenda, ul, quem locum primus incedit, gubermans omnia et curans; hunc sequltur
amor oblineat in animo, perspiciaur, , 711, 27-39. deorum daemonumque (h. e. animorum humanoru)
(Quod addit, demonstrationem hanc contentiosis () exercitus per undecim parles ordinatus. Permanet autem
incredibilem (ore, hac oce signific sophiss qui non Vesta (h. e. terra ua secundum Platonicam astrono
nisi qua manibus tangere possen, esse concedean, miam imo mundi loco immo s) in derum aede
cfr. 1, 185, 18 sqq. sola : reliquorum derum quicunque in duodecim (deo
3. Demonsrio sie probatio tem habet defini rum omericrum) numero censentur, suae quisque
ionem noris quam in eordio subindiceral solum. functioni praeest. ulta igitur l' ataque spectacula dis.
Dividitur in duas partes, ua inter se distinguuntur cursusque R c.lum existunt, uibus derum genus
is eris : ' intendit, suum guisque munus obiens ( h. e. tdearum
(, 714, 49 sq.). prim parte de aternarum estigia el hoc in mundo aspectabili
pso animo et de praeistenia ejus, in altera auten mul eastan, uibus dii prasunt). Sequitur aulem
de nore giur. qui semper vult et potest, invidia a divino choro procul
De immortalite animi pc uardam pracedun abest (contra ac ulgo fereur). Cum vero ad con
planis harc eris capressa : animus omnis est immor vivium vadunt, reliqui non sine molestia, gravante eos et
talis , uod enim semper movetur et a se ipso movetur, ad terram deprimente equo malo, cui aurigarum equus non
mortalitatis est expers, quod contra movetur ab alio, bene instructus erat (h. e. cujus ratio cupidiem non
cum finem motus habeat, vivere etiam desinit; movens refrenerat). Qui autem animi immortales (h. e. di
porro se ipsum cum motus omnis Sit fons et principium, aspectabiles ) vocantur, cum ad summum pervenerint,
principii autem nulla sit origo, interius pariter ac ortus extra progressi in coeli dorso consistunt, et Coeli motu cir
non est capax, ita u uod se ipsum movet, animi cumacti, uae sunt extra c"lum, inluentur.
videatur substantia et ratio esse (quae omnia arme ocus hic superc-lestis uid significel, Plato, Par
nide mutuatus esse detur lato, cfr. arm. ed. ar enidem (l. c. . 36. 43. 53-56. 40) iterum imilatus,
sten, v. 58-60, 62-78), , 711, 39-712, 9. disertis jam erplic erbis : essentia enim vere exi
io cm, cur 5ueni mythica forma epresse stens, sed coloris et figura" expers et duae tangi non po
rit, duple ideur esse, uia poeticis erbis opus era test (quam Pythagorei
d hadro persuadendum (, 720 sqq.), et qu hc ppellabant, d. Stobaci cl. phys. , p. 488), ab
jam non de ntmi essenti iur, sed de forma, in animi auriga, i. e. mente sol , conspicitur, circa quam
parel, ua aecuralam et dialecticam erpositio verae scientiac genus est, uod hunc locum superclestem
em non.facile admiunt, el, lato dicit, divinae obtinet. Dei igitur cogitatio Intellectu et immaculata
penitus prolixaeque narrationis forent, similitudinem vero scientia nutrita, cogitatio uoque omnis animi, uicunque
5.
68 ( U DIALOGORUM
convenientem sibi conditionem suscepturus est, intuita
per lempus id quod revera est, contenta verilatis contem
platione nutritur et gaudet, donec circulo in idem circum
ferentia referat. In hoc autem circuitu conspicit ipsam
justitiam, temperantiam (u ea, ua ad ethicam phi
losophiam per/inent, metaphsicis connectar ), scien
tiam, non qualem hic habemus in alio aliam, sed illam
quae in co quod est ens vere scientia esl. His nutritus
animus subiens rursus intra mundum domum reverlitur,
ubi auriga ad praesepe sistens equos ambrosia et neclare
pascit.
aec derum est vita. Ceterorum vero animorum alius
optime deum secutus extulit in superc-lestem locum au
igre caput, sed perturbatus ab equis vix ea quae vere
sunt intuelur : alins vero modo caput extulit, modo sub
misit, ob equorum aulem contumaciam verum partim
vidit quidem, partim non vidit. Ceteri vero animi omnes
quidem superiorem locum alteclantes sequuntur, arigere
autem caput cum nequeant, submersi una circumferun
tur, calcantes sese invicem alque incumbentes, alius alii
praeire contendens. nmultus igitur el certamen et sudor
fit extremus ( in/ hac nostra), ubi quidem aurigarum
vitio multi claudcant, multi pennas amiltunt, ommes ex
pertes ejus quod vere est intuendi discedunt, post disces
sum vero alimento ntuntur opinabili (h. e. illa in his hoc prasertim desideratur, uod Plato, ,
). st autem lex fatorum ( , sit caus mali, haud salis erplanare lebat, modo
scilicet u ecuratam erplicationem non dmirti!)
haec : quicunque animus veri aliquid conspexerit, is
usque ad circuitum alium est mali expers, qui si semper
aliquam attigerit veri partem, semper ab omni malo im
munis erit , uicunque contra animus veri nihil conspexe
rit, et casu aliquo usus, repletus oblivione et pravitate
gravetur, gravatus autem pennas confregerit in terramque
reciderit, eum prohibet lex in prima generatione aliquam
bestia formam subire (qua in re /hagoreorum
doctrina abhorret lato), sed jubet eum, gui plu
rima viderit, in genituram viri, philosophus qui fiet
aut pulchritudinis cupidns aut musicus atue amatorius,
eum vero, ui secundo loco, in regem legitimum aut bel
licosum virum et imperandi peritum discedere, tertio in
gubernatorem reipublicae ant rei familiaris dispensatorem
vel quaestuarium, uarto in laboriosum aut gymnasticum
aut circa medelam curamque corporis versaturum, uinto
in eos ui vates futuri sunt aut circa mysteria uaedam,
sexto poeta congruet vel alius quis eorum ui n imitatione
versantur, spplimo artifex vel agricola, octavo sophisla
ant demagogus, nono tyrannicus. In hac enumeratione
priores classes quatuor eorum sunt qui ratine usi ali
uid eri affec/ant, sequentes quatuor ut furorem
quendam ratinis earpertem el opinionem solam se
uuntur, ultimus est tyrannus, cupiditli tous ascri
ptus. orum omnium uicunque juste vilam egerit,
sortem postea nanciscitur meliorem, ui ver injuste,
deteriorem, , 712, 9-714, 19.
n idem enim unde profectus est cujusque animus, an
nis decem millibus non - revettitur (decem sacer erat
numerus thagoreis). am alas ante lhoc spatium
non recuperat, praeter illius animum, ui philosophatus
est sine dolo vel una cum sapientiac sludio pueros ama
vit. i uidem tertio ambitu mille annorum, si ter hanc
ipsam deinceps elegerint vitam, sic recuperatis alis post
tria millia annorum abeunt. Celeri vero animi primae
vitae finem consecuti judicantur, judicali autem alii sub
terram in Judicii locum abeuntes ueritas illic poenas sus
tinent (secundum popularem traditionem ), alii in coeli
UD locum (in sideribus enim eos collocare non
pouit, pote gua in superioribus diina esse direrit
cum diis circum/erri ) per judicium sublevati ita
degunt, ut dignum est ea vita quam in hominis figura
vixerunt. illesimo anno ambo redeuntes ad electionem
secundae vitae deligunt singuli eam quam velint. ic et
in bestiae vitam humanus animus transil et ex beslia rur
sus in hominem guandoque prius fuerit hominis. am
ui nunquam veritatem inspexerit , in hanc figuram ve
nire non poterit, , 714, 19-35.
minis enim essentia hacc est, posse eum ex multis
procedentem sensibus in unum ratiocinatione conceptum
( notionem scilicet eractam sie idean) pervenire.
aec autem ( idea conceptio) est recordatio ()
illorum quae olim animus vidit noster cum deo una pro
cedens et ad id quod vere est caput emergens (unde ap
paret prarezistentiam lafone non mthico solum
sensu sed reuera usurpatam esse). Quapropler sola
philosophi cogitatio merito recuperat alas : nam illis sem
per quantum fieri potest memoria inhaeret, uibus deus
inhaeret vere divinus (uibus crbis, nec minus iis uar
sequuntur, popularem carpit superstitionem ). ali
bus commentationibus usus perfectis mysteriis imbuilur
solusque revera perfectus evadit. b humanis autem stu
diis segregatus divinoque inharens carpitur a multitudine
uasi extra se positus, sed eum (Socratem scilicet )
divino numine plenum esse multitudo ignorat. Ce/erum
equo malo, modo riga obliioni et negligentia, modo
casui alicui eam tribuens, , 714, 35-48.
otus igitur sermo ui huc pervenit, de quarto genere
est furoris, i. e. de amore, quo uando quis visa hlc
pulchritudine, verae illius reminiscens, alas recipit et si
nul receptis evolare nititur, cum vero id facere nequeat,
lanquam avis superna suspiciens et interiora contemmens,
arguilur quasi furore correplus, quippe hac divina aliena
tio omnium alienationum optima atque ex optimis fit et
habenti et illi qui particeps fit ejus, et qui hoc tenelur
furore, cum amet pulchra, amator vocatur : qua defini
tio est philosophi amoris, de quo ullerius sermo erit.
mnes enim ea quae vera sunt, intuiti sunt, sed paucis
solum eorum, ae ibi viderunt, satis memoriae superest.
i vero quando hlc similitudinem aliquam eorum quae
illic sunt, intuentur, obstupescunt; uae tamen haec sit
affectio, ignorant. Sed justitiae uidem, temperantiac,
aliarum animi virtulum, splendorem nullum in imaginibus,
quae hic sunt, cernimus, sed per obscura instrumenta
vix et perpauci ad eorum imagines accedentes ejus uod
repraesentatur genus adspiciunt, Pulchritudinem autem
et tune licebat videre nitidam, quando cum beato ille
clro felicem visionem secuti cum Jove quidem nos
( philosophi), alii vero cum alio quodam derum vide
runt et initiati sunt sacris (qua mysteriis assimilat,
erbi gralia derum simulacra
guae in mysteriis specntur,
Ds comparando necnon uLcRoRUM coRPoRIBUs), et
hic eam per sensuum nostrorum acerrimum percipimus,
ita ut pulchritndo maxime omnium et perspicua sit et ama
bilis. Qui vero non nuper his mysteriis initiati aut jam
depravati sunt, haud celeriter huc illinc ad ipsam pulchri.
tudinem excitanur similitudinem htc quandam ejus asp
Cientes, uare pecudum instar, nulla ejus veneratione
tacti, corporis modo voluptatem inde quaerunt. Recens
autem initiatus quive aliquando ( in derum choro) est
plurima Contemplatus, aspecta pulchriori forma, primo
quidem horret, deinde suspiciens tanquam deum colit,
intuitum vero eum velut ex horrore permutatio, sudor et
ardor insolitus occupat : quam quidem amatori fe
clus descriptionem Sapph mutuatus est Plato (cfr.
Schneidewin, Del. , 2, Volquardsen, I. C
 .C RD DSS. 69

p. 255), ua sequuntur d mpedocleam doctrinan regiur, alter vero RRoc Socius el coc!
pertinent omnia, similitudinem autem aliquam hujus ( , cfr. , 706, 4 sq.). ec minus
fecus referunt, sed neque accuralam, neque sine poetica es descriptio pugnae imler malum equum sive
ronia usurpatam, id quod el ipse Plato per etmolo cupiditatem et bonum equum ralioni obedientem. ul
giam, uam addi (--, de chro enim aspec, auriga simul reminiscitur pulchritudi
dictus est), non obscure significal. ndejam ude de nis quam cum temperantia vidit in casto fundamento
non amante supra dic sunt, erprobrans, Itaque collocatam. Reminiscentia hacc cupiditalem in primo
nunquam , pergil, amator ab amato sponte discedit, congressu superat, sed posuam disce8serunt , equorum
neque quemquam pluris facit, sed matres, fratres, ami alter quidem propter verecundiam admirationemque su.
cosque omnes oblivioni tradit, ac dissipato per incuriam dore um animum madefacit, alter autem indignatione
patrimonio minime commovetur, justa vero et honesta conviciatur aurigam equumque conjunctum. ugna ig.
( scilicet full), uibus antea gloriari so, (ur redintegratur, usque eo, dum cupiditalis equus man
ebat, omnia penitus aspernatur, Quan comparationem suefactus jam aurigae oblemperal providentiae, adeo ut
iberalis et illiberalis noris eerbius eliam erpri tunc contingat amatoris animum jam cum reverentia et
mi, ersus duos e omericis reconditis carminibus metu amasium sequi, , 717, 42-718, 47.
citando, uos cun lde petulan/es sint nec admodum uo tempore amor jam mutuus fil. Lice! enim
concinni metri, ad philosophicm significationem e aliis conviciantibus amantem primo rejecerit amatus, tan
primendam lepide deloruet, haud sine irrisione qua dem vero procedente tempore aetas et naturae debitus
dam hujusmodi poematum, , 714, 48-716, 49. ordo eum, ut admittat amaulem, inducunt. Unde mu
ostquam amatorium affectun generatim descripsi, uus amor existit. nimadvertens enim necessariorum
d species ejus distinquendas descendit. Cum enim, omnium aliorum benevolentiam, si cum amico divinitus
ca Graecorum opinione, singuli dii singulis prasin afflalo conferatur, nullius esse momenti, amantem admi.
officiis, eorum, his fungun/ur, suum quisque rari jam c pit. c si illis diutius immorelur, tunc
deum, cum quo in praeeristenfi chorum egit, hc uo (mpedocleis ilerum imaginibus hic u/iur Pl)
ue honorans atque imitans quantum potest vivit, uoad luxus illius fons, quam Jupiter Gany medis amore
permanet incorruptus, atque amorem uoque pulchrorum captus vocavit, ui in amanlem uberrimus influxit, par
ex suo guisque deligit more , el tanquam deus ille sibi lim in eum infusus est, partim ex eo veluti aer aut echo a
sit, quasi statuam fabricat et exornat, ut honoraturus et levibus solidisque repulsa per oculos in amali animum
celebraturus. Jovis igitur cultores ( philosophi) eum redundat, eumque anlore implet. Unde pugn illa in/er
8ibi amandum uaerunt, cujus Jovialis sit animus. Qui duos equos redintegratur. unc enim amatus fere ut
ounque vero Junonem secuti sunt, regium uaerunt, ar. amator, uamvis moderatius, cupit videre, tangere, os
is praeterea et pollinis et derum cujusque cultores culari, considere, alque in ipsa familiaritale paratus est
singuli deos 5uos imitantes eodem modo aflectum natura pro viribus amatoris desiderio obtemperare, quamquam
adolescenlem esse cupiunt. Quae uiden par/ilio cum bonus equus simul et auriga cum pudore et ratine his
illa noem animorum generum, uam supra proposui adversantur, , 718, 47-719, 40.
(1,714, 5 sq.), minime uadr , cum illic hoc solum Jam, sicu ( hac oratio specimen est
spectet, uatenus singuli anim rtute et scienti (, 725, 53), in mth uoque hujus
participent, hc autem singulorum distingu mu. fine, tamuam per circulum rediens ad erordium
ner et o/fic, uibus omnibus liberalis amor reertiur, uum pergit : Quare si secundum rectam
desse potest : hoc solum ulraque partitio commune vitae institutionem et pllilosophiae studia meliores cogita
abet, guod philosophus amor non nisi Jois sec. tionis partes vincant, ut has sequantur amatores, beatam
ribus tribuiur. Quod uidem amoris 9enus, cum atque concordem praesentem vilam agunt, sui ipsorum
er omni si per:/ectissimum, curafe describit, domini alque modesti, ea parte subjecta, cui anima vi
uomodo in philosophi animo ac i se manifeste. tium imerat, ea coutra liberata, cui virtus. In hujus autem
Dici enim (1, 717, 10-24) : Jovis igitur cultores, vitae fine recuperatis alis levefacti, trium certaminum vere
uando amatum sibi similem invenerunt, si non prius lympicorum unum pervicerunt (/r. , 714, 23). uodsi
quod exoplant (scientiam scilicet philosophicam ) in tetriorem vitam philosophiae expertem, aliouin honoris
gressi [uerint studio suo, tunc contendunt admodum di studiosam (fr. , 716, 50-717, 41) secuti sunt, facile in
scuntque undecunque aliquid possunt, et ipsi investigant temperati eorum equi ineautos animos invadunt, ita ut
( ). Summa ig tur attentione nentis aciem in desiderii expletione deinde jam verseutur : hac tamen
in dei sui naturam erigentes, et per memoriam ( idearun idcirco raro utuntur, uia non omnis in hoc consentit
scilicet innalarum) illum attingentes, divinitate alllan animi cogitatio. mici ergo et isti, licet minus quam illi
ur atque ex eo mores et studia, uatenus homini licet dei superiores, tum fervente amore tum restincto degunt, in
participem fieri, capiunt. Quoniam vero horum omnium tae vero fine non alati uidem, sed pennas emittere cu
(studiorum ) causas referunt in amatum ( uo primum pientes pramium amatorii furoris non parvum reportant,
impulsum cceperan), dilectione ardentius accendun. claram vitam agentes, dum una pergunt simulque alas
ur, et si ab Jove hauriant baccharum more, in amati emiltunt , , 719, 40-720, 14.
auimum transfundentes suo de uoad possunt simillimum 4. Recapiulationis loco d priores duas oriones
eddunt, , 716, 49-717, 41. respiciens dici : ot igitur ac talia, o puer, tamque
Cujus amoris historiam enarrare jam greditur. divina amatoris tibi amicilia confere1. jus aulem ui non
ouounodo enim capiaur amasius, primum quari/ur, amat familiaritas, temperantiae mortali conjuncta , morta
occasione tripartitio ill mi ierum d hibelur libusque et exilibus ministeriis dedita, illiberalitatem illam
ua si bon u rtus el mali prtas, erponi qnae vulgo virtus hahetur, in sodalis sui animo generabit
r. Desrip ips, ua sequitur, equorum, poetica efficietque ut novem annorum millia circa terram et sub
cs et peti rodic fabula de ercule ad triium terram demens pererret , , 720, 15-21.
( /r. enoph. em. , 1, 21 s.). onus equus ap, 5. n peroratione Pindarum ( , v. 115, 116, th.
nellur oNoRIs cupidus, R 1. UDoRus, , 96) imitatus preces facit ad morem, ut et sibi in
s amicus, ui cohortatione sola Rque posterum benignus propitiusque sit et Lysiam, disputa
 70 RGU DLGR U
tionis hujus auctrem, ab rhetoricis sermonibus ad philo
sophiam, uemadmodum frater ejus olemarchus versus
est, convertat, ut et Phaedrus ejus amator haud amplius
ut nunc modo huc, modo illuc se transferat, sed simpli
citer secundum amorem cum sapientiac studio vitam insti
uat, , 720, 21-35.
. SODIUM IR R .R C mancipia uaedam ad se illuc divertisse . occasione
R.
Sicut initio dirimus, dialogus hic pugnam sii
proponi describendam philosophia contra rhetoricam,
fi. e. Socra/is contr is sua mores e studi. n sarum nomin et quo ordine sese ercipian, nimad
prim dialogi parte Socrati opponitur hadrus, h. e.
rhetoricus amor ero amori philosopho, u dem,
secundum perbum pectus facit disertum , L
siacam et omnino rhetoricm eloquentiam longe su
perat. mor lem hic spectat ideas boni, pulchri,
eri etc., quas in loco superclesti consperit. dea
porro pertinent d definiendi artem Socraticam, u
confinetur arte secundum species dividendi rursusque
colligendi, guarque in universum ppellatur ars dia
ectica. Jam cum ad eloquentiam non dicendi solum
facultas, sed inentio uoue et dispositio sententia
rum, ua definitione pendent, referenda sint, prae
cep rhetorica comparentur necesse est cum dialectica
rte, id uod fit in ltera dialogi parte. In episodio
tem ad alteram hanc partem i transiur, ulsimul,
uid in sequentibus inquirendum sit, paucis signifi
cefr.
hardrus enim non solum Socratis precibus assen
tifur, ejus sermonem superiore longe pulchriorem fuisse
pradicans, sed : taque jam vereor , ddi, ne Ly
sias mihi humilis videatur, si forte velit huic sermoni alium
apponere. tqui nuper eum qudam eorum qui rempu
blicam administrant, hoc ipso nomine vituperavit, ora
tionum scriptorem eum appellans. Fortasse igitur ob am
pitionem a scribendo abstinebit . Socrates respondet
neque Lysiam tam meticulosum esse, neque eos, ui
rempublicam administrant, a scribendo omnino abstinere,
immo in conscribendis et posteritati relinquendis decretis
publicis maximos spiritus sumere, i t hac ratine inter
eos et orationum scriptores nihil fere inlersit. Quin
si oralor uispiam aut rex eam mactus est facultatem, ul
quemadmodum Lycurgus immortalis in civitate scriptor
habri possit, summa jam hac laus habelur. Quare
ipsum quidem scribere [urpe non esse videtur, sed illud
solum, non bene, sed turpiter et male et loqui et scribere.
uaenam autem sit et bene et non bene scribendi ratio,
in al/era dialogi parte uaerendum erit, non Lysia solum,
sed omnibus gui seu de publicis sive de privatis rebus aut
carmine aut oratine soluta scripserunt, necnon hujus
temporis oratoribus (, 723, 30 s.) in examen adductis.
ratine Pluto dialecticam artem in judicio sistit,
quod laturus est de omnibus fere lite, is gracis usue
d suam atem perulgatis.
Primo auten, cur eloquentia magn si /acienda et
uomodo d philosophiam se habeat, erponitur. Cum
enim Socrates rogasset, num quaestio haec de bene et non
bene scribendi ratine instituenda sit, Cujus enim gratia ,
Phaedrus respondet, vivat uispiam nisi hujusmodi vo
nplatum? mnes enim corporis voluptates serviles non
injuria sunt appellalae, utpole uas dolor fere necessario
antecedit . Quibus erbis et moilities picurea, ). d uod ita demonstrat, rhetoricam primo
dicm, hadri significatur, et hoc practere, el er
opulari opinione bene loquendi et colluendi artem
"" studio dignam esse : quam prima dialog pars
ocuit in philosopho amore se oriam, aller em
rs fontem eam e originem esse docebit omnis
"""" gue sincera eloquentiac. re Socrates :
Immo, inqui/, eque oluplatis solum causa col
louendum est, sed hoc reputandum : si cicada super
caput nostrum canentes viderent nos uemadmodum ple
rosque meridie non disputantes, sed dormilantes, ab ipsis
ob 1s DEsID (hardrum fere obdorninem
persringit) delinites, merito deriderent, existimantes
rrep, hadri nimum erperge faciendi cs my
thum affert de cicadis, cujus usarum studiosum virum
ignarum esse dici non decere. Quo in mytho et u
ertamus necesse es. erpsichore prima choris praesidet,
cujus nomen et Stesichori nomini et derum choris
lludi. Qua sequilur, rato, amatoriis rebus praeside,
1 t, ea Platonis opinione, sicut in nacreonte et
Sapph0, oria ars et ars lyrica issime inter
se conjunntur. Quarum pari par alterum respondet
Calliopae (h. e. ua habet pulchram ocem) et Uraniae
(cfr. ), guae prae ceteris usis circa
c-lum (i. e. divinam scientiam sive philosophiam)
atue sermones tam divinos quam humanos versantur.
ratine relatio inter philosophiam et eloquentiam
mnifestfur, rue cm simul refertur d amo
rem et in universum d musicm artem. e compa
ratio quidem inter cicadas et collcutores negligenda
idetur, Socratem scilicet, u diendi orationes
oluptate deo delinitur, t cibi potusque pane
obliviscatur necessifalesque corporis eru, ui tan
dem, sicu cicadar, human negoti d deos trajici
(cfr. , 681, 21 sq.), et Phardrum, gu /henienses
Jiujus atatis reprasentat, orionum is uoue aman
tissimus, sed qui mec malas orationes a bonis distin
9ui neue locilatem ab eloguentia, 1, 720, 35
722, 28.
. RS .R
de loquendi arle agi primum, deinde de scribendi
r/e.
. D R LoDr. Rhelorica hujus temporis
summa erat le, uam Phardrus affert : non esse fu
turo oratori necessarium, uae revera justa sunt discere,
sed uaejudicantium multitudini visura sint, neque revera
bona aut honesta, sed quae sic sint visura; ex his enim
potius quam ex veritate posse persuadere. t ridiculum
esset , Socra/es inqui, si tibi suaderem, hostes te
equo expugnaturum, utrique vero equum ignoraremus,
sed ego tantum de le scirem, uod Phaedrus equum putat
esse illud animal, uod ex domesticis aures maximas
habet. Jam vero quando orator boni malique ignarus ci
vitati similiter affeclae suadeat, non oratione quidem in
asini laudem tanquam equus sit composita, sed de malo
tanquam bono, omnino gravem et inimicum se praeslet,
, 722, 29-723, 9.
Quare ne auctores uidem legis illius rhetoricae hoc
sensisse videntur, sed hoc potius, percepta jam veritate
rheloricam arlem adhibendam esse, sine qua si quis res
noverit, nihilo magis persuadendi vim tenebit. t , So
crates inuit, o veram dicendi artem, qua veritatem
non attingat, neque esse aliquam neque unquam fore, ve!
Laco videt. Immo usus aliquis hic est sine arte (
de/intendo artem esse, qua animum allicial ()
per sermones, non in judiciis solum ceterisque publicis
ctibus, verum etiam in privatis congressibus, eandem
de magnis quibusque rebus et parvis. ic cum Phaedrus
circa judicia solum et conciones arlem versari putaret,
umquidartes oratorias, Socrates inquit , quas estor
 LC R)SS. ; 1

(Gorgias) et Ulysses (hrasmachus ? heodorus ) ad 8ed habeat media atque extrema sibi invicem et toli con
lium otio utentes conscripseruut, solas, alamedis (eno venientia.
nis leata) autem audisti nunquam ! is dictis non Reliquae vero orationes erant contrariae, altera siquidem
modo nominibus sophislarum alludit qui tom fere amanti, allera non amanti obsequendum asseverabat. De
Graeciam peragabantur, sed fortasse efiam eorum finitionem autem amoris ita instituebant, ut furoris duas
mbitioni, gua artem suam ab omero tradim 9 species ponerent, alteram ab humanis morbis, alteram
antur. Sicut enim , pergit, secundum illorum ex alienatione divina provenientem, divini autem partes
pracceptain judiciis et in concionibus, qui arte id agunt, quatuor, uorum artum amalorium furorem Veneri et
efficiunt, ut eadem iistlem modo jusla, modo injnsta, mori omnium optimum tribuimus Qua scquuntur :
modo bona, modo contraria videantur, ita enonem uoue ac nescio duomodo, dum amoris affectum per imagines
artificio suo efficere solitum accepimus, ut eadem audien quasdam effingeremus, veritatem forte aliquam attigimus,
tibus similia et dissimilia, unum et multa, manentia e forte etiam alio aberravimus at miscentes orationem non
fluentia viderentur. Facultas ergo contradictoria ( penitus improbabilem, fabulosum uendam mythum
) non in judiciis solum et concionibus, verum etiam composuimus, et quasi ludentes moren pulchrorum
in omnibus, uae dicuntur, una quaedam ars, si modo ars praesidem puerorum modeste et honeste laudavimus,
est, esse debet, gna uis poterit omnia omnibus et quae conjungenda sunt cum his : uemadmodum in modo
possunt et quibus possunt, similia mngere, et alio similia dictis, ui mor sit, definiverimus, sive bene sive male
isla occulente in lucem educere. Deceptio enim cum in id fecerimus : certe hinc disputatio nostra perspicuitatem
his qua parum differunt, facilius accidat, si paulatin trans habuit constansque sibi fuit (, 727, 1 sq. ). inc ap
ieris, latebis magis dum ad contrarium venies, uam si parel Platonem ipsum de mytho i judicasse : my
subito.transilieris. Quare uicumque decepturus est alium, thica uidem llegoricam tantum habere erilaten,
ipse minime decipiendus, eum oportet similitudinem dis neque definitiones ua hc occurrunt, accurata que
similitudinemque rerum exuisite dignoscere. Quod cum dialectica ralione niti, sed sermonis dispositionem
singulorum veritatis inscius praestare non possit, ne artifi !que disputandi methodum hinc, uantum potest,
ciose is quidem alium sensimque a vero in contrarium perfecs evasisse.
per similitudines aliquas in quavis re traducere, aut er Sed hoc in primis observandum esse ai, uo pacto a
orem hunc ipse vitare poterit. Quamobrem uicunque viuperatione amoris pr ad laudes diini amoris dis
veritatem ignorat et opinionibus duciur, dlcendi que pulatio transierit. Duas enim species disserendi esse,
facultatem ridiculam exhibebit et artis experlem (), uarum vis hlc maxime cluceat, primam quidem synthe
, 723, 9-724, 31. ticam, uum uis in unam ideam conspiciens passim
d uod jam probaturus est ezemplis usus oratio dispersa conducat, quo singula definiens manifestum
i s qua modo habita sunt, guarum duae ultimo loco reddat uotiescunque aliquid dicere instituit, uemad
dictae econtrario monstraverunt, compotem veritalis virum, modum in modo dictis quid amor sit, definitum est
dum verbis jocatur, in fraudem inducere posse auditores. alteram analyticam, uum uis rursus secundum spe.
ujs joci, pote a philosopho alieni, auctores dici cies articulatim pro rerum natura incidat, neque imperiti
esse loci hujus deos, cheloi nymphas et Panem ercurii coqui ritu ulla membra confringat, sed perinde faciat, ut
filium : fortasse eliam usarum prophetae super capita Superiores sermones [ecerunt, ui furoris unam quandam
nostra cantores munus hoc nobis inspiraverunt, ego enim communem speciem acceperunt, hanc aulem in partem
dicendi artem (deceptricem) habeo nullam. ominibus sinistram et partem dextram dividens prior quidem prio.
porro Lsia et Cephali hc i utilur, ut primum al rem iterum partiens sinistrum quendam morem invenit,
ludat d compositionis genus Lsiaca dissolutum, alter vero alteram partiens morem divinum hinc deprom.
alterum en d hoc, uod Lsite oratio capite ca psit. Ut autem uae sit ratio ua intercedit inter
reat (, 725, 29 sq., 726, 4). rodemio igilur orationis primam et alteram dialogi partem, accurate intelli
siacae lec, primum docet in aliis quidem rebus gatur, ujusmodi ego, Socrates pergi, divisiones
(concrelis scilice) idem sentire omnes, in aliis vero (h. collectionesque, Phaedre, et ipse amo, o et intelli
e. abstrctis) non idem, et in uibus ambigimus, ibi fa gendi et louendi sim compos : et si quem alium unum
cilius nos falli posse, et rhetoricam hic plurimum valere, et multa pro rerum natura perspicere posse arbitror, ejus
uare oportere eum, ni rhetoricam sit assecuturus, pri ego vestigia velut numinis cujusdam sequor, atque eos
mum haec via ac ratione discrevisse, et quae utriusque ui id facere possunt, rectene an contra cognominem,
speciei notae sint percepisse, deinde oportere eum non so deus novit, voco autem hactenus dialecticos. Dialectica
inscio ad singula venire, sed acute persentire, id de quo igitur nihil aliud est uam ac ratio, philoso
dicturus sit, utrius sit generis. Quod quidem Lysias de phus amor ad Jinem suum tendit, I, 724, 31-727, 27.
amore dicturus, qui ambigui est generis, tantum abfuit, Jam uid ab his (quae pertinen d dialecticm)
ut faceret (quanquam Woluardsen, l. c. . 68 s. recte alienum arte tamen, uam rhetoricam appellant, perc
monet, hoc in orationibus omnino fieri non solere), ut a piatur, uaeritur. numerantur igitur in libris de arte di
fine quodammodo eorum uae amalor amasio dixerit, ser cendi compositis et a sapientibus (, ironice) inventa
monem incipiat (quod sallem reprehendendum esset in pracep scilicet de partitionibus et de ornamentis
dissertatione de amore, in oratione, dirimus, repre orationis complura. Sicut aulem quitalia uaedam sci
endendum non est), uare reliqua quoque omnia temere ret corpori admovere, uibus calescat pro arbitrio et fri.
disjecta videntur, neque necessitate quadam conjuncta, geat, vonitum quoue rursusque expurgationes provo
sed videtur non ingenerose (ad dicendi genus pertinet) care, mesciret vero quibus, uando et uousque singula
uicquid incidit a scriptore dictum fuisse, nec per aliquam lhorum sint adhibenda, praecedentia quidem medicinae
scribendi necessitatem ( ) sic ea invi possideret, non medicinam, li d genus : sic ui artificia
cem disposuit. porteret aulem orationem omnem non illa et praecepla rhetorica scit, artem nidem antecedentia
ut idae inscriptionem compositam esse, in qua nihil in possidet rudimenta , artem vero non possidet, sed igno
terest, uam ejus partem primo vel ultimo loco ponas, sed scendum iis, mellifluus drastus (ntiphon) aut ericles
tanquam animal quoddam constitui, duod suum quoddam diceret, qui hac magni facientes rhetoricam invenisse se
kab.at corpus, uodque nec capite careat neqne pedibus, jactant, et ea docentes alios oratoriam arlem absolutam
"
72 RG U L U
se lradidisse censent, sngula vero islorum ad persuasio
nem disponere, totamque orationem contexere, ut non
nagnum opus, oportere discipulos suos propria indu
stria comparare, 1, 727, 27-729, 41.
Viri autem artem, gui revera oralor persuasorque sil,
quonam pacto et unde nobis vindicare possimus, jam er
onendum. nelur primum, sicuti in ceteris rebus, in
oratoria uoque arte opus esse naturac dotibus, doctrina
einde atque exercitatione, ex quibus si quid defuerit,
lac parte mancus eris. Qualis aulem doctrina adhibenda
sit, Pericles monstravil, qui ad ingenii acumen, naxa
orae usus familiaritate, contemplationem illam sublimium
n natura rerum adjunxit, sine qua magnae artes, mentis
sublimitas et vis efficax in quavis re perficienda nunquam
existere possunt. Quare medendi quoque artis atque dicendi
eadem ferme ratio es : in utraque enim partiri naturam
oportet, corporis quidem in una, in altera animi, sed ne
que animi meque corporis natura absque totius natura
sufficienter cognosci potest. Cum autem dicendi facultas
sit animum movere, futurum oratorem practer natura
lem sive uniersan philosophian, prasertim necesse
est, quot species animus habeal, quaeque singulis natura
lis et agendi et patiendi vis sit, cognoscere. is ila di.
stinctis, totidem sermonum species erunt animorum spe
ciebus ccommoda/ac, i ialectica et rhetorica!
partes omnino inter se congruant. orro oportet eum,
qui lia.c satis perspexerit, poslea in ipsis negotiis hacc
esse et lieri animadverteulem ipsa sensus facultate posse
complecti, alioquin mondum quisquam plus quam verba
sibi quondam a doctoribus tradita habet. is igilar in.
structus omnibus tune demum pulchre et perfecte hanc erit
artem consecutus, cum adea haec adjun xerit, ut opportuni
tatem loquendi tacentlique calleat, et usum abusumve
lbreviloquii, commiserationis, vellementiae acrioris, celera,
rumque partium orationis a praeceptoribus traditarum recle
cognoscal, antea vero nequaquam, 1, 729, 41-731, 38.
Jam parti huc disputationis finem impor,
num alia quadam ea, quae inventa est, brevior atque pla
nior via ad eloquentiam perducat, uarit. Repelitis igi
ur rhetorum praceptis de verisimili absque veritate se
quendo, et exemplo quodam ex isiae arte adlibito, quo
monstret, uam si futile nec nisi fuilibus rebus in
seriens hoc prarceptum, uod erojam supra refut:
rgo, concludi, nisi aliud quid de hac arte dixe
rit, iis, uae modo diximus, fidem prastabimus, quod
videlicel nisi auditorum uis ingenia moverit, alue res
ipsas in species suas discreverit, rursusque singula idea
una comprehenderit, nunquam dicendi artem uoad ho
mini licet, adipiscetur. Sed nec parorum causa, sicut
rhetores opinanur, am long studii moles subeunda
est, viri enim nobis sapientiores (hagorei scilicet)
virum sapientem aiunt non id meditari debere, ut conser
vis suis obsequatur (u faciunt rhetores, populi libidin
inservienles), sed ut dominis bonis alque ex bonis ob
temperet (erii scilicel et ideis diinis). Quanquam
si uis voluerit, et hacc (emolumenta eerna) pul
cherrime ex iis (dialecticis pracepis) deducentur, ,
731, 38-733, 9.
. D SC:D . -
ac uidem omnia de scribendi uoue arte
len. Quar uomodo differ dicendi arte, Socrates
docet gyp ho enarrato, guem Herodotum id semper munus immortale servare possunt : uibus
innius eur conscripsisse (cfr. Volquardsen, l. c.
p. 18 49 ) : heut, priscrum quidam derum, narratur
numeros primus, geometriam, astronomiam, talorum rur
sus alearutnque ludos et literas invenisse. Qui cum ad
hamum regem accessisset eique literas ostendisset, eas
tanquam memoria! et sapientia remedium el commen
dans, Immo contrarium, ille respondit, uam efficere
Valent, affirmasti. am illarum usus proper memoria!
negligentiam oblivionem in animo discentium pariet,
uippe qui exlernis literarum confisi monumentis res ip
sas intus animo non revolvent. Quamobrem non memo
riae, sed admonitionis remedium invenisti. Sapientiac
quoue opinionem potius quam veritatem discipulis tra
des : nam cum mulla absque doctrina perlegerint, multa
rum rerum periti videbuntur, cum vulgo iguari sint et
consuetudine quoque molestiores, utpote qui non sapien
tia ipsa sint praediti, sed opinione sapientia subornati.
Ulrun qpiorum ue superstitioni hoc loco illu.
dere olueri, uisummam sapientiam ac eritaten in
scriptis consistere putalant, incertum relinuimus.
! hardrus pse hoc codem morbo se laborare signi
Jical, uum re ips neglec sophistae in morem do
cum ctorilaten solum uaritans, Facile ,
Socrates, inuit, gyptios et alios cujusvis gentis
sermones facis. Cu Socrates, t , reponit, qui
in Jovis Dodonaei templo versantur, ex uercu sermones
primos fatidicos erupisse asserunt. Priscis igitur illis,
ulpole qui non ita ut vos recentiores sapientes (,
ironice) erant, satis erat ob eorum inscitiam rupes et
quercus audire, modo vera promerent : tu autem fortasse
interesse censes, quisnam cujasve sit ui dixerit.
nde cum Phaedrus, in re deliquerit, intel
lereri, uanam sin, in scripla oratione des
derentur, Socrates eaponere aggreditur. In scriptis
enim nihil inest pracler id, uod scienti res, quae in lite
ris significantur, in memoriam revocant. Ceterunn sicut
picturae opera tanquam viventia exstaut, si quid vero ro
gaveris, verecunde admodum silent, ila sermones uo
ue, si sciendi avidus ab iis dictorum aliquid sciscitabe
ris, idem semper et unum significant. orro omnis sermo
cum semel scriplus est, passim revolvilur aeque apud
intelligentes atque alios, inter os minime decet : neque
injuria affectus sibi ipse opem ferre potest. uorum nihil
accidit sermoui ui viva voce in animo discentis cun
scientia scribitur, uia sibi ipse auxiliari potest, intelli
gitque apud quos loduendum sit, apud quos tacendum.
uare sicuti sapiens agricola festi cujusdam diei gratia
semina uidem in donidis hortis sparget, at ubi serio
agens agriculturae studium adlibuerit, seret quidem ubi
convenit et satis putabit, si non octo dierum, sed octo
mensium intervallo satio ad fruges pervenerit, ita homo
quoque justorum, honeslorum, bonorulnque scientiam
possidens non in aqua studiose et atramento calamo inscri
bit orationes, quae succurrere sibi sermone nequeant et
veritalem sufficienler ostendere, sed hortos quidem lite
rarum (ipsius dialogos l signific) ludi causa
seret et scribet, si quando scribat,
SURoS D SC LV10S S
us Sc D R; ceteris vero homi
nibus ludos alios sequentibus et convivia horumque simi
lia celebrantibus, ille (lato iterum de se ipso loqui)
his omissis in sermonum obleclamentis vitam agel; at
multo in his praeclarius studium ejus (Socratem in pri
mis signific), ui arte dialectica utens animum mactus
idoneum sermones cum scientia plantat et seri, ui et
sibi ipsi et salori suo afierre opem possunt fructusve pro
ducunt el Semina reddunt, unde alii in moribus aliis nali
erbis dialogi summa comprehenditur, et quod ad
rem philosophum, et uod perline d eram
sinceram eloquentiam, , 733, 9 735, 19.
. CoNcLs es duple , prim ua ad rem , lera
 C RD DSS.

d personas pertinet. Repetitis enim, supr

dic eran de orationibus, uae vel arte vel sine arte Ls, , 398 sq.
scribantur, deinde de quaestione, honesumne an turpe
sit, orationes pronuntiare et scribere, hoc denique ad DLoc FoR, RSo, Disos. ue loco nec
di : urpe est scriptori, his de rebus (veri- tempore, uo habius si hic sermo, ne en bo uiden
tem) ( errorem ) ignorare, contra qui in ora descriptis, neue inroductione ull pramiss, collo
tione quacunque de re scripta ludum jocumque necessa uium , pole jam diulius inchoatum, statim in me
rium putat (h. e. delectandi polius quan docendi dias res nos trahit. reera de iisdem fere princi
caus scriptam esse), orationemque nullam unquam aut is agi ue Gorgics, u inscribilur, dialogus,
solutam a adstrictam numeris magno studio dignam uem uasi continuat et erpressis erbis in memoriam
scriptam esse aut dictam, earum instar, uae sine disquisi reoc (, 434, 15, , 435, 9). lluc enim Socratica
ione et doctrina (dialecticam methodum significat) ratione, quid nobis sit optimum, rum rlus n
persuadendi tantum gratia a rhapsodis recitari consuerunt, luplas, de/initum es; lic eadem uasio referur d
sed revera sermonum optimos commomendi scienles gratia dialecticm et d idearum docrinam Platonicm.
compositos fuisse , in sermonibus autem iis, qui docendi 1llic usque ad Jinem dialog musquam distinguur
discendique causa dicuntur ac vere in animo de justis, oluplas era falsa, bon mala, hc initio sin
honestis et bonis scribuntur, duntaxat perspicuitatem per Socralem sapientia causam contra hilebum up
(ectionemque inesse eosque solos studio dignos, sermones lis de/ensorem hucusque i egisse legimus, s
autem hujusmodi hlios suos legitimos esse vocandos, eum ter lteram omnino non admitat. hileus hc,
ante omnia qui ipsi inest, si inv ntus sit. deinde quicun sicu Callucles illic, homo rudis, philosophia erpers,
que ex hoc ilii et (ratres simul in aliis aliorum mentibus c upibus totus addictus, neque gunentatio
sicut decet nati sunt, is profecto aemulatione dignus est. nen ssequr Socratis, neue rationi obedienlem se
Quaretu Lysiae celerisque orationum scriptoribus dicas, prabel, inn in paucis, subinde colloquio ad
omero praeterea ceterisue poetis, Soloni postremo et miscet, prorsus indocilem se atque arrogantem ehi
si qui alii leges literis mandaverunt, h. e. omnibus omnis bel (, 398, 35 sq., 406, 31 sqq., 410, 41 sq.).
generis scriptoribus, si veritatis conscii talia composue rrogantia imperium uoddam erercel in acuales
runt possuntque sua in discussionem tracta defendere, suos, ui eadem, ipse, Sentiun! (, 401, 42 s.).
ac dicendo efficere, ut pra verbis scripla vilescant, non Vel uod appellatur pulcher (, 398, 18), libidini ejus
tique ab his quae calamo luserunt, sed ab illis potius lludur, usus pulchrorum illorum more collo
quae serio excogitaverunt, eos cognominandos esse, non uium, um bitrio suo non procederet, subi
sapientes uidem, quod soli Deo convenire videtur, phi bruperat. uc accedunt reprehensio, uam rotar
losophos vero vel simili aliquo cognomine : contra eum, chus ei in/ligi (, 398, 37 sq.), et irris, iden
qui nulla habet in se prastantiora iis uae composuit aut utilur in eum, e in coll plius ad hibeatur
conscripsit sursum dersumque relorquens diuturna emen erhorfans (, 401, 21 sqq.), scilicel ne raliocinationis
datione, jure poetam vel orationum legumque scriptorem conterturam perfun bet. onnunquan, ub sermo
cognominari. De socrate cm, /pole ui inter ju nem fine proposi errare putat, interponens se
enes , u hoc tempore rhetorica studebant, ercelle occasionem prabet hoc ipsum non fieri significandi
ret, i guratur : ajore ingenio mihi videtur esse (, 403, 12 sqq. 41 s.). mnino, uod d dispositio
quam ut cum orationibus Lysiae comparetur, praeterea ad nem attinet, plnissima est et sub oculos paene po
virtutem majre indole, ita ut minime mirum futurum si, scenico pparatu et aliusmodi digressionibus
sit, si, cum atale processerit, aut in hoc orationum prorsus omissis. anc eandem ob causam, scilice!
genere, cui nunc studet, tantum uantum pueris reli uo magis sententiarum contertus eluceat, morum
quis praestel omnibus, qui unquam orationes attigerunt, uoue descriptio solummodo adumbratur : collocu
aut si non contentus his fuerit, divino aliquo animi mo res Socratis ambo aliunde ignoti sunt, rolarchus
majora (philosophiam scilicet) concupiscat, inest enim llia filius diciur (, 404, 14), hilebi nomen for
natura philosophia in hujus viri mente quaedam. tasse fictum est, t jueniis./loris anorem si
pras/antissimos inter uales suos generosis gnificet.
sime saluns e d philosophiam capessendam or Disputatio d finem perduci possit, in hileb
ms d Jinem pergi. Sicu enim in fine prima dia locum rotarchus succedi, non is uidem lde eru
gi partis (1, 720, 21 sq.) morem imprecatus est, ditus, neque amore voluptatis ndicatus, sed
anatoriam artem Sib conseret, i hc preces nafura curiosus et s (, 399, 17 Sqq., 400, 30 sqq.,
faci d anem (ercurio natum ui elouentia pra. 407, 31 sq., 417, 12 sqq., 421, 5 Sqq., 422, 30 sq.), el
side ) omnesque hujus loc deos : Date mihi ut pul ui eandem affectuum mtionem inscius adhuc
cher intus efticiar, et quacunque extrinsecus habeo, illis, ue in/emperatam pra se fert, uorum perfectan
quae intrinsecus sunt, sint amica, divitem aulem sapien temperiem Socrates ipse repraesen et hoc in d
1em existimem ; lantum vero mihi sit auri, uantum nec logo erponere conatur. Discipulum diceres cum pra!
ferre nec ducere ueat alius nisi vir temperans. reces ceptore colloquentem. Quamquam rorchus, tpole
s hadri nomine /ieri in sequentibus declarat. Callna sophistarum./autoris Jilius, sophistarum cum
ceterum hoc eiam monenus necesse delur : er celerorum, tum Gorgia prasertin, quem ierat
onis opinione inter rhetoricam et philosophiam (, 434, 14 sq.), doctrina nonnihil imbuus ide/r.
urae rerum cognoscenda intentan, cu populares ristipp uoque sententias uasdam refert (,
i prasun, eandem intercedere necessitatem, ue 399, 17 sq. 46, 418, 41 sqq., 422, 23 sq.). Quod in caus
er dialecficam et Socraticam nimo cognoscendo deur esse, cur rionibus a Socrate allatis no
m/enm philosophin ethicm, quare nunc facile, omnino concedit, sed in fine eliam dialogi de infe
cr ertra muros dispulatio harc instituta sit, intelli rioribus uptis generibus ullerius collocu
2 inus , usque dialogus rece inscrib potera : . r esf.
(, 700, 33), , 735, 20 usque d Socrates ue artem suam coarguendi sive iro
/ingm.
niam suan hic perraro dhibet ( 1, 405, 44 sq., 410,
7 ! R U . RU
49 sq.; 422, 23 sqq., 404, 49 s., 413, 5), celera phi
losopho uolibet di//ert. ultuludo cliam audi
stare fingitur, Socrati aliorum et sapientia!
assentientium (1, 398, 2. 8 ; 399, 33), iorum Phile
et oluptati (, 401, 21. 43 sqq., 404, 21 Sqq. 27, 441,
15 sqq.).
Sicut Cratlus, qui inscribitur, dialogus, sermo hic
incipit duabus propositionibus contrariis, quas d
ter/iam true superiorem traducturus est. Di
dilur autem in partes oc. rima in parte uasio
contraria erponitur, scilicet utrum luplas an sa
pientia optimum si, n tertium polius uoddam
traque prastanfius ineniatur, uod earum partibus
fanquan elementis suis componatur. In aller igi
fur parte, num revera diversa oluptatis et sapientia
species statuenda sint, uarritur. Qua dem uar
s/io, in terti parte, ad lius patentem hanc tradu
citur, u Jiat, t unum sit mult , i ut ethic,
ual proposi es, uastio, ad totius dialectica ra
tionem referatur. Jam t , secundum dialectic
prrcep, recte diidi possint oluplas et sapienti,
summo aliquo principio, d quod in dividendo re
spiciatur, opus est. Quare in uarta parte erami
natur, num reera sie in oluptate, sie in sapien
tia, quod summum bonum efficiat, ineniatur.
Quod quum i non sit, in uinta parte, uod si
principium, d quod oluptas et sapientia pertineant,
erponitur. Quo inen, in serta parte ad olupta
tem , in septima d sapientiam in species dirimendas
ccedit, guas tandem species in ultima parte tan
nn elemen summi boni certo uodam ordine
componit.
RGu .
s .
luilebus, cujus nomen dialogus p se fert, ani
mantibus omnibus bonum esse voluptatem, delectationem,
celera hujus generis, dixerat, Socrates contra sapere,
intelligere, meminisse, et qua hisce cognata, opinionem
rectam verosque ratinis discursus meliora et potiora esse
nam Voluptatem eorumque adeptionem maxime omnium
utile esse. Sed hilebo jam defatigato, rotarchus su
perveniens in locum ejus succedit. uod cur i Jinare
ri lato, jam eposuimus. Stalim igitur,
ratine sententia illa contraria dijuaicari et conc.
1iari inter se possint, Socrates significal his fere er
is : Praeter haec id insuper asseveremus, quod uterque
nostrm habitum quendam et dispositionem animi, guae
cunctis hominibus vitam exhibere beatam possit, denion
strare conetur. Qui quidem animi habitus, si praeslanior
voluptale simul et sapientia appareat, voluptati vero co
gnatior sit quam sapientiac, voluplas quidem et sapientia
superabuntur hac vita, voluptas vero sapientiam supera
bit, sin aulem sapientia is sit propinquior, vincet sapien
tia voluptalem. Qu uidem habitus prastanior, cum
volup/is et sapientia partibus tanquam elementis
suis Componendus si, num reera parles sive species
uardan oluplis et sapientia distingui possin,
inuirendum eri, ua occasione simul, cr in,
Socratem e hilebum de olupis el sapientia pr. significare dentur. uorum disceptationibus con
stantia conenire non poluerit, manifestum fict, ,
398, 1-44.
RS .
olup/e igifur erorsus Socrates prin on ef
non Venercm eam csse nuncupandam, cum reverenda
sin derum nomina, voluptatem vero esse rem variam,
cum intemperans non minus quam temperans, insi
piens non minus quam sapiens voluptate fruatur, eorum
autem voluplates nullo modo inter se similes sint. Cu
rofarchus, risippum hic secutus (Diog. Laert.
, 87) , ae quidem, responde e contrariis re
bus proveniunt, non sunt lamen ipste sibi invicem con
trariae, cum voluptas voluptali dissimilis esse non
possit. Sed hac eadem ratione, Socrates rege
ri, neque album a nigro differret, cum lamen con
traria sinl, neque figura a figura, cum parles ejus vel
maxime contrariae sint. Quare rationi illi, quae maxime
contraria omnia unum efficit, credendum non est.
Quod cum rotarchus mon ad rem facere dixisset, cum
licef contraria sint olupta/es, earum lias bonas,
lius malas esse inde non efficiur, Immo, Socr
tes inquir, ad rem faciet, guia tu dissimilia quae sunt,
alio nomine usus bona omnia vocas, cum neque uid in
omnibus inveniur, cujus gralia omni bon ocen
ur, demonstrum sit, neue dissimilia omn bon
esse omnino probabile sit. Quare ui bonas quasdam,
alias malas esse voluptates negal, ne dissimiles uidem
vel saltem non contrarias esse inter se confiteri potest,
i ut uastio ill d hanc revoluatur, trum de un
eademque re contraria pradicari possin n non.
Quicunque vero hoc negat, sive de voluplale, sive de
scientia quaeritur, disputationem omnino lollit, 1, 398,
45-400, 29.
RS .
xplanandum igitur erit, qul fiat, ut unum sit multa,
de tola deinceps pendet ars dialectic. Quaestio
autem illa non hoc sibi vult, ul fiat, ut homo unus con
tineat multa tanquam parles sive tanquam attributa, nec
tamen desinat esse unus (cfr. armenides, , 628, 16 sq.,
Sophista, , 189, 8 sqq.), sed hoc polius, num hoc idem
Valeal in ideas sive res abstractas sive genera, sive, ut
hic nuncupantur, unitates (, ). Difficullates
enim, guae inde erisun, res prasertim enumeran
ur, prim , ulrum omnino ejusmodi unitates sint admit
tendae (cfr. Parmenides, , 628, 5 sqq., 632, 48 sqq., So
phisla, 1, 185, 10 s.), alter, uam in armenide
erpressis rbis non traci, uomodo intelligendum
sit, quamlibet earum, uamquam una semper eademque
sit, et nec generationem neque interitum suscipial, sua
tamen ( 2) esse in unilate firmissimam; tertia, num
uid in rebus genitis et infinitis () uaeque ponenda
sit sive dispersa el multa facta, sive tota ipsa ab se seor
sim : qua uidem difficultates, tpote quas in ar
menide et in Sophistajam erplanit, hc memorantur
solum, non solvuntur, , 400, 30-401, 23.
Quae inde nasctur unius et multorum communio et
commixtio, disputationum immortalem quandam et nun
quam senescenlem vim nobis insitam et facultatem ap
pella/. Quam cum primum adolescens aliquis gustavit,
secum ipse congratulatur, uasi quendam thesaurum sa
pientiae nactus et voluptate plenus exsulta, eristicorum
more necnon juvenum fortasse ipsius latonis asse
clrtm, id quod rotarchi, uae seuuntur, rerba
tentiosis dialectica ratio saltem differt: quam , Socrates
inqui, semper ego dilexi, sed quae me stepe fugiens
-
desertum inopemque constituit (scilicet dialecticam ra
ionen: ndum in omnibus absolum esse lato si
9ical). st autem ratio haec talis : cum ex uno quidem
et multis constent universa guae semper esse dicuntur
 .C RDSS. 75

(. e res singula non minus uam genera), finitatem quinam sapientice et voluptati competat locus, sive quod
() vero et infinitatem () innatam habeant, in hac vita communi expelendam ipsam et bonam reddit,
oportet nos unam semper in quaque re ideam quaerere, utrum mens ei an voluplas cognatior sit et similior, , 404,
exinde rursus alias (in prima latenes species in/eriores) 54-407, 16.
ideas perscrutari, eademque ratine persequi, donec illud
primarium unum, non modo unum multaque et infinita Rs V.
asse, verum etiam uot, aliquis viderit : infiniti autem
ideam (h. e dividuarum rerum categoriam, fr. ' oc .fieri possi, principium uoddam ineniatur
, , 735, 30 sq.) non prius necesse est, ad uod in olupale et sapienia dijudi.
ad multitudinem (specierum) adhibere, quam quis nume candis respici possi. Inquirendum igitur, uod si
rum omnem (specierum) inter infinitum (h. e res divi in univers rerum nur principium, ad uod
duas) et unum (h, e, ideam summan el genus) perspe uplas et sapienia pertineant. Genera autem s
xerit. ristic vero in eo delinquunt, uia, omissis, qua! principia in rerum natura distinguenda sunt uatuor, in
intercedunt, specierum ideis, unum statim el multa infi finitum, finitum, tertium ex utrisque illis commixtum,
nitaque, utcunque contigerit, conferunt, unde sophis quartum denique mutuae commixtionis istorum causa, id
rum errores et artifici preniunf. Ceterum quod uod jam supr tigerat diinam mentem appellans.
dialecticam rationem derum donum pell, quod prisci Utrum uinto eliam principio discernendi im habente
mobis praestantiores diisque propinquiores (secundum o opus sit, in incerto relinquitur (, 407, 31 sqq.). inde
merum) nobis radiderint, hoc nihil aliud significa! dici primum de finito el infinito utrue in multa diffisso
uam uod supra (, 401, 31) direral : dialecicm divulsoque ostendendum esse, qua ratine utrumque eorum
ionem homini e praeristenti el e pracedente unum et multa sit, id uod de infini uidem mon
mundi ate (fr. , 714, 19 sqq.) innalam esse , , 401, strare statim greditur, de fini ero in posterum
28-402, 30. differt (fr. 1, 409, 4 sq. 44 sq. quamquam corru
n c constituit legem, scilicet ab mno genere plela uadam hc detur latere). d infiniti genus
non statim ad infinitam singularum rerum multitudinem pertinent, uaccunque certum finem vel quantum aliquid
progrediendum esse, sed certum priusspecierum numerum in se non recipiunt, sed magis ac minus, vehementer ac
inquirendum, itemque si unum aliquod acceperit quis, remisse, nimisque et parum,hujusmodi uaedam admittunt,
per species ad genus unum redeundum esse, in sequen velut frigidius, calidius elc., ute quidem ipsorum natura
ibus eremplo illustr literarum (cfr. , 155, 53 sq.; (u/pote maleri indelerminat) infinita sunt, multa vero
, 190, 30 sqq.) et harmoniarum, iterum divisionis litera oDo (, 407, 43) genera continent (nempe
rum in vocales, semivocales et mutas, uam divisionem tenus in rerum natura Jine el ideis permi pp
gyptio heut sive deo sive homini divino tribuit (cfr. rent), necnon ipsius magis minusve genere obsignata
, 733, 19 sq.), , 402, 31-403, 49. uuum quoddam apparent (, 408, 33, 409, 42 sqq). d
Summatim igiur, ua hucusque dispu sun, finiti genus vero referuntur, uaecunque mensuram certam
repetitis, atue prima dialogi parte de vi c ralione secum semper afferunt, velut aequale, duplum, uarque
inquisitionis instituendae i solu, oluptatis certam inter 8e numerogue definitam habent proportionem
e inde et sapientia species secundum leqem inenlam (h. e. uacunue et qualenus ideis participant). x
dis/inquere Jam greditur, , 403, 49-404, 54. his duobus oritur tertium mixtorum genus hoc modo : in
finita uae diximus, inter se sunt sibi contraria, ut frigidum
Rs V. et calidum, siccum et humidum, tardum et velox; his si
adjiciatur terminus ac proportio, contrariaque hacc certa
primum uidem neque voluptatem neque sapientiam misceantur proportione, novum genus rerum prodit, e
per se solam ipsum bonum esse ila demonstrat : Quos calidis et frigidis, humidis et siccis erbi grati recte
dam enim , inqui, sive somnians sive vigilans sermones mixtis, valeludo, e gravi et acuto, celeri ac tardo in sonis,
audivi (h. e. pro certo suppono, cum accuratius hoc harmonia ac musica, ex rigore et astu tempestas anni,
..ponendi locus hc non si), neque voluptatem neque verbo, uaecunue sunt pulchra, praclara, perfecta, ex
sapientiam esse bonum, sed lertium aliquod, uod di mixtion ista proveniunt, ita ut commode tertium hoc
versum est ab his et ambabus melius. num enim ipsum genus, generationis, vel generatorum nomine insigniatur.
oportet esse perfectum et sufficiens, ut, uicunque notitiam x uo genere eliam lex est et ordo petulantiae et impro
ejus aliquam est adeplus, id appelat el ceterorum nihil bitati impositus, d Philebum conersus addit, uod
curet praeter ea, uae una cum bonis perficiuntur. is idem genus magnam iterum multitudinem specierum et
positis, voluptatem et sapientiam sejungamus plane, ac singularum rerum in 8e continet. Quod lem direrat
voluptatemsumamus absque omnisapientia, sapientiamque, in poslerum se differre, ut ostendat, ua ratine finiti
cui nulla omnino adsit voluptas. ac qui fruitur voluptale, genus unum et multa sit, hc uamuam non erpressis
memoria, scientia, opinione carel omni, ita ut nec earum erbis jam prastat. Finitum enim ( ), dici,
quae anlea percepit, meminerit voluptatum, nec puletsese multa genera (ideas scilicef) continet, ualenus, modo
gaudere, nec gaudeat ob ea, uae mox percepturus est, idimus, in mir/a rerum natur pparet, per se solum
jucunda; verbo, spongia marinae aliorumque ejusmodi ero est unum, scilicet causa genus illud, guod supr
stupidorum animalium vivil vitam, nalem nemo sibi sanus memorit. t infiniti quoqueprincipium duplici hac
opet. Sed nec sapientia, omni semota voluptate, mobis ratione distingui pouisset : uatenus enim in rerum
uidem expetenda videtur, immo vita potius ex voluptate natura paret, multorum unius natura participa/,
t sapientia conflata. Quare nec voluptas per se sola nec qualenus ero perse solum est, omnino in non-essentiam
ctiam sapientia et mens sola idem guod ipsum bonum vi. it, id quod quintum illud genus ef/icerel, quod supr
letur esse. uamquam, erpressis erbis addit, hoc de (, 407, 34) in incerto reliquerat. nnium enim trium
mea solum valet humana mente, veram et simul Dv illorum generum quasi opificem (, , 410, 14)
aliter sese habere arbitror, scilicet ipsum onum quartum ponit causam efficientem, uan porro semper
m esse, uod ifa illa oluptle et sapientia antecedere ac prastare ei, uod efficitur, necesse es, ,
mrta prorime accedat. Inquirendum igitur restat, 407, 16-410, 27. - Sed anlequam sententiam hanc c
76 G ULG U
curalius eseur, primo concludit, vitam ex volu-
ptate et sapientia mixtam ad tertium genus mixtum illud
pertinere, hoc enim ex infinitis omnibus termino devinctis
consistere; voluptatem autem esse de genere infinitorum,
neque ideo bonam eam posse appellari, uum hoc cum
dolore commune habeat : ita ut aliud quid considerandum
sit, quod voluptatibus parlem boni aliquam praebeat (id
uod /1 in parte dialogi sequente), , 410, 27-52. -
Jam u uo loco sapientia tandem et mens sint ha
benda, intelligatur, causa genus prius, uem in uni
erso obtineat locum, erponur necesse esf. mnes
uno ore sapientes mentem affirmant calo terra"ue pracesse;
uod si demonstrari satis poterit, mentem eique co
gnatam sapientiam referri jure ad enus causa con
sbit. undi aulem, quam cernimus, pulchritudo, side
runque ordo, non casum, sed mentem sapientiamque
immensam omnia gubernare, satis declarant. d uod
firmiori etiam argumen prbare conatur hoc : in
omnium animalium corporibus Sunt aqua, aer, ignis, el
terra, eaque nullo modo pura, sed vilia et exigua, sunt
vero eadem et in universo, sed pulcherrima, maximaque vi
praedita, ac sincera. ui in nobis est ignis, aer, cetera,
nutritur ab iis, quae sunt in universo, omninoque corpus
nostrum a corpore universi alitur et sustenlatur. Cum ita
que corpus nostrum sit animatum, animam hanc ex anima
mundi esse decerptam necesse est : aecunq e enim nos
habemus, ab universo, ut modo apparuit, accepimus; nec
consentaneum est ullo modo, in corpore nostro esse qua
uor illa rerum genera, finitum, infinitum, mixum, can
samque, quae omnia haee ordinavit, omnibusque medetur,
animam nempe; in universo autem, ubi e3edem inveniuntur
pares, quodque ex iisdem est elementis conflatum, cau
sam hanc, praeclarissimorum et pretiosissimorum naturam
non reperiri. Quamobrem rationem illam ulterius prose
uentes melius dicemus, infinitum multum in hoc uni
verso esse et sufficientem terminum, atque causam illis
haud ignobilem uandam adesse ormantem disponentemque
omnia, mens et sapientia merito uae nuncupetur Sapientia
vero atque mens absque anima nunquam esse possunt.
rgo in Jovis natura (h. e, in mundo) est anima regia.
uod additur : in aliis vero alia pulchra, ut illorum
cuique dici placet, ad celeros deos isibiles sire sider
corumque nomina pertinet. - entem igitur et sapien
tiam constat causae cognatam esse et hujus FR (non
plane 1) generis, uod omnibus aliis praesidet, , 410, 52
413, 19.
RS V.
ostqum constiti/, uae sint genera metaphysica,
d olups, mens, et ta e duabus mirta perti pertinent, uae quidem omnes hoc habent commune, quod
neant, et uo ordine genera hac sese ercipiant, ori
9inem, nuram necnon species oluptatis ecuratius
erplanare conatur. Contradicere autem sib idetur,
cum uptatem primum uidem d infiniti genus
refert (, 410, 16 s., 413, 16.), htc ero (, 413, 30 sqq.)
de origine ejus quasiturus, in mirto illo se tertio
genere, in quo sanitlem, harmoniam etc., locit,
eristere eam ffirmat. Sed difficullas hac i sol
tur : infiniti genus omnino per se neque cogitari neque
definiri potest, sed cum /initi genere commirtum tum
demum in generationem intr et hac ratiome attri
bu m in se recipi (cfr. armenides, rgum. inter corporis et nima affectiones arbitraria, ad
ars , . ., . ). Voluptatis vero ac doloris origo oculos demonstrant, , 415, 53-416, 52.
distralni non potest. armonia enim, guae mixtum illud
efficit genus, non est unquam, sed fit semper et conti
. Quae uidem, uotiescunque in animantium corpori
bus, sol hc respiciuntur, solvitur, dolor fit; quties ratione autem accedente, dolor duplex factus est. Quo in
vero restituitur harmonia, voluptas prodit. Cujs rei
eremplum affert : fames namque harmoniam solvens do
lorem, esus contra, quae absumla erant, restituens volu
ptatem efficit ; frigus, quo pracler naturam humores con
crescunt, molestiam, calor, quo in pristinum restituantur
statum, jucundum creat sensum, , 413, 20 414, 12.
ltera voluptatis et doloris species distinguitur ea, uam
anima sola, dum exspectamus jucuudi aliquid aut moiesti,
pertipimus. Haecspecies cum mente sola sentialur, cumque
non perinde ac corporis voluptates ac dolores supra me
morali e jucundo molestoque sensu conflati, sit mixtum,
idoneum in primis videtur ad dijudicandum, utrum volu
ptatis genus per se bonum sit, an hoc potius alteri generi
(menti et sapientia scilicet) attribuendum sit, voluptati
vero et dolori, ea alias quidem expetenda, alias minime,
utpole quae bona non sint, sed quorum nonnulla boni in
terdum naturam suscipiant. Quibus erbis totius arq
mentationis de oluptate finem prasumit. Sed ante
uan de ceteris oluptatis generibus dispiciatur, hoc
etiam momendum : harmonia soluta dolorem, restituta
voluptatem gigni vidimus; cum vero neque solvitur har
monia neque restituitur, tertius hic status exsistit, in quo
nec laelatur quis nec angitur, qui quidem quominus status
sit ejus, qui sapientiae deditus nihil ulla ex parte vel gau
dere vel angi supra dictus est, nihil obstat. Videtur certe
haec via omnium esse divinissima, cum nec verisimile
sit nec omnino decens, deos vel gaudere vel contra lristari.
Ceterum hoc alias investigandum esse dicit, m
in hoc dialogo investigatio hac non inenitur, sed
hoc potius inde colligas licet, oluptates ptras, de
uibus infra disseriur, d deos forsse pertinere,
1, 414, 13-415, 6.
ost hanc digressionem ad propositum redit : mnis
enim, pergit, guae mente sola percipitnr, voluptas, ex
recordatine sensu ante perceptorum originem trahit, uae
enim corpori accidunt, si ad animam non perveniunt, non
sentiuntur; simulac coutra animam attingunt, oritur sensus
(cfr. , 141, 35 Sqq., 143, 33 Sqq.): eam quamdiu anima
servat perceptionem, dicitur memoria (uam in hear
telo cerea massa comparit, , 147, 20 s.); remini
centia autem, uando absque sensu, sive memoriae passa
jacturam, anima in se ipsa suo arbitratu, nae senserat,
revocat (arium eam appellat in heateto , 151, 51
sqq.). nimadertendum ero, uod noiones has, de .
ubus in heateto accurate disputt, hc bter
tantum definit, et in primis, quod, unde memoria pro
eniat, minime erplicat, sed ocibus et ,
uam insensibilitate distinguit, commode usus dir
/icullalem ei, , 415, 6.53.
d anima affectationes concupiscentiae, fames, sitis etc.
praler sensum vacuitatis, desiderium quoque habent re
pletionis, quorum alterum corpore sentitur, alterum ipsa
anima. Corpus enim primum vacuum repletionis, uam
nunquam passum est, notitiam suggerere non posse,
recle docet, cum carcus ue instinctus jam ad
nimn pertineat, sed parumn erplicium est, uod
ddi : restat igitur, ut anima expletionem per memoriam
onsequalur, unde minime liquet, utrum memoria hc
intelligenda si oR sive sxcUs, n
oR RL:S FRU C. Sed omnino locus
hic e eorum numero est, ui quam sit distinctio
Simul cum concupiscentia exspectatio oritur expletionis
futurae vel non futurae, h. e. sive spes, sive metus. Spe
accedente is ui dolore affectus est, simul laelatur, despe
 . RD)SS. 77

genere errorilocus est: uare voluptatum harum vera alia", sentianlur, minores autem effugiant sensum, aut jucundi
alia falsae. d uod i prbare conatur, ut voluptales sallem et molesti nihil afferant. Sequitur hinc, aut dolo
molestiaeque ex falsa opinione provenientes falsae et ipste rem nos, aut voluptatem, aut neutrum seulire, quique
sint et contra. t primum uidem insanientes et somniantes dolore carere rem dicunt suavissimam, eos vehementer
stepe putant se latari, cum non latanlur, veltristari, cum errare, cum non dolere et gaudere omnino sit diversum.
non tristantur. orro sicut in uthdemo, Cratlo, Celerum tanquam vatibus his utendum esse ail, u/pole
he, Sophista eorum sententiam refuit, .fal ui non omnino erilate aberrent, cum reera
san opinionem omnino non esse ideo diceban, u de marima oluptatum pars boni nihil habeat. Sed ua
re non eris/en/e/ieri deberet, ita hic ue sie arqu sin era oluplates, hac rione ineniemus. ri
mentatur : voluptalem et dolorem cum qualia quadam stippus ita fere ratiocinatus est : Sicut qui duritiei
sint, uando fal um iis accedat (at falsi ac er uali naturam cognoscere vellet, ad durissima respiciens optime
s iis accedere posse minime constat, immo petitio cognosceret, ila voluptatis natura optime cognoscetur in
principii hc latet), falsas inde effici. muan ne voluptatibus vehementissimis. Jam uo vehementius
ue hoc erplicitis erbis affirmat et rofarchus : commovelur corpus, eo major est voluptatis etiam ac do
ttamen, reqerit, opinionem ejusmodi falsam di loris sensus, in morbis v. g. magis gaudemus dolemusve,
cimus, voluptatem vero ipsam nemo utique (alsam nomi uam recle valenles, majorque in febribus est sitis aut
naret , ristippi, ul aelur, sententiam hac de re frigoris sensus, cupiditas bibendi major, majorque, uae
mplerus, , 416, 53-418, 50. ea restincta percipitur, voluptas. Vita uoue luxuriosa
ccuratius igi/ur erponendum erit, uid tandem ac solula majores ac vehementiores affert corporis volu
intersit inter voluplalem a falsa opinione proficiscenlem el plates, uam temperans, cui praeceptum illud, me quid
eam, uae veram sequitur opinionem. Ipsius igifur opt nimis, modum praescribit. Voluptates ergo vehementis
ionis natur ccuratius erploretur necesse es. simae corporis animaeque corruptione parantur, bonum.
inio enim, accuratius definit uam in healeto (, ue per se esse voluptas nullo modo potest, , 422, 14.
145, 35 sqq.), fit ex memoria in idem cum sensibus inci 425, 1.
dens, neue aliud uid'est uam judicium, uod ua in his probanda non sint, haud statim erponi
/acimus de sensu perceptis, sive judicium hoc verbis lato, immo in sequentibus primum , uid eri ha
(quod scriba comparat), sie imaqinibus (uod p beant, declarat. I era enim hac sun/ de omnibus fere
ctori comparal) erpressum sit. t uidem opinio hac olup/al bus dolore uodam permiis. Sunt autem
cira prasentia et practerita et futura fieri potest, nosque hae omnium longe plurimae, cum in corpore, tum in anima,
ita per omnem vitam perpetua fere spe nutrimur. Jam tum etiam in utrisque : in corpore, cum frigentes calefimus,
viris justis et piis et omnino bonis, quia deo amici sunt, cum scabie laborantes titillamur, celera ; in utrisque,
interna phantasmata et spes sape (immo semper fere) supra commemorata sunt, in anima, cum ira, metu,
vera evadunt (u/pofe ui non nisi bon et alern invidia, aemulatione, luctu, aliisque animi perturbationi
ptant, uare de uoue nici sunt, cfr. uthy bus commovemur : in quibus fere omnibus voluptas do
phr- rgum.), malis vero contra : quare falsis volupta, lori est admixla. rae namque obtemperare melle dicunt
tibus pravi plerumque gestiunt, boni homines veris alnn esse dulcius, estque omnino quaedam et lugendi voluptas :
tur. ua quidem recte se habent, s falsas appellus exempli causa ii, qui tragordias speclant, dum deleclan
non proptere, u d, uo gaudemus, erum non tur, sape lugent et contra. Sed mirtionis affectionum
cst, sed qu es tale quid, quo recle gaudere non pracipuum eremplum //ert invidiam, uam in com
possimus. Quare in sequentibus opiniones el olu diis spectandis exercemus, dum ridiculis aliorum (nico
prates tales non solum falsas, sed etiam prs esse rum prasertim, adversariorum enim malis latari neque
1 nuit, sed de malis, ua propter pri/atem lales injustum neque invidum esse dicit, 1, 427, 47) lactamur,
si n, paulo post se relaturum ai, , 418, 51 , 425, 2-498, 44.
4 21, 17. ost mixtas voluptates ad puras dolore non amplius
lia falsae voluptatis (el potius erspectationis ua mixtas pervenimus. Pertinent autem huc, uae circa
falsa nit/ur opinione) species haec est, cum bona ma pulchros colores figurasque et odores plerosque et sonos
laque longe a nobis distant, iisque inter se comparatis consi-tunt, practerea ua circa disciplinarum studia sunt,
de magnitudine eorum in errorem inducimur, perinde ac in nibus defectus quidem est, sed qui nec sentitur nec
judicium de rebus eminus conspectis aliud est ab eo, laedit, et in uibus impletio sentitur et jucunda est. Fi
quod de rebus cominus conspectis fertur (cfr. heatet., gurarum autem pulchritudo hic intelligitur, non animalium
, 146, 46 s.), , 421, 18-422, 14. vel picturarum, sed uas eometria sibi delegil : cujus ge
x eodem fonte error fluxit eorum, uos revera lli neris sunt circuli, uadrata elc., et quae tornis fiunt, et quae
lebi adversarios, viros rerum naturam praecipue callentes canonibus et angulis construuntur. ac enim voluplates
ppell, nishenem significans, ui non arte, sed propriashabent a sensuum stimulis prorsus remolas. aec
uadam non ingenerosae naturae morositate ratiocinantur, eadem ratio est pulchrorum colorum, necnon vo um sua
vo!uptatem nempe nihil esse; quas vulgus autumat volu vium aliquam puram penitus concinentium melodiam, et
ptates, dolorum esse effugia ; ita ut omnis e desinente odorum , uamquam horum genus jam minus esl divi
dolore exsurgat voluptas et dolore carere res sit suavis. num. - is item disciplinarum voluptales addamus, si
sima. Quorum opinioni i obrn it : Constat, inuit, uidem et islae mec famem discendi habere videntur, uae
voluptatem omnem e corporis uibusdam oriri mutationi propter disciplinarum aviditatem dolores efticiat, nec si
hus, corporeque prorsus non mutato, sentiri voluptas uis doctrinis imbutus earum postea per oblivionem ja
nulla potest, nihil polius lunc necesse est sentiri, nec cturam faciat, tristitia natura uidem sequitur. eque
grati, nec molesti. Licet autem nunquam idem sibique moris enim desiderium, de uo in Phardro et Sm
simile maneat corpus, sed cuncta sursum dersumque pos tractit, neque si quis in quibusdam doctrinae
semper fluanl, uemadmodum sapientes (erclius sc ratinationibus orbatus propter indigentiam doleat, h. e.
licet et risippus hunc secutus) tradunt, voluptatem sibi ipsi non sufficiat, hoc ad naturam (h. e. mortalen
1amen aut dolorem properea semper percipi, nulla ratio nostri partem) pertinet, , 428, 45.429, 48.
eogi , cum mutationes majores modo ac vehementiores inc jam pparet, in uo ntisthenes deliqueri,
78 RGU D. U
cum oluptatem omnino fugiendan esse diceret.
Duo enim voluptatum genera invenimus, unum vehe
mens, impurum et immoderatum, uod ad infiniti genus
pertinet, alterum purum, moderatum et remissius, uod
commensurati potius generi annumerandum est. on
enim, ntisthenes luit, ad vehementiam respi
ciendum est, si naturam alicujus rei veram atque since
ram dispicere velis. Verbi gratia album, non quod est
maximum et plurimum, ideo est pulcherrimum et maxime
album, sed uo magis est sincerum, ac ab aliorum ad
mixtione colorum remolum, eo magis est album et pul
chrius et verius dicendum. adem ratine voluptatis
natura vera non in vehementia ejus cernitur, sed quo pu
riores sunt voluplates, eo snaviores odue sunt et ve
riores et denique pulchriores, , 429, 49.430, 36.
inc, uid tandem si oluplas et ad quod genus
referenda, intelligetur. Sicut enim elegantes viri
(ristippus scilicet ) jam viderunt, voluptatis quidem
generationem semper, essentiam vero nunquam existere
audivimus. Jam sicut maleria omnis generationi inser
vit, singulae iterum generationes singularum essentiarum
causa sunt, universa denique generatio universac essen
tiae gratia, ipsum aulem bonum non alium habet finem,
sed aliorum omnium est finis. Unde efficitur, volupta
lem nullam, ne purissimam quidem, esse bonum. Quare
ristippus se ipsum deridel, voluptatis quidem genera
tionem , essentiam vero prorsus nullam esse dicens, si
mulque voluptatem bonum praedicans. Sed deridet etiam
eos, ui voluptatibus impensius sludent. Corruptionem
enim et generationem eligit, ui haec expetit, non autem
tertiam illam vitam, quam et laetitia et tristitia vacuam,
sapientiae vero, guoad fieri potest, purissimae compotem
proposuimus. bsurdum praeterea est, fortitudinem,
sapientiam reliquamque virtutem e bonorum numero
excludere, absurdum denique, virum cetera optimum,
quamdiu nulla fruitur voluplate, dicere malum, , 430,
37-432, 11.
Rs V.
ransiur hinc ad menlem el scientiam, ua per
inde olups in gener uoque, prou llera sive mixtum genus pertinent. num igitur ipsum,
lleri Jirmitle praestat, diditur. Scientiac enim
partim ad opificia perlinent, partim circa institutionem
et educationem versantur. b artificum autem artibus,
si uis segreget numerandi dimetiendique et ponderandi
peritiam, cetera uae restant, conjecturis fere consistunt,
parumue habent certi ac firmi. ta musica statim plena
est conjecturis, necnon medicina, agricultura, guberna
1oria et imperatoria artes. rchitectura vero artis plu
rimum habel. athesis ipsa, quam supra segreg
mus, est duplex, alia, quam applicatam nos, altera
illa accuratior, guam puram appellamus, uae circa
philosophantium studium potissimum versatur. Quae
quidem jam ad theoreticas doctrinas pertinet. Sed pri
mum inter omnes tenet locum dialectica, uae de eo,
quod est el vere est et semper eodem modo se habet ,
agt. aec enim omnium verissima est cognitio. od
d rhetorican tinet, uam Gorgias omnium artium
potentissimam et optimam esse dixerat, nunc jam non de
eo quaeri i, uae sit ars maxima et potentissima et uti
lissima, sed quae, quamvis parva, verissima tamen inqui
rat. Rhetorica vero primo quidem opinionibus utitur et
ad opiniones pertinentia diligenter quarit. Qui vero guae
ad naturam spectant, indaganda sibi proponunt, uae
circa mundum hunc sunt, uomodo videlicet factus sit,
uomodo patiatur, umodo agat, scrutatur non essen
tiam ejus, sed uae fiant, quae facta et uae futura sint.
Quae unm stabilitatem prorsus nullam habeant, neque
scientia circa ea stabile quoddam vel veritatem supremam
habere potest. In universum scientia humana, cun
non d essentiam, sed d generationem tineat,
neque summum bonum est, neque per se, sejuncta
omn oluptate, desideranda detur, , 432, 12
435, 8.
S V.
lementis summi boni jam inentis, que dispu
ione hac e parte absolu, illud ipsum , uomodo
er his constituatur, inquirere restat. rgo, e
igitur et me et Gorgiam et hilebum, Socrates inquit,
secure seponamus, h. e. diersorum opinionibus
lere jussis, rem solam consummemus. reiler igi
tur, supra erposita sunt, repetiis, singulastmm
boni elemen, uo sint ordine recipienda, referre
C0 ".
Firmitas, inquit, puritas, veritas, sinceritas circa ea
sunt, guae semper eodem modo se habent ; aut circa id
quod guam maxime illis proximum. Quae cognoscenda
sibi proponunt mens et sapientia. Sed cum bonum ipsum
non in simplici vita, sed mixta indagandum videatur,
voluptatem et sapientiam misceri oportet, non omnem
vero voluptatem cum omni sapientia , sed utriusque por
tiones verissimae solum. Sunt autem in hac miwtione
scientiae et artes omnes admittenda, non eae solum, quae
circa aeterna et semper eodem modo se habentia, sed
minus certac ue et verae, quae sunt circa ea quae
oriuntur et intereunt, architectura scilicet, musica, n
thesis plicala etc., cum sine his ne viam quidem uae
domum ducat, reperturi essemus.
Voluptates contra non admitti omnes possunt, sed
verae solum alque necessariae, mixtas autem illas alque
vehementiores procul habelimus, uia cum sapientia
non conspirant ac insanire persaepe nos cogun, , 435, 9
438, 38.
Quamquam hacc omnia summum bonum nondum effi
ciun, sed ad domum solum, quam inhabitat, ducunt
(, 436, 27 Sqq.). aec omnia enim ad generationem
uod essentiam continet, iis etiam accedat necesse est,
sie, t l dici, veritatem eliam admisceri oportet,
sine qua summum bonum nunquam vere fiet aut factum
erit. uare sermo hic perfectus jam esse dicitur, sed
simul ddiur : si vestibulo aedium boni ipsius nunc jam
adstare nos dicamus, fortasse recta uodammodo profite
mur. Sed anlequam ipsius boni ideam cognoerimus,
e elemen uidem ejus, uo ordine sese ercipian,
monstrari potest. d quod in sequentibus suppletur,
sed i, t summ boni idea, utpote de hoc in
Sermone non in primis ur, hacenus solum fin
gatur, enus d prasentem quastionem absolven
dam necessarium sum est.
Jam in ipsa hac mixtione pretiosissimum et summum
erat mensura, commensuratio, temperies recta (id quod
in V. dialog parte ppellerat ). Quod
quidem, enus paret et in sensus cadit, pulchri
tudinem efficit, per se ipsum autem est veritas. Quibus
ideis tribus, mensurae scilicet, pulchritudinis e veritatis,
si una non licet, bonum ipsum continetur, uod etiam,
cum sit unum, pro cs (cfr. , 407, 30) habenda est
mixtionis, et propter uod ipsa mixtio haec D
D est.
is ita positis, facile de sapientia et voluptate judica
ris, utra optimo isti cognatior sit. Sapientia enim, uin
veritatis, moderationis, pulchritudinis potius sit particeps
 L R )SS.
uam voluptas, nemo dubitabit. Unde parel tandem,
ordine boni ipsius elemen sese ercipn, 4. RS .
uem hoc in ordine sapientia et voluplas oblncant
locum : su FR S DLoG1.
rimum enim bonum est circa mensuram, et modera
um et oportunum, et quacunque talia sR uan
dam R sortita esse putare decet, h. . uacunque
mente sapientiue LosoPH cernunr.
Secundum circa commensuratum et pulchrum, perfe
ctum, alque sufficiens et uacunque hujus GRis
(), h, e. uarcunque in sensus cadentia primum
onum participant, uaue scientiis cRts, artibus,
opinionibusque rectis comprehendunur,
ertium locum obtinet mens et sapientia m di
um philosophica, quartum scientia: celera, duintum
voluptates animi pura et molestiae expertes, sextum de
niquo, uod erprimere de industria omisit, voluplates
necessariae, ad uod etiam in fine alludit quiddam ad
huc restare dicens. Sed sermonem hc reera et om
nino consummatum esse, recapitulatione quoue in
dic, uam ultimo loco posui.
LCUS, , 574 sqq.
D oc FoR, so, DIsos. Sermonis, u 1-37.
inscribitur Sophista, continuationem hanc esse inif
stim docemur. In Sophis lem eral uasitun,
sophista, politicus, philosophus, utrum unum sin
aec omnia, an uemadmodum nomin ri, ri quo
ue genera distinguentes sinoulis nominibus genera
singul dscribere debeamus. Jam in Sophista non
solun, uis si sophis, inventum est, sed efiam
uis sit philosophus, simul ua sil scientia cra.
dem fere ratine in olitico, rum revera civi
tem gubernandi arte prardium haud lium esse uam
philosophum ostensurus, necnon scientiam civilem
m pendere dialectica, iisdem, uibus in So
phis tilur personis, i ut htc uoue hospes
eata partes pracipuas, n heateti aulen
ocum Socrates junior succedit, juenis erimia is
ue indole praditus, sed ui philosophia ceteris
ue disciplinis minus uam rebus agendis studere
detur. Quare dialogi hujus erpositio ad croam
icm formam propius accedi. Ceterum sicut illic
heateti cum Socratis figura similitudo, hc, uod
erlocuori idem ac Socrati nomen est (, 574, 25
s.), cognationem uandam mutuam erprimit, unde
concludas ua hc Socrale dstante non /em collo
uente erponuntur, haud aliter differre ab ipsius
doctrina, nis uod latius proten et in sstema
quoddam redacta sint.
Dialogus in tres parles diiditur, uarum prin
mythum continet sive fa clis eremplar mth
n, cu popularis uardam iri civilis definitio
pracludit, pars altera to de dialectica me
odo agi; tertia tandem pars, uomodo, dialectic
nethodo adhibi, ad itae quod inentum est ezem
plar propius ecedatur, docet. rima alque tertia
pars raque oi/ariam iterum diuiditur. Succinc
prarcedi introductio, ita ut totius dialogi dispositio
si :
1. RoDc, , 574, 1-37.
: popularis definitio viri civilis, , 574, 37
2. 8 . -583, 7.
: mythicum vitae civilis exemplar, , 583,
7-588, 3.
3. Rs . pisodium de dialectica methodo, , 588, 3
597, 42.
79
: adjuvanles causa ab arte civili distin
guuntur, , 597, 42-612, 34.
: artis civilis definitio dialectica, , 612, 3
usque d /inem.
RGU .
1. c. Quo tendat disputatio hac tofa de
ro civili, initio statin significatur, cum heodorus
dicit (, 574, 3 3%. : riplam fortasse mihi debebis
(gratiam), Socrates, postquam civilem tibi hominem
et philosophum (praeter sophistam) heatelus et hospes
iste confecerint, Socrates tem monet, errorem hunc
esse in computando, cum viri illi honore longius inter se
distent, uam ut explicari hoc mathematica artis analo
gia possit: hoc est, lanum abesse, u res illi ri
jusden prelii sint, polius d differentiam eorum
dimeliendam ars illa dimetendi, ua plus minusc
solum spectat, mathesis scilicel, non sufficial, sed
alia quadam opus sil arte, mediocritatem in
omnibus perseuatur, dialectica scilrcel, de in/ra
disseriur (, 594, 49 Sqq.). Ciilis igitur iri scien
ti dialeclic pendet, el ipse politicus aud
lius eri uam dialecicus el philosophus, , 474,
2. ns 1. . Qui reipublica! gerenda est peritus, cum
scientia aliqua sit instructus, uaenam et qualis sit scientin
illa, quaerendum est. Qua in uastione eadem, ac in
Sophista dialogo, utilur ratine analtica, i ! di
idendo a genere d species in feriores gradalim de
scendal, nec prius desislat, uam accuralam crueri!
definitionem. Quamuam certum divisionis princi
un, d uod ubique respiciendo recle dividatur, hic
nondum ades, uare incert ue harc ingred!ur
diisio, nec sufficien/em ffert definitionem. Jam duo
sunt scientiarum genera, quorum alterum speculativun
() ad cognitionem, alterum practicum ()
ad actionem perlinet. rs autem civilis in rege, domino,
palre familias, omnino in unoquoque, qui ea praeditns
est, seu publico fungatur mnnere sive privatus vivat (ph
losophum designat), est una eademque, quae cum non
manibus vel corporis viribus magis uam animae nilatur,
speculatricibus scientiis est annumeranda. Speculatrices
porro scientia aut in dijudicando solum vero etagnoscendo,
ul computandi ars, aut in imperando, suamque singulis
operam injungendo occupantur, et secundum hanc raliotem
in criticas et epitacticas dispescuntur : uarum uin po
steriorem calleat, ui ad regendum et imperandum est
idoneus, non est dubium. Qua sequitur divisio, qua
qui aliorum mandata exsequuntur, pracones scilicet, in
terpretes, praeceptores, vales, alii horum similes, ab iis
distinguunlur, ui sua ipsorum mandant alque imperant,
ad quorum genus civilis quoque ars pertinel, obiler solum
divisionem illam attingit infr accurate erpositam ,
djuntes causa ab ipsis causis distinguuntur.
eque ua sequuntur subdiisiones, aliud quid sib
olunt, uam popularis, ut ila dicam, dialeclica:
proponere eremplum, uod artis civilis /inem nondun
ratione comprehensum opinione solum prasumit et ad
mgthum de Saturnt regno commode traducit : propria
qui imperant auctoritate, imperium aut in animata, aut
in inanimata exercent, ita ul speculatricis facultatis pars
imperatoria in duas partes scindatur, uarum altera in
generatione inanimatorum, altera in generatione anima
torum (quid hoc sib elit, in fine dialogi clarius
perspciemus) versatur. Civilis vel regia scientia, uin
circa animata versetur, non potest dubitari. Respicit au
tem ea non animalia in universum, sed gregatim potius
-
80 R GU D.RU
ventium nutritionem, nec ad animalia hujns generis . Us. Finis enim cili scientia proposius non
omnia, sed ad homines solum ejus extenditur vis, bruto lius est, uam ul divinam undi ubernationen
rum nutritio alios spectat, 1, 574, 43-577, 48 uam mazime imitetur, ua, ualis sit, mgthice
a erinde lequntur, d scientia civilis definitio primum describi/ur. majorum igitr erorsus tradi
em eruendam omnino nihil faciunt, nisi quod non tionibus, uae feruntur trei contigisse tempestate, in
null sparsim disjecta hac perfinen, sed dialecticam memoriam revocat. agnas enim tum factas esse cli
metdum, civilem rum instructum esse oportel, conversiones ferunt, ita ut, uo loco anea sol oriebatur,
remplis illustrandam sibi proponun! (quamuam, eodem, permutatis orientis et occidentis plagis, occideret;
sicut dirimus, principio diisionis certo non adhibi/) Saturno praterea regnante e terra homines esse procreatos
i/a delectis, ut commode hine ad mthum transeatur. ferun!. Sed horum omnium causa, uam nemo adhuc
primum quidem divisionem illum, qua animalia gre dixit, talis est : universum hoc alias deus ipse regit atque
gatim viventia secantur in bruta et homines, ideo impro, circumagil, alias vero dimittit, circumactis, ua compe
bare idetur, guia omissis plurimis in medio sitis speciebus, tebant ei, curriculis temporis; id simulac contingit, sponte,
ad eam, gnae uaeritur, statim properet: hoc autem in di cum sit animal prudentia ab initio a conditoro instructum
visione plurimum referre, ut a genere summo ad id, uod (inest igitur anima quadam mundo, ua differt de),
quaeritur, ita descendatur, ut dividendo non parles solum in partem oppositam reflectitur. Reflexionis autem hnjus
causa innata hac est. dem semper esse nec ulla ratione
totius, sed species sive ideae semper generis inveniantur :
quae valde inter se differant, cum species semper sit etiam
mulari, solis omnium divinissimis convenit : e uorum
pars, pars autem non semper species. uin omnia hac genere cum corpus non sit, cumque mundus multa ui .
ne attineant ad distinctionem, uam infr faci, dem et felicia (ideas scilicet) a conditore acceperit, cor
inter duas dimetiendi artes, uarum ller minus . poris tamen uoque sit particeps, omnis esse mutationis
solum et majus, sie lotum et partem spectat, ller expers nullo modo potest, movelur lamen, quoad fieri
mediocritatem semper sie ideam et speciem, dubilari ejns potest, in uno eodemque loco, nno eodemque sem
non potesr. Ceterum, principio diisionis certo de/i per modo. Quare retrogradam rotationem ( i intelligo
ciente ea iis, ua lato affert, certa ratione dijudi 0cen ) adeplus, utpote uae minume a mou
care non licet, trum uar in superore divisione ipsius per se ipsum deflectat. Jam cum se ipsum semper
nquam errata improbanur (, 578, 46-579, 29), recte convertere nihil praeter id, uod omnis motus est causa,
improbentur annon, et urum ua sequitur divisio, possit, movere aulem id alias allo modo nefas sit, mun
rectius se habeat, prasertim uum praceplum illud, dum nec semper se ipsum converere, nec totum semper
uod dat, ut divisio per media semper fiat, neque an gemino contrarioque circuitu a deo reflecti, nec etiam a
gusta particula ab ampla secernatur (, 578, 3 sqq., 580, luobus inter se dissidentibus diis converti, sed, uod
10), lde sir arbitrarium, et ipse jocum uendam modo dicebatur, interdum a deo moveri, vitam rursus
spergere huic inquisitioni deatur. Divisio enim extrinsecus nanciscentem et immortalitatem ab opifice suo
illa breior, a gressibile animal statim in bipes e praeparatam suscipientem, interdum vero opportuno tem
quadrupes distribuitur (, 581, 33 sqq.), in longiore par pore a deo dimissum a se ipso moveri et retrogradum
titione, quam magis pprobat, divisioni gradientium multa revolutionum millia peragere necesse est, nia quod
in cornibus munita et cornibus carentia, porro promiscuae maximum est et uadique penitus acquilibre, minimo uo
et immixtae generationis animalia, solidornm tandem et dam pede ac cardine procedit (h. e. minime uoad fieri
fissilium pedum subjungitur, tbi rectum distributionis Cjus potes, motu ipsius per se ipsum deflectit). Qua
ordinem manifesle interverti. Quanquan latonis fere omnia facile intelliguntur, modo reminiscaris la
opinio era hac idetur esse : in hujuscemodi diisio 1onem duas conersiones statuere, alteram plnrum
nibus, ubi, principio certo divisionis deficiente, b occidente ad orientem, lteram contrarian stella
si recta dividendi ratio, incertum est, longiorem iam, rum firarum, uas conersiones cum uno eodemque
uae uam potest plurimas differentias complectatur, Jiant tempore, htc in temporesibi succedentes.fact, du
deo esse praferendam , uia errori hac ratine locus licata aulem conersionis causam ponit esse corpo
non sit, uin se ipsum, modo cunctas differentias reum elementum, uod mundus participat, ideis con
//eras, statim corrigat : erempli grati, utm hc r'.
per longiorem disionem hominum genus ipes po jusmodiitaque cli conversionem, cum sit omnium ma
stremo solum relinquitur cum a genere generosissimo xima, maximarum in rebus cunctis, praecipue animalibus
omnium ac simul expeditissimo (ium scilicet, cfr. , et hominibus, esse mutationum causam par est, utpote gui
581, 12 sq.) , hoc er Platonis opinione minime est magnas c-li mutationes haud facile patiuntur. rgo ani.
bsurdum, cum um generi divini uiddam inesse malia multa necessario tunc intereunt, atque eliam homi
censeat (cfr. nd. om. et Rer. 5. . ves ); porro cum nes supersunt pauci, et qui supervivunt senes, in juvenes,
secundum eadem harc regi cum illo decertandnm erit, juvenes aulem in infantes vertuntur, defunctorumque ca
qui optime omnium ad vitae facilitatem exercitatus est davera in putredinem celerrime abeunt. rius vero, uan
(, 581, 20 sq.), h. e. cum philosopho qui proarime c-lum in hodiernam transiret formam, ex se invicem ho
d diinam naturam accedit, hoc tantum abest, t ab mines non generabantur, sed, ul est in fabulis, e terra
surdum sit, t potius intimam dialogi mentem erpri procreabantur. Si enim repuerascunt tum homines, mor
mat, 1, 577, 48-581, 44. tuos ac sub terram defossos, reviviscere, errigenasque
Celerum breiter, ua modo dispulata sunt, repe revera existere, consentaneum est. d his addit :
tiis, inquisitionem, qua civilem artem hominum in com quotcunque deus eorum in aliam sortem non transtulit ,
mune esse nutritionem constitit, hac ex parte adhuc man d idem pertine, uod in hadri dialogi mtho re
cam esse dicit, uia alii quoque, mercatores scilicet, ./ertur : animas aliorum uidem post decem millia an
agricolae, coqmi, gymnastici, hoc idem munus sibi vindi norum, philosophorum vero post tria millia alas recupe
cant, uorum contentio tum demum certa ratione rare et ex vitarnm transmntationibus ad deos abire (id.
dijudicari poterit, uum, quis sit finis, quem civilis rgum. Phaedr. V) . Jure igitur ea quoque ua de
scienti sibi proponit, eploratum fuerit, , 581, 44 generatione et de resurrectiome ortuorum narrat,
583, 6. comparari possunt illis ritarum transmutationibus.
 .C R DSS . 81

rro quae de Saturni traduntur regno, ad eam pertinen! on enim dabatur amplius in terra per alia congredienlia
mundi aetatem, qua c-lum contra guam nunc circum animal fieri, sed uemadmodum institutum fuit, ut mun.
agebatur; sponte enim e terra pullulasse omnia ac germi dus motionis sua dominus esset, ita simili quodam duct
nasse, quod in hanc minime quadral actatem, 1um tem factum, ut partes mundi per se ipsae, quoad fieri pouit,
poris fruntur. Deus ipse gubermacula mundi lotius generarent et nascerentur et nutrirent (quo ipso indicatio
tractans, ut nunc per vnrias mundi plagas singula psius consisti in libertatem, sine ne progressus quidem
partes a diis principibus distribute sunt, animalium genera llus cogitari potest). Cum autem, ui generi humano
singula singulis assignarat daemonibus curanda, quorum autea praeerat daemon, discessisset, animaliaque essent
opera victus illis parabatur sufficiens, ul feritas omnis, efferata; infirmi et sine praesidio homines ab iis lacera
pugnae inter se, mutuaque lacerationes cxsularent. o banlur, artiumque omnium degebant primo expertes, od
minibus praeerat deus ipse, eorumque res moderabatur. desinente via priori, ua sponte omnia ipsis succresce
eodem [ere modo, quo nunc homines alia pascunt ani bant, parare sibi victum non didicerant, quo factum, ut ,
malia, civitates vero mariumque et (eminarum ad liberos quae olim a diis tribula hominibus memorantur munera,
procreandos conjugia, cum e terra omnes nascerentur, et cum css 1 uadam disciplina eruditioneque tribula
affatim omnia arbores campique absque labore ullo prae sint, a rometheo ignis, ab aliis alia. Summatim omnia
berent, non erant, vitamque sub dio, cum temperalis vitae hominum adminacula derum opera tunc sunt coin
simum esset c-lum, beatissime transgebant. ac fuit parata, cum homines derum providentia deseruisset, opor.
ominum, Saturno regnante, vita. Sed uod in prinuis teret vero ipsos jam vitae suae curam habere, mundi
animaderlendum, illius actalis homines nobis beatiores tius inslar, uem imilantes omne per tempus sequentesque,
fuisse neqare delur lato, utpote ui otio et libertate aliter aliterque nascimur atque degimus, Contradicere
vita non usi sint ad philosophandum, sed ad inerti cuidam sane lic sib elur lato, cum uno /ere spiri
vitae generi indulgendum, unde concludas licet, e no mundum a diis deser/um rursusque arles et admi na
stram uiden alem Saturni, uod dictfur, regno cula omnia ad ilam sustenfandam necessaria a d iis
esse infe, iorem ; neue defectum illum universi a deo tributa et quidem necessari dam disciplina tri
revera esse defectum, imm indicationem in liber u esse asserit. Sed hac psa contradictione, id
tatem, ad philosophandum tenles ila dennum uod supra monuimus, undum, etsi ipsius motu
ad summum bonum perenimus. ! permissum, ideis lanen di nis semper inharrere in
Ceterum horum omnium, ui Sub Saturni regno vive dicat, uas hic derum popularium munera appellat.
bant, tempore circumacto, peractisque ab anima quavis, Unde apparet, cur disciplinam illam necessarian
quae erant ei prascriptae, generationibus ( de ubus de uncuparit. Innata enim harc, t ita dicam, disci
uac supra er had s), universi gubernator, plina polius uam necessitas homines ad tam me
relictis gubernaculis, in suam sese sedem et speculam re liorem traduarif, , 583, 6-588, 2.
cepit, omnesque simul daemones suam duisque provinciam 3. Rs . son. Liquet ex lis, quae praecedunt,
deserentes (uos ab iis, mundi par/ibus pra, in definitione viri renpublicam uhernantis esse erratum,
sun , er latonis opinione di crsos /uisse inde colligas non modo quod inter pastores gregis humani est relatus,
lice/) mundum sibi permiserunt. Is ilaque falo el innata quales erant tantum, ui priori mundi atate hominibus
cupiditate ( er iis, ua prarcedunt, ne cupiditatem praeerant dii, sed etiam quod civitatis universa principem
uidem hanc omnino malam esse sequi/ur) actus in illum osteudimus esse, uo autem modo princeps sit,
partem principio et tiui contrariam, vehementissime quas, non declaravimus. Civilem igitur artem non amplius
satus, animalia rursus pessumdedit. ost haec tempore gregis nutriendi artem denominari oportet, cum multi alli
certo exacto, concussio perturbatioue cessavit et mundus illam in commune nutritionem sibi vindicent, immc vero
a turbulento fragore desistens solito suo modo cucurrit in quandam gregis ductionem vel curationem vel etiam dili
ordine debilo constitutus, potestalem el administrationem gentiam. orro curationem hanc iterum bifariam partiri
habens sui ipse et eorum quae in eo sunt, auctoris patrisque necesse est, in violentam tyranni et voluntariam regis,
sui gubernationis pro viribus memor (oli igitur uni quae sola est ars civilis denominanda. Sed ita uoque
erso : sc ribui lalo) imitatus. t prin multi alii cum rege de civili arle contendent, et curatio
cipio quidem perfectius imitationem Ilanc exsecuus est, hac rerum civilium adumbrala potius, uam absoluta
sed ab ea progredienle tempore longius deflexit. Cujus est, cum fabulae moles, quam induximus, addilamentis
quidem defectus causa est natura corporea priscae naturae illis comparari possil, qua statnarii interdum non satis
[omes, quae valde deformis erat et ordinis expers, ante tempestive festinantes plura et majora, quam oporteat,
uam praesenti ornatu decoraretur. ab eo quidem, ui adhibent, alque ila figurae quidem circumferentiam su
eum construxit, omnia pulchra posside! (h. e, ideas par ficienlem exhibent, ua tamen perspicuitate adlc caret.
ticipat), a priori autem delormilate incommoda et injusta uam perspicuitem quomodo rei adhibere possis,
omnia, quae in c-lo asctur, mundus liabet et animan hac in parte dialog erpositurus est, I, 588, 3-590, 12.
ibus inserit. Quare quamdin a conditore gubernabatur, Dicil enim unumquemque nostrum lanquam per so
mala pauca, mulla vero magnaque bona edidit, ab eo se mnium (, h. e. per reminiscenlian et opinionen
junctus in dies magis conditoris oblitus (cfr. ua de hac inde prenien/em) nosse omnia, vigilantem vero (,
oblivione in ha dro legunur, , 714, 1 s.) in pejus h. e si opinionis loco scientiam certa ratine Jullan
transit, donec ne plane intereat, fit periculum, deusque erigas) rursus omnia ignorare. , uomodo ab opt
curam gerens, ne omnino dissolvalur et in Locu DIssl nione transeafur ad scientiam perfeclan, demonstre
s. F (h. e. -Ns nsoL, uod ur necesse es. Qua in re exempla maximo sunt usui.
materia hc principium statuit la) mergaur, itum uidem hoc ipsum, ui si erempli usus ad cogni
adstat et resumptis gubermaculis, aegrotantia omnia antiqua tionem informandam, primo docet adhibilo de literis
sui agitalione convertit et corrigit, sque efficit eum eremplo, nlequam, uod pertinet ad ipsam de arte
el Senectulis expertenn. cili uastionem illustrandam, alterum de arte
Jam simul mundus sui juris est factus, parles quoque ertoria //eral eremplum. Sicut enim pueri, cum
jus prospicere sibi sunt coactae, guo ipso desinente priori primum literas discunt , unamquanque literarum in bre
- terra generatione, animalla ex se invicem sunt procreata. vissimis facillimisque syllabis sufficienter dignoscunt,
L10, 111. ;
2 U D.00 RU
eadem vero hacc in aliis agnoscentes opinione falluntur,
uos ad ignota adhuc dignoscenda ita perduci oportet, ut
illa, in quibus recle opinati fuerant, iis quae nondum
norunt, comparentur, uibus ita exemplis factis efficilur,
ut tandem ex omnibus elementis quodque in omnibus
syllabis, id quod diversum est, ab aliis diversum , uod
vero exemplum
sum idem est, idem semper
fit, cum id, nuncupent
uod idem: est
ita inin alio
univer
dis-
junc , recta opinione conceplum et cum alio compara
tum de utroque unam veram opinionem perficit. Quod
autem pueri circa literas, hoc idem anima nostra circa
rerum nnium elementa palitur, ut nunc veritate circa
unumquodque elementum in quibusdam consistat, nuuc
antem circa omnia rursus in aliis fluctuet, ul in ouibus
lam copulationibus, el syllabis u ila dicam, recte
opinetur, translata vero in magnas ac difficiles rerum syl
labas haec eadem rursus ignoret. Quare ut in omnibus
his ad rectam opinionem informandam, ita in uaestione
quoque de arte civili exemplo opus est, uo utenles veri
1atem tandem ipsam pro somnio consequamur, 1, 590, 12
-591, 14.
cmplum tem, uod ende affert, tertoria quidem ha omnes, quod mediocri mijus est aut minus,
artis diligen/issime i ercoqilaturn est, ul singula
partitionis ejs membra, necnon qua inter ea inter
cedit ratio, iis, ua sunt in artis ciilis partitione,
membris eorumque relation ccurate respondeant.
t primum quidem, sicut scientia diisa sunt in pra
cticas et speculatrices, inter s rs ciilis rel ens esse evincentes quasionem absoluims, postquam
st, ita hic opera omnia manibus facta dividuntur in ea,
qua paramus agendi aliquid gratia, et ea, qua defen
dendi causa velut propugnacula paramus, inter qua re
feruntur vestes. orro sicu ciilis 's nomine solum
differt ab arte reqia, ita vestifica ars textoria plerum
que nominatur, utpote cujus maxime ars si in veste
contexenda. orro sicut regis ars imperatoria differt
permullis aliis artibus qua imperant, ila lextoria
ars differt a permaguo numero artium, qual propugna
cula quaedam vel operimenta alia aliis ste materiis fa
bricant. arc igitur omnia ad priman dialogi partem
pertinent, e ero qua sequunur, ad disputationes
de civili arte referenda sun, uas infra leqemus.
iclis enim his res nondum expedita est, cum carmina
orum, fullonum, sutorum, aliorum artes, practerea
instrumentorum, quibus textor utilur, effectrices de ve
slium curatione eum textoria arte contendant. In quibus,
sicut in omnibus, uae tiunt, duo genera distinguenda
sunt, unum causarum adjuvantium, guae materiam solum
et instrumenta ad opus labricand subministrant, alte
rum ipsarum causarum , quae ipsum opus faciunt x
causis ipsis ea primum pars secernenda est, gua curandi,
medendi atue omnino exornandi provinciam sibi vindi
cat, velut in textoria arte pars ea, quam generatim
cognominant fullonum artem. Lanificium, guod restat,
iterum dividitur in partem discretoriam unam, alteram
concretoriam, uae eade m partes reperiunfur in dia
leclica, analica hic et sn thetica ellala, necnon
in scientia cili, t in fra debimus. Concretoria"
denique artis pars altera torquendo consistit, ua filum
effici solidius stamen appellatum et filum mollius suble
men appellatum (is cilis comparanda parti ei,
ua singulorum mores inform), altera pars recta
subteminisatque staminis implicatione contexens efficit ve
stem lanean appellatam, quare hac quoque pars textoria
' nuncupatur (regia comparand rti illi, (, 402, 5 sqq.) legunur. orro ua initio huju,
ua fortioribus et mollioribus moribus recle impli
candis ciuitatis contertum efficit), 1, 591, 14-594, 30.
od lamificii opus esse proprium ultimo loco ap
ruit, ul n 5ubleminis et s nem, ua dicitur ow s, et ad dimetiendi facul/aten"
minis, solidiorun molliorumue conteus conficiur,
oc idem artiun omnium summum esse principium
in sequentibus demonstraturus est, i/ , di
gressiodelur esse, toti de arte civili disputation
si culmen ue finem imponat. ccasionem
fem digressionis hujus prabet suspicio, ne forte quis,
quae de texloria arte, necnon qqua in mytho
9 y praecedente
p
Der longiores sermones exposita sunt, tanquam digres
sionem prolixiorem vituperet. rolixitatis igitur et
brevitatis, defectus et excessus natura in universum in
spicienda est. Referuntur autem hacc omnia ad meliendi
facullalem, uae quidem ipsa bilariam distinguitur. ars
enim una circa mutuam magnitudinis parvitatisque com
munionem versalur, majns semper minori, minus majori
dimetiens. ltera vero pars in omnibus necessariam
generationis essentiam observat, ad eam semper tanquam
ad mediocritatem ( ) excessum uemque sive
defectum referens. ediocritatis hujus naturam quod ex
cedit et quod exceditur ab ea, seu dicendo seu agendo,
id est, in quo boni homines a malis difierunt. Qua sub
lata, omnes simul artes earumque opera tolluntur, si
non quasi non sit, sed ut difficile quiddam in actionibus
vitant, atque ita on servantes (e/ ideas ) omnia
ULcque efficiunt (id. , 438, 46 Sqq, i oDR,
ULCR et VR nofiones summi boni elemen/ consi
uunt). Quemadmodum igitur in Sophista dialogo non
in eo nos destituit oratio, ita et nunc plus ipsum et minus
evincere debemus commensurabilia esse non invicem so
lum, sed ad DIocRis ( ) ipsius quoque gene
rationem. Quod quidem hic non facit, sed dicit eo
aliquando opus futurum esse circa ipsum ccRU
( , h. e. summum bonum, de iur
in hile). unc ero, ua d prasentia identur
necessaria, inseuitur solum : dimetiendi facultatem
unam ponens continere artes omnes mathematicas, alte
ram vero artes illas, qua ad mediocre moderatumque
respiciunt et decens et opportunum alque officiosum,
celera his similia (cfr. Phileb., , 440, 3 h, e. Sq.),
/es dialectica sie philosophia pendenfes. uare
elegantes et subtiles viros (Pthagoreos scilice!) i
per, ui magnum aliquid ac sapiens loqui se putant,
dimetiendi facultatem circa omnia, qua fiunt, versari
asserentes, cum tanen duas dinetiendi arles non s,
tis inter se distinquant. oc eodem delinquant illi ,
qui, quoniam per species dividendo considerare non con,
suerunt, longe inter se differentia, omissis specicus
interposilis, in unum statim conferunt, vel contra,
qua diversa sunt, per partes minime distinguunt, sed in
diversitle absoluta consistunt, cum oporteat, ub
quis prius plurimorum perceperit communionem, non
prius desistere, uam dividendo differentias omnes,
quo speciebns continentur, conspexerit et speciebus his
conjunaerit (ita ut ipsa hac diisioneJiat conjunctio),
ubi vero dissimilitudines quam plurimas in multitudine
viderit, non prius desistere, uam cuncta, quae cognata
sunt, intra cognationem unam proprietatemque conclusa
unins eneris essentia vestiverit, el i conjungendo in
ni udinem dissimilium in species divideri.
Ceterun nalsi et synthesi dialectic htc
docentur, lane congruunt cum iis, ua hac de re
in hardro (, 726, 45 sqq., 735, 28 sq. ) et in hilebo
dialogr dispu/ de s et sc, de 8 c
ows natura, omodo inter se differan, hic J
mnifestum es/, uidem referri d multitudi
 .. R) SS. {, 3

nnathematicam, speciem ero d genus una essentia ti, uam uarimus, insif an non, usque dum scien
in se conclusum, h. e. l, et d dimeliendi facul, iam hane psam depreliendamus. Unde, sit
atem dialecticm , , 594, 30-596, 23. discre uaque si! concretoria artis cilus pars,
ua uidem omnia, prasertim u.c de mediocri denique ua sin! elenen contraria, inter ua mo
e tanquan summo artis civilis principio disserui, derationen uantlam et mediocrilatem conciliare si
uan ccurate cohareant cum mho illo de dupli proponi, constab!. In adjuvantium causarum
c mundi conversione deue causis ejus, necnon numero habenda sunt non solum, sicut in textoria arte,
cum distinctione causarum ipsarum cum causis ad instrumenta omnia, quibus aliquid fabricatur, sed in
juntius, monere opus est. Sed Pl ipse, universum omnia, uae possidentur, et uarum artium
e hac de re dubitatio ull subsistere possel, c !. ope possessiones lia paranlur. Quarum octo enumera!
pressis enim erbis declarat, sicnt pueri non nomi genera, primogenitum illud, quod metalla, ligna, pelles,
nis alicujus duntaxat pronuntiandi causa literas, guibus cetera hujusmodi aliis artibus porrigit, deinde instrumen
constat, discant, sed ut omni grammatica eruditiores tum omne, vas porro, vehiculum, munimentum, oble
evadant, eodem modo quastionem hanc totam non civilis ctamentum, nutrimentum, nummorum denique, sigillorum
solum scientiac indaganda causa institutam esse, sed ut et omnis characleris genus. is proxime succedunt
in dialectica universa proficiamus. Sicut enim lextoria! mancipia empta vel alio modo acquisila; neque numula
artis exemplo usi sumus ad declarandann civilis artis na riorum, mercatorum , naviculariorum, cauponum generi
turam, ita hac ips uasi eaemplum proposium es Civilis perilia ulla adest. In ministerium denique civita
d dialecica olius na fur' indaqdam , prasertim lium adhibentur arles praeconum, valum, sacerdotum,
cum uti imaginibus sensui alicui accommodatis his in re uanquam apud gyptios non licel regem absque sacer
bus non liceat. re, u digressionis hujus summn dotio imperare, et in multis Graecorun civitatibus praeci.
paucis comprehendamus, non hoc solum ea nos m. pna sacra a magistratibus summis instituuntur, i
nere ult, disputationum brevitalem vel prolixitalem, sacerdo/ium jam propius ad reqiam dignifen cce
ualem in orationibus de textoria facultate, de mundi dere ideatur, , 597, 41-600, 45.
revolutionibus, de non entis essentia in Sophista dialogo Ilinc jam ad sophistas transit, et duomodo a viris
deprehendimus, ad eam dimetiendi partem referendas revera regiis civilibusque distinguantur, rarit. Quod
esse, qua non majus et minus per se, sed mediocritatem uo facilius erualur, rerum publicarum formas, :
et decori normam in primis observat, immo hoc praser e! distingui solen, dispicere aggrediur. res
tin : in omnibus primum honorem ipsi methodo diale enim sunt civitatium species, monarchia, imperium pau
ctica, tribuendum, ua secundum species distinguere corum, democratia. a tamen in plures rursus dividun
valeamus et ad inveniendam declarationem rerum saga tur, prut volentibus aut invilis, legibus aut arbitrio, a
ciores redda!ntr, , 596, 23-597, 41. pauperibus aut a divitibus imperatur. t reeta guber
4. Rs 111, . Qua sequnlur, l, uam o ca nationum harum finibus his determinalarum nulla potest
san sin lalone disposi, intelligere possi esse, cum ex definitione supra inventa regia dignitas
s, pracedentia b euiler repelunus oortel. D. scientia esse debeat, descriptio ergo earum neque secun
logus tous agi de arte cli, uan inenimus dum violeutiam et voluntatem, neque secundum paucos
theoreticam esse artem imperandi, uae homines cure ae multos, neque per inopiam et opulentiam fieri opor
(s , ); porro : divinam esse gubernationem mundi, teat, sed per scientiam quandam , uae vero, qualis sit,
uam in imperando ars civilis semper respiciat (Rs , ). nondum satis declarare potuimus. Scientiam autem hano
sodium uod seuilur (Rs ) dialecticam mon parare sibi, cum sit difficillima cumque inter mille homi
s/ra! esse artem, qua celeris omnibus essentia princi nes vix quinquaginla reperianlur, qui ludum talorum
pium sive modum mediocritatemque bene temperalam prorsus callent, multitudo nequit, uare uni tantum,
raebeat. Simul textoria artis exemplo, uomodo civilis aut duobus, aut admodum paucis in uocunque hominum
artis partes, causae praesertim ipsa et adjuvantes cansae, c-tu eam inesse sequitur. Cui vero inest, regium virum
dialectica ratine investiganda sint, docemur. Quan oportet eum vocare, sive dominetur sive minus ( h, e.
divisionem hac in parte dialoqi secundum tertoria, non alus is est m philosophus). am porro solan
is eremplum instituen e aggreditur. Sed iniio reclam existimari necesse est civilatem, ubi, ui pra
statim cansas ipsas a causis adjuvantibus separare difti sunt, scientia sunt praediti, sive secundum leges, sive
|,
cile esse dici, causae vero genus ( ' , ua er sine legibus gubernent; sive invitis, sive volentibus im
Jalso interpretari solen : difficultatis autem hujus perent, et uaecunque ab iis fiunt, cives in exilium ej
causae ) nihilo minus progredientibus fore, ut manife ciendo, interficiendo, peregrinos adsciscendo, modo
Slum fiat , nunc vero, postquam in gemina secare non va servandae ac in melius evehendae civitatis causa ac juste
eamus, membratim causas et causas adjuvantes victimae fiant, recte sunt facta laudeque digna. Celerae aulem
instar discerpamus oportere. ua uiden cr hucus civilates neque verae neque legitimae liabendae, cum hane
ue haud salis intellec hoc fere sib olunt : di. imitentur solum, uarum quidem, qua bonis legibus tem
choomia dialectica in re nondum satis perspec peratae sunt, ad meliora lendentes dicimus, reliquas vero
dhiberi non poles. aempli causa hac in ar ad deteriora , 1, 600, 45-603, 4.
li distinguendas esse causas ipsas el causas adju /ic dicta sun de ri ere civilis guberna
ntes que i demum artis hujus essentiam . tione sine legibus et de recta reipublica imilatione,
feslam Jore bene scimus, hoc practerea, essentiam deinceps accuratius erplicantur. Duri enim docetur
hanc in mediocritate dam consistere, sed ua si his nihil inesse, quod sine legibus recte dicatur posse
"fla mdiocris, uare sint contraria elemen , in/er civitatem gubernari. d arlem enim regendi. civilates
: illa si medi, omnino nescimus. re n pertiuet etiam ars leges jubendi. Jam virum prudenlem
" sin djuntes causa, certa ratione distinguere praestat gubernare quam legem. omines enim humana
possumus, sed leztoria artis eremplum secui ue cuncta cum mutentur continue, certae omnique ra
i pedetentim appropinquare debemus, hoc semper lione accuralae ferri leges nequeunt, meque uod optimum
Singulis eraminantes, utrum partibus his, u simul omnibus est et justissimum sincere comprehendens
feoria is causis adjunfibus respondent, scien pracipere lex polest , , 603, 4-32.
6.
84 RGU DLGRU
t revera, s uis disciplina regia praeditus posset per
omnem vitam circumspicere sedulusque assidere cuique,
egibus nunquam opus esse. Quoniam autem neque hoc
tieri potest, neque hoc, ut, uod sigillatim et unicuique
seorsum convenit, praecipiatur, legumlator crassius solum
et communius et quod plurimis et plurimum conducere
putat, respiciens leges fert, , 603, 32-604, 11.
Unde sequitur neque legem unquam legislatore superio
rem esse, quin sive ipse, sive alius quis ejus similis
abrgare possit, neque injustum esse existimandum, si
vir arte rempublicam gubernandi praeditus, cives praeter
patrias leges adigat vi ad facienda, uibus et ipsi et civi
las juventur, uetnadmodum si medicus aegrum reluctan
tem, ure sanitati eum restituunt, facere cogit, neque
durum est neque injustum, , 604, 11-605, 36.
uod aulem supra de imitationibus reclae reipublicae
diclum est, sic se liabet. Si quis primum illud seposue
rit viri reipublica! gubernandi arte praediti imperium legi
bus superius, secundum erit, ut ceterae civitates hujus
institutis quidem utanlur, dum memo quicquam praeter
leges commitlere audeat, et uisquis audeat, morte mul
ctetur extremisque suppliciis affligatur. Quanquam hoc
perinde est, ac si navium gubermatoribus, medicis, alia
rumque artium peritis polestate de iis, quae sunt artis,
praecipiendi dempta, populum, harum artium rudem, ut
ferat leges, quomodo navigatio sit instituenda, agerue
colendus, convocaremus, uolannis praterea populi prae
feclos constitueremus, juxla scri las illas institutiones,
et naves gubernare et aegrotantibus mederijubenles, judi
cia practerea constitueremus, quibus viri illi magistratibus
functi ralionem reddant, uilibet vero litem iis intendere
posset, uod aliter uam leges jubeant et patria consue
tudo dceat, naves gubermaverint aul agros curaverint.
nter hujusmodi igitur lomines quicunque magistratum
sponte sus ipere velit (lalo se ipsum necnon Socratem
significat), merito uovis supplicio damnove aficietur.
uos ferre insuper leges oportebit, si quis praeter scriptas
constitutiones navigandi aul medendi rationem aliquam
appareat quarere et circa hac philosophari, primum ui
dem hunc neque gubernatorem esse neque medicum no
minandum, sed 1. L-u scRtoR , curiosum peratoria uoque arti prasidet, necnon arti judiciali, cui
uendam delirumque sophistam, deinde a quolibet in ju
dicium trahi osse, utpul5 Js Ls coRR igitur artes cuncta, cum serviant civilatem regenti, dif
et suadeat ut gubrnaloria el medicina rntra legn insti
tuta pro suo cujusque arbitratu curentur. Qua ratione
non solum artes omnes subverterenlur, cum rerum inda
galio vetaretur, sed ne vita quidem, uae nunc difficilis
est, tunc omnino vitalis essel. uibus omnibus he
niensium rempublicam ace bissime perstring it necnon
pressis erbis accusalioni et supplicio Socratis al
ludi, uem eundem e lalonis opinione, s uem
lium, rum illum gubernandi le pra dilum /uisse
facile inde conclud, , 605, 36-607, 47.
multo magis quam scripta loges officia vitae per
vertet, ui spretis illis vel lucri causa vel propria libidinis
gratia alia praeter hacc imperitus rerum (cum scientia e
Plalonis opinione irtute non differat) agere aggre
ditur. Quapropter legibus constitutis altera jam naviga
lio est, ut nemini quicquam unquam praeter illas facere
permittalur. Qum enim rex non nascalur talis in civi.
tatibus, qualis inter apum examina, statim a principio
1am corporis qnam animi habitu unus ceteros anlecellens,
necesse est, ctn facto constituta conscribere, vestigiis.
que Verissimae reipublica illius insistere. orro cum (ba
divitum et populus omnis scientiam hanc civilem nunquam
nanciscantur, oportet respublicas ejusmodi nunquam
quicquam practer scriptas leges moresque patrios facere,
ua in re mirandum est, quam firma res natura civitas
sit : nam quanquam civilates nonnullae sic jam diu af.
ecta sunt, permanent nihilominus neque corruunt,
lamen re theoriam suam nonnihil labefactari
non sensit , , 607, 47-609, 37.
Seposita ergo illa sola recla republica, inter celeras
civitates, qua sit ad convivendum levissima, uave
omnium onerosissima, uterendum est. Singulis igitur
Civitatibus in duas divisis, unius principatum in regnum
et tyrannidem, dominationem non multorum in aristocra
tiam et oligarchiam, multorum tandem gubernationem,
uanquam idem ei semper est momen, duplicem quoue
onentes, prout leges vel servant vel ransgrediuntur;
sex in universum efficimus : quarum unius dominatio
bonis conjuncta legibus omnium optima est, aristocratiam
vero mediam censere debemus, uemadmodum quod pan
cum est, inter unum multave medium est (secundum
dimetiendi Jacultaten mathematicam, in
rebus cra scientia ue arte jam des/itutis), multo
rum administratio, propterea quod magistratus ad exigua
redacti sunt in multosque divisi, legitimarum rerum pu.
blicarum est deterrima, iniquarum vero optima, tyrannis
omnium pessima, 1, 609, 37-610, 29.
mnes igitur harum civitatium administratores a vera
civitalis gubernatore segregamdi sunt, utpole larvarum
ingentium praesides, ui et ipsi lales sunt et maximi so
phistae, 1, 610, 30-41.
Jam sicu ii, ui aurum fodiunt, terram et la ides
aliaque pe: mulla primum separant, ua autem post lac
superstint.auro cognatiora, as et argentum , nonnunquam
eliam adamas, vix tandem facto ad ignem examine secer
nuntur: eadem ralione nos quoque nunc a civili scientia
alienissima et longinqua admodum separavimns, proxima
vero et maxime preliosa adhuc commixta restant, uorum
in numero sunt praefectura exercitns, judicialis praetura,
oraloria tandem dignitas. usicae hlc exemplo utentes
artem, quae, quis artis musicae sit usus, et quando et quo.
modo sit adhibendus, ab ipsa musica disciplina differre
videmus : haud alia ratione dicendi que arte quando
sit opus, non ipsa rhetorica, sed onae ei imperat, ars
civitalem gubernaudi docet, uae hoc eodem modo im
leges, uibus ad singula dijudicanda ulatur, tradit. Hae
erunt ab arte politica : ea vero nihil aliud est, quam
scientia cunctis his praesidens legumque et omnium, uae
in republica geruntur, curam habens omniaque rectissime
contexens, 1, 610, 41-612, 33.
6. ns , . Separatis igitur ceteris artbus cun
cis ab arte civili, gui si hujus ipsius finis, d quern
respiciens ciitatem conterat, omnibusque imperet,
dicere resta!. Sed supra (, 594, 31-596, 23) dimc
iendi facultalem illam, qua pertinet d mediocritatis
er contrariis inter se reconciliatis generationenn,
omnium fere artium necnon artis cilis esse princi
pium constiti. Contraria cro, in quibus ad me
diocritalem harmoninque conferendis ersalur ars
ciuilis, rtutes ipsa sunt, ua bene temperata cun
singulorum , tum civitatis ius efficiunt salutem.
Virtutes enim inler se alite aliis, praecipue fortitudo el tem
erantia, sibi quodammodo sunt contrariae, quanquam
parles virtulis omnes mutua invicem amicilia conjuncta:
sunt. Celeritas namque et vehementia, quae portinent ad
fortitudinem, in multis sape rebus laudantur, horumque
opposita, tarditas animusque sedatus, quae partes sunt
temperantiae, non minus sapissine celebrantur laudibus :
quotieseunque opportune utimur ulrisque, laudamur si
mulac contra intempestive adhibemus utrumvis, in
reprehensionem incurrimus, et pro fortibus, insani, superbi,
 LC R)1SS. 3

petulantes, pro temperantibus limidi, molles, ineries an
dimus. Quicunque harum virtuum alt rutra sunt prae
diti, oto vitae genere institutisque omnibus discrepant ab
iis, qui altera sunt ormati, se invicem per omnia reprehen
dunt sibique contraria agunt. Unde maximi civitatibus
morbi ingenerantur. am qui modestia ceteris praestant,
tranquillitati in primis studentes, pacem quam maxime
amplectuntur. Cujus amoris excessu fit, ut dum suis
privatim incumbunt operibus, ipsis insciis imbellus red
antur et invadentibus hostibus quibuslibet expositi sint.
ui vero ad fortitudinem magis declinant, bellicosam
vitam magis affectantes, saepe patriam suam ad bellum
incitant et ad finem in hostium redigunt servitutem. Sunt
porro alia hominum genera omni plane virtute destituta,
quos inter numerantur improbi, mali, injurii, a fortitudine
ac temperantia prorsus aversi, ex quibus nulla conflari
respublica unquam potest, sive per se solis, sive etiam
bonis admixtis. alos ergo omnes, ui reipublica praeest, ar.
cet, impios, injurios, violentos ejiciendo, aut morte aliove
supplicia afficiendo, pusillanimes contra, uique ingenio
pulchriorem sibi dicit videri, exiade disputationem uam
cum rotagora habuerat, rogatus narrat, c. .
. oso R RsoR. ippocrates, adole
scens nobilis et discerdi cupidissimus, mullo adluc diluculo
ad Socratem venit eumque precibus adit, ut ipsum ro
tagorae, celeberrimo sophista, commendare et in disciplinam
tradere velit. Venerat autem rotagoras vesperi solutn
modo et apud Calliam divertebat. Quanquam adolescen
tulus ingenuus non sine pudore Socrati confessus eral se
rotagoram audiendo et ipsum sophislam esse evasurum,
adeoque, uippe viri arte et ratine mondum satis perspecta,
probe intellexerat, uanto id cum periculo foret conjun
clum, si uidem semel est imbuta recens servabit
odorem testa diu, tamen ille, ut ejus voluntati morem
gereret, noluit eum a consilio suo deterrere adeoque una
cum eo, uum dies illuxisset, ad Callia domum perrexit,
C. -V.
ortam perculientes janitor eunuchus vix in domum
admittit, sophistas esse arbitratus, uos homo simpler
in odio habet, C. V. -

sunt servili, servilibus operibus addicendo. Quam disci ntro admissi ingenlem virorum conventum offendunt,
plin.r civilis par/em arti carminatoria sive artis terto 8ophistarum hujus lemporis principes, eorum comitatum
parti, uom appellavil discretoriam, comparat. uem stella crinitae instar post se tralunt : rotagoram
Celeros autem, orum ingenia ad generosum habitum per deambulantem uem Callias celerorumque auditorum co
disciplinam evehi possunt et a le inter se contemperari pa rona reverenter subsequitur; ippiam leum in sol se
tiunlur, horum qui ad fortitudinem magis vergunt, staminis dentem et coram multis declamitanlem ; denique rodicum
vice solidos mores eorum esse censens, ui vero ad mo Ceum in lectulo decumbenlem, item magna circumdatun
destiam inclinant, molli feneraeque material similes subte. amicorum et familiarium caterva. xtemplo lcibiades
minis vice hahens duplici eos modo vincire invicem et uoque et Critias Callaschri filius intrant, i t omnes
contexere nititur (quan ppeller rtis tertoria 1am dialogi persona prasto sin, c. V.
parten concretoriam). rimo enim juxta cognationis Socrates compellans rotagoram causam ei aperit, cur
rationem parlem eorum animi, uae sempiterna est, divino huc venerint, nempe u! Hippocratem ei commendet. ptare
vinculo nectit, post vero divinam illam, uae animalis na. autem se ail, ut sibi liceat paullisper cum ipso de adole
turae est, vinculis humanis. Quoties enim in animis vera scentisinstitutione, qua usurus sit, colloqui, sive id remotis
stabilisque opinio ( ) de pulchro, arbitris fieri velit, sive coram aliis, Qua post rema erb
justo, bono, horumve contrariis insit, divina hac in genere nimum sophista mirifice fangunt. raedicat igitur
daemonico (h. e. humano, cnus ideas participat) ambitiose artem suam tanquam antiquissimam, utpote
fit. Quibus, ut rectae disciplinae participes fiant, bonus jam ab omero, esiodo, Simonide, rpheo, aliis faclita
legumlator prospicere debet. Fortes enim ui sunt, uique tam, sed per hominum invidiam, quam sophista nunquam
disciplina destituti facile ad ferinam quandam naturam non experti sint, factum esse, ut clarissimi illi viri pro
lelabuntur, eos rectis de lhonesto ac justo opinionibus im. fessionem disciplina sophisticae, aliis nominibus insignitam,
buendo corrigitac mansuefacit, modestos vero ac temperan studiose occultaverint, longe aliter [amen sese facere so
tes, ui disciplina destituti ad ignaviam declinant, vere ere, ut ui aliorum invidiam et odium nihil veritus se
moderatos efficit. Partem antem eorum, quae mor. sophistam libere profiteri numquam dubitaverit. Itaque
talis est, humanis vinculis, h. e. matrimoniis et affinitatibus nihil ait prohibere, quominus de ippocratis institutione
emendare studet, strenuis ac acribus uxores mansuetas ac corann omnibus colloguium instituant, c. V.
lenes, modestis contra ac remissioribus acres ac vehemen Callia auctore fit consessus. rcessuntur etiam ro
tiores dando, u, mixto sanguine ntroque, liberi ad me dicus, ippias, alii. Socrates ilerum exorsus ex rotagora
diocritalem propius accedentes procreentur. ec minus uaerit, uidnam utililatis Hippocrates ex consuetudine
in civilibus magistratibus mores communiter semper ejus ac disciplina capturus sit. Respondet sophista eum
ontexet ars civilis, ita nt, ubi unius sufficiat gubernatio, hoc commodi de se percepturum ut quotidie melior ac
hominem praeditum moribus utrisque praeficia : ubi plu sapientior evadal. orro interroganti Socrati, uanam in
ribus opus sit, ntriusque hujus generis partes aliquas re et ad quid melior sit evasurus, cum superba aliorum
commiscebit. ic igitur est finis summi imperantis ar sophistarum contemlione non eum ait in arithmeticro,
lisque, qua gubernantur civilates, temperantes seu mo astronomiae, geometriae, musicae studiis frustra detentum
destos, ac fortes seu vehementes, ita inter se conciliare, nt iri, 8ed statim accepturum uae ad res cum domesticas
concordes in republica degant, servisque et aliis ita impe um publicas bene administrandas valeant, id est artem
rar", ul Salus reipublicae publicaque felicitas inde effi politicam. Quod agoras non direrat Socrates addit,
cialur, , 612, 34 ad /inem. Intelligo , dicens , quod vis; civilem namque artem
dicere mihi videris pollicerique viros bonos cives reldere .
RoRs, , 232 sqq. Protagoras, aec ipsa est , ait, mea professio, nini
rum rtutem ac prudentiam idem fere sib deri
DLoGI FoR d dramatis.formam prozime cedi. concedens, c. . -

Septem n partibus constat : prolo, ositione
pgrsonarum, uastione deniue de virtute ips
ierun in quinue partes divisa.
. RoLocs est colloguium sodalis cujusdam cum So
Crale, qui rotagoram sapientem lcibiade pulchro illo
Sophistarum nilalem eorumue promiss spen
did, uod politicam artem docendo discipulos bonos
reddere valeant, introductio hac dialogi mobis sub
oculos ponil, necnon auditorum imperitiam, ui eos
cum reverenia obsernt vel eliam, Callias facil,
86 R U DLRU

immensis eis muneribus indulgem/, el sal/en, t ip ration huic Socrates ne erbo quidem repugnat.
pocrates, fallacis eorum irrefunlur. ue enim s sophis profulit sententias : virtutis
Socrates erinde sophistam arguere aggreditur, uod facultatem communem lninibus insitam , et facultatem
ntum sit ut promisso suo stare possif, me noc hanc institutione et educatione uodammodo fulciri et
ri uidem uid pollice/ur. in singulis hominibus diversam esse, - latonis
111. nde usque ad dialogi/inem de rtute uaritur, nimo abhorrent, neque id quod sophista probare
um doceri possit. c primum uidem ri //e studet : virtutem doceri posse, his argumentis demon
runtur ua e hominum opinione el e communi la! stratur. Sophis la non distingui inter rtutis.facul
su et ecntis petita propositionem hanc el in/irmare tatem el indolem omnibus insim, el inter rtuis
ffirmare dentur. Dicit enim Socrates, de virtute entelechiam ua se ipsam not et quasi possidet.
civili semper sibi ita visum esse, ut eam doceri non posse ue opo fulciatur irtus institutione, demons.
putarit. Simul theniensium democratiam persringit, trare non poluit. Imm uum omnibus ribus irtu-,
quod talem de virtute opinionem habeant, ut de navium tem doceri posse contendat, idem oratine sua nihil
fabrica quidem fabrorum navium consilium expetant, de clarius ostendi uan hoc, uod uid rever si r
civitate autem gubernanda cuivis dicendi polestatem fa us nesciat. oc sal/em minime suspicur irtu
ciant. dem de politicis viris ironice monel, quod talem vir tem esse scientiam, scienfiam irtu/em, cum ipse
utem possideant, uam filiissuis impertiri nequeant, c. . scientiam suan dullerinam pracdicef enalem, indo
rotagoras autem, ut opinionem contrariam, virtutem lis autem diersitalem maim pulet esse momenti.
scilicet doceri posse, tueatur, sophisrum more ora Quae omnia magis patebunt , um Socrate uarenle
tionem ordilur proliram. c primum quidem fabulam uid si irtus et uomodo singula rtutes inter se
narrat de rometheo et pimetheo, ua probare vult, artis coharreant, sophis declarerit.
facultatem, justitiam et pudorem ad omnes homines per rius auten, uasi embolium, Socrates uardam
tinere aque hinc factum esse, ut homines antea dispersi interjicit de rhetorum et sophistarum dicendi genere pro
urbes atque civitates conderent, civilisque societatis vin lixo, uod aeri comparat percusso duod alte et diu resonet,
culis conjuncti vivere c-pissent. Quare, inquit, mirandum nisi quis manum imponat, c. V.
non est, guod in rerum publicarum deliberationibus cuivis V. Quum plurimarum virtutum mentionem (ecisset
sententia sua publice dicenda potestas datur et insanum in superioribus rotagoras, Socrates uaerit, utrum un
putant, si quis se ipsum civili virtute expertem praedicet, uiddam sit virtus, partes autem ejus sint justitia, tempe
c. 1. ihilominus quod virtulem neque innasci neque rantia, sanctitas (sapientia, fortitudo, uinque enim ir
sore contingere, sed doctrina et studio comparari consen utes hc ponit lato), an haec omnia unius ejusdemque
tiant homines, hoc est argumento, quod ui naturae culpa rei sint nomina. rotagoras respondet parles eas esse. Porro
in se liabet turpitudinem, eum Iantum abest ut puniant, Socrates, utrum partes ha, nti/e solum, sicut auri
ut omnes lalis fortuna misereat : si uis autem vitiis la pares, inter se differant, an uali/ate, sicuti partes fa
borat quae a socordia aut inertia proficiscunlur, eum vero ciei, rogat. Sicuti faciei, Protagoras assetit. Simuladdit
castigant ac gravissimis poenis afficiunt, idque non alio con necesse non esse eum, gui unam virtulem possideat, sla
silio, nisi ut malefici ad bonam frugem revocentur, ceteri im omnes habere, immo fieri posse, ul fortes quidam sint,
autem de vitiis fugiendis admoneantur, c. . Quod sed injusti, alii justi quiden, sapientes minime.
autem de filiis clarorum virorum dictum est, mirum quidem definitione communis illius r/u/um Jontis omnium,
esset, sophista pergit, si boni viri filios snos in ceteris scientia , i9us omnino sophis
quid m omnibus erudiendos curarent, virtutem autem, in pparet. Sed statim de sententia sua deturbatur:
ua sola maxima pramia posita sunt, et in qua neglecla Socrate enim dicente : Si quis a nobissciscilaretur, uonian
maxima poena sunt constitutae, pueros suos docendos virtutis pars non est lalis, qualis alia, sanctitas ergo non
non curarent. Immo universa educatio, ua describiur, justum est sed injustum, justitia item non sanctum, set!
tum privala, tum publica, eo spectat, ut juvenes, quantum impium, quid diceremus 2 Protagoras meque capiosan
tieri possit, ad virtutis exercitationem conformentur. eque (contraria enim pro diersis ponuntur) conclusionen
dicere recte licet, ea ralione nihil profici, sed quasi ac refellere let, neue differentiam sancti/is et ju
si civitas non possel consistere, nisi tibicines omnes siti.r accurate indicare, sed disputandi impatiens
essemus tales, qualis esse uisque posset, si omnes stu concedit simile quoddam, idque non parvum uoddam,
diose nos invicem in libicinio nos erudiremus : non bo eas inter se habere. Quid sit illud simile quoddam, non
norum tibicinum filii magis quam deteriorum boni libicines ulterius requirit Socrates, sed ad aliam quaestionem per
evadereut, sed cujus filius ad tibias inflandas natura sua gens eadem ratione, gua sanctitatem el justitiam inter se
aptior fuerit, is magis in arte proficeret, verumtamen conjunctas esse demonstrarat, nunc sapientiam quoque et
omnes saltem satis boni essent tibicines, si conferrentur temperantiam vel idem, vel simillima saltem esse probat.
cum rudibus nihilque earum rerum scientibus : simililer onit enim insaniam RoRsUs co.R (
etiam nunc omnes saltem institutione et educatione ali uod es emphatice dicun pro L nsu) esse
qualenus ad virtutis rationem facultatemque adducuntur, temperantiae, insaniam item contrariam sapientiae, ergo
id uod cognosci facile potest comparatione rudium et cum uni unum solum sit contrarium, plura autem minime,
barbarorum hominum cum gentibus eruditis instituta. idem el potius simillima erunt sapientia et temperantia.
ne ii quidem qui a parentum virtute desciverunt, propterea orro justitiam ettemperantiamidem esse probare aggre
degeneres habentur, quod omui omnino virtute destituti ditur hoc modo : temperanter sapere (), ait, est
sunt, sed quod propter minorem ingenii bonitatem ad pa bene sapere (), hoc bene consulere, hoc bene fa
rentum praestantiam pervenire non potuerunt. uo dif cere ; bona autem sunt utilia (sensu saltem absoluto),
ficilius est, rotagoras addit, praeceptores reperiri, qui injusta vero faciendo fiunt utilibus contraria, ut injuste
juvenes vel paulo magis, quam ceteri omnes (aciunt, ad vir agendo () temperanter sapere () sit
tulem provehant. Quorum unum me esse puto. xinde male agendo bona agere, id quod absurdum videtur. Sed
denuo disciplinam suam pra dicat eamque ait multo gran antequam dispulatio ad finem perducta sit, rotagoras,
diore dignam esse pretio, guam od ipse a discipulis suis ut conclusionem eludal, bona semper utilia esse perti
exigere soleat, c. V.V. naciter negat, non hoc dicens, uod licebat dicere,
 LC RDSS. 87

cen gmpe LE sensu absolu ccipi non p0sse, sed care conatur Socrates. quidem tres deinceps inter se
lne delirans, uum L pellet L ss diversas proponit explicationes, priores duas uidem lu
8, lem UL SSU RLVo. dibri caus, uibus sophistarum ingenio et sapientia:
artis hujus (V) summam breer i repetamus : insulfe, ue demonstre, uam si fri dispu
virtutes vel omnes idem esse videntur vel inler Se maxime andi hac ratio qua interpretandis poetarum io
similia. De quibus sophista neque certan habe , rumque erbis coninur. Quod enim Simonidis er
dam opinionem, neque s quam alieunde arripui, esiodi erbis assimilat, tanum abest, u serio di
contra dialeclicam artem defendere eam let : imnno clum sit, p0elarun Sentenia plane contraria oin.d
pro orationis/allacis auditorum res e nimos uod non d! rotagoras, etsi e plication repugnat,
pellicere studer. Simul in Jine apparui : inquirendum sed ridiculn rionen ffert dicens poetam ita minus
esse de bono relativo et de bono absoluto, ut virtutis na inscium videri. ller e plicatio, qua Socrates
tura accuratius inde cognoscatur, c. V S. /. - . interprelatur esse L, 1/esta est derisio rodiceae
V. Sequitur episodium satislonqum (c. -V) Sapientia, id uod omnes Seniun prater unum rodi
ipsum ilerum tripartitum, culus pars prior el ter cum. ertio tandem loco serio i ue Simonidis
sunt de disputandi ratiome, pars secunda, Simonidei sententiam eam fere esse monstrat : difficile quidem
carminis interpretation addic, e d methodun est virum bonum fieri, potest tamen tieri in tempus quod
et ad argumentum dialogi pere. dam ; SS vero vel R bonum (id quod ittacus dixe
bliviosum enim se fingit Socrates et a rotagora petit, rat) humana conditione majus est el in deos solum vide
ut missis splendidarum orationum ambagibus breviloquen tur cadere. Simul ev sapientum, ut dicit, sententia hoc
tia utatur, in qua et ipse sese excellere dixerit. Ille vero addit, uod nemo uuquam malum sponle committat.
iniquum putat sibi prascribi, quomodo disputandum sit. oela uidem senenia alia detur ( enin
Quibus auditis Socrates, sermone abrupto, discessum pa opposium necessario est seuen ) neque
rat. lc vero amici cum obnixe rogant, ne discedat, uo Socrates hoc serio con lendit (cfi. , 260, 10 s.
loco alii uoque sophistae, Prodicus et ippias, sapientiac ), sed contr
suae speciminis edendi occasionem nacti, ille uidem rhe sophis.feci , poela erb subobscura in melioren
torico-grammaticam disciplinam tueri videlur, hic autem partem inerpreur. De Lacedamoniis quae addit,
naturalis juris praestantiam laudibus effert. I , s ro quasi antiquissimi sophistae fuerint, eorumque vera proge
tagoran ddimus, ui politicam scientiam amplerus nies sit sapientum septem breviloquentia, quae jaculi instar
laudator fere prasentis lemporis et legum esse jam adversarium perculial, neque eodem referendam esse in
apparui, res simul principes sophistica doctrinae scitiam eorum qui auribus praecisis et vestibus brevibus in
ctores in conspectum nobis enin, uibus ads. urbibus deambulent, lo hac dissertio cerbissin
stun eclectici illi, Callias, Criias, lcibiades, u est parodi rogorea niloquentiac, ui sapientiam
sapientes sib dentur, cum sophistis simul e suam ad antiquos poelas et sapientes referri dixerat,
Socrate proficere aliquid Studean. um sucum et sensum non magis refert m lacon
ropositionem, guam suo more fecerat ippias, nalu zones illi Lcedanioniorum nres, C. V-.
ralis ille juris defensor, ut sub arbitris disputetur, Socra Socrate dicendi finem faciente perfestium es uod
tes ipse accuratissima oratione habita repulsat. andem ippia accidi. Scilicet ut sapientiamsuamin lucem ponat,
hoc convenit, ut sophistae respondendi interrogandive de eodem Simonidis carmine, de ua tres deinceps Socrates
optione data, ipse, jam respondentis partes suscipiat, ita proposuitexplicationes, uartam etiam proferre promititet
uidem , u postquam ille interrogarit, Vicissim illum sit orationem habere instituil. Sed salis commode soplista
interrogaturus, c. -V. ambitiosus ab lcibiade adolescente monetur, ne id fa
rotagoras igitur, interrogantis partibus susceptis, prae ciat : colluium enim a Socrate et a rotagora institu
cipuam doctrinae partem osilam esse declarat in carmi tum ad finem esse perducendum. - 1 Sophisis omnibus
nibus interprelandis, alque ita quoque quaestionem de omnimodo erplosis, Socrates totum quod in rebus poe
. virtute agitari posse ad poetarum auctoritatem translatam. ticis interpretandis versatur disputandi genus conviviis
d quod facit de dicto illo Simonideo : DIFrcL ss comparat imperitorum plebeiorumque hominum, qui ipsi
vR UM FI, sese disputare velle professus. de suo quod afferant, non habentes, de alienis periculum
Sicuti anle prcs doctrinas et uasi scholas faciunt, c. .
sophisticas in scenan produri, hc quoue hoc prac. U dialog partis hujus summan repenus : er
pue speclasse detur l, tertium dictionis ium dicendi genus sophistis usiun , poelurun
enus sophistis usium nobis anle oculos ponat. Pri plicationem, non magis ad erilen indagandam pro
mum ero dictionis genus mthologicum er illud, prium esse parui, uam mhologicum, aut proli s
cujus specimen erhibuit fabula ill rotagorea de orationes demonstrats, i sophista8, Senen
rometheo c pimetheo, allerum oratio demons iis, sic genere uoque dicendi omnino Socrate in/e
eaque prolira, tertium, uod in poelarum in riores esse conincantur. - Quod em ad Sentenias
erpretione ersatur, jam cognoscemus. portinet, ua hac in dialogi parte qintur, prin
rotagoras enim, sitne carmen illud lande dignum, uae in tert parte opiniones ulgares, hc sapienfun
rit. nnuente Socrate, pugnetne cum eo, guod in se decre de rtute erprimuntur : perfectam scilicet vir
quentibus poeta reprehendat Pittaci dictum : DIFF tutem homini non contingere, sed neminem sua sponte
ss "ss, pergit interrogare ; scilicet malum facere, quod malum esse noverit. duabus his
poetam celebratissimum erroris coarguat carmenque senentiis to, ua sequitur, de virtute docend
jus incurrere in reprehensionem cogat. Socrates vero endet disquisitio: irtus enim non nisi quatenus es
rodici verborum distinctione adhibita non repugnare sibi scienia, doceri potes, scienti lenn non nisi cun
Simonidem videri ait ; non enim idem videri ss et irtute perfec plne congruens pparebit, humn
R. taque Simonides dicens : difficile esse virum bonum irtus neque plane perfecta, neque plane scienti s,
F, ac falli Pittacum, qui virum bonum ss vel sed uaedam pars ejus in carcum naturac instinctum
R difficile esse dixerit, miuime contraria sibi ponit, sed desinit, ut pro ratine ncue doceri possit.
quid revera his sibi poeta voluerit verbis, hoc jam expli V. rotagoras se ilerum refutatum gerrime ferens
88 RG U LGRU

multis demum amicorum precibus permovetur, ul Socrati uarstio orsa erat, inter omnes rtutes prorime ac.
denuo, sicut convenerat, interroganti respondeat, Socrates edit, o xxx v-.
autem, raemissis quibusdam de dialectices prabstantia, n epilogo qui dialogum concludit, summa quas
et rotagora ironice laudato, denuo uaerit, utrum sa disputationis subducifur. Socrates enim, simul sophi
pientia, temperantia, fortitudo, Justitia, sanctitas, uinque stam ui sub finem respondere jam non oluerat, cum
nomina ejusdem rei sint, an unicuique horum nominum ironia placafurus et quastioni finem impositurus i
propria quadam essentia subsit et res vim propriam ha perorat : ue mihi videtur nostrae disputationis exi
bens, adeo ut non sit allerum quale est alterum, c. tus hominis instar accusare et deridere, et si uti voce pos
. set, dicturus, nepti eslis, Socrates et rotagora. u
Respondet rotagoras justitiam quidem, sanctitatem, uidem ui superius dicebas, Socrates, doceri non posse
emperantiam et sapientiam inter se esse simillima, - has virtutem , nunc libi ipsi contraria studiose agis, dum o.
en in irtues Socrates fea ostendere conus er stendere conaris omnes res esse scientiam, et justitiam e
num idemque esse -, sed plurimum ab his differre for temperantiam et fortitudinem, ua ratine maxime virtutem
titudinem ; sapenumero enim accidere, ut qui ceteris doceriposse conficialur. Sienim aliudquidasset virtusquam
careant virtutibus, ii longe fortissiml sin. uam Sen scientia, uod rotagoras primum asserebat, plane doceri
tentiam Socrates ita efutat : Qui fortes sunt, inquit, eos non posset: nuncautem si tota scientia esse videbitur, uod
audaces esse facile largieris. Jam ui andacter aggredium tu, Socrates, inferre conaris, mirum erit, si per doctri
ur id, cujus periti sunt, laudantur , contra qui audaces in nam virtus comparari non possit. Protagoras item (ine
eo sunt, cujns nullam habent cognitionem, ii merito in ptit), ui primo guidem loceri posse virem voluit, nunc
sani judicantur. mnis autem virtus propter naturam contra admiti videtur, ut fere quodvis aliud potius quam
suam necesse est careat omni vituperio, unde Sequitur scientia virtus appareat : quo paclo minime nnium esset
nt ea audacia, quae non liabeat scientiam sibi adjun aliquid quod doceri possit. Quod intelligendum est cum
ctam, non recte gueat pro virtute haberi. Contra ex iis grano salis. Sophista enim, u irtutem doceri posse
qui peritiam hahent, sapientissimi et peritissimi etiam direral, scieniam eam esse negerat, reer sib
audentissini sunt, et cum sintandenlissimi, fortissimi, con/raria di.rit. Socrates cro civilem illam rfu fern
secundum quam rationem sapientia fortitudo esset. in consueludine et opinione posim, uam solam no
sophista ad hac respondel, plane surda sunt, c it sophista, doceri non posse recte monuit, posse
neue Socratis conclusionem intellereri (in eremplo lem philosophicam rtulem scientia ful/am minime
enim, uod affert sophis, nihil obs, uin ef negil. Sed distinctio e inter civilem irtutem et
s R sint RoBus, in Socratico eremplo philosophicam irtutem, nec non uarsio, uid de
on nis R UDCs sunt roRS , Fon s pothesi ill : bonum idem esse ac jucundum, statuen
terminus minor, RosUR est terminus major), neque for dum sit, consulto in dubio relinquuntur, uo magis
itudinem aliud esse pulet quam naturalem uandan appareat de rtute, rum doceri possi nnon, nihil
facultatem. Sed fortitudo non qualenus naturalis constare, anteuam irtutis natura et essentia uid
facultas est, sed guatenus conscientia continetur, andem sit, comperta fuerit. d quod Socrates his
rtus est. d quod Socrates in sequentibus demonstr. erbis significat : go igitur, o rotagora, videns haec
bit, c. V. omnia sursum dersumque graviter perturbari, ut in lu
V. Dialogus ad conclusionem contendi. Dimiss cem venianl, vehementer incumbo, et vellem his inter
enim uastiane illa hucusque agi de virtutum nos decursis digredietiam ad virtutem, uid tandem sit,
nitate, Socrates erinde de irtutis knquirit essenfi, et iterum doceri possit necne dispicere, ne forte nos pi
neque ullerius in re/u/andis sophista opinionibus metheus ille sic in disputatione dolose fefelleri, uemad
ratus, ipse itineris du inestigan lam eri modum in distribuendo neglexit, ul tu dicis. Prometheus
tem dialectica ratine usus per hpothesin procedi. igitur etiam in fabula mihi magis quam pimetheus pla
rpositionem hanc pcis erbis i referemus : cuit : uo ntems ego et universae vitae meae promethume.
ositis : idem esse ac JcDU, LU idem ac nos, id est prospiciens, haec omnia tracto, et situ velles,
Ris, uum nemo non jcunda sectetur, tristia averse id quod etiam in initio dixi, libentissime de his rebustecum
ur, sequiur id quod vocant succR voLUlBUS VEL considerarem.
LLIs v nihil alind esse uam pro majoribus bonis Sed rotagoras, colluii perfaesus, ut indignationem
majora mala sumere idgne deceplum opinionis errore. dissimulet, Socratem adhuc juvenem magnificis laudibus
uocirca apparet neminem scientem malum esse, virtulem ormat eumque vaticinatur aliquando talem extilurum, ui
autem esse scientiam, c. V-V. inter viros sapientiac laude claros et conspicuos merito
bserandum hc est, primum uod thesis ill numerari possit. uibus dictis amici discedunt.
D ss c JcUD, non nisi h ypothesis loco
dhibelur, neque ullo modo in hoc laborur, l pro RURLIc (libri de), , 1 sqq.
ur. Deinde sophista, etsi longe aliler de irtutis
natura sentiunt, uippe ui eam pulen in consuu Loc Fo, nso, Disos. Sicuti idimus
dine et indole sim , Socrati tamen rtutem pro in Lside, Charmide, rotagora, dialog is sine ulla du
scientia proponenti non oppugnant, conclusione scilic bitatione inter primos latone conscriptis, hic uo
gaudentes, qua fi u rtus doceri posse deur. ue sermo inscriplus Socrate narratur,
Jam virtutis quam obtinuit definitionem, ad fortitudi et uidem postridie guam habitus est. Quo alia etin
nem transfert Socrates eamque concludit esse sc rationes quardam accedunt, praserlim scenicus
RU DR DRu. rotagorae au paratus locuples, primo sallem in libro, gui quast
tem sententia ui homines imprudentissimos sapenumero nem non ad Jinem perduci, sed, ut illi prima artalis
fortissimos esse dixeral, falsa esse apparet. Celera ir dialog, in refutandis opinionibus aliorum consisti
tutes eadem ratine iterum definiri potuissent, od aut saltem consistere detur : qua in caus fuerunt
facere omittit philosophus eremplo hoc fortitudinis con nonnulli riri doc/i librum hunc ante alios .j
tenus, partim uia.fortitudo nondum de/ini fuerat, ene ctore conscriptum putarent.
partim ui rtus hacc d ciilem virtutem, de qua uod lucet ita factum sit, partem hanc dialogi nt
 L RSS . 89

hilominus accuratissime celeris partibus conneram de civitale instituenda u, ed de summis polius

sse debimus. Plalonica philosophia principiis.
Sermones hi theatrum habent donum Cephali pe. Jam vero persona omnes, uas modo perlustr.
regrini Sracusani in iraeo sitam, uod eo magis mus, i dispositae sunt, ut utrimue primus stel
nimadverlas, uia eapressis erbis, Socratem raro Cephalus, quem altera er parte e cipunt olemar
dmodum er urbe erire, Cephalus memorat (, 2, 9). chus, cum Ls ue uthdemo, hrasmachus
- ratine, sicu! jam in hardro monuimus, hic lem ultimus subsequitur, Clilophonte et Char
uoue sententiarum ordinem significare detur Plato manlide comilantibus, erercltus, ut i dicam, sophi
Socratica doctrina sane nientem , sed ultra precla, stica rhetorica. b altera parte, si iterum Cephalo
uaque hc certe pereqrinis uibusdam elementis sit incipias, Glauco que dimantus secundo ordine
commir/. odem spectat, uod habitus esse dicilur n , tertio Socrates : i olemarchus oppositos
sermo, uum endide, hress e dea solemni/as, habe Glauconem que dimante, hrasnachus
primo celebrarentur. em Socralen.
Scenicus apparatus summ rfe ad rerum, de ui n primo libro, uos e dersa parte stare diri
bus hic agi/ur, imitationem est accommodatus. us, Cephalus, Polemarchus, hrasmachus cum
ptime enim irorum, u pud Cephalum procul a Socrate colloguuntur.
somni e iarum celebrite nocturn sacr Cephalus ad summam jam prectus senectutem e!
erspectaturi conenerunt, con/abulatio quieta philo inter omnes, ui adsunt, solus ata tis prioris adhuc
sophi refert meditationes a procellosa ta turb, superstes, in limine dialogi enerandus prominet r
uam uasi in arce prospiciens uietus contemplatur, lle prisca simplicitatis ac irtutis, sed ua auctori
procul distantes. Certamen uod esperi fit facibus e polius que caca credulitate uam scientia et
t cursu equorum, Plato ipse generibus humanis com meditatione ful/ neque a pielate illa ua spectat,
parat, ua allis alia lam uasi lampada traden uod nos dicimus opus operatum, uamque in uth
sese ercipiunt ( , 367, 21), et nocturna sacra phrone perstrinit lato, prorsus est aliena, neque
ur sequuntur, mysteria /ae in memoriam revoca dubitationi ingruenti resistere potest. reuer non
post mortem futura, de uib in fine dialogi agitur. nisi timore mortis impellitur, ut de i futura et de
Dialogus huc cum tom lam humanam uasi uno tis, ua inde sperari deben! , meditationem institual
conspectu comprehendere sibi proponat, fieri non po (, 3, 40 sq.). Qua de senectute ue morte So
tui, uin frre omni , uar hucusque in ceteris crates et Cephalus hc colluuntur, ea cum fine
onis Scriptis perfrac: Sun, hc breiter iferu dialogi i consonant, otus dialogus quasi in
referantur. d uod el inde manifestum fiel, uum imine mortis, ea quo ita universa conspiciur,
ingulas personas, uae hc colluuntur aut ipsi /habifus ideur esse.
tacentes colluio dsistunt, perlustrerimus. ole olemarchus, Cephali filius, heres ejus appellatur
marchum, Lsim et hrasmachum jam er hard, (, 4, 34), pole ui prorimus ab eo stel, non solum
s. olemarchus illic (, 720, 32) d philoso uod ad genus, sed prasertim quod d mores attinet.
phiam conersus esse dicifur. Lsias, de quo in ha edium enim inter Cephalum et sophistan locum
dro plurimus eral lato, hc tacius dstat. uth y tinet : rtutem laudat, ratiocinationem criticm
demus forlasse, Polemarchi et Lsia frater, u c non refugit, sed conciliare eas conatur orilate
memoratur, uthdemi Chii sophista nomen in m ue usus, non indari hc, sicuti Cephalus, sed
moriam revocerit. hrasmachus jam in hardro Simonidis, qui primus inter poetas d no inclina
(, 723, 43, 727, 29, 728, 17 sq., 731, 43) tanquam erat. Cum ero eorum, ua opinabur, rationem
summus fere eorum, u tradenda incumbun rhe/o reddere non possit, Socrate contradicente mor obnu
rica, persringitur, hic ero tolam illam rhetoricm tescil, nec ultra colloquitur, nisi forte ut aliorum
repraesentat sophisticam, ercellebat, et cujus . ratiocinationes se assecutum significet (, 82, 12 sq.).
remas consequentias, dissimilis in hoc Ls, non hrasynachus tandem, rhetorican u dimus pro
reformidabal. Sicut Lsias et hrasmachus toum ressus, eo protervitatis enit, ut ne simulandam
sophisticorum rhelorum men repraesentant, i Cli quidem irtutem amplius censeret, sed modestia
ophon et Charmnlides, hrasmachi discipul, s omni el in dicendi genere abjec rusticitatem uan
seclarum nomine hc dsun!, uorum multitudinem dam insolentem pra se ferret, ratine fieri non
sophistas comitantem in aliis dialogis of/endimus. poluit, uin in contradictionem incurreret. ores
Clitophontis ob hrasmachi ref/ionem irati cum saltem ejus meliores eran m doctrina, aliouin
olemarcho disceptatio persimilis est illi inter olum fieri non potuit, ut non solum Cephalo ejusque
et Charrephontem concer tationi in init Gorgia dia filiis, sed Socrate etiam familiariter uteretur (, 114,
logi. iceratus, icia filius, in Lachete, ub de for 38 sqq.). ic quoque Socrale ad silentium redactus,
iludine ur (1, 523, 32 sqq., 539, 15 sq.), Damo uanquam non oluntarie concedit tamen eritati,
mis musici es discipulus, d uem Socrates eum de, sed ir /ue pertrctus cum plurimo sudore (, 18,
durit, addendum est, uod infra (, 50, 51, 66, 26) le 44 sqq ), non polest tamen uin erubescat, nee alio
gitur de Damonis disciplina musica. dimnum rum sermonibus aures pracbere recusat (, 82, 38).
Glauconem jam noimus er armenide, ub 4 si de rium hominum generum, ua Socratem thenis
laripparuerunt armenida sapientiac. cephali antecesserant et quorum quasi eremplari Cephalum,
porro Syracusani nomen alludi d Cephalum Clago olemarchum, hrasmchum htc erhibet lato,
menium eodem in dialogo, i/ lato in condendis moribus alque ingeniis in primo libro adumbratis, in
de republica libris cum celeros dialogos se con ceteris libris dimantus et Glauco indole philosopha
scriptos, tum prasertim Phadrun, i de fals c praditi, uique sophistarum doctrinam incorrupti
non de era rhetorica, h. e. de dialectica ur, b ea perceperant, cum Socrate colloquentes illis suc.
armenidem, ub dialectica principia intima erpo cedun. Quanquam h ue inter se differunt.
unfur, ideatur resperisse, de concludas lice!, mor que studium eritatis, ingenit sagacitas, in.
is in libris de republica non solum de jus/i/ia au/ frepidis ill, ua rationem, uocunque duci,
90 R U ! RU

nihil re/ormidans insequtlur, louendi facullas in gnificaun si, utrum ita simpliciter justitiam esse di
utrogue sunt simili, terque intrepido Jacinore spe. cendum sit, uariur, vera dicere et reddere quae quis
cinen irtutis jam edidit, sed dinnus magis ab aliquo acceperit, an haec ipsa fieri alias juste, alias
philosophus, Glaucon ambiliosus magis ue conten injuste, velu si quis ab amico sanae mentis arma accepe
iosus, d omnia fortissimus (, 21, 46 sq., 147, 26 ril, isque insanus ca repetat, non justus esset, ui ea
sq.), ad amorem (, 52, 36 , 100, 18), d delicias redderel. Cephalus laec ita se habere dicit, ceterun
(, 32, 45 sqq., 89, 1 sq.), ad arles magis (, radiionis auctorilem seu solilus, cum dispulatio
49, 25 sqq.) m ad scien/iam propensus, in omni hujusmodi, ctori/as illa eraminetur, minime ad
us is uidem custodibus latonicis, diman/us eum pertine, ad sacrificandum abit, et in locum ejus
philosophis similis, uanuam in moribus eorum succedit ipsius filius olemarchus, i muis nonnihil
dum brandis l non nihil erie idetur erbis, secundum Simonidem, uae debemus cuique pra
bisse. Glauconis oratio (, 23, 3 sqq.) rhetorican stare, juslum esse affirmat, id uod porro i interpre
divisionem pra se fert, dimanti (, 25, 39 sq.) talur : Cum amici amicis bene facere debeant, non
sententiis ccuratius in se continetur. Sophis/arum debita reddere eum, gui amico insanienti gladium, uo
doctrina hoc saltem in Glaucone profecit, ul de nim semet sit laesurus, reddat, si quidem restitutio haec noxia
rnmortalitale diffidat (, 186, 32 sqq.), uales du fiat. Poeticis ergo, Socrates inquit, Velaminibus Simo
iones dimnus /pote se alienas profert nides significavit justum esse lribuere, quod cuique con
(, 27, 43 sq.). Cum uibus consentaneum est, uod venit, bonum scilicet amico, inimico malum. t enim
Glauco, ub de rebus fur, ua d tam prcli artes sunt aliae, duibus et nocenus et prosumus, nihil
cam pertinent, dimantus, ub de intimis philoso ue plane relinquitur, uo justitia, quatenus est justitia,
phia partibus quaritur, interlocuoris partibus prosit aut obsit; ouaecunque enim nobis contingere bona
fumuntur. aut mala possunt, suam quaeque, qua parantur, artem
Dialog ero inde a primo libro disposifio hac est, sunt sortita , quo in genere sunt artes medicorum, co
ut sophistarum doctrina primo Glaucone et ab quorum, arma tractantium, merces permutantium, equos
dimnto, unde proener! et usque uo grass regentium, agros colentium, ceterae, quae eardem, sicut
sit, eaponatur, Socrates deinde e derso justitiam, juvant, ita etiam laedunt; medicus enim ut ad norbunn
uid sil, definiturus, cum eadem esse ineniatur in curandum, ita et ad immittendum, coquus ut ad cibum
singulis et in ciitatibus, cumque in citate ideo qui prosit, ita et ad eum qui noceat, praeparandum, est
prasertim facilius perspici possit, u plurimorum maxime idoneus, Quare non nisi ad custodiendas res,
sie potius omnium indoles in ciitate solum ma quibus non utaris, utilis videtur justitia, ergo ad (uran
turatur, citatis institu, ualia esse debean, das quoque, ita ut hac ratine justus fur quidem appa
Justitia inde in ciilate et in singulis procreetur, reat esse versulus utolyco omerico similis, , 2, 8
uarat : inenitur aulem justitia ingenerari non so 6, 33. racterea amicos si dicamus, quos probos bonos
lum singulis et ciitatibus, sed toli ue nundo ue putamus, cum aberremus saepe in hoc judicio, viros
b idea boni, physica, ethica: /que ciiles leges bonos jure saepe laedemus, malis contra bene faciemus .
arque continentur. sin contra eos ui et sunt probi et videntur, justitia
Rc. Cephalus, Socratem moniturus, ut cre ipsa, quod maxime repugnat, homines reddentur dete.
brius ex urbe ad se adventet, Quanto magis, inquit, riores; siquidem laesus a nobis injustus ad humanam
me reliquae corporis voluptates deficiunt, tanto cupidi virtutem, hoc est justitiam, deterior magisque injurius
tas confabulandi et voluptas, uam ex ea re capio, au reddetur. Quare dictum quoque illud, quo justum prae
getur. Socrate autem, qualis ipsi videatur senectus, dicatur prodesse amicis, inimicos laedere, non sapientis
quaerente, alios uidem eosque multos ai vehementer alicujus, sed tyranni vel alius cujusdam largiter se posse
voluptates amissas necnon domesticorum contemtum opinantis divitis viri esse existimandum est, , 6, 33
solere deplorare : sibi tamen hacc omnia non seneclutis 8, 3.
ipsius videri incommoda, gaudere se potius, uod se Restat, u uod in dogmate illo justum esse pro
cundum Sophoclem, ejusdem fere atlis eorundemue desse amicis, inimicos laedere, paruit lalere so
morum hominem, a permultis dominis, iisque furiosis, phisma, omni dissimulatione rejec, justitia nomen
libidinibus scilicet liberatus sit, non senectutem porro, occupel, uod sophislarum proprie est factum.
sed morositatem quorundam in causa esse, cur a familia re in olemarchi locum hraschus sophis
ribus contemnantur ; opes ad ferendam animo aequiore jam succedit. Celerum hic in iis, ua profert, non
senectulem vim aliquam utique habere, non omnia ta solum sincerus est, sed, ! omnes Jere id genus ho
men sese iis tribuere, u qui iis augendis nunquam supra mines, fanatico ardore suam opinionen amplerus
modum studuerit, uique aliam longe, ac plurimi, iis ad magno primum et acri erborum strepitu in Socraten
senectutem reddendam tranquillan vim tribuat , uae enim ue olemarchum inehitur nugas esse clamans, quae
narrantur de "na apud inferos luenda, si qui injuste eos occupent, stullosque invicem agere cos sibi ipsis con
vixerint, ea derisa antehac tum solere animum movere, cedentes. Ipsius autem sapientia eemplum stfin edit
sive propter senectutis debilitatem, seu quod alteri vitae ddendo : Quod si re vera nosse cupis justum quid sit,
propius jam accedamus , hinc fieri, ut, ui fuerint im ne interroga solum neve gloriam capta reprehendendo,
probi, timore vexentur multo, qui autem nullius injuriae animadvertens facilius esse interrogare quam respondere,
sibi conscii sint, iis secundum Pindarum, eum uoque neque mihi dicas necessarium esse neque utile neque con
hominem prisca simplicitis el probitis, jucunda ducibile (id uod ipse sta!im dicet, , 9, 42, 10, 13
semper spes adsit, optima senectutis nutrix : plurimum s.); neque enim ejusmodi nugas admittam.
ergo ad id conferre divitias, modo modestus uis sit et Incongruas has criminationes postquam scite refutavit
aequus, ut intrepide illuc proficiscalur, cum neque invi Socrates, /inem ille eristicorum more allercantium :
us quempiam deceperit neque mentitus fuerit , neque de Quid igitur, inqui, si ego responsionem de justitia
beat vel votas deo victimas vel homini pecunias. demonstravero praeter omnes istas istisque meliorem,
Quus erbis cum simul, re secundum majo qua te p.na, pecuniaria sclicet, dignum pulabis " ,
res justti consis et ub eritate errent, s d sedatius landem disputandi genus mir d
 . C RD)SS. 91

Socratis comiale perductus, justum esse, quod condu- rei est attribuendum , arti mempe, qua exigitur merces,
cit potentiori, affirmat, idque cum minus plane enun ad alias saepissime accedenti : ergo, ut prosint artifici ar
tiatum videatur Socrati, explicat ita : Civitates aliae a tes, ipsarum non inest natura, nulla, uatemus est ars,
tyrannis, aliae a populo, aliae ab optimatibus gubernantur, ad exercentis commodum refertur; nullusque imperans
quique imperant, in quavis civitate plurimum possunt. aut magistratus sui commodi causa est institutus, guo
ert autem leges principatus uisque ad suam utilitatem , fit etiam, ut praemio opus sit libenter imperio praefuturis,
popularis uidem gubernatio populares, tyrannica vero argento aut honore aut damno, nisi prasit, , 14, 23
tyrannicas et reliquae item ; ergo quod imperantibus sive 16, 11.
potentioribus conducit, id jus subditis esse jubent. t, loco collocuforis partes suscipit Glauco, scili
Socrates primum respondet, qui imperant in singulis civita cet u sermonis hac pars e turbulen discep
tibus, errant sape in iis, quae pulan sibi prodesse, qute, tione, in quam hrasmachus ean conjecerat, d
que revera ipsis nocent, lege jubent , fit, ul, quae sedatiorem disputandi modum et ad certum quendan
obsunt potentioribus, sint saepe justa, contra guam po linem perducr. Ultr enim, llinno loco
suerat hrasy machus : ui, ut dicta tueatur, imperantem, ger, persecuus optimos docet Socrates, neque pecu
quatenus est imperans, negat errare, meminem enim nia neque honore ductos imperare velle, sed ne imperio
scientia instructum, eaque utenlem , errare, medicum malorum subjiciantur. Quare, ad optimam citalen
uatenus est medicus, ratiocinatorem uatenus ratioci prospiciens addit, si bonorum virorum exstaret civitas,
natine ulilur. Quod responsum, is subtile perinde non imperandi gratia pugnaretur ac nunc impe
deatur, hoc sal/em ad reclam jusitia definitionen randi, ibique paleret revera verum principem non suum
affert, uod jusum e ipsius lalonis opinione, pri ipsius, sed ejus, qui sub ipso est, commodum respicere,
mum conducibile uid es (, 8, 53, 10, 19), deinde , 16, 11-16, 40.
uod scienia dam niiur, uare in sequentibus Sed nunc jam ad majus transeundum esse dici, quod
non totun hrasmachi propositum, sed hoc solum hrasy machus allulerit, cum injusti vitam meliorem vita
in eo impuqnat, od 1mperanlem, enus est im justi esse alfirmaverit. Denuoigitur ad hrasmachun
perans, ua sibi conducunt, uarere direral. rles conersus quo loco justitiam injustitiamque habeat, vir
enim et scientiac omnes, non quod sibi, sed uod alli tutis an vitii, e eo guarit. Quem cum justitiam stul
uidam rei conducibile est, ars medendi, quod corpori, tam esse bonitatem, injustitiam vero prudentiam esse
ars equestris, quod equis, ars gubernandi, uod condu respondisset in parte virtutis et sapientiae ponendam, J
cibile est navigantibus, uarunt. Cui rei prasunt artes ratione absurdilatis coninci : Justus, inquit, cum
et imperant, ita ut nulla ars, nullus principalus, quod injusto, nonautemjusto, plus cupiat habere, eoque esse prae
ipsi potentiori conducit, guaerat et praecipiat, sed contra stantior; injuslus contra utroque , cumque prudens nemo
quod imbecilliori el ei, cui imperat, , 8, 3-13, 11. et artis ullius peritus velit superare artis peritum, ui
x quo exsultans jam hrasymachus, cum respondere enim artem plane callet, superari a memine potest : justi
d hac non amplius possi, nutricemne habeat, So tiam esse prudentiam, remque bonam contra ac posuerat
cralem interrogat, quae nares ei emungat, uia tam ab hrasymachus, efficitur, , 16, 40-18, 45.
surda proferal, scilicet opiliones pecudum bonum uae is concessis hrasmachus confractus jam ue
rere, et in civitatibus principes aliter erga eos, qui sub erubescens conr e, ua seq", eiam re
illis sunt, animatos esse, uam uomodo quis erga oves luctatur. Dixerat enim potentius quid et robustius esse
animatus sit, cum haec omnia prorsus contra se habeant injustitiam quam justitiam. Quod prorsus contra se ha
et justitia jusumque revera semper alienum sit bonum. bere Socrates demonstrat. Societas enim hominum nulla
In mutuis commerciis enim, inuit, semper minus re nec civitas stare absque justitia potest, gua dempta, l
portare justus quam injustus reperietur; in rebus publi mines inter se dissidere, perpetuisque implicari bellis et
cis, cum aliqua tributa conferenda sunt, justus de parte seditionibus necesse est. Quin ea ipsa , quae strenue
aequa plus conferet; in magistratibus, neglectis, ut offi egisse injusti dicuntur, non uatenus injusti sunt, perfe
cio satisfaciat, rebus privatis, damnum patitur, multo cerunt, sed uatenus justitiae quandam partem relinue
rumque sibi conflat invidiam, in ea denique maxima runt, perfecte enim injusti non abstinerent invicem ab
omnium injuria, qua tyrannidem occupat injustus, injuria. ccedit, quod injustitia eandem vim in unum ac
quanta insunt bona, quantaque (elicitas! Quin re pro in civitatem exercens, injustum primum impolentem
spere gesta, laudatur insuper ac celebratur ab omnibus; agendi reddet, cum secum ipse dissentiat, deinde et sibi
quem enim furem, sacrilegum, aliisque nominibus pro et quibuslibet justis contrarium faciet, ita ut diis quogue,
brosis appellant, eundem invadentem rempublicam ac utpote justis, inimicus sit. Sed ne feliciores quidem in
opprimentem, laudibus ad clum tollunt, satis hoc ipso justos esse quam justos, partim ex iis intelligitur, qua!
declarantes, injuriam se non vituperare, uod injusta praecedunt, partim ex sequentibus. Justitiam esse animi
facere, sed uod, imbecilles ipsi, ab aliis injusta perpeti virtutem supra concessum est. Jam unumquodque sua
metuant, , 13, 11-14, 23. instructum virtute aptius redditur ad peragenda, ad quae
n uibus cum imperantis, uatenus est imperans, natum est, opera. nimum igitur virtute sua destitutum
definitione plane rejecta denuo communem sermonis fieri malum maleque et perperam suum peragere opus
sum recipia! et hoc solum probare conetur, injusti necesse est, ideoque justitiam ad vitam felicem et beatam
tiam uam ulgo dicun, lucrum, justitiam damnum plus valere injuria. Quod ero in fine Socrates inro
//erre, i t nemo prudens in principalu aliud ductionem hanc summatim referens addit : Quemad
uid uan lucrum arere possit, Socrates hoc pri modum ligurientes de singulis, guae apponuntur, ferculis
mum refuturus, onne, inquit, principatus sive rapere et gustare solent, antequam priorem justam por
magistratus reliquos, practer tyrannidem, nosti meminem tionem consumpserunt, ita et ipse, priusquam invenis
volentem accipere, sed praemium requirere, uippe nulla sem, uod principio erat propositum, quid justum esset,
ad ipsos ex principalu, sed ad subjeclos proventnra uti eo praetermisso ad considerandum me contuli, ulrum
litate rtes praeterea suam quteque utilitatem pro cu vitium esset et inscitia, an sapientia et virtus; ac rursus
jusque natura afferml : si quam ergo omnes parant uti deinde incidente sermone illo, qui asserebat conducibilio
litatem, id non earum naturae ac indoli, sed alii cuidam rem injustitiam esse quam justitiam, non me continui,
92' RGU D.00 U
uin ab ilo ad hoc descenderem, hoc ita in/ellig,
uacunque er populari opinione definendam
uendamque justitiam depromi potuerunt, hic conge
sta esse, ua etsi d per/ecm definitionem absol
endam non sufficiunt, momenta lamen urdam ha
Uent, uibus sequentia quoque accurate coharrent,
, 18, 45-21, 43.
s , 1. oc ipsum enim, uod justitia uid incertum fiat, justine an horum causa lalis sit, aliorum
per se ipsam sit, minime constel, in causa csse, cur
opiniones perersa, uas hrasmachus defenderat,
prono alweo non solum per poetarum sententias, sed
eas ue, ua pertiment ad ipsam religionen, ne subibit cruciatus et p.nas, uo ipso, non referre, qualis
diam jam ini/am publicam ue priatam proru
perint, orationes demons/rant, s Glauco et di
manlus non sui ipsorum, sed sophistica perulgala
de/ensorum nomine facunt. Unde hoc quoue p
parel, necessarium esse, ul morum, uam hic tent
lato, purificatio atque redintegratio, philosoph
moderan'e, incipial ila publica ec non reli
gione, unde ad sinqulos jam redundel. Glauconis
orationem prarcedit colloquium ejus cum Socrate in
terrogati hic par/es agente. Sententiarum ordo hic
cs/ : ria cum siut bonorum genera, aliud eorum, um
sui tantum causa, nullo ad ea, quae sequuntur, habito
respectu, expetimus, in uorum numerum referuntur vo.
luptates innoxiae, ipsumque gandere, alind eorum, quae
et propter se et proper ea, uae ab iis efficiuntur, amamus,
ualia sunt sapere, videre, valere, tertium denique eo
m, ua per se licet molesta, ob ea amplectimur, quae
inde sequuntur, ut sunt corpus exercere, medicinam
adhibere : in genere altero eoque pulcherrimo justitia est
collocanda. Quanquam non ita videtur vulgo, ut uod
mercedistantum aut laudis causa censet justitiam, per
se difficilem atane fugiendam, debere amari. oc ipsum
igitur , Glauco inquit, justitiam sui causa esse expe
tendam, cupio a te mihi demonstrari, e ualem vim ha
beat ipsa per se exstans in animo. d quo rectius fiat,
hrasymachi renovabo orationem et primum osendam,
uale uid justitiam esse dicant et unde exortam putent;
secundo loco omnes, uicunque eam exercent, invilos
exercere tanquam rem necessariam, sed non bonam;
tertio merito id eos facere, multo enim meliorinjusti vita,
uam justi, ut tradunt .
Cujus oratio tlis fere est : atura qmidem dienn
injuriam facere, bonum esse, pati malum, sed plus mali
superesse in patiendo injuriam, uam boni in inferendo.
xperimento igitur facto imbecilli utile du xerunt ita inter
se constituere, ut neqne inferant neque accipiant injuriam.
inc volunt c pisse leges eos pactionesque facere et no
minasse a lege prascriptum legitimum et justum, et lanc
proinde justitia originem et naturam esse, mediam opti
mum inter, uando quis inferens injuriam non det poonam,
et pessimum, uando accipiens ulcisci non possit. xpe
titur ergo justitia non sui causa, sed ab infirmioribus,
propter imbectllitatem, invitis. Quod intelligitur vel inde.
Data utrique potestate quodcunque libeat agendi, et justo et
injusto, demtoque p"na metu, uin laederet alios omneque
exerceret injurite genus, foret profecto nemo. Fac enim
esse annulum aliquem, ualem habuisse Gyges fertur, uo
oculis hominum sublrahalur, nemo Hercule tam foret
adamantinus, quin a justitia deflectens, quacumque lu
beret auferret, uos vellet occideret, omneque sceleris
genus perpetraret. Si uis autem hujusmodi potestatem
naclns vellet ab omni injustitia abstinere, infelicissimus
jure haberetur, laudarent tamen eum imbecilli se invicem
decipientes, ia timent, ne afficiantur injuria. Ut autem
injustum esse revera justo beatiorem, plane perspiciamus,
alterum cum altero, summum in suo genere utrumque,
conferamus. Summa igitur injustitia est, cum uis maximas
injurias perpetrans maximam sibi justitiac comparaveri
opinionem et si qua in re lamen peccaverit, corrigere
possit eo, quod sil et ad persuadendum idoneus, si quid
injuste factorum enuntietur, et ad vim, ubi opus vi fuerit,
fortitudine et robore amicorumque et opum copia. Justo
contra, ne proplerea adsint ei honores et dona, itaque
de sua justitia demamus existimationem, , cum nihil
peccet, injustissimus tamen habeatur. Jam qualis utrius
4ue sit vita fulura, facile intelligilur : justus maximos
sit, sed qualis habealur, fiet ipsi manifestum. De injusto
contra mullo rectius dici poterant, ua schylus dixit de
justo : omnia enim ei ex mente procedent, imperia ac
magistratus ipsi deferentur, uamcunque voiuerit poterit
uxorem ducere, filiasque cui lubuerit nuptum dare, opes
quam maximas cumulabit, postremo vel deos ipsos splen
didissimis sacrificiis sibi conciliabit, , 21, 43-25, 38.
Quam in superoribus Glauco crposuit sentenn
tripartitam, scilicet lege quidem et conventione (
) justitiam, revera autem natura () in
justitiam praestantiorem esse, hacc uomodo paulatin
lam publicm /que pritam occupaerit et undo
/turerit, dimanus jam demonstraturus est, histori
cum quendam ordinem obserans, eundem, uem in
prima parte sie pro mio dialogi obsert lato.
Patres enim, inuit, liberis commendant justitiam (sicuti
Cephalus./ecil in p) non propter se, sed propter
homos rumores, ut nempe ui habetur juslus, ad honores
evehatur aliaque a Glaucone. commemorata adipiscatur;
deos addunt, lestibus omero, esiodo, usaeo, aliis
poetis, justis affatim omnia praebere, et apnd inferos bea
issimos eos reddere, injustos contra luto obrui aliaque
pati, uar Glauco de justis, sed ui existimantur injusti,
relulit. - Sed aliud jam subsequi/ur genus his proter.
us neque lamen omnino impudens, sed olemarcho
Cephali Jilio.fere comparandum. Cujus generis omnes,
temperantiam et justitiam honestas uidem esse, sed diffi
ciles et laboriosas; intemperantiam contra et injustitiam
jucundas et faciles, sed lege et hominum opinione turpes,
injuriam porro justitia plus afferre utilitatis, uno ore fa
tentur et malos divites aliisque rebus potentes facile beatos
praedicant honorantque privatim et publice, justos autem,
ui imbecilli et pauperes sunt, contemnunt atque negli
gunt. Quod aulem magis etiam mirandum, deos bonis
viris mullas sape calamilates immitlere, improbis contra
facere, affirmant : uin immo sunt circulatores, i sa
crificiorum cerimoniarumque ope deos se cuivis posse
placare, si quod scelus ab aliquo ipso vel ab ejus majo
ribus patratum fuerit, et ut sibi obsecundent cogere, si
quis inimicum lardere voluerit sive justum sive injustum,
hominibus persuadeant. d quae quidem omnia poelarum
afferunt lestimonia, cum omeri et esiodi, tum usari,
rphei, rphicorum omnino.
Unde juvenes animo sollertes, ualis eral hrasm
chus, Pindari uoque usi testimonio, hoc colligunt, inju
stitiam prastare justitia, et modo justi induamus speciem,
pro justisque habeamur, ut simus justi, nihil curandum.
llectiones au/em facile retorquent. Dixerit enim
quispiam : difficile est semper latere; cui occurritur sla
tim, nullam rem magnam esse facilem, hanc autem esse
viam ad felicitalem optimam, salisjam esse demonstralum;
esse praelera mulla ad lalendum adjumenta in sociorum ami.
crumque auxilio parando, et in artibus ad persuadendum
uodvis inventis. Quod autem altinet ad deos, ii aut sunt
nulli, ant humana non curant, aut si sunt el curant, eos non
aliunde novimus quam ex sermonibus et ex poetis qui iidem
 . R) DSS. 4) 3

posse eos sacriticiis et votis Ilecti perhiben : quibus aut uiue can reprasenln opifices. ransitionen
utrumque credendum est aut neutrum. "nas deniqueapud tem ad allerun genus, custodum nempe, i facit,
inferos me luamus, ad hoc initiatines illae et caeremoniae demonstret /ieri non posse, t opficum c itas illa,
ct resolventes dii multum possunt, ut maximae civilates uar uan diu necessariis conten est, rtute aque
dicunt et derum filii poetae interpretesque derum hacc c itio omni caret , ideoue vera et sana (, 33, 1, 2)
ita se habere testantes. - Quare nisi quis divina quadam ppellur ec non suum civitas (, 35, 45), slatim in
natura injustitiam oderit vel scientiam consecutus abstineat uuriem et properea in bellum incidal, ad uod
ab ea, neminem reliquorum sua spoule esse justum ap susinendum e.rerciu ei opus erit.
paret, sed prae ignavia vel alia quadam imbecillilate vi Cibum enim, inqui, vinum, vesles, domos, hisibi cives
uperare injustitiam, cum eam exsequi mequeat. Quorum invicem parabunt, hordeo et tritico ad panes et placentas
omnium alia nulla est causa, quam quod nelmo unquam pra paralo victitabunt, jucundeque vitam transigent, non
aliter injustitiam vituperavit, nec laudavit justitiam, nisi ultra censum liberos generantes, caventes paupertalem et
ad existimationes et praemia respiciens, quae ab illis bellum, subronice addi. obsoniis carent, objici
proficiscuutur. Quare opinionibus his omnibus remotis Glauco. Demus ergo iis caseum, oleas, bulbos, olera,
justitiam et injustitiam, quomodo ipsa per se afficiens ficus, ciceres, fabas, baccas porro myrti et laginas
utraque habenlem altera malum altera bonum sit, nobis glandes. Quem victum cum suum civilati convenire
ostendas precor, , 25, 38-29, 23. Glauco diaisset , Intelligo, Socrales inuil, non civila
, 2. Glauconis igitur el dimani posulatum erc em solum quaerimus, quomodo fiat, sive mascentem, sed
piens Socrates, Justitia, inuit, cum et singulis inesse etiam luxuriantem atque turgidam civilalem, neque id
ominibus et civitatbus totis dicatnr (qualis cm hac forasse male; nam talem uoque intuentes forsitan (el
sit inter Singulos et ci tates relatio, in/r ccurale polus hoc solummodo) deprehendemus, ua ratine ju
erponet), cumque majora magis sint conspicua et ma stitia et injustitia civitatibusinnascantr. djicialnus igitur
nifesta : quaenam ejus sit in republica natura, consideremus et alias luxuriosorum hominum delicias, mensas, leclos
anea, guo facilius deinde in hominibus singulis eam per aliamque supellectilem, ungnenta porro, et suffimenla et
spiciamus. Inquisitionem autem hanc ita instituturum se amicas et placentas, aliaque, quae non amplius necessitatis
inquit, ut nascentem civitatem in-piciens ita justitiam causa in civitate sunt, vestes preliosas, aurum, ebur, pictu
quoque ejus et injustitiam mascentem videat. Sic enim, ras, venatores porro et imitatores (ad Sophistam respiciens
cum tria nalurarum et officiorum genera distinquat dici/, cfr. 1, 167, 15 sqq.), oelas scilice/, recitatores,
cum in singulis hominibus fun in c/atibus, lofam actores, sallatores, musicos, aliosque permultos luxuriae
hanc disputationem i/a disponit, in/imo eoque inservientes. is omnibus adj ctis, solum alere omnes
ma rime necessario genere ad superiora paulalim non amplius poterit, eritque bello cum finitimis ad profe
scendal, hoc ubique obserns, iis ua ad rendos terminos opus. Cum aulem bellica ars recte tra
sensum communen ecnon d Grarcis usi/ inst clari nisi ab iis, jui eam bene exercuerunt, nequeat,
u maime ecommodala sunt, incipiens ea pede nosque agricolis, opificibus, aliisque civibus sua Jam opera
1entim ad inlima philosophia perducat. distribuerimus, erit aliud insuper hominum genus, milites,
Civitatum omnium, inqui, causa est indigeulia : ideo ad custodiendam et defendendam rempublicam adsci
enim, uod quibus indigemus, ea non possu:mus quisque scendum.
sibi parare, alios a quibus adjuvemur, Socios adsciscimus, Qanto autem majus est custodum opus, tanlo majore,
cumque his unum aliquem locum incolimus. Jam prima quam reliqua, otio indigebit, arteque et diligentia majore,
maximaque omnium, uibus egemus, res est victus, uem necnon inprimis indole ad hoc studium idonea. in in
sequitur habitatio, hanc vestitus. Civitas igitur esse nulla dole definienda adanimi diisionem trilim, de
sine agricola, aedificatore, textore, sutoreque potest, et in/ra accurate dispulabit, jam respici, sed simnlilu
uatuor, ad summum quinque viri ad efficiendam civi dine usus canis, requm custodis, er lanum al
tatem sufficiunt. orum quemque suum oportet opus ting, scilicet uatemus ad hunc locum illustrandum
reliquis communicare, ut singuli hac ratine juventur : ecessaria ideba. ililes enim futuro8, siculi
ui enim uni aliive rei est intentus, tempore breviore, caues generosos, acres esse oportet et veloces et robustos,
meliusque eandem potest perficere, quam cujus studium et fortes imprimis. Fortis aulem esse non polest, nisi qui
nultis distrahitur negotiis, praeterea non omnes omni sunt sit IRcuDus (, oce ller mi pars
rei idonei, denique, qui unam modo rem tractat, tempo proprie designatur). Ut autem iidem in suos mansueli
rum locorumque oportunitates magis sequitur : magna sint, in hostes vero immiles, PHLoso uadam facul
proinde ex hac operarum communicatione, mutuoque tate opus est et discendi studiosa, qua, sicuti canes gene
auxilio, ad singulos commoda redundabunt. Quare prae rosi familiares et ignolos acute dignoscentes in primos
ler hos etiam pus erit fabris lignariis et ferrareis, instru milissimi sunt, in alteros coulra, ita hi quoue familiare
menta agricolis, a dificatoribus, reliquisque parantibus, et alienum, h. e. uodcunue reipublica el prosi el
ne in his elaborandis terere tempus cogantur, bubulcis um sit, discernentes alterum defendant, alterum op
insuper et opiliouibus et ceteris pastoribus, ut lana, coria, pugment, II, 29, 33 - 35, 45.
Jumenta reliquis sint praesto. ddendi sunt et mercatores, , 3. Jam qua s eruditio, ua custodibus his con
Cum nulla sibi fficiat civitas nec omnis omnia tellus en, uaritur. eliorem autem invenire difficile illa,
; caupones porro, ui in foro sedentes emptioni ven quae a longo tempore est usitata, ad corpora nempe per
itionique operam dent, et ad horum omnium commo tinens gymnastica , ad animum musica. er musicm
itates, mercenarii. In hac igitur clvitate, necessariis ad tem intelligi non solum musicm proprie dicn
fam sustentandam oninibus instructa, sedem justitia, s et poesim, sed sermones in universum, sive numeris
icubi, in rerum inter se permutatione habet, ua e//i dsricos sie solufos. Sermonis autem cum species
Ci", t su uisque . Quanquam hac, infr duae sint, vera et falsa (fabula enim, lice uardam
"rebit, er Platonis opinione ne cilas quidem cliam era insint), a falsa dici incipiendum esse, uia
"s", cum er tribus, uibus animus necnon civis prius fabulis ad pueros, guam gymnasiis untur. n
"ons, partibus, unam solam eamue in/iman, ua sequentibus ergoprimum agit de rebus, ua fradunur
""finet ad cupiditates quas/umque, comprehend, in fabulis, deinde de dicendi form, tertio loco de
94 U LGRU

music proprie dicta, gmnastican ultimam trac. minus sunt mutalionibus obnoxia : deus ergo cum sit
De er ione sie de scientia hc omnimo non omnium rerum prastanlissima, mutari ab aliis nequit.
qit, utpote ua non ad custodum, sed d philosopho Quodcumque autem a se ipso nutatur, aut in fortnam
rum disciplinam pertineal, , 35, 46-36, 6. transit meliorem, aut in deteriorem : cumque deus, cui
inc igitur incipit poelarum illa recensio, ua non nulla deest virtus sie perfectio nullaque pulchritudo,
inima er parte urgidae se lururianis civilatis fieri melior se ipso non possit, induere eum formam de
consisti! purgatio (, 33, 3, 50, 23 sqq), 7uaque.finem teriorem necesse esset : uod plane repugnat; nulla enim
sibi proponit justitiam (, 36, 47), sie in universum res sua sponte semet ipsam deteriorem reddi.
r/utem (, 37, 19), necnon amicitiam inter cives (, n sequentibus (, 39, 25-40, 37) de mendacio, id
36, 52 sq.), hoc es!, irtutem cum ciitatis tum sinqu genus praesertim, uo his in fabulis utendum dicit
lor. lato, uariur, utrum ad deum sie ideas pertineat
Quod au/en modo irtutem, modo justifiam pel n mon. t, dixerit enim aliquis, dii non mutantur ipsi,
lat, significare ita nobis ult justifiann inentum iri sed inanem modo aliquam falsamque nobis speciem obji
irtutern universam, uatenus civitatem Spectat. uod ciunt. uic ita occurrendum : falli et errare homines pa
func demum manifestum fiel, uum de tribus anini riter ac dii oderunt, nemoue sciens fallitur; id quod ve
partibus eaposuerit. Quare mirandum non es, uod rum est mendacium animo mentiti insidens : hoc ergo in
harc poelarum recensio in otidem diiditur parles, deos sie ideas nullo modo cadit. Quod autem in verbis
d Platonem sunt irtutes, i u primum mendacium est haud omnino purum mendacium, sed imi
ur de sapientia (, 37, 20-40, 37), deinde de Jor latio uardam, id quidem, ob hominum imbecillitatem,
titudine (, 40, 39-42, 38), de temperantia (, 43, 5-44, sicuti jam in disputatione cum olemarcho monstra
35), de justiti (, 44, 35-45, 1). Cul divisioni alter it, subinde nt DIc imbecillitatis utile est ad
mplicata est. mnis enim irtus secundum Platonem versus hostes, ve! ex iis, ui vocantur amici (eri enim
pendet ab ideis et ab ea animi parte, qua ideas par mici er latonis opinione hi non sun!), nando ob
ticipat, secundum populares ero opiniones, religione (urorem vel aliquem mentis errorem malum aliquod faci
sie theologia, id uod lalo significat, idern nus aggrediuntur, slv s FULIS, H, U
sus est in utlyphrone, eremplum iterum ndducendo scus, DoDu RUM RU VRS S
(, 36, 31-52). Cum ero, id uod er codem eremplo ( iqitur ad uhemerismum, si hac oce i licef,
manifestum fit, popularis harc theologia injusti/iam et inclimabat), v Dcu ssLUs.
impietatem potius uam irtutem animis ingeneret, Quarum causarum nulla in deum cadit, ui meque ob
fem hac in educ/ione custodum non scien ignorantiam mentitnr neque metu hostium, neque propter
iam, sed.fabulas solum sie ipsam popu/arem illn familiarium stultitiam aut insaniam, ULLUS STUL
theologiam admittal, nihil aliud restal, uan soR Dro cus Es; me omnino sine
theologiam hanc ad idearum normam emendet, men mendacio est non solum derum, sed et daemonum natura,
dacium, dicit, veritati duam proxime assimilans (, . e. e animi pars humani, ua ideas particip! e!
40,2). Cur tem mendacio hujusmodi opus sit, sfalim m jam in convivio, hadone ac Phaedro da monibus
declarabi. dmiscuit, 11, 37, 20-40, 37.
jicienda ergo opiniones omnes sunt atque fabula iilis ortitudo prasertim constat in eximendo mortis timore,
contrariae, quas cum adoleverint pueri, habere illos debere quare hic fabulas eraminat spectantes duae apud interos
existimabimus : in uarum numerum, ae esiodus et sunt. Vitanda igitur esse pr 1 cipi, uaecunque metum
aliquem ingenerare animis possunt, naeque poetae canunt
omerus canunt, referuntur permulta, , 36, 6-37, 20.
ostquam igitur de his in universum e.posuit, d de inferis, no uin sint poetica, sed quanto magis poetica
sapientiam transit, ua spectal ideas, sie, ul popusunt, eo minus sunt audienda, cum horrorem mortis in
cutiant vitamque nimium commendent. Qua seqfur
lari utamur locutione, opiniones de diis. n
sapientia ocem hc nusquam usurpat, scilice! u (, 41, 37-42, 38) de lamentationibus et commiserationibus
rtus hac d Scientiam, non d opinioncs pertinet, praeclarorum virorum nec non de nimio risu cum hominum,
de quibus hc qitur. tum derum, non magis.fortitudinem uam temper
rima igitur lea sie norma ab idearum doctrina tiam spectant, uam cur hac ratine uasi clam le
profecta, secundum Quam opiniones et fabula de diis core introducat, statim idebimus. Dicil enim la
jimendae sunt, hac est : DUs s ts, sive mentationes has esse anferendas, quie cordalus vir cordato,
idea bcni, s cts, sD oR. cujus sit amicus, mortem non esse malum existimet, cum
nus enim cum sit deus, bonumque nullum noxium, nocere, que nullo, nisi se ipso, ad beate vivendum egeat. c
malique quidquam facere nullo modo potest. rgo, ua rimum, sicut infra, ub lur de temperantia, de
nobis eveniunt mala, ei minime sunt impulanda, uo fit, heroibus erba facit, necnon de hominibus prastan
ut, cum plura nobis contingant mala, quam bona, pauci issimis (, 42, 31), tpote ui inter se, secundun
tantum casus humani ad deum, plurimi ad causam aliam, latonem, nom differant, , 40, 39-42, 38.
leriam scilicet, sint referendi. Qod itaque poelae ntequam hinc ad temperantiam transit, iis, ua.
deum sapissime accusant, eique res nostras adversas an de mendacio supra dispuleral, uadam addi.
ctori tribuunt, id omne repudiandum, in ita polius 1llic enim mendacium diis quidem inutile, hominibus
nt doceatur jubendum : p.nas imlligere deum scelestis ad autem pro medicamento nonnunquam utile esse inener.
3os emendandos, neminem jure pornas luentem esse mi ic ero, uibus et quando permittendum si men
serum, deunique juste ac recte in his omnibus facere. dacium hoc utile, quarit. Civitatis, respondel , magi
lter em lear "c es : DUs 8 sL sie es stratibus mentiri licet vel hostium vel civium causa ad
sentia absolu, ue sie generatione civitatis utilitatem, philosophis scilice, qui in primis
xus. Quodcunque enim ah alia in aliam transit temperantes esse debent : ua ful causa, cur hoc loco
formam, ant a se ipso mutatur, aut ab alio. Jam qua endacitm necessarium iferum tigil, , 42, 38
cte se habent suntue natura praestantissimae, mutari 43, 4.
al aliis nequeunt, ut videre est in corporibus, animis, im aulem nee de philosophis hucusque nec de len
aliisque rebus cunctis, uae quo sunt praestantiores, eo peranti er fecerit, temperantia definitionem non
 R )SS. 95

prorsus accuratam, popularen uandam Sallem quae moderatum, ! dicil, virum omnino omnes ffe
praemitat necesse fu, ua irtutem civilem et r clus chementes imitari etaf, sicut supra nimium
utem singulorum i in se comprehendi : temperantiae doloren el risum ob chementem mutionem diis e!
hac fere maxima sunt, ut obtemperent civitatis modera heroibus non convenire direrat. odem spectant ua
1oribus, ipsi autem moderentur cupiditatibus ad potum in hilebo erposuit de affectionibus infinitis ue
et res venereas et epulas pertinentibns. xempla quae dolore et oluplate sunt miatar. ratio igitur hac
Iric affert, fere omnia hereas spectant, ulpote hominum narratine maxima ex parte consistet, imitationis exi.
prrstantissimos, ui celeris imitandi proponanur, el guam solum partem habebit : cui opposita est oratio et
uibus nondum evanuit sanguis derum (, , vocibus et gestibus imitatrix. x duabus his orationis
44, 33), h. e. in uibus rathonalis et darmonica imi speciebus, musicam jam transifurus qldi, altera
pars ceteris partibus superior est, , 43, 4-44, 39. parvas mutationes habet, et unam [ere decenlem harmo
De justitia vero in praesentia, sive de lominibus, u niam et numerum se vat (sicut in hilebo di.reral figu
justiia commercia spectat inter homines, fieri non ras, colores, sonos puros alque simplicissimos esse pul
posse dici! ut aliquid constituatur, cum contraria iis, cherrima, , 429, 3 S.), altera omnis generis harmoniis
ua hrasmachus, Glauco et dimnfus supra numerisque indiget. Quarum prima solum admittenda;
/ulerant, poetis et oraloribus canenda et fabulanda in mixta ex duabus jucunda quidem, longe antem jncundis
jungamus, hoc autem tum demum recte fieri posse ap sima pueris et plurima turba contraria illius. Si uis
pareat, quum invenerimus, qualis revera justitia sit, 11, venerit ea sapientia praeditus, ut omnia imitari callea,
44, 35-45, 4. venerabimur quidem eum ut sacrum, atque admira
Deinceps de Dc R ( ) uaerendum bilem et jucundum, unguento vero caput ejus perungen
est. Poetae qua sunt facta, aut fulura, aul qua fiunt, tes lanaque coronantes in aliam urbem dimittemus, 11,
iuobus modis enunliant : interdum enim ipse loquitur 45, 1-49, 17.
poeta, simplici usus narratione, inlerdum autem alios uod ad musicam attinet, carmen () omne tribus
inducil loquentes , eorum imilando sermonem. nnis constat, oratione, harmonia, numero. Carmen ora
ergo poesis vel tola in imitatione versalur, velut tragdia ione carens mentione scilicet indignum silenio pra
et comndia, vel per enuntiationem poetae ipsius profertur, terit. De oratione jam disputatum est: harmonia vero
uod maxime in dithyrambis et omnino in pleraque et numerus orationem sequi debent. Sicut igitur supra
poesi lrica, conspici dicit, vel per traque conficitur, (, 41, 37 s.), lamentationes et luctum nimium ex
t in heroicis aliisque multis apparel. Itaque uaeren orationibus exemimus, ita harmoniae uoque querulae,
dum, utrtm sinamus poetas imitatione perpetua uti, ydia mixta, Lydia acuta, aliague hujusmodi necnon
sicul in dramale et in aliis quoque, an partim imitari, harmoniae molles, Ionica et Lydia qua remissa vocan
partim minime, et qualia utraque, an nihil omnimo imi tur, removendie sunt. Restant Dorica et hrygia, ad
tari. Jam cum omnis poesis, graca prasertim, inter fortitudinem illa, haec ad temperantiam et persuasionem
pre/alione indigea!, uastio hac eo redi, utrum imi ( rectam opinionem sapientia loco inqignere
tandi per interpretationen peritos facere custodes nos ul) pertinet. Quare nec instrumentis multarum chor
oporteat an non. Jam omnibus in hac civitate, ul unam darum et harmoniarum opus erit, ualia sunt triangula,
quisque rem agat, nec pluribus sese immisceat, uod ad pectines, tibiae, sed lyra solum et cithara relinquuntur,
plura simul tractanda natum non est hominum ingenium, pasloribus quoque fistula. ta numeros uoque, quorum
et quo quis plura suscipit negotia, eo est in singulis per tres quadam sunt species, non omnis generis admitte
ficiendis deterior, lege injunximus. Quod idem oque mus, sed eos solum, ui vitae temperatae () et
de imitatione dicendum. unquam enim negotio alicui fortis sint; accuratiorem de his erpositionem, pote
graviori simul operam dabit quis et imilabitur multa, paucis definiri non possin!, ad Damonem musi
uando ne duas quidem imitationes iidem bene tractare cum rejicit, , 49, 18-50, 52.
possunt, ut comdiam et trag:diam ( cfr. Convivium, 1, Jam de musica institutione in universum uid sib
697, 16 sq.), neque rhapsodi simul et histriones, neque eli siturus hc demum (, 50, 23 sqq.) tanquan
histriones in trag"diis et comndiis esse : custodes ergo inscium se fingit incidisse in scopum uen in omnibus
id unum modo oportet curare, ut liberi patriae libertalis his ante oculos habuit, purgationem nempe civitatis
opifices sint (ua definilio eorum muneris latius jam luxuriantis : unde apparebit ua vera sil causa cur in
patel uan superiores) neque aliud uid imitentur, nisi educatione hac et in sermone ui de ea t, primun
fortes, temperatos, pios et omnia hujnsmodi (h. e. locum oblineat musica, alterum nnas/ica (cfr. ,
tuor irlules praccipuas, uanquam nondum ccu 36, 5). ratio enim et dicendi ratio animi mores sequun
e denominatas, cum pielas hc st pro justiia et ur, et uidem pulchra oratio morum bonitatem (
sapienti , liberalitas len irlules omnes ), non eam, uam bello nomine, cum stultitia sit,
1 se comprehenda!). lliberalia autem studia omnia cum cillatione i appellit hrasnachus (, 17,
in imitatione uoue cavere debent, non solum ob ratio. 16), sed reera bene et .pulchre mo ibus constitutam
nem supra illatam, ua erterna mapis ad cii/alem mentem. ulchram porro orationem, ut supra dietum
ecessariam pertinet, sed ideo prasertm, me ex imila est, numerus et harmonia sequuntur, numerum aulem
tione aliquid rei ipsius sibi contrahant. Cur tem illi concinnitas et decor, uae ubique juvenes sectari debent,
berali hac, uae enumerat (11, 47, 16-43), sin si rem suam agere volunt. Decorum vero et indecorum
tuperanda, hinc etiam magis apparet : Vir, inquit, per omnia fere porriguntur, pingendi, texendi, variandi,
moderatus ( ), quando in narratione devenerit aedificandi, ceteras artes, instrumentorum efectionem,
ad aliquam vir boni vel orationem vel actionem, videtur nec non corporum et plantarum naturam. Quare non
mihi perinde ac si ipse ille esset, pronuntiaturus et sine poetis solum, sed reliquis quoque artificibus moderari
ullo rubore imitationem hujusmodi suscepturns, maxime eosque prohibere debemus, quominus male moratum
quidem imitans virum bonum sine errore et prudenter illud et incontinens et illiberale et indecorum vel in figu
agentem, rarius autem ac minus morbis vel amore labo ris vel in aedificiis vel in alio quovis opere exhibeant, ne
rantem, vel ebrielate vel alio casu, indignum vero8e omnino in pravitatis imaginibus educati custodes panllatim inscii
imitari nolet, nisi joci causa. emperantia enim est, magnum malum in animo contrahant, sed illi naerendi
96 U .000RU

sunt artifices ui natura apti sint ad investigandam pul artem ad dignationem efferunt. Jam sicut malae et ur
cl.ri decorique naturam, ut a pulchris operibus vel ad pis in civitate disciplinae argumentum est, si quis alieno
oculos vel ad aures juvennm semper aliquid incidat aura! uasi a dominis repetito jure idque ob proprii inopiam
instar a locis salubribus afferens sanitatem, et statim a uti cogatur, turpioris etiam, si ob stultitiam id ipsum
primis annis I sclos eos ad consensionem cum pulchra gloriae Sibi ducat, uod magnus sit injustitiae artifex et
oratione nec non cum pulchris animi moribus adducat. omnes effugiendi vias expertus versute se eripere calleat,
Quam ad rem efficacissima est per musicam educatio, uominus det poenam (uod de injusto pradicaerat
uod numerus et harmonia maxime interiora anilni pene dimnus, , 27, 35 sq.), ita [urpe videlur medicina
trant eumque vehementissime tangunt decorem afferen indigere, non vulnerum causa aut si qui annui accidant
tes : unde rursus deficientia et minus pulchre facta, ui morbi, sed ob morbos per ignaviam et victum luxurio
recte educatus fuerit, acutissime sentiet, et merito agre sum comparatos , e urpius etiam morbos hos Ilac
haec ferens pulchra quidem laetus animo recipiens ipsis stra medicina, qualem erodicus invenit, uasi enutrire
aletur ac bonus inde efficietur et pulcher, turpia vero ode et eos perpetuando mortem sibi longam adsciscere. Quare
rit etiam in ea atale, in qua ralionem nondum sus medicina hacc luxurians expurganda et ad priscam eam
ceperit, adventantem vero rationem libenter amplectetur formam est reducenda, cujus notitiam sculapius suis
ob cognationen agnoscens (uibus crbis imaginen ca impertiisse fertur. Cum enim civium nulli liceat per
nis grequm custodis accurate erplicat, cfr. , 25, 2 vitam agrolare et curari, neque vivere expediat, si per
sq.). Quae causa est, cur in musica praeserlim versari morhorum nutritionem non possint vacare negotiis, opifi
educatio haec videtur. ces uidem opificiis, custodes autem rerum domesticarum
t ea demum educatio, u literarum eremplo mon administrationi, expeditionibus, magistratibus, disciplinis
stralur, recte se liabet, qua non imagines solum virtulis, denique : medicamenta, u dicunur drasica, adhi
sed virtutes ipsas, ea uibus enumerat temperantiam, benles medici morbos eorum depellant, victumque con
fortitudinem, liberalitalem, magnificentiam (ua perlinet suetum applicent , me ad rem publicatn minus idoneos
d eam quam infra tracit bonorum communilatem), reddant, uorum vero penitus morbida intus corpora
cognoscimus. L' cn b imaginibus ad en sint, iis nolint per victum delihando et affundendo et
ipsam traducmur, duce uodan: indigemus, u ipsis longam miseramque vitam efficere et prolem ex iis
olunfem nostram secum trahat, anmore scili similem parentum educere, sed eum, ui intra constitu
cet, de uae jam in Phaedro ue in Convivio tum tempus vivere non possil, omnino non curandum
erposuit, htc breuiter repetit. ulcherrimum enim censeaml. Cum bus comparanda sun!,
spectaculum ei, ui inspicere possit, in tota.fere rerum Gorgia (, 338, 43 sqq. ) de medicina et de judiciari.e
natura erit, si quo in homine pulchri mores insint et in rtis relatione diait cum qmnastica et cum nomo
corporis specie illis singula respondeant. axime igitur thetic; porro sup (11, 39, 25 sqq , 42, 38 S.)
tales vir musicus amabit, si quid vero corpori desit, hic onueral de mendacio necessario magistrals (an
primum inter speciem ac veritatem distinguere conatus uam medicis concedendo.
tolerabit, ut diligere velit, simul in hoc amore, cum nimia 1bi, cum medicinam et judiciariann lem, an
voluptas non minus quam nimius dolor (cfr. rgum. hi. marime poluit, circumscripSerit, ere restat ,
ebi) mentem ex s statu dimoveat, vellementior autem utrum omnino bonis civitati opns sit medicis et judicibus,
voluptas uam venerea dici non possit, ea prorsus absti uique sint boni habendi. onis quidem opus esse arbi
nebit, et R et usic onER \ et LcuRt tror, respondet, sed medicorum et judicum ratio diversa
alnabil : ita ut musicae nec non educulionis hujus finis est. Quanuam enim utrique, lalone auctore, mala
consistat in oR LCR, u d sapientiam ita se sunt necessari, medici quillem peritissimi [ient, si ab
habet, ut numerus a lue harmonia, ua summa sunt ineunte atale non solum doceanlur artem, sed corpora
leges rtium omnium (c/r. oliticum, 1, 594, 31 s..; "am plurima et corruptissima usu cognoscunt, ipsique in
Philebum, , 439, 10 s.) ad boni ideam se habent, ad morbos omnes incidant, neque admodum salubres na
lia omnia commensuranlur, , 50, 52-53, 6. ura sint; non corpore ipsorum enim corpus aegrotantium
ost musicam igitur gymnastica sunt erudiendi adole curant, sed animo, i l corpus quidem morbis cor
scentes, et quidem disciplina hac, nec non ceteris disci ruplum non obstet, uominus animus in nedico bonus
plinis omnibus, per totam vitam eos institui necesse est. permaneat : judici vero non licet a teneris inter malos
Ceterum, cum animus bonus sua virtute corpus quam animos educato totius injnstitiae in se experinento facto
optimum reddat (cfr. Charmidem, , 505, 40 sq.), nec ex sese de reliquorum injuste patratis conjecturam ca
contra corpus animum, cumque, sicut paulo supra pere. ralerquam enim uod animus corruplus ant
dictum est, corporis decor pende nin rtute, mos, modo dicturn est, curare non poles/, peritus
animo bene instituto res uoque ad corporis curam isle et suspiciosus, ui multa injuste fecit, callidus qui
pertinenles accuratius ordinandas tradamus, nec nisi dem et sapiens sibi videlur, cum inter similes sui versa.
formas quasdam praemonstremus diaitam inprimis, tur, cum vero ad bonos accesserit, futilis idem apparebit,
99mnasticae partem primariam, spectanles. c prin diffidens praeter rem sanique oris nescius, uippe
eipio omnis ab iis absit ehrietas , turpissimum enim est, cujus exemplar nullum habet. Sed ne juniores quillem
cuslodeln egere custode, deinde nec athletarum rationi bene et inter bonos educati munere hoc apte funguntur;
vivendi assuescant, somniculosae illi et ancipiti ad vale. simplices enim alque injustorun fraudibus obnxii vi
tudinem. In universum optima gymnastica quasi ger dentur, uando nulla in se habent sensuum affectuumque
mana est musicae optimae, id est simplicissimae. Quare exemplaria. uocirca non juvenem, sed senen esse
cibo paratu facillimo, remotis condimentis omnibus ac oportet judicem bonum, ui uale sit injustitia, Sero
Jeliciis, ntendum, luxu ac luxuria procul habitis. Luxu neque ex propriae intus habitantis cognitione, sed ex
riosus enim victus modulationi et cantui ad omnes har diuturna alienae in aliis contemplatione didicerit, , 53,
monias et ad omnes numeros accommodato comparandus 7-57, 30. -

"st, Quie quidem varietas hic intemperantiam, illic mor Ut finem jam dialogi parti huic imponat , g
Lum ingignit. Intemperantia auten ac morbi, cum sticam et musicam eruditionem in unum comprehen
incromentum capiunt in civitate, judiciariam medicamque dens er earum consociatione solum rtutes, in
 . )SS. 97

custodibus desideranfur, fore u perfect e eris/ant , cum aulem omnino R, Cur indoles hac tanlopere
demonstrat. 6 primum efiam erpressis erbis differat, inveniri non p0ssi, d erplicationem my
gymnastica doce utendum esse non tam ad corporis hicam confugi. endaciorum igitur, ua supra (,
vires, nisi forte per accessionem , uam ad eam animi 39, 54) ob ignorantiam nostram dhienda esse dic
partem excolendam, ua osts homo est ( sunt, honestorum unum persuadendum esse maxime qui
, uam alteram esse nimi partem idebimus). dem et ipsis magistratibus dici (u philosophica
ars enim hacc animi, si recte nutriatur, UD dam eritas ad prarezistentiam scilicet perti
procreat, mera vero si utaris gymnastica, omni musica ens ei subest), sin minus, reliquis civibus. Fabulam,
8ruditione neglecta, feritatem potius. Contra quod ad uam aftert, Phniciam appellat, ad Cadmi Phanicis
philosophiam natum in animo est, odque bene nutri Sparlos alludens. Qua lalis Jere est : mnia, quibus
1mm mansuetudinem et moderationem et R hic nutriuntur et erudiuntur, tanquam in somnis sibi pati
(, 57, 32) procreat, si neglecla gymnastica musicae et accipere visos esse civibus persuadeamus, cum revera
totum te permulcendum tradideris, justo fiet mollius vel sub terra (in praeristentia) intus formarentur et nutri
saltem irritabile, iracundum et plenum morositatis pro rentur et erudirentur; postquam vero omnino perfecti
animoso. rgo haec duo componi debent, et qui tempe fuerint, tum terram ipsos ut malrem emisisse et nunc eo3
ratam musica gymnasticam ad animum adhibuerit, ejus tanquam matri regioni huic, in qua sunt, consulere de
demum animus Rs el FoRTIs erit, nec non per here ac succurrere, si quis eam invadat, deque ceteris ci
contineat
fecte harmoniam.
musicus Qua idem
atque concinnus, cum harmoni,
pulcherrimamcumin s1
se vibus ut de fratribus lerraque genitis (h. e. nobili loco
- y nafis) sentire. arc de concordia, uae sequum/ur, er
rs musica summ, e ea praesertim parte pendet, esiodeo de mundi alatibus mtho depromp (cf.
u pertinet ad sermones, ad investigationem rerum et , 96, 12, 13, 145, 14), d diversi/em, uam statuit
ad persuasionem (, 58, 34. 35. 40), h. e. ua recfam lato, pertinent indolis afque ingeniorum, uorum
opinionem continel ad sapientiam prome acceden praeslantissimis, quacumque ad imperandum idonea sunt,
(em, , 57, 30-59, 3. aurum in generatione admiscuit deus, illis autem, uae
, 4. Custodum educatione bsolu , tertium jan ad auxiliandum, argentum, ferrum denique atque aes
philosophorum ordinem custodibus et opificibus adji agricolis et reliquis opificibus. Quanquam ne hanc
cere a/que i ctatis formam universam paucis uidem divisionem lam immotam esse ul lato,
dumbrare properat, ercm singularum descriptio uin transilio er alio in alium ordinem fieri possi 1.
nem, eorum prasertim ua a rerum publicarun re pergil : Uplurimum jam guisque sibi similem ge
grcarum institutis magis dissonen, eo usque remi nerabit; fieriautem potest, ut ex aureo genere nascatur ar
tens, dum, uid ad uastionem de justitia faciant, gentea et ex argenteo aurea suboles, ceteraque omnia si
pa/efactum fuerit. t primum quidem ad ea, uae de militer; magistratibus itaque deus maxime injungit, ut
judicibus supra dispulaverat, inter custodes dicit seniores proiis summam gerant curam, et si quis ex ipsis nascatur
esse debere, qui imperent, juniores qui pareant. nter subaeralus vel ferrcus nullo pacto misersantur, sed honorem
illos autem optimi eligendi sunt, prudentes scilicet, validi, naturae convenientem tribuentes ad opifices vel agricolas
uique maxime per totam vitam summo studio videantur detrudant, rursusque si ex his nascatur aliquis subauraus
ea facere, uae e re publica esse duxerint, uae vero contra, vel argenteus, honorantes extollant partim ad custodiam,
nullo modo facere velle. bservandi igitur sunt per omnes partim ad auxilium, hoc enim neglecto rempublicam
vitae aetates, an opinionem sive sententiam hanc ( funditus perituram esse. Quod deniue addit, fabulam
, 59, 30, 60, 2, , , 59, 31), id agendum esse quod hanc non apud ipsos, sed apud filios eorum et nepotes ac
civitati semper optimum sit, servare soleant neque (cum reliquos posteros fidem inventuram, hoc significa/ : in.
res sint animi parles) prastigiis voluptatis decepti neque stitutorum/abula huicsuperstructorum bonitatem m
metu vel dolore compulsi, neque persuasione tandem vel gis magisque effecturan, fabula uoque/ides habe.
oblivione devicti cjiciant. Secundum Socraficum enim fur, , 60, 34,-61, 30. Cum ero lo custodum educatio
principium homines non nisi inviti vera opinione pri opinione solum nilatur, ue scien/i carens hac er
vantur. Qm autem veram hic appellat opinionem, parte dhuc manca si (, 62, 1 sq.), summo studio ca
harc fo est per musicam que gymnasticam jumi vendum est, ne, temperantia exuta et ferociores facti ex
bus imperti erudiio, uam opinionem solum nec canibus lupi, ex custodibus direplores reipublica evadant,
scientiam efficere hac ratine erpresse /firmat. Custodes et, cum potentiores sint, benevolorum loco sociorum ty
igitur, pergit, statim a pueritia negotiis, in quibus aliquis rannis se similes ceteris civibus praebeant. d aulen
maxime illam opinionem oblivisci fallique possil, laboribus fieri potest, ceteris ua eorum tam spectant, insti
por et doloribus, nec non terribilibus quibusdam et is i ordinalis, ut necipsi, gnominus optimi viri sint,
oblectamentis objiciantur, uique DEcoRUs () ap cupidilatis prastigiis prohibeantur, neque ad ceteros cives
pareat in omnibus sui, ipsius custos bonus et ejus, quam ladendos incitentu (, 62, 10 sq.) : privati igitur quic
didicit, stc concinnum (o) et consonum ( uam habere patrimonii, nisi quod ad vitam summe est
o) se in his omnibus praehens, is custos et princeps necessarium, sunt vetandi, slipendium iis publice, uod
est Civitatis constituendus. Custodes igitur lii vere di ad alendos sufficiat, tantum praebendum; auro et opibns
Cuntur custodes perfecti, cum cives ne velint, exteri autem eos non egere, cum animus eorum sil vere aureus, omnique
e possint nocere rei publicae, curent eamque ab omni de. auro praestantior, iis persuadendum, omnique auri et ar
fendant detrimento : horum anlem Juniores, principum genti usu sunt inlerdicendi, immo nec possidere agros,
adjutores et auxiliarios dicamus, , 59, 4-66, 33. aut ullam rem, unde uaestum faciant, Iractare iis per
jam succurri uarere, ua si causa, cur millendum, ne pro custodibus fiant agricolae, aut domini
imus cium numerus, ut opi/icum ordinen con ac inimici civium reliquorum, , 61, 30-62, 44.
siui , me opinionis uidem era et custodum erudi dimnus hc : hac ratione, objiciens, non admo
tonis particeps esse debeat, et quomodi Jieri possi, dum beatos effici hos viros, idque ipsorum culpa, uorum
nihilominus oivilas hac una atue concors pern revera sit civitas, occasionem prabet nonnull ddendi
. , Sine, dubio lalonis opinione differenti de opibus civitatis, ua hac ratine commode cum iis,
illa ad indolem hominum interse differentem portinet, ua pracedunt, conjunguntur, cum e latonis op
L. 1: . 7
98 RGU DLGRU
nione, qua accuratius trclenur, digna non sint.
bjectio enim illa hoc sib ult : cum custodes et prin
cipes hi civitatis, uam idelice! adumbrai Socrates
upole uam marime juslam, felices non sint, htnc.f,
cile concladi posse, iduod Glauco et dimantus ini
diarerant, justum omnino felicem non esse. Socrates
objectioni huic obiam ilurus primum uidem di
mantum, uum felicitatem dicat, divitias quasque hae
afferunt voluptates, significat intelligere. nde ero,
quanquam nihil mirum sit, si ita li uoque custodes (e
licissimi sint, non tamen ad hoc respicientem monet civi
tatem se constituere, ut una aliqua gens pracipue elix
sit, sed ut quam maxime civitas universa, quippe qui in
hujusmodi civitate maxime se justitiam rursusque in pes
sime instituta injustitiam invenire iisque inspectis id, quod
jamdiu uaeratur, trum justus si felicissimus necne,
judicare posse exislimet. In sequentibus ergo de justi
ia sie de irlule necnon de felicile citis optina onsuras, alia id genus. eque id quiden legum institu
(d. libr. V.), item de injustitia citatis male insti
tuta (d. libr. V e! .) uaretur, in prasentia cro commercia speclat, ad opificum conventa, ad convicia et
uid in dimanti uastione delictum fueril, demon.
strare pergi. Custodes enim si ex dimanti opinione,
nullo ceterae civitatis respectu habilo, uam maxime fe
licissimos redderemus, neque custodes hi civitatis amplius
essent, neque civitas subsistere posset. Ut autem ota
civitas quam maxime felix sit, hoc inprimis spectemus
oportet, ut singuli uam optimi sui operis sint artifices,
utque singulis ea conlingat felicitatis pars, quam natura
iis tribuit. tque ob id ipsun, u suum opus agant
eque ditiis inde detineanlur, bonorum commu.
mionem instituif inter custodes.
Sedne de opificibus uidem verum est, od dimantus
oluit, /alicitlem uam marimis diitiis consistere,
immo opulentia et paupertas nimia opifices quoque cor
rumpunt et eorum opera deteriora reddunt, illa quidem
luxuriam et desidiam et novarum rerum studium, hac
vero cum rerum novarum studio illiberalitatem et operum
pravitatem pariens. Certisigitur finibus velinter opifices cir.
cumscribendae sunt. loco liberalitas quaedam et tem
perantia luxuriae opposita fertio ue ordini tribuiur.
lter ue, m hc facit dimantus, objectio, di , 5. DE cIvs vRus. Civilate constitula,
tias spectat, non singulorum jam, sed civitatis. uari
enim, uo pacto civitas, quae pecunia careat, bellum ge
rere possil, prasertim si quando adversus amplam opu
lentamque civitatem bellum gerere cogatur. t, Socrates
repondit, divitiae civitatibus non minus perniciosie sunt,
uam, uod modo monstri, singulis generibus. Fieri
enim non potest, neque ut civitas divitiis abundans ad
bellum non minus bene instructa sit uam nostra civitas,
neque ut plures civitates praedivites ad bellum nostrae in
ferendum concordes fiant, neque denique ut civitas talis
una atqe concors sit, cum omni modo duao sint invicem
lissidentes, una divitum, altera pauperum. rgo doneo
civitas nostra temperate aget, maxima erit non opinione,
sed revera maxima, eliamsi mille tantum propgnatoribus
conslet. erminus igitur augendae civitatis hic erit, ,
nousque adaucta civitas una permaneat, eo usque an
geatur, non nltra. Quare uod ad regionem civitatis at
tinet, magistratibus curandum praecipiemus, ut nec parva
sit, nec magna, sed sufficiens atque una.
eodem lendit, uod praecepimus, u civium unus
quisque ad id opus, ad quod natura esset aptus, adduce
retur, scilicet ut quisque unum uoddam suum opus
exercens, non multi, sed unus existeret, atque ita civitas
ota una fieret, non multae. lurimum vero ad hoc va
en! educatio atque eruditio, uas si accurate observantes
derati fiant, facile omnia ista perspicient et alia, uae
"os in praesentia praetermittimus, mulierum habendarum
et matrimoniarum rationem et liberorum procreationem
(d. libr. V).
Quod si fial et semel bene coeperit civitas, tantum
best, stare non possit, ut progrediatur potius
tanquam circulus augescens. Jam educatio eruditioque
bona servala ingenia bona efficit, rursusque bona ingenia
educatione hujusnodi polita meliora eliam prioribus fiunt
cum ad alia, tum ad generandum. Contra, rerum novarum
studium et legum eversionem practer diitias, uod supra
dirimus, musicae inprimis mutationes inducunt. Qua in
re ne praeter ordinem innovetur, ciitalis curatores e
sunt instituendi disciplin, uam infra erponi (d.
libr. V et V). 'ardic ero s ccurate obserentur,
facile exigua duoque illa, guae superiores perdiderant,
rursus reperient : scilicet ul 1: ceant corrm senibus ju
niores, ut in sedibus eos collocent, ut iis assurgant, ut
parentes colant, ea denique qua pei tinent ad vestes,
tionumque genus, quod ad mutua singulorum in foro
verbera, ad actionum intentiones et judicum institutiones,
ad vectigalia, ad forensia uardam jura vel urbana vel
navalia vel reliqua hujusmodi, vero legumlatori neque in
male neque in bene constituta civilate curiose tractandum
est, in hac quidem, uia partim quisque reperiet, partim
sua sponte ex superioribus institutis proficiscuntur, in
illa autem, quia inutilia sint neque juvent quicquam
gro(antium illorum medicamentis comparanda, qui pro
pter intemperantiam insalubrem victum mutare nolunt et
curationibus suis, uas in dies mutant, nihil assequun
tur, nisi quod magis varios vehementioresque morbos ef.
ficiunt. Socratis mortem dentur spectare, ua dici
de male institutis civitatibus, uae civibus interdicunt, ne
universum rei publicae statum moveant, nam capile da
mmatum iri, uicumque faciat.
d deum tandem cultum atque omnino ad religionem
quae pertinent, omnia ad pollinem Delphicum referenda
esse dicit, sicuti jam supra in poelarum de diis tradi
tione nihil innoit, nisi uod idearun doctrina
lane con/rarium essel, 11, 62, 45-68, 32.
ubinam justitia et ubi injustitia sit, et quomodo inter se
discrepent, atque utram possidere debeat is, gui beatus fu
turussit, quasiturum se dicit. Quastionem tem hanc
instituit, u posito, civitalem hanc esse perfecte bo
nam, itaque et sapientem et fortem et temperantem et
justam eam esse concludat, porro tribus his, sapientia,
fortitudine, temperantia inventis, quod relium sit in
ione scilicel bonae civitatis quartum non inventum,
justitiam esse. Cur autem uatuor sin irtutes, nec
plures, nec pauciores, nec alla sint, in sequentibus,
ubi erponetur de tribus animi partibus et de sing
lorum irtutibus quatuor, perspiciemus. c igitur
ca hypothesi soltm de his agil, od ipse nonnullis
locis significat (cfr. , 70, 40, 73, 46, 74, 34 sq.). Dun
m hc in ciuie custodum iliariorum rtutes
omnes opinione niuntur era, s sola, cujus
hc primum mentio fit, scientia est, complectitur autem
civitatis administrationem et custodiam, ua ratione et
ipsa erga se ipsam et erga reliquas civitates optime se
gerat, eaque in parte civium, penes quam est imperium,
id est, in custodibus perfectis iis qui reipublica praesunt,
residel.
FonU vero in ea civitatis parte, cui bellica studia
demandata sunt, locum invenit : est autem vis quaedam ,
ua ratam perpetuo servent de terribilibus opinionem, ca
dumlaxat terribilia esse et talia, quae et qualia legislator
in educatione enuntiaverit. Quae quidem opinio educa
 LC RD DSS. 99

4ione et natura fulta idonea, indelebili similis est tincturae, in civitale generum actionem propriam pertineat, , 68,
recta vero opinio de llis iisdem absque disciplina concepla 33 - 73, 45.
( opificum scilicel genere), item ferina et servilis non D RUS Rs. otam ero de ciiis
appellanda fortitudo, uia animosa solum animi parti irtuibus doctrinam i jam stabilire agreditur, ut
et feris uogue contingens non rationi inharet (, 78, 37, naturam definitionemue justitiac et virtutis in universum
, 79, 27 s. uos locos detur speclare , 70, 41 in singulari homine eandem esse ostendat atque in civitate,
sqq.) aque ita a fortitudine civili (, 70, 40) h. e. ua Cum justus homo a civitate justa, quod ad ipsam justitiae
citati coneni, omnino differt. - R non ut speciem pertinet, differre non possi. tqui civitas justa
sapientia et fortitudo in una quadam civitatis parte, sed esse visa est, guod in ea tria genera inerant, quorum
in omniuin inter se concentu inest. Quare, s irtulen unumquodque suum opus exerceret, temperata vero et
anc in singulis spectas hominibus, nec in una solum ortis et sapiens proper alios uosdam eorundem generum
animi parte residet, sed in quadam ejus harmonia, cum affectus et liabitus. Singularemigitur hominem existimemus
quod natura in eo melius est deterioris imperium tenet et oportet easdem has in animo suo species (sive genera)
voluptatibus cupiditatibusque imperat : rione iis, habentem propter affectus eosdem merito iisdem, uibus
ua de nimi par/ibus infra docet, hc jam pracludir. civitatem, nominibus appellari. taque uterendum erit,
ua s l ciitlem traducas, multas variasque cupi ulrum revera tres in se species has habeat necne. D
ditates et voluptates et dolores in omnibus maxime invenies clarat tem ad accuratam hujus rei cognitionem longiore
mulieribus et servis et eorum qui liberi esse dicuntur et operiosiori, h. e dialeclica c ratine (. ,
(sclice uanquam liberi et ne i uidem sun, 118, 21 sq.) opus esse, sed in praesentia, qua htc utitur,
nis uatenus ration ra'slantiorum obedientes se sufficere, empirican scilicet obserationem. Wel potius,
pracbent) in plurimis (h. e, in tertio genere opi/icum). cum hic non de nimi ide qatur, sed de animo qualis
uorum cupiditates vero in hac civitale a cupiditalibus pparet inter res Jinis, dialectic ratine, uae ad
(qua ipsa in his ration obedientes se prasnt, e! ideas solum pertinet, hic omnino uti non polerat.
temperantes ut ita dicam sun cupidilates) et intelli uare in haedro d de/iniendas tres animi parles
gentia pauciorum praestantiorumque virorum superantur, mhic usus est ratine (, 712, 10 sqq.); e uo dia
ita ut civitas haec potentior cupiditatibus et voluptatibus logo simul cur et uae sin tres illa parles apparel.
atque se ipsa appellanda sit, necnon temperans secundum rimam enim illic partem ponit rationalem,
lhtec omnia. emperantia igitur in civilate est omnium, cognoscimus, alteram eam oluntatem qua ration
cum subjectorum, um principum, opinio consonans de eo, edientes ad rtutem tendimus, tertiam denique
quinam imperare debeant : in tertio igitur genere, cu oluntatem contrariam el cupiditatem, endi
nec fortitudo nec sapientia tribuitur, temperania mus ad oluptes materia mobis ingener. -
irtuis universa locum lene in Secundo genere raefermisso igitur de trium anim partium origine
sapienia et scientia saltem, uam adentantem li et natura, de uibus in Phaedro e rposuit, hic i/erun
Uenter amplectiur (cfr. 11, 51, 45 sqq.). - Jus n quirere simpliciter easdem in unoquoque nostrum
dem si practica est femperani, hacc enim quid species inesse atque in civilate inde concludit, uia
cuiue coneniat, docet, illa ero in hoc ipso consisit, aliunde uam e privatis in eam venire non potuerin,
u su uisque agat. Quanquam justitia idea latius exempli gratia indoles animosa inter hraces ac Scy
etiam pater, i u olam quodammodo rtutem am thas et fere septentrionales gentes praevalens, discendi
plecur, id uod lato ipse amqibus illis significa! studium Graecis maxime proprium, uaestus cupiditas
enatoribus se collocuoresue comparando gui fruti denique, dua Ph"nices gyptiique praecipue affecti vi
cetum in orbem circumdant. dentur,
enim hac uastio
de ciitale instituenda fruticetum illud est, in quo ucrer'e cm res/ ulrum revera tres sint animi
justitia deliesci, et uod ab initio in civitate condenda partes inter Se diversae, quarum una cognoscamus, alia
dicum est, oportere unumquennque sua agere, id ipsum irascamur, tertia concupiscamus, an toto animo singula
cum quodammodo it (, 72, 31, cfr. 35. 43), vel species haec agamus. d od iterum empirica ratione, e
quaedam ejus est justitia. Qua uidem rtus, m contrariorum n, prbare instituit. Constat enim
uam ultima demum post /ortitudinem, sapientiam et idem contraria facere ve! pati secundum idem et ad idem
temperantiam apparel easque uodammodo in se con, simul non p0sse. Ubicumque antem contraria de eodem
tinet, eadem prima quodammodo omnium est et cui ce simul dicuntur, per errorem hoc fit, cum non prorsus sit
terae innascuntur. In sutm enim ill citie (, 32, idem, sed partes habeat, ad guas contraria pertinent.
45 id. 15 sq.) jam iner justiia guardam practica, d quod ccuralius eliam eplicat, exemplis usus ho
.secundum quam unusquisque opificum Suum opus ceteris minis, qui alia corporis parte movetur, alia uiescit, et
commune exhibet (, 30, 40), et er , custodum que turbinis, ui quoad rectam, ge ei inest, lineam quiescit,
principum generibus ab opificibus Secretis, celerae oad rotundam vero in orbem movetur. Quotiescunque
uoque rtutes d hac genera pertinentessecernuntur, ergo insunt rei cuidam contraria, non esse eam prorsus
uarum unuarque totam quodammodo continet ir. eandem, sed alias atque alias habere partes necesse est.
ulem , uare quae sit inter eas, quae civitatem maxime fultus ralione probare conatur animo nostro
reddatbonam, ambiguum est. d finem jam, cum principi nonnull simul contraria, ergo etin partes a se in
bus, id guod suprajam significaerat (, 57, 42 sqq., 59, icem diversas inesse. c principio quidem rationem
11 sqq.) judicia sint demandanda, judicia autem tanquam et cupidilatem, cum puguent inter se haud raro, ila dis
justum hoc praesertim spectent, ut singuli neque teneant tinguit (, 75, 35-77, 33), exinde cupiditatem et iracun
aliena neque suis priventur, justitiaplane congruit cum po diam quae (u jam in hardro dimus), nisi mala educa
liica principum sapientia. Quacuidemoptima civitatis tione depravata fuerit ratini auxiliatur, uare auxiliarios
Justi, uzque su psus habet conscientiam, plane uoque ut canes principibus obtemperantes oppellat mi
differt rudi illa civilatis prima justiia secundum lifes (, 77, 33 -78, 23), iracundiam denique, qua jam in
quam sua guisque agit, et quam supra (, 72, 43) guo infantibus rationis nondum compotibus et in animalibus
dammodo quidem dixeratessejustitiam, cum revera nomen apparet, et ralionem (, 78, 23-43). Qua ero plu
li0c justitiac civilis non ad cujuscumquesedad trium solum rimis erbis hc (, 75, 40-77, 10) de substantiis (
7.
 1 RGU D. U

) deque earum accidentiis ( ), porro de sibi atque unus effectus, ita demum agat, si quid agat
cupiditatibus et scientiis hac ratine inter se distin uod d erleriorem justiliam pertineat, in omnibus
uendis eaponit, hacc omnia eo pertinen, ne quis actionem justam et lonestam existimans et nominans
exempli gratia inferat neminem sitientem potum simpi eam quae habitum hunc servet unaque efficiat, i
citer cupere, sed bonum potum (, 76, 13 sqq.) ue lis jusliti in omnibus actio ertern sit justifia in
i aroumentationem perertal, cum potun, ui sit ternae, , 79, 41-30, 42.
onus, numuam ersetur ratio, sed malum solum, x iis quae praeccdunt, statim sequitur injustitiam esse,
neque contrarium ergo elit ac silis, , 73, 45 - ua animi partes inter se dissideant, ut suum singulae
78, 43. munus non faciant. inc igitur, justitiam esse animi sa
sULoRU vUs. Constitit ergo, eadem in nitatem, injustitiam contra morbum efficitur. xinde,
civilate atque in uniuscujusque inesse animo genera ac d Glauconis jam el dimanti objectiones re
numero paria, ita ut quo sapiens erat civitas, eo sapien tamur, statim apparet, quid respondendum si uaerenti,
tem quoque esse hominem singularem necesse sit, et in utrum prosit agere justa et honesta colere et esse justum,
ceteris similiter. 1ue jus/iti, pole ua! sive occultum id sit sive non, an injuriari et injustum esse,
irtutes omnes ampleci is est, incipientes singulas si modo non det "nas neque tiat castigatine melior.
irtutes perlusremus, vir cum eadem sit ratine justus, Cum enim corporis natura corrupta vitam vitalem esse
qua civitas justa, cumque justa sit civitas, in qua suo non putemus ne in omnium quidem bonorum externorum
quodque genus satisfacit officio : justitiam hominum sin. affluentia, animus autem id sit quo revera vivimus (cfr.
gulorum esse qua ex partibus animi suum quaque agat, , 185, 49 Sqq., , 54, 15 sq. d. rgum.), animi sanita
sequitur, ita quidem ut ratio, cui inest sapientia, imperet tem ad felicitatem etiam magis facere oportet, , 80, 42
geratque totius animi curam, obsequatur autem illi atque 81, 34.
auxilietur animosa pars. d quas uidem duas animi oc Solum igilur restat, ut cum virtutis civilis una sit
partes in concordiam redigendas, ut vidimus, musicae et species, uam modo exposuimus, quae et quot sint species
gymnasticae temperatio adhibenda est, uae rationalem pravitatis, monstretur. anquam e specula igitur,
partem intendit atque nutrit sermone prasertim et disci disputanur in oco et nono libro, prospiciens,
plinis, animosam autem partem magis remittit atque sedat pravitatis modos uidem innumeros, uatuor autem
harmonia atue numero mansuefactam. ta enutritae hae quosdam in primis commemorabiles apparere dicit,
duae et vere sua edoclae et eruditae partes praeerunt tertiae tolidemque rerum publicarum corruptarum species. Sed
animi parti concupiscenti, d uam educatio per mu nlequam de his disputetur, accuratius etiam,
sicm et gymnasticm non pertinet. Quae eaedem partes modo fieri possit, t bona citas eristere possit,
duae ab externis duoque hostibus animnm tolum corpusque uaque pertinean d ejus conservationem, eapon.
time tuentes altera consulendo, altera propugnando ur necesse eri. Quare sub finem hujus partis, Unum,
atque obtemperando principi ita irtutes ceteras omnes inuit, dico reipublicae modum esse hunc, uem nunc
in se continent. Qua uidem irtutes ipsae, l supra exposuimus, nominibus vero appellari posse duobus.
jam vidimus, non omnino inter se differunt, sed ita am si inter principes unus quidam sit celeris praeslans,
solum, ut uasi partes sint unius ejusdemque irtutis u rempublican hc condere possi/, regnum voca
lia alio spectans. ominis enim cujusque fortitudo in bitnr, sin aulem plures, ui eam conseren, gubernatio
eo consistit, ut animosa animi pars per dolores et volu optimatum, , 81, 34-82, 3.
ptates servet, uod a ratine de terribili et non terribili
praeceptum fuerit, sapientia in eo, u ratio instrucla sit RS 1.
scientia eorum, guae ex usu sint tam singulis, quam
universae trium earum partium communioni; temperantia RoDc. Qua in tertia dialogi parte e poni D
denique in eo, ut singulae inter se animi partes in ea v csoDU Ss et prasertim DE LIBERoR
opinione era consentiant, rationem imperare debere. .R cou, eodem pertinent, ad bona
Sapienti uoque que justitia plane inter se con empe reipublica conservationem (11, 82, 31 sq.). Qua
oruerent, theoreticm ill, hacc practicam irtuten cum a communi sensu que Gracorum tae usu
continens, nisi humna sapientia omnis, pole inn maime horren (, 83, 7, 85, 12 sqq.) eque omnino
perfec, permull opinion solum el p prac sine his guac de custodum educatione pracedunt, plane
pienda permitterel, , 78, 44-79, 41. U fem sin intellig possen, e supra (, 68, 1 sqq.) obiler tanlum
ularis et civilis justitia congruentiam plane com tigt, ccuratius aulem tracnda huc rejeci,
probet, corum ua ulgo dejustitia civili pracdicantur, transitionem efficiunt inter pracep de custodun
uacue jam in primo libro legimus ualenus vera iliariorum et de principum disciplina atque mo
sunt, omninm causam in eo sitam esse monstrat, uod rib.
earum, uae in unuodue sunt, partium unaquanque sua d uod el i significatur, od de omnibus qua!
agattamimperandi quam parendirationehabita. orro uod ac in parte disputanlur, simul ut in altera parte
ab initio incipientes civitatem condere (, 29, 47 s.) dialogi, num optima sint, e t in uart, uomodo
uasi per somnium et deo aliquo duce (h. e. non dialec jieri possin, uariur (11, 83, 8 sqq.; 84, 39 sq., 87, 13
tic ratine) conjiciebamus nos in imaginem aliquam sq., 88, 7. 33, 91, 9 sq.; 94, 34 sq., 98, 2 s.)
atue principium virtulis incidisse, eventu comprobatum Celerum sub finem introductionis hujus (, 83, 15
est. Simulacrum enim quoddam justitiae erat, uod su 35) lalo ipse erpressis erbis declarat de hac mu
torium natura par videbatur sutorem esse nec aliud agere liebri fabula, ut cam appellat (ibid 39), non ita sibi
ceterosque similiter. Revera autem justitia lalis est non constare, uin dubitari de iis possit, pole ua cd
circa actionem suorum exteriorem, sed circa interiorem, dialecticam rationem erigi non possin, , 82, 4
ua quis vere sua agat ita, ut nihil ex suis aliena tractare 83, 36.
patiatur neque animi genera sinat inter se opera confun , 1. rimo tem uarritur, utrum custodum fem:
dere, sed vere propria recte disponat, snique sit dominus, nas censeamus una cum viris eadem obire munera debere
seque in ordinem redigat et apte compositis tribus quasi annon. x custodum canum vero exemplo, uod dhiet,
harmoniae terminis summe, ima, mediae chordae amicus Concludi ad eadem ministeria feminis, ac maribus l
 LC RD DISS. 101

dum esse, guoad fieri per carum naturam imbecilliorem procreatos ad nutrices e ficum genere seorsim in
possit. odem fere igitur, uo viri, modo femina sun aliqua urbis parte habilantes deferent, deteriorum vero et
educandae corporumque exercitiis formandae. ec deler si quid ex aliis mancum nascetur, ut purum servelur
reat nos uod ridicula initio videbitur corporum nudatio custodum genus, in secreto ut decet, abscondent, h, e.
neque facetorum dicta vereamur (ad ristophanis c erponent (fr. , 89, 34). Quod prascriptum tanen,
clesusas fortasse alludit), hoc recordantes, laud minus durum ideur, in imaro (, 197, 38) i
diu esse, cum Gracis turpe viderctur ac ridiculum, duod interpretalur, deteriorum liberi clam in tertium
hodie barharorum plerisque, nudos spectari viros; nihilque ordinem redigantur. Iidem alendos etiam liberos cura
uod revera prodest, riderijure posse. t objicere aliquis bunt matresque ad lac praehendum adducent, cauto tamen
posset. Consensistis oportere secundum naturam unum studiose, ne suum ulla agnoscat, neve ultra commodum
uemque unum quiddam, guod suum essel, peragere, jam temporis spatium in lacte praebendo versentur, scilice e
cum mulieris natura longe a viri differat, guomodo fieri curis domesticis his a publicis of/iciis delineanur.
potest, ut non vobis ipsis contradicalis, diversas has na Quo autem liberi gignantur meliores, certum guoque
turas in praesentia iisdem studere jubentes? Quam u. earum procreationi tempus est praescribendum , mulieri
den m rimi moneni objectionem i repellere co a vigesimo anno ad quadragesimum, viro a trigesimo ad
natur, ut non diversitatem natura quamlibet observandam uinquagesimum uintum liceat annum civitati liberos
esse dicat, sed eam dumtaxal, qua ad studia ipsa, de procreare : senioribus lam viris, uam feminis, coeundi,
quibus agitur, perliueat. Lice igitur feminae hoc ipso quicum lubueril, polestas esto, exceptis matribus et filiabus
discrepen a viris, quod femina parit, vir gignit, at nullum et filiarum natis matrisve majoribus; ne tamen ab iis gene
est, nimis pracipitanter concludi, uod ad civitatem. retur quidquam, caveatur, scilicet.facto, aut si
administrandam pertineat officium aut mulieris proprium, uid fuerit editum in lucem, exponatur. Qui autem a paren
aut viri, sed acque dispersac in utrisque naturac, et omnium tibus generandi alatem constitutam jam egressis vel non
officiorum.natura particeps est femina, in omnibus autem dum ingressis, vel non copulante magistratu intra aetatem
imbecillior viro. Ut igitur virorum alii ad aliud sunt apti, ad generandum constitutam geniti fuerint, spurii habean
ita etiam feminae : sunt enim imler eas, quae medicina! tur. Incestum aulem ut vitent, liberorum loco omnes
sunt aptae, alia gua musica, aliac gymnastica et rei mi habcbunt, uicumque decimo mense vel septimo ex ea
litari, alia sapientiac studiosac, alia minime (quanquan lie, ua liberis dare operam c"perint, ilasgentur, nati
hac in re nonnihil contradiceresibi ips idelur l, autem eos patres matresque vocabunt, eo vero tempore
cf. 11, 71, 23 s.) Sunt ergo etiam, ua adhiberi ad natos, uo matres ipsorum patresque generabant, sorores
reipublica custodiam recle possint, et tales eligenda sunt, labebunt et fralres, cum uibus, si sors dederit, lex con
ut una cum talibus viris vivant et custodiaul , musica nubium concedet, , 87, 46-91, 9. Quod autem supra
igilur et gymnastica aque ac viri educanda erunt. Constal (, 88, 3) demonstrare constiluimus, utilissima hacc esse
Jam, secundum maluram fieri hoc posse : an expediat, restat instituta civitati, hinc jam intelligelur : maximum civi
quarere. Jam nihil melius est civitati quam et mulieres tali bonum est, uod eam copulal et unam efficil. axime
et viros uam optimos ei inesse. Custodes autem nostri autem doloris voluptatisque communi copulat, quando
civium optimi facti sunt educationis ope. Quare cum idem cives omnes, ut fieri potest maxime, iisdem pariter gau
nun, eandem erudiendam mactae siml naturam mulieres, dent ac dolent, ita ut civitas tola quam proxime ut unus
eandem uoque adepta disciplinam optimae erunt, idem, homo aflecta sit. uod quidem in civitate ostra praete!
que optimum uoque erit civitati, , 83, 36-87, 45. reliquam constitutionem , h, e. praefer trium generum
, 2. Secundo loco lex esto, ut mulieres ha horuin vi coordinationem nimi ipsius intima natura accommo.
rorum omnes omnium sint communes nec ulla ulli privatim datam el custodum educationem, ua cum civilem r.
conjmcta, ac liberi quoque ut communes sint, neque uem um eandem ciilatis concordiam efficiun,
aut pater filium suum norit, aut filius patrem. Utrum uxorum liberorumque communio prasertim praestabit.
autem haec fieripossintannon, in poslerum quaerere differt, Custodes enim cum sint omnes cognatine inter se juncti,
nunc vero uasi possint, guaesiturum, quomodo a magi nemoue proprii uidquam, aut domum habeat aut fami
stratibus ordinanda sint, simulque utilissima hacc, si fiant, liam, amore omnes mutuo, nulloque mei tuive discrimine
civitati fore demonstraturum se dici. primo quidem ad sludia privatae utilitatis incensi, copulantur, atque
sine ordine eos concumbere inter se fas non est, sed in ita uasi unam solam familiam, vel potius uuum solum
nuptiis sacris instituendis hoc praesertim prospiciendum, corpus efficere sibi videbuntur. oc ipso lites quoque
ut quam optima ex iis generetur proles. Jam sicut in delentur omnes, rixarique, aut injuriam alteri facere,
omni animalium, ila et in hominum genere, quo parenles 9ognatio parentumque et seniorum reverentia quemque
sunt generosiores, eo cliam melior generatur proles; prohibebit. Itaque tantum abest, ut verum sit, guod in
summo igitur studio magistratibus videndum erit, ut viri superioribus (, 62, 45 sqq.) dimantus objecit, custo
praestantissimi optimisjungantur feminis quam plurimum, des nos minime bealos eflicere, ut ab omnibus his malis
deterrimi autem deterrimis contra. e antem jurgia liberi vilam agant beatiorem illa, uae beata praedicari
hinc et rixae oriantur, haec dum aguntur, ab omnibus pra solel eorum qui vicerunt Olympia, Quan objectionen
terquam ab ipsis magistratibus ignorari necesse est. d initio uidem obiter solum declinans, quia in consti
medicinam igitur illam mendacii necessarii ob humana: luenda civilate non unius solum generis, sed totius rei
1ura infirmitatem magistratibus permissi, de quo publicae felicitas respicienda sit, mor in fine ejus libri
supra (, 42, 43 sqq.) dispui, confugiendum, sorleque (, 81, 24) i re/ellens, ut justa et honesta agere animo
ita instituta, ul viris optimis optimae eveniant mulieres, ne quidem prodesse ostendat, hic landem prorsus, el uod
aegre ferant reliqui, cavendum. Qui in bello aliisque d i bona erterna pertinet, repellens sententia
rebus optime Sese gesserintjuvenes, iis praemii loco, ut nius inculo totam hanc dialogi partem accuratis
quam plurimi inde procreentur liberi, quam saepissime sime in se connecti ue d finem perduci, , 91,
coeundi cum feminis copia est facienda (quam priman 13-54, 34.
hic faci concupiscenia concessionem, alteram mo , 3. nde Socrates, onne, inqui, restat ut id
inenienus, cfr. , 95, 43 sqq.). Viri feminacque, sun declaremus, an esse possit haec in hominibus communio,
enim et magistratus utrisque communes, liberos ab iis et uo pac possit? irandum igitur idelur, cur in
1 02 RGU DLRU
sequentibus de re belluca solum aga!. Sed lentius hac em talem reperiri posse, - et nunc, cum in omni re
onsideranti hoc ipso non commentationem solum de serno non omnino, sed actio minus eliam quam Sermo,
optima civile ad finem perdurisse, sed m simul Veritatem attingat, eo contenti esse debemus, si invenire
d idearum, de guibus in sequenlibus aget, doctrinam uerimus, qua ratine quam proxime ad dicta accedat
pramuniisse sibi apparebi. rimum autem, eodem, reipublicae institutio. Quaeramus igitur oportet, uid
quo onstiti, loco pergal, mulieres ai ac viros com nuno male agalur in civitalibus, et cujus rei minimae
muniter militaturos, insuperque robustos ex filiis secum mutatione civitas in hunc modum redigatur. Quam mu
in bellum ducturos, ddi/, ratine pericula h tationem, non parvam quidem neque facilenn, sed uae
fare possin. orro, guid constituendum sit de iis, qu fieri possit, ita enuntiemus : nisi aut philosophi reguent
vel ordines deseruerint, vel arma abjecerint, vel viventes aut reges philosophentur, numquam a malis civilates libe
ab hostibus capti fuerint, disseri. is qui egregie in bello rabuntur, nee prius etiam, uam descripsimus, respublica
sese gesserint, cum alia praemia, tum hoc proponi ut lucem aspiciet, , 98, 32-100, 2.
quemcunque voluerint, osculari iis liceat, sive maris ali 1V, 2. Ut igitur philosophis natura convenire principa
cujus sive feminae amore capti fuerint (cfr. , 89, 49 um in civitate tenere osendamus, primum, qui sin veri
sq.). in prascriptione non concessionem solum: philosophi, declaremus oportel. Glaucoem igitur per
concupiscentia factam cernas, sed incilamentum conur, an meminerit, uemcunque amare aliquid dica
uoddam ue d philosophum morem (cfr. , 52, mus, eum, si vere dicatur, videri oportere non partim illud
26 sqq.). mor autem hic, t in Conivio et in hadro amare, partim minime, sed um amplecti, quin ipsis rei
dimus, d darmonicm el immortalem animi par vitiis in virtulem versis, ut solent amatores nigros vocare
en pertinet, uocum conferas, uod in sequenlibus aspeclu viriles, candidos, derum filios, vini amantes omne
eum, ui strenue pugmans obierit, inter daemones terre vinum, honoris cupidi omnem honorem amplectuntur.
stres sanclos referri eorumque honoribus coli jue. u enim ua hc summalim repetiturus est de ore
rei autem generis cum eos esse dici, hanicium illum sapienia!, uale sit, e uomodo differa! ab opinionis
mythum de tribus hominum generibus ( , 60, 38) in studio, omnia jam erposuit in dialecticis dialogis,
memoriam reocat, uae uidem genera non inter ci in Conivio praserlin (, 680, 49 sqq.) necnon in
es solum singulos, sed iner ipsos quoue populos re Sophis (, 194, 9 sq.). Quare hac in parte dialog
periri slatim debimus, i inter se distinctos, ut, longa oratione (h. e. dialectica, cfr. , 74, 26 sq.) di.
sicuti jam supra (, 74, 34 sq.) erpressis erbis cit se usum esse, quia brevi non facile fuerit; ceterum
crposuit, in aliis nimos ; in liis discendi etiam planius demonstrari potuisse (sici./eci in di
studium, in aliis concupiscentia praceat. Graeca logis hc breiler repelitis, ), si hoc solum enarrandum
enim civilas cum sit, uam hic condimus, eademque ergo neque multa Iractanda superessent intellecturo, uid Vita
rei generis, lex erit custodibus nostris Graecas urbes justa differat ab injusta (, 104, 23 sqq.). Quibus erbis
ne in servitutem redigant, neve Graecum ullum servum simul totam hanc de philosophorum indole ac disc.
habeant, neve cadavera spolient, neve templis arma in plina disputationem in uinto, se lo, el septimo libro
ferant neve Graecorum agros vastent vel domos incendant, eo perlinere docemur, u, uod in oco e! mono li
cum inimicitias inter Graecos seditionem, contra extraneos bro eaponiur, uomodo ciilales et ila injusla
solum et barbaros bellum esse putandum sit. oc modo justis differan, plane perspiciur.
posquam to/am de civitate optima doctrinam hac iis, ua pracedunt, opparel eum, qui sapientian,
n ce Graeca est consummit, gue hoc ipso amat, totam amare par esse: um igitur, qui aliquam
simul ad metaphysicam, h. e. ad idearum ralione aversatur doctrinam, praesertim juvenis neque duln ra
redu.rif, erinde statim Glaucone iterum instante, quo tione deleclum habens, uid conducat, guidve minus,
modo fieri possit, non solum, u orum et liberoru nequaquam discendi cupidum neque philosophum (h. e.
communio (c/r. , 88, 26), sed in universum, sapienia amatorem) esse asseverabimus. Sicui cro
reipublica forma ersistal, Sie, d idem aliis r 1 Con sermone progrediente distinguiur imler
bis ular, sit melaphsic io /ue necessis, matorem philosophum el philosophia erperten (,
cu inharreal , monstrare accingi)', , 94, 34-98, 686, 41 sqq.), i hic quoue Glaucone interpellante, non
30. omnes audiendi vel spectandi cupidos esse philosophos
secundo loco monelur, sed cos solum, qui veritatis
RS V.
spectandae cupidi sint. Unde de educatione musica
csdum legimus, amorem pulchri et rectam opinionem
n uarta parte dialogi, ciilatem hanc ersistere inde effici (, 51, 45 sq., 59, 28 Sqq.), ime
non posse, nis t philosophi regnen, reges ph illusranur. Sed accuratius jam inter philosophos et
losophentur; simul ua si indoles eri philosophi, philosophia eaperles i distinguilur : corporum sunt
docet. quaedam species, sive D (), sive ua nos dicimus
V, 1. primum quidem monet nos uaerentes justi sRAc, guorum uodlibet U est, actionum vero et
tiam, uale esse, et injustitiam, huc devenisse. Jam corporum et mutua eorum communione ubivis apparen,
sicuti in justitiae exemplari exhibendo non hoc nobis pro tia, coNcR scilicet, singula uL videntur. Jam qui
posuimus, ut virum perfecte justum alicubi exsistere pulchris vocibus, coloribus, figuris, erbo dicm, rebus
posse ostenderemus, sed ut nos ipsi exemplar illud virijusti oncretis, solum delectatur, ideas ipsas neque putat esse,
intuentes cogeremur fateri, ui ei se praestitisset quam neque alio duce assequi potest, somnianti est similis,
simillimum, simillimam quoque ei sortem habiturum, cum non vera ipsa, sed eorum modo simulaera cernat.
seterum satis esse factum putantes, si quam proxime ni contra statuit ideas esse, et cum ipsas, tum quid
quis ad exemplar illud accesserit , ita in bonae duoque c quid earum particeps est, cognoscere potest, eque par
vilatis, uam nihil ud quam justitiam eatern iceps pro ipso, neque ipsum pro participe habet, is de
esse idimus, exemplari eftingendo neque illud respexi. mum vere vivit, ejusque cogitationem ut cognoscentis
mus, ulrum falis civitas exsislere possil, - non minus cognitionem jure vocabimus, illius vero amquam opi,
enim bonus est pictor, ui humanae pulchritudinis exem nantis opinionem - Quod si quis de opinione,
lari ab omni parte absoluto nequeat demonstrare homi si, dhuc dubitat, accuratius hacc i earplanimus :
 L10 RD )ISS.
cognitio sive scientia perfecta refertur ad il, uod per,
fecte est, ignorantia ad id, uod nullo modo est. Si quid
autem ita se habet, ut et sit et non sit, medium uiddam
cum sit inter id quod pure est, et id quod nullo modo
est, ad hoc neque cognitio neque ignorantia refertur, sed
medium oddam ignorantiam inter et scientiam, si quid
ujusmodi exstat. 1d autem est opinio. Facultates enim
omnes ad certum uid referuntur, v. g scientia ad ens,
ignorantia ad non-ens. pinio vero neque ad ens neque
ad non-ens refertur, neque extra haec sita est, superans
vel scientiam perspicuitate vel obscuritate ignorantiam,
sed inter utraque media est. Porro sunt in rerum natura,
uae neque pure siut, neque non sint, concrela scilice
omnia, quorum nulli unum idemque praedicalum semper
ac vere competit, sed duibus omnibus ex aequo praedi.
cata contraria contingunt : sunt igitur media inter entia
e non-entia. Hac itaque in medio vagantia media quo.
que facultate comprehenduntur, opinione scilicet. go
qui circa hac versantur, opinionis amantes () (. 43) tb 0 hac de surpur. Restat ul ex
jure dicentur, ui coulra eodem modo secundum eadem
semper se habentia, ideas scilicet, speclant iisque ope
am dant, hi vere cognoscunt et ph losophi, h. e. sapientiae
amanles, merito sunt appellandi, , 100, 2-104, 21.
V, 3. hilosoplum igitur cum demonstratum sit esse
eum, qui, uod semper eodem sese modo habet, assequi
potest, uique solus in animo habet exemplar, uo omnia
referens, et ipsum quam accuratissime intuens, ita demum
et ferre leges de ulchris et justis et bonis, si opor
teat, et latas custodire atque servare possit : uin philo
sophis civitas tradenda sit, dubitari non potest, nisi forte
peritia aut alia quavis in parte virtutis interiores sint.
oc autem verisimile non esse, i prbare nifitur,
naturam philosopham omnia demonstret perti
nere bon cum indolus lun educationis, i u hi
demum uatuor rtu/es pracipuas iisue cognalas
habeank per/ecs, u/po/e ua non usu solum alque
opinione, inter custodes auriliarios, sed sapienia
omnes que ratine pendeant. Quo refertur, uod
sup jam dieral, philosophum ingenium tolaun seln
per disciplinam, uae est de natura mutationis expere,
neque unquam partem solam ejus amplecti. t primum
quidem omnis mendacii expertes sint oportet, uia, qui
natura amore alicujus affectus sit, uilquid cognatum et
necessitudine conjunctum est amalo, amore amplectatur
necessarium est; veritate autem quod conjunctius sit sa
pienti.e, nihil reperitur. Cum uibus con/eras, ua de
custodum direrat eracitale et de mendacio, uod
erceptionem /acere idefur, necessario (, 42, 38
sq.; , 89, 19 s.). orro iidem, cum cupiditates, quo
sunt uni magis intentae, ad reliqua sint remissiores, cum
que unam expetant veritatem, voluptalibus minime sunt
dediti, adeoque temperantes et ab avaritia aversi, i
sapien! tis maler sit temperantia. eque illiberalilas
aut pusillus animus inesse potest ei, ui lolum semper
divinum atque humanum est appetiturus. Jam cui menti
adest magnificentia et tolius temporis totiusque essentiac
contemplatio, huic fieri non potest, mec ut humana vita
magnum quid esse, eque ut mors terribilis videatur,
uac sola demum era est fortiludo, d uam custo
dum jam lendi educatio (cfr. , 41, 47 sq, 69, 51
sqq.). Hinc justos uoque esse philosophos sequitur et in
commerciis minime difficiles, uem solum fere locum
justitia relinui sapien. ecnon ad discendum vulg placita laudare, alque hano sapientiam vocare,
prompti et minime obliviosi erunt, uos legitime inter
philosophos referamus. oderati tandem et gratiosi erunt,
quia omnis veritas trahit ad moderationem; moderatum
tem que commensuratum oliticus el Philebus do
cuerunt pertinere ad ideas el ad summam praserlin
1 03
ideam oon, uam philosophorum, idebimus, spec
! disciplina, , 104, 23-106, 30.
V, 4. uomodo fit, dimantus ecipir, ut qui
Cunque philosophiam aggressi ila in ea versentur, u non
eruditionis gratia degustatis nounullis juvenes adhuc dis
cedant, sed diutius immorentur, ii ul plurimum absurdi
admdum, ne dicam plane pravi evadant, ui vero
maxime probabiles videanlur, lamen hoc studio id con
trahant, ut inutiles fiant civilatibus Qua omnes philo
sophorum uperaliones ecurius erposita sunt in
Gorgia, 1, 354, 21 sqq. et in heaelelo, 1, 133, 32 sq. n
primis len hc ane oculos habuisse delur ris
pllanis ubes aliasque hujusmodi comdedias, ulgi hac
de re opinionem e.primenes. Quare vera uidem esse
concedit quae dimantus attulerat; mon ipsos vero puiloso
phos in causa esse, cur sint inutiles, sed illos potius, qui
iis non ulantur, similiudine primum docet de nauclero
, llusione Jac d ristophanis quites
ponamus, cur plurimi necessario pravi sint, unde vehe
mentissima philosophiae calumnia oritur. nimi enim in
doles ejus, ui verus sit philosophus (uturus, ualen
sup descripsimus, scientiae amore non ante desistit,
quam ipsius cujusque uod est uaturam ratiome attigerit
connubioue juncta ei intelligentiam veritatemque ge
nuerit (cfr. Conviv. 1, p. 684, 24 sqq., 688, 16 s.,
Phaedon., , 50, 54 s.). Quae quidem indoles, cum per
8e ipsam rara sit, per ipsas, quae ei inunt, virtutes ia
cillime pes-umdatur, praeter duod, uae bona vu go dicun
tur externa, corrumpunt omnia atque abstrahunt. Quod
em ddi : , d lcib
den deur perlinere, cujus lam in describenda
rione, philosophum ingenium perdatur, mani.
fesle anle oculos haens iisdem er parte eris usus
es, ua de se ipso lcibiades facit in Convivio (1,
691, 14 sq.). Quemadmodum enim 8emen omne seu
germen vel plantarum vel animalium, uod non fuerit eo,
uod cuique convenil, alimento, tempore, loco positum,
sit validius et generosius, eo majus capit detrimentum,
ita animi uoque praestantissimo ingenio praediti, si male
fuerint educati, praecipue mali fiunt el magnorum scele
rum auctores, cum imbecillis natura magnorum neque
bonorum neque malorum unquam causa fiat. Si igitur
natura, qualem philosopl ribuimus, convenientem
nacta fuerit disciplinam , necesse es! eam proficientem ad
omnem pervenire virtutem, sin autem minus convenien
tem, ad contraria omnia rursus de"abitur, nisi forte derum
aliquis eam adjuverit (c/r. 11, 110, 36).
Qui vero corrumpunt, quod uidem commemoratione
dignum sit, non ut vulgus putat, singuli quidam sunt
sophistae, sed qui haec dicunt, ipsi maximi et in primis
sunt sophistae : multitudo scilicet, uae in concionibus,
vel 1heatris vel casris alios vituperans alios laudans
utrosque supra modum uasi lumine abreptos eodem
fert, ut eadem ipsi, quae illa, honesta ct turpia habeant
atque iisdem, quibus illa, rebus studeant ejusque fiant
similes. d quod accedit quod verbis vim addunt non
obsequentem infamia nolantes, pecunia multantes, ca
pite plectentes (ad Socratis mortem alludit, c/r.
, 112, 5, 113, 15 sq.). Quorum adulatores mer
cenarii, uos sophistas appellant et aemulos artis pulant,
nillil aliudjuvenes docent, uam populi favorem captare,
veluti si uis magni animalis bruti iras et cupiditates
edisceret, ua ratiome adeundum, ua attrectandum esset,
qute sola est eorum sapientia, verum bonumque insuper
habentium. is ex causis philosopha ingenia corrumpi
necesse est. ulo enim et privatis his, ui populo pla
104 RGU DLGRU
core volunt, hujusmodi studia vituperantibus, quomodo scripta mentionem faci, hoc etiam quasi ercusationis
tieri posset, ut juvenis proposito suo stet ampla praeser, loco addito, periclitando se non destiturum esse, prius
lim matus in civitate, ingenio, divitiis insuper, genere ac uam aut hnic et reliquis persuaserit, aut aliquid profe
forma insignis, uem cum primum provectioris aelatis cerit ad illam vitam, cum iterum nati in hujusmodi ser
esse incipit, cognatiatque cives deperdunt, precibus, l mones inciderint, - quamquam, statim pergit, hoc
noribus, blandimentis praeoccupantes futuram ejus po quoque tempus, si ad universum conferatur, breve vel
tentiam , et si quis meliora consulens juvenis animum nullum est. Quibus erbis simul la hujus principia
superbia jam elatum flectat, tam privatis insidiis , uam sumn d metaphysicas rationes uas decimo libro
publicis accusationibus adhortarem hunc insequentes erponet, perlinere declarat, et, c ciitatem hanc
hilosophiam ita ab ingeniis ad eam matis desertam alii eristere posse ffirmani a plerisque fdes non ha
indigni invadentes de lecorant et contumelia afficiunt, bealur, causan fert. Quia enim, uod nunc dictum
sophismata, uae vere dicuntur, cum ea generantes. Ita est, evenisse neque hrasmachus meque ali unquam
ue pauci admodum restant, qui digne cum philosophia viderunt, diffidunt, sed neque ratio aliqua afferri potest,
versentur, aut per exiliun, aut civitatis parvitale, aut quae facultate carere significet, ut vel philosophi sorte
valeludine a publicis rebus retenti; - daemonium enim, quadam coacti civitatis curam suscipiant, vel iis, ui nunc
quod nobis (Socra/i ), vel uni, vel nulli superiorum con dominantur, divina quadam inspiratione verus philoso
tigit, - et hi ipsi, suo delectati studio, multitudinis plliae amor inlaserit, neque verisimile est, ne unquam
practerea cerneutes insaniam, seque omni prorsus destitu uidem per infinitum tempus factum esse, aut fieri, aut
adjutore, nec sustinentes aut injuste cum multiludine (ore, ut viri in philosophia perfecti necessitate aliqua
agere, au ei repugnando in perniciem ruere, quiescunt, impulsi rempublicam vel gubernarint, vel nunc regant
uorum unusquisque sua curans contentus est, si purus barbarica aliqua in regione a nostro conspectu remota
ipse injustitia et impiis factis hanc transigat et bona ( 5upra cilalem hanc gracan esse derat, ,
cum spe tranquillus et hilaris ea decedat, cum laud 97, 32), vel in posterum administraturi sint. Quod
parva, at non maxima peregit, si nactus non (uerit con autem vulgus diffidit et philosophiam iniquo animo fert,
venientem rempublicam, in ea enim et ipse proficiet ma illi in causa sun, ui indigni extrinsecus in eam intro
gis (uonian perfec/ us sine c e, qua eam rumpunt, obrectantes inter se et semper de personis
er/icendo psa perficiur et inicem, eristere non verba facientes, unde calumnia ad ipsam philosophiam
potest ), et privata simul et publica servabit, , 106, perfluxit. Quam dissolutum irisperat, quum, ce bon
31-113, 33. institu, uales veri sint philosophi, cognoverin. ccepla
V, 5. Jam nulla earum, ae exslant, civitatum, na autem veluti tabula civilate philosophi moribus hominum
urte philosophae convenire potest, uare in ea, quam eam purgabunt, purgatae autem ad ideas justi, honesti,
condimus, siculi jam dictum est (, 59, 9 sqq.), provi temperati celeraque hujusmodi respicientes colores indu
dere debemus, u aliquid insit Semper in civitale, quod cent, h. e, initio el adhibi eam for man morum
rationem reipublica. eandem habeal , uam legislator, ciilati informabun, ualem custodum educatio in
quodque ita philosophiam tractando civitatem ab interitu colendis uor rtutibus sibi proposuit, uibus mo.
eatur : uo declarato demonstratio hac bonae civitalis deratri accedat necesse est idearum doctrina.
finem habebit. oc es! : res ephilosophorum edu bus i, Solulis breter resumens causam non esse
cone eaponatur, sicuti loco ci (, 62, 3) Jn in concludi, cur uis ciiti huic oblrecletur, et in fine
diceral, et in sequentibus.faciet. Ratio len philo erum, philosoph d conservandam, ita unus
sophiam trclandi ei, ua nunc obinet, prorsus esse solus rex, ui in omni tempore ex omnibus philoso
contraria delet. und enim, si qui sunt qui studium phus exstiterit, ad condendam civitatem hanc et ad omnia
oc attingant, postquam adolescentuli vix e pueris egressi perficienda, quae nunc incredibilia videantur, fore //ir
lifficillimam ejus partem de disserendi arte aggressi sunt, mat, ut sufician. uare, concludit, ita jam nobis res
stalim ab eo discedunt, deinde magnum pulant, obiter se habere videtur, ut optima sint, uae de legibus feren
aliquando ab id agentibus invitati auditores fieri, appro dis statuimus, si fiant, difficilia autem factu, non tamen
pinquante vero senecule exceptis paucis omnino exci ea qua fieri nequeant, , 113, 34-117, 22
dunt (cfr. , 354, 21 sqq.). portebat aulem adolescen
tulos ac pueros juvenilem disciplinam et philosopliam RS V. D C RCU.
tractare corporumque dum adolescunt et Viriles [iunt,
diligenter curam gerere, ut philosophiae subministrent V, 1. DE ID . ostuam uales debean! esse,
(h, e. custodum, uan descripsil, educatione fruanur ui prasin ctati, aperui, uomodo Jian! tales
ccesse es); procedente vero actate, cum animus jam education:s ope et institutionis, cujs princip jam
perfici incipit, exercitationes ejus augere , cum autem dumbri, ecuralius erponere aggreditur. Q
vires deficiunt, civilium militariumque laborum minus autem artificio (, , 117, 28) usum se dicit in su
jam patientes tunc liberos vagari neque aliud quid agere perioribus, ub de eligendis principibus futuris egerat
uam philosophiae studere, - ui feliciler victuri sint et (, 59 9 sq.), ut difficultatem hujus expositionis pra
post obitum sorlemanle actae vitae convenientem adjecturi. termieret, hoc nihil aliud s ull, uam ut locum
uidem plane consentiunt cum iis, in Phae illum lecori in memoriam reocando i demum c
done (cap. s.) erposuit de corporeis nim is institution Jinem imponi significel. Quibus
inculis paullin solendis et de spe immortaliis enim illic (, 59, 9 sq.) probandos esse direral prin
ec non cun iis, ua initio dialogt nostri (, 2, 13 cipes futuros laboribus, timoribus, voluptatibus, uibus
sq.) Cephalus sene de se narril : uanto magis que inf (, 104, 30 s.) animi facultatibus instruc,
reliqua corporis voluptates eum deficiant, tanto cupidi tos sse debere slueral, ut nec ob levitatem aberrent,
1atem confabulandi et voluptatem, quam inde capial, au, nec stabilitate quadam indociles fiant, his landem dis,
geri. Quam uidem justorum que sapientium ta ciplinas hc adjicit, uibus exercendi atque explorandi
demonstrationem i d /inem perduclam esse hac sint, utrum maximarum uoque rerum discendarum ca
ralione ue indicat, guod hc iferum contrariac paces sint, an timore quodam deliciant. Interrogatus
injusforum ta hrasmacho (, 13, 12 sqq.) de- porro, ute sit disciplina illa maxima, eministi, inui,
 LC RD)SS. 1 05

"nos triplici in animo genere discreto de justitia, temperan cultalem praebel intelligendi, est idea boni, scientiae et
ia, (ortitudine et sapientia, uid quarque esset, co!ligere, Veritatis causa. Cum itaque adeo pulchra sint cognitio
simul addere, ad illa duam fieri posset optime persp (sie scien) ac veritas (sive essentia), tamen longe
Cienda alium longiorem, uam quo lunc usi sumus, esse lis praestantior earum causa est existimanda, et quemad
circuitum, ecurm scilicet et dialecicm disserendi modum lux alque visus soli sunt similia, ita veritas et
rationen. Circuitus hic longior principibus futuris agendus scientia bono sunt similia, non bonum ipsum; u porro
est non modo ad ea uae supra dicta sunt pschologica rebus sub sensum cadentibus sol non id molo praebet, u
ue ethica perdiscenda, sed etiam ad maximam et cerni ueant, sed generationem etiam et incrementum et
praestantissimam disciplinam, saepenumero (in hilebo alimentum, cum ipse generalio non sit, ita bonum his
prasertim) jam commemoratam, ute est de idea boni, que (ideis scilicet ) non solum hoc largitur, ut co
qua accedente demum Justa et reliua utilia et conduci gnoscantur, sed etiam ul sint et essentiam (qua coqnosca
bilia fiunt et sine qua disciplinae cetera nnes nullo no. ur sive cri (en, , 121, 43) habeant, cum ipsum
bis usui sunt. ius igiur philosophia principium, essentia non sit, sed supra essentiam dignitate et poentia
uod justitiam uoque in se comprehendit, hc inen elatum, 1, 117, 23-122, 17.
est. Sed slatin, haud salis coguilam se ideam V, 2. osqu, si boni natura el uomodo
nanc habere dd (11, 119, 8 sq.), vulgo aulem, sicu scientia er ejus lumine haurienda di//er op
hilebo erposuit, voluplalem bonum videri, elegan nione, erposuit, ramque, scientiam et opinionen,
tioribus (ntistheni, egaricis) intelligentiam. Utrique ue iis responden res, ilerum accuralius ein
vero perperam definiunt, illi cum voluptates quaedam sint dimembrare ggrediur. Cum enim dua Iraec sint spe
malae, hi, cum bonum esse cogantur dicere intelligentiam cies, intelligibilia et visibilia, utraque iterum in duas
boni, uasi rursus noverinus, duid dicant, cum boni partes dividitur, guarum, in genere visibilium, altera res
momen pronuntiant. Difficultates igitur magnas et multas ipsas, animalia nempe, plantas, res arte factas, altera ha
le eo esse liquet. Quamquam satis constat, neque celera rum imagines, umbras . 9., quaeque in aquis apparent
quemquam site boni idea bene cogniturum. neque nae in speculis, comprehendit. In quibus, quemadmodum
bona non sint, sed videantur Solum, ab ullo expeti, sicut quod opinione concipitur se liabet adid, quod scientia
fit circa justa et pulchra. Quare neque uasi scientem, noscilur, ita assimulatum ad illul, cui est simile faclum.
quae tamen ignores, u illi facun, hac de re loui odem modo dividantur intelligibilia, ut unam corum
oportet, cum opiniones omnes sine scientia turpes sint, artem his, quae supra divisa sunt (rebus concrets),
quaeque optimae, caecae, neque omnimo desistendum, tamquam 1maginibus utens animus quaerere cogatur ex
sed, uid videatur, dicendum (, 120, 4 s.). laque suppositionibus non ad principium, sed ad finem pro
quid ipsum bonum sit, in praesentia quaerere dimissurum cedens, alteram vero ex suppositione procedens ad princi
se dici, uia amplius sit, uam ul hac, qua nunc con pium non suppositum, et sine imaginibus, per ideas ipsas
tendal, via ad id, uod de eo nunc sentiat, pervemire progrediens Cujus rei mathematica et praesertim geo
possit, se 1 uem boni filium et ejus quam simillimum metria manifestissima dant documenta : par et impar enim
pute, uasi fructum se amicis per similitudinem jam t figuras et horum similia in arte qualibet supponentes,
imperturum. Cu, ostea patris declarationem uas et his positis, lawmquam quae Sciant, ralionem eorum ut
capu dependes, Glauco respondens forlasse allu cuilibet manifestorum reddendam non putantes, hinc ad
di d lhilosophum dialogum , uem Plato con reliqua exponenda jam progrediuntur , trianguli porro,
scribere sib proposueral. Similitudo cm hacc est : uadrati, aliorumque similium investigaturi naturam, ti
Sicuti, inquit, saepenumero jam dictum est (de in guras sive imagines pingunt, quibus ad demonstrandum
primis , 101, 10 s. ), praeter bona, pulchra, honesta, utuntur, pictas tamen figuras perspicuilatis tantum gratia
multa sunt alia, bonum, pulchrum, honestumipsum , adhibent, demonstrationesque non ad has, sed ad ea, quo
rum illa uidem sensibus cerni, haec autem, ideas scili rum hae sunt simulacra, ad triangulum vel quadrangulum
cet, mente sola intelligi dicimus. Inter sensus a reliquis ipsum pertiuent, guod in mente solum habent. Figurae
omnibus hoc maxime visus differt, uod auditus, factus, picta vero sive imagines hae ad rerum concretarum genus
celeri, nullo ( l pu!) indigent ad res perci pertiment, uarum ipsarum umbrae sunt et in aquis et
piendas medio, visus absque lumine nihil cernit. Lumi speculis imagines. In altera vero intelligibilium parte
nis autem auctor inler deos c-lestes est Sol, cujns lux ratio ipsa, disserendi utens facultate sive dialectica, sup
efficit, ut cuncta cernamus. d quem ita se liabet visus, positiones non pro principiis habet, sed re vera pro sup
ut nec ipse, nec, cui inest, oculus sit sol, Sil tamen oculus positionibus, tamquam gradibus quibusdam et admini
ex omnibussensuuminstrumentis soli simillimus, ab eoque culis, ut R 1NDc usque ad illud , uod sine
facultatem cernendi uasi affluentem accipiat, et sol, cum suppositione es, principium veniens universi, ipsum
causa sit visus, ab ipso visu cernatur. (boni ideam ) attingat, et rursus inhaerens illis, uae
unc ego, pergil, boni voco filium, uem bonum sibi pro rincipio inhaerent (ideae), ita per DIVIsro sive bc
creavit similem, u uemadmodumipsum (bonum) in loco ad linem descendat, nulla prorsus sensibili imagine
intelligibili ad intellectum et ea, quae intelligunur, se ha utens, sed ipsis speciebus, ut per ipsas ad ipsas perve
bet, sic iste (sol) in loco visibili ad visum se haberet et ad niat in iisque desinat. Quare pars illa, quam disserendi
ea quae videntur. Ut en m oculi, uoties convertuntur scientia contemplamur, clarior est fila, quam artibus in
ad ea quae non diurna luce, sed nocturno fulgore col vestigant, in uibus pro principiis suppositiones habent.
lustrantur, haud accurate cernunt et prope caecividentur; uae cogitatione () uidem, non sensibus solum,
sole contra omnia illuminante, perspicue cernunt : ita ul eorum imagines pictas, coguntur intueri, uoniam vero
animus intentus ad id (ideas), uod a veritate et ab eo non ad principium ascendentes, sed ex suppositionibus
od est illustratur, intelligit atque illud ( ideas) cogno indagant, intellectum ( ) circa haec non liabent, licet
scit, intellectumque habere videtur, sed ad id, quod e cum principio (cum mathematica eris pro introduc
nebris est permixum, quod oritur alque interi (res con tione in dialecican) intelligibilia sint. Coc igitur
Cretac), conversus opinaturet caecutit, opinionesque versat aec mathematicorum inter opinionem et LLEcrU
varias ac rursus carere intellectu viJetur. Illud igitur, medium tenet, atque ad intellectum ita se habet, ut in
quod veritatem illis, uae intelliguntur, el intelligenti fa opinionis parte cocrun. (), ute pertinet ad
10 6 G U DL00 RU
imagines, ad D (), lac versalur circa res con Causam, cum in loco visibili lucem creaverit et lucis auc
cretas, 11, 122, 17-123, 44. 1orem solem, in intelligibili vero ipsa auctoritatem omnem
V, 3. Quam modo instituer at comparationem solis teneal, veritalis et ratinis eflectrix, uam nosse necesse
cum boni idea, uamque inde peliveral divisionen sit, quicunque sana mente vel privatim vel publice sit
rerum cognoscenaarum in uor genera, us acturus. uo qui semel ascenderunt, huc redire luma
uatuor respondent genera cognitionis, d no naque revisere recusanl; neque mirandum, si quis a divi
am similitudinem traduci./ormosam illan de specu nis speclaculis ad humana mala delalusineplum se et ridi
sublerraneo, unde duomodo natura nostra se habeat ad culum praebet, si caecutiens adhuc nec dum praesentibus
eruditionem ejusque coulrarium, perspiciur. Simili lenebris salis assuetus cogitur in judiciis vel alibi de justi
udo hac est : specu subterraneo, ui ab ana lantum umbris velsimulacris, quorum umbraesunt, decertare.
parte luci patel, homines fingas vinctosita, ut circumagere uo loco apparet, simulacra il, uorum umbra in
caput nequeant, sed eam tantum respiciant specus par carcere speclanur, si imaginem interpreteris, signifi
tem, uae luce collustratur, fingas porro, supra hos post care res concrelas, idearum simulacra (cfr. , 128, 7),
ergum ac procul lumen iguis accensum, interue ignem et ec non opiniones (cfr. , 138, 1, 2 , , 11, 123, 40)
vinctos viam superne interjeclam et pariete interclusam, ua de iis ci cumferunlur, cum umbra ipsa rer
uales prestigiatores objeclos habent cancellos, super qui concretarum ingines reprasenlen, uas conjectur
bus sua miranda monstrant : via aulem ab hominibus sie pous imaginaria'Jacullate (, 11, 123, 41)
partim loquentibus, partin silentibus ferantur statuae concipimus. - Verum ui sapial, recordetur duobus mo
hominum, animalium aliarumque rerum simulacra supra dis et duabus e causis urbari oculos, tum quando ex
parielem adstructam eminentia, et quorum umbrae oppo luce in tenebras transimus, tum guando ex tenebris in
sitae specus parti incidant. i, cum per totam vitam praeter lucem, et illum uidem felicem putet, hujus autem mise
umbras cum sui ipsorum tum simulacrorum guae circunl reatur, , 123, 46-126, 33.
feruntur, videant nihil, has ipsas neque aliud quid rerum his omnibus, eruditionem prorsus aliam esse Se.
esse existimabun. Quod si, Solutis vinculis, horum ali uilur, ac sophista eam praedican. Disciplina enim be
quem cogeremus subito surgere, cervicem vertere, lucem neficio pollicentur animo scientiae prorsus experti se scien
aspicere, cum hac omnia faciens doleret, et propter splen iam illaturos, uasi oculis caecis visum inferentes. Sed
dorem cernere non posset illa, quorum lunc umbras cer uae nunc dicta sunt, significant hanc in animo cujusque
nebal, veriores has ess arbitraretur uam illa ipsa. Si facultatem inesse, atque instrumentum illud, guo quisque
vero aliquis eum per aspera alque ardua sursum tralieret discal, perinde ac si oculus inclorum non aliter, uam
violenter neque remilletet anlequaln ad Solis ncem ex simul cum o corpore ad clarum ex obscuro converti
Iraxisset, prae oculorum dolore, ferenda lucis impolens, possil, ita cum toto animo simul ex eo, uod oritur (mbris
initio nihil omnino viderel, deinde paulatim ei assuescens, llis alue simulacris), circumduci oportere, donec ejus,
mbras primum facillime cerneret et in aquis hominum quod est, et uod in eo clarissimum est, aspectum erre
ceterorumque simulacra, ipsa vero deinde, postea quae in poluerit. Cujus quidem conversionis ars quaedam esse
colo sunt, et ipsum c"lum uidem noctu et astrorum ac videlur (quan eruditionis el redargulionis prasertin
lunae lucem facilius atque prius cerneret, uam interdiu arlem descripsi in Sophisla, , 170, 27 - 174, 24). Ce.
solem et lucem ejus. (Q in enumeraione fendas lerae virtutes enim, cum revera anlea non insint, postea
divisionem uadripartilam rerum cognoscendarun consuetudine et exercitatione inferri videntur; sapientia
in uatuor genera, m supra erp0suit, division c Vero divinioris cujusdam (nenis scilice, danonica,
curate correspondenlem.) Sole tandem ipso per se suo anim parlis) Virlus est, uod vim suam nunqualn amit
in loco spectato colliget ipsum hunc esse, uitempestates tit, couversione vero acta utile et conducibile fit, cum
praebeat et annos et omnia regat quae in loco visibili sunt, sine llac inutile noxiumque sit. uod uidem in maxi
eundemque omnium, uae viderenlur, D oDo (cum morum malorum auctoribus, qui sapientes dicuntur, spec
rever ipsius solis per eumque omnium, ua lucis lare licet, quorum ingenium si statim a pueritia accisum
ope creantur, ctor sil idea boni, cfr. , 126, 1 sq.) el purgatum ab illis generationis affinibus quasi plumbeis
csse auctrem. Quisi habitationem pristinam memoria re ponderibus, ua voluptatibus adhaerentia mentis aciem
ctat et ejus opinabilen sapientiam alque vinculorum ibi ad inferiora delorquent, ad vera conversum esset, haec
Socios, gratulabitur sibi mutationem, illos aulem misera non minus acule videret quam uibus nunc est iulentum,
bitur atque, ut quidlibel potius perpetiatur, guam illa ile , 126, 33-127, 16.
run opinetur el islo modo vivat, optabit. Si vero rursus orro sequitur ex anlediclis, neque incultos et velitatis
illic descenderet, ulpote recens a sole veniens tenebris expertes civitatem unquam bene administraturos esse,
offusos haberet oculos, et cum illis semper vinctis de um ncque eos, qui usgue in eruditione versantur : non illos,
bris iterum decertans, uamdiu caecutiret, risum concitaret quod finem in vita propositum habeant nullum, non hos,
dicereturdue ex eo, quod sursum ascendisset, corruptos uod sua spone acturi non sint, existimantes se etiam
retulisse oculos, et ne contendendum uidem ad supera hac in vita a negotiis humanis sems in beatorum insu
esse affirmarent, et eum, ui solvere conaretur et sursum lis habilare. 1laque nostrum est optimas naturas impel
ducere, si manibus prehendere possent et occidere, occi lere, ut et ascensum illum, uem descripsimus, tentent, et
derent (d Socratis mortem ilerum alludi). aec est posquam ascenderint, rursus velint ad vinctos illos de
nostrae vitae imago , ea enim, guae cernitur oculis uaque scendere, cum hoc legi curae non sit, ut unumquoddam ge
sub sensum cadil, regio cum carceris illius domicilio, lu nus in civitate prae ceteris sit beatum (cfr. , 63, 20
men ignis in eo cum solis potentia, ascensus vero ad su sqq.), sed ut civitatem tolam talem reddat, cumque tales
pera eorumque conspectus cum mentis ad intelligibilem viros in civitate procreet, non ut permitlat iis quo lubeat
regionem ascensu comparanda sunt. Quamquam deus no se convertere, sed ut ipsa iis ad copulandam civilalem
vit, h, e. pro certo //irmari non potest, an descriptio utatur. eque injuriam iis inferemus, uicumque enim in
hac ascensionis nentis ad intelligbilem regionem ceteris civitatibus philosophi fiunt, merito administranda
vera sit, praserlin cum faleri oporte, in intelligibili reipublica labores refugiunt, uia civilate invita ipsi per
postremam boni ideam vix conspici posse, conspectam au se nascuntur, nostri atem philosophi ceteris perfectius
em omnibus omnium rectorum atque pulchrorum esse eruditi, eruditionis mercedem civitati luic referre debent
 LC RDi DSS. 107

in reliquorum c.tum descendentes et principalum ibisus mum applices. ultum enim interest inter numeros cor.
cipientes. - Quae sola demum vera civitas erit, non per poribus applicatos et numeros puros, verbi gratia enim
80mnium oblata, h. e. falsa, uales nunc plurimae sunt um corpori applicatum divisionem in partes admittit,
de umbris inter se decertantium deque principatu lam ipsum unum autem el unum purum vel unum per se
quam magno bono contendentium. Res autem ila se ha et quod cogitari Lantum potes (, 132, 6), non admittit,
bet : in qua republica minime appetentes principatus prin sed multiplicationem solum, quae hic divisionis locum (e
cipes fuluri sunt, eam optime administrari necesse es ; net, , 128, 42-132, 22.
contra vero, quae contra affectos habet principes, , 127, Secundo loco luic conjuncta est geometria, uae cogni
16-128, 42. lionis gratia instituitur ejus, quod semper es, non cjus
V, 4. RUDs RiUM DEcURsus accurius jam quod aliquando fil et interit, uamquam haec tractantes
describilur : Quaeritur enim, uae sit disciplina, quae ha quasi actionis, pertinet ad ea /ium inter
beat vim animi ad verum illum ascensum sive veram eun, gratia verba facientes loquntur, dum et qua
philosophiam convertendi. Jam u incipiur custo drare aJunt et producere atque adjicere ceteraque simi
dum eruditione, gymnastica fere id solum, uod oriur liter (c/r. 11, 122, 44 sqq.), 11, 132, 23-133, 13.
et perit, corpus nempe, satagit, neque ad id, uod est, ertio loco ponit stereometriam. U aulem, uam
animum Irahit. usica vero, secundum tres ejus partes si adhuc imperfec hoc tempore scienti illa, signi
(cfr. , 49, 18 sqq.), concinnitatem quandam et nume }ice!, Socratem a geometria, sive guam nos accurius
rosam decentiam animo ingenerat, non scientiam, uia planimetrian ppellamus, sim ad asronomin
consuetudine solum erudit. In universum artes fere omnes ranseunem faci, quo.facilius, aliquid inter plani
sordidae videbantur (cfr. 11, 112, 28 sqq.; 137, 8 sqq.). metriam el asronomian in medio relinqui, Glauconi
Sed aliquid commune habent, numerum scilicet et com proel, , 133, 13-134, 7.
putationem, sine quibus ars nulla esse potest. revera anc, inquil, igitur excipiat astronomia. Stereometria
arithmetica prima est disciplina, qua ad intelligentiam et enim Solidum ipsum per se spectat, astronomia autemsoli
essentiam lucit. lia enim eorum, guae sub sensum cadunt, dum illud, quod circumfertur (, 133, 34 s.). Quam
cum nihil in se habere contrarii videantur neque ad aliud quam ut nunc eam traclant , dersum polius quamsursum,
uid referri, lurimorum Saltem (, 130, 21) intelligen u credunt, leclere videlur. Deorsum enim neque sursum
tiam ad considerandum et interrogandum, uid tandem ejus animus spectare putandus est, qui vel sursum ore
hoc sit, minime excitant, cum Satis per se ipsum ( aperto vel dersum clauso sensibile aliquid discere studet;
' , 11, 131, 11) manifestum vidcatur; verbi gratia, supra caput enim quae Sunt, oculis speclare non est mente
si tres cernimus digitos, pollicem, indicem, mediuin, di supera discere. Sed persape, qui varietates c-li obser
gitus uidem esse similiter quisque eorum videtur, vant, hacc inler se confundunt. Varietales enim hac,
alque ad hoc nihil inter eos interest, sive medius videtur ua specnur in siderum motibus que configur
sive extremus, albus seu niger, crassus seu tenuis, et tionibus , uoniam in loco visibili sunt, existimandum
uidquid generis ejusdem ; in omnibus his plurimorum est optime accuratissimeque in hoc genere se habere (,
animus non cogitur intelligentiam interrogare, uid sit di 134, 33 sqq.), sed vere astronomiae peritus absurdum esse
gitus : nusquam enim visus ei simul significat digitum putet eum , qui fieri hos mous semper eodem modo sta
contrarium guid esse, am digitum. lia contra intelli uat neque unquam mulare tenorem, quique omni modo
gentiac excitanda vim quam maxime in se habent, cum veritatem eorum (h. e. legen ua molius his prasi
sensu percipi non possint, uin simul contrarium uid deal, cfr. , 134 , 47 sqq ) assequi laboret, cun,
secum afferant, utpote quae ad alia semper referantur : lonis opinione, leges ules lice siderun motibus e..
verbi gratia durities et molities, magnitudo et parvitas, arte uidem insin, ia er parte plurimas immu
crassitudo et tenuitas i altera semper d alter refe ialiones Suean , i comparationes illae ctis ad
runur, ut altcra satis manifeste omnino percipi sensu diem, horum ad mensem, mensis ad annur et reliquorum
non possint, quin contrariorum sensum simul compar astrorum veladilla vel inter se empiricam serionen
ione fac secum afterant. alia enim per se sensus nunn eacedan eque legen ralionalem,
perfecle non declarat, sed confusa solum percipit (, 113, veritalem ppell, quan ingan. Quare motus
49sqq.), ita ut hujusmodi causa necessarium si animum hos censel veris notibus (h. e. ui legem haben
dubire, uid nden significel sensus. Qua dubita tionalem) mullo interiores esse, Veri enim mous, uos
lione intelligentia excitalur, ut comparatione.fac, con dici, in vero numero VeriSque figuris omnibus et ferunur
fusa haec distingual atque considerel, utrum unum an inter se, et, quae insunt, ferunt, h. e. numeris et figu,
duo sint singula, quae Sensu nuntiantur, et guid tandem malhematica necessi!e el eiudine consricis e
. 9. magnum sit, quid parvum (, 131, 1). ac ratione ipsi per/iciunur c corpoun, uis insun, molus
numeri idea primum animo concipitur , si enim duo ap perficiantur/aciun!. Sicu giurgeonera guris u
parent, simul necesse est aliud et unum apparere utrum busdam picis unur ad demonsrandum, sed de in
ue, et s unum ul.rumvis, ambo sinul duo separala : elligilibus, ua in mnenle haben,./iguris erb.facun :
atque ita aliud quidem, uod intelligen/ia en untial, in ita coeleslium quoque configurationum et mouum va.
telligibile, aliud, uodsensu solo per se percipiur, Visi 1ielate utendum est velul exemplo quodam a Daedalo vel
bile nuncupamus (, 131, 2). Jam numerus omnis ad artifice eximie confecto, celerum, sicut in geometria, pro
intelligibilia pertinel. Unum enim per se nusquam in sen positionibus ex siderum motus observatione petitis utemur,
sum incurrit, sed dem semper simul ut unum cernimus mechanicam, uam nos dicimus, c:leslen uandam
et ut ejus contrarium, infinita nempe multitudine, ita ut inde elicia mus, observationem in posterunn missan fa
animus in eo cogatur dubilare et quaerere, uid tandem cientes, , 134, 7-135, 13.
ipsum unum sit, Universus autem numerus non aliter se ntam ponit disciplinan, quae de harmonicis agit
habet ac unum ; computandi autem et numerandi scien intervallis (cfr. , 129, s.), uam, Pythagoreis aucto
tia omnis circa numerum versatur. d veritatem igitur ribus, astronomiae quodammodo germanam esse Sui ,
el essentiam scientia haec sive ars trahit, modo non vul. cum ut ad astronomiam oculi, sic ad harmonicum motum
gari modo eam tractes emendi vendendique causa, sed ila, aures fabricata videantur. dem aulem, guod in astrono
u ad ipsam numerorum naturam contemplamdam ani mia hic uouecavendum esse dici, nein observandisiis,
108 RGU DL00 RU

qui in sensus incurrunt, molibus aue concentibus con cultale ui indigeat, eum hac in vita somnianlem dormi
sistas, sed inde ad intelligibilia ascendens investigan tanlemque, anequam hlc expergiscatur, ad inferos dici
dum tibi proponas, qui consonantes numeri sint, gui mon, descensurum ibique prorsus esse obdormiturum, es
et quam ob causam utrique lales sint, 11, 135, 13-136, 1. chologiam alludens uam in/ine dialogi appositurus
Celerum omnes, quas hucusque enumeravimu8, disci es, , 13, 9-138, 18,
plina cum ceteris artibs tum imperatoriae praesertim, uae V, 5. Disponere restat, uibus tradendae sint hae dis
Civitatis principibusincumbit, utilitates aftert haud contem ciplinae et quomodo et ta atate. emoratis
nendas (, 129, 32 sqq., 132, 24 sqq., 133, 7-13 sq. ), igiur, supra (, 59, 15 sqq. ; 105 , 9 sqq.) de
uamquam iis solum, qui earum cum philosophia cogna principum delecu diaerat, et corpore et mene integros
ionem intellexerunt, satis perspectas (11, 133, 24 sqq. ). monet ad hac studia adducends esse, gravissimos, et
ccedit, quod mathematica eos, qui operam ei dederunt, quantum polest speciosissimos (, 138, 24 sq.), maxime
ad omnes fere disciplinas facilius percipiendas idoneos el laboriosos (ibd. 34 sqq.), quique libenter ea adeant (ibid.
acutiores reddi (, 132, 12 sqq. , 133, 7 sqq. ). uod 42 s.), 4uique voluntarium mendacium (cfr. , 42,
autem maximum est, ui supra dicta ita tractaverit, ut ad 38 s.) facile Ierant, non voluntarium oderiut, line
mutuam ipsorum communionem cognationemque inter eniun praesertim philosophiam dedecore affectam esse, quia
ipsas, et naturam ejus, guod est, pervenerit collegerit non a legitimis, sed a spuriis attingeretur ( , 138, 38
que, ua inter se ratine affinia sint, is demum ad sum sq. , 139, 17 sqq.). Ceterum, quod supra (, 59, 11;
mam, uae superest, disciplinam perdiscendam optime 104, 48 sqq.) seniores dixerat eligendos esse, hoc eos so
praeparatus accedel, , 136, 2-9, cf. 140, 1 sqq. lum spectare monel, qui magistratibus sint pra/iciendi,
mnia enim haec non nisi pro"mium quodammodo illa vero , qua ad arithmelicam et geometriam omnemque
sunt dialecticae. De ips ero dialectica no c nihil eruditionem eam pertinent, guae dialecticam antecedere
(ere affert, sed iis, ua supra erposi sunt, sum debet, pueris tradenda esse, atue eum docendi modum
matim repetiis, artium ue scieniarum omniu, adlibendum, duo minime cogi ad discendum videautur,
inter uas summum locum dialectica lenel, conspec, cum non deceat liberum hominem cum servitute uic
um erhibet, uo ordine sese ecipian. primum quam discere, cumque animo nihil, guod coactus discat,
quidem quireddere et accipererationem, uod est dialec inhareat. ost musicam disciplinam el mathematicas
tica officium, nequeant, scire guicquam posse eorum, disciplinas per biennium vel lriennium gymnastica exer
quae esse scienda diaerat, negat. Disserendi autem facul cendi sun, u0 perac solum, cum per id tempus labor
talem comparat ei facultati cernendi, qua in similitudine et somnus disciplinis adversi sin!, inter vicenarios, ui
d er vinculis solutum et e carcere egressum ipsa jam probati fuerint, Seligendi, uibus, uae disciplina pueris
animalia, el ipsas stellas et ipsum denique solem inlueri fuse Sunl tradilae, conjungendae sunt in conspeclum cogna
conari. Qual pracedunt, solutio viuculorum, conversio tionis inter singulas et naturam ejus, quod est, interce
ab umbris ad simulacra (ua perlinen d , , dentis, cum lalis sola cognitio stabilis sit. inc simul ,
123, 40) ac lucem, ex antro ad solem exitus, ibique ani quisnam ad Iractandam dialecticam maxime idoneus sit,
malia et plantas et solis lucem intuendi imbecillitas, ima apparebit, nempe quisquis ad conspectum capiendum
ginum denique in aquis divinarum et umbrarum eorum idoneus est, dialecticus quoque est, ui minus, non est
quae sunt (. e. si imaginen interpreteris, idearum ) dialecticus. Post trigesunum demum aetatis annum dialec
inspectio, universam artium, guas persecuti sumus, tica atlingenda erit , cum juniores, cum primum dispu
tractationem significant sive dialecticae pro"mium. uae tationes gustant, eo guasi ludo uodam eristicorum
quidem omnia neque facile accipi neque facile rejici posse, more ad refellendum abutentes, postuam multos convi
sed posthac ( in hilosop ) sapius repetitum iri cerunt et ipsi a multis convicti sunt, eo confestim deve
Glauco respondet. Quod attinet ad disserendi facultatis miunt, ut ex prislinis opinionibus, quas parentum loco
modum, ad distributionem in species et ad vias, quae illic habuerant, ralam nullam amplius habeant, neque tamen
perducaut, neque de llis expositurum se dicit Socrates, ad veritalem perrumpant, sed adulatoriae sese vitac
neque de ipso vero (h. e. idea boni ), guale sibi videatur tradenles aniversam philosophiam infamiae objiciant
absque imagine ; utrum aulem vere necte sibi videatur, (cfr. , 401, 32 Sqq.). Quare non solum natu gran
haudquaquam affirmandum esse , id vero asseverandum, dio es, sed natura quoque moderatiores ad disserendi
tali specie esse; hoc etiam, solam disserendi facultatem artem adducendi sunt. ua in disciplina quinque annos
in his, quae dicta sunt, erudito id osendere, neque ullam consumant, quibus peractis ilerum in antrum illud dedu
aliam disciplinam, guod unumquodque sit, assequi cendi cogendique erunt et rebus bellicis el omnibus, qui
posse. Ceterae artes omnes aut ad opiniones hominum bus juvenes prassunt, praeesse. Quinquagenarii autem
cupiditate-que respiciunt (ntes significat ad imagi faeli, ui iulegri in omnibus servati sunt quique rebus
nariam facullaten pertinenles, mimicas prasertim, gestis pariter ac scientia in nmnibus omnino excellentes
mecnon rhetoricm, fr. , 12', 41, , 201, 18 sqq. ; , exstiterunt, ad boni ipsius contemplationem adducendi
723, 9 sqq.), aut ad generationes el compositiones (arles sunt, unde ad oivitatis landem gubernacula, suo quisque
physica ac technica, pertinentes, , 123, tempore constituantur. Quaeque de viris dicta sunt, de
40), aut ad curam eorum, uae gignuntur et componuntur feminis guoque, ute quidem natura apta appareant, sunt
(medicina P gymnastica ). athematica" scientia ipsae, intelligenda, siquidem cum viris, ut exposuimus (,
quas diximus ejus, quod est, uodammodo participes esse, 82, 5 sqq.), omnia communia habere debent. Finem au
somniant quidem de eo, re vera autem cernere idnequeunt, tem dialogi parti huic imponit simulue priori parti
neque scientia quidem jure dicuntur. Sequiur, uam cam connecti repetendo, ua illic erposi sun (,
sup (11, 123, 37) jam legimus, cognitionis divisio 114 , 44 sqq.), civitatem nempe hanc non votum so
in uor genera; hoc ddi, scientiam atque cogita lum esse, sed uae de ea dicta sint, difficilia quidem factu
tionem (, ) intelligentia (), fidem esse, attamen fieri quae possint neque alia ratine fieri
() ac imaginariam facullatem () opinione possint. m cm prascripserat purgationen!
() comprehendi, et opinionem quidem circa genera dhiberi, anequam civitas constitueretur (, 116,
tionem, intelligentiam vero circa essentiam esse. Dialec 17 s.), i fieri jube, ut omnes in urbe decem annis
"ous est, ui essentiac ralionem cujusque tenet, ua fa majores in agros emittant magistratus, liberos auten,
 LC R))SS. * 09

"orum suscipientes procul ab his moribus, quibus etiam Vis im tantes omerum usas oremus, ut nobis dicant,
parentes utuntur, suis in moribus ac legibus supra ua, ratine seditio primum inciderit, dicamusque ipsas
descriptis educent, , 138, 19-142, 40. tragice nobiscum veluti pueris jocantes ludentesque quasi
ns V. agit de civilatibus corruptis similibusque serio agentes magnificis verbis uti (, 144, 30 s.)" ,
iris, quo ordine sese ercipian. elaphsica enim ratio illa, s ad id uod riur
V, 1. is, ua hucusque de urorum, liberorum, bono. ", eam conferas, i fere se habet : plantarum om
rum communione, de liberorum educatione, de philoso nium atque animalium generibus fertilitas et sterilitas
phorum que custodum principatu conenerun, bre animi corporumque contingit, uando circumversiones
ter repetitis, in fine libri uarti constiteral, inde ( mundi scilicet) singulis circulorum conjungunt ambitus,
rursus erorsus hoc sibi proponit, u bona ciitale bo h. e. certum temporis spalium absoferun, uo elapso
ue iro cum corruptis ciilatibus similibusque ris cuique generi intereundum que ilerum renascendum
es. t in universum uidem his eneribus, uae brevis
inter se comparatis uastionem tandem resolv,
utrum vir ptimus, uamquam injustus existimatus el b0 sunt vitae, breves, contrariis vero contrarii sunt temporis
nis externis omnibus privatus (efr. , 24, 25 s.) felicis circulorum anbilus. umani vero generis fecunditatis
simus tamen, pessimus autem miserrimus sit, an aliter res et sterilitatis circuitum, cum metaphsica rione ni
se habeat (, 143, 15 sqq., 54 5.). Quar ero in uinto, /ur, civitatis gubernatores, quamvis sapientes fuerint,
serto, septimo libro de ntrorum communione, de libe. nihilo magis ratine una cum sensu (h. e. dialectic
rorum educa/ione, de philosophorum principalu /e fiocinione) assequentur, nequesi assequ possent, ile
disciplinis dispui/, ea non solum hanc ob causam, iis essel, sed praeteribit eos, et aliquando, cum non op
uam ipse indic (, 143, 11 sqq.), ! bonae, uan portunum erit, gignendo operam dabunt, neque omnino,
dumbri, ciitati perfectionem imponant, hunc e pejor iis eristal progenies, prohubere poterunt. Jan
in locum successisse, sed simul, ui hinc demum, plane mthic putanda sunt, ua sequuntur de an
nde ciitatis corruptio oriqinem ducat, appareat, norum numero, ui humanarum rerum circuitum conti
er sequentibus statim manifes/um crit : i hac nens potiores deterioresque regat generationes. us enim,
omn uam accuratissime po/est inter se connera quod divinitus generatum est (h. e. mundi), circuitum
d dialogi finem attingendun conspirent. uatuor esse dici, uem numerus contineat perfectus. uern
enim cum statuat esse civilatum corruptarum species, uiden numerum e hardro (, 714, 20 ; cfr. inaeus
totidem, uae iis respondent, morum genera, omissis aliis , 210, 37) colli/amus oportel esse decem millium an
rerum publicarum formis, guae inter has interjectre dis norum, uem numerum perfectum pellasse /ha
tinctam speciem non exhibent (, 143, 39 sq.), ita qnae gorei identur, ui efficur decadis numero quater
stionem instituturnm se dicit, ut, uemadmodum (eci secum multiplicato, decem autem, omnium numero
in optimatum gubernatione describenda, ita hlc in rebus rum mensura, efficitur uatuor primis numeris com
publicis anle c"perit mores exponere, quam in homi putatis. umanarum porro rerum numerum priori
nibus privatis, et quidem civitates has eo ordine, uo ab minorem, uamquam in descriptione ejus multa sunt
optima magis magisque distant, timocratiam primum , obscuriora, omnes lamen fere interpretes consentiun
deinde oligarchiam sive plutoeratiam, postea popularem significari septem nillium uingentorum, u dodran
gubernationem , quarto vero loco tyrannidem consideret. em efficil decem millium eandemque proportionen!
s uidem uatuor rerum publicarum species, nec luries in se conlinet. Sensus aulem loc hujus hic
plures, nec pauciores i idefur e obser ione ein- : fere detur esse : citalenn optimam u/pote cujus per
pirica recepisse, u rempublicam Laconicam sic Cre rctio in/erior si perfectione mundi, non immutatam
fensem, pole cujus eremplari usus fuerit in deli semper, sed intra unumquemque mundi circuitum de
neand optimatum 9ubernatione, ceteris separalam cem millium annorum, per septem milli uin, entos
seponat, paucorum nempe el mul/orum cl unius annos ut plurimum durare posse, et uo magis cor
dominione, s, rum legitima sin annon, non rup fuerit civi/as, eo minus fore durabilem. Civita
mplius distinguit, ut /ccer in olitico (, 609, 37 tis vero optimae corruptio ita intrabit, ut prinum uidem
sq.). s vero rerum publicarum formas, uomodo non bona indole praediti nec felices pueri nascantur, ui
d pschologia sua principia reducat, inf debi ad patrum evecti potestatem musicam educationem justo
mus. Jam cum, re celerae res publica ab opim et legitimo minoris aestimabunt, unde alii ilerum princi
differant, curatius omnino ostendi n possi, uam pes existent a musica alieniores, uique ad custodiendam
st demonstretur, uibus mulatis alia er alia masc procreationem liberorum atque ad listingnenda civium
fur: u landem fiat, u civilas optime constitu non genera, uae hc esiodeo mylho iterum alludens (cfr.
is semper permaneat, in primis uarendum erit. , 60, 44 sq.) aureum, argenteum, aeneum et ferreum
is ero, ur pracedunt, constiti conservationem ppellat, minus etiam erunt idonei, qute causa jam erit
italis ad principatum prasertim philosophorum per inaequalitatis, discordiae, seditionis denique atque belli,
tnere, necnon d rationem, liberorum procreation 11, 142, 42-145, 21.
que educationi prospiciant. ocum convenir, uod V, 2. ocR igitur ex optimatum gubernatine sic
c dicit : omnem rem publicam ex eo ipso, uod domi efficietur : dissidio orto inter principes, quorum alii quae
natur, mutari, guando in ipso hoc seditio oriatur, dum stum affectant, alii virtutem pristinumue statum retinere
Vero secum consentiat, mutari eam non posse. rgo qua contendunt, vix tandem consentiunt, ut communione bo,
ratione fieri possit, ut custodes et principes optimae civi norum sublata agros atque domos dividant et privatin.
latis aiteri cum alteris et ipsi secum dissideant, erponatur quaeque possideant, cives aulem tertii generis anteliac li
cesse eri. t civitas hacc ita constitu est, om beros in servitutem redigant : unde media uaedam gu
"tno mri per se non possi, mutationis igitur sa bernatio existet inter optimatum el pancorum imperium,
" psan pertinet, sed ad metaphysicm rio Laconic:e et Cretensis reipublicae similis (, 143, 33 sq.;
"", secundum uam omne quod ortum est, corruptioni 144, 2). Quamquam Laconica cl Cretensis reipu
"t obnoxium. etaphsca autem omnia dialecicm blica hanc /uisse originem Platonis opinio non erat,
""positionem non admiunt, sed mythice proferunur uare hacuoque usarum/ictionem essesignificat (,
"one : uod idem hc Jieri his erbis significa : : 145, 22); lalonicam contr civitatem ad imitationen
 1 0 RGU D . RU
illarum, mutatis guibusdan gue d idearum doc
rinam commodatis, esse constitu m el e se civilatis pars sit, neque quaestuarius, neque opifex, neque
uentibus apparebit. imocratiam enim dicit partim
priorem rempublicam es8e imitaturam, partim paucorum
potentiam, utpole quae in medio locata sit, partim eliam
quiddam sibi proprium habituram. Jam uod principes
honorabuntur, et milites ab agricultura et artibus reliquo
que quaestu abstinebunt, et communia fient convivia,
gymnasticique ludi et belli certamina frequentabuntur,
haec omnia ad priorem slatum, h. e. ad latonicam c.
itatem, pertinent. Quod vero gubernaculis reipublicae
non sapientissimos, sed acerrimos et uam maxime ani
mosos admovebit, ui ad bellum magis, uam ad pacem
natura idonei sint, uodque dolos machinasque bellicas
magni faciet semporque bella geret, haec et lalia pleraque
sibi propria labebil. Qua uum sin institu corum,
in uibus animosa animi pars praclet, in eorum lo
cum philosophorum principalum introdurit lalo,
rationali animi parte praser/im nilenlem. Sed ad
oligarchicos jam mores et tertiam animi parlem ceteris
poleniorem/acm perling/, uod cupiditates et avaritia
apud eos gliscant, ut alienorum prodigi sua inviti impen
dant, aeraria sibi thesaurosque parent, alque intra sepla
domorum voluplatibus clanculum indulgeant. Qua
den ilia u prapediret, bonorum alque mulierum
communionem Pl institui. Qod hac in civilate
maxime Conspicuum est propter animositalis imperium,
uodque nomen etiam ei dedit, contentionis nempe am
bilionisque studium , hoc in singulorum uoque moribus
maxime elucebit, a musica vero alieniores et audiendi
orationumque nequaquam studiosi, sed rebus bellicis,
gymnasticae alque venationi dediti et adversus servos
ferociores erunt, pecunias uoque, dum juvenes sunt, con
emnent, quo vero longius progredientur aetatis, eo magis
iligent, uippe optimo virtutis custode, ratione musicae
onjuncta, destituti. alis autem adolescens, uomodo,
non in opimum civilale, cum bon indole praditus
in illa omnino corrumpi non possi, sed in civitatejam
corrupta fiat, restat quaerere. ono igitur natus patre,
qui vero, cum in civilate non bene gubernata habitet, ne
gotia publica refugit, solet a matre, servi5 interdum, aliis,
que juvenibus instigari, contemni, qui magistratus gerant
nullos, nec posse injurias sibiillatas ulcisci, diclitantibus,
alque ita dum ab utrisque in contrariam partem trahitur,
patre quidem rationalem ejus animi vim fovente, reliquis
autem concupiscendi et irascendi naturam, in medium
tandem ab utrisque tractus contentiosae alue iracundae
animi parti concedit fitque vir magni spiritus honorisque
cupidus, , 145, 21-147, 36.
VI, 4. roxima post hane est oL nc, in qua divites ciderit, ex oligarchia in DocR enarrat : principes
rebus praesunt, pauper imperii expers est. varitia
enim semper aucta, divitiarum guoque crescit honor, ut
virtus tandem prae iis plane contemnatur, nec, qui opulen
tus non sit, ullum teueal locum. pibus igitur hominum
prelium aestimatur, ao lege demum, uanta cujusque de
beat esse res, ut ad magistratus et imperia pateat aditus,
constituitur. anc rempublicam , cum censum definire,
quem uisque occupel in civitale locum, sit absurdissi
mum, multis magnisque scatere vitiis necesse est : uorum
primum est, uod non una hacc, scd daae sunt civitates,
una pauperum, altera divitum, mutuas sibi semper insi
dias struentes. Quo fit, ut in bello cogantur aut plebe
utentes armata magis eam formidare, guam hostes, aut
non utentes in ipso prclio infirmiores et revera oligarchici,
h e. pancorum domini videri. In hoc cro el marine
bonac ciilatis institutis Sonant, uia iidem homi
nes hic mulla simul agunt, terram colunt, uaestum fa
ciunt, militant, et quod contra permittunt, ut liceat alicui,
venditis omnibus, ila in civitale habitare, ut omnino nulla
eques, neque miles, sed pauper et egenus. Quamquam
llic, uamdiu divitiis pollens mptus faciebat, nec tunc
uidem civitati utilis eral neque princeps neque minister,
sed simpliciter suarum facullatum consumptor. Quem
admodum igitur in favo fucus oritur, examinis morbus,
ita homo quoque talis in domo nascitur civilatis mor
bus. Volatiles vero fuci omnes aculeis carent, hi
autem terrestres partim carent, uos mendicos appellant,
partim diris aculeis instructi sunt, malefici scilice n
nis generis. Solent aulem hac potissimum ratiome ex am
bitiosis ad oligarchicos mores transire, uando filii am
bitiosis nati parentibus primo quidem patres aemulantur,
deinde eos vel imperatoris munere vel alio majore magi
stratu functos subito quasi ad scopulum allisos in judicium
vident vocalos, a calumniatoribus circumventos vel morte
vel exilio damnari vel infamia nolari et bonis omnibus
exui, quo perterriti atque ad paupertalem redacti ad quae
stum se convertunt, ralionalem vero facultalem et iracun
diam humi desidentes concupiscentiac et avariliae servire
alque omnia facere cogunt, ut, pecunia sordide corrasa, ad
altiora rursus queant emergere. Qu in descriptione
lato sui lemporis optimales idelur nle oculos ha
buisse ad priores illos Cimonis aquales collalos. Jam
si talem virum paucorum imperio compares, in omnibus
eum similem ejus invenies, utpote qui cupiditatem ratiouali
et animosa animi parte poliorem habeal, pecuniam praeser
tim plurimi faclat, necessarias tantum cupiditates explens
celeras appetitiones tamquam temerariascoerceat, squalidus
aulem undique thesauros coacervet. b disciplina vero
neglectionem fucorum natura similes cupiditates in eo
nascuntur, partim maleficae, partim mendicae. Quae ui
dem apparent, quando aliena consumenda sunt, in orbo
rum tutelis et si uid aliud tale contingit, o magnam
injuste agendi potestatem nanciscanlur. In reliquis com
merciis, ut bene audiat, talis homo vi guadam sibi ipsi
illata alias cupidilates pravas coercet, non persuadendo,
neque ratine mansuefaciendo, sed necessitate atque metu,
de reliqua re familiari anxius. Quare temperans
aammodo idetur, sed revera intestina seditione plenus
non unus, sed duplex est, cupiditates autem habebit cu
piditatum n plurimum dominatrices meliores deteriorum.
Sicut tandem in ello paucorum imperium parunn
alet, hic quoque, quotiens privatim de victoria aliave
palma erit certandum, sumptibus parcens neque prodigas
libidines in certandi societatem vocare ausus ut plurimum
vincetur et dives eri, , 147, 37-151, 3.
V, 5. ransitionem jam, ualis sapius reer c
utilitatissuae causa, ut (nore et juvenum prodigorumbonis
locupletentur, sumptus non coercent, uoipso hominesbonae
indolis ad egestatem rediguntur. i indigentia simul et
contemtu stimulati, principibusque ac divitibus sua jam
possidentibus infensi, novis rebus student. Quorum cum
magnus sit in oligarchia numerus, cumque qui praesun!
civitati, virtutem pra divitiis parvi pendentes, ac ne
gligentes, luxuriae se dedant : contemnuntur tandem ab
egenis; et contemli, capta occasione, superanlur. i
Victoriam adepti sibi civitatis arrogant imperium et demo
cratiam instituunt. Civitas haec plena libertatis atque
ingenuitatis erit et unicuique, ut arbitratu suo vitam suam
instituat, ibi licebit. mnis igitur generis in hac civitate
existent homines, ipsaque omnium puerissaltem et mulie
ribus esse rerum publicarum pulcherrima videbitur, cum
omnibus moribus distincta sit pallii instar variis picti flo
ribus. Revera autem haec civitas non est, sod quasi fo
rum quoddam rerum publicarum inter se permixtarum.
 LC RD )SS.
uam libertatem ibi appellant, iicentia potius habenda est,
cum legibus obediendi necessitas nulla sit, sed suum quis
ue arbitratum sequatur. eque acqualitas, quae equalibus
inaequalibusque eadem tribuit, aequalitas est putanda, ed
promiscuitas quaedam bonorum atque malorum, cum nihil
pensi habeat, ex ualibus quis studiis ad rem publicam ac
cedens eam regat, sed honoret, si modo benevolum se mul
titudini esse dicat. Ut autem, momodo oligarchici mores
transeant in democraticos, intelligamus, de cupiditatum na
tura guaedam sunt praemittenda. Cupiditates omnes aut
necessariae sunt, aut non necessaria, et necessariaequidem,
quas avertere non possumus quacque expletae nos juvant;
non necessaria contra, quas expellere quis possit, si ope
ram det a teneris, quaeque insidentes nulla ratiome affe
runt bonum, immo contrarium nonnullae. xempli causa
cibi pousque ad valetudinem tuendam appetitus est
necessarius, deliciarum autem et obsoniorum, uae vale
tudini nihil prosunt, duaque, si quis a puero assuescat,
appelere dedocetur, non necessarius est. ligarchici au
tem mores in democraticos mutantur, uando juvenis
a parcute ex pancorum imperio parce educatus forte cum
fucorum, uod descripsimus, genere conversalus volupta
tes et delicias non necessarias gustare c"perit. Seditio
inde in ipso intestina oritur. Increpantibus enim el ad
momentibus patre et celeris familiaribus nonnunquam
cupiditates partim excidunt pudore aliquo in animo ju
venis exorto, et rursus in ordinem redigitur. ox aulem
earum, uae exciderunt, cupiditatum cognatae aliae sub
nascentes, .faciones in citate, propter inscitiam
paternae educationis multa validaque fiunt. ostremo
juvenilis animi arcem, vacuam esse animadvertentes dis
ciplinis el studiis honestis et sententiis veris, ipste occupant
et in locum illarum falsae et vana sententiae et opiniones
subeunt. alam igitur ad lolophagos illos fucos revertitur;
vanae vero opiniones honestos sermones non amplius ad
mittunt, sed pudorem ipsum fatuitatem appellantes in
exilium expellunt, simul cum temperantia et modestia et
moderatione, uas ignaviam et rusticitatem et illiberalita
tem vocant. In earum locum introducnnt petulantiam,
licenliam, heluationem, impudentiam, ingenuam educatio
nem, libertatem, magnificentiam, fortitudinem appellantes :
ualis rtutum omnium que tiorum confusioaccidi ratione opprimit, contrariam medicorum purgationi cor
bello Peloponnesiaco. Vivit deinceps talis nihilo magis
necessariarum uam supervacuarum voluptatum gratia
impendens pecunias, labores, otia, sed senior factus ejec
rum partes iterum recipit, et ad aequalitatem quandam,
/alsa illius in republic arqualitatis similem, redactis
ita vivit, ut semper incidenti velut sortitae imperium sui
tradat et rursus alii, nullam spernens, sed aeque omnes
alens atque honorans. Sic igitur vivit in dies incidenti
cupiditati obsequens, alias ebrietati modulationibusque
indulgens, rursus aquam potans seque macerans, alias
gymnasio operam dans, nonnunquam nihil agens et omnia
negligens, alias quasi philosophiae studens, sape vero
rem publicam gerit prosilitque in medium uicquid obtulit
fors dicens atque faciens, democratia rietatem hoc
modo referens. idelur aulem in hoc describendo
iterum ante oculos habuisse lcibiadem, , 151, 3
155, 45.
VI, 5. Rerum publicarum genera i disposu lato,
psychologicm seculus rationem optimam primo,
pessimam ultimo describeret loco. uo factum est,
u rannidem er democratia solum eristenem /:
oeret, cum sapius eliam e oligarch el er reqno
prodierit. Ut enim nimia ejus, quod expetebat oligar cessarias diximus cupiditates, earnm uaedam legibus re
chia, hoc est divitiarum abundantia e cupiditas nimia
oligarchiam; ila, quod spectat democratia, libertas nimia
democratiam everlit. ulus namque, principes severe
111
rempublicam administrautes non ferens, a reipublica gu
bernaculis eos removet, uique magistratibus ac legibus
parent, subsannat, uo fil, ut licentia tandem ad omnia
perveniat et adanarclliam res redeat. Quod ubi in privalas
jam domos irrepserit, parere nemo alteri, sed pares esse
omnes omnibus, liberi parentibus, servi dominis, volent;
unde adeo delicati tandem redduntur civium animi, ut,
obsequium omne servitutem existimanles, leges ipsas
ferre amplius nequeant. Ut aulem nimium omne trans
in contrarium, ita libertas nimia nimiam solet servitutem
gignere. Status autem rerum, ex quo transitio fit,
ualem lhenis tum lemporis spectare lice, hic
fere est : populus dividitur in tria genera, uorum pri
num, fucorum nempe illud, quod in paucorum dominat
jam invenimus, hic non rarius nascitur, sed multo acrius,
quia illic, ubi a magistratibus repellitur, exercitatione
caret, hic autem magistralibus (ere praesidet. llerum
genus est divitum, qui quastum faciunt, natura modera
tissimum alque fucorum pabulum. ertium denique
genus operarii sunt, qui maximam auctorilatem habent,
sed rarius congregantur, quatenus hi, ui praesident,
locupletes exspoliantes dispertientesque populo ipsi plu
rimum tenere possunt. Coguntur ergo repugnare lli,
qui spoliantur, pro viribus apud populum tum dicendo,
tum agendo. Unde accusationes et judicia oppuguationes,
que mutua oriuntur. Quo simul si perventum est, po
pulus ducem sibi constituere solet, gui postquam adver
sarios in judicium trahens cacde s cruentavit, fatali
necessitate cogitur aut ab inimicis interfici aut tyrannidem
capessere. Seditionis igilur adversus opulentos auctor
existit. Pulsus enim a divitibus, multitudinis ope tyran
nus effectus redit. Quem si ejicere diviles nequeant, insi
dias saltem ei struunt, ex quo jam celebrata illa tyran
nica etitione (Pisistrati) utens satellites aliquos a populo
petit, quibus stipatus, vi tandem tyrannidem occupat.
Hand adeptus, principio quidem mitem se praebet atque
benignum omnibus. Simul vero confirmatum se aliquo
modo animadvertit, hella ciet continua, ut duce semper
Civitas egeat, exhaurianturdue cives, minusque ipsi insidias
struant, liberali tandem ingenio praeditos ut hostibus ob
jeclos interficiat. Quorum qui supersunt, omnes quavis
porum instituens purgationem, si quidem hi deterrimo
dempto optimum relinquunt, ille vero contra. b quae
cum civibus sese magis in dies fieri exsecrabilem cerna;
satellitum auget numerum, pessimis quibuque adscitis,
servisque ipsis, quorum ingenia sunt maxime obedientia
apta, libertate donatis : prorsus contra ac uripides dixit
sapientes tyrannos esse sapientum consueludine. ua oc.
casione arrep lalo causam, curpoes, tragicos
praserlim, in suam civiem non admiseri, hanc
ffert, uia apud tyrannos solum et in populari domina
lione in retio sint, sed guo altius ascendant per acclivia
rerum publicarum, d oligarchias el timocratias nempe,
eo magis eorum deficiat honor. ' ratine simul iis,
uae hac de re disputantur in libro decimo, scite pra
ludi!. Satellites tandem ut alat tyrannus, sacra prota
naque spoliat, nnique tributorum genere populum oppri
mit idque prelium educationis feret mater ejus senescens
jam democralia, , 155, 46-161, 25.
Considerandus restat vir yrannicus, ua ratione ex
populari fiat, factusque, qualis sit et ualem vitam agat.
Quod quo intelligalur rectius, cupiditatum genera accu
ratius eliam sunt definienda. Quas enim supra non ne
pugnant, uae innasci quidem omnibus, a legibus autem
et melioribus cupiditatibus cum ratine castigatae in qui.
busdam vel omnino exstingui vel pauca et exiles, in aliis
112 RG U . U
autem vehementiores et plures relinqu videntur. Di
rum namque hoc oddam ferumque atque improbum
cupiditatum genns inesse in unuoue, etiam in his, qui
maxime moderati videntur, somnia, ubi misreri matribus,
parentes occidere, aliaque nefamda patrare nobis videmur,
satis demonstrant nimi enim parte ea, uae rationis
est particeps, sopita, allera fera et agrestis, pastu prae
1erea vel potu repleta, exsultat depulsoue somno ire et
suis libidinibus indulgere conatur. t cum uis salubri
corpore et sana mente praeditus quieti se tradit, ea parte
animi, nae concupiseit, nec inopia pressa nec Satietate
affluente, ut uieseat, itemque animosa parte sedata, ra
tionali vero parte
cogitationibus, tumexcitata
maximepulchrisque pastaattinget
hic veritatem sententiis et
mini-
meque ei netaria per rietem visa objicientur. a cupi.
dilates cum a viro populari jam ceteris (ere adaequatae
sint, sed ita, ut mediis potissimum se tradiderit, filius
ejus a familiaritus, ui elegantiores dicuntur, ad extremam
jam improbitatem, sed uam plenam libertatem illi di
cunt, trahitur; patre vero et necessariis mediis istis eu
piditatibus auxilianlibus, ducem inertium et prodigarum
cupiditatum in eo excitanl alatum uemdam et magnum
fucum amorem dissolutum, ui tandem, desiderii aculeo
addito, sicut trannus in civitate, ita praeses hic animi
stipatus jam dementia (urit, ac si quas intra se opiniones
vel cupiditates moderatas offenderit, occidit eas et expellit,
quoad temperantia omni purgatum inducta animum re
pleverit insania civitatis similem, uam tyrannus iris
probis purqatam satellitibus implevi!. uare recte
mor tyrannus dicitur (cfr. , 44 sq.), cui ehrietas ut
plurimum accedit. yrannicus aulem vir revera fit,
qnando vel natura vel institutis vel ntrisque vino simul et
amori obnoxius et furiosus est factns, qui quidem reditus
primo consumet, mox, patrimonii portione consumpta,
non abstinebit, uin parentes senes decipiat atque vim iis
iuerat. Solutis vero ceteris cupidilatibus pessimis omni
bus, amorem ducem tanquam satellites stipent, nae
quondam dormiente ipso solum solvebantur : ualis func
raro fiebat per quietem, talis perpetuo factus vigilans
neque a caede quamvis dira abstinebit, neque ab alio fa
cinore ullo. d ultimum jam patriae, sicuti antea parenti
bus, vim inferet. Quamquam talis hominis mores privati
jam et antequam dominetur, iidem sunt ac postea. ales
enim aelatem agunt amici uidem nemini unquam, sem.
per autem dominantes alicui vel servientes alii, libertatis
vero et sincera amicitiae natura tyrannica semper est ex
bers, , 161, 25-165, 14.
Sed pessimus hic cum sit, idem et miserrimus appare
bit, civitati respondens tyranno subjectae, ua miserior
nulla esse potest. De similitudine autem hac virum uum
Jubet judicare, qui una habitaverit cum tyranno dome
sticisque in actionibus ei adfuerit, in quibus maxime nudus
appareat deposito tragico apparatu, uique tandem cogi
tatione possit viri mentem subire ac mores ejus penitus
introspicere, evidenler ipsius pud Dionysium majorem
habitationem Plalo designat. Civitatis igitnr, quae a
tyranno gubernatnr, pars maxima atque prastantissima
servil : animus quoque tyranni, et ui mores tyranni in
duit, eodem modo vilissimae sui parti, cupiditatibus feri
nis, 8ervit, nec quae vult, sed uae libidines eum cogunt,
facit. Civitas ejusmodi est pauperrima, ac maxime indi
gens; animus ei similis insatiabilis etiam est, praterea
"nitentia, doloribus, atqne angoribus maxime cruciatur.
Quod si his moribus pradito adipisci tyrannidem contin
gal , multo eum reddi miseriorem necesse est, ut qui omnes
sibi cernit infensos, omnes metuit, nequissimorum cn
jusque adulator fieri coactum se videt, praeter ceteras
cupiditale8, 8ollicitudine perpetua vexatur. orro fieri
non potest, uin magis etiam, uam antea, per tyran
nidem fiat invidus, infidus, injustus, amicitiae expers,
impius omnisque nequitiae receptor atque altor, ex hisque
cunctis maxime quidem ipse miser sit, deinde vero etiam,
qui cum eo vivunt, tales reddat, , 165, 15168, 2.
V, 6. x iis, uae praecedunt, constitit virum optimum
t justissimum esse beatissimum, pessimum vero et in
justissimum esse miserrimum, ita ut, uod ad beatitu
dinem altinel, quinque illi viri, regius, timocraticus,
oligarchicus, popularis, twrannicns eodem sese ordine ex
cipiant, uem tenebant quoad justitiam. Sed
curatius etiam, uomodo inter se differant corun
oluptates , per spicialur, iis, uar de luptale disse
ruit in hilebo. harc djicit : tres quum animo nostro
insint partes, ratio, ira, cupiditas, snam naeque pars pro
priam habet voluptatem. Ratio enim ad perspiciendum.
uid in quone sit vernm, (ertur, unde maxima ad eam
oluptas redundat, rique huic rei student, philosophi
dicuntur : ira victoriam, potentiam, laudem, ut maximo
sibi jucundas, expetit, quique has sequuntur, gloria cn
pidi vocantur : cupiditas aulem Incro prae ceteris inhiat,
indeque homines audiunt uaestuosi. Quorum cum unus
uisque suas oblectationes suamque vitam ceterorum anlo
ponat dulcissimasque ducat, cujus sit sententia verissima,
uaerendum erit. Jam cum judicare res ex alia re nulla,
uam experientia et ratine, ueamus, cumque philoso
phus et gloriae cupiditatem et lucri dulcedinem experiundo
habeat cognitas, u ui laude etiam et honore afficialur,
uemque corporis necessitates lucro nonnunquam cogan
studere, uaestuosus contra ac gloriae cupidus, voluptatis,
qua ex veri hauritur cognitione, sint expertes , philoso
phi judicium dubio absque est praeferendum. hiloso
phus practerea solus instrumento, uo aestimantur cuncla,
rationibus scilicet, est instructus. rgo cum tres volu
plates sint, voluptas partis animi ejus, ua discimus, erit
suavissima , ejusque nostrum, in quo hacc pars doni
natur, vita dulcissima. Secunda voluplas erit bellicosi et
ambitiosi, poslrema lucri cupidi, , 168, 2-170, 14.
iones autem, uibus judiciun hoc philosophi
nitilur, ha fere sunt : sicut ea hilebo jam noimus,
inter voluptatem et dolorem media est uaedam, neque
dolentium meque gaudentium conditio, uae, cum omnis
in animi motu ac mutatione voluptas ac dolor consistat,
harum expers, ad uietis genus refertur; falsum porro
est, uod autumant homines, esse et quandam non do.
lendi voluptatem, et non gaudendi dolorem, id uod
eremplis uibusdam alla tis hc probur, falsa deni
que eorum est opinio, qui voluptatem omnem esse doloris
depulsionem, dolorem contra depulsionem voluptatis,
existimant, idque cum alias, tum maxime apparet inde,
uod odores multi supra modum sunt jucundi, licet nullus
sit dolor praegressus, iidemque nullum deinde post se do
lorem relinquunt, uamquam qua corporis voluptates di
cuntur, revera plurimae et maximae hujusmodi sunt, neque
ua! ante has futuras ab exspectatione nascuntur praece
dentes voluptales et dolores, aliter sese habent. st au
tem in his omnibus error similis ei, uo qui ab infimo loco
ad medium usque ascendit, dum stat in medio, delle
ctitque oculos illuc, unde elatus est, non alibi esse opi
natur, uam in supero, si id, uod re vera est superum,
non vidit. Veritatis enim ignari ad voluptalem et dolo
rem horumque medium sic habent, ut quotiens in dolorem
Nincidunt, vere opinentur doleantque revera, quotiens vero
a dolore ad medium statum feruntur, valde repleri volu
plate arbitrentur, imperitia autem fallantur, juxta doloris
vacuitalem dolorem intuentes. Sed sic potius est sta
uendum. nter corporis et animi voluptates ea intercedit
similitudo, uod ntracque vacuitales asdam explent,
 L RD)SS. 11 3

illae silim , famem, et alia uibus eget corpus ; hae igno hardro leoitur, similitudinem ejusdem generis resp.
rantiam rerumque naturam perspiciendi desiderium. Jam cere ue hoc videlur significare, hanc guidem ad
opinio vera, scientia, prudentia, et omnis virtus, cum artifici, 7tta cer similibusque /ingunur, illam ero
semper simili et immortali, h, e, ideis, inhaereant, plus d rei veritatem propius accedere. Quicunque huic ani.
veritatis essentiaque habent, quam corporis affectus, qui mali prodesse injustitiam asserit, is nihil revera affirmat
pertinent ad nunquam simile et mortale. Jam corpus aliud, uam prodesse ei, bestiam illam multiplicem alere
ipsum minus habet veritatis, quam animus. Quod vero et leonem, hominem vero fame enecare, ut trahatur uo
replelur iis, quae magis sunt, et quod ipsum magis est, cunque alterutrum illorum rapiat, neque alterum alteri
magis vere repletur, uam quod iis, uae minus sunt, el assuefacere et amicum reddere, immo sinere singula inter
quod ipsum minus est. Si ergo repleri rebus naturae con se morsibus lacerari ac pgnantia mutuo devorari : qui
sentaneis est jucundum, id quod magis re vera, et iis, uae contra defendit justitiam, id agi jubet, ul homo interior
magis sunt, repletur, magis re vera et verius vera afficil ille summam imperii consequatur bestiaque multiplicis
voluptate. nimi ergo voluplates longe sunt veriores. curam gerat, quicuid ea mansueti habet (ovens, quic
rudentiac aulem et virtulis expertes et corporis volupta uid aulem feri habet, leonis natura auxiliante, re
tibus dediti alias dersum, alias ad medium rursus fe primens, communiterque omnibus prospiciens et mutua
runtur, supra haec vero emergunt nunquam neque puras inter se benevolentia sibique concilians : quorum falsa
gustant voluptates, sed mixtas semper persequuntur do. et absurda ille, vera ac rationi consentanea hic affert.
loribus, simulacra verae voluptatis atue umbras uas onesta enim ideo sunt talia, quod ferinam nostri par
dam. Quod idem [ere accidit ambitiosis et irae deditis. 1em rationi seu otius ei, uod in nobis est divinum;
Quare pars quoque animi concupiscens et conleutiosa tum turpia, quod mansuetam nostri partem ferinae cogunt
demum, uas maxime veras possunt, assequentur volup servire, quare ut memini expedit auro accepto filium ant
tales, guum scientiae rationique oblemperantes sese prae filiam in servitulem redigere; ita memini est utilitati, di
bebunt, et quando totus animus parti philosophae obse vinam animi partem vilissimae ac scelestissimae, uamvis
quitur, tunc eveni, ut quaeque pars cum in ceteris sua multo auro accepto, tradere serviluram. eque aliam ob
agat et justa sil, tum volutales suas dnaeque alque opti causam intemperans vita antiquitus vituperatur, uam uod
mas et quam maxime potest veras percipiat. Quando in ea dira illa et multiformis fera ultra, uam decet, re,
vero partium reliquarum alterutra dominatur, neque ipsa laxatur; contumacia vero et morositas, uando (in timo
suam reperiet voluptatem et reliquas partes coget alienam cratico ro) leoninum et anguinum illud (dolos signifi
minimeque veram voluptatem sequi, uaeque longissime c, ubus timocratia in bello utilur, , 145, 51)
a philosophia distat, maxime talia efficit. Longissime nimis intenditur, luxuria vero et mollities ob hujus ipsius
distant amatoriae et tyrannicae cupiditates; minime mo relaxationem, adulatio autem et illiberalitas, cum aliquis
deratae atque regiae; insuavissimam ergo vitam aget ty ipsum hoc animosum propter cupiditatem quastsinsatia
rannus, rex vero suavissimam. U ero imaginariae bilem ita contundit, ut ex leone verlatur in simiam. e
ue faculli, uanto vivat insuavius rege lyrannus, ue aliam ob causam sellularia et operaria vita recle,
reprasentet, nquam qua ad moralem philosophiam eristimat, infamis habetur, quam uia, ui
pertinent, numeris, ipso aucore (1, 547, 1 sq.), om ad illas natura propensus est, animi partem optimam
nino erprim non possunt, numerorum amen lusun natura sortitus est ita imbecillam, ut bestiis, quae in eo
dhibet : a paucorum imperii cupido cum tertio distet sunt, dominari non possit, uare, ut ratini pareat, ser
gradu tyrannus, ille vero terlio gradu a rege vel optimate, vum eum oportet esse ejus, in quo ratio dominatur.
triplicis triplex numero intervallum a vera voluptate y eque injus hac servi conditio, neque, ut hrasy
ranni est, uem si longitudinis ponas numerum, secundum machus voluit, ad ejus damnum pertinet, cum eidem ra
potentiam et tertium anctum invenies regem tyranno tioni principes quoque pareant, neque aliud uid accidat
septingenties undetricies suavius vivere. uem vernm et pueris , u0s sui juris esse lex prohibet. hrasgmach
convenientem appell vitis numerum, siquidem iis con igitur, Glauconis el dimnti objectionibus prorsus re
veniant dies et noctes et menses et anni, h. e. uia toti pulsis concludit neque prodesse alicui injuste aut intem
dem /ere dies et nocles annum e//iciunt, idem men. perate agere, eliamsi vel maxime homines lateat pnam
ses intercalares hilolai annum magnum, etc. (.ckh, que effugiat omnem, cum hoc ipsum latere, deteriores
hilolaus, p. 133 sqq.). ratine, sicult supra reddens injustos, plurimum iis obsit : neque sapientem
(, 144, 38 Sqq.) civi um mu/iones d mundi cir antiquius quidquam habiturum, quam disciplinas eas
cuitus numeris uibusdam inclusos redurit, eodem perdiscere, quibus animus totus in optimam naturam re
ilarum quoque humanarum differentias refert, digalur, corporis aulem curam ita gesturum, ut ejus har
que i melaphysicis decimi libri rationibus riam mu moniam semper temperare ob animi concentum videatur
nit, , 170, 14-173, 47. atque ita revera futurus sit musicus, h. e. philosophus
V, 7. Quae hucusque dicta sunt, uo conspici pos (cfr. , 46, 52), opes porro non in infinitum aucturum,
sin.facilius nimoque in/igantur altius, summatim sed ad interiorem, uae in ipso est, civitatem (cfr. ,
repeti similitudine illustrat, guae, quod adforman! 175, 38; 186, 14) respicientem cauturum, ne quid in ea e
tinel, mhicis simul argumenis in sequenti libro suo statu dimoveat propter copiam exiguitatemve opum,
pracludi. Fingas itaque monstrum, qualia apud poetas honores tandem non omnino recusaturum, sed luhenlem
exstant, Climaerae, Scyllae, Cerberi, alia, ex pluribus gustaturum, ex uibus meliorem evasurum se speret, ui
animalium speciebus conflatum, cui plura sint mansueta bus vero praesentem anini statum convelli putet, eos pri
rum et ferarum bestiarum capita (id est cupiditates vatim et publice fugiturum. hilosophus igitur hac in
ria, partim legitimac, partim ferinae), interque ea civitate lalonic uam maxime magistratus geret, non
unum etiam leonis (. e nimos nimi pars), unum ho tamen in patria civitale male insiu forsilan, nisi
minis (i. e. ratio, ua so igitur per se re er es sors uaedam divina conligerit , h, e. nisi forte summ
homo) :: his omnibus humanam circumdemus figuram, ut polestas civibus et conferatur. Quamquam civitas
unum hoc animal, interiora non aspicienti, videatur. Quod haec in verbis solum sita est, in terris vero nusquam.
ddi mirificum hoc esse artificium, uod sermone faci Fortassis vero in coclo (h. e. in ideis) exstat exemplas
lius, uam cera similibusque fingatur, ad eam, ua in illi, qui (per ) velit intueri intuitusque
,, !. 8
114 U DLGRU

i, sius civitatem interiorem condere. am nisi in ideis ram daturus fuisset. Jam de reliquis quidem artibus,
staret, e latonis opinione omnino ne cogiri qut pote de quibus ne philosophus qudem rationem
en posset, , 173, 47-176, 35. reddere possit, rationem ab omero exacturum se non
Rs V. Disputatione de justitia cum civifis dicit, sed maximorum quoue, uae pertinent ad hella,
tum singulorum d finem perduc, d , ad imperia, ad civitatis administrationem, ad eruditionem
de imitatione in artibus et de poetic imitatione hominis, ad omn scilicet de quibus in universum s
sertim supr (, 35, 46 sq.) erposuit, iterum re em philosophi qi, minime gnarum fuisse omerum
ertiur. hilosophia enim ejus cum principiis ni el inde concludi, uia neque ut Lycurgus, vel Charon
ur contrariis bon mali et cum summum bonum das, vel Solon legum bonarum auctor exstiterit, neque bel
in onnibus finem sii proponat natur rerum, ! lum bene gesserit, neque ut a halete ilesio et nacharsi
generantur atue pereunt, prorsus differentem, Scytha sollerter inventa ab eo ferantur, neque quemadmo
distinctione ulg traditio, poelarum et omeri praser um Pythagoras, disciplinae ac vitae alicujus rationis auctor
im ctorite fulta, alienissima erat : traditione exstiterit : guae quidem omnia fere in philosophian
igitur hac una cum civitate sua jam absolu in con uoque retorquert possent, uanquam dubium non est,
spectum posita psius doctrinam uam marime l uin lato Lcurgum, Solonen, thagoram, ceteros
ustr et simul, cur poetas in civitatem non dmise i htc enumerari, t eorum estig prem sese
rit, i demum plane manifestat. Quod quidem nunc significet. ullius prorsus momenti sunt, uae de
evidentius fieri potest, postuam singulae seorsum omeri incuri //ert, d Creophyli, omeri fami
animi distinctaesunt species. mquam fetur, amic, liaris, nomen alludens, et quod interrogat, cur, si re
tiam quandametreverentiam omeri, praeclarorumomnium vera poterat omerus erudire homines ac reddere melio
tragicorum magistri, proposito suo impedimento esse, at res, non plures habuerit sectatores atque amicos, a quibus
virum ante ritatem colendum non esse. reer" coleretur, uam hujus temporis sophistae rotagoras b
multum esse mo debimus, u judicium ejus derites et rodicus Ceus, eodem Jere jure de ipso So
omn parte recte se habeat. In imitatione cum erse crate uoue rgari potuisset. Sedaccuratius etiam,
ur rs omnis, uid sit imitatio, guaerit d ea respiciens, uomodo imitatio se habe d scientiam, hinc persp
ua e posuit in seto et in septimo libro. ria sunt cietur. In unaquaque re tres observantur artes : usura,
rerum genera, verarum aliud ac sempiternarum, duod factura, imitatura. Utentem autem oportet omnium peri
ideas complectitur, aliud generationi obnoxiarum et cor tissimum esse, gui ei, gui facit, significet, ualia bene,
ruptioni, tertinm denique earum , uae videntur solum, ualia male facta sintad usum, adquem destinata sunt, ille
sive imaginum. Verbi gratia tres lecti sunto, unus qui in vero fidem (, cfr. , 123, 40) habens faciet. Imitator
natura est ( , mqm or generatio autem neque ex usu scientiam habebit eorum, uae pingit,
nem potius detur significare), uem deus (ecit (, , utrum pulchra sint et recta an contra (siquidem pulchri
178, 14, 17; , ibid., 22), creator (, ibid., do d usun pertinet er latonis opinione), neque
30) hanc ob cansam appellatus, unus quem faber tigna opinionem rectam ex eo, uod necessario scienti adhaereat
rius confecit opifex ideo appellatus (, ibid. 33); praescriptumqueab eo accipiat, ualia pingenda sint. Quae
tertius, guem fecit pictor, imitator inde vocandus. deam cum omn s prasertim et in universum oper
vero deus cujusvis generis unam tantum fecit, sive (my spectent hominum mnibus fac, ua, utpote sub
thice primo dicit ) uia nolebat, sive potius quia necessi sensus cadenti, supra jam nura operibus ssimi
sitas quaedam logica aderat; si enim verbi gratia duas fa t in mytho illo de subterraneo specu (,
cere lecti voluisset ideas, eae una tamen revera tantum 124,11), htc uoque non dubitat ad e transferre, circ
uissent, utpole qua unam modo eandem speciem habe ua ersatur ars poetic. aec igitur mores hominum
rent. ictor vero non ideas, sed opificum opera imitatur imitatur, neque sciens ( philosophus), uo pacto unum
(ua in re primum fallitur lato, uum pictori liceat uodque pravum sit vel bonum, neque (sicut fortasse
pulcherrimis partibus, quac in natur dispersae ine legislatores, uos modo enumerit) fide gnadam usa,
untur, undiue collatis que in unum comentis sed imaginariam facultlem (, , 123, 41)
i d idea eritatem ut propius accedat, tenre, solam dhiens, uale videtur vulgo et imperitis esse
cfr. , 98, 48 sqq.), neque ea uidem, qualia sunt, sed pulchrum, hoc imitabitur, neque aliud erit quam lusus
qualia videntur. alisigitur etiam tragicus poeta erit, si quidam minime serius, , 176, 37-182, 4.
quidem est imitator tertius uidam a rege (quem Restat uaerere, ad quam animi nostri partem imitatio
ppellit) et a veritate idearum, et reliqui imilatores vimhabeat. picturailerumexorsushancversaridicitcirca
omnes. U tem accuratius jam, cur tam longe ca quae in visum cadunt, naeque cum modo magna, modo
eritate esse dicantur, perspiciamus, hoc jam eri parva, atque variis modis immutata appareant, non par
considerandum : sicuti pictor arte sna sutorem, fabrum, vam animo nostro perturbationem exhibent. Cui perturba
reliquos opifices exprimere potest, cum nihil harum ar tioni, ut mederi possimus, metiendi atue numerandi artes
tium calleat : ita de hujusmodi imitatoribus omnibus sta inventae sunt. ae cum ad rationalem animi partem per
tuendum, qui omnes omnia, cum imitari possint, intelli timeant, e contrario concludi partem illam, quae iis qua
gere uoque videntur atque ita stultos homines deciplunt. apparent inhaeret et ad quam imitatio vim habet, a ratio
n qubus hoc primum reprehendendum detur, uod nali parte diversam atque viliorem esse. rinde breifer
imitationem ua Ji rtibus, plane assimilat imi memoratis qua de repugnantits rationis que //ec.
tioni, uae decipere ult, sophistica (cfr. , 275, 52 uum quaue de dolore moderando supra (, 75, 13
sqq.; , 174, 47 sqq.); deinde hoc etiam, guod scientiam s., 41, 37 sq.) erposuerat, idem uoue in poesin tra
omnino nulln hacre umat imitatorem, cum, gicam praesertim valere docet, cum animi parti ratione
modo dirimus, ualitates, quas imitatur, omnes d experti gratificans nimios atne varios suscitet affectus,
ideas refer necesse si. d quod omeri prohare co prudentem vero et tranquillum morem, semper sui ipsius
natur exemplo, uem omnes fere artes humanaque om similem, nunquam fere referat, quia nec facile sit eum
nia ad virtutem et ad vitium pertinentia, item divina di imitari, neque si quis imitetur, facile perciperetur a vario
ount intelligere, cum, si eorundem, uae imitatur, gnarus rum hominum turba in theatris congregata. lieni enim
fuisset, multo magis rebus ipsis, quam imitationibus ope. affectus imitatio iis exhiberetur. t quod maximum est,
 LC RDSS. 115

Drobos uoque viros poesis Ilac corrumpit, cum poetas, if! , nihil tamen obstat, uominus mors in fa lo
qui affectus ciere optime sciunt, maximis laudibus tollere c succedat). Quod idem argumentum hc subs
soleamus, non animadvertentes, a nobis laudari, uorum 1 gi : Quodcumque perit, a suo proprio alque na
nos puderet in propriis calamitatibus. Unde fil, ut ex turali malo pessumdatur, exempli causa corpus morbo, ii.
alienis aliquid in propria nobis insciis trajiciatur. Quod de gnum putredine, alia aliis malis conficiuntur. b alieno
querulo in trag.dia, idem uoque de ridiculo statuendum autem malo nihil perire potest, nisi proprium ei malum
in comndia, necnon de rebus venereis et iracundia deque ingenera. xempli causa ciborum pravitas corpori inte
omnibus animi cupiditatibus, uorum imitationem poesis ritum nunquam afferel nisi naturale malum ei intulerit,
fere refert Quare ceteris carminibus omnibus posthabitis morbum scilicet, guo corpus corrumpitur. Jam quod
hymnos solum in deos et bouorum virorum laudes in ci animo proprium est malum, injustitia aliaque vitiorum
vitatem admittemus, utpote in quibus conficiendis poe genera, tautum abest ut animum dissolvant mortemque
philosoph tatur us (cfr. , 46, 30 sq.). ei inferant, ut vivaciorem etiam eum reddant. Corporis
Ceterum, ne asperitatis rusticitatisque accusetur, dici autem morbi proprium malum, guo perdatur, animo mi
veterem, uam nos significa mus, exstare inter poesin nime Ingenerant. eque enim homo unquam regrotans
philosophiamque dissensionem, cujus rei testes adduci sive moriens propter morbum vel mortem pejor et inju
sententias quasdam poetarum comicorum, contr uos stior factus est : uod si fieri posset, injustitiam omning
philosophia defensione opus si: magnum enim certainen etalem esse oporteret. Letalis vero si esset injustitia, non
esse hoc, bonum fieri aut malum, uare neque delecta- prorsus horrenda appareret : liberatio enim simul esset
tionis causa, quam poesis praebet, neque ullam aliam ob malorum, ul in Phaedone (, 84, 46 s.)jan direrat.
rem justitiam reliquamque virtutem negligere deceat, , De quibus hoc momendum est : cujuscumque rei nolio
182,7-186, 20. Quamuam, ddi, maxima virtutis praemia notionem mortis admittit, proprio malo perit. Wer
nondum persecuti sumus, ue i transit ad gri corporis noio notionem mortis se non erclu
R V, in , ua sint ratines metaph ai : corpus enim corpus esse non desini, sie mor
sicae, quibus principia ill nifanur, quae secuus est um est, se ium. Viun em corpus proprio
n condenda citate, erplicabit. latonica enim ci malo, hoc est propri immutatione, fit mortuum :
fus finem sibi proponi, nimus indole pradius uidem immutatio ad corporis notionem non per
philosopha philosophamque nacus eruditionen d inet. nimi contra notio ta notionem semper se
nplectendam tandem perducatur ideam boni rursus cum fferens ionem mortis no dmili. re
ue magistratum deptus ideam illam citati uas onino animus mortuus cogilari non pes, neque
regem impon. oc u fieri possi , singulas cun proprio malo, sive propria immulatione, ua notio
nim um citis partes i sibi conciliari oportet, em ejus non tollat, i in morten, nimus in ani
suum uarque qens rationali simul parti obdien mum mortuum immutari potest : uominus auten in
tem sese prarbe. arc est anim ue ciitatis con itae individua locum contrarium ejus sive mors suc
ditio., uam jusitin ppellat et in nimi felici cedat, ideo minime efficiur. rgo, concludit,
tatem summam consistere hucusue demonstrit. cum nec proprio, nec alieno malo interimatur animus,
nitio ero statim disputationis (, 22, 3 sq.) con palet eum necessario semper esse, si autem semper, esse
ener, justitiam non solum per se ipsam, sed etiam immortalem. Unde porro sequitur (quod d primum
ropter ea, guae efficit, bonam atue amandam esse. mentum pertinet in Phaedone allatun, , 54, 39) neque
uamquam prami hacc irtutis magna er parte ad panciores unquam fore animas, si nulla intereal, neque
im futuram pertinere el nde apparet, u neque rursus plures : si enim immortalium quicquam plus fiat,
nimi pars rationalis, ntequam per mortem corporis scilicet ex mortalifiet, eruntque denique omnia immortalia.
sordibus liberetur (, 188, 30 sq.), d perfectam per uod ero n hadone (, 61, 16 sq.) pro certo suppo
enire rtutem que scientiam potest, neque optima t, conclusionis loco hc ffert : animum verissima na
civitas, sine qua irtutem suam totam ercere philo tura neque varium neque diversum a se ipso esse, uia ex
sophus nequi , icet hac in terra eristere possit, for multis compositum neque pulcherrimam mactum compo
tasse tamen alicubi quam in colo revera existit (, 176, sitionem sempiternum esse non possit. Quan hc verissi
31). Quare ne hac quidem i, magnumque, quod in mann ejus naturam appellat, d rationalen nim
ca cernitur, certamen boni ac mali (, 186, 16) recte in partem spectat, cu soli detur immortalitatem tri
elliguntur, nisi quae si ejus d tempus universum uere, et quam in corpore adhuc inclusam Glauco marino
que d totius itam mundi relatio, ecurate per compar uctibus contrito ate conchyliis, algis, lapi
spictur (, 186, 25 sqq.). pissine igitur dialog dibus omnis generis cooperto atque deformato, , 186, 21
pars ultima, in ua de sorte agitur partis imi op 189, 5.
imae e ta pelago emersac, d eam partem refer ramia vero, quae justitiam sequantur, prorsus contra
r, in qua, uomodo poetarum de diis atque de i ac hrasymachus, Glauco el dimantus statuerant, jam
futura opiniones corrigenda sin, erposuit (, 35, 46 hanc ad vitam pertinere docet, guamquam non, sicuti
44, 39), uarque constiit in his, quas de justorum feli omerus atque esiodus faciunt (, 189, 8), justitiam
Cilate sint praedicanda (, 44 sq.), ad illam /ine hanc presertim ob causam laudare sibi proposuerit.
rorimam, poeticm miionem ad lissimas Fieri enim non potest, uin justus atque injustus deos
ertinere partes nimi docui. non lateant, qualis uterque sit. Si autem non latent, alter
primum uidem animum immortalem esse pro orum a deo amabitur, alterdio habebitur. Deorum aulem
re conur argumentum ferens, uojam usus er anico omnia, quae guidem a diis contingunt, uam optim!
Phaedone. llic enim (d. hadonis argum. par. contingere as est, ita ut, sive in pauperiem seu morbos
V), i conclusi : Res, quae contrarium quoddam semper aliave mala incidat, haec omnia. ei denique vel viventi vel
secum 9fert, contrarium ejus quod aftert, nunquam ad mortuo in bonum vertant. t revera callidi et injusti initio
mittit. Jam anima vitam semper secum affert, contrarium quidem proficere videntur, in fine vero atue sepescentes
"itae est mors. rgo mortem nunquam admittit anima eorum plurimi derisui sunt atque in paenas incurrunt :
(sed nimam ideo interitus erperlem esse minine se quorum prorsus contrariajustis viris contingere solent. In
ur, cum, lice ita notio mortis nolionem non ad fine enim cujusque actionis et vitae ut plurimum vel inter
8.
116 RG U ) .GRU

nomines probantnret pracmia referunt ea, ua Thrasma rum projiciendum abducant. us, qui memoratur.
chus ue Glaucon injusis ribuerant, , 189, 5 rdiarus fic ilem idettr persona, , 190, 23-192, 4.
190, 22. uam hc inseri l descriptionem systematis
uamquam hacc et numero et magnitudine nihil sunt, mundi, multum abes lane intelligatur, prasertin
si ad ea comparentur, quae defunctum utrumque exspec cum plurima paucis solum adumbrata el per imagines
tant. De quibus cum demonstration locus non essel, crpress sin. ostquam septem enim dies uieti in hoc
mythum //ert, uen ri cuidam, rmenii filio, ge prato dederint animae, r narrat octavo illis esse iter ad
nere amphylio, tribui. arc cum sine dubio si alium uendam excelsiorem locum ingrediendum, unde
ersona fic, eam introducendo hoc significare ui : superne per totum c.lum ac terram extensum conspicia
mthum scilicet hunc, scuti Ph!nicium illum in lur lumen columnae instar direclum ( scilice
ertio libro, rientis potius quam Gracorum opinioni e), arcui c-lesti simillimum, sed clarius ac purius :
s conenre. mmortalitis nimirum Jides inler ad medium lumen pertinere c-li ab extremis vincnla;
hujus temporis Gracos eo magis deficieb (, 186, 31 islo enim lumine c-lum, guemadmodum triremes suc
sqq.), ui ua de inferis Jerebantur cum ulgo, tum cingulis, adstrictum omnemque circuilum comprehensum
in mysteriis, i uidquam habeban, uod animo teneri, ex vinculis aulem extremis suspensum esse eces
sollicito dubitationes erimere alque solamen afferre sitatis fusum (h. e. arem mundi), per quem omnes circui
posset (cfr. , 3, 43 sqq., 26, 4 sqq.). Quare non tus vertantur. uic verticillos sive sphaeras octo, aliam
, sed narraturum se dici, my alii inclusam, esse aptatas, ita ut, si mediac secentur,
thum suum omeri ecia comparans, lcinoumque earum labia circulos efficiant, lab lem illa, quantum
cu hac narratur, non , sed virtule destiutum li b ali sphaera disrt, indicent. Scapum vero
esse hac ratine significans. In ipso mylho, lice sive arem mundi per mediam octavam sphaeram lunac
omerica uadam habeat, elui judicium mortuo. penitus esse adactum. que primam extimamque sphae
rum, et pratum magnum, i Jit, omero idetur d ram labii circulum habere latissimum, sexta autem, quod
ersari, cum omericos heroas omnes./ere in irum d latitudinem tine, esse secundum, tertium quar
sortibus eligendis errantes faci. otus autem my tae, quartum octavae, uintum septimae, sextum uintae,
thus illum, uem in haedone legimus mythum (d. septimum tertiae, octavum vero secundae. orro maxim
rgum. art. V), i refer que continu, u in sphaerae (cali scilicet stellisJiris distincti) circulum va
omnibus fere, ut e recle intelligas, d illum respicias rium esse, septimae (solis) lucidissimum, octavae (lunae)
porteal. r igilur ampliylius ille in proelio occisus, autem colorem a septimae radiis accidentibus suscipere,
putrescentibus jam aliis, decimo die integer inventus, ac secundae (Saturni) vero et quintae (ercurii, uem We
duodecimo pyrae impositus, in vitam posquam redit, haec neris stell propiorem terra ponit) similes inter ipsos
a se visa atque adita narrasse fertur : nimum, post esse, illis flaviores, tertiam (Jois stellam) colorem
quam e corpore exisset, una cum multis profectum in lo candidissimum habere, quartam ( artis stella) sub
cum quendam divinum venisse, in uo terrae hiatus duo rubicundum, secundam vero, albedine sextum ( Veneris
essent contigui totidemque c-li superne oppositi. nter stellam). erran, pole in medio si/am, quarque
hos sedere judices, ui postquam judicaverint, justos ad non circumvolur, omnino omili. Circumvolvi au
dextram per c-lum proficisci jubeant, injuslos autem si lem fusum totum guidem motu eodem, sed in toto vol
nistra ad inferos, illos in pectore, hos post tergum signa venke interiores septem circulos (stellarum planetarum,
judicalorum gestanles. Cum vero ipse accessisset, istos solis ac luna) motu loli contrario leniter circumver
dixisse fieri eum hominibus nuntium istarum rerum opor ti, et horum ipsorum celerrime ferri octavum (luna),
tere. Vidisse igitur illic per utrumque c-li terracque hia. secundo loco et conjunctos septimum et sextum et uin
tum animos lata senentia abeuntes, per alteros autem tum, tertium vero celeritatis locum uartum obtinere vi
partim e terra ascendentes squalore et pulvere plenos, sum esse, guartum aulem tertium el guintum secundum.
partim descendentes e c-lo puros, eosque omnes in prato Fusum vero in ecessitatis genibus circumverti. Superne
quodam laelo convenire, quaeque ipsis acciderint, suis praeterea cuilibet circulo insistere Sirenem (quem ornatun
uemque amicis aut notis referre. x his didicisse se, iter mthicum Pythagoreis idelur ccepisse), uae una
illud esse mille annorum, in decem centum annorum pe cum co circumferatur, vocem unam, tnum unum emitten.
riodos divisum, uarum singulis ob singula delicta dent tem ; ex omnibus octo autem unam concinere harmoniam.
p.nas, ita ut delicta quavis decies pnniantur, premiague uamquam harmonia hac cogitari possit, cum
itidem decuplo sint recle factis majora. umerum hunc one ctore tardior motus griorem, celerior acu
detur dopsse, non qu, dicit, tantum es hu tiorem tonum effici (, 230, 46 sqq., 240, 23 sq.),
manae vitae Spatium, sed potius quia denarius numerus Solis autem, Veneris et ercuri circuli eandem h
sacer habebatur, Celerum neque mille nnorum sp eant celeritalem. Celerum lra custis
tium aliud quid es uam mthic formula, uam ne planetas solum comprehendeba/, guibus ocn chor
ipse uidem observ, cum omeric heroas, quos dam l adjuni ipsius cali spharram. lias au
disse se dici r, mille anno nte Socratem sse tem tres aequali intervallo circa sedentes, ecessitatis filias,
d quisquam pularet, neque magni anni decem arcas ad Sirenum harmoniam eandem semper melodiam
mille nnorum, d uem illa mille nnorum periodus modulantes canere Lachesin practerita, praesentia Clotho,
referatur necesse est, hc mentio fit. oc solum roponfutura. Clothuidem cum matre simulintermis
pressis verbis addiur, pravitate fereinsanabiles, tyran sione uadam temporis dextra manu (quia derorsum
nos plerosque, sed nonnullos uoque privalos, qui magna circumverti deatur cli sphara) angentem fusi ex
Celera perpetraverint, post primum saltem mille anno timum c-li volvere circuitum, tropon vero sinistra inte
rum circuitum nondum e artaro in terram redire posse, riores planetarum similiter (u/pole qui sinistrorsum
cum, uotiens eorum aliquis ascensurus ostio appropin ertanlur); Lachesin denique alternisutraque manu tan
quel, hoceum non recipiat, sed mugiat (id quod thago gere utrosque eorumque motus contrarios i/ inter se
reis muus videtur esse, cfr. ristot. naly. post., conciliare, ut in unum motum communem abeant.
, 11), ex duo arreptum eum ignei viri, constrictis manibus ratine simul, uac in cmlestium corporum cir
et pedibus et capile prostratum alque laceratum in ara. cumferentiis observentur defleriones legibus m.
 L DSS. 117

ematicis (cfr. , 134, 33 sq.), temporis decursu ite tione dipiscantur. - Quam ob causam ac simul propter
rum redintegrari, necnon leges, ua prasidean cmle sortis fortunam malorum bonorumque plerisque mutatio
sium corporum motibus, illis, ua singulorum s nem evenire. Quam mutationem philosophisoli fere vi
nnoderentur, haud prorsus discrepare signi/ic, 11, 192, tant. Ceteris plerisque secundum vitae prioris consueludi
4-193, 8. nem fit electio, i uae in priori damerin,
Sibi, r narrare pergit, ibi statim ad Lachesin acce in hac sequantur, u ero oderint, hic jam fugian.
dendum fuisse. ic prophetam primum ordine singulos Sic animum, qui olim rphei fuerit, vidisse se cygni vitam
disposuisse, deinde, cum ex genibus Lachesis (h. e. c eligentem, uod musicum sit hoc animal, et quia odio
praterito tempore, e uo i futur pendet)sortes et sexus muliebris, quippe uae eum interfecissent, muliere
vitarum exempla sumpsisse, sublimi tribunali ascenso sic genitus nasci nolueril. Quamquam nimorum allos e
esse locutum : jam genium unicuique et vitae genus esse nimalibus in homines, ios e hominibus in nin
eligendum, quo necessario deinde sit utendum, virtuten. ia transire latonis, pote u rationalem solam
cuique liberam relinqui, uam ut uisque magni parvive nimi partem esse immortalem statui (, 188, 30sq.),
fecerit, ita plus minusve inde esse lucraturum, Ipsum opinio non est, sed quomodo //ectus, uos supra jam
eligentem esse in causa, deum insontem. Deum enim animalibus compara (, 174,2 s ), nimoingeneren
onorum solum, malorum nullius causam esse jam su, tur, i signific. isperactis, ad Lachesin ordine omnes
(, 37, 31 s.) docuit. rgo deus in culpa non accessisse, quae suum cuique genium adjungeret vitae
ast malam sortem eligenti, sed eligentis fuisse un custolem elecorumque perfectorcm. unc ad Clotho
tatem liberam, qua culpam contrazeri, hnc non effi primum ac tropon eos duxisse, exinde sub ecessitatis
citur, cum voluntas harc Platone auctore intelli solium, per uod transgressi in Oblivionis campum per
genia solum pendeat, nemo aulem olens malus si! venerint juxta Incurium lumen, cujus aquam vas conti
aut erret. Quare uis hc el in practeri neat nulium. us aquae modum quendam bibendum esse
elegerit, ultimo loco ad intelligentiam ejus idelur nnibus, sed q:os prudentia salvos non praestet, ultra mo
pertinere plus minuse perfectan, uam dacmoner dum bibere, ut vero biberit quisque, omnium oblivisci. -
c appell la. livionis Jumine mortuos ad inferos pro/ic
is dictis, sortes eum omnibus projecisse et quemvis, scen/es bibere ugo tradebnt, e eo animos m fer
quae proxima fuerit sibi, arripuisse , sublata autem intel resrem iniuro5 bibenfes hc facil l, hoc eliam
lectum esse cuique, quotus esset sortitus. (Qu sortitione immulato, uod nomen ad campum transfert,
non minus quam illd, liberorum generatio mode Jumen em appell , ne scilicet
ratur in optim ctate, oluntas liber ngustiori eo bbenes omnium i liiscmur, e rem
bus etiam Jinibus est circumscrip, prasertim cum nisc uiden ullius rei possint, id uod lalonica doc
animi pars rationalis, u supra idimus et paulo rina de reminiscen minime coneniref. uare
post ierum audiemus, nascentibus si infirmissima.) modum solum uendam ex eo bibere debent, ui vero
um vitarum exempla anle oculos eorum prophetam ex ultra modum biberunt, eos prudentia salvos non praestat,
posuisse, ubi tyrannorum, divitum, pauperum, probato h. e. idearum minus bene reminiscentur. - d mediam
rum uoque virorum omnis generis vita sint expressae, tandem noctem, cum quieti se dedissent, tomitru et terrac
et improbatorum secundum eadem, itemque mulierum motu orto repente alium alio sursum ad nascendum ferri,
(tpote qua ris uiden imbecilliores, ceterum Jere stellarum instar volitantes, 11, 193, 8-196, 3.
pares sint, fr. , 83, 48 sq.), animorum tamen, ut
quae sponte jam hinc sequatur, praetermissa conditione. SS, , 163 sq.
- n hoc igitur summum homiuum agitur discrimen;
quare philosophias maxima est opera navanda, ut, uod )Loc! FoR, Rsox, RoDcc, L180s.
in hoc dialogo fi/, meliorem vitama deteriore discernamus, in fine heateti sermonis continuationem pro
deteriorem appellantes quae animum eo adducat, ut inju isi lato, hc nobis offert. ecero non easdem, s
stior fiat, meliorem vero, ut justior, bona vero externa me illo, personas in hoc ue dialogo colloguentes of.
dia omnia eligamus, alque hanc opinionem adamantinis /endinus, ercepto hospite leatico, u c primum,
clavis animo adactam gerentes ad inferos proficiscamur. in Socratis locum succedens, onica philosophiae fi
- Ceterum, pergi, vel ultimo accedenti, si prudenter interpres. Qu in re hocsibi proposuisse detur ,
elegerit et strenue vivat, vitam praesto esse gratam, non ipsius doctrinam quas: solutionem perfectio
malam, ne vel primus remillat diligentiam vel movissimus emque leatarum doctrina esse gnicaret. Quod
animum abjciat. uorum oblitum primum, cui sors dem in caus fuisse credibile est, cur ec Socr
eligenda vitae obtigisset, sumsisse tyrannidem, liberoru , ec leata philosopho noto alicui primas partes
caedes aliaque magna huic esse mala conjuncta propter in radideri, sed personae fictar, ua sine ull eriis
scitiam aviditatemque non animadvertentem, uae cum historica offensione propius d Platonicm docri,
per otium deinde cognovisset, ejulasse, deum, fortunam, nam erprmendam cedere posset. Quam So
aliaque omnia potius, quam semetipsam accusantem. cres hc ue primus disputationis fi ctor in.
Fuisse aulem hunc ex iis, ui de coelo venirent, ui prio te rogando, rum leata sophistam, politic,
rem vitam in re publica ordinata egisset, usu sine philoso philosophum unum esse puten, n duo, an tri.
phia virtutis particeps (quos in Phaedone curatius od d dialecticam formn tinet, opera pretium
tiam hilosophis distinquens non, u hc, in cum, est, accuratiu, ua hospes leaticus hac de re tn
sed ad iorem terram dicit transcendere, , 90, 7 inroducione dicit (, 163, 54, s.), perpendere. per
sqq). ec fere pauciores in hujusmodi errorem incidentes is enim erbis declarat, non jam d ndagandam ve
esse ex iis, qui de c-lo veniant, upote malis non exer riem, sed d commodius erplanndam, necnon,
citos : eorum vero, gui ex terra, plurimos, quia et ipsi credo, qu lato i facere consueverit, collocore
laboraverint et laborantes alios viderint, haud lemere vi sibi opus esse, in re, uantum sincer methodo
tam eligere. - Unde in universum concludas, hoc Socratica recedat, unusquisque intelliget.
dem on in caus fuisse animorum migrationes heodorus mathematicus ille, sicut in heate,
complures insiluenti, scilicc rn ererci hc uoue philosophia guas /oribus adsns hosp
 118 RGU DLGRU
em leaten introducif. Ceterun personarum mores artem, omnino artes exercent. Quo in genere
obiler solum elpotius neadumbrantur quidem, scent por reliquarum artium venditor distinguehdus est a so
cus apparatus omnis omnino abes!, uo magis senten phisla, qui praccepta virtutis permutat. ec ab eo dif.
iarum ne.s eluce. ert, qui sicut caupona eadem in urbe permanens compa
n initio et in fine dialogi de sophista definitione randi victus gratia partin emit partim vendit disciplinas,
giur, in media parle qua d ultimam sophis/a de
Jinitionem referenda de non-entis essenti dispu/an
2.
qui tandem doctrinaesuae est venditor, , 168, 25.169,
1r, iferum in quinque scinduntur partitiones. o 3. ertia sophistica artis forma, quae sub idem genus
tus iqiur dialogus hanc fere dispositionem erhite! : artium quaestuariarum cadit, oertandi est facultas, qua ra
. c, , 163, 1-164, 35. tiouibus uitur, et ambiguitas vocatur. mbiguitatis
. Rs R, uatuor continens definitiones, cies est duplex, judicialis sive forensis eloquentia, guando
, 164, 35-174, 14. oratione perpetua publice de justis injustisve certaur
. soDu, 1, 174, 17-47. ( crtia jam rhetorica species es, ua sophistica
V. Rs LR, uinlam definitionem continens comparr), altera contradictoria ( ),
et disputationem de non-eute, , 174, 47 quando privalim minutis quibusdam argumentiunculis i
195, 51. terrogando respondendoque contenditur. Contradictionis
V. Rs R, de orationis et opinionis natura; species allera in commerciis temere et absque arte fit,
sophistae definitio absolvitur, , 195, 51 quae vero arte procedit et de justis ipsis injustisve et de
202, 44. aliis generatim ambigit, contendendi ars ( )
RGUU. * appellatur, ristices poro duo suut genera, aliorum qui
contentionis hujusmodi studio delectati ressuas negligunt,
Rs R. Quidnam sit sophista quaesiturus de re nugatorum scilicet (egaricorum ), et aliorum, ui ex
ipsa ait cum rationibus potius convenire prastare nam privatis litibus pecuniis cumulandis incumbunt, ui vere
de nomine solo sine ralione (. 164, 39 S7.). Quibus er soplislae dicunlur, , 169, 33.170, 26.
bis finem heateti in memoriam revocat, necnon e 4. nilogic arte transilur d redargutionem
garicos philosophos et ntisthenem prasertim carpir, ( ), qua inscilia ejus, qui ila, guae nescit, scire se
secundum uos ideae inter se non nisi nomine, non r putat, discutitur, guam quidem arlem, philosophia om
ione (), differebant. orro cum difficilis sil inventu nis quasi fundamentum u/que partem primariam,
sophista, exemplum primum aftert piscatoris, in quo facilius obilem appellat sophislicen, cui sophistice illa communis
quomodo definiendumsit, perspiciatur. In de/iniend . similis est, Sicut lupus cani (, 174, 5). Qualis aulen
tem arte piscatori i procedit, t primum uidem si reda! gulio illa sie nobilis et sncer sophistice,
artes effectrices distingual ab artibus, in acui cu in sequentbus sophistices communis et falsa de
rendo ersanur, dede has ilerum bifariam dividat scripio opponelur, erplicurus discreti artis ge
que i dichotomia usus genere ad speciem eo us nere incipi el per dichoomian ierum i progredi
ue descendal, donec iscatoris speciem accurate dis (r : ..."

inctam que definilam deprehendat, 1, 164, 35-166, Discretivae artis species est purgatio. rimali corporis
53. Quamquam fieri non posse, uin dichoom harc purgatio intrinsecus fit per gymnasticam et medicinam,
in multis lde arbitraria sit, facile apparebit repu. extrinsecus autem balneis. nimae purgatio item est du
nti eremplum hoc er rerum concretarum numero plex, qua pravitatis, oua liberamur, species sunt dua",
esse, ua ecuratam dichoomiam omnino non admi quarum allera improbitas sive animi morbus est sive dis
funt. Sed hoc solum Plato delur sibi propo cordia ex corruplela naturalis cognalionis nata, allera
suisse, u emplum propon dg/inilionis, uod ad animi deformilas et urpitudo sive ignorantia, uamquam
formam salten tinel, perfec, celerum uid ad pravitatem hanc in animo esse (onfiteri multitudo non
recte perficiendam dicholomian ultr desideretur, ult. Quod autem addi neminem sponte aliquid igno
ipse infra docebit. Piscatoris aulem eremplum ideo rare, hac in re ignorantiam celera prlale e
polissimum elegit, gu inter nias el multiplices so onis opinione minime di/ferre mor debnus.
phistica artis formas ignobilissima fere cum arte pis Jam sicut adversus corporis affectiones dnae artes
catoria sub idem enus cadens cerbissime i persrin inventae sunt, adversus deformitatem gymnastica, adver
gir, unde orsus celeras deinceps sophistices formas sus morbum medicina, ita adversus animi morbos ca
cum aliis artibus ilibus comparans paulatim ad stigatio praesertim inventa est, quam medicinae, et
summam illam sophisticam, uam nobilem ppellat, adversus deformilates sive ignorantiam doctrina, quam
ascendi. ffer em sophista forns /que de/in gymnasticae compar (cfr. Gorgias, , 338, 1 sqq.).
tiones uor : Doctrina ipsa iterum bifariam dividitur, guia ignorantia
1. Sophista, sicut piscalor, est venator, juvenum nempe uoque gemina esse apparet, altera uidem multiformis,
divitumqu6 captandae mercedis gratia. ua in re pri ailera vero, cum quis illa uae nescit scire se putat, cui
mum comparatur rhetori, gui publice persuadet, mox soli ignorantiae parti inscitiae nomen conveni. Doctrina
amatori, gui vero tantum abest ut mercedem exigat, ut itaque, qua ab hac ignoranlia liberamur, eruditio nuncu
etiam munera ultro afferat, philosopho scilice hacenus panda est, a ceteris opificiariis doctrinis omnino diversa.
similis, sed maximam similitudinem habet cum adula ruditionis aulem genera sunt duo, admonitio, ua erga
tore, quamquam hic artem solum voluptatum machina filios uti Solent, uamquam haec, uia inscitia involunta
tricem profiletur, et pro mercede alimentum solum acci ria secundum guosdam (Socratem scilicel, Plonen)
pit, sophista autem virtutis gratia se dispulaturum profi putanda est, multo labore vix quidquam proficere potest
telur, et pro mercede pecuniam exigit, , 167, 1-168, 25. (celerum uam prope admonitio d castigationem,
2. n iis, quae praecedunt, non venator solum, sed etiam mec non inscilia, qua admonetur, d improbilatem,
mercator apparuit sophista, mercator nempe doctrinarum, qua castigatur, eced, quisque de/), altera eaque
quae ad animum spectant. t quidem plerumque urbes multo efficacior eruditionis species esl edargutio illa
obambulantes doctrinas ex alia urbe in aliam permutantur, (), guam uomodo fiat describi ecnon veram
haudaliter quam ii qui musicen, pictoriam, prastigiatorum animi medicinam ( castigatione igifur non omnino dif
 LC RD )SS. 119

erentem) erpressis erbis appellat, gua potissimum cluditur. Simulacrum enim aliud est ab eo, quod verum
opus esse dicit, ut purus pulcherque et revera felix est, ergo cum verum sit s, est o-s. Falsa opinio au
quisquam evadat. Qua addi : in similitudine quidem tem et sermo mendax sunt, ui, uae non sunt, esse, et
(sophistam enim u i dictum illi, ui redargu contra, quae sunt, non esse pronuntiant, id quod secun
tion is arte recte tatur, i similem esse diaeraf, dum praedicta fieri nullo modo posse. Quare denuo,
sicut lupum cani) summopere cavere oportet, qui a de leaticus hospes dicit, necesse erit, patris armenidis
ceptione tutus esse velit, sed quando diligenter hoc vitare rationem examinare et contendere o s esse quodam
student, non de exiguis terminis controversiam tunc futu modo et S contra quodammodo non esse, , 178, 16
am arbitror, ad disputationem referenda sun, ua! 182, 23.
sequitur de ente et non ente, et de phansne, in Sicu supra monuerat, maximam ignorantiae partem
quod sophista se abdiderit, , 170, 27-174, 14. eam esse, qua uis illa quaenescit, scire seputat, quarepulsa
soD. Definitiones usque ad hunc locum in solum ac remota ex animo doctrinae ei offerendae sunt (,
entas ilerum perlusrans hoc l in iis adhuc ncun 172,47 sqq., 173,36 s.), hcquoue antequam de o
esse, quod sophista unius solum cujusdam artis nomine , uod nescire uale sit, omnes (ere fatentur, dis
nuncupetur, at multarum peritus videatur, id autem inde seral, ipsum s, quod intelligere vulgo putant, ezam
provenire, guia mondum, guid sit illud ipsum, ad quod nare, quid sit, conatur. Quastionem em hanc i
doctrinae omnes hae tendunt, satis perspicialur. Scilice! instituit, opiniones primum philosophorum,
d absolvendam definitionen nalytic dichoom enus numerum spectant, discutiat, secundo ero loco
non sufficit, nisi synthetica ratio, sive ut nos dicere eas, ua ad naturam enis pertinen.
consueimus, inductio acced, ia ejusden rei Unus quidem, inqui, uae sunt, tria esse, pugnantia
relationes ad essentiam ejus reducuntur , id quod in modo, modo amice conspirantia, alius duo tantum, humi
sequentibus prasre conatur, 1174, 17-47. dum et siccum, aut calidum et frigidum, mutua conjunc
Rs R. 1. Definitio ergo uin, ua sophistan tione efficere omnia ac gignere affirmat. leatica vero doc
illi, uem in uarta definitione inenir, trina inde a enophane et antiquioribus, omnia quae esse
prorsus oppositum esse demonstrabit, ad terliam re dicuntur, ut unum ponit. onicae (eraclitus) et Siculae
spici definitionem, contradictor esse sophis usae uaedam (mpedo6les), his posteriores, ambae
paruit. Jam cum sophistae non solum in omnibus con haec invicem implicaverunt, ita ut s et uL et
tradicere posse se praedicent, sed et alios contradictores sit, discordia vero et concordia contineatur; dissidens enim
efficere, et revera discipulis suis in omnibus sapientes semper congreditur, ut usae vehementiores severioresque
videantur esse, quamquam fieri non potest, ut hominum canunt (eraclitus); remissiores vero usae haec ita se
uispiam Scire omnia possit, sequitur artem sophisticam habere non contendunt, vicissim vero nunc omnia unum
esse speciem potius fallacem scientia cujusque uam ve et amicum sibi proper Venerem esse, nunc multa et sibi
ram scientiam. t revera ac si pictor quis assereret, se ipsi dissidens per discordiam uandam.
efficere una arte cunctas res posse puerosque demenles os qui duo el ri esse dicun, hac rione impu
rerum simulacris deciperet, ita alia quaedam circa sermo gnat : duo gui asseverant esse, aut tertium uiddam illud
nes ars videtur esse, qua fieri possit, ut adolescentulos ss , uod de duobus et utrue pronuntiant, et hoc
et procul a veritate rerum adhuc qui absunt, decipiat quis modo tria omnia ponuut, aut alterum e duobus ens vo
imagines quasdam narrando et auribus inculcando : ualis cant, i u llerum si non-ens, aut ambo ens ocare
praestigiator quidam et verarum rerum imitator sophista volunt, atque ita quogue duo hac unilate concludunt.
est dicendus. Jam imitationis sive imaginariae facultatis ua eadem iis accidere, qu ri esse ponun, consen
duae sunt species , una assimilatrix, uando uis, sicu aneum est, ita u opiniones horum omnium ad entis
Jit in sculptura polchromatica, exemplaris commen iem collineen.
surationes nec non convenientes colores accurate imitetur, inde ad leatarum doctrinam conversus: Si quis
altera phantastica, quando imaginem fabricat ne similem unum, inui, dicit esse solum, duo hacc nomina sunt
quidem, sed quae solum videtur similis esse. Sed harum (secundum egaricos) ejusdem rei, id quod ridiculum
specierum utra sophistam comprehendal, ambigere jam se es : nihil enim aliud um diciur quam unum esse
dicif, uia in valde obscuram atque arduam considera num ens esse ens. orro omnino ferri nequit, si
tionem hic inciderit, , 174, 47-178, 16. quis nomen aliquid esse dicat, quod ralionem non habeat.
2. Quicunque enim vocibus utitur v1DR, R, raeterea aut nomen a re diversum ponit, et duo quaedam
vel falsum aliquid dicit loqui vel arbitrari uendam, hic inducit, aut si idem cum re nomen esse ponit, cogetur
quod non est, esse admittit, cum omne falsum, el vel nullius dicere nomen, vel absurdum hoc sequetur, ut
phansm, si quidem, sed non sit, od delur esse, nomen nominis nomen sit solum. ecnon huic UN et
Jam secundum Parmenidem -s neque ad s ne us tribuunt appellationem idque U arme
ue ad LUID referri polest; L enim de sem nides sphaericae esse figurae asserit. Jam autem omnis
per dicitur, ita ut LD semper significet U LUID sphaera habet media et extrema, et cum haec habeat,
quod est, LU aulem UL quaedaln, quae sunt. Porro partes uoque habeat necesse est. Quatenus ipsum hoc
nec eorum quae sunt, guicquam attribuere licel -; divisum in partibus omnibus passionem unius admillit,
ergo nec numerus, quippe ui refertur ad ea, quae sunt, nihil prohibet, quominus hoc modo et omne ens et totum
affirmari de eo plest , id quod facimus, quoties o.s unum sit, ipsum unum autem non polest esse, quia id
tamquam unum uid, aut o- tamquam multitudi. omnino sine partibus est. unc autem plura quam unum
nen enuntiamus. rgo me enuntiari quidem neque cogi erunt, ipsum nempe et Rs passionem us habens.
lari 8 per se potest, sed incogitabile, ineftabile et uod si s non sit , ualenus illius 3usceperit pas
irrationale prorsus est. sionem, sit et existat autem IPsu , s sui ipsius
t aflirmationes hae onmes sibi repugnantia dicunt. indigum efficitur, et cum se ipso privetur, -s erit
Qui enim inefiabile et inexplicabile dicil esse, eo ipso esse xs. orro ita uoque plura quam uuum 8unt, culn
8 jam affirmat, eique simal s ideam tribuit. tam s uam seorsum utrumque ab allero existat.
Ilinc autem simulacrum, phantasma, porro falsam opinio Cum vero omnino non si ., eadem, uae Supra,
nem, et sermonem mendacem nulla plane esse facile con prveniunt, et praeterid, uod ei contingt non e8Se, Con
120 RGU .RU

tingit etiam neque fieri ens unquam. Quidquid enim movetur, el molum ipsum entia esse fateudum. ne
factum est, semper factum est lotum, i u sine tous moveri quidem omni modo ens affirmare licet. am neque
idea generatio omnino cogilari nequeal. Praeterea absque statu esse unquam potest id quod secundum ea
quod totum non est, neque quantumcuuque esse potest, dem eodem modo et circa idem semper se habet, neque
et ita innumerae difficultates ubique adversus eum insur sine his mens usquam esse potest. rgo necesse plane
gun, ui ens aut unum solum aut duo quaedam ponit, 1, est, philosophum neque illorum rationem admittere, ui
182, 23 - 185, 9. unum vel etiam multas species statuunt omne stabile, ne
osquam monstrt, philosophorum antiquorum que illos audire, ui ens moveri omni modo afirnnant,
opiniones omnium ad unilatem entis collineare, uni verum, uodcunque stat et movetur, ens et omne utraque
atem autem lianc sRc, u nos dcere consue simul statuere, , 186, 42 - 188, 5.
mus, reineri non posse, quin statim in multiudinem 4. Sel sicut supra eos, ui duo, exempli gratia calidum
eat, erinde jam d eorum opiniones discuiendas et frigidum, esse contenderunt, unum polius ponere mon
descendit, gu de natura entis coCR disseruerunt. stravimus, ens scilicet, uo duo illa continentur, sic etiam
uorum alii in corporibus solum essentiam dicunt esse, is, qui motum et statum, ambo pariter et alterutrum,
alii in speciebus sive ideis incorporeis et intelligibilibus : ss dicit, tertium guoddam ipsum s addit ab illis diver-,
illorum vero corpora eamve, quam nominant, veritatem sum, sed guod illa essentiac communione in se compre
in minima rationibus partiuntur et non essentiam, sed hendit. ns enim suapte natura neque stat, neque mo
generationem uaudam fluentem nuncupant, uibus er vetur. Quamquam fieri non posse videtur, ut, si quid non
is egaricorum erisicas ratiocinationes deur de moveatur, non stel statim, vel, s non stet, non moveatur.
signare, , 185, 9 - 185, 48. taquenon magis de ente, quam de non-ente, quid praedicari
dersus corporum sive materia, u nos dicimus, recte possit, liquet. Sed vel inde spes emergit , (ore, si
secres primum conersus hac utiur argumen alterutrum deprehendamus, ul alerum uoque simul se
ione : st animal mortale, uod animatum corpus appel offerat, , 188, 5-189, 7.
lant, ergo animus quoque est, animus autem alius est ju ntinomiam em hanc i solere conur, ut a
stus, alius injustus, sapiens alius, alius insipiens, justum dicendi usu cotidiano incipiat, uo unum idemque multis
quereddit animumjnstitiae, sapientem sapientia prasentia, saepe nominibus appellamus, hominem eundem magnum,
cum ergo justitia, sapientia ceteracque virtutes earumque honum, album et alia innumera esse dicentes. Juvenum
contraria, et animus praelerea, in quo innascuntur, in re autem et sero eruditorum senum (ntisthenem der
rum natura inveniantur, videri auten ea tangive posse ne significare) esse dicit his objicere, fieri non psse, ut
illi quidem affirmare audeant, esse corporis erperti multa unum sint et unum multa. ui cum neque essen
necessario concludiur. Quamquam eorum impudentiores tiam cum motu statuve jungi, neque aliud quidquam cum
haec omnia aut omnino nihil esse contendunt, aut guae, alio uoquam ullo modo misceri concedant, non solum
sicut animum, esse infiteri non audent, ea corpus aliquod celerorum philosophorum dogmata omnium pervertunt,
habere dicunt. Wia enim et motus causan cum lifer sed et sibi ipsis contradicere coguntur, dum ipsi non pos
erplicare non possent, animum esse quiden, sed cor sunt, uin in sermonibus suis vocibus Ess et sEoRsUM et
poreum esse dentur concessisse. Sed cum corporeus LRsUM et R s, aliisque innumeris utantur, quibus
nimus corpore non differal, incorporeum etm esse omnis generis mixtiones significant. rgo cum fieri non
dicere potius debebant. Si quid autem vel exiguum en possit, neque ut nihil, neque ut omnia invicem commi.
tium incorporeurn esse concedunt, sufficit. Cum enim et sceri dicamus, quia hac ratine contradictio ips olle.
d, guod patiur atue moetur, corpus scilicet, et uod retur, tertium solum restat, utalia guidem commisceantur,
gi ue moet, nimus nempe, in numero entium alia minime. Sicut autem arte uadam opus est ei, ui,
sint, esse dicamus oportet, uidquid facultatem ouamcun uae literac guibus congruant, accurate dignoscere vult,
que nactun est vel ad aliud agendum vel patiendum ab grammatica nempe, ila scientia quadam, et guidem
alio, ita ut ens nihil aliud sit quam potentia sive facultas, summa, indigebit, uisquis recte, qualia genera qualibus
, 185, 48-186, 42. congruant aut dissonent et cur, est oslensurus, , 189, 7
inc ad idearum defensores deflecti oratio, ega 190, 54.
ricos prasertim, ui aliud essentiam, aliud generationem Scientia haec non alia est quam dialectica, cujus offi
() dicunt, et corpore quidem nos per sensum cum cium est, per genera posse dividere. fficium autem hoc
generatione communicare, animo vero per rationem cum uadrifariam dividitur. Qui enim arem hanc possi-.
vera essentic, uam semper secundum eadem et eodem det,
modo sese liabere, generationem vero alias aliter asseve a.) unam ideam per multa, unoquoue seorsum posito,
rant. Communio autem hapc cum alia esse non possit passim porrectam satis acute persentit, h. e. per analysin
quam ea, quam modo definivimus, passio vel actio ex po genus i dividere potest, t species per quas passim
tentia aliqua ab iis, quae invicem congrediuntur, prove porrigiur, omnes seorsum posita restent,
niens, hoc non amplius concedunt, sed generationem ui b.) et multas, quae diversteinter se sunt, extrinsecus sub
dem potentiac agendi vel patiendi esse participem, essentia una comprehensas, h, e. per synthesin a speciebus,
ero horum neutrius potentiam convenire dicunt. Quo qua diversac iner se restant, potest ad genus ascen
rum placium i rgfelliur : Cognoscere animum assen dere, quod omnes quasi ertrinsecus comprehendi,
tiuntur, essentiam vero cognosci. Jam si Cognoscere agere cum per se ipsas minime communicen,
aliquid est, id, uod cognoscitur, necesse est patiatur, nec c.) unam rursus per tota multa in uno copulatam,
non moveatur, propter passionem hanc. 1lli igitur non . e. genus per species i porrectum, t un
solum sib contradicunt, sed, dum passionem et actio. ue distinctum per differentiam in se ipso contineatur;.
nem in essentiam cadere non posse affirmant, motum quo. d.) multas seorsum undique distinctas, h. e. perspici,
ue, vitam porro, animum, sapientiam denique ei, uod rione species ipsa, ui per se minine communi
omnino et vere est ( ), eximunt, idque can, sallem per genus inter se differant.
amquam dei statuam venerandum, sanctumque (ironice sicu s ante -s, pliilosophus ante sophi
dicit), mentem non habens, immobile consistere faciunt. slam inventus est, uamquam me ille quidem facile con
Quamquam haec omnia ratine carent. Quare id, quod spici potest. Philosophus enim entis ipsius ideae ra
 LC RD DSS. 12 1

tiocinatine semper inlurret, sophista autem in non-entis Jam vocabula, quibus n dicendo utimur, cum rebus
enebras aufugit, , 190, 54-191, 36. ipsis in eo necesse est congruere, uod quadam tantum
5. osuam constitit ex generibus e specieus potius uibusdam adjungi se et copulari ad efficiendam orationem
guaedam vicissim congredi (ua su idem genus c atiuntur. Fit aulem oratio sive enuntiatio, nomine et
dunt), quaedam non (qua sub idem genus non cadunt), verbo inter se copulatis : eaque vera est, ubi qua sunt
et alia quidem cum paucis, alia cum multis (pro pc", ut sunt; falsa, ub quae non sunt, ul entia, et entia diversa
el multa species sub eodem genere comprehenduntur), ut eadem enuntiat, , 197, 13-198, 52.
nonnullorum (marimorum sclice, enis in primis) Cogitatio porro non aliud est quam tacita ipsius animi
communionem quoque per omnia omnibus nihil impedire, secum collcutio; opinio vero cogitationis conclusio, sive
cRR em iner se nullo modo communicare, affirmatio, sive negatio , phautasia tandem dicitur affirma
unde dichoomiae principium pendel, guo usus est in tio sive negatio , uae non per cogitationem, sed per sen
definiendo sophis : jam maxima genera ostenstrun sum fit; uae omnia eodem modo vera falsave dicuntur,
se , primum quidem, qualia sint, deinde quam vim , 198, 52-199, 27.
mutuae communionis habeant, simul spen .imi inde sophista definitionem, quam iniio parlis
Jore, ut non-ens esse revera non-ens hac ratine invenial. llerius imperfeclam reliuerat, solere aggreditur
ouinque hacc genera sunt, de quibus jam exposui : et primum quidern monet, secundum superiora nunc
ens, status, motus, idem (siue unum), diversum (site non amplius in acquirendi arte, sed in arte efticiendi, ad
multa), uibus iisdem philosophica doctrina quinque quam imitandiars pertine, eum esse investigandum. d
niunur, de quus htc disseriur : ente enim Plato uod in sequentibus eadem rione, supra, per
nica, statu illorum qu in speciebus essentian dicun dicholomiam.facere aggrediur.
esse, motu eorum in corporius, eodem corum qu ffectriciseuimartis dutesunt partes, divina et humana.
um dicun esse ens, diverso denique rum Utraque bifariam ilerum dividitur. Divina enim ars effec
mul. Jam riocinatione primum efficiur, horum trix non solum res omnes, sed et earum simulacra procreat,
unum uodque genus sibi ipsum idema celeris omnibus di quae dormientibus occurrunt, umbrasporro et quae in spe
versum esse, porro, generum horum unumquodque cum culis conspiciuntur imagines. Simili modo artis humana
omnibus ceteris communicare, excepto ipsius contrario, parsaltera resipsas, alteraimagines quasdam efficit. orro,
ita ut exempli gratia status simul idem sit et non-idem ; sicut jam supra constitit (, 177, 25 sq.), imaginariae fa
enim, guia usD particeps est sui ipsius ratione, cultatis duo sunt genera, assimilalorium et phantasticum.
- autem, uatenus LRIt's guoque particeps est, hantasticum rursus in duo secatur, unum uod per in
quo ab ob, ejus contrario, sejungitur. Hao eadem strumenta fit, alterum cum se ipse instrumentum exhibet
ratine motus simul s est et o-8, quia LR phantasma eficiens, minicum scilicet genus. imicorum
est ab . rgo -s in motu et in ceteris generibus autem sive imitatorum alii cognoscentes, uod imitantur,
omnibus est : LRIs enim natura omnia participant, AL hoc agunt , alii autem ignorantes. Ita virtutis universal
autem natura unumquodque LRUM ab ipso habitum multi ignorantes, opinantes vero aliquo modo,
efficiens ox-s efficit. rgo cirea speciem qualnlibet id uod ipsi opinantur, inesse iis ut appareat, efficere
Ns multiplex quidem est (quenus mul particip), conantur : quae est imitatio opinabilis; illa autem cum
multitudine aulem infinitum -s (quenus Celerts scientia, historica quaedam. Sophista, in opinantium specie
omnibus LRu sive DIVRs). Quod aulem hic ponendus, duplex iterum videtur : unus fatuus et ineptus
-s dicimus, nequaquam s coRRI est, sed est, uae opinatur scire se putans (egaricos fortasse
DRs solum, vel LRUM ab ; sive u nos dict significat), alter simulator imitator propter frequentem in
mus, -s RL. Jam sicut LCuRUM non sermonibus volutationem ipse suspicatur et limet (i
minus in numero entium est guam ipsum Lcu, ita interpretandum hunc locm censeo uem Susemihlius
-s ipsum relativum nihilo minus quam ipsum s uoque minus ccurate interpretatus est), ne ignoret
essentia et in numero entium est, 1, 191, 36-194, 54. illa quae vulgo venditat scientis speciem pre se ferens.
6. In fine hujus partis iis, quat in e inven sun, Cujusilerum genus est duplex : unus publice prolixa ora
sumnim repetiis se defendi interpretatione falsa, tione ad populum utens politicum imitatur, rhetor scilicet
quasi -s (absoluum scilice) entis contrarium esse sive demagogus (o), aller brevi Sermonis genere
ostendens ipsum esse dicat, cum inquirere in -s utens eum, ui cum ipso disputat, sibi ipsun repugnantia
soluum praetermiserit, sive revera sit sive non, et ra dicere cogit alque hoc modo sapienlem imitatur, verus ille
tionem quandam habeat sive omnino ratine careat. eque sophista scilicet, cujus igitur definitio, paucis comprehensa,
eorum ( egaricos ideur significare) contradictiones haec erit : sophista est, ui secum disputantes sibi repu
admitti a se signific, ui more eristicorum modo ge gnantia cogit dicere, ui ironicam imitationem sapientis
nera omnia commiscent , modo omnino mixtionem nul exhibet, verborumque praestigiis decipit auditores, 1, 199,
lam admittunt, alque ita sermones nunc luc nunc illuc 27-202, 44.
tralunt. Redarguendi rationem hanc esse dici uper
entia attingentis alicujus (nishenis scilice) manifesto US , 109 sqq.
recentem et novam, 1, 194, 54-195, 51. DLoc FoR sso.. ersonae, quae hocin dialogo
Rs R. Quar de mutua specierum communione
et de non-enis nur in ter parte dialog enta de scientia colluentes inducuntur, tres sunt : Socrates,
sun, d orionis et opinionis naturam transferendo hoc est philosophus qui scientiam ratine solum
demum m sibi muni d sophista definitionem et posside et in aliis eam generare possit, heodorus
plane absoluendam. mne enim si ab omni secernitur, geometra, Protagorae defunctiamicus (, 126, 43 s.),
ratio et oratio penitus deletur, uae propter mutuam vir strenuissimus, sed ui philosophiae difficultatibus deter
pecierum complicationem existunt. orro considerandum ritus, ex nudis his, ut dicit (, 126, 57), sermonibus ad geo
est, utrum opinioni quoque et orationi non-ens misceatur, metriam quasiiu portum deflexit, nec nisi invitus ad dispu
unde falsa oratio opinioque falsa oriuntur, ex ua pendet tationem hancindeaSocrate protrahitur(, 112,8 sqq., 123,
facultas illa phantastica simulacrorum magistra, in qua 49 s. ; 124, 34 s. ; 126, 49 s., 130, 18 sqq. ; 141,
sophistam locavimus, , 195, 51-197, 13. 5 sq.) ; heatetus tandem heodori discipulus , adoles
122 RGU.00 RU
centulus mirabili nura felicile donus, et qui ma ! trices imitatus, uae medelis et incantalionibus exci
thematica ita jam imbutus est, ut optime ad capessendam tare mollireve partus dolores valent, sic et ipse auimo
philosophiam praeparatus videatur (, 110, 9 sqq.). rum parturientium dubitationes tam sedare quam excitare
res quoque cum sin gradus, quibus scienti conli valeo. Sed partu jam ad lucem edito, h. e. postquan
netur, sensus, opinio, rio, dialogus ipse, o eanden discipulus opinionen suam de proposi emisi, mea
causam tres partes habe, uarum prima de sensu agi, opera est examinare, simulacrumne et falsum an nalivuln
altera de opinione era e fals, ertia de vera op ac verum quiddam juvenis mens pariat. Celerum eos
nione cum differentia ratine s scienia conjunc. solum discipulos conservo, uibus deus favel, h. e. ad
rima et secunda ierum tri/ariam dividuntur. Pra philosophia sudium los, alios, ui fecundi non vi.
cedunt introductio, ubi argumenum dialogi et imler dentur, aliis trado sapientibus, acule praesagiens, uibus
locutorum ingenia adumbranur, et prodemium, in cum potissimum conversantes proficiant, c. 11-V.
uo erponitur de dispulalionis hujus occasione et de 3. Rs R. . Socrate jubenle heacletus primam
ratione dialogus hic conscripus sit. definitionem ponit hanc : scientiam esse sensum. Socrates
1. RooU hoc dedicionis locum fenet ad u respondet, hanc definitionem eandem esse ac eam quam
clidem et erpsionem egarenses, Platonis hospites, rotagoras induxit, dicens rerum omnium mensuram esse
apnd quos post Socratis mortem thenis profectus diver hominem , existeutium ut sunt, non existentium vero ut
erat. uclides enim narrat Se, cum in portum descen non sunt, Quam sententiam breter i.fere erplicat :
deret, heaeletum offendisse , ui vulneribus et morbo ualia singula mihi videntur, talia nihi et sunt, ualia
coufectus Corintho ex castris thenas referebatur. Qua vero tibi, tibi uoque talia. Sensus igitur exisentis rei
occasione praeclara hujus viriindoles laudibus exlollitur et semper est, et falsus numquam. Ratio autem melaphy
mentio fit eorum quae Socrates de eo vaticinalus eral. sic, cur ila sit, et quam rotagoras in libro De veri.
am paucis diebus, uclides inquit, antequam e vita tate obscuretantum significavit, discipulisaulem, Socrates
decederet, Socrates obviam factus heastelo adhuc adoles ironice ddi, in arcano explicuit, hacc est : Unum per
centulo, cum eo disseruit ejusque indolem valde probavit. se nihil est, neque recle quiddam aut qualecunque uid
Deinde milli lhenas profecto rationes disputationis illius denominari polest. Sed in latine motuque et alterna
narravit atque addidil pracstanlem omnino virum futurum, commixtione fiunt omnia quae esse dicimus, non recle
si adoleveril. Reversus domum, uclides pergil, statim denominantes; nihil enim est unquam, semper autem
commentariis illos sermones perstrinxi, deinde quoties fit. t in hoc, inui, omnes deinceps sapienles exceplo
thenas proficiscerer, si quid excidisset, Socratem inter armenide consenserunt, rotagoras , eraclitus, mpe
rogabam (sed supra legimus disputationem hanc paulo docles, ipse omerus, c. V. - Cui sermoni argumento
nte Socratis mortem insiuam esse et in fine dialog est, qud revera ut esse aut fieri quidquam videatur,
Socrates dicit : Verum nunc eundum milii est ad regis motus facit, non esse aulem et interire, quies, c. .
porticum , nam eletus in judicinm me vocavit), atque Jam uomodo sensus, secundum rolagoram et e
huc reversus emendabam. e autem molestum esset, si rclium , eris, erplicandum eri. lbedo igitur
locutiones inquann et inquit, consenti et negi semper neque in oculis est, neque extra oculos, neque omnino
interponerentur, his vitalis Socratem ipsum cum illis dis locum certum habet, alioquin maneret jam neque in ge
pulanlem induxi, unde/i, dialogus lic philosophi neratione fieret. Color enim gignitur motu oculorum, et
cas raliones omni scenico apparatu nudas e hibeat, est neque imprimens uid, meque impressum, sed medius
c. . uidam cuique proprius affectus : ita ut idem color alius
2. RODUC0. Socratiroganti, gui sint juvenes the videatur alii homini; vel nec tibi ipsi idem et similis un
nienses, qui prae ceteris geometriae et philosophiae studio quam videbitur, ula nunquam tui ipsius es similis.
ardener incumhant, heodorus heatetum indicat, ad Jam si ualitas cuiquam rei inhaereret, non alia fieret alia
dito, formosum um non esse, sed Socrati similem, simo re occurrente : exempli causa talos sex , si quatuor ap
naso, et oculis proeminentibus, sclice uo magis nin ponas, lures esse, uam quatuor, dicimus ac dimidio
cjus pulchritudo eluceat. Socrates ad heatelum con superare, si vero duodecim, pauciores dimidiumque.
versus jocans, si curae nobis esset, inquit, ultuum simili Quamquam, el harc est prim objectio, nihil videtur ma
tudo, videndum esset utrum pictor sit qui dicit necne. jus fieri posse, uod adauclum non sit, c. . xemplo
Culn autem heodorus pictor non sit, non multum fidei ei enim huic de lalis obstant tria; nihil unquam majus mi
tribnendum, dum in aliqua corporis parte consimiles nos nusve fieri vel mole vel numero, uamdiu aequale sibi ipsi
praedicat. Contra cum mathematicarum disciplinarum sit, deinde cui mec addatur neque subtrahatur aliquid, hoc
(pole qua ad studium philosophia praparant) pe nequecrescere neque decrescere, semperaulemaqualecon
ritus sit, considerandum erit, uid dicat ab animi virtute sistere , ertio quod ante non fuerit, postea sit, nisi fiat et
allerutrum laudans. Proposita igitur heateto quaestione, factum sit, esse non posse. heastelo autem hanc o con
quid sit scientia, eoque geometriam, astronomiam, opifi radictionem admirante, quid ista tandem sint, de quibus
cum artes esse scientias respondente, aberrare eum a pro c quariur, Socrates celebre illud dictum profert :
posito, nec uaenam sit ipsa scientia definitio, declarare on enim aliud praeler admirationem est philosophiae prin
docet. ic jam heatetus, exemplo allato de potestatibus cipium et qui rim (h. e. scientiam) haumantis, i. e.
magnitudinum incommensurabilium, quid sibi velit So admirationis filiam esse tradidit , non absurde originem
crates de scientia guaerens, intelligere se significat, sed ejus explicuisse videlur, c. .
difficillimum esse nec stepe conanti sibisuccessisse, neque Sed accurioren jam Ionicae philosophia e post
tamen, desistere se posse, addit. Partu enim laboras, tionem molius Socrates : Caveas jam, inquit, ne uis
o amice heatele, Socrates respondet. occ. profanus haec audiat. Snnt autem hi (omistic el po
sione rep , obstetriciam artem, uam calleat, h. e. ius profanum illud ulgus rhelorum, etc. ), ui nihil
icm sive philosophicam docendi nethodum, aliud es8e putant uam uod firmiter manibus contrectare
bit. Ipse quidem, inquit, sterilis sum, sicut ob. possunt, uibus prozimi, sed multo illis elegantioressunt
stelrices, et sapientia vacuus, h. e. non, u sophista onic hilosophi qui dicunt, universum hoc esse motum,
/"r, sapientiam uand, s bsolulam * et et aliud praeler motum nihil, motus vero species duas mul
""""n parte perfectam , titudine quidem utramque infinitam, potentiam autem al
 LC RD DSS. 1 23

ramagendi, alleram patiendi habere. x harumcongressu quis novit, dum adhuc meminil, id nescire, si non videt.
compulsuquemutuo effectuseveniunt numeroinfiniti, specie ac quoque objectio non statim soltur, sed hac
gemini, sensibile scilicelac sensus, ui semper cumsensibili rione dversarium non refelli Socrates docet, con.
coincidi et gignitur. Genus autem sensibile sensui cui tradictiones enim has nihilo meliores esse, quam eas qui
quamest cognatum, omnigenis visionibus omnigeni colores, bus sophistae uti soleant, v. g. si quis quaerat, utrum
auribus itidem voces, celerisque sensibus reliqua Sensibilia scire liceat et acule et obscure, et cominus e eminus,
cognata iis quae sunt. In videndo enim oculus visione 8icut audire, alia ejusmodi, c. V e .
repletur videtque et factus non est visio, sed oculus vi . c demum objecionibus, uas nec demons
dens, quod vero colorem ex se edit, colore repletum est ione nc necessi uadan ni Socrates dizer,
factumque non est color, sed cloratum sive lignum sive i occurri rotagoras. emoria, inquit, uaecuiquam
alind guid, i distingur altera e parte inter ades! eorum, gua passus est, non eadem est passio, gua
sensum qui percipi, et perceptionem, ller par6 lis erat, dum patiebatur, ila ut memoriam lenens non
inter rem ejusque qualiem qua sol sensu percip idem sit ac sentiens, immo alia patiendo idem, quolies
ur. Unde sequitur nihil esse unum per se, sed alicui patitur aliud quid, toties fit alius. orro quae de sue et
semper fieri, ipsum autem Ess undique excipiendum cynocephalo ingercbantur, nugae sunt. agnopere enim
esse aque ejus loco ponendum sive FR, sive AG1, sive hoc ipso aliud ab alio diert, uod et huic alia sunt appa
RR, sive R. mnis igiur, nos dlcimus, eri entque et illi alia. Sapientiam autem et sapientem vi
tas cujusque essentiac (rei percepta) subjeci solum rum nullo modo existere, inde minime sequitur, sed hic
est, non objeci, c. , ipse sapiens vocatur, qui alicui, cui mala videntur sut
Cujus principi consequentiam absurdam demon ue , permutans bona apparere et esse facit. n enim
srurus : Sed manifestum est, inquit, homines persap6 effici potest, ut dui falsa opinatur, vera posea opinetur,
insomniis, insania, aliisque morbis decipi. Quanq sed permutandum est in meliorem habitum. ta quae.
jectio hac statim in dubiionem revocur, cum Cunque civilati cuilibet justa honestaque videutur, haec et
somnum a vigilia nullum discernat criterium evidens, sunt illitalia, quandiu sic putat, sed sapiens pro malis,
cumque, licet morbi brevetantum vitae spatium soleant uae Singulis Suut, bona esse et videri efficil, c. .
occupare, temporis longitudine brevitateve verum non e uam Protagorae rationem, ul secum examinet, heodo
terminetur, c. . Sed difficulem hanc, dui appa rum horatur Socrates, c. .
rentia semper ei, cui apparent, vera esse volunt, i sol Quod enim rotagoras concessit, in eo, quod melius et
un : Dormiens et vigilans, sanus et agrolans Socrates, deterius inter se quodammodo differre, uosdam etiam sa
dicunt, alius et dissimilis est, ita ut omnia, quando in pienles esse dixit, hoc non impedit quin permulti homines
sanum Socratem incidunt, ut alio eo utantur, uando in veras et falsas cogitationes esse contendant. ominem
agrolantem, ut alio. xempli gratia vinum, guod sano omnium rerum.mensuram esse, hoc igitur non verum est
dulce, aegrotanti amarum videlur, revera utrique tale est, iis qui verum esse negant, unde sequitur, guo plures sint,
quale videtur, quia Socrates aegrotans et vini potio circa quibus non videlur quam quibus videtur, eo magis non
linguam amari saporis sensum, circa vinum autem ama 6886 quam e886. Jam cum ipse rotagoras concedat, eos
ritudinem gignunt, et faciunt vinum guidem non amaritu vera opinari, ipse concedat quoue necesse est neque ca
inem sed amarum, Socratem autem non sensum, Sed mem, heque queInvis hominem esse mensuram ne unius
sentientem. Quapropter sive quis esse aliquid dixerit, uidem rei uam non didicerit, c. .
sive fieri, ita enunliandum est, alicui esse fierive vel ali odsi rotagorae sententia per se ipsa consistere
cujus vel aliquid, c. V. 0 polest, hoc praeterea confileatur necesse est, in eo,
rotagorae igitur senenia hucusque inic stelif, quod ad utilitatem pertinet, consultore consultorem, rem
uam crius jam gressurus Socrates heodorum, publicam republica in verilate invenienda differre. t
uer eam, proocat, c. V. oc enim, inquit, ex Cerle quoquot non omnino rotagorae sententiam refe.
dictis amici tui rotagorae maxime admiror, uod non runt, sic de utilibus et non utilibus statuunt, celerum in
dixerit suem vel cynocephalum rerum omnium mensuram justis injustisque, sanctis item et impiis contendere vo
esse vel aliud quidquam practer hominem. Si enim cuique lunt, nihileorum suapte natura substantiam aliquam ha-.
verum erit, uod uisque per sensum opinatur, uomodo bere, sed quod communiter videtur, id tum cum videtur
dicamus rotagoram non nugari, gui se aliorum praecepto et uamdiu videtur, verum est. Quae uidem sententia
rem esse profitetur, cum tamen alius alio sapientior non frivola cum per civitates pervulgata sit, non poles
sit? Qua guidem objectio in iis quae prozime sequun non monstrare, quales sint institutiones ta cum pri
ur, non resolviur, sed consequentiam hanc, virum ta tum public inde provenian. d uod facit
quemiibet cuilibet brulo scientia non praestare, neque de comparatione instituta inter vitam philosophicam et vul
monstratione neque necessitate quadam niti, sed probabili gares rhelorum et sophistarum occupationes, qui cum
solum et verisimili ratione, Socrates rotagora" cem dominum semper adulari student, ipsi serviles, pulsilli et
ngeri. Sed aliam sim met difficultatem inter contorti animo evadunt. Philosophus contra otio semper
' rogando, utrum barbarorum linguam, antequam didice, fruitur et libertate animi. Qui cum potentiam, divitias,
rimus, dicamus nos audire, guando loquantur, an audire genus nobile nihili faciat, neque vicinos novit, neque le
scireque qua dicant, et literarum prorsus ignari, cum ad ges, et multo minus etiam viam ad forum, sodalitatum
eas spectemus, utrum non videre nos eas, an videre et studium, commessationes, aut alia hujusmodi. Corpus
scire simul contendamus? Quae jam non in dub relin ejus solum in urbe habitat et versatur, mens autem hac
uuntur, sed i distinguuntur : nihil in his similibus omnia parvi, immo nullius aestimans, passim volat, ute
que rebus sciri, guam guod sentiatur, reliqua omnia, sub terra sunt et quae supra, dimetiens et super c"lo as
i. e. sententia ua literis et ocibus continetur, ne Ironomiae vacan8 et omnem perscrulans ubique naturam.
que sentiri nequesciri, i oncedur : esse res guas taque quod haleti accidit (, 133, 53 sq.), id omnibus
dam qua sensibus non percipiantur, c. V.-Simiis qui in plilosophia versantur, objici polest, uod, qua in
est dubitatio hac, si quis interroget, ulrum aliquis, celo sunt, pervidere contendant, uae vero proxima et ad
uod didicit, cum meminerit, nesciat. on videre enim pedes, ea non videant. Quare um de iis, uae in con
nescire est si quidem videre scire. Itaque contingit, uod specu sunt, disserere coguntur, risum movent et in ambi
124 RGU DCRU

guitates multas propter harum rerum imperitiamincidunt. aulem uis Veritale caret, lujus scientiam non habet.
uorum quidem vitam si omnes viverent, certe multo n passionibus et sensibus igitur scientia nequaquam inest,
malorum minus in orhe terrarum relinquerelur. Quo Sedin ratiocinatione (), uae circa ilias versatur :
cum nequeat fieri, nam bono oppositum aliquid esse sem ergo scientia et Sensus nunquam idem erunt. Scientia
per oportet, conandum est ul hinc illuc uam celerrime vero in eo nomine potius uaerenda est, quod sortilur ani
aufugiamus, quod fit, ubi deo reddimur similes, i. e. mus, cum ipse per se circa illa, quae sunt, versatur et
justi, sancti, sapientes evadimus. Qui autem tales vixe agit, uod orR vocatur, c. .
runt, spes est eos post mortem locum malorum expertem 4. ns R. . Jam cum et falsa uaedam opinio sit,
nacturos. videluropinio verascientiaesse. Inquirendum igitur, guae.
Sunt qui hoc in episodio Platonem Dionysii tranni nam sit opinio vera, quaenam falsa et praesertim, uomodo
lam spectasse pulent. Certe comparatio harc philo adveniat falsa opiuari. Qua uidem quastio non differ!
sophica et rhetorica ta cerbior etiam est quam ea ill, m in Cratglo e! uthdemo ,
uam legimus in Gorgia dialogo (d. rgum. part..), rum falsa quis enuntiare possit necne, ic ero
c. -V. falsam opinionem non esse demonstratur primum e
Sed ut ad propositum redeamus, quod supra commemo ura e)us qui opinatur, deinde e natura rei,
ratum erat, quaccumque utilia rata statuerit civitas, ne opinur. Cum cnim circa omnia et circa guodque nobis
minem adeo audacem fore, qui liacc illi utilia etiam esse compelat vel nosse vel ignorare, fieri non potest ut cognos
contendat, id omnino de omnibus valet, qua futurum cens aliquid ignoret idem vel ignorans noverit. eque igi
tempus spectant, et quacumque ad artem pertinent, ur qua novit, neque quae ignorat, putabit alia quadam esse
rum non nisi artifices judices sunt, ita ut rotagoras fateri eorum uae novit vel ignorat. Porro quaecumque opina
cogatur, alium alio sapienliorem talemque rerum, uarum mur, aut sunt aut non sunt. Fieri autem non potest, ut
scientiam habet, mensuram esse, eum autem, ui scientia: omnino non existentia quis opinetur, uia nihil opinans
expers sit, nullo modo mensuram esse, c. V. plane non opinatur. Reliquum est ut aliquis falsam opi
C. Jn cum sensus scienti non si, monstretur ne nionem aliena opinari definiat, guando quis aliquid eorum,
cesse est, uomodo inter se differan. d principia quae et ipsa sunt, prut animi cogitalio permutaverit, esse
igiur reertendum eri, unde, ua supr dispu dicit. ueque is ui alterum opinatur Solum, alterum
sunt,J unt. Qua, uidem est Heracliteorum ratio, u minime, unquam alterum esse alterum opinabitur, neque
non solum immobilia nulla statuunt, sed et observantis ui ambo : opinari enim est secum loqui interrogando et
sime curant ut nihil stabile aut in sermone aut in animis respondendo, aftirmando et negando ; nemo aulem uuquam
esse sinant. uibus contraria docent leatae, universi sibi persuadere conabitur pulchrum esse urpe, vel inju
videlicet congruum nomen esse immobile, idque ipsum in stum justum, vel onino alterum esse alterum. rgo se
se consistere, cum in quo moveatur, nullum habeat locum. quitur nullo molo quemqualm falsa opinari p0sse, gu
Simul significatur, mediam quandam viam inter utrosque menio sane falla et sophistis silata, cum inter
tenendam esse, c. V. - erclieorun riones " senin et scienian reli' bso!n non
i plicanur : duo cum sint genera mutationis, guorum distingueren (cfr. 1, 450, 5 sq.), c. c .
alterum ad locum pertinet, alterum ad ualitatem, necesse . Jan ./als inio, uomodo g//icialur, e
est omnia moveri utroque modo, siquidem alias mve plicari possit, memori interced necesse es. e
buntur simul et stabunt. Unde sequitur nihil ne ullo qui oria aulem comparalur cereae massa, in qua sensibus et
dem modo simile sibi manere vel per uuicum temporis cogitationibus ( ) supposita, quidquid
momentum, ita ut me enuntiare quidem recle quid possi eorum, uae aut vidimus aut audivimus aul ipsi excogi'avi
mus, uia, dum pronuntiamus, semper subterfugit, immo mus, meminisse cupimus, e(fingitur, etquod effictum fuerit,
ne videre uidquam potius, guam non videre dicendum, meminimus et scimus. goad figura ejus in eo permanet.
neque alio ullo sensu uti magis quam non uti, eum omnia Qui ergo scil uidem illa, considerat aulem quaedam
prorsusmoveantur, c. V. Jamcumde leatisquoque eorum, uac videt, vel audit, hoc modo falsa opinari potest,
disputandum esset, facere hoc Socrates recusat; metuere uum quae novit, ea pulet esse alia uadam eorum, uae
enim se dicit, ne armenidis praesertim verba minus in et novit et sentil, vel qua non novit, sentit lamen, vel qua!
telligat, neve duaestio haec alteram de scientia, uid sit, novit sentitque, eorum esse uae et novit et sentil, c.
prorsus obrnat. onnihi men, qua seur, d . - rimum quidem falsa opinio ila existere
leus pertinere identur. Quum enim omnia, uae potest, ut id, uod sentimus, quia non acute cernimus, ad
percipimus, instrumentis guibusdam corporis, vel potius (alsum referatnus animi sive memorite simulacrum, quod
per instrumenta hacc, aures scilicet, oculos etc., percipia maxime accidere solet in iis, in uibus cera illa neque pro
mus, et cum perceptiones singulac fiant per singula instru (unda est, eque lenis, neque Lene subacta, c. V.
menta, uid sit, uaeritur, uod per organa corporis 8entit C. Jam cogilatio eliam pro cogitalione permutari potest,
et quod distinguit, quae sunt illis qnae per visum, audi. ila fere : quinque et septem secum computans alius duo
tum etc., percipimus, communia, quaeque dissimilia, hoc decim, alius fortasse undecim esse judicabit. Falsa opinio
est : ss et ipsum ss, s.UD et Diss esl igitur non solum cogitalionis ad sensum commulatio;
ILUD , Du et LR, R et R, et rc nam si ita esset, numquam in ipsis cogitalionibus falli pos
liquum Ru. atet autem animam esse, uac per semus. unc aulem videlur fieri posse, ut quae quis novit,
nullum proprium instrumentum talia percipit, sed ipsa per ignoret simul quodamlmodo, c. V. d uod hac ra
se ipsam communia in omnibus dispicit, c. . - ione erplicur : dislinguendum esl inter Cientiam ha
ulchrum uoue et urpe, bonum et malum ad ea perti bere et scientiam possidere. Fieri enim potest ut quis
nent, uae ipsa per se anima percipit. uidem statim scientiam possideal, non autem habeat, perinde ac si quis
atis hominibus et brutis guaedam facultas adest, ua pas [eras aves aviario domi constructo nutriat : eas igitur pos
siones per corpus manantes sentiunt, ratiocinatio vero sitlet, sed non liabet, attamen potestas ei erit eas capiendi,
Comparatioque () istorum ad essentiam utilita uoties et quamlibet velit. Ita in ualibet anima aviarium
temque vix post lougum tempus frequenti studio et disci quoddam (memoria scilice) invenitur omnis generis
plina accedit, uibus accedere contingit. Cujus essentiam avium (opinionum, noionum), uarum alia seorsum a
percipere non possumus, ejus ne veritatem quidem; cujus reliquis gregalim (gener), aliae una paucae (species),
 LC RD DSS1.
nonrilla slae passim (individua) guocumque contigerit,
volent. rgo duplex aucupium erit, unum anle acquisi
tionem possidendi gratia, alterum post possessionem ca
picndi manuqne tenendi gratia illa, uae jam pridem pos
sedimus. ue ita, uorum jam pridem guis scientiis
discendo praeditus fuit, eadem haec iterum quodammodo
discere polest, resumens cujusque scientiam, uam possi
debat quidem antea, in promptu autem non habebat cogi
tatione. Ita accidere potest, ut falsam opinionem circa id
ipsum, cujus scientiam quis possideat, suscipere possit,
cum aliquam scientiarum volantium venans aiiam pro alia
prehenderit. - Sed alia ex parte absurdum videlur, ut qui
rei cujusdam scientiam habeat, eam ipsam ignoret non
ignorantia quidem, sed ipsius scientia (si quidem era
opinio scientia es), deinde rem hanc aliam uandam esse
existimet. - Quam absurditalem ut vitemus, ponatur ne
cesse est, esse praeter scientias etiam inscitias uasdam in
animo convolantes, et aucupantem nonnunquam scientiam,
saepe inscitiam capienlem circa idem falsa opinari opinan
tem inscientia, vera autem scientia. Sed ita eadem diffi
cultas recurreret, uam supr vidimus (4. .), cum aut
utramque inscitiam et scientiam, aut alterutram aut neu
tram nosse deberemus, neqne ita commutatio fieri posset,
- - - terunt, uandoguidem partes omnes quodammodo idem
- aut rursus alias scientiarum et inscitiarum scientias po-
namns necesse est (sicu percepionum quasi perceptio
nes, h. e. opiniones posuimus), uas in aliis uibusdam
ridiculis (u rei naturam non erprimunt) caveis
inclusas habens, quandiu possidet, scit, etiamsi in promplu
non habeat in animo, c. V et V. - rgo opi
nio era scienti esse non potes/, quod etiam probatur
rhetorum exemplo, ui judicibus persuadent quidem, sed
non eos edocent, cum hi ipsi absque scientia judicant, vel
cum reclejudicant, c. V. -
5. Rs R. vam igitur definitionem affert heae
tetus dicens meminisse se aliquem audire dicentem opi
nionem veram cum ratine scientiam esse, ratinis vero
experlem scientiae participem non esse, gua eadem in se
quentibus accuratius erponi Socrates. go quoue, in
quit, a quibusdam accepi prima ipsa velut elementa, e
quibus reliqua composita sint, rationem non admittere ne
ue qualificationem ullam, sed nominari posse solum :
uae vero ex elementis composita sint, uemadmodum
ipsa copulala sunt, sic et illorum nomina copulata oratio-
nem efficere, nominum quippe copulationem orationis esse
substantiam. uocirca elementa sine ratine sunt et co
gnosci non possunt, sensibus vero percipi, syllabae sive
composita aqtem cognosci possunt et vera opinione com
prehendi. Cum ergo absque ratine opinionem de aliqua
re veram uis perceperit, vera quidem sentire, sed quia
rationem accipere et reddere nequeat, inscium esse; qui
vero rationem etiam consecutus sit, eum haec omnia co
gnoscere posse, perfectamqne scientiam adipisci. uae
quidem ratio ntisthenis esse videtur, uiscripsit tutela ac doctrina instituendum fuisse moneret, ad extre
(Diog. Laert. VI, 17. Susemilil, , p. 200 sq.). mum : Vox mihi est quaedam vel daemonium , i, ua!
n uibus, ceteris probatis, hoc displicet, elementa co
gnosci non posse, syllabarum autem genus posse. bsur
dum enim videtur, siquis syllabae utrumque elementum
uidem ignoret, et neutrum cognoscens ambo cognoscat.
uae contrersi irimatur, hoc in primis quaren
dum erit, utrnm syllabam dicamus utrumque esse
elementum et , an potius ideam uandam ex ipsis
compositis genitam. Jam si ponas syllabam habere ideam
unam ex singulis congruentibus elementis compositam,
tam in literis, uam in ceteris omnibus, cum necesse sit
totum parles omnes esse, iterum guaerendum erit, an to
tum una quaedam species sit ex partibus facta, sed ab
omnibus partibus differens. uidem et differre
videntur; ow vero et ow in omnibus quantitatibus,
1 25
vel in omnibus rebus parles habentibus, uatenus parles
habent, minime differunt. w igitur non consta ex
partibus: enim esset, cum omnes esset parles. Con
tra etueademratione oxi e videnturesse,
quia nihil deest. Cui vero aliquid deest, neque ol ne.
que ou. Unde efficiur, eri posse sylla, uate
us o quoddam est, idem si c ejus elemen,
nus ero uid, ab iisdem elementis aiffe
r, uamuam in se contine : ua quidem duple
ura es idearum lalonicarum.
uibus jam, uid de ntisthenis proposito judi
candum si, concludiur. Constabat enim, si syllaba
mnino elementa non est, necesse esse aut eam non fan.
quam partes suas elementa habere, aut si eadem est cum
illis neque aliud uid, que ac ilia cognosci posse. liae
aulem quam elementa, syllabae partes reforri non possunt.
Secundum quam rationem una uaedam indivisibilis idea
videtur esse, et in eandem speciem cadere cum simplici
bus elementis, quae e ntisthenis opinione rationem
non habent. ertio loco tandem, si elementa simul est
syllaba et totum uiddam, et illa sunt ejus partes, simi
liter syllaba et elementa cognosci et ratione describi po
ac toum esse apparuerunt.
rgo sermonem ejus admit'ere non possumus, ui dicit
syllabam uidem ratione describi et cognosci posse, ele
menta vero nequaquam. mmo ex iis, quae literas
aliave discenlibus usu veniunt, oportet conjectnram facere,
genus elementorum clariorem prioremqne cognitionem ha
bere uam syllabam ad singulas disciplinas absolute perci.
piendas, c. -L.
GS CR UCRS.
hilosophia uidem nihilfere hoc in dialogo inveniur,
rgumentum ero est sequens :
heages, Demodoci filius, discendae sapientiae cupidus, ac
cedit ad Socratem, ut qua rallone adipiscatur sapientiam,
eum consulat. Sapientiae autem quum paeneinnumerabiles
sint, uamnam sapientiam doceri se velit, Socrates uaerit.
xemplis igitur quibusdam collatis, eam ua civitatt im
peritamus, sapientiam doceri se velle ille dicit, non vi ui
dem, ut tyranni, sed civitati volenti, ut hemistocles et
ericles et alii. d politicos igitur viros illi accedendum
esse Socrates respondit, quorum consueludine artem poli
icam adipiscatur. Sed sermones uosdam Socratis se
audivisse dicit heages, secundum uos civilium virorum
liberi nihilo meliores, uam cerdonum sint, una autem
cum patre Socratem, ut erudiendum se suscipiat, rogat.
Socrates vero, uum alia uaedam protulisset, uibus hea
gem sive vitis politicis, sive sophistis, sive ipsius patri
cum fit, semper ejus rei, uam facturus sum, dissuasio
nem innuit, impellit vero nunquam. t si quis amicorum
mecum aliquid communicet, venilque vox, hoc idem dis
suadet, neque facere sinit. Cujus rei erempla complura
//ert. otestas igitur, pergil, omnis ad familiaritates
cum his, qui mecum sunt instituendas penes darmonium
est. Quibus enim adversetur, eos nihil doctrina sua pro
fecisse dicit, et vicissim, hujus ergo daemonii vocem exspe.
ctandam esse. -
eteri quidem cademia liber hic prenine
delur, nonnullasue notitias historicas non conte
mmendas nobis impertivit. Qua de Socratis genio
c disputantur, pro documento nois sunt mytholo
gicar, i dicamus, tradiionis, qua prorin jan
126 1C U CRU.
'tate post Socratis mortem ejus itan atque doctrinam ros (quam rem obiter attigerat in Republica, , 95, 29
occupi. sqq.), disseratur : neque enim se ipsum idoneum esse,
Ceterum definitio illa, secundum quam scienti est qui hoc praestet, neque poetarum aut sophistarum ullum,
era opinio cum ratine conjunc, etsi ab ipsius c immo politicis ad hoc opus esse viris philosophia simul
tore minus recle usurpata, per se ips uidem non imbutis.
omnino displicet (cfr. , 155, 50 sqq.), eque in iis, romtumsese Critiasad satisfaciendumpromisso mons
praccedunt, refutata est. Dicendum igitur, quid si trans refert, guae a Solone se audisse avus commemorare
ratio (), de qua hc agiur. lures enim habet solitus sit de tlantide insula deque bello ab antiquis
significationes. t primum uidem (oratio) signi theniensibus contra insulae hujus incolas gesto, ut,
ficat cogitationem suam voce per verba nominaque ex utrum ad rem desideratam haec faciant annon, examinet
primere. oc modo quicumque recte aliquid opinantur Socrates. Cujus fabulae, qua hic narrantur, hoc s
et oratione exprimunt, rectam opinionem cum scienlia volunt, ut his interjectis a Republica ad imatum, hoc
habere videntur, id uod jam refutatum est, cum recta est, philosophi ethic d naturalem philosophiam
opinio a scientia differat, cumque oratio nihil aliud sit commode transeur.
quam sermo voce expressus, guo animus opinantis secum Cujus transitionis ratio, uo p'nius perspiciatur,
disserit (, 146, 5 sq.). ltera significatio (quam nli ac prius momenda sunt :
sthenes uit) est interrogatum quid unumquodque re l. tera er parte orsus a Socraticis uastioni
spondere persingula elementainterroganti posse, uemad us ethicis, e lter tero ab nti philosoph n
modum esiodusde curru dixit centum ligna currus De tural, rasque conciliare inter se conaturadjec doc
qua definitione jam monstratum est, L nihilo trin idearum, guas sdem noiones nimi nostri e!
ninus quam IUs rionem esse. uae ero sit ratio essentia rerum elemen sse statui. rum s
haec, qu sus uis et L et ualiler est ide boni, de qu, qlis pare in cuitate, in
cognoscat, nondum constat. onstratur igitur, fieri Republic tur, qualis eroin univers constitutione,
posse, ut aliquis recle opinans discursum per elementa imato. undi fem et ciis consifio sro
syllabae in heaeteti nomine recte faciat, sed ejusdem nomicis lis periodis contineur, quae eardem, guo c
syllabae in heodori nomine discursum per elementa fa 'ium forma diversac sibi succedan ordine, defer
ciens fallatur scribendo pro , ita ut uaedam cum ra minant. Jam cum optim clas periodi astronomica:
tione opinio sit recta, quam scientiam appellare nondum dodrantem perduret (, 144, 42 sq. id. rgum.),
decet, c. L.-Reliquaest tertia species definiendi: uarque rest drans d civi/ales corruptas perti.
posse videlicet quandam veluti notam afferre, qua ab om ne, in quo temporis articulo lu uoque sese putat
nibus id, de quo agitur, differut. i uidem error, constituum : optimae civitatis erpositio transitionen
quo uis in discursu elementorum ejusdem sllaba. faci oportet inter civitates, quales nunc sunt, de qui
modo recle opinetur, modo fallatur, rari detur bus sermo fuerat in Republic, et eam mundi ordin
posse. Sed monstratur circa differentiam rectam de uno tionen, qua optima ctatis constitutionem pracede
quoque versari opinionem, ita ut ridiculum sit praecep bat. Sed in errorem sese pateretur induci, si quis inde
tum, si quis ad rectam opinionem, quo ab aliis differat concluderetjieri pouisse, u philosophia historica ante
guidquam, insuper opinari jubeat. Jam vero, si rogatus philosophiam naturalem, hoces Critias dialogusante
quis, quid scientia sit, respondet eam esse opinionem imacum lone bsol'ereur. elhic enim ph
reclam cum SC difierentiae, nihil dicit, quia re osoph, u cusque trcer, nonnisi elhic
spondet per idem quod rogatus erat. qualis citatis optimae perspici poterat, phsicae
rgo neque sensus, neque opinio vera, neque rato quae tem ratines, qua civitati optima oritura e in
accedit cum vera opinione, scientia esse poterit, i ctionem proditurae praesderent, er philosophia natu
dialogus hic conclusionem habere non deatur, nisi rali peterentur necesse er, d quod ipse
is, qua contr ienas de/initiones disputa erpressis erbis significat (, 263, 38 sqq.). ni
l, si ipsius sententia, colligas : scilicet scien festum igitur cum sit, cur imaus dialogus Critin
tiam esse, posse notiones (sie ideas quas lalonicas pracedat, eo magis detur mirandum, cur eodem loco,
ocant) inter se comparare, et qu re inter se q ten modo citimus, imarum i fere designel,
differan, et quae tis sint communia, per species et uasi non nisi introducio guardam sit Criftae dialog
gener distingundo, harc omnia oratione et definitione sive philosophia historica, prasertim cum conste
() concludas : perceptione tem et opinione i uran latonis opin one non esse inanimm,
fendum esse, er eas quasi per gradus ad scien immo animal es"e quoddam, quod ab ideis m pro
tiam absoluam scendur. rme stet quodque non siderum solum, sed humnae
quoque que civilis vita decursus in se conline :
US, , 196 sqq. ! qua hic legiur descripio mundi idearum doc
rinam propius etiam ting guam philosophiaethica
noD. aeden, coram uibus Socrates pridie el cilus. lter ero er parte quivis intelliget, omn
sermones de Republica retulerat, persona sequenti die fere, qua hic (radantur, hypotheseos loco esse habenda,
cum eo collui perqunt, i ialogus hic Rempubli t non, qualis rever si mundus, sed gualis.fu
cam continuare deur. primum quidem Reipu turusesset, s b ni idea eum guernaret, hic doceamur:
blicae capi prcipu summim repetuntur, iis e sicut in Republica, qualis.futur esset ci tas, cujus
ceptis q unt de justitia, civitatis fundamento, gubernac eri tenerent philosoph d ide on
quacque pertiment ad philosophorum eruditionem, semper respicientes, didicimus. ccuratius igitur per
qu civilas conseretur (, 196,5 - 197, 47). nde pendent: Pluto nusquam moralis philosophiae prin
ocres Critiam u2 ermocratem, ecnon cm pne ercessisse pparebit, sed idearum doctrin
"m, rogat, u ua reli sint, uaque ips n se uss e qua ad moralem philosophiam pertinebant,
"Ceperint, absolvan. : sese enim civibus, quomodo d civilem quoque que naturalem transulisse, i
se gerere erga se invicem debeant, praescripsisse, re natur univers marima et rideatur esse cuitas, c
*tare aulem, ut quales sint futuri in belloadversus exte. s 'em ips si nim uardam perfectior, cun
 LC RD DSS. 120
ue in tres didatur parles inter se correlatis, Criias nero Platonis affinis ( ratiome ipsius generi
cumue eadem his omnibus leant princip. Q politicm quoque indolen dic la) philoso.
, t et civitlis insti referanur ad principiu phian historicm suscipiat erplanandam, de er
mor iphilosoph pcium, imac cm de mundo mocrate ero, uam adiurus si prnciam, in in
czpositio ad civitatem, cujus riones physicas coni certo relinur. Cognominem tem dialogum cum
net. undus igitur hac e parte praesertim describir, non scripseri , uid ermocrati potissimun
similitudinem refert ciuital s e m humanam rcndm.fueri mndurus, conjectur lice con
spectat. Unde.facile intelligiur, uomodoJ, quas seqris. Cum enim collocuores res, imagus, Cri
introductionis locum teue s in philosophian! ias, ermocrates, hoc ordine sese ercipian, om
istoricm. nes quidem erarquo sin iri poliici, philosophus ero
mm revera res prorsus e contrario sese Jel. in prmis imaeus thagoreus, post hunc Crt/ias, Her
ntum enim es, imacus pro introductione h mocrates cro.Srcusanus, Peloponnesiaco bello illu
bendus si Critia, rerum poius plurimarum, de strus, omnium minime, inde concludas licet, cogno
quus in Critia rus er , mbio minem ejus dialogum longius iam a mera philosoph
cum summa rerum in Republica erposirun parlem fuisse recessurum, quan imaeum et Criiam dialogos.
e//iciant introductionis mac, hac rione om Cum ero hoc resre, u monsrareur, uomodo c
fere rerum nuran uno conspectu comprehendi. s opima in mundo et inter homines, les nunc
eque forui detur accidisse, t Criia dialog sun, eristere possi, hoc psum forsse ermocrati
fragmentum solum ers. ua enim legunur erponendum mandaturus erat l, haud dissimile
maro ad clem lam pertinenia, un cum iis, qu id ab eo, guod in Legibus erplanare conus est.
de erudiendis civibus in Repubica dispu, summn Jam quod tinet ad narrionem de tlantide in
ere efficun eorum, gua de opima cis historia sula, dubium non est, uin nomen ipsum d tlantem
perhiberi poteran latone, cum progressus ad me illum mthicum referendum si u cmli columnas
lius in tempore, eo ore, omnino /eri non possi, occidentem ersus sustinere diceur. Fabular quo
sed corrupio solum in pejus. Quamquan e hic ui ue de insulis terrisue mirabilibus multa sane cir
den plane secum consenti. n olitico enim duas cumferebanur. Sed uam hic legimus.fabulam, totam
am mundi aces distinri, primn, qua duranle latone ipso fictam esse cum multis aliis rationibus
deus ipse hominum est pasor ue 9ubernator, probari potest, um his prasertim, uod nusquam alib
teram, in q regni illius memores, ejus imiio quam scriptorum locis qui er lonis scriptis hau
nem se ipsos gubernare deben. Qua guidem alates serunt, ejus ulla fi mentio, guodque Curatius in
duar eardem sun ue partes illac periodi decem mil spicienti adimitationem bellorum ersicorum con/ic
ium annorum duar, rum primam ci optima, esse paret (d. rgum. Critia). pse quidem Plato
alteram ciitates corrupla obtinen. d quod fabula hujus originem gyp raduci, partim
ipse suggerit, fabulam illam de haeonte i interpre qu gyptiac traditiones ntiquissima audiebant,
tando, declinionem quandam et longis temporis partin u in gp nstitu quadam inenissese
interllis inter duas illas :es accidentem corum, utumabat suis simillima (, 201, 25 sqq.). Solonem
u err sun, inerium significet. uare t to ero perhibens esse, qui Jabulam hanc d Gracorum
ius nura rerum descriptionen sol ue hi cognitionem pertulerit ejusue im perspereri, eum
storica eam philosophia commodet, iis, quac infra de onnisi necessite coactum indolem illam democra
undi reolutionibus et /igur positurus es, h ticm, quam horret, constitution theniensi
de singularis terra reuions necnon de geo indidisse, et simul non omnia melioris artatis estigia
graphic ejus configuratione pracmit quadam. Quam inter hujus temporis erolisse significat. d quod recte
igitur optimn hic pellat ciem prima actatis, i Jere interpreteris: nonnisi inter thenienses,
non eadem omnino est que illa, quan in Republic ualem ipse ercogiterat, civitatem ercogitari ue
descripser, uum d hanc solam philosoph ue ezistere posse agnoscit, uum theniensium indoles
scientia pertinean, d illan minine. Quod etian uam marime mtationem illam aleludints atque cu
caus fuisse debe, in summ la guan imao pra riositatis philosophicar, uaeest custodibus Platonicaec
misi rerun Republic expositarum, uaccumque vitatis propria (, 196,42sq.), referal (, 201, 44 sqq.).
ertineren d civiis fundamentum philosophicum um em institu onica civitatis dorican
que d philosophicm cum eruditionem, plane potius referant indolem, hoc idem de antiquorum
ommitlerenur. dem ob causam philosophorum theniensium civitate uisse i significat, mentione
in Cri nio nusquam fit, sed sacerdoum solum. fac paturiorum festi, uod memoriam antiquorum
nique in imai introductione memoratur scien theniensium per genera ordinationis diutissime reti
f, d dialecicum refertur ntellectum, sed ad nuerat. Quod ero dicit, Solonem, s rgumentum hoc
inspirationem divinan (, 201, 39 q.; cfr. , 252, non abjecisset, clariorem fuurum fuisse, uam es
16 Sqq.). dum omerum lium ullum poelam, his er.
tis qua praccedunt, manifestum jam erit, eorum bis, quid de ipsius scriptis, poelarum comparatis, ju
u" d nem philosophiam spec ur dicari, significat.
historicam, plurima esse mythic ue dia similitudinem institutionum apud ptios e!
ecic eri le remo. Quare facum esse debe, t pud thenienses priscos comprobet, d mytholopiam
onin non Socrati hic, ed collocus ejusri refugi 5imilitudine nominis usus thenam deam
renur, quamuam initio statim omnes loco dea illi, guam etth appellabant 9 ypti, ssimil:
onis colloqu o propler ctudinem sentis dis eo magis quod ad deam hanc Saidis urbisoriginem re
serere monemur (, 196, 7, cfr. , 45, 30). ferebant, er q masis re fueratoriundus Grcis
ner res ero interlocores res distribuuntur, micissimus. net efiam deam hc eandem belli
imacus t/oreus, pote qu srologia peri ue sapientia prasidem esse (, 201, 44 sq.). e
issimus sit, et universi natura cognoscenda, operam ue hoc detur negligendum, uod dea, non deo,
"ederi marine, de physica universi natura , curam civitutis instituenda tribuit, in gua nuliere,
126 CU )LRU
dem, uibus mares, muneribus /unguntur (, 252, etiam sequitur, procreationem hanc non in tempore,
49 s.). lius theniensibus patrius deus er ul sed sempiternam facram esse.
canus, ctor ium, et terti eneris opi/icurn ideo Quodero d dicendi genus rei coneniens tinet, de
fautor (, 252, 20). Quare cum er lafonis opinione re stabili ac certa et intellectu adhibito conspicua, quales
terr e ignis primaria sint elemen rerum cor sunt idear, stabilem et inconcussam orationem et quoad
porearum omnium, facile intellectu est, cur erra ei conveniat tali esse, ut redargui et convelli nequeat,
/que Vulcanus thena elemen/ d primos ttica statuendum, de ea vero quae ad illam imitatione expressa
incolas/ormandosdicanturporrigisse. eptunum vero, et sin ilitudo vel imago () sit, verisimilem ()
maritimarum scilicet eundemque democraticarum se quam nos mythican appellamus (cfr. , 205, 7)
institutionum tutoren, deo in tlantidem insulam et illius ad modum comparatam : uemadmodum enim
ableq (, 255, 12 s.). ad originem (d uam pertinet mundus) essentia (h. e.
eque hoc difficile est erplicare, cur cii/em op/i ideae) se habet, ita ad fidem (, cfr. , 123 40) ve
mam illam priscrum theniensium anle noem milli ritas. Certi igitur de diis c de mundi origine omnino
nnorum condim esse dicat. Cum enim optima civi nihil proferri potest, re ne ullerius quidem his de
tas ab initio periodi illius decen millium nnorum rebus indagare opera pretium habet lato, sed con:
eristat, cumque non amplius septem millibusquingentis paratis omnibus quae multa a multis dicta sunt, miran
nnis perstare possit (, 144, 37 sqq. cfr. rgum.), dum non esse dicit, si non possimus omnibus modisplane
mille uingenti anni e//iciuntur, uol civilas corrup. ipsam secum (et cum ceteris doctrina partibus) consen
tajam erstitit, temporis scilicel spatium, uod e tientem orationem atque exactam proferre, sed dummodo
tonis opinione hujusgeneris hominum memoriaamplec ne minus, uam alius quispiam, verisimilem exhibeamus,
febatur, i t civitatis optimae artas to si ante nos contentos esse debere, , 204, 9 - 205, 8.
isrica, , 196, 1 - 203, 52. Rs R. In sequentibus ad causam efficientem et
formalem, de quibus supra disputit, tertiam etiam
causam addit./inalem, sed qua priores illas in se con
Dialogus ipse in tres parles diuidiur, quibus pro tineat. ergit enim : d condendum hunc n.undum
mium pracedit. deum impulit bonitas: bonus enim cum sit deus omnis
ue invidiae expers, male nihil, uoad ejus posset fieri,
Roou (, , 2, 5, 10) pramittit de re, bona vero on.nia voluit efficere (causa finalis), mundum
de qua hic ur et de orationis genere, quod rei con ue sibi (id quod sup jam dizimus) reddere uam
cni. dialeclicis enim dialogis constat, dua esse simillimum. liquid tem fuisse oportet, uod, uum
rerum genera, quorum alterum, uae sempereodem modo ntea bonum non fuerit, m marime polui bonum
unt, allerum vero, uae oriuntur et intereunt neque reddic'erit, materiam scilicel, quam non Quietam, sed
unquam vere sunt, complectitur. orum illa intelligentia agitatam immoderate et sine ordine ex inordinato in or
cum ralione, haec opinione cum sensu ratinis experte dinem adduxit, h.e. essentiam u participaret, effecit.
percipiuntur. uo cum erp icandum sit, quomodo ips re pulchri/udo consisti rerum quae cer
c duo genera inler sese habeant, statim ad mythi nuntur.Quarum pulcherrimaesunt el marimeessentiam
cas ratiomes confugi, dicens : omne, quod oritur, ox participant, ua intellectu prardilar sunt. Cum autem
aliqua causa (trum ' derindum si earum nulli intellectus sine animo contingere possit, hac
ab in ince to relinquitur) oriri no ductus ratine intellectum in animo, animum in corpore
cesse est. agis eliam mthica est dicendi ratio, uum condens fabricabat, u uam pulcherrimumsibisecundum
pergil : Cujus igitur rei opifex id, uod ecdom modo se naturam optimumque esset opus eflectum. undum
habet, intuens semper, et tali uodam utens exemplari igitur animalanimalum intellectuque praeditum exstitisse
speci m ac vim ejus exhibet, rem pulchram omnibusque statuendum est. Cum autem nullum animalis genus, prae
numeris absolutam , suiintuens ortum generatoque utens ler id cujus reliqua animalia singulalim et generatim
exemplari, non pulchram perficiet. Jam universum, uod particulae sunt, sit perfectum, ad hujus similitudinem
c-lum eliam, mundum, aut alio quovis vocabulo voca conditum esse mundum oportet. Quod quidem genus,
mus, cum cerni tangique possit, corpusque habeat, ex uod non aliud est quam ips boni ideo, intelligibilia
eorum est numero, uae opinione comprehenduntur cum animalia omnia, siveideasomnes, itainse comprehensa ha
sensu. Quae quidem omnia oriri generataque esse appa bet, quemadmodum hicce mundus nos et quotquot cer
ruit. Universum igitur ortum et quidem e causa aliqua nunturanimantia. uare cum unumn odo sil mundi exem
orium esse oportet. Cujus auctrem et patrem cum sit plar, unum quoqueesse mundum necesse est, neque duos
difficile invenire, et inventum in vulgus efferre nefas, ad neque infinitos. omen outem , sie animal, deo hc
oxemplar, uo est usus, orationem convertamus, idque usurpi, u eadem oce ideas designare poluit
sempiternum esse ac mutationis expers affirmemus, cum quaque eas participant corpora animat, de quibus in
mundus hic sit ortorum pulcherrimus, opifex autom prima dialogi parte quasifurus est, , 205, 12-206, 2.
ejus optimus efficientium. In quibus hoc primum ob ! primum uidem ad corpus mundi condendum ac
servandum, uod eremplar illud, mundi opifer cedit. Corporeum enim esse necesse est id quod ortum
es sus, idea c summa sim idea, hoc est idea boni, est: h. e. corpus secum offer necesse est. Unitatem
csse debet, sed et opi/er ipse vel bonus (, 204, 37) utem mundi corporei erquatuorelementis proportione
optimus (ibid. 41) pellatur, uague de eo dicuntur, dam c//icit. Corporeum enim omne tacu /que isu
difficile esse patrem hujus universi invenire et inventum prasertim cernitur, aspectabile igitur et tractabile sit
in vulgus indicare nefas, plane coneniunt cum iis qua necesse est. Cum autom aspectabile nihil sit sine igne,
in Republica (, 125, 52 sq.) egimus in intelligibili re tractabile nihil sine solido aliquo, solidum non sine terra,
gione postremam esse boni ideam eamque vix conspici; hanc ob rem ex igne et terra universi corpus condere
1 latonis sen/entia mthicis involucris eru hacc incipiens deus faciebat. In quibus ua mica sunt,
si : boni ide, pote gua si eriis et ratinis e/ ythagoraorum more mathematicis sal/em legibus
fectri (, 126, 3), se psam respiciens mundum pro stringere conatur. Duo enim cum in unum redigi sine
crei, hoc est ipsius imaginem. Unde hoc forasse tertio non possint, quod vinculi instar conducendi visit
 .C RD DSS. 1200
praeditum, vinculorum autem pulcherrimumsitproportio, du, intelligamus (cfr. , 249, 45 .), , 207,
quae ex se et iis, quae colligantur, guam maxime unum 31-46.
efficit, cumque solida uno medio nunquam, duobus sem fio hac nimi eo pertinere infra apparei,
per copulentur, h. e. cum inter duos numeros cubicos d intelligenda omn reddatur apissimus, cum e
medius proportionalis non eris, sed duobus mediis omni genere elementorum si con/latus. Contr
semper opus sit : hac de causa ignem inter et terram 5uunur, nim moum spectant corporeac nurae
aquam aeremque deus media ponens et inter se quantum mous necnon con/igurationis omnis principium. Sicu
fieri poterat eadem ratine comparans, ut uemadmo enin olunlate ue cogitatione nostra corpus no
dum ignis ad aerem, ita aer ad aquam, et ut aer ad strun moetur, i latone ctore universum ue
aquam, aqua ad terram se haberet, c"lum ita colligavit, mundi corpus in orbem reoliur nim mundi mo
ut ab alio nullo, nisi ab eo, a quo est colligatum, dis que cogiione. Jam cum omni nimal in se conn
solvi ueat, h, e, omnino dissol non possit Immo, prehend, motus quoque ejus non simpler esse potes
contr mpedoclem ddi, proportione hac semper sibi nius glob, sed multiple et primum quidem mul
concordans atque amicum permanet, , 206, 2-33. rum globorum, sterum scilice, uorum unumquod
U autem quam maxime perfectis ex partibus perfec ue eodem tempore, quo revoluionem in orbem toius
tum animal esset et unum, praeterea a senectute et morbo univers insequiur, proprium simul que singularen
immune, h. e. omni mutation ezempum, illorum describi circuium. Quo Jit, , qua sequir anim
uatuor elementorum unumquodque totum accepit mundi dispertiio, nihil aliud si uam disposiio mo
mundi compages, ita ut nihil relictum esset, ex uo um cmlesium. Quam dispositionem ut plane, u
aliud coelum fieri posset, vel quod extrinsecus corrup bus rationibus niur, perspiciamus, hacprarmonend
tionem muionem ei inferret. orro cum omnia in sun. n Republica jam (, 135, 4 sqq.) dixeral lato
se animalia comprehensurum esset, forma ei convenie motus musicos atque astrologicos iisdem niti princ piis,
bat omnes quotquot sunt formas in se complexa, hoc est hagoricos hac in re secuus. uc accedi, uod
sphaerica, forma omnium perfectissima, ipsa sui simil modo diimus motus animi eosdem esse ac motus
lima et pulcherrima. Laevis autem totus factus est mundi corporum c-lestium. Unde hoc quoque sequi/ur, quod
ambitus, quia nec oculis nec auribus careba, quum infr profert : harmoniam motus habere conversionibus
uae cerni poterant, omnia in se contineret, i t sen animi in nobis cognatos (, 216, 31 sqq.). Jam ceteri;
sibs d cogilationen non indigeret, nec manibus aliisve paribus, cum singula oces inter se dfferant pro lon
organis ad capiendum dispescendumve alimentum, guia gitudine chorda ua intenditur, interalla singu
sese consumptione alens sui et omnia in se et a se pa singulis numeris designari que in linea rec, quan
tiens et agens sibi ipsi sufficiebat que in ipsa mu monochordum el canon pellabant music antiu,
tione immuus perdurabat. uic corpori motum notari posse manifestum es. ujusmodi monochordo,
conditor addidit, menti ac intelligentiae maxime accom cut pnerum interll singul inscrip sunt, hoc
modalum, ut in 8e ipsum circumductum in orbem ver loco comparur nimus mundi. Jam cum septem es
teretur; reliquos sex motus ab eo separavit. nimum sen plane", Septem quoque essent numeros necesse
aulem in medio mundi collocavit, per omnem mun er, idem, diapason g//iciunt, primo numero
dum eum extendens, corporique eum circumdans ex in fine seriet non repeti. Cum erosacer numerus y
trinsecus, i t omnino omnes mundi partes penetra hagoracis, d uos hac omni pertinent, non oc
ret, atque ita mundum solitarium condens, ui propter esset, sed decas, differentiam hanc erempturi oc
virtutem ipsam secum versaretur nec altero ullo in dem i componebant, u d primam tetrct (1. 2.
digeret, satis sibi ipse notus et familiaris (contr mpe 3. 4.), cujus numeri compulati decadem g//icun,
doclem dicit), hac ratine beatum futurum deum genuit, teram adderent tetrc multiplicatione./orm
, 206, 33-207, 31. am. rogressionem enim 1. 2. 4. 8, cujus e.pomens
Sed corpus mundi, de quo hic prius locuti sumus est 2, et alteram progressionem 1. 3. 9. 27, cujus e
scilicet undifigura erterior primum describeretur, ponens es 3, i contezeban, eorum numer
revera post animum condidit deus ortu et virtute prio ternatim sese ercipientes hanc efficerent seriem : 1. 2.
rem et antiquiorem, cui corporeum omne pos ce 3. 4. 9. 8. 27, eandem quam Pl hic enumer.
dit. Quomodo aulem corporea elemen, mis, terra, in serie consonantias omnes inenies, quum inter,
er, u, d nimi elemen, de uibus nunc dispu uae inter septem numeros erstant, singulis ocus
aturus es, se habeant, infr docebimur. nimum au rel tonis completeris. d uod facere insiuit,
tem mundi ita condidi: : individua semperque codem inter singula intervalla utriusque progressionis medie
modo e habentis essentiae (idearum) et dividuas in cor tatem, m arithmeticm, lteramue uam harmo
pcribus orientis (spi oui) mediam tertiam ex utra nicam ppellnt, interponijubens : ua ratiome p im
ue m'Cuit essentiae speciem (rerum ua oriuntur c progressionis intervalla singula (1 : 2) in sasquialierum
pereun), quae media esset inter individuam vel 8 et sesquitertium vel inverso ordine in sesquitertium et
naturam, et dividuum vel RIsnaturam. x uo sasquialterum, vel in sesquitertia intervalla duo, inter
iterum tres has species in unam omnes specien (ni) jecto sesquioctavo, dividuntur, alterius autem progres
1emperavit LRIs naturam misceri recusanlem vi co son's intervalla (1: 3) in sesquialtera duo, sesquitertio
gens in D. De dhienda in prim miione, interposito. x quo sesquialleris intervallis omnibus
res orientes e intereuntes procreata sun, sesquitertia et sesquioclava substituuntur, sesquitertia
nthi imaderti, u miio hac in sensus cadi, tandem omnia sesquioctavis complentur : uo facto par
ler ero mizione, qua principis iisdem cruni ticula toni relinquitur sesquioctavo minor, guae inter nu
secum deduplicandis nimum sui ipsius e iorum meros est ducentorum quinquaginta sex et ducentorum
conscienem informat, difficultatis hujus menio er uadraginta trium (243: 256 = 9/8 : 32/27), , 207,
faciend, qu reuer conscienia nostra noionen 46 - 208,15.
illam LRUs sive -ss difficile i d noio ta etiam mixtum illud, ex quo haec secabat, jam omne
nem sD sive Ess dhibet, , uomodo inde consumpseral, h. e. mundi nimusotus in acu es e
"es oriura et interiura erisnt necnon imi indi- que Cius pars er motus cali stat. ano igitur
. 111.
8"
126d CU DL000RU
omnem compositionem dupliciter in longitudinem fissam s esse functionibus animi nostri : t enim nim 9,
mediamque mediae utramvis quasi litteras duo crura stri clione mo/us fi ue sensus corporis, gu0 per
accommodatamin orbem flectens contrsit in unum, ut et cept , animus ad se psun reersus cogitationem inde
ipste Secum et inter se e regione accomodationis commit e//ici , eadem ratio est qua spectat functiones imi
1erentur, duasque circumscrib rant planiies orbicu mundi, hoc solo ercep, quod mundus omnia in se
lares, ua acu sese ngulo secaren. Utramque vero comprehendi, i sensus nullus ei preni cor
motu illo, qui aequaliter in codem circumagitur, undique poribus era ipsum posilis, quod eliam in caus s,
est circumplexus, et alterum exteriorem, alteruminterio t omnes ejus opiniones sin era. Quibus pramissis
rem faciebat orbem, h. e. motus ille, uem supra de sequentia facilius intelligemus : Sicuti enim temperatus
scripser in se ipsum circumducum, in duos motus est animus duplici nione et tribus ex partibu8, ex
scindiur oriculares, uorum alter exterior usD est ejusdem et alterius naturaet ex essentia, - qua specn
mous, qu odem modo in eodem semper rtiur, ejus compositionem, - proportione vero divisus et col
alter vero interior LRus est motus, qui non in eo ligatus alque in sesemetipsum sese revolvens, - qua!
den permanet, sed multis modis eo deflecti. t spectant harmonicos ejus motus : ita, d nimi
quidem motum illum, ui ejusdem naturam habet, a la cogintis functiones jam transeamus enarrione so
1ere dextrorsum detrsit deus, alterum qui alterius, a lum nostra, revera aulem non compositionee
iametro sinistrorsum. erior enim motus, qui motus ejus differentes, cum dispersa(el dividu) essentia prae
es c!li e stellarum firarum, circulum desc ii dilum aliquidatlingit et cum individua (ideis) praeditum,
arquinoctialem, interior ero, ui planetarum orbes per totum sese movetur (h. e. omnibus ipsius partibus
et zodiacum in se comprehendir, eclipicam, ua cir eam percipit), et sive quid idem est cum aliquo sive di
oulum uinocialen secat su ngulo u itera! versum ab aliquo, pronunliat, ad quid potisimum et
ormam eibe. cliptica porro diametros, porri ua ratione et quo modo et quando uminiis, quae oriun
gir inler duos locos, i circuli tropic tangunura tur, ad unumquodque esse quaeque et pali conveniat, tum
eclipic, diagonalis es line recnguli, cujus latera ad ea, quae eodem modo semper se haben. guidem
ong diametri sunt circulorum tropicorum, uibus sun categoria pronuntiionis principales, responden
lateribus parallelos es circulus uinoctialis, Cali em, in anim motu , divisioni illi c colligioni,
ndem mous cum conrarium cursum teneat cursui ecnon planetarum intervallis ceterisgue differentiis
lanetarum, dezrorsum i lum, hunc sinisrorsum ire in eum cursis, in compositione cro nimi prin:
dicit, gui cali notus e latonis opinione (, 210, 26 nirtioni, de essentia sie substanli nimi preni.
sqq.) diem que noclem soens ad occasum ergi, - lferi vero animi mizioni, necnon, quod d moum
ccasus em Septentrione, ub derum es sedes, pertinel, nim d se ipsum revolution (, 208, 46)
deram partem obinet. Sed principatumdedit ejusdem respondentem animi cogilantis functionem his verbis
et similis conversioni, ua so um mundum omnes describil : prnuntiatio illa, quae haud secus in eo, uod
que ejus partes, eas uoque, qua contrarium ei lement alterum est, alque in eo, quod idem est, veritatem recipit
cursum, odammodo, u infra debimus, post se tra dum in semet ipsum movente sine voce et sono procedit
i. Quam unam indivisam reliqui : interiorem sexies ( enim est sermo quem ip8eanimus silentioSecum vol
divisit 8eplem in orbes dispares secundum.bina dupli et vil circa illa, guae considerat, , 146, 5 Sqq., 199, 4 sq.),
tripli intervalla, quae tria erant uriusque progressionis, cum ad res pertinel sensibus subjecta8, et alterius orbis
prim progressio numerorum 1. 2. 4. 8, si 1 nu (h. e. animi pertinens d res sensibus subjec
1merus intervallum designat luna erra, describal in tas) recle iens ( pro ) universum animum de eo
terlla lunar, solis, ercurii, et artis sella, altera certiorem facit (h. e. singularem perceptionem d con
ero progressio numerorum 1. 3.9. 27 interalla luna, scientian nimi perfer omnes dgeneris cogiiones in
eneris, Jois et Saturni stellar. Surn cablo iner se comprehendentis), tum opinionesassensionesquefirmae
allum non definitur, neque, ut in Republica (, 192,29) veraeque gignuntur, cum aulem adid, guodad rationem
!um hic ocum habet locum in harmonia asterum. (h.e. ideas) perlinet, spectal, et orbisejusdem(h. . nimi
lanetas tandem contrariis inter se orbium cursibus ire d ideas pertinens) bene currens ea significat,
Jussit, pote qu non in eadem planiie essen, sed in tum intellectus el scientia necessario perficietur. Celerum
icem sesesecaren, uarum res(sol scilicet, eneris et quum ualor sin animt functiones (, 123, 26 .),
ercurit s'ellae, d. , 209, 25 sq. et , 192, 45 sq.) restat guarere, cur conjecura (), hen
celeritate pares, quator autem reliquae inter se et tribus ic cogitatio (), hic non memorenur. Sed con
illis dissimiles, cum ratine tamen (neque prorsus. jec in animo mundi ideo/ier non potest, gu nu
u tos cili de/lecentes) ferrentur, , 208, 15-33. um est corpus era ipsum posium, de quo conjectu
erfecta autem ad menlem conditoris universa animi ram faci, opinio em ssens r (
compositione, corporeum omne, poe nima posterius, , , 209, 3, fr. , 123, 40), mathematicm co
intra eum fabricabat et medium medio copulatum accom tationem jam insese comprehendun,quia, conjectur
modabat. nimus vero a medio per um clum usque per sensus 1ac omnino deficienle, corpora omn e:
ad extremum pertendens rotundoque illud corporeum latonis opinione (, 220, 42 sq.) mathematicis solum
extrinsecu8ambitu complexus, - i u per totum mundi constituunur elemenis, , 208, 33 - 209, 8.
corpus perfusus nimus locum plane vacuum haud inde transi d singulas mundi partes describen
llum relinquerel, -divinum infinitae sapientisque vitae das, et primum quidem eas, qua sunt instrumen
in universum tempus induxit exordium. Invisibilis vero, temporis, u emporis rationen oti mundo commu
sed rationis particeps, intelligibilium sempiternarunique nem in iis demonstre. Sicu enim mundus es imago
rerum procreatarum optima est effecta. boni idea, ita tempus est imago mobilis et ad nume
sequiur locus de nimi cogintis functionibus, rnm iens aeternitalis in uno manenlis. Dies enim et noctes
us referendus est d eum ui egerat de animi mou, et menses et anni non erant, antequam clum exsti
ecno d illum de nimi compositione. In memoriam tisset. Sed temporis partes hae omnes sunt, el D R
cm primum oportet reocemus, quod sup jan et D R, temporis rlae species sunt, uas inscii ad
dizimus : nimi univers functiones plane assimi sempiternam essentiam referinus perperam, cum solum
 .C RD DSS. 126e
:s ex veritale ei conveniat, neque anliquius neque milans bene rolundatam faciebal posuitque in optimi
recentius fieri. Contra ad ortum Es, sive pro verbo ste (h. e. niversi) intelligentia comilem illius, per om
pro copula id usurpes, omnino cum veritate non per nem cli ambitum distributam, ut verus ei mundus va
tinet. Quamquam de his subtilius quaerere fortasse non rielale per tolum distinctus exstaret. otus autem
hujus loci esse dicit, ad superiores dialogos respiciens duos astro adjunxit cuique, unum quo vertilur circum
(f. armenid. rgum. ntin. el IV.). - empus se ipsum in eodem aequabilem, d intellectum peri
igitur cum clo ortum est, ut una procreata una eliam nentem, de iisdem semper eadem constanter cogi
olvantur, si qua unquam solutio eorum eveniat. C"li tanti, alterum, d opinionem reram pertinentem
cnim exemplar per omnem ternitatem est, clum au in anticum, ejusdem et similis (h. e. universi) conver
tem usque per tempus o.nne ortum et exslans et futu tioni subjec : ab reliquis quinque notibus (, 213,
rum. d numeros autem temporis discernendos et Ser 19 s.) immunitatem et stabilitatem dedit. De planetis
vandos sol et luna et quinque aliae stellae, uae errantes supra dictum est. erram vero, nutricem nostram, in
vocantur, exstiterunt. Calum ipsum stellarumJ un globum constriclam circa polum per universum exten
oc loco omiti. lanetarum vero, guo propior guaelue tum, cuslodem et effeclricem noctis et diei instituit,
erat terra, eo minorem conficiebat orbem atque eo ce dum immobilis perstaret, primam et antiquissimam
lerius circuibat, Veneris et ercurii stellis exceptis, (utpote qua universi centrum occuparet) derum quot
quae soli celeritate ae lualem orbem obtinentes, sed con quot intra c-lum exstiterunt (planetarum scilicet). C
trariam ei habentes vim (h. e. soli obenles qu" lestes tandem mous omnes chorea assimilans obum.
eo discedere tendentes), eadem ratine modo deprehen brationes eorum, ua nonnunquam accidant, non nisi
dunt modo deprehenduntur, dum eundem tamen ser rationis erpertibus terrori esse monet. De reliquis
antes orbem modo celerius modo tardius incedun. vero numinibus ( dicit, non ) popularibus
De reliquorum collocatione et de causis collocandi post exponere et nosse ortum majus esse ironice dicit, quam
hac, ubi otium fuerit, forsitan tractaturum se dicil, in pro ipsius viribus, credendumque iis, qui de majorum
dialogo qui non ers. usD vero, h. e. cli Ji suorum rebus bene, ut opinari liceat, gnari exposuerint;
rum stellarum, motio LRs, h, e. planerum, mo nefas igitur esse derum filiis (usacum ue rpheun
ionem coercens efficiebat, ut celerrime circumeuntia a significat, , 27, 10), guamquam nec verisimilibus nec
tardius euntibus deprehendi deprehendentia viderentur. necessariis argumentis utentibus, fidem non habere.
mnes enim orbes eorum in spiram vertens, propterea uare theogoniam ue, uan deinceps //ert, Or
uod duobus simul contrariis motibus agitantur, primo, phicam esse erisimile esl. Ceterum de populari re
quo ipsorum circuilu orientem versus moenur el ligione nihil immutandum censuisse latonem , nisi
moer identur, allero, guo ejusdem sive call uod moralem philosophiam offenderet, er Repu
motione, qua eorum orbes secat, ips orbes h occasum blica jam cons (, 36, 25 sqq.;'68, 20 sq.), , 210,
rersus rapitmur, quod tardissime a c-li motiome, 45-211, 44.
quae est celerrima, abibat, id proximum ei motioni esse ostgnam igitur omnes, et qui in conspectu circum
monstrabat. U autem mensurae temporis evidenter per eunt (astera), et qui uatenus volunt conspiciendos
cipi possenl, lumen deus in secundo a terra ambitu ac se praebent (dit populares, de uibus tlia latone
cendit illud, uod nunc solem appellamus. Prima autem ipso deris narrabantur, , 38, 29 sqq.), dii ortum ha
mensura est dies et nox, simplicis et sapientissimi orbis buere, his eos alloquitur universi hujus creator : Diideo
circuitus, qui lic ue princum obtinet, mensis rum (upole ui summorum derum, idearum scilicet,
st lunae circuitus, annus solis. Ceterorum ambilus igno sint imagines perfecta), ui per me orti indissolubiles
rantes homines paucis inter multos exceptis neque no me invito. Colligatum quidem omne dissolubile, neque
mine appellant neque inter se numeris commeliuntur vos igitur prorsus indissolubiles estis; neutiquam tamen
observantes. ihilo tamen minus intelligi potest perfecto dissolvemini, cum meae voluntatis vinculum majus etiam
temporis numero perfectum annum compleri tum, cum et valentius nacti sitis illis, quibus tum, cum originem
omnium oc circuituum simul absolutae inter se celeri accipiebatis, Colligabamini, h. e. non anima solum
tates conclusionem adeplae sunt ad ejusdem et similiter mundi, sed et ipsi boni idea sive deo inharent, gui eos
cuntis orbem exaclae, h. e. cum deviationibus omnibus, rocreit. ortalia restant genera tria mondum pro
qua hucusque commemorala sunt, iterum compen creata, uar, cum cmleste genus plurimum ignitum sit,
satis in idem, de profecta sun, odiaci signum re ceteris elementis tribus adscribit (, 210,40 sq,), dis
ertuntur, cujus uidem perfect el magni anni or tinctione inter homines, imalia, plantas plane
bem alias (1, 714, 20 ; , 144, 47 sqq. d. rgum. , omiss; enim parte dialog prima non nisi
201, 18 sqq. d. rgum.), ythagora!s u idetur se men tis opera recensentur, cum altera pars de operibus
cuus, symbolice 10,000 norum esse direrat , , necessitatis, terti tandem de tis tractatura sit, in
209, 9-210, 44. uibus procreandis mens atque necessitas conspirant.
Ceteris guidem ad similitudinem idea boni usque ad uo majorem habebat facilitatem scelestorum ani
temporis rlum jam procreatis, restabat adhuc, ut ani morum transitionem in ferinam naturam hic inferendi
malium quoque, quot et quales mens sive deus in eo, (, 112, 43). - Caus ero mortalia genera pro
uod est, animali, h, e, in animalis idea, species inesse creandi refertur harc, quia sine his coelum perfectum
videbat, tot et tales etiam mundus hic reciperet. Sunt non esset : omnia enim in 8e genera animalium non con
aulem quatuor : una derumgenus cocleste, altera volucre tineret (cfr. . 210, 45 sqq.). er me vero orta haec,
et aerium, tertia aquatile genus, pedestre ac terrestre mundi conditor pergit, et vitam consecuta diis aequa
quarta. Deorum fem coclestium genus cum si tri rentur et immortalia essent (uod quominus esse tis
ple, stellarum f.arum, planetarum, terra, de pla liceat, non derum india in causa est, sed ea, uam
etisjam supra disseruit, ulpote temporis instrumen sapius jam attulit, ratio, scilicet ut caelum perfectum
tis, quibus lolum quidem caclum uoque annumer sit, h. e. , uemadmodum nerus uidam eristit in
t, singulis stellis nondum adpictis. Quorum speciem ter summam ideam et in/imas, ita mundus quoque,
lurimam ex igne auspicatus est deus, ut uam splendi. idearum imago, nimalia omnis generis contineat per
dissima adsp:cluque pulcherrima esset, et universo assi gradus quosdam inde summis tsque ad in/ima inter
126/ RGU DLGRU
se digesta). Ut igitur et mortalia sint et universum
hocce vere sit universum, accingimini naturae conve
nienter vos ad animalium effectionem, meam imitan
tes vestro in ortu vim (nimalia scilice carlesibus
diis se siderum animis procre his que primo locisjam significi, d. , 90, 7 sqq., , 194,37 sq7.),
loco inharent, perque eos solum secundo loco mo
mundi, terlio loco idea boni). Sed pars nim humani
revera diuin, dea summac inharens ue immor
talis est, guare, n quantum autem eorum, mundi
conditor pergit, in,mortalibus cognomine esse convenit
(quae quidem constructio in incerto relinqui, run
in quantum eos immortalibus cognomines esse convenit,
dicere eli, n quantam partem eorum immortalibus
cognominem esse convenit ), divinum nomine illud prin
cipatumque in ipsis lenens eorum, uisemperjuriet vobis
obsequi volunt (justitia igitur erga homines, pielas
erga deos principua referunur rtutes eorum, in
quibus nimi pars ralionalis principatum tenet), sa
tum et fundatum vobistradam : uod reliquum est, vos
immortali mortale attexentes efficite animalia et pro
create alimentumque praebentes augete et pereuntia
rursus recipite (corpora enim hominum ceterorumque
nimaliu e iisdem, e uibus mundi corpus, com
posi elementis post mortem in eadem erum ele
men dissolunur, c/r. ,213,9 sqq.)
is dictis ad priorem crateram reversus, in qua uni
versi animum ten.perans miscebat, ex superioribus resi
dua infundebat miscens modo quodam eodem, non ita
pura tamen aeque, ut an!ea, sed secunda et tertia (pole
u quod ad substantiam nim tinet, sicut modo
dirimus, tertio solum loco boni idea inharrean, el
secundo, enus siderum anim non univers ccedente eristunt, uare infra de iis agetur), idatque
nimo, sed ab ipso deo sie bon ide procreati eiden
primo loco inharent). Constitutum autem totum (mdi
isum adhuc) divisit in animos numero stellis pares sin
gulosque singulis attribuit. oc est, nim human sin
gul singulis stellarum animis inharent, uas, ante
quam mati corpusue nacti sunt, inhabin. Differant
em et ipsi pro natura singularum stellarum necesse
est. mquam dem nimi stellas Jiras, planetas,
erram deinceps inhabitant. Qua rione l lter ter stellas, sio in temporis instrumen. Qu quidem
er parte hoc assequitur, ne terr sol nimal rione
pradi alere videatur, alter er parte psas mu
(iones historicas, guar in terra dun, inde conur
licare. Qu ero sit praeristentiac hujus finis, in
seguentibus erponi : Imposilis enim, pergit, in sin
gulas stellas quasi in vehicula singulis animis universi
naturam monstravit (unde innatar, ua dicunur, iis
penunt idea) legesque iis fatales ostendit, primum
quidem ortum unum omnibus statutum fore (quam
quam stellarum natur que indoles nonnthi
inter se differt, cfr. ., 712, 49 .), ut ne quis
ab ipso deteriorem conditionem acciperet, satis au
t m in sua quibusque temporum instrumenta (sive
planetas) animal fieri convenire derum reverentissi
mum, sed quia duplex Sil humana natura, praestantius
genus ejusmodi esse, uod postea esset viri nomine ga
visurum (comparanda est generatio illa er terr
quum nondum er se incem generarent liberos ho
mines Saturnina a!is, , 585, 3 s.). Jam vero in
corpora insitis ex necessitate et aliis accedentibus ad cor
pus eorum, aliis abscedentibus (quod non i erat in
univers corpore, , 206, 53 sq.) principio sensum ne
cesse esse unum omnibus innasci ex vehementibus affec
tionibus, deinde voluptate et molestia mixtum amorem,
ad haec metum et iram et quae conjuncta his natura
uaeque contrarie dissidentia sint (de uibus erposuit
in hilebo, d. rgum.) ; quae si recuri essent rio
nis imperio, juste victuros, subjeclos iisdem injuste, et
quisuum vitae tempus bene transegisset, eum in contri
bulae stella habitationem reversum vitam beatam et
commodam habiturum (d quod minus accurate aliis
sed illud non assecutum mulieris naturam secundo in
ortu recepturum (i mulieres ri essen d ime
cilliorem hunc natura sum delapsi, cfr. , 714, 7)
ac ne tum quidem finem vitiorum facientem, uemad
modum corrumperetur, ad ejus similitudinem semper ta
lem quandam ferinam recepturum esse naturam, mutan
temque non prius defuncturum laboribus, quam ejusdem
et similis (h. e. rionis) circuitum in se subsecutus
turba illa magna, quae postea ex igne et aqua et aere et
terra agmata est tumultuosa, ratine coercita ad primi
alque optimi pervenisset genus habitus. Quod cum Jieri
possi, muionem illam in nurm ferinam inde
concludas licet non d erbun, sed symbolice tantum
esse inelligendum. - Quae cum iis omnia designasset,
ne cui, si quid postea evenisset vitii, ipse causa sset
(Reipublicae locum, , 36, 35 sqq. respici, uamm
ne hac quidem ratine culpa omnis ad liberum ho
minum arbit rium redunda, u nimorum indoles
ri rid jam stellarum, s primum inhabint,
naturd necessite dam determinatur), serere alios
in terram, alios in lunam, alios in reliqua, quotquoteran
tempoisinstrumenta, c pit. ostautemsationemagenda
junioribus tradidit diis (c:lestibus scilicet), ut corpora
fingerent mortalia et quantum adhuc reliquumeratanimi
humani, uod accedere necesse esset (parlem scilicet
concupiscentem et partem animosam, ua necessiate
omnia corporibus adjuncta (organa sclicet) ut effice
rent effectisque moderarentur et pro viribus quam op
time mortale gubernarent animal, nisi quatenus ipsum
sibi malorum causa fiere. - res igitur hic distinguun
ur creationis singulorum animorum gradus, quibus
mundi conditor prasidet, ntequam eos junioribus
trad d corpora et in/eriores animi partes affin
genda : miio substantiac, distributio substantia in
gradus non i intelligendi dentur, uasi re ips
in tempore inter se disent, sed d logicam solum di
stinctionem pertinent. Quare prace istenti ue
illa non ud sb ult, guam innatam significare har
moniam intellectus singulorum cum intellectu diino
univers. d stellas cm firas gutm praceristen
ti m refer, singult anim initio annimagni cujusque
singulis stellis reddantur necesse est. Quod idem in
haedrojam (,712,44sqq.)daemonum illo cum plane
rum diis etu d locum supercarlestem significerat,
, 211, 44-213, 4. -
que ille omnibus his ordinatis in suo, ut par erat,
statu manebat. Qual guidem duplicem admittit in
terpretationen, quum secundum mythicm, hic
iur, oionem , deus, postquam mundum crei,
tn priorem suum sum reduerit, reer tem in
su suo semper permnseri, i undi cre
ips sempitern si neque initium neque finem llun
ens. Filii vero ordinem patris sequentes accepto im
mortali mortalis animantis principio particulas ignis et
terrae et aquae et aeris a mundo, uas rursus redderent
(cfr. , 212, 15), mutuati in unum conglutinabant non
indissolubilibus illis , quibus ipsi (calestes sclicet di
sive calesti corpora) continebantur, vinculis, sed
propter parvitatem visum effugientibus crebris cuneolis
conflunles (h. e. proper multiplicitatem corporis
man partium fieri non potest, t in erplcando, u
 .C D DSS. 1269
bus singula singulis nimi functionibus corre pon ex genere causarum adjuvantium sunt, quibus ministris
deant, usque ad minutissima hic descendatur), unum utilur deus in optimi, guoad fieri potest, specie perfi
ex omnibus corpus quodque efficientes in afluente eo cienda. Quae uidem causae, cum in omnibus, quae sub
corpore et effluente (quod in calestius corporious sensus cadunt, rebus omnia eficiendi vim habeant, ra
dem semper mnebat, neque senescens neque Ju - tionem tamen aut mentem nullam habent entis autem
nescrns, neque crescens neque decrescens, , 207, et scientiae amatorem oportet intelligentis natura causas
6 s.) immortalis animi ambitus sp, ui perfine! Jinales primas indagare, 6/ficientes vero, uae non ad
d ideas, ue nus, ui p rtinet ad res sub sen mentem, sed ad necessitatem polius pertinent, secundas.
sus cadentes, illigabant. Reminiscmur hic oportel, in Unde app et, theoriam illam de isu ideo latone
sideribus animi motus a corporis molibus omnino huc esse adductam, , uomodo causarum genera
non differre, sed utrosue iisdem regi legibus rhyth duo, uorum m d mentem, allerum ad necessi
micis ue harmonicis. Quod idem in hominibus ob tatem pertinet, inter sese differt, hoc emplo de
servans lalo, ua sequuntur omnia, i Cunti, monstret, simulque iam hac ratine sibi mu iat ad
non m -9is ad corporis, quam d nimi.functones lteram dialogi partem. rimam cm partem con
referenda sin. nimi enim ambitus sive circuitus illi cludi isus que audius causas finales i erpli
jusdem ue alterius in corpore tanquam in flumine cando, ut alterum ad siderum, alterum ad musical har
vehementi illigati atque contra hujus flucionem moniae motus rhythmicos percipiendos aptum esse
luctantes vi ferebantur modo, modo ferebant, ita ut ostendat ; quibus perceptis animi nostri conversiones
totum animal moveretur quidem, sed sine ordine et sine cognalae, numero, qui his omnibus communis, adjuvante,
ratione qua fors impellebat, procedens et pro duobus cum dissonae antea et perturbalae fuerint, imperturbatae
illis omnibus sex utens motihus. nimi enim n Cor alque consonae redduntur , alque ita verarum ratinum
poris motum comilante semper el potius provocante, participes facli et ad quastionem de universi natura
turba illa influentis et effluentis undae, quae alimentum perducti philosophiam macti sumus, quo bono majus
praebet, non in corpore nostro consistit, sed xtrinsesus nihil unquam mortali generi datum est derum munere
accidentes affectionesatque motus inordinati, uum per neque dabitur. Quibus principiis cum idearum doctrina,
corpus ad.animum perferuntur, sensus omnes, quos vo um educationis, uam e Republica noimus, insti
cant, hic efficiunt, i non solum corporis nostri u nitunur, , 213, 5-216, 30.
substantia, sed et nimi nostri intelligentia originis ns R. entis operibus hucusque descriptis,
umine.feratur. Quo factum est, ut initio uidem animi restat ut de iis quoue exponatur, quae necessitate fiunt.
oircuitus 'sb sive ad ideas pertinens plane inhibe undi enim hujus generatio ex necessitatis mentisque
retur, LRIs vero circuitus sive ad res pertinens sub congressu 1mixla est, sed ila, ut necessitas, menti con
sensus cadentes, rhythmicis ille /que harmonicis le Cedens, plurima eorum, quae fierent, ad optimum duce
gibus in planelis adstrictus, his legibus solulus omni ret. undi igitur ortum ui recte explicare velit, prae
modo corrumperetur : quae falsarum est opinionum ter mentem erraticae quoque causae speciem (
origo physica. t infantum uidem animus has ob cau ) admisceat necesse est. Quan
sas prorsus insipiens exsistit. Ubi vero incrementi et hic erralicae causae speciem appellat, ad erraticas stel
alimenti lumen minus accedere cpit rursusque circui as alluden" uae LRIus eircuitum obtinuerunt, e
tus tranquillitatem nacti progressu temporis magis con dem es que quam modo diait necessitatem : inan
stituuntur, tunc jam ad naturalem singulorum orbium mata scilicel sive corporea natura principium, uod,
cursum correcti ambitus LR pariter atque Ib uatenu, in mundi ortu necessarios menti imponi
recte appellantes, eum, qui ipsis utilur, eo perducunt, Jines, necessitas hic pellalur. Quam causa speciem,
ut adjuvante etiam recta per disciplinam educatione, ualis fe mundi ortum fuerit, erplicamdam s
ualem in Republica descripsit, prudens fiat. - t de hic proponi. aturam ergo ignis et aquae et aeris et
singulis uidem anim corporis partibus in tertia terrae, qua pro principiis corporea nura haber so
dialogi parte accuratius erponetur, hic ero eatenus, rbant, considerari oportet. Quae vero tantum abes,
quatenus siderum motibus comparandi anim ue ut principiorum vel elementorum ( sunt elemen
corporis motus cram illam, m modo diri, pru lilera) mundi locum leneant, ut ne syllaba
dentiam efficiunt. rum uidem instar vel paululum sapienti videri me
Divinos igitur circuitus duos, universi formam rotun rito possint (in syllabarum enim loco habet plani
dam imitati, dii globosum in corpus illigaverunt, uod ties elementares, quibus corpora elementaria uor
caput appellamus, cuod omnium in nobis dominatum consn, , 220, 42 Sq.). Sed de universrum sive
habet. Cui etiam totum corpus tamquam famulitium principio sive principiis in praesenti non est dicendum,
collectumtradiderunt, crura praesertim et manus, quibus uia difficile est hac disputandi via (qua mythicam d
in incedendo uteretur. osteriore porro anterius dii anti hibens orationem erisimilia persequitur), uae viden
uius et regalius esse statuentes plurimum incessus no tur, demonstrare, eue necessarium, cum de ide
Dis hanc in partem dedere alque hac in parte capitis quidem principio, plura non esse htc innuit, in di
faciem et universae animi providentiac instrumenta illiga leclicis dilogis jam inquisium si. Quod ero deum
verunt. Instrumentorum autem primum luciferos fabri precatus addi, mira et insolila ( xpositione opus fore,
cati sunt oculos, quorum sensum i erplicat, ut ro anequam ad verisimilium decretum perveniatur, ad
tagoream theoriam, uam in heateto (, 117, 51 sqq.) positionem, qua sequitur, referendum idetur de ele
am adhibuer, de actione corporis erterni deque pas mentis corporum mathematicorum insolim illam,
sione el reacione 0culortm el lius instrumeni cor quia nec stereometriae tune temporis aliud practer
poris nostri, conjung cum rmenide necnon m restigia quadam no erant meque omnino, ua de ma
pedocle doctrin, secundum uam simile simili, thrmat cis corporibus docet physicis assimilandis, in
gnis igne percipilur etc. Quibus erplicationem addi communem sensum cadunt. - rimum igitur hoc sla
iisdem rationibus fultam cum somni et insomniorum, uendum : praeler duas species, quas in superioribus
tum simulacrorum ua e//iciunur in speculis (cfr. distinximus, quarum una exemplaris loco posita mente
, 201, 2 5q.). Quamquam, pergi, htoc omnia cernitur et semper codem modo est, alterum autem si
126h RGU DLGRU
mulacrum exemplaris ortuiet oculis subjectum, tertium dem praebens omnibus ortum habentibus, ipsum neque
etiam esse genus difficile quoddamalque obscurum, guod sensibus percipiendum et ratiocinatione quadam adulte
omnis ortus receptacu'um et uasi nutricem esse dicen rina (pote qua ne intellecu quidem se idea qu
dum (spat um hc nutricem, non, ut infr, mrem dam inn niteur, sed necessi!e solum logic
ca ortus, pole ua eum recipiat solum, non m sim erplicabi) assequendum, vix credibile.
procreet) Quod quiden uatuor illis, dicunur, - Definitio igitur hac tertii rerum generis ad inti
clementis hac ratione differt : de his atque de omni n pertinet doctrina idearum naturam, uam u
bus, quaecumque ortum habent et qualitate aliqua prae perspecm non habent, aberrant necessarium dicentes,
dita sunt, nihil unquam firmiter asseverari potest, tan ut quidquid sit, in aliquo sit loco et spatium aliquod ob
quam quod sit aliquid, cum aliud eorum in alius spe tinens, uod autem neque in terra neque alicubi in coelo
ciem semper transeat neque hoc magis sit uam illud, sit, nihil esse, cum de iis, quae vere sunt (ideis scilicet)
sed semper alias aliter fiat : ita ut de id generis omnibus exacta ratio, guamdiu unum aliquid aliud, alterum aliud
nunquam enuntiandum sit Ess c vel ILLUD , sed hoc sit, neutrum in neutro unquam ita existere posse doceat,
solum L IDR : contra in uo singula eorum oriri ut unum simul idem ac duo fiant : simulacro contra (h. e.
semper ac rursus inde perire videntur, de hoc solum r bus qui sub sensus cadunt), oniam non, ut sui ip
ss c vel IsTUD praedicandum. d guod illusratur sius, sed ut alius cujusdam semper simulacrum sit, exsis
emplo allato figurarum ex auro fictarum, quarum tere feratur, ideo convenire, ut in alio quodam semper
singulae continue in omnes transformantur, duare de una exsistat, essentiac partem aliquam sibi vindicans, aut ut
quaque hoc solum cum veritate praedicari potest, esse omnino nihil sit. pparet enim e lalonis senteni
aurum, esse autem triangulum (mathemicis figuris num solum esse principum, enssiveideas, quod essen
ludit, de uibus inf a tractaturus est) vel aliud uid iam quoque ortus in se comprehendit, et cujus con
eorum, uae auro informata sunt, nunquam, sed hoc ad rarium sie negotio es non-ens, sive alterum, sive
summum : tale quid videri. adem illius, quae omnia spatium. - ressis em erbis declaraf, tria haec,
recipit corpora, naturae ratio est. assa enim uaedam ens et spatium et ortum fuisse (per abstractionem s
est natura proposita, quae agtatur et figuratur ab intran tem), antequam clum existisset, h. e. antequam deus
ibus, quorum causa alias aliter se habere videtur : in ortum hunc inordinatum que inanimatum nimo
crcato in mundi sive cali ordinem redegerit. Quen
tranlia vero et exeuntia simulacra sunt eorum, guae Sem
per sunt, miro quodam et vix enarrabili modo ex illis uidem primarium ortum in sequentitus i descrii.
formata, quem postea, qdit, persequemur. Itaque com ut dic ortus nutricem, accedentibus sclicef ignis et
parare decetid, uod recipit, matri (nutric supr dire, ris et quae et terra pole simplicissimis iis que
, ualenus recipi tanum, mri ero, enus infimis ideis, humectatam et ignescentem et terrae atque
receplum iterum progignit), unde recipit, patri, me aris formas recipientem et reliqua his conjuncta patien
diam autem horum naturam proli. Reputandum autem tem omnibus modis variatam conspici, necnon omnibus
non aliter, si quando eftigies futura sit omni formarum modisinordinato motu agilatam, gua fluctuationetamen,
varietate distincla, idipsum, in quo effingenda imprima quasi cribro agilante alque agitato, genera illa guatuor,
tur, bene praeparatum esse posse, nisi omnibus illis, uas el sallen rn vestigi, simillima a dissimillimis dis
aliunde recepturum sit, speciebus carens. Quod ierum creta atque sedibus divisa fuerint, antequam clum ex
illus eremplo unguenforum bene olentium, et m iis compositum exstitisset (quod quidem chaos iisdem
eriarum mollium, ubus /iguras impressum eun. fere erbis descripsit in armenide, , 628, 5 sq.).
Quare ejus, quod ortum est, matrem atque recepta Ubi vero coslum redigi in ordinem c.ptum est, vestigia
culum neque terram neque arem neque ignem neque htec elementorum uatuor primum deus speciebus et nu
aquam dicamus neque quidquam eum, uae ex his meris distincta figuravit, h.e. prima hac, uoad fieripo
aut ex quibus ( elementaribus scilicet figuris, , terat (, 220, 35), idearum similitudinem induerun.
220, 42 sqq.), haec facta sunt , sed oculis non percipien ransitionem igiur hanc, aternam eam, uamm
dum quoddam genus et forma carens, omnium capax, propter orationis.formn mythican d tempus de
permiro quodam modo ejus, quod intelligitur (idearum ur pertinere, i persecuus ad singulorum ortum de
sciicet) particeps : ignem vero semper videri partem scribendum erinde descendi, uem insolito (fr. ,
ejus participatione ideae ignis ignifactam, aquam 217, 18) sermone declaraturum se dici, iis solum, qui
ticipatione idea aquae humectatam, terram itidem et mathematica et philosophae eruditionis vias perceperint,
arem, guatenus horum simulacra recipiat. - Jam guae facili intellectu, , 216, 40 -220, 42.
hucusque de natur tertiac, m erraticam appella onis giur sententia cum unum si princi
rit, speciei per inductionem gradatim inen sun, pium idearum, triero sin rerum gener, ideae, ortus,
in sequentibus non per deductionem dialecticam, sed spium, od princip, pole negio ejus, uodam
summa eorum, dialecticis dialogis, in ar modo participet (, 219, 7 sq.) : ea terlio jam genere
menide prasertin et in Sophis, uos hic (, 219, 21 hoc spii sgulorum corpo m orun constituere
sqq.) respicit, eo pertinenti erposuit, oreiter repe ggrediur, sed i , ne corporea natura allerius
tendo i fere declarat : Cognitionis genera sunt duo, principi im obine, in corporum physicorum locum
intellectus et vera opinio, guibus vicissim duo respon mhematica corpor substitu. lementa igitur qua
dent rerum genera, unum quidem species eodem semper tuor, quorum vestigia, ideis accedentibus, prima in
modo se habens, ortus atque interitus expers, neque in spatio apparuisse supra dizer, eter quibus antiquiores
semet aliud aliunde recipiens, neque ipsa in aliud aliquo secuus hilosophos celera corpora omnia composi
intrans, neque vero oculis aliove sensu percipienda, in esse supponi, cum sint corpora, corpus autem omne ha
telligentiae illa el intellectu ad contemplandum pro beat altitudinem planitiebus circumscriptam, planities
p0sila, aliud autem eodem nomine praeditum ac simile autem omnes e triangulis constent rectangulis, altero
illi secundam, subsensus cadens, ortum habens, semper tequilatero, altero latera inaequalia habente : ex his ele
agtatum, in loco aliquo exsistenset rursus inde periens, menta uator fieri necesse est. Superiora vero horum,
inione cum sensu comprehendendum, unde sequitur ddi, etiam principia deus novit et inter homines quideo
lertium esse l ci sive spatii genus, interitus expers, se. amicus, h. e. philosophus hac progrediens planities
 .C RD DSS. 126
uue in lineas, lineas porro in punc dissol con milia sibi, similia aliis fiunt, quotiens id accidit, propter
cluderet, ratine omni tandem corpor pole agilationem feruntur in illorum quibus s milia facta sunt
principium, in um irent spatium, nisi hoc locum, , 222, 51 -223, 39. - Cujus agitationis que
ret, od simplicissima corporum figurae nonnis mous in/ini erisi ries, si non solum quatuor
ideis accedentibus ersistunt. Corpora vero quatuor illa, illa corpora prima, sed diversa inter se respicias genera,
quibus elementa componantur, pulcherrima, h, e. quae in eorum speciebus innala sunt. Diersien
simplicitaten ue regularitalem quam prome c tem hanc i eic, ut non una (antum magnitudine
cedenti, oportet esse dissimilia quidem illa inter se, sed praedita ab initio triangula esse procreata dicat, sed mi-
quae solvendo possint partim ex se fieri. x triangulis nora et na ora et numero tot, guot in speciebus sunt ge
ergo duobus illis alterum aequilaterum unam habet spe nera (, 223, 40 - 49). stim, uid de mous
ciem, alterum vero oblongum infinitas. x his igitur rur que status natura in uniersum s uendum sit,
sus pulcherrimum prae ceteris capiendum est, subtentam ddi. Statum enim semper ad aequalitatem, n um ad
duplo longioremlatereminore habens, idquod elementum indequalitatem referri perhibe. t quidem, pergil, inae
est, uo basis efficitur cum tetradrae sive pyramidalis qualilatis inter singulas elemen/orum species et inter
figurae, tum octadrae atque icosadrae. x aequilatero singul ener originem persecuti sumus, sed quonam
vero triangulo cubicae figurae basis efficitur. Quam qui n odo Singula 8ecundum genera separata ue hacenus
dem terrae tribuit, quae maxime immobilis sit et ad fin bilia fac moveri tamen inler se ac ferri non de
gendum apta. x reliquis vero figuris tetradram igni sinant, denuo ita explicandum: ambitus universi, cum sit
tribuit, uod facillime movetur atque minimum est cor rotundus , et in semet coire natura velit, constringit
pus , necnon ad secandum aptissimum atque levissi on nia et vacuum locum relinqui patitur nullum: qua
mum, octadram porro aeri, icosadram aquae, quarum propter ign:s naxime in omnia penetravit, deinde ar, ut
illa secundo loco eadem omnia habet, haec autem tertio est tenuitate secundus, et reliqua hac ratione, nam quae
loco, proxime ad terram accedens. uod ero ddi, esse ex maximis partibus facta sunt, maximam vacuitalem
etiam uintam quandam compositionem, ua deus ad inter consistendum, minima minimam reliquerunt. Jam
universum depingendum ( ) usus sit, vero coarctans ille insemet coeundi conatus parvain mag
d dodecdram figuram detur 1 ertinere, uam norum vacua intervalla contrudit. arvis igitur juxta
hilolaus thagoraus (ckh, hilolaus, p. 160 s.) magna locum capientibus et minoribus majora discernen
quin elemento atheri assignerat, sed uam , libus majoribusque illa sibiconjungentibus omniasursum
cum uor so'um ponal esse elemen, d universum dersum transferuntur in suos locos; mutata enim mag
transfert oce dudecim zodiaci signa nitudine quodlibet locorum quoue mutat stationem. Sic
alludens. jusdem detur speclare doctrinam, uod igiur et his de causis, elementis lenu ibus ambitun
subjicit, utrum carentes numero mundos esse dicendum semper unters pote locum sib cognatum petenti
sit, an certum numerum habentes, dubitareimperitiesse, bus, anbi em ea in magnorum semper interall
sedutrum tandem unum, an quinqueeos quinque /iguris inrorsus conrudente, inaequalitas nunquam non exi
illis respondentes vere exstare affirn andum sit, magis stens perpetuum horum et nunc et usque futurum motum
prolabiliter ambigiposse, Quod vero supra dier (, semper efficit, , 223, 40 - 224, 25.
217, 34 sqq) elementa omnia vicissim aliud in aliud nu inde d describend singu, qua quatuor ele
(ari, hic ccuratius jam definit : cum tria corpora ex mentis continentur genera (de sul r, , 223,40 s.),
uno triangulo inaequalia laterahabente oriantur, guartum ccingitr, guamquam in uaestionibusid generis de iis,
vero unumtantumex aequilatero triangulo, non omniapos. quae non semper sunt sed ad ortum pertinent, probabi
sunt inter se soluta mutari ita, ut ex multis parvis pauca lem solum ludum quendam esse putat (, 225, 12 sq ).
magna et vicissim existant, sed tria solum possunt. Ce Distingui tem ignis genera flammam, et quod abit a
terum, ne uis dicat, inter tetrdras, ocdras, ico flamma, quod non urit, lucem, et quod exsti: cta flamma
sadras ue cucas figuras fieri non posse, uin in candentibus re iduum ignis superest, aris potro
spatia relinquantur , species has omnesita parvas unum purissimum, uem aetherem nuncupant, aliud
esse addit, ut singularum in singulis generibus propter turbidissimum, nebulam et caliginem, et alia species
parvitatem cerni a nobis possit nulla, coacervatis autem nomine carentes; aquae orr duo primum genera, hu
multis moles earum cernantur, , 220,42 - 222, 51. - midum, h. e. humidorum gener , et fusile, h, e.
ua ratine alia in alia vertantur, hinc cernitur : parva metalla. Quorum liquefactionem per ign m i erpli
vis ignis sufficit ad multo majorem vim aris vel aquae cat, ut ab igne intrante atque eorum elemen dissol
vel terra solvendam, et ar quidem atque aqua intrian vente I rivatum aequabilitate, gua antea compactum erat,
gula solvuntur, uae, igne superante, in ignisspeciem sive mobilitatis potius particeps fiat metallum, rursus vero
in tetradras coeunt. ademratione ar ad aquam et ter excidente igne quippe non in vacuum exeunte vicinusar
ram, agua ad terram sese habent, nisi quod terrae parti pulsus ab eo mobilem adhuc molem contrudens ipsam
culae nunquam in aliam speciem ingrediuntur. Contra ut commisceat sibi ipsi atque ita compactam iterum red
elementa leviora solvantur ab elementis gravioribus, ita dat. etallorum autem genus, uod ex tenuissimis 4

ut rursus ex igne ar, ex are aqua fiat, graviorum ele maximeque aequabilibus densissin um fit, aurum per
mentorum visleviorum multo superet necesse est. rian saxum colatum concrevit , auri aulem surculus ob den
9uis tandem cum tetrdra componatur 24, ocdra sitatem durissin.us et ad nigrum colorem traductus ada
48, icosdr 120, uae rationem haben 1/2 ad 1 d mas vocatur. s porro auro proximas habel partes, spe
2 1/2, eadem ratio alius inaliud corpus mutationi praesi cies autcm plus quam unam, auro quidem densius, at
deat oportet, ita ut una particula aquae ab igne soluta in que durius, cum terrae partem exiguam alque tenuem
unum ignis et duo aris corpora abire possit, unum autem admixtam habeat, ed quia magna intra se intervalla ha
aris in duo ignis, atqueita invicem. - Sed muio acc bet, levius. erra autem admix!a, velustate ulrumque
eadem in universum caus que principum est mo rursus separante conspicua facta, aerugo dicitur. ,
tus. am, sicut supra jam dizer (, 220, 23 sqq.), porro congelationem i erplic : Ignem admixtum
s'ngulorum generum multitudines suis quaequelocis se habens aqua fluida, cum ab igne et aere teparata sola
ra!te sunt propter re"eptaculi motum, uae vero dissi relinquitur, aequabilior fit et ab egressis in Semelipsam
126 RGU D.00RU
contrusa grando vocatur vel glacies vel nix vel pruina.
quae vero species distinguit humores per plants co
latos quatuor : vinum, oleariam speciem, mel relaxandis
oirca os canalibus dulcedinem praebens , denique quod
carnem dissolvit urendo, spumosum genus, ex om
nibus secretum humoribus, succus appellatur. x terrae
vero speciebus ea, quae per aquam colata est, corpus la
pideum fit, cum aqua admixta inter miscendum finditur
atque in aris speciem transit, ar autem hic, cum va
cuum nihil supersit, vicinum pulsat arem, qui terram
vehementer contrulit, ita ut dissolvi a aqua neqHeal.
repto per ignem humido omni argilla fit. umido ad
mix, uum fusils facta per ignem terra refrigeratur,
lapis fit nigro colore praeditus. Simili ratine nitrum et
sal existunt. Ultimo loco, cur quae mixta sint ex terra et
aqua corpora, vitrum scilicet et lapidum species, uae
fusiles appellantur, uteque cerea et ad suffiendum.com
pacta sunt corpora, ab aua solvi nou possint, if igne
possint, erplicat, , 224,25-223, 36.
xinde ad aftectiones corporum declarandas transit,
quibus quamquam sensum subesse semper necesse est,
carnis tamen eteorum, uae pertinent ad carnem, ortum,
t animiquicquid mortale est, nondum pertractat, sedad
ertiam dialogi partem remittit, hc ero qua de sen
sibus epon/, omn d physicas corporum qualilates aliae facile moventur, motumque propagant quasi orbem
refert, postquam in prima dialogi parte (, 214, 44
- 216, 39) cum de isus ratine univers, um define,
sensibus omnibus, summis prasertim, sit propo
situs, Curate disseruit. Quomodo autem sensus in
eriores d cognitionem sese habeant, hinc pparet,
u c, qua sit ratio qua intercedit inter eos ue plerumque constantes partes in nobis habemus, illud
uptatem et doloren, docetur, in hilebo vero ue vero in visu et auditu maxime, utpote quibus s
in Republica (, 170, 5 - 172, 51), quomodo oluplas
et dolor se habeant d cognitionem, eosium est.
Jam primum de tis agit corporum ffectionibus,
quae toto corpore el tactu potits percipiuntur, cer
is quibusdam instrumentis non adstricta. Ignis dici
tur calidus, quia propter tenuitatem laterum el angulo
rum acumen et particularum exiguitatem et impetus ce
leritatem secandi vi praelitus corpus nostrum minutatim
dirimit, unde caloris sequitur sensus. Frigus contra per
cipimus, uotiescunque humida, particularum magnitu
dine humores corporis nostri superantia, corpus pene
trant, expulsisque minoribus humidi nostri partibus,
earum locum cum nequeant occupare, humores contru
dunt, uibus praeter naturam compressis et secundum
naturam renitentibus, tremor ille frigus comitans, ipse
ue frigoris sensus oritur. Durum nomen omnibus est
quibus caro nostra cedit, molle vero iis, quae carni, item
ue inter se. Cedit aulem quicquid parvae basi insisti;
uod vero quadrangulis basibus constat quodque in den
sitatem coit summam, terra scilicet ejusque genera,
renititur plurimum. Gravitas atque levitas corporum ad
superioris atue inferioris loci naturam referuntur. Infe
riorem enim locum appellamus, uo feruntur omnia mo
lem quandam corporis habentia, superiorem contrarium;
natura autem hos duos locos ponimus bifariam disper
titum mundum exhibere. Jam vero in universo globosa
praedito figura nihil altero est superius aut interius, haec
praeterea corporis nostri positione metimur, u eadem
res, prout capiti aut pedibus est propior, mutato corpo
ris situ, modo supra nos, modo infra nos esse dicatur.
ute eadem ratio est gravitatis atque levitatis : in t rra
enim constituti atque terreni generis partem aliquam in
aissimilem aerem vitrahentes, id quod facilius vim fa
cienti cedens in dissimile sequitur, leve appellamus et
ocum, in uem adigimus, superiorem, contrariam au
tem his alfectionem grave et locum inferiorem. Quod
idem in ceteris quoque elementis accidere necesse est, ut
in alterius locum ea trahentibus renitantur at que gra
via fiant. Sed cum alin elementa atque alia elemento
rum genera alios in universo locos obtinuerint, neque
idem genus ubicumque locorum vel grave velleve, neque
eundem locum omnibus rerum generibus vel superio
rem vel inferiorem esse sequitur, sed in suo loco posi
tum elementum omne esse leve, hinc vi abreplum et in
locum alterius translatum fieri grave, idque ita fi ri sta
tuendum est, uia omne elementum natura ad sui simils
fertur, i nisus gravitatem efficit, locus vero, in quem
tale uid fertur, inferior, contrarius superior hactenus
fit. - Laevitatem tandem aequalitas densilati mixta exhi
bet, asperitatem vero durities inacqualilati mixta, ,
226, 37 - 228, 30. - ucundorum atque moleslorum
causa pertinet cum ad communes, quas modo pertracla
vimus, circa lotum corpus tactus affectiones, tum ad ce
teros sensus, quatenus voluptales et dolores comites ht
bent. Jam cum dolor el roluptas sine sensu omnino
eristere non possit, hoc primum erplicetur oporte",
cur affectiones alia sensum efficiant, alia minime. Cu
jus ret causam Plato ad /acile vel di//ici/e m enda
tura distinctionem refert, de u supra erposuit
(, 222, 32 s.). artes enim, dicit, corporis nostri
in unda efficientes, donec motus hic ad partem anin ae
prudentia instructam perveniat et sensum hic efticiat.
arles corporis aliae, stabiliores cum sint, vix moventur,
motum non propagant, neque sensum efficiunt ullum.
oc autem in ossibs et crinibus et quas alias R
RISU vis maxima insit, locum habet. Sensus lem ad
oluptatem dolorem ita se habet : quae praeter
naturam eaque vehemens alque cumulata, h. e. stbi,
existit in nobis affectio, sensum efficit molestum, rever
tens autem ad naturamjucundum , uae vero leniter, h. e.
non hementer, et paulatim, h. e. non subito, existit,
sensur omnino caret. Quae vero facile atque subitaria,
sed minime rehemens, utporein parte corporis marime
mobili, existit, ea omnis sensum habet maxime, dolorem
vero et voluptatem non habet, ucmadmodum visus,
utpote in cujus discretione atque contractione vis ue
ehementia nulla inest, cujus generis sensus d pru
denem animi partem mame pertinent. ajoribus
vero que crassioribus constitutae corporis partes, quae
afficienti eas quidem aegre cednnt, motus vero per to
um corpus tradunt, voluptates habent atque dolores,
alienatae quidem dolores, rursus restitutae autem in idem
voluptates. Contr rero ac in Gorgia diaerot (, 361,
17 sq.), v oluptas sine dolore, dolor sine voluptate esse
potest. Quae enim paulatim abscessus patiuntur et va
cuantur , expletiones vero cumulatas et per magna re
cipiunt, vacuari se non sentientia, expleri vero sentientia,
dolores uidem mortali animi parti (pote ad quam so
n tales pertineont affectiones) nullos praebent, volup
lates vero maximas; id uod suaveolentia demonstrant
(e/r. , 429, 5, , 171, 5); uae vero cumulata abalie
mantur, paulatim vero et aegre suum in statum redeunt,
contraria omnia superioribus efficiunt, , 228, 30.229, 24.
- ost communes lotius corporis affectiones superest,
ut uae certis nostri partibus, orgonis scilicet sensuum,
accidunt, cum ipsas , tum earum causas efficientes ex
ponamus. Ut igitur a linguae affectionibus ordiamur,
quas supra de humoribus dicentem (, 225, 29 s.) re
liquisse se dicil (i ffectiones d gustum prrtinen
tes omnes d humorum qualirates referre ideatur) :
videntur hue uoque, ut plerteque, contraction bus ui
 .C RD )SS. 126k
busdam et discretionibus fieri, et praelerea asperilalibus res, partim aequalessuntipsius visus partibus. taequales
laevitatibusque magis, quam celerae, uti, i com ",uidem habentia non sentiunturatue pellucida dicuntur,
ibus corporis affectionibus proime slare gusus majores vero et minores habentia, pote qua isus par
eur. Gusus cm ffectionem in tmirstm i rbus circumfundunur solun el in 1 rticularum ejus
e plicat, ut terrenae qua lam alimentorum parles in in/eralla penetrant, visum vel contrahunt vel discer
humidam carnis molliiem, h. 8. in salivam alque lin nunt, atque illa uidem nigrum, haec vero album effi
9m, incidentesibi liquefiant, liquefaclae aulem in venu ciunt colorem. Quae eadem contrahendi atue discer
las quasdemlinguae quasi exploratrices (q uidem ner nendi actio observatur in calidis et frigidis, necnon in
orum, uos nos dicinus quosque nondum noit lalo, acerbis el acribus, uanquam quia affectiones hae ad
locum hic tement) atque ad cor, animae scilicel mortalis aliud genus pertinent, cognationem earum haud statim
sedem alque satellitem (, 233, 3 sqq.), perlinentes in deprehendimus. Ceteros colores humore admi e
trent : intrantia vero, si asperiora (id. ibid. 35) sunt, licat. Citatior enim lucis impetus, et quia diversi gene
acerba, si mil.u, asperant, austera apparent, uae vero ris igne incidit, visum usque ad oculos discernens ipsos
et has (enulas) purgandi vim habent et universum lin ue oculorum transitus vi disjiciens et liquefaciens ignem
guae ambilum abluunt, si ultra modum id faciunt, ila cumulatum et aquam uae lacrima dicitur, inde effun
ut de natura ejus (lingua) liquefaciendo detrahant, qua dit. ltero igitur exsiliente velut a fulgure igne, altero
lis nitrorum wis est , amara nominantur ; uae vero vim intrante et circa humidum exstincto varii in hac confu
nitro temperatiorem habent leniusque purgant, salsa vi sione colores exsistunt, et afectionem quidem fulguris
dentur; uae vero applicata oris caliditati ab eoque lae. nomine, et duod eam efficit, splendidum et fulgens voca
vigata fervefiunt et ipsa rursus calefacientia urunt (ut vimus. orum rursus medium ignis genusadoculorumhu
19e qua sint iqeae species, num scilicet, ia id ge morem perveniens eiquese miscens rubrum colorem effi
us, , 225, 34 sqq.), et levitate sua sursum ad capitis cit, splendidumque rubro alboque temperatum flavum
sensus feruntur (h. e. inebriant) et quocunque feruntur, est. Rubum nigro et albo mixtum purpureum est; fur
secant, acria ideo vocantur. Quae vero attenuata ante por um autem, ubi temperatis his et aduslis amplius com
putredinem (putredo autem fit transeunle aqua in arem mixtum fuerit nigrum ; rufum vero flavi et fusci, fuscum
vel are in aquam, , 230, 24) angustis venis sese in albi et nigri mixtione fit, luleum autem, uando album
duunt, parlesque inibi (i) sanguine scilicet) erreas a. temperatur flavo, splendido vero conjunctum album ubi
riasque, uae anlea convenienter sese habcbant, contur in nigrum saturatum incidit, caruleus perficitur color;
hant, ila ut fervor atque fermentum existat necnon aris caeruleum autem albo mixtum caesium fit, et rufum ni
et aquae ebullitio, hac omnia acida vocantur. mnibus, gro viride. Quamquam horum omnium accuratam reddi
quae hucusque diclae sunt, contraria affectio, quando in rionem non posse epressis erbis (, 231, 36 sqq. 47
gredientium in humidis (sali) constitutio ad linguae sqq.) signific, , 231, - 232, 2.
habitum accommodata laevigat et praler naturam con
tracta vel diffusa colligit vel laxat et omnia uam maxime :8 .
naturalem in statum adducit, dulcedo vocatur, , 229,
25-230, 20. - dorum genus omne dimidiatum, spe reler commemoratis, quahucusque disputata sunt
cies autem nullae nominibus distinguuntur. arium enim de duabus causarum speciebus, una divina causarum
venae ad terrae et aquae genera angustiores sunt , ad ignis nalium, altera necessaria causarum efficientium, ad
vero arisque genera latiores, uamobrem nemo unquam eas animi atue corporis nostri partes eorumque affec
illorum (elemenorum uor) aliquem sensit odorem, tiones describendas pergi, in uibus utraque causarum
ui existere non solet, nisi cum aliquid madefit vel putrc genera conveniunt. Quare consulto sine duio /it, u in
fit, vel liquefit vel suffitur; transeunte enim aqua in a sequenibus modo diis, isibilibus scilicet, creamdi as
rem et are in aquam, horum in medio odores exsistunt, partes munus ribuatur, modo ipsi deo (, 233, 42;
sunlque omnes aut fumus aut nebula, nebula quod ex 234, 15 , 235, 22 sqq, 237, 7. 45 , 239, 5), quamquam
abre in aquam abit, guod ex aqua in arem, fumus. mortalium partium ortum natis suis mandasse dicitur
taque lenuiores aqua, are crassiores odores omnes sunt, (, 232, 30 sqq.), nisi qualenus ha quoque ad immor
que o originis enrum sedem inter complura ele talem animum quodammodo pertinen (ibid. 12 sqq.;
en incertam neque certa guidem species ulla di , 234, 15, 235, 22 sqq.), , 232, 1-32. - primum
stinguitur, Sed genera solum nomina habent jucundum uidem assumpto principio animi immortali mortale ct
alque moleslum, alterum asperans (cfr. rgum. d , corpus dii circumdederunt, secundo loco aliam in eo spe
229, 35) et violans cavum toum illud inter verticem at ciem animiadstruebant mortalcm, graves easque propter
ue umbilicum interjectum (quod nimum simul r corpoream naturam necessarias in se affectiones haben
ionalem ue mortalem comprehendi), alterum lem, primum voluplatem, dolorem et omne cupiditatum
demulcens idem hoc et naturae restituens, , 230, 20 gmen, deinde audaciam, timorem, iram, spem, seu /
44. - udius duo momen distinguit. Vocem enim /ectuum omne genus, cui accedunt sensus rationis expers
definit per aures ab are effectam cerebri et sanguinis et tentator omnium amor. e autem pars animi divina et
ad animum usque traditam percussionem, motum vero immortalis allerius partis contagione contaminaretur, se
nimi ab ea effecum, incipientem a capite, anim dibus eas discreverunt, illam in capite, interjecto collo,
ionalis setle, et circa jecus, mortalis nimi sedem, hanc in pectore atque thorace, ui dicitur, collocantes.
desinenlem auditum proprie diclum. Differentias au. uae cum in duas rursus partes, meliorem alteram, alte
em vocum refer ad motus celeritalem vel 1ardilatem, ram deteriorem, divideretur, has eliam locisa seinvicem
aequabilitatem vel inaequabilitatem, plenitudinem vel disjunxerunt, praecordiorum septo inter utramque velui
exiguitatem, , 230, 44 - 231, 1. - Visus quidem ori inter gynaeconitin atue andronilin interjecto. irilem
ginem supra jam erplani (, 214, 46 sqq.), quibus uidem animi partem contentionis studiosam, uo faci
hic addenda sunt qua8 attinent ad colores, flammam sci lius obtemperaret ratini et simul cum ea vi coerceret cu
liceta singulis corporibus defluentem, visui accommoda piditates, propius capiti inter praecordia el cervicem col
tas habentem ad sensum particulas. Quae quidem parti locavit. Cor igilur, nodum venarum et fontem impetu
culae (t trdra scilicet) partim minores, partim majo circumvehentis per omnia membra sanguinis, in satellitis
126 U DLGRU
loco, sede scilicet contentiosae nim partis, consti tales eam statim in prima distributione dividebat. que
tuerunt, ut per venas animi ralionalis jussa ad omnes eam quidem partem medullae, quae immortalem animum
sensu praeditas partes in corpore perferret iisque vim ad in se habitura esset, globosam undique finxit, cerebrun
deret. repidationi vero cordis in rerum terribilium ex appellatam, celeram mortali animi parti continendae des
spectatione et concitatione irae, qualem irascentium tu tinatam in teretes et oblongas figuras dividens communi
morem per Ic eflectum iri praeviderunt, auxilium medullae nomine insignivit, ad easque lanquam ancoras
paraturi pulmonem ingeneraverunt mollem eum atque totius animi vincula deligans totum deinceps circa eam
exsanguem (sanguinis igiur praparationem in pulmo corpus nostrum perficiebat ita, ut legumentum primum,
nibus fieri me somnii uidem l), necnon hia quod universum circumdaret, osseum construeret.
tibus intus spongiae instar perforatum, ut spiritu et uibus difficultatem non habet, uod mortalis anim
(quem in/ra per pulmonem sub renes in vesicam ferri partes duas hc medulla deligatas dic, uas supra
addi, , 248, 37 s.) per arteriam quam dicun s inpectore ue in thorcelligatas es e direr, pars
pera m recepto refrigerans in aestu respirationem et leva enim nimi mortalis, uatenus ad animum pertinet,
tionem praeberet. Canalibus igitur ex nteria aspera ad iden ue nimus immortalis habet seminarium, me
pulmonem ductis cordi eum circumposuerunt mollis ad dulln sclicef, enus aulem corpori mortali alen
insiliendum strati instar, unde, effervescente in eo ira, dopraesdet, d eas prasertim corporis partes deligatur,
refrigeraretur. nimi tandem partem concupiscentem in ubus nutritio ejus devolu est. s confccit ex terra
infriori inter praecordia et umbilicumlocotanquam feram omnibus elementis tincta, ex quo cranium primum finxit,
bestiam, sed necessario alendam al praesepe deligantes deinde vertebras articulis inter se conjunctas, media
collocaverunt, ut longissime ab animo ralionis compole intercedente via. Flexioris prro causa nervos addidit,
remota turbas excitaret uam minimas. - Cum autem carnem vero ad arcendos astus et ad frigora, item ad
scirent eam neque ratinis intelligentem fore, neque etiam casus levamento futuram. Composuit autem hanc ex
si quodammodo Sensum aliquem earum habitura esset, aqua et igne et terra, fermento ex acido etsalso admixto,
curare rationes ullas naturaeejus consentaneum futurum, nervoruml vero naturam ex os8e et carne non fermentata
sed a simulacris eam et visis (qua pertinen d conjec n.ixtam tensiorem quidem et tenaciorem carnibus, sed
turam, , 123, 41) noctu et interdiu maxime ductum ossibus n.olliorem atque humidiorem. Jam ea ossa, quae
iri, hac ipsa ex parte aggrediendam eam ratus deus je maximeanimata erant, paucissimis, quae minimum animi
coris speciem composuitetillius in habitatione colloca vit: in se habebant, plurimis et densissin.is carnibus sepiebat,
quod densum et laeveet splendidum etamaritudine modo, item ad commissuras ossium paucum carnis nascijussit,
modo dulcitudine praeditum csse voluit, utin co cogitatio ne flexibus officeret. Carnibus igitur et nervis caput om
num ex mente delata vis velut in speculo figuras reci nino caret, iis exceptis, guiextrema capitis partiin orbem
p ente simulacra exhiberet modo terrorem inferentia, circumpositi maxillas colligant. ris autem nostri vis
modo hilarem hanc animi partem facientia, quam, ul dentibus et lingua et labiis exornata estad introitum qui
veritutem uodammodo saltem attingere posset, sedem dem necessariorum, alimentorum, exitum vero optimo
esse voluerunt oraculi. mentiae enim datam esse divina rum, sermonum scilicet. Caput vero me omnino nudum
tionem, vel inde liquet, guia nemo mentis compos divinae relinqueretur carnis arescentis tunica grandior superstes
particeps fit et verae divinationis, sed vel per somnum im separabatur, cutis quae nunc dicitur. x ua cute igne
pedita sapiendi facultate vel morbo vel divino aliquo ins compuncta t humore irrigata capillorum genus pullu
tinctu ( nor quoquepertinet, cfr. , 232, 40) mente lavit, quod pro carne legumentum esset tutando cerebro
captus. Intelligere vero atque interpretari visa haec non leve et aestate hiemeque idoneum, neque sentiendi fa
furore correpti sed sapientis est. ua de causa eliam in cultati ullum impedimentum objecturum. Quod vero in
terpretum genus divinis oraculis judices praeesse lex ju delexendis ex nervo et cute osseque digilis commistum
bet. aruspicum ero rtem improbans jecur vivente ex tribus exaruit, in unguium naturam abiit : aliquando
adhuc in corpore signa clariora habere dici, privatum enim, ronice dicf, ex viris mulieres itidemque bestias
autem vita caecum esse et oracula obscuriora habere, exstituras esse sciebant dii, uam ob rem in hcminibus
quam quae certi quid significent. Fellis igitur usum in statim procreandis unguium naturam informaverunt, ,
decoctione ciborum nondum not, nue, m spleni 234, 48 - 238, 8.
tribuat functionem habet, quem a sinistra jecori Quon.inus autem humanum genus vilam agens in igne
dicit esse appositum tanquam mantile uoddam, quod et are solutum ab his et imanitum statim periret, cog
sordes ejus purgans excipiat, , 232, 32 - 234, 47. natam humanae naturae aliam naturam qua vesceretur,
d cet ras jam corporis partes descriendas severunt arborum atque plantarum, uibus scilicet solis
rogressus iis, gua de nimi parte concupiscente ul thoraos in hac re secuus alimentis endum esse
imo loco dierat, ventrem inferiorem et intestinorum censebat (cfr. , 240, 55 sqq.). Cognatio autem
volumina (stomachi mentionem omnino non facit) d illa vel inde apparet, uia plantae atquesemina ab agri-.
di ideo corporiingenerata esse, ne cito transcurrens ali oultura educata mansuetius erganos se habent, cum agres
mentum cito novi alimenti indigere corpus cogeret atue tia iis sint antiquiora. tenim quidquid vitae particeps
ita insatiabili aviditate a sapientia studio universum ge factum est, merito animal vocatur, hoc vero, de quo Lic
nus abalienaret veletiam statim morbis ingruentibus per. agimus, animal a ceteris animalibus hoc modo diffett,
deret. ssium exinde et carnis et aliarum id genus ! ar quia tertiae solum animi speciei particeps est, cui opinio
tium naturam expositurus horum omnium principium nis quidem et ratiocinationis et mentis impertitum est
esse dici medullam : nam vitae vincula, uibus animus nihil, sensus vero est jucundus et molestus cum cupidi
cum corpore copulatur, in hac illigata radicibus defige tatibus. eodem pertinet, quod non ipsum in se co:
bant genus mortale. edullam vero deus summus ipse versum proprio motu utilur, uare vivit quidem et pali
e uatuor elementorum triangulis sive atomis perfectiss: ur omnia, sed radicibus solo delixum bacret, neque suo
mis componens commune universo generi mortali semi rum quippiam animadversum natura secum reputal, ,
narium paravit, in quo deinde serens animorum genera 238, 9 - 31.
del gabat, et guot, ualesque secundum singulas ni utritio ero corporis secundum Platonem tres com
malitm species habitura e3set figuras medulla, in tot et rehendi functiones, digestionem enpe ciborum, re
 LC RD DSS.
spirationem ris, circulationem tandem sanguinis.
ncipi b ultim. Quamquam nte omn notandun ilerum ereuntem, hoc ero rem corpus undique an
est, uod neque rteriarum, s nos dicimus, sangu
em enrum sanguine distingui, neque gitur pul
monum usum d purificandum enarum sanguinem
noi, neque circulationem tandem sanguinis in se re
deuntem. Sed primum quidem duas venas memor ad
dorsum pertinentes, gemellum opus, quale corpus est
d. xteris et sinis tris. Quae juxta spinam decurrunt, geni
tali media comprehensa medulla, quo et hac laetissin.e
vigeat et ad reliquas partes facilis hinc utpotein declive
affluentia aequabilem praebeat aquationem sive irrig
tionem. C rporis autem pars sinistra et deer
dammodos/tem in/erse colligentur, fissas circa ca
put venasillas et interse e contrario implicitas dicit trans
mitti alias a sinistris ad dexteras partes, alias a dexteris ad
sinistras, qua ratione etiam sensuum affectio ab utraque
corporis partein universum sediffundat. Ciborum ero di
gestionem quesanguinis, qu inde/iat, affluentiam
respirionem refert, uam ipsam imagine ususi e
plicat: ad inducendam venis ex alvo aquam (sanguinem
scilice el chum) reticulum, dicit, deus ex are etigne
contexuit, duplicibus ad introitumintertextisinstructum,
quorum alterum rursus divisit bifariam. b intertextis ve
lut funes (h. e.ignis radios enis contentos)in orbemper
totumusque adextremareticulumtelendit, Interiora ui
dem operisnexilisomniaexigne composuit, intertexta vero
et ambitum arisimiliafecit, etintertextorum quidem al
erum in os immisit, atque duplex cum esset, unam ejus
partem perarterias(asperam sclicerteriam in duasca
nales ramificn) in pulmonem demisit, alteraminal
vum juxta arterias (per sophagum sciicet respiration
igiuraeque ntert inservienem), alterum vero parti
tus utramque partem per mares dimisit conjunctam inter
te alteri per os dimisso ita, u sit quando alterius mea
us per os non procederet, exhocillius quoque riviom
nes replerentur. Reliquum vero reticuli ambitum circa
corpus nostrum circumfusit eumque totum nunc in in
tertexta confluere molliter, nunc relluere uidem inter
texta voluit, reticulum vero, cum corpus rarum sit, in
trare per illud et rursus exire (i respirationem
eros et nares perspiratioadhuc per corporis./oramin
cced), innexos autem intus ignis radios utroque eun
tem sequi arem, idque, dum n.ortale consistat animal.
fieri nunquam intermitere. gitatus igitur perpetuo per
alvum ingressus ignis cibos et potus apprehendit, lique
facit eoset minutatim divisos per exitus quo proficiscitur
traducens velut ex fonte canalibus venis ( hylum igiur
inesinis secreum in pulmone demum sanguinem
Jieri mondun no) eos infundens efficit, ut tanquam
per convallem flumina venarum per corpus fluant. Re
spirationis autem et perspirationis ratio haec est : cum
vacuum nihil sit, guo quippiam eorum, uae feruntur,
intrare possit, spiritum, uem proferamus, manifestum
est non in vacuum proferri, sed arem proximum loco
pellere, pulsum autem semper exigere quod ei proximum
sit, atque hac tandem necessitate in eum locum, ex uo
exeritspiritus, circumactum eum iterum replereidque si
mul omne fieri tanquam rota vertente. Rursus autem,
postquam pulmo et pectus ab are per raras intrante car
nes repleta sunt, aversus ar et iterum per corpus exiens
intro respirationem repellit per oris et narium meatum.
otus autem totius principium hoc : omne animal inte
riora sui, uae ad sanguinem et venas pertinent, calidis
sima habet, guasi fontem quendan ignis sibi inditum;
uare interiora quidem nassaeillius omnia exigne compo
sita esse diximus, cetera vero ex are, inertez scilicef
et reticulum erlerius, 7t repraesennt, ill rem per
126
respirationen ue ezspirationem inrantem ue
bientem ueper perspirationem raras corporis carnes
modo rinsccus penetranem. Calidum vero naturto
convenienter suamin regionemad cognatum exire conten
dit. xitus auten cum duo sint, unus per corpus, alter per
os et nares, quando unam in parlem contendit, ea quto
in altera sunt, sicui supr jam monstratum, circum
agendo impellit, inpulsum autem incidens in ignem ca
lescit, exiens vero refrigeratur. Quare, ua parte magis
calescunt, illuc rursus vergens aeris calescentis motus
quae sunt in altera parte, iterum impellit, atque itaorbem
uendam describit,modo huc, modo illuc luctuantem, qui
respiratio et exspiratio vocatur, , 238, 30 - 240, 19.
- Cujus motionis analogias permultas affert, affectiones
ad cucurbita8 .edicas pertinenles et gluliendi et eorum,
quae jaciuntur vel sublime emissa vel ita, ut super terra
ferantur, sonorum cum concentum, tum discrepantiam,
praelerea aquarum fluxiones omnes, fulminum casus et
succinorum et lapidum erculeo. um tractus mirabiles,
qua" uidem omnia ad principiahaec duo dici pertinere,
primum quod vacuum nihil est atque ipsa haec inter se
circumagendo impellunt, alterum quod divisa et con
juncta suam quaeque mulalo loco sedem petunt omnia,
, 240, 19-44. Sanguinis colorem rubrum inde prove
nire dicit, uia in plantis, uae nobis alimento sunt,
plurimus hic discurrat color, ab ignis guae /i in dige
rendo imento, sectione et in humido impressione, ita
ut ruber sanguinis color quasi imago sit ignis in humido
impressa, , 240, 52 - 241, 4. x sanguine irrigata sin
gula sedem replentejus quod aufertur. odus aulem re
plendi abeundique similis est ei, guo omnia in universo
feruntur ita, ut cognata semper pelant. Quae enim extrin
secus nos circumstant (ignis praser im que r, uae
eadem nutritioni quogue prasident, , 238, 10), lique
faciunt perpetuo corporis parles atque dissoluta haec ad
cognata el menta distribuunt. Rursus em, cum
unumuodque nimal ad tolius unersi similiudi
nem si ct mpositum, ea quae intus in sanguine apud
nos comminuta sunt, eodem ferri modo, quo universum
jusque prts, coguntur : ad cognatum igitur fertur
unumquodque intus apud nos in sanguine divisorum, at
que ita quod ablatum est replet. Cum vero plusabit quam
quodaffluit, decrescitomne, cumminus, crescit. Crescendi
utem et decrescendi n.odus hic est: omne animal, cujus
compages recens adhuc est, triangulis elementorum, qui
bus constat, utpole novis vetustiora et imbecilliora ali
mentorum, guae intrant, triangula facile secat alque suis
assimilat, at cum radix triangulorum nullis certami
nibus per multum tempus adversus multa laxata remit
titur, alimenti triangula non amplius secando assimilare
sibi possunt, sed ipsa ab extrinsccus accedentibus diri
nuntur, uod ubi fit, superatum deteritur animal omne,
senectusque ea affectio vocatur. Denique cum triangulo
rum ad medullam pertinentium commissurae labore dis
juncta resistere non an plius possunt, tum animi quoque
vincula remillunt : uod placidissimum est mortis genus
et voluptalem polius uam dolorem afert. Q in re
nnondum es, riangulis mathematicis hg
sicas hic gualites tribui, , 240, 44 - 241, 43.
rborum corporis tria distinguit genera. rin.um
spectat cs, ui ad quatuor elementorum compositionem
referuntur, sive ad unius alteriusve elemenli abundan
tiam vel defectum, sive ad corum ex loco proprio in alie
num translationem, sive ad hujusmodi inconcinnitates
inter ejusdem elementi partes atque species multiformes.
t singulorum quidem elementorum abundantia efficit
ebres, ignis conlinuas, aris Cotidianas, tertianas aquae,
126 RGU .00RU
quartanas terrae (, 244, 48 sq.), celerorum ro mor. contra robusto si mens jungatur parva et imbee'lla, op
orum huc pertinentium mentionem non facil, sed primilur atque ad stultitiam adigitur, cib', potus, alii3
sim d erum morborum genus transi, uod que corporis cupiditatibus aciem ejus penitus obruen
corporis jam compositi incremenum que decremen tibus. Discendi igitur studiosum vel aliis mentis exerci
um spectat. Corporis enim partes omnes, medulla, os, tationibus acriteroperam dantem etiam corporis molum
caro, ervi, sanguis, cum ex elementis illis concreverint, adjungere necesseest in gymnastica versantem, rursusque
cum morbos recipiunt primarios illos, tum alios gravis, corporis formandi curiosum animi vicissim adjungere
simos, cum praeter naturam retrorsum haec uere c"pe motiones musica et universa philosophia utentem, quo
runt. am secundum naturam carnes et nerviex sanguine allerum allero repellente exaequentur ambo et sana fiant.
fiunt, nervus ex fibris, carnes ex coagulato, quod separa Sed partes quoque singulae eadem ratine curundae sunt,
um a fibris concrescit, uod autem a nervis rursus el ita ut universi guodammodo similitudinem exprimant.
carnibus tenax et pingue absce dit, id simul et carnem ag Cum enim corpus variis extrinsecus alque intrinsecus
glutinat ossium naturae et ossi praebet alimentum, per motionibus agitetur, otiosum iis permissum mox dispe
ossium autem densitatem percolatum purissimum genus rit, si quis vero universi illam altricem atque nutricem .
triangulorum irrigatmedullam. Quaeubi contrafieri coepe (d. , 217, 31, 218, 38, 220, 10 sq.) imitans corpus
runt, morbi existunt. Liquefacta enim carneretro in venas quiescerenunquam sinat, sed motionibus quibusdamsem
egerenteliquoremsanguis una cum spirituamaris, acidiset per in eo effectis perpetuo interiores et exteriores secun
salsis viribusinfectus, biles et sera el piluilas omnis generis dum naturam repellat agitationes, simulque partes cor
recipit, uidem gener in sequentibus accuratius poris secundum n otionum cognationem in ordinem redi
distinguuntur. Quo gravius etiam existil malum quando gat et scile inter se componat, corpussibi ipsum amicum
pretercarnes nervi quoue, ossa, medulla denique cor alque sanum efficiel. Jam vero motionum optima ea est,
ruptain sanguinem refluunt et morbos ad mortem inge qua quisin exercitationibus a semetipso movetur, uippe
nerant. ertium tandem morborum genus ab altero pen maxime mentis ct universi motioni cognata, deterior au.
det cosque comprehendit qui partim ex spiritu, partim tem, gua ab alio.in navigatione et in aliis vectionibussine
ex piuita, partimex bile secundo loco exsistunt velintra defatigatine movetur, deterrima illa, qua jacens corpus
corpus interclusis, vel extrinsecus erumpentibus, uo et quietem agens per alia articulatim movetur medico
/erum ria speci2s enumernr, , 241, 43 rum medicamentis. Cum enim morbi omnes non aliter ac
- 245, 3. animal quodque certa lemporis spatia descripta habeant,
nimi morbus propter corporis habitum malum orlus quibus vigeant atque decurrant, decursum hunc medi
est amentia, cujus duo distinguuntur genera, furor camentis interrumperealque destruereconandum non est,
aque stultitia, uorum utrumque e nimio voluptatum ac qua ratione ex parvis magnietmulti ex paucis morbifieri
dolorum oritur sensu, uibus affecti optima eligere, pes solent, sed omnes victu regere necesse est, prutiotium
sima fugere, impedila ratiocinandi facultate, homines ne cuique suppetit (qua quidem non plne consonant cum
queunt. empla aulem {/ertduo:primum quandoquis tis, qua hac dere in Republic eposuit, , 54,31.).
ad libidines stimulatur atque in furorem conjicilur ob ni - t deanimi quidem cura accurate exponeresatis mag
miam seminis copiam, uae provenit e corporis, ossium num, pergil, per se solum foret opus, sed obiter perstrin
maxime vilio, alterum quando acidae et salsae pituitae gere vestigiis antea (in Republica scilicet, alioquin)dic
et qui sunt amari biliosique humores per corpus vagati (oruminsistens uivelit, non inccmmodeita orationeper
aque ad tres animisedes delati ei varia genera aspergunt sequatur : nimi cum tres sint partes, uarum quaelibet
vel morosilatis et lristiliae, vel audaciae et lim dilatis vel suas habet n otiones, infirmissimam fieri necesseest, qua
denique oblivionis simulettarditatis. Ceterum hoc ma motione careat, exercitatam vero robustissimam, ideo
mi momen/i facil, uodid genusanimivilianon, quasi vo ue providendum esse, ut motiones suasinterse habean
untaria sint, recte exprbrentur, cum maxima ex partead concinnas, id quod/it, oum prarsntissima anim pars
pravum aliquem corporis habitum pertineant : accedente celeris moderatur, st autem ea ratio seu mens, uam
vero ad hanc corporis vilio silatem civilium institutionum da8monem sive genium cuique a deo datam essesenien
et sermonum vel privatim vel publice habitorum pravi dum est (dquodcsolum epressis erbisaffirmat), in
tale neque ullo his remedi disciplinarum ea vi praedita summo capite localam, ut ad c"lestem cognationem a
rum ab ineunte aetate adhibito, hinc malos omnes, gui terra nos extollat. Qui igitur circa cupiditates vel circa
mali sint, duas ob res minime voluntarias dici evadere; contentiones (qua pertinent d animi, partes ferio
qu ratine liberam oluntatem prorsus fere idetur res) satagit, eum opiniones omnes mortales conciperene
negare, Cut non obs, quod pergit operam dandam cesse est et omnino quantum fieri potest mortalis, ejus
cuique pro viribus, ul et educationis et institutorum dis nihil reliquum facere, qui vero rationi exercendae po
ciplinarumque ope fugiat pravitat m, potiatur contrario; tissimum operam dat, hunc et sapere immortalia et di
sed horum uidem, in fine ddi, tractatio alium habet vina, si veritalem attingit, plane necessarium est et rur.
disserendi modum, d Rempublicam scilice! respiciens, sum immortalitatis, uantum humanae naturae capere
, 245, 3 - 50. llud vero, quod prceptis de edu licet, partem nullamrelinquere, qu bus verbis hic, injine
calione respondet, hic exponendum, uomodo corpus et dialogi, eo jam redit, uo omnes fere philosophia ojus
animus serventur et morb i/entur, unde bon,quoque partes convergun. Divina autem nostri parti cognatae
educatio omnis pendet. Jam bonum omne pulchrum est, motiones sunt universi cogitationes et circuitus, guibus
pulchrum autem non inconcinnum, uare in concinnitate igitur ducibus unumquemque necesse est corruptos inter
uadam omnis cum bonitas tum pulchritudo cujusque nascendum in capite nostro circuitus corrigere perdis
animalis posita sunt. Concinnitatum autem maxima est, centem universi concentus et ambitus, , 245, 50 -
ude inter ipsum animum et corpus intercedit. Quare hoc 248, 25.
in rimis observemus necesse est, ut nec corporis sine osq de conservatione individuorum ominum
animo, neo animi sine corpore curam geramus. nimus posium est, restat ut de conse ione ue spe
nim generosus, in corpore habitans imbeciliore, cum cieiper generationem alque procreationem ponur.
ira, tum studio discendi vel agendi vehementius conci.
etempschoseos tem cedente doctrin, eaposirio
tatum morbis implet atue praemature solvit, corpori hac eadem ortum quoque celerorum complectiur ni
 LC RD DSS. 1260
malium. rimum enim, scu supra jan direr (, aspectabile aspectabilia comprehendens imago conditoris
212, 39 sqq.)eorum, ui viri natierant, quicumueignavi sui, deus sensibilis, maximus et optimus pulcherrimusque
et per vitam i justi fuerant, iterum nascentes mulieres et perfectissimus exstitit, unum ccelum hocce singulare.
nascuntur, adaptalo simul a dii, colpore tum marium,
tum feminarum, ad generationis munia obeunda et in
VIRTU (de) dialogus subditivus, , 566 sqq.
fuso, propter semen quod ex medulla perforata descen
den5 magna ellluendi cupiditate vitaliaffectum st, utris
que vehementi, rationisque imperio non parente ad leguntur hic, er enone dialogo plerque re
coium stimulo, ui in extremas angustias atque in fu sunt. Queritur enim, utrum virtus doceri possit,
ores eos conjicit, donec in ulero velut in arvo animalia innon possit, sednatura bonifiant homines vel alio quo
propter exiguitatem non cernenda (quacque gtur per dam modo. Jam virtus docerinon potest, nisi sunt ui eam
conjecuran solam no ) necdum formata inse doceantreliquisque hominibus communicent. dalesqui,
verint. racler mulieres tr distingui nimalium ge dem doctores numquam exstitisse videntur. Qui enim boni
er, erium scilicel, terresre, ile. vium genus (uerunt viri, hucydides exempli gratia, hemistocles,
ex virisfactum est simplicibus, sed levibus, uique rerum ristides, Pericles, alii, corumnec doctoresullimemoran-.
clestium studiosi sensuum ope firmissimas deiis posse tur, neque discipuli, u silli meliores reddiderint.(cfr. ,
se demonstrationes adipisci sibi persuaserunt. Qui, ne 457, 34sqq., 240, 12 s., 368,52sq., 378, 13577.)uam
glecla prorsus philosophiael circuituum clestium in ca uam manifesum est meminem invidere bonorum viro
pite contemplatione, animi partes inferiores in pectorese rum alium bonum sibi ue similem reddere. Sed ne filis
dem habentes sunt secuti, in terrestre et ferinum genus uidem sapientiam impertiri valuerunt, dquod, paucis
sunt versi. errestris vitae ratinis causa enim et membra uibusdam additis, iisdem erbis crponitur oc in e
anleriora et capita ad terram tracta et oblongos omnibus none (,566, 43-567, 54.; c/r. 1, 460, 3-451, 5). ltera
modisfiguratosacceperunt vertices.agisinsipientes, uo igiur ex parte quaerendum, num (ortasse virtus doceri
magis ad !erram lraherentur, plures adeptisunt bases, qui non possit, sed natura boni nascantur. Quo posito, artem
aulem maxime fuerunt excordes, in reptilia sunt mutati. aliquam existere oporteret, qua cognoscalur, uinam
Quartum autem et ultimum aquaticorum animalium ge futuri sint boni, scilicet ut eos utpole auro pretiosiores
nus, ex omnitim stolidissimis et ignarissimis, a diis, ne in arce a-servemus publice custodiendos ad civitatis con
respiratione uidem pura dignos existimantibus, est fac servationem. Qucd quia non fit, neque natura neque dis
1um. que secundum hacc etiam nunc transmutantur ciplina virtus co"tingere hominibus videtur, sed divi
inter se animalia, pro mentis et amentiac amissione et nitus quibusdam ingigni, velut vatum et sortilegorum
adoptione ex aliis alia facta. Dialog tem summam re sapientia. Qua in enono quoue eadem /ere perhuben
ferens i perorat : ueila, mortalibus et immortalibus tur (, 464, 41 s.). sed de rtulesolum opinione/,
animantibus acceptis completus hicce mundus, animal non vero de philos phic re.

S U.
 D
U RU.

. dimantus, Leucolophidae filius, theniensis, , 237, 1...

baridis yperborei incantationes, , 507, 6.
bderites, Protagoras, , 232, 19, 11, 180, 35.
bdicatio filii, , 472, 36 sqq.
bies ad naves fabricandas adhibita, , 318, 51.
cademia, , 540, 1. cademia schola, , 559, 10.
carnanes duo quidan fralres pancraliastae, 1, 203, 24.
ccipitres, , 64, 21.
o nomen, quid significet, , 291, 11. acus, i in gina regnavit, urysacis avus, , 479, 35
chaei roja reversi et ex suis civitatibus seditionibns
exortis ejecti, iterum cum reverterentur, cur Dorienses
appellati sint, , 303, 3 sq. chaei cum elopidis victi
a Doriensibus et eraclidis, , 305, 29, cfr. , 303,
42 sq.
chaemenes. ersarnm reges ab chaemene genus ducunt,
cujus origo ad ersen Jovis filium refertur, , 479, 24
5qq.
%", id. Callicles.
chelo et ymphis sacer fons quidam Ilisso rivo in
fluens, pupae et imagines ei consecratae, , 700, 23
sqq. cfr. , 725, 28. - [ uo sensu ersio tertus errat], templisqne con
cheron e contraria ceani regione per subterranea in pa
ludem defluit cherusiam, , 89, 1. 33. cheron fluvius
apd inferos, , 561, 54.
cherusia palus, uo plerique defunctorum deveniunt
animi, , 89, 3. 13. 24. 35. 52.
chilles, , 747, 21; a Chirone sapientissimo eruditus, ,
278, 20. chillem dii miserunt in beatornm insulas,
quia atrocli amatoris mortem ulcisci, e Hectore pe
rempto mori audacter elegit, schylus refellitur, gui
atroclum ab Achille dixerat amatum, qui non atroclo
solum, verum etiam cunctis heroibus forma prastabat
eratque adhuc imberbis mulque natu minor, , 664,
3 sqq. fr. 1, 685, 44.
cropolis describiturin tlantideinsula, , 256, 45 sqq.;
, 257, 29 sqq. C/r. thenae.
clores, , 33, 18.
cumenus, medicus, ryximachi pater, , 236, 49; , 661,
19, ,677, 40, ,728, 37, , 729, 18, haedri et Socratis
8odalis, , 698, 5.
cusilaus cit., , 662, 52.
damas vocatur auri surculus ob densitatem durissimus
et ad nigrum colorem traductus, , 225, 4. damante
fortius, prerbialiter dicum, , 508, 42.
, , 467, 2. , 285, 17. gyptiorum dens Canis, , 352, 44. gyp
dimanfus, Glauconis frater, ristonis filius, dialog
49ersona in Civitate, , 1, 16, 25, 40, 35, 42. lato
nis frater, , 27, 31. dimanti el Glanconis laudes, cum
in egarensi prlio rem bene gessissent, , 29, 26
sqq. Glauconis fraler, ntiphontis fraler germanus,
persona dialogi, qui inscribitur armenides, , 626,
3. 7 sg. - serie probatam ceteris populis impertierunt, , 512, 4
dimantus, Cepidis filius, theniensis, , 237, 14.
15.
dnes, lcestidis maritus, , 663, 37 s.; , 685, 44.
donidis horti inter octo dies pullulant, i, 734, 39 sq.
doptatio, uomodo Jiat, , 437, 33 s.
draseam adora de reous sacris cr facturus, ,
83, 25. drastiae deae lex, ua sit, , 713, 52 579.
drastus, mellifluus orator, , 729, 20.
dvocati, id. .
sqq. Pelei pater, 1, 96, 42; , 743, 23. acus ex u
ropa, Rhadamanthus et inos ex sia, Jovis filii, mor
tuorum judices constituti, ,384, 40 S. 385, 19s.
386, 24 sqq.: acus, ex gina natus, , 386, 52.
antodorus, frater pollodori, ui Socratem sequebatur,
, 27, 32.
dificatio, , 503, 36. rbores creste ad aedificationes
maximas tegendi causa, , 253, 43 sq. dificationes
publicae, , 368, 44 369, 51 (empla ita exstrui oportet,
ut toum forum circumdent, urbem universam antem
in orbem sub editis locorum munitionis et munditia causa
jungere oportet aedes magistratuum et judiciorum, 368,
54 s. urum aut omnino nullum esse oportet, 369, 8
sq.; anl privatarum adium exstructiones sic consti
tuendae sunt, ut tota urbs unus sit murus, ibid. 30
sq.; fossae et aquarum pluviarum decursus, ibid. 43
sq.; forensia et gymnastica aedificia, schola, theatra,
ibid. 48 sqq.). dificiorum fulcimenta, , 378, 1.
ditui, , 354, 41. 53; cfr. Sacerdoles.
gina, mater aci, 1, 386, 52.
gina insula , , 45, 35 ; , 320, 38 ; , 525, 39, ac
patria, , 479, 35. ro trajectu ex gina thenas duo
oboli exiguntur, , 375, 19. Qui in gina noctu cir
cumnavigantur sero iter peragunt, , 319, 24.
ginetae nonnulli apnd Cretenses consederunt, ,320, 38.
gisthus, gamemnonem ad rgos interfecit, , 96, 38.
yptiorum cadavera , , 63, 10. gyptii in
ilo pisces mansuefaciunt et in regiis lacubus, , 579,
36. pud gyptios non licet regem absque sacerdotio
fieri, sed si ex alio genere vi regnum usurpavit, cogitur
postea sacris initiari, ut rex denique sit et sacerdos, ,
600, 30 sqq. gyptii Phaenicesque praecipue affecti
videntur cupiditate quaestus, , 74, 44. gyptii perhi
bent cantica uaedam diu servata Isidis poemata fuisse,
tiornm leges ad saltationem et cantum pertinentes er
plicantur, , 382, 10 sq. pud gyptios qnantum
mathematicae disciplinae etiam permagna puerorum
turba simul cum litteris discat, , 397, 32 sq. gyp
tii cibis et sacrificiis peregrinos expellunt, , 489, 30
sq. gyptii et Syri astrologiam ex longa seculorum
sqq.; fr. ibid. 36. -

27
 128 DU RRU.
gyptus. Fabula narratur, uam Solon ex gypto re
portaverat de lantide insula et de rebus antiquitus
ab theniensium civitate gestis praeclaris, 11, 199, 47
202, 41. Delta, cujus circum verticem ili scinditur
umen, Saiticus pagus, dea gyptiorum lingua eith,
Graece vero, ut gyptii affirmant, thena vocata ;
cognatio quadam, uae inter llenieuses et Saitas in
tercedat (fr. , 201, 16 sq.), ibid. Quibus de causis
ea, qua sunt in gypto, servata antiquissima dican
tur, , 200, 30 sqq., omnia antiquitus scripta hic in
templis et servata sunt, ibd. 44. Civitalis eith dea
adornatae tempus in sacris litleris octo millium annorum
consignatum est, , 201, 20 sq. Genera seorsum ab
reliquis segregata, sacerdolum, opificum, pastorum,
venatorum, agricolarum, militum, ibd. 27 sqq. gyp
tii primi inter siae populos clipeis et hastis erant ar
mali, ibid. 36 sqq. Quanlam curam lex adhibuerit or
dinandis rebus, uae ad prudentiam pertinent, omnibus
usque ad divinationem et valeludinis medicinam, bd.
sqq. Gestus et modos quinam et quales essent, prac
scriptos in templis prop0suerunt, et praeter hos neque
pictoribus neque aliis, qui guippiam effingunt, novare
licebat aul excogitare diversos a patriis, neque nunc
licet aut in his aut in universa musica, ita ut jam de
cies millesimum annum picta vel figurata his, quae nunc
facta sunt, nec pulchriora nec urpiora, sed eadem
arte confecta invenianur, , 284, 49 sqq., alia sane
nullius pretii apud eos deprehenduntur, , 285, 11.
gyptia astutia, 1, 348, 17. gyptus Cambysisub.
acta, , 566, 19. theniensium in gyptum expeditio,
, 567, 43. gyptus, cfr. avigatio.
gyptus, frater Danai, cfr. , 570, 29.
.neas, , 531, 54.
.neum genus lonicum, , 145, 15 sqq., , 61, 10. sophista, , 238, 2, Damonis praeceptor, , 523, 34.
.nigma de eunuchi percussione vespertilionis, !, 103,
42.
raria (), , 146, 2; , 147, 47. 40.
rugo, guid, , 225, 12.
schines Sphettius, Lysaniae filius, Socratem sectabatur,
, 27, 25; unus de Socratis familiaribus, qui suprema
die cum eo sunt in carcere, , 45, 28.
schylus cit., Septem c. heb. v. 1; , 218, 46.
- v. 592; , 24, 48.
- v. 593 sq., , 25, 19 sqq.
iobe, fr. 146; , 44, 30 Sqq.
- fr. 151; 11, 38, 5 sqq.
antriae, fr. 159; 11, 39 sq.
elephus, fr. 222; , 85, 9 s.
Fab. inc. fr. 266; , 40, 24 sq.
-- fr. 326 ; 11, 156, 46.
ncerla, , 664, 12 ; , 147, 37.
sculapius, qua cogitatione adductus iis, ui ceteroqui
corpore salubri essent, potionibus sectionibusque morbos
depellens consuelum victum applicuerit, uorum aulem
penitus morbida corpora essent, iis minutatim per vic
um delibando noluerit et ipsis longam miseramque
vitam facere et prolem ex iis similem parentum edu
cere, ., 55, 4 sq. ibid. 46 sqq. sculapius, filius
pollinis, auro corruptus divitem quendam, cui jam
moriendum essel, curasse atque ob eam rem fulgure
ictus fertur, , 56, 20 sq. sculapii posteri (
) i. e medici, , 54, 37, ibid. 47. sculapii 2 sq., de pecribus extra fines pascendis, ibid. 18
tilii, , 179, 48 sqq. sculapii aevum, filii ejus apud
rojam, , 54, 39 sqq., , 56, 5 sqq. et 19. sc. noster
ille (ryximachus 1uitur) progenitor, , 669, 9.
sculapio gallum debemus, Socratis vox extrema, ,
93, 13. Cfr. sclepiea.
sopi fabulae nonnullae in versus redactae a Socrate, ,
46, 22. 32, 47, 9. sopi fabula de vulpe leoni dicento
ferarum vestigia cernam ingredientium uidem vi
deri, egredientium vero nusquam apparere, , 480, 53
37q.
ther aer purissimus vocatur, , 224, 30.
thiopes lapdibus insculptis utuntur pro nummo, , 585,
39.
xoneus, ui est e ttico demo, nomen pro cum
nore tsurpum, , 537, 3. Democrates xoneus,
, 541, 7.
gamedes et rophonius, ui Delpliis templum dei ex
struxerunt, precati, ut optimum ipsis contingeret,
somno sopiti non resurrexerunt, , 559, 27.
gamemnon, 1, 33, 12, 277, 20, 30, 11, 40, 23, 43, 49;
45, 53 ; 319, 46 ; 518, 31. gamemnon ab gistho ad
rgos interfectus, , 96, 38. gamemnon in tragoediis
perridiculum ostendi a alamede, , 129, 34. ga
memnonis nomen, quid significet et cur convenienter
ei sit impositum, , 291, 35 sqq. omerus gamemno
nem in re militari strenuum virum finxit, , 659, 39.
gamemnonis animus (in ris amphyli iso) odio
humani generis propter ea, uae perpessus esset, aquilae
vitam elegit, , 195, 2 sq.
gatho, adolescentulus pulcherrimus, Pausaniae Cera
mensis amasius, , 237, 9 sqq., , 674, 9. ersona dia
logi, guiinscribitur Convivium, , 658 sq. Quo tempore
dialogus hic narrur multis jam annis gatl the
nas non accessit, ibid. 20, institutus autem fuit dialogus,
cum in primo trag"diae certamine victoriam reporta
visset gatho, ibid. 28 sqq.; 660, 50 sq. gathouis
oratio, , 675, 17 sqq.
Cit. , 677, 17 ( .).
galhocles theniensis, musicam praelendit, magmus ille
ger consecratus, , 355, 25 ; , 356, 31.
gis, rchidami filius, rex Lacedaemoniorum, , 481,
nomen, guid significet, , 291, 10.
glaio. Leontius, glaionis filius, l, 77, 38.
glaophon, ristophontis et Polygnoti pater pictorum, ,
327, 2; 390, 30.
, , 461, 15, , 463, 47, , 466, 22, ua
rum rerum curam habeant, , 354, 42sqq. cfr. , 358,
35 sqq., ui et ua ratine sint creandi, ibid. 21
sq., eorum jurisdictio, ibid. 38 sqq., iis ad forum
pertinentia quaeque curanda sunt, uae deinceps enu
meranur, , 417, 23 s. goranomorum jurisdictio,
, 440, 17; , 464, 20; , 478, 29, , 489, 8, eorum
tribunal, , 464, 23.
. , d. Diana. .
gricola, architectus, textor, sutor civitati maxime neces
sarii, , 30, 36 sqq. gricolae, ferreum genus in Socra
tis fabul, , 61, 11.
gricultura, 11, 503, 33, uid, , 96, 28 ; , 105, 10 sqq.
cto mensium intervallo satio ad fruges pervenit, , 734,
43. griculturae instrumenta, 11, 31, 13 s. rboribus
et plantis et seminibus mansuetis et ab agricultura edu
catis antiquiora sunt genera agrestia, , 238, 15 sqq.
ortorum irrigatio, ibid. 32. d agros et agricolas
pertinentes leges feruntur : de terminis agrorum, ,
412, 36 sqq., de egressione in agro arando, , 413,
sq., de apium examinibus ad se traducendis, ibid. 19
sqq., de damno per ignem illato, ibid. 21 sq., de ar
horibus certo intervallo a locis vicini plantandis, ibid.
23 sqq., de aquis ducendis, ibid. 28 sq., de aqua fo
dienda, ibd. 35 sqq., de aquatione apud vicinum,
ibid. 41 sqq., de aqua pluviali, bid. 44 sqq., de fruc
 DU RRU.
tibus gustandis, cum agrestibus, ui reconduntur, ut
uva passa el vinum et aridae fici fiant, , 414, 28
s.) tum generosis, in servum, inquilinum, adve
aam peregrinum, ingenuum et juvenem et senem, 413,
54-414, 41, de aqua sive fontana sive collectitia, medi
camentis vel Iossis vel furtis corrupta, 414, 4t sqq., de
frugibus comportandis, 415, 1 sq. Sophistarum de
agricultura opinio, , 444, 45.
grigentinus, id. olus.
, i. e. qrorum magistri, uot constituendi el otidaeam Socratis contubernalis est, ibid. 21 sq., in
uid gerant, , 355, 36 sqq., , 413, 15, 21, 53, , 434,
19. 26; , 478, , 466, 23, eorum jurisdictio, . 440,
21; , 417, 18, 30.
grorum divisio, , 304, 38 ; , 340, 36 sqq.
et ad januam divitum accedentes persna lcibiadis pulchritudo et aetas, 1, 232, 2 sqq., , 237,
dent vim se habere a diis sacrificiis et carminibus quae
sitam expiandi per oblectamenta et celebritates, si
quod scelus ab aliquo ipso vel ab ejus majoribus patra
tum fuerit, et si quis inimicum laedere velit, nocituros
se parvo sumptu justo pariter et injusto, inductionibus
quibusdam et vinculis deos movenles, ut sibi obse
quantur; ad hac omnia oetarum afferunt testimo
nia elc., libros plurimos circumferunt usaei et r
phei, secundum quos sacra faciunt persuadentes non
privatis solum, verum etiam civitatibus, solutiones et
purgationes scelerum per sacrificia cum ludorum oblec
tamentis fieri et viventibus et defunctis, quas masis, rex gypti, fuit ex urbe Sai, , 199, 50.
vocant, etc., , 26, 46 sqq. ; cfr. . 28, 5 s. Func
tiones , d. . S00.
, , 430, 45; , 438, 33 440, 50. , , 387, 37; tticae bellum inferunt, , 365,
jax elamonis filius iniquo judicio decessit e vita, , 33,
5 sqq. jacis elamonii animus ( in ris amphli
iso) leonis eligit vitam, hominem fieri fugiens oh ar
morum judicii memoriam, 11, 194, 53 s. jacem ferro
domari, pro impossibili diclum, , 694, 18.
lba amussis, proverbialiter dictum, , 504, 2.
lbi coloris textilia diis dedicari jubenur, , 491, 11.
lbus vestitus in funere, , 484, 30.
lbum curialium in pariete dealba sacrarii patrii, ,
373, 40 sq.
lcestis, eliae filia, sola clegit pro viro suo perire, cum
tamen ille et patrem et matrem haberet, , 663, 37; cfr.
1, 685, 43; ob qucd (acinus dii eam ab inferis snscita
erunt, ibid. Sq.
lcetas, Perdiccae fraler regis acedonum, una cum
lexandro filio interficitur ab rchelao fratris filio, ,
344, 1 Sq.
lcibiades major, pater xiochi, lcibiadis minoris avus,
, 206, 13.
lcibiades minor, Clinia filius (cfr. , 232, 20; , 352,
18), lcibiadis majoris nepos, , 206, 14. rotagora,
u inscribitur, dialo p, rson, , 232 s. lci tyrannus, 11, 163, 8, ibid. 21.
iadis rimi el Secundi, ui inscribunur, dialogorum
person, , 466 sq., , 492 s. Cliniae et Dinomaches
filius, , 466, 1 ; 467, 36, , 487, 50; corporis pulchri
tudine, generis nobilitate, Pericle tutore (cfr. 482,
7; 496, 31), divitiis tandem fisus amicos omnes fastu
superat, , 466, 1 sq.; cfr. 1, 481, 34. sq.; mox in
concionem proditurus ua consili nimo olvat, ,
467, 12 sq., 468, 16 s., 473, 31, 494, 25 s.; de
educatione ejus, 468, 32 s.; inflare tibias discere
noluit, d. 35. lcibiadis genus ad urysacem, ja
cis elnonis Jilium, aci nepotem, refertur, 1, 479,
28 sq. 35 sq. lcibiadi paedagogum adjunxit ericles
opyrum hracem, servorum suorum prae senio inu
tilissimum, 1, 480, 21 s. lcibiades agri plethra in
rchia possidet minus quam trecenta, , 481, 22. Di
nomaches filius, id. 20, nondum viginti annos naus
",. .
129
Jingitur in lcibiade primo, ibid. 29. ersona dialog,
qui inscribiturConvivium, 1,658 sqq. brius enit do
mum galhonis, , 688, 32 s.; zelotypus in So
cratem, 1, 689, 16 sq. Socratis laudationem in/ert,
, 690, 20 s. Quomodo af/iciatur a Socratis erbis,
, 691, 8sq., Socratem forma sua delectari arbitratus
nocte eum apud se retinet, neque blanditiis suis aliquid
perficit, 1, 692, 13 Sq.; post ea uae ei mens fuerit
erga Socratem, , 694, 10 sq , in militia adversus
pugna graviter vulneratus servatur a Socrate, virtutis
praemio donatur a ducibus, 695, 3 sqq., cum Socrate
est, cum theniensium exercitus a Delio fugeret, ibid.
14 sq. Socratis amicus, , 381, 2, , 352, 18, 38,
21. Contentiosus nimis, 1, 252, 33.
lcinoi fabula, , 190, 32.
lcmaeo matricida, , 496, 14.
leuadae, Thessalorum genus nobilissimum, , 442, 10.
lexander, lcetae filius patris Perdiccae, una cum patre
interficitur ab rchelao patrueli suo, , 344, 10.
lexidemus, enonis pater, , 447, 1.
lexipharmacum, , 488, 13.
, nomen horrendum, , 41, 29.
lopecetes. Socrates lopeceles, 1, 362, 47.
ltrix et nutrix universi, , 246, 49.
mastris, erxis regis uxor, rtaxerxis maler, , 481, 18
50.
mazonia columna thenis, , 557, 29.
mbitio, uomodo ererceur, , 133, 34 sqq.
, d. Incurius.
, d. mastris.
nic3c, , 33, 7.
mmon, noster i. e. yptiorum deus, , 574, 11. m
monis responsum lheniensibus dalum consulentibus,
quam ob causam dii Lacedaemoniis potius quam the
niensibus victoriam largirentur, 1, 500, 11 s7. mmon
deus laloni iden deur ac hamus, hebarum
gyptiarum rex, 1, 733, 28, mmonis oraculum, 11,
34 1, 22; , 734, 11.
orem nullus adhuc poeta vel oralor pro dignitate lau
davit, , 661, 32 sq: Quae si moris origo, , 662,
38 sqq. morem geminum esse necesse est, cum ge
mina sit Venus, 1, 664, 32 Sq. ; 665, 1 Sqq., morem
non antiquissimum, sed prae ceteris diis semper juvenem
esse, e uibus probelur, , 675, 29 sq. mor,
et filius, secundum Platonicm fabulan
in Con, , 681, 35 sqq. Veneris filius, , 709, 37;
morginae preliosae unicae, , 555, 21.
mpheres, filius eptuni et Clitus, unus ex tlantidis in
sulae regibus, , 255, 50.
mphiaraus, 11, 559, 40.
, ritus u instituilur puero n, , 123, 40
Sqq.
mphllytus, vales theniensis, , 96, 53.
mphion et ethus, personae uripideae trag.diae, , 355,
23; , 371, 10. mphiou lyram invenit, , 299, 25.
mphipolis. Socrates in expeditione ad mphipolin, 1, 23,
27.
mphitryonis filius ercules, . 134, 44.
muleta in medicamentis, 11, 67, 37.
mussis, , 432, 49.
myci mgthici de pugilatu praccepta, , 479, 51.
mynander, unus ex Critia fratribus, , 199, 34.
9
130 DU ' RU.
myator iratus lnici filio diras imprecatus est, , 474, sinistras partes corporis, alias a sinistris ad dexteras,
37. ibid. 33 s.; modus ipse irrigationis, uae fit per ve
, uid, , 491, 42. nas, ita explicatur, ul praemisso hoc, quod omnia, uae
nacharsis Scytha multa ad artes et alias res agendas minoribus partibus constant, ut ignis et aer, contineant
utilia invenisse fertur, 11, 180, 17. majora, ut aquam et terram, neque ab iis continean
nacreonta eium missa quinqnaginta remorum navi tur (ibid. 48 S.), ewponatur deinde respirationis et
thenas accivit ipparchus, isistrati filius, , 558, exspirationis ratio ut quibus cibi liquefacti fluminis instar
23. nacreontis amatoria carnina, 1, 704, 8. traducantur ex alvo in venas respiratio intrans et exiens
Cit. , 97, 44 (de Callierale Cyanae nata, quam no comparatur reticulo ex aere et igne composito et in duo
visse dicit tyrannica ); 1, 506, 43. intertexta divi-o, uorum alterum duplex cum sit, una
, , 420, 40 s7. ejus pars per arterias in pulmonem demittitur, a tera in
, 1, 544, 20 Sqq. alvum juxta arlerias; alterum vero partitus deus utram
, d. ecessitas. ue partem per mares dimisit, reliquum nassae ambi
; leges , 11, 462, 28 sq. el 47 1um circa corpus nostrum quantum cavum est, harere
S . voluit; uorum inlertextorum et reticuli motui nomen
demus, , 99, 33. latum est respirationis et exspirationis, , 239, 4 sqq.;
natomica, cervix, uasi et terminus capitis et ita intrante et exeunte respiratione ignis intus agitatus
pectoris, , 231, 44 , , iid. 47; praecordio cibos el potus apprehendit, liquefacil eos et minutatim
rum septum, ibid. 51; cor, modus venarum et fous san divisos per exitus quo proficiscitur traducens velut ex
guinis, , 233, 3 , pulmo primum mollis et exsanguis, (oute canalibus venis eos infundens efficit, ut tamquam
deinde hiatibus intus spougia instar perforatus, ul spi. per convallem flumina venarum per corpus uant, ibid.
tu et polu recepto refrigeralis in astu respirationem et 32 sq., respiratiofit continua, nia pectusetpulmo spiri
levationem pracbeat, uam ob causam ex arteria cana um emittens rursus ab aere, ni circa corpus est, per ra
libus ad pulmonem ductis cordi circumpositus est mol. ras intrante carnes repletur, rursus autem aversus aer et
lis ad insiliendum strati instar, ibid. 16 sqq. Stomachus per corpus exiens intro respirationem repellit per or's et
in mdia regione a praecordiis umbilico tenus perti narium meatum, ibid. 39sq.; causa vero initii hujus mo.
nente collocatus tamquam praesepe alendo corpori, tus hacc slaluitur: omne animal interiora sui calidissima
ibid. 26 sqq., jecur densum et laeve et splendidum et habet quasi ignis fontem sibi inditum ; calidum vero ad
dulce et amariludine praeditum, ua ratine inserviat cognata exire contendit, exitus autem cum duo sint,
menti, ibid. 38; fibra, receptacula, portae jecoris, ibid. mus per corpus , alter os el mares, guando unam in
52; divinationis gratia jecoris natura comparata et in suo partem contendit, ea nae in altera sunt circumagit,
loco constituta est, , 234, 9 sqq. cfr. Jecur. Splenis ut se subsequantur: incidunt igitur in ignem et cales
constructio qualis et cur ad sinistram jecoris sit collo cunt, exiens contra refrigeratur; ure res eadem vicis
cata, ibd. 37. Venter inferior et intestina, uid prac sim efficiens semper orbem huc et illuc luctuantem,
stent , , 235, 9, 10, ossium et carnis commune prin qui respiratio et exspiralio est, exhibet. otus hujusce
ipium medulla, in qua vitae vincula, dum animus cum modi in se revertentis exempla aferuntur affectiones
corpore copulatur, radicibus iliigata defiguntur, ibd. ad cucurbitas medicas pertinentes et glutiendi et eorum
15 sq., ex uibus facta sit medulla, ibid. 19 s.; quae jaciuntur et sonorum, prorsus aquarum fluxiones
cerebrum divinum semen arvi instar in se continct, cu et fulminum casus et succinorum ac lapidum erculeo
jus vascaput, ibid. 30 sqq., medulla reliquain ereles et rum tractus mirabiles, 11, 240, 1 sq., succi nutrientis,
oblongas figuras divisa est ad easque tanquam ancoras quem sanguinem nominamus, ruber color ab ign:s Sec
otius animi vincula deligata sunt, quarum legumentum ione et in humido impressione effectus, ibid. 52 sq.;
toum corpus, primum osseum est, iid. 34 s., s quo modus autem abeundi replendique similis est ei,
modo compositum sit, ibid. 40 S7.; angustus exitus in omniain universferuntur ita, ut cognatum omneferatur
capitis globo relictus; circa cervicis simul et dorsi me ad se ipsum, , 241, 7 sq., cum vero plus abit quam
dullam indidem effic!ae vertebrae subtenduntur veluticar quod affluit, decrescit omne, cum minus, crescit, id uod
dines a capite inde per totam caveam, iid. 45 sqq., ner accidit in juventute, ubi elementorum triangula adhuc
vorum et carnium natura, quem ad usum parata sit ui recentia facile secant cibos, et in senectute, quando
busque sit composita, 11, 236, 1 s.; ubi densissimasin fatigata jam laxantur, animus aulem solulus cum vo
Carnes, ubi rariores, ibid. 26 sq. Linguae natura, iid. luptate evolat, ibid. 15 Sqq. rborum natura expo
43; cnr carnes et nervi fere nulli sint in capile, ibid. nitur, , 241, 43-245, 2; morbi oriuntur, quum qua
47 Sqq., nervi collo. circumpositi et maxillis colligati, tuor elementorum, ex uibus corpus concrevit, prater
, 237, 7 Sqq.; oris vis dentibus et lingua et labiisador naturam abundantia vel defectus, vel ex loco proprio
nata ad introitum necessariorum, exitum vero optimo in alienum translatio, seditiones concitant, , 241, 43
rum, ibid. 12 sq., cutis et suturae et capilli quomodo sqq., graviores vero accidunt morbi, cum non secundum
abricata sint, uamque praestent utilitatem, ibid. 19 naturam carnes et nervi et ossium et medullae incre
sq ; ungues guo maxime consilio generati, ibid. 50 entum ex sanguine fiunt, sed contraria via, in sangui
sqq.- lantarum natura particeps tertia animi speciei, nem incidunt illa liquefacta et biles et sera et pituitas
quae est collocata intet praecordia et umbilicum, opi efliciunt, , 242, 6 Sqq., bilis genera secundum colo
nionis vero et ratiocinalionis et mentis ei impertium rem enumerantur quatuor : nigrum, rubrum, herba.
est nihil: ea genera ut alimenti nostri causa dii semi ceum, flavum, ibid. 36 Sq.; serum, sanguinis quidem
naverunt, ita ipsum corpus nostrum canalibus ductis Dars aquatilis, mite, atrae vero bilis acidaeque ferum,
tamquam in hortis diviserunt, , 238, 9 s.; primum quod appellatur acida pituila, ibid. 52 sq., liquor te
quidem canales occultos sub cute duas venas gemelias nerae carnis cum spiritu complicatus alba piuitn dicitur,
duxerunt ad dorsum pertinentes et dimiserunt juxta , 243, 1 sq., gravis fit affectio, uando uod carnes
spinam alque genitali media comprehensa medulla; cum 0ssibus colligat, morbo correptum est, carnes autem
einde fissas circum caput venas et inter se ex contra radicibus suis excidenles in sanguinis cursum relabun
rio implicatas transmiserunt alias a dexteris inclimatas ad 1ur, ibid. 11 sq., gravior eliam est morbus, quando
 DU RRU. 13 !

os carie exesum neque alimentum in se recipit et ip 1, 90, 38 ( ), 1, 216, 10 (

sum contra in illud transit attritum , extremum vero ), , 258, 36 ( .),
omnium medulla nalura ex defectu vel abundanlia , 295, 33 ( esse anima: . cfr. , 360, 42),
aliqua morbo correpla maximos morbos consummat, , 303, 52 (vox ), , 391, 27 S. (
ibid. 18 s., tertia morborum species tritariam divi
ditur, uia exsistit partim ex spiritu, partim pituita, o .), , 447, 16 (
partim bile , ex spiritu, guum pulmo fluxionibus ob ), , 495, 37 s. ( ,
structus non puros prabet transitus, sexcenti morbi . cfr. 1, 499, 50 sq. nthologia ala
effecli sunt, quorum, ui maximos dolores concitant, tina, vol. 12. . 312), , 565, 54 (de velerum the
tensiones et retrotensiones vocantur et febres interve niensium bellis adversus Cadmeos etc.), , 622, 35 s.
nientes maxime eos solvunt; alba piuila extra corpus (cfr. 1, 624 sqq. tragicorum fabulae de inoe), , 662, 7
- respirandi facultatem nacla lenior est quam intercepta, (vir sapiens librum scripsit, in quo sal ad victus utilita
commaculat tamen corpus vililigines et impeligines et his lem laudibus celebravit), , 708, 43 ( '
cognalos morbos gignens; alba pituita bili atraemixta et o); , 26, 20 sq. (
capitis circuitus divinos conturbans, cum dormientibus
accidit, milior, cum vero vigilantes aggreditur, expulsu ), ibid. 24 sqq. (de profanorum et injustorum nis),
difficilior est, morbus autem cum sacram naturam afti , 26, 33 s. (de temperantia et justitia corumque
ciat, summo juresacer appellatur, i, 214, 40 sqq., acida contrariis), , 27, 38 ( ,
el salsa pituita fonsomnium morborum est, ui luxiones ), 11, 39, 17 sq. (" , ,
habent, propter locorum autem, in quos delluit, varieta );
1, 56, 20 (de sculapii exitu), , 129, 34 (alamedes
tem varia acceperunt nomina, , 244, 14 sq., inflam ad Ilium ), , 139, 27 ( ),
mationes omnes oriuntur ex bile, quae, ubi extra corpus
respirandi facultas datur, vomicas emittit, intus vero , 76, 15 ( , ), 11,
interclusa ardentes morbos multos efficit, gravissimum 179, 23 ( ,
autem, uando puro sanguini mixta fibrarum genus ., ), , 185, 35 sq. (
.),
suo ex loco dimovet , superata per totum corpus erum , 193, 10 ( ), , 225, 2
pens profluvia ventris et exulcerationes intestinorum ( ), 11, 226, 10 (
parit, ibid. 17 s., ignis abundantia febres eftici ), , 234, 26 (
continuas, aeris cotidianas, tertianas aqua, terra vero ), , 247,
quartanas, ibid. 48 sq. 51 ( .), , 326,
naxagoraci, 1, 301, 47. 33 Sqq. (
naxagoras, , 103, 6, Clazomenius, , 21, 34. naxa .), , 329, 2 s. (,
gorae cum Pericle consuetudo, , 518, 28, , 477, 32; .); , 369, 12 (
uid docuerit Periclem, , 730, 4. naxagoras et m ), , 374, 27
pedocles et reliqui rerum sublimium disputatores quae (philosophi humanas staturas post quintum actatis an
rebant de aere, utrum infinitus sit, an finem habeat, , num per reliquos viginti in duplum crescere negave
576, 33. naxagoras philosophus, non solum sapientia runt), , 442, 14 s9. (rationes quaedam apud llie
sua nihil lucratus est, sed amplum patrimonium cum ac nienses in scripto positae, alia genere quodam versuum,
cepisset, neglexisse et perdidisse dicitur, ,738, 21; 739, alia sine versibus verba facienes de diis, antiquissima!
32 sqq. naxagora decreta : 1, 21, 34 sq. (de sole et quidem, ut prima exsilerit cali reliquorumque natura,
luna ), , 339, 41 (nisi animus corpori praeesset, fore u deinceps derum generationem generatorumque inter
omnia in codem indiscreta commiscerentur), 1, 56, 26 se conversationem persequentes), , 445, 6 (summum
( ), , 76, 41 (rerum naturam omnium jus id esse, uod aliquis vincens obtineat), , 451, 46
mene uadam et anima exornari ac disponi et conti (de Sole), , 461, 8 (praescriptum : ,
neri, cfr. , 295, 21 sqq., 1, 304, 44, , 499, 28 sqq.); ), , 492, 15 (
, 301, 41 sqq. 47 (lunam a sole lumen haurire). ), , 499, 44 s. (
ncillae, , 389, 3. , '
, , 438, 27, , 490, 21. ), 11, 517, 28 ( ),
ndrius, d. hanosthenes.
, 517, 31 sqq. ( , .),
ndromache, , 392, 22. , 518, 29 sqq. (cur Polyidum et inoa simul indu
ndromedes gineta, Dionysii tyranni junioris hospes, , cant, ilem Ulixem et alamedem), , 553, 21 (ytha
554, 41 Sqq. goraea quaedam et divisiones), , 564, 25 (
ndron, ndrotionis filins, , 236, 50; , 356, 29 s. ), , 571,35 ( ,
ndrotio, ndronis pater, , 236, 50; , 356, 20. ). - dde hilosophi ano
nicularum fabulae, , 541, 36. nym.
nnonaria lex, Creticae legi assimulata, , 416, 24 sq.
nnulus, , 276, 5. nnulus mirabilis, cujus qui palam nserum greges in Thessalia pascuntur, , 579, 40.
introrsum vertit, fit invisibilis, ac rursus, pala extror nlaei fabula lingiur, , 130, 8. 13. ulaei mythici de
sum versa, conspicuus, quo paro Gygis Lydi proavus luctatione pracepta, , 379, 49.
regnum tenuit, , 23, 32 sq. ntenor omericus, , 695, 39.
nnus existit, ubi sol suum contecit orbem, , 210, 29. nthemio theniensis, nyti pater qualis si, , 457, 20
erfectus annus completur tum, cum omnium octo cir Sqq.
cuituum, uos octo cali lumin con/iciunt, simulabso nthropophagi, a qua primum, ul fabula est, polentae
lutae inter se celeritates conclusionem adepta sunt, , etsimilae confectio nos avertit, , 503, 24 sqq.
210, 37. ntilochus omericus, , 393, 41.
nonym cintur: 1, 9,41 ( ' .), ntimaerus endaeus, Protagorae discipulus insignior, ,
, 50, 24 ( ' ), 236, 32.
1, 120, 40 (de nulla re praedicandum esse, quod sistat); ntiochis tribus thenis, 1, 26, 8.
9,
132 DU RRU.
ntiphon, dialogi persona, , 626 sq. yrilampis filius,
dimanti frater germanus, ibid. 7 sq. dolescentulus
philosophiae operam dedit, postea circa rem equestrem
ut plurimum versatur, ibid. 20 sq.
ntiphon, prioris avns, , 626, 21.
ntiphon Rhamnusius, rhetor, 1, 563, 26.
ntiphon Ceplisiensis, pater igenis, qui Socratem sec
tabatur, 1, 27, 25.
ntiquitalis historia (), 1, 741, 37 Sqq. 27, 33. pollodorus el lato et Crito et Critobulus So
ntisthenes theniensis, de Socratis familiaribus, qui Su
prema die cum eo sunt in carcere, 1, 45, 28.
nytus, enonis, ui inscribitur, dialogi persona, , 442
sqq., divite et sapiente patre nthemione natus, ad
summos magistratus a populo electus est, 1, 457, 20
sqq. - enonis amicus patrius, , 459, 21. nytus,
Socratis accusator, , 14, 46; , 27, 40, 29, 11; Socrali
infensus pro artificibus et politicis, 1, 19, 26 , , 461, 11
sqq.; , 465, 1; in accusatione quid direri, , 23, 51
Sqq., 24, 47, 25, 15.
paturiorum Curiotis, quo die festo solemne est tribulibus,
ut praemia pueris proponant patres carminum recitan
dorum certamina, 11, 199, 23 sqq.
pemantus, udici pater, , 272, 8, , 279, 28, , 742,
11. -
pes, , 64, 32; aculeo relicto abeunt, I, 71, 53. - pum
duces et reges, , 128, 1.
, , 492, 45 Sqq. 50.
phidnaeus, id. isander.
piarius, , 157, 35.
, , 425, 4 1.
pollo, , 487, 17. pollini thenienses er uo tempore
c.perint theoriam in sacra navi Delum singulis mittere
annis; urbis lustratio, navis illius puppis coronari Solita
ab pollinis sacerdote, , 44, 15 sq. pollini sacri cy
gni, neque minus philomela et hirundo et upupa, , 66,
47. pollo patrius est lleniensibus et lonibus omnibus,
ob onis natalitia, , 227, 21 sqq. omen ejus multi
abhorrent, uasi terribile aliquid (scilicel , exceptos trucidavit, et panlo post fratrem suum legiti
) indicet, ex Platonis sententia ita explicandum,
ut quatuor dei potentias comprehendat : medicinam
( et ), divinationem (), sagit sqq. rchelaum acedonum tyrannum amasius inter
andi peritiam ( ), musicam (, id uod fecit, gui cum triduum aut uatriduum tyrannide poti
), , 298, 41-299, 33. hessali deum hunc ap tus esset, rursus ab aliis ipse oppressus periit, , 494,
pellant , , 299, 11 sqq. Sagittandi, medendi et
divinandi peritiam amore duce invenit, 1, 677, 2. pol
lini vaticinii inspiratio tribuitur, , 726, 35. pollo in
hetidis nuptiis canens, schli fragm., , 40, 24.
pollinis instrumenta lyra et cithara, 11, 50, 17 et 21.
polliuis filius sculapius, , 56, 20 sq. polline Del
phico utendum ut patrio interprete, ui in media terra
super umbilicum sedet, ad templorum constitutiones et
sacrificia aliumque derum et daemonum atque heroum
cultum, sepulcra praeterea defunctorum et uaecunque
interis praeStanda sunt propitios eos habituris, 1, 68,
21 sq. pollo ythius legum instituendarum auctor
perhlbetur a Lacedaemoniis, , 263, 5 , cfr. , 268,
54; 1, 269, 52. pollo usagetes, hominibus in cele
brandis diehus festis socius, 11, 282, 34 sqq. cf. ,
291, 10, 296, 49. ruditio prima est per usas et pol
linem, , 283, 2. polline Delphico vate praecipue
utuntur Dorienses, , 305, 38. pollinis templum, ubi
magistratuum fit conventus, , 360, 6. pollinis et
usarum dona, hoc est musica, , 380, 32. pollinis
et Dianae fanum, cursu certantibus sagittariis terminus
proponiur, 11, 405, 39 sq. Jusjurandum per Jovem et
pollinem et hemin, 11, 478, 49. pollinis et Solis
sacrum commune, , 483, 32, 484, 4. res viri op
timi secundum veterem legem primitiae pollini et Soli
communes declarati, ibid. 47 s. Solis et pollinis
sacerdotes, , 484, 24. pollo, Leocliaris statuarii opus,
11, 553, 42. pollinis chorus, d. Paean.
pollodorus Cyzicenus, dux electus ab theniensibus, 1,
396, 46 Sq.
pollodorus, Hippocratis et llasonis pater, , 232, 35, 1,
237 ; 1, 246, 33.
pollodorus, frater antodori, Socratem sequebatur, 1,
cralem in judicio damnatum jubent triginta minis liceri
hujusque argenti praedes suut, , 30, 43 sq. llaedonis,
ui inscribitur, dialogi persona, , 44 sqq.; de indole
ejns, 45, 21 (cfr. , 92, 36), Socrati in carcere adest,
cum moritur, ibid. 261. ersona dialogi, ui inscri
bitur Conum, , 658 sqq. halereus, ibid. 1 sq., ex
quo tempore cum Socrate versetur, ibid. 20 sq.; de
indole ejus el moribus, cur insanus cognominatus sit,
, 659, 11 sq.
pri contra ictum simul nituntur, , 221, 16.
qua ; leges de aquis ducendis, , 413, 28 sqq. Leges de
aqua corrupta, , 414, 41 Sqq.
quila, cfr. Agamemnon.
rbitri certaminum jurati, , 485, 50.
rbitria, , 360, 25. cfr. ibid. 44 sqq.; , 462, 27;
, 466, 31; , 470, 38. 54; , 491, 20 Sqq.
rcades a Lacedaemoniis scissi et disjecti sunt, , 673,
rcadia. Lycaei Jovis templum in rcadia, , 158, 34.
rchedemns Siculus, unus ex rchytae familiaribus, quem
inter Siculos plurimi faciebat Plato, hunc ad arcessen
dum cum trireme thenas mittitur a Dionysio juniori,
, 538, 19 sq.; , 517, 38, 519, 33, 520, 19. 28;
543, 9, lato ex arce emigrare jussus a Dionysio apud
rchedemum manet, , 454, 44.
rchelaus erdiccie filius, rex acedonum, , 96, 47, ,
385, 63 ; 1, 343, 38; ex ancilla lcetae , erdicca fra
tris, natus lcetam et filium ejus lexandrum, convivio
mum, Perdiccae filium ex Cleopatra natum in puteum
praecipitavit, alue ita ad regnum pervenit, , 343, 52
49 sq.
rchelaus philosophus significari videtur, , 75, 44; 1,
182, 38.
nomen, uid significet, , 291, 7.
rchidamus, Lacedaemoniornm rex, , 481, 40.
rchilochus poeta, , 388, 37 ; , 389, 45.
Ci. fr. 62. v. 3; , 583, 46.
fr. 74 et 77, , 27, 34.
rchinus, orator theniensis, , 562, 15.
rchippus et hilonides arentini rchyta epistolam ad
latonem afferunt, el public dam legatione
funguntur, , 551, 30 sq.
rchitectura, , 592, 24. s., uid, , 76, 39. rchitec
tura ulitur amussi, korno, libella, et instrumento quo
dam ad dirigenda ligna ingeniose invento, , 432, 48
sqq. fr. , 437, 16. 19. Domorum septa nidis compa
rata, , 146, 4. rchitectura varicolorum lapidum,
, 257, 20. 23; muri vestitiare, stanno, orichalco, ibid.
26 sqq. eptuni et Clilus templi descriptio, , 257, 31
Sqq.
rchitectus ne decem millibus quidem drachmarum emi
tur, , 105, 33. rchitectus, agricola, textor, sulor, ci
vitali maxime necessarii, , 30, 36 sqq.
rchontes thenienses inde a Solone recenseri solent, ,
741, 44. rchontes novem auream statuam aequilibrem
 U RRU.
Delphis ponere solent, , 704, 22 sqq. vocan ristippus Cyrena us et Cleombrotus Socrati in carcere
tur in populari gubernatione ii, ui praesunt, , 92, 6.
rchytas arentinus, inter quem et Dionysium junioren
lato curaverat, ut hospitium et amicitia essel, Diony
sium convenit eique in causa est, u Platonem ilerum
arcessal, 11, 537, 48 sqq. cfr. 538, 37. rchedemi Si
culi familiaris, , 538, 20. rchyta intercedente Diony
sius latonem dimitlit, , 546, 10 sqq. latonis epistola
(.) ad rchylam, hortur eum, ne rempubli ristocratia, tyrannis, democratia, uibus utantur legibus,
cam racre desis, al uardam, , 551, 30 , 9 53 sqq. risocratia, i. e. civitas lalonica, ,
sq. latonis epistola (.) ad rch., rchyta com
mentarii quidam memoranur, , 552, 43 sqq., 553,
23.
rcturus, vindemite tempus indicat, , 414, 6.
rcus, d. Sagittarius.
rdiaeus magnus, in quadam Pamphyliae civitate tyrannus
fuerat, jam mille ante annis, ui cum Senem patrem et
majorem natu fratrem occidisset aliaque multa et ne
faria perpetrasset, post mortem "nae, quas Solvat, nar
rantur, , 191, 30 Sqq.
reopagilarum consilium juvenum recores diligit, ,
559, 13. -
reopagus, collis, unde fama fert rithyiam a Borea rap
tam esse, , 699, 49.
rgentariorum mensae in foro thenis, , 14, 26.
rgenteum genus lalonicum, , 145, 15 Sqq., 11, 61, 10.
rgenti pretium ad auri, si redigalur, pretium, od sit,
1, 560, 46 Sqq.
rgilla, uomodo exsistal, , 226, 2. rgillacea terra
tticae, , 253, 50.
rginusa. Decem duces thenienses condemnali ob mor
uorum corpora in pugn d rginusas neglec, ,
26, 7 Sqq.
rgos conditur a Doriensibus, et rex rgorn fit eme
nus, , 303, 41 sq. Civitas haec brevi tempore et rem
publicam et leges perdidi, , 304, 50: , 305, 39. r
gorum reges semetipsos pessumdederunt per superbiam,
uod plus posse vellent quam leges latae, , 309,9 s.
rgorum reges ex regibus semper fuerunt usque ad er
culem et Jovem, , 479, 33, gfr. ibid. 25. rgorum res
publica ex regno iu tyrannidem abiens se ipsam perdidit,
, 549, 5.
rgivi jurati non prius comam nuriunt, quam hostes
exugnarint, , 70, 17. rgivorum bellum adversus
eraclidas, , 565, 32. rgivi, "otii, Corinthii, a La
cedaemoniis oppressi auxilium petunt ab theniensibus,
1, 569, 46 sqq., iidem f.dus ineunt cum rege ersarum,
1, 570, 14 sqq. rgivi ad defendendos ersas evocati
nec parebant mec defendebaut, , 310, 35. rgivi non
nulli in Creta consedere, , 320, 38. rgivi fluminis
nachi liberi almi, ec., poela ragici fragm., , 18.
rgiva Junonis sacerdotes i el Cleobis, , 559, 29.
, uid, , 568, 14. 22.
riphron, Periclis frater, , 240, 25.
ristides, Lysimachi filius, justitia celeberrimus exstitit
apud thenienses et apud reliquos etiam Graecos, , 386,
22; optime erudivit Lysimachum filium, , 460, 25
sq., fr. 1, 101, 22 s.; , 522, 14, 15, vir bonus, ,
566, 19. Lysimachum filium, uomodo educaverit, ,
567, 20.
ristides, Lysimachi filius, ejus qui filius fuit ristidis
Jus (cfr. , 522, 14, 15), cum Socrate aliquandiu
moratur, postea vero in mililiam profeelus es navi;
reversi sermones ad Socralem, 1, 101, 22 Sq., , 115,
39.
, , 481, 38 sqq. exhibebat, 1, 388, 3 Sqq.
ristippus Larissaeus, ex leuadarum genere, Gorgiae so
phista amicus, enonis aumator, , 442, 8 s.
133
non aderant, sed in gina dicebantur esse, 1, 45, 34 s.
risto, dimanti pater, cujus frater lato, , 27, 31 : pater
Glauconis: , 1, 1, 11, 168, 10, , 68, 34 , ristonis
filii dimantus el Glauco, 11, 29, 29.
risto guidam, pater egesippi, , 521, 12.
ristocrates, Scellii filius, theuiensis, cujus in ythio
munus exstat pulcherrimum, , 344, 47.
143, 52.
ristocritus, una cum Platone et Dionysio Syracusis, ,
524, 10, , 555, 48.
ristodemus eraclides, emeni et Cresphontis frater, ex
quo mati sunt rocles et urysthenes primi Lacedaemo
niorum reges, , 310, 12, cfr. , 303, 48 sqq.
ristodemus, persona dialog, u inscribilur Con
um , , 658 Sqq. Cydathenaeus , exiguo corpore erat
et nudis semper pedibus ihat, interfuit autem disputa
tioni, uippe ui maxime omnium, gui tune erant,
Socratem amaret, ibid. 33 s.
ristodorus, ex amicis Dionis, Platonis ad r. epistola,
, 552, 1.
ristogito et armodius, , 660, 1; quid in causa fuerit,
cur ipparelium interfecerint, I, 559, 6 sq.
rislonymus, Clilophonlis pater, , 2, 2.
ristophanes Comicus, persona dialog, u inscribiur
Convivium, , 658 Sqq. ristophanis studium omne
circa acchuln Veneremque versalur, , 662, 26. Sin
gultu vel repletione vel ex alia causa orto impeditur,
quonimus loquatur, uae res immodicitem ejus s
gnificare delur, , 668, 10 sq. ristophanis, dialogi
personae, oratio, , 671, 3 s.
Cit. , 15, 43 (in ubibus quid de Socrate nugari),
, 695, 23 Sq. (ubes, v. 362).
ristophon, glaophontis filius, , 327, 2 s.
ristoteles, person dialog, u inscribitur armeni
des, de triginla viris unus, , 627, 3 ; 633, 9; 634, 10;
junior, ibid. 30 Sqq.
rithmetica, uid, , 152, 25 sq.; , 513, 5 sq. rith
methica et ars, uales sin el uomodo inter
se differant, , 329, 13 sq. /r. athematica.
rma tradere pueris, ui ad maturitatem venerunt, ,
573, 9. rmoum abjectionis accusatio, , 482, 3 s.
rmaturae ratio clipeorum et hastarum, uibus gyptii
primi inter siae populos armati stint , hena dea
monstrante, , 201, 36.
rmenius, pater ris, , 190, 34.
rtaxerxes, erxis fillus, Persarum rex, , 479, 38.
rtaxerxis maler mastris, , 481, 18 sq.
rtemis, d. Diana. -
rtemisium ; pugna navalis ad ., , 567, 10, , 320,
rtes pingendi et variandi, , 33, 10, ibid. 16. rtes
pingendi, item texendi et variandi atue aedificandi et
omnis instrumenlorum confectio decorum quoddam in
se habent vel indecorum, , 51, 15 sq.
rtificia uaedam : , , , 220, 50 sq.
rx, , 233, 2; , 341, 28. rx Vestae et Jovis et i
nervae templum circumsepto continere debel, , 346,
38 sq. Cfr. cropolis.
sclepiada, , 54, 37. 47. sclepiadarum familia, ex
ua natus est Hippocrates Cous, , 233, 41, , 730, 19.
sclepiea, festivitas pidauri celebrata in honorem scu
lapii, rhapsodorum et reliqui generis musicae certamina
, , 4, 4, , 28, 47, ., 430, 22. 29. 37.
46; , 458, 21 $., , 460, 25 Sqq.
 134 DU RRU.
siae populis annumerantur gyptii, , 201, 37; cfr.
, 202, 9.
sinus, , 64, 17.
sopus lumen tticam olim definiebat, , 253, 18.
spasia ilesia, , 573, 28; Periclem eloquentem reddidit,
Socratem etiam rhetoricam docuit, 1, 563, 15 sq. Fu
nebrem orationem contexuit, uam dixit ericles,
ibid. 55 5.; alian funebrem orationem partim e
priore illa congluinatan enereni dialog c lin et Delium, , 23, 26 s. thenienses quominus de
rg/ert, n fingi spasia factam esse, post
Corinthiacum fere bellum, ibid. 29 s. 53 s.
ssyriorum potentiac , duae sub ino fuerat, fiducia auda
ces facti rojani bellum concitaverant, , 305, 13.
stra numina, , 511, 26; , 452, 2 s. strorum
divinum genus, uid, , 508, 21; aut expers interitus
et immortale aut longi cujusdam aevi vitam sufficientem
habens, ibid. 23 sqq., ulgi de iis opinio, id. 52 s7.;
de magnitudine eorum, 509, 11 sqq., aut deos ipsos
esse haec praedicandum, aut derum imagines esse pu
tandum, ibid. 47 sqq. Cfr. Stellae.
, , 481, 25 ". fere bellum est, , 478, 40 sqq. theniensium multi
strologia (), cursit docenda, , 133, 13 s.; occubnerunt in prlio ad otidaeam, , 503, 1. 1 sq.;
est de solido, guod circumfertur, ibid. 35; cfr. ,
134, 7; uomodo nunc tractetur et quomodo sit trac
tanda, , 134, 16 sqq. culi ad astrologiam fabricati,
ad harmonicum motum aures, ita ut ha! germanae no
lammodo sint disciplinac, Pythagoreis statuentibus, ,
135, 22 sqq. strologos plerique putant hac arte eo
adduci, ut deos esse negent, , 499, 21 sq. ibid. 42.
strologia unde primum emanarit, , 512, 4 s.;
uid doceat, , 299, 18, 21; , 741, 24 ; definiur, ,
329, 27 sq, , 670, 15; a quo primum inventa, ,
733, 23. strologi, 1, 217, 49. -
nomen, uid significel, , 289, 49 s., 290, 6. sqq., Graecos a servitute Lacedaemoniorum liberant et
stylus athleta ob abstinentiam clarus, , 410, 38.
, , 378, 39, , 413, 49; , 415, 46, , 416, 2; nios dimicant, 569, 44 sqq., Corinthiacum bellum, 570,
, 417, 22, , 461, 9; , 466, 22; , 489, 51, narm
rerum curam habeant, , 354, 42 sqq. cfr. , 358, 5
sqq.; , 369, 39 sqq., uo et ui sint creandi, , 358,
5 sq.; eorum jurisdictio, ibid. 43 sq., , 438, 53
sq., , 440, 18; , 478, 30, , 464, 25 sq., eorum
tribunal in foro et columna ibi constituta, ibid. 28.
talantae animus athletae viri vitam arripit, , 195, 5.
thamantis posteritas, humanis hostiis sacrificat, , 619,
49.
thena, d. inerva.
thenae : Regis stoa, , 1, 4 , riunal es, , 162, 7. niorum concordiaservitutem ersicam a Gracis defendit
hotus, , 26, 21.30. Curia, in qua damnatus est So
crates, proxima carceri, in quo erat inclusus, 1, 45, 42.
Jovis Liberatoris porticus, , 94, 6. thenarum nava
lia et mcenia et portus partim hemistocli, partim e
riclis consilio facta, , 332, 47 sqq. Periclis de medio
muro construendo oratio, ibid. 52 sq. aurea palaestra
e regione templi, uod situm ad regiam porticum, ,
503, 4. 5. orta ad fontem Panopis, gua via ex cade
mia in Lyceum ducit, , 540, 1 sq. ermae ab ippar
cho positi in viarum medio loco inter urbem et singu
los demos, , 558, 31 sqq. erma in via Stiriaca, ibid.
50. elita demos, , 626, 24. Ceramicus extra maenia,
, 626, 39. orychia domus lympio proxima, , 698,
10. iraeeus et septentrionalis murus, , 77, 38sq. the
narum arx aliter olim se habebat atque nunc habet,
terrae enim motus simul et enormis inundatio tertia ante
Deucalioneam terra eam nudaverunt, prius vero mag
nitudine usque ad ridanum et llissum pertinebat et
nycem comprehendebat et Lycabetto e regione nycis
finiebatur, terra antem erat tota et paucis exceptis
plana superne, , 254, 6 sq., inervae el Vulcani
templum in ea, ibid. 19; fons unus erat eo loco, uo
nunc arx est, quo terrae motibus exstincto rivuli nuno
parvuli circum relicti sunt, ibid. 31. Jovis Liberaloris
porticus, , 579, 1 sq. Cynosarges, , 557, 5 , Callir
rhoe Ions, ibid. 8, tonia porta, ibid. 29; mazonia
columna, ibid. 29. C/r. avigatio.
thenienses in axo, , 3, 11. thenienses exules, , 17,
6. theniensium expeditiones ad otideam et mphipo
cen illos duces, quia navali pugna ad rginusas in
teremptos non sustulissent, illegitime judicarent, primo
die sufragiis solius Socratis prytanis prohibentur, , 26,
7 sqq. ligarchia sub triginta tyrannorum dominatu,
ibid. 19. s. er uos permoti decem strategos il
los capitis damnarint, ecclesiae praesides, , 560, 14
Sqq. theniensium expeditio ad Corinthum, 1, 109, 10.
Sagittarii mercenarii, , 240, 4. theniensium contra
Lacedaemonios et "otos proelia prius ad anagram,
alternm ad Coroneam, , 472, 47 sqq. theniensibus
cum Lacedaemoniis ac magno Persarum rege continuum
c/. , 694, 22. theniensium clades ad Delium , ,
524, 5 S.; , 695, 14 Sqq. thenienses veteres in
bello juverunt rgivos quondam adversus Cadmeos et
eraclidas adversus rgivos, se ipsos defenderunt con
tra umolpum et mazones, , 565, 50 sqq. Soli fere
Graecorum nulla barbarorum confusione infecti, , 570,
29 sqq. theniensium res gestae inde a Persico bello ad
Corinthiacum bellum referuntur, , 566, 9 - 570, 46
(ersicum bellum primum, 566, 9sqq.; alterum, 567, 8
sq., "oticum bellum, 568, 1 sqq., Peloponnesiacum
bellum, 568, 12 - 569, 11; intestinae seditiones, 569,
regem servant, pro ariorum contra salute Lacedaemo.
14 sq.). theniensibus cum bellum indixisset inos
et tributa illa pendere eos coegisset, ab tticis poetis
niffamatus est, , 624, 15 sq. ndum mari potentes,
septem puerorum tributum pendere coacti sunt i
noi, , 319, 25, 33 ; sibi subjiciunt Ceos, , 273,
5. theniensium civilatis publica hospes est domus
egilli Lacedaemonii, , 275, 52 sq. pimenides e
mit thenas anle ersicum bellum decem annis, ur
bemque lustrat, ex thenienses hospitio juncti sunt
Cretensibus, , 276, 15 sq. theniensium et Lacedaemo
, 310, 40. Reipublicae th. forma et status sub tri
ginta tyrannis, , 527, 50 sqq., ilem, poslquam exules
redierunt, 528, 24 sq. ultarum urbium Graecarum
per septuaginta annos lenuerunt imperium; , 533, 25 ;
a calumniis de/enduntur ex Dionis morte contractis,
uem duo thenienses prodiderant, , 536, 31 sqq.
theniensium leges et irstituta : Lex de tempore, quo
capitalis causa disceptetur, , 29, 49 Sqq. Lex in judiciis
respondere jubet, , 20, 46. nvitos peccantes lex jubet
non in judicium rapi sed privatim doceri, , 21, 5 sq.
thenis publice interficere meminem licet, antequam
navis sacra e Delo rediit, , 34, 26 sqq.; leges jubent
filios a patre in musica et gymnastica erudiri, , 40,
15, legum servum esse civem, ibid. 19 sqq. 51 sqq.
Unicuique sui juris facto licet sumptis suis ex civitate
abire, quocumque velit, , 41, 2 sqq. Undecim viri So
cralem in carcere solvunt eique denuntiant mortem esse
obeundam, , 46, 1. Senatus sorte lectus, tribus cum
imperio, suffragia, , 346, 12 sqq. Dotis modus justus
apud thenienses, si, , 554, 25 ; item sepulcri,
ibid. 27. theniensium respublica, lis si, , 565, 14
 U RRU. 135

sq. Quando lege permissum sil aliquem colere, , 667, 41. theniensium priscrum res exponunlur ante bel
26 s. Lex de amoribus, cfr. , 666, 35. Paedagogi lum cum tlantidis insulae regibus gestum, 11, 252, 20
jubentur amalos prohibere, ne cum amantibus lo q ; Vulcanus et inerva unam ambo sortem tticam
quantur, 1id. 37 s. thenienses leges mulieres libe. terram mactiviris bonis indigenis in ea ingeneratis ani
ras amare prollibeul, , 665, 32. Lex le amore puero, mum eorum ad ordinem civilatis adverterunt , uorum
rum varia, ibid. 41. rchontes novem auream slaluam nomina ( Cecropis, rechthei, richthonei, rysiclho,
Delphis ponere solent, , 704, 22 sq. , nis, et reliquorum, ui supra Theseum memorantur)
, uid, , 721, 1 sq. Solone incipientes ar uidem servata sunt, res gestae autem propter eorun,
chontes recensent, 1, 741, 44. e , ni traditas accipiebant, interium et longa temporum
, 100, 36. opulare imperium consummatum habent, spatia evanuerunt, , 252, 20 sq.; ut communia lunc
, 311, 16. 23. 26. Reipublica: status exponitur, ualis viris et muliebribus belli studia erant, ita hac ex lege
fuerit eo tempore, quo Persicum bellum imminebat; deae figuram et statuam armatam habebant dedicatam,
magistratus quidam erant ex censu uadripartito instituti, ibid. 49 sqq., reliqua civium genera operibus ac endis
el quasi dominus inerat pudor, cujus causa legibus et victu ex terra uarendo erant occupata, militare vero
servirent; magnitudo periculi instantis obedientiam et a viris divinis initio separatum habitabat seorsum, onlni
concordiatn augebat, 11, 314, 24-315, 32 ; sub veteri bus rebus ad victum et educationem instructum,
bus legibus populus nullius rei erat arbiter, erempli rum nullus proprium quicquam possidebat neque prater
causa fferunlur qua ad musicam pertinelllia certis viclum sufficientem uicquam sibi ab reliquis civibus
legibus adstricta a judicibus erditis cognoscebanlur, accipiendum putaban, , 253, 2 sq., sequitur./inium
ual progressu temporis omnia per migran las leges .ae regionisque natural descriptio, fr. ttica.
musicas permixta et populi arbitrio tradita sunt, ua re rcis, quae prisco lempore usque ad ridanum et Ilissum
effectum, pro optimatum imperio pessimum quod pertinebat et nycem comprehendebat et Lycabetto e
dam exstiterit imperium theatrale, legum autem, ju regione nycis finiebatur, exteriora guidem sub ipsis
risjurandi, fidei, et omnino derum cura nulla habere lateribus ejus habitabanur ab opificibus et agricolis,
tur, , 315, 46-316, 54. uo tempore c.perin supera vero militare genus ipsum per se solum circa
theoriam pollini in Delum mittere duotannis, 1, 44, inervae et Vulcani templum habitanda sumpserat, ve
15 sqq., cujus theoriae cum initium fecerint, ex lege lut unius domus llortum uno insuper septo circum
lustrant urbem neminemque eo tempore publice morti plexi, septentrionales enim partes ejus bab tabant
dant, donec Delum porvenerit navis rursusque huc, communibus in domibus, et conc-nationibns hibernis
1bd. 24 sq. theniensibus non est Jupiter patrius, sed comparatis et omnibus, quae communi civilati ab
pollo propter Ionis natalitia, Jupiter vero et aedificationibus tum ipsorum tum templorum conve
, inerva , , 227, 20 s. mmonem niebant, absque auro et argento, australibus vero ad
mittunt consultum, uare uotiescunque cum Lt celae hortos et gymnasia et concmationes aestivas utebantur,
moniis hellum gererent, tum terra tum mari infortunali , 254, 6 s.; hoc modo habitabant, snorum custodes
"ssent; theniensium magnificentia in sacrificiis, donis, civium, reliquorum Graecorum volentium duces, circiter
simulacris, templis, pompis, omnibus denique sumpti viginti milia numero, ibid. 35 Sqq., Graeciam juste ad
1us adornandis, ui ad rem divinam speclant, , 500, ministranles per universam uropam atque siam et
1 sq. pud thenienses praeciua sacra a summis orporum pulchritudine et omnisgeneris virtute maxime
magistratibus instituuntur, creato regi patria et solem omnium, ui tunc erant, celebrantur, ibid.41 sqq. the
nia maxima antiquorum sacrorum tributa esse ferun nienses appellantur a ceteris Graecis sapientes, , 239,
ur, , 600, 34 sq. thenienses leges hostia humana 46. thenae,
sacrificare non permittunt, ., 619, 43. Quondam infe , 253, 14. 1henis totius Graeciae maxima est loquendi
ias faciebant hostias jugulantes antequam efferretur }ibertas, . 337, 5 sq. thenis plurimas pecunias per
cadaver, praficasque accersentes, et qui iis antiquio cipiunt tragoediarum poetae, 1, 525, 32 sq. thenien
res defunclos etiam domi sepeliebant, ibid. 50 s. sium nomen ductum a deae nomine, tticorum non item,
thenis per Dionysia plaustris invehuntur ebrii, 11, , 264, 37. thenienses omnes Graeci putant delectari
272, 20. thenis ure agantur prrhichae virgini ac sermonibus et uti copiosis, , 275, 40. theniensium,
dominae, hoc est, inervae, , 380, 9 s7. thenien qui boni sint, eos omnes insigniter esse bonos, multo
sium res antiquitus gestae memorantur in fabula, quam rum est sermo, , 276, 11. vium ad pralia enutritio
Solon ex gyp reportavit de tlantide insula : thenis, , 374, 42 s7. thenienses in unam uan
cognatine quadam thenienses conjunctos esse cum dam habitationem comportalas, ut vulgo dicitur, res
Saitis, uippe qui originem referunt ad deam eith, omnes mulieribus recondendas tradunt cum radiorum
Graece vero thenam vocatam (, 199, 51 s.), uae et universi lanificii imperio, , 387, 24 sqq. thenien.
dea a erra et Vulcano acceplo semine theniensium sibus non multus equorum usus, 11, 406, 21.
civitatem sortita ante novies mille annos optimis in thlelie roboris gratia ciborum et laborum rationem insti
struxerit legibus eisdem fere uibus adhuc dea mon tuunt, , 57, 39. thlelarum habitudo somnolenta et
strante uluntur .gyptii; hoc est, sacerdolum, opificum, anceps ad valetudinem , 53, 23 sq. iscibus et coc
pastorum, venatorum, agricolarum, militum, genera tis carnibus el condimentis abstinent, ibid. 47 ncced.
8egregavit, armaturae clipeorum et hastarum rationem thlelarum honores, , 195, 5.
edocuit, uaeque attinent ad prudentiam, divinationem, thos mons a erxe perfoditur, , 315, 7.
valetudinis medicinam (201, 1 s7), cur potissimum tlanticum mare diclum ab tlante, ui primus in illa
tticam elegerit (ibid. 46 sq.); hanc ita constitutam regione regnavit, , 255, 43; cfr. , 202, 3.
civitatem potentiae illi ex tlantico mari profectae uni lanticus sermo, , 199, 20 sqq.
versamque uropam simul et siam petenti restitisse tlas clum continens, , 78, 14.
atque ita omnes, quot intra terminos erculeos las, eptuni filius et Clitus, primus regnavit in tlan
habitant, in libertalem vindicasse (202, 1 s ); postea tide insula, a qua diclum est mare tlanticum, , 255,
vero ingentibus obortis terrae motibus et inundationibus 44. cfr. ibid. 23 sqq.
genus militum terra haustum esse, 11, 199, 51 -202, lramentum, , 734, 50.
130 URRU.
reus nomen habet, uod significat perniciosum, recle
ita cognominatus ex nece Chrysippi et crudelitate, uam
exercuit adversus hyestem, , 291, 41 sq. trei et
hyestae contentio, aurea agnae ostentum, ortum oc
casumque solis et reliquarum stellarum deus mutavit
treo testimonium praebens, , 583, 16 Sqq.
tropos, arcarum tertia, , 494, 24 , ad Sirenum har
moniam futura canit, sinistra manu interiores circuitus
fusi ecessitatis volvit, 11, 193, 2 sqq. fr. , 195, 27.
ttica reg celebratur, , 564, 33 sq., derum de ea
concerlatio et judicium, ibd. 36 , hominem progenuit,
ibid. 39 s , sola et prima alimentum humanum pro
luxit, ritici hordeique fruges, ibid. 50 sqq. ttica na
ura bene temperata, , 201, 47. ttica regionis fines
priscis temporibus pertiuehaut ad Isthmum et ab reli
qua continente usque ad summum Cithaeronem et
arnellhem, inde descendebaut ad dexteram ropiam
lhabentes, ad sinistram a mari definientes sopum;
virtute autem terram omnem superabat, cus virtutis
argumentum affertur, uod uae nunc superest residua
illius, contendere cum uavis potest eo, quod omnis
generis fruges easque bonas fert et quod animalibus
omnibus bonum praebet pabulum , residuum autem
terrae illius veteris dicendum est, guod mullis magnis
que inundationibus per movem milia annorum factis
terra perpetuo de omnibus in circuitu partibus dilabens
in allum evanuit neque aliud misi ossa quasi Soli con
fecti reliquit ; silvae, guae olim abundabat, manifesta
supersunt indicia; inter montes enim sunt, i nunc
quidem apibus olis alimentum praebeant, tempus vero
non ita multum est, ex uo arbores inde ad a dificatio
nes maximas tegendi causa cacsi sunt, uae tecta adluc
salva sunt, ad fontes, ui olim fuerunt, etiam nunc
sacra supersunt indicia, , 253, 12 sq. ttica regio
non abundat materia ad fabricandas naves, 11, 319, 29.
utei in ttica usque ad terram argillaceam depressi,
11, 413, 38. - ttica bellaria, , 53, 54. - ttica
lingua prisca, , 293, 55, , 294, 15, 21, 1, 296, 22, ,
302, 40; , 308, 12 sq. lim o pro utebantur, 1,
309, 32 sq. ilem pro, , 314, 14 sq. (Jr. Grammatica.
uditus affectiones exponuntur, 11, 230, 44 Sq.
uguria, , 441, 11 sq. ngurium malum fit, maledictis
in sacrificio factis, , 383, 13 817.
ula, , 233, 30. 34. Sacriticium in aula, , 2, 6.
uletrides, , 133, 4.
ureos lapides efficere, , 216, 45.
ureum genus, uid, , 293, 37 sqq. ureum genus in
Socratis fabul, , 61, 8, cfr. , 145, 14 sqq.
urifodinae, , 610, 45 Sq.
uriga, , 379, 12. uriga mercede conductus, , 543,
31,
urum lapide uodam probant, , 356, 3. uri pretium
duodecuplum est argenti, , 360, 46 sqq. urum, res
pretiosissima, ex tenuissimis aquis fusilibus per saxum
colatis originem habet, auri autem surculus ob densita
(em durissimus et ad nigrum colorem traductus adamas
vocatur, 11, 224, 54 Sqq.
utochthon, eptuno natus et Cli, unus decem tlanti
dis insulae regum , , 255, 51.
utochthones, , 583, 30 ; 585, 6 577.; , 252, 25, 255,
19. utochllones uenor et Leucippe in tlantile in
sula , , 255, 19.
utolycus, maternus Ulixis avus, , 6, 25.
ves sacrac, , 622, 51 , , 510, 25. vium ad praelia
enutritio thenis, , 374, 42 sq. vium in nuptiis
mores celebranfur, , 411, 7 sqq. ves donariorum
diviuissima, 11, 491, 14.
viarium, 1, 151, 53 Sq.
xiochus, lcibiadis majoris filius, Clinite pater, patruus
lcibiadis minoris, 1, 206, 12 , fr. , 203, 8. Dialog
cognominis persona, 11, 557, 1 sq., habitabat prope
portam IIoniam, ad columnam mazoniam, ibid. 28.
xiochus et uryptolemus soli erant, ui decem strategos,
illos capilis crimine accusatos, defenderent, , 560, 19
sq. xiochus multum in republica versatus, ibid. 24
s. De genere ejus cfr. , 562, 18
zues, eptuno natus el Clito matre, decem fratrum et
tlantidis ius 1la regum nonus, , 255, 54.
.
acchantes feminae mentis non compotes mel et lac ex
luminibus hauriunt, compoles autem mentis haurire
nequeunt, 1, 391, 24 sq. accharum more haurire, ,
717, 24.
acchi, d. ysleria.
acchica sallatio quacque ejus similes, uales sint, ,
394, 40 sq., lustraliones et iuitia quaedam eis conjunc
ar, ibid.
acchius uidam fert Dionis epistolam ad Dionysium, ,
517, 16.
acchus, , 661, 3, 7. nomen, quid significe,
1, 299, 51 sqq. acchus, mixtionis officium sortitus,
, 436, 37. acchus et Venus, circa quos omne stu
lium ristophanis versari dicltur, 1, 662, 26. yste
riis praesidet, , 726, 35; acchi Sacrum, i. e. compola
tio, 11, 281, 31. acchus, et usae et usarum dux
pollo mortalibus socii dati in celebrandis diebus festis,
, 282, 34, Sqq. cfr. , 291, 10, 296, 50. acchi
chorus tertius post usarum chorum puerilem et juve
num Paranem iis vindicatur, ui super lriginta annos
usque ad sexaginta nati sunt, , 290, 45 ; 291, 13 sq.;
292, 5 sqq. acchi donum, , 296, 28. raditum est,
acchum a noverca Junone mentis flatu esse dimotum,
cujus ulciscendi causa et bacchationes et omnem furio
sam immittal choream, unde etiam vinum adid ipsum
donaverit, , 296, 24 sq. accho sacer dithyrambus,
, 316, 3. ibere ad ebrietatem non alibi decet praetor
quam in acchi sacris, , 366, 38 Sqq. acchi ,
ocantur agrestes fructus, qui recondi nequeunt, ,
414, 2. accho debetur multa ob uvas decerplas, ibid.
8. acchum et erculem ferunt, antequam in rcum
descenderent, hic initialos ess", cc., , 562, 19 sqq.
acis vales, , 96, 53.
alnea, cfr. 1, 697, 25. alnea vel subdialia vel hiberna
ad calidas lavationes intecla, alia publica, alia privala,
alia mulieribus, equis quoque et reliquis jumentis alia
, 258, 9 sqq. alneae calidae, , 356, 35.
, , 107, 5.
arathrum thenis, , 379, 15. -
arbari Gracis alieni atque extranei, uare alia contra
barbaros est belli ratio, tque conlra Graec08, , 97,
14 Sq.
, 1, 236, 49; , 238, 38 , in scholis, , 244, 28.
atiea , collis nomen prope rojam, , 289, 19.
eatorum insulac, , 384, 8 s.; , 127, 24 ; , 142, 7.
ellariorum genera, , 32, 39 s77. cfr. ibid. 50.
ellum. elli uac sit origo, , 33, 30 sqq. elli cura
liberis geri solita, , 145, 33. lebe armata uti refor
midant oligarchi, , 148, 55 sqq. tlantidis insula
constitutio ad res bellicas pertinens : Sortes singulae,
quarum numerus erat sexaginta millia, duces exhibent
singulos, montanorum et reliquae regionis hominum
multitudo Secundum locos in sortes illas distributa duci
bus se aggregat; dux igitur quisque prastal sexlam cur
rus bellici partem ad decem milia curruum, equos au
 U RRU. 137

tem duos dum sessoribus, praeterea big8 sine 8ella et auctor generis , fr. 1, 570, 29. Cadmeus sermo, , 74,
desultorem parmatum et amborum post epibatam equo 46. 53. -

rum aurigam habentes, u gravis armatura milites Caelaura, cfr. , 673, 53.
duos, sagittarios funditoresque binos, leviter armatos, Caelibes, quibus afticiendi sint poenis, II, 2, 365, 42 sq.
lapidum missores et jaculatores ternos, nautas uatuor, Calum uid, , 592, 24. Culi et erra filii fuerunt
ad complendas naves mille ducentas, 11, 259, 29 sq. ceanus et ethys, 1, 211, 40.
Cretica regionis natura montana, hessalorun campes Caeneus hessalus ex muliere in viri naturam mutatus a
tri factum est, ut equis lii magis, illi levi armatura ar. deo, , 482, 39.
cuum e sagittarum et cursibus potius ulerentur, , Caerulea vestis in judiciis, , 260, 29.
263, 33 s. Syssitia instituta sunt ab legislatoribus, Calceamenti loco pedes agni pellibus et pannis circumvol
quod revera omnes civitates cum omnibus semper vere, , 694, 36 s.
bellum non indictum malura habent , , 264, 1 s. Calculorum ludus, , 542, 32, , 398, 34. 37, , 455, 21;
endideae epulae, , 21, 28. endidea significantr, , , 581, 29 (colludens vincitur, uum contra movere ne
1. 2. 28. quit).
, , , 441, 1 s. , I, Calix fictilis tres cotylas continens, , 552, 31 sq.
462, 4. Callaeschrus, Critiae pater, I, 237, 23, 1, 503, 21; , 515,
ias rieneus, unus septem sapientum, , 257, 20, , 33.
738, 19. 32; , 7, 46. Dictum eius fertur : navigato Calliades, Calliae pater, I, 478, 3.
rem neque inter mortuos neque inter vivos censendum, Callias, Hipponici filius, 11, 558, 47, ditissimus, , 581,
, 559, 52. 23; rerum rotagorae tutor, hoc est sectator ejus relic
iga, , 259, 39. tus, , 126, 50. rotagorasapud eum divertit, , 233, 27.
i Cleobis, rgiva Junouis sacerdotes, uomodo i Callias plus pecuniarum in sophistas expendit uam ce.
decesserin, , 559, 29 Sqq. teri omnes; idem filios, quos habuit, duos veno ario
, 11, 478, 33 sq. ibid. 52; , 490, 31. docendos tradidit quinque minis, , 16, 16 S. ro
orum et Laceda moniorum contra thenienses pr" gorae, ui inscribilur, dialogi persona, , 232 sq., ex
lia prius ad anagram, deinde ad Coroneam, , 472, 47 eadem matre natus, ua Paralus, Periclis filius, 1, 236,
s.; ad anagram et in Cnophylis, , 568, 2 s7. 28 sqq. Sophis/arum et amicorum mul/itudo in domo
oti, rgivi, Corinthii, a Lacedamontis oppressi auxi ejus crsan, ibid. 8-237, 23. Callias, Hipponici
um petun ab theniensibus, 1, 569, 46 s7 , iidem filius, ermogenis frater sophistis multas erogavit pe
:dus ineunt cum rege ersarum, I, 570, 14 s. n cunias atque ila Sapiens evasit, , 288, 44 s.; a rota
lide et apud "o'os et ubi dicendi arte homiues ca gora nominum rectitudinem didicit, ibid. 48 sq. Cal
rent, guid lege s/u/un si de amore puerorum, 1, liae filius rotarchus pellur, , 404, 14,
665, 42 sq. .otis syssitia et gymnasia erant in causa, Callias, Calliadis filius, theniensis, sapiens clarusque
ut in seditiones inciderent, 11, 271, 35. factus enouis consuetudine, cui centum minas solvit,
ona vulgo dicuntur, optimum esse valere, secundum 1, 478, 3.
pulchritudo, tertium divitia", praelerea omnium ad sen Callicles charnensis (fr. , 362, 44), Gorgia, in
sus pertinentium facultatem idoneam habere, ad haec scriblur, dialog person, , 326 sqq. Gorgias apud
facere dominantem uodcunque libet, et qui scilicel eum divertit, , 326, 8. 13 ; yrilampis filium amat, ,
finis universa felicilatis sit, hacc omnia possidentem 352, 20: 1, 376, 30. Qui sin e) s amic, uodque
immortalitate potitum esse quam celerrime, , 288, eorum studum, , 356, 27 sqq. uper rempublicam
14 sqq. 37 Sqq. administrare corpit, , 377, 46.
ona fortuna in sortiendo invocetur, , 353, 52 ; , Callierate Cyanae nata, e nacreonfe, I, 97, 47.
355, 5. ona fortuna et fatum, , 483, 44. Calliope, usa antiquissima, philosophiam tulatur, , 722,
oreas fertur ab Ilisso rithyiam rapuisse, , 699, 35 sq. 22.
oreae ara ad Ilissum, ibid. 42 , est et alia fama ri Callippus theniensis Dionem amicum prodit et quasi
thyiam raptam esse ex reopago, ibid. 46 sq. oreas sua manu interficit, , 534, 28 Sqq., , 536, 26 (cf.
hreicius, in rtaei Jragmen, , 288, 11. lutarch. Dio, LV).
, , 253, 34. Callirrhoe, fons lhenis, , 557, 8.
rasidas chilli comp r, , 695, 37. Callistratus, nomen in dlecc surun, , 576,
riareus, gigas, , 225, 4 , centimanus, , 379, 30. 7.
ryso hagorarus, , 553, 28. Callixenus theniensis, Gfr. heramenes.
ubulci et opiliones et reliqui pastores in primis civilali Cambyses, Cyri filius, gyplo quoque et Libya impera
necessarii, 11, 31, 20. vit, quoad ejus progredi licebat, , 566, 19, mollem
ulbi, , 32, 38. educationem edica a nulieribus et eunucluis nactus
, i. e. consilium el sen/us, qua ratine sit cons Cyro patre mortuo primum fratres interfecit, deinde
tituenda, , 352, 41 sqq. c , 351, 3 s. ipse insaniens lemuleutia et inhumanitate imperio pri
yzantius, d. Theodorus. atus est a edis et illo um eunucho dicto, qui Cam
bysis stupiditatem contemnere c-perat, , 312, 20 sqq.
C(). cfr. , 311, 42 sqq.
Canephoria, , 559, 9.
, , 477, 20 sq. Canis, gyptiorum deus, , 352, 44. Canis natura militis
, 11, 479, 47. comparur, 1, 34, 28 s., . 35, 4 s/q. Canis pas
, , 475, 17 sq. toris, , 78, 12. Cames Lacenae, , 627, 38. Canes ve
, 11, 478, 40. natorii, , 89, 3. Cames, o , pro
Cadi inter se aptati, , 192, 23. verbialiter diclum, , 156, 50.
Cadmea victoria, prerium, , 275, 25. Cantatrices in compotationibus, , 260, 43.
Cadmeorum bellum adversus rgivos, 1, 565, 52. Cantilena in conviviis caui soli!a :
Cadmus Sidonius, fabula ejus, , 290, 17. hebanorum , , 329, 40 sqq. Cantilenae () re ver"
 138 U RR U.

cantiones () animis exslitisse videntur, , 287, Ceos insula, , 739, 7; cfr. Cei et Ceus.
15.
Cephalus, Polemarchi, Lysia, utlydemi pater, dialo
Cantiones (), , 287, 16, , 475, 53; , 476, 28. persona in Civilate, , 1, 9; ibid. 38 sq., , 698, 2;
Cantus publici et sacri, , 383, 2. Cf. eliam Hymni. ,725, 29, valde senex, , 2, 3, dives, 1, 3, 10 s.
Car : , proverbium, , 214, 9, 1, 528, Cephalus Clazomenius, Cephali avus illius, ui est di
48. Logi persona in Civitale, , 3, 25, armenidis,
Career thenis, janitor carceris, , 45, 44. 52. Carceres inscribifur, dialogi persona, , 626, 1 s7.
tres, unus communis plurimis circa forum, alter circa , id. ntiplhon.
eorum, ui noctu conveniunt, conventum, CeLis theniensis, dimanti paler, , 237, 14.
diclum, tertius maxime horridus p"nae quodam Ceramensis. Pausanias Ceramensis, , 237, 9.
vocabulo denominatus, , 458, 30 sqq., cfr. , 459, 9 Ceramicus extra mnia, thenis, , 626, 39.
s. et ibid. 31 ( ). semina igne non molliunlur, , 419, 10 sq.
Carica uadam musa conducli prosequi solent funera, , C rberus, . 174, 5.
383, 34. Cercyonis mthic de luctatione prrcepta, , 379, 49.
Caricae, , 553, 50. Cerdonis cullrum et scalpellum aliaque instrumenta, ,
Carmen patrium, l, 484, 42. Cfr. Cantiones el usica. 486, 8,
Carminatoria opera, , 592, 44 ; 593, 42, 594, 13. Cerea et quibus suffire solent corpora, uomodo compacta
Carnifex , , 77, 40, , 433, 10. sint, , 226, 36 praced.
Carthaginiensibus jus atque Ias est, humanis hosliis sacri ( cres, c/r. 1, 587, 46; leusinia dea, , 562, 22; cur nun
ficare, nonnulli eliam Saturno suos filios litant, , 619, cupetur , , 128, 22 sqq.. Cereris et roserpina
44 s.; 620, 23. Carthaginienses ebriosi, , 272, 41. dona, id est frumenti genera, aliquando apparuisse
Carthaginiensium lex est, ne uis unquam in expedi creduntur, cum antea non essent, et riptolemum
tione vini potum gustet, sed omni illo tempore aquae quendam harum rerum fuisse ministrum, , 371, 42s.
potione adslringatur, neve domi aut serva aut servus Certamina, , 477, 39, , 478, 10. Certaminum arbitri,
gustet unquam, neve magistratus eo anno, uo in po , 478, 8. Certaminum musicrum judices, , 133, 29.
testate tint, neve gubernatores aut judices munus Certamina rhapsodorum et reliquorum musicrum in
obeuntes, neve gui deliberaturus in consilium de re ali sclepieis pidauri, , 388, 3 sq., in Panatheneis, iid.
qua graviori conveniat, neve quisquam omnino interdiu, 9. Cithara in certaminibus utuntur, 1, 367, 41. Cerla
nisi roborandi corporis vel morborum causa, neque mina musica, , 285, 38; ibid. 40 sqq. Certaminum
etiam noctu, uando liberos procreare viro et feminae in genera enumeranlur : gymnicum, musicum, equestre,
animo sit, , 298, 3 Sqq. Siciliae urbes mullae magna que rhapsodia, , tragrdia, comndia, , iid.
ab iis devastatae, , 533, 8. 47; cfr. 536, 8. Carthagi 52 sq. et 286, 7 sq. Certamina musica et gymnica, qui
nienses in servitutem redacti a Gelone, ibid. 52; Dio ue practecti eis sint constituendi, , 358, 53 -359, 38 ;
nysio seniori tributum imposuerant, ibid. 50 s. car certamina equorum, ibid. 3 el 29. Certamina et certa.
1llaginiensium praesidia in Sicilia, 1, 545, 38; Sicilia minum praelusiones, , 380, 20. Certamina el musica
parlem obtinent post Dionis mortem, , 551, 10 s. ; et gymnica cum diis ipsis, um anni temporibus conve
ne lotam Graccorum Siciliam in barbariam redigerent, nientia attribuuntur, , 402, 3. roedria in c., , 440,
periculum eral ante Dionysium et ipparinum tyran 11. Certamen musicum gymnicum et equestre in de
nos constitutos, , 548, 14 s. cfr. ibid. 43 S.; Junci honorem, , 485, 1. Certaminum musicrum et
uali nummo lanur, , 585, 24 sq. 52 ; 586 , 13. gymnicorum et equestrium moderatores et arbitri, lex
Carthago, , 620, 23. esto, ut jurati judicent, , 485, 48 sq. Certaminibus
Caseus, , 32, 38. secum certaturum si quis adesse vi prohibet, uid in
Castor et Pollux a in mari periclitantibus incantur, eum statuendum si/, , 490, 22; certaminis moderato
, 219, 50 sqq. Castorum apud Lacedaemonios ludicra, res, donaria, inscriptiones ibid. Cfr. questres ludi.
, 380, 8. Cerussa, , 550, 47.
, d. . Ceus, id. Cei, Prodicus, Pythoclides, Simonides.
Caupones, cui necessitati satisfaciant, , 31, 47 sqq. Cau Chaeredemus, pater atroclis eadem matre nati, qua So
poniae leges, , 412, 25. Cauponia, uid, et uibus si! crates Sapiens, , 223, 41.
Jacienda, l, 417, 42 sq. Cauponia, uare si insti Chaerephon Sphettius, Gorgia ui inscribiur dialogiper
tu, , 464, 33 sq., cur male iat, ibid. 48 sq.; son, , 326 s., persona dialogi, ui insc ibitur
lex de caup., , 465, 40 sq., inquilinum vel peregrinum Charmides, , 503 sq., insanns, ibid. 9; Delphicum
esse oportet, ui cauponiam facere velit, , 466, 4 sq. oraculum consulit de Socrate, I, 17, 2 s. una cum
Cauponaria commutatio, guid, , 168, 40. theniensibus in exsilium abiit et reversus est, ibid.
Cebes hebanus, hilolai thagora i familiaris, , 47, 5; mortuus, ibid. 13.
27. 37; ex Cadmea, 74, 46; Critonis et Socratis hos Chalcedonius, d. hrasymachus.
pes, , 35, 47; hardonis qui inscribitur dialogi per Chalcidensis, d. ynnichus.
sona, , 44, s., 45, 32, cf. , 555, 26, Cebelis filia Chaos, d inferos, , 562, 24.
bus lato tunicas tres donat Siculas lineas Dionysii , prerbialiter dictum, , 361, 43.
nomine, ibid. 23. Charamantides Paeanicus, dialogo, ui es de Citate,
Cecrops, heros theniensis, , 252, 44. interest, 11, 2, 1.. -

Cei, qud intelligan per vocem , , 256, 2. Cei Charmides, cognominis dialoqi persona , 503 sq. Gla
Dejla victi theniensibus subjiciuntur, 273, 5. conis filius (cfr. 1, 236, 30, , 557, 9), Critiae con
Celta ebriosi, , 272, 41. sobrinus, ibid. 38. 39; orum genus ad Solonem de
Censoria tabular, 11, 346, 31; fr. , 343, 43; , 351, ducunt, 504, 30, omnium ejus temporis pulcherrimus
29 s. jndicatur, 503, 31 sq., 504, 4 s.; de indole ejus,
Centauri, , 699, 54. Centaurorum chorus, , 610, 38. 1, 504, 20 sqq. et 506, 34 sq. ulor ejus Critias, , 504,
, perbialiter dictum, 33; 521, 8 sqq. Charmides, a Critia Dropidae filio ge
, 560, 40. nus ducit paternum ab nacreonte Stiloneque aliisque
 U RRU. 139

poetis multis illustratum, ex materno aulem genere Py Ciconiae amor, 1, 491, 4.

rilampem avunculum habet illustrem, , 506, 38 sqq.;
eadem passus a Socrate quae lcibiades, , 696, 10,
Cliniae Sodalis, , 557, 9; in emeo stadio se exerci
taturus cum Socratis daemouio non oblemperavit, quid
evenerit ei, , 100, 18 s.
Charondas legum bonarum auctor praedicatur ab 1talia et
Sicilia, , 180, 9.
, d. yso.
Chios, , 201, 19.
Chius, . uthydemus.
Cicutam bibituris non convenire, ut incalescant, , 49, 11
s. Cicutam qui bibit, vino sanatur, , 552, 26 sqq.
Cimon, , 98, 11; lis fueri, , 368, 53; in decen
nium relegatus, 1, 379, 11; theniensium intemperantiac
inter alios auctor Judica/tr, , 380, 46 Sqq.
Cinesias, eletis filius, dithyramborum poeta, , 367, 44.
Cingulum interulae ersicis pretiosis simile, I, 276, 12
Sq.
Cinyras in proerb: ,
, 288, 4. -

Chilo Lacedaemonius, inter septem sapientes refertur, 1. Circumvallationes in uinque orbium figuram circumjecta",
257, 22. , 255, 24 sqq., , 256, 43.
Chimaera, monstrum, , 700, 1 ; , 174, 4. Citharon et Parnes montes, tica guondam fines, ,
chiro sapientissimus chillem erudivit, I, 278, 20, , 253, 15.
44, 12. Cilharam pulsare, nobilium virorum filii docentur, , 95,
, , 276, 10. 13. 29. Cithara in certaminibus utuntur, , 367, 41. Cithara
, d. ausicydes. aucas chordas habet, , 50, 17; pollinis instrumen
Chorea, d. Chorus. tum, ibid. 21.
Chorus, 1, 207, 20, cfr. , 483, 1 sq., , 150, 22, , Citharistae puerorum praeceplores, , 206, 49; , 244, 33
283, 43. , 1, sq., , 392, 13. Citharcli ludus, , 234, 22, 1, 508,
392, 54 sqq. Chori institulum uid proficint in civitale, 20. , , 382, 51 S.
11, 275, 14. appellati a , , 282, 52. Chorea Civitas, vel exercitus, vel latrones, vet fures, , 19, 33.
rum rudis est ineruditus, chorea vero in universum Civitas, uare lia, , 30 sqq. Civilates solutiones et
saltatione cantuque continelur, , 283, 3 sqq. Choreae purgationes scelerum cum ludorum oblectamentis cele
animi modorum imitationes sunt in variis vel aclionibus brant, , 27, 12 ; , 28, 6. Civitalis llantidis distri
vel fortunis vel moribus exhibilae, , 284, 11. Choritres butio in sortes, , 259, 30 sqq. -

numero, usarum , pollinis, acchi, uorum primus
pueris, secundus juvenibus, tertius iis tribuendus, ui
super triginta annos usque ad sexaginta nati sunt , ,
290, 40 sqq. el 291, 10 sqq. De palma certantes chori ob
vocis exercitationem macri et jejuni canere cogunlur,
ibid. 46. Chori modus apud Lacedaemonios, , 292, 24.
Chorea efficitur numero, uod nomen est motionis or
dini, et harmonia, uae appellalur vocis aculo et gravi
per temperationem coeuntibus, , 291, 6 Sqq., molio
rursus est vel vocis, uae dicitur musica, vel gestus,
uae dicilur saltatio, et gymnastica, , 297, 6 sq. fr.
1bid. 34 sqq. Choris, ui sint praefecti coustituendi, ,
359, 7 sqq. Chori cur instituendi sint pueris puellisque
nudalis quoad pudor modestus permittal, , 364, 16
sq. Chori, uibus exhiberentur imitationes uaedam :
apud Cretenses Curelum in armis ludicra, Lacedaemone
Caslorum, llenis inervae saltationes plena armatura
peragendae, l, 380, 6-3qq. Qui sunt chori apud gyp
tios, , 382, 10 sqq. Chororum modus.describitur,
eorum ua ad sacriticia publica prasertim apud the
nienses, conveniunt, , 383, 19 sqq. Chororum corollae
et aurea ornamenta, ibid. 36 sqq. Chororum certationes,
, 406, 49. Choreae, uomodo instituenda, , 481, 11. Clinias, lcibiadis frater minor natu tutorem habuit eri
Chororum judex, lex esto, ut jurel, , 485, 48.
Chororum ornatus , , 486, 16. Clinias Cnossius, dialogi persona de legibus, , 263 sq.,
Chronologia. Saitarum civitatis adornalae tempus in sacris
litteris millium annorum consignatum est, , 201, 20 sq.
Dies, menses, anni diis attributi, eorum ordinatio sive
per triennia sive per uinquennia elc., , 406, 50 sqq.
nnos numerandi modus, , 484, 27. Cfr. Genealogia.
Chrysippus ab treo necatus, , 291, 44.
, , 112, 43. reges, , 255, 20 sqq. 33 sqq. Clitus et eptuni tem
Cicadae in terram spargentes semina concipiunt et gene
rant, , 672, 34. Cicadas fama tradilum es! olim homi
nes ante usas fuisse, natis deinde usis cantuque
monstrato, illorum nonnullos voluptate cantus usque
adeo delinitos fuisse, ut cibum potumque negligerent
imprudenterque perirent, ex quibus cicadarum genus
sit natum c., , 722, 8 sqq. ff. 724, 40 sqq.
Cicer, , 32, 40.
Cici, olea ii generis, , 225, 39.
Clazomenae, urbs oniae, , 626, 1. Clazomenius, d.
naxagoras, eraclides, Cephalus.
Cleobis el i, rgivae Junonis sacerdotes, omodo
decesserint, 11, 559, 29 sqq.
Cleobulus Lindius, inter septem sapienes refertur, , 257,
21,
Cleombrotus et ristippus Locri Socrati in carcere non
aderant, sed in gina dicebantur esse, , 45, 34 sq.
Cleopatra, Perdiccae uxor regis acedonum, , 344, 19.
Cleophantus, hemistoclis filius, equis rectus insistere
potuit rectusque ex equo jaculari aliaque multa stupenda
facere, in omnibus diligentissime eruditns a patre, ,
460, 3 Sqq., gualis fueri, , 566, 43 sq.
Clepsydra, , 133, 1.
, , 415, 19.
Clinias, lcibiadis pater, 1, 232, 20, , 352, 18. 38; ,
466, 1. 25, 467, 36, 473, 32, 4 7, 50 , ad Coroneam
oppeliit, , 472, 50.
Clinias, xiochi filius (cfr. , 557, 8 qq.) lchbiade
majore nati, lcibiadis minoris patruelis, , 206, 14;
demi, ui inscribiur, dialogi persona, I, 203,
1 sqq., Socratis auditor, , 203, 8, 204, 30 sqq.
clem, 1, 240, 22, , 466, 25, insanus, , 477, 47.
, 266, 38, , 269,46; pinomidis dialogipersona, ,
502 sq., inter decemviros, quibus Cnossii coloniae dedu
cendaecuram, mandassedicuntur, ,317,35, 11,349, 24.
Clisthenes legislator, , 558, 17.
Clito, uenoris et Leucippes filia, eptuno nupta decem
edit filios, uos eptunus llantidis insulae constituit
plum in arce insulae, , 257, 31.
litomachus, imarchi frater, I, 100, 30, 34. 52.
lilophon, ristonymi filius, , 2, 1.
, , 480, 13 Sqq.
Clotho, arcarum una ad Sirenum harmoniam canit
prasentia, simul cum ecessitate matre intermissione
uadam lemporis dextra manu langens fusi extimum
volvi circuitum, , 193, 1 s7.; fr. , 195, 25, Parca
rum secunda, , 494, 24.
140 U RRU.
Cnossus, Cretae urbs, , 263, 19, plerasque civitates ve s., 42. nigmata in conviviis usitata, , 103, 41.
tuslale antecedit, , 350, 6. Cnossii coloniam deducendi Coquinaria ars, medicinam subiit, etc., , 339, 7 sq, quee
curam decemviris tradunt, , 317, 34. Cnossiae rei pu sit, 11, 5, 15 s. Couinaria scripta, , 621, 8 sqq.
hlicae forma ex variis rerum publicarum formis mixta, Coelum. Lumen per totum c-lum ac terram extensum
, 324, 19. Cnossiorum leges, , 272, 9 (d quas ple columnae instar et ad medium lumen pertinentia cli
rue identur esse referenda, qua legunlur in dia ab extremis vincula, , 192, 6 sqq. Coelum alii omnes
logo Leges inscriplo de Cretensium legibus, d. genii diique adorant, , 504, 48; sive clum sive mun
Cretenses). dum sive lympum quis appellare mavult, ibid. 54 sq.
Cocytus fluvius, qui est in artaro, describitur, 1, 89, 17 Coriarii corii rugas super pedis formulam poliunt, , 672,
sqq. 50; , 562, 1. Cocytus, nomen horrendum, , 18 S.
41, 28. Corinthiacum bellum obiler narrur, 1, 579, 14 sq.,
Codrus pro filiorum regno perire voluit, , 685, 45. /r. , 109, 10, 1, 570, 42.
Cogitatio (), uid, , 137, 34. Corinthus, in prerb: , , 219, 43. Co
Colchis edea, , 214, 12. rintliii, "oti, rgivi, a Lacedaemoniis oppressi auxi
Coloniae deducendae qude sit causa, qui delectus colono lium petunt ab theniensibus, , 569, 46 sq., iidem
um, , 320, 33 sq.; , 343, 19; , 339, 35. Colo foedus ineunt cum rege ersarum, , 570, 14 sqq. Co
niae deducendae cura decem viris mandatur apud Cnos rinthia ella, , 53, 52.
sios, , 317,35, cfr. , 349, 24, ibid. 50 sqq., , 351, Coriscus, Platonis epistola ad ermiam et rastum et
4 sqq. Filii minores nullam in sortem adoptati in colo Cor., , 526, 29.
niam emitti soleban, , 468, 37; cfr. , 470, 2 el Corona aurea, , 388 34 , ua ornati rhapsodi camunt, ,
, 473, 19 sqq. 392, 34. Coronae diis offerri solita, , 502, 6 s. Co
Colores, , 225, 1; , 226, 4; , , rona ex liedera violisque conserta cum vittis, qua re
, , 171, 34 sq. cfr. , 172, 32, colorum varietates, dimiuntur comessantes, , 688, 45 Sqq. Corona olea
quae sint et quomodo efficiantur, pellucida, alba, nigra, ginea, inscripta dedicatur testis reportatac virtutis
splendida, fulgentia, rubra, flava, purpurea, furva, palmae, , 481, 44 sq., c/r. 11, 483, 46. Corona lau
ufa, fusca, lutea, cacrulea, caesia, viridia, , 231, 1 rea, , 484, 23. -

sqq. Colores tincti peregrini, 11, 416, 8. Color purpu Coronea, "otiae urbs; theniensium contra Lacedaxmo
reus in lanis, uomodo efficiatur indelebilis, , 70, 10 nios et os pugna ad C., 1, 472, 49.
s. urgamina ad eluendos colores, nitrum et cineres, Correctores, d. .
ibd. 17 et 28 sq. Corybantes tibias udire se putaut, , 43, 29. Corybantum
Columnge cum figuris sectis (i. e. dimidio erpressis, ca morbo mulieres uaedam medentur saltatione e i
is), , 673, 53. Columnis inscriptae leges, , 259, biarum afilatu, , 375, 51 e 376, 3 sq. 15 sq.
54 , , 260, 11 ; praeter leges jusjurandum inscriptum Corybantes non cum mentis compoles sunt saltan, ,
diras imprecans iis, gui non parerent, ibid. 13. 391, 20. llud duntaxat carmen acute sentiunt, uod
Comae flavae, , 550, 46. illius dei est a quo corripiunlur, et ad illud carmen
, d. . verbis et figuris abundant, reliquos vero conlemnunt,
Comessaliones, 1, 133, 40. , 393, 16 sq. Corybantum more deferri, , 691, 18.
Comicorum in Socratem incriminaliones, , 15, 12. Co C/r. ysteria.
mndorum convicia rustica, 1, 704, 48. Comicorum ca , galeritae, , 218, 29.
villationes non admittendas esse, , 477, 51 Sqq. Coturnices nutriri solitae, , 218, 7; pretiosie, , 546, 26;
ars, , 338, 9 , gymnasticam subiit figuris, 547, 8.
coloribus, glabritate, vestimento decipiens, ,339, 22sqq. Cotyla, mensur, , 552, 32.
Comndia, uomodo spectatores affic, , 426, 36 sqq. Cous, id. Hippocrates.
Comndiam et trag"diam totam in imitatione versari, , Cratinus, imothei frater ducis theniensis, Platon's
46, 19. Comdiam et trag.diam iidem simul bene amicus, , 555, 21.
tractare non possunt, , 46, 45 sqq., neque histriones Cratistolus quidam, Dionysii tyranni amicus, , 518, 4.
uidem in trag. et in com:d. iidem esse, ibd. 51. Cratylus, cognominis dialogi person, , 283 sqq.
Comndia, cur grata sit nobis ridiculos repraesentans Cremari et sepeliri, , 91, 18.
mores, , 185, 1 sq., maxime placet adultis pueris, Creontem et Tiresiam simul inducentes poetae, uid signi
, 286, 9, 20. Comicam saltationem et imitationem Jicent, , 518, 30, cfr. , 502, 14.
universam, quam com diam vulgo appellant, Servis et Creon hessalus, pater Scopae, , 254, 15.
peregrinis mercenariis demandandam esse, , 395, 37 Creophylus, Homeri familiaris, de poetae hujus vita, quae
sqq. narraverit, , 180, 26 sqq. omen ejus ridiculum, ibid.
Compositus numerus, d. Dactylus. Cres, id. Cretenses,
Compotationes, , 260, 35 Sqq. Cresphontes, primus esseniae rex, , 303, 49, 310, 11.
Confiscalio, 1, 351, 34. Creta; hesei in Cretam expeditio, , 44, 20. Cretae na
Conjectura (), uid, 11, 137, 35 s. ura asperior, , 218, 22 sq., , 263, 34. onnulli ex
Connubia, , 26, 1. Lex de connubiis Secundis, , 473, rgolide et gina et aliis Graeciae partibus apud Cre
49 sq. De connubiis filiarum orbarum, , 469, 25 tenses consederunt, , 320, 38 sq.
471, 9. Cretenses. ntiquissima apud Graecos philosophia in Creta
Connus, etrobii filius, citharista, Socratem cithara lu. et Lacedamong exstat, ure ualis sit, , 256, 36-257,
dere docet, , 204, 4 ; fr. , 222, 1 , , 563, 21 Sqq. 34. Cretensium , 256, 53. dolescentium nul
Conventa, d. . lum sinunt urbes alias adire, 257, 2; symposiis absti.
Conventus ad sacra perficienda, quid habeant utilitatis, nent, inois legem in hac re observantes, , 623, 36.
, 341, 33. Cretensium leges antiquissimae, quarum Lycurgus non
Convivia, /r. , 162, 50 sqq.; , 163, 20. Cantilena in nullas Laceda monem traduxit, sunt autem inois et
conviviis cani solita : ., , Rhadamanthi leges, , 622, 28 sq., 624, 49 sq. cfr.
329, 40 sqq. Dispositio convivalium , , 63, inos., Cretensis et Laconica respublica, vulgo lau
 1DU RRU. 14
data, , 143, 33. Cretenses primi c"perant nudi exer, crimen, , 474, 18-475, 44 , veneficium, 11, 475, 45
ceri, , 84, 29; patriam dicuml , , 164, 47 , 476, 38, , , 477, 20 sq., , ,
leguminstituendarum auctrem habent Jovem, , 263, 478, 33 sq.; , 490, 31; , ibid. 40;
3; cfr. , 268, 54; , 269, 52; dicunt cum omero i falsnm testimonium, , 479, 9 sq., et
noem nono quoque anno convenisse patrem el Secnn ., ibid. 47; furtum, raptus, , 480,
dum illius oracula civitatibus ipsorum leges statuisse ; 13 3., , , 481, 45 Sq.,
nec non fratrem ejus Rhadamanthum justissimum fuisse, , ibid. 49 sq , , , 482, 4
quem propter judicia recle dispensata hanc laudem con sqq., , 1, 488, 34 ;
secutum esse putant, ibid. 5 sqq. Cretenses ob regionis , 1, 490, 21. -

naturam montanam arcubus et sagittis ur, , 263, Criso imeracus, cursor velocissimus, , 251, 53, , 252,
33 sqq.; eorum legislator omnia ad bellum respiciens 4; ob abstinentiam clarns, , 410, 38.
instituisse videtur, ut conviviorum communionem quod Crilias major, Dropidae filius, a guo genus ducunt Char.
animadverteret omnes, cum in expeditionibus sunt, tum mides Glauconis filius et Critias Callaschri filius, ,
ipsa re cogi custodiae suae causa per illud tempus com 506, 42, , 199, 8, prope nonaginta annos natus, cum
muniter cibum capere, intelligeret aulem, bellum sem Crilias minor decennis erat, ibid. 21, 30; , 202, 42;
per omnibus in vita continuum esse adversus omnes reposita apud se habuit Solonis de lantide scripta, ,
civitates, , 264, 1 sqq. cfr. , 267, 32. Cretensium 255, 5.
leges prae ceteris apud omnes Graecos bona existima Critias minor, Prolagora, qui inscribitur, dialogi per
tione sunt, , 268, 1. Cretensibus erat lex, ne quis ju son, , 232 sq, Callaschri filius, theniensis, , 237,
venum uaerat, guid in legibus bene, uid non bene 22, persona dialogi, ul inscribitur Charmides, ,
habeat, senex autem si uis animadvertat aliquid, ut 503 Sqq., Callaschri filius, ibid. 21; Glauconis ratris
apud magistratum et apud aequalem nullo juvene prae filius, Charmidis consobrinus, ibid. 38, 39; genus ad
senle de hujusmodi rebus verba faciat, 11, 270, 29 sq. Solonem deducunt, , 504, 30, era Charmidis tutor, ,
Cretenses legislator solos inter Graecos et barbaros, maxi 504, 33; 521, 8 s. Socratis consueludine utebatur, ,
mis voluptatibus et delectationibus abstinere et nihil 505, 21; de genere ejus, , 506, 42 sqq. C/r. etian
earum gustare jussit, doloribus autem et formidinibus ab s. . Charmides. - Sapienibus annumeratur, 1,
ineunte aetate objecit, , 270, 50 sqq. cfr. , 272, 9. 509, 20, cfr. 510, 14 sqq. imai dialogi persona, ,
Cretensibus in primis crimini vertitur, quod gymnasia 196 S.; philosophiae aeque ac rerum publicarum ex.
apud eos voluptates venereas corruperint uodque il pers, , 198, 31. 48; Dropidam Solonis familiarem ha
lam de Ganymede fabulam Jovi attribuerint, ut exem. buit proavum, Critiam avum, qui jam prope nonaginta
plo scilicet dei hac quoue voluptate fruantur, , 271, annos natus erat, cum ipse circiter decennis, , 199,
36 sqq. Creta cogitationum potius quam verborum 7. 8. 21 sq. Dialogi persona coqnominis, , 250 sq.;
frequentiam colens, , 275, 42 sq. Cretensibus hospitio Solonis scripta habet de tlantico sermone, , 255, 5.
juncti sunt thenienses, ex horum urbem lustravit r dialogi persona, , 579, 3 s.
pimenides Cretensis, , 276, 17 sqq. Cretenses legibus Critici, inter eos referuntur, ui pueris educandis ope,
ordinalas saltationes et reliquam musicam universam ram dan, , 559, 7.
immulalam observant, , 287, 32; cfr. , 289, 9; Crito, Socratis aequalis et contribulis, pater Critobuli, ui
multo peritiores gymnasticae uam mnsicae, , 297, 23. Socratem sequebatur, , 27, 23, Crito et lato et Crilo
31. Creta et Lacedaemon velut geminis legibus condita, hulus et pollodorus Socralem damnatum jubent tri.
, 303, 20. Cretensium et Lacedaemoniorum civilates ginta minis liceri eique praedes sunt, , 30, 43 sq.
modum tenuerunt inter contrarias reipublicae (ormas, ridie illius diei, quo redituram a Delo navem conjicie
democratiam et monarchiam, , 311, 25. Creta pars bal, Socratem convenit in carcere el summo ei studio
maxima coloniam deducere parat et Cnossiis ejns rei persuadet, ut fuga mortem praevertat, ad Critonis ho.
curam demandat, Cnossiorum antem civitas decemviris, spites in Thessalia se conferens, , 34, 1 sqq., 35, 51 sqq.,
qui leges ferant, , 317, 33 s. Cretensium leges 42, 37 sqq. Critonis hospites hessali, 1, 42, 38. har
bellicam tantum virtutem spectant, , 319, 8. Creten. donis ui inscribitur, dialopi persona, , 44 s.;
sium syssilia, , 370, 42, , 412, 10. Curelum apud 45, 27. uthdemi ui inscribi/ur, dialogi persona,
Cretenses ludicra, , 380, 7. Cretensibus non mulus , 203, 1 sqq.
equorum usus, , 406, 22. Cretenses sagittarii et ja Critobulus theniensis, Critonis filius (cfr. , 27, 24; ,
culatores ex equis pugnantes, , 406, 37 sqq. Creta et 203, 11; , 230, 31), sermonibus adesl Socratis, ante
Lacedacmon auxilium non parvum priestant leges feren uam moritur, 1, 45, 27. Crilobulus et pollodorus et
tibus a vulgari consuetudite abhorrentes, in amoribus lato et Crito Socratem in judicio damnatum jubent tri
vero adversantur prorsus, , 407, 49 s., cfr. 11, ginta minis liceri hujusque argenti prades sunt, , 30,
410, 22. Cretensium lex de frugibus terrae distriben 43 sqq.
dis, , 416, 25. Crsus et Solon ut sapienles, Cyrus ut potens una cele,
Cribellum, , 361, 3. brari solent, , 518, 28. Croso datum oraculum,
Cribra et alia instrumenta purgando frumento inservien ad lapidosum Hermum fugiat , , 159, 9.
lia , , 220, 19. Crommyonia sus, , 536, 25.
Crimina pracipu enumeranur, , 79, 52 sqq., , Cronus est, prerbium, , 215, 31. Cfr. Saturnus.
164, 29 Sq.; apud gyplios, , 382, 25, Crux ; in crucem agere, , 345, 48.
sacrilegium, , 419, 14 s., seditio, , 421, 1 sqq., Crypteia, quae dicilur, apud Lacedaemonios, laboriosis
proditio, ibid. 29 sq., furtum, ibid. 35 sqq., injuriae tolerationibus obstricta, , 269, 29 s.
voluntariae et non voluntaria, , 424, 44 sqq., caedes, Ctesippus aeamiensis (fr. , 540, 5), de Socratis fami
, 427, 38 sq. (plur d. subce ); vulnus, liaribus, qui suprema die cum eo sunt in carcere, , 45,
, 435, 7. 45 sq., , 436, 37-438, 32 ; , 29; uthdemi, ui inscribilur, dialogi persona, ,
, 438, 33-440, 50, , , 441, 1 s., 203, 1 sqq., , 204, 32 sqq., Cliniae amator, , 212, 48,
, , 458, 21 s., , persona dialogi, ui inscribitur Lysis, , 540 sqq.;
, 464, 7; , , 467, 2; negligendi parentes enexeni consobrinus, , 542. 25.
142 U RU.
Cuniculi ad fontes colligendas, , 356, 29.
Cupressus, maleria pretios, , 581 ; materiam praebet
ad naves fabricandas, 11, 318, 51. Cupressorum luci,
, 263, 26. Cupressea memoria lilteris consignatae el
in lemplis depositae, , 343, 43.
Curetum in armis ludicra, , 380, 7.
Curialium nomina et alatis annus cujusque scripta in
pariete dealbato sacrarii patrii duavis in curia, ,373,
40 Sq.
Curriculum equorum stadii latitudine, , 258, 22.
Curiotis, d. paturiorum Curiotis.
Currus partes : rota, axis, tabula, orbiculi, jugum, 1,
159, 21. Curru insistens imago eptuni sex alatorum
equorum aurigae, 11, 257, 45. Currus bellici, ,
259, 38.
Cursores, , 189, 52 sq. Cursores diurnum cursum per
agere valentes, 1, 251, 54 sq. C/r. Gymnica certamina.
Custodiac regionis, uomodo instiuenda, , 355, 36 S17.
Curetum Indicra apud Cretenses, , 380, 7.
Cyana, Callicrates mater, er nacreonte, , 97, 47.
, , 671, 32. sq. iciae et Socratis amicus, rodici admodum studio
Cyclopes, 1, 301, 23, 302, 31.
, d. ristodemus. Cjus : nusquam musicae mdos mutari sine maximarum
Cydias poeta cit., , 505, 3 sqq. (de formoso puero lo
quens et alii consilium dans dixit : , anaidum infinita aquationes, , 562, 24.
). Danaus, rgivorum auctor generis, cfr. , 570, 30.
Cygni quando se prasentiunt morituros, func in primis et
magis canunt, guam antea consueverint, laeti, duod ad
deum, cui serviunt, sunt migraturi, , 66, 35 Sqq.;
l"bo sacri, ibid. 47; alii dicunt, eos lugentes mor
tem dolorem canendo fallere, ibid. 41 sq. Cygni vitam
eligit rphei animus, , 194, 48; cygnus aliaque mu.
sica animalia humanam eligunt vitam (in ris Pamphy,
li iso), ibid. 51.
Cynocephalus, animal, , 124, 10, 128, 8.
Cynosarges, loc nomen thenis, , 557, 5 , , 562, 42.
Cypressus, id. Cupressus.
Cyprus insula ; theniensium in Cyprum expeditio, 1,
567, 42. Cypria sacrificia et initia, , 341, 26.
Cypselida statua solidae in lympia, , 704, 41.
Cypselus, eriandri pater tyranni, , 96, 44.
Cyrene, , 110, 9.
Cyrnus, viri nomen in heognidis poemalis, , 267, 10.
Cyrus rex, , 467, 30, , 525, 20, primus ersarum rex
magnitudine uadam animi cives suos in libertalem re
digens simul dominos edos subjecil et loti siae usque
ad gyptum imperavit, , 566, 16 sq., celera bonus
dux et civitatis amans fuisse videtur, sed reclam eru
ditionem non attigit et a puero bellando etatem con
sumpsit, mulierum et eunuchorum educationi traditis
filiis, , 311, 31 sqq. 46 sqq. Cyrum ut polentem,
Crossum el Solonem ut sapientes una celebrare consue
verunt, , 518, 29.
Cyzicus, , 553, 25. Cyzicenus, d. pollodorus.
Dactylus numerus bellicosus, dicitur etiam compositus et
heroicus, supraque infraque aequalis ponitur, in breve
longumque exiens, , 50, 42 Sq.
Daedalus, , 299, 23; etionis filius, statuarius ille pri
scus, , 390, 39 s.; heniensium progenitor dicus,
, 9, 8; signa ejus oberrantia, ibid. 8 sqq. 19; , 12, 30
sq., sapientia ejus, ibd. 24. Daedali statuae, si non
ligalae sint, discedunt atque aufugiunt (h. e. dicitur
Jore, t aufugian), si ligatae, manent, guare ex ejus
operibus quod solulum est possidere haud magni prelii
est, ligatum vero magni; pulcherrima enim opera, ,
463, 17 sq. Daedalum sculplores alunt, si revivisceus
talia fabricaret, ualia quondam ex uihus sibi gloriam
comparavit, ridiculum fore, , 738, 33 sq. Daedalus,
Vulcani filius, ad quem refertur Socratis genus, , 479,
29 sq.
Daemones, , 585, 35 , uos aut deos arbitrantur esse aul
deorum filios, , 22, 23 sqq. Dacmones, Singulos homi
nes sortiti, , 85, 2 ; u sin el unde nominati, 1,
293, 30 sqq. Daemonum natura omnis inter mortales
deosque est media, , 681, 21 Sqq. Daemonm, derum,
heroum cullum, etc., constituendum esse, polline Del
phico interprete, , 68, 24. Cfr. cliam Genii.
Damnum, , 489, 46. Damni crimen, , 490, 31. 1)e
damno per servum vel servam illato actio, , 478, 33
S.
Damon musicus, , 50, 39; ibid. 51; , 557, 9. Damone
oc Pericles jam grandis natu usus est familiariter, ,
477, 33. gathotlis discipulus erat, vir non in musica
solum, sed eliam in celeris doctrinis peritus; a Socrate
deducitur ad iciam erudiendi filii gratia, , 523, 32
sus, , 587, 5 sqq., C/r. , 538, 49, , 539, 6. Sententi
legum civilium mutatione, , 66, 26.
Dardanus heros, Jois filius, 1, 747, 36. Dardani de
montibus descensus, , 317, 17.
Darius rex, , 546, 28, legislator, , 721, 25. xpeditio
ejus contra Scythas, , 353, 50. ertius ille ersarum
rex, usque ad Seythas extendit imperium, mari quo
ue et insulis politur, , 566, 20 Sqq., Datim cum classi
et exercitu mittit mandans illi, ut captivos ad eum re
rienses et thenienses ducat, ibid. 27 Sq., ua edu
catine usus sit, imperium , uod septimus acceperat,
septem in parles divisum distribuit, et a Cyro promis
sam ersis tributi dispensationem legibus illigabat etc.,
, 312, 31 s.; cfr. , 311, 43, Datim ducem cum
exercitu mittit in thenienses et Eretrienses, post a
rathoniam pugnam magnam parat expeditionem , sed
mox vita decedit, , 314, 38 sq , poslquam spadonem
edum subegt, regnum in Septem parles distribuit
fidelibus illis, guos sibi adjunxerat, et legibus institu
lis usque ad hoc tempus Persarum servavit imperium ,
, 533, 14 sq. - Darii aurum , , 546, 28.
Datis, ersarum dux , a Dario cum classi et exercilu con
tra retrienses et thenienses missus, retrienses cap
tivos ducit , ad arathonem profligalur, , 566, 27 sqq.;
, 314, 39. Cfr. ersicum bellum.
Decemviri coloniae deducendae, apud Cnossios, , 317,
35 ; , 349, 24.
Delectus mililum, d. ilitaris res.
Delphi. Statuae aureae, uas novem archontes thenienses
Delphis ponere solent, , 704, 22. Delphos ()
pollini mittendi , , 487, 17. Delphica statua
colosse, , 224. Delphico polline, gui in media lerra
super umbilicum sedet, ut interprete patrio utendum ad
templorum constitutiones et sacrificia etc., , 68, 21
s. Delphicum templum ab gamede et rophonio
exstruclum, , 559, 27.
Delphicum oraculum, , 341, 21 ; , 421, 26; , 427,
46; , 428, 8 ; cfr. , 432, 24. 33; , 484, 47 ; ,
512, 45 ; Charephonti editum de Socrate consulenti, ,
17, 2 sqq. x Delphicis oraculis dies festi et sacrificia
sunt constituendi, , 401, 35 sqq. Delphicum oracu--
lum consulendum de thesauris nefarie sublatis, ,
461, 17.
Delphicae inscriptiones a Septem Sapientibus dedicalae
 U R U. 143

et , 1, 257, 26 Sqq., , 107, propitius, , 377, 22 sq. Deus, d, , 592, 3. dde

41; 1, 427, 1 sq., , 481, 48 : 1, 485, 43, 488, 27, 1, )ii.
512, 1 s.: 1, 558, 37; 1, 700, 8, , ibid. Deversoria, , 464, 40, 3; cur male audiant, , 465, 3;
15 ; , ' , ibid. 15. in desertis locis exstructa, ibid. 12 s. Devrsoria jnxta
Delphinus in mari periclitantes suscipiens, , 85, 20. templa recipiendis certaminum spectatoribus peregrinis
Delphinis insidentes centum ereides circum eptuni praparata, , 488, 53. Leges ad dev. spectantes, ,
currum, , 257, 48. 412, 26.
Delta, cujus circum verticem ili scinditur lumen, , Devinctiones, , 475, 53, 476, 27.
199, 47. extra, sinistra, , 190, 45, 11, 193, 4, 7, 11, 208, 25.
Delium, rotia oppidum ; theniensium clades ad De , , 253, 20.
lium, , 524, 5 sq., 1, 695, 14 Sq., , 23, 27. Dialectica ars, qualis sit, , 136, 21 sqq., quid efficiat,
Delus : uandiu navis sacra e Delo non rediit, publice , 137, 5 s.; hac via procedit suppositiones ad ipsum
interficere thenis neminem licet, , 34, 26 sqq. Qu0 rincipium extollens, ut firmas reddat, ibid. 20 sq.
e tempore thenienses c.perint pollini in Delum Dialecticae partitio, ibid. 32 s. Dialectica doctrinis
uotannis mitlere theoriam, , 44, 15 sq., 45, 50. De nnibus instar apicis imposita et doctrinarum omnium
lus insula dum derum natalis, ad quam tuendan (inis, 11, 138, 14 sqq. Vid. eliam ndic. hilos.
erxes in transitu miit Gobryam magum; tabula dual Dianam ferunt, cum sterilis sit, partuum lutelam susce
dam illic inventie, uid doceant de in/eris, erponi pisse, , 114, 29. Cur nominala si , , 299, 40
ur, , 561, 40 s. sq. Dianae ( ) mpluln ad lissum [luvium, ,
Demeter, id. Ceres. 699, 41. Cfr. pollo.
electiones publica, , 332, 24 sq. 54 Sq. Diaprepes, eptuno nalus et Clito matre, decem fratruu
Democrates xoneus, vir nobilis, Lysidis paler pueri , et tlant dis insulae regum decimus, , 255, 54.
uo nomen habet dialogus, , 541, 1 sqq. 7. 27. C/r. , , 491, 41, 492, 36.
Lysis. , uid, , 1, 5. nuntia emesis, , 327, 44.
Democratia, tyrannis, aristocratia, uibus ulantur leg, , i. e. aclio, d. 8. . Crimina.
bus, , 9, 53 sqq. Democratia navis et nautarum ima Dies : , uae appellatur , , 709, 9. Dies
gine erprimitur, , 107, 15 sqq., laudibus multorum candidi et atri, , 383, 31. Dies festi ex Delphicis eftatis
et viuperationibus immodicis obscuratur, 11, 110, 8 constituendi, , 401, 35 s.; eorum numerus, ibid.
sqq., 11, 111, 8 sqq., uibus pnis vulgus grassetur in 40 s.; duodecim diis celebrandi, ibid. 49 sq : a
eos, qui obsequentes ei non sunt, ibid. 24 sqq. Vulgus, mulieribus agendi, , 402,5 sqq.; diisimferis consecrandi,
quomodo tractandum sit, sophistie docent, ibid. 39 bid. 7 sqq. Dierum festorum ordinatio, , 406, 47 sq.
s.; cur philosophiam iniquo animo ferat, 11, 115, 42 Dies festus, uid, , 596, 23.
sq. Democratia civitates plurimae sunt Digitorum nomina, , 130, 13.
deque principatu contendentium, , 128, 10 s. Demo Dii averrunci, 11, 419, 34. Dii forum tenentes, , 464,
cratia tertia reipublica forma, 11, 143, 37. Democratia, 13, 14 ; genitales, , 438, 47; , 334, 44; genti
ratio et modus exponitur, 11, 151, 3 s. no pacto in litii, , 334 , 42; hospitales , , 439, 2; indigenae,
tyrannidem abeat, , 155, 46 sq. Sortito ut plurimum , 318 , 6 ; , 342, 40; justi, 20, 5; , 1,
magistratus in ea obtingunt, 11, 152, 20. mperandi et 28, 5. Deorum praesidum templa, , 417,7 sqq. Dii pro
Sententias ferendi libertas, ibid. 47 sq. Lenitas erga genitores et domini, , 227, 29, certamina regentes,
nonnullos damnatos, , 153, 1. Democratia trifariam , 372, 22. Quibus curae sit, ne cades fiant, 11, 430,
partita, in demagogos, divites , operarios, , 157, 40 28. Dii, ui sunt in lege, , 455, 38. Dii interi et superi,
sqq. Democratia et monarchia, rerum publicarum quasi 11, 493, 3, duodecim, , 712, 46 sq. Duodecim
matres ouardam duae, , 311, 12. diis tribus duodecim consecrandae, 11, 347, 1 sqq. Diis
Demodocus, dialogi persona heges inscripti, ,94sq.; duodecim ui et quot celebrandi sint dies festi, , 401,
multis ac maximis apud thenienses functus honoribus, 49 sq.; item diis inferis, 402, 7 sq. Dii magni, hoc est,
, 99, 31 sqq. nagyrasius, ibid. aralus, filius Demo Sol et Luna el stellae, , 399, 13 sqq. fr. 23. Deorum
doci, cujs heages [rater erat, , 27, 30. cultus, ualis, , 10, 27 s., 11, 31/8qq.: ibid. 45 s.;
Demodocus, cujus nomen inscriptum dialogo subdi mercatura quaedam inter deos et homines videlur, 1, 12,
fi, 11, 569, 5 S. " 9 sq. Deorum filios esse damones arbitrantur, 1, 22,
Demophon, pater enexeni, , 542, 54. 24 , eosque spurios aut ex nymphis aut ex aliis guibus
, , 350, 29. , d. . dam, ibid. 29 s. 40. Deorum templa et luci in superma
Dentium aliquando semente facta armatos inde natos esse, dam terra, in qnibus revera dii habitant, etc., ,
fabula perhibetur Sidonii, 1, 290, 17 s. 87, 38 sqq. Deos appellandi et salutandi modus, qualis,
Depositum, guid, 11, 597, 1. 1, 205, 13, , 399, 5. Deos Gaecorum prisci solos puta
Desertae militia accusatio, , 481, 25 sqq. Deserti ordi verunt eos, quos his tempolibus barbarorum multi pro
nis accusatio, ibid. 49 s. diis habent, solem, lunam, terram, stellas, c-lum; unde
vocantur in plerisque civitatibus ii, ui prasunt, contenduntur nominati esse a , currendo, ,
, 92, 5. 293, 19 sq. Daemones, unde nominati, ibid. 31 sqq.
Deucalion et Pyrrha ex diluvio superstites, progenies Deorum de nominibus, uid Suendum, , 295, 47
eorum, uam recensendo et singulorum aetates comme sqq., uomodo in votis vocare eos mos sit, ibid. 53.
morando conantur tempora computare, , 200, 9 sqq. Deorum dapes, 1, 713, 1. Deorum et damonum alque
ibid. 51 sq. Deucalionea pernicies, , 254, 10. heroum cultum, etc., polline Delphico interprete esse
Deus, utpote bonus, omnium bonorum est causa, neque constituendum, , 68, 24. Deorum filios vocant can
vero malorum, , 37, 31 s. Deum ita fing, ut inter didos, 11, 100, 25. Deorum invocatio in cujusvis sus
um speciem suam mulel in varias formas, cur fas non ceptione et parvi et magni operis, , 203, 52. Dii uni
sit, , 38, 29 sq. Dei uidam hospitibus similes pere versam terram aliquando secundum loca inter se sor
grinis urbes adeunt et noctu circumeunt, , 39, 13 sqq. tiebantur, non, er lalonis sententia, per contentionem,
ibid. 20 sqq. Deus ex oraculi eftato praedicatur , sed juris sortibus uod gratum cuique erat capientes
 1 44 DU RRU.
incolas regionibusinducebant induclosque quasi pastores
pecudes ut gregem suum alebant, 11, 252, 7 sq. cfr.
, 255, 9. Deorum cultus, uibus rebus constel et cui
conveniat, , 327, 10 sq. onores post deos lympios
et civitatis praesides tribuendi inf-ris diis, paria et se
cunda et la va; uae autem his superiora, imparia et
contrariis vocabulis appellata (locus subobscurus ! ) ,
post deos aulem hosce geniis quoque sacra facienda
unt et heroibus sequenturque haec simulacra privala
patriornm derum secundum legem co'enda, ibid. 22
sq. Diis attributi menses et dies et anni, , 406, 50.
Deorum nomina non lemere polluenda esse, , 463, 50.
Dii superi orborum solitudinem animadvertunt, , 471,
29. Leges ad deos pertinentes antiquitus apud omnes
bipartitas esse uomodo intelligendum si, , 474, 22 Dionysiis thenienses in plausris spectantur ebrii, aren
Sq. De inimicitiis et pugnis derum, uid seniendum,
1, 4, 40 sqq., 5, 29 s. Deos novimus ex poetis ge
nealogis, , 27, 48. Deorum filii interpretesque poelae,
d rpheum et usaeum detur re/erendum, , 28, el ruralia, , 101, 6 s.
6 sq, Decrum generis species plurima ex igne constitula
est, , 211, 1; per omnem caeli ambitum distributa,
id. 5; signifigantur quoquot non errantia s dernm
animalia divina et sempilerna et acqualiter in eodem sese
vertentia perpetuo movent, ibid. 12. Deorum quolquot
intra clum exstiterunt, prima el antiquissima terra,
, 211, 19. Deorum chorea, ibid. 20. De numinibus non
dspeclabilibus, derum filiis, ui ante nos exposue
runt, secundum legem credendum, , 211, 31 s. Dii
nec immortales nec prorsus indissolubiles, , 211, 51.
De fatis et raplibus, quos poelae fabulantur factos esse a
Jovis filiis, uid sentire debeamus, , 480, 13 Sqq.
Deos pars hominum omnino esse negat, alii nihil eos
curare nos sentiunt, etc., , 485, 26 sq. Quorundam
impia de diis opiniones, cfr. , 507, 26, de stris
nonnullorum opinio, , 508, 52 sqq. undi distributio
inter deos erponitur, , 561, 48 sq.
Diluvium, ex quo superstites fuerunt Deucalion et Pyrrha,
, 200, 8. ultas, neque unam lantum fuisse terrae
inundationes, , 201, 1 ; fr. , 202, 35 c , impeditus esset, quominus faceret, , 521, 33 s7. cfr.
200, 19.
)inomache, Cliniae uxor, maler lcibiadis, , 467, 36 ;
de ejus genere, , 466, 22, mundus ei est ad summum
quinquaginta fortasse minarum, I, 481, 20.
io, Hipparini natu majoris filins, , 550, 9. 19. 22; , 39 sqq.; paulo post latouis adventum Dionem expellit,
555, 13 sq.; , 521, 40. Dio, veteri hospitio Platoui
conjunctus, impellit hunc, nt Syracusas veniat primum,
, 522, 17, Syracusis expnlsus, ibid., 25. 39. 44. 49;
iterum ut naviget, Platoni in causa est, , 523, 2, Dionis
Corinthi tum commorantis bona a Dionysio vendita,
11, 523, 28 sqg. Dionis auxilio sorores dotavit lalo, ,
554, 23. Dionis ad Dionysium epistolae, , 517, 1.
latonis ad eum epistola jam contra Dionysium in Sici
liam profectum, , 524, 45 sq. Qua aetate fuerit, cum
primum Plato Syracusas venisset, , 527, 36, cfr. 529,
36, 530, 31. De indole ejus et vitae institutis, ibid. 40
sq ; quod consilium inierit de Dionysiojuniori educando,
arcessito ad hoc Platone, , 529,48 sqq., 537, 15 sqq. cfr.
534, 10sqq., non multo post affectati imperiiinsimulatus
Syracusis expelliur, 531, 17 sqq. cfr. 534, 5, uomodo
Dio et lato cum Dionysio egerint, 533, 3 sq. id. 34
sq.; ex Peloponneso et thenis reversus Syracusanos
)ionysii tyrannide liberavit et bis iis reddidit civitatem,
534, 6 sq.; in suspicionem affeclalae tyrannidis adductus
interficitur a duobus theniensibus prodilus, uos the
nis sibi amicos asciverat, ibid. 9 s. 28 sq., 535, 12
sq. 36. 52; fr. 547, 10 Quid propositum habuerit, si
imperium oblinuisset, 535, 53 sqq., uid de Dione con
enerit iner Dionysium et lalonem, uum hic ex I r'nna
contmoratione lh mas rediret, 537, 31 577.: latonem
impellit, ut iterum Syracusas naviget, 537, 41; 538, 25.
31. 46. De Dionis bonis lato agit cum Dionysio, 542,
40 sqq. Dionis bona (non minus centum talentorum,
543, 53.) a Dionysio venduntur, 544, 11 s. n elo
ponneso Olympia congreditur cum Platone iterum Sy
racusis redeunte, 546, 18 s. d Dionis propinquos et
amicos lalonis epistola (V), 547, 32 sqq.
Dio, orator theniensis, , 562, 15.
Diocles, uthydemi pater, , 696, 11.
Diomedea necessitas, prerbium, 11, 111, 14.
Dione (e) et Jove progenita Venus junior, guae Vulgaris
vocatur, , 664, 41.
, d. 5. . acchus.
tinorum vero urbs tota ebria, quae lex est his urbibus,
Lacedaemone aulem ne Dionysia quidem impunitatem
dant ebrielati, , 272, 19 sqq. 28 sqq. Dionysia urbana
Dionysium, chi templum, ubi tripodes dispositi sunt
eorum u cerun in ludis scenicis, , 344, 46.
Dionysius major, Syracusarum tyrannus, , 519, 48.
tyrannica ejus institula, , 529, 48. Cum multas ma
gnasque Siciliao urbes a barbaris devastatas recepisset,
Cur instaurare es non puerit, sed unam in urbem
tota Sicilia congregata vix servatus sit, , 533, 7 sq.
ibid. 30 sqq. ributum Carthaginiensibus pendebat,
bid. 54. Dionysius et ipparinus natu major imperatores
tyrannorum nomine electi Graecorum Siciliam a Cartha
giniensibus defendunt, , 548, 10 sqq., 549, 25; 550,
9 sq. 38.
Dionysius tyrannus junior, Dionysii majoris et Doridisfilius,
, 519, 48. Platonis ad eum epistolae, , 517, 1. 38;
, 521, 19 sqq. Qualem se praebuerit latoni in primo
jus convenu, , 519, 6 s. Delphis denm hoc verbo
alloculus.ferur : o
, , 521, 23 sq., calumnia redarguitur, uasi
Graecas in Sicilia urbes instaurare cupiens a latone
524, 9 sqq. latonis profectiones ad eum na rantur,
et quidem prima, , 522, 16 sq., secunda, ibid. 42 s.
Dionisbona vendit D., , 523, 28s. eraclidem exprliit;
sermones quidam, uos D. habuer. cum Platone, ibid.
Platonem vero relinet (cfr. 534, 24 .), neque lamen
adduci potest, ut philosopham vitam amplectatur, ,
531, 16 s. Quod consilium ei dederint Plato et Dio,
, 533, 3 Sqq. 34 Sqq., 537, 15sq., tyrannide dejectus a
Dioneinhoneste vivit, , 534, 7 e! 535, 12. Quid conve
nerit interlatonem et Dionysium debouis Dionis; bellum
contra Carthaginienses, 537, 28 sq. ace (acta la
tonem iterum invitat, ibid. 36 sq., ad arcessendum
Platonem triremem mitlit cum rchedemo et grandi
epistola, qua re/ertur, 538, 17 sqq., quomodo Dionysii
studium in philosophiam explorarit lato, 539, 6 sq.,
philosophica ars quaedam a Dionysio scripta memorr.
o de re, 539, 44 sqq., Dionem sua bona possidere
et fructus eorum percipere non amplius patitur, sermones
ejus et Platonis hac de re, 542, 40 s. Dionis bona
vendit, 544, 22 Sqq. Seditio mercenariorum, heodotis
et latonis 8ermones cum Dionysio de eraclide seditio
his illius accusato, 544, 29 sq.; ex quo Dionysius of
fensus Platoniex arce emigrare eum jubet, 545,39 sqq.;
rchyta intercedente lalonem dimittit, 546, 10 sq.
lalonis epistola () ad Dionysium de privatis nego
tiis est plurimis, , 553, 9 sqq.
Dionysius, Dionysii junioris filius hostium contr Dionis
propinos exercitui praefectus, , 550, 29.
 DU R U. 1 45

Dionysius grammaticus, lhenis ludum habet, 1, 103, 1. .

Dionysodorus, dialogi person uthdemus inscripti, 1,
203, 1 sqq. Cfr. uthydemus.
Dionysus, d. acclus.
Diopompus athleta ob ahstinentiam clarus, , 410, 38.
Dioscuri, d. Castor.
Diotima, persona dialogi, inscribilur Convivium, 1,
658 sq. Diotimae antiueensis (fatidicae) sermones cum
bur in donariis improbatur, , 491, 7.
checrates hliasius, Pltadonis, qu inscritilur, dual
person, , 44, 6.
checrates quidam Phrynionis filius, 11, 551, 48.
chini marini, 1, 224, 17. -

Socrale habiti, 1, 680, 22 Sqq. theniensibus olim sa ducatio, , 206, 48 sq.; , 559, 5 s., uid, , 282,
cris decennio ante pestem peractis, morbi dilationem 19 sq7. ducatio nobilium adolescentium lleniensium,
dedit, ibld. 25. uibus constel rebus, 1, 95, 26 sqq., cfr. , 468, 32
, nomen proprium, uomodo formalun si, , s., , 480, 26 sq. Grammatici Iudus citharcdique
294, 38. 4 atque gymnastici, I, 234, 21 sq. utrix, paedagogus;
Dithyrambus, cantus genus accho sacrum, 11, 316, 3. Indimagistri litteras docent et poetarum opera ediscere
21. Dithyramborum poesis per euuntiationem poeta. cogunt, citharistae citharam pulsare docent lyricorum
ipsius profertur, , 46, 21. carmina ad eam modulantes, gymnasiorum magistri
Divinatio, cur appellata si , , 710, 48 Sqq.; corpora curant, , 244, 12 sq. ducationi musicae et
lem auguralis conjectio, cur o, , 711, 1 sq., gymnicae, duisint praeficiendi, ,358, 47,11,360, 12.oualis
divinatio, qua ad ev piationes propitiatinesque per esse debeat, 11, 374, 1 sq, Fascia, quibus infantes usque
tinet, ibid. 10 sqq. Divinationem morientium esse ad tertium annum involvunt, 11, 374, 15, nutrices.
1, 31, 36. Divinatio imler gyptiorum leges consti ibid. 15 sq., , 376, 49. ducationis disciplinae duae,
tuta et ordinata ab thena dea, , 201, 42; cfr. , gymnastica et musica, , 379, 38; , 35, 46 sq. Scholae
199, 52. Divinationi operam dat jecur o:aculi sedes con communes, , 386, 24 ; doclores peregrini mercedibus
stituta, , 234, 9 s7. mentia deus humanae divina adducti, iid. 30; paedagogi, praeceptores, disciplina, ,
tionem dedit, nemo enim mentis compos divinte par 389, 23 sqq , computandi ars uare discenda, 11, 390, 5
tics fit et verae divinationis, sed vel per somnum sq., litteris opera danda usque ad scribendi et legendi
impedita sapiendi facultate vel morbo vel divino aliquo facultalem cc., ibid. 19 sq., expertia lyrae poetarum
fhstinctu mente captus, vaticinantium autem dicta inter scrita, partim versibus inclusa, partim prosa oratione
prelari interpretum est quos oraculis praeesse lex jubet, absoluta, utrum discenda sin! .ecne, ibld. 38-392, 4.
quos ipsos vales sunt qui nominent, ibld. 15 sq. Di Vulgaris opinio fertjuventulem poetarum scriptis ita nu
vinatio et interpretatio novit tantum quod dicitur, an triendam esse, ul mulla auditione ex recitationibus mul.
verum sit, non didicit, , 503, 43 Divinationis genera larum rerum notitia impleantur veltotos poetas ediscentes
enarrantur, 11, 510, 46 vel Selecta undique capita et integrs locos quosdam, 11,
Divortium ; leges de divortio, , 473, 25 sq. 391, 9 sqq. Disciplina ea, quae pertinet ad cantum e
Dodonaeum oraculum, , 341, 22. Dodoneae sacerdotes va 1yram, quomodo sit instituenda, 11, 392, 13 s., cfr.
ticinantes multa et eximia commoda privalim et pu , 390, 2. Gymnasiorum bellici labores referuntur, ,393,
blice Graecis attulerunt, , 710, 43. Dodonaeus, id. Ju 22 sqq. De mathematicis disciplinis, , 396, 35 sq., ,
piter. 397, 32 Sq. Quomodo gyptii pueros computa idi ar
lium, d. Figularia ars. tem doceant, , 397, 32 sq.
Domus, fr. 1, 236, 8 sq.: , 237, 23, , 232, 50. 11 , , 420, 31, , 430, 31.
, , 438, 52. , , 688, 35. , lasippus, eptuno natus et Clito, unus decem fiatrum
1, 236, 15 Sqq. -
el tlantidis insulae regum, , 255, 52.
Donaria, , 257, 53. Donaria diis consecranda : auro et lea, , 163, 3.
argenlo et ebore, nec minus ferro et aere rejectis, lignea leales quidam philosophus, Sophis/a dialogi persona,
et lapidea et textilia alba probanur, marine ero aves , 163, 1 sqq. leates Palamedes (euo), , 723, 54.
et imagines, quas uno die pictor unus absolvat, , 491, leatica doctrina inde a enophane et antiquioribus,
2 sqq. omnia, quae esse dicuntur, ut unum ponit, , 182, 40
Donationes diis assignandae, , 346, 25. sq.; cfr. , 183, 49 sq.
Dorica harmonia, , 295, 10, sola graeca est, , 530, 5 lementis numero quatuor cur mundi corpus procreatum
s., cfr. 1,534, 4, imitatur viri fortis in actione bellica, sit, , 206, 2 sqq. lementa quatuor principia ponunt,
et in opere violenlo et in calamitate versantis voces uasi cum scientibus quid tandem ignis et unumquodque
atque accentus, , 49, 45 sq -Dorice dicitur istorum sit, verba facientes, cum nondum guisquam
, , 301, 35.-Drice vivere, , 536, 25. iginem eorum declararit, , 217, 1 sq.
Dorienss quo tempore et quam ob rem appellari c.pti leorum civitas, , 272, 38. leus, d. ippias.
fueriut pro chais, , 303, 3 sq. Dorienses multis va lephantorum genus in tlantide insula plurimum erat,
tibus usi cum reliquis, tum Delphico polline, , 305, , 256, 22, sunt animalia maxima et plurimum voran
35 sqq.; cfr. , 313, 3. Doriensium instituta, /r. , tia, ibid. 21.
549, 3 sqq. leusinia dea, , 562, 22.
Doris, uxor Dionysii tyranni majoris, Dionysii minoris leusis, bellum contra oligarchica factionis llenienses,
mater, , 519, 48. qui leusine exulabant, , 569, 18.
Doryphori, , 160, 3, , 163, 1; ibid. 32, , 164, 11, lis, , 272, 21; in lide et apud rotios, et ubi dicendi
ibid. 25. arte homines careut, simpliciter lege statutum est, mo
Dotis modus justus apud thenienses est triginta minaru:m, rem amantibus (i. e. gui pueros amant) esse gerendum,
, 554, 25, uis praebere debeat dotem, ibid. 14 sq. 1, 665, 42. lide pulchrrimae equa nascuntur, , 743,
Dracon legislator, , 558, 17. 45.
)ropidas, Critiae majoris pater, junioris proavus, Solonis , saltationis genus, uale sit, , 395, 25.
familiaris, , 199, 7; , 506, 43. mpedocles sensit nihil esse unquam, semper autem fieri,
, ualis sil civilis status, , 301, 20. , 117, 12, , 120, 40, delluxus quosdam a rebus manare
L 111. 10
 146
D U RRU.
dicit, ul defini, ud color, uid , guid odor que Coeli, judices, qui justos ad dextram supernejubean
sit, celeraque hujusmodi, , 446, 38 sqq., quarebat proficisci, injustos ad sinistram et inferne; animarum
de aere, utrum infinilus sit, an finem halat, , 576, iter per mille annos, nae injustorum, justorum prae-.
34. mpedocles significari detur, 1, 75, 45; , 182, mia, lumen columnae instar, ad quod vincula pertinent
48; , 360, 46. c-li, ex vinculis suspensum ecessitatis fusum; oc
, uomodo fiat, , 489, 33. , , 432, 4 circuitus octogue Sirenes circulis insidentes; arcae tres
sqq. 53; , 433, 5. 48; , 461, 43, 11, 462, 2; , 479, sortesque et vitarum exempla in Lachesis genibus po
5 ; , 543, 19; , 489, 36. sita, uae eligantur ab animis, , 190, 32-193, 37; vi
ndymion; fabula de . somniante, , 56, 22. 1arum electiones, genii animis additi, arcarum Stamina,
, , 486, 20. blivionis campus, Incurius lumen, , 194, 14-195, 45.
", nomen horrendum, , 41, 29. , oollatio, lex , , 462, 43 sqq.;
pens, Panopei filius, statuarius mthicus, , 390, 40. 471, 43.
pei animus in artificiosae mulieris naturam ingreditur, raststratus, Phaacis ducis heniensis filius, dialo
, 195, 7. pei de pugilatu praecepta, , 479, 51. persona, , 579, 3 s.
pluesus, 1, 101, 6 : 1, 138, 20 (cfr. onici philosophi). rasistratus, Phalacis ducis heniensis frater, , 579, 4.
phesus civilas ueniensium subjecta, , 396, 42 sqq. rastus uidam, Platonis familiaris, , 544, 42. lalonis
phesii prisca origine thenienses sunt, ibid. 54 sqq. epistola ad . et ermiam et Coriscum, , 526, 29.
phialtes, ti frater, , 671, 42. rato, usa, rebus amatoriis praeest, , 722, 20.
phialtes (Sophonida filius), ubi mortuus, 11, 560, 14. rebus, , 562, 23.
phori Lacedaemonii, ratine instituti sint a Lycurgo, , , 481, 22.
, 549, 9, cur regis urores publice observent, , 479, rechtheus, heros theniensis, , 252, 44. rechthei ma
43. otestaseorum sortito oblingenti assimulata, , 310, gnanimi populus, i. e. thenienses, , 488, 9.
6; aliquid tyrannicum habet, , 324, 9. retrienses a Dali duce ersarum vi capti in servitutem
pica poesis simplex est narratio mixta cum imitatione, , rapiuntur, , 314, 38 sq.; , 315, 12, , 566, 27 sq.
46, 22, retriensibus dicitur pro , , 320, 28.
picharmus cit., , 117, 13 (nihil esse unquam, semper richthonius, heros theniensis, , 252, 44.
aulem fieri), , 370, 45 ( ' , ridanus, rivus tticae, , 254, 12 , cfr. ibid. 33. "
); , 558, 46 ( rineus, loci nomen in ttica, , 109, 47.
); , 558, 46. riphyla mariti vita monile redemit, , 175, 6.
picrates, apud quem divertit Lysias orator, , 698, 9. ruditio, id. ducatio.
pidaurus, id. sclepiea. rysichthon, heros lheniensis, , 252, 45.
pigenes Cephisiensis, ntiphonis filius, Socratem secta ryxias Stiricus, dialogi cognominis persona, , 579,
batur, 1, 27, 26; inter Socratis amicos, qui ultima die 2 Sqq.
cum eo sunt in carcere, , 45, 27. ryximachus, persona dialog, u inscribitur Convi
pigrammata Ilipparcheis ermis inscripta, , 558, 43 vium, , 658 sqq.; medicus, cumeni filius, Phaedri ami
sqq. igramma idae regis sepulcro inscriptum refer cus, , 661, 18 s.; fr. , 236, 49, , 677, 40; ,
ur, , 726, 9 Sqq. 728, 37. ryximachi oratio, , 668, 26 sqq. ry wi
pimenides, vir divinus, Creta oriundus, ante bellum er machi, , 693, 5.
sicum decem annis secundum dei oraculum thenas ve uaemon, filius eptuni et Clitus, unus ex lantidis in.
nit et sacriticia uardam, quae deus ediderat, fecit, ac sula regibus, , 255, 50.
timentibus tune ersicam theniensibus expeditionem uathlus quidam cursor, ui imarchum fugienlem sus.
dixit intra decem annos non esse venturos, ubi vero cepit, , 100, 32.
venissent, infectis rebus perpessos mala discussuros; ex uclides egarensis, inler Socratis familiares, quisuprema
pimenide hospitium theniensibus est cum Cretensi die cum eo erant in carcere, , 45, 33; dialogi persona
bus, , 276, 15, sqq. pimenides artificio cunctos su heateus inscripi, 1, 109 sq. ibid. 25. egaris the
pergressus, , 299, 29. nas ventitat, ut Socratem audiat, ibid. 40.
pimetheus mortalium generibus suas cuique vires et or udicus, ippia inoris, ui dicitur, dialogi per
nalum distribuens omnia consumpsit in animalibus ne sona, , 272 sqq.; pemanti filius, ibid. 8, cfr. , 279,
ue quicquam hominibus reliquit, er rotagora fa 28; 1, 742, 11.
bula, , 240, 43 s., cfr. , 271, 16. udorus et anthias, uibus hucydides filios suos com
", , 432, 43. , uid, ,479,7 sqq. mendavit, uia palaestra ceteris aequalibus praecellere
, , 472, 17-36. putabantur, 1, 460, 43 sqq., , 567, 42 sq.
, , 26, 46, 5. Cfr. Cantiones. udoxus philosophus, , 553, 25. \
pulae, , 32, 28 S. uenor, id. venor.
questres ludi, , 285, 53; in puerorum disciplina, , 59, umelus graece diclus, idem qmi Gadiricae regionis habita
6. ec theniensibus, nec Cretensihus patrium est, ribus Gadirus, ui nomen dedit regioni, eptuni et
rules equos alere, singularibus autem equis noster pra Clitus filius, , 255, 44 s.
mia proponi jubel, , 406, 19, sq. uitare rectum umolpus ticae bellum infert, , 565, 50.
stantem in equis et jaculari ex equis rectum, , 567, unuchus janitor, , 236, 13.
4 Sqq. uphemus imeracus, Stesichori paler, poelae lyrici, 1,
quus aheneus Gygis regis proavo in terrae visus hiatu, 710, 36.
, 23, 32 sqq. qui pulchri descriptio, 1, 717, 47 sq.; uphraeus uidam Perdiccae regi demandatur a latone,
item pravi, ibid., 52 sq. ui sex alati, ibus inve 11, 525, 45 Sqq.
liitur eptuni imago curru insistens, , 257, 46. uphronius Suniensis, pater heateti, , 110, 48 sqq.
r, rmenii filius, genere amphylius, cum occubuisset nomen, uid significet, , 291, 10.
in proelio, sublatis decimo die cadaveribus jam corruptis uripides, poeta tragicus, , 728, 52. uripides ironice
integer sublatus, duodecimo die pyrae impositus revixit laudatur, uod tamquam rem divinam extollat tyran
uae jue viderit, referuntur : terrae hiatus duo, totidem nidem aliisque nominihus multis, , 160, 19 s7.: a,
 DU RRU. 117

gnetem nomin vit lapdem , uem vulgo eraclium vo.
cant, , 391, 7.
Cit. ntiope, fr. , , 354, 35 sq.
(cfr. 1, 498, 11).
- fr. . . V. V; , 355, 17
S. 22 sqq. 54.
(cfr. 1, 358, 18, , 371, 10).
ippolytus, . 352; , 473, 35.
- . 612; 1, 118, 38.
Cresphontes, fr. ; , 559, 43.
elanippe, fr. V; , 661, 50.
olyides, fr. V ; 1, 360, 40 sq.
roades, . 1169, 11, 160, 19 s.
(cfr. 1, 97, 25).
-
venor et Leucippe, in tlantideinsula initio ox terra orti,
quorum ex filia Clito nomine decem reges procreal ep.
tunus, 11, 255, 18 sqq.
xercitus, d. 5. . ellum el ililaris res.
xpiationes, , 403, 50 sq. ; , 419, 34 ; , 425, 41;
11, 427, 46, 11, 428, 5. 8. 10. 42 : , 429, 51. 54 ; ,
430, 16, 27. 32. 43 , , 431, 16.42 ; , 440, 32. x
piatio civitatis, , 433, 50 sqq.; , 433, 50 s., 11,
434, 10, 28. xpiatio domus, 11, 437, 28. xpiatio
nes propitiatinesque alversus morbos et arumnas
maximas ex antiquis delictis obortas, , 711, 10 s.
xsecratio primis et secundis et tertiis sacrificiis facta, ,
343, 39 s. xsecratio ex lege facta, , 432, 20.
xsilium, 11, 437, 6; , 421, 19.32, , 427, 33; , 428,

l.nissae, v. 858 sq., , 502, 16 s.
hrixus, fr. V, , 360, 40 sq.
Fab. inc. fr. LIV; , 517, 23 sqq.
uripus, mare, , 71, 11.
uropa, , 202, 5. 21.
uropae et Jovis filii inos et Rhadamanthus, , 622, 31.
urybatus, homo improbus prerbialiter dictus,
245, 49.
urybius quidam, Dionis Syracusani amicus, , 523, 41;
, 545, 12. -
urycles, ntriloguus, , 190, 13.
urymedon, Pamphlia fuius, pugma navalis ad ury
medontem, 1, 567, 42.
uryptolemus lheniensis decem strategos capitis crimine
accusatos solus defendebat cum xiocho, 11, 560, 20.
Lurysaces, jacis elanonis filius Salaminius, aci
nepos, ad quem lcibiadis genus refertur, , 479, 28
sq. 35 sq.
urysthenes cum rocle, primi reges Lacedacmonii, ,
303, 50.
utychides nomen, , 293, 11.
uthydemus, dialoqi coqnominis persona, 1, 203,1 sq.
uthydemuset Dionysodorus, Chii patria, ad huriosmi
grarunt, illinc autem aufugerunt et thenis versantur
jam multos annos, uid scire se et docere profitean
8; , 440, 24 ; , 30, 9; , 421, 19. 32; , 551, 2. Cur
interfector anni tempus exsulare debeat, , 428, 12
Sqq., , 428, 41. 43 ; 11, 429, 31. 34. De reditu exsulan
tis, 11, 429, 30 sq.; , 430, 17. 26. 32 ; , 431, 17;
, 432, 39. xsulis receptio morte punitor, , 490, 34
2
.
Faba, , 32, 41.
Fabritignarii et ferrarii in primis civitati necessarii, , 31,
16 s. Fabrorum 'rariorum numerus, , 69, 29. Fa
brilis ars, uid, , 96, 32.
Fabulae : Canes a lupis permulsi, , 457, 30. 44. Socra
tis de hominibus sub terra intus formatis et enutritis,
deque aureo, argenteo, ferreo et aereo genere, , 60, 34,
Sqq. Fabulae de diis noctu circumeuntibus, uas nar
rantes matres pueros timidiores reddunt, , 39, 20 s.
Fabularum fictores (), , 45, 6. Fabulas man.
cas dimiltere netas esse, 1, 370, 35 s. atres et nu
trices fabulasnarrant pueris antequamgymnasiis utuntur,
, 36, 1 sqq.; , 36, 18. esiodi et omeri reliquorum
que poetarum fabula, cur sint abjicienda, si quis pue.
orum ingenia bene velit formare, , 36, 25 sqq. Fabula
anicularum, , 741, 51; , 19, 5.
Fagina glans, , 32, 41. -

tur sophistarum modo, exponitur, , 203, 13 s.;
204, 44 sq. utlydemus et Dionysodorus sive hurii
sive Chii, , 216, 14. orum grandior natu Dionyso
dorus, , 212, 19. uthydemus dixit omnia omnibus simi.
liter esse simul et semper, 1, 285, 22.
uthydemus Diocle natus eadem passus est a Socrate qua
etiam lcibiades, , 696, 10.
ulhdemus, Polemarchi frater, Cephali filius, , 1, 39;
cfr. ibid. 9.
, magistratuum correctores, -uomodo eligendi Feriae quo et qua ratine instituenda sint, , 364, 2 s.
-
Falx cuspidata in navali pgna usitata, , 526, 2 sq.
Fascias, , 375, 14.
Fascinationes, , 354, 2. 7.
Falidici, , 18, 14.
ebres continua, quotidianae, tertianac, uartanae, , 241,
50 Sq.
Femina libera licitum esto testificari et una causam di
cere, si quadraginla annos excessit, et litem intendere,
si maritum non habet, 11, 479, 1 sq.

sin, , 483, 6 s.; de munere eorum, 484, 1 s.; Festi Ferreum genus lalonicum, , 145, 15 sqq., , 61, 10.
dies velut intermissiones labrun mortal bus con -
eis habendi sint honores uentibus, ibid., 17 sq.;
stituti sunt et diis, , 282, 34 S., c/r. , 292, 5 s.
item morluis, ibid. 29 s. d deos accessiones et pompae in armis equisque celerius
, correctiones, cur i dicta, , 245, 9. lardiusque sallando, , 380, 16 Sqq. Festorum dierum
ullyphro, 1, 302, 7; , 300, 43, 1, 315, 45, Prospal
tins, de nominur notitia disputasse idelur, , 292, ordinatio apud gyptios, , 382, 10 sqq.
,
45; cfr. , 294, 30, 1, 295, 14 ; dialog cognominis Ficus, , 32, 40. Ficus agrestis el fic generosa , 414, 5,
person, , 1 sq.; vatem se et rerum divinarum plane fici aridae, ibid. 29.
peritum esse opinatur, I, 2, 15 s. etc., , 3, 28 sq. 36 Fides (), uid, , 137, 35 sqq.
ars, , 94, 46, , 218, 51. Figuliua rola, , 63,
sqq., , 9, 35 S.; , 12, 45 Sq. psius patrem homici Rigulina
44 , pro erbium ,
dii accusal, 1, 2, 41 s..
venus, Parius sophistes, Calliae divitis filios uinque mi , 377, 42; , 528, 50.
narum mercede docuit, I, 16, 14 sq. ibid. 28 sq. ; Flagellu m, p.nae genus, , 439, 4, 440, 16 , 464, 17.
Focus domicilii et terra omnibus diis sacra, , 491, 3.
poeta el philosophus, Socratis familiaris, , 46, 33 s. ; Fons ad Ilissum fluvium, nymphis el cheloo 8acer, ut a
, 47, 15 s., subdeclarationes () et col
laudationes (), rhetoricae artis parles, pri pupis et imaginibus quibusdam conjecur, , 700, 23
mus invenit; vituperationes hujusmodi quasdam carmi sq. Fontes olim in ttica fuerunt, ad quos sacra su
ersunt indicia veritatis eorum, uae deiis dicuntur, ,
ibus memoria gratia inserere illum dicunt, , 727, 51 253, 53 sqq. Fons olim unus erat thenis loco, quo
sq.
10.
 1 48 U. RR U.
nunc arx est, quo terrae motibus exstincto rivuli nunc
parvuli circum relicti sunt, , 254, 31. Fons duplex in
tlantide insula, altero calido, altero frigido fluente, ,
255, 30, , 258, 4. Fontes plantariis et gymnasiis et
calidis bulneis decorandi, , 356, 27 sq.; cuniculis
colligendi, ibid.
Rormicae, 1, 64, 33.
Forum cur sil institulum, , 31, 45 , caupones in foro,
ibid. 47 s. Forum venalium, uomodo ordinandum
sit, , 417, 28 sqq., de loco, , 418, 2 sq. Fora extra
urbem ad mercalores recipiendos, 11, 488, 46. ensae
in foro, , 276, 3. Foro circumdamda sunt t mpla iisque
conjungendae ades magistratuum et judiciorum, , 368,
54 S., cfr. 369, 49. Forum et templa circum prima
coudenda, , 417, 3. Carceres communes circa forum,
11, 458, 32. Colununae ante agoranomorum et astyno
morum ribunalia constitulae, quibus horum magistra
tuum normae de rebus in Ioro vendendis continentur,
11, 464, 23 Sqq. In foro proferenda nou esse maledicta,
11, 477, 40.
F enum facil faber ara.ius, , 181, 19 s.
Frigdorum natura, quae sit, 11, 227, 16 prarced.
uctus. De fructibus carpendis leges, 11, 413, 54 sq.
ructus alii agresles vocali, ui reconditi uva passa et
vinum et ficiaridae tiunt, alii generosi vocati, ui recondi
nequeunt, , 414, 1 sqq.
umentum, cfr. Ceres.
Fuci omnes aculeis carent, , 149, 9.
Fullones, , 592, 50, 593, 34.
Fulmen vel simile aliquod divinitus veniens telum , ,
434 , 24. Fulminis casus, uo modo fiat, l, 240,
27.
Funus, apud thenienses antiquiores, uo modo inslit
tum.fueri, 1, 619, 50 sq. Cadavera lavanlur, , 90, 41.
.amentationes et commistrationes pracclarorum virorum,
, 41, 37, ibd. 51. Duodecimo die pyrae impositum
corpus, , 190, 37. Funera prosequi solent Carica ua
dam musa conducti, , 383, 34; vestis lugubris, ibid.
36. Laudaliones funebres, , 384, 30. Funus magis
tratus cujusdam luculentum prascribiur accurate,
, 484, 29 s. Sacerdoles mares et feminae funeribus
prohiberi dicuntur nisi pura sint et Pythia quoque ita
jubeat, ibid. 45 s. ropositiones, perquo dies fiant,
, 493, 16 s., uanti cons(are debeat funus, ibid.
41 s., lamentationes in publico improbanur, , 494,
2 Sq.
Furiae, 11, 562, 23.
Furiosi, lex de furiosis, , 477, 7 sqq.
Furtum, 11, 490, 32, de furto actio, 11, 480, 13 sq.
Fura et praedationes venationi conjuncta, , 399, 44;
400, 11. ctu furem furandi causa domum intranlem
si nactus uis occidit, purus esto, , 434, 41 sqq.
Fuscina piscatoriae, , 166, 18 sq.
Fusus, instrumentum, , 593, 26 ; 594, 15. Fusi partes
describuntur, , 192, 15 sq.
G.
Gadirica regio a Gadiro, grace umelo dic , traxit no
men, 11, 255, 46.
Gadirus, idem ui umelus Graece, nomen dedit regioni
Gadiricae, natus eptuno et Clito, , 255, 44 sq.
Gallus sculapio saCer, , 93, 13. Galli pugnaces, I, 126,
28. Gallus pretiosus, 1, 546, 26.
Gany medis amore captus Jupiler, , 719, 11. Gany.edis
fabula a Cretensibus conficta, ut exemplo scilice! Jovis
hac quoque voluptate fruantur, , 271, 47.
, d. erra.
Gelo, re Syracusarum, Carthaginienses in servitutem
redactos habuil, ., 553, 53.
Genealogia heroum atque hominum, 1, 741, 37. Genealo
gia Gra-corum, unde oriatur, 11, 200, 10 52.
Genii, 11, 336, 53 Sqq., 348, 33, 417, 4 ; 457, 10 ; 460,
3; 510, 25 Sq. Genii indigenae, , 342, 40. Genius
averruncus, 11, 436, 43 sq. Genius hospitalis, , 335,
7. , , 461, 28. Genii virorum sapientum,
, 142, 9. Genius animo adjunctus vitae custos, 11,
195, 22 prc, Geniorum (h. c. anium) sepulturae et
cultus, 11, 13 sqq. Geniis post deos sacrificandum esse,
, 327, 28. Cfr. Daemones el Dii.
Geometra', 1, 217, 49, 11, 559, 7.
Geometria, uam ridiculo nomine vocant, d sit, 11,
514, 34 Sqq., a quo primum invenla, , 733, 23. De
diametro, uid uaratur, 11, 576, 21 sqq., item de
cubi duplicatione, ibid., 29 s. Geometrica necessitas,
11, 88, 47. Cfr. athematica.
, 11, 465, 41.
Georgica scripta, , 621, 1.
Lacedalmonia octo et viginti scnibus constans,
quorum auctoritas in rebus maximis cum regia exas
quata est, , 310, 1 sqq., , 549, 9. -
Geryones gigas, , 225, 4 ; centimanus, , 379, 29. Ge
ryonis boves Hercules neque emplos neque donatos
abegit, 1, 354, 17.
Glacies, uid, , 225, 27.
Glauco, Charmidis pater, 1, 100, 20, 1, 236, 30, 1, 506,
54, 1, 696, 10, , 557, 9, Critia, Callaschro nati,
patruus, 1, 503, 38.
Glauco, persona dialogi , ui inscribilur armenides,
626 sq. Glauconis et dimanti frater germanus nti
phon; yrilampis filius, , 626, 2 s.; dialoqi persona
in Ciilate, , 1. rislonis filius, ibd., , 168, 10,
11, 68, 34 ; musicus, , 49,36; contentiosus, , 146, 27.
dimantus, Glauconis Iraler, , 1, 16, 25, 40, 35, 42.
Glauconis amator (Critias) in Glauconem et dimantum,
quum in egarensi pr.lio cum laude rem gessissent :
filii, inquit, ristonis, , ,
29, 26 sqq., persona dualogi, u inscribiur Con
ium, 1, 658 sqq.
Glauco, inter omeri interpretes et rhapsodos veteres re
fertur, , 388, 28.
Glaucum marinum conspicientes non facile ejus antiqua.
videre possunt naturam, cur etc., , 188, 40 sq. iid.
52 sq. Glauci ars ualis sit, scilice! diio, , 85,
39. 41.
Gigantomachia, , 185, 16, , 37, 2.
Gnossus, . Cnossus. -
Gobii, pis es, , 224, 19.
Golryas magus; de tabulis quibusdam in Delo sula il
ventis narrafio ejus, , 561, 40 Sqq.
Gorgias, persona dialog, ui inscribitur Gorgias, , 326
sq., Leontinussophistes, , 99, 39, 1, 356, 18. Qualem
artem profileatur, , 326, 36 sqq.; erodicus, Gor,
gia frater, ibid. 42. thenas patriae sua legatus venit :
is et ad populum concionari praeclare judicatus est et
privatim disputundo et cum juvenibus conversando ma
gnum quastum (eci, 1, 738, 44 sq., urbes circumiens
mercede docebat , , 16, 8; Larissam profectus, hes
salia urbem , amicos sibi oh sapientiam comparavit
cum reliquorum hessalorum, tum maxime leuada
rum primos, etc., , 442, 8 sq.; concedebat Graecorum
cuique rogare uidquid quisque vellet ac memini non
respondebat, , 442, 12 sqq.; , 326, 21 sqq., Socratem
llenis convenit, ibid. 38; quid dicat esse virtutem, 1,
443, 2 sqq., 444, 23 sqq , 446, 26. 36 , cos ridet, qui
virtutem se docere posse profitentur, ipse aulem put.t
 U RRU.
clouentes homines reddendos esse, , 461, 27. eno
nem erudivit, , 462, 27. Gorgiae facundia significur,
, 678, 1 sqq. Quid pradicari! de arte rhetorica, ,
434, 15. 29; artem oratoriam conscripsit, ob eloquen
iam suam appellatur estor, , 723, 39 sq. Gorgias
et isias, rhetores, verisimilia veris anteposuerunt, ac vi
orationis efficiunt, ut parva esse magna et magna vicis
sim parva videantur, vetera item novo modo et nova
antiquo ; brevitatem quoque loquendi concisam rursus
ue infinitam verborum prolixilatem de omnibus argu
mentis invenerunt, , 727, 54 sqq.
Gorgones, , 700, 2.
Gortyne, urbs Crelae, gens Gortynica, quae maximam in
Creta auctoritalem habet, ex Peloponnesiaca Gortyne
deducta est, , 320, 46 Sqq.
Graecorum prisci, uos deos pularerint, , 293, 22 s.
Graeci ceteris omnibus barbaris opponuntur, , 578, 15.
Graecis discendi studium proprium, , 74, 42. Graecas
urbes in servitutem redigerefas non esse neque Graecum
mllum habere servum, , 96, 26 sqq. Graecos agros
vastare et domos incendere fas non esse, cum Graeci
omnes inter se necessarii atque cognati, barbaris autem
alieni atque extranei sint, , 97, 1 sqq. Graci semper
peri, neque uisquam Graecornm senex est, , 200,
3. 50. Graecorum gentes, uae nunc Persarum yran
nidi subjectae sunt, temere disjectae et coactae male
sparsae habitant , , 310, 44. Graecorum plerique ex
terra et ex mari comparata alimenta haben1, , 412, 20.
Graecos, quicquid a barbaris acceperint, id pulchrius
perficere, , 512, 37. Quani facint diviias, , 582,
25 sqq.
(3raeciam erudiisse dicitur omerus, , 185, 17. Graeciao
regio ad virtutem omnium fere praestantissima pradi
cafur, quod media sitinter hiemes et aestivam naturam,
, 512, 31 sq.
Grammatica, , 125, 37; , 159, 26 , ibid. 46 s7.; ,
596, 27 sq. : , 741, 31 sq., , 595, 43 sq.;, ,
596, 3; , 402, 38 Sq.; grammalica ars primo ab
gyptio heuth inventa esse fertur, qui litterarum
species distinxerit vocales et mutas et medias (sem
cales) et elementi nomen unicuique imposuerit, , 403,
26 sq. Grammaticalia quardam et logica, , 155, 19.
157, 9 e 157, 46-158, 46 (an syllabae rationem habeant,
elementa vero minime, et quomodo utraque ab oratione
differant). Litterarum copulatio, , 190, 30 .; col
lectium, , 299, 15 sqq.: privativum, , 307, 28 s7.
Veteres frequenter et uti solebant, uam pronun
tiationem mulieres etiam servant, nunc autem pro
adlibent vel vel , pro vero , e. 9. dicentes sqq. Gymnica certamina partim ad velocitatem perti
quam antiquissimi vocabant , posteriores autem
; item veteres vocaverunt , , 308, pancratium, uae uidem omnia bellicam habent exer
11 Sqq. ntiqui o pro utehantur, pro citationem, , 405, 16 s. et 106, 1 sqq. Stadii cur
dicenles, , 309, 32 S. res litterarum species disin
9uunlur : vocales, mutae, semiocales, vocalium spe.
cies iterum discernuntur, , 312, 42 sqq. Syllabae, no
mina, verba, oratio, , 313, 7 sqq. ntiqui pro ute
bantur, , 314, 14 sq. retriensibus dicitur graviter armatos sexaginta stadiorum longitudinem, Sep
pro , , 320, 28. timum sagittarium centum stadiorum, ibus certamini
Grammaticus, quis sit, , 52, 12, cfr. , 153, 4, , 507,
50, 508, 20, 509, 32. Grammatici ludus, , 234, 22.
Grammatisla", , 392, 4, 12, , 559, 6. Grammatistae
et interpretes, , 125, 38. Grammatistae puerorum pra
ceptores, , 206, 50; , 209. 47; mercede facta docen
tes, , 587, 45,
Grando, uid, , 225, 26.
, uid, , 1, 6.
Grave et leve una cum inferioris lum ejus, uae supra di
citur, naturae omodo explicanda sint, , 227, 22 s
119
Gruum greges in Thessalia pascuntur, , 579, 40.
Gustus affectiones explicantur, , 229, 29 sq.
Gygis Lydi proavus, mercenarius pastor (uit, qui terrae
motu exorto in hiatum factum descendit, ibi equum
aeneum cavum vidit, inque eo cadaver majns humana
forma, cui cum aureum digito annulum detraxeril an
nuli hujus virtute mirabili regem, uxore ejus corrupta,
inlerfecit et ipse regnum tenuit, , 23, 32 sqq., cfr.
, 189, 10.
Gymnasia, , 603, 35 sq.; , 254, 30, ,
, 204, 23; ibid. 28. Gymnasia
apud Cretenses, 11, 263, 31; ad bellum inventa, , 269,
17; , 271, 26. Gymnasia et syssitia ad seditiones
noxia sunt, ut videre licet in ilesiis el "otis el hu
riis, , 271, 33 sqq. Gymnasiorum institutum apud
Cretenses et Lacedaemonios et reliquas civitates, quae
maxime operam dant gymnasiis, corrupisse videtur vo.
luptates venereas, unde eliam fabula illa de Ganymede
originem duxerit, , 271, 36, sq. Gymnasia, ubi aedi
ficanda, , 356, 33; , 386, 23. quorum gymnasia
adjecta spatiorum amplitudine adsagittarum et reliquo
rum jaculorum usum, ibid. sqq. d gymnasia referuntur
bellici omnes labores, erinde enumeranlur, ,
393, 22 sqq. Gymnasiorum magistri, , 244, 43 Sqq.
Cfr. Palastra.
Gymnasiarchia, , 559, 10.
Gymnasiarchus, minus idonea dispulantem mnasium
relinquere jubet, , 584, 39 s.
Gymnastica, 1, 172, 31; , 87, 9; , 246, 36 sq. Qui
sit finis gymnastica", , 96, 19; , 104, 21 sq.; ,
35, 48; , 129, 5 s. ; , 279, 3 sq.; , 297, 18.
Gymnastica educationis pars, , 40, 16. Gymnastica et
medicina, uomodo inter se habean/, , 338, 44 sq.;
, 57, 47 sqq.; . 79, 10. Gymnasticae studium tyran
nidi minime conducit, , 665, 50. Gymnastica quali
institui necesse sit adolescentes, , 53, 7 sqq. Gymnas
ticae primus admiscuit medicinam Herodicus, , 54, 47
sqq. Gymnasticae ua fuerint initia, , 296, 45; duas
partes habet, saltationem et luctalionem , , 379, 40.
Sophistarum de ea opinio, , 444, 45. Gymnastica
artlificia, , 369, 49. Gymnastici ludus, , 234, 23. Gym
nasticus et medicus, alimentorum periti, , 235, 31. -
Gymnastes, , 463, 3.
Gymnica certamina, , 285, 53. Gymnici ludi in pue
rorum disciplina, , 59, 6; apud Lacedaemonios arduas
tolerationes habent, dum adversus aestus vim pugnant,
, 269, 34. Gymnicis exercitiis et certaminibus, qui
sint prafecti constituendi, , 358, 47 sqq.; , 359, 28
neut, velut cnrsus, partim ad robur, velut luclatio et
sor primus in certaminibus per praeconem advocatur;
et uidem nosler armalos onumes currere jubel pri
mum stadium simplex, secundum duplicatum stadium,
tertium equestre, uartum longum, quintum et Sextum
bus curricula adjungit puerorum et juvenum imberbium,
et feminarum impuberum, , 405, 21 sqq.
.
abenas facil coriarius, , 181, 19 sq.
ades; poenae sceleratorum, , 3, 46 sqq.; , 28, 3. De
vila justorum apud inferos, ex usteo, , 26, 15 Sqq.
njusti cno quodam obruti et aquam cribro ferentes,
ibid. 24 sq. Quae terribilia dicuntur de inferis, uo
 150 DU RRU.
modo sint tractanda, , 40, 47 s. De nominibus versus hydram, cui pro uno capite amputato multa
, , , , , 41, 28 s. eroes repullulabant et simul adversus cancrum ex mari ad
uidam ab inferis ad deos ascendisse memorantur, , venam, a quo cum angeretur, nepotis sui olai auxilium
128, 44. imploravit, I, 223, 17 sqq., frater ejus Iphicles, ibid.,
ami piscatorii, , 166, 18 sq.; hamorum aliud genus, 37. Lacedaemoniorum et rgivorum reges ab ercule
1bid. 34 sqq. 49; , 167, 5. genus ducunt : erculis origo ad ersen Jovis filium re
armodius el ristogiton, quid in causa fuerit, uod Hip fertur, , 479, 25 sq. 33. Hercules a Lysidis (id. 5.
parchum interfecerint, , 559, 6 sq.; eorum amores, .) proavo hospitio exceptus, , 541, 32 sqq. erculis
666, 1. laus scripta a rodico, , 662, 4. erculem et acchum
armonia hebana, , 74, 44. (esiod. heog. 937. 975). ferunt, antequam in rcum descenderent, hic initiatos
armoniarum genera et qualitates, , 49, 32 sq. esse, etc., , 562, 19 sq.
, , 480, 13 sqq. erculis columnae, I, 86, 4 ; , 251, 46, , 255, 45, ,
ecaerge et pis, d. pis. 202, 8 , el erculei termini, ibid. 33.
ccate, , 11, 461, 28. ermae ab ipparcho positi in viarum medio loco inter
nomen, ull significer, 1, 290, 2 s7. urbem et singulos demos, quibus epigrammata inscripta
edera, in coronis, , 688, 46. erant, in sinistra parte dicens ercurius se in medio
egesippus uidam, ristonis filius, de Plafo ad urbis et demi stare, in dextra, ' .; alia
Dionysium scribit, , 521, 12. epigrammata, velut illud in via Stiriaca, , 558, 31
elonae viuperatio Stesichro poelae fuit causa caccitatis, Sqq.
qua liberatus est palinodia edita, , 709, 50 sq. Helena ermaea, , 554, 54 , celebrantur in palaestra ab adoles.
simulacrum, de uo apud rojam pugnatum esse dicit centibus et pueris in unum congregatis, , 542, 22 s.
Stesichorus, , 172, 35. ermias, tarnete tyrannus; latonis ad eum epistola, ,
elico, natione Cyzicenus, discipulus udoxi, etc., Dio 526, 49.
ny-io et rchyta demandatur a Plalone, , 553, ermocrates, imai dialogi persona, , 196 sq. atura
24 Sqq. ejus et educatio ad philosophiam aeque atue ad rempu
ellespontum mare, , 568, 41 ; 11, 53, 41. ellespontus blicam tractandamidonea, , 198, 32; dialog persona
ponte jungitur a erce, , 315, 8. - in Critia, , 250 s. ermogenes, Hipponici filius,
elotarum frequentia, , 480, 46, eorum apud Lacedae Calliae fraler, in res paternas jus non habet, , 288, 44
monios conditio omnium Graecorum plurimam movel s. ; , 283, 24; est inter Socratis familiares, gui ul
controversiam, , 367, 32. tima die cum eo sunt in carcere, , 45, 28, Cratyli, u
eracleenses subjecti ariandynis, , 367, 35. cracleen inscribitur, dialogi persona, , 285 sqq., nominissigni
sis, d. euxippus. ficatio, ibid., 34 sqq.; , 316, 25 Sqq. - ermogenes
, d. agnetes. Smicrionis filius (pellatioJic), , 316, 46.
eraclidarum genus rgis et Lacedaemone regnans, ,479, ermus lapidosus, in oraculo Crso dato, pro limile
25 sq. 44. Heraclidarum bellum adversus rgivos, 1, dictus, , 159, 9.
565, 52. Cur copias in tres civilates diviserint Heraclidae erodicus Selybrianus, olim egarensis, Protagorae aequa
et quantam potentiam habuerint, , 305, 8 s. fr. lis, gymnasticam praetendit, sophistica arle nullointerior,
, 303, 42 sqq.; elopidis praestantiores duces, 11, 305, ez rotagora sententia, 1, 238, 1; perstringi/ur, ui
25. 35. eraclidarum colonia, i. e. Dorienses Pelopon egara usque ambulans, ubi ad murum accesserit,
esum occupantes, , 340, 1 Sqq. protinus reverlatur, , 698, 27; cum gymnasii magister
eraclides Syracusanus, unus ex amicis Dionis, in sset et valetudine tentari coepisset, medicinam gym
suspicionem adductus apud Dionysium juniorem, quasi nasticae admiscens ita ad senectutem pervenit, , 54,
mercenariorum seditionis auctor fuerit, heodotis amici 47 Sqq. "

auxilio in Carthaginiensium prasidia effugit, Platonis erodicus medicus, Gorgiae sophistae fraler, , 326, 42
et heodotis ad Dionysium sermones hac de re, , 544, sqq.: 333, 9.
42-445, 39, cfr. , 523, 39 ; 524, 12, 525, 24. 38. 11eroes, , 22, 41; , 460, 3; sunt semidei, omnes utique
eraclides Clazomenius, dux electus ab theniensibus, , vel ex amore derum erga mulieres humanas vel ex
396, 50. amore dearum erga homines geniti ; unde nomen ori
eraclitus, cit., , 117, 11 (nihil esse unquam, semper ginem duxit, , 294, 8 sqq. eroes hominibus nihilo
autem fieri, cfr., 120, 40); , 123, 31 (oo meliores esse, juvenibus non persuadendum, , 44, 24
, cfr. , 138, 14); , 296, 38 sq. (fluere sqq. eroum, derum, daemonum cultum, etc.,
omnia nihilque manere, et res amnis luxui comparans constituendum esse, polline Delphico interprete, 11,
haud fieri posse inquit, ut bis eandem in aquam te 68, 24. eroes uidam ab ineris ad deos ascendisse
mergas, c/r. 1bid. 28, , 325, 4 sqq. 20); , 114, 25 memoratur, , 128, 44. eroibus post genios sacrifi
(eraclitius sol, ui iterum accenditur, postquam ex. candum, , 327, 29. eros singulis terrae partibus tri
stinctus est); , 744, 14 ( buendus, , 341, 31.
), ibid. 25 ( . eroicus numerus, id. Dactylus.
); , 669, 15 ( eroscamander, iciae pater, , 100, 39.
, esiodus, uidsibi volens poesin praetenderit, ex Prota
). eraclitus e(iam significari etur, gorae opinione, , 237, 51. esiodi genealogia derum,
, 75, 46; , 182, 42. 47; , 422, 36, 49. , 292, 36. De divinatione non idem dicit ac omerus,
erculeorum lapidum tractus mirabiles, , 240, 38; fr. , 389, 1 sqq., uales filios, hoc est poem, relique
agnetes. rit, , 686, 29. esiodi et omeri reliquorumque poe
eredilaria ler, , 437, 11 sqq., cf. , 288, 46, arum fabula cur non probentur ad ingenia puerorm
ercules, , 747, 31; in prerb ' , formanda, , 36, 25 sqq. esiodus oberrans carmina
, 70, 19 sq., Hercules et olaus, ibid. sq. erculis decantavit, , 180, 43, justitiae praemia et opiniones,
pugna cum ntao notfur, , 130, 8. 13. Hercules, uae sequantur, inducere solitus, , 189, 8 , malus
mphitryonis filius, , 134, 44, pugnare non valuit ad astrologus, , 514, 12.
 DU RRU.
Cit. heogonia, v. 116 sq. . , 662, 46 sq.
- - 154 sqq. , 36, 38 sqq.
- - 195 sqq. , 300, 1 sq.
- - 203 sq. , 294, 2 sq.
- - 780. 1, 119, 26.
p. et dies, v. 25 sq. , 549, 16 sq.
- - 40. , 94, 24 (cfr. , 309, 12).
- -41. , 299, 31. . committunt, fit ut sacpe et ad alias urbes, sapius
- -109 S. , 145, 14 sqq. (cfr.
, 293, 37).
- 120 s. , 293, 41 S.
- -- 122 s. , 96, 15 sq.
- - 233 sq. , 26, 8 sq.
- 256 sq. , 482, 2.
- - 287 sq. , 255, 26 sq. (cfr.
, 27, 1sqq.; , 328, 35 Sqq.).
- - 303 sq. , 453, 21.
- - 309. , 510, 49.
- - 359. , 315, 24.
- - 454. , 159, 18.
fr. CV, , 43, 42 sq.
Ci incer/a sedis, , 296, 50 ; , 624, 9 sqq.;
675, 39 ; , 552, 24.
esperus, , 399, 18.
exametri versus, , 391, 10.
iero, rex Syracusarum, , 536, 10. ieronis cum Si
monide poe consuetudo, , 518, 23.
ieroglyphica, d. gyptus. - ippocrates, dialogi persona, ui inscribitur rotago
Hieronymus, Hippolhalis pater, , 540, 4. 25.
imeraeus, d. 8. . Criso el Stesichorus.
", i. e. equitum pra fecti, , 406, 33; , 416, , 237, 31 Sq.
18; duo, ua ratine sint constituendi, , 352, 2 sq.;
et quidem ab omnibus militibus, u legitur, ibid. 27;
vel ab equitatu solum, ibid. 31 sqq., de verberibus
illatis judicant, , 439, 39. ipparchi et strategi soli
legatos recipere jubentur, , 489, 10.
ipparchus, cognominis dialogi person, , 556 sqq.
ipparchus, isistrati filiorum natu maximus et sapientis
simus, omeri libros in tticam primus invexit et rhap
sodos impulit, ut anathenaeis alternis deinceps recita
rent; nacreonla eium fmissa uinquaginla remorum
navi thenas accivit, Simonidem Ceum semper apud se
habuit amplis stipendiis et muneribus inductum , uae
omnia fecit civium erudiendorum cansa; item ermas
in viarum medio loco inter urbem et singulos demos
posuit epigrammatisinscriptos, , 558, 16 sqq., uan omeridae, , 180, 12, , 388, 33. omeridarum carmina
causam interfectus sil ab ristogitone et armo
&io, 559, 6 s.
ipparinus natu major et Dionysius senior imperatores
tyrannorum nomine electi, , 548, 18 ; 549, 25; 550,
9 sq. Dionis pater, ibid. 18. 550, 38.
ipparins, Dionysii junioris filius, , 550, 23, 551, 21.
ipparinus, Dionis filius, , 550, 18, 551, 22; 527,
37; 542, 40 (cfr. lutarch. Dio ).
ippias, Pisistrati filius, tyrannus, , 96, 50. ippiae tyran
nis per triennium viguit, , 559, 1 sqq.
ippias leus (, 272, 23) sophistes, urbes circumiens
mercede docebat, , 16, 9, , 273, 14 ; rotagorae, u
inscribitur, dialog persona, , 232 s.; thenis degit,
1, 236, 5; apud Calliam Hipponici filium divertit, , 236,
47 sq., ippire minoris, ui inscribitur, dialogi per.
son, , 272 sqq.; solitus ad lympia festa in lemplo
ad cujusque interrogationes respondere, , 272, 23 sqq.,
sapientiam suam in foro ad mensas enarrat dicens se
quondam lympiam venisse omnia, uae habebat cor
poris rnamenta, propriis manibus confecta habentem,
enumeranur, praeterea poemala et orationes
omnis generis a se compositas habentem et artes
151
computandi, geometria, astronomiae, (cfr. 274, 36;
275, 30.42) ante alios tenentem, et in rhythmis harmo.
niisque et recta ratine litterarum et memoriae artificia
excellentem etc., , 276, 1 sq.; , 236, 51 sqq., 1, 239.
26 sq., de arte historica consentit cum rodico, ,
728, 9 sq. ersona dialogi, ui inscribitur ippia,
major, , 738 sqq. leenses cives multas ei legatione
etiam Lacedaemonem accesserit, ibld. 1 sqq. rotagora
sophista multo junior, in Siciliam uandoque profectus,
ubi ille tum florebat, brevi plus quam centum et quin
uaginta minas collegit, et ex regione duadam angusta,
nyco nomine, plus uam minas viginti, , 739, 17 s,
Lacedaemone autem minime lucratus est, ibid. 43 sq,
stronomiam novit, 741, 24 ; iem geometriam, ibid.
26; item ratiocinationem, ibid. 29; item grammaticam,
ibid. 31 sq.; antiquitatis historiam omnem, ibid. 37
sqq.; memoria guantum aleat, ibid. 46 sqq. ratic
uaedam ejus exstat de pulchris studiis, uibus incum
Dere juvenem decet, cujus orationis forma et principium
erhibelur, ibid. 52sq.; in hidostrati ludo eloquentiam
suam ostensurus est, 742, 9. Specioso amictu calceisquo
ornatus est, 745, 50 sqq.
ippocentauri, , 699, 54.
ippocrates Cous sculapii stirpe natus, medicus celeber
rimus, , 233, 4, uidstatuerit de naturae persorutatione,
1, 730, 18 s.
ras, 1, 232 sq.; pollodori filius, frater Phasonis,
, 232, 35 ; , 246, 33; nobili alque (elici genere ortus,
ippodamiae conjugium, , 292, 4.
ippolytus, hesei filius, infelici fato functus, , 307, 2;
cui diras imprecatus heseus paler, , 474, 38.
ipponicus, Calliae divitis pater, 1, 16, 18, 126, 50 , 233,
27; 236, 28, , 558, 47; , 581, 23; ermogenis pa
ter, , 283, 24 ; cfr. , 293, 47.
ippothales, persona dialogi, u inscribitur Lysis, ,
540 sqq.; ieronymi filius, , 540, 4. 25; Lysidis
amator, ibid. 25 sq.
irquicervi picti, , 107, 14.
irundo, cfr. Philomela.
istriones simul et rhapsodi esse non possunt, neque his
triones quidem in tragoed. et in com"d. iidem, , 46,
50 sq.
recondita, ex uibus duo versus cil., . 716, 41 Sqq.
( " o .).
omerus, Creophylo familiari ejus narrante, dicitur magna
circa ipsum incuria fuisse, cum viveret et superstes
esset, , 180, 26 sq , oberrans carmina decanlavit,
ibid. 42 sqq. omeri libros primus thenas invexi.
ipparchus, isistrati filius, et recitatores impulit, ut
anathenaeis alternis deinceps pronunciarent, quod us
que ad haec etiam tempora hi observant, , 558, 16
sq. omerus peregrinus est poeta Cretensibns, , 301,
30, non Laconicam, sed potius onicam quandam vi
tam ubique describit, ibid. sqq.; poela dictus '
, , 234, 8, poetarum optimus, , 388, 15, f". .
389, 22 s.; , 367, 48, , 185,. 16. omeri rha
sodi interpretesque nominanur quidam, ibid. 24 sq.;
fr. , 588, 42. Quid sib olens poesin practenderit,
roora sophista opinione, , 237, 51. ias,
quare praeclarius poema sit dyssea, , 272, 9. ome
rus, quales viros tinxerit chillem, estorem, Ulyssem,
, 273, 6 sq. , 276, 47 sqq. De divinatione non idem
dicit ac esiodus, , 389, 1s. omeri::ias et Odyssea
sunt de justi atue injusti discrepantia, , 473, 40 817.
152 DU RRU.
uales filios, hoc est poemata, reliqnerit, , 686, 28;
ob percatum in confabulando oculis privalus, , 709, 49
sqq. omeri et esiodi reliquorumque poetarum fabulae
cur non probentur ad ingenia formanda puerorum, ,
36, 25 s. De narrandi modo in Iliade et dyssea, ,
45, 27 sqq. eroas neque piscibus, neque coctis car
nibus pascit sed lantum assis, , 53, 38 sq.: neque
condimentorum unquam mentionem facit, ibid. 45 s7.:
in reverentia habitus Socrate, , 177, 1 s.; cfr.
, 185, 46, tragicorum magister primus et dux exsti.
tisse videtur, ibid. ; fr. , 179, 22; , 184, 23; ,
185, 16; Graeciam erudiisse dicitur, ad rerum huma.
narum administrationem et disciplinam adhibendus
atque ediscendns, , 185, 16 ; justitia praemia et opi
niones, quae sequantnr, inducere Solitus, , 189, 8.
omeri carmina, si rhapsodus ea exhiberet in musico
certamine, ante fidicinem et tragdiam et comndiam
maxime snes obleclarent, , 286, 8. 23. omeri in
terpretes eum dicunt finxisse - 201. , 117, 15 (cfr. , 296, 49).
, , 300, 17 sq. gamemnonem et esto - 291. 1, 289, 17.
rem simul inducens uid significef, , 518, 31.
Cit. Iliad. , 11 sqq. , 45, 15 sq. 49 77.
- 15 sq. , 45, 20.
- 131. , 116, 30.
- 169 sq. , 277, 32 s.
- 225. , 43, 13 sq.
- 343. , 316, 1.
-- 590 sq. , 37, 11.
- 599 sq. , 42, 35 sq.
liad. , 365. , 722, 40.
- 408. , 659, 37 sq.
- 547. , 488, 9.
- 623. , 116, 30 s.
- 813 s. , 289, 22 s.
- 8" .. , 149, 47.
liad. , 8. , 43, 11.
- 109. , 316, 1.
- 172. , 141, 23.
liad. V, 50 Sqq. , 38, 2 sq.
- 218. , 56, 8.
- 4 12. , 43, 10.
- 431. , 43, 12.
- 453. , 437, 33.
liad. V, 127 Sq. , 501, 42 S.
- 221 sq. , 300, 43.
- 223. 531, 53 s.
- 845. 11, 189, 12.
liad. 1, 211. , 202, 42.
- 236. , 693, 38 sq.
- 265, , 305, 50.
- 402 sq. , 289, 22 s.
- 403. 1, 289, 48.
liad. V, 321. , 96, 1.
- 360. , 542, 9.
liad. V, 13. 1, 88, 14.
- 19. , 117, 44.
- 108. , 531, 53 Sqq.
- 162. , 96, 8.
- 548 s. , 500, 50 Sq.
lliad. , , rhapsodiae inscriptio, , 273, - 165. 248 sqq. , 42, 9 s7.
25 s.; , 315, 41. 308 s. , 273,
28 Sq.
312 sq. 1, 277, 18 Sq.
357 sqq. , 277, 23 sq1.
363. 1, 34, 45.
- 441. , 355, 17.
- 447 sq. , 474, 37.
- 497.499 sq. 11, 27, 6 sqq.
- 500. , 457, 27.
- 604 sq. , 43, 44 sq.
-- 644 sq. , 315, 42 sq.
- 650, sqq. , 278, 13 5.
liad. , 224. , 493, 31 (cf. , 659, 49).
- 244 sq. , 261, 27 sqq.
- 482. , 662, 39 sqq.
liad. , 514. , 606, 12, , 690, 8.
- 576. , 54, 40.
- 624. , 54, 40.
- . . 630. 639 sq. , 394, 35 sqq.
- 844 s. , 54, 43.
liad. , , rhapsodiae inscriptio, ,
395, 13.
- 200 sqq. , 395, 15 sq.
- 234. , 542, 9.
- 311. , 96, 8.
liad. V 96 sqq. , 319, 49 sqq.
- 294 sqq. , 43, 25 sq.
- 302. , 117, 15 (cfr. , 296, 49 ).
liad. V, 187 sqq. , 384, 3.
- 262. , 663, 32.
liad. V, 112 sq. , 144, 30.
- 433 sq. , 42, 17 sq.
- 554. , 149, 47.
- 776. , 159, 13.
- 856 sq. , 41, 14 sqq.
liad. V, 446 sq. , 559, 38 S.
- 558. , 58, 21 (cfr. , 657, 41 ).
liad. V, 23 sq. , 42, 6 sq.
- 54. , 42, 12.
- 84 sq. , 482, 13.
- 104. , 23, 6.
- 108 s. , 426, 29 sq.
liad. , 92 sq. 1, 675, 49 sq.
- 278 sqq. , 43, 47 sq.
liad. , 4 sqq. , 38, 4 sq.
- 64 sq. , 41, 10 sq.
- 74. , 289, 11 sq.
- 216 sqq. , 302, 27 sqq.
- 241. , 202, 42.
liad. , 222 sqq. 1, 44, 2 sq.
- 308. , 255, 3 sq.
liad. , 15. 20. , 43, 54 S.
- 168 sq. , 42, 15 sq.
- 362 sq. , 41, 14 Sq.
- 4 14. , 42, 10 sq.
- 506. , 289, 22 sqq.
- 507. , 289, 48.
liad. , 100 sq. 11, 41, 16 Sq.
- 103 sq. , 41, 12 Sq.
- 151. , 44, 4.
- 175. , 44, 7 sq.
- 335. , 393, 44 sqq.
.liad. V, 6 sq. , 41, 17 sqq.
- 10 sqq. , 42, 3 Sq.
- 80 sq. , 394, 44 sqq.
- 525 sq. , 559, 37 sqq.
-- 527 sqq. , 37, 49 sq
- 594. , 43, 49 sq.
dyss. , 32 sqq. , 495, 33 sqq.
- 351 sq. , 66, 18 sq.
dyss. , 365. , 487, 51.
dyss. , 26 sq. , 386, 8 sqq.
dyss. IV, 242. , 694, 44.
 U RRU.
dyss. V, 193. , 727, 24.
dyss. V, 22. , 141, 23.
- 266, sqq. , 43, 33.
dyss. , 9 &q. , 43, 20 sqq.
- .91 sq. , 154, 39.
- 112 sq. , 301, 23 sq.
dyss. , 279. 1, 232, 7.
- 495. , 465, 11 S.
- 495, , 41, 14.
dyss. , 307 sqq. , 671, 42 Sq.
- 489 sq. , 125, 27.
- 489 sqq. , 41, 7 Sqq.
- 569. , 386, 39; , 623, 16 sqq.
- 576 sqq. , 386, 5 Sqq.
- 582. , 237, 1.
-- 601. , 236, 46.
- 633 Sqq. , 678, 2 sq.
dyss. , 342. , 43, 24.
- 428. , 542, 54.
dyss. V, 234. , 141, 23.
dyss. V, 245 sq. , 559, 4 sqq.
dyss. V, 121. , 131, 23.
dyss. V, 218. , 548, 10.
- 322 sq. , 367, 50 s.
- . 347. , 509, 7; , 539, 44.
- 383 sq. , 42, 54 Sq.
- 485 sq. , 39, 13 sq.
dyss. , 43. , 456, 12.
- 109. 111 sqq , 26, 11 sq.
- 163. , 28, 7.
- 174. 178 sq. , 623, 5 sq. 26
Sq.; , 263, 6.
- 395. , 6, 24 sq.
- 563. , 518, 36.
dyss. , 17 sq. , 74, 33; , 43, 38, , 78,
39
- 351 sqq. , 395, 7 Sq.
- 355 sqq. , 395, 10 Sqq.
dyss. , 285 s. , 105, 18.
dyss. V, 6 sqq. , 41, 17 sqq.
- 40. , 159, 13.
argites. , 499, 4 s. 18 sq.
ccedunt, , 75, 4 , 1, 149, 37; , 163, 5 Sq ; ,
216, 21; , 392, 19. 20 sq, , 664, 5 sqq., , 664,
15 sqq.; , 691, 31; , 734, 2; , 2, 25; , 39, 15, ,
43, 42; , 44, 30 sqq.; , 143, 46; , 422, 53.
oces erplicantur : , 300, 53 s. (); ,
302, 37 (); , 307, 36 (); , 327, 35 lithyia, , 684, 18, , 373, 2.
( ), , 624, 44 ( ); , 116, 30 S. lium, , 45, 28; , 129, 37; , 302, 40, , 303, 3, ,
( et ); , 568, 52 (). 305, 12, , 723, 40.
", leges , , 466, 26 Sq. lluvies tertia ante Deucalioneam perniciem, , 254, 10.
oplites, , 148, 49.
, , 522, 1 sqq. Lacedaemonem non accednut,
, 525, 24 sqq., uales sint iri, Slesila cujustlan
eremplo significatur, ibid., 44 sqq.
" , , 482, 3 sqq. perarum, aranearum, scorpionum ceterarumque ferarum
orae, , prisca tticorum lingua dicuntur quasi
anni partes, . 302, 39 sqq.
oromasus (2), pater orastri, , 480, 14.
ortus septo circumdatus, , 254, 20; horti in arce
theniensi, ibid. 30.
orticultoria scripta, , 621, 3.
ospitalis deus, , 498, 35.
ospitium, uo thenienses juncti sunt Cretensibus, ex
pimenide ortum habet, , 276, 15 sq. ospitii sanc
titas , , 335, 6 sq. ospitii sacra , , 546, 27. os
pitnm receptio et munera, , 465, 18.
umanae vitae spatium ccntum annorum esse, , 191, 18.
153
ydra Lern ra ab Hercule expngnatur, , 223, 18. y.
dram amputare, proverbium, , 68, 12.
ymnus, , 484, 33. ymni nuptiales, , 89, 40. ymni,
deorum precationes, certum genus quoddam erant can
tus, , 315, 54 ; 316, 20. ymni et canlus omnes conse
crati apud gyptios, , 382, 10 sq. ymni et lauda
tiones cum precibus conjunctae derum et geniorum e
heroum, , 384, 22 sq.; fr. /. 32.
yperborei, tabulas uasdam teneas ab yperboreis De.
lum attulerant pis et ecaerge, , 561, 44. yperbo
reus, wid. baris.
", , 133, 3.
.
ambus numerus, , 50, 46 Sqq. ambi, in quibus insunt
iobes calamitates, vel elopidarum vel Troicae, , 38,
8 sq. ambica carmina, , 478, 5.
apetus, antiquissimus, ., 675, 37.
aspis, lapis pretioius, , 87, 15.
Iatrocles, libertus quidam Platonis, , 556, 1.
nomen, quid significef, , 291, 11.
beri ebriosi, , 272, 42.
bis, sacra avis gyptiis, , 733, 21.
bycus, cit., , 634, 12 sq. (equo athletae et seniori etc.
se conferens ,
); , 709, 30 (
).
ccus arentinus sophisticae artis invidiam fingiens gym
nasticam praetendit secundum rotagorae opinionem,
, 337, 54; fama fertur lympici certaminis causa nec
feminam unquam neque puerum attigisse per totum vi
gentis exercitationis tmpus, , 410, 33.
da mons , , 302, 41. dae montis cacumen cum Jovis
patrii ara, , 44, 31 sqq.
Ignis elementum semenque pyramidis species, , 222,
45. Qua ratine ignis calidus dicatur, , 226, 49 sqq.
Ignis sedes praecipua, , 227, 50. orum uae in terra
sunt, per ignem interitus Phaetontis fabula significatur,
, 200, 18 sqq.
lias, id. omerus.
Ilissus rivus thenas praeterfluens, , 254, 12; ,
557, 6; aquae et loci amnitas erbis 4//ertur, , 699,
24 sq ; 700, 19 sq. Diana templum ad Ilissum, et
orea ara, ub rithyiam rapuisse fertur, , 699,35 s.,
fons uidam Ilisso influens nymphis el cheloo sacer,
, 700, 23 sqq.
nachi rgivi fluminis liberis almis munera colligens Juno
in sacerdotis speciem mulata, poela ragici fragm.,
, 39, 16 sqq.
ncantationes, , 354, 2. 7 ; , 505, 12. Incantandi ars vi
atque morborum mitigatio est, , 217, 31 sqq. ncan
tationibus utuntur obstetrices, , 114. 37. Incantationes
in medicamenti loco, , 67, 37.
Incubatio, cfr. , 80, 10 sqq.
ncnrius lumen, cujus aquam vas Continel nullum, uam,
qui biberit, obliviscitur omnium, , 195, 34.48.
nfantes statim mati iracundia pleni sunt, ralionis autem
aliqui nunquam, multi sero compotes fieri videntur, ,
78, 33 Sq.
nferi. Socralis narratio de judicio mortuorum, de bo,
orum felicitale in bealis insulis, de malorum puni
ione in arlaro, , 384, 2-387, 21. feris, quae prae
 154 DU 'RU.
standa sunt , esse constituenda lline Delphico in reliquis poetis, ibid. 24 s., 390, 3 s. 51 spp., 393,
terprete, , 68, 5. Visum ab ri Pamphylio narratum; 24 s.; opera eius, 390, 50.
terrae hiatus duo, totidemque coli, judices, qui justos ones, 1, 227, 24. ones mililes, , 694, 51.
jubent ad dextram proficisci supere, injustos ad si onia, 1, 101, 6 ; 138, 13; in onia el apud alios mullos,
nistram inferne; animorum iler per mille annos, pra qui barbaris subjecti sunt, nasculus amor omnino turpe
tum, quo conveniunt, injustorum nae, justorum censelur, , 665, 47. - onica remissa, mollis et convi
praemia; lumen columnae instar, ad quod vincula per valis harmonia, , 49, 42. onicam quandam vitam
tinent c-li, etc., sortes et vitarum exempla in Lachesis describit omerus, neque Laconicam, , 301, 33. oni
genibus animis ad eligendum propositae, , 190, 13. cae (eraclitus phesius) et Siculae musae physicorun
193, 37; vitarum electiones, genii animis additi, Parca simul el lealarum plhilosophorum principia invicem
rum stamina; blivionis campus, Incurius lumen, , implicare trtius censuerunt, ita ut ens et multa et
194, 14-195, 45. nferorum derum ara inanimata , , unum sit, discordia vero et concordia conlineantur etc.,
493, 40, cfr. ibid. 3. De inforis refertur, ua leganfur , 182, 42 Sq. onici philosophi, uo dispulandi ge
in tabulis aeneis Dulum allatis ab yperboreis, , 561, ere nur, , 138, 17 sq , pleriue nnia semper
40 sq. osnae apud interos, , 439, 50. 54 sq. C/r. flu re statuunt, ibid.; heodoro rotagorao non sunt
ades el nitia el ortui. amici, ibld. 37.
Inferiae publica", , 562, 12, 573, 13 sqq. nferiarum leges, phicles, Herculis Iraler, paler olai, , 223, 37.
apud thenienses antiquiores, quales fuerint, , 619, 50 ", , 112, 44 , cfr. , id. 48.
. ris haumantis filia, 1, 119, 26. omen ejus, quid sign
m" vel domestica vel Tyrrhenica vel Cypria vel alicunde Jice, , 301, 6.
ascita, , 341, 24 sqq.; cfr. , 154, 52 sq. Initia pri sidis poemata (uisse ferunt gyptii cantica illa inde ab
vata, , 459, 6. nitiari parvis et magnis mysteriis, 1, antiquissimis temporibus apud se servata, , 285,
364, 10 sq. nitiis contrahi solita sodalitates, ., 17,
534, 30 sq7. Initiati, guid sibi persuadeant de punitione, smenias hebanus, dives alque potens, , 7, 53 ; oly
quae interfectrem apud interos et in futura vita oppe cratis pecunias naclus nuper pulentus evasit, , 457, 22
riatur, , 431, 54 S77.; , 433, 27 sqq. (de ulciscendo Sq 7.
sanguine cognato). Initiatis praecipuus est locus apud socrates rhetor, , 553, 26; de uo juvene adhuc Plato
inferos, , 562, 16 sq7. Initiatines , d. . icinur, , 736, 41 Sq.
, Isolochus, ythodori pater, , 478, 2.
Injuriae voluntariae et non voluntariae, uid deeis statuen sthmia, , 541, 30. sthmiaca certamina, illo mit
dum sit, , 424, 44, sq. [endi, , 487, 18.
nquilini, , 414, 19, , 464, 11. nquilino, cut liceat sthmus, , 41; , 487, 18; tticae quondam fuit, , 253,
Jieri et in nnos et conditione, , 418, 15 14.
sqq.; de inquilinorum filiis, id statuendum, ibid. 28 1talia, , 530, 17. talia et Sicilia legum bonarum aucto
sqq. uquilinus, ui hominem liberum interfecit, a rem praedicant Charondam, , 180, 9. - talica lex in
p.na teneatur, , 428, 40 sqq., uibus legibus, uae ad theatris multitudini spectatorum rem permittens et pal
verbera pertiuent, teneatur, , 438, 47 sq., , 439 , mam deferens secundum manuum sublationem cum
26 sq7.; , 440, 11 sq. nquilinis et peregrinis solis ipsos poetas corrupit, tum theatri voluptales depravavit,
permittitur, ut cauponiam faciant, , 466, 4. , 286, 51. talicae mensae, et vitae genus dissolutum,
nstitut ari : , , 180, 41. , 529, 9 sq. 44.
nstituta non legibus perscripla, ul taceant coram seni talorum circumvagorum, ui vocanlur, malefacta memo
busjuniores, ut in sedibuseos collocent, u iisassurgan, rantur, ua demoten servorum multitudinem unius
ut parentes colant, denique tonsurae, vestes, calcei etc., linguae esse periculosam , , 368, 14 Sq.
, 66, 50 Sqq. Ithaca, , 392, 26; , 45, 28. Ithacensis rhapsodus, ,
Intelligentia () uid, , 137, 36 sqq. 390, 49.
nterpretatio, cujus causa poniur aerium animalium ge tiriaca via thenis, , 558, 50.
nus, , 51, 26, 39. nterpretatio (cfr. Interpretes) tonia porta, thenis, , 557, 28.
novit tantum uod dicitur, an verum sit, non didicit,
, 503, 43. J.
nterpretes juris apud thenienses, I, 3, 15, 20, , 7, 8.
nterpretes religionum, , 401, 45, 428, 7, 434, 10; Janitor, , 437, 27. Janitor eunuchus, , 236, 13.
430, 32, 463, 20; 493, 4 ; leges de divinis rebus inter Janua, c/r. , 592, 26 sq. Cereae imagines in januis po
pretantur Delphis petitas, , 354, 10 sqq., ot, ua sitae superstitionis causa, , 476, 7.
lege et quomodo creentur, ibid., 16 sq. ; interrogandi Jecur. uditus motus a capile incipiens circa jecoris se
sunt de sacris nuplialibus, , 366, 27. Iulerprelum leges dem desinit, , 230, 50.
de purgandis, , 414, 54. Judices quales esse debeant, , 50, 42 sq. Judices se
nundatione (acta montani fere pastores servati sunt, , lecti, , 484, 10, , 485, 9, 11, 479, 48, , 471, 5 ,
299, 2 sqq. , 472, 20. Judex judicaturus lex esto, ut juret, 11,
Inycus, Sicilia oppidum, , 739, 23. 51, 740, 29. 485, 45, cfr. 1, 28, 40. Judices peregrinorum, ui cer
olaus, phiclis filius, erculis nepos, huic adversus tamina spectandi causa venerunt, sacerdotes instituun
Inydram et cancrum pugnanti succurrit, , 223, 23. 28 tur, , 489, 1 sqq. Judiciaria scientia, uid, , 107,
sqq.; Herculis amasius, , 70, 21 sq. 24. Judicum jusjurandum, , 571, 30. Judices musi,
on; ob cujus natalitia lonibus patrius est pollo, , 227, corum cerlaminum deos invocabant judicaturi, non enim
24, discendi causa, sed docendi potius spectatores judex
on phesius, rhapsodus, dialog coonominis person, sedet, antiqua enim et Graecae legi licebat idem, uod
1, 388, 1 sq. : prima pidauri in sclepieis praemia Sicula et talica nunc facit, uae multiludini rem per
retulit, et thenas veuit certaturus in Panathenaeis, ibid. mitens et palmam deferens secundum manuum subla
3 ; in omero plurimum elaboravit, non item in ionem cum poetas corrup: um theatri voluptates de
 U RRU. 155

pravavit, , 286, 38 sq., 1, 133, 29. dde Judicia. , 211, 43. Juno noverca traditur acchum mente di
Judicia, 11, 550, 50 sqq., 11, 475, 22, 11, 373, 20 s., , movisse, cujus ulciscendi causa et bacchationes et
418, 12, ,428, 5, , 412, 51 sqq. ; 11, 413, 14 sqq. id. nnem furiosam immittat cluoream, unde etiam vinum
21; , 414, 50 sq.; , 415,8 sq7.; de cade, 11, 430, 20 adid ipsnm donaverit, , 296, 34 sqq. Junoni sacra
sqq.; de vulneribus illatis, ex quibus constituantur, , est, quae calibi irrogatur mulcla, , 365, 48; deae
439, 38 sqq. Lis de deposito, , 461, 35 sqq. Judicia , bid. 49; cfr. , 366, 15 S. Junonis rgivae sa
tribuum, , 466, 30, , 467, 13, , 462, 25; jud. unius cerdotes i et Cleobis, quon decesserint, ,
et centum civium, 11, 475, 31. Judicium cognatorum, 559, 29 sq.
11, 438, 7 sqq., jud. sexagenariorum, ibid., 15. Judicia Jupiter, , 487, 18, 510, 18, J. gentilicius et patrius, ,
militaria, 11, 481, 29 sqq. Quae et quomodo judicia sint 440, 22Sq.; J. terminalis, , 4 12, 37; J gentilicius, iid.
constituenda, 11, 360, 22-361, 44 (vicinorum judicium 45; J. hospitalis, , 335, 8, , 412, 46; , 489, 29, ,
primum, 360, 31 sqq.; tertiumjudicium summum, judices 531, 13, J. , , 4, 37, , 366, 32, , 381, 30; ,
hos quodammodo nagistratus esse, ibid. 36 Sqq.; duo 624, 46 ; J. , cfr. 1, 440, 37; in proverbio :
tribunalia causarum privatarum et publicarum, ibid. 46 , , 513, 52; , 535, ; J. Lycaeux,
sq., uales et ui sint judices, ibid, 51 sqq.; de pu id. Lycai Jovis templum. - Jovom, quem derum
blicis criminibus necesse est multitudinem participem omnium optimum atque justissimum esse credunt, fa
facere judicandi, 361, 23 sq., uaestionem vero tribus tentur tamen patrem suum ligavisse, uod natos absque
magistratibus summis committendam esse, ibid. 30; jure devorasset, neque non castravisse parem ob can
privatarum causarnm judicia tribuum sorte ducta, itld. sam, , 4, 22 sqq.: cfr. , 6, 22. - Jovis Corinthus,
34 sqq.); judices electi, vel arbitri, , 491, 20 sqq.; prerium, , 219, 43. - Jupiter neque theniensibus
jud. vicani et tribules, apud uos reus condemnatus, patrius vocatur, neque ullis Ionum, protector vero urbis
uid dependat, ibid., 23 sqq.; tertium 4mdicium judi () et tribuum curator () est dictus, , 227,
cum selectorum, apud uos condemnatus reus, uid 20 sqq. Civilis sapientia apud Jovem est, , 241, 33
dependar, ibid. 28 sqq.; accusalor, si causa cadil, quid sqq.; , 241, 4. Justitiam et pudorem hominibus misit,
dependat apnd secundos jud., quid apud tertios, ibld. , 242, 4 , 247, 4. minis forma duplex et
32 sqq., ria de judiciorum ratine ac ifer uid significef, , 292, 15 sq. Saturni filins, ibid. 27.
disptanfur, ibid., 38-492, 32; de exactionibus, , Jupiter rex deum, , 412, 49; /r. , 677, 5. Jovis et
492, 32 Sqq., , ibid. 45 S. Lilium uropae filii inos et Rhadamanthus, , 622, 31. i
intentiones, vocationes, lesles vocationis, , 415, 16 noem per annos novem in antro erudit, uasi sophista,
sq.; , 416, 1 sqq., testes advocati, , 473, 32. , 623, 9 84 28 sqq. Jove et Dione progenita Venus
Judicia, uomodo constituendu et ordinanda sint , junior, uae Vulgaris vocatur, , 664, 41. Jupiter ma
, , , , , gnus dux in coelo, 1, 712, 45. Jupiler Dodonaeus , ui in
, , , , , templo ejus versantur, ex quercu primos sermones fa
, 11, 420, 28 Sqq., cfr. , 431, 13; , 1, 22, tidicos erupisse asserunt, , 733, 53 sq. Jovis patrii
20, , , 15, 38; cfr. ibid. 43; ara in dae vertice, , 44, 31 sq. Jovi lympio et Ser
, , 168, 3 , ' , vatori victoriam tertiam tribuunt lympinicae, 11, 170,
, 554, 40. Socratis cond mnatio; accusator (quinlam ) 16. Jupiter et Juno eorumque fratres Saturni et Rheae
calculorum parlem non adeplus mille drachmas pendit, filii, , 211, 43. Jupiter deus derum hos omnes con
, 29, 1 sqq., C/r. , 485, 5 s. Judicia de servi vocat in augustissimam eorum sedem, uae locum me
morbo laborantis redhibitione, penes quos, , 463, 8 dium universi mundi obtinet omniaque conspicit, ,
sqq.; de homicidae redhibitione, iid. 14 sq. In judi 261, 17 sqq.; legum instituendarum auctor habetur apud
cio maledicta proferre (as non esse, , 477, 40. Jus Cretenses, , 263, 3 , , 268, 54, , 269, 15, 52; ,
jurandum in judiciis, uid sib cli/, ex Rhadamanthi 271, 50. Jovis autrum et sacrum in Creta, , 263, 19.
senentia; nunc vero cur mon amplius jurare deceat Jovi cur attributa si illa de Ganymede fabula a Creten
praeter judices, , 485, 18 sq., uare jurantes in ju sibus, , 271, 47, cfr. , 719, 11. Jovis templum in
dicio vel alio modo ex oratione digredientes revocari ad circumsepto arcis, , 346, 39. Jovi et Junoui sacra
rem, de qua agitur, jubentur, ibid. 54 sqq. Cur jurare esto muleta quadam, uam exigunlo horum derum
liceat peregrinis, , 486, 7 sq. Judicialis et forensis , , 366, 15 sq. Jovis et Vestae inervaeque
oratio de/initur, I, 169, 46 sqq. De oratorum arte rhe et quicunque deus urbis praes s est, templa ubiue
torica, uid statuendum, , 479, 25 sqq. Judicia non condi jubentur, , 417, 7. Jupiter urbis custos et
de justo, sed de unibris tantummodo vel simulacris inerva civitatis socii, , 467, 5. Jovis et ercurii
justi sunt, , 126, 15, ex intemperantia incrementum mandatis fungunur legali, , 480, 10. Jovis filii, i. e.
capiunt, , 54, 9. Signa, qnae judicati (in ris de in dii, , 480, 14. Jovi cur Prometheum conjungerent
feris narratiome) suspensa ferunt, , 190, 15. Judicia homines primi, , 518, 32. , dicit hebanus,
quibusdam in civitalibus nullius pretii et muta, iu aliis i.e. locuio hebanis usi, , 542, 24. Jovis aula
tumultus plena ut theatra, , 436, 6 sqq. Judiciorum apud inferos, , 561, 48. Jovis 8evum, , 585, 54. n
ades templis ad forum esse conjungendas, partim nt nua ex Jove aqua, , 253, 48; , 259, 27, , 413, 36.
de rebus sacris judicaturorum, partimetiam lalibus diis 45. Jusjurandum per Jovem et pollinem et hemin, ,
consecratas atque in his tribunalia eorum, ui de caedi 478, 49. Jovis hortum, in Jabula de moris na/u,
bus et de ceteris capilalibus injuriis judicant, , 369, nimum humanum significare detur, , 481, 44.
3 sqq. dde Judices et Juris notiones. Jovis sectatores, i. e. philosophi, , 715, 20, , 716, 50;
Juno, , 510, 19. Junonis et Vulcani inimiciliae, , 6, 23. , 717, 11. Jovis liberatoris porticus thenis, , 94, 6;
uncupatur " vel quasi velab aere denominala, , 579, 1 s. - Jovis stella post Saturni stellam tar
1,298, 24 sqq. Juno.em quicunque secuti sunt (in lafo dilate secunda, , 512, 27.
nica/abula), regium quaerunt, , 717, 26. Juno in sacer Juramen : , , 20, 39, , 5, 11; ,
dotis speciem mutata nachi rgivi luminis liberis almis , 2, 27, , , 4, 51 , , , 10, 47;
munera colligens, poela ragic fragm., , 39, 17 sq. " , , 47, 48, , , 498, 35,
Juno et Jupiter eorumque fratres Saturni et Rheae filii, , , 470, 49, , , 703, 35:
 156 DU R U.
, , 233, 18 ; , cimonia in sacrificiis et inaliis omnibus caremoniis, i.
, 289, 12, o, , 122, 10, ", , 20, 28 Sqq. Lacedaemoniorum civitas ad eum finem consti
16; , 523, 53 ; , 700, 19: , 742, 37; , 118, 36 ; tula, ut bello vincat reliquas civitates, , 264, 29, ibid.
, , 690, 23, , , 2, 49; , 8, 40 ; 25 ; , 266, 19: , 267, 33. Lacedaemonem armorum
, , 227, 44 sq., , , 21, magistri non accedunt, I, 525, 37 s.; Lacedaemoniis
21; , 52, 17, , , 17, 48; , 336, 34; , nihil aliud curre est in omni vila, quam hoc quaerere,
518, 26; , 743, 22, , 352, 44 ; , 50, 24 ; , 160, quo comparato bello ceteros exsuperent, ibid. 24 s.
7; , 176, 26; , , 116, 52. Laceda"monios aiunt apnd Plataas, cum in scutiferos
Jusjurandum, , 489, 41; , 463, 34 sqq.; jusj. per Jovem incidissent, non sustinuisse stautes illorum impetum,
et pollinem et hemin, , 478, 49, cur probatnm sed fugisse, postquam vero Persarum soluta essentacies,
fuerit Rhadamantho, , 485, 18 s.; nunc cur non equitnm more se convertisse atue ita victores evasisse,
amplius conveniat praeterduam judicibus et arbitris cer , 532, 9 Sqq., sequenti die post pugnam ad aratho
faminum, ibid. 26 s7.; cur permittendum peregrinis nem venerunt, I, 566, 46, in Sphagia insula capti ab
, 486, 7 sqq. Jusj. in omni re vendunda abesto, , theniensibus, , 568, 16. Lacedaemoniis ceteros Grae
464, 3. cos oppressuris Athenienses resistunt, I, 569, 44 sq.
Jurisdictio magistratuum quorundam, uomodo instituenda b theniensibus mari expulsi, , 570, 44. Symposis
sit, , 356, 42 sq. abstinere didicerunt a Cretensibus, , 623, 36, uoties
Juris notiones, , 88, 16 s.; , , , bonum quendam virum commendare volunt, o,
133, 3. Liberi sine sponsalibus et sacrificiis procreati, dicunt, , 464, 52; cfr. , 568, 51. Lex de amore pur
, 90, 38; uibuscum consuescere fas non sit, ibid., rorum apud Lac, varia, , 665, 4 ; , 407, 49 s.;
42 sq. et , , 93, 20; , mul cfr. , 410, 22. Lac. rcades scisserunt et dispertie
ta, capitis damnatio, , 110, 26, , rnnt, , 673, 50. Lacedacmone cur sophistae minime lu
11, 128, 46 ; mors, exsilium, infamia, mulcla, , 149, crentur, , 739, 43 sqq. Peregrinas disciplinas lex eorum
40; capitis damnatio, exsilium, , 153, 3 4; non admittit, , 740, 31 sqq. 37. Lac. neque astrono
et , , 158, 44 et 45; cfr. , miam audientes delectantur, neque geometriam, neque
159, 23. , uomodo //, , 489, 33; , ratiocinationem , neque grammaticam, sed summatin,
uissit, ibid. 36sq., , uomodo/iat, ibid. 39 sqq.; omnem antiquitatis historiam altente audiunt, , 74 1,
rerum controversarum tempus finitum prascribitur, 22 sq. 37 sqq.; primi post Cretenses nudi exerceban
ibid. 54 sqq.; si uis aliquem in judicio adesse prohi ur, , 84, 29. Lacouica respublica vulgo laudata, ,
buit vi, uid de eo statuendum, 1, 490, 17 sqq., item 143, 34; timocratia nomine adumbratur, , 145,
de eo, ui certamine secum certaturnm adesse vi pro 22s. Lacedaemonii Tyrtai carminum pleni, , 266,31;
hibet, ibid. 22 sq.; si quis furtivi aliquid recipit legum instituendarum auctrem pethibent pollinem,
sciens, etc., ibid. 32; si quis exsulem recipit, ibid. 34; , 263, 4; cfr. , 269, 1. 52. Lacedaemoniorum venatio
si quis pacem facit vel bellum cum aliquibus sine repu nes ad bellum inventae, 11, 269, 23. Lacedaemoniis
blica, ibid. 35 sqq. dde Crimina, Judices, Judicia, belli cansa usuveniunt : olerationes dolorum, cum pu
complures insuper hic citatas oces. gnis manus inter se conserunt, et rapinis uibusdam
in multam verberationem incurrunt, praeterea crypteja,
L. qua dicitur, mirifice laboriosa ad tolerationes et hieme
calceorum stratorumque detractiones et sine famulis
Lacanae canes, , 627, 38. subeunda eis sui ipsorum ministeria et noctu per totam
Lacedaemonii in palaestra spectantes ipsos jubeul vel nn regionem oberrantibus et interdin, praterea arduae to
dato corpore luctari vel abire, , 124, 39 sqq.; , 30, 5 erationes in ludis gymnicis, etc.,, 269, 25 sqq. Lacedar
sq. ntiquissima apnd Graecos philosophia in Creta et moniorum arque ac Cretensium esse detur lex, ne quis
Lacedaemone exstal, uae Laconica breviloquentia (cf. juvenum uaeral, quid in logibus bene, quid non bene
, 275, 41 sqq., , 330, 50) continetur, , habeat, senex autem si quis animadvertat aliqnid, ut
, cur adolescentium nullum sinant urbes apud magistratum et apud aequalem nullo juvene prae
alias adire etc. x Lacedaemoniorum imitatione eafluxit, sente de hujusmodi rebus verba faciat, , 270, 29 sq.;
quam Septem Sapientum appellant, philosophia, , 256, eosdem legislator solos inter Graecos et barbaros, maxi
36-257, 34. .acedamoniorum et "otorum contra mis voluptatibus et delectationibus abstinere et nihil
thenienses proelia prius ad anagram (, 568, 2), earum gustare jussit, doloribus anlem et formilinibus
alterum ad Coroneam, , 472, 47 sqq. Lacedaemoniorum omnis generis ab ineunte atate objecit, ibid. 50 sq.;
reges, uo genus ducant, , 479,2 3 sqq. Regum c/r. , 272, 9. Lacedamoniis crimini vertilur, nod
uxores publice observantur ab ephoris, ut duoad fier: gymnasia voluptates venereas corruperint apnd eos,
polest, rex non ex alio quam Heraclidarum genere oria , 271, 36 sqq. Lacedamone neque compotationes un.
tur, ibid. 40 sq. Lacedaemoniorum virtutes pradican quam fiunt neque Dionysiorum occasio impunitatem
fur, 1, 480, 34 sqq.: item divitia", cum suam et esse dat per ebrietatem commissantihus, , 272, 10 . 43.
niensem terram possideant uberrimam, et servorum in ulierum apnd Lacedaemonios remissio, , 272, 27.
primis elotarum frequentiam, et alia multa, auri vero Lac. omnibus fere in bello superiores, , 272, 50; salta
et argenti copiam tantam, quantam ne universa qui tiones legibus ordinatas et reliquam musicam mniver
dem Gracia reliqua, ua cop unde pentar, , sam immutatam observant, , 287, 32; cfr. , 288, 1
480, 39 sq. pecuniarum illarum maxima pars ad reges sqq. 28 sqq ; 11, 289, 10, non nisi cantum, em in
pervenil, tribulum praeterea regibus sttis pergrande in choris assuelacti didicerunt, canentes, neque pulcher
penditura Lacedaemoniis, , 481,4 sqq. Lacedaemoniiidem rimum cantum assecuti sunt, et castrensem rem pu
votum tam privatim quam publice servant, orantes deos, blicam habent, non ualis in urbibus habitantium est,
ut pulchra ipsis cum bonis tribuant, plura autem illos sed tanquam confertos pullos in grege pascentes juven
precantes nemo andire potest, , 499, 54 sq.; cfr. 501, tntem alun, , 292, 24 sq., nullo peritiores gymna
35, ua deprecatione mronis responsum theniensibus sticae quam musica', 11, 297, 23. 31; narrant de seditio
dalum consulentibus,,500, 11sq.:Lacedaemoniorum par nibus in Graccia, ae secutae s bellum rojanum,
 DU RRU.
11, 303, 13. Lacedacmon et rgos et essenia eisque
conjuncta cum plane subacta essent Doriensibus, tri
tariam partitis copiis lres civilales condere decreverunt;
et rex quidem Lacedamonis fiebat rocles cum u
rysunene, 11, 303,31 S., arum civitatum duae, es
senia el rgos, brevi tempore et rem publicam et leges
perdiderunt, una tantummodo permansi , Lacedamo,
niorum civitas, , 304, 49 s.; quae ipsa cum reliquis
duabus partibus bellum gerere numquam adhuc desli
tit, , 305, 42 sq. Dorenses regione lola subacta,
tritariam partitis copiistres civitates, rgos, esseniam,
Lacedaemonem, condere decreverunt, et rex rgorum
emenus fiebat, esseniae autem Cresphonles, et Lace
daemonis rocles cum urysthene, atque his nnes qui
um erant, auxilium laluros juraverunt, si quis regnum
eorum everteret, 11, 303, 41 s.; , 304, 9sqq., fr.
, 305, 8 sqq ; 11, 317, 15; agros sine controversia di
videre eis licebat, et aes alienum magnum et vetustum
erat nullum, ibid. 44 , cfr. , 340, 1. Lacedaemonia
espublica ex duorum regum, octo et viginti senum,
ephororum potestate temperata, 11, 309, 50 s.; ,
549, 3 sqq.; , 550, 34. Lacedaemon ex tribus Dorien
sium civitatibus, una Graeciam defendit bello Persico,
cum altera, essenia, etiam Lacedaemonem vi oppu
gnando impediret, uo minus defensionem praeslaret,
altera vero, rgivorum civitas, ad defendendos barbaros
evocata nec pareret nec defenderet, , 310, 29 s.;
non nisi theniensium et Lacedaemoniorum concordia
servitutem a Gracis repulit, ibid. 40. Lacedaemoniorum
e Crelensium civilates modum tenuerunt intercontrarias
reipublicae formas, democratiam et monarchiam, ,
311, 25 , cfr. , 303, 19. Lac. pauperati et divitiis e
privalae et regiae conditioni eximium nullum aut hono
rem aul victum assignant, , 312, 54 S. Quominus
theniensibus auxilium mittant, bello, uod tum cum
esseniis gerebant, impediti, sed tamen post pugnam
arathoniam venerunt uno die, , 314, 51 s. La
cedaemonia respublica tyrannidi similis in eo, uod ad
ephoros pertinet, noununquam popularis imperii spe
ciem praehet et rursus ab optimatibus regi eam negare
absurdum, regnum tandem habel idque omnium vetu
stissimum, , 324, 6 sqq. De elolum apud Lacedae.
monios conditione controversia, , 367, 32. Syssilia cur
et qua ratine constituta sint Lacedaemoniis, , 370,
18 sqq. i. 42, c/r. , 412, 12. ulieres incompo
site neglectae et ad virtutem deteriores, , 370, 53 sq.
Lacedaemouii virgines quidem gymnasiorum el musicae
participes faciunt, mulieres vero a lamificio immunes
sed vitam nihilo secius operosam agentes, etc., , 387,
29 sq. Castorum apud Lacedaemonios ludicra, , 380,
8. Lac. ferro ad certum pondus examinato utuntur pro
nummo , , 585, 35 Sqq. Spartanorum de muris sen
tentia, , 369, 9. Lace aeulouiorum leges, id. Ly
curgus.
Laches, cognominis dialog persona, , 522 sq., civilia
tracta, , 523, 19, una cum Socrate ad Delium fuit, ,
524, 5 sqq., cfr. , 530, 14. 26 sqq., dives, , 528, 19
sqq. , in fuga a Delio una cum Socrate pedem refert, ,
695, 22 sqq., Jortis polius quam prudens audisse
detur, , 536, 50 sq. -
Lachesis prima arcarum, , 494, 23; ad Sirenum har
moniam canit praeterita, alternis utraque manu exti
mum et interiores circuitus fusi ecessitatis volvit, ,
193, 1 sqq., Lachesis genua, tbid 11. 13, animis ge
nium adjungil vitae custodem, , 195, 22.
Laco quidam ci., , 723, 21 sqq. ( cini plantandis, , 413, 25, item de aquis, iid. 29,
' ' Conventus eorum, ui curationem habent ad leges per
). tinentem, , 487, 51 sqq.
157
Laconica lingua, uid significet nomen proprium ,
, 303, 53.
aures pracidunt et loris involvuntur et exer.
Citationibus gaudent et brevibus vestibus utuntur, ac si
ljuscemodi rebus Lacedaemonii ceteros Graecos supe
rent, , 256, 45 Sqq.
Lacrima, ignis cumulatus et aqua, quomodo fiat, ,
231, 24.
Lavis et aspera affectionis causa qua sit, , 228, 27 sqq.
, , 407, 54.
Lamachus, du heniensis, intrepidus potius uam
prudens audisse delur, , 53, 54.
.amiscus arentinus missus ab rchyta impetrat a Dio
nysio, ut latonem dimitlal, , 546, 14.
Lampido, Leotychidae filia, rchidami vero uxor, gidis
autem mater, ui omnes Lacedaemoniorum reges ex
stitere, , 481, 39 sq.
Lamprus, musicus, , 563, 25.
Lampsacenus, vid. etrodotus.
Dana , aqua ex pleno calice in vacuum per lanam influens,
, 660, 45 sq. Lanarum inctura purpurea indelebilis,
quo modo fiat, , 70, 10 sqq.
Lamificium, 1, 484, 3 sqq., , 543, 52 sq., , 593, 35
sqq. ; lamificii instrumenta : spatha, pecten, celera,
, 544, 1 Sq.
Laodamas; latonis ad eum epistola, , 552, 10 sq.
Laomedon, rex Trojanorum, , 553, 2. -
Lapis, quomodo fiat, , 226, 5. Lapides pretiosi : jaspides,
sardia, Smaragdi, alii, , 87, 14 sq. Lapides sacri, ,
622, 50. Lapides erculei, tid. erculei Lapides.
Laquei, , 166, 14.
Larissa, urbs hessalia", , 412, 8 sq , , 462, 16.
Lalona, unde nomen acceperi vel , ut pere
grini eam vocant, I, 299, 35 sqq.
Laudationes [unebres apud lhenienses haberi Solitac, ,
562, 9 sq.
.autumiae subterraneae, uibus ad mare perlinentibus n8
valia efficiuntur, , 257, 18 s.
.avationes quadam in ulciscendo interfectore adlibendae,
, 432, 23.
Lechaeum, Corinthi portus, thenienses victi a Lacda
moniis ad Lechaeum, , 570, 43.
.ectus, cfr. , 237, 6 s. (, ).
et strigilis, , 509, 48.
.egati publice recipiendi a strategis et hipparchis, , 489
8 sqq. Legationes, , 487, 14. Legatiouis falste vel male
gestae actio, , 480, 4 sqq.
Leges pactionesque unde constitui ccepta sint, quaeque
justitiac origo fuerit et natura ex mulrum opinione,
, 23, 3 s. Lex quarundam civitatum, ne quis uni
versum rei publica stalum moveal, Capite damnatum
iri, quicunque faciat, , 66, 43 sqq. Leges de commer
ciis frustra esse, , 67, 10 sq. el 11, 68, 8 sqq. Lex
quae patribus exhiberi jubet reverentiam alque curam et
obedientiam, aliter nec a diis nec ab hominibus melius
oi casurum, , 92, 25 sq. Lex, uod speclel, dum om
nibus in civitate auxilium (ert, , 175, 35. Leges gyp
tiorum, , 201, 26 s. Lex jubel interpretum genus
divinis oraculis judices pracesse, 11, 234, 99. Leges in
columna scriplae orichalca, qua in media insula llan
tide posita erat in lemplo eptuni, 11, 259, 53 S.; fr.
11, 260, 35. 41. Leges non scripta et leges patriae, quas
vulgo dicunt, uae sint, , 377, 44 Sq. 51 sqq. Leges
de agricultura, d. gricultura. Leges quorundam le
gislatorum cit. de arboribus certo intervallo ab agro vi
158 DU RRU.
Legislatores veleres derum filiis loges suas ferebant he. Locrisin Italia civitas optimislegibusconstituta, , 198, 27.
roihus, ipsi diis rli, , 419, 5. Logislae, , 217, 49.
Legumina, quae vocentur, , 256, 33. , orationum compositores, cfr. , 736, 20 sq.
genera radam referuntur, quas qui prastare 37, iis qui rempublicam administrant, conlemtu 8unt,
noluerint, uomodo cogan, , 486, 14 sqq. 1, 720, 39 s.; sophistis assimilantur, iid. 53.
Lenocinium, 1, 114, 51. , , 44, 42.
.enaeum , acchi templum, ub celebrabantur sconic Lorica, d. ilitaris res.
di, 1, 245, 47. Lolophagi, prerbialiler dictum de iis, u non nisi
.eo in simiam versus, fabula argumentum idelur, , corporis oluptatibus student, , 154, 39.
175, 20. Lucifer et sancta ercurii vocata sella soli celeritate
Leo Salaminius, uem ex Salamine adduci jubent triginta qualem orbem olitinent, contrariam ei habentes vim,
tyranni, ut occidatur, , 26, 19 sq. - , 209, 53. Lucifer, cur appellatus sit Veneris stella, ,
Leochares, statuarius theniensis, junior et bonus artifex 512, 13 s., parem cursum tenet soli etercuriisellae,
dicitnr, cujus pollinem et aliud quoddam opus lato , 511, 49 sqq.
mi//i Dionsium, , 553, 44. Lucinae fanum, , 373, 2.
Leontinisauxilium Ierunt thenienses, , 568, 34. Leontinus, Luelatio, , 379, 22, , 208, 5, , 379, 41, , 143, 27,
id. Gorgias. , 403, 10 sqq., qua ratine sit instituenda, , 379, 48
Leontius, glaionis filius, cadavera apud carnificem jacen Sq 7. Luclalorum distributiones ad successionem in cer
lia spectat, , 77, 38. tamen et ad comparationem alternis et deinceps, ,
eolychides, Lacedaemoniorum rex, , 481, 39. 397, 39. Luctationi operam dantes legibus praescriptum
Leptines, ad Dionysium missus a latone, , 553, 43; habent, uae et quotiens passum non esse vel (ecisse
554, 1; pecuniam mutuam dal laloni, 554, 3. 47 sqq. oporteat victorem futurnm, item, uid eleganter luctan
555, 40, 52. -
tis sit, uid minus; noster cro pro luctatione pus
Lesbiorum linguae proprietas quaedam, , 261, 11. Lesbio. armalas /ieri jube! eisdem legibus dijudcanda5, ,
rum Sermo barbarus, , 256, 12. Lesbius, d. ittacus. 406, 1 sqq.
, id. blivio. Luctus; comas succidendi mos, , 70, 11.
, id. Lalona. Lucus consecratus, , 356, 31.
Leucadia navis, , 554, 5. Ludi: calculorum, , 471, 13, 1, 542, 32, , 398, 34.37,
Leucppe et uenor, in tlantideinsula initio ex terra orti, , 341, 46, in sermonibus fere tota
uorum filia Clilo nomine decem edit reges eptuno versatur, 1, 328, 47, ad lineam ( ) ludere,
nupta, , 255, 18 S. , 139, 11; , cntjus ludi est finis, ut alter lu
Leucolophides theniensis, dimanti pater, , 237, 15. sor interclndatur nec habeat quo moveatur, , 106,
Lex, uid, , 594, 51, 596, 36. dde Leges. 38 sqq., ludus talorum, , 471, 39. 44; , 183, 33,
, uid, , 491, 43. , , 415, 18. , , 500, 43; tali in medio
Libations post convivia fiunt diis, quibus non illa et dies dissecti, ni lispae vocantur, 1, 673, 54 sq. Ludi talorum
ille consecratus es, , 388, 14 sqq. et alearum, a quo primum inventi, , 733, 24. ila, 1,
.ibella, 1, 432, 50. 207, 44; pila ludenles pueri eum, gui aberraverit, asi
1.ib u generatio, , 32, 33 sq. num dicentes sedere jubent, eum vero ui vicerit, regem
Libertus, uam observantiam debeat ei, ui liberavit, esse, 1, 112, 2 sqq. - Ludus, ui dicitur , , 65,
non observato, duci eum in servitutem liceat, , 462, 16, c/r. , 277, 46 sqq. - ar impar ludere, , 542,
6 sqq. 35; , 574, 29 sqq. - n ligneis equis vehi, , 141, 52.
.ibra, lances, , 227, 54. - n utre sallare, , 672, 6. - Lulus uidam puero
Libya, , 202, 9. 20, , 251, 50 , Camby!! subacta, , uln, in quo harc us/ : , ,
566, 20. , , 404, 38. - Ludus quidam si
Licymnius rhetor, Poli grigentini praeceptor ( gnificatur, in quo lesta in adversum cadente, alter fu
), , 728, 13. git, alter persequitur, , 708, 30. - Ludi cujusdam lo
Ligna sacra, , 622, 51, ex liguis lammas terendo elicere, cutio : , , 163, 18. - Quibus
ludis instituendisint pueri velagricolae futuri velacdifica
, 74, 6. tores, , 276, 40 sqq. Quam vim habeant ludi in civi
Ligures, musicum genus, 1, 705, 25.
.indits, rid. Crebulus.
talibus, , 380, 42 sqq. Ludi guidam, quibus numero
, , 481, 49 Sqq. rum computatio perdiscatur, fiunt per distributiones
malorum et corollarum, vel pugilum et luctalorum, vel
.ispae, u, , 673, 54. phialarum aurearum, aemenrum, argentearum, , 397,
Literas, ui doceantur, , 95, 29. Litteras scribere quo
modo pueri doceantur, 1, 245, 1 sq. Litterarum no 32 sq.- Ludi gymmici, d. Gymnici ludi.
mina a litteris diversa sunt, uatuor dunlaxat exceptis, Ludimagistri, , 471, 12, , 42, 49, uid pueros do
ua sunt et el o et , , 290, 31 sqq. Litterarum ceant, , 244, 23 sqq., 245, 1 sqq. Cfr. Grammatista.
qua sit s et significatio, et quidem littera , , 214, Ludus Dionysii grammatici, , 103, 1 sqq.
11 sqq., 1, 320, 22 sqq., , ibid. 33 sqq., , , , , .nna dea, , 451, 30; , 452, 2 sqq.; , 511, 26. 35.
ibid. 36 sqq., , , ibid. 42 sqq., , ibid. 45 sqq. cfr. Luna utriusque generis particeps, , 671, 38. Lunae et
390, 26, 36 sqq., , ibid. 51 sq., , ibd. 53, , ibid. usarum filii dicuntur usaeus el Orpheus, , 27, 10
54 , o, 1, 315, 1 sq., , 1, 320, 29 sqq. Litlerae, a quo sq.; fr. , 28, 6 sq. Luna et Sol, magni dei vel cao
primum inventa, , 733, 25. Cfr. Grammatica el du lestes, , 399, 13. 23. Luna, trum dea si, an terra
calio.
secundum naxagoram, , 21, 34 sqq. Lunae crescentis
et decrescentis per guindecim dies noctesque circuitus
Loca sacra, , 341, 28. 32.
Locrenses adolescentes, , 553, 11. Locri, uamvis opti menses ad annum addiderunt, , 506, 8 sqq. 19 Sqq.
mis legibus inter omnes illius regionis incolas usi pu .una in circuitu primo circum terram constitula, ,
tentur, victi tamen pugna Syracusanis subjiciuntur, , 209, 51; suum circuitum peragit celerrime ducens men
273, 3. sem et primum plenilumium, , 514, 19.
 DU RRU.
Lupus, , 64, 21. Lupnm fieri cogi enm, ui humana vi
scera cum aliarum victimarum visceribus una concisa
gustavit, circa Lycaei Jovis templum narratur, , 158,
34 sqq - Lupus gregem, prouerbialiter dictum, ,
61, 38, cfr. ibid. 50.
Lusciniam (in) mutatus hamyras, , 194, 51.
Lycaea, d. Lycaei.
Lycaei Jovis templum in rcadia, circa quod narratur,
eum qui humana viscera cum aliarum victimarum vi
sceribus una concisa gustaverit, lupum fieri cogi, ,
158, 34 sqq. - gnationem, uippe qui ex Jove et filia cujusdam prin
Lycaei cives (. e. Lcaa oppidi in rcadia cies) hu
mana sacra offerunt, , 619, 48; , 620, 23.
Lycabettus collis, , 585, 43, olim finiebat cropolim, ,
254, 14.
Lyceum, , 1, 2, , 203, 1; , 227, 54; , 540, 1; , 97, acareus tragicus, , 409, 30.
25; , 583, 26. Lyceum, schol, , 559, 9.
Lycl:nites, lapis preliosus, , 586, 4.
Lychnus, , 693, 14.
Lyco, Socrati infensus pro rhetoribus, 1, 19, 27, Socratis
accusator, 29, 11.
Lycophron philosophus cum Dionysio juniori esse dici
fur, , 520, 53.
Ly curgus, legislator, I, 721, 24 ; , 423, 1; , 525, 19;
uales filios, hoc est leges, reliquerit, , 686, 32. Ly
curgi leges nondum forte trecentos annos vel paulo
plures impleverunt, sed earum pracipuas ex Creta ve
nisse ferunt, , 622, 24 sq. Lycurgus Lacedamonem
rectius instituit, , 180, 6 , belli maxime ratine habita
leges institnit, 11, 267, 34 sqq.; polline docente leges
1ulit, , 269, 1, 52 ; cur regiam potentiam refrenarit
per et ephororum institutionem, , 549, 3 1/en, , 355, 16 Sq.; sacrorum administratores, ibid.
877.
Lydi, , 578, 27. Lydorum regnum, quo modo oblinuerit
Gygis regis proavus, , 23, 32 Sq.
Lyd a mixta et Lydia acula, querulae harmoniae, ,
49, 35 sqq.; Lydia remissa mollis et convivalis, ibid, 42.
Lynceus, ' , proverbiailer struendae sint ad forum, , 309, 3 s. agistratuum
lictum, 11, 541, 39.
Lyra sinistra manu traclatur, plectrum dextra, , 379,
5 , plectra cornea, ibid. 15. Lyra, instrumeulum pol
liuis, simplex et temperatum, , 50, 17 sqq., 21.
Lyrica poesis, cfr. , 392, 13 sqq., , 478, 6. Lyricum
certamen, , 286, 8.
Lysanias theniensis, Cephali pater illius, ui est dia
logi persona in Ciuie, , 3, 27.
sias, olemarchi fraler, Cephali filius (cfr. , 725, 29),
orator, , 1, 38 , cfr. ibid. 9; apud picralem in ory
chiam domum divertisse diciur, ibique recitasse ser
monem amatorium, in quo scripserat sollicitatum e
pulchris quendan, non ab amatore, sed ita, ut diceret
non amanti magis quam amanti gratificandum esse, ,
698, 2. 9 sqq. 17 sqq. eritissimus eorum, ui nunc
sunt, scribendi diciur, ibd. 29 sqq. Sermo hic refer
ur, , 700, 48 sq. Lysiae oralio recenselur, , 703,
38 Sq.; repelilo eordio, e nimalur, , 724, 32 Sq. arathonia pugna, , 314, 54, 315, 7 ; 320, 17 ; , 566,
Lysia frater Polemarchus in philosophiam versus est,
, 720, 32. Lysias a politico viro quodam ap
pellatur, uod nomen in vituperatione est, , 720, 39
sqq. In arte oratoria, quid deliquerif, , 729, 48 sqq.,
, 731, 44; , 735, 22 sqq.; 1socrati posthabetur, ,
736, 46.
Lysiclides uidan, de quo lato ad Dionsium scriir,
, 521, 14.
Lysimachus, ristidis Justi pater, , 386, 22.
Lysimachus, ristidis Justi filius, , 101, 22, , 115, 40,
, 522, 15; , 567, 20, diligentissime a patre ernditus,
qualis fuerit, , 460, 25 sq.; person dialogi, ut in
159
seriilur Laches, , 522 sq., una vivi! cum elesia,
ibid 29, cur nihil gesserit patre dignum, ibid. 31
870. Socratis popularis, , 523, 26; popularis et amicus
fult Sophronisci, Socratis patris, , 523, 44. .
Lysis, sequentis avus, , 541, 28.
Lysis, cognominis dialog persona, , 540 s. Demo
cratis noxei, virinobilis, maximus natu filiiis, , 54 1,
1847. ajorum ejus divitiae, equorum copia, victoria
in Pythiis, Isthmiis et emeis pradicantur; proavus
eorum hospilio erculem excepisse fertur propter co
c pis populi natus esset, ibid. 27 sqq.
.
acedones, , 494, 50, 344, 22. 24.
acedonia, , 96, 48, , 343, 39, 344, 1.
aceriis uibusdam pro murorum munimentis prisei ho
mines se sepserunt (erarum causa, , 301, 47.
agica ars, , 592, 32. agia orastri est derum cultus,
, 480, 13 s.
agistratui praefuturis cur premia proponantur, argentum
aut honos ant damnum, nisi praesint, , 16, 11 s a
gistratus ut plurimum sortito obtingunt in democratia,
11, 152, 20. agistratuum ordinatio, in tlan lide in
sula, JI, 259, 47 sq. agistratus eligendi modus pro
pont/ur, , 350, 23 sq. agistratuum probationes, ,
350, 44 ; 351, 24. , , sacerdotes vel
aditui, uid eurent et qua ratine sint constituendi, ,
354, 34 s7.; , 355, 3 s ; , 358, 6 sqq.; interpretes
24 S77; et , ot, et quid gerant,
, 355, 36 sq. agistralus, quisint praficiendi mus ca
et gymnicae eruditioni certaminibusque, , 358, 47-360,
12. agi tratum uemqe necesse est etiam judicem esse
aliquorum, , 360, 39 agistratum aedes cur ex.
injuriae, , 415, 12 s. agistratus, ui constituat,
lex eslo, ut id semper cum jurejuran lo vel cum suf
fragiorum a loco sacro latione faciat, , 485, 46 sq.
agnetes ab uripide nominatus est lapis, quem vulgo e.
raclium vocant; non solum ferre08 annulos trahit, sed
vim etiam annulis infundit, ita ut longa concatenatio
annulorum pendeat, , 391, 7 sqq.; cfr. 1, 392, 47 sq7.;
, 240, 38.
agnetum urbs denuo condi dicitur, Cnossiorum colonia
illic deduc, idetur aulem nomen fictium, , 465,
40, , 424,32, , 483, 17, ,487, 5, , 500,50, , 417,4.
ala, , 414, 30.
andragora, , 107, 30.
purgationes et purificationes et et
lavacra et alspersiones, I, 298, 53 sqq.
antineensis (fatidica 2) Diotima, , 680, 23; 687, 54.
, , 468, 51. C/r. .
40 Sqq.
are universum trans erculis columnas situm, , 251, 52.
argites, persona poematis deperdili, uod omeri
sse ferebatur, 1, 499, 21.
ariandyni subjectos tement eracleenses, , 367, 35.
ars ab amore Veneris tenelur, 1, 676, 36 sq. artis secta
tores, , 716, 52, cfr. ,715, 20 arti Venerique a Vul
cano injecta vincula, , 43, 33. artis fanum ter.
minus proponitur cursu certantibus graviter armatis,
, 405, 36.
arti et inervae sacrum est militum genus, , 466, 34.
uid nomen ejus significe/ , , 300, 35 sqq.
1 (5() U RU.
artis stella Jovis stellam sequitur omnium maxime ru
tilum colorem habens, , 512, 27.
arsupium contrahere, 1, 672, 15
arsyae excoriati pellis in utrem versa, , 214, 18. ar
syas tibicen, et quem ille maxime amavil, lympus
hrygius, quorum harmoniae divinissima sunt et solae
in hunc usque diem perstilerunt, 1, 622, 14 sq. ar
syas Satyrus lympum docuit, , 690, 47 sqq. ar
syae instrumenta tibiae, , 50, 14 sqq. 22. arsyas et
lympus Rmusicam inveuerunt, , 299, 25.
, d. Judicia. de/iniunur, earumque proportiones erponuntur, ,
athematica, l, 207, 50 sq., c/r. , 213, 38 sq. De
magnitudinum commensurabilitate, , 113, 13 Sq. Qua
dranguli duplicatio erponitur, 1, 451, 13-453, 37. )e
triquelro spatio, guod exlendatur in circulo, , 454,
52 s. , , 66, 8. De onfis, edea Colchis, tragica, 1, 214, 12.
ua dicuntur, , 122, 45 sqq. De speciebus, quibus
utuntur ut imaginibus eorum, uae non nisi cogitatione
conspiciuntur, , 123, 1 sqq. athematica, quam vim
habeat erudiendi, 11, 129, 27 sqq. umeros invenisse
fertur alamedes, , 129, 34 sqq. Computandi et nu
merandi scientia omnis circa numerum, 11, 131, 24. De
uno non divisibili, ibid. 50 sq. Geometria ad rem bel
1 cam pertinet, , 132, 26 sqq., ejus, quod semper est,
geometria cognitio est, ibid. 41 sqq. Geometria est dis
ciplina ejus, quod circa planum versatur, , 133, 35 :
cfr. , 134, 1; ejus, quod ad cuborum incrementum
et ad id pertinet, uod altitudinis est particeps, disci
plina nondum repetta videlur, ibid. 32 sq. roportio
intercedens inter tres numeros hujnscemodi, ut medius,
primus ad ipsum, sic ipse ad postremum sit compa
ratus : lale unum medium sufficit ad plana, quae altitu
dinem nullam habent, duo inter se colliganda, Solida
aulem uno medio numquam, duobus semper copulari
necesse est, , 206, 9 sqq. Globi forma omnes formas
in se complectitur, ibid. 50. lani et solidi computatio
ex longitudinis numero, , 173, 27 sqq. De numero illo
geometrico, gui generationes regit, omodo efficiatur,
11, 144, 47 sqq. Recta planities ex triangulis constat ,
triangula omnia a duobus proficiscuntur triangulis unum
quidem reclum habentibus utrisque angulum, reliqnos
vero acutos; atque alterum eorum utriuque recli anguli
aequis lateribus divisi partem habet, alterum in inae
quales inaequalibus distributi partes, , 220,45 sq. cfr.
11, 221, 9 sq.; triangulum, quod majus latus semper
triplo majus potentia habet lalere minore, ibid. 21 s.;
quibus ex iangulis oriuntur solida genera quatuor,
ria ex uno inacqualia latera habente, quarium verum
unum Lantum ex acquicrurio triangulo conjunctum, ibid.
25 sq.; triangulis, quorum subtenta () 43-245, 2. edica purgatio, , 266, 8. edicinae et
duplo longior est latere minore, bina secundum dia
metrum compositis eoque ler facto ita, ut diametros et
latera brevia in eodem quasi centro defigant, unum acqui
laterum triangulum ex sex numero triangulis exslitit;
triangula autem aqmilalera composita quatuor secundum
ternos planos angulos unum solidum faciunt angulum,
hujusmodi autem effectis uatuor prima consistit spe
cies solida ; secunda vero ex eisdem triangulis, sed se
cundum tequilatera triangula acta compositis ita, ut
unum efficiant solidum angulum ex quatuor planis, cu
jusnodi effectis sex secundum rursus corpus perfectum
est ; tertium autem ex solidis angulis duodecim, quorum
singulos uini plani triangulorum aequilaterorum con
tinen, viginti bases habens aequilateras triangulas ex
stitit, ibid. 38 sq.; aeqmicruria triangula uaterna com
posita aquilaterum uadratum efficiunt, cujusmodi sex
compacta angulos octo solidos perficiunt, secundum tres
planos reclos quemque conjunctum, figura autem cor
poris concreti cubica exsistit, , 222, 5 sq. athe
nalica dividiur in res partes, uorum una est
computatio et numerorum disciplina, altera longitudinis
el superficiei et altitudinis ars metiendi, ertia, u ad
circuitum stellarum pertinet, , 397, 35 s. Reetene
Graeci statuant licere longitudinem et latitudinem ad
altitudinem, vel latitudinem ad longitudinem inter se
metiri, , 397, 49-398, 50. athematica distinguitur
alia, plic , alia, uam nos dicimus
puran , 1, 433, 7 sq. Geometria et stereometria
514, 32 sq.
atrimonium, uibuscum instituendum, , 375, 52
Sq 7.
, erercifu djunctus, , 373, 43.
edia Cyro Subacti, , 566, 18, imperio exuunt Cam
bysen, , 312, 25. edica educatio mollis, , 312, 17.
edica mala, , 414, 30.
edica, d. edicina.
edicamenta, d. edicina.
edicina, I, 171, 8, 15, 1, 172, 32, , 256, 30, , 333,
8 sq.; , 370, 16, , 383, 9 sqq., 11, 89, 20 sq.; ,
504, 6 , uid, , 76, 54 , , 5, 12 S.; , 96, 14 ; ,
586, 44 sq. edici agrotantibus olei usum vetant, ,
250, 50. edicamenta coloribus et odoribus variata, ,
290, 50 sqq. Purgationes, purificationes, ,
lavacra, adspersiones, 1, 298, 53 S. edicina et gym
nastica, quomodo imler Se habeaml, , 33S, 44 s.
phthalmia morbus, , 363, 4 , cfr. 1, 505, 26 s.
culis cinerem infundere, , 545, 3. Cicutam qui bibit,
vino sanatur, , 552, 26 sq. Quid faciendum sit, ut
singultus abeat, 1, 668, 16 sq.; cf. , 670, 40. e
diciua scientia est, ua amatorii affectus corporis ad
repletionem evacuationemve noscuntur, , 668, 51 s.
sculapius medicorum progenilor, , 669, 9. edica
ars ex intemperantia incrementum capit, , 54, 9.
inflammatorius, , 54, 42. pifex agrotans
petita a medico polione evomere morbum vult, vel der
sum purgatus vel ustione aut sectione adhibita sanus
discedere, victum parvulis rebus moderare, pileolos
capiti circumdare atque omnino agroo esse non vacat
ei, , 55, 11 sqq. laysae et catarrhi morborum no
mina nova et mira, , 54, 35, sq. edicamenta, u
stiones, incisiones, incantationes, amuleta, , 67, 36
sq., cfr. , 565, 17 sq. edicina inter gyptiorum
leges constituta et ordinata ab thena vel eith dea, ,
201, 42, fr. , 199, 52. edicae cucurbitae mou
dam Jerunur, 11, 240, 20. orbi corporis, , 241
medicamenta corpus evertunt, , 278, 53. groorum
diata, , 287, 20. Sophistarum de ea opinio, , 444,
45. Cfr. sculapius et edici el natomica.
edici, , 246, 25 , , 247, 16, , 467, 19. 24. edi.
corum electiones publica, , 332, 24. edici Thraces
amolvidis sectatores, ui et immortales homines red
dere dicuntur, , 505, 44 sqq. edicos nutricia illa mor
borum medicina, h. e. remediis lenlis, ante erodiculh
gymnasii magistrum usos non esse, 11, 54, 45 sq. e
dicis qualibus opus sit civitati, 11, 56, 27 sqq. edi
corum ministri sive liberi seu servi, ipsi quoque medici
appellati, , 329, 32 s.; cfr. , 421, 54, et quidem
servis plerumque servi medicantur, liberis liberi, ibid.
40 sq., duplex ratio medendi et artis tradendae, ibd.
35 Sqq. edicus, qui curans aliquem Invitus leto dat,
purus esto ex lege, , 427, 47. Litis de redhibitione
servi disceptatio penes medicos, , 463, 9. edici qui
dam cit., 11, 242, 48 (quid bilem dicaut ).
 DU RRU.
edus spado ( Pseudosmerdis ) regno dejectus a Dario,
, 533, 19.
egara, 1, 109, 25; , 698, 27, , 531, 2, , 579, 10.
egaris bonae leges vigent, , 42, 23. egarense pr
lium, , 29, 28.
egarensium civitas in Sicilia, , 267, 8.
egillus Lacedamonius, dialogi persona de Legibus, ,
263 s. Domus ejus civitatis theniensium publica est
hospes, et ipse thenienses semper benevolentia pro
secutus est, , 275, 52 sq. pinomidis dlogi person,
, 502 Sqq.
el, quid, , 225, 42.
elampodidae, m /amilia, , 395, 5.
eles, Cinesiae pater poetae, , 367, 45 , ad citharam ca
mit, ibid. 50.
elesias, hucydidis filius (cfr. , 101, 26, , 522, 13
sq.; , 567, 36 sqq.), uomodo patre educatus
fuerit, , 460, 39 sqq. ersona dialog, u inscrib
ur Laches, , 522 sqq., una vivit cum Lysimacho,
ibid., 29, cur nihil gesserit patre dignum, ibid., 31
S.
, itheus demo, Socratis accusator (, 15, 36, ,
44, 47; , 27, 35, 40. 44; , 28, 47, , 29, 8), descri
biur, , 1, 11 s. 28; quam accusationem Socrati
intenderit, ibid. 17 sqq. el 2, 7 sq. Socrati inten
sus pro poetis, , 19, 25. Patriae amantem se dicit, ibid.
40. Qualis sit, ibid. 49 s. Socratis damonium in
accusatione derisit, 1, 25, 39.
elissus et armenides soli [ere ex philosophis asseverant,
omnia unum esse idque ipsum in se consistere, cum in
quo moveatur nullum habeat locum, , 139, 4 sq.,
141, 20. - ilesiis syssitia et gymnasia erant in causa, ut in sedi
elita, demus tticus, , 626, 24.
endaeus ; ntimrus endaeus, , 236, 32.
endici; lex de mendicis removendis, , 478, 26 sqq.
enexenus, de Socratis fauiliaribus, qui suprema die cum
eo sunt in carcere, , 45, 29. ersona dialogi, ui in
scribiur Lysis, , 540, sqq., Ctesippi consobrinus, ,
542, 25, Demophoulis filius, ibid. 54. Dialogi cogno
minis person, , 562 sq., ortus ex familia, ex qua
multi magistratibus functi fuerant, ibid. 8.
eno, dialogi cognominis person, , 442 sqq. Larissacus
delur, ristippi Larissaei amasius, ibid. 4 sqq.
lexidemi filius, , 447, 1; magni regis patrius hospes,
1, 448, 21. nyti amicus patrius, , 459, 21, Gorgiae dis
cipulus, , 462, 27.
ensae in foro, , 276, 3.
ensis conficilur, uando luna orbem suum emensa solem
consecula est, , 210, 28. - ensis lutonis duodeci
mus, , 402, 9.
ensurae. Vasa nuila carere debent mensura, , 347, 50.
ercatura, quid, , 168, 41 s., cur male audi, ,
464, 38 , , 465, 2 sq. 43. ercatores, , 404, 33
ercatoribus cur indigeat civitas, , 31, 25 sqq., uo
modo recipiendi sin; magistratus eorum causa insti
tuti, , 488, 41 sqq. ercatoriae leges, , 412, 25.
ercenarii (, ), , 3, 10 sq., , 7, 5 sq., uid armatorum, 405, 30 sqq., sagittariorum, ibid. 38. cfr.
prastent in civitate, , 32, 8 sqq.
ercurius pudorem et justitiam hominibus fert a Jove, ,
242, 5 sqq. ercurii nomen significat , eorum, qui arcubus et cetris et jaculis et lapidibus vel
et nuntium et furtivum et in loquendo seductrem et
vehementem concinatorem, etc., , 300, 44 s. er.
curii filius an, , 301, 10, 20, , 725, 29. ercurii et
Jovis mandatis.fgunur legati, , 480, 10. - er
curii, id. ermae.
ercuriisancta vocala stella et Lucifer soli celeritate qua
lem orbem obtinent, contrariam ei habentes vim, ,
209, 53. ercurii stellae nomen aliud, cur ignorur,
, 11,
1( 1
, 511, 54 sq.; parem cursum lenet soli et Veneris
stellae, , 511, 49 Sqq., , 512, 16.
esseniae ubertas, , 480, 43 sq. essenia conditur a Do
riensibus simul cum rgis et Lacedaemone, et rex qui
dem esseniae fit Cresphones, , 303, 41 sqq., Sed
civitas haec brevitemporeet rempublicam et leges perdidit,
, 304, 49 sqq.; , 305, 39. esseniae reges semetipsos
pessumdederunt per superbiam, uod plus posse vellent
quam leges latae, , 309, 9 sqq. essenii Lacedaemonios
ersis obviam iturs vi oppugnando impediebant, uo
minus barbaros defenderent, , 310, 32. esseniorum
hellum contra Lacedaemonios anle pugmann aratho
niam, , 314, 52. esseniorum crebra defectiones, 11,
368,-11. ess. respublica ex regno in tyrannidem abiens
se ipsam perdidit, , 549, 5.
estor, eptuno natus et Clito, decem fratrum et tlan
tidis insulae regum octavus, , 255, 33.
etalla, ex quibus fodiuntur solida et fusilia, , 256, 15.
Leges ad metalla spectantes, , 412, 26.
elio, Daedali statuarii pater, , 390, 40.
etis, ori mater, , 681, 40.
etrobius, Conni pater citharistae, , 204, 4, 563, 21.
etrodorus Lampsacenus, inter omeri interpretes et
rhapsodos referlur, , 388, 27.
iccus, paedotriba, Socratis socius et laudator, sed satis
magnus sophista, 1, 540, 18 Sq.
idas, in pcrb : , ,
288, 5; cf. , 56, 18. idae hrygii regis epigramma
rg/ertur, , 726, 12 ( ).
idias coturnicum nutritor demagogus ersringiur, ,
478, 47 sqq.
tiones inciderent, , 271, 35.
ilitaris res : , 402, 28 sqq.; , 403, 30 sqq. Graecis
inter se belligerantibus hoc est jus belli, ut neque urbes
in servitutem redigant, , 96, 26 s.; neque occisos
spolient praeter arma, ibid., 35 sqq.; neque sepultura
impediant, ibid., 47; neque templis arma inferant con
secraturi, ibid., 49; neque agros vaslent, neque incen
dant domos, , 97, 1 s. De praemiis et p"nis, qua
militibus debeantur velfortibus veltimidis, , 95, 29 sq.
ilitaris res geometriaindiget ad castra ponenda, regiones
occupandas, contrahendas et porrigendas acies etc., ,
132, 26 sqq., item astrologia, , 133, 16.
, , 127, 27. , ererciu d
junctus, , 375, 43. De delectu gfr. 11, 481, 25. ilitis,
quam oporteat esse naturam, , 33, 50 sqq. ilitum
duces, , , , , ua ra
tione sint constituendi, 11, 352, 1 sqq. Levis armaturae
duces strategi ipsi constituant, iid. 29. Custodia regio
nis quomodo sit instituenda, 1[, 355, 36 sq. ellica
referuntur exercilia, quibus instituantur in gymnasiis,
, 393, 22 sqq. xercituum ordinationes ductionesque
et expeditiones ludo quodam discuntur, , 397, 45 sq.
Gymnica certamina recensentur, uae bellicam habent
exercitationem, , 405, 16 406, 43 (cursus graviter
47; pro luctalione pugnae armatae instituendae griter
rmorum, 406, 1 sq., pro pancratio cetrata pugna
manu jaciendis vel fundis certant, ibid. 14 sqq., phy
larchi et hipparchi equestribus ludis praepositi, 1id. 33;
sagittarii et jaculatores Cretenses ex equis pugnantes,
ibid. 36 sqq.). De rebus necessariis ad belli instrumenta
conficienda, , 416, 14 sq. De honoribus, qui viris
militaribus habeantur, , 467, 14 sqq. ilitaris disci
plina, , 480, 39-483, 5 (ari, , 480, 39 sqq., de
serta militiae accusatio, , 481, 25 sqq., de virtutis
11.
 162 )U RRU

palma judicium, corona oleaginea, ibil. 38 sqq., , tode per urbem usus est, ad reliquam vero Cretam cu
, ibid. 49 sq.; , 11, 482, stode alo, 1, 624, 2 sqq. b tticis poetis diffamatus est,
4 sqq.). ecuniarum ad bellum conferendarum , quod theniensibus bellum indixit, et tributa illa pen
, , 486, 18. ellicis insignibus tincta conveniunt, dere eos coegit, , 624, 15-45). inoem Cretenses cum
, 491, 13. Curruum, equitum, armaturae gravis mili omero dicunt mono quoque anno convenisse patrem et
tum dimicandi mos, , 532, 5 sq. Cetrati Dionysii ty secundum illius oracula civitatibus leges statuisse, ,
ranni mercenarii, , 544, 34. 42; , 545, 36 ; 11, 546, 263, 6, cfr. , 267, 35; , 269, 1. inos quondam
5. 8. Lorica de genere mollium, uibus pedites gravis tticam incolentes grave sibi pendere tributum coegerat,
armaturae utuntur, , 555, 22. , rei militaris cum multum navibus posset, , 319, 25 sq. 33. inoa
praeceptores, , 559, 7. x equis jaculari, , 567, 5. et Polyidum simul inducentes poetae, uid significent,
dde ellum. , 518, 31.
illiades, ualis fuerit, , 368, 53; ubi mortuus, , ilhaecus, qui de Siculorum arte coquinaria scripsit, I,
560, 13. iltiadem in barathrum delrudere thenienses 380, 25 sq.
decreverunt et nisi obstitisset magistratus, certe incidis nemosyne dea, , 206, 31; , 251, 37. nemosynes
set, , 379, 15. sarum matris donum, uid, , 147, 25.
ilvius, , 64, 21. neseus, filius eptuni et Clitus, unus ex tlantidis in.
inerva, , 5s7, 45 ; heniensibus appellatur tribuum cu sula regibus, , 255, 50.
ratrix (), , 227, 25. inerva et Vulcani artifi nomen, uid significef, , 291. 26.
ciosa sapientia surripitur a Prometheo, , 241, 29, 39. onus, in prerb ' , , 105, 28.
alladius modus, , 307, 51. inerva lexendi artificium onarchia et democratia, rerum publicarum quasi matres
invenit, , 677, 5. inerva et Vulcanus communem na quaedam duae, , 311, 12.
uram habentes, quippe et germanam eodem ex patre onumenta, , 413, 34, , 433, 10. onumenta et sacra
et sapientiae artiumque studio ad eadem ducti, unam virorum sapientum Pythia vaticinante constituenda, ,
ambo sortem lticam regionem nacti, viris bonis in ea 142, 7 sqq.
ingeneratis, animum corum ad ordinem civitatis adver orbi, d. edicina el natomica.
terunt, , 252, 20 sqq.; deae figuram et statuam ut com ors, uid esse credatur, , 32, 30. 46.
munia tunc viris et mulieribus studia belli erant, ita hao ortuorum animas esse, quae hinc abierunt ad inferos,
ex lege armatam habebant dedicatam, ibid. 49 sqq. i rursusque huc revertifierique ex mortnis, vetus est
nervae et Vulcani lemplum in arce thenis, , 254, 19. sermo, , 54, 41. ortuum quemque ferunt ab eo dae
d nomina ejus significen et , 1, 300, mone, qui viventem sortitus fuerit, in locum uendam
3 sqq. allas nomena saltatione in armis ductum, ibid. duci, ubi oporteat omnes una collectosjudicariac deinde
9 sqq., uid finxerit omerus, ibid. 18 s. ad inferos proficisci etc., sortitos vero illic quae oportet
ena dea Graece, gypliorum lingua eith Vocata, ab alio duce rursus huc reduci elc., , 85, 1 sqq., cfr.
quam ad deam Sals urbis origo refertur, unde valde se , 89, 29 sqq. ortuorum animi plerique ad paludem
heniensibus amicos et cognatine quadam cum lis cherusiam deveniunt, ibique per fato constituta uae
conjunctos ferunt, , 199, 52 etc ; utralnque civita dam temporum curricula commorati rursus in genera
tem, theniensium et Saitarum, sortita , nutrivit et tiones animalium relabuntur, , 89, 3 sq. ortuorum
educavit, theniensium priorem annis mille, posterio animos ferun vi quadam preditos esse post mortem, ut
rem Saitarum, , 201, 16 sq. Universam legum, quae curare res humanas possint, , 471, 19 sq.
adhuc exstant apud gyptios, ordinationem et constitu orychia domus, thenis, lympio proxima, , 698, 10.
tionem prioribus theniensibus impertivit, item arma, ulctae, , 30, 7; , 358, 26 Sqq., , 259, 17, 32; ,
turae rationem clipeorum et ha larum, ibid. 20 sq. 360, 20; , 361, 17 sqq.; , 365, 44 sqq., , 366, 14;
elli simul et sapientiae studiosa simillimos ipsi editu. , 413, 11. 53; , 414, 8. 10. 53; , 415, 4. 9; , 420,
rum locum viros electum primum condidit tticam, 12; , 421, 37, 11, 425, 53, , 428, 3; , 430, 4; ,
ibid. 48 sqq. inerva templum in circumsepto arcis, 439, 34 sqq.; , 440, 39, , 461, 34 ; , 462, 5; , 463,
, 346, 39. inerva, nostra (h. e. theniensium) virgo 10; , 472, 19. 24 ; , 477, 10, , 478, 41; , 480,
ac domina, choreae ludo gaudens, non vacuis manibus 34 ; , 482, 52 sqq ; , 483, 2 sqq.; , 484, 15 ; ,
ludendum, sed plena armatura saltationem peragendam 485, 15; , 486, 20. 24; , 494, 10. uletae diis con
putavit, , 380, 9 sqq. Deam imilari sumpto clypeo et secratae, 1, 346, 29 ; , 478, 10.
hasta, h. e. iner pompam agere, , 387, 39. i uliebris ornatus, , 33, 20. ulieribus propria texendi
nervre et Jovis Vestaeque et quicumque deus urbis prae artificium et placentarum obsoniorumque confectio, ,
ses est, templa ubique condi jubenur, , 417, 7. i 86, 33, sqq. ulieri commodum floris tempus vicesimus
nervae et Vulcano sacrum est opificum genus, , 466, aelatis annus ad quadragesimum, , 90, 20 Sq. ulie
32. 41; item arti et inervae sacrum militum genus, rum apud Lacedaemonios remissio, , 272, 27. ulie
ibid. 34. Jupiter urbis custos et inerva civilatis socii, rum pompae et honores et ad nuplias et nalalicia itiones,
, 467, 5. inervae statua a Phidia efficta, d. Phidias. , 373, 27. ulierum uae conditio sit ac vita apud
inistrorum genera, , 33, 21 Sqq. hraces, thenienses, Lacedaemonios etc., ,387, 19sqq.
'nos et Rhadamanthus ex sia, acus ex uropa, Jovis ulio servus, , 543, 38 Sqq.
filii, mortuorum judices constituti, , 384, 40 sqq., , undi procreatio erplicatur, , 205, 12 s.
385, 19 sqq., , 386, 24 sqq., cfr. 1, 32, 51; , 562, 2. urorum genus quod fuerit primum, , 301, 47. Sparta
inos et Rhadamanthus, Jovis et uropae filii, Creten norum de muris sententia, , 369, 8 sqq.
sibus leges tulerunt; inoem autem agrestem, durum usae, , 372, 22; , 145, 21. usarum mater memo.
atque injustum fuisse tradunt fabulae tticorum tragi syne, , 147, 25. usae emoriaque poetis invocari so
Corum, uibus opponuntur omeri et esiodi testimo litae, , 206, 31. Unde nomen traerint, I, 299, 33 sqq.
nia, 1, 622, 30, 624, 14 ; inos annos novem Jovis an usa c-lestis, , 669, 45. Cognomen earum per
trumerudiendus accessit, f, 623, 30; in Cretainter ceteras jocum explicatur, , 705, 24 sq. usarum occupatio et
inois ipsius leges haec exstat, furor, solus poeticam facultatem prabet, , 711, 18 sqq.
, bid. 37 sq: Rhadamantho veluti legum cus usis poetica inspiratio tribuitur, , 726, 36. usarum
 U RRU. 163

Lunae filii dicunlur usaeus et rpheus, , 27, 10 species, ut precationes derum, qua hymni appellaban
sq., cfr. , 28, 6 s. usa, i. e. liberalis 9:qua disci tur, huic contrarium genus threnorum, paeanes aliud,
plina, , 58, 33, usa philosoph, , 115, 25. usa aliud dithyramborum ; quibus ita ordinatis non licebat
vera, quae es circa sermones et philosophiam, , 146, alio ad aliud abuti modorum genus; auctoritatem autem
11. Isae, h. e. usica ars, , 216, 33; /r. 37. usa harum rerum cognoscendi eruditijudices habebant, qui
um et aeanis invocatio, , 251, 30. usae et pollo, bus decretum erat silentes audire usque ad finem, alios
usarum dux, et acchus mortalibus additi socii in die aulem virga moderatrix admonebat, progressu vero
bus festis celebrandis, , 282, 34 sqq., /. , 291, 10; temporis poetae omnes musicae leges permiscueruntiidem
, 296, 50. ruditio prima est per usas et pollinem, que populo persuaserunt, quasi idoneus sit ad judican
, 283, 2. usarum chorus primus ante pollinis et dum, uod ipsum theatra ex mutis. vocalia reddidit,
acchi choros erudiet pueros, , 290, 40. uste trip8, , 315, 49 sq., 316, 32. usicae, ui sint pracfecticon
, 329, 3. usarum et pollinis dona, hoc &st musica, stituendi, eruditionis alteri, alteri certationis causa, ,
, 380, 32. arum chorea, , 515, 2. 358, 47 sqq.; cfr. , 364, 21 s. Certamina cantatorum,
usaeus poeta, , 33, 1; , 399, 8. usai libros plurimos recilatorum, fidicinum, tibicinum, 11, 359, 4 s. Cho
circumferunt et , Lunae el usarum filium rorum, ibid. Sqq. usica! multa sunt veterum praeclara
eum appellantes, , 27, 10 sq., fr. , 28, 6 sq. u opera, , 384, 37. usa altera dulcis et vulgaris, altera
saeus ejusque filius ci., , 26, 15 sq. (justos ad inferos. liberalis et temperata, ibid. 52 sq. Qui viros uique fe
traductos oratione alque in sanctorum convivio colloca minas deceant cantus, , 385, 9 sq. usica spectacula;
os coronis indutos faciunt omne tempus ebrios agentes, peregrini qui spectandi causa venerunt, quomodo ha
pulcherrimum virtutis praemium aeternam ebrietalem bendi sint, , 488, 51 sqq. Cfr. Chorea.
esse statuentes). C/r. rpheus. usici mercede artem exercentes, , 168, 48 s. : , 587,
usica, , 96, 17, 1, 402, 49 sqq., , 432, 36 sq.; , 469, 45. sicus vir, uales amet et qua lege, 11, 52, 32 sq.
49 sq., , 677, 4 , uid sit, et uem habeat /inem, utuationes, leges ad mut. spectantes, l, 412, 27.
1, 669, 13 s., , 53, 5, , 129, 9 sq., , 216, 30, yrii, ex numero rojanorum, qui regnante Laomedonte
, 284, 7, 11, 285, 40; , 286, 32, , 297, 14. usica emigraverunt, majores esse ferunlur areninorum ,
educationis parsapud thenienses, , 40, 16; cfr. , , 553, 1. S.
390, 2; , 392, 13 sq. usica, uique sunt circa eam, yrine, , 289, 20.
poelae, corumque ministri, recitatores, actores, saltatores, yronides, libertus quidam Platouis, , 556, 1.
mancipes, lururiae in loco ponun, , 33, 17 Sq. yrrhinusius, d. haedrus.
usica est eruditio ad animum pertinens, , 35, 48; yrtili cades a Pelope ill, , 291, 53.
sermonibus conlinetur, ibid. 50. Carmen ex lribus con yrti bacca, , 32, 41; , 553, 51. yrtis et smilace
stat, oratione, harmonia, numero, , 49, 27 Sqq. Que. solum sternitur epulaturis, 11, 32, 30 Sq.
rulae harmoniae sunt Lydia mixta Lydiaque acuta non yso Cheneus, inter Septem Sapientes refertur, , 257, 21.
nullaeque hujusmodi, ibid. 35 sq.; molles et convivales ysleria, , 447, 4 ; , 715, 21 sq.
Inarmoniae, Ionica et Lydia, quae remissie vocantur, ibid. , , , 53, 54 sq. Initiati pos
41 sq., Dorica et Phrygia reliqua, quarum altera voces mortem dicuntur vitam cum diis agere, , 63, 34. Co
et accentus imitatur viri fortis in bello, in violento opere, rybantes cum quem initiaturi sunt, in solio collocant et
in infortuniis, altera versanlis in voluntaria et placida choros circa eum usdam ducunt, , 208, 11 Sqq.
actione, ibid. 44 sqq., sequunur quaedam de musicis ysus, ser momen freuens, , 382, 32. -
instrumentis mullas chordas et multas harmonias ha , in proverbio, , 161, 8.
hentibus, ualia sunt triangula et pectides et tibiae, qui ytilene; pugn3 navalis circa ytilenen, I, 568, 51 s.
bus remotis lyra et cithara et pastorum fistula relinquun. ytilenaei, d. Lesbii.
tur, , 50, 10 sq., numerorum tres species referuntur,
primus, qui nominatur compositus et dactylus et heroi .
cus, alter iambus, tertius trochaeus, ibid. 27 sqq. Cur
fficacissimam praebeat educationem, , 51, 45 sq. assae, , 166, 13; , 239, 6 Sqq.; , 401, 8.
sicae t gymnastica" temperatio, , 57, 40 sqq., cfr. , atalicia, , 373, 28.
79, 10, , 87, 8. usicae modi nusquam mutantur sine atos abjicere, , 123, 42. 44.
maximarum legum civilium mutatione, , 66, 24 sq. avalia, , 258, 29. Cfr. ortus.
Chorda summa, ima, media, , 80, 27. usica et astro avicularii,, 404, 33. aviculariae leges, , 462, 25.
logia disciplina germanae, Pythagreis auctoribus, , avigatio : nti naigeur henas e gin, uan
135, 24. De Sonis, quos nuncupant densitates, de Sono 9p el on (duabus drachmis3), 1, 375,
medio vel minimo intervallo, de plectri percussionibus et 19 Sq.
de judicio et negatione et jactantia chordarum, de nume avis, , 483, 15 sq. aves non saburratae, 100, 35. a
ris, qui consonantes sint, qui non, , 135, 32 Sqq. ma vium genera, partes, etc.: , , 253, 26 , ,
gineadhibita chororum doctores bene coloratum , 482, 53; n. oneraria, pugna navalis, falx cuspidata,
appellant vel modum vel gestum, , 283, 42. Cantica , 526, 2 s.; n. , , 558, 23. riremes
apud gyptios inde ab antiquissimis temporibus eadem succingulis adstrictae continentur, , 192, 13. avis
semper servata poemata (uisse ferunt Isidis, , 285, 17 , . e recens adifica, , 241, 19. avis reli
praced. usica certamina, ibid. 38 sq. 53. usica nacuia, , 244, 42. avibus fabricandis quae materiae
apud Cretenses solum et Lacedaemonios legibus ordinala inserviant, , 318, 49 sq. avium aedificatio a carinis
servatnr, apud ceteros Graecos semper aliquid novatur, et statuminibus incipit, , 385, 25 S74.
, 287, 30 s. usica instrumenta, , 294, 37. ssa avis sacra, quandiu ex Delo non redierat, thenis homi
verba metris includentes, modos autem rursus et nume nem publice interfici fas non erat, 1, 34, 26 sqq., 7"
rum sine verbis, assis fidibus tibiisque utentes poetae vi si s ill, , 44, 18 Sq.
tuperantur, , 294, 42 Sq. Dorica harmonia, , 295, aucratis, urbs gypti, , 733, 19.
10. usicae uae fuerint initia, , 296, 45. usica the ausicydes Cholargeus, , 356, 30.
niensibus antiquius divisa era in genera quaedam et autarum numerus in tlantide insula, , 259, 43.
11. 4.
164 D U RRU.
axos. thenienses in axo, 1, 3, 11. iobes calamitates iambis tradi solitae, , 38, 8. nter an
, cfr. , 301, 45 sqq. tiquissima habentur, quae de ea sunt tradita, , 200, 8.
ecessitatis regnum moris regno prius, , 677, 11. eces itrum et cinis purgamina ad eluendos vel squalores vel
sitatis fusum ( ), , 192, 15. sqq., cfr. colores, , 70, 30. itrum, oleo et terra pnrgandi vi
, 195, 26. ecessitalis genua, , 199, 49; ecessitatis praeditum, quomodo exsistal, 11, 226, 9; fr. , 229,
filiae arcae, 11, 192, 54 sqq. ecessitatis solium, 11, 44.
195, 29. ix, uid, , 225, 28.
, d. omerus. obilitate (de), , 133, 41 sq., 134, 35 sqq.
eith dea gyptiorum lingua, Graece, ut illi ferunt , omina heroum et hominum multa secundum tognomenta
thena vocala, , 199, 52 (cfr. thena). majorum posita sunt, multa vero guasi optantes homines
emesis Justitiae nuntia, , 327, 44. nomina imponunt, , 293, 7 s. mine patris cogno
emea certamina, , 541, 30. minari, , 541, 2. omina imponendi ratio, , 252, 32.
emeam mittendi , ui sacrificiis et certaminibus omen, adscriplo nomine patris e el , ,
intersint, , 487, 18. 350, 29.
eneum sladium, thenis, , 100, 21. , certum genus cantus, , 316, 3 s. 21;
eoptolemus, Troja capta, estorem interrogans, gua , 382, 51 sq. : in pro"miorum loco habentur, ,
pulcherrima sint, argumentum orationis ippiaesophista, 331, 30.
, 742, 2 sqq. , summi magistratus, qui legum custodiam
eptunus; nomen ejus rio modo interpre agunt, et censoriam potestatem habent, , 351, 28 s;
tatur lato, , 297, 13 sqq. eptuni filius heseus, 11, , 357, 28, , 360, 7; , 361, 18 ; , 364, 23. 34; ,
44, 17. eptunus tlantidem insulam sortitus Clitonem 369, 47 , , 373, 14. 19, , 383, 7, , 389, 39; ,
virginem connubio sibi jungit, filiosque decem ex ea 418, 3. 13, 11, 420, 29, , 428, 45, , 429,42; , 430,
procreatos imperatores facit insulae, uam regia, habi 32 , , 437, 16. 31; , 438, 13, , 463, 18, , 464,
1ationibus, munimentis, civilibus institutis exornal, , 20 ; , 466, 7, , 469, 15.17; , 471, 1. 16, , 472,
255, 12 sqq. 23 s. 40 sqq.; eptuni et Clitus templum 12. 35; , 473, 28. 37; , 485, 7, , 488, 1; , 493,
sacrum et inaccessum in arce insulae, aureo sep cir 46 sqq.; , 494, 9. 44 sqq.; , 550, 49.
cumdatum, illud, in quo initio decem regulorum genus ovae tabulae, , 304, 38.
procreaverant et ediderant, ubi etiam guotannis ex om umeri a quo primum inventi, , 733, 22. umerosum et
nibus decem partibus suo tempore allata cuique illorum numero carens, pulchram illud orationem ejusque simi
sacra faciebant, templi descriptio; eptuni imago curru litudinem sequitur, hoc vero coutraria, 1, 50, 52 sqq.
insistentis sex alatorum equorum aurigae, propter ma umerus perfectus ei praeest, od divinitus generatum
gnitudinem vertice tectum allingentis, centum ereidi est, numerus uidam geometricus, describitur, po
bus in delphinis circum positis, , 257, 31 sqq.; ep tiores deterioresque regit generationes, , 144, 46 sq.
tuni lucus, , 258, 14. eptuni mandata, guae dederat Septem motuum genera, , 207, 15. umeri ad mundi
filiis in tlantide insula, columnae inscripla orichalca", creationem pertinentes, , 207, 50 sqq. Undenaria
quae in media insula posita erat in templo eptuni; 8a singularis uaedam ualis, , 363, 53 sqq. ume
crificia et imprecationes hanc ad columnam fieri Solita; rus omnium bonorum causa esse perhibetur, , 504,
vaganles in eptuni sacro tauri, , 259, 51 sqq. 40. 52, 505, 7 sqq. umerare unde didicerimus, , 505,
ereides centum in delphinis sedentes circum eptuni cur 46 sqq. umerorum species tres, dactylus vel compo
rum, , 257, 47. situs vel heroicus, et iambus et trochaeus, , 50, 35 sqq.
estor omericus dicendi vi omnibus praestaus hominibus misma cur sit inventum, 11, 31, 45.
magis etiam temperantia praestitisse fertur, , 323, 28. umularius, , 329, 48; , 330, 9; , 599, 51.
estore sapientior, prerbialiler dictum, , 580, 37. ummo uali ulanur Carthaginienses, , 585, 24 Sq.
estor appellatur Gorgias ob eloquentiam suam, , 52, Lacedaemonii quali, item thiopes, ibid. 35
723, 43. sqq. 53.
iceratus, iciae pater, theniensis, , 344, 45. undinarum dies, , 417, 30, 35. 37.
iceratus, iciae filius, , 539, 18, , 1, 17, cf". 1, uptia festivitate, sacrificiis et hymnis celebranda, ,
523, 33. 89, 38 s.; , 90, 31 sq. ibd. 38. upliae, uomodo
icias, icerati filius, theniensis, et fratres ejus, uorum instituendae, , 364, 44 sqq.; de dote, , 366, 3 sqq.
sunt in Dionysio tripodes deinceps dispositi, , 344, 44 Sponsio quae sit firma, , 366, 19 sqq., de solemnibus
sqq. ersona dialog, u inscribitur Laches, , 522 peragendis, dum instant vel flunt, vel factae sunt nuptia,
sqq. Damonem musicum ad iciam erudiendi filii gra , 366, 24 sq.; de epulis amicis et cognatis praebendis
tia deducit Socrates, , 523, 32 sq.; civilia tractat, , et de sumptibus eis impendendis, ibid. 29 sq., ia
523, 20; , 524, 39 sqq.; , 537, 10, dives, 1, 528, 198qq. uadam huc pertinentia, ibid. 38-367, 22. uptiales
Socrate familiariter usus est, , 529, 23 sqq., erat Da caeremoniae et sacrificia, , 373, 7, ibid. 24. 28. up
monis familiaris, , 587, 5. ater icerati, , 1, 17, 1, tiales leges, , 372-373, 54 , , 330, 16 sqq. uptiae
539, 18. sacrae, cur instituantur, , 88, 54; , 411, 44. 48.
icias, eroscamandri filius, , 100, 39. ymphae acchicam saltationem comilantes, , 394, 41.
icostratus, heosdotidae filius, frater heodoti, qui So, ymphis et cheloo sacer fons qudam Ilisso rivo in
cratem prosequebatnr, 1, 27, 27. fluens, pupae et imagines ei consecratae, , 700, 23 sqq.:
ilus; in ilo pisces mausuefaciunt, , 579, 36. Longus cu fr. , 706, 28; , 708, 53; , 725, 28; , 736, 19.
bitus, gui prope ilum est, a quo Plato per.jocum dici
proverbium ductum esse : , , 720, 53 sq. .
ili lumen scinditur circum verticem alluvionis, quae
dicitur Delta, , 199, 48; uomodo salutem afferat blivionis campus, , 195, 31.
accolis et in terra siccitate et in inundationibus, , bsignatio, , 489, 49 sq.
200, 30, sq. iliaca natio, i. e. gyptii, , 489, 31'. bsoniorum confectio mulieribus propria, , 86, 34.
inus, ssyriorum rex, , 305, 13. soniorum Sicula varietas, , 53, 50.
 DU RU.
bstetrices cur nullae, quamdiu concipiunt pariuntgue,
parturieutibus opitulentur, , 114, 23 sqq., medelis et
incantationibus excitare mollireve partus vexationes va
lent etc., ibid. 36 sqq.; tanquam pronubae in conficien.
dis conjugiis aptissimae sunt neque minus in hoc glo
riantur uam in umbilici circumcisione, ibid. 41 sqq.;
lenocinii officium effugiunt obstetrices cas , id.
52 Sqq.
ceanus appellatur uatuor fluentorum ad artarum
labentium maximum atque extimum terram circum
dans, , 88, 53. - , 416, 24 sq. 52 sqq.: fr. , 417, 28 sqq. ifices
ceanus et ethys reliquorum omnium origo, , 138, 50.
ceanus et ethys erra et Coelo nati procrearunt Pllor
cyn et Saturnum cum Rhea uique his conjuncti sunt,
, 211, 40 sqq.
doratus affectiones explicantur, , 230, 21 sq.
dyssea, d. omerus.
ager. rpheus, agri filius, 1, 663, 50.
dipus tragicus, , 409, 30; affectus ignominia liberis
suis imprecatus. es, , 474, 35. dipum ferunt obse
crasse deum, de regno paterno ut filii ferro decernerent,
, 492, 14 ; 494 , 18.
noe, tribus tica, , 233, 4.
nophyta in otia ; theniensium victoria in Cnophy
tis, , 568, 6.
nopides mathematicus, 1, 103, 6.
lea, , 32, 38.
learia species, pix et cici et oleum ipsum etc., , 225,
36 sqq.
lera, , 32, 38.
oleum arboribus omnibus herbisque minime prodest et
pilis animalium reliquorum, humanis exceptis, nocet
plurimum, , 250, 43 sq., externis nostri corporis bo
num, interioribus vero pessimum, quaproper medici
aegrotantibus olei usum vetant etc., id. 47 sqq.
ligarchia, secunda reipublica forma, , 143, 35 , pecuniae
cupida, , 146, 1. ligarchia ratio exponitur, 11, 147,
40 sqq. ligarchia triginta tyrannorum, ui dicunur,
, 26, 19.
livie aliquando apparuisse creduntur, cum antea non es
sent, l, 371, 42.
llae utrimque auritae perpulchrae, quae sex congios ca
piunt, , 744, 1 sq.; igni admoventur, plenae legumi
num; tudicula ficulnea, 1, 745, 32 sqq.
lympia. Cypselidae statua solidae in lympia, , 704, 41.
lympias, 1, 272, 28.
lympica festa, , 272, 23, , 276, 4; , 334, 51; , 410,
34; , 546, 19. lympica tria certamina, , 719, 48.
lympiorum ritu tertiam victoriam tribuere Servatori
et lympio Jovi, , 170, 16. lympicam et ythicam
victoriam appetens vita ad reliqua opera omnia olio
caret, , 388, 35. Certamiua, longutn curriculum, lau
dationes, , 399, 51 sqq. lympica certamina et sacri
ficia, illo mittendi, , 487, 17.
lympii dii, , 327, 23.
lympinicarum in prytaneo alimonia, I, 29, 39. lympio
nicarum vita beata praedicari solita, , 93, 50; , 94,
14; eorum alimonia ex publico, ibid. 53; de pramiis
eorum cfr. , 94, 2 sqq.
lympium, Jovis lympii templum, thenis, , 698, 9.
lympius, d. Jupiler.
lympus Pllrygius, post arsyam qui maxime illum
amavit, tibicen divinissimus, , 622, 15 sqq.; , 390, 48;
c/r. ibid. 46; doctus a arsya, harmonia ejus,
lea, , 691, 2 sq. lympus et arsyas musicam in.
venerunt, , 299, 25.
lympus, . e. coclum, , 505, 1 , cfr. , 261, 21 s.
", , 510, 48. tenderunt, ut artis sophistical invidiam vitarent, ez ro
165
ici, in Sicilia, , 548, 45.
pifex uinque ad summum aut sex minis emiur, , 105,
32. pificia patre semper Jilio traduntur, cfr. ,
246, 1 sqq. pificum electiones publica, , 332, 24 s.
54 sq. pifices : pistor, couus, textor, cerdo, infector
coriorum, , 380, 3 sqq. rtificiis opiticum nemo ope
ram det indigena, neque servus viri indigenae, , 415,
28 sq. pificum servi, ibid. 42, , 417, 47. pificibus
et peregrinis tertiam fructuum, guos terra fert, partem
vendi jubel l, Creticae legis similitudinem secutus,
quomodo distribuendi, , 417, 11 sqq. pificum genus
inervae et Vulcano sacrum, , 466, 32 sqq. Quam mi
seram itam agant, , 559, 47 s.
piliones bubulci et reliqui pastores in primis necessarii
civitati, , 31, 20.
pis et ecaerge tabulas guasdam aeneas Delum atule
rant ab yperboreis, , 561, 45. . -
psoniorum genera, , 32, 37 sq. cf. iid. 49; , 33,
6; , 153, 44.
racula, , 364, 42. raculum consulendum, uo pacto
bealos divinosque viros condere deceat, et quibus insi
gnibus, , 96, 17. raculi sedes jecur, 234, 14. n
terpretum genus cur divinls oraculis judices praeesse
lex jubeat, uos ipsos vates sunt qui nominent, omnino
ignorantes omnium obscuritatis hos et visionis explica
tores esse, neque vales, sed vaticinantium interpretes
rectissime nominandos, , 234, 27 s. racula Del
phicum, Dodonaeum, mmonium, 11, 341, 21 sq., unde
consecrata, ibid. 27. raculum, secundum uod pi
menides venit thenas urbemqne lustravit, , 276,
20. raculum uoddam cit., , 743, 39; ilem, ,
377, 23.
ratioum judicialium conscriptores, , 227, 30 sq. ra
tionis concinnitas et decor et numerus morum bonitatem
sequuntur, , 51, 6 sqq. ratio omnis imitatio et assi
mulatio, , 250, 29.
rbi, d. .
rcus, , 456, 3, 25 ; poena inferentium aquam in vas
perforatum, , 360, 54 sqq.
restes matricida , , 496, 13. 21. restes nomen , uid
significet, et cur recte impositum videatur, , 291, 29
Sqq.
richalcum nunc nominatur tantum, olim multis tlan
tidis insulae locis e terra fodiebatur, omnium illo tem
pore praeter aurum pretiosissimum, , 256, 18, ori
chalci igneus fulgor, , 257, 29; fr. ibid. 42. 44.
riehalca columna, cui leges inscriptae, , 259, 54.
rithyia, rechlhei filia, fertur ad Ilissum rapta esse a
orea, , 699, 35 sqq., vel, ut aliafama est, ex reopago,
ibid. 46 sqq.
ropia reg, tticae quondam confinis, , 253, 17.
, leges , c., , 467, 31, 474, 17
(detestamentis etheredibus, ,467, 31-469, 22, ui sint
tutores ex testamento vel jure, , 469, 5 sq.; filia
rum orbarum collocatio , uomodo constituenda, ,
469, 25-470, 9; , 470, 40 sq., si quis omnino carens
liberis moritur intestatus, uid suendum si de he
reditate, , 470, 9 sq.; de pupillorum educatione et de
fortunae procuratione, , 471, 9-472, 17; lis de nale
gesta tutela, , 472, 17-36; de abdicatione filii, , 472,
36-473, 22 , , , 473, 22 sqq., de divor
tiis, ibid. 35 sqq., de secundis connubiis, bd.49 &.;
uem debeat sequi natum, si serva cum servo vel li
berto vel libero concubuit, , 474, 8 sqq.).
rpheus poeta, , 33, 1; , 393, 7; , 299, 24. rpheus et
usaeus et horum sectatores oracula et mysteria prae
 166 )U U.

ora opinione, , 237, 53. d rpheum referend Pamphylia, 11, 191, 31. ampliylus, d. 5. . r.
identurilla , , 390,46, 49. rpheo, agri an, ercurii filius, , 725, 28, biformis, , 301, 10 59.
filio, cur feminam, cujus gralia ad inferos descenderat, 20 547.: nomina , , erplicantur,
dii non rostituerin; et cur a feminis sit laceratus, , 663, id. 1024, Socratis preces ad anem, , 737, 4 s7.
50 sq. rphei sectatores, guomodo nomen inter, Panes acchicam sallationem comitantes, , 394, 42.
prelenur, , 295, 36 s. rphei et usaei libros pluri Panathenaea, , 388, 9. . magna, , 626, 32. anathenaeis
mos circumferunt et , Lunae et usarum, magnis peplus in arcem fertur, pugnarum derum va
ut ajunt, filiorum, , 27, 10 sq., /r. , 28, 6 s. rielate plenus, , 4,44 sqq. anathenaeis alternis deinceps
rphei animus (in ris amphyli iso) cygni vitam omeri libros pronuntiant rhapsodi, et quidem inde ab
eligit, uia odio sexus muliebris, quippe quae eum inter ipparchi temporibus, qui primus hoc institui, , 558,
fecissent, muliere genitus nasoi noluerit, l, 194, 48. 20 sq.
rphici hymni, , 402, 54. Pancratium, , 379, 22. Pancratio lato opponit cetra
Cit., , 53, 54 s.: 1, 54, 41 Sq., , 29, 50 sqq. 1am pngnam eorum, ui arcubus et cetris et jaculis et
( .), , 440, 31 (" lapidibus vel manu jaciendis vel fundis certant, , 406,
' ), , 693, 11; 14 Sq.
, 294, 41 ( ). Panis genera orumqne confectio, , 32, 26 s.
rphica vita, perbialiter dictum, , 371, 53. annchis, d. Sacra.
rthagoras hebanus, tibicen celeber, , 239, 13. Panopeus, pater pei, , 195, 7; , 390, 40.
s, quid, , 592, 30. anopis fons, ad thenas, , 540, 3.
va capillis secare, , 672, 8. ar impar ludere, d. Ludi.
, , 491, 44.
. Paralus Periclis filius, ex eadem matre natus, qua Callias
ipponici filius, , 236, 29; optime a patre eruditus
aeanis (aconis) et usarum invocatio, 11, 251, 30, , (c/r. , 240, 23), ualis fuerit, , 460, 31 s., , 567,
316, 2. 21. aean, i. e. pollinis chorus post usarum 24 sqq., , 477, 50. Polycleti filii, Parali et anthippi
chorum puerilem usque ad triginta annos nalis attri aequales, , 246, 23.
buendus, , 290, 43 ; , 291, 11. aean, quem omnes aralus, filius Demodoci, qrjus heages frater erat Socra
cantant, a Tymnicho Chalcidensi compositus, omnium tis discipulus, , 27, 30.
fere carminum pulcherrimum, , 391, 50 874. , , 472, 42, , 473, 26 sqq.
aniensis, d. s, . Ctesippus et Charmantides. arcae, , 684, 17; , 508, 44; ecessitatis filiae, vestibus
aedagogus, , 244, 15 ; , 559, 6. Paedagogus servus, pue, albis, capite coronato in soli uaque sedentes, Lachesis
rum ad magistros ducil, 1, 543, 45 sqq., , 554, 48. et Clotho et tropos, ad Sirenum harmoniam canunt et
aderastia, cfr. , 52, 26 sq.; , 100, 17 sqq., , ecessitatis fusum tractant, etc., , 192, 52 sqq.; ,
407, 52 sqq. aederastia Lacedaemoniis et Cretensibus 195, 22 sqq. arcarum nomina et vis erp/icantur, 11,
exprobratur et inter reliquas civitates iis, quae maxime 494, 22 sqq. arcae apud gyptios, , 383, 18.
operam dant gymnasiis, unde fabula etiam illa de Gany arii; thenienses pro ariorum salute contra Lacedaem0.
mede originem duxerit, , 271, 38 sqq. Paederastia , nios dimicant, , 570, 12. arius, id. 8. . venus.
qua si urpis, qua hones, 1, 665, 1 sqq. Leges de armati desultores, , 259, 40.
amore puerorum institutae apud thenienses, Lacedae armenides leales, 1, 163, 3; leatarum sectae uasi
monios, in lide, apud "otios, in onia, etc., ibid.39sqq. pater, , 181, 53. De principiis, quid statuerit, , 182, 31.
Lege quae sint permissa amatori, ut capiat amatum, armenides et elissus philosophi soli fere fuerunt, ui
1, 666, 9 sqq. Comparanda est Lsia oratio 1, , asseverarent, omnia unum esse idque ipsum in se consi
700, 48 Sqq. sere, cum in uo moveatur, nullum habeat locum, , 139,
aodotriba, quam professionem habeat, , 330, 6 s.; 4 sqq.; , 117, 11; Socrates dicit armenidem sibi au
, 543, 12, 1, 622, 2, 1, 568, 15 sqq. Paedotribae mer gustum simul acremque visum, cum collcutus sit cum
cede instituunt, I, 382, 1 sq. illo sene admodum adolescens, , 141, 29 Sqq., 1, 164,
acon, id. -an. 4. agnus appellatur, , 178, 25; de aetate ejus, cfr.
alaestra, , 95, 29; , 469, 22 sqq., , 540, 14. Juvenes . 26; pedestri et metrica oratione usus est, ibid. 27
et pueri in unum conveniunt in palaestra, ut ermara sqq., cognominis dialogi persona, , 626 s7. Una cum
celebrent, , 542, 22 sq. Qui in palaestris ad lineam enone thenas ad magnorum Panathena.orum celebrita
ludunt, uam p:nam dent, I, 139, 10 sqq. Ludi pue tem venisse, apud ythodorum divertisse et Socratem
rorum , , , , 542, 30 sqq. 46. udi ibi convenisse fingitur, ibid. 31 sq.; de ejus habitu,
exercentur in palaestris etiam senes, , 84, 12 sqq.; aspectu, atate; enonem in deliciis habere dicebatur,
baud diu esse, cum Graecis turpia et ridicula viderenlur, ibid. 33 sq., 1, 625, 25. armenides in poematibus,
quae hodie barbarorum plerisque, nudos spectari viros, quae scripsit, unum vult esse hoc totum guod est, , 627,
quod fieri incipiebat primum apud Cretenses, deinde 28 sqq.
apud Lacedaemonios, , 84, 25 sqq. Cit., , 178, 29 s. ( . cfr.
alamedes, , 299, 24; iniquo judicio decessit a vita, , , 181, 53); 1, 184, 21 sq. (
33, 5 s.; in tragdiis perridiculum ostendit gamem .); 1, 195, 6 sq. (
nonem, cum numero invento dicit ordines se exercitui .); , 662, 51 (
constituisse ad Ilium et naves et reliqua omnia nume ); , 675, 39 (prisca
rasse, , 129, 33 sqq. alamedem et Ulixem simul indu deorum gesta ecessitali potius quam mori attri
centes poelae, quid significent, , 518, 32. alamedes buenda ).
leaticus appellafur eno, , 723, 41. 54. arnes et Cithaeron montes, tticae quondaln fines, , 253,
alladius modus, , 307, 51. 15.
allas, d. inerva. astores armenta sna Iudo et musica mulcent, , 582, 40.
allium dextrorsum circumjicere, , 135, 23. allium va , , 301, 16. Patrium carmen, , 484, 42.
rium omnibus pictum floribus, , 152, 34. atrocles, Socratis fraler philosophi ex eadem matre, non
 U .RU .
tamen ex eodem patre, cum paler ejus fuerit Charede
mus, Socratis aulem Sophroniscus, 1, 223, 25. 28 sqq.
atroclus chillis, non chilles Patrocli amator, , 664,
8 Sq,
ausaniae, Lacedamoniorum regis, cum Simonide poela
consuetudo, , 518, 23.
ausanias Ceramensis, , 237, 8 , person dialog, u
inscribiur Convivium, , 658 sqq. ausaniae oratio,
, 664, 26 Sqq. galhonem amat, , 674, 9.
, mensura, , 483, 44.
ecten, lamificii instrumentum, , 593, 27. 42. 48.
ectis, musicum instrumenlum multas chordas habens,
, 50, 12.
egasus, , 700, 3.
eleus, aci filius, lithia dominatus, , 96, 42; tem
peratissimus vir et ab Jove tertius, 11, 44, 11. elei
nuptiae, cfr. , 484, 13.
eliae filia lcestis, , 663, 37.
ellices, , 411, 44 s,
elopidae, , 305, 26. elopidarum calamitates iambis
tradi solitae, 1, 38, 9.
eloponnesiacum bellum obiler narrur, , 568, 12-569,
11. -
Peloponnesus, ex Peloponneso ut socios arcessant, Pla
Dionis vita defuncti amicos et cognatos hortur, ,
536, 30. Dio exulatus in Peloponneso versatur, ,
542, 43, 11, 546, 18 ; , 543, 16. 22, 11, 544, 54.
elops, Peloponnesiorum generis auclor, , 570, 29, he
ros, non dei filius, , 747, 38. elopis nomen, guid s
gnificet, et unde ci si dalum, , 291, 49 sq.
Penelope telam retexens, , 66, 1.
enestarum apud hessalos natio in eadem fere, ua e
lotes apud Lacedaemonios conditione, 11, 367, 36.
enia (), paupertuis de, morem concipit ex ori 27) et jam grandis natu Damone, , 477, 30 sqq., ,
amplexu, secundum Plonicam fabulam in Con,
, , 681, 41 Sq.
enu (), , 62, 17. texuit, 1, 563, 36.
entathli cursoribus vel luctatoribus collati in horum cer
laminibus inferiores sunt, reliquorum vero athletarum
primi sunt, , 105, 52 Sqq.
, , 320, 7. lenebant, ibid. 34 , regis filius primogenitus, ui succe
Pentelici lapdes preliosi, , 581, 12.
eparethii, , 476, 12.
eplus, id. Panathenaea.
eltastae, , 262, 31.
erdiccas, rex acedonum, pater rchelai, , 96, 47 ; ,
343, 39; 1, 7, 52 , frater lcette (, 344 , 2), cui re
gnum ademit, 1, 344, 8. Fratrem legitimum, erdicca
filium, rchelaus in puteum praecipilem dedit, , 344, 15.
latonis ad eum epistola, , 525, 45 sq.
Peregrini, , 417, 30 sqq. 42 Sqq. ; , 418, 16 , , 419,
16 ; 11, 433, 3; , 479, 53; , 480, 31. Peregrinorum
munera hospitalia, , 414, 20 sqq. Peregrini sacrilegi
p!na , , 419, 45. Peregrinus, qui hominem liberum
interfecit, p!na tenealur, , 428, 58 sqq.; quibus multorum domini, , 311, 29 sqq. Qua ratine respu
legibus, guae ad verbera pertinent, teneatur, , 438,
47 sq.: , 439, 26 sqq.; , 440 , 11 sqq. Peregrini
res familiaris, uem censum superare non oporteat, ,
462, 18 Sqq. Peregrinis et inquilinis solis permitiur,
ut cauponium faciant, , 466, 4. Peregrinis adversus
peregrinos licet in judiciis, ut Jusjuradum et accipiant
et dent inter se legitime, , 486, 7 sqq. eregrinorum
quatuor recensenur genera, primum mercatorum, se
cundum eorum, qui certamina spectandi causa vene
runt, ertium legatorum, uartum eorum, ui pulchri
aiquid discere oplant, guorum uisque accurate erpo
nilur, u recipiendus et curandus si , , 488, 40
sqq. Cfi. . ersicum bellum cum limerent thenienses, pimenide
167
Peregrinationes, quam im habeant, , 486, 28 Sqq.,
quem sibi finem proponere debcan, uibus permissa
est peregrinatio, , 487, 26 sqq.
ergama rojae, , 709, 54.
Petiander Cypseli filius, qui apud Corinthios imperavi,
, 96, 44; , 97, 3, vir dives atque potens, , 7, 52.
eriadri cum halete ilesio consuetudo, 11, 518, 26.
, , 540, 12.
Pericles, 1, 98, 11, , 344, 48; vir bonus, , 566, 19,
oralor ptimus, 1, 691, 20, , 246, 42; ntenori et es
tori, pole facundissimis, comparatur, 1, 695, 38,
nuper defunctus, qualis.fueri, , 368, 53, uam
inueri ctoriem , ., 466 , 26 sqq.; , 467, 19.
Periclis filii Paralus, eadem matre natus qua Callias
ipponici filius, et anthippus, 1, 236, 29 sqq., uos,
quomodo educaverit , , 240, 16 sqq., , 460, 31 s.;
1, 477, 50, , 567, 24 sqq. Cum esset Cliniae tutor,
minoris nalu (ratris lcibiadis, uid de eo educando
statuerit, , 240, 21 s.; cfr. , 466, 25, 1, 477, 47
sqq. lcibiadi paedagogum adjunxit opyrum hracem,
servorum suorum prae senio inutilissimum, , 480, 2
sqq. Periclis parlim , partim hemistoclis consilio
henarum navalia el muri et porus exstructa sunt, ,
332, 47 s. Periclis de medio muro construendo ora
lio, iid. 52 sq. thenienses corrupisse dicitur, argu
en chn es, quod initio magno in pretio habitus
apud llenienses, in extremo ejus vitae autem furti
ipsum condemnaverunt parumque abfuit, uin ultin
supplicio afficerent, 1, 378, 20-377, 9, intemperantia
praecipuus auctor fuit theniensibus, , 38, 46 sq. :
ertur non casu quodam sponte sapiens evasisse, sed
multis ac sapientibus viris familiariter usus esse, ut
ythoclide et naxagora (cf. , 730, 2 sqq., , 518,
729, 21. 50 sqq. Periclem eloquentem reddidi spa
sia, , 563, 19. Funebris ejus oratio quam spasia con
eri:ci, , 145, 32, 259, 2.
ersarum reges ab chaemene genus ducunt , , 479, 24
sqq.; ersidis semper, saepe vero etiam siae regnum
dit in regno, uomodo educeur, , 479, 44-480, 20.
ersarum regni provincia uaedam uxoris regiae zona
appellalur, alla calyptra, multisque aliis provinciis ad or
natum reginae destinatis, nomina singulis a singulis rna
mentis imposita sunt, 1, 481, 7 sqq. ersae scutileri ad
lalaeas, , 532, 9 sqq. ersae a Cyro liherati, 1, 566, 16.
ersarum rex auxilium petit theniensium, , 569, 49.
ersae cum reliquis deliciis, um compotationibus utun
tur, sed hoc facienles ordine magis quam hraces, ,
272, 40. 47; reipublica formam habent unius imperium
consummalum , , 311, 15. 26 ; cfr. , 214, 22 , um,
cum modice magis inter servitulem et libertalem age.
bant sub Cyro, primum liberi facti sunt, deinde aliorum
blica eorum interierit sub Cambyse et rursus sub Dario
restituta, , 311, 42 sq. mperium Darius seplem in
partes divisit et a Cyro promissam ersis tribuli dis
pensationem legibus illigabat, , 312, 31 sqq. nde a
Dario in ersis nullus exstiti vere magnus, praeterquam
nomiue, ibid. 47 s. ersa, cum pastores essent, aspe
rae terrae filii, duram habebant educationem, ibid. 12.
ersarum regis opes scilicel marimar, , 580, 9; cfr.
, 481, 9.
erses, Jovis filius, ad quem erculis el chaemenis
origo refertur, , 479, 26 sq.
Persica cingula pretiosa, 1, 276, 13, ersica ars, ,312, 12.
 108 U RU.
dixit, Persas inter decem annos non esse venturos, ubi
vero venissent, infectis rebus mala perpessos abiluros,
, 276, 19 sqq. ersicum bellum primum narratur
breiter, , 566, 9 sqq.; cfr. , 314, 28-315, 32, item
alterum, , 567, 8 s. ersicum bellum non nisi the
nienses et Lacedaemonii repulerunt, cum essenii etiam
.acedaemonem vi oppugnando impedirent , guominus
defensionem praestarent (cfr. , 314, 51), rgivi vero
ad defendendos barbaros evocati nec parerent nec de
fenderent, , 310, 23-45.
ersis, , 479, 34.
ersonae, d. heatrum.
haeax, dur theniensis, cujus frater rasistratus, ejus
lemque nominis filius referuntur, , 579, 3.
haedo, dialogi persona cognominis, , 44 sq. Socrati
venenum bibenti aderat, bid., fr. , 70, 5 sqq. Sim
mia major, , 80, 27.
Phaedondas hebanus, inter Socratis familiares, qui su
prema die cum eo erant in carcere, , 45, 32,
1'haedrus, ythocle genitus yrrhinusius, , 710, 34 ; ,
236, 49; , 661, 35; persona dialogi, ui inscribitur
Convivium, , 658 sqq.; cognominis dialogi person,
, 698 sqq.; sermonum avidissimus, ibid. 10 sq. 35sq.;
, 699, 11 sqq.; , 709, 11; homo mollis, cfr. , 698,
3 sqq.; , 699, 26 sq. Fabulas in dubium vocat friolo
sophistarum more, , 699, 42 sq., cfr. , 705, 10,
inter sophistae et philosoplii vilam modo huc, modo
illuc fertur, , 720, 32 sqq.
haenareta, generosa obstetrix, Socratis philosophi mater,
, 114, 5 , 1, 162, 5 ; , 487, 52.
Phaeton Solis filius paterno curru juncto cum cursum te
nere non posset, uae in terris essent combussisse atue
ipsum fulmine ictum perisse narratur, d signi Philosophi anonymi ci. : , 217. 1 sqq. (physicorum opi
Jicetur fabula, , 200, 18 sqq.
halereus, id. pollodorus.
halerus, , 658, 3.
lanosthenes ndrius, dux electus ab theniensibus, ,
396, 49.
, , 475, 45 sq. , 402, 5 s. (de finitis et infinitis); , 411, 16 s.
harmacia, nympha, cum rithyia ludebat , cum oreas
lianc raperet, , 699, 47; cfr. , 700, 25.
harsaliis lex est, ut obediant iis, qui praesunt, si uem
jubean eorum consilio interesse, , 574, 9 s.
Phasis fluvius, , 86, 4.
Phaso, pollodori filius, frater ippocratis, , 232, 36.
hemius Ithacensis, rhapsodus ille omericus, de cujus
operibus sermo es, , 390, 49.
herecrates, poeta comicus, in fabula quadam hominum
080res induxit, quorum chorus in plane efferatos homi
nes incideret, 1, 245, 45 sqq.
Phiala, , 697, 12. hialarum aurearum, aeuearum, argen
tearum, ludus, , 397, 41.
Phidias heniensis, sculptor dictus ' , , 233, suam pell de.formione et nutritione hominum
49; , 234, 7, , 458, 34; inervae vultum, pedes, ma
nus, eburnea, pupillas auteni oculorum lapideas red
didit, I, 745, 10 sqq. 20 sqq.
hidostrati ludus, thenis, , 742, 9.
hilager uidam, legatus, , 555, 37. llnix, Philippi filius, familiaris ristodemiSocratici,
hilaedarum demus, , 558, 17.
hilaedes legatus a rege ersarum, , 555, 38.
hilebus, dialogi cognominis persona, , 398 sqq.
hilemo, hilemonidis filius, cum imarcho interfectum
it iciam Heroscamandri filium, , 100, 38.
Philemonides, pater Philemonis, , 100, 38.
Philippides, Philomeli filius, theniensis, , 236, 31.
Philippus quidam, Plnicis pater, 1, 658, 12.
Philislides, latonem Syracusis apud mercenarios infamal,
, ,21, 44. -
Philistio uidam, cum Dionysio juniori esse dicitur, ,
. 521, 6. 9.
hilolaus philosophus thagoraus, uid disputari
cum Simmia et Cebele familiaribus de morte, num eam
fas sit sibi consciscere, , 47, 28. 37.
Philomelam et hirundinem atque upupam ferunt prae m
rore camere lugentes, vel quia l bo sacri sint, divi
natione praeditos praesagire alterius vitae bona, , 66, 44.
Philomelus lheniensis, , 236, 32.
Philonides et rchippus arentini rchytae epistolam ad
Platonem afferunt et publica uadam legatione fun
guntur, , 551, 30 s.
Philosophia, quid, , 595, 29 sqq. hilosophus, quis sit,
, 100, 50 sqq. Philosophantibus omnibus quae vulgo
objici soleant, , 19, 15 s. Philosophiae principium
admiratio , , 119, 25. Philosophia apud Gracos anti
quissima et plurima in Creta et Lacedaemone exstat,
qua qualis sit, , 256, 36 sq. Philosophi ,
, 549, 41. Philosophiae qui diutius immorentur, ab
8urdos admodum evadere dicitur, ui vero maxime
probabiles videantur, id contraliere, ut inutiles fiant ci
vitatibus, , 106, 46 sqq., uod cur ita accidat, navis,
gubermatorisetnautarumsimilitudine exprimitur, , 107,
15 sqq.: car pravi sint plurimi, , 108, 26 sqq. hilo
soplios ad divitum fores accedere dixit quidam, , 108,
7. Cur lam privatis insidiis gnam publicis accusation
bus philosophos insequantur, , 112, 5 praced. hilo
sophum publica negotia non curare, I, 133, 32 s.; ,
113, 15 sqq. Philosophiam nunc esse contemptui, uod
a spuriis, non a legitimis attingatur, , 138, 39, /r.
, 139, 19, , 141, 12 sq. Philosophiae vetus est cum
poesi dissensio, , 185, 34 sqq.
nio, uam afterunt de igne et aqua et are et terra ele
menta universi ea appellantes), , 182, 35 sqq. (tria esse,
eorum vero uardam invicem quandoque pugnare), ,
182, 38 sqq. (duo esse principia etc. cfr. , 183, 26
sq.), i, 372, 26 (universum curappellatumsit ),
27, 35 sq. (intellectum esse cli erraeque nobis re
gem, cfr. , 412, 54 Sq ); , 423, 11 sq. 24 (dulcissi
mum esse universam vitam sine mrore transigere);
ibid. 40 s. (voluptates esse prorsus negant, dolorum
efugia eas omnes vocantes), , 430, 37 et 431, 33 sq.
(voluptatis quidem generationem semper, essentiam vero
nunquam existere); , 548, 12 s. (simile simili ne
cessario semper amicum esse), , 513, 7 sqq. (physici
phil.).
hliasii, , 44, 6.
l.nices gyptiique praecipue affectividentur cupiditate
quaestus, 11, 74, 44. hoenices, id est Carthaginienses,
, 548, 45. l"nicium mendacium Socrates fictionem
sub terra deue reo, argenteo, ferreo et aereo ge
nere, , 60, 38 sqq. l"nicia astutia, , 348, 18.
h.nix, cui diras imprecatus est pater myntor, , 474,
38. chillis paedagogus, , 43, 44.
9
658, 12. 33.
, 11, 296, 11.
llocylides cit., , 55, 27 (, ,
).
, 1, 2, 49 sq. Leges , , 427, 38
sq. - 434, 51 (de caedibus violentis et non voluntarie
illatis : in certamine, 427, 40 sq.; in bello vel in exer
citatione belli, ibid. 43 sq., a medico, bid. 47 sqq.:
si quisseum occidit invitus suum interfecisse putans,
428, 1 sqq , si suum ipsius servum, ibid. 8 sqq., si
 U RRU. 169

quis liberum invitus occidi, td. 9. sq.; de iuterfeo
orum exulatione, ibid. 12 s., uis vim illatam per
sequi debeat etc, ibid. 28 577.; de invito reduce,
ibid., 47 sqq.; de caedibus ira commissis; ibid. 52 q.,
si quis sua manu occidit liberum, sed ira aliqua S
praemeditatione, 429, 28 sqq.; si iracundia uidem,
sed ex consulto, ibid. 32 sq , de reditu, . 35 Sqq.,
si quis servum suum, vel alienum occidit per iram,
ibid. 51 sqq.; de accusatione, siquis non purgatus 881C
pollui, id. 53 .; siquis ira servus dominum suum
occidi, 430, 6 s.; si alius quis servus liberum
cidit ira, ibid. 10 sq, si proper iram pater vel mater
filium vel filiam occidit, ibid. 14 sqq., si vir mulierem
aut mulier virum, ibid. 23 sqq., si frater fratrem 8
roremve et in cem, d. 30 sqq., si quis ira paren
tem, ibid., 38 sq.; si fratrem frater in seditione, i
si civis civem vel peregrinum et in cem, icm si servus
servum, 431, 4 ., fr. 433, 2 sqq., si servus li
berum defendens, ibid. 10 sq.; de caedis absolutione,
bid., 13 s.; de cadibus voluntariis, ibid., 17 sqq.,
si quis consul atque injuste aliquem popularium sua
manu occidi, etc., uis persequ dee; 30cu8a
ionis modus, judicia, 432, 9 sqq., si Quis non sua
manu, sed tamen intenditalterimortem iomodo, d,
50 sq., si servus liberum volens vel sua manu vel
consilio, 433, 8 sqq., si quis servum nulla injuria la
cessitus, ibid., 13 sq.; si uis patrem vel matrem,
vel fratrem vel liberorum quem, ibid., 18 Sqq., si quis
se ipsum occidit, 434, 2 sq.; si jumentum vel aliud
animal aliquem vita privavit, ibd. 17 sqq., si imani,
matum aliquid, nisi fulmen erit, elc., ibid. 32 sqq.; si
uis repertus est mortuus neque constat, is interfe
cerit, ibid. 30 sqq., uem et propter quae interficiens
jure sit purus, ibid. 40 sq.)
ictorum hirquicerv, , 107, 14. icturae in laqueari
hus, , 134, 20. Figurae a Daedalo elaboratae, , 134, 43.
dumbrandi ars, cui naturae nostrae affectioni insidietur,
11,182, 15. umani corporis effictio sagaciores nos habet
judices quam aliorum omnium, , 250, 31 s. icto
res gyptii ua lege adstricti jam inde a decies mille
simo anuo easdem semper figuras eadem finxerint arte,
, 285, 1 sq. ictorum diligentia in operibus finiendis,
, 362, 16 sqq., , bid. 19. ictae ima
gines uno die absolutae, pro donariis, , 491, 14. ic
tura mullorum et omni modo in multis humidis siccis
que generibus variatorum procreatrix, , 503, 51 sq.
Cfr. rtes.
ignoratio, , 486, 20; , 559, 20 Sq. ignora, quae ex
solvi licel, , 398, 48.
Pilae ex coriis duodecim contexta", variis coloribus, , 86,
51. Cfr. 5. . Ludi.
ilea velamina aqua et terra conglutinata, , 591, 49; ,
592, 19.
ilei, 1, 481, 18.
indarus cit., , 133, 48 ( .); , 228,
40 (cfr. lymp. , 1); , 354, 10 Sqq. (
. cfr. , 357, 9), , 698, 13 (
), , 4; 4 sqq. (
,
,
), , 27, 24 s. ( .);
, 56, 20 (de sculapii morte); , 308, 46 (
' , cfr.
, 325, 49); , 450, 19. 26 sqq. (
.).
Pinus, arbor, materiam praebet ad naves fabricandas, ,
318, 51.
ira, , 414, 30. -

, scrutatio domus, uomodo Jiat, , 489, 30 Sq. iraeus, pugna in Piraeeo adversus triginta tyrannorum
horcys Oceani et elliyos filius, 1, 211, 41. factionem, , 569, 16. iraeeus et septentrionalis murus,
, , 542, 35. , 77, 38. Deae festum ibi celebratum, , 1, 2 sqq.;
horoneus qui primus dicitur , inter antiquissima ha ibid. 27 sq.
tentur, qua de eo tradita sunt, , 200, 7 pracced. iratica venationi maritimac confinis, , 401, 9.
, , , territorii divisiones significare irithous, Jove natus, et heseus, eptuni filius, ad
denr, , 347, 44. diras rapinas se contulisse feruntur, , 44, 18.
, i. e. custodiarum praefecti, uot consti iscationis, uae sint genera, primum uod fit per retina.
tuendi sint et quid gerant, , 355, 36 sq. cula, velut nassas, retia, laqueos, verricula , alterum
hryges, , 578, 27. hrygiae voces esse dicuntur , uod fit per hamos et fuscinas percussione, tertium
, , , 302, 20 sq. contrario modo per hamum in ore, virgis et calamis ex
hrygia harmonia, imitatur viri fortis in actione volun trahendo, , 166, 5 s.
taria et pacitica versantis et in omnibus rebus temperale isces mansuefacti in ilo, , 579, 36.
se gerentis voces atque accentus, , 49, 45 s. cfr. isistratus tyrannus, , 96, 50; ex Philaedarum demo, ,
1, 530, 6. 558, 16. 17.
hrynichus, unus inter antiquissimos trag.diae poetas, , istilli circumvolutio, 1, 161, 26.
624, 26. ittacus ytilenaeus, unus septem sapientum, , 257, 19,
hrynio quidam, pater checratis, , 551, 50. cfr. , 738, 19, , 7, 46; , 260, 11. Lesbius erat et in
hrynondas, homo improbus perbialiter dictus, , barbaro sermone educatus, , 256, 12. Dictum ejus :
245, 50. , refellitur a Simonide poeta, ,
hthia, , 96, 43. , in Socratis somnio, mor 254, 28 sqq. - 260, 20. Cfr. Simonides.
tem significa (), , 34, 45. ittheus, d. 5. . eletus.
, . e. equium duces sub hipparchis, ua ra ix, olearii generis, , 225, 38. ice adhibita comburere,
tione sint constituendi, , 352, 3, ibd. 28, , 406, punitionis genus, 345, 48.
33; de verberibus illatis judices, , 439, 39. lacentae, , 33, 7. lacentarum () confectio
, , 350, 29. Cfr. ribus. -
mulieribus propria, , 86, 33.
hysica varia erponunur, , 75, 43 sq. ; , 77, 30 sqq. lagium, , 490, 21.
hysici philosophi, sophistarum de diis stulta opinionis lanetaestellae uinque, et sol et luna ad numeros temporis
uasi fons, , 446, 12. Cfr. Philosophi. discernendos et servandos exstiternnt, , 209, 47. De
icea, navibus fabricandis inservit, , 318, 57. cursu earum, guid statuendum sit, , 399, 14 sq.
ictura, , 168, 51; , 176, 26 sqq.; , 313, 2 sq.; , 590, lataea ; pugna ad l., , 567, 29 sq.; , 570, 8, , 320,
6 sq.; , 98, 49, , 104, 43. Colores, , 86, 53 sqq. 18. In pugna ad lataeas, quomodo Lacedarmonti di
ictura, ars phantastica, qua re differat ab arte assimi micerin adversus ersarum scutiferorum acies, ,
latrice, , 177, 31 sqq. ictura ex luxu orta, , 33, 10. 532, 9 sqq.
170 U RRU.
latanus ad Ilissum, , 699, 32; , 700, 20. latano ntun
tur ad interiores navium partes, , 318, 52.
lato philosophus, ristonis filius, frater dimanti, 3e
pse nominat inter Socratis discipulos, , 27, 32. la
et Crito et Critobulus et pollodorus praedes se offerunt
Socrati damnato, ut triginta minis pro mulca liceatur,
1, 30, 43 sqq. Suprema die cum Socrate non erat, quia
aegrtabat, 1, 45, 30. Platonis ad Dionysium epistolae, 11,
517, 38. Quo consilio in Siciliam venerit et cur inde
abierit, , 519, 6 sq. pistola ad Dionem, , 524, 45
sq. latonis, uae dicantur, scripla quaedam non esse,
sed Socratis , , 520, 47 sqq.; 5 s7. ; venit in Peloponnesum lympiam et in Dio
crba, quid sib elin, planius eponitur, , nem incidit ludos spectantem, sermones eorum re/e
539, 54-542, 40. pistola ad Dionysium, , 521, 19 sq.
(inimicorum calumniam redargui , guasi Dionysio
gracas in Sicilia urbes instaurare atue Syracusanos mu
ata in regium imperium tyrannide cupienti obsliterit,
521, 33 sq.; 524, 9 sqq.; de hilistidis et aliorum ca
lumniis, 521, 44 sqq.; demonstraturus, quod meri
recusaverit cum Dionysio communiter rem publicam
gerere, profectiones suas Syracusas et commorationes,
apud Dionysium, item cur frustra fuerint, erponil, et
uidem primam, 522, 16 sqq., secundam, ibid., 42 sqq.).
pistola ad erdiccam regem, , 525, 45 sq. Cur res,
publicas non tractarit, e l. epistolis, , 526, 15
sq. pistola ad ermiam et rastum et Coriscum data,
, 526, 29 sq. pistola ad Dionis propinquos et ami
cos de latonis i habet qua sequuntur, , 527, lato Comicus, cit., , 479, 52.
27 sq. (annos circiter quadraginta natus primum Sy
racusas venit, 527, 35 ; juvenis olim simul alque sui
juris factus esset, ad rem publicam accedere cupiebat,
quotempore quum triginta trannorum, uidicuntur,
potentia incideret, gnorum nonnulli propinquitate ei
conjuncti nolique erant (528, 4), qui ad res gerendas
eum vocarent, ipse maximam in spem adductus valde
atlente reos observabat, ac videns brevi scilicet tempore
eos effecisse, ut prior rei publicae status aureus fuisse
videretur, praesertim cum Socratem facinorum suorum
participem facere (rustra conati essent, graviter ferens
ab istis tunc malis se revocavit, 527, 45 sq. , paulo
post exules reduces Socrates nefario crimine condem
natus et necatus est, ex quo facto personas, ute rem
publicam tenebant, itemque leges et consueludines in
diem magis aversatus neque ullam omnium uae tune
erant, civitatum intelligens non male administrari ad
postremum ita statuit, malorum finem non inventuras
esse gentes hominum, priusquam aut recte vereque
philosophantium genus imperium civile capessat, aut
potentes in civitatibus re vera philosophentur, 528, 28
sqq. , hac igitur sententia in Siciliam et Italiam primum
venit, sed genus vitae dissolutum quod in iis civitatibus
obtinebat, a justo et aequabili statu civili prorsus ab
horrere sentiens forte Syracusas trajecit, 529, 8 sq.;
hic uomodo ersatus sit cum Dione, ibid., 34 sq.;
pos Dionysii senioris mortem arcessitus a Dione uo
consilio Syracusas ilerum venerit, 529, 48-531, 16;
apud Dionysium qualem rerum statum invenerit et cur
Dione paulo post expulso ipse remanere coactus Diony
sium, ut philosopham vitam complecterelur, adducere
non pouerit, 531, 16 sqq. cfr. 534, 21 sq. el 535, 42
sqq., od consilium Dionysio una cum Dione dederit,
533, 2, sq. ibid. 34 sqq.; 535, 10, uid inter Diony
sium et ipsum convenerit, antequam discederet, 537, 28
sq. ; pace facta Dionysius iterum Platonem arcessit, ui
primum quidem recusat, mox hortantibus Dione, Si
culis, theniensibus et in primis rchyta, inter quem et
Dionysium curaverat lato, ut hospitium et amicilia
esset , ita tandem triremem, quem Dionysius miseral
una cum rchedemo et grandi epistola, ascendit et Sy
racusas redit, 537, 22-539, 5, guomodo Dionysii ani
mum statim ut venit, explorarit, 539, 6 sq.; de Dionis
bonis agit cum Dionysio, 542, 40-544, 27; de era
clide sermones facit ad Dionysium una cum heodote,
544, 28 Sq. : ex guo prorsus invisus tyranno ex arce
abire et apud rchedemum habitare jubetur, altera
offensio proper colloquia cum heodote habita, 545,
39 . jam inter mercenarios, qui se interfecturos eum
minarentur, periclitans lato certiorem facil rchy
tam, cui concedit Dionysius et latonem dimittit, 546,
runur, ibid. 18 s.). pistola (V) ad Dionis pro
pinquos et amicos, 547, 33 sqq. pistola ( ) ad r.
chytam, , 551, 30. pistola () ad ristodorum,
, 552, 1. pistola () ad Laodamantem, , 552, 1
sqq. pistola () ad rchytam, , 552, 43 (latonis
commentarii quidam, , 553, 4). pistola () ad
Dionysium, post primn latonis apud Dion. ju
niorem commorationem scriptam se signific, ,
553, 9 sqq. (ria, 553, 9 sq.; de neptibus latonis , .
quarum una Speusippo nubit, 554, 14 sq.; latonis
mater, ibid. 26; de Cratino Plalonis amico et de Oebetis
filiabus, uibus dona mittantur, 555, 21 sq. etc, etc.).
Plato se ipsum ci., , 555, 26 ( ,
. e. Phaedo).
lulo; nomen ejus alterum eplicatur divitia
rum dator, uoniam divitiae ex terrae visceribus eruantur;
alterum " multitudo interpretatur quasi atque
hoc nomen horrentes lutonem eum vocitant,
ero erbo nomen deducit, I, 297, 23-298,
19. lutonis galea, , 189, 12. lutonis mensis duode
cimus, , 402, 9. lulonis regia, , 561, 48. 53.
nyx thenis, olim comprehendebatur ab acropoli, ,
254, 13.
"nae : p. barathri, , 379, 15, p. mortis, , 421, 16; ,
426, 5 sqq. ; 1, 430, 50, 11, 432, 36; , 433, 10. 50;
, 436, 54 sq.; , 437, 3. 26; , 439, 27; , 551, 2;
, 459, 22; , 460, 28 ; , 462, 24 ; , 479, 18. 54 ;
, 490, 34.37. 47; , 480, 38; , 492, 49 ; flagellum,
, 464, 16 sqq. : , 439, 4; verbera, , 461, 32, ,
464, 6; , 475, 26; , 477, 46; vincula, , 30, 5 ; ,
421, 40; , 427, 35 ; , 439, 24. 30. 32; , 440, 16;
, 458, 30 s.; , 459, 31 ; , 466, 2; , 475, 26 , ,
490, 21; , 551, 2, exilium, id. s. . dde ulcta.
!na, uid velit efficere, , 419, 49 sq. Qua si dignus
na ignorans, , 9, 10. :na servi vel peregrini sa
crilegi, , 419, 45, item civis, ibid. 53 sqq. Vincula diu
turna, , 420, 21. :nae referuntur, mors, vincula,
verbera, urpes quaedam sessiones vel status velad tem
pla in extremis partibus regionis stationes, pecunia
pensiones, , 420, 24 sq. ublicatio bonorum, ,
420, 9.
"narum faces apud inferos, , 562, 27.
oeseos genera referuntur, , , o
, , , , 391, 40. 41. oesis omnis est mar
ratio vel praeterilorum, vel praesentium vel futurorum,
narratio autem vel simplex, vel per imitalionem facta,
vel utroque modo, , 45, 5 sqq.; , 46, 15 sqq. oe,
sim imitalricem excludendam esse e civitate, fr. ,
176, 39 sqq. oesis imitatio est, uae ad auditum spec,
tat, , 182, 39. oesi cum philosophia velus est dissen
sio, , 185, 34 Sq.
oelae a Socrate inscitiae coarguuntur, , 18, 2 sqq. Poetae
, , 27, 48, perhibent posse deos sacri
ficiis el votis placantibus et donariis moveri et flecti,
 U RRU. 171

ibid. s. oetae derum filii interpretesque derum, Strant, , 124, 7. ortuorum animos ducere se ferunt et
d rpheum et usaum detur referendum, , fleclere deos sacrificiis et precibus et cantionibus eos
28, 6 sq. oetae, eorumque ministri, recitalores, actores, obstringentes, , 459, 24 sqq.
saltatores, mancipe, , 33, 17 sqq. . , , ratum apud inferos, , 384, 42, , 191, 5; , 192, 4.
36, 16 ; ad ingenia formanda puerorum non adhibendi, , uid, , 492, 32 s.
ibid. 26; guae de inferis fabulantur, cur sint abjicienda, riamus, , 392, 23, diis cognatine junctus, , 42, 9.
11, 40, 47 sqq., injustos quidem multos eosdemque (e rieneus, d. s. v. ias.
lices esse dicunt, justos autem intelices, et conducere Principium () numen inter homines consecratum est,
injusle agere, si lateat, etc., , 44, 42 Sq. ; cur ex ci , 367, 6.
vitate excludendi, , 198, 13. oetarum epicorum rocles cum urysthene, primus Lacedaemonis rex, ,
opera pueri ediscunt in scholis, lyricorum carmina ad 303, 50.
citharam cantare docentur, , 244, 28 sqq. 36 sq. Poetae rodicus Ceus, sophistes (, 254, 51 ), urbes circumiens .
usis deteriores, quibus in rebus vituperandi, , 294 mercede docebat, , 10, 9 sqq., Socratis praceptor, ,
24 sqq. ; assa verba includunt metris, modos autem 462, 28, , 739, 4 sqq.; , 255, 44. rodico multos
rursus et numerum sine verbis, assis fidibus tibiisque discipulos tradidit Socrates, , 115, 54. ratogorae, qui
ulenles, ibid. 42 sqq. inscribitur, dialogi persona, 1, 232 s. pud Calliam
momen, uid significel, , 291, 10. ipponici filium theniensem deg, , 237, 1 s.; sa
olemarchus, Cephali filius, dialogi persona in Citi pientissimus et divinus vir, , 237, 17. Sapientia ejus
tate, , 1, 9 sq. Lysias e uthydemus ejus fratres, praedicalur in accurata verborum et notinum distinc
ibid., 38 sqg. rhetorica arte ad philosophiam versus tione, , 255, 6 sqq. ibid. 39 sqq.; cfr. 1, 208, 18, 1,
est, , 720, 32. 268, 34 ; , 269, 8; , 446, 12, 1, 511, 13; , 587, 7.
olentae et similae confectio, uam effeceri ictus m d senseri! de iis, qui orationes judiciales conscri
(ionem, , 503, 29. bunt, , 227, 39. Quinquaginta drachmarum mercede
, nomen, unde exstiterit, , 30, 26. nominum notitiam docet, , 283, 27 sq.; alia quaedam
olitica ars; sophistarum de ea opinio, , 444, 46. ejus doctrina unius drachma", ibid. 31; soluta oratione
ollux, d. Castor. erculem laudavi, , 662, 4 ; cum Socrateggetulisset
olus grigentinus sophistes, uid agat, 1, 99, 40, , de Gorgiae et isiae arte rhetorica, se solumTinvenisse
337, 5; , 356, 19; Gorgiae qui inscribitur dialogi per asseruit, quibus ars rhetorica indigeat : egere autem ne
sona, , 326 s.; . 327, 19 sqq.; librum scripsit de ue paucis neque multis, sed mediocribus, , 728, 5
rhetorica arte, , 337, 26 s.: in rhetoricam invexit ge sq.: et saepe alias publicis muneribus functus est et
minationem verborum (oo), insignes sen nuper ex Ceo insula thenas publice veniens cum ia
tentias (), comparationes similitudinesque concilio dixissel, summopere probatus est et privatim
(), vocabulorumque fictionem ad orationis juvenes erudiens, pecunias innumeras est lucratus, ,
splendorem prout a Licymnio didicit, , 728, 11 sqq. 739, 4 sqq.; uantpere amatus sit a suis multis secta
ces ejus ciri dentur, 1, 340, 33; , 341, 2 (). toribus, quidque iis persuaserit, , 35 sqq., Socrati
olycletus rgivus, sculptor celeberrimus, , 233, 46 sqq. uanti vendiderit doctrinam, , 558, 42 s.; apud Cal
olycleti sculptoris filii, , 249, 22. liam ipponici filium multa disputat in vitam huma
olycrates, hebanus, cujus pecunias nactus smenias nam, ibid. 47 sqq., sophista erat et vanus, , 585, 3.
hebanus opulentus evasit, , 457, 23. - rodici dictum : mortem neque ad viventes pertinere
olydamas pancratiastes, , 9, 47. neque ad mortuos, , 560, 32 sqq. - Refertur sermo
olygnotus glaophontis filius, pictor celeber, , 390, 30. ejus, uem in Lyceo de divitiis liabuerit, , 583, 26 sqq.
35; fr. , 327, 3. , , 464, 7.
olyidam et inoa simul inducentes poette, quid signifi , , 440, 11; , 484, 19.
cent, , 518, 30. theniensis, , 560, 17 s.
olymnia musa, clesti usae opponiur, I 669, 45. rometheus, , 402, 7, , 587, 44. omen erplicatur,
, , 488, 34. 1, 271, 19 sq. rometheus, postquam vires omnes Epi
olytionis domus scilicel splendida, , 580, 45, 585, 41. metheus distribuit inter animalia, Vulcani inervaeque
oly xenus uidam, Dionysii tyranni amicus, , 518, 4; artificiosam cum igne sapientiam surripuit illamque ho
, 520, 52 , ex Brysonis lhagorari familiaribus, 11, minum generi largitus est, cujus furti postea poenas dedit,
553, 27. - ea rotagora fabul, 1, 240, 43-241, 42. Curat Jovis
ma ( ) delectationis causa facta, diffi mandalo, ut me homines mortem praesentiant, , 384,
cilia ad recondendum, , 256, 35. 32 rometheum cur co jungerent primi homines cum
ompae sacra in armis equisque faciendae, , 380, 16. Jove, , 518, 32.
omparum ormandarum , , 486, 16. ronubae obstetrices, , 114, 42.
ontus, Sauromatidum mulierum natio ad ontum , ., romium et ipsi modi, , 205, 10. romia musica
386, 42 sqq. C/r. avigatio. valde elaborata exstant, , 331, 30 sq. ro"mium non
orci sacrificium vile, , 36, 44. in quovis cantico aut quavis oratione adhibendum, ,
ortus et navalia, , 256, 41 sqq.: navalia ex lauumiis 332, 10.
cavata, , 257, 21. , , 415, 18, 420, 31.
orus (), //luentia deus, moris pater, er la roserpinam nominare verentes nomen decli
tonica fabula in Con, , 681, 41 sqq. nant et eam appellant, cum er Platonis
otidaea ; theniensium expeditio ad otidaeam, , 23, 26; sententia dicenda si , , 298, 29 sqq. C/r.
503, 1. 11 sqq., 694, 22. Cere8.
raeco, , 168, 10, , 472, 40; , 492, 37, , 464, 17. rospaltius, d. 5. . uthyphro.
26. raco legatione fungens, , 480, 4; , 487, 14. , pars domus, , 236, 48.
raestigia, , 168, 51; 1, 170, 53; , 475, 52, , 476, rotagoras bderites, persona dialogi cognominis, , 232
19. 28. raestigiatores, , 182, 15 sq., , 459, 4. ra sqq.; iterum thenis degit, , 232, 19 sqq.; , 233, 21
stigiatorum cancelli, super quibus sua miranda demon sq.; apud Calliam ipponici filium divertit, iid. 26
 172 U RRU.

sq.; in dicendo sapientissimus habetur, ibid. 25, cfr. , , 707, 45. , l, 110, 34 et
, 232, 25 ; mortuus sectatores reliquit cum alios, tum 36. () , , 300, 43.
heodorum et in primis Calliam ippouici filium, , , , 141, 16. , , 353, 21.
126, 44 sqq., fr. 1, 129, 50, 1, 288, 49. rotagoram , , 275, 25.
plurimi peregrini sequuntur ex urbibus, perquas circum , , 435, 35. , , 220, 23.
vagatur, , 236, 34 sqq., uam diligenter eum obser , 1, 550, 5. ,
ent, ibid. 40 sq. cfr. , 35 sqq. Sophistica artis
, 161, 15. , , 326, 3.
professionem defendit, 1, 237, 38 sqq., de actale ejus , , 342, 9; , 66, 5. , , 215, 31.
, 238, 23 s. fr. , 239, 3. Quam mercedem exigendi , , 407,54. , ,
rationem instituerit, 1, 246, 13 sqq., , 124, 22 sq. ro
tagorae nomen tola Graecia resonal, 1, 251, 24 , que 320, 3. , , 504, 2. , , 590,
16. , ctum de homine stolido, , 747, 11.
potest eadem et amplissime et brevissime disserere, iid. , , 61, 38. cfr. ibid. 50.
14 sqq. 32 sq.; plures ob suam sapieutian pecunias , , 694, 17 sq. , 1,257, 29,
cumulavit, quam hidias sculptor ob opera sua, 1, 458, , 424, 49; , 512, 25; , 558, 39; , 572, 13.
33; vita decessit annos natus pane septuaginla, qua
dragnta vero in sua arte versatus, iid. 41 sqq., llie , , 56, 18.
nis multampecuniam lucratus, 1,739, 16; ippia senior, , , 308, 21. , , 161, 8.
in Sicilia unc habitabat, uum ille huo venirel, iid. , , , 54, 1.
, , 580, 37.
19; in hoc praecellere cunctis est professus, quod circa , , 54, 30. , , 94, 42.
sermones probabile singulis in judicio futurum optime
praevideret, , 137, 31 sqq. , , 11, 54. o , , 219, 43.
, , 133, 43. o ,
Ci. 1, 116, 29 sqq. ( , 156, 50, , , 190, 12.
, , , , , , 692,
, cfr. , 118, 23; , 123, 24, 33, 1, 284, 49, , 129,
46. , , 560, 2. , ,
34 sqq.); quod decretum ejus sumptum est ex libro 675, 35. , , 374, 16 ; , 548, 14.
, , 124, 8. 34; , 117, 11 (nihil esse un ' , , 155, 16.
quam" semper autem fieri, cfr. 1, 120, 40). In re
fellendo ejus decre : hominem omnium mensuram , , 46, 24. , , 371, 53.
esse, marima pars hearleti dialog ersatur, , 116, , , 224, 12. '
, , 541, 39. ' , , 106,
15-150, 15, , 129, 34 s. (quid pro suo decreto illo
contra Socratem disputaverit), 1, 175, 18 (Scripta de 28. ' , , 164, 36. ,
palaestra et de ceteris artibus), , 214, 52 (contradi , 508, 42. , , 396, 48, ,
ctionem non exsistere); , 728, 15 sqq. (scripla ejus 397, 16. , , 343, 53.
c., fr. , 288, 49). , , 442, 51. , , 536,
rotarchus, hilebi, gu inscribitur, dialogi person, 23. , ' , , 754, 11.
, , 203, 4. ' , ,
, 398 sqq., Calliae appellatur filius, , 404, 14. 341, 46. , ,
roteus gyptius, , 216, 21; non dimitendus, priusquam
vaticinatus sit, , 12, 46. rotei transformationes, , 576, 52. , , 425, 28.
, , 288, 4.
39, 15. roteus varius, prerbialicr dcum, 1, 397, 8.
, , 236, 9. 12. , , 564, 27. ' , , 70,
roverbia : , , 558, 46. 19 s q.; fr. 11, 465, 25. stellarum numerus et arenae,
, , 659, 36. , 220, 52 sq. o , , 197, 9.
, , 170, 28. , ,
, , 25, 44. 316, 47. , , 365, 49.
, , 251, 28. , pro calunniore
dictus, , 587, 3. , , 412, 42 , , 460, , , 3, 11. ,
, 513, 52. " , , 68, 12. ,
49. , Jo
cantis dictum, , 332, 19. , , 304, 31. , , 182,
, , 343, 24. ' , , 316, 53, 3. , , 336, 27.
, , 174, 22. , , 283, 25; , 757, 9, , 74, 45; , 114,
, , 350, 49. , , 513, 1. ' 7. , , 257, 33.
, cf". , 296, 7. , 1, , , 361, 43 , , 82, 46.
, , 60, 14; , 117, 40.
439, 43, 1, 666, 33. , , 278, , 1, 696, 16. ,
38. o, , 411, 44. , , 720, 53.
, , 257, 29, 1, 427, 2, 1, 481, 48, , 487, , , 87, 44.
ruina, quid, , 225, 29.
15; , 512, 1; 1, 558, 39. , , 79, rytanes, , 26, 8, 12, , 240, 5; , 346, 13, , 489, 12,
53. , , 692, 49, ua ratiome constituendi, , 354, 3 sqq. /r. , 352,
cfr. 1 693, 3. , , 111, 14. 22.
, , 505, 37. , ' , , 512, rytaneum thenis; alimonia in prytaneo, , 29, 37 sqq.
15. , ' , , 124, 48. sephisma, quid, , 596, 40.
, , 370, 33. , , 2, 29 sq. , , 420, 52.
, , 214, 9; , 528, 48. setta, pisciculi, secti odammodo, , 672, 46.
, , 500, 42. , , 65, 52. , , , 480, 4 sq.
, 674, 38, , , 528, 50, 51. , , 479, 10 s.
cfr. 1, 377, 42. , 1, 734, 49, , vas, guod plures quam octo pateras capi, ,
, 1, 127, 12. ' 689, 48.
, , , 490, 43 sq. ublicatio bonorum, , 462, 24.
, , 478, 50 sq. , , 115, ueri, no tempore liberi dimitlantur, , 175, 37 sq.
18. , , 500, 43. ugilatus, , 64, 45; , 379, 22. ugilum distributiones
 DU RRU.
ad successionem in certamen et ad comparationem al
ternis et deinceps, , 397, 39. ugiles sese exercentes
pro castibus pilas circumligant, , 403, 10 sqq. 18. 44 ,
inanimatum simulacrum suspendentes in eo exercentur,
ibid. 23, exercitatio , i. e manuum ge gus indicare nefas est, , 204, 32. Religiosa instituta
sticulatio, ibid. 27.
ugionem sub ala depromere, , 342, 47 sq.
urgationes, , 513, 49. Purgationes purificationesque et
secundum medicinam et secundum vaticinium, , 298,
53 s. urgationes scelerum, uae funt sacrificiis et in
cantationibus, , 26, 48, , 27, 13. Purgatio domus,
, 463, 19. Cfr. xpiatio.
upae et imagines ad fontem ymphis et cheloo sacrum,
1, 700, 23 Sqq.
upilli, d. utor et . tertio facile permoveri posse sacrificiis et precibus fleo
urpura, , 416, 7.
urpureus color, d. Colores.
utei. De puteis (odiendis leges, , 413, 38.
yramidis species ignis elementum semenque, , 222, 45.
yrilampes, pater ntiphontis, , 626, 11.
yrilampes, Charmidis aunculus a matre, per legationes,
vel ad ersarum regem, vel ad alios illustris redditus
est, , 506, 47 Sqq.; cfr. , 352, 20, 26, , 376, 30.
yriphlegethon, Tartari fluvius, describitur, , 89, 7 sqq.
23. 51.
yrrha et Deucalion ex diluvio superstites, , 200, 9.
yrrhicha sallatio accurate describilur, , 394, 23
sqq. cfr. , 395, 24. yrrichae quaedam memorantur,
, 380, 5 sqq.
ythagoras posteris disciplinam reliquit, et vitam, uam
ythagoream vocant, etiam nunc agentes inter celeros
illustres habentur, , 180, 22 sqq. ythagoraea scrip
uardam, , 553, 21.
ythagorei, quo modo statuant astrologiam et musicam
disciplinas esse germanas, , 135, 24 sqq.
ythia, sacerdc5, , 17, 11; , 484, 47. ythiaeinscriptio,
, 468, 15. Divino furore capta vaticinatur, , 710, 42;
connubia confirmat, , 91, 8; de monumentis et sacris
consulenda, , 142, 9.
Pythia certamina, 1, 541, 30. ythicam et lympicam vic
toriam appetens vita ad reliqua opera omnia otio caret,
, 388, 35.
ythicus legislator, , 269, 52.
ythium, pollinis templum Delphis, , 344, 48, , 485,
43; , 559, 27.
ythius pollo, id. pollo.
ytho, d. ythium et Delphi.
ythocles yrrhinusius, Phaedri pater, , 710, 34.
ythoclides Ceus musicam praelendit, ut sophistical artis
invidiam vitaret, e rotagora opinione, , 238, 4. Fa
miliaritate ejus usus est ericles, , 477, 32.
ythodorus, Isolochi filius, heniensis, sapiens clarus
ue factus enonis consueludine, cui centum minas sol
vit, , 478, 2 ; dialogi persona, , 626, 14. 31; apud
eum extra mnia in Ceramico armenides et no di
vertisse dicuntur, iid. 39.
. sodi simul et histriones esse non possunt, , 46, 50.
Quercus et rupes audire, uid, , 734, 2.
R.
Raptus; de raptu actio, , 480, 13 sq.
Rationale etirrationale ua sint in animo, , 77, 27 .
Recitatores et eorum sectatores, , 406, 47.
Redhibitio, id. .
Regis soa, thenis, 1, 1, 4.
173
Regius murus, , 154, 42.
Religio, uibus rebus constel, cfr. , 127, 18 sqq. une
ribus adhibenda fides, uae dicunt meminem vitare posse
fatum, , 376, 13. Universi effectrem et patrem in vul
pracipu e ordine referuntur, , 68, 23 sqq., ,
341, 17 sqq. ymni et laudationes cum precibus con
junctae derum et geniorum et heroum, , 384, 22 sqq.
Summum deum et totum mundum quaerere et causis
indagandis curiose operam dare fas non est, , 399, 1
sqq. De dierum festorum constitutione, , 401, 35 sq.
heniensium opiniones referuntur de diis, quorum
alii omnino deos esse non credant, alii esse eos credant,
sed nihil curare homines (fr. , 452, 21 sq.), aut
tendos (cfr. , 456, 43 sq.), , 441, 24 sqq. fr.
443, 47 sqq., uorum opinionis quaenam in causa siut
oratione8, , 442, 14 5 . mnes cum Graeci, tum
barbari statuunt esse deos, , 442, 2. Fides fabularum
de diis, quibus rebus maxime augeatur inde a teneris
unguiculis, , 413, 12 Sq. Lex patria dicit defunctiani
mum immortalem ad alios deos discedere rationem red
diturum, bono securam, malo valde timendam, , 493,
26 sq. Verendum non esse docetur, ne non mortalibus
fas sit in rebus divinis operam collocare, , 512, 46.
Res publica, uid, ; 595, 8. De magistratuum et populi
appellationibus, , 92, 3 sqq. Reipublicae modi quatuor
pravi, unus bonus, sive regnum sive optimatum guber
natio, , 81, 40 sqq.; , 143, 30 sqq.
Retia, , 166, 14.
Regia porticus thenis, , 503, 5.
Rex, uid, , 596, 30. Regis ornatus, tiara, monilia, aci.
naces, , 149, 50. Regibus sacrorum curatio permit
tenda, , 550, 47; cfr. , 551, 4. Regum Lacedaemo
niorum stirps, cur geminata sit, , 309, 50; 310, 10
Sqq.
Rhadamanthus et inos, Jovis et uropae filii, Cretensi
bus leges tnlerunt, Rhadamanthum quidem virum jus
tum fuisse ferunt, , 622, 30 sq. Rhadamanthus prae
sidere in judiciis a inoe doctus inde bonus judex est
appellatus; eo plane veluti legum custode per urbem
usus est inos, , 623, 49 sqq. cfr. , 263, 10, ,
485, 18 sq. 32. Rhadamanthus et inos ex sia,
acus ex uropa, Jovis filii, mortuorum judices con
stituti, , 32, 52, , 384, 40 s.; , 385, 19 sqq., , 386,
24 sqq.; , 562, 2.
Rhamnusius, id. ntiphon.
Rhapsodi, 736, 2; , 33, 18. Rhapsodorum certamina in
sclepieis pidauri, , 388, 3; pulcherrime ormati reci
tant, ibid. 10 sqq.: poeta mentem rhapsodi interpretari
debent, ibid. 16 sqq., , 390,20 sq.; , 392, 13 sqq.;
quomodo affecti canant, , 392, 27 sqq.; pulchra veste
aureisque coronis rnati, ibid. 33 sqq. cfr. 1, 388, 10
sq. 34; 1, 396, 40, uomodo afficiant spectatores, iid.
39 s.; de ngen, uod ecipiant, ibid. 44 s.,
Panathenaeis, er uo tempore omeri poem reci
tent, , 558, 21 sqq. cfr. , 388, 9, , 588, 42. Rhap
Rhapsodia refertur inter certaminum genera recitator
ue, ui bene Iliadem et dysseam, vel esiodeorum
aliquid exhibeat, senes maxime dicitur oblectare, ,
286, 8. 23.
Rhea et Saturnus, reliuorum derum progenitores ; Rhe
momen unde originem ducat, , 296, 32. 45 s.
Rhea cum Phorcy et Saturno quique his conjuncti, ex
ceano et ethy procreati, ex Saturno autem et Rhea
Jupiter et Juno et omnes, guos fratres et filios eorum
memorant, , 211, 41 sqq.
 17 )U RR U.
Rhetores thenienses, , 497, 14 sqq., , 504, 15 sq.
Rhetores, id arte sua efficiant, I, 154, 42 sqq. Rhe
tores aliorum orationibus certantes, I, 227, 33.
Rhetorica, ualis si, , 368, 25. Rheloricae artis com
pendia, Platonis tempore, uali fuerint et uorum,
et uas s/aluerint et tracerint artis partes, ,
727, 42 Sqq., , 729, 20 sqq., 1, 731, 3 sqq. 51 sq.
De oratorum arte rhetorica, uid statuendum sit, ,
479, 25 Sq.
Rhythmis qui operam dant, elementorum primo vires di
slinguunt, deinde syllabarum, hythmos landem ipsos
aggrediuntur considerare, , 312, 39 sqq.
Ritus per secta hostiarum transeundi, 11, 350, 40.
S ulciscendo interfectore, , 430, 27 sqq. Lex de sacrifi
Sacer calculus, , 420, 52.
Sacer morbus qualis, , 244, 14. Legitima redllibitinis
ratio, , 462, 54 ; , 463, 7.
Sacerdotes, , 383, 7; , 401, 45; , 437, 16; , 459,
47; , 488, 1 , uid habeant officii, , 600, 19 sq.
pud gyptios non licet regem absque sacerdolio
fieri, elc., ibid. 30 sqq. n multis Graecorum civitatibus,
raesertim apud thenienses, praecipua sacra a summis
magistratibus instituuntur; regi creato pauia et so
lemnia maxima antiquorum sacrorum esse tributa fe
runl, ibid. 34 Sqq. In sacerdotis speciem mulala Juno
nachi rgivi fluminis liberis munera colligens, poelae
fragici fragm., 1, 39, 17. Sacerdotia patria non mo
venda esse, , 354, 49. Sacerdoles ulriusque sexus et
interpretes, ui legitime eligi possint, , 3, 355, 5 sqq.
Sacerdotes et aeditui peregrinos certaminum spectatores
curare iisque judices esse jubenur, , 489, 1 sq.
Sacerdoles Solis et pollinis, , 484, 24; summus sacer
dos, ibid. 25. Sacerdoles correctoris ut purum funus se
qui jubenur, etiamsi reliquis prohibeantur funeribus,
, 484, 45 Sqq.
Sacra communia, , 430, 21; sacra et mensa commu
nis, ibid. 27 sq. 35 sq. S. privata, , 63, 4 ; , 441,
10. Sacra n privatis aedibus, , 459, 45 sqq., , 460,
11. 18. Sacra recens natorum, , 373, 25. Loci sacrati,
, 413, 34. n loco consecrato maledicta non esse pro
ferenda, , 477, 37. Sacris vastis et sacris luminibus
arcentur aucupes et piscalores, 11, 401, 29 sqq. Sacris
qui arceantur, , 440, 25. Sacrorum pollutio, , 428,
29 sq.; , 430, 1, , 432, 11; , 433, 47, , 440, altera bellica appellatur pyrrhicha, ua describitur cc
28. Sacra eadem Graecis omnibus communia, , 97, 35;
, 484, 20. Sacra non mutanda esse, , 341, 17 sq.
Sacra cum initiis permixta vel domestica vel Tyrrhenica,
vel Cypria, vel alicunde ascita, ibid. 24 sqq. Sacra
mortuis Pythia monente constituenda, , 142, 7 sq.
Sacrorum curatio regibus permittenda, , 550, 47; cfr.
551, 4. Sacrae ps, , 160, 43. riis colendum demandatur, , 394, 12-395, 54. Salta
, , 212, 12, fr. 16 S. dde Sacrificia. (oriam artem universam produxit imitatio morum ge
Sacraria patria, in quibus uavis in curia curialium et
virorum et feminarum nomina scrpta sunt, adscriptis
in patiete dealbalo et anno natali et numero magistra
tuum eorum, qui in annis enumerari solent, , 373,
40 &qq.
Sacrificia, , 11, 33; 1, 597, 50; , 68, 23; , 443, 15
sqq. 53. Sacrificium, uid, , 596, 27. Sacrificia et ritus
ad inferos pertinentes, , 85, 14. oves auralis cornibus
sacrificare, 1, 500, 43. Sacrificinm in aula, , 2, 6, fr.
, 3, 33. Sacrificia et donatia magnifica divitis, injusti
autem viri, grala esse diis, ex multorum opinione, ,
25, 31. Sacrificia , , 26, 46 s. Sacrificium Sapientiae concionalis et judicialis magistri, , 27, 40 Sq.
porci vile, , 36, 44. Sacrificia in mysteriis, , 89, 40,
, 90, 31. Sacrificia instituta a diis, , 255, 11. Sa
crificia in templo eptuni in tlantide insula fieri solita,
, 260, 1 sqq. mmolari homines ab hominibus etiam
nune apud multos solent (cfr. , 619, 43 sq.), et con
tra alio temporene bovem quidem gustare audehant, sed
liba et melle imbulas (ruges et alia hujusmodi sacrificia
ofierehant incruenta, , 371, 46sqq. Sacrificio peracto
assistens quis, si maledicit, malum injicit augurium,
, 383, 13 sq. Chori, i praesertin apud thenienses
ad sacrificia publica conveniunt, inconcinnis verbis et
numeris et lamentabilibus harmoniisea perfundunt, iid.
198q.: uorum chororum corollae et aurea ornamen
ta, ibid, 36 sqq. in sacrificiis, , 399, 26.
Sacriticia constituenda ex Delphicis elfatis, , 401, 35
sqg. Sacrificia et precationes quaedam adhibendae in
Ciis perscrip, , 459, 45 sqq. Sacrificii ormandi
, , 486, 18. Sacrificia a lege patria constituta
mutanda non esse, 1, 511, 2.
Sacrilegia, 1, 4, 16, , 441, 17. Leges de sacrilegis, ,
419, 14-420, 54 ; cfr. , 430, 47.
Sagittarius altera manu repellit arcem, altera attralli, ,
77, 15 sqq.Sagittarii Cretenses equis vecti, , 406, 37.
Sais urbs, in Delta illo, cujus circum verticem ili scindi-
tur flumen, eadem, ex qua masis rex fuit, urbis origo
ad deam refertur gyptiorum lingua eith, Graece
vero, ut illi affirmant, thenam vocatam ; et valde se
lheniensibus amicos et cognatine quadam cum his
conjunctos ferunt, , 199, 47 sq.; fr. , 201, 17.
Saiticus pagus, , 199, 49.
Sal, , 32, 38. Salis, ex legis ratione diis dilectum corpus,
uomodo fiat, , 226, 10.
Salaminia pugna navalis, , 567, 9. 25; , 570, 9; ,
320, 12. 22; , 314, 39.
Salamis, , 26, 21. 31 ; urysacis patria, , 479, 37.
Sallationes in puerorum disciplina, , 59, 5. Saltaliones
apud Cretenses solum et Laceda monios legibus ordi
natae servantur, apud celeros Graecos semper aliquid no
vatur, , 287, 30 sqq. Saltationis, uae ipsa pars est
gymnasticae, genera duo, ua sint, , 379, 41 sqq. Sal
tationum, uibus exhihentur imitationes, erenlp
fferunur, , 380, 5 sqq. Sallalio et universa musica
morum humanorum imitatio est meliorum et pejorum,
, 382, 1 sqq. Saltationes multa sunt inventae a veleri.
bus, , 384, 39. Saltationis genera duo, allerum grave
pulchriorum corporum, alterum leve tur ium, gravis
curate, altera pacifica ierum trifariam diuiditur,
ita ut acchica suum locum sepositum obtineat, se
cunda vero et tertia commune usurpent nomen ;
genus tandem illud turpiorum corporum et mentium,
hoc es comicarum imitatioum , utpole quod alienum
sit ab ingenuis moribu8, Crvis et peregrinis mercena
stibus facta, , 395, 13 sqq. Saltatio, ua re differat a
gymnaslica, , 297, 16. Saltalionem genuit homo ut.
pote numeli sensu praeditus, ibid. 37. Super enses
humi inclimato corpore transilire et in rota volvi, , 221,
20 sqq. Sallatores, 11, 33, 18. Saltatrices in compota
tionibus, , 263, 43.
Samius, d, heodorus.
Sannio pulcher cum hrasyllo adversus phesum e
niam militaturus proficisciur, neque Socratis daemonio
obedit abire vetanti, 1, 101, 4 sq.
Sapphus pulchrae amatoria carmina, , 704, 8.
Sarambus caupo, ob vini praeparationem clarus, , 380,
26 sq. -
 DU RU. 17:;

"Sardes, urbs, , 566, 28. tiosa, ualis fueril, inscriptiones Delphicae ab iis dedi
Sardia, lapides pretiosi, , 87, 15. catae, , 257, 14-34.
Sardonius risus, , 8, 39. Septentrionalium fere gentium indoles animosa, , 74,
Satellitum habitationes in tlantidis insulae ar, , 258, 41.

24 sqq. Sopum () templi, , 90, 4. ibid. 10.

Saturnus, , 675, 37; a Jove ligatus, uod nato8 absque
jure devorasset, idemque castratus parem ob causam,
, 4, 22 sqq., fr. , 6, 22, , 675, 41, ceani e.
tiyos filius cum Phorcy et Rhea uique his conjun
cti, ex Saturno autem et Rhea Jupiter et Juno et
omnes, quos fratres eorum, alios etiam horum filios
memorari scimus, 11, 211, 41 sqq. Quid nonen ejus
snifice , , 292, 27 sqq., Jovis pater, ibid.
27, Urani filius, ibid. 31. Saturnus et Rhea derum
progenitores, , 296, 32, 45 s. : nomis inter
bre era, ibid. 47 s. Saturno filios suos li
ant nonnulli Charthaginiensium, , 619, 44 Sqq. Sa
urni regnum felix, , 324, 33. 39 sq., cfr. 1, 583,
28; , 585, 23 sqq., , 586, 5 sqq.; , 384, 6, 12, ,
559, 6.
Saturni stella, Iarditate insignis, , 372, 25.
Satyrus contumeliosus, , 695, 51. Satyrorum chorus, ,
610, 38. Satyricum drama, , 696, 27. Satyri, , 600,
48; , 695, 45. Satyri acchicam saltationem comitan
tes, , 394, 42. Satyrus arsyas, , 690, 48. Satyrus
cur Socrates, 1, 691, 46.
Satyrus, servi nomen, , 233, 4.
Sauromatides, guae vocantur mulieres, circa Pontum ha
bitantes non solum equorum sed etiam arcuum et reli
quorum armorum usum communem alque viris parem
tractant, , 386, 42 S., 387, 42.
Scabellum, , 233, 2.
Scellius ristocratis pater, theniensis, , 344, 47.
Scholae ( ), , 358, 51, , 369, 50. Qui prae tare solent, I, 284, 3. Servus bubulcus, , 396, 1. 2.
ficiendus sit magistratus eruditioni puerornm et puella
rum, , 359, 38 sqq. Scholae communes, , 386,
24.
Scientia (), uid, , 137, 34 Sqq.
Sciron; fabula de Scirone nouur, 1, 130, 6 el 13.
, d. Cautilena.
Scopas, Creontis filins, hessalus, Simonidis ad eum car
men, , 254, 15 Sqq.
Scriba", cfr. , 600, 6.
scriptiones in parietibus, , 423, 12.
seylla, , 174, 4, , 542, 54. , Servorum liberi, , 378, 37. Servi publici, , 378, 38.
perbialiler dicum, , 560, 40.
scytalae circumvolutio, , 161, 26.
seytha eos felicissimos optimosque viros esse ducunt, qui
in suis craniis aurum multum habent, in craniis scili
oet, ex uibus deauratis bibunt, , 225, 17 sq. Darii
regis expeditio contra Scythas, I 353, 50; fr. J, 566,
21. Scythae dicuntur non minus fgiendo quam inse
uendo pugnare, , 531, 525-32, 6 sq. Scytharum indoles
animosa, , 74, 41 , ebriosi, , 272, 40, 44. Scytha
run lex memorattr, non solum sinistra arcum amoven
tium, dextra sagittam attrahentium, sed pariter utravis
ad utrumque utentium, , 379, 8 sq. Scytha noma
des, domibus non unur, , 585, 41. 51; , 586,
8 sqq.; pluris quam domum faciunt renonem pelli
cium, ibid. 12.
Secunda mensa, , 256, 30.
Sellularia vita turpis, , 344, 3.
selymbrianus, d. erodicus.
Semidei, ui, , 32, 53. Semidei ad rojam, , 23, 5. Se
midei ex aquae genere, , 510, 43.
Senatus (), 11, 550, 50.
septem sapientes, , 199, 5, enumerantur, philosophia
orum, uae fluxit ex Laconica breviloquentia senten
Sepulcra, , 69, 22, 11, 141, 10. alorum animi circa
monumenta sepulcraque oberrantes, , 64, 1 sqq. Se
pulcra defunctorum et uaecunque inferis prastanda
sunt propitios eos habituris, constituenda stint, pol
line Delphico interprete, , 68, 25. Cereae imagines in
parentum sepulcris, superstitionis genus, , 476, 8.
Sepulcrum magistratus cujusdam luculentum uale
struendum sir, Curate prascribitur, , 484, 48s.
Sepulcra iis in locis fieri jubenur, ubi agrorum cul
turae detrimento non sint; de tumulo, lapidibus, in
scriptione prascriptiones, , 493, 5 sqq. Sepulcro ex
struendo circiter decem minis opus est, , 554, 27. dde
Sepultura.
Sepultura, , 459, 35. Sepultura lympinicarum, , 94,
3. Sepultura non impediendi hostes, , 96, 47. Se
pultura parentum ualis esse debeat, duique honores
defunctis habendi sint, , 327, 49 sqq. Sepultura do
mestica, , 432, 54. Sepultura eorum, ui se ipsos
interfecerunt, , 434, 10 Sqq.
Seriphius hemistocli per contumeliam objicit, uod non
propter se ipsnm, sed propter patriam esset gloriam
consecutus, , 3, 14.
Serpens mansuetus factus, , 22, 31. Serpentes sacri, ,
622, 51.
Servi, , 414, 16, , 415, 30, , 419, 15, 16, , 464,
11; , 478, 18, , 490, 18, , 480, 32. Servus jugu
Iatus, 1, 3, 12, 1, 7, 6. De ser prefio, , 105, 32.
Servus anagnostes, , 109, 49. Servis nomina commu
Servus verna, , 451, 9. ,
perbialiler diclum, 1, 478, 50 sqq. Servum haber
Graecum fas non esse, , 96, 31. Quo pacto retimeantur
sub dominatione, , 166, 48 sqq. Servi plerumque, me
dicorum ministri, medicantur servis grotantibus, ,
329, 32 Sq.; cfr. , 421, 54. De servorum conditio
quid statuendum sit et quomodo tractari eos oportea,
, 367, 23-368, 39 (de elotum, Penestarum, eracleen
sium conditione, 367, 31 sqq. Quomodo servi nunc (rac
tentur, ibid, 52 sq. Servorum defectiones, 368, 10 s.
Servi primitias agrorum ad colendum elocatorum penden
tes, , 388, 6. Servus, auxilio lato ei, cui verbera in
feruntr a filio, in libertatem vindicator, non lato cen
verberibus flagello caeditor, , 400, 14 sqq. Si servus
verberavit liberum, etc., , 440, 36 sqq. Servi multiop.
ficibus opus facientes, l, 415, 41 sq. Servis tertia pars
fructuum annuorum annumeratur, , 416, 33. 48. Servi
sacrilegi p"na, , 419, 45. Servum si quis invitus occidi
suum interfecisse putans, uam p:nam solvere debeat,
, 428, 1 sqq., sin suum ipsius servum, purgatus ca
dis absolvitor ex lege, ibid. 8; servum qui occidit suum
purgator, Sin alieuum per iram, duplum damni solvito
possessori, , 429, 51 S. Servus, qui dominum occi
dit ira, quo supplicio plectatur, , 430, 6 s., item,
qui liberum, ibid. 10; si servus liberum defendens
occidit, ut is, qui patrem occidit, iisdem legibus lene
tor, , 431, 10 s. Si servus libernm volens occidit,
qua poena afficiendus sit, , 433, 8 sqq.; si quis servum
0ccidit nulla injuria lacessitus perinde ac cive interfec
reus esto, ibid. 13 sq. Servus si dominum vulnravit
consulto, mors p"na sit, , 436, 54, servus si quis
ingenuumira vulneravit, etc., , 438, 21 s.
, ibid. 24 sqq. Servus, si fecit indicium de
 176 DU RRU.
thesauro sublato, In libertatem vindicalor, si minus esse, sed ea est poetae sententia: virtutis possessionem
fecit, morte punitor, , 461, 21 sqq. Lex de abducendo diuturnam non difficilem solum, ut Pittacus vult,
servo, , 461, 51 s. Serva el servo nati, cujus sint, immo plane supra humanam conditionem esse, qui
, 474, 10 sqq. Servus, qua de re si indicaverit, manu sensus sequenti versu ( ,
mittatur, , 475, 38 sqq. Servus furiosus custodiendus, 256, 24) affirmatur, 254, 15-256, 35; totum carmel: eo
, 477, 11. De damno a servo vel serva facto lex, , consilio composuit Simonides, ut ittaci dictum refel
478, 33 sqq. Servo et servae, ua conditione licitum sit lat, 257, 31 sqq., uod probatur cum vocabulis illis
testificari unaque causam dicere, 11, 479, 4 sqq. el in primordio positis, 257, 40 sq., tum
Sibylla vates, , 96, 53, 710, 46. ex totius carministenore, uodsummatim percurri
Sicilia : Iutea prolluentia e montibus igniomis, , 88, et erplicatur, 258, 17-260, 20, poeta er ua c
5. Sicilia et Italia legum bonarum auctrem praedicant sequunur hacc esse dentur : '
Charondam, , 180, 10. Graecae in Sicilia urbes a bar. . - , 258, 22 s. ,
baris dirutae, , 521, 36; , 522, 14; , 524, 15. Si , ' , ibid. 43;
cilia status post Dionis mortem, , 547, 41 sqq.; o o' . - , 259, 14 sqq., fr. 250, 5
, 548, 43 sqq. Sicilia status ante regnum Dionysii et s.; . - , ibid. 19 sqq.:
ipparini, , 549, 24 sqq. Sicilia pars in Carthagi cfr. 260, 8 sqq (ub ocem non recte erplicare
niensium potestate post Dionis mortem, , 551, 10. detur Pl) , , , . - ,
Siciliae urbes a barbaris devastatas, , 533, 8, 47. the 259, 50 sqq., fr. 260, 15 sqq.] - Simonides signifi,
riensium expeditio in Siciliam, , 568, 31 S. Sicula cari detur, , 27, 30; , 108, 8.
philosophia, ualis, , 182, 42 sqq. Siculae musae, , 182, Sirenes, 1, 722, 4; , 297, 54 ; , 691, 31. Sirenes oc
43 (Significatur mpedocles). Siculorum ars coquinaria, mundi circulis octo insidentes, , 192, 50 s.
a ithaeco conscripta, 1, 380, 25 sq. Sicula varietas ob Sisyphus, apud inferos, , 386, 7, fr. , 33, 13, , 562,
sonioum, , 53, 50. Sicula lex in theatris multitudini 26
spectatorum rem permitens et palmam deferens secun Sisyphus harsalius, dialogi cognominis persona, ,
dum manuum sublationem cum ipsos poetas corrupit, 574, 1 sqq.; ibid. 9, 14.
tum lheatrl voluplates depravavit, , 286, 50. Siculo Smaragdi, lapides preliosi, , 87, 15.
rum vita dissoluta et malus reipublicae status, , 529, Smicrio quidam theniensis, , 316, 46.
9 sqq.; , 536, 26. Siculae tunicae linteae, , 555, 25. Smilace et myrtis solum sternitur discumbentibus et epu
Sidonii (Cadmi) fabula, dentium aliquando semente factu lantibus, , 32, 30 sq.
armatos inde natos esse, , 290, 17 sqq. Socrates Sapiens, lopecetes, , 362, 46 sq.; Lysimachi
Sigillum, , 276, 7. popularis, , 523, 26 , Sophronisci et Phaenaretae filius,
Silenis, ui sedentes inter alias imagines a sculptoribus , 487, 52, cf. , 162, 5, , 114, 13 sqq. Socratis ge
figurantur, ita ut fistulas tibiasve teneant, Socrates nus refertur ad Daedalum, Vulcani filium, , 479, 29
comparur, qui si bifariam aperiuntur, reperitur intus sqq. - polog : uid si, uod nomen ei et ca.
imagines habere derum, , 690, 43, sqq., , 691, 54; , lumniam pepererit, 1, 16, 35 Sqq. Delphicum ora
695, 48. Silenicum drama, , 696, 27. culum Chaerephnti editum de Socrate consulenti :
Slieni acchicam saltationem comitantes, , 394, 42. sapientiorem hoc esse neminem, 17, 2 sq., uod
Simia, id. Leo. oraculum, ut comprobaret, politicos, sapientes, poe
Simila, d. olenta. tas, artifices adit, omnesque insciliae pulchri et boni
Simmias hebanus (cfr. , 72, 25), hilolai thagorari coarguit, unde multae ei exsistunt inimiciliae, 17, 14
familiaris, , 47, 27.Simmias, Phardonisui inscrifitur 19, 3, ipse ob ejusmodi occupationes in extrema pau
dialogi persona, , 44 s., 45, 32; cfr. , 555, 7. pertate est, cfr. 25, 20 sqq., 19, 2, ob adolescentes
Critonis hospes dicitur ab hoc pecuniam attulisse eo quoue, qui eum sequebantur, multi ei erant
consilio, ut Socratem damnatum vinculis liberet, , 35, fensi, 19, 3 sq.; eletus pro poetis (, 1, 16 sqq.; ,
46 sqq. Socratis morti praesens erat, , 45, 32. Simmias 162, 8.); nytus pro artificibus et politicis (fr. , 461,
Socrate major, Phaedone minor, , 80, 26 sqq.; oratio 11 sqq.), Lyco rhetorum gratia ei infestus, ibid. 24
num avidissimus, , 709, 16. s.: quorum accusatio refertur, ibid., 46 sq.; (cfr.
Simonides Ceus, poeta, , 237, 51; , 254, 51; , 256, 2; 1, 1, 17 sqq., 2, 7 sqq.; , 528, 28 sqq.), accusatio,
, 256, 29. Simonidem apud se semper habuit ippar qua pertinet ad Socratis de diis sententiam, refutatur,
chus, isistrati filius, amplis stipendiis et muneribus in 22, 3 sqq., ute res maxime malevolentiam conflaverit
ductum, , 558, 24 s. Simonidis cum ierone et au Socrati, 22, 42 sqq., ad otidaeam (fr. infra) et m
sania regibus consuetudo, , 518, 24. phipolin et Delium (cfr. , 524, 5 sqq ; 530, 14, 16
Cit., , 4, 37 ( sq.) uomodo se gesserit, , 93, 26 sq., quid circun.
, uibas erbis, quid direrit Simonides, iens agere non desistat, 24, 2 Sq., 25, 8 sqq., nun
erplicatur in sequentibus, cfr. , 7, 46); - , 27, uam mercedem ullam pro doctrina sua exegit, 25, 24
30 ( , .fr. CV, sqq. (cfr. , 16, 4 sqq.), ad rempublicam non accessit
Schneidew.); - poema, quod scripsit ad Scopam hes prohibitus a daemonio suo, uod uale sit, erponitur,
salum (fr. , Schneidew.), totum fere recensetur 25, 33 sq. (de S. daemonio fr. 1, 2, 11; 100, 12 sqq.,
que erplanatur, , 254, 15-260, 20. [Carminis ini 101, 9 sqq., 204, 24 ; 482, 8; , 113, 11); argumenta,
tium : . ex uibus perspiciatur, nulli se quidquam contra justi
(254, 15 sq.; cfr. 257, 41 et 258, 5 sq.) a sequenti tiam mortis metu concessurum, //ert duo : primum
bus : , . quod, nullo ungnam alio publico functus munere quant
(254, 27 sqq.) minime ab senatorio, forte obtigit, ut eo tempore praesideret, guo
sonare monstratur, qmia distinguendum sit inter thenienses decem illos duces judicare illegitime simul
et ; porro i disputatur: Simonides omnes vellent; Socrates vero 3olus sufiragiis suis restitit
illud viluperans neque hoc dicit, virtutis pos (cfr. , 560, 15, alterum) quod triginta tyrannis, cum se
sessionem facilem esse, neque vocem ita intel juberent Leontem Salaminium adducere, non paruerit, 26,
ligit, quasi Pillacus malum esse dixerit rum bonum 1 sq. cfr. , 528, 12 sq., nullius preceptor fuit, sed
 DU RRU.
pariter omnibus ad interrogandum et respondendum se
praebui, bid. 44 sq., uam ob causam consueludine
suadiu oblectenturadolescentes, uorum nonnulli enu
meranur, , 27, 4 sq., cognatos cum habeat et filios
tres, unum jam adolescentem, duos autem parvulos
(28, 8 sqq.), cur eos in judicium non producat, 27, 46
sq., uod adeptus sit nomen, 28, 15 4. (cfr. , 558, uthydemum Diocle natum aliosque permultos se gessit,
33 q.). Si triginta tantum calculi aliter cecidissent,
absolutus fuisset, 29, 1 sq., capitis reus factus ab ac
cusatore ipse dignum se censet, qui publice in prytaneo
nutriatur, 29, 14 sq., p.na dignum esse se confiteri
aspernatur, 29, 53 . fr. 41, 40 sqq., 3rgentiminam
se solvere posse aestimat, sed triginta minis licelur jussu
latonis et Crilonis et Critobuli et pollodori, ui prae
des se offerunt, 30, 38 sqq., Socratis sermones ad
thenienses, postquam mortis damnatus est, 30, 48
s. - Crito : Socratem pridie illius diei, quo reditu
ram e Delo navem conjiciebal, Crito convenit in carcere,
et summo ei studio persuadet, ut fugam capessat, S0
crates ratines ejus refellit, , 34, 1 sq. Socratis
filii, 36, 5, 41, 39, 42, 53. eque ad theoriam thenis
unquam egressus est Socrates, nisi semel in Isthmum,
neque alio usquam, nisi in militiam, neque aliam feeit
peregrinationem unquam ullam, 41, 30 Sqq. cfr. , 700,
32 sq.; Lacedaemonem et Cretam saepe dixit bonis le
gibus et institutis uti, 42, 7, item hebas et egara,
ibid. 23. - hado : pridie quam judicaretur, forte
coronari contigit puppim navis ejus, uam mlttunt
thenienses uotannis in Delum, uae donec redieril,
neminem publice morti dant , ex uo factum est, ut
longum tempus fuerit in carcere inter judicium atque
mortem , , 44, 15 s.; per id tempus cum multi ei
adessent amici, mirabili uodam odo omnes affecit
Socratis constantia, 44, 39 Sq., 45, 5 sq., ui.fuerin
illiamici prasentes, 45, 25 sqq. Suprema die nane, ut
solebant, amici eum couveniunt, Socrates anthippen
uxorem dimittit et cum iis colluitur, 1, 45, 39 sq.;
de poematis, uae composuit in carcere, cum nunquam
prius fecerit, interrogatus, dicit se somnio uodam mo
nitum cantum in laudem pollinis et sopi fabulas
nonnullas modulatum esse, 46, 29 sq , exiude sermo
nes incipit de animi immortalitate, et cur manus sibi
met inferre fas non sit, 47, 11 sqq.; juvenis, natura
historiam maxima cupiditate amplexus tantum aberat,
ut sibi satisfaceret, ut ea quoue dedisceret, uae scire
se antea putaverat , ., 75, 30 Sqq.; naxagorae vero
nactus libros, in quibus ille uidem poneret mentem
omnium causam esse, neque lamen physica ad hanc
eandem causam referret, Socrales censuit ad rationes
confugiendum sibi esse, in illis rerum veritatem
consideraret, 76, 40-78, 45, ua ratio in sequentibus
erplanatur; filii ejus tres, 91, 33 sqq.; mors ejus, 91,
26 sqq., ox ejus extrema : , lum de sapieni el virtule sibi magistrum exstitisse,
., 93, 12. - Socratis laus ab quamquam a tenera aetate rem hanc affectaverit : so
lcibiade facta, , 690, 40 sq. Silenis et Satyris per
similis est, primum adspectu (cfr. ., 110, 25; 111, 6
sqq.), deinde ob procacitatem, tandem ob facultatem,
ua homines demulcet oris potentia, ibid. 40 sqg., uo
modo verba ejus afticiant lcibiadem et alios, , 691, 8
sqq., pulchritudinem corporis, divitias, honores, cetera,
quae vulgus admiratur, pro nihilo ducit, sed semper iro
nia uitur, uod probatur narratis insidiis blanditiisque,
uibus irretire eum frustra conatus est lcibiades, ibid.
44 sqq., in militia adversus otidaeam (cfr. , 503, 1
sqq. de tempore, quamdiu absens.fuerit, conf. iid.
36 s.) patientia laborum, famis, sitis, frigoris omnes
superat; aliquando cum in meditationem uandam in
cidisset, setit cogitams eodem vestigio a matulino tem
L. .
177
pore totum diem 1otanque noctem usque ad solis exor
um, in pugna lcibiadem servat graviter vulneratum;
in fuga a Delio postremus cum Lachete et lcibiade
pedem refert, 694, 21 sqq., sermonis ejus indoles,
ualis, 1, 695, 46 sqq., ul adversus lcibiadem, ita
eliam adversus Charmidem filium Glauconis et adversus
, 696, 7 sq. Socratis , , 251, 44. Socrates in
foro apud argentariorum mensas verba faceresolitus, ,
14, 26. lus septuaginta annos natus nunquam in judi
cium prodierat, antequam elelo etc. accusaretur,
ibid. 28 sqq. quarum rerum multos eum per annos
accusaverint calumniatores, , 14, 40 sqq., 15, 34 sqq.;
comicorum incriminationes, , 15, 12, ristophanis
nugae in Socratem, ibd. 42 sq. Sermones ejus cum
Callia ipponici filio, , 16, 4 sq. Socrates paucis die
bus antequam e vita decederet, heaeteto adolescentulo
ohviam factus sermones habuit, ui in heaeteto dia
logo exponunlur, 1, 109, 28 Sq. Socratem cum ur
menide sene collcutum se dicit adnmodum adhuc ado
escenlem, , 141, 24; cfr. , 164, 4. Socrates admodum
juvenis armenidem et enonem convenisseJingitur,
1, 626, 40 sqq. rodici discipulus fuit in distinguendis
verborum notionibus, , 255, 44; cfr. , 511, 13, ro
dici demonstrationem audivit, non illam uinquaginta
drachmarum, sed unius drachma duntaxat, , 283, 27
sqq., fr. , 558, 32. 42 sq.; rodici familiaris, 1,
739, 4; , 462, 28, 1, 728, 6, uthydemo et Dionyso
doro sophistis tradere se cogitat, , 203, 38 sqq.; pro
vectior jam aetate cithara ludere docetur a Conno
etrobii filio, , 204, 4; 1, 222, 1, audivit ericlem de
medio muro construend disserentem, , 332, 52; in
senatum sorte cooptatus, cum tribus ejus cum imperio
esset et ei mittendum esset in suffragium, risum conc
tavit, quia facere nesciebat, , 346, 12 sqq.; lcibiadem,
Cliniae filium, amat, , 352, 18; , 487, 50; , 466, 1
s., Gorgiam thenis convenit, , 442, 38. Damonis
musici familiaris, , 587, 5 sqq., cfr. , 523, 32 sqq. ;
rhetoricam doctus ab spasla, musicam a Conno, ,
563, 15 sqq.; lotus et calceis pedes ornatus raro vide
batur, , 659, 25 sqq. f. , 699, 27; cogitabundus,
ubicunque accidit, consistere solet, , 659, 51, , 660,
19 sq.; bibendo omnes vincit neque ebrius unqua
visus est, 1, 694, 27 Sq. fr. , 697, 11 sqq., 1, 689,
51 sq.; aeque ad bibendum alque ad louendum ido
neus, 1, 661, 25 ; nunquam.fere extra mnia egressn
se faletur, uia, ait, discendi cupidus sum; agri eni
et arbores nihil docere me possunt, sed homines, qui
in urbe versantur, 1, 700, 32 sqq.; quae praedixerit de
exercitus clade in Sicilia, , 100, 54 sqq., uomodo ad
pulchros se habueri, 1, 103, 40 sq.; de accusatine
sibi instanti icinatur, , 382, 41-383, 34 ; dici nul
phistis autem mercedem solvere se non posse, , 528,
12 sqq., semper dicit se nihil scire praeter exigua
quandam eroticorum disciplinam, , 99, 50 sqq., cfr. ,
662, 24 Sqq.; , 678, 6 Sqq., comparatur torpedini nla
rinae, quae propinquantes torpore afticit, 1, 449, 30.
psius officium, uod adolescentibus praestat, obstetri
cum comparat officio, 1, 114, 13 sqq.; ipse sterilis et
sapientia vacuus, quod in causa est, ut reliquos inter
roget, ipse respondeat memini, 1, 115, 12 sqq. cfr. 1,
278, 42 sq.; planius eaplicatur, cur nonnulli ex
consueludine ejus mirum in modum proficiant, alii non
ilem, ibid. 22 sq., daemonium ejus cum nonnullis eum
conversari prohibet, cum nonnullis contra permittit,
ibid. 40 sq., uos facundos esse non judical, aliis eos
12
 178 D U RRU.
tradit, multos rodico sophistae, iid. 49 sqq., uam sit
cupidus audiendi sermones, , 698, 25 ., , 699, 3, ,
700, 39 sqq. Socratis eum esse morem, ul quicunqne
cum illo de alio quoquam c"perit disputare, is cogalur
tandem Socratis verbis circumductus suae vitae reddere
rationem, , 529, 23 sq. Socratis ironia, , 8, 40, 8a
pientia, ipsum uidem nolle docere, sed circumeuntem
ab aliis discere, , 9, 32 sqq. Socratis oratio in Convivio,
, 677, 36 sqq. d fabulas ratione explicandas otium sibi
t non esse, guia nondum queat secundum Delphicum
praeceptum se ipsum cognoscere, , 699, 45 sq. So
cralis sermo rg/ertur : civilium virorum liberos nihilo
meliores quam cerdonum esse, , 98, 31 sqq. Socratis
decretum : quemlibet ad ea idoneum esse, in quibus
apit, non vero idoneum, in guihus est indoctus, ,
534, 38 sqq. latonis quae nunc esse dicuntur scripta,
Socratis (sequentis ) sunt pulchri illius et juvenis,
, 520, 48 ; c/r. , 539-542, 40.
Socrates Junior, Socratis philosophiauditor, heaeteti 8
cius etaqualis, , 164, 32, fr. 1, 113, 11; persona dialogi,
ui inscribitur Politicus, , 574 s., is de quo Plu
scribit in epis d Laodamntem, , 552, 14 sq.
Socrates, momen in dialectic arte usurpatum, , 581,
38 Sqq.
Socratici sermones, , 555, 26.
Sodalitates () ad magistratus adilum parant, I,
133, 39.
Sol, uid, , 592,7; utrum deus, an lapis ex maxagorae
sententia, 1, 21, 34 sqq., deus c"lestis, , 121, 10
sqq; cfr. , 441, 51, 11, 442, 29, , 451, 80 sqq., ,
511, 25. 29. 35. Soli simillimus oculus, , 121, 16. So!
in secundo circuitu supra terram constitutus, , 209,
52. Solis lumen cur a deo accensum, 11, 210, 22. Sol,
cur sit diclus, dorice , , 301, 31 Sqq. Solet 39 sq. Cur eruditione indigui plurimi ad philosophian
.una, magni dei, item stellae erraticae, nunquamne
eadem via eant, , 399, 11 sqq. cfr. iid. 23. st la
pis, e sophistarum opinione, 11, 441, 32, cfr. 444,
28. Sole oriente et ad occasum vergente provolvuntur
et adorant Graeci et omnes barbari, , 443, 21 Sqq.
Solis currus, , 451, 52. Solis ex aestale ad hiemem
conversio, , 483, 31. Solis et pollinis sacrum com
mune, , 483, 32, 1, 484, 4. res viri optimi secun,
dum veterem legem primitia: pollini et Soli communes
declarati, ibid. 47 sqq. Solis et pollinis 8acerdotes,
, 484, 24. Qua magnitudine sit, , 509, 14, cursum
tenet ercurii et Veneris stellis parem, , 511, 49
7. Solem adorare, 1, 695, 2 s. Sole genitum est ma
sculum , , 671, 36.
Soleae, 11, 481, 19.
Solon, legumlator, 1, 686, 35, , 721, 24, , 180, 10, ,
423, 2; leges litteris mandavit, , 736, 22. Solone
incipientes recensen archontes, , 741, 44. Solon e
Crcsus ut sapientes, Cyrus ut potens una celebrari so
len, , 518, 28. Solon, inter septem sapientissimus , carceris nomen, II, 458, 34 sqq., 459, 9.
(cfr. , 257, 20), familiaris Dropidae, ui erat proavus Sorba dividuntur et sale condiuntur, , 672, 7.
Critia, , 199, 6, cfr. , 504, 30, fabulam de tlan Sors deus est, , 343, 35, cfr. 1, 27, 11; , 483, 45.
tide insula et de rebus antiquitus ab theniensium civi
tate gestis, quam ex gypto attulerat, ipse multis locis
in carminibus ostendit, , 199, 6 , uod argumentum
seditionibus aliisque malis, quae redux hic invenit,
coactus abjecit, ibid. 34 sqq. Quae de hac narratione
ex gyptia in Graecam linguam transcripserat, apud
Critiam majorem et minorem adhuc servata exstabant,
, 254, 52 sqq. Sermonis tlantici rgumentum e h
etur, , 199, 47-203, 41 et , 251-261. Solonis car
mina in paturiorum Curioti a pueris decantata, ,
199, 23. 28. In carminibus omnium poetarum liberalis
simus, id. 31.
Cit. , 506, 43, , 547, 12 (Schneidew. fr. 12); ,
104, 7 ( ' , cfr. 1,
529, 38; , 530, 19; , 139, 26, Schneidew.fr. 19).
Somnia, , 27, 10. Somnium Socratis pridie quam mor
uus est, 1, 34, 40 Sqq.
Sophislae, , 80, 8; , 596, 52, mercede docent, , 94,
29. 36, 1, 99, 37 sqq., , 128, 47 sqq. Sophistes defini
ur o o o , 1, 15, 2, 40. So
phistae pracipui recensentur, gui ad singulas profecti
civilates mercede docebant adolescentes, 1, 16, 6 sqq.
cfr. , 99, 37 sqq., philosophiam non pro dignitate at
tingunt, velul spurii, , 138, 38 sqq. cfr. , 140, 17
Sq. e , 141, 12 sqq. Sophistarum contentiones, ,
118, 43. Sophista, politicus, philosophus, utrum idem
sint, an duo, an tria, , 163, 31 sqq., 164, 43 sqq., 167,
1 Sqq. Sophislarum genus, pulchrorum sermonum
valde peritum, sed erraticum per civitates nec usquam
propriis assuefactum sedibus, 11, 198, 18 sqq. Sophi
sta, u di d Gracos, , 234, 12 sq.: praecep
tor est eloquentiae facultatisque dicendi, , 234, 44
sq., mercator uidam est vel caupo victualium, Guibus
animus alitur, , 235, 21 Sqq. Sophistas apud Cretenses
et Lacedaemonios plures quam alibi usquam reperiri,
quo modo dicatur, , 256, 38 sqq. Sophistae apud Cal
liam ipponici filium, , 288, 45. Secundum sophistas
Summum jus, quod si, 445, 6. Sophislarum sophisma
de uno et multis, , 400, 37 sqq. Sophistarum decre
tum : hominem neque uod noverit neque quod ignoret
posse inquirere, , 450, 1 Sq. Quid de se profitean
ur e uales sin, , 458, 14 sqq.; , 381, 15 sqq.,
fr. 1, 528, 15, 11, 126, 36. Sophistae quidam vulgo
dicuntur corrumpere adolescentes, 11, 110, 2 sqq. S.
mercenarii, quam sapientiam vocent et doceant, ibid.,
prosiliant, , 112, 28 sqq., cfr. , 115, 42 sqq. So
phistarum orationes referuntur de rebus divinis, ,
442, 26 sq. cfr. , 444, 27 Sq. Dicunt omnia fieri et
facta et futura esse vel natura vel arte vel propter na
turam , etc., , 444, 12 sqq., prorsus aquam et ignem
et terram et aerem natura omnia esse etc., ibid. 25;
cfr. 446, 7. 25 sq., 446, 48, uid sentint de ar
tibus, iid. 40 sqq., de diis, de pulchris, de justis,
ibid. 50 Sqq. Luna, dea, lapis, ea Sophisrum op
nione, , 442, 30, ibid. 32 ; cfr. , 444, 28. So
plaistarum qui vocentur machinac, , 459, 7.
Sophocles poeta tragicus, , 728, 51 , , 729, 16; interro.
gatus a quodam, guo modo in venereis se haberet, res
pondit : , , ., , 2, 44 sqq. ibid.
53; cur Creontem et iresiam simul inducat, , 518,
30.
Sophroniscus, Socratis pater, Lysimacbi popularis et ami
cus fuit, , 523, 41. 44 sqq. cfr. , 223, 42. 54; ,
487, 52; , 751, 45.
Sortito ut plurimum magistratus obtingunt in democra
tia, , 152, 20. Sortes, , 89, 46; , 193, 12.
Sortileg, , 460, 41 Sq.; , 568, 44. 49.
Sosias nomen, , 293, 12.
, d. Jupiler.
, illustris Lacedaemonii cujusdam nomen, quid signi
Jice, 1, 303, 53.
Sparta, Spartani, . Lacedaemon, Lacedaemonii.
, , 186, 21; cfr. 1, 187, 5.
Speculum, , 148, 52 , , 180, 29. 38; , 233, 47. Simu
lacrorum, qua in speculis efficiuntur, dextera cur vi
deantur laeva et invicem ; qualia vero specula sint, in
 D U RR. 179

ulbus imaginum dextra videnlur dextra, et rursus su Cocytus luvius efficit, et Stygius locus cyaucus descri
pina omnia, speculo secundum longitudinem faciei buntur, , 89, 17 sqq.
verso, , 215, 23 s. Suaveolentia cur maximas habeant voluptates, , 229, 20.
Speusippus philosophus, 11, 521, 7 sq., in matrimonium Suaveolentia vel radicum vel graminum vel lignorum,
ducil latonis neptem, , 554, 23. vel succorum sive de floribus seu de fructibus stillan
Sphagia insula, Sphacteria alioui dic, Lacedaemoni tium, 11, 256, 22 sqq.
ibi capti , 1, 568, 16. Sub.lci in civitate sana non sunt, , 33, 23 s.
Sphettius, . 5. . Lysanias. Succinorum tractus mirabiles, quo modo explicandi, 11,
, mensur, , 483, 44. 240, 38.
Spoliare occisos praeler arma honestum non esse, , 96, Sucus, quid, , 225, 44.
35 Sqq. - Suflimenta, , 33, 6 , , 416, 7, uomodo composita, 11,
Sgia , , 171, 15. - 226, 36 praced.
Sponsio, uomodo /iat el quis si sponsor, 1, 489, 33 Sufragia, 11, 483, 30 s. Suffragiorum a loco sacro latio
500. pro jure jurando, , 48, 47.
s simplex, duplicatum ( ), equestre ( Suniensis, d. uphronius.
), longum ( ), 1, 405, 32 sqq. cfr. Suum promontorium, 1, 34, 29.
ib. 45 sqq. Superstitio de iis, qui moriuutur ventis vehementius
, vini, et mellis, , 553, 49. Ilantibus, , 60, 47 sq. Larva (), 1, 61, 1.
Stannum , , 257, 27. alorum animi post mortem coguntur circa monumenta
Stater auri, 1, 225, 16. sepulcraque oberrare pornas dantes vitae improbe actac,
Statera, , 563, 21. 46; , 564, 11 sqq. Statera () c., 1, 64, 1 S. hessalicis mulieribus lunam dedu
cum lancibus (), , 148, 3. cenlibus, uid eeni, , 376, 20 sq. Sacriticia et car
, , 432, 50. mina , , 26, 46 s. stra, uum certis tem
Statua sacrae, , 341, 27. Statua eptuni curru insisten poribus delitescunt, etc., errores et portenta reruu post
tis sex alatorum equorum aurigae in tlantidis insulae futurarum ralionis expertibus offerunt, 11, 211, 26. De
arce, 11, 257, 44 ; ereidum in delphinis positarum, inerfecto interfectrem suum prosequente et pertur
ibid. 47; mulierum et virorum, ibid. 49 Sqq. bante, 11, 428, 12 sqq. Lex de damnis illatis per pro
Statuaria ars, , 177, 31 s., , 25, 8, coloribus utilur, stigias, cantiues, deviuctiones, 11, 475, 12 s., , 476,
ib. 34. Cfr. rtes. 27 s. Cereae imagines fictae sive in jamuis, sive in
Slellae, numina , 11, 441, 52, , 442, 30; , 451, 30, trivils, sive in sepulcris parentum posita, , 476, 6 s.
lapides, er sophisrum opinione, ibid. 32, cfr. , (fr. Praesligialores.
444, 28. Qua ralione exstiterint guoquol inerrantia si Supplex, per quem deum oblestatus fidem accepit, is vio
derum animalia divina et sempiterna et acquabililer in lati custos fit praecipuus, , 335, 11 sq.
eodem sese vertentia perpetuo manent , , 211, 12. Suppliciorum genera, , 25, 15.
Stellis singuli animantium animi attributi, , 212, 21. Sutor inter maxime necessarios civitati, , 30, 36 s.;
ui suum vitae tempus bene transegit, in contributa! in/ima conditionis, 11, 87, 25.
stellae habitationem reversus vitam bealam acturus est, , C/r.
iid. 37. Stella certis temporibus delitescentes rursus, , , 382, 12. Leges , , 460, 32 s.
que in conspectum prodeuntes terrores et portenla re (de thesauro 1ollendo, , 460, 38 s; de rebus dere
rum post futurarum ratinis expertibus oferunt, , lictis, , 461, 24 sqq.; de deposito, ibid, 35 s., de
211, 25 Sq. servo ducendo, ibid. 51 sqq.; de liberto ducendo, ,
Stellae erraticae, d. lanetae. 462, 6 s , de redhibitione, ibid. 28 sq. e 47 sqq.;
Stephanus, hucydide natus elesia filio, , 567, 36 de emlione et venditione, ibid. 35 sqq., de collatione,
s.; quomodo a patre educatus fuerit, 1, 460, 39 s. ibid. 43 sq., de mendacio et fraude et adulterinis, ,
Slereometria definiur, 1, 515, 38 sqq., cfr. ibid. 463, 21 sqq., 464, 29; de cauponia, mercatura, pere
47 5qq. -
griuantium in deversriis receptione, 11, 464, 33-466,
Steschorus, poela lyricus, uphemi filius, imeraeus, , 25 ; de couventis, , 466, 26-467, 30).
710, 35 , oculis privatus ob Helena viluperationem, Symposiis nulli vel Graeci vel barbari abstinent raeter
1atim palindia edita ( ' . Cretenses et Lacedaemonios, . 623, 34 Sqq. ibcinae,
fr. 11, Schneidew.) visum recuperavil, , 709, 48 sq. , 688, 44 , cfr. 1, 661, 41 s , coronae ex hederis
cf. , 524, 42, 11, 172, 45 (fr. 12. Schneidew.) violisque conserta, villa, 1, 688, 45 s. Calceos sol
Stesilaus quidam armorum nagister in navali pugna, uan vere ad accumbendum, 1, 689, 12. ibendi princeps,
ridicule se gesseri, narrur, , 525 52 S. ibid. 44; , bid. 48. ibere , vel
Slesimbrotus hasius, inler omeri interpretes et rhapso , , 661, 5 S. 38 s.; a dextra ordo, , 662,
dos re/ertur, , 388, 27. 20, phiala bibere facto in dexteram orbe, 1, 697, 11 sq
Stiriaca via, , 558, 50. Convivae, qui ad dexram sedel, imperare, quicquid vo
, d. ryxias. lueris, , 690, 13 sqq.
, i. e. summi milium duces, , 100, 36 , , , 11, 479, 47.
416, 18 ; , 482, 48 , qua ratine sint creandi, , 352, , , 473, 32.
1. 18. 27; cum taxiarchis et phylarchis et hipparchis , uid, cf. , 735, 45, 721, 1 sq.
judicium de verberibus illatis constituunt, 1, 439, 38. , cfr. 1, 329, 21; , 721, 1 Sqq.
Strategi et hipparchi soli legatos recipere jubenur, , Syracusa, , 522, 16, , 527, 35 ; , 579, 17. 24. Sy
489, 10. Strategi judices, , 490, 39. racusiae mensae, , 53, 49; , 529, 11; vila Syr. dis
, , 504, 3. soluta, , 529, 11. 44 sqq. Syracusarum arx, 11, 544,
Stratonicus (cilharcdus), vir sapiens, , 574, 2 sq. 38; , 545, 42 sqq. ; 11, 546, 5. Syracusani sibi subji
Strigilis, , 276, 8, 1, 509, 48. ciunt Locros, , 273, 3. Syracusis ejectus Dionysius a
, , 135, 20. Dione, , 534, 7. Syracusanae reipublicae sus pos
Styx, nomen horrendum, , 41, 29. Styx palus, guam Dionis mortem, , 547, 41 sq. Quo tempore Grac
12.
 180 URRU.

rum Sicilia in extremum periculum venisset, me a Car
haginiensibus tota everteretur, Dionysium seniorem et
natu majorum ipparinum imperatores tyrannorum
nomine elegerunt, unde id ecnerit, , 548, 10 sqq.
Decem exercitui ante Dionysium praefeclos Syracusani
lapdaverant nulla lege judicatos, , 549, 27.
Syria et gyptus astrologiam primum invenerunt lon
gaque seculorum serie probatam ceteris gentibus imper
ierunt, 11, 512, 11 sq. cfr. ibid. 36.
Syssilia, , 522, 28, 11, 145, 34, , 292, 6 , , 357, 15,
, 388, 8 sq., 11, 410, 19. Syssitia hiberna et aestiva
priscis theniensibus institula, 11, 254, 22.30. Syssitia
apud Crotenses, 11, 263, 30, ideo a legislatore inducta
videntur, uod animadverteret omnes, cum in expedi
ionibus sunt, tum re ipsa cogi custodiae suae causa per
illud tempus communiter cibum capere, intelligerel
vero, bellum semper omnibus continuum adversus on
nes civilates, 11, 264, 3 sq.; fr. 11, 269, 17, , 271,
26. Syssitia et gymnasia ad seditiones noxia sunt, ul vi
dere licet in ilesiis et "otis et huriis, 11, 271, 33 Sqq.
Syssitia, quare et quomodo constituta sint Lacedaemo
empla, , 341, 28. emplorum constitutiones ad polli
cm Delphicum referenda, , 68, 23. emplis arma
incrre consecranda, praesertim arma Graecorum, Ior
midandum, ne piaculum sit, , 96, 49 sqq. empla et
acriticia a diis apparala, 11, 255, 11. emplum e
ptuni et Clitus in tlantide insula, , 257, 31 . Cy
pressea memoriae litteris consignatae et in templis de
positae, , 343, 43. emplis aedituos et sacerdotes esse
constituendos, , 354, 41, 49 sq. dministratio sa
crarum pecuniarum et agrorum horumque fructuum
e locationum, quo modo fiat, , 355, 24 Sq. em
pla in urbe condenda ita exstrui oportet, ut totum
forum circumdent, , 368, 54 sqq., 11, 417 , 3 sqq.
ueri parvuli ad templa per vicos consecrata conve
nientes ad ludendum, , 378, 25 sqq. emplorum in
foro custodiat, ualis sit et ad , per, ,
417, 24 sqq. Deversoria juxta templa praeparata ad per.
egrinos certaminum spectatores recipiendos, 11, 4".
53. urum el argentum in templis asservatum , ,
491, 5.
, 11, 476, 20 30. "

niis, , 370, 18 s. /r. ibid. 42.
. lapis cum jurejurando divinitus anicitian discriminans,
abula, 11, 116, 18.
alorum ludus, id. Ludi.
alus, quo veluti legum custode per Cretam usus esl i
nos, ter quotannis pagos omnes lustrabal, leges eorum
observans, tabulis aneis leges insculplas circumferens,
unde aneus nominatus est, , 624,4 sq.
Junonis dea, 11, 365, 49, Junonis et Jovis
, , 366, 16 s. sacrarum pecuniarum et theniensium civitatem condidit inerva, , 201, 19.
agrorum horumque fructuum et locationum, ui et quo,
modo sint eligendi, , 355, 24 Sq.
, pars domus, 1, 237, 3.
anagra, "otiae urbs, theniensium contra Lacedaemo
nios et "otos pugna ad ., , 472, 48, , 568, 2.
antali divitiae, 1, 9, 27. antali nomen, uid significef,
cum adversa illius fortuna congruens; Saxum declo
in caput imminens, 1, 292, 4 sqq. Jovis filius, ibid. 15.
antalus apud inferos, , 386, 7, , 747, 36. antali
sitis, , 562, 25.
arentini Lacedamoniorum co'oni, , 272, 21. arentini
Dionysio tyranno hospitio juncti per latonem et r
chytam, 11, 537, 50, 538, 37 sq. 46. yrii, ex nu
mero rojanorum, qui regnante Laomednle emigrave
runt, arentinorum majores antiqui, 11, 553, 1 sqq.
arentum, 11, 546, 11. arenti tota urbs Dionysiis ebria
spectatur, , 272, 21. 28. aleutini Lacedaemoniorum
coloni, ibid.
, , 63, 10. -
erillus, Syracusanus navicularius, , 555, 42.
erminus, leges de agrorum terminis, Jupiter erminalis,
11, 412, 37 sqq.
erpsichore usa choris praeest, , 722, 18.
erpsio egarensis, nter Socratis familiares, qui suprema
die cum eo erant in carcere, 1, 45, 33 , pgrson di
logi Theatelus inscripli, , 109 s.
erra dea, , 441, 51 , , 442, 30, 32 , , 444, 27;
mortalium domina , , 342, 38 ; , 343, 38 , genuit fe
minam, 1, 671, 37. erra el Vulcano accep semine
erra, nulrix nostra, constricta circa polum per uni
versum extentum , custos et effectrix noctis et diei in
stituta, prima et antiquissima derum uotquot intra
calum exstiterunt, , 211, 16 Sqq. errae et Caeli filii
ceanus et ethys fuerun , , 21 1, 40. erra et focus
domicilii omnibus diis sacra, , 491, 3. errac motus,
, 254, 10, 33.
estamentum. risci legislalores uidam planead libitum,
ut cuivis de suis lestari liceret, permiserunt, , 468,
5 sqq. aria de testamentis, , 467, 31-468, 29, lex
testamentaria, 11, 468, 31-469, 22.
estimonia ; de testimoniis dicendis leges, , 10, 49
sq., 11, 478, 46 s. Falsi testimonii crimen, , 479,
9 sqq. C/r. Judicia.
ethyos nomen, uid significel, 1, 297, 1 sq. ethys et
ceanus erra et Caelo nali procrearunt llorcyn et Sa
turnum cum Rhea uique his conjuncti sunt, , 211,
40 Sq.

extoria ars, 1, 591, 21 sqq. - 594, 30, , 615, 19 sqq.

artarus, , 384, 11; , 191, 52, , 562, 24, uid sit,
, 88, 10 sqq. 39. Fluenta quatuor in Tartarum inciden
ia, ibid. 49. alorum p.nae in Tartaro, , 89, 29
5qq.
aurea palastra thenis e regione templi quod situm ad
regiam porticum, , 503, 4.
auri vaganes in sacro eptuni, , 260, 7 sq.
, i. e. pedestrium ordinum duces, uos ppel
eris cenuriones, ua ratine sint constituendi, ,
252, 1 sq. ibid. 27; de verberibus illatis judices, ,
439, 39.
eius, d. nacreon.
ela, d. exloria ars et Laniticium.
elephus schyleus, , 85, 9.
et , , 27, 15, cfr. , 28, 5. res agendas utilia invenisse fertur, , 180, 16. haletis
emenus, primus rex rgorum, l, 303, 49, 310, 10.
exendi instrumentum , 1, 286, 22. 25. 36 s.,
texentes subtegmen ( ) et stamina (
) coufusa discernunt, ibid. 26 sq., est
fabri lignarii opus, ibid. 41 sqq., , 287, 11; differt ma
gnitudine ad conficiendam vestem tenuem vel crassio
rem vel lineam vel laneam, ibid. 18 s. 29 s.
extor, agricola, architectus, sutor, civitati maxime
necessarii, , 30, 36 s. exendi artificium mulieri
bus proprium, 11, 86, 33. rastare necesse est stamina
subleminibus, , 338, 44 sq. extilia alba diis dedi
canda, , 491, 11.
hales ilesius, unus Septem Sapienlum, , 257, 19, ,
738, 20. Dum coclum suspicit sideribus intentus, in
foveam cadit, I, 133, 53 sq., multa ad artes et alias
cum eriandro Corinthio consueludo, , 518, 26.
 DU RRU.
hamus, hebarum gyptiarum rex , ui deus (*) Grac
cis dicitur mmon , sermones ejus cum heut deo ha
biti, 1, 733, 19 sqq., 734, 11.
amyras, citharista celeberrimus, , 390, 48; fr. ibid.
46. hamyrae animus lusciniae vilam eligit (ris am
phili ism), , 194, 57. hamyrae hymni, 11, 402, 54.
haumantis filia Iris, , 119, 26.
, certaminis loco exhibita, admodum parvulis
placent, , 286, 10. 17.
hetelelus Suniensis, uphronii filius (, 110, 48), Socra
tis discipulus (cfr. , 574, 1.31), dialogi cognominis
persona, , 109 .; in bello Corinthiaco vulneratus et
morbo confectus domum refertur, ibid. 9 sqq., Socratis
divinatio de e, iid. 28 sqq., heodori Cyrenaei disci
pulus, , 110, 20 s., , 111, 37, non formosus erat,
sed Sograti similis, simo naso et prominentibus oculis,
, 109, 24 sq. g/r. 111, 6 sqq., mirabili natura felici
tate donatus, , 110, 28 sq. atrimonium ejus tutores
dissipaverunt, verumtamen liberalitate excellit, ibid.
52 sq. Sophi3tae dialog person, , 163, 1 sqq.
heages, Demodoci filius, Parali fraler, Socratem seque
batur, , 27, 31, , 113, 7 s.; dialogi cognominis
persona, , 94 sqq , eaplicatur, , 95, 20. 44 , , 525, 25. 38; eraclidem in suspicionem addu
hearion pistor, , 380, 25.
heatrum, , 251, 23, , 369, 51. Quanti speclare li
ceat, , 21, 40 s. Rhetorica in theatris utuntur poeta,
1, 368, 18. ulpitum poeta una cum histrionibus ascen.
dil, , 674, 42 s. n esse probandum, quod imiten
ur mulieres, vel juvenes vel vetulas, vel viros convi
ciantes, elc., , 47, 18 Sq., vel servas et servos, ibid.
24; vel viros pravos, limidos, ebrios, insanientes, etc.,
ibid. 25 Sq.; vel opilices, vel triremes remiganles vel
prcipientes islis, elc., ibid. 35 sqq., vel equos hinnien
tes eL laur0s mugientes et fluvios strepentes et mare
fremens et tonitrua, c., ibid. 39 sq., dde , 48,
19 Sqq. Laudes et viluperationes supra modum effundi
solilae, , 110, 10. Quales mores repraesententur in the
alris, , 183, 46 &qq. Cur gaudentes mores uerulos illos
videamus, , 184, 22 sq. Certaminum judices deos
invocant judicaturi, , 286, 40 sqq. Graeca lex antiqua
haud idem faciebat, uod Sicula nunc et Italica, quae
multitudini spectatorum rem permittens et palmam de
ferens secundum manuum sublationem cum ipsos poe
ta3 corrupit, tum ipsius theatri voluptates depravavit,
, 286, 49 Sqq. heatra llleniensium, omodo ex
mutis vocalia facta sint, 11, 316, 7 sq. 29. heatra tu
multus plena , , 436, 11. clores a pueris incilantur,
, 525, 30.
heba gyptia; hamus hebarum rex et deus, Graecis
mmon diclus, 1, 733, 27.
hebae. hebis bonae leges vigent , , 42, 23. hebana
dialectus : " , , 47, 48 ; , 542, 24. dde heramenes et Callixenus ecclesia praesidibus dolo sub
armonia.
hebanus (hamus), , 734, 7.
hemis, , 38, 4; jusjurandum per Jovem et pollinem
et hemin, , 478, 50.
hemistocles, 1, 98, 11 , ualis.fuerit, , 368, 52 ; vir
bonus, , 566, 18. hemistoclis partim, partim Periclis
Consilio thenarum navalia et muri et portus sunt ex
structa, , 332, 47 sq. hemistocles relegatus et exsilio
damnatus, , 379, 13 ; theniensium intemperantiae
inter alios auctor judicatur, , 380, 46 sqq., mor
uus, , 560, 13, filium Cleophantum in equestri fa
cultate strenuum reddendum curavit et sapienem in
omnibus, uae doceri possunt, etc., , 459, 51 sq., ,
566, 43, Seriphio sibi per contumeliam objicienti, quod
non propter se ipsum, sed propter patriam esset glo
iam consecutus, respondit, ' hessali Apollinem vocan! , , 299, 12 sq. n hes
181
, ' , , 3, 13
Sqq.
heoclymenus omericus, elampodidarum vales, ,
395, 5. 6.
heodorus Cyrenaeus (, 110, 9), persona dialogi heate
tus inscripti, , 109 s.; geometra, ibid. 54; jnvenes
non pauci eum sectantur, cum in aliis, um in geome
tria praestantem, , 110, 17; cfr. , 111, 16 sq.; , 112,
23, 1, 313, 13 sqq., 1, 125, 15, 1, 126, 51 sq., 1, 129,
53; atque in astronomia, , 130, 1. rotagora amicus
el polius discipulus, , 124, 34 sq. cfr. , 126, 47
sq.; , 129, 50; , 137, 44. Sophis/ae dialo persona,
, 163, 1 sqq. ersona dialogi, ui inscribitur Politicus,
, 574 sqq. ibd. 11.
heodorus yzantius probationem ( ) et approba
tionem ( ) in artem rhetoricam induxit, ,
727, 47 sqq.; idem etiam invenit pacto in accusa
tione et defensione fieri et geminari redargutio possit,
ibid. 49 s.; artem oratoriam conscripserat, Ulysses
appellatus ob eloquentiam suam, , 723, 39 s.
heodorus Samius, statuarius celeber, 1, 390, 40 s.
heodotes uidam, Dionis Syracusani amicus, , 523, 40.
ctum apud Dionysium juniorem defendit, latone
auxiliante, spe frustratus eraclidem per nuntios fugere
jubet, 11, 544, 45-545, 37; latonem ex arce emigrare
jussum ad se invitat, 545, 46 sq.
heodotus, heosdolida filius, frater icostrati, So
tem sectabatur, sed anle eum defunctus est, I, 27, 28
sqq.
heognis poeta, egarensium in Sicilia civis, cit., , 267,
8 (
, , ); ibid. 25 (
,
).
Cil. v. 33-36. , 461, 40-43
- . 435-438. 1, 461, 47-51.
- . 1253 s. , 547, 12 sq. -
heogonia, orationes uredam antiquissimae cit., Ineogo
miam persequentes, , 442, 19.
heologia forma, ualis probanda sit, , 37, 28 s.
heomachia , , 4, 40 s.
nomen, uid significef, , 291, 25, 293, 12.
, , 484, 20. heoria, uam thenienses quo
tannis in Delum mittunt pollini, uo er tempore si
insti, , 44, 15 sqq. Delphos pollini et
lympiam Jovi et emeam et in Isthmum mittendi, ,
487, 17.
heosdotides, icostrati et heodoti pater, , 27, 28.
hersitae ridiculi animus simiae formam induit, ,
195, 9. - -
ormatis decem strategos illos capitis damnaverunt, ,
560, 17 5.
hesauri, , 146, 3. De thesauris lollendis leges, , 460,
38-461, 24. Fabulis fertur lhesaurum sublatum ad libe
rorum progeniem non conducere, 461, 1 s.
heseus, , 307, 1. eptuni filius, cum Pirithoo, Jovis
filio, ad diras rapinas se contulisse fertur, , 44, 17;
qua in navi olim bis septem illos secum vexit in Cretam
servavique illos et se ipsum, in ea ipsa thenienses
uotannis pollini in Delum mittunt theoriam, ,
44, 19. hesei cum Scirone pugna attingitur, , 130, 6.
13. ippolyto filio diras imprecatus, , 474, 38. he
sei , 130, 13.
hespis, poeta tragicus vel primus vel ex primis, , 624,
26
 182 DU RRU.
salia inordinate et intemperanter vivitur, , 42, 38 sqq.
50. hessalicis mulieribus lunam deducentibus, quid
eeniat, , 376, 20 sq. hessali olim inter Gracos il
lustres tum equestri facultate (cfr. , 740, 22), um
etiam divitiis habiti sunt, I, 442, 4 s.; gregesanserum
et grmum pascnnt, , 579, 39s. hessalorum regio cam
pestris, quo factum est, ut equitatu magis utantur, ,
263, 35. Penestarum apud hessalos quae sit conditio,
, 367, 36.
hetidis transformationes, , 39, 15; hetidis nuptiae.
schli fraqm., , 40, 24 sq. cfr. omerus.
heuth gyptius uidam fuisse fertur, ui primo litteras
vocales, et mutas, et medias (semiocales) distinxerit,
et elementi nomen unicuique imposuerit, , 403, 28
sq.; priscrum uidam derum circa aucratim gypti, iucia textilia bellicis insignibus conveniunt, , 491,
primus omnium numerum et numeri computationem
invenisse fertur geometriamque et astronomiam, talo
rnm rursus alearumque ludos et litteras, , 733, 19 s.
holus, id. thenae.
hraces medici, amolxidis sectatores, , 505, 44 s.
hrcum pompa ad deae celebritatem missa, in iraeo
actam, , 1, 7. hracum indoles animosa, , 74, 40.
ero utentes, cum ipsi, tum mulieres, et vestimenta
perfundentes pulchrum et beatum habere institutum
existinlant, , 272, 42. 44. hraces et multa" alias gen
tes nulietibus uluntur ad agros colendos et boves pe
cudesque pascendas et ad ministeria, quibus nihil a
servis differunt, , 387, 21 sq.
hrasyllus quidam adversus phesum et oniam militat,
1, 101, 5.
hrasmachus Chalcedonius ( , 728, 19), dialogi per
sona in Cilate, , 1, 40, artern oratoriam conscripsit,
ob eloquentiam suam ppellalun Ulysses, , 723, 39
sq.; quo dicendi genere uteretur, , 727, 29, in adhi
bendis verbis ad commiserationem commoveudam a
senectute et paupertate petitis excelluit, , 728, 19; in
arte oratoria viam secutus est minus rectam, , 729, 48;
730, 43.
hreicius oreas, in rtai fraqmen, , 288, 11. ornus, , 432, 50. ornati circuli, , 451, 8. 14.
hreni, genus quoddam cantus, 11, 316, 1. 20. . orpedo marina, , 449, 30.
hressa ancilla haletem perstringit, quod c.lum suspi
ciens in foveam inciderit, I, 133, 35 s7.
, . 236, 48.
hucydides, pater elesiae, , 101, 27, , 522, 13, 14, vir
ponus, , 566, 18, omodo filios suos elesiam et
Stephanum educaverit, , 460, 39 sq. cfr. , 567, 35
sq., ampla familia ortus summae auctorilatis erat tum
apud cives suos tum apud celeros Graecos, ibid. 47
sqq., cfr. , 567, 47 sq.
hucydides, elesia tilius, cum Socrate degit, I, 101, 25
sqq. cfr. , 522, 13. 14.
hurii, urbs, , 203, 19. huriis syssitia et gymnasia erant
in causa, ut in seditiones inciderent, , 271, 35. Cf.
uthydemus.
, , 236, 15 Sqq. versari, . 36, 65 sq : simul iidem bene tractare
hyestes tragicus, , 409, 29, rei.frater, cujus ad
versus hyestem crudelitas memoratur, , 291, 42;
cfr. treus.
ibias inflare lcibiades discere noluit, , 468, 35. ibia,
instrumentum musicum plurimis chordis instructum,
quod ipsum instrumenta imitantur, , Pro laudibus pretium accipiunt et honores inprimis
50, 15 Sqq. arsyae instrumentum, ibid. 22. ibiaru
fabricator, II, 181, 33. ibia: assae, , 294, 46. ibia
rum cantus, , 316, 21.
ibicinae symposiis adhiberisolita, , 260, 39. 43; , 661,
41 Sqq., , 688, 36.
ibicines chori magistri, , 483, 1 s.
imus ex Locride in Italia civitate opibus ac gonere nulli
istic secundus et magistratus honoresque in civitate
summos gessit et philosophie, ut latonis fert opinio,
fastigium universae asseculus est, , 198, 26 s.: as:
trologia peritissimns, universi naturae cognoscenda,
operam dedit, , 203, 35 sq.; dialogi person ex eo
nuncupati, , 196 sqq., dialog persona in Criti, ,
250 Sqq.
imarchus, Clitomachi frater, iciam eroscamandri fi
lium interfecturus cum e convivio abierit neque Socratis
daemonio abire vetanti obtemperarit, mortuus est, , 100,
29 sq.
imocratia , pacto ex optimatum gubernatione no
scalur, , 144, 22 sq.
imotheus, du theniensis detur, , 555, 21.
12.
incores, quoties volunt lanas purpureo colore inficere,
albas eligunt easque non mediocri opera praeparatas ita
demum tingunt, guae tinctura indelebilis permanet, ,
70, 10 sq.
iresiam et Creontem simul inducentes poetae, quid s
gnificent, , 518, 30, cfr. , 502, 14.
isander phidnaeus ejusque amic, , 356, 29.
isias et Gorgias, rhetores, Verisimilia veris anteposne
runt, ac vi orationis efficiunt, ut parva esse magna
magna vicissim parva videantur, vetera item novo
modo et nova antiquo; brevilatem quoque loendi
concisam rursusque infinitam verborum prolixitatem de
omnibus argumentis invenerunt, , 727, 54 sq. cfr.
. 732, 1 sqq.
isias, cetratorum praefectus sub Dionysio juniori, ,
545, 36. -
iso Syracusanus, urbis magister, , 555, 44.
itanica natura vetus illa, prerbialiter dictun, ,
316, 47.
ityos apud inferos, , 387, 8. ityi jecur, , 562, 25.
ormenta, , 345, 43 sq.; flagris cadi, torueri, oculos
exuri, , 190, 18 s.; deglubi, tribulis lacerari, ,
191, 50 s.
ragica poesis in iambicis et heroicis versibus, , 182,
5 sq , uomodo spectatores //iciat, 1, 426, 34. ra
ci, uolies ambigunt, commentiiis uibnsdam machi
namentis ad deos confugiunt, , 313, 41. rag"diarum
poeta, qui poemalis suis confidit, haud foris circa t
licam oberrat per urbes alias ostentans, sed statim
thenas adventat ubi plurimas pecunias percipit, , 525,
32 sq. rag.dia non, ut plcrique putant, hespide
aut a hrynicho sumpsit initium, sed longe antiquius
thenarum urbis inventum videlur, . 624, 25 s.;
lege in ciilatem admittenda si, , 396, 1 sq.
rag"diarum certamina victoria' sacra duorum dierum,
, 658, 28 s; , 660, 50, s., , 659, 29; , 661,
10 sq. ragdiam et com.diam totam in imitatione
non possunt, , 46, 45 sqq., neque histriones qui
dem in trag. et comnd. iidem esse, ibid. 51. ragice,
i. e. subobscure loani, , 59, 45. ragici poetae in
latonis civitatem non admituntur utpote tyranni
dis adulatores, , 160, 25 s., cfr. , 176, 39 s.
a tyrannis, deinde a populari dominatione, ibid.,
34 Sqq. : cfr. , 162, 45. ragicus apparatus, ,
165, 45. ragicorum primus magister omerus, ,
177, 4; cfr. , 179, 22, , 184, 23. ragici poeta
et omerus a nonnullis dicuntur artes omnes intelli
gere humanaque omnia, item divina etc., , 179, 23.
ragicum certamen, 1, 286, 9; maxime placet erudis
 DU RRU. 183
inter feminas, lum adolescentulis et fere omnium fortasse studium et juvenum amores minime conducunt, I, 665,
parti maximae, ibid. 21. 48 sqq. yrannis, democratia, aristocratia, uibus utan
riangulum, instrumentum musicum multas chordas ha ur legibu8, , 9, 53 sqq. yrannis, uae sit, , 14, 5.
bens, , 50, 12. yrannis generosa, quarta reipublica forma, , 143,
ribunal oraloris, , 193, 13. 37. Quo pacto ex democratia nascatur et qualis sit, ,
ribus (), i. e. errae regiones descripta singulae 155, 46 sqq., , 161, 24 sqq. yrannica petitio celebrata
consecrandae duodecin diis, , 347, 1 sq. ribulium illa, ut custodes a populo requirant, ut eis salvus sit
sacra, , 441, 9. auxiliator populi, 11, 159, 1. yrannidis arx, satellitum
ributorum duae collationes, ratine habita vel otius cen. mansio, angiportus , , 233, 2. 5. 9. yrannum aut
sus, vel annui reditus, l, 490, 48 sqq. regem laudari sentiens philosophus quendam subulcum
, . . ertius /lucus, , 98, 24. aut pastorem ovium aut bubulcum extolli existimat,
riginta ranni, ui dicuntur, et alia multa injusta quod abunde mulgeat, , 134, 24 s.
aliis multis mandabant, ut uam plurimos criminatio yrrhenia, , 202, 21: 256, 4. yrrhemica sacrificia et
nibus involverent, et Socratem cum aliis quatuor in initia, , 341, 26.
tholum arcessiverunt et jusserunt Leontem Salaminium yrtaeus poeta, , 422, 54 , natura theniensis, Lacedae
ex Salamine adducere, ut occideretur, uorum jussui moniorum autem civis factus, cui constat maxime inter
quatuor illi obedientes fuerunt, Socrates autem domum. omnes cordi virtutem fuisse, , 266, 24 ; sapiens et
abiit, , 26, 19 s. cfi. 11, 527, 50.528, 22. honus ponendus, uod egregios in bello viros egregiis
rimetri versus, , 391, 10. laudibus ornavit, ibid. 35; , 267, 2. 27. Carminum
ripodes ictorum in ludis scenicis dispositi in Diony ejus pleni Lacedaemonii, , 266, 31.
sio, , 344, 45. Cit. leg. 9. . 1. , 266, 20 ; , 292, 37.
riptolemus judex apud inferos, , 31, 52, uidam cre v. 1 sqq. , 288, 6 Sq.
ditur donorum Cereris et roserpinae fuisse minister, v. 8. , 729, 20.
, 371, 42. . 11 sq. 11, 266, 52 s.
, tribunatu fungi, 1, 100, 36. ccedi , 267, 15 ( '
rivium, , 384, 43, , 433, 51 ; cereae imagines in Iri ).
viis, 11, 476, 8.
rochaeus numerus, , 50, 46 sqq. U.
roja condita, uo loco, , 302, 38 s. f". ibid. 25
sq. et , 317, 17. Reversis ex Troico bello caedes et Ulysses, cfr. , 33, 12, i ob eloquenin Suan appel
fuge permultae acciderunt, uibus ejecti rursus reverte lafi sunt hrasymachus et heodorus, , 723, 39 s.
runt mutato nomine Dorienses pro chaeis vocati, prop Ulixis animus (in ris Pamphli iso) postremum
terea quod is, ui fugis tum dispers0s collegit, Doriensis sore locum mactus privati hominis otiosi vitam eligit, ,
erat, , 303, 3 sq. roicae calamitates iambis tradi 195, 10 s. Ulixem et alamedem simul inducentes
solitae, , 38, 9. rojani Assyriorum potentia, uae sub
poeta", uid significent, , 518, 32.
ino fuerat, fiducia audaces facti bellum rojanum Umbilici circumcisio, , 114, 46.
concitaverant, , 305, 12 sq., uare iterata rojae ex Undecimviri thenienses, , 30, 6 , , 46, 1; 1, 67, 2 ; ,
pugnatio magno ssyriis fuerat opprobrio, ibid. 19. x 91, 41.
numero rojanorum, ui regnante Laomedonte emigra Ungnenta, 11, 256, 34. Unguenta bene olentia, quomodo
verunt yrios tradunt esse rchytae, el polius a
parentur, , 218, 48.
rentinorum majores, , 553, 1 577. - - " -
Upupa, cfr. Philomela.
ropaea, , 202, 31. roverbium : Urania, usa post Calliopen antiquissima, philosophiam
, , 251, 28. tutatur, , 722, 22.
rophonius, d. S. . gamedes. Uranus, a Jove dissentiens, , 6, 22. , Saturni pa
udicula ficulnea, , 745, 34. ter, uid significans habeat nomen, , 292, 31 s.
umulus, uomodo fi, , 484, 54; quantum fieri
De ocis etmo suspicio metur, 11, 122, 20.
oporteat, , 493, 12 sqq. Urbs. In vico (el urbe) condendo uid obserndum
unicae talares ( ), , 63, 40. unica septem cu
sit, , 417, 2 sq., fr. , 346, 37 sqq. Urbis aedifi
bitm, non de pretiosis morginis, sed de Siculis lin. catio in tlantide insula, , 257, 12 sqq. Urbes conden
teis, , 555, 23 Sq, das essein editis locorum munitionis et munditiae causa,
urbines, quomodo dicantur stare simul et moveri, , 75,
, 369, 1.
14 Sq.
Urinatores, , 262, 27.
us, , 416, 6. Usura : in singulas drachmas quot mensibus singuli
utela, id. utor. oboli, , 467, 14 sqq. Usurariae leges, , 412. 27.
utores, , 437, 7, ,459, 38. utorem pupillorum, ui Uvae agrestes ( ), acchi disciplina vocalae, ,
constituere debeant, , 360, 17. Sqq. utores orborum
414, 2. 5. 18; uva generosa ( ), iid. 11;
qui sint, vel ex testamento vel jure, , 469, 5 s., uva passa (), ibid. 29.
tutorum curatores, ui, ibid. 16 Sq., leges de pupillo Uxorum et liberorum communio, , 82. 23 sqq., 88,
rum educatione et de fortunae eorum procuratione, ,
2 sq.
471, 9-472, 17; lis de male gesta tutela, 11, 472, 17
sqq. c.fr. . V.
ynnichus Chalcidensis argumento est poetas divino af.
flatu solum vaticinari, uod nullutn aliud unquam
carmen memoria dignum, paeanem vero composuit, Vadimonia , d. .
Vas, uid, , 598, 16 sqq. Vasorum effectio, , 503, 37.
quem omnes caulant, etc., , 391, 50 sqq. asculum unguentarium, , 276, 8.
ypho, monstrum multiplex et furiosum, , 700, 13. Vasculum unguentarium, 1, 276, 8.
yrannis, , 194, 20; , 396, 50. yrannidis affectatae
na,, 345, 43 sq. yrannis sapientia et gymnasticae "Wates, , 18, 14, , 600, 15 sq.; , 401, 46, , 43,
 184 U RRU.

32; , 476, 20.30; , 568, 44. Valem non prafecto ! Virga moderatrix, in theatris priscrum theniensium, ,
exercitus dominari, sed prarfectum evercilus vati prae 316, 13. Virga () uam tenentjudices mortuorum,
esse lex statuit, , 538, 5. dde et . , 386, 35.
Vaticinia, , 27, 10; , 51, 49, uid, 1, 618, 36. Visus cur sensum habeat maxime, dolorem vero et volup
Vectigalia, , 416, 4; , 554, 2. Vectigales leges, , latem non habeat, , 229, 4; visui quomodo fiant
412, 26. colores, , 231, 1 sqq.
Vehiculum, uid, , 598, 21 sq. Vitis palmiles amputare, pro
Venatio, , 503, 41. Venationis qua sint genera, , 165, ad usum hunc fabricato, , 20, 36 sqq. Vites alicub
43 s77. Venationes in puerorum disciplina, , 59, 6. aliquando apparuisse creduntur, uae antea non essent,
Venatores fruticetum in orbem circumdantes , , 72, , 371, 40.
8. Venatorii canes et generosae aves in aedibus nutriri Vitri genus et lapidum species, quae fusiles appellantur,
soliti, , 89, 3 sq. Venationes apud Lacedaemonios belli quomodo sint composita, , 226, 34 praced.
causa inventae, , 269, 23; cujus rei causa instituendae, Voces erplicantur :
, 357, 51. Venatio aquatilium, latilium, terrestrium, , , 304, 2 sq., , 310, 51 sq.
cui conjuncta est hominum venatio vel in bello, vel , , 291, 35 sq.
inter amicos, item furta, e/c., , 400, 37 sqq. ari , , 291, 10.
tima ven. hamatilis et uae fit nassis, , 401, 6 sq., ", , 63, 16; 64, 1; , 297, 25-298, 19
et succis turbantibus, ibid. 30 sqq. Volatilium ven. il , , 302, 27 sq.
lecebrosa, ibid. 12 et 28; terrestrium, guae vocatur , , 302, 30 (vox poetica).
nocturna, Cum relibus et tendiculis, ibid. 15 s. 24; , , 300, 15 sqq.
sola viris digna, ua canibus, equis, armis instituilur, dictus dea, non item, , 264, 37.
ibid. 19 sqq. , , 302, 33 s.
Veneficii, uae genera sint : , , 475, 45 , , 301, 20.
476, 38. , , 306, 37 sq.
Venereum jusjurandum nihil valere ajunt, , 666, 33. , , 291, 11.
Venus; uid nomen ejus significef , , 300, 1 , , 322, 41.
sqq. Venus , , 411, 16. Venus, i. e. concordia , , 309, 5.
principium, I, 182, 49. Circa acchum Veneremque , , 310, 16 sq.
omne ristophanis studium versari dicitur, 1, 662, 26. , , 301, 36.
Venus est gemina, una uadam antiquioret sine matre , , 301, 35.
Cli filia, quam c-lestem nuncupamus, altera vero , , 231, 40.
junior e Jove et Dione progenita, uam vulgarem vo , , 229, 46.
camus , absque more autem Venus nunquam est, , , , 244, 8 s.
664, 36 sqq., 665, 1 s., clestis Venus non muliebris , , 322, 38 sq.
sed virilis tantum sexus est particeps, ibid. 12. Veneris , , 322, 35.
mor artem detinet, , 676, 36 sq. Veneris natales , , 309, 53 sq.
secundum fabulam, uam Socrates narrat in Con , , 305, 11.
io, , 681, 39 s. Veneris filius mor, , 709, 37. , , 294, 25 sq.
Veneri e mori amatorium furorem tribuunt, , 726, , , 305, 2 sq.
36. , 1, 309, 4.
Veneris stella, d. Lucifer. , , 298, 41-299, 31.
Vergiliarum hiemes, , 561, 21. , , 306, 15.
Veritatis campus apud inferos, , 562, 3. , , 307, 46.
Verricula, , 166, 14. , , 306, 19 sq.
Vespae, 1, 64, 32. , , 300, 35 s.
Vesper, idem qui Lucifer, , 512, 13. , , 299, 40 sq.
Vespertilio. nigma de eunuchi percussione vespertilionis, , , 291, 7.
, 103, 42. , 1, 300, 38.
Vesta : ' , d. roverbia. dicta , , 305, 11.
ab , uam uidam nuncupant, alii, , , , 302, 3 sq.
296, 8 sqq.; ante omnes deos Veslae mos est sacra fa , , 289, 49 sq., 290, 6.
cere, ibid. 23 sq. Vesta sola in duodecim derum aede , , 291, 41 sqq.
permanet , , 712, 48. Vestae templum conditum arcis , , 229, 40.
circumsepto contineri debet , , 346, 38. Vesta et Jo , , 300, 1 sqq.
vis inervaeque et quicunque deus urbis preses est, , , 309, 7.
templa ubique condi jubenlur, 1, 417, 7. In Vestae , , 247, 22.
templo obsignata a judicibus deponenda, , 420, 48. , , 322, 30. -

53. , , 307, 44 sq.

Vetera et non expiata delicta, ex quibus furor innasci , , 307, 45.
solet hominibus, , 419, 29 sq. Cfr. , 433, 27 sq. , , 309, 42.
Wiali deae lege consecrata putantor, uae quis reliquit ali , , 309, 43.
cubi volens vel invitus, , 461, 26 s. , , 309, 41 sq.
Vindemite tempus venit cum arcturo, , 414, 6. , , 302, 36.
Vinum, animum simul cum corpore calefaciens, , 225, , , 302, 35 sqq.
36; cur datum sit hominibus, , 296, 38. 52. , , 231, 46.
Viola, in coronis, , 688, 46. , 1, 314, 50.
Vir floris tempus habet trigesimum actatis annum ad quin , , 314, 51.
uagesimum uintum, , 90, 24 sqq. , 1, 230, 20; , 314, 51.
 U RRU.
, , 303, 33 sq. , , 314, 29.
, , 315, 1. , , 309, 19.
, , 305, 12. , , 232, 47.
, , 293, 54. ", , 291, 11.
, , 233, 31 Sq. , 1, 314, 35.
, , 306, 8 sq. , , 314, 35.
, , 255, 47 Sqq. , , 309, 20 sq., , 716, 13; ! 719, 11.
, , 308, 6 Sq. 32 Sqq. , , 310, 27 Sqq.; cfr. , 319, 29.
, 1, 269, 8. ", , 301, 6 Sq.
, 1, 314, 45. , , 322, 31.
, , 298, 22 sq. , , 242, 52.
, , 304, 20, 305, 4. , 1, 306, 1 Sq.
, , , 244, 47. , , 306, 29 sq.
., 1, 231, 12. - , , 306, 43 Sqq.
, , 304, 10 Sq., , 305, 3 3 7. , 11, 230, 33.
, , 304, 8 Sqq. , , 244, 16.
, , 299, 51 sqq. , , 305, 33.
, 1, 294, 38. , 1, 307, 19 sqq
, , 309, 35 sqq. , , 307, 19.
, , 310, 27 sq. , , 314, 30.
, , 229, 53; cfr. , 231, 16. , 1, 314, 15 Sqq.
el , , 255, 11 sq. , , 226, 2.
, , 294, 20; , 300, 52. , , 314, 12 sqq.
", 1, 290, 2 sq. , , 314, 48.
, , 309, 50 Sqq. , , 488, 46.
, 11, 276, 35 sqq. , , 292, 30.
, , 314, 52. , , 227, 22.
et , , 302, 44 sq. , , 292, 27 sq.; , 29, 45 s79.
, , 314, 52. , , 314, 29.
, , 309, 17. , , 231, 45.
, , 303, 41; , 322, 23 s. , vox hrygia, , 302, 24.
, 11, 287, 16. , , 231, 30, 31.
, , 510, 46 sq. , , 314, 47.
, , 314, 29. , 11, 244, 8 sqq.
, 1, 300, 44 Sqq. , , 243, 8.
, 1, 283, 34 sqq., 1, 316, 25 Sq. vel , , 299, 35 s77.
, 11, 231, 35. (), . 705, 24
, , 309, 29 sq. ( ab antiquis appellabalur); , , 314, 48.
, 706, 18 sq., , 716, 38 sqq. , , 307, 25 sq.
pro , , 296, 16 Sqq. , 1, 310, 10 sq.
, , 296, 6 s. , , 227, 17.
, vox poetica, , 303, 52. , , 710, 48 sq.
el , , 302, 44 sq. , , 231, 29.
, , 245, 9. - , , 314, 54.
, , 291, 10. , , 302, 1 Sqq.
, 1, 309, 13. , , 314, 54.
, , 314, 39. , , 305, 52 Sq7. *
, , 230, 10. , , 322, 33.
, , , 292, 15 sqq. cfr. 1, 302, 48. , , 291, 26.
, 1, 308, 1-50. , , 299, 33.
veteres vocabant , , 308, 27 Sqq. , 1, 303, 35.
, 11, 230, 10. , , 303, 34
, , 308, 53 sqq. , , 231, 36.
, , 301, 31 Sqq. - , , 322, 35.
, dies, quem antiqui vocaban , osteriores , , 623, 26.
autem , , 308, 17 sqq. , , 309, 6.
", , 298, 24 sqq. , , 309, 39.
, , 294, 8 s. , , 299, 53.
", , 300, 30 sq. , 1, 711, 1 sqq.
, , 305, 16 sqq. , , 314, 47.
, 11, 276, 35 sq. , , 230, 33.
, , 95, 20. , , 310, 22 sq.
, , 464, 51 sqq. , , 310, 9 sq.
, , 293, 19 sqq. , , 230, 12.
, , 291, 25. , , 243, 1.
, , 305, 14. , , 244, 3.
, , 305, 13. , , 291, 29 Sq.
, , 314, 29. , , 231, 40.
186 D RRU. "

, 1, 292, 31. , , 231, 43.

, , 310, 22 sq. Vota, 1, 4, 12, , 11, 33. Quendmodum mos sit in volis
, , 307, 36. precari deos, , 295, 53.
, , 300, 8 s. Votiva dona, uibus et quomodo Jian, , 459, 50
, 1, 300, 12. Sq 1.
, , 301, 10 s. Vox, uid, , 230, 47.
, , 291, 49 Sqq. Vulcanus, uid nonen ejus significe! ", , 300,
30 s. Vulcani et Junonis.inimicitiae, , 6, 23. Vulcani
, , 224, 52.
inervaeque artificiosa sapientia surripitur a rometheo,
, , 229, 44. -

, 1, 322, 32. -
, 241, 29. 39. ixtionis officium quoddam sortitus, ,
, , 297, 23 s. 436, 37. Vulcani filius Daedalus, , 479, 31. Vulc. et i
, , 309, 25. nerva artes tribuerunt hominibus, 1, 587, 45. rariam
, , 510, 46 . fabricam invenit, , 677, 5; a erra et Vulcano accepto
, , 230, 9. semine theniensium civitatem condidit inerva, ,
, , 291, 10. 201, 19. Vulc. et inerva communem naturam habentes,
, 1, 297, 13 s. quippe et germanam eodem ex patre et sapientiae ar
, , 231, 47. tiumque studio ad eadem ducti, nam ambo sortem t
, , 510, 46 s. ticam regionem mactiviris bonis indigenis in ea ingene
, , 271, 19 s. ratis animum eorum ad ordinem civitatis adverterunt,
, vox Phrygia, , 302, 20 s. , 252, 20 sq. Vulcani et inervae templum in arce
, , 231, 42. thenis, 11, 254, 19. Vulcano et inerva sacrum est
", , 296, 45 sq. ficum genus, , 466, 32.
, , 314, 26. -
Vulpes rchilochi, , 27, 34.
, , 310, 27 Sq., cfr. , 312, 29, , 314, 26. Vulneris , , 436, 37-438, 32.
, , 227, 15, 16, cfr. , 231, 14.
cur ita cognominata sit, , 224, 43, , 314, 27. .
, , 314, 30.
, , 314, 39. anthias et ndorus, uibus hncydides filios suos com
pro , , 301, 49 Sq. mendavit, uia palaestra ceteris aequalibus praecellere
, , 301, 44. putabantur, 1, 460, 43 s., , 567, 41 sq.
, , 301, 40 Sqq. anthippe, Socratis uxor, suprema die eum convenit in
, , 227, 17. carcere, , 46, 5 sq.
, momen proprium Laconicum, 1, 303, 53. anthippus, Periclis pater, , 466, 24 ; , 563, 19.
, , 303, 48 Sq. anthippus, Periclis filius, optime a patre eruditus, qualis
, , 314, 21; 1, 314, 45. fuerit, , 460, 31 sqq., fr. , 236, 31; , 477, 50; ,
, , 231, 30. 31. 567, 24 sq.
, , 229, 40. , , 486, 44, gyptiorum, , 489, 30.
, , 307, 13 S. enophanes philosophus, , 182, 40.
, , 303, 44. erxes, Pers. rex, , 467, 31; , 7, 52. erxis uxor ma
, , 305, 39. stris, , 481, 19. Darium excepit, regia et molli educa
, 1, 312, 29. tione nsus similia perfecit iis, uae Cambysi acciderant,
, , 295, 31 s. , 312, 41 sq. xpeditio ejus in Graeciam, , 353, 49.
, , 303, 39 Sq. xpeditionem parans contra Graecos thon montem per
, , 292, 4 sq. fodit et ellespontum ponte jungit, , 315, 4 sqq., in
, , , 309, 10 Sq. transitu Gobryam magn Delum mittit ad tuendan in
, , 244, 3. sulam duum derum natalem, , 561, 41 sq.
, , 305, 24. -
, etc., d. ..
, , 297, 1 s.
, , 314, 28. .
, , 227, 15, 16, cfr. , 231, 14, 1, 314, 28.
, vox hrygia, , 302, 23. amolxidis sectatores medici hraces, ui et immortales
, , 231, 43. homines reddere dicuntur, 1, 505, 44 s. amolxis rex
, , 298, 29 sq.
, , 408, 26 sqq. ppellatur rex et deus, ibid. 48 sq., 507, 6.
eno leates, I, 163, 4; a ythodoro Isolochi filio et a
, , 269, 8; , 276, 35 Sqq.
, , 303, 30 Sqq. Callia Calliadis filio centum minas ab utroque accepit,
, , 256, 1 sqq. -
eosque claros viros reddidit, ., 478, 1 sqq., persona
, , 309, 9. dialog, inscribilur armenides, , 626 s.;
una cum Parmenide thenas ad magnorum Panathe
, , 282, 52.
, 11, 225, 31. naeorum celebritalem venisse, apud ythodorum diver
, , 224, 53. tisse et Socratem ibi convenisse fingitur, ibid. 31 sqq.,
, , 310, 19 sqq. de corporis ejus habitu, de aetate ejus; dicebatur in
, , 224, 51. deliciis armenidi esse, ibid. /i. , 627, 25, scripta
, , 295, 5 Sq. ejus lunc primum thenas advecta, , 626, 42. b elo,
, , 227, 15. 16; cfr. , 231, 14 , 1, 314, 39. uentite sua genus dialecticum, uo effecit, ut eadem
", attice dicta , , 302, 39 Sq. audientibus similia et dissimilia, unum et multa, ma
pro , , 296, 18. 27 sqq. nentia et luentia viderentur, ppellatur alamedes
, , 307, 34 s. leaticus, , 723, 39 s. 53 s.
 U RU.
Scripta ejus cit., prima primi sermonis hypothesis,
ua sit, , 627, 7 sqq. Sermones eius volunt nihil aliud
quam per omnia contendere atque asserere non esse
multa; hujusque ipsius unumquemque sermonem ar
gumentum esse putat et lotidem argumenta allulissese
censet, uot sermones scripsit, multa non esse, ibid.
16 sqq. Scripta sunt haec in suffragium Parmenidis
adversus eos, ui illum carpere nitebantur, etc., ibid.
36 sq. Librum composuit in ipsa juventute, etc., ibid.
52 sq.
187
ethus heros, Jovis filius, , 747, 37. ethus et mphion,
persona uripideae tragoediae, , 355, 22; fr. , 358, 18;
, 371, 11.
euxippus eracleota, pictor celeberrimus, nuper ado
lescens adhuc thenas venit, , 239, 7 sq.
euxis pictor, , 331, 5.
opyrus Thrax, lcibiadis paedagogus constitutns a Pericle,
utpote servorum prae senio inutilissimus, , 480, 22.
oroaster, oromasi filius; magiam ejus, uae est derum
cultus, ersarum regum filii docentur, , 480, 13.
 DLSUS.

ffectus (), prima delinquendi causa, , 426, 15

Sqq.
bortus, , 90, 45 s. (d. RGU.). ffirmatio, , 199, 11.
bstractarum rerum scientiam possedimus antequam gendi facultatem quicquid quamcunque nactum est sive
nati sumus, , 59, 27 sq. bstractae notiones, cfr. patiendi, esse dicamus necesse est, , 186, 32 Sqq.
Contraria. bstracta res, id. s. . deae. Facultas haec, utrum essentia quoque, an generationi
ccidentia" , d. s. . Substantiae. Solum conveniat, , 186, 43 Sqq.
cerba gustu, ua sint, , 229, 40. gricolae sors, ualis, , 714, 15.
cida, ua ocentur, , 229, 53 S. gricultura plena conjecturis, , 432, 42.
cria, ua ocentur, , 229, 48 sqq. lbedo, quomodo exsistal, , 118, 2 sqq., 1, 120, 15 877.
ctio omnis per se nec mala est, nec bona, fit autem, lbum a nigro, in eo ipso, uod color utrumque, non
prout recte aut perperam perpetratur, , 664, 46 s. differt, nigrum tamen albo praeterquam quod differt
id. etin s. . Scientia c Veritas. etiam maxime contrarium est, , 399, 21 sq. lbum
damas, uid, , 225, 4. maximum non ideo est maxime album, , 430, 17
djuvantes causae a causis ipsis in arte civili distin sqq. lbus color, uomodo ersistat, , 231, 19 s.
untur, , 597, 42 sqq. (cfr. c.). limenti unda aflluens atque efiluens, , 213, 23 s.
dmirationem esse philosophiae principium, , 119, 25. linentis cur plantis solis utendum censuerit lato,
dmonitio, eruditionis genus, , 173, 9 sq. , 238, 9 sq. (id. rgum.).
drastiae deae lex, 1, 713, 52. L de semper dicitur, , 178, 49 sq.
dulator sophislac comparatur, , 168, 5 sq. lterius natura, uid, , 207, 42 (/r. . ). lte
dulatoria ars, id. s. . Rhetorica. rius naturae conversio refertur ad planetarum motus,
dversariorum malis laetari neque injustum, neque in , 208, 22 sq. (cfr. . ). lterius natura, ,
vidum est, , 427, 47. 208, 44. 53. lterius orbis, , 209, 2 , d, d. r
.gritudines, bonorum expultrices, , 232, 37. gri gum. lterius motio, uid, , 210, 11 (d. R
tudines et voluptates, morborum gravissimi, , 245, c.). lterius circuitus in animo legibus solutus fal
8 s. gritudines, unde prenint, ibid. 29 s. sarum opinionum est origo, , 213, 37 sq. 52: 214,
Wid. etiam s. . Voluptas. 12. 24 sq. id. etiams. . Diversum.
.quale, aequalitas etc., ad finiti genus pertinent, , mator sophistae comparatur, , 167, 52 s.
408, 34 sqq. qualitas, ualis existit in democratia, matoria ars et ars lyrica arctissime inter se conjunctae,
promiscuitas potius appellanda, 11, 152, 46-153, 19. , 722, 8 s. cfr. c. matori ffactio, d.
Falsa haec aequalitas in singulorum moribus, , 155, . haedr. matorii viri sors, lis, , 714, 8,
8 sq. qualitates duae, ua sint, , 353, 20 sq. 21 sq. matoriae et tyrannicae cupiditates longissime
quabilitas. In aequabilitate nunquam motus inesse po a philosophia distant, , 173, 9. 10. matur unus
test, , 223, 52 s. quisque, quatenus est utilis, , 543, 9 s.
erem et aquam, cur ignem inter et terram deus po mara, ua nominentur, , 229, 41 s.
suerit media, , 206, 19 s. ris genera, sint, mbitio, altera homicidiorum causa, , 431, 45 sqq.
11, 224, 29 sqq. re in aquam transeunte, nebula mentiac genera duo, , 245, 5. 'id, eliams. . Di
ct odor exsistunt, , 230, 27 s. Vox ponitur esse per vinatio.
aures ab are effecta cerebri et sanguinis ad ani micitia, id est concordia civium, quanam arte efficia
mum usque tradita percussio, , 230, 46 s. ris tur, , 483, 32 sqq. micitiae causa, quae sit, uari
functio in respiratione, d. . d , 238, 48 fur in Lside, , 540 sqq. (cfr. Rcw.). micit
240, 19. ris abundantia febres efficit cotidianas, , orta er amore perfecti finem suum attingit, ac
244, 50. Vid. etiam S. . uditus et Ignis. ration indigans eritatem in disputando, d.
ereum genus, id. 5. . thereum. rgumentum Lysidis. micitiam inter cives finem
rugo, d, , 225, 10 Sq. sibi proponit custodum educatio, . 36, 52 sq. Vid.
s, uid, , 225, 4 s. cliam s. . Societas et yrannica natura.
ther, uid sit, , 224, 30. micum, uid, , 408, 26 Sqq.
thereum et areum genus, sive derum non aspecta niicus, uter alterius fiat, amatus an amans, , 546, 13
bilium vel popularium, uale, , 510, 7 s. sqq. Quid vere amicum dicendum sit, et utrum si
ternitas, d. s. . empus et Idea boni. mile simili amicum sit, an simili simile adversum et
fectiones in nobistanquam nervi sunt aut funiculi, contrarium contrario sit amicum , , 547, 50-549, 10.
quibus trahimur, , 277, 45 sq. ffectiones aliae cur jus, quod proprium et cognatum est, amor, amici
sensum habeant, aliae minime, , 228, 34 sqq. f tia, appetitioque consistit, , 553, 46 sqq. micorum
fectiones quae sint, .ae jucundum vel molestum sen benevolentia uomodo concilietur, , 354, 45 sq.
sum efficiant, , 228, 51-229, 24. ffectiones expli mor, d. rgum. Convivii. mor philosophus ideas
cantur, quae certis nostri partibus, organis scilicet spectat, id. rgum. Phaedri. moris causa, uae sit,
sensuum accidunt, , 229, 25-232, 2. Wid. etian s. uarilur in Lside, , 540 sqq. ( cfr. . ).
. Sensus. mor antiquissimus deus, , 662, 40 sq. mor.
189
190 LSUS.
duo, alter Urani filius antiquior et c.lestis, alter thetica dialecticae methodi ratines eponuntur, 1
Jovis et Diones junior et vulgaris, , 664, 24 sq. 596, 4 sqq. nalytica ratio dividendi, d. 5. .
moris leges pertinere ad civilia instituta, , 665, 39 )ialectica.
sq. Virtutum summarum auctor amor, 1, 663, 5 sq.; , d. Ratiocinatio.
sapientiae quoque, , 667, 24 sqq. mor geminus, , uid, , 714, 37 sqq., 11, 209, 1 sqq. (d.
qui per totam naturam latissime se porrigit, in RG.), 11, 1, 5, 33 sqq. (d. Rc.).
rg rimachi oratione describitur, , 668, 26 sqq. nimalium pedestrium, uae sint partitiones et genera,
(c/r. Rc. Convivii). matorii affectus corporis , 580, 22 Sqq. nimal quod est, h. e. animalis idea,
ad repletionem evacuationemque, , 668, 52. mor , 210, 50 Sq. nimalium species quatuor, una derum
in anni temporum constitutione, , 670, 1 sq. Sa genus cocleste, altera volucre et aerium, tertia aqua
criticia omnia el vaticinia circa amorem sunt, I, 670, tile genus, pedestre ac terrestre quarta, , 210, 50
15 sq. De origine ejus et fine in hominibus risto s. nimalium creandorum ratio, 11, 212, 2 sqq.
phanis est oratio, 1, 671, 16 sq. (cfr. . Con nimal, d, , 238, 18 Sqq. nimalium genera tria
vivii). mor temperantiae, Iortitudinis, sapientiae distinguuntur, aerium , (errestre, aquatile, , 249
denique auctor, gua poeticum spiritutn amantibus 8 sqq. id. efian s. . erreum genus.
infundit, I, 676, 21 Sqq. moris natura describitur nima vitam semper secum afiert, , 83, 17 s. nima
in gathonis oratione, , 675, 26 sqq. mor bono mundi, et anima siderum, , 412, 49 sq. nima
omni caret, 1, 678, 42 sq (c/r. Rcu. ). Diotimae de unde proveniat, , 412, 33. nima quaedam per sen
origine moris mythus, , 680, 22 sqq. mor daemon : sus percipit, alia per se ipsam, categorias sciicet,
quidam, qui interpretalur et trajicit humana ad deos, essentiam et non esse, similitudinem et dissimilitu
divina ad homines, 1, 681, 18 sq. mor philosophus, dinem, etc., 1, 142, 11 sq. nima et corpore consta
ualis, , 681, 52 sq., neque mortalis, neque im mus; artes ad animam pertinentes sunt, nomothetica
mortalis, , 682, 9 Sq.; inter sapientiam et inscitiam et judiciaria, 1, 338, 43 sq., c/r. 367, 1 sq., 379,
medius est, ibid. 25 Sqq. mor partus in pulchro 48 Sqq. nimam peccatis referlam habentem ad infe
causa appetit, guae appetit, , 683, 53 Sq. mor in ros descendere extremum omnium est malorum, ,
generatione immortalitatem appetit, , 684, 13 sqq. 383, 54 Sqq. nima qual proprium habet ornatum, es
moris genera diversa describuntur, , 684, 35 sqq. modesta (), temperans et bona, , 371, 36
mor generationis ejus, uae recta opinione nititur, Sq. nima sola, qua corpore velut instrumento uti
omnes virtutes procreal, , 686, 32 Sq. mor philo tur, homo est, , 486, 23 Sq. nimae pars divina
sophicus describitur, , 686, 41 S. Lysiae ora oculo comparatur, , 488, 43 sq., appellatur
tio amatoria argumentum hoc habet, non amanli , contrarium , , 490,
magis quam amanti gratificandum esse, sequitur 10. 18. nima mundi, cfr. , 583, 44. nima nostra
ten ulgarem opinionem de utilitate cl de dam circa omnium rerum elementa idem patitur, uod
nis, //erat, disserens, , 700,48 sqq. c/r. R pueri circa literas, 1, 590, 49 sqq. nimae, qua prae.
cu. mor, unde appellatus sit, , 706, 20 s. mor sunt mundi corporibus peculiares, quomodo stellas
aut deus aut divinum quiddam, , 709, 41. . libera moveaut, , 451, 29-452, 20. nima cum multis mo
lis, , 710, 17. De amoris origine mythus, 1, 712, 13 dis mulentur cumque magna sit morum varietas,
sq. moris philosophi furor, ualis, , 714, 49 sqq. nibil aliud fuit universi gubermatori relictum, quam
moris liberalis et illiberalis comparatio, , 716, 30 ul sedes earum pro cujusvis meritis mutaret; penitus
sqq. moris species enumeranur, , 716, 50 sq. enim interire neque anima potest, nec corpus, neque
Quomodo capialur amasius , marratur, , 717, 42 s. tamen aeterna esse, guemadmodum qui in lege sunt
bescriptio pugnae inter malum equum sive cupiditatem dii; nullus enim unquam esset animalium ortus alte
et bonum equum ralioni obedientem, , 718, 3 sqq. rulro horum exstinclo, , 455, 16 sqq. id. etiam S.
mor mutuus, uomodo.fiat, , 718, 48 sq. mor . nimus.
est ambigui generis, l. e. abstrcti generis, de quo nimosa animi pars, in timocratia praevalens, 11, 145
plurimum dissentimus, , 725, 18 sqq. moris defini 47 sqq. (cfr. c. ). id. cliam s. . nimus,
tio, guomodo institualur, , 726, 25 sq. more racundia et Contentiosa.
duce a virtutis imagine ad virtutem ipsam traduci nimus, invisibile quid et immortale, , 62, 54 sq.
mur, u lis debeal esse, eaponilur, , 52, 26 nimorum migratio in corpora animalium, , 64, 13
sqq. usicae atque educationis finis consislit in sq. nimus in corpore quasi ligatus et agglutinatus
amure pulchri, , 53, 5 (cfr. Rc. ). mor phi peripsum quasi per carcerem res considerare coactus,
losophus, cfr. , 95, 43 sq. (cfr. .). mor , 65, 2 sqq. nimum esse harmoniam , , 67, 22 Sqq.;
sapientiae sive philosophia, uomodo differat ab op id od re/ellitur, 1, 72, 14 sqq. nimus textori
nionis Studio, , 100, 2-104, 21. mor adulterinus, comparatur, corpus vesti, 1, 68, 29 sq. nimi im
maximus tyrannus, , 162, 44 Sq. mor coitus, mortalitas, quaestio de ea reducitur ad quaestionem
unde ingeneratus, 11, 248, 34 Sqq. mor volu de rerum generatione et corruptione, , 75, 30 sqq.
ptate et molestia mixtus, , 212, 33. mor omnium nimi philosophorum post mortem sine corporibus
tentator, , 232, 40. mor, c/r. rgum. d , 234, bi degant, 1, 90, 11 sqq. nimus, cur la et mo
18. mor divinus temperate justeque agenda vitae, tus causa puetur, 1, 185, 49 sqq. (c/r. Rc.)
, 323, 25. mor sui nimius omnium peccatorum nimum per rationem cum vera essentia communicare
causa, , 336, 24 sqq. moris tria genera sunt di egrici staluunt, , 186, 43 sqq. nimum cogno
stinguenda, quorum alterum similitudine, alterum scere, essentiam cognosci assentiuntur egarici;
contrario quodam habitunititur, tertium ex utroque quid inde seur, , 187, 12 sq. nimi pars, in
conflatur; guorum primum genus solum probatur, , qua cupiditates sunt, semper sursum dersumque
408, 26 sqq. cfr. . mor philosophus, id. agitatur, 1, 360, 42 sq. cf. Rc. Gorgiae. nim
efm 5. . Veritas. habilus el dispositio, guae cunctis hominibus vilam
tica et synthetica partes dialectica distinguum beatam exhibere possit, , 398, 23 sqq. nimi status
r, , 593, 41 sqq. (cfr. c.). nalytica et syn ejus, gui sapientiae deditus est, 1, 414, 30 sqq. ni
 )LSUS. 191

mum immortalem esse, er mythica rallone prob quidquam plus fiat, scilicet ex mortal fiet, eruntque
tur, , 450, 17 sq. nimorum migratio, c/r. , 585, denique omnia immortalia, , 188, 12 sq. nimus
5 sq. (cfr. ct .). nimi pars, quae sempiterna verissima natura (id. c.) neque varius neque
est, divino vinculo, h. e. disciplina, nettitur, quae diversus a se ipso esse cur nequeat, , 188, 24 Sqq.
animalis naturae est, humanis, h. e. conjugiis, , 615, ris Pamphylii mythus de animi post mortem vita
24 sq. nimus, utrum simplex sit an multiplex, , de migrationibus ejus, , 190, 31-195, 45. nimorum
700, 7 sqq. In unoquoque animo dua sunt ideae do iler mille annorum, in decem centum annorum perio
minantes, cupiditas voluptatum et acquisita optimi dos divisum, uid sib elit, , 191, 9 sqq. (d.
affectatrix, , 705, 50 Sq. nimus omnis est im ). ravilate insanabiles tyrannorum animi prae
mortalis, quod enim semper Se ipsum movel, mor sertim post primum saltem mille annorum circuitum
talitatis est expers : ita u uod se ipsum moveat, nondum e artaro in terram redire possunt, , 191,
animi videatur substantia el ratio esse, , 711, 40 25 sqq. nimorum apud inferos sortitio, ud signi
sq. nimus comparatur concretae potentiac alati Jicet, , 193, 20 sq. (d. ct.. ). nimorum mi
currus et aurigae, , 712, 13 Sqq. nimus, qua ra grationes complures instituisse delur lato, ut vir
tione modo mortale, modo immortale animal appelle utem exercitatione adipiscantur, , 194, 27 s.
tur, et unde mali labem contrarerit, , 712, 16 Sq. (d. c.). Vitarum electio plerisque apud inferos
nimus tolius inanimati curam gerit, alias videlicet fit secundum vitae prioris consueludinem, i t quar
alias sortitus species, , 712, 21 Sq. nimorum mi in priori ! damerint, in hac sequantur,
gratio, lis , , 713, 52 sq, nimorum sorles no ua ero oderint, fugian, , 194, 46 s. (d.
vem , uales, , 714, 7 sqq. nimus humanus in n cu.). nimorum migratio in animalium corpora,
bestiae vitam transire quando possit, , 714, 32 s. uid significel , 11, 194, 47 (d. nc.). d s
nimi humani essentia, ua Sil, , 714, 35 s. ni gnificet, od non ultra modum ex Incurio flumine
morum judicium, , 714, 25 s. nimi immortales, animis bibendum esse dicilur, 11, 195, 34 sq. (id.
h. e. di specbiles, , 713, 8. nimi tripartitio, Rc.). nimum in Inedio mundi deus collocavit,
c/r. 1, 717, 42 s. nimi virtus est justitia, qua per omnem mundum eum extendens corporique eum
omnia opera sua bene efficit, , 21, 7 s. nimi mo. circumdans extrinsecus, , 207, 24 s. nimum
res oratio et dicendi ratio sequuntur, , 51, 1 sq. ortu et virtute priorem et antiquiorem corpore condi
nimus bonus sua virtute corpus quam optimum red dit deus, , 207, 35 sq. nimi mixtio describitur,
dit, , 53, 12. nimi pars animosa, qua re excolatur , 207, 38 sq. (id. Rc .). nimi mundi disper
ita, ut fortitudinem, pars vero philosopha ita, ut titio, uomodofiat, ut nihil aliud sit quam motuuma
procreet temperantiam, unde harmonia existit animi c-lestium dispositio, , 207, 46 sq (d. Rc.);
pulcherrima, , 57, 30-59, 3. nimi partes fres, , dispertitio harc monochordi consonaniis compar
59, 28 S/. (cfr. c.). nimi partes tres, easdem fur, ibid. nimus mundi totus in actu est, , 208,
alque in civitate, diversas inter se invicem esse, pro 15 S. (id. Rc.). nimus temperatus ex ejusdel
/ur er contrariorum natur, , 73, 45-78, 43. et alterius natura et ex essentia , , 208, 43 sq. nimi
nimi rationali parti convenit imperare, animosae au mundi functiones animi nostri functionibus assimulatae
tem obsequi illi et auxiliari, , 79, 7 s. nimi describuntur, , 208, 43-209, 8 (d Rc.). nimi
ars concupiscens est plurima et opum natura avi mortalis creandi ratio, , 212, 2 sq. ( cfr. c.).
dissima, cui imperare debent aliae partes duae, , 79, nimi pars immortalis, cur a summo deo celeris diis
14 Sqq. nimus id est, quo rever vivimus, , 81, c.lestibus porrigatur, ibid. 6 sq. nimi mortalis
28 sqq. nimus intentus ad id (ideas), quod a veri creandi ratio.erplicatur, , 212, 16 sq., em con
1ate el ab eo, uod est, illustratur, intelligit atque stitutum deus divisit in animos numero stellis pares
illud cognoscil, intellectumque habere videtur, sed singulosque singulis attribuit, ibid. 20 sq. (d.
ad idl, quod tenebris est commixtum, guod oritur nc.). nimi pars iracunda, cfr. , 212, 34. nimi
atque interit, conversus opinatur et caecutit, , 124, post mortem habitatio in stella ei contributa, , 212,
33 sq. nimi conversio ad ideas amplectendas, quo 37 S. nimorum singulorum creationis gradus,
modo fiat, , 126, 38 sqq. nimi facultas, quo disci distinguantur et uomodo intelligendi, , 212, 49
mus, oculo comparatur, , 126, 38 s. nimi par sq. (d. Rc.). nimi immortalis ambitus ejus
tes tres, c/r. , 162, 2 sq. nimi parlium trium dem, ui perlinet ad ideas, atue llerius, u
voluptates, quomodo inter se differant, erponitur, pertinet d res sub sensus cadentes, in affluente et
11, 168, 2-170, 14. nimi partes concupiscens et ira effluente corpore illigali, , 213, 14 sq. nimi mo
cunda ipste per se mixtas solum habent voluptates, tus a motibus corporis non differunt, sed ulrique
sed quas maxime possunt veras assequuntur, quum iisdem reguntur legibus rhythmicis atque harmon
scientiae rationique oblemperant, , 172, 15-173, 15. cis, d. Rc. d , 213, 14 Sqq. nimus infantum,
nimi partes tres earumque inter se correlatio simi cur prorsus insipiens initio existat, , 213, 23-214,
litudine exprimitur monstri multiplicis, , 174, 1 8. Qua ratione prudens fiat, 11, 214, 8 sqq. nim
s/4. d quam animi partem imitatio habeat vim, , uoque nostri intelligenti originis /umie fertur,
182, 4-186, 20. De repugnantiis rationis atque affe id. c. d , 213, 25 sq. Voluptas et dolor ad
cuum in animo c/r. 11, 182, 49 sq. oesis, cur mortalem animi partem pertinent, , 229, 18. nimi
animi parti ratine carenti gratificans nimios alque mortalis affectiones graves eae, sed necessariae enu
varios suscitet affectus, prudentem vero atque tran merantur, , 232, 34 sqq. nimi partes mortales cur
quillum morem non imitetur, , 183, 45 s. ni sedibus ab animi parte immortali discreverint dii atque
mum immortalem esse, e contrariorum natura con ubi eas collocaverint, , 232, 41 sq. nimi pars con
cluditur, , 186, 31-188, 16. nimi mala, qua sint, tentiosa propius capiti collocala, quo facilius obtempe
, 187, 2 sqq., uae quidem eum non dissolvunt, raret ratini et simul cum ea vi coerceret cupiditates,
ibid. 14 sq. nimus cum sit immortalis, neque pau ibid. 51 sqq. nimi pars concupiscens cur in interiori
dores sequitur unquam fore animas, neque rursus, inter praecordia et umbilicum loco illigata, !, 233, 26
plures fiant, fieri potest : si enim immortalium sqq. nimus, guibus vinculis cum corpore copuletur
192 LSUS.
, 235, 17 s. nimi species tertia quae plantarum
naturae quoque inest, lis, , 238, 18 Sqq. nimi
morborum genera duo, furor atque stultitia, unde
proveniant, , 245, 3 sq.; ute quidem vitia volun
taria non sunt, ibid. 24 s. eque corporis sine
animo, neque animi sine corpore curam esse geren
dam, , 246, 13 sq. nimus generosus in corpore
habitans imbecilliori, curtolum morbis impleat, cor
poriautem robusta si mens jungatur parva, curad stul,
titiam adigatur, , 246, 19 sq7. Harmonia inter ani
mum et corpus ratine curanda, ibid. 33 sq.
nimi partes cum sint tres, earum quae praesertim
motionibus exercenda et educatione curanda sit,
summatin erponitur, , 247, 42 sqq. nimi nostri
partis divinae motiones, ua sin, , 248, 17 sq.
uod in animo dolet et gaudet, idem, quod vulgus et
multitudo in civilate esl, , 308, 3 Sq. nimus
omnium, ute quis possidet, divimissimum , cui ita
cura est gerenda, ut , guod in eo est praeslantissi
mum, imperet, deterior ejus pars pareat, , 332,
40 s. nimi status placidus felici futuro ampleelen
dus, , 377, 17 sqq. nimi ex partibus manantes
delinquendi causa tres : affectus, voluplas cum cu
piditate, ignorantia, , 426, 15 sq. nimos homici,
darum in vitam reversos talio manet , , 431, 52 sq4.
nimum quaeque animo cognata sint, elementis omni
que corporum genere prius exstitisse demonstratur,
, 446, 5-451, 29. nimus dicitur essentia, quae se
met potest movere : omnium ergo motuum et genera
ionum necnon corruptionum, Ions et origo est ani
mus, , 449, 30 sq. nims, qui mundum gubernat,
non unus est, sed duo, cum mundo bona insint et
mala, uae proficisci ab uno eodemque animo nullo
modo possunt, principem tamen locum lenet animus
bonus, , 450, 4 sq. nimis delunctorum liberi sui
praecipue curae sunt , , 471, 19 sq. nimus est an
tiquissimum et divinissimum omnium, quorum motio
ortu assumpto perennem essentiam exhibet, , 499,
14 sqq. nimum esse constat antiquiorem corpore,
omne autem animal animo et corpore in unam ali
quam copulatis formam gigni, , 507, 31 sqq. nimi
incorporei genus unum solum est divinissimum, sen
sibus non obvium, sed intelligibile, , 507, 50 Sq.
nimus immortalis est et judices habet et maximas
relicto corpore -mas pendit, , 535, 20 sqq. nimus
sumus, animal immortale in mortali inclusum carcere,
, 558, 24 sq. nimi immortalitas, d. RGu. hte
donis. Wid. etiam S. . Corporeum, Corpus, Die
mon, Daemonica, Intellectus, Justitia, rbus, Prae -
existentia, Purgatio, Somnia, Voluplas.
nnus solis circuitu efficitur, , 210, 29 Sq. nnus
magnus se perfectus, uando absoluatur, , 210,
36 sq. (id. Rc ).
(), uid, , 724, 3 sqq. , d. numerandi, ad rationalem animi partem pertinentes,
s. . Contradictio.
ntinomia armenidis dialog uor, , 634, 32
sq. cfr. ct .
ntisthenis doctrina de voluptale in judicium oca
tur, , 423, 36 s. (cfr. Rc.).
(), , 401, 12.
, d. s. . Infinilas. Scientia.
qua, elementum, , 411, 43. uae genus, quale, ,
510, 42 sq. quam aremque curignem inter et ter
Fam media posuerit deus, , 206, 19 sqq. uae
"uo primum genera distinguuntur, humidum, h e.
gener aria, et fusile, h. C. metall,
224, 32 s. quae congelatio eaplicatur, , 225,
"77. quarum species per plantas colatae humores
dicti distinguunr quatuor, , 225, 29 sq. qua in
arem transeunte, fumus et odor exsistunt , , 230,
27 sq. quarum fluxiones, uam causam re/e
renda, , 240, 36. uae abundantia febres efficit
ertianas, , 244, 51. qua, d. eliam s. . Ignis el
erra.
rbitrium liberum, c/r. , 212, 24 sq., 49 sq. (d.
RGu.). "
rbores et agri nihil docere me possunt, Socratis di
clum, , 700, 38, cfr. Rc.
rgilla, uid, 11, 225, 54 sqq.
rchitectura inter opificum scientias artis plurimum ha
bet, 1, 432, 44 sq. rchitectura quaeque ad manuum
ministerium pertinent, scientiam innalam actionibus
possident, , 575, 14 s., 576, 11 sqq. rchitectura
in generatione inanimatorum versalur, 1, 577, 27.
ristippi sententia citur de voluptate, , 418, 41
Sq. ( cfr. RG.), 1, 422, 34 Sq.; ( cuncta sursum
dersumve semper Iluere); , 430, 39 sq. ristipp
sententia de oluptle in judicium rocur, , 431,
33 Sqq.
ristocratia haud facile mutationem admittit, , 322, 46.
ristocratia, uid, d. 3. . Respublica et Civitas.
ristocraticum civitatis genus , de ortum , , 301,
37 Sq.
rithmetica ab actione libera, , 575, 12 ; 576 5 sqq.
rithmetica, cur prima sit disciplina, quae ad intelli
gentiam philosophicam et essentiam ducit, , 129,
47-132, 22. d. etiam s. . athesis et athematica
f umerus.
rrogantia et contumaciae socius equus malus, h, e.
cupiditas, , 718, 1: cfr. 706, 4 Sq.
rs civilis vera, i. e. philosophia, opponitur falsae, i. e.
rhetorica, d. c. Gorgiae. rs et natura, d.
s. . atura. rtium species duae, quae in efficiendo
et in acquirendo versantur, , 165, 9 sqq. rs omnis
vel totum uoddam est, vel de tolo quodam, , 390,
9 sqq. (c/r. nc.). rtium mater necessilas, d.
, 587, 33 sqq. (cfr. . ). rtes omnes, medio
critatem in guacunque re servantes, ila bona omnia
pulchraque efficiunt, 1, 595, 17 sqq. ibid. 49 sqq.
rtium, uibus possessiones ad civilem vitam per
tinentes parantur, genera enumerantur octo, 1, 598,
2 s. rtes funditus subvertuntur, rerum essentia:
indagatine sublata, , 607, 13-47. rtes omnes,
non quod ipsi, qui artem possidet, conducit, guaerunt,
sel quod ei, cui imperat, 11, 12-13, 11. rs ut prosit
artifici, ipsius artis non inest naturae, sed accedenti
arti uaestoriae, , 15, 17-16, 11. rtes fere omnes
sordidae, 11, 129, 20 ( c/r. c.): omnes fere com
munem habent numerum et computationem, ibid. "5
sq. rtes in unaquaque re tres bservantur, usura,
factura, imitatura, , 181, 15 sqq. rtes metiendi ac
quid sibi proponant, , 182, 17 sq. rs humana se,
ui debet deum et fortunam uae omnia gubernant, 11,
321, 37 sq. rtes simul duas nemo traclet, cum ex
cellere nos in pluribus natura non patiatur, , 415,
34 sq. rs, utpote animo cognata, omnibus uae ad
corpus pertinent, prior, , 446, 40. Vid. etian s. .
rteria aspera, , 233, 21. rteria sper in duas c
nales ramificat, d. Rc. ad , 239, 15, 16.
rtificis sors, ualis, , 714, 14.
speritas, uid, , 228, 27 sqq. speritates et laevitates
in gustu, , 229, 35.
ssociatio idearum, , 58, 1 sqq. 50 sqq. cf. ".
haedonis -
 )LSUS.
strologia tantum abest, ul impictalem animi ingeneret,
ut potius sine hac firmam de diis opinionem nemo
habere possit, , 496, 21 Sq. strologia discenda
iis, qui sapientes fieri volunt, , 515, 4 sq. stro
logia et dialectica mediae quodammodo sunt inter
philosophiam et populares opiniones, id. Rcu.
pinomidis. strologia lafonica, , 712, 48 (cfr.
c.). strologia inter disciplinas refertur, ua ad
principum cruditionem pertiment : solidum illud
spectat, uol circumfertur (, 133, 34 sqq.), cum
aulem siderum motus, ea lalonis opinione, non
semper eodem modo fiant, cue rationali lege con
timeantur, configurationum uidem et motuum c-le
stium varietate utendum esse dicil velul exemplo
quodam ab artifice confecto, ceterum, sicut in geo
metria pictis figuris, ita hic propositionibus ex side.
rum motus observatione petitis hoc modo utendum, ut
rationales leges et verum motum inde elicias, 11, 134,
7-135, 13.
strorum genus, id. Igneum genus.
tlantis insula ; fabula de llac, , 199, 20 sqq. (d.
Rct .).
/omisfici (2), , 119, 34 Sqq.
ctoritatis obsernlia incp, id. Rcu. haedr. sub sensum cadentibus, ut cerni ueant, sed gene
cfr. , 704, 5 S. cfr. Rct .
uditui aris vis maxima inest, , 228, 50 sq. uditus
momenta duo, vox atque auditus proprie dictus,
distinyuuntur atque de/iniumur; porro quo rele
rendae sint vocum differentiae, erplicatur, , 230,
44 231, 1. Vid. ctiam S. . Visus.
urum, uid, , 224, 53 S.
ureum genus, , 96, 12 (c/r. RGU.).
ustera, pareant, , 229, 40. vitae aetale sint addlucendi et quales, 11, 141, 48 Sq.
, , 485, 50 ; 487, 2. - ono opposilum semper aliquid esse oportet, 1,
varitia, quo longius progredietur aelatis avarus, eo
na:is invalescet , , 146, 39 Sq. varitia in oligarchia
praevalens, , 147, 47 Sqq.; 149, 42 sqq., 150, 11
sqq.: cur vituperanda, , 335, 46 sqq.
vium genus divini quiddam habet, c/r. , 581, 16 (id.
nc.); transformatum ex viris, ualibus, , 249,
8 sq.
xiomata : nihil videtur majus fieri posse, quam ad
auctum, , 118, 31. ihil unquam majus minusve
fieri vel mole vel numero, uandi 1 aequale sibi ipsi
sit, cui nec additur nec subtrahitur aliquid, hoc ne
que crescere, neque decrescere, semper autem aeuale
consistere; uod ante non erat, postea est, nisi fia!
et factum sit, esse non posse, ibid. 53 sq.
. est magna polestas absque mente, 1, 240 s. (c/).
eatitudo, d. s, . Voluplas et Justitia.
eatos fieri posse homines non nisi paucos, , 502, 18
S17.
elli origo, ua sit, , 33, 29 s.
ilis, pituita, serum, unde proveniant, ua ratine inter
se differant et duos corpori morbos ingenerent, ,
242, 25 Sqq.
ona, quae et qualia sint, I, 209, 5 s. Summum bo
num esse scientiam, ibid. na sunt duplicis generis,
alia humana, alia divina, ua enumeranur, ,
268, 4 Sqq. mnia sunt sive bona, sive mala sive
media, quae bonorum causa agimus, , 341, 22 Sqq
cfr. RG. Gorgiae. na et pulchra in mundo,
unde proveniant, , 586, 47 sq. ona omnia pul
chraque, quomodo ab artibus efficiantur, , 595, 17
sq. na eadem esse ac pulchra, 1, 682, 50 s.
1. \.
193
nam actionem esse pulchram actionem, 1, 475, 45 3q.
ona omnia esse utilia , , 476, 7. -- oni elementa
summi, uo ordine Sese ercipiant, erponitur, , 435,
9 sqq. oni natura hoc praecipue a reliquis discrepat,
quod nunquam alio indiget, , 435, 50 sqq. oni
summi elementa quinque enumeranfur, , 440, 13
sq. oni et mali scientia ad scientiam scientiae acce
dat necesse est, , 518, 8 sqq. oni homines, qua re
a malis distinguantur, , 595, 4 sq. oni causa est
pulchrum , , 750, 38. oni idea, circa quam maxima
est disciplina, , 118, 53 sqq. num cur perperam
definiant voluptatem alii dicentes esse, alii intelligen
tiam, , 119, 20 sq. Sine boni idea neque cetera
quisquam bene cognoscel, neque bona cuiquam am
plius sufficit qute videntur solum, possidere, sed
quae sunt omnes quaerunt, , 119, 30 s. oni idea,
sit, similitudine erplica! solis, quem boni filium
appellat, , 120, 21-122, 17. oni idea cum verila
tem illis, quae intelliguntur (ideis), cognoscendam sive
essentiam, et intelligenti facultalem intelligendi sive
scientiam sive cognitionem praebeat, ipsum vero neque
scientia neque veritas est, sed ulraque praestantius
quid, quemadmodum sol non hoc solum praebet rebus
rationem etiam et incrementum , ipse vero neque ge
neratio est neque visus, , 121, 33-125, 17. oni
idea postrema in intelligibili eaque vix conspicitur,
conspecla autem omnium rectorum atque pulchrorum
est causa, cum in loco visibili lucem creaverit et lucis
auctrem solem, in intelligibili vero ipsa auctorita
lem omnem teneat, veritatis et ralionis effectrix, ,
125, 53 sqq. d boni ideae contemplationem, gua
135, 28 sq. ono animi ingenio prrdili, si male fue
rint educati, praecipue mali tiunt et magnorum scele
rum auclores, , 109, 44 s. - onorum actionem
esse temperantiam, , 511, 10 sq. onorum maximo
rum auctor amor, , 663, 2. onorum et mulierum
communio, cur in Legum civitale non relineatur, ,
342, 6 sq. onorum genera tria, unum eorum, quae
sui tantum causa, aliud eorum quae et propter se et
propler consequentia, tertium eorum , uae propter
consequentia solum expetimus, , 22, 3 sq. ono
rum omnium, nullius mali causa est deus, , 37,
31-38, 28. onorum communio, cur instituenda
inter civitatis custodes, , 62, 13 44. - onum
maximum, uotidie de virtute verba facere, , 30, 31.
num et malum, categoria', , 143, 8. num non
cu. Gorgia ), , 490, 20 sqq. num et utile,
num idem, 1, 250, 24 Sqq. cf". nc. rotag.
num virum fieri difficile esse, Simonidis edictum,
erplnatur, , 254, 7 sqq. cfr. Rc. rotag. num
idem esse ac jucundum, malum idem ac triste, hy
potheseos loco ponitur, , 263, 22 sq. c/r. cu.
rolag. num summum bona habitudo animae et cor
poris, , 338, 32 sq. num et pulchrum, turpe et
malum idem esse concluditur, , 346, 37 sqq. c/.
RGu. Gorgiae. num et jucundum inter se differre
demonstratur, , 362, 33 sq. num ipsum oportel
esse perfectum et sufficiens, , 405, 11 sqq. num
ipsum esse divinam mentem, , 406, 33 sq. ( c/r.
RGU. ). num ipsum non alium habet finem, sed
aliorum omnium est finis, , 431, 27 sqq. num
Summum scientiis omnibus, voluptatibus veris et ne
cessariis admixtis, nondum efficitur, sed ad donum
solum, quam inhabitat, ducunt, I, 436, 27 s. (cfr.
13
 194 iLSCUS.
1, 438, 51 sq.): uare his eliam veritas addenda est,
1, 438, 43. num summum tribus ideis commensu
rationis, pulchritudinis, veritatis continetur, est au
lem mixtionis causa, propter quam mixtio haec bonum
uoddam est, , 439, 22 sq. (cfr. Rc.). num
summum, cfr. , , 595, 40. onum idem possit, , 226, 10-36.
est ac pulchrum, , 680, 15. num uod natura omnis
sectetur, , 23, 24 sqq. num esse natura dicunt in
juriam facere, , 23, 3. num civitati maximum,
uid, , 91, 20 sqq. num in loco intelligibili ad
intellectum et ea, uae intelliguntur, ita se habet, ut
sol in loco visibili ad visum et ad ea, quae videntur,
, 121, 21 sq. num fieri aut malum, magnum
cerlamen est, , 186, 16 sqq. (d. nc.). num
est omne quod servat, , f86, 40. onum omne pul
chrum, , 245, 54 sq. num natura sua semper pro
lest, malum semper nocet, , 455, 39 s. nus vir
emo dives et opum studiosus esse potest, , 344,
47 Sq onus vir, c/r. Sapiens.
onitas, d. s. . Deus.
num , wid. s. . ona.
onus. d. S. . ona.
revitatis natura in disserendo, d. s. . rolixitas.
ullae, uid, 11, 230, 9.
C.
Caeruleum, uid, , 231, 45.
Caesium , uid, , 231, 46.
Caloris sensus, unde proveniat, , 226, 49 sq.
Canis, gregum custodis, usus similitudine, qualis de
beat esse custodum indoles, en il, , 34, 28
35. 45.
Cantus, guales adhibendi, , 381, 52 s.
Capillorum natura, ua sil, , 237, 32 sqq.
Caput nostrum dii universi formam imilati, globosum
fecerunt, eique divinos usb et LRs circuitus
illigaverunt, ceterum vero corpus tanquam famulitium
collectum ei tradiderunt, , 214, 24 sq. Caput cur
carnibus et nervis omnino careat, , 236, 47 sq.
arnis principium, uid, , 235, 15. Carnis qui sit
usus, , 236, 1 sqq., uae sit compositio, ibid. 16
sq.: quae sint ossa, guae plurimis quaeque minimis
carnibus sint munita, ibid. 26 sqq. Carmes ex coagu
lalo fiunt, quod separatum a fibris concrescit, , 242,
15 sqq.
Castigatio medicinae comparatur, , 172, 29 sqq.
Casus , id. s. . atura.
Categoria uardam enumerantur, essentia et non esse,
similitudo et dissimilitudo, idem et alterum, par et
impar, unum et reliquus numerus, , 142, 38 sqq.;
dduntur turpe et pulchrum, bonum et malum, ,
143, 7 sq. id. eliam s. . ronuntiatio.
Cauponibus scientia civilis nulla adest, , 599, 52. Cau
ponum ars aliena auctoritate imperat, , 576, 36 sq.
Causa finalis sive optimum cuique, , 76, 52. Causa
commixtionis, uartum principum, , 407, 29 sq.;
409, 54 ; 410, 21 s. fficientis natura nomine dun
1axat a causa differt, , 410, 1 sq. mnium trium gene
rum quasi opifex, ibid. 14. Causae genus, , 412, 32.
44. Causa, quartum universi genus, uid, , 439, 25
(c/r. Rct. ). Causa mundi revolutionum sit, ,
583, 40 sq. Causa mutationum omnium, uar sit, ,
583, 49 s. Causa detectus mundi a Deo, ua sit, ,
586, 44 sqq. Causarun adjuvantium genus, uomodo
distinguur ab ipsis causis. , 593, 15 sqq. Causa
finalis, , 205, 12 sqq. (d. Rc . ). Causae adju
vantes se efficientes omodo differant a causis
qua dieuntur finales, , 215, 41 sq. Cause species
erralicae, id. 3. . ecessitas. I id. etiam s. . d
Juvantes causa.
Census cur instituatur in oligarchia, , 148, 12 s.
Cerea species, eur ab aqua solvi non possit, ab igne
Cerebrum, divinum semen arvi instar in se continens,
, 235, 30 sq.
Chorea siderum, cfr. , 211, 20 sq.
Ciborum digestio, d. 3. . Digestio.
Cves qui nullam parlem potestatis una judicandi ln
bent, ii se omnino non participes esse civitatis pu
tant, , 361, 34 sqq. Civium, ualis sit equalitas,
quae amicitiam efficiat, , 353, 20 sqq. Civium quem
esse numerum oporteat, , 340, 36 sqq. Civium cur
maximus numerus, ui opificum ordinem constituit,
eruditionis particeps non fiat, quaeque sit origo trium
generum civium, per mthum erplicat, quem hoe
nicium appellat, , 60, 34-61, 24.
Civilis scienlia in rege, domino, patrefamilias, omnino
in unoguogue, ui ea praeditus est, est una eadem
que; pertinet autem ad scientias speculatrices easque
epitactica8, , 575, 22 sq7. Civilis scientia propria im
perat auctoritate, et circa animatorum gregatim vi
ventium nutritionem versatur, non omnium, sed ho
minum solum, 1, 576, 36 sqq. De civili arte cum rege
contendunt mercatores, agricolte, coqui, gymnastici,
alii, , 582, 23 sqq. Civilis artis finis hic est, ut divi
nam mundi gubernationem quam maxime imitetur,
ua, ualis sil, mthice describitur, , 583, 7 s
Civilis ars non ars nutriendi, immo guaedam gregis
ductio, vel curatio, vel etiam diligentia denominanda,
, 588, 45 Sq. aec quoue bifariam dividenda est, in
violentam curationem tyranni et voluntariam regis,
quae sola nomine illo est digna, , 589, 30 sqq. dju
vantes causae in arte civili a causis ipsis distinguun
tur, 1, 597, 42 sq. ossessionum ad vitam civilem per
tinentium enunnerantur genera octo, , 598, 2 s.
Civilis scientia : quo loco habendae sint artes merca
torum, naviculariorum, nummulariorum, cauponum,
, 599, 45 sq.; porro eae praeconum, praeceptorum,
valum, sacerdotum, , 600, 4 sq.; respublica recta
cur e quinque civitatum formis, uae vulgo feruntur,
nulla sit, , 601, 10 sq., scientia enim definitur, qua
carent illae, ibid. 36 sq. Civilis scientia omnium pa.
ratu difficillima, uni tantum, aut duobus, aut admo
dum paucis in quocunque hominum coelu inest, ,
602, 1 sq. Civilis scientia : ea sola recta est respu
blica, ubi, qui praesunt, scientia sunt praediti, sive
secundum leges, sive sine legibus gubernent, sive in
vitis, sive volentibus imperent, 1, 602, 23 sq.; ce
terae civitates omnes neque verae, neque legitima,
cum hanc imitentur solum, ad meliora aliae, alia ad
deteriora tendentes, ibid. 54 sqq., cur vir regins, qui
rectte praeest reipublica, legibus superior esse de
beat , 1, 603, 4 sq., uid leges sibi efficere propo
nant, I, 603, 33 sq., si uis primum illud seposuerit
viri reipublicae gubernandi arte praediti imperium le
gibus superius, secundum erit, ut ceterae civitates
hujus institutis quidem ulantur, dum nemo quicquam
praeter leges committere audeal, uam m, cur
hoc si iniquum, erponitur, , 605, 37 sq.; cur tan
dem leges sint ferenda, 1, 607, 48 sqq., rempublicam
reclam imitari populo vix competit, divites cum imi
tantur, talem regiminis formam aristocratiam voca
mus, quando vero leges pro nihilo habent, oligar
chiam ; unus si sccundum leges imitatur, regiam gu
bernationem hane, si non secundum legos domina
 DLSU8.
tur, tyrannidem appellamus, 1, 608, 28 sq., sex
oivitatum corruptarum formae , uo ordine sese exci
piant, si ad id respicias, quae sit ad convivendum
levissima, quaeve sit onerosissima, , 609, 37 sq.;
praefectura exercitus, judicialis ars et oratoria digni
tas, cur sint ab arte civili segregandae, , 610, 41
sq.: contraria, in quibus ad mediocritatem harmo
niamque contexendis versatur ars civilis, virtutes
ipsae sunt, praesertim fortitudo et temperantia, guae
bene temperatae cum singulorum, tum civitatis totius
efficiunt salutem. Improbis igitur ejectis (ua artis
ciilis est pars discretoria), ceteros duplici vinculo
invicem convincit (pars concretoria), disciplina et
conjugiis inter fortes temperantesque institutis, , 612,
33 sqq.: in magistratibus denique nominandis, quid
sit observandum, , 616, 40 sq. Definitio artis civi
lis, , 617, 7 sq. Civilis scientia lis, id. Rc. ditione versantur, , 127, 17 sqq. ptime administrari
'id. finn s. . rs.
Civis, d. s. . Cives.
Civitas sub Saturni regno nulla, 1, 585, 43. Civitas op
tima, si exstaret, perinde non imperandi gratia pugna
retur, ac nunc imperandi, , 16, 34 sq. Civitas sine
justitia stare non polest, , 19, 31 sq. Civitas , ex
vulgi opinione, unde originem duxerit, , 23, 3
sqq. Civitatis causa est indigentia, , 30, 20 sqq.
n civilate nascente, ecessariis ad vitarh sustentan
dam omnibus instructa, sedem justitia, si alicub,
habet in rerum inter se permutatione, efficitur,
! su uisque 1, , 32, 16 sq. Quam cur p , 144, 22 sqq. (d. rgum.). Civitas omnis ex eo
pellet suum civitatem, ibid. 45 (d. rgum.). Civi
tas exinde (urgida atque luxurians jam describitur,
lid. 46 s. Quae, quin statim in bellum incidat, cur
fieri non possit, , 33, 29 sqq. Quare custodum ge
nere diverso ab opificum ei opus erit, ibid. 42 s.
n civitate optima, qui sint, ui imperare debeant et
quomodo a pueritia sint examinandi, , 59, 4-60, 33.
Civitas , optima, ut immota stare possit, quae sint
observanda in tribus civium ordinibus distinguen
dis, uaeque porro cautiones sint adhibendae, ne
ustodes cupiditatis stimulis ad celeros cives laeden
los incitentur, 1, 61, 13-62, 44, 65, 40 sqq. In ci
vitate constituenda hoc in primis respiciendum,
hon ut una aliqua gehs praecipue felix sit, sed nt
quam maxime civitas universa, , 62, 45 sqq. d
quod plurimum facit, ut singuli uam optimi sui ope
ris sint artifices, , 63, 39 sqq. pulentia et pauper
tas nirhia opifices ue corrumpunt, cum nova
rum rerum studio illiberalitatem quandam et ope
rum pravitatem ingenerantes, , 63, 39-64, 36. Ci
vitas , eur Imagnis divitiis ad bellum gerendum opus
non habeat, , 64, 36 sqq. Civitatis augendae termi
nus qui sit, , 65, 29 sqq. d civitatem conservan
dam maxime valent cum ordinum distributio justa,
tum educatio, mulierum porro habendarum ratio et
liberorum procreatio, , 65, 40-66, 7. Civitas, si
Semel c perit bene, progreditur tanquam circulus
augescens, , 66, 7 sqq. xigua illa, quae speclant
mores et singulorum commercia etc., cur vero le.
gislatori curiose fractanda non sint, , 66, 48 s.
uomodo, uae derum cultum spectant, sint ordi
nanda, , 68, 20 sqq. De civitatis virtutibus erpo
nitur, , 68, 32-73, 45. Civitas, quando sit justa
appellanda, , 74, 14 sq. Civitatum species quinque
praecipuae, quot sunt animi modi, , 81, 40 sqq.
Civitati maximum bonum est, uod maxime eam
copulat et unam efficit, , 91, 20 sq. Civitas op
tima est Gracca, , 96, 24-97, 53. Civitatem hanc
xsistere non posse, nisi aut philosophi regment,
195
aut reges philosophenlur, docet in rta CIvls
parte, , 98, 32-117, 22. Civitas, cur philosophis
tradenda sit, , 104, 23 sqq. liquid insit semper
in civitate oportel, uod rationem rei publica ean.
dem habeat, quam legislator, uodque ita philoso
phiam tractando civitatem ab interitu tueatur, , 113,
51 sq7. Philosophorum aulem vel principum vita,
quomodo sit ordinanda, , 114, 6-34. Cur diffiden
dum non sit, fieri posse, ut optima civitas existat,
, 114, 45-115, 30 ; 117, 1-22. Civitate autem hac
semel instituta fore, ut subsistere possit atque philo
sophiae calumnia dissolvatur, cur sit sperandum, ,
115, 30-117, 1. Civitatis purgatio, uid, , 116, 17
sqq. (cfr. rgum. ). De educatione principum, ,
117, 23-142, 40. Civitatem cur bene administrent
neque philosophiae expertes, neque qui usque in eru
necesse est, in qua minime appelentes principatus
principes futuri sint, , 128, 12 sq. Qua vitae
aetate ad gubernacula civitatis constituendi sint prin
cipes, , 141, 48 sq. Civitatis purgatio, uid, ,
142, 26 Sqq. Qui sint principes seligendi, uo
modo vita eorum ordinanda, et qua vitae aelate sin
gulae disciplinae iis sint tralenda, , 138, 19-142,
40. uatuor Quas ponit esse civilatum corruptarum
species, unde receperit et uo ordine eas perlu
stret, , 143, 27 sq. (d. rgum.). Civitas op
tima, quomolo fiat, ut talis non semper permaneat,
ipso, quod dominatur, mutari solet, guando in ipso
hoc seditio oritur, , 144, 24 sq. Civitas optima :
utationis @jus causa non d ipsam pertinel, sed
d metaphysicam rationem, secundum quam omne,
quod orium est, corruptioni est obnoxium, , 144,
35 Sq. (d. rgum.). Qu sit numerus, qui hu
manarum rerum circuitum continens potiores dete
rioresque regat generationes, , 144, 42 sqq. (d.
rgum.). Civitatis optimae corruptio, uomodo in
gru, , 145, 4 sq. Ciitaten lalonicam ad ini
ionem Crelensis et Laconica c tatis esse consti
tum , de concludi possit, id. rgum. ad .
145, 37 sqq. Civitatem evertit ejus, uod in ea regnat,
deprio, cfr. , 155, 52 sqq. Civitalis purgatio,
qualis instituatur a tyrannis, , 159, 35 sqq. Cur
servorum et opiticum conditio in civitate injusta non
sit, , 175, 26 sqq. Utrum magistratus in civitate
gesturus sit philosophus annon, , 176, 21 sqq. Civi
tatis latonicae in Clo (h. e in ideis ) exstat
exemplum, uod intuitus philosophus ipsius civitatem
interiorem condere conatur, , 176, 28 s7. tas
latonic, quem sibi proponat finem, , 186, 22
sq. (d. rgum. d artem V. ). Civitas optima
priscrum theniensium, cur ante novem millia anno
rum condita perhibeatur, , 201, 22 (d. rgum.).
Civitatis instituta omnia, ex guo rerum statu origi
nem ducant, , 299, 33 s. Civitatis forma patriar
chica , uomodo orta et qualis, , 300, 3 sq.: ari
stocratica, , 301, 37 sqq., democratica, , 302, 21
Sq.; mixta Lacedaemoniorum et Cretensium, , 303,
15 sqq. Civitates Dorienses esseniorum et rg
rum cur tam brevi tempore perierint, , 304, 4 sq.
Dignationes in civitate enumeranfur, , 308, 32 sqq.
emperamento opus est, ut civitas et libera sit et
concors et prudenter gubernata, , 309, 26 sqq.;
310, 50 Sq. In omni civitate salva et felice futura
honores pro rerum ipsarum virorumque dignitate
sunt distribuendi, ita quidem, ut primus virtuti
detur locus, ut porro animi bona, si adjunctam ha
13.
196 L080CUS.
heant temperantiam, maximi fiant : hac sequantur
corporis bona, extremum occupent locum munera for
tune, , 313, 42 S. Civitas optima, quae inler do
minationem unius et licentiam vulgi est media, cum
nimia unius polestas non minus, quam nimia multi
tudinis libertas, res publicas pessumdare videatur, ,
317, 3 sqq. Civitatis qualem oporteat esse situm, ,
318, 1 sqq. Deus omnia et cum deo fortuna et oc
casio res humanas gubernant, ute quidem sequi de
het ars. Quare s spes ulla est ciilalis lalonica!
condendar, optandum, ut praesit huic civitati tyran
nus : htec enim civitatis forma ad inducendos novos
mores est maxime idonea, post eam monarchia,
deinde democralia clc., , 321, 37 Sqq. eque mo
narchica, neque aristocratica, neque democratica ci
vitatis forma republicae nomine videtur digna, tum
quod null ere existit civitas, cui formae hae insini
purae, immo plurimae fere mixtae sunt, tum quod in
his omnibus, imperante altera civium parte, altera
servit, cum non nisi deo intelligentium domino ser
viendum sit, , 323, 50 sq. Civitatem interire ne
cesse est, simulac magistratus legibus, non leges im
porant magistratibus, , 326, 22 s. Civitas lato
nica prima, secunda et tertia, , 341, 46 sqq., uid
sib elint, d. rgumentum. Civitas comparatur
navigio, cujus statumina ponere se dicil lato, vita
rum formas definire sludens secundum animorum sla
tus, , 385, 28 sqq. Civitas tota in pulcherrimae et
optima vitae imitationem composita esse debet, uae
quidem verissima est trag.dia, , 396, 7 sqq. Ci
vitates pleraeque armorum exercitia negligunt, tum
divitiarum cupiditate, tum quia imperium penes unum
esl, qui reliquos metuens, ne fiant bellicosi, impedire
omni ratine studet, , 404, 6 sq. Civitates ua.
sint, uae plurimis indigeant legibus, , 436, 6 sq.
Civitas sub Saturni regno nulla, 1, 585, 43. agistra
tuum creandorum modus in Legibus propositus, uo
spectet, d. nc. arl. septim. id. clian s. . Intelligibilia.
ulieres.
C.lestis cognatio, uid, , 247, 52. C.lesles motus,
d. S. . otus.
Carli motus, , 715, 8 sqq. C:li conversionis trei
empore faclae quae sit causa, , 583, 16 sqq. C li
atque planetarum motus describuntur, , 208, 15
s. (id. rgum.). Clum una cum tempore ortum,
non est acternum, sed est per tempus omne ortum et
adstans et futurum , , 209, 39 s. Coeli et firarun
stellarum molio celerrima, 11, 210, 19 (id. rgum.).
Coeli potentiac et motiones oclo describuntur, , 511,
22 sqq. id. eliann s. . undus.
Cogilalio ( ) est lacita ipsius animi secum collo
culio, , 198, 53 sqq. Cogitatio mathematicorum, uid,
id. 5. . ntelligibilia.
Cognitio sive scientia perfecta refertur ad id quod per
fecte est, sive ad ideas, qua re distinguilur
ignorantia et ab opinione, , 101, 15-104, 21. Cogni
tionis genera sunt duo, intellectus et vera opinio, qui
pus vicissim duo respondent rerum genera, ua de
scribuntur, , 219, 26 sqq. Cognitionem intelligenti,
uid prabeat, id. s. . oni idea. Vid. etiam s. .
xemplum et Scientia.
Color, secundum mpedoclem, est defluxus figurarum
visui congruens atque sensibilis, , 446, 45. Colorum
origo atque differentiae eaplicanlur, , 231, 1-232, 2.
Color sanguinis ruber, unde preniat, , 240, 52
577.
Comica simul et tragica usa, d. hilosophia.
Commensuratio ( uoque ppellat ) in vita mixta , 75, 2 s. id. etin s. . nimus.
preliosissimum, quatenus apparet, pulchritudinem
efficit, per se ipsum autem est veritas, quae quidem
tres ideae summum bonum continent, , 438, 54 s.
Commensuratum (), , 409, 23. Commensu
rati genus, 1, 430, 3. Commensuratum, alterum
summi boni elementum , , 440, 19.
Communi inler genera sive species, et praesertim inter
quinque genera maxima, qualis, , 191, 37 sqq. (cfr.
nc.). ropter mutuam specierum communionem
et complicationem ratio et oratio existunt, , 195, 52
sq. Communio idearum, id. s. . de.e. id. cti
s. . ulieres.
Comndia. In comndiis spectandis, qualis sil affeclus,
, 426, 36 sq.
Computandi ars, d. s. . rithmetica.
Concinnitas quae Sit maxima, , 246, 2 sqq. 33 sqq.
Concretae res simul contrariis speciebus participare mi
rum non est, , 628, 6 sqq. Concretae res et abstra
cla distinunlur, , 724, 52 sq. Concretae res,
d, , 124, 36 sqq. (d. Rct .).
Concretoria pars artis civilis, qualis, , 615, 17 sqq.
(c/r. rgum.). Vid. eliam s. . Discretoria.
Concupiscens animi pars, , 147, 28 , cum ceteris cor,
poris voluptatibus, tum lucro praesertim inhiat, in
deque homines audiunt quaestuosi, , 168, 28 sq.
Concupiscens animi pars, bestiae multiformis simili
tudine depingitur, , 174, 1 sqq. Vid. eliam s. .
nimus.
Concupiscentia al animae affectiones pertinet, , 416, 9
sq. Simul cum concupiscentia exspectatio oritur ex
pletionis futurae vel non futurae, h. e. sive spes sive
metus, , 417, 1 sqq. Concupiscentia facta guardam
latone concessones, , 89, 49 sqq., 95, 43 sqq.
(id. c..).
Conducibile, num pulchrum sit, , 750, 26 sq.
Confidentia, id. s. . etus.
Conjectura (), ute sit pars opinionis, d. s. .
Conjugia sub Saturni regno nulla, , 585, 44. In conju
giis instituendis, ad quid sit respiciendum, 1, 616, 9
S0 (.
Conscientia malefactorum, tertia homicidiorum causa,
, 431, 48 s. "
Constantia servanda vel in ludicris rebus, , 380, 42sqq.
Contradicendi ars, qualis, , 175, 21.
Contradictio, uid, species ejus duae, , 169, 49 sq.
Contradictoria facultas, d. .
Contraria ex contrariis oriri, , 54, 51 sq. Contraria
numquam contraria in se recipiunt, neque res quidem
uae contrarium secum affert, contrarium ejus quod
affert, unquam admittit, , 80, 21 sq., 81, 33 s.
Contraria inter se nullo modo communicant, ,
191, 37 Sqq. (cfr. rgum.). Contraria non una in
eodem esse possunt, , 362, 52 sqq. Contraria utrum
de una eademque re praedicari possint annon, , 399,
17 sq. (cfr. rgum.). Contraria, quae sint, in qui
bus ad mediocritatem contexendis versatur ars civilis,
, 612, 34 sq. ( cfr. rgum. ). Contrariis speciebus
participare posse res concretas mirum non est, sed
species ipsas in se ipsis contraria admittere, si quis
doceret, valde mirandum esset, . 628, 6 sqq. deae,
an ipsae in se ipsis contraria admittant, ita ut in se
ipsis commisceri ( ) secernique possint,
quaestio est in ipsis ideis penitus implicata ; , 628,
34 sqq.; de stione totus fere agit armeni
des, d. Rct.. Contraria facere idem vel pali
secundum idem et ad idem simul non posse constat,
 )LSUS.
Contrarietas mutua et ipsius contrarietatis essentia, 1,
143, 15 57.
Conventus nocturnus, , 487, 44 sq., 494, 14-501, 16;
cfr. Rc.
Conversionis mundi duplicis, sit causa , , 583,
16 sqq. Conversio ad veram philosophiam, quibus of
ficiatur disciplinis, , 128, 42 sqq.
Copula (), , 653, 52, cfr. c. cupiditas altera est idearum, quae in unuoque nos
Coquinaria, empirica uadam homines delectandi peri
tia, medicinae simulacrum, , 338, 1 sqq. 43 sqq., 339,
21 sq.; 379, 48 sq., 366, 30, 367, 3 s. cfr. R
c. Gorgiae.
Cor, uo munere fungatur, , 233, 3 sqq.
Corporeum elementum mutationum omnium causa, ,
583, 49 sq. Corporeum elementum, causa defectus
mundi a de, , 586, 44 Sq. Corporeum esse necesse
est id quod ortum est, corporeum autem omne aspe
ctabile alque fractabile, , 206, 2 sqq. Corporea es
sen, c/r. , 207, 39 s. Corporeum omne intra
animum fabricatum mediumque medio copulatum est,
, 208, 33 sq.
Corpus, visibile atque compositum quid, post mortem
diflluit, ., 62, 54 sqq. Corpori per sensum cum gene
ratione communicari nos, egaricorum placitum,
eranur, 1, 186, 43 s. Corpo.e et anima con
stamus; artes ad corpus pertinentes sunt gymnastica et
medicina, I, 338, 43 sqq., 367, 1 sqq.; 379, 48 Sq.
Corpus est instrumentum uo utitur anima, , 486,
23 s. Corporis humani creatio erponitur, , 213,
6 sqq. Corpus humanum /lumini comparatur, ,
213, 14 sqq. 23 s. Corporis partes praccipua de
scribunlur, /e)us carum alque animi motus s
derunn molibus comparandi prudentiam efficiunt,
, 214, 24 sq. Corpus ceterum toum lamquam fa
mulitium collectum capiti subjecerunt dii, , 214, 28
sq. Corporum ortun er terlio genere spali consti.
/urus lato cur in corporum phseorum locum
mathenic substi/ orpora, d. Rc. ad , 306, 34 sq. Cupiditates, voluptates, dolores res
, 220, 42 s. Corpus omne habet altitudinem pla
nitiebus circumscriptam, , 220, 43 sq. Corporum
affectionibus sensum semper subesse necesse est, ,
226, 39 Sqq. De corporum affectionibus disseritur e
primum quidem de communibus iis, quae certis qui
busdam instrumentis adstrictae non sunt, , 226, 49
229, 24. Corpus humanum : cavum totum inter ver
licem et umbilicum interjectum odoribus afficitur, ,
230, 41 sq. Corporis et animi nostri partes atque
affectiones e describuntur, in quibus utraque causa
rum finalium et e//icientium genera conveniunt, ,
232, 3 sqq. d. c. Corporis nutritio secundum
latonem, s in se comprehendat functiones, d.
RGU. d , 238, 30 sqq. Corporis a circumstanti
bus elementis dissolutae parcs, quomodo iterum re
pleantur , uisit modus crescendi alque decrescendi,
ua ratione denique morte solvatur, , 240, 44-241,
43. Corpus otiosum mox perit, motionibus ad universi
similitudinem factis servatur, , 246, 44 s.; 247, 7.
Corporis praestantia non in pulchritudine, robore,
magnitudine, ao similibus cernitur, sed in horum
omnium mediocritate. orum quae ad corpus perti
nent, eadem est ratio, , 334, 7 sqq. Corporum ge
nera quinque, aer, aqua, terra, ignis et ether, ,
507, 48 Sq. Corporis morbi, d. 5. . rbi. d.
ofiam s. . nimus, ntellectus, Scientia, Spatium
VaCUll.
Corruptioni obnoxium est omne quod ortum est, ,
14 1, 36. . etiam S. . Generatio.
Cranium, , 235, 50 sq.
197
Critical scientiac, d. s. . Scientia.
Cubica figura, quam terrae tribuit lalo, quibus conset
1riangulis, , 222, 10 sqq. 25 sqq.
Cucurbitarum medicarum affectiones referenda,
, 240, 19 sq.
Cupiditas mundo innata, , 586, 30 (cfr. Rct M.).
Cupiditas quaedam est amor, I, 705, 47. Voluptatum
trum dominant, ibid. 50 sqq. Cupiditalesabanimi parte
contentiosa rationi auxiliante coercendae, , 233, 1.
Cupiditas et iracundia e contrariorum natura pro
bantur inter se esse diversac, , 77. 33-78, 23, item
ratio atque cupiditas, , 75, 35-77, 33. Cupiditates
cui ad unum quoddam vehementer inclinant, huic ad
cetera remissiores easdem esse scimus, , 105, 30
sqq. Cupiditates et avaritia in civilate gliscentes ad
(ertiam anini partem pertinent, , 145, 53 sq.
(cfr. rgum.). Cupiditates solum necessarias vir oli
garchicus explet, ceteras appetitiones vi, et metu,
non persuasione coercet, quae, potestate facta, iterum
apparent, , 150, 23 Sq. Cupiditales necessariae et
non necessariae, guomodo distinguantur, et uid di
stinctio haec faciat ad democraticos mores perspicien
dos, , 153, 25 Sq. Cupiditates non necessariae. a -
rum quadam legibus repugnant, uae innasci quidem
omnibus, a legibus autem et melioribus cupiditatibus
cum ratine castigatae in quibusdam vel omnino ex
stinguivel paucac et exiles, inaliis autem vehementiores
et plures relinqui videntur: quae in dormientibus quidem
solvuntur, in tyrannicis autem animis omnimo imperium
obtinent, ut quales in somniis raro fiebant, tales per
petuo facti vigilantes nullo scelere abstineant, , 161,
29 sq. Cupiditates moderatae, , 163, 3. Cupiditates
: ordine enumerantur, uo distan a philosophia,
11, 173, 6 S. Cupiditas omnium hominum quaedam
communis est, ut ipsorum ex animi arbitrio fiant quae
fiunt, maxime quidem omnia, si mitus, humana tamen,
maxime humanae, ex quibus mortale animal omne
plane suspensum esse oportet, , 337, 13 sq. Cup
dilas divitiarum prima homicdiorum causa, , 431,
25 sq. Vid. eliam s. . Voluptates e! pinio.
Cura, d. 5. . ntellectus.
Custodum sive militum genere ab opiticum diverso cur
opus sit civitati, , 33, 42 s. Custodum indoles,
ualis debeat esse, primo obiler (antum descri
bit, similitudine usus canis, gregum custodis, , 34, 21
sq. Custodum educatio alqueeruditio erponunlur, ,
35, 46-59, 3. Custodes, utrum imitandi per interpre
tationen peritos fieri oporteat annon, , 46, 26 sq.
Liberos patriae libertatis opifices esse eos necesse est,
, 47, 3 sqq. Canis, gregum custodis, similitudo
explicatur, , 52, 3 sq. (d. c.). Custodes
civitatis ui sint eligendi, principes alii, alii auxi
liarii, , 60, 1-33.
Cutis natura, sit, , 237, 19 Sqq.
).
Daemon qui viventem sortitus est, mortuum ad inferos
abducit, , 85, 1 s. Daemones sub summo deo ani
malium generibus singulis praesidentes, , 585, 30 s.;
586, 30 sqq. (utrum iidem ac di populares, d.
nc.). Daemones, i. e nimi humani, , 712, 47.
Daemonum natura, h. e. e pars, qua ideas
participat, endacio omni expers, , 40, 11 (c/r.
Rcw.). Daemones, uid, , 44, 33 (d. RC.).
198 1)LSUS.
Daemones et darmonica mi pars, , 96, 15 (id. bus dominatur neque res humanas cognoscil, , 631,
rgum.). h. e. populares di, , 211, 32 49 s. Deum ex nulla ratine conclusa fingimus esse
(id. Rc.). d. etiam s. . ens. immortale quoddam animal, , 712, 30 sqq. Deorum
Daemonica animi pars, d. elian s. . Sapientia. Dae chorus sive exercitus, , 712, 46 sqq. Dii aspectabiles,
monicum genus, h, e. humanum, ualenus ideas par id. Igneum genus. Diis inimicus injustus, 11, 20, 5 sq.
ticipat, , 615, 33. Deos, siquis dicat, nequelatere nequecogere quenquam
Damonium Socratis, , 709, 20, cf". , 113, 11. posse, uomodo er ulgi opinione huic occurrur,
Damna, cum voluntaria, tum non voluntaria, uomodo , 27, 43-28, 13. Deos diis facere injuriam, vel bellum
distinquenda ab injuriis, , 424, 20 sqq.: 426, 15. inferre et insidiari et pugnare, dicere fas non est, ,
Decem millium annorum circuitus, , 713, 54 ; 714, 20. 36, 35 Sqq. Deus est omnino bonus, sive idea boni,
Decem motuum genera, , 447, 32 sq. c/. RG neque omnium est causa, sed bonorum, , 37, 31-38,
. 28 (id. Rc.). Deum p.nas infligere scelestis ad
Decor et concinnitas morum bonitatem sequuntur, , eos emendandos, ut doceaturjubendum, , 38, 13 sqq.
51, 1 sqq. Quorum plenae sunt arles pingendi, texendi, Deus est simplex sive essenti soluta, atque omni
celerae, ibid. 15 s. mutatione sive generatione exemptus, utpote cui nulla
Decori norma, , 597, 17. Decorum est deceptio quaedam deest virtussie perfectio, , 38, 29-39, 25. endacium
circa pulchrum, , 748, 21. Decorus in omnibus, qui nullum neque error in deum cadit, , 39, 25-40, 37.
sit, , 60, 15. Deo stultorum et insanorum nullus est amicus, ,
Deductio, uid, , 123, 15 sqq. (id. RG. ). 40, 9. Dii coelestes, , 121, 10. Deus, uae sunt in na
efectus mndi a de, ua Sit causa, 1, 586, 44 sqq. tura (), ideas fecit, creator inde appel
Defectus el excessus natura in disserendo, d. 8. . latus; cur aulem ideam cujusvis generis unam tantum
rolixitas. fecerit, , 178, 18-29. Deus rex appellatur, , 178,
Definitionis eremplum proponitur uoad forman 40. Deoslate rejustus et injustus non possunt : alterigi
perfecta, , 165, 2 sqq. d absolendan de/initio tura deo amabitur, alter odio habebitur; derum porro
em dicholom non sufficit, misi snthetic induc amico omnia, uae quidem a diis contingunt, uam
tio accedat, , 174, 40 sq. (id. c.). Definitio optima contingere fas est, ita ut, quae mala videntur,
figurae, , 445, 47. c/r. Virtus, Justitia, Fortitudo. ei omnia denique in bonum vertant, , 189, 32 sq.
Definitio, essentia, nomen, in quavis re distinguenda, Deus malorum insons, , 193, 19 (d. ctr1).
, 449, 13 sq. Cur in omni re, de qua consulitur, a d mundum condendum deum impulit bonitas,
rei definitione ordiendum sit, , 705, 34 Sqq. Definitio, bonus enim cum esset, male nihil, quoad ejus fieri
quomodo instituend, , 726, 23 sq., ualis esse posset, bona vera omnia voluit efficere, mundumque
debeat, d. Rc. enonis. id. etiam S. . Ratio. sibi reddere quam simillimum, , 205, 12 sq. Deo
Delinquendi causte, d. 8. . eccandi causae. rum c-leslium genus stellarum Jirarum cur pluri
Demagogi sors, lis, , 714, 15. mum ex igne auspicatus sit deus, , 211, 1 sq.: cur
Democratiae nomen vulgo non mulatur, sive sponte seu bene rotundatum fecerit posueritque coli comilem,
vi populus divitibus praesideat, sive lege seu arbitrio ibid. 3 s.; motus eorum erplicanlur, ibid. 7 sq.
regat, , 601, 27 sq. Quomodo oligarchlca civitas (id. Rcu.). De popularibus diis ironice monet
transeat in democraticam, oligarchici auteIn mores iis credendum qui de iis majorum suorum bene gnari
transeant in democraticos, quaeque sint instituta de exposuerunt, , 211, 31 sqq. Deorum filii, l. e. u
nocratica, erponitur, , 151, 3-155, 45. Democra saus que rpheus, , 211, 34 (id. Rc.). Dii
tica civitatis status in tyrannidem jam abiturus orti prorsus indissolubiles non sunt, sed summi dei
describitur, , 157, 40 sq. Democratica civitatis voluntatis vinculo colligantur, h. e. mon anima solum
forma, omodo orta et ualis sit, , 302, 21 Sq. mundi, sed et ipsi boni idea sie deo inhacrent, ,
Lemocratiam theniensium, uid perdiderit, , 315, 47 sq. Deus ipse, ut mali Jian/, hominibus in
46 sqq. Vid. etiam s. . Civitas et Respublica. causa non est, c/r. , 212, 24 sq. 49. (d. Rc.).
, d. Copula. Deus summus, in statu suo semper permanens, cfr.
Deus. Deorum cultus, uid, , 10, 25 S. Deos vel , 213, 5 S. (id. Rcu.). Deus summus sie idea
gaudere vel tristari neque verisimile est neque omnino boni, id. s. . undus, Deus omnia et cum deo for
decens, , 414, 33 s. urae fortasse voluptates ad tuna et occasio res humanas gubernanl; uae quidem
deos pertinent, ibid. (d. rgum.). Deo amicis sequi debet ars, , 321, 37 sq. Deo solo, intelligentium
viris spes saepe verae evadunt, malis vero contra, , domino, inserviendum est, , 324, 14 sqq. Deus prin
420, 15 sq. ( cfr. rgum.). Qua ralione deos cipium et finem et media rerum omnium lenens, ,
rite precemur, I, 492 sqq. (cfr. rgum. lcibiadis). 326, 33 sq.; omnium rerum modus, , 327, 2 sqq. Dei
Dii non respiciunt ad sacrificiorum nagnificentiam, hostis existimandus injustus, amicus justus, ibid.
sed ad precantis animum , ., 501, 6. Deus mun Deus natura est omni seria beati cura dignus, homo
dum modo regit, modo dimitlit, uae duplicis huic autem dei ludicrum quoddam est, , 385, 41 sq. Dii
rotationis causa fit , distinguitur a nim mundi ; utrum natura sint an arte, , 444, 12 sqq. Deos esse
omnia felicia mundus ab eo accepit, , 583, 40 sq., 1, i probatur, ut animus elementis omnique corporum
585, 30 sqq. Deos duos esse cur non statuendum, 1, genere priorem esse demonstretur, , 446, 5-449, 51.
584, 9. Deus omnium bnorum in mundo origo, . Deos rebus universis et singulis providere demon
586, 47 s. Deus mundi curam gerens, ne omnino stratur, , 452, 20-456, 46., Virtus nulla nihilque,
lissolvatur et in locum dissimilitudinis infinitum mer quod sit laude dignum, abesse potest a praestanti,
gatur, iterum adstat, mortisque et senectutis eum ef perfecta, bonaque natura, quales sunt dii, , 453, 5,
ficit experlem , 1, 587, 6 sq. Deorum munera, h. e. sq. Di, qui in lege sunt, populares scilicet, aeterni,
arles, ecnon idea, , 587, 42 s. (c/r. rgum.). . 455, 37, cfr. , 499, 14 sq. Deorum judicium el
Diis indigentes ( ), uid, , fugere nemo potest, neque in terrae profunditatibus
622, 18, cfr. rgumentum. Deus Solus idearum scien sese abscondendo nequein c-lum pennis sese tollendo,
1iae est particeps, sed idem neque nobis nostrisqe re , 436, 21 S. Deos muneribus et sacrificiis impro
 )L0SLS. 199

borum non flecti demonstralur, , 456, 46-458, 16. uid evenire iis soleat, ibid. 17 sq. Quot annos in ca
Sapientia et temperantia et justitia in derum anima consumere debeant, , 141, 38 Sq. Dialecticoru
tis habitant naturis, 11, 457, 12 sq. Firmam de diis intellectus, uid, et uomodo se habens ad cogilatio
opinionem sine astrologia nemo habere po est, , nem mathematicorum, d. 8. . ntelligibilia. Dialec
496, 21 sq. Deos esse constat omnia parva atue ticum genus dicendi quibus rebus conveniat, 11,
najora curantes et fere inexorabiles in iis quae per 204, 48 sqq. Dialectica discenda iis, qui sapientes tieri
tinent ad justa, , 507, 27 Sqq. Deus summu8, , volunt, , 515, 8 sq. Cilen scientiam pendcre
lis, , 507, 50 sq. Deorum popularium genus, dialeclic, id. RGU. olitici. Vid. etiam s. .
uale, d. s. . thereum. Quomodo di//eral a nalytica, strologia, Dicholomia , xemplum, e
summo de, , 510, 32 S. Deus Summus, sc bo tiendi ars, rolixitas, extoria ars.
unn sumhnum, sie dea latonica, ad quam re Dicendi genera sophistarum, d. s. . Sophistae. Di
spicientes celera omnia discele nos oportel, ., 515, 24 cendi ratio, id. S. . .
sq. Deus summus voluptate et dolore caret, , 521, Dicholomia, , 174, 40 sq. (id. Rc..); c/r. , 199,
28. Deus summus, c/r. , 527, 22 s. Deus summus 28 sqq., , 578, 25. Dichotomia adhibetur d pisca
ac dii, c/r. , 555, 34. Vid. etiam S. . undus. toriam arten definiendam, , 165, 2 sq. Dicholo
Dialecticae quod sit officium quadrifariam divisum, de/i mia dialectic, ub adhiberi non possit, , 597, 47
nitur, , 191, 1 sqq. (c/r. cu. ). Dialectica uae sit S. (c/r. RG.).
vera, quae falsa, d. uthydemus. Dialeclica et po Dies et nox simplicis et sapientissimi orbis (cali scili
litica ars, partes sunt ambae summae scientiae, , cet firarun stellarum ) circuitu efficiuntur, 11, 210,
217, 3 sqq. Dialectica ratio, ua re ab eristicorum 26 sq. Vid. etiam s. . erra.
contentiosis disceptationibus differat, , 401, 51 Sqq. Differentiac rationem cum vera opinione esse scientiam,
(c/. .) Dialectica nondum in omnibus absoluta , 160, 27 sqq.
esse significatur, ibid. Dialectica, cur derum donum Difficile esse virum bonum fieri, id. 8. . onum.
esse dicatur, , 402, 23 s. (d. RGu.). Dialec Digestio ciborum erplicatur, , 238, 48-240, 19 d.
tica ars primum inter omnes doctrinas tenet locum, RC.
utpcte qua de eo quod est et were est et sen per Dii, d. S. . Deus.
eodem modo 8e habet, agit, , 434, 6 S. Dialectica Dimeliendi ars duplex, c/r. , 574, 8 s. (d. .).
scientia, qualis, 11, 496, 27 s. Dividendi ratio Discretiones et contractiones, d. S. . Sensus.
anal/lic, , 574, 43 sq. (d. u.). raestat Disciplinam esse reminiscentiam, 1, 56, 42 s. Disci
semper per media progredi partiendo, 1, 578, 3 plinte ceterae distinguumfur a praeceptis virtutis, ,
sq. (uod praceptun uid sib elit, d. ct..); 169, 11. Disciplinarum voluptales, uales, , 429, 32
c/r. , 580, 6 sq. Dialectica dividendi ratio ea emplis s. (cfr. t.. ). Disciplina necessaria, hominibus
illustralur, , 577, 40-582, 22. n divisione pluri a diis tribula , uid, , 587, 43. 44 (cfr. ct..).
mum refert, ut a genere summo ad id, quol quae Disciplina tamquam divino vinculo pars animi quae
ritur, ita descendatur, ut dividendo non parles sempiterna est, nectitur, , 615, 17 sq. Disciplina
solum totius, sed species semper generis invenianlur, praestantissima, uac sit, , 118, 53 sq. Disciplinae
, 577, 50 sq., dicholonia, I, 578, 25. Qua in re et artes omnes fere communem habent numerum et
polissimum contra dialectica praecepla delinquant, , computationem, , 129, 25 sq. Disciplinarum inter
596, 4 sq. Dialecticae methodo in omnibus primus se cognatio, cur marine obsernda, et tar
honor est tribuendus, , 597, 20 Sqg. Dialeclica dispu artle, 11, 139, 53 s. Disciplinae quae sint quae vim
tandi ratio, ualis, , 633, 10 s. c/r. cu. D habeant ad veram philosophiam convertendi, , 128,
ectica inuisitionis eremplum consummatissi 42 Sq.
un, 1, 634, 21 S. cfr. RGU. Dialeclico more dis Discordia in animo, , 171, 51.
putare, uid, , 646, 6 (id. Rc!.). Disserendi )iscretoria ars per dicholom idilur, , 170, 44
species duae, snthetica et analytica, erponuntur, sqq. Discretoria pars lanificii distinguitur a parte
1, 726, 45 sq. Dialecticae et rhetoricao partes, ua concretoria, , 593, 41 sq. Discretoria pars artis
ratione inter se congruanl, 1, 730, 24 s. Dialectica, civilis, ualis, , 614, 38 sqq. (cfr. RG. ).
uid e//iciat, , 735, 7 sq. Dialectica et eloquentiac Disposilio, , 704, 34.
studium non hoc s bi proponunt, ut vir sapiens factus Dissimilitudinis locus infinius, uid, , 587, 8 ( c/).
conservis suis obsequatur, sed ut dominis bonis at Rc.). -

que ex bonis oblemperet, , 732, 47 s. c/r. . Dissolvi quid possit, , 61, 16 sq.
Dialectica ars, rallone pertine d amor m Dives quis sit dicendus et ipsum divilias habere qui,
philosophum, id. Ro . haedri. Dialeclica ars, sit, d. Rc. ryxiae. -

dependeat, d. nc . hilebi, . 111. Dialec Diversum (s e multa), idem, motus, status, ens,
tica methodus duplex, induction cm mempe et de
ductionem comprehendens, , 123, 15 s. (d.
nc .). Dialectica sola, ulrum quae de boni idea et
de vero ipso in c docuit lato, Vera siml necne,
ostendere neque ulla alia disciplina, quod unumquod
que sit, assequi potest, , 136, 39 sq. Dialectica
sola suppositiones ad ipsum principium exlollens fir
mas reddit ac revera animi oculum c"no barbarico
obrutum sursum trahit, , 137, 20 sq. Dialecticus,
uisit, , 137, 44 sq. Dialecticus est, ui ad con
spectum cognationis inter singulas disciplinas et na
turam ejus, uod est, intercedentis maxime est ido
neus, , 140, 5 sq. Dialeclica, qua vilae actate sit
attingenda, , 140, 8 sq. Qui prius eam attig, rint,
quinque genera maxima, quomodo inter se communi
cent , diversi natura unumquodque alterum sive di
versum ab ipso ente efficiens non-ens efficil, 1, 192,
19 sqq.
Dividendi ratio dialectica, qualis, d. S. . Dialectica.
Divina animi pars oculo comparatur, 1, 488, 43 sqq. Di
vimissima solum semper idem esse et secundum eadem
et eodem se modo habere convenit, , 583, 47 S14.
Divinum, uid sit in animo, , 174, 48. Divinus
instinctus, , 234, 18 , id. etiam 3. . Poetae.
Divinationis sedes cur jecus sit constitulum, , 233, 38
sqq. mentiae humante divinationem datam esse, unde
apparent, , 234, 14 s. Divinationis genera, qua'
sin 1 robanda, ibid. 19 sq4.
200 DLSUS.
Divinum, d. 5. . Divina. nuis exercitatio, , 375, 39 sqq. Vincere timorem
)ivinus, . s. . Divina. et iracundam morositatem, prima institutio est, 11,
Divitiae quartum locum tenent inter bona humana, , 376, 7 s. Castigatio, ualis adhibenda, , 378,
268, 11. Diviliis felicitatem non consistere, neque sin 18 Sq. uer omnium animalium tractatu difficil
gulorum, neque civitatis, , 63, 39 sqq. Divitiae limum, , 389, 27 sq. Literarum et poesis disci
magnae our civitati sint perniciosae, , 64, 36 sq. plina, uomodo instituenda, , 389, 53 sqq. athe
Doctrina, remedium adversus ignorantiam , cur bifa maticae disciplinae, quomodo multitudine trac
riam dividenda, 1, 172, 39 sq. Doctrinae opificiarite, tanda', , 396, 39 s. Vid. etian s. . ruditio et
1, 173, 3. ulieres.
Dodecaedra figura, cr d uniersun trans/erur ffectricis artis, quae sint partes, , 199, 28 sq.
lafone, d. rgum. d , 222, 12 sq. lerun principia dunbranur, 1, 139, 2 sq
, id. 8. . Lex. lementa utrum ratiouem admittant necne, , 155, 16
Doloris et Voluptatis permixtio, , 45, 47, 46, 15. D s. Ratio significal discursum per elementa, , 159,
lor et voluplas ad mixtum genus pertinent, 1, 410, 44 14 sq. lement tuor, ignis, aqua, spiritus,
s. Dolore carere, cur res esse suavissima false di terra , apud nos non sunt exigua et vilia, in universo
catur, , 422, 15 Sq. Doloris voluplalisque communi aulem permagna, sincera, perpulchra, , 411, 42 sq.
maxime copulat , , 91, 23. Dolor nimius, cur repri lementorum quae dicuntur, alius in aliud transitio
mendus, 11, 183, 25 sq7. Contra dolores et formidines describiur, , 217, 38 sqq. lementorum uatuor
certatio est fortitudo, , 269, 37 sq. De legibus quae sit origo, , 220, 8 sq. lementa uatuor qui.
tantum non omnis quaestio ad voluptales et ad dolores bus constent triangulis, , 220, 42 sq., 221, 7 sqq.
Spectat, , 271, 51 sqq. Doloris et Voluptatis cum lementorum cur tria solum possint inter se soluta
opinione rationi accommodala discrepantia, uid, , mutari, uartum non possit, , 221, 25 sq. lemen
307, 48. Wid. eliam S. . Voluplas. 1orum species cubicas, telraedras, octoedras, icosae
, d. S. . Lex. dras, cr tam parvas esse dicat, ut singulae a nobis
Dulcia, ocentur, , 230, 12 sq. cerni possint nullae, coucervatis autem multis moles
Durum, uid, . 227, 17 sq. earum cernantur, , 222, 47 sq. Qua ratine alia in
alia vertantur elementa, ecurate erur, , 223,
. 2-34 , ute quidem mutatio in universum causa ac
principium est motus, ibid. 34 s. lementa qua
brietas divina, , 681, 43 (cfr. Rc.). brielas, cur tuor generum infinitam diversitaters in se comprehen
fugienda, , 53, 18. brietas ut plurimum ad amo dunt, quae quidem diversitas unde exstiterit, erpli
rem furiosum in tyrannico animo accedit, , 163, 9 cur, , 223, 40 q. lementa cur moveri inter se
sq. brietate uomodo lendum si ad cupiditates alque ferri nunquam desinant, 11, 224, 6-25. lemen
et voluptates, affectiones omnino, ad meliora traducen 1orum genera alia alios in universo locos cum obli
das, , 272, 11 sq.: 281, 20 sqq. brielas effici po neant, omne elementum in suo loco positum leve est,
1est immunitatis a melu et nimiae confidentias et im hinc vero vi abreptum et in locum alterius transla
portune in quibus non deceat sumptae medicamentum, tum grave fit : omne enim elementum natura ad su
11, 280, 48 sqq. simile fertur, ui nisus gravitatem efficit, , 228, 15
cfectici, d. Rcu. rolagorae. s. lementorum odores cur sint nulli, , 230, 24
ducatio, cur pulchra alque decora in omnibus sequi sqq. lementorum compositionem primum spectat
debeat, , 51, 24 sqq.; ad quod per musicam educa morborum genus, , 241, 43 sq. Singulorum ele
tio est efficacissima, ibid. 46. ducatio ea demum mentorum abundantia efficit febres, , 244, 48 sq.
recle se habet, ua non imagines Solum virtutis, lementis olnnique corporum genere priorem esse
sed virtutes ipsas cognoscimus, , 52, 6 sq. duca animum, , 446, 5-451, 29. id. eliam s. . rin
tionis custodum finis consistit in amore pulchri, , cipia.
53, 5 (cfr. nc.). ducatio custodum erponitur, louentia, cur magn /acienda, , 721, 34 sqq. Viri
11, 35, 46-59, 3. Qui sit finis educationis custodum arlem, ui revera orator futurus sit, quonam paclo
musica atque gymnastica temperatae, , 57, 30-59, et unde nobis vindicare possimus, , 729, 41 sq.
3. ducatio custodum per musicam et gymnasticam rs bene loquendi, ualis, , 722, 29 sqq. Sophis
veram procreat opinionem, n, d. , 59, 28 run pracepum, uod ferebat non esse futuro ora
8q1.; 60, 1 sq. ducatio eruditioque bona servata tori necessarium uae revera justa sunt discere, sel
ingenia bona efficit, , 66, 8. De educatione prin quae judicantium multitudini visura s'nt, etc.. refu
Cipum tur, , 117, 23-142, 40. Longior circuitus, lur, ibid. Vera dicendi ars, quae veritatem non at
h. e. dialectic ralio, agendus est princip tingit, neque est aliqua neque unquam erit, immo
bus futuris ad maximam praesertim disciplinam, usus aliquis hic est sine arte, , 723, 21 s. s! ars,
qua est de idea boni, 11, 118, 26-119, 7. s do quae animum alliciat per sermones, ibid. 30.
cendi modus cur sit adhibendus, quo minime cogi ad edocle doctrin ad amatorium affectum descri
discendum videantur, , 139, 31 sq. ducationis bendum adhietur, , 715, 45 sq.; , 719, 8 sqq.
ingenuae nomine petulantiam ornant, , 155, 2. s, quod intelligere vulgo putant, uid sit, examina
ducationis philosopha', m in Republica co tur, 1, 183, 12 sq., et primum quidem eorum, qu
gnous, insiu, ibus principiis physicis vel duo vel tria vel unum esse ponunt, opiniones dis
nitanlur, Ureiler erplicatur, , 216, 3 s. du cutiuntur, , 183, 19 s., secundo loco eorum opi
catio bona, undependeat, , 245, 51 *. du niones, quae ad naturam entis concretam pertinent,
catio, cur marini facienda, , 359, 43 Sq. duca , 183, 49 sqq. tum cum ponitur esse ens, parles
tionis initium a nuptiis faciendum , , 364, 11 s. 44 uoue habeat necesse est, cum vero totum non sit,
q. ducationis precepta fraduntur in libro setin neque esse unquam ens potest, neque fieri, , 184,
Legum, , 374, 1 s. d virtutem, ut formentur li 17 s. ss dicamus oportet, quicquid facultalem
beri plurimum conferre videtur in motionibus conti quaIncunque nactum est vel ad aliud agendum vel
 )LSUS. 201

patiendum ab alio, 1, 185, 49-186, 42 , neque specie animi natura miscetur, s , , 207, 38 sq. s
rum defensoribus assentiendum, ui generationem sentia dispersa et individua, , 208, 47 Sq. ssentia
uidem potentiac agendi vel patiendi esse participem sempiternae neque nec R, sed Es solum con
dicunt, essentiam non ila ; neque corum ratio admit venit, , 209, 24 s. ssentiam ideis uid prabeat,
tenda, ui unum vel etiam multas species statuunt d. 5. . oni idea. ssentia, definitio et nomen in
omne stabile , neque il audiendi, ui ens moveri omni quavis re distinguenda, , 449, 13 S. ssentia, qute
modo affirmant, verum oportet ens et omne ulraque semet potest movere, dicitur animus, , 449, 30
simul statuere, , 186, 42-188, 5. s, quomodo fieri s. ssentia perennis eorum quorum motio ortum
possit, ut nec stet nec moveatur, 1, 188, 5 sq. ntis assumpsit, , 499, 14 sq. ssentia, cf. , 540, 52 :
ipsius ideae ratiocinatine semper inhaeret philosophus, 541, 15. Vid. etiam s. . ns, Generatio, undus,
1, 191, 27 s. ns, quomodo communicet cum statu, rigo.
molu, eodem, altero, maximis generibus, monstra st, sive copula, se erbum , id. . armen
tur, , 191, 50 sqq. (cfr. c.). ns circa speciem lis, Part. .
quamlibet multiplex, , 193, 40. ns et non-ens et sus, uid, , 413, 49.
multa inter Se distinguuntur, , 102, 1-104, 3. ns hicam philosophian cur potissinun les sit
et spatium et ortus fuerunt anlequam c-lum exstilit, Socrates, , 700, 7 sq. cfr. c.
, 220, 8 sqq. Wid. etiam S. . Diversum, tymologica specimina , , 288, 38 sq.
pitacticae Scientiae, id. S. . Scientiac. uhemerismus uidam Platonis, 11, 39, 53 sq. (d.
" disciplinae, 1, 169, 6 sq. Rc.).
ristice, uid, duo ejus gen ra, 1, 170, 4 sq. ristico , , , 649, 40, cfr. cU.
rum disceptationes, quomodo a dialeclica differant, xcessus et defectus natura in disserendo, d. S .
1, 402, 5 sq. ristici quomodo efficiantur juvenes, rolixitas.
11, 140, 17 sqq. xemplorum usus ad cognitionem informandam, ri sit,
, unde appellatus sit, 1, 706, 20 sqq. , 590, 15 3. xemplum, uid, ibid. 39. 44 s.
rrare et mentiri circa ea, quae sunt, omnes minime xercitus praefectura, cursit ab arte civili segregata,
volunt, , 39, 36 sq. , 610, 41 s.
rror in animo, unde, , 172, 7 sqq. xperientia ac ratione, nec ulla alia facultate, res judi
ruditio (), uid, , 173, 3. ruditionis genera care possumus, , 169, 23.
duo, alterum admonitio, alterum redargutio, , xspectatio jucundi et mali voluptatem et dolorem gi
173, 9 sqq. ruditio philosophica , quomodo fiat, et gnit, , 414, 13 sq. Vid. cliam s. . Concupiscentia.
quomodo natura nostra ad eam se habeat, erplica xspiratio, , 239, 29.
ur similitude specus, , 123, 46 Sqq. rudi rpositio liberorum, , 90, 6 sq. c/r. , 89, 34 et ,
tionis principum decursus curalius describitur, 197, 38.
comprehendit enim arithmeticam, , 128, 42-132, .
22; geometriam, , 132, 23-133, 13, stereome
triam , , 133, 13-134, 7 ; astronomiam, , 134, 7 Fabulae, d. 8. . oette.
135, 13 ; disciplinatn de musicis intervallis, , 135, Facultates omnes ad certum uid referuntur, 11, 102,
13 136, 1; dialecticam , , 136, 1-138, 18. ruditio 17 Sqq.
principum : qua vitae aetate et quomodo singulae disci Falsam opinionem, falsum sermonem omnino non esse,
plinae iis tradendae sint, , 138, 19-142, 40. ruditio, unde concludalur, , 181, 9 sq. Falsa oratio, .
uid magni conferat civitati, , 275, 15 sqq. Summa S. . ralio.
eruditionis est recla educatio, uae ludentis animum Fames, uid, , 413, 48.
ad amorem quam maxime ductura sit ejus, in quo Fatales leges, d. Leges fatales.
virum factum eum perfectum esse oportebit, , 276, Febres efficiuntur ab elementorum ahundantia, , 244,
51 s. ruditio est ad virtutem a pueris institu 48 sqq.
tio etc., , 277, 7 s. ruditio //ectuun, uid Felicissimus est, ui non habet animi vitium, secundus
pra stare debeat, fit maxime musica et saltandi arte, ab eo, gui liberatur p.nas dando, miserrimus qui i
, 282, 13 sqq ; 287, 6 Sq. ! id. etiahn S. . lu justus manet neque persolvit pornas, , 349, 25 sq.
catio. Felicitas, quae et qualis sit, I, 209, 5 sqq., u re pa
sclologia lalonic, , 62, 54 sq. retur, , 80, 52-81, 34. "id. eliann s. . Justitia.
ss et VD, uibus de rebus sint praedicanda, , ellis usum in decoclione ciborum mondum no/
217, 49 Sqq. lato, d. rgum. d , 233, 38-334, 37.
ssentiae semper eodem modo se habent neque ullam Fertilitas atque sterilitas plantarum omnium atque ani
mutationem admittunt, , 61, 32 Sqq. ssentia et malium lemporis quibusdam circulis, qui pertinent ad
non esse, categoria', 1, 142, 38, 143, 10. Generatio mundi conversiones, continentur, et generibus qui
in essentiam, , 409, 48. ssentia voluptalis est dem , quae brevis sunt vilae, breves, contrariis vero
nunquam, , 430, 37 sq. ssenli sempiterna, ad contrarii sunt temporis circulorum ambitus, , 144,
primum summi boni elementum pertinet, , 440, 38 sq. (d. RGU.).
15 5. ssentia necessaria generationis, , 594, 53. Fervor atque fermentum, ratine eris! , ,
Uni, quod essentia participat, quid contingat, , 229, 53 sqq.
638, 17 sqq. ssentia sine colore, sine figura, sine Fidelitas in rebus arduis virtus maxima, , 267, 25
tactu existens , uae ab intellectu solo spectari potest, Sqq.
s'e idea', , 713, 16 Sqq. ssentia heminis, a sil, Fides, cur maxime colenda, , 335, 24 s. Fides (
1, 714, 35 sqq. ssentia totius contemplatio in animo ), uid, , 181, 37. 38. 42. 45; quae sit pars ofi
1hilosopho, , 105, 47. ssentia, , 131, 29. ssentia nionis , d. 8. . Intelligibilia. I id. cliam s. .
ura, , 171, 45 s. ssentia ejus, quod semper simile rigo.
est, non magis essentiae quam veritatis et scientiac Fiducia, d. s. . imor.
st particeps, 11, 171, 54 sq. ssentiae tres, quibus FIE. S non est, neque F ens unquam p
 202 DLSCUS.
test, uicquid enim factum est, semper factum est
tum, , 184, 17 s.
Figura. est id, quod solum ex omnibus semper colorem
8equitur, 1, 445, 47, el id, in quod solidum desinit,
1, 446, 20. Figurarum geometricarum pulchriludo
proprias habet voluptates, 1, 429, 9 sq.
Finitas sive finitum, principium, 1, 407, 23. Finitatem
el infinitalem innatam habent universa, 1, 402, 10
Sqq. Wid. eliam S. . Finitum.
Finitum. d finili genus, qua sint, quae pertineant
408, 34 Sqq. Finitum genus, utrunn unum et mul
contineat annon, , 409, 4 s. 44 sqq. Finitum, ,
412, 51; terminus sufficiens, ibid. 44 87.
Flavum, uid, , 231, 36.
Formidines, d. 8. . Dolores.
Fortitudo, temperantia, justitia, , 209, 22. Fortitudi
nem a ceteris virtutibus disjunctam consistere non
posse, fortitudo et audacia, quomodo differant, ,
262, 11 sqq. cfr. RGU. rotag. Fortitudinem esse
scientiam rerum metuendarum et non metuendarun,
definitur, 1, 268, 43 sqq. cfr. cu. rotag. Forti
1udinem et scientiam inter se non differre, , 362, 45.
Fortitudo semper bonum est, , 475, 15 s. Forti
tudo et temperantia benei inter se ad mediocritatem
efficiendam contextae cum singulorum, tum civitatum
efficiunt salutem, , 612, 42 sq. Fortitudinis exces
sus, quid in civilate efficiat, , 614, 21 sq. Fortitu
dinis auctor amor, , 663, 5 sq.; , 676, 35 sq. For
titudo, 7uid, , 79, 27 sqq. Fortitudo et mansuetudo,
cum contraria sibi videantur, quomodo una inesse
custodibus possint, erponit similitudine usus canis,
gregum custodis, , 34, 28-35, 45. Fortitudo prae
sertim consistit in eximendo mortis timore, quod quo
odo fiat, erponiur, , 40, 39-42, 38. d fortitudi
nem pertinet Dorica harmonia, , 49, 45sqq. Fortitudo
civitatis, quae si e u re differat a fortitudine
naturali opinione fulta absque disciplina concepta,
, 69, 43-70, 44. Fortitudo, cur inesse debeat animo
philosopho, , 105, 45 sqq. Fortitudinis nomine in
democratia exornant impudentiam, , 155, 4. Fortitudo
quartum locum lenet inter bona divina, , 268, 16.
Fortitudinem, ua specen institut, 1, 269, 15
sqq. Fortitudo et temperantia sine sapientia existere
possunt, 11, 505, 16 Sq. Fortitudo, uid sil, d. r
gum. Lachetis. Fid. eliam S. . emperantia et Vir
tu8.
Fortuna. Deus omnia el cum deo fortuna et occasio gu
bernant, , 321, 37 sq.
Frigoris sensus, unde oriatur, , 227, 6 sq.
Fucatoria, empirica quadam homines delectandi perilia,
gymnasticae simulaerum, , 338, 9. 43 s., 339, 21
sqq.; 379, 48 sq.
Fucus in civitale, quid, , 148, 53 sqq., 151, 31, 154,
1. 8, 157, 30. Fucorum naturae similes cupiditates in
animo, , 150, 24 Fucus in animo maximus amor
adulterinus, , 162, 48.
Fulminum casus, uam ad causan referendi, ,
240, 37.
Fumus, uid, , 230, 32.
Furor uidam divinus, ex quo verte opiniones exsi
stunt , , 463, 35 sq.; , 464, 6 Furoris genera divina
quatuor : fatidicus furor, porro qui expiationibus et
propitiationibus praeest, poeticus denique et amalo
rius furor, I, 710, 39 s. Furoris species duae, ua!
sf, , 726, 30 sq. Furor amatorius et tyrannicus, ,
163, 5 Sqg. Furor, animi morbus, unde proveniat, ,
245, 6 sqq.
urvum , uid, , 231, 40.
uscum, uid, 11, 231, 43.
.
Gener, cfr. 1, 152, 12. Genera maxima uinque : ens,
status, motus, idem, alterum, primum uidem , qua
lia sint, deinde quam vim mutua communionis na
beant, monstralur, , 191, 50 S. Generunn idea, ,
629, 11877, Genera, quae inveniantur in universa re
rum natura, id. rincip.
, Generatio dupla ex contrariis, , 55, 11 Sq. Generati
nis corruptionisque causa, , 75, 30 Sqq. Generatio et
Corruptio rerun efficitur elementorum discursu per
artes mundi, , 87, 45 sqq. cfr. . hadonis.
Generationem solam ui statuunt potentia, agendi vel
patiendi participem esse, re/utanur, , 186, 42-188,
5 (C/r. nc.). Generationem utrum ideae admittan
annon, 1, 401, 7 Sqq. Generatio in essentiam ex men
suris una cum termino constitutis, 1, 409, 48 sq.;
410, 21, Generatio omnis ad mixtum genus pertinet ,
1, 409, 4 814. Generalio est semper voluptatis, essentia
munquam, I, 430, 37 Sq. Generatio universa universa
"ssentia: inservit, materia generationi, , 431, 5 sqq.
Generatione et corruptione consistit voluptas, ibid. 41
874. Generatio ( ) ad alterum summi boni ele
mentum pertinens, , 440, 20. In generatione anima
forum versatur ars civilis, , 577, 18 sq. Generatio
hominum e terra, , 584, 40 sqq. Generatio anima
lium ex se invicem, ex quo originem duxerit, , 587,
20 sq. Generationis essentia necessaria, , 594, 53. Ge
neralio est res divina, quae in ipso mortali immortale
appetit, I, 684, 13 sqq. Generationis pars ea, qua
recta opinione nititur, describitur, , 686, 32 s. Ge.
neratio, , 131, 29... 30. Generationem praebens rebus
sol, , 125, 7 sqq. d generationes et compositio
nes, quae sint artes, uae pertineant, , 137, 9 s.
(d. RGu.). Generationes deteriores, unde evo
niant, et quo numero regantur, , 144, 38 sq. Ge.
neratioris cupiditas, unde ingenerata, , 248, 34 Sqq.
Genialis vita uae sit, , 248, 15.
Genius, unicuique animo eligendus, uid, , 193, 15
Sq. (id. RGU.), 195, 22 Sq. id. etin s, .
Daemon et ens.
Geographica uaedam, uid sibi elint, , 200, 18 sq.
d. RG.
Geometria inter disciplinas refertur, quae cognitionis
gratia instituuntur, uaque d philosophin con
ertunt, , 132, 23-133, 13.
Glacies, uid, , 225, 27.
Glutiendi affectio, uo referenda, , 240, 21.
Graca civitas, utd, , 96, 24-97, 53.
Grammatica, qua re consistat, 1,402, 35 s
Grando, uid, , 225, 26.
Gravitatis alque levitalis corporum ratio qude sit, acc
rate erponi/ur, , 227, 22-228, 27.
Gratia et obedientia superiori debetur sive homini sive
deo, cfr. , 23, 46 Sq.
Gubermatoria ars plena conjecturis, , 432, 42.
Gustus affectiones erplicantur, 11, 229, 29-230, 20:
d humorum ualitates referenda, d. Rou. ad
, 229, 30 ; communibus corporis //ectionibus
prorine stare dentur, d. Rcu. ibid. 33.
Gymnastica pulchrior quam medicina, I, 381, 46. Gym
nastici virisors, ualis, , 714, 11. Gymnastica, in
custodum educatic ne, quomodo ordinanda, , 53, 3
s. Gymnastica, cur temperanda sit musica, , 57,
30-59, 3. ertinet ad excolendam animi partem ani
mosam, , 57, 37, 54. Gymnastica fere id solum,
quod oritur el perit, cor us nempe, stagit, , 129, 5
sq. Gymnastica, d. Ro . . , 137, 10. Gym
 DLSCUS.
nastica post musicam disciplinam per biennium ve!
triennium exercendi pueri sunt, , 139, 47 Sq. Vid
efin 5. . ducatio et usica.
armoniae comparatur animus, , 67, 22 S11.; Compa
ratio haec refelliur, 1, 72. 14 sq. armonia mundi
et microcosmus, , 372, 26 sq. armonia ad mix
tum genus pertinet, , 409, 17 s. Harmonia soluta
dolor, harmonia restituta voluplas fit, , 413, 38 sq.
armonia eraclitea, qualis,,, 669,115 Sq. (cfr. R
. Convivii). armonia et numerus orationem Se
qui debent, , 49, 32, armonia motus habet conver
sionibus animi in nobis cognalos, , 216, 31 Sq. c/r.
, 207, 46 sq. (d. c.). armonicorum inter vel archefp, , 287, 9 sqq. Quae sint difficultates,
vallorum doctrina referlur inter disciplinas, !
d principum eruditionem perlinen : modo
trctanda sit dditur, , 435, 13-136, 1. Vid. eliam
s. . Concinnitas.
aruspicum ars cursit reprobanda, , 234, 34 sqq.
", , 401, 5.
erclifi sententi citr, , 422, 34 Sqq. respicere, , 498, 8 sqq. dearum doctrin, , 552,
erculeorum lapidum tractus, d causan re 5 s4. cfr. RGu. deis nundus rticipat, corpo
ferendi, , 240, 38.
istorica philosophia, d. Rc. imaei, nlroduct. dea summa boni ac pulchri ad mediocritatem per
istriones in trag.diis et in comndiis iidem esse non
possunt, , 46, 51.
omerus, d. s.. Poetae.
omo, utrum cicur sit bestia, an fera, 1, 167, 34 sq.
omo ludicrum quoddam dei est, idque re vera opti
mum accepit, , 385, 42 Sqq. ominum nullius na
tura per se satls valet, ut, et intelligat, quae homini
hus ad civitatem conducant, et intellectum optimum
semper et possit facere et velit, , 435, 15 s. o
mines, prius quam coclum in hodiernam transiret
formam, non ex se invicem generabantur, sed ex terra
procreabantur, 1, 584, 40 Sqq. Conf. eliam s. .
Daemonicum genus et errenum genus.
onesta ideo sunt talia, guod ferinam nostri partem
ralioni seu potius ei, quod in nobis est divinum, tur
pia, quol rationem ferinae parti cogunt servire, ,
174, 45 sq. onestum a pulchro sejungentes opinionis
errore hoc faciunt, , 284, 1 sqq.
ospites. Cum hospitibus commercia sanctissime omnes
colant, ut quorum curam deus gerit, supplices in pri
mis memo laedal, , 334, 54 Sqq.
umanis rebus cur neque dominetur deus neque eas
cognoscal, , 632, 10 sq. umanarum rerum circui
us, quo annorum numero contineatur, describitur, ,
144, 42 sqq. (d. rgum.). umante res, utrum valde
seria cura dignae sint, dubitari potest , , 385, 33
S11.
umorum species quatuor praecipuae ua sint, , 225,
31 sq. umore admixto ceteri colores praeter album
et nigrum erplicantur, , 231, 20 sq.
ymni solum in deos et honorum virorum laudes eur
in civitatem admittendi sint, , 185, 24 sqq. (id.
rgum.).
ypothesis, uomodo sit adhibenda, , 79, 54 sq. x
hypothesi considerare, uid, , 454, 50 sq. ypothe
tica ratio dhibelur, , 263, 22 sqq. cfr. Rc. ro
tagorae. ypothetica disputandi ratio, ualis, , 633,
10 sq7.
203
cosaedra figura, uomodo efficiatur, , 221, 54 sq.;
aquae tribuitur, , 222, 33 sq.
dearum associatio, 1, 58, 1 s. 50 sqq., cfr. .
Phaedonis. dearum Platonicarum cum anima affini
tas, pro immortalitatis argumento usurpata, , 60,
22 Sq. c/r. c. dearum praesentia sive communio
in rebus, , 78, 45 sqq., 79, 14. dear unn latoni
carum natura dupler, , 157, 10 sq. (cfr. c.).
deae innatae, , 207, 20 sqq. c/r. Rcu. uthydemi.
dea pulchri, uomodo rei alicui adesse possit, , 226,
5 sqq. x idis solum, non ex nominibus, res intelligi
posse docetur, , 321, 24-325, 25. minum ideae,
quae ideas admittenti existunt, , 401, 7 sq. (c/r. r
gum.). deas in unaquaque re quo uaerere opor
leat, antequam infiniti ideam admittas, , 402, 10 sqq.
deae innatae, er mythica ratiome probata, , 450, 17
Sq.; , 454, 12 sqq. ccuratior eruditio ia, hoc consistit,
ulad unamideam semperpossis exmultiset dissimilibus
reum elementum ideis contrarium, , 583, 40 sq.
linent, cfr., 595, 17 sq. dea summa, cfr. , 615,
30 sqq. deas et res concretas esse distinguendas, ,
628, 6 s. deas seorsum a rebus concretis existentes
si quis ponit, dua sint, quae ei objici possint, , 628,
50 sqq. cfr. Rcu. Quarum rerum sint ideae
per se 8eorsum existentes ponendae, , 629, 3 sq.
deas si quis dicit esse notiones et nuspiam nisi in
animo existere, qute sint difficultates, in uas incur
rat, , 630, 34 sq. deas lanquam exemplaria in na
tura stare, cetera vero iis similia esse atque esse si
mulacra, , 630, 49 s. deae cur ad se ipsas solum
essentiam habeant, ad alia non habeant, ., 631,
14 sq. dearum scientia cur ad nos non pertineat, ,
631, 49 sqq. In altera armenidis dialogi parte,
distinctione /ac inter unum leaticum ct ideas
lalonicas, ualis Sil idea summa cum idearum
multitudine, porro rerunn individuarum cum ideis
commun ue participalio, demonstralur, 1,
634, 21 sqq. d. Rc. Quomodo/ieri possit, ul ei
conlinq transire posse in omn, eque lamen
desinere unum simul d se ipsan esse, porro
posse omnibus temporibus participare, eque la
men ipsam in tempore esse, , 649, 4 sq. deae duae
in unoquoque nostrum dominant, cupiditas volupla
tum, et acquisita opinio optimi affectatrix, , 705, 50
sq. deis alitur animi natura ac vis, , 712, 38 sq.
dearun aternarum estiqi el hoc in mundo
spectabili mul erstant, bus dii prasunt, ,
712, 51 sqq. c/r. Rc. deae conceptio sive recor
datio, uid, , 714, 37 sq. dea lalonica, cfr.
S. . . dearum doctrina, cfr. RC. Le
gum, part. decim. deae innata ori dei imagine /i
uranfur, cfr. RGu. Convivii, Part. alteram, .
deae, uomodo differant a multis, , 120, 30 sq
dea, veritatem sive essentiam alque ralionem, u
intelligantur, ex boni idea habenl, 11, 121, 33-122, 17;
c/r. 11, 125, 7 sqq. dea, semper simile immortale
que, 11, 171, 49 Sq. id. 8. . ssentia. deae, uid,
, 177, 16 s. deam cur unam tantum cujusvi
generis creaverit deus, 11, 178, 18-29 (cfr. cu.)
deae, uid, cf". , 204, 11 sq. Quale sit genus ora
tionis, quod eis convenial, ibid., 48 sq. 1de oni
 204 DLSUS.
stus inginem mundum procret, , 204, 31 utilis est, sola vero optimi ignorantia semper noc,
sqq. ( Vid. Rct..). dea bo intelligibilia animalia 1, 496, 3 sqq. Ignorantia humanarum rerum maxima
otnnia (sie ideas omnes) ita in se comprehensa habet, consistit in doloris et voluptatis cum opinione rationi
ut hicce mundus nos et quotquot cernuntur animalia, accommodata discrepantia, quum quis pulchrum ali.
, 205, 33 sq. dearum essentia, c/. , 207, 38 quid vel bonum esse intelligat, non amet autem, ,
sq. dea boni, uam animal sempilernum ppellat, 307, 48 sqq. Ignorantia, tertia delinquendi causa,
est mundi exemplar, , 209, 13. dea boni sive coli bifariam dividitur, simplex uidem levium peccato
exemplar est per omnem aeternitatem, , 209, 39 rum est causa, duplex vero maximorum, cum quis
sqq. dearum species, ualis, , 219, 37 s. dea inscitum se gerit non solutn ignorantia imbutus, sed
rum genus, cur in alio existere non possit, hac ra etiam opinione sapientiae, , 426, 25 sqq. Ignorantia
tione ab ortus genere diversum, , 220, 5 s. (d. refertur ad id quod non est, , 102, 8 sq., 103, 4.
RGU.). dea boni, ualis appareat in uners Ignorantia est animi quaedam vacuitas, , 171,
conslluione, d. c. imiei, Introduct. de 40.
latonica, sie summum bonum, ad quod respicien Illiberalitas, cur ad philosopham naturam non pertineat,
1es cetera discere nos oportet, 11, 515, 24 s. dea 11, 105, 42 sqq.
lalonica sive primi natura, , 519, 36 s. dea magines, in parte intelligibilium et in parte visibilium,
alicujus rei, uid, , 540, 22 sq. 41 s., uomodo uales, 11, 122, 17-123, 44. maginum genus rerum,
differat a re ipsa, , 541, 2 sq. deae, d. elian quae sunt, tertium, , 177, 16-178, 39.
8. . nimus, onum, Cognitio, ssentia, undus, mbecillis natura neque malorum neque bonorum un
umerus, rigo, Ratines. uam causa lit, , 109, 44 sq.
dem. jusdem natura, uid, , 207, 41 (cfr. w.). Imitationis species sunt duae, altera assimilatrix, altera
jusdem naturae conversio refertur ad fixarum stel phantastica, , 177, 14 S. milationis genera duo,
larum et c-li motus, , 208, 22 sq. (cfr. nc.). cfr. , 199, 31 sqq., 201, 18 sq. Imitatio opinabilis
jusdem natura, , 208, 44. 54. jusdem orbis, et historica, , 201, 54 Sqq. undus imitatur conditoris
11, 209, 5, uid, d. . jusdem motio, uid, gubernationem, 1, 586, 36 Sq. Conceptionis et genera
, 210, 12 (d. ct..). jusdem circuitus in ani tionis et nutritionis imitatio universum ipsum sequi
mis infantum cur plane inhibeatur, , 213, 32 sq7. tur, 1, 587, 20 sqq. Imitationes rectae reipublica.
52, 214, 12. 24 sqq. dem et alterum, calegoria", , uid, , 602, 54 sq , 05, 37 sq. Quid de
142, 39. Wid eliam s. . D, Status. imitatione in poesi sit slaluendum, , 45, 4-49, 17.
Igneum genus, astrorum scilicet, sive derum aspecta Imitatio omnis in elfingendis versatur imaginibus re
bilium, guale, , 508, 14 s. rum, uae sub sensus cadunt, imitalur autem eas,
Ignis, elementum, , 411, 43. Ignis et terra, elemen pri non quales sunt, sed quales videntur, cum nihil ea
maria, cur, ,206, 2 q. spectabile nihil remotum rum intelligat, id quod omeri exemplo probare
ab igne, ibid. 4. Ignis, aqua, aer, terra, tantum abest, conatur, , 177, 8-180, 48. mitatio, ad n an im
ut principiorum vel elementorum mundi locum te nostri partem im habeat, , 182, 4-186, 20 Imita
neant, ut ne syllabarum guidem instar videantur, , tor est tertius a rege et a veritate, , 178, 39 Sq.
217, 1 sq. Quae quomodo materi primaria sie (d. rgum.). Imitatrices artes, cf". ct . ,
spafio differant, eaplicatur, ibid 31 sq. Ignis, 137, 8. Imitator neque ex usu scientiam habet co
aer, aqua, terra, cur elementa vel principia vel re rum, quae imitatur, neque opinionem rectam ex eo,
ceptaculum ejus, quod ortum est, dicenda non sint, quod prescriptum a sciente accipia1, , 181, 15-46.
sed ignis quidem pars ejus ignifacta, aqua pars hu Imitator, scientia carens, vulgi et imperitorum se
mectata, terra ilidem et aer, , 219, 3 s. Ignis, quitur judicium, uare imitatio omnis res est ludira,
aer, aqua, terra, uomodo in secundo'ortu primum 11, 181, 48 sq. Vid. etiam s. . Saltandi ars.
exstiterint speciebus et numeris distincta, 1, 220, 8 mmortale appetit generatio, , 684, 13 Sq1.
sqq. Ignis genera diversa inter se ua sint, 11, 224, mmortalis, d. 8. . nimus.
25 sq. Ignis, cur dicatur calidus, , 226, 49 sqq. mmortalitatis argumentum ex contrariis petitum, , 54,
Ignis trepidationem cordis in exspectatione terribi 39 sq. mmortalitatis argumentum ex reminiscentia
lium et in concitatione irae efficit, , 233, 65. Ignis petitum, , 56, 42 sq. mmortalitatis argumentum ex
qua de causa per alia omnia transeat et a null con anima cum Platonicis ideis affinitale petitum, , 60,
tineri possit, , 238, 48 sq. Ignis dii enis con 22 sq. cfr. Rcu. haedonis. Immortalitas animi;
tenti, , 239, 9 (id. n c.) ibid. 25. Ignis in alvo, objectiones a Pythagoraeis contra eam facta8, 1, 66,
uomodo digestion insert, , 239, 32 sqq., , 13 sqq. cfr. Rc. haedonis. ethodica de im
, 240, 2 sqq. Ignis in humido impressa uasi imago mortalitate argumentatio, , 80, 21 sq. mmortali
est ruber sanguinis color, , 241, 1 sqq. Ignis abun tas animi ex mythica ratione probur, , 450, 17
dantia febres efficit continuas, , 244, 48 sqq. Ignis sqq. mmortalitas mundi, 1, 584, 13. mmortalitas,
atque aer corpus nostrum liquefaciunt, d. rgum. uem locum in latonica philosophia obtineat, d.
d. , 241, s. Vid. elin s. . erra et Visus. . ad , 248, 22. mmortalitatis animi haec est
Ignorantia est dementia animi, ui ad veritatem nititur, summa ratio, uia mortalis natura numquam talem
dum intelligentia praevaricatur, sive deformitas ac suscipere potuisset operum molitionem, ut civitates
turptudo quaelam, uamquam in animo eam esse conderet, scientias inveniret etc., , 561, 12 Sq. c/r.
multitudo confiteri non vult, , 172, 7 sqq. Ignoran totunn nc. haedonis.
tiae medetur doctrina, gymnasticae comparata, , mperatoria ars plena conjecturis, , 432, 42. mpera
172, 36 sq. Ignorantia gemina, altera multiformis, toria scientia, d. S. . Scientia.
altera cum quis illa quae nescit scire se pulat, , 172, Improbi e civitate ejiciendi, , 614, 38 sq7.
42 Sqq. Ignorantiae sui ipsius tria genera enumer mprobitas animi est morbus sive discordia ex corrup
ftr, , 427, 9 sqq. Inquiri non posse ea quae ignores, 1ela naturalis cognationis nata, , 171, 45 sqg. In
ertsticorum argumentatio, , 450, 1 sqq. onnulla probitatis medicina, qua sit, , 172, 29 sq. mpro
rum rerum quibusdam hominibus ignorantia interdurn Litatis universa genus oddam est contra ptorsus
 ).SUS.
habens quam Delphicapraecepta docent 1, 426, 51 sqq..
mpudentia est maximum malum privatim et publice
omnibus, , 279, 31. mpudentiam a Venere non le
* gitima removendam esse, , 411, 23 sqq.
ntequalitas. d inaequalitatem motus semper pertinet,
, 223, 52 Sq.
ncessus, cur in anticam partem fiat, , 214, 41.
Indigentia civitalis causa, , 30, 20 Sqq.
ndividua, c/r. , 152, 13. ndividuarum rerunn ca
tegoria, , 402, 19 (cfr. Rc.).
nductio, 1, 174, 40 S. (id. Rct..), uid, , 454,
50 Sq.; , 123, 15 sqq. (d. RGu.).
Infantu.n animus, quas ob causas initio prorsus insipiens
existat, , 213, 22-214, 8. - tationibusque similem cursum tenet caslum et quae in
Interi , lia sin, uae de p!nis apud inferos luendis
narrantur, , 3, 43 sqq. :nas s quis dicat apud in
feros nos daturos eorum, quae hic injuste commiseri
mus, uomodo er ulgi opinione huic occurratur,
, 28, 2 sqq. Fabulae quae apud inferos sunt spectan
tes, quaecunque metum aliquem ingenerare possunt,
sunt eximendae, , 40, 39 41, 35. ris Pamphylii
mythus de iis guae justum injustumque exspectent
post mortem, deque animorum migrationibus, 11, 190,
31-195, 45. stium mugiens, quid, , 191, 43 (d.
c.). Incurius lumen apud inferos, uid signi/i
cet, 1, 195, 34 (d. c.).
nteriorem atque superiorem locum, uos appellemus,
, 227, 22 sq. In mundo inferius aut superius nihil
fit, sed corporis nostri positione haec metimur, ibid.,
28 Sq. Locus, in quem aliquid gravitatis nisum se
quens fertur, inferior, contrarius superior fit, , 228,
26 sq.
nfinitas, id. Finitas.
Infinitorum genus, , 401, 12. Infiniti idea, , 402, 19.
Infinitum sive intinitas, principium, , 407, 23, ua
ratine unum et multa sit, iid., 41 sq. Infinitum,
, 412, 31 , infinitum multum in hoc universo, ibid.,
43. Infiniti genus, , 430, 1. Infinitus locus dissimi
litudinis, , 587, 8 (c/r. Rc. ).
Injuria nullo modo facienda est, neque rependenda in
juria neque malis vicissim afficere quemquam decet
hominum, quocumque te affecerit, , 38, 45 sqq. n.
juriam inferre malorum omnium maximum est, 1, 342,
34 Sqq. c/r. RGU. Gorgiae. Injuriae omnes fiunt ab
invitis; uomodo distinquenda a damnis, , 424, 20
Sqq. - 426, 15. Injurias pali minus malum existiman
dum est guam facere, 1, 535, 24 sq.
njustitia summa in civilate, uae sit appellanda, , 73,
35 sqq. njustitia, uid, , 80, 43 sqq. Injustitia non
prorsus horrenda appareret, si letalis essel : liberatio
enim simul esset malorum, , 188, 3, 4. njustitia .
omnino appellahda est affectus et timoris et volupla
tis et doloris et invidiarum et cupiditatum in animo
imperium, , 426, 45 s.
njustum omnem peccare invitum ac ignoranten, virtutis
veraeque utilitatis naturam, esseque ob id ipsum mi
sericordia polius quam ira dignum, reputare debe
mus, 11, 336, 10 sqq. njustus omnis invitus est talis,
, 424, 20 Sqq. Injusta meminem nisi invitum facere,
, 564, 18 sqq.
Inscitia, proprie dicta, uid, , 172, 53. nscitia omnis
involuntaria, titrum putanda si, , 173, 19 sq.
nsipientia, ud, , 80, 37. Insipientia maxima, id.
Ignorantia maxima.
Insomnia, d. 8. . Somnus.
Instrumentum, uid, , 598, 8 sq. Instrumenta sensuum
praecipua cur in anteriore capitis parte illigata , ,
214, 43 s
203
ntellectus quomolo se habeat ad boni ideam, , 121,
24. 33 sq. ntellectu carens nullum intelligente
pulchrius esse potest, , 205, 24 sqq. ratine
ductus deus intellectum in animo, animum in corpore
condiderit, II, 205, 28 Sqq. ntellectus et scien
tia, uomodo per/icianfur, , 209, 4 sqq. (d.
c.). d intellectumn perlinens motus in eo
dem aequabilis, , 211, 8 (d. RGU.). Intellectus
quomodo differat a vera opinione, quaeque sint rerum
genera, quae iis respondent, 11, 219, 26 Sqq. ntelle
ctus, cura, opinio, omnia denique animo cognata, iis,
qui ad corpus pertinent, priora, , 446, 40 Sq., f".
, 450, 1. ntellectus motioni et circumaclioni cogi
eo sunt omnia, , 450, 35 Sq. ntellectus dux vir
tutum, , 496, 27. Intellectus () dialecticorum,
uid, d. 8. . ntelligibilia.
Intelligentia (), sie intellectus (), , 123,
39 (d. s. . ntelligibilia). Intelligentia cum ratione
d percipiafur, , 204, 11. Vid. etiam S. .
Veritas.
ntelligibile, uid, , 131, 2. ntelligibilis reg, ,
125, 49. 53. ntelligibilia animalia, d. 8. . de
boni. Intelligibilia et visibilia accuratius dividuntur
in quatuor species, guarum ad primam, ideas scilicet,
intellectus () pertinet dialecticorum, ad alteram,
quae res mathematicas in se comprehendit cogitatio
(), ad tertiam rerum scilicet ipsarum visibilium
files (), ad uartam tandem eorum, guae per
tinent adimagines, conjectura (), Scientia vero
intellectum et cogitationem, opinio fidem et conjec
turam in se comprehendunt, intellectus autem ad
cogitationem se habet, sicut fides ad conjecturam,
11, 122, 17-123, 44. Cum uibus con/eras, !
lequmtur, , 124, 54 sq. (d. Rc.). adem
/ere re/eruntur, , 137, 32 (misi quod ue
ces allera alteri substituuntur, c/r. R
.)
ntemperantia ac morbi, cum incrementum capiunt in
civitate, judiciariam medicamque artem ad dignatio
nem efferunt, , 54, 8Sqq. ntemperantia, curantiquitu8
vituperetur, , 175, 9 sqq.
nteritus hominum multi, , 200, 18 Sqq.
nterpretes, d. s. . racula.
Interpretatoria ars, aliena auctoritate utilur, , 576, 47.
ntestina, id. 5. . Venter.
racunda animi pars, , 147, 28 : in oligarchico homine
humi depressa, , 148, 52, uid crpelat, , 168,
41 sq. leonis similitudine representatur, , 174,
13. 19. 36: 175, 20. id. cliam s. . nimus.
Iracundia, aller nimi pars, uamin custodibus descri
it canis, gregum custodis, similitudineusus, , 34, 34
s. racundia,"nisi mala educatione depravata fuerit,
rationi auxiliatur, , 77, 48 sq. Iracundia atque ra
tio e contrariorum natur prohantur inter Se esse
diversae, , 78, 23-43 : item cupiditas et iracundia,
, 77, 33-78, 23. racundia implacabilis, 232, 38
Sq. ':
mto. , 704, 34.
nvidia tanquam causa obleclationis, quam in comdiis
spectandis percipimus, describitur, , 426, 44 sq.
nvidia a diis procul abest, I, 712, 54.
rte obtemperare melle dulcius, , 426, 28 sq.
J
Jactus et casus, ad quem causarum ordi erx s "e
ferentli, , 240, 21 8g.
206 )LSUS.
Jecus, cur oraculi sedem constituerit deus, Curate
crponitur, , 233, 38-234, 37.
onica philosophia principia adumbranfur, , 119, 41
Sqq.
Jovialis animus, lis, , 716, 50 Sqq., 717, 10 sq.
Jovis natura, h. e. mundus, , 412, 49.
Jucundum et bonum inter se differre demonstratur, ,
362, 33 sq. Jucundum, quod est per visum et audi-
tum, num pulchrum sit, 1, 751, 25 Sq. Jucundorum
alque moleslorum sensuum, quae sit Causa, plic
tur, , 228, 30-229, 24. Jucundi plus semper affe
runt virtutes uam molesti, vitia contra, , 337, 13
sqq. Jucundissima vita, id. 8. . Justa. Cfr. etiam
s. . onum.
Judex , quem esse oporteat judicem, . 56, 45 sqq.; 59,
11 sq. Jdices quid praecipue spectare debeant, ,
73, 15 sq. - praestantiorem esse, uomodo sententia haec paulatim
Judiciaria ars a pravitate liberat, 1, 349, 27 Sq.; cur sit
ab arte civili segreganda, , 610, 41 S. Judiciariam
medicanque artem ad dignationem efferunt intempe
ranlia et morbi, quando in civitate incrementum ca
piunt, quamquam turpe videtur, si quis alieno jure ob
proprii inopiam indigeat, , 54, 8 sqq. Judiciaria ars
correspondel medicina, I, 338, 50. Simulacrum ejusest
rhetorica, , 339, 33. ulchrior est sophistica uam
rhetorica tanto, guantopulchrior est nomothetica quam
Judiciaria, , 381, 45 s.
Judicium animorum, , 714, 25 Sq.
Junonis sectatores, les, , 717, 26 Sq.
Jupiter magnus dux in corlo aluto curru vec!us primus
incedit, I, 712, 45. Vid. elin S. . Jovis natura.
Justitia, , 713, 25. Justitia, temperantia, fortitudo, ,
209, 22. Justitia et pudor, inter omnes distributa, 1,
242, 11, cfr. Virtus. Justitia et sanctitas vel idem ve!
simillima probantur esse, , 247, 40 s7.; , 250, 19
sqq. cfr. rgum. rotag. Justitia tertium locum tenet
inter bona divina, , 268, 15. Justitiam esse sapien
tiam in actu, , 282, 6 sqq ; (c/r. rgum. ). Justitiam
esse recle castigandi scientiam, d. Rc. malo
rum. Justitiam atque sapientiam eandem esse, ibid.
Justitia et sapientia, utrum differant inter se necne,
d. c. ippiae minoris. Justitiae et injustitiae co lam quodammodo virtutem comprehendit , congruit
gnitio utrum per inventionem an per disaiolinam ac
quiratur, , 470, 43 sq. Vulgus num idoneus sil prae
cptor justitiae, , 471, 32 sq. d utilitatem, non
ad justitiam respicientes publica (ractant negotia,
, 473, 41 sq. Justa et utilia, utrum eadem sint
an diversa, , 474 , 14 sq7. Justa quae sunt, pulchra
quoque sunt, 1, 474, 47 sq1. Justitiae auctor amor, ,
676, 23 s7.; , 686, 10. Justitia, uid, d. rgum.
Reipublica. Utrum ita simpliciter dicendum sit, jus
litiam esse, vera dicere et deposita reddere, , 4,
18 sq. Justum esse id guod debemus cuique pre
stare, ibid., 30 sqq.; vel tribuere, quod cuique con
venil, , 5, 7 sqq. on nisi ad custodiendas res, ui
us non utaris, utilis videtur justitia, ergo ad furan
das quoque, , 5, 11-6, 33. Dictum quoque illud,
uo justum praedicatur prodesse amicis, inimicos lae
dere, re/utatur, , 6, 83-8, 3. hrasymachi definitio,
justum esse, quod potentiori conducat, item re/elli
tur, , 8, 3-13, 11. Injustitiam lucrum, justitiam
damnum afferre conalur probare hrasmachus,
, 13, 11-14, 23. dem justitiam stultam esse bonita
tem, injustitiam vero prudentiam in parte virtutis et
sapientiae ponendam contendens refutatur, , 16, 40
18, 45. njustitia robustius quid et potentius esse
Justitia non potest, ia societas humana nulla abs
ue justitia stare potest : quod idem in unum valet
injustum, uia ipse secum dissentit, , 19, 10 sq.
Sed ne feliciores uidem injusti sunt justis, quia ju
stitia est animi virtus, animum autem virtute sua de
stitutum malum (leri et perperam suum peragere opus
necesse est, , 20, 22-21, 44. Justitia et sui causa et
propler consequentia est appetenda, quamquam vulgus
mercedis tantum aut laudis causa eam per se diffici
lem et fugiendam censet amari debere, , 22, 3-29.
Dicunt enim justitiam ex conventione ortam esse,
quia experimento facto imbecilli utile duxerunt ita
inter se constituere, ut neque interant neque acci
piant injuriam, , 23, 3 sqq. njustum justo esse
beatiorem ita probare conalur Glco, ut summum
in suo genere onferens, qualis sit vita ulriusque fu
tura, quaerat, , 24, 25-25, 38. Lege quidem et con
ventione justitiam, revera autem natura injustitiam
vitam publicam atque privatam occupaverit, dimn
tus erponit, , 25, 39-27, 17. Unde hoc colligunt,
injustitiam praestare justitia, et modo justi induamus
speciem, ut justi simus, nihil curandum ': objectioni
bus vero, quae fieri possunt, uomodo occurrant,
narratur, , 27, 17-29, 23. Justitia cum et singulis
inesse hominibus et civitalibus lotis dicatur, ila con
siderare incipit Socrates, ut nascentem civitalem in
spiciens ita justitiam quoque ejus et injustiam nascen
tem videal, , 29, 47 sqq. In qua civitate justitia
sedem habet in rerum imler se permutatione, qua effi
citur, ut sua quisque agat, , 32, 16 sqq. Justitiam
s e irtulem in uniersum finem sibi proponit cus
todum educatio, , 36, 6-45, 1 (d. rgum.). Justi
tia, cur, ubi agitur de custodum educatione, definiri
non possit, , 44, 35 sq. (c/r. rgum.). Juslum fe
licem non esse, hinc concludil dinnus, quia cu
stodes et principes civitatis optimae felices non sint,
quem ita primum refutat Socrates, ut in civitate con
stituenda hoc in primis respici debere moneat, non ut
una gens praecipue felix sit, sed ut quam maxime ci
vitas universa, , 62, 45 Sqq. Uberius ten d
dimanli objectionem respondet, , 81, 24 Sq.;
93, 49-94, 34. Justitia civilis ecurate definitur, to
uodammodo cum politic principum sapientia
atque plane differt a rudi illa civitatis primae justitia,
secundum guam sua quisque agit, , 72, 7-73, 45.
Justitia civilis, qua re consistal, , 74, 14 sqq. Jus
titia singulorum comparatur justitiae civitatis, , 78,
52 sq. Quae vulgo de justitia praedicantur, horum
omnium causam in eo sitam esse monstrat, quod
animi partium unaquaeque sua agat : vera antem jus
titia lalis est non circa actionem suorum exteriorem,
sed circa interiorem, i t civilis justitia in omni
Uus actio erterna sit justitia interioris, , 79, 41
80, 42. Justitia, cum sit animi sanitas, injustitia con
tra morbus, hinc apparet, quid respondendum sit
quaerenti, utrum prosil agere justa et honesta necne,
, 80, 52-81, 34. Justitia in animo philosopho, quid,
, 105, 54 (cfr. nc.). clate bonoque
ro cum corruptis ciitalibus similibusque ris
inter se comparatis hac ratine uastionem resol
ere conatur, utrum vir ptimus, quamquam injustus
existimatus et bonis externis omnibus privatus, feli
cissimus tamen, pessimus aulem miserrimus sit, an
aliter res se habeat, , 142, 41 sqq. (Vid. Rcu.).
Quinque viri, regius, timocraticus, oligarchicus, p0,
pularis, tyrannicus, uod ad beatitudinem attinet,
eodem sese ordine excipiunt, quem tenebant quoad
justitiam. uorum oluptates uomodo inter se dif
 DL08US.
ferant, accuratius deinde erponif, , 168, 2-173,
47. Quanto vivat rege tyrannus insuavius, mythice
per numeros uosdam computatur, , 173, 15-47.
mnibus, ur hucusque de justitia dispulata sunt,
breifer consummatis et similitudine monstri 1mul
tiplicis illustratis ultim loco, s hrasmachus,
Glauco et dimantus initio disputationis /ecerunt
objectiones, prorsus repellit atque concludit, neque
prodesse alicui injuste agere, neque sapientem anti
quius quidquam habiturum, quam philosophiae stu
dere, , 173, 47-176, 35. Justa vita, uid differat ab
injusta, erl, uid significent, , 104, 29 (d.
rgum. d e prorim precedunt). Justitia
erga homines, pietas erga deos, praecipuae virtutes, ,
212, 12 (ofr. rgum.). Justitia et lemperantia cum
sapientia in derum animalis habitant naturis, ua
rum tamen aliquantulum hic quoque residens in nobis
perspicere licet, , 457, 12 sq. Vid. efiam S. .
Virtus.
Justa et injusta, utrum scire ea oporteat rhetorem an
non, 1, 331, 26 81q. Justa agere est idem ac sua
quemque agere, , 484, 28. Justus atque injustus deos
latere non possunt, , 189, 32 S. Justus atque injus
tus, uo t.r discrimine cernanur, , 212, 35 Sq.
Justissima vita eademne sit jucundissimaan duae quae
am sint vitae, dubitatio, uomodo resolvenda sit,
, 288, 1 sqq.: 289, 12 sqq. Justum esse id, uod
potentiori utile sit, uis sit, u i stui, , 325, csse, , 45, 4-49, 17.
34 sqq. Justa omnia, utrum natura sint an arte, ,
444, 12 sqq. Justum omnino habendum est quod fit
secundum opinionem de eo quod optimum est, utcunque
id futurum esse praeiverint civitas vel privati quidam,
, 426, 49 sq. Justurn, uid sit, , 563, 1 sqq.
Justas actiones eas fieri, quae re necessaria et suo
1empore fiant, , 565, 11 sq.
L 8. . yrannica natura.
.aboriosi aut gymnastici viri sors, ualis, , 714, 11.
Lacrima, uid, , 231, 24.
Laevitas, uid, , 228, 27 sq.
Lamentationes et commiserationes, cur sint coercendae,
1, 41, 37-42, 38.
.apideum corpus uomodo /iat, , 225, 45 sqq.
Lapidum species, quae fusiles appellantur, cur ab aqua
solvi non possint, ab igna possint, , 226, 10-36.
Lecti tres, h. e. ipse lectus sive idea lecti, quam fecit
deus, alter, uem fecit opifex, tertius, quem fecit
pictor, , 177, 18-178, 39.
Leges patriae parentum loco habere debemus easque
minime injuria afficere decet, , 39, 33 sq.: 40, 1
sq. Legibus civitatis tacito convento se victurum
pactus est, qui, cum lieuerit, aliam in civitatem non
migravit, 1, 40, 51 sqq. Legum apud inferos Sorores,
1, 43, 10 sq. Lex nominatur ratinis judicium com
mune civitatis decretum effectum, , 277, 37 s.
51 sq. Lex et ordo ad finitum genus pertinent, ,
409, 32. Leges et pactiones omnes, legitima porro et
Justa dicunt originem duxisse ex conventione, ua,
qualis fuerit, erponitur, , 23, 3 sq. Leges fala
les vitae humanae praesidentes, , 212, 23 sqq. (d.
Rcu.). Leges necessario ferendae sunt hominibus
vivendumque secundum leges, alioquin nihil differrent
a bestiis : cujus rei causa qua sit, , 435, 12 &qq.
ua sint civilates, qui plurimis indigeant legibus,
, 436, 6 s. Leges, utrum naturam an artem ha
beant auctrem. , 444, 12 sq. Lex, utpote animo
cognata, omnibus duae ad corpus pertinent, prior. ,
207
446, 41. Leges omnes ad unum finem semper speclare
debent, ad virtutem scilicet vel quatuor virtutes,
quarum dux est intellectus, , 496, 22 s7. Cur le
gibus superior esse debeat vir regius qui rectae prae
est reipublicae, , 603, 4 Sqq.; leges quid sibi efficere
proponant, , 603, 33 sqq. Cur corruptarum civitatum
institutum, Secundum quod nemo quicquam praeter
leges committere audeat, iniquum sit habendum, So
cratis prasertim eremplo declaratur, 1, 606, 9-607,
47. Leges cur tandem ferendae, , 607, 48 sq. Lex,
quid sit, id. RG. inois. Videtur esse civitatis
institutum () sive opinio quadam, 1, 618, 39
sq. : et quidem proba sive vera opinio, id est veri
talis inventio, ibid., 45 s. Quid in causa sit, cur
alii aliis legibus nec iidem semper iisdem ulantur, 1,
619, 30 sq.; cur legumlatores nonnunquam a veri
tate aberrent, , 620, 35 sq. Leges sunt quae pe
riti censent, guae vero recta non sunt, mescienti
hus solum leges videntur esse, ibid. Divimissimae le
ges inois, , 622, 20 Sq7. id. etiam s. . atura,
Legislatio optima, quae ad universam virtutem respicit,
, 266, 16 sqq. (cfr. R. Legum, art. .).
Legislator nominum, uis, , 286, 35 sq. (cfr. S. .
Cratylus).
evitas corporum, d. S. . Gravitas.
Lex, d. S. . Leges.
. De dicendi ratine ( ), ualis deb!
Liberalitas, uid, , 47, 10 (d. rgum.) ; cf. , 52,
20.
Liberi, d. S. . ulieres. -
Libertas, , 586, 1 (cfr. cu. ). Libertatem quam
appellant in democratia, licentia potius erat dicenda,
, 152, 26 sqq. : 46 sqq. ; 155, 3. Libertatem, quid
appellent, , 162, 41. Cur in libertatem vindicatus
sit mundus, , 587, 23 sqq. (cfr. Rc.). "id. etinn
.ibido, uid, , 706, 4.
Licentia, d. s. . Libertas.
Lingua, sensuum causa ex carne confecta, , 236, 43.
Liquefactio metallorum erplicatur, , 224, 37-53.
.iterae, in uot species dividanlur, , 403, 24 sq. Li
terarum exemplo monstratur, qui sit exemplorum
usus ad cognitionem informandam, , 590, 23 sq.
Literarum usus, ualis sit, , 733, 19 sqq. as non
memoriae, sed admotionis remedium esse, ibid., 42
sq. Literarum hortos (ipsius dialoos significat),
cur seruerit lato, , 734, 35 sq.
Locus dissimilitudinis infinitus, quid, , 587, 8 (cfr.
ncw.). Locus superc-lestis, , 713, 8 sq.
, 1, 398, 10; , 628, 49.
, d. 8. . rithmetica.
, , 725, 53.
. , , 712, 3.
, , 712, 30. id. eliann s. . Ratio et ratio.
Lucri cupidi, qui sint dicendi, porro quid sit lucrum,
id. rgum. ipparchi.
Luminis auctor sol, , 121, 5 Sq. Lumen efficit, ut
cernamus, ibid., 11. Lumen ignis, luminis solis imago,
, 124, 4. 5 , 125, 48 (d. ac.).
Luleum, uid, , 231, 43.
Luxuria et desidia, modo tentur, , 388, 3 sqq.
Lyrica poesis, inter arles voluptatis effectrices nume
ratur, , 367, 42 Sqq.
agnificentia, uid, , 52, 20 (cfr. Rcu.). a:uili
208 )LSUS.
cenlia et lotius temporis totiusque essentiac conlem
platio in animo philosopho, , 105, 45 sq. agnifi
centia: nomine exornant heluationem, , 155, 3.
agistratus. In magistratibus nominandis, quid sit ob
servandum, , 616, 40 S.
alum neminem scientem facere, cfr. , 20, 39 sqq. a
lum neminem unquam sponte fieri, Socratis sententia,
, 259, 19 sq.; , 266, 36 sqq. cfr. Rct . rotagorae;
1, 447, 20 sq. ; , 245, 26. alorum omniuin
maximum est injuriam inferre, , 342, 34 Sqq. c/r. R
cr. Gorgiae. alorum extremum est, animam pecca
tis refertam habentem ad inferos descendere, , 383,
54 s. ala in mundo, de prenint, , 586,
44 s. ali labem, unde contraxerit animus, , 712,
16 s. ali nullius nobis causa est deus, , 37, 31
38, 28. alorum maximorum auctores, qui sint, ,
127, 9 sqq. alo suo proprio ac naturali perit, uod
inque perit, , 186, 41 sq. alum est omne uod
ordit et corrumpit, ibid., 39. ali origo, c r. ,
212, 24 sq. 49 sq. (d. Rc.), , 213, 3. alum
natura sua semper nocet, , 455, 39 sq. ugna mi
rabilis et immortalis illa contra malum, , 457, 9.
otionis ad malum tendentis, te sit causa, 11, 513,
16 s7. alorum omnium uae sil causa, , 519, 47
s. ali causa corpus hocce natura circumdedit
animo nostro, , 558, 25 sq. Vid. etiam S. . onum.
ansueludo, d. S. . Fortitudo.
eriur , , 710, 52 Sqq. emoriam non eandem esse passionem , gualis erat,
artis sectatores, uales in nore, , 716, 52 sqq.
ateria, ul nos dicimus, sectatores, qui in corporibus
50lum essentiam dicunl esse, refitlantur, , 185, 49
s. ateria omnis generationi inservit, , 431, 20
s. ateria malorum causa, , 37, 31-38, 28 (d.
cu.). ateriam agitatam immoderate et sine
ordine ex inordinato in ordinem adduxit deus, , 205,
20 sqq. teri primaria describitur, , 218, 24
s17. 37 sq. Vid. etiam s. . Spatium.
atlmatica, tertium cognitionis genus , , 125, 4
(c/r. nc.). athematicae disciplinae cum alias ha
ent utilitates non contemmendas, tum ad celeras
disciplinas percipiendas eos, qui operam iis dederunt,
aculiores reddit, duod aulem maximum est, qui eas
ita tractavit, ut ipsarum cognatine perspecla colle
gerit, qua inter se et cum essentia ratine sint affi
nes, is demum ad philosophiam bene praeparatus ac
cedet, , 136, 2 s.; 140, 1 sq. athematicae scientite
somniant quidem de eo, quod est, revera autem cer
nere id nequeunt, , 137, 12 s. athematicorum
cogitalio, uid sit, et uomodo se habeal d dia
lecticorum intellectum, d s. . Intelligibilia. a
thematica disciplinae pueris tradendie, , 139, 19
s. hemallca corpora curphsicis substituat
lato, d. RG. ad , 220, 42 sqq. !hematica
ccessitate omnia coninentur, , 396, 45 sqq. (e/r.
nc.). athematicas doctrinas si uis segregel ab
artificum artibus, cetera guae restant, conjecturis
fere consistunt, , 432, 27 sq. athematica discenda
iis, qui sapientes fieri volunt, , 514, 32 sq. Vid.
tin s. . etiendi facultas, umerandi ars, ume
ll8.
athosis pplicata pu distinquilur, uarum hare
d theoreticas scientiaspertinel, , 433, 3sqq. 53s 17.
edica ars, d. s. . edicina. - pite collocata, , 247, 49 sq. id. etiam s. . Sa
edicamenta, d. 5. . rbi.
edici sors, ualis, , 714, 11. edicis bonis utrum
civitati opus sit, uique sint boni habendi, , 56, 24
s. edicina pulchrior est gymnastica, , 381, 46.
edicina plena conjecturis, , 432, 42. edica ars,
ua re ad dignationem evehalur, d. 5. . rbi. In
optima civitate, quomodo ordinanda sit, , 54, 31
56, 26. edicina, cujus simulacrum coquinaria, id. s.
. Couinaria. id. etiam Rc. ad , 147, 10.
ediocris generatio, artium omnium principium sum
mum, , 595, 17 sqq.
ediocritalis ( ) natura, ualis, , 595, 4
sqq. ediocritas,"qualis sit, guam civitati infor
mandam civilis ars sibi proponet, , 612, 34 sq.
editari, uid, , 685, 20.
edullam, ossium et carnis et aliarum id genus par
tium principium, dens summus e uatuor elemento
rum triangulis perfectissimis componens commune
nniverso generi mortali seminarium paravit, in quo
deinde serens animorum genera, vitae vincula, quibus
animus cum corpore copulatur, in hac illigata radi
cibus defigebat, et quot qualesque secundum singulas
animalium species habitura esset figuras medulla, in
tot et tales eam statim in prima distributione divi
debat, , 235, 14-30. ccuratius erinde describitur
medullae pars mortali animi parti continendae desti
nata, ibid. 30-40. edulla genitalis, , 238, 37 sq.
edulla, uoniodo alatur, , 242, 20 sq. edulla
perforata, uid, , 248, 40 s.
eqricorum eristice, ualis, , 170, 7 sq. (cfr. r
gum.).
el, humoris species ualis, , 225, 40 sq.
dum patiebatur quis aliquid, , 127, 47 sqq. emo
ria comparatur cereae massae, in ua, quidquideo
rum quae sentimus vel excogitamus, meminisse cupi
mus, effingitur, 1, 147, 20 sqq.; comparatur aviario,
, 151, 51 sq. emoria, uid, , 415, 36 sqq., scribae
comparatur et pictori, , 419, 30 sqq. "id. etiam s.
. pinio.
endacium nullum in deum cadit ; est autem mendacio
rum genus duplex, alterum, guod menti inhteret,
allerum quod verbis solum, quo subinde ut medica
mento imbecillitalis hominum causa est utendum,
, 39, 25-40, 37 (id. Rc. ). endacio in civitale,
cur sit opus, , 40, 2. endacium utile, quibus el
quando permittendum, , 42, 38-43, 4 (cfr. rgum.).
endacium honestum, d, , 60, 35 sq. (cf r
gum.). endacium ne essarium ad nuptia , adhiben
dum, , 89, 25 sqq. endacium voluntarium, c/r. ,
138, 51. endacii, cur sint experles philosophi, ,
105, 20 Sqq.
endax sermo, id. s. . ralio falsa. endacem eun
dem esse ac veracem, , 273, 17 sq. endax def
itur ad mentiendum potens et sapiens, , 273, 47 Sqq.
entem (sive intellectum) esse cceli terraeque regem,
omnes sapientes uno ore proclamant, 1, 411, 17
sq. Quod qua ratione probetur, ibid., 23 sqq. ens
regia in Jovis natura, 1, 412, 50. ens et sapientia
nomina omnium pretiosissima, , 435, 19. ens et 8a
pientia ( ), tertium summi boni ele
mentum, , 440, 21 s. (cfr. Rc.). entis ad
intelligibilem regionem ascensus, , 125, 48 sq7.
ens sive deus, , 210, 50. entis necessitatisque
congressu, uomodo mixta sit mundi hujus generatio,
, 216, 43 sqq. ens damon sive genius cuique a
deo data et ad ccelestem cognationem in summo ca
pientia.
ensis lunae circuitu efficitur, , 210, 28 sq.
ensura, ad finiti genus pertinet, , 408, 37. ensura,
primum summi boni elementum, , 440, 15. d.
etiam S. . Generatio.
 LSCUS, 209

ensuratum (),, 409, 23. rum compositionem, alterum corporis jam compositi
ercatoribus scientia civilis nulla fere adest, , 599, 45 incrementum atue decrementum, tertium eos qui
Sqq. existunt partim ex spiritu, partim ex pituita, partim
etalla genus sunt aquae fusile, , 224, 32 sq.; quo ex bile, de quibus omnibus accuratius itur, ,
rum liquefactio, guomodo fiat, erplicatur, ibid., 37 241, 43-245, 3. rbos, cum non aliterac animal quod
53. ue certa temporis spatia descripta habeant, medi
etempsychosis, cfr. , 535, 33 sqq. elempsychosis, camentis non irrilare, sed omnes victu regere ne
uomodo/iat el uando finem habitura sit, , 212, cesse est, , 247, 16 sqq. Wid. elin s. . nimus
39 sqq., uomodo intelligend, d. rgum. elem et ntemperantia.
pschsoeos doctrina erponitur, , 248, 26 sqq. ori quid appellemus, , 55, 35 sq. orituri, cur ti
ethodic : Recta laudandi ratio quae sit, , 675, 18 more vexentur, , 3, 43 sqq.
s.; , 677, 35 s., 678, 42 s. ethodus philoso, orositas et iracundia generantur ex luxuria, , 376,
phica, quam Plato seculus rerum causas investigave 37 Sqq.
rit, crponitur, , 75, 30 s. cfr. Rc. haedonis. ortale animal, id, , 185, 51 sqq. ortalia genera
ethodus philosophica nihil, quol ad dispulationem creandi qua fuerit causa, 11, 212, 2 sqq.; cur par
pertinet, parvi ducit, , 171, 14 sq. Longior et ope. tem animi mortalium immortalem ipse deus sum
riosior, h. e. dialeclica via ac ratio, , 74, 29 ; 118, mus c-lestibus diis porrigat, cui mortalem partem
21 s7. In quibuslibet quatuor, tribus inventis, uod atlexentes animalia procreent, , 212, 6 sq.
superest, guarium erit, , 68, 51 sq. Longa ora ortis rationem tenendam non esse, 1, 22, 49 sqq.; ,
tio, uid, , 104, 24 ( id. . ad ea ua' 31, 16. ors, utrum summum bonorum omnium sit
prorima pracedunt). Longior circuitus, , 118, 28. homini, nemo scit, , 23, 36 sqq. ors est allerum e
id. eliam S. . Dialectica. duobus : aut enim nullum sensum ullius rei relinquit,
ethodus, d. 8. . ethodica. aut animi est migratio hinc in alium quendam locum,
etiendi facultas bifariam dividitur, cujus pars una, , 32, 27 s. Sapientum virorum in orco confabula
mathesis scilicet, circa minus et majus semper ver tines jucundissimae, ibd. s. ors est animae a
satur, pars altera, ua est dialectic, in omnibus corpore solutio, , 49, 44 ; 52, 21. ortis meditatio .
necessariam generationis essentiam observat, ad eam est philosophia, , 52, 24 sq. orte homini accedente,
semper tanquan ad mediocritalem excessum quem uid eeniat, , 84, 18. rtem esse contemmendam, ,
que sive defectum referens, 1, 594, 47 sq.; 595, 49 375, , s.; 382, 44 s. ortis et senectutis mundum
sqq. etiendi facultatem circa omnia quae fiunt, versari expertem efficit deus, 1, 587, 11 sq. ors neque ad vi
dicentes Pythagorac, in re delinquan , , 596, ventes pertinet neque ad mortuos, 11, 560, 32 Sq. (cfr.
4 sqq. (cfr. c.). Vid. elin s. . rs. nc. ). ors quae sit placidissima, , 241, 38 sqq.
elus et confidentia, amentes consultores, , 232, 38. ortis timor, d. 8. . imor.
etus et ira, c/r. , 212, 34. etus specles sunt duae, olio, id. sequens.
una malorum futurorum, allera opinionis praesentis, otus genera duo, alterum ad locum pertinens, alterum
uam pudorem appellamus vel verecundiam, , 279, ad qualitatem, , 139, 28 sqq. us causa, , 185,
16 sq. Vid. eliam s. . Concupiscentia et imor. 49 sq. (cfr. nc.). otus, cur ab essentia om
icrocosmus, c/. 1, 372, 26 sq. nino abesse non possit, , 187, 21 Sqq. otus, unde
igratio animorum, c/r. , 585, 5 sq. (cfr. RGU.). proveniat, , 412, 34. Se ipsum convertere nihil
Vid. eliann s. . nimus et etempsychosis. fere potest, praeter id quod motum agilatis omni
ilitum genus, d. 8. . Custodes. bus praebet, , 584, 3 sqq. Quod a se ipso move
ille annorum circuitus apud inferos, quid sib elit, tur, mortalitalis est expers, ute guidern animi
, 191, 9 sq. ( Wid. cu.). videtur substantia et ratio esse, 1, 711, 40, Sq.
imicum genus, uale, , 201, 24 s. tus in orhem, menti et intelligentiae maxime accom
ixtum ex finito el infinilo genus, , 407, 25 ; uam modatus; ceteri motus sex, 11, 207, 14 Sq. otuum
ideam habeat, uaeque ad id pertineant, , 408, 41 s. colestium dispositio, uomodo/iat, ut nihil aliud sit
ixtum genus ex infinitis omnibus termino devinctis, uam animi mundi dispertitio, monochordi conso
1, 410, 35 Sqq.; , 412, 32. antiis compar, , 207, 46 sqq. (d. rgum.).
oderatio in animo philosopho, uid, , 106, 16 sqq. otus stellarum fixarum duplex crplicur, , 211,
( Vid. rgum.). oderalio in affectibus servanda, , 7 sqq. otus c.lestes chorea assimilans, obumbra
336, 49 sqq. iol. etiam s. . udor. liones eorum non nisi ratiomis expertibus terrori esse
oderatum, primum summi boni elementum, 1, 440, monel, , 211, 20 sq. otus corporis sex, ui sint,
16. oderatus vir ( ), uis, , 47, 49 sq. , 213, 19 sq. otus causa in universum, ua sit,
( Vid. Rc.). , 223, 34 sq. otus in/ini ea istit diversis, si
odestia, d. etin s: . udor. non solum uatuor corpora prima, sed diversa inter se
olesta, l. s. . Jucunda. respicias genera, uae in eorum speciebusinnata sunt,
omentum individuum, , 649, 40 sq. (cfr. RGu.). , 223, 40 sq. otus semper ad inaequalitatem refer
, , 401, 8. tur, , 223, 54 sqq. Quare fiat, ut singula secundum
onarchica civitatis forma, d. s. . Civitas. genera separata ue hactenus uabili /ac mo
onochordi consonantiis animi dispertitio et motuum veri tamen inter se non desinant, sed perpetuum mo
c-lestium dispositio comparantur, , 207, 46 sq. um ita eficiant, ecuratius erplicatur, , 224,
ralis philosophiae principium erponitur, , 64, 32 6-25. otu proprio cur plantae careant, , 238,
s. ralis philosophia, guem locum occupet apud 24 sq. otionis permultorum, ua si cs, ,
latonem, d. cu. imaei, Introduct. 240, 19 sq. otus, sicut in universo, ita in corpore
rbus in animo, , 171, 47. dversus animi morbos quoque nostro ita omnis fit, ut cognatum semper ad
castigatio est inventa, medicinae comparata, . 172, cognata feratur, , 241, 7 s. tum esse in natura
29 s. rbus in civitate, uid, , 148, 53 sq. rerum, constat : motus genera decem enuneranur,
rborum corporis primum genus spectat elemento jam omnis motus principium est quod semetipsum
L, 14
210 DLSUS.
movet, essentia autem, quae semet potest movere, undum condidit deus exemplari utens sempiterno
animus dicitur, , 446, 52-449, 51. otiones optimae et mutationis experte, h. e. idea boni, , 204, 33
uae sint, , 247, 5 S. otus orbicularis, i mundo sq. (c/r. Rc.). De diis et de mundi origine certi
inest, provime ad mentis motum accedit, , 450, 15 ofnnino nihil proferri posse lato censet, 11, 204, 45
sq. 1 id. etin s. . Status. - Sqq. ( Vid. c.). d condendum mundum deum
ulieribus jubet ad eadem ministeria in civitate ac ma impulit bonitas ; bonus enim cum sit omnisque invi
ribus utendum esse, cum earum natura omnium offi diae expers, male nihil, quoad ejus posset fieri, bona
ciorum sil particeps, in omnibus aulem imbecillior vero omnia voluit efficere, mundumque sibi reddere
viro : optimum hoc fore civitati, , 83, 36-87, 45. quam simillimum, , 205, 12 sq. undum huncce
ulierum atque liberorum communi procreatio atque animal animatum intellectuque praeditum dei provi
educatio, uomodo ordinandae sint, Curate erpont dentia extitisse verisimili ex sententia statuendum
tur, , 87, 46-91, 9; uam optimam atque utilissi est, 11, 205, 31 sq. undus, ratine sit per
mam fore civitati demonstra/, , 91, 9-94, 34. fectus et re unum solum esse mundum necesse
Communio haec, quo pacto fieri possit, , 94, 34 sq. sil, neque duos neque infinitos, , 205, 33 s.
(Vid. nc.). uliebris fabula, uid, , 83, 39. u undi corporei unitfen er tuor elementis
lierum communi primum memorafur, , 66, 3 sq. proportione uada m efficit, , 206, 2-32 (id.
ulierum sortes apul inforos, , 193, 33 (id. R c.). Universi corpus condere incipiens, cur
c ). ulieris naturam secundo in ortu assecuturus ex igne et terra fecerit deus, ibid. 5 sqq. un
est injustus, 11, 212, 39 s. ulieres ex viris itilem dus, cur dissolvi non possit, , 206, 19 sqq. (id.
que bestiae exstiture, , 238, 2. orum qui viri nati Rcu.).undi compages quatuor elementorum unum,
erant quique vitam injuste egerant, iterum nascentes uodque totum accepit, 11, 206, 33 sq., sphaerica
ulieres nascuntur, 11, 248, 32 s. ulierum de rma cur sit praditus, ibid. 46 sq.; laevis est fac
communione, , 386, 37 Sq.: 388, 25 Sq. us totus mundi ambitus, omnibusque organis priva
ulta. Quomodo fieri possit, ut multa sint, , 189,7 Sq. S us, quia omnia in se et a se agens sibi ipsi sufficit,
multasunt, quaesunt, oporteteasimilia et dissimilia esse, bid. 53 sqq. undus, cur in se ipsum circumductus
fieri vero hoc nequit; mequeenim dissimilia similia, ne in orbem vertatur, reliquos sex molus non habeat,
que similia dissimilia esse possunt : enonis proposi 11, 207, 14 sqq. undus animum habet in medio col
io, trum differat a armenidea, omnia esse unum, locatum, per omne corpus extensum alque extrinse
ecne, , 627, 7 sqq , re/u/atur, , 628, 6 sq. ulta, cus circumdatum, Solitarium autem mundum ila con
ad quae pertinet opinio, media sunt inter ea quae sunt didit deus, ut ipse secum versans altero nullo indige
et ea quae non sunt, 11, 102, 5-104, 3. Unum idem ret, satis sibi ipse notus et familiaris, , 207, 24 sqq
que praedicatum semper ac vere ad ea nunquam undi Creatio, trum sempiferna si nnon, c/). .
competit, , 103, 34 sq. Vid. etian s. . Diversum, 213, 5 sq. (d. c.). undi hujus generatio ex
dem, Unum. necessitatis mentisque congressu uomodo mixta sit,
undi descriptio, , 85, 47 S. undus, cur appelle , 216, 43 sq. ns et spatium et ortus fuerunt (per
tur , , 372, 26 sqq. undus ideis participat, bstractionem saltem), antequam mundus sive cor
, 583, 40 sq. (cfr. RGu.); vitam et immortalita lum exstitit, , 220, 8 sq. Utrum carentes numero
tem extrinsecus ab opitice accipit, , 584, 10 sq.; mundos esse dicendum sit, an certum numerum haben
quod maximum est et undique equilibre, minimo 1es, et si hoc, utrum mnum an quinque eos exstare
quolam pele procedit, ibid., 16 sq. undi de/ectus affirmandum sit, , 222, 14 sq. In mundo globosa
deo, uid sibi clif, , 586, 5 8. (cfr. nc.). praedito figura inferius aut superius nihil fit, 11, 227,
undus, unde habeat bona et pulchra, unde mala, 28 sq. undus, uid sit, summin repetitur, ,
, 586, 47 sq. undo unde proveniat oblivio condi 249, 38 sq. undus plenus multis bonis itemque
toris, , 586, 54 (cfr. c.). undi, ne omnino contrariis, pluribus vero non bonis, 457, 6 s4.
dissolvatur et in locum dissimilitudinis infinitum d. cliam S. . nimus, Clum, rigo, Universum,
ergatur, deus curam gerens iterum adstat, mortisque usieus, d s. . Deorum filii.
et sencclutis eum efficit expertem, , 587, 6 sq. usicam facere atque exercere, 1, 46, 29 Sq. cfr. R
undus, cur motionis suae dominus sit factus, , . htedonis. usicae voluptates, es, 1, 429,
587, 23 sq. (cfr. c.). undum olum animus 22 s. usicum hominem quid efficiat, 1, 402, 4!
gubernat, 1, 712, 25. undus gubernatur ab animo s. usica plena est conjecturis, , 432, 36. usica.
bono et benefico, et ab altero, ui contraria efficit; quid in se comprehendat, Platone auctore, , 35,
principem lamen locum tenet animus bonus: id quod 46 sq. (cf. .). usica, in optima civitate,
manifestum est vel ex motu mundi orbiculari, ui quomodo sit ordinanda, , 49, 18-50, 52. Fiduca

proxime accedit ad mentis motionem, , 450, 4-451,
29. undi essentia (h. e, idea') ut beata sit, hujus
causa omnia oriuntur, quorum homo quoue parti
cula est, uanquam perexigua, , 455, 1 sq. d
undi conversionem temporis circuli pertinent, qui
bus fertilitas sterilitasque singulorum generum con
tinentur, , 144, 38 sqq. undi circuitum conti
net numerus perfectus decen millium nnorum ,
ibid., 46 sq. (d. .). d quod divinitus ge
neratum, h. e. mundus, , 144, 46. undi sy
stematis descriptio legitur, , 192, 7-193, 9 (id.
.). undus ex eorum est numero, duae opi
nione cum sensu comprehenduntur, , 204, 26 s.
undi auctrem difficile est invenire et inventum in
vulgus eferre nefas, , 204, 31 s7. (cfr. ct .).
tio per musicam est efficacissima ad pulchri decori
que speciem animo imprimendam, , 51, 46. usica!
ue educationis finis consistil in amore pulchri, ,
53, 5 (of. nc.). usica educatio, cur temperanda
sit gymnastica, , 57, 30-59, 3, pertinet ad philoso
pham animi partem excolendam, , 58, 4. usica In
primis et gymnastic mutationes novarum rerum stu,
dium et legum eversionem inducunt, , 66, 12 871.
usicte atque gymnasticae temperatio, , 79, 10 871.
usica concinnitatem uandam el numerosam de""
tiam animo ingenerat, non scientiam, uia consu".
udine solum erudi, , 129,9 sq. usica disciplina,
pueris tradenda, , 139, 29 sqq. id. etin s, ".
ducatio el Saltandi ars.
usicus, qui revera sit futurus, , 176,12. u ici viri
 DLSCUS. 211

sors, ualis I, 714, 8. usicus vir quales et quomodo
amet, , 52, 36 sqq.
utationis et motus genera duo, alterum ad locum per
tinens, alterum ad qualitatem, , 139, 28 sq. uta
tionum omnium, uae sit causa, , 583, 49 Sq. u
tutio rerum omnium praeterquam malarum periculosa,
, 381, 13 sq.
ythica forma cur ulafur lalo, , 712, 10 s17. (cfr.
. / hice per umeros quosdam, uanto vivat species cur pelletur necessitas, d. Ro. ad ,
iusuavius rege tyrannus, computatur, l, 173, 15-47.
/thice cur pro/erat mutationis civitatis optimae cau.
sam, , 144, 27 S. (id. Rcu.). lhic sive omnis ortus receplaculum et quasi nutrix dicendum,
verisimilis oratio, uibus rebus conveniat, , 204, 51.
sq. thic se verisimilis oratio, ualis, c/). ,
217, 13 Sqq.
ythus de vita post mortem, , 84, 41 sq. ythus,
qui probat peccalis referlam animam habentem ad in
feros descendere extremum omnium esse malorum, ,
383, 54 sq. ythus de duplici mundi revolutione et
de divina ejus gubernatione, , 583, 7 sqq. thus
ristophanis de origine amoris, , 671, 16 Sqq. ythus
Diotimae de origine moris, , 680, 22 Sq. Sophista
rum de mythis commenta, uo loco habend, , 699,
35 sqq.; , 733, 52 sqq. (cfr. RG.). ythus de
amoris origine, , 712, 13 Sqq.; de cicadis, ui homi
nes ante usas fuerint, 1, 722, 8 sq.; de litteris a
heut de yptio inventis, , 733, 19 Sq.; de iis,
qua animo post mortem apud inferos eveniant, ,
561, 40 sqq. ythus, uen ppellat Ph nicium, de
trium generum origine, , 60, 34-61, 24 ; de gene
ribus quatuor, aureo, argenteo, aeneo ferreo, cf.
, 145, 12 sq. ris Pamphylii my lhus de vita fu
tura deque animorum migrationibus, 11, 190, 31-195,
45.
arium venae ad terrae et aquae genera angustiores, ad
ignis vero aerisque genera latiores, , 230, 24 Sq.
atura. Secundum legem turpius est inferre injuriam,
sed non secundum naturam, plerumque enim contra
ria sunt inter se natura et lex : Calliclis sententia
ua re/ellitur, , 353, 13 sqq. c/r. rgum. Gorgia.
aturam alicujus rei veram atque sinceram perspectu
rus, ad quid respicere debeat, , 430, 9 s. atura
dicunt bonum esse injuriam facere, , 23, 3. atura
omnis ut bonum sectalur plus habere, lege vero per
vim ad aequalitatem observandam traducitur, , 93, 24
sq. atura (), ad ideas pertinens, , 178, 19
29, 38, (d. I.). atura tota cognata, , 450, 38.
aturae pulchritudinem ratine eferes percepe.
rint, d. Rcu. haedr. Infroduct. atura el casu
maxima et pulcherrima omnia generata esse, absque
dei ullius, mentis aut consilii ope philosoph uidan
contendunt, artem postea hominumque industriam
multa adjecisse, cui civilis quoque prudentia sit accen
senda, adeoque leges omnes, deos quoue alque justa
mnia non naturam, sed artem habere auctrem ;
ua uidem opiniones erinde re/ulanlur, , 444,
12-451 29.
Rc.). Prisca derum gesta ecessitati potius
quam mori tribuenda esse, , 675, 36 s. ecessitas
amatoria geometrica multo acrior, , 88, 47. ecess:
tas logica, , 178, 19. ecessilatis fusus, h. e mundi
ris, , 192, 15. ecessitatis opera erplicantur in
ller imai dialogi parte, , 216, 40 sqq. un li
hujus generatio ex necessitatis mentisque congressu,
uomodo mixta sil, ibid. 43 sq. rraticae causae
216, 49. ecessitas, est tertium genus (prater ideas
et orfum ) difficile uoddam atque obscurum, uod
, 217, 26 sq. ecessitas mathematica, d. 5. .
thematica.
egatio, , 199, 11.
ervorum, uisit usus, , 236, 1 s., ua sit compo.
sitio, ibid. 19 sq. ervi ex fibris sanguinis tiunt, ,
242, 15.
iger color, uomodo ersistal, , 231, 19 s7.
imium omne transit in contrarium, , 157, 15 sq.
itrum, terrae species, uomodo./ial et lis sit, ,
226, 5 sqq. itrorum vis in guslu, sit, , 229, 41
Sq.
ix, id, , 225, 28.
omen. raestat de re ipsa cum rationibus quam de
nomine solo absque ralione convenire, , 164, 41 sq.
omine et verbo copulatis oratio fit, , 197, 14 sqq.
ominum quae sint prima elementa, quarque sit pri
morum nominum rectitudo, , 310, 7-315, 10. omina
esse imitationes essentiarum, , 313, 23 s. mi
num rectitudo, uae sit, id. rgunn. Cratyli. omina
non conventione, sed natura rebus compelere, nec
emlibet posse nomen cuique rei accommodare, ,
282, 40 sqq. - 288, 38 : unde errores in imponendis
nominibus manarint, doce/ur, et quare fiat, ut is qui
nonina scit, non, sicut voluerunt eracliti sectatores,
et eorum essentias inde statim perspciat : immo ex
ileis solum posseres intelligi, , 321, 24-325, 25. omi
num ideae, , 287, 9 sq. minum legislator, uis, ,
286, 32 sqq. (cfr. c. Cralyli), 323, 26 s. men,
essentia, definitio, in quavis re distinguenda, , 449,
13 s. men, uid, , 540, 28 sq.; nulli rei fir
mum, , 541, 7 S.
, d. 8. . Lex.
mothetica ars correspondel gymnasticae, , 338, 49.
Simulacrum ejus sophistic, 1, 339, 31, 381, 46. st
pulchrior quam judiciaria, il id.
n-ens, utrum rationem habeat annon, , 178, 16 S.
(cfr. ct..). Sophista in non-entis tenebras aufu
git, , 191, 23 sq. lterius natura cum omnia parti
cipent, alterius natura unumquolque alterum ab ipso
ente efficiens non-ens efficit, uare multitudine infi
nitum non-ens circa speciem quamlibet est: uam
quam distinguere oportet inter non-ens relativum,
de quo hic quaeritur, et non-ens absolulum sive entis
contrarium, , 192, 19-194, 54. n-ens absolutum,
, 587, 8 (c/r. c.).
oscere se ipsum, uomodo quis possit, animae partem
divinam quasi oculo oculum inspiciens, , 488, 14
Sq. -

aturalis juris defensor ippias sophista, , 253, 6 otionum relativarun ideae, , 629, 3 Sq. Vid. efiann
sq. aturales scientiac, cur neque stabile quoddam s. . deae
neque supremam habere veritatem possint, I, 434, 47 ox, d. 8. vv. Dies et erra.
sq. aturalis philosophia, d. nc. imaei, n umerandi arte adempta, maxime insipiens redditur
roduct. "homo, , 504, 35 sq. umerandi arte sublata, neque
aviculariis scientia civilis nulla adest, , 599, 52. sapientia , neque ceterae artes exstare possunt, .
ebula, quid, , 230, 32. - 505, 13 s. umerare, modo didicerim, ,
ecessitas artium mater, c/r. , 587, 33 Sq7. (d. 505, 46 sq. id. s. . rs, athesis, athematica.
14.
212 LSUS.
umerus ad finiti genus perlinet, , 408, 37. umerus
omnis ad intelligibilia pertinet, , 131, 8 sq. Distin
guitr inter numeros crpribus applicatos et nu
meros puros, , 131, 32 sq. Unum purum divisio
nem non admittit, se I multiplicationem solum, ,
131, 50 s. umerus, qui humanarum rerum circui
tum continet, describilur, , 144, 42 Sqq. (id. i
c.). umerus perfeclus, qui mundi circuitum con
tinet, qui sit, , 144, 46 sq. (d. tc.). une gilationem, , 150, 16 sq. pinionem veram cum ra
rorum progressione uadam (1. 2. 3. 4. 9. 18. 27)
cunn monochordi interalla, tun nimi mecnon
corporum c:les/ium conersiones designantur, ,
207. 46 sqq. (id. Rcu.). umerus () uam 181, 37 sq. pinio fit ex memoria in idem cum sen
d rem a diis nobis sit datus, , 216, 37 sqq. ume
rorum tractatio et ad rei familiaris et ad rerum publi
carum administrationem et ad artes universas maxima
est vi praedita, et, quod gravissimum, dormitantem el
indocilem natura suscitat et docilem, memorem, acu
um reddit, , 348, 5 sq. umerus etiam pietatis
omnis est causa, sicut harmoniae in musica, malorum
autem nullius est causa, , 505, 29 sqq. umeri,
si smbolica uardam idearum reprasentatio, in
carum locum successisse dentur , , 502, 1-505,
45 (cfr. Rcu.). ! id. etiam S. . armonia.
ummulariis scientia civilis nulla adest, , 599, 51.
uptiae sacrae sorte instituendae, , 89, 6 s.
blivio, ud, , 415, 21 sq. blivio conditoris, unde
mundo proveniat, , 586, 54 (cfr. Rct. ).
bstetricia ars Socratis, , 114, 10 sq.
ctaedra figura, uomodo e//iciatur, , 221, 50 s.;
aeri tribuitur, , 222, 33 sq.
culus ex omnibus sensuum instrumentis soli similli
mus, ab ipso facultalem cernendi quasi affluentem acci
pit, 11, 121, 14 sq. - non rhetoricam, , 137, 8 sq. (id. c. ). pinio
dores quod sequitur voluptatum genus, cur minus di
vinum, . 429, 26 sqq. dores sunt jucundi, licet nul
lus sit dolor praegressus, , 171, 4 s . dorum natura
plicatur. lementorum odores nulli sunt, sed trans
eunle aqua in aerem et acre in aquam horum medio
odores fiunt aqua tenuiores aere crassiores, certas
species non habentes, , 230, 20-44. Vid. etiam s.
. Suaveolentia.
(sophagus, respiration ue c arteria inseriens,
d. rgum. d , 239. 16.
fficium civile rempublicam capessentium, uod sit, ,
377, 7 s. fficia, uae quisque debeat cum diis,
tum parentibus, amicis, cognatis, hospitibus, civilali,
, 326, 33-335, 16, uae vero sibimetipsi, , 335,
17 Sq.
deriur oCibus o et , 1, 711, tellectus, Recla, Scientia.
1 Sqq.
learia species, lis, , 225, 36 sq. rerum ignorantia interdum utilis sit, 1, 496, 3 sq.
ligarchia, quomodo fiat ex timocratia , porro, quae sint
institula ejus, quibus praesertim vitiis laboret, et ua
ratione ambitiosi mores in oligarchicos mulari soleant,
crponitur, , 147, 37-151, 3. ligarchicus vir guber
natur cupiditatibus necessariis, , 154, 3. 4. Vid.
etiam s. . Respublica.
mnia sursum dersumque semper fluere, ristippi et
eracliti sententia, , 422, 34 s. , id. sapientia optimum sit, d. c. hilebi. c/r.
U.
pinabile alimentum, , 713, 48. pinabilis scentia, ,
125, 37.
piniones hominum, uales sequi oporteat, guaies mi
nus, 1, 27, 10 s.
pinio vera, utrum scientia sit necne, disceptur, 1,
144, 1 sq.; opinio falsa quomodo existat, ibid. pi.
nionem falsam esse cogitalionis ad sensum commuta,
tionem, , 148, 14 sqq.; vel etiam cogitationis ad co
tione esse scientiam, 1, 155, 6 sq 1. pinio falsa, unde
proveniat, 1, 195, 51 s. pinio ( ), uid, 1, 199,
12 sq. pinio recla, 1, 398, 10 ; , 717, 51; uid, ,
sibus incidens, in quo errori est locus, , 419, 3 sq.
piniones falsae, quomodo fiant, ibid. 30 s. pinio
circa praesentia est et futura et preterita, , 419, 53
sq. pinionibus utitur rhetorica, 1, 434, 44. pinio
vera ac scientia, uomodo inter se differan, , 462,
31 Sqq.; cfr. , 590, 15 sqq. (d. c.. ). pinio
vera, uomodo fiat, , 590,44 s. pinio vera sla
bilisque ( ) de pulchro,
justo, bono, horumve contrariis, divina fit in genere
daemonico, h. e. humno, ualenus ideis participat,
1, 615, 30 sq. pinio proba sive vera lex est, , 619,
24 S. Recta opinione fullus amor quid procreet, ,
685, 32 sq. pinio acquisita optimi aflectatrix, 1,
705, 52 sq. cfr. Rc. pinio acquisita optimi
affectatrix, uid, , 705, 52 Sq. pinio acquisita, c/r. 1,
716,33 sq. pinio vera, quae procreatureducatione per
gymnasticam et musicam , ualis sit, , 59, 28 sq.;
60, 1 s. pinione vera homines non nisi inviti pri
vantur, , 59, 33 sqq. 37 sqq. pinio refertur ad
concreta se multa, qua re differt a scientia sive
cognitione, , 101, 15-104, 21. piniones sine scientia
omnes turpes, uarum quae optimae, caccae, , 120,
5 sq. piniones hominum cupiditalesque respiciunt
artes d imaginariam facultatem pertinentes nec
nes de rebus justis honestisque, sub guibus tanquam
parentibus educati sumus, , 140, 45 s. piniones
falsae in democraticis moribus, II 154, 37. 42. pi
nione cum sensu quid percipiatur, , 204, 12 sq.
piniones vera, modo gignantur, , 209, 3
(d. Rc. ). d opinionem cram pertimens
motus in anticum, , 211, 9 (d. c.). pi
ninum falsarum origo physic, sit, , 213,
37 sq. piniones mortales, , 248, 4. 5. pinio, in
conjecturam et fider uomodo dividatur, d. s. .
Intelligibilia. piniones verae serius quam affectus ac
cedunt, , 282, 16. pinio rationi accommodata, ,
308, 1. pinio, utpote animo cognata, elementis om
nibusque quae ad corpus pertinent, prior, , 446, 40.
cf. , 450, 1. id. etiam s. . mor, nimus, n
ptimi ignorantia sola semper nocet, cum nonnullarum
ptimum neque bellum est neque seditio, sed mutua
pax atque benevolentia, , 266, 3 sq. ptimi neque
pecunia neque honore ducti imperare volunt, sed ne
imperio malorum subjiciantur, , 16, 11-40. ptimum
arbitrantur esse, quando quis inferens injuriam non
det p!nam, , 23, 3. De eo, qucd optimum est,
opinio, d, 1, 426, 49 sq. Utrum voluptas an
mllm Sumnt.

et , uid, , 590.15 sqq. (d. .). ulentia et paupertas nimia, d. S. . Civitas.

piticum cupiditatibus imperatur a praestantiorum viro raculis cur interpretes praeesse lex jubeat, , 234, 19
run intelligentia, 11, 71, 26 s. S raculi sedes, d. s. . Jecus.
 DL080PHICUS. 213

orationis () substantiam esse nominum copulatio , d. Finilas.

nem, 1, 155, 32 sq. ratio et opinio falsae, unde pro Perceptio, guomodo fiat, , 119, 46 s.
veniant, , 195, 51 s. ratio fit, nomine et verbo erfectum, alterum summi boni elementum, , 440, 19.
inter se copulatis, eaque vera est, ub qua sunt ut erfectum ipsum est , cujus causa
sunt, falsa, ubiquae non suntutentia, et entia diversa ut amica sunt alia omnia, , 552, 5 sq. c/".
eadem enuntiat, , 197, 13-198, 52. rationis duo ge CU.
nera, unum Platon probatum, uod imitationis erspiratio per corporis foramina ad respirationem ac
exiguam partem et parvas mutationes habet et quod cedens, d. RGu. d , 239, 23 sqq.
unam fere decentem harmoniam et numerum servat, etulantia, d. 3. . ducatio.
alterum quod omnis generis harmoniis numerisque haetonlis fabula, omodo interpretanda , , 200,
indigot, 11, 48, 8 sq. rationem harmonia ae nume 20 sqq. d. RGU.
rus sequi debent, , 49, 32. ratio et dicendi ratio hantasia, uid, , 199, 17.
animi mores sequuntur, et quidem pulchra oratio mo hantastica imitationis species, ualis, , 177, 49 sq.
rum honitatem, 11, 51, 1 sq. rationi, de quibus re hantasticum genus imitalionis, uomodo diidatur,
bus explicat, cum iis ipsis est cognatio, , 204, 46 , 201, 24 s.
sq. ratio, uan d rem a diis instituta, , 216, hilosopha indoles, d, s. . Philosophica.
28. ratoria dignitas, cursit ab arte civili segreganda, hilosophando solum ad summum bonum per liber/ .
, 610, 41 Sq. tem pervenimus, , 586, 5 sq.
rbicularis motus, d. otus. hilosophia est meditatio mortis, , 52, 24 sqq. hilo
rigo; quemadmodum adoriginem (, e mun sophiae principium esse admirationem , , 119, 25.
dum isibilem) essentia (h. e, ideae) se habet, ita ad hilosophia, quare contemnatur a multitudine et a
fidem () veritas, , 204, 53 s. . rhetoribus praesertim, , 229, 1-231, 6. hilosoph
rphica theogon, 11, 211, 40 sq. (d. c.). opus est, ne injuriam facias, , 374, 1 sq. hiloso
rpheus, d. s. . Deorum filii. phia et eloquentia inter se conjunctae, , 722, 8 sqq.
rtus. mne, quod oritur, ex aliqua causa oriri necesse (cfr. c. ). hilosophia finilam conditionem hu
est, , 204, 14 sq. rtus receptaculum, d, d. R manam ad infinita traducit, cfr. Rc. Convivii,
. d , 217, 31. rtus genus, quale, , 219, 41 art. alteram, . hilosophiam veram esse poesim,
s. rtus genus, cur in alio quodam semper existat comicam simul et tragicam, quae non solum arte, sed
essentiac partem sibi vindicans aut omnino nihil sit, , in ipsa vita humilitatem comica uste cum sublimi
220, 1 s. rtus primarius, qui ante mundum crea tate tragicae conjungat, id. c. Convivii, 8. Con
tum exstitit, uomodo in ortum secundarium qua clusion. Philosophiae et poesis concertatio, ibid. hi
tuor elementorum similitudinem atque vestigia refe losophia, vera ars civilis, opponitur falste, i. e. rhe
rentem abierit, erponitur, , 220, 8 s. rtus an (oricae, d. Rc. Gorgia. Philosophiae quolcunque
nalium, quo sublato fieri non possit, , 455, 34 sqq. diutius immorentur, cur ut plurimum absurdi admo
ris nostri natura describitur, 1, 237, 7 sq. dum, ne dicam plane pravi evadant, ui vero maxime
ssa, uomodo alantur, , 242, 16 s. sseum me probabiles videantur, tamen hoc studio id contrahant,
dullae tegumentum primum, , 235 40. s, omodo ut inutiles fiant civitalibus, , 106, 31-113, 33.
compositum, ibid. sq. ssium principium, quid, , primum non ipsos philosophos in causa esse, cur sint
235, 15. inutiles, sed illos polius, gui iis non utantur, simili
, , 712, 3. tudine docet maucleri subsurdi, , 107, 15 sqq., cur
plurimi necessario pravi sint, , 108, 17 sq.; ui
sint philosophi adulterini et intrusiones, , 112, 28
sq., pauci uidam vere philosophantes qui supersunt
ar et impar, categoriae, , 142, 41. Divisio per par el quem vitae finem sibi proponant, , 112, 53 s. hi
impar, , 578, 25. losophia, uomodo sit tractanda, , 114, 6 s. hi
arcae, in mundi systematis descriptione, quas parles losophiae calumniam in optima civitate dissolutum iri.
habeant, , 192, 54 Sq. (id. rgum.). cur sit sperandum , , 115, 30-117, 1. hilosophia
arentes, quomodo honorandi, , 327, 31 s. aren tolius principium, uod sit, , 118, 53 sq. hilo
tes colendi, utpote simulacra derum quae quis sub sophiae expertes cur civitatem bene administrare non
tecto habeat potentissima, , 474, 18 s. possint, , 127, 17 sq. Quae sint disciplinae, quae vim
ars, uomodo differal a specie, I, 577, 50 sq. ( c/r. habeant ad veram philosophiam convertendi, , 128,
Rc.). ars, species, um, omne, genus, nolio 42 sqq. Cur potissimum ad philosophiam optime
es erplicantur, , 596, 4 sq. (d. c. ). preparet mathematica et ratine, , 136, 2
atiendi facultas, d. 8. . gendi. sq., 140, 1 s. hilosophia praesertim dedecore
atriarchica dominatio, ualis, , 300, 3 sq. ffecta est, uia a spuriis attingebatur, , 139, 13
aupertas et opulentia nimia, d. s. . Civitas. sq. hilosophiam qui sint qui praecipue infamiae ob
eccandi causae sunt (res, e tribus animi parlibus ma jecerint, , 140, 17 s. hilosophia ideo praecipue
nahtes , affectus, voluptas cum cupiditale, ignorantia, est amplectenda, ut vitae apud inferos sortitionem
, 426, 15 sqq. eccare volentem, d. s. . Sponte. atque electionem quam optimam faciamus, , 193,
eccatorum genera non recte distinguuntur, alia volunta 37 sq. hilosophia bonum majus nihil unquam mor
ria es8e ponendo, alia ab invitis commissa, sed dis. tali generi datum est, , 216, 14. d. etiam s. .
tinguendum est inter damna, uae multa fiunt cum mor et Cupiditates.
voluntaria, tum non voluntaria, et injurias qua omnes hilosophica vita rhetoricae comparatur, , 132, 48
fiunt ab invitis, , 424, 20 s. orro in omnibus sqq. hilosophica vitae finis, , 719, 41 sq. hilo -
delictorum speciebus duo genera distinguenda sunt, sophicus amor describitur, , 686, 41 sqq. hiloso
unum quod violentis et manifestis actionibus peragi pha indoles, ualis debeat inesse custodibus, erpo
solet, alterum quod clam cum tenebris el fraude fit. nit, similitudine usus canis, gregum custodis, 11, 34,
, 427, 8 sq. 30-35, 45. Philosopha indole praeditus totam sapien
214 D L080PHICUS.
tiam amat; omnes vero audiendi vel spectandi cupidi collocationes erplicantur, , 239, 45 sqq. Cur in
philosophi non sunt, sed ii solum, qui veritatis spec spiram verlantur, , 210, 11 sq.
tandae cupidi sunt, , 100, 40, 101, 12. hilosopha lantis solis cur alimentis tendum censuerit lato,
aniilli pars, , 172, 51. Philosophica indoles, , 11, 238, 9 s. lantarum natura qua ralione humanue
modo erploretur, , 529, 6 sq. naturae sit cognata et qualenus a ceterorum anima
hilosophus. Philosophantibus oljici solila : quae in aere lium natura differat, eponitur, ibid. 13-31. de
sunt et quae sub terra investigare, et deos esse non eliam S. . erreum genus.
credere, et malam rationem bonam reddere, , 19, 15. lato, uid de ipsius scriptis judicarit, d. c.
hilosophum mortem appelere, 1, 47, 11 Sq., 49, 25 imaei, Introduct.
sq.; 52, 26 sqq. hilosophi virtus cum prudentia sem oemata musicae coloribus nudata et per se sola spec
per conjuncta, , 53, 36 sqq. Philosophi, ubi post mor lata turpia videntur, , 181, 9 sqq.
tem habitent, I, 90, 11 sq. Philosophus entis ipsius :nas infligere deum scelestis ad eos emendandos, ne.
ideae ratiocinationisemper inhaeret, , 191, 27 sqq. Phi minem vero jure pnas luentem esse miserum, ut
losophus ad divinam naturam proxime accedit, I, 581, doceatur jubendum, , 38, 13 Sqq. !na omnis id
20 sq. hilosophi viri sors, ualis, , 714, 7. 21 maxime spectat, ut emendelur, qui eam patitur, ,
sq. Philosophi cogitatio, cur sola recuperet alas, 1, 419, 49 sqq., cfr. , 425, 44 s. nte, quibus juste
714, 40 sq. Philosophus cur a multitudine carpatur, alliciuntur, lurpes nunquam habendae, , 423, 43
ibid. 45 sq. Philosophi cognomen, cui conenial, sqq. De puniendi rione in uniersum adan
, 736, 31. Philosophus, cfr. Sapiens. Philosophus dispulantur, , 476, 33-477, 7.
verus, qualis sit, d. Anc. Convivii, et uc. oesis et philosophiae concerlatio, d. Rcu. Convi
pinomidis. id. cliam s. . oliticus et Sapiens. Phi vii. Poesis, num in civitatem admittenda sit, et qua
losophus, uis, , 168, 48. Philosophi, nisi aul ipsi lis; porro, quid de imilatione in ea sil statuendum,
regnent, aut reges philosophentur, nunquam a malis , 45, 4-49, 17. oesis oblectatione viros quoque pro
liberabuntur civitates, , 99, 31 s. Qui sint veri ph., bos corrumpit, , 184, 18 sqq. Vetus exstat inter
uaritur, , 100, 2-104, 21. Philosophi, quum soli. poesin et Illilosophiam dissensio, , 185, 33 sq.
in animo habeant exemplar, quo omnia referant, du (cfr. Rcu.).
pitari non potest, quin civitas iis tradenda sit, nisi oetae et eorum, gui in imitatione versantur, sors, qua,
forte peritia autalia quavis in parte virtutis interiores lis, , 714, 13. Divina quaedam est vis, non ars, qua
philosophi sint, hoc tem erisimile non csse, i use concitant poelas, poetae rhapsodos, rhapsodi
robareconatur, ul ad naturam philosophann omn auditores, d. c. onis. oelarum sive fabula
ere demonstret perlinere bon cum indolis tun rum recensio alque epuratio, , 36, 6-45, 1; !
educationis, , 104, 23-106, 30. Philosophus maxima d sibi pm oponat, d. Rc. oetas tragicos
non peregit, qui rempublicam convenientem nactus praesertim, cur in ctalem suam no dmiserit
non fuerit, , 113, 30 sq. (cfr. Rc.). hilosopho lato, cfr. , 160, 18 sqq. oetae, cur in civitatein
rum vita, quomodo sit ordinanda, 11, 114, 6-34. hi admittendi non sint, ralius erponifur, , 176,
1osophi, cur absurdi audiant et cur ad res publicas 4-186, 20. oette omnes simulacrorum virtulis sunt
administrandas descendere nolint, c/r. , 125, 15 imitatores ceterorumque, veritalem vero non attin
44 ; , 126, 11 sqq. Quod quidem merilo faciunt, qui gunt, , 180, 49 Sqq.
in male administrata civitate nascuntur; optimae vero oeticus amor, , 676, 42 s.
civitati mercedem eruditionis referentes principalum olitica ars et dialectica partes sunt ambae summe
ibi suscipere debent, , 127, 31-128, 16. hilosophi scientiae, , 217, 3 s. c/r. ac., , 229, 38 sq.
de voluptatibus judicium ideo praeferendum, quia so cfr. Rcu. id. etian s. . Civilis scientia.
lus omnium voluptatum habet experientiam solusque olitici viri aut rei familiaris dispensatoris aut quaestua
instrumento, uo aestimantur cuncta, rationibus sci rii viri sors, ualis, , 714, 10. oliticum viruln
licet, est instructus, , 169, 17-170, 14. hilosophus, haud alium esse quam philosophum, d. rgum.
sive sapiens, quomolo vitam suam instituturus sit, olitici, cfr. prasertim, , 575, 22 sqq. (d. k
, 176, 1-28. Philosophi soli apud inferos bonorun Gt.. ); , 581, 20 sq. ( cfr. nc.): 1, 602, 16 sqw.
mulationem vitant, 11, 194, 37 sq. olus, d. S. . erra.
hysicae artes, d. Rc . ad , 137, 9. onderandi ars, d. 3. . athesis el athematita.
, 11, 178, 30. ossessionum species octo lotidemque artium species
ictura , d. s. . Imitatio. enuneranlur, 1, 598, 2 sqq.
Pietas vulgaris est mercatura quaedam virtutis, I, 53, otentia per se ipsa pulchrum, impotentia turpe est, 1,
32 S. Pietas sie sanctis, uid, c/r. , 47, 10 749, 48.
(id. RGu.). ietalis jactura, d. Rc. haedr. otus per pulmonem sub renes in vesicam fertur, ,
'id. efin s.. . Justitia. 233, 19, 248, 37 sq.
iscatoria ars analtice per dicholomiam definitur, raeconum ars aliena auctoritate imperat, , 576, 40.
, 165, 2 sq. - 44. 48 , in ministerium civitatum adhibetur, , 600, 6.
iluila, mid. s. . ilis. - racticum scientiarum genus, d. 5. . Scientia.
ium esse, derum hostes ulcisci, 1, 4, 13 s.: quod raecordiorum septum animi mortalis partes duas dis
dilectum diis, ibid. 51 s.; in ea justitiae parte posi jungt, 11, 232, 51 , 233, 28. -

tum esse , ua officiis fungimur et qua gratiam refe. racristentia, e/r. 11, 60, 50 (d. Rc. ). raexis
rendam nobis proponimus, , 8, 39 s.: quae circa tentiae animorum in stellis qui sit finis, , 212, 22
deorum cultum versatur, 1, 10, 11 sq. ium et im S. (d. c. ).
pium, id sil, d. M. uthyphronis. rasenli idearunn in rebus, d. 5. . dea.
lacidus animi status felici futuro amplectendus, , ravitas velocius currit quam mors, , 31, 25. ravila,
377, 17 sqq. tis species sunt duae, improbitas altera, altera ig00
Planetarum atque coli motus erlicantur, , 208, 15 rantia, 1, 171, 44 s. ravilatis genera uatuo"
s, (d. RU.). lanetarum celeritates diverste et praecipua, , 81, 43.
 DLSUS.
reces, qua ratione deos rite precemur, , 492 sqq.
(cfr. Rc. lcibiadis .).
rimi natura per tenigmala erplicalur, , 519, 36 s.
rincipes, d. s. . Civitas.
rincipia sive genera in universa rerum natura inve
niuntur quatuor, finitum, infinitum, tertium ex utris
que illis commixtum, quartum denique mutuae com
mixtionis istorum causa, uinfo cliam prin
cipio discernendi hn habenle opus sit, in incerto
relinuitur, , 407, 17 s. rincipium, uid, cfr.
, 122, 39. 40; 123, 11. 20. 32, 11, 137, 16. rincipia
mundi cur ignis, aer, aqua, terra haberi non possint,
, 217, 1 sq. dearunn principio plur princip
no non esse innuit, ibid. 7 s. , d. RG. Cum commensuratione et verilate summum bonum
rincipium unicum ex Platonis opinione, uod sit,
d. Rcw. ad , 220, 1 sqq.
roLitas, d. s. . Virtus.
rogressus omnis in mundo, unde preniat, , 587,
23 sq. (c/. nc.). rogressus ad melius in tem
pore, utrum fieri possit secundum Pla/onen
mon, d. . imaei, Introduct.
rolixitatis et brevitatis, defectus et excessus natura in
disserendo eraminatur, 1, 594, 40 Sq
ronuntiationis categoria pracua', , 208, 48 S.
roportio, vinculorum pulcherritnum, sit, , 206,
9 sq.
roportionalis numerus medius inter duos numeros
cubicos, , 206, 9 sq. (d. c.).
roprium appetit amor, i. e perfectionem uae compe,
tit , , 553, 46 sq. cfr. c.
rudentia semper conjuncta est philosophi virtus, 1, 53,
36 sqq. rudentiae contrarium imprudentia, cujus spe
cies insania, , 492, 23 Sq. Quicunque, qua! sint
agenda dicendave, nescit, prudentia destitutus est,
1, 494, 7 sq. rudentia principem locum lenet inter
bona divina, 11, 268, 12 sq. rudentia serius accedit
uam affectus, , 282, 16. Vid. eliam s. . Scientia.
ruina, uid, , 225, 29.
sychologiae latonicae principium, 1, 62, 14 sqq. cfr.
rgum. Phaedonis.
udor, est pars timoris, 1, 9, 44 sq. udor et justitia,
inter omnes distributa, , 242, 11. udor, uid, ,
279, 21 s. udorem fatuitatem, temperantiam igna
viam, modestiam rusticitalem, moderationem illibera
litatem, u ppellent, , 154, 45 s.
uer omnium animalium tractatu difficillimum, , 389,
27 sq.
ulchrum et turpe, calegoria', , 143, 7. ulchra sunt
talia aut secundum utilitatem, aut secundum volupta
tem quam praistant, turpia contra aut secundum do
lorem aut malum, unde concluditur, idem esse pul
chrum et bonum, turpe et malum, , 346, 37 s.
cfr. nc. Gorgiae. Pulchra omnia ad mixtum genus
pertinent, 1,409, 25 ulchrum, alterum summi boni
elementum, , 440, 19. ulchra quae sunt, sunt etiam
justa, 1, 474, 47 sqq. ulchra omnia esse bona, ,
474, 53 sq. ulchra et bona omnia in mundo, unde
prenian!, , 586, 47 sqq. ulchra omnia et bona,
quomodo ab artibus efficiantur, , 595, 17 s.
et honestum idem est ac bonum , , 680, 15. ul
chra eadem esse ac bona, , 682, 50 sqq. ar
tus in pulchro causa amor appelit , quae appetit, ,
683, 53 sq. ulchrum ipsum, omni concretione
mortali liberum, , 687, 23 sq.; cujus partici
patione alia omnia pulchra sunt, ibid. ulchrorum
aspectus, cur admirationem excitet, , 715, 14 sqq.
ulchrum, uit si, . rgum. ippiae majoris.
Pulchrum num sit decorum, 1, 748, 1 sq., num sit
215
utile, , 749, 23 s.: num conducibile et causa boni,
, 750, 26 sqq., num id quod per visum atque audi
tum delectat, . 751, 25 sq.; num innoxia, optima,
conducibilis voluptas, , 756, 10 sq. ulchrum ab
honesto sejungentes opinionis errore hoc faciunt, ,
284, 15q. ulehri decorique natura cur in omnibus
potissimum investiganda atque sequenda, , 51, 24
s. Pulchra atque decora, virtutis imagines, , 51
S., 52, 5 . 23. ulchrum, d. 8. . mor. ul
cherrimum spectaculum, uod si, , 52, 26 sq.
ulchrum non inconcinnum, , 246, 1. ulchra eate.
us sunt omnia, quatenus justa sunt, , 423, 27 sq.
ulchritudo commensuratione efficitur, , 439, 18: simul
continet, ibid. 22 sq. ulchritudo eorum uae cer
nuntur, u re consislat, , 205, 23 s. (d. R
Gt.). ulchriludo secundum locum lenet inter bona
humana, , 268, 9. id. eliam s. . Figurte et
Virtus.
ulmonis munus, uod sit, , 233, 13 sq. ulmo, in
quem arteria descendit, , 239, 15.
Puniendi ratio, lis esse debeat, in un ersun
ponitur, , 424, 1-427, 17.
Purgatio animi duplex, corporis purgationi, ute fit per
gymnasticam et medicinam, comparatur, 1, 171, 5
s. Purgatio animi, gualem tyrannicus vir instituit,
, 163, 5 sqq. Purgatio civitatis. uid, , 142, 26
Sqq. Purgatio civilatis, qualis instituatur a tyrannis,
, 159, 35 sq.
urpureum, uid, , 231, 40.
utredo, uomodo tiat, 11, 230, 24 : c/). , 229, 54.
.
Qualia quaedam, , 418, 20.
Qualitas, d. , 540, 52, 541, 15 s. Qualilates quae
et utramque rem el ambas res sequuntur, velut pul
chrum, distinguuntur ab aliis, quae vel utramque vel
ambas solum sequunlur, velut par et impar, , 753,
14 sq. Qualium idea, , 629, 8 s.
R.
Ratio. Quo erga rationes animo affecti esse debeamus, ,
69, 27 sqq. Ratines () sive ideae, secunda la
tonis navigatio ad eas investigandas, 1, 78, 18 sqq.
pinionem veram cum ratine esse scientiam, J,
155, 6. lementa, urum rationem admittant necne,
, 155, 16 Sqq. Ratio () modo oratiomem si
gnificat, modo discursum per elementa, modo scien
tiam differentiac , , 158, 47 sq. Ratio et oratio
penitus deletur, si omne ab omni secernitur, , 195,
52 sqq. Ralio et cupiditas e contrariorum n
tura probantur inter se esse diversa, , 75, 35-77,
33; item ratio atque iracundia, , 78, 23-43. Ratio
nis et veritatis effectrix boni idea, , 126, 3. Ratio,
musicae conjuncta, optimus virtulis custos, , 146,
43 Sq. Rationalis animi facullas in oligarchico ho
mine humi depressa, , 148, 52. Ratinis voluptas,
uo pertineat, , 168, 45 sq. Ratio, hominis inte
rioris similitudine erprimilur, , 174, 13. 25. Ratio
accurata uarum rerun eddi non possit, c/r. ,
231, 36 sqq. 47 Sqq. Ratinis judicium ()
quintum accedit ad timorem et fiduciam, aegritudi
nem et voluptatem, , 277, 32 sqq. Ratinis ductus
aureus, h . e. lex, ibid. 51. Ratini accommodata opi
nio, , 308, 1. Ratio sive definitio, quid, , 540,
216 LSUS.
30 sqq. Vid. etiam s. . nimus, xperientia ,
men, Philosophia.
Ratiocinatio (, ), , 143, 21. 29. Reticulum ex aere et igne contextum, duplicibus ad in
Ralionalis animi pars, d. S. . Ratio.
Recitatoria ars, ualis, d. RGu. onis.
Recordalio idea, uid, , 714, 37 Sqq.
Recta opinio, . s. . pinio.
Retlargutio (), uid, , 170, 27 Sq. (6/r. R Rex quanto vivat tyranno suavius, d. s. . ythica.
.); c/r. , 126, 38 sqq. Redargutio, eruditionis
genus, , 173, 25 sqq.
Regia scientia est ars civilis et quisquis ea praeditus est,
regius vir merito nuncupatur, , 575, 30 sq. Regia
gubernalio, id. 8. . Respublica.
Regius vir, uis si ocandus, , 602, 16 Sq.
Relatia notiones, cur intelligentiam evcitent, , 130,
1 Sqq. - exstitit, Platone auctore, , 368, 25 s., 378, 5
Religionis fanatica ua sit summ , , 4, 13 S. ( c/r.
Rou.). Religio popularis, uid de ea censuerit
lato, , 211, 31 sq. (d. RGu.). eccala, quae
ad religionum contemtum pertinent. non nisi ab iis
perpetrantur, guibus de his tribus accidit unum, ut
aut deos esse non credant, aut secundo eos esse cre
dant, sed nihil curare homines, aul tertio facile per
moveri posse sacrificiis et precibus flectendos :
rum opiniones erinde refun!ur, , 441, 21-458, 16.
n religione cum positum sit totius civilalis /unda
mentum, omni superstitione purgefur necesse est,
, 456, 46 sqq.; , 459, 40 sqq. mpiorum genera
duo sunt, eorum, gui deum negantes esse, insita
animi bonitate ab injuriis abstinent, et eorum, qui ex
ipsa hac persuasione patrocinium voluptatibus pravis
que moribus quaerunt, , 458, 38 sqq. Religionis
popularis quae Sit causa, et quid legislatori de ea
statuendum sit, , 510, 46 Sqq.
Reminiscentia pro immortalilatis argumenlo usurpata, ,
56, 42 s.: cfr. , 220, 4 sqq.: 221, 35 sqq. (id.
Ro. uthydemi): uid, , 415, 38 sq., cfr. ,
590, 15 sqq. (id. c.). Reminiscentiam discipli
nam esse, er mythica ratiome probatur, , 450, 17
sqq., , 454, 12 s. Reminiscentia mundo toti innata,
1, 586, 42 (c/r. cu.).
Renes, , 248, 47.
Repletiones, . 8. . Voluptas.
Rerum genera tria , ua sint, , 177, 8-178, 39. Re,
rum genera, quot et uomodo distinguenda, ,
204, 9 sqq. Rerum, quae sunt, genera tria, qua sint,
, 218, 24 sq.; , 219, 26 Sq.
Respublica quacunque sua voce et apud deos et apud
homines loquitur et voci consentaneas exhibel actio
nes, ea floret semper atque servatur, aliam vero imi
tans perit, , 526, 6 s. Rerumpublicarum formae
vulgo tres distinguuntur, monarchia, imperium pau
corum, democratia, vel quinque, regnum et tyran
nis, oligarchia, aristocratia, democratia : quarum
gubernationum cur nulla possit recta haberi, plic
ur, , 601, 10 sq. cfr. s. . Civilis scientia. the
iensum reipublica, instituta acerbissine persrin
untur, , 606, 9-607, 47. Rempublicam rectam imi
tari multitudini omnino non convenit , diviles cum
imitantur legibus latis, aristocratiam hanc appella-
mus gubernationem, quando vero leges pro nihilo
haben, oligarchiam , si unus secundum leges imita
ur, regnum hoc, si non secundum leges dominatur,
yrannidem appellamus, , 608, 24-609, 14. Rerum
publicarum corruptarum formae Sex, quo ordine sese
oxcipiant, si ad id respicias, ute sit ad conviven
dum levissima uteve sit onerosissima, , 609, 37 sqq.
Respirationis modus erplicatur, , 238, 48-240, 19
(d. RG.). Respirationis analogiae ex natura re.
rum complures afferuntur, , 240, 19-42.
troitum intertextis instructum, uo simulacro lato
lifur ad respirationem erplicamdam, , 239, 1
Sq.
Revolutio, d. s. . Conversio.
Regis ductio et gubernatio, uomodo differat a ty
ranni, , 589, 30 sqq. Regis legitimi et bellicosi viri
sors, ualis, , 714, 9.
Rhelor sophistae comparatur, , 167, 44 .: 169, 44
s. Rhelores et orationum scriplores, cur philoso
phiam contemnant, 1, 229, 1 sq. 28 s. Rhetor,
qui populum meliorem reddiderit, ne unus quidem
Sqq.
Rhelorica vita philosophica" compara/ur, , 132, 48
sq. Rhelorica, ars civilis falsa, opponitur verae, i. e.
philosophiae, id. c. Gorgiae. st ars quaedam
circa sermones, quorum finis est persuasio, quae au
ditoribus non scientiam affert, sed credulitatem so
lum, sive in judiciis, sive in concionibus, cum de
ceteris rebus civilibus, tum praesertim de justis et
injustis, ibid. ars . Rhetor non docet, sed persua
det solum, non inter scientes, sed ignorantes, et ipse
imperitus sciente apud nescientes facilius persuade
bit : ergo ad rhetoris facultatem nihil attinet res ipsas
noscere, porro quaeritur, utrum rhetor ob hanc facul
talem ceteris praecellat vel superetur ipse, et utrum
in justo et injusto, honesto et turpi, bono et malo ita
comparatus sit, ut in ceteris, ibid. In civitate quid
valeant rhetores, ibid. rs . et . Rhetorica est
empirica uaedam homines delectandi ars, artis civi
lis simulacrum, ibid. ars . Rhetorica o,
, 202, 29. Rhetorica cum dialectica comparatur, .
434, 14 sq. lalonis de Lsiaca oratione judi
cium , , 703, 25 sqq. cfr. . In iis, quae neces
saria sunt, dispositionem solam, in iis autem, quae
non sunt necessaria et difficulter inveniuntur, inven
tionem quoue esse laudandam, , 704, 24 sq. cfr.
Rc. Facultas contradictoria , uid, , 724, 3 sq.
Rhetoricam qui assecuturus est, primum inter res
concretas et abstractas distinguat oportet, 1, 724, 52
sq. , , 725, 53. Quid ab iis,
quae pertinent ad dialecticam, alienum arte tamen,
uam rhetoricam appellant, percipiatur, 1, 727, 35
sqq. Rhetoricae et dialecticae partes, qua ratine inter
se congruant, , 730, 24 sq. cf. Dialectica. d.
cliam s. . loquentia e! piniones.
Rhetoricus /uror, d. Rc. Phaedri.
", d. s. . umerus.
Ridiculum, unde provenial, , 427, 9 Sq.
Risus nimius, cur coercendus, , 42, 28.
Robur tertium locum tenet inter humana bona, ,
268, 9.
Rubrum, uid, , 231, 35. Ruber sanguinis color, unde
proveniat, , 240, 52 sqq.
Rufum, uid, , 231, 42.
S.
Saccrdotum ars, uo loco in civitate st habenda, , 600,
19 Sqq.
Sacratissimum omnium est vir bonus, profanissimula
contra vir malus, 1, 622, 41 Sqq.
 )LSUS.
Sacriticia omnia et vaticinia circa amoren sunt, I, 670,
15 Sqq.
Saltandi ars et musica maxime huc faciunt, ut voluptas
et dolor, amicilia et odium recte animis ingignantur,
priusquam ratione prehendere ea possint, , 282, 13
sq. In saltatione et in musica tria observanda sunt,
primum, quae sint, quae imitatione exprimuntur,
deinde quam recte, tertium quam bene exprimantur.
oelas (ertium scire non necesse est, , 292, 29
297, 26. - 15 sqq. Sapientia et justitia, utrum differant inter se
Salsa, ua ppellenfur, , 229, 45 Sq.
Sanctitas, , 448, 28. Sanctitas, len uphrult, an sapientia optimum sit, d. c. hilebi. Wid.
mercatura quaedam esse apparet, , 12 s. Sanctila
tem et justitiam vel idem vel simillima esse, 1, 247,
40 sqq. cfr. Rc. rotag. Vid. efiam s. . Virtus.
Sanctum, d. S. . ium.
Sanguis. errea aeriaeque partes sanguinis, cf. , 230, Scientia, quid sit, id. M. heaeteti. res definitio
1 sq. Sanguis in venis sensuum affectiones ad animum
tradit, c/r. 1, 230, 48. Sanguine aluntur carnes et
nervi, , 242, 14 sq. Sanguis anini jussa corporis
partibus transmittit, , 233, 3 sq. Sanguinis cir
culatio describitur, 11, 238, 30-48. Sensuum affectio
a sanguine transmittitur, d. ibid. 46 sq. Sanguinis
affluentia ex inlestinis in venas erplicatur, , 238,
48-240, 19 (id. Rc.). Sanguis et venae quasi ignis
fons interior, , 240, 2 Sqq. Sanguinis color, unde
preni, , 240, 52 s. lter lleri ecuratione prastat, diduntur, 1,
Sanitas ad mixtum genus pertinet, , 409, 15 sq.; prin
cipem locum lenet inter bona humana, 11, 268,
8 sq.
Sapiens vocatur, er rolora Sententia, qui alicui,
cui mala videntur et sunt, permutans bona apparere
et esse facit, 1, 128, 14 sq. Sapiens, qualem rempu
blicam capessere non delrectet, et uod sit officium
ejus in male ordinata civitate, , 372, 49 sq. c/r. r
gum. Gorgiae. Sapientem esse non posse, qui nemi
nem alium sapientem reddiderit, , 477, 30 s. Sa
pientis cognomen deo solo convenit , , 736, 30. Fid.
elin s. . hilosophus.
Sapientia humana, divina, , 16, 46. Sapientiam huma
nam parvi, imo nihili pendendam esse, 1, 18, 44.
Sapientia, bonis virtutibusque praesidens, summum
bonum esse apparet, , 209, 27 sqq. Sapientiam et
temperantiam vel idem vel simillima esse, , 249, 5
sq. c/r. rolag. Rc. Sapientia, mens, scientia,
cur ipsum bonum esse non videantur, , 406, 5 s.
uamquam divina mens aliter sese habere debet,
ibid. 33 sqq. Quisit animi status ejus, qui sapientias
deditus est, , 414, 30 Sq. Sapientia , uin modera
tione, pulchritudine, veritate potius participet, h. e.
summo bono cognatior sit quam voluptas, nemo dubi
tabit, I, 439, 28 sq. Sapientia ac mens sola gerit di
vinitatis similitudinem, 1, 489, 8 sq. Sapientia inter
amoris beneficia referenda, , 667, 24 s. ( cfr. R
. Convivii). Sapientiae auctor amor, I, 676, 41
sqq. mor inter sapientiam et inscitiam medius
est, , 682, 25 sq. Sapienti custodum, ua,
est circa opiniones de diis, ualis, , 37, 20-40, 37.
Sapientia civitatis, circa quid versetur, , 69, 4-42.
Sapientia singulorum, , 79, 7 : uid, ibid. 31 s.
Sapientia, uid, , 80, 35. Sapientia conjunctius
quidquam, quarh veritas, non reperitur, , 105, 25
sq. Sapientia, non eodem loco habenda ac ceterae vir.
tutes, sed divinioris cujusdam (menlis scilicet, dar
monica imi partis) virtus est, quod vim suam
nunquam amittit, conversione autem ad ideas con
templandas facta utile et conducibile fit, , 126, 54
sqq. Sapientiae amor, d. 5. . mor. Sapientia
217
maxima summo jure dicetur consensio et harmonia
affectuum cum opinione rationi accommodata, ,
308, 22 s. Sapientia et temperantia et justitia in
deorum animatis habilant naturis, quarum tamen ali
quantulum hic quoque residens in nobis perspicere
licet, , 457, 12 s. Sapientiae facultas quaedam
utrum unicuique insit homini annon, , 502, 38 s.
Sapientia facultas paucis modo inest, , 541, 42 sqq.
Sapientia, cur videatur maximi prelii esse , , 580,
necne, d. c. ippiae inoris. Utrum voluptas
cian s. . ens et Virtus.
Saturni regnum, uale fuerit, , 585, 33 sqq.; utrum
homines tunc viventes his, qui nunc vivunt, feliciores
putandi sint annon, , 586, 5 sq. (cfr. Rcu. ).
nes, secundum quas scientia est vel sensus, vel vera
opinio, vel vera opinio cum ratione, deinceps re/
tanlur, , 116, 16 sq., 144, 1 sqq., 155, 6 s. Di
slinguendum esse inter scientiam habere et scientiam
possidere, , 151, 40 s. Scientiae scientia, uae sit,
, 217, 3 sqq. Scientiam esse vitae ducem, , 264, 6
sqq. cfr. 8. . Virtus. Scientia non est vera et falsa,
sed crudelilas, , 332, 1 s. Scientiam et fortitudi.
nem inter se non differre, 1, 362, 45. Scientiae, prout
432. 12 Sqq.; partim ad opilicia pertinent, partim circa
institutionem et educationem versantur, ibid. 19 s.
Scientiae omnes, theoretica simul et plicata, ad
vitam mixtam admittendae, , 436, 44 sq. Scientite et
artes opinionesque rectae ipsius animae propriae, uar
tum summi boni elementum, , 440, 24 sq. (cfr.
Rc.). Scientiam virtutem esse, er hypothesi pro
Ur, , 455, 11 sq. Scientia el prudentia omnia
bona comprehendit, 1, 455, 41 sqq. Scientia et vera
opinio, modo imler se differant, , 462, 31 s.
Scientiam sui ipsius esse temperantiam, , 513, 15
s. Scientia scientiae, uid sit, , 514, 2 sqq. Scien
tia boni et mali ad scientiam Scientiae accedat necesse
est, , 518, 8 sqq. Scientiarum sunt duo genera, quo
rum alterum speculativum ad cognitionem, alterum
practicum ad actionem pertinet, , 575, 2 sqq.
Speculatrices scientia porro dispescuntur in criti
cas et epitacticas, , 576, 1 sqq. Scientias epitacticae
differunt, secundum uod ii, ui imperant, sua ipso
rum mandant, aut aliorum, , 576, 32 sq. Qui au
tem propria imperant auctoritate, eorum scientia im
peratoria aut in animatorum aut in inanimatorum
generatione versatur, , 577, 4 sqq. Scientia idearum,
cur ad nos non pertineat, sed ad deum solum, 1,
631, 49 sq. Scientia uoue alite semper evane
scunt, alia fiunt, , 685, 16 sqq. Scientia nisus amor,
quid procreet, , 687, 23 s7. Scientiae verae genus,
uale, , 713, 16 sqq. Scientia, uid, , 80, 36.
Scientiac et artes omnes, inter quas summum tenet
locum dialectica, in conspectum ponuntur, uo or
dine sese ercipiant, , 187, 8 sqq. (cfr. c..).
Scientia et omnis virtus, cum semper simili et im
mortali inhaereant, plus veritatis essentiasque habent,
quam corporis aftectus, , 171, 45 sqq. ertinet ad
essentiam ejus, uod semper simile est, , 172, 1.
Scientiam intelligenti, uid prarbeat, id. 5. . oni
idea. Scientia, in intellectum et cogitationem uo
modo dividatur, d. 5. . ntelligibilia. Scientia ali
cujus rei, uid, , 540, 36 sq. Scientia, uomodo
ingeneretur, , 541, 34 s. (cfr. , 540, 22 sqq.).
Scientia scientia, cfr. c. Legum. art. decim.
218 1)LSCUS,
Scientem injuriari non nisi boni viri est, d. G.
ippiae inoris. Vid. cliam S. . Cognitio.
Scribendi ars, ua sil, 1, 733, 9 s7. Scribere utrum
turpe sit annon, , 720, 48 Sqq., ! Sil Societas humana et amicilia, qua re constent, 1, 372,
turpe, ua ratiome honeslum , , 735, 20 S.
Scriptis cur philosophica doctrina mandanda non sit, ,
539, 54 sq.
Scriptura comparatur piclurae, , 734, 14 Sqq.
Se et sua nosse moribundos, difficile est, , 468, 12
s. Se ipsum cognoscere, esse temperantiam, 1, 511,
47 sq. Se ipsum curare, d.s. . Sua curare.
Sel, terrae species, odo.fiat c lis sil, , 226,
6 sqq.
sitti, vita, cur infamis habeatur, , 175, 21
811.
semen, animalia In semine propter exiguitatem non
cernenda, , 249, 4. 5 (d. ct .). Seminis copia
nimia, ex ossium maxime vitio proveniens, animo
morbum furoris ingenerat non volunlarium, , 245,
13 Sq.
Semideorum genus, le, , 510, 42 sqq.
Sempilerna, d. 8. . ssentia.
Seneclus, ualis, , 2, 18 S , uid, , 241, 33. d.
ef ! S. . ors. . --
Sensibilium omnium lumen, 1, 684, 35 sqq. ( cfr. R
GU. ).
Sensus corporis errores nobis, ignorantiam, mniumque
malorum initia aspergunt, 1, 50, 20 s. Sensus utrum
scientia sit necne, 1, 116, 16 s., uomodo existat,
ibid. Sensus et scientia, quomodo inter se differant,
, 138, 12 Sq. Sensus, quando oriatur, , 415, 9 Sqq.
Sensum necesse est unum omnibus innasci ex vehe
mentibus affectionibus, , 212, 31 s. Sensus effi
ciuntur, uum extrinsecus accidentes affectiones atque
motus ad animum perferuntur, , 213, 25 s. Sen
sus in/eriores, uomodo d coqnitionem sese l
eant, d. Rc. ad , 226, 37 sq. Sensum sem
per subesse corporum affectionibus necesse est, ,
226, 39 Sqq. Sensum cur affectiones alia efficiant,
aliae minime, , 228, 34 sqq. Quomodo efficiatur
sensus, ibid. 39 sqq. Sensus omnis fere discretionibus
uilusdam et contractionibus consistit, c/. , 229, 10
S. 33; , 231, 12 sqq. Sensus rationis expers, , 232,
39 sq. Vid.eliam s. . Corpus, Instrumenta, pinio,
Visus, Voluplas.
Sermones (), uid, , 35, 46 Sqq. (d. RGu.);
sermonis species duae, vera et falsa, ibid., d. cliam
s. . Veritas.
Serum, sanguinis pars aquatilis, 11, 242, 52, d. elian
8. . ilis.
Siderum anima, 1, 412, 51 (id. .). Siderurn
motus, d. S. . stronomia.
Simiae comparatur adulator, , 175, 20.
Simile simili utrum amicum an adversum sit, , 547,
50-549, 10. mne elementum natura ad sui simile
fertur, , 228, 9 sqq. 22 sqq.
Similitudo et dissimilitudo, ca/egoria, , 142, 39. Si
militudo solis, ua, qua sit boniidea, erplicatur, ,
120, 19 s. Similitudo specus, u ilur ad de
onstrandum, uomodo natura nostra se habeat ad
eruditionem philosophicam, , 123, 46 sq. Simili
tudo monstri multiplicis, quod animi nostri statum
alque compositionem repraesentat, , 174, 1 sq7.
Simulacrum sive phantasma, uid, , 180, 30 q. Simu
Iacra, quae circumferunturante specum subterraneum,
d, , 124, 10 sqq. (d. Rc.). Simulacrorum
uae efficiuntur in speculis, erplicatio //erlur, ,
215, 23 s.
"
Sirenum cantus mundi circulis insistentium , id, i,
192, 49 sqq. (d. . ).
Silis, uid, , 413, 50.
24 sqq. Societas humana absque justitia stare non
potest, , 19, 31 sqq.
Sol inter deos clestes luminis auctor, , 121, 10 sq.
Sol rebus, quae sub sensum cadunt, non hoc solum,
ut cerni queant, sed generationem quodue praebet, ,
122, 1 sqq., 11, 125, 7 S. Sol, imago ideae boni, c/r.
, 115, 6 (cfr. .). Sol, lucis auctor, a boni idea
procreatus, , 126, 2. Solis lumen, cur deus ac
cenderit, 11, 210, 20 sqq. Fid. ctiam S. . oni idea.
Solida uno medio nunqualn, duobus semper copulantur ,
uid, . 206, 22 sq. Vid. eliam s. . erra.
5omnia. In somniis animi parte ea, quae ralionis est
particeps, sopita, allera fera et agrestis quasi vincu
lis soluta exsultal depulsoque somno ire et suis libi
dinibus indulgere conatur, , 161, 40 sqq.
5omnum a vigilia nullum discerhil criterium evidens, l,
121, 31 sq. Somni et insomniorum erplicalio //er
tur, , 215, 13 Sq. Somnus mullus neque corporibus
neque animis accommodatus, , 389, 9 sqq. Somnus
quomodo sit capiendus, , 162, 2 sqq.
Sonorum differentiae, ad quem causarum ordinem perti
neant, , 240, 23 sqq.
Sophismala, uid, , 112, 51. Sophismata : utri sint,
qui aliquid discant, sapientes an ignorantes, , 206,
33 Sqq., ulra discenles discant, quae Sciunt an qua
nesciunt, 1, 207, 22 s., ui aliquem sapientem fieri
vult, eum perditum vult, 1, 212, 21 Sqq.; non fieri po
lest, ul aliquis falsa proferal, , 212, 53 S., sintne
qui res, ut habent Se, dicant, , 213, 29 Sqq., contra
dictio fieri non potest, , 214, 24 sq. : sermo sen
sum non habel, , 215, 30 Sq.; omnes omnia scire,
, 220, 4 sq , et semper quidem, 1, 221, 35 sq.;
de omnibus pradicari posse et simililer re
dargu, 1, 223, 8 s. (cfr. M. uthydemi) :
olaus Herculis magis fralris filius non fuit quam So
cratis, , 223, 27 sq., Socratis pater omnium est pa
ter, ibid. 42 sqq., Clesippo patrem canem esse, ,
224, 20 S., non quemquam hominum multis bonis
indigere, ibid. 40 S.; beatissimus esset, qui tria
auri talenta in venlre haberet, talentum in cranio,
staterem autem auri in utrogue oculo, , 225, 7 sqq.;
num vestes possint videre, ibid. 24 s.; num im
possibile sit, tacente dicere, et dicentem tacere, ibid.
33 Sq., num pulchriludo singulis adesse possil, ,
226, 5 sq., si quis jugulans et incidens coquum c0
quit assatque, convenientia facit, ibld. 30 sqq., So
crati licet vendere deos vel largiri, vel pro libidine
sua, ut animalia celera, uocumque modo tractare,
ibid. 44 sqq.
Sophisla, quidnam sit, , 163 Sq. (d. c.) : est
venator juvenum divitumque captanda mercedis gra
lia, comparalu lem primum rhetori, mox ama
1ori, adulatori denique, 1, 167, 1-168, 25; est mer
cator doctrinarum, quae ad animum pertinent; mer
caloribus et artificibus qui urbes obambulant necnon
cauponis comparatur, 1, 168, 25-169, 32 , est
et , rhelori iterum comparatur, nec.
non garrulis et egaricis eristicis, , 169, 32-170, 26.
Sophistice nobilis, quae redargutione consistit, ualis,
1, 170, 26-174, 14. raestigiator verarum rerum imi
talor sophista est dicendus, utrum autem assimilatrici
an phantastica imilatonis parti sit annumerandus,
mbigitur, , 174, 47-178, 16.Sophistae ars pictoris arti
comp ur, , 176, 4 sqq. Sophista in non-entis te
 DLSUS. - 219

nebras aufugit, , 191, 23 sqq. Sophista definitio al
solitur, , 199, 28 s., 202, 44. Sophistarum dia
lectica refellitur, id. c. uthydemi. Sophistae et
rhetores miscentur invicem in codem et circa eadem,
, 339, 34 S.; 381, 41 sq. Sophistica, empirica quae
dam homines obleclandi ars, simulacrum nomothe
ticae, 1, 339, 1 s. 31 sqq , pulchrior est sophistica
quam rhetorica tanlo, quanto pulchrior est nomothe
tica quam judiciaria, , 381, 45 sqq. Sophistarum doc
trina, lis, d. . enonis. Sophistae, an vir , 509, 15 sq. Suum quemque agere, , 63, 28 s.;
tulis Iraeceptores putandisint, 1, 457, 32 Sq.; , 461,
25 s Sophista describuntur tanquam corruptarum
civilatum gubernatores, , 600, 40 s. (c/. cu.);
a verae civitatis gubernatore segregandi, , 610, 30
sq. Sophislae sors, ualis, , 714, 15. Sophistarum
de virtute opinio, d. c. rotag., sophistarum
principes, corumque dicendi genera et variae disci
plinae, ibid. Sophistae, cur ad politicos sermones ha
bendos idonei non sint, , 198, 18 sq. Sophistae
maximi, ui sin, , 110, 2 sq. Quorum, us so
phistas vulgo appellant, adulatores mercenarii sunt,
ibid. 39 S. Sophistae, uid polliceanlur, , 126,
Stereomelria, func femporis nondum incn/, 11, 133,
13-134, 7 (cfr. .),
Stomachi mentionem non /aci , d. nc..
d , 234, 48 Sq.
Stultitia, animi morbus, unde peniat, 11, 245, 6
Sqq.
Sua quemque agere est idem ac justa agere, , 484, 28
sq. Sua curare non est idem ac se ipsum curare, 1,
484, 49 Sq. Sua quemque agere, esse temperantiam,
65, 45 Sq., 72, 39 ; 148, 40, 46, 35 ; 79, 2 , 80, 18
Sqq.
Suaveolentia voluplatem sine dolore habent, , 229,
20.
Substantia ( ), quomodo distinguantur ab
accidentiis ( ), , 75, 40-77, 10 (c/r. r
gum.).
Succinorum tracus, m ad causam referendi, ,
240, 38.
Succus, humoris species ualis, , 225, 42 s.
Sufficiens, allerum summi boni elementum, , 440,
20. -

36 Sqq. Suffimenta, cur ab aqua solvi non possint, ab igne pos

Spalium, Sie materia primaria, tertium genus praeler sint, , 226, 10-36.
- ideaset ortum, describitur tanquam omnis ortus recep Superc-lestis locus, , 713, 8 sq.
taculum alque nutrix, , 217, 26 sqq. Quod, uomodo Superius, d. 8. . nferiorem. .
a uatuor illis, quae dicuntur, elementis diflerat, ibid., Suppositiones, quibus uluntur mathematici necnon dia
31 Sq. Spatii genus, le, , 219, 45 sqq.; ratio lectici, uales, , 122, 37 s.
cinalione quadam adulterina attingendum, ibid. 47 Suum queInque agere, d. s. . Sua.
s. (d. Ru.) , ad uod respicientes somniamus Syllaba ; utrum dicamus eam esse ipsius elementa, an
necessariumque falso dicimus, ut quidquid sit, in potius ideam quandam ex ipsis composilis genitam, ,
aliquo sit loco et spatium aliquod obtinens, ibid., 48 156, 8-158, 46.
S. Spatium, idearun principii negatio, d. r , d. Ratiocinatio.
gum. d , 219, 7 sq r o sing lorum corpo gmlhelica, d. 8. . naltica.
runn orfum constitulurus, cur in corporum phsi
corum locum mathematica corpora substituat, d. .
c. ad , 220, 42 sq. Corpora omn, uom
nus in quum abcant spalium ole in ipsorum emperantia, justitia, fortitudo, , 209, 22. emperan
principium, uid obs/el, d. c.. d , 220, 53 tialn et sapientiam vel idem vel simillima esse, 1, 249,
87. 5 Sq., 250, 19 sqq. C/. Rct. rotag. emperan
Spes deceptu facilis, , 232, 39. Spe perpetua per om tia in civitate, lis, , 309, 26 sqq. emperans
nem vitam nutrimur, , 420, 11 s. Deo amicis viris num sit idem atque prudens, , 359, 35 sq. Vir
spes saepe verae evadunt, malis vero contra, ibid., 15 tus princeps, , 371, 42 Sqq. emperantia et justi.
sqq. (cfr. RG.). C/r. 8. . Concupiscentia. tia et sapientia in derum animatis habitant na
Sccies, c/r. , 152, 13. Specierum sive idearum defen turis, quaruln tamen aliquantulum hic quoque resi
sores, egarici scilicel, refutanur, utpote qui mo dens in nobis perspicere licet, , 457, 12 sq. em
tum, vitam, animum, sapientiam eximant essentiae, perantia et fortitudo sine sapientia existere possunt,
, 186, 43 sqq. Species sive ideas uot in u haquaque , 505, 16 sq., uid sit, d. RG. Charmidis : esse
re quaerere oporteat, , 402, 10 sq. Species uomodo uietudinem et sedationem quandam, 1, 507, 40 sqq.;
differal a parte, 1, 577, 50 sq. (c/). ncu.); , pudorem, 1, 508, 46 Sqq., sua quemque agere, , 509,
596, 4 sqq. (cfr. RGU.). 15 sqq., esse actionem bonorum, , 511, 10 sq.; se
Specula, d. s. . Simulacra. ipsum cognoscere, , 511, 47 sqq., sui ipsius scientiam,
Speculativum scientiarum genus, d. 8. . Scientia. 1, 513, 15 S. emperanlide finis non utilitas, , 579,
Specus, d. S. . Similitudo. - 50 sq. emperantiae excessus, quid in civitate efti
Sphaerica forma omnium perfectissima omnesque quot ciat, , 614, 9 s. emperantiae auctor amor, , 616,
quot sunt formas in se complexa, , 206, 46 Sq. 30 s.: 686, 9. emperantia, id, , 706, 3-713, 25,
Spiritus, elementum, , 411, 44. 11, 79, 18 sqq. emperantia in lamentationibus obser
Splendidum, uid, , 231, 30. vanda, , 41, 37 S. (cfr. Rot..). emperantia,
Splenis quod sit munus, erponitur, , 234, 37-47. cum civitatis tum singulorum, ua re constel, , 43,
Sponte volentemque peccantem meliorem esse, quam qui 4-44, 39. d temperantiam et persuasionem per
contra, 1, 279, 45 sq. tinel harmonia Phrygia, , 49, 45 sq. emperan
Status, curab essentia omnino abesse non possit, 1, 187. tia et fortitudo, uomodo animis ingeneratae harmo
43 Sqq. Status, motus, idem (sie unum), diversum, miam efficiant, 11, 57, 30-59, 3. emperantia in
ens, maxima genera, quomodo inter se communicent, civitate accurate definitur, , 70, 49-72, 3. empe
1, 191, 50 sq. Status ad aequabilitatem semper re rantia sacundum locu tenet inter bona divina, ,
fertur, , 223, 49 sq. 268, 14. emperantiam qua spac/en institu, ,
5lella animo contributa, , 212, 38. Stella fixte, d. 271, 20 sq. id. cliam S. . Fortitudo, Pudor,
s. . Deorum c-lestium genus. Virtus.
 220 DLSCUS.

empestates anni ad mixtum genus pertinent, , 409, 21 , 367, 55 S. In trag diis spectandis, qualis sit af
574 - fectus, , 426, 34 s. rag.dia verissima, sit
"on, tolius contemplatio in animo philosopho, , , 396, 7 sqq.
105, 46. emporis instrumenta et in universum lem riangula duo, sint et cur, quibus elementa qua
porls ratio demonstrantur, , 209, 9-210, 44. em tuor constant, , 220, 42 sq., 221, 7 sq. riangu
pus est imago mobilis et ad numerum iens aeterni lum aequilaterum unam habet speciem, ex qua cubica
tatis in uno manentis, 11, 209, 16 sqq. Quod erat figura existit, oblongum vero infinitas, inter quas rur
et uod erit, temporis ortae sunt species, quas inscii sus pulcherrima est, uae subtentum duplo longiorem
ad sempiternam essentiam referimus; contra ad or latere minore habet, id quod elementum est, quo
tum S omnino non pertinet, , 209, 22 sq. em basis efficitur cum tetraedrae, tum octaedrae atque
pus una cum coelo ortum, ul una procreata una etian icosaedra, , 221, 7-222, 12. riangula elementorum
solvantur, , 209, 39 sqq. emporis ad numeros di perfectissima medullae componendae destinata, , 235,
stinguendos planetae exstilerunt, , 209, 45 s. em 20 sq7. riangulaelementorum in corporis compage, ,
pus universum, d. 5. . Vita. 241, 19. 34. riangula medullae, , 242, 21.
erminus, d. s. . Finitum et Generatio. riste , cf". onum.
erra rotunda et aequilibris neque aere neque alia neces urpia, d. S. . onesta.
sitate opus habet ne decidal, , 85, 47 Sq.; mthica yrannica Civitatis forma ad inducendos novos mores
descriptio terrae, ibid.; terra superior pilis quae ex maxime idonea, , 322, 39 S. yrannicus vir revera
coriis duodecim contexlae sunt, comparatur, , 86, fit, quando vel natura vel institutis vel utrisque vino
49 sqq. erra, elementum, 1, 411, 44. Generatio ho simul et amori obnoxius et furiosus est factus, , 163,
minum e terra, , 584, 40 s. erra et ignis, pm i 13 sqq. yrannica natura libertatis et sincera ami
maria elemen, c/r. , 201, 19 (id. ncu.); citiae semper est expers, , 165, 1 sqq. yrannica et
cur, , 206, 2 sq. Solidum non sine terra, ibid. 5. amatoriae cupiditates, id. s. . maloriae ; c/r. s. .
erra in globum constricta circa polum per universum yrannus.
extentum, custos et effectrix noctis et diei, prima et yrannis, uid, d. 5. . Respublica. ua ratione ex
antiquissima derum quotquot intra c-lum exstite democratia prodeat, , 155, 46.161, 25.
runt, , 211, 16 sq. (d. RG .). errae cur cu yrannus ; gubernatio ejus violenta non est ars civilis
bicam figuram tribuerit, , 222, 25 s. errae spe denominanda, , 589, 30 sq yranni sors, lis,
cies quaedam istinquunur, , 225, 44 sqq. Cur 1, 714, 16. yrannis, ut amor divinus lemperate jus
uae mixta sunt ex terra et aqua corpora, vitrum sci leque agenda vitae innatus fuerit, difficile et rarum
licet et lapidum species quae fusiles appellantur, guae factum in longo tempore, , 323, 16 sq. yrannicus
ue cerea et ad suffiendum compacta sunt corpora, vir, qua ratione ex populari fiat, factusque qualis sit
ab aqua Solvi non possint, ab igne possint, , 226, el qualem vitam agat, , 165, 15-168, 2. Civitatis
11-36. errae abundantia febres efficit qartanas, , status sub tyranno, lis, , 165, 19 sq. y
244, 52 sq. id, eliam S. . Ignis. ranni, uae sit felicitas, ex hrasymachi opinione, 1,
errenum genus, e terra maximam parlem formatum, 14, 1 s. yrannorum anim, id. 5. . nimus. y
homines nempe, cetera animalia et planlae, le, rannus quanto vivat rege insuavius, d. 5. . y
, 508, 9 sq. thica. C/r. S. . yrannica.
elraedra sive pyramidalis figura, uomodo efficiatur,
, 221, 38 sqq.; igni Iribuilur, , 222, 36 s. U
extoriae artis exemplum a ertur, ita excogitatum, ut
singula partitionis ejus membra iis, quae sunt in artis Umbrae in specu, uid, , 124, 10 sqq. (d. Rc..).
civilis partitione, membris eorumque relationi accurate Umbrae in mundo visibili, uid, , 125, 1 (d. R
respondeant, , 591, 21 Sqq. c.). Umbrae justi et simulacrorum umbrae, uid,
heocratia, sie Saturni artas urea, describitur, , , 126, 16 (d. nc. ). Umbrae voluptatis, ,
324, 14 sqq. 172, 31.
heologiam popularem ad idearum normann enen Unguium natura et usus, , 237, 50 sq.
dare conatur lato, , 36, 6 sq. Unilales (, ), , 401, 5. 8.
ibicinaria, inter artes voluptatis effectrices numeratur, Universum a mente et sapientia regi, ua ratione pro
, 367, 38. bari possit, , 411, 23 sq. x universi corpore no
imocratia, quomodo ex optima civilate efficiatur, porro strum corpus nutritur, , 412, 19 sq. Infinitum mul
qualis sil et quomodo vir timocraticus ex bono patre tum in hoc universo est, et sufficiens terminus, et
fiat, erponitur, , 145, 21-147, 36. imocratiae quae causa quaedam disponens omnia, mens et sapientia
sint vitia, , 175, 12 sqq. (c/r. c.). merito nuncupata, , 412, 41 sq. Universum hoc alias
imore cur vexentur morituri, , 3, 43 s. imor deus ipse regit, alias dimittit, quae est duplicis con
mortis, quomodo eximalur, poelarum fabulis de infe versionis causa. st autem animal prudentia instru
ris epurandis, , 40, 39-42, 38. imores sunt prop ctum , a conditore (elicia omnia accepit, corporis tamen
ter malum aliquem animi habitum , uare extrinse particeps omnis motus expers esse non potest, , 583,
<us allata agitatione interna molio meticulosa et furiosa 40 sqq. Universi defectus a de, quae sit causa, 1,
sedatur, , 376, 7 s. imor et fiducia, opiniones 586, 42 Sqq. Universi ambitus rotundus atque in se
futurorura, , 277, 34 s. met coire natura contendens, cum omnia constringit
, omolo differat ab o et ab onus, , 157, et vacuum locum relinqui patitur nullum, hac ratione
1 Sq. , cum non sit, neque esse ens unquam, motus perpetui fit causa, , 224, 9-54. Universi simi
eque fieri polest; uidquid enim factum est, semper litudine exprimenda corpus curandum, , 246, 43 :
factum est totum, , 184, 17 sq., uid, c/r. , 596, 247, 7. id. eliam S. , Dodecaedra et undus.
4 s. (d. .). Unum et reliquus numerus, categoria, , 142, 40. Unu:m,
ragica simul et comica usa, d. hilosophia. 4uomodo fieri possit, ut multa sit, , 189, 7 sq.
ragoedia, inter artes voluptatis effectrices numeratur, Unum ul sit multa, qui fiat, 1, 400, 30 sq. ( c/),
"
 L)LSCUS.
c.). Unius et multorum mixtio, uo valeat, , Wia laclea, cfr. , 192,7 sqq. (d. Rc.).
401, 26 s. Unum primarium " uid, 1, 402, 17.
Unum si est,'quid ipsi contingat, rima armenidis
dialogi antinomi, , 634, 32 S cfr. Rcu. Unum
si est, ud cetera patiantur, altera armenidis dia
1og ntinom, ', 650, 14 sq. Unum si non est,
uidl ipsi contingat, terf arnenidis dialogi anti
nor, , 652, 30 Sqq. Unum Si non est, guid aliis
prater unum evenire oporteal, rta armenidis
dialog ntinomia , , 655, 37 s. Unum purum
divisionem non admittit, sed multiplicationem solum,
, :31, 50 sqq. Unum et multa, uid, , 101, 17
s7. Vid. etiam s. . deae, ulta, Status.
Utile. Quod ad utilitatem pertinet, in hoc omnes fere
contilentur, consultorem consultore, rempublicam re
publica in veritate invenienda differre; id quod etiam
de futuris valet, , 132, 21 sq.; 136, 50 sq. Utile et
bonum, num idem, , 250, 24 Sq. (c/r. Rc.
rotagorae). Utilis esse non potest, nisi qui ignoran
liam suam non nescit, , 545, 8 sq. Ulilia, quae
sint, , 585, 6 sq.
Utilitas. d utilitatem, non ad justitiam respicientes
publica tractant negotia, 1, 473, 41 sq. Utilia et
justa, utrum eadem sint an diversa, , 474, 14 Sq.
ona omnia esse utilia, , 476, 7. Utilitas non est finis
temperantia praepositus, , 519, 50 sqq.
V las virtutes adesse, prim enonis definitio, , 443, 5
Vacuus locus cur in universo relinquatur nullus, ,
224, 9 sqq. Vacuum nihil est, , 239, 41; 240, 40.
Vaticinia, id. s. . Sacrificia.
Vatis sors, aut eorum, gui circa mysteria sunt, ualis,
, 714, 12 Sq. Vatum ars, ministerii loco in civitate
habenda, , 600, 16 sq. Vatum ars aliena auctori
tate imperat, , 576, 48.
Venae duae juxta spinam decurrentes, , 238, 33 sqq.
Venae circa caput e contrario implicitae, ibid. 40 sq.
Venis per ignem respiratione agilalum sanguis infundi
tur, , 239, 36 S. Venulae nerorum uos nos
dicimus, locum tenentes, , 229, 36. Wid. etiam
Rc. d , 239, 9. C/r. S. . Sanguis.
Venter interior et intestinorum volumina, cur corpori
sint ingenerata, , 235, 1 s.
Vera oratio, d. 5. . ratio.
Verbo et nomine copulatis oratio fit, , 197, 14 sq.
Verecundia, uid, 11, 279, 21 s.
Veritas, h, e. essentia ad summum bonum pertinens,
, 438, 43 ; 439, 21 (cfr. c. ). Veritatis, pulchri.
tudinis et commensurationis ideae summum bonum
continent, I, 439, 22 sqq. Veritatis inventio lex est, 1,
619, 20. Veritalis campus, , 713, 49. Veritalem in
omni re sermo non omntino, sed actio minus etiam
quam sermo, attingit, , 99, 7 sq. Veritatis spec
1andae cupidi philosophi, , 101, 11. Veritate con
junctius quidquam sapientiae non invenitur, , 105,
25 s. Veritatem et intelligentiam gignit amor philo
sophus, connubio junctus cum natura ejus, quod est,
, 108, 36 sq. Veritatis amatores philosophi, 116,
42. Veritatis et ratinis effectrix boni idea, , 126,
3. n ante veritatem vir est colendus, , 177,
5. 6. Veritas, h. e, idea , , 178, 4 : 179, 1; 180,
51. Veritatem ut cognoscendam, uid sit, quod ideis
praebeat, . 5. . oni idea. Veritas, cur perse
quenda, , 335, 24 Sqq. Vid. eliam s. . ssentia
t rigo.
Vertebrarum natura describitur, , 235, 51 s.
Vesca, , 248, 47.
221
Victus, quomodo comparandus, , 53, 38 S.
V, Eu, voces, quid significent, , 178, 16
Sqq.
Vincere se ipsum omnium victoriarum prima , , 264
44 Sq.
Vinum, humoris species lis, , 225, 36.
Vir cordatus sibi ad bene vivendum sufficit, , 41,
44 8q 7.
Viride, uid, , 231, 47.
Virile genus muliebri antiquius atque praestantius, ,
27 sq.
Virtus philosophi prudentiae semper conjuncta, 1, 53,
36 s. Virtutes tunc solum esse bona, cum sapientia
iis praesideat, , 209, 26 s. Virtus num doceri pos
sit, 1, 211, 44 sqq. De virtute civili et de virtute
philosophica, d. Rc. rotag. Virtutes quinque
(cfr. 1, 261, 50), justitia, temperantia, sapientia,
fortitudo, sanctitas, utrum partes sint virtutis, an
nomina unius ejusdemque rei, 1, 247, 4 sqq., , 261,
44 sq. cfr. Rc . rotag. Virtutem esse scientiam ,
hpothetice probatur, , 263, 22 sq. cfr. Rc.
rotag. Virtus cujusque rei ordine quodam rectitudine
et arte constat, , 371, 27 s. Virtus, non tyrannis,
nobis paranda est, siquidem felices esse velimus, 1,
490, 20 sq. Virtus utrum doceri possit annon, id.
emonis c. Singulis rebus atque actionibus singu
s. Virtus est, praeesse hominibus posse, secunda
ejusdem definitio, , 444, 22 sq. Virtus est , gaudere
pulchris ac posse, tertia ejusdem definitio, 1, 447,
15 , el bonorum comparandorum potestas, , 448,
"10. Virtus scientia est, Socratic sententi, , 455,
11 sq. Virtus bonum est, , 455, 29, utile quiddam,
ibid. 39. Virtutis neque praeceptores esse neque disci
pulos, , 457, 10 s. c/r. RG. enonis. Cur a
viris politicis tradi nequeat, , 459, 29 s.: 461, 34
sqq. ominibus adest neque doctrina, neque natura,
sed divina quadam sorte, el polius et doctrina et na
tura, et enthusiasmo, ui doctrinam mactus in scien
tiam abit, , 465, 3 sq. cfr. . enonis. Qua
ratione animis ingeneretur, , 531, 14 sqq. Universa
est scientia bonorum omnium et malorum sive prae
sentium, sive praeteritorum sive futurorum, , 538,
23 s. Virtutes ipsae sunt, praesertim fortitudo et
temperantia, quae bene inter se ad mediocritatem ef
ficiendam contexlae cum singulorum, tum civitatum
efficiunl salutem, , 612, 42 sq. Virtutum summa
rum auctor amor, , 663, 5 sqq. Virtutum omnium
auctor amor, , 686, 32 s. Virtus universa in le
gibus ferendis respicienda est, , 263, 1 sq. (cfr.
Rc. Legum, Part. . ) Virtus maxima est fidelitas
in rebus arduis, , 267, 25 sq. Virtutes quatuor,
uo ordine sese ercipian, , 268, 12 sq. Virtutes
plus semper jucundi afferunt quam molesti, vitia
contra, , 337, 13 s. Ut ad virtutem formentur
liberi, plurimum conferre videtur in motionibus con
tinuis exercitatio , , 375, 39 sq. Virtutem semper
vel quatuor virtutes spectare debent leges, , 496,
22 sqq. Virtutis quatuor species, guomodo inter se
differant atque iterum unum idemque quoddam sint
, 496, 42 sq. Utrum doceri possit annon, , 566,
1 sq. (d. Rcu. rotag.); neque natura, neque
disciplina contingere videtur hominibus, sed divino
quodam afilatu, , 568, 37 sq. irtutem univer
sam sive justitiam sibi proponit custodum educatio,
, 36, 6-45, 1 (id. Rcu. ). Virtutis imagines
ua sint, , 52, 5 sq. De civitatis virtutibus qua
 DLSUS.

tuor erponitur, , 68, 32-73, 45. Virtutes singulorum non esse, sed pleraque e malo corporis habitu pro
civilatis virtutibus comparanur, , 78, 44-79, 41. venire, pare onatur Pl, , 245, 24 s. Vo
Virtutes quatuor praecipuae iisque cognatae omnes, cur lunlaria et non voluntaria peccala, d. s. . ec
animo philosopho inesse debeant, , 105, 13-106, 30. Cala.
Virtutes animi ceterae, praeter sapientiam, corporis olumlas, rum libera relinqualur latone necne,
virtutibus similes videntur; nam cum revera antea , 193, 15 sqq. (d. rgum.). Voluntatem liberam
non insint, postea consuetudine et exercitatione in prorsus fere negare detur lato, d. rgum. d
ferri videntur, , 125, 51 Sq. Virtulum omnium at , 245, 24 sq.
que vitiorum confusio in democratia , , 154, 39 Voluptatis et doloris peru.ixtio, , 45, 47, 46, 15.
155, 7. Virtus omnis plus veritatis essentiacque cur voluptatibus superari, d sit, uod i ocent, ,
habeat, quam corporis affectus, , 171, 45 sq. 264, 31 sqq. c/). . rotag. Voluptas e contrariis
Virtus et pulchritudo et probitas cujusque rei ad semper fit et simul cum iis perit, ita ut a dolore dis
ejus usum refertur, , 181, 27 sq. Virtutis quae sint juncta nunquam sit, , 360, 43 S. cfr. Rcu. Gor
praemia cum in hac vita, lum in futura praesertim, giae. Voluptatem et dolorem differre a bono et ma
, 186, 22-196, 3 ( dialoqi pars, uomodo re demonstratur, , 362, 33 Sqq. Voluplas voluptali dissi
feratur ad eam, ua pracedit, de imitatione poe milis esse non potest, , 399, 19. Venus nominanda
tic disputationen, d. RGU. ad arlem V.). cur non sit, ibid. 5. Voluptas cur ipsum bonum nen
Virtutis praemia, prorsus contra ac hrasymachus, sit, , 405, 30 sqq. Voluptas et dolor ad mixtum genus
Glauco et dimantus statuerant, cur fieri non possit, pertinent, , 410, 44 sqq. Voluptatis et doloris origo
quin hanc quoque ad vitam pertineant, , 189, 5-190, elicaur, , 413, 20 sq. Voluptas et dolor, uatenus
22. Virtutem liberam cuique relinqui, uid significef, admixtumgenus pertineant, ibid.30 Sqq. (cf". Rc..).
, 193, 17 sq. (id. Rcu. ). Virtutis sine philoso Voluptatis et doloris species altera, quam anima so a
phia participes, apud inferos, , 194, 29. percipimus, dum exspeclamus jucundi aliquid aut no
Vitia animi, id. 8. . nimus. lesti, , 414, 13 sq. Voluptas omnis, quae mente
Visibilia, d. 8. . Intelligibilia. sola percipitur, ex recordatine sensu ante percepto
Visus, lalone auctore, a reliquis sensibus omnibus rum originem trahit, , 415, 7 sq. Voluptalum alias
hoc maxime differt , duod ceteri sensus nullo indigent veras esse, alias falsas probatur, 1, 417, 29 Sqq. (C/r.
ad res percipiendas medio, visus absque lumine nihil .). Voluptatem ipsam a nemine falsam nomi
cernit, , 120, 44 Sq., uomodo efliciatur, , 120, nari, ristippi sententi delur,, 418, 41 Sq. Vo
54 sq. Visus theoria erponitur, , 214, 48-215, 13. luptatis falste species alia describitur, 1, 421, 18 S.
Visus atque auditus causa finales erplicanfur, uo Voluptas omnis e corporis quibusdam oritur mutatio
rum alter ad siderum, alter ad musicte harmoniae nibus, voluptatem tamen aut dolorem propterea sem
motus percipiendos aptus, , 216, 3 sq. Visui ignis per percipi nulla ratio cogit, cum mutationes modo
vis maxima inest, , 228, 50 sq. Visus affectiones, majores sentiantur, minores autem effugiant sensum,
cur dolorem et voluptatem non habeant, sensus au , 422, 15 sq. Voluptatem nihil esse , quas vulgus
tem maximos et clarissimos, , 229, 4. heoriae de autumat voluptates, dolorum esse effugia, ntisthe
visu addunlur, quae ad colores attinent, , 231, 1 is se (entia, , 423, 36 sq. (cfr. RGU.). Volupta,
232, 2. - tes in vita dissoluta, cur vehemenlissimae, sed dolore
Vitae post mortem descriptio, , 84, 41 sqq. Vita et mo semper permixtae, , 424, 42 sqq. st lugendi quodue
tus causa, cur animus putetur, , 185, 49 Sqq. (cf". voluptas quaedam, exempli causa in iis, gui tragoedias
Rc. ). Vitarum formas definire conur secundum spectant, , 426, 34 sq., item in comndiis animi nostri
animorum status, , 385, 28 Sqq. Vita beata, , 398, affectus ad oblectationem simul et m rorem declinal,
24. Vita ex voluptate et sapientia mixta, cur maxime ibid. 36 sqq. Voluptates purae, ua sin, 428, 45
expetenda videatur, 1, 406, 10 sq., uae sit divinis sq. Voluptatum genus alterum impurum et immode
sima, , 414, 51 Sq.; c/r. , 422, 20 Sqq., 431, 49 ratum ad infiniti genus, alterum purum et moderatum
sq. Vitae tolius trag"dia alque comndia, , 428, 18. ad commensurati genus pertinet, , 429, 49 Sq. Vo
Vita mixta, quibus scientiis et voluptatibus compona luptatis est generatio semper, essentia nunquam, ,
tur, , 436, 44 sq.; preliosissimam habet commen 430, 37 sq. Voluptas corruptione et generatione con
surationem, , 438, 54 sq., uatenus sit bona et cur, sislit, , 431, 41 sq. Voluptates non omnes ad vitam
1, 439, 25 sq. Vita mundi, , 584, 12. Vita futura, mixtam admittendae, sed verae solum alque necessa
o/r. , 114, 42. Vitae tempus, cum ad universum riae, mixtae autem atque vehementiores procul ha
conferatur, nullum prorsus videtur, ibid. 40 sq. bendae, , 437, 41 sq. Utrum voluptas an sapientia
Vitae tempus exiguum ad universum, , 186, 26 sqq. summo bono cognatior sit, , 439, 28 s. Voluptates
Vitae vincula, , 235, 17. Vitam peregrinationem esse molestiae expertes et purae animae ipsius, quintum
quandam, a bene transacta aequo animo defungen summi boni elementum, voluplates in/eriores for
dum sit fato, , 557, 40 sqq. Discessus e vita a malo sse Stum, 1, 440, 28 sqq. ( c/r. nc. ). Volup
transitus est ad bonum, , 558, 33 sq. Vitae humanae tas in musica, lis, , 669, 39 sq. Voluplates
conditionem omnino miseram esse ac moleslam , corporis omnes serviles non injuria appellantur, upote
compluribus eremplis confirmatur, , 558, 35-560, quas dolor fere necessario antecedit, I, 721, 43 sq.
32. Voluptas optima, innoxia, conducibilis est pulcIlrum,
Vitia fere omnia, ut in riis citatum formis sunt , 756, 10 sq. Voluptates et cupiditates, quie rutione
, ad animi partes tres reducuntur, , 175, 9 gubernanda et ad meliora traducendae sint, , 271,
84 . 20 s. De legibus tantum non omnis quaestio ad vo
Vitrum, uid, et curab aqua solvi non possit, ab igne luptates et ad dolores spectat, , 271, 51 sq. Volu;
possit, , 226, 10-36. tas et aegritudo, duo in nobis consiliarii contrarii,
Vivit, quod se ipsum movet , , 449, 6 sq. quibus accedunt timor et fiducia, et ad haec omnia
Voluntaria volentium ductio per regem sola ars civilis rationis judicium , , 277, 32 sqq. Voluptat's et do
appellanda, , 589, 30 sqq. Voluntaria animi vitia loris sensus cum infantibus statim insit, prudentia
 )L080US.
vero et verae opiniones firmae serius accedant, ila a
principio sunt assuefaciendi, ut voluptas, odium,
amor, efc. ratini, cum accesserit, consentanea sint,
, 282, 13 sq. Voluptatis et doloris cum opinione
rationi accommodata discrepantia est ignorantia
maxima, , 307, 48 sq. Voluptates innoxiae, ua
sin, , 22, 7. Voluptas nimia, venerea praesertim in
amore pulchrorum, cur rejicienda, , 52, 37 s.
Voluptatibus eur dediti non sint philosophi, , 105,
33 sq. Voluptates quinque illorum virorum, regii,
timocratici, oligarchici, popularis, tyrannici, uomodo
inter se differant , ecuratius erponitur, , 168, 2
173, 47. Voluptates animi partium trium inter se
comparantur, , 168, 21-170, 14. ua in hilebo
de olup(a/e et dolore disputata sunt, breter re
petunur, , 170, 14-171, 16. Voluptates purte et
mixtae sive simulacra voluptatis, ure sint, , 172,
15-43. Cur doloris vacuitatem alque depulsionem
censeant esse voluptatem, , 171, 16 sqq., 172, 15
sq. nter corporis et animi voluptates ea intercedit
similitudo, uod utraeque vacuitates quaslam explent ;
animi vero voluptates, cur plus critlis habeant,
, 171, 38-172, 15. Voluptates suas quacque animi
223
pars optimas et uam maxime potest veras turn perci
piel, quum totus animus parti philosopha obsequ
tur, , 172, 43 sq. Voluptate et molestia mixtus
amor, , 212, 33. Voluptates atue dolores, uomodo
efficiantur, , 228, 51-229, 24. Voluptas sine dolore,
lolor sine voluptate, ratine existere possit, ,
229, 15 sq. Voluptas et dolor ad mortalem animi
partem pertinent, ibid. 18. Voluptas, maxima mali
esca, , 232, 36 sq. Voluptates et aegritudines mor
borum gravissimi, , 245, 8 sq. Vita moderata,
fortis, salubris contrariam superat, utpote in ua vo
luptates molestiarum modum excedunt, , 337, 13
sqq. Felici futuro neque voluplates sectandae neque
omnino fugiendae molestiae, sed ipsum amplectendum
medium, hoc est, placidus animi status, , 377, 17
sqq. Voluptates vincere, coercere libidines, maxima
est summaque laude digna victoria, , 410, 52 sq.
Voluptas altera delinquendi causa, , 426, 21 sq.
Voluptatis species diversae, utrum distingui possint
annon, d. hilebi nc. . Utrum voluptas an sa
pientia optimum sit, d. Rc. hilebi. Vid. eli
5. . Dolor.
Vox, uid, , 230, 4o Sqq.
 5tifttft:44:44:54:433334:44:3:3:::::::::::::::::::::::::::

RLG
GRC L.

L
RDUC LS
. )L000S,
--------

. " o
. Volentem accedere ad latonis dialogos, decet prius
, nosse, hoc ipsum, uidnam sit dialogus. eque enim
absque arte uadam et facultate scripti sunt, neque se
, cundum artem judicare facile est scientia praceptorum
. (2)
imperito. (2) lacet autem philosopl, quamcumque rem

consideraveril, naturam ejus inquirere, um uid possi,
,
, vel non possit, ad uae aptum natum sit, ad uae minus.
. 1 enum ait : n omnibus, fili, unicum est principium iis
, , . ui recle consilia inire volunt : probe intelligere eos oportet,
, uid illud sit, de uo consultent, hoc uippe neglecto
, aberrare est necesse, plurimos vero illud latet, quod
ipsam cujusque rei naturam ignorant. Quasi igitur scientes,

"
, non conveniunt inter se in principio disquisitionis, proce

'
' dentes aulem uod par est consequuntur , itaque nec bi
(3) "
, , ipsi, nee aliis consentanea loquuntur. (3) e itaque
idem nobis accidat ad latonis dialogos accedentibus, illud
, , ' . "
ipsum, uod dixi, considerabimus, uidnam dialogus sit.
20 st nempe nihil aliud, uam sermo constans ex uaestione
, et responsione de rebus civilibus vel philosophicis, ila t
mores decentes tribuantur personis assumptis, et congruens
. orationis adlibeatur compositio.
11. . Sermode dialogo dicitur, ut de homine animal Quum
, vero sermo alius internus sit, externus alius, intelligimus
, externum, et uia hic iterum vel continua oratione pro
, ' cedit, vel quastione constat et responsione, proprie dia
,
logi fiunt interrogando et respondendo : unde dicitur sermo
constare ex uaestione et responsione. Verba de rebus
30 . civilibus vel philosophicis adjecla sunt, uia conveniens
,
dialogo argumentum esse debet, uod est civile et philo

. sophicum. Quemadmodum enim Iragdia vel universim
o , omni carminis generi congruens materia ex fabulis depro
, mitur, ita dialogie philosophia sive rebus philosophicis. (2)
. (2) orro additur ut congruentes tribuantur mores assumptis
.. . 225 15
 226 L R)UC
-" / / - . "

, [] Dersonis : quum enim in dialogis pro vitae ratine var '

, , liae Sint atque distinelae, alia. philosophorum, sophi-ta
, , rum alia", suos cuique morestribuere oportet : philosopho,
ingenuitalem animi, simplicitatem, amorem veritatis;
- -
, sophistae contra, varios colores, mentis luctuationem et
, . vanum studium glorias. Ita et indocto homini sua danda
* -- -- - .

(3) indoles. (3) ostea monetur et de accurata orationis

compositione adhibenda, time sane : nam quemadmo
dum tragoedia vel com.dia conveniens metrum aptari
"; , \'
debet, et historia ua dicitur congruenter efficta oratio,
, sic necesse est ut sua quadam dictione ac compositione
" \ " 2 "

,
",
" gaudeat etiam dialogus, ttica scilicet puritate et suavi
2. . . .

, , . tale, ac me quid abundel vel desit. odsi aulem sermo

, ' quidam, qui hanc quam prascripsi speciem non prae se
, fert, sed illa destituitur, nihilominus dicatur dialogus,
. (4) minus recte id fiet. (4) inc, ua apud hucydidem di
( ) cuntur formam effingere propriam dialogis, nos dialogum
, non esse dicemus, sed potius duas orationes publicas con.
' .
-
trarii argumenti sibi invicem oppositas.
. . ostquam igitur quidnam sit dialogus perspeximus,
, differentiam ue dialogorum Plalonicorum considere
, , mus, hoc est eorum notas sive characteres, quot sin
summa eorum genera, et in quol singula illorum subdivi
. dantur. De characteribus igitur infra disseretur accurate
cum adumbratione cujusque; hlc vero sciendum, chara
, clerum maxime generalium genus esse duplex, alterum
, , uod narrat, alterum quod in inquirendo versatur. Cha
, racter cui narrare esl propositum, aptus est ad institutio
, nem et tractationem demonstrationemque veri, qui vero
occupatus est in inquirendo, ad exercitationem et contro
versias, falsarum opinionum refutationem. orro, is qui
, . (2) narrat, in res fere, qui inquirit, in personas intentus est.

- - 9 - 1 -
(2) n dialogis lalonis imaeus pertinet ad naturalem
, , "
disciplinam, ad moralem pologia, ad rationalem heages,
, , , , , - /
Cratylus, Lysis, Sophista et Politicus. d genus quo
-
, , falsa confutantur referendus armenides et rotagoras:
, , , , Criton vero, Civitas, Phaedo, inos, Symposium, Loges,
, , , o, pisolae, pinomis, enexenus, Clitophon, hilebus, ad
, , disciplinam civilem. In tentatorio genere versantur u
, , , thyphro, eno, Ion, Charmides; in obstetricio (id est
- - C / .
40
, , , animo ex se illuminando) lcibiades, in confutatione ip
. pias, uthydemus et Gorgias.
V.
V. ostquam ita et differentiam dialogorum, uomodo

',
, distingui debeant, et characteres illorum consideravimus,
" - - -

, deinceps dicemus a quibus dialogis ad lalonis lectionem

45 . accessuros initium capere oporteat. eque enim una est
w - - -

, hac de re omnium sententia; sunt uippe qui ab pi

stolis incipunt, sunt qui a heage ordiuntur. lii dia
. logos Platonis in tetralogias (quadriloquia) tangnam

",

w " w /
distralientes, volunt primo loco illam leg, ua utly.
, phronem, pologiam, Critonem et Phaedonem complecti
, ur : uthyphronem uidem, uia Socralem in jus .
, . catum exhibet ; pologiam, oh necessariam adversus
, mpactas criminationes defensionem ; Critonem propter
, , ermones in carcere habitos, et Phaedonem, quia in illo
 S DGS. 227
. (2) Socrates excedit e vita. (2) ujus quidem sententiac
, Dercyllides sunt et hrasyllus, qui mihi de personis
vilarumque eventis ex ordine serendis solliciti (uisse
videntur : uod alii forte rei non est incommodum, nihil
, autem facit ad hoc uod nos in praesenti uaerimus, Vo
lumus enim initium et ordinem disciplina, uae in sapien
ia Versatur, invenire. inc dixerim Platonicae doctrina!
. unum definitumque iuitium non esse, sed totum opus
o ejus conjunctim integri perfectique circuli figura esse s.
millimum : ut igitur circuli nullum certum ac definitum
, . - est principium, ila neo doctrinae latonicae.
V. . V. eque lamen properea utcumque et sicut fors fer!
, ' Platonem legemus : neque enim descripturus circulum a
' quolibet punc circulum ducit, sed ab eo quo quisque
' est animi habilu et affectu ad doctrinam, inde initio capto
. . accedet ad lectionem dialogorum. abitus vero ad doc.
. rinam nostri complures sunt et diversissimi : nam alii
, , sunt secundum maluram ingenii, ut sun dexteritas ve!
" ' 2' - -

, ineptitudo , alii secundum atlatem, ut est aetas ad studium

, philosophicum matura vel jam efsta , alii ratione electio
20 , nis, ul qui se dat philosophiae vel historiae, alii status
, sui ralione, ut qui jam profecit, vel adhuc plane rudis cst;
. (2) alii respectu conditionis vitae, ul quum liic pllilosophia.
, . navat operam, alter negotiis civilibus distrahitur. (2)
/ cr - - \ "

, . Qui igitur felici ingenio et aetate ad philosophiam matura

25 , gaudet, tum ratione electionis propterea accedit ad ia
, tonis libros ut in virtute exerceatur, nec non variis jaln
, disciplinis imbutus est, et a negotiis civilibus liber, is ab
lcibiade faciet initium, ut illuc convertatur flectaturque
. animus, et lhinc intelligal ad uaenam adhibenda si cura
(3) ['] , el industria. (3) Deinde ad videndum, velut in exemplari
pulcherrimo, quis sit philosoplus, uod proprium einego
' , tium et qua in re sermones ipsius versentur, sese conver
, tat oportet ad lladonem, in quo docet lato, quisma n
, , philosophus sit, ua in re sit occupatus, et de immortali
tale animi disputans sermonen de illa persequitur. Inde
. accedas ad libros de Republica : in illis enim a prima
usque institutione omnem depinxit doctrinam, ua quis
, quis utitur, virtutis sibi possessionem acquirere potest.
. (4) (4) ost hac, siquidem virtutis possessorem divinarum
40
, uoque rerum scientiam pro virili comparare ac ceteris
, conjungere seque diis assimilare decet, imaeum hinc
legemus, in quo historiam naturalem et theologiam qute
dicitur totiusque universi ordiuem ac structuram cogno
. scentes dilucide res divinas spectabimus.
VI. " ' V. Jam vero quis etiam summatim dialogorum ordi
nem perspicere polerit congruentem Platonicae disciplinae
. futurus ejus sectator. Quum enim contemplatores fieri
debeamus animi nostri, rerumque divinarum, ipsorum
denique derum, et bonam mentem nobis comparare, ante
, omnia animus a mendacibus ac falsis opinionibus et prae

judiciis purgandus erit. eque enim medici prius corpus
, ex assumptis cibis emolumenti quicquam capere posse
. (2) existimant, quam impedimenta ex illo ejiciantur. (2)
15.
 LC SUS
228
eracta purgatione insitos sensus naturales excitari pro
, vocarique oportel, tum et illos sinceros et ad judicandum
. aptos reddi tanquam principia. raeparatus hunc in m

animus, convenientibus imbuendus est doctrinis,
, ' , dum
perficiatur, ualia sunt de rebus naturalibus,
quarum ope libu s ac civilibus. aec vero me excidant, sed
, divin is, mora
, fixa inhaereant animo, necesse erit ea Vinciri firmarique
. (3) ratiocinatione a causis ducta, ut a praefixo scopo minime
, aberremus. (3) inc contra falsas ratiunculas animus mu
10 . niendus est, ne a sophista aliquo abducti habitum animi in
" , deteriora Ilectamus. Ut igitur falsas opiniones ejiciamus,
fas est ut ad lenlatorii generis dialogos latonicos nosmet
, applicemus, uippe guiin redargutione et purgatione ver
Santur. d provocandos vero in lucem sensus naturales ob
5 , stetriciiquidicitur characteris dialogiseritopus, horumenim
. (4)" m ria dogmata
, o propria haec est virtus. (4) Quo aule prop
quis percipial, narrativi characteris sermonibus animum
applicare debebit, siquidem physica, moralia, civilia et
,
"conomica praecepta continent, uorum alia ad theoriam
20 ,
vitamque contemplativam, alia ad actionem et vitann
,
, ' activam referuntur, in eundem uidem finem utraque, ut
, Deo similes reddamur. (5) aec vero animo impressa
. (5) " , ne exolescant, necesse fuerit ad logici characteris dialogos,
25 o , qui et ipsi sunt generis inquisitorii, facere accessum : in
, illis enim continentur methodi per divisiones et definitiones,
tum per analysin et syllogismos, quibus et verae demon
, ' strantur sententiae, et refutantur falsae. ra terea ne so
, . phistarum ratiunculis decipiamur, demonstrativi et refu
30 , latorii generis dialogos tractabimus, qui nos, ualenus
audiendi sint sophislae, et qua ratine quemque in modum
, cavillationibus ipsorum occurrere oporteat, optim edo

cebunt.
.
---- -

LC
SUS D S

.. .
-------

. rincipalia latonis et maxime propria decreta ita

35 . tradi posse videntur. Philosophia est appetitio sapien.
. tite, vel solutio animae a corpore et conversio, gua
, , convertimur ad ea quae revera sunt et qua intellectu
' cernuntur. Sapientia autem divinarum humanarumque
' rerum est scientia. (2) hilosophus vero est a philoso,
4 . (2) ' phia deducto nomine vocatus, quemadmodum a mu
, sica musicus : hunc ita comparatum esse oportet, ut ad
"
 D LS). 2

, eas maxime idomeus Sit disciplinas, quac ad cognitionem

cjus quae intellectu percipitur essentia, non autem ejus
, ube oberrat ac fluxa est, aptum reddere eum ac dedu
cere possint, deinde, ut natura veritatis amans sit, et nullo
modo recipiat mendacium, praeterea temperantem quodam
,
modo nasci oportet, easque animae partes guae affectibus
efferri solent, contractas a natura habere. Quisquis enim
semel eas amplexus animo fuerit disciplinas de iis uae
revera existunt, totumque e0 appetitum converterit, nun.
. . (3) uam voluptates corporis admiraturus est. (3) portet
praeterea liberali animo philosophum esse. tenim rerum
. vilium aestimatio ac cura homiui contemplatur divina
et humana maxime adversa est. mo eliam natura sua
,
ferri debet ad justitiam, siquidem etiam ad veritatem,
temperantiam et liberalitatem. ddequod facilitate discendi
, et memoria pracditum oportet esse : nam et haec philoso
. (4) phum informant. (4) ae naturae commoditates, si bona di
sciplina atue educatio uae oportet accedat, perfectum ad
, virtulem elficiunt : si contra negliganur, maximorum
causae sunt malorum. que has lato eodem cum
virtutibus nomine temperantiam, fortitudinem et justi
2(
, . tiam appellare solet.
. ' , , 11. Quuum vero duplex sit vita, altera uae in contem
, plalione, quae in actione versatur altera, pracipuum in
veritatis cognitione contemplativae munus consistit, sicut
, activae in actione eorum quae dictat ratio. rimaria vero
. contemplativa vita est, secundo post hanc loco, sed
, necessaria, activa. d ita se habere, ex lis facile probari
, poterit. (2) Contemplatio est functio intellectus ea ute in
. (2) telligibilia sunt intelligentis , actio vero, operatio animae
, rationalis, quae ministerio corporis perficilur. nimus
. namque quum divinitatem ipsaln ejusque noliones contem
30 platur, uam time affici dicitur, atue haec ejus affectio
sapientia nuncupata est: quam uidem nihil aliud quam si
, militudinem cum divinitate ipsa recle appellaveris. Quam
, o obrem primaria haec ac praecpua habenda est, maxime
expetenda, maximeque propria homini, utpote cui nulla
bsistant impedimenta uominus in nostra potestate con
35
' sistat, et guae finis nobis propositi efficiens sit causa.
. ctiva autem vita et id quod ad agendum confert, quum
corporis ministerio plurimum utantur, impediunlur saepe
numero. Quare quae in contemplativa vita ad emendandos
, , hominum meditari mores Solet, ad actionem, quoties ita
res postulant, transferet philosophus. (3) d civilenn
40 . (3) " ergo administrationem se conferet vir bonus, quum male
, , a ceteris eam hominibus geri senseril : inter secundaria
, autem habebit ducere exercitum, jndicia exercere, le
, , ' gationes obire, at inter praecipua eo um quae actio requi
rit et primaria, leges condere, rempublicam ordinare,
45 . instituendae disciplinam juventutis tradere. portet igitur
o philosophum nunquam veritatis indagandae studium omit
, ' , tere, sed fovere eam et promovere emper, ad activam
. autem vitam, tanquam ad consequens accedere.
. . Studium philosophiin tribus potissimum ex Platonis
o versari videtur sententia : in contemplatione et cognitione
, , eorum uae sunt, in virtutum actione, et in sermonis
consideratione. Dicitur eorum quae sunt cognitio, Con
, , templativa, eorum uae ad actionem pertiuent, ctiva,
. (2) disserendi cura, Dialectica. (2) Quae quidem in Dividendi,
 230 LC SUS

Definiendi, nducendi ac Ratiocinandi modum dividilur.

- " "

, , ostrema rursus in podicticam, uae circa ratiocinalio

, nem necessariam versatur, el in pichirematicam, qu
, circa probabilem, etin Rhetoricam, ua circa nthymema,
,
f
,
- \ "
quae ratiocinatio imperfecta vocatur, ac denique in So
, , phismata. Quam lamen non ut praecipuam partem, sed ut
necessariam colet philosophus. (3) ius quae in agendo
, . (3) versalur philosophiae, pars primain formatione morum, al


,

- 2)
r W
era in familia administratione, postrema in reipublicae

, versatur conservatione. t prima pars quidem oralis,

w / r \
secunda Domestica, tertia Civilis dicitur. (4) n contem
, ,
" - " . . . 1
plativa rursus, ars una ea uae fixa ac immota sunt,
. (4)
. - -
primasque rerum causas et qua divina investigat, quam
heologiam vocamus, altera astrorum circuitusque c
, lestium ac reversiones corporum ad unum idemque prin
cipium, mundique constitutionem : ea aturalis scientia
, diciur. Quae vero per geometriam, reliquasque quae ma
.
- " ' " w
themata vocantur investigamus disciplinas, athematica
(5) nuncupatur. (5) o ergo modo quum dividatur in suas et
, . distingualur philosophia species, de Dialectica primum
, consideratione ex placitis latonis dicendum erit, et primo
. quidem de Criterio sive ipso judicandi instrumento.
-

V. , V. Quoniam est qniddam quod judicat, quiddam quod

, , judicatur, necesse est aliquid eliam ex utrisque fieri, guod
o . udem judicationem vocare possumus. Itaque ipsam judi
'
-
,
2-- * " 1
, " w . * "
cationem proprie quis appellaverit, commu,
' , ' nius autem dicitur id quodjudicat. oc autem est duplex :
' , unum a quo, alterum per quod judicatur id quod ju.
, , ,
-

, ' dicatur. Quorum illud intellectus est ui in nobis, hoc

, autem uo judicatur, instrumentum naturale ad judican
. (2)
* * * / \ . '
dum accommodatum, primario uidem vera, secundo ta
' men et falsa : hoc vero aliud uicquam non est uam Ratio
, ' , naturalis. (2) Quod si liquidius etiam explicare velimus,
, ' , judex appellari poterit philosophus, a quo res ipsae di
. ' judicantur ; judex item ratio per uam verum esse judi
, catur : uod modo instrumentum diximus. Jam vero du
, . plex est ratio : una penitus inexpngnabilis ac evidens;
<' " " - / ". "

, , o altera pro rerum cognitione nunquam fallens. Prior in

. (3) , Dei potestate est, in hominis esse non potest, secunda et
, , in hominis potestate est. (3) Sed et hac duplex est : una
, ad intellectus, altera ad sensuum spectat objecla.
. " prior quidem, Scientia, et quae scientiam gignit ratio est,
, altera vero, circa sensibilia versans, pinio. illa certitu,
, dinem quidem ac stabilitatem habet, uippe quum circa
certa ac stabilia versetur principia, haec veri probabilitatem
. (4) et opinionem, utpote qua circa mutationi obnoxia. (4)
.

Scientiac vero uae circa intelligibilia, et opiniones uae
circa sensibilia versantur, intellectio ac sensus principia
sunt. Sensus aulem afectio est animi per corpus, prima
rio facultatis aliquid perpessae internuncia. Quando autem
,
.

,
,
animo per instrumenta sensuum, rerum Iorma sentiendo
, ' fuerit impressa (quae est nimadversio), et ita uidem u
, temporis non deleatur spalio, sed diuturna conservelur
. (5) ac firma hujus conservatio : emoria nuncupatur. (5)
 D LS).
231
. emoria autem sensusque conjunctio es pinio. Quoties
' enim aliquid quod primo sensus movere potest nobis oo
, currit, ab ue sensus in nobis eficitur, et a sensu
, memoria, ac deinde rursus idem sensibus nostris objic
5 tur, memoriam precedentem cum sequente sensu compo
, , , nimus, etin nobis ipsisjam dicimus, cceSocrates, equus,
, ignis, celeraque hujusmodi. tque haec opinio nuncupa
tur, guoties praecedentem memoriam cum recente sensu
' , componimus Quoties autem inter se conveniunt ea ac
, , . Congruunt, opinio vera exsistit, si dissonant, opinio falsa.
o am si quis dum Socratis memoriam habet, in lato.
, nem incidat, putetque se ob uandam similitudinem
Socrati rursus occurrere, ac postea acceplum a latone
, sensum uasi a Socrate acceperit, cum Socratis quam
15 , servavit memoria componat, falsa nascitur opinio. d
. " autem in quo sensus atque memoria tiunt, cum imagine
in cera expressa Plato comparat. Quum vero ea quae per
memoriam sensumque opinione sunt concepta, anima co
, , gitatione refingens, ad ea respicit, tanquam illa a quibus
20, ,
/
'

/



ista manarunt, picturam uandam ac imaginationem in
terdum Plato nominat, Cogitationem vero, animae quasi
, ' secum agentis colloquium ; Sermonem autem , uod a co
. (6) ' gitatione per os una effluit cum voce. (6) ntellectio vero est
- -
o , operatio intellectus, prima intelligibilia contemplantis, Qua
25 duplex videtur esse - una animae, quae priusquam de
, , scendat
"
in corpus, sua tum intelligibilia contuetur; altera
cjusdem, postquam in hoc demersa est corpus. Quarum
- / \

prior, quae ante demersum in corpore fuit animum, hoc

ipsum proprie vocabatur, Intellectio : altera vero, unm
,
- jam in corpore versatur, sicut prius intellectio, ita tum
30 , dicitur aturalis notitia, quum nihil alind sit quam intel.
. " lectio quaedam in anima habitans. uoties ergo intelle
, ctionem ralionis ad gignendam scientiam accommodatae
, ,
"" , '
2' ' 2* *
diciimus principium, non eam de qua nunc loquimur intel
, , , , ligi volumus, sed eam tius quae separalo adhuc a carpore
35
2 , --4'
.1. - 3 - '-' . .
erat animo : quae quidem, ut diximus, func intellectio,
, / - -w
nunc naturalis dicitur nolitia. ue lianc ipsam Plato,
.
(7) ' cum scientiam simplicem, tum animae alam, nonnunquam
-

vero el recordationem nominat. (7) x his denique simpli

" -

, cibus scientiis naturalis scientiacque effectrix constat ratio,

" " . - - . /
4U , uae nobiscum nascitur. Quum itaque Sil duplex, et qua!
, , scientiam et quae opinionem gignit, ratio, intellectio ilem
et sensus : necesse est et iis objecta uaedam subjici, in.

telligibilia videlicel et sensibilia. t quoniam intelligibi.

"... "
, , ,
2 / 2' - / w r
lium uaedam prima sunt, ut ideae, uaedam secunda ,
, ut uae in materia sunt species, et ab illa seprari ne
45 , , . ueunt : intellectio quoque duplex erit, primorum una,
, altera secundorum. Rursusque quoniam in ipsis eliam
, , , sensibilibus quaedam prima sunt, ut ualitates, velut color,
, , , albedo; alia secundum accidens, ut album, Coloratum,
, , , dein uod concretum est, ut ignis, mel: codem ane modo
50 , sensus primus primorum erit, secundus secundorum.
. rima intelligibilia intellectio judicat, non sine ratione


\ 1
,
2.
ea quam scientiam gignere diximus, per comprehensio
. -

, nem quandam sine discursu : secunda vero eadem efit

ctrix scientia ratio, non sine intellectione, Sensibilia auten,
 232 LC SUS
. . V 3 - -

ea uae prima sunt et secunda ensus judicat, non sine

, ea ratine tamen quae cum opinione es conjuncta, id
. (8) vero quod concretum est, ratio eadem illa, non sine
, ' , sensu lamen. (8) Quumque intelligibilis mundus primum sit
5
, intelligibile, sensibilis vero concretum quiddam, illum
, intellectio cum ratione, id est non sine ratione dijudicat,
. , hunc ea qua cum opinione conjuncta est ratio, non
sine sensu. t quum contemplatio sit et actio, recla ratio
-' haud codem modo discernit quae contemplationi et ute
r 2. 9 2. "

, ' "-
.

, , actioni sunt subjecta, sed in contemplatione uid verum,
\ \ - /
)
quid falsum, in iis quae ad actionem pertinent, uid pro
. rium, uid alienum, uid hoc sit uod agitur, consi
deral. x eo enim uod natura insitam pulchri mobis bo
- '

nique notionem habemus, ratine utendo, eamque ad na

, turales illas notiones veluti ad definitas quasdam normas
5
, .
- - --- ". ". " -
refereudo, bonane an mala sint singula, dijudicamus.
V. V. Dialecticae facultatis elementum primum lato esse
, ult, inprimis rei cujusque essentiam, deinde quae accidunt
illi advertere. Quid autem unumquodque sit considerat
vel a superioribus, dividendo alque definiendo, vel ordine
, converso, resolvendo, ea vero quae accidunt et essentiis
' adhaerent, vel ex iis quae continentur per inductionem,
vel ex iis quae continent per ratiocinationem : ut meri
,
" 2. " /
Dialecticae partes, Divisio, Definitio, Resolutio, Inductio
, , . statuatur, denique Ratiocinatio. (2) Divisio igitur est alia
. (2) generis in species distributio, alia totius in partes : ut quum
, o ,
" " \
animam in partem rationalem, et eam quae perturbatio
nibus obnoxia est, et hanc ipsam rursus in eam quae
, appetendi et quae irascendi vim continet, dividimus. lia
est insuper vocis in significata divisio, uoties idem u
31) numque nomen rebus accommodatur pluribus. ertia ac
,
, cidentium in subjecla divisio, ut uum dicimus, bono
- - - "

,
\ -
" " - " "
rum quaedam ad animum pertinere, uardam ad corpus,
, qnredam externa esse. uarta subjectorum in accidentia,
, ut uum dicimus, hominum uosdam bonos, nonnullos
35
, , . (3) mnlos, medios esse alios. (3) Divisione igitur generis in
species primo utendum est, uoties quae rei uniuscujusque
sit essentia, volumus dignoscere. d autem absque de
, finitione fieri nequit. Jam definitio ex divisione h
pac conficitur : rei definiendae genus sumendum est,
4(1 sicut hominis, animal. d deinceps per proximas partien
,
- " - /

, dum differentias, usque ad species descendendo, ut in

, rationale et ratinis expers, mortale et immortale. Sic
, enim, si proximie adjiciantur generi suo differentiac, ho
minis constituetur definitio. (4) Resolutionis autem res
45
, . (4) sunt species : una est qua a sensibilibus ad intelligibilia
prima ascendimus; alia, ua per demonstrata et subde
, monstrata ad primas et qua medio carent propositiones
ascendimus , postrema, uae ex suppositione ad ea quae
, sine suppositione sumuntur pergit principia. (5) ! prima
,0 . (5) quidem hujusmodi est, ut si ab eo quod in corpore dici
, mus pulchrum ad illud uod in animo dicilur pulchrum
, transeamus , ab hoc ad illud quod in vitae officiis versa,
, tur, ac deinde ab hoc ad illud quod in legibus; atque ita
, ' , porro ad immensum pulchritudinis mare, ut iis quas
 D LS D00R. 233

. gradibus, jam ipsum illud quod per se est inveniamus

ulchrum. Secunda resolutionis species hoc modo fi :
Supponendum id quod quaritur, et quae priora sunt con
, sideranda, eaque demonstranda, a posterioribus ad su
, , periora progrediendo, donec ad primum et id uod in
, confesso est perveniamus : a quo sumpto rursus initio,
, ad id uod quaerebatur compositionis modo regrediemur.
, uaro exempli gratia, an Immortalis si animus, eoque
, , ipso supposito, an idem semper moveatur quaero, hoc
, , demonstralo, iterum uaero, an id quod movetur semper,
, per se moveatur : uod quum rursus demonstraro, num
quod per se ipsum movetur, motus principium si uaero :
o postremo, urum origine careat principium : uod quidem
, , ut certissimum a cunctis admittitur, ingenitum quippe
' quod est, interitus quoque est expers. quo quum sit
plane evidens, demonstrationem colligam ejusmodi : S prin
, , , cipium originis expers, erit et interitus. uod per se
, , , movetur, mous est principium. er se autem anima n
. (6) vetur : expers ergo et interitus el originis, et immortalis
est anima. (6) Quae vero ex suppositione est, hujusmodi es
resolutio : Qui aliquid uaerit, illud primoipsum supponit,
, , deinde quid ex supposito sequatur advertit. um vero si
20
, ipsius suppositionis reddenda sit ratio, alio supposito,
, quaerit utrum id quod prius fuerat suppositum, rursus
, ad aliam sequatur suppositionem. demque semper ob
. Servat, donee ad illud, od non amplius ex suppositione
(7) ' Sumitur, pervenerit principium. (7) Inductio autem omnis
est disputandi via et ratio, uae vel a simili ad simile,
vel a singulis transit ad universa. Quae quidem ad excitan
. das naturales uas vocant multum confert notiones.
V. , , V. rationis ejus quam ropositionem vocamus, dua
, , sunt species: ffirmatio altera, altera egatio. firmatio
, talis est, Socrates ambulat. egatio talis, Socrates non am
30
. bulat. ffirmationum autem et negationum alia Universalis,
, lia articularis est. t articularis quidem afirmativa tali,
, , est, Quaedam voluplas bonum. Negativa, Quaedam vo
luptas non bonum. Universalis affirmativa, omne turpe
, malum. Negativa universalis, ullum turpe bonum. (2) x
propositionibus, aliae Categorica sunt, aliae ypotheticae.
. ()
, Categorica, qua simplices, ut : mue justum bonum. y
pothetica, uae consequentiam inerun vel repugnantiam.
,
, (3) (3) Syllogismorum eliam modis utitur lato, tum redar
guens, tum demonstrans. Redarguens qua falsa sunt, inter
, rogando, demonstrans quae vera sunt, docendo. st autem
, . Syllogismus oratio in qua, positis quibusdam, aliud ab iis
, quaepositasunt, vitamen eorum quae posita sunt, necessario
45 ' efficitur.Syllogismorumalii Categorici, alii sunt ypothetici,
alii ex utrisque mixti. Categoric uidem, uorum tam
, , assumptiones quam conclusiones simplices sunt propo
, sitiones. ypothetici, gui ex hypotheticis
fiunt propositio
, nibus. ixti, uiutrumque complectuntur. (4) Utitur autem
, lato Demonstrativis
argumentationibus, in iis in quibus
. (4) mentem suam exponit dialogis, Probabilibus, adversus
,
sophistas et juvenes, Contensio is, adversus illos ui
,
, proprie contentiosi vocantur, uthydemum dicis causa, et
 234 LC1 SUS
. (5) ippiam. (5) Quum vero Categorica argumentationis figura,
, , tres sint, prima est, in qua terminus communis de hoc
, , quidem dicitur, illi vero subjicitur. Secunda, in qua
, , erminus communis de utrisque predicatur. ertia, in qua
- " " "

, terminus communis utrisque subjiciur. ermipos i.utem

( , dico propositionum partes, ut in llac, omo est animal,
, hominem et animal terminos vocamus. que in prima
w "

), uidem figura srpe interrogat lato, ut e in secunda e

ia. ! in prima quidem, sic in lcibiade : Quae justa
. , 8unt, honesta sunt , ae honesta sunt, bona sunt : ergo
, , , " justa sunt, bona sunt. In secunda, ut in armenide :
() Quod parles nullas habet, mec rectum est nec rotnn

' , ,
' "
dum , at quicquid, figurae est particeps, aut rectum aut
, C rotundum est : quod ergo partes non habet, nullius est par
5
, ticeps figurte. In tertia sic eodem in libro : Quod figural est
- - "

particeps, quale aliquid est, at quod figurae particeps,

, , finitum est : quod ergo est quale, finitum est. (6) Sed et
. (6) ypolhelicis interrogare latonem in multis libris vide

' , bimus, praecipue vero in Parmenide, ubitalia videbimus

' verba : Si non liabet partes ipsum unum, nec princi
, um nee finem nee medium habet : uodsi principium,
medium Iinemque non habet, nec extremum habebit;
- " - 2.

, , "
si extremum non habet, me figurae quidem est particeps :
, ergo si non habel partes ipsum unum, nullius figura
. particeps est. x secunda vero hypothetica figura, quan
, , ' plerique dicunt tertiam, in dna terminus communis utrum.
, , que sequitur extremum, hunc in modum quaerit: Si non
, . habet partes ipsum unum, neque rectum est, neque ro.
,
"
(undum, at si figurae est particeps, aut rectum aut rotun.
, dum est : idcirco si partes non habet, ne figurae uidem
, , particeps erit. Quinetiam ex tertia figura, uam nonnulli
' ,
- " -
Secundam esse volunt, in qua commmis terminus ntrum
que antecedit extremum, in Phaedone sic argumentatur:
, , Si scientiam ipsius rqualis adepti, oblivioni non tradi.
35 . .
, (7))
dimus, profeclo Scimus; sin autem obliti sumus, remi
,
- -r *2 1 "
niscimur. (7) Sed et mixtis, qui per consequentiam ali
, uid efliciunt, sic ulitur : Si unum totum est et finitum,
, principium media finemque quum habeat, figura
. (8) uoque est particeps : verum antecedens, verum igitur
40 consequens. (8) orum autem qui per consequentiam ever.
. " f, ex hoc ipso sic fere differential considerantur. Quum

" ' '
-

/ - "
uis diligenter igitur facultates animi, variasque hominum
, , . differentias, necnon diversas orationis, quas huic aut illi
, accommodet, perspectas habet formas, si quis praelerea qui
bus qualibusque persuaderi possit ratiouibus, accurate
, , . olyservarit, hic si occasioneln fuerit mactus commodam
,
- ... "
et ad usum accommodalam suum, perfectus erit orator.

\ - f
./ * 1 ". )
eque aherraverit qui Rhetoricam illius, bene dicendi de
(9) finierit scientiain. (9) Sophismatum quoque sive falla,
, ciarum captionumque rationen, si recte inspiciamus, iu
, uthydemo a lalone inveniu:mus delinealam. am et
, , qnte in votibus, el uac in relus ipsis committunlar,
" * ".

, . um quo pacto solvi debeant, Ibi ostenditur. (10) Sed et

() decem riedicamenta, tum in ipso armenide tum in aliis
 )S).. 235

, adumbravit dialogis. otum vero de ymologia n Cra

ylo complexus est locum. Denique, ut semel dicam, prae
ceteris admirandus in dividendo, definiendoque, qua
, Dialecticae vim maxime lestanlur, ejusq:e methodi se
. clator lato noster extiti. orum autem quae in Cra
, tylo tradit, mens haec est. Ibi enim uaerit, ulrum
, , vi et ratine naturae, an vero positu (hominibus imponen
, , tibus) facta sint nomina, placelque ei positu quodam
constare nominum rectitudinem, non simpliciter tamen
, et fortuito, verum ut ipsam rerum naturam secuta vi
. deatur ejusmodi posilio : neque enian aliud esse recti
tudinem nominum, nisi rei ipsius consonam naturae
, impositionem. am nec quamlibet impositionem no
, minis ad rectitudinem sufficere, neque rursus naturam
5 , primumque vocis sonum, sed quol ex ulrisque compo
situm, ita ut quodvis nomen ponatur convenienter rei et
, , proprie. n enim si quodlibet nomen temere cuilibet
. adlibeatur, recte significabit : ut si equi nomen impo
, namus homini. Siquidem locutio uaedam est comes eorum
20 , ' , quae aguntur. Quare non quocumque quis loquatur modo,
recte loui existinaandus est, verum si ita, ut ipsarum
, , natura rerum requirit, fuerit locutus. oniam vero ipsius
' locutionis pars uaedam est nominum impositio, sicut et
, orationis pars nomen, sequitur recle vel non recte nomi
, . mare, haud qualibet nominum fieri impositione, verum
, ' naturali cum re ipsa nominis proprietate et convenientia :
. " ut is rectus demum nominum futurussit conditor, ui ipso
, rerum naturam ex.primet nomine. Reisiquidem instrumen
tum nomen est, non uodcumque sors obtulit, sed uod
, , congruum natura. uare hujus beneficio alter communi
, damus res cum altero easque discernimus. x uo sequitur,
. () millil aliud esse nomen uam docendae cuique et discer
nendae rei instrumentum accommodum, sicut telae radius
' , textoris. (11) d dialecticam ergo et hoc pertinebit, recte ut
, , nominibus ulamur. Scut enim radio textor, ut qui proprium
, o, ejus novit usum, recle utilur, guum eum faber (ecerit : ita
' . nomine quod alius formaverit, recle et ut oportet uletur
, dialecticus. t ut clavum efficere fabri, uti autem recle
gubernatoris est : sic nominum que formator, uem
40 , admodum oportet, in nominibus ponendis versabitur, si
, tanquam praesente Dialectico id fecerit : quippe qui per
, spectas rerum qua significantur nominibus habet natura8.
V. V. actenus de Dialectica per delineationem exposi
. tum esto : deinceps de Contemplativa dicendum est phi
, losophia. ujus ut diximus, alia Theologica, alia Physica,
, alia est athematica. heologicae quidem , primarum

supremarumque ac principalium cognitio causarum, finis
, , ' est. hysica", uae sit mundi natura perdiscere, uale

, animal homo, uem in universo habeat locnm, porro
, ntrum rebus omnibus divina prasit providentia, aliosque
sub se deos habeat, tum ad deos uo pacto se habeant
homines. athematicae finis, planam et in tres porreclam
, dimensiones naturam cognosCere, molumque ac Cursu
 236 LC SUS

. (2) quo sit universi natura. (3) Cujus mathematica prinio

. summalim proponatur contemplatio. aec ad confirman.
, . dam mentis aciem a Platone assumpta est : utpote ua
animum acuat, et ad rerum aeternarum contemlationem
reddat promptiorem. Illud autem ad numeros quod spectat,
quum et ipsum pars sit atheseos, non mediocrem nobis
, ut ad aeterna ascendamus vim suppeditat, sed aliquatenns
, ab errore atque ignorantia qua circa sensibilia versatur,
, nos liberat, et ad rerum cognoscendam recte essentiata
praebet auxilium. Sed et ad gerenda bella reddit idoneum,
pracpue in ea quac circa instruendas versaturacies scien
, tia. Geometria quoque plurimum ad ipsius boni confert
, intellectum, si guis non mechanicae causa actionis ipsam
seclatur, sed ejus adminiculis ad id quod semper est ad
. (3) . scendere studet, nec in iis uae oriuntur uotidie et occi
dunt versatur. (3) Quinetiam Stereometria, id est solido
' rum dimensio, uammaxitne utilis est. ost secundam
, ' enim accretionem ejus, sequitur ejus contemplatio, ut qua.
tertium ejus contineat incrementum. Utilis practerea, nt
, quarta quaedam disciplina, stronomia est, per quam coli
siderumque motus, tum diei ac noctis, mensiumque et
, annorum consideramusartificem ; elhinc quasi familiari via
. uadam, ipsum investigamus ui hac fecit omnia, et ab
(4) , iis disciplinis tanquam per inferiores gradus aut elementa,
ad alliora progredimur. (4) Sed et usica nobis curae
, erit, ad eadem illa per hanc referentibus auditum. am
quemadmodum ad astronomiam oculi creati sunt, sic ad
harmdniam aures, et sicut in astronomiam uum incm
, bimus, ab iis quae oculis percipiuntur, ad invisibilem du.
33
cimur et intelligibilem essentiam : sic et dum auribus
vocum haurimus harmoniam, ab iis quae audiuntur, ad ea
(ae solo intellectu percipiuntur, gradatim ascendimus.
,
Quamobrem, si non ita mathematicas prosequamur disci
' . plinas, imperfecta sane et inutilis, neque ullius momenti
futura nobis est hacc contemplatio. portet quippe confe
' , stim ex iis quae oculis percipiuntur et auribus, ad illa
. " . u sola cernit ratio transire. Siquidem mathematicorum
consideratio quoddam ad divinorum contemplationem est
uasi praeludium. rithmetica quippe et geometria, et qua
inde derivantur scientiae, ad illius quod revera est per
40
, , . venire desiderant cognitionem, mec tamen consequuntur
. nisi persomnium, revera autem pervemire eo non possunt,
, uum et principia ipsa, simulque uae e principiis compo
. (5) " nuntur, ignorent. illilominus tamen ad ea quae diximus
conferunt plurimum. (5) deo nec scientias lato disci
45 plinas hujusmodi appellandas esse censuit. Verum Dia
lectica ita comparata est methodus, ut per hypotheses
,
, geometricas ad prima uae non sumuntur ex hypothesi.
assurgal principia. Quapropter Dialecticam jure scientiam
appellavil : mathematicorum vero disciplinam nec opi
, nionem , uod iis clariora sunt rebus qute sub sensum
54)
cadunt ; neque rursus scientiam, uia obscuriora sunt
, , quam intelligibilia prima : sed opinionem dixit corporum,
.
scientiam primorum, cogitationem mathematicorum. Fi
, dem praeterea et Imaginationem ponit : alteram quidem
eorum qua sensu percipiuntur, nempe fidem ; alterann
 D LS D. 237

, vero imaginum et visorum. Quoniam vero Dialectica effi

, Cacissima est inter mathematica, ut uae circa divina aeter
, naque versatur, ideo et mathematicis praponitur omnibus,
. tanquam murus uidam et munimentum reliquorum.
V. V. Sequitur ut de principiis et iisquae theologicao sunt
, contemplationis breviter disseramus, ducto a primis initio,
' et ab iis ad creationem universi ejusque contemplationem
, descendamus, unde tandem ad generationem uoque
. hominis naturamque ejus perveniamus. c primum de
. (2) ateria tractandum est. (2) anc sane imaginem expres
, sam et omnium receptaculm, nutricem, matrem, locum,
' subjectumque nominat, eamque sine sensu tangi, et adul
' , terina quadam ratine vult comprehendi. jus esse pro
prium, omnes rerum ortus suscipere ac nutricis instar eas
o gerere, formas item omnes admittere, quum ipsasuaptena.
, ' tura omnis formae et qualitatis experssitetspeciei. alia vero
, in ea tanquam in massa effingi ac formari, easque eam figu.
ras admittere, quum nec figuram ipsa nec qualitatem habeat
, ullam. eque enim ad varias formarum impressiones fu
. ram esse satis idoneam, nisi qualitate omni, iisque quas
, susceptura essel formis, penitus careret. Siquidem eos
videmus, ui unguenta ex oleo parant suaveolentia, id
, quod maxime expers sil odoris, quaerere; eosque qui for

mas vel cerae vel Iuto impressuri sunt, primum materiam
25 ,
ipsam polire penitus atque lenire, donec pristina figurae
quantum fieri potest deleantur. (3) Convenit namque
. (3) , maleriae omnium capaci, si modo formas omnes susceptura
sit, nullam ut illarum naturam habeat, sed absque dua.
,
, ' o litate omni atue specie snbjiciafur formis. Jam quum
' hujusmodi sit, neque corpus neque incorporeum quid
, , erit, sed potentia corpus, uemadmodum aes potentia est
, statua, uoniam tum statua efficietur, num ejus suscipiet
. formam.

. , . Cum vero principii cujusdam rationem habeat ma

, , teria, alia quoue praeler materiam Plato introducit prin
, cipia : unum videlicet tanquam exemplar, uod idearum
. " est, alterum gnod palernum dixeris, uod patris el auctoris
, , rerum omnium est Dei. st autem Idea uod ad Deum
40
, speclata, intelligentia Dei, uod ad nos, primum intelligi
, bile; uod ad materiam, mensura, quod ad mundum
. ' hunc ui in sensus cadit, exemplar, uod ad se ipsam
, essentia. Quicquid enim adhibito fit intellectu, ad aliquid
, ' , referri necesse est : uemadmodum si aliquid ab aliquo
45
, fial, ut a me mei ipsius imago, ejus exemplar praesupponi
oportet, et si externum nullum sit, unusquisque iu se
. ipso nnino id primo concipiens artifex, ejus deinde in
(2) materiam transfett formam. (2) Definiunt autem Ideam,
. o eorum ual secundum naturam fiunt, arternum exemplar.
, lurimis namque visum est lalonicis, eorum uae arte
, , fiunt nullam dari ideam posse, ut clypei atque lyrae, neque
, , rursus eorum quae praeter naturam, ut febris ac cholerae;
, ' , neque singulorum, ut Socratis et latonis; neque etiam
, , vilium vel abjectorum, ut sordium aut festucae : neque
 238 LC SUS
relatorum, ut majoris et excedentis. sse namque
. (3) " , ideas notiones sive intelligentias Dei aeternas et in se per
seque perfectas. (3) Quod vero sint ideae, etiam sic probant :
, , Sive intellectus deus ipse sit, sive intelligens quiddam,
2 / . 2 2'

, intelligibilia habet sua, et ea quidem aeterna atque immo

-

"" 4 2:
bilia. odsi hoc ita se habet, sunt ideae. enim si / 9 /

, '
materia ipsa per se mensura caret, ab aliquo superiori
1 -

,
"
, et a materia penitus remolo, mensuram suscipiat necesse
" w - \ -

, o , est. Verum uidem est antecedens, verum igitur conse.

. uens. t si hoc, idea sunt mensurae quaedam materia ca
10

.
, rentes. ccedit uod, si mundus non fortuito talis est, non
/ - " \ " / \

, , solum ex aliquo, verum etiam ab aliquo factum esse

> " - * / w ww "

, oportebit. eque id solum, sed et ad aliquid eum esse

, . (.)
factum. d vero ad quod factus sit, uidnam aliud praeler
ideam esse possit" Unde rursus scquitur, ideas esse. (4)
, lem si intellectus a vera opinione differt, id quoque quod
5
, intelligibile est, differet ab opinabili. oc si e-t, in
telligibilia erunt ab opinabilibus distincta. Quare erunt
, , , prima intelligibilia, uemadmodum et prima sensilia.
quo ideas esse concluditur. ui differt intellectus ab
.
" / 2 -.. , -
opinione vera : erunt ergo ideae.
20
. Deinceps de terlio dicendum est principio, uod licet
--- - -

, pane ineftabile lato autumet, tamen hoc modo ostendi

' . posse videlur. Si intelligibilia sunt, eaque mec sensibilia
, sunt, neque participant cum sensilibus, sed intelligibili.
, ,
- w - /
bus primis, sunt prima intelligibilia simplicia, quemad
, ' modum sensibilia prima. ntecedens verum : verum ergo
, o . el consequens. omines vero perturbationi sensuum ob
, noxii, quoties intelligibile uiddam contemplari statuunt,
o , in cogitationem statim sensilis alicujus recidunt, uo fit
, ut sape vel magnitudinem, vel figuram animo simul com
30 , , prelendant, vel colorem : atque ila intelligibilia sincere
intelligere nequeunt, dii vero sine mixtione corporalium
.
pure nimirum atque sincere intelligunt. (2) Quoniam vero
(2) , anima melior est intellectus, intellectu autem eo qui in
' , potentia, melior ille gui actu semper, omniaque et simul
intelligit; hic denique pulchrior qui ejus est causa, guique
, llis superior omnibus : id revera non aliud quam deus erit,
, quem primum dicimus, qui in causa est u semper aga!
. , intellectu coslum universum. git autem ipse immobilis
, , in hunc, quemadmodum sol in oculum, quum ad eum
, convertilur, et ut id quod appetitur movet appetitunt,
40 quum immobile ipsum maneat. Sic ergo et hic intellectus
- - . w w -
c li totius movel intellectum. (3) uum primus hic in
. (3)
- / ". - 2 - " tellectus sit pulcherrimus, pulcherrimum quoque intelligi
,
bile illi subjici necesse est. illil autem ipso pulchrius :
, se ipsum ergo suasque semper intelligit notiones. t haec
,
- - . / 1 - . - 2 quidem functio illius est Idea. Quinetiam deus ipse pri
45 . ,
", "
mus aeternus est, ineffabilis, se ipso perfectus, id est nullius
, , egens, semper perfectus, id est omni absolutus tom
, pore; undique perfectus, id est omni ex parte absolutus :
, , , , , divinitas, essentia, veritas, ipsa proportio, boum. eque
/ " / - 2 1 , \ /
, ' vero haec ita dico ut separem, sed ut unum intelligatur
. , in omnibus. bonum ob eam quidem causam dicitur,
, quod in omnia pro facultate cujusque beneficia sua con
(erat, atue ita omnium bonorum sit causa. Pulchrum
, vero, quod ejus natura sua talis forma sit, perfeclum et
, , anuale. Veritas autem, uod omnis ita veritatis est prin,
cipium, u Sol universi est luminis. Pater autem quod
 ,S )00R. 239)

causa sil omnium, c-lique totius mentem et mundi

animam ad sesuasque exornet notiones. x voluntate enim
sua omnia se ipso complevit, mundi animam excitans et ad
.
se convertens: uippe cum intellectus ejus sit causa, qui a
, patre adornatus, naturam vicissim hujus mundi totam exor
5 , nat. (4) neftabilis praeterea est, solaque, ut anledictum est,
mente potest percipi : nec enim genus, aut species est, au
. (4) ' differentia, sed nec accidere illi uicquam potest, neque
, ,
: ()
malum , hoc enim nefas dictu est, neque bonum ; si
, ' , quidem alicujus ac maxime bonitatis particeps, talis di
, cendus esset. eque differentia ulla ; mec enim id secundum
ipsius notionem potest fieri. eque quale; non enim ua
, litate hoc ipsum factus est od est, aut ab ea perfectus.
eque rursus gualitatis expers; non erim uilitate ulla
ad se pertinente privatus est. eque pars cujusquam, ec
ut (otum ex partibus constitutum : neque ut idem aut diver
, sum; uippe uum nihil illi contingat uo ab aliis secerni
, / ' "). qneat. Denique nec movet, nec movetur. (5) Quare prima
> . " ".
, ad intelligendum eum ratio, per abstractionem eri! rum:
, ' uemadmodum punctum uoque abstrahendo a sensilibus
, . (5) intelligere solemus : primo uippe superficiem, deinde
20 , lineam, postremo punctum consideramus. Secunda vero est
, in quadam ratinis similis proportione, hoc pacto : Quam
, , rationem sol habet ad visum et ad ea quae videntur, quum
. ipse tamen non sil visus, huic vero praestet nt videat, his
autem ut videantur : eandem profecto rationem ad eum ui
25
, , in anima nostra est intellectum, et illa ua intelliguntur,
" \ /w -

, , primus habet intellectus. uippe quum non sit ipse intelle

. - - " -,2
ctus, in hoc lamen actum perficit intelligendi, illis vero dat
" \ 2. " "

, ut intelligantur, dum eam, qnae ines illis, illustrat verita

, tem. (6) ertius autem intelligendi modus erit hujusmodi :
30
. (6) liquis duum eam videt quae in corporibus est pulchritudi
nem, hinc ad eam transit, guae est in animo, deinde ad
,
/ i ,
W w r
eam quae in officiis ac legibus, postrcmo adimmensum pul.
, ,
V . * . -, - ? ... * . > . , -
cluritudinis mare : post quae ipsum bonum considerat,
, ' ipsum amabile, ipsum expetendum, uod (anquam lumen
35 aliquod efulget, eique, quae paulatim ita ascendit, occurri
animae. Cum hoc vero etiam Deum ipsum comprehendit
. (7) animo, propter ejus, uae in honorato est, excellentiam.
(7) artis quoue expertem considerat, uoniam nihil illo
prius est. ars siquidem, atque illul ex quo constituitr
,
, aliquid, prius eo ast cujus pars est. lanum namque prius
est quam corpus, et linea prius quam plannm. Rursus quum

partes non habeat ullas, neque loco moveri, nec qualita
.
tibus poterit mutari. tenim si mutabitur, vel a se ipso vel
, ' ' ab alio id fieri necesse erit. Si ab alio, illud potentius esse
' , , ' oportebit, sin a se ipso, aut in deterius mutabitur aut in
' , melius. Quorum absurdum est utrumque. x quibus om
o
,w

w 3 . . 3 " nibus aperte sequitur, incorporeum uid esse Deum. Quod
. " et ex his probari potest : Si corpus esset Deus, ex materia
, constare et forma : siquidem corpus omne ex materia for
maque sna cum materia conjuncta concretum quiddam
, est : quod quidem simile ideis efficitur, et earum ineffabili
quadam ratine est particeps. bsurdum antem est, Deum
ex materia constitui aut forma. eque enim aul simplex
esset, aut principalis. uamobrem incorporeum uiddam
. (3) , Deus est. () Praeterea ex eo : Si corpus est, ex materia
 240 , SUS

constat. deoque vel ignis est vel aer, vel terra, vel aqua,
' . aut aliquid ex iis conflatum. tqui nullum ex iis per se
, est principale. Praeterea, materia s a erit posterior, si con,
stet ex ea : quae uoniam absurda sunt, incorporeum
esse Deum erit existimandum. tenim si corpus erit, et
, , corrumpi posse eum, et natum esse, et mutari posse ex eo
sequetur. Quorum singula de Deo si dicantur, erunt
' . absurda.
. . Sed et qualitales esse incorporeas, hoc modo demon
' . strari possit. mne corpus subjectum est, qualitas vero
10 , , non subjectum, sed accidens : non ergo corpus est ua
. litas. Praeterea nullum corpus in subjec est, omnis qua,
, , litas autem in subjecto est : non ergo corpus est qualilas.
, Item, gualitati contraria est ualitas; nullum vero corpus,
, ua corpus, contrarium corpori, sed qualitate differunt
5
, corpora, non hercle corporibus : non ergo qualitates sunt
. corpora. t ratinimaxime est consentaneum, ut quemad
, , modum materia qualitatis est expers, ita et ualitas
, material sit expers. t si materia careat ualitas, carebit
. , et corpore. Jam si qualitales sunt corpora, duo ac tria e0.
20
, dem in loco erunt corpora : uod a ratine longissime
, , ahludit. Quodsi incorporea sunt qualitates, ergo et quod
. (2) harum vim efficiendarum habet, est incorporeum. (2)
fficientia praeterea nulla esse nisi incorporea possunt :
siquidem suaple natura patiuntur corpora ac difunt, ne.
ue codem se modo semper habent, neque in eodem statu
, , persistunt aut manent : nam et ubi efficere aliquid vide
buntur, ibi multo prius pati ea reperies. Unde sicut aliquid
, pure ac simpliciter ad patiendum est aptum, ita necesse es
aliquid quod revera agat, esse. d vero nihil esse aliud
. (3) quam incorporeum facile videbimus. (3) Quare de rerum
30 principiis quae tradenda videbantur, uatenus ad heolo,
giam ea referuntur, hactenus. Deinceps ad considerationes
. veniendum est Physicas, duc Ilinc exordio.
. . Quoniam eorum quae natura sensibilia sunt et sin
, gularia definita uaedam esse oportet exemplaria, Ideas
nimirum, uarum et scientiae sint et definitiones : praeler
omnes enim homines, hominem aliquem animo concipimus,
, et practer equos omnes, equum aliquem, et ita communiter
, practer animalia cuncta, ingenitum animal et immortale,
quemadmodum ab uno sigillo plurima exprimuntur signa,
40 , , et unius hominis imagines possunt esse innumerae, quibus
, omnibus idea ipsa causa est ut hujusmodi sint, cujus
modi et ipsa est : necesse est universum hunc mundum,
opificium Dei pulcherrimum, ab ipso ita fabricatum esse
, Deo, ut ad aliquam ideam, uae exemplar ejus essel,
' , ipsa in fabricatione respexerit, dum mira quadam pro
videntia atque optima norma ad hujus constructionem
machinae sese accingeret Deus, uia bonus erat. (2)
, . (2) omni ergo ipsum materia condidit : uam quidem sine or.
dine ullo ante coli generationem (emere disjectam, ex
5 confusione deformi in pulcherrimum revocavit ordinem,
numerisque decentibus et figuris undique exornavit ejus
, partes : quo opere distinxit, uemadmodum et nunc ignis
, et lerra ad aerem atque aquam sese baben! , uorum tunc
, solum vestigia et aptitudo quaedam erat ad recipiendam
 ) LS C. 241
w . "- - "

, lementorum potestatem : atita sine ratine ulla aut con

cinnitate concutiebant materiam, ab illaque concutiebantur
. Vicissim. x singulis enim quattuor elementis eum com.

",
,
? . * w W. ' . \ 2 . *
pegit integris: ex too scilicetigni et terra, aqua alque aere,
, nulla alicujus parte praetermissa aut potestate. Videb
, , enim corporeum debere esse quod generabatur, tactuque
, omnimo ac visu percipiendum, absque ignis vero e err
Drasentia nihil tangi viderive posse. Quare ratine optima
exigne eum terraque construxit. Quoniam vero vinculum
uoddam horum requirebatur medium, divinum autem
, vinculum est quod secundum rationis proportionem, simul
, 8e ipsum et ea ure vinciuntur unum efficit, planusque
, -
2 . " " -. . - 22 ..-:.. 2 4 2 -
equaquam mundus esse poterat (huic enim unum suffe
- , Cisset medium), sed globosus, ideo duobus ad constitutio
r-
5 nem ejus opus fuit mediis, nter ignem ergo et terram ex
. ' ) . 2--4. " )

rationis prascriplo aerinterjectusestetaqua, ut quemadmo

, dum se habet ignis ad aerem, ita se habeat aer ad aquam,
. () utque aer ad aquam, sic et aqua ad terram : et contra.
(3) Quia autem nihil exterius relinquebatur, etiam unicum
(ecit mundum, ideae videlicet suae, uae unica est et ipsa,
numero parem. alem praeterea fecit, ut nec morbus un
, , quam infeStare illum possit aut senectus, quippe quum
, nihil cadat in illum, a quo corrumpi posse videatur, tum
-
' ita se ipso contentum, ut nulla re cxterna opus habeat.
- /

, Figuram autem illi dedit globosam, ute omnium pul

cherrimam capacissimamque et ad motum facillimam.
quoniamnec auditu, nec visu, nec ceterisindigebatsensibus,
, ideo ipsi sensuum ad ejusmodi ministerium nulla prorsus
, instrumenta addidit. Ceteras item motus species procul
, esse jussit, solumque qui in orbem incitatur concessit, ut
. qui mentis et prudentiac sit proprius.
. , . quum duo sint ex quibus constructus est mnn
, , dus, corpus scilicet atque anima, quorum illud videtur et
, , tangitur, haec nec videri potest nec tangi, utriusque q
. que et vis diversa est et constitutio. Corpus siquidem ex
35 igni, terra, aqua compactum est et aere. Quae quidem
quattuor mundi artifex una sumpsit et, quum nihil minus
antea quam elementorum obtinerent ordinem, pyramide
atque cubo, oclaedro, alque icosaedro, praecipue autem
duodecaedro formavit. Quatemus ergo pyramidis figuram
40 , , induit materia, ignis emicuit : ea quippe figura secando
maxime ac dividendo prae ceteris es! apta, et ex pauc
, , ribus constat triangulis, ideoque omnium figurarum est ra
, rissima. Quatenus autem octaedri figuram, aeris ualita
, , tem assumpsit. t vero gua icosaedri, aquae qualitatem
45 , accepit. Cubi vero figuram terrae dedit, ut gua solidissima
. atue omnium sit elementorum stabilissima. Figura deni
(2) que duodecaedri ad universi fabricam usus est. (2) is
vero omnibus magis ad principiorum naturam accedunt
plana. Siquidem ea solidis primigenia sunt. Illius autem
50 , naturae duae quidam uasi genitores sunt rianguli qui pul
, cherrimi rectanguli sunt, unus Scalenus, alter Isosceles.
, , t Scalenus quidem est triangulus, ui unum rectum habet
. , angulum, alterum qui duos unius recti trientes habet,
, tertium unius recti triente finitur. Scalenus ergo triangulus
".. , 16
242 LC SUS
/ - ww.

, pyramidis, et oclaedri, atque icosaedri elementun fit,

, quum Pyramis ex triangulis qualtuor omnia latera qualia
, habentibus constituatur, uorum quilibet in sex triangu
los, quales modo dicti sunt, scalenos distribultur. ctae
, . dros vero ex octo similibus, quornm quisque in sex trian
, , gulos scalenos dividitur. cosaedros ex viginti similiter.
Isosceles autem triangulus, cubicae elementum est figura".
, ualtuor enim hujus speciei concurrentes trianguli uadra
tum absolvunt; sicut sex quadrata, cubum. Duodecaedron
, vero ad universi constitutionem adhibuit Deus : unde et in
." 2. - - - " 3 . "

c-lo animalium formae duodecim in zodiaco circulo conspi

, ciunlur,quorum uodlibetin triginlasecaturpartes.Simililer
" " / / "

, etiam in duodecaedro qua ev pentagonis constat duodecim,

, ' uorum in triangulos dividuntur singuli, singulis rursus
, triangulis, sex scalenos continentibus, alque ita in tota duo.
, decaedro trecenti sexaginta reperiuntur trianguli, uot in
- -

. () odiaco sectiones sunt. (3) is uum ab ipso Deo figuris

esset materies formata, primo quidem rudibus vestigiis
, , , absque ordine movebatur, deinde in ordinem reducta est
" " " , /

ab eo, singulaque inter se apla conjuncta sunt proportione

, et composita. eque famen haec loco discreta manent, sed
, et ipsa in motu sunt perpetuo, eundemque materia afc
runt : ab ambitu enim mundi constricta pelluntur, atque
alternis ipsa pulsibus agitata feruntur tenuia semper in
o . regionem solidorum. Qua de causa nihil omnino inane

, o

relinquitur, nihil corporis vacuum. tque in illis permanens
"

concussionem affert inaequalitas : ab iis enim materia, et

' . isla vicissim agilantur a materia.
V. V. Jam corpora in apparentium anima virium *** do
***
cere eam instituit. am quum res singulas anima discer
. namus, rerum omnium merito huic indidit principia,
, uicquid occurreret, per id quod cognatum esl ac vicinum
, ' illi contemplaremur, consonamque functionibus essentiam
illi subjiceremus. (2) rgo quum intelligibilem uandam
. (2) indivisibilemque esse diceret, alteram quoue circa cor
, pora dividuam posuit essentiam : ut tam hjus quam
, illius parariintellectu cognitionem posse ostendere. quia
in rebns iis quae ad intelligentiam pertinent, iisque quae
diviste in rebus sunt, aliud atque ilem esse cognovit, ex
, , iis omnibus jure constituit animam. ut enim simili simile
(ut Pythagoreis placet), aut quemadmodum Heracli
, , physico, dissimili semper dissimile cognoscitur. (3)
2 " r / - -

,
9
. (3) Quum vero genitum vult esse mundum, non hoc eum
" 3... -5'
, oluisse putandum est, ut tempus fuerit aliquod, uo non
, , eral mundus, vernm uia semper in generatione persistit,
essentiaeque suae prastanliorem aliquam magisque princi,
,
palem esse causam indical. nima praeterea mundi, guae
-

, semper Kuit, non efficitura Deo, sed ornatur tantum, eaque

2. - . / - \ -

, ' , ratione illam facere nonnunquam dicatur, quod excitat

eam, et ad se ipsum ejus mentem velut ex torpore
( ), profundo uodam somno convertit, ut intelligibilia ejus
intuens, ejusque notiones alectans, species inde recipial
, . (4) formasque. (4) Unde perspicuum est, et anima esse et
mente donatum esse mundum a Deo. am quum optimum
 D LS D. 243
hunc esse vellet, merito uoue animatum atque Intelligen
tem efficere debuit. Siguidem opus animatum inanimato
um tolo est praestantius, ut et non intelligente id uod
, intelligil. Forte etiam nec sine anima mens potuisset su!,
sistere. Quumque anima a mundi medio ad extrema usque
, diffunderelur, totum mundi circumcirca corpus prorsus
est

complexa : ita ut per lotum extendatur universum, atque
,
, eo modo jungat totum et conservet; adeo ut externa ejus
. praesint internis. Quippe quumilla quidem non dividantur,
, haec vero in Septem divisa sunt circulos, a principio se
cundum dupla et tripla distributa intervalla. tilla uidem,


quae ab individua manente comprehenditur sphaera, eidem
. respondet; uae secta est autem, alteri. (5) otus enim c-li
-w - - " \ -

, . (5) qui comprehendit omnia, quum minime vagetur, unus est

et ordinatus, at vero interiorum varius, ortibusque per
, mutatur et occasibus : unde et rraticus nuncupatur.
, t extimus quidem orbis, ad dextra, ab ortu in occasum

- , " - /
ferlur, nterior autem contra ad sinistra ab occidente in
20
' , '
- 1 w - 3 " * * *
orientem, mundo occurrens. (6) Stellas praeterea et astra
, ' Deus ipse condidit, et horum uardam inerrantia, ad cli
. (6) noctisque ornatum , uorum numerus est maximus. Quae
, vagantur aulem numero septem, ad numeri temporisque
,

-
,
" " " - - / originem, et omnium quae sunt demonstrationem. empus
2-: ,


.. ...
* ' elenim mundani motus intervallum fecit, veluti quandam
, . aeternitatis imaginem, uae aeterna mundi mansionis men
,
sura est. rrantium quoque siderum vis non est eadem.
,
Quorum Sol dux est omnium, ui illustrat exhibelue
.
oculis res omnes; Luna deinde, uod ad poleslatern,
. " ,
secundum obtinet ordinem ; celeri vero lanetae secundum


,
- " .
proportionem pro sorte propria singuli. Luna siquidem
. mensis mensuram confibit, eo spatio circulum permensa
, suum, solemque assecuta. Sol autem anni mensura :
uippe zodiaco (er peragrato circulo, anni complet lem
pora. Celerorum quue siderum uodlibet proprios
'
"! / w / "
conficit ambitus : qui quidem non a quibusvis, sed ab
, eruditis videntur hominibus. x omnibus demum revolu
, tionibus absolutus numerus lempusque completur, quando
40
ad idem punctum omnes planetae regressi, eum habebunt
inter se ordinem, ut si animo recta concipiatur linea, ab
, inerrante sphaera in terram ad perpendiculum producta,
omnium in hanc lineam concurrere puncta videantur. (7)
o Quum igitur septem sphaerae sint in sphaera errante, in ii
. (7) corpora septem conspicua mundi conditor materia duam
ex
,
plurima fabricavit ignea, eaque spliaeris ex altero vagoque

circulo participantibus adnexuit. c Lunam quidem circulo
/ --
-

. a terra primo dicavit, Solem vero secundo, Luciferum

, deinde et sacrum ercurii dictum sidus in eo, cujus cum
, sole parest et velox aeque conversio, ab hoc vero recedit,
" \'
, -
- - 1
imposuit, supra vero reliqua, secundum propriam cjusque
sphaeram : ardissimam uidem omnium, Saturnistellam
a nonnullis appellatam, in proxima inerrantibus split
6.
 244 LC SUS
, Collocavit, ab hac tarditate secundam, uam Jovis dcunt.
, uic artis stella deinde successit. ctava demum qua"
, ' Suprema est polestas hacc circumplexa est omnia. ae
. autem omnia sunt animalia intellectu pradita, et dii, et
. globosa figura praedita.
V. , V. Sunt et alii daemones, quos intelligentes deos nuncu
, ' , are possis, in elementis singulis, partim quidem visibiles,
, , partim autem visus aciem fugientes, in aethere atqueigni,
, aereque et aqua : ne pars ulla mundi expers animae ani
, mantisve humana natura praestantioris relinqueretur. is
o autem terrena, et quac sub luna sunt, subjiciuntur omnia.
. (*) (2) enim Deus mundi totius derumque et damonum est
, opifex : atque id quidem universum voluntatis divinae
" munere non dissolvitur. Reliquis autem ejus prasunt filii,
,
m um que
, ' 4ui ad imperiu illius et exempl dirigunt quaecum
faciunt. uibus sories, omina, somnia, atque oracula,
. quicquid denique ad divinationem referunt homines, arte
(3) , ractatur. (3) erra vero omnium in medio circa avem

20 , qui universum trajicit constringitur : diei noctisque custos,

, ac derum qui in coelo sunt post ipsam quidem mundi
, totius animam antiquissima, quae alimenta nobis submini
, trat plurima : circa uam clum volvitur, astrumque ipsa
, uoddam est. anet autem loco suo, propter aequilibrium
, in medio posita eorum, similis iis a quibus continetur. (4)
. (4) n errantium autem inerrantiumque spliaeram exterius
distinctus est ather. Quibus aer succedit. In medio autem
' ,
cum humore suo est terra.
. V. Quum haec omnia fabricata essent, triaanimantium
30 V. , qute quidem mortalia futura essent, restabant genera : vo
,
latile, aquatile, et pedestre; uorum generationem diis
, ,
, mandavitex se natis, ne si hacc quoque ab ipso essent facta,
immortalia non minus essent uam reliqua. Illi igitur a
' .
prima materia particulas quasdam ad definitum mutuali
35
lempus, utpote quae eodem restitui deberent, mortalia
,
finxerunt animantium genera. (2) Quoniam vero de humano
, . (2)
genere, utpote diis proximo, tum patri omnium, um etiam
diis filiis cura erat, animas illorum astrorum pares numero,
40 , ipse eorum artifex in terram demisit, Quumque quamlibe!
cognato imposuisset astro, tanquam vehiculo, singulis,
legislatoris instar, fatales leges pronunciavil, uti extra
culpam esset ipse. Futurum nimirum nt affectus e corpore
o , nascerentur mortales : primo guidem sensus, tum volu
ptatem et dolorem, metumque, et iram : quos quae supera
, , rent, neque vim sibi inferri permiterent, juste victuras,
et in cognatum redituras astrum denique : uae vtro ab
o , injustitia superarentur, secundo ortu vitam ducturas (e
minae. In qua si ab improbitate mondum cessarent, in
50 , brntorum tandem naturam migraturas esse. Finem vero la

borum tune demum futurum, cum innatos vicerint affectus,
,
. :t ad proprium jam habitum redierint.
V. Dii praecipue quidem ex terra et igni, acreq"
V.
 D LS D. 245

, et aqua finxerunt hominem, uasdam uae aliquando

, redderentur partes a materia mutuati, as occultis ita
o , inter se junxere uncis, ut ex omnibus corpus conficerent
, unum. artem vero anima clitus immissa praestantiorem
o , locaverunt in capite, cui tanquam agrum excultum subje
, Cere cerebrnm, et circa faciem instrumenta ad ministeria
sensuum disposuerunt idonea. c medullam quidem ex
laevibus ac sine inflewione triangulis, ev uibus elementa
, , "reata fuerant, composuerunt, genitalis futuram seminis
10
, originem. s aulem ex medulla condidere et terra irrigatis
crebroque aqua et igne subactis. ervos item ex osse et
carne. Ipsa aulem caro, ex salso et acuto uasi fermento
. (2) est compacta. (2) c medulla uidem ossa circumde
, dere, nervos autem ossibus, loco vinculorum, ut per hos
inflexiones essent faciles, conjunctionesque articulorum.
, Quibus tegminis loco ipsa caro velut illita est, ua, alba
, , , partim, partim nigra, commodum ad usum corporis com
. (3) parata. (3) x his praeterea interna contexta sunt vi
, scera, ventergue, et circa ipsum intestina undique revo
, luta. Superne autem ab ore arteria et gula, quarum hacc
, , quidem in stomachum, altera in pulmones defertur. Cib
. porro in ventre spiritu simul digeruntur et calore, quo
scinduntur quasi et conficiuntur, atue inde in corpus
distribnuntur totum, secundum mutationes singulis pro
prias. Duae autem vente per dorsi commeantes spinam,
contrario modo caput complectunt, obviae sibi invicem,
,
atque inde in partes scinduntur plurimas. (4) ostquam
. (4) ergo dii (abricarunt hominem, animamque illius tanquam
dominam imposuere corpori, partem animae ipsius princi
30
, pem, ut consentaneum est, collocarunt in capile, a quo me
,
dullae nervorumque origo deducitur, cujusque pro affections
,
diversa, mentis uoue sequitur alienatio. Sed et sen
,
sus capiti lanquam ratinis addidere satellites, unaque cum
.
35
ratione ibidem et judicandi vim et contemplandi, eas vero
, partes animae, uae perturbationibus moventur, in imferiore
collocarunt loco : irascendi vim in corde, concupiscendi
, , circa abdomen easque quae umbilico parles vicinae sunt,
,
. de quibus postea disseremus.
40 V. Qum ergo luciferos in facie collocassent ocu
V.
los, lumen illis inclusere igneum. Quod uum laeve et
, uodammodo esset densum, diurno futurum lumini cogna
. ' tum existimarunt. oc uum passim per oculos, maxime
, tamen per medium eorum (pupillas) discurrit, uod in e3
, purissimum est maximequesincerum Idqueipsum uia cum
, , externo, utpole simile cum simili, consentit, videndi prae.
stal sensum. deoque noctu, uum velevanescit velobscu
' ratur lumen, non amplius aeri se propinquo permiscet hic
, noster radius, sed contraad interiora se subducens, eos u:
"
, in nobis sunt motus laevigat et diffundit, atque ita somnum
, ' . (2) inducit: uo fit ut et palpebrae claudantur. (2) c si pluri
mum quidem uietis induxerit somnus, fere sine insomnii
, surrepil; at si motus restent adhuc aliui, crebra nobis
visa oboriuntur. tque hoc pacto phantasiae Seu vera sive
 246 LC SUS

' falsae directe nascunlur. b his non abludunt imagines qua

in speculis vel aliis translucentibus laevibusque videntur
corporibus, guae uidem haud aliter uam per reflexionem
exsistunt, uatenus quidem vel concavum vel convexum
, el oblongum est speculum : eatenus enim vism diversa
, intuentibus apparebunt, dum ad alias partes reflectuntur
, lumina, quae in convexo quidem resiliunt, in concavo vero
, . coeunt. Sic igitur in uibusdam dextra alque sinistra con
. ' trario apparent modo, in nonnullis autem aqualiler, in
o, ' , ' nonnullis denique quae interiora sunt ad superiora trans
. feruntur, et contra.
. , . udilus vero ad perceptionem vocis datus est :
, exoriens enim a motu, ui circa caput efficitur, ad hepatis
' sedem desinit. Vox autem, quae per aures transiens cere
5
,
, brumque et sanguinem, ad animam penetrat, ferit velut
, , ictus: et acuta uidem, uae movetur velocius, avis
, . (*) 4uaetardius, magna quae plurimum, parva qua parum. (2)
ost haec narium facultas equitur, uaead percipiendos nata
20 est odores. dor anlem est affectio uaedam, guae a venis
narium adumbiliciusque descenditloca. ujus, praeter duas

, , qua generaliores sunt, species destituuntur nomine : fra
. grans odor dico, et graveolentia : quae nolesti et jncundi
r
.:)
, appellationem habeut. dorporro omnisaere crassior, aqua
, est subtilior. Proprie namue in iis aliquod odoris statuitur
,
genus, quae mutationem nondum susceperunt perfectam,
,
, sed communione quadam constantaeris et aquae, cujusmodi
30 sunt uae ad fumum accedunt et caliginem. Ilis enim in se
. (3) invicem abeuntibus, odorandi efficilur sensus. (3) Gustum
deinde variorum judicem succorum dii formarunt : venas
, ' ,
quippe ab illo ad cordis prrexere sedem, uibus diversi

35 examinari et judicari sapores possent. ae siquidem dum
. (!) dilalantur varie atque contrahuntur, prut illis offeruntur
, , , sapores, eorum discernunt differentias. (4) Sunt autem sa
, , , porum differentia septem : dulcis, acutus, acerbus, acris,
austerus, salsus, amarus t dulcis quidem natura reliq.
4 () , rum omnium contraria, siquidem humorem linguae visua
, perfundit alque delinit, uum reliqui aut perturbent eum e
,
dicpellant, ut acuti, aut calefaciant, et ad superiora ferantur,
,
, ut acres; alii vehementer abstergant, atque ita liquefaciant,
45 , ut omati, alii leniter purgent abstergantque, ut salsi. x
aliis vero alii meatus contrahunt ac adducunt, et illiuidem
, ' ui hocasperius facinnt, acerbi, quilenius, austeri appellan
. (5) '
tur. (5) angendi postremo sensus a diis formatus est, ut
ac frigida, mollia et dura, levia et gravia, laevia dignoscat

calida et aspera, ac de singulorum judicet differentiis. Ce
,
. dentia autem corpora dicimus, uaetactum recipiunt, resis
, tentia, ae minine cedunt. oc autem circa corporum ip
sorum bases evenit. Quae enim amplas eas habent, stabilia
 ,S D. 247

sunt acsolida, uae contra exigua nituntur, cedentia suntac

,
- \

mollia, facillimeqne mutantur. sperum est, quod inae

. uale ac durum, laeve, quod planum simul et densum.
, Quum vero frigidae aflectiones et calidae maxime sint con
trariae, diversas quoque habent causas. am quod acumine
o . ac asperitate partium secat, calidam affectionem id gignit :

- W - - . / "w- r w - frigidam vero, uod ingressu densius, dum minora uidem
, o ,
et tenuia expelluntur, et in illorum sedes crassiora pe
,
netrare coguntur : tunc enim concussio uaedam Iremorue

, oritur, et quae hinc in corporibus nascitur affectio, rigor
est.
.
. o . Grave et leve per superiorem et interiorem locum
2 - - " " 2 w w w

definire non decet : nihil enim aut supra est aut infra.
.
* - \ 2 / w-
am quum omne clum sit rotundum, et extremitalis
suae specie convexa exacquatur, nonoportetaliquid superius,
, aliquid inferius nuncupare. Celerum grave dicendum id

est, uod difficile in locum a natura sua alienum trahitur :
, o
leve vero, uod facile. Item grave quod ex plurimis, leve
2(

, . uod ex paucissimis conflatum est partibus.
. . Respiramus autem hoc pacto : cingit nos aer exter
, nus plurimus, hic per os naresque ceterosque ratine tan
um cognitos influit meatus corporis. In quibus calefactus,
25 ,
y" w w ad externum cognatumque refluitaerem. Qua vero ex parte
' effluxit, externum rursus ad interiora cogit aerem. que
, ,
!ujusmodi nunquam cessante ambitu, inspiratio et exspi

ratio efficitur.
.
30 . , . rborum autem causas constituit plurimas. Pri
mam uidem, elementorum defectum atque excessum et
" " ... "..-, / . " -

in loca uae naturae non conveniunt transitum. Secundam

vero, praeposteram cognatarum partium originem, veluti si
,
7' ,
ex carne sanguis, aut bilis, aut pituila fiat : htec enim
omnia nihil aliud quam colliquationem et putrefactionem
35
. esse. Piluitam enim esse recentis carnis colliquationem; su
dores autem et lacrimas quasi serum uoddam pituitae.
pituitam uidem, in externis si intercipiatur partibus,

,
"
"' " " '
vitiligines inducere, albas nigrasque, iulus vero depre
, hensam et cum alra bile commislam, comitialem , ui
sacer appellatur, procreare morbum. cutam vero et salsam
o eas gignere affectiones, ute in catarrhis consistunt : omnia
enim a bile inflammata id pati necesse est corpora. uippe
.

. innumeros ac varios bilis ac pituila gignit morbos. Febrem

- / \ -

, continuam si abundet ignis, quotidianam, si aer, tertianam,

15 , , .
& ' " - -
si aqua, uartanam, si terra, evenire putat.
. , . Restat ut de anima dicamus, facto hinc exordio,
, etsiforte meluendum sit nobis, ne bis idem dicere videamur,
.

nimam quippe hominum immortalem, ut mox ostendemus,
/ -- -

, , a primo accipientes Deo dii mortalium generum couditores,

" - "

mortales illi duas adjunxerunt parles. Verum ne vis ejus

/ \ - -

.
, immortalis ac divina deliriis inficeretur mortalibus, in ipsa
"- r -'

, corporis arce sedem ei utpote principi et reginae omnium

o dederunt. Illi enim domicilii loco caput assignarunt, uod
 248 , SUS

, o eandem cum hoc universo habet figuram. Reliquum vero

, corpus huic ad ministerium quasi velliculum subjecerunt.
, Quin et duabus partibus mortalibus propria singulis quasi
. (2) domum assignarunt. (2) racundia uippe in corde, cupidini
, vero locum medium inter umbilicum atque diaphragma,
ibique vim eam velnti furiosum quoddam et agreste animal
, constrinxerunt. Pulmonem gratia cordis mollem afque

exsanguem, fistulosum praeterea spongiaque similem ma
, o chinati sunt, ul cor irae ardore nonnunquam exaestuans,
, illa quasi refrigeratine mitigaretur. Jecur autem ad exci.
tandam concupiscentiam anima, rursusque ad sedandam

eandem, dulcedinis simul et amaritudinis particeps est;

praeterea et ad eas divinationes illustrandas, quae per so
15 mnia offeruntur: in eosiquidem propterlaevorem, densitatem

ac mitorem, eam uae ex mente vim procedit, elucere.
,
Splenem vero jecoris ipsius gratia, ut et purget ipsum niti
dumque efficiat. Itaque eas uae ex morbis nonnullis oirca
20 . llepar nascuntur, eo delabi putredines.
V. " V. riplicem vero esse animam ejusque parles se
, cundum proprias potentias, singulasque eas partes locos
, . quoque singulos ex prascriplo ratinis sortitos esse, vel
line licel discere. In primis enim, uae natura segregata
, sunt, ipsa quodue diversa sunt. atura vero distinguitur
, , Dassivum, et quod rationi natum est. Quorum alter
. (2) circa intelligibilia, alterum circa molesta versatr vel laeta :
ut omillam partem passivam brutis uoque datam esse.
. (4) uum ergo haec, passivm et ralionale, natura sint
30
, distincla, locis etiam distingui debent : uoniam plerumque
inter se dissident haec duo et pugnant. ihil aulen idem
secum pugnare potes; neque quae inter se contraria sunt,
. (*) circa idem, eodem tempore, consistere ullo modo queunt.
(3) Cernitur autem in edea ira cum ratine pngnans :
35
, ec hoc latel me, uan la moliar mala.
Sed ra mentem corde tolum crpectorat.

iam in Laio, Chrysippum quum raperet, cupiditatem ra

tioni videmus adversari: inquit enim :

' , eu majus illud crimine humano malum,

, . S uis bonum non noscul, el spernit lamen.

(4) (4) Sed et aliud uid esse rationalem facultatem a passiva,

ex hoc patebit, uod diverso utrumque modo curetur, aHera
, nempe disciplina, altera autem vitae morumque consuelu
, . dine.

V. V. nimam autem immortalem esse his ratiouibus le

. , monstrat et in modum hunc deducit. nima cuicumque
adest, vitam affert illi, utpote naturaliter sibi insitam :
uod aulem vitam confert alteri, mortem non admittit
unquam : uod autem hnjusmodi est, immortale est Jam
. , si immortalis est anima, incorruptibilis quoque eri. ssen
50
, tia enim est incorporea, quae secundum substantiam mu
tari non potest, sed et intellectu solo percipitur, on oculis,
, , et uniformis est. Quare et concretionis expers erit, neo
 ) ,S D. 249

, , dissolvi unquam aut dissipari poteril. Corpus vero,

, , . Contra prorsus, et Sensibus usurpatur et oculis, et ut
Compositum, dissolvi iterum potest, et es multiforme.
, Praelerea anima, cum per corporis sensus ad illa quae
' Sensibilia sunt descendit, vertigine quasi agitatur ac per
, turbatur, nec ebrio homini est dissimilis. Quum aulem
, , iis quae percipuntur intellectu adharet et apud se est,
. consistit atque quiescit. Jam illi cujus praesentia turbatur
similem eam esse non posse certum est, uare ei quod sub
o, intellectum venit, magis est similis: id vero neque dissipatur
. (2) natura neque interi. ccedit uod natura praesit corpori
' anima, non contra, uod autem natura sua regil et imperat,
divinitati est cognatum: uaproper anima Deo proxima,
, o
, immortalis erit nec corruptioni obnoxia. (3) Item, uaecum
ne sine medio contraria sunt, neque ex se ipsa, sed ex
5, , , accidentiquodam, sic natura comparata sunt, ut alternm
, eorum mascafur ex altero : id vero uod vivere dicunt
, homines, illi quod mori dicitur, contrarium ost. uemad
, modum ergo mors est animae a corpore separatio, sic vita
. (3) animae cum corpore congressio est, uae uidem anima
, ante corpus exstilerat. Quodsi et fuit ante, et post mortem
, erit, consentaneum videtur ut sit sempiterna. eque enim
, quicquam a quo corrumpatur excogitari potest. (3) dde
si disciplina reminiscentia uardam est, immor
. quod, lalem esse animam est necesse. sse vero iHam reminiscen
, tian sic adstruimus. eque enim aliter disciplina possit
25 , consistere, uam per recordationem eorum uae quondam
' , , novimns. am si ex singulis universa intelligimus, quonam
pacto per Singula, quum infinila sint, discurremus, aut ex
, o paucis universapercipiemus? Deciperemur enim perinde, ac
, si judicaremus, id solum animal esse, quod respirat. Vel
, uomodo rationem principiorum oblinebunt notiones ipste 2
. Reminiscendo igitur, ex paucis velut scintlis quae animo
(4) concepimus, celera intelligimus, et a quibusdam sigillatim
, incidentibus, ea recordamur, quae cognoveramus olim, uae
' , ' ' , que oblivioni tum tradidimus, quum primum in corpora
. descenderunt animac. (4) Praeterea, si anima a proprio non
35 , corrunipitur malo, neque ab alieno nec ab ullo simpliciter
, o destruetur malo. Quumque sit lalis, incorrupta manebit.
, em guod se ipso movetur, utpole motus in lis qute mo
ventur principium, semper movetur: quod autem tale, in
, mortale est. nima anlem a se ipsa movetur; et uod a se
. , , ipso movetur, motionis omnis ortusque est principium; prin
' . (5) cipium autem ingenitum et interitus expers. Quapropter et
humanus et universi ipsius talis erit animus : quum ejusalem
" mistionis particeps sil uterque. er se mobilem auiem ait
, ' animam, uoniam innalam habet vitam semper sua vi ope
, . rantem. (5) nimas ergo rationales esseimmortales, ex la
45 , tonis licet asseverare sententia, utrum vero et irrationales,
, ambiguum esse videtur. Probabile tamen est eas, uum sola
phantasia ducantur, nec ratinis facultate praedilae sint aut
, judicii, nec contemplentur quicquan, ut ex eo colligant,
, neque cogitationibus rerum explicatis utantur, sed in uni
versum non intelligant uicquam ; non ejusdem ua ce
, . (6) tera uae intellectu sunt praedita et ratione, naturae esse, sed
tales ut et mori possint et corrumpi. (6) x eo autem quod
, immortales sint, sequitur ut inserantur corporibus, ita ul
, frtnum formalrici adhaereant naturae, et in corpora plura,
, tum humana, tum alia, vel ad numeros uosdam pras
 250 LC SUS

' scriptos, uos exspectant, vel derum voluntute transeant,

vel propter vitae intemperantiam, vel corporis amorem.
, . (7) Quippe corpus et anima cognationem inter se quandam
habent, ualem ignis et bitumen. (7) Quin et derum anima
, djudicandi, et cognoscendi diei potest, est adepla
, , facultalem ; sed et ad agendum aliquid impellendi, uam
, anxiliatricem facultatem dixeris, et conciliandi. Quae qui
dem facultates quum humanis etiam insint animis, postuam
, tamen venerint in corpora, solent permutari : conciliandi
, uidem in concupiscendi, impellendi autem in irascendi
1( facultatem.
.
V1. De fato autem talis fere lalonis est sententia.
V1.
. , mnia quidem in fato esse dicit, non tamen omnia fato de
. creta. Fatum enim uum legis sitinstar, non ita tamen agil,
, ut exempli gratia, hunc dical hoc facturum, illi rursus hoc
, , eventurum esse : quod uidem in infinitum procederot,
, uum et Infinita nascanur, et his ipsis infinita accidant
' quotidie : praeterea et libertas nostra, tum laudes ac vi
tuperia, et quicquid illis simile est tollerentur. Sed sic
potius : Quacunque anima talem vitam elegerit et hujus
20
, . modi res egerit, eam haec consequentur. (2) Liber ergo est
() ' animus, ejusque in potestate ut vel agat vel non agat re
, , linquitur, neque ulla cogitur necessitale. Quod aulem
' , actionem talem sequitur aut talem, id falo perficietur. Ve,
, ' , luti ex eo uod aris elenam rapiet, uod quidem in
25 " ejus est arbitrio, sequelur ut Graeci cum rojanis de e
. lena contendant. Sic et pollo praedixit Laio :

', ' Si namque gignis, natus inferet necem.

- -' * \ " ".. \

In oraculo quidem et Laius et filii simul comprehenditur

generatio : quod vero consequitur, fati est decretum. (2)
. . (3)
"
- - " " jus autem quod fieri posse dicitur, inter falsun et verum
media fere est natura, quumque ita natura siindefinitum, id
, quod in potestate nostra est, ei quasi invehitur. Quod vero
' ' eligentibus fiet nobis, confestim aut verum erit aut falsum.
, d autcm quod facultale est, ab eo, uod habitu esse
(' ) ' ' actuque dicitur, differt. Quod enim facultate est, id
. aplitudinem uandam, in eo videlicel in quo mondum con,
summatus est habitus, declarat. Sic puer facultate el
grammaticus et tibicen dicetur et faber : tum demum
\ /
autem in habitu unius aut duorum ex illis erit, quum jam


3

,


.
" - " "
didicerit, et consequutus habitum fueril. In actu vero lunc
,
dicetur esse, quum secundum jam acquisitum operabilur
' llabtum. t quod fieri posse dicimus, horum nihil est;
,
2 - . - " --
indeterminatum autem uum sit, uod in potestale est
, ' nostra, in utram inclimaverit partem, verum accipil au
' .

falsum.
. ',. - -

V. ' V. Deinceps uae latoni de moribus placuerunt,

. perstringamus breviter. Illud uidem uod honore maximo
" ' - '
45
dignum putaturet supremum est bonum, nec facileinveniri,
nec postquam inveneris, in omnes vulgari debere putavit :
/
uare cum paucis admodum, maximeque sibi familiaribus,
"", " - - - "

et quos judicio ad hoc elegerat, contemplationem ipsius

* . . - -

, summi communicavit boni. ostrum lamen bonum, si quis

, diligenter ejus libros examinaverit, in ipsa primi boni
,
-- "
posuisse reperiet scientia et contemplatione. Quod quidem
. ' . bonum et Deum et primam mentem recle quis appellaverit.
 D ,S D. 251
-
...! " /

mnia enim quae ab hominibus bona dicuntur, hactenus

dici bona voluit, qualenus aliguid ab illo primo et honorato
, trahant bono: uemadmodum et dulcia omnia atque ca
lida, participatione uadam primi dulcis et calidi, hano
habent appellationem. x iis vero uae in nobis 8unt, men
, tem solam atque rationem ipsius boni quandam consequi
similitudinem. Quamobrem bonum nostrum esse pul
chrum, venerandum, divinum, amandum, aple consti
, futum, ac divinitus collatum nobis. orum autem quae
'go dicuntur bona, cujusmodi sanitas est, formaque, et
,
- - " . \ -" /
rolur, necnon divitia et quae sunt similia, nullum prorsus
, esse bonum, nisi cum virtutis usu fuerit conjunctum. Se
, parata enim haec abipsa virtute, materiatantum instar esse;
' . atque iis qui male utuntur, mala tantum. Sed et nonnun
(3) uam haccipsa mortalia lalo nominavit bona. (3) eati

1 , () ' tudinem vero haudquaquamin humanis bonis, sed in divinis
/ f w \

sitam esse ac immortalibus putavit bonis. deoueingenti.

- ' -
bus quibusdamadmirandisque bonis verorum philosopho
rumanimosrefertosesse praedicat, postque corporismorta
21) lisinteritum, divinis adhiberiepulis, veritatisque campum
, cum diis una circumlustrare, quandoquidem etiam uum
, viverent, cognoscere eam summa animi contentione
' conati essent, et prae ceteris omnibus tanquam rem pre
tiosissimam coluissent. Cujus munere menlem suam tan
-
/

, qnam amissum aliquem aut exstinctum illustrassent atque

- - - \

o , excitassent oculum : quod multis conservationem ejus

' . r

(4) oculis pra pouerent corporalibus, quod eo ad omnem ejus

-

- '

quol ratine praeditum est pertingere ac pervenire possint

, ' naturam. (4) nsipientes enim homines iis esse similes, qui
30 , o vitam omnem in subterranea uadamspelunca transegerint,
. , ubi fulgidum solis lumen nunuaminspexerint,
-
sed exiguas r - -

et inanes umbras eorum uae apud nos in terra sunt corpo

, rum : quas dum videreut, vera se corpora videre putave
rint. Ut enim hos, si quando e tenebris in lucem serenam
emerserint, consentaneum est omnia uae anle viderint,

'- ,, ?.. . y

' ac se ipsos multo magis, tanquam omnino deceptos, con

tempturos esse : sic et eos qui ex hujus vitae tenebris ad
, ea quae revera divina sunt et pulchra emergunt, credibile
,

es uae quondam maximi fecerant, aspernaturos esse,
,
- . / " ? / -
eamque contemplationem velementius amaturos. Quibus
40 ,
. . * /
eliam consentaneum est dicere, id Solum quoi honestum
, ' est, esse bonum, et virtulem ad felicitalem sufficere. - . -

, f num praeterea el pulchrum in cognitione primi consistere,

). \ - . - " "

, , integris ostendit voluminibus. De iis autem uae partici

.

, . patione bona sunt, in pritno de Legibus libro, hoc modo :

- --

45 , onorum duo sunt genera, humanum videlicet, atque di

. - - - "

vinum : et quae sequuntur. Si uid aulem separatum primi

-

,
expers si essentiac, hoc ab incipientibus appellari
. (3) que illius
- .

bonum, sed majus possidenti malum esse in uthydemo ait.

" ' ,
(5) Quod vero virtules per seipsas eligendas existimet, ex o
consequitur, quod solum honesturn bonum esse censet :
50 idque cum multis in dialogis, tum maxime passim in il,
. demonstratur. Quapropter / quos de Republica scripsit,
hominem qui eam de qua diximus consecutus si scien
, , tiam, felicissimum beatissimumque existimat, non lamen
, , lionorum causa, ui ejusmodi sequuntur virum, neque
 252 LC SUS
alicujus allerius praemii gratia, sed licet ab universis
ignoretur hominibus, eaque etiam uae vulgo mala pu
tantur, infamiae, exilia et mors, illi eveniant, nihilominus
, beatum fore. Contra hominem sine hac scientia, licet cuncta
uae vulgus bona praedicat possideat, divitias dico, regna,
, . Sanitatem, robur et formam, nihilo magis beatum esse.
V. V. Quibus omnibus consentientem linem induxi,
Deiipsius, quoad humanum genus assequiid polest, similem
. fieri. Varie autem hoc exponit. Interdum uippe similitu
, , dinem Dei dicit, prudenlem, justum, sanctumque esse,
quemadmodum in heateto. Quare adnitendum esse, ut
hine ad illa quam citissime fugiamus. Fugam vero esse,
similitudinem Dei, uatenus id fieri potest, similitudinem
, autem in prudentia, justitia, sanctitate. onnunquam etiam
5 in sola justitia, uemadmodum ultimo de Republica libro.
, eque enim a Deo unquam deseritur, uamdiu conatur
. justus evadere, ipsaque virtutis actione, uantum uidem
. (2) lice! homini, Deo similem fieri. (3) n haedone vero,
, Deisimilitudinemperlemperantiamjustitiamque acquiri,sic
2
, , asseril : Itaque beati felicesque sunt, et in optimum hiuc
locum migraturi, qui popularem civilemque virtutem,
, quam temperautiam et justitiam vocant, exercuerunt. (3)
. (3) Rursus interdum vitae finem esse statuit, Dei similem fieri;
, ' , interdum sequi Deum : ut uum inquit : Deus profecto, nt
2
, , antiquus sermo lestatur, uum principium, medium, finem
, que rerum omnium contineat, etc. onnunguam utrumque
. conjungt, ut quum inquit: nimam Deum sequenlem atque
. illi similem factam, etc. tenim utilitatis principium bonum
, , ipsum est, hoc autem ex Deo dicitur. Consentiens ergo
30 principio finis erit, Deo similem effici, Dei scilicet c-lestis,
, , non sane superc-lestis, ui virtutem uidem non habet,
, , ' est lamen virtute prastantior. Quamobrem recte quispiam
, dixerit, , id est miseriam, daemonis perver
, sitalem esse; vero, id est bealitudinem, bonun
daemonis habitum. (4) andem vero ad ipsam Dei similitu
. (4) ' .
dinem accedemus, primum si convenientem et aplam macti
, fuerimus naturam, lum si mores et educatio et sensus cum
, lege congruentes accedant : postremo, uod praecipuum est,
rationem, disciplinam, ac contemplandia sapientibus tradi
, lam adhibeamus consuetudinem : ul hac ratineab humanis
40
, utplurimum recedamus rebus, semperque in eorum ua"
o , intelliguntur lantum contemplatione versemur. Praepara
, tiones autem et quasi purgationes ejus ui in nobis est
daemonis, si majoribus initiari volumus disciplinis, per
, usicam, rithmeticam, stronomiam ac Geometriam fiet
, optim; habita eliam corporis per Gymnasticam ratione,
. qua promptius ad opera tum pacis tum belli reddetur.
. , . Quum vero res quadam divina sit virtus, ipsa
, quidem affectio est animae perfecta et optima, ua exornal
lhominem, eundemque firmum ac constanlem, um veto
' consonum ua in agendo qua in dicendo, sive solus idagat,
("] , sive eliam cum aliis. x singulis virtutibus aulem qual
, dam in parte rationali, uaedam in ratinis experte p0
, nunlur, ut fortitudo in irascendi potentia, temperantia
, . aulem in concupiscendi locum suum habet. am quum
 S)00. 253

; 2 - - . . 4 "
alia sit natura rationalis partis, alia irascendi potentiac,
( ), alia etiam concupiscendi, diversa uoque harum erit per
feelio. c rationalis uidem perfectio, prudentia, alterius
, , (ortitudo, postremae erit temperantia. (2) prudentia


. (2)


" . - quidem bonorum malorumque et qua media inter utrum
que sunt, est scientia. emperantia est apta cupiditatum
, atque appetitionum moderatio; tum quae obedire docet illi

parti, uan principalem vocamus, hac autem est illa,
,
quae ratine est praedita. Quumautem moderationem quan
,
dam et obedientlam esse dicimus temperantiam, nihil aliud
, , '
intelligi volumus, uam facultatem eam esse quandam qute

, . (3) efficit ut decenti ordine summaque obedientia appetitiones
[ ) ei se subjiciant, quod natura imperare debet : hoc aulem
, pars rationalis est. (3) Fortitudo est legitima decreti terribi
r " * "

. libus ac non terribilibus observatio : hoc est legitimi decreti

, , ' conservatrix facultas. Justitia est consensio quaed.m
horum inter se omnium, sive facultas, quae efficit ut tres
anima interse conveniant partes, utque singula in eo quod
20 ( ) ' , proprium sibi est et ad se pertinet, uoad dignitatem, ver.
, , , sentur : atque ita communis quaedam et integra harum
, trium virtutum, prudentiac, fortitudinis ac temperantia",
' . sit perfectio : ita ut ratio imperet, reliqua vero partes pro

- " / > " sua proprietate singulae collibeantur a ratione, moremque
, . (.) illi gerant. uamobrem et virtutes consequi se invicem
" / \ /

putandum est. (4) Fortitudo enim quum legitimi decreti

, sit conservatio, etiam rectae ratinis erit conservatrix :
, nam legitimum decretum est quaedam recta ratio. Rect
, autem ratio a prudentia proficiscitur. Quinetiam prudentia
30 , . cum [ortitudine collaeret : illa enim bonorum est scien
tia. emo enim honum potest cernere, uamdiu timid -
,
r ")
(ale perturbationibusque involvitur quas timiditas affert.
, odem modo nec omnino cum intemperantia, et universe,
si a perturbationibus vincatur, prudens esse potest aliquis.
35 , Denique duodcumque praeter rectam rationem fit ab ho
, mine, id per imperitiam alue imprudentiam fieri ab co

/ " ,
*. . ." \ 2 /
ult lato. Ut nemo possit prudens esse, uisit aul in
. temperans aut timidus. Unde sequitur perfectas inter se
. cohaerere neque separari posse virtutes.
40
. , . Dicunturetalio quodam modo virtutes, naturaedotes
,
r \ 2 / et progressus in illis : uae ob similitudinem cum perfectis
. virtutibus idem sibi nomen assumunt. Sic omnes milites
,
fortes quandoque dicimus, necnon imprudentes ac teme
,
. rarios guosdam, fortes aliquando praedicamus, uum tamen
de non perfectis loquamur virtutibus. am perfectae vir
2 " / . " '

, tutes nec crescunt nec decrescuut unquam. ntenduntur

vero et remittuntur vitia : unus siquidem altero impruden
' tior est et injustior. Quin mec ipsaimler se sequuntur vilia:
, .
, sunt enim contraria quadam, guae eidem non competunt.
, Sic se habet ad timiditatem ferocitas, et ad avaritiam pro
, digalitas. eque inveniri guisquam potest omnium, ui
. cunctis simul obsitus sit vitiis : uemadmodum fieri nequit
 254
LC SUS

. (2) . ut corpus cunctis simul mo bis sht &flictum. (2) ccipienda

estinsupermedia duaedamaffectio, usenecad vitium, neque
.
'
' " "
ad virtuteni piane inclinet. eque enim universos vel
o probos vel improbos necesse est esse homines. am hn
' , Jusmodi sunt, qui jam fere ad summum horum pervene
runt : uippe uum non sit facile e vesligio a vitio ad vir
. (3)

tulem progredi. Longo enim intervallo extrema inter se

,
,
'
o

\ . "
distant, et sunt contraria. (3) Virtutum practerea quas
, (*)V 0 1
dam esse principes, quasdam vero comites harum, pu
0 o , landum est : principes, quae in parte animae ralionali, a
.
'
,
- . " 1 "
quibus et celerae virtules perficiuntur; comites vero,

-- / 2

. " - - y "
uae in altera parte aftectibus ohnoxia. Hae siquilem l.
, nesla faciunt, secundum ralionem, non quae in ipsis est
(neque enim habent), sed quam a prudentia accipiunt, ua

/.
-"
;'

j

-
w w
consuetudine in illis confirmata et exercitatione est. Quum
, autem nec scientia mec ars in alia parte anima quam in
, rationali consistal sola, eae ua in altera parte affectilus
. obnoxia sunt virtutes, nequeunl doceri, quia nec arles sunt
, , nec scientiae. eque enim propriam doctrinam habent.
,3
rudentia ergo quum sit scientia, qua cuique propria sua
' , , praescribil, quemadmodum gubernator nautis suggerit non
nulla uae ab iliis non cernuntur et ignoranur : hi vero
. (4) ei obedientiam praeslant. adem quojue ratio in mi.
, , lile et exercitus duce. (4) Quum vero mala etintendantur et
, , remittantur, delicta paria nequaquam erunt, sed quardam
, . majora, minora alia. uam ob causam conditores legum
quaedam lenius, quadam asperius puniunt. quamvis
, ' ipste virtutes summitates uaedam sint, uod perfectae at
, illi uod rectum est sint similes : alio tamen modo me
30 ' , diocritales dici possunt, guod circa singulas, vel saltem plu
' , ' , rimas, duo utrimque vitia conspiciuntur, quorum alterum
excessu, alterum defectu peccat; velut circa liberalitatem,
,
hiucsordes, inde prodigalitas cernitur. (5) Quippe in affecti,
. (5) .
bus disceditur a modo, uum id uod est in virtule positum,
aut excessu deserimus aut defectu. eque vero qui quum
:45
parentes contumeliosesuos accipi videt, nihil movetur, ne,
,
- - 2 r / que ui ex quibuscumque minimis effertur, moderatus
, , esse in affectibus dicendus est : sed omnino contra. Item

-

ui parentibus vila functis nihil dolet, affectu caret, ui vero
, ' ,
/ 2 ' / Inrore semet conficit, affectus modum excedit : sed dui
40 , mediocriter tristalur, moderale affectus dicitur. (6) Sic qui
, , . (6) in omnibustrepidat et plus quam oportet, formidolosus; ui
, , nihil omnino metuit, erox : fortis vero qui in timore simul
, , / ' 1 w
atque audacia, servat modum. ademque ceterorum qu0
que omnium est ratio. Quoniam vero id uod medium est
45 .

in aftectibus, idem quoque optimum est, nec aliud est me
,
" " * - - " -
diocritas quam id quod inter excessum atque defectum e"!
, medium: ideo virtutes hujusmodi mediocritates dicta sunt :
,

/. uod in perturbationibus humanis et aftectibus medio
. quodam modo nos affectos reddunt.
. , ' . Quoniam vero, si quid aliud in nostra poles"le
, - consistit, nec coactum est, ejuscemodi praecipue virtus es!
, (nec enim laude dignum esset id duod honestmm est, s vel

- natura, ol divina sorte contingeret), sequitur ut voluntaria

, ' sit virtus, quae ex impulsione uadam ignea et g"nerosa
 ) S)00. 25.5

nascitur ac stabili. hoc ergo quod voluntaria sit virtus,

. vilium esse involuntarium concluditur. Quis enim in parte
sui prastantissima, id quod malorum omnium maximum
o , est, Sponte unquam eligat Quodsi uis in vitium ferlur,
5, , primum uidem non ut in malum, sed velut in bonum
, ' ' tius inclinatur. t si in malum nihilominus labitur, certo
, , ' decipitur, uod hac via per minus aliquod malum ad majus
, aliquod adspiral bonum, alque hoc modo invitus accelit.
eque enim fieri potest ut uis eo animo ad mala feratur,
, ul hacc consequalur, non spe boni alicujus, aut melu majo
. (2) ris mali. (2) Quamobrem omnia quae improbe improbus
,
-, * * - /
agit, ab invitis fiuml. am quum injustitia involuntaria sit,
, mullo magis injusle agere involuntarium erit, uo deterior
ipsa vitii actio est quam otiosus ejus habitus. Quamvis
. anlem involuntaria sint qua injuste fiunt, puniendi millilo

""-
,


-4.
- \ > r
minus ui agunt injusle : et quidem non uno modo, quem
o,
" " " " -
admodum uae inferunlur per injuriam, ab illis diversa sunt

22 -


,
2
< r - > .
damna. nvoluntarium praeterea in ignorantia quadam ve!

- ' "-- "... " " " "
perturbatione consislit : quae profecto omnia vel ratione
2() , (3) ,
" - ? . . -
vel bona consueludine averti possunt, vel diligentia. (3)
aulum vero malum injustitia est, ut injuria affici praeslet
, ? "--
- \ > , - -

, . uam injuriam inferre. lterum enim improbi, alterum

, , autem, affici injuria, est infirmi. um turpe sit utrum
o ue, lanto tamen injuriam inferre pejus es, uant
, " "
pius. Conducit praeterea improbo dare pnas, uemadmo
dum aegro corpus curandum dare medico : omnis enim
. castigatio, uaedam peccantis anima est medicina.
. .Quoniam vero virtutesquamplurimaecirca affectus
, , perturbationesque versantur, ipsi jam definiendi videntur
30
. aftectus. st igitur affectus, ratine carens animi motus,
' . 1ono aliquo excitatus aut malo. Irrationalis motus ideo
, , lictus est, uia nec judicia nec opiniones affectus sunt,
verum animae uae ratine carent partium motus.n parte
nim animae ratinis experte motus sunt, ui etsi in
,
> > , 2 * - ., 2 operibus exsistunt nostris, nihilo tamen magis in nostra
35
' . sunt potestale. Saepe quippe invitis nobis innascuntur et
' , reluctantibus. Quandoque enim accidit ut, etiam si co

/ 2 . ?" 2 , . . . . . ., " -
gnoscamus ea guae incidunt, mec tristia esse nec grata aul
, ' , expetenda, nec eliam metenda, nihilominus ab iis tra .
, hamur. Quod sane nunquam fieret, si perturhationes ejus.
40
, modi, idem essent quod judicium. Judicia enim tunc re
" "

. ' , jicimus, qunm ea improbamus, sive recte, sive secus.

' ddidimus in definitione praclerea ex bono aliquo aut
malo natus : uia ex eo uod inter illa medium est aut
indifferens, aftectus nunquam in nobis concitatur. Quatenus
. , enim bonum aliquid videtur aut malum, perturbationes
15 , , omnes mascuntur. num enim si adesse videlnus, laeta
, , mur, si adfuturum, concupiscimus : malum contra uum
. (2) adest dolemus: uum imminet, metuimus. (2) Simplices
, , ' ,
2. " /
praecipuique affectus et quasi reliquorun elementa, sunt
. dno, voluptas scilicet et dolor : celeri autem ex iis constant
. " et uasi sunt formati. eque limor iis et concupiscentia
quasi simplices quidam principesque annumerandi sunt :
uoniam ui metuit, non omnino voluptate privatus est;
, o neque enim vel minimum aliquis tempus vivere polerit,

2. - " " - 1 ". - qui se aut liberari a malo posse aut levari saltem despe
, rarit. bundat tamen aque excellit dolor in eo ac mo,
 256
. SUS

lestia, ideoque mret. qui concupiscit, quod in exspe

, ' ctatione potiundi ejus manet quod concupiscit, delectatur;
. (3) quum vero nonpenitus confilat, nec firmamsatspem habeat,
, tristatur. (3)Quodsi cupido ac metus minime simplices sun
, principesque, sine controversia id sequitur, nullam quoque
reliquorum affectuum simplicem esse, iram inquam, de
siderium, acmulationem, ceteraque hujusmodi. In iis enin
. (4) , voluptas conspicitur et dolor, ut qui ex iis sint conflati. (4)
ftectus praeterea alii agrestes, alii mansuetisunt : mansueti
()
, uidem quicumque natura hominibus insunt, uisi modum
, teneant, necessarii sunt ac proprii hominibus, sin vero
, . hunc excedunt, vitiosi erunt. jusmodisunt voluptas, dolor,
, , , , ira, misericordia, verecundia. Proprium quippe est homi
, nibus, iis quae secundum naturam accidunt, delectari,
contrariis vero dolere. t ira uidem ad repellendam
, ulciscendamque necessaria est injuriam; misericordia hu
, manitati convenit, verecundia vero, ut a rebus declinemus
. ' , turpibus, nos impellit. lii sunt agrestes affectus, qui praster
, naturam sunt, uum ex depravatiue aliqua aut erversa
2(! ' nati sint consuetudine. jusmodi sunt, risus effusior, et
, in malis uae alteri eveniunt exsultatio, et humani generis
, 0dium : qui sive vehementes atque intensi, seu remissi
. (5) sint, aut quocumque modo se habeant, semper aberrant,
, mediocritatemque laudabilem nullam prorsus admiltunt.
25
, (5) De voluptate autem et dolore sic inquit lato : hos vi
delicet affectus a natura guodammodo in nobis concilari :
, quum dolor iis accidat et tristitia, ui praeter naturam
moventur , oluptas aulem iis, i in constitutionem na
, , turae suae propriam restituunlur. xistimat enim natu
30 . (6) ralem hominis statum esse, medium imler voluptat m atque
, dolorem, dum neutro movetur : quo in statu plurimum
, tempus vivimus. (6) lures item tradit voluptatum esse
, species : quarum aliae corporis, aliae sunt animae. Rursus ex
, voluplatibus alias cum contrariis conjunctas, alias puras
35
' , esse. lias rursus ex praeteritorum recordatione, alias ex
, futurorum spe nasci. Rursus alias turpes, uae intempe
, rantes, et injustae, alias moderatas, et cum ipso bono con.
junctas : sicut gaudium bonorum causa, et quae virtutem
. (7) comilantur, voluptales. (7) Quum vero Voluptales plurimae
40 , natura sua sint lurpes, nequaquam disputandum esse censet,
, utrum simpliciter et absolute bonum esse possit voluptas.
xilis enim nulliusque pretii ea videtur esse, quae alteri
, natura agnascitur, nec principem habet aut primariam
, essentiam : quippe quae cum contrario collaereat suo, ut
, , quae cum dolore conjungatur. Quod nunquam fieret, si al
. lerum bonum, alterum simpliciter esset malum.
. . micilia proprie dicta, non aliter uam per mu
' tuam fit et reciprocam benevolentiam. acc vero lunc exsi
, stit, quum uterque non minus de alterius quam de sua est
50
. sollicitus felicilate : uae uidem aequalitas non aliter quam

per similitudinem conservatur morum. Simile enim simili,

, modo moderatum sit, est amicum ; intemperata vero neque
o . (2) inter se, nec cum moderatis possunt convenire. (2) Sunt et
 LS D.. 257
. . -
, , aliae uadam, uae putanlur, nec sunt tamen amicitiae, in
- " -

quibus aliqua apparel virtulis species, cujusmodi est na

- - w - /
" .
turalis parentum in-liberos cognatorumque inter se bene
, volentia, nec non ea uae civilis ac Sodalitia nuncupatur,
. (3)
-
quas non semper mutua comitaturbenevolehtin. (3) Species
\

- / -. /
praelerea uaedam amicitiae amatoria est. st autem amandi
, , ,
- w- - / .
ratio, ua honesta, animi generosi, ala qua turpis, per
, . " versi, denique media, ejus qui medio modo affectus. enim
- , ", - , ,
, uemadmodum tres in animalis ratine praediti anima sunt
,
-
,

,
\
- . "
habitus, nus rectus, unus turpis, unus medius lrum :
' ita et amandi ratines, specie inter se diversac res autem
' o easessemaximefines diversi, uos proponunt sibi, declarant.
. " - " / -

o . urpis quidemasola corporis voluptate abripitur, ideoque

, plane est brutalis. onestus vero solum respicit animum,

;- . " / -
quatenus uaedam in eo virtutis indicia apparent. edius
, utramque et corporis appetit pulcluritudinem et animi. (4)
, , Quo amore qui dignus est, etiam medius est : hoc est nec
. (4) honestus plane nec improbus. Quare eum ui corpus habens
fingitur morem, Damonem appellare potius quam Deum
20 , oportet : quum nunquam in humano fuerit corpore, sed di
" vina deferat ad homines, et vice versa. uum vero amatoria
, haec ratio in tres vulgo sit listincta species, ut jam diximus,
.
boni viri amor, uum a vitiosis remotus sil affectibus, arti
ficialis est. Unde et in rationali animae parte collocatnr.
,
Quae autem de eo praecipiuntur, haec sunt : ut uis dignoscat
,
' quis amore dignus sit, eumque paret sibi amicum, et quum
, paraverit, fruatur. Dignoscit autem vel ex proposito, vel ex
, appetitionibus, an generosa sint, an bonum finem sequan
30
, 4---
, tur, au violentae et calidae. Parabit aulem eum quem in
"
- 2 " 2. /
deliciis habiturus est, non lasciviendo, aut ut extollat eum
' , nimium, sed ut casliget potius, ostendatue non expedire
illi ut eo pacto vivat, uemadmodum nunc habet. Quum
- " - "

' ,
- - . -
autem amasio suo fruetur, ad ea semper eum adhortabitur,
35 , , uibus exercitatus ad perfectum pervenire habitum poterit.
Finis autem illis est, ut ex amante et amato, amici tandem
. fiant.
V. V. Rerum publicarum uasdam esse dicitnon hypo
, ..
".-4

" . " ". " theticas, quasin libris de Republica Iradidit. In iis enim prio.
40 , .
remquidem concordem,secundam vero diffidentem descripsit
, w " - -

. et lagrantem, quaerensutra sit praestantior istarum, et quo

" pacto sint constituendae. st et apud eum juxta divisionem
- " ".' . .. .. --

, , animae in tria membra divisa Respublica, in custodes, ad

45
, julores, artifices. uorum primis hoc tribuit, ut consulant
, et imperent, secundis, ut um opus est armis rempublicam
, propnguent : qui irascendi facultati respondent, ut opem



- . 2 -
et auxilium ferentes rationali facultati, postremis artes

. ac ministeria cetera. rincipes aulem vult,esse philo
(2) sophos, el primum contemplari bonum. (2) oc enim
" - '

modo duntaxal ipsos recte administraturos esse otnnia;

, uippe nunquam a malis liberari humanum genus posse,
nisi aut philosophi regnent, aul gui regnant, divina ua
. . 1 ?
 2:18 LC ! US.

, dam sore philosophentur. ime enim et cum justitia

, (unc administrari rempublicam, uum unaquaeque civitatis
, oo ita suo muriere fungitur portio : ul principes consilium
, dent populo, propugnalores illis pareaml, ac pro illis prae
5 , lientur; reliqui vero superioribus libenter gerant morem. (3)
. (3) , Formas aulem reipublicae facit quinque : primam risto
, , craliam, uum optimatesimperant, secundam imocratiam,
, quum ambitiosi regunt, tertiam Democratiam,quum populus;
, quartam ligarchiam, uum pauci, postremo ycannidem,
,
, . (4) quae omnium est pessima. (4) Describit etiam alias ex sup
, positione respublicas, cujusmodi est quae libris de Legibus
1 " * * - -

,
" " - " -

-
instituitur, et quae ex emendatione in pistolis exstat. Qua
, apud eas civilates utitur, quas aegrtare in libris dixeral de
Logibns : ua et distinctum jam locum, et ex omni aetale
, electos habent homines, ut pro diversitate vel natura sua,
vel loci, diversa uogue institutione et educatione egeant
. , et armis. Qui enim maritimi, navigation studeant, e! na
, valia gerant proelia, ui mediterranei, pedestrem gerant
20
,
o / 4. ' pugnam alque armaturam el leviorem, qui montes; vel
, , ,
'
graviorem, ui colunt sensim in colles assurgentes campos.
o. " -- onnulli uoque ex iis equestrem pugnam exerceant. In hac
* 1 -
-
vero civilale nequaquam communes facil mulieres. (5) st
. (5)
- igitur Politice, virtus uae in actione simul el contempla

tione versatur, cui propositum est bonam, bratam, con
, cordem ac sibi convenientem efficere civitatem : subjectam

-
sibi habet belli gerendi et exercitus ducendi et judicia ad

" / . -
ministrandi rationem. Consideral praelerea et alia infnita :
,
-
sed inter alia el hoc, bellumne sit gerendum necne, con
. siderat.
V. V. aclenus cujusmodisit philosophus dictum fuit : a
, ,
- " 1 - - " -
uo differt sophista. Primo guidem moribus, uod mercede
, doceat juvenes, et reputari magisquam esse bonus honestus
, ue velit. ateria autem, uod circa illa quae semper ea
- / > \ /
dem sunt, et eodem modo se habent, versetur philosophus :

sophista in eo uod non est, atue ita tenebras, ne appa
, reat qualis sit, sectetur. Illi namque quod est, id quod non
,
' ---- - 2 - " est, haudquaquam opponitur: siquidem hoc nec exsistit,
. nec substantiae ullius est particeps, nec etiam intelligi po
40 . * est. Quod quidem si quis vel voce exprimere, vel cogita
, , tione complecti conabitur, aberrabit : quia contraria et
. pngnantia complectitur. (2) st autem id quod non est, ua
(2) , ' , tenus auditur, non nuda ejus quod est negatio, sed uo.!
, aliquid ad alterum relatum subindicat: uod enti quodam
modo adjungitur. Ut nisi simul aliquid ab ente quodam
45 , modo assumpserit, ab aliis distingui non possi1. unc
, autom quot sun uae sunt , totidem modis quod non est,

-
..."
,
profertur. Quoniam uod non es uoddam ens, id est
. lS,
V. '
-
V. haec uidem ad introductionem quandaln in
philosophiam Platonicam dicta sufticiunt. Quorum nonnulla
,
forte ordine, celera sparse et confuse tractavimus, scd ita
tamen, ul ex iis aliquis reliqua quoque ejus placita con
. emplari alque indagare possit.

.

)R
RoLEGo PLs PHILoso.
Priora capita sex habes in Vitis Philosophorum Diogeni Laertio subjunctis p, 1 seq, ibidemque
cetera quae supersunt de vita philosophi scripta.
-59

V. V. ostquam historiam Platonis didicimus, agellum

, et formam ejus philosophiae enarremus. ultae exstile
. rnnt ante latonem et post latonem philosophorum
sectae et cunctos superavit in placitis et cogitationis vi et
5 in omnibus sine ulla exceptione. (2) Fueruut autem ante
. (2) " eum sectae hae : primum poetica, cujus duces oxsti
, terunt rpheus, omerus, usus et esiodus.
, ", xstitit vero et secta ab onica schola oriunda, cujus
, initium (ecerunt eraclitus et hales et naxagoras, exstilit
autem et secla Pythagorae et armenidae. (3) ost la

. (3) tonem vero exstitit Stoica secta et Epicurea et eripate

tica et sects ova: cademia, Diferunt autem pli.
losophi ovae cademiae a Scepticis, eo quod Sceptici
uidem aequaliter dicunt per cuncta se entia pertransiisse,
15 philosophi vero ovae cademiae non per cuncta aeque,
, sed esse quasdam rerum qu8e demulceant nostrum ani
, ' , o mum, et hinc assensum moderatum. (4) nibus his
, . (.) melior conspectus est lato. unc enim ille fructm
. a Poetica cepit secta, uod cecinit ordinem rerum ; su
, peravit autem eam propterea quod poeta quillem citra
' demonstrationem et, ut ipse loquitur, furenti et spiritus

"" "
pleno ore, ipse vero cum demonstralione cuncla dixit.
, ' ,
Superavit eos eliam decenti fabularum forma. Illi enim
'
" - - 2/ - ,
2 \ '

, ut fors tulerat nectebant fabulas, ipse vero dicit oportere

nt habeant nonnulla ii ui nexuri sunt de Deo fabulam,
, quibus si qui animum intendant et perlegant, non fallantur.
. (5) , (5) portet enim nos lenere Deum bonum esse et neuti
, ' quam prae se ferre mendacium, neque ob ignorantiam veri,
neque ob dolosum quidpiam; porro omnem deum esse

- , -2'
, .,'-
V
-
-
...
"
immulabilem et verti nescium : neque enim in pejns mula!
, se, neque in melius, propterea od prius non est na
2:5!) 17.
 260 .)RRLC

, tura sua, alterum non potest : haud comparatus est natura

, ' , ut in pejus mulet se, non potest vero in melius se mutare,
. quippe ui reipsa melior exstat omnibus. aec est decens
. (6) fabularum forma. (6) aec oportet in animo habeant qui
5
, , se applicant fabulae, ne pueri fraudentur, nec perlectis
' uae dicta sunt exspectent, more sopicarum fabularum,
afiabulationem, ex ipsa utilitatem fabulae discere volentes,
,
verum ut statim appareat ipsis quidquid in dictis inest
, '
boni. ueri enim, ni his attendant, difficillime eluent el
. , ,
. purgabunt uod male intellexerunt.
V. V. Superavit ergo poetas, uod melius illis demon
stral et probat et est decentior. Superavit autem etiam
, philosophos ex Ionica schola, ui et physici erant. Scire
. enim oportet, illi etsi dieelyant esse una-facienles causas,
, ' , hunc utique discrevisse eas inter se et edidisse quales
, , , siml causa, nimirum demonstrativa, effectiva, finalis. s
antem naxagoras, lanquam ex alto sopore somnians,
, dixit effectricem causam esse intellectum , atlamen non
, ' usus est eo in generatione et interitu, sed in causis relulit
, turbines aerum et venlos, nusquam intellectum causam
. (2) ' ponens. (2) Rursus illis dicentibus materiam esse elementa,
, ipse ostendit ne syllabarum uidem haec rationem et locum
' o tenere. Dicit enim uattuor et viginti quidem elementis
, , aequalem esse informem materiam, syllabis vero qualitate
' , destitutum corpus, vocibus autem quattuor elementa, ita
o. ut hac mesyllabarum quidem rationem et locum oblimeant.
, , t his igitur antecellit lato, et est his uidem primis
. (3) magis demonstrativus, illis vero alteris numine aftlatior.
' ' (3) t e Pythagoricis lunc uidem cepit fructum, ut per
numeros significaret res : nempe in imaeo usus est hocce
modo. ntecelluit vero hos etiam majori perspicuitate
, simul et demonstratione meliore; in ipso enim imaeo ap
' paret lucidius et magis demonstrative ostendens res per
. (1) ' numeros. (4) armenidae vero anteceliuit philosophia",

, , ideo quod ille quidem dixit initium esse rerum ens, hic
ero manifestum fecit il non esse, sed ante illud ens
, esse unum. Sien'm ens foret, cuncla debebant ens appe

40 tere, cuncta enim pendent proprio ex principio : nuno
vero videmus nonnullos esse (ta) contemplores ob

, , majus bouum. n igitur ens est unum omnium princi
. pium, sed unum, uod ente est superius.
. 1. riores igitur ipso inter philosophos primas obtinuit
45
ob predictas ratines, superavit vero etiam posteriores se
' . cunctos. stoicis quidem prastantior apparuit, ideo quod
illi uidem cuncta entia corpora dicunt, hic autem ostendit
, . et incorporea esse nonnulla. stendit enim animum in
o corporeum esse. Si autem incorporeus est, et priores
,
, , angeli incorporei erunt, et intellectus prior his, et prim"
causa, quam bonum vocat. (2) que Epicureos quoq
. (2)
. uperavit. i enlm dicrbant nulla providentia gubernari
(errenas res et ad c.lestia usue corpora pertingere Drovi,
 ,S LS. 261
dentiam opificis summi : negotia cnim, inquiunt, habiturus
-

/ 2 \ /

, osset et labores subiturus, si et has provideret. stendit

o. ' , autem Plato et ad hasce terrenas res Providentiam perti
, nere, et declinavit tam priorum absurda quam posterio
/ \ - /

, rum , selegit vero quae ulrisque inerant vera. (3) rioribus

. (3) , enim, Sloicis puta, corpora dicentibus cuncta entia, hoc
, , adhaeret absurdum, vectis scilicet ope et lactu summo
/ - " "

, opifici fore opus, si hasce terrenas res sit administraturus.

Corporum enim motio fit per actionem vectis, quando
- -

": -
, " - . aliud corpus est agens in ipsum. oc igitur ex conse
-

"

" /
quenti adhaerens Stoicis absurdum Plato effugit ostenders
" \ \ -

, nonnulla incorporea esse, selegit vero providere hisce

. (4) ' terrenis rebus numen. (4) orro absurdum adhaereba pi.
cureis, non omnibus providere summum opificem docen
" " - . . \ " 2. -

, ibus, uod absurdum effugi lato. n enim ut illi per

Vectis actionem dicunt fieri providentiam, sed incorporeum
quum sit numen, nullo labore neque sudore talem agit
. (5) rovidentiam. (5) raeter dicta aulem eripatelicis
o quoque nonnihil plus habuit. His enim putantibus
20
, omnium principium esse intellectum, ostendit lato ante
. hunc esse Unum (monada) et anle cetera omnia. Si
- ' - - - -

, enim intellectus esset principium entium, cuncta erant

intellectura, propterea uod cuncta e proprio pendent
, . () principio. unc aulem videmus quaedam non intelligentia;
non igitur intellectus est principium. (6) t eo pras!
25
uod eripatetici dicunt finalem omnium entium
,
causam esse intellectum, ipse autem ostendit et efficienlem

" ) - ." esse causam, non finalem modo entium , et alioquin
( ) , possumus ostendere non esse primam causam intel
- -
, lectum. Si enim esset, quum multa sint species rerum,
30 , , multi jam erunt intellectus, si autem id esset, multitudo
" . " 1 > 2 . \ . *)

, erit principium , uod absurdum est; oportet enim prin

. cipium ab Uno inchoare.
. . Sed et ovorum cademicorum superavit philoso
, lliam, propterea quod illa incomprehensibilitatem in ho
, more habent, hic ver ostendit esse in disciplinis compre
. hensiones quasdam. Disputant vero nonnulli ita ut

/ ' - 2. /
cogant latonem in Scepticos alque ovos cademicos,
, , quasi ipse quoque incomprehensibililatem induceret, et
adstruunt id ex dictis ab eo in scriptis suis. Profe enim,
40
, , , aiunt, adverbia quaedam ambiguitatem et dubium notantia
dum de rebus disserit, uale est Verisimile et Frtasse et
, '
--C: " , 2 / Fere ut opinor. oc autem (inquiunt) non scientis est,
o ' , sed cujuspiam non adepti exactam cognitionem. Ilis
.
vero respondemus hacc Platonem dicere tanquam addefi
, , nientem et temperantem, uod non faciunt Sceptici.

eque enim exacte disserunt, meque addefiniunt, siuidem
,
omnium incomprehensibilitatem, statuunt. (2) Secundam
o. (2)
, rationem afferunt inde ductam, quod Plato contraria de
iisdem astruit, unde manifesto incomprehensibilitatem
, (ueaur : sicut de amicitia in Lyside disserens contraria
, astruxit, et de temperantia in Charmida, et de pietate in
- " -

. ,
/ - -
uthyphrone. is autem respondebimus eum, etsi
, ' contraria astruxeri , at postremo discrevisse veritatem.
 262 .)R R.G

. () (3) ertio dicuul Platonem non pularescientiam esse, quod

, inde apparere, uod omnem explicationem cientia et
. numerum subduxerit in heatelo : quomodo igitur dce
o ; mus Comprehensionem ab eo guitalia dicit in honore
haberif Quibus respondebimus latonem haud pulate
o , non exarato pugillari similem esse animum, sed statuere

eum revelatione modo indigere ut evigile et videa res :
,
. siquidem habet scientiam in se ipso, hebete aulem cerni
oculo propter connexionem cum corpore Quare sola ei
, opus est purificatione : inde male habitos de scientia
. (4) sermones reformavit, concedens ab animo purgato homi
, nem Cernere verum. (4) Quartum proferunt sermonem
' , , talem : si duplicem esse putat notitiam Plato, unam
15
, quidem per sensus, alteram vero perintellectum, utramque
. autem dicit errare, in aperto est eum incomprehensibili.
, tatem tueri. Dicit enim : nihil neque videmus, neque
, audimus exacte, sed fallunt sensus ; et rursus de intel
ligibilibus dicit, animuln nostrum circum.irretitum malo
. hocce corpore nihil videre. Quibus respondebimus :
, , uum dixit sensus non apprehendere sensibilia, hoc dicit,

illos essentiam sensibilium non movisse; namque affectum

in ipsos ex ipsis sensibilibus ingruentem percipunt, non
, ,
' . sciunt vero essentiam ipsam, uando per se soli sunt e:
agunl. Sicut visus discretim taclus albo, sentit album ;
, ' , '
, , uid vero sit album, per se solus non movit, sed connexus
' imaginationi dignoscit : quemadmodum et opinio non scit
. nando per se sola est, uae scit cum cogitatione. Rursus
31)
, uum dixit animum non cognoscere habitanlem cum
, malo hoc corpore, non de omnibus hominibus dicit hoc,
sed de iis gui materialem vivunt vitam : illi enim victum
, et depressum habent animum a corpore, quos et satis
similes alibi nuncupat more plantarum surgentes : at puri
' , et qui ab eo alibi c-li-cives dicuntur, hi vero intelli.
. (6) gnnt. (5) Quintus sermo eorum est hic : Ipse, aiunt,
, dicit in dialogo suo : il novi, nec trado uidquam, sed
, , ambigo et quaero duntaxat. Vide ergo (inquiunt) fa
. Re -
41) , , teaur proprio ipse ore se nihil comprehendissse.
spondemus autem hisce, eum quum dixit, il novi, cum
deorum cognitione propriam comparare cognitionem : illa
. enim alia est prae nostra. Sola enim nuda cognitio est
, , nostra, Dei aulem cognitio rei et factis innixa, et illa
, '
quidem simplici inlentione noscil, nos aulem per causas
. '
et inductiones. Rursus vero : eminem doceo, ait, uasi

dical : memini impono hacc placita. inime enim non
,
exarato, ul dictum est, pugillati assimilat animum, ita
, '
ut inscribat ipsi non habenti res, sed tanquan in lucen
adducens et duntaxat in memoriam revocans, repga!
. , , eum, eorum instar qui abstergent lippitudines obruentes
oculos. rofeclo, ut alibi ait, qui interrogatur est is qui
. concludi : ob hoc ei dat dicendum od videtur.
. "

. Duhitare aulem et quarere viam esse ad compre
 LS LS. 263
": ",
liensioneun, nemini non liquet , et alioquin quum dixit,
il novi, addidt, prater paucillum uidpiam; et hoc
, ad sumendam et reldendam rationem, id est .
. vit igitur dialecticam. Dicit autem rursus alibi se no
, visse amatoria, sicut in aliis obstetriciam artem, et per
liaec tria apparel in hadro magnifice laudans numen,
, . " bonum ipsum dicens id el pulchrum et sapiens. Ut enim
dialectica per cunctas disciplinasire solet, ita et omnia bo.
, num appetunt : i.lcirco igitur congruere dixit ibi dialeclica,
{) , , bonum, amatoria autem pulchrum; pulchra enim amamus;
obstetricia vero arti, sapiens. uemadmodum enim Sapien.
. " tis est in altitudine ua latent animi in lucem educere

et parturitionem ejus efferre, sic et obstetriciae artis opus
,
. (2) est in allo jacentem infantulum proferre. (2) ostquam
, ' igitur ita illius sermones recensuimus, age etiam re per
, . se considerata ostendemus, non fuisse hujus opinionis
lalonem. Quomodo enim potest ejusmodi esse is qui
, dixit et professus est se minime glorialurum effugisse
, partiendi et distinguendi methodum " rursus So
o cratem in Gorgia inducit dicentem et assentire facienlem
, , interlocurem illius interrogatis : sane igitur, dicit, nisi (e
() , ipsum loquentem audieris, alio loquente non tibi persua
sum erit. Quomodo igitur Scepticis talem virum annu
25 ; merabimus 2
11. . ostquam igitur didicimus omnibus praeslare hujus
o pllilosophiam, et dogmaticum esse ipsum, non Scepticum,
, agedum et progressum et ordinem entiam juxta lalonem
. exponemus. ic igitur unum dicebat omnium principium

esse et non duo ut mpedocles, neque infinita ul Epicurei;
, ,
, el hoc non corpus esse ul Stoici dicunl, sel incorporeum ;
, , et incorporeum non vitam, aliter enim cuncta viverent,
' , , neque animum, neque mentem, neque ens, ob eadem
, o . (2) absurda, sed Unum, uod et bonum appellal. (2) ost
, oc dicit esse finem et infinitum, et post hac intelligibilem
. mundum ; post hoc supermundanos deos, post hacc deos
mundanos; post haec angelorum genera duodecim, dein
, , hominum animos, et sic eliam mutorumanimalium animos;
40 , et deinceps planlarum animam, et sic corpus materiale
et immateriale, el mortale et immortale, et materiale
o . genus et postremo materiam.
. . ostquan autem Plalonis historiam didicimus et
,
naturam ejus philosophiae, agedum et leriium caput in
choemus et disseramus de scriptis ejus. Primum vero
.
solvamus difficultalem quae ferturuod scriplura dignatus

. , , sit propria placita. pse enim, ait, in hardro impetit cos
ui scribunt, eo quod, uum inanima sint, scripla non
possunt rationem reddere dubitanti et uaerenti, utpole
, quae idem semper loquantur nec valeant difficullatem uae
' movetur contra ipsa solvere. n oportet ergo, ail, scribere
, , , sed discipulos oportet relinguere, ui sunt animata scri,
, . pta. oc enim et ipso priores consuerant facere : unde
 264 LDOR RLG
Socrates et Pythagoras sodales duntaxat, non vero et
, Scripla reliqucruut. (2) t haec guidem est difficultas;
. (2) , nos autem dicimus Platonem in hoc quoque numen imi
tantem scribere dignalum esse, majus bonum pro minore
,
- &/ - " malo eligenlem. Quemadmodum enim illud nonnulla ab
. " '
, o ipso condilorum invisibilia fecit, ualia sunt incorporea
, cuncta, angeli et animi et mentes et alia talia, nonnulla
, vero cadentia sub nostrum sensum et manifesta, qualia
, sunt c-lestia corpora et generationi atque destructioni
, ohnoxia, sic et ipse aliqua uidem scripto tradidit, aliqua
, autem scripto nullo et non cadentia sub sensum more incor
,
poreorum, ualia sunt in congressibus dicta ab eo. Sane
' \ - w
certe ab ristotele etiam scriptum es de non-exaratis con

. c/ 2. 5 " " -

. " g"essibus Platonis. U igitur in hoc uoque ostendere

< " / . V / "

,
suam erga numen amicitiam, studuit id imitari : amici
"- /

. enim ut imitentur inter se operam dant.

V. ' V. t haec quidem de his hactenus. pera autem
,
prelium est quaerere cum dialogico characlere usus sit. Sed
, antequam hujusce rei causam cognoscamus, dicamus
. uid Sit dialogus. Dialogus igitur est sermo solutus ex

" -
interrogatione et responsione variarum personarum con
25 ' stan8 cum Congruenti eis morum adumbratione : solutus
vero additur, quod comicus et tragicus sermo metro ad
"

strictus est, constat enim hic quoue ex interrogatione et

(2) " ' responsione variarum personarum cum debita morum
, , pictura. (2) pera vero pretium est quarere cur, uum
31) -
", " " / ' " alibi Plato vituperet varietates rerum (nempe tibicinium

reprehendit, ut varia et multis hiantia foraminibus instru
, ,
, menta adhihens, et citharista artem, ut diversis utentem
- chordis, et comicam ob diversitalem personarum, similiter

- /
ue etiam tragicam) : hacc igitur ou illa vituperans cur ipse,

- 2) -
ex variis personis constante dialogo, usus est tali scribendi
, forma" n illud oportet dicere, non talem esse varietatem
personarum apud comdos et tragdos qualis est earum,


;
:

\

4 ()
diversitas apud lalonem P n illis enim bonue et mala.
" " 2.

"-
, ,
. - 2 / \ " 2
quum sint personae, in codem statu manere eveni per.
, ,
- * " , 2 -
nas, apud latonem vero, etsi id potest reperiri, bouas
dico et malas personas, a videre est mutari malas a bouis
et doceri el purgari, et materiali a vita recedere omnino,
45




'

/ - " W \ /
adeo ut alia sit apud illos diversitas et alia apud hunc.

. on igitur in contraria incidit.
V. , ' V. portet igitur edere causas ob quas tali forma
, scribendi est usus. Dicimusigitur lalonem id ecisse, quod
, . "
- . " / " " dialogus lanquam mundus est. Ut enim in dialogo diversa"
,
\ " " -
personae sunt loquentes prut unamquamque decel, ita
,
et in loto mundo diversa sunt naturae sonum diversum
.

. emittentes : sonat enim quisque juxta propriam naturam.

 S LS. 265
(2) Imitans ergo divina opera, mundum dico, hoc quoque
() , ,
, (ecit : aut igitur oh hoc, aut quod mundus dialogus est.
. " Quemadmodum enim in mundo sunt naturae nonnullae
, quidem superiores, nonnullae vero interiores, et inha
, bitans animus nunc quidem superioribus illigatur, nunc
, ,
vero inferioribus, sic et in dialogo sunt personae uaedam
qua" arguunt , uaedam vero quae arguntur, et animus
, ,

noster tanquam judex uidam sedens nunc uidem ar.

, . (3) guentibus dat sese, unc vero his qui arguuntur. (3) Vel
, , quod, ut ipse dicit lato, sermo cum animante congruit :
, ergo et cum pulcherrimo animantium pulcherrimus
, sermo congruet : pulcherrimus autem animans est mun
, , dus, cum eo autem congruit dialogus, ut superius dixi
. (4) mus. Dialogus igitur pulclierrimus est sermo. (4) Quarta

ratio esl talis.
Quum noster animus imitatione gaudeat,
, '
, , imitatio vero sit dialogus diversarum personarum : ut
. " , rgo tanquam demulceret nostrum animum, id fecit.
20 . (5) Gaudere autem imilatione animum nostrum, ostendit
" ' , quod nos, uum pueri sumus, fabulis delectamur. (5) lia
, vero praeter hanc ratio talis est : ideo huic eum generi

, scribendi studuisse, ne exiles nobis res et nudas personis
25 , , traderet : sicut de amicitia disserens ne ejus nudae men
' , tionem faceret, sed in hoc homine conspicuae, et de
ambitione non per se sola, sed in hoc homine conspi
cua. 1ta enim magis noster animus videns alios qui sic
. arguuntur aut laudaulur, cogitur assensum dare reprehen
o "
sionibus, aut aemulari eos ui laudantur. t simile hoc
est intuentibus animis apud rcum alios ob peccata
. (6)"
nitos et resipiscentibus prae timore poenarum qute in illis
aguntur. (6) Sexto quod dialecticam imitatur hoc dialo
, gorum genus suum fecit : ut enim illud (dialectica genus)
ex interrogatione et responsione procedit, sic et dialogus e
personis uae interrogantur et respondent. Ut igilur more
, - dialecticae cogentis animum parturitionem uam in se ha
o ' - bet rerum efferre (non enim haud-exarato pugillari similis
40 ,
est animus juxta ipsum), et assensum dare iis quae dicuntur,
. (7) "
ob hanc causam genere tali scribendi usus est. (7) Septimo,
, ut sic attendamus iis quae dicuntur, properea quod diversi
, ( sunt ui dicunt, et ne, uno semper docente, velut dormite
) mus et patiamur quod schines orator prodiens, eo quod
' o. unus erat et idem is qui dicebat ab initio usque ad finem
passus est. ic enim in suggestu stans et verba faciens, uod
non colloquebatur neque interrogabat neque interrogabatur,
, ' non excitavit auditores, sed in somnum delapsi sunt ui ju
.
dicabant. Quod conspicatus orator dicit ad eos : Utinam
.
contingat vos somnium bonum vidisse de lite! Qui ergo
colloquuntur, ideo quod interrogant et interrogantur, evi
, gilaut : statim lcibiades ita evgilabat ad sermones So
 2(3(; .)R RLG
. * " ',' - - "

, , cratis, ut dixerit de co : Socrates, ita milli ubsilit cor

, sermoneluo, coryhantico spiritu afilatis, et mco. alem
r " W * / "

, . enitn si arripuerint bene natum virum, adhaerent ei more

, . 4 . "'
5.
. viperae ferte, ut aegre solvantur. b htcc igitur cuncln
. dialogorum genus in exponendo suum fecit.
V. V. Quintum praeter dicta caput nostra sit uastio,
, quae et quot sint ea quae constituunt uemque ex lalonis
. dialogis. Quum igitur didicerimus dialogum mundum
.( , esse, et mundum dialogum, uo sunt ea gua constituunt
, mundum, tot et dialogos constituere inveniemus. (2) Sunt

.
" (2)

ergo in tolo mundo materia, forma, natura uae formam
r . - -

, oo, oo ,
/ / - w" -
imponit materia, animus, mens et divinitas : in dialogo
,
\ -f \ " .
autem congruunt guidem cum materia personae et lempus
,
, - -
et locus, in quo dialogos scripsil lato, sed personas
quidem in omni dialogo est in promptu invenire, tempus
,
v, ro et locum non in omni possumus dicere : sicut in

. inoe et Clitophonte ; et id evenit ul par es. am uae
" ,"
{ " -r

, est proprie materia, personae sunt, non tempus et locus.

Ut igitur in his uae liunt necesse est materiam esse et
ac absenti tanquam una causarum efficientium , non fit
, id uod jam in eo est ut fiat, tempus vero et locus 1alia
,
, 2 . ' " w r - - -
sunt sine quibus illa non fiunt , sic personis absenlibus
,
" ** " >
non est omnino dialogus, uum in definitione dialogi dixe
, - rimus e multis personis duae interrogant et interrogantur


-
conslare dialogum. b hanc igiur causam personas
, uidem in promptu habemus, 1cmpus vero et locum
. (2)
-

. r 2 " "
non semper. (2) ae autem personae aut ad scientiam
30

3 -4
,
w aptae sunt aut rectae opinionis capaces, aut inscia : atque
1nscia aul pura et simplici ignorantia nescienles aul du
.
* " "- / w \ ' w * plici vel maxima aut sophistica. Simplex quidem est
,
ignorantia, uando uis ignoral hoc quid sit et scit se
" r/ " cr > .
"
ignorare : duplex est guando et ignorat hoc quid sit et
, ,
nescit se ignorare, ut ait in Pliadro : on possum, juxta
' , Delphicum titulum, novisse memet ipsum. axima vero
, ' ignorantia est, guando et ignorat et scit se ignorare, al
subactus affectu contraria opinionis non recedit a propria
2 " 9 " " " r
40 ' , ignorantia. Sophistica vero est ignorantia quando ignorat
, quidem aliquis, festinat vero verisimili ficta oratione oc
. (3) cultare propriam ignorantiam. (3) ac autem personic
non usquequaque continent uod Secundum historiam
, est : non enim vel minima poteral narrare lalo, velut
, ' flexisse genu Socratem, sed neque cuncta fictitia sunt



4.
"2.-
2 * quae ad personas attinent (non enim poss dissent verum),
sed quae ad unius rei demonstrationem tendunt. Loquitur
o ' aulem Plalo more pictorum eligentium peculiares colores
'

'
5(1
- "
ad unius picturaln figurae. (4) acc uidem hactenus de
. (4)
" --

, ' Dersonis. empore vero dialogos edidit non uolibet et

? - " w

, fortuito, sed quo omnium Graecorum congressus erant el

" "

/ - -
fesla derum, ut tune tanquan hymni canlarentur et
. celebrarentur scripta ejus. In festis enim consuevimus
 ,S LS. 20,7

, hymnos dicere : exempli causa inaeum in endidi,

- ' (festum hoc est quoddam Artemidis in iraee), arme.
- ' nidem vero in Panathenaeis edidit, et alium dialogum in
, . (5) alio festo. (5) actenus de tempore. Locum autem alias

. alium indudit in suis dialogis. Vivente enim Socrate,
, ' thenis ponebat scenas dialogorum; mortuo autem eo, non

2 ' - " " 2 w"
jam thenis, propterea guod indignos ducebat thenienses
suis sermonibus : exempli causa Symposium in gathonis
, domo locavit, Politiam autem in Piraeeo, Phaedrum in
' ,
- W * "-". " " -

, ympharum sacello, imatum vero non in duodam parti

, ' , . culari loco, sed in urbe, et alium dialogum in alio loco.
. - aclenus circa locum.

-
V. , '
- . 7' 9 . 4 3
V. aec quidem congruunt cum materia; cum forma
' vero congruit character. ic autem vel amplus vel tenuis
, , . . .
vel mixtus est, et, si mixtus, vel per temperationem, vel per
. .
-

- - " . - -
juxta-positionem.Usus est vero amplo uidem genereintheo
, , logicis dialogis, tenui autcm in ceteris, imitans in eloquio
20
ipsas res. nlequam vero discamus in uo usus sit cha
, , raclere mixto per temperationem, dicamus primum uis
, sit et dualis character mixtus per temperationem. Dicimus
.
igitur remisse amplum dialogum, vel tenuem cui quiddam
52 2-..... . 7' \
o,
sit amplitudinis, hunc per temperationem esse; per juxta
,
positionem vero est um pars quidem dialogi tenuiter dicta
, ' ,
" - '
est, pars alia amplo modo, sicut in Gorgia facit; uae

- - / 2 - "
quidem enim praecedunt mythum, tenuiter dicta sunt,
, '
, ua vero sunt in mytho, cum amplitudine, ob causam modo

,
,
.
dictam, quod theologica amplo modo, logta vero tenuiler
edisserit. Characlere autem mixto per temperationem
" 2 4 2 - " 3

, usus est in moralibus dialogis, quia de virtute colloquitur

, "
in eis, virtutes vero medietales sint : proprie vero medius
- , r
. (2)
est per temperationem mixtus character. (2) odus vero
" - " -

conversationis congruit cum natura : hic atem aut enar.

rativus est aut quaestiones agitans ant mixtus. t est
, quidem enarrativus modus, quando ea quae ipsi sibi vi.
, dentur absque omni quaesitione et demonstratione proferl;
, quasitivus autem quum quarit, mixtus vero character ex
40 . ambobus concinnatus. ifariam aulem dividitur quisque
, extremorum. narrativi enim unus est theoreticus, alter
, \ "w" vero civilis; uaesitivi unus uidem est certatorius, alter
, vero exercitatorius. Usus est autem enarrativo theo
, retico in theologicis dialogis, enarrativo autem civili in
45
. (3)
iis qui sunt de civitate. (3) Cum animo autem congruunt

, argumenta; argumenta enim hic profert, cum mente
. vero congruit problema, circa quod argumenta more cir
o cumferentiae projiciuntur. t probabiliter mentem pro
.

50
, blema refert : guemadmolum enim partium nescia est mens
et more centri cogikatur, circa menlem vero sunt ad cg
. 2. ' / \ \ / /

, , tationem pertinentia modo circumferentia circa cen

/ " 2 * /

' < - -
rum qua evolvitur, sic et problema est, circa id vero
, instar circumferentiae argumenta evolvuntur, venari vo
 268
LDR LG
. (4) lentia propositum lnicce bonum. (4) sic quidem
, dictum est : est vero aliter quoue osendere uo modos
. " Cum iis qute in mundo sunt congruunt qua complen
, , dialogum. Sex enim quum sint causae in quaque earum
, , , ,
, uae gignuntur re, materialis, formalis, effectiva, finalis,
, , demonstrativa, organica, cum materiali congruunt per
, , Sonae et tempus et locus, cum formali autem character,
, cum effectiva animus, cum organica argumenta, cum de
10 . monstrativa problemata, cum finali bonum.
V. " , V. Sextum caput est in quo oportet quarere unle
. titulos dialogorum sibi faciat Plato. Dicimus ergo, a
personis aut a rebus, et a personis sive initiantibus sive qua
o
initianur, sive quae usum uendam praebent et explent;
, , initiantibus quidem ut in Parmenida et imaeo fecit, ua
initiantur autem, ut in lcibiade et Phaedro et talibus;
, . quae usum praestant uendam, ul in Critone. Si autem
, a rebus sibi facil titulos, aut ab his duae fiunt facit, ut in
21) , ,
, , pologia, guae tota in factis est, aut ab his uae uaeruntur,
, in Sophista aut ab......
. . Septimum post dicta propositum esto nobis in
, investigationem caput discere unde oporteat divisiones
25
. classium cujusque dialogi invenire. ria igitur quum
, ,
, , sint unicuique dialogo, historia et personae, dialectica et
syllogismi, et placita, non ab historia et personis oportet
, , effici divisiones, sicut nonnulli faciunt, Gorgiam dividentes
30 in sermones cum Gorgia et Polo et Callicle habitos, non
, , ex his oportet divisiones facere : saepenuniero enim res
in adornando respiciens, partem compositionis Solitus est

altribuere secundae historiae et secundae personae. (2) Sed
. (2) '
, neque ex dialectica et syllogismis facere oportet divisiones,
, sicut nonnulli faciunt, lcibiadem dividentes in decem
syllogismos qui in eo traduntur. eque ex his igitur
' oportet facere divisiones ob eandem causam. aud semei
,
enim de eadem re diversos dicit syllogismos, ila ut non
40 ,
' absolvantur in unum syllogismum quae sunt probationis.
. . -
Verum ex placitis oportet divisiones facere.
. . octavum post dicta caput est quo oportel uaerere
, qualis si modus conversationis dialog personarum. e
45 . , nendum es igitur conversationem efficere (Platonem)
,
seu per personas ipsas, ut uum inducil ipsum Socratem
aut alium guempiam colloonentem per se ipsum, vel per
' , ' alios quosdam qui audierunt ex personis, ut quum in
, ducit quendam de rebus loguentem quas audivil a Socrate,
, aut per alios ex illis qui audierunt a Socrate adeplos, au
, '
, per alios qui ex secundis audierunt, adeo ut ad hos usqu"
progressus eorum qui audierunt efticiatur, non jam vero
,
. (2) ullerius procedat. (2) in hoc rursus entium ordinem
 ,S LS. 269

imilans apparet. on procedit enim ulterius tertiis, uo

, , niam entia cuncla aut intelligibilia sunt, aut cogitabilia,
, , , uae imagiues sunt intelligibilium, aut sensibilia, nae et
, ipsa imagines sunt cogitabilium aut imagines sensibilium,
, , uales sunt quae a pictoribus praestantur, et ulterius his
, nihil est, adeo ut guattuor uaedam et illic sint. t con
gruunt quidem personae cum intelligibilibus, eum cogi
, , tabilibus vero ua ex his audierunt : tanquam enim ima.
, gines sunt personarum ipsarum ipsa, sicut et cogitabilia
' imagines sunt intelligibilium; cum sensibilibus vero con
. grunnt qmi audierunt secundi.
. "" . num post dicta oporlet quaerere caput, ex uot
, regulis oporteat indagaricujusque dialogi scopum. eces
. , sarium est enim hunc uaerere, quum, ut ipse dicit in
5 " , Phaedro : puer, una quadam est via volentibus pulchre
, , Jeliberare, novisse de uo sit deliberatio. Siquidem aliter
toto calo errare necesse est : uomodo igitur, ipso id di
cente, deprecabimur de ejus scriptis novisse de uo singula
quaeque disserant" (2) tiam magis vero utilitatem talis
; () ' quaestionis didicerimus si duplici inscriptionum plero
, rumque dialogorum atenderimus animum. Quisque enim
. " fere duplicem habet inscriptionem, sicut Phaedo seu de
, nima, et hardrus seu de pulchritudine, et ceteri enn
, , dem in modum. bscurum est igitur de quali utique re
positarum in inscriptione colloquatur. on ergo incassum

uaerimus hoc capul. (3) Jam hunc ex d. cem capitibus
. (3) scopum indagari licet. x Uno et multitudine, ex generali

et particulari, ex toto et parte, ex universali el solido
, ,
(individuo), ex meliore et pejore, ex consono et discordi,
, ,
, ex eo qnod non contra aliquem dictus est dialogus, ex eo
, , quod non passione concitatus est, ex organis, ex materia.
, , . Uno uidem et multitudine, ut unum scopun dieamus
, esse dialogo et non multos. Quomodo enim multos possi!
. scopos habere dialogus latonis, sic adeo celebranlis numen
, divinum, od unum est3 et aliouin, si ipse est qui dicil
, , dialogum animanti similem esse, quandoquidem etiam
, o, sermo. mnis enim dialogus secundum artis perfectionem
, scriptum cum animanti congruit. Jam si dialogus cum
40 , animanti congruit, animans vero unum finem habet, nempe
, , bonum, id cujus ergo et in lucem prodiit, et dialogus igitur
, ' unum debet hahere finem, id est unum scopum. Unde non
. " audiendi sunt ui dicunt tres esse scopos haedonis, de im
,
mortalitateanimi, et de fausta morte, et de philosopha vita.
, , ,
erperam igitur, ut dictum est, loquuntur isti. n enim
multos oportet esse scopos, sed unum. (4) generali et
, ' . (4)
particulari, ut magis generalem et ampliorem plurimaque
,
comprehendentem scopum eligamus polius quam magis
particularem. Unde non audiendi sunt qui dicunt Sophistam
dialogum de sophista habere scopum, sed ui dicunt de
,
. on-ente agere audiendi sunt. Sophista enim quidpiam
, non-ens est, magis autem generale et amplius est non-ens
, , , omnino aliq non enle; si an'em magis generale est, est
 270 ( ) .) RLG

. (5) etiam amplius, ita ut magis generalis scopus particularem

- contineat. (5) nde saneliquet (tanquam enim corollarium
- o nobis emergit) non oportere duplices esse inscriptiones in
sermonihus. ut enim diversae sunt una ab altera, aut
() , , una et eadem ; aut una uidem magis generalis, altera
, , vero magis particularis. Si igitur diversae sunt, non ac
cipiemus, ne multos scopos eligamus et hinc incidamus
, in absurda illa primae regulae. Si autem una et eaddm
est, frustra assumpta est altera tanquam vana loquacitas.
, . Si vero altera magis generalis, eligenda est generalis.
. , . x tolo autem et parte, ut non ex dictis in quadam
brevi parte dialogi fatiamus nobis scopum, sed ex liis
, ' qua in tolo docentur : quo loco reprehendimus eos

qui dicunt Phaedrum de rhetorica scopum habere. Pau
. '
Iulum enim. de ea illic disserit : namque in tolo dialogo
de eo od omnino et usque pulchrum est tractat. portet
. (2) ergo de illo esse dicere scopum. (2) Rursus eos qui dicunt
in Gorgia scopum habere lalonem colloqui ea de re,
, utrum praestet laedere an ladi, reprehendimus : in
, parva enim parte de eo docet, in toto autem dialogo de
.
moralibus principiis felicitatis. nemadmoJum enim
"
, male agunt qui ob partem uampiam eorum quae homini
' insunt, dicunt natum esse hominem, sicut ob visum aut
, auditum aut ob aliud quid tale(non enim ob hoc natus est,
sed ut sit medium divina inter et creata. eque enim 1m
, , mortalis est ul divina, neque mortalis ut bruta, sed commu
nicataliquatenus cum utrisque) : sic ergo et eos quia par le
. (3)
constituunt scopum reprehendimus. (3) t alio modo : si
,
, enim ubique naturam imitatur lato, ut non et in hoc
, , imitabitur naturam Si enim cum materia congruit pars,
, , (otum vero cum forma, fortnam autem facit natura et
hic ipsius est scopus, imponere Iormaln, uomodo non
, debuit et ipse tanquam formam imponens hoc totnm imi
(4) ,
antem et
. tari scopum et non ex parte 2 (4) x universali
solido (indiiduo), ut solidum scopum eligamus polius
10 uam universalem et remotum. Rursus igitur hlc
uoue non assentiemus dicentibus scopum esse imai
de physiologia tradere: hic enim universalis est et remotus.
, enim et ristoteles de physiologia tradit et alii multi,
, et non liquet de uali physiologia sermonem habeat, si
.
quidem huic soli attenderimus scopo et titulo dialogi.
,
, portet igitur soliditis et pressius actos dicere de physio.
, logia juxta latonem esse scopum, et ua sit juxta la
. (5) , tonem physiologia, et non pure et nude de physiologia. (5)
, x meliore antem et pejore, ut meliorem scopum eligamus
pra pejore: uo in loco non assentimus dicentibus scopum
, , lhabere dialogum in Gorgia, oli et Gorgiae rhetoricam ar
guere : turpe enim id et sophisticum : sed veram rheto
, ricam propositum est tradere, quod prastantins e-t et al.
"--
 .S LS. 271

. o mirabile. Si vero qu's interrogaverit, ob guid igitur

, meminetit Poli et Gorgia, inducens eos colloquentes e
' , reformans ab illis dicta, respondebimus, sicut natura
, scopum habet, materiae formam imponere, sed non ne
, ' , gationem auferre, consequens est autem formae imposi
, tioni negationis ablatio, ita et sermonibus ostendentibus
veram rhetoricam insequens adhaeret ejus quae est in olo

et Gorgia rhetorical reformatio. (6) x consono et dis
. (6) ,
1 ) cordi, ut potius eligamus consonum iis quae dicuntur sco

pum quam eos qui non consonant. acce autem utenes

regula reformabimus dicentes scopum habere Gorgiam do
animo sese ipsum videnti. aud consonum est enim et
. ab iis quae ibi traduntur hoc abludit prorsus. Sed noque
' ' ex eo quod contradicitur alicui oporlet dicere esse scopum
dialogi. eque enim is est divinus lato qui reprehen
, . (7) ' dere sibi destinet. (7) ta vero removemus dicentes scopum

esse enexeni de reprehendendo et concertando adversus

2 )
. , , hucydidem. ratio enim epitaplica, aiunt, ideo scripla es
, o ab eo, quod rescribere voluerit hucydidis opitaphium :
. uod falsum est.
. , . Sed ex non commoto acriori affectu animo, quod
, non oportet ex commoto proficisci scopum, ne legentibus
, affec!um injicial intuendi materiam, sicut quidam male
agenles hilebum de voluptale dicunt habere scopum,
, ' uae detrudere potest animam; uomodo aulem is qui pu
; rificator est vitae, de voluptate colloqueretur o on de
,
hoc igitur illiscopus, sed de ordine sex bonorum. (2)
. (2) ,
organis vero, neexillis scopum nobis-faciamus. Scopus enim

, ' . non est cujusquam alius rei gratia, sed res cujus gratia est
dialogus. Ita igitur perperam agunt Sophistam dicentes
. de analytica hahere scopum. enim illic meminit uidem
ejus: nempe dicit illic minime sese gloriaturum esse, si effu
get it analyseos vim. anc enim analysim etiam donum esse
hominibus factum dicit ex diis per rometheum. Quan
, douidem igitur haec est organum demonstrativae artis,
, etiam eorum uae in scopum conferunt est : investigandi
, enim gratia scopi ea usi sumus, et non oportet ex ea nos
. (3) facere scopum. (3) x materia non oporlet nos facere
, , scopum, u uidam faciunt, lcibiadem dicentes sco
pum habere de lcibiadis ambitione; ex materia dicentes
. esse scopum, male. on enim oportet hoc facere. a
45
teriam autem dicimus dialogorum personas. eque enim
. ad reprehendendam in animo lcibiadis ambitionem
,
, scopus ipsi est : nam ita incidemus in absurdum seculae
regula, particulare pro generali induceutes. elins
"
, igitur generali modo dicere latonem scopum habere, uae
. " est in unoquoque animo ambitionem arguere. st enim
, unicuique nostrum tanquam lcibiadia ambitio, nam
, oportet quasi regula cohibere et adducere in meliu".
, eque enim decet dicere divinum Platonem in talia im
 272 LDR RLG
misisse Se, ut argueret affectus hominum. Consequilur
. ero omnino arguendi vis sermonem ejus. x his lgitur
. rebus indegari oportet cujusque dialog scopum.
V. V. Decimum caput sil ordinem Platonis dialogorum
. discere, Quidam igitur dixerunt ordinem eorum oportere
8umi ex tempore et ex tetralogia, et ex lempore dupliceni
in modum : aut ex lempore Platonis, aut ex tempore per.
"ouarum qua sunt in dialogis. (2) ex tempore uidem
. (2) scriploris primum dicunt esse Phaedrum, uandoqui em
illic, aiunt, uaerit utrum oporteat scribere, necne : quo
, , , , modo autem poluit, illic ambigens utrum oporteat scri.
o ' ,
bere, alium dialogum ante hunc scripsisse" t alioguin,
, , '
2.. 2. - 4.
"f
[] ,
- ". ". -. - --
quod in illo nsus est dithyrambico charactere, tanquam
- -
-

-
. nondum deposita dithyramborum musa. Ultimas vero
.

, Leges dicunt scriptas esse, uod hand emendatas ipsas

reliquerit et confusas, non potitus tempore ob mortem ut
componere! eas. Si illae nunc videntur composite
esse ut par est, non ipso Platone componente factum,
20 , ,
sed quodam Philippo puntio, ni successor fmit la
,
. (3) tonis schola. (3) x tempore productarum ibi perso
, narum : ubi primum dicunt armenidam, uod admodum
, juvenem supponit Socratem, quum docetur a armenida,
, ,
"
heartetum vero ultimum, quod post mortem Socratis
" 3. - -

2.
. (5) \ / > - r
habitus fingitur. (4) x letralogiis autem : ubi pertetralogiam
dicunt editos esse in lucem ab eo dialogos, ad imitationem
, tragicorumque et comicorum, ui quattuor dramatibus

contendebant eundem habentibus scopum, in ultimo autem
,
ad lasta deveniebant.
.
V. , ' V. Dicunt ergo novem esse tetralogias, ita ut sex et
- - ?

-

triginta sint cuncti dialogi ejus. i vero ut componant

"
,
y "
tetralogiarum numerum, pinomium, uod spurium
, , est, legitimum declarant. unc autem dialogum spu
, rium esse per duo qu8edam argumenta ostendit sapien,
, tissimus roclus, primum quidem dicens, uomodo is
'
' - . " ui Leges non poluit emendare, quod non habuit jam
, ' usuram vitae, pinomium post has pouisset scribere? se
4
" . " - - 2 1 - cundum vero, in ceteris quidem dialogis ipsius latonem
, 2 - 2
- 2 - " - - 1
dicere errantia sidera a dextris ad sinistras partes moveri,

. (2) in hoc autem e contrario a sinistris ad dextras. (2) er
tetralogiam vero gui ferunt editos esse in lucem dialogos
primam dicuntletralogiam esse uthyphronem et pologiam
, , et Critonem et Phaedonem, et primum uidem aiunt ,
thyphronem, lanquam in ipso proposito Socrate ut qui
, , mox jndicabitur, secundum vero pologiam, utpote in
,
- . - " " -
qua judicetur ipse, tertium vero Critonem, quippe in uo
5( , judicatus sit jam Socrat s; uartum Phaedonem, guod in
. " eo mortem obeat. Utimum vero omnium scriptas "R"
,
, o dicunt pistolas, primum ducentes uthyphronem,
et in utlyphrone mulla de Socratis vita colluitur e!
 ,S D00R. 273
" ". - "

: in pistolis mulla de propria vita enumerat. Ut igilur

" w / "

, ex eodem inclaret et in idem desimeret, tali usus est

. (3) ordine. (3) on assentiemus vero his quum dicunt ipsum

* ".
-

, > , 2 1 ad imitationem tragicorum telralogiarum formam insti

tuisse. se euim reprehendens e0s dicit idola idolorum
. ,
' scribere. t alio quoque modo est ostendere latonem non
. '

- - .

, , imilari eos. Illi enim ultimum ad l8etitiam deveniunt, hic

" '

,
* - - / -
aulem in Phaedone, qui ultimus est prima tetralogia, non
(0 , ' -
- 3

" " in laetitiam devenit, sed in mortem Socratis. n igitur

recte dirunt in lelralogias divisos prodiisse dialogos ejus.
.
alioquin alius est scopus in uthyphrone et alius in
o
. pologia et alius in Critone et alius in Phaedone.
V. " , V. Ut autem verum ordinem discamus, dicamus
, , primum qui sint spurii, et horum ordinem ne quaeramus.
. nter omnes igitur communiter couvenit spurios esse Si
" . . w w "
syphum et Demodocum et lcyonem et ryxian et Fines
, uos ad Speusippum referun : ita ut sex et triginta sint
20 , cuncti, uorum pinomium spurium-facit divinus roclus
ob dictas causas; rejicit vero etiam olitias, uod multi
, insint sermones, nec per dialogum scripti sint; Leges
-

, uoque rejicit ob eandem causam, item pistolas propter

, ' simplicitalem elouii, ila ut relinquantur duo et trigiuta
25 , ' cuncti dialogi, uibus si adjungantur duodecim Legum
' et decem olitia libro finnt cuncti dialogi uattuor et
quiquaginta. (2) orum vero omnium ordinem non
'. (2) omnino quidquam proficientem, sed et excedentem longo
, tenore breviloquium, omittimus, dicimus vero uod di
.30)
, vinus Iamblichus fecit. Ipse igitur cunctos in duodecim
'
" r "
dividebat dialogos, et eorum hos uidem physicos dicebat,
, illos vero theologicos; rursus aulem duodecim complecte
batur in duos, in imaeumque et armeniden, uorum
, ,
\ " - - / .
imaeum uidem omnium nomiue physicorum, armeni
, den vero theologicorum. (3) orum autem dignum est
. (3) ordinem naerere, nod et cunctos cuncti duxerant dignos
, in duos commentarios scriberent. rimum ergo oportet
. ,
/ 3 - / "
lcibiadem nos tractare, uod in ipso cognoscimus nos
' ipsos, dignum 0st autem, antequam extera noverimus,
ut noverinus nosmet ipsos. Quomodo enim possumus
, ; illa visse, nosmet ipsos ignorantes P Ultimum vero
, oportet tractare hilebum, uum in ipso de bono collo
, quatur lato, uod super omnia est. rgo et ipsum
. (4) ' oportet super omnes et ultimum esse. (4) edios
" - " 3 . -

autem sic oportet ordinare : uinque quum sint or

, , , , dine gravitatis virtutes, physicae, morales, politica,
, , purgativae, theoreticae, primum oportet legamus Gorgiam,
, upote qui politicus sit, secundum vero Phaedrum, uippe
qui sit purgativus. am post politicam (civilem) vitam

" ' -
purgativa est. Dein ingredimur ad notitiam entium, uae
" "

, . per moralem virtutem accedit. arc autem entia aut in

, cogitationibus cernuntur aut in rebus. rgo post diclos
dialogos oportet legsmus uartum Cratylum ut de
, nominibns tradentem, deinde homtetum nt de rebue.
,. .
18
 274 .)R RL
. (...) (5) Deinde ingredimur post hos in dialogum de plysicis
tradentem, et deinde ic ad laedrum et Symposium
, ' nt theoretice et de theologicis disserentes. t sic ad
perfectos oportet veniamus, imaeum dico et arme
o ,
. niden. t sic quidem de his dicimus : quum vero et
Leges et Politias tractari volunt quidam, dignum est et
o , horum scopum dicere. (6) res ergo gunm sint forma
. (6) politiae, una correctionis, altera constitutionis, tertia sine
, ,
constitutione, et correctionis uidem forma, uum nostro
,
, animo insidentes malos mores haud versabiles faciemus ;

, , constitutionis vero, uum vigentes leges faciunt et mores

quosdam in civilatibus; constitutionis vero expers, quum
, , , nihil est constitutum , sed cuncta communia sunt, adeo
, ut meum sic tuum, et tuum sit meum, et cujusque res
, propriaque sit simul et aliena. De forma igitur ex cor,

, rectione profecta in pistolis tractat, de forma vcro ex
2) , constitutione in Legilus, de forma vero sine constitutione
. in olitia.

V. ' V. Ultimum vero uum sit uaerenli put in

pro.miis lalonicorum dialogorum novisse nonam modo
, usus sit docendi lato : quinque et decem igitur usus
est modis docendi : c-litus a(flati modo utens, modo
, , , definientis, modo dividentis, modo resolventis, modo si
, , , gnificantis, modo assimilantis, modo exempla afferentis,
, , , modo inducentis, modo analogia ulentis, modo numeros
, , , adhibentis, modo auferentis (negantis"),modo adjungentis
, , . (2) (affirmantis 2), modo historico, modo etymologico. (2) !
itus quidem (urentis modo usus est in Phaedro, a
, ' ymphis alatus ubi evasit, el in octavo Politicorum de
, usis colloquens, et in imao inducens orbis architectum
colloquentem eam c-lestibus, et in aliis utique uibusdam.
35
, ' odo aulem demonstrantis, rursus in Phaedone, osten,
dens immortalitatem animi per proprium ipsius moum ,
' modo autem definientis in omnibus fere dialogis, tam ipse
, ibi definiens, quam colloquentes ut definiant efficien".
. Dividentis autem modo usus est in Sophista, dicens, !
, , et superius diximus, minime glorialurum se effugiss"
, divisionis methodum, hominibus a Deo datam medio Pro
, heo. do autem resolutionis in imaro usus est,
. resolvens physica omnia in recipientem et formam, rec
pientem vocans materiam, formam vero rursus in sche,
, , mata, schemata autem in trigonem, superiora vero hi:
, solum Deum dicens novisse, et eum ui huic amicus es".
, (3) Significantis autem modo usus est in lcibiade, di
. (3)
cens signum esse mendacii dissonantiam, verilatis ve
,
50 consonantiam; veritas autem sibi ipsi neque dissona!
, ' '
. neque repugnat. ssimilantis aulem modo in Phard
, usus est, assimilans animum nostrum auriga, faculta"
vero ipsius equis, et hunc uidem dicens bonum, illum
, ,
, . () ero malnm. (4) odo autem exempla afferentis us:18 "
 ,S)0(.. 275

o in olitiis, dicens similem esse civitatem quidem nav 1,

" 1 . r

, o , populum vero nauclero, gubernautes autem nnatis in

, ' riare volentibus auclerum, ut in ipsorum potestate esset
o facere uodcumque volunt. Differt autem modus assi

2 f
.-.
milantis a modo exempla praebentis, eo quod magi
2. 2 - 1 r

, modus assimilantis monstrat et im tatur naturam, cuj

, . est imago, exempla praebens autem minus imitalur. ro
cul dubio igitur et similitudinis nomine licet appellare
. .?" . * - rw -

c veram rem. Ubi certe animum aurigam direntes non

peccaremus, nomine vero exempla exhibentis non licet
vocare. Quis enim dicet civitatem imaven " ujus autem
; ' . causa rei est plus habere similitudinis et minus. (5) odo
() , " "
autem inducentis usus est in lcibiade, ubi dicit eum i
, uni quid persuadet el mul is id posse persuade e, et eum
\ ,
- " r -

, i multis quid persuadet, uni posse id persuadere, atque

' hujus rei fidem-facil per inductionem. Geometra igitur
r ". " - "

, uni quid persuadens et multis id persuadere valet, et qui

. (6)) multis persuadet, eundem eliam uni posse persuadero
[ ] , manifestum est. (6) odo autom analogiam adhibentis
- -
21) , usus est in Gorgia, dicens, uemadmodum medentium ars
d loduentium artem se habet, ita judicandi artem se .






Irabere ad sophisticandi artem. Sicut enim medcndi ars
" ". " . "

, bonum et utile respiciens affert hancce opem sive cibum

o , tiamsi displiceat, ars autem coquendi dulce duntaxat
, respicit conditum variis alitatibus, sic et judicandi ars
utilia tantum et bona facit, rhetorica vero dulcia : soph:
,
\ 3-..! / \ "
sticam autem illic rh"toricen appellat. Unde dicunt olim

schinem, poslquam conscendit suggestum, dixisse al
, , ;
2. / " / '
auditores : cquid vullis Quid dicam 3 id vobis gra
, , tificer? Demonstraturn st vero dictum pergeometrican
. (7) ' analogiam, ut hocce et locce. (7) odo anlem numeros
, , adrnoventis usus est in hilebo, dicens sex esse ordines

. ' bonorum, et quales ii sunt, hos enumerans. olo autem

, auferentis usus est in imaco, observans et inveniens ma
teriam ex ab a!ione omnium formarum. do aulen,
adjungenti usus est in lcibiade, destinat etenim quae ere
, , quid sit homo, utrum corpus an anima an utrumque, et
, ,
>- - w V 9 & P /
ostendit hominem esse neque corpus neque ntrumque, s !
' animam per se ipsam. Dein progrediens subjungit hominem
40 , esse non quamlibet animam; non enim profecto animam
' plantis propram aut bruta, sed rationis participem.
, rursus ostendit hominem medium esse divina inter et
-- . - 9 -

. (8) ' - " ",

genita, et vide uomodo progrediens addiderit inves'iga
, ioni. (8) istorico autem modo nsus est in Logibus,
45
' narrans uae evenerint a diluvio usque ad ersica hella.
. tymologico denique modo usus est in heaeteto.
V. . V. hactenus quidem sunto promia lectionis
latonis philosophiae in undecim capitibus conclusa ; uno



? " . " quidem amplectenti historiam philosophi, altero aul n
50 ,
formam philosophiae ejus, et tertio, uare ad scribendum
,
appulerit animum; quarto autem, guare dialogorum formam

, , scriptis induxerit, uinto vero, uae expleant dialogos;
sexto, unde divisiones latonis dialogorum faciend.e
18.
7(; R LC L.
- - - - . - r / * ' *
,
" * " ' / " "
Sint, septimo, unde inscription oprleat indagemus;
, , ,
" -
octavo autem, uali modo enarraudi in dialogis usus sit,
, '
- " , ' ''
" W - " id est quid sit concinnandi ars; mono autem, unde scopi
dialogorum sint investigandi, decimo autem, uis ordo
, , ,
, sit dialogorum; ultimo delnque, uol modis usus sit docendi
. divinissimus lato.
 s@4 ###4##

S, ("R .
-

- / - 2 2 "
45
UR. ' ,

ag. 1, lin. 3. (p. 1287, 19) o
/

-2
r " -" " . ' -

, . - Cl. : , ' o,
(Il. , 19-24),
, " ' o, 50
5 . " ' o , ,
3. ] , ' , ,
, .,
,
. C].
.
o 45. ] . Cl.
5. ] ,, /.
.
, . 3,2 1.
1 ] o ()

. , ,
o o , ' , . 6)

15 () .

, , ,
, . .
. Cl. - Cl. : , ,
'
12. ] ' . ,
" . 65

13. , 15. ) .
/ ,1 / r/ -

. - * .-
,
23.
2, 4. ] j, , ,
("
\
.

, , , .
" - " " -

. , '
. . , . Cl.
, . 39. ]
5. ' ] , '
, ,
, . Cl. 2. . . w /

4 .
, .
45. ]
o, ' .
. y 1o.

,
. .
-
/ -

. , ' , , Cl.
3. - - 7'
. ,
' ,
.
, ,
!.1% ,

40 5. ) .
. Cl. 52.
6. ' ) ' . -

, ..... Cl. . 5, 37. ,

2. ] , . Cl.
277
 278 SCL ( 1. (.

. 6, 31. ) . Cl. 33. . 30

. 9, 9. , o, . Cl.
. 46. ,
- " 2 / . / "

, , , .

......
.
,
. (polog. S 29-31), 1

0 , ..
2 .

\ .

, ,
' ) . " .

, . .
, ' , ,
" " - - !

( 32),
2' ,
/ W. . . "

, ,
. , ,
.
,
42. , , ,
. . l.

/
15, 1, ,
. - Cl. :
, ' , .
, . " - > .

". " 1 . "

. 1. 1 1. .
, , . ".

25 , . - Cl. : 12. .
, 38. ,
, ,
, , ,
, o ,
30 , , , '
- ) - -

, . ,
. : 1, 52. , ,
, ' . , ,
. 12, 14. ] , ,
85
35 . Cl. ,
19. . Cl. ,
39, , .
. Cl. 43.
, .
w -

42. ] , (771) '

00
40 , , ' .
,
, Cl. -

; o
45. ] . .
48. . - -

5 49. ] . '

() ,
1 .G. ' .

1', 14, 29. ... ] '

, ,
100

. Cl,
 ] ,. 279

, 5. )

,
: . - . - '

. . . 2, 4 . ] , , ,
' ,
, , '
* - / 2 1 / \ ?
,
" " ... -' - -
,
, " ' \
, ,
. . "

.
- - r
,
, . . - ** *
(,) .
.
. .

- 1
:

, ,
2' " 2' "

. Cl. , .
16, 1 . ) , . . 2, 2o. ,
28. ' - ' ) - ' ,
. - '
17, 4.
\ 5 ? ' r
.
, , 33. , , o
, . Cl. 7(;

.
. 2 . -. " 9 /
. 23, 1. ) ,
, ' "
.
(1996, 1564) ,
, .
, '
. 24, 54. ] . 75

, ' . 25, 38. -

* ' 2. '
w. * - . * -

' " . . Cl.

(l. . 3, 35. ] .
2...- :" - ., .

1 . ]
,
, ()
' . Cl. 1 CR.
w

3) 43. ] . 80
46. ] , ' . 34, 7. ) , ,
-

. Cl. . .
48. ] 44. ]
.
r
, . 35, . ) .
. 37, 7. ) '
,
' ,
, ,
. Cl.
. . 39,
9, 4 . ]


1
, . . Cl.
. . 4 , 15. 90

49. ] . ' .
-
, , - . :
" 2 2. r 2 ) 2 )
. 18. 4. ' ) ' , .
. 19, 24. , '
, .
45
'
. 43, 32. ,
, , , ,
' - / 2
, ,
, (13).
* "

' " ,
,
,'
r 1 & 2 " " ,
, '
{x}
. . . . . .
...
. Cl.
 280 SCL GR
.)
, ,

. 44. 6. ] , .
. Cl. . 48, 12. ' , ]
22. : , .
, , 49, 25. ] '
.
, 32, ] ,
, .
, . 36. ] .
. 45, 15. , 54. ] .

[p. : 42, ) ' , . 5, 6, ' )

: ,
. ,
, , ,
' , ' ,
' * ' .
,
2 " 2 " /
29. ' ] ,
, . , 7

. 47, 2 . | ,
, .
" / . - "
, , , ,
. , , ,
20
24. .
, , . 2 "
75

. . 51, 49. ]
28. , .

\ . " " ? / . 2 .
' o .... Cl.
. 52, 33. ]
o.
9 3 " "". "
. 8(1

'
- 3 .2
,
-
'
" -
. 56, 1 1. ) , ,
, , , , . Cl.
, . 26. ] ..
" ,
. ( (p. 42, 13)
.)
31. , , ' ' '.
. (p. 785, 24)
34. ] - " "
.
, ,
"", , - - 2
,
, . ' .
43. ] , , ,
,
.
44. o ] . ' .
" (. ', 84) ,
, ' ' ,
45
.
48. , ] , (p. 634,
. 5)
, , . )

.
(4),
. ' ,
51. ] .
 L. 28
" '

, '
" " "

- , ,
' . ,
. . - ". -

. 59, 3. ) V . ,
" " '
w " " - "

. 65, 14. ]
. l. -
, "",


<
( 33
-

4 " "