Renesans poudniowy informacje wstpne:

Na poudniu Europy zauwaalny jest wpyw uniwersytetw na spoeczestwo, ktre

stawao si coraz bardziej wyksztacone. Stwarzao to podstawy do rozwoju renesansu. Tam
rwnie rozwijao si co co mona by nazwa archeologi, czy te kolekcjonerstwem
staroytnoci. Do kolekcjonerw naleeli liczni papiee. Wane dla sztuki byy rwnie rody, ktre
byy znacznie zamoniejsze ni na pnocy Europy. Medyceusze, czy Sforza posiaday ogromne
fortuny. Na poudniu artyci z czasem zyskuj olbrzymi presti.

Renesans pnocny informacje wstpne:

Pnoc jawia si do pewnego momentu jako miejsce a intelektualne. Uwaano, e

chodniejszy klimat, brak soca i oglnie gorsze warunki nie sprzyjay rozwojowi intelektualnemu.
Pojawio si wic na pnocy uczucie niszoci i pojcia typu: italofobia, nordyzm. W Niemczech
powstaway dziea literackie, w ktrych mona byo znale informacje, e Adam i Ewa mwili
po Niemiecku, a mieszkacy Italii to przybysze z terenw dzisiejszych Niemiec. Pnoc czsto
porwnywaa si z Poudniem np. Prag nazywano pnocnym Rzymem.

Niderlandy

Sztuka XV wieku w Niderlandach tkwi jeszcze w pewnym stopniu w redniowieczu, ale

wprowadza take pewne nowe formy. W wczesnej Burgundii, malarstwo byo uwaane za sztuk 3
planow, a nawet dalej. Wyej ceniono chociaby przemys tekstylny, czy ludwisarstwo. Burgundia
rywalizowaa w produkcji tkanin z Angli i Wochami. Tworzono tkaniny luksusowe zarwno na
rodzimy rynek (dwr) jak i na eksport. Jako, e wytwory tego typu stawiane byy ponad malarstwo,
czsto pojawiay si one na obrazach. Miao to na celu uwzniolenie malarstwa.
W XV w dwory krlewskie musiay posiada wspaniae scenografie, szczeglnie przy
okazji wit. Do czci skadowych owych scenografii naleay rwnie przedziwne maszyny.
Artyci musieli skupia si na tworzeniu tych scenografii i konstruowaniu maszyn, na dalszym
planie zostawiajc malarstwo.

Melchior Broedarlam dziaa na dworze Filipa miaego. On nalea midzy innymi do twrcw
przedziwnych maszyn. Ozdobi on take flot Filipa. Posiadamy mao informacji na temat tego
artysty. Do jego najsynniejszych dzie nale: otarzyk, na ktrym znajduj si sceny nawiedzenia,
ucieczki do Egiptu; cz rodkowa bya rzebiona. W scenie z 3 krlami odnajdujemy elementy
rodzajowe. Jeszcze to nie jest ta forma, co pniej.

Zwiastowanie 1398
Robert Campin ur. ok. 1380 zm. 1444, obecnie w literaturze mwi si czciej o warsztacie
Campin ni o pojedynczym artycie. Na przykadzie Boego Narodzenia moemy zaobserwowa,
e twrca wci tkwi czciowo w redniowieczu banderole, sztywne szaty, paskie postacie.
Pojawia si natomiast realistyczny krajobraz.

Boe narodzenie 1420-26

Otarz zwiastowania (1425) pojawiaj si w tym dziele fundatorzy. W tym dziele staje si
widoczne co, co jest typow cech malarstwa niderlandzkiego tego okresu symbolika religijna
zostaje ujta w taki sposb, aby przedstawiona scena wygldaa na rodzajow.

Zwiastowanie

Pojawia si take co co zostao nazwane realizmem niderlandzkim konstruowanie (czy te

rekonstruowanie) wiata z elementw realistycznych, ktre pozostaj jednak na usugach idei. W
prawej kwaterze wspomnianego otarza znajdujemy w. Jzefa wykonujcego puapki na myszy.
Jest to zwyczajna scena, a jednak myszy s zwierztami demonicznymi.
Na otarzu von Bern (??) pojawia si mole oko rodzaj lustra- w ktrym odnajdujemy odbicie
malarza. Jest to zabawa z widzem, ale lustro jest rwnie przedmiotem zbytku. Z prawej strony
widzimy przedstawienie w. Barbary jest to obraz intymny, mwicy o pasji. Jednoczenie atrybut
w. Barbary (wiea) zostaje ukryty w tle.

Petrus Christus Jest duchowym spadkobierc Jana van Eycka, jednak Petrus to bardziej sprawny
rzemielnik.
Madonna z Dziecitkiem (1445) podbicie szaty Madonny przypomina o motywie tkaniny.
Matka Boska zostaje tutaj przedstawiona jako brama, nowa Ewa, dziki ktrej powrcimy do Raju.
Z roku 1446 pochodz dwa portrety autorstwa Petrusa: Edwarda Crainstona (?) i kartuza.

Madonna z dziecitkiem portret kartuza portret dziewczyny

Widoczne s tutaj podobiestwa do portretw van Eycka np. niech do pokazywania doni, a take
pewien dystans do modeli.
w. Liwiusz - jest to autentyczna posta, biskup z przeomu V i VI wieku, ktry zajmowa si
take kowalstwem i jubilerstwem. Dlatego te na tym przedstawieniu wity ten znajduje si w
warsztacie. Tutaj rwnie pojawia si lustro. Petrus Christus czsto malowa sokolnikw.

Roger van der Weyden (ok 1399/1400 1464) By on uczniem Campina, znany ze swoich
obrazw przedstawiajcych Madonn z Dzieckiem. W 1450 roku uda si on do Woch, co odbio
si w jego sztuce.
Zdjcie z krzya (1436 1437) przypuszczalnie bya czci rodkow otarza. Jest to
przedstawienie bardzo teatralne, jest tam mao przestrzeni, postaci s najwaniejsze. Inspiracji tego
dziea naley doszukiwa si w misteriach. Wana jest mimika i gest.

Zdjcie z krzya
W latach 1443 1451/1452 na zlecenie bogatego mieszczanina Lorina (?) Weyden wykonuje
poliptyk z Sdem Ostatecznym. Lorin by czowiekiem, ktry z jednej strony ufundowa olbrzymi
szpital, a z drugiej strony obnosi si z pienidzmi. Na skrzydach zewntrznych otarza
odnajdujemy Lorina z on, ktrzy adoruj w. Leczcych (Sebastian i Antoni). U gry znajduje si
scena zwiastowania znajduje si ona w tym miejscu w zwizku ze witem Zwiastowania, ktre
przypada akurat na okres, w ktrym otarz jest zamknity (jako w marcu??).
Na zewntrznych skrzydach pojawiaj si wici, ktrzy imituj rzeby. By to czsty zabieg
(odnajdujemy okoo 130 tego typu przedstawie). Istnieje kilka teorii, ktre staraj si wytumaczy
tak form przedstawienia witych. Moe to nawizywa do retabulii rzebionych,
alabastrycznych, ktre byy bardziej cenione od tych malowanych. Mogy one te by wyrazem
tzw. Fasterducher (??) - tkaniny okrywajcej rzeby i otarze. Najbardziej przekonywujc teori
jest ta, ktra mwi o tym, e artysta w ten sposb pragnie pokaza moliwoci malarstwa.
Po otwarciu otarza widzimy scen Sdu Ostatecznego, gdzie zauwaamy odejcie od motywu
waenia dusz, gdzie nie wida diabw i pieka. Pieko objawia si tutaj w gestach i mimice.

Sd ostateczny

W przypadku Weydena moemy mwi o dwch mistrzach: pierwszy Campin, drugi Fra
Angelico. Drugim malarzem Weyden zainspirowa si w trakcie swojego pobytu w Italii. Z dzie
Fra Angelico, ktre s widocznym rdem inspiracji dla malarza niderlandzkiego warto wymieni
Opakiwanie Chrystusa.

W roku 1450 powstaje Matka Boska ze witymi, tytuowi wici to Piotr, Jan, Kosma i Damian.
Jest to przedstawienie typu sacra conversatione. Jest to temat rozwinity w Italii w XV w. wici
maj tutaj by porednikami interzesio (wstawiennictwo). S to obrazy medytacyjne, suce
refleksji.

Matka boska ze witymi

Dieric Bouts(1415-1475) Twrca midzy innymi Otarza Eucharystii (1464 1468) wykonany
dla Bractwa w. Sakramentu. Czonkowie tego bractwa przedstawieni s w scenie ostatniej
wieczerzy (4 postacie). Tutaj ponownie zauwaamy ukryte w scenie rodzajowe symbole religijne
komin jako tron, wiecznik jako korona. Charakterystyczn cech malarstwa Bowisa jest
wyduenie postaci, a take ich modny ubir. Spord pozostaych dzie Bowisa warto wyrni
dwa obrazy stworzone na zamwienie Ratusza Brukseli do Sali Sdowej. Zamwienie opiewao na
4 obrazu jednak mier malarza nie pozwolia zrealizowa w peni umowy.

Otarz Eucharystii

Hugo van der Goes (1440-1482) dziaa zarwno dla mieszczan jak i Karola miaego. Twrca,
ktry wiele lat y na skraju szalestwa, chory na depresj. W 1477, pod koniec ycia, wstpi do
klasztoru, ale nie jako mnich, lecz pod opiek mnichw, ktrzy chronili go przed prbami
samobjczymi. Artysta ten zapatrzony by w sztuk wosk. Wyrane s wpywy Albertiego obraz
jako okno na wiat, duy realizm. Sztuka van der Goesa podejmuje wci tematy religijne, ale coraz
bardziej zwracamy w niej uwag na realizm, na prawdziwego czowieka.
Pokon 3 krli (1471 73) to obraz, w ktrym odnajdujemy zanikajce redniowieczne detale.
Malarz ten by mistrzem nastroju. Co widoczne jest chociaby na Otarzu Wiedeskim.

Pokon 3 krli

Hans Memling (1430 1494) By Niemcem, ale jego osoba jest przykadem na to jaki wpyw ma
miejsce pobytu na twrczo danego artysty (by midzy innymi we Woszech). Jego
zlecedoniawcami byli gwnie mieszczanie niszego stanu. Tworzy dla nich takie dziea jak:
Pokon 3 krli (1479), czy liczne Madonny. W roku 1487 stworzy dyptyk Martina van
Nieuwenhove, gdzie fundator (burmistrz Brugii) adoruje Mari. Jest to typowy rekonstrukcyjny
realizm. Memling wprowadza na pnocy portret w pejzau przykadem moe by portret
mczyzny z monet Nerona.
Jan Van Eyck (1390/1400 1441) Nie by tylko artyst, lecz take piastowa wane funkcje na
dworze burgundzkim. Jeeli mona go porwnywa z jakim woskim atyst to z Masaccio - malarz
jako artysta/matematyk. Van Eyck na dobre wprowadza pejza, peny akt kobiety i mczyzny. By
osob bardzo oczytan, wiele podrujc. To on stworzy portret realistyczny. Uwaa siebie za
uczonego, a swoje obrazy podpisywa tak jak umiem.
Otarz Gandawski (1432) Znajduje si w kaplicy w Jana Ewangelisty, w kociele w Jana
Chrzciciela. Ma due rozmiary otwarty 5m. Na skrzydach zamknitych znajduj si fundatorzy
Jogot Violt(?), Isabela Violt, ktrzy adoruj witych Janw. wici ukazani s jako rzeby.
Fundatorzy naleeli do bogatego mieszczastwa. W najwyszej partii znajduje si scena
zwiastowania. Po otwarciu wida grup Deesis w ujciu bizantyzujcym, w bogatych szatach. Po
bokach znajduj si muzykujce anioy. Tutaj te pojawiaj si pierwsze na pnocy akty Adam i
Ewa. W grnej czci znajduje si Kain i Abel. W czci dolnej adoracja baranka. Pejza zawiera
rolinno poudniow, co jest konsekwencj podry Van Eycka do Woch. Zosta on oparty na
szkicach zrobionych przez artyst podczas podry.

Madonna Kanclerza Rolinz 1435 roku moga by obrazem wotywnym za pokj z Francj.
Przedstawiony kanclerz by osob o wtpliwych walorach moralnych. Widoczna komnata jest
otwarta na Hortus Conclusus. Maria jest koronowana, ubrana w paszcz z cytatami z psalmw i
ksigi Cyryta (?). Na obrazie nie ma rozgraniczenia pomidzy strefami sacrum i profanum.

Rolin
Madonna kanonika van der Paele (1436) Znajdowaa si w kaplicy w Donacjana. Pojawiaj si
tutaj nastpujce elementy: biae kwiaty jako atrybut Marii, papuga jako ptak mdroci, tron z
wyobraeniem Adama i Ewy, Kaina, Abla, Zmartwychwstania. Widoczny jest wiek kanonika, w
oczy rzucaj si okulary.

Paele

Madonna w kociele (1425-1430) Moga by to cz dyptyku. Maria zostaa ukazana jako

krlowa, nieproporcjonalna przy architekturze.

Madonna w kociele

Tryptyk drezdeski (1437) Przedstawienie Michaela Augusteriniego(?) wraz ze w Michaem,

Katarzyn i Madonn.

Tryptyk drezdeski
Madonna z Lukki (1435 1437) Madonna karmica, tron przywoujcy jej krlewski rodowd.

Luka

Portet kardynaa Nicollo Albergatiego (1435) jest to szczyt realizmu u Van Eycka. Zauwaalny
brak doni artysta unika przedstawiania ich. Jego portrety s chodne i pene dystansu.

Nicollo Abergati

Portret mczyzny w czerwonym turbanie (1433) przykad tego co Van Eyck lubi stosowa
posta wyania si z czarnego ta.
Albrecht Durer (1471-1526) Jego ojciec rwnie Albrecht- przyby do Norymbergii z Wgier,
chocia by on potomkiem niemieckich imigrantw. By on zotnikiem. Albrecht syn, by 3 z 18
synw. W 1486 zosta uczniem Michaela Wolgemuta. Lata 1490-1494 to okres podry. W 1494
roku bierze lub z Agnes Frei by to nieudany zwizek, ona zostaa wybrana przez rodzicw.
W 1494 z powodu epidemii dumy opuszcza Norymbergi i wyrusza na 1 rok do Wenecji.
Dostrzega tam jakim szacunkiem otaczany jest artysta. Durer pragnie tego rwnie na pnocy.
Powraca do Norymbergii w 1495 roku, rozkrca swj warsztat. Rok 1505 to kolejna epidemia i
kolejny wyjazd do Wenecji Tam w 1506 roku powstaje wito racowe. Pojawiaj si na nim
rni oficjele np. Papie. Pojawia si take on sam jako posta z kartk.

wito racowe

W Wenecji chciano, aby Durer zosta tam, on jednak powrci. W roku 1520 odbywa podr do
Niderlandw. Z tego okresu pochodz liczne zapiski Durera. By on rwnie pierwszym artyst
pnocnym spisujcym swoje uwagi o sztuce w postaci traktatw. czy on w swojej twrczoci 2
wiaty: pnocny I poudniowy. Dla niego malarstwo to praca naukowa. Wiele uwagi powici
geometrii, proporcji czowieka, naturze, ktra stanowia niedocigniony wzr, piknie to co
suszne, trafne I waciwe. Jego zainteresowanie natur jest widoczne w szkicach rolin oraz
zwierzt.

1503

II poowa XV wieku to czas, kiedy drzeworyt wci jest technik sztywn, nie dajc duych
moliwoci. Durer zrewolucjonizowa t technik.
Apocalypsis cum figuris
Apokalipsa powstaa w czasie niepokojw w Palestynie, godu I mierci Nerona. Przeom XV I
XVI wieku to okres reformacji I buntw, oczekiwania na koniec. Wzorem dla Durera przy okazji
tworzenia tej serii grafik byy drzeworyty z Biblii Koloskiej (1478), a dokadniej z jej drugiego
wydania z roku 1483. Jednak Durer poszed znacznie dalej doskonale ukazujc ciao, pejzae.
I Mczestwo w Jana Ewangelisty, widzenie 7 wiecznikw, miecz z ust, 7 gwiazd w doni
II Otwarcie I pieczci tron, dookoa 24 trony, 7 lamp ognistych
III 4 jedcw apokalipsy
IV Deszcz ognisty z gwiazd
V 4 anioowie
VI 7 trbicych aniow
VII umiercenie tych bez stpli :P
VIII Jan poykajcy ksik
IX Madonna apokaliptyczna I smok 7 gowy
X Walka Michaa z diabem
XI Smok z jagniciem
XII pie pochwalna z nieba
XIII nierzdnica babiloska
XIV anio z kluczem przy otchani
W 1513 roku powstaje Rycerz mier I diabe, rycerz odpowiada Vita activa, grafika nawzuje do
redniowiecza.

Rycerz mier i diabe

W 1514 powstaj Melancholia I w. Hieronim w celi.

w. Hieronim jest to wzr kontemplacji, a jednoczenie idealny uczony
Melancholia jest zarwno intelektem jak I stanem bezradnoci. Jest jednym z 4 temperamentw, w
redniowieczu jest grzechem, a w renesansie stanem twrczym. Wczeniej przedstawiana bya jako
kupiec, skpiec, posta pica. Melancholicy uwaani byli za dzieci Saturna. U Durera melancholia
nawizuje do staroytnoci jako stan niemocy, ale te zachcajcy do tworzenia.
Durer stworzy liczne portrety mieszczaskie. W 1516 namalowa portret swojego mistrza Michaela
Wolgemuta,

Michael Wolgemt

w latach 20 tego stulecia Bernharda von Reste,

Bernhard von Reste

a w latach 1506-1507 namalowa tzw. Wenecjank.

By te autorem licznych autoportretw, pierwszy z nich powsta ju gdy Albrecht mia 13 lat. W
1493 roku powsta autoportret zarczynowy, gdzie za atrybut suy tzw. Mikoajek czyli kujca
rolina. Pojawia si tam take napis Moje ycie przebiega zgodnie z wol nieba. W wieku 26 lat
maluje swj portret w biaych rkawiczkach. 1499/1500 to autoportet w futrze, stylizowa si tutaj
na Chrystusa zbawc. Pojawia si rwnie jako jeden z krli w pokonie 3 krli. Pod koniec ycia
tworzy portret siebie jako Chrystusa ma boleci.
Zarczynowy Z rkawiczkami W futrze M boleci

Inne jego dziea to: Nosoroec 1515, czy Jezus I uczeni w pimie 1506.

Leonardo da Vinci
Urodzi si w 1452 roku, zmar w 1519. By nielubnym dzieckiem szlachcica i chopki.
Wychowywany by przez ojca.

I okres florencki

W 1466 przenis si do Florencji. Vasari podkrela, e Vinci posiada chonny umys i kocha
zwierzta. Uczy si u Verrocciego, ktry posiada wwczas wan pracowni.
Verrocchio namalowa Chrzest Chrystusa z lat 1470-72. Cz postaci powstaa rk Leonarda. Za
palm widoczny jest pejza wodny rwnie typowy dla niego.

Chrzest - Verocchio

Szybko przers swojego mistrza.

Portret Ginevry Benci, zamwiony przez jej ma. Jej atrybutem jest jaowiec, ktry czy si z jej
imieniem. Obraz zosta wykoczony, ale pniej obcity.

Ginewra Benci
1475-80 Wykonuje Madonny z dziecitkiem. Maria rwnie jest z godzikiem. Widoczne s wci
pewne wpywy redniowieczne. Madonna z kwitem, Madonna karmica.

Jego w. Hieronim jest czowiekiem wyniszczonym, starcem. Ciao jest przedstawione w sposb
anatomiczny. Leonardo duo pisa o anatomii.

Hieronim

W 1481 malowa Pokon 3 krli, ktrego nie dokoczy. Dzieo miao by dla klasztoru
franciszkanw. Wystpuje to fantastyczna architektura, bitwa, wany jest gest, zwierzta, natok
postaci 66.

Pokon 3 krli
Ok. 1482 Florencja podupada, wyjedaj artyci, np. Boticelli. W latach 1480-82 miaa tam
miejsce maa epidemia dumy. W domu Leonarda te nie byo najlepiej. W 1476 policja otrzymaa
donos, e Leonardo to sodomita.

I okres mediolaski

W 1482 Medyceusze wysyaj go do Mediolanu do Sforzw. Napisa do nich list, w ktrym si

zareklamowa. Prezentuje si te jako twrca machin wojennych, chocia by przeciwnikiem wojny.
Mediolan by po Rzymie najbogatszym miastem Italii. Rd Sforzw zajmowa tam wan pozycj
od XV w.
Madonna wrd ska wykonana 2 razy, troch ikonografii redniowiecznej. Te obrazy s jeszcze
wykoczone, potem bywa z tym rnie.

1483-90 1490-1508

1490 Dama z gronostajem; obraz kilkakrotnie przemalowywany. Jest to Cecylia Galeriani

kochanka Ludwika Sforzy. Gronostaj symbolizuje czysto I czy si z jej nazwiskiem z greki.
Gronostaj by te dewiz Ludwika. Cecylia bya z niskich sfer. W 1491 Ludwik eni si z
Beatrycze, a ona wychodzi za innego. W 1498 Izabela Este napisaa list do Cecylii, aby przysaa jej
ten obraz, poniewa jest wg niej bardzo pikny, sawiony przez poetw. W 1536 Cecylia umiera.
Obraz przechodzi z rk do rk, a w 1799 lub 1800 nabywa go Czartoryski. Po wiadomych
zawirowaniach powraca w 1876 do Polski, Muzeum Czartoryskich.
W 1490 Leonardo poznaje Giacomo Salai, ktry oczarowa Vinciego. Powstao wiele jego szkicw,
zapisa mu zreszt spory majtek.

Salai jako Jan Baptysta

W Mediolanie mia zrobi pomnik konny Francesco Sforzy. Robi duo szkicw anatomicznych
koni. Pomnik mia by duy. Leonardo robi mae odlewy, przygotowywa si. Ostatecznie nie
zosta zrealizowany bo brz poszed na militaria w czasie wojny z Francj.
Mediolan nie wyglda najlepiej, budynki byy zniszczone. Leonardo chcia przebudowa miasto,
chcia stworzy miasto wielopoziomowe. Uwaa, e najlepsza witynia jest na planie koa lub
krzya greckiego.
Pisa rwnie bajki I proroctwa krtkie opisy okruciestwa na zwierztach. Projektowa te stroje
I scenografie. Wyrnia jednak malarstwo jako najlepsz ze sztuk.
Ostatnia wieczerza refektarz z klasztoru dominikanw, zlecenie Ludwika Sforzy. Zamwienie
miao pewne problemy, z powodu wilgoci cian. Ju w pocztakch XVII wieku byo prawie nie
widoczne. Jest to przeamanie redniowiecznej koncepcji. W 1496 francuzi zaatakowali Mediolan,
Leo wraca do Florencji.

II okres florencki

1500-1506, w. Anna Samotrze, powstay rne wersje. W 1503 Mona Lisa, krajobraz wodny.
W tym czasie pozwala sobie na sekcje zwok.

w. Anna Samotrze
Bitwa pod Anghiari (?) obraz jest porak koncepcyjn. Zagin.

Kopia Rubensa bitwy

II okres mediolaski
W 1506 wraca do Mediolanu, ale na chwil. Otrzymuje zamwienie na pomnik konny, ktry nie
wyszed.

1506 to pocztek okresu rzymskiego

Pod koniec ycia zrobi seri rysunkw, gdzie wielka woda spada na wiat.

1514-15 w. Jan Chrzciciel; Bachus

1515-16 udaje si do Francji, osiedla si w paacyku. Tworzy tam jakie mechaniczne zabawki.

W 1519 umiera.

PORTRETY, BRAK PIERWSZEJ CZCI

Rafael
Tworzy specyficzny typ portretu. Obrazy prezentuj dworsk koncepcj czowieka, brak
dramatyzmu, czowiek jest w wiecie harmonii I mioci.
Portret podwjny Enida I Magdalena Doni z 1506 roku. Jest to kupiec z on ich lub 1504, byli
to przyjaciele Rafaela. W 1507 spodziewali si dziecka. Po drugiej stronie przedstawienie jakiego
mitu.
Magdalena Doni

Rafael czsto stosuje sfumato np.

Dama z jednorocem Donna Valatos?

1505-6 jednoroec czysto 1513
nie wiadomo kim ona jest rka pod piersi, pery
-cia?

Portret Baltazara Castiglione 1515/16 by przyjacielem Rafaela, napisa Dworzanina -

podrcznik dobrych manier. Obaj pracowali na jednym dworze. Obraz powsta dla jego ony, kiedy
on wyjeda do Rzymu.

Kiedy Rafael dostaje zamwienia od duchownych rozwija si jego sztuka. Portret Hipolita Este z
1511 by on kardynaem (od 14 roku ycia O_O); Portret Kardynaa Tommaso Inghirami - 1515-
16 ;

To chyba Este Inghirami zaufany papiea

Portrety papiey:

Leon X z kardynaami 1518 Kardynaowie to Medici I Rossi. S oni bardzo modzi. Papie po raz
pierwszy ukazany zosta nie jako wysoki urzdnik.

Juliusz II 1511-12 papie po raz pierwszy jako starzec