TORINO

Corso Palestro, N. 14
 *
*
PHYSICAS
H I L D E G A R D IS. --
-

Elementorum, Fluminum alquot Germania, Metallorum, Legua

minum,Frutuum, & Herbarum: Arborum,& Arbufto 2
rum:Pifcum denq,Volatilium,& Animantium ter
rae naturas & operationes. III I. Librismra ?
bili experientia pofteritati tradens.

O R. I. B. A S I
Medici de Simplicibus L1BR 1
Qginque. . .. .
-

T H E O D O R I
phyfici D 1 E t A, docens quibusnam falubria
ter utendum nel abfinendum .

E L ISB RVnus,vDe MorbLorum, Infirmitatum,I

Paffionumq; corporis humani caufis,
decriptionibus,8 cura.

M OmniumCapitum Indice copiofimimoincalce

operis fubfcripto,

My A R G E N T o R A T 1 apudIoannem Schottum,
cum CfMaieftat priuilegioad Quinquefiium.
M D. XXXIII. -
 - -------

- ---- -*
 1. o. 8 C H o TT vs librarius
Letori s. D.
RE R v M naturas,operationes,& effetus noffe,& qu Experimenta
uulgo uocant,quum quibufq; eti rei medic dotiffimis uix afpernana
dum:ut quorum prfentia, diuinum nefcio quid eor adminiftratione
operentur, atq; eo falutem languenti commodius reddant; nemo fanus
inficias ibit, fiquando ex ueter utriufq; fexus eiusfarin Scriptoribus,
probatiores e fitu uindicemus: qui perinde ac promptuario quopiam,
refertiffima pharmacaproferant,medicinalem cibum male affetis iam
iam deguftandum.Quid enim,fi uel fecretiffima naturae, fecundum pea
netralia etiam uifcer quaquauerfumfpeculeris, cauffafq; perdote di{?
feras, atuero indotus,praeter experientiam opereris medicasinglorius
artes, nefcius eorum qu propius confulant fato, Simplicium fcilicet
ufu. Vnde ne uelijs,uel illis,eius rei officia defint,cegimus, Lelorcam
dide,hoc uolumine, quatuor non fpernend autoritatis Medicos,quo
rum tam fecundo fruaris compendio, utqu uix in Auicennae,ac for
(bona uenia)excurfu longius uenarilicet,hic, fi non elaboratae phrafis
elegantia,attamen fidelius deprompta mox uideas. P H Y s 1 C A M.
hoc eft,rerum naturas,admirabili ingenio,quatuor Libris complexaeft
8. Hildegardis illa, ex nobiliGermani fanguinis profpia mulier,digna
fubfcribiCatalogo bene meritorum, qu tam exato ftudio,&fexui,&
famili, pofteris item fuis, monumentumhocaere perennius reliquit.
o R 1 B A s 1 v M quis ignoret: Cuius traditiones medicas libuitila
lis addere: quod quinq; Libris eodem gne argumento Simpliciatam
exquitepcurrat ur "ne herret: Quum uero pharmaca inuan
aufhibueris, infcius quid cui fubminiftres,deleta,an contraria,Mor
Borum,Infirmitatum,Paffionumq; corporis humani originem,
typum,& curas ex E s C v L P 1 o noftro pete. Quia
bus dietam T H E o Do R v stantabreuitate prae
fcribit,utprterea nihil fit quodamodo defydo
res,proferuanda, autreftituenda fanitate:
excaepto illo omnium max. opt. pria
mo naturae C. O N D I T Oz
- R E, a quo, per quem,&
in quo folouita,falus,
- - & unica beatitudo.
Tu itaq: Lector, theaurumhuncgratus excipe, boni cone
ulens, icubi leuiiima quapiam barbarie offendaris;
quam de induftria mutare noluimus, ut eo fraz
grantius redoleretauitam gratiam. Vale.
. . Argentorati 1.Ianuarij. Anno Chri
ftiano. MITETXXXIII.

 't y P v s Infirmitatum &Paffionum acciden*
tium corporihumano ab intra.
N

\\\\\\\\\
\\", \"
\\\\ \ WN -

R
V \\ \\\\
\\\\\\\\\
\\
**
\\
\
\\ \\
\\\\\\\\\\\
\\\\\\\\ N v,

\\\\\\\\
s N
* - v

--

:
 * .

ft Y p v s morborum &plagarum accidena

b extra corpori humano.
t1IIl
 D E D E

GI L I B. I. S. Hildes Galanga Laiuca agrefti

Gezla
- gardis Capita. Zituae
D B 2 nzibere Laiuca (ylueftri
Aere Cmno Herba Sinapis
Aqua Piretro Grano Sinapis
Sale Liquirico Patinaca
Mari Cubebe / Enula
Seh Garyophyllo Puleio
Rheno Crftana` ` Papauere
Tanaceto
Mogo Pfeffertruch
Artemifia
Duonamo Acitula
Mofella Ruta Borith
Na Hyfopo Humulo
Glan Foeniculo 2zana
Terra Aneto Rofa
Calamino Petroelino Lilio
Creta - Apo , Pfillo
Auro Cerfolo Spica
Arento Leuitico Lungmourts
Plumbo Pungo Scolopendra
Cupro Nafturtio Gentiana
Aurichalco Brunnecraffo Serpillo
Stanno Portulaca Marrubio
Ferro Bachminza Lauendula
Chalybe Menta magna Foenugraeco
CI Capita L 1 B. 11. Menta minore
d Rmich menta Semperuiua
Trtco Balfamita Briona
Frafica
Siligine Allio , Sancula
Auena Afchalona
Ordeo * Porro Hermodaiylo
Flce
Spelta Cepe
Pa Porro cauo Polypodio
Humela
ente -
Caule
DOeggi Haelwurtz
Aaron
Vchbona
Ccere Stur Stigno
Cardo nigro
Vela Cucurbita
Dichim Peponibus Demourt;
E[ula ": .
Milio . Rapa -

**Venich Radice Quinq;folio

Semne Lni Raphano . Mandragora
LOnda
Canabo Laiuca
Apiago
 D B D B .. b . . ;

Calamento Cedro
Solfequo
Lylim Kranchfchnabel Cypreffo
Confolida Palma -

Malua Ruftca Caftanea Z

Cardo
Lappa Gelifia Nefpelbaum
Gth Fco
Vehdytel Verbena Lauro
Vrtica
Saturea Olua
Plantagine Megilana Boncithero
Menua
Dornella lo
Viola
Ccula - Piro Nuce
Atriplice
Afaro Storckchnabel Quotano ,
Arftolocha Perico
Abrotano
Benedita Cerafo
Cthyo Rubea Pruno
Abfintho
- Fcara Eculo
lufquamo Vuech Mulberbaum
Organo
| Millefolio Hyfielfchlffela Amygdalo
Agrmona Birchmourt; Corylo
Ditamno Erdtpfeffer Sauina
HuofHathdeta Buxo
Febrifuga
Piloella HuofHathdetamnore Abete
Gladiola Plona - Pcea .
Ebulo Scamphona Tila
f>O [at"O Hune{darm Quercu
Ringella Razela Fago
Blandona Dorth Fraxino
Alentidio Cardo Tremulo
Centaurea Brambere Alno
Datylofa Fragaria Platano
Pandona Vulbere
Cittermourt; . Smez Vibice
Bafilifca Thymo Fufaro
Bbnella CI Capita L 1 B. III. Carpeno
Acoleia Corno
Citocatia Nuce mucata Myrrto
Bermourt; Cinnamomo lunipero .
Saxfrica Pipere Holderbaum
Vgera Balfamo Meltzbaum
Chelidonia -

yrrna
- Yia "
Hart ,
-

Ebech Thure m. Myrica

Ibfco
Vte Spina
Spin
Denemarcha Camphora
 (II rL 1 B.rrrr. Partis D E D B
1. Capita, Birchuon. Camelo
D E Columba Leone
Cete Vulture Pardo
Moerchuuein Aqula rfo
Echine Cicona Vnicornu
Rombo
Herodio Tigride
Salmone Accipitre Helm
Vuelra Nfo Dromeda
Eoce Mluo Equo
Lucio Laro Afino
Siluro Pca . Ceruo
Carpone Vlula Roech
Brema Rubone Steinbock
Elna Pellicano Vunt
Mechfich Cuculo Boue
Scollo Schnepfa Oue
Forna Pca - Hrco
Munuua Vuchdeuale Porco
Porca Parice Lupo
Ech Amsla Lepore
Allec Droesla Cane
Craffo Laudula Vulpe .
Steinbza Ifenbardo Bber
Cancro Vpupa
Anguilla Lucina -
elo -
Alropa Stara Erco porcno
Pcibus conchas ha? Frigello Ericio canino
bentibus. - Carduello Sprolo
CII Partis II. Caa Lucila Hambeftra
pita. D E Begeftertz Martaro
Grifone Hyrundine Vuazemart
Strutione Vepertilone Talpa
Pauone Apibus Mutela
Grue Mufca Nlure
Cigno Mugga Formica
Ardua Cicada Pulce
Anere Humbelm Dracone
Grandula Vuepa Rubeta
Aneta Glumo Lacerta
. Anetafylueftri Megilana Aranea
Gallo G[ Parts III. Ca= Vluuirm -

Vrhuon pta. D E Teftudne cum tefta

Perdice Elephante Tetudine ine teta,
 j H Y S C M\T. $ At N C T AB 12

s )
Pinguia,eiufdem

. .
N CR B AT1 oNE Hominis deterra, alia
terra fumpta eft,qu homo eft:et omnia elementa
> ei feruiebant.quia uiuere eum fentiebant,&obui
ftionibus eius cum illo operabantur,etipf cum ila
lis.Etterra dabat uiriditatem fuam fecundum genus,& naturam,& moa
res,& omnem circitionem hominis. Terra enim cum utilibus herbis,
oftendtcrcumitonem prtalum moru homns,eos dicernendo:fed
in inutilibus herbis,demonftratinutiles & diabolicos mores eius.Qu2 Applicatio
hominis ad
dam enim herbae funt, qu cum quibufdam cibis coquuntur: & h ho* CITEATUITAS
minem uelocem ad paftum faciunt:& leues fiunt. quia hominem non
mult grauem faciunt:& iftae carni hominis affimulantur.Etfuccus po
miferum arborum iacotus,& notuus cft:fed cotus,leuis:& compa a
ratur fanguini hominis. Infrutifera autem ligha,qu non generant, li
gnafunt,& non arbores,fed tantum folia habent,quae homini ad comea
dendum inutilia funt:ita,ut fi quis illa comederet,ei n multum prodefa
fent,etiamfi eum non multum ldunt:& tabihominis comparantur. Ila
lud uero quod in arboribus & tn lignis eft; unde funes fiunt, enis hoa
minum affimilatur.Lapides etiam terr,offibus hominis comparantur:
&humiditas lapidum medull offium. quia lapis cum humiditate hac,
calorem etiam fi<t>ct. edlapides curn quibus teta teguntur, unguibus
hominis in manibus,8{ in pedibus affimilan. Et qua:dam herbae ariae
funt,ita quod de are crefcunt;et h etiam addigeftionem hominisleues
funt,& lgt naturae:ita,ut hominem qui eas cmederit lgtum faciant,cri
nibus hominisaffimilantur, quia ipfi leues funt&arig, Etalja,qugdam
herbae uentofae funt, ita quod de uento crefcunt;& ctiam ficcae fuit,&
graues addigetionem homns,ettrfts natur,ta,uthomnem queas
comedit,triftem facant:haefudor homns affimilantur,Succusutem
inutilium hcrbarum qu comedi non poffunt,uenenofus eft. quoniam
ip ad cibum hominis mortifer funt: h digeioni hominis compa 4
rantur, Et terra fudorem,humorem,atq;fuccm habet. Sudorenimiinu Terra:
tiles herbas profert. Humor eius utiles,qu comedipoffunt, & qnae ad Sudor.:

alios ufus hominum ualent. Succusaut uindemiam, & germinantesar Humor

Succus
bores producit. Sed herbg quae per laborem hominis feminantur,uelut
domeftica animalia, qu homo in domo fua cum follicitudine enutrit,
per laborem illum quo ab homine exarantur et feminantur,acerbitatem
et amaritudinem amittunt,ita ut humiditas eorundem fuccorum,quali
tatem fucci hominis tangat,& quod modo cibis & potibus bon e & uti
1csfunt. Herb autem qu cadente femine fuo, absq; laborc hominis
A
 : p R F I O

C, crefcunt,&repente acfeftinanter ut indomitg beftiae furgunt,contrariae

funthominiad comedendum.quia homolaendo, comedendo,8 teme
peratotempore nutritur:quod in herbis iftis non fit:fed tamen noxioset
infirmos humores in hominibus quaedam earum in medicima compefk
cunt. Omnis autem herba aut calida, autfrigida eft:& ficcrefcit. quia
calorherbrum animam,&frigus corpus fignificat:&in hisfecundum
genus fuum uigent,cum aut in calore,aut in frigore habundant. Si enim
herbae omnes calidg effent,& nullg frigidae,contrarietatem utentibusfaa
cerent:fi autem omnes frigidae,& nullae calidae effent,item inqualitat :
hominibus pararent, quia calidaefrigori,&frigid calorihominisrefia
tunt. Etguardam herbguirtutem fortiimarum aromatum,etaua
fteritatem amariffimarum in fe habent: unde et plurimamaa
lacpefcunt, quoniam maligni fpiritus has fugiunt,&
in indignatione habent. Scd & quaedam herb
' funt, qu uelutfpeciem elementorum in f
habent.&in quibus homines decepti,
fortunam fuam qurere conana
tur:ethas diabolus amat,et
fehsadmicet,

WI Partitur autem p H Y s 1 c A haec s. Hilde

... . .. gardi in Quatuor Libros.
' p R 1 M v s, continet Elementorum, Fiumtrumq.
aliquotGermaniae,Metallorumitem
:, . . . naturas&operationes.

: s E c v N D vs. naturas & effectus Leguz

- . mnum,Frutuum,&Herbarum.
1 rr E R r 1 v. s, Arborum,& Arbuftorum,

& ' Q v A R T v s, Pifcium,Volatilium,&

- - - - -- Animantium terr.
 -

s c A s. L 3
- G A R D H S L I B. I. A
c o N T 1 N E N S E L E M B N T o' 1

rum,Fluminnm alquot Gera

mani,Metallorumq;
naturas&effetus. -

1.

- p A E R E . f. - -

le R s p 1 R A M E N E S T, Qv o D, 1 N Ro RB
==
?sjhumorgerminantibusinfundit,ita quod oia uirefunr, -
& quod pcr fiatfiores educit,& quod per galorem omniaadmaturita
tem confirmat. Aer autem qui proximus difpofitionilun & ftellarum
eft,fiderahumetat, uelut terrcnus aegterram, & anmala rratonaba
ita & (nfibiliafecundum naturam ipforum uiuificat et mouet:necideo
in f& minoratur:fed cum eadem animalia moriuntur,idem aer ad priftia
nftitumfuum reueritur, nec inde in fe augmentatur, fcd manet ut
prius fuit. Aer autem terrenus qui terram humetat, arbores ac herbas
iiirefcere,crcfccre,ac mouerifacit: nec cum in multis eft,infedeficit: nec
ipfisabfcifis,aut euulis,cum eis inciditur,autin fedeficit,fedn tatu fuo
tante permanet. Cum inuere ad aeftatem furgit,& cum etiam adhye*
meminiclinatur,acrtunc eftquafi torpefcat,uelutuinum quod iam inui?
Hbus fuisdeficit:& tc idem aer quandam albugifemefinittit,qu quai B
lolutando fuper terram cadit., ffomo *tem de ea albugine accipiat
quantum pore-:** alicui homini autalbugo,eu hebetudoin oculo Ad albugi--
im crefcii: praeditam albuginem cris fupereundem oculum fpe li- *'*"
get,& curabitur. . Quodfi uermis carnemhominis comedit, ueliam
omedere incipit: ibi de eadem albugine eris defuperponatur&uer Adverm,
misultcrius nn procedet,fd morietur.quia praedita defpumatioeris
uermem ex defpumatone humorum homns procedentem,et demalis
humoribus natum,mortificat, - . . .
D E Q. V A C p. If,
Q v A b E uiuente fonte eft,& de ipfo etiam flientes aqu.
. \.funt. Omnes fordes abluit. Si autem fanguis,& aquain ocu Adocculos
lis homin is,aut prae fenectute, aut pr aliqua infirmitatefupra modum fanguineess
attenuantur: ad flumen uadat,autnouam aquam in aliquod uasfundat, dTaqueos,
&fe defuper inclinans,humorem eiufdem aqug oculis excipiat:&fichu
morille aquam oculorum fuorum, qu iam in ipfis arefcit, eos lucidos ,
reddet.Lineum quoq;paniium accipiat,& illum in pura et frigida aqua
intingat:ac cum fictimporibus fuis& oculis circumpons,liget:cauens,
ne oculos interius tangat:ne ab aqua exulcerent. Ideo autem lineo pan* . "
n9;quiafuauiseft, etoculos madefaciet frigida aqua,quatenus aqua ocu
A 2.
 3. p H Y S I C AE S,

c lorum per aquam iftam ad uifum refufcitetur. quia cnim, oculi ignei
funt,de igne pellicula oculorum exfpiffatur,& cum aqua(utprgdiium
eft)tangitur, eadem pellicula perfrigiditatem & humiditat aqug attea

entium,
nuatur. Quiautem fnos & firmos dentes habere uult: in mane diei
- - - - -

cum dele&io fuo furgit, puram &frigidam aquam in os fuum fumat,&c.

ita per mediam horam in ore teneat:fcilicet utliuor qui circa dentes eft'
fuos,emollefcat,etficaquaipf quam in ore tenet,dentes lauet:&hocf.
pe faciat, & liuor circa dentes amplius non crefcet, fed fni permanea
bunt, Quia nim liuor dentibus per fomnum adhret,cum homo de;
ffifiofurgit, frigida aqua purget, quia ipfadentes magis quam calida
Ad menftrua aqua purgat: quia calida aqua eos fragiliores facit. Sed &mulierqu
inordinata. iniufto tempore multa menftrua inordinate patitur,{ineum pannum in'
aqua frigida intingat,& femoribusfuisfaepe circumponat:utinterius iri;
frigecat:quatenus per frigiditatem linei panni, S& frigidae aque,iniutus
rfluxus fnguinis retineatur.Deinde omnes uenas fuas,fcilicetqug
* in cruribus,ctn uentre,apetore acbrachijsfunt,furfumma
nibus fus lenter comprimendo farpe moueat: quate=
nus coerceantur,ne iniuftum iter fanguini faciant. '

Sedet caueat, ne nimis laboret: et ne mula :

tum in eundo fatigetur:ne inde fana .. . .

D guis moueatur. Et etiam caueat,

- - ne duros et amaros cibos
. . . Comedat:ne ei iniu%

ftam digeftion
- - parent:ed - -
* * , mollia, et fuauia cibaria interim fumat: quatenus eam ina, T
tcriusfanent:et uinum,acceruifiam bibat:quatenus X
3, . , ' his confortetur,utfanguincmretinere poffit.
S A L . c A P. III. - -

A L D E I G N E ficcum eft;dehumiditate uero aqugue

ftum habet. Salitaq; ualde calidus eft, humidus, et
admultos ufus homini tilis eft. Si quis homo cibum absq; fale cohie^
dit, ipum interius tepidum facit: ed i eum moderate temperatum
cum fale comedit, pfum confortat,et fanat. Qui autem falfum cibum.
* , comedit,cum interius aridum facit,et ldit: et tunc falfuper pulmonem
" ' ' utarena cadit,etpulmonem ficcat(quia pulmohumiditatem quaerit)et :
fic pulmonem lditet opprimit. Et fietiam tunc fuper iecur cadit, illud ,
etim aliquantum ldit, quamuis iecurfotte fit,etquamuis fal exuperet. '
Vnde omnis cibus ita faliri debet,ut cibusfaporem fuum plus habeat *
falin eo fentiatur.Sal autem fuper ignem affus,fanabiliorcft quam cru**
* dusfl. quiahumiditas qu in eo fuit,exficcataeft. Etfihomoeum cum .
pane,aut cum quolibct cibo moderate comedit, bonum ctfanum ei cft.
... ",
 s , .
Saletquai anguis, &quai flosaquarum et: &ideo moderate utenti A
uirestribuit, inmoderateuero utenti uelut inundatio, & uelut procella
eft. Lucidus uero fl maiorem calorem habet quam alius fal,& etiam
quandam humiditatem habet:& utilis eft ad ufum hominis,et ad omnia
medicamenta: ita utfi eis modicum quid ex ipfo additur, tanto meliora
funt:& ita preciofior eftetiam alio fle,ficut pigmenta alias hrbas prae
cellunt.Etfi homo de fale ifto modicum cum cibo, aut cum pane comea
dat,etiam abfq; alio condimnto,tunce confortat,& fnat,pulmonq;
eius iuuat. Si autem inmoderate, & fine temperamento eum comedit,
pulmonem ipfius in ipfo debilitat,& ldit. Nam defortiffima ui humia, Salis origo,
ditatis aquarum,& terrae fudat: ideoq; moderateutenti, bono calore, &,
honis uiribus fuis uires tribuit: inmderateauvem utentem ficut repen ,
tinusflutus eucrtit. Quod autem homo mult fi\im patitur,cum pluria,
mum fal comedit, hoc ideo eft: quia fal pulnmonem eius fica -

cat,& bonos humores in eo arefacit,& tunc pul

mo & humores humiditatem in illo
- requirunt, et ichomo ia
* - tit. Quod fi
' homo ille tunc multum de uino bibit,utfitim in fe extnguat,
in infaniam feducit. quemadmodum Loch fecit,
-- . " cum uinum fupra modum bibit.Vnde -
falubrius & fanabilius eft -----

* * * - homn, uta 2
. quam poftfitim bibat,quam uinum:utfitim in feextinguat,
-- De M A R 1 Cap. IIII.
A R E F L V M I N A emittit, quibus terra irrigatur uelut
fanguinenenarum corpus hominis. Qudam autm flumina
-

in impetu,qugd in lenitate,qud in procellis a mari exeunt. Et terrain,

decurfu uniuscuiufq; fluminis aliquod genus aeramentorum habet: nifi
qu aut nimis pinguis,autnimis arida,autrigofa eft,ita quod ex illa aera,
mnta fieri nequet.Sed ab illa,qu in his temperata eft,gramentafiunt,
Des E. H. Cap. v. -

H I M P E T v marisoritur:&fundus,&arena eius uelutpa

lusfordidantur. quoniam cum procellis ihterdum furgit, ac inter
dum cum eis cadit.Aquaeius neccruda in potu,nec coaifibofumpta
addigeftionem, auradaliasfanitates fanaeft:quia de foumamarisorie
tur. Sed qui ex illa balneum facit, & faciemilauat, ctem albam&
- fanam exterius parat.quoni falf eft:fed eum in '
teriuslgdit. In iduero Seh diueraania -

- . . . | mala pifcide mariexeunt.quae

- de falfuginearenofifundi eis
- ana&pinguia efficiunt. .

 s s,
- De R H E N O. . VI.
H EN v simpetu emittitur, atoplucidus et, et arenoam tere'
ram decurrit:cuius arenaleuis,ettemperata eft:unde etiam in ea'
rament reperitur. Et quoniam a mari in impetu egreditur,aliquant'
afpereftutlixiua:etcrudafumpta,noxios etliidos humores
ne confumit:fedfi noxios etliuidos humores in hominenonreperit,cru'
cla eius aquafumpta, hoicm fan magis exulcerat, quia in eo n inuenit'
quod purget. Deniq; eum cibus cum eo coquitur, liuores eiufdem cibi
confumit,& ficipfumicibum aliquantum fnum reddit.Sed tamenfi eaa'
dem aqua in cibis,aut in potibusfumitur,autfi caro hominisbalneo,aut.
lauatione faciei perfunditur,eaminfiat, & tumidam&diftortamreddit.
&nigram parat:acetiam carnes cum ea coasnigrasfacit,& inflat. quia'
apera eft;& carnem homnscito pertranfit. uero eiufdem flumi
nisnouiter capti, ad comedendum fani funt:fedinueterati,cito putrefa
cunt: quia eadem afperitate contriti funt. -

De M o Go. Cap. v11.

o G v s ab origine maris,ali quant tepide impellitur:& quia
tardus eft,facile impeditur & cefft:& ideo etiam aquaeiufiem
fluuijpiguis eft,etarena eiuslimofa. Aqua ei9 in cibo et in potu fumpta.
, et carohois balnco perfua, eu facies lota,cut et carn lucid et leufae
cir; nechominem transformat,necinfirmum reddit, Carnes quoq, cum
eacotas,albas reddit,et inar quoniam in curfu fuo afperan eft, fedle
nis. Et pices eius fnouiter captifunt.fani funt, ctdiu durare po(Tunt.
quia propter lenitatem eiufdem aqu non fatigantur,---in ealborant.
-

ico; ct caro cius durat. --

L)e D v N o vv A . Cap. v 1ff. . .

v N o vv A de impetu maris oritur, et ideo aqua eius lucida.

etafpcra eft, et arenaeius fanaetpulchra eft:fedeadem aqua ad,
cibum et ad potum non eftfana.quoniam uifcera hominis afperitate fua ,
ldit:cutem hominis propter afperitatemfuam nigram facit, fed cutem :
infirmam non parat.quoniam lucidatafpera eft. Pifces eiusfani funt,
et durare poffnt:qui cadem aquaafperaeft. . .
r . . . /
- De s L L . , I. :
o s E l L A de aquis oritur qu de marifluunt: et ideo lenis,
ct lucida:& turbultia eiusadfund cadit:unde et arena eius li.
uof eft: et ideo etiam pifces ciusnonfuntfani, nec diu durare poffunt.
quia de fditate pafcuntur. -
*
-

De N A. Cap. x. -

A o R 1 T v R de fordidis aqis quae de mari effluunt: de

quibus quidam lucidi riuuli interdum fluunt;etideo Na in cura
fufuoinftabilis eft,itaquod aliqfi in impetu,aliquando in torporefluit.
-
.
 H 1L D E G A R p f s -
& quia interdum uelociter currit,cito impeditur, & cito ceffat: 8 aren
litus n mult in profunditate edit.Cutem hominis albam,etfpiffm,
cdrugofam parat,&uiceradolere non facit.Quoniam impetus & tora
porcrfus eius nociui non funt, quamuis inftabiles fint.Pifces eius pina
gues,&fapifunt, nec cito putrefcunt.quia cadem aquainftabilis cft, ita
juod modo uelociter,modo tepide currit, nec arenfodit:&ideo etiam
pifces
:
in ea ftabilioresfunt:quia
.De G L A plurima
.N pafcuain
.paC x1eainueniunt.
l A N de alijs fluminibus ortum habet, idcirco & aqua eius a*
liquantum afpera&fana eft, atq; ad cibos&ad potus, ad bala
* nea,&ad fciem lauand ualet.Pifces quoq; eius fani funt,fed diu dura
re non pofTunt: propter afperitatem eiufdem aqug:arenaq; eius pulchra
& fana eft. - --- -

. - *** De T E R R. A. . . Cap. xft.

E R R A naturaliter frigidaet, & plurimas uires in f habet. a
*: pf namq; in gftate inferius frigida eft, & fuperius ardore folis ca ,
fida:quoniam fol peruires radiorum forum calorem tunc gignit.In hye
meatem interius calida eft:alioquin defrigida ariditate fcinderetur:&
fuperius frigida eft. quoniam foltunc uiresfuasfuper terram fubtrahit:
&fiterrain calore uiriditatem, n frigiditateariditatem oftendit. Nam
in hyeme fol fuper terram fterilis eft,&fub terram calorcm fuum fi a
git: quatenus terra diuerfagramna feruarepoffie & fictlapercalorem rs
& frigiditatem cuntagramina profert. ... Etterra alba, id eft pallida,& 'Terr-color
.igra,rufa,&fubuiridi$g.Terra qu alba,fcilicet qug pallida eft,& a uant : S,

*eirof, aliquant arida eft,acgroffam humiditat,& guttas grofas pu a

uiae habet;tex humiditate hacgroffa,uinum,etpomiferaligha gigiiit,et
modicum frumenti.quoniam trra quae fubtilem humiditam m
nutgguttg funt)inferetinet,ex ipfa fbtilihumiditate frumentum gignit,
& modicum uini,& paucaligna pomifera. Terra autem quae nigra eft.
. in re&io temperamento, frigidulam humiditatem habt, qu nec
nimis multa,necnimis parua exiftit,fed moderata:& ex hu '
miditate ifta non omnesfruiusgignit,fedfru&
gignitpleniteraffert,& quem
de humiditate fua tempee

ftatibus interdum quaffata, in frutu

- - - - defe&um habet.Sed terra
f :. .. rubea, retum
.. . . . - * . * tempera? - -

mentum inhumiditate&in ariditate habet:&ideo plurimos fru

&tus profert, quipr multitudine ita ad perfc&um
peruenire non pount:&quiare tum
temperament habet. tempeftaz
tibusnfacilelditur.
 p A * $ *s*, t * G* AE * * .
V *j ' ' Tf)eteri quae Calaminum dicitur. Cap. xrit.' ' ' **
. E R R A qu dicitur Calaminum,nec temperate calida, nectem
L perate frigida et,ed tepida:&fructus ad perfectumnongignit,
ed tam quofdam frutus profert,quiad perfetum n ueniunt:qiate
pdaeft:&fialijspigmentisaddi,liuoresquorund pofttrdu minut,
D E T E R R A. qu Creta dicitur, Cap. XIIII.
* - * - a a - ,
E R R. A qu Creta dicitur,frigida eft,necmultum fruum gi
,,ll-, gnit:quoniam frigida eft,et arida:feda uelliribus putredinemus
tat,ne putrefcant,cum eis uperponitur:&medicin non conuenit. "
+ De A v R. o. Cap. xv. t

v R v M calidumeft,&quandamnaturamuelut fol habet: 86

quafide are cft,& ruborem ex igne habct:& etiam de humie
AdFebres; do agreet. Sed quiebrem intomachhabet,cum ignito auro puri
borturhuinum clefaciat,&ficbibat,&febris eum rlinquct. qoni
bona uirtus eiufdem auri,cum alterato calore,ui ignis, ut predium eft,
prauoshumores ftomachi aufert.Vino autem,&nonaqug imponatur.
quia uinum liuorem in ftomacho hominis plus confumit quam aqua.
AdTumores ; Quodfi alicubi incorpore hominis tumrexurgit,aurum in fol caa
*P" , , lefaciat,& illud ita circum inflationem eiufdem tumioris, quafiliniendo
ducat:&dem tumor euanefcet quoniam bona uirtus auri, cum adign
~ folis excitatur,ung* idem agrum,quod ab igne fit,quafi per calorcm flis
reuiuifcit, atq; infurgentes humores ferritudine fua fugat. . . . . . .;
- - - De A R G E N r O. Gap. xvI. . - *

-1 r G E N T v M frigidum eft,& defrigido are eft, qui frigidtt

Adhum9res A \\ uentum illum habet, qui etiam terram frigidam facit. Homo
, tem qui upcrfiuitatem humoruminehabet,&illosperexcreatione
cpe eijcit:argentum ualde purumfrigidum in igne,ignirifaciat:&ficia
gfiitum in bnum uinum ponat:&hgc quater,ucl tcrfaciat. quatenust?
dern uinum ab eo fatis incalefcat: & ficillud ieiunus, & ad notem fpe
bibat;&fuperfluos
ra
humores&
frigiditatis argenti,calidos in frigidos,ac
eo minut&confumit.fortisenim natua
humidos h umores, acumine
uo,cum ardoreignis,8 cum calore alteratiuiniminuitiutprafatum et.
Si autem in argefiteo uafe cib,feupptumaccipit: nec ipfi multum proa *

deft,necipfiafnitatem corporis obeft.Quod fialiquis argentii in pula

uerem reaum comederet,nimis graue & nimis frigidum in ftomacho
eius efet, et gtiam inde poftea lderctur, etiamfi eum tune contra ali;
inrinitatm iuuret. ' :::::2 :H

D. v* ' vDe frigidum

p L v M B o. Cap. xvii.
eft, & hominem lderet , fi illud aliquo
I7 modo in corpus fduceret:&hoc quid faeret propter frigus
quodinfc habct:& quia etiana aliquantum crudoum et,et quaidcpu
 . s. . , , .
matio& purgamentum aliorum ramentorum. Si mortuus homo A
intumefcit,& eiplumbum fuperponitur, tumorem eiusaufert,& frigia
ditate fuaaliquantum reftringit, qiii ille uitalem halicum non habet.Si
autem fuperuiuum hominem poneretur quiintumefceret,totus fcindea
retur, nec uiuere poffet. quoniam frigiditas eius pertranfiretillum, &:
fcinderet, quia uelutdefpumatio alior ramentor eft. Sed nec cibus,
nec potus in plumbeo uafeualet:propter frigiditat quam infehabet, *
D E . C V. P* R 'C p. XV1II, -

v P R v M C A L 1 D v M exitit,etciro frigect,et eftues

lutfauill auri, fcilicetut fauill qu de ardentibus prunis caa
dunt. Homo autem quiquaflibet febres habet,8 etiam febres illas AdFebres.
qu inftomacho nafcuntur,itatamen quod nec quotidian,nec tertia* '
niae, nec quartan funt:fcd quod idem homo ofcitat, & quod brachia
actotum corpusfuum fkpius extendit,& quod tarduseft,ac quod fafti
dium ciborm habet: purum cuprumad pondus quinq; nmmorum
accipiat,&in uinum franconicum & purum acbonum ponat quantum
picarium capit:&itauinum illudfortiter coquat,fcilicetufq; dm mino - -.

rariincipiat:8&ficdeigneauferat,& poftea per nouem des dem uinum . . .

ieiunus modicebibat,&febres ineo ceffbunt. Cuprum enimcalorem -

derepentino&furente ignehabet, quiquadam flagrantiadereto igne

eft:&iftudin uinum ponatur,acfortiter coquat: quatenus uirtus cupri
uirtutiuini pleniter commifceatur,&itapravos humores,etcoagulatio* B
nern corum examinet. Scd&fi quis per guttam paraliis debilitatus Ad Paralfim
eft,itaquod &<* cogtrahit: pgrum cuprumaccipiat,&illudin ign
proijciat,ufq;dum ignefcat:etficabeoaufrat,utinfrigefcat:& dentim
ignem proijciat,utiterum incalefcat:etiterum ab igneauferat,utinfrigef
catdenuo:&tertiauiceinignem ponatretcumtucgneft,itaignitm
inbonum uinum ponat, & uafculum in quo idem inum eftfperius
tegatine calor,autuaporeius egrediatur:&fic modice calidum dem uie
nmbibat,etparalifisin eo geffabit.Tertio autem cuprum hocinignem :
ponitur: utfiquidfgditatis & corruptionis in eofit,perignem exaiiiine
turetitauinumperilludcalefatumbibitum,bonocaloreetuirtutefua,
&bonocaloreuini, noxioshumoresde quibus paralifisnafcitur,fuget.
Etfi quis uenem comedit,autbibit: bonum inum accipiat,& quan Aduannum
ra tertiapars eius eft, acceti addat:&tunc uelutmedietasiftorum duo,
rum eft,defucco rut commifceat, &ficuelut quadrantem puri cupri comefium.
in ignem ponat:ficq; ignit,uino illi imponat,ufitaincalefcat: etdeifide
fic calidum pertres dies ieiunus bibat, ettum autpernaufeam, autpcr
feceffum ab eo uenenum recedit. Sed&fiequi,afini, autboues,aut Aaasis,.,
oues,autcaprautporciautalia quaelibetanimalia contritionem gut- ut
turs, feu dolorem capits habent : homo magnum fruftum cuprin cale
darium,fcu in ollam,{eu in patinam ponat,&aquam Prihr & *
 io -- ,, , - P. H Y : S- I- C * AE s.

C deinde aquam cum eodem cupro ad ignem feruere faciat, ac fic cum eaa
dem aqua calidapabulum eorundem iumentorum,iueauena,iuefen
fit,femel,autbisafpergat, ut ita afperfum comedt,& prdita peftis ab
eis ceffabit. Cum enim prfatus calor,& uirtus cupri in aqua adignem
excitatur, & cumficn pabulo, autn potu dolentibus pecoribus datur,
prauos humores qui in ealdunt,et qui in capitibus eorum decorrupto
are contractiunt,minuit. -

D B. A. V. R. 1 C A-L C C, ~,
-
-

. C A P. x I, *
r
-
-

v R 1 C A L C v M calidum eft, et de alio metallofa&um

et:uelutmilesqui degenere uo miles non et,ed factus etmia
les: ideo admedicamenta non ualet, fedhominem magis laedit quam ei
profit:ita,utfihomo illudn dgito fuo uelutanulum getauerit,autfia e
lia caro eius corporis inde incaluerit, magis infirmitat quam fanitatem.
ex hoc fibiattrahat.quiaidem metallum perfe nullam uirtutem habet.
8 N . . . .
Adcarnem
<irca oculos
t A G N v M frigidum eff nofcitur, Homo autem cuiuscas
.3L2l rocirca oculos fuos emergit,ftagn in cineresredigat,illofq; in pua
rum uinum ponat, etadnotem cum einletum collocat, palpebraset.
D cilia oculorum fuorum illiniat:ita tamen ne oculos interius tangat:8&pal
* r

pebr&cilia oculorufana & pulchra erunt. Nam frigiditas fgnicm

labore uini temperata,carnem quam calidi humores excutiunt,& crnita,
tunt, fanat& componit : fed tamen oculorum catis;--- non fugat.
Quodfi aliquis ftagnum ad cutem fuam ponit, ita quod cutis & caro
eiusindeincalfcit, infirmitatem corpori fuo affert:propter frigiditatem.
fuam. Vel fi quis homoin ftagneo uafe comedit, autbibit,infirmitatem
indecontrahit: ita quod ucluuenenum ei eft. . -

o . . . xt.
E R R v M v A L D E calidum in fua uirtute eft:&deo
forte et, &fortitudo eius ad plurima utilis eft. Homo cuius
d frigidfra machus infrigidatus eft, ita quodinde dolet: laminam tenuem de
renafiqmach
ferro accipiat, illamq; ad ignem calefaciat, & ita calidam ftomacho fuo
-
fuperponat: eamq; iterum auferat,ac denuo eam calefaciat,etftomacho
f em iterum calidamfuperponat:etfic fpe faciat,et meliushabebit.
Quia ferrum calidum, & reti temperamenti eft, cum calor eius ad
ignem excitatur,&ftomacho hominis fuperponitur,frigidos humores,
equibus ftomachus dolet,fugat, utprditum eft. Quodfi aliquis.
hmo ferrum iuxtafehabet, ita quod caro eius ab illo incalefcit,
minus ab eolditur quam deftagno. quoniam idem ferrum
calorem infehabet:etqrium ramentum cft.
 H I L D E G A R D 1 S. IL I B. If. 1!!!

- L x . . . - A
H A L Y B s. v. A. L. D B calidus et:8: quod fortiimiiet,
in aeramento ferriet:&diuinitatem dei fortitudine ua ignifi e
cat:unde&diabolus eum fugit & deuitat. Si autem homo uenenum, Contrauene
num incibo.
aut in cibo,aut in potu effe ffpicatur, tunc fi cibus humidus eft, uelut
forbicicula,autcibus ex oleribus fatus,ignitchalybem ei imponat:et
fi uenenumineoeft,illud debilitandoattenuat. Velficibus ficcuseft: ut
carnes,autpifces,autoua:gnitum chalybem uno imponat,&unumila
ludfupereundem cibum fundat:& fiuenenum in illo eft,ipfum debilia
tat.Velfi panis eft,ipfum panem,uelfimilem ficcum cibum,uino ignito
chalybe calefato imponat:& fi uenenum in eo fuerit, in ipfo deprimit.
ita quod hominem illud comedentem minus ldit. Namfortitudo chaa :
lybisfortiffimafortitudo eft, qu ad maiorem fortitudinem ramento^
rum procedere non poteft:&fundamentum omnium infcidentium fer
ramentorum eft:& tantam fortitudin in fe habet,utcum caloreius ad
ignem excitatur,q* & absqg caloreuini,& cum calore unuenena deba
fitat,& eabono calore & bonafortitudinefuaadnihilum ducit. Nam fi
chalybs adignem ignitusita in cibum,autin potum pofitus fuerit: uel fi
unum cum ignto chalybe calefactum fupercibum,fue pans,fiue caro,
fiue pifcis, fiue alij huiufmodi cibi fint, fuperfunditur, fi uenenum in
illiseft,tunc fortitudo eiufdem conftringitur, & debilitatur. quia maxi*
mauischalybis eft,q> uenenumhoc modoarefcere facit, quod comeden
tem.uel bibentem minuslderepo-ricetiam fillentumefcat.ueletiam
caliquandiuinfirmetur.tamen certo mortem euadere poterit:utfi etiam
aliquis homo idem uenenum guftauerit, eum minim ad mortem pera
ducere poterit,fuenenum illudcum ignito chalybe debilitatum ferit,
utprditum eft. -

P H Y s 1 c AE s. H 1 l d ea
C A R D I S : 1, I. B, II, -

De naturis,8 effectibus Legumia

num,Fructuum,&Herbar,
"3 . co .
** IXXIInus
1
3 ,te eototusfruius
suturf tautin
1 .8 . 2
s ;:tif&cum
re=

&tafarina de tritico fit panis ex eadem farinafa&us,fa

nis,&infirmis bonus eft:& retam carnem in homine parat. Sed qui
medullam ex eadem farina excutit,&inde panes facit,panis illeinfirmia.
or&debilior eft, quam fiexipfare&afarifia fatusfuiffet. quia eadem , -

medulla uiresfuasaliquantperdit,ethabet plus liuoris quamipfare&ia :

farinatritici, Quiautomtriticumabsfarina, integrisgraniscoquit,&
2. '
 ' wa . . . P H y s r. c. AE is:
XC non in molendino terit,etficuclutalium cibum comedit:ifte nec reum
fanguinem,nec retam carnem in feparat, fed plurimliuoris,ita q,uix
digeritur, etficnifirmo omnino non ualet: etiam fi fanus, hoc modo co?
$Phre- mftum fupcrare non poterit. Sed tam fiquis uacuum cerebrum ha
bet,etobhocita in amientia fatigatur, uelutfreneticusit, integra grana
tricici accipiat (quiafrutus ifte plenus in pinguedine eft) et eain aqua
coquat. quoniam dementi deprimit. Et deinde eifdem granis de aqua
ablatis,totum caput illius ita calidis cum eis circumponat,cauens, nenia
mis calida,aut frigida fint: et panno defuperliget, crinibus de capite abz
arafis,fi fieri poteft: utidem fuccus caput tanto cicius pertranfeat:etficcea
rebrum illius de fucco illo implebitur, et uiresfuas ad fnitatem recipiet.
Ad dolorem Ethocfaciatufq; dum ad mentem fuam redeat. Et qui in dorfo, autim
renibus dolet,grana tritici inaqua coquat (quia aqua quafdam maiores
- infirmitates magis compefcit quam alius liquor) et ita calida fuper loc
Admorfum illum
caniss canis dentibus dolet:et calortritici
ponat ubihominem uirespeftisfarin
mordet: illepaftam illiusfugabit. Si autem
fimil,cumalbugia
ne oui paratam accipiat, etfuper morfum cans per tres dies, et totdem
noctes ponat, uteundem uenenoum morum extrahat: qui morus de
halituillius uenenofioreft, quam alterius animalis: poftea paftamaufea
D rat,etmillefolium cum albugine oui contundat, etfupereundem mora
fum per tres,autper duos diesponat,ctpoftea auferat;et deinde ungena
; tisfanet ut aliud nulnusfanarifolct. - -

D B S I L I is a si E. C. A p. 11, .
t L 1 G o calida eft:fed tamen frigidior ef* tritico,etmultasufres
habet. Panis autem ex ea fatus, fnis hominibus, et etiamittis qu
pingues carnes habent,bonuseft, quoniam carnes eorum minuit,fedtae
imefortes eos facit. Sed illis qui frigidumftomachum habent,et pluria
mum ex hoc infirmantur,contrarius eft,quoniam ipforum debilitas ill
addigetionem fuperarenualet, etdeo plurimam tem petatem in eis
Adglandes parat. Qui atem Glandes in corpgre fuo habet, cuiucunqgenea
P* ris fint,filigineum panem ad ignem calefact, uel de fornace calidum,ad
latctrupfpergldes pont:et caloruiri eius illas confumit et euaa
Aasabiaa, nefcere fcit:ethocfaciat,fq;d euanefct. Et fi quisScabi$ in capite
habet: cruftfliginei panis in puluerredigat,etpulueribiifiittat, quia
hoc mal aufert.Et pofttres dies eund loc oleo oliu quon
illud calid cft,etfiat. Sic autem faciat,ufq; dum fanetur. EtfiCana
Advermi- cri,fcilicetgracilluni uermiculi, carnem hominis comedunt : calida mica
culos, panisfuperponatur: ethocfaepe faciat,etdecalore illius peribunt.
: D E A V E N A C* A P. III, *

v E N A c A L 1 D A exiftit:& ltus, ac fnus cibus eft:

fnis hominibus,&laetam ment,purum & clarum intelletum
cisparat;bonum calorem,&fanam carncm cisfacit.lllis ctiqui aliquam.
- -.
 } *

H I L DE G AR D i s L I B. i. #3
tum,& modice infirmantur, bona tam ad panem,quam infarfnaad co-A'
medendum:eteiufmodi non ldit.Iftis autem qui multum infirmi, &firi
gidifunt,ad comedend n ualet.quia auena clorfemperqugrit:unde
ftiautpanem,autfarnam auena comederent,n fomach,&in uife
ribus eorum coagularetur,& liuor in eis pararet,&uires eis non daret. -

quoniam frigidifunt. Sed quia paralififatigatur,& inde diuifam men Ad Parali

fem,&uaricogitationes habet.i, quodfiliquantamens efficitur: *
in affo balneo,cum auena inaqua cota,totum corpus fuum circumpo
nat,atq; cum cadem aqua ignitos lapides illos perfundat:& hoc fpefaa . . .
ciat,&adfercuertetur,&fanitatem recipict.

R. D E v M De o R Deft,&frigidius
frigidum B o. Cap. 1111. cgters frugib.
& debilius . .

- Etfi aut in pane,aut in farina tomeditur,tam infirmos, quam faa

. nos laedt.qua tantas uires non habetutcaeteragenerafrugum . "Sedin Inftauratis
firmus qutoto corpoream defecit,ordein aquaforti coquat, &aqu "
illam indolium fundat,& in ipfabalneum accipiat:& hoc tam diu faciat.
donecfanetur:& carnes recipiet,&adfanitatem perueniet. Et qui etiam
* tnt infirmitatiseft,quod panem comedere non poteft, ordeum,etaue
ham quafi pondere accipiat,& modicum fniculi,& fagiminis addat,
* &inaqua fimiliter coquat:& poftquam coquitur, fuccum illum colat,
* & eum uelutius;p comeftione panis bibat:&hocfaciatufq; dum conua _ . .
fefcat. Sed & qui in facieduram&afperam cur habct;ct qu deuen * B. '
Adafperitat
to facile n afperitatem ducitur:ordausy in aqua coquat,& aqua per pana
"ncolata,& temperate calefata in facieleniter,&aepeelauet:8 cu= "
tis eius 1nis &c fanerit,et pulchrum colorem habcbit. Etfi caputhoa
minis infirmum eft,aquaifta faepe lauetur,&fanum erit.
- - - Des P L . Cap. v. . . . . .

P E L T A optimum granum et,& calida,pinguis,& uirtuof , & - - - -

fuauoraljjs granis eft,eteis qui eam comedunt,re&um fanguinem,

etretam carnem parat,gaudium in mente hominis faciens,et quomodo.
cunq5 comedatur,fiuen pane,fiue in alijs cibs,bona et fuauis eft. Etfi
quisita infirmus eft,quod prinfirmitate comedere non poteft, in tegra
grana eius accipiat, et ea in aqu coquat,fagi mine,aut uitello oui ddito,
ita ut propter meliorem fporem libenter comedi poffint, et hoc modo ' ` `
comedat,eteum uelut bonumet fnum unguentum interiusfanat. .
De P 1 s A. Cap, v 1.
- - - -

- -,
I s A frgida exitit, et pulmonem comedentisaliquantum depri
mt,fedthomn qu caldaeeftnaturae, ad comedndumbona
eft,etfortillfacit, illiatgfrigidus et infirmus eftin cometenon ua
tet.qa plurimliuor&ineo parat.Pifaefiioibus infirmitatibus nociua eft,
necllas uires infehabet, ut infirmitates expellat. Attiiqui de fupcrfluo aa3.,
flegmaten frtecap. dolet,pfam alb dtibus mafticando teraz, et frontis.
puriimo melle ctemperet, etfictemiporibus apponat, & ligan ine
- 3.
 13 -- - - - s c A s. .
G cmprimat:&ficfaciatupdum meliushabeat. Sed&quiuiferaine
terius infirmahabet,iuspifcalidum fpe orbeat.8 melius habebit. , . .
De F A B A. Cap. v11.
A B A frgidaeft,&fanis & fortibushominibus bona eft,& me*
* lior pifa.Nam fi infirmifabam comedt, eos non multum ldit.
quoniam tantum liuorem in eis non.paratutpif facit.Farina enim fab
tam infirmo, j fano homini bona & utilis.quia leuis eft,& facile dia
Addolorem
ufcerum.
geri poteft. Sed& qui in uifceribus dolet:fabam in aqua coquat,mo?
dico fagimine,aut oleo addito:& feparatafaba,ius eius calidum forbeat:
Ad pruritum &hocfaepe faciat,& eum interius fanat. Et qui ebullientem dolorem,
cabiem, &
ulcera. &cabiem,aculcera, cuiucunq; naturint, incarneuahabet:farinam
fabacaccipiat,&modicum depuluere eminis foeniculiaddat:ethccum
minimafarinula tritici in aqua contemperet,utcohgrere poffit:& fictor'
tellos,autadignem,autad folem paret,&eos defuper faepe ponat,& do?
lorem illiusextrahet,&fnabitur. -

De L E N t E. ' ' Cap. vrit.

E N S FR I G 1 D A et,& cometa necmedullam hominis,
nec fnguinem,nec carnem eius auget,necuiresei tribuit,fedtane
tum inanitatem uentris implet,&infirmoshumoresad procellam inho
minibus excitat. Scu macul cabiei,&inmundicrines,quiradicem
Erbgrind. ulcerum in fe habent,in capite hominis crefcunt: lentem fupr ignito1a2
D. pideig puluerem leniter rediges,& concham teftudiniscum litire,qua;
in ea eft,in puluerem redigat,& quo ponderepulueri lcntis add, &
fuper maculas ponat:&liuorem eiufdem doloris abfterger.erficfanabi,
De v N . . . - . .
Addolorem
uifccrum. 1 c H B o N A frigida eft. Qui in uifccribus dolet, ita u
quafi interius intumefcat,uichbon in farinam redigat, & huic
modicumipanis in puluerem reda&i addat, & modicum feminisfocnia
culi,eu de ucco leuitici:&ita cum aquauelut cib coquat, &altquana
tum calidum comedat:&hcfaepe faciat,etinfirmauifcerafnat.
De . . . -

Ctra febres, 1 c E R calidus extt,etlens, etuauisad comedcndum eft:

nec malos humores comedentiauget. Qui autem febres haa
bet,cicerfupcr uiuos carbones affet,etcomedat:etfanabitur. *

Dev 1 s E L A. Cap. xi.

1 s E L A frigida,et etiam ficca eft:etin comedente febres excia
tat,etftomachum eius infrigidat,etmedicin non conucnit.
De vv. 1 c H 1 M. Cap. xii.
v 1 c H i'M frigida eft,nec homini ad comedendum ualet,fd
* * . pccoribus non nocet, Siautem caro
-

-
-
- - ---

hominis inter cutem e$
* -
: -

-
-

. . . . . .
-

-
-

. . .;
 1s p , , i;
arnem ebullit, uelutib uerruca nafcatur,Vuichim accipiantur,&n a* A
Contra Vef.
qua coquantur,& ita caltda fuper eundem locum ponantur:&exurgens EUICAS .
uercuca euanefcit,qu deprauis humoribus ibi coagulari cpit
De M I L I O. Cap. xiii. .

1 L 1 v M frigidum cft,nec utile ad comedendum.quia necfm

guinem,neccarnem in homineauget,necuires ei tribuit, ed tmi
modo uentr implet,etfam minuit:quia guft refocillationis n habet.
Sed &cerebr hoisaquofum facit,et ftomach tepid & tard parat, et
humorib.qui in hoefunt procell incutittet eftfere utnutilis campetrs
herba,necad comeddi homini fana. Sed gin pulmone dolet, mili Ad Pulmon
fup ignito lapide calefatipuluerizet,ethuicbistm depuluere colopen
drigaddat:eteum buccella pans tameunus qp pranfusfepe comedat, &
fanabitur. De v EN 1 C H. Cap. xIIII. -

Vi N 1 c H frigidliet:ethomini ad comedend partiualet.ga reo a

*V cillation&etmodicas uires tribuit:fedc non tmildit quantmili,
nec eti malos humores & peftes in hoie tam ualide coffiouet. Qui aut Ad febresar
dcntes.
emardentes febres habet, uenich in uino coquat, & uinum illud calid
faepe bibat:& curabitur. . . . .

De s E M 1 N E L 1 N t. Cap. xv, .
E M E N l 1 N t calidum eft, & ad comedendum homini non B
Jualet. Sed qui in latere dolet, femen lini in aqua coquat, et lineum. Ad delcrema
laterum.
pannum in aqua illa calida intingat, et abfq;femine illo eunde pann ita
cal.uperlatus ui epeponat:er dolerile aliquanti, quamuismodice at
zenuatietremittif.It qui in latere dolet.emen liniaccipiat,et modic mi
nus girm de pas fico, fa uffemen linim.s.ptegumi excedat:etn fartagie
ne ufglut coquat.Deinde uifcpirii mortari adfuccrat,itautdefc,
so ito plusfitprgdietigumi:stfuc..ifti,et medullceruimaioris pone
ders #prfatum gumi,aut fuccusprifit,nfartaginadfemen fini, et
adgumiponat,etitertifimul feruerefaciat. Qy fi medullam cerui n haa
buerit,fep iuuis tauri addat,eod modo ut medulla cerui effe deberet.
Quo fato,hgc perpann fubulaubiq; pforat colat,eti noufi&ile uas
cerat fundat:filaterevo dolet,adgnc illofepergat. Etqualcu dombu.
fturam,
bii corporefuo ali modo ab igne ftus eft: it femehlinii aqua fortiter -

eoquat,etlineum pannum aqua illiintingat, etit calidum fuper locum

illum ubi uftus eftponat:etuftionem extrahit. -

--- De C A N A B o. Cap. xvi.

A N A B v s calidus exiftit: et cum ar nec mult calidus, ne&
mult frigidus eft, crefcit:etita eti natura ipfius.etfemeneisf.
nabile ctanishoibusad comeddii, ettomacho colenect utile et,
ita ut eti liuor de ftomacho auferat,&facile digeri potetiniihomoille
ualde nfirmet et malos humores mnuit, etbonos cfortat. Et fiqusn d Stoma
firm ftomach habet:canabn aqut cib coquat,etcomedat etti eru ch infirm.
&ar facit,et facil digeft.eiinfert.S} c qualde infirma,ill i ftomacho
aliquantii dolercfacit:at quimoderatcifirmus eft, somsitnt.
-
 16 s c. s.
C Qjiautem frigidum ftomachum habet,canabum in aqua coquat,&:
. expreff aqua panniolo inuoluat:& ita calid ftomachofaepe fuperpo*
**8*** nat;&illum confortat,&loco fuo reftituit. Etqui etiam uacuum cerea
brumhabet,fi canabumcomederit,aliquantum in capite dolere facit: fed
fanum caput,& plenum cerebrum non ldit. Pannus quoq; ex canabo
fatus,adulcera & uulneraliganda ualet:quia calorn eo temperatus eft.
De G A L A N G A. Cap. xvir.
- A L A N G A in toto calida,&fortis roboris eft. Homo.
- quardentesfebresn fehabet, galangam puluerizet, & pule
ueremiftum cum frigidaaquabibat:etardentem fe6rem in eo extinguit.
Addorfi,& . Et qui indorfo.autin latere demalishumoribus dolet:galangnuno :
"- fgrugrefaciat:&calidum fapebibat:& dolor ceffabt. Sedjuiin cor.
rdi, de defetum fentit: mox galang ad fufficientiam comedat,& melius.
$um._ habcbit. Homo quoq; quiftenthalitum patitur,qui adpulmoncm,
##ym tranfit,itautctiam aliquandoraucam uocem habeat:galangam,&focniz
culuma gualipondereaccipiat,&bis tantum denuce mufcata, &depia.
retro,utiftorum duorum eft:&haecpuluerizet,& fimul commifceat,8c
depuluere ifto adpondus duorum nummorum cum tenuibuccellapaa .
nis cotidie ieiumus comedat:& mox modic calidiuinibibat,&alias ho=
biles herbas, qu bonum odorem habent,tam pranfus,g ieiunus fre
qupter comedat:ut bonus odor earum ftentem halitum compcfcat.
D Qui uero quolibetmodo in pulmonedolet:pingues carnes deiitet,&
Ad Pulmon a cibo qui multo fanguine perfufus eft, %icooibof& abftinea..., ii,
tabem circa pulmonem faciunt.Sed& pifam,&tantem crudapoma, cru.
daolera,nuces,&oleum deuitet. quoniam liuorem pulmoniinfernt,
Quodfi carnes comedere uult,macras comedat:&fi cafeum,n co&ium,
nec crudum,fedaridum comedat.qua malluores in eo fedat funt. Et fi
oleum comedere uult,modice comedat:ne indepulmoniliuores contraa .
hant.Aquam uero non bibat, quoniam circa pulmonemliuorem parar.
Sed etnuum muftum,quodnondum inferuore ebulliendofordes eie .
cit non bibat.quia nondum purgatum eft.Ceruifia autem eum non mul
tum ldit.quoniam cota eft. uerobibat.quoniam bono calore
fuo pulmonem iuuat, ut ab humida et a nebulofaaura fe obferuet: quia
Admalosh'i haechumiditate fua pulmonem ldit. Simali humores in uifceribus,
. et in {plene hominis fuperabundauerint, et cordi multas paffiones per
nis, melancholiam intulerint:illegalangam,etpiretrum quali pondere acci
- piat, et album piperad quartam partem unius iftorum:uel fialb piper
non habuerit, accipiat pfeffertruch quater tantum ut albipiperis eft, et
haecinpuluerem redigat. Deinde farinam fab tollat, et ei praedi&um.
puluerem addat:atq; haec omnia cum fucco fnugraeci,abfq; aqua ctui
no, alioq; liquore commifceat.Quo fato, ex omnibus his cortcllos pa*
ret,eteosadcalorem folis exficcct,undc in ftate dum folcm habcrc po*
-
- - - - - ---
-
- -
-
-
 - s. . 11.
tet,eos faciat,quatenusin hyeme eos habeat. Dcindc cofdem tortellos A
tam pranfus quam ieiunus comedat. Poftealiquiricium tollat, & quin
quies plus de fniculo, & zucc.adpondus liquiricij, & modicum mel
lis:&ex his potum faciat,& tam pranfus quam ieiunus contra dolorem " .

cordis bibat. Sed& homo cui flegma fmum in capite facit,& auditii Adauditum.
eius cfundit:galangamaccipiat, & adeius tertiam partem aloe,& ori^
gani bis tant tgalang,etfolia perfici eiufdem ponderis utorigani eft:
& ex hispuluerem faciat,& eo tam pranfus quam ieiunus quotidieuta?
tur. Qui aut in pectore, in corde, etinplene dolet,8&qui tomachi Addolorem
deflegmateinfrigidatum habet:galangam accipiat, et bis tant origani,
& femenapijponderis ut origanum eft,&parum albi piperis:& hc in
pulueremredigat,&huic modicum co&ti mellis addat,etinde ele&tuari
faciat:ita utilludabfq; repentino feruoreleniter coquatur:etidem eletu
arium ape comedarietpuro,leni&bonouino frequenterutatur. Sed
et quia paralififatigatur,galangam accipiat,& ad eius medietat nucem Ad paralifim
mufcatam, & fpicam ad medietatem nucis mufcat,& githerut,& leuiae - -

fticum aequalis ponderis:fd utriufq; fingillatim plus quam fpicae:& his

faxifricam,et polypodium qualis ponderis addat:fed eorundem duoa
rum fimultantierit quantum quinqgfuperiorum:&hcinpuluerem
fimulredigat. Etfi fnus, pulueremiftum in pane comedat:fi autem ina
firmus, iiide eletuarium faciat,& comedat.
- D B Z Y *T V A R C A p. xv*f rf.
v t v A R temperate calidus eft, & magnam uirtutem in f& B
habet. Nam homo qui in membris fuistremet, et in quo uirz Ad tremore ,
rus dcficic, zytuarin uinum infcidat, et parum minus galanggaddat, et membrorum
hoccum modicomelleinuino coquat,etfic calidfa pe bibat:ettremor
membrorum ab eo abfcedet: et uirtutem recipiet. Er qui multam fa aat,i.,
liuam,etmultasfpumas infehabet, zytuarpuluerizet, et pulueremiti uperflua.
in panniolumliget,etitain uafculumaqua infuf imponat: quatenus ca
dem aquafaporemindehabeatzeticper noteminaquadimirtaterieiu
nusn mane fpebibat:et faliua etfpuman eo ceffabit. Sed et qui in Adcapitis
capite ua!de dolet,cum praedito puluere in panno ligato,et in aquma, dolorem.
defato,frontettimporamadefaciat:etmelius habebit. Etcui toma
chus prauis cibisrepletus, etmultum grauatus eft: zytuat puluerizet,et
cum puluereito,et modicafarina imilg,et aqua tortellum faciat:eteum
in fole, autinfornaceiam fere infrigidata coquat: et eundtortellum ad
puluerem redigat, etpuluerem iftum ieiunusn manu fuafpelingat.
etiam cum ad nolem dormiruadit,et grauedinem ftomachiufert.

1 N z 1 B E R ualdecalidum et, etdiffuin, etanoetpingui

hominicomeftum obeft. quiaeum infcium,et ignarum,tepid
etlafciuum facit, quia repentinum calorem habet, quiardorefuo fnfus.
C
 -

18 - s c A s: .
hominis hebetat,genitalia membramouet. Sed in corpore aridus
eft,& qui iam fere defecit,zinziberum puluerizet,& deinde ius faciat,et
puluerem in eo ieiunus modice fumat,& etiam cum pane interdum mo?
Ad oculos dice comedat:& meliorabitur. Et qui ulcerofos oculos,& turbidos
-
r ulcerofos, habet, zinzibernm puluerizet, & puluerem iftum in pannum liget, &
inuinum ponat:utidemuinum exhoc acre fiat: &adnotem cum dore
mitum uadit, circa palpebras& oculos de uino ifto liniat:& fi etiam
modicum ex eo oculos tetigerit,non nocebit: & ita ulcerofumuenenum
---
& turbulentiam ab oculis uferet.quia dum homo uifum oculorumha*
bet,oculis fic fubuenire poteft: poftquam autem uifum perdiderit,ocua
Calgneos. lis hoc modo prodeff non poterit. ' Et cui oculi caligant,fuccum ru a
t,& hyfopiaequali menfura accipiat,& huic ter tantum de prgdito uia
o addat, & hoc in reum uas fundat, ut in ille uirtutem fuam retineat:
ad notem cum dormitum uadit,oculos & palpebras exterius cum il*
t lo circumliniat:& fi oculos interius aliquantulum tetigerit, non eos noa
Ad contpa cebit:&hocfaepe faciat,etcaliginem oculor fugabit.' Sedct qui cona
tionem, ftipationem in ftomacho et inuentre patitur, zinzibcrum puluerizet,et
cum modico fucco ancufg puluerem iftum commifceat,et ex eodcm pul
uere,etfarinafabg tortellos faciat,et eos in fornace qui iam a caloreignis
aliquantum ceffuit,coquat, Et fic tortellos iftostam pranfus quamiiea
-
iunus faepe comedat,ct focditatem ftomachiminuit, et hominem confor
D tat. Item homo qui in ftomacho quemlibetdolorcm patitur,zinzibcr.
AdStoma- -, &bistantum galang,etzituaris ad mediam partem puluerizet,etpoft
ch dolorem, cibum puluerem iftum
-
in uinum ponat: et ficbibat, et etiam ad notem
- I. - - --- cum dormitum uadit, et ficfaepe faciat, stir ernacho melius habebit.
si quis quoq;ziterdrufenin corpore fuo habet, depuluerezinziberi
ih panniolum liget,et in acetum ponat, et modicum uini addat,ne nms
acrefiat, ct panfiiolo ifto locum illum liniat,etfnabitur. . Homo auta
em quem vich fatigat: modicumzinziberi , et plurimum cinnamomi
accipiat et hc pulcrizet. Deinde tollat faluiae minus quam zinziberi.
et fghiculi plus quam fluiae,ettanaccti plus quam fluiae, ethc in mora
tarioad uccumterat, et per pannam colet. Deinde mel modice in uino
coquat, et ci parum albi piperis
ieimolo:&praedi&um addat: uel fi illud non habuerit, parum
pluerem,&
d prditum fuccum inmittat. Poz
ftea merlinfcrfumat,& trmentill bis tantum,& fynape,quod in cam
po crefcit,tantum ut tormentillae,fed minus quam merlinfenfit:& hc
in mortario ad fuccum terat, &infaccellum ponat, & pracfatum mellia
ttm & puluerizatumuinum fuperfundat, &ex his clarum potum faa
ciat: Qui autcm praedi&um dolorem patitur, potum iftum quantum
uno hlitu bibcre potefticiunus bibat,& fimili modo ad notem cum f:
Adporiones infe&um reponit:& hoc faciat ufq; dum anetur. Sed& homo qy
Pr.aratoria, potionesfa&crc,&fumereuult,zinziberum,& dimidiam parttanide
, iiquiricio, ettcrtiam partcm dezituare quantdczinziberopuluerizet, r
 H I L D E G A R D S, L I B, f. 19
er&olct: et deinde eundem puluerem fimul penfet: pofteafumattantm A ".

dezucharo quant puluis ifte penfat. Omniahc fimulpenfetadpona

dus triginta nummorum. Deinde accipiat de puriffima farinulafimil
quantum dimdiateta nucis capit, et tantum la&tis citocati quantum
infcifa penna fcriptoris in incifione tenere poteft,etficde praedito pula
uere,etdefarina,etlatecitocatiaetenuiimammaam,ueltortellumfa
ciat: et hanc maffam in quatuor partesdiuidat,etadfolem in martio,uef s
in aprilificcet. quoniam in menfibus iftis radius folis ita temperatus eft, ,
quod nec nimis calidus, nec nimis frigidus: et ideo fanitatem praecipue
affert. Quod fi in iftis menfibus lac de praedita citocatia habere n po*
terit,itaqpeum oportet differre ad maium:tunc etiam praefato tortello in
maio fa&io, ad folem etiam marj exficcet, et fic ad opportunum tempus
obferuet. Etquiturpotionem fumere uoluerit, quart partcm de pra
di&a maff ieiunus fumat. Quod fi ftomachus illius tam fortis etfpiffus
eft,uttalum potionis huius non fentiat,iterum dimidiam partem tertig
partis prgfati tortclli accipiat,etdenuo totam cum late citocati illiniat:
8 ficifrm in fole ficcatam ieiunus fumat. Sed antequam aliquis potio
nemifiam accipiat,fi friguseft,fecalefaciat,&ficfumat: 8 poftqueam
fumpfrit, inle&o uigilndo modic requiefcat,& deinde furgens hac
& iliac modicc deambulet, ita tamen ne frigus patiatur. poft flution
autem,triticeum panem,non ficcum,fcd inforbioiuncula intintum coa B
medat & pullos gallinarum,& porcinas carnes atc, alas fuaues carnes
edat. Groffum at panem,&bouinas carnes,&pifces,etalios groffos
cibos,etaffos,exceptis affis pyris,deuitet:et a cafeo et a crudis lerib9
etpomisfe ahffin-ae. Y!nym at,ed tam modice bibattet aqu dimte
tat. Claritatem quoq;folis fugiat,etficpertres dies haec obfercr. -

D 1 I N . . . c A p. ..
1 M 1 N V M temperati calors eft, et ficcum : et homn qui
dumpfetbon, fnum et utile ad comedend quomodocuniq;
comcdat.Sed illum qui in corde dolet,laedit. quia corperfe&e non cale
facit, quod fcmper calidum effe debet. Sano autem hominibonum eft
comeftum: quia bonum ingenium parat ei: quoniam magnum calor
in illo extinguit,unde ignorantiam incurreret: et illum temperatquinia
mis caliduseft. Vnumquemq; autem infirmum ldit, fi illudcofmedea
rit. quoniam peftem in eo excitat prterillum qun pulmone dolet.
| Homo quicoti,uelaffum cafeum comedere uult: neinde doleat,co
minum fuperponat,et fic comedat. Qui uero naufam patitur: cimia AdNaufam
num accipiat,etad eius tertiam partem piper, et bibimellam,uelut quara
tam partem cimini: et haec puluerizet, et puram farinam fimilg accipiat,
et puluerem iftum farin huic immittat:et fic cum uitello oui et modica . . .
' aquatortellos,aut in calido fornace,autfub calidis cineribus faciat,ettor
tellos iftoscomedat.Scdetprditum puluerem fupcr pancm pofitum

 "*_

20. - x s - s.
C manducet,&inuiceribus calidos & frigidos humores,qui naueam ho
miniinferunt,compecunt.
. . xt.
1 R E T R v M temperat calors exiftt, & alquaritum ficcir
& eadem temperies pura eft,& uiriditatem tenet. Nam fano ho2
minibonum eftcomeftum, quia tabem in eo minuit, & fnguinem aua
get,& purum intelle&in eo facit, quia calorpiretri nec nimis magnus,
Inflauratio nec nimis paruus eft,{ed temperatus. Sedetinfirmum qui in corpore
uirium, pene defecit, ad uires fuas reducit:& in homine nihil indigeftum relina
quit, guiid frequentercomedit. Ethomoquimultum flegmatis in ca.
pitehabet,fi eum frequenter comedit, flegma in eo minuit.T Sed faepe
comeftus,pleurifin abhomine depellit,&puros humores in eo parat,et
Ad paralifim oculos clarificat. Homo quoq; qui paradififatigitur,piretrum,& fez
cundum eius tertiam partem zinziber puluerizet,etieiunus comedat,et
uinum pofteabibat:& melius habebit. . . Etquomodocunq; piretrum.
comedatur,fcilicetaut ficcum, aut in cibo,bonum & utileeft, tam infir2
mo,quam fano homini. Si enim homo eum frequenter comedat, ab eo.
infirmitatem fugat,& cum infirmari prohibet. Quod autem comeftus
in ore humiditatem & faliuam educit,hoc ideo eft,quia malos humores.
extrahit, &fantatem reddit. -

D E L I Q. v. 1 R T C to. C A P. xxir.
1 Q v I R I c I v M temperati caloris eft, & homini cfaram'
-Vuocem parat, quomodocuncp comedaturmentem fuauem fact,
&oculos eius clarificat,& ftomachii illius mollificat.quia cator eius bo
nus et,8 utilis,8 non nociuus, Sed&frenetico mutar Predet i
illud fpe comedit. . . . - - .

cv . . . x x111.
/ ' v B E B E calidum eft,& calor ille temperament infe habet:
& etiam ficcum eft. Si quis at Cubebe comedit, indignumar
dorcm qui in ipfo efttemperat,etmentem hominis laetam parat:ingeni
umipfius,&fcientiam pur facit. quoni utilis et temperatus calor eius,
indignos ardores libidinis, n quibus fgtidi ctlimofiliuores latent,extina
guit,& mentem hominis&ingenium eius accendendo clarificat.
D E G A R I O F Y L. O. C. A. P. XXIIII,
A R 1 o F Y L v M ualde calidum eft:ct quandam humidia
... : \_ tatem in fehabet,quae fe fuauiter extendit: utfuauis humiditas
Adfrido- mellis. Etfiquis in capite dolet,ita q* aput ipfiusftridet,uel furdus fit,
remepi* gariofylum fpe comedat:etftridorem capitis eius minuit. Et cumina
irmaifcera in homine aliquando intumefct, multotiens fit, q, tumor
Aa hydropi- ille uifcerum hydropicum morbum in eo crefcere faciat.Vnde cum iam
fim ificipi ihitium
it],
hydropismorbi
in hmine
huiuscrefcere incipit,Sedet
compefcit. gariofylum fpe comedat:
calor medull hominisctmula
illud
- -
 H tLD E G A R n ts L 1 B. ft. . . 21

totiens exfudat,& podagram in eo parat.Qu c iam crefcerencipit,ila A .

le Garyophyllum larpe comedat:& uirtus eius medullam eiufdem homi ContraPoda
nis trahfit,&,phibet nc podagra crcfcat. Etqui fingultum patitur,Gaa gram.
ryophyllum frequenter mansiuret.Sed & zituar pranfusfrequenterco ?
niedat:& hc etiam per menfem unum faciat. -

* . . De C R I s T I A N A. Cap. xxv. -

R 1 s I A N. A igneum calor, & mordax frigus in fe habet..

Homo autem in quo peffimi & mortiferi humores eriguntur,
* 8 in aliquo mcmbro eius ebulliunt,fic quod dicuntur freiflichaz:griftia* . .
nam frequentercomedat,et meliorabitur. Sed etqui quartanas habet: AdQuarta
inipfo aceffu earum criftianam comcdat, & melius habebit. . Et qui '". '
deparalifi fatigatur:n ipfafatigatione crtianam comed at 8 meliorabiz Paralim.
tur. Erquiardentes febresin ftomaho habet,eri ftianam in uinum iu
fcidat,8:idem uinum calefaciat,& calidumbibat,& curabitur.
De p R F R R v c . . v.
E p p E R T R v c H calida& humidaeft:& eadem humidia
tas temperamentum in fe habet, & infirmis, & fanis bona & utia
liseftadcomedendum: et acerbitas qug in ea eft,hominem interius non
mordet,fed fnat. Et homo qui cor debile,& infirmum ftomachum Ad &amach
habet cam crudam comedat:&illum confortat. Sed & qui trift men debilena,

tem habct:fi ipfam comedit,eum lgtumfacit. Etctiam comefta oculos B.

hominis fnat,& clarificat. - __-- -

De A e t rr v r. A. Cap. xxv1t. . . '

c 1 t v l A ncccalida, nec frigida,in reia mcnfura eft,fed te?
pida:unde homini ad comedendum non ualet.quia contra natui
ram eius:et fi homo ill comederit, eum triftem facit, et naturam eius in
iniuftam menfuram in uifccribus ipfius diffundit. Scd ad pabulum pe
corum ualet,etbubns et ouibus utile eft. quoniam quod in ca debilc cft
ad uires homns,hoc uiribus pecorum utile eft.
* De S A L v I A. Cap. xxv Irt. -

A L v 1 A calid et ficcae naturae eft: et magis de calore folis quam.

Jde humiditate terr crefcit: et contra infirmos humores ufHis eft,
quia ficca cft. Nam cruda et cota bona eft illi ad comedcndum,quem Contra ma>
rioxijhumores fatigant.quoniam cos compefcit.Sed et faluiam pulueri2 '*humores.
zet,et puluer iftum eum pane comedat,et fuperfluitatem malorum hu . r

morum minuit. Et qui ab aliqua fordida re ftorem patitur, faluiam : i

naribus infigat,& ei prodeft. Si quis etiam in fuperfluitate noxiorum

humorum et flegmatis abundat:aut fi quis ftentem halitum habet: fla
uiam in uino coquat, et deinde per pannum colet, et faepe bibat: et nia ?
11humores etflegma in ipfo attenuantur. Q, fi ille qui has infirmirates
Habet aliquantum perparalifin fatigatur:faluiam in aqua coquat.ut prg* Au - , ,
dit cft,eteambibat;etcalor eius caqua dclinitus,paralifin in homine
- C 3
 22. - " s I .c S,

compecit. Namfi homnticumuno darefun paraliacos humo2.

Adappetitii . res in ipfo modum fuum tranfilire faceret. Qui autem faftidium come
comedend,
dendi habet,{luiam accipiat,& minusdecerefolio, & modicum deal
lio:& haec in aceto fimul contundat:&fic condimentum faciat,& cibos
quos comedere uult,in eo intingat:etappetit comedendi habet. Cum
Ad capitis do
lorem,
cibus qui madidumfuccum habet,hominem in capite dolere facit,faluia
am,& origanum,&fniculum quali pondere accipiat:& marrubij
plus quam horum omni fit:etad fuccum contritum buttyrum fufficiena
teraddat:uel fi illud non habuerit,aruina addita,ex his unguentum facia
Ad Ilium do at,&caputinungat:& melius habebit. Si etiam malus fumus de fto
lor& -

macho ad ilia hominis extenditur,& eum ibi dolere facit,faluiamaccipia

at,et quinquies tantum feuwurt3 ut fluiae eft,et decies tantum rutae utfa!
uiae:&herbasitasin noua olla cum aqua uepad primam feruentem ea
bullitionem coquat:& deinde expreff aqua,eafdem herbas ita co&tas8c
Adurinae de calidas fuper locum ubi dolet ponat, & pafio defuperliget. S qus ua
ftilationcm.
rinam pr frigiditate ftomachiretinere non poteft. fluiam in aqua coz
quat,& perpannum colet:& eam calidam fpebibat,& curabitur. Si
eti mali et concreti, et uenenofi humores in homine fuperabdauerint.
te eum fanguinem exfcreare& mouere peraliqua temporafecerint:intce
rim nullam medicinam idem homo fibi adhibeat, ne fnguis per media
cinam exterritus ipum interius exulceret,& plus olito effluat:ed pote
quam fnguis aliquantum ceffuerit,faluiam inleni & fuaui uino, modi
caaqua mixta,coquat:modico quoq; oleo oliug,aut butyro addito,&co
cto,per pannum colet:& modice nonieiunus,ed pranusbibat; &eum
| confortat,&interius anat. - ---- -

----

D R v t A. Cap. xxix.
v T A ' r* E forti & plena uiriditate terrae magis quam de ca
:lore crefcit:& calorem temperatum in fehabet,& magnam uira
tutem.quia uis caloris tam fortis eft,quodfrigiditatem incongruam exa
5

cellit. Eft etiam fortis uiribus in humiditate, & bona contra aridasa
maritudines qu in homine crefcunt,in quo retihumores deficit. Sed
& melior&utilioreftcruda quam puluerizatain comeftione. quia tota
uis eius in uiriditate eft.Etcomefta, iniuftumferuorem fnguinis in hoa
mine compefcit. *Calor etiam ipfius melancholiam attenuat:unde ex
Contra Me pertum eft, quod qui melancholicus eft, melius habebit, fi eam poft
lancholiam.
alios cibos comederit. Sed etfi quis cibum aliquem comederit unde
dolet,rutam poftea comedat,et minus dolebit, et infirmitatem ciborum
Adoculos attenuat. Homo quoq; qui humentes oculos habet,rutam accipiat, et
humcntcs,
bis tant falui,et cerefolij bis tutfalu,et herbas iftasn mortaro mio
dice contdat,ut aliquant fucci reddant:et deinde eafd herbas ita ctri
tas claro ouiintngat,etadnoi cum dormit uadit, illas fuper frontem
uq adutraq timporaponat, etmalos humores extrahtuelfialquis de
-
 . s t, . . 23
pomo fuccum fugat. Qui nigros,feu turbulentos oculoshabet,ut ali A
quando nubes eft,& in eis aliquo modo caligat: fuccum rut accipiat, Adoculs cx
&bis tantum puriliquoris mellis, & modicum boni & clari uini his c* iiginoftcs.
mifceat,& micam triticei panis his imponat:et fuper oculos fuos in note - - - -

cum pafio liget. Quod fi homo in rcnibus,& in lumbis interdum doa AdRenum et
let:hoc multotiens deponderis
& abfinthiqualis infirmitate ftomachiplus
accipiat:& fit:func idem homo
his dcaruina addat:
urfi rutam,

& hcfimul contundat, & chis circa renes & lumbos fiios ubi dolet
f iuxta ign fortiter inungat. Si homo aliqiiita in delc6tationc cmoa
uetur,quodfperma ad articulum emiffionis peruenit, fed tamca intra
in corpe aliquo modo retta fuerit,et inde infirmari cpcrit:rut, ct moz
dic minus de abfinthio accipiat, & fucc ear exprimat, & huic fucco
zuccharum,et plus de melle,ettant uini quant uccor itorum ct,ade
datetignito chalybein uoua olla,autin patella gnuiescalefaciat:etpot?
quam modic com ederit,itudcal.bibar. Quod fi in hyeme eft, d pr a
ditas herbas habere non poteft,baccaslauri,et bis tantum
- , de ditamno puluerizet,et poft modicircibi, in calido
uino ignito chalybe caleaftobibat:etic no
. . . xusliuor qui in eo remft,cum uria -

. na et digeftie egeritur. Si quis

... autem homo cmederit.undc mox dlet:rutam,
,, ,, , , etbis tantum de falua cum fale temperatas
ftatmcomedat:etmelus habcbit.
- - - De v s o r o. Cap. xxx.
x s o P v s ficc naturae cft,et calidus:et tam magng uirtutis, * * -

Ji llutetiam eipetr refiftere non poffint quin ibi crefct ubi femina
tur. Etfepe comeftus,infirmas et foetidas pumas humorum purgat.
fictferuorin olla fpumas cijcit. Et ad omne$ cibos utilis eftco&ius. tili
or enim eftco&us,et puluerizatus,quam crudus, quia cruda ficcitas eius
hominem lgdit. Hyfopus etiam comeftus,cor cnfortat,etpulmonem
' aliquantum uiribus fuis purgat.Nam qui tuffitatin iecore,et qui dumpa Ad tumm, -

' fet,n pulmone dolet, uterqsftorum hyfopum aut cum carnibus, autc
fgimine comedat,et meliorabif.quia fiquis aut folo uino, aut fola aqua
addita comederit,etnon cum alio condimento,plus inde lditur quam .
iuuetur. Cum enim in iecore,aut in pulmone dolet, liquirici, et plus Adiecli,& ;
cinnamomi,ethyfopi plus
rum triufumat,erhc in quam
noua iftorum duorum,et
ollafufficient fceniculi
melle addito,ita ne plus ifto Pulmohi.
amaritua -

do in eis fit fortiffime coquat,etdeindeollftam tetam referuet cnm eif.

dem hrbis per nouem dies, et totidem notes, et deinde per pafium :
colet, et bibat. Et fi multum dolet, in nouem diebus per
fingulos dies bibat: fed antequam in mane dieibibat, ;. . . . .
modicum prdeat,fed&ad notem ad fufficienti fibi comedat, etfatius
-
-

. . ... . .
-
. . .. . . . .
 2& y5 H Y S I C AE . S.
C ex eobibat.Siatmodice dolet:eodmodo tribus diebus tranfa&isbia
Ad Iecure
bat:& hoc facat,et curabtur:nfi Deus nolit. Sed fi cur de trftcia
homnsnfirmatur:antequam infirmtasn eo fuperabundet.pullosgale
linarum coquat cum hyfopo:& tam hyfopum, quam pullos iftos faepe
comedat.Sed& crudum hyfopum uino impofitum frequentermandua
. . cet:& idem uinum bibat. quia hyfopus e utilioreftad nfirmitatem ift
quam illi qui in pulmone dolet.
De FoE N 1 C v. L. o. Cap. xxx1.
OE N I C v L v M fuauem calorem habet:& necficc,necfria
gid natur eft.Etcrud comeftum,hominem non ldit:&quo.
modocunque comedatur, hominem laetum facit,& fuauem, calorem
acbonum fudorem ei infert,& bonam digeftionem ei facit:femen quo ae
q* eius calid naturae eft,& utile adfanitatem hominis,fi alijs hrbisada
Flegmatif, ditur in medicamentis. Nam qui fniculum, aut femen eius ieiunus
malibalitus,
& oculorum quotidie comedit,malum phlegma,& putrcdines in cominuit:& facto a
medicna.
Somni pro
rem abhalitu eius compcfcit:& oculos eius clare uidere facit,bono calo
uocatio. re,&bonis uiribus fuis. Quiaut aliqua contrarietate occupatus dor
mire non poteft:fiin aeftateeft,fniculum,& bis tantum millfolijmo ,
dice coquat & aqua exprefa,herbas tas caldas timporibus & frontict
capiti circumponat,& dcfuper panno liget.Sed& uiridem fluiam accia
piat,& eam uiuQ modiceafpergat,&ficfupra corfuum, & circa collum
D.uum ponat:3 dormitions alleuiabitur.Quod in hyemeet, emen foe
niculi, & radicem millefolijin aqua coquat,& capiti, ut praeditum eft.
circumponat,& fluiam puluerizatam,8c uino niodice fiadefatam f
Ad caliginis cor & collum ponat,& melius habebit. Cum uero aliquis grifeos J
oculorum,
culos habens, in eis aliquo modo caligat,et dolet, cum dolor ille adhuc
recens eft,fniculum,uel femen eius terat,etfic fumatfuccum eius,etroa
rem quem fupcrrcto gramine inuenerit,et modic farinae fimil, ct hoc
cortello commifceat, et in no&te oculis fuis circumponat,et panno figet.
et melius habebit. Sed etfi aliquis oculos fimiles turbidg nubi,qugnec
ad plenum ignea,necadplenum turbida,fedaliquantum glauca,etin eis
caliginem et dolortinet:foeniculumfiina-tateetterat:uelfiin hyez
me eft,femen eius tritii claro ouibene defpumato imponat,et cum dor ?
Adfluorem mtum fe collocat,oculis fuperponat,et caliginoculorum mnut. S
narium,
etiam nimius pr multo fluore in naribus hominis excreuerit,f2
nculum, etguatrplus deanetoaccipiat, etfnperlapdetegulamtet,
uel fuper tenuem laterem igne calefatum ponat, ethac,etillac focniculi?
illud,et anctum uerfet,ut fumiget: et fumum iftum, et odorem eius naz
ribus et ore introrfum in fetrahat,et deinde herbas illas ita calefatas cum
pane comedat.Hoc autem per quatuor, aut per quinq; dies faciat, ut illi
Ad!iuorem effluentes humores tanto fuauius feparentur. Homo autem qui mal
ftomachi. liuorin infirmoftomacho fuo habet, fniculum accipiat, et modicum
 1 8. 1, 1 . 1t. 33
p!us de urtica: et leuiftici bis tantum ut iftorum duor eft:etex his cum A
modica farina,aut modico pane cibum faciat,et fpe comedat: et infira
mo ftomacho liuorem aufert. Homo ctiam quem melancholia ldit: Ad Melan*
focniculum ad uccum contundat,et frontem,et timpora,et peius et to th9"
machum pe perungat: et melancholiain eo ceffabt. Sed et fi quis
affs carnes,uel affos pifces, uel aliud quicquam affum comederit,etina
de dolet: mox fniculum, uel femcn eius cmedat,& minus dolebit. Adinflato
. Si etiam interdum a malishumoribus in uirilibus uiri inflatio peffimi R:
tumorisinfurgit,qu illum ibidolere facit: fnicul accipiat,&tertan* -

tum fenugrgci,& modicum butyri uacarum, & hc fimul contundat,&

defuperponat,&malos humores extrahunt, Deindedem uir tortellos
ex quibus ceruifia fit accipiat,& cum calida aqua eos modice faciat,& fic
calefaciat,& fuper prfatum tumorem ponat. Sed etfi prcgnans mua Adfacilita
lier in partu multum laborat, tunc cum timore & magno moderamine tem partus
fuaues herbulas,utfoeniculum , & afrum in aqua coquat,& exprcffaaa
qua, ita calide circa fcmora & dorfum eius ponntur, & defuper panno
ligato fuauirer teneantur, utdolor & clautra illius tanto fuauius & facia
lisfoluanrur. Homo quoq; fmcn fccniculi accipiat,& ad medietat
eiusgalangam,& ad eandcm medietatem ditamnum,etad medictatcm
ditamni pilofeilam:& hc fimul puluerizet,& per pann colet,& poft
modicamhoram prandij puluerhunccalidouin8nonferuenteim
onat,&bibat. Et puluis ifte hominem qui fanus eft,famum retinet: in*
- autem confortat,et digeftionem hqmini parat,et uires tribuit,et B
bonum & pulchrum color fciei fubminiftrat, & unicuiq;homini fiue
fnus.fiueinfirmus fit.poft cib eius comeftusprodeft. Quod fioues Aaaus,ma
infirmariincipiunt:foemi ul, er plus deaneto accipiatetin aqu ponat, firnas.
utaquafiporem ab eis accipiat:et infirmisouibus ad potandimponat. '
o N . p. xxxtt.
N ET VM iccet calid,et temperatnaturet: etcrud#,
| A et coctum, eu quomodocunq comedatur, tritem facithomie
ncm. Et crudum nonualet homini ad comedendum,quia maiorem hu=
miditatem terr in fehabet,quam fniculum, et quafidam pingucdin
deterra fibi attrahit: unde malum efthomini crudm adcomcdndum.
Sed tamcotum paralifm compcfcit. Cui ergo multusfnguis de Aapa Alta
naribusfluit:accipiat anetum,et bistantum millefolij,ethasherbisuiri, Adiluxum
des fronti,timporibus et pectoriuo circumponat.tha herba uirides *
eff debent,qu9ni uirtus earum in uiriditate prgcipue uiget.Quodfi in

hyemeet, herbasitaspuluerizet,etipum puluermodico uinoapers -

fm in fccellum ponat,et fronti, timporibs, et peorifuperpont,ut

praeditum eft. Igitur ut homo deleationem etlibidinem crnis in fe
extinguat:accipiat in ftate anetum,et bis tantumbachminzg. et brocha
va.-..i- diciiplus,etradicemirfilliricg,cthgc omnia inaccium infcidat,
D -
 26 -- . s s t c, - 8. . . .
C & ex eis condimentum faciat,&fic frequenter cum omnibus cibisfris
comedat. In hyeme autem haec puluerizet, &puluerem item cum efcis
: " fuis manducet. quia uiriditatem earundem herbarum tunc habere non
;!boues , poteft. In humida enim & leni aura, quia tunc boues facile infirmari
infirmas, incipiunt,anetum, etminus de radiceirfilliricae pabulo eor intermifce,
8 prauos humores in eis confumit. -

D R s L No. , xxx. . ,
ai i , B TR o s E L I N v M robutg naturget,etcalorem in e ha
- bet, et deuento et humiditate terr crefcit, et melius et utilius e
homini crudum quam co&iumin comcftione. quoniam fi coquitur, uis
uiriditatisius aliquant lditur, et comeftum febres qu homina non
ccutiunt,fedleniter tangt, attenuat:fedt inmentehominis grautat -
- generat,cum calore uo febres fugat. Sed&quiadeuento&humiditate
-- terr crefcit,mentem hominis repente grauat,fed tam corpus nlaedit.
Qui autem in corde,aut in fplene,aut in latere dolet: petrofelnum nt
&- gino$oquat,modico aceto addito,et ftis de melle,etper pannum colet,
rgm. ._ fpebibat, eteum fanat. Sed& qu nfirmum ftomachum habet:pez
******* trlinum accipiat,&bistantfcciiiculi, etiar petrofeln,
& exhis pulment faciat, cui butyrum, autbouinam aruinam,&affum
aladia;&fic codium epecomedat. Sed S. Quiallium comedit&
D inde dolet,mox petroelfn comedat,& minus dolebit. Et qui de cale
AdCalcul... culo dolet: petrofelnum accipiat,& ad eius tertiam partem faxifricamini
uino coguar, et per pannum colet, et in aobalneo bibat:ed8&iterum
petroflinum,et ad eius tertiam part faxifricam in aqua coquat,et ignia
- ' toslapides eiufJem affi balnei cum eademaqua perfufidat,uuaporor.
Ad paralifim ill pertranfeat: ethocfaepe faciat,et melis habebit. Item qui a paraa
lifitorquetur: petroflin, et fniculum aequo pondere accipiat,et mo2
dicum minus de fluia: et herbas has fimul in mortario modice terat, et
eis rofatum oleum oliug addat, etin locum ubi patitur ponat,etdefuper
cum pannoliget. Et qui mollem carnhabet,et de uperfiuis potatioa
nibus deguttanalquo membro fuo petrofelnum accipiat,et
quater tantum deruta,et in patella cum oleooliug frixet:uel fi oleum hoc
non habuerit,cumhyrcino fepo infrixari faciat, et hcrbas iftas calidas!
coubi dolet ponat,et pannum defuper liget,et melius habebit. -

D E A P I Q. C A P. XX XIIII.

P I v M calid naturg eft,etplus uiride quam ficcum,et mula.

tum fuccum in fe habet: et crudum non ualet homini ad come
- * dendum. quoniam malos humores in eo parat. Colum autem eum n
1aedit: fed fanos humores ei facit. Quomodocumq; autem comedatur.
uagam mentem homini inducit.quia uiriditas eius eum interdum ldit,
interdum triftem in inftabilitatefacit. Et homo qui humetantes ocu4
loshabct,itajddcfupcrabundantibushumoribuslachrymas ftillando,
 -

H I L D E G A R. D 1 S. . 1. f.B. 1f. 24.

fuperfundunt:apium accipiat, et parum plus fniculi,ethaec adfuccii A
contundat,et in claro oui absq3 uitello eius intingat: et cum ad noiem
dormitum uadit, eas fuper hume&tantem ocul cum panno liget,et hc . . . . .: : -

fkpe faciat,et curabitur. Qui uero degithita fatigatur,quod oculi eius Contrapa
qafi fgittando hac et illac mouentur, et quod uifus eius contrahendo **"* -
... i
contorquetur,et quod membra eius trement, et quod eti alias in mem*
brisfuis contrahi:femen apijpuluerizet,et ad eius tertiam partem fem
*ut, et nucis mu{cat minus quam pulueris rut, et gariofyli minus
quam nucis mufcat, etfaxifric minus quam gariofyli: etomnia hc
in pulueremredigat,et tam pranfus quam ieiunus puluerem iftum co *,
medat, etguttaab eo ceffbit. quia optimum remedium contra paraliae
fim eft. Scd et qui a paralifi non fatigatur,ctiam fipulucrem iftum f*.

pe comederit,paralifim ab eo fugat. - .
-
. . . .. . ;
R, 1 . xxxy.
E R I F O L I v M ficcaenatureft, et necdefortiare,necde
forti humiditate terrgcrefcit,fed in debiliaura antequam fertilis;
arftatis oriatur: fed tamen magis calidum quam frigidum eft,etidem:
calorfnus eft. Inutilibus autem herbis aliquantumaffimilatur. quiafi
crudum comeditur,plurimum fumum in capitc hominis facit.Nam nec
co&ium, nec crud corpori hominisadcomedend prodeft, nifi quod
tantum ad medicamenta ualet,&fra&a nulnerauifcerfnat. Homo $i
riim quifratauulnerauifcerumhabet, cerifolium in mortario contun*.
dat,&fuccum eius exprimat,&uino infandat,& fpe bibat,& curabit.
. Cumautem homo aliquando crudum cibum comedit,malihumores
eorundem <ib ******, quia Pernullum condimentumtcmperatifunt, ad
fplenafcendunt,&illuddolere faciunt: undeidcmhomo cerifoliumacz AdSplen.
cipiat,8 minus deaneto, & cum triticeo pane inaceto,uelutoffas,8 casi -

diment faciat,& frequenter comedat. Poftea etiam femenlini accipiat,

&illud infartagine coquat, & exprefa aquan faccell fuum loco plez
mis quanto calidiuspati potet,ci accello uperponat. Homo qoq; Aduloera."
guidiuerfaulcera&fcabiem patitur, cerifolitiaccipiat etter plus de poz. fcabiem. .
1ypodio,& enul quinquies plus quam cerifolijft: & hc in aquacos
tpoftea aqua expreff,et per pannum colata,eamin fartaginem fun,
at,& modicii noui thuris & fulphurisaddat,& nouam aruiiiam porci.
plusquam aliorum praediorfitaddat:utfimul in fartaginefupcfign;
aliquantulum uelut unguent infpiffetur. Etcunguerito dolns circ;
lcerafeinungat: hcautem perguinq; dies faciat, tcutis&caro eius
per itud transfundantur:& poftea idem dolensbalneo f abluat,q*
enusliuoresiti,&foetordeipo auferantur. . . . . . .. . . . .
* * i s . x1. . ..
' * v 1 s T 1 C v M temperaticaloris eft.Quod fi crudeomee.
/ditur,homininnaturafuadifloluit,&euin naturafua deftituit.
D2 -
 2s. s s,
C Sed ct co&tum fi quis abfq; alijs cdimcntis fol comederit,eum grauem :
& taediofum mente & corpore facit:fi at cum alijs condimentiscoquit,
AdGlandes, &fic comeditur,comedentem non multum ldit. Qui at glandesin . .
-- collo habet,et inde dolet,ita quod uen colli ipfius inflantur:leuifticum
- accipiat,& modicum plus afari,etin aqua fimul coquat,etherbulasiftas
"*"* coll calidas circumpnat, et curabi. Etfi quis ih pe&oretuffitat, ita
quod ibi prim dolere incipit: leuiftic accipiat,et{luiam gquali modo:
et fniculi bis tant utiftor duor eft,et in bon uinum tam diufimul
ponat, ufq; dum idem uin faporem ex eis capiat:et tunc abie&is herbu
lis,idem un calefaciat,et calidum poft cib bibat, ufqp dum fanetur.Si
at tuffismodica eft, homo praedi&um poculum non calefatum bibat.
quoni dolor lenis eft. Si uero dolor fortis eft, idem uin calefa&umbia
Reumaequi, bat, quatenus tanto fuauius foluatur. Quodfi reuma de naribusequi .
fluit,ita quod indetuffitat: homo qui eum liberare uult,leuiftic accipiat
et modic minus urcntis urtic, et eas in aqua coquat,et deinde deaqua
ablatis,fumearum ita calidin nares et in os eius frgno impofito tranfi ,
re permittat,et fanabitur. Si atequus in uentre uelut de morfibus do
let:homo leuiticum accipiat,et modic mnus de urente urtica, et pabu=
lo illiusfpe intermiceat,quatenusitafimulcomedat,etcurabitur.
- v N . . x x xv. J.

D v N G o calid naturae eft.Quodfihomo ex eo folcibiifacit,

fagimine, aut oleo addito,etficcomederit, uentrfuuelutqugd
poto aliquant foluit. Sed et Pungo cometa,vich cpefcit caloreuo.
N 8 V R. . c . xxxv .
NA s T v R T 1 V M magis calid quam frigida, oft.er eti humid
exiftit,etmagis de uiriditate terrg,qu defole cometum, malos
humores in hoic auget,etplenigdit. qilludmolleet,etfacile lacditur.
R v N N A s so . . .
* R v N N E CR A s s v M calidae natur eft,&comefnmu!
Regium mor - tum prodcft homini,nec eum multlaedit. Homo qui regium*
** morbum,autfebres habet,brunnecraffumit patella calefacit,et clid
faepe comedat:et curabit eum. Etqui comeftos cibos uix digerere poa
teft,eandem herbam in patella calefaciat. quia uires eius de aqua fmit;
& fic comedat,&iuuabit eum. qoniam uiresab igne accepit. : ... }
D E P. O R T V L. A C A C A P. XL.
o R T v L Ac A frigida eft,et comeftaliuorem in homine facit,
neceiadcomedendum prodet. - . ..
.
N z . - . L - . . .

A c H M r N z A calida,& moderate comedi poteft,& comefta nec

ltum prodeft,nec mult obefthomini. Sed homo qui dumpfci,&t
pinguia ifcera habet,aut cuius ftomachus de multis cibis et ptibus gra
air: bachminzam crudam,autcum carnibus,autinforbiciuncula,aut
 L . .
fnatiociboex oleribusfadiocodiamfepecomedat, etdumpfoceffabt.: A
Sedhomo qui deinfirmo pulmone dumpfet, flegmaexfcreat, et uocefe
mouendo tuff tattquiaiitinmoderaca pinguedie,etdemultiscibiset po
tibus dumpfet,halit difficult trahit,etflegmanextrahitteticdicernit. ... f

De A L r N . . xLrt.
1. 1 A M E N T A, qu magna eft,calidaexiftit.Ifta contun*
. \\ datur,&ubifotim,autfmebelzacomedendo ldunt, circa defua
perponatur,8 pannoligetur,&morientur,
De minori M E N T A. , LInt. -

1 N o R Mentacalida eft. Ifta etiam tundatur, & oculis qui Adoef ;

V lliuordolendopatiunfuperpona,etpannolige,8 prauoshu
mores extrahit. Sed et qui frigidum ftomachum babet, & cibos ia
rere n poteft:ift Mentam crud,aut cum carnibus aut cum pifcibus
Ico& comedat,&ftomachii eius calefacit, quocumq; modo comedatur.
De Roemifche M E N r A. Cap. xL111r,
:tum temperati.
-
M 1 s C H E Menta moderatcalors eft;fed tamalquan
Homoquem uich ldit,herb ift tundat,&
fuccum eius per pannum colet,& modicum uini addat :& mane & fero.
ad no&em undem fuccum bibat, et uich ceffabit.Etutfal omnem cia '
bum moderate additus temperat,icherbaita autcarnibus,aut picibus
autalijsleguminibus, eu cibo ex oleribus fatg moderateaddita , bon
fapor,& bonum condimentum cibgitti praeftat:et fic etiam comefta,
fmachumcalefacit;&bonam digestionem parat. - -

De B A L s A M I T A. Cap. xlv.
;cogitationibus fcientia&fenfus cuiufpiamhominis
# -
L. s A M I T A calida exiftit. Si aucem multis & diuerfis
euacuantur,
ita quod gs in amenti uertitur:balfmitam accipiat,& tertantum fccn
&uli,&in aqua fimul coquat:& abie&tis herbulis, eandem aquam in a
frigidatam frequenter bibat.Homo idem aridos ciboscuitct,bonos aut
emi& delicatos comedat, quia eibonum{nguiaem fubminiftrant.Scd
& pultesfimil,autbutyro,autfagimine,nn autem oleo fa&os comea
dat.quia inanitum cerebrum repleret, olcum flegma attraheret.Etui
num non bibat, quia diffipatos humores in eo magis diffiparet. Sed
hec aquam fimplicem bibat.quia fenfus ipfius in miorem inanitatem
deduceret. Prditum autemipotum,& &ruifiam bibat.Caputquoq;
uum pileo, autfiltro de pura lana fao operiat: ut cerebrum leniter &
paulatim incalefcat. Et homo qui uenenum comederit, aut biberit. c.,.
mox balfmitam,rutam,& pandoniam, qualipondere accipiat,&in .
mortario tunfis fuccum ear exprimat:& deinde eti defucco Purgatoa
rio bistantiiumat.nec minusitory, etpreditoucce addat,et imulc,
mifceat,etperpann solet;etieiunusbibat:ctc illudbibit,iii calidoloco ..
D3
 39; p H - Y S I C AB S. ..
C fedeat,ne infrigefcat.quia fi tunc frigus habuerit, periculofum ei erit, Et
poftquam illud biberit, mox etiam potum ex melle confe&um bibat.
&autuenenum quod fumpfitper naufeam euomret,autpereum perpo^
Ad Pedicu fteriora tranfibit,&fic liberabitur. Qui autem multos pediculos haa
los.
bet,balfmit cum aruinatundat,& hc fimul cmifceat:et deindecila
lo circa collum fuum,&fubafcellis fuisfe perungat,& pediculi morient.
Etficutbalfamftaueneno refiftit,fic etipdiculicontrariaeft. Sed&
hotno in quo lepra crefcere uidetur,balfmit in aqua coquat,&fatisfa
giminisaddat,&ficcibum paret, et eum fpe comedat, & lepram ab eo
Ad Tertiani.
fugat. Quiautemtertianamfebrempatitur:balfmitamaecipiat,& mi
*: * * norem huflathethgquali pondere,&ter tantum derhaphanout iftor
duor eft,etinuino coquat,etperpann colet:etgariofyl.fumatbistfi.
etzinziberitertiam partutitorduoru etethgin puluerem redigat,
& ex his ciiprgdi&iouino quod per panncolauit,purum potfaciat, et
illo in ipfaacccffioneatq; fequtibus nou dieb.utat,utplenius adiuuci.
De A L L I O. Cap. xLvI.
L L 1 v M re&ium calorhabet,etde fortitudine roris crefcit,et
uegeta,fciliceta primo fomnono&tis,ufq; dumdiefcerefere inci
pit. Etcum maturiet,anis&infirmisalubrius etgu porrum.Etcrue
dum comedidebet.quiafiquisilludcoqueret,quafierdituinum abfa
quiribus fieret.quoniam fuccuseus temperatus eftetretum calor ha
bet:Necoculisobeft:nificum proptercaloreiusfanguis circaoculosho
mnisualdeerigitur,fedpoftea exhocpurifiunt. Moderateat comeda=
tur:nefnguis in hominefupramod incalefcat. Cum uero alli uetus;
fanus & retus fuccus eius euanefcit; fd fi tunc cumalijs cibis tempera
tur,aduires fuas redit. - --> .
* .. De A s C H A L O N 1 A. Cap. xlv.11.
- s C H A L o N 1 A frigida& uenenofeft,& necfano, nccina
firmo ad comedendumalet.Sed tamquieam comedere uult,
priusinuinum perbreuem hor ponat,&fictam infirmus quam fanus
comedat:attamen infirmo melioreft modicecruda comefta,quam co&a.
quiafico&am comederet,eiin uentre quofd morfus faceret:etideo cum
eam crud comedere uoluerit,eam prius inuino temperet,ut prgfat eft,
- De P O R. R. o. Cap. xLv 111.
o R R v M flagrantem,&uelocem,& inutil calorinf habet:
utuilelign,fcilicetuirgultor,fepium, quod uelocitcr accendi?
tur,&accenfumuelocitercadt.Etficidporr homini inquietudin in
libidine facit.Et comeftum crudti,tam maletcontrari efthmini,ficut
uenenoa&inutilisherba.gui afangun,et tab,ethumoreshoisin con
trariti feruorpuertit,ita id anguisperetiretencrecit,ettabesin ho a
mine n minu,& mali humores in eo n mundant. Sed qui porr cruz
dum comedere uult,uino,fle addito, aut aceto primum imponat,ita ut
sineis tamdiu iaceat, ufq;dum ineis fictcmpcretur, quod malasuiresf
".
 r r, p s L , . 3i
tas perdat.Et fic tcmpcratum bonum eft fano adcomedendum, & crud
mkius eft hoc modo quam cotum.Sed infirmus nec crudum,nec co&tit
ualer.Quodfi tamen liqui infirmi magnum appetitum habuerint, illud
crudum temperatum modice comedant . Et medicamentis non multum
congruit.quia inftabili aura crefcit,(cilicetc caloraur humiditat, hua
midtas calorem n fehabet. - *

- - - De . Cap. xLix. - -

E p E re&um calor non habet,fed acutam humiditatem, & de

roreillo uegetatur qui cft circa ortum diei, ideft, cum uires roris
iam eiabuntur:& crudum tam nociu & uenenofum eft ad comedend,
ut fuccus inutili & inculiar herbarum:fed cot ad comedendum nori
infanum eft. quia perignem nociua qu in eo funt minuuntur. Et il^
iis qui quotidianas, aut tcrtianas,aut quartanas habent, feu alias febres,
fc parlifim, bonum eftcotum. quoniam acuta humiditas eius, ardoa Adf&hres,&
paralnu,
rcm & frigus illorum temperat.lllos autcm qui infirm & debilcm ftoa
machum habent,tam cotum quam crudum dolere facit.
-- De Po R R O concatio. Cap. L.
v M porrum quod cauum eft,ut furrigo prifeloch planza, 3.

& fimili,nimis calid non eft,fcd temperat & aliquantum ui*

hofum fuccumhabct,& de uento & de humiditate terrae crefcit.& prci
pue interalia porra minus nociu eft, & cito digeri potcft. Sanis autcm
crudum comeftum non nocet,infirmis autem coquatur.
De C A v L E. T. Cap. L. |
{-

"A v L I s,8 wendelkocl,&rubc cauleshumida natur funt,et

in f, igiuitate gebiles uires habent,& ideo medicamtis non mula
tum conueniunt:fedfuccus eorum quibufd alijs fuccis additus, humo ,
resfoluit.Compofitum autem,id eft,kompcft,plus frigidum quam calia
dum, & aliquant ficcae natur eft. Et omnia hc pracdi&ia olera de
fiuore roris & aris crefcunt, & exinde quafi uifcera & uires habent:&
fuccus eorum aliquantum inutilis eft:et infirmitates in hominibus gene
rant,& debilia uifcera uulnerant.Sed fani homines qui fortes uena$ haa
bent,ncc multum pingues funt,fi haec comederint,ea uiribus fuis fupera
re poterunt:pinguibus autem nociua funt fere quemadmodinfirmiis.
De vv E G G R A s. . Ltr. - - -

Veggraetfuregra,etrocmefgratemperat natur,ettpera
tifuccifunt,etfamisetinfirmisfuntquafiad medel ad comeden
d.etnociuos humore non generant,et facile digeruntur cum fanitate .
De s T v T G R. A s. . Cap. L i it.
t v T G R A s, qu minorafunt,frigida in natura fua& debilia
funt,& infirmoshumores in debilibus hominib.parant,& melan
choli augent: et grauia untad digerendu et contrariabominiad come
dendum.quoniam uiriditas eorum mala eft.
 32 , s s.
- De S T V R. Cap. LIIII. *

S r v R. F R I G I D A eft,eteam comedenti nec mult prodeft.

nec multum obeft,perfeautem nullas fcre uireshabet:& quoniam
ficinutilis cft,alijs quibufdam herbis addita,quofdam inutiles humores
' expellere interdum iuuat.
De C v c v R B 1 't A. Cap. Lv.
y C v R B I T A ficca&frigidaeft,& deare crefcit:&tam in
firms quam fans ad comedendumbona etiqua malos humo
resin hominibus nonauget. -

De p N v s. Cap. Lv1.
E Po N E s humidae.8 frigidae funt,8 dehumiditate terrecre
fcunt,& amaritudines humorum in hominibus mouent,&infir=
mis adcomcdendum nonualent.
De R A P A, . Lv I.
A P A C A L 1 D A eft:& grauis in ftomacho hominis eft.
fed tamen facile digeri potcft.Etqui crudam comedere uult,cx
teriorem corticem totum auferat quam fpiff fit. quia uiriditas illius ho
minem ldit. Sed cota melioreft quam cruda,& maloshumores non
parat. Quodfialiquando malushumorin ulceribus in homine exure
gecitrapam comedat;&ulcus compefcitur. Sed&fiquisin peiore,
etinpulmone uelut ptificus dolet.firapam crudam,aut cam comedit,
euminpetore&inpulmone aliquant grauedine fuafatigat. quiatan:
tas uires non habet,ut magnis infirmitatibus refiat,
De R A, D . Cap. LvItt.
A D 1 x calidaexiftit:fedpoftquam effoditur,fub terram in hu
midoloco,autper tres,autper duos diesfoffa ponatur: ut uiria
dtaseus temperetur,quatenustanto meloradcomedend fit. Etcoe
Ad Cerebr metum,ccrebrum purgat,8 noxios humoresuicerumbono calore uo
Purgandum. & medicabili fucco minuit. Namfi fortis & pinguis homo radicem coa
medit,eum iuuat,&interius purgat:infirmum autem & corpore aridum
ldit.Sed fi infirmus eam comedere uoluerit, illum fupra igntum lap=
dem prius exficcet,&in puluerem redigat,&pulueri huic lucidum, ue!
affum faladdat, et femen foeniculi:&cum pane comedat,et foeditatem eie
Adflegmata. us interius purgat,& ipfum confortat. Sed quiplurimum flegma in fe
habet,radicem hancpuluerizet,& mel cum uino coquat, & puluerem ie
ftm inmittat,& modice infrigidatum tampranfus quam ieiunus bibat.
&flegma ab eo purgat.
De R H A P H A No. . LI.
H A P H A N v M frigidum eft:etcum in martio omnesherbg
uirefcunt,tunc ctiam rhaphanum mollefcit,fcd tamen perbrcue
 H I L D E G A R. D 1 S. L I B. II, 33

tempus:ct tunc comcftum,fanis et fortibus hominibus bonum eft:quo2 A

niam uiriditatem bonor humorum ineis confortat. Sed poftquam in
durefcit,& forte in cortice fuerim,periculdfum eft ad comedend,quema
admodum fi quis lignum comederet, fed tantum fugat fi ficcum habuea
rit,& quod refiduum eft ex ore abijcit. Et cum raphanum uiride eft, ddolorem
cordis.
in fole ficcetur,& glangam qui ponderis addai:& qui in corde dolet,
pulueremitum pranus & ieiunus cumpane comedat,8Cmelius habe
bit. Sed qui doletin pulmone, eundem puluerem aut in calido uino, Pulmonis.
uelin calidaaquaieiunus &pranfus fpebibat,& curabitur.
D E L A C TV C A, C P. LX.
domeftica,qu comedipoteft, ualde frigida eft, -

&fine condimento comefta, inutili fucco fuo cerebrum hominis

inane facit,& ftomachum hominis infirmitare.unde qui eam comedere
uult,primum aneto,autaceto, autallio condiat & temperet, itautbreui
tcmpore his perfuf fitantequam comedatur: &fihocmodo temperata
comeditur,cerebrum confortat,& bonam digeftionem parat. Si quis Ad tumorem
dolorem,feutumorem in gingiuis patitur,latucas accipiat: uel fi eas n gingimarum
habuerit,primum nafcentia folia de quercufumat,etparum plus deceri
. folio addat:& hc modice terat,& uin eisaddat,& orifuo imponat,&
aliquamdiu in ore teneat, &iniuftoshumores gingiuarum expellunt.
- . v c s .
c. Lr
G R E S TI S Latuca eandem erc naturam habet, qu Iatue
ca domeftica. Homo autem qui agreftem la&tucam crudam,aut
costam comederet,mere fisret;&n medulla fua uacuus efficeretur.q
ncc calida,necfrigida eft,fedeftutinutilis uentus, quifru&ustcrr area
facit,& nullum frutum affert.Et agreftis la&tucaifta defpumafudoris
terrae crecit,& ideoinutiliset. Sedfiainus inuentre dolet,agreftem
latucam ad furfures in aqua modice calefa&tos infcidendo mif,et hoc
fpe fac,etcurabitur. Si quis etifcrofulashabet,antequam rumpan las.d feroph
tur,accipiatla&tucam,maiorem fcilicet,qug exteriusalba,etinterius uiri
diset,etiuxta caudam abrumpatfecundum latitudinem crofularum,et
ctera abijciat,etfuper illud quod retinuitmel liniat, et fic per tres dies
etno&tes fuperfcrofulas ponat: etcumillud exficcatur,itcr eodcm moa
dofuperponat,etminorariincipient. - . .

D E G E R L. A. C. A. P. LXII, -

B R L. A calida&iccaet, &moderate cometa, necmultum

iuuat, nec ldit.Sedfi quis ex ea multum comederet, calor&
iccitaseius febresinillo excitaret,& uiceraipius lderet. Et qui in.
firmam cutem in facie habct, ita quodfacile dehifcit: gerlamaccipiat,&
in mortario tundat,& trit oleum oliuaeaddat:& ficd notem cum in.
le&tumfk collocat,faciem fuam inungat,&hocfaciat dum fnetur.
- - - - - - - - - B - -
 w
32. -, P H. Y . S . I C _ AB , 8,

C D E L ACTV C A S I L V E S T R , .. . .

C A , LXIII. -

1 L v E s T R I s La&ifca frigida
So eft,etlibidinem in homineexa
Adlibidnern -

tinguit. Nam uir qui inlumbis fuis fuperfluus eft,filueftresla&iu

frenandam. cas in aqua coquat,&affo balneo fedens aqua illa fe perfundat, & la&tu.
casta cotas calidas crcalumbos fuosn balneoponat:&hocfaepefae
ciat,& libidinem in eoextinguit: necadfanitatem corporis ei nocebit.
Etfi etiam mulier intumefcent matricem in libidine habet, ita quod
incontinenseft:& ipfa cum filueftribus la&tuci affum balneum faciat,er
in balneo fedens aqu in qua cot funt, lapidibus ignitis fuperfundat,
& eas calidas fuper umbilicum fuum ponat: et hoc fpe faciat,et libidi*
nem ab ipfa fugabit,ita tamen,utfanitatem eius non minuet. Sedeti
am fue ur,fiue muler que n libdnencontnens eft, iluetres lactucas
in fole exficcet, et in manu fuain puluerem redigat, et in calido uinofaea
pebibat: et libidinem in f extinguit absq; laefione corporis fui.
D E H E R B A S I, N A P I S. C A P. LXIIII.
ENE F H E R B A qu in campis,et in uineis crefcit,et come*
ditur,calida eft,fed tamen inftabilem calorem habet:et humidaeft.
etin eadem humiditate indignum torporem habet, quia de uarijsturbie
nibus, et de diuerf aura crefcit: et quamuis pauperes eandem herbam
comedant,inutilis tamen ad comedendum eft,quia uenenofa eft,et infir
mos humores in homine parat,etftomachum grauat:fed cito digeripo=
teft. Sanos autem et macros non multum ldit, infirmis et pinguibus
nociua. Infirmos in ftomacho grauat, pingues autem halitum difficula
tertrahere facit. T
D E G R A N S I N S. C A P. L XV.
1 N A P I s G R A N v M quod molitur,ualde calidg,et aliquana
'tum ficc natur eft:et in temperato calore et frigorecrefcit,etuires
: herbarum et arborum habet. quia de uento illo crefcit qui poma ducit,
et etiam de uiriditate terr,et inde aliquantum fucci habet.Et herba eius
nociua eft ad comedendum, fed granum feminis eius alios cibos ad bo
num guftum ducit, Infirmo autem & debili,& frigido ftomacho nuae
Adoculor
claritatem,
let. qia eum grauat,& n purgat,fed fortit eum fuperat. Oculos at
comeftum ficcitate fua clarificat:fed fumum in cerebro parat, & quand
acerbitatem in capite,ita quod aliquam humiditatem a capite educit, fed
tamen maius malum & plus nocium immittit, & curn dolore digeftioa
nem educit,& quafi fumum in homine facit. Vnde quilibet homo illud
moderate comedat. quia infirmos ldit,fnos autem n multum ldere
poteft. Qui autem finapelibenter comedit,uinum calefaciat, & ad illud
fundat,&fic temperando circumferat,cum iam comedere uult,&ficcoz
medat, quoniam hoc modo comeftum,infirmos non ldit. Quodfin
habctuinum,frigidumacetum infundat.
 H L D E G A R D I S. L I B, f. 35

~~ s . . L .
D,anitatem
s r 1 N A c A frigida exiftit: eteft refe&io hominis,neceiad
multum prodet, neceiobet,ed cometauentrem hos
'

minis tantum implet. --- : - .

.*
-- - -

D B E N V L A. C A P. LXV I1I. ' -

N v L A calid &ficc natur eft,& uiriles uires habet. Etper

totum annum,tam arida,qu uiridis in uinum ponatur.Sedpofta
quam in uino fecontraxerit, & rugofam fecerit, uires in ea defecerunt,
tunc illa eijciatur,& noua imponatur. Et qui in pulmone dolet, hcim Ad pulmo-
uino quotidie ante cibum, fed poftcibum modicebibat,& uenenum
de pulmone bibentis aufert: & hemigraneam praemit,&oculospurifia "*
cat. Sed fi quis e frequenterfic biberet, ill prae fortitudine fua laederet.
Quodfi homo uinum n habet, ut eam illi imponat, cum melle et aqua
purum potum faciat, & enulam imponat,& bibat, ut praeditum eft.
Homo etiam frutum ficus accipiat,& bis tantum enul, et modicii
galang, et ex his purum potum faciat, etbibat,fi in pulmone dolet, et
non de alijs infirmitatibus,etbonum eft ei. Quodficum infirmjtate pul
monisalias etiam infirmitates habet, caueat neficbibat, quia nimisfor*
tis pfieffet,etindelaederetur. -

D B P O L E I O. C. A. P. L XV fif, -

o l 1 v M fuauem calorem habct, et tamen humidum eft:et B. '

- harum quindecim herbarum aliqu uirtutem in fehabet,fcilicet,
ztuaris,gariofyli, galagg.zinziberi,bafilic,cfolid maioris. lunga
millefolij,abrotani,polypodij,agrimoni.ftur,ftork
enfchnabel,bachminzae. Et h herb omnes febribus contrariaefunt.
Homo autem qui in cerebro dolet,ita quod indeamens efficitur: po- cen$um;
feium in uinum coquat, et itacalidum circa totum caputfuum ponat, et
defuper pannoliget,et cerebrum ad fnum calorem redibit,&iufniin
eo deprimetur. Breuioculicaligant: fuccum poleij exprimat, & circa oatosan.
oculos&palpebrasfuasinungat,jtatamen neoculosinferiustangat,& .
caliginem eorum bono calore fuo fugabit. Si autem oculos interis teti
gerit, carnem eorum uirtute fua exulcerabit. Sed & homo de felle
gallifumat, & bis tantum defucco poleij,& modicum puriuini addat,
&ficcolyrium faciat, & in uafculum rcponat:& fi adolefcens eft quin
oculs caligat,uelfi fenex eft,moderatae fcilicetaetatis,circa oculos fos et
palpebras idem collyrium inungat,ita q> modice ad oculos intret: et hoc
faciat per duodecim noles cum dormitum uadit,& caliginem ab oculis
aufert. Poleium quoq; homo puluerizet, & puluerem iftum in ace*
tum,& in me!qualis menfurae ponat,& ieiunus faepeabforbeat:& fto?
machum fuum :: & oculos fuos clarificat. Sed&quifolia po=
lcijcruda cum flepe comedit,autipfo folo carnibus addico:fi frigid
. . . . .- E 2 . .
 36 s c A s.
C ftomachum habet,eum calefacit: etfi ctiam uenenoperfufuseft,eumbo
nisuiribus fuis purgat& fanat. ' ' 3.

- P A P A v . . . L.
A P A v E R frigidum eft,& modic humid:etgranapapae
ueriscomeftafomnum afferunt, etpruriginem prohibent, etef2
feruentes pediculos, et lendes ex ipfis nafcentes compefcit: utfic homo
qietem in fomno habere poteft. Eteadem grana in aquam pofita,etin
tumrem uerf,comedi poffunt:fd cruda meliora et utiliorafunt quam
. . .. cota. Oleum uero quod ex eis exprimitur, hominem non nutrit, nec
reficit, necfanitatem, nec infirmitatem ei ad plenum affert. Nam liquor
- -- eorundem granorum magisla&icus eft, quam uinofus, et ideo frigia
duseft: quoniamicum ipfa premuntur, quod ineis ,
magis frigidum eft emittunt.
- N . . Lxx.
A N A G E r v M calidum exiftit, et coiitra omnes fuperue
- entes et effluentes humores ualet. Nam qui catarrum habct,et
fnde tuffitat:tanccetum comedat autin forbicinctila,autin tortellis,aut
cum carnibus,aut aliquo alio modo,etfic cum alijs cdimentis temperae
D tum bono calore fu9 compcfcit humores, nein illo fupercrefcant:etfta
Tuim deficiant. Etcui iccam tuim habeticum farina etranaceto orbicium
i culam paret,et pe comedat,etardtas et nterora ulceratufis foluena
' tur,etfordes exfcreando crjcit,et melius habebit. Sed et qui in ftoma
cho propter diuerfos et malbs cibos ponderoitatem ha"
bet:ius aliquod absq; oleribus, etalijs herbis co&tufm accipiar,etis, 11.4
tanacetum ponat, et denuo coquat, et co&tum fpe comedat: et ftoa
vrinam, machumillius leuem facit, etfuauem digetionem parat. Et quicunq;
' urinam emittere non poteft,ita tamen quod a calculo n conftringitur:
- tanacetum tumidat,etfuccum cius per pannum colet,et modicum ini ad
Menrua, dat,et fpebibat:et a conftri&ione urin foluitur. Mulierergo qu
obftrufamienftruapatitur,etnde dolet,accipiattanacet, etfebrifugam
aequali pondere, et uullenam aliquant plus quam unius iftorum fit,et
eas coquat aperto et fluente flumine, quod etfole et are temperatur: et
tunc etiam fumatlateres, et eos in ignem ponat, et affum balneum cum
raeditaaqua et herbisfaciat. Cumq; hochalneum intrauerit,uperca
bellum herbas calidas ponat, et defuperfedeat. Etfi iterum infrigidatae
fuerint,eas iterum in praedita aqua calefaciat. Et hocfaciat quamdiu in
balneo illo fedet: ut perhumores herbarum iftarum, cutis et caro illius
exterius et matrix interius mollificetur, et ut uen eius qu claufae funt
aperiantur. Deinde fumatrifelbire,etad eorum tertiam partem millefo
fium, et rutam quafi tertiam partem millefolij, et tantum deariftologia
longa ut rifelbire et millefolij eft,etplurimum de diiamno, ethasin
*- -

w - - - - - -
 H I L f) E G A R D I S IL I B, 11, 3?
mortario tnndat,&bono & puro uno n ollacoquat,& co&ascun u a
. bo illo in fccell fundat, &infupcrgariofyl.quantum habere poteft,8c
de albo pipere minus quam gariofyl. et hc fimul terat, & fatis de nouo
& recente melle,quodabfq; eft,addat,& in optimo uino feruere fa
ciat,&ad praedtas herbasn faccellum fundat: &ex hs claretum paret:
&per fingulos dies ieiuna& pranf illudbibat.Sednon in prfato bal
neo. quoniam balneum hominem aliquantum conftringit. Etfic faciat
dum foluatur.Sed interim dum praefatam conftritionem fanguinis pa a
titur,bouinas carnes,&alios groffos&fortes cibos deuitet,&fuaues ci?
bos comedat,&uinum bibat.Sedinterim aquam bibitura, aquam putei
bibat,&aquas falientis & fluentis fontis deuitet.quoniam alijs aquis alia
quantum afperioresfnt. - -

D E A R T E M t st A. Cap. Lxxt.
R T E M 1 s 1 A ualde calida eft, & fuccus eius ualde utilis.
Eti coquitur, &in cibo umitur,uaui calore uo infirmauicera
fanat;&frigidum ftomachum calefacit. Sed fiqus comederit, autbi
berit unde dolet:artemifiam cum carnibus,aut cum fagimine,aut cum oa
leribus,aut in alio condimentocoquatet comedat,&putredinem quam
inprioribus cibis & potibus fibi attraxitaufertetfugt. Scdetftrof
fo,& mali humores,rupte cute abfq; uenenato ulcer in aliquoloco cora
porishominis coadunati effluunt:homo ille artemifiam accipiat,etexpri , '
mat,& eidem fucco mel addat, ita ut faccusartemifiae mel excedat:et fic B
; locum doloris perungat. Mox etiam clarum de albugineo
uifaturn perilliniat,&pannodeuperliget.Et
I , hoctam diu faciatdum fanetur.
o R . . . . Lxxtr,
9 i T H calida&humida eft. Homo qui in oculis caligat, Aasella,.,
-a Arubeumpannum deerico accipiat,8&borith confringens 2 i
Perillinia: 8ad uoiem fuperoculosfuosita illinitum pona schoefea
pefaciat,& caliginem oculorum fugabit. Quod fide edem inun&ione
oculos quicquam interiustetigerit,non eosnocebit.Sienim albus,uel ui
ridis color in eodemferico efft, in illo fuccus borith deflueret, nec ua
resfuas in eoretineret. Sed etcui aurestinnierint , ita quod inde quai Tinnitum,
furduseft.fufficienterdeborith accipiat, etfupcrfiltrum'castinia, T
pertotum collum fuum,et fuper occiput, et ufq;adauresfuas, nonaut
fperauresponatet liget: et hocfaepe faciat,eftinnitus aurium ceffabit.
Etfiquisigpetoredmpfet,borithin
ficfepecomedat,etdumpfedmfumo aliquantipefcunt:
aliquantcom aridas faciat, G; Pe&us

quamuis m9dice.quoniam prauoshumores quipula

-- . . monldunt,etifugant. Sed etani interius in
corpeperulocrauiiccrdolct:furfurestriticitoilat,etinpatcila c borith
3
 38 S 1 C S.
C. calefaciat;&fuperpannum ponat,&ita calidas uentri, & umbilico fuo
circumponat,&curabitur. .. -

D E H v M v L O. . Lxt III.
V M V L v s calidus & aridus eft,{ed tamen modicum humi
ditatis habet,& ad ntilitatem hominis non multum ualet, quia
melancholiam crefcercfacit,& mentem hoministriftem parat,& uifcera
eiusariditate fuagrauat. Sed tamen amartudine fua qufd putredines
in potibus,phibet quibus additur,ita quod tanto diutius durre poffint.
- E B Z I Z. A N I. A. . L v.
1 z A N I A calida & arida unt,8 hominiadcibum non ua2
Adulceraca
lent.quia inde doleret:pecoribus autem ad paftum nec profunt,
|Ptis.
gemultum obfunt: Si quis autem in capite ulcera habet,ita tmend
fcabies capitis non fint:ziznia tundat,& ffum lardum comifceat:&
Scabiem ca
his ulcera qu in capitefuofuntfaepe perungat,& ulceraiIla emordent
Pts .
&fnant. ] Item qi fcabiem in capithabet zizania contundat,& eis
mqdieumbutyriaddat,& cum hisfcabiem faepe perungat,& curbitur.
Mufcas. Erquem mufc infetant,zizania adpuluerem confndat,&melca
miceat,&ubmulta funtn parietemliniat,&infirmabuntur,etcadent.
- D E R O S A. . L xv t.
o 8 A frigidaet, &idem frigus utile temperamentum in f haa
Ad Oculos.
bet. Homo autem qui in oulisdolet,& caligat:in maneorto
iam diefolium rof oculis fuisfuperponat,&hmoreieis extrahit,&
Vlcera. eos clarificat. Sed &quimodicaulcerain eure---io habet,fuperpoa
natrofm, et liuorem ab eis extrahit. Et qui prceps
accipiat,etminus dealuia,etin puluerem terat : et n hora illa cum ta n
ipo urgt, naribus fus apponat. Nam aluia conolatur,roa ltficat.
Rofa accipiatur, etad medietatem ipfius faluia,recente quoq; aruin
qu infulfa eft addita,et haec in aquafimul coquantur, ut inde unguem
tum fiat: et ubi homo a crampho,uela paralifi fatigatur, ipfo unguento
ibidem inungatur, et meliushabebit.
L L L 1 . . L v I.
Ad Lepram 1 L 1 v, M frigidum exiftit. Si quis albam lepram in corpore
albam
fuo habet,caput radicislilijaccipiat,etillud cum ueteriaruina for*
titer tundat,etin patella diffoluat,etinuafculum ponat,et cum illo fe frea
quenterinungat,prius calefato unguento,etanabitur. Et quiurle a
chde habet,lac caprinum faepe bibat,ut ex eo perfete exeant: etradicem
et ftirpem ac folialiliorum accipiat, et ea contundat, et fuccum iftorum
exprimat,etcum aruina infimul cmifceat,etfeperungat:et dolores illos
aufert.Scdtamen antcquamfe ungucnto hoc inungat, lac caprinumfae a
pebibat. -> -
 , . 1 s t, . tt. 39

D B P s I L L 1 O. Cap. Lxxvrff. -

s 1 L l I v M frigidum eft, in illa tamen frigiditate dulcetem

peramentum habet. Et qui illud in uino coquit, & uinum calia
dum bibit,fortes febres ab ipfo compefcit, & oppreffm mentem homia.
nis ltificat, & cerebrum eiusadfanitatem iuuat & confortat. Sed &,
quifebres in ftomacho habet:pfillium in uino coquat,et uino effufo pfil Adfabrtj,
lium n pannum ponat,& calidum fuper ftomachum fuumliget, & fea
bres fugabit.' -

- D B s P 1 c A. Cap. Lxxix.
p t c A calida& ficca eft, etcalor cius [anus eft. Qui autem.
ipicam cum uino coquit,uel fiuinum non habet, cum melle& aqua
eam coquat,& ita tepidam fpe bibat, dolorem iccoris, et pulmonis, et
dumpfedim,qui inpe&orehominiseft,mitigat,etfcientiam puram facit.
D L v N G v v R t z. Cap. Lxxx.
v N G vv R T z frigida eft,& modicum arida,nec multum ad . . . .. ..

utilitatem hominis ualet. Cum mali et ftidi humores noxium

fumum ad cerebrum hominis emittunt, quod eundem fumum ad pul .
monem ducit, & illum dolere facit:homo illelungwurt3 accipiat, et eam
in aqua coquat,et non in uino.quia herba hc cum uino cota nimis for B
ts efet:&cotaminolam mittat, & perfeptmanam bbat perpannum
colatam.Et cum potus ifte defecerit,iter alium eodeni modo coquat.le^
iunus autem per fingulos dies eum bibat:poftqu comederit, ufq; dum
iietur. Homo atem cui pulmo inflatus eft,ita quod inde tuflitat, et, Adinflatione ;
fpramen fui nv,emisinnittt: lunguurt3 herbinuno coquat,etil Pulmonis.
idieiunus faepebibat,& fnabitur. Nam fi oues cam frequenter coa
medunt,fn & pingues fiunt,nec etiam lati earum obeft. - -

D E sco Lo P E N D R 1 A. . . . Cap. lxxxt. ..

C 9 L. O P E N D R I A calida exiftit,& humida eft, ctiecori, et
pulmoni,& dolentibus uifceribus ualet. Vnde homo fcolopen=
griam accipiat,& in uino fortiter coquat,& purum mel addat,&itrum Aa pulmon
fimul feruere faciat: etdeinde longum piper, etbis tantum cinnamomi &i
puluerizet,etgum prdiquino iterum femel feruere faciat, et perpan,
num colet,et ficluterdranckfaciariettam pranfusquamieiunus fepebi,

bat-Etporusfteecoriprodeft,etpulmonempurgat, etdolentiauifera , --
fanat. Etiterum quilibet homo fcolopendriam inferuentefole,autfu- .. .. "
prrcalidum lateremfuauiterarefaciat,etpuluerizet: et puluerem iftum
iciunus et pranfus in manu fua fpe lingat, et dolorem eapitis et pe&oa,
risfui compefcit. Sedet homo qui ab aliquo dolore uald ',
etrepenteinfirmatur,et defetum in fefntit:mox dc - - - -

codem puluere in calido uinobibat,et - -

melius habebit. -
 s s.
C G N N . . Lxxx.
Ad dolorem E N T I A N A fatis calida exiftit. Qui autem dolorem cor*
cordis.
ds tapatitur,uelutcoreus uix fubfiftat,gentian puluerizet,et
pulueremitum in orbiciuncula, ueliniure comedat, &corillius cone
FebrC
fortat. Sed& qui febrin ftomacho habet, edpuluer in calido uia
no,&ignitochalybecalefa&iofpebibat,etftomachus eiusdefebrepur
gabitur. - -

D E S E R P I L. L. O. . Lx.
E R R I L Lv M calideft,ettemperatum. Etquiinfirmascara,
nescorporishabet,ita jdcaro eiusuelutfcabies exturgefcit:ferpill
aut cum carnibus,autoleribus cotum fpe comedat, & earnes eius inte.
AdScabiem,
rius purgabuntar. Sed& qui minutam fcabiem habet,ita quodpruri
ginem patiturferpillcum recentiaruna tundat.&ex ea unguent fa
ciat,& cum illo inungat, & fanitatem habebit. Et cui cerebrum infir
Certbrum.
mum,&uelutuacuuet:erpillum puluerizet,&pulueremitum farinae
fimilin aqua cmifceat,& tortellosfaciat,& eosfaepe comedat:&cerca
brum eius melius habebit. --

M D . R. R. v . Cap. Lxxxir.
A R R v B 1 v M fatis calidum exiftit,&fatis defucco habet.
D & cgntra diuerfasinfirmitates ualet. Nam qui furdasaurcs
habet,marrubium in aqua coquat,&eam deaquaauferat,&fum eius
Aures furdas calidum in aures fuas ire permirtat, & etiam'calidum aribus & tOto
Gu tfer
sapitifuo circumponat,&auditum melius capiet. .Etquiin gutturei,
firmatur,marrubiuminaqua coquat,& perpaanum cofct,etbis tantum
uini addat,&iterum in patellaferuerefaciat,fatisfagiminis addito: rae
Tuffim. pebibat,etfnabitur. Scd&qui tuffim habet,fnicul,&anetum aea
qualis ponderis accipiat,8 tertiam partem de marrubo addat, &haecn
Vifccra, uinocoquat,&perpanncolet:&bibat,& tuis ceabit. Et qui infir
ma,autfratauifcer habet, marrubi cum uino fatis de melle additoco ?
quat,&cotumin olla dimittat,etinfrigidatapebibat,etuiceraanat.
D B L A V E N D v L. A. . Lxxx.
A v E N D v L A calida et aridaeft:quia modicum fuccihabet.'
et hominiadcomedendum non ualet,fed tamen fortem odorem
AdPedicu -
habet. Homo autem quipediculoshabet,filauendulam frequentcro
los.
doret, pediculi in eo morientur. Etodor eius oculos clarificat.quia
quandam uirtutem fortiffimorum,et etiam utilitatem amariffimorum aa.
romat infehabet:etideo etiam plurimas malasres contringit:etex hoc
malignifpiritus exterrentur.
De F OE N v grco. Cap. LxxxIIII.
oE N v M grcum calidum eftet temperatum,et quandamuim
fortiffimorumaromatum, ctquandam aufteritatcm amariffimoa
 L D G A R. D 1 S. 1, 1 . 11. &!

fum habet,&ideo multis inutilibus rebusrepugnat, quod etiam malia A .

gnus fpiritus abhorret & dedignantur. Siquis autem in capitedolet, Ad dolorem
quod etiam infnireuidetur: fgnumgrec naribus fuis apponat,& maa capitis.
fum fumum furentium humorum compefcit. Homo autem qui quoa . . .
tidianas febresfgnugreci
ftant:gramen habet,quae
infudorem fpe educunt,&
ftate accipiat,etin hyemequ cibum
fernen eius molea
tollat, Frcs quo
tidianas.

& in uino calefaciat,& uinum illud calidum ieiunus fpebibat,& melia

us habebit. Sed et qui quartanas febres habet, fgnumgrecum in aqua Quartanas.
coquat,& expreff aqua illud utrifq; pedibus & tibijs fuis faepe ad not
calid circumponat,& panno defuperliget,atq; idem fgnum grecumin
uino calefactum,utupra dictum et,aepe bibat,&anabitur.
. C A P. LXXXV,

1 C v T A calida eft,& periculum in f habet: ita utfi homo

eam comederet, omnia bene & re&te inftituta in fnguine & in '
humoribus eius deftrueret,& malas inundationes in eo faceret, quema
admodum procell inquietudines inaqua parant,& poftquam procela ,
lahaec ceffaret,peffimos liuores8& infirmitates in homine relinqueret. .
Sed ille qui contis et fuftibus ualde percufTus eft,autqui de altitudine
cecidit, ita quod caro & mmbra eius ccitata funt: cicutam in aqua coa B
quat,&expreff aqu ill fuper membra in quibus doletponat,& pana
nio defuperliget,&humores qui ibi colle&tifunt diffipabit. Etetiam ,
homo qui aut de impulfu,autia&u,autitu inter cucemetcarnem intua . ' ,
muit:cicutam in aqua calefaciat. 8 eam fupertumorem calidam liget,8 , ,
cumorem illum fugabit. Siautem quifpiam homo in aliquo membro
fuo exaliarva inf------- ue (eipfo tumet, ad tumorem iftum expellen e
dum cicuta non ualet. ' ' ' - - -

- DE S E M P E R v I v A. c. A P. Lxxxvi.
EM P E R V I V A frigida eft, et utilis non efthomini ad come
dendum, quia pinguis naturae eft. Nam fiquisfurdus inauribus Adaudium.
eft,ita quod auditu caret: lacfgminae tollat, qumfculum peperit cum
iam decem,autdu9decimfeptiman funt quod filium genuit,&modiei
cum plus defuccofemperuiu latihuic addat,&inaremfuaaut tres,
aut quatuorguttas de eodem modiceimmittifaciat:&hocfierifaepe per
mitrat,8 auditum recipiet. - . - - - -

D E B R I O N I A. C A P. lxxxvII.
P. I o N I A calida eft,eteftinutilisadufum hominis,ueluther
bainqua nullautilitas eft: etcaloreiuspericulofuset,ubiinlo2 --
cg uenenum paratur. Nam fiibiinigne incenditur, ita quododoreius
idem uenenum tangit, uires illius minuit.ficut etiam uinium uires fuas ,
amittit, quod per notem in cypho dimittitur. Etfi in ignem mittitur,et
uelutrapa affetur,etdeindeita calidaab ignetollitur,etin fruftainfcidaa
turodorememittit;etodorille fiferpentem,autrubet tetigeriteosita:
F - -
 . .32 . - s . .
C laedit,quodfrpens fpumat, & quod rubeta inde ita dolet,quod de loco

* - fuo fugit. Sed& fi odor eius homincm tetigerit,eum dolere facit, nifi
rutam prius comederit, quia tam indignos & moleftos humores in fe
Adulcera habet,quod tam hominem quam prauos uermes occidit. Quodfipe
- Pedum, deshominis per ulcera uulneratifunt:brioniam in aqua coquat,&aqa
cffuf eandem herbam calidam fuper pedesfuos ubi ulcerafunt ponat,
& putredinem eorum aufert. - -

... ??" .. . . D B F R A S I C A. C A P. L XXXIX.

R A s 1 G A frigida exiftit:& tam periculofum fucc praequia

bufdam alijs herbis habet, ficut etiam aliquis uermis peiret cer
bigreftquam alius. Vbiautem homo magna et eminenti ulcerainf
habet,fraficam in aqua coquat, & calidam fperulcerafua ponat,&fe,
pehocfaciat, & fnabitur. Si autem hom ferro uulnertus eft,&fi
tuncfraficam hoc modo uulnerifuo apponit, periculofum eftipfi.quia
infuperficie cutem extcrius repente fnat, & tb interius dimittit, quia
fata ultera prcipitanterexteriuscontrahit,&ficintetius ladit:nifiprie
us alijs bonis aromatibus & unguentis interius curentur. Scdfiiiitcr
cutem & carnem hominis macul, aut puftulae erumpunt: tunc frafica
: in aqua 99quatur,&ciscalida fuperponatur,et fnabitur.Et pecoribus,
fimiliterfiat,fitalia ulcera habuerint. -

D D E S A N 1 C v. L. A. C. A p. x.C.
* N 1 C V - A calida eft,& temperamentum infehabet:&fuc=
cuseiusuauis&anuset,&infirinotomacho,&infirms ri
busualdebona et. Naminaetate cumuiridis et homoeam radicia
tus eradicet,& in aqua coquat,et aquam iftam per Pa--------i-.&.net
et modicum lquiricijaddattet fic pur potum faciat;&epranfusfpe
bibat,& potusifte liuorem de ftomacho aufert,& infirma uifcerafanat.
- Sed&homo faniculam in fole paulatim exficcet, neuires eius minuta
... . . . . antur,eticcatam moderate puluerizet, ne pertotum cminuatur:et pul
uerem iftum ad hyemem feruet, & in hyeme uincum modico mellc&
liquiricio feruerefaciat,&ei puluerem itliimmittat,&pranfusa-pebia
bat:etliuorem a ftomacho illius purgat,etdolcntiauifceraadfanitat re
vulnera, ducit. Qui atferro uulneratus efuccfniculae exprimat, et eam in
aqu fundat,etprfus bibat,etuulnera eius interi9 purgat,etbenefanat.
- D, E H.E. R. M. O. D. A.C.T I L O. C. A. P. XCI. ,
E R M o D A C T 1 L v s frigidus & aridus eft:&in eo necfa
lus, necfnitas eft,& nulli hominum ad comedendum ualet.Et
fiquis homo eum comederit, adbreue tempus caro eius inde quidme.
exterius crefcit. quoniam interiusuis eius deficit, qu carnem aliquan^
tum extollit quafi crefcat:er quod inde etiam fpe moritur. quoniam ipfi.
magis uenenm quam fanitas cft. Sedfipecus hermoda&lilum comedea
rit,non inde quidcm morietur,fed tamen tardum et prauuminde erit, ..
 H I I5 D E G A R D S. : " L TB, II,
- D. E. F.1 L I C E. . . C. A. P. XCII. | A.
r L I x ualde calida eft,&arida, & modicum fuccum infehaa
* bet:fed multam uirtutem in fe tenet,&talem uirtutem,quod diaa.
bolus ipfam fugit:& etiam quafdam uirtutestgnetqu uirtutifolis affi
milantur. quiautfol obfcurailluminat,ficipfafantafias fugat:etideoma
lignifpiritus eam dedignani. Nam in loco illo ubi crefcit, diabolus illu
fiones fuas raro exercet:& domum & locum in quo eft, diabolus deuia.
tat&abhorret:&fulgura,&tonitrua,&grauedo ibi raro cadunt. Sed
&hominem qui eamapudfe portat, magica& inuocationes dmonii.
& diabolicauerba,etaliafantafmata deuitant. Etfi etiam aliquaimaa contraiitu.
ofcundum aliquem hominem paraturad laefionem &amorem illius:, fi9** fpi
fitunc ille filicem apud f& habt, eum nocere non ualet. Nam homo
interdum pcrimaginem maledicitur, ita quod indelditur etamens fit.
Cum enim diabolushominem in paradifo fibi attraxit, quoddam fign.
memoriale in diabolo faum eft, quod in eo ufq; ad nouiffimum diem
permanebit. Et cum ipf per aliqua uerba,qu prg deceptiones eius ali
quando fata funt, interdum ab homineaduocatur:fignum hoc quod
i eo rcmanfittangitur, & itailleprouocatus etilleius, multocicns per
ucrba illaauthominem ldit,aut uoluntatem eius impletfuper quem di
cuntur. Etficut homo bonam etmalamfcientiam habet, ita etiam bong
et mal herb ad hominem creataefunt.Succus enim filicispofitus eftad B .
apientiam,etn honetatenatur et,etin ignficatone bon etfantta
ti;etideo omnia mala et magica illag fugiunt,et deuitant. Vnde eti
amicum mulicrinfantem iam parit,filixilli circumponatur,etinde in cu
nam infantis. ***! taftominus ei infidiatur. In ftatcquoq; c Aa.,..
uiridis cft, homo folia eius fuper oculos fuos faepeponat, etficdormiiat,

etoculos illius clarificat Sedetqui furdus eft,ita quod auditu carct,f s,,ii '
men filicis in panniolumliget, etinaureminquafurdus eft fpe ponat: -

cauens,nein caputperaurem intret, et auditum recipiet. Et qui para- P. ,

lifim in lingua patitur;ita quodloquinpoteft:femenfilicisfblingu -

fuamponat,et paralifisin lngua ceffabit. - - */

D L o D . c ; .
D o L Y P o D I v M calidumet iccum et Homo quiin ui Ad ifera;
* ceribusdolet:fi macereft, etfi non multum infirmatur, polypo
diumaccipiat,&fecundum eius tertiam partfluiameiaddat,&in pula . . "
uerem redgat,etpulueremtum aepe comedat, et malos humores ma
nuit. Quod fiidem homo multum infirmatur: uinum melle additoad
ignem coquat,etperpannumcolatum infrigidari permittat,et praedi '
: um puluerem immittat, etbibat. Homo autem qui in uifcea :
*'- ribus fanus eft, et qui pingues carnes corporis habet,
***** * nccpuluerem iftum comedat, nec potum bbat: ""

nefani humoresin eo debilitentur,- - .

F 2
 ' .** .*p TH yr si f c roke : si i ri
G, bE H v ME l A. c AP. xcriri. -
v M E L A tepidum frigus infehabet,et quendam torporem,
qui luxnriam in homine excitat, et qui eum infatut. Nam in.
hoie illo qui eam comederit,aut in potufumpferit,luxuri parat. quem=}
admodum forte uin facit cum illud homo biberit:& ideo peneadnul ;
lam medicinam ualet. quia nec multas uires, necfanitatem perfehabet,:
nifi alijs herbulis aut pigmentis addatur, . . . . .. .

- . s L v v R z. p. xcv. -

A s E t v v R t z ualdecalida eft,&periculofm uiminfe:

" ... '.habe
:itatfcpmt,&
ct &naturafim
mhominis ili
magis deftituit
s
..., ... quam ei adanitatem profit. Nam i homini ad comedendum daretur :
qui autacutam,autfebres haberet,autqui a paralifi fatigaretur, maior *
doloreiinferret. Etipregnansmulieream comederet,autmoreretur.
aut infantem cum periculo corporisfuiabortiret. -}
I
R . v1.
R A A A R O N nec tepida,nec nimis fortis eft,fedae
lem & temperat calorem habet. quemadmodum fl potaua i
roram fuauem calorem tenet,& idco ad qugq, flectipotet. Etcum in
Adpuftulam aliquohomine tabes eius in nigram puftulam uertitur, in quamors hoa ,
*"*** ... miniseft:tuncilliautradix, atfoli herb huius ad&omder,, .
D tur 3. Puftulamillammitigatita quodfuauiterdeficit sed&homs
Febres, qui liuofas febres in ftomacho hai>se, ae quibus quotidianae, tertianae. , .
quartan oriuntur: radicem herb aaronia purouino coquat,&nfria ,
. . . . gefcere permittat:&pofteaignitum chayber nirrar utcdnuoeae ,
Iefiat,& ita calidum bibat:& febres ab eo ita aufert, ut ignis niuem d2 ;
Melancholia, fluere facit. Homo autem inquo melancholiacrefcit, acremanimum ,
-- habet,& fmper triftis eft:ifteuinum cum radice aaron cotum fpe bie ,
-- " ---
bat,& melancholiam in ipo minuit.
D E S T I G N O. C A p, XCVII. -

t 1 G N v s frigus in f habet, fed tamen tdium & torporernin '

eodem frigore tenet:& in loco ubi crefcit,diabolica fuggeftion alia :
quam partem & communioncm artis fu exercere ftudet.Ethaec herba
periculofa efthomini adcomedendum et bibendum.quia fpiritum eius.
Adulcera excutit quafi mortuus fit. Sed tamfi homo magnis ulceribus in cute , ,
magna. & in carne ua perforatus et: accipiatmodictiaruina aneris, et de ceruie i
no& hircino fepo quant habere poterit, & eis guttamunam cum pen* ;
na de fucco ftigniaddat,& nfimul commfceat, hoc modo unguentum;
faciens: & cum eodillamagna ulcera moderate & non apeperungat,
neindeldatur. Et ideo modic defucco ftigni addat. quia fi ex gomiulae
tum addiderit, carnem ipfius comedet,& perforabit, Rc&ie autem tm
pcratum fnat, ut praedium cft. -

- -
 H I E D E G A R D i s r f B it. .
- D E c A R D o. C A P. xCv fr. - A)
' A R D. v s nigeruenenum dicitur,& repentinum calorem haz
- bet,qui carnem hominis urit:& etiam ndignam humidtatem,
quae eandem deftituithabet.Et nulla alia utilitas in ea eft, nifiut medici2 :
Harum philofophi inuenerunt, fcilicet quodcontra induratii ftomachii ; - ... :
quibufdam potionibus additur, quatenus per eam inutilem, utilia mea ,
dicamenta temperentur. ... . . . . .. . . . . -
-
" . . *

, v 2. . 1x. . . .
E vv R Tz calida&arida eft,&fortes uires habet,& innatu* ;
rafua munda eft. Si quisautcm homo eam ut aliam herbam ,
omedat,ftomachum eius purgat,etcaliginem oculorum aufert. .
D. E. E. S. V L.A ..., C A P. C. * **

s v L A calida&ficca eft,& ad multa utilis. Nam homo qui Ad Paralifiri

_/paralifim habet, uel cum in membris fuis comedit, et qui etiam ;
inquietam paraliim intrinecus in corpore fuo habet,ita utinde pluri^ ,
mis& diuerfis cogitationib.in f fatigei,uelutfcientia eius in pfo euane a :
feat:ifte eful cuino etmellccoquat, & perpanncolet, & pranfusetad
no&em tepid fape bibat,& eandem efulam in uino o uper petus.
fucalidponat, & panno defuperliget,&melius habebit, aepefece ei
rit. Sed&lqurciu,& brionaequo pdere homo puluerizetet efule -
tantum quantum illor duorti et accipiat, & cmifccat riodico lucido,
auta({flcaddito,& puluer hoc modo garattam icfunus quam prana * --'^- '*?
fusfepecomedat,&uo:eius ferenfaci8prtesillusfanat,& uelut luci B ...).

dui.Eer&fucid parat, & paralifimita deprimit& minuit, jd mbraila :

1ius,eam non frafiguntur et quodintelligenti mentis fug non amittit. ** ,
D V N o v , . c . . :
O .

v. I N Q V E F O L 1 v M ualde cal.eft,etfuccus eiusmodi ;

\-_A7 c humiditathabet,& contrafortes febres ualet. - Vnde ho YAdRbres,
T-moquifories febrespatif,de qunqsfolio fufficentern mora i
tario contundat,ethuicfarin fimil caqua cmifceat quafi tortell faa i
cere uelit,et eand maffm c oleo oliug,aut papaueris liquefaciat ut mo!
lis fiat:et cum eo cambine pannillniat, totuentrfu irccingens:
et dimidia die,uel note tranfadtaeundpanniauferat, et iteradigme ca
lefaciat,etuentrifuocircponat:etficfaepe faciens febrcsfugabunet hoa t . ~5:. . A
min erutuarefacit. Etfi quis in oculis caligin patii:quifiq;foliinp gilaC:
rm uin ponat,etterat,ct fucceius perpann colet,et uin illudin a (culorum.
reouafculoferuet.Etc dormit uadit,deipo circa oculosfuos illiniat,ia*
taut eti oculos modice intret:ethocfpefaciat,etcaligih oculorumaua
fert. ' Sed et qui regi morb habet:c quinq;folio,etfarihafihmg moa Morbumre
dicostortellosfaciat,et per noudiesex his ieiunus comedat, et curabi, " . .
. N . . . "
. .
A N D R A-G o R A calidaet,et alquant aquofatet detera:
radequa Ad creatus eftdilatata eft, et propter fimlitudinem
G3
 25 : s - r c 8,

Chominis,uggetio diabolihuicplus qualijsherbis inidiatur & adet4

Etideo cum de terra effoditur,mox infalientem fontem per diem & no
&tem pona:etfic omne mal,etcontrarius humorquiin ipf efteijci,ita
utampliusadmagica&adfantafticanon ualeat. Quod fialiquis uir ,
contncnti, autpermagica,atperardor corporisfuiincontinens
9*?, eft:accipiatfpe a*
ciem fmin herbg huius qu in prdi&iofonte purgata eft,etquodim
ea interpectusetumblcu eftabfcindat,&fuper umbilic fuum per tres .
dies&no&esligathabeat:etpofteaidfruft in duas partes diuidat,&
fuperutrumq*ilium partem unam per tres dies & noesligatam teneat.
Quodfifoemina eundem ardorin corpore fuo patitur, fpeciem mafculi,
interpe&tus &umbilic accpiat.&ficutfupra dii eftetpfacumeafa=
ciat.Sed& dextr manum eius puluerizet, modicum de camphoraada
' dens,&pufuerem iftum comedat,etardor ille extinguetur. Sed et qui
in capitefuo qualicunq; infirmitate dolet,de capiteeiufdem herb comei.
datquomodocunq; uelit: autfiin collo dolet,decollo illius:uelfiindora ;
fo;dedorf illius:atin quocumq3membro dolet, defimli membro eiufa :
demherbg manducet,&melius habebit,Species autem mafculi eiufdem *
s
fierb ad medicamenta plus qu mulierisufet.quoniam mafculus mu=;
lierefortioreft. Btfaliquishomo in natura fua,cplexionis huiuset.
quodtriftis etinerumnis fempereft;mandragor cam de falente fon
D te ablata,utpraeditm eft, in le fuum iuxtafe ponat,utdefudorefuo :
Superftitio-
fum.
ead herba incalefcat,<tutipfclor fufcipiat,& dicat. Domine, qu ho
: mindelimo terr abfq; dlore fccifti.terram iftam qu nunqu prua*
ricata eft,iuxta mepono,ut etiam terrameapaccm illm fcntiaffictam
creafti.Quod fi mandragor nonhabct:prim erumpentes groffos def
go accipiat.qm candnaturam properitatisin hoc opere ctraamu.
triticicordis habt:edita eos de ramuculis uis abriipat, ne eos fran .
r
gat:8&eosinieifuum iuxtafeponens,cademuerbaqua-prdiiafunt
per eos dicat,etlaetici percipiet,etin cordefuo medelam fentiet.Scd ct
id de cedro,etafpimtriftis homo facere poterit,etcurabiutprfatet."
D E VV I N D A, C A P. C III,

v 1 N D A frigida eft,necmultum utilis,nec inutrlis. Si aliquis,

homo eam comederet,necinde doleret, necei prodefft. Sed
Ad ungues fiungues in aliquo homine fcabiem incipiunt habere:ille uuindam con e.
******" tundat,&modicuuargenti addat,&cmiceat;&fuperfcabiofosuna,
gues ponat,&conftringat:&ficaliquamdiu faciat, & pulchrificnt. . ,
D. B A. . I A G , C A P. C IIII, z.

P 1 A G o calidaeft,et homo queam comedert, n rfum liben:

ter mouei,q calor eus fplentangt,etnde cor lactai. Cuial a:
Alh;ginem
oculornu.
bgo in oculo crefcit, eam eradicet,& ftatim in falientem fontem per
no&tem ponat,& deinde ablat in patella modice calefaciat,& calidam
fupcr oculum in quo albugo crefcitponat:&hocpertres noesfaciat.
v
 ''i L D H G A R D 1 s L i B.-mi - 27
- &albuge euanefcet. . - , . . ,>*A
p so L s o v 1 . P. cv.
vs N E N vv 1 R E E L calida ethumida etetin natura ua ad
honorem Icndit.Scdhomo qui camapud fehabet,ab alijs homini*
bus,ficut&ille qui fuper alios effe appetit, ab alijs diligi non pQteft.
Qui autem circa p&ius dolet,& inde raucam uocem habet;eand her Ad pe&use
bam,& maiorem lapp a qualiponderein purouino coquat,8 per pan
num colet,&pranfusetadnoctfapebibat.&melius habebit: Btqui
rectam digetionem non Habet,eandem herbam,& maiorem lappam * Digeftione*
quali pondcre adfolem,aut fuper ignitum later exficcet, & puluerizet,
& huic pulueri fecundum tertiarh partem unius iftorum lucidum, aut
affum laddat,crcum melle ex eo potum faciat,etpranfus,etadnotem
epebibat, &reiam digetionem habebit. -

- * - DE L Y L. I. M. C A P. Cvt. . "

v L t A ualde calida eft. Ethomo qui aut dcfplene, autde fto

- 'macho, aut deinfirmis uifccribusfpirmen difficulter emittit, &
inmittit, uel circa pectus fuum contritus fit, ita tamen quod in pulmone
dolct:ylm cun bona ceruifia,modio melle addito coquat,uelficero *

ifam habere non potcrit,cum faliente fonte,melleaddito per pannico a

let:& pranfus&ieiunus,etcum dormitum uaditfaepc bibat,etlenitatem B.

&bojameructuationE.eifacit. Sed &quiinfirmoshumoresineha= Adfleg
bet,cx quibus Regma in ipfo crefeit,lylimia purouinocoquat, &poleili Pg"
iarsaico aceto ontundat, c cum uino in quo prfata herba costa eft
feruere faciat,& perpangugm colet,atq; in uafculo aliquo fortiter obtez
3ae...c, a..'iufigeicat:&ficpranfus& adnoiemfpebibat,ethumo
Ipsin ipfo purgat,etflegmaminuit,quemadmodum uulnuspurgatur.
- . - v C A P. C V '
A L v A moderatam frigiditatem in f habet,ut ros,et ut aer in
manetemperatus eft. Et fidiuerfisfebribus melancholia ta=
&a cerebrum hominis dolere facit:maluam,etbis tantum fluiae in rnora
tario tundat,ethcmodico oleo oluae apergat, ethoca fronte peruertc
ufq; ad occiputfuum ponat,et panno liget, et hoc per tridu faciat: et in
histribus diebus circa notem,aut oleo oliu,autaceto renouabit: etina - -

fperfic faciat,ufq; dum melius habeat. Vt homo uifum oculorum Aduitum, ,

clarificet,fupra ma!uam rorem quaerat,uel fuprawindam,uelfupra folia
piri,uel quercus,uclfagi (quoniam haec fuauia funt) et rorem quem in
hote,uel in mane inuenerit, cum nox clara et pura et fuauis eft,palpe a
bras etalia oculorum fuorum circumungat, et pofthoc parumper dora
miat.Sed nullushomo maluam crudam comedat. quia iili quafi quod a
dam uenenum effet.quoniam liuofa eft.Illi autem qui infirmum ftoma a
cbumbabet,bona eft,cum iam crefcereincipit cot,et fagimine addito.
quia digeftionem aliquantum parat. Et pro hac neceffitate infirmus
 9 p: H * Y S C' AB ' ' $, :
C maluam comedat,fd tam moderate:fanusautem eam omnino deuitet
-

D E C A R D C), Cap. Cv 111.

A R D v s tam lenis quam hirfutus ueloc calorem habet.qui
2 tamen cito torpet.quia de terra fudat.Etfudorifte de quo herba
haecnafcitur, hirfutuseft:&horum nullus utililis eft ad comedendum
crudus.Sed tamen ficardus hrfutus coquitur,&comeditur,fanishoma
nibusnecmultum obeft,necprodeft.quia nec fanguini, uec pinguedia
ni eius confert, fed tantum efuriem aufert. Infirmos autem tam co&ius
quam crudus ldit. -

. . i.
A P P A contrarium calorem aliquantum habet,& defucco etfi,
dore terr crefcit,& utilis&inutilis eft. Nam radix etftirps eius
ad nullam utilitatem ualet:& folia eius tam co&ta quam cruda periculof
unthomini ad comedendum:praeterillum cui calculus in corpore nafcia
Ad Calcul.
tur. Et illefoliahcrb huius optimo uino coquat,&uin hoc perpam
num colatum tam pranfus quam ieiunus calidum bibat,&calcufs cona
Scabiem
teritur._ Homo quoq$ flores lappae,&concham teftudinis puluerizet;
capitis.
ut plus fit pulueris de concha,& in fcabiem capitis puluerem perquind
-
cim,autper noucm diesproijciat,& in quinta die caput eius Cumiixiuia
D qu defaginco cincre fitlauet,& fnabitur.
D V s L. . x.
E H D Y S T E L frigiditate quaederore etinchabet,&uate
geutilis eft. Siquisa ftcchcdoincorde,fguin alio aliquo ma
brorum uorum dolet:uehdytelaccipiat,8 modici minusdeoreti, der
felbim,& haec in modica aquia in fuccum redigat, & ftatim in ipf hora
cumaftechedofatigaturficbibat,& melius habebit. -

- p v . P. cx.
R. T 1 c A ualde calidaeftingenere fuo,& nullo modo ualei.
- ut cruda comedatur.propter afperitatem fuam:fcd cum nouiter.
de terra procedit,cota ad cibos utilis eft hominibus.quia ftomachii eo a
rum purgat,& liuorem ab eo aufert.Ethocfacit quodlibetgenus urticae.
Ad Vermes Sidenoxijs & malishumoribusqun homineuenenoffunt,uermes;
corporis. in aliquo homine excreuerint:ille fuccum ardentis urtic,&fuccblan ,
doni pari pondere,&fuccum defolijs nucis,uel de cortice eiufd arbo*
ris quantum illorum duorum eft accipiat,8 modicum aceti, & plurim
mellis addat:& in noua ollaferuere faciat,etfpumam fuperius abijciat:et
poftquam efferbuerit,de ignetollat,etper quindecim diesiftud modice.
eunus bibat, ed pot cibfufficienter:&uermesin eo morientur. . . Er
Ad memoria homo quabfq uoluntatefua obliuofuseft,urentem urticamadfuccum.
contundat,etmodicum olcioliu addat;etcum dormitum uadit, peus,
 H I LD E G A R D S L I B. II. 9

strum ettimpona cum eo perungat,ethocfpe faciat,etobliuio in eomie A

nuetur. Etfiferuor reumatis denaribus equi fluit,ita quod inde hou*
et : urentem urticam,et plus de libitico in aqua coque,et fumum itum
calidum in nares &os eius fraeno impofito tranfire permitte,& fanabi^
tur. Quod fi equus in uentre dolet: urentcm urticam,etplus delibifti*
co pabulo eius fpe commifce,utfimul comedat,etfanabitur.
. N 1 . 1.
L A N T A Gplantaginisfuccum
L- fimfatigatur: o calida etficca eft. Bthomo
exprimat,et qu per paralia
perpannum colae Ad paralim , . . . 'I

tum,aut uino,aut melle tperet, etbibat,etparalifisabeo ceffbit. Sed Glandes, '

etquiglandes in fe habet,radicem plantaginis igne affet,et calidamfuper
eas ponat,etpanno liget, etmelius habebit. Non autem nimium fupera - ".

ponat.quia indelderetur. Sed et qui a ftechedo fatigatur:folia plan

taginis in aqua coquat, et calida fuperponat ubi dolet, et curabitur.
Qgodfiaranea, autalius uermishominem tetigerit,aut fixerit: mox. i&umaraneae,
fucco plantaginis ungat,etcurabitur. Etfiuir,uelfocmina maleficium
comederit,autbibcrit, unde ad turpem amorem accenditur:fuccplan*
taginis bibat, etpofteaaliquam fortem potionem accipiat,etpoft purga
tinemleuius habcbit. Si autemhominiinaliquo loco os cafu frangia fa&uraa
tur: radices plantaginis in melincidat, etieiunus quotidie comedat, et . .
etiam uirida folia malu, et quinquies plus de folijs,ue! radicibus plana B
taginiscum aqua in noua olla modice coa", et ta calidas loco illiubi
- -
doler, cquenteruperpona,ct fractumos anabitur.
N v . . xtrt.
VIcuspgnitur,uenenum
E N v A calida et ficca eft:etfi folium eius fuperfra&um ute
extrahit,etfnat:fed etiam in pulmento
coa,etcomcfta,fanatdolentiauifera, - -

i . . . , -

19 L A eftintercalidum ethumidum,fedprcipuetemperae.
, V tifrigoris: et defuauitate et lenitate aris crefcit. `Homo enim,
oleum oliugadfolem,autadign innoua ollaferuerefaciat:etdum fera Aaalisinem
uct,uiolas immittat, ut ab eis infpi{T, et in uitreum uas ponat,etferuet.: oculorm. _.
Etad notem cum eodem oculos et palpebras circumungat, itaneocua - -

los interiustangat: etcaliginem eorum fugabit. Ethmo qui igneos:

oculos habet,etin eis caligat etdolet: fuccuiolae,etbis tanturi fuiro- .
frum,etfuccifgniculi fecndum tertiam partem rofrum accipiat,ethis:
modicum uini addat:et cum dormitum uadit,collyrium hoc circa oculos
fuosungat, cauens ne oculos interius tangat. quoq* quigrauia'
, tatemin capitehabet.autin renibus.eualirubia paralifatigat; deuc,
couiolperpannumextorqueat,etcide hyrcinopoufficienteraddat,
 5o p H Y . S I .C AE S.

.C et ad mediam partcm pi ueterem aruinam:et hc in patella fimul diffo!

* uat, et fic unguentum faciat, etcum eo in capite,etalias ubi dolet,fe per^
Adcgpgt;can ungat,etmeliushabebit. Etfi quis in capite dolet,aut cuius carnes can
cricomedunt,aut quglibet ulcera in corpore fuo habet: fuccum uiolae
accipiat, & ad tertiam partem fucci huius oleum oliu, & ad quantita*
tem fucci uiolae hircinum fepum:& haecfimul in noua olla feruere facia
at,8& unguentii paret. Et quiin capite dolet,cum hoc unguento frona
tem in tranfuerfum perungat,&melius habebit, Sed&ubicancer,et
alijuermes hominem comedunt: defuper ungatur,etmorientur cum ex
tla.2S
eo guftaueri
Fcbres ter- ' tiam partemnt. Et qui
plantagi tertianas
nem,& febres
pefferkra patitur:
ut bis uiolam,et
tantum ad eius
ut plantagin tera
isaccia
piat: & herbulas iftas cum aceto, aut affato fale frequenter comedat.
NMclancholia. Sed& fi quis de melancholia per moleftiam mente oppreffuseft,8c
pulmo eius inde lditur: hic uiolas in puro uino coquat,&eas per pana:
num colet:& mel,&galangam,&lquircium quantum uolueritaddatz.
&ficpurum potum faciat,&bibat,& ltum illum faciet. .
c .
- . . . -

D. ^r T R 1 P L E x frigida eft,fed tamen aliquantum temperata: .

- & cum alijs co&ta& comcfta,bonam digeftionem facit. Etfi .
Adscro- in homine {crofulae crefcere incipiunt: cum attriplice, & priflouche,&
phulas, hyopo pulmentum faciat ita guod prielouches minus it Q[uanm attriz:
>

plicis,&hyfopiminus quPrifelouches; & tud{ape comedat,&cor.

ful ficcabuntur. * -- -

pE A s E R o. C A P. CXVI,
s E R v M calidum &ficcum eft,& quafdam uires pigmen?
torum habet. Homo qui diu languet,&cu caro defecit; cum,
eain aquacalefaa balneet, et in pulmento&in iureetcum carnibusco
tum aepe comedat,&multum ei proderit. Et fi quis lixiuam cum ea
fecerit,&caputfuum frequcnterinde lauetit, multas i nfirmitates decaz
pite illius fugat. Sed&cui malihumores caputfatigt,ita quod aures
- ius uelutffius aquarum tinniunt: aferum in aqua feruerefaciat,&ca?
-- lidum capitifuo circumponat:& humores minuit,& auditum aperit,
Petus, Homo quoq; qui circa pelus,uel interius ulcera habet:aferum in bal
Pulmonem. neo pe&orifuocircumponat, et melius habebit. * Quod etiam ho a
mo quolibet dolore in pulmone dolet,etinde raucitatem uocis habet;a?
ferua, et modicum plus de bafilia, et plus de humelim quam bafili
icin noua olla cum aquacoguat,itautaquain olla herbasitastertiapar
te uperexcedat,et perpannum colet.Etdeinde nucem mucatam,et ga*
1. agam ad tcrtiam partem nucis mufcat, et deuifcopiribis tantum ut
nucismufcatapulucrizet, ctpulucremiftum cum optimouino in noua
 e ollacoquat, itautuinum pulueremitum in ollatertia parte uperexcela A
lat. Quod cum fecerit,denuo eundem puluerem cum uino,modico mel
leaddito, faciatin ollaefferuere:&aquam cum praeditisherbiscotam
uino addat,ita utbis tantum uini fit quantum aqug. Et iftudante cibum,
modice bibat:poftcibum autem quant unohalitubibere poteft, igni*;.
tochalybe primum calefato. . . .

Io. B R. . N. .
C.A.P. CXVII., .
B r o r A N v M calidum et ficcum eft,& odoreius melan2
choliam,& iracundiam in homine excitat,& caputfatigat.
Sed ubi prauae macul, & inmunda fcabies in capite hominis nafci AdsesBtera ,
incipiunt:fuccus eius fpius infundatur,& caput illius curabitur. Et capitis.
ubibulim in corpore hominis eriguntur, uel ubi membr aliquodcona
trahitur:abrotanum tundatur,& eidem loco fuperponatur,& etiam per
ungatur,&meliushabebit.Cumautem fabies&contrato membroa
rum inmorantur, abrotanum mox auferatur. quia tunc magis ldit
quam profit. * -

D 1 Y S , . B.
- - C A P. CXVIII.
1 s s c 1, 1 s etficcus eft,etadpafcuapecu
dun1 utilis, et contra caliginem vculorum. Flores cithyfioleo
pliss inponantur,&in illofineco&ione comminuantur:& mox palpea caliginem,
- br & oculi circumungantur, & folummodo illa hora cum oculrum,
:---ii tuungendunt;n prfatum oleum mittantur,etoculis peruntis,
ftatim eijciantur, quia in oleo diu durare non poffnt.Sienimhomo.
fpehoc modo fecerit,caliginem oculorumfuorumfugabit. -

D. B. A. B. s 1 N T H 1 .o.
O A P. CXIX,

B s 1 N T H I v M ualdecalidum eft; &principalis magifter

contra omnes languores exiftit. Nam homo defuccofin Aaa.,.,
thijcalidouinofufficienterinfundat,&caputfuum totum cum eodem capitis.
temperamento madefaciatcum dormitumuadit, etlaneo pileo caputfue
um totum ufq;ad mane diei tegat, et dolorem capitis fortiter deprimit.
Sienimhuorlen aureshominisintrauerint,uelfialijuermesin eiscre ,
uerint:ille abfinthium accipiat, et fecundum eius mediam partem ru 2
tam,etfecundum mediam partem rut hyfopum,etherbashasin aqua
coquat: et cum eas coxerit,caput fuum inclinet, etfumum iftum quide
herbisiftis calidis egreditur, perharundinem in aurem illam in qu non ,
dolet, intrare permittat: quatenus idem fumus ad aliam aurem in qua .
-
G 2 " .
 52. - p H Y * S I C AE S,

C ucrmcs funt,perueniat, et fugiant. Scd et primum ipfm aurem in qtis

uermesfunt,cum modicomelleperungat,&etiam eimodicum deuetez
1i aruina imponat: ut cum praeditum fumum fenferint,ad dulcedinem
tor declnent. Sed & picam de hordeo cum grans,fue abfq; grans,
ad ignem incendat:utfumus ab eis egrediatur perarundinem in aurem,
ut praeditum eft. Hoc autem homo fpe in die faciat:&libcrabitur,
aut deuseum liberare non uult. Quodfi uermes aurem exierint: oleum
oliu in nouo uafe ad ignem feruere, & fumum iftum in aurem in qua
uermes fuerunt,tranfire permittat, ut ulcerata auris ungatur,& dcinde
cumreodem oleo infrigidato ipfam aur in circumitu interius perungat:
& fi modicum ex eo aurem intrauerit, non nocebit.Sed & mettram in a*
qua coquat,& fumum in fanam aurem tranfire permittat,& eandem auz
rem manu fua comprimat, ne fumus egrediatur: & fic faepe faciat,& faa
AdDentes. nabitur. Homo autem qui deputrido fanguine,et purgatione cerebri
n dentibus dolet:abfinthium,& uerbenam quali ponderein bonou?
noin noua olla coquat,&uinum itudperpannum colet,&bibat,moe
dico zuccaro addito. Sed & herbas iftas calidas cum dormitum uadit,
maxill fu circumponat,& panno defuperliget. Ethoc faciat dum faa
... netur. Et etiam fuccusabfinthijadoleum oliu fundatur,itaut oleum
* fuccum duabus partibus fuperer,et in uitreo uafeadfolem calefiat,&fic
D perannum fruetur. Et cum quilibet homo circa petus dolet,& inde
Pe&us, &
Latcra,
tuffitat,cm illa perungatur:&fi etiam in latere dolet,ibiinungatur:&
untio hc e interius & cxtei ius fnat. Sed&abfinthium in mortario
adfucc contundatur,et fepum ceruiad ceruinam medull addatur,v.
ut de fucco bis tantum fit ut de fepo, et de fepo bis tantum ut de ceruina
medulla,&ficunguentum paretur:et qui a fortiffirma pagatif* f--s^rur.,
qumembraillius minantur,cum eo iuxtaignem ubi dolct perungatur.
&curabitur. Etcum abfinthium recenseft,homo fuccum exprimat,
&uinum cum melle modice coquat,&fuccum illum uino huic infun
datitaurfuccusunum&melinfaporefuperet: critada mai ufpad
octobrem, non omnidie,edempertertia,ertertia dic ieiunus frigidum
bbat. Doloremremum, et melancholiam compecir, oculos clarificat.
<fortat pulmonem infirmari non permittit,ftomachum calefacit.
uifcera purgat,etbonam digeftionem parat. --- *

1 vs o v I . . . :
v s Q v 1 A M v s frigidus eft, et mollis abfq; uiribus. Etfiqtii&
iufquiamum,aut oleum ex granis eius fatum comederet, mortiferu:
nementiin eo faceret. Sed n5 furim inhomfnefunt: fucco iufquiami
locum illum perfundat,&furim morientur.Oleum autem ex femine ei*
AdEbriae usfaum nn multum utile eft. Vtautem ebriusadferedeat,iufquia*
mtum infrigidam aquam ponat,& frontem,timpora, etguttur uummaa
defaciat,&melius habebit. "" " " " " " "
 , ,
R G A N o, c . x, A.
R I G A N v M calidum &ficcum eft. Etfi aliquis homo illud
comederet,aut biberet,lepram illi inferret, pulmonem inflaret,
et iecureius deficere faceret. Sed qui rubeam lepram habet,fiue recens, Adleprrt
fue inueterata fit:fuccum organ,& parum mnus de marrubo,& de oa rubeam,
kcoiufquiami plus quam iftorum duorum fit, & modcum un fimul
ommifceat,&inaffo balneo cum iam exire uult, cum liquore hoc feper
fundat,8& ungatt& prauos humores illius aliquantum expellit. Et pofta
quam de prfato balneo exierit, mox hircino fepo adignem refoluto fe
inungat;&nletum f collocet,ut exficcetur :8: durcam lepr emollic
&t.Etpoftquam exficcatus fuerit,tunc origanum & furfurem in pa
se!!a calcfaiat, 8 poft illinitionem untionis, fuper ulcera lepr ca?
kida ponat, & deuper ligamine liger, &ita per aliquamhoram teneat,
dumiabip foincalefcat:&fi lcprofus homo hosfpe fecerit, abfq; dubio
nabitur,nifi morsilfiusfit,aut nifi domn us illum curari nolit, Etqui: Febress
quotidian febrpatitur: origanu & modic camphor, dornell plus
quam iftorum duor fitpugerizct,et pulueremitum in ipa acceione
febrs calido uno inmittt,etiat,et in leium fe collo cct, ct fanabitur,
. 1, L 1 . C A P : C XXII,
- I L L E F O L I V M. caliakm etficcum eft. Et homo qui docu
defictulachrymarum in oculis caligat: millefolium modicetun cligantes

dat, et oculis ad notem uperponat, cauens neocules interiustangat:
etficfere ufq* ad mediam no&tem dimitrar,***incaiiferat;hoc fato mox
orrino et puriimo uino cifra oculorum modice circumliniat,et icocu
lianantur. Millefolium quoqi dicretasetubtiles uires ad ulnera ha
bet.N- f Pcrcuffione uulneratur, poftquam uulnus uino lauaa Vulneras
tur, lineuspannus fuper illud ponatur.et millefolioin aqua modice coa
&ocalidum fuper pannum illum qui fuper uulnus iacet,ieuiter ligetur :
etficuulneri putredinem aufert,et uulnus fanat.Etfic faepe fiat, qumdiu '

neceff fuerit:fed poftquam uulnus aftringi et fnari coeperit,pannoaba

iecto, millefolium uuner fuperponatur, et tanto fuauus et perfectius
fnabitur. Qui autem interius in corpore uulnusaccgpit,ita quod aut
cafu fratus,aut cftritus interius fuerit: millefoli puluerizet,et puluea
rill in calida aqua bibat,ctpoftqumelius habuerit eundpuler& in
cal.uno accipiatdfanet. Ethomo quem tertiana febris fatigat:mille? 'FbRm tertia
foliu,etbistfi polypodijinuauiet bono uino cot,etp pannicolat,et fraim.

in ipfa uin hocbibat: herbas at iftas in uino p tridu

dimittat,utabeis melius tperet,etficp tridubibat,etfi necefT feritite
rum fimilibusnouis herbis remouet,et febr iftam mitigat,etanabitur. -

: . . x11,
Grimonia cal.et. Cui oculi caligt,agrimoni adfucc tundat,
etfuper oculosfuos cum dormitti uaditponat, cauens me oculo$
intcrius tangat,& caliginem aufert, et eos clarificat Sed ctin quo fciem a
-
-- G3
 p H* ' Y : S. 1 * C AE S.
tia &nfuseuacuatifunt:illi crinescapitis abfcindantur,etagrimonian
Contraina aqu coqua,& cum aqua ifta calida caputlauetur. Etefiameadem herz
niam.
bacalida fupercor primum panno ligetur:ne cordis defetum fentiat:&
tumc{uper front,& timpora illius calida pona, & infani ab eo aufert.
Ad tma Quiautem liuor,&multflegma de infirmis uifceribus cxfcreat,&
chum.
etiaminfirmum ftomach habet:agrimoniin uino pofitam tam pran
fus quam ieiunusfemper bibat,&liuoremmiuuit, &ftomachum calefa
cit. I Item ut defliuaetexfcreatione&emuntie homo purgetur:fuca
cum agrimoni, & bistantum fucci fniculi accipiat, & his defucco
ftorckenfchnabel quantum obolus ponderat addat: deinde de galanga
tantumaccipiat quantum iftortrium fuit,&ftoracis quantum fex num
mi ponderant, &polypodij ad pentam duoriinummorum:&hgcpula
uerizet,&puluerem iftum cum prgfatofucco comprimat,&ex eopillu.
las adquantitatem faba facat Potea defucco chelidoniae maiors quan
tum quarta pars nummi penfat,fufeipiat,& in illopillulas intingat,&ad
folem ponatutexiccentur.Quodicalorem folis non habuerit,n lencm
uentum, & ad lenem auram ponat, utfuauiter exficcetur. Cum autem
homopillulashasfumere uolucrit, ftomachum &uentrem fuum agnia
nis,uel alijs pellibus circumponat, ut calidus fiat, quoniam calor earum
fanuset:&non multumadignem accedat,ed calore uetium utatur,8&
eas ante folis ortum fumat.quia auroraeo tempore fuauiter & lenis eft.
Etuel guin, uclnuem pilulasaccipiat, 8 unamquamq ingillatim
modice intingat melle,&g!utias:& cum eas fumpferit,modics iriimbro,
oloco, & non in calore olis deambulet, uig olutionem entiat. Cirsa
mediam uero diem poftquam folutionem in f fenferit,uelfieam obdua
ratoftomacho nondum habere poterit: primum frtvi-i--<1am defari
nafimil forbcat:utuifcer per fuauitatem forbiciunculae fanentur, uel
ut induratus ftomachus hoc modo mollificetur. Si autem homo de li;
Lepram, bidine,autincontinentia leprofusefficituragrimoniam,etfecundum eie
us tertiam partemhyfopum,&aferi,bistantum ut iftQrum duorumeft,.
in caldario coquat,8 ex his balneum faciat,& menftruum fanguinem ,
quantum habere poterit admifceat,&balneofe imponat:fed etiam dear
mina anferis accipiat,&bistantum aruingallinarum,etmodicumfter=
coris gallinarum,etindcunguentii faciat:etcum de prditobalneo exa
ierit,dunguento feperungat,etinleiumferecollocet.Etfic frequen
terfaciat,dum fanetur.
D. B. D 1 p T A M N O. C P. CXXIII1,

1 p -r A M N v s calidus etficcus eft, & uires lapidis & ignis.

- infehabet. quia utlapis durus eftin uiribus fuis, & ut calorem
habetin igne qu de eo egreditur:ta diptamnus uirtuous eftctrainfir=
Cor. mitates quibusprualet. Nam homo quiin corde dolet:puluerem de
iptamnofa&umcomcdat, & dolor cordis compcfcitur. Scd & cum
 , . . R s , . %

calculus depingui natura in homine crefcit:didiamni puluerizet,& pula

suerem iftum cum triticeo pane comedat, & calculum crefcere prohibet.
' Ethomo n quo calculus diu creut:puluerem dictamnn acet mel2 Ad calculum
le mixtum ponat, & hoc ieiunus fpebibat; & calculum in eo frangit.
Sed & fi quis in aliquo loco membrorum fuorum claudicare incaepe 2.
rit:ditamnum in aqua fortitercoquat,& quod in medio uelut cor eftab.
ijciat,& dum coquitur bis tantum huf3muoes addat, & urentis urtic
bis tantum ut hgcfimul commifcetur.Etpoftquam coa
&ta fuerint,aqua modice expreffa,calida fuperiunturam membri illius.
&fuper uenas inquibus claudicare incipit ponat:& hoc fpe faciat,&
curabitur. -

v . . . v.
E B R 1 F v G A calidaeft,&fuauem fuccum habet,& dolentia
bus uifceribus ut fuaue unguentum eft. Et qui in uifceribus do Vifcerum do
let:eumaqua,&fagimine,aut oleo coquat,& farinam fimil addat,etfic '**
forbiciuncul paret,& comedat,&ufcera fauat. Et cum foemngmen
ftrua habent,eandemforbiciunculam part,& comedant.& purgation
fiuorum fuauiter educit. Homo autem qui ftechedim patitur, fuccum
febrifug,&butyrum uaccarum commifceat,& fe ubi dolet perungat,
& curabitur. -

s . . . x- B
o s E L l A frigida eft & egrefta cor confortat, & malos
humores qui nimiurii congregati funt,minuit. Sed homo qui
pro neceffitate comedere uult,non fimplicem comedat.quia nimis apee
fa cf*eria-c aut nogicum ditamni,aut galang, autzituaris addat, et
comedat, etfrgidos humores difipat. -

i 1. . . p, 11,
A D I O L A calida etficcaeft,etomnis uis eius in radicee.
- Homo enim quiminntamfcabiem habet:fuccofolior glaz AdScabiem.
diol,etaruna in maio unguentparet,ta uturdeapparcat:etfe io f
gepefungat,et curabitur. I. Etquiin facieduram cutm habct,ctquip
tglofuseft,etquimal colorem habet:fuccum gladiolaein uasad qas
falientium fontium,uel magnorum fluuiorum fndat,etmodice calfae
riatetfaciem fuamlauetethocfpefaciat, et cutem mollem etpulchri, .
olorparat, Sedetquifrenetics:radic,uelfolia gladiolaein aqua coa Frenefim.
quat,etcalida capitiuocircumponat,ita obdormiens:ethocaepe faciat.
Deinde in tenuesrotunditatesradicem infcidat,in melle condiens, etfrea
quentercomedat,etfanabitur. Homo ctiam qu calculo,autdifficulta
feuringconftringitur.radicemgladiol cumbonouinotundat, etuinum
hocperpannicolaticalidii bibat,& calculus in comollecit , eturinali
loca aperiuntur. , Contrarecentem quoquc lepram, homoradicen,
/ -
 56 P . H Y S. 1 C AE : 8,

C. gladiol tundat,& in lacafinae ponat, fagimine quoq; addito in patella.

fortiter cmifcendo coquat.Ethocfa&io perpafim colet.&ficunguena,
tum fiat.Deinde lixiuia decineribus ccrlen faciat, etlixiuia ifta primum
corpus fuum ubilepram fentitlauet,& deinde praediciounguento feina
ungat:ethocfaepe faciat,etfanabitur.
- YD E E E V L O. P, CXXV III. }
B v L v s frigidus ethumidus eft,etmatur hominis contrarius,
-itautfihomoaliquis eum comederit, periculofum effet illi. Sed
Adfonitum fi alicuiushominiscaputfonueluttorrs aqua reddiderit,capitiillius ita
$*.gues te,
ica- frigidumtircumponatur,&meliushabebit.
~~ ~. - a r"
Etfaliquis homo in die
J . ~ * - - -

fos, gitis,autinpedibus fuis fcabiofos ungues habet:fructus qui inebulo na

cuturfrequenterfuperponat,etliget,etungues autpurgabuntur, autera
dicabuntur,&ficalij rcnafcentur.
D E so L A T R o. C A P. cxxix. -

ormor S L Adefectumentitiolatrumin
|-'let.& T R v M calidum eft&ficc. Et homo qui in corde
aqu coquat,etcalidum fuperdo*
cor
fuum ponat & melius habebit, Sed & quin dentibus doletolatrum
D in aquacalefaiat, & cumdormitumuadit calidum upermaxillampo,
n fiat,& melius habebit. Etcuipedes intumefcunt: folatrum inaqu caa
Hn eru lefatum pedibus uperponat, & tumor celabt. Sed & quncru
rium. ribus dolerpraefataahrbamin aquafatiscalcfaciat.&cruribus fuiscir
cumponat,& panno circumliget,82 melius habebit.
D E R IN G E L L A. C. A p. CXxx,
1 N G E L l A frigida ethumida etsteontrauenenumualet:
Contra uene- - Nam qui uelienum comederit,aut biberit,ringellam in aqua
Alum, coquat,&fuper ftomachum fuum calidum ponat,&uenenum mollifi* .
catut ab eo exeat.Sed&idem homo moxbonum uinum calefaciat, eti
fatis de eadem herbaimponat,& iterum calefaciat,etfemicalidum bibat: v
& uenenum aut per naufam euomendo, aut fpumagdo def proijcit.
Et homo cui caputde uellim eft:lardum accipiat,& illud quod in eo
molleeftabijciat,&hocquod iuxtacutem inlardo durum eft cum pra
fataherbatundat,&captfuum fpeperungat,&uellim cadent, & ca*
scabiesca- put pulchrum erit. Homo quoq; quifcabiem in capite habet,flores et
pitis. foliaringellaetundat, & cum ucco ito & modicaaqua&farinaimila:
paftam parct,& candem capiti fuo circumponat, & panno ita ligatum.
relinquat ufq;dum eadem pafta fcindatur:ettumcauferat,&aliam paft
fimili modoparatam capiti fuo circumponat,etficpernoucm dies faciat.
Et quotiens paftam de capite fuo aufert,totienslixiuiam de fuccoringel
l paratam habeat,caputfuum lauans:& fanabitur. Sed&fi boues,
aut oues aliqutd comederint unde repente inflantur:fuccusringcllg cum
modicaaquain oracorumfundatur,&indcguftent,& curabuntur. Lc
 - - . . s. 1, . 11. sz .
etiam tuffitant,fuccus fine aquain naribusinfunda,etmeliorabuntur. A
D B B L A N D ON I. A. C. A. P. CXXX1. *-

LAN D o N 1 A calidaeticcaet. Homo quidebile,et trite Adcord-bile

L/corhabet:blandonic carnibus,uel pifcib9,uelalijs cibis abfq;
alijsherbis faepe comedat:et coreius confortatur,etltificatur. Sedet
quguttureraucuseft,etn petore dolet:blandoniam, etfocnculum Raucedinem,
aequali ponderen bono uno coquat, etbbat, etuocem recuperat, et P
peius fanat. -

, . x11. J. : :
- -

l E N r 1 D 1 v M calidumetpngueeft,etnechominibus,ne
- pecoribus comeftum, aut bibitum prodeft. Nam fnguinem
minuit,&tabcmauget:cum eam n aufert, quod fi aliquiseam fumpfe^
rit,tatim potionempurgatoram umat alioqun petisfubequetur, &
caro eiusinfirinabitur. " Sed tam qui minorem fcabiem,qu inter cuz scabiem;
temet carnem eft,patitur:atcnsidium cum ueterearuina tundat,etfe per
ungat,et cito fanabitur. Sed poftqu aliquantulum fanari cperit, amoz
docum illa fe non perungat, quoniam eum ldit. Si aut fanguis in
homine malis humoribus excitatus,perpofteriora eius cum egeftioneci
borum effluere cperit: eum n5 reftringat. quia purgationem ei affert,
fedfifupra modpercum tranfit,alentidium oleribus&alijs bonishera
bisaddt,et cibumfaciat,eteum refocillant,
JD B C E N T A V R E A. C A P. C xxXrtf.
E N t A v R E A calida et ficca eft. Homo cui os aliquod in Aaf,,a,,:
corpore fuo fra&um eft: centauream,uel radicem eius tundat,et ramoftis.
fuccumautuino,autaqua mixtum fpebibat,et fratum os conglutinaa
tur. Et eti eandem herb in aqua calefaciat, et calidam locoubidolct. -

fepefuperponat, etfnabif. Quem eti paralfisita fatigat,quodline paralfim.

ua eius in loquendo defetum habet, et quiod aliquod mmbrm in eo
etfoliacentaureg,cumnouofepocerucmfceat,et
<um farina tortellosfaciat,eteosfaepe comedat, et paralifis deprimetur.
Sed et qui per totum corpusfuum a paralifi fatigatur,centauream in
uinumponat,etindefaepebibat,etparalifis ineo ceffabt.
D B p A c T 1 L O S A. C. A. P. Cxxxttit. -

A c T 1 L o s A ignea eft,etbonam uirtutem habet. Sieifi Tineas,

- tneae cuiuflibethomnis crines minut, c radice et fmne daz
&ilofae lixiuiamfaciat,etcaputfuum cum illafaepe lauet,ettine morien . .
tur. Et fi homomenteexcedit, quafinihilfciatetguafi inextafiiaceat: Extafin,
{emenda&tilof;in melle extinguatur,etfublinguam illiusponatur,etuia
res eius cerebrillius afcendunt,ut cito ad mentem fuamredeat. Cum
ctiam aliquis homo caduco morbofatigatuscadit:fem datilofaeinfana Morbum ca.
guine hyrundinis intingatur, etmoxinfarinafimilgitamadidum inuola ducum. .

 58 . p - s 1 , s, :
C uatur,etinos cadentis ponatur,dum ita iacet, ethew faciat quotiens per
- morbum hunc cadit,ettandem curabitur. . Sed et qui multum flegma
Ad*g*m**
fortentem ha- in
1 . capite,et circa petus habet, et qui etiam ftentemihalitum habei:ra
- - . . " : " , " . .. . ' -- - -

litum, dicem datilofae in modicas rotulas infcidat,et his eti de femine eius ade
dat,etin uino feruerefaciat, et moderate calidum fpe bibat: et caput,et
petus illius purgat,ethalitum,etbonum odorem habere facit. Epofto ,
quam uinum hoc biberit,aliud uinum ufq; tertia uice cum eadem herba :
Stomachum, calefacere potet. Cumeti indigeti cibi in tomacho hominis intera
dum coagulantur,ftomach dolerfaciunt: quapropter ille dailofm.'
& ad quartam eius prtem abrotanum, & quinq;folijminus quam ab2
rotani fit ad fuccum tundat, & in bono & puro uino coquat, ita utuin ,
fuccum herbarum duabus partibus fuperet:& per pannum colet,&in
uitreum uas,ueln nouam ollam refundat. poftea uinum iftudfictempe
ratum in artaginem fundat,&ei ignitum chalybem,autbis,autter im
mittat: etiter dum per chalybem feruereincpir, gaangam,uel piretr
trtum, & modicum ppers imponat, x feiunus bibat. Et fic per quinq;
dies ieiunus bibat,ignito chalybetamen prius calefa&io. Quod cum pr
quinq; dies fecerit,cum triticeo pane,et farina fimil,& cpraefato uino ;
' ignito chalybe calefa&to, forbiciunculam faciat,uitello oui addito, absq; -

& oleo:& iterum per quinq; dies hc ieiunus comedat. Quia

D bus tranfatis,iterum uinum chalybe calefatum bibat,ufq; dum mlius
Febres, habeat. Da&tilofa quoq; contra tertianas & quartanasualet. Homo
qui tertianas,aut quartanas habet, radicem dailof modice tundat,&
in uinum ponat,&fpebibat, etfebres ab eo fugat. Sed & pulueremda
- tiloimponat,&eifagimen,autoleum papauerisaddat,& forbiciun
Tineas. culam faciat,&faepe comiedat, & melius habebit, Radix quoq;&fo2.
lia datilofaeinterueftesponantur,& tineaefugiunt,neceas Ident.
. . x.
A N D o N 1 A calida eft,& fignafcienti hominis plus quam
al herb n e defignat:& ideo fallacia & decepto diaboli, uma
bras fuas interdum fuper em parat. Homo qui ftultus & fatuus eft.
ita quod fcientia in eo defecit:pandoniam uere ad fuccum tundat,et eam
fuperpe&tus & cor fuum ponat per totam notem, & hocfaepe faciat,&c'
lnfomnia,
curabitur. Et qui a falfis fomnijs fatigari folet,eandem herbam apud i

fin no&e habeat,& figmenta fomnor deprmt. Mulierqu inufto

tempore multamenftrua inordinate patitur: pandoniam in uinum po*
nat,ut inde fapor habeat,& fpe bibat,& curabitur. Sed et fi quifpi
uir a muliere,feu aliqua muliera uiro ulla magica arte illufa,feu ullis fam , -

tafticis et diabolicis uerbis incantationum coniurata etaduocata fuerit, i

ita quoduirin amore mulieris,autmulier in amore uiri icincantata ina -

fanit: pandoniam qurat per quam nunquam aliquod medicament. ' '
udaliquafantafia prius fata fit, quia fitalc aliquid per camantc fatum
 H 1 L D E G A R D f s. L 1 B. 11.
eft,amodo ad medicinam n ualet. Et cum eam inuenerit,folia de ea aua A
ferat,& unum folium in utrumq; foram narium fuorum figat,&unum
fub linguam ponat,&in utraq; manu unum teneat,etfub ntrumq; ped
unum ponat,& eandem herbam oculis fuis fortiter infpiciat:&hoctam
diu faciat,dum eadem folia a corpore eius incalefcant:etidem fpe facia
atdum melius habeat,&ab infniaamoris illius peruirtutem deifolue:
tatamen,finon comedendo, autbibendo incitamentumamoris in cor
pusuli induxit. Sedet qui per magicauerbaita in amore alterius irre
iitus eft,{iueuir,fiue mulier fit:pandoniamapudfe femper habeat,etme
lius habebit. Quodfi in hyemefoliahabere n poterit,radicem accipiat,
& faciatutpraefatum eft.Et nullus homo pandoniam ullo modo comea
dat, quoniam fi eam comederit,fenfum &intelletum eius ldit,& eum

aliquantum
*
amentem facict.
2. p, x1.

1 T T R V v * * z quod nigrum dicitur,calidum eft. Si dcaput,

\_/aliquis homo infirmitate in capte fargatus,fenfumetntellet
fuumperdit: citteruurtz,& ad eius tertiam partem quenelam,et feniculi
tantum utquemel eftfimul tundat,&in patella cum ueterearuina calea
faciat,& calidas fuper caput et circa collum fu ponat:&hocper quinq;
dies faciat in mane & ad notem,per fingulos dies calefaciens. Et poft
quintam dicm lixiuiam cum cineribus de fagoparet,&caputfuluet,
&curabitur. Quod finondum mentem fuamreceperit:iterumperalios
quinq; dies,utprdit eft, faciat,& quamuis peftis fortisfit,fugabitur.
1 R v v R 2. L, . v.
{ 1 T T E R v v R T z quoq; album calid eft, etnaturam nia
gri habet: excepto,quod acerbiuseftalbo. luuencu?
la autem mulier cui aliquando menftrua in reto tempore defunt:oleum Menfiruas
rofsimpofitisaccipiat&dealbo citteruurtz dimidi partem tertia-para
tisearumdemrofarum,et hanceidem oleo imponat: et iuxta ignem Circa
umbilicum,etfupra ilia fortiteretfaepefenungat, ctmenftr eiusmoa
- uebuntur,etfoluentur. Quodfihocmodo menftrua non habuerit,pr=
fatam untioniteret, donec ueniantre&o tempore. Sed ethom qui Cor, .
in corde, et in uobindolet:citteruurtzalbum, etad eius tertiam partm
abrotanum,etminus menu quamabrotani fit fimultundat, ethisbua
syrumuaccarum in maio parafumaddar: ethocunguentoptimum eft:
et cum in corde dolet, ibife inungat: et finuobm dolet,circa gutture
ungat,ethocfaepe faciat, et melius habebit.
D B B A S I L I S C A, C A P. CXXXVIII.
A s 1 L 1 s c Afrigida et. Homo autgun lngua fua paraz Paralfim,
liimhabet, quodloquinpotet,bailicam ublinguuampo
inat, etuerbarecpet. Sedetqui fortes febres,auttertaas,autopuro Febres,
, sanashabet,bafilifcaminuinocoquat,melleaddito, et colct,etieiuiius ct
- H 2.
 & G p H. Y. S." I C : AE S.

C pranfus,et adnotem fpebibat,et febres in eo ceffabunt. **

N . . . xxx1x.
Ctra illufio
1 B 1 N E L l A frigida eft, et ad ufus hominis non multum ua#
nes pirituti. let. Sed tam fi homo eam in collo fuo fufpenfm femg habet;
nec ab inuocationibus dmonum,nec a magicis uerbis,nec ullo praeftia
gio quod nec comedit,nccbibitilludipoterit.
. " . L I . . . x *
-

c o. l E 1 A frigida eft. Homo in quo freiflichaz nafciind

Scrofulas. . .pit:acoleiam crudam comedat,& euanefcit. In quo etiamfcro
Flegma. ful nafci incipiunt, eandem herb faepe comedat,& decrefcent. Sed
&homo qui multum fiegma eijcit,acoieiam in melle condiat,&ficfaepe
Febres, comedat,& hoiem purgat. Quiat febrem habet,eandem herbtuna
dat,& colet,&eidem uccouin addat,&aepe bibat,& melius habebit
- - . , . ,
v Cit o c A r 1 A frigida eft.Nara quicunq; homo eam fimpliceni
\

cmederet.illum interis in corporefuodiffiparet. Sedetqui pram

purgatio & lenem potionem fumere uoluerit: cinnamomum, & Iiquiricium pari
lenis- pondere puluerizet,& puluerem ift cum modica farinafimilg in fucco
itocatiae in modum fabarum inuoluat,& ad folem,uel ad fornacerh md
$. dice calid exficcet,& de his in marie diei fumat quant quinq* nummi.
aut nouem,aut quindecim ponderant,& illleniter purgabitur. ' *

R v v 2. . . L. Y
D E R v v R T z calidaet. Et homo qui fortes & ardentes fee
Adfebres bresinfehabet:berutirtz pulutrizet,& puluerem ifticum pane
" prans&ieiunusrpecomedat; &melius habebit. Sed&quitos
p,. corpore a paralififatigatur: eundem pulueretn frequentercomedal,& t

Iritiami. paralifis in eo ceffbit. Quiautem gelefocht habet:radicem ciufdcm *

herb in acctotundat,etficcomedat,etmelius habebit. G

s 1 . . L. :

A x 1 F R 1 C A frigidaeft,etfortes ureshabet:ad ufum autem ho,

. . . mnis qu tenerunm corpus habet,in comeftione n ualet, quia cor .
""" pori illius nimis fortis effet. I Sed ubi autin ftomacho,aut inuefica,aut
Alibiin corpore hominis liuor cagulatur et induraturuelutlapillus:ille
femenfxiicacinaqua tundat,etranfusetnonieiunusquotidie bibat.
et hoc quod in homine durum eft frangit, et homoille faluabitur. Et
<juigafocht habet, idem fermen in tiingterat, etper modicam horam,
n eo iacere permittat,et pranfusfarpe bibat,et curabitur.
-y p E v G E R A. CAP. CXL, IIIf. *
, \ / q, E R A ualde calida eft,& magnum & forte ulcus frangit. ,
Aduleera.; V : Nam ugera tundatur, & modicum olei oliuaeei addatur,&
rigidafugulcuspnatur.Qyodfioleoliu non habuerit, modiciida
- a 3
\
 H 1 E. D. E.G. A. R. D. 1 & L i B. If
hircito epo addat,etinpatella calefaciat,etinfrigidari permittat,etita fri A
gidam fuper ulcus ponat;etuenenum mollificat,etfanat. Sed etfi rufa Adulcera ,
etexturgentia ulcera in homineuntilleugeram tundat,etei oleum oliz magma-... 1
guae,aut hircinumfepum addat, et uenen hoc modo extrahit. Sed cum
ulcera iam rubefcere incperint,ugeram abijciat, et cum oleo oliu, aur
hircinofpoligamen de canaboparet,etfuper ulcera ponat,etfnabuni.
, Scd radix eius inaceto condiatur,etper notem ponatur fuper locum , , , . . .,
filum ubi uuartsen
" - crefcereincipiunt,et
cuanefcent.
1 . . . .. .. 3. . . . . . . .
H E L 1 D o N 1 A maior ualde calida eft.Nam tam dirum &,
acre uenenum in fehabet,quod nullam fanitatem homini confes
re poteft.quia fiinunare homini daret exterius fanitatem,in ali illi maa
iorem infirmitatem interius afferret. Si enim quifpiam eam comederit,
t biberit,eum interius ldit:& idcointcrdum digeftionem,& flutio?
inem cum dolore & cum fnitate facit. ' Qui autm aliquod inmund
manducauit,feu bibit,feu tetigit,unde puffulofus&ulcerofusin corpor
fuo fit:ueterem aruinam fatis defucco chelidoni in patella fimul diffols
uat,&faepe fe perungat,& fanabitur. . . . .
- . . . ,1vL ...
-KB E c H frgidaet,&hominiadcomedendum inutilis. Sed et ;
+ L^homo qui geelfuocht habet: ebech in patella cum hircino fepo,aut Ictriciam.
uetere aruina calefaciat,& calidum fuper ftomach fuum ponat, &mox -

bruficraffim infrigidar aqua contundat,&bibat:&curabi. , Sed& .."?

mulier qu iniufto tempore multa menftrua inordinate patitur: ebech Menftrua. '
in aqua coquat,&fibi in femoribus, &in umbilico calidam circumpo* . . . . .

nat,etfrigidiuas illius contrario fluxuirefiftit. Si etiaminaliquo homia

neinterior pellicula,in qua inteftinaclauf funt,aliquo cafufcinditur:ille
*bech,& bis tfii de maigre confolida in bono uino coquat : &potd; ca
coxeritherbas,auno feparet;&illimodicum pulueris dezituare fo.
ktantzuccari quantebech fuit,&fatis de oo melle inmittat,& it
rurfum modiccferuere faciat,& deinde per fccell uelutpur potfaci
at:8: potcibli & ad noibibater hocpefaciat. Seder herbasque in
prgfaio uino co&funt,fuplocubiinterior pellicularupta eft cal.liget;
eius colligt.Radicquoq; maioris cfolidgi minuta ffta
incidat,etinuintiponat, utindeapor capiat,ethoc unfem perbibat,
D E 1 B 1 s C o. c A P. cxLvIr. (uq# dum anef. . ,.
B i s & v M calidum etficc cft:etcontra febresalef. Homo F.,.,.'' t
* ty
. . L qui febreshabet,qualefcunq; fint,ibifcum cum aceto contundat,& ' ' '
in mane diei ieiunus,etad notem bibat,etfebres illg cuiuscunq; natur : . .
fint,inillo ceffbunt. Sedet qin capite dolet:ibifc,etminus fii con c.pta.as.
tundat,eteis modic olei oliug cmifceat,et iuxta ign in manufuatf c lorm. T^
lefaciar,etfrtifugfolmodo fupponar,etobdormiat,et
-
Hibi 3.
 62. s c A s, .
- C . . Lv..
AdPleure

.rifim patitur,autquem fatigatuich:herbam hanc,& minus ca
-

N E M A R C H A calidaeftethumida. Bthomo qu pleu

lamenti puluerizet,8 cum puluere & farina&aquarortellosinpatella
cum fagimne paret,&faepe comedat,& melus habebit. -

D E C A L A M E M T O. C A P, C XLIX.
Scrophulas: A L A M E N T v M caldum eft. Ethomo qu fcrophulasin
collo fuo habet,antequam rumpantur,calamentum puluerizet.
& pulueremitum cum pane,autin pulmento,autin tortellis ape come
dat,&euanecent.Quod iruptaefuerint,foliacalamenticruda & recene
tiafuperponantur,&fcrophulaeficcabuntur. *

D E K R A N C H S C H N A B E L. C A P. CL.
Ad cordis R A N C H s C H N A B E L ualde calida eft. Qui autem in cor
fanitatem
dedolet,herbamiftam,& mnusdepretro,&nucs mufcatae mnus qui
piretrifitin pulucrem.redigat,& pulaeremittumautcum pane,autaba
q; pane comedat,& melis habebit.quia optimus puluis ad fanitatem
cordis. Etqui nafeboz habet:eundem puluer naribus fuis apponat,
8odorem eius in fe trahat,& cito euanefcet,abfq; periculo hominis illia
Tuffim. -
us. Sed & qui tuffim,& conftritionem in petore habet:cum praedia
topuluere & farinatortellos in patella paret,fagimine,autburyro addi=
to:& hos ieiunus & pranfus fpe eomedat, & tuffis leniter foluetur, &
fic homo melius habebit. Sed&qui in petore dolet,ita quod uix
Petus, fpirare poteft,& quiingutturedolet,ita quod uox ci fubtrahitur: praea
Guttur.
ditum puluerem in calido uinobibat,& melius habebit. Btquin
Caput, capite dolet: pulucriiftiaffum, uel lucidum fl addat, & comedat,&
fanabitur. - -- -

DB C o N s o L 1 D A. , , C A P. CLI.
'o N s o l 1 D A frigida eft. Et fialiquod membrum in ho?
minc deftru&um,ulcratum,&uulneratum eft:fi tunc confolid
comederit,liuorem quiibi egreditur repente infequitur,& ulcerafuperi
us in cutefnat,&noninteriusin carne:&hocmodo uermiculi,etqugq;
fordida ntrorfum manebunticum efluereprohibentur. Erficconfolida
iniufto modo, fcilicct abfq; temperamento aliorum pigmcntorum co
mcfta,exteriusfanat,8 putrdanterusdmttt.
D E R V S T I C A. {C A P, C LIt.
Ad anitatem v s T t c A calida,inbono temperamentoeft. Homa aut
perPctuand, quianus eeuult radic,&folia ruticae puluerizet, et quantiz
medictas iuspenftdepuluerepiretri addat,& quant medictas piretri
ponderattin depuluere cinamomcmifceat:etpuluerift quotidie c
pane,autinforbicio,autin cal.uino bibat,& null magn, uel diuturn
infirmitat ufq; ad mortcm fnam habebit.Et nullus homo pulucrcm
 , i s t, . . 63, _* .

iftum deuitet.quiafifnushomo illum quotidie comederit, infirmusad A .

longum tempus in leto decumbens non erit:fiinfirmus comederit, fa
nus erit. Sed ut puluis ifte per annum fruari poffit fanus,in nouum fi? ,
&ile uasponatur,&claufum cum terra tcgatur,& ficuires fuas retinebit.
D B G E L is 1 A. C. A. P. CLIII. -

E L 1 s 1 A calida&ficca eft. Nam quia paralififatigatur,et Ad Paralifim

~~ l quigelefuochthabet:fuccum gelifig uino addat,et quiparalifim . .
habetieiunus bihat:& qui regium morbum habet pranfus fpe bibat,; Regiummo,
& curabitur.. <;. Sed & geliia in uino,addito melle coquatur, & homo bum.
pranfus&adnotem ex eo fpebibat;&eum in peiore fuauem & leu ... . . . . . . ,
facit,ftomachum purgat,& quicquid interius fordidum eft msinuit. * , . ,
. G . . L1111. .. ?
E R B A quGith dicitur,ualde calida eft. Homo autem qui Stomachum
in ftomacho dolet, eandem herbam,& femen eius modice con a ** f
::
*undat,&in uino modico melle addito coquat,& calidum fpe bibat, & - "

curabtur. Q {eobferuareuult,nen ftomacho nfirmetur: eundem - * - *

potum fpe frigidum bibat,& fnitatem retinebit. Sed & quia para , -

fififatigatur,eandem herbam cum femine fuo contundat,&ei modicum, B

aruin urfiaddat,&fecundum tertiam partem aruin oleum oliu apa,
ponat,& hc omnia in aqua coquat,& unguentum faciat,&cumiillofe. *
inungat,&cutem eiusitapertranfit quod paralifis ceffbit. . . .

- v . . Lv.
B R B E N A frigida eft. ' Et fide ulceribus, aut uulneribus, putredinem
aut de uermib. putrid carnes in homine funt:uerbenain aqua carnis.
eoquatur,& fineus paniiusfuper putridum locum ponatr, & uerbna ,
aqua expreffa modice calidafpef pannum depontur.Et poftquam ex
ficcata ferit,iterum alia herba homodo co& uperponat:8:hoctam
diufiatdum putredoilla auferatur. Quodfi etiam licui guttur intua Tumorem
muerit:uerbena modice calefiat,&calidafuper guttr illius po &"turis.
in aquaatdum
natur,&hoc tamdiufi tumorille : .
euancfcat - . .. y . .

:
. 8 v R . . . vr. * . .

A T v R E 1 A magis eft calida quam frigida. Homo autem qu Paralfim.

paralifisfatigat,ita quod membraeius femper trement:ftureiami,et
minusdefaluia,etiterum minus de cimino qum fluiae fit puluerizt,
et pulueres iftos in potum melle conditum commifceat,et pranfusfcpe
bibat,etmeliushabebit. . i . . . ' '; ';
- 1 , . .
$t A N A frigidagft. Si autem in quolibet homine fcroe scrophuL,;
' llphulaecrefcunt,at puftula qug benedi&i dici,aut aliquod ula
cusnquuencnicft:hicmegilanciunus fepe comeda,eteuanecent,
.

''
 62 - s 8.

Ad morbum
C Sed& qui caducum morbum habet:megilanam faepe comedat,& c
caducum,
eodem morbo proietus fuperterram cadit, fub linguam eius ponatur.
& tanto citius urget,8&leuius dolebit.
D E D C R N E L L A. C. A. P. CLVIII.

Fcbres.
o R N E L L A frigida eft,& ctra febres ualet qu de noxijs
cibis oriuntur.Vnde homo qui eafdem febres habet, dornell
in uino additomelle coquat:& ieiunus,& adno&tem faepe bibat,&afca
breanabtur. -

. . . .
- - * - - , !
Capitis dolo
arem. 1 C v L A calida eft. Sed fi quis in capite dolet, ciculamin.
qua coquat,8 caldam capti fuo crcumponat, 8 fic obdormi*
Venenum.
at,& meliushabebit. Et fi quis uenenum fumpferit:ciculam in uinoco
quat,& modicum mellis & rutae addat:& poftquamcoxefit, modicum
cammoneae admiceat,&potcibum terpotum itum bibat, &uenenii
aut per naufeam,aut per feceffum per eum tranfibit: nifi tale uenenfit
Stomaah, quod illi mortcm infrat. Homo etiam cuius ftomachus facile infirma,
tur,& de cibislimofus fit:ciculam,&ad eius tertiam partem poleium,&
fniculi tantum quanta tertia pars poleijeft, in bono uino coquat,mo ,
dico melle addito:& poft cibum & ad notem faepe bibat,& ftomachus
eius purgabitur,etappetitum comedendihabebit. Sed et fi quis homo
aliquid comederitunde dolet:de circula,& ad eius tertiam partem de le
uiftico,&modico cardo nigro pulmentum faciat,& hc cum aquafalia
entis fontis et aceto coquat,etarfo fle condiat, et ficperquinq;,autpcr
quatuor dies comedat,ct eum fanum reddunt.
D s Ns N L.
P, C L . - - -

Ad cortrite.
t o R c k E N s c H N A B E L frigida eft. Qui autem in,
corde dolet,et fempertriftis eft:iftam herbam, et minus poleij, et rut
mnus quam poleij fit, puluerizet,et puluerem iftumcum pane fuo faepe
comedt:etcoreius confortabitur,etlaetus erit. . .
Calculum, Sedetqui calculum in corporcfuo habet,edem herbam, et minus de
faxifrica in aqua coquat,et colet, etpofteaaffum balneum faciat, etillud
intret: et cum aqua in quaauena co&ta fit, ignitos lapides perfundat, et
poftquam hocmodo fudauerit,praeditam aquam in qua prfat hera
b ct funt,calidam bibat,et calculus in eo fuauiter frangetur.
D E A R f S T C L O C H 1 A.
- - - C A P. CLXI. .

R 1 s L o c H r A longa calida eft. Nam homo qui fe a

Febrcs. bres habet,cuiufcunq; natur intteandem herbam modice contundat,
et dimidium picarium cum eaimpleat,etbonum uinum ufq; ad fummia
tatem eius fupcr candem herbam fundat,etper notem referuet:ct in ma
 H 1 L D E G A R D 1s. LIB, 11. 65
nediei iterum ciuinum fuperaddat,& ieiunus bibat:&hocpertres,aut A.
per quinq; dies faciat,8curabitur. Qui autem comeftum cibum di Addigeftio
gerere npoteft: fuccum ariftolochi long ad pondus duorum numa *
morum accipiat, et fuccumbibinell ad pndusunius mummi,etfuccii ?
citocati ad pondus oboli unius, etzinzibereiufdem ponderis, etfaria *
nam imilaeuccisitis admiceat,ettortellosad latitudinem nummi,ed
aliquantum pios faciat, eteosad olem,uel in fornaceiam fereinfrigia
dato coquat. Ethomoille qui upradito modo infirmatur, i interiusca
lidus eft, ita quod cibus in eo exuftus eft, de his tortellisunum in mane
diei ieiunus fumat: uel fiinterius frigiduseft,itaq; cibusin copraefrigo?
re congelatus,et compreffus eft,duos, auttres tortellos in mane ieiunus
accipiat. Et cibus qupofteaprimum comedit,ius,uelforbiciunculafit,
et deinde aliosbonos et fuaues cibos: etfictamdiufaciat, dum fe in ftoa
macho liberarum fentiat.
D . . .
D E N E D I C T A calida eft. Si autem ullus homo cam come Libidinemia
derit,aut in potufumpferit, eum ad ardorem libidinis incendit. citandam.
Sed fi quis totocorpore etim uiribus corporisfui defecit,benediam
in aqua coquat,et calidam fpe bibat,etuires corporis recipiet.
D E R. V B E A, C A P. CLXIII. !
v B E A frigida et, et contrafebres ualet. Nam homo qui
- febrem habet, et faftidi comedendi: rubeamin aquamodice Febreia.
coquat,et in mane diei,et adnotem calidam bibat,et herbam ipfm ita
calidam ftomacho fuo per breuem hor fuperponat: et hocperaliquot
dies faciat,etfebris in eo ceffbit. Sedet qui quartanas febres patitur.
rubeam, &hcrbam uepriumquali pondere,etbrachuurtz tertantum
utiftorum duorum eft,inuinocoquat. Deinde clarum & optimum uia
num infundat,etignitum chalybcmimmittat: cthocdecies cum eodem
uino et chalybe faciat: poftea illud quodcum prgdi&isher :
bis coxit,etuno cuchalybemmmifitnfundat,etimuluna uiceferuere
faciat,etin ipf acceffione febris illud bibat,ufq; dum fanetur.
D E F I C A R I A. C A P. CLXIIII.
1 C AR 1 A frigida eft, ethumida. Homo autem qui ardentes
fcbres patitur:ficaram,etbistantumdebalilifcan puro uno cos
quat,et infrigidari permittat,et perfingulos dies ieiunus ex hoc uinobi
bat,&adno&tem cum f collocat: etfic faciat dum fanetur.
D E V V E I C H. C A P. C LXV
v E 1 c H frigida eft, etidem frigus acutiffimumeft. Homo
quiin corporefuoa qualibetparalificuiufcunq;fortitudinisfit paralifim;
fatigatur: uueich in aquafortitercoquat,etperpannum colet,herbaaba -

ie&a. Deinde aruina uulturis, et fecundum medietatem eiusfepum de

ceruo, uel dehirco in prfatam aquam ponat,etfimul coquat;et ex his
I
 65 . . . s 1 s.
C ungucntum faciat,& fpitisfeinungat,& paralifis ceffbit.
' D E H I M E LS C H L v z E L A. C A P. CLXV .
I M E L S C H L V Z E L A calida eft, et omnurdtatem etur
tutem fu ab acumine folis habet.Nam qugdam herbg prgcipue
de fole, qudam autem de luna,quaedam uero de fole & de lumia confor^
tantur,fedherba hc prgcipue de uirtute folis uires fuas accipit. Vnde
Ad melan 8 melancholamn homne compefct. Melanchola enm cumh hom
cholam,
ne furgit,eum triftem , &in moribus fuis turbulentum,&uerba contra
domin proferre facit. Quod arei fpriritus uidentes, illi accurrunt, &
fuafionibus fuis in amentiam illum moltociens euertunt. Vnde idem ho
nho herbam hancfupercarnem ad pectus, & ad corfuum ponat, qate
nus ab illa incalefcat: & arei fpiritus qui eum fatigant,uirtutem ei ufdem
herbg quam a fole accepit,dedignantes,ipfum homin fatigare ceffabt.
Sed&homo qui a malis humoribus in capite ita opprimitur,q fena
fu fuo interdum euacuatur: eandem herbam accipiat,& in uertice crini*
bus abrafis ponat,etligamne liget:fimiliter et fuperpectus pooat,nec n
Paralfim, triduo eam uferat, & d fenfusfuos reducitur. ` Qui autem per totum
corpusfuum a paralifi fatigatur:eandem herbam in poculum fuum poa
nat,ut inde fporem habeat,et frequenter bibat,et curabitur. I

D I v v z. . . Lxv.
D 1 R C H v v R T z frigida et. : Et homo qui uperfluos &
uerienofos humores in fe habet,praeditam herbam,& bis tant
de cephana contundat, &n fictileuas ponat, & defuper bonum et claa
- rum unum fundat,et poftcib etadnoctem per qundecm dies,uel per
amplius bibat, et ei ad annum proderit.
D F . . Lv III.
Febres, (R D T P E F F E R frigida eft. Homo autem qui febres haa
bet,de herba ifta fufficienter accipiat, et in bonum uinum perno^
&tem unam ponat: eteandem herbam abijciat,etidem uinum ignito cha
iybe calefaciat, et in mane dici ieiunus bibat, etad notem cumfe colloa
cat:etficfaciatu dum fanitatem recipiat. - -

vo F .. . , L .
/ A 1 o R huoflathdetha frigida et humidaeft, et ob hoc fortiter
u V llcrefcit. In ipfo autem acumine et in frigiditate fua prauos hu
scrofulas. mores extrahit,cum ulceribus fuperponitur. Si quis etiam fcrofulas in
corpore fuo habet, antequ rumpantureandem herbam iuxta caudam
abrumpat, fecundum latitudinem crofularum, etctera abijciat,et fuper
. ." . .
-
partemiillam quam retinuitmelliniat, et fic per tres dies et notes fuper
' fcrofulas ponat: et poftquam exficcata fuerit, iterum recentem eodem
modo fuperponat,et fcroflae minorari incipient. Quarta autem die tria
ticeamfarinam cum melle temperet, et cmifceat, etadlatitudinem ea?
.
 HilD E G A RD is t. ib. ii. 6
rundem fcrofularum conficiat,eteis acolciam prinum fuperponat, et A
defuper prditam mellitam maffm farin, &fic quotidie pernoucm
dies faciat& ultra, dum euanefcant. - - -

1. 1,
* . L x. -

1 N o R huofiathetha calida eft. Et fi quis homo diuerfos , _

cibos inmoderate fumpferit,etinde iecurillius lditur & indu Adiecur.

refcit,hic eandem herbam,& bis tantum de radicibus plantaginis,& tam
tum me, quod eft circa uifcum piri, quantum minoris huofathethae - ,
in modicas nfcfiones incidat, &ncfiones tas fubula, autalo mnu ,
to intrumento perforet,&in foraminata praedictum me{3 nfigat;& ,
in purum uinum ponat.Sed ad pondus nummi accipiat tumorem qui : .
autn folio,aurin ramufculo nucis uelutfaba,autuelutpifantumuit,&
hc in prdium uinum mittat:& tam pranfus quam ieiunusnoncoa
&tum,fedtantum uino impofitum bibat,&iecur crabitur. -

D B P L I O N 1 A. C A P. clzx1. -

L I O N 1 A frigidaeft. Homo autem qui a gutta paralifis Paralifim:

frequenterconcutitur,radicem plioni modice contundat,& uia
no imponat, ut inde faporem habeat,& ad notem cum fe collocatbia
bat,&melius habebit. - - - -

s c . . x. B.
S; A M P H o N 1 A acutum & acerbum frigus in f habet,& ad de ' '
ftrutionem laborat. Nam cum medici potiones quas dare folent.
accelerare,&ueloces facere uolunt,fcamphoniam illis adduht:&inutili
natura fua tam fanos quam infirmos humores ab homine expellit. Si
quis autem eam fimplicem homini ad comedendum, feu ad bibendum
tradiderit,illuminterius fcindit.
D E H V N E S D A R M. C. A. P. CLXXIII.
Hy N E s D A R M calida et. Sed et i quipiam homocau ce
ciderit, uel contis percuffus fuerit, ita quod cutis eius inde uaa
rias maculas habet:eandem herbam in aqua coquat,&aqua expreff ca
lidam uperlocum cafus,autpercuffionisfpe ponat, & liuoresbicol=
1eios expellit. - - -

D B R A Z E L A. C A P. CLXXIIII. e
T\ A z E L A repentinum calorem habet. Et fiuermesautcara vermes;
'\-.nem hominis,uel pecoris comedent: fucco razel falinmittat,
& loco illi ubi uermescarnldunt imponat,&easomnino mortificat.
. . Lxxv. i -

o R T H calidaeft. Siquisautemprofundam&prauamfca scabien i

biem in capite habet:dorth inpulueremredigat,et ueteriaruing
cmfceat,etfcabiemfaepeinungat,etputrednemilliusmnut... .
- I2
 66 -) .* * p. -H -y ^S t -C- AE- -s,- - - ;

. . .
Ad nenenum
A R D vs calida & icca et. Sed homo qui uenenti come
4 dit,autbibit,caput cardi, & radicem & folia puluerizet, & pul
uerem iftum aut in cibo, aut in potu fuo fpe fumat,& uenenum ab eo
expellit. Etfi quis urfchlechte in corpore fuo habet: eundem puluer
recntiaruin cmifceat,& cum illo fe inungat,etfnabitur.
-: D R R R ,
- C A P. C L XX VI 1,

E R B A in quabrambere crefcunt,calida eft. Etfiquis infin

gua dolet,ita q, aut intumefcit, aut ulcera habet, linguamfuam
cm brema,feu cum modico flebotomo parumper infcidi faiat,ut liuor
Dentes. erumpat. Sed & qui in dentibus dolct,idcm in gingiuis faciat,& melia
u$ habebit. Si quis autem in pulmone dolet,etin pc&ore tuffitat:can*
dem herbam,et hyfopi minus,& origani minus quam hyfopi,et,tantum
pyretri,quanta medictas omnium iftor cftaccipiat, & his meladdcns,
in bono uino fortitercoquar;etpoftquam modicum comederit,bibat,et
. , , poft plenum cibum fatis ex eo bibat: et hoc faepe faciat, etfanabitur.
vermes. I. Quod fi etiam uermes carnem hominis,aut pecoris comedunt:praefa
taherba puluerizetur,et fuper locum doloris ponatur, et uermes moria,
D entur. Si quis autem fluxum fnguinis patitur:praefat herbam, etbis;
, tantum debluothuurtz modice tundat, et eas in purum uinum ponat,et
* inter cibum,fed non ieiunus bibat.Frutus autem qui in ca nafcitur,nec
fanum,ncc infirmum hominem laedit.

C R E S C V N T. C A P. C LX X V III. --->

E R B A in qua fraga nafcuntur,calida eft,etad medicinam pa.

rum ualet: fruus quoq; eius,nec fano, nec infirmo ad come
dendum ualet. quia liuorem in homine parat. - -

,
- s cv N . c . Lxxx.
E R B A in qua uualbere nafcuntur,maximum frigus in fehaa
bet,et medicamentis nen multum fuccurrit. Frutus eius come
dentem ldit,ta q vich in eo excitat. .
D E S I M E 2. . C A P. C L XX X. - -

-: S. M E z frigida eft. ' Et uermes fi carneshois comedunt: fimez peria

gnem puluerizet,et puluer in loculceris ponat, etuermes morienfur.
D B T H I M. O. C P. C L XXXI,
Lepram, H 1 M v s calidus & ficcus eft. . Et fi quis lepram cuiufcunq*
... generis fit habet:thimum cum tcrra radicum eius in igne feruere
faciat,&per hoc affium balneum fibi paret:& etiam thimum cum ibiad.
hgrente terrain chaldariocumaquacoquat,&etiamhocmodoibibal.
- -
 H i L D E G A R. D s t. i B. 111, 69,
neum paret!8&hocfpe utatur,et prauos humoreslepre minuit,aut Do As
mino non placebit. Sed & fi quisa paralifi,& aftechedo fatgatur, fala Adparalifimi
uiam,& bis tantum eful,& tcr tant thimi ut eful eft, in aquacoquat,
- -

& eis hircinum fepum, & bis tantum ueterisaruin addat:& fe iuxta ia
gncm ubi dolet inungat,& curabitur. Etidcmunguentum pediculos
in homine mortificat,cum illo quis inungitur. , -

~ P H Y s I C AE S. H t L D E G R - . ..

D I s L 1 B. III. . . . . . . .

- De naturis & effe&ibus Arborum, Arbufto

s - rum,& Fruticum,frutumqg .. ..
eorundem. . -

\ A R B o R v M. dicretio ingenere. r

- - - . 1. " . . . .

2}\] s s A v , .
- aut frigusin f habent,quemadmodum et herb:fedtaa.
-

men qudam arborescalidiores funt alijs, quaedam autem frigidiores.

Nam domefticae arbores quae fertiles funt,& qu retos frutus profe ~.
~ :
runt,calidiores filueftribus,8&infrutiferis arboribus&lignis exiftunt.
Sed filucftres arbores qu grandiores,& plures frutus proferunt,calia B
diores alijs filueftribus arbribusfunt:qug autem minutos & paucos fru.
&us proferunt,frigidiores alijs filueftribus arboribusfunt. Arbores auta.
em etligna,de medullafua uirefcunt,et crefcunt,ficut et homo de medula.
[a fua uigct:& fi mcdulla arboris lf fuerit,arbor detriment fui fentiet.
s

C A T AE, CA P. sII. s? - t - -

R. B o R in qua nux mufcata crefcit,calida cft. Lignum autcm

& folia eius medicin non mult conueniunt. Nux quoq; mufcata ma 2
gnum calorhabet,& bon temperament inuiribus fuis. Etfi quis nu*
cem mufcatam comedit,cor cius aperit,ctfenfus eius purificat,& bonum'
ingenium,bono calore,8 uaui uirtute ua illi infert. Homo quoqi nu
cem mufcatam,& pari pondere cinnamomum,& modicum de gariofy a
lopuluerizet:& cum puluere ito,& farin a imilae, & modica aqua tora
tllo5faciat:eteosfkpe comedat,etomnem amaritudinem cordisetmen*,
tis eius fedat,et obtufos fenfus eius aperit,etmentipfius lgtam facit,eto*
mnes nociuos humores in eo minuit. Sed et quem paralifis in cerebro Ad Para;n
fatigat:nugem mufcatam,etbis tantum galangg puluerizet,et etiam dcra
dic gladilac,et plantaginis quali pondere modice tundat, fale addit:
ex omnibushfs orbiunculfaciat,et orbeat:et hocemel, autbis in die
faciat,ufq; dum fnctur. -
-

I3
 *
o * s 1 c Ae 8;
C n. E a R e o R E Cinnamomi. c A P. rif.
R B o R cuiuscortex cinnamom eft,ualde calida eft. Vn*
Ad Paraliim
& febres.
de homo quia guttaparalifisfatigatur,& qui quotidianas, tertia
nas,& quartanas habet:uas de chalybefa&um tollat,& in illud bon ui
.num fundat:& deligno&folijs prfat arboris dum fuccum in f haz
bentimponat,&adignem feruerefaciat,& calidum fpebibat, & fana
Caput, bitur. Et homo cuicaputgrauat & obtufum eft, ita quod flatum per
nares difficulter emittit,&introrum trahit:cinnamomum puluerizet, et
eundempuluercum buccellapanisfpe comedat,autin manufua lina
gat,&noxios humores perquos caput obtufum et dioluit. -

' D E A R B o R E Piperis. . C A P. IIII.

R. B o R in qua pipercrefcit,ualde calida eft: piper quoq; uale
decalidum &aridum eft. Et multum comieftum, hominem l2
dit,&pleurifim in eo parat,&bonos humores detituit. Homo aut
qui poma,aut piracomederit,&inde dolet:mox piper comedat,& meli ' ' '
Splen. us habebit. Sed&quipleneticus et,&quifatidium comedendi ha2 -
betliftepiperinaliquocibo cumpanemodicecomedat,&in pleng mee *
lius habebit. - - -

D E A R B o R B Balami. C A P. V.

R. B o R ex cuius rimulas balfmum fudat, calida eft. Liquor

autem,fcilicetbalfamum,regalis naturg, & ualde calidum &hu;
midum et;&intalitemperamento,ettam magna cautelaad medicame
tahabend eft, uelut nobiles homines uenerari & timcri debent,ncadi
Frenefim,
iracundiam prouocentur. Homo autem qnifreneticus cft: modicum
balfmiaccipiat,& eifatis de oleo oliuaeaddat,&plus de meduIIa ecr,,;
quam olei fit:&ex his unguentum faciat,&cum eo timpora & occipuc
fuum inungi faciat:cau&s, ne uerticem,aut cerebrum eius tangat: S ad f
' Febres. nitatemfenfufuor redibit. Et qui magnas febres habetinftomacho:
cum eodem unguento circa ftomachum um f inungat, & fcbres ab
Paralfim,
eoaufett. Et qui deguttaparaliisualdefatigatur: modicum balan ,
ad paulinum,ueladalia bona electuaria addat,& comedat,& fanabtur .
D B A R B O R. Eligni Aloe, C A P. vi.
Febres, R B o R lignialoecalida eft. Homo qui febres in ftomacho,
fuo habet,etqui quotidianas,feutertianas,feu quartanaspatitur,
deligno hoc in potumfuum ponat,etmeliorabuntur.
rrh. C A P. V II.
I&tericiam,& R. B. o R exqua myrrhafudat, calida eft. Ethomo qu gela
Faralifim. fucht habet,uelqui gutta paralifis fatigatur: corticem eiufJem
arboris in uinum,(eu in aquam ponat,etliberabitur. Myrrha etiam ca
lidactarida cft:ethomo quiin ftomacho de noxijs et maiis humoribus
 - -
-,
s
* . N

- . 1 s. , I . 11. 1
dolct:myrrham accipiat, etbis tantum aloe, et quinq;folij tantum uti^ A
ftorum duorum eft:et ex hijs cum noua cera emplaftrum faciat, et hoc
panno decanabofatoimpomat,etfuper ftomachum fuumliget. Cum Adfebrem;
autem magna,feu acuta febrishominem in initio inuadit:fi ei tunc myr*
rha in calido uino adbibendum datur, febris ab eo cefft. Sed et quem Frenandam
libido inuadit:fi myrrham cmedit,libidnem in eo extingut. Sed eto = lihidinem,
dormyrrh libidinem ab homine depellit:mentem aut eius opprimit,
ttriftem facit. Vnde qui myrrham apud fe portare uoluerit, eam pri
mum in foleralefaciat,et iuxta f habeat, ita ut de carne et fudore fuo caa
lefiat:etfantafmata,etmagicg artes,etmagica uerba,atq; inuocationes dga
rnoniorum per mala uerba et maleficia herbarum ab eo fugantur.
. D E. T H V R. E, C A P. v Iir. *
R B o R ex qua thus fudat,calida eft.thus etiam plus calid qu
frigid eft,et odor eius abfq; igne utilis.quia oculos clarificat, et
cerebr purgat. Homoaut thus puluerizet,et pulueri huic modicum
farin fimiladdat,et tortellos faciat,et eosad folem exficcet: et naribus
fuis fgpeapponat:ipfum confortat,oculos fuos clarificat,cerebr eius im
plet. Sed et qui in capite dolet,ita quod caput fuum fcindi putat:tor 2 Caput,
tellum fic paratum ad utrumq; timpus ponat,et panno conftringat cum
f&in let collocat,et dolor capitis ceffabit. Quiautem quotidianas fe?
bres habet,thus,etroffeminzim contundat,etfuper umbilicum fuum a
pe ponat,et panno conftringat,ut umbilicus eius ex hoc incalefcat,etcu
. rabitur.quia febres ftomachum et iecurfatigant. -

D E A R B O R E Camphor. c A P. I.
B o R de qua camphorafudat,acutum et mundum frigusin
fehabet,et natura eius munda eft.Camphora aut,fcilicet gum 2
mi,puram frigiditatem in fe habet. Quod fi quifpiam homo capho
tam fimplic comederit,mox ignis qui in homine eft,a frigoreillius im
peditur,et homo inde lditur. Homo autem qui fnus effe uult: aloe Ad anitatem
et myrrham par pondereaccpat,et de camphora modic mnus qn tuendam,
unis iftorum fit,et cum fucco wildelachdete, etfarina fimil tortellosfa
ciat,et eos in fole exficcet,ficcatos autem ut puluerem terat, et de puluere
itoin calidomellitopoculo modicum ieiunus aepe bibat:eti nus et
fortiseft,fnior etfortior mirabiliter erit:etfi infirmus eft, miro modo c
sttollitet confortat,uelutol turbidum diem illuminat.
D D R . . . .
E D R v s calida et,etaliquantum ieca. Et homo qui ple, Splen.
neticuset,de ramis,et de ligno eius dum uirideeft,et dum fcc
habet contundat,ctadpuluer conminuat, et ex eo ele&uarium faciat:et
pranfus ex eo modice comedat,et plen adfanitat recuperabi: fed dum
fanusfuerit,inde amplius non comedat, Et qui in corpeinteriusinfir
 2 s $,

C mus cft,ctputrcfcit:deeod uiridi lignoin pur uin per notem ponat,

utindc faporcm habeat:etpranfus inde modice bibat,etfanabi.Et poft
qu fnitatfenfcrit,amplius id uin non bibat. Qui autem a uichfa
tigatur:frustum cedri uiridemeomedat;&fanabitur.
C E C Y P R E S S O, c A P. x.
AdStoma
chIIle Y P R E s 8 v sualdecalidaeft. Etqunftomacho dolet.
f deligno eiusfiue uiride,fiue aridum fit,modicum inuinum infci
dat,& coquat,& ieiunus aepe bibat,& melius habebit. Sed&quiina
firmus eft,& qui in toto corpore defecit: ramos cypreffi inaqua coquat.
&in ipfabalneafaepe accipiat,&fanabitur. Etfi quis de ligno,quod
coripfius arboris dicitur,apud f femper portat, diabolus eum deuitat.
Quodfi eti aliquis homo a diabolo,uel per magicairretituseft:pr?
fatum lignum quod cor dicitur,cum terebro perforet,&in fi&tiliuafeaa :
quam uiuifontis tollat,&eam per idem foramenin aliud fi&tile uas funa
Supertttio dat:& cum iam infundit,dicat. Ego fundo teaqua perforamen iftudin
fum.
uirtuof uirtute quae Deus eft,ut cum fortitudine qug tibiadeftin natu ?
ratua,fuas in hominem iftum qui in fenfu fuo irretitus eft,et omnes con
trarietates in eo dcftruas,et eum in retitudinem in quam Deus eum poa
' fuit,in re&io fenfu&fcicntiareponas.Etaquam iftam per nouem diesie
D iunus bibat,& etiam totienshocmodo benedicatur,& melius habebit.
D E P A L M A. , C A P. XII.
AdPleure
ium. A L M A calidaeft&humida. Homo autem qui pleurifim ha
bet,de cortice& deligno & de folijs eiufdem arboris contundat.
& fuccum exprimat,& in calidouinofaepe bibat,8 curabii. Sed & fruz
&tum eiufdem arboris fpe comedat, & pleurifim in ipfo compefcit.
Freneim. Quiautem freneticus cft, de ligno & folijs eius in aqua coquat, & ita
calida capitifuocircumponat,&hocfaepe faciat,& fenfus fuos recipiet.
Sedfiquis fru&um arborishuius coquit,& ita comedit: corporifuo
fere tantam uim confert,quemadmodum panis;fed eum in pc&iorc facie
legrauat. -- - - -
D B C A S T A N E A, C A P. XIII.
Paralfim, ( , s T A N E A calidaeft. Ethomo quem paralfis fatigatcor
ticem,frutus,& folia huius arboris in aqua coquar,et cum cad
aquaaffum balneum fibi faciat,& paralifis ceffbit. Quodfi peftispea
coraoccidit:homo corticem prfat arboriscontundat, & eam in aqu
ponat ut inde faporem habeat: & indebibant,& peftis ab eis ceffbit.
Sedfi equus,aut afinus,autbos,autaliud quodlibetpecus deauiditate.
potus aut pabu'i dolorem fibiattraxit:homoprgdi&ta foliaarboris huius
1n pabulo pecori huic adcomedend praeponat, etcurabitur. Quod
fi etiam homo de lignoeius baculum parauerir,etin manu fua portaue
rit,ut manus cius exhoc calidafit;ueng,etomnes uircscorporis eius inde
*
 H I L D E G A R D I S L I B. : TIT. 3
eonfortantur. Et odorem eiufdem ligni homo naribus fuis faepe capia A
at,et capiti ipfius fnitatem confert. Qui at in fplene dolet:interiores Adfpien,
nucleos iftos ad ignem modice affet,etcalidos faepe comedat,et fplenina , -

de calidum erit. T Sedet qui in ftomacho dolct:eofdem nucleosinaqua Stomachum

fortiter coquat,&
diftemperet, co&tos cminuat,
&puluerem liquiricij, &
&tunc modicum
parum farin cum
minus pulueris aqua
de radice -

polypodijipfifarin
retut pulmentum,& addat,&
comedat,cum praefatis nucleis
& ftomachus denuo coquat,& pa
eius purgabitur. l

D E N E S P E L B A V M. C A P. XII II.
B s P E l B A v M ualde calidaeft. Cortex aut et folia eius -

medicim non mult conueniunt. Sed tamen homo qui quoa Febres,
tidianas,eu tertianas,eu quartanas habet:radicem puluerizet,& pulue
rem iftum in calido uino ieiunus & pranfus faepe bibat,& curabitur.
* Frutus autem arboris huius fanis & infirmis hominibus utilis & bo
nuset, quantumcumq; ex eo comederint. *

D B F I C O. C A P. x V. .

r c v s calidaeft. Homo autem corticem, & folia eius modi

JL ce contundat,&in aqua ualde coquat,&aruinam uri, & parum caput. _
debutyro addat,&ficunguentum faciat:etfi in capite dolct,caput fuum
cum e inungat.
ungat,& Velfioculi
circutum eius ulcerofi,& liuofi funt:timpora fua pera oculos ut.
oculorum : cauens,ne oculos interius tangat. Btfim cerofos.
peore dolet:petus perungat,autfiin renibus,renes,et melis habebit. B
$ed &fru&us arborishuius temperatus eft,et homini fnoad comedem
dum non ualet. quia faciteum mutabiles mores habere. Infirmo autem, /
& qui in corpore defecit,ad comedend bonus eft,ufq; dum melius ha* '
beat. Quodfifanus homo cum comedcre uult, in uino,feu in accto pri
us condiat. - - . . . - - -

D L v R . C A P. X v f. .. . . ..

-
Acem,8:folialauri
v Rv s calidaeft. Ethomo quin
contundat,erfuccum ftomacho
exprimat, dolet: cort? chunna
et perpannum AdStoma
colet:&cum fucco,& farina tritici tortellos parct,& illos puluerizet,et
cum melle&aqua potumfaciat, et illi de puluere i fto modicum immit?
tat,&bibat:et quociensuoluerit fic faciat,et ftomachum ipfiusabomni
fordepurgabit,fieceum uulnerat. Homo etiam radiccm,etfolia eius
in aqua coquat, hircino fepo addito:exhs unguentum faciens:et iin ca
pite in pectore, inlatere,in dorfo,autn renbus dolet, cumeo feungat,
ttmelishabebit. Etfi quisfrutum eiufdem arboris crudum freqem
tercomedit,omnes febres ab eocompefcit. Etfi alicui cerebrum infri Amentiara.
gidatum et,etndeamens efficicur:baccas puluerizet,ct cum farina etaa
juapaftam componat,etcrinibus capitis abrafis,paftarn iftam fuperto * - i.

sm caput fuum ponat, et cum pileo defiltro fato conftringat, etob* * *

dormit;etccrcbro calorem infert. Sedcum paftaifta xiangur -
 p - v s - I :C AE - s. "
: . C aliam cod modoparet,etficfpe faciat,&fenfusfuos rccipiet. Et qui
AdStoma in ftomacho dolet,baccas in uinocoquat,& calidum bibat:& febrem ab
chum. ... . . . eo expellit. Etqui in capite dolet, baccas modico uino infufo contun*
Caput.
... '
dat,& cum co totum captfuum perungat,& cum pileotegatutincalefa
cat;&n letum fedeponat: & quamuis fortter doleat,dolor ceffabt.
Pulmonem.
, Quod fi in pulmone dolet,ita quod etiam putrefcit: baccaslauri pul
uerizet,8 frequenter cum pane comedat,8 curabitur. Sed & homo
Paralfim.
olcum de baccis lauri exprimat:& ubi de paralififatigatur,fe inungat,8
melius habebit.Si at oleo huic fecundum tertiam partem eius dcfauina
additur,uel de fucco buxi, tanto fortior erit ad fanandum. Nam cum
Calginem caligo oculos occupat, oleo baccarum circumungendi funt. Sedfiocua
coculorum. '
los interius tetigerit,lduntur. Quod fi homo in corde dolet: cum eo'
feinungat,aut fi in dorfo,aut in latere,& melius habebit. Etfi eti ho?
mo fgtidum ftomach habet,&inmundam fliuam eijcit: cum eodem
oleo,8&farinatortellos paret,& comedat. e purgabitur. ' ' ' .. 1

D. E - O L I V A. C A P, XVII. . . . . .
L I v A calida eter icca. Homo aut exteriorem cortic, et
Adparalfim, folia arboris huius in aqua coquat, ueteri aruina addita ungucm
tum faciat: et ubicunq; de paralifi dolet,fe inungat,ct meliushabcbit. . .
Et cui ftomachus infrigidatus eft: cortic,etfolia eius in aqua coquat,
et aqu illam perpann olet, et minus de harzt, et minus d mirra qu
de hartz fitad ignem diffoluat,etprgdito fucco addat:etfic cmplaftrm.
faciat,etin illo pannum de canabo faum intingens, fuperftomachum
fuumponat,et curabitur. Oleum at defrutu arboris huius,adcome
dendum n ualet. quiafi comeditur,naufam prouocat:fed ad plurima
medicamenta ualet. Nam cum olcum hoc prim paratur,ad igiiem co
quatur,etautrofae,aut uiolae inponantur:etficcontra diucrfas febres ua*
Capitis do let. Si aliquis in capite dolet,oleum oliu,et minusrofat aqu in far?
lorem.
tagine feruere faciat,et de frutu folatri minus quam olei fit, et de urente
urtica plus quam de frutu folatri terat,et per pann colet,et fuccum ift
in fartagin adoleum fundat,et denuo feruer faciat. Quod cum fecerit,
iter clet,etin nouum fitile uas fundat. Deinde in uertice,in fronte,et
in timporibus fuis,quando in capite dolet,c unguento feungat,etcera -

to panno circumliget. Si at ulcus aliquod,feu puftula homin acerbq .

dolere facit,anteq rumpatur,oleo oliae delinitur. Quodfi quifpi.
Paralifim. a paralifi fatigatur.rofas oleo oliu imponat,etfe ungat, et melius habe*
bit. Quodfi crampho alicubi homin in corpore ldit, cum oleo
, oliu fortiter f perungat,etmelius habebit. -;

. v. ...

R B o R in qua boncitherim crefcunt calida eft. Homo in

Febres, quo quotidiang febres funt,folia eius in uino coquat,etbibat,et
curabitur. Scdetpoma cius comeftafebres in hominecompefcunt. ,
 D E M A. L. O. C. A. P. XIX. -

A L v s calida et humida et. Ethomo fue enex,fue iuue

nis fit, qui caliginem in oculis patitur: in uerno tempore ante* Adcaliginem
quafructusipius anni proferat,folia tundat, et fucco huicguttas de uite oculorum.
efluentcsa-qualimentura addatetadnociem cumfe colocat palpebras
et oculosungat,cauens ne oculos interius tangat;et hocfaepe faciat,et cla
tius uidebit. Sed et cum prim eruptiones fiorum eiufdem arboris
procedunt,homoramufculum unum absq;ferroabfcifionis abrumpat,
& nouam corrigiam de corioceruiin ipfa abruptione hac et illac trahat,
ut defucco eiusmadida fiat,& in humidum locum ponat,quatenus fuce
cum illum plus in fefumat:& fiquis deparalifi,in renibus, aut ilijs fatia Paralfim.
gatur, eadem corrigia adnudam carnem fe cingat,& melius habebit.
Homo etiaminerno tempore terram qu circa radicem eiufdem ar
boriseft,ad ignem calefaciat,& calid loco ubi doletfuperponat,& mea
liushabcbit.T Sed fru&us arborisiftius lenis cft, & facile digeri poteft:
&cruduscomeftus,fanos homines non ldit. Co&a autem,& affa,tam
infirmis quam fanis bona funt:& etiam in hyeme cum corticem contraa
xerint,crudafanafunt. - - -

1 R v s frigida eft,&tam firma ad fimilitudinem mali,ficutie- B : .

| curad pulmonem. Si quisin petore,8& in pulmone dumphet, Pe&us pul

uifcum piri puluerizet, & puluerem delquiricio minorisponderisad ""
dat:ct ieiuns & pranfus fpe comedat,et melius habebit. Sed & qui
paralifim patitur,uifcum pirorum fuauem guftum habcntium infcifum Paralifim.
per tres dies et notes oleooliuaeimponat:& potea cerufniepi bistan
tum ut olei ad igncm refoluat,et fpicam nardi bene contritam & commi2
nutam eidem fepo per duos dies & no&les imponat:& deinde oleum c
uifco cui impofitusfuit,fortiter contundat,et fuccum per pannum expri
mat,& etiam ceruinum fepum cum fpica denuo refoluat.Quo fa&o,fuc
cum uifci,& olei,& fuccum fepi, & fpic in uafculum fimul componat,
et fecundum tertiam partem iftorum laurinum oleum addat,etunguen*
tum faciat. Et ubi paralifis in homine furit,eum perungat,etfugabitur:
nifi fundamentum mortis ibi fit. ' Frutusat piri grauis, etpndero
fus et afper eft:ctfiquis eum crudum fuperflue comederit,fumum in pez
&tore illius facit, et in iecore, etin pulmone magnas infirmitates faepiffia
me gignit. unde qui pira comedere uult,in aqua ea coquat,uel ad ignem
affet:fed tamen cota meliorafuntquam affa:piraatcoja aliquafitum ;
comedentem grauant. quia putrcdinem perquirendo fecum educunt.
Homo at pirainfcidat, et nucleos eorum abijciat,et ea in aqua fortiz
tercoquat et cfringat,ut quafipuluis fiant:etpoftea beruurtz,et galana
ae minus quam beruurtz, et liquiricijminus quam galang, et pcffere
raut minus quam liquiricij puluerizet, et puluercs iftos in mel modice
K 2.
 * - " - p s c A s. 1
calefa&um proijciat,praedita pira addat,&fortiter mouendo cmifcea
at,&quotidie quantum coclear paruum capitieiunus comedat,etpran^
fus duo coclearia,& ad notem tria fumat;&hoc eletuarum eftprecioa
ius & utilius puriimo auro. r

D E N V C E. C. A p. XXI,
Aduermem. v x calida eft. Homo effi folia eiufdem arboris cum recena
tia funtaccipiat, & fuccum eorum in locum ubi uermis hoiem
comeditexprimat:& hoc fpe faciat,& moritur. Sedfiuermes in ftoa
macho hos nafctur:folia nucis,etperfici aequalipondere antequ frua
&tus in eis maturefcant,fuper ignitlapidem puluerizet,etpuluerem ift
Lepram. aut in ouo,aut in forbicio faepe comedat,etmorientur. Et in quo lepra
iam crefcere incipit:fuccum eorund folior ueteriaruing addat,et iuxta
Paralifim.
ignem f perungat,ethoc faepe faciat,&fanabitur. Et qui a paralififaa
tigatur: terr qug circa radicem eiufdem arboris eft,antequ frutus ma
turcfcat,adgn accendat,& cum illa affum balncifacat,& ficfepe bala
neet,et paralifis fugabitur. Scd et qui multum flegma in f habet,acci
piathoc quod de nucc fudatciirami eius abfcinduntur,fiue fungus,fiue
alius fudor fit:& in uino cum fgniculo,& modicopefferkraut parumper
coquat,& colet:et calid aepe bibat,&mundabitur. Et qui profund
& prauam fcabiem in capite habet: fucc de exteriori cortice nucis qu
Scabiem,
fuperteft eft, fuper ulcera exprimat, etc cutis ex amaritudine fucci in
tumuerit,mox oleo oliu eam ungat:ethocfaepe faciat,etfcabies munda
btur. Sed nuces fue rudes, fue ueteres int, febres n hoie qumult
ex eis comederit,excitant:attamfanieas fuperare poffunt,infifmiata
liquant ab eis ldunt. Oleum at ab eis expreffum calid eft, et carnes
comedentis pingues parat,et mentem ltam:fedflegma inde crefcit.
- . x11. -

v o T A N v s calidus eft,& frutus eius calidus & ficcus:&

cum maturus eft, tam infirmum quam fanum crudus comeftus
ldit,fed cotus, aut affus ad comcdendum multum ualet.
Qui multam fliuam eijcit:fi ipfum frutum cotum, uel affum fa
Vlcera, pe comederit,eum interius ficcat. Si etiam ulcera in homine funt: ho*
mo eundem fru&um coquat,uel afft, & fecundum tertiam eius partem
millefolium,& fccundum tertiam partem millefolij maluam,& hc fi*
mul contundat, & uper ulcerailla ponat,&curabuntur.
- R. s . c .
E R s i c v s calda eft. Homo cu ocul frequenterhume#
tant: ummi de perfico,uel de pruno teftae nucis imprimat,ete
adignitum later modice calefatam 9culis circumponat, dum ab illo in
calefant:et hocfemperquarta dieetfemel in die faciat:ne fifupramodus
Halitum foc fecerit,cos ldat, Et cui halitus malefgtet: folia perficiante maturitat
{LiteIlle
fruus cius ctundat, et manum plenamliquiricij,etmodicum piperis.
 H 1 t D E G A R D is E 1 B. tit.
&fatis de melle,& hcin puro uino coquat,& poftcib,& adnfa A
Aduerrhs,
pe bibat,& halitillius bene olent reddit. Sed& cui minutiuermicua
li in ftomacho,& inuentre crefcunt:radic,et foliabacheni puluerizet,
&huicbis tant de puluere folior perfici addat (idque fiat cum arbor
flores emittit)etin noua olla cum bono etpurouinocoquat, etieiunus &
ad not fpe bibat:& uermes in eo morient. Homo quoq; contra do
lorutriuq; laters modocunq; ibi doleat,etctra dolorpetors, et pa
raliim:folia perici, & 3m pdus eor balamit, & ecundtertiam par
tbalfamita bafilic, etfecundterti partbafilice pltaginnaqua mo
dice coquat:et deinde fortiftorqudo per pann colet: pftea laurin ole
um,& bis tant ceruini,uel hircini fpi, & fcund terti part eius uetea
rem aruin:& hcomnia c prdita aqua in patella modice calefaciat,
8{ fic nnguent fiat:& deindecum illo fe in latere dolente pungat,& hoe
fgpe facit,& melius habebit. Et frutus perfici fere tepiduseft, & nec
fano,nec infirmo homini ad comedend ualet.Sed qui eundem frutum ,
comedere uult,cortic & nucle auferat,& quod reliqu eftinuinti po a
hat,fale,& modico pipere additis, & hoc modo parat non mult ldit.
' Homo etiam qui fanus eff uult,interiores,recentes nucleos perfici ad Sanitatis con
eruatio,
lac contundat,&perpannu exprimat admenfur quinq cocleariorum,
8 etigalangg ad pondustri nummor, & lqurcumi duor nummo
rum,eteuforbi ad pondus unius oboli puluerizet, et lati nucleor ad
dat:etde fucco citocatig,etfarina fimilg tortell paret,et eum adfolem, uel B
adfornac& paulatm ficcet, et de tortello ifto adpondusobol cmfceat,
et ficante folis ortum ad ign prius modice calefato ad pondus quiuq;
nummor cum coclear cxpfo fumat, etfenlet ad breuem hor de=
ponat:et uelutfuauis potioill aliquant purgat.Et fiidem homo nece
fehabet, bis in menfe ex eodem fumat.Et ea die qua fumit molles ci?
d Gumturs
bos comedat,etuinum bibat. Scd et qui in gutture dolet, ita quod a? 'dolorema
fiquantum conftritum eft,uel quod in eo quidam malus uaporbfq; ul
cere etabq: tumore et:accipiatpatam, detritico,etgumi quod de pera
fico efluitdefuperdifoluar,etcalidum fupergutturfuadbreuem ho=
ram ponat:et hoc fpe faciat,et melius habebit. Etfi quis in halfadrin
dolet,ita quod fupra modum conftritg, aut diftent funt:praefatm pa*
ftameisa peuperponat,etinec ulcus,nectumoribi et,curabitur.
- - s . . . xx.
E R. A s v s calidus eft.Sed et frutus eius temprate calfdtis
- eft,etfanum hominem in comeftione non lgdit:infirmum atiteri,
aliquant dolerefacit,fi multum ex eo comederit. Homo aut qu tam vicera.
malaulcerain corpore fuo habet,quod cti fere lepr affimilan,interio
fesnucleosceraforcum rectesfunt,fortitercontdt, et arunurfi ad
ign dffoluat, et cmfceat,et cum eo iuxta gn fe perungat, etanabi.
* Et qui in uentre torfiones habet,quas tam uermes nn excitant:eof
dem nucleos crudos frequent comedat,& melius habebit, Qui at in
K3
*
 73 p .H . Y * S I' C AB : S,
C uentreuermeshabet:nucleositosin acetumponat,eticeosa pe come e
Ad oculos
dat,&uermes morientnr. Et cuioculirubent,& ulceroiunt:micasia
ulcerofos,
ardentes, ligineipanis calidas accipiat, & gummi ccrafi igne folutum fuper mi e
cas ponat,et deindefuper oculos:ethocf&pefaciat,et oculosfanat. Sed
& fi mali humores,aures hominis obftruunt, ita quod furdus efficitur:
prfatum gummiadignem diffoluat, micis filigineis fuperextendat,&
noteforaminibus aurium imponat,&timporibus prfato gummi illia
tis:&ficfpe faciat,&fanabitur.
D E P R V N O. C A P. XXV.
Vermes. R v N v s calida eft. Si autem uermes carnes hominis corroa
dunt:ille fuperior cortic,& folia pruni ad folem,autiuxta ollam
calefatam arefaciat,& puluerizet:& puluerem iftum in locum doloris
mittat:et cum uermes exinde moueri cperint,acetum,& modicum mel
lis cmifccat,& in eundem locum uermium fundat.& morieni. Etpoft
quam uermes mortui ceciderint,lineum pannum uino intingat,&fuper
ulcera ponat,& putredinem extrahit,&fanabitur. Quodfi aliquis ho
Contraincan
tationes.
mo per magica,autper maleditauerba amens efficitur:terram qu cir2
ca radices arboris eft ignefcat:& poftqu accenf fuerit,mox fatis de rua
- ta,& minus de poleio fuper illam ponat, ut fuccum & odorem eorum in
D fe excipiat,& eandem terram moderate calidam cum eifdem herbis ca*
piti,&nudouentri, &lateribus uis potgupranus fueritcircumpo *
nat,&fe inletum deponat,et ueftibs f tegat, utcum rerra illa fudet.
Et hoc per quinq;, aut per tresdies faciat,et melius habebit. Et fi etia
am alicui hominilabiaoris fui tument,aut inflauerint:autfiparalifis in ea
is faliendo reptat:ille cum fe collocat,gummi de pruno modice calcfa,
fuperlabia cum pafioliget,ethocfaepe faciat,et dolor ille ceffabit. Fru
dtus autem arboris huius tam fano quam infirmo hominiad comeden
dum nociuus,etpericulofus cft,uelutinutilis,et neglegleta herba.Nam
qui fanus eft,eum quidem fuperare poterit,infirmum autem multum lga
Tuffim. dit, Sed tamen qui aridamtuffim habet, nucleosfrutusiftius in uin
ponat,dum aliquantnm intumefcant, et itafaepe comedat, et etiam cum
eodem uinoforbitium paret,etillud fumat,et cito curabitur. Omneaut
em genus arbors huus,fiue fintruffeprumn, fue garchflen, fue kr
chim,et fimile genus,praeditas uires in cortice,et in folijsfuis,et eandem
natur in frutufuo habent,ut de arbore hac praedit eft:excepto,quod
qu maiores frutus,pferunt, fortiores eti uires in f habent.
D B E S C V L O. C A P. XXV I

s C v L v s cal.etficcaeft. Homo enim terram quae fub arbo

re hac circaradices eius eft, in hortos fuos fpargat, et uiruifcell
qu olera corrodunt,propter molefti eius abfcedunt, nec ibi proficere
poffunt. Frutus enim eiusfano homini nec multum prodeft,comeftus
necobet,infirmoautem non ualet. -
 ** . . " : 4.

I L P - G A R. 1 $. f, 1 . t If.
v L . . . .
v L B E R B o. v M frigida, et in bono temperamento eft. Morus. .
Homo autem qui fcabiem habet:folia arboris huius in aqua Ad Scabiem.
coquat,& balneetn ea,uellauetfe cumilla in affo balneo:ethocfaepe faz
ciat,etanabitur. Sed et qui uenenum autcomedendo, aut bibendo' Venenum,
fumpfit,de folijs eius fuccum exprimat,ethuie modicum minus de fuca
'co abfinthij addat, et fimul feruere faciat:etprfus moderate, fed tamen
fpe bibat,et uenenum aut per naufeam exfpuet,aut per eum perfecef
um tranfbit.Et ubertasin frutu eius eft,et nec infirmos, necfnoslgdit.
p x G D A L . : xxv.
M y G D A L v s ualde calida eft. Nam cu cerebrnm uaa Capts do
Acuum eft,etfacies mali coloris,etobhoc in capite dolet: interioz **
ires nuleos ciufdem frutus fpe comedat,et melius habebit. Sed et
quiin pulmone infirmatur,etin iecore defetum habet, eofdem nuclcos ' * ,

crudos,ue1co&osfpe
r - , comedat,etmelius
habebit,
p, xx.. . ' *'
o R I L v s frgida eft. Bt homo primos erumpentes Scrophulas;
\_/groffos eius infole exficcet,etubifcroful in homine funt, pul
uerem hunc inmittat,ct curabitur. Mafculus quoq; qui diffluentem n
$ur feminisfni habet,ita quodadprolnongermint:hic eofdem grofa *
: . . . . .
-

foscorili, etadeorum tertiam partem erdpeffer, et quta quarta prs eft
erdpeffers tantum deuuindfumat, etaliquantum de ufitato pipere: et
Haccum iccoreiuuenis hirci qui iam rnaturus eft ad grauand, coquat:
additis etialiquant crudis etpinguibus porcinis carnibus: ct herbulis
iftis abie&is,idem uir carnes has comedat,et eti pan in aqua in qua h
'iufmodi carnes cot funt intingat,etmanducet,etfi hocfpe feerit,a4
prol forebit:fiiuft Dei iudicium hoc fieri non prohibebit. Fru&i,
at corili,fcilicet nuces qug in ea nafcuntur, fan hominem non multur
lgdunt, nfirmo autcm oberunt.
r - D E is A v_1 N. A. C. A p. xxx.
NA v 1 N A cal.eft. Et fiuermes carnhomins comeuut: ucc erg. 3,
t
fauna modc acetaddat,etn ulcera fundat,etuermes morientur.
Sed et qui in pulmone dolet:fuccofauin ad pondus medietatis cius
puluer liquiricijimponat,etinuino coquae, modico fgiminaddito:
titafepebibat,et fanabi. Si quis aut de gutta parafifis in quolibct p,r\n.
foco corporisfui dolet:fauin,etadeius terti partem fluiam,et d terti;
partem fluiaeftorckenfchnabeladfuccumtundat,etfucco huicbutyrii,
tex eo unguentum faciat,et ubi dolet ad ignfe perungat, et curabitur
- D ., . . xxx1.
,v x v s calida eft. Homo autcm qui rflethein corporefuo
- Phabet:corticem etfoliabuxiad fuccum contundat, et miodicunj ,
minus liquiricijet uinosalsfciat, etalidimrpe bihat, et ue?
iienum cxtracorpusillius expellit, Et mox idem homd ad praediur
 6 . . ? s : 8.
C fuccumarboris,modicum plus olei oliug cmifceat,& pennam intingat,
.- : &cum illa circa urflethedefeleniter ungat,& hoc faepe faciat, & fanabi
.Adfebres. . tur. Etqui ex eodem ligno cyath, uel picari parat, & illi uinum ina
Oculos. fundit,utfaporem de eodem ligno capiat,& fic faepe bibat,febres defto
-* * * macho eius aufert,& oculos clarificat. Sed et qui etiam baculum inde
parat, & illum inmanu faepe portat, & etiam naribus fuis faepe appoa
init,aut odorem eius capiat,& oculos fuos cum eo tangit,caro, caput, *

oculueius tantofaniores fient. - -

i . . xxxtt.
- ... .
." -N
B 1 E s calidaeft,&multas uiresinfehabet. Nam in quocun
. q; loco lignum abietis eft,aerei fpiritus ill odio habent, & ma*
gis deuitntquafialium locum, & malficia&magica ibi minus uigent
Adparalifim. & prualent quaminalijs locis. Siquis degutta paralifisin capitdoa
- let,uelfi in cerebro uacuseft,uelfifrefieticus ft: decortice,& de folijs
abietisminutiffimafruftainfcidatn martio & in maio,et ad medietatem
.. , , , , iftorumfaluiam addat: & hc fimul inaqua tamdiu coquat dum fpiffa
fiant,&butyrumquod in maio de bobus paratur addat, & ungucntum
_ faciat.Cum eodem enim unguentoprcrdia fua primum pcrngat, ne
D de fortitudine eius in corde deficiat:& mox abrafis capillis fuis] caput
Stgmachum perungat,&hocfecunda,auttertia die iterum faciat,& fnabitur. tfi
Splen. quis in ftomacho,aut infplene dolet:cum eodem unguto primum cor,
& poftea in alijs locis ubi doleffe perungat,& cito fanabitur. Et quiiri
pe&tore dumpfet,& tuffitat, & cui pulmo inflatur&putrefcere incipit:
deligno abietis cum fuccus in eo cftim cineres incendat, cauens ne alius
cinisaddatur:& cum cineribusiftisbis tantum bibinell, et fniculitati
tum utbibinell, et cinnamomi tantum ut tertia pars bibinell in bono
uinocoquat,modico melle addito:etficperfccelium colct,etpurum po
Cancrum tum facit,et faepe ex eo bibat,et curabitur. Sed et ficancri homin c
medunt: illefem quod in fumitateabietis crefcit,fuperignitolatere pula
uerizet,etfuperuulnusfpargat,et cancri morientur. Quodfi os,etlaa
biahominis ab aliqua infirmitate intumuerint,ille femen,uel frut abiea
tis fuper calefactum laterem ponat,utincalefcat, etita cald oriet labijs
Reuma, fuis farpe fuperponat, etfanabtur. S reuma fuperflue a naribus efflut,
fumus deligno abietis excipiatur,etfiuorille fuauius,foluetur et ceffabit,
Cineres quoq; de ligno abietis fiant,et cum cislixiuia paretur,etcaput
lauetur;et caputfanat,et oeulos clarificat. .
. . xxxi.
1 c E A calida eftethumid. Etfipeftilentiapecora uexat,et
occidit:recentes ramiante ipfaponantur,utodorem eorum capia
ant:uel pecorafub eafdem arbores ducantur, etincipient tuffitare,et eija
cere putrcdincs. Scdtamcn cauendum eft, ne quicquam de arbore ifta
 H f L D E G A R D i s L i B. rit. 8,
guftent,ne inde ldantur. .. "
I 1 . . xxt. . . .. . . . "

1 L 1 A magnum calorem habet. Homo autem qui in corde A$cordis

dolet:hocquodn medietateradicistiliaeeftpuluerizet,&fepe "
comedat, & melius habebit. Quilibet etiam qui uoluerit, detrunco
aftulam abfcidat, non autem de ramis in ftate cum uiridiseft, & aftua
lam illam in aureanulum perforatponat, & defuper uitr,& non aliae
um lapid:& interaftul hanc,et uitr,telam arane,autbouuel ponat:
ne uis eiufdem aftulae uitrum pertranfeat: anulum autem iftum in digito
fuo femper habeat. & hgc eft fortiffima uirtus contra omnes periculofas
peftes hominis. Et in aeftate cum homo addormiendum fe collocat, Oculos:
recentia foliatiliae oculis fuperponat,& totam faciem fuam cum eis te
gat:&oculos illius clarificat. Homo quoq; qui a paralifi fatigatur:de Paralifim:
terra qu circa radices tiliae iacet, in ignem ponat,&in affobalneo f
dens,aquam defuper fundat,& ficbalneet:&hocpcr nouem dies faciat, . : : :
et curabitur, . . - - - - -

- - o v R c v. . . xxxv. .*

v E R C v s frigida eft,& dra,&amara eft: fed tam defru*

tu eius qudam uirtuof animalia pafcuntur & pinguia fiunt,
Y-uelut porci funt. Ad medicamenta autcm nec lignum, nec :
frutus eiusimultum ualet.
. . v. : B
-( A G v s in reto temperamento caloriseft. Etfiquis defolijs .
L fagi cum recentiafuntpulmentum parat, &comedaf, & fi etiam ** ***
efru&u eius comedit,eum n ldit,fed pinguis inde efficitur. Si at
finus in capite dolet: homo cincrcs fagi de quibus lixiuia fa&a eft,cali
dos anteipfum ponat,etfumum ab eis egredientem nosetn nares afini
tranire permittat. - ". . .

D E F R A x 1 N .o c A .P xxxv .11
R A x 1 N v s calida eft. Si autem quifpiam homo in aliquo
membrofuo degutta paralifis ita fatigatur, uclut omnia membra
eius contritafint:folia fch in aqu coquat,etinfirmum inlinteamnua
um ponat,etfolijs ita calidis circumpnat, et praecipue in loco illo ubi
'dolet,et curabitur. Quod fi etiam homo exauena ceruifiam parare uo
fuerit,eamabsq; hopfoparet:fedeam cum gruz,etplurimis folijs fraxia
micoquat: etftomachum bibentis purgat,etpetus leue facit. Et fi ca*
praealiquo modoinfirmantur: foliafraxinieis fpe adcomedend den*
uretcurabuntur. ". - . - -
** *

, . x111,
-TR E M v L v s calida eft. Cumigii infans aliquis in cunis
iacens multotiens inter cutem et carnem fanguine perfunditur
L
 83 -v s c-- s:
C & uulneratur: homo recentia foliatremuli fuper lineum pannpohat;
4. "
&infantem ipfius folijs & panno inuoluat,&ad dormiendum cllocet,
Adparalifim. & ueftibus tegatutfudorem emittat,& fanabitur. Sed etfi quis a gut
ta paralifis fatigatur: aut fi quis frigidum ftomachum habet: corticem
-- ***

eifdem arboris cum uiridis eft,&lignum eius exterius, & non ipfum
quod cor arboris dicitur, in minutafrufta infcidat,& in aqua coquat,&
in dolifundat,8 balneet:8hocfepefaciat,8 melus habebt. Hoa
mo quoqp in maio corticem, & lignum eius ufq; ad interiuscorinminua
tashaftulas infidat,& fucc exprimat,& alijs unguentisaddat,&plus
ualebunt. - -
- D B L N O. C A p, XXXIX,

l N v s frigida eft. Si aliquis in cute ulcerofus eft, recentia

folia ciusulcribus fuperponat,&interim leuius habebit. ;
D E P L A T A N O, C A P. XL.
FebrES L A T A N v s frigida eft. Qui quotidianas,& diuturnasfea
bres habet:ramoseius cum folijs in aqua coquat,etin ea balneet;
etmox cum balneocxierit, fuccum defuperiori cortice alni exprimat,et
purum uinum addat,etfrigidumpoftbalneumbibat:ethocfaepe faciat;
et febres in eo ceffbunt. Poftquam acuta febris hominem inuafit,hoc
remedium faciat,&aliquantleuiushabebit,etadfudorem fuauiuspero
ueniet. Ergo de ligno platani,etbistantde ficca flice, et ih frigidamaa
... r
(t. quam modicum abradat, et tantum agrimoni eidem imponat: et eam
frequenter bibat, et leuius dolebit. Quodfiremedi iftud ad quintam,
Paralfim. ueladfextam diem diftulerit, ei poftea non proderit. Etfi quis in alia
quoloco deparalifi fatigatur; deligno eius ualde calcfacat,etcalidum u
perlocum doloris ponat,et melius habebit. Sedetialicuinaresina
flantur:ille terram qu circa radices platani et, ualde calefaciat, et uper
nares fuas adno&tem ponat, et ita perparuam horam iaceat, et melius
habebit. - -

- A x . . L1. -

A x v s frigida eft. Si aut lignum eius adignem incenditur.

- nechumor,iiecfumusqui ab e egrediuntur aliquem ldunt. ,
Nam i aliquisinnaribusuis, etin pectore tuitando etemungendo
dolorem patitur: fumum eiufdem ligniin nares,etinos uum excipiat,et
eum leniterfoluit. Sedetfi quis baculum ex eodem ligno in mnibus
fuisgeftat,bonum illieftadfanitatem corporisfui.
D B . V-1 B I. C. E. C.A. P. XLII, -

1 B E x calida eft. Si autem cutis alicuius hominfsrubefcere,

uelintumecentespuftulashabereincpert: lleprmu erum
pentesgroffos eufd arborisadignem calefacat,etcalidos loco ubido
lt fuperponat : et hoc fpe faciat, ct tumor ille ceffbit. .. -w -

**-*.
 h 1 L D E G A R D 1 s. L 1 B. ' III, 83
vs I . x. A

v 8 a R 1 v s frigida eft. Qui autem hydropicum morbum Adhydro

habet:corticem,etlignum eius quod interius eftin igne accendat, Polim.
& inde cineres faciat, nullisalijs cineribus additis:& eofdem cineres in
panno in purum & bonum uinum ponat, a mane diei ufq; ad mediam
diem:&ficfaepe ieiunus bibat, & morbum illum in eo confumit. Et splen,
qui in fplene dolet: de frutu eius in puro uino coquat,& colet,& pran
fusfaepe bibat, & fplen eius fanabitur. Et quem uermes in uentre la
dunt,&quiftechedum patitur, eundem potum fpebibat,&melius
habebit.
. . 1111.
A R P E N v s frigida eft. Ramufculi arboris huius cum fo.
lijs, quando uiriditasin eis et,in lacteuaccarum,autouium, ed
n caprarum coquantur,&ramufculis cum folijs abietis, idem lac cum
farina& ouis paretur ut comedipoffit:& fic mulieres ill in quibus com
cgptus perirefolet, qu tamen fteriles n funt,fed fcund,lachoc mo*
do paratum fp comedant, & eis ut concgptum retineant multum pro
derit. Sed & ramufculi eius cum folijs in aqua coquantur:& ille qui Amentiams
amens et hirnuiitich eft,in eabalneet,etabrafis crinibus eius, lineus pan B ' ` '
nus in eadem aquaintingatur, et caput illius in eodem balneo calefaciat. -

Et poftquam balneum exierit, inle&um deponatur, et de frutu eiufa

dem arboris in aqua coquatur, et capitiillius calidus fuperponatur,qua
tenus ita obdormiat: et hoc faepe fiat,et melius habebit. S quis au= *
tem malas maculas in corpore fuo habet: de ligno arboris huius haftua
lam fub corticeabfcindat, et ad ignem calefaciat, etmaculis calidam (ue
perponat,et euanefcent,
D E C O R N o. CAP. xlv,
o R N v s calida eft. Homo de cortice, de ligno,etdefolijs
eius in aqua coquat: et qui a paralififatigatur, fiue infans, fie aparaLfiin
iuuenis,fiue fenex fit, in eo faepe balneari non ceffet, et in balneo eadem
folia fibi circumponat: ethocin ftate fiat cum eadem arbor uiridis eft,
et melius habebit. Et frutus eius comeftushomin non ldit,ettam
infirmum quam fanum ftomachum purgat. - -

- D B M I R T o. C A P. xlvi.
1 R T vs calidaeft. Etfifcrofularinhominefurguntantes saophulas
quam rumpantur,folia eiufdem arboris inaqua coqat,etcalia
dacrofulis fuperponat, eteuanecent Quod fi addirumpendum paraa
t funt:homo deligno iftoadignem calcfaciat,et calidum in modcruz
cis fuper eas fpe ponat: et euanefcent. Et fi quis ceruifiam parat,fo*
lia ctfruuscum ea coquat.etfana erit, -

L2 - -
 83, " ", , " s , . 15
: D B I V N I P. E. R. O. - ". -----, - ..

C A P. xLv II. - . . . . .
v N 1 P E R v s calida eft. Et homo ramufculos eius uiridesin
. Laqua coquat, et cum ea affumbalneum faciat, et fpe in eo balneet;
et diuerfs febres in eo minuunt. Homo autem cuiuscaput tam fan.
* , & forte eft, quod mali humores cerebrum eius ldere non ualent,fd ta
Pulmonem. men pulmonem eius forde & tabe inficiunt: baccas iuniperi, &bis tana,
- tum lanari, & piretri bis tantum ut lanari in puro & bono uinocoa
quat,&in olla dimittat, & crudamenulam in modica fruta inciamim
ponat, & uinum hoc tam ieiunus quam pranfusbibat,dumfanetur. , :
Sed & baccae iunipcri in aqua coquantur, & eidem aqu meladdaa
tur,& modicum aceti &liquiricij,& minus zinziberi:& denuo coqua*
tur,& per fccellum purus potus inde fiat:& homo qui dolorem petoa
ris,pulmonis,& iecoris patitur, eundem potum fpe bibat,& melius
- habebit.
L D . y
C A P. XLV III, - -

:D
Iericiam : o L D E B o v M calida et. Et quigeleuochthabet, aum
H. llbalneum intret, & folia arboris huius fuper ignitoslapides po
nat,& aquam defuperfundat, & ciclim,id eft,flores eius in purum uin
ponat,ut ex hoc faporcm capiat, & iu balneo modice bibat. Etpoftqu
' balneum exierit,in letum f collocet,ut fudet:& hoc fpe faciat,et famaa
bitur,
L z o v , . . . . .
-* * - -C A P, X LI X. - - - -

Scrofulas. /* B L T z B o v M frigidaeft. Et quferofulas in corporefuo

- habet: primum erumpentem frutum eius in modico uino com
tundat,&bis tantum aruin porci addat,et fecundum tertiam partem
-, . . . iftorum de puluere talp apponat,ethaec fimul commifceat, et coquat:
et cum eo locum ubi fcroful exurgunt, faepe inungat antequam ruma
panrur,et euanefcent. Quod fi dirpt fuerint: homo groffos pulucria
zet,crofulis immittat,ct exiccabuntur. -
-\

D E Y F. F. A. C A P. L.,
Paralfim. F F A aeftiuum calorem habet. . Homo qui a paralifi fatiga a
tur: cum folo igne arboris huius fe calefaciat,et paralifis in eo ad
* illam horam ceffbit. Sed quem paralifis in lingua fua ita fatigat, quod
in loquendo defetum habet:folia eiufdem arboris recentia in frigidam
aquam ponat,etbibat,etloquelam recipict. Et qui freiflichaz in cor*
pre fu habet: eandem aquam cum folijs temperatam fpe bibat, et
euanefcet. Sed et qui de ligno folo eius ignem accendit, et cum co *
quam calefacit, et in eabalneum accipit, ltam mentem habcbit. . 3
--> *
 H i L B E G A R D s , L 1 B. fit. 85,
~

o v . . . L1.
Adfcabierns
A R r B o v M aeftiuum calorem babet. Homo autem qui f -

-- - - - -

magnam & minutam fcabicmhabct:folia eiufdem arboris, cum

recente porcina aruina contundat, & in patella imul dioluat, & cum
&a fpe f ungat,etfanabi .Sed& fi quis ramufculos arboris huius,c Febres,
folijs in aqua coquit,& ei rutam addit,& de fluia plus quam rut, & de
fniculo plus quam de fluia,&ficfaepe bibit:febres in illo purgat,& e
fanum faciunt. - ,

---
-

.* D E M 1 R 1 C A. C A P. LIt.
N
--
1 R 1 c A ualdecalida et. Et homo qui leprous et, miric
in manibus fuis terat,& fucco lepram fuam fpe perungat,& il*
Lepram.
::: - - - - s *
Ad oculorf
!am leuior reddit. Sed & flores cius cum butyro coquat, & faepe cum claritatem,
illof inungat,&lepraminorabitur. Cui etiam oculi caligant,& in *
firmi funt:fiores eius tamdiu infpiciat, ufq; dum oculi fuilachrymas ma?
dendo emittaat:& etiam flores fuper oculos fuos ponat,dum dormit;&
hoc fpe faciat,& oculos ipfius clarificat. -

v L . C A P. L III, . .

* R I E v L v s ualde calidus eft. Et qui de olis cneribusl 2 B

gni eius lixiuam parat,& cum illa caput fuum lauet: fi fanum eft,
fnius efirmius erit:etfi infirmum eft,fanum erit. Et qui in corpore Stormachum,
fanus eft,& tantum in ftomacho infirmatur defrutu tribulor coquat,
& faepe comedat,& ftomachum illius purgabit. Qui autem toto cora
pore infirmatur,fructus itead comedendum non ualet. -
) - .D
B S P I N .A c A .P LI II I
P 1 N AE calid funt. Homo quia paralifi fatigatur,etinde a
mens efficitur,& claudicare incipit:fpinas ad ignem incendat, et cia
aneribus earum de puluere gariofyli,etbis tantum de puluere cinnamomi
ut gariofyli eft,cmifceat,coto et puro mclle addito cum uino:et ficpue
rum potum faciat,et ieiunus modicebibat,pranfus autem fufficienter: et
hoc faepc faciat,etparalifisab eo ceffbit. Sed et fru&us fpinar homo
cum melletemperet, et paralifin,fordes,etliuorem a ftomacho eius au
fert. Quod fi cancri,etnon alij uermes carnem hominis comedunt:ina Cancros.
teriores nucleosfpinarum puluerizet. et puluerem in locum ubi cancri
comedunt mittat,et morientur. . .
D E V I T E C A p. LV. .

* V/ t t s igneum calor habet. Etfi quis in oculis caligat:guta

. tis quae de ute efluuntcum palmes abfcnditur, palpebras fuz
'as liniat, & modice oculos intrare permittat:& hoc faepe faciat,& o
culos proculdubio claros facit. Poftquam enim palmesde uiteprimi
abfcinditur, gutt ill qu tunc a mane dici ufquc ad mediam dicm
 86 n s S.

C in infcifione illa efHuunt,bonae& utilesfunt ad claritat oculor. Vn?

de homo illas in uafculum excipiat,& eis oleum oliuae addat:&fi inauri
Tuffim, bus,uelin capite dolet,cum eo feinungat&melius habebit. Etqu tuf
fitat,etinpetore etin ftomacho dolet:fummitatem palmitis cum iam fio
resprimum erumpunt,cum folijsabfcindat,et fortiter in aqua coquat,et
perpannum colet,etillamieiunus etpranus epebibat,etmelius habe -
bit. Vtautem ebriushomo adf redeat:fi in autumno eft, de uiridiui
te palmitem cum recentibusfolijsfronti,timporibus, et gutturiuocirc.
Dentes. ponat,etrefrigerabti. Sedet cuicaro crca dentes putrefcit, etcu den =
tesinfirmi funt:calidos cineres uitis in uinum ponat,et cum illodentes et
carnem qu circa illaseftlauet:ethocfaepefaciat,etfanabitur. Vinum
Vini uirtus, autem quoddeuitenafcitur,fi purumfuerit,bibenti fanguin bonum et
fanum, turbidum uero malum et uelut cineribusafperfm facit. Franco
nicum,etforte uinum,uelut procellas infanguine parat: et ideo qui eum
bibereuoluerit,aquatemperet.Sed neceff non eft,uthunonicum aqua
permifceatur: quoniam illud naturaliter aquofum eft. Et homo cum
in lectum e deponit,puro franconico uino palpebras madefaciat,cauens
D. ne oculos interius tangat:etputredinem qu oculis dormentium adh*
ret,eteos caligare facit,aufert. Cumautem aliquis homo -

in iram,autin trifticiamprouocatur: mox uin

ad ignem calefaciat,etfrigidaaqua
commfceat,etbibat,et
- leuiushabebit.
. Sialiquisurinampraefrigiditate tomachi retinere non
poteft,uinum igne calefatum fpe bibat, et oa
mnescibosfuos aceto commifceat,etacet
quomodocunq3 poterit fpebibat.
Y s s. L D .
*. D I S L I B. IIII.
De naturis et effe&tibus Pifcium, Volatilium,
et Anmantum terr.

P AR s 1. YL I B. IIII.

P 1 s C 1 v Muaria dicretio ct naz

IUlfa C A P. I.

'ex natura fua circafundum maris, et fluminum uerfan

&S> tur,etibi pafcuaquaerunt,etfundita fulcantueltu por4
citerram,etibi quafdam radices etherbas comedt, quibus diu uiuunt:
ctetiam intcrdum fere ad mcdictatcm aquarum afcendunt, et intcrdum
 H 1 L D E G A R D 1 s, L 1 B. tirt. . . Pars I.
adfundum,etibi praecipue manent.Et caro iftorum aliquantum mollis, A
et infirmaeft,necfatis fana ad comedendum.quia circa fundum aquar
femper uerfantur. Et quid ex iftis folisfplendorem magis diliguntqu
noiem.Quidam uero notem,et lunae fplendorem magis quam diem.
Quidam autem exiftisgranula feminisfui poftordinem effundunt, ita,
utpoftquam femenfuum uitalarem accgperit,ftatim aliud effundunt.
&itadonecper omnia a granulis & a late fuo euacuentur:et ideo debi
litantur,quoniam inhac effufione hoc modo feftinant. Quidam uero ex
eis in effufione hac interualla habent, quemadmodum & luna in fplena
dore fuo:ta,utpoftquam granula &Iacfeminis fui effuderint,& illudui
talem aerem accgperit,interuallum habent, & expetant dum plus con 4
fortcntur:&itafemina fua effundt, ita quod faltem a martio ufq;ad au
tumn afemine fuo feeuacuant. Scd&alijpifcesfunt,qui in medietaa
te& in puritate maris, &(aliorum fluminum praecipue uerfantur, & ibi
pafcuafua qurunt, & etiam quafdam herbas in prominentibus froa
pulis ualde fanas inueniunt,de quibus pafcuntur:fcilicet qug tantam faa
nitat in fe habt,utfi homo eas habere poffet,omnem infirmitatem per
ipfas a fe depelleret:& pifces illiad comedend fani funt,& caro eorum
aliquantum fortis eft,& minores illis pifcibus exiftuntqui circa fundum
libenteruerfantur. Etalijpifcesfunt,qui circa fummitat maris,& alio
rum fluminum uerfarifolent,&ibi in fpumis, et in fuperioribus multis
fordibus pafcuafua qurunt,& a calore folis magis qu alijperfunduna
tur,et etiam interdum in quibufdam cauernulis f abfcondunt,in quibus
ftida aqua eftqug efHuere non poteft:& ideo caro eorum mollis & in
firmaeftnecipfiadcomedendfani funt Bromnespifcesfecundge*
nusfuum herbas fibi conuenites per hyemem,& etiam interdum in a
ftate comedunt:unde etlac,etgranula fminis fui in eis crefcunt, et dehis
foecunditatem habent:ta uteriam fimulier,qu infoecunda eft,ex eis co 3 b

Imederet,fcunda fieret,etconciperet.Et ali modo ad concipiendum fi

bi non commicentur, quatenus lac,aut granula in eis nafcuntur, quem
admodum alia animalia fibi commifcerifolent,fed folummodo ad effu ,
fionem feminis fuitam magnum defyderium habent,utalia animaliaad
coitum.Etunusquifq3parem et conuenientem fibi quaerit. Etcum tem ,
pus effufionis feminis eorum inftat,locum circafcopulos, autlittus qu Pcium con
runt,ubi nec uenti,necporcelli eoslgdere poffunt,etubi herbulg quibus ceptus.
f
interim pafcantur,circum natae fint: ettuncpifcis ille qui fcemina eft,in
modum line granulafua fundendo praecedit, ufq; dm fecundum na
uram fuam ab effufione hac defiftat:etubifinem ffufionis huiusfaxis,
ibi picem,uidelicet maculum aduenire prftolatur.Mox maculus fub
fequitur,etlacfuum eoordine et menfurafuper granula fundit, quo pif*
cis fmina praeceffit: et deinde lac ftium fundre defiit: eteacuati et
fatigati aliquantum debiles efficiuntur,etiuxta eundem locum quietem
fibiquruntdumuiresuasrecipiant:et herbulis circumpofitisinterim
 s c A s.
x:
+:
C pafcuntur. A tempore autem illo quofimul effunduntur, f cognofcit,
& fimul uerfantur:& poftquam creuerint,femina fuafimul effundunt:8c
fi aliqui eorum capiuntur,illi qui remanentalios fibi tate fimiles iterum,
qurunt.Etficut homo naturamfuam deftituit,pecoribusfe cmifcens:
ita etiam & pecora extra genusfualiquando in cmixtione ducun, 8c
fic etiam pifces agenere fuo inaliudgenus interdum in effufione feminis
fui declinant,&aliud genus extraneum generi fuo producunt. ut in an
guilla,&inalijs quibufdam pifcibus notari poteft. D E v s autem quia
bufdam pifcibus quandamfcientiamfecundum naturam & genus fum
dedit,quod quafdam herbas& radicesin aquis cognofcunt, quibus in a
terdum uefcuntur,cum alios cibos non habent:quarum fortitudo &na
tura talis eft;cum easfemelguftauerint, quodaut per dimidium annum;
aut perquatuor menfs nullo paftuindigent. -
Quodautem pifces
- - - - - .*
clamofas uoces non habent;quemadmodum caeteraanimalia concipium
tur: & etiam pro clamore uocis, quam ipfi in aluo non habent, aqua in
quaconuerfntur fonum in curfu fuo tent.Reptantia autem,& illa qu
interdum in aqua,interdum fuperterram funt, uel quandam cognatio
nem cum animalibus habent,& ideo linguas ad fibilos & adfonos uoa
cum habent. - - - - -

YD E C E *T E. C A P. II,

E t E igneum calorem,&aquofum arem in f habet,& natu2

_/ram pifcium,& etiam quandam cognationem de natura beftia*
rum,fcilicetleonis,& urfi:& caro pifcis huius fana eft, fanis,& infirmis
Ad Pleure hominibus ad comedendum. Homo autem qui freneticus cft: de cara
fim.
nibus eius,panetantumaddito,faepe & fufficienter comedat,&fenfus fu
os recipiet. Etfrequenter a paralfifatiga,deeifdem carnibusfaepe c
medat,& paralifis in eo ceffbit, Cerebrum autem eius ad comedend
non ualet,nec cerebr alterius pifcis,autauis,autanimalis. quia homin
Paralfim. . qui illud comederit,debilem facit,& cibos ei moleftos parat. Sed ho*
Scabem, mo cerebrum pifcis huius in noua olla cum aqua fortiter coquat,& coa
Vlcera
cleari fortiter moueat,& pofteahocin aliud uas fundat, & fortiter con
tundat,& eiherbam qu gith dicituraddat,& fatis de oleo oliu, & dea
nuo coquat,8fortitercmoueat8& cminuat: & fic unguentum faciat,
&qui a ualidi paralii fatigatur,et qui cabiem, autalia ulcera in corpore
fuo habet,cum eo fe ungat,etfanabitur. Et qui in corde fuo defetum
fentit:aut quide uuich dolet,corpifcis huius puluerizet,et puluer iftum
Venenum. inaquabibat,et mcliushabebit. Etfiquis uenenum comedit,aut bibit.
pulmonem prgdi&tipifcis,etiecurquali pondere puluerizet, et tantum
de marrubio addat, etmodicum mellis cum puro et bono uino coquat,
et femicalidus ieirnus in mane dieiautter,autbis bibat, et uenenum aut
per naufeam euomet,aut perfeceffum pereum tranfibt. Sed et qui ala
buginem,autmcl,autlapillum in oculo fuo habet, aut qu i caligincm ih
 H 1 L D E G A R D 1 s. L 1 B. 111t. Pars t. 89
oculis patitur: de crudofelle cetead oculos fuos teneat,& eti palpebras
fuas cum pennaliniat, ut oculos modice interius tangat,& claros oculos,
ad uidendum habebit. Et etiam uefica ceti per annum feruetur:utfi ul
cus,aut flier in corpore alicuius hominis creuerit,ipf uefica in aqua mol
lificetur,et defuper ponatur,&ille curabitur. Sed& eandem ueficam Ad Scrofulas
fuperfcrofulas ponat,eteuancfcent. Ethomo manubrum cultellde
offe eiufdem pifcis in manu fua teneat,ut incalefcat, et fere nullus dolor
in eo eft,quin a furore fuo cefft. Sed& homo de cute ceticingulum
faciat, & fead nudam cutem cum eo cingat,& omnes infirmitates ab eo.
fugabit:& decute eiushomo calceoshabeat,etfanos pedes&fanacru^
ra habebit. -

- s . . 111.
E R S C H v I N de calido are eft,et naturam pifcium,& etia
am fere porcorum habet. Homo autem qui a paralifi fatiga* Adparalim
tur:de iecore,& pulmone eius aequo pondere puluerizet,&in aqu poa.
nat,& fpe bibat, & paralfis ab eo ceffabit.
D E E C H I N o. C A P. IIII. .
c H 1 N v S de calido are eft. Homo autem in quo hydropis Ad hydro
morbus crefcere incipit: ueficam pifcis huius in aquam ponat, ut pifim.
fporem inde habeat,et faepe bibat,& morbus euanefcet. . . . .

D E R. O. M. B. O. C. A. P. V.

o M B v s de frigido are eft. Homo autem quemvich faa

tigat:de iecore pifcis huius fufficienter & faepe comedat,& vich
in eo ceffbit. Et cuius caro circa oculos fuos euoluitur,uel cui oculi ca 'Oculorum
ligant: de felle pifcis huius,defucco rut,& minus de calimino cmifce? caliginem.
at,8 in cupriuuim uafculum mittat, & cum eooculos fuos fuperius fpe
ungat, & clare uidebit. Si autem homini in aliquo loco corporis fui
aliquo cafu os frangitur:os ftrutionis puluerizet, et puluer iftum in pu
ram aquam de puteo non flfo extratam mittat,etieiunus bibat:et hoc
faciatdum fanetur,fedtamen modice.
s . . 1.
A L M o de frigido are eft. Homo atcui caro circa dentespua Dentes.
trefcit,etcuiusdentes cmoliunturetfragilesfunt:deofibus pifcis
huius puluerizet,et ei modicum affifalis addat,etdentibus fuis puluere
ift circumponat,etfaliuam ex ore emittat:etcaro circa dentes eiusmun
dabitur,& fana erit.Cgtera qu in eo funt,ad medicamenta non ualent.
D E V V E L R A, C A P. VII.

v E l R A de calido are eft, et fnas carnes habet,quae infira

mis et fanis hominibus bon funt. Coraut eius,nec ad come^ .
dendum, nccad medicamentaualet. Siquis uero de iecore eius co&io
comedit, illud omncmliuorem et uenenum quod in ftomacho eius eft,
M
 9 . . s s,
circafe colligit, & per eceum educit. Ethomo qu in oculis caligat,
Ad caliginem
oculorum, felli eiufdem pifcisdefucco fgniculi addat,& paucas guttas uini circa pa!
pebras,& oculos fuos modice ungat: prcauens,ne oculos interius tan
gat,& caliginem eorum fugabit.T Quod fi homo de fuperfluitate libia
dns inoculis caligat,fue maculus,fue femna fit:cuteculam fells pics
huius,felle effufo,adfolem exficcet,&puriffimo&optimo uino intine
gat,etad noctem cum ein lectum poniteam uperoculosuos pannolia
get,& circa mediam notem auferat,neoculos tranfuerberet.In tertiano
<ie,& in quinta, & in feptima idem faciat: non autem in fecunda, necim
quarta,nec in fexta. Etfi de alia peftehomo caliginem fenferit, iftudrea
medium einon proderit.
D E E S O C. E. C P. - VIII, --

S o X de calido are eft,et carnes eius faniores carnibus falmoriis

funt,& fanis hominibus bon funt ad comedend: infirmosautae
em ldunt, lecur eius molle eft,& comedentem illud ldit.
D E L V C I O, C A P. IX,

v c 1 v s de calido are eft. Si quis at homo iecur eius f&pe

comedit,ei bonam & fuauem digeftionem parat. Quod fiucra
: mis carnem hominis, aut pecudis comedit : ofTa pifcis huius puluerizet,
etfuper locum illum ponat, et uermis ille morietur. - v

s , . x. - -

1 L v R v s de calido are eft. Si quis at caput eius frequente

comedit, dolorem in capite eius excitat, & alias febres in ilio facit.
Et nullus cerebrum, nec fauces eius,nec lac, necgranula qu in eo funt
comedat: quia ei quafi ucnenum funt.
- D C R P O N E. C A P. XI. -

( A R p o calidus eft:& caro,etlac, et granula fanum hominem

in comeftione n necant: infirmum autem aliquantum ldunt.
Febres. Homo autem qui febres habet, et cui cibus in faftidio eft, pifcem ift
coquat,et caput eius auferat,etper medium diuidat, et in ueruadignem
modice afft,et in uinum ponat, et tertiam partem aceti et modicum me!
lis: et fic paratum faepe comedat,et febres in eo ceffbunt, et libenter cea ,
medet. Ctera qu in eo untad medicinam non conueniunt.
D B B R B S M A. C. A. P. XII.
R E s M. A calidaet,et necanis, nec infirmisad comedendiiaa
AdStoma
um,
tis ualet. Et qui in ftomacho dolet,hcpifc in aqua coquat,t
cimino etaceto addito comedat,etftomach a liuore et a febre purgate
) D. E. E. L. N. A. C. A. P. XIII.

l N A de frigido are eft. Caro autem eius comefta, necfamum.

necinfirmum multum ldit, Sed fi quis iecur eius faepe comedit,
in corde uo confortatur,etin tomacho uo anuserit,
 H 1 l D E G A R D 1 s L i B. riit. Pars I. 91.
/ i s c. . 1111. A
-

M necinfirmos multum ldit:fedfaepe comeftus,

&cometus
B C H B F 1 s C H de frigido are et:
liuorem inftoa
necfanos,

macho hominis aliquantum parat.

sco L L . . xv.
c o l l v s calidus eft:etnecfanis,nec infirmishominibus fatisua
letadcomedendum. Quodautem ex altera parte corporisfui cara
nesferc non habet,cute tantfuperfpina extenfa:hoc ideo eft,quiafiibi
carneshaberet, ueneno[e effent, etcomedentem uelutueneniiladert.
In capite etiam uenenum geftat,& illum ldit qui comedit.
-Y D E F O R N A. C A P. X V I.
o R N A de calido are eft,& infirmis hominibusadcomedena
dum non multum ualet,fanosautem non ldit.
ID B . M v N I vv A. C A P.. ^ XV II.
v N 1 vv A de frigido are eft,& caro eius fana non eft, nec
fanis, nec infirmis hominibus in cibo multum ualet.
D E P O R C A. C. A. P. XVIII.

*
D. -

R c A de calido are eft:&caro eiusfnaeft,&taminfirmis,

quam fanisbonaeft.
-- DE E S C H. : C A P. XIX.
-{s c H defrigido are eft:et carnes fnae funt,tam infirmis quam fa Ad oculos
nis hominibus. Et fel pifcis huius acutumeft,& calore uinitem humides.
peratum,frigidos humores de quibusalbugo in oculo nafciturattenuat.
D E A L L E C. C A P, XX. -

L L E C defrigido are eft:&cum capitur,&recens eft;fanis &

infirms ad comedendum nociuus eft. Btnfirmo&fano melus
& flubrius eftallecaffum quam cotum.Etlac&grana eiuscomedi po
terunt. Si allec recens eft, cum adhuc decotione calidum eft,uinum
aceto mixtum deuperfundai,8 tantominus comedentem laedet. Siaut
ficcum eft,&uetus, cum adhuc decotione calidum eft, uinum cimino
- addatur,& deuperfunda, et minus inde dolet. Homoat qui incaa
pite fuo profundam fcabiem,aut in corpore fuo minut fcabiem habet, Adfcabiem,
feulepra opprimitur: allec quodlongo tempore fle pfufum eftinaqua Lepram,
purget,et caput,feu fcabiem,autlocum lepr lauet,etpoftmodicam ho?
ram calidaaqua felauet. Secunda autcm die afperam lixiuam de cineria
busfagiparet,& cumea prfatalocaiterum lauabit,& tertia die hircino
fepofe ungat,&ficper ordinem fpe faciat,etmundabitur.
. . D E C R A SS O. C. A. P. XXI,
R Ass vs de calido are et:etanisetinfirmisad comedendit
bonus eft. Homo autem qui furentem paralifinin f habet;
M2
 92. s c A s.
C pifciculos iftos in patella modice coquat,& poftea fuper ignitum lapid
puluerizet, & modicum de puluere gith, uelut polerjaddat, & modicum
affi [alis:& inde ieiunus & pranfusfpecomedat,& fanabitur.
D E S T E I N B I Z A, C A P. XXII.

s T E 1 NB I-z A defrigido are et: ethominiad comedendum

contra libi. \_/fna n eft,fed fere utuermis. Si quis at incontinens in libidine
dinema eft:ftcinbizim,& brunnecraffirmaequo pondere puluerizet, & huic tera
tiam partem camphor addat, & per quindecim, uel per plures dies in
frigida aqua modice bibat,& continentiam habebit.
- . D E C A N C R O. C A P. XXIII.

A N C E R calidus eft,ei fnas carneshabet,quas fanuset infir

mus comederc poteft: excgpto illo cui ftomachus frigidus eft,et
comeftos cibos uix digerere poteft, huic cancri ad efum nimis fortis cft.
Puftulas
faciei.
In capite eius&butyrum
homoaccipiat, quoddam uiride eft,ponderis
maioris quod dicitur
addat,crebezes malz:fimul
& mouendo hoc
comprimat:& fi in facie, aut circa nares minutiffime puftulae infurgunt,
cum in letum fe collocat cum eo ungat, & in mane cum uino abluat, &
pulchram cutcm habebit.
D E A N G V I L L A. C. A. P. XXIIII,
Dr.
-

A: - - - -

G v 1 L l A de calidoare cft, & caro eius aliquantum in

munda et, nec anahominiad comedendum uelut porcor : ed
tamen fanos n multum ldit,infirmosautem in omnibus malis humoa
32; ' ribus&infirmitatibus eorum concutit,et comedentes amaros animo,et
~ * aftutos,etfufpiciofosfacit. Sedfel eius pingue eft,ct qui contra caligi
nem cum co oculos fuos inungeret, per modicum clari efficerentur, #d
Pcdiculos. poftea tanto plus infirmarentur. Si autem quempiam hominem pedi
culi interius laedunt,et n egrediuntur: fel anguille, ettermnusdeacere
rimo aceto, et tantum mciiis ut iftorum duorum eft in patella fortiter
coquat. Poftea zinzibcrum, et bis tantum longi piperis,et tantum bafia
liae,infuperebur ad tertiam partem bafili,etde roftro uulturis ad tertia
am partem eboris,et puluerem iftum in praedilum acetum ponat,ct dea
nuo fimul feruere faciat. Quod cum fecerit,hoc in faccellum ponat,et ui
. . num infundat, ut per illum uelut purus potus tranfeat, et in nouo filili
*. uafe recipiat. Et homo quem pediculi interius ldunt,potum huncieiu.
mus quotidie bibat,etad notem pediculi deficient et morientur,erarui
nain ipfo renouabitur.
D E A L R. O P A. C PA P. X X V.

L R O P A de frigido are et:et necanis, necinfirmisadcomes

dendum ualet: prter iecur,quod fanis,etinfirmis utile etbonii
Scrofulas, eft. Quod fi fcrofulgin homine rumpuntur: caputalrop pulucrizcs
tur.etfuper ulcera ponatur, ctexficcabuntu-- -

~~ -
 H i l o E G A R D 1 s 1. 1 B. 1111. Pars II. 93

i s c i ys *
H p, B E N T I B V S C A P. XXV I.
'v o D d A w genus pifcis cft,quod conchas fuper fe habet.
`_ & fanis&ifirmis ad comcdendum parum ualet. Nam
fiboues aut de noxio fnguine,autde forti labore infirmani:homocone
chasiftas puluerizet,et cmuetonicain aqumittat,etbubus tribuatur,
& fanabuntur.

P A R s Secunda L 1 B. 1 i It.

v o L v I v s.

Volatilium natura, 8 uarietas.

C A P. I.
$\%|o l A t 1 L 1 A frigidiora funt animalibus qu in terra B
uerfan:quoni tanto calore libidinis non gcnerantur:& etiam mundio
res carnes terrenisanimalibus habt, quia n nuda de matre procedunt,
fed teftacooperta.Qudam etiam ab igneo are uiuunt:& ideo ueluti r

gnisfurfum tendunt.Sed illa quae altitudinem in uolatu fuo petunt, plus

de igneo are in f habent, quam illa qu circa terram uerfantur. Haec,
autem qu & in aquis,& in terra, & in are ucrfantur,ereiam altitudio.
nem aris non petunt,fed quo arterr,& araqu f extendit. llla quo.
q3 qu plurimis pennis abundant,calidiora illis funt qu penuriam pen ".

narum patiuntur.Et quoniam uolatilia de are uiuunt, in aliquo cafu de .

quo ar tangitur,motum aliquando naturaliter fentiunt:et quia etiam a
rea funt, mutationemaris multotiens in e entiunt,8 ecundum cana
dem uoces fuas fpiffime producunt. quemadmodum gallus horas diei
& no&tis uocibus fuis diftinguit:& ut eti aliquando caritare incipit cum
aurafeipfam in ali mod mutare uidetur. v O L A T 1 L 1 A quoa
q; urtutem hancdefgnant,qua homo cogitando dtat,8 quan femeta
ipfo praemeditando multa deputat antequ in fulgens opus procedant.
Et ut uolatilia in arem pennis ttolluntur,& ubiq; in are uerfntur: fic
etiam animadum in corpore hominis eft,cogitationibus fuis eleuatur,&
ubiq; fe dilatat.
D E G R I F O N B. C A P. II,

R 1 F o ualde calidus et, & quidd de natura uolucrum, &

etiam beftiarum in f habet. Etcaro eius ad efum hominis non
ualet.quia fi homo de carnibus illius comederet, multum inde ldere =
tur:& nec caro,ncc oua eius,nec caeteraqu in eo funt medicin con*.
ucniunt. - - - - - - M3 '

 9, p H S Y C . AE- 8.
-C .
s v . . r
T R v T I O ualde calidus eft:& de natura beftiarum infe habet.
Ad morbum Homo at qui caduc morb in f habet, de carnibus ftrutionis
caducum.
fpe comedat, & ei uires tribunnt, & infaniam caduc morb auferunt.
Sed & pinguibus & fortibus hominibus caro eius ad comedendum
bonaeft. quoniam fuperfluas carnes eorum minuit:macris autem et in
firmis non ualet. Et qui melancholicuset,8 grauedin& torporem
mentis habet:de iecore eius fpe comedat, & eum alleuiat. Oua eius ad
Adhydr comedendum non ualent.quia uenenof funt. Sed fi quis hydropicus
pifim. eft:teftas eorundem ouorum de quibus pulli egrediuntur,puluerizet,&
in aqu ponat: eteam tam pranfus quam iciunus faepe bibat, & curabi.
D E P A V O N E. C A P. IIII.
A v o calidus & humidus et,8 denatura uolucrum & betiari,
in fe habet:& uox eius fecundum uolucres & beftias permixtafo?
nat.Carnes eius nec fanis,nec infirmis ad comedendum ualent.quia o
mnes noxios humores qui in homine funt comiouent& excitant. Ho
' mo autem qui hydropicum morbum habet:pauon.fcilicet mafculum.
in aqua putci,nn autem in aqua falientis fontiscum hyfopo coquat,&
carnes illas comedat:poftea cor,& os quod in genu illius uoluitur,etun
gues ipfius puluerizet, ita quod puluis de off genuum bis tantus fit
quantus puluis unguium,& quod puluis cordis eius tribus partibus pul
uerem offium,&genuexcedat. Deindepandoniam,ettertantum dele
uitico, 8 modicum de anguineanguilla in uino coquat, & per panni
colet,8 huicuino praedictum puluer inmittat,8 itabibat:& hoc per de
Vicera -
cem & oto dies faciat. Et homo ueficam pauonis exficcet,& eam fera
uet:& fi ulcus, aut flier in aliquo homine ebullit:eam defuper liget,et
fuauiter rumpetur,& poftquam rumpitur,iterum defuperponat,& pu*
tredines extrahit,& tantocitius fnabitur. Quod fi homo co&turam
habet:ueficam pauonisfuper corticem confuat, ettanto minus ftebit,
etolummodo ordes extrahit, ct non anitatem. Sed et de minutii e
mis pennis cius homo globum paruum faciat,et cotur fugimponat: et
illg quod nociuum eft extrahunt,etminus ftere faciunt. Ouaeius ad
comedendum non ualent.
D E G R V E. C. A p. V.
R v s calidus eft,et mundam naturam habct:caro eius tam fz
nis quam infirmishominibus ad efum bona eft. Vnde et ho
Paralfim. mo qui a paralififatiga:de carnibus eius frequenter comedat,et paralia
fis in eo ceffbit. Siquis per melancholi triftis et cpreffus effici:cor.
&iecurgruis fup ignitlapid exficcet:&enulam, etrhaphan adterti
part enulg,&uicumpiriad pondus rhaphanipuluerizet, et frequenter
cum pane comedat.Sed et omnia pulmta qu idhomo comcdit,fpifi
fint:etbono uino,etpinguib.cfcis utatur. Ethomo qui uichil f hab.:
 w 1 L p E a A R p i s L 1 B. iiii. Pars it. 9% *
deiecore eius fpe comedat,&uich in eo feda. Qe fifcrofulgin homi A
nerupt funt;ille ueficam eius puluerizet,& in locum doloris proijciat,
& exiccabuntur. Sed ubi fiebelza carnes hominis comedunt: ille de
obusgruispuluerizet,& uperligaminc contringat: & morienur
Etfipftis porcos occidit:homo Foftrgruis puluerizet, &inpafcua
qucomedtautin aqu qubibuntponaterpetisin eis ceffabt, Sed Ad facilitat:
&deanguinegruisexicce, et cruef:et dexterpeseius Bt fi tunc aliqua partus.

foeminndifficultate partus laborat: de eod fanguine in modica aqua

cminuatur,etcum illfupraos uuluaeinungatur,etin cadem aqua ipf
foeminauelutn peculo fe conpiciat:etdexterpes grus fuper umblic
eius ligetur:et tanta uis natur in iftiseft,quod clauf uifcera tanto citius,
ad paumaperiuntur. Sed oua eiusadcomcdendum nonualent.
- D E C I G N . . 1.
1 G N v s frigidus ct humidus eft,et caro eius fanis ad come?
dendum bonaeft:infirmis autem n ualet. Homo autem qui Ptiim
ptificus eft:iecur eius coquat,et{aepe comedat,eteum curat., Sed et hoa
mo qui in fplene dolet:pulmonem cignicoquat,et fpe eum comedat, et
fpleneiusfnabitur. Et qui urfletheda in corpore fuo habet, cignum
pinguem faciat,et eo occifo fagimen eius primum diffoluat, etartemifi,
et cineres de cortice quercusfatos aequali pondere addat,ita, ut bistana
tum de fgimine fit, et denuo fimul coquat, et fpe cum eo fe inungat.
Sed cutis eius ubife ungit primum puftulofaerit,etpofteafanabitur.
:D B A R. D V A . 11.
R. D v A calida et ficca eft, etcaro eius tam infirmis quam fa*
nis ad comedendum bona eft. Homo autem cuius oculi calia Caliginem
gauit,aut ulcerofi funt,caput ardu in aqua coquat,et poftquam coxerit, oculorum.

culos eius in fole exficcet, etpoftea in frigidam aquam per modic hoa
ram ponat,utin ea mollefcant,et fic tertio Et poftquam hoc fecerit,
eos puluerizet,et tunc cum oculi eius caligant,autin eis dolet, puluerem
in purumetbon uin ponat,eteipefam intingat,etcum eapalpebras,
etcilia oculor uorum circumliniat,etioculosinteriustetigerit,nobe
rit,ethocfaepe ad notem faciat,et oculi eius fanabuntur. Et qui trift
mentem habet,corardu fpe comedat,et eum laetum facit. Cui eti Stormachum
ftomachus induratuseft,ita quod digeftionem non habet, de iecoreara induratum.

du fpe comedat,etfanabit .Sed et qui in fplene dolet,de offibus eius

fufficienterin aquam ponat,et ieiunus ad notem fpe bibat, et melius
habebit. - -

- o N s R . C A P, VIII. -

1.

s s s
- \ quobeftiae uiuunt:& etiam de aquofo are qui eipennas educit.
Scdhominesquifanifunt,carnes eius comcftas aliquo modofuperare
 y s" I S.

C poterunt.Si quis autem anferem comedere uult,eum pertres, aut per du

os dies ualde efurire permittat,& deinde frumento nutriatur. Et poftj;
occiditur,adignem aetur,&aluia,&aliaebonaeherbac ei imponantur,
ut fuccus earum ipfum pertranfeat:& etiam uino, autaceto cum fabello.
*femper afpergatur,ut fagimen eius efHuat.Et qui fanus eft,hoc modo ei?
aatum comedat:ed qui infirmus et,modice ex eo comedat.Coctusaiit
Adfcabiem, in aqua adefum hominis malus eft. Sagimen eius accipiatur,& quana
ta tertia pars eius eft ueteris aruin eiaddatur:& ille quifcabiem quam
uis fortem habet,& cui cutis fcinditur,aut cui caput fquamofum eft,cum
eo inungatur,& fahabitur. Ouaautem eius quomodocunq; parentur
mala funtadefum hominis.quiafcrophulas,&alias multas infirmitates
in homine parant.
D E G R A N D v l A c A P. ix. ; - .
*

. s ;
tam infirmis quam fanis ad comedend bona eft. Homo aut .
em quem uich fatigat:iecur grandulae coquat,& fgpe comedat,& melius
Tuffim. habebt. Et qui tuffim habet:de pulmone eius co&io fgpe comedat,
Ad saliginem & tuffis in eo ceffbit. * Sed & qui in oculis caligat:fel eiufdem alitis, 8
*""' bis cantum puriuini in cuprinum uafculum poat, & ex eo ad no&em
cum penna palpebras,et cilia oculorum fuorum liniat:ita ut etiam oculos
interius modice tangat:& hocfaepe faciat,& oculi fui clari & fani erunt.
D Homo quoq; qui in ftomacho dolet:grandulam,capite & uifceribus
stomachum abietis,in aqua fortiter coquat,& tunc off de carnibus feparet, & car*
nes in mortario,fuccumq; qui in eis eft perpannum extorqueat, & cum
eo modica farin forbitiunculam paret,et illam ieiunus forbcat,& liuor&
a ftomacho illiuslenterauferet. - -

- N . c A P. . -- " -

N E T A qu domeftica eft,grauem calorem habet,& fani cara

nes eius comeftas fuperare poffunt, infirmisautem non ualent.
Sed quianetam comedere uoluerit,in aqua cotam non comcdat, fedut
deanfere praeditum efteam ad ignem affet. Oua autem uenenum,8c
utfixuraarane homini funt. - . .

. s . v 8 .
- C A P. XI. .

1 l v E s T R 1 s aneta eandem naturam habet,quam & domefti

ca:fedfylueftris flubrior eftadefum hominis,quia femper in aqua uer^
scrophulas fatur. Ifta aneta in noua olla adpuluer cburatur,capite,uifceribus,et
pes abiectis,&pulus ten fracias crofulas faepe mutat, & anabun.
. . . . 11. . . . .
A L L v s et gallina utricp frigid naturet ficcacfunt. Et cara
ncs corum fnis hominibus ad comedendum bon funt,fedta*
 1 1 L D E G A R D 1 . L r B. IIII. Pars It. 97.
men comeftae,eos pingues n faciunt:infirmosafitrefocillant. Quod A
fiafiquis ualde infirmatur: carnesgallinarum cum alijs quibuflibetcar?
nibuscoqui faciat,utfucco illarum tempcrcntur:affasaut deuitet. Et
gallina adefum infirmi melior eftqugallus. Sed qui fanseftincora
pore,deutrifc comedcrepoteft- Etecurtam galli quam gallin*
pe comeftum, contra omnes infirmitates ualet qu homines interiuslae
dunt. Qulibet oua uolatilium magis frigid quam calid naturae
funt,&ad comedendum nociuafunt:fed ouagallinarum qu domeftia
eae funt,comedi poterunt: fed tamen moderate. Sed qui infirmus eft,fi
oua comedere uoluerit,aquam & uinum cmifceat,&in patella feruere
faciat,8&ouahoc modo teta abiefta coquat,8 eum non la dent. Hoa -

moaut qui dyfentieriam habet: uitellaouorum in fcutellaterendo pula Addyfenteris

fet,8& ciminum,8&modicii piperisaddat,8&iterum in teftasouorum rea
ponat,etad ignem affet,et dolenti poftquam modic comederitad man
ducandum tribuat. Qucunq; atidem infirmus interim comedit, cali.
da fint.&molla:fclcet pullos gallinar,&ca-teras molles carnes,&p
fces: fedallec,&falmonem deutet,&bounas carnes,& cafeum,& cruz.
da&groffa olera,& porr,& filigineum et ordeaceum panem,&quida
qudafumeft:praeteraflum pirum n comedat:&unum bbat. Sed Fluxum
fi quisfluxum fanguinis habet, duo uitellaouor diftemperet,&fucc fanguinis.
metr. quant medietas uniusuitellieftaddat,&acetiquantduaeteftae B
oui capiunt,& modicum de puluere ciamomi,& minus de puluerezia
tuarisimmittat: etforbicium aliquantum fpiffum inde paret, et modice
calidum tam ieiunus quam pranfus forbeat,etmeliushabebit.
- D E V R H V N. C A P, xIII. ... --

' R. ft v N calidum,et aliquantum humidum eft:etideotamine

firmisquam fanis in comeftione bonum eft. Siautem tarmus, r

eu aliusuermis carnhominis comeduntiueicam urhunes puluerizet,

et inlocum ulceris ponatur, et uermes morientur.
- - R. D . . . -:

E R D 1 x frigida eft:et caro eius fragilis eft,et comeftafnosna;

multum ldit,infirmisautem non ualet. Felautemalitishuius palatio.;
ucteriaruin cmifceatur, etfi in cutealicuius hominis pediculi exteria
us de fudore carns crefunt:cfto pedculamplus n5cref?
cunt. Quodfi interius ex aruina eius crefcunt, untio iftan proderit,
D E B I R C H V N. C P. xv. -

1 R c H y N eandem fere naturhabet qu perdix: prgterquod

caro brchunestamnfirmsqu fanis melior etfanior ad comez
dendum eft quam caro perdicis. Si at cancri carnem hominis come- '
dunt: ueficabirchunes exficcetur, & deinde modico uino perfundatur,
& humidafuperlocum ulcerum extendatur, & diuiacere permittatur: '
&cancri morientur, * - - - -

N
 98 - - s c A s,
- D E * C O L V M B A. C A P. XVI,

o Lv M B A frigida et:&caro eius firma non et,8&ano hoa

mini nec mult prodeft,nec multum obcft, infirmum aiitldit.
Sed palumbes,& holduba,& ringelduba eandemnaturam habent: exa
cepto quod ill in filuismorantur,&inde aliquantum acriorcs&maa
iores iftis funt,
D E V V L T V R. E. C. A p. x v II.

v L T v R frigidae natura eft,et artes uolucrumet beftarum

aliquantum fentit,& inter alias uolucres uelut prophetaeft:&
caro eius comedi n debet.quia homini mortifera effet. Cerebrum at
eis,natur huius eft dumipfe uultur uiuit,utfihomo illud incorrupt
habere poffet,omnem infirmitatem, prter mortem cum eo a f depel
leret. Sed cum mors uulturem aliquo modo inuadit, ita quod uitalis aer
ab eo egreditur: ipfo moriente, pelcula cerebrfrangirur, &moxcerea
Ad frenefim. brum diffipatur,& uirtutem fuam amittit. Sed cum uulturiam occidi
Paralfim,
tur,cumadhuc calidus cftpenng eiusauferan,& uifcera in quibus ftera
cora funt,& totum aliud corpus in aqua in noua olla fortiter coquan:
&fagimen quod fuperius natat auferatur: et fgimini huic modic 9lei
* oliu,et minus oleiiufquiami addatur:etfic unguent fiat:etiffe quifre?
neticus eft,etquparalifis fatigat, et qui alicubiin corporefuo ufla infir
mitate,praeter fcabiem dolet,c co ungatur,etcurabitur, quia unguent
hocpreciofum eft:qiii cutem infirmantis citoptranfit,et fanat. Sed qui
AdScrofulas fcrofulas habeticcur uulturs exficcet,et fup easfepeponat,et euanefct.
, . 111.
Q v 1 L A ualde calida eft, etoculi eius magis ignei funt quam
aquofi: etcaro eius homini ad comedendum mrtifera eft. Sed
aquilg quamuis diuerf noiahabeant,omnes tfi eand naturam habent;
nifi quod alia acrior,alialeuior eft,etdalia uelocius,alia tardiusuolat.
D I N I . ., IX,
1 C o N 1 A calida eft: et caro eiusadefum hominis nonualet.
Frenefim.
Ciconia efi,capite,uifceribus, etpennis abictis in noua olla
modicoforamine perforato, abfq; aqua ad ignem incendatur, etfubola
lamiftamalia noua pomatur, etficeffluensfagimen excipiatur, etadtera
tiam partem eius aruina urfi ipfi addatur,et tant de butyro uelut tertia
pars eftaruing,et herbagith,etherba kranchfchnabel gquo ponderetum
datur:et cum illis in noua olla coquatur,et per pannum coletur,etfic una
guentum fiat. Etfi quis freneticus eft,et qui a paralifiin aliquo membro
ebilitatur,unguento ifto perungatur,et melius habebit,
, , x.
E R D 1 v s calidus etficcus eft,et magnam uim cordis habet:
etcaro ipfius non comeditur, Si at fcroful in homine funt.
 - -,

H r L D E G A R b 1 8. L 1 B. rirt. Pars ff. '99

fue integrac, fue rupta fint: fagimen herodijdefuperungatur, eticca A
bunt. Sed alijherdijde quaunq; terra fint,eandem naturam habent:
nifi quod interdum fecundum naturam regionum in quibus nutrium^
tur,aljalijs fortiores,etuelociores exiftunt.
D E A C C P I T R E, C A P. XX,
C c 1 p I T E R. calidus&humidus eft:nec caro eius propter
ferocitat ipfius comeditur. quia homo inde lderetur. Ho*
mo aut qui in iecore,aut in dextro latere dolet: pulmonem accipitris in Addolorem
aquacoquat, eiq; cicutamaddat,et confolidg plus quam cicut,& debu *"*
tyro uaccar in maio parato plusquam iftor trium fit,et fimul coquat,
& per pannum colet:& cum eo circa iecur,et in dextro latcre fe inungat,
& meliushabebit. Etqui leprofus eft: fel eius accipiat,eteibis tantum
uini addat,& ubi in corpore fuo lepraeftfe ungat,& mox eti fgimine
eiufdem accipitris ipfum locum inungat,& leprafanabitur.
D E N T S O. C. A. P. XXII.

I s v s calidus eft,& ltus 8 uelox inuolatu. Quod fi uir,

uel fgmina in libidine ardet:nifum pennis,capite,uifceribus aba Frenandam
ietis,in noua olla modico foramine perforata ad ignem incendat,& e libidincm.
fluens fagimen excipiat,& de calandra, 8 mnusde camphoracontun
dat,&{agimini cmifceat, & denuo ad ignem calefaciat,& unguentum
paret. Etfiuir eft,uiriliafua,&renes ceo per quinq, dies inungat: mua B
lier autem circa umbilicum:etardor ille in ipfis per menfem unm ceff?
bit. Etmenfe perato, iterum tam uir quam fgmina in praeditislocis c
eodemunguento ungantur,& remedium delibidine habebunt.
D E M I L V O. C A P. XXIII,

M. L v v s calidus eft,etcaro eius ad comedend homini con

ltraria eft, quia omnes aues qu unguibus rapaces funt, ad coz
-

medendum homini contrarig funt. Homo autem qui fcrofulas habet, scrofulas.
miluum,pennis, et uifceribus abietis,caetera cum capite et unguibus in
noua olla modico foramineperforataadignem incendat,etfagimen exe
cipiat. Quod cum fecerit,carnes qu in ollaremanferunt, adpuluerem
comburat. Etpraeditofagimine fcrofulas,fiintegr funt,faepe inungat,
eteuanefcent.Siautem fcroful rupt fuerint, de puluere in ulcerapo
nat,et exiccabuntur. -

D E L A R O. C. A. P. XXIIII.
A R v s de calido ardore folis procedit:et caro eius fnis et infir
mis hominibus ad comedendum bona eft. . Homo autem qui Adnenenum
uenenum aliquo modo bibit,aut comedit: coralitishuius,iecur,pulmioa
nem,etufcerapurgatain aquacoquat,etcuino & albopipere,etpar
minus decimino condimentum faciat, et illis carnes has imponat, teis
perfundantur:eteas ieiunusfpe comedat. Etfi uenenum in ftomacho
N 2.
 1 o 6 - P H . Y ' s I * C -^ AB -s, *
C eius induratum eft, edem carnes hoc modo temperatae,illud auferent,
& homo ille fnabitur.
D E P I C A, * C A P. , xxv. -

Adfcabiem,
I c A grauem
hominiut calorem
uenenum in f habet:&
contraria eft. Sicaro
quiseius ad comedendum
autem homo profun
dam fcabiem in capite habet: fagimine eius caputfuungat,&fanabit.
D E H E R. A. C A P. XXV I.

E R A calida,& aliquantum ficca:& caro eius homini quaiuee

11CInu. In eet qui eam comederet. Auis autem hc,capite,pena
ns,& uiceribnsabiectis, in nouam ollam ponatur,eiq; fenum grgcum,
& minus dcmalua addatur,ct poftea de medulla cerui,& minu fgimia
ns gallinarum,& de butyro uaccar n maio parato cistantum addatur
quantum iftorum duorum cft:& hc omnia in aqua coquantur,& de
pinguedine qu defuper natat,unguentum fiat:& hoc optim eftconz
Parliim tra dolorem capitis,capularum,renum, &iliorum. Sie dolenshoa
mo curm illo unxerit,& gutta paralifisibi ccffabit quamuis fortis fit. Et
fiboues,aut porci,aut oues aliquo modo infirmantur:auis haecinaqua
coquatur,& illis ad comedendum detur,& fnabuntur a quacunq; pea
fte teneantur. - - /

D E V L V L A. C A P. XXVI.
D L v L A calida cft:& fi homo carnes eius comederet, ei quafi
uenenum effent. Vlula aut,capite,pennis, & uifceribusaba
ietisad ignem affe,8 fagimen eisfufpiatur:& poftea ibifcum,& bis
tantum de tanaceto:in aqua coquantur,et herbulisabictis fagimen in a
quam infundatur,& dcnuo ad ignem ponatur:& cisgtiatn olei oliu
tntumaddatur uelutquarta parsfagiminis eft:et omnibus his perpan^
num expreffis,unguentum fiat.Ethomo qui a paralii fatigatur,cum ee
fpe ungatur,& meliushabebit.
. . x111. -

AdScrofulas v B o calidus eft,etcaro eius homini contraria eft. Sagimen

.autem in patclla diffoluatur,& fcroful fiuc integr,fiue rupt
fint,cum eo fpe inungantur, & exiccabuntur. - -

. . N . c . t.
E L L 1 C A N v s calidus et. Homo qui freneticus et,etqui
' obliuiofuseft in fcientia fua, corpellicani adfolem exficcet,etfu:
peruerticem illius liget, ut caro ipfius ab illo incalefcat,et ad intelletum.
capiti, do- fcientiae redibit. Etfi quis in capite dolet, quod etiam feruere uidetur:
torcm. ecur pellicani puluerizet, ct modicum plus de emine fniculi, et parum
minus de eminefenugracci addat,etuper pannum pomat, et uper from
rei, c. ad timporafualget et melius habebit. Sedetucica
 1 L D E G A R D 1 s L i B, firt. Pars It. 1O1

: eiufJem auis exficcetur,& ubi flier, aut alius tumoralicubi in corpore A

lominis inurgit,ueica cum aliua hominis, eu modica aqua humida
fiat,&defupeponatur,& tumor ille fuauiter frangetur. Quod fi eti
alicuius hoininisosfrarigitur,aut aliquod membrum de loco fuo exilit:
inteftinum auis huius prgatum ad folem exficcetur, & poftquam fra*
&tumos compofitum ferit,inteftinum oleo oliu modice illiniatur, &
fuper frauram osligetur,& os conglutinat. - -

v c v L . . xxx. -

v c v l v s calidus cft:& caro eius homini ad comedendum

non ualet. Et homo qui urflcihede in corpore fuo habet, ita
quod etiam cutis eius fcindi:& fi paralifis eum & uifcera,
8z pennas cuculi abijciat,etreliquo corpori artemifiam,et faluiam qua
fipondere addat,& modic plus deditamno,& parum aruin urfi: &
hc omnia fimuiin noua olf cum aqua coquat,& fagmine d defuper
manatunguent paret,etc copee ungat,eturleihedicoanabunt.
D E S C H N E P. F. A. C . ,
G H N E P F A calldus eft. Homoat cuius oculi calgant: fel B
k_/auis huius accipiat,eiq3 modicum uini addat,& in cuprinum uafcua Ad caliginem
oculorum. {
lum fundat:&adnotpalpebras,& ciliaoculorum fuorum ex eo inun?
gat:&fioculos interius tetigerit,non nocebit,& caligo oculoR: fugabit.
- D E . P I C O' C A P. X X XII.

I C vs calidus et. Homo at qui leprofuset, uiridpicum Lepram

affatum faepe comedat,& lepr in co confumit. Scd & picus ad
ignaff,&fuperior cutis qu ad ign accenf eft aufera, & aliud cor
pus modice contunda,& in aqua fortif coquatur,aut pcr omnia cini *
nuai.Etpofteaoffa abijcian, et carnes fuper ignit later ad pulucrerm
comburan:etdeinde puluis ifte,et prgdita fuperior cutis eius, et fatis de
ruta in aqu ill ponatur in qua id picus prius cotus eft, et ei fatis de ar
uina uulturis,et par de fpo hirci addaf, et de fgimine quod defuper
manat unguenti fiat,et cum hoc unguento lepra homins fepe unga: et
quamuis fortis et magna fit,homo ille fnabitur. Scd et cor eiufd auis {*ardifrn,
in auro,uel in argento,uel in anulo compona, ct confirmetur:et quam
diu homo illud apud fe habet,gutta paralifisab co ceffbit. Rcliqua qug
in eo funt, medicin non eonueniunt.
- D E vv c H D E vv A L E. C . xxxIII.
v I C H D E v v A L E calidum eft,et inftabile, et caro cius
ufui hominum in cibo non conuenit. Homo autem qui gre Ictericiam.
fuochthabet.auicult mortu cumpes fuperftomachfuum liga*
bt,etgelfuochtinauculam tranfibit,ethomo ile curabif. Sed et cana
demaucul puluerizet,etpuluer ft c oleo oluac modicafpergat, et
ficpertres,autpcrduos dies fuperftomachum fuum ligabit, & curabi*
N3
 lo 2 - s 8.

C tur. Etquiinaurefurdus eft:coreius inaurem ponat,&auditum rece

piet. Sed&quinaeborhabettiecureiuspuluerizet,etnaribusuis ap
ponat,& mali humores fuauius foluentur.
D B P A R I. C. E. C A P. XXXII11, - -

A R 1 x caliduseft:& caro eius fanis &infirmis ad comedend {

Adparalfim bona eft. Homo aut quia paralifi fatigat, auem hanc in aqua
coquat,& agimen,acet,& modic uiniaddat,&hocpe comedat, &
curabitur. Sed & qui regium morb habet:candem auiculam pennis
ablatis,integrum fuper ftomachum fuum liget,& gelfuochtinauiculami
tranfit,ita quodgelfarb erit.
s L A C A P. xxxv. -

M s L A cal.eft & fic. Homo autem iecurauicul huius ex*,

ficcet,& in aliquo offe quo uoluerit componat, illudq; apud (<;
habeat:&areifpiritus nullo errore interim illumifatigabunt.
D E D R OB S L A. . V .
Guttur
R oE s L A calida eft. Ethomo qu nterus n gutturefuo
aliquo modo dolet,feu qui raucus eft:auicul iftam in aqua co |
quat,&lineum pannum in eaintingat:etcum illo totum guttur fuum u{
adaures fuauiter conftringat,& de refiduo eiufdem aqu forbicium
paret,&illud forbeat:&hocfaepe faciat, & melius habebit.
DE L A v o v l A. C A P. xxxvrr.
A v D v l A ualde calida eft. Etfialicui hominiguttur tumet:
laudul capite,uifceribus,& pefiis ablatis, fuper calidum laterem
paulatim exficcet,fic tamen ne cburat:&itapuluerizet,&huic depula
uere tiliae ad pondustri nummor addat,& in pannliget:& cum eo .
dempaoupergutturucontringat,& hocfaciatdum tumor euane
Vlcera; cat. | Quodfihomo magnulcus incorpore fuohabuerit,eundpula
uerdefupliget,&ulcus molleert,&rumpei. Etfi homo glandes n
fehabuerit:eas faliuafuaprim madefaciat,&prgfat puluerin panno.
defuperliget,& euanefcent. Si eti canis infanusfuerit: caputlaudul :
-abfcindatr,& furenti cani ad comedendum detur,& manfuetus fiet.
D E I S E N B A R D O. , V III.
s E N B A R D vs calet. Caputaut,etuicera,etpegauiculghu
ius abijciani,et reliqu corpus folijs de quercuinuoluai,et fupcar
bones ponatur, ufq; dum ead folia comburan,etfecunda et tertia uice
alijs folijs de quercu inuolua.etfuper carbones pona, ufq; dab igne,
conumani.Deindeauicula illain noua olla fine aquaponatur, etmo*
dcecomburatur,et puluerizetur,etmodcu mnusdepuluerenucs mu
cat addatur,et de pulueregaryofyl mnusquam nucis mufcat. S
quis etiam apoplexiamhabuerit, id eft, quod in uno latereiam moueri
nufqu poterit;de puluereifto ieiunus in modica aqua quotidie bibat.
 H i l D G A R D 1 s L f B. ftri. Pars m. 163
' & tandem curabitur, fi iuueniseftin corpore,nifieadem infirmitaslon * A
gotemporein eo inueteratafit. . Ethomo quidormire non poteft:de
ffibusauicul huiusfub caput fuum ponat,& dormiet,&horrores e
interim non la dent.
D B V P V P A. C

p v P A calida et,8 cibo hominis non conuenit. Vpupa

autem capite,uifceribus,& pennis abie&tis, innoua ollaadpul* Scrophulas
uerem redigatur:&fifcrophul in aliquo homine ruptaefnt,autfiuera Aduermes.

.miscarnemhominis comedit,deipfo in uulnera ponatur,&fcrofulg fica

cabuntur,etuermis moretur. , ,

D E L V C I N I. A. C A P. XI, ,

v c 1 N 1 A calidaeft. Ethomo qua paralififatigatur,lucina Paralfim.

am coquat,aut affet,et eam faepe comedat,etmeliushabebit._ Et
cuiusoculi caligant:luciniam iam ante ortum diei capiat,etfel eius effuna Ad caliginem
oculorum.
dat,et huicguttam rorisquem fuper mundum gramen inueneritaddat:
<tex hoc ppebras.et cilia oculorum fuorum cum fe in letum collocat,
: illiniat:etfi oculos interius modicc tetigerit,eos non ldet, et caliginem
mirifice aufert. ^
s . . L1.
t A R. A calida ethumida cft. Homo autem caput,etuifcera, et
pennasauferat,etreliquum corpus in noua olla adpuluerem coma
burat,etpuluer fuper fcrofulas ponat,ubiruptg funt,et exficcabuntur.
D E F R I G E L L O. C A P. XLII.
R 1 G E L L v s calidus eft,etfanis in comeftione non multum
obeft,infirmos autem ldit. Auicula autem haec,capite,uifceria
BGE, et pennis abietis,fuperuiuos carbones ponatur,et modice afftur.
ita ut tantum incalefcat:& ubi infans minuta fcabie ulcerofus eft, calida
fuperponatur,&iter calefiat,et alio loco apponatnr: etficubiq; in cora
preinfantis huius fiat,et maloshumores extrahit.
D E C A R D v E L L o. . c A P. xLir1.
A R D v C L L vs calidus et. Ethomo qui interius in cor
pore grau dolorpatitur,feu qui inftomacho,uel aliam quam
cunq; infirmitat interiushabet,carduell capite,uifceribus,et peninis ab
ietis,modiceafft.Etpoftqu affuerit,carnes eius difttrahat,et off c
minuat:etfarinam fimil,emodicum fagiminis accipiat, ethis praefatas
carnes imponat,et denuo coquat,&tfp comedat, eteum interiusquafi
optimum unguentum ungit.
D E L V C I L I A. C A P. xliirt.
Vcilia temperatum calor in fe habet,etfano,et infirmo d comea
dend bona eft. Homo at cor eius exficeet,et c uichaliquem
fatigat,idcorinaqu permodichorpona,etilliadbibend detur, et
uich ceffbit. Scd & guttureiufdauiculgexficce,etcaliqs in corde
 1oR s c A s. -

- dolet, feua paralfifatiga:permodichornaquamponatur,&poftea

aqua per guttur fundatur,& illi adbibendum tribuatur,& in corde me?
lius habebit. Etuefica eiufdem auicul exficcetut:& fi freiflichaz in a
liquo homineinfurgit:ille cum faluia fua eam modice madidam faciat,&
ficeam iuxta,& non fupra eundem dolorem ponat, & euanefcet. Sed
*
& homo fuper citherdrufe eandemueficam faliua fua parumper made
fataponat,&euanefcent.
D E B E G E S T E R T Z. C. A. P. XLV.

Contratine
E G E s T E R T z calida et&humida.Et i quishomo car2
as uetium. nes eius comederit,guttam paralifis in eo excitat. Sed off eia
usinpuluerem comminuantur,& in pannum ligentur, & illuc ponan a.
tur ubi ueftes iacent,& a tineis non lduntur. Quod fi etiam tineae cri
- Capitis. nes hominis ldunt: poftquam caputillius lauatur, adultimum depula
uere ifto in lixiuam ponatur, & caput illius cum ea fic perfundatur,&
tineaemorientur & cefIabunt. -

- D E H Y R V N D I N E. c. pA. P. XLVI.
Y R v N D o calida eft, & ufui ciborum hominis non ualet>
Scrophulas Vbiautem fcrophulae funt,fiue rupt, fiue integrg fint:cum
fnguine hyrundinis inungantur,et fnabuntur.Sed etficcus fnguiseia.
D ufdem auicul fuper fcrophulas ponatur,& euanefcent. Quod fi ho
moin orchah drim dolet:oua hyrundinis ntegra cum tefta comburet,et
puluerizet,& pulueri huic modicum plus defagimine galli addat,& or*
chahdrim inungat, meliufq; habebit. Si quis autem degulofitate 8
ebrietate leprofus efficitur:ftercus hyrundinum,& quater tantum de her.
ba qu lappa dicitur,rubeosflores habens,& ex his puluerem faciat:ara .
uinm quoqp ciconiae,& modicum plus aruina uultursn fartagine fra
xet,et praeditum pulucrem,etmodicum fulphuris huicaruing intermif*
ceat,etunguentum faciat,etinaffo balneofe perungi iubeat, et f inle&iii
collocet.Etficufq; ad quintum,uelad plures dies faciat.
V s P R I L o N .
- C A P , XL VII
Regium mor E s P E R T 1 L 1 ocalida eft. Siquis homoregium mor=
bum,
bum habet,uefpertilionem modice percutiat, quatenus in quietemane
at,ita tamen nemoriatur:eteam fuper renesfuos ligabit, dorfo ad rcnes
uerfo:etpoftpufillum
dimittatdum de renibusauferat,etfuper ftomachumliget,etibi
moriatur,etmeliushabebit. .

D E A P I B V S. C A P. XLV III.
p I s uelocem calorem habet. Et fialicui homini in membro
fuo berbein crefcit,aut fi aliquod membrum de loco fuo mot
fuerit,aurfi aliqua membra contrita funt: apes quae in uafculofuo mor*
tu funt, fufficicnter in lancum pannum confuat: ct in olco oliu calc
 *H 1 L D E G A R D 1 s. L 1 B. 111t, Pars rt. 5

fciat,& membro in quo doletfuperponat,&melius habebit. Quod

fierms carnem homns comedet: apesn uafculo fuo mortuas pulue* Aduermem.
rizet,&loco ulceris fpe immittat,& uermis morietur. Melat quod
apes parantualde calideft.Sedhomo qui eftpinguis,fi fgpe mel comea;
derit,liuor & tabem in eo parat:fedaridus et macerfi cotum mel come
dit,n multum ab eo ldetur. Cotum autem mel,& optime defpumaa
tum,pingui,& macro, fano& infirmo non multum oberit. Sed fi quis
fauum cum ceramanducauerit, melancholiam in eoexcitat.
D B M W S C A,
C A P. XLIX,

v s c A frigida eft. Etcumaeftaseft, fihomin aliquis uer* Ad puntu

rasuemendfs
miculus,uelutaranea et fixerit : mucam contritam uperliget,
& uenenum aliquant debilitat. In hyeme at mufca omnino uenenof
eft,& hominipericulofa,nifi qu deus cuftodit. Si puftula qu freifa
lichaz dicitur,in homine f inflauerit: mufcas,capitibus eorum abietis,
conterat,& circa tumorem illum circul cum eis xterius faciat:& uenea
noreititne ultra procedat. Deinderubeam tetudinem quae abq; cona
cha eft,terat,& cum ipf circul quem cum mufca fecit faciat:&poftca
fucco lilijcutem qu circacirculum ft quem cum teftudinefecit,perun
gat. Deinde folim uehendiftcles fupereandem puftnlam ponat,& de
inde de pura farinafimil toetell faciens,eum fuperidem folium,& fu
per tot tumorem illum cum panno defuperliget, quatenus mollificet,
ut perferumpatur. Quodfi perferupta non ferit: cum arida&lignea
fpina,feu alia aridaaftula dirmpatur:non autem ulloignito,uel frigido
ferro,autacu. Sed interim dum homo puftulam hancpatitur,ab igne,a
frigore, a uento, &ab humido aere e muniat, etab omnicalidoao,et
roo cibo,et a uino e abtineat,etcruda olera,etcrudapomadeuitet.
Qgodfi homo mufcam comederit,aut biberit:fcarleiam contundat,
etdefucco illo bono uinoinfundat,etad ignem calefaciat,etbibat.
v G . P. L.
v G G A calida eft. Etfi quis profundam fcabiem in capite Adfcabiem.
fuo habet:muggam in aliquod uafculum colligat,etcum ftrami
ne fuperius incendat, et in purgatlocum fuperuiuos carbones ponat,
ut fimul cum carbonibus in cineres uerta. Deindeex eifdem cineribus
lixiuiam paret,et caputfuum ubi fcabies, uel ubi prau macul in cor
porefunt,cum illalauet: ethocfaepe faciat,etfanabitur.
D E C I C A D A. C A P. L.
1 c A D A frigida eft. Si enim per f mortua fuerit,tunchoa Scrofulas.
mo quem dirupt fcroful ldunt,ita mortuam fupcr ignitum
1apidem pulcrizet,etin locum fcrofularumfaepiusimmittat,etexficca?
buntur. - -
 f - 106 s s. - -

D E H V M B E L M. C A P. LII. n.

Adoculos - v M B E l 1 M frigida eft. Homo autem cuius oculi calia

caligantes. gant: ueficulam qu inter caput ct uentrcm in humbelim eft,
tollat,etliquorem qui in ea cft,oculis fuis cum dormitum fe deponitmo
dice immittat. Sed mox oleo oliuae palpebras,etcilia oculorumliniat.Et
ficbis,autfemel in mcnfe faciat, et clarius uidebit. Qui uero immuna
dosungues habet: eundem liquorem qui inhumbelim eft,fuper eos limi
at,etligamine conftringat,et fic faciat dum pulchri fiant. Et fi quis pro
Adfcabem.
fundam fcabiem in capitc habet: praeditumliquorem fuper caput fepe
liniat, et curabitur. - -

-
D E v. v. Es P A. C A P. LIII.
Adnenenum V E s P A calida eft,et munda. Homo enim beruurtz pulue '
rizet,et bistiii dc pulucre uuefpae addat: et pulueresiftos fuper
calidum fum teneat,ut paulatim et leniter incalefcant,etfic calidosfup.
cibum quem comedere uult teneat:& fi uencnum in illo eft,ita infirmaa
bitur,quod eum ldere non ualebit.
D E G, L I NA O. C A P. LIIII,

L 1 M v M frigidum eft. Quod fi quis caducum morbum
patitur:cum iam cadit, uiuentes glimi quant poterunt in pan
num ligcntur,& fuper umbilic illius ponantur,& ftatim uires rccipiet.
/ . . LV. -

yAdScrofulas E G I L A N A frigida eft. S at croful in hominefunt:

ille uermiculum hunc tollat,et uenenum d in eo eft exprimat.
&huic minus de puluere megilanae herbae addat: & aut in uino, aut in
aqua illud ad modicum bibat,&ftatim uelutfagitta putrcdincm fcrofira
larum inuadit, & eas confumit, ..

L 1 B. III 1. Pars rii. De Animantibus terrae. :

Anmalum terr,ad homnem

c
} - - comparatio. C A P. f. -

N 1 M A L. t A irracionabilia qu fuperterram difcurrunt.

M& in terra habitant, deuento qui tcrram humetat et uegea
aTramen habent:& cogitationes & prfneditationes quas homo
perficit,defignant. Etficut opera cogitationes fubfequuntur: fic etieam
bona uoluntas,&recta defydera precedunt: ea fabricator mundiin coca
leftibus perficit. Sed quardam,utleo,&fibfimili a.uoluntarem homns
quae iam opus proferre uult, oftendunt: qudam at,ut panthera, & ei
fimilia, ardens defyderium quodiam in incipiente opere eft, defignant:
uaedam uero,utfiiueftres beftiae,plenitudinem efHuentig, quam homo
ii\ poibilitate fua habet, utilia& inutilia opera perficere demontrant:
qudam quoq;,utmanfuetaanimalia, manfuctudinem hominis, quam

s|
 h 1 L D E GrA r o 1 s. L t B. 1111. Pars irt. 1b
peruias re&tas habet, fignificant. Etideorationalitas hoisinuenit,quod
multotiens ad hominem dicit: tu es animal illud,uelut illud,quoni ani2
malia qudam,natur hominis aliquainterd fimiliain fe fere habcnt.
Sed animalia qu alia deuorant,etlacerant,et quae prauis cibarijs nutria
untur,8&generando ftus multiplicant,utlupus, et canis:uelut inutiles
herb adfcomedendum,naturae hominis contrariafunt. quia homo fic
non facit. Pecora autem qu mundis efcis, utfeno,etfimili paftu nutria
untur,etfetus generando n multiplicanthominad comedendum bo
nafunt,quemadmod bon et utilesherb: etin his,etinillis quaedam
medicamentainueniuntur. -

D E L E p H A N r B, C A p. 11,
1. E P H A s calorem folis,et non carnishabet, et etiam magnum
fudorem:qui tam fortis eft,quodoffa eius ita excoquit,utignis i
bum:unde eadem off pulchra funt. Homo at cuius cerebrum infri? Ad hrum

gidatum eteuacuatum eft: os quodn fronte elephantseftuelutpileum infrigidatum.

incauatum paret,etad folem calefaciat,et upercaputuum ponat:ethoc
fpe faciat,et melius habebit. Sed et qui iiafebr,etmultm flegma in
apite habet,os quod in maribus elephantis eft,ad folem calefaciat,et fua
pernares fuos pe ponat,ufq, dum ab eo incalefcant,etfnabitur. Et
homo qui in pectore, autin corde,autin plene, autin tomachodolet,
aut qui regium morbhabet: nuc& mufcatam, et liquirici aequali pona
derepuluerizet,et de offeelephantis fcobet,etbistm de puluereiftopr B
fato puluericmfceat,&fatis de melle addat,&electuarium faciat:&ex
hocieiunusetpranus epecomedat,& meliorabit. Sed &qui in pul Pulmonem.
mone dolet,ita g uix fpiram habet,et jd tuffitat: idem os adfol calefa ,
ciat,etinuinfcobet,etcoquat,etun itatperatfpebibat,etcurabi.
- D E C A M E L O. C A P. 1 11,
A M E l v s praecipitem calor in f habet,fedtamen aliquam?
-- ftum tepid, etinuiciffitudine inftabilium mor eft:etin gibbis
fuisfortitudinem leonis,& pardi,ac equi habet:& in reliquo corpre na
turamafini. Homo at qui in corde dolet:de off gibbi qnem de forti Ad cordis
tudineleonis habct,in aqu fcobet:& ita faepebibat. & dolor cordisce dolorem.

abit. Et qui in plene dolet: deoe gibbiqu de fortitudine pardi ha

bet,in aqu abradat:& illam faepe bibat,& fplen eius fnabitur. Qui Scabiem,
Febres.
at fcabiem,& diuerfasfebres in fehabet,et qui malum fudorem faepius
emittit:de off gibbi quem defortitudine equi habet,inaquam fcobct,et
faepe bibat,& fnabitur. Et homo ungulas, & gefuuil pedum eius exa
ficcet,&in domo,uelim quocunq; loco uolueritferuet, & ibi arei fpiri
tus, necrriiones fuas facient, necmulta certamnaibi parabunt.
10* E L E O N E. C A P. IIII.
E o v A l D E calidus cft, & deuihominis in f habet,& naa
turambeftiar:&tantae fortitudinis eft,utfieumbeftialis natura
2
 to 8: Y s c A s.

c non domaret,lapides penetrare poffet. Si quis aut homo furdus eft,

Ad furditat, dextram aurem eius abfcindat,& alius homo eam in aurcm illius in qua
furdus eftponat,ufq; dum ab ea interius incalefcat,et n diutius,et audi*
tum recipict. Et homo lingu leonis exficcet, et feruet: etfi alicui ho
mini lingua fua ex ulla infirmitate debilitatur, ita quod loqui n poteft:
ipfm lingu leonis lingu illius fuperponat, ufq; dum ab ea fhcalefcat.
Et cum linguam hominis modic moueri uiderit, lingu leonis auferat.
Et fihomo ille nondum loquitur, fecunda die, uel tamdiu fic faciatufq;
dum ille humana uerba proferat. . Et qui ftultus & infipidus cft: cor
leonis exficcat ad prgcordium fu per breuem horam ponat,ufq; dum
ab eo ibi tant incalefcat,& mox auferat: quia fi diutius ibi permiferitiaa
cere,defortitudine illius uelutamens efficietur.& fic per longam horam
Partas facili prudens fiet. Mulier quoq; qu in difficultate partus cft: cor leonis fu
,rtatem,
r- . " -- "
per umbilic fuum per breuem horam ponat,& infans fe in ipfafolurt.
- -
, & cito procedet:& mox auferat,ne uifcera mulieris fubfequcntur. Et
corleonis in domo,uel in alioloco fpeliatur, & quamdiuiftic iacuerit.
fulgura ibiineendia non facient.nectonitruaibi percutient Sed&iee
cureius exficcc:& fi quis comeftos cibos digerere n poteft,idem iecur
per breuem horam in aqu ponat, ipfamq; aquambibat,& ftatim cibos
quoscomederit digeret. Homo quoq; caput caudg leonis exficcet,&
D apud f femper habeat:&interim per fibilos areorum fpiritu,&a ma
-

:' gicisfacile ldi npoterit. Ei c comcdcrit,aut bibcrit,idem caputiua

xta cibum & potum fuum teneat,& fi uenenum in eis eft,in uafe in quo
-

funt mouentur,& etiam uas in quo uenenum eft fudat,et hoc modo no*

Aduenenum cari poteft. Quod fihomo uenen comederit,aut biberit: idem caput
caud leonis incalidum uinum pcr breuem horam ponat,& uin illud
calidum bibat, & ftatim uenen quod fumpfit cum digeftione per cum
tranfibt. Et homo chalybem nfanguncleonisntingat; & fortisad
ferr,& adalia qulibetin cienta erit. Sed & pells a colloleonis per ;
caput,&perueric eiusabftrahatur. Etfi aliquis homo in capite frenea
firh & infaniam incurrit: ipf pellicula fup caput illius tamdiu ponatur,
ugdum caputdeilla nclefat,& illefefus fuos recipiet. -

A R D v s calidus eft,& iocundus,& uelox,& fortis. Homo

aiit qui debilis in pectore,etin tomacho et,etdefectum in corde
fpius fentit:cor pardiad folem ficcet et puluerizet: etcum defetum fers
titjipfum puluerem loco ubi dolet fuperponat,et melius habebit. Sed
et homo ungulam cum pelle pedis eius apud f habeat,et ubi fuerint ma
gica,ibiad plenum fieri nonpoffunt. -

- D E V R S O. C. A. P. v T.
R s v s calorem habet fere ut homo,ita quod interdum ardet.
, V et interdum temperatuseft. Caro autemurfihomini adcomce
 H I l D E G A R. D 1 s L 1 B. IIIt. Pars III. 109

dendum bona non eft.quia eum adlibidinem intendit, uelut aqua fitim A
hominis extinguit.Quod etiam & porcina caro,&aliorum quorund
animalium facit,fed non tantum quantum caro urfi. Cum adolefcen
ti homini primum crines cadereincipiunt:de aruina urfi,et modicum fa*
uillarum de triticeo, aut filigineo ftramine fatar cmifceat:et cum ifto
totum caput fuum intingat, et ibi praecipue ubi crines efHuere incia
piunt.Potea diufe abftiiieat,ne caput fuum ab ifta untione lauet.Et fic
faepe faciat,et crines eius qui nondum cecderunt, per iftam unctionem
ita hume&antur,& confortantur,quod per longa tempora non cadent.
Si autem quilibet homo timidus,tremebundus,etanxius eft,ita quod
femper in paore eft,pelliculam qu inter aures urfi eft, uelut aliud cori
um purgct,& illam fuper prcordium & cor fuum pgnat, ufq; dum ab
caificalfcat,& ftatimaudax erit,& pauor ab eo recedet.
v . . 1.
N 1 c o R N v s calidus eft,fd fortitudo eius maior eftqu
calor ipfius,& mundas herbas comedit. Iecur unicornipulue AdLepram, .
rizetur, & puluisite agiminide uitellis ouori parato inmittatur, &nul B
lalepraeft cuiufcunque generis fit,ficum hocfaepe perungitur quin ho
mo curetur,autmorsillius eft,aut deus eum curare non uult. Et homo Contra pete.
de pelle unicorni cingulum paret,& cum eo ad cutem fuam fe cingat: &
multa fortis peftis,feu febris eum interim ldet. Sed & homo calceos
de pelle animalis huius paret,&eos induat.&femperfanos pedes, & faz
macrura,& fanos reoes interm habebit, Ethomo qu tmetueneno fe
occidi:unguem unicornifub fcutellam in qua cibus eft, autfub cyphum.
in quo pofus eftponat:& ficalidi funt,& uenenum in eis eft, eos in uafe
feruere facit:fiautem frigidifunt,eosfumigarefacit,& ita uenenum apa
pofitum effe fcire poterit. -

D E T I G R. I. . 111.
1 G R 1 s calidus eft,& curfum in montibus & in uallibus ha2
bet,etnaturgibicis alquant afimilatur.Sed caro eiusliuofa eft.
& homini adcomedendum non ualet. Si autem quifpiam homo recen Lepram, , ,
temlepram in corpore fuo habet:cor tigridis cum iam occiditur ita calia
dumfuper locum lepr ponat,& lepra in cor illud tranfit,& homo fanaa
tur. Sed& qui comeftos cibos digerere non poteft:cum tigris occidia
tur,iecur eius calidum ftomacho fuper breuem horam fuprponat, fci
1icet dum calorem amittat:etftatim ftomachus eius foluetur, et digerit.
Etfiulcus,autflierin corpore hominis eft,ita tamen quod non fit quod
frciflichaz dicitur:tuncpuftul qu in tigride funtijfd&ulceribus fper
ponantur,&rumpentur,& illefanabtur .
D L 1 . . 1X.
EL1M C A L I D v s E s T, E T M A G N AE for 2
titudinis,atq;audax cft.Etcaro cius prgfortitudine fua cibo hoe _ --

3
 * 31 O - s x s. --

minis inutilis eft. Iecur eius puluerizetur,&huicpulueri aruina urff,

uel butyrum uaccarum commifceatur,et ille qui frcneticus eft, uel qucm
paralifisin capiteldit,cum eo faepiusinungatur,etmelius habebit.
D E D R O M E D A. C A P. IX,

R o M E D A ardorem ignis,et temperamentum aqug infehx

- bet,etfortitudinleons,etuelocitatem uolatus fortium et mae
norum uolucr retinet.Etfi homo,aut aliud animal de carnibus eius co
mederet,fortitudo ignis,etfortitudo uelocitatis qu in eo eft, omnes uia
Contramagi rescomedentis deftrueret. Sed fi quis de pelle,aut deungulis pedum
ca fantamata
eius habet,magicaetfantafmata eum fugiunt.
) o v o. C A P. X. -

q v v s calidus in temperamento eft,&bonam natur in fe haa

bct:& tam magnae fortitudinis incorpore fuo eft, quod eam in f
ee necit,8 emper deiderium habetinante procedere: & muudaco e
medit:& caro eius tenax, &grauis eft,&homini ad comedendum cgn
Adfcabiem. traria. - Homo autem qui fabiem,quamuis fortem,in corporefuoha
bet,fanguinem de aureequiemittat,8, hircino fepo cmiceat, & fe cumi
D eo adignem fpe perungat,& fanabitur. Sed & homo quide iracun
dialepram contrahit:uaat ubi fanguismodicus equorum in terram dea
fuit,cum fnguis eorum in uena minuitur,& ubi munda animalia occi
untur:&pfumfanguin c terrainfctatollat,8 in caldario cum aqua
feruere facit,cauenshetanta fitaqua dfnguini uires auferat.Pofteim
balneoifto ufq;ad gutturfu fedeat,& dc eodfnguine ct terra modico
fccello inmittt,qm in faci fu ponat,fi ibi dolet. Qui cum de balneo
exierit,in let fe reclnet,&faccell cum fanguneetterra fupcr cor fiiii
ponat,nedebilitetur.Et ficquater,uel quinquies,ucl ad amplius faciat. '
D B A S I N O. C A P, X1. .

s 1 N v s calidus eft,& ftultus,etfere ccus defuperfluitate n

turaequam in libidine habet:etacer non cft,fedfubietionem tca
net.Sed & caro eius homini ad comedendum non ualet. quoniam fti
daeft. Lacautem de afinoprocedensleprofo homn prodeft, fillud
Scrophulas. frequenter bibit. Sed& qui fcrophulas in corpore fuo habet: fi idcm
lacfaepius bibit,eas plus exurgere prohibet. quia quod inmundum cf.
Vermem. in mundum expellit. Si uermis carnem hominis comedit: de offibus
afinipuluerizet,&fuperlocum illum ponat,&uermis morietur.
D B C B R. V C). . 11. -

'E R v v s repentinum calorem in f habet,etaliquant tempe

ratum:et manfuetus eft,etmunda pabula comedit:et caro eius f
nis & infirmis hoibus ad comedend bona eft. Si at homo carnes ccr*
ui cal.comedit,tomachieiuspurgit. Sed & qui iecureiusepe come
Paralfim. dit,paralifim ab co cpefcit,ftomach eius purgat,& lcn ill facit. Et
fiquipihomoin alimbro aparaliifatigatur; ceruinfepin patella
*
 -

*{ i L p E G A R D f s L 1 B. 1iit. Pars irr. 111.

diffoluat,etad medictat cius de hircino fepo,& modic de pulueriza a A".

-

ta mirrhaaddat,& cambineum pann intingat,& calidum fuper mem

brum in quo paralifis furit conftringat & fic faepe faciat,et paralifis ceff
bit. Et homo de cornucerui radatet cobat, et minus de thure addat,
ctad ignem fimul incendat, et areos fpiritus fugat.
- D F. R. OE C H . C A P. XIII.

| OE C H frigida eft, et manfuctudinem habet, et mundam naa

- turam,et montes libenter afcendit:etbonis ac fanis pafcuis uti:
et caro eius fnis,ct infirmis ad comedendum bona eft. Sed qui inter
fcapulas de paralififatigatur:cor eius exficcet, et cum ita dolet,idcm cor
oleo otiuae intingat,& fuperlocii doloris liget,& melius habebit. Qui 3.
aut de uich fgpe fatigatur:deiccore eius fpe comedat,& uich in eo eom
pefcitur. Sed et qui in {tomacho dolet,ita quod frigidus,uel induratus, AdStoma
cbum,
uel liuofus cft, & cibos digerere non poteft:fepum animalis huius,&
ad eius tertiam partem oleum de frutu hagebuchim,uel de fago addat.
& fuper cambincum pannum lin:at,et fuper ftomachum fuum ponat:&
quamuis dolor fortis fit,melius habc!vit. Sed& homo de pelle eius cin
gul,t thirothecas,et eti uclut camifi de pelle eius faciat,et ill ad cut,
uclutfuperline camifiam induat,ct fortis pcftis interim e non laedet.
: s .
. C .P XIIII

t E 1 N B o c k frigidus eft,et tortuofus in moribus fuis: et caro

'eius liuofa eft,et infirma,nec fano,nec infirmo ad comedend ualet:
fd tamen fanus eam eomeftam fuperare ualet. De pelle autem eius ho
mo cingulum,etotulares paret,et induat:etanitatem corpori uo con
S - -

ferunt." Homo quoq; caudam cius,cum pelle, et cineribus ipfius exfic

cet,etin manu emper ferat,etinterim per magica extra uountatem ui
duci n5 potcrit. Quod fi uenen,aut in potu,aut in cibo fumpferit:fta Venenum.'
tim eandem caudam aut in uinum,aut in alium quemlibet potum pera 2
liquam horam ponat,etbibat:et uenenum aut per naufeam,autper fecef
fum pcr ipfum tranfibit,et curabitur. Sed et homo de cornu huius ani
malis manubrium cultclli faciat,et apudfe frequenter habcat, et fnitat
corpori uo couferet. *

vv 1 s . . .
v 1 s A N t calidus eft,et fere mores cerui habet: et caro eius
fnaeft,etad comedendum homini bona. Si autpeftilentia
equos,etafinos,boues et oues,capras,et porcos,etalia quglibetanimalia
fatigat,etoccidit:de offibus,aut de cornibus eiufdem animalis fcabendo
in aquam mittat,etper nouem dies illis adbibendum detur, et peftis ab
eis ceffabt. - *
p B O v E. C A p. XVI. 4.

o s F R 1 G 1 D v 8, intcmperamento eft, et ficcus, et caro

cius frigidohominiadcomedcndnualet,fed illi qui ex natura
-
 112 p H Y $ 1 C AB 8,

Q fua calidus eft n6 multum obeft. Siquis albuginem in oculis patiturs

Ad caliginem cum adhuc recens eft,recens felbouis oculisfuis in note fuperponat,&
oculorum.
liget, nelabatur. Etficper triduum faciat, fed tamen modice. Poft tri
duum autem,fnumgrgcum rofato oleo inmittat,etoculis fuperponat.
Calculum. Sed et qui calculum in f habet:recens feliuuenis tauri, & bis tantum
de fanguine eius exficcct,& depuluere faxifric tantum quantum fellis
eft addat,& in fubtilem pannum fimulliget,& in forte,bonum, & pur
uinumponat,& ieiunus&pranfus indebibat:non autem infra cibum.
Etialiquis pungentem petin membrisuishabet:induratas plan 2
tas pedum bouis coquat,& fpe & fufficienter ex eis comedat, & curaa
bitur. Et in uacc eandem naturam homo fentiat. Et fiquifpiam ho
Scrofulas, mo fcrophulas in corpore fuo habet:matric iuuenculg uacc qu nona
- "
dum genuit,& ad quam nondum taurus in coitu acceffit, fuper ignitum
lapidem exficcet, & puluerizet, & puluerem iecoris talp addat:& de
puluere hoc inforbicio triticeafarina parato,et per nouem dies, uel per
plures forbeat,& fcrophul in eo deficient. Lac autem uaccarum, 8
liorum animalium,filicetouium,& caprarum,& omne lacin hyemef
nabilius eftquam in ftate.Sed qui inaeftate lac comedt,ncc fami funt.
eos aliquantum ldit:fedfi infirmietdebiles funt,modicum de ea come
dant. ^ Butyrum autem quod delate exprimitur,fuauem calorem ha
bct:fcd butyrum uaccarum melius etfanabilius eft,quamouium,aut cae.
Pciim. prae. Et homo qui ptificus eft,et in corporefuo aridus:quodlibetbua
tyrum comedat,el eum interius fanat,et refocillat. Sed et fano homini
quimodcratas carneshabet,butyrumbonum etfanum eft ad comeden*
dum:fiautem pingues carneshabet,moderate comedat:ne plus ingrofa
fefcat.ltaq; lac,et butyrum,et cafeos qui ex la&te uaccar funt, infirmus
etfanus,frigidusetcalidus moderate comedere poflunt. Cafeusautqui
de quolibetla&e fit, diuerfam naturam,fecundum naturam eorundem
animalium de quorum late paratur, in f habet,etfic comedenti adha
ret.Nam hominem qui fanam,etduram,etarid carnem in corpore fuo
habet,durus et ariduscafeus comeftus non multum ldit. Illum autem
qui molles,pingues,ethumidas carnes habet, mollis etrecens cafeus n
AdBoumn ldit. Cum ideris boues,autdenoxio fanguine,aut de fortilabore in
firmitatem.
firmari: accipe de conchis arenarum qug in littoreiacent,eteasin puluea
rem redige,et puluerem ifti cum bathemia in aqu mitte,ita jd de pula
uercitoplus qu bathemig fit,etda eis in pot.Nquia boues alquan
tum aquatiles funt,c conchaarenar quae deaquofo are eft,et qu eti
ficca et calida exiftit,bathemig que calida eft, et qugetimultiplces ures
habet,in fuauitate aquae contemperantur,et infirmitatem boum minua
unt.Puluis cnim conchar prauos humores in eis minuit, bathea `
mia eos per omnia conumit:et aridum focnum interim ad
comedendum dabis,ne de uiridi herba praui humoa
resin ipfis augmententur .
 * . ..

y *

H 1 l D E G A R b1s L 1 B. 1111. Pars 111. 113.

- r -

D E O V. E. C P. XV II, A
O v 1 s, fiue aries,fiue agna fit,frigida eft,fed tambouecalidior:
-

,_/ et etiam humidaetfimplex eft,etacerbitatem non habet:et caro

eius fanis et infirmis ad comedendum bonaeft. Sed qui toto corpore
defecit,et cuius uen debilitatg,ettepid funt,defucco carnium ouium,
et de iure in quo coquuntur fi uult faepe forbeat, et modic de carnibus
ear comedat:ed cum conualuerit, fufficienter de eis comedat. Et ho
mode iecore eius faepe et fufficientercomedat,etflegma in eo minuit, et T. - o

fgtida ftomachi ipfius purgat. Sed& qui in petoretuffitat, & fpira?

men abfq; dolore pulmonis difficulter immittit & emittit: de pulmone
.cusfaepecomedat,etn petore meliushabebt. Mulieratcuiusma Conceptum.
trixinterius frigida,& tenuis eftadconcipiend prolem: matricagn.
aut uaccaecumadhuc mund funt,ita quod nullo fgtu grauatae fuerunt,
necfunt,cum lardo,&alijs pinguibus carnibus coquat,cum in coniuna
-&ione mariti effe dcbet:& huifmodi carnibus frequenterutatur. Etfi
deus uoluerit, tanto facilius concipit. quia iudicio D E t multotiens fit,
q* uirtusgenerandi hominibus aufertur. Sed & pelles ouium ad indu
mentabonaeunt.quia necuperbiam,neclibidinem,necpetem eiinfe*
runt. unde & deus Ad indurhent depellibus ouium dedit. Quod - Febres,
ialiquis de quotidianis,eu tertianis,eu quartanis febribus fatiga: uele
lusabfq$ pelle, deariete tanttonfum,ea parte ubi ad cutem arietis fuit,
cum fepo ouisad ignem calefato inungat;etdenuo calefaciat:& c pr
ditafebris eum ftigat, mox ipfum uellus fuper ftomachum & petus
fuum,et circa fcapulas fuas ponat,utita incalefcat,et modicum dormiat.
Ethoc faciat quotiens febris eum inuadit,& cito liberabitur.

. . -

i R c V s repentinum calorem habet, & inftabiles mores:&

:caro eiusinfirmis,& fnis ad comedendum bona eft:& fi faepe
comeditur,fracta & contrita ufcera fanat,&ftomach comedentes cona
fortat. Et caprafi fortis eft,ufq; ad auguftum comedipoteft. Hircus at
inpo auguto ad comedendum bonus et. Sedhaedifue hrci,fiue caz
print,uq; adautumnum hominiad comedendualent. Et homo Stomachum.
quiinftomacho dolet: iecur hirci affet, &ad medium augufti faepe coa
medat, et ftomachum eius purgatet fanat, uelut bona potio. Sepum
quoq;hirci bonum et flubre is mediciniscaptatur. Etcaz
pra eandemnaturam habet quam et hircus: excgpto,quod hircus fortio
crcapra eft. Etfi quis in pulmone dolet:lac caprarum frequenterbiae Pulmonem.
bat,etcurabitur. - . -

. ... D P o R c o. c A P. xI.
D 'o R c v 8 ardentem naturam in fe habet,etliuofuseft: quoni
- null frigus ipfum purgat: unde caro eius necfanis, nec infirmis
ad comedendum bona eft, quoniam necflegma, nec alias infirmitatcs
P
 f s s.
minuit,fedauget. Et homo qui in defe&u corporis eft, de iuuenibus
porcellis modice,etdecoto iecore porci fufficienter & faepe comedat,et
eumrefocilat&confortat. Quiautem leprofus eft: porcinas carnes de
Adparalfim uitet. quia lepram in eo augent. Et homo qui per guttam paralifisfaa
tigatur: lardum per diem & notem in uinum ponat, ut molle efficiaa
tur,& inuino conteratur,utfuccum reddat.Poftea aferum terat,&fucc
iftum fuccolardi addat, ita ut fuccusaferi fexies minor fit quam lardi,&
modicum defauillis exftramine auenae fatsn praefatum fuccum mt
tat,& fimulferuerefaciat: poftea perpannum colet,& unguentum facia`
Lepram.
at:& quando de praedtapefte dolet,fe ungat,etmelushabcbt. Ho2
moautem quiqualibet lepra, cuiufcunq; generisfit,leprofuseft, porcia
nas carnes pingues, & iam occifas,temperat tatis,in fola aqua, abfq;
ullo alio condimento tam fortiter coquat, utaqua illa fagimine tota pere
fundatur:fed tamen ita coquantur ut deinde edipofIint. Quibus co&tis.
de aqua tollantur:& mox in eandem aquam ftercus gallinarum ad fuf
ficientiam ponatur,infuper& aruinacornicum.et bis tantum dearufna
coruorum, & tertantum de fepo ceruorum: & hc omnia in praedita
aqua coquantur. Quo fato, pinguedo qu defuper natat referuetur.
Leprofus autem qualicunq; lepra infetusfit, prgfata aquain loco leprg
fortiter lauetur,& deinde unguento hoc perungatur:& hoc cum eadem
aqua non effufa,& cum eodem unguentotam diu fiat dum fanetur. Lea
nis cnim lepra tali modo cito fugabitur: fortis autem per aliquod tem*
pus durat,fed tamen emundabitur:aut deus fieri hoc non uult,autmors
ius fuccedet. Item fi quis leprofus eft, ficcacutis porci in qua parte
carnes fuerunt,fupra lepram ponatur,quatenus incalefcat,etfudet: etle*
prain cutem hanc tranfit. Etpoft fudorem cutisauferatur, & mox infira
inus cum hircinofepo inungatur. Deindeidem leprofus cum aliapor?
cina cutefimilimodo circumdetur, ethircinofepo ungatur:etfic tertiaui
cefiat,et etiam infuperufq; dum fanetur.Et filuefter porcus eandemnaa
turamhabet quam et domefticus:exceptoq, mundioreftdomeftico.
D E L E P O R. E. -

C A P. XX, -

E p v s c A L 1 D v s E s T: et caro eius tam fnis quam

infirmis ad comedendum bona non eft. Homo autem quilea
profus eft, fimplex fclleporisfuper lepramfuam fundat,et cum e eam
faepe inungat,etrufae puftul eiufdemleprfoluebuntur, etille fnabi*
turs -

D B L V p O, P. x X 1,

Ad frenefim.
v P v s v A l D E calidus eft, et aliquantum nequitigareos
rum fpirituum affimilatur. Si quis autem homo pr infirmi
tatemalorumhumorum in capitefurit,etfreneticus eft:crifics de capite
 H r L D E G A R D 1 s. L 1 B. 111t, Pars iii. 115
eiusabfcindantur,&lupus in aqua coquatur, pelle,& uifceribus ipfius A
abiestis:&caput furentis cum pinguedne eiufdemaqu lauetur,oculis
&naribus,&ore illius cum pannprimum ligatis, quia fide pinguedia
neilla corpus illius intraret, magis fureret, quoniam ei uelut uenenum
(t.Etficpertres dies fiat:&ille adfenfusfuos redibit:& cum melius
habuerit, Caputillius calido uinolauetur, ut de pinguedine illa munde?
tur. Sed&homo qui a paralifiualde fatigatur:foliagitboum,&aba Adparalifim.
rotanum quali pondere contundat,& eis plus defanguinelupi coma
mifceat,&cumeoubi dolet f inungat. Poftea uero fecunda, aut tertia
die affum balneum intret: & gutta paralifis ex eo fudabit, & fortiterfe
abluat. In quacunq; autem domo pellis,eu crines lupiunt,inillahoa
mines libenterrixantur.
D N . xI.
A N I s v A L D E calidus eft: & quiddam naturale fib n
moribus hominum habet:et odium,etiram,et perfidiam in hoa ,
mine cognofcit: etin quo perfidiam fcit,in ipfum faepe frendet: etfiodia
um etram ndomo efe nouit, n ipfa nfemetpfo filenter fubmurmura
at. Etfi eti aliquis homo confilia perfidi in fe habet,canis in eum frena
det,quamuis eum diligat. Quod fi etiam aliquis in domo eftqui uoluna
tatem furandi habet, in eum fubmurmuratetfrendet, et alios motus ad B
ipfum quamadalium habet,etpoftillum uadit, et naribus odorem eius
tentat. Ethocmodo furnotari poteft. eius eft,uul
neribus,etulceribusfanitatem infert,fi ea calore lingu fu tetigerit,
D v v L P ,
C A P, XXIII,
/ v L P i s ' v A L D E calida eft: et caro eius homini ad coe
- medendum nonualet:fed pellis eius fnaeft, et adueftesbona

cft. Homoautem quifcrofulas habet:cumaruinauulpis,etminus de scrofut;

fagimineuitellorum ouorum addito eas fpe inungat.Deinde mettram
in eifdem fagiminibus commixtis calefaciat, et calidam fuper fcrofulas
cum panno liget:et cum illa exficcatur, aliam hocmodo faam fuperpo
nat. Etficcum prditaherba per tres dies et notes,uel per plures fiat,
et deinceps cum prfatisfagiminibuscmixtiscrofulasperungat,met
tram abiecta,et euanecent, -

D 1 . . xx,
1 B E R v A L D E caldus eft,etcaro eiusanset nfirmsad
efumbonaeft,et hominem confortat, eiq; bonam digeftionem
facit. Homo autem qui in fplene dolet,linguam eius cotam fpe coz splen.
medat,et curabitur. Et qui febrem patitur, iecur eius puluerizet, et Febres,
modic ex coin calidouinofpebibat,etmeliushabebit. *
ettetie
2.
 116 - s t c A s;
C culi eius eodemmodo in calido uinobibiti,febrem ab hoe compecunt,
D E L I N E. C A P. XXV.
1 N x calidus et,& gloriousapparere deyderat,&uoluntatem
fam fequitur:& naturafua fortis eft; ideo oculi eius lucentuelut
ftella qu notem illuminat. Quod fi peftilentia equos&afinos,bo*
ues& porcos deuaftat & occidit: de fnguine lincis aqu commifceana
' tur,& per tres dies femel in die eis adbibcndum detur, & ftatim conua*
lecent. Sed& ouibus & caprisad potandum detur, i infirmani. De
urina autem animalis huius ligurius nafctur.
- D E H E L O. C A P. X XV I.
E L v s calidus eft:& tacitam naturam habet: fed tamen alia
Adparalfim. quantum nequam eft: Homo autcm iecur eius in aquam tam
fortiter coquat,ufq; dum pcr omnia comminuatur:& poftea de aruina
eiufJem animalis ei addatur:& etiam de githboum,& minus deabrotaa
no:&fimulin prdita aqua coquantur,& fic unguent fiar:& hoc opsi
mum cft contra paralifim,et diffluta membra innodis membrorum.
G)uietiam infirmas,& nigras,et maculofas carnes habet, cum hocuna
*
guento fe inungat, & caro &ius pura erit. Scd & homo caligas expelle
dachfis faciat,& eas induat,{ei fnum eft.
.. .
E E R I C I .O D
C A .P XXVII
D . R 1 c I v s,fcilicet fchueinygel, frigidus eft,& inmund naturg:
fedinmundicia qu in carnius effe debcrct, in fpinas tranfit,&
idco porco mundior eft. Et homo quem vich fatigat,cor ericij huius
puluerizet,&in calido uinofpebibat,& ceffabir.
D E E R I c I o c A N I S. C A P. XXVIII
R 1 c 1 v s qui canem imitatur,frigidus eft:& caro eiushomini
vad comedendum noualet,quemadmod neccanis. Sedfinala
guo homine fcrofulae diruptgfunt; uifcgraericij huius abijciat,& totum
corpus cumpelle&pinispulucrizet, &fupereasfapeponat, etexfic.
cabuntur.
- D E s p I R I O L O. C A P. XXIX.
p i r 1 o l v s calidus eft,et pellis cius adueftcshominisbona eft.
quia emperinagreconuerari olet. Siaut iniun turismembro
, Hominis horribilisgutta paralifis iacet,fpiriolum,capite, uifceribus
et pelleabiectis, adignem aet, et cumaruina uriupcrius modicg pere
ungat,ut fagimen ab eo efHuat, etillud excipiat. Etpoftquam id aauee
jmnem fccum qui in eo eftper pannum extorqueat,etprdicio fa=
gimini fe ubi dolet perungat,et curabitur. -

... *
-

D E H A M E S T R A. .
scrofulas. : A w = s r R A frigidaeft. Homo aut qui fcrophulas, aut
iglandeshabeticcuranimalis huius puluerizet,etcumpane, aut
 f
w

H i l D E G A R D 1 s L 1 B. 1111. Pars iff. * 117. A

n forbicio comedat,8 plus euanefcentquam de carne talpa. Sed&fi
alquisinterfcapulas de paralifidolet: dexteramfcapulamcum dextero ' ' )

pede intcr fcapulas liget,et melius habebit. -

. . . xxx1.
M:bet:etpellis
-
/
R T A R v s filuefriscalidusef,etmanfuetam natur ha!
ciusbona cftad ueftcs hominum. Quodfiqui -

piam homo fcrphulas habet:beftiam excoriet,etaruinam qu in ea et Scrofulas,

liffoluat,etcapiti et uifceribus abietis,refiqu in modica aqua coquat,
ctfgim quod ex illo habere poterit priori addat,et eti minus de fagimi
neutelloriouor cmiceaterfcrophulas ceo pungar, et cuanecen. l
vv z A R . c . xxx11.
v A z E R M A R T frigidus eft.De fanguine eius,etuitello a ParaliGm.
rum ungnentum fiat.quemadmodum de flueftro martaro pr
cliu cft;etfi quis de paralifi dolet, f c co perungat,et melius habebit. '
L . C A P. x XxIII.

A L P A frigida eft,etin terra qug bona et fana eftmanet. N B .

homo qui interius in corpore fuo putrefcit,et qui fcrophulas haa
bet, talpam cum aqua comedat,aut eum puluerizet, et quomodocunq; .
poffitcomedat,etinteriusfanus erit, etfcrophulae euanefcent fi nondum
rupt funt. Qui autem a caduco morbo fatigatur: fanguinem talp, Morbum ca
et roftrum anet,{cilicetfmin, et ungues anferis etiam fmine puluea ducum. .
rizet, ita ut puluis roftrianet bis tants fit ut puluis unguis anferis, ct
fanguis talpae bis excedat puluerem de roftro anet:et hc fimul in pan?
num ligata, in loco ubi talpa terr nouitcr ciecit,per triduum ponat.Poft
ea inde ablata ubi glacies eftponat, ut congelctur.Et iterum inde abla
ta in fole ficcari faciat. Deinde fumat partm iecor cuiufq; animalis ct r

uolucris qu comeduntur,quant de his habere poterit, et ex ipfis cum *

paruafarina fimil tortellosparet,et deprditopuluere minus addat,
, et modicum cimini,etfic comedat.Qui autem prfatum morbum patia
tur,per quinq; dies prditos tortellos comedat:et fi nondum conua *
luerit,per
dem numero aliosquinq,
quinq;dierti
dies faciat.Pan
eis utatur:etaut,etcarnes
fi nond,pderit,ita feptiescome
hgdi interim eoz

dat,c apio et petroflino cotas,et eti agninas edere poteft:fed porcia

nas,et bouinascarnes,et anguill,et cafeos,et oua,et crudapoma, et cru
da olera interim deutet.Vin atfuaue,et aqua permixt,et ceruifiam
DE M v s T E L A. C A P. xxxIIII. (bibat.
v s T E L A calida eft. Caput autem muftelae abfcindam ?
tur,et reliqu corpus in duo frufta diuida,cauda,pedibus, et
uifceribus abietis,et praedita tria frufta exficcentur,et in cingulo hois
un adumbilicadutrcplatusunconfuatur:&cipfo ad nudcut
 i 8 - s $,

C fuam fehomofempercingat.Ex hocenm confortaturin eo uirtus,&ro

Capitis do
lorem. buftus reddit,etparalifiseum interim n fatigat. Sed& cor muftelgte
nuicera circumponatur, & cum homo in capite dolet,ceram cum corde
in utramq; aurem per breuem horam ponat,&melius habebit. Hoa
mo quoq; pellem eius fuperbalfam teneat, uel ad mufcum,ut odorem
deeisaccipiat:&ipfm ad oculosfuos,adaures,ados,&adnares fuasf
peponat;&fanitatem in eis retinebt.
D R M. V. R. E, C A P. xxxv.
V s calidus eft,& infidiantemnaturam,& diabolicas artes ha*
Febres,
bet. Siquis jtidianas,feutertianas,feu quartanasfebres habet,
murem capiat,&cum modice percutiat ne effugere poffit:& antequam
moriatur,dorfum eiufdmuris interfcapulasfuas ligarifaciat,utibi moz
riatur,& homo ille curabitur. Etfi quis in ftomacho dolet:murem uix
uiuentem fuper ftomachum fuumliget,dorfo murisad fto
machum uerfo:& quicquid in ipfo efteuertitur. -
& ftomachus eius purgabitur,et me* -

Ad morbum lius habebit. Sed & fi

caducum. us caducu
D ` morbum habet,& fuper terram cadit, poftqu furgit mox
panis quratur de quo mus comedit,&morfus panis ^
quirefiduifuntinaquamponantur,& illiadpoe
tandum detur:pfaq; aqua frons et pedes ila
liuslauentur:& hoc fiat quotiens caa -

dit, & curabitur. Et quia mus -

omnia fugit, ideo &caa TTT`---- ___

duc morbfugat. - -

. . x1.
Paralfim, ! o R M 1 c A calida eft. Homo qui fuperfluitatem malorum
humorum,ideft,gutt paralifis in f habet: cumulum formicar
cum ipfis formicis in aqua coquat,& balne paret,ipfumq; intret, & toa
tum corpus in balneo teneat,capite tantum expofito,& pafiiolo coper
toin eadem aqua madefato:&ficfaepe faciat,et paralifis ab eo ceffbit.
Lepram. Et qui leprm in f habet, cuiufcunq; natur fit:ille terram hanc ubi.
cumufus formicarum eft, quantum de ipfis madefa&a eft,inter ardentes
fauillas de fago fatas ponat,quatenus de ipfis fauillis inardefcat,ita uttera
ra quantitatearundfauillar excedat et cald aqu noues per eande
calidam terruelut lexu tranfire permittat,et roum eiudaqu n uas
excipiat:deinde epum hirci,etmodic plus dearuina ueteris porciimul
commifceat,etin praeditam aquam lixiu ponat: etpoftquam in illa
conglutina,ab e auferat:poftea pulueri huicpuluer haberfu, et mo
dcu mnus depuluereuolg,et depuluere metr mnus qu uolfit, et
ungucntfaciat,etf&in loco leprper noumenfes, uel perplures iuxta
* -

r
 A i L p e G A R D 1 s L 1 B. 1111. Pars 111. 119
igncm inungat,et fanabi,aut dominus eum fanari n uult. Homo aut A
em qnautglandes,aut fcrophulas habet: oua formicarum fuper uiride AdScrofula
folimquercus liniat, et ftercus gallinarum in aqua calefaciat, et ftercus
fuper ipfum folium ad oua componat:ethaec calida fuperglandes, etfua
perferophulas faepe ponat,eteuanefcent. Sed et fi quis homo iratus
ft, aut ppreffus in mente, auttriftis: iuuenes formicas cum adhuc oua
fuaipfis dhgrent,cum ipfis nidulis in quibus iacent,in lineum pannum
figci, etpoftea cum fegrauatum fenferit,pafium in quo formic funtdifa
fuat,etfuper cor fuum tamdiu ponatufq; dum ab illis fudorem capiat,
etfuauem mentem habebit,etlgtus erit.
D E P V L, I C E. C A p. xxxv11.
v L E x caliduseft,etdepuluere terr nafcitur. Homo tefam -

figuliualde calefaciat,etin lectum uum dieminet, etcum pulia - * *

cesariditatem eius fenferint,fugiunt. --

. . N . C A P. XXXV If

R A C O quendam ficcum calorem in fe habet. Nam homo Caliginem

cuius oculi coligant, de fanguine draconis per breuem horam oculorum..
in aquam ponat,et de ead aquafanguine ablato, palpebras,et cilia ocua
Morum ad notem modice inungat, cauens ne oculos interius tangat,et fic
tantum ter inmenfe faciat,et caliginem ab eis fugabit. Etqui calculum B
infehabet,defnguine draconis in humid locum ponet,ut modice hu Calculum.
me&tetur,etpoftea in modicam aquam per breuem horam ponat,fcilicet
dum aqua aliquid coloris inde capiat,et fanguine ablato,de aqua illa mo.
diceieiunus bibat,et mox aliquem cibum comedat,et ita per nouem dia
es moderatefaciat, & calculus dirumpitur. -

D R V . c A p. x x xt.
v B E t A ex parte magnum calorem,& ex parte magnam a
- cerbitatem infe oftendit. Homoautem qui fcrophuls habet: scrofula.
iecurrubetae in humida terra inuoluat,& tunc cum eadem humida terra
in alia qualibet terra per nouem dies fepeliat:fed in decima ipfum iecur
abijciat,et humidam terram in qua iecurinuolutum fuit,in tefta calefacia
at,& fuperfcrophulas qu dirupt non funt per tres dies ponat, & fine,
dubio euanefcent. Quod fi fcrophulae dirrupt funt:homo eandem ad
ignem calefaciat,& in uetuslineum pannum ponat,qui aliquando fudo
rem hominis in fe recepit,telam araneae fuper eadem ulcera prius ponat,
& tuncpannum cum calida terradeuperponat: & hocter,aut bis in die
faciat per tres dies,et exficcabuntur. -

D B L A C E R T A. C. A p. xl.

a c E R t A cal.etfic.eft. Homo at qui in capite fuo inmun sabiem.a

dam fcabiem habet,lacertadpuluer comburat,etpuluer&iftin pitis.
 1zo - s c A s.
C purum & bonum uinum ponat,& huic uino ueterem lardum intingat.
& cum eo fcabiem capitis perungat,&fanabitur.
, . 1.
R A N E A calidaeft:& eft in periculo ueneni fui fere ut fcorz
pio.Etinterim dum in cauernula fua iacet, ferox in infidijs tam
homini quam alijs animalibus exiftit. Ipfa uero tela araneae utilitati
non mult conuenit,nifi quod fuper qud ulcera hominum uelut fuae
us fitfentitur . -

D E v l v v I R. M. C A P, XLII.

L vv IR M ualdecaldifunt,8inuiriditateillanafctur, qua
Adfplenis gramnagerminarencipunt. Homoaut qun (plene dolet
dolorem.
praedicios uermculos ordeaceo fumo fufocatos inteteouafe comminu
at,&nubtilem lineum pannum poitos uperplen uum ponat:&ua
per pannum illum triticeos furfures cum aceto diftamperatvs, & calefaa
&tos,extrinfecus ponat,& pcr no&cm & diem circumfehabeat,& dolor
Stomachum fplenis ceffbit. Siquis etiam in ftomacho dolet:ftercus eorund uera
miculorum, quod in terra inuenit,inteftcouafe ad ignem calefaciat,& in
lineum pannum ponat,&calidum fuperpraecordium & ftomachum fu
um ponat:& hoc fpe fciat,& ftomachus eius purgabitur,& lenis erit.
D Homo autem quifcrophulas habet: hora illa cum addcfcenfumplua
Scrophulas. uigijdemuermiculiprocedunt,ufficienter decisin ollam ponat: &cum
ordeaceo ftramine modice fuffumiget,utmoriantur:& poftcaeis farin
de tritico apponat,& etiam uinum,&acetum quali menfura addat, et
fortiter commifceat,quafi paftam faciendo.Eandem paftam fupcr ro a
phulasantequamrumpantur pertres dies ponat, etmundicia uermium
iftorum, inmundiciam illam minuit, nec ibi diutius durare permittit.
Quodfi fcrophulaerupt funt:praefatam paftam hoc modo paratam,in
fupereminentia acerbelixuntingat,etfupereas ponar,et putredinem
, earum aufert,eteas fanat. Sed et homo prfatos uermiculos, cum ora
deaceo fumo fuffocet,etin tefteo uafe cum ligno quaerens comminuat, et
ipfis eiufdem menfurg maluam addat,et uelut tertiam partemeorum hir
cinum fepum commifceat, et plusbutyriquam omnium iftorum fit ad
dat, etcum eo crophulas fiuentegras,fue ruptasnungat,etetam carn
illam quam uermes corrodt,et magna ulcera corporis fui,et fnabitur.
. Qji autem dehagedrufen,autdealijsglandibs dolet:ftercus praefaa
torum uermiculorum,quod in terra reperit,in tefteo uafe calefa&um, in
lineo panno ponat,et calidum fuperponat:et dolor ceffbit,et glandes ea
uanect. Sed et homo qui uulneratus,euulcerous et: prdictos uer
miculosin tefteo uaf cum ordeaceo fumo fuffocatos comminuat, etfua
, peruulnus, euulcus ponat, ct liuorem uelut bon emplatrum extrae
hit,etanat. -
 H r L D E G A R. D t s. L 1 B. 11it. Pars 1ff. 121
s v A
I N T E S T A C A P. xLIII.
E s T v D o qu in tefta eft,& qu fuper terramincedit,fria -

gidaeft,&non multum ualet, Attamen fi uermis carnem alia contra . .

cuius comedit: teftamteftudinis huius puluerizet,& fuperillumponat, uermem?
8 uermis morietur. Etcum porcus infirmatur:conchasiftius,& mo
dicum plusdeanctocomminue,& inhartz pone utcomedat,&curae.
bitur. - -

s s t
T E s T A. C A P. xL 1111,
E s T v D o. quaeabfq; tefta eft, ad eadem medicamentauaa
let,fi eam homo ita parauerit quemadmodum de ulurme fua
praditum eft: excpto quod medicamentum de ulurme

, multo melior & fortior eft. .. -

s t s,
G A R
D s
F 1 N H 8,


. 1, 1, 1 ,
D B

Priapico 36 Polo go Carduofyluatico

si Lupino montano t
Gentiana 87 Vitoriola
Orbculari 38 Synfito na 92. Lateride
Proerpinaca *9 Aftero 93 Latucaleporqa
Aritolochia 5o Ditamno 9 Ruta hortenfi
Oxylapatio i Solidagine 95 Ruta yluatica
Centaurea maiore 52. Peona 96 Heptaphyllo
Chamedry 53 Periterio 97 Ozmo
Chamelaca . \ 59 Briona y8 Apo
Camepyti 55 Nimpha 99 Cio .
Camedaphne 55 Crfio Ioo Menta
Oftriago 7 Ifati 1oz Aneto
13 Britannca 58 Scordo to3 Coriandro
12 Beta 59 Verbaco nos Organo
15 Laiuca hortenfi 6o Chelidona Io5 Semperuiua
16 Latuca (yluatica 6u Solata 1o6 Feniculo
17 Agrmona 62. Senetione no7 Panacerace
18 Aphodelo s 63 Filice 1o Paftinaca
19 Affodylo G8 Gramine 1o9 Rapanapi
2o Centaurea minore 5 Gladiola no Brifio
21 Perfonatia 66 Rore marno iii Rapa
22 Fraga 67 Paftinaca fyluatica n2 Atriplice
23 Altea 68 Herba Perdicali 113 Blto
23 Equifea 69 Herba Mercuriali Petrofelino
25 Malua hortenfi zo Radiolo ris Mandragora
26 Malua erratica 71 Aparagoagrefti 117 Cucurbita
27 Molocinagria 72 Sauina 118 Cucumere
28 Bugloffa 73 Cans cerebro 119 Pepone -

29 Scylla 79 Rufco 12o Oleribusagreftibus

3o Cotyledone 275 Millefolio 121 Allo
31 Gallicrure 76 Ruta hortenfi 122 Rafano
32 Marrubio 27 Mentatro 123
33 Xifion 78 Ebulo 12$ Porro
32 Callitricho 79 Hedera 125 Porrofetili
35 Imolo So Serpillo 126 Snapi
36 Helotropo 81 Abfintho 127 Eruca
37 Intybo 82 Salua 128 Saturea
38 Gra 83 Coriandro 129 De Antdoto Dacala,
39 Carduo 83 Portagla 13o De Antdoto Traca
so Polytricho 85 Cerifolio ion 131 De Antdoto Dacodi.
82 Papauere hortulano 86 Siymbrio w32 De Antdoto Lfipon.
.33 Papauere agreft 87 Olufatro 133 De Ant.ad cords dol.
sg Cenante 88 Ttimallo 139 De Antidotohydropi.
Splenio 89 Lilio 135 De Antidoto diamacer.
 .*
\

. 8 1
in Libros Simplicium uorum - A
. R . . . .

|Erbarum&Simplicium uirtutes,quin ufufunt,&qug Grae

- Vici * uocant,mdicum in primis cognofcere oportet, ad cu
ftoJfarmfinitatis: ut ditum eftab Antiquis. Tempus ergo noshortaa
tur, ut uirtutes exponamus Herbarum niuerfrum,Simipliciumq;,&
eor medicamentor qu nos facile inuenire poffumus,&qu fingulis
paffionibus fubuenire poffunt.Sic&decibear,c&dem plicibus
inedicamentis difponimus agere: ut unicuiq3 uirtutem, fubftantiam,&c
opcrationes adfcribamus, quiafacile per agros inueniuntur utiles adfa
nandum,qu unicuiq;paffioni,finglaridiutoriofubuenire pofIint.
o R s 1 1,
De Herbarum,& Sim plicium,qu
-&Medicisn ufu funt,urtutio
bus. L I B, [.

De Herba P R I A P I s c o
- , 1,

E R. B AE P R I A P I s C 1 R AD IcEs
----- lippitudines oculorum. Herb Priapifci fucco d ocutori
fiinunges oculos,lippitudines & dolores tollet fine mora. IPPitudin
De Herba Gentana. C A P, II, -

Entian Herb radices ficcatas, & in puluerem reda&as 3 s.

dabsnuinocyathorum. ij. & prodert.
De Herb Orbiculari. C A P. Irr. -

Rbicularis herb nomina. A Graecis dicitur Cyclaminos, 29

Vlias Chiferon,alias Anthemon,alias Caffophyllo, alias Chelo
nion,alias Chillena,alias Oftenes,uel Afpiei,uel Palalia,alias rbicua
laris. Nafcitur in locis incultis & montofis. Ad caput depilandum,her
ba Orbicularis naribus immittitur. Item adaluum ccitandam,herba. -

Crbicularis collyrio fato, & inieto, catharticum eft. Item ad Splens Splen.
dolorem, herborbicularisfuccum cyathum 1. & aceti optimi cocleaa
ria v. diebus continuis viiij. potui dabis: miraberis effetum. Item rae
dixeius collo fufpenfa, ut contra fplenem pendeat, efficacitcrmedetur.
Nam & Cyclamns fuccoquiqusanum tetigerit,miraceleritatealui fo
lutionem experietur. Leges eam omni tempore. -

De HerbaProferpinaca. C A P. IIII.
Roferpinacae herb nomina. A grcis dicitur Polygonos,alias
Polygonatus,alias Apalthion,alias Polycarpon, alias Carthine
son, alas Zacla, alas Thephin, alas Sanguinara, alias Pe:ia 2.
 123 s
Nafcitur ubiq;,lociscultis,&aggeribus.Lcgis cftiuotcmpore. Ad
Adfputum eos quifnguin reijciunt. Herbg Proferpinacae fuccum cum uino opti*
fanguinis.
mo, auftero, fine fumo tepefatum , ciunus.cbibas per dies ix. miras
res experieris. Item ad lateris dolorem. Herbae Proferpinac fuccum,
cum oleo rofceofifefpius perunxerit,dolorem tollet. Item ad mama
millarum dolorem mulierum qu lachabent, &tumorem. HerbaProa
ferpinaca tunfa,& cum butyro fuba&ta, impofita, mire difcutit dolorem
& tumorem. Item adaurium dolorem.Herb Proferpinacae fuccus te?
pefatus,& auribus inftillatus,dolorcm mirifice difcutit,et ulcera quoq*
Dyfentriam. auriumfanat. Item addyfentericos Herba Proferpinac fuccumfolio
rum cum aqua calida potuida quantum tibi uidetur:& fanus efficietur: .
pfiexpertfumus. - - -

D E H E R B A Aritolochia. C A P. v. * -

Riftolochig herb nomina. A Grcis dicuntur Ariftolochia,ae -

las Melocarpon, alias Hephefia,alias Dardanos, alas Chames
melos,aiias Abfinthium rufticum. Nafcitur locis montuofis& folidis,
&cultis. Ad uim ueneni.Herba Ariftolochiatrita,uel pifata cum mero
potu data,um uenenuncet. Irem adfebres acerrimas, Herba Arftoa
lochia ficca fuffumigabis eum,& hilariorem eum facies. Fugat& da
Fiftulas. monia. Item ad fiftulas. Herba Ariftolochia radix fiftulis inferta,celea
D. riter expurgat,&ad fnitatcm pcrducet. Medici quoq; fine ea nihil per
curare pount. Item a frigore exutis.Herba Aritolochia ex oleouq:
ad calefatoria uim habet cum axungia porcina. ltem ctra ferpentium
& hominum morfus. Herbae Ariftolochi radicis pondus denarijunia
usn un heminafepusbibi, dfcutt uenena ferpents. Item finfans :
ctriftatus fuerit. Herba Ariftolochia fuffumigabis cum,& hilariorem
eum facies. Item ad carcinomata qu maribus nafcuntur. Herba Ari
ftolochia cum cypero,& dracont, fcmen cum mclle ci impofitum ea
mendat. -

lapatio. . vi. *

Xylapatij herb nomina. A Graecis dicitur Oxylapation,alias.

Duriciem Lapatium acutum dici. Ad duriciam in corpore.Herba Oxy
corporis.* lapation cum axungia ueteri fuilla pifata,& ex pane domefticofataut
malagma,&impofita,mirifice fanat. - *:
DE H E R B A Centaurea Maio.
re. C A P. VII.
Entaure Maors herbnomna. A Grcs dctur Neion,
alias Maronion, alias Pleironia,alias Polyidos,alas Fel terrae.
Epatis dolor= Adepats dolor.Herba Centaurea maiorn uno decocta,& potuda
ta,mirifice auxiliatur. Item ad uulnera,& ulcera,et carcinomata.Herba
Centaurea maiorctrita,etimpofita,tumorfierinpatitur. Item ad fug.
- gillaties etliuores.Herbg centaure fucco puntos ex aqua,fufie facit,
 s i t, t, 1 . . 12; -

Item ad uulnerarecentia.Herba Centanreaita efficax eftad plagasglua A .

tinandas,ut etiam carnes coherefcant qu ex aqua eius coquuntur. It Spleh,
adfpleneticos. Herba maior centaurea ex uno decota, et potuidata,
fplenem fanat. . . . " ' ' -
De c H A M AE D R Y. C A P. VIII, -

H A M AE D R Y s herb nomina. Agrgcis dicii Chamedrys, ******

alias Drys,aliter Dryfites, alias Chamdrops,alias Trixago, ali = - - -

as Trimago. Nafcitur locis montuofis, et folidis. Ad conuulfos. Her*

bam Chamgdryn contufam de ligno in lignum,adieto uino potui dat, podagram.
et ruptos fanare affignat. Item ad uiperae morfus.Herba Chamaedrys
iu puluerem molliffimum redata,& in ueteriuino potui data,uenenum
uehementer difcutt. Item ad podagram. Herbam Chamgdrym ta da
bs,utfupra calidam, mireparagori prtat. Legistammenfe Augnfto.
De c L . C A P IX. - - -

H A M E L E AE herb nomina.A graecis dicitur Chamelea,

?alias Labrum Veneris,alias Cicerrufticum,alias Murrana,alias
Analentid,alias Sciare,alas Gerfofte Adepatis dolor.Herba: Chao Epar.
meleg fucc potui dato, cum uirio,febricitanti cum aqua calida:mire pro I.
ficit. Item contra uenenum,fi quis accgperit.Herba Chamelea ficcata,et
in puluerem redata,& in uino potui data,difcutit uenenum. -
l. De C P . c A P. . .. .

H A M E P y T 1 s herb nomen. Agraecis dicitur Chamcpy

tis,alias Olocyron, alias Sderitis, alias Spcula, alias Dordila.
Ad uulnera.Herba Chamaepytis tunfa,et impofita,Si autem altius fuea vulnera. '
rituulnus,fuccum eius mitte in uulnus, Item ad ftrophi dolor,hoc eft,
interaneorum.Herba Chamepytis potui data,tollet dolorem ftrophi.
De Chamaedaphn. C A P XI, -

Hamgdaphnis herb nomina. A grcis dicitur Diafinites, alias

_/Muftellago, alias Latilago. Adalunm concitandum. Herba : ' .
Chamgdaphnis in puluerem molliffime redata, et in aqua calida potui . ' '***
data,aluum concitat. * - , ;
De Oftriago. c A P. xtr. *

Afcitur circa monumenta,aut in monumentis,aut in parietibus

- - qui funtcirca montum radices. Ad eas res qu in corpore naa
fcuntur. Herba Oftriago tunf, et impofita,eas res qu in corpore naa .
fcunturdepellit. - . * . - -

De Britannica. c A p. xrrr. .

Ritannicae herb nomina.Graeci dicunt eam Britannicam, alias.

Betam plantaginalem. Ad uitia qu in ore nafcuntur. Herba ,
Britannica fumpta uiridis in modum efi la&tucae, fanat. Item ad ofcidi *
diem.Herbambritannicam,fiuiridem non habueris,recipe arid contu3,
iam cum uino,utmellis craffitudo fiat:eod modo fum P 3
cf&#.
 i26 O f B A S T R D B
C &um habet. Item addentium dolorem,&filaxifuerimt. Herbabritan
nica mira quadam potentiafuccurrit. Reponenda autem eftin hyeme.
Succum autem eius feruabisinuafearietino:arefacito, & puluerem eius
reponit.Nam adeofd ufus cum uinofumpta,gque efficaciter prodeft.
Adfolatione Item adaluum concitandum.Herbae Britannic fuccus pro uiribus cua
uentris. iufq;fumptuspotu, perfe fine periculo purgat. Item ad paralifim.Her?
babritannica uiridis cradicibus contufa,uinimeri optimicyathis duoa
bus,uel tribus potu fumpta, mire proficere creditur.ltem adfanguinem.
et quod grci Synancheuocant, Herbbritannicg flos ante tonitrui;
audiatur,colle&tus,et deuoratus,per ann totum angu non experietur.
. . . . . 1111.
E t AE genera duo funt.Nigra,& Alba. Nigrauentrem ftrin
git,maxime cumlenticula&accto cota: Alba commoda uentri
Caput, emollido. Succus radicis eius ciimelle mixtus,naribusinietus, caput
purgat. Elixatura eius furfura capitistollit. Betg fuccus deducituentr;
olusipfius reftringit, Succus radicis eiusin elixatura fortius deducit.
D B L A C T v C A horteni C A P. XV,
D A c T v C AE genus frigidum eft,non tamen noxij frigoris, fa
cibo languentes iuuat, priusj3 habeatur fuc
cus:imbecilletamencorpus facit:ex partefanginadquirit:lacplurim
nutritn foemins:trita cum fale combuftis medetur.
D E L A c t v C A fyluatica. C & P. xvr.
A c t v c AE s Y L uatic nomina. A graecis dicitur Tridae
xagna,alas Heration,alas Hepedeon,alas Prrs,alas Hiboci
ftis,alias La&ucafyluatica.Nafcii locis cultis,etfabulofis. Dicitur aquia
lam cum inaltum uultuolare,utprofpiciat rerum naturas,la&ucae fyfuae
tic folium euellere,&fucco fibi tangereoculos,etaccipere maxim cla=
Adcaliginem ritatem. Ad Caliginem oculorum,herbgla&ucaefyluaticae fuccummixa
r tum cumuinouetere,8 melle a canna, quiine fumo colletusetoprie
mus,fuccherb & mel infe commifcebis,&teris, & in ampulla uiirca
condito, & ex eo utere:ummam medicinam experieris. -

1) B R G R I. M. O N I A. C. A. P. XVII.
& R t M o N 1 AE herb nomen. A graecis dicitur Agrimo
Oculorum niauiridis. Adoculorum dolores.Herba Agrimonia`uiridis
dolores. perferrita,fi aridafuerit,in calida aqua intinta utfacilis teri poffit, illia
8 liuores in oculis mature difcutit. Ad uenirris dolo
rem.Herb Agrimonig radicem biberedato,mire prodeft. Item ad uu1
nera, &ulcera carcinomata.Herba Agrimonia uiridis contrita, &ad e
pofita,ulcerafanare apta eft.Siautem arida fuerit:in aqua tepidaremifTa
idcm perficere creditur. Itcm ad morfumferpcntis.Herbg Agrimonig
 s i M p Li , . , - 12
g.ij, cum inicyathis duobus data,difcutit uenenum mirifice. Item ad A
luxum.Herba agrimonia contrita,&adpofita,mire doloribus,uel tumo
ribus,& luxu concitatis,fuccurrit. It ad percuffum ferro,uel fude.Her
S
baagrimona contufa,& mpofita,mirifice fanat. Item ad uerrucastol
lendas.Herba agrimona c aceto mpofita,tollt uerrucas. Item ad Sple Ad Splene
nisuitium,uel dolorem.Herba Agrimonia in cibo fumpta, lienem cona
fumit. Item ad ea qu fecandafunt.Herba Agrimonia contrita, &ima
pofita,aperit&fanat.
s p . 111.
s P H O D E L v s .1. Albucum. Radix ipfius fi cum uino tria
- tabibitur,menftrua mulierum mouet,& dolorem laterum miti
gat,& tuffim fedat. Contra itu lfos.Qui interius dolentferpentium
percuffu,tritibulbi eiuslocis dolentium imponantur,& uulnera fordida
expurgant.Succus radicis eiuscum thure,melle,& uino tepefatus, auri
um uulnera curat. Succus eius infufus in aurem aliam ubi dolor dentia
um non eft,mitigat faucium dolorem. Radix eius combufta, fupera a
fopetias fparfa,capillos nutrit. Olcum aut quodin ipfius herb radia
cibus excoquitur,fi igni fuperpofitum fuerit,cncotum,combufturis et
pernionibus fuperlitum prodeft. Surdorum quoq;auribus inftillatus,
uelocem redditauditum. Radix eius trita,maculas albas,hoc eft,uarie
tates tollit. Flos eius ex uino trtus,potu datus,uenenafcorpionum tola
fit. Si &radix eius tritamorfui imponatur cum uino, impetigines antia
quas extergit, - -

D F D Y L . c A p , rx. :
F F o D Y l herbae nomen. Agrcis dicitur Affodylos, fed
laliaabhaftula regia praedita. Ad dolorem tibiarum, uel pe ?
dum.Herbae Affodyli fuccus,cum oleo amygdalino unta qu dolent,
mirifice fnabuntur. Item fi tumores fuerint,ipfam contufam & fubaa
' &tam imponis. AdEpatis dolorem.Herbam Affodylum,et radicem eia Epatis dolors
us difcoque cumaqua mulfa, & potui da;epatis dolorem mire tollit. ---

-
inore, c x. -

E N T A v R E AE minoris nomen.A graecis dicitur Elleborf

tes,alias Amaratha,alias Stirfozila,alias Febrifuga,alias Matro
na,alias Multiradix. Chiron centaurus has herbas fer inueniff, unde
tenent nomen Centaurea.Nafcuntur locis folidis,& fortibus. Ad uip
re morfum,uel dolorem.Herbg Centaureg minoris puluis pifatus, &iri
uino ueteri potui datus, ualidiffime proficit. Ad oculor uitia uel dolo2 Oculos. .
rem.Herbae Centaure minoris ucco oculiinuncti,faci extenuatam aa *
3

nat:adieto melle idem proficit.Caligantibus quoq; oculis uim claritaa

tis reftituit,fi Centaure minoris manipulus in uino coquatur,et pertria
duum maceratum eximitur:inde quotidieheminam mixtam cum melfe
 128 o R s D. -

C icfunusbibat. Item ad Auriginem. Herbam centauream minorem de

coquein aqua adtertias,&exea dabis bibere quantum potueris:fanabi^
tur. Itemadlumbricos &tineas. Herb Centaure minorem fimilimo
Contra uene doutfupra dabis,lumbricos eijciet, &tneas extermnat. Item uenen

qui umperint.Herbam centauream minor ex aceto tritam dato:bibat.

: mox difcutituenenum.Similiter Centaure minoris radicis pondus dea
narijunus ntribus cyathis uinibibtur. -

S N , C A P, x1,
E R. s o N A T 1 AE herbg nomen, A grgcis dicitur Profopos, *

alas Bachion,alas Elephantofis,alas Perfonata, alas Malifo

1ium,alias Riborafta. Ad uulnera omnia ferpentium,uel colubr.Her
bg perfonati fuccum cum uino ueteridato potionem,omnes morfus fer
Febres. pfitum,uelcolubr fanat._ Item ad febres.Herb perfonati foliacim
gesfebricitanti,ftatim mirifice effugatfebrem, Item ad uulnus ficancera
erit,herbg Perfonatig aqua foueto:deinde ipfam cum nitro,etaxungia,
8.picula ex aceto tere,& ndue,& fuperpone. Item ad ntetno
rum dolorem,herbg perfonatigfucco cyathum 1. ex melle cyathis ij. ieiu
nus bibat. Item ad rabidi canis morfum. Herbac perfonatiae radicem ,
cum fale marino tritam morfui imponito. Item ad uulnera uetera qu
humorem preftant.Herbae perfonati radicem, & fpinam qu inficcis
locis nafcitur,quali pondere conteris,& imponis. Item ad combuftii.
Herb Perfonati fuccum cyathum.i.& ex melle cyathis duobus bibat.
D E F R A G A. C A P. xxii. . ..
A s c 1 T v R locis opacis,et mundis,& collibus. Ad fplenis
dolorem Herbg fragg fuccus,cum melle potui datus,mire profia
cit. It ad fufpiriofos,ut coiicos.Herbg fuccus,cum pipere albo,
& melle mixtus,et potui datus,mirificum eft. -

A L . . . xx1.
O M E N herbg Alteae. Agrgcis dicit Altea,uel Alteariza,alias
Sicofyllon,alias Ibifcus. Nafcitur locis humidis,et campis. Ad
Podagram: Podagram.Herbaibifcus pifata cum axungia uetere,impofita, tertia die
anabit:ipius herb experimentum autores affirmant. Item ad collectio
nes qug in corpore nafcuntur.Herbalbifcus decota cum fnugrgco,et
lini femen cum polline impofita,duricies omnes difcutiunt. Item ad oa
mnes encatimas.Herba ibifcus decota cum malua erratica,& fnugrga
co imponafur. Item Altea, malua afinna,fue ibicus n mula cocia,tria
ta, omnes collectiones & tumores, eti mammillarum fpargit. In uno
Matricis cota,fouetani uitia & duricias. Succus radicis eius in aqua cotus, ad
uffocation. mixto adipe anferno,aututulno, & terebentna modica n lanam ne
&ta,matricis feruorem & prfocationem,& tumorem tollit. Radix eius
in uino co&a,& pota, difficultates urinarum foluit:calculofis, & fciati*
 s . 1, . 1, 2 129
cis,8 colicis prodet. In pucaradices eiusdentium dolortollit. Se
men eius tritum:cumaceto in fole illinitum,maculas corporis tollit. In
aqua cota radix eius,per clifterim inieta: dyfentericos,& fluxum uena
tris,& renmox curat. Semen in uino cotum, apum,& uenenofor
itus omnium curat. Item folia eius tritacum oleo, ofturis medentur.
Folia eius tritacumaxungiaueteri, podagrghumorem tollit,uelgeni Adpodagr.
culorum. Item ad uffocationes matricis,etciolorem tetium,uelucrez
trorum tumores,ueldurici, radices eius in aqua co&tafoueto:ipfamq;
tritam cumaxunga impone.
De Equfeia. C A P. XXIIII,

Q v 1 8 E 1 A herba,qu a grgcis dicitur Hippurin,Itali Equifeia

_vam dcunt. Addyfntericos. Herbae Eq*tfig fuccus ex uino dul
ci cyathis duobus potui datus, dyfenteriam fanare crcditur. ltcm qui, Dyfnteriam;
anguinem per os eijciunt. Herbae equieie uccum cum uino autero
iciunibibant,moxreftringet.
DeMalua Hortenfi. c A P. xxv.
A L v A hortenfisuirtut habet purgatoriam,mollit uentrem,
urinam,8 ueicammouetin cibo umpta. Cum roaceo,apii
ilus compefcit. Folia eius cum axungia attrita, uulnera recentiora cu
rant. Semen cumuino tritum,contra ferpentium itus potatur.
De MaluaBrratica. . V .

A l v AB Erratic nomen. A Graecis dicitur Malocinagria,

alias Acopon,aliasCollyris,alias Maluaruftica,uel Maluaerra
tica.Nafciturubiq; in locis cultis. Aduefic dolor. Malug erraticgra
dices.lib. 1, coquein aquaad dimdias,er pertriduum ieiuno da bibere,
fanabitur. Itm ad neruor dolor,& tumores omnes.Malua crratica Neruorum
pifata cumaxungiauetere,& impofita,ncruor dolorem mirifice fnat. dolorem.

Facitetam ad omnes enchatemas, fidecociacumibico,& fenugrac

co. Item adlateris dolor.Maluam erratic coques in oleo:potcatrin
ges,&folia in mortarioteris,&pannoinducis,&imponis,&pertridue
m non foluis: emendaftidolorem. Item ad uulnerarecentia. Malu
crcalicae radices combure,& cineres contere,&impone.
'; De Molocinagria. , c A P. xxvri.
: (A/W o L o c 1 N A G R 1 A, id eft,Malua agreftis. In hora qua
A_V licunq folgyrat,folia eustrita c modico fale & melle,colletio*
ncsin angulisoculorum ueluti tubera,quae aegilopg dicuntur,fpargit.
Succuieius cum oleo illitus, percuffum apum & uefpar compefcit.
'^Trita c luteo,acoras capitistoliit. Folia eius cota,& cum oleo tria
ta,cbuturas fanat. Caldam ubcoxerit,fuperfedeat mulier,que fuffo Matricem,
catur a matrice. Radices eius cum fale& oleo co&tas, ctfucc forben
dum da qui uenenum biberit. Incibo fumpta,lacde mammillis prouo
cat. Scmen cius cum baccalauricx uinotritum, uefic dolorem tollit.
R

s
 13c s
C DeBugloffa. C A P. XXVIII.

v G L o s s AE herb nomina. A Graecis dicitur Bugloffa,ali*

as Lingua bubuli,alias Corrago. Nafcitur locis cultis& fbuloa
Adfebres.
fis. Ad tertanas, fue quartanas. Herba bous lngua quae tres tyros
feminis mittit,tcris radicem totam,& ex aqua decoques:potum dabis,re:
medabit. Qu autem quatuor tyrfos habet, dabis ut fupra. Item ad
fufpirationes in corpore. Herba bouis lingua ex melle & pane fpiffta,
uice malagmatis,mirifice rumpit. Hanc leges mcnfe Iulio. * -

De Scylla. C . .
C Y L L 1 T 1 C 1 bulbi herb nomina. A Graecis Scytccas,alias
/Pancration, alias Tyfonos, alias Sybto, alias Scylla rubra mafcua
la, alias Bulbus cyllites. Adhydropitiam. Herbae Scyllae bulbus tora
- retur,deinde circumpurgatur,medium eius in aqua proijcitur: cum maa
didum fuerit eximito, & ex eo patienti dato potui ex melle &aceto, &
euacuatur per urinam. ltem ad perniones. Herb fcyll quod eft in
medio eius,hoc eft,interius,cum oleo feruefatum, ea qu dolorem exa
hibent perungito,fedabuntur. Item ad paranycia.Herbg fcyll radix
pifata cum aceto et pane, impofita,paranycia,id eft,parotyda mirifice fa*
D nat. Item hydropicis fitim extinguend. Herbac Scyllae foliumfubiez
&a fub lingu, fitim compefcit. Leges eam omni tempore Item de
Acetum Scylla fit acetum fcylliticum in multis caufis utiliffimum. Bulbum eius
Scylliticum. ' tritum imponito omnibus morfibus uenenatorum,caninorecenti,fcor*
pionum ictu:& fubnde renouato per fingulas horas, donec dolorma
tefcat. Succus eiuscum melle infufus,uitianarium, ftorem,& polypii.
tollit:&oculis infufus, etiam extergit.
DeCotyledone. C A P. XXX.
o T Y L E D o N herbae nomen. A Graecis dicitur Cotyledon,
alias Phales,alias Stychas,alas Stergetr,alias Vmbilicus uene
rs. Nafcturn tets, autn monuments. Ad Strumas dicutiendas.
Herba Cotyledon pifta cum axungia fuilla, fem. fine fale, aequis pona
deribuscalidumimponi,ftrumas difcutit. Legis e hyemis tcmpore.
De Gallicrus. C A P. xxxi.
Morfum A L L 1 c R v s herba nafcilocis folidis,circa uias. Admor*
cans
fum canis. Herbam gallicrusteris cum axungia,& pane domes
tco,8Lmpons,& anabtur.
| / De Marrubio. C A P.
-

Xx XII,
A R R v B 1 I herb nomen. A Graecis dicitur Praffom.
alias Philophes, alij Afteritam dicunt. Ad tuffim grauem.
Herbam marrubium coque in aqua, & ex ea dabis bibere eis qui graui
ter tuffiunt, mrifice fanat. Item ad Stomachdolor. Herbae Marru
bij uccum potuida, tomachidoloremtollit. Et i febricitat: exaqua
-

z
 s i . . L . . 13 t
porumda,fatis eleuatfe. Item adiumbricos. HerbaeMarrubj,8 ab2 A
inchij,&lupinorumpariaponderain aquamulacota,etcumuinobis
aut ter in umbilico pofita,necat lumbricos. It ad cdilomata. Hcrb
marrubi combure,& ex eius cinere infrica,fanabitur. Item fi quis ue.
nenum acceperit. HerbMarrubj fuccumdabs ex unoueteri,difcutit Aduenenum .
uenenum. Item ad fcabiem,uel impetigines. Herbgmarrubijdifcota
aqua corpuslauato:fcabiem ipfam difcutit,&impetigines. Ad Pul
monis extenfionem. Herbam Marrubium ex mclle cotam fumat,mire.
curabitur. Item ad omnem duriciam. Marrubium tunfumcumaxn
gia,& impofitum,mire fnat. Item fi quis ab opcre,autlaffitudinelana.
guorem inciderit,& habuerit neruorum dolorem & tremorem. Herb
Marrubij, cum oleorofceo fucco permixto,perunges cum: fine mora
curabitur.
De Xifion. C A P. , XXXIII. -

1 F 1 o N herbam, alij Fafcanion dicunt. Ad fiftulas qu*

n corporenafcuntur. Herbae Xifion radices unc, v. aceti cyaz
thos ij. adipis uulpini unc. iij. ex uino pifabis, in pannum linis,& im*
ponis:miraberis. ' Item ad capitisfratur.Herb xifion fuperior pars capitis fa.*
cius ficcata, contrita aequis ponderibus, mixto uino, capitis offa frata uram.
extrahit,autfiquid in corpore fuppurat fuerit. Item fiin pedibus cal
catafint offaferpentis,eadem contra uenena efficax eft.
De Callitricho. C A P. XXX 1 III.

: D s t R v w A s unguium,Herba Callitrichon pifata per B

fe,&impofita anat. Item ad capillosungen
dos.Herba gallitricho inoleo trito,capilliundtiinficuntur.
- *.* De Imolo. C A P. XXXV.

1 M o L v M clariffima herbarum eft,Homero tefte,&inuentio2

ne Mercurij adfignata, quia eius fuccus beneficia demonftrat:&eft
radice rotunda,nigraq;,& magnitudine cepe, Admatricis dolorem, Matricem.
HcrbaImolum contuf,&impofita,dolorem matricis fedat. . .. . .

De Heliotropio. C A P. xxxv1.
E L 1 o t R o P 1 1 nomen. A Graecis dicitur Heliotrophos,
alias Telioger,alias Scorpion,alias Heraclia,alias Haematites,
alias Infne,alias Vertumnum, alias Intibum fyluaticum.Nafciturubiqs
in locis cultis & mundis, & pratis. Eius herb diuinae, ad folis curfum
flofcelli feuertunt, & cum folocciditflores fe claudunt, rurfum cum fol
oritur, fiofcelli eiusaperiuntur. Facit ad remedia. Ad omne uenen.
{Succuseius cum uino potatus,uarietates corporum tollit.Herb Helioa
tropij puluis molliffimus ex ea fatus, aut fuccus eius cum uino ueteri
optim potui datus, mire uenenum difcutit. Item ad luxum. Herb
Heliotropij foliacontuf,&adpfita,cfficaciter fanare Ti Item
2
 132- o R s t t p
c Heliotropium,fiueCicorcon,ideft, Intybaagrcftis in cibofumpta,ue!
alias pota,ftomachi dolorem tollit. Succus eius cum rofceo, aurium
dolorem tollit. Semen eius tritum,cum uinopotat,tertianas & quara
tanas tollit. Trita cum axungia,omnes colle&tiones, ftrumas, furuna.
culos, condilomata,& parotdas aufert. -

De Intybo. C A P. xxxv 11.

N t Y B o R v M. generaunt duo,ubamari,& dulciores. Stoa,
macho adcomoda, & uentremrcftringunt,trita cumaceto... Cara,
dacs mpone fintrae mamllae. - *

De Gria. C A P. x x xvIII. *

] A s c. 1 T v R in Lucania:marmoris albi colores habet: qua*

N tuor rubicundis ornatacoliculis. Ad Scyaticos. Herbagrias
contua,& impoita,cyaticostertia die anat:utquaimalagmatisgenus
imponatur. _ Item adomnes dolores in corpore. Herbgri radix pi
fata,&impofita, omnes doloresfedat. - - - -

De Carduo. C A P, xXI, -

Admatricem
A RIdeo
D vfuccus
1 natura
eiusmordax,
alopetias &ubmollis:frigidus, indigetus.
expellit. Matrici utiliffimus eft,
'." cibus. Folia trita cum pipere&uino potui data,colletiones fanant.
* Succusfoliorum eius alopetias capillorum prouocat. In iure gall
narum comefti,uentrem folutum nimium reprimunt.
* DePolytricho. C A P. -- XL. - -

ES o L Y T R I C H I herbnomen. A Grcs dc Adianton,afi

as Polytrichon,alias Tricomanes, alias Coriandr agrets, alias
Capillus ueneris,aliasTerr capillus,alias Superciliiiterrg. Adcoli doa
lor.Herbe Polytrich que habetramufculos quafi feta porcina,folia tra
ta cpiperisgranis.ix. et coridrogra.ix. fimul in uino optimo dabis bi
bere introcuntibalne,fanat. Faciteti ad capillos mulier nutriendos.
T, De Hatularegia. C A P. XLI. - -

ntiam A s T v L A regia,a Grcis dicitur Mofocinagria. Ad dy

fentericos. Herb; haftul regigradix cum uino trita,potu datur
dyfentercs,ftatm fentuntbeneficium. Item aduentris fluxum utrea
trngat. Herbhatulregiemen mixtum cum aceto acerrimo,po
tui datum,uentrem reftringit.
De Papauere. C A P. xl 11. -

A P A v E R. ftringit quidem,&replet,&eftfortiffim:fcd fora

tius eftquodnigrum eft. Eorum omnium fuccus magis egeritur
# carnes. Coquendo ergoferuabis ita, ut cum uolueris aliquid deficca*
re,fucco prius recentibus carnibus non utaris: ubi autem mollire,maa
gis fucco eorum carnibus utaris.Namgrana Papaueris multafunt:et
agreta qud admedicinae ufum efficatiffimafunt. Papaueralb,quod
in hortis ferunt,minus cfficax,foporifcrwm cftquidcm:quoniamminus
-- -
 -* M :P3 Lx L B I 133.
infe continet,quod paulatim co&tura decoxerit. Folia eius c A
roaceo trita,tumoremarticulorum tollunt. Calda in qua decoxerint
capita eius,foueto caput freneticorum,fomnum facit. ' -

.De Papauere .itergA C A P xLIII . ".

D A p A v E R fyluaticum a grcis dicitur Moccorias,alias Oxya

tonon, alias Nemon,alias Papaueralb,alias Papauerfyluatic;
: Adepiphoras oculor.Herb Papaueris fyluatici fucc,uel coliculos Adepipho
cum fuo frutu oculis imponito. Itemad hemigrane,ucl capitis doa ra** . . ,
Horem.Herbae papauerisyluatici emen cum acetoteris,8 fronti impoa . ... . A

nis,fedabit dolorem. Item ad fomnum qui non dormiunt. Herbae paa

paueris ucco i quem perungas,omnum ei cum oporeobfjcis. Item
Codionagrion,ideft,papauer agrefte:eius duo funtgenera,alb fcilicet,
& nigrum.Semen eius teris in aqua,& fronti illinito,capitis dolorem tol
tit.Etefttertium genus,capite grandi,& oblongo, efficaciffim fomno.
- 7UT - - - De Oenante. C A P. X L IIII. . . . * ** *
D s T R A N G v R I A M. Herb Oenantis radcn pul4
uerem redat,dato ad ftranguri in uini cyathis duobus, fufie
prodft. Item ad tuffim. Radc dabisherb Oenante,utfupra. . "}
De Splenio. C A P. xlv.
o M E N herb.Agrgcis dicitur Splenion,alias Herminon,aa B
- lias Lenchites,alias Prygia,alias Prigites,alias Imagales. Adfple
-

nis dolorem.Herb Splenionradix in puluer molliffim reda&a,uino splen,

bono potui datur: fummam rem experieris. Haec herba fic inuenta eft:
cum exta fupeream proieta effent, adhfiffelien, eumq; exinaniffe di e
cunt:propter hoc a quibufd Splenion uocatur. Narrant,fues qui ra a
icem eius edunt,fine fplene inueniri. Quidam eandem dicunt,ramis
hyfopi furculofam,folijs fabg,eod nomine adpellantes.Legunt c dum , ... *
foret,maxime ex Cilici & Pfidi montibus:& hc laudatiffima. :,
~ *.
- - . -

- * ~ *

- - De Polio. c P. xlvi. . . -

A s. c 1 T v R locis afperisherba Polion. Adlunaticos;

Herba Polion uccum commices cum acetoeillitico, &perun Lunaticos.
ges eos qui patiunturante acceum. Item,Herba Polion pillulam, &
radicem eiuslinteolo mundo circa collum eius qui patiturligabis: expe a
-

rimentoresfataeft. - . - -

De Viriola. c A p. xlvii. . . . ... "

* c. t R 1 o L AE herb nomen Agraecis dicitur Daphnoia
des, alias Digloson alias Eupetalos, alias uictoriae foli, alias
Laurusalexandrina,alias Vitoriola, Adflegmata intercidenda.Her
b uioriol faccus cyathos duos dabis cum mille bibere ieiuno: mox
flegmataintercidet. . . ... . . . . . -R 3 -
 135 O R I B A S :1 I D f
- -

- De Symphito. c A p. xlv 111. -

Y M p H 1 T 1 herb nomen. Conferuam dicunt alij, alias Ana*

gallic. Nafcitur locis paluftribus,etcampcftribus, uel pratis. Ad
profiuuitimulieris.Herbae Conferuar puluerem mollidime detritti, po 2
tudabis nuno:mox retringet. Item ad conuulfos,uel intus ruptos.
Herba conferuae radicin cincretepido coquto, &exmelleicuno da2
bis,ut edat:fanabitur,& thoracem totum purgabit. Jtem ad ftomachi
AdStoma languorcm.Herbam Conferuamfiquis cum oxycratedat, magnbe
chum.
neficium fentiet. Item ad tuffim.Herb Symphiti radicem de caldaco
ques cum melle,et pipere,& caftoreo ad quartas,& ieiuno potui uino ue
teri dabis. Haec herba eodem, argumento cum carne bubula con
cif,& in cacabum miffa,eius radicem fi miferis 3.ij.cota bubula caro in
uinum cohgrebit. Item Symphitum.i.Anagallicum facitad profiuuia
um omnefanguinis narium,fiue mulieris, feu fanguinem uomentis, ue!
ex i&u aliquo,fiue dyfenteria,uelhemorrhoida,radix eius expufcatrita,
potuidata,fanat. ...

De Aterion. C A P. XLIX,

A s C I T v R in petriset locis aperis:Hcherba n nofetan

quam ftella in cccloficlucet:ut qui uidet ignorans, dicetfantaf
ma feuidcre, metu plenus,irride tamen a paftoribus pecor. Ad cadua
cos.Herbg Aterion baccas,idederis manducare, luna decrecte, c ol
erit in figno uirginis,et ipf herb in collo habeat fufpfm, remediabi.
De Ditamno. P, L, .

1 c T A M N 1 herb nomina.A graecis dicitur Arthemide ;

on creticon,alias Bubulcos,alias Ephemeron,alias Darcadion,
alias Tuffella ruftica,alias Dipfacos,alias Labrum Veneris,alias Di&iae
mnum. Ad plagas fiue a ferro,fiue fude,fiue a ferpentibus. Herb di
tamni fuccum in plag,& aliquid da ei bibere,& mox fanus ea
rit. Ad ferpentium morfus.Succ eius in uino bibat:mox difcutit ue
nenum. Item fi quis uenenum fumpferit. Herb ditamni fucccum
uino potu fumat. nam tantauis eftipfius ditamni,ut non folum interfi
cit,ubicunq; fuerntferpentes prgenta fu, fed & fiodoreus auento ad
eos peruenerit,ubicunq; eos tetigerit,mox occidet. Fertur & hoc exem a
plum.Sicaprea in uenatione telo.i.fagitta percuffa fuerit: ftatim ut pera
uenit adherbam diiamnum,& pafcitur ex ea,telum a fe eijciet, & plaga
Vulnera. fanaturpafcendo ditamnum. Item aduulnera recentia. Herbam dia
&amnum,& agrimoniam,& ambrofiam contritas cum butyroimponia
to plage:miraberis in omnibusditamn effetum. r
- De Solidagine. C A P. L., I,
o L r D A G I. N E M minor Heliotropion uoct. Ad lumbr{.
cosnccandos.Herba Solidagominorficcata,&inpulucrrcdadia,
 s 1 M P L. L i B f. 135 ..
reda&a,inaqua calida potui
- .De
-
data,lumbricos
.anoeP
occidit.
C A .P L II
" --
A.

Nuenta Peonia nomen autoris rctinet.Nafcitur Cretg.Quam Ho2

merus facer autor fus in librs inferut. Inuenitur plurmum a pa - -

ftoribusn note, Adlunatcos.Herba Peonia filunatco actiimpo2 Adlunaticos;

fita fuerit,nun ei morbus redit. Item ad fciaticos.Herbae peoni ra ?
dicem partim alligabis liiio,& eum qui patitur circumcinges.
) De Perfterion. . ,
WE R I s T B R I O N, alias Columbinam uocant. Hgcherbaco
- lumbis eftadmodum familiaris,unde & nomen habet. Ad oz
mnia uenena. Herb perifterion puluerem fi quis potui dederit, omnia
uenena difcutit. Dicitur, quod & magi ea fuaarte utantur: et uer eft
De Brionia. c A P. LIIII. ( parte.
R 1 O N I A a grgcis etiam fimili nomine dita. Ad fplenem.
Herbabrionia in cibo data,per urinam fplenis uitia digerit.Hc
herba tam laudabilis,ut& in teriacas potiones mittatur. ,

De Nmpha. C A P. Lv.
\ I M p H AE A. Ad dyfentericos.Nimpheae femen cum uino B
tritum,potui datur. Item radicem eius radis,& dabis mandu*
care dyfenterico diebus decem. Itemcum uino auftero data fuerit, uen
tris curfum reftringit.
De Criion. C A P. Lv1. -

R. 1 s 1 o N. 'Ad faucium dolores. Herbae Criion radici.

uis in collo ecum
portauerit,fauces ei nunhdolebunt.
> q;
De Ifatide. C P. Lv II.
D M O R s v M erpents.Herb Iatds folum contrtum
cum aqua, plaggimpofitum,adiuuat,et dolorem tollit.
De Scordion. C A P. LVIII. . - -

1 Q v E M ferpens percuffrit.Herba Scordion coquit,et datur

ius eius potui cum uino:ipf at contufa,in plaga imponitur. Ad
meruor dolor.Herba Scordion trita,cum oleo laurino fubata, dolor
tollit, Item ad quotidianas,& tertianas. Herba Scordion alligata circa F,res,
corpus hominis,tollit quotidianas,uel tertianas.
- - De Verbaco. c A P. LI. -

E R B A s C v M a grcis dicii Flomus. Nafcitur locis fabu

lofis,& aggeribus. Ad Podagram.Herba Verbafc contufa
& impofita, interpaucas horas doloradeo efficaciter fedabit,ut etiama
bulareaudeat. -

De Cheldona. C A P. LX. -

H E L 1 D o N 1 A M, Itali hyrundinin uocant.. , Ad Calia

gin oculor,& qui ulcerain oeulis,etfcabredines habent,et eti
 136 o 1 8 1 1
albuginem extenuatam.HerbChelidoniae fuccum de radice eiusters,
cumuino ucteri,8 melleattico,8 piper alb in e bene contritum,inuna
ge deints. Expertifuntaliqui defucco eius.i.late, oculos fibi inun
Ad oculos ca gentes contra caliginem. Item caligantibus oculis.Succus eius,uelfio a
ligantes. r,expreus,mixtus cum melleattico, in uaeaeneo,leniter cinere feruen
te commixtus, decotufq;,fingulare remedium contra caliginem oculo
rum habe.Quidam fucco tantum utuntur. Item ad Parotidas. Chelia
doniam cum axungiatritam impone:f&danteaquafoueto. Item adau
riginem.Chelidoniam tritam ex aqua bibe,miraberis. Item ad comb
ftum. Cheldona cnm fepo caprno contere,& impone. Item ad cape
tis dolorem. Chelidoniam ex aceto contritam illinito capiti,& fronti.
Item ad dentium dolorem.Chelidoni radicem, & folia cupreffitriz,
ta,&tgdam mafulaminacetodecoque,tepefatum gargarizet.
DeSolata. C A P. LXI.

o L M Graeci dicunt Strignon. Ad ignem fcrumi

Hcrb folat fuccus illitus cum aceto,fumme prodeft. Ad tumo*
rem corporis.Herbam folatam tunfam,cum oleo fubat impone, pro
. deft. Item fi qua mulier ab inferiori parte laborat. Herb Solatae fuc*
D cofcfublauet. Iteem ad Auricularum dolorem. Herb Solat fucc
Dentes. cum o!eo crinino mifce,&tepefatum in aures ftilla. Itcmaddenti doz
1orem.Baccas eius commanducet. Item ad fnguinem de naribus flua
entcm.Succo eius linthcolum madidum nares obturet, mox refiftit.
De Senetione. C A P. LXII. -

E N E T 1 o N 1 s herbac nomen. Agrgcis dicifGeranthea. Naf

citur in tetis, & circa parietinas. Ad uuulnera quamuis uetufti
fima. Herba Senition tunfa,&fubata cum axungia ueteri, impofita,faz
nat. Item fi quis ferro percuffus fuerit, Si ipfam,etadho
ram fextam colletam,&contufam cum axungia uetcrn plagmpofue
erit,eam aperit& expurgat. Item fimili modo fi eam poftmeridi cola
ligis,& cum axungia pinfis,& mfccs,impofita plag claudit,etperfanat.
Stomachum. Item ad dolorem.Scnetionis flofculi, cum cariotabene fuba
ti,utit malagmatisgenus,uperimpoitum,umme doloredat. Item
ad lumborum,et coxarum dolor.Senetion perfe ieiuno potui data,uali
diime prodeecreditur. Item ad Podagram.paherbatritacum a
le,utfitgenus malagmatis,appofitapedibus,proficere fertur.
De Flce C A P. L, XIII.

*( 1 L 1 x, alias Pterineonappellat. Herb filicis radix contrita,

uulneri appofita. Argimonitidis unc.duabus,cum uino potui daa
tur,ccrtum eft remedium. I Ad ramicem puerorum. Filicem quam in
radice fraxini arboris inueneris,tundes cum axungia, & panno inducis,
&imponis,acfacia urum ueraligabis, quinq diebusanabi, Item
 s i . . . . 1, . 137.
ad dolorem femoris,uel furae. Ex herba Filice fumigabisloca,& ceffbit A,
dolor. Item infantem languidfi ex eafumigaueris, facilime cualefcit.
L)eGramine. C A P. LXIIII,
R. A M 1 N 1 s herb nomen, alias Agroftis. Ad fplenis Adsplen.
dolor. Herbamgraminis decoquis,& eiusflores teris,& pan '
no illinis,&imponis,in pleneenties beneficium. Item ad epiphoras
oculorum. Herbam graminis quodin f fumm trifurcum habet(nam '
& in plura diuiditur)decrefcenteluna fublatam, plurimum uelis habez
re repofitum:deinde unum ex his ad collumligato,celeriterimpendena
tem epiphoram dicutere creditur.
De Gladiola. . LxV, -

D v E s 1 C AE dolorem,& qui urinam non faciunt. Herba

\ gladiolam effodies,&ficcato:corticem,radices eius contere,ada
dito uin,cyathis duobus,aqu cyathos iij. coniungis,& fic potabis.
Item adfplenis dolorem.Herba gladiola maturrimeleta,ficcata,&pi
fata, &inpuluermolliffim redacta, in uinoleniffimo mixtopuluere
potui data, mire dicitur fplenem ficcare. Item ad dolorem prgcordioa -

rum.Gladiolg baccas tritas,ex latecaprino.melius fiafinino,tepefaas

biberedato, definit dolor. - - -

- . . DeRoremarino. c A p., Lxvr. . B

o s M A R 1 N v s. A Graecis dicitur Lybanotis. Nafcitus .'

locismarinis,& hortis, Antethusfciretuf, hc herba homia

nes,& deos placabat. Ad dentium dolqrem.Herbrorifmarini radix Dentium
commanducata,dentium dolorem finerfiora tollit.Succum eiusfifuper dolorem.
dentes tenueris,mox fanantur. Item ad languentes, Rofmarinustritus
cum oleo, languidum perunges,mire fanabit. Item ad pruriginem.
Rorem marinm conteris,&fuccum eius cumuino ueteri, & aqa calia
da pertriduum bibat. ltem ad epatis dolor,aut interaneor. Rorifma
rinifafciculum concidis ex aqua,adijcies illiamomum pufillum,aut fpi
can nardi,etpalmulas duas rut, & hc ipf in fe coque: et aqu earm
dabisbibere, fanabis. Item ad tuffim. Rofmarinuscum pipere,melle
facies paftillos,&dabis unum mane,& unum fero, cum dormitum uaa
dis. Item ad interaneorum dolorem.Rorem marin herbam uiridem,
autaridam dabis utfupra. Item adalbum inoculis. Rorifmarini ciner
cmifces cum melle attico, &inungis. Item ad uulnera recentia. Rofa*
marinus contufus cum axungia,& impofita,optime facit. Item adtera
tianas. Romarinus contuus potuideturubacceione.
DePatinacayluatica. C A P. lxv 11. :

B R B A Patnacayluatica nacturlocsaxois,&aggeribus.
Ad mulieres
camfyluaticam qudeinaquaeiusfefomentent,
coquant,& partulaborant,neq; purgantur.Paftinaa
Item adpurga* Partnlabo
rantibus,

S 3
 13S : O R 1 B* A* 8 1 1 " D B 2
C tionemmulieris. Paftinacam co&am,& tritamcum eadem aquaubicoa :
&ta et,commice,8 dato bibere: purgabitur.
' De Perdcal. C A P. L XVIII. -

E R D 1 c A l E M herbam,ltali Muralem dicunt,aliasParita

Adpodagr, liam adpellant. Ad podagram, autgenagram. Herba perdica
lis coquitur in aqua,& exeaaquafuebis pedes&genua: deindeipfm ,
tufam cum axungia imponis panno induo in pedes,uel ingenua:mire ,
famat. Nafcitur in parietibus,aut macerijs,uelaggeribus. -

/ ' De Mercural. C A P. LxIx.

-

- M|* -

R C v R 1 A L I s herba,a Graecis dci Lmozofts agra. * ,

Aduentris duricam. Herb Mercuralem coqus,& tritam
ex paffo dabis,ftatim detrahit,& ftomach purgabit.Etfemen eius tria
tum,ex paffo datum,idem efficit. Item ad Menftrua prouocanda. Her.
bam Mercurialemadmot cum irino,uel rofceo oleo,potui dabis,mox ,
prouocat. Item ad oculorum epiphoras. Mcrcurialis folia cum uinoala
bo& ueteri imponis. Item fi aqua in aures introierit, Mercurialis fuca ;
cus tepidus inftillatur,mox liberabitur. - -

- ' De Radiolo. - (C P. L XX.

D A D 1 o L v M alias Flcnam uocant: quia fimiliseft filci.
M.Nafciturin1apidibus,uelinparietibus,habensin folijsfinguls
, Caput. binos ordines puntorum aureorum. Ad capitis dolorem. Herbaraa
diolum ctufa,ante curiofe depurgata cum aceto fcyllitico,ufq; adeo dea
- cota donec n pateat: perun&to capite,dolorfedatur. Item ad aluum .
- - concitandam. Radioli radicem euulam,& cultro cortce depurgatam.
cotam cummalua, bibe finelabore,uelaliquotdio,uentrem deducit.
& omnes ftus. . .. . )

De Sparago agrefti. C A P. Lxxi.

P A R A G v s agreftis,aGraecis dicitur Miacantha. Adueffice ,
/dolorem,uel tumorem.Sparagi agreftis radicem coquis in fextario
aqu, in pultario nouo adquartas, & ieiunus diebus.vij. fumat potu.
uel ad plures dies. Balneo utai,in frigida non defcendat, neq3frigidabie
Pentes. bat: mirificas res experietur. Item ad dentium dolorem. Spargifuce.
cus in ore tentus,iuuat. Item ad elephantiacos.Sparagi radix cota,tri**
ta,imponitur. Item ad renum dolorem. Sparagi radix trita,cum uino* w
potata, mire proficit. . -

De Sauina. C A P. LXXII.
A v I N A M graeci dicunt Antirinom. Ad morbum regium,id
2eft,auruginem. Herba Sauina cum melle&uino potata, arugin
difcutit:cum uino trita,idem facit. . Item ad capitis dolorem.Sauin die
ligenter tritacum accto, & oleorofeomixta, capite&temporibus illita.
prodeft. Itcm ad Carbunculos. Herbafauina cum melle illinitur. , ,
 $ 1 - M. P. L. 1. . f. 139
s tem adignem facrum. Sauinatrita cum melleillinitur. A.
De Canis Cerebro. C A P. lxxirr.
A N 1 s caput a grcis dicitur Antirinon, ltali caniscerebrum, . . ..

alias Digitum ueneris uocant. Ad Epiphorasoculorum. Her Adepipho

uerecanis
b cerebrira
celeriter dix cum aqua decota, de eaaqua fubinde oculos fo* ra*culo".
emendat. - v.

DeRufco. c A p. Lxxrrir.
v s c I herba a graecis dicitur Bathoffidia, Itali Sintix, alias
\_Rubus,alias Mora fyluatica. Ad aurium dolorem. Herb
rufc cymas teris, &fucco exprefo aurculis tepefactum &ntillatum,
aurium dolorem fedabis. ltem ad Hmorrhoidas reftringendas. Rua
b teneri cymas. ix. & myrti fyluatic cymas.ix. malgranatficci cortia
ces.ij. coquanturn fe,& in caldaeorum fiat encathfma:&cummre
frigerauerit,fomentabisanum tibi: hoctriduo facies,mirificereftringit.
&fanat. Item ad profluuium mulieris. Rubicymas tenerrimas terfee
ptenas coque in aqua ufq; ad tertias:& pertriduum ieiuno pot dabis, -

ita ut quotidie renoues potionem. _ Item ad Cardiacos. Rubifolia per cordiac.

f tritaimponantur mammill finiftrae,fudorem fiftit. Item aduerfus -

gingiuarum & labioruitia. Rubi caliculos teneros inuino decodios,

bibe uinum,feu ore concineto. ltem ad uuae remedium.Rubifolia area B
fiantinumbra, & crementurin cineres:ipos cineres per fitulam arun
dneam uuae infufHabs. Item ad uulnera recentia. Herba rub,aut flos,
autmoraine collectionis periculo anant. Itemad Condilomata. Here
ba rubi in uino decoquiturad tertias, eoqp uino fouentur condilomae .
ta,&omnia uitiafedis. Item contraferpenti& hominmorfus. Mo.
rfolia recentia,trita,imponantur. . . "

/ De Millefolio. c A p. l.xxv. .
1 l L E F o L 1 v M a grcis dicitur Myriophyllon, alias
Supercilium ueneris. Hanc herb Achilles inuenit,unde uul
ncribus percuffos ferro fnabat:& ob id Achillea uocatur:eum hac hera - - - ,

bafamaff Telephona dicitur. Addentium dolorem. Herbae millefo, Dentium *

1ijieiunus radices manducet. Item ad uulnera ferro fata. Millefolium dolorem.
cum axungia piata,& impofita, uulnera purgat,& fanat. Item ad tu?
mores. Millefolium cum butyro impone. ltem ad urin difficultat,
Millefolijfuccusex acetobibatur,mire fanat. :

De Ruta hortenfi. . Lxxv , -

v T A hortenis a grcis Erifion dicitur. Ad fangunem flu*

entem denaribus, Herba ruta, frequentius odorata,reftringit
anguinem. Item ad inflationes. Herbam rutam paululum ede, uen
potonefume. Item ad ftomachi dolorem.Rutae femen,cumfulphur&
iuo,& c aceto tere,& ieiunusguftato. Item adinguina.Ruta iridis
coquitur ex olco,dcincmifccturccra:& utcerotum in linteolo utatur.
- S 2
 18. o s
C. Item ad epiphoras oculorum. Ruta cum polentabene trita, &impo?
fita,lenit epiphoras. Nam &radix contufa, &lita, emendat. Item ad
Ad oculor oculorum caliginem. Herbae rutae rore matutinomadente fuccus collea
calginem, &us,in uafculo feruetur,& ex eo inunges oculos. Item ad Carbuncua
los. Ruta exaceto tunfamponatur. ad morfum cans rabidi. Rua
t fuccus per. xv. dies ex uino bibatur. Plagis imponuntur rut folia
trita cum melle,fale,& pce. Item ad cardacos. Rut facculum cum
roacco decoquito,adieta aloeuncia:& olei peruntio,udorem iftit.
. Itcm adlethargicos excitandos. Ruta ex aceto infundifronti. Item
ad igncm fcrii. Ruta ex aceto,& oleo illita,fanat. Item ad aciem ocua
lorum. Folia rut fubinde manducet ieiunus. Ipfa etiam ruta cum uia
no trita,potui data,antidotum eft. Item ad fluens fmen nimium. Her
ba ruta manducaturin balneo cum liquamine. Item ad capitis dolor.
Ruta ex uino potui datur,& trita ftillatur capiti cum aceto,&rofacco.
--- De Mentaftro. C A P. Lxxv Ii.
E N T A s T R v M,a Graecis dicitur Calament,Itali Men
Aurium - taftrum dicunt. Ad aurium uitia,uel dolorem. Herbae Mena
dolorem. taftri fuccus cum uino auftero mixtus. Etiam auriculis inieus, uer
mes enatos necare dicitur. Item ad elephantiacos. Mentaftri folia adae
hibentur commanducata. -

De Ebulo. c A p. Lxxvrrr.
D B v L v s,a Graecis dicitur Cafemete, alias Chamaeatis. Ad
-^Calculofos. Herba Ebulus tenera, cum folijs trita,ex uino potui
data,calculos pellit. Ad colubri morfum. Ebuli radices contritasada
ponito contnuo. Item ad hydropicos. Ebuliradicis fuccos exprefos
cyathos. iiij. bibe.
De Hedera. C. A p. Lxx1x.
D C A P 1 t 1 s dolores. Hedera,cum ofeo ro[acco,&cum
fucco eius,mixto uino,tempora,uel frontem perfricabis. Item
Ad Splen. adfplenis dolorem. Herb hederae nigrae fucco primo. iij. fecundo.v.
... .. ..
tertio.vij, quarto.ix, quinto.xi. exto.xiii. eptimo.xv, otauo.xvij.no,
no.xix. decimo.xxi. coclearia in uino bibantur diurnis diebus: fi febrici
tat,inaqua calida:maximumauxilium lienofis erunt. Item ad Phalana
giarum morfus.Hederae fuccus radicis bibitur. Ad ulcerum remedia.
Hedera exuino decodaimponitur Item adnares male olentes. Hedez
rfuccusbene colatus infunditur. Item ad Aurium dolorem.Hederg
fuccus mundiffimus cum uino inftillatus medetur. Item ad caput ne a
fole doleat. Hedera folia molliflimetrita,caceto, & rotaceo aduerfum.
omnes dolores frontiliniatur.
- De Serpillo. C A P. LXXX.
R. P 1 l L v M,alias Cicer erratic dicunt. Ad capitis dolor.
Herb ferpillifuccus cum olco,&falcfii&io,& in pulucrrcda.
- --
 s 1 . 1, . . 18.1

omnia cmixta, caput peruntum fanat. ltemferpillum deco&um in A

aceto,linitur temporibus. Item ad combuftum.Serpillum, &anchua Adcombu
fae furculum unc.i.fpumam argentiunc.iii. rofam:haec in mortario teris, fium
& cum cera pomica,adipe urfina & ceruina fimul decoquis, colabis,&:
uters. - - -

De Abfynthio. . c A p. Lxxxt.
B s Y N T I v M, nafcitur locis cultis,& montofis,& fxofis.
Ad periculum fungorum. Herbacabfynthijfuccum ex aceto
bibe:hocferotinus uir centenarius euafit, cum fiffeta fungis tentatus.
ltem adliuores tollendos. Abfynthium in aqua decotm,& panno
indutum,impone:fi corpus tenerum fuerit,ex melle impone. Adlum
bricos. Abynthium,& marrubium,& lupinor paria pona
dera,in aqua mulfa cota, uel in uino,bis aut ter
pofita in umbilico,necat lumbricos.
De Salua. c A P. Lx...
[A L v 1 A a Grcis dicitur Lelisfagus. Adueretri pruriginem.
Herba Saluia decoquitur, & aqua eius infrica ueretrum. Item ad
pruriginem circa anum.Herba edatpruriginem.
respartesfomententur.umme fluia decoquitur, et de ea aqua inferio a v.

De Coriandro. . Lxxx111 - -
D l v M B R 1 C o s. HerbaCoriandrum coquitur ufque
ad tcrtias in oleo,& in caput mittitur. , Item mulier ut cito pa^ partu.ta.tit.
rat.Coriandrifeminisgrana.xl.aut. xiii, inlinteolo mundo de telaallia tarem... .
gato,puer,aut puella uirgo adfemur finiftrum prope ingen teneat, & * -

mox in ipf hora ut partus fueritperatus,remedium cito foluatur: ne in

teftina fquantur. `Item adpuliccs. Herb Coriandri aquam fparges
in domo. " . . . " . . . . - - - - -

'De Poreagla. c A P. Lxxxiirt. -

o R. E A G L A a grcisdicitur Alandragnitis, alias Capparus,

' LI. Itali Poreaglam,aliasPorcaftrum uoct. Ad fmen nimium pro
fluens.HerbaPoreaglafumpta,benefacit,& per fe,& cum oxygaro. , ;
De Cerifolio. C A P Lxxxv. - -

'E R 1 F o L 1 v M alias Macedoni dicunt. Ad Stomachi Stomachum.

\-AM dolor.Herbae Cerifolijurdis cymas tres collgs, & uride pu
1egium inligno teris, mellis coclearium i.facbullire cum papauere uiria
di,&nducftomacho. " ... . . . . . . . . . . . .
De Siymbrio. c P. Lxxxv I. . . .
D v AB s 1 c dolorem,& ftranguriam.Herbam Sifymbri
um contritum exca-pto fucco unc.rj.febrcitanti,ex aqua calida.
- **
non febricitantiexuino potuidatur,rcmcdiabitur mirificc. I S * * *-* *

3
r
 2 O. R. I B A S. I I D B

C 7 De Olufatro. C A P. L XXXVII, : ---

-- . . . . . . . . D v E s 1 c AE dolorem & ftranguriam.Herba Olufatrum

agracis Smirnion dicta,trita,&expaflopotata,potentifimeea
mendat
T

De Titimallo. . C A P. LxxxvIII. -

H. R B A Titimallus nafcitur locishumidis,& riguis. Adin

l lteraneorum dolorem,Titimalli fruticem teris,&in uino cyathis
tribus,ex ead herba mittis fuccos cochlearium 11. ieiunus bibat. ' Item
Aduerrucas. ad uerrucas.Titimalli lacmixtum cum butraci herbae ucco,uperpomis:
tertio die fanaberis. Itemad fiftulas. Titimallifuccum cum uinomixtus
fuperexprme, & ficcters fomentis obligato. Itad lcenos,qu& lea
profidieuntur.Ttmallflos cum refina decotus,llnitur.
- De Lilo. C L ,

| Ilium grgciCrinon uocant. Ad percuffum ferpentis.Lilijbulbii

conterito,& in uino potui dabis, & ipfum bulbum tritum mora
fuimpons,fanabitur. Ad lux.Lilijfolia tunfa,mpofita, fanabunt
DeCarduo fyluatico. C A P. XC,

D (( A R D v v s fyluaticus alijs Camerion dicitur.Naftturin pra

tis,& fecusuas. Adnfirmtatem tomach.Hcrbacardufyla
uatici quod habet in capite in fummo, medullam fcilicetuiridem dato ex
oxygaro. - -

- - - - - DeLupino montano. C A P., XCI. -

:01
vettineas.
p 1 NvLupinu
s montanusagrgcisdicifThermos.
montanti tere cum eruo,8 dato exAdlumbricos
aceto cyathii
v.bibere, finemora eijciet. Idem infantibus, cum abfynthio tritm,in
umbilico ponitur. - .

De Lateride. C A P. XCII. - -

A c T E R 1 s a Grcis dicitur Coccus indus, Itali Citocaa'

tiam. Nafiturlocis cultis & fabulofis. Aduentris durciam.
Herbla&teridisfemen,quod eftgranum, dabisipfum purgatum potui
inaquacalida,mox aluum ctat.
De Latucaleporina. c A P. xciii.
A c t. v C A leporina nafcitur lociscultis & fabulofis. Lepus
aeftate cum animo deficit, efta hacherba fereficit,&ideola&iuca
leporina dicitur. - - . . .
De Ruta hortenfi. C A P. XCIIII,' . *

v t A hortenfis omnia uenena expellit cumuino potata. Ad

inflationes ftomachi.Succus folior rut cum melle fumptus,
inflationes ftomachitollit. Item ad Torfiones uentris.Semen rutaetrie
tum,& cum uinopotatum, torfiones tollit. .. . .. . . . . . ...:
*
 8 P Y, , L . , 123 -

De Rutayluatica. c A p, c v. A -

v T A fyluaticaa grcis dicitur Pegamon agriom, Itali dicunt

.Rutam montanam.Nafcitur in montibus,locis afperis. Ad ca
1iginem oculorum,et qui ulcera habent. Herbae rut montang folia cum Ad calignem
oculorum.
rore matutino deeota,8& in uafculo uitreo mifIa:uinum netus admifce,
& fic oculos inunge. Item ad prcordiorum dolorem.Rutam fyluati
cam ficcam contunde in uafe ligneo, & de ipfo puluere quantum tribus
digitis leuari poteft,mitte in calicem uini cyathor u.hgcdabis bibere.Et
contineat fe aleto modicum,mox fanus erit. Item ad epatis dolorem.
Herbaeruta fyluaticae manipulum 1. in ollam nouam mitte,8. aguae hee
minas ui.mellis fimiliter adijcito, exemptaruta:& cum inferbuit aqua c
melle,per triduum dabis bibere,aut plures dies,& poterit fanari. Item
ad eos qui urinam emittere non poffunt. Herbae rut fyluatic calicua
Ios.ix. conterito,additis aqug cyathis ui. etaceti heminat.fubferueat: et
dabibere per dies ix.ftatim fans fiet. Item fi mulierintrinfcus quid
mali habuerir.Herba rutac fyluatica femencontritum,&ex uino aufte
A. - - - -

r potatum iuuat; &fi fine partu eft. Item fi Scorpo quempiam per =
cuffrit.Herb Rut fyluatic fmen contrit ex uino dabis potui: doz
lorem fedat.
t - ... -

De Heptaphyllo. c A P. v. B
E P T A P H 1 L L O N Itali uocantSeptifol. Nafcturlo a
cis fbulofis,& cultis. Ad pedum dolor. Herba Septifoli Pedum dolo
trita,cum olco mixta,pedibusinunta,die tertia fanabit. ltem ad arpe* r
nas,& quiriadas,& omnes duricias. Herba heptaphylloninaceto deco
<ta,& trita,et corporiimpofita,omnes duriciamire fnat:&fi potatafu
erit,omnes duriciasetaneurifmata,hoceft,humoresreprimit.
-> *

De Ozymo. . c A P. xcv rr.

2 Y M v s ftringit, & ftomacho prodeft:inflationes&ru&us
difcutit. Adalim fluentem. Ozymus co&a cum aceto, fupa
primit aluum fluentem. Item adurinam,&fanguinrejcientes. Her
baQzymus urinam mouet, fnguinem reijcentibus,cum mulf frigida
prodet. Item adternutamentum.Herba Ozymiementrit, aute
rm naribus fternutamentum compefcit. Itemd capitis dolorem O C :
zymum tritum cum oleo rofeo,autmyrtino,uelaceto fronti imponitur.
Item ad epiphoras oculorum. Ozymus ex uino optimo trita,culis illi
nitur. Itemadrcnes. Herba Ozymus in maligrmaticortice bibitur.
De Apio. c A P. xc v.
P I v M mingit magis j3egeritur:cuius magis radices egerun
turquaipfumegeratur. * Cotum in aqua,&bibit, ftmachi.
 188 s 1.

*
C ardores,8{ fitim compefcit:urinam mouet. Folia eius trita cum pane et
aqua,&roaceo infuo,tumores&inflammationestollunti imponun *
tur. Ad epiphorasoculorum.Herba apium trit bene cum pane, ocu
los tegat prodet.
- . De Co. C A P. xCIx.

E D E R A, Chryfantosagraecis dicit,Chryfocantos,uelCiffe
Adhydro- os. Ad hydropicos.Hedera herba Chryfoctos ideo dicitur,
pifim.
cjuod grana fert colris aurei. Haecgrana. xx. in uini fextario trita, ex
uno terns cyathis bbuntur : & per urinam exinaniuntur . Cifios
aut,hoceft,herbgheder genera multafunt. Alba efficax eft omnis.
frigid uirtutis.Succus eius cum rofceo fronti illinitus,capitis dolorem
tollit. Folia eius trita,& ex mulfopotata,calculos expellunt. Grana
eius trita cum uino,fpleneticis fputum tolluntin fplene. Radix eius ex
uino potata,phalangiorum morfum tollit. Succus eius infunditur naz
rium ftori. Succus eius cum uino auribus inftillatus,furdici emen
dat. Succus item eius cum rofceo tritus,dolorem & tumorem tollit. Fo
lia eiuscum rofaceo trita & aceto,fuccum prftant:inunge,ceruium do
lorestollit. -

De Menta. C A P. C.
D E N t A uirtutem habet refrigeratoriam. Succus eius cum
melle agapino.i.recenti quando exit debrifca & felle perdicis.,
: caligines oculorm extergit. Vomicam ftringitfifuccus eius cum maz
ftice catapocia fa&iaglutiatur. Succus eius cum aceto potatus,fanguia
nem rejcientesftrngt. Ad gnemfacrum. Herbaementaefuccusex
preffus,adieto fulphure,&aceto,&de pennanunius,fine mora doloa
rem fedat. Item ulceribus incapite manantibus,Herbamenta contrita,'
&mpofita,ficcattumores & uulnera. -

. DeSiymbrio. . . 1.
Vt s y M B R 1 v M ad uefic dolorem facit,&ftranguriam. Fo
Iia eius trita,fifebrit, cum calida: fi non febrit, ex uino: miraberis.
Ad tumores oculorum. Folia eius trita cum mellemodico , cataplaf:
maadaurium tumores cum rofaceo adhibe. Semen eius ex uino cala ,
culos frangit,fingultum,&torfiones fimiliter tollit. Succus eius doloa
rem capitistollit,frontiilliniius:&aditusapum,8 uefparum. Suc*
cus eiuspotatus, uomitumreftringit. - . .

-" De Aneto b . ,
NE Tv M calefacit,&conftringit:prohibet fternutamentum
naribus oppofitum. Defetum ftomachi,capitis dolorem,&
uertigines in aqua cotum tollit. Potatum, indigeftiones, & acres rua
&us aufert. In oleo cotum,capite de eodem un&io,fomn facit. Sca
men eius ex uino potatum,torfiones nentris&intcftinorum tollit, Ad
,
s 1 . . L i B. I, 195

tieretri dolorem. Hcrbam anetumcombures, & cinerem eius commifce A

cum melle:dein uulnus foue ex aqua:dein ex myrtino calido laues,& fic
medicamen imponis. Item ad loca mulierumfi dolent. Exherbanea
timedicamine fuprafcripto peffum fatum mittatur ab obftetrice: proa
batum. Itemadcapitis dolorem. Aneti flos cum oleo,de eotempora Ad caput.
illnto,&ligato.
De Coriandro, C A P. CI11.

o R 1 A N D R v M calefacit & ftringit,fomnum etiam facit.

Cum melle,& uua paffa contritum,impofitum,omnestumo
res, colle&tioneq; compefcit.^ Tritum cum aceto, morfuicaninofuca
currit. Succus eius c oleo mixtus,potatus,lumbricos,& tineas tollit.
De Origano. . .
A: t v s s 1 M. Herba Origanum commanducata, mirabea
rs effeium. r

- De Semperuiua. C A P. CV,

A: A Pos T E M A. Herbam emperuiuam cum axungia&

coriandro fimul contritam,uice malagmatis impone. Item ad
hemitriteon.Herb femperuiug folia.v. tritain aqua calida potui dant.
DeFoeniculo. C A P. CV I.
oE N 1 c v l v M uirtutem habetcalidam,&infinitam, non
tamen fimplic,fed cui eti aufteritas mixtafit:& hauftum,oftena
dit praeteream quam leuandi, & extenuandi, ueletiam exiccandi habet
potftatem,oculorum uulnera &cicatrices curat._ Succifoliorum eius
partes duas,mellis agapitii partem unam fimul mifceto,ettepidum ocu*
iisinfunde. Radix ius in aqua co&ta fouendo caligantibus oculis pro2 Calignem
oculorum.
deft. Succum eius infunde in aurium uulnera. Radices eiusin uino
cot, hydropicos potatum fnat. Veretrorum caufam radices eius in
uino cogfouent. Folia eius c uino trita,canino morfui fubueniunt.
* Semen eius tritum,ex uinopotatum, urinar difficultates,& lac pro2
uocat. Adtuffim.Herb fencul radcem tunfamn mero ieiunus b=
bat per dies.ix. Item ad uefic dolor. Herb fgniculi uiridis fafcem 1.
&apijuiridis 1. uel radicem fparagi agreftis, in pultario nouo mitte, &
aque fextarum.1. utfimul ferueat adquartas:eunusbibat per dies.vij,
uel plures.Balneo utatur:frigida non bibat.
De Panacorace. C P. C V II.
A N A C o R. A x caufticam urtut habet,d eft,calidam. Fo
lia eius in mulfo cota,potatu tuffientibus dato. Semen eius trit Tuffim.

cpipere,ex mulo potat, uentr&urinmouet, &calculos in ueica.

- De Paftinaca. C A P. cvtII. -

A. s T 1 N A C A calida & auftera in radice eft,& in femine fiz

militer. Radix eiusin mulfocota daturad dolorem oculorum
T
 13.6 o R 1 A s 1 D B

C ieiunis,renum,&lumbor. In cibo faepius fumpta,uentremftimulat,

Semen eius ex uino trit,menftrua prouocat,& matric fuffocationcs.
De Rapanaps. C A P. CIX.
A P A N A P AB calidiffimae funt,& conturbant corpus: non
deducuntur,fed meiuntur. Tritac cum melle,dyfentericis ca2
Aduenenum taplafmato umbilic,& renes. Semen eius contra uenena ex uino po
tui datur. Similiterpotatum,urinam mouet.
DeErifion. C A P, C,
| - E R B A M Brifion Itali Rutam agreftem dicunt. Nafciturin
Gallia in monte Sora&ti. Figuram hbet apij,florem purpurae,
fimilem nafturtij,feptem radicibus,totidem ramulis: ipfa autem patula
humo,afperaq;,Semen habet tanquam faba. Ad ptificos. HerbaEri
fion pifata, malagmatis uice impofita,fanat. Succus eiuspotui datus,
miraberis uirtutem.
De Rapa. C A P, CX1,
A P A fi frequenter utatur,ftomachi inflaties facit. Calda ubi
coxerint radices eius, podagricos fouet. Semen eius ex uino
tritum,contra ferpentium morfus prodeft. -

De Atriplice. C A P. cxrr.
D t R 1 P L E x frigidam &humidam habet uirtutem. In ci
bofumpta,ucntrem foluit. Trita cum foljs,furunculos curat.
I&ericiam. Semen tritum cum uino,i&tericos curat. Folia eius trita cum melle
&ntro,podagrcsferuorem tollit,
De Blito. C A P. cxi11.
L 1 t v 8 uirtutem frigidam & glutinofm habet. In cibofre
quenter fumpta,ftomachum euertt, choleram mouet. Fola
eius trita,in fcorpionum itus imponito. Vel in uino eadem potato.
De Synfito. c A P. CxIIII. -

D profluuum mlieris. Herba Synfit ficcata,pifata,& inpul

uerem molliffimum redata,in uinopotui data,moxreftringet.
De Petroelino. C A P, CXV. -

E T Ro s E L I N v M tunfum, crbratum unc. 1. potatum,c.

uno,urinetmentrua mouet:colietintetinordolormitigat.
De Mandragora. c A P. cxvI.
A N D R G R AE generafunt duo,Mafculus,& Fccmia
na. Mafculus foliaalbidiora habet,& maiora:mala in magnitu
Oculorum dne malmatan: utrius uis una eft. Ad oculor feruores.Huius fo=
feuores. liarecentia cum polentatunfa,oculis fuperpofita,ualidiffime profcit. Et
uulneribus in feruore. Eadem colletiones, omnefq3 duricias foluit, 8^
(pargit. Item ad figmata corporum vij. diebusleniterinfria, fineula
ccratione detegit, Edem in fle candido referuata,hancipfamuim mea
-
.
1 . . 1, 1 . . 1

endiinomnibus habet. Adignem fcrum.Radix cum acetotrita,et A

illita,ignem facrum curat. Item ad morfum ferpentis.Radix eiuscum
Ad quiradaso
oleo,aut melle impofita, morfus ferpentium fedat. Item ad quiradas.
Cum aqua fola trita,&mpofita, quiradas dioluunt. Item ad artculo
rum dolores. Cum polenta trita, &impofita,articulor dolorem fedat.
: Mala autem fi uel obferuantur, ueledantur,freneticis fopor,torpoa
mogauferunt. Succum quoq; ex cortice radicistritae expreffum , in
uafefitili,&infole ignito coque,itautaffidueagitetur,donec fiatgroffia
tudo mellis: co&tusad medicin ufus imponatur. Radices etiamfi rea
ferutur,pluribus ufibusprofuturg funt.Nam radices eius ficcae,tunfae,
uulneribus omnibus medentur. Semen eius ex uino potatum, arteti
cos,&naufeantes corrigit. Praeterea corticradicis eius lib.iiij. 5.& in
uino mufto amphoram mittito, & reponatur ad medicationisufm ut
maturefcat: exinde potui dato unc.iiij. mox utbiberit, foporemfacit,&
inciionem non entit.
De Cucurbita. . . x v . . .
v c v R B I T A frigidaeft,&humida. Ventrem mollitin
cibo fumpta. Rafurum oculorum, &tumores tollit. Trita
cum polenta,podagr tumoribus medetur. Succusearum cum rofa Adpodagr,
ceo mixtus,aurium dolor cum tumore tollit:quiahume&tat&deducit,
De Cucnmere domeftico. C A P. CXV III.
- v c v M E R 1 s natura frigida eft. Stomacho incommoda.
Radix eius in aqua cota,fitim arcet. Succus eiusadopetias
tollit. Scmeneius urinam mouet. Aquauentri&calculofismedetur.
De Pepone. . . ,

E P o N E s nimium frigidi,difficiledigeruntur: propternatu

ralem frigoris uirtutem: ideo nun ijs ex aceto utimur, fed cum
aliqua caliditate,uthyfopi,aut pulegijpermifcentur. Crns eiusocu -

lorm feruorem tollnt. Semen eius tritum, cum uino potatum,cani Morfum
homorfuifubuenit.' Mingitur,& egeritur,&inflat. canis,
De Oleribus agreftibus. C A P. CXX,
A:regratiffimoet,& egeritur.
-

R. Es T Euero olus calefact,& odor reddtuauem.Odos

Quod uero uifcidum,&aufterum
fuerit,reftringit. Quod acid fuerit, fuauiodore egeritur. Sed& quod
calefacit os,calidum eft&ficcum, Quod ctiam fueritacidum&frigid,
fuccus eius urinam mouet,
- De Allo. . xx1. - -

-\ L L 1 v M calidumeft,& deducit, & mingitur. Corporibus

quidem bonum eft,oculis uero perniciofum.Mouet enim uen
trem,& deducit,&dnueneritdefcit. Vrinam mouet,fed& oculisca
ilginem facit. Cotum tamen inualidum. Inflatatcalorefuo,&uena
gofitatcm mouet. Et fgmnarum fecundasprouocat, potat ex unos
a
 18
C Cumpiperetritum,in uino datum,itericos curat. Stomachum lae*
dit. _Spicas.iij. cum lafere,aut pipere quartanarijs dato cum uino,ante
acceffion. Tritum cum fale,morfui canino recenti imponitur. Tri
tum cum uino,tineas uentris,& lumbricos excludit.
De Rafano. C A P., C XXII.
A F A N o calidiffimam ineffe uirtutem,omnium medicorum
.opinione compertum eft.Humetat,& difpergit flegma,auftea
ritate fua. Folia tam eius minus auftera funt. Articulis dolentibus cona
Admenenum trarius eft:fupernatat,& uix digeritur. Vnic inraphano contra uene
na fubfidium. Succus eius cum modica refina aurium inftillatus dolo
ri,graues auditus tollit. Radix eius comefta in lauacris, i&tericos curat.
Inuno coia, calculos expellit. Trita,& impofita,liuores tollit. "
Succus eius uermes necat,comeftus naufeam prouocat. * -

De Cepe. C A P. C XXIII,

E P E oculis obfunt,fed& corpori inutiles, propter calorem 8c

acritudin:quia nec egeruntur,necnutriuntcorpus,ob hoc imu
tiles.Nam & calefacientes,exiccantcorpus. Cepatrita c aceto,8cfale,
morfuicanno recentm ponat. Cota c melle,trita,uulneribusuerer*
rimis,a morfucanino fatis cuenit:& beftiar omnium plagis. Succus
D eius cum rofaceo,aurium furditat foluit. Succus eius c late muliebri,
aurium dolor tollit. Alopeticis de ipfis cepis fricatis,capilli capitis nu
De Porro. C A P. . c x IIII. (triuntur.
Q R R v M minus calefacit. Vrinam tamen mouet,& egeritur.
Habet etim partem purgatorij. Hume&tat idem,& carbunculos
curat ftomachi. Poftcib accipiendum eft, Tritum cum mclle,uuluea
rafordida purgat. -

. De Porro fe&ili. c A p. cxxv.

E c T 1 L E Porrum in cibo fumptum,uocem expurgat. Succus
4. * folior eius cum rofaceo,uulnera aurium,& tumores,fue perculu
$anguinem , rasfanat.
fpuentes.
Succus eius cum gallae puluere,fnguinem reijcientes curat.
Folia trita cum fale, uulnera recentia curant. Semen eius tritum.
cum uino potatum,contra fungorum ualetfuffocationes. Cotusfto^
macho utiliseft:crudusuero maluseft.
- .panS
,De C A ,p CXXVI
1 N A P 1 calidum eft,& egeritur,fedreftringiturin. Semen eius
tritum cum melle, & aceto mixtum,& gargarizatum,caput purgat.
Somacho crudum etcontrari. Coctum inter holeraiuuat tomaz
chum. Semen eius tritum cum aceto, ferpentium uulnera curat.
- De Eruca. C A P, XXV 1 1.
R v c A calidam uim habet,et aufteram,n tamen nimi auftera
eft.Virtute fua uentrem ftimulat. In cibo fumpta, digeftion facit,
urin mouet. Scmen eius trit c pipere,potat ex uino,uentr mouet.
 1 . L 1. 189 "
De Satureia. . . C A P. CXXVIIf. -
A
A t v R e 1 A calida eft,et prope ignita.Ventrem mouet:idco in
utero habentibus dare prohibetur. ' Semen eius tritum, & cum
unopotatum, urinam mouet. Folia eius trita cum aceto fronti illinia Ad Lethara
giam
' to,lethargum fufcitat. -

'Antidotum Diacalamentum. C A P. CXXIX.

c 1 ad digetionemtomachi. Ad cordis dolorem.Gutttho
racis defcendets de capite foluit.Iecoris medetur duriciei. Splen.
tenuat.Calculos foluit. Vrinam mouet. Mulierem admonet. Hoc an ?
tidotum, dicitGalenustam eff flubre, utplurimis annis homo poffit
fanusferuar. Recipeneptgunc. v, petrofelini unc. vi.fifeleos ung vi
pulegijunc.vi.piperis nigriunc.vi.libiticiuncijthymiuncvapm.
unc.3.mel quod fufficit.
' Antidotum Teriacae. C A P. cxxx.
A c 1 t adomnes ferpentium,eu omnes morusuenenofos be
` ftiarum,ettelauenenata.Facit & ad omnes infirmitates corporis,
fetiqualecunq;uitium,fiue capitis,fiue aliorum membrorum. Recipe
ariftolochi rdicficcarunc.i.gentian radic ficcar unc. t. mirrh
ttoglot, unc.1.bacclauri purgatiunc.1 fem.rutficciunc.brmelquod
adputulasmalas Veliconcgptum excutereuolueris pot
balneum dabis. - -

Antidotum Diacodion. . .
A C 1 T pleuriticis,fynanticis,dyfentericis, & ad omnes intranea
os dolors,& adacufs febres,& adfomnum eis qui non dormi
unt.Recipe papaueris agretiscaliculos uirides numero. In. infundisin
aquam cifterng lib.ix.per triduum,poftea coquis ad tertias: deinde mifa
ces mellis lib.III. acatiae rufae drach.x. hippoquitidos.3.1. zinziberis3.
1.irisillyrica 3.1.myrrhae3.j.&iterlento igne coquis,utredeatad crai
tudinem mellis,& poftea colas in panno munditer, & reponis,acuteris.

R N v
S O P O N.

C A P. CXXXII.
ta
. -

B C 1 P B Ameos uncil,Maratriemcnuncil.Rutguncti, mel

quodfufficit. -

Ad cordis doloremt C P. XXXIII,

1 P E R r s albidrach.viii.aloescacanos drach.iii).thymidrach.
viij.& myrrhgdrach.iiij.zinziberis drach.ix.mel quodfufficit.
- Antidotum hydropicum. C A P. XXX1 1 If .
E c 1 P E cifiamomum garyofylum,argimoniam, cuminum,
fpicam,faturei,dragante, radicis,ferulgradices,enulgradices,
T 3
 152 s
C auriculam leporinam,anaunci.mcl quodfufficit.
Antidotum Diamaces optimum. C A P. xxxv.
A C i t dyfentericis,lientericis,idiacis,tenefmofis.Facit omnib 2
doloribus ntraneor,&ad omnes diftemperantas corpors que
per aliquos humores in fluxcadunt.Etad conationes,etadeos quicm
rafura fangunem eijciunt,nterta potione fanantur. Multos co ex una
potione fanatos.Audaterdabis:quia certa eftmedicina.Recipe opium,
myrrham,acati,ftorac,hippoquiftida rorem fyriac, taxanadrach.
ii.Corallum libanumana fcrup.iii. cicidos macerana unc.1. fucc cymae
rubi,mel defpumat quodfufficit. Conficis,& reponis,& quando pus
fuerit,fic dabis.Facbalneum tali, aqua, ubi decoxeris oleaftrum, myra
ham,lentifcum,laurum,taxum, hippoquiftidos, pulegium,plantagin.
cynas rubi,agrimoniam,fniculum,cypreffum, fiores mali granati,aut
fortia ipfius mali:omnia fubprafcriptaana fafciculum i.coquis,mittis in
tinam,ubi ufq; in umbilicum fedeat, dum potuerit:&accipiatde. ff;unc
ij.inaquaieiunus per triduum.Miraberis effe&um.
c R I B. L 1 B. 1. Finis.
D br c libri. . s 1.
- D E - -

1 Ordei uirtute 23 Cutca

2. Trtic uirtute 28 Libanotide.
3 Pane Cretino 25 Polypodio
3. Faba 26 Lateride
5 Ormento,Pfo,& Fafiolo 27 Titmallo
e Ccere -

28 Serpillo
7 Lenticula 29 Helelisfago
8 Milio 3o Cnido
9 Orobo 3 Staphdofagra
ao Vrda 32 Calamofagria
Lini femine 33 Coloquntide
12 Lupino 32 Gamella
13 Thremo 35 Gmlaca
ng Brionia 36 Rhododaphnide
Myriphylo. 37 Scolimbo
16 Heliodoro 3s Camerio
17 Ampelufacrio 39 Cappareo &o Nartico
18 Cromiophagrio
19 Cynogloffa gr st Epilio
22 Elenio
2o Rofa germana 23 Peona
21 Crinoleuco 39 Verme curando
22 Leucia 35 Febricitantiumcautela.
 Y

S I M P L, L I B, 11. 153

o R 1 B A s I I De Simplcum naturs A
& cffetibus. L 1 B. 11.

De Orde urtute . C A P. II.

R D E I N A T V R A E S T H V. M I D A
- s] &frigida. Eft& purgatorius fuccus pultarum. Hoc ut
cognofcas,ordeum nn frixum coque in aqua,& uidebis defluentfuc*
cum copiofiffimum.Si uero frixeris ordeum, refrigerabtur, & reftringe
tur. Item fiaduffris id quod inefthumidum,aut purgatorium,peritaua
fteritate ignis:quod uero remanferit, erit frigidum & ficcum. Ergo cum
refrigerare quodlibet uolueris,facies polent. Sed& azymatus depolen
ta qo affide utimur,eiufmodihabetuirtutem.Farina confperfa,uirtua
tem quidem non habet magnam,&facilius quippe egeritur: magis ta
men nutrit:& partius,fi fuerit candida,& egeritur.Confperfum ergo, ut
upra dx,prusadoratum,mn ufq; madefatum,& digeritur,&refrige
rat: refrigerat, quia frigida aqua confperfum eft: digeritur autem, quia
cito conficitur,Leuiffimumeft:quia maxima pars cibi una cum uento ea
eritur.Praecluditenim aditus,per quos procedit cibus, utalium cibum
minus ualent fufcipere:idcirco quoniam fpiritui focia
tum,fiattenuatum fuerit, uentofitat creat,eius pars furfum erutuatur,
pars uero inferiores meatus egerit:maxima ergo pars fupra memoratici
biconfumiita.Si uero uoluris hocgenus panis confpergere, & ita da
re,eti pars erit ficcauirtute,eatenus:quia polent natura cum calida fit,
minufq; accgperit aquam,omnem humorem confumit qui in uentre eft,
&ficcitate,& calore fuo. Ita enim confueuit calor frigdorem adfe trahe .
re,etrurfum frigdor calorem.Confumpto itaq; humore qui in uentre ea
rat,neceffe eftillum exiccari, fimulq; refrigerare partem aqu qu cum
polcntis fucrat ingreffa.Omne ergo quod uolueris refrigerare, uel exica
care,fiuefluxum uentris, fiue aliud quodlibet calore laefm, hoc gencre
pans medebers.Polentuero icc,trt mnus ficcant,ideo:quia den2
f funt:fed nutriunt corpus optime.paulatim enim conficiuntur,et facile
penetrantaditum corporis:unde fit,uttardius egerantur:uenti ideo non ;
crefcunt,neq3 rutus.lllg quoq* qu prius tritae,fipoftea confparfae fuea
rint, minus nutriunt quidem,fed facile egeruntur, & ucntofitat creant.
Sed etCicon, de quo dici,quod folitus fit facere panem cum polentisin
aqua,refrigerat, et nutrit:inuino uero caleftum,reftringit.
Cumi melle eti calefacit, minus nutrit, fed magis
egeritur:niiaffueritabunde aqug
nutrimentum.
De Trtciuirtute. C A P. II.
R. I T I C 1 V 1 R T v s fortior eft ordeo,& melius nutrit:
fednon egerit,neq; ipfum,neq; fuccus eius, Panis ucro triticeus
 152: s 1
C nutrit quidem,& egeritur.Candidus aut nutritmagis,fed minus egeri
tur.Panis fermentatus quid leuis eft ex eo:quia aufteritas fermenti cona
fumithumorem qui ntrire folet:egerituratem ideo, quia cito confici
tur. Azymus autem.i.fine fermento, tardius quidem egeritur, fed magis
fiutrit.Is etiam fucco farin confperfus,leuiffimus eft,& nutrit copiofe,
& egeritur.Nutrit, propter candorem:leuis etiam eft, propter fpumam
qua conperus et.quia ucco non olum fermentaturtriticum,ed eiada
ne&itur qug digeftio appellatur.ldem ipf panis quo maturior fuerit, ha
bet duidhorum uccii, & uomicam contringit. Item panis in furno co
&tus magis nutrit:ideo,quia minus exuritur ab igne. Clibanitius aut &
focatiusualde ficcus eft.Focatius quidem,quia in cinere amittit humor:
clinabitius autem in tefta.Fortior eft tamen ijs omnibus filigineus:fed et
s qudegroafarna fuertfatus,omnbusfortus nutrt,ednon ualde
egeritur.Similiter&clibanitius calidus, ficcat:frigidus uero non mult:
ficcus,ex parte extenuat. Similagineus in late cotus c aqua, egeritur
facilius. Similain melle & oleo co&ta,aut frixa,nutrit,propter pinguedia
nem:egeritur,propter dulcedinem.Non debent igitur fimul coqui in ua
num mixta. contraria enim funt.Siligo & farinacota fortiffimafunt;et &

D nutriunt,&egeruntur.
DePanecretino. .. c A p. 1.tr.
A N 1 s cretinus tritus leuioreftfurfuribus. nam male'egeritur:
atq; fanitatem etfrutum refrigerat, et humeat.Vetus quidem
nutribilem habet calorem:malapatus & tratus, uegetat: ueterior amit
tit calor,& frigidior eft.Ordei naturahumida eft,& frigida:triticea fora
tior eft,& melius nutrt. -

De Faba. C A P. IIII.

A B A nutrit,etftringit:uentos creat,etuenas replet.Replet, quia

uenientes non admittitfufcipere meatus:reftringit aut,quia mho
dicas relquias habetcibi.
De Ormento,Pio,&Fafiolo.
C A P. ,

R M E N T v M.. Iomentum faba,nutrit, ftrngitetex para

te refrigerat. Pium uero mnus inflat:deo magis egerif. Fafiolus mula
to magis egeritur,& minus inflat,tamen nutrit optime.
De Ccere. C A P. VI.
I C E R album,& nigrum mollit,& urnam prouocat:8&nutrit
quidem quod in illo carnofum.Quod uero dulce fuerit, pro
uocaturinam, & egeritur etiam peruentrem fuccusipfe.
D E L E N T I C V L A.
- C A P. VII. -

E N T 1 C v L A deducituentrem magis,& urinam. -

.
 s r M P L. L. 1 B. 11. 153
DeM!o. C A P. V III. A
I L I v M torrefactum, cum iccum et, reftrngt: cum caricis
mixtum,fortiter medebitur.Volentes uero ipfm milium co
medere.faginant quidem,& n egeritur,& replet,fed neq; reftringit.
- De Orobo. C P. Ix.
|
R o B v M,id eft,Eruum, fortiffimum eft,&reftringit: Sagi,
nat,& decorum facit hominem. " -

De vridia. C A p. x.
VR 1 D 1 A contringituentrem,&tardeegeritur.
- De Lnfemne. C A P, XI.

1 N 1 femen nutrit, & retringt,& ex parte refrigerat.

- -- De Lupino. C A P. XII. -

| v P 1 N v s natura quid calidus, & fortiffimus eft,fed co&tus

leuior & frigidior eft:& cgeritur. Tritus cum caricis, umbilico Ad lm
bricos,
impofitus,!umbricos &tineas uentris excludit, Elixatura eius, alopia
tias infantum curat. -

7 De Thremo. C A P. XIII.
H R E M v s,hoceft, lupinus agreftis,tritus cum eruo, & da
tus ex pufca, lumbrcos, & tneas uentrs ejct. Trtus cum
axungia,umbilico im pofitus, infantibus lumbricos excludit. Inaqua
cotu,alopitias infantum lauat, Pulices necatin domo [parfus.
( .ainoirBB
. C A e
,P XIIII --

E. R 1 o N 1 A,uelNeffa,alba,&nigra. Albaefficax. Radix eius

ll 'ex uino trita, potui data, per urinam pleneticos purgat. Trita
cum melle,podagras mitigat,& tumores omnes fpargit.
DeMyriophyllo. c A P. v.
| v R 1 Q H l L o N, qu & Balauftion,ideft,Centifolia
.." L.um, Achilles adinuenit. Omnia uulneraantiqua, & faniofa Vulnera.
, curat, puluis floris eius. Succus floris eius tritus cum butyro , uulne:
raoris,& dentium curat. Foliorum flores triticum late muliebri,al*
bores oculorum tollunt.
:
*- ir De Heliodoron. C A P. XVI, -

j E l 1 D R o N,ideft, rof agreftis. Frutus eius ex cal

\i da potatus,praecordior& thoracis dolorem tollit. Flos eius
tritus cum aqua,fpleneticos curat,& per urinam digeritur:et cortex eius
crituscum aceto,fuper fplenem ponitur. Radix eius ficcata,& in pula
uer reda&a,uulnera omnia curat:etcaminomorfui ueterrim o,fiue rabia
(do prodeft.
De Ampelufacrio. C A P. xv II.
M P E l v s A c R i v s, id eft, uitis agreftis, alba, efficax,
V
 15g. s 1 1 .

candida habetfolia. Radix ut Rafani ex calda potata,uentrem & uri*

nam mouet. Trita radix,lentigines et maculas defacie tollit. Exuino
potata cum pipere, comitiales morbos,& morfus omncs tollit. Trita
& impoita,offa fraa glutinat.
De Cromionagrion. C P. xv 111.
R o M I O N A G R I O N, id eft,cepa canna,trta ex uino,mor
Ad morum bum regium curat. Trita cum melle, morfum caninum anti
caninum.
quum tergit,& curat. Semen eius uentrem mouet, ex uinopotatum.
De Cynogloffa. C A P. XIX.

( Y N o GL o s s A,id eft,canina lngua, trita cum fale,morfui

canino imponitur. Succus eius cum rofaceo, aurium dolor
tollit. Folia eius quatuor trita, ex calda potui data, quartanarijspro?
det. Exuino potata,itum erpentium extinguit.
- DeRof gcrmana. C A P, XX , .

o s AE germanae folia uiridiatrita cum lale mulieris, oculor

uuluera, & cicatrices curant. Folijs eius ficcisin calda foueto
oculorum epiphoras. Folia eius ficca in aqua cota,&potata,ftoma*
chi dolorem, uel dcfetum, ac faucium ufturas tollit. -

De Crinoleuco. C A P. XXI.
- R 1 N O L E v C o s,id eft, lilium album. Radices eius trit
imponuntur omnibus morfibus ferpentium & canum. Folia
Matricem. eius tunfa,luxaturas mire curant. Radices eius in oleo co&tasiri matria
ceminijce, prfocationcm tollit.
- IDeLeucoa. t A P. XXII. -

E v C o 1 A,ideft,Viola. Eius generafunttria,purpurea, afba,

fub nigra: unam uim habent. Cotacum radice fua,encathifma
uaporato. Turione fuomatrices curat. Foliaeiustrita cu axungia,
uulnera antiquafanat. :
DeCuticia. C A P. xxIII.
( 'v T 1 c 1 A, hoc eft, Felicitas, id eft,Sella. Radix eius tunfa
uulnera ueterrima curat. Folia eius trita cum axungia, teftium :
tumores tollunt. -

- De Libanotide. C A P. XXIIII,
{Deeadem her
Baude fupra
fol, 157 b.
| 1 B A N o T 1 s,ideft, Rofmarinus. Nafcitur locismaritimis,
& hortenfibus.Ante thus fciret,de hac herba homines,deosq;
placabant. Radix eius cmafticata, dentium tumores tollit. In oleo :
-

co&ta, ungito corpus languentis. Trita cum uino,pruritus, impetigi *:

nes,& araneas extinguit. In aquaadtertias cota,cumpicanardi,epaz

tis dolor tollit. Tritus puluis,n ouo forbili daturtuffientibus. Tra
ta cum pipere,& mclle mixta,uulnera pulmonum fnat. Flos eius tria
tus cum mclle agapino,alborcs oculorum tollit, - -

 $ i I M P L, L B, II, i55
DePolypodio.\ c A p.'- xxv. - A
c L Y P o D I O N. Radix eius in mulf cota,c pipere trita, -

uentrem fine mora deducit,& cholerpurgat;&flegma,urinam *

... mouet:& cum pullo in iufcello cot radices fuper addantur.

DeLateride. C A P. xxv I.
A C T E R I s,id eft,Septigrania. Grariaeiusfept in mlfadea
-/uorata,uentrem deducunt, euacuant flegma,&tumores cerebr,
, Folia eius cum pullo cota, procatarticofufit. ' - -

De Titimallo. ' C p. xxvrr. -

1 TI M A L L vs.idet,Lataria. Lacteainino uerrucas cor Aduerrucas,

- poris,uel titimalli late ungito. Similitcr& impetignes radt.
Laceiuscum caricis comeftum, uentrem mouet in ino cotum:fia
ftulasin meatu curat, - - -

' DeSerpillo. c A P. xxvIII. -

E R P I L L v M, id eft,Ciceragrefte. Radix eius in aqua costa,

urinarum difficultates, & calculfos,&fpleneticos curat.
DcHelelisfago. c A P. xxIx.
E L E L 1 s F A G vs,idet,Saluiaiccat,etretringit. Veree
trorum,uel teftium caufas inaqua adtertias cota,foueto.
.: De Cndice. C A P. xxx. *

1 N D I c 1 s,hoc eft,Vrticg generafuntduo,mafculus,etfgmi* B

-
na.Mafculusuftulat,foeminan. Cum fale trita,morfui canino
fuccurrit. Etadulcera nigra,& carcinomata,& furunculos, pannicu
1s,& parotidas, cum axunga 8 melle trita, imponitur. Semen eius
ficcum,tritum caceto,fplenis duriciam tollit. Semen eius ficcum,tria
tum in ouo forbili dat,tuffientibus prodeft. Veficam ptrgat,etuena Tumm.
trem. Semen eius tritum cum nitro, uino,melle,& oleo commixtum,
omnem inmundiciam,uelfurfures capitistollit. Inlauacro utere.
De Stafidoagria. C A P. xxxi.
T A F 1 D o s A G R I A,d eft,herba qunq, dgitor. Eiusgraa
na.xv.in mulfa trita,&acetomodico, cumpuluere mafticis gargaa
rifata,omnem humorem capitis deducit.' Grana.vij.trita,ex mlfpo
tuidata,corpus humorib. purgat peruomitum, ipotpotum prius dea
ambulet CB uomat. Poft accptam potionem, oportet mulfae forbere
guttas,& gargarare tantum:neusipa fauces nurat & praefocet. Sea
fhen eius trit,caput,& tot corpus in balneolauat. Semen eius coma
mafticatum, dentium humorem nimium, & capitis deducit. In oxyz
melle tritum, omnium dentium cauffas,& furdos curat. Semen eis
tritum cum melle,uulnera oris,& gingiuarum,&faucium curat de pena
naperunium, . - -
 156 . 3 1,

C -" De Calamoagria. C A P. xxx11.

A L A M o s A G R o s,deft, Calamus agreftis. Virga
Ad m 1millas tunfa cum axungia, mammillartumores, & omneis colletioe
nes fpargit. Frutus eius tritus c urtic femine,&aceto, uulneracua
rat qu ex niue,aut nimio frigore exulceratafunt.
De Coloquintida. c A p. xxxiii. -

( O Lo Q. v 1 N T 1 s agria, id et, Cucurbita yluatica, hoe

et, Galla,ab interioribus,idet, emine eparato, & cummula
trira, potu data,uentrem purgat, choleri & flegma deducit. Item cum
melle,&nitro,& myrrha trita,catapotia data,catarticum et. Ipae at
cucurbit ficcae conftringunt,& in aqua coquuntur:fciaticis&paralitia
csper clterem dat, flegmata & choler deducunt. Trta,8&num
bilicopofita,pregnanti fgtus difcutiunt. In feipf uero uinum co&iir,
circumlita argilla,aut farina ne ardeat, potui dat,hydropicos deiccat.
De Gamellaea. C A P. xxxiii*.
A M E L L AE A,hoceft,Turbifcum.Folia habet fimiliaofea
ftro,fedamara. Aluum purgat. Folia eius fimulfoluta,uem
trem foluunt,&flegma&fzl deducunt. Folia eiuscum melle trita,uut
nerafordida curant,& cicatriccm ducunt. Semen eiusficcum,cocognia
dium dicitur: in ouoforbili grana.v.dato: catarrum,uel tuffimantiqu
Dentes. tollit, Granacommafticata,dentium dolorem tollunt.
De Gmilaea, c A P. xxxv.
G: 1 l AB A,hoceft,Cardofelonitium. Succus efus epaticos
curat,fifebriunt:fi non febriunt,ex uino:& hydropicosfimilie
teranat. - -

- . DeRododaphnide, c A p. xxxv1.
o D o D A P H N 1 s, id eft, Liblace. Flos eius tritus uiri4
- dis,fuccus eiusinfufus,uermes uulnerum necat. ' Cinis ligno*
rum eius cum mellemixtus, caligines oculorum tollit, Flores in oleo
cot,fcabiem tollunt,& cutem extinguunt, -

- DeScolmbo. c A P. , xxxv 11.

c o L 1 M B v s,id eft, Cardo niger,hoceft,Dapoca,trita cum
melle,&axungia, offafrata de capite extrahit,& perniones curat.
De Camerion. C A P. xxxvIII.
Ca M E R 1 o N,ideft, Cardofyluaticus. Cardo ipfe ieiunus co*
meftus,ftomachidolorem tollit, -

- De Cappareo. C A P. x ,
R Lappa Herculina. Radix eius trita cum
fale,morfui canino fuccurrit. Succus'radicis eius uermes uulnerum
curat. Turiones eius cum radice infufi, per multos dics comefti,
 s - 1 . . . 15

ftomacho profunt. Radix eius cum ccroto commixta,fpleneticus cu A

rat. Radices eius ficc tunfae,& ex uino potat in balneo,fplenis uitia
perurin digerunt,& calculofis,&urinar difficultatibus prodet. In
oleo cota,perclifterinieta,paraliticos,fciaticos,& hyropcos fanat.
Radix eius in quacota,aurium dolorem tollit. -

De Nartico. C A P. XL.
A R t 1 c v s, hoc eft,Ferula. Succus eius in uino potatus,
aluum mouet,& uenena excludit.Succus eius cum melle at4, Ad caliginera
tico,caligines oculorum extrahit. Semen eius(cacrius dicitur)tritum, oculorum.

ex uino potui datum,in lauacro,morbum regium excludit. Semen ci*

ustrit cum pipere,&lauribaccisin oleo,dolores ex frigore natosfnat.
De Epilion. C A P , x L.1,
P s 1 L 1 o N, ideft,Policaria. Semen eius acetabuli pleni men
fura cum aquatrta,utemplaftretur,colletiones omnes, & parot
das fanat. Semen cius tritum cum acto,umbilicos maires infantium
reprimit. Folia cius trita cum rofceo, capitis dolorem fedant, fronti
illita. Semen eius cum aceto,hemigraneon curat. -

- De Elenio. . , C A P. x L11. .
L E N t o N, hoceft,Emula. Cum melle trita,tuffientibus m
detur. Commafticataaieiunis,dolorem dentium tollit. Folia Dentes.
eius cum uino,lumbricos eijciunt. . Radixeius cum axungia,fcabicm
fanat. . . : &

De Peonia. C A P. XLIII.
E o N 1 A, hoc eft,Gleucis,fiueNo&iulucia, Haftularubra, in
modum turficill inuenta, Peoni rdicis fuccus, fciaticoscua
rat,omnes tumores marcidat. -

Ad Potam,uel Vermem. . . c A P. xl11it. -

v M E talpam,& excortica eam,&ficca,&facpuluerem & dabi

bere quant cum tribus digitis leuare potes,cum bracif de bracc.
DeFebricitantium cautela, C P. XLV
v 1 . F E B R E s patitur,nullo modo recentem carnem man
ducet:deuolatilibus prohibemus,& de pifcibus. Similitcr & de
- dehortenfibusuitare praccipimus.
- * -
- -

q R. 1 B. L. 1 B. ti, Finis,
V3
 15s s 1 - .
ff c A p 1 t A libri. III. o R 1 B A s 1 1.
p D E

Malis dulcibus so Mercuriali herba

2. NAalis acidis si Patinaca yluatica
3 Piris 32 Gramine
& Citonijs 23 Irios
5 Perficis s Coftro
6 Armoniaca ss Thymo
7 Pruns s Cimino
8 Mefpils * sz Hyffopo
9 Sorbs . - - $8 Samfuco
io Ficubus s9 Saxfrica
n Vua 5o Champyti
12 Vua pafi 5. Diiamno
13 Mori pomis 52 Anagallide
12 Bafilifca
53 Arnogloffa
15 Ceruilingua 59 Hierobotane
16 Mixoro 55 Centaurea maiore
17. Ceraijs 56 Centaureaminore
1s Tubere 57 Poligono
19 Auellan preneftinae nuce 58 Poligonorum generibus
ao Caftanea 59 Chelidoniahyrundinina
21 Bafanorum glandibus 6o Flomo
zz Pifcatiorum uirtute si Calamite
23 Nucibus rotunds 62 Teleo
2$ Amygdalarum uirtute 63 Pentaphyllo
25 Amygdalisamars 6x Platofio
26 Nlalis punicis 65 Botrano
27 Balauftijs 66 Artemifia
28 Pinorum nucleis 67 Satyrione
29 Datylis 68 Artolocha
3o Pirs maturis 69 Cardomonagro
3 Pulegio zo Trduca agria
32 Hyoteyamo z Bugloffa. A D

33 Trifolio 72 Collectiones & tumores

38 Gligano 73 Strumas -

35 Origano 7s Cardiacos
36 Pegamo 75 Somnum
37 Aparago 76 Morbum regium
38 Abfynthio 77 Carbunculos
3> Lapatio agref 76 Ad papulam noxiam
 s 1 . . 1 . . 159
o R 1 B A s 1 1 L 1 B. 111. Degeneria A
bus Pomorum &,Hcrbarum.
D E M A L 1 s dulcibus. C A P. 11.
A L O R. V. M G E N E R A S V N T M. V. L &
ta:tamen boni fporis,qu funt dulcia, uix egeruntur:
unt. Fcllis ardorem mouent. Etco&ia, obuoluta in Ad oculosa
farna, cinere obruta,trita,oeulorum tumores tollunt. tum OreS

' De Malis acidis. c A P II. * -

A L A acida natura omnibus comoda, et bene digeruntur. S

agretia mala funt,retringunt, Cota,bene digeruntur. Suc *

cus eorum fufpiriofis prodeft. -

De Piris. C A P, III.
1 R o R v M qu funt natura ftiptica,genera multa. Quaedam
dulciora:quaedam auftera:quaedam acida. Vnde plraq; qu
diffoluunt ftomach,inhaerentia fiegmata dentibus fedant.Dulci, qu
funt aquati & foluti fporis,nihil inde neq; frigid, ncq; calid pofIunt.
continere.Ex quibus fingulis,pro difcrimine,& certis cauffis,ordinanda
etiam fubfidia medullarm. Auftera& acida in cibo fumpta, ftoma2 B,
cho conueniunt,fitim mouent.Dulcia omnibus contraria,ante cibfum
pta,uentrem ftringunt:poftcibum fumpta,uentrem mouent,
De Citonijs. C A P. III f.
1 T o N 1 A plurimum ftomacho commoda funt. Stiptica,
comprimunturinam,propter aufteritatem fuam:cruda, aufteriz
ora. Cruda, 8 matura,coeliacis & dyentericis prount, & anguinem
reijcientibus in cibo fumpta. Cota,in cinere calido, obuoluta farina, Fa.-,
dantur laborantibus febre. Vrinae,& ftomacho commoda funt, inci
fa.Co&ain aqua,dato ftomacho dolentibus. Vin eor dyfentericos,
cocliacos,naueantes tringit,&anguin expuentibus. Cotain mule
fa, trita,ftomacho impofita,defetiones tollunt. -

De Pericis. C A P. V. .
E R s 1 c, o R v M fuccus ftomacho eftinutilis: quoniam cfto
deficcat:&caro eius indigeftionem facit:tamen poftcibum utili
ter dtur. Necnon et co&ti in iure,cum pullo gallinacio fumpti,naufea
am ftringunt. . Folia eorum trita,cum calda potata,ualent contra lum a Lumbacos,
bricos.Similiter folia trita,umbilico imponuntur. Nuclei eor cum
aceto& oleo frontiliniri,capitis dolorem tollunt. Gummi
eor in pufcafolutum,etpotatum,fanguinem reijcien*
tibus prodeft. Succus foliorum eius cum aceto
inftillatus,aurium uulnerauermeshabcn*
tiafanat. -
 so s
- -
-- - -

De Armoniaca. C A P. VI,
C R w o N 1 A c A c A L 1 D A &ftiptica, ftomachoualde
utilis in cibo fumpta.
De Pruns. C A P. VII.

R v N v M pomum recens, uentr foluit,ftomacho ctrarium

iudicatur:ficcum non tam moleftumeftj3 in mulf cotum.
De Mefpilis. c A P. v111. ' ' '
-

M. -

s p 1 l A hyemalia maiora,deducunt,& uentrem purgant.

Afperor n mefpilis fruius, uentrem fortiter detinet:ftoma =
chum diolutum tringit.Vicida & contritiuauntinmatura.
De Sorbis. C A P. IX.

So R B AE, precipu poma,uifcida,et conftritiua,

- De Ficubus. C A P. X, -

1 o v v M natura calidiima Ficusarida humediant,8 dedua

cunt,& calefaciunt. Humetant quidem,quia pingui fuccfunt:
calefaciuntautcm,propter fuccum. Egeruntur etiam,dulcedine eorum.
D Primi ergo qui furint, peffimifunt,propter nimium fuccum.Sequcna
Aatumm, tes meliores,ficci & calidi funt,fed egerant. Sicci co&ti in aqua cum hy*
- fopo,omnia pulmonum uitia cum tufficurant. Triticum melle, car
bunculos curant, -- -

De Vua. C A P. xt,
v A calidaeft & humida,&egeritur.Maxmetamen alba quae
fuerit,calcfacit fortiter, ideoq; multum caloris habet. Qu aut
em inmaturior cft,minus calefacit.Sed muftum totum purgat. - -

- De Vua pafi. c A P. x It. ; ;;

v A paff egeritur quidem, & exurit. Enuclcata, & trita cum
cimino,omiies indigeftioncs cttumoresuerendorum, fiuecar
bunculos curat,
Depomis Mori. c A p. x111. . .

o R t P o A A ad praefens ftomacho utilia: quod refrige

rent.Quod fi alius cibus non fuperueniat,inaccfcunt.Fitex fuc
copomorum mirificium medicamen contra omnia uitia oris, faucium.
oris,fauci3, arteriarum,uel eti dentium. Succus pomor maturiffimorum lento
& :um mas:imul
U!!tl
igne cotus,ad mellis craffitudin,mittito
commiceto,S depenna ungito, aluminis fciffi fingulas dracha ,

De Bafilifca. c A P. x 1111.
D P v s r v l A s. Hcrbam Bafilifcam dabis bibcrc,&
l ipfm tunfamfupraponis,
 S.' I M P L. 1, 1 . 111, T61

De Ceruilingua. C A P. xv. A
\D E A s D E M. Herbae Cerui linguae radicem manducet. Ad pufulas.
De N'Mxoro. C A P. XVf,

| 1 x 9 R 1 uirtutem frigidiimam upicamur. Idnamq"maa

nifefte ftipticumapparet,&frigidum: quamuis plurimilli de
rigore ficcitatis decoquatur. Verum &ardores febricitantium extina
guit,ore compreffum,utfuccusglutiatur. In cibofumptum,ftomach
erigit,folutioni uentris obfiftit. Tritum cum fab polline,impofitum,
colletiones uppurarenpatitur. Offa combufta,& trita,cum buty=
romixta,combufturis medentur.
De Ceraijs. C A P. xv Ir. -

I E R A s I v M uiride pomum,uentrem humetat,& prouo2

- cat: aridum,ficcat& detinet: unde uiride ftomacho contrarium
eft, ficcum utile. In hoc pomo tres ineffe uirtutes manifeft eft. In qui*
bufdam fapor aufterus,fapor in alijsacidus, in quibufJam dulcis. Au*
fterus,uentrem retrngt, tomachum confortat. Acidus, iudicatur fle
gmateabundante ftomacho opportunus:nam magisficcat,& craffitudi
Iiem denfioris humoris incidit. Dulcis,ftomacho contrarius,cibus tam
per inteftinafiuit. Gummi eius ore detentum, & glutitum,arteriaslea Tuffm.
nit, uetutiffimam tuffim compefcit: cum meropotatum,calculos inuei Calculum.

ca
.
frangit. .De .ercbuT c A .P xviri -

B
v B E R A uirtutem habent ftipticam. Poma ipf comefta,
ftomachum naufeantem,& fluxum uentrisconftringunt. Vtiz
litcr dantur fanguinem reijcientibus. -

De Auellan Preneftinae nuce.

- C A P. XIX.

v E l L A N AE Preneftinae nuces uirides ftringunt: co&ae aiit

minus. In cibo fmpt,capiti dolor incutiunt:ftomachi infla
tiones diftendunt:corpori fano pinguedinem conferunt. Nucleus eaa
rum tritus,cum mulfa potatus,ueterem tuffimcompefcit.
De Caftanea. C A P. XX. . .

A s T A N E AE ex omnibusnucibus fortiffimg,fuauem cibti,

/difficilem digeftionem faciunt.Virides ftringunt,cot minus.
5.
Cotae in cinere, el in fitili uafe affat, & trit cum melle, ieiunis
tuffientibus dat, profunt. Aqua in quacot fuerint,datur cliacis,
dyentericis,&anguinem conpuentibus,
De Balanorum glandibus. C A P. xxi.
A l A N o R v M: glandes uiridesftringunt:coda: minus, Ina
. . Jigeftionem faciunt. Fluxum mnem conftringunt.
 162 : "
Dc Piftatiorum uirtute.
C A P. xII. -

1 s T A t 1 o R v M uirtus auftera,ftiptica. Stomacho,ada

comahdaeft,&pulmonem purgat in cibo fumpta, Tritacum
uino,contra omnes morfusprodeft.,
De Nucibusrotundis.
C A P. X XIII.

J.humoris,ftiptic,&
c e s uglandes rotund, uiridcs,utpote adhucaquatioris
frigid uirtutis, ftomacho aliquid uigoris
Contra ue
adquirunt:uentrem mollunt. Mature nutrunt,&egeruntur. Cum fue
MenuIM
rint mund,inflant. Cortices uero carum ftringunt. Nuces fice dug,
cum totidem ficubus,8 .xx.folijsrutac, additoalisgrano, imul contea
runtur:et a ieiunis comefta,ctra omnia uenena pugnant. Trita cumi
corio fuo,umbilico impofita, lumbricos excludunt. Folia exaceto tria
ta,auribusinftillata,auditum prbent,
De Amygdalis dulcibus
C. A. P. XXIII. I.

M y d c A l A f v M dulcium uirtus calidiffimaeft,&noa

trit. Calidaeftob pingucdincm:nutriunt quae carnofae funt.
Amygdal recentes ftomachum onerant. Sicc, cum pclliculafua
cometg,tomacho utiles,uentrem mouent,cbrietatem marcidant,ome
num faciunt. Trit cum mentarum fucco, fnguinem reijcientcs iuut.
Nuclei toti,triti, dati cum melle,tuientibus medentur.
De Amygdals amars, * . ..
C A P. XXV. --

M Y G D A L AE amar fortiores funt qu dulces. Spleni,

M.iocinori,et morbo regio , nucleus trtus cum mero potuidatur.
Tritus cum olco,inftillatur auribus,furditias tollit Cum mero poe
tatus, tuim tollit Tritus cumaceto,utilnera in mento nata,8&impez
Sangunem tigines tollit. Gummi eius ex pufcadatum, fanguinemreijcientibus
exfcreantes. medetur.
De Malis punicis. c A p. xxv 1.
v N 1 C O R v M,hoc eft, malorum granator rnultae uirtutes
funt. Dulcia,Frigida,Vinolcnta, Acerba. Dulcia habentaliquid
caloris:& ideo infiationes ftomachi cornmouetit: egeruntur,& partim
nutriunt. Febricitantibus n dantur. Acida frigidira,ftomach acca
moda, urin mouent, pulmonem refrigerant,iocinorelaborantibus fuc=
currunt. Vinolenta in ufu crunt meliora fupraditis: quia medi uirtua
tis. Accrbailla funt,quibus folia curuantur. Frigida, qu ficcant& con
firingunt,pr his omnibus aparianominantur. Succus malorumgra*
- -
 s 1 . L. L I B, rrr. 163

natorum acidorum, ftomachum naufantem conftringit. Mala cum A. -

granis fuis induas partes diuif, in aqua coa,potui dato caeliacis,& dy

entericis. Integra cota in uno,potantur contra lumbricos, & tincas
uentris. Cortices ficci,cum galla acque triti, uitia dentium curant.
Cota in uino,actrita,perniones,& tumores omncs curant,&gingia
uarii tumores. Aqua in qua cota fuerint,gargaririzatur contra uaa Ad Vu
tuIluorcime
rum tumores. Flos eius arboris,ficcatus in umbra,tritus in puluerem,
omnibus uulneribusmedetur. Cum melle tritus, uulnera oris curat.
De Balaufto. C A P. XXV II.

A L A v s T I o N, hoc eft,Centifolium. Flos eius ficcus,

tritus,uulnera qug humorem,aut fangun em nutriunt, ficcat,
Coturas oculorum,& faucium cum mell mixtus,tollit.
De Pinorum nucleis,
C A P. XXV III,

1 N o R v M nuclei calidiffimifunt. Ventrem fortius commo*

uent. Stomachum & renes excalefaciunt,urinam purgant. Ex
uino dulci potati,uentrem mouent. Fit ex eifdem oxyporium utile.
Nucleos purgatos, lafer, nitrum, ciminum palmulis admices, cum
melle dati,flegmaturaspurgant.
De Datylis, C A P. xx IX. B :

A L M A R v w Thebaicarum, ucl Nicolaorum poma haec

- unt. Datylihabentaliquid caloris. Cocri in uino,dati,toma Stomachi
chi dolorem tollunt. * Palmarum cibi nutriunt corpus. Recentes foma dolorem.
num faciunt: tam capitis dolorem mouent. Qui funt ficci,ftomacho
commodi,tuffim cum fanguine compcfcunt, in cibo fumpti: autcorum
deco&ionem bibant. Triticum maftice,ftomacho appofiti,defetum.
&fudorem nimium tollunt. Off eor combufta, trita cum maligraz
natificci cortice,fanguinem de naribus fluentemfiftunt. Membran
qu offibus nha-rent,fcfalabiaglutinant. Carbonibus fumantes,ex:
trahunt partum. Fitex eis emplaftrum mirificum, quod Finicon ap
pellatur. Cortex eius uiridis,& tenertunfus, refina& cera paripon*
dere confetus, uulnera inneruis, & podagras deficcat, & claudit, &
omnem fordiciem purgat. Sed & poma recentia faciliusegeruntur,
illaqu fuerintficca. I De eorum uirtute dicimus, quod ut mora calca :
faciant. - - -

DePiris maturis. C A P., XXX,

'1 R A matura calefaciunt: Immaturareftringunt.Omnia autem

pira acria,digetibilia,approbantur.
- DePulegio. . . -

P v L E G I v M,Galna, Herbafcus,Strignus,deft, Vua canina, 2.

 -- -

1 C R 1 - B - A s , f I p* B ~
C qu & Salutaris uocatur,frigida eft & retinens. Succus eius ignem f
drum curat. Trita autem in emplaftro, tumores tollit omnes.' Folia.
Adparotidas trita cum fale,parotidas difcutiunt. Cum cerufa,&fpuma argentifuc
cus eius combuftus, fanat. Sic & fuccus eius co&turas in angulis ocua
lorum refrigerat. Succus cius cum rofaceo, aurium tumores & dolo=
rem tollit. T Folia eius trita c pane,in aqua macerata & rofceo,omnes
--- tumores & rubores mammarum tollunt. Contra ftomachum pofita,
febres tollunt cumardore. Trita, cum uino potata, feminis lapum
contringunt. - A - - - ~ *

De Hyofcyamo. c A P. xxxii. .
Y o s c Y A M v s, hoc eft,Nigar, alijSymphoniacam, uel
Jalicularem uocant. Folia eius cum farina tritici , & axunga
trita,omnes tmores& duriciasfoluunt. Folia item tritacum butyro,
podagr fcruorem compefcunt. Foliatrita cum caricis, carbunculos
fanant. -

De Trifolo, C A P. XXXIII, -

Foerum extra - R 1 F o L I o R v M fuccus cum uino mixtus, potui datus,

hendum, 'foctum extrahit. Succus eius aurium dolorem tollit,& uermes'
riecat. - Semen eius in uino potatum, cum papaueris femine,tuffientia
bus fuccurrit. Succo eius ad umbram ficcato,collyria fa&ia,oculis doz'
, 1entibus profunt;& fiftulis. Semen eius carbonibusfumigatum,fn
D guifugam proijcit. . Simili modo & dentium uermcs. Radix in uino
cco$a,os colluendo, dentium tollit dolorem.
-* * * : * * De Gligano. c A P. xxxrrit.
.L 1 G A N v M,hoc eft,Pulegium. Mafculus flore rubeo,foca.
- minaflorealbo,calefacit, & deducit,extenuat, purgat,& digea
rit. Decotio eius potata, menftrua deducit, fcctum & fcundasxa
trahit. Cotum in melle & aceto,gargarizatum, humorem capitis dea,
ducit. In uino co&tum,potatum,torfiones uentris & inteftinorum,&
tuffim cum flegmate deducit. Ex catarro male habentibus,flore trito ,
cum acero, nares perungto. Tritus cum polenta, tumores compecir.
Foliatrita cum fale,fpleneticos curant.
De Origano. c A p. xxxv. -

R 1 G A N v M,hoc eft,Cunila, calidum cft:& mingitur:dea

ducit etiam fiegma omne:fnguinem & choleram compefcit.
Elixatura eius in aqua cota, epaticis, & tuffientibus prodeft. Ex'
Epar.
* uino albo cotum,potatum,fcorpionum,& araneorum itus tollit. In
ofeo,&aceto cotum,in lana fuccida ponitur, luxata&fra&uras fnat.
De Pegamo. C A P. xxxv1. . .

E. G. A M o Nidet, Ruta agretis, calida et: & mngitur,&deo

ducitflegma. In uino tritum,datum potui,urinam,&menftrua
 s &I M P L. L 1 B. fr. fe;"
mouet. Sgmen eius cum uino datum potui, omnia uenena excludit. A
Folia uiridia trita,cum ficu in oleo cota, per clifterem inieta, mni
inteftinorum do'or tol'unt,& lumbricos expellunt. Folia uiridia cum
ficu trita,hydropicos curant. Succus eius cum melle agapino, & felle Ad caliginem
perdicino,oculorum caligines tollit. In oleo cotus, lanis uaporatus, oculorum,
omnes dolores tollit. Trita folia c cimino, & uino potata, ftomacho
profunt,& matricum,uel calculorum doloribus. -

De Afparago. C A P. X X XVII.

- s P A R A G I in cibo fumpti, ftomacho profunt, calidi enim

* . funt. Radices eius in aqua cot,ueficgcauffs omnes curant,
&calculum frangunt. In uinoota radix eius, quartanicis prodeft.
dentium dolores tollit,& agitatos confirmat:renum dolores, urinarum
fuffocationcs purgat. Semen carum tritum,cum uino potatum,uentr
ftimulat. - . ;

> De Abfynthio. c A p. xxxvtrr. '''

B s Y N T H I V M elixatum,cum marrubo,8 lupnotrit,
fimulq; in umbilico poit,lumbrcos excludit. , Succuse Lumbricos.
uspotatus,contra fungor fuffocationes prodeft. Folia eius trita cum
melle,percuffuras tumentes,& liuores compcfcunt,et ftomachi exteno
nem & inflationem. Turiones eius uirides,citonior poma in uino co B'
quito,etin laria ftomachum uaporato. Semen eius tritum, in puluer
redactum, dato potati cocleare, id et, cum calda, contratomachi, nau e ,
*antem,& tumorem, malefationemq;,uertiginescapitis,& fomn, uel - ~ ' ' '
oculorum caligines,& dolorem neruorum. TIn oleo co&tum, olco pera
colato,totum corpus perungito,corporis rcfrcit laborem.

De Lapatoagreft. C A P. xxxrx.
A p A t 1 1 geriera fuit quatuor. Agrefteefficaciffimum. Suce
cus eius cum melle fcrophas curat. Folia trita,impofita,colleio
nesfpargunt,& faftidium tollunt. Semen cius tritum cum aqua dato:
radix autem ex uinobibitur. -

/* De herba Mercurial. - C A P. xL .
E R C v R 1 A l 1 s herba,et ozymum co&ta cum'pullorum
- carne,uentrem foluit. Succus eius cumrefina,aurium dolo Au..,, ;
rem tollit:etfi quid in aures introierit,ftatim expellit. -

p. De Patinacayluetri. C A P. x 1. . . . . . .

Y L v E s t R 1 s paftinacg radix in aqua mulfa cota, menftrua . . . ... .

purgat. Radix eius trita,tefticulis adpofita,eunuchos facit.

z

- * De Gramine. C P. XLII. . . . .

Ramen in aqua codium,tritum,fplenicataplafma impofirii,doa

lorem tollit. Radixeius cotain aqua,pota, urinam foluit. '
X 3
 166 -O I. B. A S I I p .
De Iros. C A P. XL III.
R 1 o s ,id eft, Gladiolus,quodeft Lilium agrefte,uel Lilium cli
cium,calefacit: non tamen egeritur. Ad tuffim ficcam.Radiccm in
mulf co potui dabis. Item ad tuffim cum dolore. Radices eius fic
c tunfae puluer cum melle dato cocleare. Puluis radicis eius in mul
f potatus,fomnum facit. Similiffic datus,torfiones tollit. Puluis ei ,
us ex pufca potatus,feminum lapfus fpontaneos curat, hoc cft, gonora
AdSciaticose rheam. Elixatura radicseius,per clifterem ciaticos curat. Radxea
us coia,trita,parotdas,&paculos curat,cataplafmata. Pulus rad
cis eius cum melle,ardorem oculor tollunt:lentigines, et maculas efaa
cie prgnantium aufert. Puluis radicis cius in mulfa potui datus, uria
nam oluit. . .

De Cotro. C A P. x L111.
O s T R O s ,id eft,Betonica,quam quid Latariam uocant.
tunfa,cribrata,in mulf potai contra urinarum difficultates,ucl
calcul. Puluis eius cum pufca,hgmoptoicos curat.Cum uino et mel
le,hydropicos deficcat. Folia eius trita cum fale,uulneribus recentibus
medentur. Folijs eus nuino trts,foueto tumores,fue uulnera uere e
trorum,& puluercm eius imponito. . .

D l DeThymo. C A P , XLV.
H Y M v s uirtute calida,uthyfopus, caliginem difrutit, lum2
bricoseijcit, urin compellit, mentrua proudcat. Foct moz
Ftum mor
fuum extra
tuum extrahit,& fecundas,fipuluis eius ex uino potatur. Puluis cius
hendum, cum mellemixtus,tufIim tollit.
.

1 M 1 N v M uirtutem ualidam & deficcatiuam habet. In oleo

cotum, clifterenietum,toriones ntetinor tollit. Inuno
potatum dolores ftomacho aufert.
- DeHyffopo. c A P. xLv11.
Hy s s o P v s calefacit,& flegma deducit. -

~Y De Samfuco. . C A P. x L v III. .

A M s v c v s hoc eft,Caffa. Deco&iio eius potata, principiu

hydropicorum,urinarum difficultates eijcit,intcftinorum tormcn
tis fuccurrit,mentrua prouocat. Tritus cum fale,utemplaftrum ima
oitus, iius corpionum anat. Cum ceroto mixtus, luxis prodet.
Oculorum Cum polenta tritus,feruoribus oculor. Cataplafmatus,difficulta
fcruorem.
tes partus,&fecundarum tarditatesaccelerat. -

De Saxfrica. C A P. XLIX,
A x 1 F R I C A, hoc eft,Titana,nafcitur in montibus,& faxis.
Tunfa,cumpperecxuno Potata,calculos frangit, urin foluir,
 s M P; t: ' l 1 p. 1r. 16
mentrua prouocat,renum ,matricis,& colidotorem toltit,
De Chama pyti. C A P. L. -

'H A M AE P Y t 1 s .i. Cucurbitularis. Folia eius ci radice

trta,ex uno potata,iiericos, epaticos, urinarum dfficultates,
torfiones uentrs,& inteftinorum tollit. Trita,cum mulfa potata,ucne
trem mouet. Tunfa cum radice fua,fomnia,uulnera antiqua& fanioa
f magnopere curat,& uulnera in tibijs,fiue pedibus. -

*
...
is:
. . . .
' '.
. .
,

De Dtamno. . o 1. . r "
1 C T A M N v s .i. Pileus Martis. Succus eius in lana ma --

ferit:foliatricifuppo
- fitus,ur.
trita imponunt mortuos ftusex
extrahit. Si qd&corpori inhg* Adfoetus ex- .
Potatum uino,partum fecundas eij2 trationem,
cit. Folia eius trita,uulnera recentia fnant. Succus eius omni mor
fus,&uencna expellitcumuinopotatus. - - - -

De Anagallide. P. L. -

N A G A L L I s, hoc eft, Auricula muris. Succus eius cum

-. uino potatus,fufpirium tollit. Succus cius eum mclle agapino,
uulnera oculorum curat,& caligines tollit. Succus eius maribs infu a
fns,dentium dolorcm tollit. - -
-

De Arnogloff. C. A. P. L. III. B
R N O GL O s s A, id eft, Berbicina lngua. Cotacum len
ticula,uentris curfum conftringit,& dyfentricos curar. Succus
eius cum pufca datus,fanguinem expuentes curat.., Vulneribus ueteria
nis,trita cumaxungia,fine fale imponitur,etparotidis. Succusciusine
fufus,fiftulas uulnerum curat. Tunfa,uulnus reccns curat.
Ee Hierobotane. c A P. Li tir.
I E R o B o T A N E ideft,Piantago,Gue Neruofa. Folia
cius trita cum butyro,uulnera recenti curant. Tritafoliaculi,
fale & aceto,omnibus morfibus fuccurrunt. Radix eius cum, pipere Colicam,
trita,ex mulf potui data,colicosfanat. Folia eius trita cum axgia
ftrumas,& parotdas curant. Surcus folorum eius ex uino Potas:
epaticos curat. - . . .
De Centaurea maiore. C A P. LV , . .
E N T A v R B A maior coian aqua,potui data,epaticis pr
- - deft. Folia eius trita cum axungia, uulnera rectia & chroiiica,
curant. In uinocodia,partum excutit,&fccundas. Potui data,fple
neticis prodeft. . - . . . .
DeCenta ureamin
e Lentaurea o
fhinore. A P. LV. I. -
; : - ..

V C G V s eius cum melleagapino commixtus, oculorum caligi

-'nesextergit. Ad ftomachi& epatis dolorem, in aqua ad r*. ..

tias dcco<ia, potui datur. Ad morbm regium,& quartanas, foluit ' *

 168 R 8 1 o B

Cfimiliter,& fuffocationes oculorum curat. In uino co&ia,potui data,

lumbrtos,& tneas uentrs anat.
- De Polygono. C A P. LV II. .
o L Y G O N O s, hocet, Sanguinaria, Centinodia, Sanur.
Succuseus ex pufca potatus,fangun refjcites fanat. Tun2
a cum butyro, tumores mammillarum mulierum fanat,& lacprouocat.
Succusius cum rofaceo,aurium dolor, & uulnerafnat. Succus
Addolorema
dentium.
ius cum caldapotatus,dyfentericos ftringit, Radix eius commafticaa
' ta,dentium dolorem tollit.
De Polygonorum generibus C A P. lviir.
o L G o N o R v M genera funt quatuor. Primum genus
Sanfur,quod&Sanguinaria dicitur,fruticof,ferpens terra,ftipti
ca:omnes fluxus uentrs,fue fanguns tringit.Secundgenus Centino
dia,minor,utgramen,folijsa priore,nigra,etgeniculis denfior.Semenci
us urinam mouet,& ueficae dolorem tollit.Tertium genus Orion uocaa
tur:in montibus nafcitur.Haec fciaticis commoda.Quartum genus Hea
lielicum,fruticofo,ac lignofo ftirpe,fimilitudine cedri,rubicundo,bino a
rum oris
cera palmorum.Cotuminuino.gingiuarum
fanat. -
uitia,&oscolluito,&ule .

D .anodilehC
,De C A .P L IX

Oculorum
( H E L 1 D o N 1 A hyrundinina. Succus eius cum mellea?
gapino,& uetere uino,& puluere piperis albi,caligines,& albu
albugines. gines oculorum antiquas curat. Experiment.Tolle pullum hyrun
dinis,& acu oculos eiuspunge:& uidebis matr eius florem huiufmodi
. herbae oculis imponere,et ftatim lumen ei reparabitur. Succusadumae
bram ficcatus,utcollyrium oculorum impetus fnat. Radix eius cum
aneto inuino coi,itericosfanat. -

De Flomo C A P. LX.

L o M o s ideft,Verba.Eius funtgeneraduo,album,& nia

grum.Mafculus habetfoliadenfa,& angutiora. Foemina, alba.
lanuginof,hirfuta. Folia eius cota in aqtia,& trita, tumores omnes
& dolores tollunt. In uino & mellecota,uulnera eunuchor curant:
uel cumaceto trita,uulnerarecentia curant. -

l DeCalamite. C A P. LXI.

A L A M 1 t E s, hoc eft,Nepeta,uel Menta agreftis. Folia

eius trita cum calda,potui dtur ante hor acceffionis, quotidia
Morusuene nis,fiue tertianis. Folia eius ex uino potata, contra omnes morfus ue
ficos. nenoforum,uel ferpentium profunt. Et folia eius trita,uulneri impo
nito. Folia trita cum fale,ad percuffuras,&liuores, &fangunolentos
profunt. Folia iteius trita cum uua paffa,tumores teftium tollt: pria
mofolijsinuino cotisfoueto. Nepea calidifima uirtutis eft: unde
 s- . . . . , 169
exeafit antidotum,quoddiacalamitesuocatur. Vrinam citat, menftrua A
mouet. Succuseius aurium uulneracurat, Succus eius potatus,fana
guinem reijcientes curat,
De Teleo. C A P. LXII,

| L E o s,ideft,Fenum. Semen eius in pulueremreda&um,

furfures capitis radit cum uino&nitro. Seminis eius deco&i
in aqua potata,difficultates partus excludit. Semen eiusinaqua adtera Ad partus
tias cotum,adieto melle,potui dat ad raucum inbalneo: mox incipi difficultatcm.
etfudare. Et contra tuffim uetuftiffimam datur. Semen eius,&lini - y

femen ex quo trita, in mulfo co&ta, ftomacho impofita, febres acutas -

compefcit. -

- De Pentaphyllo. c A P. Lxr1r.
E N t A P H Y L L o N,ideft,Quinq; digitorum,uel Quinqi
folium. Succus eius cyathis tribus, ftrangul. fuffocationes ca
rat. Succus eius cum uino, ferpentium morfus tollit. Folia eius trita
cum uino & adipe,fine fle,cancri uulneri impofita,exfecant. Folia eius
trita cum axunga,articulorum utia&laxaturas fanant.
De Platofio. C A P. LXII11,

l A T o F 1 o N,ideft,Guldubbal, qu & Pteleonis dicitur. B

Frutices.vij.fine radicib,coquito in aqua nymphali,luna crefa
cente,& fumigabis deradice eius domum, contra illufiones & malefia
cas,&qu maleficijs abutuntur.

De Botratio. C P. LXV,

B. t R At to N, ideft, Apiumagrefte, alij Apiumrifum die

cunt. Adcolletionesomnes,uelfiquiduoluerisfine ferro in
cidere. Radices eius tritas in corio nucis impone. Folia eius tritacum
axungiaine fale,uulneraueterrima curant. Folia eius cum melle mo*
dico,ftrumas & parotidas curant. Radix eius commafticata,dentium Dentium
dolorem tollit. 'Radicem eius tunfam incorio nucis,fciaticis,&artetia dolorem. ;
cisimpone de pannatio, &tumorem deducit. Ideo aliquiSideritimuoa
cant:&fic carnem incidit,utferrum.
De Artemetia. C P. Lxvr.
R. T E M E r 1 A, hoc eft,Gibber, genera habettria. Monoa
gloffam,Tacantem, Leptaphyllon. Monogloffolia tunfa
cum axungia, pedum dolortollunt,&podagram mitigt. Trita,ex
mulfapotata, contranteftnorum tormenta prodeft. l Tacantestrita
cum flijs,datur aduefic dolorem: fifebrit,ex calda:finon febricitat,
ex uino. In oleo cotam inungito,contra neruorum & coxarum doloe
res. Lepthaphyllos tritacum uino,potui data,matricis dolorem tollit,
Cotain aqu,cumabfinthio, uapore eius matriciscauffas,ac partus
dolorem tollis,encathifma faum, Y

 17 o o R s 1
C De Satyrione. c A p. lxvit.
A t y R 1 o N,qae&Tentaticon dicitur,id eft, Magicinon. Si
quis uenerem non poterit adire:tefticulum dextrum,qui maioreft,
teres cum piperis granis. xlvij. mellc- tribus, uini 1. fimul tere,&
potui dato per triduum. Legis eam mcnfe lulio. Radix eiustrita,cia
catrices nigrastollit.
De Ariftolochia. C A P. Lxv III.
* :
R I s L H 1 AE, id eft, Raiae,genera funttria, Nodo.
Contra uehe
num bibit.
fa,Longa,& Rotunda. Radix eius trita cum mero, potui da?
ta,fi quis uenenum biberit,liberat. Et contra omnium uenenor mora
fus,radix cius ficca in pulucrem rcda&a, uulnera omnina finuofa curat.
Ad infantum pauores,uel aegritudines. Radicem eius in carbonibus
fumigato. Ad fiftulas.Radiccs eius ficcas,tritas adijcito. Adcarcia
nomata,& polypum in naribus. Radicem eius cum cypero,& dracona
teae femine, ex melle canniae mixtam inijcito.
. De Cardamonagrion. C A P. lxrx.
c A R D A M o N A GTR 1 o N,id eft, Nafturtium agrcfte.
Folia eius c lomento trira,ftrumas, & parotidas difctiunt.
Semen clustritum cum aqua in charta induum, duriciam pannicua
Iorum fpargit. Semen eius tritum cum aqua,prodeft. Succus colaa
tus, naribus iniecius, anguifugas ejcit. -

.De Trduca .arga c A .P Lxx

| R 1 D v c A agria,ideft,La&uca fyluatica. Succus eius cum
melleagapino,& uino uetere mixtus, & fcllg uulturis,omnes ca
1igines&fuffocationes oculorumcurat. -

De Bugloffa. C A P. LXXI,
v G L o 8 s A,id eft, Lingua bouina. Siuis noff& tertianas,
fiuequartanas: qu habet tres ramos, adtertianas ex mulfo po,
tata: qu quatuor habet ramos,quartanarijs fimiliter. Foliatrita,tu
Tumores, morcs tollunt. ln uino potata,hilaritatem bibentium prouocant.
AdCollectiones & tumores.
c A P. Lx1.
L L 1 v M cum adipe mixtum, impoit, omnes tumores fue
pectos oluit. Item,Cerifolium tritum cum axungia,tarra rea
foluta impofit,bene facit. Item, Menta cum Iomento fab, pulegio,
ac fale,pariportione aqua confperfum & impofitum,colletionesqafli
bet facilfime {oluit. Item farina ordeacea in aceto difcota, c fumo co
lumbino,&ficu ficca,fimultrita,etcocta,impofita,difcutt.
Ad Strumas. C A P. LXXIII.

R r 1 C AE radices in aceto col, & trit in modceroti,po

fitae,difcutiunt, maturas aperunt,& omnes radiccs extrahunt,
 s 1 L, . 1 . 1. . 1
atq;ad certiffimamfanitatem perducunt.
* Ad Cardiacos,ideft,malum fudorem.
C A P. L XXIIII.

v t A exaceto,& melle,cum farina ordeacea mixta,etpetori

impofita emendat. Item caprinicornu,& ceruini cinis,oleum
myrtinum cmifcis, omne corpus perungito. Item Ruta deco&a,ada
ietoallio,cum oleo perunto,fiftitfudorem.
Ad Somnum. C A P. LX xv.
Y R R H AE,thuris,hyffopi,fpicae,piperis longi,mellis fpuma
tiana cmifces:haec omniatrita,naribus,auribus,& frontiillia.
nas. Item myrrham,&thus,& ceram mixtam umbilico imponas.
Ad morbum regium. C A P. lxxvi.
A Ls A M E N T v M in cibo ex pipere fumitur,feruatacarnis
abftinenta.
Ad Carbunculos. c A P. Lxxv 1 1.
v C v M E R 1 s agreftis,uel fyluatici fuccum fuperinfufum,
& alligatum. Item mel cum lomento fab mixtum imponi
tur,& foliumlatuc defuper, hoc adfanitatem ufopperducit. Item
Nafturcium fermento mixtum,utilitermedetur. Itcm acerrimg cepae
fubcinerebene cog,melli mifcentur,& in locum admodum emplaftri
admouentur. Item nitrum cum oleo tritum, & impofitum,carbuncu
los ardentes fanat, Item porrfuccum cum cnere mxtum, imponito.
Item guttam ammoniacam ex aceto teris, infundis, frequenterrum*
pit,8&foras pertrahit.
Ad Papulam noxiam. CAP. LxxvIII.
A p v L A noxia eft, quae die tertia occidit. Bulbos crudos
teris molliffime,addiscoriandrum uiride,melatticum,fimul teris
& imponis. Item fel porcinum ficcas in fumo,& inde tantam partem
incidis quantum fpacij ipfa puftula tenet in capite: quam calefa* ,
&am adfocum, in modum ceroti inducis,& fic ponis: cum
haeerit, non dimittas nii ecum papulam extrahat. Sia
gnum autem morituri eft,fimedicamentum non
hreat. Item Galbanum perfe imponi
tur,&aperit,atogextrahit:pofteauul
nus fatum curaturalio medicaa
[IlCl[Q Hc omnia
certa funt,

or 1 B A s r. 1 L I B. 1I1, F 1 N 18 ,
Y 2
/
-
 172 . ig c t. I . , 1 x s 1.
D D B. El B .. .

Ag:o $ro, Abfintho 84 Creti,ideft, hordee

Agrotco. gramine 21 Abrotano 82 Crno,ideft,llo .
Agarico. Q2. Amaraco 83 Croco
Adianto. . capillari 33 Apio 852 Cromeo,ideft,cgpa.
Aegilope $22 Aplenio 85 Ciamo,id eft, faba
Aizo..louis barba $5 Ambrofia 86 Cunino
Ampeloprafo 3 Cypreffo
Acgiro,id cft, populo
Acatia 88
2 Ampelomagra Cypero
Agalifi,ideft, enido 3 Balfamo 89. Ciclamne
Acanthcleulti. i. pina S9 Balauftia 2O Cytifo
alba 5.o Bato,id cft,rubo 91 Conocarpo, puni, nuc.
Acero 51 Bdellio 392 Dauco
12 At,deft,Sambuco 52. Bletc 93 Daphni,ideft,lauro
13 Aloe 53 Bulbo 92 Dermata,idet, corio
19. Ali, id eft, fale 55? Butyro ueteri.
15 Alofanto 55 Buphthalmo 95 Defrige
16 Ameu 56 Bratea, id eft, fufria 96 Ditamno
17 Amurca 57 Bromo,id et,auena Dracontga
Calarnite 68 Dryo,ideft,robore
18 Ampclo fcuki, qu & 58
brona. 59 Calamo fragmito 99 Eufco
19 Amygdalis 6O Canabe 1 Elea,deft,oltia
2. Ammoniaco 61 Capneo 101 Eeo,ideft,oleo
21 Amomo 62. Cappare , i. Elleboro
22.
Anagalli 63 Cardanio io3 Blxine, id eft,intragi.
23 Andagni 63 Cardamomo lO2 Elino,fiue meleno
22 Anmone 65 Caffia io Erebntho., cicere
25 Anto 66 Caria,deft,nuce loG Erpelo
26 Antem. . cannmula 5 Caftoreo ic.7 Eria,d eft, lana
2 Anefo -
63 Cedro noS Bupatorio
29 Arftolocha 69 Centaurea maiore io9 Euforbo
29 Arnogloff o Centaurea minore 11
Echnide,idet, ferpte
3o Aro 1 Curfumfacitis, id eft, 111 Facu..enticula
31 Arenico afiana t
Finico,ideft,da&ylo
3? Artcmiia 2 era n3 Ficu
33 Arfpalatino 3 Ciffo,id eft, hedera 119. Gala, deft, late
32. Afparago Coloquntide 115 Gereere
35 Argimona -
Comi,id et,gumm 116 Gepafa
-

Aftafif&mero, ideft, uz 6 Coliandro 117 Gigarta,i.femfneuuae

ua dometica. Copro 118 Gleuco.i, mufto
37 Affodillo z8 Cofto 119 Gligonio. i. pulegio
38 Artafax. , a triplce 2 Cotilidone . iio Gliciryza
32 Afronitro 8O Carambria.i. braffica 121 Gleuci,idet,peona
 , ,
* c , I . . 11t. o-R s t. i.73
-- D E D E D B

122 Gonnilido.i.rapio 16o Melipelo.i.plumbo 2oo Seri

*23 Gypfo isi Moro arbore 2o1 Sfeleo
123 Galbano 162. Medulla 2oz Sifamo
115 Gemi.i.fermento 163 Nyrfino. 1. myrto 2o.3 Sici,deft, cucumere
126 Hydiofmo.i. menta 16s Melanteria zos. Siciagrio,id eft, cucu
127 Hirigeronto,qui et e 165 Nardotatio. i, pica mere agreti.
netion nard 2o5 Silfio
128 Hyringio 166 Nympha 2o6 Sponga
u19 Hera,id eft,colio 167 Oxo,id eft,aceto 2oz Spondilo
3o Hippure.i. caudaca* 138 Oxyacantho aos Stear.adpe porcina
-
ballina 169 Opopanace 2o9 Scandice
131 Ixo, deft,euifco 17o Opio cineraico 21o Stella
132 lu,ideft Viola 17i Origano 21, Scolimbo, id et, carz
133 lufcalco..fquama gris 172 Orobo dofyluatico
138 Ifatide 173 Ofteri 212 Scordio,id eft,allio
135 Itea. i.falis arbore i7a Oo.i.ouo 213 Scorodo
136 Lapato 175 Paliuro 2s Smirna,id eft,myrrha
137 Leucoio. i. Viola alba 173 Pentaphyllo 215 Smirmo.i. oluftro
13s Lybanothure 177 Pipere 2u6 Siderite
139 Lybanotide.i.rorem. 178 Pctroflino 217 Stb
uso Lithoematide 179 Pegano,deft, ruta 218 Storaote
s Lapidibus qin fpon a 18o Peila,ideft,piceficca 219 Sycaxyra,idcft,ficu
gia inuemiuntur. 181 Pin filio.i.pini cor. 22o Scinu.
Mga Litargyro 132 Platano arbore 221 Squinanto
183 Ln femne 193 Pomfilice 222 Strigno
18 Litro ** Praffo, id eft,Porro 223 Tapfia
125 Lce 185 Propoleo 228. Thermo.i.upino
86 Loto, idefttrifolio 186 Pteleo,id eft,ulmo 225. Thiu,ideft, fulphure
iaz Lotho arbore 187 Pterio,id cft, filice 226 Thlafpeo
128 Licia 188 Pirctro 227 Tridace,idet, aiuca
199 Malaci..i..maluaagrefti 189 Pangtriticeo 228 Thymbra.i.aturcia
s;o Mandragora 19o Pytha,id cft,coagulo 229 Termento
v5i Maratro,i.foeniculo 191 Pfimitio 23o Theutotile.i.beta
2z - Maftice 192 Raphano 231 Tili,ideft,focnugrgco
*53 Melantio 193 Reupontico 232 Titimallo
aa Melle 192 Refina 233 Tytano
s55 . Meliloto 19 Rofa 238 Tragaganto
6 Mcfpila 196 Ripo 235 Tribulo
ysz Micono.i.Papauere 197 Sandaraca 236 Hdropipere
z8 Melia, id eft,perfico 198 Satyrione 237 Hyofyamo
z9 Mela - - - 199 Seleno,d et,apio 238 Hyffopo
Y2
 172" R c "S 1 1 * D

O R I B A S I I D E S I M P L I C I4.
um defcriptionibus,naturis,& effecta
bus. I . .
--- ID N . C A P. f.

lo N v s, A L I A s, L I G V s. A G N f *

- *]paruiftirpes funt.Cuius folia,& flores, & femen calida

&ficcafunt uirtute:&in ipfafubftantiafubtiliandi humor qualitates.
habet facultatem.Eius uirgulta non cito franguntur.Etfolia eius funtuc!
ut oliug,fed molliora.Flores albi funt.Sementa fimilia piperi.Di&us aut
em Agnus:quoddum calida fituirtute,catitatem conferuatmembror.
Ligus atuocatur:qa uirgulta eius ligant,& non facilerumpunt. Hgc
libidinem reprimit, cum fola in cibo eftfumpta.Sed et potata caftitatem
Adepar,& corporis prftat.Sic& in leo ftrata. Ad eparautem,&fplenis crimi
plen.
conftipationem magis femen eius iuuat quam ruta.
De Agroteo. C A P. 11.
G R o s t E v s, dicitur Gramen. Cuius radix mediocriter
eft ficca & frigida:& proptereaglutinat ulcera, & plagas recen
tes,& cruentas.Eius quoq; folia in modum cataplafmatis impofita, non
quidemfortiter funt (tcca & humida,ed media. -

De Agarico. C A P. III.
D
G A R 1 c v s digerit,&pingues extenuat: humores purgat,
etiam in uifceribus conftipationes.Propter quod etitericos cu
rat,qui ex conftipatione,uel infraxiepatis confiftunt.Iuuat autem epilea
* pticos,et rigmata.Sedet cipus,quex fpiffo,et pingui,uel glutinofo fiune
humore,cm mulfa potatus,aut cum oleo frius,& totum ex eo corpus
perfricat , iuuat:& eos qui ex frigoreigduntur. Ad ferpentium uero
morfus,extrinfecus fuper plagas impofitus, quabituulnera:& potata
potioneuino temperata,refoluit.Catarticum eftenm.
De Adianto. . . 111. -

D t A N T O s, quam latini herbam Capillarem uocant,defica

cat,extenuat,& digerit humores,etintima capitis purgat: denft
capillos,& ciradas digerit:& apoftemata, ita utad pusnon perueniant:
&lapides in uefica comminuit. B thorace, & pulmone,quibus glutie
nofi & oumores funtconftituti,educit perora.Etreumauentris
reprimit.Media eftenim inter calidam,&frigidam diftcmperantiam.
De Aegilope. C A P. v.
A. G 1 L o P s diaphoreticam habet uirtutem. Facit ad eos
qui duras habentinflammationes. Et gylopas & tineascaa
pitis fanat. -
 8 L L. 1 B, FII, 17;
De Aizo. c A P. v1.
1 z 6 N, quam latini Iouis barbam adpellant, et mafor,& mia
nor deficcat quidem intus, continetur enim in ea magis aquofa
fubftantia,&infrigidat nimis. Hc ad herifypelas,& herptas,&ad Adher#pe>
zos qui ex flegmatico humore inflammationem patiunturiuuat. lam. -

De Agiro. C A P, V II,
g 1 R v s ,ideft,Populus,calefacit nimis,& pene proxima eft
acredini,humetatautem mediocriter.Eftautcm & liptomeris.
Refina ex eo,adhuc calidior cftuirtute.
De Acaca. C A P. VIII, -

c A c 1 A deficcat fortiter,infrigidatabundanter, fi fueritlota:

- non lota autem,mediocriter.Nam lauata,iamacredinem in laua
tura deponit.Et fide acacia inungaaliqua pars corporis, animus mox
totus fntit&intcnfior inuenitur. Et caloris fenfibilitatem nun infert.
Frigore enim manente,actum non ualdenimium otendit. Manifetum
eft ergo,quia frigida eft,& terreftris natur,admixtam habens aliquan*
tumqufm fbftantiam primo gradu, fecundo uero gradu eftfrigi?
dalauta,nonlauataautem tertio gradu. -
-

De Agalifi. . c a P. 1x. -

a A L 1 s 1 s,id cft,Cnidion.Folia eius & femen diaphoretica

funt,&liptomeris ualde uirtutis cft, abfq; calefatiorie nimia.
Curatigi phymata,et parotidas,et de thorace& pulmone educithumo,
res pingues&glutinofos.Habctautem infaliquam naturalitcrinflatioa
aemaduenereos motus excitandos,etmaxime quando cum fapa potui
datur femen .
De Acanthaleuki. C A P. X.

f c A N T H A leuki,idetagyptia, uel arabica, idet,Spina ala

ba.Radix cius deficcatmediocriter,& ftipticaeft: propter quod
et caeliacos, & ftomaticosiuuat:& fanguinem iatantibusreprimit data.
Et in tumoribus ut cataplafma fuperpofita.reprimit tumores. Et den
tium dolorem iuuat,fi quis apozima eius in ore contineat. Semen auta
em eius extenuat & calefacit. Menftruamouet. Radix item eius de
cota iuuatuuam. - -

DeAcoro. C A P. XI.

c o R v M,ideft,Aphrodyfia.Quam Romani Venereamuo

cant.Radix eius calida eft,& ficca uirtute eft nimis, & extenuam
di habeturtutem. Btinde urinas,etfplens fciron iuuat projctes:
& ubtiliat pingues,uelut cornu duros humores extenuat
et educitrelaxando. Succusautem ipfius deficcat oa
mnino pofita,tcrtiogradu. -
 16 s 1 -
C De At. C A P. XII. - ?

C t 1 s, & Chamaea&tis. A&is dicitur Sambucus, Chamaeae

&tis autem uocatur Ebulus.Deficcatiuaaut fuut uirtute,& glu
Adhydro- tinatoria,et medocriter diaphoretica. Hydropicos e de fucco fambu=
pifim. ci,aut ebuli cyathis duobus,auttribus ut fatis,aut certeuno cyatho, fi uir
tus defit,poti data,aquam deducit. Folia igitur eorum fiterantur, &
exprimantur,ac extrinfecusilliniantur,tumores deficcant,& infidentes
humores ebibunt,& tumores repellunt. Facs aut de Sambuco pura
gatori fimplex,ad omneshumores depellendos.Sambuci radices effoe
dis,& earum radicum primum corttcem deradis,& quod eft interpria
mum corticem & lignum tundis in pila,et exprimis.Succum aut ipfum
in patellam mittis,&adfolem ponis,utficcetur. Etcum f cperitcollia
gere, facis catapotias in modum baccg lauri:& cum opus fuerit,ternas in
aqua calida tritas,ieiunus bibere debet. Quodfi febricitat,& conftritioa
nem uentris patitur,unam catapotiam in calida aqua potui dabis.
De Aloe. C A P. XIII.

l o E calefacit mediocriter,deficcat autem uehementer. Apt

igitur eft ftomacho medicamen hoc fuper omnibus medicamem
tis. Sani item unlner glutinat. . Sanat etiam ea qu non facile cicaa
D triztur uulnera,& maxime qu circaanum & ueretrum generan. Iua
uatetiam eos qui in locis ipfis inflammationes patiuntur, aqua refoluta:
& glutinat plagas hoc modo impofita . Iuuat autem fimiliter utentes
in os,uel nares,autoculos inflammatos.Adhibita, omnino reprimit,&
digerit,& paulatim ulcus purgatur,&fine molcftiafanatur.
De Ali. C P. XIIII.
I. E s, hoc eft,Sal.Similem habent omnes fales uirtutem,fiueaa
ritius,fue martinus: etex duabus contt qualitatibus, purgati
uis,& ftipticis:quoni utriq3 deficcant in corpore humores omnes.Ste
rig autem corporis,ideft,qug funt fortia in corpore,conducuntur,uelde
ficcantur,ideo quod ftiptici fint.Propter quod falitae carnes inputribilcs
feruantur.Vftiautem diaphoretici magit quam ficcatiui.
*- De Alofanto. C A P, XV. *

L o s A N T v s autem,ideft,flos flis,fubtiliorem uirtut hae

bet,quam flis qui uftus eft,&aredinis qualitatem nimi habet.
De Ameu: C P. XVI.
M E v s. Semen eius calefacit,& deficcatuehementer, & extea
nuat,&urinas mouet,acdiaphoreticus eft.
De Amorga. C A P. XVII.
M o R G 1 A, quam nos Amurcam,qug ex oliuis exprimitur.
dicimus,calefacit, nonaperte quidem.Facitad mordicationem.
Nam i coquitur,fituirtute calida,S&iccatfortiter,

.
 s t L. t. 1 . 1111.
De Ampeloleuki. c A P. v trt.
M p E l o l E v K 1 8,quae & Brionia uocatur,qu ruftici Cu
~urbitam fyluaticamappellant. Cymg eius fiedantur,urinam
mouent mediocriter. Radix at eius purgatoriam, ficcatori,& extea,
nuatoriam habetuirtutem:fed mediocriter ficcat:propter quod & fplen - - - - -

releuat,8 ciromina,potui data. Extrinecus appoita cum fecibus,8& Adeabiem.

fcabies,&liuore fanat, Nigra autem fimiliseftad hc omnia, prter
q) imbecillioreft.
: De Amygdalis. C A P. XIX,
- A M. Y G D A L AE autem amar manifefteextenuandi habent.
uirtutem ,& fellis purgandi. Et ex thorace, uel pulmone per
putum glutinofos etpngues humores abundanter fine labore educt.
Sed& conftipat loca epatis, & fplenis,& renum: at colum ad aparit
& purgat. Etipf arboreadem prftat omnino. Et radices cius co
&tae,ac caraplafmatae, fel purgant. Amygdal autem dulces amaris'
amygdalis funt inbccilliores. -

- De Ammoniaco. C A P. XX. ' ' ' ,

M M o Nt A.C y M malagtica etuirtute, ut et in artculo poros

diffoluat,& fplenisfcrominafanat,& ceradas digerendo curat.
De Amomo. . C A P. xxi. .
A: o M v M fimilem habetuirtutem acori: propter quod fic- B
ciuseft: digeftibilius autem,praefertim cum uiride eft.
De Anagallide. C A P. xx11.
A: A G A L 1 D E s,ambg aeque purpureos flores habent,fiue da
&ylicos. Purgatoria funt uirtute, habentes in f aliquid fubcali
dum,etad fe trahentem uirtutem: ita utfurculos,et fpinas infixas extra
hant. Succus autem eorum denaribus purgathumores ex capite. Et vulnera.
omnino ficcandi habent uirtutem fine mordicatione:unde & uulncra
glutinant,&putridisfubueniunt. . . . . .

De Andragne. C A P. XXIII,
N D R A G N E s,uel Porcada,quam graeci Andragonem apa

pellant,frigida eft nimis,& humida abundanter.Modic quida.

dam habetaufterum: propter quod reprimit reumata,& maxime choz'
lerica,& calida: & poftmodicum tranfmutat, & digerit,in fua qualitate
minus infrigidans. . Hacergo cauf febricitantesiuuatplus quamaliae
qu infrigidareualent materiae. In ftomacho pofita,uel in praecordijs,
& ad ftuporem dentium propria eftfanitas. Succus autem eius fimi
le pretat,8 non olumextrinecus adpoitus, ed&potatus infrigidat.
Hcautem fi comedatur,perficiffimul omnia:propter quod in f habet
ftipticam uirtutem. Dyfntericis utiliffmus eft cibus,& fiuxui fangui
nis mulierum, ucl hmoptoicis ftis utilis. Sic&ipfiusherbae fuccus.
Z
 \

8 1 s t .1 * D - B
---

De Animone. ' C A P. xxi 111. .

N 1 M o N 1 s omnis acri,proie&iua, & apertiuaeftuirtute.
Vnde radix eius mafticata,fiegma peros educit. Et fuccus
Aasalloa eius in naribus miffus,fimiliter purgat. Et in oculis cicatrices extenuat.
cicatrices Etuulnera ordida, uperimpota purgat. Lepras abtergit,mena
trua prouocatappoita,8 lac multiplicat.
De Anito. C A P. XXV.

N r T o s multum ca!efacit & deficcat, propter quod merito

:{ecotus in oleo diaphoreticus eft,& digeftibilis,ita ut crud 8C
itidigetum tumorem euacuet,& digerat. Vtauero fortius calefacit,
& dficcat:& ideo humidis uulneribus fuperfparfa prodeft,& maxime.
qu in ueretrogencrata fuerint. Nam et in tefticulis diuturna fanat, et
cicatriat bene humidiora. Atminus calida et quanto plus uiridior fuea
rt,et digetibls mnus.
De Antemi. C A p. XXV f,

N T E M 1 s,id eft,Carnimula, quam Romani Leneolentiam

uocant,calefacit et dcficcat mediocriter. Eft autem et extenuatoa
D ria,et idcirco diaphoretica, et calaftica uirtute. Vnde oleum cx ea fa&.
rarefacit corpus. Propter quod doloribus fubuenit plus alijsherbis;et
, mitigat, et laxat tenuras, etmollit mediocriter dura. Et febres quai
lcni,abfq; uifcerum inflammatione moleftas foluit: et maxime fi ex cho
lcrico humore,autex fpiffitudine occlufipori cutis fuerit generata. Eff
autem et hypocondrijs plus apta quam aliquid aliud. Exantima igi*
tur a febribus fata in capite, Cannimula herba uiridis cota in oleo, et
exinde un&a,fanat. Si ero ficca, in aceto infufa,ettrita,utiliseftetiin
quibus non perfecte durata pauantanaphoras conitentes in capite di
gerit, et alias non attrahit: prgpter quod nullo alio medicaminefofuit.
Et apozima eius ad epatisinflammationem potui data,multum iuuat.'
De Anefo. c A P. v 1t. - -

N E s v s calefacit etdeficcat nimis. Hc utiq; et urinas mo=

uet, et diaphorctica eft,ita, ut uentofitatem circauentrem etftoa
machum natam,componat,et arnputet. -
~

De Ariftolochia. C A p. xxv Iir.

R is To L o CH I A longa,extraht,er carnes nutrir. Er:
Matricem, in fomentatione adhibita, ad matricem utiliffima eft. Vbi aute
em pingues humores funt,et fortiter opus habet ut extenuentur,
optime facit rotunda ariftolochia. Et fi ex conftipatione
pingui humor,autfpiff,indigeftaq; uentofitate olores
fuerintgenerati,magis et plus rotunda fnat. Surcua
los infixos,autpinas extrahit; et putrida curat,etfordida ulcera purgat.
 s 1 . . . . . 179
Dentes,& gingiuas clarificat. luuatautem & afthmaticos,& fine A
gultus tollit, " Et epilepticos, ex acris humoribus,& epitagricos, uel aa
rteticos
dicamentacumutiliorett,potata.
aqua potui data. Ad rigmata& fpafmata qam alia me?
- * - ti.

De Arnogloff. c A p. xxrx.
R. N o G L O s s A,quam Romani Plantaginem uocant, fuffia
M. \. -ienter infrigidat & deficcat,ftiptica eft: propter quod & ulcera
peffima & rigmata,& putrida iuuat. Propterea & dyfentcricos curat,
& hmorroidas reprimit, & quicquid exardefcere ptcft, refrigerat &
Eftautem & aliorum uulncrum receiitium, fimul& uifcerum
nabilis. Deficcatenim abfq; aliqua mordicatione qu nondum ftupi*
da funt. Nam & fmen, & radix fimili funt uirtut: proptcr quod fica
ciores funt& minus frigidae: quamj3 fem eius plus extenuat,radix uea
re impinguat amplius.** Folia autem eius ficcata, extenuatoria funt,&
minus frigidg uirtutis. Eius itaq; radicibus ad dentium dolores utun^ Ad int:
turmafticatis aut dcco&tione earum gargarifata. Ad epatis at,& rcn
infraxin,& radiccs,& folia, & adhuc magis plus & femen potui datur.
De Aro. " , c A P. xxx.
R o N in Syrianacitur,& yrouocaturuocabulo. Proficiendi
habet uirtutem, non tamen nimiam, ficut dragontea. Deficcat
autem abundantius,& calefacit. Radix autem eius extenuat pingues
umores mediocriter,fiedatur:utex thoraceperora expuant (piffShu'
mores,utilius. . . . . . . .

De Arenico. C A p. xxxi.
R s E N, 1 C o N.caufticum eft uirtute,uftum,uel non uftum.
- Vtuntur autem hoc in pfilotris:& fi diu fuper cutem fuerit,in
ipfa cute aquificatur. -

- De Artemifia. c A p. xxxii. -

R t E M 1 s 1 A calefacit, & deficcat nimis. Eft at & extenuae

toria mediocriter. Et hgc,fi in renibus lapidesgenerantur,iu. Renulapides.
uatmediocriter. Sic& infomentationibus matricem.
De Apalatino. C A P. XXXII1. l
s P A L A T 1 N 6 N ex diffimilibus partibus eftcompofitm,
ex acredine, & ftiptica uirtute. Acredine quidem, eo q calcfae
citauftere:ftiptica pro eo,quia infrigidat& deficcatutraq;:& proptcre -

ea ad putrida,&reumata utilis eft.

De Afparago. c A P. xxxiiii. . .
s P A R A G v s,ideft,Marantinus,proietoriam,uel purgato
.A. \lriam habet uirtutem, neq; enim nimis calefacit, neq; infrigidar.
Hc ergo & epar,& renes coiiftipatos adaperit,& proijcit inde hue
- - - Z a
w"
 s
18 o . .
mores: et maxime radiccs eius, aut femen eius. Sic etdentium dolo*
rem amputat: quia abfq; calefatione deficcat. -

De Argimonia.
- c A p. xxxv. -

R. G 1 M o N 1 A,quam ruftici Lappam inuerfam appellant. .

Radix eius ficca, cum uino utcataplafma impofita,et uiridis
trita,etpotata,antraces, et ferpentium morfus, et carcinomata,etomnes
paffiones liberat.
De Aftaffmero. c P. xxxv1.
s T A F 1 s E M E R o s, quam latini Vuam domefticam df
cunt, digeftibilis eft mediocriter. Sylueftrisaut acris fortiter.
iAdfcabiem, Si quis apoflegmatizetur, proijcit fortiter: t fcabiem iuuat. Participat.
autem aliqua uirtute cauftica. . - - ie

i
- De Affodillo... c A p. xxxv11. ' -

F F o D 1 l L v s, quam Romani Haftulam uocant regiam.

Radix eius uirtutis eft quemadmod aros, et dragontea,proiea.
&oriam habens uirtut. Vfta aiit,et cinis ex ea falus,calidior etficcior
eft,etliptomeriftera,etdiaphoretica eft:propterea hac alopitias fnant.,
De Artafaxi., C A P. xxxv1t1. -

R t A F A x 1 s,quam latini Atriplicem uocant,humida quia

A. dem eft multum,frigida autem mediocriter. Stipticam in auta
em null admixtam habetpartem,fedetaquofa,fimilis maluae. Eftqu
dem humidior dehortis,mult autem frigidiorfylueftris: propter qodf
et infiaiiiationibus in inito utiliffima eft.lnftante uero declination,fyla
ueftris expeditioreft. Semen aut eius proietori eft uirtutis,eticz
ricis, qui ex parte infraxin patiuntur,utiliima et.
De Afronitro. C A P. xxxix.
f F R o N 1 T R O s proie&toriam habet uirtutem,ut nonfo=
lum educat, uerum ctiam diaphorefin faciendo, humidaqu
fuerint confumat, -

De Abfynthio. C A P. XL.

B s Y N T H 1 v M calidum quidem mediocritcr: ficcum atit

nimium. Succus uero eius multab ipfa herba eft calidus.Proij
cit authumores,etconfortat:proptereaet in uentrecholericosad inferio
ra peruentris ufum deducit: et magis in uenis et cholericus humor
purgatur per urinas. Propter hoc ipfum,et flegma quod in uentrecola
letm fedatur,nihil iuuat. Stiptica igitur exiftensuirtute,amaritudines
habet fortiffimas, fimul et acredines aliquas. Et plus calida eft,quam fri
gida. Calida enim eftprimo,ficcaautem fecundo gradu. Succusautem*
herbae ipfius multo calidior eft. -

-- De Abrotano. c A P. xlr.
Brotan.De herbahac,necg;pprietateseius fcribere oportet, ae.
pudttos et talcs uiros difpofitas,neq3particularitatis officia,Illi
 1 . . . . " '18;
utiq; nihilinconyderat dereliquerunt,ed manifete fcripfert.Et ano A
bisuntinuentgucquac dehis inconfetione librormedicaminum
qualitates. Nunc igit opere ifto de uniufcuiufq; uirtute,omniherbar
confyderatione habita,nobis diccndum eft. In uirtute Abrotantcra ;
tio quidem graducalidum,autficcum ponitur. Contemplandum eft id
in guftu.quia amara eftnimis.Succus autem eiusgliodes eft,& fubcalia
dus. Extenuatautem abundantius,& calefacit,et deficcat,non tamen for
titcr. Cuiusfitundis com,& flores eius,& fupfpargas ulccribus, mor
dicationem facit,& irritat.Quodfi infundas in oleo,&fomentare uoluea
ris caput& uentrem, manifefte calefacit. Et qui per peryodos compre a
henduntur rigoribus, fi de hoc confricentur ante fiat acceffio, minus
patiuntur rigoris.Sed& nec ipfam fentiunt acceffionem interdum. Et
quialumbricos occidit,merito eft amarum. Nam & fi fimul cum co
{to melle cotonio cataplafma ex eo flat,aut cum pane mixt fit, inflam
mationes oculorum famat._ Et digerit flegmata cum ordei farina trit.
&o&um & impofitum. Vftum uero abrotanum, calida et flcca uirtute
eft,etplus cucurbita ficca etufta,etradicesanetiuftae.Haec enim uulne
ribus humidis fimul,et fine inflammatione exiftentibus iuuant.Abrota2 B
niautem cinis mordicationem facit in omni uulnere:et propterea in capi
te adhibitus,cum oleo fubtili,aut cicino,aut ficionio,uel ueteri, uel fabia
no,ethocmaxime iuuat. Et in capite pilos cadentes reftituit,cum fupra
di&is oleis:et meliushoc,ficum ficionio oleo infufus imponatur.
De Amaraco. C A P. XL [1.
'M A R A C v s calefacit,non tamen fortitcr:etficcat, non ta*
men fatis.Namcalidustertiogradu eft,ficcus fecundo.
De Apio. c A p . x LI rr.
p 1 v M, Folia eius,etextremg cym aufterae funt.Fru&usaut
emipfius habet aliquam dulcedin aquofam:ex qna cauff tem a
perantiam oftendit inqualem. Habet etiam in fe & terrenum ali
quid,&frigidum:&propterea manducantibus apta eftftomacho:&fi
refiti eft.Cataplafmaautem ex his impofitum, deficcat, & mediocriter
infrigidat. Vnde&ego glutinare ex eis uidi plagas,nullo alio medicami
ne(pcrpofito.Acri autem,id eft,inmatura plus ftiptlca funt quam ma
tura,&ficciora:propterea plagas maioresglutint,& reuma reprimunt.
De Aplenio. C A P. XLIIII.
s p l E N 1 v s liptomeris eft quid,non tamen calida uirtu^
te.Haec ergo&lapides frangit,& fplen foluit. -

De Ambroia. C A P. XLV.
M B R o s 1 A in cataplafmatis uirtutcm habet ftipticam,&
reprefforiam. ' . . . . . . Z3
*
 182 s
C De Ampeloprafo. C A P. XL VI. -

- M P E L o P R A s o N nter porri & allij exitimant uirtu

tem. Etenim yluaticus porrus:unde &acrioret,ed iccior:ic
ut et alia omnia quae fyluatica,funt domefticisacriora:& proptcreacaco
Aau.i,,,& timata unt. ifcera.
pata adaperitu tpingue s humores
IHc & glutinoo
etiam menftrua s compurat
,&urimam , &conti
multam effun

menfirua, dendo cauet: quando &frigido &pingui, &fpifo humore contipatio

fueritfata.Quarto enim gradu eftcalida. -

- De Ampelonagra. C A P. XL V I1.

M P E L o N A G R I A, iactatoria et uirtute,echelas, pia

los,& his fimilia tollit,& in cutis fummitate amputat.
- DeBalfmo. C A P. xLvIII.
A L. s A M. v M calidum et,& iccum in ecundoponiturgras
du.Eftautem & liptomerum,et aromatizat. Succusautem eius
extenuandi habet uirtutem:fecund quod in tant eftcalidius, inquaha
tum poffibile cft ut ab ipfa fubtilitate tangatur. Semen autem eius fimi
litcr quidem fecundum quod in ipfius eft uirtute,minus eftlonge, fecum
dum balfmi fubtilitatem. -

* * , De Balaufta. C A P. XLIX, -

D ;dometicisarboribus.Fortterautem tiptca et,uirtuteingutu

L A v s T 1 AE flores unt de malogranatisyluetribus, eu
deficcatiua,& frigida.Caloris autem nullam habet qualitatem:& pro
pterea infrigidandi, &ficcandi habet difficultatem.Quodfiadfcortica=
tura ulcera fuperfpargas,cito ducit cicatriccm:& propterea fiijs adhibea
tur qui fanguinem expuuunt, aut dyfenteriam patiuntur,aut per uentra
a,autmatricis profluuium patiuntur,iuuantur puluere.iciunis poe
tu1 ClatO
v , , DeBato. C A P. L.

; t v s, latine Rubus dicitur. Folia eius,aut cymae mafticae

t,apta funt, etomnia oris ulcera fanant. Sed et uulnera fa&a
glutnant. Frutusautem,quem morauocant,fi fuerit maturus, habct
infecaloris medietatem.Quodfiadhuc cruda fuerint,fubfrigida funt et
eandemfubftantiam poffident,ideoq; & minus deficcantia fnt. Quod
fiinmatura colligantur,&ficcentur,& puluis ex eis reponatur, fimiliter
Dyfenteriam
& flos eius ficcusrepofitus,ubi opus fueritad dyfentericos, &ad ruma
uentris,uelad defetionem ipfius datur. Ad eos quifnguinem expu
Lapidem. unt:puluis ex ijs potui datus, fortiteriuuat. Radix autem
rubi non folum ftiptica eft, adhuc infuper & extcnu
-- . . andi humores habet uirtutem: propter quod in
renibus lapides creatQs comminuit.
 S I M P L. L I B, III, 183.
DeBdellio. C A P. L1.
D E L L 1 v M fcyticum.Bdellium mala&ticum,minus eft ope
ratiug uirtutis. Alterum autem quod eftarabic, lucidius eft,8
magis deficcat quam malaxet.Quantum eft ergo adhuc nouellum, mol
lit fcilius,& utilius eft quam fcyticum.inquantum enim uetuftiuseft,aa
marius fatis in guftu,et acre,& ficcum eft.Vtuntur autcm quidam,etma
xime Arabici ad branchocaelicos,ideft,gutturofos,et hydrocglicos,cum
iciuni hominis fputo malaxatur, aut in emplaftri modum fit impofitum.
Sedindigeftam uentofitatem currenti homini generat. Sanat et dolo
reslaterm,etrigmata. In renibus lapidesfrangit,& urinam prouocat Adrenumla
potatum.
pides.
- De Blito. C A P. L II. . . .

B. 1 T v s manducabilis eft:et olera eius humidafunt,& frigi?

dae temperantiae.Inecundo enim funt poita gradu.
B De Bulbo. C A P. L III.

v L B v s ,id eft,Lappa Iouis,Bulbus inflat,&luxuriam exci

-
-

tat,&ficcus uirtuteeft. - -

De Butyro. C A P. Lriit.
v T Y R v M digeftibilis eft uirtutis, habens in f modice diae
D
L_*phoreticamuirtutem. Et parotidas,&inguina, ed&oris in a
fiaiiiationes, uel omni locorum fpius ipfum folum fnabit,puerilis
tatis frequentius, & mulierum, fed et de nafcentibus infantes un&ios.
, Nihilominus extenuatgingiuas. Et fiinglutiatur recens, iuuat ni
mis de pulmonefputantes,ut facilius egerant et proijciant. Etinflama Pulmonem
mationes pulmonisiuuat, - - -

De Buphthalmo. - c A P. Lv. :

- V P H T H A L M v s herba acrs eft,& propterea diaphorea

- tica eft,quod duricias fanetadmixto ccroto. -

De Brateo. . t, v 1.
; A t E v s ,id eft, herba Sauina,calefacit& deficcatnimis,et
diaphoretica eft.Vnde liptomeris,& mulierum menftrua plus2
-

quam ali fpecies educit:& perurinam fnguinem extrahitfupcrfium :

<:uiuum in utero corrumpit foctum pota, & mortuum extrahit. Aliqui
etiam pro cifiamomo duplum cam in confeionibus mittunt.
- De Bromo. C A P. Lv 11. _ . -

R o M v s Aueria dici.eftenim inter legumina Bromus, qu

inter medicamta fimiles horde habeturtutes,fi ex eo cataplaf=
ma fiat.deficcat enim & digerit mediocriter,&fine mordicationibus.Eft
autem & frigidior,non atistipticus. Iuuatdiarrias uentris.
 1991 - O - B A 8 t I D :B
v.; " .
- De Calamente. C A P. L VIII.
A L A M E N T 1 s det,Mentatrum,extenuatora et, ubs
tantia cal.etfic.temperantia tertio pofitaeftgradu,fecdm utraf
q* qualitates.Manifeftaeftautem eius cognitio perguftum apparens,8c
experiments agnita.Gutugituracrs eft,& calida, & modice fubama a
' ra.In calcfa&ione quidem extrinfecus corpori adduta,uel impofita, ni *
mscalefacitet mordicat,etruborem inductcut:etnoufime ulcera fa
cit perfeipfam,ficca,trita.Etin mulfa data,calida eft manifefte,& fudoa
dores mouetper omne corpus. Propterea ergo ea aliqui utuntur ad pe a
riodicas febres in rigoribuspofiti, coquentes cum oleo,& totum corpus
perungentes cum fricatione forti.Intrinfecus autem,ut ditum eft,ptui
Ad ciaticos datur. Sed & fcia laborantibus,cataplafma ex ea impontibus fortiffia
m adutorum eft.etenm extrahte profundo humores forasin cute,
& calefacitatticulum omnem,etfuperurit pellem. Sed & menftrua ea
ducit potata:& appofita, nimium haecadperitiua eft. Optimaateft .
elephantiofis. Hgc ergo herba non folum quia digerithumorem,etex
tenuatfortiter pingues humores, & proijcit quiipfamgenerant paffio2
nem,fed etiam cicatrices magnas,claras,& fuo colorireddit,& hypopia
digerit.Magnifica aut etin his paionibus,cotain uino, & cataplaf
mata:& magis uiridisquam ficca.Fortius enim deficcatiuaeft,&inicen
ditipfa loca. Afcarides autem, & lumbricos fuccus eius per clifterem
inietus,& potui datus,occidit,& proijcit. Haec herbaad ferpentium
morfus,uel uenenum prodeft,accaeptafit utcauterium,& qucunq;a
cria funt,&calida medicamenta,facile de profundo impofita adfepfam
dmnia extrahens Iuuat autem et afthmaticos,etitericos.proijcit enim
&purgatepatisinfraxin.Eftautem in his plus omnibus opcratiua, qu
in montibus fuerit colleta,
-DeCalamofragmito. C A P. LIX.
A l A M 1 fragmiti radix proijcientem participat uirtutem,&
non modice minoris eftacredinis.Folia autem eius uiridia me
diocriter infrigidando participant. Ethc ftiptica funt uirtute. Cortex
autem eius uftus,liptomeris eftnimis,& diaphorefin facit. Virtutemit
em habct proie&oriam, fic&deficcatiuam,& nimiumeftcalefaciens.
- De Canabe. C A P, L.
A N A B r s femen fine inflammatione eft:& deficcatiuum in
- tantum eft,utfi ftis manducetur,deficcetgenerandifacultatcm,
& ita,ut nec femen remaneat.
~) De Capneo. C A P. LXI.

( A p N E v s acres fimul & amaras participat qualitates,

non amittens autem omnino ftipticam qualitatem. 'Pro qua*
reurinam choleric producit mult,&epatisinfraxin, &atonias famat.
 1 p t. L 1 B. 1111. 185
Malaxatautem & uentrem, ficc,trita,& in mulfo data. A
DeCappare. C A P. L XII, -

;A P p A R 1 8 radicis cortex proijcere poteft,purgare,& exte*

nuare,digerere acredine fua:fimul autem conducere quaeftrita
funt,& inflata relaxare:& propterea fplenis fcirofin plus alijs fpeciebu :
poterit extenuare medicaminum. Iuuat autem,fi extrinfecus imponatur
cataplafma,competentibus mixtarebus. Intrinfcus autem,co&tain acea
to,autin oxymelle,ficcata,trita,&admixta,Euacuantenim ambo uifco?
fos,aut pingues humores,fi accipiantur, non folum peruentrem,fed&
per urinam. Spius autem & qui fanguinolentum peruentrem depo
nunt,& qui fplen dolt,iuuat eti fibibatur acceptus,& qui fciatic pa
titur dolor. Sed&catamenia,idet,mentruamouet: & apoflegma
tizat. Afperfus autem puluis, maliciofis ulceribus optimum medicaa
men eft. Dolores dentium iuuat interdum quidem cum aceto co&tus, Addentis. *
interdum cum cimino. Habet autem in f primo amaritudinis quali?
tatem:fecundo autem acredinem: deinde eft&ftiptica. Et rigmata,&
fpafmos fnat. Spius autem ipfe folus mafticando dolorem dentia
um amputaut. Alfos atcumaceto digerit, &cheradas,& duroshu
mores digerit:utilibusadhgc medicamentisadmixtis,nihil eft de eo mia
randum. Si in aure uermesfiant: fucci ipfius amaritudo inaure occia
dtpfos. -

De Cardamo. C A P. LXIII.
A R D A M 1 femen caufticparticipatuirtutem, quemadmo. B
dum & finapi:& proptereafciaticis,& cephalicis, & ubicumq;
' eftrubor oportetimponere.calefacitenim utfinapi, Quando adponen
dum eft,cum paneponi oportet. -

De Cardamomo. C A P. Lxrrrr.
A R D A M o M v s calidus fats urtute eft, &ncendit fue
perpofitus ficut fol. Habet autem aliquantum & amaritudinis:
8: ideo datus, lumbricos occidit,& fcabies fortes. Cineremtcre cum
aceto,purgat&fanat. & v

- - De Caffia. C A P. LXV,

A s s 1 A calefacituehementer,etaut & liptomerisabundane

* ter,&acris eft, & modice aliquid ftipticitatis habet. Extenuat
enim et digerit in corpore fuperfiuitates,etuirtutem imponituifceribus.
Vtiliffimum autem adeas, quibus menftrua proueniunt ex plenitu Mentrua,
dine:&pinguifIimam fuperfluitatem prohibct.
De Carijs. c A p. Lxvi.
A R 1 AE,ideft,Nuces, habent aliqu infolijs tipticam uirtu ,
k-4tem, acn corticibus nucumurdium. Bxprimiturenm & fuc*
cus corum fimilisutfuccus de moris,aut de morisrubi. Co&tum cum
Aa
 18.6 O - R. I. B A S I I D B

mclle.ad os optimum medicamen eft. Cortex autem ipf nucis ficcus&

uftus,liptomeris fit & ficcatiuus,& fine mordicatione medicamentum.
Nuces autem,quasgrgci liptocarion uocant,nos auellanas appellamus,
frig diores, & aufteriorcs funt: ali at fimiles funt maioribus nucibus.
De Caftorco. C A P. L XV II.

A s T O R E v M calidum et & iccum, 8 nmum lptome

ris ftatus. Et his qui ex plenitudine fpafmos patiuntur, aut.
tremorem incurrunt membrorum , utilifIimum eft. Quibus autem de
inanitione fiunt fpafmi,contrarium eft. lam autem eis qui ex plenitudia
nefpafmos patuntur,& ntrinfecus potuidatum in mulfa coclearuno,
& extrinfecus cum oleo ficionio, aut uetere oleo, & impofitum, & illi*
tum,prodeft. Qui autem amplius calefatione opus habent,confri&io*
ne perunti iuuantur. Iuuat etiam fi fuper carbones impofitum fuffua
Ad pulmon migetur cum tratorio, ita ut ad fe trahat fumum per os, pulmonibus
prodet. Etcerebrinfufionem, &frgidam ibidem pafionem incura
rentibus,& maxime lithargicam,et cataphoricas omnes paffiones,cum
febribus fi fit,melius:fi nn, cum fupraditis oleis adhibeatur, fed cum
rofeo magis inliniatur: uel imponatur capiti & collo cum lanis.
- De Cedro. C A P. LXVIII.
' D R v s calefacit & deficcat ualde. Ex ea uero oleum ualde
liptomere eft. Mollesigitur carnes habentibus parat eft mor
, gerere: dura aut corpora,in multo tempore,& maxime mortua corpoa
ra deiccat,8 non permittitputrecere. Non etenim mirandum,q pee
dunculos,&lendines, & afcaridas, & inauribus uermes occidere folet.
Pecus de utero mortuum extrahit, & uiuum occidit,& educit. Illi :
tus uero ueretro, fterilem facit mulierem,hoc utentem. In cauis etiam
dentibus fimittatur,dolorem tollit,& dentem minutat.
De Centaurea maiore. C A P. LXIX, -

( E N t A v R E AE maioris radices acresunt: et calida et ti:

ptica cum terrea aufteritate eft. Quod enim acris eft, menftrua
mouet, et pecus mortu extrahit, et uiuum corrumpit et educit. Quod
autem ftiptica eft,plagas glutinat,et fanguinem expuentes iuuat. Dan*
dum eft autem eius penfum febrientibus cum aqua: fine febribus cum
uino. Iuuat autem et rigmata, et fpafmata, et{ufpiriofos, et ueteres,uel
antiquas tuffes.

Centaurea .eronim
.De C A .P Lxx
E N T A v R E A minorfortiter deficcat fine mordicatione,et
grandes plagasglutinat. Cataplama impoit,recentiaiint,
et quae aiitiqua funt,etdifficile cicatrizantur ulcerafecat,etad cicatriccm
ducit. Aqua uero qua centaurea minor decota fuerit,fiinijciatur fcia
aticis, educit cholercos et pingues humores. Et quando uehementi
 s . IL I B. IIII. 16

cfiftereutuntur,etiam fi fanguinolentum deponanthumorem,magis iua A

uantur. Succusat ex ea fimilem habet uirtutem,& qucunq3 prdia
tafunt,operatur:8Z menftruaappofituseducit,& pecus extrahit.
D B C V R S V M F A C I T I S.
c A P. L x.
v R s v M F A c 1 r r s , det, Galla aiana, tptica et n-
mium, inter medicaminum fubftantias, terrenum in fe frigdo2
rem quam plurim habens. Vtimur autem ea ubi nimis infrigidare nea
ceff eft. Alteraautcm gallaXantis,& Cauni. Deficcat autem galla fana
guinem & hc,fed minusabilla, Vfta autem, fluentem habentrepria
mendi uirtutem. Oportet autem fuper carbones pofitas, incendere,&:
uftas cum accti,aut uiri extinguere fubftantia.
De Cera. C A P. Lxxii.
E R A M E D 1 A eft nter calida et frgida, humida et ficca.
Vnde et materia eft aliorum medicamin. Sic autem ex ea ipf
conftringitur,uel colligitur epithima. -

De Ciffo. C A P. LXXIII,

I ss o s, id et, Hedera, ex contrarijs compoita uirtutibus,et

itiptica,et frigida,et acris et calida eft. Aquofmautem fubftan B
tiam participat tepidam. Foliaigituruiridia cota cum uino,impofita Aduulnera.
plagis, magna uulnera glutinant, etmaliciofauulnera ant. Cicatrizat
autem de igne ulcera fa&ta. In aceto autem folia eius co&ta, fplenericos
iuuant. uero ipfius fortes funt:fed cum ceroto triti,ac igne ufti,
impofiti,fnant. Succusautem eius fi in aures miffusfuerit,diuturna
reumata fnat, et ulceraantiquain auribus,etin naribus,quia acrior eft,
cum oleo ro.mixtus,etadhibitus, curat. Lachrym autem eius pe
diculos occidunt, et capillos nutriunt.
De Coloquintida. C A P. Lxxrrir.
O L O Q. V I N T I D AE,ideft, Cucurbitg,humetant,et in
._/frigidant nimium. Vnde rafurae ipfarum, aurium dolorem
qui de calidis inflammationibus fiunt, mirifice amputant. Cum oleo
ro. inftillat,ethocmodo in omni inflammatione calidainfrigidt,et
CUlfa Ilt, *
De Com. c A P. Lxxv.
o M 1,id eft, Gummi,deiccatuum et, ctn cautica urtute et
- apera anantiuum, cautica et et calida, etliptomeris ubtan
tia,etfine dolore incidit,calefacit,et ficcat. Co&taigiturin oleo,a peryo
dicis rigoribus humidaliberat peruntos. Flos autem eius cum folijs
cum uino tritus 8. potatus, menftrua purgat. -

De Coliandro. C A P. LXXV I.

o L 1 A N D R v M,quodet Corion,contrarijs uirtutibus infe eft

- Aa a
 188 O R B . A s I f D E

C compofitum: multum quidem habens amaram fubftantiam,autaliqua

liptomerian. Alijs autem non modice eftaquofa, humida, tepida,fea
cunda uirtute,Habet enim ct aliquid ftiptic uirtutis modice,exquibus
t1am 1lluat uar1.
De Copro. C A P. LXX V11.

Stercus ca o P R 1, id eft, ftercora. Stercus caprinum acre,et diaphoreo

prinum. ticae eft uirtutis. Chironijs igitur tumoribus expediens eft:
ntantum in fpleneticis folis,fed ctinalijs membris. Ego ergoingenia
bus habentes tumores diuturnoshoc ufus fum, cum pufcafatum cataa
plama, cum farinahordei uperponereiui, etanatus et homo. Etin
lijs locishocmodo iuuare poteft. Acrius autem eft,ita, utin muliea
ribus ex hoc,et pueris non adhibeatur curatio, nec eis qui mollibus funt
carnibus. Si autem uftum fuerit,et tundis,tetrum quidem,et non iam
acre manifefte fit:proptcr quod ad alopitiasbene facit,etad omnia qua
cunq; proijcienda funt medicaminibus, lepras, et impetigines,etfabi
esuinum, cs,etijsfimilia. Boum ftercus dcficcatiuae uirtutis cft. Habetautem ab*
ftra&toriam partem manifefte. Iuuat autem ad apum,grafonum, etuea
fparumi&us. Hydropicum autem fi quis illinitcum co,et in folefacit
Columbin. eum iacere,multum deficcatur. Columbarum autem ftercore ad cale
D faciendum aliquod membrum,frequenter in multis ufifumus,cum care
.. I dami femine,pro finapi, ad ardorem corporibus faciendum. Pulfino
Pullnum. autem ftercore utuntur aliqui ad eos, qui fungos malos comederunt,et
fuffocantur, potum dantes:liberuerunt etuomentes hos qui accacpez
runt flegmata fpiffa, et mox paufauerunt. Oportetautem tritum fupcra
fpargere cyathis tribus, aut quatuor in puca, autoxymelle. Etautem a
columbino tercore minus calidum. Crocodyli autem ftercus effalas,
etalfos,et impetigines curat,
DeCoto. C A P. lxxvt n.
o s t v M M o R D 1 c A M quidem habetamaritudin,
- amplius autem acredinem,et calidam participat qualitatem, ut
etiam trahat. Vnde extrinfecus cum oleo tritum,fricat corpus omne,
anteacceffionem in peryodicis rigoribus. Hoc autem et paraliticis,et
---
fciaticis, in quibus aut calefieri aliquod membrum opus eft, aut de proa
-
fundo in cutem traherealiquem humorem,expetit, Eft autem et diurea
ticum, et mentruaeducit, et adrigmata et pamata, et dolores laterum
iuuat: et lumbricos occidit. Ad epilepfiam utuntur,cum aqua trito,
aut cum mulfa. Facitetiam ad inflammationes humidas: pro qua re
et luxuriam excitat,cum uino et melle potatum.
De Cotilidone. C A P. Lxxix.
o t 1 l 1 D o N mixta eft uirtute, humida etfrigida,et aliquam
non claramftipticam habet uirtutem,et modic amaritudinem.
 s 1 . . . . 189
Vnde infrigidat,& reprimit,proijcit,& digerit inflammationes. Ergo A
herifypelatodes,et herifypelata,et flegmonodas curatietin tomacho cau.
fon habentibus utiliffimum eftcataplafma.
l De Carambria. C A P. lxxx.
A R A M B R I A ,id eft,Braffica,deficcatiua eft uirtute. Non
quidem in camanifeftaeftacredo. Nam & plagasglutinat,&
maliciofa uulnera fanat:& inflammationes iam nduratas,& que difficie
lefoluuntur,herifypelas induratas fimul,& herpetas fnat. Habet aut
em aliquam infe proijcientem uirtutem,per quam & lepras curat. Sea
men atem eius potatum,& lumbricos curat:& effalas,& lentigines iue
uat. Caules autem eius ufti,pro quantitate deficcant: fic& cineres: ut
etiam aliquid caufticg in fehabeat uirtutis. Mixtus cinis brafficae, cum
adipis ueteris porcini quarta parte, aut laterum percuffura, aut ex alijs
caffis dolcntcs diaphoreticos,fortes cfficit.
De Creti. C . . ,

R E T t, id eftHorde,deficcat,&infrigidat medocriter. Ha =
bet autem aliquid quod proijcere poffitmodicum. Alfitaautem
multum ab hordeo,plus dcficcatiuaeft.
- - De Crino. C A P. LXXXIi. B
R 1 N o s ,idet,Lilijflos. Liptomeris et,ole uero ex eo diaz
phoreticum fine mordicationc,& malatica eft uirtute:& utiliffi*
mum eftad duriciam matricis. Radix autem eius,& folia per f ipf tri
ta dcficcant,& proijciunt,& digerunt mediocritcr: haec ergo ufturas faz
nat. Radix ergo eius fub prunis cota, & trita, fimul cum olco rofco
uperpoita, prodet ufturis,donec cicatrizet.Eft ei & illud medicamen
omnibusuulneribus, &ad cicatricem ducend optimum. Sed & uena Aduenrem
trem malaxat,& mentrua prouocat. Etfolia ergo lili) ante coctacum a laxandum, &
qua,&tritafifuerint, fuperpofita ad haec ualenufq;adco doncc cicatri "*"""*
zetulcus:& non menftruisfolum,fed etiam ulceribus. Siaut aliquis
de folijs eius fatum fuccum coquat cum aceto et melle,ita ut
quinq; partes fintfucci,utraq; mittens:probat habebit
medicamen in omnibus, qu nimium deficcare
fuerit opusfine -

dum et qugcunq; funt plag maiores, -- ,

: n -

mufculis,& qucunq; funt infuf,& diuturna,et

uixad cicatricem ulcera uenientia.
DeCroco. . Lxxx111.
o c v s calefacit quidem nimis,deficcatautem mediocritcr;
- x propterea ad digerendumhabctur aliquis confcnfus in hoc:
&modicum in f habet ftipticum, - - - -

- - - Aa 3
 19 s
C De Chromeo. C A P. LXXXIIII.
H R o M E o N ,id eft,Cepa,nimium eftcalida.liptomeris aut
d hmor
rhoidas.
/ em eftfubftantia, Vnde & harmorrhoidas adaperitappofira:
&cum aceto illita in ole, alos purgat. Et contrita,alopitias cito cum
alcionio purgat capillorum. -

De Ciamo. c A P. lxxxv.
1 A M v s,id eft, Faba, medi proximata efttemperantig:pare
ticipataliqua in parte proieftoriam uirtutem,8 tipticam:& exa
trinfecus fuperpofita, fine moleftia deficcat. Stodagricis igitur cum
aqua co&ta,& ficadmixta adipi recenti anferino,aut porcino,illinis ulcea
ra cum oxymelle,farna fab cota,& fuperponis cataplama. Sinat
ex percuffo iam inflammatio eftfata, cum alfua facis cataplafma. Et
iftudad teftieulos & mammillas optimum eft. Amant enim hc loca i
pf mediocriter infrigidari qu funt inflammata:& maxime quando de
late mammill coagulatofuerint inflammat. Etenim lac extinguitur
ex hoc cataplafmate.Quemadmodum & puer ephccbus cataplafmatur
' farina fab, donec fanus permaneat.
De Cmino. C A P. L XXXV I.

1 M I N I emen calidiimum etuirtute:ed inflammationem

tollit,ac urinas mouet.
DeCypreffo. C A P. L XXXV [ 1 .
Y P R E s s 1 folia,& cym & pil ipfius tenerae & molles,
grandis plag in duris corporibus funtglutinatorig:ex quo ma
nifeftum eft,deficcatiuam eorum eff uirtutem. Nihil aperit in f,ut acre
dinem habeat:plurimam autem habetamaritudinem, & amplius adhuc
ftipticam , & ad haeceft amara: proptera de profundo humeationem
infufionis in putredines uulner,abfq; moleftia fimul ctcautela dcpafci
tur,& alios non permittitaccedere humores,fed intro halitus iuuat, de 2
ficcando & confortando loca, quae per humetationem laxant corpus,
ut ipf ftiptica uirtus in profundum penetret,admixto calore.
De Cypero. C A P . L XXXV III.

Y P E R v M.Cyperi utiliores maxime funt eius radices.calcfae

Vlcera o
ciunt enim,et deficcant fine mordicatie.Vnde infufum, mult,
ulcera qu difficilc cicatrizantur mirabiliteriuuat.habetenim aliquidfti
pticum:& propter hoc qug in ore ulcera fiunt, utiliffimum cft ad detere
gendum. Aliquam uirtutem habet,perquam & lapides in renibusha
bentes iuuat:&urinam,acmcnftrua mouct. *

De Ciclamne. C A P. LXXXIX.
Iclamen,Terrae malum,Ciclaminus proijcit,& incidendo exte a
nuat,etdiaphorefinfacit,etadaperit,et extrahit. Succus at eius
haemorrhoidasaperit,etrelaxata proudcat uiolenter:8 ad difficultatem
 S *I M p L. * L I B. 1I1I,} 191

ucntris, cius fuccus introcedit. Idem in flocco lang fufceptus, etano A

impofitus,ftercora dcducit. Vehemens autem efteius uirtus, ita utfi
ex ipfo fucco fubuentralis totus fuerit illitus, uentrem relaxet,& educat.
- Et pccus mulierum in utero corrumpit in pcfio adpofitus. . Radicis
auten eius fuccus cft imbccillior.Vehemcnsautem et ipfa eft.Menftrua
enim mouet,potata,& adpofita,et i&tericos potata iuuat. Non olum
uim habet purgandi uiccra intrinecus perudorem,ed & de toto cora
pore choleram purgat. Oportetaut effe in potione penfum + iij. cum
fapa,aut mulf. Proijcitaut,et purgat optime philidas,& alopitias,&
omnia exantimata curat. Iuuataut & eos qui duriciam fplenishabcnt, Adfplcn.
potata,& cataplafma de uiridi,autficca fuperpofitum.
~ DeCytio. C A P. XC.
( Y T I s I F o L i A diaphoretica funtuirtute,admixto ma*
gno tepore.
| De Conocarpo. C A P. xcr.
( o N o C A R P v M. Conon,pinum appellant: Carpos auta
em,nucleos,feu frutus.Nuclei pini ergo uirides, habent aliqu
cum humetatione amaritudinem,& acredinem : & propterea qui empi
yci funt, eos opus habent accipere:& maxime qui in thorace & pulmo*
nehabentuulnera,utfaciliusperorareddendofpuant, utiliffimum eft.
- DeDauco. C A P, XC II.
A v C v s, qui & Iftafilinus,quod latine Paftinacg fcmen uo
cant,calida eft uirtute,& liptomeris,id eft,extenuatoria. Radix
autem eius infiat,& uenereos atus excitat.Semen autem eius, & paftina
cae domefticg habet aliquam partem ad commouendam libidinem. Syl*
uaticgautem paftinacae femen omnino abfq; inflammatione eft:& pro 2
pterea diureticum eft,& menftrua educit, .

De Daphn. . .
D -

A P H N E,ideft, Laurus arbor,cuius folia & baccg deficcant,

& calefaciunt nimis:& magis baccae ipfius.Succusautem de eia
us radicibus minus eft acris,fed magis amarus,& aliquam partem ftipti a'
cam habet in fe:propter quod lapides minuit,& epar iuuat.Siccatus quia Lapic *,
dem bibitur cum uin obols.j. - -

De Dermata, C A P. XC IIII, -

E R M A t A,id eft,Palea corij ueteris dicitur. Catimata aut *

- em,uocant calciari. Vetera igitur calciamta ufta, ulcera poft

inflammationes etiam mitigata fanant:uel etiam ea quae fine inflamma?
tione funt.deficcatiuus enim efteius cinis:& merito ab igne ufto, ulccra.
poftea,qu uocantur paratrigmata,ideft,coxas, de itinere fcilicet fcor .
ticaturas&fiffurasfatas,fanat.
 192: s 1 D -

C - De Defrige. C p. XC V. -

E f R 1 G 1 s.Mixtaeftqualitas eius, ftiptica, & aeri uirtute:

propterquod ad maliciofa,fi defrigis confricetur,uulnera,opti*
mi eft medicamenti atio.Et non eft uniusgeneris defrigis,fed mixta,&
ex quatuor metallicis fpeciebus fit.Conficitur autem hoc modo.Calcare
* tum,calcitricum,calcuce,caumenu,etmifium,fi gquali pondere penfata,
&igillatim tritacumacetoiccauerint:commicesimul pulueres in uno
mortario totas.iiij.fpecies,8&teris cumuino,donecglutinofe fintpingue
dine mellis, qugrcigliodesadpellant:&colligis demortario, &inola
lam nouam mittis,et cooperculum fuperponis,& decreta mollicircumli
ns,&n furnum aredentem mtts, & affas, donecntra ollam carbones
fiant.Tollis de furno,&iterum cum uino teris,& facis mandalea. Etitez
rum fecunda uice ut fupra inollam miff, uris in furno:&ficpofteatria
, - to puluere uters.
- - De Di&amno. c A P. xcvi.
1 C t A M N v s eftliptomeris.Subftantia uero eius fecund
pulegium eft,& per omniafimilis ei.Qui aut uocatur pfeudo
ditamnus,imbecillior eft in omnibus. -

De Dragontea. c A p. xcv 11. -

D Ragontga acrior eftAro,et amarior,&calidior,& lptomeri=

tera. Habetautem in e et tipticam aliquam qualitatem para
uam,cum acredine &amaritudine.Plus enim operatiuaeftradix eiusad
. . . purgandum,Extenuatenim pingues&glutinofos, uel uifcofos humoz
", res;&admaliciofauulnera optimum effmedicamen. Purgat,& mun
dat fortiteruulneraquae purgari opus habent. Sed & alfos, cum aceto
trita etillitatollit. Folia autem eius uulneribus et plagis habent dcccn
ter exerceri.
De Dryo. c A P. xcvIII.
D R Y o s,Robur. Dryus roboris arbor,totam in f ftipticamhs
bet uirtutem:fed amplius interior cortex ipfius,quae parsglan
dem tegitfubtilior. Hgc ergo adfluxum fanguinis mulierum,eteos
qui anguinem expuunt,etaddyentericos, et adreuma uentris diutura
num utilis eft. Et probatur fortioreffe et ftipticior fuccus et primusefo
feroboris. Igiturfiutcataplafma folia imponani circa locum,in omnia
bus incifuris plagas recentesglutinant. -

. DeBuifco. C A P. XCIX.
v 1 s c v s eftquam grci Althaeam appellantt. Eftenim Mafa
ua fyluatica,diaphoretica, calaftica,adflegmones mitigatiua,&die
geftoria ad omnia fimata indigefta.Radix autem eius,&femenfimul o2
mniaiuuant Suntenim &liptomera,etdeiccatiuampoidentuirtutem
 $ t M p L. - L 1 B. arim. 1932,

ut&alfostollant. Semen autem eius in renibuslapides rumpit,&pro

ijcit. Radices uero eius fi decoquanturin aqua,& potui dentur,ddy.
fentericos,&dyarriampatientes,&ad fanguinem reficientes datae,mula
tum iuuant: habentes in fequandam ftipticam uirtutem. Cicatrifantat
chironia ulcera, cum melle trit his qui mollibus funt carnibus, id eft,
pueris,mulieribus,& euguchis.
De Blea. C A P. C.

L B A s,ideft,Oleaarbor.talesfunt uero tenergoliug. Cym tam

tum participantfrigore,quantum etftiptic funt.Frutus at eius
maturuscaliduseftmediocriter: crudus aut,ftipticior & frigidioreft.
- De Eleo. . C A p. cr. -

<(L E o N,id eft,oleum ex oliuis fatum,humetat mediocriter:ca

lefacit quod ex maturisfitoliuis, & dulcedicii oleum. Quod at
de femicrudisoliuis fit oleum,quod grci Omoteribos uocant,hoc con
denfat cutem : & quantum ftipticum eft,intantum &frigidum eft. Ve?
tus autem oleum,quod ex dulci inueterauerit,calidius eft,& diaphoreti
coteron. Quodautem de omoteribos oleum fuerit inueteratum,admita
tit pcrfc&iusftipticam uirtutem,&fimilefitilli, Hocipfumtenue eft,d
bonum,pellucidum eft,quod penetratamplius cutem. -

De Elleboro. C A P. CII,
L L E B o R v s uterq proiectorias fimul& calidas habetuir" B -

tutes:propter quod&alos, & cabies,& lepras,& impetiginesa

nat:callofitatem in duas,aut tres partes fiffus, & impofitusaufert. Et
addentium dolores facit,cumaceto colusfingulus:exindein parte ipf Ad dentes,
inoretentus aufertdolorem,calefaciendo,& deficcando,
De Elxine. C A P. CrIr.
L x 1 N E,id eft,Artragns, Alij Perdiciadon,Romani uero Paa
ritariam,alij Vitraginum uocantiuirtute et proiectoria,cum hue
me&atione fubfrigda.Proptereafnatomnes nflammatonesnnto,
&in augmento impofita,ufq; ad ftatum, & maxime qiii calid funt,ut
cataplafma impofitum. Succusautem cum oleo rofeo mixtus,adauri
um dolores,quicum inflammationefunt,facit mediocriter.
W . . . " De Elno. C A P. C1111.
L 1 N v s,eu Meline,deiccatiuauirtute et.Reprimitigiturreu
_/mata uentris, Quodfiextrinfecus ut cataplafmaimponatur,dcfic
cat&infrigidat. -

De Erebintho. c A P. Cv.
R E B r N t H v s dicitur Cicer.Hoc latis & fementis generat.
multum. Producitaut & menftrua. Eftautem & genus quod
uocatur graece Cru, hoc eft,latine Cicer arietinum:hocab omni cicere
plus diureticum eft,Cuius decoiio cxaqua,lapidesrumpitinnibus,
Bb
 192 s 1 1 :
C &maxime qui nigri. Aliud uerogenus ciceris,quod uocatur Orobus.
uirtute flipticum eft.calidum efteni,&mediocriter humidum. Partiz
cipant aliquant et amaritudin: propter quod et fplen,& epar,etrenes
purgant, & feabies & mpetigines fanant, & parotidas, & tefticulos de
hisifiduratos:diaphorefin,& mala uulnera famantcum melle impofita.
De Brpelione. C A P. - CV I. -

R P E L I o N, quod Romani Cicer erraticum uocant,calidain

tantum eft,ut menftrua & urinas moueat. -

De Era. C A P. C.VII. -

R 1 A. Graeci eam uocant Lanam. Lana igitur cum fuccofuo,id

et, cum lana fuccida impofita,rupta etctrita locaiuuatn embro
cis adhibita. Lauata autem,& ufta lana munda,uirtutem habet acrem
& calidam:fimul extenuatoria eft,ita,ut infufas carnes in uulneribus de*
ficcetuelociter. Vtulaturait quemadmod &alia plurimain olla rudi
impleta,cooperculofuppofito,foramina plurima habente:itaq; utunt.
De Eupatorio. c. A p. CVIII. " . .

V P A T o R 1 V M herba extenuatoria, uel amputatoria eft.

uirtute proietoria,abfq; calore manifeft6. Vnde infraxin epatis.
id eft, conftipationem in co faam purgat. Participat autem & ftiptic
paruam partem,perquam corroboratuifcera,& maxime epar.
- De Buforbio. C A P. Cix. -

IEv R O , R. B i V M. cauticum et,& liptomere urtute, :

- De Echnide. ' , c A P. Cx. -

C H N 1 s,deferpentibus dicitur. Carnes ergo Echnidis,ideft,

"ferpentum condiuntur,ficutanguillae, oleo & fale,&aneto,& por
ro,& aqua mediocriter. Qu commixta fi comedantur, omne purgant
corpus:ficcant ita,ut elephantiafos fanent. Etquia aliqui ex manducana
tibus accendunfiti nimia:ideo tales ferpentesfugere oporteteos,quife
cos maritima loca ex falfmentis nutriuntur. quiafalfas habent carnes,et
Caro ferpen uocantur Dpfaci. Eftergo caro ferpentium deficcatiuanimium,&dia=
tumie
phoretica uirtute,cum calefatione mediocri. Propterea euacuatde cor
poribus fuperfluos humores corruptos,etdeipf cute aufert,& proijcit
<uemadmod quafdam fguamulas, quib, melancholici&fpiffi humoz
res funtgenerati,ex quibus fcabies,& lepr,elephantigq, efficiuntur.
De Faco. C A P. C XI. 2

A c v sdleft|Lentcula,tptica qudem nn fortiter,ficca aute

em & calida,& humidain medioconfiftit,ficcaautem nimis.Vna
de ipforum qui ficci funt natura conftringit uentrem: aqua uero in qua *

co&a eft, prouocat uentrem.Facus autem,uel Lenticula qu in ftagno

fupcraquameft,humidaeftnimis,&frigida temperantia, -
*
 1 . . . . 195
. . . . De Finico. C A P. cxii. , 1

1 N 1 C o s,Da&ylos dicunt. Da&yli ergo dulces,non modia

cum participant calore. Non olti enim extrinecusimpoiti core
roborant & deficcant, uerum etiam ct conducunt,& obdurant,& con*
denfant,qu ijsopus habent.
DeFicu. C A p. cxitt.
1. c.v s humida adhuc &uiridis, leuata derhari,fatis infrigidat
& deficcat.habetetenim aliquam ftipticam mediocritatem.
De Gala. C A P. cx1111. -

A l A M grci Lac dicunt.Eftautem acidamultm,et contra

acres & mordicantes reumatifmosaptiffima,etad nutriendum
magnifica:& maxime quando contineturin ea calida uirtus,id eft,mox.
ut mulgetur, de praefenti accipiatur. Et magis mulierum lac quae fuerit
medi tatis,etbene,uel bonis cibis rutrita. Pofthaec fcrofinum,aut ca
prinum,aut equinum,aut uaccinum,autafininum. Omne lac ad ocua ,
lorum reumata acre expedit, et ad hypoagmata, et ad hypopia , Etc2
nmfiextrinfecusapponatur cum oleorofeo,etouiutello, fomnum fa
cit,etinflamiiationes mitigat. Muliebre lacrecens mox mulgetur,inijci.
tur intra matricem ulcertam,etad omnes inflammationes. TQuiparaa
gorizare opushabet,adhibetur. . - -

- De Gerefere. . c A P. cxv. . . . . . .
E R E s E R E s purgatoriam habet uirtut,etducit peruena
trem humores. Per clifterem inicitur: mordicationem n ina
tetinis facitex acredine:etulceratislocisalteraadhibetur cura. Haben
tibus delauat dyfenteras, etn omnuentre acredins reuma confiftens, Addyfente
riam.
rius co&ta cum ignitis lapidibus, et fic data,ita utomnis gx ea confumaa
turfubtilitas, Si quis etiam cum laminis ferreis decoquat, meliori efficio
turuirtute. . . . . .
. - - - De .afapeG C A .p .tvxc
-

iE P A s A,id cft, Terra omnis, graeci Terram dicunt,dificcae

'tiuamhabet uirtutem:et quandopura, autigni de furno ignita
ine commistionis ubtantia,ine mordicatione deiccat. Conentitemi
his,filauatafuerifea qugaboperariis colligtur terra,etlippara ctmollis.
Omnis terra utilis in curatione eft omnib. quos deficcare opus eft.
Vnde ea qu in Alexandria,uel in Aegypto eft,hydropicos,et fplenetia'
cosiuuat. Aliquos ufos fuiffe Aegyptios dicunt terraadliniend loca
ipfaquaedura ettumidafunt. Etfecndum ipfum modum,antiquas in*
flammationes, et extorfionestumorumfatas iuuat,multo luto ex ea faa
&o. Aliquos fcio et homorrhoidas fanguinisfluentes,d euacuaren,
de praefentifuiff liberatos.Alios uero diturnos dolores habentes,luto ,
hoc inlito perfe&ius fuiff fnatos. Lemnia at terra,ex alia humoris
pecie refoluta, utiliffima fit ad uulnerum glutinationem, et diuturna
Bb a
 1 o R s .
Cuulnera et guaeuix cicatrizantur,etduae mala funt,etdua uixanantur,
optimc facit. Terra at qu Giffanea uocatur,etmagis qu Samia dia :
citur, utilius facitad eos qufangunem expuunt, ueluomunt, fic dat,
quemadmod et Lemnia, Iuuant etiam fluxum fanguinis ex matrice,fi :
dentur,etaddyfentericos,&adulcerationes,praefertim fiabfcp putredia.
ne funt. Samia at terra mitigatinflmationes, maxime in mammillis
generatas mulier,etin tefticulis uiror, et in omnibus uenenofis locis.
Oportetaut eam foluerecumaqua, et ficpoftea admifcere oleumrofe.
tantum quant n permittatmedicamen ficcari. magnific efi eft.Hoc
modo cfeta,ubi mediocriter infrigidare uolumus ad mitigandum doa
lores,uidetur famia terra effe utilis. ' Chiaautem eft terra alia
qu mulieres ad faciem illuminandam inducunt. - t

De Gigarta. C A P. C XV II. . :

/ I G A R T A dicitur femen uu:deficcatquidemabundanter, , ,

frigida mediocriter. Stiptica at nimium eft. Propterea omnia
bus paifionibus uentris commoda,fluxum quoq; multum iuuat.
De Gleuco. C A P. CXVIII.

IL E v C o N, id eft, Mufcum, frigida et ftiptica eft uirtute manife=

fte.Herifypclas curat quae non funtmitum fories. >

- De Gligonio. . .

D Gl t G o N 1 o N quod Pulegium dicunt,calefacit quid,fedexte*

nuat multum.Ethorace et pulmonibus humores pingucs etuifcofos fa=
cile per os fpuere facit,et mulierum menftrua extrahit,
De Glcryza, C A P. cxx. -

Lic IR YzAE humores reddere folet. Na;

in arteria olum traficitur,edetcabioamueficam anat. Et ergo omnis
temperantia eius tepida,etideo humida,et fitim amputat.
De Gleuc. . ,
- L E v C 1 s idem quae et Peonia. Radix eius mentruamoe
uet multi Cum amygdalisuero in multa potata,purgatepar
conftipatum,et renes. Et qua ftptica eft,reuma uentris retinet,cum ue.
no auftero cota,etpotata. Hc at herba deficcatiua uirtute eftforti
ter,itautfufpenf pueris ad collum radix eius, epilepticos fnet.eftenim
uirtus eius liptomeris,etdeficcatiua: calida autem non manifefte.
DeGonnilido. C A P. C , . Y.

o N N 1 l 1 D o s,id eft,Rapa. Semen eius libidinem excia,

tat,inflammationes mouendo. Radix uero eius, ideft,rap,
infantifemen generat. -

~ De Gypfo C A P. CXXIII, -

G.emplaufticen non folum habet,fed etliptomcriftera,etdeficcaa.

-
P s v s deficcatiuuseft,etemplaufticus uirtute,Virtuseius.
 s i . - I . . 1. 19
tiua efficitur,etreprimit,maxime quando cum pucateritur.
De Galbano. , 1111.
A L B A N v M mala&tica eft, & diaphorerica uirtute: defic2
catautem nimis,& calefacit fortiter.
De Gem. c A P. c v.
E M 1 ,id eft,fermentum,liptomeris eft, & mediocriter calefa '
cit:propterea igitur fine mordicatione,etfine moleftiaiuuat,exa
trahtde profundo,& digerit.
- De Hydiofmo. C A P. CXXV 1, *
Y D I O S M O N ,idet,Menta. Calida etuirtuteuehemenz
ter. Hortulana quidem humidior eft. Ad libidinem excitand.
mediocris eft. Habet autem in f aliquam amaritudinem,per qulum. Adlumbr
CSo
bricos occidit potata. Eftetiam & ftiptica:propter quod cm pufca po.
tata,recentisfangunis fputum reprimit.Etliptomeris eftfubtantia plus
quam ali fpecies.
De Hirigeronto. C A P. CXX V II. -

H. R I G E R O N T v s, qui & latine Senetion dicitur. Fo

lia eius uirtute funt frigida,cum floribus fuis. Cataplafma cum.
uno dulci confetum, etmpofitum,nfiaatones tollt:etn ano fatas
inflammationes. Similiter autem cum manna plagas fanat,ac ueruor
incifiones. Et ficum aceto fiat cataplafma,fimiliter opera. nam ipfahera
ba potui data,fuffocationem facit.
DeHyringio. c A P. c v.

H Y R I N G 1 v calida eft natura. Propterea mftrua educit,

& urnas prouocat,& fcrophas, &uentoitates folut. Epata
cos,& aferpentibus percuffos,& uenenum accaeptum uuat, cum uno
potuidata.
De Hera. C A P. CXXIX. -

H: R A ,ideft,Loli herbaficcat,calefacit:& a&iua eft,ita ut pro'

xima fit herios acredini,non eftautem ficut illa liptomeris. In ter'
tio gradu ponitur calor ipfius:in quarto gradu ficcitas eius.
* De Hppure. . . -

I 1 p P v R 1 s ,ideft,Cauda caballina,ftipticam habet uirtut,

& cum amaritudine qualitat,& ideo deficcatiua fortiter, fimul
& finemordicatione. Plagis eti magnis ficataplafma ex ea imponi,
glutinat. Neruosncifos,8ntrocellicos uuat. Sed8adeos qu an Not2.
uomunt,adfanguinis fluxum mulierum, & maxime qui rubrit
nguinem infundunt,&adhuc etiam ad dyfentericos, & ad omnereu^,
mauentris fortiffimum eftadiutorium,herba ipfa potata cum aqua, aut
cum uino. Succusautcmherbg huius prgfentaneo remedio,fanguinis.
b3
 199 8 1 1
C fluxum denaribus iuuat. Scd & uentris fluxum conftringit, cum ui*
no auftero potatus.i.ftptico. Febrentibusuero c aqua dandus eft,
DeIxo. , ,

x o s,deft,Euicus, putridos de profundo extrahtuehementer

-humores,non ubtiles tantum,ed & pingues:&eos effundit, & die
gerit.Eftautnon mox calefaciens medicamem,fedettempore opusha*
bens diuturno,quemadmodumetTapfia.
- De Iu. . 1 , -

v, 1 D E s t, Viola. Folia eius aquof, & fubfrigida funt

fubftanta:& propterea & perfe,&cum alfita cataplafmaimpofit,
calidas inflammationes mitigat. +

De Iufcalco. C A P. cxxxiir.
v s c A l C v M, quodSquamam aeris adpellamus,aerem infe
habet,et diaphoreticam,& purgatiuam uirtut abfq; mordicatione.
DeIfaride. C A P. CXXXIIII. -

s A T 1 s dometica,et quaintincturisutun,& uocanteam hera

bam uini,deficcatiuam habet nimium uirtutem,non tfi mordicant.
Aduulnera. Eftautem amara,fimul eft ftiptica. Haec ergo grauida uulnera in fora
D tiffimo corpore glutinat:& in mufculis capitis faa f fnt, fanguinis
* fluxum iuuat mirabiliter. Cataplafma fuperpofitum,inflatos tumores
ualdcfortiter deficcat,& digerit,& reprimit. Etad omnia maliciofauula
neramirabiliter ualetetanat.
De Itea. C A P. CXXXv.
T E A s,Salix arbordicitur.Cuius folijs utunturmedici ad uulnera
cruenta,utglutinentur.Eftautem ipf,et flos eius fine mordicatione,
deficcatiua uero,& modice ftiptica.Interdum eti & fuccus ex ea fa&us,
deficcatiuus eft,fimiliter ad multa utiliffimus. Sed& cortex arborisi?
pfiusfimilis,prter deficcationem. Quem fi intercidas,& cinerem iipfius
cum aceto inducas,tollit callos ped impofitus,& alfos. Simul etuer
rucis impoita,tollitet emundat locae.xpertum et.
TXe Lapatio. C A P. CXXXVI.
A P A t 1 v M diaphoreticam habct mediocriter uirtutem.O
xylapatium autcm & diaphoretica eft uirtute, & participat rea
primentis uirtutem.Vtriufq; autem femen habetin fe manifeftam ftipti
camuirtutem,itaut dyfenterias,&diarriam fanet,et maxime fioxylapae
tium fuerit.
De Leucoio. . v .
E v C o 1 o s,ideft,Violaalba,tota herba proiectoriam etex
tenuatoriam habet uirtutem. Adhuc autem & magis participat
 s I M. P. L. L I B. III?, 199

fios de ea, etficcioreft magis:ita,ut decotio eius prouocetmenftrua, & A

poftpartum fidecedant fecundinas educit. Aut fi1n utero pecus mortu
it,expellit.Sed& uiuum corrumpit & educit. Iftius ergo decotioin
matrice flegmones fanat,fi ex ea fomentetur, & maxime hijs qu fortes.
funt adhibita. Semen eius,fi potui dentur3.ij.uel in peffrio imponat,
menftruamouet,pecus occidit,& mortuum extrahit.
De Libanithure. C A P. C X X XVIII.- -

1 B A N 1 thus,calefacit quidem multum, deficeat autem medio

criter:habet autem & fubftipticam modicam qualitatem, & maa
gis quodalbum eft. Cortex autem eius ftipticam manifefte poffidet uira.
tcm:propter quod dcficcatfortiter.Eftautem & pacimeris, minus par,
ticipansacrednem. -

DeLibanotide. c A p. cxxxtx.
1 B A N o T I D 1 s tra funtgenera.Romans Romarinus, et
femen eius cacri dicitur,fimiliter habens uirtut mala&ticam. Cu
ius fuccus,feu de radicibus,fu de folijs eius cum melle mixtus,caligines Ad oculos
oculorum qu depinguibushumoribus fiunt,fnant. ' caligantes
Delapide Hmatite. c A P. c L ,
1 t H o s Hmatites inquantum frigus participat,in tantum &
tipticus eft. Solo rgo ufi eo fumus ad afperas fatas palpebras.
Quod fi fimul & inflammtio in oculis fuerit fata,cum oui aibore in
cote refoluimus,etungimus:aut cum fnugraeci fucco.Siautem fine in
flammatione oculorum afperitas fuerit palpebrarum,cum aqua refoluta
cum fpatomeliinungitur,uel infunditur. Quodfi fuerituirtute medicaa
minis qui curatur fpiffus fa&us,inungis, & adhuc melius magis operaa
tur:et poftea ex eo pinguorem inungis leniter:aut retorques palpebras,
& fic illinis. Ipfum autem lapidem fimul cum aqua in cote ocularia fri
catum, dasqui expuunt bibere, fatis iuuat. Et omne ulcus
fuperillitus fnat.T Puluis autem ex eo fubtiliter tritus, reprimit fuper2
crefcentes uulnera carnes. Secundum hc & in oculis uulnera cicatri
zat olus ipe incimatizatus,ut upra,cum cotetnaquareolutus: autcer
tecum fpatomeli inuntus, -

P E L AP 1 D 1 B vs. Q v i, 1 N s p o N*
| G I 1 N v E NI v N T v R.
. Lt.
AP i D E s qui infpongia inueniuntur.proietoriauirtute funt,
utetiam in ueficalapidesrumpant & proijciant.
De Lithargyro. C P. CxLII. -

m t H A R G Y R v M, quemadmod & omnia metallica,quae

interris crefcunt, lapidofum eft, fed mediocriter,&fcdm alteras.
 zoo o R . s i I
c qualitates uirtutis,Media ergo eftuirtute,neq;infrigidsmanifefte,neq*
&alefaciens:8 proietoriam et ftipticam uirtutem prticipatmediocriter.
Propter quod& ipfo utimur, admifcentes qu forti funtuirtute,mora
dcanta,& ftptica.
DeLini emine. , ." -

1 N 1 femen calefacitquid mediocriter, humetatione autem 8c

iccitatemelius et.
De Litro. C A P, CXL1I1f.
1 R o N, quod &Nitrum,deficcat,& diaphorefin facit:&fi -

intra corpus peros accpa, minutat& extenuatpngues humo 2

res&glutiuofos:plus magis ab affironitro ficcitate exiftens tile:fed eft
cacoftomaticum,&ideo magis eftnitro amputatorium.quia contra funa
gos ufus efteo aliquis ruftics,&probauit,&moxfanusfatus eft. Nia
, tro autemufto,&non ufto nos ufifumus.
De Lce. c A P. cxLv.
I C E N, quodn petrs eft,proietoriam fimul & medocriterin
frigidant, ftipticamq; habet uirtut,& ficcam,Nihileftergomia
randum,quodaflegmaton fit. - .

D De Loto. . . Lv1.
o T o s domeftica,quam Trifoli nominant,ftiptica eft medio:
criteruirtute,&deficcatiua,mediafecundum calefactionem & in z
frigidationem.
De Lotoarbore. C A P. cxLv 11.
o T o s eft qudam arbor, quam caligarij Rorem marinuof
cant:ftiptica quidem eftmediocriter.Eftautem liptomeris, et de
... -- ficcatiua.Semen autem eius uellitur maturum ab ipfo ligno. Adfluxit
$figia
& dyenteri,
fnguinis mulier,addyfentericos, & cliacos decotainaqua,autinuia
- - - * -- - -- -- -- -

noub ufus exigit,nonfol adinciend,fed & potui data fanat. Nam

&cadentes capillos proijcit,fiex eo lauas.
DeLicio. C A P, CXL VIII.
1 c 1 v M dcficcatiuaeftuirtute,etalijsgeneribus duobus co&ta
contraraeftcompofita.Vnaquidem parslptomeris eft,& da
phoretica uirtute,&calidafortiter,Alia autem terreftrem, frigidam moa
icumhabct,&ftipticam uirtutem:propter quod ad diaphorefin faciena
dam utendumefthoc medicamine,utproijciat,autpurget. Datur at
cliacis,&dyfentericis,& adfluxumfanguinismulier. Vtimur aut
eo adoppopia,& anors inflammationes, & ad ulcera,et ad herpetas,et
putrida ulcera,&ad malicioa uulnera,8.adaures purulentas, & ad pa2
iratriiiata,&paronitia, idcft,indigitis urbicalos.Indicautcmlici fora
tius cftomnibus, 4 \{^ : ---

t
 i . ., L i B, III1, 2 Ol

De Malaci. c A P. cxLix.
A L A c 1 s,id et,yluatica Malua, diaphoreticam modice
participat uirtutem. Hortulanauero imbecillioret. Sem aut
eius intantum fortius eft,inquantum & ficcius, Anadendron autem ma
lacis,id eft,qug in arboribus crefcit,quam Euifcum uocamus,ipfus eti
genus eft,fed diaphoreticatera eft plus ab iftis.
De Mandragora. C A P. C L.
A N D R A G R A infrigidat quidem fortiter , participat
autem & caloris aliquid. Mala autem eius humidafunt:unde et
fomnum miniftrant.Radicisautem eius cortex fortiter deficcat,Interioa
raautem imbecilliorafunt.
/ De Maratro. C A P. C. L.f.
A R A T R o N,id eft,Feniculum,calefacit quidem manifefte,
deficcatautem mediocriter: propterea &lac generat,& urinas
prouocat,& menftrua educit. -

De Maftice. C A P. C LI1. -

A 8 t 1 x contrarie fibieftcompofita. Eius uirtus ftiptica eft,

& malatica:8 tomacho,uentri,intetinis, &epatis inflamma
tionibus expediens et, calefaciendiuirtute.
De Melantio. C A P. CLI Ir.
M /

E l A N T I o N,id eft,Gith,calefacit quidcm,& deficcat ue*

hementer. Liptomeris et: quod & catarrosanat calefaciendo.
In lintheo ligatus puluis, & naribus applicitus,ut frequenter odore,
inflationes tollit patientibus. Occidit autem lumbricos comeftus:fed Adlumbr
& extrinfcus uentri appofitus, fimilitcr opcratur. Lepras autem, & CS

hylas,& myrmetias amputat, & mentrua educit, et pingues humores,

etglutinofos conftipat. - - -

De Melle. C. A P. C L I III.
E L calefacit,et deficcatabundanter. Eftei una et maxima uire
tus proietoria. Cotum autem minus eftacre, etrepticum,id
cft,proiectorium: unde etfaniofauulnera glutinat.
De Meliloto. C A P. clv.
E L 1 L o T v M mixta eft uirtute. Habet enim aliquid in f die
g: t ", diaphoreticum, et multa eftin ea caloris fubftantia quam
gdoris

De Mepiis. C A P. clv1.
ME s P 1 L A multum frigidafunt,etcomefta uix egeruntur,et uene
tres contrngunt. -

t De Miconio. CA P. cLv11.
| 1 c o N 1 v M,ideft,Papauer, omnino fatis eft frigida uirtu
te.Habet at fcmen album:hoc utiq; in panem fuperfpargunt,
- C -
 2 O2 O R. I B - A 8 . I - I D B

C & cum melleinfundentes, digitis manducant. Flores autem eius frigie

diorcs fuis fementibus funt,ita, ut non aliquis folis utatur fine moleftia,
quemadmodum hortenfibus.
De Mela. C A P. CLV 111. -

Adlumbri
E L t A s, id eft, Perficus. Folia eius, & cymaeamaram pofa
fident qualitatem. Propter quod & lumbricos occidunt,tri
CQS,
ta,&in umbilic pofita. Totum diaphorcticum eft medicamen.Poma
autem eius humidafunt,& frigida. -

- De Mela. C A P, CLIX,

ME L A calefaciunt quidem,fed n nimis:deficcantaitabundanter:

propterca urinam mouent, & mcnftrua. Cephalargicos,&inflammaa
tiones facit. - -

De Melipolo. c A P. clx.
L 1 p o L v s,id eft,Plumb,humetationem habet mult,
fubfrigidam. Si ergo aliquis plumbeum mortarium cum tri
torio fuo faciat, & mittat in illud oleum omphacin,aut oleum rofeum,
aut aquam,aut aliquam aliam humidam fpeciem,multo melius eftmedi
camen. Sed ftipticus herbarumfuccus fiet,qualiafuntfpuma,cotilidon,
intyba, latucae, pfilium,& omphacus. Quodfiuis ut multum colligat
D deplumbi materia:contra ignem,autfolemardentem teris. Facitat
Plumb me hoc medicamen adani ulcera, aut ilijuitia ex inflammatione fa&a,&ina
dicamen, flammationes ueretri,ettefticulos,cum ulceribus pe&oris,uel mammila
arum,inguinum,& omnibus artculoisuulneribus,feuulceribus mal
gnis, ita, ut ad carcinomata mirabiliter operetur. Lamina plumbi fa
ia,&benefuperpofitafuperganglia,perfetiusfanat.
L)e Moro. C A P. CLxI.
o R. v s arboreft. NMora matura deducuntuentrem,imma<
turaueroconftringunt multumita, utaddyfentericos,8 cgliae
cos expediant, fi ficcata,&contufa,&cibis fi fuerintminiftrata. Cora
tex autem ex radicibus ipfius arboris,purgatoriam participatuirtutem.
cum quadamamaritudine: ut ctiam latos lumbricos data occidatin po
tiotle.
De Medulla. C A P. CLx11.
E D v L l A mala&icam habet uirtutem. Facitat& duris,
&fcirominis corporibus. Vtiliorat probatureff omnibus
medullis,ceruina. Secundauero de bubus iuuenibus. Dethauris & hir
cisacrioret,deiccatiua,utpoitdiolucre duriciascirodis.
De Myrfina. C A P. CLX 11,
Y R s I N O N,d eft, Myrtus,ctraria ibicontatee ubtan
- ta.Domnaturautemin ea terreftrsfrigor.Habetautem exteo
nuatoriam calefaction, undefortiter deiccat. Suntaitfolia,&em,&
cymgipfius,uel fuccinonmultum aliquid differentesab ftipticafubftan A
tia. Faciunt ex ea trocif. terentes cum uino. Sunt autem& ficcafolia
uiridibus icciora.
w - De Melantera. P, CL, 1111.

ME L A N T E R 1 A proxima uirtuteeftadglutinandasplagasma
iores,autfi etiam in mufculis tendones incidantr. Habet etiam aliqu
projectoriam &tractoriam urtutem. -

- De Nardoftatio. c A P. clxv.
' A R D o S T A T 1 v s,d eft,Spca nard,calefaca mediocri
A- N ter deficcatarfuficienter.Compofita etgiturexftptica fuf,
ficiente fubftantia,& acredine. Calorem non mult,fub aliquamodica
amaritudine habet in fe. Rationabiliter ergo ad epar,&ftomachum Ad Epar,
Stomachum,
expedit,potata,& extrinfecus appofita. Sed & urinas,& mordicationes
fanatftomachi:& uentris reumadeficcat,&adhuc capitis&thoracis.
Melior eft autem qui Nardus indicus appellatur.
De Nympha. C A P. clxvi.
- Y M p H E AE radix,& femen uirtutem habent deficcatiuam
fine mordicatione. Reprimitenim et uentris reuma. Semen
uero eius potatum,reprimitfeminis fluxum. Iuuatetiam et dyfenteria
cos. Quae autem albam habet radicem,fortioreftuirtute. Potaturat
cum uino nigro,ftiptico. Participat at aliquantum proijcientem uira
tutem,ita utalfosfanet,infuf aqua:alopitias autem cum pice liquida.
De Oxo. C A P. CL, XVII.

x o s,ideft, Acetum, mixtae fubftanti eft, frigid, etcalid:

utraq;lptomers.Obtneturatcalor a frigore. Deficcatuum
autem eft nimium,quando fortiter acreeftacctum.
De Oxyacantho. _ C A P. clxviii.
O: -

y A C A N t H v s,ideft,Carpus,commixtus,autpotatus,
utilffimus eft adomnem uentrs fluxum.
-

Ventrisflu
XUIIIl.

- - , De Opopanace C A P. CLXIX.
Op o P A N A x malaxat,digerit,et calefacit nimium,deficcat quoq;
uehementer.
De Opio. C A P. C L XX.

p 1 v M cyrenaicum eft omnibus calidius et fubtiliatius,et proz

pterea diaphoreticum. Nam alia, f. Indicum,ex Syriacum,funt
calida multum, et per pneumatica.
De Origano. C A P. CLXXI,
R 1 G A N A omna amputatora, etextenuatora, etcalefato2
ria,et deficcatoria nimium uirtutefunt. Tragoriganumautem
participat et tpticam uirtutem.
De Orobo. c A P. cL xx11.
o B v s deficcat quidemabundanter:calefacit at mediocriter,
-
 22 8 1 1

C & incidit,etproijcit,etadaperit.Amplius enim acccptus,fnguinem per

urinam deducit. -

De Oftreis. c A P. cLxxIII.
s t R E AE, uari funt, et Oftreorum teftae. Oftreae autem
uftae,deficcatiua funt uirtute.Sed et oftreorum teftae uftae fimihi
funtuirtute. Ego autufus fum ad reumaticos,et diuturna,acquae dffio
cile carnanturuulnera, etouae caua etfungioa unt, etprofunda in alto.
Apponis extrinfecus cum ueteriadipe porcino, et fimiliter qu carnem
nutrit. Huic fimilis eftfcincus, proie&toriam habens uirtutem.Addas
fubftanti quid qu eft afpera;qualis pumex eft.ln tali ergo uf nfaa
tis teri neceff eft. Ipf atufta,uulnerib. maliciofis fuperafpergitnr dilia.
genter trita,eteas qug in uulnere crefctcarnes reprimit. Cum fapaaut
hc oia ufta et mixta facit. Is puluis uftus nimium ad dentes utiliffimus.
eft,ita utinfuionesgingiuardeiccetetedet. Putrida uulneracurat
-- De Oo. . .xx 1111.
o N,id eft,ouum. Albumine ex eo quod eft tenue,ad oculos uti
murzfine merdicatione eftmedicamen nobile.Eftautem recens
temperantia frigida modice.Vtendum eftat hoc non folum ad oculos,
fed ct in alijs omnibus,ubi fine mordicatie opus eftmedicamine. ut eft
in ano, in ueretro ulceratis, et ad maliciof omnia uulnera. Eft at et
D uitellus ouorum fine mordicatione elixus,aut affus. Toto at utimur.
admixto oleorofeo, adpalpebras,etaures,etadmmillas nfiatas, etug
cunq; percuff funtloca:autcum alio modo fiunt fiegmones in neruofis
1ocis,qualia funt cubitus,uel circa digitos tenontes: ad articulos in pedia
bus et manibus:etadufturas, confeftim crudus fuperpofitus utiliffimus
eft. Siue ergo cum lana molli ponaturalbumen, autfolum,fiue cum uia
tello, mixto albumine nfulas lanas,uel ntincias adhibeas,etenm infra
gidat mediocriter,&fine mordicatione deficcat.
DePaliuro. C A P. C LXXV.
A l 1 v R v M,alij fuccum Paliuri, alij Cicer doronicum uo
cant, Folia eius, ctradix ftiptica funt uirtute,ita ut fluentem ftriim
antuentrem. Diaphoreticam at intant participaturtutem,utin uea
lapides conftringat,etex thorace & pulmonibus fputamina educat,
De Pentaphyllo. C A P. , c.Lxxvi.
E N T A P H Y l lo N, Quinq;foli dicitur. Radix eius calida
quidem abundantereft,minus autem acris:propter quod utiliffima.
DePipere. C A P. C LXXVII.
1 P E R quodinitio emergit, fiorefct. Piperlongum diccureo,
qhumidius.Quod autem non permaturum colligitur,albumpi
per uoctur. Id uero quod maturum colligitur, piper nigrum uocatur.
Nigrumpiperalboacriuseftlftudenimuelut afltum eftadfolem,&
exiccatum. Ambo fortitcr calcfaciunt,&deficcant,
 $ 1: M P L* 1L f B. , IIII. 2e
De Petroelino. C A P. CLXXVIII,
E t R o s E l 1 N v M. Semen eius acre c amaritudine eft: Admenftrua
&urinam.
propterea & menftrua mouet,& urinam prouocat abundanter.
Eft effi&afchmon.i.inflationes minuit,calefacido & deficcdofortiter.
De Pegano. C A P. C LXXIX,
E G A N o N,Ruta dicitur. Sed rutafylueftris fortitercalefacit. -

& extenuat,& diaphorefin facit:& dcficcat plus qu domeftica.

Eftautem non acris fol,fed&amara.Exteuuat,& digerit pingues hu a
mores,etglutinoos,8 per urinam euacuat.Etautem & non infans,et
extenuans:ideoq et ad inflationes expedienset:etlibidinem infraenatet
reprimt,etconfumtfemen et deficcatfortter.
De Peffa. C A P. CLXXX,
B 8 s A,idet, Pixicca, calefacit. Humida autem pix, id et, lia
quida,calorem habet,et aliquantulum liptomeris eft.Etproptera
, ea afthmaticos, & empyicos iuuat, uno cocleari cum mellis cyatho uno
mixta, & fic data. Sed& proietoriam habetaliquam uirtutem, & di
geftoriam , et diaphoreticam. Hc ergo propterea et unguium fcabiem
excorticat,mixta cerae:& mpetigines expurgat,& digertduros&india
getos humores,fuperpofita.Fortior etn omnibus lquida pix.
De Pn filo. C A P. C L XXX1.
1 N 1 filius,ideft,Pini cortex.Pitius dicitur arbor,filius uero cor
tex.Pini ergo cortex abundantius habetin f ftipticam uirtutem :
utin patina iccatus,cataplamat:impoitup anatmagnifice. Etuena
tr conftringit potui datus:& ufturas in cicatric ducit. TPicgautem cor
textollitur fimiliter,& ipfe mediocris eft fecundum uirtutem. In folijs
at ambar arborum uirtus eftglutinatoria plagarum.Si autex tgda ue
ta ub teta,8& de fumo ipo attramentum collectum reponatur: expula
uere ipfo tangantur palpebr,in quibus pili non funt, uel medifis angua
lorum, qui commixtuseftangulis,uel fcabies;etlachrymantibus oculis
eft utlimus. -

De Platano. c A p. clxxxit.
L A t A N v s arbor efthumida&frigida fubftantia:& pro
ptereafolia eius uiridia trita,etut cataplafma impofita, ingenicu?
tisinflammationcsiuuant. Cortex autem eius, & pil ipfius cum fepo.
autadipeufta,ulcera fanat . - -

- DePomfilce. C A P. C LXXXIII.
o M F 1 L t x fi lauata fuerit,pene omnibus prima eft adea qu
ficcandafunt uulnera.Vndead carcinomata ulcera eft ultiliffima, & ad
omnia ulcerapeffima. - -

- De Praffo. . C p. cLxxx 111t. . . . . -

P R. A s s o N , ideft, Porrus, calefacit& deficcat ualde.

- 3
&
 2O6 O is B A S I I P E.

C fplen adaperit quae funt conftipata,&thoracem & pulmones purgat.

& mouet mentrua. Et cataplama ex eo impofit,proijcit,& digerit,
& pcrnaresi&tericos purgat,&adaurium dolores diuturnosfacit.
De Propoleo. C A P. C LXXXV.

R o P o leus calefacitnms.Reptica,&lptomers eftfubftanta.

De Pteleo. C A P. C LXXXVI.

t E L E v s, ' credo quia Vlmusfit. Folia eiusrecentes plae

gasglutinant. Stipticam & proietoriam habetirtutem.Core
tex autem eius adhuc plus,ita ut & lepram fanet cum aceto.Sed& radia
ces eius ipfam habent uirtutem,utfiex decotione eius fomententur, fra
turas fanent. - -

De Ptereo. C A P. CLXXXV II.

Adlumbri
D; E R E v s eft,quam latini Filicem dicunt. Radix eius occi
dtlatos lumbricos,fi3.j.n mulfabbtur: & conceptus mule e
C3
rum uiuos occidit,mortuos proijcere facit, tam mafcula uirtuseiineft.
De Piretro. C A P. C LXXXVIII. :

1 R E T R I radix caufticam habetuirtutem, pro qua re dentes

ex dolore rigoris anat. Etintypicis febribus quando
patiuntur,ficum allio tritafricetur,rigorem tollit:& membrorum ftupo
rem tollit:acparaliticos iuuat. --- - .

De Panetritceo. C A P. CLXXXIX.
D E P A N E triticeo cataplama factii,diaphoreticon etuirtue
te plus q triticum.Fermentum autem de paffo fublatum,&
factum,acedonica,epifpaftica, & diaphoretica eft uirtute. Pyrus eft
Triticum.Extrinfcus adhibitum,mediocriter calefaeit: neq3 enim humi
dare,neq;deficcare apertefolet.Habet autem aliquid infeglutinofum et
nflatcium. Amilautem ex eo fatum,frgidus eft;&deficcatiuum;
Amili confe. &ex eo quodammodoconficitur.Infundis triticum diebus tribus,ita ut
&o.
per fingulos dies mane etfer9 fiat, mutataaquamda donec perfunda:
&cum bene fueritinfufum,fublataaquatriticum,manibus malaxas,&
premis, fuccum eiusadfolem ficcas,&eo uteris .
De Pythia. . .
Y t H 1 A dicitur cagulum.Omne cagul acreeft,&diapho
reticam,ac extenuantem habet uirtutem,& deficcatiuam.Lac igi
turinuentre cagulatum foluit:fedcagulatum,uel congelatum fangua
nem nutre,uelinuefica,fimilter potatafact.Magis pene omnibus ca
gulum,leporis etiam fi fumigetur facit. :

- De Pfimto. C. A. P. CXC1.

s 1 M i T 1 o N emplatrumet,8infrigidat. Ficus autem fri

gdor etpimto. - -

S I. M P L. , I, I B. IIII. 2o

-
De Raphano. C A P. C XC ff. A
A p H A N v s calcfacit nimis,& deficcat ualde. Semen eius
.\ plus cftab ipfo operatiuum.Diaphoretica in his eftuirtus,itaut
& hypopia,&omncsliuores tollat,fiimponatur.
-
De Reupontico. C A P C XC III,
Ev P o N T I C v M, eu barbaricum,mixtam habettem
perantiam.Habet enim in fe quidem altius terrcftremfrigdor:
fimul etim eft ei calor.Participatautem & liptomeras. Spafamata cr Adfpafaii,
go,&rigmata,&optcmia iuuat,potat:&liuores,& impetigines fanat,
um aco illinitum:& emptoicos,& caeliacos,& dyfentericos iuuat.
De Refina. C A P. C XC 1 III.
; s I N A omnis dcficcat:& calefacit, ac diaphoretica eft: alia
quidem plus,alia autem minus. Praecidit autem merito omnes
cinifes.Maftichen autem eam nominant propter hoc,quod media ftiptia
caeft,ut& ftomachum,& uentrem,& epatis defetum famet.Et fegmo a
mas deficcar finemolcftia.Aliquantum etiam acredinis habet, & pro hoc
iiptomcriseft. Alias uero omnes tcrebinthina praecellit.Diaphoreti
ceft,&magis plus domeftica:ita ut proijciat,&fcabiem fanet,& pro
fundas plagas,& uulncra magis ab alns repleat,& purget.
-
De Rofa. * c A P. cxcv.
; o s A aquof calore mixta eft.Dug igitur in ea alterne qualitaa
tes funt,ftiptica, & amara. Flores aut rofemagisfuntrepticij
manifefte.Et propter hoc deficcatiuifunt, :

i De Ripo. C A P. G. X CV f. -

1 P v s.i.fordes qug ftatuis tollitur. Diaphoreticus eft,etma

lactcus,utindgefta fimata digerat. De paleftra aut ripus
qui tollitur,optime fanat flegmonas. IMammillarum etiam rubor cx Mamin lias,
*inguit,& quod fupercurrit reprimit,& quod iam intus continci digcrit.
L)e Sandaraca. C A P. cxcv 1 1. -

S. N D A R. A c A cauftica eft uirtute,quemadmodum & arfenia

\_J cum,&auripigment. Merito crgo diaphoretica uirtus cius mixta
eft,reptica, & eadem proie&toria. -
*
t

De Satyrione. . C A P. cxcviii.
A T Y. R. I o N humida et,&calidatemperantia:libidinem excla
tat,& maxime radix eius.
- De Selino.
-

C A P. CXC1X.
E l 1 N o N, Apium dicitur, intantum calid eft, ut urina&mena
uamoueat,etinflationes ftomachi tollat:& magis ipfaaqua fementis,
De Seri. C A P. cc.

S & i s, qu dicit Intyba,ficca&frigida eft,temperatamediocriter.

 2O3 O R T B A S 1; 1 D B

C De Sfeleo. C A P. C. C 1.

Sileos.i. Sili. Semen eius calid eftintant, ut ualde fit fiptomeris, id

eft,extenuans humorcs:pro quare epilepticos, & orthopnoicos iuuat.
Dc Siamo. C A P. C C II,
1 s A M v s emplafticus eft,fimul & malaticus,mediocritercalie
dus.Virtus autem eius,et oleumex ipfo fatum,uel decoio herb
ipius una et. -

De Sc. C A P, CCI11.

1 c 1 s ,d eft,Cucums maturus , lptomerftera fubftantia eft, &

roietoriam & amputatoriam habet uirtutem.Vnde et diuturnus
eft,& clarificat membra. Et magis fi ficcatum fucrit femen eius. Et radix.
deficcatiuaeft:quia non cfthumida natura,fed mediocriter ficcatiua.
De Sitiagrio. C A P. cc 1111.
1 t 1 A G R i v M,& Cucumer fyluaticus eft:de cucumere illo fit
Elaterium.Non minus radix,aut folia eius utilia funt ad fnandum.
Materijuis, Elaterium enim menftrua prouocat,& partus corrumpit,adpofitum.
Optimum eft autem & i&tcricis,in nare cum late inmiffum. Sic e
tiam utentibus,& capitis dolores diuturnos fnat. De radice ipfius fuc
.D cus,uel folijs,imbecillior elaterio eft.Radix autcm eius reptica,diaphore
tica,malatica uirtute eft. Siccorautem in eo eftcortex uirtute.
De Silfio. C A p. CCV.
1 l F 1 v s calidiffimus eft:& non folum fuccusipfius, fed&folia
& fru&us eius,et radix calefaciunt fortiter.Sunt enim inflatiuae fub
ftanti omnia ifta. Propter hoc indigeftis, co&ia& potata cum modi2
co mellis,et urinas difficile facientibus fubuenit. Succusaut eius cum *
la&te refolutus, et in aur infufus, hemicranconcurat.Extrinfecus autcm
herba adpofita,plus a&tiva eft. Et maxime omnium opus ipfius elitic
ualde habet uirtutem,& purgatiu: propter prdieius temperanti.
De Spongia. C A P. cc v1. -

P o N G 1 A ufta,acri & diaphoretica eft uirtute.Facit effi ad fan

guns fluxum ex uulneribus,admixta afpalto ficco:quod fi non ad
fit pix noua,fpongia per feipfm manifefte deficcat. Si quis autcm u
tatur ea fupcr uulnera,ea fola cum aqua,aut pufca,aut uino,glutinatca.
Similiter autcm cruentis medicamen fubuenit. -

De Spondilione, C. A. P. G. C VI 1.
P o N D 1 L 1 O N 1 s emen acriuirtute et. Facitalitadtoma
chos,& ad epilepticos optmum medcamen eft:uuat & ericos.
Radix item eius fimilem habct uirtutem,& ad hc omnia facit: ex f
ringiacallofitat aufcrt. Oportetautem radere cam,& fic imponcre.
 *

s 1 . . 1 . ,
De Stear. C A P. CCVIII, - A.
T E A R,dicitur Adeps porcinus:propter hoc proximum eftadiu*
uamen:quiade oleo malaticoteros eft, & digeftibilior. Propterea
ad infaiiiationes in cataplafmate admixtus,expeditioreft. Quibus at
mordicationes in ano funt,aut inteftino coli, inijcimus caprinum magis
adipem:propter quod denfat facile pinguedine fua.Quod fi n fit proz ,
pter caprinum,fimili eooleo utimur. Paragorizatmordicationes dyfen
tercs,& tenamon patentibus. S autin profundo funtmordicatoz
nes ex tenuifatg humore:adipem anferinum inijcimus,aut certe pulloa
rum inijcimus adipes. Omnes ergo adipes uirtute funt humida & caa : Adlpumuis.
lida: fedadeps porcinus mediocriter eft calidus. Seuum thaurinum
multum calidius et ficcius eft. Vitulinum uerominus calidum eftthaue
rino. Hdorum uero,& caprarum,& hircor poftthaurorum calidio=
ra&diaphoreticoterafunt. Leonis autem omnibus quadrupedibus caa
lidiuscft,&liptomeriftatos,&diaphoreticoteros.
DeScandice. C A P. CC IX. -

S c A N D I x calefacit,& deficcatuehemencer,&diureticus eft. Mee

ritoergo,quod uifcidior& purgatior. -

. DeStella. C P. CCX.
t E L l A medicis amputatiua nimis eftuirtute, non autem eftfora
titer calida. Melior cftautem aff,aut clixata; refoluiturigitur fortis qu.
n ipfa eftuirtus.
- Dc Scolimbo. . c A P. CCXI.
c o L I M B v s Cardo creticus,fyluaticus.Radix eius calidaeft
nimium,&abundantius educiturinas male olentes,fiquis in uino
, eam cotam bibat.Etubicunq; in corpore malus odor fuerit, fnat,fub
afcellsfint, ueln alo quolibet membro, -

De Scordion. C A P. C C XII.
c o R D 1 o N dicitur Albium, et ex diuerforum eft uirtute com
pofitum. Etenim amarum habctin fealiquantum, & ftipticum,&:
acre.Purgatetiam fimulet calefacituifcera: et mftrua,et urinas mouet,
gtfpafmta, etrigmata qu cum infraxifiuntiuuat. Et magna cruen*
ta uuluera impofita ex uiridi allio,cataplafmate glutinat. Purgat etiam
etforddaulcerauulnerum:etad cicatricem duct maliciofauulnera,fica
cus pulus fuperfparfus.
-- De Scorodone. C. A. P. C C XIII.
SC R o D o N calefacitetficcatfortiter, ctfanguifugas proijcit,ut
aliomeliorinihilopus it. -

- De Smyrna. C- P, P, C C XIIII.
M. Y. R. N A,Myrrhadicitur.Calefacit multu,et iccat. Superfparfa
igiturfuperplagas in capite fatas, glutinat,ideft, unit,etfanat. .
* Ociditatemetiumbricos, et pecusin uentre occidit,eteducit mora
d .
 21& 3 8
C* tuum. Habet enim in f proietoriam uirtutem.
DeSmyrno. c A P. c v. -

M. Y R N 1 o N,ideft,Olufatrum,ualde calidum etficcum eft,acdiu .

reticum: & mentruaeducit,
- De Sderte. C A P. CCX VI.
- S D E R t t 1 s,qu & Myriophyllos, Iparinon,Romani uero Fer
rariam uocant,diuturna,& qu uix ad cacatric ueniuntuulnera fanat.
De Stibio. ' c A P. C Cxvii.
t 1 B 1 1 femem,& folia,ftipticam habent uirtutem abfq; mordica
tione,& ficcatiuam fatis. Propter quod eius deco&tiones dyfentea
rics nijciuntur:& deauribus manans pusanatnmia:etglutnaraet
magis uulneribus cruentis. Vtiliter autem plagasglutinat,fi cumuino
coquatur nigro,auftero,uel ftiptico. Deficcat enim fortiter omnia qu
contra naturam funthumida. Folia autem eius uiridia trita,& pro caa
taplafmate impofita, hmorroidas reprimunt. *Et ex percuffo oculis
nciones factas,fuperpofita uuant.
- De Storace. C A P. C C XV 1 1 1 ,
Si; o R A x calefacit, malaxat,digerit: propter quod tuffim,& catara
rum,& corizas,&branchosiuuat.
.rxac
Menftrua
C A
y .P
Se
extrahit
C CDXIX
.
potata.
S.et liptomeriam,
A x 1 R A,idet,Ficus ficca, calefacit medocriter. Habetar
et extenuandi, uel fubtiliandi partem aliquam,ex
' quibus abundanter digeftibilis cftad duros tumores: et mox eis diapho
refin facit. Ficus autem hae quaefylueftres appellantur,acresfunt,et dia
phoretica uirtute,ficut ills qu Caprifyci dicntur.
- De Scino. I c A P. ccxx.
C 1 N v s, ex aquof fubftantia paulatim calida eft, et terreftri fri
orenmultcompofita eft. Deficcatigiturfatis,etfecund caloe
rem ftium,uel frigus,differentia media eft. Similiteratet omnes partes
ipfius habentpartftipticam:etfi ex uiridibus folijsfuccexprimas,fimi
Ad dyfen lieftuirtute. _Vnde potata,fanatdyfenterias, & cceliacas paffiones,8 -
seriam,
anguinem exputantibus, etex matrice fluxum anguinis patientibus:
etanum foras prorumpentem, uel matricem utiliffimaeft.
-- De Squinanto. C A P. G. CXXI. -

So v I N A N T V M calefact mediocriter,8/ ftptca eftn fatis,n

feparatum a liptomeri natura:propterea & diureticum eft,8 menftrua
' Iuuatautem ad epatis,& uentris, & ftomachi inflammationes.
De Strigno. . xx11.
T R I G N v M,deft,Vua canina,uel Cuculus,qu comedif,et nafcif
iti hortis,os fciunt,etutunf. Facitad ea qu infrgidatione opusht.
Defia. . x111,
APs 1A acerrimaetfortiter, &calidiimauirtute,cum humedae
 1 M P L. L I B. - I1II. ' 3 11

tione. Extrahit ergo de profundoniolenterhumores.Sic diaphorefin A

facit. Quod extrahit,diu tempore operatur hc.
De Thermo. C A P. CCxxiiiu. .
H E R M v s,Lupinus dicitur:cmixtus ergo,plafticum eftme*
dcamen.Habetautnnatamn eamaritudnem,proietoriam,
&d, phorcticam. Occiditatlumbricos,fi ut cataplafma imponatur,
& pcr os cum melle in eletuarij modum detur:aut cum pufca potatum. .
Non folum at hoc,fed et deco&tio eius lumbricos educit. Sed& fomen
tatione adhibita ex ea extrinfecus, iuuat alphos, achoras, exantimata,
cabies,gangrenas,ulcera peima deiccatenim ine mordicatione. Pure
gatat etepar,& fplen,cumruta,&pipere potui datus. Extrahit autem
et mentrua, & pecus de matrice cum myrto & melle matrici appoitus.
Sne mordicatie eftdiaphoreticus. Farina at ex eo fata,apoftemata.
diaphoretica,ut cataplafma cotum cum oxymelle fanat. Etiam grana.
des plagas,ed & uulnera non olum liuida, item chiradas,et fimata dua
racurat. In aceto at coquenda eft,autaceto et melle, aut pufca. Dia*:
phorefin facit,nonfolum quae limpida funt,fed& omnia qu fupradia,
&ta funt,decotio ipfius,uel farina operari folent.
- De Thiu. C A P. C. cxxv.
Ta 1 v,fulphur dici. Omne ergo fulphur uirtute eftcalida,etliptoa
meri,ut eti ad plurima refiftatuenena. Et fcabies,etlepras,et impetigi ,
nes fanatc refina etterebinthinamixt: purgat eti tales pafionesos, B
De Thlapo. C A P, C C XXV I. -

TH L A s P v s calidam habet uirtutem, et qu intrinfecus nafcun .

uulnera, idet, apotematarumpit potata: et mentrua educit,et pccus
in utero corrumpitetexpellit: etinanum inieta per cliterem, ciaticos
fanat: fanguinolentum educit humerem.
De Tridace. C A P. C C XXVII. -

TR 1 D A x,Latuca dicitur. Humida et frigidaeft,non quidem no'

uiffime. Propterea ad calidas inflmationes iuuat,etad modicasacleues
herifypelas facit. Comeftafitim tollit. Semen at eius potat,reprimit
gomorrhe. Vnde et cis qui peromn emen proijciunt,daturbibere.
De Thymbra. C A P. ccxxv.111.
H Y M B R A, Satureia dicitur. Calefacit,et deficcatfatis,etex*
L tenuat manifete. Propterea eturnas,et menftrua mouet, et pe
cus extrahit,etuicera purgat, i potui detur etthoracem,et pulmonem
perfputum purgat. -

De Termento. c. A p. ccxxix.
E R M E N T v M.Cortex,et folia,etfru&us habentaliquid in fefti
ptic:fed et calefaciunt ftis, Deficcat quid radix,hume&tat at medio
criter, et adhuc magis frutus eius:etdiaphoreticuseft,etfplen iuuat.
. .enotuehT
,De .

H E v T o N,Beta dicii, Nitrodis infe aliquas participatuirtutes.

Dd 2
 212 O R H B . A S I I D B

C : Propterjd digerit,& proijcit,et per nares purgat, Elixat uero,quod

in fe nitrofum habet,amittit.Fit atapoflegmatos. Virtus eius modice
diaphoretica eft:fortiffimaat fit ad proijciendum. Eftcfii et albaBeta,
& nigra. Habet aliquid ftiptic uirtutis, & magis in radicibus.
- De Tl. C A P. C C X XXI. - -

T. l 1 s, dicitur Fenumgraecum. Calidum eft nimium,ficc medioa

criter. Et propterea ignitas inflammationes exaceruat, minus autem ca*
lda:etet croditera, daphoretca.
| De Titimallo. . . xxx.
1 T i M A l L v s omnis abundantem continet in fe acredi*
nem,8 caldam uirtutem.Eftat ineo & amaritudofortiflima.
Eft&in eo opos,id eft,fuccus eius, deinde fementis, & folia. Participat
at & radix praedi&tas uirtutes. Qu a&a cum accto,dentium dolorem
tollit:& maxime comefta,uel minuta,ad dentes adhibita,mire ualet.
Opos ateius capillos aufert,fi illiniatur.Nam fortior oleo mixtafit:
fi faepius hoc fiat,perfetius radices capillorum depereunt,& nuduseffia
cietur locus.. Secundum aut ipfam uirtut acroco rdones,& myrmetia
as,et ptyrigia,ettineas aufert. Purgatat&impetigines,& fcabies.
De Titano.
- C A P. CCX X X111.

T, t A N v s,qui& Asbeftus latine dicitur. Calx uiua,ideft,non

D extinta,mox fcaram facit: extinta autem,confeftim quidem non fcar
facit,fed poftunam diem,aut alteram. Poftautem multum tempus nul*
1o modo calefacit:leuiteratamittit mordicationcm in aqua,etfitquguo
ca turcoman,et dificcat fortiter. - -

- - - De Tragaganto. c A P. cc xxx1111.
T& A G A G A N T v M fimilem habet uirtutem emplafticemali
quam, et acredinem ftuporofm. Hc fim ilitcr deficcat.
De Tribulo. C A P. C C XXXV.

R 1 B v L v s,Cerfeos, infrigidat: &ftipticuseft,et deficcatia

uus, nitrode acutior: utriq; ad nafcentes inflammationes, etad
ea quae fupercurrunt expediunt. Cerfeos autem liptomeris eft: cuius
femen lapides de renibus expellitpotatum.
De Hydropipere. , C A P. G.cxxxvi.
Y D R o P 1 P R calefacit,fednaequaliter quomodo piper:
quoniam et uiridis ipf herba, fimul etfementes, cataplafmia ex
eafadium,etmpofitum, hypopiatollit, et duros tumores digerit.
De Hyofcyamo. C P. ccxxxv II.
fy Q s c A M v M utile eft ad fanitatem,quod fcmcn,et Hores ala
bos habet,etfrigidum nimis eft.Dicitur autem fatine,herbaDentauria.
De Hyfopo. C A P. CC XXXV 111,
Hy 8 o P v.s alefacitet ficcatnmis. Btenim etliptomeris,id eft,ex,
tenuatoriam habens in fepartem, - - - * ** *

--
 $ I Mi P L. l. t B. v. 2. 13.
2, 18
1 . v. I s t.
D D B. D B
- Aereufto Butracio
: 3.
T

: Agata
93
Brona
Croco
85
86
Calchanto
Crano
- Aerugine 95 87
Ammoniaco 26 Cadma S8

Aloe $7 Cerufa 89
Amilo 28 Gumi, 2o
Alumine 39 Calcite 91
Auripigmento 5o Conio 92
Afronitro 51 Caftoreo 93 Dorgnio
Alofanto' 52 Calchanto 92
Alcyoni 53 Crocomagmate 95 Euforbio
Apalto 59. Coloquintide 6 Eueno
Aphroelino 55 Centaurea 97 Elea drachi
Agrimonia 56 Chelidonia 98 Elaterio .
57 Cetro 99 Erificio
Anifo 58 Cinnabare . 1 Elenio
Agarico 59 Cera 1on Eruca
Abfynthio Careo JO2 Edera
Amurca 61
ypero . Eleliphaco
Ariftolocha 32
Coccognidio 1os Epthimo !
Atramento 63 Cyclamine 5 Erpillo
Aconito 2 Cofo Eritrodano
Artemifia 5' Cantharidibus loz Elatine. .
1c3 'Ebulo
Afparago Chryfocolla
Amygdalis G Calce uiua 1c3 Erice
Anagallide 68 Coliandro 11O Ficu
Amciemine 59 Comino J11 Focnculo
Adarce 7o Chamglaca 112 Folio
Amomo 1 Cardamomo 113 Fecula
Afaro 72. Chammilo -113 Flce
Acoro 73 Calamo aromatico 115 Fu
Auena 2 Chamedry 116 Fimo
Andragne 75 Caffiafiftula 117 Faece
6 Cfi 118 Glaucie
Abrotano Cinnamomo 119 Galbana
8 Cucumere erratico I2O Gth

Agrefta 9 Coniza 12! Galla
8o Colcon 122. Gliciryza
Alofacne 81 Cumati 123 Gentiana
Bdellio 82, Cnco {0 #22 Gladiolo
Balauftia * 83 Corallo 125 Geffamia
Butyro a Cuculo 126 Gypfo
. Dd 3
 213 R I , S D 2

: L I . V. O R I B PA S II

D B D E D IE

127 Gyampelone 152. Lentfco 1 Lapide batrachite -

128 Gyeretria 153 Lentcula 178 Lapide cimeritis

Gchia 179 Melle
129 159. Lupno
13o Gremlofa 155 Lapato 18O
Myrrha
Grco fenu 181
131 156 Lilio Mandragora
132 Gmla 157 . Ladano 182 Melibdena
133 Gchimolia 158 Loncite 183 Malogranato
132 Herba 159 Lauare 189 Medulla
135 Herba Sauina 16O Latofa 185 Menta
136 Indico i61 / Lnozote 186 Matiche
137 Iucolli 162
Lapide haematite 187 Marrubio
188 Myrto
138 Irio,etrio illyrico 163 Lapide fcifto
139 Iufco 169. Lapide afio 189 Meu
120 Iunpero 165 Lapide pyriti 190 Malobatro
19.1 Ichtocolla 166
Lapide magnete 191 Marrubatro
1982 Inante 15 Lapidegagate 192. Millefolio
Chamaepythi 168 Myrica
193 Lapide trachio 193
1998 Chamaedaphn 169 Lapide quadrato 199. Moro
195 Chamomilla 17o Lapide phrygio 195 Nepula
126 Lepida 171 Lapipe galatite 196 Narcffo
127 Licio 172 Lapide militino 197 Nafcatimo
198 Lafere 173 Lapidemorocho 198 Opo
199 Leuitico 178 Lapide foligino 199 Omphaco
15o Lauro 1 Lapide Cryftallo 2. Opobalfamo
151 Lixua 176 Lapideiulapi 2O1 Opoponace
 *

S I. M. P. L. L. I. B. V. " 215
s 1 s 1 t, t c v . A
Decriptionibus et Cognitione.
l i "B. v.
D E AE R E ufto. . 1.

Mle s : v s T v M. F 1 T M A x 1 M E declauiscu,
Er: Ezra preis etuetutis, qun olla fictil crudamiffi,n furno ina
cenduntur, & afperfo fulfure, uel fale, uel alumine coquuntur. Pro e
bamus autem aes quod eft optimeuftum,ftritum in cute,rubrico co!o2
re,capitula in f habens combufta. Virtuset efficacia Aeris uftifimile
Lepidg: fed tamen fortioreft. -

De Agata. ' C A P. 11.

G a t t a frutuseftarborsfpino,quimaxmein Aegypto
- nafcitur.Hicigitur fruus uelut oliug premitur,etfuccus eiusin
foleficcatur.Erit ergo ptimaagatia,quae eftpenitusleuis,leuiterfubrua
bra,fuauitate odoris fuifubacida,&guftu ualde ftiptica. Haec maxime
deinmaturo frutu praemitur:co&tnratamenciusinbecillior eft, Omnis
tamen agatiauifcidftringerepoteft." - - ** * * * +

De Aerugine. . . 1 .
E R v G o, quemadmod not,aliquaritiperalba, n qus
budam pcleislente&uelut tillicidium manare dicit. Conficia
turhacratione,Granulainteriora uuae,qu graece funt nuncupata gigar
ta,ubtermupturin uaeoperto,et apergunturalemoria,8Caceto.dein
defupponitur lamina realata, & iterum oportet ijfdem gigartis fimilia
ter afperfis lamina ala fuperponi & hoc alternis uicibus, hoc tam'
diu uas capit. Deinde opilatur diligenter, ne aliquidhabeat fpiramen a
i:etfic die feptimoaperitur:etprolatislaminisacrugo quatraxerintleuie
ter abraditur:&rurfum intinguuntur, & hoc fitufq;quo totum confuz
matur Alj uperacetum acerrm haspaslaminasfupendunt,8L de
bus.x.relinquunt:deinde proferunt, &aeruginem quantum inueniunt
abradunt. Alijmaffulasex ea quafi limenta decidunt,&in acetum mit
tunt&quotidiebis, autter coouent, uqzquoaerugoeuadat.Et ergo,
optimaaerugo,qu eftleuis attatu,nullam afperitudinem habens. Via,
res autem habetquasaesuftum,uel lepida,& maxime acutiores.
D E A M M O N I PA C O.
C A P. IIII.
c v s eft qnailachrymum herb quaegraece *

Aiaosappellai,imilisallio, eduicidior, &folisuelut pinguioribus,

uibus contritistam glutinofa eft utgumi.Nafciatin terris Afiioniae,
Aioniacus fic.Maximisaeftibus,huius herbg radix & thyro
fus inciditur,&lachrymum fundit:& poftea in terram cadit,unde & for
dcm capit,Optimum autem cftafioniacum, quodeftpcrmundiffim,
 216 s 1 D :E

C & recentiimum,colore candidi,8 quai pingue,etpenetrans,pium,

etfplendidum apparet,odore fubfimile caftoreo.Poteftigitur cfficaciter
mollire,etrelaxare. -

De Aloe. - C A P. , :

L o E, fuccuseftherb qu eftfimilis fcill:cuius incif radi4.

ce,hicipfe promanat fuccus:et colligitur uel tota herba,&con*
tuf exprimitur,&ficcatur. Aliquidicunt de petris colligi tam in India,
q; Afia.Quiin India,optimum iudicamus:qui eftfragilis,mundus,pine
Virtus Ale,
8. etubrufus, odore pene ubuicoo,etguto amariimo.
Eff&um autem habet duplicem.Si enim bibatur,& deglutiatur,uena
trem folut&purgat, putrednem,etcholeram,&flegma educit. Ino =
xymelle datus, ftomaticis, & epaticis magnum eft adiutorium. Alij
poft cn,bina, uel ternagrana,ciceris magnitudine,deuorant: quoni
corpus procurat,ecas non corrumpit:et iitisfuerit,extinguit. Con"
teris cum fucco culicul,& facisad cceris coloquina
tid. interior. et camoneam, et dabis adtypos,uel uarias infirmitates. Si
uero corporicxtrinfcus illiniatur,efficaciter ftringit.
Be Amylo C A P. v1.
M Y L v M eft omnibus notum. eftenim quafi medulla frua
menti:quodinfunditurettunditur donec furfurfuum dimittat.
Deindecumaqua mittiturin portellas, & cum preura percolatur:8&
tuncnimo pfuelutfax defcendens,aqua nfufa,n fole ficcatur, etA=
mylum cognominatur.Cuius eft optimum quod eftrecentiffim etcan
did,& leue,ine ullo acore,ine aliquo inquinoo odore. Potet auta
em leniter ftringere. Propter quod collyrijs ad lachrymum facientibus
micetur:etadprofluuium uentrisprodeeprobatnr.
} De Alumine. C A P. V11.
| L v M E N dicitur Rotund,dicitur & Sciffum,dicitur& Li*
uidum.Inuenitur autem omne Alumcn in Infula qu dicitur
NMelos:fed & in Aegypto,&in Macedonia,etpluribus locis.Vcrum cft
optimum Sciffumalmen,quod illiusRotundi uelutiflos cft.Hoc crgo
adfimile eftalbis capillisuexatis,etquodammodo carpinatis.Liquidum
deinde,quod eft leue,perlucidum,8aliquid in fummo in modum flor
Materishabet,hocipfum probamus,fuccidum,etliquorofum. Syncerum
autem fi fit, non perficiturab illo. Rotundum quoq;,quod eft fubalbi ?
dum,aliquo pallore uelutpinguinatum,fragile,mundum,etcolorc mu*
taturafpcrfo fucco quem diximus. Poteftautem omne alumcn uchez
Inlenter tringere.
De Auripigmento. C A P. viif.
v R 1 P 1 G M E N t v M, quod aliqui Arfnicon dicunt.
extrinecus caloreetauroum:tenuiime funditur, & in modii.
 s L, L . v. 217
aurifulget. Inuenitur in montibus Afiae, & Armeni,Ponti,& Cappaa A
doci.Verum eftquod in Amifta,etCiclis e Ponto affertur. Hoc nim
eftoptimum,finceriffimum,ex aurigino colore limpidiffimum. Vires
quoq; habet qufimiliterut ignis deurere poffunt,&alienationes con2
umere. Sicum calce uiua commitum corpori fuerit,illitumpilostollit.
VndeGrcis hcipf mixturaPfylotrum dicitur.
De Afronitro. C A *P, IX,
f R o N 1 T R v M optimum eft leuiffimum,& candidiffia
mum, latum,& fragile. Poteftenim calefacere cum aliquamora
dicatione,relaxare,&omnem fordemde corpore abftergere.
De Alofanto. C A P. X,

Lo s A N T v s eftueluti pnguamen quodaquam upernae

. tat. Cuius quod optimum eft,inNilo fluminecollig. Hoce
& coloratiffimum eft,et cum aliqua pinguedine aquofum, etbene putri
dum. Potetigituracriteretuicide excalefacere, et quai alaliena cona
fumere.Item collyriorum,et malagmatum ufuiprodeffe.
De Alcyonio. c A P. ayr.
L c Y o N 1 v M fpecies habetduas.Videtur autem etficcti,
etliquidum. Aliqui dicunt utrumq; lachrymeffearboris,qu
in Italia etalijs locis nafcitur. Aliqui, quod eftcertius,ueluti pinguius,
untuofumeff dicunt,ualdeglutinofum, aquis paludeftribusfupernaa
tare. Hoc igiturfcafulisimponi,et impletis mufcarijs recondi: in terra B
pofitumficcai: et maxime in Iuda,fcd ctin alijs locis fieridicunt. Cola
ligituretin Babylonia.
- De Afpalto. c A P. gri.
t c c v M Afpaltum,quod eft optimufh,fragiliffim, et coloreru
fum,ueluti purpurafplendens. Quod nigrefcit,pice adulteraturlie
quda. Deindequod eftlucid,etglutinofum. Vtrumq; odore grauifa
fimo. Vres autem habetufcidas,etefficaciterrelaxantes. "
De Afroflino. C A P. XIII.
f R o s E L 1 N o N in Aegypto tantummodo inuenit, Quod
ita creatur.Ros cleftis pofitus,a lunae claritate in fpcciem lapia
dis,quemfpiclarem uocamus, cagulatus conftringitur. Vnde nomen
fumpfiff uidetur.Eius color ceruleus,etlucidus. Poteftautem omnia
uitia
deft.capitis potatum emendare,etcephalargijs,etepilepticis unice proa
- ,

De Agrimonia. c A P. xIIII.
G R 1 M o N 1 A herba eft pluribus nota. Cuius uires faciunt
--contra uenena,etdiuerfas compofitiones.Huius igitur radicem
Grci Eupatorium dicunt: eteftdiaphoreticaualde,
- C
 218 i i -
. De Apio. C A P. XV. -

P 1 v M herba eft quae in hortis inuenitur,omnibusnotum,&

\icius femen facile noerunt: magis tam ufibus medicin ipfum
emenaptum et. Mittitur &in purgatorium,8 in antidotum. Etaut
uiribus acre,& excalfatorium,& diaphoreticum.
De Anifo. _ C A P. xvi.
A N 1 s v M optimum eftCreticum,deinde Aegyptium:Gallicii
\\.nouffimum. Veruntamen ures habetacriter excalfactorias &
diapboreticas, & ad ufum medicin idoneas. Semen at eius fimile eft
cictae. Si a nutricibus bibatur,lac prouocat:& magis odore eftfuaue.
De Agarico. C A P. XVII. - -

G A R 1 C v M ab arboribus excrefcit,prout tubera,uel boli?

A \ tus:& cfttatu leue,& quafi uanum, ac frigidum ualde,afpe&u
ubrubrum, penitius albedini non diimile: furfurisgutu:in initiouie
detur dulce,fed ex lento euadit amariffimum. Quod autem eft optim,
in Ponto maxime inuenitur. Verum quod alijs locis nafcitur,multo eft
inertius. Vireshabet, acriterrelaxare, & uenenofis morfibus,&pua
tentibus refiftere. Sic& uentrem purgat aliquatenus,& choleram,&
flegma deponit. Ideo neq; dolorem,neq; uomitum facit, -

D E A B S I N T H I O.
C A P. XV I II, -

B s 1 N T H 1 v M omnibus notum eft, tam Santonicum,

Gallicum;et Marinum,quod ctPontic: quod ipfum ex omni.
bus optimum eft,et in fucco. Cntufa totaherba,etfucus eius expref
fus,et ficcatus,uelin aqua ufq; ad tertiasdecotus,etficipf aquareco&a
ad mellis fpiffitudincv ufui referuat adlumbricos expellendos, quod
nemo ignorat. - - - :

De Amurca. C A P. xix.
A: -

V. R. C. A fx etoleicum premitur, nigra, et aquoa Coqui

folet ad mellis fpiffitudinem. Cuius eft optima, qu de recenti.

coquitur, etfic uetuftatem accipit. Vireshabet ftipticas ualde:propter

quodin emplaftramittitur,et in alias multas compofitiones.
| De Arftolocha. C A P. xx. -

R 1 s T o L o C H 1 A rotunda eft,etlonga.Magis tamen ad

ufum medicinae eligitur rotunda:& hc ipfa quae noneftuetue
fta,grauis, ficca, et quodammodo fpiffa, etguftu amara. Haec igitur in
emplaftris mittitur,etcaua uulnera replet:et ad uiperarum morfs,etad ,
alia uenera intrinfcus facit. -
-

- Dc Atramento. c A P. xt.
t R A M E N T v M futorium e quod foditurin metallis,et
quodquafiadglutinaturcirca foucasin quibusasinuenituries
 s I M P L. L I B. v. 219
eft quodin fumma terra metallorum colligitur. Aliqui&parari ipfum A
diciitdeferro rubiginofiffimo,quodn acetoacerrimo multotporema
ccratur:& fic fgculentum quod fubfederit, ficcatur. Optimum uero eft,
quod eftcolore quafi fulphureo,etaliquatenus fubuiridigans,etoptime
denigrans,fiaquafpargatur, Viresautem habetacrteretuifcide ftrin
gentes,etrefrigerantes,etinficientes,undelanas cito,etalia denigrat.
- IDeAconito. C A P. xxii.
C o N t T v M herba eftqug foliahabet a fuaradice duo,uel
tria,fimilia cucumeris: et thyrfum nonaltum,radicem oblong,
ctad imamagis tenuiorem et minutiorem. Speciem authabet et colo*
rem adfimilitudinem fcorpionispufilli in pedibus, Vircsautemhabet
quafitapfia,et ualde ueneriofaeffe dicitur. - -

De Artemifla. c p. xxiii.
R. T E M 1 s 1 A eft fubfimilisabfinthio,folijslatior,ramisala
tior et fortior, fed afpetuetcolore fere talis, etodore et guftu
quoq; ac ipf amara. Nafcitur locishumidis. Potcft acriter relaxare
menftrua,et urinam prouocare,et partum expellere.
De Aparago. A P. xx1111.
s A R G et emen,etradx urnam prouocat. Potetaut
em duriciam relaxare.Vires autemhabetaliquatenus calefa&io2 B
ras, et diurticas. . . . . -

- De Amygdalis. C A P. xxv.
M Y G D A L AE et fuauesfunt,etamarae. Vtraq;habentuje
rs ftpticas.Magis tamen funtin ufu,etmedicing aptiores ama2
r : eo quodftringunt magis. ". .

. . . D E A N A G A L L I D E. '
C A P. XXVI. - -

N A G A L l i s nafcitur locis humidis:etipfafpecieshabet du*

as. Eftenim una ceruleo flore:altera quafirofeo. Verum utrq;
herb funtthyrfo humili,et folijs mollib.et pufillis,quafi rotundis,ha?
bentes circa ramulos fuos radiculas minutas, etfubdulces. Stringen
tis efficaciam quidemhabet cerulea, qu in emplaftris mittitur. Efc
cusillarum cum melleattico, ad oculorum claritatem facit, -

. s .
C A P. XXVII. -

A E 1 fcmeneftpene Aethiopicum Cuminum,minutiusquide.

et exalbidum, et quodammodo fpiffius. Cuius eft optimum
quod eft recens,et non furfurofum. Vires habetacres,etexcalfa&io
rias,etrelaxantes: unde prorfusinflationes fedat,eturihas,acmenftrua
prouocat. v - .

Ee 2.
 O R. I. B A S : [ . . . D. B.
De Adarce. C A P. XXV111.
b A R c 1 s nafcitur locishumidis, circa calamos, quibus ad
hret:& eft fpuma qu habet fpeciem fpongiaead fimilitudia
nem alcyonij,fedafperior,&ficcior,&lcuisualde. Eftacris admodum
ignis,&calefacicns:&fi corpus fricaturde ea, cum magnecalore pun*
tiones denfitate natas facit.
De Amomo. C A R. xx1x.
M o M v M eftgenus herb odoratiimg, qu habetramulos
ficcos & duros, uirgulis colore fubrufo, circa quas foliolauina
&ia.& copiofa,&infpeciem racemorum impleta. Flofcellum quafi uioa
lam,guftu acri, et calefacient.Cuius optimum digitur Armenum:fea
quens Pontic:quod ipfum afperius eft,et durius.Nam Medum omnia
'uiminertiffimum: eo q>locis humidis nafcitur. Vires athbet omne'
Amomum calfacientis et tringentis. Eligere tamen debemus,quod ab
una radicula omnes ramulos fuos excrefcentes et integroshbet, folijs
etfioribus ut diximus.Reprobare debemus, quod glutinaturutgumi
inunctum cum amomo herba quae etimilis, ed care odore, eeflorem
habet Origano fimilem. - -

- De Aaro. C A P. xxx.
{} - s- A R v M radicula eftrhinuta,etnodofa,quafi tranfuerfa,fua
uiterolens: qu et in Gallia,et in Phrygia inuenii. Verum opti
mum eft Afarum Ponticum,ethuius quod eft recentiffimum. Vires.
autem habet calefacientes,et cum arrimonia relaxantes:unde et urinam.
et menftrua prouocat, et totum corpus excalfacit, cum oleoctuinoim
uhium,attamen leuigatum. ..

De Acoro. c A P. xxx1. -

(\ C o R v M, H E R B A E s T quae thyrfum emittit, etfoe

A + A-lia lataet oblonga,etexalbida,n fummo tenfaetacuta quai glas
diolus. Flos aurofus. Radice qugq; implicata, nigriote, nodof,etgua
flu acri, et aliquatenus odorata. Semen plenum, piffum, integrumad
ipfum odorem: et ftringitut et Meu,et per omnia eftefficacius,t magis
&alefacit. Et extrahere fplenem uidetur,fumptum ct potatum. Sca
cusradicis illius claritatem oculis prftatmirifice. r

'De Auena. C A P. xxx11, 2.

v E N A. c R s 93 r in fegetibus, etefttotafimilis folijs

et culmo frumenti. Hc igituruireshabetlcnitcr,fedcfficacia
&errelaxantes. Etad omnem tumorem facit.
De Andragne. C A P. xxxtrt,
N D R A G N E omnibus notaeft,&uede tringit. Proprie
w
. - Altamen maticata, gentibus offenfa;qu ab immaturis pomisfis.
quam Graecilimodiam dicunt, $anat.
 s i L. . 1 .. v. 221
De Affodillo. . . xxx1111. A
F F o D 1 l L v s nafcitur in molli terra,& habet folia fimi2
Iia Porro,capita circa terram diffuf:thytfum lenem,rotundum,
& oblongum,in fummo ramulos excrefcentes, habentes florem exalbi
dum:fruticulum nigr:radices quoq;oblongas,&rotundas, qu funt
potentire. Combuft enim, &in cinerem redat, alopitiasemena
dant,& albidas maculas, Deco&a,& in aqua ipfbibita,ad renum do
forem prodet. Vrinam,& menftrua prouocat:& adtufim ueterem
fact. Nam tun etmpoit,radicesdurciasemollunt. ----

De Abrotano. ' c A Ps xxxv.

A B R O T A N v M omnibus notum eft,etamartudine 8c acr
tate fua ut abfinthium proficit:fic&lumbricos occidit. -

De Aneto. . xVI. -

N E T v M uires habetacres,& calefatorias,& durcticas, a 2.

ptas &idoneas adomnes inflammationes intetinorum.

-
- De Agroft. C A P. Xxxv II.
G R o s t I s herba eft qu in campis nafcitur,&habet folia
quai auema, puilla, 8 uelutiuiticulas in terra repentes, nodo a
fas.Radiculas quoq;longas, fpifias,nodofas. Faucium uulnera glu2 ,
tinat:& potata urinam prouocat.
hancherbam manducant.
Canes etiam cum uoluntpurgri, B.
-
:

De Armno. c A p. xxxv 111. *

- R. M 1 N 1 v M optimum dicimus, quod cft leue, crulcum,'

fragile,fine lapillis. Vires habct chryfocoll, etfi ineritores,
proprietamengenasiccat. * -- !
De Alofacine. C A P. xxxix.
L o s A c I N E eft ueluti fpuma maris, qu in petris infidet
& remanet. Vires habet quas & fl, & omne nitrum. -

De Bdello. C A P. XL. -

D E L L I v M lachrymum etarbors qun Araba nafetur

in modum refin, Optimum quod eft pellucidum, cum aliqua
pinguedine pro ut chryfocolla:& guftueftamarum, mund,& nihiiin
fe ftercorofum,autalienum habet, ad ignem odorem fuauem emittens.
Poteftautem,eo quod penitus excalefacit,duricias neruorum remollire.
&ftriturasrelaxare,eteaquae colletiones habent euaporare.Sed adula ,
teraturgumi. Quodipfoguftu,faporeq; deprehendimus:aamittitaut fu
am mordicationem. - - - - -,

DeBalaufto. . . C A P. xLt. ---- -

A l A v s T 1 v M flos eftfyluatici malogranati. Cuius foris,

aliquotfuntfpecies. Inuenenm album:8 purpureum fimile.
rofae; quod& ipfum uires eafdem habet, , f
- ----- - - - - - - - -- - - - Be 3
 22.2 s
. DeButyro. C A P. XL II.

: T Y R v M fitxlatebubulino,&ouili. Eftautem optim

ouile:quia& calorefubrufo;&ampliuseftpinguius. Quod it
*-* *

conficitur. Mittitur in cupplongam,& cum uirga qu habet in capite

rotulam,quae intracuppam capere poffit,agitatur diutiffime:hocipfum
lac,ficut qodeftillius pinguiffimum,fuperne colligitur,&in uafculum
reponitur.Optimum ergoeftbutyrum, quod eft pinguiffimum, &ex
ouili la&eaeftatefatum. Vires autem habetleniter relaxantes:
unde aduulnae tumorem,etlocaneruofifima, &
deligata:prodeft&ficcitatem pulmonii
proprieuideturiuuare.
B -

D E B V T R A C I O.
C A P. XLIII. . ..

v r R A c 1 v M herbaeftinmodum cicutg,fimilis apio,crefe

cens ueluti ferula:& in fummo florem habet aurofum,& fplendidum
ualde:radices fubalbidas, ctlongas. Nafcitur in locis humidis. Vires
habet caufticas,& exulcerantes.
De Briona. C A P. xL IIII.
D : 1 o N 1 A herba eft.Radix eius plaerumq; habet uaftitudine
prope&longitudinem paftinac, Viribs autem acribus,&
---

excalfatorijs:propterquod oleum in quo co&ia eft, ad acopia& malaa'

gmata facit. -

De Croco. c A p. xlv.
R o C v M nafcitur pluribus locis:flos mire odoratus. Cuius
eftoptimum,quodcum bona longitudine, qualem habct ua*
ftitudinem,&in fummo ueluti apicem albientem,rccens,&afpe&u ipfo
proutfuccinum,perlucens,&adtatum non humidum, & adlinguam
guftumfubmordens,& fliuam diu, multumq; inficicns. Huiufmodi
enim erit optimum. Vires habetomne crocum leniter ftipticas: mia
tigatomnem dolorem,commixtum
, antidotis, alijfq; pluribus
corporibus. Adulteraturuero oleorofceoperunum, atque de fru=
iu leuigato, coneo, puma argenti,autmalabofena,autlapidepafto: fed
dinofcunturifta. - -

D B C A D M I A, -

C A P. XLV I.
C . - -

N t, t, S
cuprum,& argentum.Eftergo optimaCadmia& quafiprima,qu grg
V 8 .
-

ci Butricenappellant, qu extrinfecus quafi ramulos habet,& intrina

fcus fubuiridicant.Secunda, quam Moniticem appellant, os erratic,
quaeeft tenuiffima&afpe&u teftae affimilis. Omnis autem Cad
miaftipticaeft,et uehementerftringitpropter quodadcolle&tionemad
 8 I M P L, f, > 1 - B. V. 223

miretur&uulncraordida expurgat, &munda adricatrict perducit. A

De Cerua. C A P. xlv.11. . .. .
E R v s A ficfit. Acetum acerrimum fundito in amphoram ut
impleat quafi dimidiam.Deinde plumbum delatum & extenua
torum fuper acetum fufpenditur: & fic ipfum uiacctiremiffum, inam
phora ueluti fx fubfidct.Qua fce delimpidata,aceto leuigamus, &im
foleficcat terimus,&ex aqua tamdiu lauamus ut nihil habeatafper:&
leuigatamaqu In ole iccamus.Cuius et optima qu et candidiima,
& iion grauiffima,& qu linguaguftata non denigratur. Vircshabet
ftipticas,fed ex aqua,uel uino potata,uenenof effe dicitur. . .

- De Gumi. C A P. X L VIII.
v M 1 lachrymum eft plurimarum arborum, omnibus not.
cuius quafi optimum eligimus,quodcftcandidum et mund,
& glutinofum.Praeftat autem quod Tragagantum dicimus
De Calct. C A P. XL IX.
Alcitisgleba eftnaturalis,quae in Cypro infula inuenitur,cofo*
re fubarofa,intus uenas habens defiffas, utalumen fciffum,8
in modum ftcllarum fulgentes . Cuius eft optimum quod recentiffia -
mum,&mundiimum,ctacqualiter fragile. Potetigiffine mora uez
hementcrftringere.Ad profluuium fanguinis,& uenarum habetur uti* B
IifIima.
DeConio. C A P. L.
( o N 1 v M herba et nota.Cuiusemen eftfimile ani:8, nu2
-

Jus medicinales colligitur. Refrigeratautem, & tringit. Scd &

fuccusiJius expreffus feruatur.Nam & ipf cadem praeftat.Verum opti
- - - -

mum conium quod habctur,ideftCreticum.

De Caftoreo, . L1. -

.A s R E v M animalculi quadrupedis eft, quod Caftor,

appelllatur.Tefticulos huius animalis Caftore uocant. Circa
flumina capitur. Optimum eft Caftoreum Ponticum. hoc enim pluri a
mum inuenitur,cohgrentibus fuis tefticulis,penitus ficc, colore renio,
odoregrauifiimo. otet igitfirmiterexcalfacere,& relaxare, etfimili,
ter limare longa uitia neruorum,qu nimis dolentibus contrahuntur. p

- L. . N , , t

C A P. L II.
N V N L. t. 8
nitur: cuius quod foditur optimum dicimus, quod eft colore cruleo
potius quam pallido. Eft&aliud quod ex hoc qidem fit, admixta a
qua,d coquii in plumbino uaf&fatis amplo,in quo & Calchantinuea
miitur inglcbas difpertit,&adglutinantum.Ver optimum, quodeft
 22 8 1 D B

C colore,proutdiximus,eoerulco,graue, mundum,perlucidum:8 uifcide

tringere potet.De Crocomagmate. C A P. LIII.

Rocomagmafitexprestis aromats crocinisunguenti,et eftqua=

figlobata,&oblonga.Cuius optimum dicimus, quod croceum
habetcolrem,&fiiniliterrdoletutmyyrha,&guftatum linguam fuba
mordet,dentes quoq;,&fliuas,8 manusinficit, graue&minime affua
lofum. Vires quoq; utipfumcrocum reprefentatftipticas.nam et hoc
leniter ftringit.Plures autem in compofitiones mittit, propter prccijdi*
ftantiam pr croco,crocomagmatetentes.
De Coloquintide. C A P. L1111. -

OloquintiseftCucurbitafyluatica.Nafcitur maxime in Aegy2

pto, magnitudineinfantilis amariffima,notaq; plu
ribus.Hcigituramaritudine&acredinefua, uifcide,& conuexatione
totum corpuscoffiouet.Sic& uentrpurgat, et in antidotis cmifcetur.
De Centaurea. C A P. LV,
Entaurea herba eftorigano fimilis, alia maior, alia minor. Ve
rumfolia habetmagis fublonga,&rotunda, incifa quafi ferula.
D Ramulos ab ipf radice longos, & plures:in quor fummo eftflofcellus
purpurafter. Vires habet cum aliqua exafperatione relaxtes:unde to*
tum uentrem purgat,& nigram bilem prouocat, & menftrua admouet,
& part ex eiuseftcandens uelutignis,mollis,fragillis.Suca
cusacris cum magnaamaritudine, colore ubrufo:& prodet upiriois,
tuffientibus. -

De Cheldona. C A P. LVI

Helidoniaherba etomnibus nota,quuccumquaficrocatum

emittit:quicollyrioadmixtus,adcaliginem oculorumfacit.
De Cetro. C A P. L V II.
Btrum lachrymum eftarboris eiufdem nominis,folidum,uifci
de,efficaciter,&cumu.exationerefrigerans,ettringenspropter
quod maximecatofiricis admifcetur.
DeCinnabare. C A P. LVII1,
[nnnabar non eftfanguis draconis,ficut aliqui putant. Optimii
eft quod in Hifpaniafit.Hoc enim fplendidiffimum eft,& coloa
ratiffimum,colore fnguinis,ueluti coccinum.Poteftigitur leniter ftrina
gere:quapropter collyrio adhibetur,fed& coloris gratia. Inficit enim et
colorea adhucmagisquam hmatites. Aliqui dtcuntidemeff Mini,
cum Cinnabare.
De Cera. C A P. L1x.

Braomnibus in locisinueni.Sedoptim dicimus, quae aliquae

tenus pinguiset,munda, odore uaui,& quaimelleo. Ver
 s 1 . il, I B. V., 225

omnis cera molliter relaxatduricias: propter quod in emplaftris mitti* A

tur,&acopa,& malagmata.
- De Cicere. c A P. L. -

t C E R fmen eftomnibus notum.Cuius efficacia fere taliseft,

Jualis&apij:hoc tamen aliquatenus uenoiusinuenituree,&
magis adcpofitionem idoneum:uerinantidotia,etpurgatoria mittit.
DeCypero. C A P. LXI. -

Y P E R t radiculi funtpufilli,n diffimiles longisoliuis.Qua*

um eligimus qua: funrgrauores & pleniores, fed & duriores,
&uelutilanugiiiem habentes fimilem fpicae,c color fortiorem habcna.
tes,redolentes fuauiter,&guftu acri,&fubamaro. Viribus excalfacia
cntibus,8 aliquatenus ftringentibus,
De Cocognidio. C A P. Lx11.
O C O G N I D I v M frutus herb,qu in montuofis locis*
crefcit: hic uero colligtur, acin fole ficcatur. Et duos habetue*
luti cortices, unum extrinfecus rubrum,alterum quafi nucleum habetal
bum. Purgatuehementer,8 i incerus glutiai, nimio uo calore urit
utignis ore, & faucescalefacit, - -

De Cyclamine. C A P. Lxrrr.
Y C L A M E N herba eftquae radicem habet nigram, cortic
!in fpecie rapae: habens thyrfulum pufillum: circa quem folia
fimilia heder,fed nigriora,tria,uel quatuor:& flofcell rofeum infpea
cicuiolae. Hcigitur radix quo tempore tota herba fiorefcit conciditur, :
etin pilam mittitur,etfic preffuriolo fuccus eius exprimitur, et in patella
fi&ilificcatur: uel etiam coquitur, ufq;dum mellis habeatfpiffitudinm.
Vires habetacres,et excalfatorias: unde et uentrem purgat,ipfefuc^
cus potatus,et caput. Cmixtus cum late,aut melle,aut cum aceto,et
per nares nfuus,fuffufiones fuper oculos inunctus difipat.
De Cofto. C A P. LXIIII.
o s Tv M. Radiculae funt non ignorate,fubalbidae,plarulae,
- - piae, eticce,non uermiculofae. Tale eft enim optimum Co *
ftum.Scd etguftufubmordet, et excalfacit . Haec omnia in f habetd
ex Aegypto adfertur. Sequenseft Arabicum. hoc enim leuius eft, et z .
dorefius. Deinde Indicum,quod eftuaftum, et nigrum,&leue uea
lut ferula,infirmifIimum. Eftet liud colore buxeo,etgraue ualde,etoa
dore acre. Verum omne Coftum uireshabet acres,ftringentes,etexa
calfacientes. - -

- - - De Cantharidibus. C A P. Lxv.
A N t H A R 1 D E s animalcula funt. Quorum funt effica
- /cifTim qu in fpecie frumentiadhuc forentis inueniuntur,ua*
riol,et quafi triicirca pennulas fuas, uiolaceo colore,oblonga,etuaa
TF
 226. - 8 - -

C fte. Inertioresc funt,etminores,ct latiores, qu circa rofas colligunt,

et adhuc infirmiores,quae unius coloris funt.Haec at animalcula uapoz
re acutofuffocantur, ctinuas non picatum reponuntur. Faciuntin alia
qua antidota,etin aliqua cauftica:fed ucnenofa effe dicuntur.
De Chryfocolla. C A P. LXV I.

H R Y s o C o L l A eft quafi puluis uiridis ualde. Cuius

optimam dicimus Armeniam. eft enim leuis, et fine ulla afperia
tudine,etomnium uiridiffima. Sequens eftMacedonica. PoftquasCy
pria,aerugini fimilis.Verum omnis Chryfocolla uires habetacres,etfie
pricas: unde et collyrijs ad lachrymam facientibus mifcetur:etin cateris
carnes laxantes iccat.
De Calce uiua. C A p. Lxvrr.
C A l x uiua fit ex lapide,eteft uifcidiffima quae cft recens ufta. Mite
situr autem in cmplaftris,eteft cauftica. Vires habet acerrimas.
( De Coliandro. _ C A P. Lxvrrr.
O L I A N D R v M notifimum et omnibus. Huius igitur
*~_/ fuccus uifcid uirtutis et, refrigerat,ettringit, Propter quod
ad ignem facrum proprie facit,fi ipf folia trita,et impofita. Item fmen
eius tritum,etpotatum cum oleo,lumbricos occidit.
D De Comino, C A P. Lx1x.
o M t N v M, id eft, Ciminum. Veriffmum uidetur Ethio*
picum: fequens Aphricum. Verum omne ciminum leniter rela
xare,et calefacere poteft, Sic ct inflationibus,et torfiomibus prodcft.
Chamleonte. . L ,
H A M AE l E o N herba eft.Inuenitur at nigra,etalba. Ve '
rum alba folia habet circa radicem in terra,uaria, denf, afpera,
quai pnofa, ctn medio quafi acute furculata. Florem purpureu,denz
fm,efminutum,qui et ipfe albefcit. Semen eius quafi Cnici. Radicem
albam, et uaftam,mollem,grauiter redolentem, guftu fubdulcem, quae
cum pfro urinam mouet,ydropiosficcat,lumbricos9ccidit. Nigra
deine quae cft,folia habetteneriora et pauciora,etubrubicunda.Thyr
fulum oblongum, ad craffitudinem digiti,etipfum rufum: inquofum*
mus culmus etflos fpinofus, hyacinthinocolore.Radicem uaftam,etnie
gram,etuariam, fpiffm , fubrufam,mox fubmordentem fimafticetur.
Quae facitad maligna uulnera qu Grci cacete dicunt. Item maculas
efTentigines cumalijs commixta rebus tollit.Vtraeq; tamen in quibufd
locis circafoliafua dicuntur uifcum emittere.
De Cardamomo. C A P. LXXf.
A R D A M o M v M fmen eft quod nafcitur in Arabia,&:
./in alijs locis. Optimum quod eftfiauum, plenum,graue, dura
rum,&quafilentum,nrugofum,&totum conclufum:&fifrangatur,
 - s- 1 p L, L 1 . . 227.
pulnerofum,guftufubamarum,&excalfaciens, odoregraui. ; Vires A
habetacres,&calefactoras,& relaxantes: unde toriones,&nflammae
tiones uentrisfanat,& urinam &menftrua prouocat,& partum expela
| lit,& ad tumores uentrs fact.
De Chamaemilon. c Ap Lxx11. . . .'
( ! . . H A M AB M 1 L o N herba eftomnibus nota.Cuiusuirts et
\_/efficacia eft cum fuauitate calefatoria,&cum omnidulcedine
temperata, fudorem prouns. . . . . . .

DeCalamo aromatico. -

- - . . . . .c . Lx. . .
, , . A. L. A Mvs aromaticus optimus etdui in India crecit, ube
*\_/rufus,& nodofs,maxime iuxta radic,intus exalbidus,&quafi
arariea, habens cum frangit,plurimafeftaciaficca&minuta,odore fuaa
uiima:gutu etuiribus tipticus etglutinous,acris,etexcalfaciens.Ree
probamusautem qui aut exalbiduseft, autnigricans: etnodos raros et
paucos habet. _ . . . . . . . .. . . . . . -

- y . DeChamaedry. . c A p. Lxxi 111.

fi A M AB D R Y s herba eft oblonga:cuius folia funtfimilia
uercui,fed minora,guftu amara: thyrfulum &florem ex parte
habet rubicundium.Nafcitur locis afperis. Viresautem habetacres,et
relaxantes: propterea ad tuffim ueterem facit, et menftrua.Eturinam B
proucat.Sed ct partum expellit: ethydropicis prodet.
=> .. . De Caffia fiftula. C A P, L v. . . . .
. 'A s s 1 A _F I s T v L A plures habet fpecies,et uarijslocis
\_/colligitur. Optima eft, qu in Arabia colligitur. Eftenim afpea
tugratiima, colorerufo, tenuis,leuis, longa, fiftula maior, atta&tulea
uiffima. Huic cortex eft uirgularum tenuis, qu fibi crefcunt tenues et
obfongae. Qui cortex tempre certo a uirgulis fuisrecedit,etquafi tabu
las abcit;proutdraconesfquamis exui dicuntur. Verum omnes ca
fiae fiftulae uires habent acriter excalfacientes, et ftringentes: unde ad
omnia uitiathoracis facit: et in antidotis mittitur, aliquando pro cinnaa
momo,duplicatis ponderibus eius. . ..
DeCfi. c A p. lxxvr.
, '1 F 1 E s t quafifuffimenti genus. Quod ex his rebus confie
YA-Mctur. Calam aromaticcymas, apaltana lib. 1. myrns lib. 1.
9yperi, uiniueteris, ctuuae elapidataepulueres, qui utpoffunt tunduna
turetcribrantur,etficcum relinqus:inuinomacerantur unodie: dein
de apaltum comburitur, et leuigatum apergitur, ettcmellis decoctio
admifcetur:et fic omnia diligenterin unum commouentur,ctin uafefi*
&ilireponuntur.Hocantiqui ad eos utebantur,qui a peftilentiofis caua,
fis laborabant.Medici autem illudin aliquam compofitiohem miriunt.
Poteftautem acriterrelaxare, * . Ff - *

2.
 -

-
229 1
C De Cinnamomo. C A P. LXXV11.
1 N N A M o M v M. Sunt quafi ramuli& uirgul, quaehae
bentradices plures,et crefcuntretg,minutae,longae,colore fnba
rufo & extenfo, cortice fuccofo,qui cortex ungue non facile abraditur,
nodulosplures ex interuallo habentes:& in medio leues:& fi frangun*
tur, quafi puluerem emittant, odore omnia uincentes. Fere enim hc
maxima probatio eft, q eft omnium rerum odoratiffim.Guftu qugq;
et uiribuseftacre,etexcalfatorium,et extenfum:ftringit,etfubmordet:
propter jdin multis compofitionib. mittitur:tum in antidoto preciofa.
De Cucumere erratico. C A P. LXXV1II, `

( v C v M E R erraticus nafcitur locis maxime fabulofis,&eft

per omnia dulcis, cucumeri fimilis, fed illo longe afperior, et
multo breuior, & minor. Radice igitur uaftiffima,iamq; leuigata, et
pro fomento impoira, adolitanas, durcias neruorum, erpodagram faa
cit. Eadcmtunfa,ettribrata,omnes maculas de corpore tollit.
De Comiza. C. A P. LXXIX. -

o N r z A omnibus nota eft.Cuius folia pro acrimoniafua uia

peras,etferpentes fugant:etad morfus earum faciunt:fdet uul?
u uitia remediant.
De Colciconi. C A P. LXXX,

o L c 1 C o N 1 s hiff&fpherneris eft. Hanc ipfm herba alia

qui Bulbum erraticum dicunt. Effert autem florem album. Dea
inde folium emittit quafi bulbi frutum,thyrfum rubrum. Radicemfub .
rufam et nigrcantem , intrnfecus albam et mollem , dulcem , fa&e plee
nam: quae dicitur moleftae et graui ftrangulationi occurrere,et prci
fos ferro fanare . -

De Clematide, c A p. r.xxxr.
( -
L M A T 1 s. Aliqui hanc Vitem dicunt.Hahet autemflexia
bilia, fubrufa, et quafi circumplexe foIiaacria, et exulcerantia:
fuumq; fimilcm. Haecfiegmata dducit:et purgat.
De Cnico. C A P. Lxxxii.
N 1 C v M thyrfulos habetbenelongos ctfpnofos:capitulaer
- folia habens oblonga,afpera, et incifa,et ipfa fpinofa. Flos qua
f crocum: fmen oblongum, et quafi arnogloffae, rubrum, etalbum.
Quod totum uentrem purgat,fiegma et choleram deponit,fed medioz
criter. Tunditur ergo femen eius, gt exprimitur fuccus eius, daturin
ptifana,autin iufcello pulli. Alij . uelanifum,et amygdalamifcent:
et faciunt dyfentericis magnum adiutorium. ' -

- De Corallio. c A P. lxxx111. . . . .
o RA L L 1 v M eftcolorerubrum,et quafiarborofum. Vir
habet ftipticas: unde fnguinem cxfcreantibusmire prodeft.
 S I M P L. L, I B. V. 229
De Cuculo . . Lxxx1.
v C v L v s graece Croconon dicitur. Alij Strignum uocant.
Eftherba facile nota.Nafcitur & in hortis,ramuls habet pluria.
mos,& diffufos:folia maiora& latiora: frutum fert rotundum:qui uiri?
dis primum fimilis uuae,deinde cum maturuerit,nigerefficitur & dicitur
Vualupina. Vires igitur ftringentis,&bene refrigerantishabet.
De Calchanto. C A P. L, XXXV. -

A L c H A N T v s in metallis fit.Optimum eft quod eft ro 2

: tundum graue&aliquatenusplendidum,iccum,fragile leui
gatur.Adultera uelutfcuua ris qu frangitur. Verum aerisforis uires
Habetuifcidas, etftringentes.Sic enim cicatrices deducit,& faasin ocu.
lisextenuat.
De Ciano. , ., V

1 A N v M optimum habetur,quod et ualidiffim eft, caerulea

um. Inuenitur aut in metallis in quibus s conflatur,et quibuf*
dam littoribus mars. Habetures acrter ftringentes, & quodammo *
do caufticas. - - -

/ .De
.oniurecunroC C A .P lxxxvii
o R N v ceruinum uires habet ftringentes. Vnde ad omne
C facit. Sed & limatur,& raditur, & in ouo in potum
daturlumbricos expellt. Itfuffumigat,uperas & ferpentes fugat.
... . De Cagulo. C A P. lxxxv 111. . . .
O w N E Cagulum ftringere poteft:unde ad omne profluuium
: &aptiffimum & utiliffimum habetur. -

- De Diptamo. C A P. Lxxxix. -

1 p T A M v M herba eft mollis, qu quafi ramulos emittit ro2

tumidos,& exalbidos,& oblgos,nodulos copiofos habentes:circa quos
^foliaexcrefcunt fimilia mentae,fed exalbidiora,& anguftiora, &in funio
iramulo flofccllum rofeum. In hoc ipfo uelut fmen nigrum producito a
dore pene artemiiae, eduauiore, & gutu lente excalefaciens, &lenia
ter tringens. . Proprietamen urinas mouet, & mentrua prouocat :
fed&part moriu expellit.Brodore fuo uipeeas,et erpentesinterficit.
- - De Diffrg. C A P. XC. -

t F F R. 1 G 1 8 eft ueluti fx aqu: conficitur et in uino,et aqua ex

tinguntur:aut de lapide pyrite conficitur fimiliter ut calx uiua. Vir2
tus quoq3 eius robufta eft,& quod naturalif in metallis lutofum & lqua
dumiinuenitur,primum in fole ficcatur,deinde coquitur. Potcft igitur
ijifcidiffimeftringere, & in modum niuis refrigerare.Vnde optimam
dicimus,qu guftu ualidiffima,& ftiptica eft. * -

-- De Dro&er. C A P, Ct, " .. .

Rio&teris Filix eftquae in arbore crefcit,quam grgci Pofypodia

*:: onvocant. Aluimollit.Peromniaillius terretris - --

..". 3. - -
 23 or s i
DeDauco. c A P. xcII.
Av c v M optimum eftCreticum.Hocigiturradiculam ha2
bet longam,groffitudine digiti:thyrfulum eadem longitudine,
'in cuius fummoHofceIIum exalbidum,in medio quafi fmen pelor maa
- mellci.Eteftaliud,cuius fmen oblongum uidetur. & cimino
imilatur.Tertium uero quodcumulum habet quafi coliandrum. Vea
rum omne dauc uireshabet acres,& excalfatorias.Sicprotinusadgua
tum linguam remordet,&excalefacit. Vrinam quoq & mentrua
prouocat,& partum deducit. `Et ad tuffim ueterem,ct omnia uitiatho*
racis qucunq; fuerintidoneum eft. -

.. , De Dorigano. C A P. XC 111. - . "

o R 1 A N v M,quod Alicacab aliquidicunt.Foliahabet

colore fimilia oliuae,longiora tamen,&afperiora: florem alb.
femen quafi orobi in folliculis: quod aliqui quafi amatorium defcri*
bunt.Verum tota herba uenenofaeft. . . . -

De Blidro. c A P., xc1111. ;>

L i D R v M radicula eftmagnitudie digiti:cius eligimus quod

eftfpiffum,et ficc,non uermiculofum,gftu excalfaiens. Vires
D Habet acriter relaxantes:& maxime ad oculorum claritatem facit.
. De Euforbio. . . c A P. xcv. . -

v. F o R B I v M lachrym arboris eft qu in Mauritania naf

- citur:& utaliquiuolunt, in partibus Itali qu Galliae iungitur.
Optimum Euforbium quodeftrecens,fubalbidum,etglutinofumiadfia
militudinem minutithuris,guftulento, linguam uehementer mordens,
8&excalefacens. Poteftautem purgando humores ftringere,& excala
facere aquatos humores,proutfinapialexandrinum,quia eft nimis acua
tum,& igneum,maxime hydropicis dat, & colicis,& omnibus quifiri
gidifuntuentris.Atcholcricos turbat,& fitim grauem facit: quia nimis
exiccat.Commicei autem ei petroelinum,autanium,autciminum. .
. DeBbeno. . C A P. xc v 1. *,

B E N v M genus eftligni quod in Ethiopia nafcitur. Cuius o

pt eft nigrum,etqualiter leue,fimile fua leuitate cora
n. Eft& aliudn India fubrufum, uerum melius eftadufum medicin
quodprius diximus, Viresbabetguftu acres,& aliquatenftipticas.
Vndein collyrimifcetur,&ad uulnerum olitana facit, -

- De Eleadrachi, c A p. xcvii.
L E Adrachi. Oliuaelachrymum et,etgummiaimilatur.Simia
liter ab ipfa matrice oliugmanat,maximeq; in.Ethiopia inuenitur,
Cuius optimum quod recens,mundum pingue,rufum,guftu fubmora
dens. Vires habctnleuitcrexcalefatorias,&ad oculorcaliginfacit.
-, . . . De Elaterio. c A P. xcvIII. - -

E. fuccusefterratici Cucumeris,quihacratie con*

* - *
 S t M P L. H. 'Y B. . v. 231
ficitur. Colletis pluribus cucumeribus prius quam ad plenam maturia A
tatem ucniant,ipfos omncsincidimus,& in coiuni mittimus, fupponcn*
tcs aliud uas,quod fuccum excipiatillorum:& fic mittimus illos, & fub
primimus:ut non folum humorem exprimamus,fed etiam ipfius cucu
meris,qcquideft carnofum. Dcindeficutfieri poteft ficcamus in patella
fitili, atque paulatim delimpidamus. Si quid uero aquofum fuperna
tat,et quod eftinmundum,quafi faeculentum, in mortario leuigamus, ct
in paftillos redigimus.Aliqui & aquam admifcent pluuialem, aut maria
ham,& rurfum delimpidant,deinceps caetera fimiliter faciunt. Optim
eftElaterium quirinaic.hoc enim candidiffim eft,& leuiffim, & ma*
ximam habet amaritudin:& guftu aliquatenus excalefacit,&faliu eij
ctn modueratri.Quodat quafi pallid,& fufcius,&afper,& gran
de,uilius eft. Vires habet fimiles.Elleboro,uel eti uaftiores,tot enim
corpuspermouet. Sic&uentruicide purgat,&uomitiucitat. Eti
plusumatur,uenenoum eedicimus.Sedetadulteraturamilo:propter
<andorem,& leuitatem, & ipfius pollincm.Item orobifarina, uel fucco
ipius radics.Hctamen intelliguntur, eo quodamaritudinis & candos
ris quem diximus aliquid admittit,& aliquidgrauedinis affumit, necad.
gutum icexcalefacit.
De Erificio. . x. - -

R 1 F 1 c 1 v M herba eftqug in fummis montibus inuenitur,quga

C5folia fimilia habet apio:& thyrful oblongum, in cuius fufo flofccl 2
lusquafi uiolaceus.Habet& femen in medio.Radic quoq; et magnitu a
din,& uaftitudine in fpecie cepae oblongae. Quae radix alias radiculas
minutas elateribus mittit nigras, cortice claufas. Viribus eftaconito &
tapfiae fimilis:propter quodguftu omnes illas probare deuitant. -;
De Elenio. C A P. c. . . .
L E N I O N etherba omnibus nota.Nam 8& n hortsnacitur:
&eftfimilis Lapato yluatico.Folia ijfdem afperiora & latiora ha
bet,thyrfum albidum,in cuius ummo florem auroum. Alij ine thyro
defrint.Radicembeneolentem,uaftam,fubrufam,amaram. Hua
is igitur folia ex uinocota,et im pofita,renium uitia emendant. Item
{ccs ipfius cum ruta,tuffientibus&ruptis prodeft. Vrinam quoq;,
& mentrua,& partum expellit. - -

- De Bruca. C A P, c1.
v c A omnibus nota eft.Vires habet excalfa&orias&diuretia
Acas:&obid profuauirtute aduenerem proritat. -

De Edera. C A P. CII. -

D E R A nafciturdiuerfis arboribus,parietibus,petris,& terra:o

mnibus nota. Huius folia potata,dyfentericos remediant. Bene
trita,&pro fomcntoimpofita,adcbufta,& uulnera cancrofa faciunt.
 232. to I B A G H. T E E .
- De Blelisfaco. C A P. Ci 11.

-{L E L 1 s F A c v s herba eft exalbida,etoblongahabetuafta,

& quadrata folia,aliquatenusafpera: odorem fuauem,frutum in
fummis rmis quaf orminijgerent.Nafcitur locis afperis._ Poteftaut
em acriterftringere,propter quodad dyfenteriam facit. Etfuccusfo
fiorum eius capillosgenerat,& urinam prouocat. -

De Epithimo. C A P. CIIII.
p 1 T H 1 M v M flos eftherbae fubuiridis,naufam prouocans:
/quod & uentrem temperat,& uomitum facit. Sed thymiflos cxa
albidus eft,&afper,& plurimum in Pamphilia inuenitur. Ambo igi*
turaequali uirtute purgantperos flegma, & per aluum choleram nigr.
Fortiter tritum,& cum uino dulci,aut cum mellicrato mifce,& modi*,
co flis,dabis quibus prcordia ab inflatione uexantur, & epaticis,&.
qui upirium patiuntur. -

DeErpillo. C A P. C. V.
R. P 1 L L v M herba eft qu in hortis feritur,& campis fabulo 2.
fis et lapidofiscre[cit.Iacet,ferpens ramulis tenuibus, & oblongis:
folrjs,denfis,pufillis, odore fuaui in modum famfuci. Flofculum habet
D in fmmo rubicundum.lnuenitur autem aliquando et ftans.Poteftauta
em urinam,etmentrua prouocare. Etn fomentation capitisphrea
neticorum,& lethargicorum aliqui illo utuntur. *

De Britrodano. C A P. V.1. -

R 1 t R D A N v M ramulos habet tenues,et quafi nodofos,

& folia ex interuallo,& iuxta fingula ueluti ftillulas. Fruum roz
tundum,uiridis rubicundum,& in maturitate nigrum. Radiculam tenu
em,pufillam,rubicund.Eft at diureticum, cuius ufus ad eadem profi*
cit,ad quod & alia diuretica dixlmus. -

-- - De Elatne. C A P. V II.
Latine herbaramulos quinq; habet, uel fex, tenues et oblongos:
_/folia quafielxine pilofa,& ftiptica. Vnde pro fomentis impfita
lachrymam oculorum ftringit. Cota deinde,& manducata,addyfen
tericos facit. -

De Ebulo. c P. C v 111.
B v L vs, &fambucusuidenturquafi magnitudine differre, fie
militudinem&foliorum & granor habent, & fere eafdem uirtua
tes. Proprietamenebuliradix hydropicosexinanit& purgat. Sed
& ipfafoliacota & manducata,uentrem purgant.
- De Brice. c A P. CIx.
R 1 C E A c R 1 s eft ualde, propter quod&ferpentes&ui
peras fugat: --
 s r M. P. L. l. 1 B. v. 233
De Ficu. p. . A
1 c v s fru&useiufdem arboris. Qni nimium comeftus, fto2
machum conturbat,uentrem depont, feruorem nutrit,fudorem
prouocat,fitim prohibet. Sicc uero, qu caric uocantur,ftomacho Caricae.

utiles unt,itim operant,&uentr malaxant:faucibus,arterijs,renibus,

uefica utiliter profunt: &eos qu tarde fprit recpunt,iuuant. Hy
dropics profunt:thoracis fordicipurgant. Decolaeuero cum hyfo
po,& cornu ceruino potui datae,tuffibus antiquis profunt, et pulmon
uitia emendant. Cum aqua uero mulfa decot,arterijs,& pulfellis tuae
mentibus optimum gargarimaet. Duricias, parotidas, & feruores
oluunt,icum irio,&nitro decodtae imponuntur. Crudacimiliternie
tro & calce permixto,duricias, & omnem reumatifmum emendant.
. Si cum fenugrco in aceto coquantur,& cum eodem fucco permixtae
imponantur:impetigini,& maculis utile eft.
De Foeniculo. C A P, CXI.
oE N 1 c v L v M eft omnibus notum: de cuius radicibus ce
tufis in pilalignea,lintheo fuccus exprimitur. ldoneum eft ad
multam medicinam.

f A D Leorem.
Ne tibiLe&or optime,imponat, quifquisille fit,qui Autoris noftri
hucufq; fragmenta mordicus tenet,dum omni conatu, operaq; id labda
. ris impendimus,utintegrum Oribafijopus habeas,ecce in plrifag
hic mutilus & detruncatusapparet, fiCapitum feriem pra
{criptam fufpexeris. Vnde tu boni confulas, ijs faltem
qu ob oculos pofitafunt,deliciari. Rcliquauel
ex Simplicium defcriptoribus uenari facie
leliceat: haec uero non delituiff pul
ueribusobfita,longe pulcrius
uifum. Vale.
- Gg
 232 C A P 1 T A Dietae Theodori.
C

Hordei natura Pigmentorum, et Hera Pomis uariis, Nyma

Tritici natura bar aliquotuirtute pha. Medullis. &c.
Laie diuerfo Oleribus diuerfis Dulcibus
Leguminibusuarijs Caei natura Lauacro
Fabae natura Viniuarii natura Vomitu
Animalibus uarijs Aceto,et Oleo Exercto
Volatilibus Aquae natura Potone admirabil.
Pifcibus diuerfis -

I N D I E T A M Theodor Medc,Praefato.
N E fruftramortalium deficiatgenus, ad regendam noftror corpo
rum fanitatcm,officia ciborum fcientiam noftram n lateant: ut&falua
briaappetere,contraria cautius uitare poffimus: hac monitione diligena
ti,quam femper faluti human debui, nunc etiam Dietam uitae praea
fcribere libuit, bona ualetudinis confcientia, ut dele&tetin ea ratio, per
quam fani eff pofIimus.
De Hordei natura, & ijs quae ex illo
parantur. . .

|o R D E v M natura frigidum eft,& hume&tum.Suc

lcus ciusficandidus fuerit, uentr purgat, corpusinfuna
i|dit,& infrigidat. Ptifana pinguis & matura,nutrit,&
=linfundit,&uentr procurar: fedpfaptifana frgida eft.
& infrigidat, & uentrem conftringit. Succus excarabro & fnis eft,
& uentrem procurat. Succus polent,quam graeci alfitam appellant.
infrigidat, & uentrem conftringit,& uiresacquirit. Succus alicae, ina
fundit,& nutrit,& uentrem procurat. Succus hordei omnis infuna
dit,&uentrem ftringit,&uires acquirit acnutrit.
De Tritici uirtute, & uarijsgeneribus
* Panis. C A P. II,

R 1 T 1 c I uirtus olidioret q# Hordei, plus nutrit, eduentr

ftringit: fimiliter & fuccus eius. Panis qui mundus ficcat,& ucntrem
procurat. Panisex fermento leuior et,8 uentrem atis procurat.
Panis azymus,id eft,fine fermento,plus nutrit,& minus uentrem de
ducit. Panis de hordeo ftringit, et uires continet. Panis dealfita plus
nutrit j3 cteri, & minus uentrem procurat. Panis de adore, id eft,
frumento,fortis eft,nutrit, & uentrem minus procurat. Omnispanis
qui minus coquitur,plus nutrit. Panis calidus corpus exiccat. Buce
cellatus exiccat,& corpora extenuat. Panis frigidus minus deficcat.
Pultes ex farina cmuni,plus nutriunt,& uentrem tringunt. Pufe
tes ex farina candida,plus nutriunt,& uentrplus procurant. Pultes
ex late cot plus nutriunt,& plus uentrem procurant: multo magis fi
ex fero fiant. Pultes cxmellc& olco colae,nutriunt quided ldunt.
 . . 235
&uentrem non procurant. Siligo alicae fortiter cota,nutritfimul, & A
uentrem procurat: fuccus eius infndit&infrigidat. Tritici farinarca
cens ficcior eft,& mnus uentrem procurat, -

De Laie diuerfo. C P, III,

A c omne quidem nutritorium eft, excptobubulo: quoniam

graue etad digetionem, &uentrem tringitfortiter. Lacca
prinum recens leue eft,& uentrem procurat. , Lacouillinum fimilia
ter.
oribusLacequnum magspurgat:fed
nutrit,& uentrem utlus eft.& uires
Lacafina-plus omnibusfupera
multum acquirit. z -

Lac caninum infantibus magnum efttutamentum, maxime fiab in*

fante ipfe canisfugatur.
D E L E G v M T N T B v 8 uarijs.
C A P, IIII, -

v P 1 N 1 calefaciunt, & nutriunt;&funt digeftibiles,8&uentra:

deducunt. Ciceruentrem & urinam procurat, Pifum uen*
trem procurat. Sifam ficcat,inftationem facit, & uentrem ftringit,
membra impinguat.Sifam infufum non tantuentrem ftringit,fedina
flationem & pifiguedinem corporumfacit. Fafiolum uentrem&uri
nam procurat. T Lenticulaftomachum mouet,& uentrem ftringit.
Cicerculauentrem procurat, & ftomacho inflationem facit. e
uer nigrum uentrem ftringit. Papauer album nutrit, & uentrem proz
CUIrat,
De Fabae natura. . V.
A B A integra nutrit corpus,&uentrem tringit. Inflationem fae
cit,& flegma deficcat. Faba frata nutrit,&uentrem procurat:
tumoribus oculorum magnum remedium eft.
D E A N I M L I B v s uarijs.
- , VI,

v N 1 A anmala,duerfa,agrefta etfylueftra,Gccorafunths;
qu in domibus nutriuntur. Caeterauero quuino condiun ?
tur,&ficcant,& nutriunt,&calefaciunt. Oxyzoma uero nutriuntc52
petenter,fed minus calefaciunt. Carnes fale condita & coctae, mnus
corpora nutriunt,& deficcant, et tenuant,uentr fufficienter procnrant.
Bubula fortis eft, et nimium uentrem ftringit, etftomachi humores
uperfluosabtergit etconumit, fortitudine etgrauedine ua. Vitulia
na minus quid,fed tamen fimiliter. Caprina leuior eft,etminus uen
trem procurat. Porcina plus nutrit, et minus uentrem procurat.
: Porcellina minus nutrit,et plus uentrprocurat. Veruecina,Oui[a
lina,et Agnina digeftibilesfunt,plus.uentrem procurant. Haedina fia
militer,utCaprina. Porcellinagarimatiaminus nutrit, etuentrem et
urinam prouocat. Caprearum agreftum caro, ficcioret domefta
cis,etuentrem ftringit. Ceruina fimiliter,fed uentremftringit.
. s Gg z '
 23s 1 A ? : :
|C Aprina plus nutrit, et plus iccat. Leporina plus tringit uen
trem,membra deficcat,et urinam mouet. -

D vo v s.
G A P. VII.
M N 1 A Volatilia natura ficciora funtquadrupedibus: eo q
neq ueficasad urinas fegregandas concefas habeant,neq: falia
uas emittant. Fafianus ficc natur eft, uentrem ftringt. Parix fi=
militer. , Perdix,et Turtur ficciores funt,urinam mouent. Paluma
bus manuetus,uentrem tringit,plus nutrit. Galli,Gallinae,Pulli mia
nus funt ficci,uentrem procurant, nutrunt competenter. Gallinaerue
ticae & Anereshumidiores unt,&uentrem procurant. Turdus i
militcr ut Perdix. Ficedula minus ficcat,uentrem procurat. Anates,
crccula,fulica,uel butiones,humidaefunt,&uentrem procurant.
Strutio minus infundit,& uentrem procurat. :

, D B P 18 c 1 B v s diueris.
C A P. VIII,

1 8 c E s aliqui natura ficciores funt : ut eftfcorpius, conchilia,

draco glaucus. Omnes afperi femper leuioresfunt, & delicati:
quia ociofi funt. Omnes qui fluibus & tempeftatibus cduntur,fo2
D lidiores carncs habent, & fht digeftibiles. Pulpus,& Sepiauidenter
* eff leues,neq; nutriunt,necg uentrem procurant:et oculis obfcuritatem
adijciunt:f&diufcella corum uentrem deducunt. Anguilla grauior eft
omnibus. Tinnus ficcat mediocriter,ueritrem deducit. Lupus uen
trem,& urin procurat, Mugila & Solia fimiliter. Mullus ficcior eft,
& urinam procurat. Afellus leuior eft,&tuentrem deducit. Aurata
ficcior eft,uentrem ftringit,fed interiora eius uentrem deducunt. Mua
rena humidior eft,et uentrem procurat. Locufta et Rombus ficci funt.
' Sardinia corpus et dentes ficcat,et urinam prouocat, Vmbra hume
&tat,et uentrem procurat. . Higynus fimiliteruentrem folut. Acer
na ficcior eft,et urin procurat. ' Scaurus etTorpedo fimiliter. Can
crficcant,eturinam procurant. Oftrea humida funt,lenteruentrem
et urnam procurant,
De urtute Pigmentorum, et Hera
barum. C A P. 1x.
As T o R E v M calidum eft,et diureticum. Dragantum
frigidum eft. Crocurn frigidum eft,et fcalticum. Miilorum
quale eft. Sampfucum calidum et calafticum eft. Adarce cali*
dum cft. Liquiricia frgida eft,et dulcis. Spicanardi calida eft,et
diuretica. Spica ccltica, et caffia qualis eft, et ftiptica. Al caa
fidum eft,et diaphoreticum,intus catarticum. Myrrha calida et glua
tinofa, ct fcaltica eft. Piper calidum cft, ct catariicum, .
r
1 2
Meu aequale,& diuretcum eft. Gutta ammonaca calida,& durez. A
tica eft. Thus calidum, et glutnofum eft. Maftix intus catartica,fo=
ristonetica. Hyopus aequalis et,ed plus et calidus. Zinziber ca2
ldum,&catartceft. Foli frg.&toneticeft. Coftum caleft, &
catarticii. Agarici cal.eft;foras purgationquale eft. Ros fyriacus

frigidus,&fcalticus eft. Galbanum calidum & calaftic eft. Saga

pnum calideft. Petrofelnum calidum et & diureticum. Dau a
cus creticus calidus &diureticus eft. Squnant calid et thermantic
eft. Irs aequalis omnibus eft. Semen balfam calid eft,& aromati
cum. Euforbi igne, & catartic et. Cardamomum calidum et.
Garyophyllum caldum eft. Panaci radix calida eft. Opium
frigidum eft. Iris illyrica amara & purgatoria uulnerum eft. Storax
aequalis eft. Opobalfamum calidum eft. Spuma argenti frigida
eft: , Chamepitysherba eftcal.& diuretica . . Tripfaca herba calida,
&diuretica eft. Ariftolochia herba calida eft. Hediofmus
: herba eft calda, Centaurea herba eftamarotca. Peuce%
donum herba eft calida. Betonica herba eft -

plus omnibus habens uirtutem. Refia

na rerebintinacalida eft. Refina pia
cuna cal.eft. Refina colopho
nla calida atq; frigida eft.
D B H o l E R. 1 B v s diucrfis.
C A P. X. -

v AE c v N Q v E generaholerum in ore ueluti calidi& boa

niodoris fenfm habent,uteftapium,finapi,uel eruca, calefacia,
unt,& urinam procurant, Ruta calida eft,uentrem & uri
nam procurat: Pingurs & uifcofos humores per urinam ea deducit:et
non infiat,fed extenuat.deoq; ad inflationes expediens cft:Nam ctlibi a
dnes nfrgnat,8 reprmt,& confumit femen,& ficcat omnino. All a
um calidum eft;flegma & uentrem depont,inflationem prouocat, & o a

culis contrari eft:& odor eius profila&terijs eft collo fufpenfus. Ce

pe calida funt, &oculis utilia funt,uirtus earum liptintica & uifeida:coa
meftanflatonem prgftant,faftdium tollunt,uentr molliunt,fitm proa ~
uocant,& ftorem oris tollunt,caligines oculorum detergunt: finanticis
. utiliteradhibentur. Radices utiles funt,flegma diffoluunt,& infatio?
nem procurant.Foliauero earum omnibus artculs dolentibus mpofia
ta proderunt. Quradix a ieiuno, uel poft balneum fi fuerit comefta a
, quocunq;,a nullo ueneno poteft noceri. Nafturtium calidum eft:cor
- ora extenuat, & urin difficultatem fact. Anetum calidum eft,etca=
icfacit,& deiccat,&urinam prouocat. Ozymum calidum et, infla a
tionemuentrs commouet,& diuretcum et. Percuffum corpij, & drae
conis maritimi mitigat,cum uino bibitum: dolorem oculorum tollit:
- Gg 3 ---
 |
238 - -

C fuccus eius inuntus,caliginem oculis detergit, reuma prohibet , ' '

Semen eius bibitum,melancholicis maxime prodeft: naribus appli a
catum,fternutamentaprouocat. Beta frigidaeft,uentrem procurat, &
iuuat contrauenenfupicionem:propter quod &egert,et per nares pur
gatfrigidum humorem: Elixatauero, quod in f nitrofum habet
emittit,& fit ffegmatica: modice diaphoretica eft:fedfortiffima fit, aut
ad proficiendum,autdigerendum. Eft alba Beta, eftet Nigra:hchaa
bet aliquid ftipticg uirttis, & magis in radicibus qu nigra eft. Bli
tum calefacit,&uentrem procurat. Bulbi,ideft,lampadones, inflatio*
nem faciunt,&uentrem ctant,& deficcatiufunt. Caules calefaciunt,
et uentrem procurant:radces uero eornmis uentrprocurant. Cu=
curbita calefacit,infundit,etuentrem deducit. Rapa corpori uaporem
mouet,& uentrem inflat.Elixatura eius fomentum eftpodagricis, etpera
nionibus opitulatur.Cyma eius elixa&comefta diuretica eft, uenenofis
potionibus occurrit,uentrem ftimulat.Incif partibus,&inaquafalfa&
aceto compofita & comefta, digeftionem &orexinfaciunt. I Puleium
calefacit; uentrem,eturinam prcurat,partum expellit, etnaufeam prohi
bet. Origanum calefacit,& uentrem procurat.eftautem amputatoria
um,&fccatorium:etextenuatoriam,& calefactoriam nmiam uirtutem
habet.Origanum it participat aliquantum ftipticg uirtuti. Satureia
calefacit,etdeficcat nimis et extenuat manifefte,pro quare urinas mouet
in potu data, et thoracem,et pulmon purgat,etoreputa expellit.Thye
mus calefacit,uentrem & urinam procurat,& flegma deponit. Malua
humida eft,& uentrem procurat. Cardus calefacit,& urinam procu*
rat. Intyba mnus calefacunt,etepatcsprofunt. Porruscalefact,et
deficcat nimis:eparet fplen curat,qu in eisfunt conftipata mouct:tho a
racem etpulmonem purgat,& pernaresi&tericos purgat:& ad aurium
dolores duturnos facit. Porrifectulenteruentrem procurant. Lactu
cacomefta multam habet uirtutem:euftomacha eft,fomn praeftat,uen a.
trem mollit,lac mulierib.prouocat.Elixa cometa plus eutomacha et.
Non lota comefta,ftomachis medetur.Semen eius fi bibitur, fuperflua
fomnia prohibet,uentrem abftinet.Ipfa uero frequenter comefta,caligia
nes oculis infert. Sparagus uentrem& urinam procurat, fciaticis fuba
uenit,itericis prodeft,percuffos a phalangionibus compefcit.In uino ee
lixa,ore diu retenta,dolores dentium compefcit. Semen eius ad haec o2
mnia facere perhibetur. Vrticafimiliter utfparagus:fedcalore fuo nie
misflegmadeducit,etdiffoluit. Portulacafortiter naufeam ftringit,
et dentium obligationes diffoluit. Portulaca frigida quidem nimis eft.
humidaaut abundanter,modic aliquid aufteri habens. Propter quod
reprmtreuma, et maxme cholerica et calida tranfmutatetalienat, fe 2
cundum qualitatem fuam nimis infrigidando. Propter quam cauffm
febrientes iuuat plus ab omnibus ftomacho impofita, uel in totis hy
pocondrijs:etiam ftuporem dentium fanat ipfa mafticata,etfuccus illius
 1 : 239.
imiliter.Etnon,iextrinecus appotait,expurgat,infrigidat Hoc aut A
ipfi herb contingit,atq3 datur.Per hoc autem quod ftiptica eft, dyfnte
ricis prodeft cibo,etad mulierisfluxum fnguinis, ct fnguin reijciena
tibus folis.Ergo oportet muktum uti ipfius fucco. Bulbi calefaciunt,
et flegma peruentrem deponunt. Anifus calefacit & deficcat nimis.
Hic enim diureticus eft:eo quod uentofitatem in uentre amputat, et fine
dolore eff facit. Ameos fmen calefacit,et deficcat nimis,& extenuat:
diureticum eft,& diaphoreticum. Acori radix calidam & ficcam haa.
bet uirtutem nimis, & lepromericam. mouet enim urinam, et fcyrofim
fplenis habentes curat. Abfinthium quidem calidum eft mediocriter.
ficcum autem nimis.Succus eiusipfa herba calidior eft. proijcit enim &
corroborat.Pro qua re&in uentre cholericos humores fi in uino infufus
fuerit,purgat per urinas:propter quod in uentreflegmate exiftente nihil
iuuat. Habet etenim ftipticam nirtutem,quae in eo eftamara. Virtus eft
fortior,qug acredini quandoq; participat multo tempore.Plus calida eft
quam frigida. A&tis,et Chamatis.Atis diciturSambucus,& Cha
nmaeatis Ebulus,deficcatiuae uirtutisfunt,etglutinatori, et mediocriter
diaphoreticae. ' Cardamom calidum eft uirtute.Habetaliquid et ama
ritudine: quare lumbricos|occidit, & fcabiem fortiter fanat, et expur
gat cum aceto._ Caffia calefacit & dcficcatuchementer.Eftautem & li
ptomeris fatis.Hc extenuatoriam habet partem,& dura eft, et modice
aliquid in fe habet ftipticum:et extenuat fimulet digerit qu in corpore
fuperflua inueniuntur,et robur imponit uifceribus I Coliandrum in B
uirtutibus eft contrarium, et in fe compofitnm. Mult quid in f habet
fubftantiam,et aliquas tenuitates.Modice autem eftacri,humida,et tepia
da uirtute.habetenim aliquanti modice detiptica uirtute. Hedioma,
id eft,Menta,calida eft uirtute uehementer.Hortulana quidem humidi
oreft,etad libidinem excitandam mediocris eft. Habet aliquam autem ,
in f amaritudinem,per quam lumbricos occidit potata:eft autem ftipti
ca. Propter quod cum pufca potata, reijcientem et exfpuentem fangui
nem reprimit.Subfttia uero eius lipromeris eftplus ab alijs quibuflibct ,
fpeciebus. Maratrum calefacit quidem,etficcat mediocritcr:proptera
ea et nrinas prouocat. Eruca calefatoria eftet diuretica, ct obiter per.
fuam uirtutem uentr prodet. Daucus creticus uires habetacres, et ca
lefatoras. Hicet ad gutum linguremordet, etmenftrua prouocat, et.
partum deducit:etad tuffim ueterem,et ad omne uitium ftomachi,quod
cunq; fuerit,idoneus eft. Butyrum habet uires leniter relaxantes.Vna,
deaduuluar tumores,et.locameruofifiima,uel delicata,etficcitatem pula
monum proprieuideturiuuare. - :
Ouum natura humidum etforte eft. Humidum efteo, quod lcnem D.o,.
uic habeat.Nutrit eo,quod forte ex natura fit animantis. Oua forbi,
lia nutriuntetinfundunt,etuentrem procurant,fed inflationcm faciunr.
. Ouum molle plus et eutomach q orbile. Oua dura,id et, pera
 2 D I E T A T H E O2

C cota,minusnutriunt,8 non infundunt,ed uentr fringunt.Gua cru?

da plus infundunt. Crudi etiam ouiuitellus affus,ad dolorem oculo2
rum,mixto cerotario,& oleo rofeo medetur.Medicaminibus reie mifce
tur,ac dolores,uel condilomataani ad fanitat perducit. Frixus c galla
aut rore fyriaco,abftinet uentrem, & fi folus frequenter rete adhibetur
Albor etiam oui,oculorum dolorem & tumorem compefcit, & faucia
bus prodeft,& ad uoces clarificandas:eo quod lene fit. Ouiuitellus crua
dus efficaciter refrigerare et tringere potet illitus.
De Cafenatura. C A P. XI.
A s E v s nutrit,& ardorem facit,etuentrem ftringit: eo quod
cum cagulo contringatur. Cagulatus plus nutrit,& minus
uentrem ftringit. Cagulatum lacbubulum,omnibus tumoribus me?
detur fuperimpofitum,maxime oculis.Sic etuentrem ftringit. Cafeus
caprinus fimiliter ftringit,ut bubulus, & plus ardorem facit: quiaficcus
eft. Cafeus ouillinus plus nutrit,& minus uentrem ftringit: eo quod
pinguis fit.
- De Vini natura. C A P. XII,

I N v M o M N E naturacaldu eft. Vna recenta uetufts

caldora funt:plus nutrunt,8 uentrem procuraut. Vna ala
ba& dulcia,nutriunt, & urinam procurant. Vina nigra, fanguinem
nutriunt,& neq; uentremyneq; urinam procurant, fed & capiti & oculis
contraria funt. Vinanimis uetufta,corpora ficcant, & choleram nu
triunt,& uentrem ftringunt. Vinum,maxime fi cum modica aquabia
batur,faIuti corporis maximum auxilium prftat, & urinam procurat.
Defrutum uinum,id eft,fapa qu de mufto coquitur,calefacit, infun*
dit,&uentrem procurat. Carenum imiliter ut defrutum aum, cale 2
facit,ficcat,et urinam procurat,et faucibus medetur. Condit ex mel
le,calefacit, et uentrem procurat. Conditum ex paffo fimiliter: plus
tamen humetat,et ftomachum iuuat, Conditum ex maftice, ftomaa
chum corroborat,et refrigerat. Sambucatum,& Roatum, refrigerat,
et uentrem et urinam procurat. Abfinthiat ftomacho utile eft,et uena
trem procurat,et choleram emundat. Violaceum urinam procurat,
tumbricos excludit,et ftomachum corroborat. Vuae paff uirtus eft
ftiptica,maxime albg. Tuffientibus fubuenit,et ueficg.Dyfentcricis fuba
uenit,maximecum nucleo fuo comefta. Clauos corporis tollit, uulnera
Humorofa ficcat,uulnera item in nodis nata ad fanitat perducit. Via
snum uetus de nimietate uirtutis fu plus bibitum , neruis et fenfibus
contrarium eft. Pro fuauitate modicebibitum,bonum cft: unde aegroa
tis dandum non eft. Muftum recens fa,uentrem infiat, digeftibile
eft,fomnia nugatia inducit. Medium uero uinum, mufti et ueteris
excedit uirtutem:unde cauffis et ufui noftro neceffrium eft. Album
uero uinum etlene euftomachum eft,et digeftibile.acfanguine citius die
 D. O. R. I M E D H C 2 &1

geritur. Nigrum uero&fpiffum,indigeftibile eft, citius inebriat,& ar A

corem addit. Rufum uero uinum mediumeft,cuius uirtus media eft,
fanitat,&aegrtudin utile et. Dulce uero unum citius acect, tomaa
chum inflat,inteftina& uentr fimiliter,uelocius ebrium facit,uefic fer.
tilitatem procurat. Aufterum uero,id eft,forte,urin prouocat,citius
inebriat,caputtenens. Stipticum uero digetibile eft;citius ecam coe
quendo uentrem ftringit, & omnia reumata ntetnor. Molle uero
uinum nimis eft neruis contrarium,urinam mediocriter procurat.
Salfum uinum caput fcotomat, fitim incitat, uentrem mollit, neruis
contrarium et, humores deficcans. Multiuero uuas pasn utibus
fruant, ex quibus feruatisuinum exprimunt,& uinum dulce faciunt:
quod & Creticum appellatur. Multi uero muftum coquunt,& facia
unt dulcores. Quod fi nigrum exit & fpiffum, bonum ad ufum fania
tatis,& male habentibus neceffario datur.Virtus eft illi ftiptica,incitans
pulfum uenarum. Quammaxime caufticis cum oleo dandum eft, uti
acetetr:conio & miconio accpto occurrit,lac cagulatum foluit. Vea
ficae,& renum morfus uulnerationis tollit,inflationes facit. Cacoftoma
chum eft,reuma uentrs prohibet. Album uero uentrem molltfinelaez
fione melius omnibus. Gypfo accpto,uinum neruis contrarium eft,ca
put&omne corpus imilitergrauat, & calidum et, ueicae inutile,uenis
omnibus contrarium. - . -

Vinum Pituinum, quod refinam pituinam habet,admodum calid B

et,8digetibile. Vomitibus & hmoptoiciscontrarium et. -

Vinum Paracitum quod dicitur dulcorem fibi cmiftum habere, ca*

lefacit,& caput grauat, fimiliter & omne corpus, citius homin inebri
ans,inflationem praetat. - - -

Vinum Nitalum,Falern,dicitur utilius effe,maxime uetus:digeftibi

leeft, pulum nctans,uentrem abtins. Buftomacheft, uefic contraa
rium,caligin oculis inducit: multum bibit omne corpus lgdere poteft.
Vinum Albanum fortius eft Falerno gutatu dulce, uentrem&fto
machum inflans,uentrmollit, digetionibus utile,neruisomnibus con
trari eft,maxime capiti.Quod cum ueterauerit,aufterum ualde effici.
Vinum Quibium Albano fortius eft, & carnes,& colorem bonum
praetat,digetioni contrarium et,caputgrauat infiando. -

Vnum Surrentnum auterum eftualde:undeftomach etntetnos

rum reumatifmumabftinet. Caputnon ualde tangit: quia ftis leue eft.
Qu6d cum ueterauerit,fuaue &euftomachum efficitur.
Vinum Adrianum,& Mamertinum in Sicilia nafcuntur. Non ualde
ftipticam uirtutem habt,citius ueterafcunt, &bona fiunt,minus caput
c. *

grauant. - -

Vnum Prtumtanum n his locis nafcitur ubi&Adranum. Odos

ratum eft,&ualde lene. Quod multi bibentes, non fe dicuntuinum bia
bere pro lenitate ip(a: nimie tamen bibitum ebrium facit, *- - -

 292 1
Vinum Strium fimile eftPraetumtiano: fedhocbibit diureticii eft.
Vinum Chium,& Salutiu molliorafuntomnibusfuprafcriptis&lee
uiora:carnes corpori addunt,& cum in fuauitate funt, non ualde ebrios
faciunt. Reumaftomachi bibita abftinent. Vtilia uero in confe&tionia
bus collyriorum.
Vno Lesbtano ctius fangus mifcetur,8 lemoratiusuentrmollt.
Vinum Afianum quod epithymiloco deponitur,bibitum caputgra*
nat,neruis contrarium et.
Vinum Chacum & Glandiomenium, aqua marinaadmixtaaecipia
unt. Qu uina citius acefcunt,uentrem inflafit,neruis contrariafunt.
Vinum uitis agreftis nigrum eft, uirtutem habetftapticam. Vtileeft
& reumatifmo uentris,& ftomachi. Et omnibus cauffis, quibus ftiptica
& fcaltica medicamina neceffaria funt,utiliter adhibetur.
De Aceto & olco. C A P. XIII,

C E T v M natura frigidum eft:uentrem ftringit,eo q*acidum

fit:& n6n nutrit. Oleum calidum eft,& nutritorium:& uen2
trem procurat,fedaccaepta rofa refrigerans,&ftipticum inuenitur, !
De Aquae natura. C A P, XIIII,

Q v A omnis natura frigida eft,& hume&ta. Aqua quae de

lapide emanat,leuior & limpidior eft,& uentrem & urinam pro
curat. Aqua qu de paludibus argillofis emanat,grauior eft. Aqua
cota faluti corporis medetur multum. Aqua maritima uirtutem ha*
bet uicidam,& thermanticam,& cacotomacha et,uentrem turbat,flea
gma depont Calefacta uero, fomento adhibita, de alto apoftema addua
cit,& maturefcit duriciam,fpargit omnem diaphorefin,cauffs neruor
compont, Pernonibus non uulneratis opitulatur, Cataplafmatibus ne
ceffrie mifcetur, malagmatibus, & medicaminibus nobilibus adhibea
tur. Diaphoreticis,qummaxime impetiginibus adhibetur. Tepida ad
loturam turbonibus accapta praftolatur. Scabies, pernas, & prurgie
ncs fomento adhibita tollit,capita purgat,tumorem amarum compefcit.
Liuores corporis fomento adhibita,emendat:morfibus uenenatis occur
rit, frigoribus epitulatur. Phalangionum &fcorpionum tus, uelapa
dum uenenum curat,in calda adhibita. Corpus attenuatum efficit,lauaa
crum utiliter adieum. Quodlauacrum hydropicis,& cephalargicis,&
furdis opitulatur. Multi uero coquunt,& fic reponunt,ad purgationem
dantes folam,& cum pufca,& cum mufto,& cum oxymelle:& poftpur
gationem daturius galling,autpifcium,uel tempereuiciffitudine eius.
D B P o M I suarijs, Nymphea, Medullis,
Nardoftatio.&c. ' C A P. xv.
c M A omna quae cum feminibus funt,uentrem procurant.
Citoniaimmaturaindigeftionem faciunt ftomacho.uircs ad
 R 1 1. 2 &3
ducunt,& nutriunt. Succus uero eorum ftomachi euerfiones procrat, A
&naufeaminhibet. Mefpila,forba,pra, & his imilia, uentrem trina
unt, &humorem corporis ficcant, maxime fiimmatura accipiantur.
frigida funt,& comefta uix digeruntur,& ucii
trem cftringunt. Mela perfica,folia,& cym amaram poffident quaa
litatem : propterea & lumbricos occidunt,trta,n umbilico impofita.Et
hoctotum eft diaphoretic medicamen. Virtus autem eishumida & fri
gida eft. Mela,nosMala uocamus,calefaciuntquidem,& non nimis:
deficcantaut abundanter,propter quod urinam mouent, & menftrua.
cephalargicis inflationem faciunt.
*Morus eft arbor. Mora matura deficcant, uentrem molliunt. Immaa
tura uero conftringgunt multum,ita ut dyfentericos
& cceliacos expenfe

deficcent, Pulueres ex eis fiunt,et cum cibo ct cum potu fumuntur. Cor
tex uero, aut radix ipfius arboris, participat eandem uirtutem . Purgat
urin cum quadam amaritudine,ut etiam fublatis doloribus,et lumbri
cos occidat. Nimphg radix,et femen eius uirtutem habet deficcatiu
fine mordi catione,rcprimit enim reuma uentris.
-
Semen uero eius potaa
~ : - -

tum,reprimit feminis fluxam,uel fi plus a ratione fluat,rebibai. Et dye

fentericis qu albam radic habet,fortem uirtutem preftat. Potaturat
cum uino nigro,ct ftiptico. Participat aliquantum proieoriam uirtut,
ita utalfos fanet infuf aqua. Alopetias uero cum pice liquida curat.
Medulla uero mala&ticam habet uirtutem, facitad duriciam et fciro2
minas in corpore confiftcntes. Vtilior omnibus probatur ccruina. Se- B
cunda bouina, et maxime de iuuenibus. Nam tauri iuuenis acrior, et
plus deficcatiua eft,ut poffit diffoluere duriciam fcirodis. Nardoftaa
tius,fpica nardi dicitur.Calefacit enim mediocriter,deficcatautem abun
danter. Compofita igitur de ftiptica abundanter fubftantia, et acredine
caloris non multa, quandam amaritudinem,fed modic habt in fe : et
ad epar etftomachum potio bona eft,et extrinfecus appofita facit. Nam
et urinam mouet, mordicationem tomachi anat, et reuma uentris des
ficcat,&humorem capitis& thoracis fimiliter cercet.Melior autem eft
Nardus ndica,fyraca.
Amygdalgam argnatura manifefte extenuatoriam habtuirtutem,et
fel purgant,&de thorace et pulmoneper tuffim atare fact, etctius
purgt. Succus ear pingus et glutinous eft;fedet aperit conftpata et
purgatepar,et fplenem,et renes et colum. Et ipfaarborper totum fimi*
lem habet uirtut,ut etiam eius radices cot,cataplafmatae,purgent fel.
Amygdal at dulces imbccilliores funtamaris. Da&ylus Phccnie
cus dulcs, non modico particpatcalor: etnon olum extrinecusima
pofitus corroborat, et deficcat,uerum etiam adducit et obdurat et con
X.
denfat. Huius in Chio eft fru&usaccaeptus.
Amyggdal uirides nutriunt,etuentrem procurant, Siccae uero fim
iter,fed non uentrem procurant.

 229. .
C Tmnicus humida acuiridis leuata de mari,fats nfrgidat,etdeficcat,
& habet aliqua ftiptica mediocriter.
Malagranata aphrauentrem tringunt,8Zoculisprount.
Botruuarum calidus eft,infundit, et uentrem procurat,maximefi
albus fit. Immaturus nimis calefacit,et uentrem ftringit. -

Vua paff ardorem facit,ficcat, & uentrem procurat.

Ficus uirides nfundunt, & uentrem procurant.
, Ficus ficc ficcant, & urinam mouent.
Nuces uirides&ficc fimiles funt amygdalis.
Caftane uentrem purgant, fed inflationem faciunt. Co&laeinflatio*
nem mnus faciunt,
Nuclci nutriunt,ardorem faciunt,uentrem purgant.
Duracina infundunt,&uentrem procurant. - -

Piftacia nutriunt, & uentrem tringunt. -

Damafcena fimiliteruentrem tringunt.

Vinacia infundunt,fed uentrem non procurant.
Cerafa urda uentrem procurant,ficca uero uentrem ftrngunt.
Acrimia fimilia damafcenis. . -

De Dulcibus. C A P. XVI.

v L c 1 A omnia cum late mixta, plus nutriunt,& uentrem

procurant,fed capt contrara funt, tomacho frequentius na
fuauia funt. Dulcia omnia ex oleo co&ta, nutriunt, & uentrcm & uria
nam procurant. Dulcia omnia quidem inflationem prgftant, & indi*
geftionem procurant: ieiuno ftomacho,& poft cibum non exhibcana
tur:medijs uero cibis debent miniftrari. Da&yli nutriunt, uentrem
ftringunt,fed ftomacho contrarijfunt. Similiter & de omnibus alijsrea
bus ordinauimus prcepta fanitatis ita difpofita: quae fi quis fortcfanus
et fapis obferuare uoluerit,minores imbecillitatis molcftiasfuftinebit.
De Lauacro. C A P, X V I F.

A v A C R v M. cum fluuio, corpus infundit,& infrigidat. La .

uacrum maris falfum,aut aquar fulphurearum, autaluminof*

rum,ficcat corpus & calefacit. Lauacrum uero balnei calidi ieiun,in
fundit,& infrigidat, Nimisuero calidum, & neruos fubuertit,& oculis
nocet. Lauacrum ol in recente, corporaiccare conueuit. Laua
cris oleum adhibitum calefacit, infundit,& uentrem procurat, maxime
fi olco aqua mifccatur.
DeVomitu. C A , XVIIf,

o M 1 T v s aliquando corpora infundit & relaxat,a!iquan

doftringit & deficcat. Si quis relaxare corpus, aut mollire uena.
trcm uoluerit, poft cibum unius uel duarum horar interftitium dimita
tatur,uttotum corpus infundat,accgptis dulcibus, & humidioribus ci*
*
 " D o R. 1 M E D I C. I 225
bis:deinde uomitexerceat competenter. S quis uero deficcare corpus, A
& ftringere uentrem uoluerit,ftatim poft cibos iaiare fe non diffrat,
prius eorum fuccus ad interiora uentris defcendat, ita ut tunc ufcidio a
res&falfiores prius cibos cogatur accipcre.
De Exercto. . 1x.

x E R C 1 T 1 v M ornne,uel labor naturaliter corpora ficcat,et

fortia facit. Similiter etiam anim prodeft,& fenfus auget.
Excrcitium lene poftcib, uel deambulatio,corpora deficcat,& uena
trem pinguefcere non permittit. Matutinum exercitium,uel deambu
latio corpora temperat,& infundit, capiti multum prodeft& oculis, &
fcnfibus omnibus,fed& uentrem facilem facit. Poftexercitium uero
uel laborem mollis deambulatio multum iuuat, Laboris etenim uexa
toneicctatE fu, uel molli,uel blanda netone retEperat. Exercitiii
n puluere corpus infrigidat,& tumorem nudis pedibus tollit.Puluis ete
nm frigidus eft. Exercitium cum oleo calefacit corpus, natura enim
olci calida eft. Hyemis tempore oleo peruntum corpus nutritorium
rft. Arcendo enim um frigore,corpus crcfcere & pingefcere facit.
Potio mirabilis. . c A P. xx.
o T 1 o N E M hanc optimam & faluberrimam parato, to
tum enim corpus fluum reddit,caput deniq; & petus,& omnia
interiora illaefa per f cuftodit. Per 9mne etiam tempus fuum opprimit
& dctergit humor. Cuius compofitio ifto modo conficit. Primitus
inmenfMartio mittis herbg faluig-i- 15. piper3.fj.cifiamomi 3.jj.garyo
phylli3 1 5.mellis optimi defpumatifialas. iij. uinifortis quantumipfus
opus fialas.xxx. conficis ut mos eft, ut prclara& fuauida fit poa
tio adbibendum:& die inter diem ieiunus bibe, uel poftci
bum multamfalutem operaturn corpore.In toto mena
f& Martio fic peragis. In menfe autem Aprili
mittis in hanc potionem herbam quae no
minatur abfinthium, ficut fuperius
ponderatam, & pigmentum &
mel, fiueuinum adds, w

utfupra
h
F f N T S.
 *-x>
D A M I A N V. S.

2.***

**
2%//
y
s s.

- *
w/%2
*%.
* -z
%|
/-v
#
 D s per 2?
fingulos Menfes ann
oberuanda.
E N S E Ianuoro , Znzber, et rheupontcum bibat fantati
ftudens.Sangninem non minuat, & potonem contra frigora
bibat.Eletuarium adcalefaciendum ftomachum fumat. MenfFe 2
bruario emen apijeum condito bibat,8& de pollice anguinem minuat.
Menfe Martio ceruifiam bibat,& conditum dulce. fa 2

dices confectas,& carnes afas manducet. Balneumufitet, angun m a

nuat.Solutionem uentris non accipiat.quia frigora generat ipf folutio.
Menfe Aprili betonicam,&pimpinellam bibat.Sanguincm minuat,
& folutionem uentris accipiat.Carnesrecentes manducet. Calida ufitet:
et propter dolorem ftomachi, unguentis calafticis purgetur. Mene
Maio,abfinthium, et fmen maratribibat:uenam epaticam incidat, po
tionem adfoluendum accipiat, cataplafmata capiti imponat, et oculos a
turbulento fanet,urinam curet. Oleribus frgids utatur primopoftca
lida bibat. Confuetis aut frigidis, ficet nec de ullo animali capere, nec
pedes manducare. Menfelunio de aqua frigidabibat ieiunus calicem
plenum:propter cholerareprimenda.Ceruifi non bibat, aquam co&i
fitet. Latucas n manducet,faliu etfuinbibere dcbet. Menfe Iu
lio apium bibat, longe fit a Veneris a&u : quia a cercbro humorem
producit.Sanguinem non minuat, necpotionem ad uentrem oluendii
accpat. Salua, ruta,& apio utatur. Mene Augufto puleium bibat et
acetum.Selin,maluas,& caules non manducet.quia cholera nigra nu
triunt. NMenfe Septembricoftum et mafticem,lac caprin,
uel ouillinum ieiunus bibat:propterfnguinem dulco .
randum,& pulmonem curandum. ' Menfe O *
&tobri conditum garyophylli bibat.Racemis
* & mufto utatur, quia per folurionem
corpus anat. Mene Nouem
brcinnamomum bibat.Bal
neo non lauetur: -

quia tuncfnguis cagulatuseft, et de calore humoris mo

uetur. Venam epaticamincidat, Ventofarum generia .
bus utatur. MenfeDecembrifocatum condiz
tumbibat,etftudiabona corpori adhibcat.
ut omnes efcae eo tempore cona
fetint. -

 E s C v L A P 1 1. f

D E .
Cephalica 25 Trombs
Scotoma 26
Catalepticis
Epilepfia 27 Bolimo'
Mana 28
Tyriafi i
Melanchola 29 Lumbricis
Enthuiamone 3o Tenemone
Ephialte 31 Dyentera
Vocisamputatione 32 Lientera
Arteriacis 33 Epaticis
Dentium uitijs 39. Spleneticis
Aurium uitijs 35 lctericis
Quid fit Podagricis 36 Cacexa
fequendum 37 Hydropicis
13 Catarro 38 Diabte
19. Vua 39 Elephantiais
15 Detufficula 2O Renum cauffis, &
16
Hmoptoicis Nephreticis
I Phtificis $21 Vefic cauff
18 Tyficis .82 Veretrcaua
19 Empycs $3 Veretri cauffinori
2. Anhelitu ficio an.
21 Stomachi caua 29. Sciaticis
22. Paralfi $25 Scialgis
23 Coeliacis : $6 Artrticis
22 Colcs 97 Podagrcs.
 s o' *, 1 . I,
s c v - . 1 1 1 .
v E T v 8* T 1 s s. De Morborum,
Infirmitatum,Paffionumq corpoz
ris humani origine, decriptioa
nibus,& cura, L 1 B. unus.
D L I ,
- . . .
|E P H A L 1 A,deft,capits dolor,commot cum cerea.
- Jbro & temporibus. Vnde eum apprehendis : Extat do
lor capitis cum temporibus & fronte, quam Graeci tritafion uocant.'
Quodfi medium caput dolet, hmigranium dicunt. Aliquoties fit Cauffae ce
magnus dolor,aliquando aut paruus,aliquoties per calorem folis calea phali.
faum,aut ex nimio frigore,aut ex clamore turboris,aut uini plenitudia,
ne, aut ex uigilrjs multis in magnos dolores ueniet. Mulieribus autem *
opertiones capiilerum,fi diligentiam n habuerint, & fordes illis doloa :
prtant. Quando at totum caputdolore mouetur:tunc& oculi
*

concauantur,quando radiccs oculorum tranfeunt ad platoneuron poft

ceruicem. Nam aliquoties uertigo, & caligo nafcitur, aliquotics fponte'
dolor tranfit, aliquotiesfubito:& admodum magnus eft capitis dolor,
quando uertigo, uel caligo nafcuntur. Malfatio ex narium, fiue in
initio ex tomachi colletione, frequenter fit. Iti perconantur uomi ,
tum,& per magnitudinem cauff rubefcunt,& pene exeunt oculi, &
fupprimuntur palpebris: uifus fubtorquetur, lachrymantur,uel caligi* B
nem praeftant. Aures ngrauefcunt,uigiliaspatiuntur,aliquoties & den
ces dolent.Quando impetus maiores ueniunt,fanguis eis denaribus cur
rit:tunc dolore releuantur. Iacent autem fupini. Alij prae dolore iacere
non poffunt. Quando aut cauff per impetum uenit,facies illis torque
tur fine fenfu. Quando autem febris eos dimiferit,citius ad fanitatem ue'
niunt. Quando uero ine febribus comouentur,ipa et chronica pa
fio,& diuturna, qu multis temporibus remoratur. Tunc fcimus,fi ex'
{tomacho anatimafis, hoc eft, uentofitas eft in cerebro, repercuffiffe:
miningas per membranar caluariae ciuitatem. Cognofcimus tunc eam
paffionin ftatu effe.Nam fi febris fuerit cum dolore capitis: requiren
dum erit, ne forte uentrem non purgent. quia & is cephalum ftomachi
opprimit,& dolor capitis nimi prftat,& uenter eius fubito euacuat.
. Curationi eorum medebimur fic. Iacere debent in cubiculo medio 2. Cua.
criter tcmperato,obfcuro,capite obuoluto. Silenti habeant, ut iracun '
diam n patiantur ufq; ad dfem tertium, Quod fic febre fuerint ardor
& dolor capitis:oleo rofceo,aut uiridi caput infundi iubemus. Sihyez
misfuerit tempus,cum calida:fiaeftas,cum frigida. Si cum uigilijs,gum
aceto,etmulfa calidagargarizent.Quod fiet temporibus et frontefimul
cdolecunt cimolia,autagatia tritacumcalda, depennalinito frontem
--- - - 3 --
 11 , : E. S. C. V. I, A: p , , I

cttempora. Quodfi finfebribus dolorferit magnus,etin ambobus

cornibus capitis, & hyems fuerit,& ex frigore natus fuerit, fuccurri de*
bct fic. Oleum Anetinum,aut Chamaemel non,aut rutaceum calidum,
ad manfion infundi iubemus. Quodfi dolor in fummo fuerit: fccellaa
mus loca dolentia,ex farina triticea,cum furfuribusfuis cota in uino:et'
uaporamus:& in nares ambas inijci iubemus piper tritum in oleo,aut
euforbium. Si uires permiferint,balneis uti debent, & fomento capitis,
cx decotione papaueris,aut heder in aqua ad tertias cot,autpuleij,
uelancti, uel rut. Quod fi ex ftomacho fuerit anatimafis in cerebro,
cum calefaone & uertigine capitis, & dolore graui,& fonus,uel auria.
uim tinnitus: oxyrhodinum infundi placet capiti,uel ptarmicum: nares .*

ungi cx nafturcio,& pipere: dato potu abfinthij pontici cum aceto.

Quod fi intercedit & fitis: apium cum radice ammifci placct,ueloxy*
melle,aut pigr, aut oxyporium diamilon. Quod fi pars una capitis
in dolorem acutum uenerit,quod nupathiam Graecidicunt: & fi ocul 4.

fimul cmouerit,haemigranium dicitur: fi hycmis tempus fuerit,piper,

aut euforbium,aut lafcr unius obofi,modice tritum cum oleo modico in
aliam regionem auris ubi dolor n eft,infundi iubemus. Ad ipfm para
tem ubi dolor pulfat,adhibcri piperis grana. x. geffteras nouem, fimul'
trita:& locum dolentem linito: aut finapi feminis coclearunum,piperis'
D grana. Xx. Columbino fino albo, iccoci trito, &ex aceto conpero,
frontem ettemporalinito. Quod fi maior fuerit dolor,{ccellato locum,
ut diximus fuperius. Quod fi diuturnus, uel magnus remoratus fuerit
dolor,& oculi partes cuerterit,& uires,uel aetas permifrit, ex alia parte
flebotomare iubemus:& trocifcaria adhibeto locis dolentibns qu he '
migrania dicuntur, ex peucedano, opio cyrenaico, lafere, euforbio,et
opio maeconis, id cft, papaueris: ex aequo cum aceto confeta: etalia fia
milia (ut fcriptum eft) et antidotum hiera dari iubemus: et arterias,
tum et uentrem,uel caput purgent. A uino,uel balneo abftineant ufq; in
dimiffionem. Et cauterizetur uena,quae ipfm regioncm frequenterdoa
lore moletat. Quod fiambas partes capts dolor pulfauerit cum ocu
lorum moleftia,et dolore tempor,uel aurium,uel frontis tenfione,cum
nimio pruritu,et dentes doluerint, ct fcruor fit in facie: inrer utrafq; fca*
pulas fcarificationem cucurbit cum emiffione fanguinis fieri placet:et
poftea caput purgent,ex gargarifmate,ftafifagria,piretro,et pipere. Ori
ganum Lucanum ex aequo tritum, cum oxymclle gargarizent canicu*
laribus diebus. Quod fiambo cornua capitis dolebunt,etceruicis do*
loreft cum tcnfione, et grauedine pofteriorum partium capitis:ex uena
qu in fronte eft ereta, fiebotomari iubemus: et balneis utantur: et aca
cipiat potum elixaturam aneti et apij. Quod fi cx recenti potu bibito,
aut indigeftione ciborum fuerint: ex oleo rutaceo,aut chamaemilino caa
put infundatur:et potum accipere debent e lixatura aneti, uel abfinthij,
aut oxymclle ex calda: et ciboleuiterutantur. Quodfi xbleapur
 . . . . M. E. D. L. 1 B. v N v 8. ' 1 III
*
*

dolct,oxyrhodino caputinfundi iubem9,aut ftrichnifuccocuratiofiet. A

- - De Scotoma. C A P. II.

c o T o M A T I C o R v M paffio nafciturinunofis hominie

L'bus,& qui frequenter caput adfolem purgant, & per ipfm calefaa
ionem uen capitis aperiuntur:et poft uinum biberint,chronica ua
litudine capitis onerantur hmorroid qu in capite funt. Et utcauff
agnofcatur, fignanos dare oportebit. Oculorum enim caligines cum Signa fco
tomi.
capitis uertigine confpiciuntur,utomniafecum mouerifentiant:&ante
oculos tranfitus quai lang,uel aranearum textafimiliter tranfire putant:
&ea qu uident,duplicia ab illis fiunt. Frequenter f collidunt,murmu
rantquafi fabulentur:cum torfione oculorum grauedinem capitis pati
untur:aliquoties fedent,aliquoties iacent:frequenter fe uertunt:fudant,
fubito expauefcunt,exurgunt,autcadunt:aliquoties februnt. In ipfo t=
morerepentino, omnia fecum putantimipelli, magis cum fe inclinauea
rint,autex alto afpcxerint, autcirculatim ambulauerint, uelutirotae fie
guli uertiginem confpiciunt. Doloreftin capite,fubglutiunt,& circium
patiuntur, & oculi eorum obtenebrefcunt.ldeo et ioncm accacperunt
Scotomatici, quoniam Grc exirir, tenebra dicitur: quoniam exfto a
macho in cerebrumfumofitas afcendit, et confentiunt partes miningaa
rum,accerebrouexantur. Aliquoties fdefubitant,et feattrahunt cgra
uedine capitis. In dimiffione cauff lumen eis tollitur, folum tenebras
cernnnt:et poftquicquiduidernt, n rotundo ante eos uolutur,in moa
dum curfus rot, Quicquid refpiciunt, uel fiad aquam attendant,fimia
lis uertigo ante eos apparefcit cum fonitu aurium. Aliquoties eis fan
guis de naribus currit fua fponte,et nihil eos iuuat.Ex ftomacho (utfaea
pe diximus) fiet eis conlufio cholerum, non exeuntium in medianas
partes uifcerum,cum uentofitate.Tunc intelligimus, quando uomitus
nafcitur,autcibos uomunt,aut choleram reijciunt. Et trifticiam patiunz
tur,etdifficilesrefpirationes cum iracundia ex melancholia illis ueniunt,
& tabefcunt corpore, & faftidiunt. Primo ad hc figna ftomachum CuraSco
tomiac.
oportet curare,uel omnia ftomachi adiutoriaadhibere.Quod fi non cu
*3ti fuerint,ad maniam, aut epilepfiam ueniunt. Curam eorum diligen
t.ifime profequi debernus. AccefIionis tempore quando fubito cadunt,
ut ad fenfum ueniant,fricare oportebit,aures,ment,labia,nares:& cira
ca frontem capilloseuellere: & fomentare faciem, hyeme calidis, a tate
uero frigidis. Mulieri autem mammillasfricato, & odores naribus op*
pone,puleium c aceto,thym,autpiper,autfinapi, &alia fimilia,qu
eam poffint commouere. Et pro dolore capitis, infufiones holerum caa
pitiinfundantur: uel indutiones frontis, quasiam fuperius fcripfimus
in capitis cura. Cibari aut debent leuibus cibis. Si fine febribus fuea
rint,fnguinem de fronte oportet tollereufq; ad libras 11. Nam fi plus tu.
1crint,malfiunt. Etpofthocantidoto,hicra;etcufis in ftomacho:ad qu
- 2 2.
 --
z

1111 8 V 1, 1 1

C accipiant&ligationesarticulorum:&ptarmico naresungito, etfterrim

tamentisprouocetur. Et naribus infundi iubemus mentgfucc,autana,
gallidos, aut cyclaminos: & purgentur de catartico diaelleboron. Suce
urri debet in paffionibus ipfis fecundum tempus,aut tatem,&uirtu
tem.Scmoti debent effe de uoce. Quodfiinueterauerit paffio:dropaa
ce utantur, & finapfmo:& a lauacro abftneant, ufq; des. go. &n da
miffionis tempore,cibos leues accipiant,& poma:fimiliter & uinumala
bum,&leue, aues, fue uenationes:& pot cibum dormant, fue filenta
um habeant. ---

De Epilepia. C. A p. 111. - -

P 1 L E P t r C o R v M genera funt tria, Analepfa, Epile2

pfia, & Anatemia, ipf eft analepfia.Hocinitium epilepticorum
creatur(utdiximus)ex analepfiaftomachi in cerebrifuperiores partes,
qua omnes regiones cpitis cerebri,& rniningarum,membra uexantur.
Anatepa, Analepiadita et,eo q cia,una parte capitisenum praebet. Etuel
nafcitur ex ncgligentia ftomachi, aut ex nimio cibo , autpgtusfrigidos
bibendo,aut ex Iuxuria, aut nimium cogitando, uel ex indigeftiheciz
borum.Primo caput dolent,uertigines capitis patiufitur,cum malfa&io
nibus,utncephalargcs,uel ftomatcs expofumus:& non curantesin
principio ftomach,ad epilepfiamueniunt:autffe non abftinenta cibo
Epilepfiaun- uel potu, uelcs qu fupcrius memorauimus non temperauerint. Epilee
dedi*a. _ pfiaucro dia eft,a fenfus atq; mentis oppreffione. Quibusfioccpa
D tis etiam corpus poffidetur,eftpaffiograuis & tarda. Graeci enim epilea
pfam,apprhenfionem uocauerunt. Hanc paffionem alijmorbum Co
mitialem dixerunt,alij Sacram paffion. Quam fignification magn,
referunt Graeci,latius exprimentes,hieram nofon uocauert,utDemo
critus.Siue quod diuin morbum comitialdicunt,fiue qanimg mifcea
tur,fiue q, ex capitis fiat cauff, quod templanimi,ac facras partes cora
poris ueteres narrauerunt: alijautem puerilem morbum dixerunt,q> in
ipfis abundcttatibus. AlijCaducum appcllauerunt,q> fubito cadant.
- ' Nafcitur hc paffio ex nimietate ciborum, uel uinolentia,uel ex fer?
uore nimio, uel ex ccrcbri commotione. Veteres aiunt ex arisinfufio2
ne ficri,aut iracundia immitti. Ideo (utfuperius memorauimus)hieram
noon, hoc et, acrum, eu acerdotalem morbum uocant. Catalea
pia paio et epilepticorum, cum uno gno epilepticorum,8 febre.
Qonam epilepticis febrs non eft, fedfpumas per os & pernares dia
gerunt. Cataleptici uero non , fed paffio ipforum a pedibus
& tibijs inchoat: quando greffum,uel tibiarum dolore, uel frigdore&
grauedine, non reddunt. Fitautem uel ex nimio fnguine, uel cholea
Yum feruore, conclufo in ftomacho:unde non habentes exitus naturaa
les, caputgrauant, & fenfu priuant. Ex quibus epilepticos appra
8igna epi- hendimus: Ex acce{fione qu eos ita conturbat , ut homines fnf
lepfiae. priuct,& omnem motum adimat,ueluti alto fomno comprehento
 . . . v v s.
um pallore,atq; oris laxamento,ut mentum laxum uideatur,cumrefpi* A
ratione tarda,& pnlfu magis palpitantibus membris, ut pulfum cerebri
& motum magis conuertat. Vultu,atq; oculis tortis,uel ftupore uultus,
uifu ftridorem petoris,fingultum,ruborem per membra paulatim infia
nuat. Palpebrarum fufpectionem, & refpectus ftupidos, &ftridorem
dentium,&linguam procidentem,hebetudinem membrorum,cum frea
quenti raptu prcordiorum, fufpenfa dutione,uocis amputatio fonat,
cum extenfione experimentorum atq; pulfus. In ultimo per os, atque
nares fpumar emiffio confequi.Poft acce{fionis atterminum, nihil
fe palum remnfctaegrotans,fed moeticia confuus, pigro motu con
furgit, oculis rubentibus: atque pulfus perfeuerante turbore,cum pro^
:mientibus uens,& fronte,&ofcillatne frequent. Epileptico a
'rum genera funt duo.Vnum genuscum tremor&fomno:uelftertunt. Epilepticor
genera.
~Aliugenusfnetremore,&fihefomno.Qui cum fpafmo funt, hoceft.
*tremore.non curantur:qui fine tremore funt, curantur. Subitat eos hc
*paffio aut in balneo,autin foro,autte&io,autin itinere,&fubito cadtfia
ne enu,8 ine noce, 8 nouident,neq audiittorquentoculos, ut albor
tantum oculorum uideatur, & fpumas per os agunt, fquubala non reda
dunt,quicum tremore totius corporis, dmonem dicuntur apprehen a
dere.At eoruminmiffa paffione, difficilis exclufio fit,quod eius cauffa
it chronica, hocet, ueterana. Fitautem exuentoitate, occluioneuc,
narum omnium,corporisfuffocatione. Ex craffo humore uentofitatis,
foramina confpiffntur,a naturalium exclufione,ex pulmonibus & fto*
* macho:n cerebro miningarum non habentium rctam concurfionem,
^ purgantem exitus uentofitatis organis primis,cum tremorem facit ex uia
nliquore, & ex ndigetione,&ardore. Exinde folentncitari n acutas
paffioncs. In infantibus folet inmutari ufq; ad annos uicefimum quint,
uel uicefimum otauum paffio:& tum rcceffionem facere, quia omnis
* feruor tatis ufq;adhocfpacium temporisfpe fit.Quodfi non reccffe
rit,cum eodem remorancur paffionis,uelibidem moriuntur. Cu z
rari autem debent fic. Mox ut cadunt, fpumas qu per os, & per nares Cu,

currunt,fpongia iubemus extergere, expurgato ore, uel gutture,fiegma

s item craum depurgare,tinto in ea laneo fune cum laxatiuo, Pot e
ptarmicum,hoceft,fternutatorium adiutorium naribus apponimus, s!
eft,ex pipere,filuio,caftoreo,fulphure uiuo,piretro, & his fimilibus. t
clifterefortiori uti debent. Et fi uires,uelaetas permifrint, fcbotomari
in ipfa acceffione,&contineritremebund partesligaturis, & diu fiica*
ri& perungi. Etex fabanolimpido fortiter fricato, utfentiant fricatio a
nem mufculi, uel manus, aut pedes, ubi tremor fuerit. Ex penna unz
gis interius intra os ex oleo, aut ex nitro intrafaucium partes, ut uoe
mitum prouoces:autpoft cibum reijciant, utfiegma magnum,ucl fpif*
um, quod uertit, uel concludit omnia uifcera, purgetur. Vel aquam.
{lfm, cum oleo mixtam bibat, & fic uomitum prouocet, & fieg^
- a3
 vi s c v L
C ma,uel melan choli.Inundatofaccello calido,&farina nuno cota,ftos
machum uaporari dicimus. Etfricatio articulorum adhibeatur ex oleo
ficionio.Et tertio, uel quarto die,quando digeftus fuerit cibus,leui,ueldi
geftibil cibato,& ex aquapotaro.Abftineat&abalneo,auenere, acla
more,fiue ab iracundia:& potum dato elixaturam abfyntbij pontici,uel
oxymelle,caftoreum,& pigr.Quod fi paffio tardauerit,deantidoto pi
gra purgtur,&n fcapulas cufas impone,etuentofitas a pulmone fuge=
tur.Etfiaetas permiferit,fcarificentur,aut flebotoment. Etin declinatio2
ne,uomitus ex radicibusprouocetur.Etpoftcibum exercitentur leuiter,
& finapifmum in potu,uel toto corpore diureticas potiones accipiant, et
ftomachi quoq; cibos digeftibiles et leues.Et capita uelchirurgia pertum
des,uel cauterizabis,ficut ueteres chirurgici fcripferunt. Et purgenturex
elleboro catartico:& potioncs accipiant,epilepticor quae fcript funt:
uelantidotum adrianum.Maximefollicite curare debentinfantes.Quos
hc paffio frquentauerit, celerius moriuntur.Infantibuslaccaprimum
cum melle poftacceffionem dari debet.Iuuenes autem oxymelle, cum ca
ftoreo cum calda potentur,& caput;colfti,mentum, uel articuli manus,
uel pedesperunganturdeacopo, uel myracopo. Si hyemis temz
pus fuerit, excalidis adiutorms ungentur: aetiuo uero tem
Ore., refrigeratoria padutora,uelunguenta
- adhibeantur.
DeMania. C A P. IIII.

AE c E s T infania,mentis alienatio, fine febribus, ueluthi

laritatem,autbonitatem,auttimorem,aut ab antecedtibus fu
rorem nuncians, aut capitis dolor,grauedinem, fonitum, atq* aurium
tifiitum.Vnde infania dita eft: Grci quidem nominum argumta die
centes,uarias opiniones indicant.Maniam enim uocauerunt,ex quo noa
Mania unde mine mult poffunt fignificationes oftendi.Nos autem a mentis turbae
dita.
tafanitate,cuiusfubdominiocorpusagensfn dici minime poteft, ina
faniam nuncupamus, Multae enim fpecies funt maniacor. ut fubitoria
deant,irafcantur, plangant,timeant, cantent,faltent:fiunt& multum li
teris ftudentes:cum rhetoricis,philofophis multum legentes, uel mult
nimium cogitantes:grammaticis,geometricis, cauffatoribusfe tradtes.
memoria multa congregantes,lectiones duinas requirentes.Inde et ma=
naici diti funt, quod diuinarequirant. quia diuinatio graece -d, dicia
mur.Subitat eos autem in exercitio cum operantibus,autin balneo, aut in
foro faltantibus. Ex his omnibus conditionibus memoria perit,ut nefcia
ant quid faciant, uel qd loquan. Per multa tempora haec paffio eos exae
gitat. Haec paffio fine febribus fit: ideo in illis magna eft. Multum
Iquuntur extra rationem,& delyrant ut frenetici. Frenetici febriunt
fortius, ifti maniatici fine febribusfunt, ex corporali conditione. Fit
autem ex mimio calore fanguinis, fiue cholerum;autexnimiofrigdore, u

--
 M E* D, L f B V N V S V It

autindigeftione ciborum, fiue potus, unde fnguinis plenitudo fit fue A

ex nimijs uigilijs.Subito arripiuntur,quafi qui a dmone irritentur,aut
quai qui uenenum biberint. Frequenter hoc patiuntur qui anguinem,
de capite mult detrahunt,aut quibus fnguis de naribus multum fluit,
aut de hmorrhoidis:cum mult eruptiones,aut fubito reuelan,in fen,
fa fuo,uel in corpore. Aliqui uexani ut qui hyofcyami fucc,uel opium,.
uel mandragor fuccbiberint,ucl alias fimiles fpccics, unde multi aut*
ores fcrpferunt.Cerebr tem , & cor, pulmon quoq; extra fuam na 2
turam plus noueris,aut ftomach oppreffum ex melancholia:unde tur ^.
bantur omnes fpiritales motus,incluf uentofitatis copia:exinde uertigor
in cerebro fit.Inquietatur paffio autumni tempore,uel hyeme,aeftatc raa.
ro. Debriantur ex calorc ftomachi, uel fanguinis, uel cholcrum abun a
dantia,aut ex uiniliquore:& inde irritantur in audacia (ut dixi)ficut ea
brius nefcit quid faciat.Fit& infantibus.Mulieribus,ex matrice plgrum
.Fit in aetate iuuenili,plushabentibus feruorem fanguinis;Cauffa ifta
fi in fenibus fiat, difficile curantur.Pueri autem ufq; ad fcruorem tatis
inmutantur.Nam fortius exagitantur, Cura diligentes,& oberuatio

nes his impendi debent,ficut in freneticis de ligatur,uel de iaccntia(ficut

fupcrius fcripfimus)& ficcurentur leniter ficut in acutis paffionibus. ln
acccffione corum leues cur adhibend: in chronicis uero in dimiffione
fortiaadiutoria adhibcantur. Saccellus calidus ex farina.cota in uino, B A.

ubi coxeris abfynthium,imponatur capiti,ftomacho,petori , & cordi, Cura.

Hc diu uaporamus,ut diu loca fudent. Et clyftere uti debemus.Etfi uia.
res,uel tas permiferint,ucl cibos bene accperint, flebotomentur cum
multis apofcrifibus,pro uentofitatis egeftione:utmultus fanguis tollatur
ufq; ad libotomiam. Et poft tertium dicm caput infundi dbet ex olco
rofaceo,& aceto,aut hedera,aut polygonio, aut pcucedano, qu in oleo
' rofeo & aceto excoquuntur. Et ex multis fuprafriptis herbis coqui de
bent,& exinde caput infundi,& anodinis potionibus,uel trocifcis pota*
ri debent, ex calida aqua. Aut in napticis untionibus nares ungan, qag
fomn eis faciant. Accipiant opi mgconium,ficut in fremeticis admonut
imus:& uomit prouocet ex raphano,utflegma,uel melcholia,qu cft
interius,digera,Cib leu dato,qudo eft acceffionis tempus:forbilia,
autaliqu ,et pan cot modice dato:etpoftea aut forbilia,et olcra
qug uetr folut.In dimiffiis tpe modice fortiores cibosaccipit, ct co2 :
dperian de lana tinta in oleo anctino cal.et filenti habeant, Et cufas in
ftomacho accipiant,& cliftere prouocen,& poft. 19. dies purgentur ca
tartico de antidoto hiera.Et caput preffum tondant & radant,et anterito
ma eaputncidt.Et finapimo, etptarmatico medicamine nares unga
to,etinapicum elleboro, etex cedrna ungito tomachum,et hedera caa
: putungatur, et ex cantharid. utcut capitisrumpat, et humor egeratur,
Potum accipiant latis.& elleborum in cibo dato3,ij.n plus.Et ne plus'
paueant,autinfnit,femoti iaceanta cfabulatione,in domo tenebrofa,
: .
-
 V 1 TI B S C V L A P I I
C &filentium habeant.Nonlegant,non fabulentur. Quod fi iuueteraea.
rintin eis cauffae,iubemus caputpertundi, aut cauterizari in occipitijlo 2
co. Ante omnia omncs rationes quas faepe decuimus intueri debemus, .
uti fluxus inet contringatur,contritiorarelaxentur,frigdor calefacia
atur, calor temperetur, mpetus mitigetur. Cerebri partes exacopis fera.
uen:fi malfation fentiant, fatis eos iuuat.Plus infaniunt quando mi
ning eis infrigidantur. Curentur cycli curfu, in canicularibus diebus,
donec Iulium menfem compleant,ita ut bis ordine innouent tempus cua,
rg. Acopo,diafamfuco,uel myracopo caput,uel ftomach perungant:ut.
hominis inquieta ualetudo in perpetuum expellatur,uel mining, qu.
funt in cauffa,adftatum fulum reftituantur.
De Melanchola. A P. v. *

Signa melan E L A N C H O L 1 A ditaeftabeo,quod fel in nigrednem:

choliae,
uertat:& eft ex maniacorum fpecie.Cognofcitur autem ex cre .
bra inmutatione fenfus,ex ordine uitae,atq; cuerfationc human mcna
tis, cum uultu moeftiffimo, taciturnitatc, ac poena infidiarum fibi para
tarum,cum fletu irrationabili:& nunc mortis, nunc uit cupiditate,in .
flatione praecordiorum, articulorum,frigido corpore,cum leui fudore, .
atq; cholerico,uel uiridi,cum corporis macie,leuitate cibiaccgpti, corrua,
ptionibus fumofis, ac fpumofis, uel acido uomitu, fellium nigrorum,
aut eorundem peruentres effufione,cum inteftinor tormento. Hanc
paffionem atr bilem uocauert latini.Melancholicos dicimus, eo quod
fel nigrum nomunt.In uiris frequenter, apud fminas raroin afiis cona,
ftitutis.2o.in aetate iuuenili.Ita eos apprehendimus. Ex mentis uarietate.
euenit aliquotiescum febribus leuibus,plaerumq; ine febribus. Iracune
dia irritantur,cum mentis peruerfitate infaniunt,ut maniaci:in uocifcraa
tione fol differunt, Ariftotele philofopho teftante.Defecerat hacpaffio.
ne inaudita uirtute Metellus, offenfus ex fellis nigri abundantia, frigid
uim habente. Alijdicunt, fnguinem nigrum, qui dicitur melancholia,
fpleni deferuire. Ipfe humor accipit fubftanti ex flegmatum cerebri in 2
fuione:unde plus infrigidantur,&grauecunt, et fiuntindegutu acres
& frigidi,atq; iracundi acrem habent.Nam fel rubeum,fnguine tem
peraturdeo etamarum,& gneum. Melanchola uero nigricolors,fre
gida,etfpiffa,uelgrauis(ut diximus)ex humorcerebri in ipf melancho,
lia uenit.Etplus accidithyeme. Autumni etiam tempore plus mouetur.,
Namaeftate,&uernomnus: ubifangus & fel calefiunt. In acceffionis
tempore prgcordia eorum inflantur,frequenter indigeftionem ciborum
patiuntur,etideo frequentercibum uomunt,cum ormiphagia,tanquam.
qui uenen biberint, aut qui a canerabido morfi fuerint. Taliafigna
aliquoties eti patiuntur melancholici,ut homines fugiant, foli exercen*
tur fine aliqua animi offenfione.Eft quando mortuos in mente habent,
&exinde cogitant:pcriracundiam oculi eorum nihil uidcnt. Aliquibus
_
 M D, L I B, V N V 8, IX -

iures fonant, cum capitis grauedine. Corpus eius aliquoties infrigidaf. A

Poftcibuminflation patiuntur in prcordijs. Infrigidantillis brachia,
et manus. Frigidum fudant.Morfum patiuntur ftomachi,etinter fcapu
las grauantur cum capte Colorem habentn faceuirdem,autnigrum,
autliuidum:aut corruptelam patiuntur.Corpus ipforum non nutritur,
fed marcefcit. Rutant frequenter calid,brumofum,fumofum,ut odor
eftpifcium crudorum.Torquetur illisuenter,etuentofitatem inteftinoa
rum cmouent, uel affellantur. Nigrumeftin dimiffione,fiuenter eius
Aelancholci,
oluatur. Melancholicisinitio paionistomachus dolet,cum uigiliaa Manac.
rum inquietudne,etfaftdio. Maniaci uerontio paffions caput dolt,
cum mentis hebetudine.Siplusfoluuntur, cftringi debent. Si conftria
&tione laborant,foluantur: utipfamelancholia qu in uifceribuseft,fo* 1 -
ras defcendat. Curari debentfic. Proconftritioneuentris,la&is caz Cura.
prni accipiant potum calidum eun. Sautem uenteroluatur,potum
accipiant elixaturam abfinthijpontici in aqua coti. Melancholici fi
non curantur,ad Maniam ueniunt. quoni exifto humore mania creai,
quae eftpaffio grauis& tarda. Initio eor cibum accipiant leuem, forbio
lem & digetibilem. In cubiculoiaceant, non atislucido. Etcliteri fore
tioriuenter ubducaturex calda,ubicoxerint coloquintidarum perulae
cum oleo & melle: utfquibala dealto prouocent. Si tas permiferit,uel
uires,flebotoment: ut extenfio paffionis foluatur. Vtin multis appr2
fiendimus,fecundum uires fingulas curare debet ftomachum,& prcor
diaex embrocis.Siuentris conftritiofucrit,accipiant clixaturamabfina
thijpontici, et potiera antdoto purgentur 3, iiij. autfecunduires ac
cipiant, terinmcnfe, intermiffis finglis uicibus.x. diebus,uerno&aua
tumni tempore. Poftdiem inter fcapulas utrafq; cum fcarificatione cu*
curbitent,ut fangus tollatur,non muluum,ut + i. amplius non. Etinci*
furas ipfas coperitolinteolo intinto in oleo, & fuper loca carpinata po
nito (utdixi) fuper plagas. Quodfiinueterata fuerit paffio:confeia
onem iftam dabis. Ellebori nigri 3. ij. infundis per triduum in mulfa.
quarto die elleborum projcis, &mittis ibicolloquintidae interiores fica
cos nucl.3.ii.fcammonam trtam 3. ii. epthimum 3. ii. Contrahas pafo
fiones magnum medicam. Omnem melancholiam purgat, aut exiera
( ut fuperius diximus) 3. 1. Poft potionem accipiant, fuccum ptifan,
triduo intermiffo,itautalia diebalneis utantur: etfricari corpus debet ex
adarce, aut euforbio , In dmffione cauffae, epthmata fortora n plaa
gasponito,uelmalagmata,quaepraecordiaextenfa,ueldurarelaxent.Es
omitum prouocare debent poftcoenam: ita ut primraphanum come
dantintintum in oxymelle,& caldambibant,&ficuomitum prouoa
cent. Interuallum omnis tridui in admiffis diebusadhibeto, ut corpus
uti poffit ctra uirtutemadiutorio, autfecundum temporis qualitatem,
autfecundum tates, uel nires. Quodfipaffio permultatempora uetea
rata fucris, dato deantidototyriac, digchidncs,hoceft,qu conficitur
 X s c v t, 1
c exuiperarum carnibus,autantitodo mitridatis,autieradialo. Quodfi
nimia folutio uentris fuerit, arnogloffae feminis cocleariatriapertridua,
um potionem dato,cum calidaaqua,tria per tridua ieiuno. Indimiioe
nis tempore cibos fapidosaccipiant,&carnesminorcs:utauium,autgal
lorum,autcolumborum, perdicum,&atagen, & aliarum fimilium:8
agreftesuenationes,ungularum,uelinteraneorum,capreolorum,hdi=
nas,&uolatilium agreftium carnes. Pfces martimos, afpratiles,albos,
autrubellos, epufucos,farcellos,folas, marmoriola, parcas, gabones,
oftreas,&cinomufculos,& alios his fimiles qui ftomacho commotofa
ftidium tollant. Vinum accipere debent anniculum, album & leue,&
bene temperatum. Holerauero, fpargos, atriplices,finapi, apia,latua
cas,porros, omnia uifcellata. Poma finice, thebaicas nuces, amygdalas
amaras,toftas ethumetas ex aquamarna, utamaritudine careant, nu
cleos pfteos,perfica, cidona. Dimttat uero falfum,raphanum, cepu=
las,allium. Et poftexercitium equideambulare:uencrcuti in maio, erit
aliquantum utile:exinde hoc morbo carent.
- D E Enthuiamone.
. v1. J

N t H v s t A s M o N fpecies eft Maniae periculof nimium.

[rritanturutmaniaci,&in fmanusinijciunt.lftifubitoarripiuna
tur,cum fltationcpedum, uel manuum,utaudiant fibi intra aurium caa
ucrnas uoces decentes diuinorum cantantium, tympanorum,aut cyme
balorum percutientium fonos, et cum nimiadcle&tatione refonanteis:fi
cutiuacc adaram fcrificiorum folebantdiuerfitatem fonoram parare:
aut fcerdotes quando libamina exhibebant, tunciftis fonis mouebana
tur. Sicitos fonos in cerebro repercutientes fibi audiunt & auditos c
teftati,focijfaltantium fiunt. Velin curfu uelocifedulifunt,utfubitoraa
piantgladium,uel machcram,& fpercutiunt,etnon fentiunt:autmorz
fibus ! in alijshominibus,nefcientesquidfaciant: quosla
tini Caufrios uocant. Inmiffione, ueliracundia aliquoticsfeincurfum
uelocem dirigunt cumuociferatione. Alijdicunt daemonis angelilegio2
nem effe: utdum eos arripuerit,aliqu partem corporis nexent,ueluula
Cura. nerent. Diligentia eis impendi debet.Quando fuprafcriptosfonosau?
dierint, includantur diligenter.Etpotacceionem cum audierint, flea
botoment:& uenter eis moueatur.Cibum accipiantleuem, cum calida
aqua:ut omnes uentofitates qu in cerebro fonos faciunt, diuertantur.
In ipfaacceffione filentium habeant.Quodfifpum perfeegererint,aut
ex canerabido morfi fuerint, intrafeptem dies moriuntur.
De Ephialte. C A P. vii.
x Q v I B vs E o s appraehendimus: Cum in cibo uexane
tur,etdifficilimotu corporis,atq;fomno,etiam foluto,graui,quoa
-
 . . 1 . v v s. xi
tiesfuper ipfisgrauantur:autf prfocari dormientesputant: autaliqu A
ibi putantirruie, qui eospremendo exanimare contendat. Vnde lna Incubi,
cubi diti funt,a mentis,atq; fenfusincubatione. Alij atlncubos dixea
runt,qpex indigeftiecibieuenitEphialtes,tanquamafcendiffetaliquis
fupra dormient. Fithaec paffio ex multo cibo.Exindigerie itemfrea
quenter, ex altonimioq;,hoceft,malo humore,aut exabundantiafan
guinis,perfomnifantafiam.Cum graui efifomno opprimuntur, dum
dormiunt,plusfuffocantur,utloquinon poffint. Aliquotiesperfomn
fabulantur, &quafi per diem difputent, ficfermo illorum profequitur.
dum quafi cum aliquot hominibus fabulentur, autuarietatem fomnio?
rum diuerforum, uel fantafiam uideant,uelpau&ant, uelin fomno claa
ment.Fitplaerumq; (utfuperius memorauimus) aut ex multocibo,uel
uino plurimo,uelex paruo cibo,uel potu:hoceft,fituelex plenitudine.
uelinanitate:ficutetfingult9,uelofcellatio,ueltremor,fitexplenitudine.
uelinanitatc cibi,uel ptus.Sic ergo emendantur,utille cui ex nimiopo
tu hoccontingit. Quibus euenit a nimio cibo uel potu,leuiter accipia
ant: hiautem qui ex inanitatehoc pattuntur.cbari debent,ficut ueteres .
dixerunt: iuxta quod corpus nimium, uel!exiguum fuevit, eo plus,uel
minus hac paffione lduntur. Nam fi pallidifuerint,& pallido uultu,
periculofum eftillis:&fipatianihocfrequenterper uigilias fine fomno
utcadant&fuffocentur:perniciof eishc fignafunt:aut ubi oppreffioz
nem pafi fuerintfupini,ualdefufocantur.Etpotacceffions horas,ad
Hibeomnem oppreffionem,uel pondus capiti.Experre&is ad primum
fenfum,corpusomne tremit,fudor frigidus in ftomacho uelin capite,&
pulfationimia cordis. Ventofitas fpiritus qu foletinpulmonibus,&
cerebri partibus habitare, concluditur cx calorecibi, ueluini,uelfnguia
nis,uel cholerum abundantia,non habens exitum naturalcm pernares,
uel per os:& prclufis in pulmonibus fiftulis, uelin ftomacho conclua
fis,per uifcera difcurrens hanccauffamfacit. Curariautemdebentfic, Cura,
quando admontifuerint. Sihabuerintprefocationem, corpus mouca
tr, uel fabula excitentur, uel capillis capitis attrahantur, autguttizena
tur:autfacies eorum de aqualeuiterafpergatur, ut corpus,uelfcnfus eo
rumad priftinum fenfum reuocetur, Quodfi tas, ueluires permife2
rint, flebotomari debent, ita utante flebotomum primum ftomachum
curent. Etpotum accipiantelixaturam abfinthii, &ficflebotomum ada
hibcndum:& poftpigrg potionem accipiant. Etpofthc omnia pure
gentur, exiera diacolquintid. ut omnis humor malus, craffus exinde
purgetur.Cibum accipiantleuem,& digetibilem, &exercitationes,8%
fmniferas confeiones, Naresungmusadmanfionemex droe
pace,ducentes.In dimiffione cum uidems uenifffcurita
tem animo,prparandum, ut non iracundiam patian^
- tur:quiaex hoc inquietantur.
- - b 2
-
T - " -
 XII S V L,

DeVocis amputatione.
C A P, VIII.

E B 1 L 1 t A T v R. Vox aut per clamorem,autperfrigdo*

rem,aut per gftum nimium,aut per ardorem febrium fauces in?
afperantur. Exinde fcruores patiuntur & anhelitum. Vox inraucat alia
quibus ex catarro, & ex pulmonefolutio fit uocis, hoc eft, raucedo. Si
ergo finochus & raucedo fuerit, tarde digerunt, ut clarauox reddatur.
Cura. Aliquibus & recenter frigidabibendo contingit. Vti debent cibis le2
uibus,&forbilibus,& inffione capitis ex oleo anetiuo,& lana copera
to: & uaporationis fomento exaqua calida cum pongjs. Etthoracem
fccellabis, & delana coperies. Si tuffis non fuerit, balneisutantur, &
dragagantum fub lingua tenere debent,&humorem ipfumglutire,aut
libm,aut liquirici fuccum. Etfimiliter gargarifmatium intra fauces
gargarizent:& ex mulfa,ubi coxerintpalmul,aut caricg pingues, alb,
cantabrum,rofa,hyfopus,& liquiritiam (ut dixi)in mulla coctam,tepi*
dam mane vel fro triuum gargarizant:utfaliua intraos foras proija
ciatur. Odo-i!>us uero bene olentibus naribus apponentes,uel ptarmia
couti debent. Quodfi febres non fuerint, & fuffocatio maior fuerit,
flebotomentur:& poftea accipiant eletuarium ex femine lini, fifeleos,
amygdalas toftas,uuam paffam:nucleatum,tritum,mixtum cum melle.
Etuomitum cum raphano prouocent, & purgentur ex diacolo quintia
dis, iera. Accipiant antidotum beica,aut catapotias confctas. -

: - De Arteriacis. . , x.
R T E R 1 A C 1 s v N t, quibus fauces reumatizant, ue!
- dentes, cum aperitate gutturis interius: aut quando exfcreant.
afperitat faucium fentiunt,autquafi aliquid in gutture acre:& uox eoa
rum fecundum naturam clara fit. Sequitur modica tuffis, cum colura
faucium interiorum. Alquoties ex{creant flegmafpifum,&tarde rede
ditur:aliquoties folutum proijcicur. Sequitur modica febris cum macie
cura. corporis. Fitautem ex humore capitis. Curari debcntfic. Si be febri
bus funt,cibos accipiantleues, forbiles cum melle cotos, cum farinafia
mil tenuiffima. Laccaprimum forbetcum melle ieiuni.Cerebella,cara
nes minores manducent cotas in uino dulci: & granatuinum bibant.
Ieun gargarizent tepidum,aut diamoron,uel diacareon, aut dacadion
confetiones. Vnum de iftis gargarizent: aut de penna fauces ungant.
Item poftarteriarum afperitates, rofrum flores ficcos,aut citonia matua
ra in aqua co&ta gargarizent:autfapam, ubi coxerit puleium. Item draa
gagantum in melle infufum, tritum cum nucleis,addito melle defpumaa
to quod fufficit,datum coclear unum,tranfglutiend mane,& ad man*
fionem per triduum. Quod fi cum febribus os reumatizauerit, ca*
piti diligcntiacftadhibcnda.Caput condatur adpreffum,& pcciinci,&
 . 1, . v v s. XII. *

omnereuma ficcatur: & oxyrhodino caput iufundi iubemus,in ftate A.

frigido, n hyeme calido: autafpcrum infundendum,fccundum quali
tatem tempor;in hyeme thermatica,aeftate refrigeriof, ficut de his f
pe docuimus. , -

D B D E N T 1 V M V I T I S,
P, X,

E N T I v M uitiafunt multa.Aut dolor unius partis, autam?

barum,aut molar,autagitationes,aut frigidationes,auttineae.
idet, denudationes gingiuarum putredines,fiue tumores, autfanguns
emfio: dentium fiue molarum dolor,fiue cancellato. S obuenerit hoc
ex reumate frigido capitis,defcendit in radices densium, & offium natua
ralia loca commouet,quia humor eft nequiffimus capitis,& dentes uitia
t,ficut comparation ipfius legendo didicimus, Stillicidiaguttando pe
tram excauant,aiduolapu:ic humidaguttanon pondere,ed peca
dendo difrumpit. Difjilans humor frigidus capitis, dentes uitiat, hoc
et, commouet, pertundt, pruat, deparnar, Quibus fubuenre debe
mus fic.Pro dolore dentium,uel molarum,fi ulla cofhotto ft, uel putre
do,fccellum facito ex fletofto,ut regiones dentium,hoc eft,tonfillguaa
porentur:aut humor frigidus,qui inft offibus,ipf calefaus temperea
tur.Et intra os collutionem adhibeant, uinum album ubi co&a fuerit roa
f,intra dentes calidum teneant, uel colluant: aforis autem uapores fac
celli fuprafcripti.Item in pufca cotas radices hyofcyami,aut ftrigni, aut
fparagi,aut oleum calidum in ore teneant,ut omnishumor frigidus tema
peretur. quia & dolores mitigat,& agitatos dentes confirmat." Item ad
frangendum,tolle hyocyami emen,autradicis piretri non uetuti,eufor
bij,hederaegummianacrup. 1.lac de cela quod ufficit,& in gyrum ca 2
fulam facis. Itcm ad dentium dolorem,fuccum heder terrfieae in au*
rern mittis in ea parte qu dolet, & miraberis efftum cius. Sane fi
commotus fuerit plurimum unus dens,fiue mola cum tumore: prmora
dices eius fcarificentur,uthumor,fiue fnguis egeratur. Si coiiotio nula
la fuerit,adiutoria upracripta adhibeas.Nam fi potuerit carificationes
operari,& multum commotusfuerit,ferramento dens,fiue mola, euellaa
tur,& poft de pufcalocum colluat. Quodfi commotio non fucrit, non
debet cum ferramento euelli. Quia contigit in infula quadam,philofo Nota.
phum molam dolere,& fine ulla commotione ab imperito medico euule
f eft, & ftatim mortuus eft.quia pr nimio nifu eripuit medullam qu
illi intus eft,qu de cerebro principatum habens,recurfu humoris fui in
pulmonem defcendit, & ftatim eum occidit. Quodfifricatio, uel
putredo in offibus dentium, uel gingiuarum fuerit: ex mulfa calida os
abluendum,& hoc puluere fpargendum, et antherae confetione, aut
thymi, aut origani, aut faturei fminis, cum uino melantio ex quo
tuhf,&cribrata,utraq; loca fupcrius memorata fpargendafunt,& os
.* T-_ - - - d3
-
 3&IIII s c v ,
C aperiendum,uthumorforas egeratur. Autex diamoronmedicamento
unganturradices denti. Qjiodfiantiqua fuerit putredo, radices dem
tium ex carbonibus calefatoorigano caterizamus. Qgodfi gingi^
uatumuerit,& fangunefluxerit, in pufcanterus lentifci decotion n
oreteneat, et puluereminoreimiliterponatexanthera,uclupin diem
quartum. Item admirabil confetionem, qu gingiuasfordidas, uel
liuidas plendefeat;&fangunem conftringat Lentifcicorticisradice fic
catunf,&fletofto exquo trito puluere utatur. Quod iexgingi* ..
usnmfluxeritfanguis interutraq; capulas fcarificatieanguistole
1atur. Quod fiulnus intra os natum fuerit,autbuccam,autcira
cauuam, rof, & croco exaequo tritis, cum melle de penna -

linito loc:autpuluereantherg curato, diamoron mia ,

r
xto cum melle fimiliter (ut fuperius diximus)
de pennalinito.
r l D E A v R 1 v M. v i t 1 r s.
- - c A P. x1.
v R 1 v M uitia funt multa. Dolores graues auditus,&foni,
uulnerati5es percuffiones,humoris difcuffiones, fanguinis eruptiones,
uermes,aut fi aliquid intus irruerit,autfurditas,aut pruritus.Haec omnia
Dolor auriti, uitiain auribus fiunt. Doloraurium fitaliquoties in una,aliquoties in
ambabus perfrigdorem,aut ex uento frigido.Periclitatur interius in ipfa
D cauerna auditus autexlauacro frigido, autaqua interius recepta, aut ex
reumatifmo capitis fubitaneo fine aliquo tumore dolorem fuftinctuehe*
menter. Quibus curam adhibere iubemus. Saccello coto in uinoca*
lido uaporamus,et oleum nardinum tepidum,et pipertritum cum oleo.
aut ruta,aut cum aneto:autamygdalinum, aut cepam marinam qurff 2
tam, in oleo co&tam,tepidam in aures ftillamus.Si tardauerit,& febris
non fuerit,neq; tuffis,balneis utatur,Quod fi dolor fuerit cum grauiaua
ditu,uaporationesfiantex calda,ubi coxeritabfinthiumuirideinuafe fie
&tili:aures uaporabis, & interius raphani radices excauas,&oleum ibi
mittens uperia&tas,bulliat,tepidumauribusintillato,&de molli lana
nares obturato . Item adaurium dolores unguentum.Medulla cer
uina,caera,oleo de nucella, fucco polygoni herb quis ponderibus
utere:&ungito deforis aures ingyro,& miraberis. Quodfitarditasfue
ritantiqua,fine ullo dolore:faccellentur,& uentrem purgentex catapoa
tijs catarticis diacoloquintds,& fcammona,aloe,maftice,& fucco caue
lium. Btpoftea caput purgent ex gargarifmo, ftafifagria, pipere, finae
pi, , origano, puleio, nitro, exeo in oxymelle mixtaapa.
ad calidum flem,aut prope caniculares dics, aut poft fupi
nato capite gargarizent, ut omne reuma capitis fluat,
Et auribus inftillato oleum,ubi tritaueris amya
glalasamarasOlcumlaurinum cum pipere tritum, olc cedrinum, aut
 M. E. D. L. 1 B. V N V S 4. * xv.

balfamum,autceparum,ucl raphani fuccum cum rofaceo,& piper, aut A

euforbium cum pipere ex aequo tritum cum rofceo, autafironitr cum ^
rofaceo,& fuccum porri. Hc ubi, adieto acri aceto tepida inftillas
auribus, fi fueris non habens exitum uentofitatis,finegrauedine &fine
dolore ftomachianatimafis in his fit. Potum accipiantelixaturam abfine
thii pontici:&ftomachum curent,etauribusinftillei nitrum tritum cum
rofaceo. Aliud etiam.Fceniculi,aut marrubijuiridis fuccum, cum rofa
ceo&aceto mixtum,inftillato,autgranatificcicorium tritum, cum rofaa
"ceo,autoleo laurino,autptarmico nares ungito,ut fternutent. Quod
fitumor fuerit cum dolore ex reumate capitis, aut ex catarro,aut ex fana
gunis impletura : uaporationes ex fpongjs in calda tinctis,infundito n
terius porrifuccum, & ibi cum rofceo,&melle, & la&te mulieris qu
mafculum nutrit, inftillato. Quod fi uulnus fuerit cum fanier fqua2
lore, uel ftore: infufio eftex alto humoris, autfanguinis perclifterem
tenuem fyringae. Colluantur ex mulfatepida,& fic extergantur ex lana
mollimelodida. Et de prfenui iwfundi iubemus porri fe&tiui fucc, aut
coriandri,aut ftrigni cum rofceo tepidum auribs inftillato ad manfioz
nem.Quod fiuulnus fuertlongi temporis:curato extrocifco andronio,
autmufano:aut crocum destritum cum rofceo & mclle. Id autanteq;
medicamentum inijcias, prima dielana molliin melodida uulnusexter"
gas. Aliquibus uulneratio aurium plus crefcit & clauditauditus foraa
mina. Infundiiubemus raphaniuccum cum roaceo,&puluereoxycro, B
in ipfas cauernasfuperfluas:aut ea comedat, Autpuluerizaftaphifagri a
am,piper,& elleborum, trita: & ex hocpuluere impones. Semotus ee
debt fabulis,afonis.Cibis debet utileuibus,forbilibus. Etfi percuffa
auris fuerit: & intumuerit cum dolore: butyrum recens, aut fine fale,
cummelle mixtii uper calda tepefatti, intillato tepidii:autadi pes anfez
rinos,autgallinaceos fuper caldatepefactos,intillato: epidos:adiclofia
mulla&eifiulieris, qu mafculnutrit.Item porrife&ii fuccum, autoz
zymitaut coliandri,aut ftrigni cum rofceo, aut crocum finerof uiride,
irifufum in la&temulieris qu mafculum nutrit, tritum, bene tepidum
auribus inftillato. Et pro tumore deforis cataplafmare debes fit. Pancm
mundum in uino infufum,tritum cum mellecataplafmato. Quodfi du
riciaadfuerit,lenticulam co&tam in aqua,tritam cum melle tepidani catae
plafmato. Quodfi humor nimius ex auribusfiuxeritaliquoties utloa
tura carnium,ex mufculor tonfilla manat,cum grauem dolorem iuuent,
temperari debet, ne multumfluat,nec conftringatur. Multus fi egeritur
humor fine ullo dolore,uinum granati cotum,& fpiffura, cum &6lofo
niaepuluere,tepidum infundito:autabfinthij uiridis {uccum,gallae pub.
uerem,autandromacum cum melle,autcumfucco porrife&iui, aut fhc
eum hederae cum rofaceo colluere debent,ex mulfatepida, aut elixatura
delenticulain aqua cota. Qu9dfi ex auribusfnguinis eruptio fue
rit,fiuc uulner cauff, fine ullo dolore, fiuealias cum ferrotuhfum:cri*
 xvi E S C V L A P +- 1

C bratum pnluerem perfiftulam flato:aut colofoni puluerem,aut celtic

folia,granatificci corticem,nitrum,ex quo tritum, flato:aut gallarum
pulurem. Sed&fiantiquis,haec eftcura.Sifueritfanguinis eruptio,
& tas permiferit: circitentex utraq; parte fcapulas. Quodfi intra ?
tatem ferit,incidi iubemuscapitis partes, ideft,ambo cornua,hoceft,fu
per utrafq; partes capitis, quemadmod fupra di&i eft, ut multusfana
guis egertr. Quiodfiurmesin auriurcauernis natifuerint, ab$na
ihijpntici, autcucumeris agreftisradicisfuccum, aut capparis radicis
fuccum,perficorum foliorumifuccum cum acetoinftillato.Quodfinula
lareseos iuuat:fulphuruiuum,cum calceuiua,tritacum melleinftillato.
autinapi emen,tritum cum hyocyami ucco. Quodicau intraau:
resaliqid ceciderit,autgranfrumiti,aut ftipula,autarifta, aut aliquid
tale:ftrnutamentfubide prouocet:autbufyr, aut adipem anferinii.
autgallinacetepidfrequeiiterauri inftillat:&balneis utatur. Qu9d
fi ex ordeo aures clauf fuerint,&fueritfanguinis eruptio , facito utfuz
pra hic dicitur. Item fi fordibus aurcs claf fuerint: oleum calidum
frequenter infiftato,aut nitrum,uel faletoftum,tritum, & rofaceum ca2
lidum inftillato:autn lana tinctum auribus nijciatur, &fic de melotida
fordesipf ex auribus tollantur. Quodfi pruritusaurium fuerit plua
rimus,acetum,& oleum rofaceum tepidum inftillato,aut foeniculi fucc,
autliliaceos florcs tundis, & fuccum eius cum aceto & rofceo tepidum
D nftillato.
Q v 1 D Podagricis conducat,uel non.
C. A.P., XII,

A M o s betonicae,8 ramos centaureae qui plus ponderis ha*

bebunt,radices agrimoniae,radices pentaphyllon,radices cann,radices
fndicis,radices centcapitum, uen citr. paragoriae colliges menfe Aue
guto,8 icca cum ole,8 diligentertritaaderuabis. Quando uero bie
bendum eft,ieiunandum eft per dies.15. Autfi non potueritieiunare,toz
ta die quoad potueritieiunetparcefaat et potui, edendanecefaria funt.fa
io balneo affo.Dum egrediturde caldara, accipiatpulueresfupra me%
moratos in aqua tepefa&ios,8{ obuolutusfabano iacebit ufq;adfudor.
Et die ipo comedatpullos gallinaceos, autanerinos,autmaluasrodat.
Hinc perdies.so.ipfum puluerem omni mane accipiatin potficut fu
pra, & poftdies. go. in feptimanabis, aut ter ufq; ad annum potabit
quemadmod fupra. A quibus uero abftinebis ufq3 ad Car

nibus uaccins,carnibus cerunis,porcns,leporns,cum haedns.Pfca

bus quifquam non habent,ideft,fepia, & uliginibus(quos comedunt
multi)abftinebit.Olera qu non funt utenda,ideft,bletas, olorftordes,
&betas.Legumen omne comedat,excgptole&tigolas, quascauebit, uel
1a&ucas,intyba,cucumeres, uel opiopinos, & ficus ufq3 ad annum non
comcdat.Tamcn menteretinebit, quod dc mcnf feptembri, prdicios
 -

- , . 1 . 3. xvIf
pulueres in aquabispotabit ufq;admenfem aprilem:& quando melia A
us habt, tunc primum incipiat bibere Prter ficus, pomis omnibus,
&balneo utendum." - - ."
- . De Catarro. C A P. XIII. -

' A T A R R 1 genera funt tria,Catarrus,Coriza,& Catafti

gnos. Catarrus fluens a naribus,aut una,autambabus,aut uno
oculo,aut una aure, humor fluens capitis,in diuerfs partes difcurrit, &
diftillationefirvt fuperius diximus,per mares facit & pulmonem:unde
catarrus ditiseft. Fluorem enim graeci Catarron uocauerunt. Qui?
bus adijs fpeciebus nominabimus Catarrum : Catarrus nominatur a na
ribus fatus,Corza,a faucibus,Branchos,a raucedine pulmonum,un=
de & Tifisfit. Ex quibusappraehends a naribus catarrum : Ex gra* Criza
uedine atq; conftritione narium,& frontis pruritu,cum iugi fluore,hu
more tenui,& craffo,& uiridi,cum fternutationibus continuis: neq3ana
helitum indereddunt nfi per os tanrum,& nares precluduntur:deie&tio
nem frequenter conantur, & nihil emungunt. Aliquoties aquam perma
res digerunt,quafi qui finapi, aut cepulam acrem comedunt, ut lachrya
mas per oculos emittant. Aliquoties emungunt fpiffum, & colore ful*
phureum,uiride,aut fellitum,cum narium praeclufione. Aliquoties una
pars capitis aurium periQum impetum condolefcit, aliquoties partes
capitis,fiuetemporum : efpernares mucilenta in modum fnierum ege^ . a'

fta digerunt: ita ut capiti dolenti,& circumdolenti,fnies per nares fola

uitur. Aliquibus fuffocatione capitis aures crepant,& humorem digea
runt. Curaeor diligenti capitis adhibenda. Caput ungatur ex oleo Curacatarri.
irino,aut daphnino, hoc eft,laurino,autmelino,aut cyprino, aut ancti
- no,aut rutaceo.Plantas ungt de pice liquida,& de acopo thermitico.
Vngantthoracem,& collum eorum. Lanam lotam capiti eorum appoa
nito,conuenintiaeauribus inftillato. Ptarmico nares ungani, Piper tria
tum,& euforbium melantium,iris illyric radices,rutam,cuminum,to?
ftum,puleium, ex his unum tritum in linteolum ligato:& moderato,ut
ternutamentprouocent. Cibosorbiles dato. Corizam faucibus ca
tarron:adueniff inde cognofcim9.Pruritum quid faciuntc titillatu,et
uoce obfcura.Eft& fternutatio affidua,c fenfus prouocatione,& tranfa
uorandi difficultate. His diligentia capitis adhibenda, ut fupcrius in cae Coriza cura,
tarro diximus.Vel gargarifmum dico adhibendum,ut in arteriacis dixi?
mus:uel eletuaria qu fauces afperas leniunt. Cataftignos ut catarrus.
nterus uifcerum diftillationes, uel percufones in ftomacho,tufm c
naufea prouocat. S pulmonibus obuenerit,grauedinem choracis uehea
mentem facitcfputis fpumofis,aliquib. cum raucedine:& fifnguin
exfpuerint,ad tifim ueniunt;& tabidi moriuntur.Aliquoties exfpuunt,
uel exfcreant ut pinguem faniem. Quod fi tufdura fueritfine exterio.
rum fluore: ex mero calido dare debemus. Si item non febrit, in ficus,
ficcum mittis puleium, & pipertritum : affas tres comedendum dabis,
- - C
 XV III . s c v - 1
C autoxymelle,autelixatur fenugraeci in mulf cotam,aut hyfopi. Item
nuino & melle coquere debes rutam, piretrum,& piper: potuidato:&
gargarifmatum fiat, utreumaforas prouocetur: 8iros radices ficcas,
hyfopum,aut thymum ex aequo tritum,cum melle mixtum dato bibere
coclear unum,ieiuno,& uinum poftea. Et ptarmico nares ungito. Edat
oua forbilia. Aliquoties totae tres caufae fimul ueniunt. Aliquotiesfina
gul:fic&cisfuccurri debet,utditum eft.
De Vua. . C A p, xIIII. 4. - -

V A aliquoties ex catarro tumefcit, aut inflatur: aliquotiesex

fanguine, & humorelaxatur. Et in faucibus iacet plus ad naa
turam fuam, qu humorem praeftat,uelfaporem ciborum lubricatione
deuorandum: dum multafuritin illa foramina:ficutex mmilla mulieris
manat lac de foramine teuuiffimo: ueluti acus pun&ura perfricatione
fata, foraminum obftrufione optulante, grauata nmfjs humoribus.
malefato iacere cogetur. Quae primo deftillando uua,tufficulam genee
rt. Deinde negligentia faepius fa&a, fuper pulmonem deftillatio ruit.
Cura tunc periculum ubi tumet, & rubet,deficcare debet. Quae aut
eft pan nof,tenuis,liuida,longain capite,acumine incidi debet,et inftru
mento apte teneriprmo,&fic incidi,&pufca frigidagargarizari.Nam
fi eam cx radicibus non inciderit,neccicatricem frtemifacit, nec benepa
ragorizat, ut foramina naturalia pacta fiant, dcriuationin pulmone fa*
D cif:&tifici,ueltabidimoriuntur: aut fi frequenter deftillauerint, ad per=
miciem deducunt. . Quod fiuua tumuerit, & laxata iacuerit intra faua
cium fpacia,et fauces uftulauerit,uel linguam:totum hocfic emendabit.
Palmulas,uel caricas pingucs cotas in mulf gargarizent. Quodfi os
omne reumatizauerit,& tuffierit:caricas,rofas,furfura triticea,hyfop.
aut thymum,fenugraecum,puleium,lenticulas,ex aequo in linteolo ligaa
tas,in mulf cotas,colatas gargarizent,uet exinde ieiuni bibant tepid.
Quodfiuua iacuerit:dentfierae puluere eam leuato:authunc puluea
rem conficis,& eam leuabis.Coriogranati ficci,balauftia, fle tofto,ex
quo trito, cribrato utere. Nam inco&iura faucium,uel uuae eis pulue
res non conucniunt. -

r De Tufficula. C A p. XV.

v s s 1 C v L A aliquibus ficca uenit:aliquibushumetata,et

cum plurimis flegmatibus: aliquibus cum anhelitu & fufpirio:
aliquibus ex nimio fputo,uelreie&iatione:quae a tifi fiuencrit,tabidi mo
riuntur Quammaxmetifis excitat perpleumoncs,pleureticis, fmana
ticis, & empyicis. Solitatifis his eunit humeo ex capitis humore,aut
- de catarro, aut ex faucium reumatifmo in pulmonem, autguttur. Sicca
uero tufis fitn pleureties,peripleumonicis,ftomaticis,ex diafragmate.
uel epatis tenfura,uel duricia ex faucium reumatifmo, ex ciborum aerca
dine,&falf commixtione:uelex frigido potu, autex puluere, aut ex
 /
M. E. D. L. I. B. V. N. V. S., XIX

fumo,autodore non bono irritantur,8&ex anguinis abundantia,intus A

crepunt, aut ex proclufione epatis. Curantur autem fictuffientes. laa
cere debentin domo lucida,&bene olente. Et fi foluta fuerit tuffis, elez
&tuarium accipiant quod eos cftringat, hoc eft,linifcminis tofti fcrup.
vifi, cumini toti crup.xvi. inapi eminis crup. 1. puleij ine fumo
crup. iiii. nucleos totos crup. iii. amygdalas totas crup. xxx. uuae
paff alb enucleatgrana. c. mel defpmatum quodfufficit,datum fea
cundumuires. Item piperis grana 3o. baccarum laurigrana. 15. ireosraa
dices ficcas crup.j. thymi. 3. 1, tundis, cum mellemixto, dato cocle
arunum. Qjodfiflegma plus fuerit cum tuffi: oxymclleaccipiat,aut
oxyporium,diacidoniten: utflegmata frigida incidant,& calefaciant,et
dimifragia comedant,uel falfamnta,& pma merata,ucl cibos therm?
ticos,uelconditum. Item contrafolutam tuffim, mel diutiffime coi,
paftillicato,admixto gui,ut unum corpus fiant:& adoliuac magnitud
nem dato,adomnesduricias confirituas:auttrocifcum diafpermaton,
aut catapotias becicon. Quod fi longa fucrit tuffis,& pmifcua,hoc cft,
ubito oluta,etubito icca:dato antidon ueocon aclepiadeu.Authoc.
Piper,rutam ficc,rcon,hyfop,finon,uel ultim opium,& myrrh ex
quo tritam cum melle mixtam, dato ad manfionem, aut mane fcund
uires. Quod fificca fuerittuffis,etuifcerafiuntfine fputo fnguinis:fto
machum curent,etaccipiantapozima,hoceft,elixaturas:autoriganum,
hyfopum,aut radices de iri illyrica,aut rutam:unum ex his in mulf co*
tum potui dato. Quod fi cm uomitu,oxymelle accipiant. Quod
fi cum anhelitu,fenugrcum aqua cotum adieto melle dabis. Quod
fi cum dolore,uel tonfura:ireon et hyfopum ex aequo tunfum,cum mel*
le mixt,dabis cocleare 1. fingulo mane,uel fero, Cibos forbiles,ut oua,
pipertritum, aut rofmarinum toftum, aut ptifan fuccum cum melle.
. Quod fiantiqua fuerittuffis:faccellare debemus thorac ubi pulmoa
nes funt,&ungere thoracem exacopisthermanticis.Et ficus ficcasaffas
comedanteun, &catapotas,ueciconiden, myrrham, catoreum,gala
banum,opium,piper,ftoracem, exquo tritum cum aqua:& faciescaa
tapotiasin erui magnitudinem, dabis ternas potcoenam in caldaguttia
re. Cibisuti debent humidis,& digeftibilibus. Eletuarium diapraffia
om,autdiafcylles,caftoreum, prafium, cardamomum,& piper exaequo
tritum,cum melle mixtum,dato fecundum uires:& his fimilia.
T De Hmoptoicis. C A P. XVI.

AE M o PT o 1 c 1,hoceft,fanguin exfpuentesfunt.Hor
fignificationes plures. utfanguinis de propria,& abufiua. Proa
pria eft,qu ex fupernis partibus labitur, ficutfluor fignificatur de capi
tc pcr fenfuales uibras. Abufiua eft, quae etiam ex inferioribus acceden*
tefluorefignificatur,aut ex pulmone,uel ftomacho:naufca,tufficula ex*
clufis. In propria eft enim fluorem uocare, id quod afcenfu quodam
- - C 2 .
 XX E. S. C. V. L. A P I t

c non lapfum fertur.Sed graeci uerf uice pofuerunt,deriuationem nomie

nis intuentes,id enim hmagogam uocauerunt, qu magis ex inferioa
ribus afHuere fignificat: quod Huor fanguinis fputum dici priprie poa
teft. Paruam enim fignificationem fputum refert,fluor plurimam.Neq;
fputum fanguinis eft fiuor,fupradita ratione. Parua enim materiafan^
guinis ex gingiuis,uel faucibus emiff, fputum magis qu fluor re&te
nuncupatur. Hyptific eft quod fpuitur: quod exfcreatur haemagoga,
id cft,quodreijcitur. Quot funt differenti fnguinis:Tres: Erptio,
Sangunis Vulneratio,Refudatio. Eruptio fit fluorex fluente, repentino, atq;
Eruptio.
limpido fnguinis fluxu , nulla antecedente querela uulneris effetu.
Vulneratio, Vulneratio ex humeta materia humoris purulenti, cum fanguine non
Reudatio, limpido,& tufficula plurimorum dierum. Refudatio uero ex nullo fena.
fu uulneris, fed quod magis ex accaepto cibo uel potu, acriore liquore
comprobatur.
Qui funt loci ex quibus fiuor fnguinis efficitur: Ex fupernis fauci*
bus, hoc eft, brancho, quod guttur: ex faucibus, pulmone, thorace.
diafragmate:ex ftomacho,& proximis locis,de capite,exiecore, fplene:
& uena maiore qu fpleni coniunta eft.
Ex quibus apprehendo eas, qu in fupernis funt faucibus partes,
quod eftbranchus,quod ad guttur fanguinem proijciat: Ex fputo fana
guinis,cum quadmanatione aqu parug, etafperitate linguae, atq; ima
ginc uenul ex loco de quo fnguis ipf fertur,apparet. Qu apprea
henditur ac i liquoris acrioris gargarimum accaeperint agrotantes,
mordicationefq;eius loci fentiunt.
Ex quibus eos qui de faucibus fnguinem proijciunt: Ex paruo fitia
ore fnguinis,cumhumoreretinaci,& leui tufficula. Ex quibus exclua
fos: Ex quibus eos fupra dixi,qui de pulmone fanguin proijciunt plu*
rimum, atq; caceruatum fanguine fuorem, & ipfum uti fpumofum,
rufum ac feruentem,fine dolore,c uehementi tufficula,ex thoracis graa
uedne expulfum : aliquando cum tridore pectors,&uocs n artculo
obtunfione, & raucedine, genarum rubore. w

Ex quibus eos qui de thorace proijciunt: Ex fupra ditis fignis, &

paulo mitioribus,cum dolore lateris,aut petoris,aliquando eti fpinae
medi utrarumq; palarum, quod graeci metafremon uocant, per mula
tum fiuorem uti fpumofum fnguinem,ex quibus & diafragma fangui*
nem proncit. -

Exquibus qui ex ftomacho fangunem proijciunt:Ex uomtu plua

rimo, fanguis niger,uel cagulatus,aliquando autem cum cibo atteftan
te animi defetus,cum corporis iatatione, atq; faftidio, fliuarum fiu
entia,membrorum in frigido corpore pulfu paruo,dolore utrarumq; pa
larum,magis fiacrem liquorem biberintin fiti,morfum in ftomacho paa
tiuntur,malfiunt, infrigidantur.
Ex quibus quide uhtre fnguinem proijciunt: Ex his qu de fto*
 - M. E. D. L. I. B. V N V S. ixxi

macho memorauimus,fedpaulo uehementioribus.Nam plgrumqi eta A.

am peruentrem quidem fnguinem emittunt, grotantes cum dolore,
atqi tormento,8 mordicatione medijs praecordiorum.
Ex quibus qui de proximis locis exfpuunt: Ex infpetione oris paa
rotid uenam apprehendimus,aut ex tonfilla uulnerata,aut ex gingiuis.
Ex quibus qui de capite per fenfuales fibras fnguis exfpuif:Ex ante
cedente feruore faciei, aut capitis grauedine, uel dolore,& extenfione,
uel narium,cum titillatu quodam eius partis qua fanguis effluit per na*
res, atq; ad eas deducendum ducunt.Hcut plrifq; dormientibus in
quietudine accidit,utore impleto,atq; faucibus occupatis,cum quodam.
excreatuputido excludantur. Etiadtomachum, ueluentrem deflu*
xerint,permitte grotantem donec per uomitum excludantur,accpto,
uel tranfuorato acriore liquore,nulla mordicatione loci fequente . Arte?
ria afcendit,tufficula excluditur, qua neq; ante fuerat uexatus grotus,
nec poft exclufionem fanguis interpolats. Quod de pulmone proija
cientium fignum eft : Ex quibus de iecore {anguis proijcitur. Ex tumo?
re capitis,cum dextera parte praecordiorum,ex colore uiridi,uel aquato
fimili. Ex quibus ex fplene dolor:Siniftris pratibus capitis, uel pr
cordiorum, colore plumbeo, imili lingua.

, Ex quibus ex uena maiore, quaefpleni iun&a eft fanguis proficia

tur: Crepat ex multis uocibus, aut ex multo uino, aut cib, aut ex ufu
uenereo,aut ex nimio pondere,aut ex catarro, uel nimia tuffi crepant ut
fanguinem uomant.Hcfiim cibo uenerit,cum fpinae dolore,uultu, lina
gu pallida uel nigra. Quod ficrepuerit in feptimo uertebro fping,infto
machum fluit,& per os uomitur,ueluti cibus.Siin pede,uel manu,aut in
apite uenerit,autin renibus:paralifin facit.Nam fi in pulmonibus uene
rit,ftatim eum occidit. Supra fcriptas cauffas hmoptoicas uocant,id
eft,fnguin exfpuentes,Sed tamen dehis omnibus malignisfputis qui
dam curari non poffunt,utex pulmonibus,ex uenis, ex uulueribus, ex
iecore.Omnia enim fputa fanguinolenta,maligna. Cura autem eor, Cura,
medebitur fic. Iacere debent in domo lucida, refrigerato loco: inmobili
leto ideo,ne petra,uel fub diuo aut corpus uexetur,autmoueatur. nam
fi moti fuerint,ftatim fnguinem proijciunt:uel fi irafcani, aut clament.
Iuxta tempus adhibere debentflabella,& folia pampini,myrti, aut cala
mi,cum aperionetut omnia frigida habeantur. Similiter copertorialee
uiatiffima,quae eos non calefaciant:ne percalefation fnguis plusproa
hciatur.Quodfitaspermifert,uelures, nto pus anguns fleboto
ment,quammaxime in omnibus doloribus,uel pleureticis,cum fangua
nem expuentibus, ubicunq; tumornde apparuert.Poft flebotomiami
mulfam decotam accipere debent,interuallo remedij loco potius quami
potions.Sanguine c fputsfordds ex uulneribus emiffo, medicamn
bus purgen fine corruptura ueng alicuius fanguinis.Pufcfrigidam affi
idue bibcre debent. Item adfani, Bolum ( aut pecies terrae candida
- - 3
 XXII s c v 1 -

C & glutinofa,quaeualdehuiufmodicuris debetur)adiunioamilo, exaee,

quo tritum,datum cum'pufca frigida,aut cum fucco arnogloffae, qula a
tinc plantago dicitur: at fucco cm pufca mixto,fnguin mire ftringit.
Autipfm quoq; herb co,et oleo etmuriaadiea adhoc comedant.
ymphitiucco expuca frigida potato,authippoquitidos:etomphacio.
& draganto,&alumine,etamilo,8/alijs conftritiuis potionibus. Siex
pulmonibus fuerit,arnogloffae fucco cum hippoquiftidos,&gummi,et
amilo,8 infuionib.thoracis,8&oxyrhodino in lana uccida urani. Cia
bosaccipere debentconftriniuos,alicam cotam frigidam,&panem fic=
cum exuno tptico frigido,&ptianae fuccum cumamilo, & arnogloa
ffuccum cum fifleo:& fimilium fuccorum forbitiones,adiuntis fpecie
bus upracriptisin ouis orbilibus. Accipiant cerebella, & ungulas co
&tas,etroftrum ex porcello minore. Et potum accipiantieiuni, ex aqua
ubicoxerintcitonia:aut palmiulas,aut turiones rutg,uel rubituriones coz
medendum dato,ieiunis:maxime uerocitonia cota, autaf, autgrana=
ti durigrana. Et epithima conficisic.Ex citonijs,amilo, thure, ale,
cum ceroto myrrfno attollatur: & ex lemnijs fragitidos, aut ex trocifcis
diacoralli,autdialetri confetis, & ex alijsantidotis qu fcripta funt ad
hmoptoicos:et cucurbitam cum fcarificationcfanguinis oportet detraa
here. Obferuentfe abalneis hmoptoici in locis refrigerofis,a clamoz
re,abracunda, auenere, a uomtu,auno etfalaments, etpuluere, et fue
D mo. Et mulieribus fit hc paffio,quae menftruis non purgantur.Cu
rentur & ipf ficut in uiris fcribentes docuimus.
De Phthificis,hoc eft,Spuentibus.
- S -- C A P, XV II. -

}_]r C phthificos apprehdis.Ex febre cum tufficula, exfcreationibus

uarijs, fnguinolentis,uel liuidis,aut purulentis,autpro quantitate exclu
f arteri, cum corporis macie,& uit, atteftante uirium debilitate para
ua,aliquoties ficca tuffi, aliquoties foluta cum flegmate, aliquotiescum
catarro. Curentur eletuarijs exireos, & hyfopo,aut thymo, contufis
ex quo,mixtis cum melle: coclearibusfinglis mane& fcro. Et uu
deficccnt ex anthera:& fuccum ptifan accipiant,& butyrum cum mela
le.Et curenturicutiin anguinis fluorediximus.
De Tifi , C. A. P. XVIII.

1 s 1 s v I I v M fitex reumatifmo gutturis, aut ex uua,

& diftillatione affidua,ex catarro diftillte multo tempore, pul
mones uitiante: ficut in dentium cauffa fupra diximus. Haec paffio
pulmonum perculofa, etmalignaualde, fineulla fputatione fanguns.
' Fitautem in tatibus in decemjetooannis, uq; in triceimum et duin?
tum. Sequitur autem tuffis cum fputaminibus uarijs, aut tenuibus, alia
quoties fimilibus faniofis,autfpumofis. Sequitur et fonus refpiraticnis,
anhelitus pulmonum, febres leues, hebetudo corporis, ct fcctor, ar z
hclitus oris. Siinueteraueritannum,ctfi non curatifucrint, moriuntur.
 M. E. D. L. f. B. v N V s. xxf1f

... plurimis modis cum fa&iuirtute diligentia eft eis adhibenda: ut ante A
acceffionem febrium cibentur, autpoft dimiffionem. Solent enim alia
quibus & typicas acceffiones facere.Aut die inter diem cibari debent, ex
frbitionibus. Anteacceffionis tempus fortiffimos dato cibos,polentas,
oua,cerebella,uolatilia,gallinatia,carn, capita,pedes porcellor,aut hg^
dorum in ptifana cot,& allia cota cum aneto & oleo ex aqua condita,
& gallorum tefticulos, afcellas columborum, anatum, columborum,
&&onchil1a petrofa tinta in aceto,condita,ex pipere,libiftico,cofto,me
liloto,&hisfimilibus fi fine febre fuerint. Et lac comedant, uel bibant.
maximeafininum ftatim multum, ne infrigidet,potum dato, ieiunoq;
manente,non de paftu ueniente. Melius dare lac de animalibus ieiunis:
quoniamlaciporum contrictiuum et,8 deiccataura natura. Conuea
nit his ex dimifragia,& fricationibus totius corporis, plurimum capitis
ad collum & thoracem,& omnem ationcm eorum.Cura deficcatiua fi*
at proreumate,eletuaria,et potiones multis utiles probatas.In note ad
otionem danda confeto X duobus,pipere,aut diaprafio,& alijs qu
calefaciant & deficcant:aut hyfopum in mulfa cotum potum dato: aut
rim illyricam.Et deambulattone mediocriterutatur, & odore bono.
Habitatione conucnienti uti debent.In obfcura domo iaceant. Circa ca
put& thoracem etcoll untiones mordaces,quae cum tenfione poffent
fieri ex ulcere.Vel epithimo utan,quo reuma calefaciant, uel deficcent.
Etfi permiferint uires,hicaroticis medicaminibus,aut cauteribus caute
rizent circa thorscem,nouiffima cura ipforum. -

De Empyicis. . XIX.
M. P. Y 1 c 1 untanioi.Eos apprehendimus ex antecedentibus
gns que ininterioribus collection denuncauerunt, dolorema a
no,cum febribus&horroribus inordinatis,& confequentia repcntina,
effufionem foluunt cum pulfus ere&tione. Itcm Empyici
fiuntabhaemoptoico ex uaporatione ingulorum. de alternis paioni e
bus:&propre fic nofcuntur.Nam tificus fit non repentina effufione faa
nierum, febres etiam cremento temporis, acceffionesq; efficiuntur pulfu
crebro,cum iliorum dolore. Empyicus autem repentina effufione fanice
rum cum febrium collctiones fiunt,interius in
medio latere,aut in thorace,& in pulmone. Colle&tio & fciffurafanier,
fit cum febre et tuffi,et corporis macic, et fine uirtute empyicifunt. nam
& qu uifceribus eminent,colletiones uocantur.In alio ltere fiunt col
letiones,quae fi eruperint, empyici erunt, & fpuendo faniem digerunt.
Fiunt autem empyici plurimum ex pleurcticis:aliquoties aut ex aegria
tudine acuta non bene difcutiente,aliquoties autem & febribus antiquis
uix carente, & ufq; huc deducentes.In temporc commouentur, aut fri
gores,aut plagis,aut ponderibus aurium,& humoris plenitudine acerri
nma,aut ex uiniliquore:quibus figna cmuniafuntab omnibus. Tumor
 XXIIII B S C V L. ' A P , T: I
cft in collcione regionis. Sequitur autcm(ut diximus)febris lenis. .
& frigdorinordinatus,& dolor pulfans eruptionem. Aliquoties auta ,
em fper pulmones fertur ex thorace: aliquoties autem per inteftina
colle&tiones & digeftiones fiunt. Aliquibus autem in ueficam, plenia
tudine ex renibus fata, apoftema cadit. Aliquoties in eodem loco u ?
b nafcitur maturatur, & crepat. Significantia futura haecfigna, cum tu*
fi,& fuper impofitionibus anhelitus obfruabimus. Omnes empyicos .
fpiffum habcntes pulfum, neq; dimiffiones humorum, neq; a febribus
dcfinentcs,circumuenit paffio. De his crgo conamur nunc in cura: ficut
Cura empyi multoties dixmus.Empyics adiutorio utmurficutn pleurctcs. In acu
-

"L
tapaffione hoc non aliquando neceffrium:aliquoties adbreuiat, aliquo
tiesprolongat initium. Cura eorum.Detraione fanguinis utend ex
cubito contrarig partis dolentis lateris,contra plenitudinis grauedinem.
Si autem uires permifrint,multoties in locis ipfis dolentibus. Imponere
debent copertorium fatum ex lana, eum infufionibus glaucini, aut fie
cionij,aut ueteris olei,ubi coxerit rura,aut anetum, & circumligetur. Si
febris fuerit& nimius dolor,acetum & oleum imponitur, adiuno ni
tro.Poft infufiones adhibere debent cataplafmata, & uaporationes.lua
uatautem panis in mulfa cotus,& femen lini,& uaporationes ex milio,
& ex faletofto, autex cantabro:perfaccellum calidum uaporato loca doa
lentia,ut multum fudent: aut ex oleo calido in ueficam fufo,obuoluto in
lintco,locum circum calefacito,uel cucurbitato,raptum,ut diu conftrina
gat locum dolentis:& poftinfufionibus:& poftea cerotarijs ex cyprino
& rutaceo oleo confetis,& cmplaftro malatico Serap.et diamnaffe, uel
malagmate diafabato,quae addutionem faciant. Quod fi duricia fue
rit in fuperficie,uel interius, & adhuc non crepuerit,ncq; ruptionem faz
nierum fecerit, ut maturet & deponat, hoc adhibeatur. Foenugraecum,
emen lni,refina,manna,etlibanum nimulcota:aut thymum, &alte
radices indutas imponito.Item folia abrotani,fimum columbinum, nia
trum,cacrios,piretrum. Quod fieruptio fnierum fuerit:oxymelleda
to pot:& fiat cataplafma in oxymelle co&i: imponito & adiutoria qu
prouocent fnierum fqualorem.Etcibos mellicos accipiant, uel potum.
qui ftomachum calefaciat,cibos cotos cum fale & aneto.So; bitiones fa
ciant,commixtoaut puleio,aut hyfopo. Quodfi eruptio fanicrum cre
uerit, utbene expurgetur, hocaccipiant. Amygdalasamaras, nucleos,ur=
tic femen,lupinorum farinam,tunfa, in mellemixto,dato cibos ptifang,
ubi coxeritfaba frixa,ifebres non fuerint,&inape comedant. Eti me"
lius habuerint,carnes comedant hdinas,pedes porcellorum, roftrum,
aures, cotorum fuccos, & maxime procellorum minorum latentium,
ut non fint durgne indigeftionem faciant:unde & piperaddaut. Alia
quibus autem & cepulas, & allium dabimus ieiuno comedere: ut orifi .
ciumapoftematis aperiat,& non claudat. Olera autem,betas, mata,
uas,lapatium probauerunt bene purgata, quia & inteftina mouent,8
 M. B. D. L. I B. V N V 8, - xxv.

purgant. Paftinacas autem,& porros,& fparagos coquito: ut urinam Ay

moueant:fedftomach grauant,&faftidium faciunt.Etpoft accaeptos
cibospoma accipiant,mala cidonia cota,& grauata,&acnos modicos
digeftibiles non multum : ut uulnus purgent, & claudant finum eius.
* Dandum eriteruum cotum ficut cicer: fuccus eius,autlac potat.Et
cauteridiare thoracem debebunt, in dimiffione : ne colletio iterum fi?
at. quiaifta caufa fitde nimio potu& uino : ideo pro indigerie ciborum
uel potus,aquam cum nitro,aut aquam falfam bibant,& uomitum pro
uocent : & malagmathoraci per ftiptcia,fulphur,&bitum imponant,
& mala&tica:& eletuariadiuerfrum uirtutum quae eos purgent,uel faa
nies exiccent. In dimiffione dimifragia,& exercitationes, & cepulas.
allium & finapi accipiant,& bulbos co&tos cum melle tritos, & commia
xtos:& uulnus cglutinentintcrius. In multis locis apoftematafiunt:
quorum pr omnibus periculof erunt qu in pulmonibus fiunt: &
dicunperipleumoniaci. Acuta efthgc paffio:quia & cito occidit. Nam Peripleu
tmona,
pulmo femel uiciatus,uel incifus,aut ruptus,curari n poteft:quia dicet
note inceffnter a fpiritu mouet, Exinde at cognofcimus de pulmoni
bus ee:Quando anies & pumas proficiunt: exaniebus diuere appa,
refcentibus,liquidis,&fgtidis: ex raucedine uocis,cum tuffi forti:genua
funtrubicund,et albores oculor lucidi fiunt,uclalbidi,etin circmitu
palpebrarum extenfio,& pro dolore ponduseftin thorace.Sedleue iua
dicamus,quandofaniem proijciunt,& pondereleuantur. Vti ergo de?
bemus in thorace cataplafmate de hyfopo,& abrotano,& ficorum elixa
tura. Potum dato mulfam ubi coxerit puleium, authyfopus, autorigao
num:& mel colum dato:&pultes, & forbitiones ex melle confetas,&
coum melle puluerem de ireos dato.Etpro purgando uulnere, iubeo
accperelnifementoftum, uftum,tritum;8nucleos:8 terbintnam c
melle,oliu magnitudinis ad manfionem glutiendum dabis. Iuuataut
eos ex duobus pipereorum antidotis. Deficcatreuma & diacrobum,&
crocum ex melle,&alia fecundum uires quae fcripta funtin dinamidijs
ad empyicorum curas,uel diligentiam. Et cibis uti debcnt cmpyicificuti
&tficos fcribendo docuimus. -

De Anhelitu. C A P, XX,

N H E L 1 T v s,& Orthopnoia aliquibus uocatur commua

niter. Quam paffionem fic deprehendis. Ex difficili refpiratio
ne,cum prfocatione fenfus, atq; thoracis grauatione,cum febre pluria
ma,laterum cduione ad fuperiores partes,cum uocis dcbilitate,uultu
rubeo,& extenfione,tufficula c fputo.Humores eius tenues,aut craffi:
fupini iacent cum difficultate.Sudore eti frequenti,pulfu magno,no
diurnarum acceffione interpellante. Quid differt a Periplcumonia?
Celerior paffio eft, cum febribus. Dicere autem debemus diuerfitatem
effe inter Anhelitum,Orthopnoiam,& Difpniam, Orthopnoia enim
- d
 xxvi s c v 1, 1
C anhelitus retus,ut quantum proijcit foris,tantum anhelet. Difpnia afft
femperinterus adfetrahtanhelit. Inuenitur at&aludgenus anhe
litusin aegrotis,inacceffionibus multis,uel in febribus creticis, d multi
medicianhelit dixert,ftide anhelantes,calidi,eu frigidi,maligni.C
muniter omnes anhelitus dicuntur in acutis paffionibusfguiffimi. Nam
iti qui expulmonibus ueniunt,prolongantualetudinem.Patiunturiti
quando pulmo et thorax concluduntur,inuicem alterutrum femifcena
tes, et gre conualefcufit. Et quando pulmo patitur, manifefte cum
ftridore prorjcitpumofasfaliuas,cum ruboregenarin facie,alborefq;
oculor fplendefcunt maxime.Quibus inueterauerit hgcpaffio,multo*
ties ctorquentur in thorace: pulmode alio in alium locum,cum exten2
fione praecordiorum mouetur. Euenit autem ifta paffioraro mulieria
bus,uris frequenter,n accedentibus tatibus, &inftanterufq; ad fenea
diam ducentibus. Quibus autem in aetatibus puerilibus crefcunt, imz
mutantur fcundum tates,et foluuntura paffione. Quibus uero in iu
uentute fuerint,ibi fencfcunt. Loci autem hrentaut frigidi,authumidi.
Hi ergo commouebuntur tcmpore hyemis,quod eft & humiz
dum. Aliquoties coinquietantur aut ex are frigido, & frequenterinfua
fiones conftringunt. Hc paffio his qui metallica operantur, aut ex
* purulentia,aut odorum ftore,autgipfi,aut alior euenit. Item ex mula
ts humoribus crais, plenitudine fanguns,& exhaemorrodarum con
D tinentia fit: mulieribus maxime quae non purgantur. Contingit haec
paffio temporibus frigidis,uel humidis,aliquoties etiam et fuffocatio fea
quitur cum anhelitu. Signa funt uitalium,uentus temperatus, non mula
tum frigidus,necg calidus,fed humeus,ficuti diximus.Sequitur autem
initio grauedo thoracis, & immobilitas totius corporis, & pigricia,&
ftuporparuus conftritionis per fpiritum, hoc eft,anhelitum, & uariae
iatationes,iacendo in leto cminenti, uel humilium graduum fcalis. In
fomno fantafiam patiuntur,& uentris difficultatem. In omni autaca
ceffione Difpni difficili anhelitus fortior fit, & anhclitu laborantibus
tardus fit pulfus. Infrigidantur articuli omnes: & uicinitate pulmonum
& thoracis, recedente anhelitu, ex fuffocatione ipf rubefcitfacies mul*
tum, maximegen,quafi qui ad uaporem federit. Et oculos motos a
regionibus fuis,infeftiffimo anhelitu,& petoris feruore cuocatos effe.
ctingit:& collum,& oculi eius obtumefcunt,acdiuturnafede ftertunt,
& cabunt nares,ut non ufferantuulnerationem:& in trato frequenter
fedent,nec eis placet iacere.Tuffis fequitur:prgfocatione modica & fpua
mof,cum multo labore. Aliquoties folent in acceffione proijcere fputii
narium.Aliquibus atcontingit circa initium appofitionis,ut tumidi fi
ant. In enu incerti quando febrierinr. Non alleuiani uigilijs,ed omni
tempore patiuntur. Aliquoties paulatim dormientes, pereunt fubito in
ipfafuffocationeacceftionistaliquibus cura fit, et fecundum circuli teme
pus occupantur. Aliquibus fiegma ducitur ex uomitu, aut cgeftione
 *

- M E D. L. 1 B. V N v 8. Xxvtr
uentris,autfimiliter ex ufu uefic. Difficile iacent fupini,in altum caput A
cupiuntgerere,uel frequenter federe defyderant.ln fomno fonusgutta
ris,diuerfis fonis ex pulmonibus uenientibus auditur. Curam aliquoti?
es ex acceione facit,&fpontead dmfionem ueniunt, quando abaca
ceffione anhclitus occupatur. Cura eorum. Silentij habeant obferua? Cura,

tionem, fricationem pedum & corporis. Coperiant thoracem ex lana

molli:uentrem non foluant. Quodfiacceffioanhelitus eos fuffocauerit,
&uirius permiferit,uelactas,flebotomentexcubito cum menfura. Etefa
fufionesthoracis fiantexrutaceo oleo,aut ficionio,aut gleucino,autama
racino,uno ex praeentibus. Etligationibusarticulorum ligentur,8 una
guentis thermanticis bene olentibus ungi debent. Vnguentis,uel cata?
plafmatibus uti debent poftflebotomum.Poft fcunda die,uel tertia ca*
taplamari, uellanarum embroco:cum uaporatione ftomachiliniantur,
uel fccellis triticeis cotis in uino diu uaporitato thorac, & inter utrafq;
fcapulas,ubi pulmonis regiones funt:& cucurbitas,uel cufas in thorac
& in praecordia imponant. Quod fi tranfati fuerint dies xl. & paffio
n declinauerit; inter utrafgfcapulas fcarificentur,&cum menfura fana
guistrahatur. Et poft paucos dies purgentur ex iera, per fingulos an
nos cum fiebotomo & fecundumiera: authumorum,autfangunis eua
cuatio fiat. Ex fuperiore ratie adiutorium,et fortiores clifteres maxime ,
uentri adhibeantur,ex coloquintidae decotione, aut gentaureae,autab2 .
finthij. Si paffio tarda fuerit,finapizentur circa thoracm:& potiones ac
cipiant elixaturam hyfopi, aut origani,aut marrubij, & ireos triti. Pulo
uiscum mulf potatus,multum iuuat. Multiprobauert raphani radia
ces,tunum corticem,etradicem colatam in mula potauerunt : et trocie
cum anodnum,etdacdnon antidotum, etammonacum plen trtum
ex mulf potatum. Leto penfiliiaceant. Cibis uti debent fecundum uia
res,fimplicibus,calida,exalicafataforbtone, etaneto,et puleio. Danz
da mellita,uel ptifang fuccus utiliffim fuerit,ficot fuerintin eo amyga
dal amarg,et tufae. Et cibi quiuentrem molliant,etmoueant,utmal,
betae,cot in aqua puteana:in acceffionis tempore his cibis utantur. In
dimiffionis tempore flebotoment:etfi uires creuerint,uel gtas,diureticis
utantur adiutorijs. Haecfunt fortiora. Etfi nimius feruor fuerit,dropae
cem habeantn thorace. Maxime ex medcamnebtumen, ntrum,ana
fum,adarcem:admfce refinam. Et poftdimfionem,n thorace cautera
zentur.Etper multum tempus uetationibus uti debent:non multum f&
fatigent,aut cmoueant. Supra mare,aut circa mare geftentur fcund
tempus. Et potum dato aceti fquillitici coclear 1. iciunis, aut cyathos
duos. Fumigationes naribus bene olentes apponantur. In dimiffionis
tempore balneas ingrediantur:& uinum optimum,album,bibant. Car
nes molles,agreftes,uelgallor,& alic,& palmulasthebaicas,& amyga
dalasamaras,etgranata matura,lini fperma,amilum,eturticam,et piper
eum melle mixtum dato poftcnam. In cubiculo iaceantbenelucio.
d2
 xxvi11 s c v p. 1
C & lucernaecorum intadcarbones. Apuluereemotidebentee.Etuo?
mitus ex radicibus fiant. Et acopo utantur, & pipere,fagapino,&:
opopanace, abrotano,hyfopo, cofto, mixtonardo. Cibos
leues, orbiles,8Zoua,panem,etmulfam calidam,mal
uas, & pifces afpratiles, & oxymelle accipiant !
cum pipere etgingibere:et uin,etmel,etdiu*
reticas potiones,et antidota fomnifera. .
8 I cauffa.
C . ,

D E o Stomachi cauff nomen accpit, q, in ipfo ftomacho ipf.

cauff fiunt,fcilicet
caustefio- irophia,catatrophia,
machi,
dolor,debilitationes,anathimia,lipothimia, ana ,
diarria,itora,defectus,tumor,duricia,uentoitates,
reumatimus,frigdor,uocisamputationes,fatidium,indigetio,uelmaa
lus rutus, uomitus, uapor, flegmatum nfufio, fingultus,fudor, ardor.
colletio,uulnus,carbunculus,paralifis. Hae omnes cauff ex ftomacho
stomachi
dolor.
ueniunt. Oportct nos dare fignum eorum, et curam. - Dolor ex fto2. ,
macho fit,ex cholcra,uel flegmate:qu fiinftomacho procludantur,n
habentes exitum,neq; per s,neq; peruentrem,maximum dolorem faa
ciunt ftomachi,ut ger iiecloqui poffit. Cuiuaporationesadhibcre de*
bes. xe farna trtcea, cota inuno,&n faccello ftomachuaporato, &
potu dato. Si febfit, elixaturam de roa cota in aqua, autin lactebouia
no,autciminum totum,autapii emen ex aequo tritum cum calda potaa
D tum dato. Quodfi dolor eftfine febribus, potum accipiant elixaturam
abfinthij pontici,aut centauream:& unganturex nardo, aut pentamya
ron.Quod fiantiquus fuerit dolor, pigra accipiant,& epithimo utantur
Anathimia, daftoracis. Debilitationem ftomachi,quam grcianathimiam uoa
cant; fic agnofcimus. Ex appetitu cibi ceffante, quem graeci anarexiam
uocant,pulfu paruo,cum animi & membrorum defetione,atq; poftcia
bum tomachigrauatione, cum accaptorum defectione,tardo enu iiii
us,rutationibus, aut fonitu uentris,atteftantibus priusj3 cibus digeri
cperit: aut fipeffime corruptus,uaria qualitate tranfierit, qu eruiuaa
tionibus acidis utbrumofifignificantur. Hicfi cibo abftinuerit, grotat.
Osuentris ibi quai cucurbita rupta uacuum entit, attetante udore,
cum pulfu paruo, & oculorum caliginc, & interdum uifum obfcurari ' '
fcntit, aut defetionem interpellat. Cibum qurit,& cum paruum coe^
perit, definit, aut uirium atteftante debilitate, aut corporis nutrimena
to ceffnte : & ipfius cibi membris non proficiunt , & officium uia*
rum deficiente nutrimento corporis detrahunt. Inde coloratus aegro* .
tans efficitur: ex parua occaione, facilis in febre, atqi iracundia. Cui
medebimur , ut fequitur. Fomentum erit adhibendum ftomachi
fic. Celtic 3. 1. mafticis 3. ij. rofa. 3. iij. apij feminis, 3. ij. abfinthij,
communis ficci, 3. ij. fi habuerit citoni miatura, uno partibus incifo,

-
**
 . . . v v s , - xxrx
9.j,finon,uel turons citoniatiarticul:omniain lnteolumligas,infun *. A
dens in uino ueteri, optimo, albo,pridie mane coques ad medias. Lan
carpnatam,lotam intingis,exprimis,&fuperftomachum ponis. Hcfi
forisadhibita fuerit, alimfpheram calidam intintam in ipfo uino rea
nouabis,neceff eftper triduum: prima die nouem, fecunda undecim,
tertia quatuordecim fpheras,ut diximus dabis:aut ubi numer fuprafcri
ptum mpleuert, ambas fuperparmpons, & de facia ligabs: aut ub
fueritlanaleuis,&de calidoabanoextergis. Etpotuidabisi febrit, eli *
xaturam apijetaneti.Sifebris non fuerit, accipiant elixaturam abfinthij
pontici. Quod fi folutio uentris fuerit:accipiantouacum melle, aut ea
lixaturam de citonijs.Quod ficum digeftione, oxymclle. Quod fiantia
qua fuerit cauffa:epithima dialoes :- iiij.mafticis viij. abfinthij com a
munis & florum :. ij.omniateris diligenter,& cmifces cum ceroti cona
fectione.Si febrt,exnardo,d eft,caera -- v,& oleo -- v.fimul diu ters,
in linteologroffo inducis,& imponis:& leuas hora tertia diei:etfacis per
triduum.Et potum dabis oxymelle,aut oxyporium, diamilon , & pigra
dabis.Etautumno cibos offrimus leues,&digeftibiles,& uarios, qui &
faftidium tollant,& ftomachum non euertant. Quod fi febres non fue
rint,balneo utantur.Sed & amathimi in ftomacho fic apprchcndimus.
Caput dolet, uelaures fonant, oculi parum cernunt: ftomacho dolent, B
aut grauantur, aut cibum reijciunt,tarda digeftio: uertigo, ut fubito ca a
danfcum tremore ftomachi. Lipothimia ftomachi,hoc cft, malfato, Lipothimia.
fit ex nimietate,autex fanguinis, uel ex uentris euacuatione, aut ex hae a
morroidarum Huxu,fiue narium, aut mulierum menftruarum fluento,
aut ex plenitudine fanguinis & cholerum. Naribus odorem bonum
opponimus,ut pulcium,ment,thymum,& abfinthium, laterem pcrfuz
fum aceto:&fternutatorium naribus apponimus, & uomitum prouo =
camus:& fomentationes ftomachadhibend in hyeme, calid,in state
frigid. Et potum dato clixaturam derofa,& mal6rum citoniorum, aut
origanum,uel puleium,aut hyfop in mulf cot. Quod fi frequens
fuert lipothima:ftomachum foueant ex oxymelle & pigra,& cpithima
dialoe ei impones. Etabinthij pontici elixaturambibat. Anatrophia na:: :: :
ftomachi,hoceft,furfum euertens.Si ex uomitu,aut quem accgperint cia
bum fiue potum, de prentiuomunt, cum defetusfitex frigdore, unge
ftomachum ex oleo nardino,aut chammilino,autanetino tepido, ct fu*
perfpargis puluerem de maftice,et fuper lanam carpinatam lotam,ad tua
tamentum corporis imponis,aut alicam,autfimilam cum ouorum albua
mine tritam in charta inducis,ftomachoq; imponis.Et omphacium cum
melle accipiant in calidum potum. Quod fi intra ftomachum foueant:
faccellamus, aut cuphas impont.Aut pot accipit elixatur abfinthi
ponticii,autgranatiuinu.Cibum accipiant deiccatiuli,et pane ex puca
frigida,pultes.etoua aff. Catatrophia ftomachi,hoceft,fubuerfiones. Catatrophia.
Quid cft Diarria: Solutiouentris folum, utqu cibu *pst Diarra.
3
 *

s c v L A p .
C inoperatum, non cotum digerunt. Ftex nmetate ciborum. Si febres
n fuerint,lauen:& potum accipiant oua cum melle, uel oxymelle cum
elixatura apij,& elixatura aneti.Et cibis ftipticis utantur qui uentr non
Corruptela foluunt. ltora ftomachi,hoc eft,corruptela. Fit item ex nimio potu,
ftomachi.
ucl cibo manducato, ita ut uomitum & uentrcm fimulfoluant. Defe*
Defc&us.
iusftomachi maximefitexuiniputrcdine,& niria rectiabibendi.A
liquibus contingit ex corruptela ftomachi fine cibo,& fine potu, ut frez
quenter cibos reijciant.ut dyfentericis,uellientericis.Quibus haeceftad*
hibenda potio magna & probata. Cidoni radicis corticem album in
uini myrtini fextarijs tribs coques ad tertias, & fuperaddis mellis lib.
&iterum coques lento igne:&ubindemoues, utadmellisfiguramue*
mat:colas,& das coclear1.ieiuno,pertrdua fingula. . Item granatdu
ri grana,& uinum aufterum ex eis cmixtum coque:& tolle ab igneu
bibullire cperint:agitas,et mittis mel,& coquis ut fpiffum fiat:& daut
Tumor.
fuperius. Tumorem ftomachificapprehendimus.Ex nimiafiti, atq; ,
oris ficcitate,etiatatione animi, atq3 corporis laxamento,uigiliarum in
quietudine,& tumentium partium feruore,pulfu crebro articulorum, &c
frigido corpore. Si ergo digeftio difficile confequitur,cum grauatione
tumentium partium,autaccptorum corruptione,ex quo inflatio pr2
cordiorum fit,acfi totus ftomachus in tumore fuerit conftitutus, omnes
fupra memorat partes tenduntur.Confequenter fomentum fuprafcri*
ptum fiat,adieto oleo hifpano.Et poftea cataplafmetur, ex hordei faria
na,& feminislini,& fnugraeci,in uino & melle cota:uaporentur. Item
abfinthijuiridis turiones teres, cum axungia ueteri cataplafmato:aut
citonia matura, aut datylos, aut caricas pigues cotas in uino teres.
cum axungia,& melilotum,& abfinthium cataplafmato : & accpto ea
pithimo dialoes,&adieto nardo exturben:& cuphasde cucurbitis ac2
cipiant.Et pro indigeftione eorum,accipiant oxyporium , & piper cum
ruta tritum,cum melle mixtum:fecundum uires dato.Quod fi inueteraa
uert, impone epthimum damelilotum.Et potum accipiant elixaturam
Duricia, abfinthijpontici. Duriciam ftomaehi ita apprehendimus.Ex recentia
bus fignis tranfatis horis:hoc eft,feruore et dolore tumentibus, duricia
ignificatur,initioueluti igneo enuattetante grauedinem, atq, ub pea
ctore taftu os reititauricia. Ex tranuoratione difficili, cum praefocatio
nc fenfus.Fitaiitex frigdore potus,uel uinolenta,& nimio coitu. Cua
rantur autem fic.Primum fomento fuprafcripto cum oleo:& poft cata a
plamato ex hordei farina,lini emine,foenugrgci.Caricas in uino coctas,
panem ficcum,tritos abfynthijflores, tritas alte radices coques in uino:
adijcis mel, & caricas, & fuprafcriptos pulueres mtts in ftomachum:
uaporabs, & pargis puluerem de aloe, & maftice:cataplafmabis ma =
ne per trduum . fiantiqua fuerit duricia: hoc utaris remedio.
Myrrham, ammoniacum, & thus excoctum, uccos caulium in char e
tam inducis donee fpontecadat,&imponis epithima diamilon, aut po*
 M E D. L. f.p. v N vs. xx*r
1ricion. Item aliudepithimaadduriciam ftomachi.uminum, lau
ribaccas,pulei, abfinthijficci flores,rutgl1b.1.olei ueteris lib.i. Vena Ventofiras
ftomachi.
tofitatem,uel inflationem ftomachi, quam graeci pneumatofin uocant,
* uel extin&tion,quam fub petore grotantistatu noftro fentimus,ma
gis poftcibum:inflationem cum rutatione contnua, ac difficilem cum
dolore, 8 cum fatidio cibi atq, potus conenum, de interuenientibus
laxamentorum rutationibus fic apprehendimus.lnteftinis infatis,etia
amfonitus eorundem fequitur, uentofitas, uentris emiffio confequitur,
& pondt;s in ftomacho fentiunt,& cum fonitu uentris digerunt, uel ue
fic. Hi cufas primum accipiant:ftomachum curent oxymelle: bibant
cum elixatura aneti. Quod fiaetas permifrit,uel uires,flebotoment. Ex
his tantum potiones accipiant. Aneti femen, dauci femem,abfinthium &
catoreum ex aequo tritum,i febritex calda:i non febrit,exuino. Alia
ud.Calamiten teres cumppere, ex calda potato.Item Anetfemen,cu
minum,puleium ex gquo trita,cum melle mixta,dato coclear 1.ex calda.
Quodfiantiqua fuerit paffio:impone epithima
ton, autoxyporium diacitoniten accipiant. Reumatfmum tomach Rumati mus toma -
apprehendimus exhumiditateoris?&putifluentia, & nauea. Cum chi.
faftidium,ac uomitum,&accgptis cibis corruption patiuntur: os, item
lingua,labia,& bucca cotionem ueluti fcabiem fentiunt, ut difficile cib
uel potum accipiant.Gargarizent caldam ubicoxeritroa icca,et os cela
luant:aut diamoron medicamen accipiant potum:autoua cum melle 8
calda potum : autelixaturamaneti ficci, & apijuiridis in aqua coti, &
granatum uinum,autcitonia matura,tunfa, exprefacum calda potac
Eipiant. Frigdorem ftomachi fic apprehendimus.Ex dolore et frigdoa Frigdorfio
machi.
retotius corporis,cum uomitu frequenti.Si fine ullo humorefit,ex frigia
da recenti bibendum,Siine febribus:tomachum curent,8 porum acci
piantelixaturam anetificci:& caftoreum cum pipere ex qo trit cum
calda potum accipiant. Quod i ex recente bibendo tomachus dolue
rit:faccello uaporidient,et potum accipiant piperis3. ij.aneti feminis 3. !
cumni 3.1 tundis, ex mero calido potum dato. Vocs amputatio ex fto? Vocisampu
tatio /
macho fit,& ex choler infufione,aut ex fanguine,aut ex catarro.Quod
eo apprehendimus. Ex fpiritus obtufo fonitu, atque ex ftomachi nimio
dolore:aliquibus ex faucibus,aut uug, aut lingug manifefta ratie.Siex
choleribus,uel ex fanguine uomant,flebotoment:fi ex catarro, curentur
ijs qug in catarrofcripfimus. Anarexiam,hoceft,faftidi, atrofi, ucl Anarezia,
---

ficcafmon,ita apprehendimus. Fit ex febribus, uel cholerum feruore.

Etiine febribus fit moletum et,cmunein omnibus aegritudinibus.
Nam in febribus fi plus comederit, inutile:faftidium autem utile quam a
maxime in creticis paionibus. Qui in agritudine fatidiuerit, in dia
:miffione melius habebit,& bene curabitur, Nam qui in gricudine CO &
medunt,in dimiffione faftidiunt. Fitautem faftidim ex febribus cum
$uapore,aut choleribus, Fumofitas enim eorum pertranficns, fiad fauces
/
 xxxt] B S C V. L. A P I. 'I

C e ftomacho uenerit, uel rutuationes, uelaerugines faucium, uel oris fi

unt:utquicquid cibi ucl potus accgperint,malm faporcm generet,autaa
marum,aut brumoum,ex tomacho uenentem cum naufea. H a *
cere debentin domo fplendida & lucida,et odorem bene olentcm oppoa
namus cum exercitatione:& oxymelleaccipiant, autabfinthium uinum
cum calda,8 cibosutiles, bene olentes, que deleiationem afferant come
dendi,8 qui bene digerantur.Deindeagrimoniam,et falamentum, que
ruginem oris & fatcium extergant:autfinapi cum acetofquillitico fol
uant,& fcaria,ueIraphano.Et qicquid defyderant,cibum accipiant,eti?
ami cibi contrarijfucrint.Parum per ingula accipiant:utex uapore cia
Orexia.
bi modicifatidium repellant,oxyporium accipit,diacitonitem,autdia
ciminum. Et balneis utantur. Orexia, hoc eft,multum comeftionis
defyderium,qui ultra naturam,uel confuetudinem comedunt, poftaut
ualitudine corripiunfSceos agnocimus.Cum a fomno experrectifue
rint, frigidoudore perfunduntur, plus accipiunt,plus dormunt, & graa
ues corpo nt,cum indigetione.Hi non comedant praeterunum cia
bum femcl:ac detur eis cibus leuis,utoua, uel pedes:& uinum calid ie2
iunis dandum erit pertriduum.Indigeftionem,uel acrcs ruus,& mula
tam comeftion,ucl affiduam dimifragiam, uel flegmata in ftomachum
nfufa,feu humores ftomachi, uomtu prouocent ex cmixtone raphaa
Vo mitus.
ni:& oxymelle potum accipiant,& uentrcm purgent. Vomitus fit in
ftomacho frequenter,ut cibum uomant cum flegmate, & os humeum
habeant.Fit ex frigdore, uel flegmatis abundantia, aut ex cholerum, ut
nihil intra ftomachum teneant,cum graucdine corporis,uel macie. Stoz
machum curent,uel uaporidient.Cibos iccos dabis,aos,teneros, con a
ftritiuos:maxime paruum potum accipiant. Cibum diligentia & cura
adhibeant, quem infrigdore ftomachfcriptimus.Ventrem moueant,&
lauacro utantur,& unionibus thermaticis,ex oleo nardino,uel penta a.
myron:aut abfinthijelixaturam bibant,&granatorum uinum, & omfaa
cium cum mclle.In dimiffiqne pufca,uel ptiones amar dandg qug uo
mitum compefcant,ex colletiuo maftices,ex oleo nardino,aut pigano,
Vapor. oxymelle,oxyporio. Vapor ftomachi fit ex infiammatione fcbrium,
uel cholerum,ut os femper afperum fentiant & ficc, fine ullo humore.
Emendantur autem fic. Mafticis3.ij. mentguiridis 3.1.addisfuccum arno
Flegmatum
infufio n fto
gloa:8 dato fabae magnitudine cum calda. Flcgmatinuo in toa
machum. machfit cum tuffi& naufea.Quae flegmatum eft infufio, craff & fri
gida eft:utfemper ftomachum,uel articulos manuum,ucl pedum frigia.
dos fentiantagrotantes, cum ndigftione.Quibus medicamentum hoc
confici debet,quod flegmata ipf calefaciat,& incidat. Focniculi radicis 3.
iij.aceti 3.1.coquesad mediam: colas,& mittis mel: potionem illam iter
coques lento igne, utpiim fiat,dato potu ccclearia iij. c caldaieiunis
per trduum.Et oxyprium,diacumin,aut ctoniten accipiant. Sin
gultus cxftomachofit autex frigdore,autex frigida bibdo,autex mula
 - M. B D. l. i B. v N v 8. xxx111'.'
to cibo uel potu,autex paruo cibo. Curentur autem fic,ut frigdorem caa A:
lefaciant,exinanitacibentur: iex plenitudine,ieiunium accipit,etoxy*
melle,& oxyporium. Quod fi tardauerit, trocifcos crudos accipiant. Si
febriunt,ex calda: i non febriunt,exuino. In dimiione lauacris utana
tur. Sudor frigidus ex ftomacho fit perlongam agritudinem. Sifriz Sudor

gidus fempermanauerit,longam gritudinem fignificat: ficalidus,brea frigidus.

uem. Iti curandi ex cura tomachi.Fomententurepithimo:omfaci,&
oxymelle accipiant. ' Ardor ftomachi fitaliquoties fine febribus, fitis Ardor to
machi. -

nimia cum ficcitate oris ex choleribus. Potum accipiantelixaturam apij

uiridis,c omfaco,autoxymelle.Item cucumerishortulani feminis:- 1.
draganti 5. Dragantum infundisin aqua ubi recenseft, & ubi folua
tum fuerit,addispuluerem de femine cucumeris:fimul teris utunum cor
pus fiant,& facies catapotas fabae magnitudine: & dato unlb lingua
tenendam, & humorem glutiatad manfionem. Item apij femen, cucu,
meris femen,coliandri femefi,maluar femen ex quo tritum cum uu
paff enucleat carnibus,addis mel&butyrum,{ine fale tritum bene,ut
unum corpus fiant:dato coclear 1. forbiendum. Item apium uiride,cum
femine cucumeris in aqua cotum, potandum dato. Colletio in fto* Colleto,

macho fit. Quam ficagnofcimus. Ex humore ftomachi,& fignis his,c*

currentibus febribus,& frigore,&horroribus,& pulfibus,c fenfu fto
machi iacente . Ex untione olecot tumorem cataplafmabs. Vapoz
rentur donec ad eruptionem fanierum ueniant. Aliquoties & peruen
trem digeftionem fanierm proijciunt. Quodfi eruptio fnierum fgtida
fuerit inftomacho, humores curentur. Potum mulf, ubi coxerit rut
&ptifan fuccus, adiunto melle,& alias forbitiones fimiles, ut ptifana
confe&tas dato: aforis cerotaria qu conftringunt,uelcomedant,cligma
tia purgatoria,autantidotum diafinicon. Vulnus in ftomacho,uelcara Vulnus flo
machi.
bunculus fi fuerit, inuicinis partibus dolor magnus, maxime quando
glutiunt fput, fanguinolentum cmifcetur cum faniebus. Vti debent
iftcibs utilbus,forblibus,ex late,&amilo:& confetoncm diacodo
on,aut carenum,aut dragant: & eletuariafata ex lenticula cum melle
comedendum dato, & ptian uccum cum granatouino orbeant, &
melcotum,etdecotioneficuum ficcarum pinguim:& ariftolochiam
cotam in melle, dato ipfam co&turam:& adrianiantidotum cum mulf
potu. Et cataplafmadefors, n ftomachum imponimus dadabnon,&
citonia,&alia fimilia ftomacho cuementia. Cibos tenues & erupticos,
qui expurgent,&uulnus curent. Paralifisftomach fi tentauerit.nulli Paraliis
ftomachi,
cibi,neq; potus eis fapiunt, neq; defyderant,neq; aliquam digeftionem
faciunt.Quam paffionem incurabilem relinquimus:quia celerius mora
ts perculum, uel pernciem nfert. *
De Paralifi. cA P. xx I I.
A R A L I s s fit aliquoties in toto corpore,aliquoties cum fen
u,aliquoties ine enu, Cum enu, Apoplexiam dicimus:ine
C
 XXX1III s V L 1 :
C fnfu Epilepfiam, uel Maniam.Paralifin apprhcndimus examiffofeh
fu tatus,uel motus eius partis qu paff cft. Nam ex frigidis,aut calidis
rebus nihil fentiunt grotantes,neq; moucntur,atteftante eiusgrauedi
ne cum frigido corpore, & totius corporis labore,& defetu partis qu*
paff eft,extenfione, aut contraione totius etiam corporis. Qu eft
Paralifis quae Paradoxon appellat. Quae ambulantes detnet. Fit pa=
ralifis iuxta fenes, quinimium frigidifunt corpore,& flcgmatum infua
fione. Atin iuuenibus qui aetatem nimium calidamihabent,ex infufione
fanguinis,aut ex uini feruore,aut ex frigdorc,aut indigeftione ciborum,
aut ex labore: aliquoties cum fenfu,aliquotiesfine fenfu. Quando coma .
motionem cognofcimus,& cum fuperuenerit, utfubito ficuti formic
iuxta partes corporis mouean, & aliquando aliqua parsuelutignisara
dcat,aut ipfrigidetur una pars articuli,paralifis fit. Quod fi in toto corpo
refuerit,apoplexia uocatur. Aliquoties cum addutione patitur quis fia
ne ullo dolore,et fubito nafcitur in dimidia parte corporis:aliquoties alia
qua pars corporis foluitur, & difficile mouetur,& infrigidata ftupefcit.
Virtutem fi n habent pcrmanentem,in eo caufam frigdoris patiuntur:
& membra mouere non poffunt,nihilq; fentiunt. Pulfus in eis n inuea
nitur,& colorem pallidum habent, & faftidium fitex frigdore. In mula
tis eti partibus corporis fit paralifis. In parte dextera manus uel pedis:
fue n fintra parte. Aliquando lingua folutur, &mplere non potet
articulationem uocis:et anguftias,& odorem n fentiunt.Caput aliquia
bus & nares, & labia,& bucc, & fupercilia palpebrar oculorum: alia
quibus cum fenfu fit,& dolorem fentiunt motus. Quibus fine fenfu,nec
motum fentiunt. Aliquibus ex plagis,aliquibus crura. Aliquibus lumbi
cum fpina,aliquibus uefica ex frigdore, aut ex humore frigido paraliti*
cantur. Paralifis item fitin hyeme,etn aeftate,contractione locor cum
Cura.
nimio dolore & grauedine. . Curationes earum adhibendae,ut partes
ipf qug compeff funt,multum fricentur ut uaporationibus in fole cali
do. Odorificentur unguentis ex pice,refina,pipere,euforbio,adarce,&
hs fimilibus confetionib.utantur. Fortfimg frications, et cmetions
uentris exercitationibus mediocriterutantur. Etin locis ipfis fuperficie*
tenus ungantur,c mordictibus unguentis, ex quilla aa,euforbio,pi
pere,piretro,finapi,adarce. Si in ipf paffione paralifis cibum n appe
terint,accipiant potum. In ipfa parte cucurbitarum raptus apponantur:
& poft cib dropaces,poft tratum & lauacra. Et partes qu contrat
fuerint,aut extenfae,aut c uulnerat fuerint,iuuari debent mollioribus
frcationibus:& extenfiones ex medullis ceruorum,& adipibus conpoa
fitis,unguentis,& cibis humidis. Quod fi ex fnguine paralifis uenea
rit,fit tempore uernali,etautumni & aeftiuo:in tate iuuenili,& uinolen
tis. Cumq; patiuntur,exfoluuntur,uteos trahat:& fine dolore formidia
nem & ftuporem habentueluti ligneum fenfum. Iuterinria eorum flee
botomcnt exbrachio contrari partis. Quod fiujres n permiferint:de
 . . 1 . . v s. xxxv.
fuperficie articulorum. Pofttertium diem,partes extenfae, uelfolut ex A
acopo,dacotnio, &uaporatonibus acnor ualdffime obruantur,&
adfolem dropace partesungantur:&ficlauacris utantur, & uomitu,&
purgatione ex elleboro. mnes paralitici,fi in dextra parte corporis,
aut in manu paralifis,autin pedefuerit,autin quacq; regione capitis,ex
brachio finiftro flebotoment. Quodfi infiniftro laterefuerit, aut in re*
gione capitis,ex dextero latereflebotomt:etemiffio fanguinisfiat fec?
dum tatem, autfecundum mutationem fanguinis. Quod fi lingna
paralififuerituitiata,aliquoties pars una lingae,aliquoties amb partes
attrahuntur, aliquoties oluunturarticulationeneruorii, aliquoties ime
pediuntur ut nullum guftum fentant, & ad bibendum mpediuntur, &
odorem non entiunt. Vti debentdimifragia,etcolluitione orisex oxya
melle. Piper,finapi,origan,ethyfopum,&tomnem acrimoniam comea
dant et catoreum fublingua teneant,autlaer tritum cum oxymelle ma
xtum. De pennalingua ungatur:etos aperiant,uthumordigerai. Caa
putfiparalifis tentauerit:regiones eius omnes fubuertentur,fcilicet buca
c,labia,oculi,cilia,lingua,nares. Ifta agnofcimus fic. Caput eor tre?
met:aliquoties exagitantur bucc,labia.Sifanus, diffoluitur, uelcadit:
infanus autem torquetur locis. Secundum naturam non poffunt conti
nere humorem intraos. Maxillae autem laxationem patiuntur,etfecum?
dum naturam mutationem habere non poffunt, Cibum accipere non
pofant. Cila palpebrarum dfoluuntur,uellaxantur,et mouereean
poffunt. Oculi eis fubtorquent. Et quando in uno oculo eft, aut qiiin
ambobus, facies eis torquetur quafi cincinum faciant. Eftquando un
fermonem relum loquuntur,aliblefum.Iftg omnes fuprafcriptg cauf?
f ex commotione cerebri eueniunt. Similiter & odoratum narium non
fentiunt,neq3 odoris boni,neq; putidi. Curantur fic. Sitas permi Cura.
fert,nterinta flebotomentur:etcapta uaporizentur exfaccello coio
in uino,farina triticea. Sed poftuaporationungatur caput ex leo nara
dino,anetino,aut rofaceo: &lana carminata,lota,caput coperiant,&
pofteaocciputthermanticis ungatur.Potum accipiat oxymelle cum caa
ftorco: &gargarifmatia quaflegma ncdant,pper,finapi,pretrum,fta
phifagriam, origanum,gliconum,hyfopum, thymum,& nitrum exa
quo tritacum oxymelle gargarizentadfolem calidum. Quod fi fol non
fuerit, fccellum calidum incaput ponant,& fic gargarizentieiuni, ut
humor omns per os digeratur. - -

Propter laxationemlabiorum oportet mafticare piretrum,autpiper:

autcatoreum fub lngua teneant, & in bucca nucem ntegram: & ad
carbones lentfcnos fufflent, utuellaba, uel cila,uel oculiad natur fua
am uenant, & odorem n naribus accipiant ptarmicum. Adhibenda
erunt&fternutatoria: ueluti piretrum,euforbium ex quotritum cum
aceto:quo cum nares ungantur. Quod fi memoriamfenfus perdide
rint,autalienatur: tomachum curent, &interfcapulas fcarificentur,&
2.
 xxxv.1 E S C V L A P I I

C caputungantex acopis thermanticis: & purgentur exelleboro: & gar

garizent oxymelle de puluere cocognidio , & ftaphifagria. Naribus
autem infundi iubemus de fucco radicis betarum partes duas, & mellis
partem 1. Et exerceantur fabulis,ut fermones componant, & ad fenfum
prtinum uenant. Etpurgentur exihera. Partes autem manuum,fiue
pedum, fi aliquem fenfum perdiderint naturalem, neq; frigidum,neq;
naturalem fentiant, uel motu careant, & fingultus frangiturutnonfen*
tiant: fricari oportet uel radice afari,aut ex licio: aut unguento utantur
mordaci,hoc cft,oxymeilefquilla,finapi,pirctro,pipere,calce,lauribac^
cis ex oleo,& aceto. Quodfi ftupor in ipfis partibus permanferit:in
balneo finapifmo utantur,autad folem dropace ungantur: ut omnis hu
mor de hislocis depellatur. Quammaxime ei fpina dorfi,uel ceruix un*
gi diligenter debet ex acopis,uel myracopis, quia omnes iuntur cor
poris noftri fibi coniunt funt. Quod fi ex plaga corporis parali
fis obucnerit: ftatim fiebotoment, & illisadiutorijs, uelunguentisuna
gantur qu proxime fuperius diximus. . . - - -

' Quod fi crura,uel pedes,uel manus paralifin paffae fuerint: primum

capitis erit diligentia,ut ungatur& fricetur:& cucurbitis interutrafq;
fcapulas ponantur:& ptarmico utantur,ctfiegmagogo: & gargarizent.
Spinam, uel loca uicina ungant ex acopis,uel cerotarijs thermanticis,8
_ malagmate diafpermaton,& fricationibus locorum ante cibum. Et poft
ID cibo coperiantur loca ex lana molli,carminata,lota, calida. N
ex unguento quod ad proprium faciat, ut eft euforbi,piretrum,piper,
adarce,lauribaccae,cacrios, & his fimilia : utfentiant loca tepida cmua
nitionem. Vel uini medicamina,etexercitationesadhibend mediocria
ter. Quod fi lumbos paralifis tentauerit, pedes greffus negant;unde
ambulare non poffunt. Quibus utendum erit enemis ex oleo rutaceo,
aut anferino adipe, ex oleo laurino: tamen primum enema fimplici ex
oleorutaceo : & tum confetionibus uarijs,ex bitumine, piretro, & au*
ripigmento,adarce,caftoreo,& his fimilibus utantur. Et dropace & ma
lagmate utantur diafpermaton,aut diafinapi,aut diaphnidon.Et potum
accipiant pipcr,caftoreum,aut radices de praffio ex uino:& alia adiuto?
ria adhibeantur,qu paraliticis praefcripta funt. Guttur autem diffici
lem paralifin patitur: quiaaffidue mouetur. Aliquoties fit cum modica
tuffi,ut fecundum confuetudinem non poffit moueri. impeditur enim a
radicibus lingu: & ftomachus aliquoties compatitur,ut cibos non aca
cipiat: prouocantur calido,frigido tonilla,nec cibo,nec potunutriuna
tur cum lenitate. Febriunt. Cibus in ftomachon digeritur,fed in praea
cordijs remanet: & torpecunt illis femora: ugglutiunt, reijciuntq,fi
aquam accgperint:uentrem tenere non poffunt. Squibala proijciuntur,
excpto humore ftido. Affellantur cum magno labore, ut fubito fola'
uuntur, & fubito ftringuntur. Curationes ftomachorum adhibendae.
Veficam autcmfiparalifis tentauerit:lotium fine dolore dimittunt,
 . 1 . v v s. xxxviii ..
& ncfciunt,dum eisueretrum tenditur,&cumarenis euefica egredtur.
Gomorrhiam patiuntur,ac fmen frequenter proijciunt,etnefciunt.Frea
quenter in pulmonibus,&in corde inflationem entiunt. Paraliis incu a
rabilis in fenibus,cum febribus.Facies foueatur.Et medulla ceruina eo*
tam fpin dorfi unge.Et cib accipiant fucc alicg,uel pan in mulfa.Pri*
mo tamen ftomach curent:et poftflebotoment,etficalia adiutoria adhi
- De Coeliacs . C A P. X. X. i III. (beant.
_Oeliacor mult funtpaffionesutricpatientes.Graccie uem
tr dct.Suntat caufe utrs dolor, foluto, tumor, collectio, uulnus, ex
tcnfio. Solutio uentrisfitfrequen c tumore & malfatie & frigdore
artculor,etfudorefrigido c defectu multo:fequi nfomnetas, et pul*
fus eretus.Pitat ex corruptione cibor acerrimor,ex frigdore, unde
dolor in uentre mafci. Si ex feruore cibor; uel potus fuerit,aqu pur,
n fatis frig.nectep.fed medie temperat dand iubeo, Q, fiex frigd.
fuerit:uaporationib.omnib.uti debt,&fricationes adhibere:&iter a
qua cal.forbiend da:& cataplafmatibus quae n folut,utan,&balnea
s. Et cataplamara,& cucurbitar tenacitates fine fcarficatione appona =
mus.Et cibos leues, et potics admiondato qug coeliacis criptaunt, .
etcumini,piper,rut ex calda. Tumore atituentris factus dolor, itci
refiftentia partis medi qu iecur atq; fplen determinat,c dolore atq; B -
feruore,&accpti cibi grauatione,uel corruptione,& duricia. Ettumor
inuentus praecordior, & upraditor uicer propterinpetionmaa
*gis tau noftro proba.Et iecoris & fplenis dolor erit,unitate, uel igitu
dne, nulla ucnar parti cmunone. Praccordior at tumores, ten
fiones, atq; fine ulla declinatione dterminatg partes,apprehendun fic.
Tumor x praecordior extariti patiuni,quae a confinio peioris, ucl
&ordis,uel umbilici terminani. Tenfiones dolorum exferuore dexter,
aut finiftrg partis.It flt uentris apphendimus partibus palpitantibus.
Item inflation utris apphendimus ex eius partis exttia,quae tatui noa
ftro facile cedtattetante feruore:& fonreddt,fi palma percuffi fue a
rint.Tumores,uel durici,uel extenfies uentris,uel prgcordior, fi os
in uno fiunt,oia fhpradia figna patiun:etlinguar afperitas,& articue
lor nfrigidatio,cextenie et dol. Curari oportet ftomachor curis,
fomentis,cataplafmatib. de cerotarijs:uel epithimo utan,d ad tumo?
rem tomachi diximns,idet, dialoes,&polyarcion,malagmate diapera
maton. Etcibileues adhibeant:8, non bibant recentia.Maxime fi collee
tio in uentreit,iccognocif.nam dolor imili etcluricia ex tumore na
ci circa praecordia.Cataplafmari eos oportet,& operari, ut ad amaritua
cfin eruptionis ueniant:tfi primo uaporencataplafmate. Quod fieru
ptio fata fuerit utris interius: autuomunt peros humores,autnafum.
& per inteftina difcutiunt:fic cognofcitur. Quod fi cruptiofnierum
fuerit fatacum prgcordiorincifione:re&taaddimusprodifcuffione faa.
nierum,ucl humorefordido,etadiutorijsutimuraddedutionruptio*
3
 _*

*xxxVIII 8 c v L . 1 *

C nis. Per diligentiam curetur ipa inciioicutin chirurgica docuimus.

Quodfiulnusinuentrentum fucrit,morfusfitcirca defcenfum po*
tus & cib:fequuntur naufea, foctores & febres:& crca uentrs egeto a
nem digerunturfanicsaliquantae,ficutex uulneribus folentmanare,ficut
pro indigeftionibus proijcientes fimulant.His conuenitaccipere forbia.
tiones ex careno & ex melle defpumato confetas,et ex medijs ouorum.
& nucleis confeta eligmata,ex melle &butyro:& polcntam cum melle,
/ & lentculam fimlterconfediam. Etaforsiitantur cerotario ex oleocy
- prino,autrofceo.Et fricatio & refolutio corporis conuenit, ut humor
digeratur.In his color mutatur.Panem,fimilam, & uinum dulce,aut caa
renum accip ant.S ergo hiscibis utuntur,fine periculo curantur,neq;n
ipf paffione tardantur.Etfi extenfio uentris flando fuerit, fricari eos oa
portet:etencathifmo utantur ex oleo ctcalda,&aquis mollibus,et epithi
modiafamfuco,et quod dicimusileon,etijs fimilibus:etcibis forbilibus.
quiuentofitatem non praeftant, neque extenfionem mouent, tenuibus:
& poftcibum deambulent. Coeliacorum dfpofitioni, uentrisfolutio
fit frequenterper corruptel ciborum,uel per crapulam,uelex frcquena
tifolutione,&potuum plentudne,&maxme medicamnum frequena
ti purgatione,S&colicori, acceione contingit.Tempore frigido in uene
tre uentoitas extra naturam concluditur,8 non digeruni operationes.
Confumitur in hacpaffione maxime crefcenti aetas infantium. Et quia
D bus etnaturaliterolutiouentris,icoeliacifunt, ibi moriuntur. Iniuuea
nibus raro fit. His maxime contingit tempore aeftiuo, raro autem alijs
temporibus.Ventris folutio uiridis frequenter eruptionem habet gracia
lem,& folutam,utfimils fit urin rube,fpumof,urd.Eft quando ez
mittunt fanguinolentum & putridum,cum macilagine inteftinorum.
Eftquando affllantur die ac note. Eft quando cum inflatione intefti
norum,& dolore uentris fugglutiunt,fitiunt,& uigilias patiuntur. Exare
defcitillis uenter,faftidiunt, indigeftionem patiuntur, & morfum uen
tris cum dolore.Aliquoties multo cibo deletantur. Pallefcunt, colore
uiridi.Et quando febricitant.Dyenteriampatiuntur,8 difficile contie
nentura folutione,aliquoties intftino exeunte per colamentum, a fre
quenti folutione, & ntraq; paffione uexantur: hoc eft, aliquoties fpona
te foluuntur,uel conftringuntur.Aliquoties in medio uentre fit,aliquoa
Cura, tes in parte.ucina nentris, etnpfoloco fentuntgrauedinem. Curam
tur autcm fic,utreumata conftringantur: ne fc3 ad febres ueniant, aut
multum foluantur. Quod ficum tumore& duriciafuerit,ficut fupera
ius diximus, loca duriffima, uel tumida,uel dolentia infundi debent ex
oleo rofaceo,aut maxime gracco,dulci,mixto cum rhodino, appofiraa
nafuccida,&fuperligata fortiffime. Quod fi plus fueritreuma:infundi
debent ex oleolentifcino, autanetino,aut myrtino, aut melino: adiun a
&to illis ciclaminis fucco, et agatia.et omphacio,aut cataplafmatc fti*
ptico, hoc cft conftri&iiuo. T . . . . . .

-
 . . v N v 3. xxxrx
Quodfifiuxus& dolor multus non eft,fed mult fueritreuma: thera A.
manticaadhibeant cataplafmata ex foenugrcgo,femine ln,& hordei fari
na:& proftringendo reumate in uino primo coqui debent da&yli,& ci
tonia:qu teruntur,& fic in ipfo uino foluan,quo puluere fpargantur ,
& uaporenturleuiter,&ic cataplamentur epithinnantur dyintericorii,
& hydropicorum modo:& accipiant potiones fimplices,& fcmen arnoa
gloae,tritum cum uua paa enucleata. Trocicifiant magnitudine nu 2
cis.&iccentur ad umbram. Quando opus fuerit, dato uinum ex calda
potum. Quod fi inueterata fuerit paffio*dato ex antidoto diacitonion,
auttrocifcum anodinon,aut crocodes,aut dianatis aegiptiac.Et uomi ?
rum potcoenam prouocentex raphano. Cibandi contrictiuis,8 bene
digeftibilib.ub coquanturaliquae herbae,utozymum,autorganum,fer
pilum,& fimilem uirtut habentes.Obferuent fe a uetatione,ab iracun
da,afrgids,& potfomnum modice deambulent, &ficedeant. In di
miione balneisutani iccis,ed utin olium non decendantetomphaa
cium mellis accipiant cum calda, ubi coxerint citonia,et uinum,etgrana?
ta,aut fuccum oriz,autlenticulas ex aceto, et ouorum afforum media ?
natinta in aceto modicum comedant:ct lac caprinum,ubi extinti fue 4
rintlapjdes candentes:poma,malogranata,mefpila,et cibos ubicoquun
tur citnia,autpruma.Quod fianus doluerit, uel intumuerit, enemac?
cipiant leuem. -

- p E c L 1 1 8
6.

n - . 1111.
x Q v 1 B v s apprehendimus Colicum : Ex dolore fub um
bilico adfinitram pedente, et nuncin plene perfeuerante et part
bus uicinis,nunc iecore,nunc in colo, nunc in uentre : unde Colici diti
funt a parte qu patitur:Colus enim ex ipfa paffione uocatur. Fortiffia
mus dolor fit,et per multa tempora durat.Paffio uocatur colica. His con
tingit haec paffio,ex corruptela,autmulta efca,aut ex frigdore, aut luxu
ra,aut ex meraca potione,maxime frigida bibendo, ex labore, et totius
corporis fatigatione, ex frigdore fudoris a labore,et ex medicamine alia
quantorum potiffimorum neruos nocentium,aliquoties ex cliftcre fora
tiffimo frequenter utentibus, ethis fimilibus quam maxime commoue^
tur hc paffio,et frigdore uifcerum, uentofitate conclufa. Aetate autem
iuuenibus multoties fit hc paffio:uiris et mulieribus raro. Eftaut haec
paffio grauis. Curatio eorum talis eft. Quum in acceffione obtorque 2 Curs ro??-?).
r ,
tur et extenditur non folum inteftinum,fed gtrenes et uefica compatiuna
tur, deducenteseosuc ad nouiima, neceario aliquib.in initra parte
fit, utalter partattrahant,etrene set membranar mpetu condolent,
hoc quoq; ipfum inteftin quod colon dicitur,procludif.Hic multi mea
dici errauerunt,non fcientes figna colicorum manifefta,etdixerunt pe ?
riculofm paffionem. Nos autemuerifice figna monftrabimus, -
 XL, s c v . 1
C Incipiens dolor ab umbilico,&totum iliumtenens dexterum,& paecora
diadextera,fit extendens ufq;adfiniftrum ilium,peruentr ufq; ad fple*
nem:etextendensihguen finiftr,perueniens aliquoties ufq;ad ftoma
chum:& dolor fub umbilico adextera parte lateris eius cum fummo do
lore,uenietuolenter,acerrimus,ualdiffimus, c contrationepfiusnte
ftini,cum grauedine,& uocis amputatione. Aliquocies eos procludit,ut
nec urinam,nec uentrem,necfquibalam faciant, cum proclufione aniut
necuentofitatem digerant. Extenfio fit praecordiorum, cum tremore &
rugitu,& pondere an,& uomtu. Alquoces fiteruptio nteftn. Ala
quoties ex toto nihil reddunt,necfquibala,nififolum deletation uen *
tris.Aliquoties egerunt modic c grauiolentia& pondere,utdiximus.
Faftidiuntgrauiter.Cibum digeruntuentofa egeftione, aliquoties cum
frigdore,& nihil alleuiantur. Quando tranfierit acceffio, omnis exten a
fio praecordior,ueluentofitas tranfit,& erupto dgeritur,et dolor pau =
latim minuitur,& uentofitas ani cum tormento digeri,& uefic & uen?
Cura,
tris digeftiones,& urina & uenter folutus redditur. Curantur autem
fic. Adomnes dolores colicorum statm tlaporationibus omnibus,et fac=
cello farnarum n uno coto,etcataplafimate utmur: admifcentes inca
taplafmatefulphuruiuum, cuminum tritum , cum uua paffa encleata.
omna exgquon unu trta, nlnteolo apponen petne,umbl5,8 n
cruribus:& cuf;& cucurbitg in his locis apponend. Quodfi pondus
ani fuerit c dolore, cataplafma adhibeant ex calda et oleo,aut aqua ubi
coxerint cyprefficom, aut lauri , etabfinthij, aut puleij: calda ipfafea
dat. Quod fi uentrem et urinam non foluerint,et praeelufi fuerint, in 2
ietionem accipiant.Sifebricitant,inmittis:fi non febriuntyut articul,
cumini coclearia tria in lintcolo ligas,etcoquis in olei dulcis partibus ij.
aqu parte una;{ento igni,utadoleum redeat:colas, ipfum oleum tepi*
dum mittis,butyrum fine fle coclearia ij.adadipes anfrinos, aut porci.
nos recentes:et his tepidum inijcies ad manfiones pertriduum, Quod
iexfrigdore commotafueritpaio,autindimiionefebrium:in ipa oz
leum anetinum,autrutaceum dato:autaddis therebinthinam,aut cafto*
reum tritum. Quodfi impetus maior fuerit cum euerfione ftomachi:
de antidoto philonio femunciam foluis in uino ueteri:inconclufione o a
leum rutaceum inijcies. Cerotariathermantica adhibenda circa fumen,
etacopum, pretrum, euforbium, ntrum, et piper cum ceroto,etex oleo
rutaceo fumen ungito. Et potum dato trocifcum anodinum:aut colicus
cum it,trocicum diacatoreum ad manionem potato: i febrit, exaqua
calida:fi n febrt,exuino potato.Cibosleues, et digeftibiles offerimus.
Quando acceffio doloris non eft, catartico purgentur pro indigerie:
oxymelle quoq; accipiant cum puluere de nitro.Rutam,anetii,femen aa
pijcum oxymelle cotum dato coclearia i.aut cum calda in acceione:et
unganturloca dolentia praecordiorum,etpina dori ex oleorum infuio
nibus,rutacij,fmfucini,autlaurini, Quodfi cum parte unius lateris, et
 - M. E. D. L. I. B. V N v S. XLI

rum tuffiacerrimus fteterit dolor, ex aliaparte ubi dolor n eft.Cibum A

accipiantalicg,uel panem in mulfa,primum: poft flebotoment,& ficca*
lidaadiutoria adhibeant. Debrachio fanguinem emittere debent, cum
opopherifi ante omnia, fiaetas,uel &uires permiferint. Si in uno loco
fluxus manferit&dolor, cataplafmetur ex fenugraeco,& lini femine,&
polline hordei in mulfa co&o. Quod fi infrigidauerit, loca dolentia
faccellamus fletofto:& poftuaporationem fccelli, oleo rutaceo loca
unge:& femper loca calenter coperito &,fuperligato: In declinatione
balneis utantur. Etpoftbalneum pot accipiant bethonic puluerem, ,
cum pipereet lauri baccisin mula: etunganturloca exoleo cum nitro,
myrrha et cimino:et ungaturamus ex pice liquida ct oleo. Quod fitu^
morani fuerit: ungere,autinijcere debemus ex butyro, autex adipe an
ferino.Quod fi inueteratafuerit cauff,ftomachum curent:aut accipiant
antidotum quod accipit papauer, autmandragor, Et malagmate utana.
tur diafpermaton, aut diadaphnidon,aut polyarcion. Quod fi pondus :
uenter fueritpaus ine febribus,in encathima edeatdefenugrgco,lini
femine, et alte radicibus in aqua et oleo cotis. In acceffionis tempore.
hoc acopo uti debent,omnibus meliore. Piper,nitrum,calcem,piretr,'
cacrios,inapi, pumices uini combutos,adarce,euforbium exacquote
ris cum oleiuetere,et unges. Et uomitum prouocabit poftcoenamex raa
phano. Purgentur exhinc clleboro. Cibos accipiant leues, cum uino di
getibiles:uel poma ,modice ut deletent,nec multum dulcia,nec ematu B
rata,ut funt palmul thebaic,& nuges, amygdalae dulces,& nucleidige
ftibiles. Lac Colicisinimicum eft. Sed fi dele&tauerit,coum in cibo fea
mel aliquantum uteris. lftam potionem Colici probauerunt. Cochlea Potio pro
as cum teftis fuis crudas. vij. tritas cum piperisgranis x. luna prima cx colicis.
uino potu in folio balnearum dederunt. Interim probatum remedi.
Qui lupum in fylua occidit, lana fublata,& fine ferro a duabus fororia
bus fafcia terna interius uentrem ligent:non ad eas colus accedit. Item
potio alia. Mafticem,amom,femen apij ex quo tritum,coclearunum
fi febrit,ex calidaaqua:fi non febrit, ex uino potato. Ipfa loca ubi dolor
eftunge depicelquida, &fpargis puluerem de fulphure, & fuperlan
imponis & ligas. ` ` ~. - -

De Trombo. C A P. XXV. -

R O M B v 8, tremoret membroru olutus ex differentia moa Trombus.

tus. Spafmusaut tenfione atq; coniuntione efficitur. Trcmor
crebro,hoceft,frequenti uibratiefit,membrorfltu, extenfione palpi *"*
tantium.Periculofus eft hic tremor membror,propter neruorum debi
litationem. Quammaxime mouentur,uel plus contremifcunt a frigdoa
re,cum pallore uultus. Aliquoties fit ex uapore fanguinis, in intima &
altas ucerum partes concurrens. Ftautem ex contractione & tremoa
re neruorum,aliquoties in una parte,aliquoties in toto corpore. Quana ,
dofinefenfhcpaffiofit,uidcmus eos frcmere quafi a timore,autfrig-'
 w

xr s c v L . 1
dore tremant. Stomachum primum curent:quia ipfecompatitur;ficut
fcriptum eft. In ftomacho noftro medius neruus eft, dextra leuaq;fana
guinis uena. Curentur fecundum naturam,& fecundum aetatem,uelfe*
cund tempus. Et fihyemis tempus fuerit, potum accipiant uinuetua
ftum,calid:aut conditum piperat bibant.Siaetaspmiferit,& tempus,
ante omnia flebotoment:& poftea uentrpurgentcum fricatione omnia
um articulorcum unguentis thermanticis, & exercitationibusuarijs, -
depofitioneuentofitatis, & lauatione cum aqua calida,uelmarina. Iuue?
nibus ex medietatibus uomitus prouocetur:& purgentur exelleboro.
Nam fenibus fihocuencrit,difficilis curatio relinquitur.
- De Catalepfia. c A P. xxv1.
x Q v I B v S Catalepticum apprachendmus: Exfebre,atq;
uocis emiffione,cum mentis tarda intelligentia, pulfu magno atq;
uehementi,oculis patentibus, atq; in motibus palpebrarum,uifu obtu?
o,in augmento febrium:atq3 in declinatione motu deficiunt oculorum.
Nam cum eis manus fufpcnfas ante oculos tranffrimus, eafd obtutus
fequitur,aut digitorum obumbration expauitantes palpebr conten*
dunt. Si etiam clamati fuerint, nrefpondentad oculorumrefpction,
atq;conuerfiaudiffenofcuntur,&lachrymantur.Odoramentis,autali
quo ciborumguftu commoti,ingemifcnt,rubore perfufi:& declinana
tes,calidofudorelaxantur, atq; finceritate proximiafficiuntur,frequen:
ter anhelantes foctidum. Et filingu eorum,aut labia ex dulci,aut amaa
ro ungantur,non fentiunt, & pruritum ficcum aliquis fudor calidus fea
quitur. In dimiffione febri carent,&item acceffio illis fit. Malignuseft
autem in hac paffione feruor,multus in fuperficie,& uelox anhelitus,&'
obtorfiones oculorum,& inflationes manuum, & feruor in aquofum fu
dorem dicurrit,cu putulis circa thoracem: & in facie putillatura. Ina
albefcit eis frequenter facies. Stuporem patiuntur,& lethargicum : OCL14.
los claudunt,& odores,uel apores n fentunt. Haec palio ex ftomaa.
Cura, cho fit,ut in ipfo ftomacho aliquoties tumorinuenitur:ideo omnes cur
tomachorii adhibendgilliserunt. Muti unt, ugglutilit. Fouere toma
chum debentuel oxymelle,uel epithimo,ueloibus adiutorijs tom achi.
Dc Bolimis. . c A P. xxv 11.
x Q v 1 B v s Bolimos apprhendimus: Ex animi,atq; mem
brorum defeione, frigido corpore,cum neruorum tremore, fio
machi atq, uocis debilitatione, pulu tardo,humiliqi,cum tremore. Cia
bum accipiunt multum,& n ftiato corpore craffantur,et tabidi effici
untur. Fit maxime iteragentibus. Gen foluuntur, laffi fiunt,& fubito.
cadunt,infrigidantur, & uix anhelant. Quodfi non cito iuuati fuerint,
celerius pereunt, per ciborum grauedinem. Odores bonos odorent.
atq; frigidis fpargantur,& forbitionesofferantur,etfricationibus pe&ioa
ris,& calefaiionibus foueantur. Cibos uero & potum accipiant,caftot,
/
-- -

-
 M. E. D., L i B. v N v s. . xLI11 . .
reamcumelixatura deruta,&iera: maneiuuentur,&uomitum fcmper A
prouoccnt:&cibos indigeftibiles accipiant,utnfubinde eos dele&tet. .
Iftifaftidiuntex nimio appetituciborum plurimorum,atq; non prma
ticatos, properant transglutire, conequente grauatione, S&tenione,
atq*accptorum uomitu. .' - .

- De Pyriafi. C A P. XXVIII, `` ` ` ,

T Y. R. I. A s 1 s etpediculorum quantitas, aliquando in capila.

lo;aliquando in toto corpore emergentium: nuncfolut quantia
tatis,nunc nonfolut,bellatores ac duriores,& mordaces nafcuni. Hos*.
graciagros uocauerunt. Fitex corruptela-plenitudine, frequentern
toto corpore. Aliquibus confuetudine, aliquibus grftudine. Exinde'
fe difcutiunt,utplurimi nafcantur,fortes. Aliquibus c prurigine nimia
corporis,uel capitis aduenit uigilia,morfus,pallor,faftidium. Macri fia
unt,q* foluta eftcauff peracceffionem quam patiuntur. Cura eorum. cura..
Vt elephantiofi curentur. Et primo pfylotrum faciant,&rafuram capila
lorum in aquamarina lauent:& defricentur corpore,& bulbis nigris&
oleo fimul trito,ut mellis craffitudinem habeant utantur, hoc & corpus
ungatur, & ftaphifagria tritacum fale& oleo. Quod fiautem pruritus
nimius fuerit, fulphuris uiui pars. 1. ftaphifagri partes ij. flis pars.1. ,
cum aceto & oleo pngu ,fiat unguentum. Inbalneo du fricentur,& ca
putlauentex abrotano & papauere in aqua coto: autelixatura turbifci: .
& dropace mixto utantur adfolem, propter flfum humor. Item utana ^
rurao lapide,pipere, tafiagria,nitro,ulphure, libano ex aequo,bitua B
mine, pice, refina, cra alba: fingulis adfolem totum corpus ungatur,
utbeneficcentur. Item fulphure,ftafifagra, ntro,pipereex aequo tro
to,cum aceto&melle mixto in balneo totum corpus perunga. Item
aliud mirum. Ellebori album, cum axungiaporcina ueteretere,8 una
gitoadignem,uelinbalneo ficco,& nonlacturufq; diem tertium.
De Lumbrcs. c A P. xxt. . ..

v M B R I C o R v M genera funttra,Rotundi,Longi,&La
ti. Nafcuntur in modum feminis cucurbit,quod grciafcarides
uocant.Tertium genus ut uermib. minutis fimiles. Et quia in plurimis
partibuscorporisnafcuntur, figna eor oportet nos dare. Ex quibus
apprahendimuseoa, qu latis lumbrics uexantur? Egeftionibus per Lumbrc lat
uentrem , orficium corpufcul mouentibus, femn cucurbtarum per
quam fimilibus,autpaulo maioribus, cum appetitu cibi uehementi, &
pallore corporis,aut uirium debilitate:quod grgci atropham uocant,at?
teftantib. mordicationis partibus,qu umbilico fubiacent, & magis an*
te cibum. Ex quibus apprghendimus eos qui rotundis uexantur Luma
bricis, Exmordicatione cum dolore pungente, ac tormento uentris& Rotundi,
inteftinorum,naufea cum tenfione,ueluti currentibus animalibus fupra
{tomachum,ita quodfentiunt;atteftante aliquando uentris feruore cum
f a
 xLiiii c v 1, .
faftidio,acdebilitationeuirium,pallore faciei,acguftus, tufficula parua,
ficca. Animdefectus,quem graecilpodomam uocant. Cum fonutura
bantur peffimo. Preffi ingemifcunt,aut dentes ftringunt:aut proni iacer
bunt ftramentis infixi,acpropter confuetudinem dormiunt:aut repenter
clamantes, repentino cafu demerfi,conquiecunt: autuaro motu cdue
&i,torquentur cum pulfu paruo,crebro,inquali deficient. Ex quibus.
apprehendmuseosqu Afcardibusuexanturg Pruritu longons,atq
frequentilibidine uentris egerendi. Nam plrumq; caceruando infea
xtarijqualitate effundunt animalia. Vfu,ac uirium debilitate,ac folutioa'
ne membrorum.Etenim parui uermiculi inueniuntur,& donec egeranae
turgrauedin claudunt: A puluere grotantes afficiuntur. Dehinc ex*
morbo, denuo renafcuntur. Hanc paffionem in palledine aegro
tantis fuggeri,ueteres noftri meminerunt. Quomodo cernimus ab eo,
qui ex lumbricisalienatur: Proprietatemfignorum intuentes,qu cuiq;
paioni peculiariter tribuuntur. Nam in anis querela capitis primo
occurrit, qu futur paffionem denunciat, fequentibus caetcris,qu ab
infanis alienafunt. Expulfudeficiente,autprona ia&tatione paffionis. ,
Quomodo phreneticum ex lumbricis apprhendimus: Etiam hunc,
ex capitis antecedentequerela,ac fcquente iugi pfeuerantia. Ex lumbria
cis autem debilitantur,neq; trocidifmusfequitur,neq; neceffriofebris:
aut fifuerit, non cum eius acceffione mentis alienatine fparguntur,aut
D dimiione releuantur,ed iugiterplaerumqi pereuerant. Quomodo
V.
-

t cernmuslethargos? Defignat febrs acuta, pulfus maior, rarus,nans,

~~
& upini iacentes paione,uultus attetante pallore,etplumbeo colore.
Ex lumbricis autem apprhenfum alijs agnofcimus fignis. Nam non
neceffario febres eos fequuntur. Pulfus etiam creber,atq; paruus,&c
inordinatus occurrit, rubro atteftante colore, atq; pronis data potione.
Item lethargum fileren neceeeft,lumbricorum opprefione interuafe
latum. Quomodo cernimus epilepticos: Ab eo,q> ex lumbricis obmua
tefcunt.Epilepticus diuerf patii: cuiturifma augere neceff eft. Lum
bricisatcomprhenfusnon agitfpumas, tamen fic patiturficutcaetera
figna qu diximus. Quomodo catalepticum: Cum febre filereneceffe
pulfu atteftante magno,acueluti percuffo. Ex lumbricisat oppre
fos neceffrio febris fequitur,fimiliter obmutefcunt:pulfus autem parui
atq; breues affiftunt. Quomodo apople&tici lumbricos difcernis: Ex
antecedente querela in apopletici capite, lumbricori oppreione, ina
teftinorum,ueluentris: dehinc ex confequentibus fignis. Apopleticos
e omnibus fenibus probarnecee eft;fupinosfpusacere: lumbra
cs filentibus pernterualla exclamare,adpron acere faepus occurrt.
Quomodo prfocationem matricis difcernis ad lumbricor oppre
fionem: Ex antecedente querelainteftinorum, uel uentris, aut diuerfo
motu matricis: dehinc ex confequentibus fignis. Nam matricis raptu
cxfuperioribus partibus effeto, obtumefcunt: ex ipf parte uexantur
 r . L v N v s. XLV -

qu etiam ex lumbricis in matrice qurelas fuprafcriptas patiuntur. A

Quomodo difcernis Coeliacum ab eo qui lumbricorum uexatione
torquetur:Bx occurrentibus ignis, quae lumbricorum tormento tribu
untur,ut infpiratio difficilis,uel propter confuetudinem prona ietatio,
difpofitione gemitus,& uanaexclamatione,cum cteris,qu Cliacum
fignificantes docuimus. Quomodo ftomachum difcernis ab eo qui
lumbricor uexatione torquei: Ex multo tumore ftomachi,confequen*
tia inteftinorum,perfeuerantia tormentorum. Quomodo dyfenteri
cum difcernis ab eo qui ex lumbricorum uexatione torquetur:Ex occur
rentibus fignis,querela ntetinorum, ueluentris, qu lumbricorum ue"
xationem fignificat, manentibus cgters que dyfentericorum figna docu
mus. Quomodo difcernis eos qui naturaliter, aut per plurimum fo a'
mnftrident,atq; repentino & inaniter exclamant,ab his q lumbricor
uexationem patiun : Singula confyderans qu fpecialiter tribuuntur.
Nam quod grauatione cibi hoc patiun,detratione relcuan:aut filum a
bricorum fuerit uexatio,dctrato cibo magis grauantur. Qui autem pa2
tiuntur,neq3 tormentum hac paffione uentris,uel inteftinorum fentiunt,
neq; decolorantur. Fiunt aut lumbrici,fedpeffimi in infantibus,qui*
bus crefcunt,&hisfemper occupari folent, ufq; ad iuuentutem. Appa
rentautem morfus aliquoties in locis quibus nafcuntur:& febres fiunt,et
proprie cum fricatione affidua,ut eos fubito mordeant, & &lament cum
aorruptela,fine cibo,& faftidio. Aliquibusin ftomach cadunt. Tunc
eosperos,pijciunt,etper nares qumaxime. $pius nafcuntur fenib.
longi,& rotundi, ex indigeftione ciborii,8zcorruptela,&ex maliscibis,
& malis humoribns. . ln infantibus atfaepiffimie nutriuntur ex dulcia
buscibis,ex pane calido,autron fermentato, autronatis coto.
Curantur autemfic,Cataplafmenfexluplnor farina, in careno con a Cura.
fperfa,admixtoabfinthio,fiue melantino, abrotano, cardamomo fimul
cotis.Comedere iubemus lupinosamaros,etcroci modici,que cmia
ces cum caricis:&rores yriacos comedend dato.Elixatur de mclantio
in mulfa co&tam potui dato.Fortiores autem nafturti cum melle comea
dant,&rephan, fimiliter & fuccos eor bibant,aut diamoron, aut ipfa
mora:8&fnapitritum modicum cum oleo mxtum,&ptifanac fuccosbz
5ant, ubicoxerintradices polypodij tunfi. Aut cornu ceruini combu
fti,triti,coclear plenum in mulfa dato potui,lumbricos mire curat. Pa
ralfim curabis fenibus cum febre: epilepfiam fimiliter. Et medulla cer=
una totam pinam doriungito, & umbilcum, & plantas cum modico
croco.Hocadiutorium eis adhibe. Abfinthium uiride tritum, & abfina
thij pontici elixaturam bibant. Similiter et elixatura centaureae poten 2
tur,et folia perficorum contufa uentrietumbilico apponantur:et medule
lam offium perficorum comedant ieiuni, aut trita cum careno bibant.
Similiter etamygdalas amaras. Etexercitationes et fricationes habeant:
ctcibos digeftibiles comedant. . -

f3
 *, *

xLvr- -s c v ,
C In dimiffione conuenitadlatos lumbricos,ut aquam falfam meratam
bibant:& allium comedant,uel omnia acrimonia, & ficuomitum pr
uocent. Etpotcatartico exagitentur,ex cammonea,lateride,cocognia:
dio,nitro,pipere,&hisfimilibus.Etmulfam bibant, & elixaturam cena,
taureae cum modico melle: &ficex tomacho eos profjcunt. Perosa ,
&tantur,uteuerfiouentrisfurfumad ftomachum ruocet. Oportet intra;
osalem tenere, 8 conquaare,8 glutire.Sicenim cmoti dicutiuntur -... = *
- *

N s N .
- , .

- E N E s M o N paffioeftinteftini reti quod Longonem, ue!

Exalem dicimus: dcfyderium uentris, cum frequentiaffllatioa,
ne,hoceft,fpiffa.Mucilta at,fnguineaq; ftcrcora reddt:atq; ex hoc,
magnus dolor habetur ponderis inteftini. Catamodica reddunturali ,
quoties,aliquoties ex unlnerationelongaonis cum dolore:8 uoluntaria -
deletantur feffione,cum pondere paruo, cum flegmatibus, uel cum ra ;
furis fpumofis.Contingit autem maxime ex frigdore nimio,aut exindie,
geftione,uel frigidis potibus. Fit dolor,cum extenfione clunium,etlum
borum & pondereani. Curentur autem ex uaporatione encathifma ?
Cura, tum.Elixatura fnugraeci,&alte,& rofrum fupponatur.Etpro ipfie,
us nteftnuulneratione,uel ruptura,butyro finefale, & adpe anferino
D &rofaceo, cum modica cra alba, foluta adprunas lenesanum ungito,
& pro pondere eius inteftini,pice briciafuffumigato refidenteminIe&io
frequenter,ut fumum ipfum,uel nidorinteftinum recipiat. Quoties de
letauerit federe, apponatur ex inietione. Accipiantex oleo rofeo,aut
myrtino & foris ungantur. Ex oleo laurino ungtur petine, umbilico:
ilio,&renibus:&locaundtacoperianfexlana mollilota,carminata: 8:
facia ligato.Etlemnicum ungito extetrapharmaco medicamine, autex
uaporato nijcto:autfimum palumbnum cum rofaceo & modica cara
alba ungelenifcum uel inclunium:& inijce inteftino longoni peran:
& cataplafmate calido circapetinem utendum eft, aut uaporatione. Si
fine febribus fuerint,balneis utantur,& mox ut ingrcffi fuerint in faxis
calidisanum primum ex oleopcrungant,&ficinpauimento fedeant,per
fuo loco de calda,8&diuudent:exinde in olio diu fricentur, 8 foueana
tur.Et poftbalneum oleo calid9 perungantur ex oleo anetino, aut rutaa
ceo,autlaurno, autex acopisthermanticis,acfuprafcriptisungantur los
ca:8&fupra calidislanis coperiantur, ut ditum eft. Cibis digeftilibus ue
tantur,etleuibus,et potibus calidis.Quodfi pondus fuerit fine aliquoliz
quore:encathima facisex caricisco&tis in puca,in quafoenugrecum ina
fundis,ut calda exeat,etipfam calid calefaciat. De muricis coperis, et
fuperfedeant, aut fuper faccellum ex cantabro in uino coto.Et clifterem
accipiant ex decotione rofrum,myrti,et corio granatorum,adietobua
tyro,aut oleorofino,Et potum accipiantelixaturam de myrto uiridi, Si


- M. E. D., L I B, V N. V. S. .. XL Vft

febriunt,in aqua coquito.Si non febriunt,in uino potui dato. Etcollyria A

uminanum inficiantex myrrha,libano,agatia,galla,8&ucco hordei.
- De Dyfenteria. c A P. xxxt. --

. Y s E N T E R I A dita etapaffioneintetinorum. Graeci

enim dyfenteriam uulnus inteftinorum uocant.Hac paffione in
teftini uulnera nafcun, ex alto,ex epate,& proximis locis, ex groffis in
tetinis, & gracilioribus, etex longone. Dyenteria item ex tomacho,
& uentris egetione, perntetinorum difterionem fangunaturfine ula
4o uulnere, qu fordidoliquore impedimento egeftionis uentris fit:&
{icut fuperius de catatrophia ftomachi,uelcgliacor expofuimus,ex cora
ruptelaftomachi, uelutris&epatis dyfenteria fit ex frigido potu. In
cifuram epaticorum ficintelligimus.Ex ftercorum qualitate,& mucilen
tia aliquoties,fnguinifq; ufu, uel commixtura.Sequiturauerfio ftomaa
cui,hoc eft,uomitus,fitis,ardor,uigilia:aliquoties&febres, merore liuia
do actatio corpis hucatq illuc:alqudo & fomnus turbdus atq. rumo
riimus,dieno,infiatio, mingendi difficultas: palpitans linguafitafe
pera,& cincricijcoloris, praecordiorum extenfiones,articulor frigdor,
ciborq; frequens corruptio,aquae recentis uoluntas:dehinc animifub
<du&io,& morfus inteftinorum omnium,uicinarumq; partium. Quan
do autem exalta uulneratione intcftinorum uenerit, fic intelligimus: ut
primoftercora reddantur:&tumuarijlquoresegerunt. Quando ue a B
ro ex proximis locis inteftinorum, uel ex longone uulnerationes fiunt,
primo uarijliquores exeunt. Dyfenteri cognofcimus ex doloris fenfu
fupra umbilicu,& tercortiqualitate muccoa,uaria,anguinolenta,cum
carnis egcftione, egeftis quibufJam membranulis inteftinorum. quia
funt inteftina ex triplicibus commixta membranulis, quae quammxie
ne cgerun ex groffioribus inteftinis qu funt fere circa uentrem.
: Omnia autem uulnera inteftinorum frigidiora redduntur,quum affa
quore fuprafcripto & puntilibus fupra umbilicum crafTa redduntur,&
aliquantum carnofa, frufta {tercoris in fe cota proijcientia. Ex graa
cilioribus inteftinis uulneratio fi fuerit fata, fic agnofcimus. Dolor fub
umbilico circa pectinem equitur,uelibi entitur: tercori tenuitas pua
mofa,etflegmattca,Exindefiuxum fentiunt defcendere agri, cum parua.
urina,et obtorfioneueficae c dolore etpondere.Vrnparua exlonga
one digeritur. Item inteftini uulnerationem ita intelligimus. Adrda
dendam digeftionem,ftercorum pondus,uel dolor fentiturin orificio a a
ni uel interius intra longonis collum,guttq; fanguineae fequuritur,ucl
mucilenta paruaexano egeruni,cum quad uoluntate etpondereetdoa
lore.Tuncfpn, et cluniteniones,etn petine quoq; quidam fir fen a
fus,quafi aliquid fit ibi quod urgeat.Qu autem redduntur paruafunt,
mucilenta, flegmaticofa, et tota cum pinguedine priinum, poft quafi ;
fanguinolentftercus ipfum cagulat,n modfrufti alicuius eficitur:
quod grci tenafmon dicunt,nosaut portiondyfentcrigeff dicimus,
-

 XLV IHY - s c v .
c id eft,ex uulnere inteftinorum : quoniam ipfum inteftinum uulneratur:
ficut in crafIis,& gracilioribus inteftinis fuperius diximus. Simul autem
in utroq; nun# fit.Etfi tardauerit hc paffio,& non curatafuerit, moria
untur.Oportet autem & nos differentiam uulnerum refpicere in hac ua*
litudine. Fitenim uulnus in impetu,hoc et, in tumore commisti paa
ficne,ideft,in ftritura et fiuxu fimul,fiue profcinds & depafcensuicina
loca,fiue uulnus inmund & fordidum,fiue mndum,fanabile, fiueina
anabile. Ergo intelligimus in impetuee uulnus,id et,in tumote, c
in golore uenerit,cum quodam impulfu, cum feruid & liuidofum red
ditur,& fpumofum,& flegmaticum,fanguinolentum,ficcum,& egeftioe.
ne uentris c foctore,& dolore,fine ullo Iiquoris fluxu. Vulnus quod
in coliacis iam fuperius diximus,per inteftinorum aditus, fluore uentris
inceffnter redditur,fine v!lo uulneris liquore commixtum, utfubito fol
uatur,fubito conftringat,cum pondere ani profcindens & depafcens uia
cina loca. Vulnus fic intelligimus:quando cum grandi fenfu,& dolo?
ribus uarijs ftercora uaria,fculenta,& nigra, & carnofa cum membraa
nulis,& cum foctore quodam grandi cgeruntur. Vulnus inmundum.
heet,ordidum,icintelligimus. Quando ceante dolore,inilio uomie
cationm,& feruorem animaduertimus: faeculenta redduni,& nigra,&
baltheofatercora,nullamq; gro releuation afferentia. Vulnus mun=
dum fic intelligimus,fi quando laborat,redditione releuatur.lllud autem
fit,quum ftercora tranfient cum uulner egeftionibus limpidis, fine doa.
lore & faciii tranfiiu. Sanabilia autem uulnera,munda,contraria funt.
uicinis qu funtfordida &^callofa. Nullum eftodoris fignum ex infpe
&tione egeftionum,fine ullo fanguine:cibi appetitio,& bona digeftio,fia
ne pondere,& fine ullo dolore. Infanabile aut uulnus intelligitur &
&liofum ex eo,quod faepe nihilfupradiorcum ftercoribus rddunt:
aliquoties fimul funduntur,aliquoties ceffnt. Qgi hoc genus uulneris
habent,per aliquos dies quafiiam cicatrices in uulnere du&ae fint, & in
curfufanguinolenta redduntur & purulenta hoceft, faniofa: eodmo e
do ut uulnera qu fub oculis noftris funt in exterioribus partibs cora
poris,quae cicatricem quand deducere uidentur, rurfumq; poft aliquos
diesfoluuntur: ea curabilia fiunt. Interiorum autem uifcerum uulne
rafata,ncurabiliaadprobaumus. Dedyfentericorum cura noso
Dyfenterico portetintimare,quod eor genera funt tria.Ex ftomacho,&furfum ufq;
rum triage ad ftomachum dolorcs quifiunt,ex potionibus curentur. Qui uero ab
MlCI2 . .
umbilico et in anum,pcrinietionem,uel encathifmata curentur. Ex ftoa
macho,epate,uentre,etingrois nteftns uulnera dyentericorum, ex
potionibuscurentur: et perosex trocifcisanotericis, ideft,ex trocifcor
confeionibus uarijs, diacrocodes, aut diacorallium, aut omphacio. Si
febrit,cum calida aqua; fi n fcbrit,ex uino myrtino,ct cpithimo, ex cito
nijs et palmulis,et hippoquitide, et agatia, etgallis,ftrigno,etrofato, et
arnoglofia,et azo,confetis cum cerotario et rofacco. Cibcs accipiant,
 M. E. D. L. I. B. V N V 8, XLIX

panem,ex omphacomelle', & uino auftero temperatum comedant:& A

ipfum liquorem bibant. Et potum accipiant aquam calidam, ubi coxea
ris myrrham uiridem, turiones pampineos,aut datylor,aut citonior
maturorum carnes, ut dixi, unum ex iftis in aqua calida cotum tepid
bibant:&lac caprinum. Lapidem fluuialem mag album,& ex aqua
calda falf,ficutmarina, in modum nucium undecm n carbonibus n=
mium calefatum,in ipo la te extintti, dato calidum,potetieiunus per
triduum, fi febris non fuerit ualidiffima. Quod fi febriunt, omfacomel
accipiant,uel uinum de citonijs,uel uinum ftipticum. Cibos qui eos c
ftringant,accipiant: pultes uel ex ordeo, autex lenticulis, fuccco&um
puleio,& cimino,& rorefyriaco. Holera at, caulem coum cum aqua
clefti,aceto & oleo,etcimino,conditum comedendum iubeo:& la&tua
cas,fiueintuba,3maxime agreftia,& coliandrum, unum ex his come
dant cotum,uel cditum,utde caulibus diximus. Oua in aceto elixata
comedant,autaff in carbonibus,media eorum ieiuni comedant. Fenu*
elixaturam bibant ex pufca. Itcm agatiam, ex aqua cglefti tritam,
icuti collyrium :& catapotias fatas in modum fab ad umbram fic?
catas tres accpant gluttu in ouo orbili,autin calda,pot cocn ad man
.. fionem:auttritunm,aut dimidioui uniusaffi, fimul tritum ex aqua
coeleti modico,potum dato, i febriunt, ex calida aqua:i non febriunt,
ex uno potuidato euns per trduum, Rorem fyracum nfufumn u*
no,autin fuccoarnogloffae potui dato,cum fucco hordei,autlenticul. B
Vrticae emen,uelarnogloae tritum excaldabibant.Pumicem tetum,
piculam toftam, corium granatificci, hordeum ficcum crudum, omnia
ex aequo tuna, cribellata, colata:i febriunt,cx calda,in febriunt,exuie.
no. Etfi non curantur,adlienteriam ueniunt,& ibi moriuntur. Quod
fi in gracilioribus inteftinis,uel in longaneuulneratio fuerit,cum liquo
ribus purulentis, uel fanguinolentis,uel diuerfis coloribus, fic curantur
ex indigeftionibus. Trocifcos diachart,ctra omnes uulnerationesina
teftinorum : qui trocifci conficiuntur ex fandaraca,calce,charta combua
ta,etcaera:auttrocicum fautinianum perinietionem inijcito,cum elie
xatura de myrto urdi, ta ut prmo deiectones accipiantleues. Etlacca
prinum tepidum, autelixaturam cantabri, aut ptifan fuccum,autlici
trtumnijcito cum ouorumalbumne, Prolongonis uulnere encathifa
maadhibendum ex myrtouiridi,abfinthio,lauro, coriogranator,fena
ticis turionibus,galla,ftrigno,turionibus pampini,& aliaadiutoria,qu
in tenefmone fuperius fcripfimus. Etamilum cum fatebibant.
De Lientera. A P., XXXII.

x Q v 1 B v s Lienteriacum apprghendimus: Ex eo,q> cibum . .

mox accipiant,aqualia multum egerunt, humeta,& fpumof uel
alba,&urin fimilia,autpaulatim,aut caceruata,cum dolore & rugitu,
intcrancorum,atq; ilium pondcre, Vnde Lienteriadiiaeft: Abin

 L - s c v .
teftinorum lenitate: q facilius cibilabendo ea pertranfeunt. Lion enim
lienteriam inteftini graeci uocaucrunt: aut quoties qualemcumg cib
accperint cotum, uelinoperatum peranum digerunt: prter femina
pomorum,qu difficile digerun. Fit aliquoties& cum dyfenterialiena
teria,aut poft dyfenteriam,a uulnere,uel a cicatrice ueniente mala:nefiz
at in inteftino ficut in fuperficie.Sic interiora inteftinorum cibum quem
accperint,n cotum ftatim peranum digerunt, ut uuam,uel particua
Ias panis,& alios cibos crudos proijciunt ftatim:quoniam eos continere
non pount. Fitlienteria potlongam dyenteriam. traneunteenim
humore frequenti, lanugofit in ore uentris,hocet, tomachi intetino.
Sicutper lapidem aqua frequcns difcurrens,lanuginem facit:fimiliter fit
Cura, ex lienteria. Diligentia huic paffioni adhibenda. Enemae fortiores,8
catarticum dato lene, & polypodium,quod ipfm lanuginem abluat &
extergat.Et cibos fortiores apponimus.Ex holerib.radices,cauli cymas,
alla, cepas, & falamenta dato, finap cumptifanae fucco coctum : coloa
quintidas orbendum dato. Et ambulatio,8% exercitatio,8% fricatio uen=
trisadhibenda:& cerot ex oleo cyprino,aut tilino, rutam & cmnum,
& alijs fimilibus horum utcndum.Ex unguento acopitotum corpus un
gito. Et malagmate diafpcrmaton,aut polyarcion,autnapeos utendum:
& omnes potiones dyfentericis prefcript,&his conueniunt, -

D E E P A T I C I 8,
. xxxi,
N E P A T E mult fiuntpaffiones,etacutae,& ueteres.Fiunter,
go in epate dolor,colle&tio,eruptio,uulnus,tumor,duricia,& exten
Dolor Epatis fio nimium dura,quam graeci fyrofin uocant. Dolorem epatis,ideft,
iccoris, ita cognofcimus. Extat a parte dextera praecordidrum, uelut
rotunda eleuatio,qu fub coftareponitur,& peioris partim cum dolo,
recontingit,cum grauedine, repulfns ufq; ad ilium, pars ipfius exfca
pula:& tuffis arida,& pondus inteftini,& urina fellci coloris cum faia
Tumor. dio,& pallor in facie,& febris uel frigdor exinde crefcit. Tumor apc
ts,ficut diximus, fit ex ftomachiindignatione, uel ex fonga infirmitate,
Colleto,
uelex frigido potu,uel ex frigdore,uelfangune. Colleio epatisfitin
fupcrficie cutis, Nafcuntur habentes humorem, quemcum fercoribus
digerunt, aut per urinas poftcibos. Aliquibus ualde fub fumine, cum
pulfatione quadam &grauedine: acfi aliquid in ipfolatcre ponderisfen
tiatgrotans:tumor fitlongi temporis,fentitur cm grauedine,cum exa
tenione diafragmatis: fitiunt: & malus odor, color, &fatidium fequa
tur,& duriciat9tius epatis. Et quando non celerius eruptionem fecrit,
. uentrem aquofum,aut nigrum,aut fanguinem purum,autfrutum co=
gulatum, uel nigrum, autliquores habent quos de dyfentericis fcripfe
Erupto. mus. In ipf paffionemgriuntur Quodfi cruptio faa fuerit cm
uulneration,humerredditur multus cum ftercoribus uentris,utlotura
---
 . . I . v v s. LI

carnium : &circa uicinaloca dolor,&ipfaloca manifeftantur interius A

eff& Graciliantur corpore:& uarietate ciborum deletantur, & eos uo?
munt, auteos non digerunt. Hosfyntenticosuocant, hoceft, tabidos:
quia toto corpore tabefcunt. Contingit hc paffio & uiris,fed maxime
mulieribus. Fit ex multis cibis,&afliduis corruptionibus, & ex pluria
mis recentibus frigidis potionib.etex multo uino,et ex multis dulcibus.
Fit in gritudine longa, qu in autumni tempore fit, aut in hyeme.
Et tumor & duricia fit, & fcyrofis, quod infraxis epatis dicitur, id eft, Scyrofs.
prclufio epatis: ut concludatintra fepennas epatis,cum omnium uifce Iufraxis.
rum extenfione,& ftomachi inflatione. Quod fin curantur,ad hydro^
pem ueniunt. Ideoq; oportet nos curas eorum ad fingula adhibere.
Curatio. Quod fitumor fuerit epatis cum nimio dolore & tuffi,& ui* Cu rle
res permiferint,flebotoment ex alio latere,& ex finiftro brachio:& infu
fio oleirutaceadhibenda,& elixatura papauers,&anetfemins,&fez
men lini, & fenugrci farinacotain uino,&datylis,& citonijs,& caa
ricis,8 capparis radicibus: cataplafmei, & ftomachum curent. Etpoz.
tum accipiant elixaturam origani cum oxymelle. Et epithimo utantur
dialoen.aut ccroto ex oleo cyprino,aut irino,adieta ruta: & malagmaa
te diafpermaton utantur circa omnem uentrem & colletionem oris. Et .
ciboseues &orbilesdato: & potionem accipiantelixaturam abinthij,
aut centaureae, rut agreftis feminis,& petroflini, fi febrit,ex calda: fi. .
non febrit,ex uino. Colletio fi fuerit eptis,cataplafmentur,utfupera
ius diximus, ex femine lini, & fenugraeci farina. Et potiones accipiant
qu eruptiones faciant apoftematum,autper urinas digerant. Diuretia
cas potiones accipiant, uel caffiam, cinnamomum, nadoftaceos, phu,
meu,afarum,adianthum,& hisfimiles decotiones: ut per inteftina di*
gerantur peruentrem. Et medicaminibus,& cibis quibus cauff digea
rantur: maxime latis ceruini hemina, aut caprini, fiuires permifrint.
Quod fi membrani, uel eruptio fuerit inteftinorum cum dolore & exa
tenfione inguinum:laceis inijciatur,uel eo potcntur. Quod fi febris n
adfuerit,nectuffis, nec dolor: balneis utantur, aut in marinatent. Cibi
dandi fortes de oleribus,caules,& radices. Pifces teneros quos afprati
les uocant. Carnes teneras fimiliter. Conuenit autem, ut comedant olia
uas albas,quas columbiadas dict,& capparim inaceto condit,& falf
menta primum accipiant. In dimiffione dimifragiaadhibenda. Vinum
auterumbibant,&lene.Cataplamenturex caricispinguibus,&abin
thio,& centaurea,etnitro confeto. Et potiones dato odoriferorum de2
cotiones: et diuretica antidota,ut digetionem faciant.
Quod fi eruptio fata fuerit in uulnere epatis: oportet in his infpicere
liquorem,etegeftionem,an malfgni fuerint,an boni:ficut in dyfntcricis
expofuimus. Potum accipiant lac afininum, aut caprinum bibendum
dato: et lac comedant. Indimiioneaccipiant antidoton diaquilon adz.
mirabile et maxim,autmithridatis. Cataplafmate utan ex feminibus.
g2
 1, I1 , , E S C V L : A P I
C lini,et fenugrasc farina, fimo columbino, fale, ntro, coctis prmum n
aqua,alteaeradicibus,centaure et abfinthij.Poft malagmateutantur ex
pice etrefina,cra lban,manna: et thermantca malagmataadhibenda
funt, qu tumorem calefaciant,prouocent, et uaporationes ex oleo calia
do in uefica,aut faccellum cum fale toftum. Quodfi multum manaucrit
fanguis,abftinendum erit a uaporationibus. Quod fi innata fuerit
colletio, uel in fuperficie : potioncs dandae thermanticae, eligmata ex
myrrha et pipermelle cfea,et fimilia qu eruptiones purgent,et eme
dent. Et quia quando fuerit purgatio uulneris huius, non poffunt nifi
uicinalocatumefcere inteftinorum,uel praecordiorum,uel inteftinorum
grofforum,ucl graciliorum,uelrenum cum fcyphalorum duricia,eturia
nam reddt multa fedimina habent,et craff fiquitur et f;culenta, cum
graui odore,cum naufea ftomachi,uel fellinea et peruentrem & per uri*
nam:ideo quando ciban, primo os lauare debent ex mulfa:et cibi dana
di leues qui tomachum non grauentetuinum leue,odoriferum: eteli
gmata danda ieiunis ex pininucleis confe&a: etelixatura origani, aut
hyfopi,etabfinthijfuccus:fed elixatura dandaftomachonfaepius,proa
pter faftidium. Et epithimo utendum,quod ftomachum confortet,et cia
catricem ungat . Confectio epithim expalmulis,agata, & ccnante : &
ftipticia imponemus. Ante omnes curas epaticorum,in cibis difciplina
D tio maior fit,ut dentur qu corruptelam fion faciant corporis,uel a fria
gidis potibus:ne corruptio corporis,id eft,folutio irritetur,et ibi peret:
& obferuent adiutorim,& mnium rdinationem experimentorum
fecundum potiones, uelepithimata cpaticorum. Quod fi tumor,&
duricia,& extenfio nimium dura fuerit, quod graeci fcirofim uocant,&
nullum fenferint adiutori beneficium,ad hydropem ueniunt:ideo cola
letioni adhibend potiones,uel epythima
D E 8 P L E N E T I C I S.
C A P. XXXIIII.

x Q v 1 B v s Spleneticum apprhendimus: Stans in parte

initra praecordiorum,et ub cotis mollibus replens pectoris par
tes,cum doloreuexatur: quificut induratepar,fimiliterfplenuulnerat.
Nam fpius indurefcit duricia,uel extenfio cum dolore finiftri praecor
dij,cum tenfura,pondere,faftidio,& afperitate lingug,cum horrore,hoc
eft,frigdore:& febres fcquuntur poftcibos cum &ontra&ione quadam;
et dura efficitur ut lapis, et cum tumore magno. Curanturait cum lae
bore,hocet,impediuntur. Ad currendum cum anhclitu grauantur,&
cum dolore uiolento,cum grauedine corporis,et malo colre fubliuido,
uel nigro. Quando inueterauerit;hydropicum facit, maximefi
epar intumuerit, aut doluerit. Aliquoties et in fplenefi fuerit colle&io,
liquorem rcddunt peruentrem nigrum ut fgcem: mox exinde feruntur
cum occupationibus, ficut fupra diximus cx epatefieri, cum dclaticiie
 M E D. L. 1 B. v N vs. LtIr
uentris,& naufea,infiationib. Quando plus intumuerit pars fplenis, A
ufqp ad finiftr nguen,& praecordia ipfa ufqp ad ugulum dolent, & ex
uicinitate aliud latus dolet cum colore pallido & liuido: exinde tumefa
cittot corpus,cum oris ftore in capite. Ante omnia difficultas ped:
& fquibala femper reddunt. Exinde tabidi fiunt, uel hydropiciex longa
infirmitate,ficuti ex quartanis manifeftauimus,ex multo cibo, & pluria
mo frigdore potus. Quammaxime mulieres autumno ex corruptelata a
becunt, ex frgdore &uentoitate patuntur cum immobilitate. Etalqu
, frequenter infantes in ipf paffione confumuntur,& iuuenes, & fencs,
& maiores homines fpleneticis tumoribus. Curae adhibenda diligcna Curas
tiain initio.Si uires & tas permiferint,flebotoment:& cucurbita utn *
tur,cum infuione ex aceto,oleoroino, in lana uccida ex pongia et pua
ca tenera praecluf fpleni apponenda : & lapides candentes fperpufca
afpera obuoluti apponendi,& cataplafmataeex hordeifarina, & cappa
risradice,8 ammoniacum,8 mirabolanum ex aceto triti. Abtinendi
ab omui dulcore cibi uel potus: quoniam uentofitatem faciunt. In puf a
frigida ferrum candens intingitur,in uafe neo, & pot dato ieiuno fre
uerticr,iuuat.Commouentur autem elixatura tamaricis radicis potata.
Btempaitri ex inapi,& nitro,& dropaces:& natationcs in aqua marie
na:&ieiuno uomitii prouocare ex raphano:et cibus diureticus,et acer
rima malagmata:et acopus pariter tunfus,et finapifmi. Quod fi poft ca
taplafmat, et omnia adiutoria tumor inmanferit: fccellentur, et libaa
nm nimium ferueat.5t de prgfenti ex cucurbita fcarificentur,et fanguis
ipfe niger de ipfo fplenetollatur. Quodfi uires,uelaetas permiferint, fie
botomentanguinem:etpoti!um,etcirca medium digitum extenfauea
na,autpoftaliem finiftrm:etfanguns multum indefollatur. Maiora
bus autem utend cauterio in eodem fplene apponendo in tribus locis,
in dextera parte fplenis,infiniftra,ct in medio.Et potiones dandae. Anaa
gallici fuccus femucia, cum pufca, magni facit.Etfquilla,etlapatium aa
grefte,et chamaedryos,et chamaepithyos et capparis radices 3.1. ex pufca
potatae,hedergrana.x.et tamarifci folia,etfruus ex pufca, et trocios
crocudes expuca potuidato. Ad durc plens. Aonacum, hba a
num,myrrham, aloe ex quotritum,cum fucco caulium pridie in aceto
infuum,tritum utpium it in charta indutum,uper plenen duuri,
imponito:ettamdiu ibi fit, quoufq; fponte cadat.
Epithyma fpleneticis,quod os duricies eius,uel extenfiones foluit. Aa
luminis rotundi afiani i.picis dur colat iiij.cerae + j.olci cono
munis + 5. alumem cum aceto acri in mortario teris, cerotum lentum ad
, ignem foluis:et ubi tepuerit, in mortarium infundis, ubi alumen tritum
eft,et manibus diu malaxas dum indurefcat;et Jinteolum groffum ndu a
cis,etfi perfplenem pons. -

>- - , Aliquoties amb partes tumefcunt,& epatis,&fplenis, cum uentris,

autfplenis,autprcordiorum dolore atqjfcruore,feu quorum particia
g 3
 L1111 s c v . 1
C pes extant entiuntaduenientiahis. Durataexinde cyrois fit, durania
mium utfaxum folidatum, atq; corporis totius habitudo in peius mu4
tatur,quam grci cacexiam uocant. -

De I&terico,quem aliqui Arcuaticum uocant.

cognocimus.Ex colore totius corporis,in fellis qua : *
litatem conuerfo:quod magis in alboribus oculorum,uel plantarumapa
, paret cauis:& uen qu fublingua funt nigrefcunt. Vndeetiam arcuaa
ticus ditus eft, a colore arcus cleftis. TPitex infufione fellis in toa
tum corpus:fellineo coloretotum corpus perfunditur,& pallido,&fuba
liuido,quod grci melancron dicunt.Etalboroculorum fimilis eft ac fi
de croco tngantur,&urnae colorefells rofei. Plenitudo nfufions fells
&fanguinis quammaxime n urinis apparet,cum abundantia urinar,
aut fanguine difunditur ficut aqua:aut cum utilis uideai,affllatio uena :
tris fubalbida& dura eft.Faftidium autem magnum aliquoties, & laffia
tudo,etpruritus totius corporis cum mordicatine et malfatione fequi*
tur. Aliquibus & febres fiunt,aliquoties et extenfio prgcordiorum,et do
lorepatis cum duricia.Hipericlitantur quando epar eius plus intumef*
ct. Aliquotes multtericfatfuntexfplene,8 ftomacho,8 uentre.
Similiter & mulierib.fitex matrice. Contingithgc paio ex corrua
ptela,& frigdore,&uomtu frequenti,& ex longa infirmrate, & ex difa
cuffione fanguinis cum felle,& uentofitatis abundantia. Et cx multo cia
bo:qu cadensn uentrem fub epate,nonfol fub 1llo,fed in toto q cora
pore quando operatur naturain hoc aegrotat,aut infrigidat,aut deficcat:
cxinde diffoluitur fel,& totas partes corporis tingit, & iericum dolo
rem facit:& urina ante omnia choleram manat de proprietate epatis,&
renum qui adiacent.Maxime manifeftantur in albore oculorum infufio
nes fellis,ficut iam dit eft.Sitiunt,ficcan illi ora. Nominata eft autem
hc paffio,quod ea affeti,ex melino colore fellin habent. Vocaturit
Mutela agre hc paffioab alijs agreftis muftela:quod auratos habent,oculos i&terici:
fiis.
lingua eorliuida,& extenf et colore ut medi oui.Similifet gen ap
parentut oui medi,ettot corpusaper et felline. Sequif eos pallor,
uel pigricia ad omne opus,etifiobilitas,cum pruritu nimio, ct torpulaa
tione ngui.Contorquen ut comedant,fed amarum ut dulce,et econ 2
tra. Affequat eos uentris c torturaangufta,eturn mult{olutes,
redditur ut colore croceo. Aliquoties in fomno preffuram patiun,ue!
fantafmantur. Aiquoties inmutantur in duos colores, aut croconcum,
uel medijouorum,infufione fellis.Subalbidi apparent. Aliquoties coloa
re nigro, pernicioo, ex melino,imili melancholicorum colore nigro,
fuburid. Tabdimoriuntur. Et uentrem uitrei coloris, uelut ris fios
reddunt,quibus interit nunciat. Contingit hc paffio in iuuenibus.
et crefcentibus;etmulieres fimiliteralitics impugnat:impugnat ct infam


- M. E. D. L. 1 B. V N V s,
tes.Seniores raroi&erici fiunt,quia difficile inccnduntur ab eohumore A *
Contingit autem in febribus peryodicis fieriiericos. -

Quodfi in cretica febreante feptem dies morbi regij,mox iecurdur

mali loco hc cauffa inueterauerit, cacexiam faciunt, aut hydropicum,
auttabidi fati fic moriuntur. Cura eorum diligenter erit ordinanda cura,
fic.Quando febriunt,& praecordia extenfahabent,& epar doluerit, fle
botomentur ex finiftro brachio:& poft ftomachum curent, & cibos te a
nues accipiant. Quod fi febres non fuerint, uentrem purgari conue
nit ex catarticis,cholagogis,hoc eft,choleram deducentibus,id cft, eufor
bio, epthino, ale, petrofelino, pipere, dagrdo ex aequo trts dato 3..
iiij.ex calidaaqua potum,aut fecundum uires: magnifice i&tericos pur
gat.lta purgtur. Sammonea,aloe,coloquntde,coccogndio epithimo,
t fuperius diximus,& his fimilibus.Quod fiuentrem purgare non fuz
ftinuerint,neq; uires habent: comedant radices intintas oxymelle poft
cibum,hoc eft,poft coenam:et ficuomitum prouocent.Praecordijsadhi
bend et infufiones:& cataplafma,abfinthium, rosmarinus,ruta,naftur
cium,centaurea. Hc omnia & urinam mouent, & tumorem epatis uel
fplenis compefcunt. Vti debent cerotario ex oleo cyprino,habnte refi
mam,melilotum,& ireos.Potio autem danda,elixatura abfinthij pontici,
in aqua cota,autaritolochia,etulphuruiuum,dragantum.In ouoglu
tiend h potiones qu i&ericis fcript funt,qug pateem etiam familias
non la dant,hoc et,tomaehum.Cibi intorbiles,bene digetibiles.
Conuenit autem his & dimifragiae potus:& nitri cum oleo anetto B
unguentum:etin naribus eorum aut ciclamini dico fuccum infunden
dum,autanagallidos,autbetarum in balneo naribus,et lac mulieris.Taz
meminitioitericorum,poft fptem dies ante omnia adiutoria flebotom
adhibendum iubemus:quia felex fangune euacuat de omntumore, &
relaxat:& poftfcbotomum decem diebus ex ihcraantidoto purgentur.
Quodfitenfura manferit,epithimo utendum diameliloto, et diaquilon,
& potione diuretica,8 elixatura eminisapij,etraphani,radicisucco ex
uino potato.Similiter autem abfinthij fucco in balneo. -

It lapatij radices elixg in aqua,autuini heminis iij.radices manu pci

na coquis ufq; ad tertias,& potu dabis.quia & fudorem & djgeftioiicrii .
prouocant:&infufiones narium:& la&teridae fuccus cum ta mufierjs '
qu mafculum latat mixtus,maxime in folio infundendus maribus. Ra
dices herbaefabnae, & rutam cum pipere exuno potato:autalba fia
cis.ix. piperis grana.xxi. trita ex uino:potato fingulas potones: auta
fronitri + 1.piperis grana numero.xv. exuno potuidato inbalneo.
De Cacexa. . x1. . . .
Vltis nominibus uocaturCacexia.Sunteiii et Syntetici,Mara*
- mon,&Atrophii, CaceXi apprehendimus,ex uiridi,atq; pat
lido,uel plubeo colore,corpiq ceante nutrimto,hoc et,fatidio cibi;
 1,v1 8 V L I -

uiriatteftantedebilitatione,folitiq;motus extardatione: aegrotant cum

inflatione corporis,&uentris fluore,pulfu crebro,paruo,cumfaftidio,et
minuta uiridi urina,fublatente febricula cum firidorefiffo. B quie
bus ynteticum apprehendis; Ex nimia macie, atq, corporis conuerio
ne,pulu debili, paruo:oculorum concauitate, praecordiorum tumore,
acfplenis,& faftidio cibi atteftante, ac uehementi epatis dein corruptio a
ne.qua acuffeaccaepta fentt,nualido egeftons officio:cum febrcula.
8 uentris ordine turbantur,utnecpoft multos diesfquibala pauca, atq;
dura excludant,non dioluta frequetiusuna die,arq corrupta. Quoa
modo difcernis eumfyntetic ex proprijsfuis fignis: Nam ut tyfic,in
tufficulaeum cum fniofis fputis confequi. Ex quibus apprehendis
maraxmon, uelatrophi: Quia oculi caui, hume&ti, cum pituitis pin 2
guibus,pulfu paruo,crebro,cum feruoreinflammato, magis articulor:
& corpore rubro,tenui timpore, atteftante cauitatem,& aliquando lina
gu afperitatem,cum faftidio cibi.Cace&ticos,ex malacauff multi me
dici uocauerunt:quoniam fiuntpermultam infirmitatem. Et habitu ?
do corporis fine cibo,quam grri atrofiamuocauerunt, fitcx nimiafri^
giditate:extenditur corpus,aut infrigidatur,aut calefcit:debilitaturex foa
lutione antiqua etcorruptela nimia,ficutin paffionibusfcriptum eft,aut
ex fplene,& epate,aut ex hmorroidis,autexfanguine, aut uomitu frea
quenti,autex dyfenteria:& ex multo fnguine diffufo confumuntur.
Cholericis fnioribusfamiliaris efthaecpaffio,& uix inde effugiunt.
In infantibus autem fpiffime contingit:&fi non adiutorijs alleuian
tur fecundum unamquamq; cauffam,in peius exacerbantur: ideo exerci
tare corpus debent deambulatione, uel uetatione. Fitplrumq; in
corporibus graciliorum uirorum,fiue mulicrum.Sequitur autem pallor
totius corporis cum albore quodam: concauitas uultus apparet, maxia
mea fomno:tumores crurum,ut diu ftare non poffint:& tumormanife 2
tatur in coxis, quod in una parte tare noi point,praetumore:&ambue
laredefyderant,& non poffunt.Aliquoties plus comedunt,& bene dia
gerunt;&tabd corpus excutiunt,nnouiffimolabort. Venter eis fola
uitur cum anhelituimpulfu magno, & cum refpiratione difficili:& cum
laffitudine deficcantur:& pericul eisaffert, &fic marcidi pereunt.
Cura, Curaeorum itaadhibenda eft:ut primum cognofcamus unde fata
fit, an ne uifceratumefcant,autinflentur,aut extendantur,autdurafint,
autfcyrofin patian, nimium durautfaxum, aut epati iungatfplenem.
Ideoq; pro omnibus cauffis uaporationes effdebent, quibus locis fuca
curras:ut pr omnibus duricia epatis,uel fplenisfoluatur,et refumptiua
adiutoria cace&ticis adhibeantur:utqu nimi foluuntur conftringana
tur, que conftritafuntfoluantur:&qua dolore pulantur,mitgentur:
qu frigida funt, calefiant, humeta deficcentur.Et omnia qu fingulis
gritudinibus edocuimus adhibenda:utfi plus cibos accperint,& cor
pori oberit,non plus comedant:quodfiminus comederint,ut cibprae*
 . v vs. L VII

centurtalem qui corruptelam non faciat: etfomnum cum menfura uel la A

bore,imiliteretuiglias: etne graui omno in leito cubent, fomentum fa
cies eis adhibendum:etacreadhibet, licitum fecundum tempus,ut nec
frigdorem patiantur,nec calor. Secundum tempus item fi uires permia,
ferint,et febres non fuerint, necfolutiouentris,necfames, lauacris utanz
-

tur,etunguento,im balneo oleo dulcicum nitro:aut cum fale friceturcor

pus fecundum uires, fed non diu: in calda autem non diufoueanturrea
cente. Secundum tempus potum, cibumq; accipiantdigcftibilem,pan
maturum, et caricas, etoaante prandium: et ntio dhibenda.Alia
quoties ad hydropem ueniunt peruetuftatem cacexiae:ideoq; hydropi*
corum cur adhibendg funt cace&ticis,quod utiliffimum approbamus,
De Hydropicis. c A p. xxxvir.
v I D E s T Hydropiis:Extenfio uentris innaturalis,aquo= Hydropifis.
f,atq; corrupta humoris defetio. lnde hydropifis dia eft,ab
accidentibus,hoceft,ab humoris pfufione aquatica. Graeci
enim hydor, aquam uocauerunt. Quot, uel quae funtfpecies hydro?
ifis : corporis,& uentris. Quarum prima lcucoflegman
tia,uel hypofrcha appella. Secunda,in duas fere fimiles diuiditur fpe^
cies:in humores,atq; fpirit,commixta materia. Leucoflegmantia eft Leucofle
gmanta.
totius corporis mollis inflatio. cum colore fubliuido, & grauedine,atcg
impreffis digitis tumore rccedcnte. Hypofarcha, eft carnium refiftenti Hypofarcha.
folutioni duricia,cum aliqua doloris refpiratione. Diuiduntur autem in B
Afcliten,& Tympanitcn. Ex quibus Afcliten apprhendimus: Ex Aclites.
inflatione ueritris,&fonitu fuitntishumoris: ueifi palma pulfantur,
in aures fimul pleniffimos fonos reddent. Ex quibus Tympanitcn ap Tympanites.
praehendimus: Ex rotundauentris inflatione,c tenfion plurima: qu
palma percufftympanorumrefpirationem fingit,unde nomen accgpit.
Hydropifis autem eft folutio carnium,infufio humoris intoto corpre,
quiae uentrem cperit & inteftina. Leucoflegmantia,id eft,albi tumores,
& folutiones carnium : qui humoraquofus ominmodo foluitur,abun*
dans&difcurrens per omnes partes corporis, fimulans infufionfpona
giarum,cum feruore. Etfittumor per totum corpus, fubinflatus circafa
iem:& primo in uentris locum fe infundit:per multa tempora tume
curft,ficuti eclypfis coloris fit:& impreffo digito in tumorem,ftatim mcr
git,& paulatim refurgit, Leucoflegmanti nomen accaepitab albo tuo
more&humore albi & limpidi coloris. Hypofarcha autcm eft tumor
pallidus, apparecens & contringens: quando diffunditur humorie
mul,&foluitur ab aqua,& ficipfe tumor foluit carnes.Ideo nuncupatur
Hypofarcha, qfub carnes f ipf humor diffundat. Signa eorum hc
funt. Tumor in facie,cum cauitate& tenfurauentris, cum tumore lume
borum,etlroum,et prcordoru,etlafitudine et fatdo,etanhelitu et
tuffi. Aclten autfequturtumorn uentre folum, et procluiones cum
h
 Lv111 , s, c v, L 12
C onitu,&cum grauatione pigra, a fimili,ficut utresfemine pleni,fonitus
reddunt, maxime qudo aellantur cum extenione&inflationeuen
tris. Aliquoties intumefcunt expletura humoris femorafua: pedes,cru*
ra, omnia tenduntur, &ueretro fubinflato torquentur,& fupernae para
tes corporis tabefcunt, hoc eft,thorax brachia,ceruices,& uultus.Scqui
tur eos anhelitus,faftidium,pallor,difficiles motus corporis. Sitiuntin?
ccffanter: quantum autem plusbiberint,tantum plusfitiunt:& urinam
digerunt. ` Tympanitis autem haec fignain eis apparent.Tumefcunt,
plus inflaturunter, extenditur : & prcluditur. Cum autem percuffus
fueritpalma,fonum ut tympanum reddit: ideo& nomenaccpit tym*
panites, coq- fic extendtur, uel talem fonum reddat uentofitatefua ut
panum. Attenuanturcum anhelitu & fatidio,itiuntnonualde, cui
dore paruo, & pallore. Quodfin hydropicis leucoflegmantici,&
hypofarchici exagitantur a tuffi,cum febre,periclitantur,& mortem eis
inferunt. Corpora autem confumunt Afcliti, & Tympaniti per mula
ta tempora,qu ex aqua marcida fiunt, & ficpereufit. Catafarcha,
difcurrens perpulpas,fit plaerumq;in infantibs qui crefcunt. Mulieria
bus autem non ualde fit ficut uiris. Hydropici fiunt ex longa nfirm=
tate,prgcordiorum extenfione, permulta tempora ex epate&fplene do
lentes, & podagra. Item ex longis febribus peryodicis, id eft, ex quoa
tidianis,& ex quartanis,in ipfisacceffionibusaquam multam bibentes,
uel falfa,aut ex uini liquore multum potantes. Quammaxime aquam
plurim in febrium ardore multum bibentes,uenterillisimpletur: & ex
multa extenfione defcendens per os uentris, hoc eft, ftomachum, intuz
mefcunt et renes et collum,et uefica,et diafragma. Apud mulieres auta
em ex matrice fiunt. ex dyfenteria longa,et exha-morrodarum fiuxu.
Cura. Curam eorum cum diligentia nosfcribere oportet. quoniam pericua
lofa eft hc paffio apud omnes medicos. Ideoq; fuccurrendum erit ada
iutorio,ordinatione,et dieta,unde poffit haec ualitudo excludi,uel me*
dicinarum operatione, uel medicorum follicitudine. Neceffari ante
omnia,ut cftanter exercitentur. Hydropes qui ine febribus,etfine foz
lutione uentris funt,et bene cibantur, et marcidi n funt,ipfi poffuntad
fanitat uenire: quia emiffiones habent,et omnia adiutoria funt co&io*
`nis adhibenda, & cibi leues ijs dandi. Quod fi febres eos excitauerit,
prouidendum erit tempus,ut in dimiffione febrium cibentur,uel adiuto
ria adhibeatur. Sine febribus autem fricatio multa adhibenda,cum ex*
ercitationibus.Etfintlauacra balnearum tantum ut fudent:in folium n
defcendant,fed uaporationibus ficcis utantur,fpargentes per omne cora
pus,maxime uentr, aut ub tumorfuert,ntrum trtum,autfalem,c
fricatione corporis,maxime in aeftate.Poft fricationem in fole diu ftent,
& tum in mari natent:& acria omnia comedant, & falfamenta, & alli
um proferendum:& panem cum cibo ficco & affo comedant:& poft
uinum accipiant aufterum, nigrum mediocriter,& parum bibant, Et
 . . 1 . v N v s. LIX

in dimiffione radices comedantmultum:& fub umbilico ubi tenfuram A

magnam fenferint,uaporatione utendum ex fccello,& fale tofto. Iuuat
eos murena calida,fi obruantur,n folen canicularibus diebus:&acet
fquillitic forbeant,& diureticas potiones. Similiter & hydrogoga mea
dicaminaadhibenda,& malagmata deficcatiua,id eft,diafpermaton,aut
diadaphnidon,aut diameliloton,& alia epithimata ex caricis,granati fo
lijs,lenticul farina,& his fimilibus. Quod fi adhuc inter initia hya
dropicorum epar,uel fplen intumuerit,epithimantia in ipfis locis impo
nenda, hoc eft, ad epar epithima dialoe, ad fplenem epithima ftipticia
ftrongilos, hoc eft, ex alumine rotundo: utin paffione fpleneticorum
fripfimus. Ambo fimul ponantur in fuis locis. Aliquibus faciend re*
ctae inciiones, hoceft, carificationes fuperplantas. -

Ad uifcera dolentia,uel extenfa,adhibendg infufies,etcataplafmata,

cucurbtarum raptus,& anguiug adhibend,8 malagmata hydroz
picorum. Cataplama adhibendum ex hordeifarna,eruo, cimno,fale,
& bfnthijflore, omnia tunf,in oxymelle coia:& abfinthium uiride
tritum cum caricis & cimino : mitrum cum fale & melle quod fufficit:
indutum n uentrem. Apponendus & cucurbitarum raptus. Et potum
accipiant cyclamini fuccum uiridem,etepithima ex caprinofimo. Sifine
febre funt,eftfpes curae. Etunguento utanturex ntro,autex fale,autex
lauri baccis cum oleo uetere,aut modica caera.Quod fi cum febribusfue B
rint,& cum folutione uentris:diureticas potiones accipiant, qu ftomaa
chum non ldant. Vbi eft fpes flutis.potionem hanc parato. Apij fe*
men,& radices eius,& dauci femen, adiantos, petroflin , caffam,cin
namomum,phu, meu, nardum,ftrutium,iringium, intyba, apargra=
dces, cucumers femen, corium granat, ebul fummitates, ex aequo
omnia in aqua cota dulci,& inde fccundum uires potui dato. Quod fi
tas parua fuerit, diuretica fimplicia accipiant. Apij radices,fparagi raz ,
dices,cucumeris fmen,fimiliter in aqua co&ta potentur. Quod fi fine fe
bribus&fine folutione uentris fuerint,hydrogoga adhibehdafunt,non
diuretca,d eft,titmalituriones cum femine fuo,& ftrutum, polypodij
radices,fimul cotas in aqua dulci ad tertias,colas,& bibendum dabisfe
cundum uires,& menfuram dierum. Etfi plus eos foluerit, femeldan
dum : fi mediocriter,fecundo,fi parum fertio die,ut diximus fecundum
uires. Quod fi ftomachdoluerint,uel aliquantfnguinem exfpue
rint,aut folutio uentris eft:hydrogogo abftinendum,& diuretica adhia ,
benda,uel alia ctera. Cibosaccipiant leues qui ftomachum digeftibil
nldant,maxime in afclitis hydrope. Adhibendg chirurgig humori,
ut patientes fedeant reti,& extenfi,preffi,uel contrati a, multis,utfe n .
moueant,cubitis retis contra latera, utre&ta incifio fiat, ex flebotomo .
punta,ab umbilico inuifum digitisquatuor:atcgid&#maximefaciend
quibus umbilicitument mult,uel dolent mediocriter. Incifura autem ;
regiafacicnda,&fpongia molliorificium incifurgclaudcndum,quae hue
- - - - h 2
 X s c v .

C mc&tetur ex calida,aut tepida aqua, & coperiantuentrem tot ex uillo

lanarum:& delatis fafciolis ligen per feptem dies: ut humor ipf defice
cetur,& tumorrecedat.Diligentia plagarum adhibenda,utin omni chi*
rurgia monftrauimus:etin catafarcha hydrope hoc adhibendum,utali
qutiescutis eor fcarificetur in fanis partib.fuper plantas,et circa ingui
na,& femora reis incifionibus. ln catafarchahydrope omnes medici
uomit prouocareiuffert,ex radicibus:& poftihera antitodo purgena
tur. Cibi at adhibendi utiles,unde omnis fpes falutis componitur,ficut
multoties diximus.Panis n azymus,bene co&ius,oua,pultes.Potiones
at qufitim compefcant: aquam dulcbibant,non falfam,neq; grauis
ponderis: & apprhendere debent quod fitim ualde cmoueat:fimilia
ter exuino,ficuti de aqua diximus:nefrigid multpra-fumantinepcr
cuff uifcera plus tumefct.Poft cibos deambulent mediocriter,uel poft
cccnam:& fimplici untione ungan: & cibos uarios accipiant,& pifces
teneros,fardos.mullos,turdos,parcas,gobiones, oftrea,mordica,locu
ftas marinas. Ex uolatilibus attagenas,anates, perdces, ficedulas. Ex
omnibus uenationibus lepores,capreolas,& aliaagreftia. Et herbarum
fiue holerum accipiant,porros,apia,fparagos,atriplicem,finapi,omnia
in iufcello. Omnibus atdulciatis in cibo in potu abftinendum. In di
miffionis tempore accipiantficus,daiylos,cibos digeftibiles,&granata
D par,propter defyderium:nefolutionuentris irritntur:amygdalas uez
ro piftatas,quant deletauerintcomedant.Poftccenam modicdeam2
bulent: & ungantur, ut celerius fomn accipiant. Lauacrum utiliffim
ft illis,aqua marina, uel falf aqua:quoni eos deficcat,ita ut in balneo
ex aqua falf lauentur. In uapore afpergantur per tot corpus, uel uena
trem, puluere de ntro c ful ! excitetur. In caldam n dea
fcendant:fedficcum lauacru,hoceft,in uapor:fimo bubulo recente toa
tum corpus perungatur,ut cum illo diutius fudent. Die intermiffo,una
hebdomada iter adhibend,multis utiliffim adiutori probauimus.
Non ctemnas:quia mult eft neceffari. Tumori item uentris hoc erit
adhibendu.Vu pa pingus enucleat lb.1.cmntrt + vi. tunds
prim uuam paffam,et fic cimin addis prim in unum,etteris,indui
in linteolo tundes,& cataplafmabis. Quod fi uulnera illis infuperficie
nafcun:cimin puluerifat imponend,quod ficcatiu eft hydropicis.
De Diabti. C A. P. X X X V III.
E Q v 1 T v R Diabites fitis multa, & fortiffima. Patiuntur ex
ftomacho,& epate, aliqui ex renibus. Apparefcentaut ex hydro
pifi fortificata. Fiuntex aduerfitate grauidarum. Placrumqp contingunt
et ex purgatione frequenti medicamin. Commouenturatin hac pa
fione,et in frigdore foluunt,etfic exinde difcutiun. Et qudo admoniti
fuerint,in paffione iuuari debcntut hydropici: quoni prope una cft ila
- lis paffio,ut et ipfi ab fiti nuncupentur.Et multis comeftio fit ex ficcatio
me ftomachi fubacredine,et fecundum humor quo potan, uel difcutia
untur, ficutiforis apparent. Sequitur eos et hebetudo totius corporis.
 M E D. L. f. B. v N vs. Lxtr
quam maxime nolnt. Vrgentur aut in fuperficie:& uen nigrefcunt, A
ex gelatione fanguinis non currentis ex matrice, aut ex aliqua parte cor ?
poris, cum febre & grauedine, per totum uentrem cum rigore male ia a
&tantur Circa petinum loca tumefcunt.Multum bibunt,& par come
dunt.Ideoq; paruo poten,& aliquanto plus ciben,propfuires. Quana
do exercitantur,uigilias patiuntur,& fitiunt,ac fomno paruo dormiunt,
& fantafmantur in fomno a flumine,uel cifterna,quafi inde bibant, aut
ibi natcnt. Confumuntur autem ab hac paffione crefcentes iuuenes,
maxime fenes:etinfantes tabefeunt,quammaxime in medicaminum po?
tionibus affidue,et maxime dcficcatiuis potionibus. Oportet ergo cu
rare hanc paffionem ut ditnm eft,profiti,confetionibus qug fitimarce?
ant.Et epithimo refrigeratorio utendum,& non humetiuo: cibis fimili
ter& potionibus,& uino non forti,nec uetere. Etaquam accipiant, ubi
coxerit aliqua herba deficcatiua,utapium,aut fparagus,aut tyriaca. An
tidotum accipiantguammaxime pro omno,& ex parte hydropicorum
utantur,ut de hydropicis fcriptum eft. . . . * - - -

- \ - De Elephantiai. A p. xx.
--{L E P H A N tiafim ita apprehendis.Primo ex maculis qug inina
'itio impetigini fimiiles nafcun, & flauae,fine pruritu, atq; fine ula
la curatione adhibita,& fponte tranfeunt,& rurfus mafcun, et eminentes B
pereuerant.Exhinctrangreff,extenionesold efficuntur8c nigr.
quibus uulneratg partes putrefcunt,atteftante uocis afperitate et tufficu*
la,& uentris folutione.Vnde elephantiafis dita eft, ab omni animali Elephantiafis
maiore:quia color eor in fuperficic corporis fupraditis fimila anima2 unde diia.
libus in afperitate,& nigredine oculor. Dita eft at elephanria hc
paffio a magnitudine quadrupedis agreftis,quod grande eftinter omnes
elephantes:& fimile cori habet utelephas,et magnam uirtutem:ideo 8c
maoretomnibus paionibus: & maligna paio et. lnto nacunt
macul in fuperficie et facie nigrafiuerubicda,fine pruritu,ut diximus:
& cutis illis ingroffatur,quafi cochle exurgunt nigr, Quando in ipf
commotione adducuntureis cilia,& palpebrae, et nares illis clauduntur,
& odorem non entiunt,8 anguinem emungunt:oculirubecunr:fitila
lis & uox rauca & afpera:et temporis qualitateetuetuftate cacumina pe2
dum uel manus pinguefcunt: & aurium,&nari,et labior partes mar*
cefcunt,uel putrefcunt, et ftefcunt:et uifcera extenduntur, et fuffocati
pereunt, fi non iuuantura medicis. Fitautem haec paffio magna ex mea
lancholico humore:exinde pafcun,uel exacerban.Initiante paffie,co
lor facieifit rubeus,alities liuidus ut melancholia: et in ruboreipfo eria
gunt cum ciborigrauedine,et tumore dam apprehenduntur,et aperie
tate uel folutione totius corporis c fnguinea facie. Initio cauff hua
ius fiapparuerint fupradita figna,flebotomari oportet: et clyftere pr
gare uium,hoc et,deorum,et excitari catarticourum uomitum. .
* Cimolia ex libano cum aceto tritafaciem perungimus d manfionem.
- - h 3
 ., : s c v ,
C Ad omnemfuperficiem:mirabolanum,ex rhodino,c myrtno oleo, &
acetofimiliter,ftipteriam,&ammoniacum,etalia qu conftringere pof*
unt et deiccant, adiutoria hisadhibda: &argilla alba cum aceto con e
fperfa,perungi debent in fole,utdeficcaripoffint. Fricatio &lauatio eos
iuuat,aut in marina,autin falfa aqua.Quodfi aquafuerit dulcis,eos non
deficcat.Bt multounguento ex nitro,bitumine,ftipteria, fulphure exace
quo trito cum oleo ad craffitudinem mellis perunges faciem. Obferuent
oculos ne irruant medicamina. Purgari autem uentrem oportet ex hac
confedione.Coloquintide pulparum3.iff.nardi 3.1.alisammoniaci 3.jj.
myrrhg 3 i.epithymi 3.1. teres diligentercumaqua clefti,& dabis fecum
um uires:cibos dandoleues. Obferuentfe a falfamentis,cochleis,le=
guminibus,&ab omni mala carne, abubula,& ab omni malorum hua
morem cibo.Holera autem accipiant apia,& porcadas cum aceto:& paa
nem,etpifcesafpratiles,&non merat potionem.Vomitum ante omnia
prouocentexradicibus poftcibos. .
Purgentur ex elleboro:&antidotum diaechidnes accipiant, hoc eft.
ex carnibus uiperarum confetum, fic fecundum curatinem coum.
nefciti in cibo dandum.Magna iftacauffapud medicos de uipera. In a
ciditur poft caput & caudam quatuor digitorum menfura, et medium
eius exenteratum, et excoriatum deforis diligenter, lauetur munde, &
D afpergatur fale:deindeperfundaturaceto, & in aqua dulci,cumaneto
& fale modico cum oleo coquitur fimul cum aqua diligenter, ficut mos
eftanguillarum:& de eis dandumerit.Siinitium cauff fuerit,ficaccipia
, ant,& in perpetuum curabuntur. Quibus autem hc paffio inuete 2
rauerit,uulnerantur & depannantur uulnera eorum,et putrefcunt uttia
ne.Foenugraecifarina crudaafpergendi,etlitargyro, et ex cerffua: aut
cimoliatrita cum aquamodica:etrofceo perungendi, et loca tuberof
cauterifamus.Ante omnia uulneribus eorum malignis puluer huncada
hibemus.Calcitum affum,cimoliam affam,et fimilam triticeam ex aequo *
omniatunfa,et cribrata.Puluere utendum,etin labijs et in ore, et in auria *
bus ubi fuerinttineae.Tere puluerem cum melle mixto.Vtendum hoc
eftadperungdaloca,etadhibda adiutoria qug fuprafcripfimus. Ana
- te omnia per fingulos annos euacuentura fanguine, et a uentris folutio a
ne,uel omnibusquae fuperius fcripfimus,anteacceffionis tpus, hoc eft. '
uerno tempore:ne humor ipf eos penetret,uel occidat. -

: . . . . De Renum cauffis. C A P. XL.

Sfidueinrenbuspaffiesuariae,etlongg.Fiuntergo tumores,colle
ties,uulnera,anguiniseruptio,etcalculus. Contingitalitex corrupte
la,multo coitu,multa equitatie,uel uiar frequti ambulatione,ex pona
dere, mult currdo,exutofitate,ex frigdore,etfrigidbibdo. Tumor
atefficturin renibus,aliquoties in una parte ren alites in ambabus: .
Quando mult extendit,tuncfortius periclitani. Quando prcludun
etano,etuefica,tuncfubito moriuni;etc dolore magno necuentr, nec
 . , s, - * Lx111
urinam reddunt,quia alapide clauduntur: dolentillisutrgq, partesilio* A
rum,cum mingendi difficultate,intus attcftte urinaaquata,& mucilena
ta qualitate,uel flaua, uiridi uel faniofa,aliquoties fanguinolenta. Poft
hanc confequitur&tumor membrorum.& interaneorum tormentum,
cum inflatione ex corruptionibus,atq; cum faftidio cibi ac potus,& arti*
culor frigido torpore, cum grauedine & febre leni,cum frigoribus mo
dicis,& difficili refpiratione,& uertigine, & cholerum uel fiegmatuo
mitu, Quammaxime fit iuuenibus crefcentibus, & in peryodicis paffio
nibus. Colletio fit in renibus, quod apoftema,uelaptafin grci di
cunt.Primo tumefcunr:& omnia figna in eis apparent qu in tumore fua
perius diximus.Quando ex tumore ad colle&ion ueniunt,tunc & fto a
machus euertitur cum febribus acutis et naufea,fiunt et cholera et flegma
cum udoribus. Multoties tarda fitpaio, quando in collectione, 8 alaa
pide claudunturettarde urnam digerunt Pretumore collectionum ina
muta colletio, uel tumor,et ut fnies erumpit.Tunc omnes dolores fi
unt,ut aliquoties fanguinem ex renibus mittant: atq; hinc cognofcimus
maturum apotema crepuie, quando dolore upracripto paulatimin
tumefcunt,& cum urin humor digeritur crafIus,ut mellis figura aliqud
ties emittitur,cum ex urinis uulneratio renum fit. Poteruptionem col
' fe&iones uari mcdicamine aliquo corroduntur,& urinam digeruntca* '
tamodicam,cum fnierum fluore uelut fgces:eftliuida urina,& in ipfis re ,
nibus morfum fentunt cum frequenti delectatione urinae. In ano prz
mum morfum doloris patiuntnr,etreumatifmum aliquod fit:&frequen
* ter triftantur, & circa peryodicas paffiones fiunt fine aliquo fenfu:pruria
tu, & dolore acutiimo occupantur,8 periclitanturualde:& ipa occaa
fione contrationem neruorum,patiun,& mufculorum duricia uexan:
quando uelocius & plus exercebantur, aut ex equitatione acerba, aut
ex labore plurimo, aut ex uaporatione,uel fnguinis feruore,et urin.
Sunt autem figna communia colicis et nephriticis, uttarde urin di2
mittant,cum dolore actumore:tamen colicis quando digetiones urina a
rum uel uentris habuerint,dimiffiones cfficiuntura dolribus:nephriti
ci uero egeftiones & egreffiones habent,et dolore non releuantur: quoa
niam coniuntionesof dorfoucing fuut:ideo eftpaffio grauis, et tara
da quoni renes natura muculoi unt, etneruie ibi iniecertitin cauer e
nam eor quggenitale femen ctinet.Colica paffio acceffion habet,et di
mffion,et n perculofam paffion, nfi fol nteftinor obtorfione et
extenfione et dolore.Nephriticis uero nerui attrahunf,qummaxime in
dpereuenereo,anguiniseruptione.Etin enib.imili modo fit.Etapote
mattieruptione,fit eruptio uenar:utinanguinis anagogi,ethgmopto
cor caulis fupra crptimus. Erupto ren ex uno loco,etemanatio
fanguinis,etuenar ren eruptura.Senibus aiitex locis dolentibus de a
ducitur,ut fanguinem peruefic digerant abundanter,et quantitate cala
culor urin in renibus creantur.Primo aren in eifdem creantur,et .
*
 IL XIIII s c v 1
C dum non pnrgat ferint,lapides faciunt magnos.Aliquoties fiunturi a
n lenes & molles & fubfolut, autarenarum,quae rubicund fiunt: et
hae multis temporibus digeruntur. Quod fi non commoti fuerint a
potionibus thermanticis,uel conditis,obduranturnonfoluendo,&afpe
refficiuntur,8{uarifigurinueniuntur,triangul,8 quinqiangul,
aliquoties pertuf:magisautem quando pernimium dolorem crepant,
ficut in figurabaccarum. Aliquanti dixerunt in renibus non nocere
lapides,fed in ueretro,hoceft,in uirga.Quod manifefte probauiuerum.
quoniam n funtinurga,fedn renibus fibcohaerent,&fuffocantur*
gam anguftia:acfihomini cuidam aliquid in faucibus inhgreat.Nam in
renibus creantur,& ibi crefcunt,etdigerunturper urinam:& nifi prcefa
ferinturinam,lati efficiuntur, meatnon habentes derenibus.Aliquiex
uapore renum, & ftomachocalido,uelcoitu, fine labore eos proijciunt
per multa tempora. Significatur autem in renibus fatos calculos ex
dolore lumborum in coftis minoribus,uel in iliorum locis:& infrigidant
localumborum,ueluerendorum,etcurationem pinae,etiunturasluma
borum uqg ad clunes:& digeruni uring tenues &aquoac:aut cum mul2.
to defyderio fedimina non habentes, craff &fpiff deducuntur ex re
nibus, icque concluduntur, &exuentoitate non egeruntur. Cura a
Cura.
tiones fingulorum oportetnos dicere.Humores autem diligenterficcu
rare oportet. Primum fi tas permiferit, & uires, fanguinem ex con2
trario cubitofatisauferamus,coperientes loca dolentia ex lana, & oleo
calido. Quod fi febres acutg non fuerint,purgari debent ex ihera, qua
maxime poft flebotomi euacuationem:& poft infufiones cataplafmatia
bns talibus. Rore marino,famfuco,& his fimilibus. Quod fi ifta omnia
non iuuant,cucurbitarti cuphas imponimus:etic carificenturet infun e
dantur:etterum cataplama, etuaporationes,et pothoccerotara etem
plaftra malatica, hoceft, mollitiua: etin nouiffimo malagma:etnead
<olletionem ueniant,feduttumorfpargatur,cataplafmandus eritex lini
femine,etfnugraeci,et hordeipolline,adiunto pollio, ita ut primala
teac radices ole coquantur,et abrotanum,etcolumbinus fimus, fces rea
finae,cum libano,galbano,etolcorutaceo quantum fficit:etgenusepa
thimi conficis,etimponis. Quodfi magnus fuerit impetus doloris in
uefica,oleum calid infunde,et uaporizaloca dolentia. Quod fi non
fuerit neceffe ut infuudantur,anodinos trocifcos accipiant,etin acceffio
nis temporeantidotum Mithridatis,aut tyriacam,autde duobus piperi
bus,et theoftinum: quod dicimus his folis frequentius utend. Cibisue
tilibus utend mediocriter:etrecentes obferuent. Et calidis potionibus
utendum,diureticis,qui omnem dolorem uel tumorem foluantet apofte
mata. Propinandum exfparagi radicibus,foeniculi,gramns, cucumeris
femen,in aqua ad tertias goti,et conditi. Nephritica collctio fit ex tua
nmoribus, ut diximus, qui eruptionem fecerunt, et uulnus inuenerunt.
.*
-- In ipfas partes qu dolcnt,uaporationcsadhibcndae,infufiones, ctcata*
 . . . v N v s. L Xv

plafmata:leues et diuretic potiones,qu exacerbentuulnus,quae & ca A

lefaciant reuma & deficcent. Cibentur autem ex forbitione fuccorum,&
late. In dimiffione fiad melius uenerint, fricationes totius orporisada
hibendg,& hislocis dolentibus leues raptus cucurbit : & minores care
nes & recentes aceipiant: & imponantmalagma diafpermaton, aut po
lyarcon,autdiadaphnon,diaftorace,galbanum, & uuam paffam enu=
cleatam fimul tunfm apponant. Et in hac potione diureticis utendum
qu uulnus et urinam extergt, dauci fperma,petroflinum,myrrham,
-
crocum,amygdal talias potiones
cum,amygdalas amaras,etalias potio fritico Troci. cro2
nefriticorum.Trocifci
codesdandi,celixatura de myrto uiridi in aqua cotae. Bethonicam ex
mula dato,etlaccaprinum. Sanguinis eruptio ex renibus fit, quando sanguinis
aliqua uena ex renibus crepuerit,fanguis in ueficam fundif, et uelut uri 2ruptio.
namingitur fanguis purus cum dolore renum. Adiutoria adhibenda,
collectio carnium, et ammoniacum cum libano et myrrha,etaceto tritti,
in charta indut,renibus apponendum :et tamdiu ibi fit,donec fponte
cadat. Et potum accipiant ex trocifcis qui fanguinem cftringant, uel de
adiutorijs hmoptoicorum. Et his adhibcndi aut trofci diacorallion,
autdialetrum,autdiachordon,autfuccusarnogloffae ex pufca. Caa
euli uero quando inrenibus nafcuntur, omnem ueficam fubtorquent,et
procludunt cum dolore magno. Vtendum embroce,hoc eft,adinfufio
ne renum, et uaporationibus,et cucurbitarum raptu cum fcarificatione:
et prparandum antidotum diffolutiuum,hoc eft, pertundens lapid, B
hoc. Phu 3. ij. faxifragi 3. iij. meu, 3. ij. bethonic 3. iij, afari 3. i. pe= Contrala
troflini 3. . piperis tunfi cum melle mixti dato coclear 1. cum apoza pdeu,
maalicuius herb diurctic, utradices fpargi,aut apij. *

D E v E s I C AE cauff,
C A P. XLI,

M N E s cauffae Vefic ex renum indignatione fiunt mult

'etuari : quarum nos oportet fingularum cauffarum figna doa
cere,uel curarum earum uocabula, ficut & de renibus fcribentes docuia
mus. Vefic ergo cauffg funt,tumor,duricia,colleiones,hmorrogia,
trombofis,uulnerato, ptrafis, ftrcafis,atona, almodes,lithafis,difue
ria, reumatifmus,diabne, ftranguiria,fcuria. Tumorem ucficae cogno Veic
Tumor.
fcimus ex dolore renum atq;genitalium, iliorum,ucl clunium, et magis
infine, aut in initio mingitur, atteftante etiam earundem partium fera
uore, et ftritura atq; inflatione, cum frequenti libidine mitus, etipfi
usurinae mutata qualitate, ut n tenuis,fed c fedimine mucilenta exclu*
datur. Peiorante paffione,fupraditis augmentis etiam fitis et ugili ac .
cedunt,aliquoties ifta demingunt, aliquotics catamodicum inftillant,ali
quoties et collum ipfius uefic tumefcit.Sic agnofcimus ex omnibus fu*
praditis ignis, quae in nefriticismemorauimus,cum dolore nimio uira
gae ct inteftinorum conclufione,ut nulla ueritofitas excludatur: uicina
l
 1L XV S V L p 1
loca contumefcant concurrentibus febribus ualidiffimis,ftomachi euer
Duriciauece
ione, Scuentoitate ucntris,8 uomitu,cum perfricatione &uigilijs.
Duriciam in ueica agnocimus ex feruore atq dolore, auta duria
ca,& perfeuerante mpedimento mctus, cum nflatione,ettactuinoftro
reitente, practumore ueicae, uel colli,uel fundi, uel duricia cum diffie
cultate intus,& dolore ualidiffimo. Ex cubito fanguis emittendus erit
fecundum uires:uel fiaetas permiferit,utendum cliftere qui uentrem dez
ducat. Et ne forte fquibala procludtur urin perext, aut nteftina de
uicino tumefcant, mulfa calida & cum olco quod fufficit inijciendum:ut
fquibala prouocent, & uentrem deponant. Et pro dolore compefcena
do, adhibeatur oleum ubcoxert ruta n calida lana tnta. Copertur
ucrctrum & cx, aut infufionibus oleorum amaracini, autfafifucini:
aut ex crocino in lanalimpida infundenda loca : & cataplafmata cmua
nia adhibenda cx meliloti foribus, admixto papaueris fcmine tunfo c
palmulis: ut primo uaporetur ex petine, & ficcataplafmetur, ut dixi*
mus.Si creuerit dolor,olcum calidum in uefcam fundendum,uaporana
di pecn & rcnes : & encathifinus adhibendus in calda & oleo ubi
coxerit melilisfagus, & melilot. Quod fi per multn tempus manferit
dolor,aut tumor: cucurbita utendum cum fcarificatione,in renibus fana
guis tollatur mediocriter: & cum fafciola in pe&tine, & ilibus,& coxis,
& in uicinis locis apponendum. Quod fi ucfica & anusfimul intue
muerint,et totam urinam non dimittant: uaporationes affidu adhiben
dae,& cataplamata circa pectinem:autpongiarum uaporationes ex cal
da ubi nitrum mittatur, & encathifmo hydrolei calidi diu fudent,donec
urinam prouocent. Quando infantatem uenerint, cauterfmum adhi,
bendum, ficut in chirurgia fcriptum eft. In dimiffione urinae cum cataa
plafmatibus, & cerotarijs, & emplaftris, & malagmatibus deficcatiuis,
diafpermaton,aut diameliloto, & alijs fimilibus qu conueniunt medio
caminibus. Aliquoties non reitente tumore, ex igni acro occupaa
tur peten ufq3ad ilia. Adhibenda adiutoria calida, & uaria inftanter
qu maturent,& eruptionem faciant, ut diftillatio fanierum fiat, & ad
uulnus ueniant, & fic curari poffint. Et potiones diureticae dand, quas
in nefriticis diximus. - *

collegio Colletio autem in ueftica fit pofttumorem, fitq; in uefica ex arenar

Veic.
differentia,fecundum colorum urinae qualitatcs per ueficam manantes:
autpcr calculi colores,ut diximus, digeruntur,aut urinae,cum afperitate
lapidum, uelarenarum. Aliquoties fubfanguinolenta urina & fniofa:
undc fcquitur eos uulneratio. Sic eam agnofcimus. Ex urinarum liquo*
Hmorrogia ribus,etmellis loturahumores cum uria digerun. Hamorrogia uc
ficae,hoc eft, fanguinis fluxus, fit ex ruptione uenarum, uel collc&ione,
aut ex nimio coitu, ut per urinam fanguincm Y. ngu nt, aliquoties para*
um,aliquoties ut loturam carnium, cum grauedine lumborum,cum uici
nis locis ueficg, et modicum urin difficultatis, aut catae modicum rcddi*
 M. E. D. L. 1 B. v N v S. 1LXV II

tur,aut ex toto negetur,aut cum urina gutt fanguinis cadant,autfupera A

natent,ex fricatione corporali. Aliquoties carcerantur, & fangus plus
prouocatur. Quando prae dolore &iracundia clamant,tuncfit urina
acerrima etcalida,& hinc trombusproijcitur, hoceft,gelatio fanguinis. Trombus.
Pro fanguinis fluxu diligentia adhibenda,ne plus fanguis irritetur. Sed
iftudiuuat,ut coperitur peten,& renes ex fpongiain pufca,& ibi fa
fciantur,ubi pus ipfum remanet,etextenfio fit uenarum,uel neruorum.
Poft fpongiam adhibenda erit lana fuccida, utintingatur in uino & o?
leo rofco,& fuperfafciando utiliffimum:&fi aetas permiferit,fnguis cx
brachio tollendus eft:&colle&ica adhibenda, quae fanguinem conftrina
gant in renibus: ficut in nefriticis iam diximus:& cucurbitarum raptus
circa uicina loca,& in cruribus,& in coxis ponendi. Potanda aut erunt
fimpliciter compofita, quae in fanguinis fputo, ucl uomitu fupra fcripfi*
mus.Conuenit & epithima,& enema,et encathifma conftri&tiua,qu in
dyfentericisfcripfimus:utconftringantur.
Trombofis uefic fit poft fnguinis eruptionem, ut fnguinis frua Trombofis.
fta proijciant, cum impedimento mitus. lacere debcnt immobiles: et
filentium habeant,ut non corpora moueant,et non cancellent. Etfi aetas
permiferit,uel uires,flebotoment: et cuf circa uicina loca, circa peritoa
neon pe&tinem et renes: et lana fuccida cum pufca in ea loca ponenda.
Quodfi trombi aliquid humoris in uefica manferit, pufcam bibendum
dato, et radiccs cotas comedant,et falfamenta cum oxymelle: et foris ca
taplafmataadhibenda,qu reuma,hoc eft,humor abndantem ex uez B
fica prouocent. Etuaporationes petini,et pertoneo apponant, etn a
^ lialoca quae condolent, atq; ad renes: quammaxime, quando eos urina
deletauerit,n ipo mpetu adhibend:etdiligenter curentur ex embro=
cis,hocetnfuionibus olerofei, cum uino calido, intncta lana fucci
da, etala nfufione de fpongia ntnta n uno calido uaporandum, et
oxyrhodnum caldum pnal ntntum,imponendum frequentcr.
Vulneratio uefic fit poftfanguinis emiffionem,uel trombofim.Vri Vulneratio.
nam redduntanguinolentam et anioam,cumuarijs liquoribuset foe.
toribus,aut
apparent. Inuelut
exituloturam narium:et
urin fentiunt uulnerainprocedunt.Signa
morfum, ipfo meatu etiaminurinae,
eis fic t

qu fignificantuulnus eff cum dolore uicinarum partium. Quibus fo* |

risepithymata erunt imponenda,et encathifma ad uulnus expurgand.
Cibi utiliffimi dandi,dulces,conftri&tiui,et potiones fimiliter,etindutia
ones aforis ueretrorum. Etinijciendum perueretri collum, lac,aut om2
facinum,aut diaquilon folutum,et rofaceum multum,aut tetrapharmaa
cum, diacafmias cum rofceo folutum,utliquidum fiat, ut celerius per
tranfeatueretrum,aut uirgam.Et fomentum,uel uaporationes adhibena
d ex mali coriorum decotione,et folijs oliuarum cotis fimul,et fpona
gi uaporatio. Et poft hoc oxymelle ex uinoinijciendum tepidum, ut
diximus pereretrum, propter cicatricem iungendam:& foris catapla
1 2.
 LXVIII s c v -
C matibus utendum conftritiuis, uel deficcatiuis: uteft, caricae co&ae in
mulfa tunfae apponendae petini,etad loca dolentia:etfimplicis uirtutis
medicam inijciendum . Qgod fi in uulneratione fnguis fe iterum emi*
ferit, cataplafmate utendm ex coriogranatorum. Tamaricis turiones,
uel myrti cotos in aqua proijcis, & addis in ipfm elixaturam,da&ylos
tunfos cum polenta. Cataplafmato pectinem,& renes,autin pufca cota
fimila. Etnijcienda per anum conftrictua: ut rub fuccus,aut gallarum
decolio,autbalauftium, aut hippoquiftidos. Similiter & potiones ex
orum fubftantia adhibendae frigidarum uirtutium, ut funt da&yloa
rum,& citoniorti. Apozima quoch potand,& potiodanda ad omnia
uulnera uefic. Nucleos.xxx.amygdalarum,aut da&ylorxv. draganti
3. iiij. tundis fimul,& das 3. ij. cum calda ubi coxeritmyrtus uiridis: &
trocifcarijs potato ad ueficae,ue! renum cauffs ptinentibus.His gabum
Pririafis, de & ptiriafis efficitur, hoc eft, furfura in urinis. Id cognofcimus ex uri
nae denfitate, cu pondere,ueluti ueficulis fordidis,& fcdimine muccilene
to a corpufculis auro fimilibus, atteftante dolore cum quadam fuauitate
pruritus in uulua,ac folliculo,uel proximis locis. Mulieribus autem ca
tingit in pube pudendor, quod hyflerigomata dicunt,hoceft,pennas.
Fiunt ex his cauearum ueficg uulnerationes,modico cum dolore,& pru
ritu,& tenfione uerendorum. Vaporationes renum , uel pc&tinis adhia
bendae,& potiones catartic qu eos extergant. In cibis,uel potionibus
utantur dulcioribus,ut ueficam extergant,& lacbibant,uel eo cibentur.
Et antidotum diureticum,& cucumeris fcm, & amygdalas amaras coa
tas in mulfa potum dato, & elixaturas diureticas de herbar radicibus,
& cndita nefritica in acceffionis tempore. Quando urin faciunt,prua
ritum patiuntur in acumine,& peine,& in orificio ani. Dulcia ut dixia
mus,comedant,& adieo in uino dulce cotum propinato:& uirgae in
ijcienda initio fici elixatura,aut apij, aut melanthij,aut fifeleos,aut cum
melle,aut oleo modico mixtum infjce. Holeraautem comedant,et pifces
apratiles, carnes molles,uolatila:exercratione,& deambulatone fecun
dum tempus,fricationibus,& cibis refumptiuis utantur:& ab iracundia
& a uocibus fe obferuent. - - -

Striciafis, Striciafis eft,quibus capilli in uefca fiunt,etneruorum frigdores,ue!

humor infufiones rumpuntur, et capillos faciunt. Hos cognofcimus.
Cum dolore fiunt puntiones ex alto uenientes, cum capillor mi&u,et
tcnfioneinguinum,uel genitali,cum grauedine,et morfu in uefica. Va
porationibus,encathifmatibus, & epithymatibus utendum,& excrcitaa
tionibus plurimis, & fricationibus mult utendum, & natatic nibus in
aquis naturalibus:& potionibus ex bitumine & myrrha.ln dimifione
Atonia, fimilium potionibus. Atoniam agnofcimus,ex miu difficili,atq; coa
natu aegrotantis:fine dolore urinam reddunt,aurpraeteruoluntatcm dor
munt. Renes & petines ungantur exacopis thermanticis, & oxymele
lc;automfacomelle bibant,cum apczimo de myrto uiridi. -

---
 . - 1 . v vs IXX

' . Almodes in uefica funtareng,quas agnofcimusex mitus difficultate, A -

S&emine rubicundo:& cum e urinam colauerimus per linteum, in funa

do arenof fedimina inuenimus, aut lapides minutos, cum dolore &
grauedineren,&ueficae difficultate:quae magno conatu & prurtuue
retri exeunt, ut id manibus attretent. Nafcuntur ex indigeftione cia
borum,quammaxime ex aqua turbida & fediminof bibita. Qu fi non
purgatafuerit,ut per urinam ipfae aren digerantur, calculum faciunt.
Curationes autem ut calculofisadhibendae,ficuti fupra docuimus. Lia Lthria.'
thiriafes, id eft,calculofos in uefica fic agnofcimus.Lapis generafn ucfi=
ca cum grauedine eiufdem & pruritu,mitus item difficultate, aut in to
to abftinentia,cum uehementis doloris interpellatione teftium, aut ni
mia tenione,placriq longionis, cum frequentiuentoitate: aci upini
iacuerint grotantes.. quoq; urina uaria, cum fedimine emittitur,
nunc carnofa,riuncfruftis fubliuidiorib.aut fanguinolentis confufam eo
gert.Lapides in uefica fentiun, quando teftes dolt,uel infrigidan,ut
irg quoq; diffrant. Lapis hic perghirurgig ration extrahdus,quo
urifiae denegatum officium aperiatur,{cu mitus difficultas.Qu interfe
: diffcrunt. Nam negatum officium urin in totum abtinentiam ignifia
cat:Difficultas autem mius,ex qua ratione fui impedimentum fecerit,
Et quia diuerfa fit generatio lapidum, ideo non uno egeruntur.
Suntrotundi,diuerf magnitudinis,aut longi,rubei,fubalbidi,liuidi,an
gulofi,funt& afperi&lenes. Quotquot ergo diuerfiiates habent, tot&
tam diuerfas egeftiones per ueficam. -

Mitus difficultatem medebimur ic.In ipa acceionedoloris upora

tionibus urendum:ex furfuribus in puca cotis,accellamus peinem
& renes,& cum fricationeacopi thermantici. Si febres nou fuerint, bal
neis utantur. -

Quodfi fibrefcunt,fricatione utendum ex acopis,& uin dulce pro

pinandum mediocriter: & nucleos conditos comedant,& cucumeris fea
men 8&papaueris femen:aut piper tritum, ex mulfa potuidato, ut peru
rinam lapides digerant:& uaporationibus utendum,& faccellis cum fa
le.Encathimate, hydrolea, & cerotarijs thermanticis, & malagmatis &
uaporatione circa petinem,peritoneum,& renes,ex oleo anetino,&ina.
ietione ex oleo dulci,ubi coxeritanetum, fnugraecum,femen lini, et
altea inijcienda. Et cibis diureticis utendum. -

Quando uenerint lapides in uefic collum, autin uirgam : tunc plua

rimum ab urina fuffocantur,quoniam occluditur collum foraminis ucfia
cg,et urinam non dimittt.Quibus chirurgia adhibda erit,utex incifioa
nis opera urin et lapides cxeant. Quibus danda erit mulfa primum :
et cliftere inijciatur, propter fquibalas per fingulos dies. Et quia fquia
balarum durca , & uefica collum fuffocantur , & urinami non dia
mittunt, et lapides et arenas continent, et exaperationes accipiunt.
eis diuretica, melanthijelixaturam, fiomum , filfium, ariftolochiam,
1 3
 L x 8 v l . 1

C petroflini femen,etmeu:uinum ex his in aqua cotum dato potandum.

Omnibus tunfis,ex eis in unum cum melle mixtis, dato coclear unum
ex condto:fi febrit,ex mulfa:fi nn febrt, ex condito in balneo dabis n
folio:& diu ibi fedeatut fudet.Poftuaporationes omnes,diureticae potio
nes calculofis dand,qu & calculos frangant, & arenam minuant, ae
per urinas digerant.Quammaxime ex cirenaico opio,hoc et,laerecona
ftritum cum condito dandum,ut fuperius diximus:aut cum mulfa fol *
uant.Ac potione ex duorum lapidum confetione utantur,quae conficia
tur ex lapide qui inuenitur unus in uefica porcinamafculi,&alius inuefi
caporcina femin,fiadiungatur cum hac confe&tione qu dicirur lapi2
Adcalculum, dem pertundens, qu in unum conficitur fic.Herbabetonica, petrofli
num, phu,meu, nardoftatios, daucum cretcum, afarum, acorum, ana
-:- ij.faxifragiae -- iij.piper- ij.fic& lapides fupraditi, aut fimiliter la
pides qui perueficam hominum cum urina prouocantur ex uiris & ex
mulieribus:fimul omnia tunfa,adieto melle reponuntur,in dolio pluma
bo,& quando opus fuerit potum dato 3.1.fifebritex mulfa,fi n febrit,
ex condito nephritico,uel diuretico omnia dato, cum elixatnra de radi4
cibus herbarum diureticarum,autfparagorum,autapij,fccniculi,grami*
Difuria e
nis,& aliarum fimilium. Difuria uefic, eft tardaurinarum digeftio,
qu operof fequit. Conftringiturueficaaut ex frigdore, aut ex tmore
aliquo,aut ex aren colletione. Et concluditurorificium uefic ex cala
culis minoribus,ut urinam depraefenti non digerant,fed per multas ho
Stranguria. ras. Stranguria, eft proclufio ueficae,utcatamodica deftillationeurin
non dimittat.Fitex fupradits cauffis,calculorum proclufione cum doe
loremagno,& cum pruritu,& grauedine uerendorum. -

Scurias Scuri aut eft fuffocatioueficae,ut omnino urina denegetur,uel uen

tris officium,utet ipfa uefica contorqueatur,ominum uenarum partium
dolore:& tumor in pe&ine reperitur,& periculum infert. Hos iubemus
flebotomari,& omnia adiutoria illis adhiberi, qu in calculis fcribentes
Reumati docuimus adhibendum,& dyfenteriae. Reumatifmus uefic fit ex fria
U5
do potu,uel ex frigdore, cum frequentmiciu,& prurigine: & urinam
digerunt cum frigdore uerendorum & clunium. Curentur ex
thrmanticis untionibus:ideft,ex bctonica: & piper,& mulf dandum
in balneo. -

IDiabne, Diabneeftueficg,& urinarum frequens dimiffio: ut quantum acc .

perint,facile per urinam labatur.In quantitate ciboruminatiabilium uea
xantur,& mox accaeptum potum ftatim perurinam reddunt, tor *
poris atteftantemacie, atq: pallore. Thermanticiscurandi
un&ionibus,uel potionibus,ficut iam in reumatifmo ue
icae cripimus: & cum coto in calda bibant.
Cancros fluualestritos,& cum uno potui
datoieiuno,autuecam crofin a"
fam,tritam,fimpliciter dato.
 - ; . . v N v s, L xxt
, - i cauffis, A
C A P. XLII. / -

o No R H 1 A etpaioueical,cumuretrum femns lapt

uexatur creberrime fine ulla tintione, uefica quoq; atteftante,
cum pallore corporisacmacie.Haec paffio maxime fit uiris, & mulieri
busfguiffime & turpe ualde,ut nefciant quomodo genitale femen dimita
tant.Cum enim patitur fminalis meatus,non poffunt continere fubftam
tiam feminis prae debilitatione:& diffundunt urinam tenuem, rubicun 2
dam etacerrimam,etaquofum femen, et humorem multum frequenter.
Tempore incerto fponte proijciunt, non tardantes poftunam diffufio
nem cum morfu fatam. Aliquoties autem purgatur corpus:& expurga
ti debiles fiunt ad ufum uenereum:uel corporis fequitur laffitudo, faftidi
um, malfatio, gracilitas, etimobiltas corporis.Quod fi diligenti non
adhibeant,morientur:aliquanti filentio utentes,& per negligenti pr a
occupati paione, 8 non adhibentes curas,deficiuntin paione. Quana
do exagitati fuerinta frigdore,& a labore circa coxarum loca, et labori a
bus fuper laborem itineris,autex coitu,aut cx uinolentia multa,aut ex faa
tyriafi,aut ex uefic frigdore,aut urinarum multa concluione, uentofita
tnon egerentes per exitum,feminis foramina obcluduntur. Cura at
eorum inuenitur ficucretimatizantibus.Circa coxas,& in pe&ine coopc
riantur ex lana fuccida,infuf in oleo rofo,autlentifcino,autanctino,aut
alijsfimilibus & epthymoutendum fimili fubftanta faio. Poft hoz
ras proieionis molliter fato hydropace utantur, & dedione totius
corporis. Abftineant fe ab iracundia, a uocibus:& confetionibus epi
thymatum utendum,quammaxime qu conftringant: ut eft epithymii
diaurantes.Iuuant pofthondustiones paru: in nouiimo diadaphnia
don ex lauro uiridi, quo refrigefcat corpus. Quod fi uires perman 2
ferint,infrigidandi natent in aquis naturalibus,in alueolistiliae.Et potioz
nes dandae fimplices,confet ex caftoreo.folum potatum probatiffm
eft. Aliquanti autem erucam bibant,ad manfionem,& quiefcant:& coi*
tum exerceant cum fmina,aut cum ipfa primo coniacet, ut nullus ibi
uirorum aliquis,fit prteruerecundiam. Et bibant medicamina mithria
datis cum confetione efcar. Quod fifebrierint, delenibus adiutorijs,
uel cibis iuuentur. Oleribus,& carnibus leuioribus et digeftibilioribus
utantur, & encathifmatibus ftipticis:ficut in reumatifm uefic dixi 2
rmus.. Perungi debetautem ueretrum,& lumbi,& petines, ex agaria,
hippoquiftide, papauere:& purificatione puriffim circa lumbostcn?
dum:& cibis conftritibilibus ex aceto confetis,& le&io duriffime ftra 2
to.Et lanalota circa renes,hoc eft,in lumbos,apponenda, ut ex frigdore
lumbi frigefct,etglutinei digeftio feminis:ethificut athletg opus xcrce
to

ant,et fic ceant.nam ldun quoo femolliteragent.Etexercitationo?

mn ubeo adhibend,cibs teneris utdo,unguentis aromaticis,hoc eft,
cdoriferis:et mulicres ualde pulchras infpicit, qui uenerem intcrritent
w
 1LXXII s c v L p
C fuauiffime.Cibis ideo utendum deficcatiuis,utdiximus,ex nimia puden
dorum tenionecum dolore atq, feruore & pruritu, cum modica uena
tris appctcntia,ac pulfu cerebri& anhelitu, cum creberrima refpiratio2
satyriafis. ne. Hc paffio turpiffima & periculofa. Satyriafisateftappetitus ad
-
resuenereas ncefanter, cum erectioneueretrifortfima & turpfima.
Aliquoties accidit cum iatu feminis, cum tenfione neruorum & tre
more,et quando explicant,fpermadare uix poffunt,eum defetu et peria
culo. Curentur fic,utinfan partes fricentur,cum frequenti exercitaa
tone,& alijs qu n gonorhra dxmus. Abtineanta cibis calidis,&o=
doriferis,& pinguibus carnibus, &a uino multo,&a late,& ab ouisfia '
militer omnibus.Vnde fatyriafisditaeft, quod fintdeorum fatyrorum
Priapifm M8 e fimiles,quos nimium pronos in uenerem fama uulgauit. . Priapifmus
eftpuddorum eretio cum fenfu nimio,plurimo tempore perfeuerans,
nulloquefatisauta periculo, ueluti in fatyriafi:undeeft.paffio.Sedhaa
bent in e dittias:quod atyriais et perfectaresuenerea,et fit uirgamar
cida:in priapifmo&ante operationem & poft rem ueneream ereta uir a
ga permanet. Cura autem, uel obfruatio eorum adhibenda cft utin
fatyriafi diximus, de operatione earum partium,quae impoffibiles in re
bus uenereis fiunt,ex debilitate neruorum. Eos apprehendimus ex foli*
to motu corporis pigrefcendi atq; exercitandi facillima fatigatione, atte *
ftante grauedine omnium membrorum,cum impedimento digeftionis,
& fatidio cibi, atq, parua iracundia, udorisfacili lazamento, etaquae
potanda incommoditate:ac fialiquisfemotui uehementi agrotans de
derit,cremari interius fentit,etomnium fnfuum obtunfione confundi 2
tur.In ufu etiam uenereo difficilis eftin ipfo ufu,atq; feminis iatu non
facile celebris.Non affetantes, neq; perficientes opus uenereum. nam
dum patiuntur,aliquoties impetfaciunt, etdebiles ibi fiunt, et deficiunt
fine operationefeminis. Quammaxime contingit fenioribus, qui cupia
unt adire mulieres,& fi aetatem uidcant, non poffunt cmifceri, quama
maxime puellis.impoffibilis enim eft illis uirtus ad operandum coitum.
Sicut infantes,fic taedent,&deficiunt.Exercitari autem debent, & fricari
infn partes,& ungi: et lumbi unguento ungantur. quod morfum
prftet & titillationem. Ex pipere, nitro , & euforbio fricentur loca
fortius. Efcas autem accipiant calid natur, et uinum odoriferum,&
mulfam.Et olus comedendum conuenit,porri,eruc,bulbi, portulac.
Et bibendum dato piper, & eruc femen, ex faequo tritum, cum uino
confetum,& fimiles uirtutes qu uiros adueneris prouocent defyderie
um: et dormentes fomnient,et completanturpulchras mulieres, utpria
mo eas afpiciant: et letionem legant amorum, ficut infcripferunt Am a
phipolitus,Philippus,et Aciftidos,etfimiles fabul dandae. Vtiliffim
lac bubulum bibendum, et ad mafnionem calidis unguentis ungantur :
ideft,laur baccis,ruta femine,fulphure uuo,nafturcijfemine,fimo coa
1umbino,pipere,fle,caera,terebintina,fingulis olei ueteris lib.ij, omnia
 . . . v v s. .

bus mixtis,unganturlocafuprafcripta ettrocifcos,etpotionesfumatad A.

id conuenientes,
* . De Veretricaufa in orificio ani,
- c A P. LII.
N A N o multe fiuntcauffae.Autcondilomata,hoceft,glandulae: Caufeani.
acrocordines,ideft,uerrucae,uel potius diuerfor generum,magnia
tudine granorum,uelpifae,autfabae. Aliquoties& nuci fimiles fiuntraa
adiae:aliquoties tumoreminens,utipfum orificium claudere uideatur.
his omnibus tumoribusadhibend erithoc. Mortariolum facis
ex moll cum piftillo fuo,et mittis ib olerofei partes.ij.etunbonpare
tem 1. fimuldiuterantur,utunum corpus fantin mod cerotfpfm:
etloca tuberof,uel granorum fimilia, uel condilomata ad manfionem
perunges, ita ut primo uaporationem adhibeas ex calda,ubi coxerit aut
lini fmen,aut fenugraec,autaltea. Primo uaporabis orifici,et fpona
gia cum calda fuprafcripta extergistet dum calet,deipfo mortarolopera
nges ad manfionem. Quod fi magnus fuerit tumor in orificio,utid
claudat cum feruore: oui ai medium durum teres cum roaceo, etuino
modico, utfpiffum fiat:unges ad manfionem. Quod firagadia, uel
fcabiesani fuerit,oleo rofeo cum ouialbumine exaequo trito,hoceft,be
ne commixto,ungitoloca. Quod fi colletio fuerit ibi, et excrepuerit:
emplaftrum diabfimitium apponendum. Quod fi fiftulauerit: infia
bilndum erit,autinijciendum ficut in chirrurgicisfcripfimus. Cauff B
ani,indecoro,hoceft,turpiffimo c dolore,uel pdere,longo tempore,
uel frigdore non curat procedunt: et non folum ipfe tumefcit, uerum
etiam et uicina loca compatiuntur, et ueretri uulnera exinde fiunt mali
gna,et inmundaut feces:tales fordes,et ipfs immundicias non curantiae
bus, uel non extergentibus,neq; follicitudine medici diligentius fouena
do uel extergendo,n curando, uelinfpciendo,uel n uocando ueteres
medicosincifores utincidant: uel n cmonentibus infpicereftercorum
fimos,uelftoresdiligentiffime in paffione ani. Curantur autem per c.
ftercorum eietiones,uel urinarum fedmna, fimiliter&uulnerum gra=
uesliquores, humorum,fanierum uel fanguinum,operationes ut hbeo
antur. Vnde & nos fupraditas has colorum, uel uulnerum fordes in2

fpicere,palpare,uel extergere non pigeat:quoniam & eorum fordes, uc!

perurinam immundicias tra&antes,uel operantes, ad flutis port cum
magna uitoria pertingemus, ut cum laborantibus uere adfalutis pala
m uitoriam curramus.Quod fi negligentes,aut turpia fupradita ca
temnamus,uel diligentiam n adhibeamus, diffamationis loc incurria
mus,utlaefus infirmus & uulneratus pereat. Ergo uti diligentia debent
pro cauff ani operatione medicinae,& uaporatinfpongiarum appoa
nendoadcafum,uel tumorem eius:utfupini irceant inletulopatientes:
ex pongia tenera, uellana molli, potuaporationem ex caldaubi coxe
ritautmalua,autlini femen, autfenugraeciuaporando, ut dixi:& poft
k
 LXXII E . S, C' V L : A P i t ...

C hoc apponendo ut dixi fpongiam teneram, uellanam mollem,&fu

ligand6. Quodfifaepius procedit:cyclamini elixatura,autellebori foe
mentandus,& granati fucco, autfenticis perungendus:& cochleiscum
teftis fuis combuftis & tunfis, cinis earum fpargiturfuperanum caden?
tem. Item fentcis turones,granatorum coria,arnogloffaefolia, turones
pampini,lenticul modicum,omnia in unum cota in uinoauftero, foz
uendusanus,& eo puluere pargendus. Baulauftiam,hoceft,centifoli,
& corium granati tundis fimul:aluminis fciffi,agati,croci modice tun*
{, in unum cmixta,puluis apponendus,ita ut primo fomentetur ex ui
no ubi coxerinthcrbacfuprafcript,8& fic puluere fpargendus. Curanz
tur etiam ex encathifmatibus & epithymatibus conftritiuae fubftanti,
ficut multoties iam diximus. Cibis autem conftritiuis utantur, & poa
tionibus fimiliter,cum ijs qu non prouocent, & inietionibus conftri
&tiuis,ct fricatione lumborum et coxarum fortiffima,cum quadam leni
tate unguenti. Exercitentur fecundum uires,ex lauatione aquarum. Cs
bis quiuentrem non conftringant, aut inietionibus fimiliter,& omnia
bus alijs qualem habentibus uirtutem utantur.
DeSciaticis, C A P. XLIIII,

x Q. v. 1 B v S Sciaticum apprehendis; Primum ex pfo do

lore offium: eo q de cotis decendatuertebra ex uefic compaga
ne,attcftante formidabili corpore, cum grauedine, difficultated; mo 2.
tus. De hs uehemens dolor, cum punctione & feruore, decendens ex
inguine,& fura, uel tibia ad talium,cum ueftigijs ped. Quae etiam nu
trimento eius clunis tenuitas confequit,incipiens a coxa,ufq; adfemur.
ad genu,& tibiam, & furam, & plantam. Si inueterauerit per tempora.
Cura, cladi efficiuntur,& laefi turpes fiunt. Diligenia patientibus adhia
benda, 8. primum infufiones, & calidae uaporationes & fricationes mir
niftrand.Cataplamatibus,& cucurbitis crca coxas utantur,& cliftere
acerrimo, & non parum deponant. Sudent multum. luuant& uapora
a
tiones fpongiarum, autfaccelli ex falibus, & uefica oleo calido plena,8c
aliarum fimilium uirtutum.Poft uaporationes ungantur ex acopis acera
rimis:in fole diu multum fricentur. Vtendum exercitatione. E)ein fcaria
ficationibus acerrimis.Fricatio autem fiat diutiffima ex pice liquida cum
ofco ficionio, ale,&, caffia : oppopanace & adarce fimiliter ungatur.
Aliquoties fecund tempus curari debent. Quammaxime quando pafa
fioinueterauerit, utendum hydropace,& finapimo,& mordacibus mee
dicaminibus. Et cauteriofecundum loca utamur in eadem coxa ubi uera ,
Experimen titur. Curare autem oportet ex acopis & malagmatibus acerrimis, 8c
*** emplaftris deficcatiuis, qu probata experti fums.
De Scialgicis. C A P. XL V,

C 1 A L G I C I funt qui in lumbis dolent.Ex utraqp coxa fiigtdo

lorufq; adfemora,& genua,& tibias.Aliquanti coxas uocant: q
-->
 r fa D. L 1 B. v N v s. lxxv;
figna dolorper coxas difcurrunt, & ex coxalumbi dolent. Quamma
xime infixus morabitur dolor, ubi uertebras incidit,ucl refidet fecund
naturam. Curanturifti ex infufionibus,& uaporationibus,& cataa Cura.

plafmatibus qu prodefffciaticis diximus. Quammaxime uertigior

uenae incidend circa digit pufillum pedis. Et untiones ex acopislum
bis adhibendae ex fale, nitro,fulphure, & fimlifubtantiautendum: &
fricatione ad folem & in balneo circa loca fciaticis prgfcripta.Scialgicos
item apprhendimus ex clunium difficultate, ut uix fe incuruent, atq;
tardius,cum uehementi dolore:ita ut uix erigere f poffitaegrotans.Plo
rofq;etiam earum partium contratusfequitur. Cuf in utrifq3 parti*
bus coxar imponend,uel unguenta,uel omnia adiutoria qu de fciaa.
| ticis dxmus, . . . - " " . -

De Artrtics. C A P. xL VI. -

I v N T Artritici in omni corporis parte,fcilicet artculor, dig

tor fiue manu,fiue ped,fiue omnium cmiffurar, fiue nodoa
rum fpin,fiue iugulor,fiue iunturae offi,fiue ex longa podagra. Fit
ex humorib. frigidis. Aliquoties & uulnera faciunt c lapidib. Quam
maxime irritantr loca doicntia ex temporum qualitate, fcilicet ueruo,
autumno,& hyeme.l Silentium & his adhibendum ufq; in tertium di
em,ufq quo uires permanferint. Spongia teneran pufca tinia fecund
uires, fi eftaeftas,in frigida, fi hyems, in calida his ponenda. Sed primo
apponenda eftficca locis dolentibus.Primo mittis adiutoria,quae comea
dant,hoceft,morfum praeftent,utacetum:& oleo fricandaloca ex uino,
quod abfumat. Aut hi fpius c aqua frigida foluto pane cataplafmanz
di,aut ftrigno,aut arnogloffa,aut polygano, autuitis turionibus,aut co4
liandro,autpulicaria,aut femperuiua,aut papaueris folijs,autintyb c
medulla panis:& horum fimilibus utendum. Ad iungendum,conftria
&tiuum oleum rofinum, aut lentifcinum,aut citonium apponendum loa
cs dolentibus:& cum papauere & polenta cataplafmato ,& lentcula
multa,& bulbis,c melle& hyofcyami folijs,aut radicibus eius cum ftoa
race,& lilij radicibus,&hyacintho,& marrubio cum fale&cafeo recena
te,&asbeto,et nitro cum porcino adipe uetere,et roaceo,& imil uire
tutem habentium. In acceffionis tempore, coperienda loca cx munda
lana, & infundendum ex oleo dulci calidum, ubi coxeritin aquaaltea,
fenugrcum,linifm,& calamite. Quod fi fortiffimus increpuerit do
lor;flebotomia adhibenda; fi tempus & tas permiferit, ad partem braa
chjub paruus eft dolor, inde fangus emittendus eft. Et fricationibus
calaticis utendii. Et cibo humaniore, molli, implici, digetibili, calido.
Et peruentrem deducendum ex folutione confeta:& in locis ubi cucure
bitarum fcarificatio operarnonpoteft,fanguifugacapponendac.Sed tae
menfcarificentur in locis dolentibus. Quod fi morfum fecerint fnguia
'fug,uaporationes adhibito:& poft hoc fomentationes ex aqua calida
foIutiua,& olco,ubi coxeritfenugraecum,lini fmcn,malu aks&
2.
 E; xxv1 s c v . . 1"

:--

ficcataplafmaparagoritam habens uirtutem:quouis doloris&tumoris

marcefcat. Item paiiem infufum cum rofaceotritum,cum fimplicium ra*
dicibus,aut altca cota bene,& alias fimiles uirtutes & uaporationes. Si
id meliorauerit, balneis utantur,& uaporibus,cibis & potibus aquatis,
cm aucrfione morbi,& cerotarijs,& dulci oleo,& cyprino:& ex adipi*
bus:& malagmate diaquilon,fenugraeco,aut ex oleo, Agitetur ue&tatio?
nib.uel deambulationib.nudis pedibus,etobferuatiibusauino multo,
& ab indigeftione,& a uenere: quoniam exinde irritantur nerui, acera
rimtur,& reumatiztur. In hacpaffione in initio mediocriaadhiben
da adiutoria, mordacia crca acceionem,in tatu mollitiua: in dmffio=
nibus fortiffima, & diutiffimae uirtutis. Circa frigidiffima, mordacia,
&igne acerrima induta fiant diuerf, Sapientiffimus fermo hoc iuffit,
in omnibus tumoribus frigidis,contra frigida calidis,contrahumidafice
Notr, cs;contra ficca humidis uti.Mrabile contra podagrcos dixerunt,ped
porcinorum adipes. Si ragadias habuerint, caprimas aluos,cerotaria,&
cincrem muftelarum faceratteftantur.Similitr & podagricos ungi iua
bemus ex adipe genae lupi,cum cerotura. His contra omnium articulo?
rum,uel podagricorum cerotaria, utendum diafricon emplaftro, quod
ex bulbis conficitur,per fingulos annos neceffrium medicament: con
ficis & antidotum artriticeum. Contra omncs articulorum, uel poda*
grcorum caufas hocunguentum,fue emplatrum diligenter adhibeto.
In dimiffione fortiffimum adiutorium deambulatio, cum exercitatione. .
Sed in ipf acceffione fricatio adhibenda:& lauacris utantur. Adhiben
di in dimiione & cibiuarii,mediocres,uinum paruum &lene. Pot cie
bos dropacem fimplicem,&medicamentum paroptefum,&uaporatios
nes folis, & pullorum calidorum circa marisarenas, & fimpafmata, &
nitrum,adarces, euforbium, & his fimilia adhibere faepius diximus : 8c
unguenta,uelacopa ex fquilla, & cucumeris agreftis radices,& euforbia
um, adarces, etmalagma dialoen, autdarcina, autdadaphnidon, autd
aftate, & fimilium confetionum:& ex radicibus uomitum, & ex ellez
boro purgationes: & decotiones artemifiae herbae. Et in aqua marina
calida natent,autin falf naturaliaqua calida,autfrigida in ftate. Quaa
1es funt aqu in Italia:in ipfis reficiantur.Quando exacerbata fueritpa
fio,leniora adiutoriaadhiberi ex acerbatione doloris poterunt.
D B P O D A G R As
C A P. XLV II,

P E D v M dolore nomaccaepit Podagra: quemadmodum

Artriticus ab articulorum dolore nomen ccpit. Podagricos
apprhendimus,ex tardo dolore pedum,inchante a maiore digito,id
eft,a pollice,aut ueftigio,aut capite plantae.Aliquandocum immtatio*
nea naturali colore:aliquando cum rubore, &inflammatione, attetana
te dolore,aut frigido turbore. Podagrarum genera funt duo.calida.

 M. B. D. L. I. B. V N V S. IL XXV If:

& fiigida: qu ficcognofcimus. Calida podagra eft,qu cum tumore, A

& rubore uenit. Frigida podagra eft fine tumore, feruans naturalem
colorem cum uehementi dolore. Quibus medebimur fic. Contra calia
dam Podagram frigids adiutorijs medemur,contra frgidam calids.
A peddolore(ut dixi)nomen accpit podagra,ficut ab articulis ar?
tritica, hoceft, commiffura totius corporis. Nam uicinam paffionem
hac fufpitione credimus curari,cum h paffiones fenefcunt. Poffunt effi
medel adiutorium habere, amputariautem n poffunt, quoni omnia
um paffionum plus chronica,hoceft,multum longa,quam maxime peri
culof etgrauis eft frig. qu & uulnera,et lapides:creat: et maximis doa
foribus irritati podagricilaffi fiunt,uel exacerbantur:& ne diutius fatiae
gentur,calidis in tatibus inuenimus iuuenibus faum beneficium,&
adiutorium fentiunt. Oportet ergo cognofcere dolorum loca:quoniam
incipit dolor a maiore digito,& planta,& calcaneo. Ab uno pede in2
cipiens dolor,aliquoties fua fponte recedit, aliquoties in anno femel,alia
quoties ecundo exacerbatur, non olum uno mbro, uer etiam & per
totum corpus.Vnde a uino,ab ufu uenereo,a carnibus & leguminibus
uetuftioribus ceffent, ab iracundia, trifticia, & indigeftione omnium.
Ante omnia habeant exercitationem tenuiffimam, Vtendum tenuibus
cibis. Etin dimiffione uomitus prouocetur. Radicibus utendum,&fri
catione, exercitatione,& deambulationibus pedum in arena calida.
Quodfi in pede uno fuerit dolor magnus c tumore & rubore, fiui2
res uel tas permiferint et tempus,ex alio brachio ubi dolor n eft,flebo
toment:& poft fx dies uentrem purgent,& dropace utantur,& finapifa
mo,& unguento ex oleo ficionio, & alijs fimilibus. Puluere deficcatiuo
commixto foluendum. Lauacro item utendum in fole, & aceto ungena
dum. Initio paffionis podagricorum adhibenda bene digeftibilis,&
parua commixtio, & aquofae potiones. A uenere abftinendum conuea
nit,& ab untionibus acerrimis,& a manuum operationibus.Frfcentur
quantum ferre poffunt,& nudis pedibus gradiantur:& uentres illis fol
uantur, & urin prouocentur.Et fimiliter uomitum ex radicibus,ut di
ximus, tertio in menfe prouocando per decem dies interuallent. Et pro
doloribus mitigandis, cataplamatibus, & embrocis,hoc et,infuionia
bus, uel unguentis & emplaftris, ac diuerf potione utendum. Con 2
uenit ergo purgari uentrem fecundo in anno. Temperantia corporis fia
at,ut non exacerbetur paffio podagrae. Et adiutoria adhibenda, ficut
docuimus,utcontraria contrarijs adhibeantur. Quammaxime feniori
bus utendum eft calidis adiutorijs:quoniam corpora corum calida non
funt.Vbi plenitudo eft,ibi euacuatione opus. Omnis nempe falus hu
mani generis regiturfcundum genera cauffarum,figna impetus dolo a
ris,& circa regionis competentiam. Podagra,pedum dolor nominatur, Podagra.
ficut chiragra a manuum dolore:quando uero fimul genua,& cubiti, & $hffigia.
fIrIIlCa,
articuli omnium membrorum condolefcunt, Artriticus uocatur. Tunc
k3
 IL XXVI! I E s C v. L. A p f f
C facuiffima ac molefta cftillius paffio,& tarda receffio. Si fuerit poda* .
Podagraca- gra calida,cum tumore ctferuore, qu fit ex fanguine & choleribusru =
Hida. bcis:frigidis adiutorijs curentur.Foucnda loca ex pufca frigida,& fpon*
gijs teneris,autuino autoleo rofeo:& cataplafmandi ex herbis, aut ftr a
gno,aut coliandro,aut arnogloffa,aut polygano,aut apio, aut petroflio
fio,aut aizon,hoc eft,femperuiua,autturionibus uitis,aut papaueris fo^
lior man, 1. aut intybo cum panis polline,infufa gftate in aqua,hycme in
uino,adjto oleo rofeo,aut lentifcino,aut melino: et cataplafmabis.
fi feruorgrds fuert c tumore:lenticulpuluere cog n mulfa 8( oleo
rofeo cataplafmentur,autapijfolijs,cotis in aqua tritis,adiunto acetifa
mo,uel ouorum afforum uitellis duobus,ucl tribus:additorofaceo oleo:
cataplafmabis loca illa cum adiutorijs frigidis qu in artriticis fcripfi
mus:& poftdies.xl. utantur cerotariodiaquilon cum rofaccq. . Quod
Pedagrafi-
gida.
fi frigidapodagra
dolure,& uulnerafueritiine tumore, & ineomnibus
faciens.Vaporationibus rubore:fit cum uehcmenti
utantur,et faccello
ex fale tofto:et poftea coperiantur loca ex lana intinta ir, oleo dulci,ue^
tere,& calido.Poftea foueantur ex calda ubi coxerit malua agreftis,cum
fnugrco,& lini femine, & diacalamenti. Quod fi magnus accre?
uerit dolor,poftea adhibend funt purgationes. Sccundum tempus &
tatem flebotomia conuenit:& fomentationcs ex aqua marina: & uen a
ter eis cum aqua marina,aut ex aqua uaturali falf caida fouea, ut com a
moueatur:& ex acopis calidis ungantur,autex oleolarino, Et poft dies
D xl.ccroto utantur quod eftdiafinicon,et malagmate ofquiron, aut diaop
poponace,aut diapermaton.Etin dimiione balneisutani: & uperloa
cadolentia puluere ex nitro,euforbio,adarce, & pipere afpergantur, &
baccislauri.Etpoftlauacra unguento fimplici uti debent. lt unguen*
tum ad hanc paffionem.Squilla,ruta,cucumeris agrcftis radices co&tg in
oleo uetere partes.ij.aqu pars 1. & tamdiu coquatur donec purum o
leum rmaneat:& herbas profjcies,& addis ibdem caram modicam , &
pargis uperpuluer de nitro,&euforbio,adarces,pipere,& baccislau a
ri:hocacopo in balneis utantur,et purgentur exiera Archilenis ex ellebo
ro. Quod fitumor fuerit cum fcirofi:panis candidi medulla in uino in2
fufa,trita,n lnteolum induta fupermponatur, er fpffime renouetur,
Et cataplamabis ex foenugrc polline,& lini femine, n mulfa cetis.
Quod fi uulnera lapidofa fecerit, emplaftrum fenicen adhibeas : aut
hanc confetionem mirificam.Cerae vi.olei ueteris- xxi.tcrcbintinac
+ vi.afronitri + vi.lixiuiae de faponarijs primae -:- xxx. Coquis fimul,
& oleum & lixiuiam & afronitrum,ut fpiffum fiat.Dcinde mittis ceram
& terebintinam,utpaftilligenus fiat. Inducis in alutam, & fuperimpo
nis. Quod fiinacopum facere uolueris,plusde oleo uetereaddis, etinum
gis. Qucdfi duricia remanferit: malagma diaqulon durum in calda
mollatur,etn alutam indutum mpones fuper neruor contracticres .
- Abftineant ab omnib.maiorib, carnibus,maxime abubula:et a legua
 -
**
. 1, I . v v s. LXXIX

minibus,uel a falfamentis,& ab acrimonia : adiutoria adhibeant:uel fi&.

fe obferunt,ficut in artriticis fuperius diximus.In omnibus uero fupra 2
ditis cauffis utendum eftmedico ad uirtutem eius qui patitur, ut
non ldat potius quam iuuet.. Ille eft itaq; retus medicus,
qui cognouerit qu fuerint prterita,& qug funt pra
fentia,et qu funt futura.Hc igitur ei reddenda
*- -
funt magis, qu humanis corporia
bus ad operandum ania
tatem conducunt.

S.

([ 1 N D E X unuera Agaricus 174. ,is Ampeluarus t

als omni Con Agata 215. Ampelonagria Sz.
R , Agiros ,,, Ampeloleuki 1
TEIl O'UI totius Agnus . ra 174. Anisia

Operis 6. Agrefta 2.2.1 Amurca z6 zs

A B TE S - so Agrimonia . AmyEdaltis 79
Abrotanum ri. so, Agroficos -- ,,, Amygdalae 162 1219
Abfinth 51, 165, 141, 180, 118 Aizon 17; Anagallis 167 1 219
Acantaleuc 19; Alcyonium z Anemis 13
Acara eo. Alentidium ez Andragne 177 22
Accipiter 99 Allec s, Aneta 96
Aceti uis 342. Allium o 14 Anetum 2; 144 - 11 178
Acitula Ales ,..., Anguiifa 92.
Acoleia so Alnus 3, Animaliii uarioriiefus 235'
Aconituma in 9 Aloe izg. 2 a Anmone 8

Acorus 17, 22o Alofantus va. 2z Anifm 178 z 1S

Atis 17s Alofacne . . Anfer . . . 9;
Adarce zzo Alropa s, Antidotum diacalament 149
Adiantos 174 Altea s Antdotumtyriac . . eo.
Aer : Alumen aus Antidotum diacodion eo
Aegilops 174 Amaracus s Antidotum lifopon C)*

erugo . . . 41, Ambrofia eo. Antidotum hydropium eo.

Aes uftum - eo, Ameos 176 Antidotum diamaces a;s
Affodillus iso. 221 Ameifemen 219 Apiago - 46
Affodylus - 117 Amlum 216 Apis *o 4.
Afronitrum : 1so. 21z Ammoniacum 177 21; Apum
Afrofilinos ** * - - 217 Amomum 7 qua *
Agalf 17; Ampeloprafus eo. Aquila - $8

k2
 1 N D E X T 4

Arariea 12O Bromus 18; Chalybs

Ardua 95. Bugloffa 13o 17o Chamdaphne 114

Argentum 8
Bulbus 183 Chamaedrys &O 8 217
Agrimona 18.o Buphthalmus fO, Chamlea &O 226

Ariftolocha 4 124 17 Butracium 3.22. Chammilon 22

12.8 218 Butyrum &O 18; Champyts CO. 167

Armnum 221 Buxus 79 Chelidona 61 163 124. 134'
Armoniaca 9 Cadma 222. Chryfocolla z16

Arnogloa 16179
Calamites 168 184 Ciamum 190 229
Arona 4-4. 17.9
Calamus agrefts 156 Chromeum 190
Arfenicum 179 Calamus fragmitus 184. Cicada ;
Arpalatnus eO. Calchantum 323 229 Ccer 14 1t 215
Artafaxis 1So Calcite &O Ciclamen 19
, Artemeta 169 Calamentum 62. Cicona 98
Artemiia 37 219 179 Calamus aromaticus 22 Cicuta 41 4.
Aarum 220 Calx uiua 226 Cfi , 227

Afcalona 30
Callytrichum 131 Cmnum 19 6 19o
Aferum 5.o Camelus go7 Cindix 15;
Afinus Camerion 156 Cinnabar 422
Aparagus 16; 179 2.19 Camphora 71 Cinnamomum vo 2.23
Afpaltum 217 Canabus 15 184. Cos 2S
Afphodelus 127 Cancer 92. Ctteruuurtz 59
Aplenion 181 Cans 115 Citocata
Atafiemeron *So Canis cerebrum 139 Crona 159
Aterion 134. Cantharides 225 Cityfus r. st
Atramentum 213 Capneus 134 Crmatis 228
Atriplex 5o 146 Cappars 18; Cnicus 223
Auellana 16t Cappareos 156
Coagulum 229
Auena t 22 O Carambria 189 Coccognidium 22
Aurichalcum 1 Cardamum 18; Coloquintis 156 187 224.
Auripigmentum Cardamomum 185 226
Aurum
315
s
Coliandrum 141 14; isz 226
-
Cardamonagrion 17o Colcionium 228
B A C H mnza 23 Cardo 48 Columba 93
Balauftium 163 182 zzt Carduellus Comi $
Balfamita 29 Cardus unus 4; 68 131. Cominum 226
Balfamum 7 o. 182, Cardus fyluaticus 14? Conchla 93
Bafilicon 59 Cara 185
Bafilifca Conocarpum 198
Carpenus S; Conium 322
Battis 182, Carpo so Coniza 223
Bdellium 18; 121 Caei natura 24 o Confolda
Bcgeteritz 1O4. Caffia 285 227
Benedia 65 Caftanea 72, n Gu
Coprus 283

Beruuurtz 6o Caftoreum 186 223

Corallium 228
Cornu ceruinum 22
Beta 126 Cauls 31
Biber.Caftor 11 Cedrus 1 13G
Cornus 83

Bibinella , Centaurea 214 sz Corylus 9

Coftum 138 x15
Brchuon 97 Centaurea maior 124. 186
Cofiros Roc
Brchuuurtz 66 Centaurea minor 2 18
Blandonia % Cotyledon to +So
Centaureautuaq; 1G
Craffus 91
Blitus 146 183 Cepe 31 148
-

Boncitherim 74. Cera Cret 189

187 224
Borith 37 Cerafium Crnos &O e
161
Bos ilt Ceraus
Crmoleucos 154.
Botration 169 Cerifolium 26, 141
Crfon
Brambere ess Cerufa 273
Critana at

Bratea 18; Ceru lngua Crocus 323, 188

Brema 9 Ceruus - + 1 Crocomagma 4

Brona 41 Iff 173 212 Ccte 38 Cromion agrion 154.
Britannica - 127 Cetrus $14. Cubebe 2\
 ^r I *v 3,3 .s.:
Cculus noi 229 Erice 2;. Gliganum,onum -*s* 19s
Cucumer dometicus 147 Ericius 1 16
Gliciryza ; 196
Cucumer erraticus 223 Erificium 231 Glmum * 195

Cuprum 9 Eriion $46 Gmilaea 15.3

Cuticia 154. Eritrodanum 23? Gonnildon. np
Curfumfacitis 387 Erpclium 194 Grannen . 137 16?
Cucurbta 32. Brpi lum 33% Grandula 93.
Cyclamen 21; Eruca. 85t Gras $33
Cygnus 95 Ech 9t Grifo .9%
Cynogloffa 154. Eculus 8 Grus 9
Cyperus 190 215 Eox . 9 Gumi #23
Cypreus 19 Efula 45
Gypfus - 199
D. A C T Y. L. E. 163 Euenum 33o
H A M E S r R A 116
Da&ylofa 57 Euforbium 194, 13o
Harrbaum S;
Danubus G Euicus 191.
Hafeluuuruz 44
Daphne 151 Eupatorium 194.
Haftularagia 133,
Daucus 19 13 Exercitium 245
Hedera 146 144. 23t
IDefrigis 19t FA B A *4 152 235 Helm 109
Denemarcha 62. Facus 194.
Heliodoron * 153
10erma * 191 -
Fagus 81
IDeuuurtz 45
Helotropum ujt
Fafiolus 15?
Helus - ild
Ditamnus 4 m4 ier 191 z.o Febrifuga * 55

Dieta Hippccratis 2.47 Feniculum, *** 145 2.35

Heptaphyllon 14?
Hera met 197
Diffrigis* * ' - 24 Foznugraecum 4o
Herbarum ufus 336 237
Doriganum 23o Ferrum 1

1Dornella Ficaria 6; Hermodatylus 4?

Dorth 67 Ficus Hcrodius 99.
7.9 16o 19' 233
Draco 119 Flx Hierobotane ' * G
4; 136
Dracontaea 191 Fimicum 19, Hippuris 19
Hrcus 1, 2
Drela 1oz. Flomos as&
Drioters 229 Frmca als Hirigeron *97
HDromeda * slo Forna Holderbaum 84.
91
Humbelm to 5
Dryos $93. Fraga 818
Dulcia $4.4
-> Humela : -44
-

Fragara 68
Humulus 38
E B E C H t " 64 Frafica 42.
Ebulus 146 131 Fraxinus 81
Hnerdarin 59

Echnus 89 Hfflarhedta G
Frigellus , es
Echns 194. Fufarius 0g
Hybifcus 6E

Elaterium 23 G A L A 19;
Hydiofmus *9
Elatne $32,
Galanga 16 Hymmelfchlffela @

Elea 19; Galbanum 197 Hyringius 197

Eleon CO, Gallina 96 Hyrundo mo3,
Elleborus CO , Gallus EO Hyofcyamus . 164,
Elea drachs 33O Galli crus , 130 Hyffopus 33 166

. Elelifphagus 232 *yy Gamella 156

F F 84
Elenion *, 15? 2O Imolum 13t
Garyophyllon
Elephas Gelifia 63 Intybus 13&
Elidrum 330 Gemi Ifatis 198
197
Elnon . 193 Irios to
Gentiana 4b 113
Elna 9 Ifenbardus box.
Gepafa 19s Iteas 198
Elxine 19; Gereeres &O s
Oenante 133
Gerla s? Iu,ide,uiola t

Epithymums : z Gigarta 196 Iuniperus 84.

Epilion ; Gith 6g
Iufcalcus 19s
Equifeia 129 Gladiola Ixos .
jy 137
Equus tio Glan -
Kranchfrhnabd
Erdpfeffer r 66
Gandes balanae in L. A C
Erebinthus 19; Gleucon Lacerta e u :
Era .
194. Gieucis :: Leris
2: * w
t *** *
 I N D B X T O&
*

201. Panacrax , *s
Latuca 3, 126 Melipolus Pandonia ` 58
Melilotum. 2.
ILatuca fylueftris 34 126 Pans cretnua
Latuca leporina 155 Meltsbaum 84. Pans triticeus - 2
Menta 144.
Lapatium 198 Papauer .38 13?
Lapatium agrete. 16; Mentaefpecies * 29
Lappa 4S
Mentatrum * 14. o Papaueragrefte; $35
Pardus 168
Mercurialis 158 165 Parix
Lapidesfpongiarum 199
Mepila sco sos
12)

Larus ^ 59 Patinaca 3; 14;

Lauendula 4 M\conum zou
Laudula soi Millefolium Patinacayluatica
7, 139 *Pauo asy iss
54.
Laurus fMilium is is Pegamon - 164 2e;
Lauacra 144. Miluus s
Mixorus 16t
Pfeffertruch ... zu
Leo 7 Pellicanus 'noe
Leguminauaria 135 us * 6 Pentaphyllon , 4
Lens 14 Morus - 392,
Peonia - 157
Lentcula 152. Mora * 169
Pepones ,7
Lepus e , 114;
IMrfchweim 89 Perdicialis - sp?
Leucoa , 134 198 Mofella * 6 Perdix . . . . . sy
Leuiticuna 2" Mulbrbaum 79
Perfterion , us;
Libanoris . . . u 4 199 Mus 118
Perfica 9
Libani thus 199 Mufca nof
Pericus z
Licen * Muniuua 91
Perfonata us
Licium eO. Muficla atz

Myrica
Petrofelinum 6 4* zor
Lilium ... ss, 142. . . . . ." . 8; Peffa - - zor
Ln femen sy is; zoo Myriophyllon 153
Pica
Liquiricium 2
Myrfinon ?,
Picez , so
Lthargyrum 2 Myrtus 89 Picus -
Litron C), N A - G
Pigmentorum uirtutes, ago
Lotos , Nardoftatius ' ' 28 Pilofella sy
Lucina ; Narticus iz Pini filius 2Of
Lucilia CO . Nafturtium - 28 Pinei nuclei g
Lucius 90 Nefpelbaum 7; Piper ze Bo4
Lunguurg 39 Nfus - 99 Pira s
Lupinus 153 Nuces rotundae 162, Pira matura u&g
Lupinus montanus 141. Nux G Pirus

Lupus 114. Nux mufcata 6 Piretruma

Lylim ... 47 Nympha 13; 203 Pa .

Lynx is Oleiuirtus 24? Pifcium uarietas $6
M A G G. A te; Olera agreta s47 Pifcium efus
Mala dulcia 159 'Olerum uirtutes 237 Pifcatia 162
Mala acda EO Oliua 74.
Plantago
Mala punca , , u2, Olufatrum 143 Platanus Sa ao;
Mala 47
(Don - 2O4. Platofion 9
Malua utraq; 119 Opium cirenaicum Pliona 6*
Malus . : z; poponax . e . Plumbum 0.

Mandragora 45 129 14s zet Orbicularis 12% Polion

Maratrum zot Ordeum 13 151 234.
Polygonos , , us$
Mare . . . ; Origanum ? 145 164 zo;
Polygonorum genera ' o.
Marrubium . 4 13 C)robus 15; 263
Polypodium 43 f
Martarus 117 Ormentum 15?
Polytrichum 13:
Maftix 2. Otrea zes Poma uara
Mcchefich 91 Oftriago ii.4 Pomphilix or
Mcdullae uirtutes , a46 vos Ous 113
Poreagla $41
Mcgilana ; Qxyacanthum Re; Porca 9s.
Mel i 2es Oxylapatium 124. Porcus Au.
Melias 3ox o. Portulaca ... as
Mela . Ozymum 143 Forrum 148
Melanteria '. , P A L I urus ', so4 Porrum cauum a
Mclantion ''si Palma rs Porrum fe&ile 148
 r 1 v s R. 1 S.
13 o Tetudo 11t
potio mirabilis adfanitat *** Scylla
Pra(Tum 2 Seh ; Thermus $73 111

Priapifcus Selenum 2oz Teuton 2.11

123
Propoleus to G
Semperuiua 4. 14 Thu 9
Pruna t Senetion i;o Thlafpus C

Prunus 73 Seri 2oz Thymbra &O e

Pfillium 39 Serpillum 4o 14o iss Thymus 68 166

Pfimitium *o6 Sideritis alo Thus

Ptcleus &O , Scis 4o8 Tigris 169

Pterion CO, eo. Tilis 21i
Siciagrium
Puleium ; 35 Silfium co. . Tila 81
Pulex 119 Slgo 12 Ttimallus 141 15: 112.
Pungo 2s Siliurus 9o Tragagantum 211.

Simez c,s Tremulus 31 212,

Pythia 303
G V E R C vs 81 Sinaps herba 44 14* Tribulus 8;
Sinapis granum eo. Trduca agra 17o
Qunquefolium 4; 169
Quotanus Sfeleos 2 es Trifolium 164.
26
R A D IX 31. Samum eo. Triticum - ss Mys 134.
Radiolum 138 Sifymbrium w41 144 Tubera 168

Rapa #2 *46 zo.7 Smyrna ao9 Tyranus - $11.

Rapanap 14 Smyrnium ato V E H dyfiet 48
Raphanus 31 148 loz Solata ugs Venich 13.
Razola 67 Solatrum rs Verbafcum 13;
Rocfch ilt Solidago 134 Verbema 3
Refma 1e7 Solfequium 47 Vepertilie 104.
Reuponticum Sorb go Vibex 82,

Rhenus G Sparagus agreftis 13s Vchbona 4.

Rhododaphnis 156 Spelta 13 Vitricla 133

Ringella 56 Spica 39 Viola 49

Rombus 89 Spina s* Vini natura,& uaria eius ge
Rofa g 2o7 Spiriolus 1ng nera e 24 o

Rofa germana 154. Splenium ua Vifela 4.

Rosmarinus 137 Sponga zes Vitis 85
Rubea 6; Spondilium eo. Vlula too

Rubeta 119 Squinantum suo Volatilium efus : 236

Rubus : Stanmum no Vomitus 444.
Rufcus 139 Stafidofagra 154 Vlustirm 12

Ruta 32. Stara nei Vnicornu 1e3

Ruta hortenfis 139 41. Steinbiza V $03
Ruta fyluatica 143 Steinboc? un Vrhuon '
S A 4. Stella *79 Vrfus iOS .

Salmo 09 Stibium nuo Vrrica 6?

Saluia in 14t Storax co. Vua , 18

Samfucus 166 Storcxenfchnabe! &4 Vua pafia &

8andaracas ? Strignum 44 21o Vulpis 11;
Sanicula 43 Strutio 94 00 A L bere 68
Satureia 6; 149 Stur sa Dazermart in?
Satyrion *7e zoz Statgraf, 31 Weggra 3
Sauina 79 138 Symphitum 134, 146 poeich 6;
Saxifrica 16G5 Svcavra a10 %Delza 89
Scamphona ' A 1iz Oefpa to 6
Scandix 209 Tanacetum 36 YO.chm t4.
Scinus 2.1.O
Tapfia aio (Oichdewalde ion
Schnepfa 1 Taxus sa DD fant 11t
Scolimbus afs zo Teleos 169 CDynda 4&
Scollus Termenturn au XIfion i
Scolopendria 39 Terra z ZInzber 1
Scordion 135 ro Terra Calamina s Zituar .
Scorodon 20 Terra creta eo. Zizana 38
F I N I S. .

t
 ~~
~~~ ~ ~ - -- *ae_- - - - -
|

----r
----~
|-|
$
|-|

|-----|
--------
-
-|- -----
---- -- -
* **

----
|-*
---------
-
|

- ----

| --------

\
~
LEGATORIA COLLEGIO ARTIGIANELLI
TORINO
Corso Palestro, N. 14