Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
AAntropologiaoestudodohomemcomoserbiolgico,socialecultural.Sendocadaumadestasdimensesporsismuitoampla,o
conhecimentoantropolgicogeralmenteorganizadoemreasqueindicamumaescolhaprviadecertosaspectosaserem
privilegiadoscomoaAntropologiaFsicaouBiolgica(aspectosgenticosebiolgicosdohomem),AntropologiaSocial
(organizaosocialepoltica,parentesco,instituiessociais),AntropologiaCultural(sistemassimblicos,religio,comportamento)
eArqueologia(condiesdeexistnciadosgruposhumanosdesaparecidos).AlmdissopodemosutilizartermoscomoAntropologia,
EtnologiaeEtnografiaparadistinguirdiferentesnveisdeanliseoutradiesacadmicas.
ParaoantroplogoClaudeLviStrauss(1970:377)aetnografiacorrespondeaosprimeirosestgiosdapesquisa:observaoe
descrio,trabalhodecampo.Aetnologia,comrelaoetnografia,seriaumprimeiropassoemdireosnteseeaantropologia
umasegundaeltimaetapadasntese,tomandoporbaseasconclusesdaetnografiaedaetnologia.
Qualquerquesejaadefinioadotadapossvelentenderaantropologiacomoumaformadeconhecimentosobreadiversidade
cultural,isto,abuscaderespostasparaentendermosoquesomosapartirdoespelhofornecidopeloOutroumamaneiradesesituar
nafronteiradevriosmundossociaiseculturais,abrindojanelasentreeles,atravsdasquaispodemosalargarnossaspossibilidadesde
sentir,agirerefletirsobreoque,afinaldecontas,nostornaseressingulares,humanos.
Algumasinformaesbsicassobreosprincipaisparadigmaseescolasdepensamentoantropolgico:
Formaodeumaliteraturaetnogrficasobreadiversidadecultural
Perodo SculosXVIXIX
Relatosdeviagens(Cartas,Dirios,Relatriosetc.)feitospormissionrios,viajantes,
Caractersticas
comerciantes,exploradores,militares,administradorescoloniaisetc.
Descriesdasterras(Fauna,Flora,Topografia)edospovosdescobertos(Hbitose
TemaseConceitos
Crenas).PrimeirosrelatossobreaAlteridade
PeroVazCaminha(CartadoDescobrimentodoBrasilsc.XVI).
Alguns
HansStaden(DuasViagensaoBrasilsc.XVI).
Representantes
JeandeLry(ViagemaTerradoBrasilsc.XVI).
eobrasdereferncia
JeanBaptisteDebret(ViagemPitorescaeHistricaaoBrasilsc.XIX).
Escola/Paradigma EvolucionismoSocial
Perodo SculoXIX
Sistematizaodoconhecimentoacumuladosobreospovosprimitivos.Predomniodotrabalho
Caractersticas
degabinete
Unidadepsquicadohomem.Evoluodassociedadesdasmaisprimitivasparaasmais
TemaseConceitos civilizadas.Buscadasorigens(Perspectivadiacrnica)EstudosdeParentesco/Religio
/OrganizaoSocial.Substituioconceitoderaapelodecultura.
Maine(AncientLaw1861).
Alguns HerbertSpencer(PrincpiosdeBiologia1864).
Representantes E.Tylor(ACulturaPrimitiva1871).
eobrasdereferncia L.Morgan(ASociedadeAntiga1877).
JamesFrazer(ORamodeOuro1890).
Escola/Paradigma EscolaSociolgicaFrancesa
Perodo SculoXIX
Definiodosfenmenossociaiscomoobjetosdeinvestigaosocioantropolgica.
Caractersticas
Definiodasregrasdomtodosociolgico.
Representaescoletivas.Solidariedadeorgnicaemecnica.Formasprimitivasdeclassificao
TemaseConceitos (totemismo)eteoriadoconhecimento.BuscapeloFatoSocialTotal(biolgico+psicolgico+
sociolgico).Atrocaeareciprocidadecomofundamentodavidasocial(dar,receber,retribuir).
http://www.fflch.usp.br/da/vagner/antropo.html 1/3
31/01/2015 Antropologia
mileDurkheim:Regrasdomtodosociolgico1895Algumasformasprimitivasde
Alguns classificaoc/MarcelMauss1901Asformaselementaresdavidareligiosa1912.
Representantes MarcelMauss:Esboodeumateoriageraldamagiac/HenriHubert19021903Ensaio
eobrasdereferncia sobreaddiva19231924Umacategoriadoespritohumano:anoodepessoa,anoode
eu1938).
Escola/Paradigma Funcionalismo
Perodo SculoXXanos20
Modelodeetnografiaclssica(Monografia).nfasenotrabalhodecampo(Observao
Caractersticas
participante).Sistematizaodoconhecimentoacumuladosobreumacultura.
Culturacomototalidade.InteressepelasInstituiesesuasFunesparaamanutenoda
TemaseConceitos
totalidadecultural.nfasenaSincroniaxDiacronia.
BronislawMalinowski(ArgonautasdoPacficoOcidental1922).
RadcliffeBrown(Estruturaefunonasociedadeprimitiva1952eSistemasPolticos
AfricanosdeParentescoeCasamento,org.c/DaryllForde1950).
Alguns EvansPritchard(Bruxaria,orculosemagiaentreosAzande1937OsNuer1940).
Representantes RaymondFirth(Ns,osTikopia1936Elementosdeorganizaosocial1951).
eobrasdereferncia MaxGlukman(Ordemerebelionafricatribal1963).
VictorTurner(Rupturaecontinuidadeemumasociedadeafricana1957Oprocessoritual
1969).
EdmundLeach(SistemaspolticosdaAltaBirmnia1954).
Escola/Paradigma CulturalismoNorteAmericano
Perodo Sc.XXanos30
Mtodocomparativo.Buscadeleisnodesenvolvimentodasculturas.Relaoentreculturae
Caractersticas
personalidade.
nfasenaconstruoeidentificaodepadresculturais(patternsofculture)ouestilosde
TemaseConceitos
cultura(ethos).
Alguns FranzBoas(Osobjetivosdaetnologia1888Raa,LnguaeCultura1940).
Representantes MargaretMead(Sexoetemperamentoemtrssociedadesprimitivas1935).
eobrasdereferncia RuthBenedict(Padresdecultura1934OCrisntemoeaespada1946).
Escola/Paradigma Estruturalismo
Perodo SculoXXanos40
Buscadasregrasestruturantesdasculturaspresentesnamentehumana.Teoriado
Caractersticas
parentesco/Lgicadomito/Classificaoprimitiva.DistinoNaturezaxCultura.
TemaseConceitos Princpiosdeorganizaodamentehumana:paresdeoposioecdigosbinrios.Reciprocidade
ClaudeLviStrauss:Asestruturaselementaresdoparentesco1949.
TristesTrpicos1955.
Alguns Pensamentoselvagem1962.
Representantes Antropologiaestrutural1958
eobrasdereferncia Antropologiaestruturaldois1973
Ocrueocozido1964
Ohomemnu1971
Escola/Paradigma AntropologiaInterpretativa
Perodo SculoXXanos60
Culturacomohierarquiadesignificados
Buscadadescriodensa.
Caractersticas
InterpretaoxLeis.
InspiraoHermenutica.
http://www.fflch.usp.br/da/vagner/antropo.html 2/3
31/01/2015 Antropologia
TemaseConceitos Interpretaoantropolgica:Leituradaleituraqueosnativosfazemdesuaprpriacultura.
Alguns CliffordGeertz:
Representantes Ainterpretaodasculturas1973.
eobrasdereferncia Saberlocal1983.
Escola/Paradigma AntropologiaPsModernaouCrtica
Perodoeobra SculoXXnos80
Preocupaocomosrecursosretricospresentesnomodelotextualdasetnografiasclssicase
Caractersticas contemporneas.Politizaodarelaoobservadorobservadonapesquisaantropolgica.Critica
dosparadigmastericosedaautoridadeetnogrficadoantroplogo.
Culturacomoprocessopolissmico.
TemaseConceitos Etnografiacomorepresentaopolifnicadapolissemiacultural.
Antropologiacomoexperimentao/artedacrticacultural.
JamesCliffordeGeorgesMarcus(WritingcultureThepoeticsandpoliticsofethnography
1986).
Alguns
GeorgeMarcuseMichelFischer(Anthropolyasculturalcritique1986).
Representantes
RichardPrice(Firsttime1983).
eobrasdereferncia
MichelTaussig(Xamanismo,colonialismoeohomemselvagem1987).
JamesClifford(Thepredicamentofculture1988).
OslivrosindicadosabaixopodemserteisparaaformaodeumabibliografiabsicaeintrodutriasobreaAntropologia:
CARDOSO,RuthAaventuraantropolgica.RiodeJaneiro,PazeTerra,1986.
COLE,JohnnettaB.(org.)AnthropologyfortheEighties.NewYork,TheFreePress,1982.
COPANS,JeansCrticasepolticasdaantropologia.Lisboa,Edies70,1981.
CORRA,MarizaAantropologianoBrasil(19601980).In:MICELI,Srgio(org.)HistriadascinciassociaisnoBrasil,v.2,
SoPaulo,Sumar,FAPESP,1995.
CUNHA,ManuelaCarneirodaAntropologiadoBrasil,SoPaulo,Brasiliense/EDUSP,1986
DAMATTA,RobertoRelativizando,Umaintroduoantropologiasocial.RiodeJaneiro,Rocco,1991.
HARRIS,MarvinEldesarrollodelateoriaantropolgica,Madri,SigloVeintiunoEditores,1979.
KUPER,AdamAntroplogoseantropologia.RiodeJaneiro,FranciscoAlves,1978
LABURTHETOLRA,Philippe&WARNIER,JeanPierreEtnologiaAntropologia.Petrpolis,Vozes,1997.
LAPLANTINE,FranoisAprenderAntropologia.SoPaulo,Brasiliense,1988
LVISTRAUSS,ClaudeAntropologiaestrutural.RiodeJaneiro,TempoBrasileiro,1970.
OLIVEIRA,RobertoCardosodeSobreopensamentoantropolgicoRiodeJaneiro,TempoBrasileiro,1988.
ROMNEY,A.Kimball&DeVORE,Paul(orgs.)YouandOthers.Cambridge,WinthropPublishers,1973
SPERBER,DanOsaberdosantroplogos.Lisboa,Edies70,1992.
STOCKINGJr,George(ed.)Race,cultureandevolution.NewYork,TheFreePress,1968.
STOCKINGJr,George(ed.)Observersobserved.Essaysonethnographicfieldwork.Madison,UniversityofWisconsinPress,1983.
STOCKINGJr,George(ed.)Theethnographersmagic.Madison,TheUniversityofWisconsinPress,1992
home*antropologia*cursos*diriodecampo*pesquisas*publicaes*
http://www.fflch.usp.br/da/vagner/antropo.html 3/3