tiny

COLLECTIVE
SPACES
Bosch Architectuur Initiatief
resultaten 24 uurs ontwerpwedstrijd 2017
 INHOUD

ALGEMEEN 05

Aanleiding en inleiding 05

Tiny house - wat is dat? 05

Doel prijsvraag 05

De locatie 06

Vraagstelling 07

Juryrapport 08

DROMEN 12

ONTWERPEN 44

Slot 61

2
3
AANLEIDING EN
INLEIDING
Tiny Houses zijn hot. Het internet en de sociale
media staan er vol mee. Maar wat zijn deze Tiny
Houses nou eigenlijk? Een algemene definitie lijkt
te ontbreken, maar n ding hebben ze gemeen:
ze zijn klein. Mensen willen kleiner wonen, dit
is goedkoper en duurzamer door de kleinere
ecologische footprint. Maar om te voorkomen dat
een Tiny Houses project in Den Bosch ontaardt in
een verzameling containers op een braakliggend
terrein, zijn wij bij het BAI op zoek naar wat deze
Houses nu echt verbindt: de Tiny Collective
Spaces.
Op 3 en 4 februari 2017 organiseerde het
BAI voor de eerste keer een 24 uur durende
ontwerpmarathon. Tijdens deze marathon zijn
we in een compacte en intensieve werksessie tot
inspirerende ontwerpoplossingen gekomen.
TINY HOUSE
WAT IS DAT?
De definitie van een Tiny House is voor veel
mensen verschillend. De filosofie draait vooral
om: genoegen nemen met genoeg en een leven
creren dat draait om dat wat werkelijk belangrijk
is. Hoeveel ruimte heb je nodig om prettig te
kunnen leven zonder overtollige ballast? Dat
verschilt per mens. Hoe kun je je woonsituatie zo
gezond, milieuvriendelijk en vrijheidbevorderend
mogelijk inrichten op een manier die bij jou
past? Door te wonen in een Tiny House creer
je ruimte voor het opbouwen van relaties, om de
natuur in te trekken, ervaringen op te doen. Het
betekent dus veel meer dan wonen in een klein
huis, het is vooral een lifestyle.
EEN STUKJE GESCHIEDENIS
De Tiny House movement zoals we die kennen
is ontstaan in Amerika, als antwoord op een
serie gebeurtenissen die de huizenmarkt stevig
aan het wankelen bracht. Door de instortende
economie en rampen als orkaan Katrina raakten
mensen hun huizen kwijt en starters konden
moeilijker aan een woning komen. De behoefte
aan betaalbare en flexibele woonvormen zorgde
er voor dat mensen zoals Dee Williams en Jay
Shafer als Tiny House pioniers hun eigen huisjes
gingen bouwen. Om de beperkende wetgeving
die eisen stelt aan de minimale afmetingen van
huizen te omzeilen is men op het idee gekomen
de huizen op trailers te bouwen.
WAT ZIJN BEWEEGREDENEN OM IN EEN
TINY HOUSE TE WONEN?
Mensen die voor een Tiny House kiezen willen
vooral eenvoudiger leven. Ze willen af van de
overbodigheden die een normale woning met
zich meebrengt, ruimten die niet of nauwelijks
gebruikt worden en gemakkelijk gedeeld zouden
kunnen worden. Een Tiny House is duurzamer
omdat de ecologische footprint kleiner is:
ruimten die je niet gebruikt hoeven nu ook niet
verwarmd te worden. Deze ruimten hoeven niet
schoongemaakt te worden, waardoor je meer
tijd hebt voor de leuke dingen in het leven. Veel
Tiny Houses proberen ook nog eens wat bij te
dragen aan het milieu door zelfvoorzienend te
zijn. Zo zijn er Tiny Houses die regenwater of
zelfs urine filteren en zuiveren zodat dit water
hergebruikt kan worden. Door het plaatsen
van zonnepanelen en collectoren is een Tiny
House niet afhankelijk van energieleveranciers.
Een kleine woning (over het algemeen is een
Tiny House kleiner dan 50 m2) betekent ook
minder bouwen, dus je bespaart veel geld. Tot
slot onstaat er sociale verbinding wanneer Tiny
Houses bij elkaar geplaatst worden, doordat
eensgezinden bij elkaar komen. En vooral dat
laatste vinden wij als het BAI juist zo interessant!
Parafrase: Marjolein Jonker
www.marjoleininhetklein.com
DOEL PRIJSVRAAG
Tijdens de ontwerpmarathon zijn we niet op
zoek naar ontwerpen voor een Tiny House -
deze zijn er immers al genoeg - maar naar de
gemeenschappelijke ruimten of plekken die
de Tiny Houses verbindt: de Tiny Collective
Spaces. Een samenkomstplek waar sociale
interactie tussen bewoners plaatsvindt. Deze
plekken kunnen funderen als een plein of forum,
maar er valt ook te denken aan een ruimte voor
de wasmachine, opslag voor gereedschap of
(gezamenlijke) auto, een werkplek of moestuin.
Deze plekken dienen vormgegeven te worden en
daarvoor hebben we ontwerpers nodig.
De ideen en ontwerpen voor de Tiny
Collective Spaces worden voorgelegd aan
een samengestelde jury van deskundigen om
zodoende de discussie aan te wakkeren en een
impuls te geven aan de ontwikkeling van nieuwe
woonvormen in Den Bosch.
5
DE LOCATIE
In samenwerking met de gemeente
s-Hertogenbosch heeft het BAI gekozen voor
bedrijventerrein Poeldonk, de voormalige wapen-
en munitiefabriek De Kruithoorn. Deze fabriek is
vijftig jaar in gebruik geweest: van 1948 tot 1998.
Thans wordt deze gebruikt als bedrijventerrein:
kleine bedrijvigheid, creatieve industrie en als
opslagruimte.
6
De locatie kenmerkt zich door karakteristieke
elementen als kruitbunkers, romneyloodsen en
fabriekshallen. Verder bieden een braakliggend
terrein en een bedrijfshal waarvan het dak is
ingestort voldoende aangrijpingspunten om Tiny
Houses te plaatsen en deze te verbinden met
Tiny Collective Space(s). De opdracht was dan
ook deze kwaliteiten te benutten en te dienen als
uitgangspunt voor het ontwerp.
VRAAGSTELLING
Fase 1 Verzamelen Van Dromen
Het BAI verzamelde dromen voor Tiny Collective
Spaces. Het BAI faciliteerde vervolgens om
dromen om te zetten naar een realistisch
plan. Dit gebeurde tijdens een 24 uurs
ontwerpwedstrijd begin februari 2017. Elke
ontwerper of ontwerpteam had een vrije keuze in
het kiezen van een geplaatste droom. Hierbij was
het mogelijk dat n ontwerper of team meerdere
dromen combineert.

Fase 2 24 uurs Ontwerpwedstrijd

VORM
Zeven teams van maximaal vier deelnemers
werkten 24 uur lang aan de opgave. De marathon
vond plaats bij RUW, powered by BIEB: locatie.
De deelnemers werden gevoed met een aantal
lezingen en activiteiten. Aan het einde van de 24
uur presenteerde de teams in een pitch van vijf
minuten hun plan aan het publiek en de jury. Een
aansprekende vakjury beoordeelde de plannen.
PROGRAMMA VAN EISEN
De essentie van de prijsvraag lag in de gedachte
dat er zo min mogelijk obstakels waren om een
vrije ideenvorming mogelijk te maken.
Bij de beoordeling van de ideen en ontwerpen
werden de volgende aspecten in ogenschouw
genomen:

De opgave gaat over Tiny Collective

Spaces, dus niet over een ontwerp van
een Tiny House;
Een goed doordacht idee of concept
welke de leidraad vormt voor het ontwerp
en deze begrijpelijk maakt voor
de jury;
De functie van de samenkomstplek mag
zelf bepaald worden, zolang het de
sociale binding maar bevordert;
Het ontwerp dient een relatie te hebben
met de context (fysieke context c.q.
omgeving, historische context,
de meerwaarde voor de stad Den Bosch
e.d.);
De maakbaarheid en betaalbaarheid
vonden we belangrijk. Een goed
idee of mooi ontwerp
is fijn, maar kan het ook
gerealiseerd worden?;
Ontwerpen waarbij nagedacht is over
duurzaamheid zijn een pre. Denk na over
zelfvoorzienbaarheid of zelfs
energie-opwekking voor de omgeving.

7
 JURYRAPPORT
Xander Vermeulen Windsant
voorzitter BAI | XVW Architectuur

Edward Zevenbergen
senior ontwikkelingsmanager BPD

Marjolein Jonker
oprichter Tiny House Nederland

Peter Lubbers
Buro Lubbers
landschapsarchitectuur & stedenbouw

Eric Visser
stedenbouwkundige gemeente s-Hertogenbosch

8
ALGEMEEN
De jury is onder de indruk van het werk dat de
teams in korte tijd hebben verzet. Niet alleen zijn
er verrassende plannen gepresenteerd maar er is
ook duidelijk aandacht besteed aan een heldere
presentatie. Complimenten!
De vijf plannen hebben de dromen van de
inwoners van Den Bosch verbonden met het
Poeldonk terrein, een plek die de gemeente
s-Hertogenbosch heeft aangewezen als
kansrijke plek waar Tiny Houses een plek zouden
kunnen krijgen. De deelnemers hebben pas aan
het begin van het project te horen gekregen met
welke locatie ze zouden gaan werken. Dit is ook
aan de voorstellen te zien: er is geen tijd geweest
om het karakter van de plek te doorgronden,
en daar gericht op te ontwerpen. Jammer, maar
begrijpelijk gezien de korte tijd die de ontwerpers
hadden.
JURERING
De jury heeft alle plannen besproken en op basis
van daarvan in eerste instantie een top drie
gekozen. Twee plannen vielen daarmee af, de
plannen van team Visual Concept 3D en team
Thuis Lekker Leven.
Het plan van team Visual Concept 3D streeft
naar een inclusieve omgeving die open is
voor meer gebruikers dan alleen de bewoners
van de Tiny Houses. De jury waardeert deze
ambitie, net als het hergebruik van een aantal
bestaande gebouwen. In de presentatie wordt
helaas niet duidelijk (genoeg) hoe die ambitie
vorm krijgt. Van een mondeling gepresenteerd
centraal restaurant voor het gebied worden
geen beelden getoond. De jury heeft daardoor
onvoldoende aanknopingspunten voor een
verdere beoordeling.
Het plan van team Thuis Lekker Leven maakt
slim gebruik van de bestaande gebouwen op
het terrein, zoals de romneyloodsen die als
gemeenschapsruimte met moestuin verbouwd
worden. Een mooie manier om een nieuw,
karakteristieke gemeenschappelijke ruimte te
maken. De jury is kritisch op de kunstmatige
opdeling in drie deelgebieden, die geen andere
onderbouwing lijkt te hebben dan een praktische
opdeling tussen de drie ontwerpers in het team.
Het voorgestelde plan is daarmee op onderdelen
interessant maar mist een overtuigende
samenhang.
De jury heeft in een tweede ronde de top drie
nader besproken. Daarbij werd al snel duidelijk
dat twee plannen wat de jury betreft aanspraak
maakten op de eerste plek, en dat daarmee de
derde prijs automatisch werd aangewezen: het
plan van team The Bear Necessities.
Team The Bear Necessities presenteert een
prikkelende visie die zich niet alleen op de
bestaande gebouwen richt maar juist ook op
de al aanwezige gebruikers, zoals diverse
ondernemers. De bewoners van de Tiny Houses,
de bestaande gebruikers, aangevuld met een
hotel zouden de Poeldonk een dynamische plek
kunnen maken. Het architectonische voorstel
voor een gemeenschappelijk paviljoen voor
de bewoners van de Tiny Houses verbeeld die
ambitie helaas niet, en oogt in vergelijking met de
uitdagende visie op het gebied wat braaf.
De plannen van team Vakidioten en team YUP!
maken wat de jury betreft allebei aanspraak
op de eerste prijs, al zijn de plannen sterk
verschillend.
Het plan van team Vakidioten is een
samenhangend plan. Rond twee collectieve
groene ruimten zijn de plekken voor de Tiny
Houses voorzien. Waar deze twee collectieve
ruimten samenkomen is tegen de voor het gebied
kenmerkende ondergrondse schietbaan een
fors houten paviljoen ontworpen waarin allerlei
collectieve voorzieningen zijn ondergebracht.
Het plan van team YUP! voorziet in een autovrij
wandelgebied waar de Tiny Houses losjes in
staan. De entree van het gebied maakt gebruik
van de romneyloodsen, die tot een poort
worden verbouwd. In het hart van het gebied is
een kunstmatig landschap met verschuillende
terrassen voorzien met uitzicht over het terrein.
Op de koppen van de terrassen zijn collectieve
voorzieningen in een aantal kleine paviljoentjes
ondergebracht.
De jury waardeert in het plan van team
Vakidioten de samenhang en verbinding met de
kenmerkende elementen van het terrein. In het
plan van team YUP! waardeert zij de spannende
en vernieuwende ruimtelijke opzet van de
collectieve voorzieningen. De jury is van mening
dat een combinatie van beide plannen een heel
sterk voorstel zou opleveren.
Toch kan er maar n de winnaar zijn. Na een
lange discussie kiest de jury voor het plan dat
een spannend en vernieuwend antwoord geeft op
de nieuwe opgave die Tiny Collective Spaces is:
team YUP! wint de eerste prijs!
9
10
11
 DROMEN
Tot 1 januari 2017 hebben dromers de
mogelijkheid gekregen dromen te delen via
het online platform Droomstad Den Bosch. 13
inspirerende, mooie, creatieve en diverse dromen
zijn geplaatst. In totaal is er ongeveer 300x
gestemd op dromen. Deze dromen vormden het
uitgangspunt voor de 24 uurs ontwerpwedstrijd
en haar ontwerpers.

12
13
Een Thuis bij Jezelf
Elvis Kaltofen

WAT?

Een thuis bij jezelf is de leidraad geworden voor het klein wonen in Tiny Villa. Het ontwerp laat
duidelijk zien hoe het zelf een context creert en daarmee een gevoel van eenwording met jezelf kan
verschaffen. De patio geeft een priv relatie met natuur en het dynamische klimaat, waardoor men
zich niet verliest in zichzelf. Midden in het atrium bevindt zich een levend onderwerp dat met de tijd -
door alle seizoenen heen - het podium doet veranderen.

Bij het vorm geven en indelen naar eigen verlang en belang, geldt binnen dit ontwerp het sleutelwoord
flexibiliteit, welke ook een bijdrage levert aan een thuis bij jezelf.

Een ontwerp bedacht vanuit de kavel. Dit ontwerp heeft een gesloten, half gesloten en open kant. Het
gaat om meer dan functionele meters die bijdragen aan ruimtelijke kwaliteit. In de groep van kleine
villas is dit het beste voorstel.

Gemeente Almere

WAAROM?

Wij vinden dat een n-persoonshuishouden ook een kans mag krijgen om binnen zijn/haar budget in
een volwaardig huis te mogen wonen. Wij hopen dat onze Tiny Villa ook in Den Bosch uitgevoerd kan
worden, liefst in een cluster van meerdere Tiny Villas.

WAAROM DEZE LOCATIE?

Deze droomlocatie geeft mogelijkheid om onze visie in klein wonen verder te ontwikkelen in
architectuur en functionaliteit.

34x

14
15
Gerards dromen voor Tiny Collective Spaces
Gerard Peters

WAT?

Een sfeerbeeld dat ruimte laat om het creatief in ontwerp(en) om te zetten

Verleden week ging ik naar mijn vriend Willem. Die woont sinds kort in zijn zelf ontworpen en
gebouwde tiny house. Hij wilde mij met trots zijn nieuwe woonplek en omgeving laten zien. Het ligt
aan de rand van de stad op de grens tussen stad en landelijk gebied. Het is goed verbonden met
de stad door voet- en fietspaden en zelfs het openbaar vervoer verbindt dit gebied met de stad. De
gemeente heeft daar een vrij groot gebied bestemd om te experimenteren met nieuwe woonvormen,
waaronder een cluster tiny houses. Het bijzondere aan dit cluster is dat het ook voorziet in een aantal
gemeenschappelijke voorzieningen, zodat de tiny houses klein kunnen blijven en alleen de meest
basale voorzieningen in de tiny houses aanwezig hoeven te zijn zoals: koken, wassen/douchen/
toilet. Ze variren van 25 tot 50 m2. De percelen waar ze op staan zijn 200m2 groot, zodat je ook
rond je tiny wat kunt tuinieren en voldoende privacy hebt. Uitgangspunt bij het ontwerpen van de tiny
houses was dat ze duurzaam moesten zijn in materiaal gebruik en dagelijks gebruik, onderhoudsarm
en energie zelfvoorzienend. Ze zijn dan ook niet aangesloten op het elektriciteitsnet. Mijn eerste
gedachten gingen uit naar mijn oude volkstuin bij Volkstuindersvereniging Blijdorp in Rotterdam,
waar de tuinhuisjes tot voor kort ook geen op het lichtnet aangesloten elektriciteit hadden. Het
was een traditioneel volkstuincomplex met eenvormige tuinhuisjes, langs strak geordende paden.
In de tuinhuisjes kon je verblijven en ze waren maximaal 25m2 groot op percelen van 200 tot 300
m2. We hadden een aantal gebouwtjes voor gezamenlijke voorzieningen, waaronder een kantine,
gereedschapsruimte en een winkel voor tuinspullen. Maar toen ik naar Willem fietste, kwam ik in een
speels geordend gebied terecht met slingerende paden en fantasierijke kleurige tiny houses...lees de
volledige droom van Gerard via Droomstad

WAAROM?

Omdat het een reele en aantrekkelijke opdracht is, waaraan ook best behoefte is. Het is altijd
aantrekkelijk om dromen tot wasdom te laten komen.

Een Droomstad is geen luchtkasteel

4x

16
17
Gezamenlijke natuurlijke ruimte
Lisan van der Steen | Luc van Ham | Thomas Besselink

WAT?

Een ruimte met verschillende hoogtes, vides. Waar men de was kan doen de fietsen kunnen stallen
en waar men kan studeren. Als het wasje gedraaid wordt kan men wachten in de lounge ruimte waar
men ook kan studeren en waar een klein keukentje is. Dit keukentje is groot genoeg om eventueel een
avond diner te maken, waardoor de omwonende elkaar leren kennen, en dus samen een samenleving
vormen.

Deze samenleving kan multicultureel zijn, zo is het mogelijk om samen een kerstdiner te regelen,
zodat de bewoners die familie in het buitenland hebben wonen, en dus verder alleen zijn met kerst,
toch samen kunnen zijn met de mensen die je in Nederland heb leren kennen. Deze ruimte is
geschikt om, om te bouwen naar een gezellige kerst ruimte. Deze ruimte kan ook voor verschillende
bijeenkomsten gereserveerd worden.

WAAROM?

Om mensen in de omgeving samen te brengen, elkaar beter te leren kennen en om in een

gezamenlijke ruimte de was te kunnen doen en eventueel te studeren of tot rust te komen.

35x

18
19
Groots verbinden vanuit kleine huisjes
Addy Van Beek

WAT?

Mijn beeld van een Tiny House Village gaat vooral over hoe ik wil samenleven en over de verbinding
met andere mensen. En minder over hoe dat er dan in vorm uitziet. De essentie is meer samen met
anderen, minder alleen, minder nodig hebben van mezelf en meer delen. Ik zie een diverse groep
mensen voor me, verschillende leeftijden, gezinnen en alleenstaanden, en mensen met diverse
achtergronden. In de omgeving is ruimte voor groen (of in het ideaal dichtbij natuur). Er is ruimte om
te ontmoeten en te spelen, zowel voor de mensen die daar wonen als ook voor bezoekers. het is
dus geen afgescheiden community. Het mag wat rauw zijn, en zich gaandeweg ontwikkelen, zeker
geen aangeharkte omgeving. wat ik bv. wil delen met anderen is wasmachine, logeerkamer, een
auto, buitenruimte. En misschien ook nog wel een grote keuken/eetruimte. Er is ook een prive-plek,
voor ieder die daar woont. Zodat er steeds de keus is om alleen te zijn of met eigen gezin, of juist
samen. En wat belangrijk is, is dat er een extra woonplek is, of misschien wel 2 of 3 (afhankelijk van
met wie we daar wonen). Op die plek kan iemand die het om wat voor reden dan ook tijdelijk niet lukt
om alleen te wonen onderdeel zijn van de gemeenschap. Als een soort van bedding waarin iemand
mag landen en uit kan rusten en bedenken hoe diegene daarna wil wonen. Dat kan bv. ook om de
overgang vanuit een 24-uurs zorgsetting naar een gewone wijk te maken.

WAAROM?

Om samen op elkaar te letten, om onderdeel uit te maken van een groter verband dan mijn eigen
eenpersoonshuishouden, om te delen en te verbinden, omdat de kracht van een gemeenschap
mensen omhoog kan tillen, omdat het niet nodig is om alles zelf te bezitten. Tja, waarom niet eigenlijk?
Wat ik als uitdaging aan ontwerpers wil meegeven is om na te denken over de manier waarop een
groep toekomstige bewoners met elkaar kan gaan ontwerpen. Het is mooi om na te denken over
wat een oplossing voor een hypothetische groep zou kunnen zijn. Maar wat uiteindelijk een passend
ontwerp is, is afhankelijk van de mensen die het gaan gebruiken. Wat hun wensen zijn. En dat start
met het gesprek met mensen die de Tiny House Collective Space gaan gebruiken. Waarop gaan
zij zich verbinden, welke waarden en dromen zitten daaronder, en wat hebben ze dan aan droom
over gemeenschappelijke voorzieningen. Dus naast een ruimtelijk/fysiek ontwerp ook graag een
procesontwerp! Iets met social design?

21x

20
21
Kenniscentrum
Elvis Kaltofen

WAT?

Begrippen als duurzaamheid, verplaatsbaarheid, collectiviteit en off-grid worden door iedereen die
maar iets met Tiny House heeft gebruikt.

Maar wat versta jij onder duurzaam? Wat betekent collectief voor jou? Hoever wil jij gaan met off-grid?
Iedereen heeft er zo een eigen opvatting over. Je kunt hiermee al op het internet terecht. Maar wat
gebeurt er als we een offline medium hebben?

Stel je eens voor, we hebben een ruimte waar we ervaringen en oplossingen kunnen delen. Waar we
met zn allen kunnen zijn en elkaar ondersteunen. Een ruimte waar je enthousiast je bevindingen mag
presenteren en bewoners hiermee verder kan helpen.

Stel je eens voor, we hebben een Tiny Knowledge Space...

WAAROM?

Ik ben ervan overtuigd dat een kenniscentrum een verbindingsschakel kan zijn voor de toekomstige
Tiny House bewoners. In het kader van het experimenteel wonen willen we juist opgedane ervaringen
delen en mensen ontmoeten die ook hiermee bezig zijn.

19x

22
23
Logeerplek
Bartjan Van t Slot

WAT?

Een plek voor logees die op bezoek komen bij een tiny house.

WAAROM?

Ik zie het wel voor me dat mensen in een tiny house bezoek krijgen die een nacht willen blijven
logeren. Omdat hiervoor in een tiny house meestal weinig ruimte voor is, zou dit collectief opgelost
kunnen worden! Een gedeelde plek voor bewoners waar ze logs kunnen laten overnachten.

WAAROM DEZE LOCATIE?

Past goed bij de uitgeschreven vraag.

6x

24
25
Overdekte fietsenstalling
Remi Bogaert

WAT?

Een gemeenschappelijke overdekte fietsenstalling voor bewoners van tiny houses.

WAAROM?

Tiny houses zijn vaak bewoond door een-persoonshuishoudens. Deze bewoners van tiny houses zijn
dus vaak alleenstaand of single. Een gemeenschappelijke fietsenstalling biedt de mogelijkheid voor
alleenstaanden/singles om elkaar s ochtends voor het werk of s avonds na terugkomst te ontmoeten
en zo aanspraak te hebben en contacten te leggen met andere buurtbewoners.

6x

26
27
Public living space 2.0
Noll Verwey

WAT?

Mijn droom houd in dat er een ontmoetingsplek wordt gecreerd, zeg maar een soort buurt
woonkamer. Dit is een plek waar jong tot oud samenkomt in al zn diversiteit en waarbij een
samenhorigheidsgevoel ontstaat.

Het idee hierachter is dat je elkaar beter leert kennen, het opbouwen van vriendschappen, het
tegengaan van eenzaamheid, dat je elkaar te hulp schiet daar waar nodig is en dat je elkaar leert te
vertrouwen.

WAAROM?

Ik heb gekozen voor deze droom/ visie omdat het een positieve uitwerking op de buurt en
samenleving heeft.

4x

28
29
Overdekte social space
Annemarie Hendriksen

WAT?

Een groen dak op boomstammetjes dat aan drie zijden toegang biedt naar verschillende werkruimtes;
creatief, koken, wassen, logeren, douche, makerspace, enz. Aan een zijde helemaal open. Het is
er koel in zomer en warm in de winter dankzij palletkachels. Het is een ontmoetingsplaats voor de
mensen die er wonen. Ook een trefpunt voor anderen uit de buurt of verder weg die er kunnen komen
kopen, eten, werken, leren e.d.

WAAROM?

Mis in mijn leven het aspect van samenzorg voor elkaar. Een gedeelde buitenruimte waar je samen
iets onderneemt nodigt daar toe uit. Ik wil graag kleiner gaan wonen.

WAAROM DEZE LOCATIE?

Hier kunnen verschillende kleine woningen komen te staan en wellicht ook een meergeneratiewoning.
Zou mooi zijn als mijn plan professioneel uitgetekend gaat worden.

7x

30
31
Studenten droom voor Tiny Collective Spaces
Jeroen Piels

WAT?

Het tiny house concept is al gerelateerd aan duurzaam wonen, het zijn kleine woningen waar alles
in zit op een zo efficint mogelijke manier en vaak ook nog zelfvoorzienend . Dit idee willen wij ook
terug laten komen in onze tiny collective space daarnaast moet het een relatie hebben met de
omgevingen.

WAAROM?

Communicatie, efficintie en duurzaamheid. Dit zijn de kernbegrippen die in onze droom centraal
staan.

De communicatie word versterkt door de bewoners zelf, door de centraal gelegen gezamenlijke
plaatsen komen de bewoners meer in contact met elkaar. Deze plekken maken de buurt tot een
hechte gemeenschap die elkaar helpt als het nodig is.

Efficintie gaat samen met het begrip tiny house het is daarom in pre om het object zo efficint en
flexibel mogelijk in te richten zodat het naast het opslaan van dingen en als bijeenkomstplaats ook
inzetbaar is in andere situaties. Wanneer het gewenste resultaat binnen deze gemeenschap is bereikt
zal het naar een volgende locatie gaan om hetzelfde effect te creren.

Duurzaamheid, in veel gevallen zijn de tiny houses al zelfvoorzienend als het gaat over het opwekken
van stroom. Dit in combinatie met het met mate gebruiken van grondstoffen en fossiele brandstoffen
maakt het tot een erg duurzaam iets. Dit willen wij doorzetten in onze collective space.

82x

32
33
Walk in closet als Tiny Collective Space
Astrid van Triet

WAT?

Voor een Tiny Collective Space in een gebied met Tiny huisjes zie ik een ronde ruimte voor me
waarbinnen een ontmoetingplaats is. Aan de buitenkant van de ronde ruimte kunnen onze fietsen
overdekt staan en zijn er ruimtes voor gereedschap, een gedeelde wasmachine ruimte en andere
opslag.

Binnen de ontmoetingsruimte is er een trap naar boven, daar is een logeergedeelte voor bezoek. In de
ontmoetingsruimte zijn er ramen aan de kant van de fietsen.

WAAROM?

De gemeente Vlaardingen gaat ruimte toekennen voor Tiny huisjes. We zijn dus volop bezig met het
laten ontstaan van onze eigen huisjes, alsook een gezamenlijke omgeving/gemeenschap. Een Tiny
Collective Space lijkt me daarbij ideaal. En daarom laat ik hier graag zien hoe ik deze voor mij zie. Als
het in Den Bosch gebeurt dan kan Vlaardingen vanzelf meekijken.

Mijn tekening is een blik van bovenaf op de Walk in closet zoals ik de tiny collective space
noem. Van de buitenkant gezien zie je 2 verdiepingen: rondom de bijeenkomstruimte is er de
cirkelvormige overkapping boven fietsen en opslagruimtes. Leuk als daar zonnepanelen en/
of waterzuiveringsplanten op gaan. En op de bijeenkomstruimte zelf zit een verdieping voor
logeermogelijkheid.

Dit concept kan bij de 24uurs ontwerpwedstrijd in februari op allerlei mooie manieren vorm krijgen.

WAAROM DEZE LOCATIE?

Iedereen kan dit concept toepassen en zelf veranderen.

5x

34
35
Samen actief
Agnes Broeren

WAT?

Het idee is een gebouw, waar ruimte is voor een kleine sporthal in combinatie met een gezamenlijke
keuken, een wasmachine en een ruimte voor vergaderingen en creatieve activiteiten. Het geeft de
mogelijkheid om te sporten op momenten, die jou uitkomen, bijvoorbeeld tijdens het koken of de
was. De twee benen van het gebouw komen in een punt samen. Hierdoor zijn vanaf de voorzijde
zichtlijnen langs het hele gebouw. De afmetingen van het sportgedeelte zijn ongeveer 4,5 meter
breed, 7,5 meter lang en 2,40 meter hoog. De muren van de sporthal worden deels gemetseld
(geschikt als tennismuurtje) Het gebouw wordt zo gebouwd dat er toezicht mogelijk is door gebruik
van polycarbonaat platen. Verder is er een niet te beschadigen vloer. (bijv. van beton) Het gebouw
is toegankelijk met een pasjessysteem. De plek waar zon kleine sporthal komt te staan kan worden
aangevuld met een tuin met spelconstructies en beweegapparaten voor ouderen.

WAAROM?

Het gebouw biedt faciliteiten voor gezamelijke activiteiten. Voorzieningen die sporten faciliteren zijn
nodig. Dit kan een uitkomst zijn voor mensen, die op hun eigen tijd willen sporten en zich niet bij een
reguliere sportvereniging kunnen of willen aansluiten. Verder is er behoefte aan groepsruimtes die
voor informele groepen beschikbaar zijn. Een gezamenlijke keuken en gezamenlijk eten is gemakkelijk
en duurzaam.

WAAROM DEZE LOCATIE?

Omdat het gebouw kleinschalig is, past het in het concept van Tiny Houses.

1x

36
37
38
39
40
41
42
43
 ONTWERPEN
Tijdens een 24 uurs ontwerprijsvraag van 3
februari tot 4 februari 2017 hebben ontwerpers
dromen uitgewerkt tot realistische plannen.
Achttien deelnemers, verdeeld over zeven teams,
zijn gestart aan een ontwerp. Uiteindelijk hebben
zestien deelnemers, verdeeld over 5 teams, hun
plannen gepresenteerd aan de jury, dromers en
andere belangstellenden.

44
45
Team YUP!
Jeroen Piels | Wietske Boersma | Tom Huijmans | Lowie Swinkels

Wat bij onze droom voor een Tiny Collective Space de grootste prioriteit had, was om de verschillende
bewoners door middel van een centrale plek met elkaar in ontmoeting te laten komen, een plek te
creren om te genieten van de omgeving maar binnen het werk wel gescheiden van elkaar te kunnen
zitten.

Dit hebben we proberen te visualiseren door te werken met verschillende ruimtes, hoogtes en functies.
Bij het bouwwerk zijn 3 verschillende levels die per level stijgen met 1 meter, per level is er een ruimte
met een bepaalde/gemeenschappelijke functie. Naast deze ruimtes zijn er op het 1e en 3e level een
plein in de buitenlucht om samen te komen. De 3 levels zijn gescheiden door muren van 90 cm dik.
Hier kan makkelijk overheen worden gekeken waardoor alle levels binnen het bouwwerk met elkaar
indirect in verbinding staan. Ook is er vanuit het gehele bouwwerk een prachtig overzicht over de
omgeving en het park, je voelt je omringd door natuur wat je een rustgevende sfeer bezorgd.
Het bouwwerk staat midden op de kruising van het noordelijke park en het westelijke park, het heeft
een centrale ligging tussen de gebieden. Hierdoor komen zowel de bewoners van het noorden en
westen in aanraking met elkaar.

46
1e prijs

47
Team Vakidioten
Remi Bogaert | Katja Heidweiller | Bart van den Hurk

Het terrein van de Kruithoorn biedt met zijn unieke karakteristieke uitstraling in zowel aanwezige
bebouwing als landschap een prachtige locatie voor een gemeenschap van Tiny Houses. Onder
andere de heuvels, ontstaan door de voormalige kruitbunkers, vormen de perfecte locatie voor een
Tiny Collective Space die door deze ligging niet alleen inspeelt op het uitzicht op en inpassing in het
landschap, maar ook zo een herkennings- en ontmoetingspunt vormt voor de gemeenschap.

Bij een serie Tiny Houses zijn collectieve voorzieningen en een gemeenschappelijke
ontmoetingsplaats een welkome toevoeging. Onder andere een plek om samen te eten, studeren en
recreren, maar ook ruimtes om samen te klussen of om je log te laten slapen zijn erg geschikte
toevoegingen aan een Tiny Houses gemeenschap. Daarnaast speelt duurzaamheid vaak een
belangrijke rol in de leefwijze van Tiny-house bewoners. Voorzieningen zoals afvalscheiding,
zonnepanelen en een moestuin spelen ook in op deze behoeften.

48
2e prijs

49
Team The Bear Necessities
Veerle Rigter | Willem Wopereis | Carsten Smink

Voor de bewoners van de tiny houses hebben we de Tiny Collective ontworpen. In de ingezonden
dromen kwamen er een aantal belangrijke voorkeuren en aandachtspunten naar voren. Een
overdekte, gemeenschappelijke ruimte waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten werd meerdere
malen genoemd. Daarnaast blijken veel van de geintereseerden een sterke voorkeur te hebben
voor duurzaam wonen in en met de natuur. Om hier op te antwoorden hebben we deze themas
nadrukkelijk in het ontwerp van de Tiny Collective gentegreerd. Door de positionering direct
achter twee bestaande bunkers ontstaat er een gedeelde entree waar de bewoners elkaar kunnen
ontmoeten, hun post kunnen pakken en van de gedeelde voorzieningen gebruik kunnen maken.

Door de orintatie van het gebouw en het gebruik van open en gesloten geveldelen wordt er optimaal
gebruik gemaakt van passieve zonne energie en thermische massa. Het ontwerp is opgedeeld in
drie hoofdfuncties om efficient antwoord te geven op de verschillende wensen van de bewoners, een
flexibel eet deel waar ruimte is voor een ruime tafel waar de gehele gemeenschap kan samenkomen,
een woondeel en een nat deel waar zich een toilet bevindt en een gemeenschappelijke wasruimte.
Daarnaast is er buiten een opslag voor fietsen en tuingereedschap voor de gedeelde tuin.

50
3e prijs

51
Team Thuis Lekker Leven
Thomas Besselink | Luc van Ham | Lisan van der Steen

Het concept die we voor de Noordelijke kant van het gebied hebben toegepast is het renoveren/
ombouwen van bestaande bebouwingen. Hiervoor hebben we een afweging gemaakt welke
bebouwingen nog een goede hoofddraagconstructie bezitten en een toegevoegde waarde
brengen aan het terrein. De keuze voor het renoveren van de Romney-loodsen zagen we als een
perfecte kans om deze ruimte te benutten voor een centraal gelegen overdekte moestuin. Naast
het aanbod van gezonde voedzame etenswaren is het ook een educatief centrum waar iedereen
meer kennis op kan doen met betrekking tot de natuur. Verder hebben we in het Noorden van het
plangebied ook de op- en afrijplaats van de loods gerenoveerd en een nieuwe functie toegewezen.
De op- en afrijplaats is nu namelijk een multi-functioneel gebouw waar evenementen, opslag en
diverse kramen kunnen worden gevestigd.

We hadden al snel besloten dat we een duurzame ontmoetingsplek wilde ontworpen. De meeste
toegepaste materialen zijn duurzaam zoals de constructie, gevelbekleding, dijkbekleding en de
kozijnen. Het gebouw heeft vooral een natuurlijke uitstraling maar tevens ook een moderne uitstraling.

Het zuiderlijke gedeelte van de locatie is het woongedeelte waar de Tiny Houses zijn geplaatst. De
Tiny Houses zijn op verhogingen verplaatst, hierdoor kan het water dat van de Tiny Houses via de
taluden naar de wadi, geleid kan worden. Hierdoor is er een mogelijkheid om het hemelwater op te
vangen en te hergebruiken. De Tiny Houses staan in een vrij open gebied. Zo is er meer socialiteit,
maar er is ook privacy. Die privacy krijgen de Tiny Houses bewoners, via een hoge haag aan de
achterkant van de Tiny Houses.

52
53
Team Visual Concept 3D
Tobias Baan | Yannik Sterrenberg

Van plattegrond naar schetsontwerp en visualisatie nieuwe toestand!

Gerenoveerde gevel bedrijfshal t.b.v. restaurant

+ De Romney loodsen gaan gebruikt worden als crisisopvang voor mensen die tijdelijk geen onderdak
hebben en/of geen financile middelen hebben om duur te huren.
+ Tevens wordt er in n van de loodsen een maatschappelijk werkster, en Psychiatrisch
medewerkster gestatueerd. Dit is voor beide partijen een ideale omgeving om de hulpbehoevende en/
of psychiatrische te ondersteunen.
+ In dit pand komt ook een minimarket te die bijna volledig zelfvoorzienend is.

+ In bedrijfshal wordt restaurant gecreerd voor bezoekers van Park Poeldonk te s-Hertogenbosch.
+ Tevens gecombineerde keuken/eetruimte voor inwoners van Park Poeldonk.
+ Gezamenlijke wasruimte, computerruimte en TV-Kamer.
+ In dit pand worden 10 stuks seniorenwoningen gerealiseerd. Deze woningen zijn geheel gelijkvloers
en rolstoelvriendelijk.
+ Dit pand is voorzien van zonnecollectoren waardoor het zelfvoorzienend is.

De nieuwe woningen en Tiny houses op Park Poelzicht zijn niet alleen duurzaam in gebruik van
elektriciteit, gas en water, maar ze zijn ook nog eens allemaal gelijkvloers en rolstoelvriendelijk.

54
55
56
57
58
59
60
 SLOT
DE IDEENPRIJSVRAAG IS MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR
BPD
Droomstad Den Bosch
Gemeente s-Hertogenbosch
RUW, powered by BIEB
Stimuleringsfonds creatieve industrie
Tiny House NL
Tiny House 073
XVW Architectuur

Het Bosch Architectuur Initiatief is het architectuurcollectief van

Den Bosch: een onafhankelijke non-profitorganisatie voor iedereen die
genteresseerd is in architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur en
cultuurhistorie.

VOLG ONS
http://www.bai-denbosch.nl/
Twitter
Facebook

NAMENS DE WERKGROEP
Rick Abelen
Kees Bechtold
Roel van Lent
Betty Oderkerk
Bosch Architectuur Initiatief
Postbus 1832
5200 BB s-Hertogenbosch
www.BAI-DENBOSCH.nl