Vous êtes sur la page 1sur 227

Renato Andrade

Leitura Musical
Aplicada ao
Contrabaixo
Eltrico
Tcnicas e Exerccios

www.baixomusical.com.br



r
.b


om



l.c



ca

i 
us

m


xo



ai


.b

AoDivinoCriadordo
w

somedamsica...
w
w


ndice

r
.b
om
O mtodo 4
Criando intimidade com a clave 10
de F

l.c
Visualizao Pauta Musical X 34
Instrumento

ca
A geometria das digitaes 46

Blind Fold i 49
us
Viso paramtrica 53
m

Leitura musical em nveis de 62


dificuldade
xo

Visualizao de padres 189


meldicos na pauta snakes
ai

Exerccios de leitura musical nas 200


.b

15 tonalidades
Leitura na pauta musical cifrada 216
w
w
w




 

r


.b
Quandoomsicoestexecutandoaleituramusical,vrios

om
processosestoenvolvidos,vriasreasdocrebroestotrabalhando,
cadaumaseuprpriomodo,inclusivealgumasdestasreasesto
trabalhandoanvelinconsciente,equandotodosoprocessosseunem
comsinergia,aleituramusicalestprontaparasetornaraoe

l.c
poderseraplicadaconformeanecessidadedequemaexecuta.

ca
Seriapretensodemaisconsiderarestemtododeaprendizado
como"mtodorevolucionrio",pordoissimplesmotivos,oprimeiro
queaspessoassodiferentesnopontodevistadequalmtodo
i
us
melhorparaoseuaprendizadoindividual,osegundoqueeste
mtodosetratadeumasimplesaplicaodacompilaodeoutras
cincias.
m

JacoPastoriusdisseemsuafamosavideoaulagravadanosanos
xo

80Quandovocperguntaaalgum,sealgumsaberlermsica,e
essealgumresponde:Sumpouco.Vocjpodeimaginarqueesse
algumnosabelernada,entoelerelatouqueconseguiu
ai

desenvolverumaboacapacidadedeleitura,atravsdosimplesfatode
.b

tentarlertodapartituraqueviaemsuafrente.Claro,eleviveuem
outrapocaeemoutrolocalgeogrfico,hojenspassamosporum
w

momentohistricochamadodeeradainformao,ondetodososdias
vocencontramilharesdeinformaes,masquenoservempara
w

nada,poisnoestoorganizadasparaseremaprendidas.Sevoc
w

observar,amaioriadosmtodosdeleituracomeamcomumcapitulo
1emumnvelmuitofcil,elogovocseanimaedizparasemesmo,


4


Agoraeuvouaprender.,masderepente,nosegundocaptulo
mudamosdiretamenteparaonveldifcil,ecomovocpassaano

r
entendermaisnada,logodesiste...maseseocaptulo2fossea

.b
repetiodocapitulo1adicionadodemaisumpoucodeinformao?
Creioquevocsesentiriaentusiasmadoecontinuariaseguindoo

om
programa,avanandocadacaptulodeacordocomoseutempode
disponibilidadedeestudo,cadacapitulosempreirialheparecerfcil,
claro,olhandoporestepontodevista,massenoprimeirodia,voc

l.c
estudasseocaptulo1edepoisfossediretamenteparacaptulo18...
noseriaamesmahistria...paraconstruiraparededoconhecimento,
vocprecisacolocartijoloemcimadetijolo.Emoutrospalavras,para

ca
seconstruirconhecimento,bastaseguirumametodologiaemquevoc
seidentifiqueeasigacomresponsabilidade,comprometimentoe
i
us
dedicao.

Estelivro/metodo,noparadizermeiaspalavras,oudizerque
m

voutepassarummaceteouumpulodogatoparavocaprender
lermsicanoseucontrabaixodanoiteparaodia.Paravocconseguir
xo

isso,vocprecisadeestudo,rotina,dedicaoetrabalhoduro,mas
noadiantanadafazertudoissosemumplanoespecfico.Oqueeu
proponhoaquiquevocestudealgunsminutospordia,oumantenha
ai

umafrequncia.Ok,tudobemsevocficarsemestudarporumou
.b

doisdiasedepoisretomarasequnciaeofluxodoaprendizado...mas
seforparaestudar5minutosacada2meses,desculpe,vocno
w

conseguir.Apropostaaquiconseguirmuitoemresultadogastando
poucoemtrabalho.
w

Objetivo:Formatarosistematonalemsuasmos,paraquevoc
w

preciseapenasolharapartituralereinterpretareexteriorizartodaa
ideia.


5




r


.b
1interpretarasimbologia/linguagemdapartituraatravsdevrias

om
tcnicas(visoperifrica,blindfold,etc..)

1ainterpretaropentagramadeformameldica(visovertical)

1binterpretaropentagramadeformartmica(visohorizontal)

l.c
2transformarainterpretaoobtidanalinguagemdadigitaoe

ca
geometriadoinstrumento.

3exteriorizaraleituramusicalmente,obedecendooestilo,ossinais
i
derepetio,oandamentoeetc..
us

m

Nomomentoemquevocestexecutandoaleituramusical,
vocestexecutandotodosestesprocessosaomesmotempoede
xo

formainstantnea,inclusiveamaiorpartedestetrabalhoestanvel
inconsciente....conhecendodeformaseparadaosprocessosparase
obterumaleitura,podemostrabalharumaaumaoutrabalhar
ai

combinaesdeumoumaisprocessosparaqueelespossamenraizar
.b

emseuconhecimentoatravsdarepetio.

Hojeemdiasabemosqueotempovalioso,eestemtodovaite
w

permitirpraticaremqualquerlugar,mesmoquevocnosejacomo
contrabaixoemsuasmos,asvezesenfrentamoslongasfilasem
w

bancos,longasesperasemaeroportos,etc...enestemomentoemque
w

estamoscomamenteociosa,podemosestudarapenaslendoa
partituraeimaginandoadigitaoemsuatelamental.Estudardesta


6


formavocdeixadeterotatofsicodoinstrumento,maspassaa
desenvolverohbitodetocardemodoracional,ouseja,conscientede

r
tudoemqueestfazendo.Oseuentendimentoaumentaecomo

.b
consequnciaasportasparaoaprendizadoavanadoestarocadavez
maisabertas.

om


l.c


ca

i 
us

m


xo


ai


.b


w


w


w


7


  


r
.b


om
1msicocontrabaixistaquepossuiconhecimentotericosobrea
formaodaescalamaior.

2qualquermsicoquedesejapraticarleituramusicalnapartitura

l.c
comclavedef

3msicocontrabaixistaquejpossuiboatocabilidademasnosabe

ca
lermsica.

4msicocontrabaixistaquejpossuirboatocabilidadejsabeler,
i
us
masgostariadereforaroseuconhecimento.


m


xo


ai


.b


w


w


w


8


 

r


.b
Estemtodofoiprojetadoparafacilitaroaprendizadodeuma

om
grandequantidadedeinformaes(comoporexemploaquantidadede
informaonecessriaparaseaprenderumnovoidioma).Nose
esperaqueoestudantefaatodososexercciossemintercalarcom
pausasparadescanso.Descansarfazpartedoaprendizado,aopraticar

l.c
pelomenos15minutos(oumais)diariamente,sermovidoumciclo
derotinaemquelerumapartiturasercomolerumtexto.Os

ca
exercciosdeveroserpraticadoscomoacompanhamentodos
arquivosdeaudioparaqueoestudantetenhacertezaqueest
i
realizandoaleituracorreta.Osarquivosdeaudioqueacompanham
us
estemtodoestocomoandamentode100bpm,masestoincluidas
algumastracksquesogenricaseestodisponveisemoutros
m

andamentos.

Cadapginacontmumexerccioem4/4eoutroem3/4,para
xo

queasdivisesparesemparesestejamincorporadasaleituravertical.

Paraocontrabaixistanovatonapartituraouaquemmaisse
ai

interessar,recomendoprimeiramenteoestudodaparteCriando
.b

intimidadecomaclavedeF.

Nestemtodotambmestoincluidososestudosdealgumas
w

tcnicas,quesoferramentasimportantespararealmentedesenvolver
w

afluncianaleituramusical.

Bonsestudos!
w


9


 

r


.b
Umpssaroquandoestvoando,precisadasduasasas.Issoum

om
fatocomprovado.Eparafazermuitasoutrascoisas,precisamosde
paresdeinformaespararealmentefuncionarbem.Naleitura
msical,existemvriosparesdeinformaesqueprecisamfuncionar
juntas,naverdadeexistemvrias.Masvamosfalaraquisobrearelao

l.c
entreduasinformaesquesoumdospilaresdaleituramusical:

ca



i
us
m


xo


ai

Vamostrabalharcadaumdessesconjuntodeinformaes(cada
.b

umadessasasas),afrenteserestudadaalocalizaodasnotasno
brao,masnestemomento,vamosrealmentecriarintimidadecoma
w

pautamusicaleaclavedeF.Aquitemumasugestodeumestudode
w

21dias.Existeumestudocientficoquedizqueparaocrebroabsorver
umainformao,elaprecisapassarporelenomnimo21vezesparase
w

tornarumhbito.Masnecessriocolocardescansoemcadauma
dessas21vezes.Porisso,interessantefazeroexercciotodososdias


10


duranteoperodorecomendadoparanoquebrarofluxo.como
tomarumremdio,asequnciadedosesnodeveserinterrompida.

r
Paracadadiavocvaiencontrarumafolhacomvriasnotasanotadas

.b
naclavedeF,pegueumpapelderascunhonumeradade1a56,e
escrevaacifracorrespondenteacadanota,vocprecisacronometraro

om
seutempo.Anotesuaperformancediriaemumatabelaeobserveos
resultados.muitofcilfazerisso.Eantesdefazeroexercciodirio,
eurecomendoqueassistaaovdeonotasnaclavedeF,quantomais

l.c
concentraomaiorseroresultado.Enquantovocassisteaovdeo,
tentecriarassociasquefaasentidoparavoc,porexemplo,existem
pessoasqueolhamparaanotaGenapautamusicalimaginamum

ca
solsaindodetrsdasmontanhas,istoumatcnicadememorizao
porassociao,ondeaoinvsdeverapenastraosebolinhasvoc
i
us
criapoderosassinapsesnoseucrebro.Apliqueoconceitoerecebaos
resultados.
m


xo


ai


.b


w


w


w



11


Tabeladeacompanhamento:

r
Dia Tempocrnometrado

.b
1

om
2
3
4

l.c
5
6

ca
7
8 i
us
9
10
m

11
xo

12
13
ai

14
15
.b

16
w

17
18
w

19
w

20
21

12
Dia 01

r
?4 w w w

.b
4 w w w
2 3 4 5 6 7 8

w w

om
w w w w
?w
9 10
w 11
w 12 w 13 14 15 16

l.c
w w w
? w w w

ca
17 18 19 20 21 22 23 24

w w

w
i w w
us
?w
25

w
26 27 28 29 30 31 32

w w w
m

w w w
?w w w
xo

33

w
34 35 36 37 38 39 40

w
ai

w
?w w
41

w w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w w
? w w
49 50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

13
Dia 02

w w

r
?4 w w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

w w

om
w w w
?w
9
w w
w w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
?w w

ca
17

w
18 19 20 21 22 23 24

w w
i w w w
us
? w w
25 26 27 28 29 30 31 32

w w w
m

w w w
?w w w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w
ai

w w
?w w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b
w

w w
?w w
w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w

w w
w

14
Dia 03

w w

r
?4 w
w

.b
4 w w w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w w
? w w w w w
9 10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
?w w w

ca
17

w w
18 19 20 21 22 23 24

i w w
w
us
? w
25

w w
26 27 28 29 30 31 32

w w
m

w w w
? w w w w w
xo

33 34 35 36 37 38 39 40
ai

w w w
? w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w w
.b

w
w

w
?w w w
49

w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

15
Dia 04

w w

r
?4 w w w w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w
? w w w
w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
? w w

ca
17

w w w
18 19 20 21 22 23 24

i w w
w
us
? w
25

w w
26 27 28 29 30 31 32

w w
m

w w w
? w w w w w
xo

33 34 35 36 37 38 39 40

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w w
? w w w w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w
w

16
Dia 05

r
?4 w w
w

.b
4 w w
2 3 4 5 6 7 8

w w

om
w w
? w w w w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w
? w
w

ca
17

w w
18 19 20 21 22 23 24

w w

w w
i w w
w
us
? w
25

w w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w w
? w w w w w
xo

33 34 35 36 37 38 39 40

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w w
? w w w w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w
w

17
Dia 06

w w

r
?4 w
w

.b
4 w w w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w
? w w w w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w
? w

ca
17

w w w
18 19 20 21 22 23 24

w w

w i w w
w w
us
?w w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w
?w w
w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w
?
49
w w
w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

18
Dia 07

w w

r
?4 w w

.b
4 w w
2 3 4 5 6 7 8

w w

om
w w
? w w w w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
w w
? w

ca
17

w w
18 19 20 21 22 23 24

w i
w
us
?
25

w w
w w w w
26 27 28 29 30 31 32
m

w
?w w
w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w
? w
49

w w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

19
Dia 08

w w

r
?4 w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

w w w

om
w w
?w w w
w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w w
w
? w

ca
17 18 19 20 21 22 23 24

w w

w i w
w
us
? w w w
w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w
? w
w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
? w
w w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w
w

w w
?w w
w
49

w
50 51 52 53 54 55 56
w

w
w

20
Dia 09

r
?4 w w
w w

.b
4 w w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w
?w w w
w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w
w w
?

ca
17

w
18 19 20 21 22 23 24

w w w
i w
us
?w w w w w
w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w w
? w
w
xo

33

w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
? w
w w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w
?w w w w
w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w
w

21
Dia 10

w w

r
?4 w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

w w w

om
w w
?w w w
w
9

w w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w w
?w

ca
17 18 19 20 21 22 23 24

w w w
i w
us
?w w w w w
w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w w
? w
w
xo

33

w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
? w w
w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w w
?w
49
w w w
w
50 51 52 53 54 55 56
w
w

22
Dia 11

w w

r
?4 w w w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w w
?w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

w w

l.c
w w w w w
?

ca
17 18 19 20 21 22 23 24

w w w
i w w
us
?w w w
w
25 26 27 28 29 30 31 32

w w
m

w
w w
? w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
?
41
w w w
w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w w
w
w

w
? w
49

w w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

23
Dia 12

w w

r
?4 w w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

w w

om
w w w
?w
9
w w
w w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
?w w

ca
17

w
18 19 20 21 22 23 24

w w
i w w w
us
? w w
25 26 27 28 29 30 31 32

w w w
m

w w w
?w w w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w
ai

w w
?w w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b
w

w w
?w w
w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w

w w
w

24
Dia 13

w w

r
?4 w w w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w w
?w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

w w

l.c
w w w w w
?

ca
17 18 19 20 21 22 23 24

w w w
i w w
us
?w w w
w
25 26 27 28 29 30 31 32

w w
m

w
w w
? w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
?
41
w w w
w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w w
w
w

w
? w
49

w w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

25
Dia 14

r
?4 w w
w w

.b
4 w w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w
?w w w
w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w
w w
?

ca
17

w
18 19 20 21 22 23 24

w w w
i w
us
?w w w w w
w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w w
? w
w
xo

33

w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
? w
w w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w
?w w w w
w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w
w

26
Dia 15

r
?4 w w
w

.b
4 w w
2 3 4 5 6 7 8

w w

om
w w
? w w w w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w
? w
w

ca
17

w w
18 19 20 21 22 23 24

w w

w w
i w w
w
us
? w
25

w w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w w
? w w w w w
xo

33 34 35 36 37 38 39 40

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w w
? w w w w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w
w

27
Dia 16

w w

r
?4 w
w

.b
4 w w w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w w
? w w w w w
9 10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
?w w w

ca
17

w w
18 19 20 21 22 23 24

i w w
w
us
? w
25

w w
26 27 28 29 30 31 32

w w
m

w w w
? w w w w w
xo

33 34 35 36 37 38 39 40
ai

w w w
? w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w w
.b

w
w

w
?w w w
49

w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

28
Dia 17

w w

r
?4 w
w

.b
4 w w w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w
? w w w w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w
? w

ca
17

w w w
18 19 20 21 22 23 24

w w

w i w w
w w
us
?w w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w
?w w
w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w
?
49
w w
w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

29
Dia 18

w w

r
?4 w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

w w w

om
w w
?w w w
w
9

w w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w w
?w

ca
17 18 19 20 21 22 23 24

w w w
i w
us
?w w w w w
w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w w
? w
w
xo

33

w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
? w w
w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w w
?w
49
w w w
w
50 51 52 53 54 55 56
w
w

30
Dia 19

w w

r
?4 w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

w w w

om
w w
?w w w
w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w w
w
? w

ca
17 18 19 20 21 22 23 24

w w

w i w
w
us
? w w w
w
25

w
26 27 28 29 30 31 32
m

w w
? w
w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w
ai

w
? w
w w w
41

w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w
w

w w
?w w
w
49

w
50 51 52 53 54 55 56
w

w
w

31
Dia 20

w w

r
?4 w w w w w

.b
4 w
2 3 4 5 6 7 8

om
w w
? w w w
w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
? w w

ca
17

w w w
18 19 20 21 22 23 24

i w w
w
us
? w
25

w w
26 27 28 29 30 31 32

w w
m

w w w
? w w w w w
xo

33 34 35 36 37 38 39 40

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w w
? w w w w w
49 50 51 52 53 54 55 56
w
w

32
Dia 21

w w

r
?4 w w

.b
4 w w
2 3 4 5 6 7 8

w w

om
w w
? w w w w w
9

w
10 11 12 13 14 15 16

l.c
w w w
w w
? w

ca
17

w w
18 19 20 21 22 23 24

w i
w
us
?
25

w w
w w w w
26 27 28 29 30 31 32
m

w
?w w
w
xo

33

w w
34 35 36 37 38 39 40

w w

w
ai

w w
? w
41

w w
42 43 44 45 46 47 48

w
.b

w
w

w w
? w
49

w w w
50 51 52 53 54 55 56

w
w

w
w

33


 
 

r
.b
Acapacidadedecriaravisualizaoabstratadalocalizaode

om
todasasnotasnobraodocontrabaixo,maisumaferramentaque
precisaserabsorvidaparanoserobstculonomomentoemquea
complexidadeestemdecifraralinguagemdanotaonapartitura.
Notequeamesmanotaapareceemvrioslugaresnoinstrumento,e

l.c
issooprincipalfatorquediferencialermsicacominstrumentosde
cordas.Umpianistaquejpossuialtonveldeleituramusical,masno

ca
estudouageometriadasdigitaesdocontrabaixo,noconsegue
manifestarsualeiturautilizandotalinstrumento.
i
us
Vocpodeacompanhartambmasinformaescontidasneste
captulo,emumaperspectivadiferente.Assistindoovideo
VisualizaoPautaMusicalXInstrumento.Assistavriasvezes
m

enquantooseucrebrovaifotografandoascoordenadasdasposies
decadanota,essaumapoderosaferramentaparaoaprendizado
xo

eficaz.


ai


.b


w


w
w


34
w
w
w Localizaodasnotas

E1 A1 D2 G2
.b
F1 G3
F3
E3
D3
B1 E2 A2 C3
ai
B2
A2
G2
III G1 C2 F2 F2
E2
xo
D2
C2
B2 B1
A1
V A1 D2 G2 C3 E1
F1
G1
m

35
VII B1 E2 A2 D3
us
C2 F2 E1 F1 G1 A1 B1 C2 D2 E2 F2 G2 A2 B2 C3 D3 E3 F3 G3 A3 B3 C4 D4 E4 F4 G4
i
B2 E3
A1 B1 C2 D2 E2 F2 G2 A2 B2 C3 D3 E3 F3 G3 A3 B3 C4 D4
IX
ca
D2 E2 F2 G2 A2 B2 C3 D3 E3 F3 G3 A3
D2 G2 C3 F3
G2 A2 B2 C3 D3 E3
l.c
E2 A2 D3 G3
om
.b
r
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b

F#1/Gb 1
w
w
w

36
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
G#1/Ab 1
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w
w
w

37
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
A#1/Bb 1

om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w
w
w

38
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
C#2/Db 2

om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w

D#2/Eb 2
w
w

39
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w

F#2/Gb 2
w
w

40
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
G#2/Ab 2
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w
w
w

41
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
A#2/Bb 2

om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w
w
w

42
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
C#3/Db 3

om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w

D#3/Eb 3
w
w

43
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
om
l.c
ca
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

i
us
m
xo
ai

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*
.b
w

F#3/Gb 3
w
w

44
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12* 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24*

r
.b
om
l.c
i ca
us
m
xo
ai
.b
w
w
w

45


 
Oassuntonareadageometriadasdigitaesextensomas

r
podesermelhorcompreendidoaoanalisararazouoalicerceonde

.b
construdatodaacomplexidadematemticaquenofinaldascontaso
meiopeloqualdiferentesmentesmusicaisjtrabalharam,continua

om
trabalhandoemuitasoutrasvotrabalhar.Estetrabalhotemcomo
principalobjetivocriararte,eparaqueaviadeacessodacriatividade
sejadefcilacesso,amaiorpartedeesforonodeveseraplicadanas

l.c
dificuldadetcnicasdoinstrumento,estadeverserpelomenos
compreendida.

ca
Ocontrabaixouminstrumentoqueemsuaformapadrode
afinaoproporcionaafacilidadedetrabalharcomdigitaes/shapes
i
mveis.Ento,vamosconsideraroexemplodafigura1,ondeamesma
us
notaC(mesmaaltura)apareceemdiferenteslocalizaesdo
brao/escaladoinstrumento.
m

Vamosconsideraras3primeirasnotasdaescala,comoum
fragmentode3grausconjuntos,T23(tnica,segundaetera)eaplicar
xo

amesmaregrautilizadacomanotaC,figura2,qualquerT,
qualquer2,qualquer3existentenestafaixadeverpossuira
ai

mesmaaltura(omesmonmerodevibraes,amesmafrequncia,o
mesmosom...).
.b

Nestasriedeexercciosvamosnosapoiarnos25fragmentosde
w

grausconjuntosexistentesdentrodaescalamaior,estesfragmentos
soformadospor3,4,5,6ou7notasesoformadosapartirdecada
w

nota/graudaescala.Tabela1.Cadaexercciopropemtrabalharcom
w

umfragmentoporvez,aumentandogradualmenteonivelde
dificuldadeeativaraospoucosoeixohorizontaldaleitura(ortmo).


46


Figura 1 Figura 2
2

r
.b
om
3

l.c
C T

ca
i 2
us
m
xo

3
ai

C T
.b
w

2
w
w

3

47



Tabela 1
T T 2 3
2 T 2 b3
3 T b2 b3

r
3 notas
4 T 2 3

.b
5 T 2 3
6 T 2 b3

om
7M T b2 b3

T T 2 3 4
2 T 2 b3 4
3

l.c
T b2 b3 4
4 notas

4 T 2 3 #4
5 T 2 3 4
6

ca
T 2 b3 4
7M T b2 b3 4

T T 2
i 3 4 5
us
2 T 2 b3 4 5
3 T b2 b3 4 5
5 notas

4 T 2 3 #4 5
5
m

T 2 3 4 5
6 T 2 b3 4 5
7M T b2 b3 4 b5
xo

T T 2 3 4 5 6
2 T 2 b3 4 5 6
ai

3 T b2 b3 4 5 b6
6 notas

4 T 2 3 #4 5 6
5
.b

T 2 3 4 5 6
6 T 2 b3 4 5 b6
7M T b2 b3 4 b5 b6
w

T T 2 3 4 5 6 7M
w

2 T 2 b3 4 5 6 7
3 T b2 b3 4 5 b6 7
7 notas
w

4 T 2 3 #4 5 6 7M
5 T 2 3 4 5 6 7
6 T 2 b3 4 5 b6 7
7M T b2 b3 4 b5 b6 7


48


Blindfold

r


.b
Estaumadasmaisimportantestcnicasaplicadasaleitura

musical,inclusivemuitosmsicosafazemdeformaespontneae

om
automtica,eoutrosnoconseguemtersucessoemsualeiturapelo
simplesmotivodenoaplicarespontneamenteounoestudlae
desenvolvla.

l.c
Osexemplosmaisinteressantesdecomoaplicadaatcnicado
blindfold,soosarqueirosquepraticamacertaroalvocomsuas

ca
flechas,mascomosolhosvendados!Elespraticamedesenvolvemos
seusinstintosparaqueconsigamenxergaroseualvosemusaros
i
olhos.Osmotoristasquefazemapresentaescircenses,pilotando
us
carroscomosolhosvendadossotambmumbomexemplo.

Naaplicaodoblindfoldnaleituramusicalaplicadaao
m

contrabaixo,vamospraticaretreinaramoesquerda(oumodireita
xo

paraosbaixistascanhotos)essaamoquedigitaa
escala/brao/espelhodocontrabaixo.Issosereferebasicamentea
tocarsemolharparaoslocaisquepercorremosseusdedos,elesso
ai

guiadospeloseuinstintotreinadoaoterpassadoporaliemoutros
momentos.
.b

Nasprximaspginasseguem3exercciosconstitudosde
w

partituraetablatura,evamospraticaremcadaexerccio,cadaumdos
3fragmentosdegrausconjuntosexistentesnaformaodaescala
w

maior(T23,T2b3eTb2b3),notequeemcadacasonapartitura
w

apenasrepetidaanotaodeseucompassoaolongodoexerccio
inteiro,enquantoquenatablaturaestocontidasdigitaesdiferentes


49


paraamesmamelodiaemcadacompasso.Vocdevetocartodasas
digitaessemolharparaobraoeperceberauditivamenteomesmo

r
resultadosonoro.Vocpodeedevetransporestesexercciospara

.b
outroslugaresdobraodocontrabaixo,etambmpodeedeveincluir
maisnotas,vejaatabela1docaptuloAgeometriadasdigitaes,

om
referentesaosfragmentosdegrausconjuntosexistentesdentroda
escalamaior.

Sugirotambmpraticarcomospadresdatabelaabaixo:

l.c


ca
Padres com fragmentos de 3 notas

1- 1 2 3 i 1 10 - 2 3 2 1
us
2- 1 3 2 1 11 - 2 1 3 1
3- 1 2 1 3 12 - 2 3 1 3
m

4- 1 3 1 2 13 - 3 2 1 3
5- 1 2 3 2 14 - 3 1 2 3
xo

6- 1 3 2 3 15 - 3 2 3 1
7- 2 1 3 2 16 - 3 1 3 2
ai

8- 2 3 1 2 17 - 3 2 1 2
9- 2 1 2 3 18 - 3 1 2 1 
.b
w
w
w


50

Ex 01 - T23


N! N N N N

r
N N N N N

.b
N N N N N
N TA N N N N

om
NB 8 10 12 8 N 8 10
7
8 N 8
5 7
8 N
3 5 7 3 N

l.c



N ! N
 N Y 
N N N
N
N TA
NB 3 5
N
N
N 3 0
i ca N
N
N



us
2 2
3 3 3
m






Ex 02 - T2b3





N ! N N N N

xo

N N N N N
N N N N N
ai

N TA N N N N
N B 10 12 13 10 N 10 12 10 N 10 10 N N
.b

8 7 8 5 7 8 5
w







Y
N! N
 N N 
w

N N N N
w

N N N N
N TA N N 0 2 3 0 N 0
NB 5 7
3
5 N 5
2 3
5 N N
51

Ex 03 - Tb2b3

N! N
 N N N

r
N N N N N

.b
N N N N N
N TA N N N N

om
N B 12 13 15 12 N 12 13 10 12 N 12 8 10 12 N 7 8 10 7 N

l.c
Y
N! N
 N N N 
N N N N N
N
N TA
NB 7 8
N
N 3 5
7 N 7
i caN N
N2 3 5 2 N2 3 0 2 N 2
7 N N
N
N



us
5
m
xo
ai
.b
w
w
w

52


  

r


.b
Basicamente,avisoparamtricaaferramentaqueauxiliaa

om
leituramusicalnoquedizrespeitoacapacidadedevisualizaromaior
nmerodedetalhesdapartituracomomnimomovimentodosolhos.
Leroprimeirocompassodeumalinhaenquantoconsegueaomesmo
tempoanalisaroqueestteaguardandonoultimocompassodesta

l.c
mesmalinha,ounomomentodaleituradaprimeiralinhavoc
conseguiradiantaraleituradaultimalinha,vocestutilizandoaviso

ca
paramtrica.Aleituradinmicaparatextosconstrudacoma
dilataodocampodeviso,enaleituramsicalfuncionadeforma
similar. i
us
Asprximaspginascontmalgunsexercciosparasetrabalhara
visoparamtrica,tentelerseguindoaordemnumricadecada
m

compasso,mastentefazerissoolhandoparaalinhaverticalqueest
nomeiodafolha,acadaexerccioadistnciahorizontalentreos
xo

compassosficarammaioresevoobrigandogradativamentea
dilataodocampodeviso.
ai
.b
w
w
w


53
Viso Paramtrica - 01

1 2
 Y Y

! N N N N N N N N N

r
.b
om
3 4
Y Y
N N N N N N N

! N N

l.c
AY Y
ca
5 6


! N N N N
i N N N N N
us
m

7 8
Y Y
xo

N N N N N N N

! N N
ai
.b

9 10
Y Y
N N N N N N N

! N N
w
w
w

Y AY
11 12


! N N N N N N N N 
54
Viso Paramtrica - 02

1 2
 Y Y

! N N N N N N N N N

r
.b
om
3 4
Y Y
N N N N N N N

! N N

l.c
AY
ca
5 6
Y

! N N N N N iN N N N
us
m

7 8
Y
NY
xo

N N N N N N N N

!
ai
.b

9 10
Y
N N N N NY N N N N

!
w
w
w

AY Y
11 12


! N N N N N N N N 
55
Viso Paramtrica - 03

1 2

N NY N N NY

! N N N N

r
.b
om
3 4

N N NY N N NY N N N

!

l.c
Y
ca
5 6
Y

! N N N NiN N N N N
us
m

7 8

NY NY
xo

N N N N N N N

!
ai
.b

9 10

N N NY N N NY N N N

!
w
w
w

11 12
Y
! N N N N N NY

N N 
56
Viso Paramtrica - 04

1 2

NY N N N NY

! N N N N

r
.b
om
3 4
Y
N N N N N NY N N N

!

l.c
Y
ca
5 6
Y

! N N N N N N i N N N
us
m

7 8
Y
NY
xo

N N N N N N N N

!
ai
.b

9 10

Y Y
N N N N N N N

! N N
w
w
w

11 12
Y Y

! N N N N N N N N 
57
Viso Paramtrica - 05

1 2
 Y
! N N N N N NY

N N N

r
.b
om
3 4
Y
N N N N N NY N N N

!

l.c
AY
ca
5 6
Y

! N N N N N N i N N N
us
m

7 8
Y
Y
xo

N N N N N N N

! N N
ai
.b

9 10
Y Y
N N N N N N N

! N N
w
w
w

11 12
Y
! N N N N N NY

N N 
58
Viso Paramtrica - 06

1 2
 Y
! N N N N N N NY
N N

r
.b
om
3 4

N NY N N N N NY N N

!

l.c
ca
5 6

Y Y

! N N N N N N N
i N N
us
m

7 8
Y
xo

N N AY N N N N N

! N N
ai
.b

9 10

N NY N N N N NY N N

!
w
w
w

11 12
Y

! N N N N N N NY N 
59
Viso Paramtrica - 07

1 2

! NY

N N N N N NY N N

r
.b
om
3 4

NY N N N N N NY N N

!

l.c
ca
5 6

! NY N N N N N NY

i N N
us
m

7 8
Y
xo

N AY N N N N N N

! N N
ai
.b

9 10

NY N N N N N NY N N

!
w
w
w

11 12
Y

! N N N N N N NY N 
60
Viso Paramtrica - 08

1 2
 Y

! N N N N N N N N Y N

r
.b
om
3 4

! Y N N N N N N N N Y N


l.c
ca
5 6

Y Y

! N N N N N Ni N N N
us
m

7 8

Y Y
xo

N N N N N N N N N

!
ai
.b

9 10
Y Y
N N N N N N N N N

!
w
w
w

Y
11 12

! N N N N N N N N Y 

61
w



w
w
.b
ai
xo
m

62
us
i
Nvel 1
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01 - T23

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 .
m

. . . . . . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? .
w

. . . . . . .
w

63
Ex02 - T23

? 44
w w w

r
w w w w w

.b
om
?
w w w w w w w w

l.c
?
w w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

?
. . . . . . . .
.b
w

?
w

. . . . . . . .
w

64
Ex03 - T23

? 44 w w w
w w

r
w w w

.b
om
?
w w w w w w w w

l.c
?
w w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . . .
. . . . .
.b
w

?
w

. . . . . . . .
w

65
Ex04 - T2b3

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 . . . .
m

. . . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? . . . .
w

. . . .
w

66
Ex05 - T2b3

? 44 w w
w w w w w w

r
.b
om
?w w w w
w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . . . . . .
. .
.b
w

? .
w

. . . . . . .
w

67
Ex06 - Tb2b3

? 44

r
w w w w w w w w

.b
om
?
w w w w w w w w

l.c
?
w w w w i ca
w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

?
. . . . . . . .
.b
w

?
w

. . . . . . . .
w

68
Ex07 - Tb2b3

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w
w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 .
m

. . . . . . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? .
w

. . . . . . .
w

69
Ex08 - T23
w w w w w
? 44 w w w

r
.b
om
w w w w w w w w
?

l.c
w w w w w w w w
? i ca
us
. . . . . . . .
? 43
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

70
Ex09 - T23

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w
i ca w w w w
us

? 43 . . . . . . . .
m
xo

. . .
ai

? . . . . .
.b
w

? . . . . . . . .
w
w

71
Ex10 - T23

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w
ca
w w w w w w w
i
us

? 43 . . . . . . . .
m
xo

? . . . . .
ai

. . .
.b
w

? . . . . . . . .
w
w

72
Ex11 - T2b3
w w w w w w w w
? 44

r
.b
w w w

om
w w w w w
?

l.c
w w w w w w w w
? i ca
us
. . . . . . . .
? 43
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

73
Ex12 - T2b3

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
w w w
ca
?w w w w w
i
us

? 43 . . . . . . . .
m
xo

. .
? . . . . . .
ai
.b
w

? . . . . . . . .
w
w

74
Ex13 - Tb2b3

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 . . . . . .
m

. .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? . . . . . .
w

. .
w

75
Ex14 - Tb2b3

w w w w w
? 44 w w w

r
.b
om
w w w w w w w w
?

l.c
w w w w w
ca
? w w w
i
us
. . . . .
? 43 . . .
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

76
Ex15 - Tb2b3
w w w w w w w w
? 44

r
.b
w w w w w w

om
w w
?

l.c
w w w w w w w w
? i ca
us
. . . . . . . .
?3
m

4
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

77
w



w
w
.b
ai
xo
m

78
us
i
Nvel 2
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01 - T234

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 . . .
m

. . . . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? . . .
w

. . . . .
w

79
Ex02 - T234

? 44 w w w w
w w

r
w w

.b
om
? w w
w w w w w w

l.c
?w
w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . . . .
. . . .
.b
w

?
w

. . . . . . . .
w

80
Ex03 - T23#4

? 44 w w
w w

r
w w w w

.b
om
?
w w w w w w w w

l.c
?w
w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . .
. . . . . .
.b
w

? .
w

. . . . . . .
w

81
Ex04 - T2b34

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 . . . . .
m

. . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? . . . .
w

. . . .
w

82
Ex05 - T2b34

? 44 w w w w
w w w w

r
.b
om
? w w w w
w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . . . . . .
. .
.b
w

?
w

. . . . . . . .
w

83
Ex06 - Tb2b35

? 44
w w

r
w w w w w w

.b
om
?
w w w w w w w w

l.c
?
w w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

?
. . . . . . . .
.b
w

?
w

. . . . . . . .
w

84
Ex07 - Tb2b3

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w
w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 .
m

. . . . . . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? .
w

. . . . . . .
w

85
Ex08 - T234
w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w

om
w w w w w w
?

l.c
w w w w w w w w
? i ca
us
. . . . . . . .
? 43
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

86
Ex09 - T234

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
w w
?w
ca
w w w w w
i
us

? 43 . . . . . . . .
m
xo

. . . . . .
ai

? . .
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

87
Ex10 - T23#4
w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w

om
w w w w w w
?

l.c
w w w w w w w w
? i ca
us
. . . . . . . .
? 43
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

88
Ex11 - T2b34
w w w w w w w w
? 44

r
.b
w w w

om
w w w w w
?

l.c
w w w w w w w w
? i ca
us
. . . . . . . .
? 43
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

89
Ex12 - T2b34

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
w w
?w
ca
w w w w w
i
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . .
? . . . .
ai
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

90
Ex13 - Tb2b34

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w
i ca w w w w
us

? 43 . . . . . . .
m

.
xo

. .
ai

? . . . . . .
.b
w

? . . . . . .
w

. .
w

91
Ex14 - Tb2b34

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
om
w w w w w w w w
?

l.c
w w w w w w
?w
ca
w
i
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

92
w



w
w
.b
ai
xo
m

93
us
i
Nvel 3
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 . . . .
m

. . . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? . . .
w

. . . . .
w

94
Ex02

? 44 w w w w
w w

r
w w

.b
om
?w w w w
w w w w

l.c
?w
w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . . . . .
. . .
.b
w

? .
w

. . . . .
. .
w

95
Ex03

? 44 w w w
w

r
w w w w

.b
om
? w
w w w w w w w

l.c
?w
w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . . .
. . . . .
.b
w

? .
w

. . . . . .
.
w

96
Ex04

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43 . . . . .
m

. . .
xo

. .
ai

? . . . . . .
.b
w

? . . . . .
w

. . .
w

97
Ex05

? 44 w w w w
w w w w

r
.b
om
?w w w w w
w w w

l.c
?w w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . . . . . . .
.
.b
w

? .
w

. . . . . . .
w

98
Ex06

? 44 w
w

r
w w w w w w

.b
om
?
w w w w w w w
w

l.c
?
w w w w i ca w w w w
us

? 43
m

. . . . . . . .
xo
ai

? . .
. . . . . .
.b
w

?
w

. . . . . . .
.
w

99
Ex07

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w
w

l.c
?w w w w i caw w w w
us

? 43 . . .
m

. . . . .
xo
ai

? . . . . . . . .
.b
w

? . .
w

. . . . . .
w

100
Ex08
w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w w w

om
w w w w
?

l.c
w w w w w w w w
? i ca
us
. . . . . . . .
? 43
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

101
Ex09

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
om
w w w w w w w w
?

l.c
w w w
ca
?w w w w w
i
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . . . . .
ai

? .
.b
w

. . . . . .
? . .
w
w

102
Ex10

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w
w w

l.c
w w
ca
? w w w w w w
i
us

? 43 . . . . . . . .
m
xo

. . . .
ai

? . . . .
.b
w

. . . . . .
? . .
w
w

103
Ex11

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
om
w w w w w w w w
?

l.c
w w w w w w
? i caw w
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

104
Ex12

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w w

l.c
ca
?w w w w w w w w
i
us

? 43 . . . . . . . .
m
xo

. . .
ai

? . . . . .
.b
w

? . . . . . .
w

. .
w

105
Ex13

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w

om
w w w w w w
?

l.c
w w w w w w
?w
ca
w
i
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . . . . . .
ai

?
.b
w

. . . . . . . .
?
w
w

106
w



w
w
.b
ai
xo
m

107
us
i
Nvel 4
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01

? 44 w w w w w w
w w

r
.b
om
?w w w w w w w
w

l.c
?w w w w i caw w w w
us

? 43 . . . .
m

. . . .
xo

.
ai

? . . . . . . .
.b
w

? . . . .
w

. . . .
w

108
Ex02

? 44 w w w w w
w w

r
w

.b
om
?w w w w
w w w w

l.c
?w
w w
w i caw w w w
us

? 43
m

. . . . . . .
.
xo
ai

? . . . . . . .
.
.b
w

?
w

. . . . .
. . .
w

109
Ex03

? 44 w w w
w w

r
w w w

.b
om
? w w
w w w w w w

l.c
?w w w w i caw w w
w
us

? 43
m

. . . . . .
. .
xo
ai

? . . .
. . . . .
.b
w

? .
w

. . . . .
. .
w

110
Ex04

? 44 w w w w w w w w

r
.b
om
?w w w w w w w
w

l.c
ca
?w w w w w w
i w w
us

? 43 . . . . . .
m

. .
xo

. .
ai

? . . . . . .
.b
w

? . . . . . .
w

. .
w

111
Ex05

? 44 w w w w w w
w w

r
.b
om
?w w w w w
w w w

l.c
?w w w w i caw w w
w
us

? 43 .
m

. . . . . . .
xo
ai

? . . . . . . .
.
.b
w

? . . .
w

. . . . .
w

112
Ex06

? 44 w w
w

r
w w w w w

.b
om
? w
w w w w w w
w

l.c
?w
w w w i ca
w w w
w
us

? 43
m

. . . . . . .
.
xo
ai

? . . .
. . . . .
.b
w

? .
w

. . .
. . . .
w

113
Ex07

? 44 w w w w w w w
w

r
.b
om
? w w w w w w w
w

l.c
?w w w w i caw w w
w
us

? 43 . . .
m

. . . . .
xo
ai

? . . . . . . .
.
.b
w

? . . . . .
w

. . .
w

114
Ex08

w w w w w w w
? 44 w

r
.b
om
w w w w w
?w w w

l.c
w w w
ca
?w w w w w
i
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . . .
? . .
ai

.
.b
w

. . . . . . .
? .
w
w

115
Ex09

w w w w
? 44 w w w w

r
.b
om
w w w w
?w w w w

l.c
w w w w
ca
? w w w w
i
us
. . . . . . .
? 43 .
m
xo

. . . . .
ai

? . . .
.b
w

. . . . . . .
? .
w
w

116
Ex10

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w

om
w w w w w w w
?

l.c
w w w w w w
ca
? w w
i
us
. . . . . . .
? 43 .
m
xo

. . . . . . .
.
ai

?
.b
w

. . . . . .
? . .
w
w

117
Ex11

? 44 w w w w w w
w w

r
.b
om
? w w w w w
w w w

l.c
w w
ca
? w w w w w
i w
us

? 43 . . . . . . . .
m
xo

. . .
ai

? . . . . .
.b
w

? . . . . . .
w

. .
w

118
Ex12

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w

om
w w w w w w
?

l.c
w w w w w w w
ca
? w
i
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . . . . .
? .
ai
.b
w

. . . . . . .
? .
w
w

119
w



w
w
.b
ai
xo
m

120
us
i
Nvel 5
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01

? 44 w w w w w w w
w

r
.b
om
?w w w w w
w w w

l.c
?w w w w i caw w w w
us

? 43 . . . . .
m

. . .
xo

. .
ai

? . . . . . .
.b
w

? . . . . .
w

. . .
w

121
Ex02

? 44 w w w w w
w w

r
w

.b
om
? w w w w w
w w w

l.c
?w w w w i caw w w
w
us

? 43 .
m

. . . . . .
.
xo
ai

? . . . . . .
. .
.b
w

? . .
w

. . .
. . .
w

122
Ex03

? 44 w w w w
w

r
w w w

.b
om
? w w w
w w w w w

l.c
?w w w
w i caw w w w
us

? 43
m

. . . . . .
. .
xo
ai

? . . . . .
. . .
.b
w

? .
w

. . . .
. . .
w

123
Ex04

? 44 w w w w w w w
w

r
.b
om
?w w w w w
w w w

l.c
w
?w
ca
w w w w w
i w
us

? 43 . . . . . .
m

. .
xo

. . .
ai

? . . . . .
.b
w

? . . . . . . .
w

.
w

124
Ex05

? 44 w w w w w w
w w

r
.b
om
? w w w w w w
w w

l.c
?w w w w i caw w w
w
us

? 43 . . .
m

. . . . .
xo
ai

? . . . . . .
. .
.b
w

? . . .
w

. . . . .
w

125
Ex06

? 44 w w w
w

r
w w w w

.b
om
? w w
w w w w w
w

l.c
?w
w w
w i ca
w w w w
us

? 43
m

. . . . .
. . .
xo
ai

? . . .
. . . . .
.b
w

? .
w

. . . .
. . .
w

126
Ex07

? 44 w w w w w w w
w

r
.b
om
?w w w w w
w w w

l.c
?w w w w i caw w w
w
us

? 43 . . . . .
m

. . .
xo

.
ai

? . . . . . . .
.b
w

? . . .
w

. . . . .
w

127
Ex08

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w

om
w w w w w
? w

l.c
w w w w w
ca
? w w w
i
us
. . . . .
? 43 . . .
m
xo

. . . . .
.
ai

? . .
.b
w

. . . . . .
? . .
w
w

128
Ex09

w w w w
? 44 w w w w

r
.b
om
w w w w w
?w w w

l.c
w w w w
?w w w
i ca w
us
. . . . .
? 43 . . .
m
xo

. . . .
ai

? . . . .
.b
w

. . . . . . .
? .
w
w

129
Ex10

w w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w

om
w w w w w
? w

l.c
w w w w w w
ca
? w w
i
us
. . . . .
? 43 . . .
m
xo

. . . . .
? . . .
ai
.b
w

. . . . . .
? . .
w
w

130
Ex11

w w w w w
? 44 w w w

r
.b
om
w w w w w w
? w w

l.c
w w
ca
? w w w w w
i w
us
. . . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . . .
ai

? . . .
.b
w

. . . .
? . . .
w

.
w

131
w



w
w
.b
ai
xo
m

132
us
i
Nvel 6
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01

? 44 w w w w
w w

r
.b
om
?w w w w w
w w

l.c
w
?w w i ca w w w
w
us

? 43 . . . . .
m

. .
xo

. . .
ai

? . . . .
.b
w

. . .
? . .
w

. .
w

133
Ex02

? 44 w w w w
w

r
.b
om
? w w w w
w w w

l.c
?w w
w
i ca w w
w
us

? 43 . .
m

. . .
.
xo
ai

? . . . .
. .
.b
w

? . .
w

. . .
. .
w

134
Ex03

? 44 w w w w
w

r
w w

.b
om
? w w w
w w

l.c
?w
w
wi caw w w w
us

? 43 .
m

. . . .
. .
xo
ai

? . . . . .
. .
.b
w

? .
w

. . . .
. .
w

135
Ex04

w w w
? 44 w w w

r
.b
om
w w w w
?w w w

l.c
w
ca
? w w w w
i w w
us
. . . .
? 43 . .
m

.
xo

. . .
? .
ai

. . .
.b
w

. . . .
? . .
w

.
w

136
Ex05

? 44 w w
w w

r
.b
om
?w w w w w
w

l.c
?w w
w
i ca w w w
us

? 43 . . .
m

. . . .
xo

.
ai

? . .
. .
.b
w

? . . . .
w

. . .
w

137
Ex06

? 44 w w w
w

r
w w

.b
om
? w
w w w w
w

l.c
?w
w
w

i ca w w
w
us

? 43
m

. . .
. . .
xo
ai

? . . .
. . . .
.b
w

? .
w

. . .
. . .
w

138
Ex07

? 44 w w
w

r
.b
om
?w w w
w w

l.c
? w w i ca w w w w
us

? 43 . . .
m

. .
xo

. .
ai

? . . . . .
.b
w

? . . . . .
w

.
w

139
Ex08

w w w w w
? 44 w w

r
.b
w w

om
w
?w w

l.c
w w
?w w
i ca w
us
. . . . .
? 43 . . .
m
xo

. . . .
? . .
ai

.
.b
w

. . . .
? .
w
w

140
Ex09

w w w w
? 44 w w

r
.b
w

om
w w w
? w

l.c
w w w
?
i ca w
us
. . .
? 43 .
m
xo

. . . .
ai

? .
.b
w

. . . .
? . . .
w
w

141
Ex10

w w w w
? 44 w w

r
.b
om
w w w
?w w

l.c
w w
? w
i ca w
us
. . . . .
? 43 . .
m
xo

. . . .
ai

? .
.b
w

. . .
? .
w

.
w

142
w



w
w
.b
ai
xo
m

143
us
i
Nvel 7
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01

? 44 w w w w

r
.b
om

?w w w w

l.c
ca
? w
w w
i w
us

? 43 . .
m

.
xo
ai

? .
.
.b
w

? . . . .
w
w

144
Ex02

? 44
w w

r
w w

.b
om
?
w w w w

l.c
?
w w i ca w
us

? 43
m


. . . .
xo
ai

?
. . .
.b
w

?
w

. . .
w

145
Ex03

? 44
w w

r
w

.b
om
?
w w w

l.c
?
w w i ca
w
us

? 43
m

. . . .
xo
ai

?
. . . .
.b
w

?
w

.
.
w

146
Ex04

? 44 w w w

r
.b
om
?w
w w

l.c
?w w ica w
us

? 43 . . .
m

.
xo


ai

? . . .
.b
w

? . . .
w
w

147
Ex05

? 44 w w
w

r
.b
om
?w
w w w

l.c
?w
w i ca w
us

? 43
m

. . .
xo
ai

? . . .
.b
w

? .
w

. .
w

148
Ex06

? 44
w

r
w

.b
om
?
w w
w
w

l.c
?
w w
i ca w
us

? 43
m

. . .
xo
ai

?
. . .
.b

?
w


. .


w

149
Ex07

? 44 w w

r
.b
om
?w w w

l.c
?w

w i ca w
us

? 43 . .
m

.
xo
ai

? .
. .
.b
w

? . . .
w

150
Ex08

? 44
w

r
w w

.b
om
?
w w w w

l.c
?
w w i ca w
us

? 43
m


. . .
xo
ai

?
. . .
.b
w

?
w


. . .
w

151
Ex09

w w
? 44 w

r
.b
om
?w w w

l.c
w w
?w
ca

i
us
.
? 3 . .
m

4
xo

.
? . .
ai


.b
w

. .
?
w
w

152
Ex10

? 44 w w w

r
.b

om
? w w
w

l.c

ca
?w w
i
us

? 3 . . . .
m

4
xo

.
? . .
ai


.b
w


? . . .
w
w

153
Ex11

? 44 w w w

r
.b
om
?w w w w

l.c

ca
?w w w
i
us

? 43 . . .
m

.
xo

.
ai

? . .
.b
w


? .
w

.
w

154
w



w
w
.b
ai
xo
m

155
us
i
Nvel 8
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01

w
? 44 w w

r
.b
om
?w w w
w

l.c
?w w i caw w
us

? 43 . . .
m
xo


ai

? .
. .
.b
w

? . . .
w
w

156
Ex02

? 44
w w

r
w w

.b
om
?
w w w w w

l.c
?w

w i ca

w
us

? 43
m

. . . .
xo
ai

? . . .
. .
.b
w

?
w

. . . .
w

157
Ex03

? 44 w
w w

r
w

.b
om
?
w w w w

l.c
?w
w iw ca w
us

? 43
m

. . .
.
xo
ai

?
. . . . .
.b
w

?
w

.
. .
w

158
Ex04

? 44 w w w w

r
.b
om
?w w w w

l.c

?w w
i ca w w
us

? 43 . . . .
m
xo

.
ai

? . . . .
.b
w

? . . . .
w

.
w

159
Ex05

? 44 w w
w w

r
.b
om
? w w w
w w

l.c
?w
w i ca w
us

? 43
m

. . . .
xo
ai

? . . .
.b
w

? . .
w

. .
w

160
Ex06

? 44
w w w

r
w

.b
om
?
w w w
w

l.c
?
w w
i ca w w
us

? 43
m

. . . .
xo
ai

?
. . . . .
.b
w

?
w


. . . .
w

161
Ex07

? 44 w w
w

r
.b
om
?w
w w

l.c
?w
w ca
i w w
us

? 43 . . .
m

. .
xo
ai

? . . . . .
.b
w

? . .
w

. . .
w

162
Ex08

? 44 w w w

r
.b
om
w w
?w

l.c
w w w
ca
? w
i
us

? 43 . . . . .
m
xo

. . . .
ai

?
.b
w

? . . .
w
w

163
Ex09

? 44 w w w w

r
.b
om
w w w
?

l.c
w w w
?w i ca
us

? 43 . . . . .
m
xo

. . . .
ai

?
.b
w

?
. . .
w
w

164
Ex10

w w
? 44 w

r
.b
om
?w w w
w

l.c

ca
? w w w w
i
us

? 43 . . . .
m
xo

. .
ai

? . .
.b
w

? . . .
w
w

165
w



w
w
.b
ai
xo
m

166
us
i
Nvel 9
Leitura
ca
l.c
om
.b
r
Ex01

? 44 w w w w

r
.b
om

?w w w w

l.c
ca
? w
w w
i w
us

? 43 . .
m

.
xo
ai

? .
.
.b
w

? . . . .
w
w

167
Ex02

? 44
w w

r
w w

.b
om
?
w w w w

l.c
?
w w i ca w
us

? 43
m


. . . .
xo
ai

?
. . .
.b
w

?
w

. . .
w

168
Ex03

? 44
w w

r
w

.b
om
?
w w w

l.c
?
w w i ca
w
us

? 43
m

. . . .
xo
ai

?
. . . .
.b
w

? .
w


.
w

169
Ex04

? 44 w w w

r
.b
om

?w
w w

l.c
?w w ica
w
us

? 43 . . . .
m


xo


ai

? . . .
.b
w

? . . .
w
w

170
Ex05

? 44 w
w
w

r
.b
om
?w w
w

l.c
?w
w i ca
w
us

? 43
m

. .
.
xo
ai

? . . .

.b
w

? .
w

. .
w

171
Ex06

? 44

r
w

.b
om
?
w w w
w

l.c
?
w w ca
w
i
us

? 43
m

. .
xo
ai

?
. . .
.b
w

?
w


.
w

172
Ex07

? 44 w w

r
.b
om
? w
w

l.c
?w

iw ca
w
us

? 43 . .
m

.
xo
ai

? .
.
.
.b
w

? . . .
w

173
Ex08

? 44
w

r
w w

.b
om
?
w w w

l.c
?
w wi ca w
us

? 43
m



xo
ai

?

.b
w

?
w


.
w

174
Ex09

? 44 w

r
.b

om

?w w w

l.c
w w
ca
?
i
us

?3
m

4
xo


ai

?
.b
w


?
w

175
Ex10

? 44

r
.b

om

?

l.c

ca
?
i
us

? 43
m
xo


ai

?
.b
w


?
w
w

176
Ex11

? 44

r
.b
om
?

l.c

ca

?
w
i
us

? 43
m


xo

?
ai
.b
w


?
w

177
w



w
w
.b
ai
xo
m

178
us
i
Leitura
Nvel 10ca
l.c
om
.b
r
Ex01

w
? 44 w

w

r
.b
om
?w w

l.c

ca
?w w

w
i
us

? 43 .
m


xo


ai

? .

.b
w

? .
w
w

179
Ex02

? 44
w

r
.b
om
?
w

w

l.c
?w


i ca



w
us

? 43
m



xo
ai

? . .

.b
w

?
w

. .
.
w

180
Ex03

? 44

r
.b
om
?

l.c
?

i ca

w
us

? 43
m



xo
ai

?
.
.b
w

?
w

.
w

181
Ex04


? 44

r
.b
om

?w

l.c

ca
?
w
i
us

? 43
m


xo


ai

? .
.b
w

? .
w
w

182
Ex05

? 44
w w w w

r
.b
om
? w

l.c
?w

i
ca

w
us

? 43
m


xo
ai

?

.b
w

? .
.
w

183
Ex06

? 44

r
w

.b
om
?
w

l.c
?
w w i ca
w
us

? 43
m


. .
xo
ai

?
.
.b

?
w


. .
w

184
Ex07

? 44

r
.b
om
?

l.c
ca
? w
i
us

? 43
m



xo
ai

?
.b
w

? .
w

185
Ex08


? 44

r
.b
om
w
?

l.c
w w
ca
?
i
us

?3
m

4
xo


ai

?
.b
w


? .
w
w

186
Ex09


? 44

r
.b
om

?

l.c
w
ca
?
i
us

? 43
m
xo


ai

?
.b
w

.
?
w
w

187
Ex10

w
? 44

r
.b
om
?w w

l.c

? w
ca

w w
i
us

? 43
m
xo


ai


?
.b
w

?
w

188


   
snakes

r
.b
Nalinguagemescrita,queusamosparanoscomunicarutilizando

om
anossalinguamaterna,aprendemosqueexistemumdeterminado
nmerodeletras,masnoficamostodososdiasunindoletrasna
tentativadesegerarlinguagem.Quandoaprendemosumidioma,
aprendemosidentificarpalavrasenocomoidentificarletraporletra

l.c
deumapalavra,nalinguagemmusicalamesmacoisa.Podemos
pensarempadresmeldicoscomosefossempalavras,no

ca
necessriolernotapornotatodavezqueolharparaumcompasso
cheiodesemicolcheias.Bastareconhecerpadresvisuais,comose
i
fosssempalavras.Nasprximaspginas,seguemvriosexercciosde
us
leituracomsugestesdepadresmeldicos,todosestocomeando
pelamesmanotaparasecriararelaonecessria.Taispadresvose
m

repetindoaolongodoexerccio.Eassimquedevefuncionarnarotina
domsico,quantomaiselelmsica,maiselevaigerandovocabulrio.
xo

Issoaquiapenasocomeoparaacriaodeumbomhbitoquedeve
sercriadoecultivadopelomsicoquepraticaaleituramusical,
ai

principalmentedentrodotipodoseurepertriodeatuao.Otermo
snake,foicunhadoapartirdaaparnciamutvelquepodeassumir
.b

umpadromeldiconapautamusical,comosefosserealmenteuma
cobra.
w


w


w


189
Snake 1

? 44 w w w w

r
.b
om
?w w w w

l.c
?
w w w
i ca w
us

? 44
m



xo
ai

?

.b
w

?
w

190
Snake 2

? 44 w w w w

r
.b
om
? w w w w

l.c
? w w i ca w w
us

? 44
m
xo
ai

?
w
.b
w

?
w

w
w

191
Snake 3

? 44
w w w

r
w

.b
om
? w w w w

l.c
ca
? w w
i w w
us

? 44

m



xo
ai

?


.b

?
w

192
Snake 4

? 44
w

w

w

r
w

.b
om
?w w
w w

l.c
? w
w
i ca w
us

? 44
m

w
xo
ai

?w

.b
w

?
w

w
w

193
Snake 5

? 44 w w w w

r
.b
om
? w w w w

l.c
? w
w i ca w w
us

? 44
m


xo
ai

?

.b
w

? w
w

194
Snake 6

? 44

r
.b
om
?

l.c
?
i ca
us

? 44
m



xo
ai

?

.b
w

?

w
w

195
Snake 7

? 44 w w
w w

r
.b
om
? w

w

l.c
ca
?
w w w

i
us

?4
m

4

xo
ai

?

.b
w

?
w

196
Snake 8

? 44 w

w

r
w w

.b
om
?

w w w w

l.c
?
w
w
i ca

w
us

? 44
m



xo
ai

?

.b
w

?
w

197
Snake 9

? 44

.b
om
?

l.c
ca
?

i
us

? 4
m

4

xo
ai

?

.b
w

?
w

198
Snake 10

? 44

r
.b
om
?

l.c
?
i
ca


us

?4
m

4
xo

?
ai


.b
w

?
w

199




r


.b
horadecolherfrutosepercebercomoagorafcilinterpretar

om
leituramusicalemqualquertonalidade.Sabemosqueexistem12
tonalidadesdeacordocomosistematonalocidental.Masdevidoa
enharmonia,podemosencontrar15possibilidadesdenomesde
tnicas,sendoque3tonalidadespodemaparecercomdoisnomes

l.c
diferentes.Algicaaquipensarnamesmageometriadatonalidade
deCmaior(apenasasnotasnaturais),pormatravsdopensamento

ca
diatnicopossvellerosgrausdecadatonalidade.


i
us
m
xo
ai
.b
w
w
w


200
C

? 44 w w w w w w
w w

r
.b
? 4
1 2 3 4 5 6 7 8

om
4

l.c
?
i ca
?
us
m

? 43
xo
ai


?

.b
w


?

w

201
F

? 44 bw w w w w
w w w

r
.b
1 2 3 4 5 6 7 8

? 4

om
b 4

l.c
? b w
w

? b
i ca
us
w
w
m

? b 43
xo



ai

?b

.b
w
w

?b


w

202
Bb

? 44 b w bw w w w bw
w w

r
.b
? b 4
1 2 3 4 5 6 7 8

om
b 4

l.c
? bb

ca
? b b
i
us

m

? b b 43
xo
ai

? bb
.b

? bb
w

203
Eb
bw w w bw
? 44 b w w w bw

r
.b

1 2 3 4 5 6 7 8


? b 44

om
bb

l.c


? bb

b

? b b

i ca

us
b
m


? b b 43
xo

b
ai


? bb
.b

b
w


? bb
b
w

204
Ab

? 44 bw bw w w bw
bw bw w

r
.b
w
1 2 3 4 5 6 7 8

? b b 44

om
bb w w

l.c
? bb b w
b

? b b w
i ca
us
bb
m

? b b b 43
xo

b
ai

? bb b
.b

b

w

? bb b
w

b
w

205
Db
bw bw bw w bw
? 44 b w bw w

r
.b

1 2 3 4 5 6 7 8


? b b 44

om
bbb

l.c

? bb b
bb


? bb b
i ca


us
bb
m


? b b b 43
xo

bb
ai


? bb b
.b

bb
w

? bb
bbb
w

206
Gb

? 44 bw bw bw w bw
bw bw bw

r
.b
1 2 3 4 5 6 7 8

? b b b 44

om
bbb

l.c
? bb b b

bb

? b b b
i ca

us
bbb
m

? b b b b 43
xo

bb

ai

? bb b b
.b

b b
w
w

? bb b b
bb
w

207
Cb

? 44 b w bw bw bw bw bw
bw bw

r
.b

1 2 3 4 5 6 7 8

? b b b 44 w w

om
bbbb

l.c
? bb b b w



bbb

? bbb
i
ca
w
us
bbbb
m

? b b b 3
xo

bbbb 4
ai

? bb b b


.b

bbb
w

? bbb

bbbb
w

208
G

? 44 w w w #w w
w w w

r
.b
1 2 3 4 5 6 7 8

? # 4

om
4

l.c
?# w

i ca
? #
us

m

? # 43
xo


ai

?#
.b


w
w

?#

w

209
D
w w w #w w
? 44 w w #w

r
.b
1 2 3 4 5 6 7 8

? ## 4

om
4

l.c
? ## w


i ca
? ##
us

m

? # # 43
xo
ai

? ##

.b
w

? ##

w

210
A

? 44 w w #w #w w
w w #w

r
.b
? # # # 4
1 2 3 4 5 6 7 8

om
4

l.c
? ### w

i ca
? ###
us

m

? # # # 43
xo


ai

? ###
.b

? ###

w

211
E

? 44 w #w #w w
w #w #w w

r
.b
1 2 3 4 5 6 7 8

? #### 4

om
4

l.c
? #### w

? ####
i ca
us

m

? # # # # 43
xo


ai

? ####
.b



w
w

? ####

w

212
B

? 44 w w #w #w #w w
#w #w

r
.b
? #### 4
1 2 3 4 5 6 7 8

om
# 4

l.c
? ####
#
ca
? ####
i
us
#
m

? # # # # 43
xo

#
ai

? ####
.b

#
w

? ####
w

#
w

213
F#

? 44 w #w #w #w #w
#w #w #w

r
.b
1 2 3 4 5 6 7 8

? # # # # # 4

om
# 4

l.c
? #### #
#
i ca
? #### #
us
#
m

? # # # # # 43
xo

#
ai

? #### #
.b

#

w
w

? #### #
#
w

214
C#

? 44 # w #w #w #w #w #w
#w #w

r
.b
w
1 2 3 4 5 6 7 8

? #### # 4 w w w

om
## 4

l.c
#
? ## # ## w w
#

#
? ## # ## w
i ca

us
# w
m


? # # # # # # 43
xo

#
ai


? ## # ##
#
.b

#
w

#
? ## # ##
#
w

215





r
.b


om
Talvezestasejaumadasmaneirasmaisprofissionaiseeficazesde
seescreverlinhasdebaixo,nosdiasatuais.Omsico,aopercebera
presenadacifralogoacimadecadacompassodapautamusical,

l.c
simplificaoseutrabalhoerelacionaacifracomospossveisintervalos
presentesemcadacifra,eestarelaoaliadacomasdemaistcnicas

ca
estudadasataqui,tornarfinalmentealeituramusicalrealizada
atravsdocontrabaixoeasuaaplicaofundamentalqueo
acompanhamentomusicalatravsdelinhasdebaixo,claraeobjetiva.
i
us
m
xo
ai
.b
w
w
w


216
Etude 1

C G Am F

r
?4 w

.b
4 w w

om
C G Am F

?

l.c
C G Am F

?

ca

C G i Am F

?
us


m

C G Am F
?

xo

C G Am F
ai

?

.b

C G Am F

w

?


w

C G Am F
w

217
Etude 2

C Am F G

r
?4

.b
4

om
C Am F G
?

l.c
C Am F G

?

ca

C Am i F G

?
us


m

C Am F G
?

xo

C Am F G

ai

? w


.b

C Am F G

w

?

w

C Am F G
w

? w w

218
Etude 3

Am F G C

r
?4

.b
4

om
Am F G C
?

l.c
Am F G C

?

ca

Am F i G C
?
us


m

Am F G C
?

xo

Am F G C
ai

?


.b

Am F G C
?
w

Am F G C
w

219
Etude 4

Am F G C

r
?4

.b
4

om
Am F G C
?

l.c
Am F G C
?

ca

Am F i G C

?
us


m

Am F G C
?


xo

Am F G C
ai

?


.b

Am F G C

?
w

Am F G C

w

220
Etude 5

C F G C

r
?4

.b
4

om
C F G C

?
w

l.c
C F G C

? w

ca

C F G C

i
?
us

w
m

C F G C
?

xo

w
C F G C
ai

?


.b

C F G C

w

?

w

w
C w F w G
C
w

221
Etude 6

C F C C

r
?4

.b
4

om
F F C C
?

l.c
C G F G

?

ca

C G i C C

?
us


m

F F C C
? w
w

xo

G G F G

ai

?

.b

C G F G
w

?
w

w

C G F G
w

222
Etude 7

C F C C

r
?4

.b
4

om
F F C C
?

l.c
C G F G

?

ca

C F i C C

?
us


m

F F C C
? w
w

xo

G G F G

ai

?

.b

C G F G
w

?
w

w

C G F G
w

223
Etude 8

Dm G C C

r
?4 w

.b
4

om
Dm G C C
?
w

l.c
Dm G C C
w
?

ca

Dm G C C

i w
?
us


m

Dm G C C
w
?

xo

Dm G C C

ai

?

.b

Dm G C C
w

? w

w

Dm G C C

w

?
w

224
Etude 9

C Dm Em F

r
?4

.b
4

om
G Am C C
?

l.c
C Dm Em F
?

ca

G Am i C C
?
us


m

C Dm Em F

?

xo


G Am C C
ai

?

.b

C Dm Em F
w

?

w

G Am C C

w

225
Etude 10

C Dm Em F

r
?4

.b
4

om
G Am C C
?

l.c
C Dm Em F
?

ca

G Am i C C
?
us


m

C Dm Em F
?

xo


G Am C C
ai

?


.b

C Dm Em F

w

?

w

G Am C C

w

?


226
w
w
w
.b
ai
xo

AudioIncluso
m
us
ica
l.c
om
.b
r

Vous aimerez peut-être aussi