Vous êtes sur la page 1sur 2

3/10/2016 Pgina/12::Plstica::JuanitoLagunaeraperonista

Imprimir | Regresaralanota

Plstica | Martes,28dediciembrede2004

DANIELSANTOROYSULEYENDADELBOSQUEJUSTICIALISTA

JuanitoLagunaeraperonista
ConelperonismoyelbombardeodePlazadeMayode1955comoncleoincandescentede
suexposicin,DanielSantoropintaunrelatovisualnostlgicoyaltamentesimblico.

PorFabinLebenglik
ResultaineludiblepensarlanuevaexposicindeDanielSantoroLeyendadel
bosquejusticialistaenelcontextodelariquezasimblicaqueofrecenlos
distintosperonismosdehoyqueocupancasitodoelarcopoltico:unamplio
sector,enelGobiernootrosector,ensubterrneatensinconelGobiernoyotra
faccinms,enlaoposicin.Peroesespecialmenteinevitablecolocarla
muestraconeltelndefondodelgrotescoOperativoretornomenemista,en
claveautopardicadelretornodePernen1972.Lacombinacindeelementos
delarealidadpolticaydelasimblicasumasentidosyenriquecelosecos
anacrnicosdelaexposicin.
Lasituacinyelcontextoresultansignificativosyagregancargasimblicaalas
deporsbarrocaspinturasdeSantoro,quetiendenalasimbolizacin
compulsiva.
Elpintorescribeuntextointroductorioasumuestradondeafirmaqueel
peronismohistrico(19451955)fueborradodelapinturaargentinaborramiento
producidotalvezcomocontinuacininvoluntariadelaproscripcininiciadacon
elgolpede1955alaqueelpropioBernicontribuy,consusemblemticos
personajesJuanitoLagunayRamonaMontiel,quefuerontomadosdelpaisaje
socialdelposperonismo,aunquebajolasupuestaadvocacindelaizquierda.
Enclavepardica,Menemvuelveyacusaalactualgobiernoperonistadeser
marxistaleninista.Losmotesyacusaciones,lafugayhuidadelafuente
EvaPernylamamdeJuanitoensu
doctrinariajusticialista,ascomolostraspis,tergiversacionesyvaciamientos ltimopaseo,110x160cm,deSantoro.
ideolgicos,soncondimentosindispensablesdelfolkloreperonista:
indispensablesy,segnlapocahistrica,trgicosorisibles.
Delmismomodoqueensuexposicindehacetresaosymedio(Unmundoperonista,CentroCulturalRecoleta,2001),
SantorovuelveaelegirelfragmentodelpoemadeHlderlinAlanaturalezaparaorientaralespectadorenlabsquedadel
sentidodesumuestra:Lamsansiadaternura,condenadaaunayunoeterno./Loqueamamosnoesmsqueuna
sombra./Param,laNaturalezatanamigamuri/conlossueosdoradosdemijuventud./Pobrecorazn,enaquellos
dichososdas/nuncatesentistetanlejosdetuverdaderapatria./Pormsquebusques,nuncavolversaencontrarla/
consulateconverlaensueos!.
LapatriaestenlossueossegnHlderlinylosueosdeSantoroestnensuspinturas.Lapatriaesporlotantoun
efectodellenguaje(onricoopictrico),unaconstruccinqueoscilaentrelaimaginacinylarealidad.
En1955escribeSantoroensuprlogoladictaduramilitarquetomaelpoderpromulgauninslitodecretoleyporelque
seprohibaelusootenenciadecualquierimagenosmboloquealudieraalgobiernodepuesto,ascomocualquiermencin
oraloescritadelmismo.(...)Enladcadadelsetentalaasombrosaexplosindemilitanciasacdelletargoaqueloscuro
legadoprohibidoantemisojosserevelaronimgenesenrevistas,libros,afichesymanuales.Adivinunmundo,una
utopaperdida...
EnelfragmentodeHlderlinseleeunadoblenostalgia:porlajuventudyporlanaturaleza,comopatriasperdidas.Del
mismomodo,laexposicindedibujosypinturasdeDanielSantororevivebajolaformadelaleyendalosaspectosfelices
ytambinlossiniestrosdelperonismohistrico.Alaluzdelapersecucinsufrida,seguidadeunalentadescomposicin,
transformacinymutilacindelcorpusdesudoctrinaydelcuerpodesuslderes,luegodepadecerdictaduras,
proscripciones,desviaciones,violenciapoltica,desapariciones,formasclandestinas,apropiaciones...yhastala
consagracindelaapoteosismenemistahoyaparentementeresidual,elmodeloperonistadeinclusinyascensosocial
mutdurantelosaosnoventaenunamquinavidadedineroydetradicionesparejamentetraicionadas.
Aquellabibliografaperonista(manuales,librosdelectura,revistasydemspublicacionespartidarias,dogmticas,
prescriptivas,paternalistas,autoritarias)vuelveenestoscuadrosdeSantoro,dondelamelancolasecruzaconelcarcter

http://www.pagina12.com.ar/imprimir/diario/artes/114529220041228.html 1/2
3/10/2016 Pgina/12::Plstica::JuanitoLagunaeraperonista
dogmtico,prescriptivo,paternalistayautoritariodeaquellaspublicaciones.
Lamuestraestableceunagenealogayunaclarafiliacin.Elejedelaexposicin,unaleyendaquenarrapictricamente,
naceunosaosantesdelBernidelosaossesentacuandoelmaestrorosarinocreelpersonajedeJuanitoLaguna,
paramostrarentrminossimblicosdedndesaliJuanito:laLeyendadelbosquejusticialistarelataenimgeneslavida
cortaytrgicadelamadredeJuanitoLagunaunaniadelpueblo,luegomadreniayfinalmenteniamuertaqueflotaen
elro,apadrinadaporEvaPernycobijadaporelidearioylasinstitucionesperonistas.
LaleyendapictricadeSantoro,queretomaunalargaseriedeelementoscompositivosdelahistoriadelapintura,
especialmentedelasdcadasdeltreintaycuarentaqueasuvezinspiraronlagrficajusticialista,perotambindel
renacimientoyelbarroco,nosloexhibeenimgenesunaepopeyapolticaenclaveficcionalqueseaborty
desbarranc,sinotambinlasacechanzasqueestabanahnoms,alavueltadelaesquinao,msprecisamente,enla
espesuradelbosque,comoellobo.
DanielSantoronacienBuenosAiresen1954yegresdelaEscueladeBellasArtesPrilidianoPueyrredn.Participde
unatreintenadeexposicionescolectivasydequinceexposicionesindividuales.
Atravsdeviajes,estudiosyexposicionesenOriente,seespecializenescriturachinayfilosofaoriental.En1990
presentlaexcelenteexposicinRecuerdosdelBilliken,dondeelartistarevisabaretrospectivamenteaquellaideologa
marmreadelahistoria,paratransformarse,porvadelhumor,enunfalsocronistadeguerra,segnelcuallapropia
tcnicaponaendudaelrelatoinfantilyacartonadodelahistoriaoficial.
En2001presentlaexposicinUnmundoperonista,surgidadesusartesanalesmanualesperonistas,dibujadosporel
propioSantorodurantemsdeuncuartodesiglo.
En2003publicelexcelenteManualdelnioperonista(editorialAsuntoImpreso),enelquevarecorriendo,casi
reconstruyendo,supuntodevistadelahistoriaperonistaenundiariopolticoenimgenes:eneselibrodesfilanPerny
Evita,lasverdadesperonistas,losiconosjusticialistas,larelecturadelaspublicacionesoficialesyrevistaspartidarias
tambinseveallelcostadosiniestroymaquiavlicodelperonismo,enlricacombinacinconlaescrituravisualylos
ideogramaschinos.
ElbarroquismodeDanielSantoronosloapareceenelmultituddesignos,sinoatravsdelasobrecargasimblicaenla
quelaestticayellxicoperonistassevuelvenuncanonyunritual,casiunmantra,repetidoycuidadosamente
formalizadoenellenguajedelapintura.
En2004SantororealizlaescenografadelapiezateatralEvaPern,deCopi.Lateatralizacindelapoltica,delaque
sabiamentehizousoelperonismo,esundatovisualpermanenteenlaobradeSantoro,delmismomodoquelaiconografa
religiosa(cristiana,perotambinoriental)ymitolgica.Eltpicocontinuoeincandescentedeestamuestraesel
bombardeodePlazadeMayoen1955,comoescenafundacionaldeconsecuenciasalargoplazo:avioneseincendiosse
vislumbranalolejoscomounncleovisualypolticodeefectonoslotrgicoentrminoshistricos,sinoagnicoa
perpetuidad.
(HoyymaanaenlagaleraPalatinaArroyo821.)

20002016www.pagina12.com.ar | RepblicaArgentina | TodoslosDerechosReservados

SitiodesarrolladoconsoftwarelibreGNU/Linux.

http://www.pagina12.com.ar/imprimir/diario/artes/114529220041228.html 2/2

Vous aimerez peut-être aussi