Vous êtes sur la page 1sur 188
‘Pragrama spociabinacion Terapia Familiar Sistewica Deparramento & Privo Facultad db Gaucaciin y Hamanidades ‘Universidad & La Fronbera Bibliografia Médulo II 2007 Caillé, P. El absoluto relacional de la pareja, tercero excluido del Del Rio. M, (1990) Jara, Ma. Cecilia Hamel, P. (2003) Bernales. S. Campos, S. Haley, J. (1991) Hamel, P. Bemales, S. Bemales, S. WKaslow, F. didlogo. Uno mas uno son tres. La pareja revelada a si misma. Pag, 43-79. - Bait, Paidés. ‘Técnicas en Terapia de Pareja Instituto Chileno de Terapia Familiar. : Decélogo de lo minimo a considerar en la terapia de parejas De Familias y Terapias. Diciembre 2003. 17. Pag. 45-74. Las técticas de _poder de Jesucristo y otros ensayos. Cap. 7 : Como contraer un matrimonio infernal. Ed. Paidés. Buenos Aires. Pag, 113-132 Separacién matrimonial: repercusiones y recursos, Resultados de una investigacién. Instituto Chileno de terapia Familiar. Pag. 37-53. : Terapia Familiar y de Pareja Cap. 35: Clinica de la pareja. Pag. 555-585. 5 Cap. 38: Familias que han experimentado un divorcio. Pag. 617-639. ‘Eregvama Especializactin Terapia Familiar Sistémica ae. ‘Departamento de Baaolegae oe. Feaculbud we Calwoactin y Humanities ee ‘Univeisidiad de La Promeya = Bibliografia Médulo V 2006 Boszormenyi-Nagy, I Lealtad 1983 Lealtades Invisibles Amorrortu Editores Pag, 54-67 Bowen, M. Hacia fa diferenciacién del si-mismo en la familia de 1991 origen De la Familia al Individuo Editorial Paidés. Pag. 64-86 Boszormenyi-Nagy, I. TERAPIA CONTEXTUAL: Teoria y aplicaciones Clinicas En Integracién en Psicoterapta. Editor Roberto Opazo, CECIDEP Pig, 331-339 Diaz, M Perspectiva transgeneracional en la terapia de pareja 1990 El trabajo con a familia de Origen Instituto Chileno de Terapia Familiar Pag 1-28 Willi, J. Introducci6n al concepto de la colusion por medio de un 1993 ejemplo La pareja humana: relacién y conflicto. Ediciones Morata, 8. L. Madrid Pag, 54-68 Mony, E. (Comp) Un enfoque sistémico de las terapias de pareja. 1988 Formaciones y précticas en terapia familiar: Ediciones Nueva Visién Pag, 167-180 3. Lealtad che dofinise en consonancis con los requet vorfa de las is 1d confiable y pos cee ‘que ha dado en llamarse el eobjeto» de el concepto de personal la existencia de expectativas éstructuradas de gry relncign con Tas cuales todos los miembros cor iso. Es que Buber denoming «el orden del universo humano» (25). $ race dereference es lacontianza, lm jar, que se basan en problemas de los por el balance de las tas. po . eminos ds dependencin oral en Ta’ bibliografia psicodl iduo que nofunclona en forma edecuads se lo ido por conseyuir nceptacién, atencin, amor ‘én-vez, de un ser'que realiza'su eapdcidad tas més maduras ¢ independientes en sncia, Ins motivacloned dependientes en un 30 infanti- ientos' (cargados’de-culpa). de mo llesio de abnega- 1a multipersonal presupone la continua co n de hechos dentro de un mateo de reciprocidad iequta de obligaciones. No senomias (3 El concepto de tica 0 sea Ia estructura | Desde el pu ta lealtad de acuerdo s de bligacién el per- igacién sentidos en, fo ‘lente pueden ser;manifestades por los mi inconcientes hacia un grupo pueden inferirse i semplejo inirceto, 56 manifesta: tante que sal bo al sala tan grande como la nuestra, yya producico en masa tantos nifios que crecen sin el apoyo ternidad able, A la postre, nuestra sociedud un cumulo de . pueden entonces ser blan- renganza de quienes, en esen- manera, serén de los pre- jatados de muchas formas de ea} plota- as, los grupos ete, tlenen sus propios jendas, y se espera que cada miembro les sea leales. acional se busa en Ia-definicién de una. identidad tural, in terriforio comtin y una historia compartida. Los {grupos religiosos participan de una determinada Qnyicciones. La historia, al Hevar‘ta cuenta de,las,persect de las fuerzas rela. * fous woo yt gauoyp no eussoy u9 grays ops29 ua waqezoqnjoo soquie anb wos ops jap ous! 6 BK soy “s08fp99 Sor] “mDIqNIND © wy Spond orqwars jap peyyeye|“ezange ap tus 3p isa ap cjand jo apsoq] “soivorbuoat sap od yony yea] ouquiarus IguIp © epunjoud vany ny ap ug}zonposd qrosap opuenig "euNTS ey anb'ap 109 $0] p opel yo tpout ‘oan (ap . 8s s9n19 B| 4000} ou osad sauped $0} “91 00} 9p upioundasep “Sop [2 “pepiatsouBe op sous 194 opoind "299 ‘ojad 1d Bf “a}u¥y]NsUF opiny eyyusey paywo} Uy ma sajope jap eanyeurasd fopexed “usasss ozeyoor P9153) uprovsedes yy paed ope [BL "S0uIayN9 sostuordiuod 4juinse ened w woo Sosped soy ap seu exed opesn 198 apand opta! io ap. SISISIIA JIU Oy OEe PIII S JIID dentro del grupo. Si compromise de ealtad elevado de presi miembros. Cuando sugerimos que la comprensién de de lealtad nos da la eave de la importancia de los det tes sistéinicos encubiertos de la motiv fos damos cuenta de 4 Ge motivaciones mas 0 {quiah parezcomos dos enemigos agar catndo y 0 Las irmplicaciones de la anterior vineta de terapia fan son obvias. Los psic a ud presente : De estu de- ‘para mf es natural sentir y tea tiy a tus necesidades, ‘Aungue sate un extrano jo nosotzos pode- otros pudo haber ‘de Iealtad mutua. Nuestra saldar las cuentas lstas 0 los psicoterapeutas tienden Sa guy op 0,230 La earns ‘soqeuoroeonpe ng ep uoawyun ent 09 semueyyuoosap ty £ ezuvyioo By axqu9 o}:qi)smbe ap vrojspunje wun aynsysuoo wed *soBo/oos0UNE supina Op OIH{ Of 1 ‘soyuuostad sou voyduy ‘eouewny ostoatun op vonsnle saqng 9p s0po} too tied Saxpeus ns uoo eed ropnap ua ay2o1au09 95 959 ‘our [ap solo = pepyiqeyjuce «euv8s qusayed guaique [> anb epipout y “oly J-& o1peur &] ap wsony *ye190s oyx9]U09 (9 UD EpHorqn ezUEI;UOd 1409 X SOUOLSAND 50] $9}q ‘buono! 3p po eat e so4quoN 0] spo) Hop yngdes9y upyoedto ada perspe ‘medida que ada de la reeiprocida snes de m El concep tema no invalida cional de las pautas interiorizadas de c: ‘eapa: a al futuro cényuge com: delealtades, uno se «casa» con la recreaci feceionada (como. Leen iii ilembros: Los sentintentor de individuos se vistumbéan én correspondencia coh 198 de Ja oor icin de wna obligacién x fad y confianza dentro de ta pagacién de ta Wwiduacién emo- pereibirse como it obligntones de ela del nines pr ‘eso de maduracién hacia la familia nuclear. Sw defintcién y Inada puede expresarse de risers mts cabal en fa jos y nueVos compromisos de ionales 6 de logros, igen si los compromisos se h yrestructurado, efi {anto que lo que aparece'en la superficie es ‘ef descuido de las relactones famillares:' Vemos céino personas 19 2p prota ss, 109 sop sues eyoored sopeayeot. 2p uptoeayyyuea 2] 20d seuraiqe sosoupunipd wryqop so1zoytuns0p Sof op seyand So anb sequurareorp rejruia),ef801 e) upwe> oj 30g “2400 Lap e204 U9 Of40U [9 Uoo eeqvonbnsaqe af sez}uoND sozped sis 9p ofzoyjuizop jop.0yond eI opyssz0 soquy sod “yunxas wdyND oe song oud agus aipooua 87 Tem “rorsjot| oproure sourud fis 9p piuoIMou Jo.Ue sIsIO Bua URNS i atisavonpracis & taangh sword, an upuico $4 -sompeed so} K offi fa’aniuo “sopxesomey0q ‘sonenSuep s0}89 op aydaou0s [9 ua vseq as onb ‘eoidypa edjnd np edqno ¥\ ap emyaTiss ey “ope Hao 93 fa ua 9210509 242 ord spu sa9yes $e] ap eum “Terouajod eumumny tuo ered pepryiqosuodso: ef ap warp wpoueysed ‘pos equaljdustfesow uo!sa18se1) Ouro anb enxasor9}oy | ap ojoodsoa ‘Bj ap sat08}20 501 40> souapod ‘soqwuauintaw soy sued sns anb peyjwaysap 40d adjno Yj & us opis saqay ap waqap souaagf soruoU rou TW sofas ap zOdED an} aFMPA| 3 OPO quia a ‘edo sya puis 9 sous rides. wuuoy 09 2p vonmy nb opens & speurtd sein apse won reioe un moe o, ped suns naeing apie un 9s ps una sop egpan pope) sped sn wa wiquen 3a H tun uatiuo ap myles ns wos opuar pone swyned w sepessaye ayeaurepisyt sou ayureut wands sant 96 “SoNO}SH! sy] op midi | u Xu invisibles que siguen mantenicndo Sienten que una obligacién no eumplida de comp padres, por poco que lo merezean, las priva del derecho a todo oce. lad respon: table». Una con: requisito del ma lia materna de origen ieluso para los participantes. En determi Ha, comenzdbamos a creer que el padreera en real Gadero desastre, hasta que descubrimos que los. de Ia madre,tenfan cényuges consideradas como Indtiles..Ala vez, era notoria la manera en que los siete nos dependfan el uno. del otro, 'y hacian pocos esfuerzos por Seultar quese preferian el uno al otro sobre sus respectivos cdn- BES ye : =r utilizado con comp filial, en vez. de remplazacio. El hecho de ‘e8as,relaciones frente alos propios padres tal vez si ‘mancca-de reforzar la antigua devocién, poniénd 8 e cumplen las lenltades arraigadas de manera ila, en apariencia dirigidas a objetos extraf ica en la que suele desarr les vinculos dle leal Estructuracién intergeneracional de los conflictos de lealtad ncrucién, los compromisos de lealtad ver- . Las compromi- es son debides a una generacién anterior anto que los horizontales se entabl: hhermanos © pares en general. ‘través del mat , comonsy jap sont s0] & souoypefax svaanu sepoutooe wl sop rey} euros Pop Pupy8..u1 souang 498 9p 1999p |p ‘pepaya -05 | woo exed ‘uauan upiquiey olod. ‘souEyo so] 0 sche nb se po ap windso as upiq, 109 vied sou So] B 18110 jap [9 UoUDK soupeur sey “g ‘sojtuoroed soyuopasoyue sns uoD uploeyar 9p BpIuyop peyeoy vun uasuO op seypurB; sns v Laqad “g ‘fond P up}oonipord ve] e opmUL sep wodsnbov ua oprioxUoD wet 95 “0 ap A jeax2s peprfapy ap saqap onynus E ny Shs B URjqop anb pEyfeat ssaped sausag{ so od ojanp *2yuou ed ugioeredasd HACIA LA DIFERENCIACION DEL SI-MISMO EN LA FAMILIA DE ORIGEN* El tema central de la teoria de los sisternas familiares gira alrede- 108 un si-mismo apenas diferencia. emocional no modalidades con que les miembros de una familia estén “fusiona- dos” unos con otros y Ja fusién sigue actuando en el irasfondo, por mis que puedan negarla sosteniendo que estén separados entre sf. E] primer método de terapia familiar desarrollado como parte de esta investigacién fue aplicado a todo el nticleo familiar y dio resultados sorprendentes en lo que se refiere a la desaparici pero no resulié cficax a largo plazo pera dis familia, Se introdujeron, pues, modificaciones y Se Ueg6 a una tera: * pia centrada en ambos padres y en el hijo portador del sintoma, lo que dio resultados algo més alentadores en cuanto.a la solucién de los sintomas, pero el hijo o la hija, j6venes adultos, demostraron muy poca capacidad de separar su si-mismo del de los padres, y rninguno de los padres lograba separar su si-mismo del de su cényu- ge. Esto nos liev6 al concepto de los tr do de la terapia familiar pas6 a afrontar el tridngulo formado por ambos nényuges y el terapeuta. Este método demostré ser tan eficaz + Toward The Differentiation of Self in One's Family of Origin”, Georgetown Fanily Simposia, vol, 1, 1971-1972. tos términos OFERENCIACION bey SIMISMO ENLA FAMILIA DE ORIGEN os que llegé a constituir el enfoque principal de la terapia de respecto a ellos. Hace ya mucho tiempo qued6 demostrado que el vinculo emocional entre ambos era idéntico al que cada uno de ellos habia tenido con su respectiva familia de origen. Es norma de toda terapia. alentar a ambos cOnyuges a trabajar sisteméticamente para diferen- ciar sa s{-mismo de la familia de origen: En el curso de una terapia matrimonio y otros en Ja diferenciacién en trabajo con la familia extensa complementario del que se desarroliaba en el sistema relacional entre los cényuges. Comentamos aqui el asombroso cambio que se produjo en el aspecto clinica cuando el nico esfuerzo se redujo a definir el si-mismo en la familia de origen. Fue el resultado de un descubrimiento “accidental”. La primera parte de este articulo se refiere al acontecimiento clave que me indyjo « adopter un enfoque diferente con las familias, la segu: da se ocupa de los principios generales para la definiciGn de un si- mismo en Ja familia de origen y la tercera expone las consideraciones mis recientes sobre cl éxito de este tipo de enfoque. El punto clave La aportacién esencial de este ariculo toma como punto de parti- da uno de los hechos més importantes de mi vida profesional, que se originé en un trabajo presentado en un congreso norteamericano en marzo de 1967. El autor del trabajo relataba sus esfuerzos para dife- renciarse en su familia de origen: habfa trabajado alrededor de doce ooytudis osorgwose oysay aisy sareeqanu SeyLLUY SH ej ua uo3uO ap seuRy sns ap opipuarde sarequmey sns wy UD}oe[aK ef UD “aTuDUN z anb eqeaytuSts osg “sofinfug> sns vo ont eveUsas Jod 794 Eun seqrumey videsai 4994 e3qeYy Saf OX sauamnb e sayuRIpRAss Soy OpenuDa}a eiqey anb soy e soozugpr we12 sorDI|ZU09 SO¥s9 ap UOIONIO: nb sosaxBoud soy ‘esardios wes8 fu ered ns uo9 uRWoD U9 Soper seulayqoud ap 2u98 euN ap UOL 9 augos seiunaid sopreynuts0y g0adw> “661 >P p souy e ‘osao0ud alsa ap ozuai09 jap sandsap. ungaid wred eundie uozes Rygey ou anb oj 10d ‘seqiurey seydosd sns ap ouDs [9 va opuENId2}9 ueqnisa anb ofeqen Ja woo uploeyay ua eqzise pepuowiadas ns “aIusKu2) -uamdy oo1un9 oadse Ja ta soyeuoradaaxa sauoyipuod opensowap eygey odnu aise & exqrumy ef ap seinadwsal soy @ seuanu9 vio UIST i9sua exo anb of “Ioponu EYP Ns UO je orsoula vopio 2p seuajqard opeuorouou eigey Soj|> ap oundutyy “seidoxd sekns se] uoo eqaaid erouatrada eum opmuas uerqey opueno soquatureyes uD Sexes cAmasos “tz 404 ‘SOQ 9 ua sm3s9 ap & vequien i 109 ua owand erqey $0] SeNIUHDS STs UOD BrouDLAdx Bj anb uossfip song “pepleas A epIA ‘oumnbpe euoai ey ‘seus sus ua eqeuoauny opous gnb ap UosaIp -uaiduioo o1ueno ua anb orad ‘seainginbisd setioay seiuei sey ap wun ‘9p eqeiea as anb uoraKaso ‘extures ey a1gos esoar FI 2p Zan woud sod ae]gey opto weyqex] opuend anb uorsttp au sounsipy -seqanud sey se] voo ofeqen 3 n URIgeY| anb sarUEIPAAsa SO] anb Ose{> Ora ‘oper e sewunaid opooey @ saouowt2 souaw0D « opuD:rey eqeiso OX anb o8ye Uoo equuotsejai as exsuaI9j1p esa anb aiqepapuy eq -ojduis uey erauew ap seo1dxo eypod as ou sasosavapard sn. uo erouarayip ajqetou e| anb ap ewwan9 1p au odwson fap 1109 fo woo ornd “squsiadwoo aquauieuenxs odnuB un ap vqeren as anb asuad 01 -wouous sau un ut -opyparaid weyqey of gonna super anb Jofus seyuey se] woo oo1u49 ofequa fa vqeztywar sestperoadsa @ sauuestdse ap odnuf aisa anb p1sasqo gagt 9p sordiouud & L961 ap sauy y fue} e] a1gos Soxd20u09 soy soiueipruse soy e seuasua exed eja1 e| 19s © osed ‘7.961 ap eranruud ‘weuRUasud ap Pepifepous vise] wUstA eUILXod ef exed rns opueweja: weqrsaida A kun 3p sgnds2qy “uptiseno by ap opednoo weIgey 28 Cu LOLI anus [ap SOUWUNTe sor] "esaidios exapepraa eun ofnposd aut deb ‘yu 2ed epusiins ou 'eauruodse prapoe gun an ‘ser sas owuaqucuasiua ua Saiu: Ise Soj Seuetuas seo0d-9p osina fa Ug, “LOGE 9p ozsew ap osasdu09 289 9p oramns ‘por “opeaistueyd any 0189 ap epeN *,asre;nSUEUASap,, ap SopOL sO} 8 A sazejeBuvin souomemts ua ows BL. eromeuodusy waar bun up 2[ 28 sajeuosidioiur sauorsejau se] ap exuevosu9 e otoejax Sey Sepon ered sopeuuaiap awaueaneya wepanb anb ‘sarey -nSuein sofeuowoeyar sofapout so] euzor euosiod epor sab [ap "eprA Bf ap awrewoduar spur a A pedro sasped soy & owsturss [2 ant 0] -n3upLn 2 oeisep as ‘sejnouied ug -[eiuaws aualSiy Bj ap seurex sano ua £ euminbisd va uoieewoaisa ns usjoeq souiainh op veueuasue {[€ oreipawiur ap sepearjde uorany seapt Sevan Sef K UNOISEIOAD UD OMOPpIP pepiation tur ua epmnasta gfayad as youoIgeUALUE osaLHiuoD [2 U9 opuImbpe owapuIs0U09 ais ‘soXauOD.aILT soNUBIN sano anb soxauoaiaiut sof ueyqey stuawspeuorsoura asmexaqq] 10d sozsanyse sns sopoy, ‘sauped sns sod A |p sod opewiio} oueuiud o[ndupin 9 opuesojuD “e1yuey ¥] Ud sajeuoIows sosaooid so] a1qos souotoeTHsaAUr sel UD sop -uinbpe soiuarw{20u09 Sof uoo ‘saious9 & soknsud ap sparsn e ‘SOUR (OnGINGNI TY Wes ¥ os UE LAFAMIL AL IOIVIOUO Fueron muchas las experiencias en terapia familiar hechas con profesionales del medio psiquidtrico y sus respectivas mujeres 0 maridos a partir de principios de la década de 1960, cuando empecé 2 aconsejar a los futuros especialistas que hicieran una terapia fami- liar, en lugar de una psicoterapia individual o un psicoan: ara sus problemas personales. Durante alrededor:de ocho afios, gran parte de mi trabajo particular ha estado dedicado a la terapia familiar con familias de psiquiatras y otros asistentes en este campo. Habia tenido una experiencia bastante amplia con profesionales que habfan obienido los mejores resultados, y con otros con resultados menos satisfactorios, y habia caiculado un promedio, llegando a establecer 4l era el tiempo medio requerido para cada progreso en el proceso rapéutico en este grupo de personas muy motivadas que trabajaban terapia f Durante afios se le habfa dado mucha importancia istema relacional de la familia de origen, mas alld de i primitiva focalizacién de la relacién en el matrimonio. Era tanta Ja importancia atribuica a Ia familia extensa que no faltaron los que averiguaron si se podian deducir de los impuestos los honorarios por visitas a domicilio. Pese a que yo era de la opinién de que este tipo de gastos “médicos” estaban mds justificados que muchos otros, no quise discutir este tema con la Oficina Fiscal. A principios de la década de 1960, hubo un grupo “de control” que prest6 espe- cial atencién a Ja relaciGn en el matrimonio. La hipdtesis era que el trabajo con la familia extensa surgiria, en todo caso, en e! curso de la terapia, pero fos resultados fueron decepcionantes. Aproximadamen- te el 25% de estas familias experinienté un cambio significativo con ‘a familia de origen, pero Ja mayoria de las veces todo terminé en luna tentativa formal: no legaron mas alld de una actitud de reproche © de un indulgente: perdén con respecto a sus padres. Fueron Muchos los que manifestaron una tendencia.a inmiscuirse en la rela- cién matrimonial y la terapia, 0 termind demasiado pronto, 0 se prolongé excesivamente. Con excepcién de este grupo “de control”, en la ensefianza se puso el acento en la familia extensa, insistiendo Para que los cOnyuges volviesen a casa de sus famili menudo posible. Es dificil para ina familia prestar ofdo @ la idea de la familia extensa cuans n ansiédades y sintomas: en general, dedica a yy més objetividad, gran parte del resto de la terapia se dedica ala familia extensa. DirERENCIAdON DEL. SIMISMO EN LA FAMEIA DE ORIGEN © La experiencia con los psiquiatras que seguian cursos de espe- cializacién en el periodo de 1967 a 1969 fue una revelacién enel momento en que yo estaba suméndome a la idea de que el mas importante y el primer cambio derivaba del trabajo sobre la relacién entre nosotros ‘mismos y a persona m: vida. Esta experiencia contradecfa una premisa fundamental desde e] Punto de vista tedrico y terapéutico. Se trataba de un grupo de 15 a 20 practicantes a quienes veia una vez. por semana y con quienes afrontaba el triéngulo primario entre el practicante y sus padres. Ninguno de ellos, tampoco sus cényuges, hacfan ningtin tipo de terapia y esas reuniones no tenian un objetivo terapéutico. El tiempo dedicado a cada uno no excedia de 15 a 30 minutos una vez por mes 0 una vez cada dos meses. No se podia hablar de verdaderas entre- vistas, muy a menudo nos encontrabamos en los pasillos del hospi- tal cuando algin estudiante queria pedir consejo sobre el modo de contestar una carta o una llamada telefénica de su familia de origen. Los progresos que estos y otros practicantes del curso hicieron en su vida matrimonial y con sus hijos en materia de cambio fueron simila- es a los realizados por aquellos que venfan a la terapia una vez pot semana. Estas obscrvaciones parectan validas a la luz de los criterios @ los que yo me ate =n aquella época. Me hicieroa muchas Preguntas y una que otra timida conjetura para encontrar una explica- ci6n a esta observacién. Des 969 he dedicado mis mayores esfuerzos a un anilisis més atento y a idear experimentos clinicos para esclarecer algunas de las variables implicadas. He utilizado este método en muchos curses con grupos grandes y pequefios y en cursos individuales. La frecuencia de las reuniones oscilaba de una Por semana a3 0 4 por.afio. El trabajo fue dedicado, en su mayor Parte, a fundamentar la validez de las observaciones hechas en 1968 y 1969. Este trabajo esté produciendo répidos en la préctica de Ja terapia familiar en Georgetown. Este fue escrito en , pasados tres afios desde Ia presentacién del trabajo en el Congreso de Terapia Familiar de octubre de 1971 Disponemos ahora de datos mas validos que sustentan este tipo de enfoque. ‘x91Suai ap sop -m3s9 So] ® aqUaY) SajQRIAUINA soUBLU Uos sepeioUaLdsIp ofow se} anb senuazul sepeuoroowls souorsual se] 10d souoad ou1o> sepracus uos sepepuaropip sousw seuosiad se] “uorsuar £ pepalsue op viouasaid us pepisusit ns & erouansayy ns ueiuowne anb owe ua ‘seyinb ten sofeuoroowa souoroenuts UD SojreArasqo ajqisod so seuad seanp eonb facredunt ue) 498 upond somaupia So] ap soiuarwtacus ap Ja $9 Rost ¥1sa ap saumeiodust spur soideou09 $0] ap ONO “SOO souord rs9Ry wand wfeasa ey seztqrin auussod onb"oy ‘sorearoutn soBsey ‘2p osma ]2 Ua UproFIoUAIapIp ap oatsyq aatt [2 ses0}eA apend as ‘oBrequia lg “sajqeioavysap 0 Sojqesody UTES SeWI9Ix9 soUDIOENS se] unas o1uouraiuansayy ezejdsap as owistul-!s fap vorserouarayIp 2p [eUOIoUNy [DANG [2 anb Oso sod so & seuosiod Seno ep wIouasaid vy alue BuoTooeas feuOToOUa odured Jo Ua ‘aIuoe ey “ouoTUMeUOLOUTY ‘2p [9ATU Jap SOULOJTUN sauOIIWIOTEA stuSKTELTIP sauAgO Jse OPUaIP -1du “epeosa wiso ap OB Of B auuLOsTUM eIBUEW ap LAANgUISIP as ou seuosiod sey onb ap oysay ja re1uauiosap apang “sofous weiuosze so] seuraiqosd souous uauan ‘senso je saiguidepy spt vos 101 -adins euoz Bf ap seuosrad se ‘seutojqoad & seidojored ap erouspiout ene eum eisoyzueus £ epsa vj ap seauadieca se] e asienaape eed sopel -(ROKFP seyseus euINaUE “uo[sual BLE oIgesIUINA Kru 9 ord ‘seu -onuts urs & epeaqy tbe aiusuraiwande epra wun seaogt apond ejeoso ey ‘9p s0H9jta EUOZ F] Ua epenits euosiad UN, “sauCIOWLA Se K o1DajaNUt re stay ueidope anb u F ap woLUNy ua reoutoadso wopond a8 anb saiuaiay1p sojtis uuIN seuosiod se] ‘epeas2 ej ap j2aru ‘owsssixa [3 ug “SeIOUarIJIp seis9 aSeq OULOD OpURtOL ajqisod sa anb X 1s anua sepoy uazatyip seuosiad sey anb ‘qeiuawayo Anus aatu un ua ‘ara1ns e3s: nsa ap saievodiut setu sor ieToUBIA;IC 9p PIES EY “owstusts (ap SajeuoFouTy S2jaalu Soj UO SowuanMHEZE|dsap eUIULIOI9p ra N3DIWO 3G WIlIWW4 ¥1N3 OWSINIS 130 NBrOMIONSHSsI0, uepond 2g ‘sorqure> uzoznposd 3s spuap so] ua upiquies anb sous © *TOUIP $9 voroerouazaytp ap oped j2 se:quie> “emmy BUD sofiy aiuasaid e] u9 adndupo ye “epesed ugioesoue8 ef ua saxped -ua.oRIP 9p OpesS 1g "Ua8 LO op eITUIES vy ua aIUEUTWOPaLd feUOIDoUIa eum [ap X sazped soy ap ugioetauarap op opexd jap aseq yy augos orounyut vy ua oword Anus ezuwore os pexaua wa K ely so wroUaLOsIp [p anb ua eprpour By “aiwaurearguend ‘onb sapuardwoo joytp wunssy “vorsoadsanur F ap spren e ajquinbpe amroUy9" oss.0rd ruido ap pEpisiaatp Bf YOd “es0zs0y RROUNISIP gj WOO UOEDUaLaAIP Bj vaLWApr as opNLDW Y uprsnytio3 wuss ‘| opeaio Bzo1gny 3s sopour sopor ap anb opevasua vy au soue ap eiouauadxa nu oad ‘ono unsye st89j9 oaneiussaiday spur opts piaigny ou 1s oueumard e opeBay] ay anb sewunsip um sezaueus 8 osgooud aisa 9p oaridisosap 498 BP VoLeLouaasp ourup jo OpHBaps ey ag “eIEIaN ¥{ 10d sowosap opts uey sordaauon sorsa sopo,. “1p ap wdnoa as arb winunsns vuosiod wun e on}outeuoou.a egade 98 ‘axpeus e] 9p aiuous ~Poysy efoye of 28 ooryp ye Ig “aspetu ey £ auped jo anua woLoeaie] ap ‘oypnis apuadep azped [2 woo arauiordwos as dary Ja anb ua opestt woisuai w| 4euodos ap peproedea ns & pepiyeat Bf Ua SaNse 2 OWL aod & seaneouudts seuosiad seno woo & saiped so| wo ‘opureut 1p oo uoraejar ey ap ezapemee vy ‘sarped soidoad sns op osreroual -241p op zudeo opys ey axpeus wf anb ua opel Ja opuadnjout *sa10198) somo soysnur uajsixa opuoysen j2 ug -ofiy ye U9 soreUUT sax0%385 ‘9p anb seu ‘ey 9p asopurfare xe0a19 offy ye jnnuad ap peprredeo rns 9p & aupeur e| ua SoieuUL saxo19es ap oYsKUt apuadap oisa ‘oIuotH Ferny “oraduoout emprpeue sod & opeorduuios ‘orus] So Feuorsow> sedas ap osaooud 12 osad ‘o1uoRwIoe Jap OIuaLuONL 9 Ua arpeUL siuauoisy exedes 9s otyo [2 “oxjduze opnuas un ug “aiped Jp ayuaueu0s0us opueouaragtp eA as euosiod eun anb uD oped | woo euosejas as oust Js (ap UPLORIOUALARIP Ef ap o1daouD 1g a8 y10 ap nysuof vj ua owspu-ys jap upiuufap 07 ” DE LA FAMILIA AL INDIVIOUS. Cémo se afronta el apego emocional no resuelto Son muy variados los modos en que las personas afrontan st apego emocional a los padres. Debemos recordar que este apego existe en todos los grados de intensidad posibles. El grado de apego, emocional 10 aver nae ethan més bajo es ef icién, més fuerte es el apego emocional no resielto a los padres y més intensos son los mecanis- mos destinados a controlar la indiferenciacién. En un extremo encontramos a las personas que se valen de Ja distancia emocionat de Jos padres, aislando emocionalmente el si-mismo cuando estin en contacto fisico con ellos: se trata aqui de moganismans intrapsiquicgs Cuando no hay estrés emocional, estas personas pueden interactuar ‘entre s{ con mayor espontaneidad y libertad, mientras que cuando la ansiedad aumenta se hacen més reservadas y se aislan més. Estos nto del equilibrio provocar ansiedad e inadaptacién en la familia. En el oo extremo ‘encontramos personas tan sensibles ante la presencia fisica de otra io emocional se. hace nevesario un cierto grado ido el dicho: “Ojos que no ven, coraz6n que no siente”. Ejemplos limite son los de las personas que se alejan del hogar para no regresar nunca o para hacerlo muy de en cuando. Podemos observar formas inenos nitidas de fisica en todos sus grados. mayor parte de le gente zplica una combinacién de mecenis mos intemnos y distancis ciena preferencia por un tipo de mecanismo, Digamos, strativo, que una persona puede ado elevado de ansiedad con un ‘mecanismo interno, co io o la negativa a hablar. Solo cuando a ansiedad alcanza niveles muy altos, recurre a la distancia fisica, por ejemplo, salir de la hal DIFERENCIACION DEL SIMISMOEN LA FAMILIA DE ORIGEN n & El corte emocional Hemos empezado a utilizar el término “corte emocional” para indicar la distancia emocional, sin tener en cuenta si ésta se ha logra- do mediante los mecanismos intemnos 0 con la distancia fisica. El tipo de mecanismo puesto en préctica para adquirir Ja distancia emocional no es indicativo de la intensidad del grado de apego ‘emocional no resuelto: 1a persona que se va del hogar esté ligada ‘emocionalmente del mismo modo que lo esta el que se queda en él y pone en funcionamiento mecanismos intemos para controlar su ‘compromiso. Naturalmente el que se va le imprime un giro diferente asu vida. Le es necesaria la proximidad emocional pero le tiene aler- gia. Se aleja con la ilusi6n de conquistar su “independencia”. Cuanto més definido es el corte con los padres, més previsible es que repita ‘el mismo modelo en les relaciones fururas: puede tener una excelente relacién en un matrimonio, que en ese momento le parece ideal y permanente, pero el modelo de Ia distancia fisica forma parte de su ‘personalidad. Cuando aumente la tensién en el matrimonio, seguird 1 mismo modelo: se iré. Puede contraer varios matrimonics, puede ‘ensayar distintos modos de vivir en pareja 0 puede tener relaciones mismo en la nucvarlaciée. Se puede repeir el modelo en la Tela- ciones laborales y en otros sectores de la vida en los que exista una interdependencia emocional. La persona que logra la distancia ‘emocional poniendo en préctica mecanismos internos tropezard con durante los momentos de tensién emocional, pero esté expuesta a las disfunciones tales como enfermesiades fisices, trastomos emociona- les como la depresi6n, disfunciones sociales como el aléoholismo, © episodios de irresponsabilidad con respecto a los demas. La depre- sin constituye uno de los mejores ejemplos. Cuanto mayor es la ansiedad en el ambiente, mds la persona se afsla emocionalmente de los demés, aunque aparentemente sus relaciones en el grupo parez- can normales. Son muchos los que utilizan varias combinaciones de mecanismos internos y distancia fisica para afrontar ci apego emocional a sus padres, no resuelto. La manifestacién principal del corte emocional es la negacién de 1] Wsw21xe BIT e] HOD sore} soy opeHos wey onb semUreY se] UO ‘owoiou so orsq “reajonu eyuey e] UB SeLONAS So] FaZNpOL A eypUTE, 1] 9p uoledepe ap oar ja auofaus esuarxe eTure) e] UO yeUOIDOWS owenuos Jap pepye> e A elovansayy ey resofou end o1nKD BBUD and ozsarysa 1ainbreno anb soxaid opand ag “soewny seusojqord ‘2p eure P| epor K softy So] Loo sorDrTFUOD Soy ‘sapeTAuoD se1DUaUEA -es0p rosodsipaid ues eum A save ausumaneas pepaisue ‘ap sojeatu ‘sanse ye pepmiqeidepe wseosa eun uauan yLoBoreD eis9 uD ‘enue anb serprumes Se] ‘ostwosduso ap wuista Teayzedns € 9aauq eum ‘ued oue sod 294 eum seseo sns © UaAjaNA OfOs K UaBLO op seNtUres Se] ju09 dood uauan anb seuostad 2p B1én dg “ueduo op ser waa simul jg “upjoerouarayspur roe ws LoIDeIauaxafIp ap So|DAIU Soy “epIuaISOs ru PepatsuE op [eUO! Ru9}SOUNE BUM U9 anbyod ‘oureNUOD Of OPIPA Se UgIquIE|, "UpIDeID -ualayip 20Cew gun ioey aiuaUTTUat asionous ¥ ZezaduIe Sopeatiout ‘usquays os anb erqrure; 2 ap soxyuuorus Soy 2 annuizad ofeq aiduucis pep -oysue op [aa{u Un X *pepoisue vj sonpas ard "eRUes Bf UO WORDEIDUAL -2]ip 9p ATH Jo EwuouuNe Ou eaNP[as ,emuade,, Buy emuade,, ou -2fou2,, 8 OvUEND UD SaUOIae|al $e] OP PEpmeD | Ua A woUaTOAY EI Ua souoIoeUeA sordure uatstxa onb axduays aquosasd sua souqag “Iq ~euoze 03961409 9p opeil un uouan equ F] 2p SoIqUIAR Sof [end P ua jonte so euorcows ,ouraioua,, jap orsando 0] $a anb ‘ouarge PUOIDeTAN HUUAISIS UP “esUaIxO wIRUTE] BB OVeIgE awoUTEATTEAL FeUOID Pfas WALOISHS Um So ELUNE BUN Ud PepaIsUE ap SOAISIDXa SafoAte SO} slonpar exed ssoeayo Sul SonipWwOINE SoWIsTuRDeU So] 2p OUP) “pyzeiuoaze ap opous fa 40d & eyynsas 1p 9p anb peparsue ap pepnues e] sod ‘orjansar ou jeuoisoure ofa 2p oper [2 10d opeuruuatep yise seuostad sey ap [eIIA ojfossesop |p ‘Sauoyotpuoo sajendt ug “pepaisure e] ¥ wisondsas owon mata op fopour ns ueiqures £ uproceas 1oXeu eum uauan saiped So] anb sey wo sequ se| anb sofau weuolouny epeuapioad e1onpuoo ap eauny eu souD}eU WeIZO| “pepaisue ¥so v asad *& peparsue ef solau reIuONE ages sasped soj anb sey ua sey “soleq spux pepaisue 2p SojPATU Prpus upIoeLouaLaxIp op Sa[eatu Souofau UoD EAU eM anb ‘ow ua ‘Sopuaaja SeuL pepoIsuE ap sajaatu UOD “epeziuEBiosap spUL equ eun y19s LoIDRIOUAIR,IpU ap FOAIW AOE UN UO ey su) Eun se NSDIUO 3d VitWS VIN ONSINS 12d HCOWONTUIIO ‘ojdusafa tog “eu &Y ou ofade ap opesd ce seus 328 ' apuon pepaisue ap pepiue ej 5 uy -pepaisur exdosd aye sasped soj anb ua opous [a unas epeuTusiarap alqeLmn yeowne B propun ‘sasped soy op sued sod peporsue 2p jaatu ove un eq optrens owod ‘sesonsesap sefouEsunaND ua orad ‘rmuuistp apand pepnuvo eso ‘sajquioney uos seiouesimons ‘Sel serfrurey o9jonu [9 UD Ig ‘saiped soy ua speuOr>uny souOLDeLTEA ueBusssoiur anb sous & “ely aiuoureanrejar soaueusrad oxansat ‘odode 2p pepaueo vj feno oj sen ‘sour sosoumid sns 2psap TeUOIR Suo ap eylumy nse ouped vpeo op odode op ope -solap 0] ‘oy[ansaz ou sauped soj 8 euotows o8ade ap opesd ia pia ap soj2popy ‘oyjansas ou sauped soj v euo1soua oFade ap oper [ep osioaid aruoureumns aoxpuy un ‘samuadsajope So] Ue ‘se UOTE] nuns b] £ upoeou tj 9p peptsuonut &7{ “oproaio ey 28 onb zesowiop ‘und sewanyo sauoioisod uauinse 2s £ sasped so] ¥ oSade 9 eBaqu 33 anb ua owauour [a $2 erouaosajope e] ‘spwap of sod “sauped soj uo ‘yjansaz ou WOISTy e| ENUOD eyo Bun 39s ap eB] Ud ‘ous sopopragesuodses munse w rezuawo> ap wgyseoo e| S2quoNa rep 2} SEWSISTS $0] 9p BOS) VT “eIOUDOs[ope | aTUEINP eiuatunio1 se] an uezap/suo anb se own par ‘aigersaidsap epeu jouoine soseu eun opuarduy eUod.u0s as ‘ovains [9 :saiped So] & Oifansal ou euorsows odode yop pepisuaiu ef ‘onoinint vy writs 130 me + 8 DE UA FAMILIA AL NOWIBUO adaptabilidad al estrés es exigua, la ansiedad es mayor y la familia es més vulnerable a cualquier conflicto humano. Una terapia fa centrada directamente en los problemas surgidos en el ambi familia puede resultar larga y pobre en logros. Podria ser dificil para tuna familia de este tipo iniciar un mayor contacto emocional con la familia extensa, pero todo esfuerzo orientado a disminuir el “encie- mo” frente a esta ultima disminuiré la intensidad de los conflictos familiares y el efecto de Jos sintomas, as{ como cualquier clase de terapia resultaré més eficaz. El objetivo principal de este articulo es Comentar cules son los esfuerzos clinicos que se deben hacer para superar complet los problemas de a familia nuclear, concen. triindose en la elaboracién de las relaciones con la familia extensa. Es luna tarea dificil pera el terapenta y son muchas las familias que no aceptan estos principios y se resisten a seguir este camino. Pero cuando se ha podido realizar este tipo de trabajo, los resultados han sido decididamente superiotes a los de las terapias dedicadas exclusi- vamente a los problemas de la familia nuclear. Las relaciones familiares con respecto- a jas relaciones sociales Las personas que cortan los lazos con su fi de origen tratan, con todas sus fuerzas, de crearse familias “sustitutas” entre las relaciones sociales: en efecto, aumenta la tendencia.a huir de las familias “malas” y encontrat sustitutas “buenas”, Sobre la base de ri teorla, creo que esa tendencia proviene de la fuerza emocional Que impulsa a las personas a la negacién emocional del pasado: se trata de una fuerza considerable que actéa en un porcentaje bastante alto de familias y en Ja sociedad en su conjunto. A lo largo de casi 20 aiios de investigaciones y de terapia de la familia he podido expe- imentar que las familias sustitutas no reemplazan realmente a la familia verdadera cuando ésta existe. Hay excepciones: desgracias, f leshechas y otras graves situaciones sociales. Me refiero a Tas situaciones en que se rechaza a una familia que todavia eriste y se busca una familia sustituta. Las personas que “corian” ‘con su familia tienden a buscar, en el Ambito de sus relaciones socia- Jes, a aqueltas con las que més congenian, lo que reduce la ansiedad inmediata y puede funcionar bien por algin tiempo. DCIFERENCIACICAL DEL SLMISMO EN LA FANELIA DE ORIGEN ” taciones sociales adquieren carict duplicados de las relaciones. co i la persona se encuentra en estado de estrés y su ansiedad ta, conta también los lazos con esta relacién social y va en de otra més sat ia. Después de unos cuantos cicles, de a aislarse cada vez més. Son pocos los que logran crearse una la marginalmente productiva, con muchas relaciones superfi sin que ninguna de elias Hegue a ser envolvente. En el curso de los iante a terapia familiar a personas empe- raderas y aparentemente estables, ‘que compartian un departamento desde hacfa afios, compafieros de relaciones homosexuales desde tiempo atrés, amigos forimos y una serie de hombres y mujeres envueltos en diversos tipos de relaciones de vida en comin, Nunca pude obtener resultados que pueda definir como satisfactorios, ni siquiera en pare- jas con hijos. Es como si en el matrimonio no hubiese bastante esta- bilidad como para poder resistir el cambio. En esas situaciones, la terapia la iniefa, en general, el compafiero portador del sintoma, ‘mientras que el otro aprueba superficialmente la idea de ta terapia en tun primer momento, para echarse atrés después de pocas sesiones. Las parejas que viven juntas quieren resolver sus problemas para casarse, provisionalmente o en otros casos piden consejo para una separaciGn. Hay quienes, transcurridas algunas sesiones, se ‘mayor parte sigue adelante un tiempo mds y luego se sepa~ En conclusién, las relaciones no familiares pueden dar Jugar a una. etapa de la vida bastaite bina, siempre que la relacién sea trangui- Ja, pero tienen muy poca tolerancia al estrés mismo” o “trabajar en su propia indi- s de “diferenciacién”. temas emocionales en todas las igaciOn con fines de andlisis de . ¥ para ello hay que empezar por adquitr et control del propio poder de reaccién emocional frente a la familia, visitarla vidu: --sasqo sofsu un 395 ¥ reap] e eXnqunuod “294 ns v ‘0159 A TeuOIOUI9 Peprapsear ef sonpas eRTurey e[ aiqos syur sopuaide £ sopeatesqo Jofaur un 338 2 reaq] 20d ozsanyso [gj “otusurunfuos sowuodxe soy ‘nb sopeay suourumut uel Ess so;dound sop sols] popmuows vided vy snomuoy p s082q) K sepoasssgo sofaus un 12s 020827] “sop antro uoisefal eum 9021qzI59 3s soe. soy ap ounSuqu wg “popatsue vj v stonput apond waiqumm axed ‘Texp00 sus eos seZ0y Jo U2 Teuorours eui9 [2 anb Bred xinyur apond cosg +, sewajqoud, soy ap zjqey as anb sey ua odnsB ap exdesci ap seo ide sovoises opusisey weuruutay A sasped sns 3p enruey Fj B FEILStA 2 softy soy eX aBnXuga Je weasy] song “eNrurey erdaad ej 9p oxquious 09 ROYRAIS Sop anuia uoWelar sun anb wezapisu0s 1b Azy ‘Sop azuo uproar wun armeisy Js anb opury ‘ode owoo sierpmss [ap ef YOD oizeuE ouI0 U28HO 3p BI we A aBedugo Te opueasm wmUres ej 0 ‘,zded & yureur sopuang,, :tequose sof -ueuxy onb se] uo seuTeo trequose samped SO] renugey sq "'sonpiarpur so woo anb spur ‘sodnuB soy uoo ugiae[ar 1u9 enue owed aonb £ odnid um op aued wos onb varapisu09 equ um 9p sosquianu soy anb unuoa Anut Sq “SOWSTUI-JS SOMO SOT UOD ugtoe[ar us OUISTUI]s Jo wa sonpard 2s onb jonbe'so u ‘ap ozsorysg ound [e opwyfnsar UIs" Sasour SOTeA Lepr Jevoisows ase ap seap9 SouoISToap ueprETHOr 98 "epAkT B89 WIS eA ~nuy} ns Goo eprsudis mas | opraal Bey acb ,Jopeuanus,, on su] auayauco ose 0d & soyuoBoxd ep2o woo sop ane orDeyar bu rea vier as opuens wekms anb setaiqoxd so soysn vos “uaSuo ap sermurey seanoodsax sms uo ‘saiue ‘< uglejau ns ve oprun wey sauped so] anb sorevorsours seussyqard soy sopot 2m; e| ‘B eueaes SoxquIOTU soso op OM EPED UOd sop aNuD UOLZe[aI BUM anb uuages ou ored * pe uoracy soy aiuaurereMSti0 arb sofo: sot ‘ap aseq Fj algos Js anua oweIUOD LeWIO) seUOSIed sey X 2IqGeID0S 52 Fis opuero ‘wysUMy B] 9p SomquIATU so{ Hod LeTUaBuCD anbsod odn ‘3189 op vOWeyal eosng eu usuaN onb usax soUmsjy “sazomuedosd SRS 9p oun ypeo Uoo Sop anus upLsear eM o1oruT Buosred vj anb sa aiduns Anus ofasuos up “siusuresoidsoa1 uezeypar as & uajodar ‘28 anb seuosred anus sopeuorsowa soszoad soy 9p pepisuanut By pepaisue ap somawour so] ua ueysre 9s anb w9 pow [2 ‘sodrud u> lusumal os seuosiod se] anb uo wroueur ¥] “s2[eUODOU!e SeusaISTS SO] a ee 1N20RO 30 YIN 1 Na OMISIFVAS 130 NOKOMIORSESIC 4s00u09 eB apuaude oun ossooid ais0 ug “spuLop so] op rIsandsaL e] 3p upiquan apusdap org [vam eiso ogeo v ready] Bred aUoIOyNS of 9Ata oipeu anb:se eiouauaape visa sp annus] OOTUN IH “yepHA ns va s2gey ueiZoy anb ws09 eno Joinbpeno uo anb seus Oyo! ops7949 pigey ‘esuaixa exrurej ns op orquion epes uoo sop anue UpLDEfal un seauo uonBtsuod 1g, solusinBts of opuens ay ‘rezoduza ereg -asr200u00 ered orstaiel weng un sa & equrey F 9p [euorsejar eumrsts jo wiofou sop anue uptoear eum sexdoj 10d oziaryse fg “sempeus souaus seuossad seq uezaidan anb sel voo sauotseoyduios se] u9 musmouT wis “zampeus uco ‘onus oradsar un asrensour A siwoureoamp asseoxumto> wopand anb ‘sep -BIDUBLORIP s1UTEISeq SeUOsIod sop anus sa9[QeIS9 08 UOLOe]ar op oda. 2p 10d * eda oper anb onouow [2 ops9p : {ASOD B 0 OIDUINIS TE so] -opupionpur ‘pepoisue vj eozar anb urs somnum soun ap spur sod jeu -osted sueurmomse ouzd um us euosted eno woo rejqey UnBisu0> anb soy soood uog “soyeuosradun sewer ap tu (remfuein wis “m39p s2) sono op Teygeq UIs "Teuosied ourid [9 ua “ano Loo vun ‘oxeILO a ueaue seuosied sop anb ey ua efjanbe so sop anus ugioejar eum ‘sorjduze spux souruuiat ug “Sop anus souosejar se] U2 sus ua refeqen e Soierpmiss so eUaITe ag “sop aqua souoIDIay "eidetai ap reuorsuaauoa ordéau0s [pp a1tazap aourerajdwoo osscord um ap wren as anb £ 12 2p 0198 spuedap osaiiio.d yo anb ages :oprmas aise wa efaqen ayuRoqoesd 389 opurno erouesep as aferpuide Jap aured soxeu 7 -ossooid ‘2189 rorur aiueoHZead 9 onb souaIgo ud aisisuod feIDTUT oAnetqo Tq “volsense ns rerolae ezed efeqen anb wore un vos sopeuanuo un ‘9p UoWe[ar By B owefauses nur so anbiod”owuspueusaua,, ap aiquiou IP pep ey 9] 9s BAneIUD visa U2 ono v estaradns O repAKE 9p oziaryse jy “oduson oysnut afi anb uptsrus ap axsodsa eum op wren ag -zeideo wnasuoo ou saiue anb soeBupin so, £ souotsi0is%p sey ‘souaSgun sey “soinut soj op asreiouaiaytp ap 109 spun osaooud [2 zeomt apond “erures ej 2p soanzea: sojapoui soj us vant anb sajaded soy & somBupin soj rearasqo e ezuatiuod oun & ,ouaige,, spt 2alona as wwiaisis [2 anb epipaut y “amo eTa us anb o] susLEAN, -2fgo searasqo 9p peptoedeo bj repouesap X soxejnau sopeasaituy uo> ConatoNt wy vrais v1 30 « #0 DE LA FAMILIA AL INDIIOUO vador. Se trata de uno de Jos esfuerzos més constructivos que una persona puede hacer. Nadie llega a ser totalmente objetivo y nunca puede dejar de reaccionar emocionalmente frente a las situaciones mejor punto de vista respecto fenémenos humanos, le hace capaz de superar el reproche y el rencor y de alcan de objetividad que es mucho més que un mero ejercicio ra la mayoria de las persones es bastante fécil aceptar intelectualmente que no se puede condenar a nadie en Jas sitzaciones familiares, pero esta idea permanece en ¢! plano intelectual hasta que se logra un conocimiento emocional de la propia familia. Es provechoso para la familia que uno de sus miem- bros pueda relacionarse con mds libertad, sin tomar posiciones y sin Gejarse enredar en el sistema emocional de la familia. Es imposible Gecizle a una familia lo que uno esté tratando de hacer y actuar de manera tal que Ja tentativa tenga éxito, porque reveldrselo a los demés puede causar discsepancias en cuanto al proceso y hacer que Jas resistencias naturales se conviertan en barreres infranqueables. Al mismo tiempo, esto crea una actividad de grupo que invalida el cinétional adquiere vena capacidad que es dtil en la vida, en todos los problemas emocio- rales: puede vivir st Vidd reaccionando mediante respuestas emocio- nales adecuadas y tisnrales, perb con la conciencia de que en cual- quier momento puede salir de la simaci6n, dominar su reactividad y hacer observaciones que la ayuden a tener el contro! de si mismo y dela situaci6n.” Destriangalat et st-mismo de las situaciones emocionales. Es ésia una necesidad absoluta si nuestro objetivo es la diferenciacién del sf-mismo. Todo el trabajo en el émbito de las relaciones interper- sonales, ¢] mayor conocimiento de la familia a través de la observa- cién y el control de la propia reactividad contribuyen a crear un siste- ma relacional més “abiento” y a reactivar el sistema emocional cuando el sujeto se ha mantenido apane. Es posible entonces ver los DIFERENCTACION DEL SLMISMO EM LA FAMILIA OE ORIGEN a triéngulos en los que uno ha crecido y cambiar con respecto a ellos. Destriangular implica un proceso que es, esencialmente, igual al que hems descrito en el caso de la terapia de pareja. El objetivo consiste ‘en mantenerse constantemente en contacto con un sistema emocional que envuelve al s{-mismo y a otras dos personas, sin tomar parigo por ninguna de las partes, sin contraatacar ni defenderse y buscando siempre mantener una linea neutral de respuesta. El otro percibe el silencio como una respuesta emocional. En este proceso son muchos los detalles que hay que considerar. Parte de él se desarrolla, simple mente, encontréndose con la familia durante un proceso emocional 0 manteniéndose mas objetivo y menos reactivo frente a los demds, La familia “sabe” cudndo se da esta situacién. La diferenciacién sélo es posible cuando existe un contexto emocional con el que se puede tomar contacto. Por eso se aconseja a los estudiantes que, de ser posible, estén en su case cuando se cree alguna situaciéa emocional que sea natural en Ia familia: un viaje al hogar con motivo de una grave enfermedad, una muerte, o un regreso de las vacaciones, generan los niveles de ansiedad més eficaces para visitara la familia. Cuando ésta pasa por un perfodo tranquilo, no sélo no hay contex- tos emocionales con los cuales tomar contacto, sino que ademés el sistema familiar hace cualquier cosa por evitar que éstos afloren. En situaciones como ésta kay que buscar algiin hecho emocional del pasado, sin caer en enfrentamientos emocionales: probablereate, el error més grave que Ja gente comete en el trabajo con la familia cextensa es la confrontacién emocional, que puede ser de una eficacia relativa por poco tiempo, por cuanto el que 2 propone cree heberla Justificado, pero la familia reacciona negarivamente y puede ser necesario un periodo de meses 0 de uno o des afios para que la fami- lia supere una actitud de rechazo hacia el que provoca esa confronta- cién, Otros aspectos.,En la tentativa por diferenciarse de la familia de corigen hay muchos otros aspectos importantes, pero se relacionan més con la naturaleza de las coses que con el principio bésico. En toda familia hay momentos en los que el estudiante queda atrapado en otros miembros de la familia importantes para los padres, es orjat mbe anb souoisaidun se fared op uproejar vy & yersysodns ‘Syl umuare Bun OpuEDIpop ‘uaBuO ap err; e| v ‘aIUaUMAISHIOXS |5e9 "wivaro vo oand ‘ove UN 9p spul stuEMp seperen SEAM $6 9 sopapare uoo zzjnonred ofeqen nu uo ‘g96f spanned y “oruownrew yp te wooidioar viouspuod=puaivt ej ap Ye spi “csuonxe ENTURY ef 2 wong uo Anus pruan zerrurey eideios e] sotue anb zepsosar oLressoou 54 “sepipnye mbe souoyseasasqo so] 2n] Ye uoLoREs ond U2 o1u2WoU! [ep sumed v uoiuo op serrumy sns e uoiouare resaud & vorezoduss saquated sna onb moop opand ‘[eisadsa ug “seyoSereo seUsIp ua onbytsejo 0] anb estoaid os ‘sopeiinsar soy miusurauaTe spur aezyeue ereg “Oy op OUN epea ap uaBuO ap seus sel B Sy ZIA peo eiuaN9 v2 opus_uar osod ‘sofinsugo ap sefared uoo ETjosresep Se ee ee asa -sanp upistazsdns fu ofeq seaMBaURUBS ser 001 awaurepeuroide safeno so] ap “sosmo $0] sizemp Seopt seiso FouRseS UoRsoR os anb so1 OOS 9p JopaporTe uos ani oat “oporpn 2189 ap upisiaa eidoud ns opueonde ‘eprnBasus uorefeqen oquaureuanus [9 Uorarn3iS anb so] ap soypnw ‘szWepy “UodLI0 ap IWR ns uoO owoUreLas UoIefeqen & onbojua op on aise momBsaue 2s anb soj 9p wisex9 pepauEd ej 3990000 POUT wINsar szueposua, 4 eopopid ep vrouatoedye exdum wiso uod “peprrzpour PUSTUE Bf 0} S 912.0 Su] sapeuorssjord ou seuosiod seyonur ‘y “wsiuo op sequrey seapoodsar sns uoo ‘operedas 0d afnkug> peo e egeistaant :aiuaureunuoo equucume serra; wider Bp -api2a wun viped anboyus isa 9p seq B] augos anb sajeuorsasaxd 2p pepriuza wy ‘sosouu San 0 Sop epeo seioy sop ‘sepefore syur Sapepnts ua uejata souamb e ‘ezoy gun aiemp ‘sous Jod Zan wun ByOACUL ns ua “eqEistaaiuo Sor] “seymUrey sts UOD exEPRKE so] as on uepsond A anbopus ap odn aisa ap xe[qey opjo uesqey anb cotngmbisd odure> Tap sepeuarsayasd op £ renpratpur ugisuuadns wun operas Ue;qUy ‘nb sonplarput op eqeren 9s :uaBuo 9p surmumey sms w a1axy seuosiod so @ sems @ oduwan JoXeul Z2A epeD anbipag “kun pea Sei0Y sand swuourepeunxaude op sauorunar ap euso0p wun ua aprpuarde of 2p uaurearup ssopupiTen ‘se[0s OYDaY UEIAEY an of guqUIOSE aU [019 ~Lo]IS u> opisoubutiod uy feo [2 steep ‘seus o ‘oue tm ap sgndsap ® N30iv0 30 vrinys YIN ONSiEIS 730 NOHOW.ONNESTO soi3o] saiofow so} uezuvofe sosorauinu sodni8 soy ap seuosiad se{ ‘opnuaus Yy “Teqo[8 tisondsar ns ap estoaid wap wun zou= epond a5 enb ered sopeSuojad opeisewap sojeaiaisi uo> usunar 98 Sap wei spur sodrud sor] “sopeutsuo souoiseatesqo se] uoo UEpIZNOUOD odruf aso op sopeymsa: soy “wider op odn unfiu ees ‘soo ‘2p oUNSUIAY “WOBUO op eTTTUTEY ef UOD Sozraryso SMS UQISES EPED U9 21 -tounrear ueqequoures anb owe sesaraiun & uareay] 3s eUEUas 10d zen eum odnuB ovonbod yap owonunmas ya wasaey anb soy

sepouausdya ap A easuaiuy upisedasoAUT ap o1sigo opis uey E961 oP Sordioud wisey L961 9psep ciuorUEE -anua ap sosmo so] aINeMp seyssy SouOIIeAIOSGO SaIQHIOU Se] sopoynses so) 2p upraysody “oussqurj [9p up}omouaraytp 2] exutiad orb ‘emuey vy u2 euo;sow ewaigis zeoue un INsuOSa ered oNGN ‘euloists aise ap osslatos a[gisod s9 exzpo1 weAtA so20d of9s open une & zai anb of 2p saiuarred spur suan o1ad vj ap aud 10seus fy saiped soqure 0 oun opioafey uey opuena searuon £ soxdiouud rumuuioiap uo uekode as Sousa sonadse song “saiqiuadsip :9 S0isp OpUEND So[anqe SO] LOS 0 Salped Soy woo UOITETaI BUN 399 weiso osofeiuan sas apand & pun je peprun auan ou o1sa ‘sono ua ‘sotreuiay soy op orpaut sod “eanoaj2 exauew 9p ‘anbo|q 289 UaLze apand as sosvo soungye ug ‘owism oun sod £ erurey ey ap arquianur ‘ono sod ‘sazped sot ap ou sod opinunsuoa omupmn wm ua ‘0p DE UA FAMILIA AL INDWIOUD son el resultado tanto de los cursos como de mi propio trabajo parti- jos minimos espace de un trabajo largo y lias, con problemas demasiado arduos como iados cambios, que contra toda expecativa logra- grupo me “he detenido més en la media que en los extrem: experiencia a partir de 1969 se ha aproximado mucho Mi expericacia me lleva a conciuir que el ‘camino més favorable para el cambio, en lo que atafie a las motivadas en este sentido, es el tatajo que tiende a definir Ja terapia familiar, Me refiero a quienes viven on alejnion de su familia de origen y no a los que viven en casa de sus padres 0 cuyos padres viven con ellos, o 2 los que ven 2 diario a sus padres. En la familia esfuerzos por alcanzat la objetividad y controlar las reacciones emocionales en la familia nuclear pueden permanecer, durante largos perfodos, en un nivel de juego emocional. En ese juego, cada ‘cényuge anula los resultados potenciales de ambos. DIFERENCIACION OEL SHMISHO EN LA FAM DE ORIEN os No cabe duda de que tenemos mucho que ganar si centramos nuestra atenci6n en 1a interdependencia emiocional en el mazimonio. ‘Veinte afios de terapia familiar lo confirman, pero pronto se puso de manifiesto que es més eficaz aiin tener en cuenta a la familia de origen. zPor qué no considerar ambos problemas y sacar Ja mayor veniaja posible de dmbos enfoques? Creo que la poderosa fuerza cemocional de distintas generaciones, que pasa por el “cone decidi- do” con el pasado, no puede, en modo alguno, ser el factor determi- ante de mayor imponncia. Una amplia experiencia clinica coafir- ‘ma la tesis de qu¢ las personas no estén motivadas para trabajar con cel pasado cuando estén envueltas en un proceso que offece una posi- ble solucién en la generacién presente: algunas parecen tener éxito combinando ambos enfoques y otras, cuyos esfuerzos con las fami- lias de origen son discontinuos, obtienen pocos 0 ningin resultado. Estas viltimas se muestran tan “acostumbradas” a seguir con sus pperiédicas sesiones de terapia familiar, que inducirlas a trabajar mis con la familia extensa termina, poco més o menos, en una tentativa simbélica. Las cosas son diferentes en las familias con las que se trabaja exchusivamente en la familia de origen, Hasta ahora no he tenido ni el coraje ni la conviccién de considerar los problemas tinicamente en la familia de origen, salvo en los cursos de entrena- miento. Esto se debe en parte a mi arraigada conviccién de que es conveniente ‘en los conflictos existentes en Ia relacién de pareja y, en pane, a mi investigacién sobre el mejor modo de combi- nar ambos enfoques. Es un problema que quedaré resuelio en los proximos afc: ‘Cuando comencé a centrar mis esfuerzos en la familia de origen, estaba convencido de que eran pocas las familias adecuadas para ese enfoque. Consideraba que careceria de todo sentido, para una fami- lia. con una problemética mayor relativa a la familia nuclear, empezar por hablar de las relaciones con la familia de origen. La resistencia de las familias a este modo de encarar la cuestién fue menor de 10 (que cabia esperar. Esto me recuerda que en 1954, cuando por prime- ra vez empect a preguntarme cémo compromeier a toda la familia en la investigacién, cre{ que s6lo participarian los padres que estuvieren Opesonfanu ON a UngUI 86010 S,gulea equip 28 anb “operdope soy GL EP OY PP tore opduale sod ee hon ap anbiod ajunureduyd Clad 20K8 3142 S01 Fe eoygoxugs mn pod sp uo} ap eye € semen es aus @ FHIE Ho ope senusd sop voo elegeas rinadeva 18 and ousa4 Oust “ed Shoo esate ua ofeget 19 95Y "SAbRP so joo ene evn sae aoa @| a0 0) spe 901 SOF vine henpoapay un usa Jape apand a: (enxaiueo eigen) Soy Son koa guu0y WOFREA! 8 AP GE sal opal i# 9P0} Od "01 vd spua vacant oust 9} €9 249 UB A SOPOL ep apand woes ©) peed €U0} U3 Lb oP pet vost acep se:pe0 #9] 3p OUF UPeD 18 I PEP as taoy us aged 3p BE pIUNIION et sore rane esr ep oun epea Lod segey eued pepcoesid 6220 Jee fey sovower neue sume "eH RY © Tpoap devo, bun opus Oper DIN €1 U3 enact op eaugwuodie uoiaujep €9 HAGE PO nb ou sie sedan Anu #4 “oan ulsuets 9p SOUL dale wage omaod abe sbfp waa) e and ua sine srg #4 urogh an 0680 ve aoe apnng eneanoi esp eusath en 22U9W 8 Aen sp seanpuos ues sepa sowan soy se /ues)014 802 wrap sosuwons ‘op yas aro &3 S092 so 0 "noe vO}pU, furs} 3 el ius sued 0053 ede ved soneede Aw ‘ym pepierued t Ove) “9p 8 fo) 20210 9P Ao} 2p rovewodur eye 2g pep gesuomey ap eau wo 99 104 ope hon Senet as © rs oleg‘suonad e s00v0i89 Ywawapyiua fp 2u91907d end 2 9pFP JI = ONES wrorpe oe sea hop suey 9D UB 148 sods: fee} ap oud 41289 h ODES MP 3M os eoodulth 0h 660) Opunbas U3 in sa cana on op [01 (9 a}esodu #9 an OF Sp wtuaqiiva un #2)peie op 22D 9 BEL 80 sree iu conn “tiped so] akuaurevers ou orto Woo Jt apand ols A ezuMban si € 794 {27a of “oo Ae P| A epeloruessap eu reaoea.d 109 = pray ouosien 508 39 ‘en veifo| +9 vp!9sod U8 6 bean woszonmen romacy ‘eMap\n CONTEXTUAL: TEORIA V APLICACIONES CLINICAS a A considerar esta uchardo el padre, contr aut esd tchende In made y i del day Le preganioa cde a realidad fegunta: "dey hereana pens on susie” onsideraion hacla 30 #59050, tno la hizo" Lepreguatl 07" Ela do: "tengo temor y tue me seid”. Muy pronto de into de 12 alos coméne® 2 habla por rasta enfermead, de ls cuales eune> Tenia una enfermedad genie que etre ot35 COs, I ou ipa tr tdncer” Su herinaa abi muerte Of Ia muma enfermedad 9 ct no de ws hermanos tanfoun vee habia eiagrosticado la sma ened ee She de los hivosheretan le enfermedad. A ait dea entornadas Eipove que n> etebs senualrnente Anporibie. Por supLes.o, Jo de sid sex in 9 Oe0 aspen, ature por un tnrepo CO mb seguro par Mabero hecho. Pe fine diacto, na Ia obtuve, Pero ab as eds profaronaes, in Taina entermedd y Qv270 vi hia ate se ervigue st om parade. Butea, ec. EY Due taba muy preocupedo de la stusciin, Oi ‘amina wemidewds 0 coroles ‘imuda'y tip me perturba. Ls hij s# enojd cuando ezeucho exo ns muthe termpe y ami na me ave Er padi ha en una especia d rampo poraue en cuanta come i'd aos trtaban de hace el mame ar el padre, le sarsban los 2 wo land que estaba tan preocupads de que su pae no Ta amare ola unas semanay antes so padre rao us si fe taba y et a habla hecho. Leg aver bastante i pregunty lve te de a comprension causa! dele que estab sucedendo, La comprensin parable de ot tod In fain 5a" Se tesntoer| oi Kaine tremor ago una epral utoperpetuante que 22 Mantle, Eta est clave de | 1a ties ralacioral. La gananc la que me mativaarelaionatme postivarente, Esto no Mpnticn gue yo debe ser un tonto que ds fedo 8 todo oi mundo, Estoy hablando de una debris invert, {En esas teapiacontentua ea sitimic, come nindwidusl Lapalsbracontextonoesdemasiadoespeciticn y pued Sevpeionss y en muchos Ambit, Le par foque ef Erie Erion ere bien ¥ en fa detlricién de Eric enisbided, Lo que hace als madre zr ont {En secyencia entonces de confianza vamos a honenided, de 10 dels Eurupa dels Edad Hedi, 2 bevado en! poser horse obtenia 30 proteccn. Ineo ld es un factor eseneal hoy en dia érta ex une cin del Tas lates son “alte velere fn del universo human” spiro po fds El pase had estoy ptnsande en miembros de In fais que se ofrecen s si mismos Ve wat en i taba clinica que justela He tratado # una mujer psi Toca ¥ 18 Senannion do intervene | tera reponse de fue Mot. Sus os ‘come mata #n momentos cruciales. ¥ nose celente contacto, En algunas momentos elt * sviowauasae neds 09 tint fy ap ated esse Fora Uprms sp avan and extejavejecunsre oq en ate a oidenes iv eniej 95 nceuaa tii tp ously ehwcne un so ents eens 1s Iravsunc aqiaop eg &olusuahs sgt oxen Of ‘2 wawonas a Tonrworood pepsi ur “outuonn ouiod edn 9p olvsniuas en Sama a arb prin apie] wunte yunines ena yeouein so utuletey rience tydtin us ant oe een o 4 wun pug eng uae eed pag cram asp vay A pepuntes eur $3 “exbo.09sd 0 me too aby etuneuni oe gud Toieoe 5 vn ob 08 Spans ou oprana used 0 ap yous ep eed & a QU0dsie oy 00 #984) ‘puna eae Soueuny si 5013p ress e228 peplugea eof A spes 3 bios uty 20D ap spnarap ouana vaio 9p ve sind 04 Or ‘neu eu} vb ALLO 0 S38 joe se sopetad dua oupane vou ano and 32 A tusnasowep sou ou fy op opuoyaey win sow A Aley 30944008 wormed su SELBY pipualue SOIC OAD {loca tend opmuniseye Anu ousuiey un sat eu apand ,seesnue ough 3163 jp opts 4 3n0 O 0d Uonger Ou sod hay opunns op ava sua 5 prea} una! 13 vane ‘BE ipod Ow peu ticey ov sand ‘pres ou ound obsde © uonzezie yi FAU0}%a1 Feta He) # WORE BH rursipe #3/pta si u0o v8) ‘uu an op Spuend 2 y ' i i ' rivuro CHILENO DE TERAPIA FAMILIAR. 1 32 rose 409 ISP omougane o3usweayzetex Tens2az9qUt oja3]NAUO uN; a8 39uaqueN wex6or ond ‘uprowrsuazasre 9p tanyu roKeu un uoo sactende uersey29 ouszaxa 0230 [9 uz ‘0x30 r8p Teuorzous vysuapusdep 3okoa £ uprseagepe ap peproedes rowan ‘peprtrgyxaty enod ns rod ertt9asere9 a5 aad foatzpuozne teuojaous eus3s1s a Tod sopeurEOD Sottanbe weyzexiuosua a6 uprsqy rokeH 99 rOT4a34t cUZzzx9 ofO9 ua fonup wos un 9p oxqu99 ssziabus4z¢ we;zpId sonopatpuy so7 Sopex6 woo ue}rabeoss a2 segaied set 1 upx309190959 7-9 “2 ns ap Sopeyauazey¢p aquseszqod seuossad ser and euzzze § csuoszedzeguy eT .uos Teuosraderqus ugfoetousz9z5~ et e{eautA eys033 eas voxetqo te X 3ras ra aqua upToezsuaxagtp ap pepsomtes ere sraszox 98 oD 0 “2 ey Hoo UpToeTaT eT 4B OpEZBOT UPIIENDFATPUT o UpTENF 9P opezs Te axaysar as snd OK 199 UproeTouaraz1p ap o3ds0u02 18 59 272093 ns 9p aseq eT -erazed ap upsoeror ef us aquesoad sy99p s3 ‘sopueusad satequazed s032E 20380 3nd 020d reTnOTIIed veaqusrstgas coz owt 29d 's9T=n3ae saucroetax set 9p ugrsuazduoo eT exed soy resaazu uos opesed -te ‘erzoyssy et 2 sopebsr soquouste 07 F}99ds9 wpToeTa2 Bun uP saqueuTHOD azeatan 3p ound oaKaquos en eys(xa and opaesazay aay 4.939959 - esne> ap ofnauya un s3 ou ozet 939 ox0d ogussozd [2 A opesed To aziua oTaausa un Key, Uayy wytt aj r95 epensape uptoeuzyze ef ‘yaquasnid [3 A opesed To sxqus 039959 = esne9 9p o[nousa un kny, eyeondo upsoeurtse et X yaquaserd i) Koy ou, ugrseextze ey 9x3 ena upeqea fi 19 & opesed to arqua ornau 59 0 U9TO99TS ety, 82 sogoa. un ap gagzed 2 pepyrernazts feauasaad & op: eTwoUT We os 2d anb ow exyssau oBrequa ute sroyery et woo et ze3a. warqosdezed ey29 ouca eyperede ‘satetoqur souoraqpues sns 9p fxo7393U2 erst Ne 99 aquDTDUDdapuT were" of 2nd wusysTs [ap UpIDe[aBazoyne 3p soqDadse sot uD grdvousy Opuatony ‘yesnes = TeaurE e21b9r eT 39 eTjuonsap sod 9440. "(yeuoy uauyeuorsroes3, sry eT use sor sop03, ut $9u0/2¢pus3 sus 99 asuarauadapur ® usonpus> sou pecs taxa ey as-aab & 53 33° euszeKs un 9p opezs2 Te 2nd eaquETs ond ‘pet teurssinbs ap ordyourzs rap fooqupyess anbosua ta axquou us saquasead to £ opesed ts exqus oxo939 - esnes od]; 3p Upysetsx.eun re2aqqegsa ear tday ou /eCazed et 9p oxquayu eped ap Teuopoetax opesed tap eyoueqzodul eT 2eye0S07 ‘obreqMD UTS soquiing91 sapeuoyaseraquy segned ap s9ne3 © squsuazuoveuzed ea29a1 and of zequauatduos tor Ta us x efared ef 9p oxquaya’ ees ounse anb tor to wa sgueserd pace erroisty z A menor diferenctacién de los cényuges mayor va a sex el grade de ansiedad crénica que requlere ser fijada ene] ambiente (contexto [anjliar 0 de parese) y mayor serdn tanbién los neconismos defensives que ectuardn en le dindnica relecional. Mientras més alto sea el nivel ae dsterenciacién de un individeo o una pareja, nds pr 1 adaptarse a les crisis del ciclo vitel sin sunentas significatives de la ansiedad, pernititadose enfrenta: y elaborar el conflicto, sin regidizar su fone sto para evitarlo, como sucede en las vel de diferenciacién paregas con un nenox 1 concepte ge colusién de ¥1111, tenbee vesnEllete bésico e= conbn, pere stage que este ce & complenentas ntea que e2 uo x5g889 en 1a eval €1 rol gue 1 polo opuesto del otro, tratdndose sin embargo de las varlantes extremas del nisno conflicto, jone cada uno cvye base ce cheventea en la historia Sndiviguel con la Familia de Orig=n je de sentirse 1iberade ver realizadas 0 ta colusigh, entonces, refuerza ta estructura defensive, adguiriends esta ui carécter G14dico y no Indivioual, expreséndose en 1a dlvisién 61 Intersex Ge le peceda de los roles Frogresive y regresivo BL rol Gependientes © infantiles, mientras que el progresive intenterta regresivo expresaria nds Vien tas cunductes conpensst sus proplas debJ}idades con uns facheds 4e fortaleza y “yssurez enn pe 5 cada uno proy infantiles respect ‘aria en el otro sue propias partes advltas © mente, manteniendo repripida la expresién @e elias en su propia conducta. 1 {165i equiliprio, ‘alcanzado de esta manera, se ve anenszado por situactones sign’ catlvas que ccorren en el muerte de faniliares, contexto ads cerceno ge la paredar dad econds seperacicnes, pérdide de esti y/o lsboral, como tombién por sitvactones proplas del ciclo vital de la paresa, nacinienta de los hijos, adolescencia ae estos, etc La exigencia de flexihilizacién y reerdenacién de las pautas de la relactén, que ectas situaciones plantean, aparece como una anenaza a la estabilidad lograda, evando a una mayor polarizacién de lez roles complenentarios, @ una profundizacién Ge las defensas rigidas, con el resultado que les partes en el otro aparecen con fuerza repriuids y proyectades nuevanente en el propio self, (retorne de lo reprimido y proyectade es inherente a 2a colusién misma) eleceién de pareja, Este autor Gestace 1 importante papel Gesenpenade en la eleceién de vbjeto por 1a organizacién Gefensiva, espectalnente por el conjunto ée Jos mecanismos de aefensa integrados en el self organizecos contra les aspectes pulsionales peor wynne, a propésite de le gue 2ama "el intercanblo de las Eipociactones" observa que cad: mantener alejados de su concie: pecsunbles que le parecen desagradables, tenibles egrante de la pareja tiende a ja algunas é¢ sus caracter{stices eulpables, y que para ae “eiecc \gruzio utiliza como ode de defensa una clerta forma $6", por 10 cual localiza sus aspectos rechazados ¥ sya sexjusta ‘eargaadaz ugrsteduos spu uproetouozesre souaw sexquorH “3qu ¥ qepausza¢ pun Tend Tag spamzy @ oTRa;ysA Ts eysuezazsueRs eusetoed exedne 95 9 243d2x 98 0 upyoerauazssy, Bt oyxaquos 9180 ua cpuess foya¢qo £ 319s axaua upToeroUaL9z EP et 9p efsuaqoygasiy © eroustotsas ex ap euotqozd un ee sepEyTeaT ser 9p eKatqozd 2 eoaqa}reuesoyed sourusy3 ua exouy cova ef vos sepeptes ou sequana seq ap ‘aqep T2 4 — s2qey Tap ezuETeG eT TeXGqTTIMbs ap ssauaqUs oyorares [e ‘opeses [2 U9 Seyansaz ou seierTjeeT seayzeqzadse ap oquatuytduna Tap afasaras Te #357 e opustued . ‘efazed ap { ap013 17907 2et9% ue caguoursopa3d pyroiaeserzes UTeT=t oun 9p uppoonzys et woo) eareguezrz04 eT oa 208 ey ues (Od © sane 9p 023¢q9 198 © Uezu3yH02 soI93 “S3T $eT opuens oatus1> tyorzd 2 /oquey of rod ‘us ou fTedn26 py eyausuaz tad 9p sornousa soy UDXRzrysUeD end ‘saqueTasuoDU; sousM fo Syu peateat ep sozeT e0q BT e UataTy CeToOs A LeZOgeT o3THNy yous ed et HOD [Od et Yoo souoroetex seq sepog ssozped. eng @ resedazqos aquauatqrsta ueatas ys ‘someyaeq oT pe syx K ‘xecttead uore;pad wauat sexped sas and so2s9p sot woo ano Sor Ty SOT © Solan opuens PEYTEDT ap upTawey soweTAcH *x9CNM Ns 9p epsoo0e F sous ap sepeoraeden ser opceoysyTe3s2p opites re somsa opuena rguee ef © aquatacuoauy peITEAT BP souecqEH “epertsaosu X zedeo eyarpoy equers 95 ‘epesrart spa A ecaya eK “ywea ns anb zex60t exed ‘eyuaypuadep £ euzszu2 ouos aszeyxoduoa eqtnpe efTy Oy TARY eontsdzxos9p souper=y us 2 owas opuens peqtest sp eo seqnaderay opes ap eatysaedsa e9y32920 PL £ or(ysa Te yoo /upeyts ef24p ouoo ‘,eraueuossz, eun ebu9s aob s9 aquezzoduy ot anb & feaquazastp eez323T eelone satqtsod ung anb us opuatyersur ‘errs 9p vanqa9T yw 22uedxe upysenurquoD @ ‘ prequsquy *2)1093 a8 9p eeoqqayzd souoyaesctde £ sauoseqazdzequy SocdbaTps enyquaauy a aypered Abeu “sexy [pues sauoyserer set ue aqueserd saquayosuoous seuoys"qy30" sez €35e! ‘peszeatun ey 2y3sa¢ 2 eot39 eT aps9p en anb zentgoadzed 9p af19s eu wozege A fotduos so AbeN tod wysandomd 2942999 upraonz3sues et anb seuzr39 ua o6suuos ugzypraure> ‘speqTeaT et 20d opuesed ’reuoy 99 03dsou02 12 uoD asaezrrercimes opessng +a euoa ugroewz0y ns ap osznasuez3 Ts ua an “seq ap sottanbe sopoy ‘ugrsoto2 ®t ua soxtr98ap sousupusy SOT ep ugisuazduos et ezrpunzord £ equsustduos. Gen “Ausazozsoq 99 sataTssaut Sopeareat 9p oyds0u02 [> souop ogund 2353 I sguauegene sa 2 te us opegse epanb ou o3se ob zequa uptoeta anb oyeeqo te A sas ra ax oua29;1p 9p Taatt un oprpader ey anb ot Sore DATA SaQeqtOTFYD Set 9p upioexoqeLs ap e7TeF eT Woo UeuoTDeTa1 98 eTLa us sopezazIxs S039F 1309 Sot anb ‘zr2pap souapod UpYsntOD ap o3dsau03 Tag steuotaet9a exsta op o3und un aps9p teuoyseraua6sues] oyepuee ta afnrsur Tu ‘erTastdxe oo “a epeo uoo satenpsAtpUT SeIUAATA SeL U9 O9aTTTUDD [ap UBT IO 19 auodns ugysntoa cujuzes Tae eo{uags upraanzasu03 eT anbunY syersusyou09 9p odues ns ap zeqaede 0 ze5au © spussa and peprtyaae eusya ese zequempredxa 9493 oyotng T? spuop ouerd te ua aquaues: xd ox9fqo ts ua aqioiad ag foqacng 1 uprotsodstp et s22u0qua sefazed 9p oxoueduos tap peprtraap BL eszse eszybota ejzersdes 25 anb of ‘azyeusy uysag et Deprrrgezsuton esa ersey =3) wears ap oun pes exed squstosucouy ersten 9p ‘ozeypducs ns s2q0s e309K024 sot ° Alferenciacién, hs posibilidedes de seguir un desarrollo productivo. (referencia a teoria de Boven) Bn el psicosndlisis 1a transferencia tiene algo que ver con pulstones hacla vn objeto, repriaides en algin nonente que se bacla otro objeto. La omo 53 transferencia” son intentos de reproducen ¢ represién or resolucién de con! carécter Basico, xeactual Las lealtates de Nagy thenen el miso jergia, su motor, sv base ivactoral nos potsiones, sino un principle interaccional que coneiste en 1egteina lucha pare equidibrar el wdar y“reeTBLEF, ‘que se cealiza entre el uno y e2 resto. Nay Mana esto un principio ético relacional, donde en toda interaceién se lucha en favac de'un principio de Justicia, pera sue los “néritos" y Ise "obligncionss” o "éevdas" aconvtedas se squiparen, ts contabiligad nistérics de la injusticia, el desequilibrio entre el "fax y recibir" conlenza en le ‘telactédt con de padres, pero €1 intento de logrer un equilibrie Justo traspata ioe iinites "de “Sna generaciin, y meres a cada fenilia surarte rl¥s generactones expectativas del~ grupo, y no en one do asi las ealtages como un notivactonal, que tiene Intereccionsles, 1a lealtad ess la vex cara: grupo, cone tanbién una actitud personal. Ella implica que para ces Gialécticas 2 de un eer un mierbro Jeal de un grupo Gade, aqui 1s familia, cada une e5 llevade @ internalizar el espiritu de las expectativas de ese grupo y a otllizar un conjunto de actitudes espeesficas que permitan adecuarse @ las prescripclones Internalizadae. No asuniz este tipo de obligaciones conduce a sentimientos Ge culpa, que constituyen un sistema secundarlo de fuerzas reguladoras, es Gecir, un feed-back negative ol comportaniente desleal. Le ° elaboracién de Ta lealtad, ests determinada por ta historia de la fapllla, por el tipo de Justicia que ella practica y por sus mitos; en cuanto a 1a resonancia que ella encuentra en cada niewbro de 1a familia, ésta depende por una parte de las obligactones que Je tocan, de su posictén desde et punto de vista de las devdas y méritos, y por otra parte, de su estilo de conformacién a esas obligaclones, es decir sus Aisposiclones enocionaies propias.* ResumJendo podenos setalar que mientras el concepte se colusién denuestra céue en la rel conflicto histérice de cada une de los cényuges, el concepto de lealtades define un contexte motivacional interpersonal que es el motor detr&s de aichas repeticiones ion de pareja. se repite el La colusién explicita 1a mater{alizacién interpersonal de un protlena intrapsiguica y la lealtad explicita la materializacion inteapsiquica de un problema interpersonal con exta visién podencs deci que lo gue. se da en la stecctén de pareja y en la posterior constrocclén ée la colusiéa, as lealtedes, conflictos 0 Devdas no es le seldadas, Cuando hablanes de una relacién objeta} carenciada 0 de una Insuflclente aiferenclacién entre self y objeto, estamos haciendo referencia al hecho gue ©} sujeto en su propie-relacién de paresa no intenta Gnicamente reparar su sufrimiente personal con e} objeto, sino taubién resolver los problemas ¢e1 objeto. Esto puede significar por ejemplo intentar xeparar Ia relacién d= Pareja de los padres en 2 propla pareda. Fs en este contexto Gonde ne parece significative el aporte de Lemaire, cuando of que eI tipo de interrelactén Sujeto - objeto, esta referido @ tipo de interrelacién de la paresa parental “no seria entonces searinpdezsa eraeots ng uapreré equaueoyuyoa sopeaytde 98 {¥ anh ‘soracee X seaqua3 e aquevepyyz sauroa” = 89990 Seysee —OPEASTT SY sou eTTE “syuIzOdsuUO OMS; SiOz oageanu 0x30 Te ua K pepisedesus 9 epouattedxauy ap uotoesuos eaqsanu /peppanbasuy exsanu fod un ua 9u9Tz Bbaeo e35q seepredsa sexqsans wa sowsnaty anb eyaadera3 12p anb 'eaqug pepzen xo esa 4796 3999p, T2p eBIB9 EpZEad eT agUDNT ou03 ‘Tesianjun eT6sz wor epesoy 295 epyad eTauasT and uo aystsuaa oxbyted 1a ‘Rf97ed 0 EYL TUR; eOeD UND efnazsuoa adex93 (9p reuoTsago2d a n6urs st 2 aquazsuuy 925 (a Te opuens” seosanadezea gedea otnousa 29 0dy3 Cap ‘e eproysTd et 3? pours ue} efausjradya eum ae UpTS sosuoa eys3 3s 06 suoyousaaaquy 9 Sepbogerges ‘He9(us93 ap 7eTGeK T9570 8g oatanpdexay osa0038 [2 aknrysuos as spuop seaeets sop S099 azqus upTosasraquT e257 ua sfuproeter easy ua ag “segnedezoy sor o 19 & PLamed ectoxiue pozatqease a3 anb rpqayated upiseTaz ef ep oMyats Zod yrepuadap roatanpdexay guoysrs epe2 ered sa9eDTs9 & sopenrape owos uor}s90u 9¢ and soperguesua X spysunuoss2 set ap ‘uproona3suoo 9p odya Tap Prepuadap 0759 ‘seuoyouenzaqur ser uD 9qyo;Tdxo 98 exerobss Iu Serta ap eunSte anb osntauy atqeqozd 2 ‘pepysuayur TenéT uoo K aquoaetatezed ueazezede ose2 epe> ue end wayspubss ou 0383 soatangdex93 afepzoqe as ap & teuojaetez woTeyUTE eT 9p epensape upysustduo> eun uszraxed sou 0903 un 40> oTOS fepegyayy A aqusToTaNsUT eyros epetste ewzoy us seatizedsiad seqsa op un e9ED u ssazopreque s2u9 arty sop SET seTgeazsaqo usvey 93 Tend et 9p s9acz} = ‘UDTERIOD et aguewaguauewsad unoxss X Upztans2x and s3[euotooezaquy seqned 42 epesardxe /pepay xequoua) ejresardes as anb ef us reuooetez eorabssderzee uptsuowrp eun Ce ap aeqnayazed odga 19 ‘sopestazen sepeqteat seq zausque™ UIST s¥zEnd eprey up;oRZSeqUy wxno so;doad soqaadse 3p sesuaz9p rue ue xe220392 eyturad anb efered sun 7y69t9 20 peptsszau ex 93 anb & z0}%33u2 ugysexsu98 @t UO> sepepTes ou seyuon2 @ ueye and capeyre3y $3 [owe fsezsuaBsuer}~ so 2pueH Sot 2p B3usna ep and TeuoyIeTOT BayRb;sdexquy upysHaHTD ea (Z osapqo te € Fras 19 233 0 rofew ta us esoxd¥s 35 sab suaangip ap ovex6_z0u3" A satezacqa sauooetaz Set 9p uprseztreussqur wy ied opewtostios estnbyed ernyzaz3s2 et © eprzezaz cenprarpur. warmbysdezqur uprsusurp eun Ct sssuotausatp 2923 apap *o°p'H Ts ud s202808 anb reustoetez earqattyues eT sowe20sua ‘erered eur souspuaze opuens ond reurtze sousped ‘ozrissa saaue /e2;2923 oozeu o2yssnd us ueabaqur 96 anb soquewsts soqurzsip sot opuasSonay wcPONDEED U9) youazazaz et afarysuoa as apuop sacezuered Souoqoetax set 2p uptoeztuebro eT e ouz03 ua sa anb zezTesez yeb10 e1dord as tetapou @ ogaens Te yzenaTT anb eyroduz, *ys0230 wo exrgebou 4 souetd coun us enszssod esouszyez 39 0309 ferausTeatque ne rod e2txaq21"9 a9 aqueyezau96 anbune reayatsod 0 yeéou zoe spand anh eyauszazaz ‘oxpeu - azped SuoToeTas Set ap oapou [ap 2131ed e avatqerse as and {2 orasao + 3afns upTseTez op OL1;59 Ta UpIques 9 and oU;s ‘oszeusad 939550 9p Uupyouns uD abyre as and [9 0996G0 [9 9qu 103 or 12 Un ejemplo gue tlvstra mejor 10 que quiero decir y que Andplfi ns puntvalizage, es le que sucede con el "Soining", se pupone, asi lo hemos aprendide y ensenado, que a través de este Primer contacto con la pareda, se esteblece on Iazo, un vinculy afective entre los terapeutas y los pacientes que seria e] inicio ée la construccién Ge] sistema terapdutico especifico ¥ particular de esos terapevtas con esa paresa. Sin embargo muchas se desvirtia este primer acercamiento convirtiéndelo en un ) prefesisn o actividad, nénero de hidoc, colegio y curse, ete... carente de formal, en un interrogatorie sobre ea cualquier tipo de acogiaa afectiva zeal (Bntendenos Gono sistexa “terapévtico e1 sistena compuesto por e terapevtas y el sistena familiar 0 pareja) 2150 Pareci¢o sucede cusnde se trabasa la familie de origen con una pareja, parectera que este consiste en interroger a cada uno sobre su fam W ge hermanos, rel, los padres entre ellos, relacién del paciente en cada uno de ellos, pérdidas muchas veces ects Significetivas, etc., descontextualizendo Informactén, del conflicto colusive gue trae a ia parede a terapis, Bl obtener, entonces, esta infornacién tuera de contexto y quizés une vez mds sintiende que esta es algo que se debe hacer pero sin saber para gue, nos encontranes gue una vez conseguides estos antecedentes no nos queda més que "ayudarlos a sentir”. eCémo se construye entonces Ja hipétesis gue integre los aspectos transgeneractonsles présentes en le relecién colusiva de da pareja? Me parece gue 1o més importante es insistir en 2 término fonstrocetén, ee trate de descubrix regles ocultas, verdaées objetivas gue nos dardn la clave para comprender la Ginanice relacional, se trata mas ben de una Snveneién, una es deck 2» creacién d¢ renlided conén entre el/los terapestas y el ‘reste de los nienbros Gel sistens terapéutico. Desde 1a primera sesidn y durante todo et Fareja entra Progresivonente en le perspectiva, en Ja visién alternativa, en terapeuta propone, Gesechéndolo, eportands nveves elenentes, amp] aspectos de la relacién, desde esta nueva visién de su realidad. Proceso de terapia, 1a el reencvadie que el La hipétesis sin embargo, que muchas veces adguiere el cardcter @e una netéfors, no podria sex conpartiga por les aienbros del sistema terepéutico, sing es, a la vez, bastante préxina para sex aceptada y bastante serprendente para autorizer una nueva lectura, para pernitix vivir de otre medo la xisna sttuacié Muchas veces coando buscanos construix la hipétests, estanos tan absortos en nuestro autodesatto sisténico de encontrar la circvlerided de? conflicto, que desconocence los sentinientos de eescalit én que pucdan surgir en las personas a las que se Girige nvestra propuests alternstivs Elkain, Sorprender, como dice por la pareja, La constrvccién comin debe, entonees, ser prepuesta cono una visién adicional no cono verdad abso} realidad 1 QUE rechazarSu les otras forzas de lecture de esa misna _ Bsa partir de este proceso de elaboracién conjunta de la hipétesis, gue comienza. = construirse el sistema terapéutico, cuyo vinculo esteria dado por una nueva visién compartide de la realidad, es sobre esta realidad qué se Gesarrolla el proceso terepeutico Ahora 1a pregunta sexs, desde adnde constraines, porque elegimos para anplificar un aspecto, un elemento del nater!al que sgepzequntos up toetnbuers3, ap ody} asa "39 ‘szqnaderaq09 sdeza un yoo efased e 22 soxquaye Sop sot exyue ‘qnadexe yo efazed et ap omquare un az2K9 Pucguy eu SoC # TTerATp op 9nd sauotorrsos £ sequerie ser ue ‘uproenéuerz3 et ua rexys ‘epazed et rod oxsandoxd o6saf (3 xeyda: *souepeqery so73escu anb vy usa 2a anh ‘earaey ua 93sysu03 231@ e130 T va soxyosou soureuoyoetax eter us sozeyrruey Sevsysis us seystrerasdea, ouoa sonengce app wig = uopfegasaruaay einasod et ua fenTgoaze eraueaete TE apand uprsznguy #783 8 q0ua] Ta seysedersy ous upyoepauazas¢p exrescu 29pced ond 2 ‘Terqus3 eayynedexey Wa s3 ant te90% eT 8p ugramey A epared et op er ozqua euosaz) saunas soquauats 8p upraoaczaguy ap ayared © soaqqegsa 9s efazed et uo oAarya2ge oiNsusA Ts 30d B apia9e 09 feaqqnpezaqoa upyostax eT ap 4283 ¢9 osez0nd 9353 saorzay © Tap eoTyyyseauny oxranzax ec7s & peprresz er 2p semnzzar sensu aartraes anb Teuorserax eyxaqu09 un 2e9z9 9p pepizedes eT EDXeTd oo¢gnpder93, pussys Ta -anb arqeqazad opegyngaz Ta yoo ‘seteuorazeroqui serbar serdord ons eqnaderay [@ © eeqnadezs3 soy & x7 t9;suery, equ9QUT ‘uua;ques sou ou oxed souuapnd, euat nee > ‘eFazed ET TPn9 12 ayuPfpsy ossoord te UPTSUNPUT sowewett sozi0s0N soquarazyp "wywea ugy29nz33u02 bun 9p syncay © soqs7 2p upaeuzoseue23 er © aynqy2qu09 st 2p zon us fefared ef ep 9p ows pune Tap edeu oxyeonu ap 071183 eozx0FaT {3 wa rpHNpeZ BEZPed OSE “erated eT ap er 2 aad spa y359 eb bun yoo 29 oGseyx 12 souaxz09 ‘ecazed sop ua 2459 9p 099 19 tequoazuD9 wTe 89) ua abane ond oguaqwysuss xouyed ta eowynses Te foBraay ere uoatieyenin sero gnoanceltt ete fauna vaprequa uss ‘and £wgy2efs0se oo xouprd 9 308 ou [a we azqnasap 2 : sob tents exy er us e assazete x26 jeu fequayets 599) baqus s2vorso3s2340 anb oquey ua uayss4a ou PE rod sopyngyqsuos gaze, oadeoua aysa "1 er ebtea & euansaz ou sgerared eussu eT o> eznadez93 0130 2fnaysu09 sab of and opensape aquaarendy 2 aquazasrp wea opend of arb of anbsod ‘oza> ou & sou e¢azed ef t 16 ntemente ene) juego de 1a pareda supone, cone Andolti: *renoncia fornolar hipétesis funcionamiente de a fanilia (pareja) excluyenéo de tales hipstesig al terapeuta como suseto interactive, y a1 contexte texapéuticn cond TYP AL etadoracién y verificacién ge aquellos Ee precisanente esta atencién a} sujeto, al individuo terapeuta, en sus elementos cognoscltivos y enocionales, lo que nes ha aledado de concepciones rigi@anente supraindividuates, paz Smpolsornes 2 estudlar el centexto terapéutico como lucar de sefala sobre el encuentro y de elaboracién de nvevas opciones -y proyectos existencisles". Sie] terepevta establece una relacién diddica, de més cercaula con uno de los Rienbros de la pareja, recoge los sentinientos de frustracién, las espectativas de satisfacclén de necegidades y deseos dirigidos hacia el cényuge, pero proyectagés = agnente'ai terapeuta cono objeto Sdeniizado. Durante este Interacctim @XRerapeuta actua como modelo para el cényuge qoe ests en'el Fol ee observador.* cla el terapeuta fac: 1a, en forms diferente no destructiva, Muchas veces esto se logrs reenevadrando las conductas definiéas como! aaresiones, 7 descalificactones, distancia y esinterés, como expresiones ce protecelén de cada niembro de la pareja pore} otro. gs posible que en ona pareda, 1a peticién de uno de sus mienbros sea. de proteccién y acogida por parte del otro, y que ieplicitanente ce le solieste al teraprute gue esune esa funcién; fe) que €1 terapeuta se nlega a jugar el rol © que lo Suegue Inconscientenente, no perece ser de mucha utilided terapeutica. hsi por e1 captrario Te acepta, podria perc se espera Ge un espese més acogedar y protector te, a2 lmportantes el terapeuts podria receger tates sobre el significado de escs varios pare ¥ dizectamente gue eu cubriz vactor informaciones sug Anterlecutores.* goto supone que e} terapevta se traslade de un vertice a} otro del tritngole, al alternarse en una"relacién Individual con cade nieabro de 1a paress deiando sl’otro de cbservador ¥ peniéndose en otro momento, 61 mismo con obstivader de 1a taterace! que fe cree Ente Ta pareda, y que integra los as allernedes eistena Gende ona nveva lecture reladionet. Bs al interior de intrincada trasa relactonsi donde se recolecta 1a Informect 611, por lo tanto, el sictena terapeutico, que va también com! Gmplidndoze y diversificéndese, mientras avanza le terapla cada uno de estos aspectes: recolecclén de informacién, constreccién de hipétests, recreacién del sistena terapéutico, estén presentes en cada sesidn y se entrelezan y mezclan 6v cu transcurso, No se dan por separsdes en ¢] tieapo, ni durante da sesién, ni durante e1 proceso terapéutico globsl. Mientras se recolecta infornacién, cata pregunta del terapeuta es a le vex wtexxogaba en forna deta. sobre tage lo gue hacia, con én, 8 que hore, ete., gritabe y 2a incvitaba cristina se das gobs sentia acosada ¢ Impotente para resolver la desconflanza y (tas, Ge Setestian, aunque slenpre contestaba sus preg los detalles exigides y gener © terminada 116: Les Olscuslones provecahan Gistancianientor prelongados; Gvrente los cuales précticamente ne hablaban, €1 tnéignsdo con 1a certeza gue elle nentia y ella denr ida y desesperanzaaa. EL se queaba que ella era poco afective, que ne le acegia, gue era poco expresiva, més bien fria y distante. Ella sentia que EL le agredia y descalificaba pervanentenente, que era agresivo y gve por ecto ella tema acercorse Desde hacla 2 anos, al nto de la consulta, se habia Produci@o una situaclén gue habia agravade el conflicto Ellos estaban en provincia, Sebsetidn trebajaba fuera de la clued y Cristina parade cols con Joe a tentan pocos o ningin amigo. Sebastidn enpezé a sospechar de una relacién entre Cristina y un colega de €l, al gue ella sole habla visto ocaslonalnente.. Cristina “ negaba y 1 insists en ‘erzogarla, acta gue ella reconocié que se habla juntado une vez con 1, pero que se lo habls ocultade por tenor 2 su xeaccién. Esto evidentenente fue razén soficiente para que Sebastian siguiera desconflando y Geepués de 2 anos, aunque ellos ye vivian hacia 1 1/2 afo en otra provineis, 1a interrogaba sobre 1o que "realmente habla ocurride entre elios” Apazecta claro, en la intezaccién, coao é1 con sus celos da en ella ~ y ella por sv parte, escondiendo sitvaciones poco releventes, dango respuestas anticipades provecaba Ja conducte ter vages y confuses incentivabe los celoz de 4 a De la F.0. de Sebastian suptnos que cuando el tenta 6 anos mks 0 menos, habla sido testigo y cémplice ae ona relactén extranatrimonial de 1a madre. Sebast{én era el hiso menur y dnico 2 hermanas sayores. Se definia a si misno cono muy = relaclones de pareda, espectalnente desde que una polole con la cual tenia una larga relacién y con quién pensaba cosarse, lo habla engatado y Flnalzente abandenedo pera casarse con su mejor axtgo, Cristina préventa ¢e una familia hernenes, ccupaba Dien stuida", ae 4 era la segunés y 1a primera nuser, su padre Awportonte espacio ena f y era reconocide y mtrsde por todo 2 anbie jar y social en el que se ef jolvia. Fl era claranente 1a tnica autorided en la ease, aesei las reglas yy los tes. La nadre ecupaba un rol © secundarto, tanto en la “fan cote en el key su funcién se desdibusaba ea Inagen de) padre (ers paiva y oi ae ta Rolescente baste jones feniliaxes, yéndose @ vivir fuera de la intercunpiendo sus estodies univereitazios e iniciendo jas con éistintes perejas antes 62 20 matrimonio con jeta habla side muy eriticada y censursd= por Ls relacién ectea) de cri: ina con su Olstancisds y se veian sole cuando elles venian a Santiago Sebastiin sin enbargo, mantenta jaera nde estrecha x nee Inente con el padre, 10 1laraba independientemente ge) lugar donze Bepende: 3 con la svya, espec: ha vez por senana a Santiago, estuvieran viviendo y le consy a cuslauier tipo de deci que tuviers gue toner, tanto en én tn tb laboral cone «i Con €1 discutfe les alternatives y decicia, guedande Cristina erousyodvy 0p ugisesusz ne £ ugyaeatsrtessapoqne ‘peprznbesur nz foupunqe Te zona, a9 soqUATUTyUas ss UoresoeaRde stsaaediq eT reauazzu92 opuesang gun ua eusqer2 te 72349 opus: hog ena 0TH woo eyzezys9 ezuerLe xerrrues etsoaesy eydosd exqsonu £ Sopa ap oun epea ap eys0asTY eT exqUa soMy2ouOI=T anb sepaueuosez set op oyanpo%d oun ‘9979 oye feUTaSTID © tua eqnadezoq02 ju £ uprqseqas oo of ‘sepezaz9 sezuerte exes 99 upyooqzgzuea BT UE oo cowepeqesa 0240 [2p sopus; & sopezeyoar se goqsedee cor oun epea opueyiasazdaz ‘s6akuza nz e x139z52 dns 9530 gpen orma ota and cpu aybaqomd “(or 0 aygeazee ap *pep x08 £ epptsqen ap so39edex sopdoid sos ap ob360 asze: eun owes euyastxa 2p ow 5998 8 K ejzeyyz0q08 gagya08 ne exozuioa & pepratsed et 4 ouo9 eatsazb a9 euxoy au seq9g 9p $0129 Zor 5 eee razr f upyesedas 39 osacord un ap ATOUY BP DEaTASTETP 2usta er sp eTySAqW ap oseo [9 us ouoa) “ord eT A “wa BL az\u9 Sosy TD $99) ostdaa prouse! 39 49 seo [3 US OM yp oquspuerounssyD & 9 er amo er w02 995 sper exngdnt ef o3ueL quse ua er ns & oapzebau optquss ua sued egared ap upyecezaqut 2p atagoW Te ep] 1ajax ps9 eeaxed er vod 929196359 9s nb ugroerer 2p odty 15 fosagga tap u7z99973" et | 019s ov anh far 39 ose 9483 ug sopdard opaedss uyusu ure A aquatpuadap ‘estuns esodse eun ap tox (@ e{ta opuenoa ‘os03rKe squowpeucrsazozd £ oxnbas ‘eatang fru aqusuoquezede optzee ua "2013: eng nut3etz9 9g 23,3 PT reuRBua eszeop 3s anh eqrape arduays apy z0W uo ‘oped ns 9p eT © eT xes2H09 UabeNy at Ly OpuayuNse “Tarsuy atsas 9p ogund Te eyreroqer 9s eouru 9nd aquorpusdep £ estuas od gyausaaza% aun spsap uate eye eyo: voapee ss © 93u9z95;9 aqusURyoTduoD zacmu un opeosnq eFacy 2429p $9 ‘earge6eu -erousiayaz eun ap oprquss. ca we spep eiqey as ‘upraseqas apsap efazed ap upraoare eT sstsazedty et sousnzgsuca ‘efaxed ap upqoo9T@ eT e upToeTex ayes ug, exgivedes et ‘Tears ua ejuod nb fetes sp area: A 0391 [yu0 Tap uproeztas /peprA se 50t Cte ua eqebaqep end ‘uprzseqae 2p oatsazbazd tor [2 opuEIaZON vagysntea eT 9p [eaTu © oxaK;ad souereqesy Bfazed 9yE2 HOD sseqtuyt xeuod sob eyqeq amb esesvad ou € seustgosd Sot eqeztteueq upsyseqag ‘ob2e2 aez9204 Dp zvdeouT 9 eperadozgos eyquas 98 eusysyx3 “euzngoqu stsamnu k vyonpues 29 seuatqord qezort ut 4 usypod oveduey ‘ordozd orsedss gouns sort? 908 eqeat31 sy a0kem te 6 souty S31 ankeed eum ues $9 0363 ‘seuss S03 Uegepetaer3 sor uesuzog 95 oguens 443934 2 ofas ‘eu ag ua sopazcore s7z9%3 30T 99 ered et us ayoou et ap cr 1 e1F24 Uaqepend a2 fezaqd nS_uB sopruzop sezepanb ueypod ou saury sot *seqrurg satzauod ex9 upr3seqes onb ery495 eusgstz9 ayuaateyasdss 3p zede: set wo3 raond | and 4s wesprouzoa soqme ep reHoys909 ues egeydsoe oY Mugyoenz eys9 arqos Be ou errs fo8xequa ure patsy saususaz9ct0 eqvas 939 39 nsa001d 2382 ap eren7 2 pare lograr el reconociniente y carife Ge sv py Le que aparece entonces son sus Jadox ads danedos y cares Agus yo. le-pregunte 5 estos sentinientos son nuevos, 0 5! los conoce, si io acompatan deste fh fon muy antiques y cue sobre (antecedentes que entregué antes) re prevocabs ser cénplice de Ja nadre, pasar recades, nentirle al Padre, ealix con Ja sadze cuando se encontraba con el anante, etc. ME Intervencién se dirige entonces mostrar cono sus prepias necesidades de acogida y efecto, tuvieron que porteryarse en fun aa p de satistacer como también les de ackén en lo ae Gepia haber generago en velacién al padre Sebastign estaba avy afectado y a punto de llorar, en ese momento, me distancie, ne echo hacia atrés, salgo de 1a alianza. YA coterapeuta pregunte # Cristina gue siente e2le cuando oye heplar @ Sebestidn asi, elle dice gue le ds mucha pena, avngue conece le hie acercerse. Luego de ampliftear sen ee sus capacidad para acoger, desde un rol, entonces, més progresivo, salimos de la sala para marcsr y permitir e1 espacio de cercania € Intizidad entre ellos. En vba sesién posterior, fue ai coterepeuts el que de detall Sebastién. Finelmente construimos 1a siguiente hipétesis: ambos sentSan que tensan on importante s91éo negative em relacién Anterviene con Cristina, de una manera similar 1a con a Jas obligacténes impuestas por los laz0s de lealtad foni 25 Sehactién centia que debia reparar Ja asumiendo 61, €2 rol que sv padre no hab propio matrimonio, de esta manera Sebastian compensabe la deuda imagen ge su padre, Gesenperado en 20 con el padre, curgida por sv alianza, coaliclén con Ja madre. fn el rol de cu padre hacia pagar a su madre a través de Crictins, 1idad, agredindola y descalificéndol: exigia, @ su madre tonblén a través de. cris como higo le ar que lo le alianza gue implicé su tergar sus nfantiles. Cristina, entonces, debia satisfacer en por sv 5 recompensar& por el costo de parent 1 preces y ls necesided de necesidade 1 precente, el vacie afectivo que habla degado su madre en el pasado, cristina por su parte debia compensar 1a culpa surgida por Sparse y ronper precoz y les expectatives, valores y reglas su leaitad a 9uF.0. en la wedida que clén parental en cu propia relacién 62 psresa, sv proyecto propio de pareda, sino tanblén 1 cone aujer, cone profesioual. vos como mecanisno defensivo conpartide. 61 Sebas: podia reparar la Inag jadre, ni hacer pagar a su nadze por su infidel en este contexto, se hacla cargo de su propia agresividad, scrtividad y ée sus partes més adultes, no pedis manifestar su lealtaa @ Ansegerides no x repitiendo e1 patrén relacional de los padres via vex Iugeade el secerdo de contiderar esta hipétesis, como le nueva realidad a Gesrrollar, cono 1a nueva perspective pee © 80 J anb oyxazuns (2 apsap ‘rraap a3 ‘xeastdes 9p orenp. Te 23 ogee onb 03x9;u09 Ts opsap a9eq as cbrequa urs ‘sszped sot e204 sauaysaxbe & soquayuyqussez sot opuezzozax “eoydoxd -cox05T7U09 enqund r2pusque es xpd 2s 'yS8TR9T Stu Z95 e UeA opuENs EISEN, SOtTIDeD Ce ‘eUFISTI A upyaseaas 9p sepeatest eet souetsessp anb us euzos eT sot zeaadas @ upyseqraut sun exer 39) vagussesd qo us seysazstaes Zas uepand cepueuap sezes onb 9p peprrtarsodus et ap ‘peorteer ex aod eysendur fugiayazducs er eps9p oduay3 owste Te asad ‘ugrooey Beer ee dod B5qux ef 99 oquaqui2oudaaz {2 Z9s99 ..fe0LLa UoD esses TT9U0I92 yepod ‘sexped sot sp usbeuy ey fexedaz auodns ‘aqued @240 Jog -opesed (99 sentreays(ub;s seuoszed uos oTnou;a To wa bisa usspaa 9kn> "2ou0y: yaer 5 2 aesuadues eo) soquazazaz soy ® "upysatoo soyven soy opueqsodaz ose Top efozed ap uproetes et zex0qTT ea S02 ap reosag 9g regors ossv01d [ap 24223 Tu0y agand ojoadse uigrsetaT et as seqnasay gorse ow so3arqo set 99 © Sauotaezttespy set oO yerzoya7 oagqacqe ous suary ow ‘ecozed ef . acne u> eCeqery 95 opuRsd @ ‘oz30 199 ef oB9at 2 opuzkea a> BL Ue, seratasex wuyge;z3 uozegasua sou saquataed zabac2 pe92 anb pderay za3ey ap seque "04 2) [20 owas sazuaraut saz ap oyuey fearyoaze ep equegiod tase porynedeza;ofeqeri ain CaaTe an abe 1 38 and 0379 - secared osedza un eeptenze7 A xe929 vosexSoq! eo(ts & uorsraozedesap 1p seq ‘soxped ooo & efazed wos up pun vorerodax sdtte 's9uefaae se souru sor 9p S20 ng ap eyzorou arqezo) ug ‘sau (e 22a sin sauowreutz aquaureusaute obant ‘eeteuewss squogsas us orsuyxd ‘sassu g squemp Boss ef efared e3ca a sereat Kou sofyy opusts uanbys "son, 9 ij7esdozd xeqqqwes epra eum x9u93 9 cyaszap ns A TeNI9e UPToeTEA Ns opuEDTsTIDeS ‘eatest softy uo agzausquee uesuard opuens eysey sequnbard PT uD opuayzsteuy 9 efazed et ‘ugysos Epes e ueyer3 on seus3 sot ua sequasaz e359 ouna opuerssou ‘eapegteat sey dwar un aqueznp sowe;sesep ‘ugranto2 et zepuaqua X xexTw epuop apsap. 23 e3ezqu02 oze{9 un Bys|x2 BND use TezrteaT 9p * Hablamos e duele porque evidentenente este puede sex un proceso muy @oloreso, pero al aleno tienpo, guizds e1 bnico que peraita la digexenciacién, la wadurez psicolégica, 2 ser repimente adulte, redefinlendo y dando Ja dinensién actua? que corresponde a'ls relaclén con los padres, 21 mismo tiempo que posibilita una relacién ereativa y enacionalnente satisfactorts con la peresa. wesente, veta es wna tro trabajo como ¢ alge que debenos quectendo nuestro que rescatanos dem INSTITUTO — CHILENO. DETERAPIA FAMILIAR, MARTA DEL RIO BA AGOSTO 1990 TECNICAS DE TERAPIA DE PAREJA Introduccién No cabe duda de que al referirnos a lécnicas en Ja terapia de pareja sorremos el reego de detenernes en la descripcién de los distintos tipos de herraimientas sin conectarlas con un modelo o Teoria que dé sentido ¥ coherencia a las técnicas que empleamos, o referirnos a ellas sin tomar en cuenta el estilo personal y experiencia de cada uno de nosotros y aun mas, sin referirlas al upo de parejas y de problemas que enen Jas parejas que consultan. Si bien es cierto que las técnicas o inlervenciones que utilizamos dependen, de alguna manera de le experiencia y estilo personal de cada uno, no es menos cierto que los movlelos tedricos sugieren y Promueven cierto tipo de estrategias terapeitticas que se suponen mas eficaces para conseguir los objetives que se proponen, En este trabajo intentaremos refledonar sobre et tipo de intervenciones que usamos en nuestro trabajo cotidiano como terapeutas de pareja Con este fin iniciaremos este trabajo recordande algunos conceptos basicos con respecto a Ja relacién de pareja tanto en su forma de eleccién como en su evolucién hacia el conflicto, que nos han sido utiles para la comprensién de los procesos en pareja No desarrollaremos, ni emitiremos opiniones con respecto a los conceptos ledricos ya que son de conocimiento general no es el propssito de este trabajo 41 telacién de pareja: eleccion y desarrollo del confiicto ‘a Relacién de Parsia como una relactén que se inicta con Neem TUtae entre dos personas que incluye necesatiamente el Yuvsulo sexual aunque esté ausente en el marco conductual Res recto a Ia eleccién de pareja , los autores revisados, en general Sutean ue entran en juego factotes de naturalesa esencialmente ‘apsiquica, interpersonales y culturaies ioe autores mas frecuentemente citados en esta materia plantean que s» elige a una persona Nus lenga como referencia (positiva o negativa) algiin atributo de las Benes parentales det pasado del mismo sexo o del sexo contrario ud) is Permits reproducir el estilo de relacién sujeto-objeto de la pareja Parental (Kein-Kenberg) ~ (te cumpla tas funciones de gratificacién de las pulsiones y la antencion de la integridad de las defensas del yo (Lemaire) ~ Que tenga un grado similar de diferenciacién del self (Bowen) ~ ue Permita actualizar, reparar o compensar deudas no saldadas en 'a familia de origen Clealtades~). En este sentido, la eleccidn de ‘Uciparia de un sistema mds amplio que incluye el contexto ‘ransgeneracional y también socio-cultural (B. Nagy) pareja ~ Que posea rasgos que satisfacen lo deseado (programa oficial) y que cencuerde con 10 temido (mapa de mundo) construido a partir de *rencias previas. Esto lleva el nombre “dobles coerciones Tecipivcas”, es decir, una persona pide a otra alguna cosa que ella anhela pero que no cree posible (Elkaim) Respecto al desarrollo del conflicto, Willi plantea que ésle se desarrolla a partir de un problema basico comtin que se expresa en roles aparentemente opuestos pero que son complementarios. Este conflict basico (colusién) es un juego inconsciente donde cada miembro de la pareja participa con el fin de resolver los conflictos originades en 1a historia personal de cada cual. Cada miembro de la pareja utiliza al otto como yancho para proyectar aspectos propios que le parecen desagradables , culpables o temibles en si mismos El contlicto se desata cuando se produce un retorno de le proyectado, en la medida en que aparecen los conflictos inicialmente desplazados que van 9 reforzar el tema central que afecta a ambos miembros de la pareja. Estos temas centrales o “melodias de fondo” dan origen a 4 calegorias de diagnéstico (colusién narcisistica, oral, anal, {allco-edipal) que Willi ha usado a modo de clasificacién sin ser éstas tnicas, permanentes, sino més bien predominantes y evolutivas. Mas adelante utilizaremos estos modos de clasificacién para propener , en forma mas especifica, posibilidades de abordaje terapéutico. Para finalizar este recuento de conceptos basicos que nos han permitido acceder a fos conflictos de pareja, quisiéramos agregar, como lo sefiala Wilaker, que la persona elegida queda encargada de reparar la {rustracion que dejé la relacién con los primeros objetos. Todos eslos esquemas explicativos, desde dislintas perspectivas, respecto a las caracteristicas de la persona que se elige como pareja, permiten sostener que los elementos historicos y 12s experiencia pasadas no sdlo “no pueden ser subeslimadas” como sefiala Elkaim sino que las experiencias infantiles continuan ejerciendo una profunda in{luencia en 1a relacion de pareja actual Sin embargo, pensamos que los comportamientes que se mantienen y se amplifican en una relacién de pareja no dependen tinicamente de la influencia causal de los eventos del pasado, sino de la funcién que cumplen en el contesto interpersonal. Por Jo tanto, se amplifica y se feluerza un comnportamiento de un iniembro de la pareja sélo si fortalece las “construcciones del mundo” del compaiiero. En otras Palabras, 6i la persona elegida acepta los roles que le atribuye su pareja 2s porque obtiene ventajas psicolégicas para ello (reciprocidad) Teoria de la Técnica Al reterirnos a Jas técnicas o herramientas terapeiiticas, tenemos que iiciar esta reflexién refiriéndonos a ta formulacién de hipstesis sin las cuales €l Lerapeuta no puede organizar sus intervenciones A diferencia det enfoque cientifico tradicional que insiste sobre el hecho de que las propiedades del observader no deben entrar en la “lescripcion de sus observactones, nuestra perpectiva asume que es imposible decribir una situacién terapéutica, sin aceptar que se esta incluida en ella (autoreferencia). Partiendo de esta base, hemos Tecurride al modelo propuesto por Elkaim (1969) quign no sélo propone no evitar la autoreferencia sino que trabajar desde el corazén de ella. Mora este autor, lo que describe el terapeuta y 1as hipétesis que desarrolla, surgen de una interseccién. entre él mismo y su entorno, sin Separar sus propiedades personales de la situacién que se describe Para operar desde esta interseccidn es indispensable comprender el conceplo de resonancia que 1a define como “un upo particular de ensamblaje constituide por Ja interseccién de diferentes sistemas que comportan un mismo elemento”, Eu otras palabras, bajo ef efecto de un elemento comun, diferentes sistemas (pareja, terapeuta, familia de origen del paciente, grupo de supervision) pueden entrar en resonancia tal como “los cuerpos pueden ponerse a vibrar bajo el efecto de una {frecuencia determinada’. La resonancia, por lo tanto, no es un hecho objetivo ni una verdad escondida. Nace en la construccién mutua de tos real entre los miembros de los distintos sistemas el terapeuta no esta Unicamente ligado ai sistema en que ello aparece, sino que también depende ae ja hustoria personal del terapeuta. De esta manera, el sentido y Ia funcién de esta experiencia se vuelve herramienta de andlisis y de intervencién ai servicio del sistema terapéutico Mas especilicamente, para construir y elaborar hipétesis se sugieren dos pasos & escuchar lo que nace en nosotros (percepciones, senumientos, ete.), Pero no ulilizarios tal cual como aparecen, porque se corre el riesgo de que el terapeuta refuerce su propia construccion del mundo, favorsciendo asi la homeostasis del sistema terapéulico. \ Hlexubitizar las construcciones del mundo del terapeuta para que este pueda proponer nuevas percepciones y construcciones que permilan ensanchar el campo de posibilidades de las personas El modo en que esta flexibitizacién puede realizarse, dependera de las eorlas y de la escuela psicoterapéutica a la que se adscriba ef \erapeuta, asi como del trabajo en la persona del terapeuta, ya sea a través de supervisiones 0 de terapia personal. En este modelo, elaborar una hipétesis no cousiste en descubrir regias ocultas © comprender una verdad, sino en una construccién comun del \erapeuta y de los miembros de! sistema terapéutico. Esta invencién comin deberia cumplir el requisite de ser lo bastante plausible y proxima 9 la pareja, para que sea aceptada por ésta y to Suficientemente sorprendente como para autorizar una nueva lectura de fa realidad Uesde esta perspectiva, la intervencidn terapsutica apunta a cambiar tanto las percepciones como las interacciones que Uenden a perpetuar el conflicto en la pareja, En este sentido, el terapeuta no busca lo que y es “bueno” para la pareja, sino lo que le sirve o Je ayuda a ésta a descubrir nuevas posibilidades. bordaje lerapéutico Nos ayudaremos , para esta reflexién , de las dimensiones posibles de distinguir cuando enfocamos los conflictos relacionales de pareja, propuestas por Margarita Diaz en su trabajo “La pareja como unidad: intervenciones sistémicas”. Nos referimos a la dimension extrapsiquica relacional que da cuenta de un lipo particular de complementariedad expresada en pautas interaccionales que refuerzan y recrean permanentemente el conflicto, a dimensidn intrapsiquica individual _que da cuenta de la estructura psiquica conformada por la internalizacién de las relaciones objetaies y la dimension intrapsiquica relacional que da cuenta de los mandatos transgeneracionales , lealtades que atan a cuentas no saldadas con la generacion anterior. Vale la pena sefialar, antes de comenzar a describir el po de herramienta a utilizar en cada nivel de intervencidn, que la formacién de! sistema terapedtico comienza desde el primer contacto telefénico donde se recopilan los datos previos al inicio de la sesién y que son de gran importancia como es: la forma de derivacién, quién hace la peticidn de terapia y cémo es planteada Como recalca Andoifi, antes de hacer un contrato terapeutico con 1a pareja, es necesario ver si hay un compromiso de cada uno de los muembros para obtener fos logros esperados del cambio. Esto exige que haya expresién clara y concreta de los conflictos a modificarse y mientras el objetivo no esté verbalizado concretamente no se hace contrato y se siguen las sesiones indagatorias, (En palabras de los Mazieres, no iniciar Ja terapia hasta no tener “cliente”) Sumultaneamnente con fo anterior. se realiza una co-construccion del tuvlivo de consulta que iré evolucionando on ¢l transcurso de la terapia En este sentido, las intervenciones son ala vec una técnica terapéutica yn msuaie de investigacién. Somenzaremos a describir las herramientas 0 técnicas terapeliticas paruendo por la dimension extrapsiquica interaccional, que es el nivel el cual labitualmente se comienza a trabajar En este nivel podemos utilizar: Liuictun: intervenciones destinadas a mnov‘ificar el modo como la pareja pereibe ei problema a través: - vie redefiniciones destinadas a descritir las conductas mantenedoras del sintoma como obedeciendo a motivos benévolos ¥ prolectores. a ~ de melacomunicar Jas secuencias interaccionales mantenedoras del conflicto En este caso esto puede llevar a un cambio de Percepeién del problema pero no necesariainente a un cambio de conducta b) Prescripcion: directivas ya sea directas 0 paraciojales destinadas a abrir una brecha en la interaceién que sostiene el conflicto de pareja. Las prescripciones directas (sugerencias, explicaciones o lareas) estin destinadas a ser tomadas literalmente y apuntan a cambiar directamente las regias o roles de la pareja. Las Jitesctipciones paradojales contienen un mensaje doble: por un lado se comunica que seria bueno cambiar y por otro, que no sera tan Uueno cambiar y ambos mensajes son transmitidos en forma cUnUILAne. En algunas ocasiones , se combinan las prescripciones directas con las paradojales, Requiere la colaboracién consciente del miembro de Ip pareja al que et terapeuta te da las indicaciones y Ja oposicin del mieinbro que recibe los resultados de las instrucciones. Kjemplo; que un miembro solicite ayuda y que el otro miembro se niegue a darsela. Son especialmente eficaces cuando en un ciclo Tepetitivo de interacciones las posiciones complementarias son claras y el Terapeuta puede motivar por lo menos a una de las personas que estan en este ciclo para que invierta su posicidn. Se pueden hacer las prescripciones dentro y fuera de la sesién. En este tllimo caso se habla de tareas. Cuando se prescribe no se ‘deben dar explicaciones ni interpretaciones , deben ser breves, concisas y més bien verbalizar las dificultades con las que se van a encontrar. Damos ecpecial importancia dentro de as prescripciones, a lo que Andolfi denomina prescripciones de ataque al sintoma que se dirigen a ridiculizar mediante 1a acentuacién , amplificacién o anticipacién del comportamiento sintomatico (provocaciones) También es apropiado usar lo que PPapp llama restriccién, aludiendo a la intervencion destinada a refrenar el cambio cuando la Pareja da seliales de estar cambiando, En otras palabras, que para el terapeuta los Progresos deberén ser motivo de preocupacién mas que de complacencia PPapp_agrega respecto al tipo de intervenciones a realizar, que si el terapeuta juzga que la pareja esta en condiciones de incorporar un camblo a su relacién se pueden efectuar intervenciones directamente otientadas a cambiar sus posiciones. Si en cambio parecen existir mecanismos ocultos que podrian vutnerar las intervenciones directas @ impedir el cambio , se sugiere realizar intervenciones indirectas 0 Paradojales que apunten a conectar las posiciones de los miembros de la pareja con estoas mecanismos ocultos En el nivel intrapsiquico relacional, proponemos: Redefiniciones destinadas a conectar las conductas. sentimientos y hecesidades actuales que mantienen el conflicto con la necesidad de mantener lealtades insconscientes con Ja familia de origen En otras Palabras redefiniciones destinadas a buscar la Bénesis de ta coinplementareidad. Estas intervenciones se podrian comprar con las interpretaciones histéricas © genéticas del psicoanélisis, que buscan conectar la experiencia actual con el pasado, Escultura de Ja familia de origen que tiene por objetivo ayudar a los miembros de la pareja a percibir los vinculos con Ja generacién anterior. La idea es que los miembros de a pareja puedan recrear simbolicamente fa relacién con sus padres, el rol que cumplieron, o ain cumplen, en su familia y hasta dénde ese rol es compatible con ser esposo/a o padre en su familia actual En estas esculturas se puede ademas incluir el lugar que ha legado a ccupar el conyuque dentro de la familia de origen del miembro con e! que se esta trabajando Aesiones con los padres, Estas estén indicada cuando Ja familia esta Sobreinvolucrada con Ja vida conyugal de la pareja. Es comiin es estas familias que los padres no sdle acepten venir a sesién sino que estén muy deseosos de participar. Cada miembro de la pareja esta en libertad de lener sesiones con sus padres después de propuestas y él decide si invita 0 no a su cényugue Lo fundamental de estas sesiones es que en vez que 41 hijo adulto se encuentre desesperadamente enojado o dependiente por cémo fué tratado en su infancia logre tener otra dimensién de Ia relacién con sus Padres que le permita cuidarles y al mismo tiempo diferenciarse Sesiones Je fotografias y diapositivas: Estas tienen por finalidad posibllitar que tos miembros de fa pareja entren en contacto , de una manera mas directa , con el relato de su infancia y adolescencia a lavés de folografias y/o diaposilivas En el nivel intrapsiquico, _proponemos: Redelinicion destinada a modificar ef contexto conceptual y/o emocional de una situacién poniendo énfasis en los aspectos no conscientes de la relacién ; es decir, en Ios aspectos colusivos. Este Upo de redefiniciones de podrian comparar a la interpretacién en Psicoanalisis definida ~ como algo que le pertenece al paciente pero de fo que €1 no Uene conocimiento y que esta destinada a producir una nueva conexin de significado * ( Etchegoyen 1985). sculturas! de la relacién colusiva: El terapeuta invita a los cényugues a crear una escultura que represente el conflicto y enseguida invita a los. miembros de la pareja a movilizarse buscando el contort. El terapeula los guia durante Ja representacién solicitandole que especifiquen y amplifiquen los movimtentos , posturas, gestos y estades de animo. Es recomendable elegir como escultor al miembro que sea més sensible y abierto, en ese momento, a la expresion de los sentimientos, Andolfi sefiala al respecto que experimentar el cambio de ubicacién y realizarlo promueve 1a formacién de un canal distinto en el cual se evidencian conexiones entre la estructura (posiciones reciprocas) las interacciones (los movimientos en relacién a Ja estructura) y los estados emotivos (los sentimientos suscitados por las posiciones y los movimientos) Cada miembro de la pareja puede definir por turno su espacio personal ¥ el del otro ,respecto al propio y después que cada uno acoja al otro dentro de su propio espacio personal utilizando diferentes modalidades 1 Técnica que propone recreer simbélicamente en el espacio, estados de Snimo ¥ vinculos emotivos mediante una represeniscion tridimensional de les relaciones de los individuos en un sistema. e 7 Hnalmente y respetando las categorias colusivas propuestas por Willi, gementaremos algunas dificultades del terapeuta y tipos especificos /P@ intervencién en cada una de las colusiones Colusién Narcisista Motive de consulta; Cabe sefialar que en esta colusién el rol Progresivo ©S generalmente ocupado por el miembro masculino y, el regresivo, por ! Ja mujer. Esta pareja suele consultar Por depresién o infidelidad del miembro. regresivo, Usualmente el miembro progresivo viene “acarreado” por su mujer en un estado de extrema angustia debido a Ja infidetidad de su esposa. EI primer desafio es transformar al miembro progresivo en cliente, para lo cual se sugiere conseguir que el miembro regresivo genere la angustia necesaria como para que ef Progresivo tenga la motivacidn suficiente para asistir a la terapia En esta colusion fas dificultades sexuales suelen aparecer en el hombre en forma de una disminucién del deseo sexual , eyaculacién precoz y/o trastorno de Ja potencia sexual durante tas crisis. Sin enibargo, para el hombre es muy importante el orgasmo de su mujer como demostracion de aprecio y gratitud por “todo lo que é1 le ha dado’. Cuando fa mujer sufre de incacapacidad orgdsmica el marido sufre una herida narcisista, se vuelve hostil Y ¥ repliega sus sentimientos detras de un muro de frialdad. Dilicultades terapéuticas. Para los terapeutas esta pareja puede Producir intensos sentimientos, como sobreidentificarse con el miinbro regresivo por cuanto a los terapeutas no nos gustan los Pacientes que manifiestan no necesitar ayuda o entrar en una lucha Simétrica con el miembro progresivo-narcisista o ser afectado por 1a Fesistencia del miembro regresivo a diferenciar sus _propias ‘dificultades de sus quejas contra el marido, todo Io cual hace necesario una cuidadosa reflexion previa a las intervenciones. Modos de intervencién, En el nivel interaccional , es apropiado iniciar 1a terapia con prescripciones directas y paradojales (especialmente las Prescripciones de ataque al sintoma) tanto en sesién como fuera de ella, destinadas a promover la autonomia del miembro regresivo, En estas parejas es aconsejable recurrir a la técnica de escultura en la medida que evita las racionalizaciones y reduce las tendencias homeostaticas (resistencias). Tal vez sea mas apropiado elegir como escultor al miembro regresivo de ia relacién pues puede estar mas contactade con las necesidades afectivas Colusion oral Motive We consulta: En este tipo de pareja ef género no tiene mayor relevancia (los roles pueden darse indistintamente) y consulta generalmente cuando el miembro progresivo se ha aburrido o eprimido 0 cuando ef miembro regresivo se siente infantilizado o no asume fol parental al nacer tos hijos. Si hay infidelidad se da en el Iniembre regresivo lo cual provoca fuertes sentimientos de deslealtad y traicidn en el miembro progresivo que “ha sacrificado tanto por él” En el aspecto sexual, cuando el miembro regresive es hombre, busca la inlimidad emocional y el contacto sexual pero como necesita demostrar su Ppotencia para asegurarse el apoyo de su mujer, esté sujeto a angustias que podrian contribuir a una eyaculacion precoz 0 a falta de ereccién cuando esta cansado o recargado de responsabilidades. Cuando el miembro progresivo es mujer, suele ser sexualmente {ria e incluso puede presentar frigidez. Lificultades terapéuticas: Los terapeutas pueden _identificarse fScilmente con el miembro progresive y pueden ser inducidos a hacer crecer al miembro regresivo o pueden aliarse con el regresivo cuando el progresivo ene formas de relactonarse predominantemente criticas y controladoras fdaje_terapéutico, A iivel interaccional se pueden utilizar Prescripciones y provocaciones destinadas, por una parte, a bloquear as conductas de control y proteccién del miemhro Progresivo y, por otra, Posibilitar al miembro regresive el hacerse cargo de las ‘esponsabilidades que le corresponden. A nivel colusive Puede ser “ul Poher en evidencia la agresividad pasiva del miembro Tegresivo ¥ la descalificacion y el control del miembro Progresivo, por io cunt ge hace necesario integrar rapidamente tos aspectos transgeneracionales Ya que suelen haber aspectos muy carenciados (ifios abandonados nambrients de carifio”) en 1a historia de cada uno. Es Probable que en el miembro progresive ésto sea negado por ia construccién de un adulto Precoz y en el regresivo un nifio que nunca crecié En esta colusion Jas redetiniciones pueden ser herramientas eficaces ¥8 que las racionalizaciones son menores y ambos miembros estan mas abiertos a recibir ayuda Colusién anal Colusion celos-infidelidad Molivo de consulta: En esta colusién el género no tiene mayor ‘elevancia y, obviamente, esta pareja consulta por celos del miembro fegresivo y/o infidelidad ( real o fantaseada) del miembro Progresivo. las dificultades sexuales se manifiestan en una persecusion algo “iclenta y exigente del miembro regresivo-celoso y con alteraciones de | conducla sexual ya sea de la fase del deseo u orgésmica en ambos membros. Cabe recordar que el miembro regresivo interpreta la ausencla de deseo sexual del progresivo como comprobacisn de que hay otra vente de gratificacién sexual Dilicultades terapéuticas: Esta colusién —suele Producir fuertes Sentiinientos en los terapeutas pudiendo provecar una alianza con el Tmembro tegresivo ¥ verse inducido a no integrar Ia infidelidad como \wn sintoma de la pareja, El terapeuta deber4 acecurarse de poder mantener una vision de la complementareidad dé la diada ¥ 0 verse envulelto en juicios éticos ¢ Abordaje terapéutico’ A nivel interaccionel , ademas de redefinir 1a funcidn de la conducta de cada miembro, ¢s importante amplificar las conductas de control del regresivo-celoso y amplificar las Provocaciones que realiza el miembro progresivo (infiel) para mantener cerca y dependiente a su pareja. A nivel colusivo, quizds la s dificil sea poner en evidencia como el miembro regresivo- celoso castiga al miembro progresivo por su “maldad * (sadismo) y et muembro progresivo , al confesar su infidelidad , se somete al merecido castigo (masoquismo) y se intercambian los roles de sometedor -sometido. Colusién simétrica: lucha por el poder live de consulta: Esta pareja consulta por peleas constantes en torno a las definiciones de las reglas de la relacién, ya sea respecto a oS hijos, al dinero, a tas actividades recreativas, a los contactos con 1a familia de origen ete. Dilicultades terapéuticas: Esta pareja produce sentimientos de impotencia y sensacién de inutilidad en 10s terapeutas en la medida ¢ que’ cada miembro de la pareja esta mas interesado en entregar delaties para que el terapeuta ocupe el rol de juez o Arbitro que en buscar solucién a sus problemas, Abordaje _terapeulico: A nivel interaccional se sugiere bloquear la escalaca simétrica y ayudar a transformar los sentimientos de rabia en pena y dolor, asi como también redefinir las conductas de control como expresion de necesidades de afecto y cercanla. Si no se consigue bioquear {a escalada simétrica en sesidn o con tareas, puede resultar apropiade tealizar sesiones individuales con cada miembro de la paieja. La construccién verbal de la colusién y de la familia de origen por parte dela pareja suelen ser estereoripadas y rigidas por lo cual ugiere ulilizar técnicas no verbales como escultusa, folografias, Colusién falico-edipa! Motive de consulta: Esta pareja suele consultar por infidelldad de ella © bor problemas sexuales; frigidez en la mujer y eyaculacién precoz ¥/0 impotencia en el hombre En ei contacto sexual , la mujer tiende a comportarse exigiendo y frustrando, pretendiendo siempre de su Pareja lo contrario de lo que si desea. Cuando ella encuentra un amante , éste es la antitesis de su marido y generalmente tiene orgasmo con él. Para el nombre la satisfaccién sexual se halla en Segundo plano y para ser competente sexualmente necesita el apoyo € iniciativa de parte de ella uilicuitades terapéuticas: En esta colvsién, el problema del género es fundamental y por to tanto produce sentimientos diferentes dependiendo de! sexo del terapeuta. Algunas veces se trata de mujeres excesivamente identificadas con ei estereotipo femenino o lnujeres autonomas desde el punto de vista econdmico y profesional pero que igual aspiran a ser protegidas por un hombre que se ajuste al estereotipo masculino . Y en el caso de los hombres , éstos no se ajustan totalmente al estereolipo masculine y aparecen con sed vy argos anb sorqumaiayu Soy | wjndasanb oqwarmesuad op opout fa aiqos spur auotasoiut eanod 191 J9 “BIO MUNA [9 UD Osad0Id mIS9 AeARUDD Lod So7A0TI59 sns ug “oj9pour onload ns se104dbxa & Sofinduga sol e ylanpuoD Sp ofjoutesap fo wo vfored vy ered yeiouasa soy onb osaroad -noopaiur un ariauteisexs spur A Jomndo} 93H ‘eonugysis e120) eaant e] UNBos «“osod jap eAmtan] L189 voansodwioqur onquigoidl un owto> ajqysod squowepides seu of epreayu|a oltesaaau so ou we A HonistEnon 4JoJWA UN ssauOIUD axaINbpe eEEIDARe U7 “sENO Ua}sIA9 8M anb oysand ‘uo}oejuawtsodxo ap sapepyliqisod sepeuniiojs o10> 01 suoqureworsuny ap S07] sop eyDoxo.de sowogap ‘eWuOUO.st v} 298y anb of ap ezucfoutas v ‘efored ap edex9} P| uD Twuot>e)UDLA ‘adxa ap pepyigisod e] yoo sordaou09 so] ap wIananywo ap ‘oyapow un» *(9961) stoHuaIg ‘| ap sexqeyed uo ‘so peprfo}dutos 8] 9p OFPOW UN op UO!Z9NASUOD LL AP eUTRIPEAE [> Ig soaise So] ap ortarunDou09 [9 Ua atzuTAE ered UoISEDO Ep}LAALIo{G UD outiojsuen as ‘sasorp so] ¥ senB}oede raed sapeioads.y sajnep, e189 onb op nde [eur ap jeUDs wsa ‘seIOs asdI|99 UN ab UD Kp 18 9u2an30 oursiur 07 “eyOJouIaIstd9 9p seIquMD Agus 10 mstET “efared so t sofourt znd0u09 vied eunpiodo wor eptetopisuos sowapod ‘eysoncyo aeproare mysonens np tod! si AUILLE Op 79A Ug "SIstPUE ap Os9DOId OxISARM 9p [HDLUNS aIAlKo 1p 408 piagap efored ef ap omposqe [> ‘oBrequID Wig ‘seutDyqord sns ap usned esorofop ‘onjosqe ns ap astelumsip vind ‘8007 yyeueg e1ed os:ngad un otu09 ‘opeyioae o{qo un 10> vyLasrid as ofoaindd oy eoKUasIs ELLOS) vAAME BY Ap mUMIAD} vy Ung PepyEION ¥] op uOWsuasdwio> sofow eUN OINJOSGE 9 A.29I0AR) ou & o1uaimesund Jo ezpisouru pena of Kod “opolis pop arya ted ofsez un aezneUeIp op d}UDTUSAUODUE [9 99} BANU ¥] ‘2ue ap exG OMOD a1uEUIaseY OsNADU 9 D}URSA.ONU pond onbune “uaig eroyy “soxjpay soy ap pypiaydiaio ey ua usonpe.nuy anb se.copentu souo1999j96 se} tod *SuDsoANIEOLIED ueynso: ‘efozed 7] ap pepifaydiuos vj eaiuat.y wfosed yy 09 HOLD 224 B] Op SOUNULID! Ua sa[IIN Ow aNb ‘einadesor [op soaNtUTION seataiqoad soy op searenisny spur & sayumsougyut Seu Ws st}s9 ‘oBmquia ug “seisondxo saque e~o1ods jap souorseaulion saiuas9j1p Se] ap sax91uy [9 eBaqu ou worUUDIS|s BHO! EADNU HT] ‘oralqo un ap ou £ ‘oamiRo> Jove un 9p ‘ofp[dutos orafns un ap eyes as sanel* ‘ouvjd tin to99;qe)59 wApod spuuel ‘ford eso o> OFO[IP SL NOS ONE Sy ON 4a ve weds vidla de la pares, ONtUE fal “O1994> > 2nd A9G.8S AP PHpIss29u Ket] OU EA “wapt vsa 2} ap ur sryuasauda, is SoAISANgOA SO]UL SOSH “SOP jus jap auesaout las ‘sa1opea19-sa101n90}, ‘STIL Nos Onn Syi¥ ON, \urhto o}apout ja A vlaied ep ap saruaui6% uy shs & efaued vy ap tod vpeurioy vfoqduzos pepriua visa ap ouas [> u . ont aA Un TS lesiona un poco, resulta sumamente eurioso y nic indemostrable en términos de la légica deduc- tiva, ¢Cémo pucden saber estas personas, que parecen since- ramente convencidas de lo que dicen, que forman una pareja y ademas una pareja que se distingue de ese modo de las, demas parejas? Esa pareja manifiesta un saber especifieo que divide el universe catre su pareja propiamente dicha y cuanto queda excluido de ésta. Sus miembros no nos piden nuestro parecer: se limitan a informarnos de una situacién. Se molestaran si se les contradice. Su seguridad de estar en lo cierto, su indife- reneia stra opini6n nos ofrecen, paradéjicamente, la prucha delinitiva de su existencia como pareja. Desde luego, tenemos derecho a poner en duda lo acerta- dy desu desvripeidn, pero ahora estamos convencidos de que Forman una pareja. Hay «algo» que gravita fuera de ellos y que pueden toma’ como punto de referencia, Levande un poco mas lejos esta reflexién, no deberia extra nos que la presencia de «alguna cosa» fuera de la pareja sea la prucba de su existencia como sistema, Este es cl sionia fundamental de la cibernética: el sistema es algo mas que la suma de sus partes Hasta en fos sistemas mecénicos hay una emergencia. Cuando se establece un cireuito entre un medio ambiente, un nustato y un radiador, emerge una nueva calidad, el lemperatura cstable, que no se encuentra 1 cle fas partes, Metaforicamente, este sistema de- nuestra sero a través de la emergencia de esta finalidad. Lo que nos intriga no es ya que esc salgo gravite fuera de a pareja, sin mis bien en qué consiste ese «algor que geavita tenimicato ile fuera de la pareja Recordemos la frase de Ia pareja antes citada: «Somos una, pareja curios, dindmica, moderna... Lo que gravila fuera absoluto una finalidad abstracta, sino la representacion que de si misma se hace la pareja, una repre- de ella no ese seulacidn cori um contenido en el plano de las ideas (una pareja curiosa) y también en el plane de los eomportamientos (una pareja dinémica, moderna). Podemos dedueir que fuera de cada pareja gravita una representacidn de esa pareja que com prende su forma particular de pensar (plano idcologico o misti co de la representacién) y su forma particular de actuar (plano fenomenolégico o ritual) La siguiente afirmacién de Francisco Varela, aunque basada en su experiencia de bidiogo, parece corroborar esta concep: cion: «La organizacién fisiolégica y cognitiva de un sistema autoconsciente puede interpretarse como algo que emerge de una red neuronal circular y recursiva, que contiene su propia descripcién como fuente de ulteriores descripeiones» (Varela, 1975). Sea lo que sea, sélo esto que ahora vemos kravitar fuera de la pareja, inicialmente imaginiado de manera fortuita por sus componentes, es lo que le confiere existencia. La madre de la hija casadera que al verla en buena compaitia exclama: «Hacéis bucna parcja», no rca una pareja por mucho gue ése sea su deseo. Mis bien corre cl riesgo de producir el efecto contrario. En cambio la pareja que anuncia, por boca de uuno de los cényuges: «Somos una parcja imposible, nucstras maneras de pensar son incompatibles, somos ineapaces de ha cer nada juntos, ratifica irrefutablemente Ia existencia de una relacidn de pareja 7 Una tltima prucba que corrobora esta emergencia cogniliva organizativa es el hecho de que los componentes de una pare} jempre sabriin expresar phisticamente, a través cle inigenes, cl modelo que en su opinién describe a su pareja, tanto en el plano de las ideas como en el de los comportanticntos. Aun en kis parejas ins divididas y mas hostiles existe un importante grado de coincidencia en estas representaciones. Olrecer rosos ejemplos de este hecho en los préaimos eapituos. La gravita fuera de la pareja parece estar tan densamente cargado de sentido que las descripciones de sus miembros siempre ma tendvan una cicrta coherencia. En resu ion, fa primera recursividad, el primer anillo, se compone de hecho de dos anillos superpuestos, de dos reeursi vidades, descripciones paralelas del tipo de entendimier’ existe entre los componentes de la pareja para vers” 2h] uo souannensar mbe anb ‘oan Oued un apuasduor.and op sap ried oipau UN 999440 ofspour aIsg “sws|NAEAL JS uaa SOILED SOPOT UDae OST OT “EISHAELE ofpoUL J eIsUALAAAL MOD rUIOY anbaod wIStKIRUL s9 anb ages rUOS sod waigy “ounsistett fap oseD Ja “ojcuuafy sod ‘sourcsapisuog, peprumuos ap oyiar to anb Kundu py sauoinb ead unutes staat tn vad < opunut [9 ejaxdc9)Uy :o199J9 9]qop UN aUAN ojapour un ap sgacut © uolseiuasadan epoy, “stuosiad ap 4 uit tne Ht tod SonLtasts sojapour ‘soMpasqe wos o4]945 9p “snot jjod suitopoopy 'sauo}3ip94 ‘seampna soueuD}] anb oy ‘OANUBVD SOeD OsON ssndum un a ivddeaso rand ourtuny tas jap aue9,e Je o1patu on, 89 so] 9poUt ap orseIogny by ‘Soduut sosorUINU Ua ‘eI9LIAND SSU0> U5] {QG61 ‘AURMOyy 371) SoJpoUr ap sav L SOIqTSTUL cqnsau ojos shisy “SISBUE Jap feIUDLE oruauENASUY fo OEP a seereuiny SouoI9e|ax se] A=pus.dwOD a]qIS0d $9 OU “eIDUATD soo ty] ‘Solaydiuios ows 'sopeay{dwos wos ou souruiny see $ so] anb ap uoLereysuod vf ap ouied waqWDISs t1I0M Cy] ‘soumtunyy Soy suitttapuadap anh so| ap soantutos sojapotu so} ap sapetouatl sui fwuNo tinal sIsOIUAIEM OLesAIAU UN FOUND .Jod “sot ap spur 090d un ajteaipap opedrigo sows. anh eoqteaisys #24091 vannU ef ap anboju j9 wand vioueyrodeet HIUEL stan, OLEAN LL ap OMNjOseE JAP OUNAA aI89 O1Og “pepIA J8an9at 9p odly D159 UO OpILAILIOD OanINyoaa soFOR} Jap So|daetala soutea soumarmjuasaad ogy Jp ayred wu £ eLteNd ey ug, ‘oust I aagos eoued e] ap omnposqe Jap vaNvalo UO!D pupaisinaas epundas ef ‘oq yur opuniias [9 $9 ois Jewo! supa} osaons Jo sen] oam anb apsap soplunssursr soue op ioigu jap apuadap ou anb wouaiayos wun e3t9) WntU MOTEL EL ap emnjosge Jo anb ayursad wusarU! rosuEUIp isg “opeoyjtstys eau anb o] so ootyuu pe poms ouwja jap & jon oud ps coppar oul jap aytas anb eoioy woragynante wy 1 JSUOD UO UR|]eY as SOquUE fOLIRAUOD [Y “a8 antua seuale ‘Seperuatapp svjapered serz0;2akea wands ou ‘oanjosqe jap —[em1}4.£ oan WL souryd sop soj ‘vlouansasuoD Ug pias un ge ss -oXoule ap anus sa] anb opu 19P Ofapou un si “apopUst opmtias way soBnAug9 so} '9]qrIs9 opuaIs UNE “AND ap Oy>AK| [a ‘uo uaHiLto ns au9} wfaxed BL 9p OINjOseE Jap Oats OraDdse >IS5I reworanjoas apand opmay rus ofn9 "yagur ‘eanoe ugIsIA Eun ‘opeAqUED Je Anu ‘outs “pes -y}aiad "wat. isty “eazsed uoIsta wun s9 ou wfaxed wy ap OMjosqr Jp ‘seaqured Seno ug “OUISIUE IS aAqs EAIR® HHI seLUApE anb oujs “«xisp ap wiany enAEs» 019s ou efazed ¥j ap omposqe J2 9 anb ouRnKa «oR}e» a9 anb t990U0994 os|pa1d $9 ‘OP s}sqns epand uo nsass la -yyus opuayuay unas & rouasoyos g| anb wavy ‘Zapntu vjiapaod & viwuottey os op -{ua]Uo9 ns ‘sJUSUIEUTTE|Aed asIasaUEASAP LIaqap sainKUGD So] ap BLLOWOUE Pf U9 OPxINIAL NS ‘ODLUISHY OYIAY] A189 OJOS asany efaind e] ap oinjosqe [2 1g “o:ntonoUD APUNEAd fap peUT “u1o o1Na) J9 “UARINGNAN Vagoy| ap e[eUOLIUNZ OVE [ap Opes srewua opeara. ja “efo.sced Bp ap caalaeww [Paiste aNb oepacon nue un siuaumeojun 39s apand ou vfoavd vy ap OINJOseY TAL ‘oat -o] ewa|gord un earuryd ‘ojduola sod “unto> uo epia ap sour aauinb o za1p ap sondsap worom Jeoruens us opuayprowos.amiias urpand sainaug> so] ano oynopioadsa owstt Jap Uejqry “Wor -ojuasaidot ¥] ap 1oyerour Y| opueMoIas ‘o1ad eaioyp sauOIoRE nda Iso ap opruomioes oa stig “soyoadse sosoxatuNU UD OpIaNdUsap uO LOIS oNbuNE ‘uo}oujo4 vy ap unto uadeury wun w us -auoyuu soquure anb aquapiae sa anbiod aruaou}auo aaaied sou eqanud wisq “efased v ap oudtugUds [9 O[]9 o> opUNdyEHEA "ePrIP 2p] uauodwos anb sonpyapuy so] ¥ JOLIaIX2 of v ‘orUaMHOL poy uo ‘asipiajar apand vfaied vpor anb opejtuas soutagy tayo as ulated ny ap Sosg, *ONSIW JS TUGOS WI BNO OOTV* sa WAVE VT A OLMOSAY TET AVGIAISAA A VANNOS (jenna oun) sorsauon soquatuepodwos soy ap ourid [9 ua eno ef £ (osm ound) seapt sv] ap ouyfd [9 ua ENS as sauOIouIUAsAas se] ap LUA, ‘SIL NOS ON SyHE ONT ts narxista se produce en cuanto, y mientras \erminado de personas que comparten esc clerencial cerrado: cada uno de sus planes r ias externas. pestiecesario qu lcrencial. Todos los modelos humanos pasa sis y por esto son evolutivos. Asi, por cjem- le tener el carnet del Partido, pero puede alber n cuanto a la clicacia de la colectivizacion plano mitico). Esto le conduce a mantener con los otros miembros det Partido jen, puede ser que alguien olectivizacién, pero esté en desacuerclo con la estra: direccién del Partido (problemas en el plano \et y Se apartard mo- ma de manilestar su jones en el plano mitico). as cass no se ha abandonado el modelo, puesto que war sus {problemas en a darse de manera mas satisfactoria para suis mantene resumen, cl modelo existiré mientras siga girandlo sol ‘mo, sin problemas 0 con dificultad, y mientras sus acleptos no sustituyan por otro modelo de pensamiento. Hemos citado el marxismo para ilustrar, de forma necesati mente muy esquematica, un gran absoluto. Evidentemente, p driamos haber recurrido a cualquicr otro gran modelo co {que nos sca familiar, como el catolicismo, la cultura occidental la pertenencia a la nacién francesa, En todos los casos c ymos la misma articulacidn entre un plano mitico 0 adeptos a ese modelo. En nuestra opinion, no existe ninguna diferencia fun tal entre los diversos modelos de relacién de que se sirven los humanos. Esto permite describir, acertadamente, cl absol de la pareja como una cultura; una microcultura, sin du puesto que sélo puede dar cabidaados miembros, pero una cultura esencial para esas dos personas. Ahora cxaminaremosla relacién que exisic sus miembros, ta vidad entre ef absolu y sus integrantes. lamen: ‘TERCERA RECURSIVIDAD EL ABSOLUTO DE LA PAREIA ES. ALGO QUE SE MUBVE CON LA PAREJAs Los miembros de la parcja se ven como pero evidentemente no sélo como cso. La per pareja sélo representa una parte de su identidad. lentidad existen otras facetas a través « estén paralclamente cn contacto con otros absol delos cognitivos que les sirven para ordenar Ant OnpLAipUE J. oIjosqe ns wor vlad wY ap soqusuodiues sip myst anbojd, as ‘adtumsasyar as openg, open 1) us asarjoqu apand ugiquuDy wf>sed vy ‘oust 1s sod wurt EROy aS Q]9S anh ‘SoAqaINW SHS Ap UQISIIAP BF ua opeseA ewWarsIs oto? ‘odtung ovisqur fy “9]qeayeut 9 oUIsIU Osa sod & ‘SIs}ID sp] # o1sondya aruaurearne]as visa oInfosqe Ns ‘saiUuedanAed sop 19 FanyjH9W YY “SauOLDdo sequtE e 9}UMMUHOY) A9paaoxe apond found e| amb .adounda0 So oqNnleAsonU yp Sa-aNb “waupKdwD} 409 po apace YIN BL H STuaUUEHTfeKa SOWULIDFOL SOU IS gets x8 ef ap oINjosge Jo UoD vIUEL ojo sae ap einbo.sed Eun © ‘opured JP aMposqe {9 SIs} uo coud ap vistunuros efnjZ9 vuN BuAH sopepKrqisod pnO? IrparuetUsap ap SD}AIP SOINJOsAe HOS sELUDISIS $0.9 “OpI>v joqe apand 2s on, toqe ajqisodiuy so anb semais[s soso.uIn dof “saUO}DN]OS J aS on So] Uo WARE My “OXAS fa “REELULY ep Sop SPIs9 UOD LEJLAND SafLUOIDE|DI SOIJOSge SO] SOPO! ON, vefosed ey ayoge teuayut 9 pepymqola ns U9 WoIdE}aL LT ap ONJOSGE [2 AZEYDAL sa ENO eT -UOIDzIAL syntnd sop vcd I Uopso UN anaA ap zedea OF sqp O4Nt 'SHUDISYXD OMNIOSAE Jap.t9BU A99e HAUTE a 848119 ISP O]APOUL [9 Hb 19900391 59 HUA Sa]QqISOd SaUOION]Os Sop rearsiyy (Hfauel ¥) op o;njosqe ns eptode 9} nb opeayquals 9.204 {AIpur f9 OpULND ‘saguO}UA ‘ALINI0 gO? HUNAN OpuNoad UA OWOD ‘pepHUApL ap eumasap iin oti8y OAWA 9s OPHUDUE w Oxsod fp WorddnsLart ve] Jou epanitos wun wos fenpiatpul pepHUdp! gf w Pepys} uaa exdepe os fared vy ap oanjosqe fal “osrijod 0 yeuossayoud onyosye ns 2 ean op anb yo anh OnENUL seu OHSMWU $9 Pf>EKL 1} 9p O1HPINAE [GHD ONPLAIpUL fo RULE, ab OL10D FI “oNpErIpL tun wand eprurpodiay BUSI B] UIUIH SoAUUOD sojapouL So} Sopoy OW ‘opr} Qno.t0d “ALAA apand onjosqe Ns HOD BUNS UN p sotguion so] uouaryueur ab ugrDe|ax e] Nb “Sond ‘soLU9A, ‘o|9pour jap owo9 my “LoIaezYSO} eUN ¥ ‘ONO ayueIseq o7e|d onpy tan ug "ponpnos peplarsinoar etaoxar vf ap woLeqamad ers ‘oMpIAIPUE [> PEpLUopE Ns AwoyLA9es ogap anb oUOdns as jena Wjope Jap setae uo “jeuo!DEP2# ONJosqE Jap aqeuor"A1 rant & poriom alqisod $9 0f98 eIDUAISIXDOA Hf ‘OSE Isa: HAL {aged ‘AsnyD) MUDIS|S fap so4CeTy sof v oaus soj vpeu ap ‘smnied sepoy 20d zj01q anb ‘ayqeidos -eur ‘opeayufis j> © opraytuats ap ugroepiode munzuu Amy ON, “soradse So] Sopor uo 1OHATUE Ef B EINUDPI "eAIO HATE as OTS epp.ed tun epeueg zon wun sand ‘ounfua un so jens oT “seitiap So] ¥ ojaadsaa vfeuan eun andysuod 1s aLians ris yeeanfouu and opuagars eqeae aqurdy ned epey opepanb saqey, uasaied seisande. se} 4 seatiou se] opuop “epiatta pepiimjnos oun ap wuLso) ef eidope euaIss Jap oMjosqe [> Asonpialpur so] ax1u9 uo!D2e1aut Bf ‘sopeaniUDAsop SeIED StS Soy ug “epi. graajon os onprarput 9 & saiquatiauy ou sorp rsitode anb oaNiu09 Ojpow j> axqua UOIOE}AL by ‘OLMATUOD Ost UE ‘opuni Jap eemi9a] 9p sopepygisod sns ap o1uautatour [e seoeN ‘ont -{ufo9 ofapout ja tadanbetua f.ceydure eipod 79a ns z oMpiaspe [9 ‘sapepyeno svjso aun operiode jeuorpe opnayy’s [a 15 (seappadsiad seaanu s}iqe) hn watquier aiuowpeuuy A (ages as A anb oj nos aorae|as euNAyr.aepaen) axon (pepaaou wun mipsuon) aupsa.oiur Aas anb auaN vHLEde O|apoUr > Kb ey “opseaontt aspodl agap yep xIpUL ONMaHUPSUd J9 ‘ayquyaAOLde vas Opes [> dnb WAKE “onpmatpuy fp wed pM d}aUTELTESAJAM SA OM. SOAR SOJOp -ou $0] ap opwoyjUFs ap aruapaax9 zapnbpend ‘ott ug “uppio a9 eMLLO]SULA as SOND [AT “pEPUUAPL ‘Kop bun op asmmop “OUUSIUE IS B asmuquuoU ‘odwiay CHEST cunug JP seaquiou apand onpiMput [2 'sojapour sop a1uEIPAW ‘MANU RL O zal by] ‘sayuopI aR ‘sapep tu.Lyttd “S9] etoduo9 soUODEULLO]sUEN ELEN] Ep anh eaBtopory ownsap un 9p soaemear so] @ ugisus vy] ‘onpIApU “eumns as opunut jo .zesuad ap pepisaaau wise y ‘ouRLUNT 198 opor apuadap anb soj ap uors}uflo> 9p sojapow ap pep! ay dujnee ey ap oxquap tse eqo/fua as vfased wun ap anied awuLioy ap o1j9>y [aL epro uo) “seston sepett fw191ap uvsajod ‘oxas un ¥ Ud29uOLIOd ‘sasped Was "worsayo.td BUN ap SoAqWIAIU Uos “UaBLIO ap ByLUL) LUN YO UesYHUOpE ‘SIL NOS ONN Sy>v ON we las posibles: ta huida, Cuesta discernir los fundamentos 1s en que podria basarse una decisién de este tipo nbién se siente indecisa a menudo, Refugiarse en icién prudente, El absoluto de demanda dle ayuda, en tercero la responsabi sponde a de su intervencién. persona a qui Volveremos sobre ello CUARTA RECURSIVIDAD PLA PAREJA ES: SE MULVE, CON EI, ABSOLASTO DEL TERAPEUTA ¢ Moverdi también en un corro mas o menos de sentido (tercera recursividad) con un izador que a su ver, comprende un plano mitico, ula por un conjunto coherente de nociones, y agmatico, que incluyc un cierto numero de dl), Estas téenicas se desprenden ue la teoria y tienden a confirmar lo acertado de ccursividad) (Véase la figura I de la pag. 51), modelos tcrapéuticos. BI terapeuta sélo po rnegindose a econocerlax ~con lo cual estaria idem como un sistema simple analizable, cosa que no es y eslorzatse, por el contratio, por «comprenderlas ~definiéndola asi como tn través de un modelo. izable de una pareja es el modelo que ésta se construye, su manera de conocer ef mundo y de autoco- su absolute de pareja. El razonamiento, obviamente, -0 que puede conocer la pate: jadel (crapeuta es e] modelo que éste construye y, basicamente su absoluto de terapeuta, puesto que como tal se presen peuta interrogaa la pareja y la pareja inter preguntas de cada uno hacen referencia ‘Solo ticnen valor, sélo son pertinentes, en la capaces de transformar evolutivamente cl abso! revelando sus limites, Este proceso, que podriamos desc: formacién, concluye cuando deja de tencr sentido, contrado la pareja su propia manera de Cuando entonces se produ Entre el modelo aqui expuesto y el cle ka tiuctivistas existe una importante diferencia. niega la posibilidad de una einteraccion instruct: como Harold Goolishian, por ejemplo, deducen d es posible transmitir nada al otro (Goolishian y And 1988). El hecho terapetitico consis un didlogo que descarte la idea misma de la cualquier posible saber. EI problema se crea en el mbito del lenguaje y desaparcce a través del lenguaje. Fuers del no existe nada tangible, En nuestro modelo, si bien ciertamente nose da una transmision de saber en forma de un aprendizaje de nivel I, lo cual supondria una reparacién, una transmisién de saber en forma de ay as. Algunos, in embargo e3 ¥ 4 sepor aqua 28 9p Soe so1uo}asau, ap owistut Is & asiyganu0s weaaum efased ey ezeyaau onb wnadeim nsia seu BULLOY wu ‘WAIA BIoueIsqns wisa BLT NDE flrequia ug ‘soareULOU So4t mH oad sou var) oootvia TW RL SOLNTOSEY SOT Hd NQIOVUORIOONI NOWOVeVaHA VIG OZVHOR “€ FIVNOLY A wrxas ef ua oI19 axqos 80 -f-ojapout ttn ap Up}oanLAIsHED K] ap OfPOUL UN « 9p UolRANNSUOD Bp Aguas ~wARoPoLUDIsida 0 ‘un upiquie) & e209) BUN 794 Uw so vOrMIaISIS HoLDISOdu ET ‘opunus je eoyjde ano yo anh 940d pepisoutna ns ways aiuauoquersuod weFuD]UErL X On DY ap omuawoL ) [9 ood efased wf o1Ue) anb ered apt 1 (yg6t “seioog uo) sso sound poy ua s: opuens sepensape seiundaid asiaet| uapand viaysts [p & vlared euiorsis Jo enue ugroesedas oypauriaiuy oatjoquiys orsedsa un visixe anb o1 e opeiuaiu wadwun) 49 € vfoned vy a. sap x is9 J0q ‘senintu souoFoEsNoE se] K s9]HI9I89 SUO} onnaige odureo ja fap austoynsur jeuoaejas oapow aise > oa ou ated ‘astopuaiduto> uapand seutaisis soqtart anb enjoquuss anb ‘orpautiaru orsedsa fa 9anpa! ag, ‘audvoyy a) aqiSyjarer op.a924 ap pepytaisod vy e149} 98 ‘of wo vuioysis un ‘oysoy owsitr asa sod “xeyrinees & tw o4 “oly wiaucyd [ap orxan09 9 9 &i tu efoaed by ap omposge 9 vAnyout ou anb vfored vj wo ‘bun vidaoe & popratsinoas e.teno eis9 eptayo anb e) _ayqeuvaut ojororosd [2 yop auied wyrend ef ua O19 a1gos souraLoajon “el Uug}>ea4 bj ap UorOnyosEp ef ua ‘opeutuss9} z0a eA Copeintanaise .eisa viaqop ‘1 ante ap afepuoadde jp ua ‘eeanonunsur ugloeIaTUPy Eun v oponpar ‘anb osaaoad ‘alezipuaude ap sod so1s9 eazai0aey anb oss: un aiuyop 9p pepyrgisod eun arsixa “sopuorua os ‘ouios 4 ‘opunut [op ofapow ow0> ef & ‘ootwuaists ojapow jp s2 aywisues) os ai ‘SAL NOS ONN SYN ON DIAAJon, wy a causa del problema con que hemos topado y supri mirla, Se requieye un largo entrenamiento, teérico y tambien prictico, para lograr sustracrsea la influencia de este planeta y reeanocer de entada, detras de las sefiales engaftosas de la buse deasanda, los reeuses y la competencia que posce el sistema demand ‘las dilicultades personales que pueden plantearsele a la persona que realiza la intervencién para situar su trabajo en el planeta Bela, se suma el hecho de que no siempre puede esco- ger literalmente la localizacién epistemolégica de su trabajo, En un medio institucional, la necesidad de presentar su actua- ccion de (orma inteligible para sus colegas y de contar con Ja cooperacidn de éstos pueden obligarle a efectuar numerosas incursioncsen el planeta Alfa. Otros contextos, como fa obliga- jon de asuimir la responsabilidad del proceso, por ejemplo en una intervencién por mandato judicial, también 11 cunllevar coaceiones en el mismo sentido. En estas s, a menudo se requeriré una larga fase de nego- ciacidn previa, que ponga de relieve las ventajas y limitaciones de cada enfoque, antes de que el terapeuta pueda situarse de nancra estable en su planeta preferido, Esta fase preliminar de es de capital importancia, Enseguida volveremos el caso d pue cireunstane sobre elle Pero antes conviene examinar por qué seria nefasto que quien realiza la interveneién trabaje en ef contexte del planeta Alfa y por qué éste tiene derecho a negarse a verse como un reparailor de parejas. RECIAZO DE LA REPARACION bajar excluyendo al Aceptar la reparacién significaria lereero, esto es, sin aprovechar los potenciales creativos con- tenidlos en los absolutos de la pareja y del terapeuta, Cuando se cexcluye al tercero, solo puede verse a la pareja y al terapeuta como ejemplares de la clase general de las parejas 0 de los terapcutas, identificables tinicamente porsu clasificacién den- RECHIAZO DILL KUARACHN 6s two de la escala normativa caracteristica de la clase considera dla, Una pareja sera entonces més o menos disfuncional. Un terapeuta, mis o menos competente. En el contexto de la demanda, Ia pareja se presenta, por fan(o, como un ejemplar deficiente, no funcional, de la estruc tura humana denominada pareja y espera que cl terapeuta, poseedor de los planos generales de esta estiuictura, sabré distinguir entre lo normal y lo patologico y conseguir’ ayudar- Ia a ser funcional. En este enfoque del tercero excluido, en la pareja solo existen los dos cényuges: «Uno mis uno son dos». El terapeuta del planeta Alfa sin duda puede considerar desmc- surada su tarea, pero s6lo porque le parece una mision dificil, ho imposible. Si reconociera su imposibilidad, se trasladaria a otro planeta, Las razones de que, en efecto, sea imposible quedaran cla- ras si examinamos en qué posicién se encuentran la pareja yl terapeuta en cl planeta Alfa. Posicin de la pareja en et planeta Alfa La pareja sin absoluto se encuentra prisionera de Ia situa- cidn paradéjica en que ella misma se ha metido. La demanda de ayuda, que relega a la condicién de tercero exeluide el modelo organizativo de la relacién, elimina la posibilidad de vivir una auténtica crisis de relacién. La pareja se presenta como una maquina y las maquinas averiadas no entran en crisis, Pero, en cambio, suscitan el interés de los veparaclores, profesionales o aficionados. La vida que anima a la pareja que funciona con exclusion del tercero depende le esta mirada exterior. La pareja vive en una situacién de dependencia, al margen de que el lugar de reparador esté ocupado por familia res, amigos o profesionales de la reparacién. En el planeta Alfa la pareja es un aparato averiado, una cosa inerte, desprovista de toda iniciativa propia. Solo adquiere vida bajo el contacto de las manos del reparador, ya sea para adaptar se durante algin tiempo al cambio de forma que aquit le pres: a IP Shs tu ‘OJPOU! asa e SopRIDOse seq 8 UOINEIAA NS op ojApowu {9 sJofdut gapuasdutod P sainduga soy © opepnde ey ON ~zvUNUIT WIS epanb Ose a1s> laany| Ueypod oyna oxrayy LUE] ho oLmomp [eo uolaetedas Bf e sapagord eed eouE|G & ‘opiqioas way anh ueraprsuos efaxed vf ap souueudaiut soy “sp raedas o199}0 uRutU eo] OW 'sozianyso sn w asad ‘emnades9} 9 on aepastioa ty -astonpostp atploap axed orxaraad ow09 video b] ean eloarel-e7 “onuuastp sa avequasap [> ‘soseo So.10 UE “attioutayqqrunucaruy aswed Inade1a} UOIDE|a4 Cy “elazed v] ap omnjosqe fap igIsn}ox9 Hy opHLap wy aNb OF9eA J9 tod 6 Joldte eUD| seALLIOW op sopeastuntins einadesat [g Pueypnos wpa vj ap eMuo}oUOUE Of oad un radios v uaudia anb ‘so1quiea soisa opease uo aflose Woops epantt ep ap aiuompuadsp *efosed ey *sajqudyno sop $0] v 9.409 4 pBnise9 anb zanf jap peplsanas vy £ eperuat.osap os0d un soared eased vp opuens wapio sued ¢ aprae anb onsputo} mitioistse 8] ap peiuinjoa euang ey aqua wusayje “elated OP EPH ry ap armed ea; woye and op oped soune © sokeuE UN ALYADpE v op nadviay [> ‘uoisny af] ey anb wor “Hp. Cun 9p sapnuistora se] ap ugAteA ]y “voURU .InJaUOD 4apod ou unavaed sefaind ap seideiay sesosounu anb vattdxa as Isy “ayqusen pies hap ou anb #unzaoog ap 019999 wn audH “lv AI jap UIsLBANUE OsIOALtIN > Ua HIN ap UOIse|a1 [avons [2 epeosng pepipoutos vy “ono |e sejaAax uapand ou anb oFInpAoiqns ‘o1aa497 ns e aynpoxa ye edwen opuaioey weIso nb uoqis “wnadeiay ja & wfared ef ‘one € soup “saivepunpar Ssoaninchua. ‘sopetiaa soflon! ap 94498 eun wos OpEyNsaA [gy eumumsey tise spidvsay & saqounuaatin smddosa th20 Jop omg 498 apand ojos opeayputes 2B] apulop soLoIwaye so1saden sod axsnosp o@oqeyp fa snuestoxtaru sotustu so} asopugiides wets anb Uap nape dry ou suproayo seisandsos si] ‘varoas oiopmp un oped osozt0) oywuNI¥oUe fa “wLO!OUNY ap EALIOY MS Jod epEMrULAMOP usta sousminy saias $0] toosod anb pepnuapt eon %] apuop “egy mound [9 ug “sersandsos svaone djuaLUEAUNHO 499940 ve faknguai as ouustut jg anb jaued [> 40d ‘opedyqe esa os ‘anh ap Jaqus sopod us ajqusuodsor aquats 9s onb "einadeton ff peptoyiaadsa ns ua |p ered aygysaaoeur 9 a1q¢3y -aiunut opuays prnas e199 ‘soztonyso sns sopor v as “AOU. ap pstudiesus aqap anb vfared pj wos ojse1uoD OLapyptaa un KAKENNE aaga|qerso © seila]] apand ox ejmadwiat jo ‘eDuanaesit0a ug “sul ted sey supor wsajqay|de sopioytaa unas soquauyiand tas uqop anbcod saqouossaduuy wos seysondsak sey outo> so}uo...9sU SO] ony, sajouostadaay ugiquey seysanesar terdaon & soyuosaacd 1uy sewraiqoad wwoiue[d apand ojgs ‘oxaaial jap HaxSN}A? WO “teiado ye 'anb vfaied eun ap oxnyny (ap popysgestiodstv| anos [p augog ‘nnadeio) ja ered oUMPYEY OsrdaqUN UN UD a1AIaHO D8 Bly BlouE[” [a 'woLDeLJEAqHS aIgoP BIS Ap HINA O1IOD sosinsoi sordoad sns & pepifajduros ejelosd ns set ‘oudt je erojeaqns os owstun Jp & ‘sosinaan sns & pepylayean ns eyrano 19 19U9) ou Je vfaed E] B eIO}EAQHE ‘IIN8A1IS? VEIOgap OU rimadwsa) |p ‘ScUEMINY SAUOITEIAL Se 9P [oUEISAIOAK HUH nfy wraunjd ja ua prnadvaat jap Horo ‘epurwiap ef ap OWISH op) uozer ua a[qezuvaynuy ‘squauivayfopered ‘o.od opeasop ouditials Forquies un ap EfOQUIIS U9 aLLaIAUOD 9s sa[eISUNIOd saLopEr -edax soy efeand v] a1qos ue}9Koud onb epesaiony epee ey ‘ounye pout us vorp “soxopeziueutp sonan © opuenprat anu Jap. -our as out otusyur ofant | anjansai as ajuaprout a1sa oxed ‘astesuva uapand oon! uo zedionard esopeyauy sayeuossajoud sory souro1re np M9 ‘epnnind vaanu wo v ostd ep eptatedd eun ap jouy fy “o1uEpuNpaL Foatmjoas ou fopmaiag oad ‘efaued yp ated armeptodiuy ont un ‘oon! un us owWod eljosmesap as opoy, ‘Auodo4d 9] jgnbE an ULL) vj auzeypad & oquia aisa ¥ asutystsaa Bae VAS UA ‘>quI9 ‘sn, Nos OND SYK ONAL oa 6 oye KG Uno SON TES i } « Com tampoco pode ayudarles a nego aciones que tal ve se vean obligados a mantener « {viar' eon mas buen pic la relacion de parcja quue hlecer mis adckinte con otras personas. esos prablet ia Las v Furr, nis puedan Ul INCORMORACIAN DF AHSOLUTO DE 1A PAREIA AL DIALOGO Lae wiueién cogniting preliminar De lo expuesto hasta aqui se desprende claramente que la Jase inicial de euualquicr terapia de pareja debe empezar por una negaciaciiin, La pareja descara localizay las sesiones en el plane: (a Alfa, EU terapeuta, por su parte, querrt que todos los contac: jeu ew cl phaneta Beta, Sera preciso resolver esta Sin embargo, ef desacuerdo es mas de orden practice que de adquirido culturalmente cl habito de p pensar fa manera del planeta Alfa. El pensamiento sistémico es tn carweple i no descanocido, al menus niuy confiase part elk Aa ver, of ecapeuti nada ganaria: convintiéndose idvia aadoptar smativa qui le traslade propapan actitund toariaststémien, Fle e: cacy en unaepistemologia ria menorahlemente al planeta donde no quiere sitwatse de la constalacién de + ma situacion de ipeuta pereiben una mi Les stil eomparar pragmatica alias maneras fistintss v pucde s cnte las ventajas e inconvenientes de cada vision. De las consi: con ka mae clones ules expuestas parcee desprenderse « Soria de les casos, deberia ser posible Heya a un acuerdo sobre Lcconveniencia de hacer una ineursién en comdn en el planeta | Jicta, vise que el planeta Alfa ya se ha explorado ampliamente, sin éxito texlas haces. climinar de negociacién es sumamente impor : lante, Paede sev corta © puede ser larga. En cualquier easo, | nuanes debe iontarse abreviatla PARACION 6 Seria initil y arviesgado trasladar por la fuerza al planeta Beta -por ejemplo, iniciando el protocolo invariable que ens guide expondremos- a una parcja deciclida a no moverse de ‘Ma, Sera mas Wik recomendar a la pareja reticente que prosiza sus tentativas de reparacién normativa y no vuelva a pensar en clotro plancta a menos que los cényuges, citcunstancia impro: bable sin duda, consideren que sus problemas va no pucclen resolverse en el planeta Alfa. EL numero de sesiones necesarias para Hegar a decieit ka posibilidad de hacer una incursién en cl planeta Bets varia considerablemente, Algunas parejasson conscientes de entra de las insuficiencias del contexto de Alla y, de hecho, ya estin buscando a tientas otra dimension. En tal easo, se deci una o dos sesiones. Otras necesitarain seis meses 0 1 ano de reflexin para decidirse a dar cl salto de un plancia a otve. El contrato Una ver Hlegados a un acuerdo sobre el planeta aremos, falta acordar también eb recorvide a realizar, ol n que nos. objetivo que se pretende alearvar y el tiempo necesarive para Megara él Bl objetivo del trayecto es revelara la pareja sts propio mode: Jo organizativo, incorporando para ello el tercero excluiclo al diilogo, y enfrentara la pareja con sus propios limites. Att hablemos de terapia, salta a la vista que no se trata de un proce- so médico tradicional, donde cl paciente debe ser epacieater esto €s, pasivo, Al contrario, mas bien se traia de an proceso inicidtico que pucde aportar buenas y malas sorpresas ¥ que conlronta a la pareja con sus responsabilidad, A-una pargja que acaba de aterrizar en el nuoyy planets puede resultarle dificil eaptar la diferencia cutre lo que se le propone ya terapia tal como se entiende en cl plancta Alfa, Sin embargo, se trata de una diferencia esen: que el proceso pueda concebirse como una réeparaciin. A me nudo puede ser atil recurrir a una metifora para aclarar la aadluroo eS] “(1261 il oun HUDISIS OLLOD 21 JP no tlased vy UOD ears, ‘od Bf aged “oIuatupeAMIEN, {1 VASINV Ml TENA SiITd SOT WANALNWAY [P opipuarus wey anb seurayuod v upnae sanaa seqonus od a} sap 0 sajqupmulty Rha Sb] ap Opvise > soggy » sorsaids iso np soquusap ISOS AS IOS & SMINUUAL SD} 19 Foppysa ojaafsind ua UyIs2 s aonb ayqysend sip sofisau suis anna ita spy ap opvise }9 4qo. wysonad ja apana. sa vpots bun sz “soposad soyqanu 4J0 » apne sot ax opuof ap DISH Las saaniy $2 aepserd HOB YOS D pyonasa as anb sop s0s0 4D) soy2a} jap aud sod ugysuoidutod v] 9 vpanb anb ‘ese e] ap sy i INO MAS UNO SON TRE, iy cognitive: en ef que apera fa pareja. Sin embargo, existe ef ny pase de ser un concepto abstraeto, con eseasa 1 [as viveneias reales de fa par Cualquier vontribucion de Ja pareja a una representacion alien det absohuto de la pareja durante las sesiones consti- is claro de que se estén situando en el phuneta Beta, Debe comunicarse bastante pronto a los conyuges idk usa preseneia a su la acions, Emplear en ese estadio el término «rela city mucho jo de una tereera persona, pese a su \chos esolérico que términos como absolu- panes 0 modelo organizativo. Las conyuzes conocen mejor que nadic esa relacién, que sin cembarge esalay distinto de ellos. Ells la han ereado y ésta,0 su ver, les este ereando continuamente. Sisvia sill vac to de jae cuesta asimilar el concepto, puede ulilizarse " |, como ya sc ha schalado, para subrayar que el sisalito dc ks pareja cupa un hagar aparte. Fan otras eireuns fanicias, lyon objeto tina mesa, un jarvdn, un cuadro~ puede ianbvliza polo desta cr by estab de ese mo: A parti arse nniltiples pevifrasis (ela especificidal parciae olas particularidades de st relacions, «el earicter avidn que existe entre ambos») que evitan la las aportaciones espontineas de we avance ef didlogo, el absolute de la pareja ini Jstencia a través de estas aportaciones, La tun- A anedidss ota va identificada del «lina mas uno son tres» se cnriqueee con fa deseripeién de los rasgos particulares de ese aibsohity, fal cone lus peceiben los eomponentes de ta pareja. No » deseribirlos por la via indirecta de las palabras, alogico. Cada miembro de la pareja aportara imvigenes que ilustren el plano ritual y ¢l plano mitico del mode- vigenes que expresen cémo les induce vapensar como pareja, Las imagenes de los eényu este actu [RFCHATILD 1A REPARACION ” ges sercin por fuerza mas o menos divergentes, pero este hecho sélo contribuye a poner de manifiesto los matices lel absolute de la pareja; no hace improbable su existencia, sine une revel su complejidad Mis adelante, la inclusion de! tercero de la pareja se garanti> zara utilizando en Ia interaccién imagenes aportadas por los componentes de fa pareja. El terapeuta podra confirmar la eo. herencia del modelo recomendando cambios de conor: miento que contradigan los vituales evoeuelos por los conytg ‘También podra utilizar las figuras empleadas para dlescribir el plano mitico del modelo de la pareja como un medio para ilustrar la influencia del absoluto de la pareja sobre cl destino individual de cada uno dle los cényuges. Volveremos a examina ampliamente estas intervenciones: al tratar del protocolo invariable. De momento, bastard insistir en las multiples posibilidades de garantizar ka presencia activa del absohuto de la pareja cn todas las sesioncs. Presencia activa del absoluto del terapeuta El absolute del terapeuta es un absoluto de constructor de modelos, que se inseribe epistemoligicamente en el enfoge te ka nueva tworia sistémiea, El plano mitico de este absolute es, por tanto, f la cual, al eon: vealed ba proposieién seg complejidac! de toda nucva pareja, el erapeuia evolue ions eon inuamiente como tal a través de la autotranstormacidn tle su propio modelo, En este modelo, el modelizador se concibe como un lactor mévil, pues sélo una interaccién dinémica y cambiante con el objeto complejo podra hacer emerger nucvas propiedades ile esc objeto. Coneibe su intervencién como una pues solo a través de perturbaciones que pongan en entredicho el orden normativo del planeta Alfa podra revelarse fa expeciti- cidad de fa organizacién de la pareja, Tambien se coneibe en continuo canibio, pues la elaboracién de an modelo es un pro- ceso cn constante evolucion. Finalmente concibe que concly nb ugt ‘ouios SIND OW AND EOPHENUOD jasaudag ap osoo0id o180 1 psanb yan) epinasuy “sow 1 op aruane) 109 ua “eden una pK ut sep ap ott yjutt b] ap peplyeyos ej e sejopumrodsoau op! vagjuaquy > «vawzneurayqord» sey cipiqut So] ap seisandsas sey senstias w wre anb 0 cise también como una en blanco, sobre la eu wversos eobjetos flotantes» ines learig que se va ereando sobre la marcha y EL espaciey niermedio puede con pantalls de ¢ perades tun fygar que resultara interesante volver a visitar una vez comelni ‘apia, a fin de redescubrir su especificidad 1, PROTOCOL INVARIABLE, En elsiguicnte capitulo exami wemosen detalle cl protoco- variable a través de la deseripeiin de una terapia. De mo- inento, «os fimitaremos & exponer sus Iineas macstras para idad, que es formalizar el proceso dininico se acahamos cle describir, Una formalizacion de este tipo ofte- ce fa able ventaja de garantizar cl desarrollo del proceso, fo fv evolucion hacia una «danza fusional», al mismo ‘uipo que permite comparar mejor, y por tanto evaluar Logica wile, los elvetos conseguidos mediante Ia intervencién sisté ica, Tataremos de este tema en otra obra protwealo invariable propiamente dicho consiste en dica «6 por ait intetvalo de dosa cuatro semanas, mis de control, ne diez y eatoree meses ma ws son Contes y as « 7. vaviable puede describinse come un proceso ue introduee la parejaen el uso de wn nuevo modelo cogn ho bay inieiacion posible sin curiosidad. F (vee ba tabla de protacal ible, proyecto de explorieién del absolute de At pareja, no puede ofrecerse como una posibilidad si la pareja ‘eviamente conseiente de que habia excl izative del contenide de ka demanda, Yahoos visto fa important de ka fas cine ibn nar de nego- is parejas dicho sea de paso, no seri mnds adelante. Todo parece resolverse cuando reincluido un “i! telacién, comietvan a evolucionar sin mayor Tease dealgu necesidad de ayuda. Para colo invariable, Hemos comparado este protocolo invariable con una inicia. mayoria, es titil compfetar el proto: cidn en el campo de Ia cognicién, pues és una metifora que permite poner de relieve que, si bien el ritual es constante, la experiencia por éste inducida no fo es en absoluto, Lox datos que surgen en el curso de estas terapias son totalmente impre sibles, Incluso seria ilusorio anticipar una progresién en Ia toma de conciencia en relacién al absoluto de la pareja, Pueden producirse bloqueos inesperados y retrocesos, asi como tam bién incxplicables accleraciones Nos parece importante insistir tanto en la total imprevisi bilidad de la experiencia inducida al seguir el protocol inv. riable a fin de que cuando expongamos al lector su aspect formal algo drido, no pueda Hevarse la impresion de que se trata de una propuesta de condicionamiento de la pareja, impresién totalmente contraria a la realidad de los hechos. Confiamos en que los ejemplos que se presentaran mas ade: lante serain prucba suficiente de [a extrema diversidad de las experiencias, Un breve repasoa la tabla que se presentaen la prigina 79 nos, ayudar a identifi able, cu se dedican basicamente a una primera explore de Ia pareja a través del trabajo con represeuticiones pkistieas Las «esculturas vivientesy de la primera sesion re percepcién que tiene cada cényuge del plano ritualizado uel modelo que organiza la relacidn; los «cuadros de ens remiten a su percepcién del plano mitico in las ares sestones ticividuales siguientes, ef Werapenta, bat nel contenido de Ta sexe los aspectos esenciales del protocolo inva 1 puede verse, kas dix primeray sesiones sun comanes ¥ ten a la siindose tnicamente de eada uno de los conyuges, fe ind introducir en su comportamiento, destinadoa perturbar el con tenido ritualizado de la interaccién. Los cambios preseritos, tienen por objeto desequilibrar simbélicamente ef movte ganizativo de la relacién. Se las habra privado euicladosamente fun eansbiv que debera power ae op Sapimpreqysidd Sean oj oa ojapou sis eunsoysuesy £040 [ap Sap faxS1S SOP SO] wo ayopaiggnye "0a epajeqgscel say npney|SA HRUDISIS wpLD "smyUDsard SU ap SopepuNynsiuis sry AAO UOLIKIATU ~ENYO BUN dLALIIK AND 1 ayeqenatanuy opoao youd ya “ugiindo eaysanu ty wannadasay uorsnja4 ef ap cara comdns ‘oauinzjuneaizo ojapow jop pep pune Sound sop Sapper op) MoEaIOgeTNo UE SOqEIENAE 8 1 ojuomoud yo fasion apand out nivel rsa ap uoranjoaa ranany gy tod ena. [op maisanan pun octos apLoudzduas eLasaccl 9s anh wogbpena wor anh J jy MOINS BP Gd HEA AS apand euiso} nb hgton yup ras saleaAtg.” So] toaposou ne ongenvaree WaeKE NIL ot ap wedingis ou minsdesos yg “wfaced vy ua [Brey Sisko Hun Hap, 9 OYDIPALILLA UD AUG OWFOsUY A AC] ajaeuisop eso rsondsyp 090d ULyS9 an} UDEPHE OANA} [eA IN anb ‘Joos epuewap ns anb ap oypay a ua apsise J2 ‘s93nKuoD so} ap orquu> ap sapepysarau so] CUIIEFAL Nb A Fy y-onuind oun aso e7euap noise prams pUNLDAp wy nouasap Ruapod OpnTOsy ‘Opipruy e1oye oars [oP to1seunigysuEA 9p sapnpsTlqlsod sey a4qos uorsayp.4 LUN, and ns op onjosep? Jap soapisod 4 soaring Sorsadse Soy affnAuys repr SENUOD dg “OpINfOU! 4991 OLLOD aruosaLd EIS TOY Md idea) vp ap O[{HjoxXo AR)UaRUE & OPAL by S0] anb ‘omjosqe ns ap oluyutopard ye omens u> safindug> So] anud o11D¥2 opsonde uN opiqey ey opow ona ua anb n9ap $y “UO!DU[D2 Bf aAGOs 9219/9 aNb OUSHOdsAp Jr A wfowwd LY] ap omjosge jap eztany | auaUTEpELaae opiMuL angry ap O1LIAU J> ‘eoUANsuA ap SoapENd» so] ap OptUAIUOD JP EISUDIAIAA ‘owioa epuvutoy ‘98nkuod vped v eD0UOD9K 98 SUIjo UG] “8AyHHP “HIpuE ads w uaalana suo|sas DERAON DAK}I0 "PHU onpps pose pp pepulapduton vy a1qos ugtonfostmruy oun uo nquar UYISAs eT ‘opIMPUL O19491 [ap PepHtapL ef K HOUDSALd Y| ve uaajana einaders) jp & vfoted ey 'Hy7W09 woISAS HIV LL UT us € efaual ep op 0) > v4auany penpiArpuL pepnuap! ap orndimmmas [> a1qos plouanyur ns 4 efased vf ap omnjosge [ap wauDSsauta wy swag, -xa]UOD b SnIstN UD SaANAUND soquE ap SMUApAraW soy cl spunyoad as odliuay orusiu py woparADy A Ho DOL AAD HOEK tu) anb ooipeip omnposqe Un ap eEstaAsIx9 wap o4psr caueaid Jo "se ‘waas osandod o1qunes ppesadsouy ry -ozeypoau ns eipuodiur efared ef ap omnjosqy fa apiommdas e v saflnauga sop ap foutnia supe “1914, 298 uupand ou anb ap wy B FoaTeELOU OpIUAInE. opr ap. Sein, Nos ann Sv ON a De Familias » Terapias Diciembre 2003, 17. 43-47 Decalogo de lo minimo a considerar en la terapia de parejas Cecilia Jara” Los conflictos de pareja se producen partir del impacto simulténeo de los con- flictos intrapsiquicos de cada cényuge, los patrones de interaccién entre los miembros de la pareja, la influencia de la historia con sus familias de origen y la influencia del contexto ideolégico. social y cultural El contexto social y cultural actual ha complejizado enormemente las relaciones de pareja. Hoy en dia se ha profundizado un cuestionamiento de los roles de género tradicionales y ta pareja busca una relacién entre iguales, en que cada miembro tiene los mismos derechos y obligaciones. Por otra parte, la pareja contempordnea sufre una sobrecarga de demandas emocionales; hay una disminucién de las redes de apoyo familiar y social y los miembros de la pare- ja, influidos por el mito de la pareja roman- tica, buscan satisfacer todas las necesida- des afectivas y sexvales en la relacién con su conyuge. Estas exigencias generan con- tradicciones y expectativas desmedidas que deben tenerse en cuenta al enfrentar a las parejas que solicitan ayuda. Ni cl amor y compromiso que exista entre la pareja es capaz de eliminar estas contradicciones en una convivencia duradera. Paicéloga. Unidad de Pareja del lnsriwan Chileno de Terapia Familiar 45 Consideraciones clinicas 1. Dado que los conflictos que sufren las parejas estén multideterminados, es ne- cesario que los terapeutas conozean tantos modelos tedricos como sea posible para poder comprender las complejidades y a variedad de dificultades que presentat las, parejas y también disponer de un amplio repertorio de técnicas. Las personas apren- den y cambian de distintas maneras y las, investigaciones seflalan que los cambios dependen en mayor medida del compromi- so, motivacién y confianza que exista en- tre los pacientes y el terapeuta, que del tipo de técnicas utilizadas, 2. Hoy en dia se aceptan distintas for- mas de convivencia en pareja y por lo tanto hhay que investigar, con cada pareja, la de- finicién del tipo de organizacién y el tipo de relacién que la pareja ha disefiado para si misma, que no siempre han sido explicitadas. 3. El terapeuta debe mantener siempre presente la etapa del ciclo vital en que se encuentra la pareja que puede 0 no coinci- dir con la fase del ciclo vital individual © familiar de cada uno de los miembros. Al- ‘gunos conflictos 0 crisis se asocian a los periodos de inestabilidad previsibles en el desarrollo evolutivo de la pareja y otras cri sis se asocian a los procesos de idealiza- ida y duelo que se repiten a lo largo de toda la vida amorosa. La crisis se manifies- taatravés de la apariciGn de los sentimien- tos ambivalentes y 1a duda sobre el valor de la pareja. Las crisis pueden terminar en una triangulaci6n de un hijo, una separa- cién o una reorganizacién del vinculo afec- tivo, Las parejas que consultan por deci- sin propia son aquellas que se arriesgan a buscar un nuevo estilo de relacién y reali- zar un nuevo contrato vincular. 4, El rol det terapeuta en terapia de pa- rejas es complejo y dificil y requiere un especial entrenamiento, ademés de una per- ‘manente supervision de otros profesiona- lcs con mayor experiencia. La pareja llega a terapia convencida que los problemas los tiene el otro miembro de le pareja y busca aun tercero que resvelva la confrontacién. Elritmo de la sesién de pareja suele ser ré- pido y con alta intensidad emocional, Nada de lo que dice el terapenta es trivial y todo Joque dice el terapeuta debe tener en cuen- taal otro miembro de la parcja. El terapeu- ta no debe referirse sobre lo que esté bien 0 ‘mal en el comportamiento de la pareja, ni ‘menos aiin entregar una evaluacién sobre la viabilidad 0 no de una futura conviven- cia. El rol del terapeuta es mas bien activo y directivo; en algunos momentos ¢l tera- peuta es un observador de la interaccién de la pareja y en otros momentos debe involucrarse y comprometerse con un miembro y otro, en forma alternada. En al- ‘gunas ocasiones puede ser titil que el tera- peuta explore y metacomunique la interacci6n que se esti desplegando entre ély algiin miembro de la pareja para des- pués devolver esta informacién al circuito interaccional de la pareja. Explicitar estas diferentes formas de proceder a los miem- bros de la pareja favorece la alianza de tra- bajo con cada uno de ellos, 5. Es imprescindible proponer una fase de evaluacion en terapia de pareja (2 a 5 sesiones) con el propésito de realizar una co-constniccién del motive de consulta. aclarar la real motivacién de cada uno de Jos miembros y verbalizar los objetivos de laterapia. En esta etapa el terapeuta deberé ayudar a precisar los “cambios minimos’ que desea cada miembro de la pareja, dilu- Cidar el patrén relacional y el clima emo- ional predominante en la pareja, co-cons- muir puntuaciones y explicaciones aiterna- tivas de las dificultades de la pareja junto con destacar los recursos y aspectos positi- vos de los consultantes. 6. Conviene alargar el proceso de eva- uacién y diagnéstico cuando un miembro de la pareja esta menos motivado que otro para iniciar un proceso terapéutico, o un micmbro de la pareja esta en desacuerdo sobre la importancia del problema que los trac a consultar, o un miembro de la pareja expresa ambivalencia de continuar la rela- cidn de pareja. No es conveniente iniciar la terapia hasta no conseguir un grado acepta- ble de disposicién al cambio y expectativas realistas respecto a los objetivos y metas de la terapia por parte de los pacientes. En esta etapa, si aparece resistencia a la terapia por parte de algiin miembro de la pareja, se re- comienda mds bien, aliarse con la resisten- cia que entrar a pelear con ella 7. Antes de comenzar el proceso tera- péutico propiamente tal es necesario defi- nir un contrato terapéutico, lo que segdin las investigaciones, es uno de los factores que favorece 1a alianza terapéutica y por tanto incide en los resultados del tratamien- to, Especificar las condiciones de trabajo {(s6lo sesiones conjuntas, posibilidad de sesiones individuales, cantidad de sesiones, duracién de las sesiones, honorarios, etc.) entregar orientacién respecto de la forma de realizar la terapia. 8. En la terapia de pareja se requiere una gran flexibilidad por parte del terapeuta para utilizar herramientas terapéutieas que : 46 ] Mslssoetssstd apunten tanto a cambiar las percepciones y significados emocionales como las interac- ciones que mantienen el conflicto de pare Ja: siempre privilegiando lo que sucede en ‘el “aqui y ahora” de la sesién y mantenien- do un foco que proteja al terapeuta de la indueci6n por parte de los pacientes. Sin embargo, no hay que olvidar que la elec- cidn de las técnicas adecuadas no solo tie- ne relacién con los objetivos que se buscan sino también con las habilidades clinicas y preferencias de la persona del terapeuta. 9. En términos generales, las metas y objetivos de la terapia consisten en mejo- rar el nivel de satisfaccién en la relacién conyugal, lo cual incluye modificar las pau- tas de interaccién repetitivas, mejorar la capacidad para resolver problemas, mejo- rar la comunicacién, expandir el conoci- miento del otro cényuge ¢ intercambiar los roles en funcién de los distintos momentos y necesidades de los miembros. Muchas veces, las parejas no cambian del todo el patron de relacién disfuncional pero los miembros de la pareja perciben y sienten los sucesos de manera diferente y son ca- paces de aceptar al otro con sus vulnerabi- lidades, Jo cual se traduce en mayor satis- faccidn y bienestar. 10. Es recomendable la coterapia hete- rosexual en terapia de parejas. Se facilita la identificacion de género, es posible re- ccurrir a mayor cantidad de recursos tera- péuticos y la interaccidn entre los dos te- rapeutas sirve de modelo para la pareja. ‘Sin embargo, puede ser desventajoso para los pacientes desde el punto de vista eco- nomico. 47 De Familias y Terapias Diciembre 2003, 17, 49-51 Decdlogo de terapia de pareja Las consultas sobre los problemas que aquejan a las parejas son cada dia mis fre- cuentes. Cuando ellos se hacen inabordables, se ha ido incorporando la costumbre social de pedir ayuda en conjunto. Los motivos que llevan a una pareja a solicitar atencién pueden responder a un conjunto de factores que se expresan en la imteraccién y que van desde conflictos en la concepcidn del amor, la gratuidad y reci procidad en el vinculo, la definicién de la relacién que habian sido capaces de con- cordar, el tipo y grado de regulacién de la cereania, la conservacidn del si mismo fren- te a otro/a que interpela y juzga y ciertos jes teméticos que invaden la relacién de un modo que la altera simétrica o comple~ ‘mentariamente. entre otras. Los motivos del aumento en el pedido de ayuda los podemos encontrar en una se~ tie de caracteristicas que acompafan a la vida contemporénea: vida acelerada, cam- bios en los roles masculinos y femeninos, Ja salida de la mujer al trabajo remunerado fuera del hogar, cambios en la relacién en- tre sexualidad y reproduccién. pérdida de las redes de apoyo familiares, aumento de las expectativas de vida. el aumento del in- terés de la psiquiatria y de la psicologia por los problemas relacionales. etc La pareja que nos consulta suele hacer: Médico Paiguiatra, Terapencs Familiar v de Pare jis, Docente del fnsrauta Chileno de Terapia Fami- har Unidad de Pareja del Institute Chileno de Tera pas Famili 49 Sergio Bernales* nos uno de tres pedidos: que les ayudemos, para mejorar la relacién porque quieren permanecer unidos; que les ayudemos cambiar al otro cOnyuge porque creen que ces el que fala; que les ayudemos a mante- ner al integrante en la relacién porque éste se quiere separar, 0 en su opuesto, que les ayudemos a separarse de su pareja Son pedidos que revelan el estado del vineulo y el despliegue del cuidado que han sido capaces de darse para llevar a cabo ciertos pactos en los modos de convivencia que han definido en términos explicitos 0 implicitos. 1. Tener un minimo de experiencia de vida, informacién teérica sobre el tema, consideracién por el momento del ciclo de vida en que esté la pareja que consulta y experiencia clinica de haber ejercido como terapeuta, Lo anterior se manifiesta en el desarro- Wo de habilidad personal que, a su vez, se expresa en la sesi6n a través de una sensil lidad para atender las necesidades de los pacientes, una capacidad para trasmitir un sentido de esperanza, uma habilidad para res- ponder a los desatios que significa vérselas, con esquernas disfuncionales. expeciativas negativas y otras fuentes de ruptura y malos centendidos. una capacidad empitica en re- sonancia con el estilo de! consultante. expe-

Vous aimerez peut-être aussi