Acerca de este libro

Esta es una copia digital de un libro que, durante generaciones, se ha conservado en las estanteras de una biblioteca, hasta que Google ha decidido
escanearlo como parte de un proyecto que pretende que sea posible descubrir en lnea libros de todo el mundo.
Ha sobrevivido tantos aos como para que los derechos de autor hayan expirado y el libro pase a ser de dominio pblico. El que un libro sea de
dominio pblico significa que nunca ha estado protegido por derechos de autor, o bien que el perodo legal de estos derechos ya ha expirado. Es
posible que una misma obra sea de dominio pblico en unos pases y, sin embargo, no lo sea en otros. Los libros de dominio pblico son nuestras
puertas hacia el pasado, suponen un patrimonio histrico, cultural y de conocimientos que, a menudo, resulta difcil de descubrir.
Todas las anotaciones, marcas y otras seales en los mrgenes que estn presentes en el volumen original aparecern tambin en este archivo como
testimonio del largo viaje que el libro ha recorrido desde el editor hasta la biblioteca y, finalmente, hasta usted.

Normas de uso

Google se enorgullece de poder colaborar con distintas bibliotecas para digitalizar los materiales de dominio pblico a fin de hacerlos accesibles
a todo el mundo. Los libros de dominio pblico son patrimonio de todos, nosotros somos sus humildes guardianes. No obstante, se trata de un
trabajo caro. Por este motivo, y para poder ofrecer este recurso, hemos tomado medidas para evitar que se produzca un abuso por parte de terceros
con fines comerciales, y hemos incluido restricciones tcnicas sobre las solicitudes automatizadas.
Asimismo, le pedimos que:

+ Haga un uso exclusivamente no comercial de estos archivos Hemos diseado la Bsqueda de libros de Google para el uso de particulares;
como tal, le pedimos que utilice estos archivos con fines personales, y no comerciales.
+ No enve solicitudes automatizadas Por favor, no enve solicitudes automatizadas de ningn tipo al sistema de Google. Si est llevando a
cabo una investigacin sobre traduccin automtica, reconocimiento ptico de caracteres u otros campos para los que resulte til disfrutar
de acceso a una gran cantidad de texto, por favor, envenos un mensaje. Fomentamos el uso de materiales de dominio pblico con estos
propsitos y seguro que podremos ayudarle.
+ Conserve la atribucin La filigrana de Google que ver en todos los archivos es fundamental para informar a los usuarios sobre este proyecto
y ayudarles a encontrar materiales adicionales en la Bsqueda de libros de Google. Por favor, no la elimine.
+ Mantngase siempre dentro de la legalidad Sea cual sea el uso que haga de estos materiales, recuerde que es responsable de asegurarse de
que todo lo que hace es legal. No d por sentado que, por el hecho de que una obra se considere de dominio pblico para los usuarios de
los Estados Unidos, lo ser tambin para los usuarios de otros pases. La legislacin sobre derechos de autor vara de un pas a otro, y no
podemos facilitar informacin sobre si est permitido un uso especfico de algn libro. Por favor, no suponga que la aparicin de un libro en
nuestro programa significa que se puede utilizar de igual manera en todo el mundo. La responsabilidad ante la infraccin de los derechos de
autor puede ser muy grave.

Acerca de la Bsqueda de libros de Google

El objetivo de Google consiste en organizar informacin procedente de todo el mundo y hacerla accesible y til de forma universal. El programa de
Bsqueda de libros de Google ayuda a los lectores a descubrir los libros de todo el mundo a la vez que ayuda a autores y editores a llegar a nuevas
audiencias. Podr realizar bsquedas en el texto completo de este libro en la web, en la pgina http://books.google.com
 "r-v^-v;
Hl ISTIA-
NI PVERI INSTITVTI,
ADOLESCENTI E^

gium: Author loarme Bo

nifacio Societatis Iefu
Sacerdote.
i4dGymafi<tcinemSocietatii, ' /

Bxcadebat Mathias Gaftius.

 " Y

ix;

toiT VT i . i ) >: J ; ::
* a i a v_o i v < .: .
- 'snnKO 071:3:-::;

iff .^J

3 Sotdla Librera
%b ydel Colegio. t
^ de la Concepcin Jk
- deAlcalf.' > > s , .

.^&'.** .'..

-7/ -
't >,

Y "
" R commiion del /eje rid efu
1 gefiad)ii,y examine efle libro quefe inti
tt/rfjChrifttani pucri jnfticutio^ne/e/
tiene error ni defclo que impida 1 i
mas es degrande erudtcuypitimcY
ra muy mucho,nofoie alusprincip't*
tambin a losdoEiosJcra degrandtlttiltddpa
ra los que dejfean el camino de la faluacion por
eue le hallaran admirablemente pintado $f
lasferfebiones que enfenxlafe/Hnddd*i0^
ynttsTnuyff-aufts.r.gfgs^ut. /cogi, el auto*
muy doctamente de les orinapiasrfeitdeila,*
turale^a. En el Coegioie SanftoThmmfo
Madrid.ziJeMayodex 57 y.aHos,' .
ilib fio.tii 3) orbinb os oneup
Step-Bieg* dejkmkd thpn^h
3ui t anoqlib f ! anamcu
- ibntrn iiJijfbbbicoB
aa o (otf!oXEi E.bibiinscfcboonf)5Ui
--siUurnbbuV Ii>'jpEl"oqfnoi(l loq otan

en V .aiiuoi . boy oiAoav oHocieq

-itqmi i3S6Ht (bonEau2tr,ririliiqEi3o
 XDRK^iotjporpirteHe vba
e IPadre I u an Bonifacio , d e 1 a
>WOTpaniracefus,nossue c.x
^oh*ebcio, quevxjs-vauiades
K^WiWiwtojn'titrijdo Chriiamfueri
adtilfmfaqi ^trfunnm^ el-cjal era nouy
Vtl ^ftt^elJhfofo^&pplicandonos aten?
fcWtrafea^oque auiades puesto en hazer
tf>>f 'mademosdar licencia parale po-
e^n^W.f>ttfpWmir,y=preuilegio perdiez
ftW^cmoianitestramcrcedsueirc, lo
quai vist'tfpWl>$didWe&irokofeJmStDa:
quanto en el dicho Iibro se hizo la dilig
^;tju'UpTfe'gtnp'ca par. os agora nue-
uamente sobre ello scha , dispone , sue
acordado'fjudeuiamos mandar dar esta
nuestra cedula,en la dicha razon,e yo tus
uelo por bien,por la quai vos damos lic-
ca efacultadj para que vos, olapersona
que para ello vuestro poder ouiere,y no '
otrapersona algunapodays hazer impri-
vv mir
r
mir e vender el dicho libro,que de suso se
haze mencion yen cstos nuestros neynos,
p&rjc^yfespaioidexiezaq
prirtorcs/guientej^corren^y.secucnt
desdeeldia dela scha de sia nuestra cc;
dula,so penaquequalquier pcrsona , que
fin tener para ello vuestropoder io impri
m i re o ve n di e re,o h i z i e re im pri m ir,o v
<ler,pieridan toda;la improssion cjuc hizie
reny yeridiereriycon Iasmoldesy apare*
j o s de 1 1 a , y mas i n curra a en p ena de cm
^uentamilmaruedis por cadavex, que
la contrario luz-iei-en , la mittdde la quai
dich a pena fea para la nuestcst camarade fis
co,y la otra mitdpara vos el cKchoPadre
Iuan Bohifcia,y tbdaslatfvefees q le ouie
re de imprimir el dicho libro, durte el di
cho tiep de 105d6l)s' di2<an(55 , se tray
ga al nuestro csejojuntamenteco el ori
ginaJ,qee&leefict,que varubrica-
da cada plana, y firmado al fin del de Alo
so deVallejo nuestro scriuano de camara,
y vno de los que en el nuestro consejo re
* iij fiden.
idcn Paraque se vea si la dicha imprefsi
esta conforme al original,y se os de licen
cia para lo pder vender,y scafle el pre*
cioen queseouierede vender cada yolu
rnen^so pena decaere incurrir en las pe-
nascontenidas,en la dichapregmatica,y
leyes de nuethos reynos. Y roaudamos a
los del nuestro cosej o,y otras q u alesquier
juficias destos reynos,queguarden y c-
plan,y executen,y hagan guardary cum
plir,yexecutarestanuestraccdulajy todp
lo en ella contenido. Fecha en Parrazes a
xj.dias del mes de Iunio,de rail y quinieii
tty se ten ta e cin co anosc t r, nsq n '>
- ' 'jt^i 9 OV i ' .', .' .JT1 fO c.1 V 05

1 ^ r i t ' < i .' i

y f : : , Pormandadode ftkMagead. ; o . j
i,r> f', c Tmsrrtcnnoplroo-licr.-s- fi
-lanJut^v z. Antonio de Erasfo, ' 1 :q
c,A Si- ..iB lfiohtTj.! YtCncq
:tKi"ivbor conil /^ropiLVaDo
- ; O'ic oiisin r . jm- . r>J jbonv v
!

I
JOJNNES 'BONI'
faciuspio Lectori.
Hi istianx pietatis partim se
nescentis,partimlabtis, &
pratcipitantisfulcienda:, re-
nouandxq; rationem coms
tnodis$imescrcperio,qu"
puerorum honesta, & diligens ex sese gi
gnitcducatio : camqjvirigrauissimitu
vctcre5,&ntiqui,tumnoui&recte$t
ti*stimauerr,vt dignam esse statuerinr,
inquatoto rit temporelaborarent.ne^;
cnim cum riro s doctissimos, religionisq;
amantifsimos conuemo ^aliam Ecclesix
subueniendi viam perinde ipsis probarivi
deojat^; eam,<jua socijs, & ciusdcm statu
xx csortibus in ten cra tatc opitulamur,
& uccurrimusjcuius tta vis estrvt ca vn a
Christt grcgem saluum,& incolum ma
gna cx parte credaturesse scruatura.Na
flexibilisadolescentia: tas siben rega-
tu^bonorum^&sapientiummagistroru
A con*
 1
con slijs,& industria iuuctur,ill a fer inta
ctaconseruat,qua:didicit,vtq; fertile so-
lum reddit cum vura,&scenore quod ac-
cepit.Hancautemveram esse sententiam
Grmaniin Europa,ndi in Asia dclart,
quorum afteri n omnino defleti viuun t,
necreligion adhuesunditus euertert,
propter quorundam vigilantiam,qui asfli
x illius prouincix iuuentutem optitn is
mo'ribusimbuendamcurant,pietatis^ re
tinendae pra:clarissima ratio fuit,quam no
stra; societatis hominesin terris Aqmloni
subiectis inierunt,non solum puerosdo-
endo qu* recta eent,& verar pietati c-
on a,sed etiam scriptis eaipsa mandando:
alteros Euangeli j noua luce collustratos,
nuperq; ad veram Christi Iesu legem,at<^j
dem vocatospueri ipad permandum
incitanr,quorum accensum studium>& in
accepta religione con stantiam natu gran
des admirantur. In ijs vero vrbibus , quas
Christiani incolunt antiqui, qum fuert
institutio iuuen tutis fructuosa , quotidi e
cer
 cernimus: cumtam longe iam tnulti pro-
ceserint,vt priscum Graecorj Romanoa
rumq; seculum qud ad eloquentiam atti
net, h umanioresq; 1 itras, qud vero ad re
ligonemspectat}aureailla Ecclesia? flo-
rentis xtas reuocata esse videatur.Qu c
non tam animaduerterem Chnstiane Le-
ctor, qum oculisipseccrner,annorCiq;
duo de viginti fpacio,quos lotos erudien
dis iuuenibus impendi, h o ru m qu afsir
rao teilis esemdaudarcillos cocpi,admira
riduspicere^qiuastati puerorum, qu de*
sertjssima,abiectissimaq;est,viui^mortui-
4 uc prodelse dcderahr.quorum alteru m
pradegendi,& docendi labore, alterum li
bris script is esici solet, semperq; aliqudj
quod educationem ipsam iuuare possit,
commentantur. Mihi vero hc cupien 1 1,
sed meum exiguum, imbecilleq; ingeni
gnoscenri,propeq; lugcnti Pater Ioan
ns Suarius,qu cm honoris causa nomino,
quitum iriCastellanolraprxposit Pro>
uincialcm agebat,hxc eadem scribendi,li
A * te"
 V
teri%manclandi onusimposuitjcuiusim
perio cum rcpugn arc non liccrcr, rem ag
grdi coepi , erudiendq^ pueritia si non
vt industri,(quis enim ego su m, aut quae
est in me facultas)at-vt animi mei ltit lam
percnnemq; in docendis iuuenibus vol -
tatcmexplicarem,assequuturum me esse
co.nsidebam.cum autem triennio postgu
bernandam prouinciam AEgidius Ga-
le$ omnium horarum } librorumq; homo
suscepisset,&eorum quz scribebam, no-
nulla legissetjeurrentem me inci tauit , &
ad persiciendum est adhortatus.ver cm
scriptus iam liber essct,de4; eo Rom mit
tendo cogitarem (nam edi libro$} profers
riqjinluccm nostrx religionisleges ve-
tantjnisi eo permittente cui vniuerfat so-
cietatis administratio crdita est.) corn o -
da,opporcunacj; faus mihi fuit eorun dem
patrum Rom profectio3qui eius inchos
di,pcrfxciendiq; authoresextitiflent. Cu
nim defuncto Ptre nostro Frcisco Bor
giaad nougeneralem elegend AEgi*
t. i i dius,
 5
<3iu5vt qui Prouocialis eflfec , ex societa
tis instituto proficisci Rom debcrer, cos
mitesqjeicm icinerisjtm suffragiorum
Patrem loannem Suarium,& Martinum
Outerri prouincia dedifl*et,nostri libel-
li farcin a,qux illorum est human i tas non
nollcimpediridixcruntjcxaminandum^;
non inuitiportauerunt. tantihuius osfi-
cij,ac meriti gratiam aliqu liber ipse non
mult post initinere retulit , qui Patris
AEgidijGonatesin Gallia ab harreticis
ninera obsidcntibus non modo capti, sed
etiam grauitersauciati,dies plus quinqua
gincasocius incarcre suit,accepti^;VuU
neris conblator.quanquam enim in mul-
ta qux nostri patres deerebant , sidei ho-
stes surenter inuaserant,tamen libro diui
n x largitatis dono pepercert. Sed huius
historia; commemoratio grauior est, & in
aliud tempus difserenda , obi) t enim ipso
jncarcereMartinusGuterriuslaterisdolo
reconsumptujjcuius nullum neqy admira
di hsreticorum Castellum llud in quo
 6
.obijt , cui vulgo Cardillatum noraen est,
neq; lugendi finem socetas facit ob insi-
gnem hominis probitatem. Confecimus
igjtur(vtevndeegresta estnostrareuer
tafuroratio)breuequoddopus, in quo
Christian adolcscentis tanquam faciem,
&sormamadumbramus. Vtautlibrisco
pus videri queat apertius, euoluam animi
mei complicatam notion,& vcluti ide:
nelectornon bencognitonostro consi
liovtilitatem,sivllafortcst,vilipdatar-
gumenti.Egodoctissimorum honunu &
maxitn Quintiliani vestigijs ingretsuj,
qui oratorem persectum,& consummat
instituere volensab ipsis incunabulis rem
fuir, exorsus , Christiano homini docto
praisercim decssein nulla temporis,&cta
lis parte desidero . Quo circa rudis pueru
li formationem quinquehis libris cprc
Jipndi)quibusill.acontinentur)qua:nud
prorsusjomnibusqynon ornamentis mo-
dpjCed eiam ubdijsad vitam neceflarijs
dellitutametatalere&corroborarepos
t-,*'j?> surit.
 7
sunt.NamreligionsjVerccunciatjCastita.
r//q; prima dbet efle cognitio,propterea
quod hx tres pueritix quasi nutrices sine,
quibu tener homunculus ad Dei timor
& cultum,ad hominum obseru an tiam,ad
animi candorem eruditur.harumq,- virtu
tum tantavist vtsolx vitae innocenti
& pariant ex sese & faciant esse diutu rn z.
Sed qu ad pueritiam iuuandam , poliens
damq,. institutoresj&magistri reddantur
alacriores,generatim deipsaeducatione,
deqyindole,teneraquea:tate primis duo-
bus libris di sputamus,quan tqu e non in-
stitutio solm sed ipsa etiam per se pueri-
uapossit,&valeat,susdocemus:qua: res.
hanc nostr voluntatis proses$ion,opuse
que ipfum fundat,&continet,qui & tene
ramxtateminstruere,&multos ad illius
iuudstudium cupimusinlmare.Qua:
duonisitractasemus,opusmancumJ&im
becille videri poflet,na neque magistros,
pdagogofqueeducationis vtilitate no
cognita,promptos ad ben merendum de
A 4 pu*:
 8
pueritiahahere.,nciscique pofl*emus,ne~
que pucri ad altiora se erigert illa nesci
tes qua: secundo libro dislertur. Ne au-
tem qua;dicimus,obscunora videri pos-
sent,exemplorutn sylua lectorern placuit
allicere,qua ad mouendum magnam ha-
bentvim,rudique puerorumingenio ac
commodt! oraese pu tauimus, id quod
Horati) carminibus 1 ucuieter explicat ur,
qua; in huius prarfationis fine,& calce po
nen tu r5ne ctextx orationis si lu m inter-
rumpant.ipsaprtereexemplorumappo
ftiogratiorsorevidebaturjsi varia estet
acmultiplexjbonorumque&graui scr
ptorum testimoniocomprobata.Excploa
rum autem hic erit ordo,vt primum lock
diuinateneant,sic enimappellandacsui,
qusacrisliterisproditainueniuntur:dmi
nis C hristiana succedun t,hoc est illorum
qui nostram legem am auerun t:dein de po
nuntur externa3nam ita vocari dbet alie
norum nostris sacns exempla:hi$ natura
lia subiecimu$,rationisque expertium bel
luarura
 9
luarnm historias periucundas,quor om
nium authoremjlocque testabimur,qu
maiorem fidemnarrationilectoradigat,
nouadenique exeplain sedelocamus ex-
trma, qu quod prsens feculum nobili-
tent,plurimmquepcrmoueant,omitten
da non uerunt,etenimantquitas cum ve
nerabiliorsit,deseriturtamen ncscio quo
modo3in eaque imitda sumus tardiores:
nomina eorum qui laudan tur , prtcr ad-
modumpaucos , quorum eximia clamas
omni nos inuidia librt, reticenda duxis
mu,ne non tam communis vtilitas quam
priuata laus qusita viderecur 5 qua etiam
causa fuit authores,teefqu e ipsos, qui-
buteaacceperim,didicerimque licet gra
iiissimos(illisexceptis,quin iibris excus
sis,minimequeimprobandislegimus) oc-
cultandi,nudaque&inaniapagin latera
rclinquendi,sacti enim non person corn
mendationem qurimus,inuidique mas
teriam omnem tollendam curamus , qux
exnascentegloriasoletexistere.vermli
A 5 cet
cet fine authore fcripto &citato narren-
tur,fecur tarnen legi poterunt,veraq; &
certa iudicari.hecautem exemplormva
rietas in quinqu genera diftnbuta fempi
ternanon eft,tantum inplenioregrauifsi
mae alicuius qua: ftionis tracbtione reperi
turrnonullaenim capita paucioribus ex-
plis explicamus5ne telibus in re non du
bia minime neceffarijs vteremur , neve
opus excrefceret, longiufq; fieret , quam
oporteret.Hifce praeterea quinqu argu-
mentistotidem orationesfubiecimus ,vt
plenius , acperfeius adolefcens poiTet
erudiri.Etenim exemploru fermo inters
ruptus,anguftifq;regionibus circunfer-
ptusnon omninolectorem docere potes
rar,qua: neceflaria in quoq; genere vide-
bantur,quam obrem exemplis velut maa
chinis adolefcentum nimos tanquam vr
besboiliumvinci,expugnariq;poffe cre-
didimus,captisveroiam &in poteftatem
reda&is leges , & iura fermone longiore
prafcribi oportere cenfuimus. continete
fiqui^
 qudem oratione illa vberiusexplanan-
furjCjuecuncjue ad causam,quaestinque
propositam pertinebunt.nec tamen idcir-
co exemphi ipsis prcecepta prponcic de-
nimus sumpta grauissimis authoribus,
vt his illacommodius illustrentur, lecto-
rifque & vtilitati,&docilitati melius con
ulatur. Hi ver hbri quos nunc edimus,
rudem,impolitamquea;tatem docent, &
excolu nt , meramque institution habr,
& priroum gustum,qui ver ex ijs radici-
bus flores prim,sructusque had i ta pst
nascantur,ahsdicemus,cde perfectio-
ne adolescentia; auspice Cliristo loque-
mur,nam de eloquentia;,potic<eque stu?
dio,de Hispano con cion atore,deque op-
timogeneredocendi authore, duceque
Magistro Deo , &vita comite opus non
inutile molimur : vt inchoato ardisicio,
prop tamen(quod in principijs omnia se
r insint)absoluto,quasi sastigium impos
natur;stylum eo temporefortafle mutabi
musquointexdum humiliorc hoc in U-
bro
 brovtimurvt ab omnibus intelligamur,
nectamexemplis,quxtamennon omni-
no deerunt,qum rationibus innixi sapic
tioreraiamiuuenempaul sapientis , f
poterimus alioquemur . Omnia nostri
verbis fer exponimus,quod si alina ora-
tio visa est accommodatior,vt c aliquid.
Giceronesumimus,& Diuo Hierony-
mojidquidcmnosdicimus&ingenu c
sitemur.omniaenim ferqu* ab hi$ duo-
bus accepimus, ipsorum verbis explana-
mus,(i q u idem in altero summa elegautia
est, in altero sanctitas minime indiferta.
hocipfum interduminijssacimusqu ab
A.mbrosio, &Chrysostomo mutuamur,
quanquChrysostomiinterpretibusnon
omninofdimus,obeamquerem nonnul
la vtbene Latine dicanturaliquanto dissi
milius exponimus,qu ab interprte ver
sa inueniuntur,mittoquesacr sunt scri-
pturat,in quibusnulla dbet este mUtatio,
ne orationis sanctitas violetur , lumen
enim/plendoreinque, neduroburdispu-
tation

tationiafferunt facra teftimonia integra
prertim & in tacb,n ull i fq ueRh torum
pluAsxitjVelut maculis fordidata. Precor
immortalem Dcum , in quemvnum hc
fcribensintueor, vt verbis aridis mei$&
frigidis vim m ou en di adiga t,& tribuat,
adolefcentefquc ipfos lacres reddat &
promptosadeacum difeenda , tumexe-
quenda,quipfisin hoc opere comment
dam us.

Quantum valcantexemplaprofiritque ad
!' pueroruminftitutioncm.! . W.

$ Ex Horatio libro primo Sermnum

"A Satyra quarta. '
4%V.
Infueuitpateroptimushocme,
Vtfitftrtm } exemplf\itiomm notado.
Cum me hortaretur parce}frugaliter,at^ '
ViHtrem~\ti eo^uod miipfeparajjeti
Nonne"\ide$ ~lbi~)>t male yiuatfilius? "\t<
Saws mops*, magnum documetum nepatria re
Perder yuif~)>elitj turpi meretrtet amort
Cum

deterreret}Sec~tani dtimilisfs.
Uejequerer mxchas^concea cum V tnerclt
Tonern,depr&nfi non bella efama Treboni
^iebAtJapiens~\>itatu,quidq} petit
Sit meliut, catifas reddettibi^mtfatts esl,f
Traditum ab antiquts morem feruare}tuamq{
Dumcuftodis eges^fitam^famamq\tuen ' "
Jncolumem poim^fmul durauerir tetas
Membr^ammuq; tuu}nabtsfne corticefieme
Fortnabatpuerum dictisffifine iubebat,
Vtfacerem qutdjjabes authorem quofacias hoc
Vnum ex iudicibusjelelis obtjciebat:
Siueyetabatyftn hoc inhonefiu}& inutilefactu
Necneft addubites\ flagret rumore malo cum
Jiic,atq\ lie auidosycinumfunu6~Vt dtgros
Exanimat}mortifquemetufbiparcerecogit,
Sic teneros nimos aliena opprobrtaj&fe
v4bferrenf)/icijs. ex hoc egofanus ab illis
Pernicie qu&cunq}ferut ymediQcrtbns, & quit
JgnojcAsPricijs teneor.

DE
DE HONESTA EDV-
catione. Liber primus.

Quanta fit vis edncatonis in

nrtmmcfepartenu,
Anquam educationis hone-
stae commoda,vitiosa1; perni
ciem,ac pestem non tam argu
mentis,qua: subtiliter diput
tur,cmam exemplis,<pa: vtili-
ter & fructuoe referuntur,demonstrare ag-
gredimuntamen iucundiorem ipsam exem-
plorum appositioncm fore putauimus , si in
capita ditribueretur hoc opus; quxqj in sin-
gulistractationibus rationeprius,& graui
authorum testimonio confirmastemus ; ea
exemplisadhibitis cgruenterq; pronostro
captu dispositis illustrarentur.Non enim in-
uentionis magna laus esse poterat,nec operis
eximiaaliquaiucunditas,que ab exemploru
rudi coaceruatione peteretur.Neq; ver co-
tinentes orationes,quas in cuiusque libri fine
ponendas duximus , huic malo commode la
us mcderi pose videbantur, quamuis & prx
 16 Dchonejla educatUne*
ceptis abundent,&fententiarum. nonnulo
Eondere viq; aliqua dicendi mouereiuuen,
.ubricosq; adolefcentia? greslus confrmare
conentur.Nam quod in siraern iustis de cau-
s reiectar sint,serius quam par effet exposita:
illa; admonitiones videri postent , si null
principio traderentur.Quare non voluptatis
blun^quaalliciendus meric Lector est, ed
etiam vtilitatis,quam prccipu quarrimus ra
tioobtinuit,vtqua: copiolein orationibus
recta* institutronis pracepta tradtur, breni-
ter in his quarstiunculis eadem illa attinger-
tur,exemplis ad cuiusq; capitis argumentum
accommodatis.Sedvnde melius exordiemur
quam ab ea difputatione , qua: docet quanta
educationis vis sit in vtramqj partem , quan-
taqjvelexbonestainstitutione manet vtili-
tas , vel ex vitio pernicies in rempublicara
vniuerm deriuetur?Commodisimum au-
tem este credimus,vt grauisimorum autho-
rum de hac re sententias Lector agnocat.

JfLoci Illustres Po'tarum de vi educationis-

Quintus Horatius Flac.lib. i .epist.ad Lolli.
ngit ecjuum tenera doclem ceruice mAgifler
Xre''iatfHam monrAteques^fmtkus ex cjuo
 liberprimas, if
Tempore ceruinampellemlatramt in aula,
Militt infyluis catulus: nunc adbibcpuro <
Peorel/erbapuer,nunc te melioribus offer,
Quofemel ei imbuta recens feruabit odorcm
Tstadiu.

Iuuenalis. Satyra decimaquarta.

Nil dictufiedumsvisuquehxc limina ungat
Intra quxpuer ejt}procnl hinc,proculmdefuel
Lenonu,& cantuspernolant parafiti {U>
Maxima debeturpuero reuerentia^ftquid
Turpe paras,nec tu puericontempferisannos,
Sedpeccaturo obfiiat tibijilius infans.
Et paul pst.
Plurim enim intereritquibusartibus,^ qui"
Moribusinlituas. {bus hune tu

Ouidius libro primo Artis.

Phillir'tdes puerumythar* prtfecit Achille,
^tque animos molli contudit arteftros.
Quitotiesficiosjotiesexterruitheftes
Crediturannosum pertimuijsefenem,
Quat Ifettorsensuruseratposcente magiro
Verberbus injfasprtbuit ille manus.
B Tut
 XS Deh&neftaeducaUone.
t*A- Ttdift'mtetaaTuscul. **o
SVnt ingenijs nostris semina innata virtu-
t turn,quE i adolefcere liceret , ip nos ad
^eatam vitam natura perduceret.Nunc aut
sim ul atq; cditi in lucem,uceptiq; umus,in
omnicontinuoprauitate,&in fumma opi-
nionum peruersitatc vcrsamur: vt pene cum
lact nutrcis error fuxifle videamur. Cm
yer parentibus redditi, id est,magistris tradi
ti fumus,tum ita varijs imbuimur erroribus;
vt vanitati veritas3& opinioni confirmat na
turaip cedat.Accedut etiam Po'ts, qui c
magnam peciem doctrina: , sapientixqj pra*
setulerunt:audiuntur,egxantur,edicuntur,
& inherecunt penitus in mntibus.Cm vc
racceditedem quasi maximus quida ma
gister populus,atqueomnis vndiqjad vitia
conntiensmultitudo:tum plan inficimur
opinionum prauitate, hatura<|ue ip desci
samus.
,,. idem in orntione. ProPlanc.
NEmo est nostrum liberaliter educatus.
uinoneducatores, cuinon magistr
iijatqj doctores,cui no locus ille mucus , vbi
ipfe altus , aut doctus est cum gratarecorda-
none in mente verftur.
- * - ).
 .. 1.. \ f
T3. Hieronymus epiftola <ti Ltam Q.
''- 'de inftitutionefilu. -
NOn iunt contemnenda quafij>arua , fi
ne quibus magna confiare no poTunt.
Ipf elementorum bnuSj& prima inftitutio
prxceptorum aliter de erudito , aliter de r
nico ore profertur.Vne & tibi eft proid-
dum,ne ineptis blanhtijs fminarum dimi-
diata diere verba confuefcat:& in auro^atqj.
purpura Iudere:quorum alterum lingua^ al
teram moribus officit : ne difcat in tenefo
<juod ei poftea dedifcendum eft.
Paulo poil. - ; .y
Dtfficulter eraditur quod rudesanimi per
biberuntdanarum conchilia quis in pri--
ftinum candorem reuocet? recs tefta diu &
faporern retinet,& odorem,quo primum im
buta eft.
Exemplishxc eadem comprobantur.
De Heli.
SAcrarefert hiftoria,cumHeli facerdote .^
fummo,cVpopuliIfralitici moderatore
grauiterexpoftulafTeDeumjqud filios ne-
gligenter educauiflet, eoq; res delapfa e,vt
filijinvltionem paternas focordia: Domini
a Dei
 30 'DehoncAtducAtlone.
Dei arcam,quatri hbftibus,aduerftK quQs di-
micabantjterrorieTeyolueruntj cum dede-
core perderent,ipfi in bello prirent ,x:onfe-
tus lenio parens funefta: cladis nunto per-
cu){us,ilia ad terra ceruicejmoreretur.Qux
mnia Samuel honeftisime educatus,reuela
te De futura prafdixit. Vtvno eodemque
Xemplo, quidiriter ytramq; inftitutionem
interht,agnofcamus.Alter enimvel in pueri-
tia,vtes fit,alter cum mal moratis liberis mi
erabili fine perijt.

DeRoboano.
(~ Vm infeliciter cumRoboano Solomo
V^nis filio fit atum,quem in delici}s,acvo
luptatibus vna cum laciuorum adoleccnt
catrua educatum fuiie,fi:imus , florentifsi-
mi regni dclart imminutiorqua fafcum eft,
vt,qui duodecim tribubus imperare potuif-
t,modo fcnum vtilisimUm confilium non
preuifet, quo ilutariter monebatur , vt cu
populo,acfeditionesmouente turba mtius
ageret,vix vnamluda: prolcm fidelem, ftabi
Jemq; fentiret. Ex quo temeritati iuuenum,
quibus cum nutritus fuerat in delicijs locum
ddit. Qui neququam de feueritate , pa
terno
 f
.-u. '.: Liber.primusl. dfet
terno rgore Roboarior.re^ttcMdinn eF^
cen/erunt.Quippe difncife-et,iHori.^qiin
pueritix socios habueris,verbis,ac facti1 non
aelcctari.:- :- , i y. j^.sr :. s Jh-X
T)to4. ' 1 - - -
QVanti rfrt, bonestos babuise 7*4**m
- gogosjldaicipopuli prince^ A
apert indicat.Quem viueritloiadaacerdo
te,mori integerrimo formatore , pietate in-
signemextitmmefnoria; estprodituTaYe- .4,,t,.,.^ i,
rum illo mortuo,tantu virtiitepristina, d- . t-y*
generauit, vt post nefandumidwQrum cul*
tunrss eti Zachari* fui institutoris filij parr
xkidip inquinauerit. Vnde profectctliquet,
magnam este nutriciorum vim3 qui feras tar
ies aornar-equeafitjquibus fublato eo, & x-^
tinftOjquem metuepr^quantum larentjs
iiiti^ineset,libertas planum fecit. : f t ? r- mr t

SAiictorum bominura fiW Tobias,qo~ ri.t.& .

niarh patribushohestam vite ration di-
cHcerat?intenera.potus t.ar.e ni puqrjJegeC
sit n.opere.Cctis enim vytulos aureos aa
rantibusjqups in exclinjy&sttim capitibij
Ierbanus lle pesii^cor^tuert , pju
.f B 3 ip&
 Pehonefta cdttcAtione.
^tfeviuhtemDcam in templo Solymorum
alebar, auitamt^ pietatem , & Mosis legem
jconstantisiqeruibat.Coecitatem hic idc
& indigctiam magno animo tulit: nam cm
ab infantia sua mper Deum timuerit,&m
ft.-. *.h u 4it^gius ciuodieirit^nestcomriftri\s c
38Denvjui& plagaccceitatis euenerjt ci.
obn^i : C:fiast'&i--s'N J- ? --
-ni .j.-\f ( De Sanffo Benediflo. <
j.Crej.U. ^Oftindubit^t^ft^sahctuslpMWs exem
dialog.ca.}. 1 pladocet,d^gnun1cen^uimuspr.1xla^{M-
C7' 7. liiiim Ben^cti^ilAhkf wW6.: Cui
in^citer'esit IkttfifchSrtim v.qos no edu
it^tjijtti^; itfWflVitijs cbnt<fetc-j in-
ifittfatm up'twecti . IH;nm de
- *J*pend veh^^ttctsimoihncehtis-
^trijquo^a&itl arguerentur,' cogi-
tarunt, negotiufti^ tvattgifentjriHBehe-
dictus, diuino quodam presagio re cogrta
ali concsj0t,^bTi5tenera: qv efent,

.rit?, Waur u? Bfentfdf^Mtts tstirniiio

kfe^otcbagu^.n^^nis adblefcens
fefltitddt d8; cti^pedibus^ nKcamrfi-
aevirtutdm^wistirtcelcbr/s.''de tc
 . .. Zbcr prmttt, . g
, , Dediuo Marcello. "
noftra: decu*&.0rnam<mtua
Marcellus adfit ,<jipacrjaLegioneni*
fuit,& fe pro reliions Chnfti rorti rdeadrr JJ^j**

nuerat& bnis moribus brnarat in eju(pxi fi* tr*- '

cauf afertione mortconlanci
tuerunt Mram faneifo^-yj-tarairatm
neminerascu degeneraret^eflfe repertuolj nj
fi cognitwm haberemus^honeftJidwsfcaKr -
nem ip&gjgriendj.vi cffe p^teaatloneimAk
ra enim corpusxt'mxfz^m'tmbtofan.
fmiUiudiae>lterame&iem>^ aparcettto^
probitatenil difcr^*, idhyl
j- Ci. i, ' .' "; :-<;^'{>/
.-.5/: J&Mfi&toiL '..; m moi

iumdaudatQres alios n^agnopere *

rit.Huius otnnes filij uang$CP p^bujootyft
triti autfpartyreSjaui&e^^fes Titert/J^
veroc^opieatisc^mmc^W^pnyriMe^uet
filium ipfe appellabat,ne Arrianus efetjlibe
rauerit,{lentio nonftprxtereundum.No-
UeratEuf^ius hQffiua>fideinefarijs cobprj ^ wu-*
4" rori '* v "v
 a4 Dehonea ducations.
rorifubfcribcretjhomenq; pponeret, qui e
prtinus d Arrinos contulit^trultumj ini
tiogratulatus quodDionyfium filium ha-
"j risimum Chvrographo deuin&terternt,
, , .j|;i,B tandem umniftinibus expoftulauit, que-
' -..i ... ftutycftgr'mterifiiim fubfcribendi ordi-
*" !>nepatrieeprcElatum,quam rem emagis
vitare debuiflenti, quod filium illi m diuinis
perbnisPatre multo inferiorem elfe arbitra
wirtaq$jin coram fententiarivfacile defc
fiirniBfimiilattimodo deletoDionyfij no
minetdes fibi pfimaad fubcribdum relin-
SereturJd rjeeretici fine mora facint,tunc
tbius-recUperato obfide hiteludit cor
vfos,ereptaq; manibus prsda,tum Dionyfij
tum maxime diofum,quiiIlius exem abi
4;.iip. <> potU^erirjiricolumittiprouiilitvVeruiof-
..^^nyii'thta dirteps conftanta fi, vf ne
mottej quam aWrbifsimam prcatholica fi-
fttlitjb inepcojotUerk reucari.Ita,
Arrianusftirfus erat optimi pracepto-
ropra GhriKoram fuit integeiiirris.;

-oVi-i. De Sanft* Felicitate,

Vttnu Qny Anftiima Felicitas Roma: pafl fuitvna
iowmbi OcumfeptemliberisiVbialium vidit plura
 Liber pr'tmui. 1 * \lf
beij^j'Jis cacdi , alium fuftibus conten , alium
celideturbari, reliquos morte affici
i/uriima . Cm interim ex eoriim fupplicio
non minusanimo angereturipia,qum cor-
Sore filij condolerent.Nec tam hortari de
ceit, vt in aflertione vene fdei permanert,
donec & ipi ad tortorm rapta aftrcui vicif-
fim liberi iptem iam elo potiti gratiam re-
tulcrat,& tacitis illam yocbus confirrharut.
Iaceat Epicureorumintentia,<jui negatbe
titudinem afcenderein equuleum,quam, di-
cunt^eXtraHmen crceris manere:qUorurri er
rorerri riftr conuincitFelicitas vel in rucia
tu fiXjibdlngeflicior finiul tq; coronis
ofto(totidefn enim icrifieiabtulerat)n c
lfti patria fuitrecbmit ; Idem fer de fancta
poteftSirriphbrofadici. - " T v' ' "3
- . -il-f :mo i:..miujuoh!\.m .n'-.l
De Theodoo Tmperatore. .:!."v- "'i
/^>Hriftianapietatis rnirabilem fautorem simtijiteu'.
, V_-/ Theotffmrn rtihmefgit, quant^ - vit*?al
deris,&mbmentimeducatinitum efle "f
quo cire dos flios Arcbadium , & Hond-r ' \. \ Xy*
rium Arnio viro xttis ilitii integerrimo^
literiqueinftruftfiimperudiendostradidt^ "l '*
folitumq- ferutj bonura prhetpem leirii^' ;i \..
5 bus
 De honela eucmone.
pus intereTe5nonAunquarn, & Arni gra-
uiter increpare^ qujd ab eo vel mjtius,vel ti
piidius cum geuerossirnis illis fuis dicipulis
ageretur-Qias & astare , volebat religious
imperatpr, & aperto-capite ratipnem auditi
reddere. Qi^ au^m inl^tutionis vires nt,
apert^pgnoi potest eempld eiuiHem Ay
enij:nam cum is dupbu s Tneodp.fij filijs al
terum verberatjtaatanrillias contra f ir
ppfnmouitjV fu^a,{y.ti.conjerer oportue
rit.lV praio. tame Theodosio quiplagas per-
tulerakArchadiju$tafltum^
rno%etujr,tletiarh ijpnorificaad Arsenium
Jegatione mi/saJ^>oillum anirnp efife iufle-
Kk,pracptQjlem Uum pleno.ore ; n uncupa-
iify s i punjcta^eius onsilip^Te; fasKVI&
promiserit.Virtus enim vbiquci^pe.ratpra:ri
rtim ilius,qui quos instituit omni vitio ca-
rerevult. im^.i ^ c'- J.-.5X sl
. iv.-..: "K ,-i % ys;-rra ?.. . z r/ i^nHr~^

tsffim-TA* /^Vanquarr'.pmr^shonestaiedupatp iufj

lo.sccUftaf. \1/ ctuorap^imumesesolwarnen il
' la,qua: cum virtute [itras comuBgit, ommu;
pjrarjftantissima vtiliarnaq; centur~ . Quod
|verum , M-eropijnpSdoebiegmpl,
uni ; '<i . <ui
 wiberprlmut. .'
^' Tyro philoophus ncKarum rer co-
gnitione ductus in remtam vque Indiam
penetrauit icum hbs duos puerulos,quos
ibi propincuos, cum artibus ingenuis , tni
moribus honeftis imbuebat. Perluftratis er~
go ills regionibus , cjuarfi amore tenebaturi
Kctus remigrbat ad uos . Accidit arem V
in portum rtatiis , qua M eropius vehebatu^
- appelleret , in quobarbari erant homines , i
quibus'faaimpetu philfophus & comits
occiduntur- Adolefcentaliverfub arbore*
reperti ffttl^idnes fs^ditante5,qWM'tt
diebus frglis ratinerrt reddebant prcec-'
ptori . Brbaros & teera artas^&illa pueril
molita rei honeftisirrMV-igilntiaad miir*
cordiamalKcit^quareillisparcereinanimn*
mducunt,coniruatoiqy drgm addke^
runt.Quorum aduentu India* princeps t-Att^
topereoblectatus fait,vt alteumjqui Ac'e-
fius dicebarar pocillatorem fceret, alterlihv
nominerumentiura fecretorum particip
efle voluerittMortuo veroge ihfa's ka?
tantiilliu*printpats bxrs^ikecflbrq; fe-
linc^uitor viu\ matris mtel-cbmftfida't*.
Fitq; libra poteftas ( nam d-it rex morin
bttuerat)Aedefios atque Rdhi&io in patria
,'it reuer
*$ De h ontsta educatlone.
reuertendi.At ver regina,cum iHorm pro
bitatem optimcognitam habret iuuenej
jllos-duos vtcum remaneant,& partem ad
ministrationis-suscipiant,obnixe precatur. II
li tametsi patriae dederio tenebantur , regi-
ns tamen non obtemperare, prarsertim iusta
petenti in eaq; angustias addiicte,ingratum
est,& crudele cenfuerunt , permissait-aque,
yel delata potis gubernatione minime abu
tuntur,nam quos pofiunt ad Christi legem,
obedientiamq; traducunt, (erantenim opti-
mihi iuuenej ex nostris)dat.urq1;:opras vt in
ea reeione,qu9 um vlterioris efiet Indi,ab
Apostolis cultano fuerat , Euangelicum -
men enacatur . Rex intrim adoecit & ad
^mperij moderationidoneus efficitur, aua
lili qccasione velt arrepta , principe frustra
renitte, regnaq; ex discefu moestisima, ad
iosredeuntcjuospueritianon viderant.
Aqdesius quidem Tyrum approperat , Fru-
mentius lexandriam > vbi Athanasio noua
iudem verbis Epicopo,rem,quo gesta or-
dine fueraj^expon%deq; mitfendo. pracule
um eo &git,qui nouum llum Christi rege
paere^.VermAthanasiusFrumtk>,com-
mqdiorem nullum esse redesj ne id-imine^
 Liber primus. " 19
ritOjantiAitem illum creat,atq; e, vndeve-
nerat,redire compellit.Qup in munere Fru-
mentius sanctisime vque ad vit sinem per-
mant-Itatantum regnum, tam deuium , t
emotum,tam long,lateq; diperum, duo-:
rum,quos Meropius educauerat, labore , &
industra Christiana: legis iugo uauisimd
e biecit.
-' De Nereo^& ^rchilleio..
ACccdant cdniunctifsimi fratres Nereus, M . *4t-
& Archilleius qui cum detestdi iudicis thiiimi.
imperio equule acendislenr , flammis inie--''"'''w*rtJ"*
ctis adidolorum cultum cogebantur,quibus
vna fuit restendi ratio,qud Ptri alumnos
baptimi^ aqua ab eodem tinctos mutarefi-
dem non decerst : quce defeno fortisimis
Christ militibus ad finem vque permant.
Neque enim commodiorem aliam inuenire
poterant,qua & tyranno reponderent,& se
contra tqrtorum samitiam communirent: t *
tumproaestaboptimoinstitui,&cra; vn-
4ae cramento renouari.

Decjuodtm puero.
\ T ^lgaris qudam fabella,nec infriictuo-
V fa guidera solet dictitari j qucxam mul Jjj ; [,"Uri
. , . tum '
 3o De honejla edttcafone.
tum habet cognationis cum illo Bo'thij exe
{\q de puero,c|ui primum leuiaqujedam de-
icta committebat,patre ad omoia conniuen
te,deindecum audaeia in dies ex impunita-
te creceret,adulter,latro , cariuq; eflfectus
est,qus illum flagitiain carcerem,oc vincula
detruserunt . Damnatufq; capitecm eset,
ad mortis supplicium ducebatur , umq; f-
spendio interiturus eflet,antequam funis col
. ... Ium astringeret,patrem ad vocari , petiuit,
tanquam pietatis officio in extremo vite; pau
ca qudam cum ipb eset locuturusJParenti
iam admoto propius nares furibundo pr-
cidit morsu nmul incuns grauem eius desi
diam, quo in infantia correptus non fuilser,
cm primm alina ufsuran inciperet. Me-
moraoili nimirum exemplo edito,educatio-
nemefle, quvniuscuiuq; vitam institut
acdirigat . Siue enim boni , siue malifueri-
musjvniilli acceptum referre debemus.

VcSantoBastlio. ,.'
s.tasd. ta "p* Octisimus ille, sanctissimuq; , Basilius,
tpist.ad'Nx l_/qUOdMacrinassue nutricis quce Grego
i*Saues. r- Njeocxriensis dicipula fuerat,eiuq; s-
pe conciones diceret,prcecepti4mbutus sue
rit,
 Liberprimus. ' ^ '
rit,tali actantus cuafit.Tenerum enim Baii
lijanimum Chriftianaha?c nutrix & fanta
Milan reddidit,tum ad literas dicendas,tu
dpietatincenfb,inflammatoq; ftudio co-
Icndam.Id quodBafilius ipfe non tacuit, fed
gratum,memorem; anifnum erga prarclar*
uumautricem prxfetulic. i
r. ' X 1 %. .
,.: . '-v. : De Lycurgo. .-.
CVmmonftrareLycurguscuperet,qttan . Iii.
taeffet cducationis vis,canes d uos , fpc~ ie l,l> tilK*
ftante id populo,in medium attulit,c|uorum d"'
alter generoius quidem erat, fed ad faginam
propeniusjin eaq; fmper eriutritus,alter ve
r ignauiimisortusparentibus,&venatio- ,
ni afluefaus: t Lycurgns & beftiam obie-
cit,& inteftina,quce canis deditus vo
rauit,venatico illo leporem vifum infquen-
te.Quam enim quifque artem in teneris an-
nis didicit , in ea f adultus exercet.
. De DionyfieTyranno.
CVmprob animaduerteret Sicilia; vfur- ^fj'fy
pator,inuaor<j; Dionyfiiis,quanta effet nl ,ptlit^.
educations vis,quanta in vtram^ue partem, dis.
vt nec male moratus pro ino quicquam fa
cer vnquampoit, & quibonis itartibus
inftiu-
 5 s BehoneSlaeducatone.
instmctus,sui rnemor similiq; perueret: co
flium cepit,vt putabat,idoneum , quo se de
Dione sugitiuo vindicaret.Filiurn is domire
liquerat , quem Dionysius in aula perduxit,
delicatiq; cibis emolliuit , nouert quidem
Dionysius,futurum este id honestifsimo pa-.
tri durius,quam si illi per eruciatus,& torm .
ta vitam ademistet. Postremoc pater post-
lifninio reueris perditum, corruptumq; fi-
liumadantiquam blitamq; probitatrh fe-
uocarevellet,tam acerbe correptionem tu-
lit adolescens,vt ex alto deiecerit,pra;cipi-
tanque perierit. Vtus namque conietudo
gr diueHitur,nodomqj arborem celerius
frangas,qum deflectas.

Defilin TerodUi'ts.
ncefhtr. tt T Vcundam,pero,narrationem futuram de
dcjUf. bisto. X obitu pesim illius ltatricis,quo nctir-
.i.cd.ro. veracisimjqUe Ioannis caput faltationis
sceleratisimE prmium expopoit. Cm
enim hyemali tpore in destinatum quenda
locum,veniret in ipso itinere stnuius occur-
* rit, quem glacie astrictum pedibus fmina
pertransibat : mdia nondum fluminis pars
, decurfueratjcmdiuino nutu glacies re
pente
 Liberprimus] - ||
ptediciTa eft, tum paella capite tenus de-
mer/,pedes huc,illuc,quai iltaret, motita-
bat-Sedenimillamembrorum agitado tan-
tm profuit ad capitis abcifionem , quod ia
ceruice auulfum in ipo cti gel u faltauit,
iniuftisimae^j cxdis Deum eflc & memor,
&vkoremoftendit. Itaquarin prima attate
didicimusjvel mortui retin emus. . .

DequodamwitcneEretrtenJt. t
RVfticuspaterfilium habuit philolophi- "KtiigUit-
cis ftudijs deditifsimum,qui diu,& mul- ^' u*
tum Z,enone vlus prarceptore, cum lela- *
tis eruditum cerneret, in patriam redijt , cui
duras incultuq; pater in pb ftatim ingreTu
ccepitiraci,rogans , quidnam cmodi Athe
nis deportafet. Cogitabat enim pientiam
rem eie corpoream , auro argentoq; mil,
& qux in hominum conpehim cadere pof
fet.Tum fflius,commonftrabo,inquit : pater
vero nil fub ala ferentem plagis,contumelijf-
ue afficit putans , grauem temporis ia&ur
abillo eTefacH.Verbera,paternaq; injurias
rnodeft uffert adoIefcens,idq; fe emolum
ti afferre,dixit, cilicet vttemerarium furor
poilt decoquere, illataq; vulnera tolerare.
Con-
 j4 Vchonefid edvcatone.
Goritmplri qiefem portet,;qudmstitu-
frib deb'eat'ghera-vis ontr"parertis>
ff^<fehtampFtwifrnat. - "d
t ho'.:\'f (. ..:;n-i:<Jr ;h* >' .' . -''.r
j'wnlfl tieMaximnoImperatore*: c
Euseb.Ub.9. v VV Trcissimus lle Gbristknie gentis de-
Ecdefiast.hi S^'ftructor Maximinus,cm muta,&varia
ft*j*.].&6 a(j euertendum fideidificium machinarn-
ta excogitaflet,vnum reperit non sibi, sed ijs
quibus ncere stidbat,lutare . Libellum
"" *F enith>finxitnlendacisimm,pleniiroq;crinii
' l'! ntiohumaduerusmanuetisimuni nostru
agnum,innocentisimumq; ruatorem , di-
ctitarijprxcipienSjillum efe,c[uernPilatus de
"Ghristo Deojatq; homirnartexuiset. Qo au
tdftflatius pateret vanisima fama , & in plu
res-non mbd vrbes , sed etiam r,egiones di
nianaii-et, omnibus ludimagistris imperatum
et,vt famosum libellum puerisjqosijsi db
cerentdegendum, edicendum , cantadum-
3'ue proponerent.ndeexemplaria ad exar-
as literas praecribi magistns , necese erat,
iiide ridendi,conuiciandi,iocandi , nostraiq;
legi obtrectandimateriamsumere puerulos
Coportebat.Vt,quoniam a;tas illa garrula est,
multi estent ineptisim*illius celeratisiim
v. que
 Liherprimus,
que fabula: precones,&cum ipb lact odiu
infantes sugerent Christiana: pietatis , quos
natura dociles3creduloSj& ad lla retinenda,
faciles genuit }quxin primis annis cogno-
scuntur.
De Etheocle Spartano. *^
CVm Antipater Lacxdemoniis obsides 3nfi*Mj*t
quinquagintapeteretjEtheoces Epho eat,u
rus vir fumma contantiadixiste fertur pue
ros minime daturum , ne patria institutione
priuati,quse praclarisima erat , prauis mori-
bus in alieno blo imbuerentur:nes,mulie-
reve dimidio plures si vellet, non negatur.
Cm vervrgeret Antipater, grauiterque
Spartanis nisi obsides dartur illi ijdem quos
fagitabat,minitaretur , repondit Etheocles
Kaudne minis terremur,& vocibus:qudo
enim grauior* morte nobis imperitas liben-
tius moriemur.O virum Sparta dignm, qui"
pueritia: pstem , qua: ex vitiosa institutione'
confstim existir,morte putauit redimend/,
. * ' **
De^lexandro.
GRCcanarrat historia ( ait Hieronyms) !*
Alexandrum potenrisimum regem , or "^'tw"
bisque domitorem,& in moribus,& m ince
C r su
 ;6 De honet* tiucAtu me.
su Leonidis pasdagogi fui non potuiTe care
re vitijs, ^uibus adhuc paruulus fuit infectas.

De bifide.
W. O. i. /^Vmnec insuauem,necinutilcmnatu*
n$turti.htfi. ralis historia narrationem afferre soleat,
taf.74. nostris illam cxemplis adiunctam voiuimus,
ne qui prodest iuuentuti tantopere deside-*
ramus,aliquid omitteremus eorum,c]u vsui
sutura viderentur.Vir quid AEgyptiu
apidem suisiirai morsus familianter aluir,
- jua: more canis ad mensam nutritoris venti-
tabat.Postalicmantulum temporis geminos
f>eperit ea in domo catulos, quor vnus , ab-
nte matre,hopitis filium interemit. Quod
c rediens Apis vidisset , ip morte puniuit
occisor,& pra; tardio in deperat,volunta-
tium4; exili cesit. Nam auae iniquam gra
tiam altori suo relatam,viderat,intueri poilu
tam domum non ustinuit , quam vcreri , &
honorare voluisset.
De^tqmil.
*J*!tI*'t't a Qujlamvirgonutriuit,qu3etantmu
** altricem dilexit,vt viuti venationes cre
braattulerit:desunctamin morte comitata
' " sir,
 liherprimut. \f
situant enm,in illius rogum iniecist.Ty
rannic imperantem Aquilam , & ad caftera
insolentem latere non potuit , quantum sibi
vendicetj nobisque exposeat eaucatio.
De Dracone. .
PAruum Draconem vir quidam reperic, TJmU. >.r."
quem domi Cnx libenter enutriuit , adul-
tu ver pauidus se dimisitjneq; enimigno*
rab it,qu inta serpentum etiam in suos sents*
esset . EmissusDracovastisimasyluasuo
moreperlustrabat.Succedentcdeinde tem-
pore nutricio per dertam incultamq; soli
jtudinem faciendum iter fuit,quem ex impro
tti Jatrones adoriuntur,vt bonis , ac nrais
poliatum vita etiam priuent. Infcelix viator
cm armistuerinon poset,qu*nec fi ha-
beret,aduersus impiam celeratorum man
quidpiam prodestent,gemitum vocemq; at+
tollit nummis fidem implorai; qux pericli-
tantibus per opportuna eseblet.TumDra-
co,cum non longe abeset,agnita alumni v
cesumma cum celeritate accurrit , grastto-
ircscj; interfeeit mortem viro parantes . Post
quar libero^c bpiti nutricio signis, & nuti-
bvu exuitans gratulatur^ecm qui% repu
 j8 Vehanelaeducdtlone.
tet,quamgratus{terga iuuenta: moderato
res,tie vel animantium truculetiima durior
jeflevideatur - "> wir f.*;x '
.<xijhi' *,- y. - <-:\' 1. il
De Etephantis.
?UriM 1 QVaeilElephantx>diiciplinimago,&qu
* 5magiftrQtraduntur,noc:uip{e repetif,
wjh^fM & tacitus velut coniidrat,nec defirit ex illis,
' <P^eumquoiiu1mtus uerat,agnoceret
em,quemtamennonnifiiuuenem antea
corifpexiiTetPIenaquidem eft exemplorum
vetuftaSiidjquodnoftris fer temporibus in
Lufitania vifum eft,omnium qua narrt an-
tiquitas admirationem exquauit . Leftorii
hic facilitatem1 Tequirimus cui incredibile
quod fcribitur.Trideri non debet,tumqua de
, lephantejtium qUia ex ptimo fumptu a-
thore . ConiHtueiorEmanuel rexmaxime
pius pulcherriaM EJephantis donoRrom. P5
tificemJl,eopem!X.Ecclei caput recreare.
Gimque ianiparfflta elTent omnia,q\i pro-
fetionijaecefjsria videbanturjCOginon po-
terat Elephawtnauem infa-oireBR^ non
parum earesD^dta^t^promifii^;;magnifi
eis inuitabat eosjquitranuiehende fer^ mdu
ftriam abquamindicafnt.Nemotamen re-
tm i perie
 %,{ Ziberpritftm..: r-
periebatur,qu,i principis defideria iati^fkce-j
xetponetanienxTegijmncxatvup efHexjr,^
ro,re&oris belliKE commetumillud e$b^QU|
muliercule amoribus implicatus inde.tcau*-
cinollet,elephantoqiadaur locutus eflp(C
ne ex fertili loco adincultm fterilem^
ram,duci permitteret . Tum Rex cogji$a
hominis verutia accerri illum ad mbet,
poil triduum^; profe&lonem indicit,mortis
proppfao,nifi areret,, | , jfibi nijn,
concerta dixit pateata^ne
efe omnia-Tum glephntis mapil.rilIo ~
^imperio expaue^ft? mutat^
docilique migrbqnm ex loc %
{Serfuaaet.Fingit impoftum, fibi Fuifle ma-
. euolis quibuaam,qui Talo affirrnart,f)ror
uinciam j^an^^uamptcf^n^omnibus' vitas

,abe,vt in reruro inppifflffvjuendum,vt po-

iius illa fola, delicias atHu'eipeo&vouptatum
pmnis generis parens eue yjdeatur. Cpr-
fertim monarcna,& rriincji princeps ibi im-
eritetjcuireliqui dominatbres fe fubijciant.
. isvocibus a priori deieftus fententia ele-
phantus,innouamq;&opinionem,& cupi-
4 dita
 4 Dehonefia cducatiorte.
chtfeiti ddu&us,nrn confcendit, epor*
t\; folujt nil veritus difficultatem itineris.
Flcete imir riori habenas licet in vtrl-

^ecmibusdttobui,, ' ;. -
fiJ.t.<*. Lbanice Rex. ex duobus gehrbfilsim*
40. AAcnibus alteram dono mint Alexandre
Macedonian regi.Sed tarnen Alexander vo
les cahis vires,& roBur xperiri, vrf^arSj
idmaq^ illi obiecit,quos animal gencroram,
mairiimqjpredarm appetens contemne-
bat.Gmqj loco mouere nollet , Alexan
der ign auie,ac timiditati cun&atnm illam

rci uiu.iL,iijii 1 1 1 ogans ne paro ^ . . . . -

le canis preftarn^ xploraret,qu ipi Ion
g aliter mAriixiifetjTum Alexander pofte-
rorm ilium qui vfirat>cum leone primj
deinde cum eleph'nto commifit , quos cm
tanis facile ftrauiffet, qualem quantamq; ia-
fturamfecifTet Alexander,indicauit
;- * ri-
 Liber primut, 4t
videlicet consuetudine valet adiuta institu-
tio , vt qui res difficillimas aggredi t litus
minus arduas auerndo contemnat,&,cm
inciderint erubefcat.
MirumdeCxne.
pAnc etiam historiam de cane morbum, ^'"Jjjj^
l&mortem simulante beneuolo ahimo ' r
lector accipiat,authorid; gruitate ducatur.
SpectanteludosVepaano can mimusin
cenam introduxittam ingeniolim , tam<j;
Iepide institutu,vt vix htimana calliditas qua
canis egerit,aslqui poste videatur . Nam c
diu concinnis ac decoris motibus altauistet;
quo maiorintuentiS oblectatio eflet,& quia
res illud pocebat,grotum fesimulauit,qu
herushHtrioquidem vriustus medica arte,
.tu*.;
adhibitispotionibus,attctocj,- pulii curabat.
Cm intrim canis fastidium,asitudinem,
morositatemi^ eam , quat afgrtantibus este
blet,ad viuum cxprimeret.Tandem pst be
ne simulatos angores illos,gemituj, trepida-
tionem corporis,membroramq; agitation,
cruam habent morientes expirare sinxit,at-
que animam agere: itaq; exanimis iacuit, me
bra^i humi tiqua mortuus exporrcxit.Cada
C $ ueri*
 41, Dehonefiaeducttfone.
ueris deindeiudibrio, & iacation summ
pectatoribus gaudium prebebatiu:- Sed ta-}
men opportunq teinpore , yt actio postula-
t>at,nim se mouere canis cepit,&tanquam
profundo aliquo excitatus somno proluire,
& in cenico ludofediuuius <cum omni ad-

icit,nos qm rationis participes lumusjqui

ptura valernus^ui mtis yiribus exiamur^
qui diuino-spiritu asflamur,qualer:jar|d.erir
u$jsi culturf,yt ppa^xifpga^er^tem aurj$

fanUr yr.<h tu-:.:'' j i. :/>

UUCO.
CB f&ffif^ifflFSt ^jfequem dorrnus ver te
itantitjMsh A ligionis culff ij^hone^ erudiuit>vt nil
Hombmltb. fljum autpeuIans,autuliberaley,oce sineret
*'*U imitari.Itaqu rj^^r.fidei Syrobol^ab,Ap9
stolis compotum pronunciai^auit nqn
bl exprefj.ver eti modeste & pi quo^
4ammodo?vt Jion paucos ex. CKnsttanisu
poTettadereigrkuia^ qui in diuinaru.m re-
rum prolatione aPsitaco vincjsrentur. Eam
porr auem quidam ex purpuratorum ordi-
ne cent aureis nummis coparauit^modusq;
UiZ' V J Pre"
 f liberfrmmi v- .
preti iiit propter auis excellntiam ' '. Mihi
^mdemaptiunil occrrerepoterat vt pue-
tos addfcdam Chrililgerri hortarer,qu
docilis huius auicul exemphim , qua; illuiri
qud doa fuera^reddiditlocupleteni."-
. :-y7vpr. 'l ,, ; .': |jV,K
;. .'.ja*b'J V r ::.'\ -:!
: !< -i - >W i.De fuens indicis. >
'/^HriftfaniimuS Luitnorum Rex loan
^-'ries trtife,orthodxam noftram 'fidet
rnagno"p4rpropagri cupins,rtouos quofc
am Dorrtimi agri ctresjin remotos Iri-*
domm,^e5^amarid4tvQjiorum dXj&ad
mgred#rtdifc itr;& ad mandata perclen-i
^exftit Xuierasj qui etam ml
facuKS'd#iftSdquo^mmodius rem ar-
uarftjifntffi prsY^mift'^it',be-
heflcentftm43^ doniS, & um
ptibusl^gWep^tmT3h^eWum Sddet
tis Iefi&trrt ereaeft in cititate Go>,qu<
velut^i^/^i^clftttftSr obifirt^
de m\ilti|(rdirent adChrifti legempfoml
gandaiij rligiGfii'atem hominibu Indici
pueti omnium iprimiiunxeruttt , quos ilfi
^aldeetf^fu'turos modobn inftituer
fur pegsrtintiNeq; {pes patribus mentit* fl$
T nam
 44 tkhwtftac&ucAtiont,
nam cu pueros probe inftruxifnt,^ qttan-
dam modulandijfidibuque canendi ration
docuiTent(quod barbara illa gens quam do
mare cuperent, muicis concentibus valJe
recreetur)facilim fuit regna vatisitna In-
dorum, Iapenfium,& Brailium expugnare.
Mirum in , delicifumq- fpe&aculum in-
cultis lilis homimb.us prebebatur,cum noftri
puefi per ipforum plateas,& vicos fanfce le*
gis prcecepta, & Gbriftiani hominis rgulai
omnes clara,fuaui,& demulcente aures voce
concmerentdyris abis fimul,alias vicisim c5
crepantibvis , mxdium ip varietas -
ret-QiJod fi hisadmngimus contigiTe farpe,
meda in aE{bte,& feruentifmo foleCnrj
formulam luculenti s carminibus pueri ce
cinerint,quorum genelacrymisjfedqu mo
dulationem conurent, non tollert,& tota
facies fudoremanaret oculi^adterram vere-
cund flexs,cui erit credity difficile,e pue-!
rorum conlanttam vel folam-ufficere vt ve
fa efle qua dicerent Eangelice legis noui il
Ji ananciatores barban afoitrarentur? Inde
Mahometani cuiufdam potentis domini , &
Regis filia,quod paruulorum chorumillum
' feneftra vidift , inuitis parentibus , matr
i . ;f * pee
 liberfrimm. 45
tfrfertfavie prj furore b icchata eft , Chri
tint biptilmo mugi poftulauit. Triumpha-
/emuillum diem Goa egit ciuitas , quoad
cIefti{ponfith.alamurn noua nuptaduceba
tur.QuameftiIlud prcUrum,c|uendjm So-
detatisefu virum loannem Mafquitanum
(qu Bragad Troglodytis immaniores vin*
umtenebantj&catenisligatum tam iu,
vt caput genibus vinculoferreo cneere-
w)Ch.riftiani pueri iolertiaex cnidelitimo
tarcere iubtra&um,&.antiqu libertati fuif-
fereftitutum.intempeftanocle limas attulit
animoius puer,quibusdifieft'compcdes li
beram fugiendi DOteftatem fecerunt,confo-
ptis interim c'uftodibus quos multos tyran-
nus adhibuerat. Ducemprtereai prftitit
adoleicentulus in longo dubioque itinere,
quod no&u fecere, vt llerent in fequentes.
Virili forti^ue animo fi qu exillis,ad quo$
infugadiuerterat, fuft>etpuer reperiflet,
promiisis capiebat, ne t proderet. Deni^ue
vbi iam ad ecurum portum ex periculoa na
uigatione pater Malquita,& puerulus appu-
lerunt , par animi exultatio fuit Ghriftianis
hminibus, & quod defideratiisimus pater
veniret mcolumis,& quod tali sum arte puer
 46 Ve honejlaeducatione.
Kberaflet.Qu circa sortis , ac prudentis ni-
mi pucrum Michael(cui & Ahgeli.npmen,
& officium fuit)complecti non desinunt,
donis ac muneribus eumulare , Sanctxedu-
cationis copioum fructum qui apud dos
sunt,pasim religiosi viri percipiunt , vident
enim puros Ulos quos institunt Samsonis
efsevulpecuIasjQu ftaPhihstinor demo-
fiantunnam infidles pueri (quoniam pares
cum paribus facile congregantur)hostris alii
nis libenter adiungunt, deinde ipsi paren
tes velut datis obfidibus in oHcip continen-
tur. : , .'.*."! -,

DepfterisGermatus....
N On minora nt qus Germani puert
probe educati inaatione illa perdita fa-
cere conuecunt.Qucciam pridem unditus
euereflet, nisi cadentem illam religiosi vi
ri tanquam humeris ustinerent.Quibus ma
xime fuit prxsidio literariam palastram inibi
constituifle , & iuuentutis erudiehdse curam
fucepifle.Dictu est profect mirabile quan
ta sit m adultis hominibus impietas,& rurfus
quoanimOjintimiquemedullis orthodox
fidem pusiU^tuwntur.Cumprimca ad reli
 Liber primtiil 47
fioforam fcholas pueri,vel parentibus de-
ucuntuTjvelipiiponte e fe conferuntdia
rtticam iamabiurant,fanamq; docbinam
amplehintur.Lutheranas cantilenas memo
rix traditas dedifcunt , confcriptas incendio
perdunt^alij alios,vt prifcam illam pietatem
Chrifto,'& Apoftolis acceptam vita ipfa cha
riorem habere velint,cohortantur Certant
officijs inter i,cum deprauatis hominibusde
religione dimicant,contingitq; fape,vt Go-
liam prodigiof celfum & coloffica ftatura
metuendum pufllus Dauid & xo tundat,
&gladio contrucidet.Qupties parens ipfe fi
bj carnifex fuit?quoties filius patrem quafi re
generauit,& adfanarn mentemeduxit? fu
quifque inter focios fafta praedicat:vapulaTe
e,dicit alius , quod carnbus vefci noluerit^
cum id (acra: leges vetart,ne crimine pol-
lueret : narrt alius imaginera fncbim impia
flamma ereptam fuilfereft qui dicat preca
torios clculos in honorem fantisime vir-
ginis , &matris Dei cingulo admotos cir-
umferre fe , quoqtio iuerit , idque parenti-
businuitii, quorum minas non magnopere
pertimecat.Qmdmalta?conftantisimi pue
ri, quibus educadis teligidl virea in prouin
 weflaedkZJttone. '
yyaca
maliquanctoci
bus religionis inofFen{phsfimiqui&ttt^
poft tempore fynceram fide'm propagent
N pticos ex ipsher, "
3ii ftentim:mutauerint& arriatrit \
cfi grcmtumredierint,pttcror.ums
fuafionibus moti aut exempio cerr: < x
ea in XX.ate qua: 1 euitati s plena eft t bene oil
tos afpicerentidque nonmod non conftat
tiente patre,verum etiam reclamante^
viribus contradiccnte^eruadebant fib
gnum eflfe noftra: veritatixrobur, carbol
rum que caufam nolro Deo propugnan.'*
SednetotaGermanorum res fine pecirliar
aliqua narratione prtereatmemorabilitjuo"
datnexempIo,quid educatio pofsit,oftende*
mus.Monachij qu ciuitaUufbnamopar
& maxime pio Bauarixprineipi, ingens era
dolefcentum numerus qui religiofem ch6
lam frequtabat,quibus ea lex interabas pre>
{cripta fiiit,vt ingulis diebus re diuin srea"
auipicatiimorerum gerendarum inroairt
tereflent.Et cum mane die quadam carirutt-
<fti<>mnes acrum audirent,vt eopei
*rrum ftudjs nauarenrope
.4"
 j ,
Wprris quod ad imperitas plebis iu3icium,
ynAtU n *~ aem attinet fed miirri-
aexidarns, & Epicu-
pellandi viacntur, qui
jholicorurn nobilifsima,antiquiima^ian'-
tnimaque familia ditentiunt)diuino initia
^urebgjoforum facellum ingreditur>&pue
man tum concurfum , tum maxim pieta-
mentis attcntionem,qum tpfo vultu
ibantur,admirans,fecum tacitus repu
Hitcoepivcpianto in errore verlreturpl^
quiremdefpceret, cuiusveneratio-
jpiidcmlate*ecPondcxar acoto vir inge
nio tantam illam ments attcntionem nulla
humana vi artvcexchajrtin pueris pocuiffe*
jui rem nullam iriam, ac ne iocofam quad
tam ferio aufeultare (ua natura didicerint.
CoUigit tandem,& ratiocinatur Dei opus ef
fe iflud,qui ex ore infantium perfecta mi lau
demfarpe depromit-Santiamam itaque Eu
chariliam totis vifeeribus com pledam ef-
e cenit,tremcn dum ue illiid Miile facrifl-
<im conftantifsimo, mfsimo^,- animo co-
lendum arbitratur.Poft q palin odiam ca
tat in omrbus quae notra djffenriunt,
crnfTgeniquccxLutheranisten^lit i
 f honefla educations
faricoepiti ht bu up ilr.) ?1
*hwm bai Jsrnm marrcmiml* -! -Lv
, De Coegio Germnico, , '
V ># Vita dici poent de Itlica iuuentutt
iVX fedGermanicum collegium,quodRo
mx eft , bonam noftrx orationis partem fibi
vcdicat,& cum caput itdaudato eo fatis me
braipacollaudantur.Qupd autem eius fue-
rit initium,paul altisrepetemus,Docl:orif-
q4ie Petri de Ribadeneira verba ponemus,
ciinseoiibello perpulchro quem de noftri

cuius ego fermone po , & facundo maxime

ecteoc,ltorue admodum in mea opufcu
lo aliquid de illa efle interirtu. Erat ( inquit
ilte)fgnatiusxumiad^urandas pro virili par
le ithiois Chtiftiaisfeipublicarpartes, mt
tu,tirivero ad eamiqu' maxime laborabat,
G ermani prouinciam.Illi igitur de m edici-
IoannesMoronus S.RiE^Cardi
bcri cbUegij decanus,vir prden
xix atquc integritatis laude excellens hcvn
ipropofuitjquam cognitis, atque exploratis
Geraianicis rebus ex legatione Apoftolia,
qua funs in Germania fuerat,magn vim
* Ci hab
 Liberfrimrn. \ j l 4 jt
babituram iperabat,autorque in primis fuit
Germanici collegij in vrbe conftituendi-Et-
enimanimaduemtquodinicitia quordam
cerdotumin Germania , & vita non fatis
probata perditum fuerat,doorum,acpafto
rum erudita probitate refticuendum.Efle au
tem percommod do&otes^ac paftorcs Ger
manorum Germanos eil ; fie enim forbvt
eiufd nationis legibus, moribus , natura in
ter i,atque amore deuinri facilius in eorum
nimos influant, & materna lingua inftrueb
vimmaioremadperiiadendum habeant u
Eiufmodi porro Magilrorum ea in prouin
cia inopiam fummam effe,eamque fieri quo-
tidie maiorem,ijs,qui fuperiunt paulatim de-
ncientibus,ha;reticorum verb magnum efe
numerum &noua fempenprole copiofior*
ex quo onfilium falubrius excogitan nullu
potuit,quam feminarium inftitui , quo ante-
quamomnino exrefcerotjftirpsipfa cttM
returinfemme,&pra,ciariiuuenes ingenij,
aevirtutisipecommendatiab eaartatc,qu36
flexibilis eft,moribus , Uteris , atque inftitutis
catbolicis ad omnem pietatem informaren-
tr.Hec feminarium m Germania fane fieri
vix poterat,nam vt maxime i integrum loc,
,*' Da atque
 fet,nque vfpiam cM\<

locus ad earn rem |ti^^aQ^ta^

modior,neqiieciuitas,quamR'6ftiahatipjftiP

Greuorcntia,lwncficiafummOTuW
cum J>rHxa libmlitas procrear in M??
ac!olecetibuspictatem,atquelercj&l irat-

maximfuit ratio infltuendi Grmanfd c#

legij ittftt prirrra vt dixirmls Mo"
rono^cum Ignatio deinde, lj{que graui^
ffiisvt^communicatalulrotcrtb^nttfi-i'
eeMsrim

nqOtafiriisd
uk; Emfue eseiiplum

sopa s a ram
t'
 d^aa<i^uc. Quam illc prouinciam^um ret

Romano prxceptore>ma

Xft^or^s pecuniarias (<^&,**

Avfo.^ ficwt * mr

 54 VchbHcflacucJtiottel
gorWXIIL fiitimaprudentia& pimte
Pontifex animaduerteret,Germaniatque re*
ftitutinem proYirtr &fecund cuAod>em
feruatoremqueDeum ab mfign aliquo pio*-
rum , mditefunique uuen feminario pe^
tend feff'mlhgrefeCjermniei htfiuj col
legij,quod non ei abfolutum } fedinchoa-
tuirtvidebat , &ura3e pecunariuni ubi-
diumampliauit:illudqueperpetuo,& copio
fove&igaliuth annuo fr&uftbiiraifc; tra
que hase ddmsTheutonicosiuuents raul
to plures dcinceps alet,Germaniciq; c^ni-
esnoninftituiiblth , fedetiaftvperfici
poterunt^confummatset; fiipien--
tia: laurean adipifci.Decebat enim noftrum
Pontificem eius mores propagandq; pieta-
tis ftudium imitari cuius bi nomen accepe-
rat.Ita quod nctusGregorius fcit iii Ari-
glos,hoc idem nofter Gregorius molitur in
GermanoSjatqueapparatrhabebitqj^fertai
&afflicb natio & petat re*nedw-!V-
ftitatis . Sed hacasfiofim pbrttifkif bull
declarat,qua in mambus^ft vt pafiim ab om
xubis leftitetuf. o*l I <mijimoC id
~oiv1-:r.'- 8 r- . rrudidmi >\{ Asttori (ilri

-03 "a
 fem-' ^*1<*
" - -Tb
^ Voniam tales fere
' fiuntjtjualis ipie j>

4<^1 tduca-
jppne dopenti^uct tnr^'ia#eriter ajjjjj.

fe a ^.

tp:jiegandi\mgij|af
D 4 ne
 iinrexhis'emmfanriv

git WS nos verba pfa profere-

~ '^ii*1^matr/marh cgre^
f**^^tteinftrtuto*ie! fi-
t udirc,nil i oqu i nift

maibdtigt^?4niiC:rnttiridignoret,adhu<:
vraHwdgua|rfcdtt*i$'dHlofui imbuatur*
Prcui fit-setas lafua pu erorum.ipfic puellac
&c^ ^u i fcuiaribus confrdis arce-
tot^neiiaoi-nialedidicerint j peius doceant.
,,vol ebrnea?, & fuis
aopfe erudtio fit,& n folm ordmem te-
ttomuMmpt^^ ...... '
 ^8 1444.
kklu marginabas trahantuf veftigJ*.vt f-
sss.nsm queanteuagari . SyUabs.iungat.a4
pp3cmium,&.<juibu5 Ha actas jdejiniri p'oteftj
tunufculis inietup.Habeai?& in djicendo
cias,quibus inideat, quajc laudifeus mor-
deatur.Non oburganda eljfi tatdip* itjfed
laudibus exeitandttm eft ing3inu^Vt&'.Y*-
cjfe gaudcati&via doleat* Cuenwn in
primis ne oderk ftudia,ne amaritudo eorum
percepta in infansht; wkra rudes annos !tr*n*
fea.Ip nonrnbj per q uce conuefcit jpiauia-
tim verba contexer,ftnt fortuita,{ed cer
ta, & coaceruatad induftria Prophetarum
Adeceti, atque Apoftolorum , & omnis ib
Ad^jWi^cbarafeies deMabep Luc-
Qucxfecenda^vcd^^udftgij^turejrae*-
n*ori prxparieturiM^ft probjJtatis
vitar,atque eruditionis eft eligendus. )qt 3
tfUm. E>e Nutrice vero eb9 nutrwipfii non fit
temulenta,nonlafciua,non grrula, habeat
modeftam gerulam,nutricium grauem.Hc

Eufeb.Ecdc
fiaf.hiftdi.}. I
t*f 3.
HA l a Cum
 Libtrpritmm >vl
Cum ehiitt perAfi ciuiratesiterfaceret^ad
lecentem reperit faeieplrWrim lgante* -
(hem vt primm Apoftolusvidit, moribu.
michrierem optauit effietft?,' lckje #Jiu*
pifcopmd)enduntrdidit.Aktiftes pu-
pillitutelam aflumit,ec^9^em ctaraWiri
eoinftitueridoboitururircpit. Tum fai
usApdldSEphefumred^t Scdtrtiri
adleceflJ>nntipio dteet& educatu4riJ.
mator'tp&opOjqui iil uep
rtjtah^atftwob inrft^& qui per feft
pereiai riflfetirelmquiturl Qui amoto
node fui dfsimils eTe eeepkj&comit p>*
diti&rriorffii,in duos intidertjmores^cy1
Um imkari.QjdrriuIta^ I vitiorum
tantmOTofitjvt graffatrm princeps fie
ret,incauto^; vtores non fpfaret^folm*
fedetiam Vt priaret.Suecedent dindt
poreJartsrertitur, depofitumqu
petit ab Epifcopp.Tum Aptftofo irige-
mi(ceh^a#;uWq\re^
tru^hiinu ihfeftat itft-
v^xcipusfclrii'rttltide cdfiN
gfeta onqTeftbs dfeteryrj
U a m'oerofe irieent < 3rerri,quem:iu;
Vcofifcn-
fo
 !-

tere,ciamat:quibus loannes, fyl,fityfi^p|g

gratius dixit^um vt ad pnncipem ifucere-
tur.Atver^jU^WIi proprim

4Mb*-? it,prae4ajpqu ipjrum ,

rabo tvia^*Sift ergo,

cam-
 ~~& o&fdm fatii
&Wi jtfuftltfu'enkm dhili'qua
6.Vl<fPffiMmitt^ . H"*r ttfo quo
itrftfcutoribas amor pa;
qWaratbs ad non fperat

tm cotexit hift ri

-eingnis mili
tVerpictti dedi-
ti$f4B Jtrens cum fliumre'
li'gfc^ivellet ad, ma

orat>
 6i Dehonejlaeducatione.
orat,propositi$ identidem crti{simi$ cmo-
lumcntis,qu ex fan cta illa in virtute,& lite-
ris institutione secutura este videbanturrC
prsertim austerus pater facile pateretur,
cientiarum studio hlium erudiri. Sapientia
cnim adomniase cxtendit,nec bellicam ta
tis degcnd rationcm patitur cs expert em
ui.Fmin pietas doctum illum eremitam
vincit,ftque iuuenis institutor:veruntamen
adolcfcensliterarum occasione^quas pater
. f inpuerodesiderabat,verametim docetur
# 7r, philobpbiam,qu docet humana contem-
. \*. ncrcjdque diuims crio,&fedul cogtare.
Prceptons matrique desiderio puer tisfa
cit pietatem & literas feeliciter adipiccndo,
sohtarimquc vitam amando, quam iuuenis
voluntatem molliebat institutor , tempera-
btque quouque matura tis ad constanti,
firmaque ad patris iracdiam,& minas perse
rendas redderetur.Fit intrim ex pruatado
mocoenobium, ex palatio studium, quod
etiam plurimi adolesctis ex couis & gene
rosis frequentabnt-Quinmultp pstsimi
lem viuendi rationcm qui voluert. Prce
ptoris itaque aduentu mater morofum fuum
elusit maritum , flio domesticam religion
attulit,
 . m ZtbmpritnM, ' -. 7, $f
attulit,florentisiima:q; vrbis adolecentuk*
& virtutis &scientia: cck esse cultores. Do-
mi itvixit adolescens (cjuamdiumutare ha
bitum non liuit)vt religionis claustra desi*
derariminim oporteret : &quifacie, ami-
&uq; comunem vitam qui videbatur , ma*
ribus,& vitat.a{peritate)vel ipbs eremi inco-
las uperabatJVlultos enm dieslne cibo per-
durare litus fuit,inter diuinarum lection
pernoctabatlibros, ib veste n vili } qualem
eius este decebat , qui patrem haberet pxdi-
uitemscabToiciliciuHn carniapplicitum oc
cultabat<Dcniq; cum pater iuuenem militia*
vellet acribcrcjtam constantem illum in ma
msticae vitB propoto reperit , vt nec minis,
nec promifsis,nec suppliajs illum scntentia
depulericAltas cnim cum iam egisset planta
radiees ventorum impetu conueui qu pote**
radTandemiuuenisinsolitudinem cedit,
&Christimilitiamquitur,induci^ue sa-
cramentopersistens gloriom palmant fiiit
post mortem aflecutusv" r-nr j . .i /iurt: a
i ..ac.R X T :-A?$iy*4b C- zifii
(intvK De Sjxtrtarw. --W^A
A Ntiquorumhominam , quilucehri?^'''-56'^
stiana carurunt ritMfcmores,quin}'i
- '-' xn*
 $4 De honeftacJiKdtme,
xim p< obentur,in educandi$UbeP$,recenfe
tenon diplicct :qna in re Lac;edemonijs W
Hiam iniium,<uiorum fama est celebris itt m
diuminstiturione. Nampiens illeLycur-
gus firmori volebat infantes,& ad labor ab-
durefeere: quoeirca nudos incedere,ift nrae
perno (ftare,aqu lutultam bibere, nil fomm
causa ubsternere,stuare,algere,currercado
lescentnios omnes oportebat.Sobrius in pue
ris victus,tenis cultus,verberum,& iniuria-
rum patientia ttm profuit , vt prouerbij lo
co^ceremr.Solas este lacnas,quteviras pa
rercncFuk etiam Lacdcmoniorum moi, se
ftis dieb" rusticos ho mines vino repldi quoi
mero iam occupatos in vias pnblicas produ-
cebant,conuocatis pueris,vt fdum illud tfe
mulente fpectaculum in tuerentur. Qui,ant
maduersis vinobrumhomm motibus tur-
pisimis , & aux lud ibria , cjuosq,- iocos pate-
rentur ccmcntes,ebrietatem odio pro<jue
btur, frugal itatic^;,& tempertia: virtutem
adamabant.Tantus prterea abstinents vus
iiiis fuit , vt certis cliebus iuuenes oporteret
Aepborisj(biiudiceserantSpartani) corpu-
fcuajnfpicienda,tractandaq;penTttcre, vt
6<juid esetpnguedinis in aliauo <feprebe
 |bsj|g^acQrn^emr.Qucm etiammor.

.m^tratufungebatur an&UM..fcm.
abuitj quam i puer, pueHve,'*.^.^.
^opinguecuwsiortenon caperet , .popnas,
J ^-^ ^uinqumprofed bellics ladibus
^jpum-geliarum gloria Sparta claruiTeti
rj^iiftos,&minim delicatos milites am'
i^piWritiareddereconUeTct, ,. '

JpePerfn. ' r,''

[rjGcihominesapudieeducatostam in xtmfiJLt'.
*as fnribus imbuebt, vt eorum diicipli^cjr
$-addi,detrahive poTe videretur.Pucris
enim i$i prceerant ex {nioribus,quiillo$ qui
^ptirn s redd ituri eife credebantur , quos in
locoforenfiitrepituremotiimo conftitu .
tp.s magiftti erudiebant,primum4; omnium 5
*^ djfcend operam dare cogebt, dein
^f ingrati animi vitium odio profquij magi
i&fafibps parere,caU viuere , m cibo o poti*

5 ijffip4bantur,omnia qui proueil. #

^fat^rftabant^
trc, iifprimte magiftro vefci nceiTe erat*"
E idq;
 66 De honefttt eiucxtione.
c
idq; annuente prceceptore. Ferunt autem ex
prop.rijs dibus panem,nasturcium & cape-
i s .4* . 'gjIjjn yjj exprpfluente aquam hauriant,ne~
'* * L . J^quqHcetdelicatipresvnquamdapescomede
r^uli forte ex venatione conquirtur. Tarn.
aqteiPersis pucjori erat prouium , vt nu-
apmqueinipiam,' prrtim puero cpnpi-
&capitale fuerjt : i tantum prtere ciuilitati
tdueruntvtprolegeseruaretur, ne pueri
palm conipuert,nares emungerent,ructa-
TUt dt tut- rentaut n0l> longeeddend vrine cau sc-
tma hominis c.e4esent.Qua. ver ratione Rgis nliumPer-
sei m M^-i>; nstituerint , grauisimus philosophorum
bUAt. tJ JkPlato docet,puerm nim ilti dumtaxat nu-
fcrunt qui in Kegis aula optimi cenntw .
Pttruscrni. s^busmaximcura:fuit,vtinsans dcora,.
h.dt honcsta egrep;ia:sorrnacoricresceret,rnembroi:urn-
4t 1 ^eiyegetamaptitudinernconieruaret^nno
etatjs eptimo equestris disciplin,artis4;de-
htofix magistro prnmittebatur. Cm vc-
r^4nnum quaturdecimum perueniet,
^^eubcrnariincipiebat quimagistri re-
gi|ybl)antur.Hi^Uidem ex vniuer dele-
Ypra, quatupr sueront cxteris omnibu
i^inlitris,turo virtuie prstantiores.Quoru
prjnifrreligionemjlpet^regia^; tfadit insti
 ... . Liber '. f , ^7
tutajveritatem ,. vt tQto vita: tern.-
i)orechariimambabeatJhwatur:tertiu$ ne?
idini fuccumba^atcjuer.vitm agat cupi&r
tatum omnium exprtem ccMmmpnefitj;
quartus deniq; conftantem ilium, & fortittt-,
ainis amatorem conatur effcje.Omrilaup
dePcris digniimos efe ceneamus, qupr
in educando vigilantia efecit,vt inter fe ccn
iun&iimi , exteris nationibus formidable*
eflfent.

Ve frifeo Romanorumfcculo, , .
SI quis forte cire defiderat , cur tantpere CtnJ&mi*
antiquiilli Romaniflor,uerint , in rebuq; eitu* T>"1
mnibus excelltes fuerint , fiue priuat de- * 0'
cusjue publicalaud,fiue gubernandi peri-
tiam,fme militarem induftriam,iue belli tri
pKoSjfme pads ornamenta, lue otioforunt
docbinam,iue oratoru in forfibus negotija
elocjuentivelimus animo reputare , nullant
alia efle caufam reperiet, quliberor educa
tionem vigilantem; ium enim quiqj filiiiiri
excaftanatum parente non emptae nutricia
vtnunc noftrisft optimatibus , tradebat,
fed propria; matri alendum relincjUbat.Fui*
uitpfifcoillo Romane flicitatis terrfp?**
- *E utnm
 fottiihfieniirt-fri:ktt$,fi&; rem familirem
tri,&libers:hheft nutrir didicifint.
Solitos etiam Rniafs hiftori dicunt ex
pfopinc[is,&ngtiinis necesitudine coniu
is Fminis aliquam natu grande, moribu-
<^tiillufrem deligere: qu bbol multipli-
*n ducaret V qua ptefente nil eque di&u
obfca&ium proferr , neq; fatu inhonelum
*6ntre,puerislicebat. Magiitr hui us partes
erant , non folm , qu lena efent edocere,
fed etiam ludos 5 & oblecbmenta tatiilli
permifatnira quadam {ntitate,.& verecun
. dia temperare. Hac quidem quamditu ftetit
vetus^&feuerapatrumdiciplma , principes
; multos Roma vidt,poftquam tarnen maio
rum curriculo deftuxerut Latij , nobiliumq;
bosGrecul ancill* nutriendos uceperut,
infans dominus iruis impurisimis cepe con
iuncbisimpudentiamcum ipolacb ugere
inccepit, corrujstelarrnqjillecebre teneros
annos deprauarut. Quid ehim infoclices pue
ruli flagitioum non dicerent, fi nutrix hbi-
dinofa,fi comits praui, parens vitious , t
deterrimi preceptores delicatulam artatem f
tis per i ad maleficia propenm quai mann
impellebant ad fcelera committenda? L> olee
*Ti i s preterca
 iherfrimMS.
preterea Cornelius Tacitus a qu omncra
me hiftori accepimus , magjftrpruviel ,
ta, vel ignorantia fa&um efl , vt dicipulo-
/inftitutio fu tempeilat,at jnramijaut
prope nulla haberetur.Nam-qui eiuium libfl
josinlituebantfutilia quedara inculcaban*
precepta,.quae nilrecondiq eruditipnisha-
berent,nil antiquum fap^rgnt^hilelucubrat
xedolerent.Sumus in hoc cjfprplct^ qud Ta
"citus Cornelius lamentando refert omfl*
Jongiores,quodmihiyium fit ad nftritem
ponsdeflendasmiiriaspoia^^mmpdarto
Claudicat enim nunc pjurimi? inlo.cii
tutio puerorum 5 nam fi in priuator doraos
ipees nullam huiuce rei curam inuenies, fi
adpalatiavertamus OculSjvitiorum fenti-
namvidebimusinexhauftara } iAcademp .-,, ,;.
quisnpnlueeat?iijquibuHceatia ^mplr .^ ;* 1
tafq; iuuniRus prpppnuetur; addc his c^di4-
datorum fub^rnahtiuiii pueris valde perni-
cioi blandimta: <jiti vero prccptorc$aci|.
rat,ipieBtrqj docent{*1ilii
auditoribus pitafem coramedrej ne quaif
offenfinis anim ria monendo prftent. ,
VntmifuperftGrammaticmpriuatisfcho " -
lis perfugtumjid hoc non omruno tutum- 1
E J Nam
 5 Uthontfltettcaione.
Nfi libf obfeoeni fsepe in his preleguntur,'
ic|(iibusnilesemagipotest pestiferum iuu
tu4!l^e'pte! loqndi' & scribendi
ttr<^pt%adtfntr,, qWiarhpridern obsole
fefet d'ebuiflfeiJ Nil stcjuidem apud istos,
(juod rion fu-hols,vetustls,inptis,iniume-
rattilibuq; rguls ab impritismis ccepts
fit metkndtfi!' Itatrtie Ciccronem Roma-
^mc[UphffiHi'qH4niiunibdiuntjigno
tkt chuuSjCm'tamch Iirig Latin par
WM'Tllium^&pratcrea nullum agnoca-
mt^X^up tj^t rriagrVa iltis hbenda sit gra-
tfvflfdi & viftilterri & perfcctam cruitionc
r&runtiuuntu,; 1 ' . * "
il^sini.Trs-'.-XJ-: iv=- . .-.'.tfi'-.i.' ..
-hrninr:u ', De IlioCtsare. i ';- , ;. .
jfhlnut T^fcus Cr cum Octauium tenerum &
in ai*$: H1"0!* inranwm ducdum ucepisse t, si-
bt multa de ciuliHiolc promisistct,e insti
tiicodi pu'eri fationem adnibuit,jua: princi-
pifJfOcoriQei!irevidebtr. xa<jnobi
ifslrtiisprxceptofbusjpucrumtradidir^eaqj
dicipulum dcere ittsit, qu homiriis imp
riumfcnegfttfrfprdpriaesent. ih Gr
kireris, Latifijfqj efudifas est, dkendique
facultatem, & ctpiam cOittparauitr atcj; cti
sh&'t. " \ 3. "" vt
 Ziberprimas', %
vt confummati principis muere fungopd
mpoiTet , militia: labore* 'perferre didiefft
yque adgubernandam rempublicam fr>-
tmert,prceptorumoperacognouit.vt mi
nime mirandum ft talem, tnturrique A!u^
fti principtum fuiifejqu tam praari exor"*-
fusfimdauerunt. ' }

TRoadenis Lycon quoniam exeius ort ,"tUfhll

melle dulcior fluebat orati,Glycon eft 0h.
amuItisappellatus3quavoxGr3e<?auauiea.. s
fignificat5n educartdis vr'peris excelhit, -I
non enim conuitio , aut plgiS vtebatur } fe
pudor,& glori iludi dicipiilos incitabais
npcq- gemium calcar'adhibebt. ' '

DeVerr/io Placeo.
VrrfiusFlaccus libertinus induftria sohmm ie
tu docendi gloria maxime claruit.Cm ''"^^^
enim cadef pueros feruile dcret, nobili r*
rem regehda,moderanda;que iuuentutis ra
tioneminuerrit,nam difcipuls armulis dhi*
bitis,prsmi;rq; propofttis incitabat,& ei, qui
viftot difceiiTetlibrumaliquem pulchrum1,
& ex rarioribus tribuebat; Ita rpulfas igno
minia negligentem, & pigrum & acrius, &
E 4 fa-
 ji )eh?neft*cdtiCittcite.
lubrus puniebat.Quare ab Augustoprcc
ttor ipsiusrepqtibus electus in p^ljtffjurn tr
ijtjdpcuitjj tumAgusti cognt^ turp c-
ters in atrio dqmusatilina:,cen.tenaq; sc-
stertia quotani^accpit. Prarnste post obi-
tiim l^atuaei erecta est. Eumq; hpnorem il-
lustri Grafhmatico ciuitas decreuitj quocla-
risimi fortisimic^ duces sarpe caruerunt.

fWu'Il^Vr I^ndproli^lertisiimaceVup^
lfc JL^st,edttos emm partusexercet curiuoctu

lnfdas,vel impetusparatisimi.Erg institu

tioncmodiflenatur*repugnare est.J " ':

J&M.ia.. Anosahauisjacmuficanot^solmna
.>:; j^ai tura,d etiam arte,& institutions vli,
* 3 ^dstimmamilkmcandivelsuauitatem,vei
>eritiamdicitur perucnire.Nam qwae inter 4
as maxima est rdioribus prect^(blet,&mp
dulos,q uos ip imite"ruur,preeribere. Dici
jjula diligenter attendit , & rtractt audita,
jntelligitur emendat?t correctio,docgntis ve
trhensio.Fer^iatan
00 tes,
 tes,voIucre$5<>mnia denique riimantiurri ge
nei# deinstitutio'nis vi idem <jaa/ sntiunt,

. . . TDe<fl?ufdttm latinx \'mgu& :t ....

. :^ magiflrii. -7 jrrj
/~\Vx, digna laus prxceptri tribueur'CJ
V-^ . cflior de mercenargs)<pu lauto;co
uiuipillumsolebat excipere,cjuem yidereta
cerdpi^crin^inaconfitentem.. Solitum est
prterea egregium hune institutorem perhj
bent i abiecto jepe libroquemexponebat,
quod prpfanu&esser(t4es,ii!t fer ^^i
fiunjanipres literas dicentihus prponi f-
ient)adpia.qraxkn , sria dsrnmp bpT
.jio.adbojtancnta cpn^rter*.Nil este iria
ig^opere^xBetcndurn^pter decus & hon
itatem cuceoat,& in virtute proquenda pa^
ui esse ducendos omnes corpons crucutus,
^ullum^l^n^fi&j'capiti^c^yitx diferimej}
vaid ejfemetHendumt c rD$ki\e est- cc^fi
quaitfuropriuatus hicliQBio., qui stipendip
iuuenes dcebat,commune bpnum adiuue^
rit,publicam^;vtilitatemauxerit,adplescen-r
tes enim plus mille in optimo vire statu flU
IocauitHufUtjuidaniauditoryir fan liteT
$ ratis
 74 htneix tducatlone.
ratisirriusrtihnrrabat, cum*' dus pius hic
preceptor di cacitatis,& mdedcntie crifti
deteftari foleret periualonenrfilltti tam fir-
mis nixam radicibus ( menti inhfiife , vt
ne Theologia quidm mftrct^hhofij; tri
ginta natus excutere a i religiofm formidi
pbtueritjfi quem vel ioc lacefitbt. Si-
mulac nim verjim exciderat, ih^uo obtre
cliationisjirrifipniive leue aliabdirliretve-
ftigium'} antiqua prateeptoris drnortftio ve-
nieptin mentm,qu nec clrri , nec palrt
oltrius Ixdi exiftimationerri prrattepat .
Subiungam aid mercenarijftdi'is xeffl
plum,id qi'degp mercenarum 3rx.i,c v-
rus,ac dilighs paftor effet ? cprflttifuferat 'ille
natoris G hriftitfmettta , mrtrhtk a'cer
biisimamipeicro libro interpretan ^{d
pr lacrymis, & grrritu homo -pts 'ritei'r-
ptm ifmftrrlelinq^rcgbatrl Tan
t pietati pr&miuWrbh df4f]}ab\it ntm
'^ifepuios furrit horions, &qtip.rimurn
fefuiant pubhd^c^fhmodis V Hotcnim iam
di os pV'b'are 'cnendimus,nil CCe videli
cefc,quod mTdri ctura redd'tr,q quod
adoleicentibsirhpnditUr, hquibus velut
ertlifolb fetma-iuht maxime fru&uof
> d Ma-
 MdgiSlros alteros effefdrenes , ee
emltoyt'dieres.'Cap. III. ' .

Tfi natura non patitur,vt qui feml in Iii

cm ectitus:, fuceptuq; fit nafcaturii-
fmjtamn cum magiftr tradimur , pareri-
tibusreddi cenfendi fumus", vt partus vitia
^uodamrhodo corrigantur.Vt enim ejus af
ticummanibusfabricantur-, eacum vitio1-
us deformmfq; efFefta cemutur , iterum
ac fpius Vel fuo reddi flent^opificijvet &-
ripolienda tradi.-fic puerile ngenium geh-
toris,prentifq; iocordi idfepruatum prec
ptorum eft olertie committendum,qui cum
parentuminftarobtineantrurlis eudem fee
tum quodammjpdo genrabrit. Quare Ari ?olhk.6
ftoteles eis qufciuitatem lgibus conftitue
re velit,pfimanii curamcfle oportere dixit ih " ' " '
erudiende; iuuenttis raton ftbilida qua
fublata^ingens caperetreipublica detriment
, tum - Ihlmutioriem vro non priuatan^fd
publicameie idem Ariftotles vult; laudan-i
doq; efl Lacedmonios putat , qui pufelic
pueriiaf^^^t^jhtdfiflKirirfi creba%
) cid ciuim liberi omnes curi eftnt, qumq}
vt patTcmintrentur.Qujdutem publiui
 Sh DehqneJlAedHCtitne;
literarum doctor^omesticpinstitutori pr-
jb.i.rato- stetQuintilianusdocetjipsaquemclius hoc
tu. institut. ::~\:r.3:i 3.-.-jy. l r
tas.i. nobis expericntiamonitrat.Quidenim 11 di-
gites;parntes sint , non molle , langaidum,
eneriutumq; pue,rilis educatio habet : quid
si tenuiores nonleue,abiectum , demissum,
flagitiofum,&triste?Quamobteminstituto-
ribus plurimum respublcadebet,qui vrnbra
tilis domesticqj diciplin,, qu plerumque
Hreliinproba,v:ecert mcacst,precari sont
emendatores , eommq; labore ac diligentia
innumerabiles parentum,& progenitor. cu
xx subluanturd quod cxempla,qu* sequi
ur3aperient. :.~.\A .. >rrj ; t -. \ ,.- ;

; / ') DeSanffo Ltandro. 1\ r. , t

S-(frtz- "pRfari veniarrt nos oportebit, qui tam se-
**/.f.ji. 1 ronostratemLeandrnominemus. Cui
Hispania nostra pietatem ynceramqj fidem
refert acceptarn.Js namq; Ermigildiim & Ri
Caredum Arriani rgis ftlios detinuir, .ne in.
paterno errore versarentur . Tantumq; cum
Jrmigildo prosecit,vt ad necem Ixio animo
ferpndan^quam illi seuisimu parens attulit,
fuabr fuent.Paul postmisernmusfilij tor-
tor adextremum vxtacdeductu^j cuius fidei
-U pnt
 Liberprimus] 77
prxidium fentire non meruit, cius dignita
tem prardicauit, & Ricaredum fuperftitem
acregni fucceflorem Leandri tutelx com-
mifit. Quo fat.um eft , vt regis & Pontifias
opera impietatem Hifpania non dediceret
iblm,ia etiam abiuraret.Nouus enim prin
ceps totum fc prarilis I_.eandri fiibiecit arbi-
triorquo ine exemplomonemur cognatid- '
ni & inguini nimim non efle fidendum^
qua; fa:p.e nouerca t,cuius tamen incommo
da educatione compenfntur.

De quodampuero.

PVer quidam apud Platonem educatus cu $tte*lil.*

longo poft tempore patri redditus effet,
eura1;vociferantemaudiuifTet,rei infolen-
tiam admiratus,nil taie, inquit, apud Plato
nem vidi : Ex quo intelligi poteft quid inter
preceptorem,parentemq;interit,alterenim
vocem continuit,cuius exemplu multiquos
vn docebat imitati vocem nullam altiorem,
immodeftioremq^ vnquam profuderunt, AI
ter redeuntem ex officina modeftia: puer,
in ipo prope limine contentione immode-
rata vocis exterruit.
 j% Vchonetta educationc,
,, Be^texandro.
INtefrogatus Alexander, vter fibi chariot
Stetus.
effet,parens nePbibppus,an magifter Art
ftoteles,de amore refpondiife fertur nihil,cti
xife tamen,ille quidem vt eflmus fecit , hie
vt boni eTemus, parenti vitam 5 mentem de*
bemus praxeptorj ., Nil dici poterat acutius
vt mtui-,doarineque dicrimen notaretn
Palfent innumcrabilia receniri iue noftrj
iue etiam aliena , fed eil breuitati conilen-
dum.
Doccnd<& muentutts labor reipuhlicx "MiUf*
fimus eil j ipfifque pr&ceptoribus
f#mmegloriofm. Cap. IUI.
MVllum nuinns reipublica; aflferre maii,
meliufvepofumus;(aitTullius ) quirt
fi docemus3atque eritdimus iuuenmtemjijs
prirtim moribus, atquetemporibus : qui-
bus itaprolapfa eftrvt omnium opibus refre-
rianda,atque coercenda fit. Quid eft ( inquit
idem)iucundius inetute ftipata ftudijs iib
1 [aten* Ucntutis?an ne eas quidem vires feneebiti re
linquemus ; vt adolefcentulos doceat, initi-
tuat,&ad omne fficij munus inftruat? quo
quid opere quid efe potel praxlarius? Ex
. < hi
 Liberprimm. 79
hisplanlocismtelligipotcst, qumnt hoc
regenda? pueriri non vtile blmjquod sat
turomnes,sedetiammunus illustre . Nam
jtid multi,cuii de hominum vita benc mere
ri yellc dictitantrab hoc instituenda: iuuen
tutis munere,quod est vtile ntiuntjvel lau
dis cupidijvel laboris metiientes blcant refu
gere:aeducendimihicTevidentur ab erro-
re,omniq;iJIorum opinio ad eam pem tra-
ducenda, vt existiment gloriae plurimum se
astequi posse^docendique molestiam sructus
magnitudine compensari.Qua si minus ve-
ra estent , nunquam grauissimi homines , &
ummo ingenio prarditi , quiq; & concioni-
bus populum tenere postent,& maximarum
artium intelligentia gloriari : omnes suas cu-
raSj& cogitationes in vnarn iuuentutem do
cendam,iuuandam, & instruendam contulit
fcnt. Taceo antiquos Philosophos, qui pue-
rileminstitutionem & coluerunt , & multos
ad simile studium libris feriptis inuitarunt. >a
Quid dicam de sanctisimo,eruditisimoque,
Hieronymo?ui grauifsima tractanti puella-
rumquarundaminstitutiopudori non fuit:
quasvagientes adhuc,nutricumq^ mammis
inhxrcntes preeceptis adiuuit, & legibus , vt
 docendifetnatiorr malidasmoriis ad noce
dum celeritaterr, prompnsiimamc^audaci
pruenirct . Prartereonostritemporisquo-
rundam noninbdo pietatem,sed etiam dili-
gentiam in K odcm puerilis edticationis
rgumento libris,volummibus^uc testatam:
<juos non minus hcipfa cripta nobilitanty
cjum cjua: de alijs quxstionibus ab ijHem au
thoribus profeda in lucem cxierat-Sed auo-
nim exemplis,qua viuaquedamclTc argu
menta censentur,rcm commdis effici,c-
cludiq; arbitramur,ad eorum nosnarratione
referamus , id quodin hoc opre constanter
retinebimus.
DeViuoPauo. ",
ECclesice diuinus ille pracp, gentmticpi
doctorinfgnisPaulus grattim vbiq;,
benefciorumq; memorem Gamabeli prebet
\A8mtm zt. magistro:quotarnenMosaicamlegem,pr .
fascj; illas patrum caremonias blm didicef
rat. Magna enim institutori habenda gratia
est , licet modicanos docuerit , modo nt
proba : ip namqu opem nobis tulk 3 quam
potuit. !

De Philippe MAccdomm tezc.

 Liberfr'mu, 8
Ci Vm prirrmm Phslippo Macedonum rc-
'gifiliusnatuslstAlexander,ad Stagiri- ^
tam Aristotelem literas Philippus misit, qui- smtn(M. t.
bas non tam ltari dixitgemto Alexdro: it mjiu.tn-
qum qud eum Aristotelis tempore naci
contigerit : cui quoniam ipim erudiendum
tradere instituerat,fore perabat, vt tati pne-
ceptoris industria cm parte,tum magistro
dignus euaderct . Itaque non citias solm,
sed prima etiam syllabarum rudimta doce-
ri llium ab Aristotelc voluit , glorioumque
Philosophorum princepsduxit,velprimispe nltnJntff.
ne Alexandrivagitibus intress, lactentiiqj auum.
insantix curam suscipere.

DePaulo ~4Emil}o.
A Emilius omni Macedonum gaza po- stltUicmli.
^^titusnil attigit ex tam opulenta prda 3.c.i.
praeter libros regios,quos liberislegendos,ha
bendoqjpermmt.Nilenim homini fortisi-
mo,& abstinentisim iorum siliorum in-
stitutione charius vnquam fuit. Vcrm cm
libri mortui quidam magistri sint, doctoreq;
viuo opusesteintelligerctipetijtab Atheni
ibus,vteiprobatisimum Philobphum mit
terent,ui fiUos traderccllli Mctrodor no-
I : f F bi-
 8i De honela ducation e.
'm
bilisimum Philosophu Paulo mirunt,ba-
i cum^; putauit Amilftis tali reperto edu-
foUttranm catore filiorum. Metrodorum ver minime
**.7. pnituit Athenis relictis,vbi in omnium es
te oulis cperat, in vnasn AEmilj domum
intromitti,adolesctum<k curam fucepisse.

De ^pollodoro.
SdbelUcmli. Rammaticum Athenienem Apollodo
xo.c.8. Vj rum v{^ue eo celebrauit antiquitas, vt ci
amphyctiones totius Gracia: sanctisimum,
graumimumq; concilium honores decreuis
le narrtunquod niHippocrati medico ne-
mini antea contigerat: qui in depellda ; abi-
gendaq; pestilentiareipublicafuerat. saluta-
ris.Pra:clar quidem Gracia: natus premio
jequab' illos este honestndos cenfuit,quoru
iri re disimili, similis industria viguistet . Al-
terenimanimorum morbos , gritudineC-
que sancta iuuenum institutione nauit, al-
ter humana corpora ab imminenti exitio via.
dicauit*
- u- - < 1 ;' De LyconcTroadenf.
TRoadensis Lycon,cuius supra memini~
tnus,quemq; egregium educanda: iuu-
tutis mgistrum fuisse daximus,Attaloj&Ei
*~L mcai
 Liberprimus, s 8j
ffieni magnis principibus charas imprimis
fuif:quorum regiam maenificentiam,& bbe- '. ..
ra/itatem, qua indies copiolior nebat, di- j
tior,nevidereturvelafpernari, velobliuifci; fo/ipbemn.
Antiochi preces repudiauit, & promifla ne-
glexit, quo etiam adamicitiam familiarem-
queconfuetudinem vocabatur. Summa hc
authoritas,gratiaq, fuit, vt tres de vnius ho-
minis,eiucjue priuatireges amicitia contde
rent.Eienimstasbonarumarti magiftros
nequemdigentiapremi, nequevllis finebat
obliuionis tenebris obicurari.
De Marc Antonio.
M Arcus Antonius Gniphocomis,&li-
beralis in docendo fuit , non enm pa-
us eft vnquam de mercede : rhetoricam cu
Grammaticacuinxit.Seddehocalis,nunc *
cmcdinftat,quodque in prfentia querimus, 'K
huius Antonij fcholam Marcus Cicero pre
tor mtrauit,quantiq; fun&ionem hanc a:fti-
maret olendit,eft namque Gramtica, pue-
rorumque inftitutio res maxime gloriof.

. . DeOrbilio.
HOratij prxceptor Orbilium qui quod
acerbius in puniendo eflet , plagpfus eft
F no
 S4 Dr honeflk eiucatione.
.[ nommariis(noliem hoc equid, malus ettim
lhUtm. ^Juturni magister est metus osici})Beneuen
'\ , ti in patria statua marmorcapost morte deco
rauit . Qupd vero ex Diuo Chrybstomo
umptum Anachorte cuiusdam exemplu
ad cundi capitis argumentum de rationt
docendi, educandiquepueros adiunximus:
hue etiam pertinet:remq; hanc,& veram sen
tentiam valde confirmat.Non enira vir gra-
uis, Christianque Philosophie in blitudi-
necultoregregius ex loco auelli potuistt,
isi immam in adolecentis illius institutio-
ne vtilitate positam este intelligeret,id quod
riprobauit euentus.Itaque sohtudinem,n
ctumq; otium vrbis celebritate , erudiendiq;
vnum adoeentem honestisimo labore c
si. mutauif.
^fiftvnmm aceusatio , qui liberarumhoneftam
educaontmyelnegliguntel, quod
cil multsceleitu impedimt.
Cap. V.
EA rerum perturbatio est,atque peruersi-;
tas:vt qui nobis vtiliores esse deoerent, ij
fepe nostram perniciem machinentur.Bono
emm aaimo(vt ait Seneca) domesticis ipsis
j no-
sl ' '
 LiberfrimuC.
nobisexmum,&peftiscomparatur . Sedin
.hocilli grauius peccant,quibusvnicus est si-
lias,quem quia perdit a;mnt,obiurgare,se-
ueriuque tractare non audent ; ipcj; impu-
nitas domestica publicam sepe animaduerw
ionem,atqueadeempiternarnpeperit. Vt .'
enim Helicerdotis liberosegniter moit^ .0. ....
pantis upplicium,vtqueDauidis ad Ammo
nis flij incestum stuprurn stagitiosisiinianiq*;
libidin coniuentis mstisiimosluctustora-
tercam-.ipsa nos quotidian calam isatis nisto
tia docetyjuanta sit,vel viiofsc ndlgentii
velparentum in educandisi&criSjmaginVti
que tradendi negligenTaculpa,qum gr&
uisjqum funesta-Suntautem hoc hostrt^
{>oreeograuis,acerbique parentes iticu-"' ?
jidijquoplura,meliorqueindies honest*
cducatioms,religiosarque disciplina: perfu-r
giaconstituntur. Qupd si Chryfbstomu M**
nullamesse parentum excusation affirmt, wt^'r4tt'
ri- r W W "W-
quihliorumnequelinguam,nequemeritt ^s^ '"*
expoliunteorumqueinnocenti non prospi
ciunt poil nctisimi Iobi exemplum,quem
constat nullo authore,nullque icriptaiege^
de filiommsalute fuisse blicit,&piacula- -
rcs hostias^alutarej; victjmas vepro ncer
 86 "De honefta edttcdtionel
tiseorumpeccatisobtulisie:quid dicturum
saisie censebimus sanctum ecclefis doctore,
intantaprsceptorum copia tantam quo-
x>un-.dam ciuium in suis liberis erudierdis ,ad
jnagistrumque deducendis bcordiam cer-
onin 6o nc^Dic'jditsanChrysostomusex ca:
mjtath, ft sedeeadem illa,quc in libris criptareli-
tuinmaion parentifcms anos esse curar, qu
lios,non emm pecudibus9iumenti{que no-
strisitemsrc quempiam praificimus, ncque
aut furi,aut ebrio,aut insano besttas , qua-
riim vfus nobis est nesiaris, commenda-
xnu$ : adfiliorum yero ingenimn excolend
iljaumus pdagogo contenti:, quemcasus
ojstlerit, c ml fit nac arte prsttius . Qua-
"Jftione, in rc}vtsapientcr adrtionetT'ulliuSj dumhabe-
Vtrrm. |^uS;paruo$libero5,&incerturn estqvlon-
gaiDostrum i|iU%vita sutura t ,eoiivilere
: i ^iuiapropire.dcbmuSjVttlWuinsoIi-
* ' tudo * & pueri tia qu m sirmisimo prxsidio
Of-j&J^ p^it.asit.SedhffcSan:oSpjritumecck-
fostio mclius diuiniusq; dicuntur* qui do*
et filium suum in Zelum mittit inimicum,
&in, medio amicorum glpmbitur in illo.
MomUus est pater eius,& quainon est mlr
tuus, simil enim rcliquithbiptst .Bquus
j f indo
 Liberprimai. 87
indomitus euadit durus,&filiuremiflus eua
dit praceps,lactafilium & pautem te Faciet:
ludecamilloj&contristabitte. Noncofri- ; .
deas;illi,ne doleas: & in nouisimo obstupe-
cent dents tui.Non des illi potestatem in iu
uentute,& ne depicias cogitt as illius. Do-,
ce filium tuum,& operare inillo, ne in turpi
tudinemillins offcndas.Hbethic cum paren-
tibusjl^qjiijillaqiie verbavsurpare^ux inCa jntxfoftt.

fidentin.qu q.upniam graut

' & eleganiatn?.nQstram Kanc disputationem
Xion tpe.dioriterillustrabant. Q^e nad'no-
dumdiuinalegenckumestvtparentibussi , .
tij honorem nabeant,ytpareanp,vt obqu^
tarjsicparentuni.prop.riaQrficiafont5atqijmii
nera,vt nctisimis duciplinis,ac morib's'fi-
liosinibuantjiiqueoptim'adentvidi p'r-
pta,vt ad religian instructi,& parati De
nctinuoJateq; venerentur.quod paren-
tibus Susannafctumgsielegimus.Ttaque a "D***?*
cerdos"parentes.commQneat,vt se libens ma
istrospraebeant virtutis,Ea1uitat!?,continen
tia,modestie,& sanctitatis; tria4; presertim
dcclinentjin quibus epc offendere consae-
; F 4 ue-
 88 pehoneaeduattto^
uerunt. primmnequidacerbisin Kberoi
M CM *ut uanturaut ^atu ant,cjuod postolus
*'3* inEpistolaadCollosensesitapn'Edpir. Pa
tres nolite ad indignationem prouocre fi-?'
lios vstros,vtnon pusillo ariimo fiant 5nam
periclumefl:nfracto3abiectoq;animontj
dum omnia timent.Quare iJlud prcipit,vt
nimiameueritatem efigint,maKritcrue ii-
beros corrigere , quam vlcisci : dejnd'e si cjua
, V culpacommissaest,cmneccflariasitci[)jga
tio5& obiurgatio,ne cpidliberisper mdulge,
tiam dislblutremittant.Sepe enim^flj par
tum nimialenitate,& facilitate dcpfauantur:1
quamobrm a dibluta indulgentja deter-;
*;<J'4' reat expo Heli mmifacrdotis, qui quo
in liberos indulgentiorfuerat maximo '{p-
plicio est arTectus.postrem ne quod1 fcedss
iQm estjin silioruni ducatonc,1tc dpctrin
prarpostera consiliainant' : etenni permlti
in bac vna cogitation e,cufaque verantur vjt
r.. . opeSjVtpecuniaSjVtlatum, &ampm ps-
trimoniumliberisreliriqurtt: quosnoh a<
religionem,non adpietatem,nOn acLbonari
artium diciplinatTijsedadauariti^mj&ad t
familiarem augendam cohortantr : nec d
filiorum xistimatione3&salute sont solicki*
'' J dum-
ummodo pecuniosi sint,&prediuites: quo
cjuid dici,aut cogitari turpius potest?ita fit vt
adillos non tam rerum copias,qum sua (c
leras flgitiatransferant.-quibustand non
ad clam, duces prbent , ed ad inferor
supplicia mpiterna. Sacerdos igitur optim is
pneceptisparent.es institut, eoque adTc-**-*-
pia; exemplum, ac similem yirtutem excitet:
vt cum fihos ad Dei cultum , & sanctimonja
f>rob erudierint,ab ijs etianxamoris , & od-
ruanti^&obsequn vberrimqs fructus ca-
piantjixp Catechimus.Nunc excmplapa-
reuutn deflijs aut mal aubcnmertoru
appqn,endant,vtraq; cnjm trftati huiuf
fB.prop,est.j; f riCbr ... .T rr\

T>eSortants. 1
LAcedatmoniorum prdarm educand,
onformahd{j; periti* rationem , atcj; ftetrcfai
/ertiam ali,atqueli preraere,&inclca Mf**SC
reoportetexemplo: nilenimin'nc gnre^
dcendum orfertjin quo'noh Sparta excel-
lui videatur.Nam si puer praceptoreTvel
io caftigatus ad parentem qereas defr-
retjturpe erat ptn cem filium non iterum
vcrberarc.Hoe fibi dxctum existiment mina
F 5 tuli
 90 De honefla ducations
f.uli parentes, qui in magistrum Huerum., &
grauemilludPlautivsurpant. : f.;. .
Ehosenex,ntattinjr<ispuerutnUl<iC4uptr
CumiUudpotius ex eode poetadia ttbjs porte
u Cura,& concaftiga. hoyninem probe, (ret,
< Q^idedecoratte}me}amcosq^l{osjlagitijs
Deu/dem Spartanis. [\
/^Vm apudLacedsmbriiosduQ jfratrs di
gladiarentur intcr ,& pughic atrocio-
t licentia contndeent, iuqices parehtemj
inquem culpomns dicordr fihrum cori
ferebatiir,qud eos non puhiuitliberis nc
' m' ettx eHirri uehum'audacit,jti
mritas concitabat, minus est'fiscndum,
qum paternain dandis filiorum inimici-
tiis bcordia putueruni. J

..vwrH -.pr < r.-t \-PeM.&<qOBTt ,T,0'W-' ^.L

^rifcafr j^:Atoilleaqu^kiRpma^ |Mpftt|eu
j quendat existimarunt juarutxij J&exo-
rum prceptpp>o) eamj; rem paren&iter a n\
Hvoluit.Zen4>j^i^emPalmyren^um, Re
giria flios sups Here,rinianumj^Xini^l^uin
m;Graecis,AEgyptijsqiir-is,qua'ri;m test
Pollione sentifsjma: erat ., diligentcr emdjL-s
ilui - ;i uit.
 ubttprimm, 5<
tt.Horu lne, qui vel ipfi per i liberos fuos
optimedocuerunt laudatio parentum qu-
rundam pigritiaereprheniio eft.

Decjutbufdamfmirw.
NOn iolm mares,id etiam fminasqui
bene parentes inftitunt habebunt gl
riois.vt enim Dama ptre Pythagora Are-
tamque abAriftippoCyrenaico parente iiiQi
tutam praeteream,quas fuifleperdocbs apq-
>imus, certLlieloqeritifsirnce fmin^ Cctrointr
rmo ex C.Loelij parentslirigua fluxit:Iici- 0.
niarmlps ptre L.'Craflo manauit: Mu
cix duaijia: ab vtroque paf'ehte eloqitn'ta
didicerfe.Quamui enim'rin omninoafferr=-
tiar Cleobl^fententi^quivirginesds
cffic i oportere cenfbat,heque.Valentis Jrri-
peratons.faftumomninoprobem,quivt.So Li.t.hift. a
crates-author.eftiiliasfuasin Gramaticis-er cUf-c-9-
diri vqluit(eft enim muliebri icientix coni
aiuperbia^flgitiorumqueyiinitas iramir
et)tamen placer mihi non poteft vt omni-
nountrudes,& in Kutis rebus excordes.
'. ", ti Hrattj libertino ptre. ' t
INgents ex librtino'patre Venufinus'^
le Ho&tis exorrus ft,qem patefad vi
tutis
 $2 Dehonefta educatione.
tutis studium non cam praceptis,qum exe-
plis,qua? multum ad. mouendam valent, inct
tabat.Cm ver dicendis literis puerum es-
vidiset idoneum,Romam illum deduxit,
nullicjj ncci; labori,ne<j; sumptui pepercit : id
<juod eiuaem Horatij dectnam3& nbilita
ti hxc carmin a in dicant. -
tft.i. strm. si nets; aHAritiam^m^sordes^cmala luflra
Utyr* 6. offUcieCvert qmfquam mihi,pui'us>& infons,

Vtme coUaudemsi &yiuo charui amic'u:

., CausafuitpaterhiSiquimcropauperagelloj
Nolluit in fUu ludum me mittere magni:
Qupueri majmis centurionibm om
Luo fufpenfi loculosjtabuUmque lacerto
jbantolonesreferentesidibtts<era.. J
Sedpueruefl ausus Romain ptrtare docenum
: ^trtes,quas doceatqumiseques3atqifen4tor
Semtt prognatosseilem,feruo/q; ftquentes
ln m*gnoytpopuloJtqmyidifjtt^amt* ,
Ex repr*bertfumptu mihi crederet illos.
Jpfemihi cutos incorruptifimus opines
CircumdoEotesAderitt.Qmdmultipudicuml
QMtprmusvtrtMis honorseruauit abomni
Nosolumftffoyyemmopprobrio qmqi turpi.
lm~
 liber primtu. 9j
Improbj inltutores .
. Vi.
NVlla caitalior peftis efic reipublica: po
tft,quamea,qua:ex pernicioi naci-
tur educatione: quo circa doftorm impro-
borum celus , atque portent in vltimas de
bet terras xportari.Cuius argumenti, quod
notisimura fit,breuis explicatio erit : fblif-
que petetur exemplis. Nam teftimonia in re
non dubia querere hominis videri poTet ne
quicquam otiofi. Exemplorum autem qu-
uis minor efe fatietas oleat , tarnen paucitas
etiam hac ipfa in rejVt puto,deleiabit.

VeCamillo.
PRarclara Camilli virtus in illo maxime eni Jv^^J*
tuit ueritatis exemplo,quod prarbuit cu l'J "*
inftitutorem Phalica: iuuentutis proditione
Ytttm ifta animaduerfione mulcbuit. N
vir ille," quoFhalicorum liberi docebantur,
gratifican cupiens Romanorum duci Camil
lo eam vrbem obdti,dicipulos omnesper
pomarrium emiflos ad caftra perduxit inimi-
ci : vt ea ratione Romanus Imperator vi&o-
riam nullonegotio adipiceretur, & Phal-
cis gugcunquc velletjimpcrarst.At enimCa
millus
 94 Vehonestdeducatone*
millus cui nil dolosum,perfidumueproba-
batundetestariillum cpit,qui nobili pue-
rorum tam prauus custos extitiset:& ne tan
tm scelus impunitum foret ligatis manibus
nud prsceptoris corpus a. iuuenibusjqiaori
molitus fuerat perniciemjiusit,vcrberari.Di
gna merces improbo fuit,perfidiofoq; magi-
tro persoluta,tot enim ilh carnifices fuerut,
c^uot estent in republica orbitates,nisi Camil
h genero mens tam apienter celerati ho-
minisaudaciamretudiflet.
De Quinto Ccilio.
' /^VintusCcilmsEpirota omnium pri
ve^ mus Latine ex tempore diputauit,
pnmus Vcrgilium,c|ui tc nouus Pota erat,
& alios carminum scriptores non admodum
antiquos pueris interpretari cpit.Ca'term
Grammaticihuiusnobilis, ingenioq; indu
stria impedire non potuit,quominus doc-
di munere remoueretur: quod flia? Romani
equitis,quam docebat,existimaretur amator
eflcirnpudicus.Itaq; & munere,& stipendio
priuatus ad Cornelium Gallum se contulir,
quodtamen ip Gallo glorio? non fuit.Gra-
uiter enim Gallum Cauar Augustus ob exce
ptum Carcilium reprehendit.
De
 Liberprimns.
De Quinto Rhmio.
RHemius,quiPalmocognominatus eft,
qanq'uam memoria rerum,iacilitate Cet ibiitm.
monisjporatumq; prftantia valeret,Gr-
maticorumque princeps haberetur : tarnen
2uod libidmofus eflet, & impurus ; Tiberio,
Claudio fummis Impecatoribus probari
nunquampotuit. Nulli enim minus, quam
Rhemio puerorum inftitutionem committi
deber prdicabant.Sed omnium horum ca
pitum argumenta exemplis etiam illuftrata
in oratione continente periquimurrillinc
ledtor accipiat qua: deiderantur,
iam enim pro roribus aftat ora
tio non incorrupta.

DE
DE HONESTA EDV-
catione,contins oratio, quam
etiamAbula? diximus
Thema.
^ioltsctm iuxta'yiamsuant etUm cm
senuerit, nonrecedetabct,
Prouerb.22.
Ouum fortae videbiturali-
cuivestrum,viri admodm.tf
lustres,vt,qui Latin orationa
fit dicturus,rhetorum morem
non quatur,ex quibusnemo
vnquam aut Ioquendi initio thema prarfixit,
autmnctisimi Lucar blennijs, cientiar
cncomio vel omiso, vel neglecto , inaudit
tractauit argumentum . Nam cum oratoris
munus,offciumq; sit,non modo grauiter,&
copiose,verum etiam apt,conuenienterque
diccrejquidbi hxc diparitas velle potest,
vtjcoram i)s,qut & ingenio,& autoritate, &
generis plendore plurimm valeant,ea dic
tur , qua: Christiana; sint in pulpitis concio-
nis,non Romanar pomeridiars horis eloquc
tlXy
 '. ' oratio, fjr
tiat,tatiniv fermoni$ de terarunri laude fu
fcepti prxirtim die,quo iuuen animo?,
vt mos eu , ad cientiarum quenda. udia
/iortari,& inflammare deberemus.Sed tam,
viri ornatiimi , cun -meum lmper iudiciu
fuetitjnil efle elegans,nifi quod pium ,*ide-
rem^Latinis orationibus pcrperam vtino-
nu!los,qudin ijs non audientium vtilitat,
fd fam quarrerent vel gratam, vel comro
darionem, quemetiamcrroremjioiirido-
os haberi,cupiunt , auxerunt exiihmantes
a facristantum preconibus ea efe pctenda^
qux ad morum pfobitatem pertineant , hoc
autem orandi genus ad folam.eorum,qui au
diunt,voruptatem,& ipfius dicentis oftenta
tionem efle facbim,grauiimo huic ihcom-
modo mature fuccurrdum putaui.Qiio au
tem id commodis ageretmyconcionatores
fcros imitari volutmusy^ui,de qua mit fcu
ri re in ipb ftatim declarant exordio,iump4ai
i icns volumnibus teftimonio aliqo , h
<piod,velutin icopum rationiim fuarum tela
iaculenturX5um autem fit hoc rationi con
ueniensjnemomediocriter dous ignora
bit. Quis enim tam erit excors , vt incbs ad
popuJumadhortationes non et\am Latio fejr
; G mo
 98 Debonelaeducatione.
morte haberrpofc fateatur,quas olimvirin
cttiimi,cruditissimiq; vcrbis Latinis vclscri-
pcas postcris reliquerunt,vel etiam pratsenti-
WBbrtuipprotuiert?Hi$ accedit,relio-
giosi virisermonem vulgari disimilem este
opottere,nilq; ab ijs,qui crio loquantur,&in
vitiaproclamimtjaiIcntirc.Qupdver de lt
beralium artium commendationc obijci mi
hi poterat,qumjvt initio prie me tuli, silen-
tio prartcribojleuccst^nos enim qua;stionem
magis vtilem ,! &tempori accommodatior*
afferimus,qu;ejetiam scientiarum laudes , sed
alk) quodam modo recenbit.Dabimus ita-
<^ue operam,Yt nec, qua; in gymnafijs dicun
tur^equirataliquis , nec qui tplorumadmo
nitionibus gaudeat,inancm orationem, sen~
tentjq;,&fructucrentem este audit
queratur,Iam ver,quid illud fit, de quo su*
mus locuturi,intellexisse vos,arbitror,exillo
Solomonis dictojquoexorsifuimus. Mihi
enim honestar cdneationis laudes decantan-
dse sunt , deq; illius optima ratione disleretv-
dum. Quain re vtinam, qua: htio, poem
exprimere,futurum enim perarem,vtmul-
tis consili) murandi voluntas eflet,& opus l
gc honestisiim , quod cm floruiset qlim,
v.'i v . tamcu
jamenfrahactempestateiaj:etin tenbri%
^emodepkeretXtenimqUoad longnsim
mens meatepicit pricorum aetates,pra*erir
ti temporisspatia,&annonun.ericm infinir
lam inde vque repets,iuuenum institutkr
nem este,reperio,quae & damna mortalibus
er omniacm improb acta sit , & emolu?
menta pepererit,si honest sufcepta,& excn-
citaresereperiatur . Sed nec si mihi eajdesif
indic^ndo facukas,quam rei poscebat magni
tudo,subter sugienaus labor est,quo si cxtcr
ra minus posin^certjVt de iuuenibus.bene^
rnererieupijse videar,quos parentibusyald
commendatos esse voluerim , assecutumm
me ejcert co.Non tanta nostraesle po*
terit vel ruditas, vel infantia , vt ex ea depre-
#hendi non possit,placere nobis vigilem cura
erga pueros adhiberi,qua dctracta,ipsum eti
paren tum nomen nceTe est tolli, penituq;
delcri.Etenirh si quibus excitas vel casu con-
tigitjvel eam ipsanascendi infelicitas tribuit,
aker eius illi egent dmiijiculo , vt regantur,
quis erit ita amens, vt artatem ignaram consi
liorum, & quasi lumine orbatam destituen-
dam putet? Deinde sirectore opus esse,dar
relinquiturjadqupotissimmeacura perd
G 1 ne-
. Mi
 io VchoacldtiHCtitnt.
4ebit.,nisi ad eum, quo is,qui educandus sir,
vitam *cccpcrit?Quod tamcn mwftus tara se-
gniter quibusdam administratut,vt si nulla
intr sequigenuerit , &qui genitus sit co*
gnationc cohxrerent.Mihi quidem anima*
fum vim,pra:stantiam , &naturam intucnti
grauisima qudam aduersus homines occur
ritquereb,quisiliorumcorpora qum dili-
gentisim c urent,animo rum aut non habi
tait etiam ratione defpecta. Magnoin er-
rore nostra artatis verantur homincs, qui
tus id vnum prouidctur , quid libcri corne-
dant,quas vestes ind uant,qum laut viuanr,
que domicilia habet,qua arte,qua industrie,
quoue patrimonio sidre debeant : Sed <juid
expetere, quid fugere illooportct,vt bne,
beatcq; viuat,& ex illorum numro este poC
nt,qui ncti,& pi) habiti sunt , nunquam 4
patribus admonentur. Filium nominare au-
des,cuius tu mores minime instruis?cuius lin
guam non conformas ? quem incultum est
inis ? quem pecud rituvoluptatibus sede-
dere,ocio,& desidialanguerc permittis^Scio
dicturum mihi te,curaredulo,vt n5 mod
fiuj,yerumetiam domestici omnes morum
ic-hiilitate sint pra:dti,comc% siat C vrban%
-, * \>. ' Qax
 .V Cmtms$rt0 \
Qu*riscirc putas, vtperuigil inffouiPi'
habcare,vehementer erras: ham educat; onii
raridad om nia fer ex ten ditur , <ju>f in jfjt*
ixercjrnturivcrum ifta C4vw&y&cwp-
eis colloquendi regula exiguis fane nnibus
jontinetrNeicio,qixat praairrtpi hon
mcntibus opinio, vt credant , pracclar
cum :<9^;* cflfe expetent
d,cjuii prob didiccrit ling ua; facilitate vti,
&grauii mam (fic enim appellant) infantil

non nunq Jm accidatj&^utri fermones y*

tro, dtroquehabentur, minus acut dicer
^uamus optima ilk' fit mens,eui verbum ex-
ciderit,tamen mal educations infamiam fa
bit,& ab omnibus irridetur. Ego quidem fie
ftatuo,ad laudem honcftx* educationis perti
here,fi iuuenisco m mode loquatur,& pudi-
ce,fi ingemoie ad ip(lus,qui loc}uitur,acume
natura triJwtttm.Pelantitr orgoinepfcie pe
ne ailes exiftimantium hominum probe il
ium educari,auem pa?dagogus, vt ht corae-
fturus,edoceat , potturus , cum hominibus
reucrentiadtgnislocuturus,quomodo cur-
rat,ambulet, ludat , & fiqua defunt corporis
rr !<- tacors <iiltgentcr

G J fer
101 Z> honel tducotte. -
fertianTjsuifi^; alumni*agerfda prfccribunt.)
Exposci haec qutdem dcbere oerie motat<*
iuuene,si cutrpdiectu fiant,& modo, no in-
ficfof, hune tantst in hoc gense sapssti-
ttOjVt si pfcasiUas gentium catremonias, fa*-
rorumo,; ritu$j&r>diculos,& nefrshiti
ttts diseeret, in qibus vel leite<felinc|erc
facintts este cenlbtr.Magna mie tehet ad-<-
ittkatohlriftimaciirieinpartim magnifi-
ejplendido^; labore,qum taitteh,qui pr-
lanj font eti apud nSjinexpiabili relgi-
nesanxerunt. Voluntitaqueflijs curoc este*
quam prfc ferant ofs decentiarfiique vul*
tuquen^jallojuanturjqMOsmdtUs corpor#
osteadantxca:nico irtisicio deibalEftqa
tandem sinranimo, non magnope conteh
dnnuAtqj vtiriam neiHis grattt fefkinte-
dmjducerent^; honorihcumyitsttliti* mo
ribusfiliosimplicari,quassisohcitt ckusa?,
siviolent piyas , si contaminent egregi as , ft
perdant honestsdaudi wibuunt, ntocro1 ik
adt in expugnanda virgine tentandi nobili
tas,quam ipsi ver ing<3nuam,tU ado~re-
galem eslcjcanfitentuic OptiJ iiftitutufti
este illum, palatini omnes affirmant , qui di-
g^itatii retmdar gratia legij&iufaperuer-
-n i O tat,
 tat,amicisinreetiamturpi faueat, if^i^uUr^
nI ylciscatur,ac perdaynptsllrum qUoqwjft
<f iocos infrt ingcnioc.petUsttesOwpo,
"f ia?;mores? magna peruer&as?vbinnfg
f um faraus?q[uam RmpChrstpiara haba*
r mus?quUautorcomracritihwtts;&opH^On
$ nis longe projfligatisima.? iU.e4emiutt
J Ljsparetimlt est chari&ni*,^
it ad doios fabricando$ idoneo Suomam,
* exif^atuisscflafflttfr*^^^
& accmbit* emctisna^& 8arib,u^Y9,a9lTt
uebccamirnpleatidbuiobowA capiafo
digitos onTOs^atnaEBnji^at^Uptafftij
incmpQfitttclceo^rs*w4t: v^rw^cidJi
vi uat,n cccurt parens,nec, fliu m pro b'ita-.
deditum animaduertat,omnino laudat: to
lprafeq; fset hoc ip&m j pi^itio-vrtefWj
epcnumero relgipfif^ijslium sti^dr? n
H ergo me vobis , mort ales indiabo , & pcr.
vtilt de cpwdam pOtwndfpttefg*frg#er<
confitebor . MibiillaUmrooper probaUre
rudiendanuuentutis ratio, <pia*& literas,&
konelafem cpmprebendii^ quaroquitemis*
runt^unmitabm-Hjd jqaqui crnertan^
illude^nil gloria ) nil immqrtafea^djgnw f
etfecerunt.Tals nos naragnuitjy rarq.;
G 4 pri
 104 Dchonefaeducariane.
primis illis legib i; s,& institutis,in quib us no
mftatftraxti frtKercitajdifcrepcmu** .Vt
Cn im fundaiTitorum sirm itas quan da assert
ardific^ p^pettcwem^ que nec ventocor*
/liat^^c p4uUi*!H^gnitudine soluatur , ne^
vptpfum inifitnddat , nec hostium yi
labe&ctartfuattitipfop modun dolcc
n a* semina^ b ona sint,fruct us asterunt in se-
rtccta vberVimo^qos ne in morte quid ft-
Vif^fipins aTfKtffaytnVolg pafhibentyEter*
np*e&!i siaemjfisba, siuehoncsta fue.r<
thtj^B'ttferS anwni* imprimuitut.iYi'Kl-.
ft vt qui in pueritia bonum lac suxerit 9 gla- :
diatonampenc frmitatem obtineat.ontr -
vr& si n'tffiri*fcY#rctsimiiatadet vbera, .
ssensam e defcieW aluinni yalctudnertv
i^qtt'pft Wittpo^ffe opbrtbip Euv ;
quidoctrinaexcobturjniprovitiSprincipio,
^iisaWh^mrsOiJj-Voce .cottigiturv qu! ,
potestesseincommditas, qusilliposttam -
auspj'catura initium calamitasimpendebit? - \
Itf*ciuenuM?|lehdor^ norma polticeturf -
fa^^iitjVt/nulos casas discipiuuitmi- -
detiicurbs^inha humanainfrase^ortfa;
bktettr j niit <fit;ipxttr colp extimcfoy ; ?
est vhmentes atoet,fdiaratem,&.b^.? -
... ."k;>.- ' * um-
 ntnensor<ttio. ' lof
tftumemlavirtute metiatur '. Agnoicis
Vocem vllam hac ip magnnctiorem?pror
Jnissum vberius?palmam dtgniorem , de q ua
eonteridereetiam cum vit periulo deba*
mus?Discit adolesccs in literario ludo (i ma
magister probus est ) quanti fciendus fit
pudor,cjua: lit verecundias laus,quanta digni
tasabstmemi,qumlartabile,& glbrioum
noneommitteresvtnos nostra conscientia,
reprehendat, sed ita viuete^rt instante mor-
tis hora lxti,& alaeres ex hac vita commigre
mus .Hacitasiintpraxlar, vtlanosre-*
ereet, demulceat ipsorum. commemora-r
fiorpueri ver ex raagistrioreilla vhment .
tiusadmirantur.Qmsilaudablem agat vit
tasltm aped illos orando proficiet,quos in-
stitutine deuinctos tenetjvt facil, quoquo
veKt-,pertrahat . Qood fi oratio vira: repues .
grw^sola imperiogregi^prosutnriir .
eicttrcreditjab jncepto deistaq, ^m falsitas |
laterediuiuuenes non possit quorum vque .
eocaHiditasexcreuit,vtnllosmagis cauere
opctrteat.Uum ego prceptorem ab optimis .
vins niper probari, n/t , qui & cmi yide-
zuTfc cum atidttur,prodest audientibus.Pu-
^re quidem illos debert,quorumfcti$fer^ *"
G i mo
 06 De honesta e ducatione.
mo dtsntit,cm seruatorem ristrom Chti
ftum & docuiste,& imprimis feciT$cogno-'
ucnnt. Nam quod de AlexandroMacedo-
num rege,quod de Annibale, tjuod de Iulio
Gtcre,<juodde Seuero Impcratore ex histo
Tsjs:didiceriit,aduvim,>& illorurnjquos eru
diunteommodum referre debifpt: qui*
busifidelissirhp&siiisse milites.,librt astruntj
qud duces om nia priini facerent ,ad vpx
veUentpgtatxresosinui<re-.Quih eti.,
qui cogati oiim Rempub.administrarunt, nil
populare nagis bohtrate,certba6j hiillum-;
que fortiusedictunvad plebnrr^docepjlaro
putabant,num nil eorum violarent,que
ciuibus postulabant.Qua: jllius nori i impair
dentia estblim , verm etikm innidima
innia,vt cm vino,lustris,aleis det operam,
suos vel filiosjveldicipulos. contmentesiefv
fejCompellat? A^uinecerariiMstJv/mnv:
deduobus^rtvlimpucHca aperc peemitfat^
rel frustra contendat,sieaab,il]is petat, qua:
ipffminimTfficiat ; Reprehendendi tiab
raibiiunt prceptors ptintiiHi.quid^,{.cL
ncmris mheti.Arbitrtur entm, ftcenn'
^erre,si terroriint puerli$,fi ministil-
k frangatj,ac debiUttpotin^qumadrif^
o $ > tu-
 "; Cinttnensonttiol" I7
tuterrijerieuolo sermote Wbitent . Quo iA
geneifWisim pecctttf ab irnperitis ho-
iriricc^ous,^ticrn moribuY nt dificjfc-
Jimis^a: aeerbitatis virtis euomur)t,apud rrfi
fram^tentyjue ls'gentibs t'ueriel
sdlk.Hctkfrien seutt vtk darida st\
si-tr^^r graue aliquod fcelus vdj<cei{
^dv^rrumjsic estra6w'p)inicdan. l
ltim^et^ttort^|>^twj fmpnam
uMiit'j^tiS? 'itt'vkkta^ni ^d^ei'bW
tire^dlicticdfifidtrt^gHiwdi
lius,in (juem estcastjgaftb^ti^dtnt^
tr.Q&id?Qt<i etiam^ti ftuittw fprhnj
laudaqii'tldti rt^trt Wi,<jum flagtttf
rif>#n.N?enhfitfoVds fmri fynt , V$
ca,nc^l4^rct lyjtoa'tf ffi'drtW6^i*tti
dihitdki&p>ficiscarifo^^
plindr quis (e dat, q vt nklla spraturef
rrjS iSpuntiii , c dfeftremfacta iiuilk 'sit
Tflrs ferihferida ? Qtd; h'gis micjumJ
tjun trpneSferhpGere^oS autm qt
ti Hxwtst^ vawt ttllis pfa?mij$ decor-
-?Atqti ^mio,&p8fia,vtPlato xiffim atj
bnfdnfta RepiCtihetunSit ergo pro
be stb3turhs& fxnTf,ard seintia?,i& ptoii-
tatis amorem in pueri dxtitdum valere plu
r'~b ri-r
 f 99 Dihantf* tlaumnt.
rimmsplcrtcmcuram Christiani hominis,"
eruditiquepra:ceptori:quibeneuoI panm
los educet,pctlantiores haud inique puniat,
igcntcr ignaros radit , st udioc uo
rompueat,prHdenter in doflntfQSrfgat, ge
uicnte^astutccompFinitjtithidiqrfijrrunlOf
c erigat,fracta: fpei qui sunt,ojiniona leuet^
tristes amic consoletur,sedulos iust collau
det,pigros Ub$rinfcefle*,, fncft&ef ijarf
dctegat, perfwgas solicite qu*at c dissjpatos

part,ob(lina,tQ$ fasid mitigeryyawf#ptT

jnagnocat!><;meE&^
fa^tjs-anteviFttS.$a;i^qui f&xrfy$ raroY &
pen diuino homiun gnre cferj, dbet:
nie & si fenex moriatur, tameftpropt# mvi--
neris nece siitatem videbi tur .omnin m ori
t non debuisle:huic dcbebitResp.quidquid t
bonjeoautaJonti, res bllj4jpax>om
templa,sides,vjitus,ar;?,religioS^^^
nates,domicilia,iura,leges,consilia,plebici-
ta,coniugia,carlibatus,castitas,pudorinteri
tas,amiciti a?, pacta,conuenta ex huius vn tus
anima pepdebunt , vitaque velgtfc <olumn4
fulcicntnr.Boniinstitutoris opra pfc0uide-j'
ri soletjnc stuprain R.ep.fiant,adultcria>c-
mh' des,
 Continent oratto. 109
de$,rapin3e,inccndia,& quxtnala soient iu
uenibus perpetrari.Saxa vfo arteruntu r , be-
stiar pe immanes cantu fkc"r,untur,atque c
fisturitjCX quibus non pauca? cicures fiunt,c
domcstic.e,& de ten cra i uuenum artate,qUas
rationisestparticeps^dubitabimus? An ver
antiqui homins altriccs illsAthenas tarlto-
per prardicauerunt , vt nil illa eadm vrbe
pratsttiusdttcef-ctjin qUtaminane qud-
dam pruiocipriia? studi clebaturmos Ghri
ftiani hofniriis institutorm ver.t selickatis
mcucemjfmirq; gaudij expositorcm ncgli
gcmus?Cert quidem maximi illius ingenij,
quodfuitinmultis,summelaudis, quam ij
pepcrerunt,qui vel rbus gestis s vel iterar
monumentis,vel pietatk nomine claruert,
fructum imprimis uo ureis repetit , qui au-
tor,& prineps adea ingredienda tudia sue
*it . Dbet Mardocheo nutricio Regina
Esther summum illum,qu suit adepta,prin-
cipatum.Diuus Chrysostomus , cm de Ma
chabacorum septem sratrum parente loque"
retur(qui omnes,vt sacra resert pagina; dum
auitis iegibus obtemperant,animaintergra-
uissimos Cruciatus efflaurunt , d fortitr d
micandum matre semp*r hrrante)matern5
.*..-.- aFectum
 l-i.q Vehenejlaeducatione.
affectum.noh partii,6d educatione dixit es
se metiendum.Quis,rogo, in nutricios amo
/ renonexardcscet, q|.uosyeiipsis parentibus
unctiors experimur?Nam^Yt cx optimis au
toribus didiei yVitus icredibili irictitate
puer in martyri,quod adoleens admod
pb Christi nomen pcrtulit, Modestum alito
rem,& CrescentiamipsiusModesti coniug
habuit comitesjcm intrim patr , qui Vitu
procreauerat , in vanisiimo idolorum cultu
non modo permaneret ip,verm etiam sir
lium retinere conaretur.Patris temeritas up
. plicionon caruit,nec enim multpstin cx
citatem deuenitrvt facile appareat , gratiore
este Deo interdum, quibus alamur , qum
ex quibus oriamur. Quid de Nazario pueri
Celsi nutritore,quid de concordia Hyppoli
ti:nutrice,Quid ae Protbo Cancij , & Can-
ciani pasdagogo referam?qui omnes, vn c.
ijs,quos educauerant, mortem pro Christo
ubierunt . Non tot olim armati milites e%
equo Troiano prodierunt , quot monachos
in Thebaidc,in AEgypto, in Patastina vidi
antiquitas vnius rectoris iufsis obedientes.E
carnis coniugijs inuidebimus? em piritua-
les nuptiastamlat propagatas videamus ? .
 yontinens oratia. ^c*. *I
Qujsnaturajisparens tanta svrquam vidit
proie felicem?Dicet aliquis forn,Quid?om
neSjquiex egregia,&pra3claravita magnam
fnt laudem astcuti,litenhe eruditi fuert,
atistos,quibustantmtribuis, morum , &
linguac conformatorcs habueruntTsemera-
rium quidem estt,isthuc de omnibus assere-
retdtamen certum est,quidrepondeam .
Ego prodigio pen par este exiumOjVtj qui
nllum ducem , admonkoremq^ sortitus fit,
ad magna perueniat:qud si demus, nonnu
los ponte insignes euasi0e, la egregia ia
natura duce,vel illis opitulte numine, quo-
niam priuato id sauore contigit,pro lege ha-
beri non debet.Nos enim,communem,&pu
blicam viam compendijs incertis ducimuses
setutiorem.Durum etiam existimabit qui-
piam , vt cum honesta educationeliterarum
studia copulemus: ego tamen sic ntio, vir t
tutemsinedoctrina,qurn doctrin sinevir-
tute prastare:multiqj in minus docta probi
tate ad suasres obedas,animiq; lutem adi-
piendam tis prsidij fuisse : verm vbi ad
mentis eximium candorem,& virtutum cho
ros plendidos quxdam accessit ratio,confor
matioq; doctrinx,t singulareillud,ac pr
 111 .
darum, nefcio, quo nomine tsexplfrfej
oboritur,quo nil mlis,nil abflutius in *i*
ta reperitur.Ex hoe numero noftra"fidei pri
mi illi diffcminatores fuerunt,quibus donata
carlitus fapientia eft,vt nos ilorum exemple
i non mfufasn(quiaid vita: non patitr indi
gnitas ) at labore partam ad explenda Ghfi-
lhance pietatis officia neceflariam eie Icien-
tiam arbitremur. Ex hoc genere, Hierony-
mos, Auguftinos, Gregorios, Chryfofto-
mos, Nazianzenos j Hilarios , Damafcenos,
Cyrillos,Cypmnos,Bafilios,Aquinates,m-
numerabilefq; alios efe cenimus.Tales left*
Societas,quos ab infamia nullo Aipendio eru
dit,fieri cupit,vt,cm probi fuerint,etiam li-
terartim ftudiacompleciantur,n,fi tantm
literas norint , in fuperbia? vitium incidant,
quod raro peritis hominibus iiungitur,vbi
aoftrin fola eft,aut, fi nil didicerint , proba
ua ignoratione nil reliquis commodare , &
prodefie valeant.Venio nunc ad teftimonia,
quaeint ferinnumerabilia.Et,vtiacris li-
teris incipiamus, quibus Veritas petenda eft,
quis neicit,inftilsimo Paulo eas viduas pro-
bari,& Euangelicis pra:fici muneribus , quse
honeftliberoseducarint ? Quantus honor
 Continent ratio. *f )
ntjrripatipni habendus fit,Genefos , Sc ori-
gjnum diuihus ille liber clare demftrat, qui
nonimelDeboramRebecxalumnam com
wem orat, quam etiam magnificcfepultam,
& mceftiisim lamentatam videtur indicare:
nam quercum fletus (pulturarlocum appel
lation raiiTe,dicit.Ergoilli,quar corporis cu-
ram geiferat,qux latte nutnuerat Abrahami
urum,tantum detulit antiquitas ,vt monu-
mentis,ac titulis decorand, pofteritatis me
moria conicrandamceniret, cum prarfr-
tim hilorix autor ipfe Ht Sttus fpiritus: nos
magiftros morum,qui ea nos docent,qi*a* pe
rire nunquam point,in tenebris iacerepatie
m ur?Romanis illis matronis tanta olim m al
dis fuis infantibus cura fuit, vt eos non nii
JLacamis nutriripermitterent,cmtam de-
folis corporis viribus ageretur , quas magnt
ftim andas nemo mediocriter fapiens iudi-
car,& tu filio praceptorem , qui primus oc-
currerit,adhibebis?Merito Crates ille Theba
nus, vbi in akifsimam vrbis partem confcen-
difet,clamaturum e^iebat,magnam morta
libus cflc vecordiam,qutngentem pecunia-
rm ummam auidifsimcolligerent, & fi
Lor un^quibus illa parabant , curam nullam
'' " H ufci
114 Dehoneftaedncatione.
&{cjp*rent'.Plutarchus,homines illos,qui -
beros fortuna: bonis locupletant,& honefb*
moribus nonimbuunt,fimiles efle,ccnfet,vt
ilquii, magnam calceorum fedulitatem ha-
beantum interim pedem ipium paruipen-
dnt. Egregia Qme Vox,& tali viro digna : a
qua non multm abhorret Ariftippirniloo.
phi acutiisim di&um: nam cm ex eo vir
quarreret,quanti eflfet dfturus filium, rep
diTe fertur.Milledrachmi<:tum pars admi-
rats ingentem fummam. Tti, inquit, fcruu
mercaboncui Ariitippus,Et quidem habebis
duos,& quem genuiti,& quem precio com
parabis. Preciare Arilippus , nam incultum
nominem fruo peiorem dixerim.Qu^ enim
miferabilior iruitus,quniVoluptatis impe
rio ubijci?quod tormentum acerbius,quam
Ubidinum facibus inflammari?qua: maior a-
lamirassqum atgritudinibus exed quis do-
l.or m agis crudefis,qum eius,qui alienx inui
der feUcitati?quid tam izuum,qum propter
luaririarn neceiTarijs cibis abftmere?His ta
rnen incommodis ipiens omnin liber eil:
huius autem in virtute conilanti firmiisima
iacit probus inftitutor fundamenta. AdilbuJ
enimfe normam pur omponit , ampere,
"-: H bau
 Continens oratio. 115
haurire,exprimere docentis verba,di&a) con
filia,voces, gftus,ipoque corporis motus
conatur,tales nim nos natura infbtuitjVt ex
nagiri orepcndeamuS&adipfius no&non
modovoluntatcm, verm ctiarrinutuarc-
uertamus.Qui fi bonus fuerit,vberrimu fri-
ctam ex alumnisreportabitdEn mins,ctiedat
iepeft omnium capitalifsim afierre Rein.
Non enim tantm prodeflfe vir optimufpoi-
jteft,guantm nocere, qui peisirnus. Etenim
contagio lat ferpit,& dimmditur ; at virtus
tardiisim colitur,qu3m iudore,& difficult
te ingenti parari,non fabuloie vt pleraq^ po
ticis verfibus decantatur : Sophifta Libanius
Jmperatorem Iulianum,quem vulgo apoda
tarn dicimuSjChriftiana fidei deirtorem f
cit,e enim in adolecentia Iulianus vfiis fue
rat non preceptore,id m orum corruptorci
Votiuoj&olenni carmine precandum eflet
bimmortaliDeo,neuuentutem ab impr
bis hominibus reg patiatur. Quod fi accide-V
ret, nee ftaret religio , vitsginum flo*di
permaneret, maleficia deefent , nectii-
mor legum duraret , virtuti locus^relin*-
<jueretur,nec fenilis prudentia, contra iuue* '
nilem temeritatem quicquam pofet,nec de-
H niq,
;tx6 VehoHeftaciucitone.
nriq^sincrermomnium perturbatione viue
Tcrnus.Timenda esset macula cius non drsi-
milis^uac iam(prh d olor)infedit, atque in-
uetJrauitinChristianonomine ex Luthera
naimpurkatesuscepta, cuiiamannos prop
Aaginta pcr septenttioncm grassanti, & ita
' assanti,vt ctiam Hrpannm fulgorem ob-
jrareauderet,occurrerepia quacdam fami
lia^quantminipfapositum est, contendit,
atque labort . Qpautemidcommodis
ssequatur , ab ipsiiser incunabulis infantes
otudKquosimprimis in vera pietate stabilic-
dos curat,vtearationc nobihsimis nationi-
bus,qua: ruunt ad interitum, consulatur .
Etemra probainstitutio tutum est domidlm
piuritatis,quare Atheniensis Phocion cum i\
lij nteraperantiam domeHca diciplinarere
nare.se posse disfideret,Lacedarmonem mit
instituendum,vt ab optimis maistris , fruga
lisiimHque adoJescentibus continens esse di
secret.Vt facile intelligiposit, naseendi iura
societatis , & communionis vinculis cedere,
OTaioemque cse vim consuetudinis , qum
parts,illoque efsicacisimos esse parentes,
apud quos,qui alienigena sit,diutifsim com
moretur.Grauisima impendetvitio iuuencs
.:. mal
 '.V V Corrmeiit 9& faf
r mftf"ntjba,ham twi autores edrtta
fa,&^inft<urpa purri

bculo perck incuahSjqe pcimeatpjf

paerabjchiptceto^m bpin ptitiq

& dito repraihcndit<eneni ttatto
mformatoribus; attribuetvdrtefleiVtplirl
malyiuat,m*pti%fifrt- &6
fuit,vt,fi films familias aljquod flagiti ttoru
te djgnum iam tertio pe*pettiflj cftl
tur jttjdcm'ipc,pfrvr !H xilirff WW
retar wttrii mala? <^e^thfc$:c%if4
mbancJint;fcri nft pbf^^tftWtteifbif

teft,eiasi^ui!h0c muftefeprtffe furtgtair fr

Qum multos fu dicatttate pupugit Martha

mr,virummagnificextuTit,c|uemiuuerrt|E
moderatorem,& RomiTogar gloriam appel
Jauit-.& Ven^riifi ehim tarn con{ummatus ltt-
uenilis artatis dodtor atfutffct, id hoftis , qui
ciaitaus omnium amplifsima: diuitia rapue
;i H i
n8 Vthojtejltditcatonel
rttijtaomen etkmpbscuraTet- Maghucqui*
^^eno, n>aledicentisimp pota;, hanc
iieum intodtionem, tam-probatam , &
]ararstistQ, yius tanta dignkas eft , vtne
iTnprobiquiddeillatacere potucrint. Ne
tcorjVt in fab'ulis est,tantm roboris,& viritt
pj-p.rishabere Achille potuissetyriisi Chy
poiSi^uofurieducatusjsolertia effectu
sct^ie murs in luxu,& desidia > qua: duo
aniwps ^ehementereflseminantiprim a:ta-
t^tpa<hiceet.Iri.omniferGrccia lege ca
ufbairjytpi3S,cjtn primraiadfecertj
fl^idipriim mgistriprficerentur:quodlpa
renspam curam n g]igeret,in nca,quo t
p&neeflfafja^ad yictymldeeste splct4 ltbe
m j^enariaatj^ppbibbattj Dura haec
^lidctei alioni leXiqua* partes vibkt^ qua
muitm abhorret Christiana pietas , eius ta-
tSenidircb mentionem feci , vt explicrem]
qyid Athenienses, quos illa a?tas sapientifti-
jjo&habuitjdi* oostri educfttipnc sentirent^
quam etiam plebiscito talifrmandam cuo
fiUM'ApdnostroslIberafs Sertorius omni
pjRtjus peritsiaouiinibus sti pendia de p ubli-
ftj4apifit.Nunqua'm tis laudabiturTrsu-
i^a^Wji,qui adolescentum ex omniirnpe
(Ui -H rio
 ; Continent oratio. $ jp
rio feleiisimorum quinqu millia publice
ali,&parentis afldtu noneftis diciplinis edu
cari voluit.Quodplan opusRom.Keip.vti-
us fuit,quarn bellica eiudem prjncipis ind4
Aria in dilatandiis Imperi] finibus occupata.
Etenim fuperius illud viuis expoliendis ima*
ginibus infiftebat,hoc ver teme , & agror
ampJitudine,qu fumma eft anguftia,caude
batur. QuidCreterifesiapudquospuerile-
ges,hvnmos,res geftasclarorum ducum me
dulatis vocibus memoria; mandabant, quem
laboremmaximaiconiquebaturvtilitas: ni
pueriillorumjquar addicebant,capti dulce/
dme^excitati magnitudinejacceni gloria ad
milia properabant: taleq e efl cupiebantj
quales lili fuerunt,quos ipil cantitabant. Sed
quid opus eft verbis in re non dubia?Iam iii
tentias antiquorum,dicbipientiurn,
plaprifcorum magnoper.nodefidero.Nu-
per enim cumenicaSynodusjTridentirmft
. . que,Gmrentus,quantafit honft educatio-:
ais vis.-, apertifiim declarante: in ingulis
enim riuitatibus domos conftitui,iusit, vbj
lkeras,& virtutcm pufcri dicant j conuenicit
ti. cibonutriantur, vnoquoquemenicon*
iciemlatebrasicerdoti aperiant , & cm
. -if H 4 Uli
 1*0 behonef4edHC4tone.
illivifumfucrit, fan&ifsimam Euchariliam
percipiant,nil rntiantur,ml dlinquant, de,
mum itafe grant , vt in adulta a?tate fidles
Ecclefi x mmiftri efle pofiint,fitque collegiu
illud veluti eminarium quoddam mibt um
exereitatHsimorum,vt nullos hoftilts impe
tus Eclefia militans reformidet.Vtinam t-
pus illud adefl~et,quo legiones ad gerandam
cm vitijs pugnam expUcati videamus cqui
turr^peditquejquibusncc dimicandivfus,
nec laborum tolerantia,nec in ducem Chii*
ftum fidelitas,nec mortis contemptus dfit, i
Videbant {nctifsimi patres nullam commo-
diorem efl rationem & Chriftiano gregi
prouidendij&lafciuam cctatem voluptati-
bus rctrahdi,qum fi pedagogo ab ipfa int
fantia pueri traercntur , cmusabfent? effe<-
"fcum eljVt Chriftiani viri in ingentes calami
tates deucnirent,argr reperto vno , qui ani-
marum curam fanct follicitcq; vt par erat,
gereret, quiuitxhoneftar exemple relique
ad virtute inuitaret : qui doebina prodeiTet:
qui confilio iuuarct : qui animis argritu dine
aflfecbs iubueniret . Quod tcs ad exitum
perducitur,&,quod deieminario olertisi-
maprouifumelegcj confummatum vide-
" ri.
 > - Contincns oratt. ill'
tumi opere(quanquam,heu mc,nil Hifpani
nagiiin obliuionpofuerunt,meliuiq; e ge
runt hoc in negocio nationcs extera:)n6'du
feiro,<juin magna, virtutis, religion j pacis*
vtilifiimawi; eruditionis facienqafit accefiio:
& parenti Ecclea? priftinuni' Ulunv cando-
rem,<juo fuitj-cam inciperet,Teftitutum, viU
ri amusFmisiam fit,v!lrenim,qu progre
diar,non babeo poltam mirabile j auguft-
4ue Spiritus inctidecretttmXj)aiu$ poft feac
tanta crit dementia^vtlaborcm cdiicahdiariu
uentutis aut tenuem ex fruus in opia,aut
temnendura ex muncrisignobilitate,aut mo
foftum ex iuuenum petulantia iudicet , cot
vtrfem ^'^^ pce*
irtim,quos Deus inflammat,& ad bene mc-
rendm de matreEccleimcitatseflc mon
itrarimus,Sit,rogo,fanc~tum hoc iriftitutiow
nisnomen, officium^; , cjuod nulla vnqum
barbariaViolauitrquoclqui maxirorolim haw
bid unt,aut exercuerunt ipi, aut illo mue
re fungentes y& fummi$' afeibus amauc*-,
runr^&maximismurieribus ornauert:"qodi
ampliimusTridentinus Senatus labenti Ec
cenas opportnumeiTeremedium>& pratk
terca nullum iudicauitjquod amauitAuguftt
H $ nus:
 4 .,

i Dchontfa ductone.
hus:quo exultauk Orgenes: qod monacbi
grauiisimi,& eruditiisimi,vti ex Beda didicb
mus^quondamamplexiiunnquod religiofis
prasbyteris. mukaolim patrum concilia c-
mibruntjUt; puers gratis erudipent, iufle-
unt,id,qued Conftantinoplitaha ixta Sy
nodus,& Magunttna qucpdani apert indi-
cantequod optimus iile Cafiiodorustantum
dilexityvt Rauena; iuuentutis altti^em Aca->
demiam inftitaeritjillamq; monachis {nif
firais,& do&ifsim is crediderit;qu!o-nuper rtf
ligioia qua?dam familia gloriatur , illudque
fins reliquisuBionibus anceponic : quod
denique in hominum vita probitatis radices-
agitalti^ima.Mbquidemvcisimi'negtii
nunquam pudebiq totnrioVita-vmo^vt
abHrordmj'qiriiniiterisverfantur, inlttu-f
tione hullo me vnqum tpore rraxcrirn.
RrfftetvtinamimmortaJisDeSjVtjqu lite"
ris dant operam,Tifipc!ba erroris nebula, veri
tatis lucem afpiiaut,& ad hoc regerahe pue
riticpreclarum munus accingantrrQu fi
bene furiguntur^fiiarnj&multorum utem'
coftlruabunt : carlum complebunc : icfs,"
abdita% monarhorum aides habitatoribus
refercient: matrimonio comuneros ingenti -
:wa i Ii
 Continent ordto. if
{licitudine {beabunti&t (Jcjii^tantaqui
commodaafFerent^Quanta,qui Rcip. pluri-
mmihnihintjaffd-i- ponint Sitlgitur
cunctisopu^Hoval4. ph)Enndatum , in
uo lus puerorum agitur , qua: seruatori
yhristo tantopergfatbfuitfc aguntur poste
ritatis commoda,<juibus sublatis mundi im
minet intentus: aguntar bon ciuium , feJ-
gionis augmenta, Reip; tranouillitas , regt
cxlestk patentisimus ingressus , <jq ','
.uo nojTtinam dimfaapi^bcatV,'^,^f
j q i iJ3 r; i ' i -riNJUtttno t J / / PrS-A N
njJ-i)opnioiiiI.-;i :0,w2nuibt wbusl;
. arorfii 8ivfTfJH*M:>ljW>.inili >onuq m;, b
sbrtosi io , m^tu mv br. 23jno>'-lobc nston
ai tins noVf Jff Mjorfl m&novyj) rtitnv -
bni minorohaq yVmnodbl oTtevf
B',?.id:op mtrin t?q ?:!'idc boup.oiiiJwnfcl
- -c 'ib ?nskn < .'iffr.ois.:S;:-|.-3.mU'On

f/t >-7nT^,iin<;. : .nixu non ifj.'t)" non

itn.".;c''U0 ,>':*-; ' '.^i ...- tf (.!.':f

-SM~, ounni-:'. 'tt'::*:'ii: 'H -:>> tt.tt

n tticnss.tst <.i!.;'.uflr.^i'b:I : xi
n> .'n-.-. -tisdefensionilJsi0?i[,in'

.astoa ti.t . .<<'-. Liberftcunitif. ojnt ostii;' J

-mi ibt;;.*iT ?ir- f ! ) *ur!ti :ptr.hommov v m
'SyM&TZf V M loostra ornais oratio de
MMuSmSl iuuenibus sutura sit j & ad iu-
\J fw^y uenes cscribatur v cotnenis
^^^^Mj-co duxi post knctjB educa-
/jlV^^^^O tionisencomjaipsiusetipue
rftiai laudes adiungcre}& illustrium quorun
dam puerorumfactarecensere,vtea ratione
noAri adolescentes ad virtutem , & honesti
vitam fequendam moueantur. Non enimlc
ue esse potest laborum, &pericuIorum inci
tamentum,q uod ab illis petitur,in cjuibus an
norum atcjualitatem, & mores nostris dispa
res videamus . Qud hisadiungtmuspue
rorum nostri temporis facta quatd nobilia,
non poterit non suae inertia: adolescentes pi
gere,illos,inquam,adolescentes, cjuibus nil
geriturlaudedignum, cSquodin poleros
manare posiit.Hic autem liber^n cjuo tene-
rsextatis laudes scribuntur, magnam habet
vim,
 Liberfecuniuf. ^ I1f
vim,ftn cm fuperior educatores , & magi
ftroscommendauerit,nofterhic ipfam arta-
tem,multm per Ce poffe, affirm at : quo fiet,
Yt & qui inftituit , & ipie, qui inftituitur , m
magnafn p erigi ex hoc debeant:alter enim
de terra minime depcrabit,quam effefarcun
dam, mftrat hic libenlter, quo fibimet gra
ruieturplaiidat<i; habebit , cm videat r vc
lut ex d;uilam,& vita? honebr partem
prpriarn,&fuam nominan . Iamigiturad
cxempla veni amus.
Dehiiycjfttperpueros diurna bonita efcit
fingul&hCrctUftirMtiQne. \

".. ';'';:;?.'d v i n .
r Be ifaaco. ,:<
ILiavirtus in pueris omnium maxime lau
dan debet,qua Deo,& partntibus , &pie*
&libenter fe ubijciunt. Vnde natum eit,vt
Iacus Abrahamifiliusiummam fit laudem
aTecut us,quo d patri immaturam ffe
renti minimreftiterit,nec gladium auerte-
rit , quern pater fenio confectus iuueni haud
irnbecilliieri,&conftanteradmouiffet,nift
yex Angelicaunpeduncnto fuiflfet , quar^ &
 1 1 6" Depntclar*puerhia.
senidetam splendido opre gratulata est, &
pium,obedientemq; iuuehem conseruauit,
Factum ex eo est,yt nec vitam amitteret,nec
obedientia? prmio careret,ad mukam cnim
prouectussenectutem fuit,qui pueritia: non
pepcrcit. . - .
DeDanide.
T Ncorruptisimus ille Samuel Dei Opt;
Xf.*.ci$. Max.precepto Dauidem regno Ifralitico
pra:fecit,cuius tatem(erat enim ex fratxibus
natu minimus)vel pater ip contemnebat .-
Sed quamuis ncc anni,nec staturaprsidio cs
nt,corporis,& animi praclara; dotes mini
me defuerum.Nam si de viribus loquar,leo-
nem,& vrsiim necauit puer, Goliam proce-
rum,armiq;,&robore confidenteminermvs
interemit . Quata fuerit animi virtus,ex corn
mibregalimunereperpicipotest . Nemo
post hac contemnat pueritiam , quanti regno
este idoneam diuino iudicio comprobatur.

De Proffhett HeremU.
Jlitr.c.. IOsiae deditisimus Hieremias, cuius imma
S.Hitrtn. in turum obitum mstissimo est plctu pro -
frMgosu^tr quutus,puervaticinio donatur, futura^ue
tunitm. prjcdicsj&Iudaicumpopulum libre corri
gens,
 ". ; Liberftundus. i ij
gens (iptisimi uiufdam inis mumis exer
cuitErgo pueritia nil contumcliofm pr i
fcr^priefertim cm fivpe fit asmula feneitu-
tis.
- r JDe Daniele.
INdpientisartatisvteluccatdignitas, ol T*.
Daniclis exemplum iatis efie deberct, qu
peimorum fenumiudicefle,Deus voluit.
Nam cminnocentemSuinnam,que de ftu
prointerpellataflagitio centire noluerat,
lmprobiimiienes falfo crimine circumue-
niilnt,&iam iam lapidibus propter adulte-
rium obruenda eflt,repent,& prter om
nium opinionem imberbis Daniel honeftii
mat matron cauimtutandam fufcepit.Qui
diuino motus confilio mendaciimos praet-
byteros ieorfum rogatos e pertraxit, vt, fi-
Honis,atque calumnia; modo explcito, nul
lam ipfi, qui iparatim quatfiti fuerant, diisi-
mulanda: Fraudis rationem inuenirent. Quo
circa talionis pnam fa&is digniimam,ciim
erumperent,illuftrarenturq; omnia ubiert.
Conueniensnimimfuit, vt cafta xtas pro
catitate dimicaret.
> 41.
aero.
 iS T>eprtclarx putr'tti*.
Ex occis Machabaris fratribu , natu mi-
%f<c .t..7 Onim,quircstabat,seuissimu Antiochu$
varijs artibus oppugnare cocpit:nam & pro-
misis capere , & minis terrere nitebatur ill.
Ssd tamen cm adolecens constantem ani-
tnum pra:buisset,omni est acerbisim mul
ctatus.Costabat enim , nullo magis irrirft
est rgis operam , qum ab eo , qui corporc
erat per exiguo,& artate non adulta.

Desanftifimo Toanne Bastifsa.

Hymims Ec- Oloplionem addat diuinis explis,quo~
ti<fuL:MMr* V_> rum est intemerata"fides}prodigioc n
ttrFM^t ^tat's He puer,quem pater , Dei altissimi ftt
hst* m tj>jo turumestvatem,diuinauit.Secesitinitu
Uum(Ti~ dingm peninfantalus hominum conuictus>
& frequentiam bestiarum societate commvt
tans.Credebatenim,cmfacilis,t esesecu
ris seris obsistere,qum hominum demetie
Qua; folatia habuerit,quib{ve in delicijs ait
tus sit tenerrimus Ioannes,&generosis ortm
parentibus,Euangelium dicit: nam locustis,
&rusticano melle victitauit; in alperis caucr
nis diutisim latuit,& cameloi pellibus de
licacum corpucul vestiuit . Errt vehemen
ter,cpipueritireb'magnisnoputatidone.
 Liberfecund!, 1 29
DeMofe.
QVx de Mofis preclara indole vel C-rfe-; ***ifi.
fttbotiusanimicelfitudinefum naf ^*'
raturus,ex loipho Iudaicjc antiquitatis cu-
h'ofo indagatore didici.Quod fi lcrar liter*
hoc ipiim dicerent,in diuinorum exempl*
mm tum ordinejtum ide prins hiftona re
deret-Scribit autor egregms,Mofis elegan
tiam Pharaonis fili,quie ilium aquis liberau
rat,placui fe tantm 5 vt pro uo educauerit,
regi; de nepote formofo, pulchro grat
lata merit . Quem Pharao complexs regio
etidiademate capiti impofito cohoneftat,
precaturcj; Deos,vt puerum ilium regni fuc
cciTorem,principatufq; heredem efl}permit
tant.At inrans iam ab eo tempore, quid mali
AEgyptijs eft allatrus velut oftento quo-
dam patefecit.Arreptam enim,humicj; proie
am coronam iracund conculcauit. Huius
rtatis clariisima fafta inueniuntur,que tam
aut non aduertunt3aut eleuant imperiti.

i'-' i H R I S T 1
i. i : ; . Depuero in 1 rapto.
BYzantium munitifsimaolim ciuitascon VktfU.E*
uelli , nutarecj; ccepit violento quodaro, 'f'^tf*'
I ac
 Ij De,frciar ptitiifta.
vehement! terre. rhotu.Tu m Proclus vrbs
v r Patriarcha ad preces con fugitdiuimnuminis
.i ..***ma kniendicaufa,querriConftantinopolis mu
.v.vi titudo bquebatur.Nam cmotio tanta fuit,
vt mnia ip^conciderent , qua: videbantur
eK;emp:terna,Supplicantibus autem ipfis,
&tam ( calamitatis remedium obnixc
poftulantibus , puer quidam ex turba imera
rapesir, humoqjexcitatusvolat infubjme
non fine omnium,qui aderant,remq,- fpefta
bant,ingenti admiratione. Breui deinde in-
tcriefto fpatio , delabitur excxlp puer ela-
mans , ccternis fedibus aftitife fe ,ibiq; Ang
lorum canentium has voces audiuii.Sancte
Deus,Sant.e fortisjSandle &immortalismi-
rerc nolri.Qua?,Proclus,verifiima efle ere
dens ad eum modum pfallere omnes, iufsit,
omnicj; illa terra; agitatio conquieujt.At ve
feliciimas ille puer,ne ad horani exultar
ret,vtfanftiimi Pauli verbis ytr > expleto
anfta: legationis officio mqntur&;in pai$
templo cm iubilo , & etiam plan&u ipeli-
tur.quidem inuideoibrtipurorum, quo
rum minifterio non nifi ad ftupenda,& mira
, . ' ...V culoytibletDeus, , '.r. n::i: .; v $ ~
De Santo Nicolao* x \. . -
Nico-
 Lbersecundm. 131
VTcoIaistudiosorumiuuestumpatronit
i Vperantisimaminsantiamprxdicemus.
Quvelincunispositus edacitatis inimicum id.&ynttho
fesse demontrauit:namMercurij,Veneris.
quediesieiunioelegissescrturjeustatosemel '** ,fsm'
laae.Sicque ad aipemmam vitx rrugautate,
quam adultus exercuit,iaminde primis in-
cunabulis seipse apparabat . Vnde constare . >
proect potcst,pueritiam,qu minuta,imbe
cilliq; videturjdurisimis operibus idoneam
essecensendam.
i.r; 1." '. "* .1
; itino. - Eecjuodampuero. . .... ,
TY Omanus maftyr,cm multa prfhte ty <prw >.
JNiirann Asclepiadejcuius imperio torque "Ptrifttpbano
batur,denostrereligionisveritate grauiter, >hyno t
&-copios dixiffet,sententia: corrobornda: l^^yl
cau.puerulum,ex ijs,qui per communes vi- .
cos discurrunt,in mdium produci, flagita-
uit.Quo accersito,quarei'e Romanus ex eo
cpt,num vera eslent,qux de Christo Deo,
atque homme nostrasides assereret?Tum pu
sio^quamuis perfecto nondum effet sensu, ta
iiien in catholica* Veritatis asfrmatione nil
prorsus difnsit Romano , Romanaq^Ec-
clea.At iniquus preses,quem mirari , & su-
I 2. spi-
 piceredebuiflet, immaniGim cruciat in
)"'""''" teremit.Errat,errat,qui primos annos ociofi
Sutat exigend os,cm facb fplcndidifsima in
lis agnofcamus. .

. . Mtrum depuer6.
tUucUrusi f4 Ermania Imperator Henricus Cunradi
ironiiis . VJfiliusvxoremduxerat Anglorum Regs
h.tntr*tie filiam mir cuiufdam pudicitia: fccminam,
quam tarnen Imperator ipf, inftigante dia
bolo,non repudiare iolm,verm etiam ne-
care voluit mentiens , ab illa adulterium eile
commiflum.Patrio itaquc more prconis vo
cepublicatumeftjVt^fiquistutari vellet Au-
guftam , monomachiam , & fingularem pu-
gnam cum illo miiceret,qu Imperator ele
giflet . Ca:iris autem agebat partes impius
quidam gladiator vifnda: cclfitudinis, quo
iuperato,regina &falutem, & innocentiam
maritus tribuebat.Edii iceueritas,caui ob-
fcuritas,& militis robur multos deferaione.
cafta; mulieris retraxerunt : donec puer qui-
dam,cui matrona: caftitas optim perfpe&a
fuerat,certamini i hbenter oppoiuit . Quid
multa ? Goliamimmanprocerumpuerad
ipugnam prouocat,ndenteqi inimico, ragit
ipfc
 Liberstcundm. xjj
p lri. Nam , vbi ad campum ventum est
pectatoribus vndiq; refertum, arrepto , que
sercbat,ense,noninevalido, atque ingenti
numinis adiumento superbum pugnatorem
obtruncat,auulfo deinde ex humeris capiti,
puluereq^acnguine foedato victor pucru-
lus inultauit.Pen desipiunt , qui tanto non
pectaculo,sed miraculo interfuerant ibi mu
tuo de charisimae Augustae libertate gratul
tes-Verm integerrimaprinceps tanto obli-
gata benefcio religiosarum virgin dom
arctioris vite gratia delegit,ibiqj, cm nct
egiflt vitam,Telicem obitum impetrauit . Si
rem tantam miraculo assignas , miraclis di-
gnam esse pueriti affrmabis , quare nec ista
ratione huras etatis laudes obfcurantur.

DepueroBubulco. 5
VAleriano caudicopuer fuit feruandis .6.
pecoribus designatus.VastanteverRo 4*<v*
jnam exitiof peste,in morbum hic pastor in- "M**
cidit, decubuitq;t periculosa argrotatione,
vtomninoputareturefseextinctus. Dei ta-
men benefcio post illum siue interitum,siue
^ius simulacrum ad se redijt puerulus , & qui
nam ex domesticis obituri essent nominatj m
 i J4 D fr*cldr4ferits.
prdixit . Aserebat enim in clo se suifle , &
multorum mortes cognouisie.Ne tamen ha
beri poflet mendax,aut insana? mentis, qud
ad yderatranflatumse e{se,diceret,rem,qu
yjdebatur incredibilis,testimonio atis firmo
.probauit.Varijsenimlocutus est linguis,
Grca prsertim, quedifficillimacim esset,
, & bubulcoanteiltudtempusincognita di-
,#orumdeni liebat. Eecetibi linguarum
i .perka,& futuri di uinatrix pueritia Apostat
loruni etiam donis illustrata.
f;' ' '...*',
i? . . t.i.t:.< Dt MusapueUa.
MBcum tacitus prterire non postum mi
rabilequoddam vitce puellaris exem-
plumycuiusnarratiocastasvirgines ad perte
ueranduminuitabit, laciuiores iniecto pu-
dore fortasse corriget.Vixit quondam puel-
v >a bonis ortaparentibus,qua?Mu diceba-
rtUr : huicnctisimaDeiparens septachris
. j ;. ;vi yjrgjftym monstrauitsese noctis mdise sil-
tio rogans,num pediflequas illas forma ele-
-gant$ vellet comitan?Annuente ver puel
Ja,niJquesibigratiusforc diccnt, qum vt
tkofum illum clestium Nympharu intra-
jreieamipsaj(buiusmdivrbis cmtmmis
-sij ; I om-
 ,\idcrstaikm ijj
omnium mater afata ests dieitur -muliercn- '
lam.Si prceIaruTi cens, pueltajin numero
esestellatarum virginumjnillue post-hac ef
I sicitp,mlpctuhg, lustnbuq; faermnistn>
dcorum . Quodsimihjparueris,trigeiTio
post hune die ex fxcej& vitce colluuionc me
astante , ad sternum migrabis domicilium . s
Mores paella mutt vestigio, virtutcmque
fnibus dignarn colit,qua: tenerrima erat^an
dem opprea morbo expirt illo die,quo ca
li reginapromirat,transitum efsefaciend
qux etiatn effllanti animam prcns fuit cuni
puellarum agmjne fulgent Jsimo. Hanc m
ctus Gregorius cm retuliset historim,con
tinere non potuit , quin dicret , vacuas ex
Angelorum ruina carli sedes puerorj & in*
fantium multitudine maiore, ex parte este qi
plendas. .:,:-.>..-

Depucrolud&o*. . . /^
FIliumhabuitHebrjeus hmonatum ad s.gitgo.Ef*
omne pietatis genus,de quo referam hi- s'"^'tr'n'
toriam omnipoiteritatedignitsmam.Ven- pjur,morum
titabat in literariascholasoptimusbic puer, martyr* tdi
Christianorumqjadolecentum cornes effe "c-8,
ctusseinstudijsexcrcebat. Diquadamin
1 4 fan-
 Ij DepricartfHuriti*.
sanctisimar vrginis Maria; Basilica , pcrfecta
iam diuinarc , adacram illam mmjqu c
lestem cibumsppeditat suos Christianos so
cios imitatus acccsiit is,de quo loquimur , di
uinoq; fe cibo recreauit. Deindein proprias
edcs reuersus patri fumma cualacritate,quai
accidert,narrauit,omnia.Tum patcr nostra:
ietatisinimicus graiiiter ferens5id este fact
afiliolo,indomeiHcamsornacernigne acc
fm(erat enim vitrorum artifex)puerum de-
trusit,aridaq; ligna copioc admouit,qu ma
ius esset mcendium.Mater filium eripere co
nata,sed mariti furentis & minis, & manibus
fortaste mpedita,clibaniq; flammis expauc/
ctaadlamenta,quodest mulieris proprium,
feconuertens querelis,ac vocibus totam c-
plet ciuitatcm.Accurrunt Christiani omnes,
&C criminis atrocitate commoti ign cx fbr-
nacc remoucrunt,inuentuq; puer est no mo
h non vstus,verm etiam ic intcger,& hila
risjVt si n mollisimis plumis iacuiflet.Roga-
GetrgHi Ct tuJ ver}qua arte (ruatus suisset, rcpondit,
irtmif* <a mulierem ornatissimamsuccurrissc sibi,illi
Ittimtm z cilicet,quamaceIlo, quopanem anctum
narine, ip gustaueratdn regio throno cernitur fo-
itf.j. ftcnsjnfant.MateraeindejsiIiolucij nostra
 Liberfecundas. ij7
fe religioni libenter facro abluti fonte deuo-
uerunt:patrem vero Iudarum , qui vnrant,
Chriftiani in ignem,qui filio pepercerat, de-
puleruntjflammiQ; ita combuftus eft , vt ex
lilius membris nihil uperfuerit.Vel,vt alij vo
Iunt,Imperator Iuftinianus, comperto faci-
nore,fufpdio ilium interemit.Hxc me pro
fes magnoper deletat hiftoria,qua&pue
ros commendamus,& in beatisima: virgmis
Marias obiquium,monemus,propenios eC-
fe deber.
Be buero Iudtis in crucent ac~lo.
HAEbrafagensChriftianpietatis rmu- fafiui. i*
la^atq; ade inimica,vt noftram fidem ir tnp*rtiJi.u
rideret,in crucemfuftulitinfanrem, cuietii M ''
pendentiiamveritatishoftesmrpiisirnis con
uicijs infultart , tandemq; furore pluiquam
belluino agitati verberibus immamisimis tor
tum ilium occiderunt.Opuerum ver feli-
ccm ! in quo Seruatoris noftri mortem pro
pter nos benigniime patietis imago fuit ex-
prefla.
De ijs}cH&puerorumgetterofa indoles effidt
Dei tarnen fuita prxfidio*
Cap. II.
I 5 VI-
 i $8 Vepr&clarapuerhi
V I V I N . ---:
.. , .Delafcpho.
$ttf.c.}7, "VT Eminem latere, exiftimo, quam pratcl
i-N ra in dol es Ioipho fuerit acobi filio .
Qui,cm adhuc puer eTet,tratrcs natu maio
res vita; innocentia uperabar,eoHemque
ram ptre fummi ieleris arguebat.Qui ergo
reliquis mtegritate morum ante ibat,fuit eti
dignitate,opibuque feliciorrnam Deus , ill
eTe,vult,pn m um,qui virtute maxime exceb
lat>quanquam fit annis inferior.

De Iofta. "
. Larisimislaudibuslofiamprincipem
V-^. exornant literx,quem DauidiJ om-
niho fuiiTe fimilem , magnificrencomij loco
pradicant.Exceli hic diisipauit : impias aras
Fundits euertit : idola deftruxit : fynceram,
puramcj; religionem in turbulento Reip. fta
tu conferuauit.Quod maius,rogo,prodigiu?
quam vtis,qui oto annos vita?tantimplef-
let, iriueteratam Iudarorum perfidiam odif-
f,& cxecrari volueridNon ilium regni pro-
peritas euexit,non afientatrum multitudo
caecauit , non tas ignara cfili) impedir po
tuit,qu minis morum integritatemretine-
. "1 ret.
 Libtrfecundw*" 13.9 ^
ret,facrofq;,& pios ritus coleret. Magna er
go pueritia: vis,cjua* tot, ac tantas difficul ta
res Dei adita pra:fidio fuperauit.-

. : , * De ^ithanao.
NVlli ingrata erit feitiua peritia: Atha- ^K^usEc.
nafij commemoratio,qua: talis fuit , vt H*fi.btne.tt:
ex ea Alexander Epiicopus conietura fit af ic.c.i+.
icutus,qualem in perfe&a artat Athanafi
ChriftianaRep. effet habitura . Tempore,
quo Alexandrini ciues Petri martyris feftum -
diem in vrbe agebant,pueri in littus marisi-
cefferant,vt ludum exercerent,conunit au .
tern inter illos,vt rerum , & casremoniarum,
qua: in Ecclefia fiunt,imitatione gauderent.
At vero cm Alexder Epiicopus loco ma
ri vicino,qua? firent , proipiceret, myfteri
noftra: fidei,& augufta qudam arcana tra-
tari videt,qua: rion modo pueris , fed etiam
viris effe debent inacceffa : qua propter ira
accenis pueros omnes comprehendi,iubetj
& ad f vintos pertrahi . Qui pofteaqum
adfuerunt,de ludo interrogan funt: illi (vt
unt ingenia puerorum)pnncipionegt po '
^am,&fuppliciumformidantes: fed paul
 ^14* DtprAchrapuerittif.
pft,cm fc iam ex timor collegiTentjremr
vt acciderat,explanarunt Dicunt,ab Athana
fio, qui epifcopu m egerat, infideles quoiHi
fmeros nil contradicentes fcro baptifinate
otos fuifle.Tum Alexander perquirere c-
pit diligcnter,quo ritu luftrafe facramentum
fichus ille prarful adminiftraflet:qua: confre
tis,& qua; accipientium verba fuifent. Ve
rum cm intelligeret Ecdefiafticam formu-
lam in nullo efe prartermiTam, re prius cum
facerdotibuscommunicata,cenuit, ad pri
ma; gratiar,expiationilquevberrimum ilfum
fontem ablutos imel pueros redire non de-
bere:initiatis tarnen qua? foli icerdotes con*
tingere pofuntjaddenda eTejfupplendaque
cnftituit.Pueros autem,& prarertim Atha
nafium tanti a:ftimauit Alexander,vt eorum
in Iiteris inftitutionemjparentibus vald co
rn endauerit.Nemo poit hac rebus etiam ar-
duis,&difficilibus pueritiam dicat ineptam,
ne incl;iftimiantiuitis,dotifsimorumq; ho
minum(qualesEcclefia olim habait)iudicio
repugnare videatur.
, Depuer'uGaU,
%.tn*r.^t /"^ Rauis acciderat Chriiano nomini &ca
^^lamicasj&ignominiainuadentibus no-
ftras
 Liierfe dm. 141
ftrx fidei inimicis Hicrofolymam vrb Chri
fti olim pra;{ntia)fnguine,prodigi}s,& con
cionibus illuftratam.Quam afturam inftif
musPontifexInncentius 1 1 1.reircire cu
piens ex in exhaufto Ecclefa? thefuro vber-
rimailhs.promere coepit gratiarum dona,qui
accepto crucis Symbolo de recuperanda So
lymorum terra cogitarent. Quod nobilifsi-
mi quidam ex Gallia pueriem rcfciuiffent,
crucis infigne fomentes ad clanisimam illam
dimicationem aipirarunt.Fueruntautcm ad
viginti milliavqui,patriarelib, defignatum
{uumdcemecuiifuerunt, ilium videlicet,
quem ex omnibus audaciisimum,&maxim
flrenuum eff crediderant.Etme fium , fi-
mulatmve negotimerediillud poffet, plu
rimi in ipo itinere vitam amiferunt: muln re
infeta,qud effet impedir nauigatio , de
mos inmti repetiuerunt.Tantus ingenua: in*
dobs ardor cft,tanta virtus animorum,
,nr:t ' " " <:; ; . '
... ., ,, JieVrfimFahto. . .
FLorentini pueri, quem Pontianus
appellat , prarelara laus taceri on deber,
cuius tot,tanta^; fuerunt corporis^ &animi
bona,qunta de nullo relatameminlNil di-
t cam
 befrxclarapuer'ttta.
qam de forma iuuenis, &vultus elegantia,
quam fumrram hahuit , hoc enim non valde
prodeft operis fuicepti propofito.Nihili p-
do,canora voce cunorum,qui adefTentjau
r-esfolitum eTe demulcere^hocnamque tri-
buitnatura,nec.multammeretuTlaudem.
Mufict peratiam laudo in ingenuo puero an
norum vndecifn,heroici carminis efie com-i
pofitoremj&ilUuscarmini^quodPolitianus
pro fuo non inuts circferret ( fie enim ip^
eait)eftquideni prodigio pene par. Eand
rem,quam verfibus explicarat^oluta orati-
necomimitatis verbis,atqueehtentijsext-
pore dixife,id el,profefto mrabile.Qud
adhanc carminis, & profarfacultatem dit-
di copiam rpentmam,adiunxerOjveror5ne^
non tam incitatie^um retardare puerorurrr
ingenia,videamurjQujnqueplur*pocent
piftolarum argumenta fubit^nefe eolige-;
ret,oblataunt,totidem notatijs ad excipTea
dum adhibitis,c[uos ingeniofiis lile puervno,
eodem<^ue tempore aflatt^pVopofitis mate
. djsTeliciterbfolutis.Qui exempli huias:nr
rationedefperas,tantdemaflecjui te poleV
animum,fiduciamqueremmito. Nil puer
feputare debet alienum^uodilleicerit,qn
i . puer
 . Liberstcuntq. 14 j
puer ctiam t,modsitignauiaprocuI.

i - De .Alexandre
EThnicorum sacta cum nostris vn pere- # ^ .
quijam cx foperiorehbroconstitut ha , "*
i bemus,vt ipsa historit varictas tdium leuety
& multitudo exemplorum , tquam testibus
cumulatis^Sdcm facia^ampliorem . Ae pri-?
mm Alexanderilleiam inde pueritiain-
gnis dignifsmus est vidtur , quemin ipso
principio reseramus.Tam ercenohic,^clato-
^ue animo fuisse dicitur,vt Dijs (contradic
te etiam Leonidapxdagogo ) non ni large?
thura libauerit: cum legatis a: regePersafUffi
adPhilippumipsiusptretti mifiis puer no'f
niftderebusrnagnis, c blieissitlocutus :
Bucephalum feroem eqdut,& maximum
domitum-fblusconscendcritiCurni^j&clGt
bus fatigants quotamen fdiqui fesloPCS ex-
cui fuerant.Vndesactuht eft,vtparns Phi
lippus ttam indol admiratus dixerit, Aliu<d;
tibiregnum qua?re,fili,nec enim tecapit Ma
cedonia.Itaque Alexandrum natun regem,*
non factum ex ipsa indole possumus arbi-
trari. . r.v..- - jJ
-. v De
 44

ftUrjA*. "pVer cum effet AEmiliuf liM^ tnte^

(i.j.cew- A mit,quoRomate^fMsrifcilSn''l^t^
ole. dendus,feruatiq; dvdi prxrh'ia non i ndecra '
flamamcilcetcum prte<tly&"bila^;*"
meruit.Felix noftrrum pueritia^qukx
ns periculofo opere , quod i afre&iof
moderatione fitum eft,nefnarnVita
cedcm longe pulchriorem nancicetur^

DeCatone.
T- Itrim. LAtinorum princeps Popedus f
viros Romanar familia? inferre ci
Qua de re in ardibus Druf , prarfente
ni ipms nepotejagebatur.Rogatus ver ,
to,qui puer erat , vt Latinis prrfidio effet ift *
impetran daciuitate,id fbihn placervlib/ :
ravoce repondit,1terum , acrpius regarnie
nduitiadvltimum^mulatairacundiavmjeap;'
celfam domus partem Popedio dedchin-^'
queminde,nificonintiat,ic efl precipita-'
turum minatur:Sed ne tuhc propoftcf
flexus .., Syllam o{j(jij cau
conueniffet,& procriptrur Caoba ciuii
delata ad Syllam,animaduertiflet,rei atrocita
te Cotn'fcotus Srpedonem pardagogumfu
=.' roga-
 Liberfecundm. ' r^f'
I tanta efTet crudelitas impuriita?
efponfumeft,voluntatempatran
,tyrannique ihterimendi non dee
i nimis vidcri difficile propter dili
n lafuu corpus aylla tue
Sylbe gladium
rigi , optauit , cum prarfrtim tuto" id
facer liceret,qui familiari hominis aditu
nunquam prohiberetur Catonis inftitutor
minime contempft indolcm,nec illas pueri
les eflfe minajjiudicauit.Nam quoties ad Syl-
lam falutdi caufpuerum effet deduurur,
diligentcr finus omncs,veftium^; latebras,in
quibus ferrum occuli poffet,icrutabatur,ne*
re infeliciter gefta,& nbi,& puero perniciern
temeritas importaret.Catonis Vticenfis pue
fitiam veranoftra religio lultaripjus prepo
nit feneuti,tamet de tilo prici Romani ali
ter opinatifunt.Mori enim non debuitihiuf
iu Imperatoris fummi,cjui nos omnes in fta
tione vit prmanerejiubet,&,nifi aliud pre-.
cipiatipfe,abillanunquam difcedere.

De ^ugutOjOr
Tiberio.
 14& Dcpftclarapuerhla.
OCtauianus,cui Avgufti- cognomen pb*
wt4flto(i fteuit,cj*tnannorumeffetduodecim,
s orn v. Iuliamauiamdeiuncbmiinfrequenti homi-
Ttbcrjc 6. num condone laudauit.Maiusquiddam eft,
quod deTiberio ius prmigno , & principa-
tus ede memoratr;qm nouem liatus an
1\os patrem vita functum in publico homin
aptU/funebri orationecommendauit. Miri
nyidefidebet,priertim fi etatem,auemi
. nima mt,auditorcs,c|uos feculum illud elo-
quentiftimostulit, temporis breuitatcmex
ipi cadaueris.ipcliendi feitinatione , animi
dolorem aliquem ex J
climemus.
- * * * "-
- -: .. Ve Papyrie.
**$ TjApyriumadoleicentulum,qud fenatus
li.i.ntttium r". 'Vi t <ii. f
wimtrfrw r- coniulta vel matrem iobcite percontan-
**}. tcmprudentercelauiflctjcelcbrem fecit anti
<juita$,qum exulo tempore Patres Concri
pti curia dignuffljreliquis pueris extra mane-
r iufsisjcenfueru nt.lta pueritia,cui obrjci lo
cjuacitas folet,& icretorum detegendorum
infamia taciturnitatis fuit premio decorata.

'.- .*<J Defilio Quintilianj

De
 Liberfecundtti] i 47
DEcimumagebat xtatis annum Quiitr*
JianimaiorfiliuSjCmillummorsrapuit ^j .
immatura. Ad percipidas diciplinas pril i,ami,in.e.
tisimo natum ee ingenio, pater iuremran*
do afleruit. Probitatis,pietatis,libei,alitati,
magnarmcjue virtutum prseclara prbuerat
non indicia folum , verum etiam documta.
Qu natura tribuere gratis blet,aderant oui
ftia,vci$ uauitaSjOris decor}vtriufq; lingual
natiua,& propria literarum exprefsio. Quid
dicam de animi magnitudine,de conftantiaj
de grauitate,de metus , dolori<^ue crintm-
ptu ? Magna cum medicorum admiration*
diuturnum morbum pertulitj quo per conti
nuos o mens laboraut,ipmmq; eft par
tern in extremo vitas confolatus. Pudeat no-
ftritempori deidespuerostam magn,tam
multa,tamddajtamgrauiade puero exter
noprafdicarv * >.;

Ve ladeo. : * .i ; :t
T Ophusquidam icerdotis Oniar ex forci Am
A re nepos,cm & lio s ex vxore complure i tiqmt.uim,
icepiflet,natu minimum Hyrcanum dilexit M*M*
vnic. Cuius ndolemexperirivolemin re-
motam,&longinquam terram impberem
 *4$ p^kK^fikfti'<(>

f. . f: ."
vi**? m

ex bobus paru decen fek &^

; boum e

g&ui^CFteptii^x^&tk^

centiorcs Furant,vighti talenta1 iargifitt?.

runt : attamcn Hyrcanus pueros cctum pti
me literis inftrttos, rttewjnfirgines fa
4*>-

ingtei fiepe animo* bai^ftA ciav - i

itrrre . p ^ntninojthilojtyh. :. JCKj
 inttuivit.
^aifr,in cuius j^emio'educabatur,cora
&-tafmorum,|)ublicbonoranclinnc+.

ii eraht facerd otes)eundem retulk, net

^titkttl Admno in decernendjs puer ho
Hrtfadis arepitas defait.Hic enim Antoninus
fti^ilsnnos cantm duodecim Philofophi&

.... anuumus icgeref, & nuim tuua*

rfetvvi^ matcT ab llo impetrarepoterat,vt pd
fefrfid dorhliennm fubfterneret. Sapientrt
AdattmcLlexit,vti.ne Imperator fattus
frtibfphwrtfc eT^fit obltus.Nulla. eft cri
itii exc ufatio,( p ueritia: cautil intern peran
tt&ffofcris fe enim moueredebet nronini
&$11 generttfum'corpucubm ma

jtfcwwg ) Strftrtmyejhfc^r,lijiht .tu- "

Xtrttph*. ti.

4^^ke^tau^m factus puer *<*

ret.At ver^ A^agc^amlais^^|
poti Cyro^m\tttii|ttxiu^<*at54parauici
.>pa Qu?
 fo !4,
. ra'yrusanmidueridixiffefcrtiir'j^-
.iui gtperx^neTOti)^;mcnimillamiibiv5e-
ri,( tot dapibus referturus cuiua ft : qua-
j-rPerfias cxnas fibi placermagis,qud brc
uiore compendio ad faturitatem ducant ..
Itaxm rpudiais jnenfieillius oppara deli*"
cijsyPerfico more,vterat patreimitattis, ci
bo nec multo,nec delicato famem expleuit.
Conquifitasverepulas,quasilliauus rogs
importune dederatypfis regis famulis difpen
fauit.Eft,qud Cyro gratias ingentes' agere
debeam,qui frugalitatem pueritiatvnicam&
magiftram,& alumnam adamauit , qua duce
ii^diobtintiitprmcipatum.b u-.ain

*> " "* V ' ' }' * *i Olli.

Ve Leone, .:i
TUM.tj T Eoanimantium ferocifiimus dementia
il. ' ' -L'vtitur jn'fiippljces.Namibieis parce-
.i re&virosj^u^qumfminasinuadre^
1 ;'"' fiieuit.Qupdveroadprxins acir.negotii^
< infantes non nifi fxmimaenecbrefameibla;
nit. Harcenim setas etiam *
adnaiiricordiamallicit.- '.:!-<'-vOi?cr
*P ; >: De
 liberfemiiH,^ iy
Be Delphine, -ir.o^.il
PLenaint exemplorum antiqua vobxmi ^,,^
na,quibmDelphini am or in pueros decla im
raturrqua: tarnen omniawa^entUcifey
t^{oitncommemorab,quodrtft citarf"*
Vfituftum . Puer quidam Nicolaus nomine*
cm Venetijs Romam proficiceretur, iuxta t
fofam Clodiam(hoc'enimoconomen5
mbam,in qua erat,venti penitus obruelrt,
cadentemq ue perumP.lphinus tergo exce .
pitjincoluracmqj injktoj^ cbllocuit.

SAEpe in teftimrtmmvbcandus erit Ele- . UM

put ?mAkj^
ceps&jqdatn prudeht* magiaeVWera wm"
da-Roma^cm pueri,qua (oient , Jtultti'
(nesUosabomnibus videar criminibus vindi
are^EIphantis tmnum,longamq; promut
icidentlaplis pungfen^fabierf^ideS iii-
fUcomwotus vnurfl exipis audactfii
oris furibundapprehttftfm in ltf mW
1 rtcupiebt ; mitigats eft puerft
Vfeem flbilitr extHentiwm clarritibfcs^
^USifoeio fieu inWeirtpt, noluiufflige^
iltaqjipuer^humi^cpofitOiitishaW^Ab
- "-3 . 4 Ii,
v .. Tleuem>nicciff^Jat6ibwC<detur faga&

/ < *tr*1b7*JfuW4ift'emfej<.'tbD fnsoul ri i

o fmt ,<fnodin minimKtfwri.corpefhtiti p

^/mw^y^^^ mil

WAiiLt|-T) j^marir vim a^BifefeilemSritcr j

,am jsifeculif <rnii 1]^^15

carina* appli citus tanti ef} roboris , Mvmai
jmi%$velis impj^^tmecettir^nWk

$jMfetif vis iwl gwJtaroatocis texeritat

i^dare. Perexigua cj fuerint,parii cluc

tiijb ' ' gran

rraodioribus prieftifc: ; ' i $*>

(currant^gtv^c^'m *05 mi
ter inlucemedit,tanta qusrunt folertia, vt
slwult'im teVnpore in vita manfi fient. Ex
c| uti^n intelligimr,n ul 1 am vita? part i
fameflfedeber.lreautemnotirsima uper
}u30ij\\Pvitbres nominare.

^^4^**1.{14 Um . .

raluun fcriptores commmorant, hue viden

fairfpeare Dicunt Uli quidem in Hcraclc
lOEiaa NilrofHo ingentcn meiern derfs
^tbirindatKJtteSTteunditttv rjwrfiibus ' 'k
iracatamfuiTe.HocautemUborisn-onum
jtoai hominum artificio malus per vriius fta-
dxfpaciaprotenfum multum tempus perd
yffiak;h:eadaraTAEgyptodnflaet^utn^t
: n pfdat-palca^& {&

^ hirandine,vtj>er-& '' ~*
-TiiTg ' K $ duum,
 i f4 T>eprcUrdpuer'm4.
cLuum,numeratis etiam ncbbiK^re^fefliCj.
permaneantjiaon pauca? in ipfo labore moria
tur.Viresergoetiamin pufilliserunt cofpos
jribuSjCjuas non proceritas datjfedanimus be
ea natura formatai. ..* n-.vl. *
-' 'j'-jJ" '' V rnaik'T.jCi.THCl

PjB^gioim^piti^ni^^aenaf^ilc fis
jnit,| rnjnutuid pife gubgrnari Gobio

cum fit tegrandia comitari pletsjjlojruq^

que iter dubium per fluctuolim mare dirige
re.Prait ipfe cauens folertil*im,ne aut Bale.
: ** nabarrear^autlnicopulo^idatuii Ayif
culi nutum tanta bslla conufcft,fiue.,ira
dum,fiue 'progredienduntyfiue dofmiendi
fit dads im peria declinare no audfit*Pertjfle
Ba}anasmulas,affirmatPimtarch^^uitto
Xtre tn- ha'nc iiicundam hiftoriam docuitfeaU teb4
ndwm~ ^^ftitutaSyqutdetkmHdffejarrati vt
km dubitari non pofsit, jqua:t puiillorams
excellentia,quce tam vaftam molem regat,ac
temperet. ;'!;': ri " , ilA --p. n ; \ x-

? !' " Vicula f,orus clris gregi} eifcaplu-?

w^bLf/,' <*5 &r icmper verfari iblt ,' eq>
 , 'ZiberfeundmC t tfJ

juadrupedum formofisimo de pbulo farpe

cbntenditcherba enim vter; delecbtur. Paf
irculus cum hofte congrediens hinnitum il
Iius,& ferocitat imitatur,& cm belli Mars
communis cTe olcatjfit Cepenumero,vt flo
rus vidoriam adipifcatur.Tanta eft tenuioru
etiamin potetes vel virtus farpe, vel felicitas.

De Souilla.
V i Vita poflent befbar minimarum exU
AVAplariumerarij qua: vel quia nota Tvl .3. .
quia ab alrjs tracbta pretermiti. Quis cniir
pumignorat folertiam?quis operofas,(l-2
laque-efe formicas,necit?quis dubitt, f
neoIismachinationem,calliditatemq;efied
tarn a fum illud rtfe contestant;
Vt,& fiquidinhairit,conficiant (namraptijf
muicispiim ipfe vefcuntur)cVvdttt ex ine'

vero de paruiquiUa'fecenfttTuibus lepide

vt folet,ijfdm verbis acribemus. Pinna (ic tura Dr<
enim Gratcdicitur)inqoitille,dubus grn
dibus patula conchis cum artia fquilla qua fi
ocietatero oit comparc cibi. taque crrt

nnt,
 1 56 Befr*d**fHttm.
tin,tymadmonkafc|^Pmna'morri;ie
pfimkcqne^s-SicdKMrrtillimis'beftjlst-i
jq^ttnitier^ibmmirtmsii) adirae^ttusftj
congrefiune afiqu inter fe yaniarn-indeifr
orwnaturaipfioiJregriH^5;iinun-rni

Vj ^^ ?.mtj mina)

m*m cu. jv^.- rri<j; fumus jiiftoriavitiwrahsit

probabilima^istnara qu* ptecre actasjx*

Fa?affirmntlkerx4&optimietiamwairp

draginta duos fani tmum ridentc lifw}"^

i^#u^r^ptumri<^

rwm)i;txii>ijs ^*^ tf*a'

i-ai Hs
ritoi^mifiilto'Ni>^u^^rf deli*
j^M^ntbnroi^p^HGs^lrttr, nif
aarfirasviMH&tofcpiRioepeif.Nl artas
immunis efcibbffk^&icum nullum ta gra
uefitcdus^quodnon cadercposit in puc-
,*1 f^VbFm&um quod pce
cans infantia^n'tfbeat experfri. Cm pr-
fertimpatrisHegKj^mVcdueantis crime in
b<w^fa(^dmihaiwiudid^ *'** ' -
-QO if.ix. ^Mt ^twmenfipuerc-r. bibo'i/loio

* At^emsfiouit , prumdam-
n^ivOTt,"]qirmrqcicr lnguido' cornicis "b?1"'"
c^ulo^cWMnrenQuji'S fortafft^onamAlo-M*
hCfpet >*^1^itffdhgamus*
c^tid^p^entifsimihotrtines de puericia fenfe '
nn,iftuamrQbwft:tcaiw ,A
^&A fierifiimum illor ttriudiciUhS btiri* 5
lem caufam habuit profenili . t,aque, d um t

jp^m^ai^fican^Vcemx^i effff metundi^

Ne^utdttt fedhmi daitraimic ^Aw^pg*?/*
quilmitt^nimkce^ecciuod'acht^ribT1
niiiwi feuioara tomines adhiberat , cjit :
.. te-
 158 Deprxclara puerita.
tenerum exercucratin aucs.Ert enm fgn
pcrniciosimx mentis,muliq; malo future
li adoleuiflet.Nos autem etiam carmine lui
mus in hoc arumento,qud enferimus, ici
tu ee periucudum,Nec erit(vt opinor ) alie
num inrere,quod olim'a mefuit epigram-
ma compoftum.
Infam C&cropia quondam Cum luderet"Vrbe,
Lumina cormasfigeri'forr cupit.
Dumq- puerl/olucreimulis lacerabat acutis,
Cerniturapopuloprtereuntefceltts.
Ocia damnarunttetfesjudumq; nefandumi{
Crimina iudicibuspandere tanta bet.
Cenfores puerum moni addixereproteruum:
C&cattp&nas pufiopendit aui
Ntpuer&taitTveniaconfifmaberret:
Nampuerilefcelm Gracia doSia necat.

puerorum illuslria qu<edam exempta,

l . noua. Cap. VI. ..!
Depuero.
T TAEcquidemde fadis antiquorum , &
Xi natur prodigijs dixifle fit atis,nunc ad
noua veniamus,quo noftrx tempeftatis pue-
XX vehemcntis moueantur,cm videant, no
ab
 Libersecuhdus. 159
ab itqualibus tan tm, fed etiam cognitis , &
propevicinispraclarassegesta. Nam quae
de antiquis memorantur , qud nostra me-
m oria remota nt, ?pe etiam repetita lguc
fcuntjbiq^qui ea audiunt, persuadent , vel
gesta minutis,vel narrata spiendidis. Quas
ver nostris vidimus oculis,radices agunt al-
tiores:FuitergoinBatthica puer ex llorum
numero^quiaphabetica diunteementa .
Is fort rixee interfuit,qtram grauisimam iri-
, ter duos lictio* vit nominesleuisima(vt
fierisolet)cauucitarat.Et quidem lter al
terum,districto en, facienda: cdis animo
perqucbatur.At bene constituais puer fle-
ctitgenuacoram amteillo percutore,ver
biq; huiucemodileniretentat, Curte,ami-
ce,pernicioista perdis iracundia?cur vltio-
aem paras tibi,qum aduersario,peiorem?
Etenim qui virum internat, proprium ani-
m morte mirabiliore mulctat. Age ergo,
Christianx vir^& tanto Icelere pedem retra
he,mahuq; contine,cuius te vestigio peeni
tebit.Grauesconcientia; stiraulos reformN
da.Etenimmomentaneus iste furor xternis
supplicijs dignum faeinus persuadet. Pueru-
H verbis placatus homo confistit,fugienti pag
 DepreclarapneritU.
citinimico, clitusmiiTwninfanteraexifti-
mat,quem humo tollens oculatur,agnito<^;
errore , quo i bilis inina pra:cipitem ferret,
& in quas dxmonum fauces inctderet, n&di
nina ilium pueri vox retardauiflet, ir
confitetur.

Denobmpueris.
FVit rara ingenij vis in duobus]
rum alter humaniores literas non didici
i,fed ex materno vtero lcu attuliiTe videba ,
tur.rationem Latinam vique eo familire
fenfit,vt in propria,& verncula lingua velo
ciimi qui eTent , cferri cum illo non debe
rent.Dicebat ex tempore annos natus duo-
decim tam grauiter,cVcopioe,vt longo te
pore fermonem meditatus fuiit . Hortor
amarnitatem,formo; virginis ornatum, in-
flru& aciei copias,vrbisceleberrime plateas,
muros,turres, propugnacula,magirtratus,of
cia,calles, tpla, domos, opificia, mercatus,
pfn*cinas,ludos,& alia,quc unt cxplicatu dif
ftcillima , cum litramfcripfiTet null, ne
praruidifet quidem facund id setatis deicri-
bebat.Alter vero iueriisima diuin Theolpi
gtat ftudia felicifiim didicit,quem & acutii-
* fim,
 -f?: Ltberfecundas. I' it~
fttnVj"ofcclcrrime^ufftines diffcillimas
explicantem mirabantur omncs, I ucundum
erafc.Theologi magiftris c ill o dHceptare,
quemenibus ahteircvidebant. Vir minime
imperatus mihi narrabat in literaria pugna,
qua: ipfi cum adolcientulo fuerat,vifm ibi
eTe tetutidinem cum aquila certare : tanta
hominis etiam acuti tarditas cum pueri
cuate comparat . Erat, qud pracaci
f'tr|uq; ingenio fatalem quanckm in aetatc
0oeo:ioreVeHasitudinem,vel ruinam ti-
n^riims.Sedin hoc etiam legibus foluti fue
nt, vt Cum tte incrementa caperet eru-
JftSfv/-'* **** ' '
,. ': ]' , .v deptiero.
Ntcnerrima cate puer mihi bene cogni-
Jttus pratceptorem egit,dicendiq;rtem pu
bjic docuit.Tragajda meo tempore compo
uit,quam viri dofcfsimi fie probarunt,vt di
cert , d veterum feriptorum laudem perae
nif.Huius ciuis &coriterraneus eiam puer
^Chcionibus auditores tnere fuit fdlitus , in
quoiludeft pra:cipum,viros & graues ,
qum plurimos,dicte eodacrymaTe. Perirc
Ataque labor non poteft, quem puerti
impenderis. * ;- vs- '.^*5;
*/cF'- . ' ; " h De
1 6% Deprxclarapuerit'u.
De puero.
NOuemmensibus,quxadltinitat {p
dant, Carpentanus quidam puer opzi-
m calluit,& lingua: Roman facilem vfum
acquisiuit:varia etiam carminum gnera rite
compouit.Iam,(vt existimo) omns illc tol-
liturpudor, quonosexemplaveterum us-
undere potuerunt,cm tam multis nostri te
paris factis abundemus.

Depuero lapono. . . ,
G Rauat reseroa.ua; iamunt typis excus
sa, d quoni nostr huic deindole tra-
ctationi vald esse accommodata video, bre-
uiter duo illa Iapensium puerorum exempla
pcrstringamralterum est de Augustino quq-
dam,quem narrt historia petisse patreCof
maTurraode regione illa benemerito , vt
sanctissimamhostisibi porrigeret , cjua vna
Christianihominis vitateneatur. Pater ver
Comas puero repondit/uturum Pei con-
uiuam,cjuando se optim paret . Non mult
pst, expiationis modum Cosma indicante,
jdiemquc cxlestis epuli decimam quint Au-
gustiprx'stituente, quam merito Christiani
clbrant ob nctisim Dei parntis ex mor
 v Lihtrsecundm. rtfj
tali vita dicestum maxime gloriosu m , exul>-
tanspra; tatitia puer interrogationibus quo*
uis Tneologo dignis, quanto estet ingenio,
patefecit.Quarsiuit enim ptre Coma^non
vt in fide claudicans,d vt rmalcire , aliof-
ue eadem illa docere cupiens , vt fe haberet
illa panis in carnem,vini^; in nguinem mir
raculo conuero,vcrumq; este,didicit,vriu
idem^; corpus eodemtempore in plurimi%
disiunctisiirniq;locis poste consistere. Mul?
tadeniquealia acutilsim rogando cogno--
uit-Habes ingenij spcimen non vurgare.Au
ditonuncexemplapietatis.Priusqum diui-
nam menm adirer,vitnt brdes , si qua? sue-
runt,generali confesione detert, quam ita
diposit^ordinauit^hVtnex pter dixerit,
quidem innumerabilium peccataeuom*-
tium virorum,& naulieramjmedicum^ iu*
dicem tuiss,& in his doctos multos audiuif-
, nullius tamen prdariorem in atdo mo
dum reperisse.Secutic deinde su nt purisimae
, Virginis srie, patres, diuinam rem faciente,
am inde ab ipcfri primordio tam pias,
tam^; vbereslacrymas fundere Augustmus
ccepit,vtferrea corda adamantina- prsecor
dia mitigare postent. Et cmsacrihcio toto
L i plo
 1 6+ Defrclarapnerit. ,
plorauiflet,multtamen acriores,pleniores-
^ue lacrym* fuerunt ipsa Eucharistie pcrci
picndaE nora.Nec fola complorati Augusti
no suit stis.Sublats enim manibus imraenso
Dco gratias egit , multaq; exclamando dixit
dcbenefcentia , & liberalitatc Christi Opt.
Max. tuio non solm Christianus fctus cs
t ex barbarOjsed etiam praco diuin z legis,
Jnctiq^ spiritus instrumcntum.Hc aut pue
ri ad Deum,quem prasentem habebat,collo
cutiotam flebiliter ab ipso peracta est , tam-
^ue seri,vt tcmpli concionem plcniiimam
adlacrymarum vimingcntem estunddam
moucritjnec aliter omnes flcuerunt, aum
parentum orum sunus,exequiaq; facerct.
Aedituus,&rerumcrarum custos nostris
patnbus illain vrbe dgentibus bonus hic
puer electus est.Eam ver curam ponit in ijs
rebus,auibus praeficitur , vt non pueruman-
norum tredecimysdvirum prudentem,ac .
maturum vbique prbeat. *;.--.w-i:f-
c 1 ' riiu'.it.r' .u ,;r.j; ; . _
!f i , : Depuerolapowo. . ',
A Lterumestpuericoaminec Augustino
Jtx natu maioris,non enim plures comple
uit annos,quem,vir religiosLudouicus iVL
-'. - mev
 . Zibersecunimil *6f
meyda,nunquam sati Iaudari posse , confir
mt. Hic ergo puer ( quemadmodum narrt
AImeyda)factus esse vidctur, vt narurar vira
experirihomines possent: qux cm in alijs
procreandis solers existt , in hoc tamen fiue
ornando,siue etiam gigndo omne um ex
prompsit artifichirn.Nam vt corporis totius,
memBrorumq; conformationem, faciei^tie
ipsius elegantiamtaceamus,virtutum solcn^
dor magnus in illo fuit , pueri^j nobilisimis
orti parentibus humilitatenvngeni) magni
tuchnem^emoriarcapacitatem,religionerr^
temperantiam,, modestiam, pietatem , aduer
na?,indigena:qj admirtur.Singulis octo die*-
bus confesionem repctit,crum^j cibum il
la umit lacrymarum affluentia, cjuamChri*
stiani etiam veterespuerulobleat inuidere.
Cumq;bellus hic puer veniam parentibus
impetrassetjBungum (quclapae ciuitas)
profciscendi,& Cosinam Turrarum, ipsiu-
que religiom familiam inuindi , cm pri-
mm e peruenit,nil sibi prius faocndum pu
tauit honestus adblecens,qm vt Cosinx,
fociorumqVpsius mores ,& studia imitare-
tr.ltaqe rormosisimum fuum capill con
tinu praescidit, quo nil lapensibus prxsta
1 66 DeprdtcUra puerii.
ri,efnciq; maius potest. Srias prxterea vesti
bus se exuens iniiuaribus fuis mundi contem
ptum vitacpit)& oratione uade're. Nollet
egrcgius puer Cosma contubernalibuque
iungijsedillij^uem ptre chariorern haoe-
bat,qudita conuenies eslet,reditum ad suos
imperantilictinuitus obediult.Cum^ue ad
portum,vnde erat soluturusjaccesisiet, ma-
tronamq; &ver Christianam,&maxim no
bilern inibi degcntem,qud i d ita postularet
ipsa,conuenislet,nilaliud religiosum pueru
locutum,ferunt,qum de pcenitentia: sacra-
mento.Illoque in portudiebus aliquot stre-
nnum concionatorerh egit , neq; enim erar,
quieoinlococriprarconisfungeretur ofd
cio.Gaudete,vir optimi,quiin remotissimas
mundi plagas C hristi prdicandi gratia deue
nistis:resenimdeisacrnecimpolitas , nec
cerbas relinquetisjvobifque extinctis,teneri
puerorum greges , quos bene instituais,
cfFerent aliquando,& ad Christi le-
gem siue profminandam , si* .
ue dilatandam con-
ualeseent.
I> E
 . . .-. . 67

DE LAVDIBVS
pueritiae.
Conttnens oratio.

Vanquamexordientimihi,&
pueriti laudibus diccre in-r
cipienti terrorcm multa affe-
runt , cm plurimi exiftant , a
quibus in hoc opere diflenti-
dum fitrquia tarnen id eft principes omnibus
commune,parui pendendum exiftimo,ne,(
timiditas potentia: adueririorum nos cede
re,compeat,prarclar illud,quod eft in con
tranitendopofitum,amittamus . Nam cm
intelligerem,mortalium plerifqjprimam ho
mjnum aftatem aut infamem,aut cert leuita
tis plenam cenri,videremq;, hunc errorem
vins"gratum,pueris nocuu,Chrifhana:Reip.
maxim perniciofum fer nullo compefci,
eoq4ie magis diffundi peftem,qu plures eC-
int abfiirdat opinionis no adiutores modo,
fed etiam duces,rem fane piam me efle facbz
r'um,putaui , fi pueritia; caufam defendenda
fuiciperem , vnuique adueris a&ores mul-
tospatronusdimicarem . Ineaauternaetate
L 4 com
i 68 DcUudihus fuertit".
commenclanda,qua: diferti oratoris, qusdn
me efle,fatebor nunquam5propri nonnul
lisfortaTevidebitur, hacvtar moderatione,
vt de vera laude quicquam ibtraha,nec
falfm comminicar.Ac primm de pueriti
nonvulgariexcellentiadicendum mihi eft*
poftdiueriopioantium rationibus refpon-
debo,quorum multi conciliandi mihi funt,
quidam refellendi penitus,nonnuIli errore li
berandi , Videbamequidemad easvirtutes
5eriadendas,quas pueris paisim vel comme
amus,velprecipimus,nullam commodio-
rem eie rationem,qum quae ab ipforum en
comi nacatur.Nam quamuis omnis a?tatis
c mu ne fit , vt glorie ftimulis ad res magnas
gerendasincitetur, id tarnen noftra; huius,
quamlaudandam ucepimus,proprium
conpicitur,quam laudis prmia tantm ob-
leftant,vt nulla fint alia,quibus celeriiis mo-
ueatur.Nec vero pueris leuiter incommoda
uitquorundamftulta, moroique iueritas
nil boni fibi promittentium de iuuenili a;ta-
terqu fahim eft j vt frigeret adoleicentum
animus,nec i ad maiora poflet erigere. No-
fter autem hic irmo no de pueris mod,id
etiam iuuenibus inftituitur,qui omnes &
temptui
 Cont'tnens oratio. I 9
temptui fpe fnt,& vitijs partim a,partirrt
inftitutorum negligentia inquinantur.MuI-
ta quidem iipfis adolecentes habent,pro-
f>ter qua: debeant commendari,tametfi nuU
us ipfis moderator effet adiunus. Incom
mode enim nobifeum acTium eflfet,fi nihil in
state prima,nii pratfente m orum reftore ali
qu o,facere pofemus.Eft magna in ip indo
le vis adreft viudum , quam tarnen multe
maiorem,acplendidiorem redditipfa inti-
tutio.Qui ergo uperiore oratione cum ipfs
conformatonbus,& magiflris egimus, nunc
ad pueros verba faciemus,quos use dignita
tis^ enim loquiaudemus)admonendospu
tauimus,ne ad leuiima,vt facer conue-
uerunt,pofthac abijcit,d tatis viribus fre
ti etate maiora concupifant.Multa eTe pue
rorum ludiera, complurain adolectibus vi
tia , prop innumerabilia iuuenum flagitia,
connteri neceTe efcminim tarnen permitti
debetjVte jetatis excuitione tegant , id que
fibi Iicere,quiaiuuenta ferueat,opinentur.
Vtes pra?tere,non patiar, in (Iiis impuberi-
busludcndivium quaitempeftiuum arbitra
rircontendimus enim,tatem eff pueris vir-
tuti,& honeftati congruentem. Omiis itar
L 5 que,
 " D UudihmpuentU.
queyvel abicis potis vitcc licentijs,quas ibi
iHatasvitiofo more vendicat, quid ea non
fit,fed pofsit,re,& rationibus exquiramus.
Ac primm quis erit tarn excors,qui , huma
na: natura: parentem ilium in ipi hominum
fabrica errauifle,credat? Vit initium,&qua-
fi veftibulum fie inept fieri debuit , vt in ip*-
is foribus,ae limine offenderemus? Summa
prouidere folet diligentia^ ui des non mo-
do fplendidas,fed etiam mediocres , & tem-
peratioris artificij conftruit,ne quid foris , &
in ipf fronte deforme fit,quod interiora do
mus velut labe contaminet . Qug nos ratio
mouere debet,vt ab eo , qui nil perperam fa~
cit,pueritiam fummacum prouidentiainu-
tam eflecogitemus. Nam quemadmodum
in arboribus os eft,qui prfertur initio,quo
nil afpeftu iucdius , & dele&atione fuauis
efe poteft, ita prop modm ineuntis tatis
qua:dam eft pulchritudo,ac primus decor fu
tura: pofte in bomine dignitatis,& excellen
ti prigium. Ociofam,credis,facieielegan
tiam,&vocisfuauitatem?candorem illu oris
eximium reprehendendum,putas? Num di-
fplicet frontis ingcnuusille pudor, & genas
rubicundejFlaua cefaries^mites oculi,moll$
Caro
 Contlnens oratio. iji
care,nclicianeiuntlatentis alicuiusin tate
facinoris?Maiora illa mentis ynceritas , cor
dis nuditaSjfacilis ad omnia coninfus,mini-
mcaptioiusirmo}omnis malitia? voluntas
expers,petus nulla exagitatm commotio-
ne lia enim fiue ad rifum,fiue ad luclum,fi-
ueadiracdiam,fue ad placabilitatem pro-
penfione vUaanimiperturbationefit,que
infantibus eflfenequitnondum mari in prc-
cellas,& fluus exurgente.am illa, qu no-
menipfis ddit, puntas tarn eftcognita, vt
mimmvideaturefleexplicanda.Eftquidem
iporum neriijs aliquid dandum. Suppeditat
enim nobis currilis infantia,v bi mens ex ne
gotiorum ftrepitu reficiatur,& aures conui-
rio defeiT conquieicant.An putatis , tantam
nos ferre pofle contentionem , nii nimos
puerorumiocisrecreemus?Quid? qud eo-
rum,qui matrimonio coniuncb funt , quoti-
caniluus,damna,paupertas, diisidia, iur-
gia,domi,&foris acceptaicalamitates,jpriua
ta fimultas,moleftiisimarum rerum tdfia , fa
cetiinfantis adminiculo fiuntleuiora , Con
iugatormviri,acfoemina; difcordix folus
eft , qui modum ftatuat , pacificator filiolus,
&tanquato arbiter litis dirimend.Illo quafi
mu
 17* DcIauihuipueritU.
mutui amoris pignore vir,&vxor,ne capital?
exardecant odio,detinentur.Nec vero ioc
pueriles Colis parentibus oblecbrcento fimt:
nam vicinos,propinquos , & quos nulla eti
necesitudo deuinciat,pueri mediocriter fe-
ftiui les recreant.Satis amplam onerofe nu
tritionis mercedem rependitinfans , cm fit
mana: parafitus.Nunquam profe&o Socra
tes mortalium illa in tate feueriisimus,inlr
ta craribusarundme, cum filiolis luderet , fi
puerorum nenias improbare! , Illud enim
maxim ferium putan debet,quod eft cuiu*
que vCtatis proprium,modo abfit bcentia,
quod eft nimium diligentisim vitetur. Fe
cit idem,quod Socrates,magnus illc Lacedar
moniorum princeps Agefilaus, vt regis for-
tisimi,philoophique grauifiimi explo per
filan" uas pueris nuces n inuiti relinquamus.
Autoribus(quod in omni re & blet cdebet
valere plurimi) cm grauiimis vti posim,
vno ruatorisChriftiteftimonio reTecon
clum,arbitrabor.Non femel de pueris ma
gnifica prdicauit Deus , quos imitandos c
omnibusjtum mxime difcipuiis illis, quibus
fuam vicem delegaturus eet,& mundi (ala
tem commendaturusjpropofuit Infantium
 : Contnensoratie. 175
fimiles esse oportereselectisimos illos Ap-
ftoIos,veritatis magister afflrmauit , vt expe-
ditus,facilif^;in cxlum patere ipfs adituspof
t,& atatem incusare audebitquiquarr di-
uini oris prarconio commendatam ? Vitam il
lam,quacdrlitesperfruuntur, omnibus deli-
- cis, & commodis affluentem non aliter e
- acupicendam, qui salire haud potest , asie-
ruit,qum fimplicis pueri arrepta rnilitudi-
ne,& ignominiofum putabisjquicquam ope
rje,offici)vem eam tatem contu!isse?Tene-
raChristuseapitalibentisim amplecti fuit
solitus, duodecimillis, quibusvicariaipfms
Dei potestas sutura erat,reprehsis,qud pu-
sioneSjne. illi adiungerent,probiberent: te
non tua; mqrotatis pigebit,qui pueris ofFen
deris nullassepc caua,teq; illis prebes impla-
cabilan?He;tastriumphant::Chrjsto,per-
uemediamHicrosblymam gradient* fau- /
tis acclamationibus applaufit:edChristi ad-
Uerrijs indigne ferentibus, voceq; impor-
tunisimasiacfcantibus Hberatoris nostri voce
reponfUmest, Dauidicum ilud esse vatici-
hium,quo monemur,infantium linguis diui
nas laudes perfect prardicari . Vt,quodde
Saule in crisIiterislegimu, faciamus mis*
fum,
 *74 Ve audibmpueriti&.
fum,quem Deus regno pra:fecit,qud pueril
Ii mentem inolentia omfiino vacuam m illo
reperifle.Suntn,quos regas facilis ? terreas
citiis? deferidas iuftius? torqueas crudelis?
eft a?tas,quam non inflammatlibido,no
extollit ambitijfion perturbar iracundia,n
eneruat voluptas,no incitt cupiditas , timor
non debilitat,peccata nonfcedant,-coricien
tia non exagitat,rumor aduerus non pbcu-
rat.Gratulor tibi,pueritia,qua;,vtfantus di-*
cit Aguftinus,facil intras per anguila por-
tam :vt Diuo Chryfoftomo videtur,perrecl:
tat imperfecta vincis:vt icer affirmt Hie
ronymus,iniuriarum facile obliuifceris: pul-
mulieris afpetu turpi amore non exar-
deis,nec,cm aliud corde ntias,aliud lin
gua mentiris.Tu malatoleras,inimicis parcis*
tua communicas^omnes recirfs , exigua po-
cisjvirorum facia ad viuum exprimis,contra
fenilem ftultitiam non femel inteftimonium
vocaris.Satis multa hucufque diximus de illis
virtutibuspueritia?,quas etiam vulgus cogni
tas habet:nunc ad alia veniamus buius xtatis
encomia.Non enim pueritia* laudes illeimt
tantm,qux vulgo exiftimantur , oris venu-
ftasjgencrofa multorumindoles,candor ani
4 1 mi,
 ,- , Continent oratio. ij <j
mi,vitinnocentia,morum facilitas: nam vir
res,religionem,coniliurn,ingenij magm'tu*
dineramaxima,&diff]cillimacognofcerjtem
huic xtaxi ineffc contenderim : cjuorum un-
gula qualiamt,qua:fo , Chr:ftianarLetor
confideremus, necfidemrmhipoftulo non
probanti.Et quidem quod ad vires aranet,fa
cillimumdiflertueft , quotidienamquenos
ipfi cernimus,quot,& quanta pueri aut inui-
ti tolerent,aut etiam ponte fuffert.Etenim
cm mecum tacitus animad uerto puerorum
ludos,quorum multi acerbi funr,& iracundi,
cum quotidianas plagas condero,cim vul~
nera,cmruinas,cm prelia,cmcalcis,pedif
queiniuriasjcm verbera mimanisi ma medi
tor, tenenratatisnomentollendum exii-
mo:cm nullum ittempus hominibus (lue
natura,iue fortuna datum, in quo plura , Sc
grauiora tormenta perferantur.Hoc Quinti
lianus miran iolebat,qui pueritiam minus re
liquis aetatibus fatigari dixit : hoc idem pene
obftupecens diuino natus ingenio videbat
Auguftinus,qui adm iration e dignas vigil ia*
rum,& inedia: moleftias in puerisiudicabac. <
Exiguumnevobis certiridebeT,vt,cm pue
ri frequcntiisim vapuknt,ipforum^j arrura
nas
 tj6 VcUuihm putriti*.
nasvirinonleucntrnirando, sed augesnt
cachinando,aduersam fortunam pueri quo
animotolcrentj&nunquamdeupdio co
gitent?Leui quodam acccpto infortunio, vi*
ri etiam sortes debilitantur , & suceumbunt,
)ucri ver in Phalaridis tauro constituti ( na
pe his peiora adexcruciandamteneram ta
tem magistri,si modo magistri,& non carni-
. fcesappellandisuntexcogitareblent) eum
diligunt, quo tam saru torquentur.Est qui
audeatvirtutis opra, licet illa difficiliafint,
ab hac cetate seiungere,cm vigor in illa vi-
deamuscum corporis frmitate conictum?
Spartani pueri ad necem vque in ara Diana?
verberibus ca?debantur,quorum non modo
non exclamauit quiquam sed ne ingemuit
quidem,& Christianam pucritiam ociosam,
ocpctulantemessesinemus ? Sandus illeex
Gracia Metaphrastes , in Chonensi regione
puerum nomme Archippum fuiste,comme-
morat,de quo tam prclara dicit,vt,cum mo
nachorum optimis posit conserri.Annos na
tus decem ncti Michaelis Basilics dituvis
erse voluit,quo in munere vque ad vita: fin
constantisimpermant. Ea in tate panis
vsum ignorauiise sertur ? herbisq; agresti b us
 Conimens ratio. 1 77
Vicutafie, quasfineflecocbspoft diesoo
comedebat.Pro culcitraIapides,pro puluin
fentes puerulo fuert.Taceo verbera ab Eth
nicis hominibus puero illata,quod eius inui-
derentprobitati.SiPlinio credimus (ego au-
tern vix adducor,vt crdam ) puer annorum
nouem ameridieadveperum eptuaginta-
quinque millia paffuum mcredibili cui-fus ce
ieritate confecit . Non efthuic a:tati vitioo
moreparcendum,quam Athenienfisille-Co
non militia; idoneam iudicauit . Inuit pue
rorum fortitudini coniuncb religio eft, qux
in infantiajnecio quomodo,lucet plurim.
Sacras enim res^emplajimagineSjdiuinos an
tiftites , aras , precatorios clculos fupicere
pueri,ac venerari confiiecunt-Peccati nom
inuium,habent:nulliunt abj (id , quod pace
adultorum dixerim ) qui facerdoti ad altare
vel fciantjvel velint miniftrare. Nftre legis
prcceptayibftra: fidei neruos illos,quos & ar
,ticulosdicimus,noftra;matris Ecciefia; {an
fiones illas quinqu in promptuhabent .
Huic astati quafi fatalem efe religionem, te-
ftis eftAbclus ex primis mundi fratribusduo
bus natu minor , cui pueri iufti nomen dedit
reu'giojc^ue cum in facro Mia: aone nu
 17S T>e laudibupueritU.
cupamus:tcftis eftBabylon perbisima,cu-
iusftatua: quiinfultarent , tres pucri reperti
funt , quibus ob infgnem pietatem fornacis
flammas pepercerunt:teftis eft IucUea,<]U in-
fantium inguine redundauit:teftis eft Ari-
ca,aua: duodecim infantes , qudverafidei
aflertoreseflent,ab Arrianisvnadie iugula-
tos vidit : teftis eft Hifpania lufti } & Paltoris
monumento apud Complutu decorata, <jui
reliis alphabeti tabellis ad martyri prope-
rarimt:oiraveroeorundem exCMcenfi vrbe
Complutum in patriam gloriofllsimo dum
pho^qualem multis feculis nec legiraus, nec
meminimus fuifle RomiPontificis Pij V. be-
nigriitate,&Philippi cundi noftri regis pie
tte adiutrice noftris temporibus Complutc
les ipi reduxerunt; teftis eft latifim a illa re
gio Indica,vbi Chriftiana gs nuper ex igno
rantiartenebris explicita fortes,& confiantes
in lmel accepta religione i habere pueros
floriatur:teftis eft Germania,cuius reftauran
a: non mod pem, verm etiam rationem
inpueris efle,cognofcimus:teftiseft Confti
tim Bafilica initiima; virginis,&Chrifti pa
rntis venerationi dicata,quam piusille pnn
ceps noftrj fidei Zorobabel(vtienim |iben
ter
 . ^.ivContinent oram. 179
ter Theodoreti verbis) ingentibus clumnif
&ornari,<5cfirmariiimefatvcrm diffideiw
ti pen architccto deposti Iocatione , qud
{r.T vastitte,ac pondre nulla eos arte figere
dibus poflt, pervisum virgose castiSm
monstrauitmonens, vttrespuerosex illor
numero,qui adcholas et, vocet in auxili,
quorum dende adiutus opeinsan mgnit
dinis pilas fuis locis,populo cernente , cllo7
cauit.-Qu^m me ha:c dtectt historia,, fan?
cto Gregqrio Epicop Turonensejipa,
qu puerositerarumstudiobs, quibuego
plurimmtafficior,nostrVirgini,omnium-r-
que^nctisimaparenti grtos est , testatur*
Quamobeem,quide GHristianarelgiohieibc
nemereristuduerint,in hnc curam potHsi*
mm incumbant,puerosque libentef perd-:
ceantProtogenis viri optimi,& fpiemifsimi
exmplo,qui, vt estpd Caftidorum , ludi
magistrutn' se fecit voleris humana: periti au
tramehto allectos pueros in Christianis le-
gibus erudir&Necqudemieumsesellit opi
niojnam vrbem.Antinomalicltmonis cuti
toribus plenam repleuit sanctitate : que et*
Deus,prajmij loco miraculis eainvrbe chv
re3voluit.Ad pueros redeo,qui non solm re
'm L li
 f 80 De Uudhitf fuiritt*.
ligiosi unt,d etiam ilIos, quibusvdentt
reigiobs faciunt.Quptics adoleccntuli,ty-
rtesque veteranos,& antiquos cr milit
viros omftt vittutu gnre iperarunt? Qua
multos nouimusex ij,qui nondum ex eph
feis Xcesscrant,quo rvunquam amnitas ad
delectationemdeuitas ad rum, fauor ad in-
lentiam,doIori$ magnitude ad querelam,
copia ad luxum,mrbus ad desidiam,acerbi-
tas ad tracundiam, labor ad quietem iniuta-
uit.Qua: sibi incuflrint verberajquormetu*
profligatis hominibus inuexerint,quem ho-
nors,ac loria: cntemptuni pr ctulerint,
quas pudicitix palmas impetrauerint, quan
ta vitee aperitate rebllem carnenrdomu-
rintj quibus rnentisgaudijs in fancto conte-
phiitionfcocio extfhaiierint,non attinetdicc
e^cm srpe Contingat', labentem pietatem
puerorum hmer sistirieri . De consilio,
quod in pueris este diximus,rmrabitutJ Fortaf
se quifpiam,id ita a nobis fuisse consirmat:
verum tamen vnius Solomonis exempta par
Wm hanc,quae fen propria est,corr oc
dtuximus.Is enim natus annos duodecim
(vt ffie summ is o rnam entis ingprri;, virtufs,
ffictitatis,& elquenriarprxdia Hrattp
- - l * J ' mus
 , Continent oratio. xfs
tous autor eft)adminiftrandi regni curam fu
lcepit.At.enim,ne quis mihi obijciat, fuccef-
orum penuriaid ita eTe fadum, multi crant
Solomoni fratres,quibus ctiam dignitas coi-
poris,& Facies regno aptifiima funragari vi-
debatur . Sed cum illos Solomon prudentia
vinceretjprincipatu dignus eftrepertus . Mo
riens itaque Dauid res grauifiimas,perditif<k
homimbus maxime funeftas Solomoni filio
commendauit.Sedquoniam hxc laus prre*
pta fenibus videri poterit,quorum id eft rna*-
ximc proprium, vt iuuenes regant prudeoa,
nevirtutumpueritia* iniquus affertor eiTevi
dear,adingeniorum acumen,quod mihi ex
tremum propo{er,noftra venatur oratio.
Vtinam , qua:depueroramingenijsdihiri
fumusinterdumfallcrent, qua:(ummocum
Reip.malo vera eflTe reperimus.Noftris enim
his temporibusju" vnquam alias,tanta in eph
bis acrimonia ccrnitur,vt nulla fitetiam oc-
cultisima peccadi ratio,nullum turpitudinis
genus,nullus argutiarum modus, quem ho-
munculi aut neiciantyiut ignorent.Vnde,ro
^o>emendi,vendendi^; dexteritas? vndfcUr
t^a^cepti^memorialvndenominurn, impo
?vnde legunt^udu^e*
M 3 go
iBi )ehudibHsjueritt*.
rdantur,di{cunr,cogitant,memmcrrt,scri
Buntjdocent,ni qud prima jetas intcllrgcn
di vimpris fer,qum nascitur,adipiscitur?
Veloces animorum motus,& incredibilin-
genij ccleritatem, qua:jpusionibus esse solet,
cmSocrates admiraretur,existimauit, eos il
Jaiomniaiamantecognittreminisci. N est
quidern hac in re Socrati^eiusve dicipuloPla
dni afcntiendum,dnos,quidanam opi-
nioni Soratica; prebuerit,explicamus. Nam
illa in pllis rerum difficillimar velox intel
Jigntia n tum primm literas disentis,d
oblita recordantis philosophorprincipi es
se videbatur. Quo circa Psato , sex annorum
pueros ad scienfias,&literas pcrdisendas, c
luit,aptisimos.Gordianus ille,quiin nectu
te.factusestImperaror,tantm ingenio va-
luitjn puer admodusti luculentos triginta li
bros Versibus corhposuerit,in quibus res ge-
ftSjVitmue Marci Aurelij,& AntoniniPij
disertftime conscripsit.Quat,quia apitoH-
ns firrt histori Rofnancinuestigator di-
ignsjVeraessecredimus.Quamobrem in cu
(nd lummopere illi nt,qui,puerorutTv in-
j*tia irictoka efle,patiuntur , aciefn mtis Ke
bcsere permirxunt,illosquc bonis artbus n
cru
 Xanntns oratfp, 18)
erudiunt.Qudsi ab eowminstitutine va-
cetur,omnisillaingenij fertibtas,vtin pingui
solo euenit,invepres,ac pinas erumpat^ieces
l est.Qua in re antiquorum inuideo dihgen.
tiarzilli enim suos libcros districta leueritate li
teris addicebant . Nequeenimilloslatebat
quanta essct pueritia: vis,quam,vti apertc m
strat est,corporis firmitas adiuuat, magnant
mitas crigit,religio stabilem facit , conlilium
ornat,ingenij praistatia comitatur. Sed cnim
viriclarissimi,anctisiimiq;hanc tatem non
modincunt,vermetiamcriminanturi -
Inuidiamilli, loquacitatem , inconstantiam
pueris obijciunt.Horum ego iudicium lon
ge antepono meo:sd nec cum ips conten-
tio mihi est, quos , fcio , non de xtate, sed de
corruptis moribuslaborarcFateor equidem,
nnulla esse vitia,qu rar pueris mal inst
tutis separtur.Suis vnaquq; tas vitijs velut
armis hostilibus oppugnatur.Iuuentam libi
do inflammat,virilem a*tatem ambitio occu-
pat,nectutem auaritia contamint, pueris
mimica estleuitas, quam non est difficultatis
ummx vincere,c multasint aduersus hune
morbum constituta remdia, metus videli-
Cct,pudor,magister,obiurgatio,min;e,flagel
M 4 la
 1 84 VeUud'tbwspttmti.
la,qu int non longe petita: medicinajNul!
lam,ianus Ambrotms,imbecillemene xtz
tem,dicit,adbeatitudinem coniquendam,
qui etiam mal nus adolefcens,inquit, ( de
filio loquebatur prodigo) artatis detrimenta
nullafenfiflet,fi patrem non deruiflet.Qu
fitjVt illi errent turpiter,qui propter tatem,
pueros aut contemnendos putant, aut etiam
deiperandos.Qui fi animaduerterent, omnia
principes inefle(vtille apud Ouicjium Ianus
affrmat)nunquam de prima state tarn teme
r locuti fuiflcnt.Etemm,f ex ttulo fici gra
nojfi ex acino pertenui3fi ex minutiimis fe-
minibustam magnos truncos,tamqueingen
tes ramos natura procreat,quis tarn iniquam
agitceniram , vtdepiciendis minimis vim
fe natura: ignorare demonftrct? Quidtam fe
lix,tam eximium,tam procerum,tam late dif
r*uium,quod non initio paruum , humileque
fuerit?Non eft virtus annorum numero acfti
manda:nam quemadmodum incx libidino-
ius , & auarus propter canos , & rugas auto-
ritatem non conciliat,ita puerjfi cxtera bona
fint,a:tatis nomine tantm abcft , vt vitupe
ran debeat,vt etiam maiorilli fit inde laus,
& honoris amplitudo . Quarevideant,qui
'.sf^ hoc
 Continent oratio, igf
hbihgeniiimt , ne ft per iniquum,& mi
nime ferendum,vt a?tas,qua: virorum admi
niculo nititur,ab ijiHem deferatur , quorum
patrocinio iuuari par effet. Vitia , fi qua fue-
rint,odiife,& punir liceat : verum illa , qua:
in multis eft , adueriis pueros prariudicata
opinio,probarimihinunquam potuit. Ho
rum ego faftidiiim , & contumaciam tarn
pernicioim efle, exiftimo , vt putem cum
Pharaonis feuitia contendere, quiHa?brai-
caetirpis mares omnes,cm primm nati ei
fern , abolebat. Nam quid aliud ( prh diui-
nam fidem ) tetrici quidam , & morofi fa-
ciunt^dum ab infantibus nimos habent alie-
nos, qum pracidereomnemvirtutispem,
qua: invnapueritiefacili, benignaejue edu-
cationepontaeft? Quantmeuus, &Chri-
ftiana: pietaticoniuniusillorum munus ef-
fe,iudico, qui cm minime ignorent, qua:
ft in anate prima vis,quanta docilitas, quam
magnapranntium bonorum vbertas , futu-
rorum tpes,mult amplir , omni ftudio co-
nantur a:tati indigentiima: fiibuenire. Hoc
illorum eft negocium,hoc ocium, hie labor,
hecquies, hoeprafidium, harfunt ftatiua?
vigili j nec , fomnum huius curie expertem
' M 5 efe,
 I S6 De Uudibttspuerht,
*sse,patiuntur. Atestimportunus labor.
Credo id ita vidcri nonnuliis qud sint tar-
ditatis,& pigritia: amatores. At est opra ina
nis . Quid enim folidum pueris prestari
potest ? Obsoleuit iam ista ratio re magis,
qum verbis refutata . Omitto enim pnsci
temporis innumerabiles pueros , qui se pro
Christo morti deuouerunt: non dico virtu-
tum exempla huius xtatis , quorum pleni
stint libri: pretereo nationes intgras , flo-
rentisimas vrbes,illustrifsimas familias pue-
rorum rbus gestis nobilitatas , cm nullus
tam remotus angulus sit,qunon a?tatis mi
nima: famaperuarit . Ego quidem per-
luadeo mihi, historiam prclarisimarn ab il-
lo post concribi , qui multas priuatorum
domos perlustrans , maxime post hune reii-
giosar educationis vsum, sacta puerorum in-
dagare vellet . Temperantia: non vulga-
ris , prudentia plu?, qum fenilis , fortitudi-
nisinauditae , iustitiamemorabilis , patien-
tiae singularis,constantia*mirifica , castita-
tis angelicc, charitatisinsolitae , moderatio-
nis eximiar, continenti perfectissimee , reli-
gionis summa:, pietatis egregi , omnium-
que virtutum exempla etiam non vocata o-
car
 Connensorao. 187
currerent . Scio 3 huiusmodi historico f-
dissimarumrerum copiam minime defutu-
ram:sed qu flagitijs idonea est xtas , eadem
fuis frta viribus , qua: valent in vtramque
partem,honestifsima erit,mod ad virtutem
traducatur . Qujesoigiturvobis , pueri,
itemque iuuenes,vt vestre dignitatis , & na-
tur recordemini , inteligite, nullam este
tatis excutionem,que, vti iam satis expo-
uimus , aptisiimaest ad honestatis gloriam,
ad artes , exercitationefque virtutum : redu-
cite in memoriam 5 qualis multorum pue-
ritiafueritjdequibusmagnacriptores pr-
dicarunt : moueat vos ilorum mulatio,
3uos ipsi in tate tenera glonobs apexi-
is : vobiscum reputate,quid positis, quan
tum valeat pectuculi ardor istius , quia par-
ui designent ocelli , quantas vestri ignicu-
lisiue prau cupiditatis, siuediuin chari-
tatis,honesti<^ue amoris faces possint acccn-
dere . Macti virtute adolescentes progrc-
dimini , qu vestrum vos fatum vocat, Chri
stifauorinuitat, parentum adhortatso im-
pellit , rligio educationis commoditas
llicitjglori stimulus incitt, propria ve
xSS DeUudtbtfspueriti.
stra mens<lucit,& nostra hc in
taise, vcruntamcn amoris ,
bcncuolenti plena in
clint oratio.
 DE RELIGIONE.
* .' "
tbcrtertHS,

Verorum institutions in Dcum

pietasinitium esse debet,quo cas
tera omnia ancto in choata prin-
.. _J cipioselicem exitum sortiantur.
Qu ettim Deus in mundo esse voluit l Ory
nia siue animata, siue inanima illa sint,homi-
niseavsibusdestinauit . Hoc ver diuinum
animal fui opificis , effectorisi|ue Dci turri co
gnocendijtum maxime coletidi gratia geri
rauit.Quapropternon aliain primisnostr
alumnos doceri oportet , qum qua; ad reli
gionem,& vita: sanctitatem pertineant. Di-
cat ergo noster adolecens ante omnia , ne-
cesse est , rem diuinam aucultandi modum,
precandi normam , implorandi numinis fa-
tionem, &cumulandarum virtutum ifidui
striam lutarcm. Veterem consuetudinemi
vsitatumj nostrum morem exempla narrait
di ruabimus:religionis enim pr*cepta dff
re^uxin catechisinis copioc exoonuntur,
non esse arbitror necessarium, cumprxsc^-
tim in continente orationc nt,ipse; fin*
lo
 lj>0 Derctigio
none.
lorm capitum index breuem prxception
ferc complcctatur.
Depietate in Deumseruanda , intimisque ajfe-
Elibm "iniuerjitatis Mo parente
\ndtlijrendo. Cap. /, <
%1 V I N ^t.\ '.
I .-r,jj.-. De^ibelo.
F! .y-v Ym esse debeat homini charum& an-
Vt ticjiium Deum ipsum & precibus,
&<{crisicio venerarijtertius homobelus i
i inde mundi ortu declarauit.m enim pa
ftor esset ouium^gregeque opims volunta
tejongplenior domino mactauisset, Deo
fit grata,acceptaq; hostia suip3vt ign celesti,
non humanoadoleretur, Cajni sratris pre-
to.acrificio tquam sterili.Indign tulit Q\
pus pralatam fuisse germanj hostiam su, fra
tr.etncj; inuidiaexagitatus interemit.Sed par-
ricidiumAbelo prouit,primus enim esse me
ruit ex iustis,viam4ue ad gloriofam mortem
pro virtute oppetendam ducis animo in star
pra;muniuit. n !'.
unn;: C DeEnocho.
fentes. -^Tt Vm Dei obquio Enochus ille anti-*
V^quisimus dedicaret , neciHorum factia
 Liber tertus. foi
imitarct!ur,quilongavitac6fih,&terrx,qu3e
noua erat,vbertate allecti^irtutis viam dee
rebantjadmelioremVtarfonditionem tran-
status est.Fertur enim in paradib viuere, vbi
omnibus ctrcumfluitvit obJctamentis;qu
etiammors.felicissimaprstolatur.NamcuiTi spte.i
hostc ChriUnigeneris apitalifsimo,immi ^^VV*
ncntemundixitiodecenabit.Exqua dimi- vttlru
catione ille victor euadet,gui victuSiOccisuk
quevidebitur. NimimmnoGho felix reli-?
gio uit}quem vl ante obitum beatum,&mi
lriarumexpertemintuemuTi ! >v ' * -j
. ' . JtJlilO '} i ' :!.,;!."?)!.!-. ; '.'UJ
h r'lt iHj'yjh^v Detfofiin v rr ; ''
SEcundus ille pares humani generis ,qod f
nct,& religioe vixerit, arcar prsidio,
quam ip fabrrcauerat,catathly4mi,genera
liqueinundationisimpetum ustinuit,&re
git.Taceo Abrahamum , & patriarchas om-
Jies,quos pictas summ fifck locupletes. Nil
cnim nouum'dcimusjcmjbnignum^ u
beralem rga homines probos De efe^pt
dicamus, quando eti de maie mentoti ,
plifsirriWpeiuuare confueuit.Magni trfteh
interestsvt dextera nobis beneaeiat Deusm
nistra: bnficia unt,quje pessimis hom iw*
fi. bus
 19 Dereligi'Ht.
bus tribuuntur , illaque irati Depignra l-
dicantur. ' . s^vr*' ^^1%
; Dciobo; --^^
pLenaest exemplorum cfa paginas Ccd
lob CI.
Xoratio modum adhibebit,illa^uenos tan
tm perquemurexempla, cjua: sine grai
ipfbruminiuria taceri non postent . Quare
...... mortalium patientiftimi Iobi epe repetit re
Kgio nunquam fastidio est poteritjquem in-
ter cpulas,& deliciarum affluentiam nullavn
qu pietatis remorata est obliuio : laut enim
prandtibus liberis,victimasDeoOpt. Max.
salutaresdicbussingulisipse offerebat . Ilk
deniq^vtrem in umm complectar,homini
v; vel locupletisimoreligiosuit j vt earlitibus,
ipsique Deo in upremo illo,& maxnn'fci^-
coneflumirabilis,dacmoni vrocm acr
ba,tum inuidio fa uerit. . r<>. T -

; De Ruth.
%ttlhc.l. (S MOabitis illaRutb ex ignobili & paupe
sequcnt.
re clarifiima,ditisima^ue acta eM^n
preto sua: gentis in CQldisidolisritu,ocru$
N omi religionem Verm complexafvt^i-
dejem nurum minime fefelUtppiniQ.jT'
mul.pst djtues maritus prtr "
7k U
 rttrtiut. i$f
jexilliseflemeruit, quarinChristi .
n ingrcdcrctur.O prarlarura illum * '
iem,^UOjpra:nteNomi,acdcreuerfione .t ,
in patriam cogitante, sapiter , imo diuinitus
acclamasti, populus tuus populus meus , De'
tuus Deus meus. ' >
VeProphetaElUk \- y .' {', :?'~'}
S'AnclsimivatisEUxferuorjstudimn _ f Jt .
in Dei cultu propagdo eloquentioris ti JJf,. ^
minislinguam nagitabat.Quivitamsibi acr "Rsi*-*>
bam duxit,qud vera vnius Deireligio mie-
rabili ruina laberetur.Pium bominem vhc--
menter angebant euerse arx , deleta altarii
va in profanos vfus detorta, idolorunrtju
neariamulacra . Quo animo, qua fducia
jmpios ariolos cn contrucidauitt quantum,
exultauit parta de inimicis vctoria?Quid no
fecit,vt pietatem rel priam confruartjvel
seneicentem renouaret , vel iacentem erige-
ret, velruentemhumeris sustineret, Raptus
est ignit curru in paradisum,qui ita vixit, vt
mperDeum prntem habuissc videatur.

De Mtchabxo lui*.
T) Erum gestaru gloria clarisimus illc Ma-
Xv chabajus Iudas inter rara pietats exem*
 ipjj.- "Dtrtlgione.
plia had immerit potest numerari; BelH ne
sttS.'ji.i. gOCia hic {pienter egjt>religionis opus olici
tlty e!%.9. tachia<lmihistrauit,patriam feua tyranni-
decripuit,pro mortuis Deo supplicauit,c]ui-
husprecibus,& pccuniasuffraeatus.est: cm
dimicaret,exercitum habuit abstinentcm,ci:r
licinq^ vestis aniatorem. Iam ver pietatis,
&tfigionishostibustanto terrorifuit,jjt e
.11 V-- ^ntimi omnes & timerent3& magni faccrct.
i t- , . '{ deo magnum est,vt princeps sanctitate pol
leatJxemplumautemhoc reserri potest ad
ytrumcj; Iudam,d,e.altero quidem in primo li
bro,de altero in scdo celebris historia per-

tp/, ^nna,~)>(ttcmtrict. :
Lut A. V/ Emorix proditum est ab eo, quinil fat
iVi stitn dicere potuit/uifle aliquando vi-
djim muIierem,qufnoes,atquediesin t
plieiuna permaneretjDeumq; asiiduispreci

ccultaflet,monstrauiteilli,Se enim mutuci

iuuantjnodoc^; arctiiirro complectuntur ie-
iunium,& oratiojVtjquiillis praditus fcrir,
u a t.:turum fperare^merit passif.
Ve

\
 Liber tertttts.
DeStnloHil.triont.
\ Jf Vltorum monachorufh dux, & rectr *
J-Vlfactus Hilarion vicitas rcligosorum u,Uri"IM'
domos solitus fuit a presntia consoteir.
Cmq; aliquando die Dominicamultis stipa
tus comitibus , qui ter milleerantjad optimu
quendam blitarium,qui Sabas dicebatur,di-
uertisiet,vnicam; vineamlassis Hilarionis
socijs, cifeqe indigentibuS hopes'conces-
siset,piusvtuitHiTarionueraquadrni,.- , .
precatiohe dhibita,n mftachi quicquii
gustarent, rtisi prius omnip^btentr jPe pnl "*
cum, Psalmorum , & rei Diuin pensum ab^
fluistrit.Dei regnum imprimises qtieren
dum pater optimus iudicot. '5^." ui

lurijnrandi fanl<tftt tp^mioUtt'. ^

;:: religo. Cap^l I, .
: ni DemiliubnsSaulis rgis. -K
JVrisiuraridireligio , quarrt nosttis tempo-
ribus passim cernimus violari, sancta oimj *T,,,t*
intactaque suit. Cm enim rexSaul milites
focrametoastrinxistet , ne ante solis occasum
cibo vecerentur, nemo suit in tto numerq
repertis., quigrauem inediam leuare aude
rct , cm prertim ingects mellis copia oblar
N % ta
 jpf -Qrrtltgine
taeiTetuIbr^tbasvcrjtjuiiffn'irus iurifirah
*rr -i -. 4k bonnihilex^uocomcderat jid^uekbijs
primoribus,iam erat upplicio afic iendus vi
timo , nifi multitudinis prcefidio concitatam
ti e patris iram effugiflct.Multum, prh do
bor, maiorum curriculo defleximus , qui nil
venaus facris affirmationibus habemus. ~i

schn h \ /f AtronavixitdiuiChryfoftpmi Jtate*

mil. ftr rkbJ*i ftruvun babuit ceieratum, bone-
ff. rum dilsipatorem,intolerandifquc moribus,
ti .1. quem ob earn cau&m vender ftatuerat.Erat
' autemmancipio vxr,quam , ne maritofe
lungeret , venditionis lege fe etiam abalie-
narc decreuerat.Sed enim fidelis bec ancilla,
cognito hers confiHo,iuam incuibat fortU
nam,qdnpHetnouam experiri feruitute. S
Agit itaque cum religioa quadam foemina,
luatque domina? familiarisima, vt' venditio-
nem interpellet,quam vt magis obliget,dili~
gcntioremqj ad opitulandum reddat, huiuC-
fflodi obteftationedeuinxit , quamfeeminac
. 4-, charam cflfc,& minime coMemndam^WOf
femtelligebat:Ag^inquiti&pi^%e:he*anl
obfecra,ica Chriftum furii vidas ift, xneswk
~> do
 Liber tertius'. ?t$}
do illo finis fupremi die, qtio videlicet dial*
na,humanaque omnia contremifcent , fupe-
ttjSc infera mouebuntur.Difcefsit mnliercu
la,pofte,qum hare erTataeftjreligiofq; mu
lieri memoria excidit alia videlicet agenti,
quid mifera ancilla popofchTet. In ipfo tame
meridici p unfto veneranda: obteftationis I re
cordata eft , qua ferua cpnftrinxerat,
indignationemq; metuens diuini numinis ad
des prop erat vidux, vt ferua; lamentancil
venditionem impedirec Merceden caruit
tarn religiofa formido:quippe eadem nocie,
qua* diem ilium icutafucrat, Chriftumvi*-
dit,patentefq; ca?los,vidit,inquam , ration
ne qua mulieradhucviuem, &vcftita carne
poterat intueri b De fafto propter ummam
hryfoftomi autoritatem hiftoriam narran-
tis dubitari non debct:de iure nulla eflc conr
trouerfia poteft : nam religioie viuentibus,
pioque timore affec^smthinon diuinaboni
las largietur. (^ f tl >< *w m:r

Hiftoriam Reguli,quivitreligionem an ^ ^
tepofuitjijfdcmverbis,quibus Ciceroi
orandam pucauiraus,
)c ' N j ne
 -5>8 *rume.
le Tullan a eloquentia lccbres fraudauifie
yideapw. Mar* AtiHtM Reguim^nquitille,
umrGnfulkehiicninAfricaex inadijs ca-.
ptuseflet,duceXantippoLaceda^monio,Im
peratre^utem patteiAnnibalis Hamilcare,
iuratus miflus eft ad Scnatum,vt , nifi redditi
eem Paenis captii nobiles quidam, rediret
jpffrGiff^bagineoiiis^m Romato^venifler,
j^tftti$jfpeekifcvidebaeifedami(Mt t-
miudicauit.Qua: erat talis, mane
reinpa"ma,efle domi ia; cum vxore,cum Ii
4beris, quam calamitarem accepifet inbello
comnxUnem fortuna; bel bca? udicare, ten e-
re confularis dignitatis gradum . Qus harc,
MegetjeHe vtiblquid cenfes?Magnitudo ani
mij-.&fortitudonegat. Num Iocupletiores
qiucn5autores?Harumnim eft virtut pro
prium^! extimeicere, omnia humana defpi
cere,n,-q.uodbominipafsitaccidere,intole
ran dum putare.Itaque quid fecit ? . In Sen at
venit,mandata expouit^ntentiam, nevk*
ret,reuiuit,qaa^i^ui:eiurando hoftium
teneretur non eflSenatorem,atq;ilIud eti

f^idfcmVtilitalftat)rcddicaptaxips^e

na i \ nos
 Liber tert'm.' 99
nos due$efe,feiam cnfp&um feneute..
Cuius dm valuiflet siitoritas,captiu^retca>
ti fuit.Ipi Carthagincmrdi^neqj eu cha
ritas pattice rerinuit^necfiraram. Nquferve-i
r tum ignorabat , fe ad. crudelifsimum ho-
ftem,& ad exquifita fuppliciaproficiici. ..Sed
iuiurandum conferuandum putabat.Itaque
tum^um vigilando ^/
r cauiqum fi domifcnex,captiuus,periut
rus,conmlarisremartii<{cmbi- . :'. 'J rfqn-

ROmaaitlH Coiesdfcre nullarfeuriisi

qaeisdeiureiurando f^abantxii 1 *
ria,quasn idem Tiillius exjplkat,comprobaf
Kocrpiftici;Us nos verba rubijciemsr.:&ii
v-t laudandus,inquit,Regulus in confcruan^
do iureiurando,ficdeeeJiffi^ftios pgfli*
nenfen>,p^gnarn ^^^^
Annibajffejneaftra re^u^fajqu^^m po
titi erantPnijhiu' ca^tusredimedis im
etrauiiTent , fi non rdicruht vituperandi.
)e-quibus nor 0mhce'vra?modo.Nam Po-

N 4 de-
 decern streu paul pft, quim &r*fnMe>4*

rat c eflfe iureiurando interpretabamr boa

enin(MnuMt^n6 difalaicTpeb
uriam. Fuit igiturftulta calliditasperuerf
raitat prudrram. Itacjuedecreuit Sen atus,
vtille vcteraipr,&i:aUiavirtuos ad
feiern ducerctur-Aciluis autem , qui Grcc

ibareucrtiflnticademfrtid,vt iurekt^it-
dhberitewki^
bTieignominijs notatos.Vide Senator>Cert
^un^;vnmerfumordindereHgioneo
feriiandafobatum.Tuergo veriiraumDe
, totisviribuscole,&,quxadip{TUSobiqum
pertineant,caue fecco m ente verfuta^ne foe
du5,^gitioibs^iitt| babean* ~'",<

1!.1* ':-t: 'sizt.JXjV'Jr J, .->\?.5

>idq ^-#-!!5 ron ::,4^.

Eos inanes poft accepta facr* vnda: gra
 L&erttttm* aot

piiciterpoftularct,morinonpotiiitad extre
mura dedutus,cm triduo fine fenfq lacuif
ict,donec vitalem efcam,cuius fuerat appet
trfsimus viditin fuum peftus intromiflam.
Over felicia ncentis Ecclefia: tmpora! c
resicras Chrifttani,rurim^ue Chriftianos
res fcr diligebant. VV'! .-. '" 'J ,
.' f.7iA.<4.r.vl. !i).< '; ? ..... s
1; :j ,un'x sT,XkCaiBifcep9ir: :
NArniens Ecclefia? Pontifex Caiaus^c^'J"'1*
nul lo vnquam die fan&ifsimumChrifti '7'
corporis fcrificr oAferr defijffet, Cao a-
monitus fuit presbytero,vt in incocpto perf
teret,futurum enim erat,vt fefto die, qui
ffcx principibus Petro,& Paulo menfe Iu- .
nioconfecratur,vitamigrarct,fieretq; im-'" \
mortalis,idq;,vtEpifcopodiceret^Deoim^ i
eratumfibieiTe, presbyter iebat , perpell
fumq;verbera,a.uoddiucunatuseflet, dev
nuncire<; mortem timuiflet. Vaticination v , -y-
probauit euentusipfe: nampoftiptni - >^*" $
nos Apoftobrum Petri , & Pauli ferijb pE *
peraum MifckrificiumCa&ib neglo -V1"
rofequieuit. Vtinamfacerdotesita viuant,

* N 5 mo
 J^ereligwnt
pDeoquotidieoffrre posint ) Vtinam,
qmicrismaatrnon funt, diebusimgulis re
diuinam audknt^ quod eil auipicatifiimurn
negotiorum gerendorum initiumi- ^ ~h
.invl:: ' ';rt< ?'.'&>H :1 fp JtUv, ?' '
j Eacbmfttmt --
zoat'uh :. i J- au ($$ if) ^) *
,ryf.li.7.dt Nter multa, qua: olim rel%iofif$imo cu
/c*r<i * dam feni per vium monftrata fuerunt , i!
lud eft maximlpiim,quoeKA.ngelor ini
i ,v*\^\ gxmi multtdmeihmdete merait- quaxp
U-**1 ns.progredi^^^"ishumanus potierat,-qU4
omnes anrift^ftt^iuinQprajdnteircu
ftabantveftibaffeamift cdidiisimisQCU
\ bjpiti|dtifsiii^
. eieteVcorUmmVeopamsfigira,c(?tec~i:
qtto^akrji hotmines, regeuo prsefentejfa
|csTOlert.;Hroautem
Sbijtnarratadicic jrton quiaviderat ,-icL
feabpemet retuieratvcunUa;mti^craJti; i

sjrS*urt -T Vthimit ql^U virfa^it^mem^

J. E*hj. ^p.dignos*fl ,&^
cWadefiti fibi^pifsimcdritigiifTt hge*
los4ie*rier-et feiftulatesjvkaks-, hofti&ob*'
en*, e ftu
 Ztbertertws, *oj
lupefa&a mente venerantes. Ara*minilros
fiia: pudea&ac pigeat inertia?, mininiamq; to
Gordiam in hocbpere grauifiimum efTece^
his,exiftiihent.Libet paacaraferre ex multis
qua nftns grauiter,& *
pioe diTerk m hanciententiam.Grauia$ih
quit ilIe,nobis accidunt inuornoda, quia di
uiniscartibusidtereflenolum^ Non vide* undont
tis,dignitatem aliquam atercenorege ucua Eiban-
pari volentes quo pato;afsjdpt , quo moda
alios ad patrodnanduminciteutivt eo, quod
afhnt,potantur3 Hcinillsfcribo^tti
fndorum homiriurn ,&
greganonemq^ deertric-jl&jhora terribili
myicyq; mene ad congrenus vaniloquos
adha:recun.Qid fcis^ni^rtn promif-
fio vent in: naetwm ? -fecenitotr fertil
ordadici^oridiftij C*ldominurft S
te mentedntihgi?non r$uererfs,& j erube-
cis^nilla,ip4ioramendax5ineniris?Pa'p- .> av V
menfamyterijsinftruheft,agnusDei pro *A
tse immof^j&cerdos angitttrvfacer ignke
augua rrirt' collucenr-'refilirj Seraphine>
aftam,fxqtl<3 ahs*faer obmidunt , om nesj
inGorporejrviCtuts protd'ttmipo antiftite
precanti^Blatt)ighis detaeio labitui- , fan*
f tnr guis
 a 4 DereUgioH'ei
guis cx immaculato latere huft us , vt tute
aDluas,incaliccfacroeft,nullum; tu eque
^ t ruborem,nequepauorera adtabcbas^)um?
'J / ^ue tibi propitium minime fcieslConliea
tiateiudicat,homo,excentum,& fexagmta
ocio horis,qua: funt in hebdom ade vnam (i-
bi fegrcgauit Deus,& hanc in opciibus mu
di flagitiofi inumis?in ridiculis?m conuenti-
CuIisQuare, fratres ^ nc abfimus ab ecclefi}$
eque in cojloquijs stpietatc alienis occupe?
jnur.Afteraustremulb&timidijdemisisocu.
bere&o autem animo,gementes ( voce,
fchilari corde. Hase Ghryfoftomus cuiu* ef
fe os.aureum,qui hcc lgeritjacclamabit.

SAI uberrima; Euchariftiamirabiliumex

, plorum no ante nis erit,qum me hc
qua: fequitur,expofita narratio fuerit ab eo* .
s.ChryfM.g. demautoremutuata. VirfukreligiOntsexi-;
dif4crdmi0 miar,cuius indicium efe potelpiorum quo-
rundam nimos *b illoeTe conpe&os , qui
cum.em extrenio vita: termine Chrili cor
pore tanquam viatico excellentiimo muni
..: J~4ucbw^geli!^K^cltta<i-i(
jx> huittifei&uiebi^
% imos
 llkteriim. lf
fimo s,& am antifsi m s nos cfle oportati "* ' ?
Yiipnn us i*>i-}}&toicul4. ' *
OBtam fibi om nbs ille Franciicus $**.
tn'nis natus meliofibus libentcf educa-
fec|uam idem vir yncerifiimus velut difci- fr*mt
pulam , cbaramqjfociam moncbatjiiefratri-
bus moleita eflet, cm vilain re, tum maxi-
mifi diuinas laudes Concinerent.Beftila&
docilis,& pia qodam modo,prceptorUrn-
cjue memor ingreffa templum genua fte&e-
bat,cantantesin cborofratresmodefto vl-
tu aufcultabat,vim; Maria; virginis imagi
nm geih'culatione, balatu ihitab<t, cn4
aliter non pofTet. Illud ver me fummopr '
delecbt, folitameflehanc pecudemin icri
corporis oftenfineiquc acerdote fit rern
diuinam celebrante,flexis poplitbu,& cur
uato corpore mudi opificem panis figura
teifuppliciter venerari. Vei pecude mor
taledicite Dej colendi,& venerandi ratio-
nem. "5"'" f "
- 1 t' l/*blla Medina, Philippiolim

JSabHacrenisimi Ffancorum Regis fibV

oimMntuapjqttie nftri Rgis domicilii*
j.imt1 cftj.
 Dereligione.
eftJe&ica per plateas,&viam publicam vehe
retur.Vidit ex carpento ipib un&isimEu-
chriftiam,cjuam icerdos adhmncm gro
tantem religioi pompa, &celebri piorum
hpminum comitatu deferebat-TumChriftii
nifiima Regina aut impium , aut cert agre-
fte,&rufticanumefle confderans omnium
dominum i prter irirex vehculo deponi
i iubet,deinde peftore anhelante , & vetci
curfu ad viam properat , qua vitalis eca tran
fitura efl"et,atque ex eo loco,vbi mundi libe
rator occurrit,gemebunda comitatur,vbi ad
aides a^jroti ventum eft, pro foribus reditu-
rum dominum flexis expeftauit genibus,
egredientemcj; ilium ad tempium,vnde exie
rat,pi & officiof reduxit. Ha:c poft morte,
<ju breui coiecuta eft, pietatis percepit pr-
mia,temporaliique Regni anguftias cxU im-
menfitatecommutauit.
... . i-ii./- . :
DeTerefa Enriqua.
Hlipanc rriulieris religionenj adfliirabile
adduci non poflum , vt filentio tegam,
cuius nomendefuncbrprajfertirn ilere ini-
(juum eft vifum. Srquidem viutm illam ob
perfon grauitatem honoris oiuijqui ope
 .''Zibertertis. 07
ri effet,nominari oporteret.FuitTerei Enri
qiain diuinam Euchariftim tam feruti an
mojvtipius cultum ingularij& prope inau
dito quodam amore ac volntate procura4
rit^namcmintelligeretin mltis Hiipama:
locis altara * qua: diuiniimi Chrifti fedes
funt,haberi fordidata partim ex egeftatei, par
tim ex incuriavtrique necefiitati Terefii fuc-*
currit.Nam iumentafuppelleilem variarrij
acmultiplicem ferentia,qua: iicris vfibus ne-
ceffaria eifet,onerauit fiepe, vnaque religio-
fos vifos mifit,qui earn & prudter diftnbue
rent,& icerdotibus diuinarum rerum muh
diciam maxime interrufticanqs commenda
rentjcukum^negledtioremieri, & graui-
ter increparenrmulluiq^ fuit tam remotus an
gulus,quo non Terefie pialiberalitas perue-
niret.Iam Ver Chrifti corpus, quo nihil ve-
nerabilius efle debet, tam infolita obferua-
bat pietate(non enim aut ignota,aut antqua
refero) vt celeberrimum illum Euchariftia;
triumphum , quo ftatis anni temporibus pdr
vicos,& plateas Ecclefia mater exultt flexis
genibus icuta narretur,pariteiq; domoru,
perquas Deusillein nobis dominans train (i-
turus effet, nnnifiauro intextis tapetibus
y. . exor
 Dr relgioHt*
exornaife-Templumdenujue <juod raro fit
{nftifsimi huiuscramcnti nomine appella
tumcm exardificaflet, pecuniar ingentem
fumrrum perpetuo nianfuram reliqnit, quae
& illius,& multorum nitorem,& ornat de-
florefeere non fineret,incicenti<^j mundici
fubueniret.H?, fine dubio vera religio
cenfndaeft,quaDeumipim officio coit,
&affeftu.
Ve iufa Be* in lutheranum homi-
nem~\mdila*
FVit in Germania flagitiofiimus quidam
fidei deirtor tarn graui,tam perdita,tam
ncredibili deb acchans in{nia,vt vel ipim ai
taris tremendam hoftiam contumelioe tra-
ebuerit.Verum poft tarn agreftem,immane,
belluinamq; dementiam nefas ei erat , lucem
intueri , quifolem ipfum obfeurare cuiujf-
let:quamobrem barbarus ille,& hominis no
mine indignas eadem i di e uis manibus in*
teremit . Tantam enim fceleris atrocitatem
etiam nefanda illa praxordia ferre diutius mi
nimpotuerunt.

e . De dmbh . .. ': , nuqi

-"**-- * Quo
 Ziertertlus. 10$
iVoniarninteraIimuIta,quae teterrimt
Lu thcrani destr uun t,etiam fanctiss i
/iQrpori$,cjuodinaltari acerd
.te^onficiturjoppugnari veritas blet: no inu
Itilefuturum exiflimaui,si nouum , ac recens
exemplum,velmiraculum potiusliteris man
fdem, qu altius inha;reant piorum mentibus
juas de viuifica itia hostia sides orthodoxa
'periasit.Duo pueriHhrariexiUorum nu
mro qui Mesiam nondum veniste credt,
pertinaciterqj contendqnt,vniter aciebat.
Cum^uedeMesialocmerentur, videndi^j
eiusardrem,
-V!T > atquedesideriumrmomu-
T ^ chu lcopu:.
tuus mnammaret,repente, ac prarter pem m yaUnti>m in
ipso noctis crepufeulo tant um anheris fulgo i.conci*>dt
rem aseexerunt,vtea ex parte cxl est aper
tumvidcret'ur. Viatoresduoprimm tanto
illo prodigio commotifueruntvehementer^
dcmdecmpatredocti estent, Deo este
aliquid petendum,cm cxlum apertum este
ccrniturjgenuaflexert, Deumdj; humilit*
orarnt,vtoptatum Mesiam tand aliquan
do sibi demonstraret.Ha?cidemtdem peten
tibus,obcrantibufq: pueris calix cum appo
/taliostiastenms est,quo miraculo reereati
puerivsrumiJlumesieDeum confefsi sunc,
O
 %ia Vereligionc.
quem vnum , vt Chriftiani faciunt , oportet,
verierari.Ex duobus hiice,qui rem tantam vi
clrunt, alter hriftiana; militie nomen de-i
dit,hftoriamq; hanc, vt eft nobis explicita,
moriens cnarrauit, quid alter egerit ignora
mus*

^Piuoram^litum^efl auxil'mm tnuo-

candum. Cap. II II.
De Florentio.
FLrentius vir haud magna in re,id fidei,
inditatiiq; plenus irtoris artem eu nof-
T>i ttmt.Dti fetjillius i ope argr fuftentabat . Verm eu
... huihominiveftisdefuiiTctj&nummoruin
eopia>vndenouam acquireret, minime iup-
,fc> .v - peteretjad templum viginti martyrum con-
tugitj quorum in Hiponenfivrbe memoria
^ Celebris vigebat, atqueibi Chrifti militibus
foamindigentiam familiariter narrauit. Suas
quidem preces homo antiquus , & fyncerus
tarn clareexpouecatjVt petulantes quoHam
juuerifesyqm forte aderanteprecatio n latuc
rit^qui fenem,qu i tigeret , fanftis marty
ribus fimpliciter,.& fine fuco petentem vel
impijveliuueniliter irriirunt. At vero e~
nex Florentius templ egreflus maximum}
'-O quen
 -Libertertim 211
a uendam piscem in littore reperit, que prar
dio adolecentum eorundem?quirei exitum
expectabant, comprehendit, ublatumq; hu
meris ad coquum nomme Carchourt^cuiut
magna erat vita: probitas,deportauit , eum q$
illi trecentis obolis venundedk : qua? summa
ad consiciendam exlanaimpolitam vestem
qualis Florentio'atis esst , ufficere videba*
tur.Sed coquus,pice confciso,aurcuTOmni
ihuenit anrtulum,cum<^ iam ante cogntom
haberet,qua ratione Florentius^q uibuq au^
picijs felix picator extitiset , religi on idw
ctus reperrum annulum* eumq$ preciosum
rtori reddidit , existimabat enim , irigrott
martyrum liberalitatem illam eTse,vt paupc-
ri illi,egentiqj opisici ad vitum,& cabuJilc^
ceflaria uppeterent. un::"., c M ,:.!. f.i
;'"* "/..r 'i irnzc.jj -
'; De ^bulenfimiraculo. . _ uiLeid \
CVm Abula:essem,vrbi{q;iHius generoi*
sm,& maxime docilem iuuenttxnu
direm,res acciditmemoranda. N carca mu*
lier asoectum,atquevium recepit,quje-YT (
gini,& matrisanctisiima: commenaauit in
cellosubterraneotempli nctorum rnarty*
rum germanorum VmcentijjSab^e^&Gnqi
O x stet,
 ni ^Dertligitine.
stetse,quo in loco purissimar De parehtii ah-
tiqua cssigics,cra,& vifenda viror,& in-
licrumincrcdibilifrcc|ucntiahonoratar.Hii
lus autcm miracli illustris , & gloriosi testes
plurimi,ijdemqueveracifsimi hdem ecert.
Agicata enim rts el,anni ser spatio , cumq^
facti veritas explorata satis,inquitaq; fuisset,
viriquegrauissimi,& doctifsim^qui ex omnt
ordine conuenerantjconfulti; sucrant, fe-
rias/estofq; dics lartitiar,& exukationis erg
indici debere censiiiflcnt;Illustrisimus Aua
rusMendocius AbulcsisEpifcopusvtita fie
rBtjimperauit. Die ver ab indictis ferijs octa
a totaVb simulacr virginis innumerabi-
. libus comitantibus perlustrauit,nec defuerut
rligio viri,qui crVirginii effigiem de c
cailla, deque vniuersis ciuibus benemeritae
1E* ltU o (cpiosischimimbribusaridamterram cvtm
"^("^ primmferiJe agitari cperunt , madefecit,
4bJtbuUnfi diemttmenpomppervrberriincedentis va
fifeft M cuarfi pluuijsere voluit,negaudium publi
Anpmtni* cum aliquaex parte pofet impediri) venu- '
pustdtTtU sta"ipaaqueactionesuas xdes obitr inui-
fntem salutarent , egressique deinde , quocL
tuxmdt j rBUqvwameratjitinerisjferculphumerorup-1'

ej:r>i ' * O scriern,

 Liberterttta,
icriia^i narrationem fcire cupiunt bngio-
rem,carmina legant,cjus fequ untur , nos illa
wncnpfimu$,fflorum rpgatu9quitcpfi fea-
jftrim martyrum, vrbiij; patronorum.Vii .
entijjSabinx, & Chrifteta:,c|uo in loco res
tanta accderatjCuram gerunt,rehue omns
admin^lratjoui vcrfus in yauis fnxi curfcjkis
Tjjem paal funs nofl yolennbuspatiierfit
Mx^adiu^iuxitrnulier^uxlumenadcmptum,
''; tm'le ihjirmo corpore damna tultt*
Cm hominufruflrtentajjct f&pemedelast
Diumamtam: querere rebns ofem. ] . .-
Virgo 'facris/ealibus *,
Martyrisai nslrtte&ayeivre cubit, n
, Pnmiitmrocnsyaf IminaDiuunt
Hey-fdcrdo detegt' ifjt. ' t\. ^t '
- EfcamyitalemjAcrasqueqJumitadaras, ^
Sanguine fraterno quxmaducre prius.
Es3 locus in fanfubtus, que turbafrquentt,
Mixtaque lux homines ad pU~\otamouet.
Itits honeranturfxcundt'yirgimsarx,
Cuius & ejjgiemfextis'yierq colif.
^cernina 1 nutu petitantra Marie,
(peregtt tttr.
 (2X% > Eereltgione.
Inchoat inde preces eiauam tirciterTioram,
jccidit h*' { &ipnt*4 **m infttbat) cugemebudadolet.
b <c<>nw4it?xiricjr ori}imrtemq; timere propinquam,
*h M7o.''' '*^h&fdrfi:igidd membre reflet.
ffiesytr ejlprSlo} triflemq; ajfatur amic^
v~ ^f?-h4i ^e^rP t>*ftat orc lbro,
Wonpojmulta redit mebris~)>gor)4tMqi cedit
Calgo,& lucemfoeminaUtaYidet. ,'. f
tffincipJomolemcernit^
ciriws & tandem cerner ecunfa dtury
*3t'di)tb*c IudeXyCen/brqi tqitifsimus dia.
Perchteannifpatitt dfcutienda manent.
Muttpdemfecreyry teslesqtte reperti,
Prodigium 'monjlrant, nec dbiiare licet>
TomwtHit IudX jCenfet^auiumqisenatus/
Perlinguas tantfotlumini$auQre4*
Vos cues celebrate Dtint, clbrait'Mariant,
^Obdelubratrimfersonetyrbechtrusi t

' Sacr hmines~,ty

&summa >enerationetratafu '.
,V- . :. initia,: liSrt .i" :\
De Confiantin Imperatrt > kU.
;^ t o l
 Liber tertm* r3tV%
LIbelloscmEpiscopiofferrerit Const+
tiho principi querimoniarum,accutior- Ctfi**^* tri
numq; pIenisimos,quibus ali) altos insimula **l[h* '**
bantjigni illos tradidt pius, & de Christian
religione benemeritiis Imperator . Dixit
enim,indignum efle,qui lcrorum antistif
tum lites dirimeret,eaque proinde^ in cleste
tribunal este resruandas. Prxclar quidem
Constantinus,qui&coneordiam prudentis
msanxit , & pietati religiosissim onfur
luit. . ' .
- De Sanffo Martine

T*vEpecta: cerdotum dignitatis nefari

celus nctisimiexempo Martini tis ^ttmtnV^t
accutur.Quem cm MixiniusGallia: tyri s ^urtmi.
nusadconuiuiuminuitaet,honestisimoq; .. n
in loco fdre fecisset : Martiniq; presbyter .-
inter Consulem Euodiurh , regioq; cogna-
tos mdium accumbereiusiistet : obtamsi-
bi inter epulas pyncernis pateram S. Marti-
no propinafle fertur perans,sore,vt Marti
no poculum acciperet illibatum , principis
enim pocere videbatur authoritas,ne quis il
loprioresetinpotndo. Cxtcrum snctus
prcul cum bibisset primus suo calicem prek
' O 4 by-
 6 Dr religwne.
bytero dedit nullum exiftiraai
i-i..
.'i. . cjui fecundus biberet,barbarumq;tenfns S
agrefte vel principern,vd cius ntimos Chrt-r
fti pr.rponere facerdoti, fad & Imperator^
& aulici omnes probauerunttnilq; i contem.
ptosiudicauerunt,quanquam bibendi ordi-
nefcerdos nulla fulgens purpura praxueuf
rit. Tantum ab itinere reftodefleximus, vt
quorum afpectu, vel potentiimi quondam
reges contremicerent : eis nunc multerculae
dominentur,quam morum corruptelam Ion
giimo edito opere vellem-equidem lamen-
tari.
I Detijeodoo,
XI
(afioJ.m TNtratempli adyta reidiuinae tempore or-*
tripartita t. dl bis domino m anenti Theodofio diuinus
t/t.) . je Ambrofius nuncium mi t,qu diceret,ex-
tra limen crumfolis permiflum cerdoti-
bus etil Auguftos efle deber , cum purpura
Cariares faciat3nn presbytres. Qu admo
nitio tantmvaluit apud princip ver piu,
yt nnquam reliquo poft tempore facris. my
fterijsipi interfuerit?ni in communi fibi lo
fco cum profanis hominibus.Nam Confian*
ttnopolimrcdiens(<juod ha:cMediolatti$>&
8e*
 libtrttrtHte ,
etffe)cm diumum icrificium extr cancel
ras mterioris iceili verierabundus ipearet,
rogatus Necario vrbis prasule', intf-
gredinoluifeT,reponcliflefertur, Sancho
mbrofio difcrimen fcerdotis , & pnncipis
f didiciTe,qui vnus fuo judicio vet Ponti-
fcx erat apellandus. Eft quodEpifcopi Ara- >'... ;
brofi) ieueritatem fingularem, Imperator *
risTneodofij piam obedientjam aquabibter
adrniremur,altera nontanttim fine altera'col
luxiflt. ' /i tt->j il, '-. Ji>vif";'-' >,'{'.' .;i
-, <- ft' De Alexandre ^. ''-
:'<rp /-S-" .-.;...}}.!- >''"' :\\.
DE reIigionevirorum,quibus veri Dei
gnitio nuUafuit,referre.multa no bet,
Ha tantm proutura&fciij digna exiftima
mas, qua: autnoftriscmbitaoremquoii
modo concilient y aut noi^wtro-in JEte vero
colendopigritiam erimioei$vff, Huius vero ufifhm tn
itineris ducem Alexand jfttmiWtti Maeedb (1,(-
nem eflevolimus,quiadHfePOblywt\O- 1"**"
,rum vrbe cum ingentibus&pijs proficifcens
fummum icerdotem.CbiiQcurrentem., &
casteros LeuitiigAneris>qu9rurn p
piipe&abilis ei?at,fulgentm x equo diilis
3&igenua complicans adorauit: & , quem.vej
03 5 ' -
 <ii8 sDttligone:
<>ccsurus,velineruitutem abdcturus puta
batur,liberalifsimis affectum donis conseru
-uitItaquertligp}ipiaruit,vltrQq;honorem
4eulit,quii)iuli prredidicert, >,-S'.
>;."! '/.,. DtLuciQ^ilbim^cy'y "- \
A Ntiquor religio vana ipfs , vtilis nobis
'.Lium di-'JT*. sutura estait quo studio ridicules Deos il
cs.iJi.f. 4icoluerunt,eoderri nos Deum illutri , enes
"tjtern potstas st omnis,diligamts. GuGal
ii Romam mrgermcipitem'inopinato ad-
uentuprxuenisseM,flamines,vestalefq;virgi
ns partirade.snga,pattim de crorum asser
uatione slicti,quid facerent,& qu se verte
Tent^ignfabanV Erquidem, tamtsi hostes
^rgebart,religionis oblti nobfmt : partem
mm scrorurrt ddliolis conditam cretisi-
mo loco(vbi depuere nesas psteasuit ) cele
riter infoderuntypartmq-jdiuifo onere bain
'-->" runt.Eo tempre Albinus quidam cum re
4iquissuga:nianda"bat, quituravreligione,
" -tum miricordiacommotus (videratenim
antistitesrerum crrum farcinisimpeditos,
vestalesque nusta , & pedibus gradientes)
" . ^dereplauftrocniugem,&libcros,iusit,
virginesq;,ac lctorttm freuta ih suum vehi-:
clmmtrodxir;^^-'" 1 ':'>>'! "
: t iTU-Vl*) - T>f.Qe,ibk\ p..
M Vtacmmifert Gainas Celticustyr
mis intolerancia flagitia,ex cjuibus vn
no leue fuit, motam ab ille fuifle expeditio-
nem, colleos milites , irrftru&um exercit,
vt orbis imperio potiretur . Etcmaudert Caivd.i
nemo legationem obire,Ghriftianorumue *,
principumadbarbarummetuendum^uela- ' * -
trocinatorem mandata perferre: Antiocbe-
ille Ioannes cognomto Chryioftomus
ad illius e{VCiftra profensjcuius aduentum
mult ante Gainas prarintiens longo ei oc-
currit itinere,porrefcamcj; Ioannis dexteram
oculis V^erabndus'impmit, faeriq,- Anti-
ffitis genua liberos> quos icum attulerat,iuf
/it oculari. Legati religioi, is qui Arrians
erat,& trculentus agnouit , Teuerim&eft,
noftrltj; priles,fi regibus imperare voluftt,
>&barbaris efc terrorijprifcos ilios pontfices
imitenttii V; /: ...'(:'<... ~.-
.hi. "'*/:''' ' -.\ ' " .Ja
rl. r .lo DecjodamiHlril'iro .1- 2
- Q Acris initiatos quid ex optimatibus quos
3Hipaniacelebrat,tampi,tamq; verccuh . .
dcolitvteisiambuldoanteeat nnqu,*. .
in itinercoccurrentes nudato. capite lutt
priors
 120 Vt religions*
prior,greflumq; sistat, nec ante sptam^yi,
peragat, quam illi,quibus ex religipp, ^c{e- .
rat,auquanto longms procelseruw^yt mip-j
me dubitandum sit,quin si viro huic nobili-
, simo sed literarum rudi cognita estent con
lio rum dcrta de venerandi lacros homines
ratione,vniuer is exequeretur, atque conv-:
(mibtM* pleretmon huic Maticonensis coricili) rt-
Mmbw ' ^~*'0 antiqnata videretur , quae .praecipit vt ,ex
equo desiliat vir profnus fi forte cns initia
tus pedes non long gridiatur,sitqueconcor
-usfaciendus. .j;}:r. j.i i ; ,C) jr.-.fc '. .'

...... Pf,fir quibubijcielf4tur mxr- 'tUZ ,

'/.;. :::!:'. ?<&rc$* ;.!.ir,u,-o^^l;rsi "
MVlta ntycjuae de brutis riimantibusdi
ci postent in nostrxreligionis laudem,
,iaquibus non tm de.numerd>quro de rao-
do videtur , este lab orandum , ita sunt plcna
de his rbus volumina, plena vetustas , plena
etiam nostra artas ad mirabilium exemplorii.
Sed vnde commodis exordierriur, cjuam ab
ilIaEusebijinstonadebelluaruminsoutam
, . -fietudme erga constantes n ostrx dei acjr-
t<c'<
jiJi%*7 tores ? Refertenin tntam fuisse tyrann.|rjt
sanikiim in torquendis sanctis hominibus,yt
 . Zthertertml til
illosbeftijs mmamTsimisiucuadi fpccbculi
vice non mel expon erent, quAsante fam
diuturna eruciatas,ferro etiam,& igne exagi
tatas in Chrifti feruos armabt.At,bcfti om
nemfruftrabanturcarnificumbem, qua: in
caueam emiif;,quamuis initio feritatem in-
gentem prat ib tuliflent, vniuerfumq; arena;
patiumtorua,irataque facie percurnflent:ta
nien cm ad martyres in mediam caueapro-
ie&os veniebant,quafi diuina? conicias virtu.
tis,qu3tillosdefendebat,procul recedebant.
Qur, etiamfi martyribus prouocarentar,
quod la?ti ipfi faciebant,& lacres, tarnen in
gnita vti Ferocitate nunquam voluerunt.
Et ne quis de diuina cuftodia , que pium ill
giregem tutabatur, dubitarepoflct,omnes
lllos , qui ad irritandam beftiarum iracundia
Ceuis iudieibus mittebantur , crudelitcr la-
matosfera*deuorabant. Miraculi eujdenji/
flagitiobrum hominum experientia fecit ef
cclariorem,quiqudver nocentes cfifent,
8t' Chrifti fide maxim alieni,tanquam fi id
blluarintirent,vixdum in arenam proieit
paftitti ab vrfis,partim leonibus , alij denicjj -
ataf/sferis miferc dilacerad periermtJtfitt;~:
refechas, paftafq; pelsiror ccbb'beliuas ty
rau-
 H2 De religions.
ranni crederent vltr progressurs, nec Chr
stianis esse parsras,tamen illos fallebac opi-
nio.Videbantenim tantam estebestiarum er
ga Christicolas mahfuetudinem, quanta eC-
et, propriam naturam exuiflent. Tardio ac
desperatione victi,cmi tormentum excogita'
uerant, candis exercd: curam gldiatonbus
jmmanisimis commiserunt,vt, bestijs se este
peiores indicarent. Nostram religionem be-
stia immanissima; cjtiodam modo reueren-
tur,& agnoscunt,carcique mortales in perfi-
dia & animi pertinacia sepenumero perue
rnt.
De reuerentiaaduersus res sacras ad-
hibenda}de;religioform Iocb-
rumdignitate. Cap.' V I.
DeHefperio. .< - ,
i InVndus crat Heperio Tribunitiarpote-'
testatisviro,quemmlignispiritus c fer,
uorum,iumentorum4; pernicie disturbabt.
Quod cm animadurteret Hefperius preC
byteris sancti Augustini prasidium expopo-
scit.Cm autem ab ips res diuina in eodem
fundo peracta effet, inuidibostes continu
diftigerunt . Terram idem Heperiusa-
cto
 Liber tertius. 223 1
&o iruatoris noftri fepulchro ad fe delatatn
habebat, quam pro amuleto remedioq; in
tra cubiculum upenderat, ne quid mali,in-
iurivmalis datmonibus pateretur. Hanc
tarnen religione mots ec habere in loc
minime icro, nefariu duxit,cm prairtimy
& fibi, & domefticis imptratam eTe quiet,
videret. Contendit itaq; Diuo Auguftino
vir maximpius, vt gleba icra religiofo in1
fano , quo eti adorationis gratia conenire
hommes poflent, arcano more eruaretur.'
Quod illijVtqui iufta peteret,facile concefsu
eftTNon caruit premio pietas Heperij,
nee prodigijs icri pulueris amplitude Nam
paralyfi aflfecbis quidam, cmfeilldeda
rogauiffet, fimul portatus fuit (nam ped-
bus ire non poterat)membrorumreftaura-
tionem folidam acquifiuit. Nunquam Deo
placer potefunt,qui de religio ne fuo,priu-
tocj; morentit;Nihilenim proficient, nifi
^mentis iperbiam , liberamq; contumaciam
omnino deponant, acpronum,deuotumc<;
animum cultui applicent.

DcGotifiedoBollionio. >
:, .. C*C up*
 124 be'rtlk '
CVm Gotliifredusxognoitfto B$&
Biftista ftd fa cro nctn: illius terras cdhftitfsihyfet
4- diademasibi militibus oblatum
st repudiauit. Nimir turpe;& indcru'eT
c rcligiosus pnncepsarbitrabtureoinlcb
diuitem coronam gestare,ijs quomndiu-
torignominiola rtacx spiniscpotaper-
tulistet.O vereundam , modestamqj homi-
nis pietatemlqu quia nobis deestChristiom
ium Domini fepulchro illo augustissimo
b inimicis obib prohibemur.
r?
DeChritanoprtncpt Tibcrq. f'V.
ljtHddtai RElgiosuImperatorTibrius(<jugjl
titfntifM
vuaSntdi- ita nominauerim^dequoTiberio signi-
Rifrimi. cem,satis notum fore exitimo) per magnif-r
cas suas ardes obambulans jn pauiroento cru-
cem vidir inculptam , cra:nostras mititie
vcxillum lutare. Etcm religioquaqm
motus formidine lapidem,cuiipcruishx-:^
serat imago , ne pedibus calcari posetyusif-
lt extralii,ecundam, ac deinde tertiam inji
pcc positis latcribus crucem inenit no^jfne
cunctrurojqui adert,tm gtdio^tm ad-
mirtior. Sublatis tamen omniblsiHis in-
 LilerterttU. if
. jgens thsaurus ho m in i ad 1 iberalitat em pro-
penso adcxtrcmumscobtulit,cimtissuit,
yt,locupletan di pauperes de fiel erium,quo te
nebatur, expleret. Theiuro videlicet homo
pius, &misericors caruifletjsivenerandam
crucem humanis vstigijs , at; etiam bellui*
lssubijciexsocordiapcrmislet. - '..

De Pueryttx4ndrL . . !"
HVius rgis inclyti pucr,cm sacrificante ffoijHu
domino thuribulum manu tencret, pru Uk.i.c*f. it
nainbrachiumcasu incidit. Netamenreli- f*******
giosura Domin fui opus carbon excutien-
d ojacertum ve iactando impedirec , aut Cc in
decor moueret, carnem permit aduri. Res
Alexandrum minime latuir,quiltaruspuen
modestia patientissima diutius , qum opus
estetjin facrisicio cunctari voluit,auo factum
est , vt adolfcentuli constantia , cjuam rgis
mora non vicerat,claris eluceret. Hac histo
riam Valerio desumptam,cm referrct'Am
brous, rerumdiuinarum ministres, vttuC. su**ftT'^
{uty risiiSjimprudentes gemitus, suspiriaque JiJ.*' *
comprimant, admonuit.
SanHi libri ttfsidnc lejrcndtipernolHtdnditj;.
 aa6 J>ertllgione.'
-c-rrmo:25E*wcfe< uthopr.. 1- -s;
^fl 8 . 3Vgtbe Candacis alicus adorationis gra
JStia, longam peregrmationc usceperat ,
pi 4jAEtniopia rsquc pirouincia an rem o
tissinain vrberjSolymorum non dubitauit
perueire.Cum autem, expleto pietatis offi-
cio,in patriam rcdiret>nc vcl in ipso itincre re
ligionis opus intcrmjtteretjlsai vaticinale-
ctitabat. Qmd mttlr ? Philippo diuinitis
". rtiifo Ghristianus effictur is , cums fdes If-
alitiea; gentis pertinaciam arguebat.'I>eus
eriirir fcenti,cjuod inse
:CJ.~ estjreligionis Iucc fo,
htaflslgere. vl .':.!'

iXst. Ub. |T-vVtmulta, &Varia-sintaduersimpj'e-

t7!a. * ^'tacm constkutremedia,illad, ego,n5
e0fctaniimum,existimoy(|uod cra n obis le-
^OjVeihonesta suppcditat. Testifierihoc
3uidem fnctissimu s pcttst Augufirfs,que
eligcndo vit* statu dubitantem , & in er-
*l4*' 7 rribusftostra: fdiprorusinimicisrverln-
. tem drainavox monuk,vt crumibrum le^.
gcrct^quod cm AugUhnus fecistet , & ( vt
ip&,'amrrrat)Paul verbaillaprimum oscur-
riiertt.,
: <jk quibus
'* monet , vt Chxistujn
- indua-.
mus, .
 lhertertm
tftus, hcrcticam perfidil.ab,wautfj & in no-
stra lege ad fnem vtfi ^njantisim persti-

bi 4 Pptitiano fuisse, cuni duo yif ij^qi

Jtomanp niperatqnwa^ime^entgra/t^a '7<e.^.

ipso reDertum v^a^lt^^ 1 lZ J^WW

mirapuem , prodigiorm^j plenam nfconij
monacho feeundi ykjam recnsebat. Que
duo ili ei\rrt no osct^nter perlegisenjmun
di &pompis , & illeccbris pro mhilo habitis,
jeligosam vitam elegrunt. Virsautsi)<n>
x rarit,qu maritorurn saciita? exempfa'jJor -
petuamDeo contientiam vouern't, mum- 8
dumq^vicioCo mora.sups delinientem con-
#tmprunt Legeptier rcligiofos annales*
quod ipsum summacuitfilam religiniseflk
opus, St enirrt seritaatmfirabiles,quos fan*
cta lectio non folm erudmit , verm etiam
in eatlo coUocauitJi omaior- : . : . rt^/v u
k/ P* De
 Dtrth

C*}.*. -* > tfitlib*iseptem,& Gr*ci oodemr&ni

sscruabantur. Scd Conlum Cornci)^ &
Pmphil iudicium fuit, ytLatinis retentis,
qud eflentpj^Grici codices adreligionen
soluendam maxime idonei incendio confla-
grarent. Haretconimlibros igni esse cre-
mandos , cjuisneget ? Nam id Ro.Conules
docuerunt, cm libros extarc, non permicr-
int, quirelignem tlire videbantur. '
. % Precationi,sanij-)oci)sHmnae/l')>tU-
'ii-.. tas,tnaxt4q; religi. Cf. V
V . ! :**."*:- * Dt Innoctnto. * tn-u&ii r. > -
SAncta; ,l ubristjue deprecationis virtui,
qa& nos Dco commendamus , &pro
"f*^M nobiialij Diuinam exorant maiestatem,ex-
'**t .'. cmp' 5 naod Augustinus commmofat,
., t (' ^tiseXrollitur.RefertenimjCartragin^rni ,
quendam Innocentium fuiflse incUas'cr$-
iibus mnantsistul doort lmtqufiBfHe
' dicitamsa:u,tam;inept eraueriW^cl
mtfmnncenfcibT - '1 '
vemre
 venire'e^iortuerit, Etcum.so|>criori$cr*f
tionis experientia, cjuid bi patiend um ester
iptellexislt , precando, ingemicendotk wbj
lests medici auxilium inuocabir, Voluit etia
flmopius,vttremdo medicationisdiele- v
jup>nctiviricircunstrent,(juo$interipse , .'. .
iaiadiAugustinu.uin^ftpproptOT
iouaret hpra,instrumeotaad vrendum aUayd f
lecandum alia Chyrurgis expromuntur.'
Prouidit tamen pius ille medicus , & crudel
prstanda: valetudinis rationem anteuertit
nVmifsimamcitriccmvulnenobducendo.
Non habuit, qud dlorpt grottis ,<juou
gloriFctr5Kumanusmedici;sedcjuitet
sucrant raiutatisrccept,vndemedicatorem
Deum laudibus ex tollrent,istuen crt. D
cant,tjuimosto affiaffi&^^vB^^; mcdic
Vffi Mfj'OfI Urr*:. P>C;^)^JrQ;n

"XVinceatt^ manacho* Paulus cjmdawt (fiU.]hwi

<-\tCm- Xybicus risscdieitur,&cim gre- f*r. *. t.

mwimfl r^KjjueJbt.Precefejiim tecceomm

DominoDeo singulis diebus osscrbat ,
.ned<^viAtidj^
3wbv P 3 herct
 2j ibetigttmc.
if^tWftpilIo5lkbtiit .Vtpft'singu-
la p^Cionfe cohiecto irt si nuttv Iapid6,ctfi
putatis q ; tandem omnibus de Constatuto n-
JtrttWi f amenuise, considrer.. Afidu t
Chttifto fclteieKi secuftdafc m ttrttat^aduer
sis p$fgffl$ateUiust priifi ift fittjl
jntck/unlatrnmjimmicorumuinsidias
teekkrii-'as , cesta m rii ttstrat ratoncm si -
ItWiSejEpdiftdt^ iV;:) tiL >(: br-y."*
hbilTj 'J': /lUiif.. 'A.: ,i-Vjj>..9sijkJlXtf!*'.rf

uouo( r;:npx yiflfsmv p .'j;^ .<" > *

^Raiahomelio^OctauianqjfeliciorCa
1 rlui clrirsirrtaS suas bll&ram palmas,

mosHreticos armis honestisimis ctc^tgnaC

t,inblcntcsM*rOs^rarli} uutis fudisset,
immanisimoj Turcas feliissim propulsas-
6*j&ciimr^r^^
cium a.4 iMendctnni^to^TOm extesn-
namdTtt liuHctiifectatt vawi&mam^tR

dei apudTriderttutn grauissima ttasofattio

hibedjcospta eflettcm motachose%i<>nt,
7d j; 1 do
 "tibtrterihs. J4
octrinaq; prststtes unwis hno&biii em

pium reunqueret , reiTgioiacj; naomo^iw

libcrius diuinarumrerumcomemplaftt^i
dederetjpruatus habitaret. Omft^ifltt
possetjimmortalcs esse vcSent, proptcfitt^

men noster Carolus ad deserendamregUfti -' 'i'-^>

itaque anticipato obitu conscicntia tumui-

tibus pruidit, melius , rc/un^j'hfrtairUm
del^k&itm dottiittot^sjctKpatts^
nebr$i(fU*factiiilias daifitatem btfegrp*
tuint. .
plientsdtpe nofWjrtVMsiim}&

^". .ii,-;^ JjeAareo Jumio..

-t.; : tK'tjo^ri **% T. r-pfr, " i r, m mr w. r" . . v*iS.

JL riculoso contra Germanosdetinrtur,- f^f* 'J

~"4;ue magnopere exerotumtatigaroCi Chrr Caf. j.
ha legtO,qus cum illo erat,{tipeniac[- fa-
*vo p4 ci.
 2 ys. ttertlgibiie'.
ciebat , flcxisgcmbusb-immortaliDer-
bus afflictis opem implorauit : confestioique
post emissas Christianis militibus preccs caj
piosisiimi im bres cselitus e tsusi funt,qui sitim
omnem cstuantis cxercitys sedauerunt.Ho-i
stes ver , cjuiiarrt tergo imminebant,hpsis
fulifoinibus territi dihsugere. At Aurelius mi-,
nime ignorans, cuius auxilio impctrata victo
ria ^uiUct , Christicolarum agmen legioncm
HtmEccU- fulmineam appellauit. Vt intrim de Antoi
fastt. bist^ nino taam,qui edicto vetuir,neC hristian,
j^.(af.i ^pp^^^jrtj^jjj niirri^aflrma^tjo-
rumq; DcLim i nraortalem nuncupat, quo*-
impunirentur.Veraptosect^untugu-
liyerba, illum Deum nobis coli, de quo
Sthnici cjuidem ipsi tacere potucrint. rj ,
nH'(.(.v'. *HH>)si.r, ,

SEuerujAtexander nostri seruatoris Chri-

stiimagiftem n juo ubiculo positatn re^
uereriter habuit, iflique tmplumerigercin
animumihduxit , cjiod etiam ogitaleser*
turAdt*ihusjOptimiq; huhis& refigioi&TO
Mextuiri consilij indicium fuit , nmltaab Adriano ik
tMT,
vari/ vrbibus extmctaelcphana sine<ea*tt
sinwilaArsjVC solaGhrsti effigies coksttm&
k?9 ' ^ \i Pro-
Volubttis tamen est intlix Adrianus sibi,
atquc do cateris omnibus lutarem reli-
g'onem propagare , dicentibus quibusdam
hristianos omnes este futuros , oiuor umq;
templa euersum iri, quodcmel cpera c
summaret. Oiimtnam Chnsttanx religio
ns & vim, & veritatem ! quam ipt corrobo^
jrant inimki>quos fane non tam tefcUit igno-
rtia,qu n ulla esse poterat in re minime du-
bia,qum neqitia Iubuertit. Etenim Chri-
stianam parsimoniam , & crucem Euangeli-
campotentifiimidQmintores nofle magisj " ' '"'
qumquivohienmt. ; r> i-nsGjp/tt/

in Acfidiiimi*iUcHicronymus autor est* " Z>frmi

*. Satyri lingua(quem adbelluinum genus
pertinere creoendu est) Deum nostrum co-p
meridatum uif. Hieronymi verbajp po-
nemus, csint hominis tu m dirtissimi,tum
etiam nctisimiiNihil, ne in ipso cjuidem fi
ne de meo adijiarjl enim ipfe autor expli- w ^ %i^K
cat,nostramq; rem tanquam ex indvtstria vi- *w An{
detur agere quapropter folus st Itfi^sMiy? wW>1k
muslocuturus. Nc mora (>nquijtilk)?inM!r
Cwwfamottualra :haudgyan4in^o.iaf|
-oi< P culu
 a j4 r>r rellgivkc.
pulumvidetduncisnaribus } fronte corri-
busaperata, cuius extrema pars corporis in
caprarum pedes definebat. Infraclusque &
hoc Antonius pecaculo leutum fidei,&lo-
ricam {pei,vtbonus prarliator ampuit,nihilo
minus memoratum animal palmara fru&us
idem ad viaticum cjuai pacis obdes aflfere-
bat.Qu cognko gradum prefsit Antonius,
& quiham effet interrogans hoc ab illo re-
iponfum ccepit : mortalisegofm,& vnus
ex acco lis ercmi^uos vario delda errore g
plitasfaunosjSatyrosque^&Incubosvocaris
colit : Iegatione fungor gwgis*nei , precar-
mur,vt pro nobis communem Deum depre-
V... *x ceris,<juem pro ilbt&nitmdi venifl*, cogno
. . . . l4 mmus; & itt vnierfm ttt exirt fonus eiu|.
Taiiaeo loquhte,longatuusviiatbrvhcrtim
fiiciem lacr^ii-rigabt,quasmagnrtudo l-
etiie indiebs-ordis erniderafcGadfcbatquip
pe de CHfti gloria , & intenta Sthana: , fi-t
*; admiwnsqud eittfpi&t intelliger
ernionemj, ; bculo humuprcutiensaie^
bat. Va ifei Alexandria , q pro Deo por-
tenta venerri*^ V tibiciait^s meretrix ,
^amtotHisrbisdmonicotiflttker^id
nne diclraes? Bftia; Chrftum loqutur^
** I &tu
 LAertthi. 4ft
i&mpfDapttent^cneram. '**>*
DcSacrai&mdXimeJilubrt -
4!. ',.!.* - : ^.trji . JA~f J . ' 1.. ,1 1
- . . 'j -; V.-i'-d bl

f.- - Uj ifj ;v peSanSio^mbrofin1 mr ;i

COhficentium prpetfata crimina tarn iWm'ft-
pins- auditor , tarntpje grcgius cura-- A*1""
-tor erat Ambbfius, vt & fret ipfc , V- quos $Jr*j},
ad genua pibolutos habbat, impelleret ad <-.
plorandum. Quo fane febat,vt pticos videf
ret ta illa aut gris animis,aut imbecillibus,
quodin naftro hoc mfelicifsimo feculo mul
ttttdbnirfegpii > -.i '-!.-' mtoV
tf m ^) < fmnrbf : . . ' c!ii mu

COnPd AHgk^tflv*eg milei-qt*

dam fruiebat proprifaiutisinimicus>
3tteiflf^ftpiuk, &*^9&8 vi
agitij'sf irtbaintam <*< meiern*
fanaret,cfebr admonebar. Di miles ex die
d^^pwtf&nfare/f^^
ttagn^ V>t^mbYmm afvmei

x|uacrioe^ft^W^^^qiieitiWX litt

umi * con-
 - $l6 Herelginnc;
confefsionem tempestiuam:ne^gi.ceiv-
tccmotidie morbo loquendi,oj>eain<};*&rh
ipfum expiandi potestas sri&tluv
idsactunimdici^vbi^^oi^cQnualttfT #
rit: ne soc ij,& contubernalcs mortis m ctu ta-
ctum existiment , tiroiditatcm vtprobrum
3td h If t,^jc*ant militi glorioso. Cm veto fe&rs af
fasitcthistt' dentissimamagis,magiscjj iacaretargrotum,
rw.rf" -< ecxqjiteradruisst^clainalsefeiturxgro^
flTlb.j. tUSjreffen1 frustra venirc,niladmooicipnje$
" prc^ene,biqukl'pcist morter sit cucntur
estcompertum, Hicregem expauefactum
rogauiste, vt cbceret.Cui miles, auoiincjuiT,
formosi adolescentes in hoc ineresi cubicu-
lum libellum perpulchrum , sed breuem mi-
hi legendum tradiderunt, inquo me* puenir
tiarrecte facta cotinebantur numero pauci-
fi ma, re,& pondre contemnend%iuucns
reeeptolibro taajeiwrt. H>skoTbilMfla4-
monum agmen ucccsiiste dixit ,lftum<^e
&dom obdise :cx ijs quetKamfaien-
gerrinmm > (<ijfapM0& prsepprntem
jnusitate magttitttdibisliDrum p^ocWlisl:roi
x litemperlegereiusumomniavitxsccierasi-
" - *' f;^1 1 qux corpore , siue qux animer, &.cpgtt*-

~*i!h * iuue-
 JLibertcrtititr '*>7
'Oembuf lectum adhuc circumstantibus
d*mones,vt recdrent , molestitj; este desi*-
eentxlictitflfe: rotantis , vel potius mo-
rientis anira negasle adillos pertinere. rum
pulchros iuuenesdeorrnisiimisillis hopiti-
t>us,vt qdsuum esset, acciperenr, flagitio-
sumq; ammumpromerkhtorc^uerentympe .
rasse. Paulopostquam haec miles narrauit,^ \ r\ *
cdSicvitaiMeritpicsmonetjVt ante obi- '
tumiustitiamoperemur. '-> <-.- . i

% - v. DeS. FrHfafci^Hom. . . . .
jSL.yrujij s J.t Hofpitc, 3 -i, .%"..,-; :
MElis,ac selicis crn.S, Franfcicj hof-
pite, qui etiam miles eratactutn fuisse
narrant historix.Nam cum Christiignifex
totius mundi peregrin alacer adconuiui
miles quidam inuitat : demorc- ; Francif-
cus antequam cibum caperet , se paulopefad
Deum oranduncollegittjprecatione finU
ta hosoitem accersiuit, vt($; si: confessione &
vera>& longa totum expiaret,admonuit,prp
pterea quod alibi esset cnaturus. Iussavir
pius confetm exequiturJrancicique socio j, ttnaK(_
-vit crirhinapate sacit vnuera.p$indc men tnt,in un*
d&bmnes-atcumbuot, c*terisqGomde'fe
-iuu inci-
 258 Vt religions.
ycipientibus hpfpes ifioritut rpentmp : ita
q uiprophetam bnigne exceptt , prophfc-
\x mrcedem accepit, obrcpentisquie mortif
elugit infiJias.Multa nos,&grauia huius.
rei confrmanda: cau, tum xte?arum ex-
pa aterre poscmus. Sed ea conulr pra:te-i
rinms.non enim omnia olligimu^exempla
rumv vt copipus.aliquis liber 4pqps fertj
suscepimus:>ed vt tant diceFetur,quantFii
dis pueruli institutioni satis esef j^nullo voln
minis apparatu.Quarc breuitati lector igno-
scat,& ab ijs,qui ha?c profitcntur,.pctat quar-
cunq, ad pleniorcm tractations pertinebt.
Noua quxdam exempla in noflritempwit
hxret/cos. Cap. I:f': p''"]
Deyeligionisfcrtdiseuerijiim^ltone
"[" apdlifpanos. '* ",'*'
/7*Oeprat antquus ille hostjs Soxonum.
^"perfdiam in nostro Sytjsrq Hipaniai
Cpp pccultisini difleminare? majuro crp-
aj J.ndies,latius^- opjnione fun^elj^ttir- Di?
uina taroen bpitas non prmitj'y t,vircs ca->
pprct;incendium,tantumquflainmj3 obirct,

-::-it.;: ces
 JLtbertert'w. 23
ces retecb fraude reos os^ varijs fupplicijs
aflfecerunt. Multi ex ijs , quos maculamfece*
regenere clarHsimi,eruditionecelcbres,opi
bus,amicis, gratia, fauore, prepotentes nihil
apud Regem arquifiimum, quo minus contu
melioim pnam urVerrt, valuerunt.ex h-
reticis enim mitratos alios,infami vefte indu-
tos alios in excelium , ac fublime theatrum
Pincia, Hipalifq; produxit , imgulorum , yt
vocati erant,deHcta,mores,verba,facla, con-
ilia , cogitationcs deniq; ipfas, patriam, ge-
nus,poflrempnam,qua mulcbndi eflerit^
praccone vocaliimo proferente. Ijs vero^
euius crimina fit is ante iudicibusdicufa
ex icnpto rccitabantur, in omnium erat con
fpetu, &quidemfacerdos veftibus exueba-*
tur fcris , id quod Antiftes more folenniri-i
tucj; faciebat augufto , pertinaces viui in ro-
gum arderitem mittebantur : quos ver ui
fceleris pnimiflt,fi violandat iterum relio
nis in morbumqe peliferUm recidendi fu-t
pitio noaefet, ijleuiore mulcbti fer
uabantur,Qrare magna Ferdiando^mV:
bellae principibus immrtalicate dignisba-
bendagratiaefr,quicuerrsimam,eandtm-
.^uevtilil^aniinfupectorum vitam iriqui
-ti rend
 XfO J>e religion^,
rend ratonem inucxerunt^qua vna reljgd
nisdefenfioeontinetur,eamqjHifpaniKc*
fes mairibus accepta tuentur , oc ornant,
arreditariamqj gloriantuf.Pereigitur
optime Philippe fantec inqurfitionis tribu
nal honorare,potenti a q;,vt facis, n dies ma
jore, & automate fulcire,illo enim fiante re
ligionis nulla eft calamitas magnoperfor-
midanda.
De Matron* heretic*.

PEruerterat fdelem con rug imptus qui

dam vetcrator,& iyncera fide diuulim
adCaluini deliramentainfaniasqjtraduxe-
rat. Verum fuiente in Germanos perte in-
conflanshxc mulier ad extremum deduca
cm diu exanimis iaeuiflet, recuperato pau-
lifper fenfu virum, qui aderat, his verbis fer-
tur inclamafl e , heu memiirara'. quatapud
trtara eterno , mtolerandoq; igneconfla-
grabo. die m Temper mihi 1 uduofa mlqua
tibi perfide nugator aflenfi, fed tibi eft quo-
que monend um, & fuppheium multo acer-
bius fubeundum.Hc vbi locuta cil f mina,
.animamegit infelicem. Vaticinatara credo
mulicrem , qua; nobis cmodo efe
 Liherterttt. .
'\ joUles<fcboffiins confirmaren^ Itaijuc non
' ) qua: fortaflc perijt, fed nobis diuinando
^conuluit* ) . V
.-, V if Jits mira ^faceta etiamqu :-Z
,-, -n . . x Settarmaccidit.

Cminibus in iuuentaluumuSjhiftoria-
t minime obliuicendam verlcohdi-
dimus, quamhucreferrenongrauabor , vt
eciam ipa fermonis imitado :ardi affc&um
leorem poit recreare. 1 ' * ' '
Vnus trat multos inter GermatafertVr,
Errare illufum quem tenuiefuo. :ui
tiuncpiusimifit^crA^faderetAmictisi
' Sei reperitdAjuem tmpora tonga ciboi *'
eft religio^ monrat quam betta cStii,
Pefsma,TheunnicosqHpofuUt#ragro$.
O nimium^efana modoft credidit 7/o,
Pojfefupernorumfcanderemha domOi\
Tmcpius affatur^ugasl/t denaihartans,
EtprifcanormareUginsamfi. '
Ju^apatru quondtmulis ominatdperAms,
ftelauiati * ilUfum^ultpietatis jms. [ p :
' 'ut Roma litt colUbcatOj
Rttlo-
 ^'Detftjtione.
nu, Rct4ortmq;illmHdicete^eraiis> . i. h
H art tic us contrafu*foris yerbartfltfati*<> '

SomniA Martini dfendit '',

Necpatina shinirprvpofuiepudet,
Ebriwipcaluif^erbisfeftamfytHetur,.
]kienfaq} mariupal^lnal'MdVJ'' %
pHnujf tenet pMeramraiefucenfus inique,
'. .^Vfr/us ai~)irgcntemfic furibundusait:
Si qttx confiter^erofunt abfona^nnnquam,
pitare, qucam, quod mihi tollo merum*
Dixit , pUm cjathus onj' abimr,

Sk onuiftatjt upidifententiaBacchi,
VelfuayiHofutnyincere yiruiyaUrtt~ ,y \

'51>&-.' vL Dequodam*Oflentp*^.?.. 4
HAcreticu?prjnceps vrbcm in .Germania
pofsidebat, vulgus Laubing appcllat:
in cuius florentisimo cacnobio jfacrxvirgi-
n habitabant,quas tarnen Dominatpr loco
expulit , peiferosque magiftros introdxit,
4jui'icntias db'cernt vniuerfas. Verum d-
"uina non pcrfaifit vitro vt pernkiofa diu fta-
ret fchola y prarfertim flagitiof iJJi prae-
ji cepto
 Liber tcrims. 24 j
ceptores feligjoim domm infceduinlp--
nar cenurtiflent: Nam virgo quardam h'*
neftiftima , qua? in illis ardibusineebfn vfj
in vixerat, turpifsimis doctoribui terrifia
Caipecie i hocbidemonftrahs nefarios !ha^
bitatorcs iUorumqj libcros,& coniugs pQ " 1
re, &mtu debilitates locum mutare cfffhi "''
pellebat. Longe melius cum Dilingufi * i ,
eft Academia,qua:huicvicina,&Catholii .< ,
eis poftefla miorain dies fingulos Vlaudis ,
& fraquentia: iuuenum capit increifienta.1
Vt facile intlligi poit quanto miracul im-
pij religiofisiecernantur, alteros enfrv den
iisima: tenebr conlipaht , alteri in clrii-
maluceverfantur. " Vi
]-- -.f,.v
.'. DelapamfuU. Xi -.-ioj
TErrarum hoc tempore feliciftima lapa
nfula incipientis illius Eccleix, quain i
Chrifto fundatam Apofoli gubernarunt,
qoddam haberi debet fimulacru.In ea enim
multi Chriftianorum greges magna amoris
confpiratione, voluntatum^; iunaione con
intiunt,mundumaipernantur,gloriofam^;
non pauci proChrifto,quem ardenter am
mortem patiuntur. Quid loquar de frequS-
Qj, tibus
 ^44 * -Vereligionei
tibus prodigijs? quibus an efsicitur,vt nou
milites, nt in fide sirmiores>& qui pertinaci-
ter abnuunt, ritusq^prauos deferere nount,
Ex Uteris ^pauecant. Nos duotantmcxempla re-
fdffriiHb certbimus, cm singulapersequimmutum
ufiucrdctis prope t,& minime nccestarium.Ingens cm
eaetMii if extat volumen in qUo Iaponiorum cm fa-
^rimtjepttm cta admirabiliattum
v t maxim
vcralegi
n S potc-
ir/.ijjj. runt.nrandi,qucelape ciuitaset, Bonzius
quidam nostra; legisveritatemoppugnabat
(hoc nomine illi appellanturjqui icra procu
rant , Iapensq^ religionis magistri fimt) ne-
fariaquehominis concione permotiplurmi
nouos Christi annunciatores verbis farruts
& factis, erectasq^ pasiim cruces effregerunt.
At mitis ille rerum omnium sator, Domina-
tor<J; Deuscm impiosilloseuersoresiactis
fulminibus delere potuistt, tis habuit , mi-
antesper a-acfucesdemonstrarc}vtosten
toillo moti lutifero errorem primum ae-
nocerent, rucem deindejsine qua salui elle
non poterant,adamarent.

,- . . De eadem I*f>a insu!4. . n ti H

IAm iUa ex literis nota unt qua* breuitfc* ~
perstring,in insula Firdo proxima Boita:
 Zbertertm,
o etiam pncionante, euangelio^}>& San-
ctopirituircsistentG necessanum fuit,VtS->
ietatisnostrxvir quidam minime indoctus
falfum illumprophetam diputando conuirf
ceretjquod ctiam re prstitit,testcm4;>&di
ceptationis , & vctonx adhibuit Antoni
<jucndam,virum optimum,& somm pot'cn
tem.Obortadeindc est aducrshritiario*
inuidia: tempestas ingens, tresque gentiliurtt
suqrum crorum amatores ex primarijs cx-
celsam cruceni in cliuopositam bipennibut
exciderunt. Pcrpetrato tati immanicelcre
grauis inrer ipsos flagiti] principes nxa e
-cpit. Seenimquis^; defendebatriminiso
labem afpergebat socij s. Cmque altercandi
fnem non faceren^, ad locunyvbicrux soe-
rat,redierunt, postndic^ue mane duo exillis
mortuiinuentisunt,tcrtio nusa uam compas
rente- Non multpstlapttms quidam m-r
uenis malo daunone vexari ca?pit,qui suif-
mafflictatus palam consessusestiftru^
eem fuisse dicifm, poenasq; proinde sibi a- . ,. . e
udmrcros gramisimas praysaran. lapones tr:ttnf*U
une ho min em ignominie si ipsi s , glorio Firitt
nostris prdicantcm callide occultauerunt, RtMfri*
icmoqwiHumviditampUs^necdefuitwui ^"o!"'*
* vi vr; Q^3 existi- "
 Vtrtl'tgtont.
existirtiaretjueoccivim^aut genits abscan-
ditum miser rhnc suisse crucisfractorem,
v hritianis illa commemorans dire-
in Qua?retnbis fortae piuslector,cur
Lutherani pe.rditorum omnium fcil deter-
rimi viuant , & rgnoincolumi prseuerent,
quimonachos quam plurimosrarijsilocis
pcciderufat> oorsocieiatis viros quin qua-
ginta vnum nauibus aducctos,inq; Braham
properantes .com muni Ghristianae religio-
nis.priuatoquc;fox}stra: sodaKtatis adioper-
. moti crudelibus supplicijs mactaucrunt, aras
^meidestruxerunr^pietmi>numen-
Wf^dsqjiictasFunditus euertcrunt,cru-
g'esppn duas,auttrs,vtIapaDntigit, dp
lft;nnumrabes dicerpcmatinmulachra
Wilies conuulsetmttempb vjolaruntjdiui-
rusimamEuplianistlim:(prohHaliM)qux
cr.9san^fid^ertt,sacril(tgismariibsdis
i^Unt,<ljtum}saoctisiima^
cukbres ifttctBt-apkanos& finelihos co$-
.,' ,% Mittruntr HmciJ<n-:pia: inttrgatini ltis
't'"t*^ woptimpolfeiUQBagaicnsisccflijscui?
^wtvi.rteminitAu2ctmus,cUctocem^ana5. Eim
v> autem ynodi<vcib eloquentisimaillaqur-
,iL . . ^jjj Mawmianmrvirumnefarittmjpocri*
bentis,
 bents&dcnitris Eccldtgremio&ntiBn-'
tixfulmintexcutientisha^csunt.Etquodad
hucTdehicensterranonsorbuit,admaiuj
supplicium superis reseraauit: Raptusenim
pnam compendiolucrauerat,funeris n une
grauiores vurascolligit fcenris , cm mor-
tuusinterest viuis Hajemis concilium. Ia-
perif rerum nostraruinsolentes,in; Chri
itianoruminstitutis, & consuetudinibus ho -
fpites mitiore pna etiatn in atrocisiimo illo
celere mulctandi este videbtur:At vos, vos
inquam, ptentrionalis plag incolas,qui rc
ligionem vestris charam maioribus oppugna
tis,qui res vetustate, & veritate robulas cal
niando peruertitis , qui flagtijs incxpiabili-
bus, &vita;inquinati{sima:ianuam patenti>
mam aperitis, quicra cum proplianis mice
tis , qui homin libras actiones fatali neces-
sitate constringitis,qui Remp. labefactatis,
qui sanctam cnpturam deprauatis,qui patru
antiquorum teumonijs grauiiimis obtrecta
tis,qui omniadeniq; impuritatisgnera(quid
enim apud vos non turpx) in vestram foedis-
simam eedesiam inuehtis,quis neget duris-
simisesetormentiscruciandos?Comodis,
mihi credite,ac leniu vobifeum actum esset,
Q.4
?4& i)ereUgidne*r
si primum bacchantes.& in facto tm*t raf
uadentcserumpcnsvQsterrxinccndi"tir" 1
tjuod pcrdiailset..NuncDi.tam
tr.'r nostri patientim seuerisim
apud inferos vltioni - :'
i.'j.. sle prathunciaia . - motus-w.*'
CQgiutc. !;/::JTo:r;K7JT
:, Jo:msr ) :..:> Ghri-
'.s.iiir.tnorwiQ
- r-
'.!t on.i-rii-ti.n: f; ir/ins c .
"v{rov i ;. ::rj\".'.'v.;;:vo:':./;bsip:5[frn&-:-yr>"--^

.| v!t!^x*.'i.;-::'"^ :up j.7;7,w;: *ofc/aiM

-.-.Msl-i - 'nsi. snibsi.v nr wr-flcA*

lfiJS755t{/t,J fT'iti Mi}.;-

.".r1 :;,*.'. fnu tci/firfi
rj <; r;ii ;;s. bwiftsno Wffi/
: f^'-.xi r.fjti y-v LfOj nhti>>
' .'.lyt- ri rri. f'^j:.'. rn-i?"''?
- ;n-j> !*<rrio .7lJWW***l
 J)e religione- Cantinens erato ? 149
fHrstianuifl puerum, euius in>-
c ttutionem am pridem anhe -
iius,rdigioni.primwn stude
^tta^necefTarium ducimus 9 ne,
-r- J>qoiverumDecolimus,eth-
"hiis hominib lisrudiores mus, qus mmo
rijr prodit est,in crudiendaiuucntute sal-
Deorum suoram cultujsemper incpise.
Quainre hortari mcos adolescentes non de-
( nam,vt in ipso sanctitatis exordio ingente
grattas immortali Deo agnt , quod in anti*
quorum tenebr minime nos verri,pcrmi
ent,Darmonumu bbsequio dfidican.Fuijj
fuit quondam pnsdsillis mortalibus, quxda
scjelerum.ofFuaaIigo,meritis^ueperturbar
tiovt quoniamhncst vit fundamenturo*
quod estin perpicua, minimeq ftUaci diui-
narum rerum eognitionc positum, illis deer
rat; in uitiorum tetra eolluuie , fdttatumq^
omnium pelago effet immorand- Indetot
difsidentium philofophonim {ntcntiae,tot
crrum partim nesari?,partiiTdiculae ce
remoniar,tot placandorum numinum augu-
riajtot rrum gerendarunvaupicia , tot gen
tium, tamque vamiura , tot hominuro 4ui
nitatemibi affectantium roUfetot&eleri
Q^5 mon
 ajo , < >'.it imwiiMlvims^ht tu
m onftra, tocUbidin porteriti,tctfi)elloram
cldc$,tot cacforum ftrages, to reghdr nvu
titiones,t ot vrbium euerfioneSj'tqr acris p-
ftes, tot maritima; tempeitatei, tQt ca*l indi-
cc,tot danicj; , tiqj i n audita viror,& m u-
lierum fl agitia manaaertint.- H xc enim ofn *
-nia verat religioriis ignorationenv ineomm o
-d^tcorpnsfpmtraydauimeffSia^ no&eiri
-forta cquelitttSimEOifloftHradeIc0
centibus valde em endatum9^i Gliriftianar
veritatis dopivm-DeooptmJO'mftxirrioac-r
ceptum & crebri fermonibm vdfurpent ,
S"i , < asidua animi recoedtionfe ;cOWi -
anturi JL-tari^illos fummo opere neceD
,quinec;Iuda:or contumaciam cqu-
tur,nec barretica lube inficiuntur^nee Mahu-^
-meticam lultitiam quarrunt,nec gentium
*ribui im|)licntunNe,pfpeDr^ oprime ado
Jefcs autpatri, aut nationi tribuas, Chrifti
iiim tefle, cmibla beignif$mi Dei libe-
fralitas religinis tibiludemtiuriti vticire
pois,qu ciPe4ebeas,cuTOsftc , quo
pendere,(juefiuein aduerfis,uuein fcun-
dis rebus intucri.Sm alacresjiojeife opor-
tet,quando nec de animorum immortalitatfe
veteribus oiimfape negata,^erpaiacis dc^
~* xS* fenfa,
 Connens ratio. 251
fenfii,& cognita, nec de ihferorurri crucjati-
bus,quos fabulofos putau.it an ticjuitas,nec de
drapiterha beatitudine in Empyreo cjrloj
cpikm nonnulli ex pricis sommasse petiu%
videntur^qum credidisse<,nosipsi dubitam'.
Rrurn principia alia ab] cstituebant , Deo<-
rum tum ridiculam tum prodigiosam, miniv
rhq; rationi consentaneam multitudinerra,
etiam qui inter illos acutHsirni habebtur, p
ncbant , at ver noster adoecensiam inde
prirnis incunabulis vriam Dei esse naturySc
tres diuinas personas cofitetur. Quidloqnar
de Sacramentis gratiam^lutemq; prstantii
bus?quar cim ntKiobismpromptu, ea cam
antiqui ne longo quidem ihteriecto pdb
viderht. Facilhmu ilbserathominibus anis-
m,mentemq; polluere , veruntamen ex im-
puritatis cno conurget'e,difficiHini ip
potesant, qud estent auxilijs omnino deftfc
tutti No fbirps. macula abolere ex parente
I>rirrio contracta, cjuam nos cro fonteab-
uirnus-ionroIlectaS'vit; sordes abstrgere,
quasmobiseripitconfesio^ non animi vires,
vel laflasreficere,vel exhastascoplere,qud
i psum sacra; men sa: C hristic n is preestat corn-
m uh oj non inuict ab mni dolore,torm en
TZ'J toq;
 3 53 - Detcgone
toq; sortitudin adipici , qualem christicoli s
trzbet consirmatio;n on viciorreliquias toi
re, vtin periculosdecbentibus Chrsti-
ni ex vnctroneillacontingitxtremain rc-
rum sacrarum idoneos ministros acterno quo
dimprcsso signo prophanis hominib9 fe-
cernere,quemadmoduminnostrisfttsacer-
dotibus ; non viri & focminx coniunctionc,
<jua: fiat procreandi cau,ca;lestis grati do-
ho fulcire, ne, & ip, qui matrimonio copu^
lati sunt, inteinis mafis affl ictentur, & con-
ccpta foboles inimica Deo sitrquibus omnb'
coniugatoru Sacramento malis oceurritur:
aut cthnici olim , aut qui inobis hoc tpore
disscntiunt infidles vnquam potuerun t. Et
tanti benefcij deponda memoria est? quod
nechareditariu , nec fortuitu,d Deiboni-
tatein nos esse collat, arbitremur, oportet*
Sit erg primareligiofipuerilexjcuius ho die
vclutifaciem quandadumbramus,vtnun-
qu anima excidat, ex infinito perditor nu-
meroJeclusiimcesse, &inselecto Christiar
nor grege mira quad Dei ben efcentia e-
ftitutum. Reliquanunc pietatis officiaiuue-
nibus prxfcr ibamusjCumqj ipso lucis aduen-
ta pratceptiorkfs nostras inchoemus. Pucri
' cm
 Conntns orato, v i j

cm honcstas Vgiias in rhult noctem pro-

duxerinr. (noV,enirn,sicuti diuo Chrysosto-
mo plcet,ccirco racta nox cstjvt earm totam
dormire debeatnus) instante aur ora , lecto
conurgcntjdumqj vestibus induunt:ben
ficentmimnostrum De,cuius adminiculo
illa in noctc quieuerunt,hymnis, & carmini-
bus laudar auescant. Magni quide mune-
ris loco haberi dbet , noui diei accessionem
ese factjCertisiimaq; malorum dxmonum
infidias delusas , repentin mortem accidisse
null nobis, m tamen plurimos inopinato
obitu rapi dormientos vidcamus. Qu sit at
sutura vel surgentis ex lecto puerijvescubit
euntis precatio docet Eccl eiia, quse in prima
ex horis , cjuas canonicas dicimus , Deu ante
omnia laudat , proiperumque lucis aduen-
tum nobis precatur,inpouremovcrtran-
quill somnum ptat,& pocit. Cm iam
puer honest magis cju delicatvestierit,co-
ram imagine probe depicta,bene^; ornatagc
nua flectatjin illumq; fpectet Deu,quem ipsa
refrt , atq;cxprimit , nctor etiam simula-
cra, si qua suerint, vcnerctur , & colat , quod
Dei familiares,atque intimos pr fentes nobis *
ilIafcint,'memoriam<]j resricent ero fiomi
ffly* n,
#
 jfif Dereltgionc.
num, qui vit pro suo Dco sundcre no dubi-
tariint.Nostri praterea iuucnes non voce f
l, sed ctiam mente De precari doceantur,
cuius tanta bonitas est , vt, ne pueroru quid
familiaritat, & collquutiones asperrtetur.
Ilisa&tmeditandigc$,materia^;n deerit,
fi Christivitam voluerint reminisci. Quain
palftraqni exercitauerint assiduc^n huma
nis corporibus-angelor vitam imitabuntur.
Quac ,vt fiant cmodius, legcn di illi untli-
bri,tam vernaculi,q u latini qui siint de piri-
tali consideratione.Qupni ver leuare sblet
tardium varietas , mutare cop licebit inter-
d, nam vel crimina commii deflebit adole
cens,vel numanat vit mirias cogitabit,ve
mortis tempus prantiet , vel postrem ill,
& borribilem mundi die verbit animo , vel
tartarora ignes,arterna(j; upplicia mente agi
tabit,vel cli beatudine, gloflomque cm
Cbristo degenti hominum vitam contem-
plabitur. Sancto pia: meditationis ocio nil est
admirabilius,nilCbristiano bomine dignius,
nil ad rem bene gerend accommodatius,rnl
sutura: vita: fimilius. Quare hortandipueri
unt,vt ad difficile cm da;monibus pugnam
consercndiam indeabincunteartatesec-
| parent,
 Continent orati. 25 s
.parent,&quant fit in hoc nientis secret o po
ttu prxsidij recognoscant -Harc nos e feca-
riu$ pucris n on . corn en dan da fol , fcd etiam
pntcipienda duci mu $, qud vidcamus fan-
ti fsim o Augusti n o adolescentes ad hanc vi
tal quitxjrim erudiri , cueftit inquit ipsif
,vt oCma^ROT&i&paruulorurn sensus in Deo
occupentur Jtonorandp - 1 taleq; prterea
doctr Bgegns iuuens esse optt, vt ab ijj
Tehes djfcereyoiint rect viuendi rationem
Criminu yer^ qua: mortifera dicimus , per-
nicies qura sitypraceptorexpiicet, vt ea ado
lecnteb fagiant honest viuendo,& de*
precentuf orando. Ipsisprtereaiuuenibus
nil potiusTsju vt Christoomuhi omni
domirti 'flagitior verii* crebro efflagiti
praesertirri f tx'hs fmt quar interit, & perni
tiem arTerufttiverbique huiumodi diuinam
iram mitigabunt. O me neari,& miserum*
qui tot vulnera proprijs manibus ruatori in
. nflixerimitu dserta clesti patrialongj>ro
me exfliumpertulistijtu pro me potentiuini
micitias suscepisti jtu corpus,& vitam hosti
telis obiecistijtufam^algOFemijegestatedeto
animo tolerasti; tu meam salutvita ista cna*
rior habustijtu captiuum me, & vicior er -
gastulo.
 gaftulo detent prctio fanguinis redemiftfc
raetamen ifta nonmouent. Saxoduriorem. ,.
banc efle ment ingcmifco,c lapides tuse . ,
cerbiimic mortis tempore pene mftos efe
duritaremififfevideamus. Quid faciei iliu s ,
pallor quondam fplendidifsi mx , quid lateris _
vulnus, quod aqua, & inguine redundauit,
quid capitis lentes, quibus tanqu ertis redi
mitus gaudes,&exultas,quid verbefajquibus
te carnifices xu laniart, carnemq; pulchr
confignarunt, quid manuum plagie, qu as ic-
circo extendifti, vt me in amplexus muitares,
quid pedum vulnera, quos claui detinent,&
cruci fiiffigunt, quidimmus cruor,quo ter
raimmaduit^hon modoindieat,verumetim
prdicat , nifi te null amoris , null ftudij,
nullum clementi ergame teftimonium de-
fuiife? Quemdeinceps cntumeliar pige-
bit? Quis erit bonorum j diuitiarumqj appe-
tens ? cui'difficilis in parentes , dominou
pbedientia videbitur?quis non vefiniuftp.-
tentibus concedet? quis non peccati
ipum exhorrefcet?inquo fie vincendo^huc
foluendo tantopere defudafti ? Mores s vita-
que mutare , in anmum induco,rie te ruifts
meis feeleribus in crueem extuliiTe yij
 Cont'mens oratio. z\j
null* minifatis effepoteft ne viuo&nec mojr-i
tuo cruciat',quod tu lirim bonitat.Tibi,
tibi,pater bemgrime , quam feci inur*,ea;
dolori mihi cft,tu ill^qua^mauis, fatione ifc-j
rarvindicnd.Nec enim tormenta mfljiftwtj
tanti,dum modo te mihi illa placat reddant,,
falusq ue per ea mihi pariatun His te vocibus
iniisimis religiofe puer caftigabis,nil enim
frutuofius peragitepoteft, qu fi flagitio-
Tum te pigeat,vitamq; renoues,&ad exitipi/
culpacteterrim belluam cnficicodbone-;
ftasoccupationei,vigilias,parfimoni,tempe
rantiam, virtutesq; omnes mediteris.Adok-
feens poftea qua quotidianum matutinx pre
cationis penfum abfoluerit , domoegredia-
tur,vc rei diuina; interfit,qua die nuil prter
mittet.Vbtprimu ipie in templum venerit,Ct
craq, vndaie pcrfuderit,in iniisim Chri-
fti corporis crari oculos , &mentem vn
dirigatj&flcxo rtro; gcnu,fuas preces off"e->
rat. Frodeute ver ad aram facerdqte, anima
cparet adoiefeens ad rem omhi maximum}
attentpe,rcipiendam. Qyidiu presbytei-^
ra , elataq; voce libri verba protulerit, tandiu
ilebit auditor.N am,qui latins lingua; igna-
pus non fit,mir afficietur ea intelligens,& r<t
:<7':1 trads
 Itft .Derelipont.
trctls4CW^in<fcuii^misteri]sfflatenEccIissi*
dccan tabit. Qujd est,quod c angelico.hym
rfpasie <jonftrijtiid parentis.Ecclcsipit!
ctkftibif salubrius-l\quid epistola mcliust
^t^Euangdityopattus? quid NicenoSyra:
btQmagtifice-JEus3 ^o dum antistes pro-
liuttjVt tfatU veaererisjiubeo quando ve-
rtfci&rdos legndi eurm paulper stere
ridbifur y & pctitn ipfe loqui, tune quia pro
^Uis^at^idttbiccftseo faciend. Omnes
iHbs,qui tibi aut nguinis necesitudine, aut>
Smunionis iure,at socitatisvinrulo,aut
bewficio'fgratideuincti fuerifit, immorta
lDe cntendabis. lfiioru non tlccet ob-
liuifci, non surit mimici ctiam capitales exclu
ru N^frag^depcufos, aftios&tgro-
tto^exules,captiUs^:nieros,egem's5nafcta
ptffto's-remcdio acrifici) praKntis^iuua.* -
tffs:'Christiark%pietati*propagionDea.
optimo maxirt.ptttCjOraqj hnpensjftetanV-
iboni infmtasrutiones expertes eeptia-.
tfwCift veroftelfcisi ilfud trhpUaduo
*rie,ju panis in y&(\ Ohristi e<?ipa%vinii
pe iangukl Cotnmtatauir, anirtmtv texci*
tsi&u"enis nctstr' recordatione illi' die,cnio
Deum, 5 hominemlesum Chfi*mimm!a
tMr53 <k nisini
 Continent arittio. fc)f
tfirtfBtortQes inakumstipjtenj eucxcrunr
H6<ttt'biie adoleseens opprtuoa^wiriwi
bene gerenda: occaGonem nancisceris^irt
bmimw.eni:sacileinf>ett^isillc ti\m b&h
ra^oyttfn inocatOj{juipi'Qtc xttrnosip*
tri fetisise4ita Tu Chnsto oblaco tan*juJo-.
locawftp suauifiiiTio JDciiimmi^gatttn ,

sacrifia a o fferutur , pro tuis habe, 'd cm tuo .

tax fcifr)T|6c^ipjro|jS(Die0eti placebjst,

neficiuaiprclarisimnin,oplimum,tibiv.ti-ri
lisirfiiidhifiiigulare^^
co^e /^ipitV|a,tuQa|4,'ipsc vitaip^siipfkHak
uat q remiliies eiFundas ,'perex g u fore con
firmai- Sacsrdotis vefl%gsiahccrcatiuocois^
cumc[ueseiBeparumpetcxIlegerit ,adsuffra.
gandum dcfunctor mariibus , auxilietur 6a
pfeaxtaiefcfins i;s,qiaimYa<^G:qranJn4
CmfyracrabomkvKf0U^^
(fnssim.^^^mm^o^tsQT^^Ti,
orc potest,accipiat, eamque adhibcat vitx in.
nocentia ,quce in sumentibus facto Euchari-
fi ef^ebet, Vellem *cjuielc,vt hostri adjoS
lescentesMiss ritus vcorationc quidi^niG
R x simos
tt^^rificantisvultimconaet'fun^iamat
HesumjaltariscrebraoscuJ^repetiticnacc,-
puharion pectoris, fubmisionem capim^e
fti m entor gen uj^ua; nostr imt Irberatio-
jsinsignia,Christiani^;principatusomamc
taPraeteptor, c. u & pium, & eruditum esle
Conaestit,omn ium,qa in altari fiant, quqj
cernuntur, reconditior sensum iuucnibus
cxplicet ; nam c plurimi thcologor de hac
rcdisercntiumlibriinueniantnr,diffcilcn
erkplanam^&breucmfecretorumMissin*
niam venari , vtpueri taies se habere
>sglorientur,quales christiani gregis
ores sacra ubetsynodusTridentina.
>cnim fanctifcmo orbis terra: concilia

; cxre*
apcrlitiorii ali<jtiid incfle putcnr
ant,qui rudes sine,rion cagnito actionunril*
lram sacratiore conHi,rfem efexuidpDOii
fs>& inanem arbitrencurjQaantstVero non
ndeefwaei^r-?^: qufctrui est,pnpf<
nam^ut vinaritabernam eligat, decet eoun
demumdominisanctitudo.Pnuataindom
TcrccundutecsicupiHlo^uaciutxs^itisl^
lutionisinsamiamtirHSj&coramsaccrdoto
yerisiimum hristi corpus onsicient. mini
me concremices? Iapomj (vt quidam tx chri
stianis obseruauit ) cwscre innumerabilesin
quadd uorum Deor tcmplum yniset,
concionacoremq; hprviius spafio cxpca

ncAmidamlaudaturusrat,summq<:ymst*
Icntiomussitarsut^oculorum^cicmnunqu

los totoijlo ccmpore volutvunt, seojra

vanissimis fuis diui$ cmendarunt,i4ctttO<i
CWristiastu^uemiximu$,cjngcntdplo*.

m dicam,memor socftrdiat.lUipr^tcrcaiqw
Prcciosi loni m Aethiopfoptr^irpw*

puunt , nec leualiqm strcplcem eduntivt

non millcs cd vnus este videantur, ijta filent,
itiv*Uum componunt,itasecQmprimui)tj
tit DtrAgtone.
ime^ateri altra de causa dlirant msosidoy
laa sara pudentrs; &-yerecundc tractant :
ni5^X|Qrous vetfstitaii pawoirdfsima,
orttaMts [btrtdtM, & qudJrn#* est
fhktjfikscitWalos pfrFeflstHusfalapo*-
tioinostrissacnsalienos(rllosexcipio,quos
*G>cifetis CrMst^s^sreddiic)Mia3dh0*
minis Gon<io stnpido detinct j Athiopes,in
qmtusChristiir^legsobscraqubedrnan
seteVlgW^rdeftssiwiim iftsacbifci*
turmtatemadhbent:&Chrita

ef^a^ttoeiirafisuliiinfe^^
taijrdert^ftrsii,p6ritia mtHte'fsti>latui5\
Stdrtr^'ffM^tawc^i^
rifu^Gseiicrissimaanimaducroncmulcta
tu^firnnium'dfi^nnfoitumrinri cong

cfitopfressuK'tamettiustarnpWslarslnonest
wd^us/d^tfissel^^ fti digni p&.
tfttantifcderis^fvind^

tfslri^^pltte-omctantw&'i^^
(**/jro poi flgitWttlbiiterfttGjribj^
^fh*eJegerrt^bltrbk,p^ ft
j $ # vrtu
 Cominensoratio; ftf

-vtsacr libenter uuepcs adnfcot^r sfcf

teriCaaiinpublica custodia sadjorqgr
rimiafscuarentrjilldnk vous taflidefpesat$
fuitanimo^m^perdita^Hvsn^lipgyiajyF
Dcum ipfomj quo tijgcntoat^uesOtu,
peHmss ctoitij&lrerct,Bcfj^oT^ipj
m fideli^jiactarcc: no quinfcros;fcsscibsk(<
rct^in quos se ee drdoqd*j ai^aptjsed
qui a deDeiclementia diffideret-jqu.Qsc ee
rclitum,& destitutum queretatur ne a-
di)t rel^iosns quKl^jyn^:ajrhicc^^
fcus audicnd^rerdimnectm(Wvsu^6q;ft6
perareenSit se. Syc^rc^iG^m/ikt-QSft
,Deo cm ^niasuntur^commeiiQrc9
minis prdica: , & afflj^i^cre^vFtopQfr
tumc^applicenturtut,&tram{uill.Parutt
oblinatus ille cumq^in sacello carceris resdi
uina percajcrct^a^ue'M^nftfeiJSfefe
cutleldic poTterJibotas hQmim*jCw ftK

n paie est visus poibrjblIntumqj>nijiei

inaiHa prosutt,vt edrporisjaaimiq; salut ipse
prjestiterit. Sacras post karc-conoooistpKrii-
itanuspKf mtgcittcKaysulttilkaB prafa
tam R 4 .ser
 >VrreiigiiM*
smm,quoselsc vtiHoresntMi<rit^'arj9a:
legts interprtes certum effe,&quas*&tleisa
lutis sign esse volunt,vtad facn verbisxpli-
cation audi dam pont feratur adolecs,
Euangelijq ue veritas sensentiar huic videtur
consentire. CHristus enim ab ijslibenterau-
diri Dei verba dixit, qui ex D eo estent, pro-
ptercaq; callidis , veteratoribusq,- Phanse is
diuinas admonitiones despici,qud ad Dei
gregem minimpertinerent.Quis rogo sacri
prxconis verba non admirabitur , prxsertim
il ex illorum fit numero , qui prodasle magis
lermnis vehementa , & grauitate,qu pa-
cere quarstionum subtilitate concupiscunt?
Huius oratio ex superiori loco fulmint ab
dans sonatibus verbis , vberibusq; sententijs,
defidtvr^eticonbpitocxcitat,aflictc>sle-
creat,gesticntes compriwit^vanipwiterritos
- timor deducit,cupditatesrestinguit,ira-
Cundiam cohibet,vitiainfctatur. Velperri-
nis precibus faltem diebus festis Christianos
pueros intresse necesse est, idque, vt fuis
discipulis magistr cfstagitent , pr.rcipit La
teranense concilinm. Iam ver morero il
 CmtufktwOtt. *X6i
3;fflBKCfb-<ibopcdt quis digne eollauda*-
ibtfrtunatus ille iure optimo cenfebitur. a-
-^iefts,quifcsapcadsacerdotisgenua^ij-
. tics culpas,siue graues, fiue leues ille funt,do
i ilnr aperiat. O cca & stulta temeritas ex-
i stimanti hom in um fati s iri prouium animi
rbus , si armis dtaxat singulis, qui terminus
estabEcclesiaprastitutus, peccataeuoman-
i tur. Magna prafectoitibeu fusoicioinuitcw
. illos , & tanqu torsionc adhibita accederc,
quosipfa tanqu' vadimonia compdlunt , vt
i crimina fateantur. Hi paucifsima d tcunt , c
fit difficiliimum cuncta remini Ici , hos ipsi a-
: .) n i morum m edici & metuunt, & oderunt,ab
' his n ulla vitar correctio fer sperari dbet , hi
mukoplunbusfe flagitijs contaminant , po-
curacionemaeceperuntjt^ufatijcJi
^ . _st vniusthoraej>ropter solam peci,
vt in farnis fieri fotet,ncta mutatio. Vbenim
' peccatorum veiria, quod efle puto difficile,
. c confequtunipfam tamen peccandi licenti,
; & procliuitat non amittunt , que ex diutur
tibi cm vicijsconfuetudine tracta gignit,cu
it inviceribus,& venisinclufamaneat,velpost
- ipm medelam pciora.Quod si<;rbrj)ur
gare aflkefca^ wt seydf,a4ivQr
; R5 do
 do ablcrgant , tum non roodo adtilta pefVis
d<^bitur,verm^mftirps^mcii"mal
irn-omniiini xtiiigetw.. Vfos-emm^cotra
vfiim dimicatv & ppeandi conikctdinem
-mos vincct honefteViuendi^aemipl conl-
fesio faeietefq robuAum,cuiusbaxieftpr
pria vis, vt &,commiflfcekracotK6nt i &
illa prarus auertat y qua: vidtuiimpendere.
Quid ergo?idram legem eertis^ua nnu
fii confefsionem iubetlminimcid quidem,
iediquodBpe dicitarimmam iusfiimmam
efibiniuriam 5 etiamin hoc valerccantendi-
mfy Callida, & mahtiof iuris jaterpretati
oiefaftutn eft , vt-quodlenitatiscanulioEcr
.cefia mater cojftitueiitneifi'iicprns iaann
-nudare eonfcientiam iuiiiiCjprarceptum i~
lud Tidereturfe.feuerius)inam i pcrnir
tiem homines vertarit,legiflacrisqne verba,
on mentem*attendaht. Nseriim exiflma-
,ropiortet i tjuoifrqucntius nos areuiuerr-
.mas,& viciorum rcina conoientiam releua
rirnus , eo melius Ecdea: annibos obe-
iri,qua flios fiios mnes luos , & incolur-
rhes efe vult, nulloq; vitx purijo xtinftam
hominum .ptatrefle'charitateml Quare Au-
fftinus, vt femprconfitetmur , admoai
' r- * bat,
 .. Cmt'mtns oratio.
te$ibf^i^incitat'h$es^&d confite**

^^^ ctiores mimico dolores

inflig cjum crn 'pfeccatorum plagas cfe*
fione; fenairras iVientetrranimam diu non
rtjhbmms,' fi4eunamllaroyfamq; eneft
eTfc fiuerirnu. Quocirca altariscratisirno
illo ribd #pjrtot-riri , a. rfici necefleeft'.
Mrtel ariimhllit coWbii vkam, fpi-
fitum dw;imsproptertlGia!fifti,illaui-
demjftedeorniesimtfs, effeiki htt vtibi*
mofieflcporsimvis,tribuit,akercupiditateE)
rgritudih^s^dinerrijirta^
ras animi labes repellit korafortitildinenTj
confta^^tfl^iodeftidft^ttimibcaftitae^
toirahtian^irttcs deni^owinesm pehife
intrftiittknQuks nVtttic&n^ndo p^iiii
mtis-,qftvliftiuj^an^ftit0^iaaiuffi
to coti^umhKrarntDfe fifeconui^
pfsffewim^teiiBus facerdd*
freucnttr dwenirfl inurast^ufra<|uid
abwhs prarftari comiertip' ^i'fintdiumara
hrifti cam afd^giiibtWfi;*
matio raperitisOjUibuWanffitniscleftis dr-
ehfatofDUsrelinqui non dW,Gui cuvera;
audisguftum non habeant, fndndum fuaie
 4i t>t*tligMmi*
quifsima ftultitia ( vt dim^hrjgfoftpeii
lamentt ar) rrupert: magna (roo^ipfe?)
rcrum ommeft peruerft^plerii};;eninietf-
' iftimant, auo tardius,e dignius ad diinant
mcnfamaccedi^rarparationcmqjipmnon
virmmmcumiuo, fcdieruautnero & fp*
tio tem poris meti untur, cim peimi quique
Vel femel gaftata fynaxi De grauite-r offeajw
dant^opcimisyero fatpiisitneteroo eiboyek
centibus mundiorbisq; siwmmo opere
detecbturl Hatc Cheyftomusy cuius prarela
rjfsima fententia illorum perniciofifsimus ex
rorconfutatur,quiin fcrijsChrifti mortui*
exiftentis neminem facra menrcpellunt
ex illis,qui in peccatis coninefcunt,nec me-1
1io ris frugis fpcm vllam t>ollicentur: fi tarnen
odauo quoq; die honeftes> & egregi cord*
tus adolefeens falutar * imer<p*.
tet, arcebitur ab arisdicet bona fit mente oras
dims.Quain re fummo opere inepti priesay-r
Cfi hominuntgcraerii nocuerunt , nam cura
concertatio nobis quotidiana cum hofte fit,
lifi robur,& yires comedendo facro cibo vi*
*efcant,mors,eft *obis oppetendjuOdioumi
fane genus hominumfacramentifruus ig'
norantium,fuamanimificcitatcmoftcndea
-*? ' thira.
 .
Utt^^ieremEGcleiixmoremipatrumte-
frnoma* conciliorum decreta , Areopagitje
eny%i^at^^gtjfniyAmbrofij,Gre4
gorij,Bcrnardi, aliorumq; fantifsimor ho*
minum fentenrias nefeientiuiru Hofccego
non voce tantunrij&ratione cruentandos,ve
rom etiamgrampoena mulftandos eiTe du-
eo, quicrri videant grauifsima illorum efic
celera,qui fer ad altare veniun t , difsimult
tarnen , eisq; futli quadam reuerentie exru
fationefuffragantur: illorum vero culpas le
ite*, qibus uL Cep Deus ipfe crartmicat5tt
exaggerant, pene fariantiKeretkos. Exifti
mare deberent , qui hoc fur.t ingenio, facer-
dotibusad frequentem commumonem bor
ttibnsxuraentyvrvci fui iuppiices, & auas
tbeimus poenitentes, vitam corriganr,vei i
era mema difcedant.Sd quid opus eft verbis
in re minim* dubia?Omruu,qui pio huic ope
ri adueriabantur , rationesiam pridem obfo-
leuerunt,illas enrm res magis, qua fermo con
furauit.Olim quidem laboratum eft vchem
erreltgofiq^liDmmesnQrmH^
ram patfacercauierentceudttiipluri^uw
loreis perpetuo daunarr^pcnitsqueabditum-
fenielinaniroaperirifoicbatjiaagninuidie
Bvs-J tcm
tempcftatemiSe.'ceoiortUm fTroeeHasitlbicc--
rant:nuncamex}ba; Dei ext bonitas, paca
ta funtoiTiiiiaypluS'enimpiorumtlieiturnijRis
potuit j^\imcQ^ppkca\^bxQt^fleti3t. ,-
coiiiicij,hse dicam falitatisi. -Viie-erti hone
ftas,quam prarfe ferant Sfamntorura ama ;
tofes^ofemtefcerecDegitadiwrjoSjn-mn-*
dmq; pttpren!eccntcmo3taKsGarepD> -
iittt.Virijfosminaei mus$&n%qpulehtij
egerftes , notriks^obfcuroilofibmt, omnes
dcnique ornium ordhum harams lales cfa
cperunt^qalm cibuin degi^arb.Qujd?
cjuoin academijs 1115<
les literaria ftudiof adofefeentes reprrti tmt$
quiquod medicamentOGonfesiohis^&Esib
charifai&craytererm^
defi,officipfipianiiroti,piid^-at; errh e*
ruditieflentrnecillis drumfuit,fetotuin
acrs ardibeas verberare, a?grtracmuifere,ari
tehac frgeretres'dtuinas .medttaiadrcaiufa*
Hoc nimiram Sacramenta pireftaht ^Gbrifti
iangnis^ virtSjhadeft^vtHuiernihiSnaGaxlt
mijs,^bimgiftriamlm
tante fitprooormntaoniblmxo!(ncr,
ettani copra.Hanc nos ad rkSqtntenrSatra4
iTentorum vim hortationcnrnouaqnocM
#* com-
 CwtnensW'to. f
jcfcitcttteraf exemple} rminuis. Cooiid
in vine ula malcficum quendaro. pius quidam
facerdds,vti psccatrtmpprhclefe lcuaret,
c^nfitd^ips farpe adjTVobeJ^crhq-swleri
tJdemtrogaus parre nedieb,' VErriivftc*
dos d t xit,n e D e us talen^c^antam c<m&texx*
drum criminum punirettardltatemSi;ij
mox tuittaxnperiulofa.febl!i^rt fibmiaih
efTemorid urn virtiirsputaDetyvocatifad
fe eodemillo, qui corrku dederat prcsby.t
ro,viuElapusx>mnes aperuity pecaftaqpc
fcfsioneeleuari feraarbbifdnftt^grotues wl>
pi adea vi poitridiar e leto orgret ;ped-
bufque incedecet ,i4oui<p?Hbmo?y*atl)
rogarefacinoriofum iHumciHorbo Iiber c'coo*
pit,ve s^rartimm omli^ep 'ofte^ertt^pito
ptr recntpdratam fanitaten^J^bcndarq; grj
ta: aptntiat eFe Tatioa<eai'/dKt^vidincci*
Chrifti hafpes ee vcllecyatq; .co.nuiua> Sa
cerdote ufta peteitimiafeieiparere voluift
yinki^oirOTori^^^pMic?bnfcftirndK
dir, morbojcpro paulo'adtdtkims fueratid*
deunt.THirip. homo pemrtaxgraue&
lus inteHekit j hdrtacri bonon obtdire
prrfertra.'idipfum Deus^duplkato indkiei
nonfttjauiffet: quare-tettyim diuin vltioh i
tW?4l telum
telum ex pectandum non cenfuit, ce
q; iterum carlefti fepanerecrcauit. do-
(tea quam fccit,non fol ex furente illa iaota->
titmefebris emerfitsverumetiam legitime, po >
teftatis iuiu exiuit ex cuftodia,in qua menu
bus nou marie & fquallore confe&us vixe-
rr,quletiam perpetuam fururam effe credi-
derat.Hanc nos & nouam,& maxime veram
hiftoriam ickirco n arrauim us, vt quantum fe
duo hec Sacramenta diligaht , pftenderem',
qua: qui iiungun t , non id honoris caufa fa-
ciu nt, quo f CKriftum veneran velle profit
tentur,id ne vicia relinqere cogantiir. No
runt enim caitos,puros,fynceros,rninim eu
pidos illos efle debcre,quibus facrx fyn axe os
vfiis fit afsidu permittendus. Satis multa di*
scii me puto,deSacramentor vfuireqtttej
Suibus ho min vita ontin et ur , iupereft , vt
fan&isim e Dei parentis & inuiolatx vir-
gini cultu nonnuIU attingant ur. Qupdve-*
rpetiturus fum,cvetigtomeafl"ecuturum
efle confido. Dlciimu quippeMari no-
men etiam ijs, qui noftra religione diflen-
tiunt,eil fan peri ucund. Hui us clementifsi
rix matris fid , & p atr ci ni um noftri ado--
lefeentes appellent, il fe totos dent,qua: be-
* nigna,
 Continent orato, 374
riearsbomincausfufcipitde .
apucr suj precatorijs cale^li%
velutrosis amnissimis cxorand cufet j verr
sibqrncinatdaudibus efferar,verbis aman-
tisimissalucet:. Sola enim dignareperta est
quae Deum optim maximun in vtero habe
retmaturatu fcetum in lucem cderer,editum
nutriretjttate robustinportanda mc it?
nttaretur,desicient< illuni solm non'tQfo-
nius,non aspectum amittcns acritcr immota
cerncret.Hanc puerbeneuol sibireddat exi
mia corporis castitate,meiTtis integritate,mc
rum prxstantia,vic candofe,cords muidir

amabilius , mL quod magis ad te bominw ani-

m os alliciat etiam im probor. Sunt etiam h or
tandi iuuenes,vt carbtit obliuisctur nunqua,
nctorum^; homin cm Cb.risto vitam de
gentium crcbrmcntincrintjfauorenKj; cm
omni tum maximillorum ,quornomina
rrtitiiucrint , pinuoccnt,cistodc ange^
lrummopcrediligantjcum ingrati animi t^
onill amoreingenti procjui^quototy
tintas; innos quertidie bnficia promant.
yum deest , quodnostris adolescentulis n
 tidtyitcr este charu dbet. Nanicf'pe con
.n-ngat,multos ex his,qui se salut, & incolu-
-mc$ lecto comhmnt^quiecwligradaijjpQstri
xlie man extifictos reperiri, animirebus^on
iiere oportet,ne nos mors opprimatrepen-
lina Malis ver impendentibus prudentisii-
he ccurret is, qui i tot, priusqudicedit
cubittim, ad vngu (vt Pota dixit) explora*
rit.'Tres rtostrasanimi vires,quas potentias di
<imus in iudici vocari oportere , nctissim
Viri dixerunt, vtquid vnaqua:qj eo'die gestV-
irft: y-titelligatur- Suntigitur proximarlucis ,
Tjutenebre noctis iam obseurauerint, exa-
*rtiridi, resecandiq; d viuum actus vniuersi,
hegotia,dicta,facta, rationes, conuenta, fuc-
ttnus , cogitationes, vicia, virtutes, admi,
"6miTa,fortuRati euetus,atq;inlices. Doio
tre affici,&quid vehementi propter dieiuu*,
caterorumqj omnium errata necefle est,con
eepto non vulgri, aut ficto eorrigendas vitat
desiderioJlla, pmereainsidiantis mortis eau
to est prarclara, obrepentis^uealicuius mali
pulchraprouisio , in ipso dormiendi initio
yvOtumhtnobisconfesioniscrimini qua
mrtiserainueniantur, cerdoti & bono,&
fudito,cm primlicueritjsainda:. Hanc
~" nof-

 Continent trttio. 277
jio{Wwudcandi normam Samiusille Pfrtha
goras diuinafie vius est, qu etiam fois oifci-
pulicoinendabat: cugnm<|;po'tarumprin
cep$-Yirgilis estarbitratus, vtin labora-:
retjV.ersuq; de illa conderettculentos;Hc
cjuisipgulis noctibus in Christiano, & occul
to mntis tribunali exercent ( exercent aute
ipulti)salutarjexpeitiunt.Noxrnusprtc*
fea viros optimos non p aucos , qui , cm ari
dtiSf esse putent , nocteaut aduentante', aut
progrecuente^errata flerepretert iam lucis
se etiaihinterdiH commonerciunt, atj cxri
tant Dei ecordarionequi emper,&v bique
tantu^&tam preTens haberidebetjVt omnia
vidcat^cognoct, & compleat.Itaq;non so-
lm ab His j>eccata , & vira: lapsus deploran*-
tur,<d etia, ne in ipincidt,prouidetur di-
urna circunpectione, 8c vgilantia:biq ; pr
terea vtilisimumessentiuntj quoqui-
riht,vbicum4; sint, iri mentem veniat omnia
fpeculantis Dei,repetantque asidu,vide ho
m o,qu ta diuini oculi obruent,&contem
ilhtur. tqj vtinam nostriiuuenes hocip-
m factitarentjtanta enirnDeiprjesntixre-
cordationis est vis,vt, quanuis alia desint ad-
uerus animi morbos remediajtamcn pro;rnu
J v Sa to
ro,& propugnaculo nobis illa esse posikjVt,-
intcr quotidianos prfligator homnuim-
petus,i ntcr carnis illecebras,tntcr m aloru de;-
mon certas infidias viui , & sopites perma-
nere possimus . H xc funt, honetc puer, qua:
te prxstare oportet,vt Christianus dici,vt vi-
tf curm tencre ,vt fliciter mori,vt dniq;
post obitin carlo esse mercaris.Meisequid'
adolefcentibus,si lumen cognitxverkatis n
esse be/cditari,gentilitive censuerint , sei
Deo acceptu rctulerint, si no n ihil se ad D c
orandum collegerint,& sancto quod men
tis sopore,iam inde primis annis obdormiA
cere consueucrint,si rem diuinambene affe
cte animo vel confpexerint, vel audierinr, si
culpas omnes ad animorum iudicem crebr
dctulerint , nec illoru similes ec voluerint,
qui aut cm morti vicini funt}aut cm prope
districto enfe furs parochis compelluntur,
errata patefaciunt , si sacram Eucharili sat-
pe numero expetierint, & ita viuere studue
rintjvt, vel quotidie caelesti epulo posimt ae
cubare,si mundi reginam, & rcliquos clitcs
ardenti studio colucnnt,si dici collectas for
des nocturno examine sustulerint , Dcura
prfentcm habuerint,tanto opre gratuit
Wam
 Conncns orntiol tf
bor.vtaam nunc cadi diuitias tllis aude poK
iceti^Nc -cibi-durum esse videatur^ vc Hoh
infteifFii' fungarc officia 5 quod est ang. lis in
cxlo pcrpetu.Eum tu noncolcs,cuius bene
icio viuisjiberal itate nutrins, misencord 13
conseruaris? Te,em nullus esses, creauit,&
hominem fccit yidelicet diuinum animal,
cura m vtero matris^biprimiestuittenlr
yeri&rttej^lace protuJit,<:in te aut!*
besferuumgenumet,DcibenignitateUber
ssectus jjcfepe prgpter mortjferas cuir
pasorcdebercrisjinamacitiam,&contuber
niumfuum teprior yocauitDeus,cprop
insinua mala te vn diq; obruerent, omnibus
tecibushumanisimDcuseripuit,cad*
uer te iactarct tempe stas,illq codem,^uem
offenderas, flictus-maritinaos sedantcih'{ci
curifsimum poitwri appiljstj:Cw ergo cef
sas^Curnontepietatidedicas?Curnonexi-
miasanctitatefulges?Estncquicquarntoto
orbe t errarum, quodhomin i ver Christar
noconserri vlla ex parte queat? An dfunt
j|uos mitere?Senensi5 jlle Bernardinus tan-
, tam pueroreligionemhabuit,vt adolescea
. uUsfuis arualidus turpem aliquemrmo-
. .st^prD&rtBtibus sola prntia {lendi ne-
-''-"!* S 3 cessi
ffl. 'Dereegone '
eessitatem mponeret,illo enmprocul visof
eonufurrabant pueri omns,Tacfete,nanvad
csftflernardinus.SamoteniepicopumEu*
ftomium , qud hereticus eet, tamhostiJi-
ter odise memoratatur, vt nullus ortmin te
plum ingrestus fit , inquo Arianus prasul fa-^
cra peragcret. ; Hc mihi placidifsiroalisto-
riaVif est , autre Thex>dretVqua Smo
tensium ciuium pietas,rara illaquidem corn
mdtr. Qi nitrt post homjntlm mcfrvO
tiitt corttgit H hull, n <fx<w>tttiatbuSj
nec cxplebeisfolbcret dsensotti? Loco
kf*jj fiigaiwmeditari coactu estinfei-
cisimus Eunomius:erat enimtam inuisus ca
tfifici^vrntaqtr<fjlltangefsi<tvI]Jit;
Ottofp&ffc cteer&i, quar M episeopi ni1-
bitifte communibus abltHfitt: Quiet
^a*Wurtatf*iurdem?c^
utneftt quo E,ttius Eutiomi) accefsoriiA
plus riam^CAtrianus vche&attylc forte
t*afefit, & tllfum sphefanrpfcde ealctitf-
sQt^-actjmapattp vitti Kgwitem pueri!i-
Tlotf pfofudertht ^eiftimbrit erim befthe
ttagion e,q h?mctfflBpifc6Um pc*
t^etjpestemaliqaam pilx,^u*sjehiaedrt
rabant , iihaMfffe: unio te<kft$uSti
quar
 Cotnn^w<stio. |8i

toancbafcttiMWS palat&f&9P^iq disais

crii?rQlQ?^t4iuinas]aud^. !V[dlemfe^
euiu6UmjKBMriis, qwi^^yi*a.<i^^Fa0
cju-b a^liuit^& se nttyvJefttf^?jKu;5
ts pturiXsfittdp^a, ad t^feinikatjiv^
bm. peregr^ationis v^^^flpctaptfoa.-)
flimo ptopccault,vniuejfsa,<|ug!.tftjpice t j
pla c^ttesentilQcu^itiagfriWbffti feV;
cortmjrexsa^hpisj^tefe.onsiieuitj^i

.nR^^ic^Cerm^r^^efatof;ivi

excrcitsmn^porfJifc [&ftjqid*&^pgyla

merabihbus abundemus ? Inegri exctfu$

propter stcmoncmi^ifowy^iiBai %
non dubiam mortem cooeurrerunt. M-^k^
rra dim,plurimi aquisi a&nersiji par$^igp
.V:;j S 4 ne
 m

vif "

Solyrnoramtjybttehisi.&mneribus-hono

hiih&ccbatyvtneifflmolan--
vctims nfc^aMaclteffeirt. JRofrtano*
rarti;fcnttpritrtamni

pito
 ConncnsoMo.

isq; (^tribtBtHa subrecitibiulique&^ip*

rarijsunctusofnVioirrfummodominatupie
tatesdpwciudicari opoitere , dcclarauifc
Aethiopum reges, ft sccrdoribus audirent
vitam iplori non-pl acereD ijs,nox i ntercede
batnulla:eni?Tiuatimipsiiugulabant,rral^
tist^; seculs inneniri non potuit^qui Deis in -
ttitiS vniuKoKBVurm ad viucndum postu^
lret.Nil3^d4>0med<mtcoclrtumsepawt^
cfifad pplkMnndaemtur^ q ux* vota pi
in-cl u mitate exercitus ak ipso ncupata C

bonosflcupidinncm ram rcligtoncm sic>

pe cm giorice & ykx dispendio coluemna
Nos qtnbus lutn verhraTs pendctj irquairt
Kabebimus cAcitat ? O felx Ghnstianorum
fors, qui DuniUurn agnfcunt,quem sine
ppobr;, i^omirrtv^tmrporatnrcqtH
aitt opulcntsuosditatseniulos,vtcor ve-

eobicathedra. intttr rcaua, &ffcra^\min*

TOttvcncrtionc , vtx Eusebio didicmus,r

cu
culusab indijs malorum Dcmonu .tuutrn
rcddidit Hcrmgen. Nullus fcfc,qtiiigno-
rct , cjuanti zlimauent Antonius vstem ex
palmarfolijs context, qum Paubis Ana-
choretaru primus^c yiuert, indueba. Iam
bestia:> & animantia.hcuta qmd-pdigtooi tri-
buerint,explicarehoncstc>puSiauusIg-
-natius illam bestiarum matasuetttdipm de-
prccatus isit ^qum erga alios Cinristi milites
fffitbuifet.' -Mariane Git't&immho Bi-
jDWticcn canes^bcdierunt prdpiepti, jiei-
ru m adse consugientem lacera;ent, Clum
no abbati in mohtibus vrsi: seriemnt , ad
Remigisanctitatcsulgentemtanq[viadni-
daucs voiitbanCi Blaifc>iebfist^vrb*pi
copo fe perfequentium inimicoruto imp.etu
segietti pitum! vblncres prdb48nt Nt
hoc sol ukiamicts DeUs tribgk4 * jfidUcet
feris,atq; pecudibus diligantur: quclo in-
anime res cbuinos homines , &ij>fc quodam
modo vcncrtir.Ntn PolydnpHBiignis^o
hsita seruens oleum aj>Q0bJctfoahpfpepei>
cit y pisco palas^prop'terquduo&atres e*
iculos certabpt , fncta^egMOOBtm*
,pcrauit veriri siccitaterojTtioaiMHn ctro-
rfitcsllcrcwtu::vtquod de marirubro l-
> cum
 CantnenseyAte. 485
ctm, literuittq; tranfitumlsraliticis concei-
dnte,'deq fa?c o dunfsim o vim a qu arumfto
fond*titt& scejqub lifojfrfriithiftj fifterrteear
sum in aris ikeris Iegimus, cpod ts.misi
notissimum,pra;tcre.Q?i<:itant,C,Wii.
stiamadtfcrits,vost>lisecpo,&()bftori

sed prsm omnium statuatis reli gion riih

ris, ne mutis rbUs dfiuisse. ^one^null cibi

estcM4*nullinDeopWrt,asiduatd>ac
cmplectefi^charitart , qa rdligion ipm
perfii^coldra^viuamdjfckyiwadefoactWt
tibisaxa^igM3frondes,1cts,;vfmes,pkfl^
ftercus,4c3stinteibunt;Tamserreelspoi
tib mitqtkfli lugere c*lo$5merere angel*
flre astra^uallere tuos,exulafe DenWie$;
affligi ra*ceptoreSj getMretdgtwto^feuo;
& m aciejconfici domrestcoy, Christum dbi
^ae ipfaarrvCcus iti&taas tolli|va^Eps
crtilladiessGribiquimssitTehgionisc6seft
aata;iiStiusc[tianta fur'ijegect*vkoi,lq.
ce&aW^otescafc Prop!te*isejfoiam KM*
honestas dbet, etiamfinullapijshomrnibtrs
esfntrfHnifa pratmia,trrtefi mM eldffcffe
debei-ejCG7gisannulo,quodest:,fmpuni
v tatc
tatcproposita,pcca,nciwfvond2fe>PJ*toa8tr
mat ,quac gitur nostra est nonpigritafd a,
mcntiajnon stukitia,fed insania, nprimpro-
bitas/ed perfdia^non ignpraotia, sed impie-
tas*uon bcordia/ed nquitia,v t e*li amph
f\mx pacta merede , tartari obsersmi poc-
A pnstituta , null4 flginjs finem impona-
mu^Rcligioicst^uannoobscuratobliuio,
non <i el et posteritaiv n YmCit-rjfranni$, n6

nimi^malQridffJTiOPiterror^hominralus,
e^ttrto^>^^tffOfi^cbt aiorsits,stre-
pu bellanti triqmphuis,alumniClristi,so-

dij 5 in fluctibo s rupct immobiletfux nullis,

jwe iMRoteotw awtm^tfjttiCTviuen*
^rmnihjicqrQrb* obsolecik Etcum
hri psstif8nbtM imratnaM*i&cojjpatt,
tciimiro&t^tnnstts labefactaftcupitant,
tamcn in expugnabilis ipfa mdia m fe desem-
pcr ha:ret , telaq; omnia parui pendicQ^ar,
optimi pueri ,rcligic|se vittentibs nil est cg
aderftHMC nofccat,f illis op5ultui*Ocuj.

t-ji-r amici
 Conttrteitsoratio;

^gnmstattt^l!^f*imvobispro
-hia; fradditamenta&vclut adiuncta
y, awhwEh^kifiiai dittmliO
'OV- <i O?!'*;? ( . gietUr. ; ! J> !<$' :* !*"*f f .' !"
otmli.;.: lifjoiHo w wn-r* ..x,y-'air-'3 :

,wit "r nu uis.' y:. i>'$j>iv.n?

- of > f : W . m tmus. ; ir. 1 fi f Wf...-;-'> V*t ! *

^m/xiir---); rmijswi * ,-#^--**J(tVob;:-?(n[ 1

m:uv 'xxtu.3 yytitmii**- s >fw ;>,?. 3-it, f st

mnui .:,oo.KK> >-.^i \.i<[Oisti yi{fWi

. .at:co,"*E73*"!d/ i ?!' . - ".^tf", ;><yr;*':<>,

Fr" ..< \T1U;v?.\-;J-rTUhM.flj i4Q

* if -.Ci
~ ti *.-, cOi! .: - . .. ~>':i3e'i*3',mittis
-. '
' *8&- .ii'rtrfttfHhisfiwO

OST rdgonis Chriftianae

Sietatis <ibieruation , verecun-
ia,& morum vrbanitas qudam
sij digniim a mihi vii eft,qu pue*
ris commedetur. Ha?c eft enim qua: nosbar
barorum disimiles efficit,qua: beneuolentia
maxime captt , & illoru quibus eu viuimus,
approbationem ingularem : qua: intitatis
occultan leue indici eft.Et eu religioforu
Dei cultum , quo noftram hanc radium in-
formationem(namduosillos,quosprpofui
mus libros promij loco eTe voluimus ) u-
mus exori,animo efle fimilcredamus,quod
interiorem hominumvimperficiat, &illu-
ftret:hanc politicam humanitatem, qu foris
videnda eft, corporis imagini coparabimus:
vt cm omnis noftra visin animo, 8c corpo
re fita inueniatur , puerilis inftitutionis inte
gra ratio confiare poisit,fi religionis prcep-
tis comitatis regulas iunxerimus. Cmjue
nudos effe hommes non deceat, morum or-
namen
 . : ' : Liber cjuartus. ,
nmctifaalia tiinime ncgligmus,qua: nt
castitate,constantia, grauitare, magnitudinc
animiylitaMtmque amoreposcenda, vt ill
tamquam precios indutus vestibus n osier
alumnus enitescat.' Et quidem de pudicitia
prxim libro agemus , qui erit huius operis
postremus, perfectionisver adolescents ar
fumentum nouo quodam edito opre, crii-
endiqj gnre diuerso,siDco Kbitum fueri,
fortaste prcijuemur. Nuncrigitur de vere>
cundia j vrbanaq; modestia disseram u$, vt ttp
solum Deo(qnod liber proximusdoeuit)ve'-
tum etiam hominibus,id quod assequi modo
contendimus, gratus ee posiit Cnristianus
acolecens,quem educamuSi : *-w* i-^
VcrecttnU commendkt, eistje aliqttt n
' prxcept* ex magriis authori-
buspetita. Caf>.Jt-.
: ieeroibrol. Ofpciorum. ->
NAturam quamur,& ab omni,quod al>
horretabip oculorum ', auriumqjap-
probatione,fugiam us.$tatus,inccssus5 sio,
accubario, vultus, oculi, manuum motus te-
ncant ilud decor, quibus in rbus duo sunt
niaxim fugienda,ne guid efsminatum,aut
molle
 19* . DeVererwtia.
molle <5c quid dur um , arrffieBiits*fecf
vcrohiftrionibus,oratonbus(|;4X)We^bdtt;
eftjvt i)s hcec apta fmt,nobis difsoluta^A fik'
ma remoueatur omnis viro non dgnticmri.1
tu$,&huic fimile vititim m gefta, motuque
caueatur. Nam &palftrici motus fiepe fun*
odiofiores,&hiftrionum nonnulli geftus in
eprijs non vacant^e in vtroque genere, quae
unt rcdta,& fim plicia laudantur.Adhibenda
eft pneterea munditianon odiofa,neq; ex
quisita nimis, tantm qua; fugtat *greftem>
oc inhumanam negligtiam , eadem ratio eft
habenda veftitu,in quo Reutin pleriq; re
bus mediocritas optima eft. Cauendumeft
automne aut tarditatibus vtamur in greife
mollioribus ,vt pompara fercubs fimiles ee
vidcamur: aut in feftinationibus fufcipiamus
nimias celeritates. Sit irm lenis , minhnq;
pcrtinax, infitin eolepoSjhecVertanquath
npoflesionem fiiam verterit,excludat alios.
Sea cum rcliquis in rebus turn in iermone
communi victimdine nortnunqui vtend
putet,ac videat in primis quibus de rebus lo-
quatur.Si ferijs ueritatem adhibeat^ ioco-
, , fis Icporem.Sed difficile dictu enVjuantopfci
xJb.%. ^5$,^^
bffi-
tistmorum (fie cnim accepimus) quibu
cipiunti, vt oratione benigna multitudinjs a-
nim os-ad beneuolentiam al licimt , mil ;
Mand&appellaiido irmone dniant. He
Tullius,quibusne latUnquidem vnguem
recedk Ambro Cus,valent enim etia adChri- Uh.i.of.
liani pueri inftitutian qa ldra<?*pftnecrt l*t 1 *
ligionis,^tt'arus,Ciccro djppjf Ariftoteles nb.VtUt.r.

pliciorgrauitateputa^ere,fan'ienda,eiiJ

audea^G fi^Verberibus ex gis inftitut?

denc^espi^^Mye^ta^

xmn^bjf* f^^ltaiftiHrig^
pbrumiomraei^OFationcinyeniiaipiis. /,

ycrcu4i**C*ainuexitantillH4tepus
 2 Ve Verecundia
ratii.Etinimprimi'coniuge?

x>oterarrt,p oft ulpa: fditatj ad pudor v c-

lut ad cabella i aliqyam nau fragio >fak> coir -
fugerunt r ficulnascj; fron des pro fubligacu-
lis affumpGrmnt^quoru etiam pudon confu-
luit Dens ipf, donata veftejlla pellicea,c]d
miiifterioangeloTconfecillet.Itaquevere- -
\. cundiaiam inde muad -pnimordia & coli

Jl fcitur^ios^- Fratrs ad nfultapdnudo

^atncoYuocafle,tver-o:S^mi$&Iapet;!se-

3a pratditipfftt fuum ihiiri'nino ccr--

ftiut u.9 Hnts aurfisveftigi)s obexerunt.N ktuit
^ift^fomnoexpcrge-faitotM^necChams

&. X^iorbafibefis fuis o'primis Seno, & la

na precarias eit:^n^m,vciunv*"^.M.-
1^^^ dim,
execrat^bfHi^^jftfriiir^ fratrum

11 4ixit-.Dlgrtpr(3feto ver*i-areS^use
 * Libtryttnus fcjtj

'^^^^^^ wtftiq

iuftifsimi lfaccjconiugio fr ueretur ^cu in il

ium qui fibi marituserat futurus:j.ieidifle^
qu tanicn ipfabefckbat^protmus ex cmc*
lodefcendit,neralutant5.&ribtocciTOtc
n4iJt%t^ i^aliujre^/(j[a^?Birois

fgnapr^monfiraTct.Viidibiikc
i^ijri&Erbem^mjixotm'nfete^iJt^
mamasprndentiisiinajq; vxoris aduentu ti >
imapbtaa&gib! iriv Dt mmodp -jsn e3;iA

-illognuacompliouitjdpminumappellauit,
i-oi?5 T X cam-
 eamq; aduerfus fratrem reuercnti adhibitit
" qufuppces,&captiui cqram vi&M&Sf&fiTt

ceperat ex fratris occurfu,maiorem tame

bi ingenium, & in natu maioribus veneris

pffiao cura, qu antiqui illi mortales Walde
familir, & quafi genuinam habuert. Non
enim inculti mores De grati elc pofunt,
audiendi funt horride cuiufdam fan&ita
nomines, quibus obfeqiu improbatu
i b " i f ' ,\irtt, 3 i; * ; .-"W*^ \ 05J'*;b?i}j

5 ; &1& dele&abit Vrias continetrarn

* V - 'Ni^ftia & vercudiat pbsnaama ? ajrad
. . j . Dauidis Regs nec pdhortatiolqukjcu f
fuit , nec ciborum ac vini largttio valuit , nec
jetatis robu/be ar.daf.ffciiivtKxoris&pul

non vifa: complexus adamarct-P Qrmiuit a4-

te^or^mje^mt?Qr^ &dQb1ft*eUte!^
uefecnpdu eflTe creQ^^v,Blifca^m^fpwt
agerct detento ij?e.ll d&f *4*
^Viftfub gliW tradusnfo. Coironilitoaei

-np ^ \ ' " * d-

 xiivnr . "y j
S^lk^ifcM6vm^ iqu j^;,;,,;
$ iju rgi obecUrcJntempeftiuas vph
pttejs Fudenti : fuerit hoc vel religifi nimi **
4,' i".
ro^$er arcm Dcirvehpcxntis proptortU'
cfttj&cotnmitones;n^Hertepudoririn .vu . ;
figras nomine vtappellidccurrit. Eftenim:
hominis perfeftvercundi, vt illum pudeat
iuimet, nihilq; remotis arbitris cmittere au-
deat, quod &ilociferatbpportunts,tem-
porum tarnen fortuna non toleret.

vuxChrtftUts exemplisterecundU 4
. . s9mtftendatur.Cap.tlIr.il ::.rr
De^dmmone. ii :: o
EligioiB Ammon pudors kmpIum^f'/5,t^
Jvedidit (ngulare; namtranfiturus f^i^**-'
a^uamundantc difcipufo Theodoro,n- ,UufM-
veftibus vel depfiti$,vcl furUm leuari%lter
altrais nud corpus fokeretrcunfcari do-
cente itineris comit iuiit; & nhere pro-"
cal : cm ver & ipiumiam&ham,afoci;
difiunuiimet pudere capiTetjra'ptuseft
diuina quad vi, fublimemq; aeravelut perni:
cifsima voliicfs interfecs , vltrafluuium i's
mads eft perduus. Nec miri aduolafei
fi^ujnullo uje'cathi p^er^rfemretc:
 ~2$C HeVtrtcnnl*.

|^*r Ottest difiimilequod de Antonio iftff

s. At **' J^i.ctKinipiafdictur.cuusnud corpus
Dm ^ntt- WinoVftquamipexittquoianenebatvtqua
nij Ahbtuit. longifiim turpiradine -abesset 5 qui eaquae
rnorum grauitti labeculam afpergere pos-
stnt^ diligentisiime fugiebat. ' -
-'.'W "HC'/ 'nid" "r m ". " . ' *-T.i\'\. f

hominibus.
/arpilIumloannisEuangelist dis-
P01>2
ciputvirftj&^piiKSnTjTnensis antstitem
A cipil
cgregium narrant hiftorici j solo mortis die,
/ quam proChristo ubijtaccrrimarn,alceOs
<' ' ^jftbj detraxise corn octogenarius stt.-n an*
' " ,l ^tc^w^ dim dicipuli,quiinagflrumimpc
' 1 sramabant, perfcte^; venerabantur, in fol--
uenta zona, tollendis calceis,adimendisque
vestibs illi ruimirit. Quem more illms t
poris Chritcolis-omriibus cmunem fuisie,J
vtifrhnore inuicem (uemadmoddocet
Apostolus^priuenirent, certatimq;~ali} alioi
eufili* tcch finons causayestibus exuerent dormiendt
fiajhctmst tempore:inannalessuos retulitEusebius no
ri .64.4. mod>ScTptor,d^rQpeveritatt inpector.
' '* Est quidem aurfiojUociio maxime drna
*a ; T ofsi
 - LihcrqUiYUti. jQt
ossiciosaTiare, cuilicj; humanitas,qua: iaccr
no^-potsratreIigionenWentei>r>,{ z-rca

v^9 jWs ^W (8M<fW4> n,t..|

MIrari tis non pofllim antiqorum Pa-f

trum cornera afabilitatm , modestii
que vrbanm, quos interPaulus illepnmuj
heremicultor, o Antonius maxime flotuei l* '* . "
runt,sednosloquentemHieronymum,pre4 ^y^
ntiq; negotio conuenientenvhistoriamex-i UftkJ"i*
plicant audiamus. Inter has (inquit)rmo-s m<t,
cinationes upiciuntalitem coruum in ramo
arboris consedie : quiindelenitersbuola-
bat, & integrum panem ante ora mirarftiulfc
depouit.Post cuius abcessum eia inquitPdU
lus,ds nobis prdi misitvr pius,ver rrf
ricors.Sexagintaiamannisunt,quodaccipio
dimidij sempcr panisfragmetum , vertn ad
aduentum tuum n*.ilitibus fuis duplicauita
nonam. Igitur Dno gratiarum actione ceie-t
brata,super vitrei marginem fontis vterq; co-
{dit.Hic ver qui frangeret pan oborta co-
tentiopene diemduxitinvesperum. Paulus
more cogebathospitijj Antonius iurerefellc
bat xtatis. Tandem consiium fuit, vt appre-
T 4 henb.
 hensoregione pane dom adst qufq^imut
pars cuique sua rem aneret in manibsnw Mata
Hieronyrnus,nos intrim homincoririedh*
tcm admiremur in solitudine vitamr degen-
tium ; qui nec inculte vixere,nec horrid,na-
turaquetristi,ac reconditaminimfuettttfc.
Qu enim aula tam offciosos,&politicos
Kirm mut vn<ll*^m Homittesrulit? rcgiatri rrtihx crdite^
invitas. fopcat wernus etiam in hacdeserdi honoris
5Wi fri fi humanissima,{uauisimaque ratione,cuiuspe
Ertmitt.. ritiam fals vulgus existimatlis eflc eogni*
tomciailaji'i:; ' r"..i:ifj > ioaoi ihu:\ r.i citi
is.T.f rr't'n rsi; itni .v/i^ciil'nhtinci siix
j V.- .V BeUcobo ^nachoreta. o 3 si nmd
C!Wm lacobus Nisibi omis 1 Chriftiano
? Persidis inuiret; vt ergaillos paternai
curara adniberet,inipso recto itinerefontetn
reperitjvbi puellar multe pannos lauabant,ve
*/*V 1* . ^uoMJuemunditiamnuais pedibus procura
fcantifceminarjlacobo pretereunte,cuius crat
- - sufnma auctoritas,& mira grauitas,c faciem

re,atque explicare hominemq; natu grande,

moribusq; plendxdum vereridebuifent:ta*
men frontem perfricuerunt , impudentifsi*

.#ioo. j 2 i ., runt.
ub-unaftum maximcipeacun turpimdine
eenfu^UTirfontcnuprumdiribexecratio;
ni bu que deuouiffet, manantes aq.ux.con fc-
ftim cuan ucrunt.Puellis aurcm,qu fl orentis
eranta5tatis,formofiq; vutuS canos, & rugas
circumdedit,deformemquenecbtern ante
tempus induxit. focminaccepto illdupblt
ci , repentinaquc mutatione obftupefaa* '
ad fu3tn vrbem, qux non procul aberat,con-
fugerant,rerhq^ytacciderat,explkarunt;Ai >w.i \x
ver-ciuitatjsincolx cum intelligerent quid . c .......
filie & meniiffent,&pertulifent fue,adTaco i
bumicomalerunt,quvt vident, vtui mi* "
fiaerecnrfupplicker exorarut. Tum Iaiobvu
commiiratione motus Deum prxcatus eft.
pro amnis fontifque reditu, que dues ?urfui
ft4entem,eq;iatisimedirTundentemcum
primum Iacobus precarrdefi}t,confpexerut.'
Gmverimpudentibus mulicrculis iuuen- jiis*n*
tarflorem reflituere etiamlacobus vellet,pr' r*mtatrm,
o illas efl iufiit, & in confpe&um venire: " <"u Uce"
qud quiafacerenoluerunt, Senilis ilia ma-
ces rait jpiis eterna-Mermisimam quide pcc-
mmAeminmbieruntfemel,&itcrum pctu*
Iantes, nam cm infignero impudemiam pu-
T 5 dore.
 dose corrigcre pocuslent * pe
vcnuu, vitioa ^impodhae verec
sunt infam x notam colori , frontiqueinust
perptue sustmer-euc miil)rfwhn$Pfa

x y Eapolitanorum tegiEerdjntodff gili

iN^eUum cunxG$JJ5gerens lpfu^ouiif
arctissimas Viar , vitque angulias incjderat,
IonesAltauiliaprsidiosuit:fuuro,enimip-
fMiHsToflM fcquunvjuo ycl<wfiimo-in|^liiadftrt
i.j.fci/I- Iutemvtebatur,regiobtiUit, inquemFerdi-
narnmsm nandus non inukusafcendit,aut tardus ,-ill
umpnt. enim ncessitas , defultorixquc artifperitia
seddcbt stremmmYerutn hstes c m ter
o insistrent, fugientemquercelerrimo cur-
iore Fernandum cmprenendefc non po
, sent,in Altauillam feeere itnpetm quequi
T. 4tftlttum auxilio necauerunt. Itacharitatt
comitas adiuncta fort issimo Altauillx nom
peperitimmdrtale.rc >r njit>v: tu *to.&
BeAiaxmilidno ImpertfotiM: >h}
GEnerosaMaximilianLCcsarK verecun-
dia ceteras animi virtutes^quibus opti-
mus hic princeps enituit,non rnediocrUbr ex
<>rnauit. Qum nemovnquametiamcubadi
attrti 1 i ternpore
fcaJptDfi
rumrerum,cnbieuliq;intimimin;stromtt-
km ad xapkmd' vrirtamWhimrft|6t$
quod etiravasculum ttitrft ffectus ^tif trMjw-
simisjlectisnnsq; fnedicis'osten dbat. IPaS <
ta prjeterea-corHedentis Maxirnhsni fefrS* "***
fuissemulidities^ vtmirabilis ijs , !quibtrtsi??
fcebaturesset, multqu huius rccbntpUftQ
d studio teneremur. Talem este oporteblfyf*
cumjcuius sobolcs vhiuerm fer Ghristfe

morum jr
? r.

t^*t Qn'defuirantiquis ho minibus verecun'

-L\. di laus Spartanis prseertitn } apud quos
cpitalc.fuit, vtiuucnis locupletilsimus ni
vel'mendiculo non assurest.Qu a: r es lcpi- T
disiimo quodam Ciceronis Httstfatur exerft mu
ploiCuiui ha^cnt verba.Lyndrum Lace*
demoniumdiceirejaiunt^ntuiw^Lacajderno
ne esse hostisiimum domicilium senectu-
tis. Nuquamcfrim tantum tribuitur artati;
prfi nuC-
}oi DeVtretuttdid':
nuqu eil fene&us honorario*;
merroria; proditurn eft, cum A
quidam in theatrum grandis natu venifl^t, in
magno conffu locum ei fuis ciuibi* ni
quam datum.Cm autem adLacedmonios ;
acceiffet,qui cum legati effent, incertlo-
co onfederant, conurrexife omn es illidi-
ennturj& fen em ill feim recebifl . Qh-
bus,curn>cun&o coniffuplaums effet mal
tiplex-datus,dixiffe ex hisquendam, Athen
is icire quae recb offent* fed facer noUP*?
Multain noftro collegio font j ed*
hoc dequo agimus in primis , qtiodyt quiq;
asate anteclut,ita ntenti* principaturri4]
net.Neque enim folum rpriorc antecedent
tibuSjia ijs etiam,qui cum imperio unt, ma
iores natu augr^abte^ttiintr. Satis hoc
Cceronisexemplo docemur, quantum M
nesreuereri oporteat. ^ t?^#-

in r. h" Dcpopulo Romano. '^4 ^f1

T Ongotempore apud Romanos confit*
Jetudo fuitiVt communis effet plebi,& Se*"
natoribus locus ad ludoS contuehdos,plilit'
tarnen Romanuepopulus permifa vtitceftU5

ribus,
suCuerat censortburMareo Catori$&l.W
cio Fhcco iustiss im is de causis fe natu m tri
inextrematheactpanecortstitit.PlebscrMt
simul atqueFlarninius aicdit,v<*<?em,clarr)
remquecxtulir ^& in locum patriojs debit
transire ipsum compulit frustra relucttevttft

dcmirernur.Altcn nimftagitiosam vit ho-

^aucr^rj^wi^ro esse;w6,, ^flwfolor*

hic eques quoni,inquit,me ipfe- euro , cqu

seruus S:atus.Rsponsum licccvrbanum, &
cutra parum tatnen vercundum vifuri
e{tcenbribUsnraque Romanus eq ues nt
tuygn^niaAfUac^
 tajsrefpQr4ib^I}dcm^^
^ ' cruiih ipfo enfomm confeu ofdtamfet al

. _ l'e mpjj^ltajgeseonitemriiBon debt,

Wc>left|oresvecenfi;ii:fine.qiiil>t!isnagrrain^
#r4ua> famce,& fort unarUta diipendia fub*
WS^Wtjh". inibnl mi siincrt

-or ctv m*loiji^fivV^iwp33fA.-um5iiY;4l

>[, vt de pnetura adip&^^&F^^t

cum intelligeret Cicereius, omnjbus i cen-
turijs Scipid^^m\Aieaj

wops f OJUD lifj srrifitupnitctnoop oir

p0^peij,SC'CfoirmrcxituBriapudorc#

toWKCftft^He vmuerftts populuspri<Hii% fe

folljv^lnpsibujjiiroorcq6hhQneftq.oa4

thrdcdPiUitdEntrn'tsq id'l rnanrno cttsttfr

Ve Marco enio.mjniid
BRuticotpa%epfcjjy[fc mortem conici
uerat fa&is cum nomine congruentibuj,

* ftrftf Viff Hfefti res e&nt* fluUr'thM

' i'nSr eKi

lu's abftulerat ; -ab Antom interfecto eft

^ fur imierunds-.OfTa. vero ad.xn*
^vii^fPniamddnerirf
^tVSttitnnuquifl^q*ieidiniufl,cjtii-
lis officiofacj u e humanitas,placabilis,fi res it'a
pofcauinimlws)feiiW*i8j Hhnens in fuos.
*mui 5ii3io/ni!rrioH f{ujpmlo$ Hi
ongiiA -:1^6^^*^!<**11 Jt
*oj Pugil
 T)Vgd Glitomachus inter rara pu^om i
-JP pk ntimeractffJ&teiifm gla' * "
t cjiidliomin griiiiiifipii
*: folt^tamcharanvv'-icundiaail
^ttam^diebslFendefc^^
^Mw* s^^eonuiui)*airte^fi'drehispbfo|nis
fcijlr^! fermdiftciderct^triiinuoTce<iebat;Dirct
ptfgile verecuttdwrn quipropter mifarcm
vitamomnem fibi permiflmele liceiaam
arbitrantur. ^.es.uy<t,V,T.i
.D/mifKjioi Xit^rchita, qTojbcQi
(udmi'Tigrtoaafiirnffi 'iici bis Q-,
ifc ifAgo. ilte Archivas >4& f*a
lcjuamdiciqueat,ftuduiirefertr:qiyit>

..ic -, .';Vf l^idil^^tcrab^P^i&Si^ui^y^e^l^f

.14. jd tccfebatvaudiitittiijae parcebat auribus

vn a um in animum in duxit i mmundiu
tqidjiogua proferre.Q^am bpminis yirt#
tcm vtinam Qf iniitenttu;^rn
tpTlegjit , fui%e<tofcipuli cnucleant,
&CXp(ttnt-; J;Ln:a.wU '^

\ .-..-. jN colloguijs etiam humillimorfe fum-

-A m aFablcmprarbcbat Adrianus. AEgro
 '$ excluffle.Illos vero ucV
uebatur odio , quibus humanitaj
gia difplicebat , quod principem
wemeiTe oportere dicerent.Qtin eti
ingenij viros Adrianus ia: non incola
mitatis folum , fed etiam voluntatis cfcnfbefc
inimicos . Illud vero dicere non omittam, f***J sf4*
quod eitirrhoc genere maximiUuftre.Nam tdH<gif!T
xwn irum fuum queiidam inter duos feria j5r,
tOr$deambulanterrinimaduertiiet,; .
corrfeftim quieum & eolapho cicd>t',! ce
Adriani nomine ceret , inter -'-. v
tterT^jmeretjqt^ v
1 nobis exn^a%Klfcant,q|?:ft: ?rri'-.
peratoria vftuS'h'c'i'de qua loqttimr, qui
jote (aid-abilienda rgna cnueniens' ! - *n4
f . w , . - % .3 mu.;; , <'..1,/
Be Gordiano Imperatorias- ;Q3
f> OrdianusJietqtti in&ncbte vn cum t
AiJ lioiapud Afrkani^cuis procttfal fSfe ' ' 4 ^'j |
nTilitibusereatus eftImperator:cift $
effet ornants virtutibusjhanc de qua nobis ii
idudum irmo eit,poremam nn habuit.
4*aio enim feuero focero uo dft ty'1
^ftprphu filio fearer gefferkveim o J
9
 <0 }o8

-federi^ln eadcmdomo, &

Guando tamcn sedes diuias naberet , ^
ingulis focerurn inuifebat.Videant atnita-
te aejiiirtfti quantum errent,fi fe.efg^p^ ad-
orum fuarum^grtes, inguj mjul
i^ficpedelinquitur, ^.;-'t .^j^f?
... j rr."*-i-
De *gtfilde& Cyro* '. \
e^qsPcrrumrex quem non tam
nophohjCjumliiai fecit illulrem, in
El
&mmoImperiatantam adhibuit lenitatem,
dee.fitt t.J^Heratincm4u-eJvt nunquam verbuinr ek
adQttmtF. ciderit afperius ab eius ore,c]uod idem de La
cedxnvqniorum principe ^^^^

pricpibus digna, laus , c'ehim ^-

modiusartificium eTe potcl beneuolentie
colligcnd**- ,
i .-i r.v DeXenophte.
A, vi .|->.VwXciiophaniLgi filio Hcnnoncuj
; tamuiarj6,& amicus timiditatcm , iner-
tjamque .pbijceret(talis enim ludererogaus
;nolkbat}fateor,in<juit Xjgnophanes, me 41p

\ i*14* WtUjfitaroninibi turnia, xjfeff}-

aAtb tur,
 ab mho. 5*4 :1'

ferre defineret,graucm'Violate pudicitie col *V '

icgitintamtam. licet compertunr or- ^
it,nobilem matronamrfla^tiwabfieYta .pi*

fiimque admohuifeVne itnpndentits *-

'retiuypam vieret.Hanc niftoriam nooili-
' Dusfccminis cupiefie hot^imam : Etenim * '"

.01.' V-i4i

" tic delicatum munditis haudignobilis

fExemplar efle facile inrelliget^uirasb'i9**-'
49c u&6ribus diderit.Taritb <

"fl vMeat ,capi potras^ ^erratobti Vte ,

1UI Y X quam
 minibus ccl<;brauit,Noe emmj^s*ftfcfci5

-.. . fo DecAdautrilwshwmum & -.l, i

**, . jVi hutc^idsBipimn, Sed

.i7..w>-... ijgnjfl Bft^omiiiijrfb^iadvndBKvertutnv
vtpudons mcmoremft&natufamcTDgisafi.

eit y paul ^lriores verir Corpus dcet,

& niduo prooul vttek nera dcpc

i Va eft Efephhto; vejrecuncRa ne quid ho

e^pinYAn^he^
rtitudinis ioimica, quod pene intelligent exi A*
bcftijs nonnullx. ib YfJJn / biff) ttt.i^ift

' St etiam in Leorre verecunda

tftesdfii#$g*p
- - - - ^..ii

fpidtjVel fehitltl ^twdfetivdum defc?rt.t..U

gkftobiii vidd^^rfws intjerctftiW;
Tandiu&luarSritadolefcentum,qmdt

neate , qu prardicabilis eft feffici quodam-

modpj&dele&ari videarrfus.
ttet'.WlSttiUb'j.,. ."xicj! L%bjy ^^ibiwptSfO

* "Agt ^irid^yrctftidil^ftv
nonmmeritodixcrit Cato, placer fi-
d<fttc^t|nibeicerientyita .

pttbn ttvtrinsueceieram aliqua vicinta

jnctucnda^ que mediam honcftat celfarr,&
&. y"3 ftan;
 DcVencm&i.
ftant velt 010%1&1
.t-t^^S Ex quoefficfitltr. rerecBcefcia*hiafi7
., oJ _i y.^- >wn it :^
kslM^aer^^1
mentis inedia virtus,vt arx munita q
Sed de impudenti%qv ognitu fa cilior cft*
a>atfj>jpiw^|H[iiiiwi*i'y"a 1
fililMOlil Hut^Kus exatigait m e
em dehacipfaqua:&onecpofuit.
j ^lr^Hilitismagflaeteexcu
poteritexliotamcopipfodiDutatoi

,^1*1ultnpucris: rioftris da'

Jtume natura faUior, minuqu*

tifententia no^^gtl^ndbi^|-?
ore, qui dixit, videri fibi male eum iuuenem
aEtatisftortHt^Hmflbi^biirilnegaretp^
tentibus-quo nil did veriiBpotefcnamobt

i mimum t

iefcentis mairesaiaivercn, vtaitfFnffiuSj

quoru
 Ht?

wehmasiaitas jnfdtia fetnim conftitatda, i

&Tegenda prudencia cft.Qa nifi faciet ado
Iefcens,epe vt futnum vitet in ignominia; i
incencbumconijcicticalamitoiqufama ve ;
lut pcrnicioi flamrcuexardeicet. Hare tame
fcempliftyiuftrantur,&fiurrt 1/ ^"4
tttaki* tu m%i-! V

precibus hominem quendam minime pro-

bum Alexandre abfenti commendaoit .
Cm yero Alexander leis Uteris , quas ad
eum Xenoerates dederat, hominem ipiim,
<jui commendabatur, complexus rogaret,
imm^uareops^ett^er*r stalentumpo-
pofcife,danauidern Alexander y numeran*
<|ue pecuniamiuit: id tarnen Xenocratem
litterismifsisadmonuit,vtquem commnda
ret prudentius denceps animaducrtcret, cir
cunfpicefetquediligentius.Sapienterigitur LH.t.tfift.
dixit Horatius -'
 $14 ^wjwrttt'

IV MkHMi inawq" hiet{ zuestgA frol' j

mcO'. H - - J'iaDiiap am . ztisi xo :c*atpTpt*

GVm adolescens quidam ZenonisfaWjii
liarvrbem ingredi pfat pudoreiOh%1
deret,eum(^cxtrama*nia Zteno ambulan-
tcm reprisser,rogastc seVmr <urlatitaetv*
uium^uc oonspectum fagcretrtui adfeS
t.JUtt* fugio,tnquk,amiciprasenam,quitJads
sum t cstimoiiium iureiurarxio sfftuerftd
. intermittit V
rttme$ignaue,nnif
*" rij,& cu latcbrasu

dcs<HaecvriiamnprompmZnoTha<im^
sque iov

TT\ Vo ilia Agcsil ai , Themistocliscj uc f

JUp^onj?qur*sunt creberrimc comme-
mo-
|11^11
Nam Agefflaus patri peten ti vtquadam in
caui ali^t^ue&gji^fincitum cflt , der
c4rtitret,abs te inquit , pater , puero didici,
parre legibus jquare nunc quoque tibi ob
tempero cauens ne quid in leges commit-
tam*.:; -ThemiftoclesautemSitnonidi iniu-
fta pofcen ti nec tu inquit , bonus pota fue
rista" extra numcrum canas, verfumque vna
fyllaba breuiorem facias , & ego malus fim
princepsjfi leges in iudicando non feruem .
Multa etiam Plutarchus exempla colb'git eo -
ttm , quibusitfenmm attulitpwir vitio-
"fttjsj quai in eo libro legere adofefem pOte-
rit,quem de vitio verecundia idem, concri
pfit . Dionenim interijt non quod igno-
rgret;infidia*fibi,ft Calippo parate fed quia
hofbitem , & amicum pudufc b
Sic Demetrius AntipatrumCaiTandri filium
Werfcit . Cm enim apud Antipatrum
Demetrius ccenauiiTt, ruruque aJPmer
trio inuitatus Antipater effet , fufpicaretur-
queinfidias: tarnen negare non aufus quod
is petebat,qui fibi pridie eadem in re obtem-
perafevd ccenarn venit >q^*Aaetprpvi-
- ramada-is lui | tinta
-
 Jltf DcVerecnndtd.
timafoic Eft eninrinft
fidiofisjfc
I f / ' 1 I
-do itii ; '. vinrjp. trdigalaioui
-! ru bipneTiiisfa^'^i^j^
-irUhtccnnZ ^
i-tolt-v. ;- wood t upnimttfyfwa&ljji
snv aapcruhov ,
Iltb6frm fg9 30 t.2i^!K91Vte0fllvl

- igilmn ikfftrazs HstEiarH rafijaisiab

woiliv: 3>ii&qj$tlia mmbsaewjS ^sneq

r'WyUx.ifiui f.l9fto*R-- ;->(... .-;.'(

*,msJo ?i msba * ^:

earn j V
 i gitantiwiihi , dea fWHwtf
rum inftitutioneliabrntidii
_[ pisima verecundia' via'iefti
9 oe qua lorigam r*tinem
! rdirer , &qirrtum' ngerrij
prsftet imbecillitas, difpUtareiM^Nt c&ft
autb^aormaxim hineftt hmlfiibus^jifi
peteneUfify (Us aturem vetpfis^velttpt
alumnus fit pudor: nil ad banc puerorum -
formaSoim.a1i^|k>if^nidis,Tfi
ipfit m 4nftrabat,c}um il illis,cjuos honeftrfi
mos , verec^i*pra?eep$tJ:*
deremus : miibus exercen dis omnis vit de-
cor ia^mkxiigScn^di turpitudoipImp
qu poil rjouis mttiua4ufpicaturri ,
oruri^fadoruhi^ue verecundam mo
tioneroperiBefe propoaeftdam duximus,
ve etiam vipveademq^t&epef parebtum ttd
inutilem gratiam ineamtf^quibu grtifshrif
r 1 11 >W
 4 expjicats patiimweqtt^iffiij

digna effeyideb^^Wia$^q^
tijs non omnino expl oiSjin qiiibuMTiulta no

c^fen^nijwpmmii i-. Primj

]W\4if r.ioneinlatc patere^vtyjmjqe

TemuUipHern.cnimeiiKnomintSjqui'
yirtutprieditusfitjvaUepropriutnjCtimp
pSjtummawmfeipCumreuercri. Quanc$
4e verecundia hominis i n fcipfia, deque alios?

p:!,flUoniamhofnininturittributHmcft^
^wpj^a&*l^s%ppc^
niisyne i mplex in farria indecoro aibus ak
iyfcatjcmpudobsiuraingidacainiarinc
ftfle fit , tiam ab i}s , qui materrivberibus
wbSantcseaerawmrerwn/&ntatta. kxaii -
Qiiainrenanleuitecpeceari'folet *
ft ^ispji^ip^Mpt^^Killip^ttC
riemibusimniihushoneftaris few
apcni pntffenint easiadbibnchrriuJ-
triceiqie |^}|10*
BanFicri^qoidefn n&n potci^vtirhi'tn- imtr
dentia? germs inij^mioj cduoant-irniras/i
fidere;permittant,fi &pudoremTpfar drligat;
&patrewrfomilis vtefecundiE feruov dip
ex^opeOTvmrbjttiftt , > Ma^ni^pr<afe2lqi.
jntereft,} quifque m domo fiii&utbtri
dkibus oriatwiNM<^-^tH^yc#3-
<me&ruarunt v^tbftj^ mmi.ttttjf:cr*;
^ibi*^owt4g^fii*tVj*oa amh^adt
en hoTiii educ ation e tantumc<?itat -'
ml uro accepftiABas enm pWfm"bat
prine mx^iii^4>effiamin^hrrenspt

tem nutrkorem im inde tcneiifYngci:

lis charam h^f#iftipitv^ecutidi'am virtii
trnnomniama4*hiifam.Itraiy poftvai
elterai imptf(fepn^aHgftkifehtnf
t*e^i{ca^jnil<^^b{c*rr ternef dein*'
eepk aggjbed&tttitlr^gf n^ieifo*'e^arb4
dum e,vt mimmi p , quoad eiusecipo
.~a4 tc-
tem,natur^clmobediatt,Hterfefcttl
<t tangant, hohef ^^
nia^remoueant ab 5itl,qt Aatra'^^h
ter occultauitriccriii^ffe^cfrt^tttirt
in pufillo grant cofpwe^abemmM' thtf
tornm difiolutinem veltaciti repreneridi.
Nec ver (num quorundamimmoderati'-
rim vkuperatione non dignam iudicamu^
tjuivt ocos non oflfend*nt,quod effet tri
piimunti&rninim fereridunii tante ea gar
riunt interdum,qua: aurefc cft* prarfrtim
veftigio reprobabunn Scrftea oim dififipl-
na hiftrioad agendamfitie Fubligacalo prO-
lire vetbaturne,fifort ccideret,vt qu
eorporiypartes aperirenturapefc3 if*
berent indecorum.PriitaniRfn
Tecandiam iure optm commedt TuHius,
eratenimin morepofitnmjinftitut^ue%Hf-
iorum,ne aut coram parentib
aut cumfoceris generi in commni blne
lauarentur.udarorum draina lex^dttfttn iari-
his ditauitSpiritus,non feme! pitdori ch>
4uluit,mirabileque efb,cjuam longo , fufoquie
irmone dominani illein nobis Deusr c"
& mhditia,& verecundia neceitati ]m
~*4 ' *dum
 legis ignara vetuftas irrit,noftri-
TwrelupinosquolHam Ha
f^siffecenfuerunt . Vtri*
| enim natura: vim definiere conati fun ,
illa palm,& in 1 uce clarifsima factit tes,qu x
yetat nominare.Hofce ego vix addu
cor,vt credam,rationis compotes fuifie,maxi
jne cumatnentia* genus repertum lit inimi-
petulahti^Narrat enim Plutarchus,Mi
lefias virgines-vel morbo afl"etas, vel furore
exagitatas . plurimas fc laqueo ftrangulafle:
cum que Mileti ciues caufam , remediumquc
ignorantes folkitos & anxios tanta haberet
calamitas,vnius fpectatee pudiciti viri ad po
jpulmTOgationem frentis confijio dcret
um efleiaem autor affirmt : vt virgmum,
ouat femtercirlTent,nuda cadaucraper rad-
dium forum eif\.rrentur,quo fane plebis cito
tcrritevirgines, pudonfqueia&uram illara
.raetuentesadfanam mentem , qua* fupere*
jantjomnciredierunt. Ququidemexem*
plo fatis oenditur,quanti fini arfe&ionis lut
ms aculei,ea cnim virgines timebantreliqux
ex illo tanquam ufragio,fufpendioque i n -
 BeVerecunai. )'

lumefbnt
fedritulis tcrecnrif^ ^vtmtml
xim comm endatum,ne fi id fort rt*gfex<? 1
rint,in beftiarum numero habeant ur xjuam l
mdrremiiutricura pudor fumm vtilis depo t
tcrit,& honeftatis ciira, cpia pouidiWqiet
in faditatc imhfit,quantaque incendia par-
foleatfcmdllafuicitare, matur&rtmediu
a^runt,aruulosi&?la:i(itesaioinrios'bo*
neftiimcnutticahtmr ^ id denique facirr
qulod * matrbnaram nobilium cada-
u ?ra nuda conueliu n t , priufquam in {pul *
erum inferantunquar eni prbe" ahirnaduer
tantycorpucnl ge nerdTa fue fidi efle peri
mtflaverccnndia: fegeS nowexcedurt.
nfantium tatulan^tneraqetnembra
cesibeminarparmis inuoluantjc fifciolis &>
itringant,fic manu dncant,i'ludant,fic'io11-
' ctiiryfic prat amore cum fuis pufionibus -
butiant,ncillps compleftantur , & foueant,
vt inter cEcpundia memincriritpudori$,qu
Cfikmaluranisidulo commendabunt. Ncc
niai; parua tas negligi debet, aut nein perin
- ieatque adulta fbfmidari , cmfiaus cri-
bat
uli<uj>|i.dlr^iii i culpa cffeum ei,Ht^
fe ai unvuis a nnos dantaxar naturdecem vi
ro* libdine fuperaret .La&c n ut rientium 'm
Jiercularum vel dolo , vel negligentia. f qua
fuerint in adolefcentibm vicia depreheft,
CD*rigtinftittor,quivelutprartorhoTora%
riuspupillisreftituenda curabit,qua?cunque
malus tutor ademerit. Erit igttur pardagogi
prouidere , non folm vt pueris ea fgian-
tur,cjuar genas rubore queantfuffunderc3 ve
r etiam vt ftatus, inceus,accubatio,vultus,
ftaus, ttum denique corpus decorum il-
luderuc, cuius pulchritudo deletatocu-
Jos,mirabilcqueexcrtatamoresfui. Nene
gue effminatum, eque rurusdirum,&
jagreft Chriftianus puer habere debet.Nam
in culm ornniseft indigna bom ine veliu.
legantta>apparatu(que.luxuriofior remou
dus,& in ipt> ore , corporifique hbitu quide
quid motumviciat , & geftum cauere opr-
Jtet:imperenimquodreftum et> Sffimplex
;optimi quique lauda* erunt. Munditia,qu
moliitiempra; i frat, nec incultos nos^
ordidofq ue efle dcmonilret, adhiben da eft,
X ! quam,
 vepjeraque mediocrity .

timus exmplo eife poterun

efjfordciliiquam

_ minime decet,nam quanuis feftinationem

pocat res,tamen abfque vlla animi perturba
itoec ferenda ehfieri autem honpoteft , vt,
qui nimis approperctjimfnodcftia vacet,qux
tune oftenditur,cm anhelamus,vultum mu
,iamus,oratarqumuSs.AdoIeicentum ferino
! fiue in circulis,fiue in difputationibus, fiue fa
miliari um congresionibus,fiu e etiam in ton
uiuijs pertinax eil non debet, aut excluders
ia1ios,nifi'cniin viciisitudini locus fit, iucuntt
tatem ccloqui non habebunt. Illud aatm
pruidercmpnmisbportebit,nefcicct \i-
cium aL^uoddicacitatis prxfcrtkn indicet
oratiojquam obrern,qua: de abintibus ma
Iedic,de praferttibus contumelioe proferri
inftitutor viderit, int iHa quidem exqiiifitd
uppido punenda-RucTtareofcitre^torpo-
remnfim excutere, & fondai quadm bra-
eTorum,crpriiqe totiusflexiqrie ta de*
^T'F'" ' -'k^-":;decets
 |$^^^( Ludendi licen-
t^vfc'recimclia 1^1'4^*
genus petulancia yocare'ae.bSctj atWWWJfti
? pudor (t,qi dminctur. ;Sed^to.toki
deniotfeVa prarcipi vtiter pfot ,^.--
ftantius elTe ducimus , qum vt adoiefcentes
gcnm>as'pra:ferjm^4iuitc$iofttufor;ad*
moncatiO oeulos lcuim?'* & incaut- deflc*
bnt,& volitar patiantur.Narri farpclcpntin
git^^aoculiscerriamus^^ua: nojs rme*
raro arTcrant caxtatem.,inec cftvlliis acrior
fenfus,c}uo homirfes vcl primp impulfu adid
cpneu^fccndum^uod viderint,rnouetur.
. Reitqmdem afpedtu iucundas <jui fowA-xtr
itjgridbiiuifturji^uituribtiffl! atQxii
pugna, certamen voluntatis difficil e
icupidttatum velut maritimi aece&&iscf
fus}conenonis in re turpi formidpf^G fcjir
* repscracogitandi.Ocuiidefiderium'Vebie^
raerjter citant* neoauertere cogitationeh
inuntab rjs,quc Ubeher y8c cravoluptatc
brnnntuf. i .QuarejadolefcenspptsaejJtifi
^rauerntlnus mauisac4^eresmodeftarop$>0
neclypcdnvlemifiif4;Cli ^
 tx6 VeVerecuni*.
femfh^bjicnoccntiarpfettacula pofiintatA

hfeiii^s,pergit^ani^^ .
irnfltsargilla prpe,& Taxis oblWuitusT^J
tVxkt fan e,Vt ex Euangelio didi am us, c
eosnos, autlufcosccl i aditunon prohiben,
quam geminos oculoshabetes in inferos de-
turban. Nos Cjdem moucre debet'pwrca-
1115"1,^ ( vteft
apadTKcodbretum^ubd; [gente Todo ai*
'atorttnicfui non long berat,flexiffet
"los, gratle ptena mu nam per anno*
'eadtaginta illa tantunTiafoexir, que ente pe*
espita iacebant , fmpr^u celia egre.|
iem aut ommno chBik^tk!0nJ'
tibut 0 bcedjebat.l^^rt-Y
|^ graue* .,
<jbd peefia; fflagnitudo declarfetc non rtmti
^loIrn,verrnctiarn nefaria^ flagitiof^ue'
vdiTenonpocnitebit? u^lihV^ oculos , vt-
SanmaffirmaiSpintus,exeVhirDeusjfunt
namue &hbidinis indices^ arrogan^
ofc ie rarum moderaronis,& tolrantida''
ciwentum n anfluertitin nimumeogi
talionis fditas^fapientcr pr :bat , cum
ipif-
 . ..ibr^intclbgifacap .
imtjvra^ua: Mrabrams G<juj4qiH
' ms,vt ait Tullius duo ha . (

braj adiecit , quaf ^ aii ipustegu-t

:*
N$^sad/^ iol

I

an
atil-htraparietli fficattin ifii'fifft
ifloii^nipi'oifti'iNm fi homafeljY'fa
ftus itajyit Ambrofiusjtion vcreri furpe duci
muS^wmto erhhipdntis ,trWilM$ dui-
nkatis Vnius prforiS!,Ptfem

rllifijtie praefhiajcjim bcli idir5

norWntfn?Eg6 iltod^eTe pnds |^ofe.

bralej &angefeiTip^

lb^es^^ttft^Tetdhtfy *Utalittf

(pWienl,fi<!fc^6u^f^im tltdrt ?fTe di-

trtrem in1 diuittnftfatrulijs , ampliimii^iife

domibus,palatij{^eeommorantemmecum
tiWsGtpe.dt^J&miWdtVfMt
sformatQHsiiSgi,tantWn'p4^^
< ir ^* ris
 ;p^^i6<juappferfit<jinij:tCr^ upe*
capitis,& aflurgendi rationcm^&j
cum hominibus concjnn,venufteuc gcip
normaihvebtabaTcbkeaY
pietatis,<& re igionis neglecta I
nos,qui intutionis huius -religionc 'parinc
piumduximas,apertiTionftrauimu$,cjacmJ
liber puerum/ is ignobilis/iue illuftri
CO hatos exiftit, Deo in primis , Hominiibus
deinde gratum efle debere;QuocircaVoic
& operam f perdidtFe'preptoreciffitp|
fi quos ipfe educauerit , qanuis hommibus

fcfm ^^p^ffantii^^enci vwmra

Monendus mihi pr*tereaiecbreit, cim n
tarn fan&um fit , 'qudnq ft vtof* cffidital
adukeret fallaciter imitando ne fe vnqbard
dccipiiIaquadamvereGUndi imagine paA
tiaturiEft enim malus tjdk pudorvirttit

nfequi,tcrgoife,veftibsautkcertis,Ut

conflatur,& efheitur elatio j qua nilhbmit

arf*1 '': X 4 Peiu*
 torios effe poteft. Itarpe tff rMfcf fftjdo,
& contumacia plr ue adolefcent uiwydtm*.
^ue fl pudori; ration em habere p-utantyiir*-
pudentifsimi fiant.Non patri, qui hoc ingef-
riiount^neceTariai&iufta^rarcipierti obe>-
bunt,non matris fce mifexeconffiiantis iuf
(icomplcnt,non maeiftmhonefta* vitar offi
ia prafcriben t ibus obtemprant , non pau-
pcrt bus fubuen iunr,non digniori concdt*
fcorideniejoe f^fubmtfl gerant-vll, in i r*t
propt^r romj^ucmCTTbee^pintoni fibi (
xece-dbrniham* AkiWadesycilra pnereflfet
fupcrbz huius contumacie labe non caruit:
nam talis in platea ludens bubukum 1-
ftrum onU^mdcennTi\4|^unper e

' ) ^ prrisred ,<]tomte^ei,

utjbr raaSnifl&L^4upticrii^<pf<tin^
ttHTe'i^antcb^^
fetades rn'ul dt^tans,vtti^WwVy.dUctiu
riga^u.m hom,pfirr*?rilicrruhi a#c*tf
juique rcm.pcjlabant > tiniidi aiwjrrerufttt
'* voti compbs euafit.
Plurimi c|uid,fBt Alibiades noftr jn-'ta-
|e/cdnnilto^
j < f ns,
 m

tqve^iie gldHcfam.Diciit fan pau-

gaudirr,ilbsfe h abere fiii os , q ra aura e ye-

linteflinarrmlituiquicmbernalibusop*'
pbcce nonfint v<pi fw* npbilium iCQTJbcja>
. tione debtervt:ur>cjui denique veh'nt femper

x&fersndu,

umaniwsaut ipipooit foruna^ut cafos af-

: c otmniftus ilia max im grata irit, ad '

fti^j^pj^-fu^uiq'^ nawraeft)fea;
inini)rafequi jjosimas Uferte contentos

~ " -*: &

5 vel
 Ij* De Vwwndk.
.velcomplc(cnda,velpcrfcreidaerii
do nil infit in ea vicij ) quod fepe M
voluntas y natiuaque propenfio f
precipites bl Qm locus eft fane lubricus, re
enim propera; , &ad. nolrara \coluntatem ,
fluentes non adokfcehtifolum^veftun etiam
eni prudentifsimo,atcuie integerrimiperni
ciemj&interitum pepererunt-QuareHome
rus Col potarum illoijCjuos efie hcrs, mii ,
gnanimoque.fin^cbatjinoperbuseinfimi
Siquandoexercui^&iritrbisiafliifq
rebus parientes fuifecmemorat* iQuiapro-
fedt ineftis eft,non mecditX*mpoTs per-
foiam nolleirtduere,c}ua?,fi gertu* ptim,

iwreVfiklSit^^pef^caiul.. r
rc,&in tempeftare,nonfecus <rt in tran-
^uill cnftantiam rtinre : Ego nil eTe
amabilius puto iloadolefcenWjui cum flo
rido efle liceretjtamen mundi fatun & au-

, traat^e-eadem meij^priutodi cxK

B: X deo,
 *ntinensoYAtU.

terfj

rum
JS4 '.
j;mgni;rufFiindieximprbllifQ^tjioh

ob res maxime hdneftas vide;

Kim auro , oum .tihalco cqtnparatur

afcufit > animus vero cruentan

<jue ait fcruator illps iibi pudori $fl ftftttr
ros prarfente fup remo Ptre quos pudor
m vita detinuent^ne crucem fequahtur,& ea
<jue -Chriftianx funtvit.t coniunfta, Adilli
verecundia: partem *., 4||K rc\ rtf
jnaioribus,veljCp

|u^rioribu$4t
e^e^C^ntcaptt^u^d^.^pvn o
ocentliter*. Gnu.fleere,.caput<jue fubr
niitercwiirttfficx nutribe ^^^k^ff^.
&)tulo$qirarftaw^
i^pgunt,i.qiipim4nurcultim accperuuptvl
Kecob aliamcaufamChuYpusoptauitnu
jpf* effe faMe^esynii.ytiatne abinfatir^
^yjrbanasejoquenti^com^^ '
&^(eren? . ; Laudari illa fluideA ^
cconfuetudo, vtpucri ex literario ludo ;
turftwap^jR^^tir fta* '
ui^- * le*
 Ccntinenfrtie.

d bencuolentiam aptiu's,vel ad dim urn

fac^jp^,(^biKus<ifficiOi&'comitat. Fieft
^ potft,vt^ui libenter de<iuf
* at,a(urgat,<raput pet4'f

icisirft,experiatUtv: , - am gratia g^ariam5

jtatisaequaiem^alis nvaic . Sri&ifti
mus ille Pctfs ira EccleGsSram g*egiaW
inatronam Uudibus eifert , <jua?fauhv >
^ temper appel
rct.NonefttacendaPipini Gdh^rtftegi^
>hanum Pjajwm fefe ad Frefnooi Confer

intellexi^R,oiaauiw:prfulcriKWip0 p*P 4
culjPaiiijs^ujjkniriim prpperabat Stephf }
nus,Pip n us egrefius ad tcrthim lapident**:-^
currit antiftiti,cuius pedes ofcuatw cfti ef~
lt,equo amplius vti nol uit,id tanti paftdVil *
rcucntus maieftatem pedibuifecititer,ptl )
iciarquc rauhe itinere man 6 5
tinuit. Et quonkm nouorum exemplorum '
h:. com-
* VcVcrecundte
omm emoratio iucun da eflc fokt, illus ai*

a^onitantinumliet n mitia*e crcgii^

praram modeftim explicab?Qu^Quan*
ao!hri&^tr4o^escnunir*;v3it,iicam,
&gladium deponit,ne<Te vriqurnfacris Ko
minibus oftendit,nifi priusfe armis nudauc-
rit,illis,inquam,armis,qua* reuerntia:,ac pu
dori videri pofsint aducrfa. Idero,i rei diui-
nx interfirjftratitapcti) vixeramgnibus at-
tijigitextremam > neclocumplebedifiun*-
$um in tmplp fibi parari permittit vnquam.
0 fumma comitatis laus ,l fine qiareges ilo
principum non olrri munef,{ etiam no
mineindigniefleidtcantur/ ;N cnim tam
Eppulare quam bolitas , nil tara regum qua
manirs , nil tam gldriofum quam glor
ceintemptio-Qua: fi prob animaduertcrent
nftriicmporis principes,& ifluftrcs viri non
fe tam parcosinfalutando,honorando,infcri
bendo,appellandoque pratberent.His ego tV
rannicum illud,& perbum placer animad
UcrtOjoderint , dum metuant , elm infimu
knt,abntes mordeant , dm modo coram
obtumecanc , & obfequantur^piam iaekfc
rft.ncv Sed
ti^pctnmquam atrooimamfopedepeii^
dunt,cmminimdefint qui. inium lacesiti
fpiS Ylcicmur.SiSfctPcnitaK vetcrarjb
quar prifcis.funt annabbus.' recndita conc-
mur.enjcr,mximasvflorentisimaf<5e-Yi:*
beskbcfa&axas flenspcricma$,proptcrUQ
rm,<|m.pra:erant,agreftein,& horndu prih
cipaturn . T eftificari hoc potel orinthus
fetotiraGr^cixlumenyqam Romani rtar
t quod fui legati fup'erbis appellati clenQ
fundituscuertrunt. .Cotri. vero ianui
Carfar omnia fubigens,atcjue deuincens con
irua;ticferturArmenios formoi equi da-
no placatus,c|ui,vt erat Satrapis dous,Ro
manuhiprincjpem adorartifepplictis m
-e genua fledemscaputque Traiani pedibus
fubijciens,vt eumad milericordiam commo
^uerct i Quad fi bellnas amabifes comitas fa>
-iit/juis ferat incultos homines pratrtim in
"aaat& flore,quo tempor&gbatia debet, ;
ifenfio dornmari?Ad hanceriamirerecundiai
partemilentium perrincr,& taciturnitas'.v
TecimdiiCircunfpicere adoleicntes mtt
necefic eil in laxandi s lrmo n i habenis,mul*

 j j 8. DV&ecwdU'
taque interuenian oportet , nguam *>
lut cuftodia,& vincula emittaraus.nec Id-
qui vtiliter poflum u$,nii rem,tempus , Ioc,
& perbnas notemus. Pr.xfent bus Epicop/i
iunior i lie Theodoiius amplique poiTeflor
imperij nunquam loqui eft v i Cas : quires no
roediocriter improbat vicioforom quorun-
dam loquacitatm, garriendique bbidinem,
aqu.bus aduerti nonfolet, quifint ij , apud
quos loquantur,Xr quai s,*peque euenit,vt
la temer ia&entjquarfjlentio artilsimo te
gre debuiflent.Nil eft enim lingua? vend ita
ttone leuiu$,nil perulentja n'agit i o{uis,ml cK
caritate pehi,nil vanitate,mendacio<^ue tur
pis.MagniSjmihierede, gliberant mentif
angonbus,anirni ferupulis,precandi ab-indi-
gno moleftijsfrmoniscorrigendi pudore,
quiexloquacttatisfluitbusad tutum filen
tportum confugerunt. Adde garrulitatis
effrenatique oris perniciem inlnabilem cf-
fe,& medicis dcfperarixm ea,qua* loque
dopeccauerimus, etiam remedijs adhibitit
han-ereinclufa, &nunquam penitus euelli
videantur,Vt qui veftis ruptioncrh -confuen
doreftituunt,cuiuiveftigium,etiami peri-
:. -?' t tlf
ttfsimc agatur restant en ce facile monftfal
inquirenti.Formam Chnftiane puer,&tan-
MM faciem honeftituis afpiciendam ocu-
lisdepinximus, cuius vtinam pulchritudme
eapiare-Quocirca poftremam noftr oratio*
nis partem in ipfius laudibus confumemus,
tentabimuibue fcire,num gratia, o^ptecibus
aliquid apud te valeamus, cuius eductini
vacamusidul , nontantum libris icriptis;
quos horis cjuafi furtiuis conficimur,ed eti
Cuotidiano docendi muere, erudiendiqu
iuuentutem labore nunquam intermiflo.'
Res eft verecundia neceuria pueris,vtili5 ill
ienibus,optima fcemini,cunais hominibtti
filutaris.Harc l potentioris limina adire ve-
s,in poftulandopotifsima eft,hc in Colin*
uVnatu maioribus tenet principatum
impetrat,b:sc implort, ha;c ignotos conci
liative ab alienisbeneuolentiam captat,he
Ienit,&mitigat iracundos,hxc plat ini'mh
cos. b hacexiftimatiocjuiumpetendaefl:;
j>ofteritatisgloria,vite laus,popuhrs rumor
artatis decus,virtuum cuftodia,nommi$ fplS
or,pudicitix fundamentum. Quid verec-l
dia nobilius?quid berall' ?cjuid melius?quid
t.J?: de
 jG&iwmf
ieniqucorhatms ? Nam carters yjigptt,
Suanisprxclarissimae illae sint,tamen angu
is UrnjtiDus nvultae definiuntur,&terminan
turat vr. verecundia? ysus lat patet,njlq'tic
tamleuejtamtenuCjtamminutunijtamsccre
tum,tam felictum cflc potcst, quod non ipsa
&tcmperet,& illustres. Iustitia: partes sunt
homincs non.violare,in quo est ncessitas, at
verecundixnonorTendcrejinquo est cauta
qua?damvoluntasi& ofsicijplcna. Prouidet
astit'asjne hornines perdat , & inquinet Iibi->
doquam tamen pudor velut antelucana vin.
fjtindustria,tollit enim,ac spart quidquid
prajfrrc solet sacem ad turpitudinem conv
niftendam.,Quid deniquesinc verecundi
rectum est potest , & honestum, vt aie Tuk
Kus^Quam & qui bene audire voIunt,pIau{vr
bilem^ue rumorerai colligere,confestim ad-v
bibent^itaqueerubecunt, & pudet illos inw
pjidica loquijVt eb tanquam itineris eompeni
dict clbre nomen afiequantur. Iam si crin
nis tetri j& nefarij veriiam adipici desidereSj;
quo tandem alio patrono , & aduoeato cau-
lam obtinebis?qum multos iudices accu
pudor srcgit,quos nulla ratio flexislet. Om
 .

tii^ftBiks.tQrti pudor vincit, & lupe-fs

p^ifi,tixi cJmntia iudicum j non venkao*

gitia quanquam voce non dfendit, excuiv

none non lenitjdeprecatione hon mitigatjfa'
dt tarnen nefcio quo modo taendo leuiora.'
Publicanus ille , vteftapuddiuins hiftori4
cos,vultumattoerenn auclebat , iffir
rs"delicbrum Deo ptimo maximveni
itn petrauit,quatam en Pharifieus aruit,quair
tfteundem,qiiemPubltcanus,dominumpr*
uffnalter enim pdorem in prcando idiuV
boit, alter cum infigni impudehtia i cxtero-*
rumue hominum,& ipiusPublicani 'tnte
ptine fu facb v enditauit . Ro mrn irrakr'
Grsecarum ciaitatum legat vnrant que*
ftum de Philippj Macedonum Regis iniurijs.*
Rex autem filium Demetrium Romam raw
fit,vt in fenatu cauam diceret,& patrern x-
cuiret.Sed Demetrius partim criminantiuni
turba obrutus,partim querelar veritatcon
icbs bmttcuir^ftiemq; totlruboretnxfe
JOM Y quam
 |4 HeVerecmdU:

queeofenatm probant , vrMSpp'f fMftt

omnia Deraetri) ipfits filij pudori ingenob'
condonarit.Itaque omnium fuflfragijs paras
el abolutuSiObtenta^uc cau fuitribto iure
dfenfibnii,fed patrocinio pudoris. Magrii
verfcndiavis^magnain vtramqe partera,
rt,ncc virtus vUa magnopre luceat pudore

rs , & opibus abundans cum in inatum tc-

fUsinductus effet, tanta conimotus *
tnoram Kominum prarintia crubuiiTe
iur,qui pudor,vt ait Seneca,mir.ipfum ortfl
it.rgo illi & &randa:uo,& opulento tfce*
.- .. i-, f' o.- i-. 4 ~ rt*

ta'odeftiimdjdicehdi initio, pfxcipint rl

tores , quod nil (it ad conciliand os auditores
verecundia accommodati'usyqui tamevt c5
ioni dominentur,afcendunt,vtque tonarej
& fulgurare iperioreloco videantur , Sc
&rilis actas(c enim pueritia omnis appellart
da eft)nOh rit roodeftia: freno coercehda?
jHi^rries, vt placer peatribaj poJrtf,
n'' . % lau-
:(tnj$aqt>^
quem perdki negant m artifici
conquirunt , tu invita negliges quod eft
cena neccTarium ? Sed quo te magis huiuS
virWti<amorafficiat,rere<;undurn adolefcc*
temdefcnbcmus. Animioculis contempla*

wrginaibintuere ^ ,^^'
jn.quo mites ^^^^^^

t _ na^rifusin profperi* mihi*

Sediffijlutusjaudeietiam^qujmtripei
t Jwtipercisu^
fiam,ammican4^e^

^^y^e|Oi^n^poteris',<j^^^ ^
vociferandoue dicas,o puerum anglico

4jui ilium non viderantidiligeba^:S^*h<^

adolecentes/cribitXenop^oawnvjj pubU
eis vocem emiiflc vllam, hecoculoi.d?-
torfiTe> vx nor pucro$,fcd aut lapides , aut
Qiunto mellar nolrorum iuuenum mode -
ftia eft,qui idcirco verecundiam amant, vt
hrifto virtutum omnium prete, tum
tnag! ftro diligantur. Iii quo tarn 1nguiaris
fait fueritas,tam preclara grauitas, tam iyx\~
cera maieftas,tam affabilis comkas, tarn vene
randa humanitas,tam decensvultus,tam coa
fins,mique fe mper fimilis non animi folm*
fed etiam corporis totius habitus , vt vel folat
Chrifti Deifpecies diuimtatem inefle decla-
riec.TRa^l^^i<juitAmbr^us^npericul
Suinnagrauius vcrecundie,quvit difpen
dium arbitrate. mus lludetia m eft feit um

iiyfi^vietnandamin pfcu soris-nmw*

cminere,quo quid <" cutius?'

iornai aduer-
ciftt ftult^dfti virgi & fatu, de
inundo mubebrinefario,ac fcmeretrkio
ominesim-
^<tcijlafce^^^ultri ca
-tarnen ' r

ucat,
 bntmcnioratioi 34$
mWjnij|ij>dRin imftm ffintf ftH^^Hiiifti
^e4^quideletentufe* quo Pythias Ari-
ftteli filia rogata^oi eft color prftantrf
tausiisinqiiitjquem irvingenuis pudor eff-
ck'Vugatrrteftiflu'd'Dsogenisverccundaft
ti tmdam puero , & vehementer cmrh'oto
grtulantis,borioc|5 efe animoIubtis , quod
verecundia rnbicdus quidam ft color pro
batts.Memori prdkum eft, Apafiam h

iM c&pt-iu puetbf muh Gyro mohftfat

ftfl^^Aipafipr^eeetiefas ipldkyq^
lUtf faciem ofHarnee vires ap^<fereVnicfc i
eaflrbs i*e{ponderi,n*Wf^1<
inYpudietr&arife pettnifit. Refpuifle et i
didftr pr^dara h6virgo regis tahis inde*
t^o^qare/uprWtfdnf deiekGyTst
folam eTe ingenuam v& incorruptam dixit
Ap^fiamireli^asceib > & rflf&Us exOl
letas <S>i viden mertrkes- Itque vel-ecrt*-
d fbemm incefifus vxoremani du-
it/bi^tte fecit qualethjquoderaf Perfa.
Wj moribus alien; Hc ego non dmod
diimile ci eTe video, quod Stheri M ardo-
Y 4 chei
in gauit,fprctis innumerabihbus adultrin
forma; m u heribuSjC u m tarnen Sthcri& -
dor,& n.mua facis prxfidium attulienti
Quod legcsduodccim tabularum g*ani
teucroque interdicto genas,vbipudom eft
edes,radi m uerunt: ijUis eric,, qui foemin
pu do r is ex pe rtem, pue rum que petuhntem
grauifsimo fupphcio non pute t eile pu'niim
dos? Pnelope(quod iuefabiilofum,re hi
ftyncumefi^rcenferiopimpoteft)tani
prccbuirverecundia: fpecimtn , vtpud^rj
imu|a<rumnonalip,c}uamipius vu I.tu pin
geretur. Nam iun pater Icarius filiam-Pe-
nelopcm VJylsiioe-uifl"et,generum(jue,i<i
ret , i rtpatria I tacha m veJle m vx pre pro-
fiijci,cgr id fers rogamt filiam ne fe de<
fererct,at VJyffcsoptionemdedit conwgi,
\t vel fe e queretur, velcum patreremahe-
re t:tuncfoemin a i ndolis hon eftifjima? nols
aut marico repugnare, autparenti dipice-
re,voeem emi i t n u lian' , fed pr pu dore fa
cie V elat a q ni d in ? n i m o h .1 beret,tacit a indi
cauit mttaccr- MHQtndfoft
*Mh ' i f<Y " cum
 47

^u^ecnnfocoVvb.fil^Vukum'obtexe.
^-^ oxeare aliquad admiranda: illifc
mo.cbfti^monumeuturriiPudoristibiChrt-
fttaras puer<effigiem potius adumbrauimus,
^offl exprekimus,nunc,fi placet,tmpudenr
waguram aponemtis.,'Vt fi te/rerecundiat
pulchritudo minus allexit,eius te, quam dc-
pingere optam us , deforraifsimaterreat im>-
robita^Mluenim icontepttonc fiunt cla-
rira..(^ntajfeiurvercundi3rlausft,qur
tufq ue fadWjfi-ex-fola padom^racfisim ve
jTuftatc oetsaperte oqgnwi^^Sces pro*
fc^,pladc^uftinflli^s^|iudlDriimpucich

> fe tecn^ammoq ue perfpice um homin em

in quo non fit afcquis aut famf p'udor,aut fup
plie1) timor,v.erecundja? figmficatio nuila,cu
jusjftni roonesdifficik^&ttm> greftis^faeiqs
^a^ab%mruborejvwtns aipd'jlto
gua petulans,borrbilis aditus,fuperba refp
ta,inquo nil appareatingenuum>oi m9n
tum,nil pudens,nil pudium,& cm ttcrri*-
mi huiiis monftri^ atque immaniftimi figura
longe a^xcri^coiwrrcfces. Tali? Iulta-
Y 5 nus
 .DrVetrctmdUS:
jiusillefaitCbrii^anatreipubIkrpdH~^^r&:
cxitium^uiusvukuminconftaTitiB^peridio
eque impudentix mdicem cum magmis life
<jregoriisi-!Naznzcnits r jsiniadurtift^
TOultanteprcdixit,qualem,quaraqueperni
cioim belluam Roma nutriret.N tarn per
dum,tamturpe,tamflagitiofuin,t nefari,
-Ut trifte,tamfeuum , tarn in auditum fingi
~excogitariquepotel>quodnonabimpuden
te p erpetretur,& in illam cadere poit; San*.
&ifsimus refer Ambrofius, duos fiTe M
diolaniviros quorum inuerecuadovultu dt
uinus praiul^vdut quodawverbere fos ip-
ius Odilos dicebat otfen di , & vulnerari :
quibus alter non ulto pofli Cbrifto d efe-
rit, Arrianamque dementia^ feqni voluit, ai
ter,qui facetdos erat,fardidisimi qufcftus ctt
piditate incenfus ab Eeclefia recefsit , gradfc-
q4it ilium altifsimi honoris inqainauit. Atq;,
v dicicAwbrofiur^i^wefirambo m
rarantjqualesinceuvidebantur. Eius,qui
pudoris pagTafe:pei*fregeiit j preditione*
wnt,fort^atrocifia,up?a^cdei raping
eddtri^prtctdia,fedh0Mes^rtiiurat^
nes^reraroteublicar-eiB eut&tempkwt
? / exu-
 - Cmintnswrtio. ftff
f^k^ei^Miibfifm^^^te^ hi&-
vitiJcffntAb dedique 6^pe^s*m*,d*t

it^eftt4tofiit.Ciues hunc vitntfuj,'vicitfi

^erutii^bgniirefpjo^^
tribujes*A^tuntvj'ais puniritj; cftifres
nota#,j>le'bs dedeeor^lgusirridei^ oni
nes deni^rpngeviftit
aufpicium deteftnt!'^-'i-Qum,Dcus bone,
forim,qum miuriarum , fibilorum , ioco-
rumque pajtientem cum cTe oportet,qui ve
recundia trminos fuperarit,frontemqj p er~
ricuerit ! Qupt probra paraiiti feront ! quot
contumelias pati coguntur meretrices I quia
nimirum impudente certiima merces illa
eA,vt nullis honoretur. Hanc tu vita: cndi
tionem non times?non ipo i mpud entix no
mine perturbaris?non hice meis cfilijs ami-
cifsimis frangeris?non verecundia; tutisim
perfugium adamas?non petulantia; fbedii-
mum a{petum,facbque mult inquinatiora
Serhorrecis?Te per immortal Deum obte-
or,per Chriffingunem,per pietatem,per
fidem,per facra communia,per aras, per pare
tumdexteram,quamtibi,modo verecundus
 a . DeVettcmiial
sis,porrigentipsnpocie^, t^^uijiyie-
prccor,v t pdori malis obfequi^quirwi&idi,
ni,gumintcmpcrantiar, quam impudcntix,
quam voluptati,virtutemq; hanc , cuiu pcr-
{ccutifuimusencomia, tamchara
vt m illies, si ficri posset , mprcei
- . oppetcre , potms qum abipsit .
gib^quajltibi prxcripfamui rJ&V
r-.!;..- (dcrcptrcj. .oLi/.rui-^eug
PB

-"b ri ; j i ^-0 . . .t? !,2 ; t r;j 1)1 :. ; . ?i *i f! U -qj

 Liber t^uintM.

Erecdiam virtus ,pudorenW

vtepudicitiaconseqaituryvtl
uctusflorem- Qam'brf;
<jui de modestia, & v'tts dectf
ro^proximo libro t multa di-i
ius,pu dicitias in hoc prcepta defcribe
muj,nec sola honestatisspecie contenti,qu
in pudore est,vim eius foliclam, & robur, cu-
ius est magna in castitate pars poita, perqui-
remus.Cm ergo colotem venustatepueros
afficientem tantopere laudauerimus:valetu-
dinem, qua ille manat,& tota facie diffundi
tur,pudicitiamdico,comparandi,tuendique
viam multo libentis aperiemus.Vt enim be-
ne affecta radix,prxditaq uehumore viridita
temfundit,ac mittitin omnes arboris ramos
pertinentem , sicanimicastitasvita:actiones
vniuerfas insigni dcore illustrat,a^ue ,tno
deratione temprt, n eclibidine solm , cul
aduertur ip prcipu,verm etiam pertur
bationibiu cartcru hominem librt , vtque
ra-
cum pererie omnia narTt,3omrira^
re j adolecentes Qp.trp'^bac adefte i
hic vobis charisima,& maxime in
tusjci u s fiue laudes, -fiux erpla , fiaeleges
attente percipitejvefliquc animis cbnfigna
\t . -Hommumenimmaximintreft caft
viuereipericulofiufque ab ijfdem pudicicia:,
quam comitatis iura violantur.Eteim cati- '
tas exitium affert negleeb , qui vero leporisj .
& vrbanitatis iura nonruar,blos homines
ofFendit,qui id,in quo delinqufmus,rpont?
non aceicut, funt aut negligendi,aut non ma:
gnoper formidandi.Cm igitur ttn nece- ,
lria fit fuga libidinis,pra?cepta, quibus tx
crabile hoc vicium arcere,vitareq; dcemur^
eruntdiligenterobferuanda. -i;c';4:r*
: , ; ' ~^*
Caitatis commendatio, libUinifcjpt^j^
remedu. . 1 V ~ " # ' t

QVoniam pdici, vt ait Tullius , etiam c

^ de pudicitia iploquuntur, erube-
fcunt:in explicatione preceptorum erimus "
breues, vt cafto j vercctmdoque adolefcent'
- ?" r mos
 Liber (ujntm. :
"Mft&Wffiff tfticdis, auteiaexempls,qu9 :
v-if^it^wri qioiiicunditate conmnbm ha
baqcpleniores. Prarccpta cnim & continent
hibetoratioj&jinipfisctianvexemplis delit
fcuntrNobilia vero caftitati cxcmpla fivcl far
ftidiocjvel timide reticerem,& ijs ipfs,quor*
de pudicitiaagitur,iniurian"eret no
ftrsadokcentibusqiioseflecaftisimos cu- hMJ.
pimus,ipitaciturnita$incommodaret.QuaH
KC:vthincriiborisj illinc artatis perkuli ratio
habeatur;non erit,vt putamus,alienum paiw
eis perftringere qua? in hoc genere tradenda^
&praecipiendavidebuntur: qua:verexem*
plorum rplendidiorem narrationem habe.4
buntjin lilis diutisimmorari. Vtautem
itatis commendatione exordiamur , de ei ^ ^ , ^
iTcTullius,quemidcircototiesappello,vex- *
bifque ijfdem in teftimonium voco , vt vno,
eodemque tempore adolefcentes orationi?
elcgantiam addiicant,vitque inftituend r
tionem.Caft (inqttille )iubetlx adir alJtUP~
Dos , animo videlicet , in quo unt omnia*
riec tollit caftimoni corporis,fed hoc opor-*
tr^intelligijcum mulrii animus corpori pr
ftet , obferueturqjvtcafto corpore adeatur,
v.,.-* mul-
 m uk elfe in animo id feruandum magis. r -
Dicebat Socrates ( vt eft apud eundem Tul-
um)duasefle vias, dupliceqbeeurfus ani-
jnorum corpore exeuntiummam qui vi-
tijs humams contaminarunt,& fe cotos libi-
dinibus tradidert,ijs deaium quod Jam iter
eft cclufum, concilio Deorum : quiautera
x.y/*fe fe intcgros,caftofque feruarunt : quibuque
lait mnima cum corporibus contagio,funt-
uc in corporibus humanis vitam imitatt
Deorum,i)sad iIlos,quibusfuntprofefti fa
cil patet reditus.N eft huic difiirmle^uod
Eotadixitloquensdecamporum
abitatoribus. * - -.! ' .-. !;
i - ; -, ;

Qi(j}fitcerdotesc*ffi,dum~\>itamantbat.
Remedia vero vt cafti efle pofsimus,multa
ponuntur : nos qua? prafftantiora fiint , vt ijs
cm opus fucntfe adolefeens muniatjcofli
' gemus. Hominicarnisfocietatem, lenoci*
niadjueeftugerecupienti mukafunt partir
facienda,partim cogitanda.Sunt enim ratio-
n is,exercitation{q; rem dia. onid eratio-
isprimummedicamenta qiuefmt explica
bi-
 ber qumtus, jj
bimuSjttiox aHonis,atque operis . Sictgitur
aflfedo,ait Tullius , ha*c adnibenda curario fc*lW'
eft,vt ei illud,quod cupiat, oftendatur quant
leue,<juam contmnendum,qum nil frorn
ninotqum facile neggligi pofsit.Maxm au
temadmonendus quantus fit furor amoris^
omnibus enim ex animi perturbationtbus eft
profet nulla vehementior.-vr. i iam ip illa
accure nolts,ftupra dico,& corruptelas, &
adulteria,inceftadenique,quorurn omnium
accu&biliseftturpitucfo: Sed vt hxc omitta-
nuis, perturbatio i pfa mentis in amore foeda
per Ce ibNam vt ilk praeteream, qua? (unt fu
roris,hafc ipfa per Tefe quanta habt leuitatj
quevidentureflemediocria? -' '.:
-.'liiilii.r. **:"' ' :], r^riob
til"', Imuridi.
i 1
- y.-: r.'i'JriOJ
SKspioneSiinimtan&tmmciAy r(,
BeUum^axrurfum/mcertah^cf tuj>ouIes
certafacere}nihlqplus agasxr -j,.t) ' p
gumfides operamjnt cum ratione infamas. .
Jrec incpnftantia, mutabilitafq; ments qu
non ipprautatedeterreat?Hafcenus Cice
TQ.Coniiderare etiam oportet libidinofos,&
<>bc3ehis.: voluputibus deditos in fuaipf
ht \ Z cor
 $$6 s&jeeAitdte*
corpc<peccareex Apoiloli intentia . Illud
i.Crint.i. enimQurioftra;ant,templiqeDei,quod
omnes tm'u$,perpetrato libidiriis flagiriovio
hmttkattm. Eorum autem ue flagitio-
rur^ucincommodorum, qua; huic vnico-
mittur,rccordatio vtiltsima eft,nullus cnim
there praafertirn ex caris,& nobilibus poteft,
quinpluces fecum ineandem perniciem tra-r
nat-Quis cnim necit quanta ht libidinofo,&
adultero irpe m achina eonuertenoa^Qui ve
fTt aherius libidhi dbcquantur , animor
iuram faciunt j jj^quidem mortis tempore
eusiprus , propter quem orta tempeftas eft,
mtem,! &animnTninexplicabiliangore eru
ciabunt.Nam fi talionis lex pofcit vtentem
dente,oculum oculo luamus:cert animiin-
teritum animo mclahit diuina vltio TniQ
mature tempeftue Dei numeh offehfiitri
is^lcet^qui FetantisTe'lrbus irretiuit. Et
quoniam infamiarmtus homines vitio de-
tertie^ebgitare itoenesdebent libidnem ha
miniblis iftfignenitiippitudinis notaimr inure
re.Quiadulter eft(inquitfSalomon) propter
feord inbpinl pefdet Miimamfiim,Tor.pitU
ttoem,& ignommkm^ngregaiKc Maxi
me
 Liberqu'mm- $<f
m venVeterrimam : pefteaefctunt col
gitationesillar,qa huiusvitfinem^lteiiui-
queper'petuitatemanirtojipfeintatoNi m*
quippe(v't Gregorius ait^itamis'ipciiaim
ta comprimir, qum fi vjaftCJ.uiquc. quale- id tlom '*1'
poft mortem futurum fit quod viuuirhdea
rnat,eontempletr. Gumemm(inquirip)[
caro concupifcitiufjtabs defideratr. Qufcne .i.jusf,
ftpienter monebat riftoteles autor(^-{
tionevoliiptates venientes fed. abeuntcsif V-i*
deremus:ideft enim tergo,non afronte^
quidem acceflus eft bldus,receius bussj
Ex remedijs autemjquadnaxione cohfit
maximumiud ,1,& iriertiam";fu
giam us-morenuenirr cutDiogenes ocio
forumjiegotium'appelluiti lili etiam qui l,0,
finncipijsobftant 5 ^ttdcitiar" optim leonfW
unt:fer enim,vtquidam.dixtj medic pa
raturyfohunb' " ,no'-}\r.'i ifo.vxb ;;
Cmimnh perlonpks cntiature *
ib .itst.-roo o-;no uii ton zar -r- or.n htc
Continentia item in cibo,&potione;rhimfii
capudiciticcuftoseft.Non enim corpus il-
lud fe erigiere audebit,ci ns adcia? inftru
menta fuftulerimusjeftque Gratis Thebani il
-'\ Z 2 la
 j#8r Decaptate.
la in adobcentem corpus vinOj-S cibo com-
plbficeWi iufta obiurgatio. cim enim iuoenis
.v -V, wkitatem vidiflt-,dixiTe fertur,define iftt-
s.iui -.'::! {rtibwpecarcerem muir. Sed maxime
nims.oculisadbbidineminflammaturrcui
malo honefli qu^dm& voluntaria occurri
jtKCtBCtate,cuius autor-Chriftus in Euan-
jbUtth.. gekft-Elegantior irem ornatus , tanquam
iamolpeftiferfugjiaturjideoquemonetEcclet
Facim tuammuliere com-,
ppa-Srmonisautem ob'ca?nitas,qua velutfa,
ceiuubnum animi ad libidinem vehemente^
acceduntur,vt bellua immanifsima declina
da^fagiendaque eft, corrumpt enim bono*
mores collocjuia mala(inquit Apoftolus.)
.. Sedomnium,qua:ad'tttendampudicitiamva
lerit,nil eft cjuodctn'pr^dente'cautjon,^
riuloriunquefagacomparetur.Infidiaor;.
enim dmonis petitiones declinatione,&1[vt
aiunj^rRorcommodifsim eftugimus, >
Sed hxc vberius noftra oratio contincns 4l-
futabitiquaTead,exemplaveniamus.;;t. i- '
-Ii IWT.' {.{::. j uf*V*. !>. ' ' /V ; .
'n> r: i t; ; T>m'm* cA'tmU exempL
 Jj&eryuiiftus. Jf9
- i.-'OKo-j tielofephan... ?!itism/{iasi
. Egyptio eruatoriiofephfo jpbtriq^
fuonim pkreiitfnbWparualabs x ?
icita fuit,cjui flagitiof., rarpiq Tie domint
nefarium adulterium fbadenti, adiimpurif,w> jj,
dmas voluptates idtatidim inuitanti con-
fentirehunquamvobit.C^qufeirBa
ftifsimoiuiieni rooleifiin^ inflaret^yir^ub
viromulier^encdicamjaerret^iermipfiG .jj.-.M
marnillam flmam, homo caftifsimujjm**
denter efugit,pallioq ue, quo i teoeriyid?
bat,in adultera? manibus reIito,nudus. (\
tiorem locum euolauit. Maluit videlicfitjjTu
perire,quamfe. ..r/aLrncb

De ^chmelccho.
EAme en&um Dauidj nanibus iacc$S-.n cm
ante Di antiftes Abilemecbusrfatiftmt,
quam intellexitjnihilifficiim vxore per dies
illos fujffe commune.Gumque
tinenmm,thalamique intermifsionfim expe
tieritihatid dubiumcfledebet,quinDauidi .^.
eueniflet fecus,cjuanquam extrema 1.
niebat neeefsitas,propofitionis. panes : nc-
gati FuiIenfcQupd fibi dicbtm coniuges pu
Z 3 tent,
 j$g .v&freftitiitc.
tentt m entis candwfcrn * corporifique mun
4^1^, noriiam:Mafis
pnpe^fcdiV-crumjlcfitiGhriftinijftri otrj oiuita
dorainitorpus,c}iod illi adumbrabant , fint

- incitfit cvelobba il.: :uiov . -i

\ ' fr^ie Caftitatis 514& fingola-
i.Vl re<catttion ^ecirtvin^quodiurt in lob,
leb C.31. f adolefehtes pi?Qpona'ni imitan durr^qui
etJctfUttidemfiUR^ffmToit itnpaidicj
vi^giwmeaverecrnidiaemperafpexh^vt ni
Rflf&sindechtraheft. Pepigiinbuit ille,
feltt-ciwftocuiis teis^vt ne cogitarem <jui-
demdevirgine, .tftiOfpjSU-.

^btSufitkm. '
S Vtmsepudicit*aeque nobispfttbt.'aii
jmm cumcuia^& tarn multa fcula- mi-
l^tlif^ftiatqriillijffikqu'eaffi ocuiis ipe-
*^1154<$1^.)
tritirr^aftffliomm,rmamq^
. t.jv. tiubunt,imitentur. Maluit enim (vt rem
tjt< rttifiima eft yefftrdttg^'breu^r ^ 'ift
-iw&pts ^cufin^tfkoltfrn irieiderfe <ju
, ^tiftn&itatem yjleiSeMs^.*fc Dei
t?a'-J ; o vo
 Liherqumfsl tfSa
voluntarem hritmnum minis antepaoit, n>
dfisilladtfendt,quaa!n dm:conrugi Jbachfr ' 1 3 '
moquen maxime E>eo immortali integraos,
&illa:im voluitipfaferuare. Nec ehimillis
dmiria v,nmiam pr^diadeaeram^qti de
-audieates^iianuis primu^rnificmairrfobics
rint,qumpratfcriptsb^dqfdfcaQti i irrx

msTnOfirbV ^^^? r l 9VT

, t1sxivfiaifrwu1 rrDe r. t : Azt4 i
SErmt^f<mi^ctejit;a!^c-,pudieifi! ft
mtd^Exemplaihnmntw;," vtm idm
-p^mmodecpimce^
^Icat^AmmornsYeronikabilem -
tiam qnis taocat? qui annos duo de vigwti in
ivonscoube'rni bermauitv cmquepa-
-riecibrtisijfem contmebtirjvirginem 5 qua
1 matrimonio parntumvfelptectbttS jjfll
mp^icoriinxert,-mtaam in tamAongP
-tempiiis^ratiirnitatcl^dnferttauit . ;Se qlai
. ipont^ibcnterque pudicuerant ,prft$l,en-
-teslbipt8niyoloerimt,Moam eonfenfu am-
-boramlocidiunbofaU eft , in btudi-
- ncm^ucifeoitAmnioa , ad extremum
..aa Z 40 om-
 jfife .Decafthatci
omnia vqfteretmulT.osque illos gloriosar ca*
stitatisannosnoxinterpofita,aut dies inter-
jnilus vnus,vt fit'{a:pe,macularet . Etenim
;mamsda:mon secuns,pristinque sanctitatis.
cxperientiatrctis exinopinato frar.dulentas
ten dit in sidias,noce n dique tarditatem com-
misiscelerisgrauitatc compenst. , .?

IN Bafilica cuius pra?sbyter Vrsinus curam

gerebat , religioqttardam soemina vixit, ^
qua: sacras vestes , templique illusrs omres
*2*f! it asteruabat.Hanc ver S.Vrsinus ex quo face*
dos est factus ne vditquidm ,totofque an-
nos quadraginta ad eam ex propinquo cue^
niendam adaucinullarationepotuir, cpm
fraterno fol m amore diligebat.Verm c&m
instante morte sinesenna iacerecVTfmtts,itip
sius cornes fidifsima anima agenti voluitadef
^,aureque syncera mulierad exanimati Vf
fini saciem applicuit/cire cupien vtrum an-
mam esflauistet.Tuna Vrnustaritam fmi.
- nx adhatsionem execrari cpiti'vtqu rece *
deretinclamauit, nonidim inquiens extin-
ctus est ignisji-emoue paleas. Ocastum, eau
 tpt'mm 395
tun^uebomineuvqui mins morte, quatjj
fmii)^,ejufque ea{ma? nflrium pe-
,nhtakam cxp*uiTam exiroi.Gfto prmi
non-defaitrecetle te tquidem fmina>duo
illa earli yaerafulgentlsimaPetrus, &; Pau-
lu s ad moribundi lectulum Vrfini aftiterunt,
vidorem^ut ilium animum in ftellatas fe-
des celebrrimo quodam triumpho ded uxe-

^lejtattitamelttiimujPior ne quid c per

Xt &ofomn.Q con'traheretjolitudinem,
fiuyewiqufr rebus vaeuitatem dilexit , an-
nofqjqutnquagintaineretnopermanbquo
Empore cxrpropinquis fais nullum afpexifc
- Sgtuerar enim cum c*tieeos,t maxime fee-
-M*oas*uitarc V.erm cumii epifcopi imp*
riOfwmrtdirecogecturjVt fororem ir
ttis'deietojtabefcentem , iptufque opera
idigecem adiuuaret,homo anifsimus cla
s oculis germana: apicidutn fertur pra?r
bjflie^GumqueillaomniaqubrumcauJto ve /^.^
nera^eeciiTet , retut fe. dfolitudinem , id f4-'',8,*
eft perfugium,portumque tutiimum , vbi
Z 5 nuL
 3<4 1>1&

t toigratuiii'fttitivrves Ui<ftft^ui

<adfedem priftiftatti jcjai&is^irae pkeifii-

-mhTertiigrtnimr ^-^ ^
/-;::: cruijurivi ibyfcdi tof bi>.'i

* EfertJ^ddw^fom 6C
Librodtvttis J\.fej cuinedormicntiquidem voluntatis
vttmo!""' vmbralibidinoiyJlovn^Liam tempore ob-
repferit.Narrat prterea apert cum diabolo
hmc cundem^ugnffifci,ptffiiWi<^.w -
#Moert impxjdertr ab btpytifle,vtvei fe-
IfltUh'tmk agko nfemret,vrginem^;
pulehei*am:baiie: daturu pro-
nfftfiffe; C^tFm^pid^wftvordacioi-
opife van^mus^v^tis^Scverberir-
fetpfofeeicnihiNam pugiftreuwsi^viri-
4i^ueduritiapra;ditispermat>ljtinuius,eu;.
ys irikiicip^rfregi^Tieeit^icvt)
iuptas liquefecit. Carero Immaftigeiieris
isfeftisimo boijmportuniferai;. odioifsi-
' iicpie
eb u n t,mon'achi
effe vt>l4erintvomnesatem^efle.de-
huius c onftantiam cuft o d

b i S 1 8 'De
 Liber quittth. 3^ %

.r > jostUD ttl-j i. ' q JV ts){J9T. j / 'Ofl

N aureojllosculo qiio mntrmerabils j-
r^acfixmbaa morte immrtalitatem eoni
parabant Antocbena viigoqujcdam.,. vi' vt
nonnullisplacet,Gorincnia( aliusenim ali
modo tradit)vixisse narratuiypat cnv virtu
tem,& fbrmam prterjwteras haberet in*
gnem, flagitiofo quodm iidice aman c-
pit,cuiustamen & preces,&minas virgo cotl
cempit'. C^reimplaeabiHfiirreaccnsiii
prees serriin lupanar virginmn iusic^lecci
nemue cofifHrair,(|Ufor^^iorpor^yei
ctigalad sedeserret , cuio'd idem-merrrtq
^uarstudiebtksingulis"irgo.perisitareiub^
batur.Sed eam proctibulo rrclti&m :hac ft
seruamtDcuS'.rUitinrerlfasjquiexpotam
venalemque virginem appetebt,castitH
quidam adoleeSj (qum.fnijjjtus vir Hippo
lytus,vt est apud PaJladi,Magistrianum ap-
peilt , x?uruamen an'cto Arabrosi hnc s.Amlr. H,
candem historiam narrante; iuuenis norrien xMvirg*
caceatur)Jirctufpemse essesimulanx ad bm'
iuit , in auo-smcta puella detinebatur inuita,
sgnam^uepurissimam^uibpu videbajcws,
t .j bono
l66 Detttlttte.
bono esse iubet aritino , venisse fe affirmam
non vteriperet,{edvtpudorem custodiret.
Quutem melisillud efficeretjvirilifua ve
le virginernindiiit,puellque amictusevicif
fiai ipseoccultauit.EgrestadeincLe mulier fe
fellit omnes illos,qui plurimi lupanaris ianu
obsidebant , ingrediendique vices expecta-
bant.res diulatere non potuit,compertaque .
veritate,sagacissimusillc,sanctisimusque iu-
uenis capite damntus,qud virginem defen
disset,ChriHanucjue esset,geminasrehgio-*
is,castitatique palmas eadem virgine focia .
impetrauit.Cabs,castis,atc)Q;eadetncosTU->'
ptis efi licet viris^ fmtnis,neque est ver-
dumjnenobistantuspervim tliesaUrus pas-
fit auserri,illi ehim nostras diuitias credimus:
qui iustorum neminem;patitur esse dereU*
ctum. . .. -j .'.'tMJOf-.."' *'."-
' Ve epcdamuuiHtlV' '* - '"

^EmporequoValeranus, &Deciusec-
JL cleisalumnosimmanisimis tormtow
rungeneribuscruciabant, opttmus quidam
apud AEgyptum adolescens cm grauiss
ma,exquisitisiimaque supplicia constanti *ni
 Liber qttfttM. 37
mo pertaliset , in certamen castitatis incidit
prclarum,& singlare.Credtderat enim ty
rannu? citis illi pudicitiam,c]um religion
cripipose.Itaquciubetin hortos amamissi-
mos amatorem Christi perduci,inque mollis
fimo lecto collocari.Locus autem ad cuban-
dum ille delectus est horri,qui omnium effet
iucundissimus, ibiflorum omnium erat-va-
rietas,vmbra gratisima,arborum tum copias
tum proceritas pecisa,ver pulchfum,ac pe-
n immutabile,dulcis aura,fuauiterque refri-
gerans,pomaqueomnisgeneris reperiebn >
tur.Adde hue sontium gehdas perennitate,
liquoresamriium perlucidos,odorem,qui af
fbatur ex ros,aqua: mants lene m urm'ufj
&quodaddormiendum inuitaret. Quid vo
lucrum lapss,atquecants?quibus nihil po-
terat este iucundius?talisigitur militi,nec de-
liciob,nec imbecilli nstituta sedes fuir,cui
iacentiiamsui desendendisublata est pote-
stas^nam brachiapessimi-scelerum admmisiyi
vinculi astrinxerunt.Cunctis deinde abc-
dentibus impudentisima quadam mulier a s.Hi re nvi
celeratisillisimmiflaprodiuir,qua; constan- uauiipri-
tiiiiiiadolescentispudoremblanditi;s,&le mi trtm,u
- no-
 Deckstitate..
Rcinijs ccepit.oppugnare. Negtmm<pie
procacisima mulierculatranfgistet,nif mi-
fricors Deus prqesens silum auxilium}atque
union ostendislet, Nam adoleceris cm
prbrsus scntiretincendi,ne qui feirraictum
dolore pr.-estiteratjvoluptati suce timberet,d
njnitus instigatus linguam pracidit fuam,
quamin faciemmeretricis coniecit . Dolorc
fcdata libido est, mhilque pulchrum in mu-
lierculscruentato ore resplenduit.Victaque
&prostrata mulir abscesi"iv,Christi ver mi
les gloriose de mundo,carne,& malo da;m
ne triumphauit.1 Nihil agis,nihil mliris ho-
stis improbisime,nam qui sibi>eum propi-
tium honestviuendo facere nouerunr,artei
ab jllo difcunt somnia vincendi vikque
arius ad lutenr illi vigilant,quamtuad pet
niciemv '.,.",^!,. r.oii.^tJ- : i-1
r.o.i,.-. . i' : DS.Hlarint. 'i"n-'-
vjca .:\i: '.\-t'iL.v\:-h t' Kt.: ". s
;T)Ydicisimi HHarionis,qui:imindc pu
X rltiafolitudiriemnauitjexemlum ao*
lescentibus vtilisimum non prccceribo,c\aivis
in domanda corporis lafciuia-praeclaram. fuis
scindustriam,DiuusHieronymusseuer:a.ti
.Nam frfcda reperet cgit&fo, jj-
^Ujeyelmim'mim mprtifpri ij^is 1!
aamou-iinielligeret;-,; ftatim pugno ip niarimis.
fdebatjatijfhc modo icum ioqu ebatur,
paleis t^nronhordep pafam gfielle,&; ne 1
xu diffluaiyjc calcitres, tdabpopcram.j fame,

rum congerie <ii(c%nriifei4C, fed iug| 4"-' J

pcientjr.toierare,Nec yero quje minari j^l^ *
bat,non effcit toi poft qiieic dicba
cffe fatururn,herbarum rucco,quarto cjo-
cjue die5iumpt Vitamlcr fotitus eft,velpo
tihsvaormbSaf-re djuturhm . *0 vir
tu contin^ftaip&exttemaj1ique paffitobm.
QnfcWtbafcuk,na^raftrD:mmmri exei>
^at^nP<|ae,^mente"pfecabatur Dch, . l,i-. .
cpsaJapTfdntrh nabebat Ira ieiunij , prcc, .^ - s
hborifquc anriis, qua: tm fiftttfri Icv.bo -
jn bfilonisadfllteri cordf perb iis i m ter-;
a confix^fa-nius Hilarion^m hpliles
peuis,tm.execabile fua*appetitiones coi
frifahefaftrns/.n..' . :...'[< 7 .-M.; 2

- } n^j*/:<4M*fr.v v v-ntirl

Pau-
 j70 "Deatfl'ittt.
PAulus eiussohtudinis incoh ,;quae Pane-
pin so oppido vicina cst,f>llicite prouidif)
_jiqua ad femulier adirct,vel ei ipcoccurre-
Tet.Ex quo sactum est , vt cm sencm cjuen-
dam viret Archebio comite,proculque ve
nientem mulierem apiceret, pedem ex me-
ap*nmeol jj0 jtinereretraxerit. Nouerategregiusvir
wncMfT*' locumillumefleiiibricum-iperquemfoemi-
natranfeat,& vbi vestigia imprimt,tuuuqj
regredi,qum progredi judieauit.
,. r. .-jUltSlL., :X'(.,.vav V
,.: .. . : .jDtSanlaluflina.
MOribuspulcherrimis,faciequevenustif
sima praditam lustinrri tam perdit:
Cyprianus amabat,vt beneficijs, & medica-
s.rtgaTt* minibus eam ad seallicere conaretur. C*tc-
*j**jus rum virgo cstisiima Diaboli entinsidias. i
trotunei^. ItaqUe fatit? Christurtyquem sponfvmi
delegerat , ( strenudimcantem puellam,
&ri conulntm pudicitkesuae) assidu a
precatione inuQCat5pudorisque tutelm , &
Sanctispiritus tabernaculum virginem Ma-
riam in praesidium ascicit , ieiuna permanet,
humi cubat,frugalis,bbria,vigilans perte
tantibusinimicis perior euadit. Nam Cy
pria.
 Liber quintus. '371
prianum , quem libido cacaurar. , in extre-
mamque tum impietatem(rcm enim cantio-
nibus,pra;stigi)s4uetentabat)tum amcntiam 2Sse!
redegerat, patientiasua fregit , comitemque W r. wjf
in martyrio habuit,errori$ iam Labyrintho **"
beratum.

Vequo dam m onacho.

' Arrat Climacusjvium homin fuis
N i ,qui ne cogitationi fa*da antiretur,
ad soricasibat frquenter, vbinares ftore,
oculosimmundovifii cruciabat , menti^ue
intas turpes rerum imagines hxc facis euel
lebat.Res Climacum minime latuit , qui b-
cium,&arctillius vitar confortem , in cloa-
casventitantemjputidisimoquein loco ge-
nua flectentem,manufque supplices tenden-
tem,lociindignitateofFenus'reprehendit.
Sed expostulantiClimacoisquiobiurgaba- ttt*
tur,respondit,illucseveniste,vtloci commo u*:1 1
.ir. 1 : cn. " a
j ditate adiutus obcama: voluptati resisteret,
I cuiuserantimpetusgraues, &metuendi.
(5 Prarclar quidem,nam libidinefensiim co-
mode auertimus,cm fuauitatem repuimus,
carnisque lenocinia, acerbitate,&dolore tem
P vi.... Aa pe-

\
 '.$7? B castitate.
.peramus.' Harque nobis commentatio este
- -4bet assidu%Yt videlicet sani simus,& lui,
(thesaurumque pudicitia: in vasis fictUibus rc-
\ . \ positum tueamur, 1 . l;. .

DeSttnlifima^fgnete.
NOnpatiturnechuius breuitas volumi-
nis,vt dicantur omnia,nec vt sileri qu-
"dm" dbcantjipprum permittit claritudo.
Sunt enim nonnujla ad puerilem institutio-
nem vald aedmrnodata , aux tacerem,
prguipossem , parumquededitus viderer
jueriutx commodo,quo nihii mihi vcl gra-
liusgyel optabitiu? esse potest,& dbet. Taie
spijddam est,qod de Diua Agnete priscoru
Labent monumenta . Quam annos natam
luodecirn, cholis ( quod est valde praccla.-
runi)rdeunttn pr.fecti vrbis filius,qui illac
. forte transierat,crnyidisset , amarecoepit,
7>.Amlr<>f jufe nuptias appetiuit.Quod vt obtinerct
fcrm.so. faciliisdonisj&pollicitationibus virginem
aggfedi non dubjtauk.Que omnia vt vilits.
massordesvirgo contempsit , infimumovici
homuncionem qua: Christo nupsorat,&pre
uit,& irrisit.Rapta b eamcauam ad impuri
 Liber (juinttt.
tatis officinam Agnes egregia nihil est pafla
detrimenti:illis enim,cjui f adibant,contin-
tiam,p'ia{que precationes suadcbat. Sed reli-
uis'audacior effectuspfatfectin'lius cm vir
gini hoco moranti,quem ex tufpi sancturri
ip ffeceratjvim inferre conaretur,abAgne
tis custode angelo occiss est.Vt minime mi
randurfift , nammis tortore incensislxdi
vifginem nonpotuisse j gladio interemptas
Agnetis fpulcrum mille prodigijs claruiste,
parentibus^cpropinquis obitum lugentibus
ft) ternpesta nocte septam choro vrginum,v
stibusouefulgentismis circtimamict agnc*
Candidismo comite se stendiTe , vetuife-
^ u fe Vt mrtuam defleri,qua viueret, & it
yiuereti,Vt rriori nequiret amplius. Quid puel
la: dubtatis primum vestrum florem libare
Christo^tuque puer in cholis idcirco tever
kri xistima , vt & castitate , & pientia pe-
ctus exomesditerar nim studiolos in vtr-
cjuese exercre conueftit3nec sola eruditione
esse conteintos oportet-

'_ r--jMOi'i PtSophronia,

~.'jtJ&vZ\V?tu.3~~ ... .S...:.: ' -
Aa z Ty
 374 jyecMlitate.
TYrannorum sxurfisimus MaxentiSjie-
(^uc turpissimus cm reciuejt vrbsto
mceprffectovxoremeTeSophroram jtr
dore vultus exeelentem:miCis vt sblebat,stu
prorum,libidinumque adimnistris , ads iUi
ex maritilatere diuulm pertrahiiusit.Pesi
MMu m'autem Peinons ncij,& satellites Sophro
htue*7 ni^quam soreleui(simamcrediderant^aM|
cile conenuram , flagitiom principis p-
riuntvoluntatcm. Tum Matrona prudenj
& sida rem ad maritum detulit:qui postvaj'i'
agitataconsiliatempori , &fortunas pare
statuit.AtSophroma prici RomanorurhT
cuit non immemor,legiscpe diuina;qU,*i
nestior causa est,minim ignara cundaripk
liper imperatorios famulos iiisit , cubc;uf{&
que ingresta quasi ornare se volem glaiS'' W
pectore defixo proditam suo viro pucti
. f imminente penculoliberauit . Antccjatrf
_ ' mulierformosisima, sortisima^ue sibi ips
manus afferret,Dcum immortalem oraie cft
citur,&castitatis victimloco immoIffV.
Intelliginimirum necefleest, Sancto fpiVfk
inductamSophroriiam ita egi(Tc,nec m ttt
sibi temere consciuisse.Nam quamuis paittf
-'T" s X fv-
 Liber juintm. j7j
si|i forint } quibus hoc remedi] genus con-
eflurp sit^tamen illi ijdem,q uibus Dcide
ra ucuit , faciunt , ne nobis inistrum aliquid
deSophroniafuspicariliceat.

Vematrtfflixrumqiconftantia in conseruan
. 1 L. dacaflitate.
PElagiaAntiochenavirgo cm pudicitix
, insidiatores , velraptorespotisanxiati-
meret,religionisque,& castitatis instarcnt ini
inii , mortem non voltariam, d prop ne
essariam Dei permissu sibi sertur intulisse.
liius exemplum mater,& qua? in vitaman-
^antbrores quuta: fueruntj^ue ne vio
-enturmilitibus tergoinsequentibusin
Jimen coniecerunt. Qud si ha:c cadem ex
rmptrosio magis cire deectat, ip doctoris
fan&iverbasubijciam.Vtenim adaquam v
ijjp eljfic parens castisima , filiseq; virgines
j^quta; ferunturjexcipiat nos aqua, qua; vir
jjgstfs facit,excipiat nos aqua,qua: cslum ape ""^
^nfrmos regit,mortem absconditj marty
jr^s^cddit.Te rer conditor precamur Deus,
ne exanimataspiritu corpora vel vnda disper
ga.Ne mors parctfunera, quarum vita n
4 ,%. . , pa-
 ptcaflitte.
fcparauit affecbis.Sed fit vna coaftantia j vn
mors,vna etiam fepultura.Ha:c effat, & fb>
fpenfce paululum mcino finu , quo pudor
tegerent,nec greiumimpedirent, confcrtis
manibus tanquam choros cjucerent in mediu
progrediuntur alueum,vbi vnda tofrhtior,
vbi profundum abruptis illuc veftigia diri-
gentes.Nulla pedem retulit, nulla abendic
in ceum,nulla tentauitvbi greTufn ngere^
anxice cum terra occurrerctjOfFene vado,lce
ta: profundo.Viderespiam matrem ftringen
tem nodo manus,gaudere de pigriore,time~
re de cau,ne fibi fuiasjvel fluctus auferret.
Has tibiinquithotias Chrifteimmolo , pr-
ules virginitatis,duces caftitatisjcomites paf
fionis.Sedquisiure mireturtantam viuent-
bus fuiTe contantiam , cm etiam defuncbe
immobilem ftationem corporum vindicaue
rint?non cadaucra vnda nudauit , non rapidi
curfus fluminis volutarunt.Quin etiam an-
ra-materlicetinfucarenspietatis tam ad-
"huc feruabat amplexum,&rebgiofom,cjuem
{brinxerat nod, nec morte laxabat,vt qu re
Kgioni meritum bluerat pietate harrede me-
rretur.Nam tjue ad martyrium iunxerat, vf
\ que
 Liber quintas. Z 377
que ad tumtilum vindicabat i< Hac Ambro--'
ius,qua? Sophroriiam,cuius:edem caufa eft,"
defendunr3& laudant.Hec enirft qufcimita-
rinonlicetjOportctadiriirri. j ^V'-si
-.! *_:.;..-. . 'j f LlilifEU-'f
Be^4bbatetidi.,;\: cjouLai1
MOnachus Elias in vaft&remo CQftflt
tus cm eftiuo tempore intra caff;ft-
guftias fe contineret,puliri ftium ferifitj'il-
loque aperto mulieremyidit aquam ad bibe~
dum depocentem. Eliasfcemina;,yelqoet
puto verifimilius corporate- dafmorH'quod'
petebat , ddit, iliaque vt fe grtam ftend-'
retjdicere ccpit,eiufdem;fefl inHitut^ft
eademq; yicinia commorari , lpid^ifryho'
uum diare hofpitiolutjiElias cm am fcef
minareeefsiflet , tritovrrisinarfit^nen--
dio,vtde-i?elicb,inqua manbt,advif| mu
lieris domunculam properarit^quem-ri^Pte
timor,necfolis meridiano tmppr ardents
faces intolernda ne id feceret,impedir'po^
tuertirit-Cm yer yno tantum ftadio ma
liens abefet pelunca3antrpqe mortfero, V
propria mente efficitur alienus,ftanlque me
dio itinerc in magnum terra: hiatumfe pu-
' Aa 4 tar.
 . -578 .Becastiti&
tat incidisse.In hoc attonite mentis exilio fec
jodmusEm- tidissimacadaueravidit Elias, & quendam
ratustn
te"Zntdt vcncrabili
*T <' peetc
'^- virum digito
- "CT ' illa"raonstra.
T
t.lf. tem,& italoquentem:en hoc puellat eftcMK
pus,tllud virijistud pucri valde formoi:pro-
inde optatis,hbet,sruere amplexibus , car-
nem,qux vermes haud fer passura cst,si tibi
estgratum,cocupice, modointclligas hof
vniusvoluptatelongos, &diuturnos cremi
labores prorus cxtingui,& aboleri.Eliam 8
astantis illius,c uius erat dignitas visenda,pre-
clarar admonitiones,& spectaculi horror , &
mortis memoria,& fugitiui oblectamti bre
uitas,& atterni supplici; sormidatio,& cogi-
tati (cleris conscientia,paiiorequc ingen tes
humi deiecerunt.Quem vir idem,qui e oc
derat,qui q ue interuen erat,ex timor recreat-
uit,manuquecrectumsustentauit. Dcine
cm iam animi compos eflet effectus,iHea.e
fugiflet opportunus admonitor , reminifei
Elias cpit,quod viderat,quodque audierat,
acceptoque malo resipiuit:suumqueillud an
trumpjurisatstimarecpit, vnde nocuerat^
exiuif.Habes optime adolescens,qum p\*
dicitiar aducrsum sit & sensu, & corpore va.
 Liber quintus. 379
garilongius , habej in mortis recordatione,
plunmum esse prxsidijadubidinem corcen
dam,nos enim post obicutn nequicquam, Sc
cropoenitcbit.
ok::*'.'' -. - - '
-isV , ,v -,m t - De qu*d*m~\rgine,
SEuerianus Abbas monachum mirat, vt
1 quat domui neccsaria erant, deportaret.
Qui cm in pago cjuodviro bnigne fuis
sotexceptus, hospitis fui siliam amare cpit
non fratern, hopitijque , & religionis iura
cntemns tacito cogitationis se scelere mo-
nachus polluebat.Verm cm sic afFcctus oc
casionem pcrpetrandi malefici; ex hopitis
abfen tia nactus esset, virgine prarclara,quam
iam erat turpiter in uasuru s,q ux rem pracgi
uit,hac interrogatione,praruenitur : die ho -
pes,num fminam alis appetiuers ? cui m o
nachus negauit, id vnquam feciste. Rogat
iccrum feemina mente,& facie dcora quan-
diu cum religiosis fuislet hominibus,relicto-
que mundo Christi miles efsectus nauiter sti
pendia meruisset? cum mo n achus an n os, in-
ouit,septemdecim uerisimx patrum indul
u disciplinai. Atquivirgoait,doloritibi esse
-*;< Aa 5 de-
 380 VctaStttc.
dbet laborumperditiotantorum , vigiliar
amissio,pudicitiar ruina, &pristinx interitus
sinctitatis.Qjud?quodme,sivirginalemhanc
carnem la:sens,quicquamueuperioretua vi
? taindignum commilris,laqueo, upcndio-
<^ue interimam,teque &quiitc nccis,& stu
pri ncfari) reddererationcm,caumue dice
re ante tribunal arterni iudicis oportebit.Tan
ta rusticana: virgins constantia,tam insignij
pudicitia,tamprudens,tamque egregia pro-
bitascarcato hospiti lumen redddit oculo-
rum,illequeresipiseenssecollegit , mox^ue
in suas ardes reuersus ei, quo iuffus fuerat
egredi,rem totam expoit,&ne amplis exi
re cogeretur,orauit,qui postea qum tres me
sesluctu acerbsimo ceius admiTum expia-
uit, vita discesiit. O periculo virorum cu
fminis commercial O infignis pullslaus?
qua: illum do cuit,& nauit , quo docenda
effet. Nec est a frustrandus gloria mona-
cbus,qui licct primo fuerit imbecillis, post ta
men scipse correxit,duoqueillaverbasecum.
secit,quidago,quibusmor effectus pedem
ex luto retraxit,& quanta; sint religionis vi
res patefecit-Surgunt illi quidem , velociuq;
 Liber quintu. j8\
8-thortuis exiftunt,qui repentiricrquod m
tu labuntur,qam quiinueterato vfu callue*
runt.Addebbnorum canils^quos frquenta*
mus,& quibus cum viumus^fubuenire plu*
rimmjoprodefle p! j ;
.. .~~t~ -,' .'. .*'. ,-. .-"- : V

QVa dei ipib Hieronymus his verbis ad

t+: Euftochium fcrbitvexempla,prfce
ptaque iun^itiique ea pij. homines decanta
runt,qu iuuenibus adverbum ediicivell-
Sunt enim pudicitia: amatonbus apprim ne ^
eilria. Quia, inquit, impofsibile eft in in- 4(J U0Cii
liim hominis hon irruereinnatum medlla-
rum calorem,ilIe laudatur,iHe predicatur bea
tus,qui vt cceperit cogitare brdida3ftatim in-
terficit cogitatus , & allidit ad petraim : petra
autem Chriftus eft.O quoties ego ipfe in ere
mo conftitutus,& in illa vafta folitudine,qu
exuftablis ardoribus, horridum monachis
praeftathabitaculum,putabam me Romanis
interefledelitijstSedebam folus,qui amaritu
dinerepletus eram. Horrebant fcco mbra
deformia,& fqualida cutis, fitum cethiopica;
arnis obduxerat.Quptidiclachrym, quoti
 3 8 peaftitff.
dicgenottusj&siquando rpugnanteri
nusimminens oppressifletrnudahumo 3! vx^
ossa hccrentia collidebam.De cibis ver&po."
tutaceo , cm etiam lanuentes aquafriga
vtautur,& coctum aliquid accepisseduxuria,
sit. Ille igitur ego , qui ob gehenna: metum,
tali me carcereipse damnaueram , scorpion
tantm socius oc ferarum , fa:pe choris inter
erampuellarum,Pallebantoraieiunijs,&ms
dederijs a:stuabat,in frigido corpore,C)Sn
te hominem suum hm carne prjemornu^
la libidinum incendia bulliebant-Itaque ora-
ni auxilio destitutus , ad Iefu iacebam pedes,
rigabam lachrymis,crine tcrgebam,& rer.^
gnantem carnemdicbdomadaru inedia uh-
uabam. Non depudesiro infelicitari tap%
cjuin potius plango me non este r quod nifip
nm.Memini me clamantem,diem crebr uw
xisse cum nocte,necpris pectoris ccm'flfe,
verberibus,qum rediret domino increjiari^
te tranquillitas.Ipm quoquecellulam me^
quasi cogitationum mearum conciam pertl
mescebam.Etmihimctiratus& rigidus , fa.-
I us derta penetrabam. Sic vbi concaua val-*
lium,aperamontium,rupium pracrupta cer
nc
 b'et\mntm. 38 j
ncbamr'bi me* orationis locus , ibi illud mis
rfitnar carnis ergaftulum :&vt ip mihi te
ftj cft dominus,poft mukas lachrymas, poft
toinha:rentes oculos, nortnuncjuam vide-*
Karmihi intereflfe agrainibus angelprum.;
i' .'; ,-ti -y. , . . il m

,...... , , : ji/1'
Emini inauditumeft,c|uarat|fme pu-
gnamearnisdifficilern Sahituscpnfecc
tftBeneeli&us.Cui enim fmina^quam ali
quandovideratjipecies animo obieca eilet,
feq- magis magis furiofo igne inflamrnarj
(eatiret : nudafe corpus dicimr,illudcj; in ve
pfibti,acipinisnonloflg pofitis volutafle^ '
droreedat4Ubidoeft,nin!fqive eru
tiro corpore manantis nuuio voluptatis m\
cendtum extinxit Benediftus. Tanta ex eg
tempore concjuutatranquillitase^vt hu-p
fajattiptiusobfesenior cogitatio>motorvein
fanftum Dei militem inuafifTe narretur, Ni
former dimicant, hoftis audaciam corny
frjnmmyedduntque ad nocndum tardior
rem. ' * . (... ' -
V De Ditto frdnci/co. .(
San-
 I84 Dtcahate^
S^nifsimiFrankiici xemphim iflud n ort
minuseftvt^c./quamin valgus. notum,
q4 cm mollir! anitnufn cogitatiarie mipi*
tas Cuaderno vidiiFetjprerlaro ftens confilro
tela refregityrimd.' Etenim dntuem,<piaj
multa erat,accefsit,pilafque eptem nudus ex
geliaiimaillairiana-Goriiacitiguas etiam am
plexu fouens hoc modo loquebatur, Franci
f'omnirn maxima tua eft duft
d filij,totiderr1fl|ufe fililVjfe'fls i'amiah
tilla,mgn:rt Fre hmtli&fyknt$ i
pbraMytyi&tii'et vffit4d~mrfriei$ ttti
fppett, contfcintr vibs4pini ptimrn^

&< - mKUttliim;te!i^lH^:vW
fiqum pritff ^^tjDfnleq^ef^c

eifus ^e'gfftr, verbiqVliummd prbtit

flet,erbfem piidcita? Satrin^m conui-
^lflsgiw^ red didit,tergiuerfantemq;
rSfnmst!)hrnttq^' gtiav ffre'rioent dptf
m compefcuit. Nec folm Francicus b'et
fortiter confictreflbat^vriim etiam paci
con
 - Lthtr qtt'tnUts. 3$ 5
<onsiill-e,quC nihil ester, insidiarurri habhui
ra: sertur enim dixiTe:COjnitia1icjuandonufc
km sib facie mulierem(efljenbtam. Iure &
meritChrilianDiuum Francifcum mun-
di prodigi nn bl difiglmus3id amamus.
- --r * -r.r.-- s'T/*'-*: V -
-.. -De ^ngelico oStoreThoma.1 ,
y^sOh paruam nostriiuuenesvtilitaterr cx
DiuiThoma: Aquinatis prclaroiUo ar
cendslibidinisexerhplocaperepoffunti N Exv-tUSui
cm fratres adlabefatandam adoleccntis c<5 Ihom* pe>-
stantiam mulicrcularri immisistent, nullaque banne ar-
ad pro'pulsandum hoem arma suppeterent, x-onim-
tiiohem ex soco uiripsit,c|uo deindeindi
tem castitati fcemn egrgi profligauit. Lc
ges enim permittOt y'x vin vi repellere liceat,
ignemqueignesuperaFer r.;p . . TT,'~\ r 'f
u! :, -j.Externa cAltuts exempt*,
r. ':/>.- .. Cty. JIM* , rnn!'v r.::'.'-
:'~ VeSpurma. ..
OrmosimusSpurina cu in culosrmi ftimmjtl*.
F lierquacunq<ifet, couerteret,nevirissu Ji<
spectuSjsocminisqj & sibi perniciosus esse pos W****"
et,pulcherrimamuamFacieminictis spon
t vulneribus defrmauit. Breuiore postun
r. iti-
 386 Decaitate.
itincreChristiani adolescentes ad cas
summam laudem peruenirerminorisq; Crne-
repudicitipalmam,quaSpurina carut. - " i

..." De Rege ^ntiocho. :, \y

'ditHftjd'gl "pxTana: cerdotem forma pra;sttem,qua
msanti.ua. l.yinEphesinotemploerat,rex Antiochus
,'I3'l*<* vidissefertur,eiusqueamorecaptus illico siuT
fc.Rex ver,qui quantum illud esset crimen,
intelligebat, priusquam longiore conspectu
totus inardesceret, fano dicessit,ne si mane
- retdiutisjcrammulierem concupiceret-
Magna quidem rgis continentia,laudabiIi.
que prouisio, quod enim ab oculis abest $ ab
co olet flagitio animus abhorrere. - ->
DeChijs.
hiitm t. 7. S*> Hiorum summam continentlam maetti
facere oportet,apud quos olim nec adul
teriumvllum, necillicitacommixtio valuit
deprehendi.Hae Christiani considrent C
ruDoresufundantur. - 1 .....
DeSpartttnis,&Locrenfibus.
.nitre U. r Acamas quinquaginta MisTnij quidah
., U *^imPdki adolescentes verbis,&factis ad
patiendam libidinem diu,& multum induce
re
 Liber qulntus. 387
fc conati fuerunt,quarum nulla connfr.
ScdSpartiatarumfmina^quorRemp. Ly
curgus optimisinstitutis,& legibus tempera
uit,nonitarnirab]lesexistunt,Locrensve-r
r virgines quis no admiretur? qua: annis rriil
le integritatis famam produxerunt, nullaque
earum reporta est in tam longo annorum pa
cio,qu* non aut culpam amissi pudoris , aut
certsuspicionem effugerit.Eoquemagis mi
raridebemus, qud affirment historiai , eas
quotannisllliumadsolenne,&statumsacrisi .
ciummitticonsuesle.Mihisan Locrensiun> tUtt.txt.
mellarum laus hec incredibilis videri n sb- ci.
et,rnagnam habet vim Reip.disciplin a , funt
praterea multi naturie quodam bon. pudir
ci,in quos frustra malus dsmonsolet ar*. ** '.
mare. - ; .r.'nrl
..i, VeScipione. ' '. inn
% r- . T ..- ' i.o
ANs natus Scipio quatuor & vigmti nias
strain Hispaniavrbemillam potitus est* M*"*-*'
quam vteresminorem Carthaginem appel ^
larunt.Verm inter spolia cm direptorsip
virginem pulcherrimam reperiflent,Seipio
ni iUara obtulerunt,vt ea ratione i mp eratori s
Bb fui
 3$g ^DecaflitAtt.
fui aninrium delinirent. Sed tarnen Scipo &
iuueniSj&carlebsj&viftorponb virginem
reddere maluit , quam fib'i vendicare. Vi au-
tem continentie,& quitati beneficentiam,
liberabtatemquecniungeret,quod pro re-
'derttptione captiuaafFerebatur,puelladona
ttaddotem cumulahdam. Virginis autem
ponus inter Celtiberos maxime illuflris vir
tti Scipionis deber i putauit,vtua; ciuita^
tisvirs Romanis ubderet, idimpetratu
..,, difficile fuit5nam cunfti optimum efle
< #ht^lKobedire}quifibidifceretimperare.
.1.1 -o\ o;rn ' . . ; ;"
ir.'?, t De Romanis cpbufdam* '
.. .. TYOntius Aufidianus propriam filiam peri-
dt cdiwt. non dubitautt,quae le perrnierat vio
larimec hoc contentus upplicio celeratfsi-
mum quendam eruum occidit,a quo puell
caftitas prodita uerat.Pluuius autemMeuius
, , , Mbcrtm, quo plurimm deledabatur, dira
*.'" l - ^bdfm animaduerfionepuniuit,is enim pa*
,iu tfe(fl[i;fi fiiiam ofculo folm attacbm labefc
iiKPhifiifcus ver imprbam filiamjq fe ftu
^ricoptamihauerat,interemit.

e-1 Si:
 Liber quinttts. 389
SIracuinus Hieron amkis ,qibus cum
miKariter loquebatur,putidiimum affla-
batanhelitum,qua'de r cunt ab eiclem ftri-'
tadmonitusoiequeidfne rubore tyranus1 . ... ,
audiulHet,conquen de vxore coepit , dpmuJ Afofhtbeg-
u rdiens gfauiter illam incuauit, que m/
diu turp oris vicium celauiit: ciii vxor cre Pe,&r'S'
dideranijtnqit, omnibus vins efle commu-
tie,vt graiter olentem animam inhalaretj
Qua voce nulla eflpotuit hbneftior, Gbit
Heroriisvxorvicinosnuqurn fuifle mr

7 . tin. m. . - .'.'' .rjv(MJ!7

rJ.l i&cjiilia Romand/emita. "n
ident ic Bilia Dims Hieronymus narr4t
-A.''"g h'tf~)>erbis.
DVellitis qui primus Roma: nauali certa- ti aJuer-
mirietriumphauit,Biliam virginem du^ (mim
xit vxorem,tanta: pudicitiar5vtillo quoqUef
culo pro explo fuerit:quo impudicitia mn
ftrum erat,non vicium,is iam fenex,& treme
ti corpore in quodamiurgio audiuit expro-
bari fibi os fcetidum:&triftis fe domum cri
tlit.Gmque vxori queftus eflt,quare nu
quamimonuifltjVthuicvicio medereturi
a fe-
 j 0 Vecaftmt.^
feciTem inquit illa,n i putafem omnibus vi
lis fie os olereXaudand a in vtroque pdica^
& nobilis fmina:& fi ignorauit vicium virij
& fi patienter tulit, & qu<J maritsnflk?i-i
tatem corporis fui non vxoris afttdio.'jc^
. malediiofcnfitinimici.HaC Hieronymus.
. . ; Y,i i -.'iti-AlO > Im tup

DAmon & Timotheus cum prxfente Ale

xandrograuifsimi fceleris arguerentur,
mulieribufque abuti diccrentur,ira commo-
tus Alcxanaer ad Parmenionem feripfifle &i
tur,vt fi conui&i fuerint, &trimen inficiari
nequmerint,fjeuisirnis cruciatipiiis Damr,
& Timotheus tanquam bellux humano ge-*
neri perniciofx trucidentur.Ego %
, . , xanaerait^Darijvxoremnecvid^necvidebo
vnqum,nec llorum periculofam aflentatio
nein probo , qui mihi ipfius pulchritudinef
valdecommendant.Regalisfan, &Grarco
t.in vita principe digna fententia.Idem prsterea Per-
v*" "* ficas adultas virgines parta vidoria abann**
torum mpetu prohibant, illarum^ue&sr
mar,& pudon confuluit :quas icris in dtfeus
feruari mit,vbi nullius (;1^
fi-
 intus. fft
finiptiti mffSquse viris voluefunt nuber
t^&anferunt.Euridm Alexandrum dcer
Miramaecepimus,videri fibi hominum mi*
feriei r non alia perpici pofleperinde atq;
fom no,& Venerisvoluptate. Pra?clar quide.
DMoenim ha;cpiraticam fexercent,& ment,
Suanileft pncftantishomini b immoftali
)eotributumiltrciand eripunt. Nam
quand iu vcl fopore capti, vel carnis illecebris
jareeiti fumus,nil nobipj noraue progenie
dignum agitamus.Quanquam omnum pu-
blicano imilem dixenm partem vite3tanqu
vetgal exigent! quem liberas duitates , &
HHKtdonhtuta; non irnper improbarunt
corporis vero incontinentiam tyrannico exa
ori,emdeIkerque dominant! compararim.
odabiv j5 \t.v\s- \
-iri :X>eXettocrate, ':7 ; . ,
f^ Ontinentifiimura Xenocratem Athe-
Bw^nienfisQutedammeretriaib profite-
batureTevi&uram.Quaderecurn adolefc
tibusquibufdam Xenocratispudicitiam ex-
ripofe negantibus pacicii pignu^ue
mere firmanda: promifsionis caufa im
. - tifsima Lupa non dubitauit. Cumue
Bo J Xe:
 $9* Decaftltatc.
Xencratem adiflet,eundem vinoxiomplef-
f*Umj. ^ta^anuques&vpcepellexiTetv taimen vi-
i.i.t.t ce- ^-ecefsit?& mcefta:tiil enim motuseftXe-
. jiprat?, cuius :crat cbntinenti*ngularij.
Philofophi 5 caftittem ecfvucfefoi node-
fpje-K}, admittendfc tmeritatera
fprehpdc^.admirabiliorqu mihi imperil
j$r,um,pudicitia fuit^qw fminis octultiorij
impudentix refiunt: aperta enim improbi-
. vqaajifque forma depcitur ipfa per fe,
neminemque grauioris ingenij remoratur.
".". ?X*i / '-.q *> ffi'Ji' TIll oj vid
Natur exemplis caflitu* commendatur. t
:'? r-*tt '" Cap. V*
- "s . rr: ;r!irrrro^nrYovtno<7V>.">

fit4fHit.
'T'Hecla virgo ftn:sim#a4iuo Paulo do
-* ore gentium nftitutafiimm5, perm|-
s.mb.l.i. gnifcHque paeconijscum multis mir fin-
wrjuKi ^ttijh'oinmibm>tmaximabingiii do-
ore Ambrofio cefebrarur cubit verba !-
cribam , tjuibus Jjeonis aduermas pudicitiam
reuerentia mirabilis explicatur.Sta (inquit
ille)MriadicipIiriam vitarmfonnetiThccla
' do
 xZioerqmntm. .39j
dpcat irtimoIari,que cpulam fugjeas )*
ptialem , & fponiifuroredamnata, naturam
etiarn beftiarumyirginitais yeneratione mu
#mt* $am^ueparataad feras cum afpec^us
quomje declinare* V4rqrum,ac vitalia,ipia, fe
uo offerret Leonijiecit^yt qui im pdicos 4
tulerantOjCulos^pudosreFerrent. Cerner
erat lingentem pedes peftiam ubitare humi
muto teffifjantem jGww>?quqd icrumyirgif
nis corpus violare non poft.Ergo adorabat
prardam fuam befa,&proprioblita. natuT
naturam induerat, quam homines amii-r
rancyiereSjquadam'natura? trafuipne ho
mines fentatem inmutas fasuitiam imperare
heftig, beftiam expfeula%tem pedes, yjrginis
docere quidhommesfaceredeberent. Tanr
tum habet virginits41$ 9 - .
Leones mirentur.on impaos ibus flexit,
non citatos impetus rapuit ^ non ftimulatos
ira exapcraui^nonyfii^ecepitaiK^os, no
ferosatura poUedt, ocuerunt fdigiohe^
dri adorant mart^rmdouerunt etiarjrv ca
ftatemVdum virgini riilafiiidni(i platas ckf
culahtur,dmerisin terrm oculis,tariq|um
yerecundantibuS) ne mares aliqui, vjbefti
-*1 Bb 4 vir
 394
virginem nudam videretMx AmbrofiesH

THeTalica mulier,cuia- Akinoe votaba

tur,marito abente,&profelo pcr^f
'Jiaiuu de ferium amare cpitv&Vcum eoftpri ft
-
i*m U. 8 confuetudinem habere. EratdorhiGic
. auis netrip gratisima , qua; illatam Domin
iniuriam vindication adulterum enim feruu
icurum,& ocioum vrurii impetum fecit,
auulfit oculps,upplicio dclarns
riferam hominis cascitatem.TIci
leunicur exiftimem , bonumqt dttorefti
tnentiri puteiri? nec enim tam xrds'f

i mp.fr
-...-,! ?>ii.tSflU;a
um plaaiffe apibm mirabtre morem
Quodnec cocubitu mdulget3nec corporaUgnes
In Ven^ffolwntbautf<twnixibtts edi
Verm tpfefolijs natos,0*fuautbm herb
Qnligunu fxcVergilwt ^j^appjib
h. I .,' I "* " '. fcrx-
 Liber quintas. Jp f
PracttrcaAEliamis author eft recentcm c<3
plexu venreo abapibus ipfis agnoici, quem *'^.$^.
grane* velut hoftiniantur . Quare mir
fe debet,ceram,cjua: virginalis eft,&ca
^^misortaparntibusjfiimmo Deo ele-
<6Um fuifle,vtin icris altaribus collucerec ;
fltt'C-, ' .. * . . . ,
flW'W"* * ' -ZbeBlcphautif -.'' i ? i it
/^DiumElephantibusele in adlteros, Ii ^ g- -
r^^bidinobquehomines capitale eius hi- '. '
pria comprobatjcnii intihs lili altoris vxo
Kpvcum alieno miiceri,ocidit ambos , ftra-
gttU4ucvefte conte&os venienti domino re
^ perfidiarnjpcenam^ue iuftii
,, & heiltafidem vir rediens mtellexi
^jrp-uentata manus,iacentiaquefimul cor
poraidulo elephantis indicio monftrata i-
riem fai vniuerirri explicaban t. Multos ha
bet illibata pudicitiapra?cones,kei vtndicesy
nec tarnen ideirco timere deinit,quas pluri
mis bppugnatur. '--.h
. . . Depullo Equino. i y ~.
EFfVamatam hominis cuiufdam-libidine^
naturale fines tranfeuntem pullus vi-
dit e(jumus,iraqueincenms,tanti4ue fcelerisi
-tjwff Bb 5 im
 396 Decaffttate.
impatiens turpisimum, flagitiosisimumque
hominem morf>& calcibus interemit nec
hoc conterttusupplicio sepulchrum obr-
uat occisiycfostumque hominis impuri cada
uer dilaniauit,ac perdidit, quasi probare cu-
pinsiustisjmamHipanprutn. eoruetudi-
nemintalilibidinepunienda. Nostra enim
Hipania nesarij stupri autorem pultura pri
uat$cinremqe dissipt corpork deflagrari.
in *!..'**'' "* V.vi' i".' : j **;*" .
(" Noy4caJlitatifcxempl.rL . .. x >\

ji-.'.-.. : Deq#odamTheolg6scr*:^-
iJ... .::m:c, majnftro.
INsclix nostra xtas non est omnino cast/
destitutahominibuSyVt enim vifos, ac fe
mnasintrareligionistectaviuetestaceamus:
plurimi bluti viuunt in libero mundo n pu
dicitia; solm , sed etiarn virginittis amato
resjquos inter receri optifr potest vif qui
dam eruditus,& nctus5qui iam senex, & e
non procul ahet, morte de narrare b-
; lebtjlibidinisTe expertem este,nil^ue neque
amatonum,neque turpe sibivnquam placuif
.Idem octogcnariussercurn negocio po-
? cifl cen
 Liber quintus. 357
scente ad sceminam quandam adijffer,nec e
.totdcolloquij tcmpre csset intuitus:qua:si-
iiic exeomulierjcur (non aspiceret : cuiille
.inulier eSjinquit.Egregian vox , quar vira
huncnopmuns ornauit,qum prarclarali^
brorum volumina,qu#tript.Est estinxvkv
ginalis vita fcunda maxim, quipp qusc
ocium sttppeditetadcribendumjingenium-
que acuat3quod obtundit libido,
VJbliV&ftUTf ,;,.1"i,.'7,A>, K
Beqodaniyhro:

tb&crs mem'rtur<?! s frirri cm perdrtra

homfaumcolloquij^&fc
sctiiccftqli ilforum alrtmaxim petu4
lan<M*erition posse^ito^lmm quHquam

lensrespondisse dicitur/fiUa, & imptide

tcrasfirmari/ibiquementem ese {ynceram,
& corpus ineorruptum.O viilaudatio tem-
. Pe
 398
pestiua?neque enim l
tiam commendauitrpuc
teste con uicitoculato . Suntnon pauci,<jtt
ex sua mollitie de virtutis robore existiroaittj
quos domestiasquotidianis , veris , visquo
exemplis coarguerem^topus eslet. Jb

-.:muu , De luueneUtertirumjudoso. f !

MAgnum est quod reserimus,&valtlcc5

ducens ada, quod efficere optamy-l
Adpljcens (GH^^goTratre^ yin^ injpj
prxcJ^ri(sitnum}& famm miscricortjem, fie,
pe.on3icnio)cii$4manticaeli^risc~"
daret , soeminaque illum proptef oris . J
candoreme] ue eximium amarent,vltroc , .
pererenr: domum,viciniamque mutabat,
pjenter. Diui Francisa ppstca familial
giosissimam ingrestus fuis moderatoril. .
nos quinquagiitaperfect obediqit;, _.j^iufj
ctiam concionantissupracaput oJuii>jbajfift,
sa est volitare,c] u om nia is mihi narramt^jl,
mprijnallet,qit9imentiri. , - ^twftsnp
<*.rtiii . *. ' r ..- /i:trnmnao'ta
an.. DeyMdmjvcmn. rgatan** oj
':H , " * Pul-
"*1& niuricbm mariti frater
W^ms nefario&enere concupiuit. Ciima^
aineftum aduiterium rehue-
ftffj/Sftis, aquo amabatur,confceleratiisimis
cil m anibus interempta.

'* Dequctdamfmina.

FVhetiam fccminaalia,quam amator flagi

tiofifsimusrab illa i dolens ipretum vul-
rfefe afFecit,&iniuria. Nec ibla floruit in hac
ilefe carlitas : perefloris enirri in vincula
ddfiltQi caum religiofis bominibus examir
nhdm ipa commifitjpollicitaq; fuitjfafiu*
ra% fi: quicquid illi dcernrent. Nam imma
iriimi, turpisimiqjceleris auftori parcere"
rfoft^debat fineprudentum confilio :
eftim impunitas mins vtilis Reipub.blet ef-
e^Itaqe dixit , feire ivelle , vtrm Deo
grtis effet futurum , puniri ne foritem , an
liberan : cjuse quoniam fibi difficilisvifafuit.
cjuarflio,expectandurn cenfuit iudiciumi-
pientium , & bonorum Equidem dubi-
to a ancepfquefum , vtrumpotfs admirer,
-lli^ pru
4O0 Vetaflhate,
prdentiam neraram3ancontmentiam fin-
gularern? Vicithoftem foeftnna j virum
malier, ique in difficiliori pugna
etiam ipf iuperauit.
. < .. v .' rt- &
 4t

DE CAS TITA .]

. Contmcns oratio.
r Vcmadmod Chriftiani ac
efcentis officia ducerentur/
verecundia,atq; ab omni g
re comitatisdibro proximomt
j {ruimusrfeqitmyvrtdepuiF'- -
citiajqua; dicenda ofFerunt,explicemus.
huiusautcm traftatione materia: percqu.
mur illa duntaxat,qua: profutura eTe videan
tur,cm minime ignoremus,e nobis qu-4
itinem iufipi,qua: filentij magis,qum ora
tionisindigeat, quamque fafta multo com
modity, qum verba commendent. Noftr3*
vero perutilem hanc adiiortationem in du
diuiiamefle partes volum us , quarumalte
duenda, coniruandarque pudicitia: ialubri
quatdam pra:ceptatradat,altera laudes dieat,1
& encomia caftitatis. Vos, Chriftiani pueri, \
percipite,qux i,diligenter , & ea, oue dixe-*-
ro,penitus veftris animis,mentibufque mart-
date. Cupioenimdeteftari vobis libidirii
peftem immamimarnai(^ia: fiprorupat nec
re-
 Decaitate.
repreTaIeges,& iura feruare cogatur,tionfo
lm quod eft in nomine pulchrum deforma
bitjverm ctiam quod facrum vioIabit.Qua-
re adefte animis,precor , & attenditc omnes,
noftrumque de caftitate rmonem eo ani
mo accipite,quo vobis illum cribimus , dief-
que,& nodes commentamur:qui,{ forte pa
cuerit,prmij loco olum expolcimus, vthis
monumentis,pra:ceptique Ielor ad u vti-
litatem vtatur,measquelaudis oblitus pudi-
citiam & amare dicat, & etiam cuftodire .
Principio,quoniam vim habet magnam edu-
catio,quxuperioribuslibris copile tradita
unt,huc referri oportere,arbitror,illa prefer
tim,qus de religione, & verecundia prarec*
pimus,his enim ex fontibus cafta; vitat reme
dia, &admonitioneshauriuntur. Nam qui
pietdtis ftudious immortalera Deum iam in-
de ab infantia colere cceperit, quique verecu
dix iugo ceruicem ab eo tempore uppoer
rit,pudicitiam ipm vel (pote cognocet, ad
eamque amandam incredibili quadam men
tis alacritate rapietur.Non enim tam fiint aut
excordes puerijaut rudes, vt no, vel abq; vlla
magiftrijinftitutorivc opera intelligt, quid
 tcntintns oratio. 40,3
nfit in libdine mal, quetiam ingniorum
celeritas prgrceptori peropportuna cfle pote
rit,vtcm de caftitate agat , dociles fperar
positjeeTehabiturum auditores. Qui igt*
tur inftituendorumadolecentum curam af
fumperunt, caftitatis negocium dimidiatu,
. peneque adexitum adducWm credant, iljii
fruatis,atque prout6s,qua:.de verecundia in
ipfo ftatim principiodiximusjnam pudor, &
pudicitia cum nomine conntiant,re ipaco
cordant multo magis.Cm.enim puer orna
tarn videat verecundia pectoris dorn um, fac
l per e intelligetjcui nm hofpiti apparctmv
Si quidm inftitutoresipfi actcortirientis vi
ta udium>udentis,moderata:4ue pueriti
labores meditantur, cm pudor velut quid
fr alumnus.aftitatis. Verum quamquam ip
fit modetia difciplina veldo&ore nihil loi
cpuente,difcjpulum ad caftimonia?,& purita-

Verum inftitutor fibi perfuadeat,neceiTee

n>in mnibus tum mxime hac ijpa-in re
exempluna valere plrimum , &quam mi
{t Ce vim
jcty IDecastitatt.
viril riult baber maiorem. Castaadmni-
torii vita omrii concione fortior est,qua ub-
fata^ccntisy&adhortantis languecetindu
stria,c{m nullatntafacundiafit,qua turpis
vitt iactufa,& damna compTcntur. Etcnim
inhonesti praxipientis mores quodeunque
verba extruxerint,labesactant, nec tam igna-
riperih sunt,vt neciant , debilemilHus, &
ancrn adhortationem estecensendam, cu
iuscum vita pugnat oratio. Magna quxdam
stjVti dixit Satyricusj aduerus pueros adhi-
bdaruerentia,vix^ueriumteneo, cupa
rentibus viciofis in flios animaduerti consi-
derb;qui cm ( minime corrigant,mis tam
MbciM seuerisiimas lges propont, ummar-
jueptfffectioriis confilia, prarceptaquemeu
csint^e vident,srustfa eonari se,cm autote
Heroinytno,prcliuis fit malorum imitatio,
citiusqiie vicia eorum,quibus este similes cu-
p^mrs/quam virtuts exprimamus.Quare , si
&i!ppdestedefidras,in illis teprius exerce,
jaseab alijs esfidiprarstari^ub contendis,Vir-
rUqtiecomrhetifatiriem puta frtisim,
quwvri)is,& sectisinnitatur. Qud vero ad
castitatem attinet , vbi se parens , magisterv
miv ijs-y
 Continent oratio', 405
ijs,quosregit,atqueeducat, honeftate vire
probauerit,verbis etiam,&leni precefuos ad
munditix amorem inuitabit. Secure autem
de pudicitia agitur, cum te&is verbis , nilque
non cognitum fignificantibus vtiturinftitu-
tor.Laudare continentiam licet,ca:libem vi-
tam honorare,virginum dignitatem erferrtf,
libidinem execran , nee eft ab hac infintate
dicedendum,ne pro caftitatis defiderio , libi
dinis ardorem innammet orator,dumq\' per-i
niciofiim incendium cupit extingete, for**
tiusidemincalefcat ; quod fit com memora-
tioneearum rerum,qu natura uafcedi amor
ris ignem folent excitare* Vt enirri carnum ii
commoueatur,nares fectore complette 1
dinis mentio quanis iufta de caufa fiat, hde*
rettmen medullis,acinfibns,vtne deillius
3uidem odio,fine aliqua obledhtionis formi
ine,a fufpiionecogitemuV Sedquoniat
puero aftitatis difficiles efle pugna . pd-r
teftjpnefertim vbivel boni parentis chrita
vel egregij inftitutoris curamccurrifcad eum
nosiuuandum , &inflruendum referamus,
quern a:tate,opibus,& pulchritudine florcn-
tem mundus oppugn at,malufque dxmon al
:i j Cc 1 lice
 4c6 DccAtlttt.
licerc optat,vt contenipta pudicitia ad libidi
nis caftrainuolet, & in illis,tanquam ad Sire
nios copulos concnecat. Huie nos opem,
& auxilium ferre conamur,
parare copiam, vt cm diuinitus e ad certa
men cumtliirisimis ynequisimifq; hoftibus
ineundum vocari fenriet, habeatvndecly-
peunj,gateam,&lorcam peterepofsit,ne for
tdihermem aut mterimat,aut cette vulneret
mimicus-; SedquodeFe commodius rem
diant poteft^qum quod contintia preftat,
& inribo ac pota temperantia^Nara cm la-<
fcinr corporis illecebra: non' aliunde , quam
ib im mdica titritatc mant , profeo,qui
freUuJ,ferqciam fame comprime , vires dli
ademrib,n ocerrdiqu , &xalcitrandiinftru-
meiiitairuftttl^ritrHajicpafiim medicina do-
cetHieronymus aftitatis ex omnibus dtefen
for^Jtiisimus- Cmienimvirginem Eufto-
ebiunv^ocl:orr>inftiims erudiret, dicere
non dubit , aftitatis p oiTeione m firm
effbrortpoi,nifi cemperanti adfit,cibora.f
|uo viis praisimusjV!,(quemadmodum ip
fefetefrir alibi) ftomarhum, potius quam m
fetm doler rnalimus & crura^uimpittdici +
S.'I wO tiam
 ConttnerisoratT'.
riamvacilIare.C^anqamiciunitto^abb:
nenda: modus elle debetjVt idem vir ipien?
tifsimus faspe fuis in libris hortatur, Qcium
vero inutile,vitamque inertem abfio,<jui pa-
dichia: confolere cupiatj longe abcflfc debe*
re,vel is docuitjcui non admodum chara pu*
-dicitia fuit , idqod perditis hommisfmom
bs,infami exilio, obfcasnifque careunibiis
comprobatur. C^areininiicihomiijiei*
mohium magnifacereopcnrtet,quitirpyan
.guido^ue ocio fublato cupidirusarcus dixit
nfringi,telaqe omma'pefsimii furiitfsimi.
qee amoris interire. Sodomita: hotmns,.vt
eft apud Ezechielm , cm oci hebecerent
in fcedisimum illud nefarias libidimi fcclis
non adultifolum^fedcfiiamrpufiHi ,: fcnene
infantuli,quodeffifmnmmbandnii.'aedi-
-deruntdltenim infersyOcipfaquevita.<;aoi{ft
adflagitiavel difcenda^el commiwda pro.
cliuis,qum virtutibus ecbndis,& cogno7
cendis aliena. Nec ob aliam ratianem &cer
Hieronymus Hebrxamliriguam yquai difnV
cillimaeft,fummo cum labore didicit, qum
*t(namhocipfeiMirm)fooneft* occupatio*
nis auxilio mollifsimis cogitationibus occur
, Ce j re->
 iCAlutel
reret,qu*innumerabilesinfluebant. Quid
autem illacsse potest eiusd Hieronymi nar-
rarjonelepidius?cum enim ccenobi] vigian-
tisimus quidam rector libidinis flammis vnu
ex monachis sentiret aeendi,pium calumnia
tprem ijli o pposuit,vt fratris mentem obiecti
rninis dolore commotifdis cogitatio-
nibus auocaret,annus<jue integer in accusa-
tione sicta consumptus est,quo toto libidinis
pra:liaquieuerunt. MeritTullius inno
amore affect virum ad alia stu dia,sollicitudi
ns , curas, negotia abdwcendum esse cen-
bar. locique mutatione tamcjuam grotum
non conualesctem curari posse afHrmabat.
Libri verp inhonest leganturjquouis vene
nopemiciosiores erunt , propterea quod ob
scarnus scriptor omnium horarum leno eft,
nulloque non tempor ad turpitudinem in-
uitat,mentemque puellarum,& adolescent
pestinsicit apitalitfta sit,vt maior fit libro -
rum,picturarumuepernide$, cjumhomi
num mlibidine assentantium,aut eorum,cpj.
literas amatorias conclusis dant virginibus.
q ud sint turpiim arum voluptatum adrn i-,
nistri-Nam sacpe huiusccmodi intcrnun tios^
- '. _ p^G,
 Continent . 4C9
pcimoiqu libidinis procurators fallk opl
nio,muncrifque ip deterrctinfarnii fitque
lpe,vt nullum perindc feemina oderit> atq?
e um, quo fe fentiat opp ugnan.At vero iafci
uiverfusfuafedulcedineinfinuant,quibusle
lor captus , atque deuin&us mirandum in
modum deprauatur.Nccfolvini iropujentr
pbfcccna fugere oportet,idcciam mukcUV
ligcntius qua: tex fcedtat 1>. in*
genioo decipiunt,qua? cum, uenii pterdid
it,diftorum acuminc alleclus,atque obiefta
tus animo fcmpcr , rpnmuppftitj
'rit impurus.Mea quid fentCBtiatt^lds
repubbcamercntunmpudiciaworc,ljbroT
rumque malorum venditoreS, qmqui fa
te$ veneno inficitvndjfi.t)horoihibu$<<}u<3d
bibant,hauriendum.Inq.uofigrauirsimirat*
niimoquequorundam'xonTioobcempeara
tumeflret,ali'quam,qumulpjsindibus nul
laeft^puellarum,atqucadolerceritum'caftita
te m babercmus,Qupd<sn im muiragium 6
deifenatorum edicb fufpc<a::do(nrix.Hi-
brifccerunt,idemlafciuis carro inibusj-ita?
rumquererum fcriptor'ibus , quibus mirltis
Hifpaniabundant,commune.flc dcbujflfetv
; n Ce 4 Ita
41 o -')*t<tttt4ti.
Itaque pudicitiae deditum ab autorum <3el-
catulissententi);,{celeratisimisquecomedij
abhorreTe,nect fe puto,eosque tantum lecti
tare5aui sine & graues,& honesti . Orationc
vero Latinam une his(audeo dicere ) facieftt
pleniorem nostrviuue ies,hoc enim Societa-
tisleiprece^tres iam pridem declararT,
qui qwanquam pu crisinhonestum nullum au
torerft interpretantur,tamcn loquentes ha-
bentdifcipulos, nentoque ex ills Teirentij,
Martialisque cognitionem requisiuit. Ad
ho$nim,nisipurgatos adir iuuenis prohi-
betur,& tamen neque proprie, emendatq}
locurionisjfieoue potica: euadit ignaras .
QuarelaadandusPlatoestjCiuicsuarepuWi-
ca po'tas eiecit. Lateranenfeque concilium.
seuwprecipitinettu^straek^rsco^hbns,
rectiv qutequ- fuis dicipulis legi sinr,
quod aut piett^aat boni morib us po sit o f
ficere.NonestprtcreundusXenopK5,cjui
Sophistas puerorurn ,quos erudiebant , ani-
moslibris inhohostis Crfumpnte venem
ter accust, quos inter , &Philosophoshoc
intresse dicit,qvid hi virtutemvdoccant -
ioque corninendent:sed jlli voluptat. Om
-nl jO nis
 ConbnemorAtia.
i) is prxterea eft veftium ornatus mollior,atq;
imptaofiorrepellendus : dici enim vixpo-
teft,quaritum is noceat caftitati. Hpminum,
midier unique familiaritas non folm ex inv-
pfcndentis maliupicione peftifera eft, veru
etiam ex prarinte um-rumore colle&o,&fit
m* demraento.Quarriobrem in hac re expi
canda non erolongus,quam vin fandifsimi
toties cxponunt,dicunt , crcbns (rmonibus
v furpantdugcntda mentan tur: n oiq ue quoti
diana multrum ruina dcet,qui vel cogna-
tione,vrancTnt^e'6rcti^>mmiryne fini io
ltn veruwetiaiwvirtatj ipiiabem aipergut*
qua: diffkiIlinnidcbatnnNill moribas vti
]e,Chriftianifque conducibilcycjuod nonver
bisj&faftiinms virt doc urint,fcueruff
queSulpitius criptor grauiisimus narrt cx
plum in hoc gen ere fingubrevirginis tum ca
ftifsim ar,tum abditis imac,qu afeita demum
ab omnium viro*umoculisremcieTat,vrTHt
Martinm qaidem faniifsmrarn ^ integm-
mumque prxfulem, quo ipfa offkioi con-
ueniebatur,admifcrit.NamMartinus admi
randa vita: fama commotus,ad eamquo inui
indam propera ns ingredi eft pro hibitus: pre
;:-- Ce 5 mi
 41*
rmsleque famulam virgo dicitur,qu se apud
beatisimum Pontifie cm excuret. At pra%
sulmirificusforibus virginis reecsiit Jetus,
&alacer, raramqueillam castissims pucllar
custodiam ummis encomijs prxdicauk : r-
pulsamqueillam sibigloriosam duxit,&no
bis salutarem.Ergo iflasuum antistitem non
vitac solm,sed etiam miraculorum gloria ce
lebrem,apostolique ipsis prope parcm repel
lere non dubitauit:tu , quem scclcrum mul-
torum damnt conscientia, rauliercularum
conpectum non perhorreces ? Martinus,
quo nemo sanctior , mulieris pudicissima;
retractum se limine gaudebat , oc fecrainar
commerces , qui etiam sine illis tuti cse vt
posunt,delcctabuntur? Quantum, Deus b o
ne, prisas illis Christianx petatis cukotV-
bus distamus.llli cumcfugar , solitudinique
mandarcntjCum famemjinediam, rcrumq ue
omnium penuriamcomplectercntur,tamen
vixseabimportunisimopudicitihoste eri
}>ere potucrunttrnultiquc illorum rniserrimi
apus memorantur^nosver victoriam con.
Jsqt posie peramus nullis armis instructif
millo cautionis remedio muniti: cumqe ilU
> aj Ion
 Contnensortui. 413
longe ab inimico refugerent , timoremque
ne absente quidem hoste deponerent, nos in
ipsis monstri immanissimi faucibus constitu-
ti ridemus,incolumitatemq; nobisips am-
tisiimpollicemur.Victosorum consuetudi*
nem,choreas,saltationes , inhonestasJudos,
turpia pectacula,cantus non viriles, impuri-
tatisque officinas omnes casti tatis amator vi-
tare debetjne corpus , mentemque coinqui-
net,existimationemque lxdatiiam,qu tum
demum intgra manet,cm honest viuitur,
emmpuntenim necio ^uomodo,& illustra
tur,quat turpitcrdict clam,& occulte perpe
trantur . Satis multa dixisse mecredo de ;s,
<juar pudicitiar incommodant , & obsistunt^
vt illa fugere adolescentes pofsint : uperest,
vtillapercquamur , quxeontinentia: pro-
sunt,mentemquc pitram , mundamque
ciunt,qu* cum Cnristiano puero monstrata
nt,eaqueipsa fueritamplexus , incorrupti
pudoris,vel ert puri flore lattetur , angelo-
rumquevitam carne vestitus propemodum
aflequatur.Mihi quidem*ttente)& animo r
mdia multa perlustranti nullum comodius
videri solet,vt cotinentes este passimus , qu
414 . ' "DecdStAte.
quod pia,supplex,a{siduaque prectio uppe
ditat,qua Deum, quo bona cuncta profici-
lcuntur,nobis conciliamus,propitiumtj; red
<limus , cuius fauore qui nititur , nihilest,
quod debeat formidare.Quamuis enim iui
pi numinis inuocatio ad omnes virtutes obti
nendas necestria nobis sic , tam hxc de qua
loquimur,quoniam non sine difficillima , &
penc dicam cruentissima dimicatione quarri
tur, (qudsint autore Augustino castkatis
pratlia omnium maxima)suo sibi iure quod
modo vendicat Dei exorandi munus,& ofif
cium,vt praecns este velit , luctantique militi
Christiano ferre ubsidium>.ne superior ma
lus da:mon euadat,Christiqueferuum iugu-
\et eo gladio,quiqu dulcius in pectore dfi
gitur,e plagam fcit altiorem.Nosigitur vt
vel insidias calidisimi hostis effugiamus,vl
Marte apertoin nos inuadtetn uperemus,
in cadum intueri neceste estjvnde veniet au~
xilmm nobis ,<}Uod etiam fore crtilsimum^
decet opinariiSolomon continsntia; donura
solo Deo pr stari dixit,qua illti cau mo-
uit,vtad precandum confugeretysequetot
in Dei fauore implorando adolcfcens,bona-
fc--,.-/' que
 Continens oratio. 415.
jUe indole pratditus collocaret. An eft boni
quicquam , quod non Deus homini tribuat?
an virtus ftabit vlla precatione fublata? eft ne
aliqua in Deo auaritia?quid vnquam f oran-t
tibusnegauit?llle,ille multo ante Dei obte-
ftandi rationem,modumcjueedocuit, & ver
ba praicripiit.An rogari non vult, qui vt ro-:
ges imperat , & rogandi normam oftendit?
Chriftiane adoleicens , cuius petitur pudorj
fummum cal dominatorem,amabo te,voci
inauxilium,habeto precationis Dominica;
verba promptifiima,& ne nos inducas in ten
tationem, cape ex hymnis Dauidicis verius
mille,qui te & armabunt4& diuini amoris ig-
ne calefacient,vt amor amore tcjuam clauus
clauo pellatur. Illa vero coniruandi pudo-i
ris redlifsima via eft,cuam religiofisimi qui*
que iquuntur,non folum pi,afsidueque d
precandojverum etiam diuinas res commen
tationelongi temporis agitando,quo ex mu
nefe fubfidia caftitatis multa defumuntur. [
Videt enim Ghriftianus homo mentis oculo
in pra:claro Falubrique ctemplationis ocio
qum leue,qum contemnendum,qum ni
hil fit omnino illud,ad quod n fter nos appe
. . . . .. ' . wus
^6 Decajlitate.
titus inuitctjvidet Christum,quem teru cru-
ci siiffigere nefarium esset,videtca:li gaudia,
quibus priuari non vult,videt beatisiim Dei
matrem, tabcrnaculum Sancti soirtusjcuius
admiranda? pudicitia: iniuriam raceret , fi fui
contemneret,videtnctorum hominum ce
tum, cjuibus se petit adiuuari , videtmortis
ex improuiso adorientis insidias, & corpori
quanuispulchrideformitat, acvermes per-
norrecit,videtdieivltimisuerissimam , &
maxime tremendam malorum animaduer-
onem,videtinferorum pnas aduers li-
bidinem,cxteraque flagitia comparatas, vi-
det denicj; a:ternum esse quod cruciat, vnius
vero momenti(vti Gregorius dixit)quod de
Iectat. Iam vero quanta t Christian! homi-
nis suum Deum alloquentis non fiducia so-
lm, detiamltitia , dicent profectoilli,
quibus vueuenitjVtcum io Dco amiliari-
teragant , tuque optimadolecens, site in
hune modum ad sanct philofophdum abdi
deris,propediemveraesse cognosces. Nikjy
nos esse mentitos alacriter confrmabis.Qujei
sunt igitur corporis voluptates prxsertim
obscatne , ac turpes cum animi casti oblecta
*'>i men
 Continent oratio. 417 *
mentis comparatx,quibus affluere soient vi-
ri boni,qui se ad vniuerftatis parentcm con-
tulerunt?Equidem fateor,ncminem ser no
yri,tamen,qui se Deo commendant, quietas
pacis inducijssaep ftuuntur, bellorumq; in-
termisiionegaudent,illiautem , quibusest
perpetu dimicandum, vires ex diuino collo
auio reportant,roburque ingens , quomalt
xmonis potentiam paruipendunt, norunt-
quetentationum generibus exquisitis noua
etiam, & inusitata remdia opponere,nec vn
quam misericors illc Deus , i umm bonus
maiorem,qum vires fert,pugnam efle per-
mittet,vtnctisimus Paulus affirmt, qui id
in se ipso fuerat expertus,cum carnis eum sti*
muli pupugisent.Raram sanctissimus Augu
stinus eue censet forma,pudicitique ccor
diam,& merito. Namsituenda: integritatis
curam depont qui aut pulchri unr,aut pul-
chra deamant,intereunt,atque occidunt , fin
auteminimicocederenolunt, pralio mole-
stisimo Iacestuntur,quam tamen pugnam se
getem,& materiam diuina: gloria; ncti,pi)>
3ue homines est arbitrantur.Etenim quam^
iu intestino hoc pra:lio con flictamur, sup-
P""
41 8. ' De atftute.
f>lice$ manus ad Deum tolIimus,nos fummis
gerimus,nil de nobis magnisicum aut n-
tmuSjautdicimuSjarrogantiamjtemen'rat-
^ue fugimus,qui fructus est omniumvberri- I
mus ex pudicitiar pugna collectus, fieri^vix
potest,vt cjui fe a superbla vinci non finat,fac
cumbatvoluptati.Quare,met,peque ccrta
re oportet,aduersus huiufm odi hostem , nec
est alterum ab altero diuellendum. Solaqui-
dem spe niti temerarium est, cm pene innu
merabiles stulta confidentia deceperit,rursu$
timor nimio afsici,nocens , & pernicioum,
quia cm timiditas ipa pra?ponderat , vires
deficiuntjfunestamquededitionemfacimusj
ipsque prterea metus nos reddit ad vincen
aum tardiores. Prxclar cum illo agi, quem
ab armis vacare carnis illecebra non nat,b o
ni autoris Euirati nos docet historia. Refert
namque nobilis hic scriptor,& antiquus , pi
qudam, egregiumcjue hominem fuisse ,0^1
in hoc positus duro certamine vit stbi acer-
bamduxit, cimque munereillo, cuidabat
operam,magis,magi{que ignem incendi,cor
roborarique entiret,(adultos enim virs, &
fccminas lcro fonte tihgebat)rccederc .t3*>
-i plo
 Centinens oratio. ^<>
po ftatuit,quem diuinus Baptifta,cui Bafili-
ca illa dicata eratjconfirmafle dicitur dubi,
& nutantem,vtque in officio maneret,prece
piijverhx, eu non mult poil vii pulcher
rima mulicre fibi timeret,aufugit,quem egre
dientem fanus Baptifta rcuocauit , fignoqj
erucis adhibito corpus boni prisbyter
mauit inquiensjcarnis tibi deinceps prarlia no
crunt,ob earriquerempncmium , qiiOiTc-
ftis,viriliterque pugnahtibusteibui folet,mi-
nim adipifceris.At.eft(n hoc dicefcahquis)
cmmoleftiisimum,tumver periculomsi-
mum,tot,tanrifquequafititdbtionihusdeK
nirj,quibus non decipi aguando, fnrtimqtie
aflentirijdifficillim poiTumus.Nosiftlbai
terdabimus,fi teipi non corriges, fi curado
nem millam adhibeas,fi membrafame^vigi-
4ijsiVrbef,cilicioqe non atters.Nemo fi-
ottidcm aut peccat inuitus,aut fobrius nnte
^ifti5iriq*dem potefl,vt iftapugn<4iffi-
ufeas non jam corpore exftat
malitiootetroque diabolo, quite inudms
,artiHisrca^ere,ugareqeoptat, qraxtcmpoge
ad anima? medicum cferas te velim,qu
yirumbQaum,fapientem,exercitatmqae ef
.od Dd fe
 < - Ve caime*
- feioficwteftquitibi profeo conulet,nan-
, diqe morbirationtsndicabit.Crique vi-
optimisaimaxime doc^abmwemuj:
;nollem,vt dfcecmmitteres, cuilntutas,&
-docbinadefityaeii cxcns cecum ducat,vter-
pue^lludnetur, & in pericaloim fofiam
crelabaturJniquifsim comparatum efle Tul
TJius det^ytin morbis corporis , vt guiicjj eft
dtfncillimus,iramedicus nobilifsimus,otque
- opti muS accerfatu r , in periculis autem capi-
(ci^ytiquq uecafa difficillim a eft, ita deterri
-imwibracuriiimufquepatronus foleatadhi-
-Heri:.Qmtm eloquentifsimi oratoris queri-
ttnoniam ad multorum,qui nunc viuunt , a-
transforrcpoflumuj,quiicerdo
cmnirigioratiane , imprudentiaque abutun-
^radreeIra*iutrienaa.Quj eo accrbius tra-
-ari a rrfe deberent,quo maior eft bonorum,
s&ipiemtium copia^qui ml vnquam iniu
-ib^eciTudefoerabijs, qui culpas periunt,
extori^cuntJgitur, vt eo mereFeram, vdc
ogrefls ruiiquiinufitat^libidiiftsfiieevr-
^i^winar^uftinteibgent, ex graAiifniis,
^c^gioKimisjhitoaTiifsimif^jviri
1 ti inuemuntur librahisimo quodam diuinx
si bCI . bo~
 Continent orat'ta. 41 %
bonitatisdono tributi, vnum aliquem deli-
gant, cui com m onstrent , atque subdant,
quaque illc statuerit,faciant,eoque nauis gu
oernatore vtantur , in mari , quod est freto*
Euripoque di sfcilias,tranmittendo. ntem
peranti preterea vim frequens concsioni%
& Eucharistia; vs prseclar comprimit, ve-
luti nos egregius ille docet Pij V.umm,- ad4
mirandiquerontifcisiustu editus catechi
musexTridentinSynodidccreto^nquo est
libro Christiana?pietatis,{bhdaque scientia:
ingens gaza recondita^habentque sinevlla di
soutationum serieiectores grauisiimaSj ytiif
imarquclcntent3s,quasautormiro.diceod
contuitcharactere-seautern firmum^mH
rabilx^urprdium in consesione , &tcra
menfaptttum,iam anteadiseruimus,nunc
clarifsimi Augustiniexponenda senttia est,
qui constantusimi Laurentij incredibilem il-r
lam,celm,admirandam,robustam , stabil-
quc frtitudinem Christi corpori,quaiatt,-t
rcntiusvesccbatur assidue, resert accertami
nosque viciorum flammas extinguere poc
edamus illo adhibito remedio,cuius yi, al-
quc efficientiapugil strenuus
422 DecdftitkfeS ^
decustonrientorammcendiafuperauit.Po-
ftrethhortaodi mihi funt caftitatis amid,ne
iblm tenda?,con{eruandque pudicrit/e eu
^eitnpKccntur,y-cram vt etiam virtutumce-
terarm implorent auxilium. Quid eniraai
oftitaiiem verecundia com modius?quid tern
perantia melius ? quid fbrtitudine pre-ftabi-
liusrquid vite; innocentia conducibihus^qUid
lrtientia>vtilius?quid chntate aptius?quid
iti laudabilius?quid lab'dre,honeftaq* eKer
dmioneconu'ententius? quid deniqufeato
mh omni re moderdtioneialubrius? Qure
^ciiktati non illa folumnocere cfenda unt^',
nx cum tpi b elhgerant,ocium, alea , vimi,
luxurie^gula^aluuia^cpular^eliti^veftram
ornatus,mulicrum contubernia , cantilena?,'
ikatio,libri turpes,fed etiam qurc ab inferen
da caftitat i iniuna videntur abefTe long,vc-
lt exitiofa,fummque aduerfa fugere necef
fe ehne-fi non prim o impetu,at breui quad
icineris flexionc caftitatem polluant . Atque
haudfcioandiligentiushmufmodihoftesfu
giendi Ci nt,cpi cum relicj uis virtutibus bellu
funemn,& nefarium habeantinditj vni-
 Continent rato
mt sccuritate ipsa qua: sallax 4 & captiosa
est , perniciem mult peiorem ipsi pudici-
tix machinantur . Sit igitur ambitiopro-
cul,acerbitas morum , inuidia, contentio,
cupiditas , iracundia , sraudatio , impie-
tas,odium,loquacitas,arrogantia,leuitas,
niquitas^ulmia^perfidi^dolusjinconst-
tia,contumacia , &ca:tcra:animorum pe-
stes,quibuscastitasla:sam sesarpe , vulne-
ratamque suisse lamentatur.Vtvicijsomni-
buslibera esse dbet pestons domus,i ta vir
tutcnullavacare.Itaq;adhibenda est pra>
pa ratip d i ligen s in gemm a t uc n d a pu d ici
tic, quam sures inrdijs, incursu latrone,1
vi bstesjfraude iniujicijcasu domestici^inx
potentia samliaTCS^niuria propmqur^dolo
iniqui,lapsu LonijConsuetudinc priaui, cul-
pa omnes,flagitio plurimi conan tr eripe-
re. Domi teneamus scpt liberali custodia,
vtque fiham vnicam tueamur. Nusquam ali
bitamestcircunspectionecessaria.Nullasc
virtus constipantium exercitu munit am-
pliorc.Yt enim qui multos timen t , multis
se in itinere custodirijcingique volunt , no
ab inimicis occasionexn,tempusquc aucupi
.&ki D 3 tibui
4*4 Vecttftiute.
tibusopprimi pofsinr,si nudi, parumque co
mitatiincedant, itapropcmodum quivr,
autfmina voluptatrs defpicientiam perse-
ctamhaberecupit,tetramque,&hombilcm
hbidinispeste m opt at est ugc rc,virtu t om
niumcomitatuic munit,&firmat,vt si for*
te hostis cuncta obseruantis , & fpeculantis
incurfupetatur: arcere vimillam possit, &
fliciter propulfare. Sequitur illa pars am
pla,qu pudici hostimis laudes decantatura
est,vt adolescentes, quos fer pulchritudo
mouet^tqueincitatjvirtutjshuiusformam,
& decusadmirati ad eam amandam, & ar-
ctcomplectendam rationis consilio ducan
tur,corporifque vilem,& abie cta m volupra
tem pro nihi lo h a b entes put ici ti c iugo,
iriquoplenisima,honestifsimaque nlunt
gaudia,delectentur.Sedca:leftihuic virtu-
ti,ngelorumquegermai>a: quarpotest par
rationucniri Rhetorumhiccampusest,
neciterilis,necangustus. Pudicita pectu*
ornacJeges obferuat,cunctoram beneuolc
faam al li cit,morientes co nfolatur , afjflictos
erigit,defunctoslaudat, caclum assequitur,
pacis est alumna,literarum fedes s virtutum
liidi j Ui " do
 Continent oratio. 415
domicilium,ciuitat um gloria, regnorum tr;
quillitas,religionis tutela,Chnftiana; legis au
toritas,virginum kurea,continenticevita,fa-"
ma: cuos, tuba vetuftatis ,'ftifpicioniiuga^'
polcritatis lumen, medalla honeatisi, certa
minum , & contentionum palma immorta-
lis. Ocaitasvita;dux,S morammagiftri^'
quid de te dicam,q uav ration olluftrabo?
Tu D eum ex !o in muridum d enocafti, tu

millequeiniuri;sare:umrecrafti,tu agtt
animam aftitifti, tibique Dei excellentifsima.
parens ba-reditario iure reli&a eft, dulcida
omno in Chrifti feruatoris noftri fi nu qute
uifti.Magna pudicitia; laus,quac 1 apfum , per
ditumque orbem reftaurauitNam cum diu,-
& multum vnigena Dei filiubra ortaliura i-t
lutem diftuliflct,quod bominum fciedifsim*
flagitiofifsi m ajque veneri it :infens' , tan
menvbicaifsma,integrrimavpurifsima^
Iofcphi etiam continentifiimt {pona in ter4
ris eft vifa,nil fuit quod Dei filiitm remorare
tur ampliis, generifqeclwinaniremdiant
impediret.Chrifti vero^aftraiim 4ebih cao
Dd 4 ne
 ne induti, eiufque faniiiimse matris min
nenmm non vnus,astalter,fed innumerabi-
les Yrisac fmina tenuerunt. Et cum muJra
CnticpiarlegemChriftianorum fandifsimam
efleteftentur, tarn en illa , cmibus docemur,
velcogitatum adiilterium efle vindifta, fup-
pbcioque dignum^uanquam re, nec vo
ce tntetiir,olamquejmpura' mentis confer*
fionem turpem e iTe habendamsmanifeft ape
riunt aoftras fl fanioncs ex diuina ment
defibaas. 'Q^repnimmerico diuimtsille
augur cecinit,ummidominatoris legem eC-
leimmaculatam,qua?animorcorrigat pra-
uitates.Qum lit res preclara cahtas , libidi--
nis turpitudo demonftrat,cuius vcl obfcaruf
fimos pudet,qui latibula, & luftra quxriinr*
vt belluinam rabiemex piere pofsin t. H uius
praeterea fcelemmagnitudo ex fupplicij feue
I rtate peripkiipote i cm ob. vnius libdine
non folm qurfelus admiit/ed vniuerfa in-
prdum ciuiias^vt de Sichimitislegimus, de
finida elTe reperiatur.Multa diuina: animad
uerfionis exempla in Facrs literis inueniun-
tur, vtcft S adorna:, &finitimarum'vrbium
interitasjladxortm^qcti cum Moabiticis f
f LQ mi
 Continent oratoi 4*P
mfrasdorpuetarpicer micuerunt,graue sup-'
plicmm,Beniamitaroccasus, &ruina,quns
fiupri saBdicasincernecione deleuit.Sed quod
ocmah3*pt3test,<juam mdum vniuersam
^quispleriisimisinundaste,elluuioneque de
ftructurhfuifTe5quodluxu,inertiaque molle
cert,diuiniq; hommes, quos Dei filios Mo
fcsappEllatj'fiiPcidignitatis obliti mulierufr-*
ma caper^ntur ? Age precor bne ad olefcs,
&qtia amdjcturujtradememoria.Non te
kbidinismonstristerrebo ,-qua: multa funt,
non te ncfaria; turpitu dinas infamia a peccan
do depelkm,non tibi,que impendeant adul
teris p ericula,q ux in cxs su ppli cia de bean-
Vm^ux virginum corruptoribus constitiita
ptBn'fbjqQasscortatofesmalacircumdenit,
cjuilibidinosos morbi dbilitent, commemo
rabo.Ha?c enimflagitia fuase grauitate corn
nonstrant,eaque tibi inui fore con fi dorilla
lautkm dicerccupioi,qaflete circunspectum,
& cautum possmt efficere,ne blanda, fallaci-
que deceptus specie laqueis amoris implice-
re.Nam hec animi affectio suifsima est,atq;
vehementissima,exk umque babet amar uni,
uneitmqiie & Leta principia, nec Istasol,
um E>d 5 d
4i 8 Eccastitate, >
sed ita scrtasolosa,in u oIuta,tacita,& qua
si vulpina,vt vel prudentissimicorruant, qui
fane posteris mira cautionis,sancta:que formi
dinis suo lapsu documentareliquerut.Amoc
(sic enitn vulgo appellatur ) non illorumb-
lum,quivenereisrebusvtuntur , ftd eorum
eti qui se co'rcent,pudicicj ; este desidcrant,
vel mprobiGimus vel certcimportunis^mus
est habdus. Alteri enim flagitiosi i funt,alte
ri no proculabunt scelere, quilicec fe per-
petu contineant,quod est dificile,tam an
xij,solicitique viuunt, vt ait Tulius y inflam -
matique animi miseramsuam gritudinem
fupinoJachrymiSjgemitu^cant 5 carmini^
buffiueprodunt^arumqufi,aunihil omni-
no absunt abinnia. Intolerandos dolores,
& poenarum cruciatus matores perferunti
menteq;caeci,quacpnarum grauifsima est^
neque Dei,neque sama:,nequc dignitatis,ne-
quesiliorum , neque vita: rationem habenr,
jnutilque , atque ade nequam effecti , nil
graue tractare poflunt,nullique egregio mu
neri vel idonei,vel pares inueniuntur.Iam ve
roquanta morum,quamque infelisr mutatio
quaturipsosamanteSjDauidisjSalomonif-
L'j: ? LCI que
 Conimens oratio. 42
4ue xempto declarator, quorum alter poft
dulterium repente fui diimillimus eu fa-
us,&ex mitifsim fumm crudelis,quiVri
optim de fe raeritum in mortem immifit , al
ter cara fe totura in libidinem effudiTetyyer
rarehgiorii*, quam auxerat , & propagaras
oblitus E>eos alenos adoreuit. Qu feritus
odiofior?qu<yrnnis duriorfefe poteft,q
impudici amoris^E fiepe viii Viri & ante
jUud tpus prudtifsi mi, & in amplifsima fa
milia nari deueni^&prokbtui'jvt ipfis mu
liercula imperet'nec grauis , nee blta,nec d
ues , (quod eft multo dmfrabilius ) pf
ebra y legef^} i*nponatjpr:ftribf,vetet,& m
beat,quod videtur,ad cuius fe nutum miferri
miferui cuertunt,mlq;impernti,eq;*hucy
& verintiadent rpugnare-.nm fi p
citjdantjfi voca^veniuntjfieijciti abeunt, fi
minatur,extimefcunt.Hofi:e non modo ci
ptiuos,&iferuosid nequiimosferuos,quS-
quam nobiliimis finrorti'parentibu$,ilie,coi
& philofophoFum exedrat , & fori fubfellia
multum debent,eloquentifsimus Cicero no
minauit.Hanc tu adolefcens ptime feruitu-
tem non deprecaberis?non eifugies? ahimq;
s:j pa
4} O %'*~Dcc4ftitate
pacati,& tranquilli libertatem non amabis?
ne Sansone putas fottiorem^uenn pueJla Pa
lstinanon tamaura importuna fuer,;a;u
quod amata conlio priuauit>& viribus? Re-
ge illo potentiorem cuius , vt EHras vir gri-
uisimus estautor>kemque Iosephus,, Ape-
mes concubina forte , conditioneque muka
jnferior faciem manu csdebat. diademaque
quotifcunque vellet,auferebat? Sanctiorem
AndreaFundanaciuitatis Episcopo? jhffe
animum cognte Virginjs amor incendit$ef
quensimdeductaresest , vtpaltna lenkeii
puellx dorsumPontifex tangeret., qua,ejf rc :
malus damon., vtsanctissinuis EcclesiieM.
ctor n arrar Gregorius,plus gaudij cepit, qu '
ex prouinciarum , gentiumque barbararum
incendioj& vastitate?Tu vt dcmoni plaeeas?
vt te ipfe non rues?vt amori turpisiirao irt-
dulgeas? vt castitatem, qux te his malis libra
re potest,negbgas?vt pectus fanctisimxl'f
nitatis domiciliuro cupidinis iaculo vufeera-r .
ripermittas? Niltibi durum>&aperuvidcri.
dbet castitatis mreede proposita: iimmu-
qSie nefas exiftiinauit eslSatyricusjpudo-
nvitamanteseRre,Qu^macriterpfQ pudici^
ria
 Continent oratio. 431
tiadimck'ndam fit , illufrifsims in&orum
hortmum exemplis declaratur . Benedihii
libidiis idandi caui vepreSjpina(<|ue adbi
buit,glidisimumlacum Bernardusnon re
fugit,Euagrius in pteum.deicendit?fuitqui
hicefnx-milium adingeret,alr}e]ue alio re
med) genere duro,fed falutari libidinis appe
titipnes mitigarunt. Nimirum prudentifsi-
mis,optimis,integerrimi{que vins non erat ta
ti'firma corporis valetudo, vttuenda; ipras
ratio pudicitiarincolumitatemtolleredebuif
fet.Quanti fit hxc olim arftimata virtus , qu
DeO^hominibuque chara fuerit, plurimis hi
ftorijs'patefit. Pnilippi Chrifti dicipulifi-
li$#irgihesDeusimrnortaIis vaticinio dec
ratftf,tet Hieronymus Sibyllarum virgini*
tatts>pra?mium diuinationem fuifle, Iudthi
act vmcendum Holofernem pudicitia gla-
dium &<arma porrexit :M lchum folitariar vi
tJedefcrtorm$captumque Sarracenis cafti-
tas&abiftteritu'j&irutiitevindicauitjin-
terquefuos emori fecit : muliererri iamfe-
pties,<cui falf obijeiebatur adulterium, imra
centiaip dfendit, hebefeere eim gladius
jllefempereftvifusjquemlidorinfocminam
ca
 43 1 Decapitate.
eaftiGimam manu forti vibrarat I Ad abbat
Ioannem {an&imonia, &mirificarum rer
laude excellentcm prauo darmone agitaras
quidam deducbsfuiflenarratur, cuitarnen
fan&us anachoretamederinon potuit,fe
vir quidam,qui forte aderat,faluti fuit , opv.
preflumque nominem liberauit : admiranti
monachoIoanninti{simo,& curitaresac
cidiffet,fcire cupienti indicatum eft, carlituf-
3'ue reponum,hominem ilium vefte,& con
itioneprofanumiam annos vndeeim cum
vxore viuere continenter,quare non mirum
eiTedebere,vt earn mentis munditiam nequi
tia?,fditatifque artifex non tulerit, vi&utq;,
& perterritus tandem aliquando ceiTerit.Ro
manus populus(ne femper Ghrifttaha com-
memorem)quanto in honore virginale de-
cus habuerit, hinc apparet, qudimperato-
resjconiules, quique triumphos pendidii
inue&i curribus agebant , Veftar virgmibus
de via cedebant^fafceique, & maififtaminii-
jnkpudrcitix hbmittebant. Antiquorum
eges caftittis commedatine duxre exor
dium,deofque ab homihibus caft "adiri vo-
merant^eaiquecbonesmtfiiprctatur, cen
 Cmt'mens oratio. 43 3
Ictqu Tullius ad corporis,& animi castimo-
niam pertinere Marius nemilitem habere vo
luitnifipudicum , BonxDea: antistites ca-
-stos esse oportebatjDianx ilbe tantum fcemi
nx seruiebant,cjuarum virginale decus exta-
ret incorruptum.QuxBquod etiam qui thu-
rispercipiendi curam gcrebant, continentes
este iubebantur.Omitto castum,purum,vigi
lantem,{briumque animum adcientiarum
peritiam est paratiorem,ob eamue rem tra
gicus Diogenes olim , multisoue culispost
Henriquus oannis clarisimi Lusitanoru Re
gis flius veneris vum abiecisse memoratur.
Iam vero corporis voluptate vires eneruari
guis necit?Quod cum minime ignorart Ic-
cus &Amocus contentionum,certaminum-
cjuc tempore cum estera vicia, tum maxime
libidinem refrenarunt.At est,inquies,pauco-
rum virorum ista,quam laudas. Vrinam rec
rctibi possemhomin multitudin, quo
rum cstB,isttegr2B^ue mentes nullamlibidi-
inis culpam toto vkx tempore susceperunt.
-Vt enim EUamjElHumyHieremiam, Danie
lerri,Afiarifft^AzariamIvisalem^ue pra-
teream post hristi aduentum tam multos
non
434 Ptc*stk*tfr
non solna castos,sed cti illibato.
stat,vt cos capere non positt oratioj;
nostro hoc temporc vitara degunr,tt
lifque delitesc uncquorum pcrfea , \
taque integrtas illadie cern^da est, wt^
occ ultissinu qdxq; in lucemy& aspect pro-
ferenda;ncc sminissolm , edetiammari-

ic*
tius multi feruanc Christiola^'uod yidcant
vcritatis magistrum cosili magis i
& liberali cam nabis commenc ,
ge seuera prepiste'-Qui potest,inquiti cage
rc,capiat,quen Christilenitas,& modrs
tio celfoanimp.prieditos viros>eJtnjem^
mouet, vtChristij apostolorninquJaaa|
este cupiant^castasqAvenuptias;, qu^argr
instar obtinent,yirgnali contirijentf""
auro metallo.rujn pra;stantifunQ.;{n
ctores similenj este djcnt,non^ui,tii
nnt.Vinumajitm^enexans yjf.girifei
o propjnaiUc Spiriu, quiJsiipium: .
^onsle^fp^arq^proinde^t&mu^f
j-am ban-f adctitfatydam que jrteiH^ - ~
ntuh tribui^^fei^ipoitipMJpjH T*
 Conimens orttto. ^jj
ta Edex beroas illos moribus, &vitar can
doresluoad eius ficn poterit, imitentur , fe-
lix^j illa castifsimorum a?tas quodammodo
retureicat.Quam multa: soetninx ex his, quse
Christum minime n ouerunr,castitatc m am-
plexffucrintjCO in libro ocetHiercnym us,
qui m aducrfus Iouinianum,vbi lector virgi
lurim arum exempla rcperiet,q ux ocd
imsdarimalucrunt.Nccver timcrc
oportet,n c per vtm eripi pudieitia pofshj cu-
i us fe Dcus.fortissimum prarbct defenforem.
Pra Agnete di micaui t angelu s tracta i n pro-
stibulum, AgathamtutatusestDeuS', cuius
rfn itttumAphro d i fia in famis socm i n a dcpraua
rcCupiebat,Luci, nc in lupanar traheretur,
' lus piritussecitiirnoDileir!. Petronill
icomitis nuptias execrabiles rcusante
stuamors ad cxlcstem thalamum mi-
aria in m eretricum domumimpurifsi-
iriam compuH tutela leoni* coritum clia di
tiinitus dsert est. Quitrinulta? nulla-darma
nis obcslcarspotestd,mii vcrDeum colat,
jdcjuoddiabolusipseCypriaho respondise
fjrturJustinam soeminam castissimam vcnc*
ficijsj&^tilgijs puditiar nropositoxleV
 43 ' . De castitMe.
idiiccriCupient laMagHa religlofocastiiatit
vis,c\iius pDtcra'wel^ darnoncprarticatiin
S?d ac forte obfjdas pudicitiam viris /pZen
-dixis non amari^Hiiriqui Imperaroristam-
-min arnabo c 01 trnentiam, qui vxorem suam
^rorbrore HArar,fradctae jtitaam, irio
ric'nsquetestificcTtuest,Ta]em se Goniugem
rcIinqui,qualcacceprflet.Edeltruc]e Anglo-
Tum Rcgis filia du os pot etiftimas pri n cipes,
qui luis dmerisnupsittcmporibirccastos Te-
xit,& maritali specie continentes. Qid Hi-
-panisrnostradscusAisor.susre^xuicstitas
scogtiomen ded it ,quem p erhibent historia:
cumfminiscbnrraxislc nihil , seque& ab
^deoisv& propna corrrinuisl e:vt minime mi
rand^imt,ringeIo,qujpura:qu*diim sunt
3T>errtc5,o mnique concretione Jiberx , crucc
Alsono, cuius perhidsous erat, fabncase.
-S o stra v er aatac&i st 1 ft i mi cu i u sebm prin ci-
.pjs txemplo fefcjtnominari potest,qui c fat
iuiniinnmodoaoTi lqu^scd neiri pr

t^fbqMm^A^i^^pndtdie^e VftS-
tWTjpiatobtmio^reuocainmemori qus
/rctttsexegigiy&pariatjquibttCpeeaar
-ab H tibus
 Continent eratio.
tibus'corrrparetur. Ad handfl orcntifsimamg
pulcherrimam que palmam aspira , in hac t
palstrawnsuemd o exerceat,nil que nem- ef
fice>vt vel virgin ei, vel Cripudici Jionhnii

ronymus,pnrcknsstrnaadhicorrumpi,ria
statis d'ngulo carc^iu^Quxsianimadue?
terentimperaxorcs^&dttcef^uire sortes hai
beri v olunt,n on t im gkafj erfam H ucevertde
jfHn^i&pttjjircvi
vineu ntdaagu.'di siiuc volxtptatibus de i i-Oj-u e~
cu nt.Bern ard us foi icitAtc^tion virtute ho mi
nempudicumySranguIuinctitcrredrxir.An:
quiijibtoerinsirisrJ^^
taris causa uscipiolaC^ncanj-sanrettiii'nff <
sen^rjntjsbgmmy beanifq'uitsede' effcb
po pri a tri umphare, qu m i m mund os piri*
tisAb: dietti s corp orbu s; prxcipires exrurba
re.Differtifsim us veroX ypnirinus , idem que
fen^HiimoptidiCSaTTboiles ornari dic;t,hu
rnieJ extolli,clarre ign o t o?,h onest;ri viles,
noiQefed-c3rt^pMlchiacu(TrfBr^
religionem nobilitafi,crimina rmminuijmeri
ta excrescer,sumrn ique:D e i amicitiam con-

.-:> Ee 1 plius
se vcli^orabit.j3hristiane adolesceiH^id^
gisiTunpositotadmaniriones, <5cpr3t-^

rcntem,iuucntutisperaiicietn,randitatsrui-.
ajK^bonorumlabarajrationis'
gistranifraudisdnferorumian]
tritumjsceleramdiursorium, atis
narn->morborum causm , prodi
ioiniibciaa^patre pestcm,domQrum iu*
gturn,calamiaturn sontem,desperatiniqutf
Sikeum adamabis? TuTOce , tucQg^jgfg
ejkiqucs?tu fi non facti%at tacito cordis ajjE
ctu^bscxnarcivolupratisvinbrapcccareMJ^
d^bisisionlibidinemvtvencnatamaliquaa^
fjiiam fcxecrabere? ob repenpeinc' ~
acti cogitationem priusquarn m^n
{nsiomsarcernoccupet^arnput itabt

maliim serpens ad cor delapsum inlnatti^

siat , eaque horatns parte posscssa dtJlv^
djfbfJatnr>Qsdtandepiiaip>/* *"21atM.
uribsctlli.tas; At tibiiremedia 1
1**
cor
 Conttnens orkto. 4 f^
rro.bores. Contubrnalium nequtia?;t
|dttrimasunt tim i di s, & si bi caucntibu s siue
btnofum^uc sociorum, siuemagistforuro
ConstiHraperfugia. An timor inuidiar, po-
pt^e mt'vnum^pectantis, qud spo*
teft^& inclytus li ngu a: loquaces? Prarclaram
yt gratiam institutori rfrs , oui te ad re-*
ligonem,pietatem , verecundian ,& castj-
Jttniam erudmt,ruderhque infantulum ab
ijrsis ineunabilis docuit,per4uc omnium vir
tttimgradus ad summum Christianx ccU
kudinjsculmen efferreconatur , propter
leuumqurundarnrurnores , fictasque f-
biklste ip iugules,flammis^uc celeraisi-+
rnisnardescas . Scd quse tandem estista vo-
ctrr,malediccntia^ueformido? Numrc-
^^eritu hommumtisUmiqumDci ram
pfertimsci$? ancum animus torquebitur i-*
pd inferos tut $ libidoquep'untetur , non
frteftdahriUiidgraflH^^fl ihtlltges j-rf*
^eexpcrierijqumqud inuidia , pauco-
?uft>que rumor tibi in prafens xttseitetl ?
Ahimaducrte, precor ,quidin me Germa-
f^Pannonia, Anglia , & G allia moliantun
J$&y cpm me froo non impij modosed
^-. r'ai5t7C?'"" ;; . : $ " , etiam
44 . ' .necaflitdte.
arfofBflpii.saprobdthabtvllinty ctemii-
nent^conldcra-aliot-um a pevtam mputJen-
chm,an'Qrum calliglam 1$ occidratnqueper/-
(kit^tSrni'momWsiActu^m hancsortcm

ra fit,. & sap<3:afiftct9 ^idesjil*a4ifMc

tifpirey & i^romin*oedef(fef^4^< stfia

fecramen to confinnarun t l Meqtle longe

gjraunast exute>atnittrirrlij VtiU-'iperiur'mm,

proptera quo t]ui k \>iuunt, non aliter at-

|UeilIi]oqui,;dei1iqlieopinari pfsunr.

abrteidbk'e^ci'ifynife confehfctttt. Hi

feas ajjhl 4A^lscj^WpbfdolwW

iuu.11 uin,vi v uercs ca .ki invv 1j l-

f -rv/.

t o3 tam
 Continent oratio. 441

, tcrwinis Dei optimi maxinai

CI ..iliToa
X .OfTtcdo^sCI
I* .coIoCI
mabidi.ctdoTsC

%L .ulta ji. / ouib sCI

fnobisli.oidaluHaCl
,|>f .sMbiti^.nnoC
jt& "ojn9'|snl orioboaHTsd
K .oHqoloIiMo'joisMQ[
.ohiliifoiyiorwMaCl
msbidi.oiauq meboupoCT
o{ loilIE&.ZaCI
INDEX

QujttatyitedHcrfin
Exemptaprim hmm *
V'min*.
De Hell.
DeRoboano.
De loa.
DeTobia.ibidem .
Chriilktku
DeS.Benedi&o.
De diuo Marcello.
DcEufebio.ibidem -
De fan fta Felicitate.
DeTheodofio Imperator.
De Meropio Philofopho.
De Nereo & Archilleio.
De qu odam puerobidem " * ' - ' ' * "^"
DeS.Baflio. - = V4-*le
Externa.
De Lycurgp. -: - -y*i*oi
dcfili^^fodiuUfcfi>* > 32
dequodammueneEretriensi. -;? 35
le Maximiano Imperatorc, 'i 34
<Je Etheodc Spartano. . ^ ; ' j oj! -r
ec Alcxandro.ibidem. /. 1 ; ^ ->

^PeAspidc. .f" f. pM i.iv/^f

.,de Aquila.ibidem. .M
J <c Dracon e. .<> ."- $f
eElephantis. :.L: Ji.^:s.: Jl : J |$
de Canibus duobus. 1 40
JVlirumdeCane. "iji-.I 'j*iwMc;u: p 41
iePsitaco. tj .'.-.r\M.fctA .. ' ' '4'
1)1 .. . . .
^Depueris Indci. vi\. i.tH 4$
^aepuersGenanis* .oii^ttt-JuLn: -4
Collegto Germancciw- ' q m t -mm* 50
//. Quomodocdcandui ,docendusve
FKrftytjMUsqucfrueptwcs, <$rptdago-

ExempUhmus captis.
DcnctoIoanneEuaogelista. 58
 .ndex c4fitwn>
ijequodam Anachaietfc:<(ioWfioiCi \
t\ Extcrd*t\ho\zHcii -b \
l^eSpartansJoha-; i tfoum mcbcr; 6)
Perfis. .oiocio^ml on&iaimV. <f
^ePrisco RomanorumB^b0ossi]^6y
de lulio Carsare. .m?L:dt.oi&(Ssx9l/>. 71
deCyconeTroadeaftA 71
de Verreio Flacco.ibidem. .abiq A oCl
jVafr<tt!>bi'ji.s.Iit?f A sb
f}c Ceruo. .anos*i< 1 73
de Luscinijs. ibidem. Jtiflcrltpl dib
O* SToMj ioub u<iiii ') b.
4e quibufdam Latin* lingajhagib'fi./j
C*p. U I. Magirosdlteros ejsefurmteskcfi
yuemultytilioimi'A 77
ff. Hmm capitis tx&AphL ihsuq oG
pbe fancto Leandro. .memiaOipsifjyi
dp quodam puejsbinsmisO oigsiloD^
dft^lexandwi<fiV,)bwciHCi A\ .ffl
Cap. I U... manda imtentktvl^r rapu-
7 lblic*'\>tiltj?imus eft, pfif^uepreiptoribws
summcjfiyfimto*>\<^Y.Z 78
R? Mnpkfatsxtpkfc&asQ
b { -I De
De diuo PauJb.-w^ ,*w>\w\ ; n'tti&o
de Phi&p^McedohUifl fege. bidtl
de Paulo AEmitio. t '>oVa >- 81
de Apolloe^?*-*M<^i*a "82
de LyconeTroadenfiiibidem.
de Marco Antonio. .ocI#2
deOrbilio.ibidem. .sbiufiC] sb

\ ^honeam educamnem^elnegtijrmt'jkbi

E>Spartani$. .sloMfj)
de ijsdem Sparttfms.-iVtifo 50
D.M.PIW^.4fe***pl"2 n: n f 9l
equibusdam soeminiiPcoitH ^
de Horatij Libertino ptfVrrtbttHflftPF
K/. lmprob'mstitMeVme*^vfy
l} ExfMpU huitaxapiti. 2 uiaoq sb
DeCamillo-ibidem. .clso.^ tovlsfc
equintoCacilio. .osfcm cnjuq^fc
fl^uintd$dmHP ni ixbul jk o ,urj jb

ta m-
 lHtxcftttm
, tt'uiefenjtone. tafit.'^

guUrij&'cceleitirattont. ^WpofU
ExtmpUhmutcfittt* ; "'^^

Dclsaaco. - *piiq//w
de Dauide.
<k.PropheuHirema.ilideti3 ab
de Dauide. ,l,/^ '),.\^ii.;.,<> ,tT
4e Machabxo puerobide*^^1 A.aQ
desanctisimoIoanneBaptista.
deMose. A"*,tfii?WL_

De pueroin caelum rtfto^MK'^f^'9'

de quodam puero.
Mirumdcpucro.
de puero Bubulco.
deMusapuella.
de puero ludzo.
de puero Iudach in crucem acto.

' ,
De loseph o. .w,;*,**- ^ . **** 3I
<delefia^ibt4em. . . * , \
Chrifi/ina. ;
PcAthanasio. . -.m t i.i !->.i .>i tjf
apueris Gallis. : - - 140
de VrsinoFabio. (,:...j:.&n.t.u
tris Kxrimufc- -:- -[>
De Alexandre. ..*' : i. Ij^j
tAEmilioLepido. ,-44
atone.ibidem. - ' < ;1v,..r> ,.*
de Octauiano Augusto,& Tibero. ' J45
de Papyrie. .-v i i ^^.1 14*
deJSlio Quintiliani. bidem. ; rrJ r! 1 3 U
:HyrcanoIudxo. ny^A-ijr.tijirj^
Antonino Philosophe Y 148
-yroPersarumrege. :: "' I49

,. tMdmempueros. .:^;n -j-'bwi

i^I ExempUhmitt captif, sb nsH.
-concibidem. .opntpb;

anto.ibideim . v ; n o^U oii;;3 oi>

i 6
 .inticcpintkj
Cap. II II. Pu'roimrHecjje.regjrndos,
%\&fi ^rmUfmt^onminihm^tifcvtt
pufculu magnas*pc~vit tminfiii^^iiXf
plishHiusmodifiwprobjur.
De Rmora. ibidem. .oifci*::A tCl
J^erdicispullo. .hOi'nruiqlffa
lijp-Hirundine.ibidem. .oidt'osllhVsB
dcquodam pisciftUo / A 154
djfcFloro.ibidem. .oiLn*xaIA i.
d|$quilla. of-iq3joiiim3/j^
Cap. V. Prauamindolemetidminfueri ejje
lfW*bR #,0A 0 g u A o nti m s0 ft
1 Exempta huitis c^/'ftfetvqVi 9.
Vc puero bla^&v&WpmtuP oiW t>b
idjE theniensi puero,0sbol on^v^^jr
p. VI. Pueriti^kstkiiimfhncek

4^duobuspueris. . ,iwu^*tbtt6o
Item de piyftftaMttd ^ax^ 161
de puero. rasbidi.snoaJit
fapuero Iapono.ibidem. .anirtybO sb
de puero Iponio. Vfhsbidr.jfliHcjlih

,<$0 De
 Capiu qkkb^dwligionc.
Cap. I. Depietatci&tfrpsfyiMndtiHWmifc
qc affettibm^Mur/wtjfiii&pAmt &

ffrtpla hum capit'u diuinasmtprxcr^himu.

De Abelo.ibi(Jet t.ni^uh maL^isb
^enocho.ibidenvcnoigi37rnr/Jor;p3
JloNoe. .rlu.iUcOi
9*ktti> no up k"| i i i fT c n i gai ti h !si y*
deRuth.ibidem. .rasLk'i.*
dePropheta Elia. .tupbnoH saaTlf
deiVkohaUx luca.ibideacrf*-; ttfuisb
^^nnavatictnatrice. .1 *i?4
de sancto HiUfltdJit.xidsH ?;uIotj!J$$
Cap. LkJrifw*ndif4n8-4stt& W<t9
Ifs//g/0. .Vtt^>ttVKKf >5

De militibus Saulis-re^JibdcnHy 13 aCX

jbe^uadam religicxJliwttHomluuJ/J^

4k fecwt'floabrbustjtiftilonwi>i\ '^y5)9
C*/. lII.Dtfti&ipmakfMbi&itinexpli
ca
 >* Index c*phitmn

\ tbitimaittatejcj; eius^stfatirX

DeSerapione.ibidem/ |'v-^u a ."...'>

de Gafti<\Episopp. \ v iot
de Angelis sacram Eucharistiam obferu
.V; tibus. -5 "."V W\r-R' " " ' 'M ' ' 202
de ijsdem A ngeli s.ibidem. i ' i -o i sc tAi
de quodam religioso fforfidi.nibo i 304
deouicula. "rV!*t
de Isabella reginaPhilippi quondam vxo
re.ibidem. .rv-tiAduthu}'. rb
deTeresaHenriquia. "12 l\ooi^$$
de iusta Oe inLut heranu m hominem vin
4 -y dicta. .3-Jn.'..ribncvnn4o|
de duobus Hebrans.ibidem. i H oii ni-'.t !a
*p. Illi. Diuoram, c*lirH*<j;eft4uxil
inuocandum. .^r^-li
ExempUhuw ctfttk.
Pe Florentioibid em . i ! 2 * 0 c' i j i li m 9 d
t Abulenfoitiricttlo. ; ; mcbr.rflflf
Xap. V. Sacri hommes cdi^obfgrtm^f debttf
^^&simmciirai^rh^m^rk 214
-w ExrmpUh*tHtc<pnu-
v .1 1 1 De
 facxemplorHm:
De Constantino Imperacore.ibidcm,
dcsanctoMartino. 21 5
dcTheodosio. xi$
"tti Extern*. '
G Alexandre Magno. 217
deLucio Albino. 2.1g
de Gaina; 215)
3. i y Nouum.
De quodamillustriviro. ibidem,
de seris,c[uibu sobij ciebcur m artyres. 220
Cap. V J. De reucrentia aduersut rtssacras ad-
$hibeda dej; religtoforu loctrt dgntate.nx
Htv* Bxemptahum capitis. \- i
I^Respcrio.ibidern. v* *
de Gotifredo Bollionio. . _ aii1
dfcGhfistanoprincipeTiberio. 224
i Extermm 'j
De puero Alcxandri. ' 22 {
Grfp. VII. SancT-libriapduc legct}di,ptr
styhtandiqifHnijmpif'ycr reijcundi. 22 $
%rj-i'\ Exemplahuitu cafitis . '
. Diumum. -u,,Uto.. .
deEunucho AEthiope. '.>'**">-'- ! 22(5
 Index ctfftum
tatl. '....Christiam*'. s'.--,
desancto Augustino.ibidem. ' ... /.,'.
Externum, ...,o!i
deP.Comelioj&BebioPphiloCots.iS
Op. VIII. Precationis/anftiqiKijsHnvi*
fftylitM^axmtiq-Yeligo. . 12$
"Exempta. ,: i-.;..iS
delnnocentio.ibidenv
dePauloLybico. ... ;-r .'. I . arj>
..'t.Styr f. m . ^HUtft. ..'.
de Cfyplp quinto Germania roperatore
; &^ispaniarum-egc inuiissimo.2.$o
Crfp. I X. '~4lienif*f>e nolrx, reigimU yim,
& yeritatemprxdicarunt. ;. "! i 3 1
del^arco Aureliopdem. , ;;j. O-j
d&lexan.droSeuesOw,-, , i;.,r".;ji
eSatyro; t,,;.t.A*^... 235
>*. X. Desacras maxime sduhn confis
f' 1f^#*'^:^ I .25.5

desancto ,pibip(4p,:ibjideii.
dequodam milite^detn.
dS.Francisci quodatn hospite. ,:;( c
C(ip X I. Nouaquxdammpk tnwRti

de relgionis dese ax seuerisiima vl tione

apudHispanos.ibidem. ..-.un
dcMatronahsreticai'.wL.tif/. 240.
Res m ira,& saceta.etiart quac'sectaria c+
, Cdrtt L:cl.SK->: * :. : Zi: 1 u si;, Ui r X. 2^Lt
dequodana.Qstento. . rv.kO .1 '. l
de lapa insuU/U -f*' 24$
deeademIapaistsulak:>l.?^tiory,La-r4aj
Vertligtone continent ordH<r. o .3 .>':;; 4&
4ejverecundia,&jnQruTOyjrb*nitate^ibti
..- quartait 0-/1^ i -Wi>2:&f;>?Hj.'v ?. rj&$>
Cap.I.Vere,H&f4comnteddtfi^
^ frceptaexmajrnisawhonkiipettta. i'8sb
C/> ffecundum cotitt d'tump^oriAXepldL
de primis nostris parcntibus. ,c-; rs- -, A$f>
de Seno,& Iaptp fi&j s Nfcrt) c n i v.- J^S*
dRebecca. .-. ?!; -.--sn on-i '-r. r '&i
dcacoboPatriarcha.ibidcn i . h su
de VriaHetheo. , r.:t brdi.sni.il.-; >n :*$4
*/>. III. ChrftUnU ex&pkMr.Wndifc<h
mcndatttr . ;>v/w'.ttO . - ?5>5*
F x de
 Index aptunt
de sancto Antonio. *i$6
de primis Ecdcsiz fanctx hominibuj./fci.
de Paulo,& A nton i o M onachis sant?
mis. 297
delacobo Anachoreta. 19$
deloanne Altauilla. ; ' 306
de Maximiliano Imperatore.ibidem.
Gr/>. 1 1 1 1. Continet externdextmpU depn
.' dore^ morum~\>rbaniute. JOI
de Laceda:monijs. ibidem. >
de.populoRomano. - " j
deCensoribusRomaniw ''tfi 305
dN.Scipione,&5criba Cicereio. 304
de Pompaeio,& C fare. ibidem. : <
de Marco Antonio, '^m* - joj
deClitomaho.itvidem.:';i?.'.'S(>:4"
de.' Archita. ; 1.: . < -jotf
dcAdrianoGsare.bidem^ v .
de Gordian o Imperatorc. >"" ;.'.: ^07
de Agcsilaoy&'Cyro. I - - 308
djeQenophane.ibidem. <i'~*-> \ >.
de Spuro Mirtuti. 50^
Gf>% V. Continet exempUtutturt. si
;i de
de Arracnomurc. 509
decadaueribusliominum,&muler.3io
deHirundin.ibidem> _
dcElephantis ibidem . . . r. r.' . . h
dp Leone. 311
G*p. V I. Be'yiostCvertemi j Ij ,
Exempla huittscupittf* , :V>-j.
leXenocrate. jij
dcZenone. .* o.:^,f, f...:i
de Agesilao,& Themistoclc.ibidem. . a
Veyerccundu^ntnens yao* \:, I:. ujJ 1.7
;E Cdjtittte liber quintu. , L , .j j - .! ... 3 f j
^C*/. I. Castiutis comntendatijibidinifqui
remdia. -n: ! f. $J
j Qaputfecmdum continet dimrut c4itAti$
extmpU. ...'<."*. f :'
odelosepho. ; f :i.c->nr::,: r < : '<f;j^
deAchimalechoibidem. i - - .- u..jI
de ljkPk'.-sv ;-.rw. * 368
de Susanna. ibidem.
Qap.tertium continet cxemphtthrftUns.
deAmmone. .V.I!: jtfi
de Vrsino presbytero. xi c . /ja*.
 Index capitum
dePior. " >' ' $<}
dcquodam monacho. ^o^,
de quodam adolescente. 1 3^5
de cjuodam iuuene. .1 si< si" > 566
deS.Hilarione. -no-: 368
defaulo Abbate. "V i V $op
d'esanctalustin* A . H 370
jdquodam monacho. .--u-iDona. 371
de sanctissim a Agnete. - > o a a .1 3 72

dematris,flrrt>MqticConUsltia-in er-
, andacastiate* " < '^*Vs- v, .
deAbbatEiaF:tt' ' *Mv\\5.r> J 377
de q ua dam virgirie. \'* 3 70
deS.Hieronymtf.v.-w . wli.rt\u;v ..'^r
deS.Benedicto. * aA- - 383
de diuo Francisco. ibidem. >. .T
de A ngel ico doctore Thdt <- : ; 385
tQ4p.qu4rt ctnt'mei extern* exefUcJlkttis.
de Spurina. , T.jLidi.fio'ntl
d* RegeA a'tiociio.'if m o km i\ o .....'
-ip Chijs.ibidem. .onomm/ -.h
.desSpartanis,& LOTenfibu4.ibidetaV -
 igp exemplortutt
deScipiOe, .A A Z h\ V >I
de Romanis quibuscam,. 388
de Hieronis tyranni vxor. ibidem.
deBilia Romanafmina. 389
de AlexandroMagno.,,,,. . ...[.
deXenocrate. ;> ' .-:/ $i
Cap. V. In quo natttra exemplscaitas corn*
mendatur.
de Leone cui sancta Thecla exposita suit.

deCiconia. . ; u 'il $9%

deApibus.ibidem. n-j.rjo-,
de Elphante. : ^'fy
depulloe<juino.ibidem;"{ ] ]'T'--;Ch
Cap. V I, f noua caitats exempla.
de quodTheologias sacras magistro. 356
dequodamyiro. ,!J,:^7
deniineliterarumfudibsp/ ''''',iV,'{sQ
deauadamsoemina.ibidem. '' !.','-*
dequadamfmina. .^sh&M
Vecaitatecontinensoratio, cbslilSA
 RERVM SELECTA-
rum index.

A.
ABrahaminurus. H}
Abrahamumdominum Saradicebat. 335
Abstinentia. 105
Abstinents exempte.'
bulense miraculum. ait
Academiatumlibertas. 69
/cademiarumiuuentus.' 170
Achillispueritia. 118
Acumenpuerorum. rt
Adolescentiscura. 78
Adolescentiae a?tas. 56
AdrianimensergaChristum.' 231
Adriani comitas. 306
Adrianiin scruum animaduersio, 307
Adulter, 35<S
Adulteriumvindicatunu 354.32f
Adulrcrorutn labor. 35
Adulterinasaciesj& fucus, 344
Aedefius. 27
Aedifciahirundinum.1 153
AegyptijsMosesterroriest. \%p
Aetasnullaabofficioimmunis X57
etaspuerilisviituidonca. 169
1 ' ~~ f idctatis
 ^phaheticusl
Aetatis puerilis facta clarissima, 12$. & sequcn:
Aetatis excufatio nulla. 169
AethiopsChristianusfit. ii6
Aethiopum religio in templis. 261
Affabilitas sermonis. 290
Affectus maternus. 109
Affricani pucri. 178
Agesilaiamorin filios. . 171
Agesilaimodestia. ; 308
Agelairesponum, 314
Agnetispudicitia. . 371
Agrcstis dominatus. 337
Alcibiades. 330
Alexandriindoles. 143
Alexandri religio. zfj
Alexandri responsum.' , . r. 78
Alexandri puer. ^^%
Aiexandricastitas. .- ' 390
AlexanderEpiscopus; \ .'.* '<;( J39
Alexandrini pueri. 139
Alexandri Seueri religio? 231
Amatorij libri execrabiles ' . * . .-, ,'; 408
Ambrolijlachrymae. . : 23s
Ambrosij authoritas. 217
Ammonispudor. . 29$
Ammonispudicitia. 3<5r
Angeli Eucharistiam facram obscruanr. 202
AnglissubuenitS.Gregorius. 54
*;"""' " Ff 5 Amo~
 Index '"
Amorisfuror." 555.428
Amphy ctionum decretum. 81
Animadu ersio in pueros qualis probetur. 107
AmniusSeuerus. -, 507
Annulusgygis. 2^5
Antiochicautio,&continentia. - 38S
Antiochi timor rcligiosu s. 8x
Antonini philosopni pueritia. r : : "i 1 : 149
Antoninipij cdictum. 232
Antonius monachorum fecundus. ' 227
Antonius&Paulus. 297
Antonius Pauli vcstem magnistiraat. 284
Antonij verecundia. 2pS
Apesolertes. u 155
Apeslibidinisinimicz. ' 394
Aquilae in nutriem amor. .1.2-
Ara; ministri. 203
Archadius. r:ii 26
Archippi pueritia mirabilis. ; '' ; 176
ATchyt verecundia. " ; ~ : - ' i $06
Areopagita?. :'' " "-'n? r. 157
Areta sapiens fcemina. ...-;>. 5 ' ' i . ' ; f "->x
Aristoteles Alexandripra;ccptor;' f,: :" 81
Aristotelislex. .viv-nni': y -, 191
Armeniusmus; ..'< 309
Afsenius. *S
Asclepiadesl .V *r. : .131
Aspasiae verecundia. 1 <:;... . ... 345
> s stya-,
Xstyagscn. .
.Athanasiu'S. : ... jjn
Athenav 0j>
Athenienfium de educatione sententia. 118
Atheniensesludi. .>., ji
A thenienscs. . i.. , . : , ,
-Attalusrex; <"" "r 8
"Attilij eligjo,"!r:: " ';"!(,. :. iL-.r;^
sMiaritiasenes contamint. ":ril$$
ligurum collegium. !- <: - ' Ji
Augustioratiofunebris. -e-J-- l+i
A'gisti'ediacatio. " : . -'-f
Augusti cogriti i
Augtstiniconuerfio. - -r- -
Augustini presby ter.
uguHnusdepuerittquidscritiat. 174
Ugustinuspuerlaponius; ;! ''^|(j|
AUlicorumvrbanitas. '*v 102.328
AUreumos. ^"'iso^.
Aurora surgente quid'fjdtfrdimi' - ' ; ' '' 'iAx
AUpicata initia. .btrdrJA is:;:.-. ...;;:<ji

Babylonispueri. .muln-.tnha -'-ntrrft

Bagaiense concilium. .ziijuh- hiut^i
Barbarimufcoconcentucapiuntur. 44
Barbaria nulla educatores vk>tti ''
fSsilij nutrix. ..-ibTun.viv r.il-'f.: "::a^
Bartholomaeus rex vmbrs. to'i 3jir
-r > Bar-
 Bartholomuslaponi eccleff Cstlntts.ibi*
Bartholo mxi in sacros viros reuerentia.ibidem
Bartholomaei modestia in tcmplis.ibidem.
Baftlica Constantin!. 178
Bene,malve de filijs partes meriti. 8<?.ce<\.
Bcnedicti prxfagium. W
Benedicti alumni. l
Benedicti ratio mirabilis extinguendse libidi*
nis. 58J
Bcrnardi munditia. 514
Bernardini sanctitas. 279
Bestiar muetudo erga Christ raartyres.iao
Blasius episcopus. .. , 284
Boni praeceptoris officium. . 56.108
Boni prsceptoris laus. 56.108
Boues cuidati in puerkia. . 148
Bragadum crudelitas. 45
Bruti fententia. -, jii
Brutus. 305
Bubulcus sutura prsdicir. ij4
BubulcoresistitAlcibiades. 330
Bulla Gregorij x 1 1 u 1.54
Byzantij miraculum. ... . uo
Byzantij tcrrasmotus; . .. ijo
C - .T.'-;;;-
adauera virorum,& mulierum.' $10
Cacarnuliervumrccipit. f zn
aslibatus. C .-. V . ? nr. -. ' - ' 405
 ZdlphabeticHt.
Catremania: sacra:. 125
Galamitasecclesix vnde. ito
Calcargeminumlyconadhibebat. 71
Calix cura hostia. 209
CamillivirtuSj&intcgrita. pj,
C ancius,& Cancianus. 110
Candacis regins fmulus. 226
Cndidatorum blandimenta. 69
Canisfortitudo. 40
Canis saltatio. 41
Carn ibus Germani pueri vesci nolunt, quoties
Ecdesiavetat. 47
Cantilens impis. 47
Caput aperire. 355'
Captiutlibcratioperpucrura. 45
Carmina pueruluscondit. > 161
Garoliquintieligio. 230
Carthaginenfis Innocentais. 228
Cassioaorus. 1*2
Castitatis prcepta. 353.4.01
Castitatis remeda.ibidem&: 401
Castitatis exempla. 35j>.cumseq^
Castitatis laus. 424
Catonisindoles. 144
Cato silios luos docet. 90
Cautiosalutaris. 35*
Cedredevia. 33s
Censorum scucritas. 303
2' " erui
 - Index \ -
Cerui. ..* ' 't.k.t.z 7 j
Quorum castitas. M.-- r :riv.jfxi;:.;.#8jS |
Christi humanisas :L. f. ./ y. .-|Jf4)
Chrifti imago. . >[ ,i, J , . vfl
Christi bnficia. .jri :^:rnji'i':ir*ft
Chrysosl-omi de ducationesententia. ii 86 !
hry sostomi vcrba deEucharistiia.- ; . 20?
hrysostomi exerpplum . 61.204.196'
Cibus pueror apud Persas qualis & qutus.66
Giceroin cuiusscholamintrauerit. 1 ; 83?
ieronis pra3$epjonq$christianishominibus
1 congruunt. -.-.:..' iil'j'vjf^l,
Ciconise facturai >.-?; -m-' 394
Claudius Caefar. . h : ; v
Co.enredi rgis in.roUite.niquendflflEfcpiets, 8
humanitas. .-.ih . -:-.>' tiM-'s.-ajl
Collegium Societatis in vrbeGoa r?.v 4}
Collegium GermanicufH* .:. : riirsrvsr.r! r; 50
oloroptimusvirtutis. .:. *.o; 34
Columns locantur ab architecte? iuutfous puq
,. ris. m- (''.: urr. i* *79
pjntfatis laus,& prascepta. . , < is /. 5 ? 37-A90
concilium Constantinopolitanura, ..;;
Cqncilium Maguntinum. 3.,f; =i. W*
Concilium Matisconense*: ?a;st ?,-/! s r *o
onciliumBagaiense. .hcMi'c: 11*46!
piicilium Lateranense. .rlysl.-:
oncilium Tridentinum, 1 .:;6119
. ton
 ~4lf>habeticH4.
Concionatorpueiy . .-...*:;. '161.166
Concionum vtilitas. . 264
Gncordia nutrix Hippolyti. ira
onfessionisexempla. 23s
, Confessionis assiduitas. . ...iv. 164
Gonstantinireligio . '->'.... if
' Consoles Romani. 228
; Corinthusvastata. 339
, Cornicisoculospuerconsigit. ,. iyj
\ Coronadiuesrepudiatur. ..v V.aa^i
J Corporiscastitas. ^ ."..< v ; '
Gorpora verecunde tractand. vt?i:'.-. . 322-
* orui ministcrium. .?.r-v: 25*7
'! Cretenses. . ';id\.o:'.r'.J-[: ^i
Crucesinca^o.vsg.. . /.-ir < *44
rucis effractor. .-. M>.-'i) .; - *4
mci affixus puer. ; r.-nrt: ' 137.
] Crurasananturlnnocentio.^,
' Cyprianus. . -vj'.r .'. m : 370
'| Cyrenaicus Aristippus. . ,-.i,.-;oV. . 91
st Gyri temperantia. . : -y,:. i$a
1 eyricomitas. .. . !. . :. :_>r.<: .. > ; :. J7*
7,! CyrideAspasiaiudiciurn. 1. .,'.&(&.
r , D.
Pcnonis artes. . ' >; ; 'J^*;
! Pamafiliapythagorx. ,'.:,t.>M -n**,
jj Panielisfactum. r..;. MI
' Dauidrexeligitur. . .' . \l6
$ ' . - D De.
 Index
Defunctorum corpora verecundtractda. #x
Defunctissuftragandum. ' 2>i^4
Delphini obsequium. , " iji
Demetrij verecundia. 54l
Deus intimis aiFectibus venerandus. 190
Dextrae bnficia. 191
DiademaconculcatMoses. 129
Dicere ex tempore. 160
Dictare ex tempore. 141
Diei acta com memoranda vespere sunt. 176
Diogenescynicus. 'H7 333*557
Diomedontis religo. a8j
Dionisfilius. 1%
Dionyfij factum.ibidem.
Disciplina parentum religiofa fit. 87
Discipulorum docilitas. 114
Diuinatrixfuturipueritia. 134
Dctores quales effe debeant. 55iQ5
Domesticinocent. - : 84
Domestica disciplina. 76
Dmiciliumsenectutis. 301
Dormire temere non decet. a^
Botes animij&corporis prgclarie in puero. lf
Dracon is factu m. 37
Ducllij vxorpudica. ^389
Duodecimtabularumlcgcs. 346
Pynastarum fihj. E. ^3
Ebrietatisturpitudo. . ' ; > ' J64
Ef
, ^Iphttketkus.
^ffigics verecund. .^u<\tu'^f
Ettcetflinatum nil fit. ,?un\mvMp$
}^>hantum docilitas: .ibno:>oiav vJtfL
Etphantis factura miiiitfiUoib') iu'.u^
Elcphancs mansuetudaaf'.'tri isis:pdci hfl.

EtiricUs Imperator. .uii^^n tiuj mtncjujM

Efuni pullifactum mirabile. .iudus
E;qucsR.omanuE?nforibusiofaok6r>i:rr5og
Equtiraflorusauiculaprouocat. "eecntcnj^f
Emrienfisiuuenis pacientt*i!r3mm$nisujj
E>migildus. .ll !L>p<rrc>hlobft2fcaifJi0l
Etlieocles. .iriqli J laboboub iri,f^
Eamcnes. xtfosifi a>. >!c[ isvl
^nsebiusVerceHerlsiiiEpifc<jpilarjjqihatJeiI
E3mplaeducatk>nis. .oi:uj..s:i03t9.Jqseq
Excnnpla pueritis prasclarae. n.tfceq.
E*.emplaindolispraua;. .fubnsmij
Eytmplareligionis. :f90.ficoq
jcempla verecundia. .Tjuu ,'trti,<ai)i&:se{i
Exmplacaihtatis. .gj^r.&tfeq}
Exemplorumvis. .!ji'tssi;Q
E?cercitus puerorum. .?o. >"> <hnbuq . 4*
Eftercitus siticns. . i-uq ifstf;: ag)
S$Kilqitus victor,oJti .fcr;ciiJsii5i xuiniii-flf
Etfercitus martyrum. .^i.q ?un*ibi81
Extcmipueriiftaadmiranda. J47
Fabianus. *rM aia 254*
rsciD Cg / Fa
rib^Quintilunus. 9F f

*ku atus odiosusftorifr^^Vi^i,

Ptbn laborans santtttt*>Uf* - mjj^i^
filium v nicum parentes perdite amant.
Biorum cura nc^tur. ^^.J _

oerain doct*A fe^feg^r$

Fminas an doctascile .o'qt
Fprtunatus adoUsceotqajggfcfo fcMM
Fratres duodecim Hispani. ^
fwres scptem MachabarL - ni jrftfftf
ftatres scptcrn LfeW^$W;-^^XW^
Frebjtenicoraraunio. ./^U^^gi*
Fru^ai. .x:i.xkj &'*-5^~
Eijainentius.
Fttricbrisoratio.
Furti damr atus puer.
CaUipucri.
Qamaliel. -
Gen pudorissedes.
Germanipueri.
Gfcrmariiae rcstaurandatatp,^^^.
Gordianus puer. '^V'Saiifat
^ rdiani comiuijfeKtoefeuodia;^Wftfbo
 ||:ilibricomburuntur. ^anq^W'^m
matica. . '1*11 f.
tnJ^^m
-....nmatici nobiles,& probi. bHJ
;t ^ , J-7J-71
Grsmmatici
ii improbi.
w* " ^." "*-- J>5
l^1'"***'

^fn^raiinstitutio. 57
Heronymi castitas., t 38i
HferonymioccuVtioAlabo^v, ; : : 407
polytihutrix.'
__arion. .ir!>t5;
Hndinum asdificia. "r-it!"sr . ijj-
panix tnagistri, ,<^I/tjiv 7JV
panoruminhsreticosseuritas. ?,<s 285
tprta naturalis .Vik "*>:,;
rri venustus. ^r-:" .1,. -, -L 4
fmcruv-isii-'--ons/i-toir Muit'h-' i.^jljt;'
^jestatis vis..i;'j!.?m;i.'.cm ri: ' ljf.jl
fzcanonicx. .vjir.\y : r, 3$$:
racij patsr. .c-.;tu? -. :' -:'J::pt
fatij ioftitutio. ,, , .;(;!: . ; . '92*15
ta|nij. *.icn9ji.-j> 1 :.-7 1,^44*155*245124$
s nobiltat Sertorius. . , n - 118

>ne superare licet, ;?;H ..j |8f

iusLoiola. 5*>

Indi
fisdi pucri. .vnnsr Lx'tS {rfi'-tow
Itffantix cura,& educatio. .>->'. f- JJ.J
lnsp{t^iaiuuenu;r, )S,rt!!fc>!! WiiMpf
Jrfua lapa. : io v: :rrt j bi tu ifrf
merpretatio iuris callida. .ffli.-l5/ '-;;! ifii
&g|ct puriles. __.st'r>bc:K>2*^
^pbella Ferdinandi rgis ttllt'ftni iiijlvrto ajj
Ise|jcllaPhilippi vxor. .>'"iO ikivtvi t<f
Italien iuuentus"!dsJ l^ir.-io.-o imi(firtTj'
Iudxuspcr. .j.aJUi!lv(y
litafiuerum in crucem tollunr. mo; !
gdxorum Pontifex ab Alexandres Vuftu or
? ^demisso colitur. ufigsrn *i;jr> tift
^liartus aposttB3> KJmid ni . ij.J-j.?
lyiius Catsar. .iiciiiKft y&fjS
ifsiiurandireligio. .uJljJbav on:ra
U^itiam Persarum pueri docebantuse^r.':'^?
ltt^^C Pastoris monumentum. eiv ttii s. d)
^ftinianus Imperator. .soinonto s- igt
qstin castitas mira, .uieq ^'-fja
ijatfiamoniorumritiisinedoWfiii ^ 64
Ce$si$rifc>fum pueri coercendi.* (""$4$
atena?. i JiorrS 3itV?ntfi
ilsi^hests educationis. , 10^.
fekspueritia. sie^lftsn^-* aqtfp
Eaus religionis. aloio.! .
felOs pudiciti. .fliiO c^bJ
Lauari quanta cura pudarfeso&iRxjafii.
t $S Lau
 Vcus.

Leaader Hispalensis presul. r'ai ;i<5t[

kegatiappeUati superbis.?; ^istoi*. bC n jJTs
(.egio sacra thebeotiim* j*t v r;. ?} i\ % : : v t<
kenones omnium horaru m libriturpes 408
Leanidas. .j;ir. .. .o ::, ^
Lconisin diuam Tcchlam mansutude. JpJ
Lex R.omanorum. v i . ; l?.
Libri boni & religiofi. z ;k{: .i'.*. i2&.seq
Libriimpij. .?.>,*, z?
Liberorumindulgentia. .fr.uiO.-; 85.88
Liberorumeducatiorecta. x 87.55
tangua coercenda. ..v.i.rs ,r:.!r.fg
-Litcrcum virtuteconiungidebent. 103.56
JLocrenses. ..'.v .1 u< ' <. j86
J^udendi verecundia. ;, t< ! 46.3*5
lirdus mirabilis puerorum.. : <-i.;Mj0
fAtdi magistri. . u. : . .' ; :itlJ4
Luscinia. .*>" a,:':>ii^t
lUlsitanorumrex. .rruni.;;:.ji.i Ui.38.43
Lutheraniperditorum deterrimi. , 246
hycoili ! .l: v^l.S*
I^ycacgBj^zh^ n.'.; axb^^ ' .; lijt
^laccdonia. .<.i - 14$
^Magistri qnalesessedebeant. 5$.io8
jVUiorcs natu. ,t-.:\ ..< 194.339
J4]ediccnti crimen. c r n |S474
;|4arccllus I-egionensis. .*..::..';-,.;
"Gg 5 Mar-
 ' lnaex

,lyliterDei sanctissima. im^u.*,*

Matcria & segcs medjtanc. .,
Matrona h'xretica. riUisl3^&
Maurus Benedictt alumnufc r *lhWl"0*t
Maximini scelus. ' v' ' "/J * /lq ^^
Maximus Galli* ryrannus. ... * 2~ wV<
Maximilianus.
Memoria puerorum. r /-'3J^\**:*,'^i
Kfema sacra. * , W*ft
Mensibus lnguliscohfitrt^^r'^ PfN
Merccnarij prxieptorcsdudJ ^*7f^ ^Z^3^
Mropius Philosophas. *imr; ^fioH
Mtrodorus. .ff^^^
IVltlitis tristissimus intrim* M'! *?*Wbui
I Miliris beau mors. * T; ;Yiffp^30'
pMilenVvirgines.
Millia adolesccntum multa. . ;*.;

Miracula per pueros. '""n

Miracula in hereticosnoL ,
.MisWysteria.
^ ^Modesti* comroen
MPl* lcisma.
j2 Mrtis memoria,
^j^oruram^agist^.
 funusregendx ptcsiteilUistr. h~\ ;;. \f
Ar menius. ah unt 'nguiiuw 309
jjiusapuella. * .i ?/q
fores puer suo prcnti pr*sir*dit#;: < ,..<i.. -$0
ascendiiura. .: niyjno<

a^uraishiftoift ik; rciaiq ~: ud:Jnai|#

Kcolaiinfantia. .?u'ttooA ci;J::i$l

foctumum examen. . t,j /di \*u'*?4
Joua exempla quid possint,,? uilhnaA ?ul Wf
fudum consoici homineni capitale%!!s3qplW>
u^crices quales esse oporteat. ,incAfm0
tutrices sapientes esse Chrippus voluit, b $4
v )Mientia. .txijtfih jyV%
, J^Kequium !*?4
:anus.

WMfctint.'VjpF

?rbilitts nobiUspr*ccptor/-? :: . ; $ < hctt

loi** "
 fculumseuerepunitum. .r.h'mjqin<gg
flatctoromhbminunw illm^l npwff
OuiculaS.Francifci. . .^ih uiu.t:tof
Rfclatinorum vrbanitas. .mun:\:t.\ 'i%b,^t$-
salaria princpndinw/-i i5t:<] st. igs-uMi,^
Ru*is vsum ignorauit'ArchippUR('i'"'3i-iA i^f;
Fpyriuspuer. : .ttiuqCtJf&
Pjrasitus mttM ph^ isnaicq oti r>rtq OigMi
frfentum accusatio. tl>i>:>)6
areWbft^ekmpla bencmaWrfde mfrmtK

Prentibus prxceptores prxstint, ; r. uit

Partus consuctudine idfcriOfi . : " : rr :>%
PulusApostolus. .sttn&ni .fctMS
PlusLibycus. .nsmr.:- m^rr,sj5jkf
Ptilus AEmilius^n'^oq biwp s'rjsazs 6:.'>ft
upertas/3'",isIt'-' BstiirtiOfi no? mubtfi&j
Pefcfclope. - .s3noqnoTs23;rp>iijM|j
frdfcffit^tV"^" 5"5 wawid mhiS
Wregrinatio. 6n*fet*,'
Pfdia, .numplA>;
PIeriurium, "<nr^(^
Wnicisqu3ta mas institu^&M.ft^'gJ*iy
^sai unljf^Wtftr^'iA j$stZ*ta -fy-
<fcrfe rcgem optime institualP'- '<> Y olftynffr '
^ji?laridttrKP*vneq js 6wpor);^$

?ha^aonisssuitia^^o^q^W^iaton^ii'icl^ft:
R *. & ' pS!
 ^lffhkhitictts.
flfcllippus Alexandri pater. ;- M? * / c ' iff
PkruppusparensDemetrii. ' uiO'v.'r-- fje
HhiKppus Hispanise rex. .u 1 140.178
jpbcion.. ..v-. ii

Hculares victim. .iB^ . -i-Qf

fctfcatis lanw is ^" ^3.193.335,280. com fcq
fi&is minutissimu* qlo cat^gubernatur j &
*Nfegitur. .;f.to. 1' ijij.

tttonis difcipulus. .*umrUiu ' 1 gry

tout versus, .v'uitjtf otnttt'.H i-
Pkitarchus. .i jtL.i : 114
fetarum versus de institutione.-U'y } ' 1*
teeta. - :inni*;>! 18
polycarpus. < *iin*imn&$xy3
pbmpeius .zrjrlxrjo^
obtifexRomanus. .wjir</ 2.^.241
5P>pulusRomanus. aiinsfimq'.m ji'
Jftfrtia. .eji3frn'< . jo
Jfraemiaquis dederitpueri*f'-ir(hf m - " . 71
fcfesbyterisacri. .?ci*fn.;<n 21
NesbyteriS.Augustini. -w obo:.-- ;art
**sbyter S.Martins aboq obn hr ija
**fcsbyter Cassij Pontificis. .tmv,'} ;.< zdt
^Jdicittettt$/"K non^h! enstseO 354.424
TWdicitiaeconseruande ratio. ^ 355451
tfdicitiaquxaduersentur. 358
r*iP Gg 5 Pu-
vPudr inBalneij, ooe<] tonn WfligsibtjJfP
jPudorviciosus. U - 1 .rnM1*
sucions yi*- r-; ..<r, a-mtndtfftfro^i.'ty
^.Pudorisara. ^M^ubaetv jsttMfcpF
pudoris prseccpta. onnc otlfclDli|!ffl
pudoris descriptio. >?tyai&&W>fe ^ta^^
j pueUarum rapudentium supplwMJi^gnji

pueriGalli. . .u jnKtliqj^
pueriacr*dibili velociutffenaaob eiav oftSJ
puer blafphemus. >?!illt|&&fr oiiP
puerisummoingcnio. :Tfm f br>h3Y<li#.?
pueri Indici. x;.o ; H
pueri Iaponij-!^ -hrn s>. Cstvhterftf. d^M1
PueriGermani. >.,; rriuiba^
PuerAthenicnfiw ^MwtykMG
pueritialaus. : wrtiW^tWB
pucritiaevirtuts. <tmtimrttjift
pueritiaepctulantia. ,zumfa-:htipii$9&
puerorumleuitas. ; m ;rrJntf(]tlw
puerorum educatio. 3 habab ampf^j'ajl
puerorum tas. :.X%c(v.si9
pulchritudo vera. ' . h "M ' ZSxxntri
*ulchritudo pudore fit maioiv -\ ^mift
MniJlusequinus. . ^TUnffj^sh^pasmtSfi
purpura Caesare facit,non pmtttBuu^
vpythagras. .aijiVjhntrtaiqt^.trnfS
ipythias. ^:t~amf^iia6 '
 'Qudragtnta annor spacio oculosclusitAria
"reta. *&>t>':-p
'Quf stionum subtilitas in concionando. ! 264
^^antasitviseducationis. A'-.'if
- 'Cfiphfodeldmo anno tatis quid reges apudPcr
frHas doceantur. . .vi-r- > . < ^ :" ; .. 64
<J(^ing&srrionachosrexitPauIusLibycus.2Z9
"Qu in que millia adolescentum quis aluerit. 119
*S^ntilianipuer. . .. <-.;,. *0-7' 147
XS?aToveraaocend;*''* ' ~ r.57o,K>5
<Ratio viuendi. >*$r.&eqi.
Ratio reddendammortaliDeo. >$ $80
?Regcs Hispanix. 24
^ftfegesAEthiopum. . \:^:.:?t*^\<.*$
*Vt diuina; aucultandx modus. ; -6 1 ru- t<ff
; Weigiovera. .;*j
T^feligio antiquorum. ' ^.-'. '*- .-.i' ii8
1 tiKfehgionis prxcepta. 'i *5*
JReliquif sanctorumhominum. 8j
iHesponutm impudens. c.-tcr-'t ''^'i :^o$
t&esponsa egregia. .ni.*:; . ! ^ '-L'/W
"t&eus mal educationis. . :. .vXtlSJ
-ifRcaredus. *< ". ->h>-- V - ' ix (f
*Rma. o-r-::v.-,. :.n:r!~ 5a.58.54S
RiomanaEccIefia. i}l
%bmiWlWrfhBffiWy ' " "-^Wf
"Romani populi verecundia. >i.r^
"'RomanusPontifex. ... ;
TSnr Roma
 ibor faciei. .t: ^.SJJ
&uUc*mulitr1&soncta* . -m . */- 33
Ruth. .^.ii'j- . S-juv^j! t:i4|>

Sabina virgo & martyr foror Ghristeta:. -215

6accrdotum dignitas. .-.r*o*rr jn&zi^.if9
6accrdor.es cal H honorantur a Virgilio. , JJ4
*4ramensa,vide,supra,ri}ensa..; j 1
Sacra lectio. v; /
S icrariiim, ., . :j' / *<S>
dramenra, A'./liis-.': . : A$|
Sacritcium. .rint-; :LJ .vj^m
SacrosanctaEucharistia.' m. :< .' ;;ilAV>f4
Sacrum quotidie audiendum. ii.*fi tct" ifs
Salii. sv -14s
Saltationismercesfcitudignissima. i ,3t
Salutatoresparci. q 3$$
atutare. .Ottainicl Ici'.^.v g
lniusPythagoras, .<(.*. ,:ihiii>..;j!|
Samueliseducatio. * %'-15" <***
Sancntaslocorum. ... , j.cumseq
Sinctitudodecetdomumdomhi. . li
SanguinisChrii virtus. .,1*7
Sapiens. .t>}*v.,.j {.^trrg^.
Satvrus fit obuiamdiuo Antonio. 15?
Scipionis contineni<<v - : - ',o^ ; 38
Sckucireligio. .. Awijioiuti^afli
WP-T "Seni
 v4lfh*ettcHS.
SenatusRoraanus. .o.'jjTsi 'v? v-aS^
Senectutis domicilium. .tni;no" :z jto-fnjdS
Serapion. Yib* si:ti->iua5&
Srpcntis exemplum. .^:::.^\ 'sa^
Swui suppicium. ?t,ft.'?'o!'ntvi 388. ?j>4
Setferiislmperator. .'ji^'< \w :t. sc!jifcB

Simulacra sanctorum. ;t oEc/S^

Simulachtm nascentis Eclefix vbi. ' 245
oiettt lesu. .loin::? 'u'&L-mj
Socrates. . -ntcio oinc :. rjvith^S
Sole n n e afarandam. -.isnoui:'. h .ciusti&t
Spartanorum educatio . ^.'Vic urSj
Spartan mulieres.
Sprtani pueri. .tmrr^lrj,::. 176
Sponse dua: Christo se dedicant= iws roj ai^
ftatuam meruit QrbiltupHio j r:: * t. : I '.r2s{
fl^tdi bonarum artium. .s'''-' r>rtfjjttfl'
Supellex sacra. ttijsS5r.*ij :r;scBi>y
Sjtlla. .^.ludwflg
Syuani. .b: tonrao >o > <-!i!?fj<fe^(
^abernaculmSanctispiritus. ."n
^aciturnitatis laus. .ior.-i 146.357
Talenta pueri,puellaEqiieJ0$etlftt2 t Ttiwhfl

Ttfmperantia. 64.65iijt.150.j5f
ffmpestas. .htxt?. uiouq ni -xj*
T^mplalocupletantui^^v'niiu il iUmuM
-s 1? Tern*
 Tfcmploruin religion**? oftitent^yj^
Teraporumfortuna. .nu- *?P'P^qzr^Wj
TemulentiaE fccdiis. sntJitq2 tdg*
Terra: hiatus. ^#^A*"4^
Theatrum canis obIectat8,41-*7S*^^:'j
Thcbsorum lcgio. . r^S&'^
Themistoclcs. *' aaobtvci^iw
Theodorus. .s\.r rift^r'Hf
ThtodoslUS. -;H U-.,,.-:. -.n rf*8tt
Theodosiuslunior. l2)IPl
Thesauru s Tiberio oblatus. ^aw
r TfceutoniciiuueiWS
Thus ofFertur. 1 v. '^ftfw;
T&erius. . . .^iikA
Tarmenta martyrum. '"''^jfJH^
Tartores puesoruriL j: :: r r '- 'WH
Tragaediampucrcompdsuit. tx^
Traianifactum. ..-''-;-<; ^^j/ffo >j
Traiani clementia. ',i,tP^W1'
Tribus Iuda?. tiipJjjjjV
Tributum a nobis Commis exgir. vffl
Tyrones. ,., -T. Vr?^^H*?MKs
ValensJmperatori ' -' . fiv;4*8$ s J X*
ValerianusCautdiais.] .d,': y'.-Vril ... ,
Valerij historia. - . \ .n fc^$$u<SV
Vautnwsect^y w- to^^tsjr^V
Vatesin puerita Samuel, u* :^^6
Venditio serui impedita^ :*^^mJQ^^^r,
iiwsfciV V' "Vene-
YgcAU.r^S.Bcnedicto porrigitur uifilvpr&L
Yenpris pernicics. -^h liittS {R uioq^fiT
Vegbera Spartanx pueritix. sitft": j lyfi"
V&bcra Archippi. < ..v!i'r.'j:;^'
tecundixpraecepta. f1. A.-.-.* .v 11 289.318
rccundi laus..:.:. i.^ u,* :*..>.:!* .1.'' 339
' :cundic vicioss tractatio,& exempta, jrr
jilius.
282
svirgines.
teslacrae. 260
jillum nostrx militis crux. 224
)rcs duo quid videiint.

rugalissimus. 118
:ntius martyr. , < 211
VjflVaSabbde. >..:.! 195
Vurti cuiusdam hominis libertas. 253.272
jm pueris non dan du m. 11-
initas. 3P5.397
> sanctissima vide supra vbi mater,
rum pudicitia. 3$y.& scq.
>raEnexBartholomus. a v 6
initas morurn. , . 28S.& seq.
litasin sanctis hominibus. 94.297
; florentifsima* dirtas morum labefacta-
'J v .1 :. , 39
ros vorauerunv. j. ;w ; V.
Vticen-
 lticenfis CalOgm:!-} ojibsBifl.?.mu.!riT4^
Yi|lpeculae Sansonis. .eooinnf .onii
Xenophanis verecundilsii-i tasiE<;t f^oyit
JCpnocratis tcmeritas. .iij<jid/A:.i'
3cnQCratispiidor viciosiw^s j% iq ailnottjX
?anobiaPalmyrensisregina..'ut ^.: .'ii05iji
Enorii^sejirealiayJcii-;? xobv xbtvK 3V
Zonsolud,discingendequeobscqui.i2$

NmntTinrorum , & muliertfjjffrUklijiQt

ftJccnda dttxmusst breuun ^^JifUrmtur

explicat ponmrik ti'.nrf

^r-Jttt ' ' ;,\ . (im ilHejjut ! u iV

A ^p^&q&z bbibtKjrnoioiiY

-t.- j-.'a ! en wjm afc itnrirfonaiq n^sciYV

; 1 5 7 5-^. ; Ui