Overdenking van de groep

In mijn groep wil ik aan verschillende punten gaan werken. In de groep is

er sprake van groepsvorming, waardoor een aantal leerlingen buiten de
groepjes lijken te vallen. Deze leerlingen wil ik graag meer in de groep
betrekken. De groep als geheel voelt prettig aan, wanneer je naar de
positieve normen binnen een groep gaat kijken zijn deze ook zeker
aanwezig, maar ik denk dat er nog winst kan worden behaald bij het
onderdeel van de groepscohesie. De groep kan nog sterker worden
wanneer er onderling meer samengewerkt gaat worden (Festinger, 1954).
Ik wil de positieve normen en de positieve sfeer in de klas nog sterker naar
voren laten brengen. Ik wil dat de leerlingen die bij de sociogram vaak
negatief gekozen meer gaan meekrijgen van deze positieve werksfeer in
de klas. Een aantal leerlingen dat nieuw is in de klas lijkt zich nog niet
helemaal thuis te voelen. Ik wil hier verandering in gaan brengen.
Ook zie je terug in de sociogram, maar ook zeker tijdens het observeren,
dat er een grote afstand is tussen de jongens en de meisjes in de groep.
Het lijkt me leuk om dit binnen de klas meer gemengd te krijgen. Het is
typerend voor deze leeftijdsgroep dat de jongens en de meisjes andere
interesses hebben en dus minder met elkaar omgaan, maar toch zie ik bij
de observaties dat er al meer interesse lijkt te komen voor elkaar.
Ik wil vooral een betere groepsdynamiek krijgen door meer
samenwerkingsopdrachten te doen met de kinderen. Hierbij wil ik groepen
maken aan de hand van het sociogram die ik heb afgenomen. Naar mijn
idee leren de kinderen het beste hoe ze met een ander om kunnen gaan
door het te doen. Ook de leerlingen die nog buiten de groep vallen moeten
daarom meer in groepen werken, zodat zij de kans krijgen een rol in de
groep op te nemen. Vooral binnen de sociaal-emotionele vakken, zoals
drama en BVO kunnen de kinderen elkaars rol ontdekken en goed leren
samenwerken. Ook buiten de lessen denk ik dat het erg belangrijk is om
ook op een ongedwongen manier met elkaar te communiceren, dit
bijvoorbeeld wanneer de leerlingen tijd voor zichzelf hebben of een
energizer met de klas doen. Ik wil er dan voor zorgen dat de onopvallende
kinderen juist de kans krijgen op zich te laten zien, door hen een voorbeeld
te geven.
Verder wil ik de onzichtbare kinderen meer aandacht geven in de klas. Dit
wil ik doen door de kinderen complimenten te geven, in plaats van de
kinderen die vaak negatief benaderd worden. Zo negeer ik ongewenst
gedrag en beloon ik nadrukkelijk gewenst gedrag bij de kinderen die
normaal minder opvallen.
Op cognitief gebied wil ik met de subgroepen actief aan de slag gaan. Ik
wil de kinderen op eigen niveau laten werken en elkaar laten helpen en
beter maken door met tweetallen of met groepjes te werken.

Wat gaat er in mijn lessen zelf veranderen?

Beginsituatie (regels):
De leerlingen willen vooral normaal behandeld worden en normaal doen.
Dit is erg belangrijk voor de groep. Wanneer ik merk dat de regels in de
klas niet worden nagestreefd, herhaal ik deze nog eens, waarna ik er nog
eens goed op ga letten.

Lesdoel:
In de doelen van mijn les ga ik aandacht geven aan samenwerkend leren
en naar elkaars doelen kijken. Dit door de leerlingen bijvoorbeeld aan het
eind van de les op elkaars werk te laten reflecteren in plaats van dat ik dat
voor hen doe. Ikzelf wil als leerdoel pakken om de positieve sfeer over te
brengen naar de leerlingen. Ikzelf wil positieve feedback en complimenten
geven en ik wil dit ook aan de leerlingen meegeven om dit bij elkaar te
doen.
In mijn lesdoel wil ik ook speciaal de aandacht voor de leerlingen die
minder aandacht vragen, maar dit wil horen te krijgen, ik wil hier juist mee
aan de slag.

Organisatie:
Ik wil vooraf aan de lessen de groepjes waarin de leerlingen gaan
samenwerken doordacht hebben, dit omdat ik vind dat ik goed voorbereid
voor de klas moet staan. De groepjes maak ik aan de hand van het
sociogram.

Handelen van de leerkracht:

Zoals ik hiervoor al heb benoemd wil ik de leerlingen positief benaderen in
de groep. Verder wil ik rekening houden met de spanningsboog van de
leerlingen en mijn instructie zo kort mogelijk houden. Uit een onderzoek is
gebleken dat leerlingen het enorm op prijs stellen wanneer een leraar hen
kent (Saskia Klinkenberg, 2006), daarom vind ik het belangrijk om ook
tussendoor een band met de leerlingen op te bouwen en niet alleen op
cognitief gebied met de leerlingen aan de slag ga.

Werkvormen:
In elke les wil ik een samenwerkingsvorm of een coperatieve werkvorm
gebruiken. Bij de kunstzinnige vakken wil ik de echt in groepsverband
doen en bij rekenen en taal vind ik het passender om meer met de
subgroepen bezig te zijn om de kwaliteiten van de leerlingen hierbij te
verbeteren. Tijdens de kunstvakken moeten de leerlingen extra letten op
respect en groepsrollen, omdat ze hierin vrijer kunnen worden gelaten. De
leerlingen vinden het ook erg leuk om samen te werken, vandaar de
bewuste keuze om in elke les samenwerking naar voren te laten komen.

Bron:
Van Engelen, R. (2011). Bouwen aan je groep (1e ed.) Amersfoort,
Nederland: Thieme Meulenhof

Geerts, W., Van Kralingen, R. (2011). Handboek voor leraren (1e ed.)
Bussum: Uitgeverij Coutinho

Kijkwijzer PPO typering van je groep

Datum : maart 2017 OGP3
Status van deze kijkwijzer: de ingevulde kijkwijzer moet als bijlage toegevoegd worden bij de
kritische analyse (Bijlage 1, OGP3-handleiding):
+ aanwezig
+/- wel aanwezig, er is nog ruimte voor verbetering
- nog niet aanwezig, of nog onvoldoende aanwezig

Groepsaspecten: typering van je groep + +/- - Opmerking/ feedback

Aantal kinderen. + 26
Verhouding jongens/meisjes. +
Leeftijden van de kinderen. +
Zittenblijvers of kinderen die een klas hebben overgeslagen. +
Hoe lang is de klas al een klas? +
Groepjesvorming in klas (vriendjes/vriendinnetjes). +
Welke normen en waarden vinden ze van belang n welke zie je +
terug (of niet).
Sfeer in de groep. +
Verschillen tussen kinderen: cognitief/sociaal emotioneel. +
Welke rollen zie je terugkomen in de klas? +
Verantwoording: hoe ben je aan de typering van je groep
gekomen?
Bespreken verschillende instrumenten die je hebt gebruikt. Welke +/-
bron heb je waarvoor gebruikt?
Bespreek je ook welke kanttekeningen (voor en tegen) je plaatst bij +/-
de gebruikte instrumenten?
- Sociogram +
- Observaties +
- Klimaatschaal +
- Gesprek mentor +
- Gesprek leraar vorig jaar -
- Leerlingvolgsysteem -
- Kijk (bij kleuters) Nvt
- Groepsplan Nvt
- Anders, namelijk

Koppeling naar lesvoorbereiding: wat is de betekenis van de

typering van je groep voor de lesvoorbereiding?
Lesdoelen +
Beginsituatie ten aanzien van inhoud +
Beginsituatie ten aanzien van regels en routines +
Werkvormen +
Handelen van de leerkracht (didactisch/pedagogisch) +
Organisatie +
Evaluatie van de lesdoelen (tijdens/na de les) +

Vorm kritische analyse

Naam, klas, datum staan op het document. +
Duidelijke opbouw in structuur. +/-
Gebruik van kopteksten (=titel boven alinea) +
Er is een korte inleiding waarin beschreven staat hoe het document +
is opgebouwd.
Taal in onberispelijk +
400-500 woorden +/-
Bronvermelding volgens APA-richtlijnen

Feedback
Ik heb feedback ontvangen van mijn mentor en/of medestudent. + Ik heb feedback van een med

Waar je graag feedback op hebben van de ppo-docent?

Ik wil graag feedback op hoe ik theorie moet koppelen aan mijn overdenking.