BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO | NR 115 | 31 MARCA 2017 | ISSN 4008-3456 | NAKAD 30 000 EGZ.

www.pozatorun.pl

Film mnie rozpieci Ostatni bieg

Przez ptora roku obracaam si w tematyce seksu, Robert Kociecha pierwszego kwietnia postawi
mioci i orgazmu- mwi Magdalena Boczarska kropk nad i w swojej bogatej karierze ulowej
Czernikowo . Gmina Chema . Miasto Chema . ubianka . ysomice . Lubicz . Obrowo . Wielka Nieszawka . Zawie Wielka

Przemoc nasza
powszednia

Rocznie psycholodzy Niebieskiej Linii otrzymuj ok. 15 tysicy

zawiadomie o przemocy w rodzinie. Jaka jest realna liczba?
Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej szacuje, e nawet

8-9
w co czwartym domu dochodzi do zncania si psychicznego
lub fizycznego. Dowiadczaj go nasi ssiedzi, znajomi i bliscy

Gmina ysomice: Chema: Gmina Czernikowo: Gmina Zawie Wielka:

Wadze gminy ysomice nie zapo- Chcesz by na bieco z tym, co Dwjka dzieci z gminy nie ma a- Mieszkacy gminy mog czu si
mniay o Dniu Kobiet. Zorganizo- dzieje si w Chemy? Teraz to twego ycia. Dobrzy ludzie wnieli bezpiecznie. W jednostkach OSP
way paniom wspania zabaw jeszcze prostsze dziki SISMS jednak w nie odrobin optymizmu przybyo nowych ratownikw

Poza Toru . 31 marca 2017

2 FELIETONY
W ydawca P oza T oru korzysta i poleca usugi kancelarii prawnej P aza i W splnicy
Jak domek z kart
PRZEMYSAW
TERMISKI
Miaem da sobie spokj,
przynajmniej na jaki czas, z pi-
saniem o wielkiej polityce, ale nie
da si, drodzy Pastwo! Co chwi-
l ekipa rzdzca daje nam mn-
stwo materiau do analiz, ocen,
a przede wszystkim do miechu.
Tak oto prezydent Andrzej
Duda wrci z nart i dosy znie-
nacka zaatakowa swojego mini-
stra. Nie byle jakiego, bo samego
Antoniego Macierewicza. Zaata-
kowa go listem, ktry zawiera
Quo vadis, Europo?
DARIUSZ
MELLER
W kocu odrobin radoci mia-
a opozycja. Dostpia jej z aski
pani Merkel, ktra postanowia
przewodniczcym Rady Euro-
pejskiej ponownie uczyni Do-
nalda Tuska. Jak tak patrzyem
na totalnych opozycjonistw
wymachujcych przed kamerami
misternie wykonanymi kartkami
z cyframi 27 i 1, to miaem dwa
skojarzenia: wygldali jak sdzio-
wtki opniajcej si obsady
wojskowych attach. Wow! Z gru-
bej rury zacz nasz prezydent,
tylko do koca nie wiadomo, czy
rzeczywicie chodzi o problem
placwek wojskowych, czy tylko
o prb odcicia si od coraz bar-
dziej enujcych wybrykw szefa
MON? A moe chodzi o przyso-
nicie aferki narciarskiej i zmia-
n wizerunku prezydenta - krla
narciarskich tras na prawdziwego
krla dungli?
wie na zawodach ywiarstwa
figurowego lub jak dzieciaczki
z piaskownicy. Zreszt z dziemi
kojarzy mi si take gwny bo-
hater dnia, czyli sam Donald. Pa-
mitam, jak w czasie rozptanej
przez niego nagonki na kibicw
(vide: synna akcja prowokacja
Widelec) zamiast pracowa dla
kraju, gra w pik z dziemi (to
dla nich charakterystyczne zresz-
PiS do tej pory nie moe pogo-
dzi si z wygran na ostatnim
szczycie Rady Europejskiej, gdzie
we wspaniaym stylu doprowa-
dzi do wyboru Donalda Tuska.
Zapewne std minister Maciere-
wicz zoy wniosek do prokura-
tury o ciganie byego premiera.
Kolejny strza w pot. Kolejny
rozpaczliwy gest. Mam wraenie,
e spoeczestwa takim pozo-
ranctwem ju nie da si omami.
Cho swoj drog coraz czciej
w Warszawie mwi si o narasta-
jcym konflikcie w samym PiS-
-ie midzy prezesem a Antonim
wanie. Jarosaw Kaczyski musi
mie teraz niezy zgryz, bo ka-
pan smoleskiej tragedii moe
z klubu PiS wyprowadzi do
pokan grup wiernych posw.
Ju dawno przeminy te
czasy, kiedy prezes mg sobie
t, podobno zatrudniony aktual-
nie na Ukrainie Sawomir Nowak
te ma awersj do przychodzenia
do pracy), a zebrani na Agrykoli
kibice piewali mu: Zamiast za-
j si drogami, ty grasz w pik
z dzieciakami oraz W godzi-
nach pracy w pik nie graj Po-
lacy. A tak ju na powanie to
mona si byo spodziewa ta-
kiego wyboru dokonanego przez
Merkel et consortes. Ale przy-
najmniej wszystko stao si jasne
(i wcale nie chodzi mi o dziadka
w Wehrmachcie, jestem rodowi-
tym Pomorzakiem, mj dziadek
te suy w Wehrmachcie, cho
poza tym przymusowym epizo-
dem by przykadnym Polakiem
i patriot). Bo w tym wszystkim
Poza Toru . 31 marca 2017
stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Toru, Curie-Skodowskiej 41
redakcja@pozatorun.pl
Kontakt do redackji
spokojnie na Nowogrodzkiej GSM 733 842 795
wytycza nowe cele i je z preme-
dytacj realizowa. Liczba otwar-
Wydawca
Fundacja MEDIUM
tych frontw dla partii rzdzcej Redaktor naczelny
jest ogromna i nigdy nie wiado- Radosaw Rzeszotek
mo, skd nadejdzie uderzenie. Redaktor wydania
Kakofonia gosw, ciga niepew- Kinga Baranowska
no i zamieszanie coraz bardziej Dzia reportau i publicystyki
absorbuj naczelnego wodza. Jacek Kiepiski, Robert Kamiski
Z zarzdzania strategi zrobio
Dzia informacyjny
si zarzdzanie kryzysem. A nie Micha Ciechowski,
ma jeszcze poowy kadencji. Ko- Katarzyna Ochocka,
lejny bj ju trwajcy z samo- Piotr Gajdowski
rzdowcami moe jeszcze bar- Kultura
Micha Ciechowski
dziej nadwyry pozycj PiS-u.
Caa ta misternie ukadana jesz- Zdjcia
ukasz Piecyk
cze przed wyborami konstrukcja
Sport
moe szybko run, jak domek
Karol ebrowski
z kart, tylko dlatego, e PiS bdzie
REKLAMA
zawsze PiS-em. Skuteczni w de-
Karol Przybylski
strukcji i krytyce - w rzdzeniu (GSM 665 169 292),
ju nie bardzo. Aleksandra Grzegorzewska
(GSM 512 202 240),
Agnieszka Korzeniewska
(GSM 534 206 683),
bardziej niepokojca jest groba Magorzata Kramarz
dalszego nierwnego traktowania (GSM 607 908 607),
czonkw UE, czyli tzw. Europa Iwona Zuchniak
(GSM 500 324 572)
dwch prdkoci. We waci-
reklama@pozatorun.pl
wy sobie, znamionujcy wyso-
Korekta
ki poziom intelektualny sposb Piotr Gajdowski
wyartykuowa to socjalistyczny Skad
prezydent Francji Hollande (ale Studio Poza Toru
czego tu wymaga od socjalisty), Druk
mwic: Wy macie zasady, a my Drukarnia Polska Press Bydgoszcz
fundusze strukturalne. Na szcz- ISSN 4008-3456
cie ju niedugo Hollande odej- Redakcja nie odpowiada za tre
ogosze.
dzie w niesawie ze swego stano- ***
wiska. Natomiast wyszo zasad Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy
nad kas, czyli by czy mie lub z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim
odwrotnie to odwieczny dylemat. i prawach pokrewnych Fundaccja ME-
DIUM zastrzega, e dalsze rozpowszech-
W ostatecznym rozrachunku hi- nianie materiaw opublikowanych
storia przyznaje jednak czciej w Poza Toru jest zabronione bez zgody
racj zasadom. wydawcy.
Cytat numeru
Nic nie zastpi dowiadczenia,
wiedzy, intuicji. Trzeba zna wymagania
konkretnych rolin.
Karol Fiedorek,
opiekun Ogrodu Botanicznego przy UMK
 JAK ZDOBY PIENIDZE NA INWESTYCJE? REGION 3

Jan Pawe II
Pismo z decyzj watykaskiej
Kongregacji Kultu Boego i Dys-
cypliny Sakramentw o uznaniu
witego Jana Pawa II, Papiea,
Patronem przed Bogiem Wojewdz-

patronem
wity Jan Pawe II zosta patro-
nem wojewdztwa kujawsko-po-
morskiego. 27 marca sejmik woje-
wdztwa przez aklamacj przyj
stanowisko, bdce odpowiedzi
na decyzj papiea Franciszka
zatwierdzajc patronat. Kujaw-
sko-pomorskie jest jedynym wo-
jewdztwem, dla ktrego papie
Franciszek ustanowi w. Jana Paw-
a II patronem.
na Kujawy i Pomorze. Tego samego
dnia przypada wojewdzki dzie
patronalny w. Jana Pawa II. 10 lat
po jego mierci dla uczczenia jego
pamici rok 2015 obchodzilimy jako
Rok Jana Pawa II, Papiea Rodziny.
twa Kujawsko-Pomorskiego przed-
stawi samorzdowym wadzom
wojewdztwa ordynariusz diecezji
toruskiej biskup Andrzej Suski,
ktry uczestniczy w powiconej tej
kwestii uroczystej czci sesji sejmi-
ku wojewdztwa. Wrd goci byli
te parlamentarzyci naszego regio-
nu, przedstawiciele administracji
rzdowej i samorzdowcy.
fot. Szymon Zdziebo/tarantoga.
pl dla UMWKP

- Patronat ten to odwane upo-

minanie si o to, co buduje relacje
midzy ludmi w oparciu o trwae
wzorce, sprawdzone i szanowane
przez wszystkich, wierzcych i nie-
wierzcych, i przyczyniajce si do
rozwoju kadej osoby mwi mar-
szaek Piotr Cabecki w swoim wy-
stpieniu poprzedzajcym przyjcie
dokumentu.
Jan Pawe II patronuje wiatu,
w ktrym czowiek konstruktywnie
szuka spenienia swoich susznych
nadziei nigdy przeciw drugiemu, ale
zawsze z drugim; w ktrym warunki
ycia spoecznego i gospodarczego
ksztatuje prawda o czowieku, cho-
by wymagaa wiele wysiku; w kt-
rym priorytetem jest takie ukadanie
wzajemnych relacji, aby umoliwia-
y wszystkim mieszkacom susz-

[ ]
ny rozwj. () Nasz Patron bdzie
wic dla nas punktem odniesienia.
rdem inspiracji, horyzontem
wartoci, na ktrym rozwija si pro-

15
w tylu miastach
w naszym regionie Jan
Pawe II jest honoro-
wym obywatelem

jekt ycia mieszkacw czytamy

w stanowisku sejmiku.
Pierwsze stanowisko w sprawie
ustanowienia Jana Pawa II patro-
nem naszego regionu sejmik przyj
w lutym 2016 r., powoujc si na
cise zwizki wojewdztwa, od po-
cztku jego historii, z postaci wiel-
kiego Polaka. Wwczas skierowano
prob do wadz kocielnych o zgo-
d na takie posunicie.
W 2004 r. Jan Pawe II zgodzi si
przyj ofiarowany mu przez Uni-
wersytet Mikoaja Kopernika dokto-
rat honoris causa. Ceremonia miaa
miejsce w listopadzie 2004 r., pod-
czas specjalnej audiencji w oficjalnej
rezydencji papiey w Watykanie. Pa-
pie Polak jest honorowym obywa-
telem 15 miast i 29 gmin w naszym
regionie oraz patronem wielu szk
i placwek owiatowych, a take
dwch centrw dialogu spoecznego
i gmachu Wydziau Nauk Ekono-
micznych i Zarzdzania UMK. Jego
imi nosz liczne ulice, place, parki
i skwery, a take osiedla mieszkanio-
we w Chemnie, Chemy i Splnie
Krajeskim. wito Wojewdztwa
Kujawsko-Pomorskiego, ustanowio-
ne w 2008 r., obchodzimy 7 czerwca,
w rocznic papieskiej pielgrzymki

Poza Toru . 31 marca 2017

 4 HISTORIA

Krzyolec
a potem Wis, do Gdaska. lady
flisackiego ycia pozostay do dzi.
W pobliskim Kaszczorku jest skan-
sen, w ktrym obejrze mona bar-
ki i sprzt podrnikw rzecznych.
Podczas II wojny wiatowej na
Przez kilka dziesicioleci by najwaniejszym zna- krzyolcu wieszano jeszcze kosze.
kiem dla wilanych flisakw. Pod koniec XX wieku zosta Ale po jej zakoczeniu wiea po-
woli tracia swoje znaczenie. Spyw
wycity i oddany na zom. O jego legendzie w podtoru- drewna powoli zamiera, flisakw
skim Silnie sycha jednak nadal byo coraz mniej. Nikt ju nie pa-
mita, kiedy po raz ostatni byo
Radosaw Rzeszotek | fot. archiwum sycha okrzyk szychtaaa ozna-
czajcy zmian wachty. Zachowa
Gdy patrzyo si na niego od fal, ktra bya przeklestwem rol- si jednak etat kpowego. Ko-
strony Wisy, mona byo od- nikw. Niszczya bowiem uprawy munistyczne wadze zdecydoway,
nie wraenie, e zwrcony by i ki. e krzyolec nie jest ju potrzebny,
wanie w jej stron, plecami do Inaczej na krzyolca patrzyli rol- ale odczyt stanu Wisy tak. Pra-
lasw. Przyjezdni widzieli w nim nicy, inaczej flisacy cownik nadal wic sprawdza stan
tylko rdzewiejce elastwo, miej- Na przedwioniu, wraz z pierw- wody w rzece, po czym telefonem
scowi zupenie nie zwracali na sz powodziow fal, na ramionach na korbk informowa wczesny
niego uwagi. Bogosawili go jed- krzyolca wieszano jeden metalo- Zarzd Drg Wodnych o jej sta-
nak w czasie burzy. Zbiera wtedy wy kosz w ksztacie trjkta. Gdy nie, aby wkrtce w Polskim Radiu
pioruny i skrzypia pozrywanymi fala osigaa swj najwyszy po- w samo poudnie mona byo usy-
stalowymi linami. ziom, pojawia si drugi kosz. Wraz sze, czy powd si zblia, czy nie.
z trzecim koszem byo wiadomo, e Grujca nad lasami prusacka
Mia prawie 30 metrw wyso- woda schodzi i pozostawi na po- wiea zacza niszcze. Pokrya j
koci. Osadzony na murowanym lach i kach kr. W czasie powodzi rdza. Lokalne wadze prboway
cokole na wzniesieniu pooonym letnich obowizywa taki sam sys- j ratowa pokryto j smo, ale
kilkaset metrw od brzegu Wisy, tem informacyjny, z t rnic, e na tym si skoczyo. Wzgrze po-
z ramionami rozpostartymi tak, zamiast koszy trjktnych wieszano roso lasem, kto zniszczy mecha-
aby wida je byo z wielu kilome- okrge. Obowizek ich wieszania nizm do wcigania koszy, popkay
trw, by najwaniejszym elemen- spoczywa na pastwowym urzd- stalowe liny zabezpieczajce kon-
tem systemu informacyjnego dla niku, nazywanym kpowym. Poza strukcj. Zwisay z ramion krzyol-
wilanej eglugi na odcinku przed obsugiwaniem krzyolca nalea- ca, wieszay si wic na nich dzieci,
Toruniem. Starsi mieszkacy Sil- o do niego nadzorowanie upraw bujajc si nad drzewami. Co od-
na doskonale go pamitaj. Pytani wikliny gsto porastajcej brzegi waniejsi chopcy wspinali si po
o to, kiedy go ustawiono, wzruszaj Wisy. Przed wojn za swoj prac drabince na jego szczyt, eby zoba-
ramionami: zawsze tam sta. otrzymywa 300 zotych pensji. Dla czy cho na chwil odlege zakole
Flisacza wiea informacyjna w Silnie zbudowana zostaa w XIX
Przed wybuchem II wojny wia- porwnania - dzie pracy najmity wieku. Zdemontowano j pod koniec lat 90-tych ub. wieku. Wisy. Wreszcie o nim zapomniano.
towej krzyolec by najlepszym in- podczas niw wyceniano na zo- W latach 90. kto zdecydowa, e
formatorem o stanie wody w Wile twk. wiea stanowi zagroenie, bo moe
zarwno dla flisakw, jak i oko- Krzyolec by najwaniejszym, kowania drogi, zwieziono czci, samym brzegu owalny obelisk. Na si zawali. Wycito j i sprzedano
licznych mieszkacw po obu ale nie jedynym elementem syste- a eby ograniczy koszty pracy, do podstawie odczytw atwo wic na zom.
brzegach rzeki. Radio wwczas nie mu ostrzegawczo-informacyjnego Silna dowieziono francuskich je- byo okreli, czy woda wzbiera, Wis ujarzmiono zapor we
informowao o zbliajcej si fali zbudowanego przez Prusakw na cw, ktrzy wpadli w niemieckie czy te opada. W skad systemu in- Wocawku, kolejne powodzie roz-
powodziowej, ani o rosncym lub brzegach Wisy. Przez Silno prze- rce podczas wojny w latach 1870- formacyjnego wchodziy rwnie myway zbudowane jeszcze przez
opadajcym stanie wody. Wtedy biegaa w XIX wieku granica mi- 1871. tzw. bakeny, czyli pywajce boje Prusakw kamienne gwki,
powodzie i wylewy Wisy zdarzay dzy Rosj a Rzesz i to Niemcom Skd kpowy wiedzia, jaki okrelajce gboko. ktre umacniay rzeczne brzegi.
si znacznie czciej ni dzi. Na zaleao na jak najlepszych warun- kosz zawiesi na ramionach wiey? Czasy wietnoci krzyolca to I cho krzyolec growa nad oko-
wiosn woda prawie zawsze wyst- kach do eglugi po Wile. Do bu- Parset metrw od krzyolca w wi- lata 20. i 30. XX wieku. Wtedy to lic ponad sto lat, dzi ju prawie
powaa z brzegw. Podobnie byo dowy informacyjnej wiey podeszli lan skarp wmurowano schod- flisacy spawiali tratwami z Pole- nikt o nim nie pamita. Upad. Nie
z tzw. witojank, czyli czerwcow wic rzetelnie zaczli od wybru- ki z numerowan podziak, a na sia drewno najpierw Bugiem, udwign stalowego krzya.
REKLAMA

Poza Toru . 31 marca 2017

 6 REKLAMA
To jest twj sukces, Jacek
Izba Przemysowo-Handlowa Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego w uznaniu zasug i osobistego zaangaowania w rozwj
Samorzdu Gospodarczego Pomorza i Kujaw przyznaa Jackowi Rutkowskiemu, prezesowi firmy Przedsibiorstwo Wielobranowe
MAT-BUD z siedzib w Rozgartach, III miejsce w konkursie BIZNESMENA 2016 ROKU. Z laureatem rozmawia Robert Kamiski
Jaka jest tajemnica sukcesu paskiej firmy?
Firma to ludzie. A zatem wietna zaoga.
Z tym wi si dobre relacje z klientami.
Umiemy dogada si z kadym. Tworzymy
w firmie atmosfer i takie mechanizmy, kt-
re pobudzaj do dziaania. Wykazujemy te
bardzo du aktywno spoeczn. Po prostu
nam si chce. Kolejna rzecz: mamy dobr
strategi. Opieramy si na podmiotach w du-
ej mierze lokalnych, a nie na koncernach.
Mat-Bud jest firm rodzinn. Nasze zwizki
z miejscem prowadzenia dziaalnoci s bar-
dzo due. Jestemy nastawieni na inwestowa-
nie i sukces, a nie na maksymalizacj zysku.
A czy wanie sukces nie oznacza maksyma-
lizacji zysku?
Sukces jest pojciem znacznie szerszym.
Obejmuje nie tylko dobre wyniki ekonomicz-
ne, ale te dobr pozycj rynkow firmy, do-
bry PR odbir spoeczny. Zysk to konkretne
liczby. Sukces to caa otoczka. Zysk jest tylko
jednym z elementw sukcesu. eby go osi-
gn i konkurowa z najwikszymi firmami
zagranicznymi, trzeba inwestowa w firm.
Na tym skupi si przede wszystkim. A nie
z utsknieniem wyglda zysku. Gdybymy
chcieli zmaksymalizowa zysk, to bymy nie
inwestowali.
Jakie cechy powinien mie prawdziwy lider?
Nie czuj si na siach, by udziela komukol-
Bogdan Pietras i Jacek Rutkowski.
wiek rad w tym wzgldzie. Mog mwi tylko
o sobie. Opieram biznes w duej mierze na
empatii, inteligencji emocjonalnej i intuicji.
Myl te, e ciesz si charyzm. Tego nie
mona si nauczy. By moe dlatego ludzie
Poza Toru
mnie suchaj. Nie wystarczy sucha wiedza:
prawo, ekonomia, rachunkowo, podatki,
automatyka przemysowa. eby osign
sukces w biznesie, trzeba mie pewne pre- cji?
dyspozycje. Duo daj od siebie, ale duo te Bya zbyt upolityczniona. Zdecydowaem,
wymagam. Powiedzmy, e przyjeda taki
dyrektor generalny na oddzia. Zwykle wita
si tylko z dyrektorem. Ja obiegam cay plac.
Jak widz takiego magazyniera w rkawicz-
kach, ktry wyciga zardzewiae, brudne
prty zbrojeniowe, to podaj mu rk. eby
porwa za sob ludzi, to trzeba ich do siebie
przekona. Moich pracownikw znam oso-
bicie. Pamitam imiona. Mam wariograf
w oku. Kto wchodzi, a ja od razu widz,
czego potrzebuje, w jakim jest nastroju. Ro-
zumiem mow ciaa. Ludzie myl, e prezes
musi wyglda jakby kij pokn i nosi nie-
naganny garnitur. A przecie to powinien by
zwyky, wraliwy spoecznie czowiek.
Wspiera pan mnstwo rodowisk lokalnych,
ale te parafie. Czy to nie jest dziaanie troch
w duchu koniunkturalizmu politycznego?
Bynajmniej. To nie jest koniunkturalizm. Ko-
ci rzymskokatolicki jest na trwae wpisany
w histori Polski. Odgrywa bardzo istotn
rol wrd naszej spoecznoci lokalnej. Mj
prywatny pogld nie ma tu adnego znacze-
nia. Licz si potrzeby wikszoci obywateli.
Co pana najbardziej cieszy w pracy?
Spotkania z ludmi. Wigilia na ponad 100
osb, konkursy, podzikowania. W Zejwsi
ssiadujce z nami przedszkole przyszo po-
dzikowa, kiedy ufundowalimy im domek
na placu zabaw. Widziaem, e niektre dzie-
. 31 marca 2017
ci nie umiay odwin papierka z cukierka.
To taka wzruszajca nieporadno. Cieszy
mnie pomaganie. I to wanie chc robi.
Jak pan zaczyna?
Jako dziecko suyem do mszy. Zaliczyem
ich najwicej ze wszystkich ministrantw.
Dostawaem te najlepsze koldy. Za to ku-
piem sprzt wdkarski. owiem ryby, kt-
re nastpnie sprzedawaem koleankom
mamy. Tak zarobiem swj pierwszy milion
(miech). Jako 16-latek byem ratownikiem,
szefem kpieliska, instruktorem pywania
i jeszcze drugi etat zapaem na koloniach.
Zarabiaem 3 razy wicej od moich rodzicw.
Pniej studiowaem politologi mwi,
e to sztuka osigania celw. Na studiach, ze
redni 5.0, staem si naturalnym liderem.
Nastpnie 15 lat przepracowaem w subach
gospodarczych i dochodzeniowo-ledczych
do spraw przestpstw gospodarczych i prze-
stpczoci zorganizowanej. Przez 15 lat pracy
awansowaem wielokrotnie. Nigdy jednak
nie awansowaem z protekcji. Doszedem do
wszystkiego sam. W ogle wszystko, czym
si zajmowaem, koczyo si sukcesem. Wy-
starczya wiara w powodzenie.
Dlaczego przerwa pan karier w administra-
eby przyj do Bogdana Pietrasa, do Mat-
-Budu. Zaprasza mnie od kilku lat. Zaczy-
naem jako dyrektor handlowy w 2005 r.
W 2008 r. zostaem dyrektorem generalnym.
W 2014 r. prezesem zarzdu.
Cieszy si pan na to wyrnienie?
Oczywicie. Ale nie patrz na nie jak na oso-
bisty sukces. Skadam upy mojemu krlowi
Oddzia firmy w Starym Toruniu.
Bogdanowi Pietrasowi, wacicielowi firmy.
Bo tak naprawd to on jest ojcem tego suk-
cesu. Gdyby jego nie byo, nie byoby i mnie.
Jest w duej mierze moim mentorem. Cay
czas mi powtarza: to jest twj sukces, Jacek.
Ale ja wiem swoje. To s wyniki firmy, caego
zespou, nie tylko moje. Zatrudniamy prze-
cie 110 pracownikw. To sukces nas wszyst-
kich.
Co robi czowiek, ktry osiga sukces? Jak
widzi przyszo? Jakie s pana kolejne cele?
Zawsze mwiem sobie, e sensem ycia jest
poszukiwanie sensu ycia. Osiganie celw
nie daje satysfakcji, najfajniejsze jest samo do
nich denie. Staem na tej gali i pytaem sie-
bie: dlaczego tylko brzowa odznaka? Chc
powalczy, by w przyszym roku bya srebrna
albo zota. Wanie jestemy w trakcie orga-
nizacji dwch duych oddziaw naszej firmy
w Trjmiecie, gdzie dziaamy z uwagi na dy-
namiczny rozwj tego regionu. Ju wic do
tego d. I to mnie cieszy najbardziej.
 8 TEMAT NUMERU
Przytuliam si do brzozy
Przemoc domowa to dominacja fizyczna lub psychiczna wzgldem czonka rodziny.
Najczstszymi rodkami dominacji s sia fizyczna, gwat, wyzwiska, groby, szanta.
Celem: szkody fizyczne, psychiczne lub moralne. Przyczyn? Kada to osobna historia
Robert Kamiski | fot. pixabay.com
Znakomita wikszo ofiar prze-
mocy domowej to kobiety zdomi-
nowane fizycznie lub psychicznie
przez mczyzn. Nie chodzi tyl-
ko o samo bicie, ale o ponianie,
stosowanie przemocy seksualnej,
wyzwiska.
Zofia W.: Byam bita latami.
Dowiadczyam wszelkiej moli-
wej przemocy z biciem krowimi
acuchami wcznie. Wyganiana
z domu spaam w zbou. O ponia-
niu i wyzwiskach nawet nie wspo-
mn. Do tego dochodziy zakazy
kontaktowania si z rodzin. Kie-
dy nie puci mnie na pogrzeb
wuja, bo zapewne jad si kur
Ale najgorsze byo to, e za ca sy-
tuacj obwiniaam siebie. Wmawia-
am sobie, e to moja wina. e sko-
ro inni mowie s zadowoleni, to
na pewno ja robi co nie tak. Z po-
czuciem winy szed w parze wstyd.
Jak tu przyzna si rodzinie, e jest
si nieudan on? Siniaki na ciele
tumaczyam zawsze upadkiem ze
schodw. Nie miaam si do kogo
zwrci. Pewnego dnia poszam
do lasu. Przytuliam si do brzozy
i wypakaam. Wtedy co we mnie
pko. Powiedziaam do. Poszam nieprzyjemne epitety, obwinianie,
na policj. Tam mi poradzono, co wytykanie, e zarabiam mniej od
robi dalej. Chc powiedzie, e niej. Oczywicie przyznanie si do
nigdy nie jest za pno, by zmie- tego przed kimkolwiek czyo si
ni swoje ycie. Dzi jestem wolna. z ogromnym wstydem. Ale pewne-
Ciesz si yciem wraz z dziemi go dnia nie wytrzymaem. Powia-
i wnukami. Kocham ycie. domiem policj o zncaniu si psy-
Panuje powszechne mniema- chicznym. Zdecydowaem si na
nie, e przemoc domowa zachodzi rozwd. Bardzo mi pomogy roz-
wycznie wtedy, kiedy pijany m mowy z psychologiem. Udao mi
wyraa swoje niezadowolenie z za- si uwolni. Znosiem to wszystko
chowa ony za pomoc rk. Naj- zbyt dugo. Uwaam, e przemoc
czciej w rodzinie patologicznej. psychiczna moe by rwnie do-
Nic bardziej mylnego. Istnieje wiele tkliwa jak fizyczna. A kto wie, by
odmian tego zjawiska. Nierzadko moe bardziej.
ofiarami s mczyni. Najbardziej dyskretn, niemal
niedostrzegaln form przemocy
Marek D.: W moim przypad- domowej, jest psychiczne zncanie nikim. Przez cae ycie wzrastaam Wszystkie osoby, ktre zaznay
ku rzecz miaa si tak, e to ona si nad dziemi. Sami rodzice cz- w przekonaniu, e jestem bezna- przemocy domowej w takiej czy
zncaa si nade mn psychicznie. sto nie zdaj sobie sprawy, e do- dziejna. Poczucie niszoci stam- innej postaci i ktrym udao si
Oboje posiadamy wyksztacenie puszczaj si przemocy. W swoim sio moje moliwoci na lata. Dzi wyj na prost, podkrelaj e ni-
uniwersyteckie. Mielimy adny mniemaniu jedynie surowo je wy- rozumiem, e nie umia inaczej i e gdy nie jest za pno, by sobie po-
dom. Oboje bez naogw. Przyczy- chowuj. nie byo w tym mojej winy. Chodzi- mc. Istniej w naszym pastwie
n przeladowania mnie przez on am na terapi i dopiero tam zrozu- placwki powoane w celu pomo-
bya zazdro. Zazdro, do ktrej Dominika O.: Odkd pamitam, miaam, e to, co on nazywa wy- cy osobom doznajcym przemocy.
nigdy nie daem jej powodw. ona ojciec wytyka mi wszelkie moli- chowaniem, byo niczym innym S to w pierwszym rzdzie: Oro-
zakadaa w domu kamery i pod- we potknicia. Sied prosto. Nie jak tylko psychicznym zncaniem. dek Pomocy Rodzinie, Powiatowe
suchy. To samo w samochodzie. siorb. Nie cigaj nosem. Dlaczego Wpdzaniem w poczucie niszoci. Centrum Pomocy Rodzinie czy
Kilka miesicy ledzia mnie przez tylko czwrka? Nie sta ci na wi- Wiem, e jest to zjawisko nagmin- Placwki Opiekuczo-Wychowaw-
lokalizator GPS. Do tego dochodzi- cej? Co to za bezsensowne studia? ne. Ale wiem rwnie, e mona cze Wsparcia Rodzinnego. Zawsze
o ponianie mnie w oczach dzieci, Zawsze wiedziaem, e bdziesz sobie pomc. mona te wybra 997. Po prostu.
Poza Toru . 31 marca 2017
 TEMAT NUMERU 9

Jak dorosn, to go zabij

Droga Redakcjo Poza Toru. Pisz do Was, bo nie mam do kogo si zwrci. Chciaabym w kocu poczu si bezpiecznie
w swoim wasnym domu. Pragn zapewni piciorgu moich dzieci bezpieczestwo. Bagam, pomcie.
Robert Kamiski
List o takiej treci dostalimy od wtedy 10 lat. Teraz ma 14 i staje si przemocy, by nie zosta oskaro-
rodziny z gminy Lubicz. W jedno- ju mczyzn. Nawet nie chc my- nym o pobicie. I tak to bdne koo
rodzinnym domu Mariola i An- le o tym, co moe si wydarzy, si zamyka.
drzej wychowuj pitk dzieci. jak ta sytuacja potrwa duej. Dlaczego Zdzisaw dewastuje
Najmodsze ma 6 lat, najstarsze Policj wzywano wielokrotnie. swj wasny dom? Dom, w ktrym
14. Mczyzna prowadzi dzia- Wedle relacji Marioli efekt by a- przecie si wychowa?
alno gospodarcz, jego ona den. - Myl, e on sam nie wie, dla-
zajmuje si domem. Korzystaj - Albo im ucieka, albo zamykali czego to robi dodaje Mariola.
z programu 500+. Nie jest to jed- go w izbie wytrzewie. Zaraz wic Moim zdaniem jest to czowiek
nak szczliwa rodzina. Jej spokj wraca i wszystko zaczynao si od chory psychicznie. Teraz od kilku
burzy modszy brat Andrzeja, pocztku. Ostatnia interwencja dni go nie ma. Prawdopodobnie
Zdzisaw.

miaa miejsce 17 lutego tego roku. jest w szpitalu psychiatrycznym, do
ktrego dosta skierowanie
Obaj bracia z gminy. Najpierw leczy si
mieszkaj w domu od uzalenie, potem trafi
swojej matki Danuty. do szpitala. Nie wiemy, jaki
Obaj s tu zameldo- jest stan jego zdrowia, bo
wani. Modszy, Zdzi- nam informacji ze szpitala
saw, jest kawalerem.
Starszy ma on
P amitam , jak kiedy mj synek nie udzielaj. Zabroni im.
Sytuacja wyglda na bez-
W takich warunkach mieszka Zdzisaw.

i picioro dzieci. Nie powiedzia

nale jednak do
: J ,
ak dorosn to go zabi nadziejn. - Wydaje si, e do- my zatem to otwarcie: to nie pieni- to wiem: za trzy miesice nie bdzie
brego rozwizania nie ma. Co dze s tu problemem. Wydaje mi do czego wraca. On wszystko zruj-
zgodnych rodzin.
- Wszystko za-
j. M ia wtedy 10 .T
lat eraz ma 14 na to urzd gminy? si, e jedynym rozwizaniem jest nuje. I wreszcie najwaniejsze: to
- Sprawa jest nam znana po prostu opuszczenie przez nich dom rodzinny mojego ma. Tu si
czo si po mierci i staje si ju mczyzn
tecia w 2005 roku
.N awet nie od 2016 roku mwi Hanna aktualnego miejsca zamieszkania wychowa. Tu si urodziy i tu dora-
Anzel, przewodniczca rady i przeprowadzenie si w inne bez- staj nasze dzieci. To nasz kawaek
, -
mwi Mariola, chc myle o tym co moe si wyda gminy Lubicz. Jednake nie pieczniejsze miejsce. Wszyscy by ziemi. Mamy si std wynie tylko
ona Andrzeja. To jest tak jednostronna, jak to na tym skorzystali. Tym bardziej, dlatego, e jeden pijak nie daje nam

cz naduywa al-
,
wtedy szwagier za- rzy jak ta sytuacja potrwa duej . przedstawia gwna zainte- podkrel to raz jeszcze, pienidze y?
resowana. Obecnie korzysta nie s tu przeszkod.
koholu. Stopniowo ona z programu 500+, a do Mariola ma jednak inne w tym ***
zacz si stacza, a od 5 lat nie da Pan policjant kaza mi pisa poda- tego pobiera zasiek w wysokoci wzgldzie zdanie. Dane bohaterw zostay zmie-
si z nim y. Ostatnio dewastuje nie do gminy o lokal zastpczy. Na- ok. 1000 zotych. cznie otrzymu- - Nie mamy dokd si wypro- nione. W Mierzynku bylimy dwa
nasz wsplny dom. pisaam, ale dostaam odpowied je wic miesicznie 3500 zotych na wadzi. Z pitk dzieci nie jest to razy. Nie zastalimy Zdzisawa.
W grudniu ubiegego roku, odmown. W gminie orientuj dzieci. Prcz tego m pani Marioli, takie proste. Nie sta nas na to. Co Rodzina nie posiada jego numeru
w samym rodku zimy, Zdzisaw si w sytuacji, ale nie chc pomc. o ile wiem, niele zarabia. Powiedz- bdzie jak si wyprowadzimy? Bo ja telefonu.
zniszczy cz dachu. Do tej pory A jak ju zaproponowali rozwi-

Wolno Tomku w swoim domku?

jest tam ogromna dziura. zanie, to poal si Boe. Miaam
- Niszczy wszystko kontynuuje si przeprowadzi z pitk dzieci
kobieta. Przy ostatniej awantu- do jeszcze bardziej zrujnowanego
rze zdewastowa drzwi do naszego domu, do tego bez prdu i wody. To
pokoju, lodwk i czajnik. Boj si. byo ich rozwizanie.
Nie tyle o siebie i ma, ale najbar- Do opieki spoecznej Mariola
dziej o dzieci. zwracaa si ju wielokrotnie. Jedn
Picioro dzieci nie czuje si z rad, jak otrzymaa, byo zrobie-
komfortowo we wasnym domu. nie osobnego wejcia. Moe daoby
Ich dziecistwo nie naley do si szwagra jako odizolowa.
szczliwych. Wedug matki cierpi - Mj m powiedzia, e zrobi
na depresj. Po jednej z awantur jej specjaln ciank dziaow mwi
syn trafi do szpitala. kobieta. Ale czy jest to rozwiza-
- Kiedy, przy policjantach, nie na dusz met? Nie da si tak
szwagier zapa mojego najstarsze- y. Szwagier korzysta z wody i pr-
go syna za szyj i zacz go dusi. du, ale do wiadcze si nie doka-
W ogle si na niego uwzi. Do- da. Nigdzie nie pracuje. Czasem
kucza mu od urodzenia. Pamitam, zapie co dorywczo. Wtedy i tak to
jak kiedy mj synek powiedzia: wszystko przepija. M jest od nie-
Jak dorosn, to go zabij. Mia go silniejszy, ale nie chce uywa
Z Paul Klemisk, psychologiem Niebieskiej Linii, konsultantem do spraw przeciw-
dziaania przemocy w rodzinie rozmawia Robert Kamiski
Ile rocznie otrzymujecie pastwo za- nie? Przecie nie wszyscy dzwoni. cigle pokutujce gdzie tam w na-
wiadomie o aktach przemocy w ro- Jest to niestety tylko kropla w morzu szych gowach przewiadczenie, e
dzinie? potrzeb. Od lat Ministerstwo Pracy do spraw rodzinnych nie naley si
rednio okoo 14-15 tysicy. Jednak- i Polityki Spoecznej prowadzi ba-
e w tym roku liczba ta z ca pew- dania na tym polu. Wynika z nich, wtrca. Wszystkie te infantylne
noci bdzie wysza. Wie si to e w Polsce przemoc w rodzinie ma mdroci ludowe, e brudy pierze
z uruchomieniem darmowej caodo- miejsce w co czwartej rodzinie. Te si we wasnym domu czy wolno
bowej infolinii. (Przy okazji podajmy statystyki s zatrwaajce. Tomku w swoim domku. Na szcz-
jej numer: 800 120 002). Do tej pory,
cie wiadomo dzisiejszych 20,
do koca marca, otrzymalimy ju 4 Czy pani zdaniem tak maa liczba 30-latkw stale wzrasta, przez co sys-
tys. takich zgosze. zgosze rwna si temu, e jako
Polacy cierpimy na znieczulic spo- tem pomocy rodzinie dziaa coraz
Jak si ma te 14-15 tys. do rzeczywi- eczn? sprawniej. Pamitajmy: jeden telefon
stej liczby aktw przemocy w rodzi- Nie chodzi o brak empatii. To raczej moe czasem uratowa komu ycie.

Poza Toru . 31 marca 2017

10 YSOMICE

Bezpieczni na drodze
Gmin ysomice w oglnopolskim etapie turnieju reprezentowa bd uczniowie
SP w wierczynkach oraz Gimnazjum w ysomicach
Micha Ciechowski | fot. nadesane
Sze druyn reprezentujcych
ysomickie szkoy podstawowe
i gimnazja spotkao si podczas
gminnych eliminacji do Ogl-
nopolskiego Turnieju Bezpie-
czestwa w Ruchu Drogowym.
Rywalizacja odbya si 22 marca,
tradycyjnie w Zespole Szk nr 1
w ysomicach.
W turnieju wzili udzia ucznio-
wie klas 4-6 szk podstawowych
oraz 1-3 gimnazjw. Aby mc
uczestniczy w wydarzeniu, kady
z jego czonkw powinien posiada
kart rowerow oraz legitymacj
szkoln.
- Turniej skada si z testu teo-
retycznego, w ktrym uczniowie
szk podstawowych musieli od-
powiedzie na trzydzieci pyta,
gimnazjalici za mieli o pi wi-
cej - relacjonuje Marek Komuda
z Urzdu Gminy ysomice. - Na-
stpnie kady z uczestnikw pod-
szed do testu praktycznego, czyli
jazdy rowerem po przygotowanym
wczeniej torze przeszkd.
Do rywalizacji przystpili
uczniowie z czterech szk pod-
stawowych: z ysomic, Ostaszewa,
wierczynek oraz Turzna, a take
dwch gimnazjw w ysomicach
i Turznie.
Celem cyklicznych zmaga jest
podnoszenie kultury spoecze-
stwa i dziaanie na rzecz poprawy
stanu bezpieczestwa ruchu drogo-
wego, a take bezpieczestwa dzie-
ci i modziey szkolnej poprzez:
popularyzowanie przepisw i zasad
bezpiecznego poruszania si po
drogach, popularyzowanie roweru
jako rodka transportu, a take re- Obydwie zwyciskie druyny we-
kreacji i sportu, ksztatowanie part-
nerskich zachowa wobec innych
uczestnikw ruchu.
W tegorocznym gminnym eta-
pie pierwsze miejsce wrd szk
podstawowych zaja druyna
w skadzie: Paulina Gosk, Oli-
wia Kosobucka, Wiktor Wasiniak
i Dominik Zieliski, reprezentujca
Szko Podstawow w wierczyn-
kach. Grup do zwycistwa popro-
wadzi opiekun Jacek ozowski.
Drugie miejsce wywalczyli ucznio- Uczestnicy turnieju otrzymali pamitkowe dyplomy, ktrymi
wie z ysomic pod opiek Barbary pochwalili si na zdjciu.
Zadronej. zm udzia w etapie powiatowym reprezentujca Gimnazjum yso-
Wrd gimnazjalistw pierw- Oglnopolskiego Turnieju Bez- mice - podsumowuje Marek Ko-
sze miejsce wywalczyli zawodnicy pieczestwa w Ruchu Drogowym, muda. - Warto zaznaczy, e Agata
z Gimnazjum w ysomicach: Agata ktry odbdzie si w kwietniu tego test praktyczny wykonaa bezbd-
Grochowalska, Damian Byblewski roku. nie, co zdarzyo si pierwszy raz
i Konrad Kraniewski, ktrych tak- - Najlepszym zawodnikiem eta- w historii organizowanych od 2000
e przygotowaa Barbara Zadrona. pu gminnego zostaa Agata Gro- roku turniejw na terenie naszej
chowalska - mieszkanka ysomic, gminy.

Gmina jest kobiet Razem p wieku

Wadze gminy ysomice nie zapomniay o Dniu Kobiet. Zorganizoway paniom
wspania zabaw
Micha Ciechowski | fot. nadesane
Dzie Kobiet w Turznie cieszy si ogromn popularnoci.
Prawie 250 pa spotkao si
w sali gimnastycznej Zespou
Szk nr 2 w Turznie, aby wspl-
nie witowa obchody Dnia
Kobiet. Imprez, ktra odbya
si 11 marca, tradycyjnie zorga-
nizowali przedstawiciele wadz
gminy - wjt Piotr Kowal oraz
przewodniczcy rady gminy Ro-
bert Kouchowski.
Przed mieszkankami gminy
zaprezentowali si aktorzy Te-
atru Afisz, ktrzy przekonywali
wszystkich, e Jeli kocha, to
tylko we Lwowie. Wieczr ten
by bogaty take w liczne wyst-
py lokalnych artystw, m.in. y-
somickiej grupy teatralnej Duch
w Ruch. Wszystkie nagrodzone
zostay owacjami na stojco. P-
niej do wsplnej zabawy zaprosia
Aleksandra Kowalska z zespoem
Sex Bomba, ktra w to sobot-
nie popoudnie wcielia si take
w rol konferansjera. Spotkanie
dao paniom moliwo skorzy-
stania z porad profesjonalnego
dietetyka lub stworzenia wasnej
biuterii. Nieodcznym elemen-
tem imprezy bya rwnie loteria
upominkw.
Oprcz rozrywki nie zabrako
take ycze i upominkw prze-
kazanych na rce pa przez Piotra
Kowala oraz Roberta Kouchow-
skiego.
- Przede wszystkim spenienia
marze, wiele radoci i zdrowia,
a take wita przez cay rok -y-
czyli.
Byy take osobiste podziko-
wa dla Anny Zmarzy, radnej
z Turzna, ktra wspara przygo-
towanie imprezy oraz dyrektora
Zespou Szk nr 2, w ktrej od-
byy si uroczystoci. Wyrnieni
zostali te nauczyciele i obsuga
placwki.
- Podzikowania nale si
rwnie paniom z Koa Gospo-
dy Wiejskich z Kamionek Du-
ych i Wytrbowic oraz z Klubu
Seniora Szarotki i Stowarzyszenia
Markus za upieczenie pysznych
ciast - przypomina wjt Piotr Ko-
wal. - Sukcesem caej zabawy byo
nasze zaangaowanie i za to dzi-
kuj wszystkim razem i kademu
z osobna. Mam nadziej, e w ta-
kim, a nawet w wikszym skadzie
zobaczymy si rwnie podczas
przyszorocznego wita.
(MC)
Poza Toru . 31 marca 2017
Niezapomniany marsz Mendels-
sohna zabrzmia dla nich ponow-
nie. Ta wanie muzyka, symboli-
zujca wielk mio, towarzyszy
ju od p wieku pastwu Prak-
sedzie i Heronimowi Dybowskim,
mieszkacom gminy ysomice,
ktrzy w tym roku obchodz zote cw.
gody.
Uroczystoci wrczenia medali
za dugoletnie poycie maeskie
odbyy si w sobot 4 marca. Spo-
tkanie zorganizowane na zaprosze-
nie jubilatw miao miejsce w jed-
nej z lokalnych restauracji.
Odznaczenia wrczyli wjt Piotr
Kowal oraz przewodniczcy rady
gminy Robert Kouchowski. Spo-
tkanie poprowadzia Agnieszka
Jankierska-Wojda, kierownik USC.
Pani Prakseda pochodzi z My-
ca, jej m - pan Heronim Dybow-
ski jest rdzennym mieszkacem
Turzna. Po lubie to wanie tam
prowadzili gospodarstwo rolne.
- Zajmowalimy si hodow-
l zwierzt i upraw zb - mwi
Prakseda Dybowska. - Dodatkowo Przeylimy razem pidziesit lat.
wikszo wolnego czasu m po-
wica pszczelarstwu. Jednak jego
prawdziw pasj jest mylistwo, za
wspln zamiowanie do przyrody
i spacery po okolicznych lasach,
ktre pozostay do dzi. Ja czerpi
energi z natury i rozwijam wra-
liwo, przelewajc swoje myli na
papier. W ten sposb powstaj bli-
skie memu sercu wiersze.
Pastwo Dybowscy w cigu
pidziesiciu lat maestwa do-
czekali si czworo dzieci: Beaty,
Roberta, Wioletty i Jarosawa oraz
trzynaciorga wnukw: trzech
wnuczek oraz dziesiciorga chop-
Zote Gody
Pidziesit lat to ycia szmat.
Beczka soli ma swj smak.
Ja dziewczyna spod lasu.
Jego natura cigna do lasu.
Oboje z rolnictwem zwizani.
Te pola i te szumice any zb,
kochamy od zawsze ju.
Dom zbudowany.
Drzewa posadzone.
Czworo wspaniaych dzieci wycho-
wanych.
Dwie crki i dwch synw.
Wnuczt trzynacioro,
to bogactwa naszego cakiem sporo.
Nie zawsze wiecio soce,
Nie raz pada grad.
Cigle w maratonie.
Zoto mamy.
Za platyn oglda si ju zaczy-
namy.
Bardzo si cieszymy,
e lad po sobie zostawimy.
Prakseda Dybowska
(MC)

Innowacyjna edukacja
Mae podmiejskie szkoy wcale nie s gorsze. Udowadniaj to m.in. placwki
w Mycu Pierwszym czy Gronowie
Micha Ciechowski | fot. nadesane
W marcu w wielu szkoach regio-
nu odbyy si tzw. drzwi otwarte
- akcja skierowana do rodzicw
i przyszych uczniw. Swoje in-
nowacyjne programy, formy in-
tegracji i zdobywania wiedzy np.
poprzez rozrywk przedstawiy
szkoy podstawowe m.in. w My-
cu Pierwszym i Gronowie.
Cho do obydwu placwek
w gminie Lubicz na co dzie uczsz-
cza zaledwie okoo siedemdziesiciu
uczniw, to wanie z tej niewielkiej
liczby dyrektorzy uczynili wielk
zalet. Dziki utworzeniu maych
klas nauczyciele mog indywidual-
nie pracowa z kadym dzieckiem.
Dziaalno obydwu placwek jest
dla wielu modych mieszkacw
gminy przygod - edukacja poprzez
rozrywk czy korzystanie z wielu
udogodnie technologicznych, to
tylko niektre z wielu rodzajw za-
j, w ktrych mog wzi udzia. wspprac z rwienikami.
O tym wszystkim dyrektorzy oraz
nauczyciele opowiadali podczas
drzwi otwartych.
- Kadego roku drzwi otwarte
maj w szkole inn tematyk - mwi
Mariola Marcinkowska, dyrektor-
ka Szkoy Podstawowej w Mycu
Pierwszym. - W marcu budynek
przeistoczy si w zamek, klasy za
w komnaty. Tym razem spotkali-
my si w wiecie bajek, a przebrani
nauczyciele zapraszali do klasy Ali-
baby i czterdziestu rozbjnikw czy
do pracowni historycznej Koszaka
Opaka.
Spotkanie cieszyo si bardzo
duym powodzeniem. Rodzice
i dzieci mogli zobaczy prezentacj
klasy tabletowej, historycznej oraz
wietlicy, gdzie znajdoway si ro-
boty, na co dzie uywane podczas
zaj.
- Myniec jest szko niewielk,
oddalon od wikszej cywilizacji
W Brukseli o zdrowej
ywnoci
Wodarz gminy rozmawia w stolicy Unii Europejskiej
o wiadomym ywieniu
Micha Ciechowski | fot. nadesane
Bezpieczestwo ywnoci oraz
zdrowie byy tematem przewod-
nim dyskusji Plenarnego Komi-
tetu Regionw, ktra odbya si
22 marca w Brukseli. W debacie
z Vytenisem Andriukaitisem, ko-
misarzem Unii Europejskiej ds.
zdrowia i ywnoci, uczestniczy
w imieniu Grupy Przymierza Eu-
ropejskiego (EA) Marek Olszew-
ski, wjt gminy Lubicz.
Wodarz gminy zwrci uwag
na istot bezpieczestwa ywnoci,
ktre w Unii Europejskiej jest prio-
rytetem. Szczeglnie wyrni sto-
sowanie rozwiza pozwalajcych
na kontrolowanie jakoci ywnoci
oraz przepywu produktw rolnych
- zaznacza dyrektorka placwki. -
Wanie dlatego chcemy, aby dzieci
nie byy u nas poszkodowane. D-
ymy do ich rozwoju i umoliwie-
nia kontaktu z wszelkimi nowin-
kami technologicznymi. W tym
roku szkolnym otworzylimy klas
tabletow, poprzez ktr dzieci
zdobywaj umiejtnoci podstaw
programowania. W pierwszej klasie
uczniowie maj styczno z jzy-
kiem angielskim dziki programo-
wi English Everyday, za w oddziale
przedszkolnym rozwijamy Plan
Daltona, uczcy odpowiedzialnoci
i samodzielnoci. Umysy modzie-
y za rozbudzamy poprzez pro-
gram Szachy w szkole, zbliajcy
do nauk cisych.
Wprowadzanie wielu innowa-
cyjnych rozwiza edukacyjnych
motywuje dzieci do nauki. Ich za-
interesowanie zaobserwowa mo-
na chociaby poprzez pytania czy
Swoj wiedz poszerzaj take
nauczyciele, ktrzy licznie bior
udzia w szkoleniach i programach.
Tym razem szkoa w Mycu Pierw-
szym napisaa projekt o fundusze
unijne na warsztaty dla nauczycieli
i spotkania w zagranicznych szko-
ach. Pniej podejrzane tam po-
mysy mog by zastosowane take dla ptakw czy fotografowanie lasu
w lokalnej szkole.
Jak podsumowuje dyrektor-
ka Szkoy Podstawowej w Mycu
Pierwszym, nauczyciele dbaj o to,
aby wyksztaci czowieka, ktry
bdzie potrafi poradzi sobie w y-
ciu, pomimo e pochodzi z maej
miejscowoci. Otwieraj modziey
okno na wiat, np. w tym roku szko-
a podpisaa umow o wsppracy
z Fundacj Rozwoju Informatyki
dziaajc przy UMK w Toruniu.
Nie inaczej pracuj nauczyciele
ze Szkoy Podstawowej w Grono-
wie, ktrzy w swoich dziaaniach
i spoywczych. Jak podkreli, roz-
wizania te w praktyce realizowane
s na poziomie miast i gmin wiej-
skich. Wedug Marka Olszewskiego
unijny system kontroli przepywu
ywnoci naley do najbardziej
skutecznych na wiecie.
- Zapewnienie kompromisu
midzy produkcj zdrowej ywno-
ci i utrzymaniem jej niskich cen
to istotna rola Unii Europejskiej
mwi Marek Olszewski, przewod-
niczcy Zwizku Gmin Wiejskich
RP, na sesji w Brukseli. - Naley
jednak pamita, e przepyw yw-
noci musi zapewni kompromis
midzy produkcj zdrowego je-
dzenia a utrzymaniem jego niskich
cen.
LUBICZ 11
popieraj edukacj poprzez inno-
wacje. Oprcz staych obowizkw
szkolnych, modzie moe korzy-
sta z wielu k zainteresowa czy
bra udzia w wyspecjalizowanych
programach ksztacenia.
- Na terenie szkoy realizujemy
trzy innowacyjne programy: Lets
Read polegajcy na rozwijaniu j-
zyka angielskiego, dziennikarski,
w ktrym uczniowie tworz swoj
gazetk oraz zastosowanie metody
Glenna Domana w oddziale przed-
szkolnym - mwi Ewa Fijaowska,
dyrektorka Szkoy Podstawowej
w Gronowie.
Co roku programy te zmienia-
j si tak, aby uczniowie mieli jak
najwiksz moliwo korzystania
z rnorodnych projektw. W tym
szkoa podpisaa porozumienie
z Bibliotek Pedagogiczn w To-
runiu, wsppracuje te z fili bi-
blioteki w Gronowie. Dziki temu
wrd najmodszych mieszkacw
promowane jest czytelnictwo.
- Wsppracujemy take z Woj-
skowym Koem owieckim OSA
z Torunia dodaje Ewa Fijaow-
ska. - W programie dziaa My-
liwi dzieciom, dzieci zwierztom
jest m.in. budowa budek lgowych
i wycieczki z kompasem.
W ostatnim czasie placwka
zakwalifikowaa si take do pro-
jektu Pszczki Ekoprzyjaciki,
podczas ktrego uczniowie poznaj
rodowisko owadw i dowiedz si,
jak mog je chroni.
- Cho nasza szkoa jest niewiel-
ka, tworzymy w niej wasny mikro-
klimat - podsumowuje dyrektorka.
- Jest bezpieczna i przyjazna, a co za
tym idzie, podobnie jak inne mniej-
sze placwki w regionie nie niesie
ze sob zagroe wspczesnej cy-
wilizacji.
Pamitaj
o bioodpadach
Gmina Lubicz od 1 kwietnia
wznawia odbir odpadw zielo-
nych. Mieszkacy swoje pojem-
niki powinni wystawi przed po-
sesj w dniu wywozu, do godziny
6.00 rano.
Odpady te bd wywoone od
1 kwietnia do 25 listopada wcz-
nie - w kad sobot z wyjtkiem
11 listopada, kiedy to ze wzgldu
na przypadajce w tym dniu wi-
Grupa AE, do ktrej naley wjt Lubicza, skada si z czonkw to wywz zostanie przeniesiony na
Komitetu Regionw z Irlandii, Polski, Szkocji, Estonii, Sowacji, poniedziaek.
Rumunii oraz czonkw niezalenych. Bioodpady to odpady pocho-
Komitet Regionw, ktrego wjt sprawozdawcy opinii w sprawach dzenia organicznego, ulegajce roz-
Marek Olszewski jest czonkiem, Edukacja a zrwnowaony roz- padowi biologicznemu. Skadaj
to organ konsultacyjny Unii Euro- wj oraz Uznawanie umiejtnoci si na nie resztki rolinne, tj. licie,
pejskiej. Osoby wchodzce w jego i kompetencji nabytych w ramach chwasty, trawa, rozdrobnione pdy
skad reprezentuj interesy wadz pozaformalnego i nieformalnego i gazie rolin oraz wiry i odpady
lokalnych i regionalnych w pro- uczenia si. z drewna. Bioodpadami s rwnie
cesie tworzenia prawa wsplnoto- Grupa AE, do ktrej naley wjt odpadki kuchenne, np. obierki po
wego w odpowiedzi na propozy- Lubicza, skada si z czonkw Ko- warzywach i owocach, fusy po ka-
cje przedstawiane przez pozostae mitetu Regionw z Irlandii, Polski, wie i herbacie czy skorupki jajek.
instytucje Unii. Marek Olszewski Szkocji, Estonii, Sowacji, Rumunii
w komitecie peni take funkcj oraz czonkw niezalenych. (MC)
Poza Toru . 31 marca 2017
12 MIASTO CHEMA

Miasto w telefonie
Chcesz by na bieco z tym, co dzieje si w Chemy? Teraz to jeszcze prostsze
Nie tylko wypoyczalnia

komunikaty oglne, sport, kultur,

Magistrat chce by bliej miesz-
kacw. Urzd Miasta wprowa-
dzi wic system SISMS, dziki
ktremu wane informacje z ycia
Chemy bd trafiay do naszych
telefonw lub skrzynek e-mail.
Teleinformatyczny system z po-
wodzeniem funkcjonuje w gminach
w caej Polsce.
- Teraz czas na Chem przy-
znaje Marek Dzielski z magistratu.
Wierzymy, e darmowy komunika-
tor usprawni przepyw informacji
i bdzie rdem wielu ciekawych
wiadomoci, ktre byskawicznie
trafi do naszych urzdze.
Jak to dziaa? Jest kilka drg
otrzymywania wiadomoci. Posia-
dacze smartfonw z systemem iOS,
Android lub Windows Phone mog
cign aplikacj BLISKO. Tam
odnajdziemy za pomoc wyszuki-
warki Chem i wybierzemy, ktre res, wybra serwisy i gotowe.
informacje nas interesuj. Wiado-
moci typowo miejskie obejmuj
zagroenia oraz awarie. W ramach
chemyskiego kanau moemy
otrzymywa take wiadomoci
z Wojewdzkiego Centrum Zarz-
dzania Kryzysowego w Bydgoszczy
oraz alarmy o poszukiwanych dzie-
ciach czy jakoci powietrza. Aplika-
cja wymaga dostpu do internetu,
a program kad now informacj
pokazuje nam w powiadomieniach
(podobnie w trakcie odbierania
zwykego SMS-a).
- Jeli nie mamy smartfona, te
same wiadomoci moemy otrzy-
ma za porednictwem tradycyjne-
go SMS-a wyjania Marek Dziel-
ski.
Wystarczy na stronie www.
sisms.pl odnale nasze miasto,
wpisa numer telefonu oraz wy-
bra, ktre serwisy chcemy otrzy-
mywa. Po zaakceptowaniu danych
otrzymamy kod, ktry wpiszemy
w przegldark. Tym samym po-
twierdzimy otrzymywanie SMS-w
z informacjami.
Podobnie jest z wiadomociami
e-mail. Wystarczy poda swj ad-
(AS)
W maju chemyskim Rynkiem cjatywy powstao Muzeum Bajek,
bd rzdziy ksiki. Wszystko Bani i Opowieci.
za spraw Festiwalu Bibliotek Pu- Wydarzenie ma charakter po-
blicznych Powiatu Toruskiego. wiatowy i ma promowa szeroko
Co nas czeka w ramach tej impre- pojte czytelnictwo.
zy? - Festiwal ma zachca do od-
wiedzin w bibliotece, czyli insty-
Wrd planowanych atrak- tucji aktywizujcej lokaln spo-
cji jest m.in. spotkanie z Barbar eczno do wypoyczania ksiek
Bursztynowicz. To aktorka teatral-
i czytania ich wyjania. Chcemy
na i filmowa, autorka felietonw wprowadzi mod na czytelnictwo,
Jak w yciu.
- Imprez poprowadzi Micha tak aby kojarzyo si ono z cieka-
Malinowski, ktry jest muzealni- wym stylem ycia, a nie obowiz-
kiem i profesjonalnym opowiada- kow nudn lektur. Mieszkacom
czem bajek zapowiada Urszula powiatu pokaemy, e biblioteki to
nie tylko wypoyczalnie.
Meszyska, dyrektorka Powiatowej
i Miejskiej Biblioteki Publicznej Impreza ma charakter plenero-
wy. Na Rynku pojawi si stoiska
im. Juliana Prejsa. Poza tym jest
pedagogiem, pisarzem, podrni- prezentujce poszczeglne placw-
ki. Festiwal odbdzie si 13 maja
kiem. Studiowa w wielu krajach
na caym wiecie. W Konstancinie- w godz. 15-19. Poza Toru jest
-Jeziornie pod Warszaw z jego ini- patronem medialnym wydarzenia.

Duchowny z honorami
Ks. biskup Andrzeja Suski, biskup diecezji toruskiej,
wspomina bogosawionego ks. Frelichowskiego
Biskup Andrzej Suski zosta Ho-
norowym Obywatelem Chemy.
Tytu odebra podczas mszy wi-
tej w konkatedrze witej Trjcy.
Obywatelstwo wrczyy hierar-
sze wadze miasta.
- Ksidz biskup wspiera po-
trzebujcych zarwno duchowo,
jak i materialnie mwi Janusz
Kalinowski, przewodniczcy rady
miasta. Biskup Suski to autorytet
moralny dla mieszkacw naszej
diecezji.
Na mszy obecny by take Jerzy
Czerwiski, burmistrz Chemy.
REKLAMA
jednak jest bliskie biskupowi ze
wzgldu na posta b. ks. Freli-
chowskiego.
- To tutaj umacnia si w wierze,
tu si wychowywa. Jego duchowa
sia budzi zachwyt nie tylko na te-
renie naszej diecezji. Chemyski
bogosawiony jest wiadectwem
Wodarz zwrci uwag na trud obecnoci Boga w kadej sytuacji.
budowy diecezji, ktrej biskup Su- Honorowy obywatel Chemy
ski powici swoj posug. zwrci take uwag na nauk w.
- To nie tylko instytucja admi- Jana Pawa II, ktry chcia Kocioa
nistracyjna, ale przede wszystkim otwartego dla wiernych.
duchowa wsplnota doda Jerzy - Staramy si wypeni to za-
Czerwiski. Ksidz biskup poka- danie przyznaje biskup Suski.
za, jak czyni dobro ponad podzia- Trzeba to robi ponad podziaami.
ami. Rnice s wane, ale nie mog by
Sam hierarcha wyrazi rado powodem do budowania murw
z okazji otrzymanego tytuu i, jak nienawici.
sam przyzna, Chema to wane Wrczanie honorowego oby-
miejsce na diecezjalnej mapie. Do watelstwa wpisuje si w obchody
1824 roku waciw katedr dla ca- wierwiecza istnienia diecezji to-
ej diecezji chemiskiej bya wa- ruskiej.
nie ta przy ulicy Tumskiej. Miasto (AS)

Poza Toru . 31 marca 2017

 MIASTO CHEMA 13

Motoserce wesprzesz w Tesco Jeszcze cztery dni mona gosowa na imprez, z ktrej Chema powinna by dumna
Jacek Kiepiski | fot. nadesane

Rok temu na pikniku Motoserca Chema bawiono si znakomicie, a zebrano 29 litrw krwi. Tak za wyglda urna w Tesco, do ktrej mona wrzuci eton, wspierajc
tegoroczn edycj imprezy.

Motoserce Chema to inicjatywa
szczeglna, wpisujca si w pro-
pagowan od omiu lat przez ca
motocyklow Polsk szlachetn
akcj oddawania krwi. W naszym
regionie wanie Chema si wy-
rnia. W tym roku 22 lipca po
raz trzeci zaplanowano chem-
yski fina, podczas ktrego b-
dzie mona odda krew w ramach
Motoserca Chema.
- Planujemy oczywicie koncer-
ty. Przypomn, e rok temu graa
u nas bluesowa Zdrowa Woda -
mwi Bartosz Kieszkowski, sekre- akcj. pomagamy. Chodzi o wspieranie sco eton i wrzuci go do naszej
tarz oddziau toruskiego klubu Warto wspomnie, e pierwsza inicjatyw lokalnych. Czyli dokad- urny - tumaczy Bartosz Kieszkow-
motocyklowego Boruta MC Po- edycja Motoserca Chema zako- nie takich jak nasza. ski. - Gosowanie trwa od 8 marca.
land. - Kto wystpi w tym roku, czya si wynikiem 23 litrw krwi. Inicjatywa z Chemy przesza Po dwch tygodniach zebralimy
zdecyduj m.in. rodki, jakie uda Oddao j 51 krwiodawcw. Rok wstpn ocen, zakwalifikowaa 6772 gosy. Nasz rywal 2611. Mamy
nam si na ten piknik zebra. Pla- temu litrw krwi byo ju 29, a od- si do finau Decydujesz, poma- szans wygra, a dziki temu pik-
nujemy, jak co roku, nagrod gw- day j 64 osoby. gamy polegajcego na poddaniu nik Motoserca Chema zosta-
n losowan wrd krwiodawcw. - Chcemy ten wynik przebi danej akcji ocenie klientw Tesco. nie wsparty przez Tesco. Liczymy
By moe bdzie to, tak jak rok w tym roku - podkrela Bartosz Na Motoserce Chema mona go- nie tylko na gosy motocyklistw,
temu, skuter. Planujemy te nagro- Kieszkowski. - Podczas pikniku 22 sowa w sklepach tej sieci znajdu- ktrych co roku zjeda na nasz
dy dodatkowe w postaci sprztu lipca nie moe zabrakn atrak- jcych si w Chemy, Wbrzenie imprez ponad setka. Liczymy na
elektronicznego, akcesoriw moto- cji, ktre przycigaj uczestnikw, i Golubiu-Dobrzyniu. wszystkich mieszkacw regionu.
cyklowych, wycieczek. Oczywicie a zarazem potencjalnych krwio- - Rywalizujemy z Towarzy- Nam chodzi o krew, pyn bezcenny,
nadal i nieustannie szukamy spon- dawcw. Dlatego wzilimy udzia stwem Rozwoju Gminy Punica. ktrego w polskich szpitalach cigle
sorw gotowych wesprze nasz w akcji sieci Tesco Decydujesz, Wystarczy pobra przy kasie w Te- brakuje.

Sodka tradycja Aby wzi udzia w konkursie,

Do 4 kwietnia jest czas na zgosze-
nie uczestnictwa w konkursie na
tradycyjnego mazurka wielkanoc-
nego. Organizatorem sodkiej za-
bawy jest Centrum Inicjatyw Kul-
turalnych gminy Chema oraz
firma handlowa ROL z Chemy,
ktra jest sponsorem nagrd.
naley zgosi si pod nr. tel. (56)
637 71 29, 691 774 376 lub 665 742
734 i 6 kwietnia do godz. 17.30
pojawi si z upieczonym mazur-
kiem w siedzibie firmy ROL przy
ul. Chemiskie Przedmiecie 19A.
Tam komisja konkursowa wybierze
najlepsze wypieki.
Co bdzie brane pod uwa-
g? Jury oceni smak, zapach oraz
pulchno mazurka. Wana jest
take receptura i wykorzystanie
naturalnych skadnikw. Nie moe
zabrakn rwnie elementw de-
koracyjnych nawizujcych do tra-
dycji wielkanocnej. Warto postawi
take na oryginalno i pomyso-
wo. Komisja przyzna trzy nagro-
dy. Pozostae osoby otrzymaj upo-
minki i pamitkowe dyplomy.
(AS)

Poza Toru . 31 marca 2017

14 GMINA CHEMA
Samorzd
pod lup
Tereny pod inwestycje oraz budownictwo mieszkanio-
we przed gmin otwieraj si nowe moliwoci
Zmiany w prawie, nowe realia
i weryfikowanie decyzji sprzed lat
to w skrcie powody zmiany stu-
dium uwarunkowa i kierunkw
zagospodarowania gminy Chem-
a. Dokument zosta przegoso-
wany 30 marca na sesji rady.
- Studium to dokument, ktry
okrela strategi rozwoju lokalne-
go, kierunki polityki przestrzennej
prowadzonej przez samorzd wy-
jania Katarzyna Orowska z Urz-
du Gminy Chema. - Jego ustale-
nia s wice dla organw gminy
przy sporzdzaniu miejscowych
planw zagospodarowania prze-
strzennego
Z poprzedniej wersji dokumen-
Zmiotk po okolicy wiczyli na sucho
Wraz z wiosn wszyscy robimy
porzdki. Warto zadba nie tyl-
ko o swj dom, ale take o gmin.
Samorzd z tej okazji organizuje
wiosenn akcj sprztania. Odb-
dzie si ona w pitek 7 kwietnia.
- Jeszcze przed witami wy-
powiadamy wojn mieciom i po-
rzdkujemy nasze najblisze oto-
czenie mwi Katarzyna Orowska
z Urzdu Gminy Chema. - Pami-
tajmy, aby w miejscach publicznych
jak przystanki, sklepy czy cieki
pieszo-rowerowe rwnie nie mie-
ci.
Wbrew pozorom kady powi-
nien dba o czysto w gminie i po-
szczeglnych soectwach, bo s one
nasz wizytwk. Urzd Gminy
liczy, e wsplnymi siami mona
poprawi wygld otoczenia.
- Zachcamy wacicieli i za-
Zdrowy jak gmina
Gmina Chema od lat stawia na
promocj aktywnego spdzania
czasu. Wraz z nadejciem wiosny
wracaj take wyjazdy rekreacyj-
ne i inne formy aktywnoci rucho-
wej.
Za nami ju dwie piesze wy-
cieczki po gminie. Pierwsza odby-
a si 19 marca i prowadzia przez
Sawkowo oraz okolice. W ostatni
niedziel mieszkacy wyruszyli
z Guchowa do Nawry i z powro-
tem. Obie trasy to cznie ok. 20
km.
- To sidmy sezon z nasz akcj
mwi Maria Buliska, koordy-
tu gmina korzystaa przez ok. de-
kad.
- Po nienagannej wsppracy
do opracowania nowej wersji za-
prosilimy t sam firm co przed
laty wyjania Jacek Czarnecki,
wjt gminy Chema. ycie py-
nie i musielimy wzi pod uwag
wiele nowych czynnikw.
Mowa tu m.in. o nowych prze-
pisach dotyczcych odnawialnych
rde energii czy zrewidowania
terenw wczeniej branych pod
uwag przy budowie autostrady A1.
- Nowe studium byo okazj wykorzysta nowe miejsca np. pod
od odblokowania wielu terenw
przyznaje wjt gminy Chema.
Gdy tworzylimy dokument przed
dekad, musielimy zarezerwowa
rzdcw nieruchomoci do prze-
prowadzenia prac porzdkowych
przy posesjach dodaje Katarzyna
Orowska. - Nadchodzca wiosna
to dobra okazja, by zainteresowa
si rwnie stanem naszych stry-
chw i piwnic. Aby nasza gmina
bya czysta i zadbana, musimy po-
stara si o to wszyscy. Nie trzeba
narzeka. Wystarczy zadba o po-
rzdek w swoim otoczeniu.
Do akcji sprztania tradycyjnie
wczyy si gminne szkoy. Miesz-
kacy samorzdu, ktrzy take
chc zadba o porzdek w swojej
okolicy, mog zgosi si do swoje-
go sotysa, ktry przekae rkawice
i worki na mierci oraz wskae te-
ren do zrewidowania. Zebrane od-
pady zbierze Zakad Usug Komu-
nalnych WODKAN.
(AS)
natorka programu. Pocztkowo
nie byo najlepiej z frekwencj, ale
teraz rednio pojawia si blisko 50
osb. I co wane, chodz z nami lu-
dzie w rnym wieku. Czsto s to
nawet trzypokoleniowe rodziny.
Najbliszy wyjazd w ramach
programu Gmina Chema
zdrowa gmina zaplanowany jest na
7 i 8 kwietnia. Uczestnicy wybior
si na teren Pojezierza Brodnickie-
go. W okolicy Brodnickiego Parku
Krajobrazowego przejd z kijkami
nordic walking na zaplanowanych
trasach.
- Na trasie wyjazdu znajd si
take ciekawe punkty edukacyj-
Ostatnie omwienie studium przed sesj rady gminy.
tereny pod trzy rne warian- potrzeb. Naley zauway take nie. Samorzd musia take na
ty obwodnicy Chemy. Teraz jej nowe tereny pod budownictwo wniosek Urzdu Marszakowskiego
przebieg jest ju znany i moemy mieszkaniowe oraz zablokowanie zabezpieczy korytarz ekologiczny
przed inwestycjami przyjeziornych rynny chemyskiej.
inwestycje. terenw. Do studium mieszkacy zgosili
Studium jest wanie krokiem Niezmiennie gmina rezerwuje sze poprawek. Wszystkie zostay
w stron przedsibiorcw, ktrzy tereny na aktywizacj gospodarcz pozytywnie rozpatrzone.
nie przewidzieli wczeniej swoich i wze autostradowy w Dwierz- (AS)
18 marca w hali sportowej szkoy dziewczynki z klasy pitej, chopcy III miejsce Bartosz Machowski
podstawowej w Zelgnie odbyy si z klasy czwartej oraz chopcy z kla- Po zakoczeniu zmaga wszyst-
zawody na cykloergometrze ko- sy pitej. kim uczestnikom wrczono medale
larskim. Zmagania byy dobrym - Liczyem na wiksz frekwen- i nagrody rzeczowe ufundowane
przetarciem przed nadchodz- cje mwi organizator. By moe przez wjta gminy Chema Jacka
cymi w okresie wiosenno-letnim wpyw na to miay nienajlepsze Czarneckiego. Uczestnicy zawo-
rajdami rowerowymi warunki pogodowe, ktre nie za- dw mieli take szans sprbowa-
chcay do wybrania si do szkoy nia swoich si na rolkach kolarskich
Organizatorem przedsiwzicia w sobot. pod opiek dwch zawodniczek
by Krzysztof Dembiski, nauczy- Najlepszymi zawodnikami i za- UKS Dwjka Chema.
ciel wychowania fizycznego. wodniczkami poszczeglnych kate- - Podzikowania nale si tak-
- Wydarzenie miao na celu po- gorii zostali: e rodzicom, ktrzy przyprowadzili
kazanie dzieciom, jak fajnym zain- Dziewczynki, klasa IV swoje pociechy na zawody mwi
teresowaniem moe by kolarstwo I miejsce Anna Machowska Krzysztof Dembiski. Wrd
poprzez nieco odmienion form II miejsce Martyna Piasecka dzieci wida byo zainteresowanie
twierdzi Krzysztof Dembiski. III miejsce Patrycja Piasecka tematem, wic by moe kilkoro
Wikszo miaa po raz pierwszy Chopcy, klasa IV z nich doczy do szkki kolarskiej,
do czynienia z cykloergometrem. I miejsce Jakub Wizowski ktra powstaa w zeszym roku
Rywalizacja polegaa na uzyska- II miejsce Sylwester Bagrowski w Zelgnie. Uwaam jednak, e nie
niu jak najwikszej prdkoci. Ka- III miejsce Filip Rocawski ma co tego narzuca, a inicjatywa
dy z uczestnikw mg trzykrotnie Chopcy, klasa V powinna wyj sama od dziecka.
sprbowa swoich si. Dzieci ry- I miejsce Bartosz Filus
walizoway w trzech kategoriach II miejsce Karol Filus (K)
ne, turystyczne i ekologiczne ze
zdrow ywnoci dodaje Kata-
rzyna Orowska. Koszt wyjazdu
jednej osoby wynosi 60 z. W tym
przypadku jest ograniczona liczba
miejsc. Decyduje kolejno zgo-
sze oraz opacenie wycieczki. Za-
pisy prowadzi Maria Buliska pod
nr. tel. 787 965 248.
cznie gmina Chema w tym
sezonie planuje po 10 wycieczek
pieszych i rowerowych oraz dwa
wyjazdy.
- Warto na nasze wyprawy wzi
wygodne buty, butelk wody, kijki
nordic walking czy krem przeciw
promieniom UV radzi Maria Bu-
liska. Najwaniejsze, e pogoda
zawsze nam dopisuje, a na pewno
pogoda ducha.
(AS)
Poza Toru . 31 marca 2017

Masa i kabaret
Nowa inicjatywa w gminie spotkaa si z wielkim zainteresowaniem pa - Gminny
Dzie Kobiet znalaz si w kalendarzu staych imprez mieszkacw gminy ubianka
Katarzyna Ochocka | fot. nadesane
8 marca w gminie ubianka odby-
o si Gminne wito Kobiet. Jest
to nowa inicjatywa w tej gminie,
bowiem dopiero w zeszym roku
panie spotkay si po raz pierw-
szy, by wsplnie witowa.
Zainteresowanie spotkaniem
przeroso najmielsze oczekiwania
organizatorw. Ze wzgldu na due
zainteresowanie uczestnictwem
w imprezie nie wszystkim paniom
udao si wpisa na list.
- Na ten wieczr przygotowa-
no kilka niespodzianek. Pierwsz
z nich by tort - relacjonuje Da-
nuta Kwiatkowska, kierowniczka
Truchcikiem po
zwycistwo
Reprezentanci Truchcika wietnie spisali si
w zmaganiach w kopalni
Karol ebrowski | fot. nadesane
212 metrw pod ziemi przez 12
godzin. W takich warunkach ry-
walizowali uczestnicy XIII Pod-
ziemnego Biegu Sztafetowego,
a najlepsza okazaa si druyna
Truchcika ubianka!
Wydarzenie odbywajce si na
terenie bocheskiej kopalni soli
biblioteki publicznej. - Oczywicie
nie mogo zabrakn kwiatka dla
kadej z pa. Od wczesnych godzin
popoudniowych do dyspozycji pa
byy pracownice studia Eva Usugi
Kosmetyczne, ktre bezpatnie wy-
konyway uczestniczkom spotkania
masa twarzy oraz manicure.
Nastpnie panie miay okazj
wysucha penego humoru wyst-
pu kabaretu Lola czyli rzecz o mi-
oci poetw. W rol Loli wcielia
si mieszkanka gminy ubianka
Beata Pitkowska. Kolejnym punk-
tem w programie byo losowanie
bonw upominkowych ufundowa-
nych przez partnera imprezy stu-
posiada ju nie lada renom. Bior
w nim udzia profesjonalni mara-
toczycy z caej Europy, ale rwnie
zwykli amatorzy biegania i zdrowe-
go trybu ycia. Wrd 65 druyn
zgoszonych do tegorocznej edycji
biegu znalaz si zesp Truchcika
ubianki.
- W Bochni pobiegem po raz
UBIANKA 19
dio Eva Usugi Kosmetyczne Ewy
Rzodeczko. Trzy wylosowane panie
otrzymay bony w wysokoci od 35
do 100 z. Dopenieniem programu
by wystp Grupy Teatralnej Deja
Vu z Warszewic, dziaajcej pod
kierunkiem Hanny Wojnowskiej.
Gminne wito Kobiet ju na stae
wpisao si w kalendarz imprez kul-
turalnych w gminie. Organizatora-
mi uroczystoci byli wjt gminy
ubianka Jerzy Zajkaa, Gminna
Biblioteka Publiczna w ubiance
oraz Gminna Rada K Gospody
Wiejskich w ubiance.
Jarmark pod wiatrakiem
czwarty mwi Bartosz Wiligalski,
jeden z czwrki zawodnikw repre-
zentujcych Truchcika. Rywaliza-
cja odbywaa si na ptli o dugoci
2420 m. Kada z druyn miaa po-
kona jak najduszy dystans w ci-
gu trwania biegu, czyli przez 12 go-
dzin. Na trasie przebywa jeden
zawodnik z danej druyny, a tryb
zmian by dowolny i zalea od tak-
tyki zespou.
Bartosz Wiligalski wraz z kole-
gami postanowili przez pierwsze 8
godzin biega parami. Kiedy jedna
z nich rywalizowaa na trasie, dru-
ga przez godzin odpoczywaa, aby
pniej w peni si zmieni swo-
ich towarzyszy z druyny. W cza-
sie ostatnich 4 godzin zawodnicy
zmieniali si w czwrk co okre-
nie.
- Taktyka okaza si trafna
twierdzi Bartosz Wiligalski. Inne
druyny zmieniay si co dwa
okrenia i nie byo to najlepszym
pomysem, gdy z kad ptl na-
sza przewaga rosa. Ostatecznie
dowielimy prowadzenie do ko-
ca, a dodatkowo spenilimy dru- Gminna Biblioteka Publiczna dzone, baby wielkanocne, mazurki,
gi z celw pokonalimy granic i Centrum Kultury w ubiance kiebas soikow, krokiety, baran-
przebiegnitych cznie 200 km. ju po raz szsty zapraszaj w nie- ki z masa, chleby i wiele innych
Dla Truchcika ubianka byo to dziel palmow pod bierzgowski pysznoci. Nie zabraknie rwnie
drugie zwycistwo w Bochni. Po raz wiatrak na Jarmark Wielkanocny. ozdb wielkanocnych i rkodziea.
pierwszy udao si to w roku 2015. Dodatkow atrakcj bdzie mo-
- Po biegu nie czulimy zmcze- Pocztek imprezy zaplanowa- liwo zwiedzania XIX-wiecznego
nia, tylko rado. Trudy odczuli- no na godz. 11, ale pierwsi klienci wiatraka typu kolak.
pojawiaj si zwykle jeszcze przed
my dopiero nastpnego dnia rano - Czas trwania Jarmarku prze-
oficjalnym rozpoczciem jarmar-
mwi Bartosz Wiligalski. Udao ku. Czego mona si spodziewa? widujemy do godz. 14, ale zach-
si ju zregenerowa siy, a przed Na pewno dobrych, lokalnych pro- camy odwiedzajcych do przybycia
nami kolejne cele. Tym razem duktw na tradycyjne polskie wi- w godzin otwarcia - mwi Danuta
powalczymy w naszym regionie. ta. Wystawcami s koa gospody Kwiatkowska, kierowniczka biblio-
Chcemy pokaza, e potrafimy bie- wiejskich i stowarzyszenia z gminy. teki. - Artykuy wystawcw rozcho-
ga nie tylko w kopalniach mieje W swojej ofercie zapowiadaj m.in.: dz si bowiem jak wiee bueczki.
si. bia kiebas, szynki, schaby w- (opr. KO)
Poza Toru . 31 marca 2017
20 OBROWO i CZERNIKOWO
Pomogli koncertowo
Dwjka dzieci z gminy Czernikowo nie ma atwego ycia. Dobrzy ludzie wnieli
jednak w nie odrobin optymizmu
Andrzej Schodkowski | fot. Beata Nowak-Lataska
Niemal 3 tys. zotych udao si ze-
bra na leczenie Nadii i Huberta.
Wszystko za spraw imprezy or-
ganizowanej przez grup atwo
Pomaga. Mieszkacy pokazali,
e nie s obojtni na problemy in-
nych.
Histori Nadii i Huberta opi-
sywalimy w jednym z lutowych
wyda Poza Toru. Dziewczynka
walczy z nieuleczaln i mao znan
chorob Niemanna-Picka typu C
oraz padaczk. Natomiast chop-
czyk walczy z ostr biaaczk. Dla
kadej z rodzin informacja o cho-
robie dzieci bya wielkim ciosem.
Niestety koszty leczenia s bardzo
due. Na pomoc jednak przyszli ich
ssiedzi, znajomi oraz obce osoby.
Celujemy w dych
Kickbokserzy z naszej gminy z kolejnymi sukcesami
Karol ebrowski | fot. nadesane
Dobrze bd wspomina marzec
zawodnicy A&W Team, ktrzy
ponownie przywieli do Obrowa
medale mistrzostw Polski.
O bardzo dobrych wynikach
podopiecznych trenera Andrzeja
Maciusiewicza pisalimy na na-
szych amach ju kilkanacie razy.
Modzi kickbokserzy nie zatrzy-
muj jednak karuzeli z sukcesami,
a wrcz przeciwnie - coraz bardziej
j rozpdzaj.
Pierwszym z marcowych wyda-
rze, w jakim brali udzia reprezen-
tanci A&W Team, byy mistrzostwa
Polski seniorw i juniorw w for-
mule K-1. Do Legnicy w dniach
10-12 marca uda si Grzegorz Bot-
nicki.
- Grzesiu wystartowa w kate-
gorii juniora modszego do 60 kg
relacjonuje Andrzej Maciusiewicz,
trener A&W Team Obrowo. By
to jego debiut w tej formule. Wystp
mia by przetarciem na przyszo,
a skoczy si zdobyciem brzowe-
go medalu mistrzostw Polski.
Kolejne zmagania odbywa-
y si w Zespole Szk im. Jana
Pawa II przy ul. Szkolnej 4. Pi-
dziesiciu zawodnikw z caej Pol-
ski przyjechao do naszej gminy,
aby powalczy w II Turnieju Mo-
dych Wojownikw o Puchar Wjta
Gminy Obrowo.
- Musielimy si skupi nie tyl-
ko na walkach naszych zawodni-
kw, ale rwnie organizacji caego
przedsiwzicia mwi szkolenio-
wiec Maciusiewicz. Na szczcie
- To z pewnoci nie ostatnia
impreza charytatywna zapowiada
Ewa Madej z grupy atwo Poma-
ga. - Zaangaowao si w jej or-
ganizacj wiele osb prywatnych,
firm i instytucji. Dziki wielu dar-
czycom impreza bya niezmiernie
bogata w atrakcje.
Nikt nie narzeka na nud. Za
muzyczne otwarcie wydarzenia
bya odpowiedzialna Gminna Or-
kiestra z Czernikowa oraz wokalici
Szymon i Hubert Borowiczowie.
- wietn muzyk i poczuciem
humoru bawiy nas zesp Piotra
i Pawa Wenderlichw i zesp Si-
gnum relacjonuje Ewa Madej.
- Przepiknie piewaa i taczya
Aleksandra Zitarska. Do wspl-
nego piewania swoj niesamowi-
z pomoc przyszli rodzice, dyrekcja
szkoy, sponsorzy i wodarze gmi-
ny, a take Urzd Marszakowski.
Wszystkim jestem bardzo wdzicz-
ny za okazane wsparcie, gdy kady
z przybyych klubw bardzo chwa-
li organizacj i zapowiada powrt
w przypadku kolejnych wydarze.
Jeeli chodzi o wynik sportowy, to
z szstki naszych reprezentantw
najlepiej zaprezentowali si Ma-
rysia Ryd i Mikoaj Popawski,
ktrzy zajli odpowiednio drugie
i trzecie miejsce.
Ostatnim akcentem marco-
wych wystpw A&W Team byy
mistrzostwa Polski seniorw
i juniorw w formule kick-light.
Do Kartuz wybrao si czterech re-
prezentantw obrowskiego klubu
Karolina Mychlewicz, Grzegorz
Botnicki, Eliasz Kania i Patryk Ja-
gielski.
- Konkurencja bya bardzo dua.
Do kadej z kategorii wagowych
byo zgoszonych okoo dwudziestu
zawodnikw informuje Andrzej
Maciusiewicz. Najszybciej, bo
ju po pierwszej walce, z zawoda-
mi poegna si debiutujcy Patryk.
Nieco lepiej poszo Eliaszowi, ktry
przegra swj drugi pojedynek z -
jak si pniej okazao - przyszym
mistrzem Polski. Swoj klas po raz
kolejny potwierdzi Grzesiek Bot-
nicki, ktry dopiero w finale nie
sprosta mistrzowi wiata Sebastia-
nowi Samile. Rwnie ze srebrnym
medalem mistrzostw Polski swj
wystp zakoczya Karolina.
Dziki tym wystpom
cie pozytywn energi porwa nas
take zesp Gosspel z Lipna wraz
z Danielem widurskim.
Dzieci w trakcie koncertu mo-
gy si twrczo spenia w specjal-
nie zaaranowanym kciku, gdzie
czekay na nich kolorowe balony
oraz miejsca na twrcze prace. Ka-
de dziecko mogo mie wspaniale
umalowan buzi, a malarz Jacek
Kamiski odkrywa przed naj-
modszymi uczestnikami tajemnice
malarstwa. Panie natomiast mogy
skorzysta z porad konsultantek
kosmetycznych.
Aby zebra jak najwicej pieni- tys. z.
dzy, w trakcie koncertu odbywaa
si sprzeda fantw, licytacje vo-
ucherw, zaprosze, obrazw i wie-
lu innych rzeczy.
- Zaprzyjaniona z nami Kon-
radwka przygotowaa wspania-
y poczstunek w postaci bigosu,
pachncego chleba ze smalcem
i z kiszonymi ogrkami dodaje
Ewa Madej. - Uczestnicy koncertu
mogli te posmakowa przepysz-
nych ciast naszych wspaniaych ko-
leanek.
Wydarzenie wspary take sa-
morzdy gminny oraz powiatowy.
A&W Team Obrowo ma w tym
roku na swoim koncie ju trzy me-
dale mistrzostw Polski. Jak bdzie
dalej?
- Uwaam, e sta nas na uzy- stanie, to cel jest jak najbardziej do
skanie jeszcze dziesiciu krkw zrealizowania.
Poza Toru . 31 marca 2017
Kto wyszkoli?
Gmina Czernikowo wybraa pod-
mioty, ktrych dziaania sfinan-
suje w ramach wykonania zada
publicznych w zakresie kultury fi-
zycznej, sportu i rekreacji. czna
pula rodkw na ten cel wynosi 70
Druyny, kluby i inne instytucje
staway do konkursu, w trakcie kt-
rego do zdobycia byo 150 punktw.
Wnioski obejmujce harmonogra-
my oraz kosztorysy oceniaa powo-
ana komisja.
Najwicej pienidzy trafi w tym
roku do LZS-u Victoria Czer-
nikowo. Blisko 30 tys. z zostanie
przeznaczone na rozgrywki klubu
w klasie A w kategorii ak w sezo-
nie wiosennym i jesiennym. Fun-
dusze na realizacj zada zwiza-
nych z pik non trafi take do
UKS-u Pitka w Oswce (szkolenie
twierdzi trener. Mamy w klubie
wielu zdolnych zawodnikw i je-
eli nic niespodziewanego si nie
dzieci w zakresie poprawy umie-
jtnoci gry w pik non za 6 tys.
z) oraz LZS-u w Steklinie, gdzie za
ponad 17 tys. z klub sfinansuje roz-
grywki.
To jednak niejedyna dyscyplina
wspierana przez samorzd. UKS
Comets Mazowsze otrzyma na dzia-
alno w zakresie baseballu oraz
softballu ponad 12 tys. z. UKS Ko-
pernik przy Zespole Szk w Czer-
nikowie bdzie mg przeznaczy
natomiast 5 tys. z na szkolenie
dzieci i modziey z jiu-jitsu. Zna-
lazy si take pienidze na szko-
lenie dzieci, modziey i dorosych
w rozgrywkach ligowych i turnie-
jach piki siatkowej. Za realizacj
tego zadania bdzie odpowiedzialny
UKS Olimpijczyk Czernikowo. Na
ten cel przeznaczy 1050 z z budetu
gminy. (AS)
piewajco
Modzi artyci z gminy Obrowo
zakoczyli XXV Wojewdzki Prze-
gld Artystyczny Szkolna scena
piosenki i poezji z wieloma sukce-
sami. Wydarzenie odbyo si w To-
runiu 18 marca.
Do wokalnych zmaga stanli
uczniowie z zespow szk w Osie-
ku nad Wis oraz Obrowie.
- Zgosio si bardzo wielu
uczestnikw z caego wojewdz-
twa relacjonuje Ewelina Mytlew-
ska opiekun zespou z Osieka nad
Wis. - Konkurs trwa od rana do
wieczora. Konkurencja bya napraw-
d dua. Przyjemnie byo posucha
utalentowanych wokalistw.
Sowa te nie s w adnym wypad-
ku przesadne. Wszyscy zgoszeni
uczestnicy z gminy Obrowo zdobyli
nagrody.
Drugie miejsce w kategorii klas I-
-III zdoby zesp w skadzie: Maria
Wroniszewska (skrzypce), Zuzanna
ukowska, Martyna Wojciechow-
ska, Weronika Paaszewska, Mar-
ta Adamska, Alicja Wony, Anna
Szumska, Marta Szumska, Maja Ko-
pystecka, Marta Cymer, Julia Kwin-
tera, Zuzanna Wieczyska, Zuzanna
Rybiska, Julia Wasielewska oraz Jan
Mytlewski (pianino). Dzieci wyko-
nay utwr Nasz Osiek nad Wis.
Jan Mytlewski otrzyma take wy-
rnienie w kategorii solistw.
Swj talent zaprezentowali tak-
e gimnazjalici. Drugie miejsce
w swojej kategorii zaj zesp,
w skad ktrego wchodz Aleksan-
dra Kamiska, Julia Chojnicka, Oli-
wia Kowalska, Martyna Foksiska
oraz Zuzanna Mytlewska. Muzykw
przygotowa Janusz Lewandowski.
Nauczyciel przygotowa wspomnia-
n Aleksandr Kamisk take do
wystpu solowego. Gimnazjalistka
wypiewaa pierwsze miejsce. (AS)

Soce pod napiciem
Jeli chcemy, aby nasz dom by bardziej ekologiczny, teraz jest na to doskonaa szansa
Andrzej Schodkowski | fot. pixabay.com
Gmina Wielka Nieszawka od lat
stawia na ekologi. Tym razem
za spraw unijnego dofinansowa-
nia mieszkacy samorzdu bd
mogli zainstalowa taniej mikro-
instalacje odnawialnych rde
energii w postaci ogniw fotowol-
taicznych. Nabr deklaracji po-
trwa do 3 kwietnia.
Jak dziaa system fotowolta-
iczny? W montowanych panelach
znajduj si ogniwa. Pod wpywem
soca (energii) podlegaj tzw.
efektowi fotowoltaicznemu. Dzi-
ki temu procesowi powstaje prd
stay. Dopiero inwerter (falownik)
przeksztaca prd stay na zmien-
ny, ktry moe trafi do naszej sieci
elektrycznej.
- Samorzd opracuje projekt,
w ramach ktrego moemy pozy-
ska dofinansowanie, zleci i sko-
ordynowa wykonanie mikroinsta-
lacji OZE zapowiada Kazimierz
Kaczmarek, wjt gminy Wielka
Nieszawka. Beneficjentami pro-
jektu bd gospodarstwa domowe
z naszego terenu.
To wana kwestia, bo z dofinan-
sowania mog skorzysta jedynie
osoby fizyczne. Instalacja nie moe
zosta wykorzystana na potrzeby
dziaalnoci gospodarczej. Zain-
teresowane osoby powinny do 3
kwietnia zoy deklaracj uczest-
nictwa w programie.
- Jest to wymg, gdy do 6
kwietnia musi zosta przeprowa-
dzony audyt gospodarstw dodaje
Kazimierz Kaczmarek. Zewntrz-
na firma, ktra zajmie si doku-
mentacj, musi zebra informacje
m.in. o miejscu moliwej instalacji
mikroinstalacji. Inaczej sprawa do-
finansowania ma si w przypadku
montau na dachu lub na ziemi.
Wtedy dopiero moemy przygo-
towa studium wykonalnoci. Na
spotkaniu informacyjnym byo kil-
kadziesit osb i bardzo dzikuj
naszym mieszkacom za udzia.
Codziennie do gminy trafia
kilka wnioskw. Poowa kwoty
na zakup instalacji ma pochodzi
z Regionalnego Programu Opera-
Poza Toru . 31 marca 2017
WIELKA NIESZAWKA 21
Dla najmodszych
Urzd Gminy Wielka Nieszawka
rozpocz realizacj Przedszkola
Publicznego w Maej Nieszaw-
ce. Wodarz samorzdu pod ko-
niec ubiegego tygodnia podpi-
sa umow z wykonawc, firm
cyjnego Wojewdztwa Kujawsko- PKOB WEGNER w Trzemeszna.
-Pomorskiego. Gmina szacuje, e
wkad wasny kadego gospodar- To jedna z najbardziej okazaych
stwa zamknie si w kwocie midzy tegorocznych inwestycji w gminie.
9 a 12 tys. z. Budynek ma pochon ponad 4
- W planie jest 56 instalacji fo- mln z. W obiekcie powstanie sze
towoltaicznych dodaje wjt Kazi- oddziaw, w ktrych bdzie si
mierz Kaczmarek. Jeli zaintere-
uczyo do 150 dzieci. W placw-
sowanych bdzie wicej, wsplnie ce pojawi si zaplecze kuchenne,
zastanowimy si, jak to rozwiza. w ktrym przygotowywane bd
Jedn z form rozstrzygnicia mo-
posiki dla maluchw.
goby by losowanie. Ekipa budowlana przeja ju te-
Wczeniej samorzd przepro-
ren, na ktrym powsta ma obiekt.
wadzi badanie ankietowe majce
Przedszkole ma powsta do poowy
okreli zainteresowanie tematem.
Pytania, na ktre naleao odpo- sierpnia. Dwa ostatnie tygodnie
wiedzie, dotyczyy m.in. planowa- wakacji przeznaczone zostan na
doposaenie. Z pocztkiem wrze-
nej mocy instalacji, miejsca monta-
u i kierunku paszczyzny, rodzaju nia prg przedszkola powinny
przekroczy pierwsze maluchy.
podoa czy konstrukcji domu.
Warto pamita, e gmina Wiel- Inwestycja zostanie zrealizowa-
na dziki Zintegrowanym Inwesty-
ka Nieszawka bardzo czsto stawia
na ekologi. Przykadem jest cho- cjom Terytorialnym. W ich ramach
ciaby uliczne owietlenie w tech- bd prowadzone take refundo-
nologii LED. Samorzd w znaczny wane zajcia dla dzieci.
sposb dofinansowa take zakup Podmiejski charakter gminy
pomp ciepa, dziki ktrym miesz- sprawia, e zamieszkuje tu coraz
kacy mogli produkowa ciep wicej osb z Torunia. W zwizku
wod maym kosztem. z tym ronie take zapotrzebowanie
Dofinansowanie na instalacje na rne usugi, m.in. edukacyjne.
fotowoltaiczne zostanie zrealizowa- Przedszkole ma speni te wyma-
ne pod warunkiem otrzymania pie- gania.
nidzy z urzdu marszakowskiego. (P)
REKLAMA
22 ZAWIE WIELKA
Szkolenie na wag ycia Zdrowa wiedza
Mieszkacy gminy mog czu si bezpiecznie. W jednostkach OSP przybyo nowych
ratownikw
Uprawnienia otrzymao 14 straakw.
Czonkowie ochotniczych stray
poarnych z terenu gminy Za-
wie Wielka nieustannie pod-
nosz swoje kwalifikacje, aby
jeszcze lepiej sprawowa swoj
sub. Tym razem pod koniec
lutego wzili udzia w kursie
pierwszej pomocy przeprowa-
dzonym przez Fundacj MaxLi-
REKLAMA
fe na zlecenie Urzdu Gminy.
Druhny i druhowie z tere-
nu samorzdu, straacy z gminy
Lisewo oraz pojedyncze oso-
by przynalece do jednostek
wsppracujcych z systemem
Pastwowego Ratownictwa Me-
dycznego spotkali si w remizie
W rod 29 marca dzieci z gminnych podstawwek
otrzymay nagrody za udzia w prozdrowotnej akcji
w Skudzewie.
- Straacy-ochotnicy musz
spenia wiele wymogw i nie-
ustannie si szkoli tumaczy
Robert Babiarz, prezes zarzdu
oddziau gminnego zwizku OSP
RP. Tym razem gwnym celem
kursu byo przygotowanie ratow-
nikw jednostek wsppracuj-
cych z systemem PRM do realiza-
cji zada z zakresu ratownictwa
w czasie akcji, w tym w szczegl-
noci udzielania osobom w stanie
nagego zagroenia ycia i zdro-
wia kwalifikowanej pierwszej
pomocy na miejscu zdarzenia do
czasu przekazania ich personelo-
wi zakadw opieki zdrowotnej.
Straacy poznali kwestie teo-
retyczne oraz przewiczyli je
w praktyce. Uczestnicy kursu za-
znajomili si m.in. z podstawami
prawnymi ratownictwa medycz-
nego, bezpieczestwem na miej-
scu zdarzenia, psychologi czy
ewakuacj z miejsca zdarzenia.
Przewiczyli zasady defibrylacji Uczniowie z gminy Zawie Wiel- Zdrowe, tanie i pachnce wita-
i resuscytacji. cznie szkolenie ka doskonale wiedz, jak naley miny to sycce. Jem codziennie, nie
obejmowao a 15 zagadnie. zdrowo si odywia. Wzili bo- czasami. Co? Warzywa z owocami.
- Zajcia na kursie prowadzia wiem udzia w konkursie Poko- Pomysowo maluchw zapewnia
wykwalifikowana kadra ratowni- loruj zdrowie organizowanym placwce fantom do nauki anato-
kw medycznych i pielgniarka przez Fundacj Marwit Smak mii czowieka naturalnej wielkoci.
dodaje Robert Babiarz. - Wszy- Zdrowia. Na wszystkich uczestni- Troch mniejsze wersje tej nagro-
scy wykadowcy i instruktorzy, kw czekay atrakcyjne nagrody. dy otrzymay szkoy w Siemoniu,
ktrzy prowadzili wiczenia, po- Zejwsi Wielkiej oraz Przysieku.
Dzieci miay stworzy plakat Plakatowy konkurs to jedna
siadaj dowiadczenie w pracy promujcy zdrowy styl ycia. By to z wielu akcji Fundacji Marwit Smak
zawodowej w zespoach ratow- konkurs zespoowy, bo prace zga- Zdrowia.
nictwa medycznego bd w szpi- szay reprezentacje szk. Mona je - Mamy swoje autorskie projekty,
talnym oddziale ratunkowym, co byo nadsya do 24 lutego. m.in. Nauczyciel zdrowo mylcy
pozwala na wzbogacenie przed- - Po zebraniu plakatw ogosili- oraz Lekcj zdrowia wymie-
stawianych treci przykadami my plebiscyt mwi Joanna Ole- nia Joanna Olewiska. Pierwszy
wynikajcymi z codziennej pracy wiska, prezes zarzdu fundacji. z nich to szkolenia dla nauczycieli
zawodowej. Prace zawisy w firmowej jadalni, w formie warsztatw. Przekazuje-
Jednak kurs to nie wszystko. a jury wytypowao najciekawsze my wiedz o tym, jak rozmawia
z nich. z uczniami o aktywnoci fizycznej
Szkolenie zakoczyo si bo-
wiem egzaminem pastwowym. Najlepszy plakat zrobia szkoa i jak j propagowa. Pniej do klas
w ynie. Tamtejsze dzieci przygo- takiego pedagoga przyjedamy ze
Wszyscy zdali go wzorowo i tym toway obrazek, na ktrym broku zdrow lekcj, w trakcie ktrej
samym gmina Zawie Wielka jedzie na rowerze. Placwka wzbo- prowadzimy gry, konkursy i quizy
wzbogacia si o 14 nowych ra- gacia si tym samym o trzy laptopy dotyczce waciwego odywia-
townikw, a blisko 30 straakw z akcesoriami. Specjalne wyr- nia si i tego, na co zwraca uwag
odnowio swoje uprawnienia na nienie trafio do Szkoy Podsta- podczas zakupw.
kolejne trzy lata. wowej w Grsku. Uczniowie poza (AS)
(AS) plakatem przygotowali take haso:
Poza Toru . 31 marca 2017
 ODWIE MIESZKANE ZA NIEWIELKIE PIENIDZE WIOSNA 23

Tworzymy
za grosze
Czy to, co pikne, musi by drogie? Wcale nie! Na cie-
kawe rozwizania nie musimy wydawa fortuny
Micha Ciechowski | fot. pixabay.com
Abaur ze sznurka, wygodne -
ko z palet czy kreatywne wykorzy-
stanie kamieni to tylko niektre
przykady tworzenia czego z ni-
czego. Przedmioty, gadety i do-
datki kosztujce w sklepie niema-
e pienidze moemy zrobi sami
- dosownie za bezcen.
Podobno wntrza domw s od-
zwierciedleniem duszy osb w nich
mieszkajcych. Warto wic pokaza
gociom, co w nas gra. Nowocze-
sne i niestandardowe rozwizania
zawsze s w modzie. A gdyby tak
dooy do tego indywidualno
twrcz? Tylko kilkoma dodatkami
jestemy w stanie sprawi, e po-
mieszczenie zyska wieszy wygld.
Jak tego dokona?
Wystarczy by kreatywnym i si-
gn chociaby po zwyky sznurek
i balon, z ktrych stworzymy prze-
pikny abaur. Aby tego dokona,
musimy do nadmuchanego balonu
asymetrycznie przyklei wczeniej
zamoczony w utwardzaczu sznu-
rek lub wczk. Po wyschniciu,
a okres ten powinien wynie mi-
nimum dob, moemy wypuci ze
rodka powietrze i oderwa resztki
gumy od usztywnionego materiau.
Gotowy abaur wystarczy przymo-
cowa do podstawy lampy lub od-
powiednio zawiesi przy arwce.
Gaszc nasz now lamp, prze-
nosimy si do ka. Ceny drewnia- i taniemu sposobowi kada noc b-
nego stelau wahaj si od kilku-
set do nawet kilku tysicy zotych.
A co, gdybymy mogli sami zrobi
wasne wygodne miejsce do spania
za kilka zotych? Nic prostszego.
Do tego potrzebujemy osiem eu-
ropalet o wymiarach 120x80 cm.
Koszt jednej to zaledwie 15 z. Do
tego wycinark do drzewa, papier
cierny, szlifierk i farby.
W naoonych na siebie w kwa-
dracie paletach wycinamy miejsce
na materac. Wszystkie deski za
szlifujemy, zarwno przeznaczo- Wycite paski czy szeciokty
nym do tego urzdzeniem, jak w prosty sposb jestemy w stanie
i papierem ciernym w miejscach, przyklei do antypolizgowej maty
gdzie szlifierka nie dotrze. Tak klejem do filcu. Odpowiednio do-
przygotowany stela malujemy city i sprofilowany dywan moe
farb do drewna, nakadajc odpo- suy nie tylko w sypialni, ale tak-
wiednio dwie lub wicej jej warstw. e salonie czy korytarzu.
Po jej wyschniciu wystarczy uo- A gdy znudz nam si w nim
y materac. Dziki temu prostemu zwyke maty i podkadki na buty,
mona pokusi si o odrobin naley przykrci obrotowe kka.
dzie w takim designerskim pokoju awangardy. Do stworzenia wy-
wyjtkowa. jtkowego gadetu potrzebujemy
Kiedy jednak nadejdzie pora tylko gumowej podkadki, kamie-
wstawania, warto postawi pierw- ni i hobbystycznego kleju. Do dna
szy krok na mikkim dywanie. wybranego pojemnika moemy
Przyjemno ta moe nas koszto- przy pomocy spoiwa zamocowa
wa zarwno kilkaset zotych, jak znalezione lub kupione za grosze
i kilkanacie. Do tego jednak nale- kamienie. Ju nastpnego dnia mo-
y doda czas spdzony na skrupu- emy postawi na takiej podkadce
latnym wycinaniu i czeniu filcu. ociekajce wod czy zapiaszczone
Taki modny dywan stworzy moe- buty, nie brudzc dywanu lub pod-
my nawet podczas jednego wieczo- ogi.
ru - bez tkania i szycia. Kiedy wracamy zmczeni do
domu, marzymy o dobrej kawie.
A gdzie pije si j najlepiej? W ulu-
bionym fotelu, przy wygodnym sto-
liku. A co, gdybymy sprbowali
taki stworzy sami?
Do dwch palet, przygotowa-
nych, zmontowanych i zaimpre-
gnowanych podobnie jak ko,
Przy takich meblach wane jest wy-
koczenie. Elegancji doda szklana
pyta, ktra nada rwnie stabilno-
ci umieszczanym na nim przed-
miotom.
Kilka ciekawych i prostych
rozwiza doda nowoczesnoci
naszym wntrzom. Ukae w nim
take emocje i uczucia, bo co moe
nam si podoba bardziej ni me-
ble i dodatki wykreowane wedug
wasnych gustw?
REKLAMA

Interaktywne odkrywanie wiata.

To moliwe w Toruniu!
Co zrobi, aby pobudzi kreatywno i zaangaowanie ucznia? Jakie wybra metody, aby poszukiwa rozwiza w niecodzienny sposb? Jak
przekona ucznia, e nauka jest pasjonujca? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w Centrum Nowoczesnoci Myn Wiedzy, jedynym centrum
nauki w naszym wojewdztwie

Wystawa powicona wyobrani
1 kwietnia w Centrum Nowocze-
snoci Myn Wiedzy zostanie udo-
stpniona kolejna czasowa wystawa
Poruszy wyobrani. Ekspozycja
jest uzupenieniem Laboratorium
wyobrani, ktre mona oglda
od marca br. W przestrzeni Myna
Wiedzy mona zobaczy jak pra-
wa fizyki mona wykorzysta w
sztuce. Na poszczeglnych stano-
wiskach bdzie mona tworzy au-
torskie prace wykorzystujc wiato,
ciepo, piasek, plastikowe kule, tka-
niny. Wyobrania pozwoli tworzy
oryginalne zdjcia, grafiki, mozaiki
i iluzje. Bdzie rwnie moliwo
sprawdzenia wasnej koordynacji
i cierpliwoci. Na niemal wszyst-
kich stanowiskach zwiedzajcy b-
dzie przechodzi przez trzy etapy:
zrozumienia jak tworzy si dany ro-
dzaj dziea, prby wykonania dzie-
a wg pokazanego wzorca oraz na W drugim proczu roku nie: biologiczna, fizyczna i multi- Centrum Nowoczesnoci Myn
koniec moliwoci stworzenia wa- szkolnego 2016/2017 centrum na- medialna. W dwch pierwszych Wiedzy pokazuje i przekonuje, e
snego unikalnego dziea. Obecnie uki przygotowao warsztaty dla wykorzystywana jest metoda ekspe- nauka jest prosta. Wystarczy o niej
w toruskim centrum nauki mona uczniw szk podstawowych oraz rymentu naukowego, dziki ktrej mwi w zrozumiay i komunika-
bawi si nauk na 8 interaktyw- gimnazjum. Uczestnicy zaj do- uczniowie poznaj etapy procesu tywny sposb.
nych wystawach. wiedz si jak zbudowany jest ukad badawczego. Stawiaj hipotezy,
pokarmowy czowieka, jakie s przeprowadzaj obserwacje (po-
W takich przestrzeniach nauka funkcje jego poszczeglnych czci, miary) i wykonuj dowiadczenia.
przychodzi atwiej poznaj sekrety pogody, sprawdz Zajcia adresowane s dla ostat-
Toruskie centrum nauki wy- eksperymentalnie czym s sod- nich klas szk podstawowych oraz
korzystuje nowoczesne metody kie czsteczki i odkryj tajemnice gimnazjum, trwaj od 60 do 120
edukacyjne, ktre sprawiaj, e wody. minut. W pracowni multimedialnej
uczniowie rozwijaj swoj wiedz, Przedszkolaki bd miay okazj realizowane s zajcia Klasa przy-
a take kompetencje do wsppra- pozna zabytki Torunia i zbudowa szoci zaprojektuj przedmiot do
cy, kreatywno i wiele innych tak je przy pomocy gigantycznych kloc- druku 3D. Uczniowie przy pomocy
bardzo potrzebnych w dzisiejszym kw w pracowni kreatywnej prze- programu projektuj wasny przed-
wiecie umiejtnoci. Nauczyciele BUDOWA. Niektre z nich odkryj miot, a nastpnie do drukuj. Jest
i uczniowie mog pozna rozwi- planet i poznaj wesoe miasteczko to doskonaa okazja, aby zapozna
zania stosowane w Mynie Wiedzy prof. Mynka. Zainteresowane przy- si z wykorzystaniem technologii Szczegowa oferta Centrum
poprzez udzia w warsztatach, zaj- rod wezm udzia w warsztatach 3D w nauce, medycynie i innych Nowoczesnoci Myn Wiedzy
ciach w specjalistycznych pracow- Lisek i przyjaciele. sferach ycia wspczesnego czo- jest dostpna na stronie:
niach czy zwiedzanie interaktyw- W Centrum Nowoczesnoci wieka. http://mlynwiedzy.org.pl.
nych wystaw. Myn Wiedzy dziaaj trzy pracow-

Poza Toru . 31 marca 2017

24 WIOSNA
Pierwsze soneczne dni marca. Nadchodzi najpikniejsza pora roku: wiosna. Dla wacicieli ogrdkw dziakowych to czas, aby zatroszczy
si o swj skrawek ziemi. O co zadba przede wszystkim? Porad udziela ekspert, pracownik Katedry Geobotaniki i Planowania Krajobrazu,
opiekun Ogrodu Botanicznego przy Wydziale Biologii i Ochrony rodowiska UMK w Toruniu Karol Fiedorek
Czy z punktu widzenia rolinnoci
zima w tym roku daa nam si we
znaki?
To bya bardzo korzystna zima.
Mrozy zaczy si ju w padzierni-
ku i roliny od razu weszy w stan
spoczynku. Nie byo takich mo-
mentw, eby nagle robio si cie-
po. Roliny nie budziy si i nie
rozhartowyway. pi do tej pory.
Nie wida specjalnych szkd, jakie
by ta zima zrobia. Natomiast to, jak
wejd w okres wiosny i lata, zalee
bdzie od majowych przymrozkw.
Pytanie: czy bd?
To zawsze jest wane pytanie
Najwaniejsze. W maju w naszym
klimacie masy powietrza tak si
ukadaj, e czsto zdarza si na-
pyw arktycznego powietrza polar-
nego, powodujcego przymrozki.
Bywao ju tak w latach ubiegych,
e wszystko adnie przezimowao,
wegetacja ruszya, zakwity drze-
wa owocowe, zbudziy si byliny,
a tu nagle przyszed przymrozek
-12 stopni. Mnstwo rolin pomar-
zo. Przymrozki wiosenne s naj-
wikszym niebezpieczestwem dla
rolin.
Zaczynamy sezon. Na pocztek
standardowe przekopanie dziaki?
Przekopujemy ziemi, jeli nie zro-
bilimy tego jesieni. Szczeglnie
ma to sens przy ziemi gliniastej,
ale i wtedy lepiej jest to zrobi je-
sieni. Mrz przyczynia si do lep-
szej struktury przekopanej gleby.
Jest bardziej yzna. Oczywicie od-
chwaszczamy, uyniamy, miesza-
REKLAMA
JAK ZADBA O OGRD Z NAUKOWEGO PUNKTU WIDZENIA?
Lawendowy marzec
my z kompostem. Obornik take
lepiej jest da jesieni. Jeli teraz,
wczesn wiosn, to bardzo niewie-
le. Rwnie wiey obornik lepiej
stosowa jesieni. Wiosn stwo-
rzyby zbyt agresywne rodowisko
dla rolin. Stanowczo odradzam.
I dalej: cinamy stare pdy, sprzta-
my zeszoroczne licie
Moemy ci na przykad zeszo-
roczne kwiatostany lawendy. One
cigle pachn. To zapach, ktrym
moemy si cieszy, zanim nadej-
dzie prawdziwa wiosna. Lawend
przycinamy na wysokoci ok. 10
cm nad ziemi. eby j odmodzi.
Robert Kamiski
Oczywicie wiosna to nie tylko czas
porzdkw. To rwnie moliwo
przemeblowa. Mona w tym okre-
sie przesadza roliny wieloletnie.
Wyjmowa z ziemi, zanim zaczn
wybija. Mona dzieli kcza,
urzdza ogrdek od pocztku
jeli kto lubi zmiany.
Moemy ju teraz dba o roliny?
Naturalnie. To ostatni dzwonek na
przycinanie winogron, cho po-
winno si to zrobi do koca lute-
go. Marzec to czas troski o krzewy:
ci odmadzajcych, nisko przy
ziemi, zanim rozwin si pczki.
Oczywicie odbdzie si to kosztem
Poza Toru . 31 marca 2017
kwitnienia. Krzewy, ktre kwitn (saat, rzodkiewk, dyni, papry-
wiosn, ju w tym roku nie zakwit- k, pomidory). Jeli idzie o zioa,
n. Ale w przyszym bdziemy mie- to warto postawi na czber grski,
li krzew odmodzony, zdrowszy. szawi lekarsk, rut zwyczajn,
W ten sposb moemy zadba na melis, mit o rnych smakach
przykad o jaminowce, forsycje, i zapachach (truskawkow, czeko-
tawuy, ligustry, lilaki, porzeczki ladow, cytrynow), koper woski,
krwiste. Nie zapominajmy o rach
(szlachetne przycinamy mocniej). tymianek, estragon, rumianek, ba-
Rwnie z pocztkiem marca mo- zyli, kozek lekarski. W pierwszej
na poprzycina usche pdy bylin, poowie kwietnia wysiewamy take
ktrych cz nadziemna zim kwiaty jednoroczne bezporednio
zamara: dzielan jesienny, rudbe- do gruntu: aksamitki, lwi pasz-
ki, soneczniczek szorstki. Jeli na cz, jewk purpurow, nasturcje,
okres zimowy zabezpieczylimy chryzantemy, soneczniki. Rycynus
niektre roliny (hortensj ogrodo- rolin ozdobn, korzystniej jest
w, budlej Dawida) przez zmarz- posadzi najpierw w domu na pa-
niciem wknin czy chochoami rapecie, na przykad z pomidorami.
ze somy, to moemy spokojnie po-
zostawi te zabezpieczenia do poo- Jakie bdy najczciej popeniamy,
wy kwietnia. opiekujc si naszymi ogrdkami?
A drzewa? Malujemy drzewka wapnem zbyt
Jeli chodzi o drzewa, to moemy pno. To si robi w styczniu (ma-
dokona tzw. ci przewietlaj- luje si nie po to, by zabezpieczy
cych. S to cicia pielgnacyjne je przed szkodnikami, jak si po-
przerzedzajce koron z gazek wszechnie sdzi, ale po to, by za-
krzyujcych si. Chodzi o to, by pobiec pkniciom kory z powodu
dochodzio do nich wicej wiata. mrozu). Przycinamy w marcu krze-
Jabonie i grusze moemy przyci- wy, ktre powinny wiosn kwitn
na ju teraz, natomiast winie, cze- (naley przycina je po przekwit-
renie i liwy wol cicia po owoco- nieniu). Podlewamy zbyt czsto lub
waniu, latem. S bardziej podatne zbyt rzadko. I wiele innych.
na nowotwory, jeli przycina je
wiosn.
Jak unikn takich bdw?
Kiedy siejemy? Nic nie zastpi dowiadczenia, wie-
Najkorzystniejszy czas siania to po- dzy, intuicji. Trzeba zna wyma-
cztek kwietnia. Wtedy wysadzamy gania konkretnych rolin. Ale te
warzywa, zioa i kwiaty. Cz wa- obserwowa, ledzi prognozy po-
rzyw mona wysia wczeniej w in- gody. Krtko mwic: trzeba mie
spektach lub w domu na parapecie praktyk.
 NIE MAMY OGRDKA? ZADBAJMY O BALKON WIOSNA 25

Wiosenny balkon
Robic wiosenne porzdki, nie zapomnijmy o bal-
konie. Moemy na nim stworzy prywatny, prawdziwy,
zielony azyl
Katarzyna Ochocka | fot. pixabay.com
Wielu z nas niecierpliwie wypa- Pamitajmy jednak, by zainwesto-
truje cieplejszych, sonecznych wa w meble, ktre mona atwo
dni. Wraz z nadejciem wiosny skada, schowa, a wczeniej wy-
waciciele ogrdkw zakasaj czyci. Majc balkon, mamy tak
rkawy i robi porzdki na ra- moliwo, wic stwrzmy sobie
batkach. Szczliwcy posiadajcy nasz wasny zielony azyl. Nie mo-
balkon te mog wzi si do pra- emy zapomnie o funkcjonalnej
cy. Tych ostatnich zapraszamy do stronie posiadania balkonu, czsto
lektury porad dotyczcych wio- bowiem suszymy na nim pranie.
sennej aranacji ich kameral- Zrezygnujmy jednak z rozcigania
nych ogrdkw w rodku miasta. i przymocowywania na nim linek.
Zabieraj przestrze, a zawieszana
Czasem nasze balkony to ide- wysoko bielizna na pewno nie cie-
alny schowek na rzadko uywane szy oczu naszych ssiadw. Pomyl-
rzeczy. A niestety przestrze zagra- my wic o zgrabnych, skadanych zakwitaj ju w marcu, a ostatnie ne piwonie lub orientalne maki. S pewni nam odrobin prywatnoci,
cona to przestrze zmarnowana. suszarkach. na pocztku lata. Lubi dobrze bardzo wytrzymae, wic po ciciu osoni przed kurzem czy te od-
Warto wic zabierajc si za wio- Cho na pocztku wiosny mog owietlone miejsca, jednak co za i wstawieniu do wazonu bd dugo grodz od nieprzyjemnych wido-
senne porzdki w domu, pamita zdarzy si niespodzianki w po- duo, to niezdrowo: posadzone ozdabiay wntrze domu. Na naszej kw, jeli takie znajduj si przed
o balkonie. Zacznijmy od gry, czy- staci przymrozkw, nic nie stoi na w zbyt nasonecznionym miejscu licie musz si te znale popular- naszym blokiem.
li od usunicia pajczyn i innych przeszkodzie, by zbagatelizowa mog z roku na rok kwitn coraz ne i zachwycajce mikkoci pat- Mamy te kilka rad dla oszczd-
zabrudze. Nastpnie sprawdmy zimowe pogrki. Skorzystajmy sabiej. Ciekawostk jest fakt, e ro- kw bratki. Te ostatnie s odporne nych. Gdy posiadamy duo rolin,
balustrad czsto wymaga od- z posadzenia w skrzynkach bal- liny te maj waciwoci lecznicze. na przymrozki i atwe w utrzyma- mog nam wzrosn opaty za
nowienia, wic nie bjmy si tego. konowych takich rolin, ktrym agodz migreny i przezibienia niu oraz pielgnacji. Nie bjmy si wod. Unikniemy tego, wykorzy-
Raz, dwa zetrzyjmy star farb i kil- niskie temperatury nie s straszne. i s doskonaym dodatkiem do zup te rolin cebulkowych, jak kroku- stujc tzw. szar wod, uywan do
koma ruchami pdzla pomalujmy S nimi choby pierwiosnki bezo- czy saatek! Alternatyw dla pier- sy i narcyzy. Dziki ich urokowi pukania saaty, ziemniakw czy
prty na nowo. Zamiemy i umyj- dygowe, zbkowane, wyniose i r- wiosnkw znanych jako prymulki moemy wyczarowa prawdziwie innych warzyw oraz owocw. Nie
my podog, a nastpnie zbierzmy owe. Kwiaty te ciesz si ogromn s jaskry azjatyckie. W naszym kra- pikne kompozycje. wylewajmy te resztek niesodzo-
si za dekorowanie. Nawet jeli popularnoci ze wzgldu na ich ju jeszcze nie zdobyy sawy, ktra Roliny moemy wykorzysta nej, zwykej herbaty. Podlewajmy
mamy may balkon, zmieszcz si rnorodne kolory i wczesne kwit- im si jak najbardziej naley. Ich te do celw praktycznych. Bluszcz ni roliny, ktre uwielbiaj kwan
na nim dwa krzesa i may stolik. nienie. Po agodnej zimie pierwsze kwiaty przypominaj nadmucha- czy fasola ozdobna skutecznie za- gleb.
REKLAMA

Poza Toru . 31 marca 2017

26 EDUKACJA NAUCZYCIELE BD PROTESTOWALI. ALE NIE WSZYSCY

Reforma noc, strajk w dzie

Reforma edukacji PiS zostaa przegosowana noc pod koniec 2016 r. Do 700-stronicowego dokumentu
nie zgoszono adnych poprawek. Dokument podzieli rodowisko nauczycielskie, take w regionie
Robert Kamiski

Ustawie sprzeciwiaj si rodzi-
ce i nauczyciele. Samorzdowcy
i metodycy nauczania. Nie popie-
ra reformy Rzecznik Praw Dziec-
ka ani Rzecznik Praw Obywatel-
skich. Wydaje si, e protest jest
powszechny. A jednak do strajku
szkolnego w Toruniu przyczy si
tylko 46 szk. 26 innych opowie-
dziao si za reform.
Zwizek Nauczycielstwa Pol-
skiego wystpi z inicjatyw do-
prowadzenia do oglnopolskiego
referendum sprzeciwiajcego si
reformie systemu owiaty w kszta-
cie, jaki zaproponowa rzd. Ma
ono zawiera tylko jedno pytanie:
Czy jest Pani/Pan przeciw refor-
mie edukacji, ktr rzd wprowa-
dza od 1 wrzenia 2017 roku?. Ce-
lem akcji jest zebranie co najmniej
500 tys. podpisw, ktre maj prze-
kona sejm do ogoszenia referen-
dum. Przeciwnicy reformy maj
cigle nadziej, e da si ten proces
jeszcze zatrzyma. Wyznaczono
rwnie termin strajku oglnopol-
skiego na 31 marca 2017 r.
- Na naszych oczach ma si do-
kona demonta systemu owiaty
mwi Urszula Polak, prezes ZNP
w Toruniu. Likwidacja gimnazjw
oznacza dla tysicy ludzi utrat pra-
cy. Jest to rwnoznaczne z zaprze-
paszczeniem niemal 20-letniego
dorobku szk i placwek owia-
towych, a take ogromnych naka-
dw poniesionych przez samorz-
dy. Nadszed czas, aby rodowisko
nauczycielskie z ca stanowczoci
przeciwstawio si destrukcyjnym
pomysom rzdu.
O jednoci rodowiska nie moe
by jednak mowy. W Toruniu za-
strajkuje tylko 2/3 szk.
- Nasza szkoa nie przystpi do
strajku wyjania Elbieta Glu-
ra, dyrektorka I LO w Toruniu.
Przeprowadzono w tej sprawie
referendum i wikszo nauczy-
cieli naszego liceum nie zgosia
chci uczestnictwa. To oczywicie
osobisty wybr kadego i naley go
uszanowa. Osobicie uwaam, e
nie jest to dobra reforma. Owszem,
system naley reformowa, ale nie
rewolucjonizowa. Nakady, jakie
pochon zmiany, z ca pewnoci
mona by spoytkowa sensowniej.
W pierwszym rzdzie na wynagro-
dzenia dla nauczycieli i pracowni-
kw szkoy. Pensje, jakie otrzymuj
pracownicy obsugi szkoy, s po
prostu enujce.
Nie ulega wtpliwoci, e naj-
bardziej ucierpi pracownicy tych
gimnazjw, ktre dziaaj samo- to bardzo dobra i potrzebna refor-
dzielnie, czyli jednostek, ktre nie
wchodz w skad zespow szk. noci jej wdroenia kosztowao 350
Dla nich reforma oznacza prak-
tycznie likwidacj.
- W najgorszej sytuacji znajd
si nauczyciele przyrody, ktrzy na-
uczali dotd w klasach 4-6 mwi
Roman Kowalkowski, nauczyciel fi-
zyki i chemii w gimnazjum w Turz-
nie w gminie ysomice. Wielu
znajdzie si na bezrobociu. Mimo
e szkoa, w ktrej pracuj, nie opo-
wiedziaa si za strajkiem, wielu ko-
legw uwaa, e to zupenie niepo-
trzebne mcenie wody. Naleaoby
skupi si na kwestiach istotnych.
Stwierdzenie, e koszty, jakie refor-
ma pochonie, daoby si wykorzy-
sta znacznie lepiej, jest oczywicie
truizmem.
Dla przeciwnikw reformy jest
jasne, e dokumenty pisane na ko-
lanie nie mog przynie niczego
konstruktywnego. W ten wanie
sposb komentowana jest reforma,
ktrej przegosowanie zajo jeden
dzie. Tymczasem minister eduka-
cji narodowej Anna Zalewska jest
odmiennego zdania. Zapewnia, e
ma. Twierdzi, e zbadanie koniecz-
fakt dokonany. Dlatego myl, e
mln z. Zostaa rwnie szeroko
przedyskutowana i skonsultowana
ze rodowiskiem.
- Jako nauczyciel i dyrektorka
szkoy nie mam poczucia, e cokol-
wiek zaleao ode mnie przyznaje
Elbieta Glura. Mimo zapewnie
pani minister o szerokich konsulta-
cjach i powszechnej debacie w ro-
dowisku panuje raczej poczucie, e
odbyo si to wszystko zbyt szybko.
Zwaszcza jak na zagadnienia tak
trudne.
Czy ci, ktrzy 31 marca wyjd
na ulic, naprawd wierz, e ich
sprzeciw cokolwiek wniesie? Czy
jeli nawet udaoby si zebra p
miliona podpisw, sejm podejmie
decyzj o referendum?
- Byam kilka dni temu na spo-
tkaniu z pani minister mwi
Elbieta Glura. To nie bya dys-
kusja w duchu wahania, niezdecy-
dowania. Anna Zalewska nie mwi
o reformie jak o projekcie, ktry
naley rozway. Wyraa si o niej
jak o trwajcym procesie, ktry
wanie wchodzi w ycie. To jest
protesty nic nie zmieni. Ta sprawa
jest ju przesdzona.
Wic strajk to tylko donkiszote-
ria?
- Niekoniecznie podkrela Ur-
szula Polak. Nasz protest ma by
pokazem jednoci rodowiska. To
wyraz szerszego pogldu, e owia-
ta ma by bezpartyjna. Ma sta po-
nad podziaami politycznymi, a nie
ulega kaprysom kolejnych rzdw.
I najwaniejsze: prywatnie, jako
nauczyciel, chc mie poczucie,
e zrobiam wszystko, co w mo-
jej mocy, aby zapobiec rozkadowi
szkolnictwa. e nie staam bez-
czynnie. Wierz, e kady nauczy-
ciel z prawdziwego zdarzenia myli
podobnie.

Przez konkurs do gwiazd

Urzd Marszakowski Wojewdz-
twa Kujawsko-Pomorskiego oga-
sza konkurs astronomiczny dla
modziey.
Ju po raz pity uczniowie szk
podstawowych, gimnazjalnych i po-
nadgimnazjalnych naszego woje-
wdztwa bd mogli rywalizowa
w kilku konkurencjach cile zwi-
zanych z astronomi.
Pierwsz kategori jest konkurs
fotograficzny dla dzieci w wieku
6-12 lat pod tytuem Niebo moich
marze. Jest to konkurs indywi-
dualny dla osb lubicych podpa-
trywa niebo zarwno we dnie, jak
i w nocy. Mog w nim wzi udzia
nawet najmodsi.
Druga kategoria to konkurs,
rwnie indywidualny, na scena-
riusz pokazu astronomicznego dla
uczniw w wieku od 12 do 20 lat pt.
My, planetarni reyserzy. To ju
dziedzina dla starszej modziey,
zdradzajcej pewne zacicie literac-
kie. Dobry pocztek dla ewentual-
nych przyszych scenarzystw. Pra-
jest praca badawcza przeznaczona posiadajce skonno do naukowo-
dla uczniw w wieku od 12 do 20 ci w sensie cisym.
lat. Jej celem jest przeprowadzenie Organizator konkursu, Urzd
bada lub dowiadcze cile na- Marszakowski Wojewdztwa Ku-
ukowych przez zesp liczcy co jawsko-Pomorskiego, zapewnia
ce konkursowe w tej kategorii nie najwyej 5 osb z zastosowaniem atrakcyjne nagrody. Bd to m.in.,
mog przekracza 4 stron formatu
A4. rnorodnych metod. Ta konkuren- jak przystao na konkurs astrono-
Trzeci jest przygotowanie sztu- cja, najbardziej dorosa ze wszyst- miczny, wysokiej jakoci teleskopy
ki teatralnej dla uczniw w wieku kich czterech, nosi nazw Zgrany i lunety, ale nie tylko. Zwycizcy
12-16 lat pod tytuem Z teatrem Astroteam. Dla mionikw nauk bd mogli cieszy si sprztem au-
w kosmos, czyli kosmiczna kreatyw- cisych. diowizualnym, kinem domowym
no. W spektaklu moe wystpi Modzi sympatycy astronomii i tabletami. Dla najlepszych w kon-
zesp liczcy maksymalnie 5 osb. bd wic mieli bardzo rnorod- kurencji fotograficznej bd oczy-
Dla wielu modych ludzi marzcych ne moliwoci sprawdzenia swych wicie aparaty.
o przyszej karierze aktorskiej moe umiejtnoci i wiedzy w atrakcyjnej Prace mona nadsya do 12 maja
to by znakomita okazja do startu formule konkursowej. Znajd co br. na adres Urzdu Marszakow-
i sprawdzenia si na scenie. dla siebie zarwno mionicy foto- skiego w Toruniu, ul. Plac Teatalny
Ostatni konkursow kategori grafii, sztuki teatralnej, jak i umysy 2.
Poza Toru . 31 marca 2017
 SZUKASZ PRACY? POSZERZ KWALIFIKACJE EDUKACJA 27

Doskonae
doksztacanie
W ofercie ZDZ s kursy i szkolenia takie jak operator
koparko-adowarek, spawacz MIG, MAG, TIG, czy opera-
tor wzkw jezdniowych
Katarzyna Ochocka | fot. Andrzej Schodkowski
Toruski Zakad Doskonalenia samorzdowe czy gospodarcze.
Zawodowego to stowarzyszenie Najwiksz popularnoci w bo-
owiatowe, ktre zbudowao siln gatej ofercie Zakadu Doskonale-
mark na osiemdziesicioletnim nia Zawodowego ciesz si kursy
dowiadczeniu, tradycji i cigym i szkolenia takie jak: pracownik do
rozwoju. Dziki dziaalnoci ZDZ spraw kadr i pac, kierowca-opera-
kady z nas, czy to pracownik, tor wzkw jezdniowych i operator
pracodawca, czy nawet instytucja, koparko-adowarki. Ponadto ZDZ
moe sign po narzdzia uzu- zaprasza do poszerzania kwalifika-
peniajce kwalifikacje. cji w innych gaziach, m.in. bu-
downictwie, gastronomii, spawal- biorcami i w odpowiedzi na ich usugowo-handlowych naszego re- w regionie pracowni spawalniczych
ZDZ w Toruniu prowadzi r- nictwie, a take zdrowiu i urodzie. oczekiwania Zasadnicza Szkoa gionu. z akredytacj Instytutu Spawalnic-
norodn dziaalno owiatow na Dziki podaniu za trendami Zawodowa Rzemiosa i Przedsi- Zakad Doskonalenia Zawo- twa w Gliwicach, jak rwnie szko-
terenie Kujaw i Pomorza. i ledzeniu rynku pracy oferta ZDZ biorczoci przy Zakadzie Dosko- dowego jest gwarancj trafnego leniow pracowni florystyczn.
- Umoliwiamy nauk w szko- zawsze jest aktualna. Zakad wci nalenia Zawodowego realizuje pro- wyboru partnera, ktry dostarcza Kolejnym atutem dziaalnoci pla-
ach oraz na kursach i szkoleniach si rozwija, stawia na innowacje gram ksztacenia dualnego. odpowiednie produkty i usugi. cwki jest jej dugoletnia historia.
- wylicza Alicja Grna, dyrektor- i stara si poszerza swoj ofert. - Absolwenci ucz si, w jaki Jego najwikszymi atutami s no- Jej dzieje sigaj bowiem 1938 roku,
ka Zasadniczej Szkoy Zawodowej - Najwaniejsza dla nas jest sa- sposb funkcjonuje firma i poznaj woczesne i systematycznie mo- kiedy to na mocy decyzji wojewody
Rzemiosa i Przedsibiorczoci tysfakcja i zadowolenie naszych specyfik swojej brany - wyjania dyfikowane programy nauczania, pomorskiego do rejestru stowarzy-
przy ZDZ w Toruniu. - Nasz ofert klientw - zapewnia Alicja Grna. pani Alicja. - System ten umoliwia wysoko wykwalifikowana kadra sze i zwizkw wpisano Pomorski
kierujemy do osb, ktre z wasnej - Osigamy je poprzez wiarygod- pracodawcy zmniejszenie przepy- wykadowcw i instruktorw oraz Instytut Rzemielniczo-Przemyso-
inicjatywy chc podnosi i uzupe- no i cige doskonalenie, a przede wu kadr i kosztw rekrutacji. wasna, akredytowana i atestowa- wy. Co prawda II wojna wiatowa
nia swoje kwalifikacje i kompe- wszystkim przez poznanie i odpo- Placwka ksztaci modzie na baza dydaktyczna i szkolenio- przerwaa dziaalno stowarzysze-
tencje zawodowe. Z naszych usug wiadanie na faktyczne potrzeby na- szkoln w ponad dwudziestu spe- wa, potwierdzona certyfikatem nia, jednak w kwietniu 1945 roku
mog take korzysta pracodawcy, szych usugobiorcw. cjalnociach, a jej uczniowie s Systemu Zarzdzania Jakoci ISO ponownie j wznowiono.
urzdy pracy, instytucje spoeczne, We wsppracy z przedsi- jednoczenie modocianymi pra- 9001:2008. Ponadto ZDZ w To-
cownikami wielu firm i zakadw runiu posiada jedn z nielicznych
REKLAMA

Poza Toru . 31 marca 2017

 28 TARGI

Targi Turystyczne WYPOCZYNEK i Toruski Festiwal Smakw 1-2.04.2017

Centrum Targowe PARK ul. Szosa Bydgoska 3, Toru
W dniach 1 - 2 kwietnia 2017
roku w Centrum Targowym
PARK w Toruniu przy ul. Szo-
sa Bydgoska 3 odbd si Targi
Turystyczne WYPOCZYNEK
2017, ktrych organizatorem s
Targi Toruskie Sp. z o.o.
Na targach zaprezentuj si
miasta i regiony turystyczne,
uzdrowiska, hotele, pensjonaty,
gospodarstwa agroturystyczne,
i organizatorzy aktywnego wy-
poczynku. Dla pasjonatw histo-
rii Region Kociewie przedstawi
Zamki pokrzyackie w Gniewie,
Nowem i wieciu, mionicy przy-
rody poznaj bliej Bory Tuchol-
skie i Dolin Wisy, a pasjonaci
szybszego bicia serca dowiedz
si wicej o szlakach kajakowych
Wdy i Wierzycy, oraz Kociew-
skich Trasach Rowerowych. Gmi-
na Walim oprowadzi nas po re-
dniowiecznym Zamku Grodno,
Powiat wiecki zaprezentuje m.in.
Park Krajobrazowy i wytwrcw
produktw regionalnych. Pozna-
my walory turystyczne powiatu
koniskiego, Jantarowego Wy-
brzea w Stegnie, zabytki Zamo-
cia oraz pikne zaktki Roztocza.
Dowiemy si ciekawostek zwiza-
nych z piwem i browarem Lecha
w Poznaniu, Centrum Nowocze-
snoci Myn Wiedzy w Toruniu
poprowadzi warsztaty dowiad-
czalno- pokazowe St Alchemi-
ka, a Muzeum Toruskiego Pier-
nika wraz z Muzeum Okrgowym
w Toruniu zaprezentuje pokaz
wypieku toruskiego piernika.
To nie wszystkie atrakcje tego-
rocznej edycji, bowiem rwnole-
gle odbdzie si TORUSKI FE-
STIWAL SMAKW, stanowicy
doskona okazj do prezentacji
oferty przez producentw trady-
cyjnej i ekologicznej ywnoci,
m.in.: ekologiczne pieczywo, w-
dliny, sery, nalewki, miody, wina,
przetwory i potrawy regionalne.
W tym roku imprezy organi-
zowane w ramach Toruskiego
Festiwalu Smakw bd dotyczy
kuchni swojskiej i obcej. W pro-
gramie jak co roku m.in. obiad
prezydencko- rektorski, konkurs
gastronomiczny dla restauracji,
oraz pokazy kulinarne i degusta-
cje przycigajce zawsze licznych
smakoszy i kulinarnych wystaw-
cw.
Serdecznie zapraszamy,
wstp wolny!

Program Targw Turystycznych WYPOCZYNEK i Toruskiego Festiwalu Smakw

Sobota, 1 kwietnia 2017
10.30 Oficjalne otwarcie Targw hala wy-
stawowa
11.00 Rozpoczcie konkursu Grand Prix
Targw Turystycznych Wypoczynek 2017
oraz Grand Prix Toruskiego Festiwalu
Smakw na stoiska festiwalowe oraz pro-
dukt i pamitk turystyczno-kulinarn
Sala K2 2 pitro 10.00 Kujawsko-Po-
morskie Konstelacje dobrych miejsc". Bu-
dujemy turystyczn mark wojewdztwa
Prezentacja dla studentw WSB, dyskusja
Agnieszka Kowalkowska Dyrektor Biura
Kujawsko-Pomorskiej Organizacji Tury-
stycznej
Sala K1 1 pitro 11.00 -12.00 Gdzie ronie
pieprz? Warsztaty edukacyjne dla dzieci,
Agnieszka Wieczorek, Instytut Historii i Ar-
chiwistyki, UMK w Toruniu, Renata Adam-
czyk-Nowak, nauczycielka historii
Sala audytoryjna - 1 pitro 12.00 Knigs-
berskie klopsy, toruskie pierniki i limaki:
co jest nasze w naszej kuchni? Jarosaw Du-
manowski, Centrum Dziedzictwa Kulinar-
nego, Instytut Historii i Archiwistyki, UMK
w Toruniu
12.15 Obiad prezydencko-rektorski, pokaz
z degustacj
14.00 Konkurs kulinarny o Chochl Prezy-
denta Miasta Torunia, pokaz z degustacj
Hala wystawowa
16:30 Uroczyste wrczenie nagrd dla
uczestnikw konkursw o Chochl Pre-
zydenta Miasta Torunia, Grand Prix Tar-
gw Turystycznych Wypoczynek 2017 oraz
Grand Prix Toruskiego Festiwalu Smakw
ATRAKCJE NA STOISKACH:
11.00 17.00 Muzeum Toruskiego Pier-
nika/Muzeum Okrgowe w Toruniu - hala
wystawowa stoisko Miasta Toru
- pokaz wypieku toruskiego piernika po-
czony z interaktywnymi warsztatami o te-
matyce zwizanej z histori piernika. bw. Na stoisku znajd si przedmioty na-
11.00 17.00 Centrum Nowoczesnoci Myn
Wiedzy w Toruniu hala wystawowa sto-
isko Miasta Toru
- warsztaty dowiadczalno-pokazowe St 12.00 konkurs dla publicznoci - hala wysta-
Alchemika
11.00-17.00 Zwiedzanie & Pub Lech Browa-
ry Wielkopolski Pozna hala wystawowa
To pierwsze piwne centrum wycieczek
w Polsce. Na stoisku warsztaty technik de-
gustacji: Otwarcie o piwie na pokazach Ce-
rvesario, czyli piwo a zmysy. Dowiemy si
czym jest sensoryka, foodpairing, poznamy
ciekawostki zwizane z piwem a take infor-
macje dotyczce zwiedzania browaru Lecha
w Poznaniu.
11.00-17.00 Powiat wiecie hala wystawo-
wa
Wsplnie z Powiatem wieckim zaprezen-
tuj si: LGD, KGW Gminy Jeewo, Park
Krajobrazowy i wytwrcy produktw regio-
nalnych. Haso Regionu "Zjem i wypoczn ne w polskiej kuchni, Anna Rumiska,
w powiecie wieckim" Chwastoercy, Slow Food Dolny lsk
Na stoisku m.in. bdzie mona naby sawne 13.30 Kawa egzotyczny trunek w lokalnym
"ruchanki z fjutem" i wiele innych smakowi- wydaniu, Roman Skonieczny, Palarnia Kawy
toci. Herbacafe w Zotorii, wystpienie i degusta-
Dodatkowo animacje dla dzieci i dorosych. cja
14.00 Ocet z kwiatu czarnego bzu i tatarskie
11.00-17.00 Fundacja Zamek Dybw i Grd ziele w cukrze. Renesans domowych pro-
Nieszawa hala wystawowa duktw rkodzielniczych, Jzef Siadak, Eko-
Rozpowszechnianie wiedzy o wyjtkowym logia spod Strzechy, wystpienie i degustacja
toruskim zabytku, jakim jest Zamek Dy-
Sala K1 1 pitro tuj si: LGD, KGW Gminy Jeewo, Park
wizujce do czasw redniowiecza, stroje 12:00 Piernikowe Laboratorium Rodzinna
reprezentantw oraz wicej informacji na Akademia Smaku. Prelekcja z warsztatami,
przygotowanej prezentacji multimedialnej. Anna Kornelia-Jdrzejewska, Krzysztof
Lewandowski, Dzia Historii Toruskiego
Piernikarstwa, Muzeum Okrgowe w Toru- "ruchanki z fjutem" i wiele innych smakowi-
wowa stoisko Miasta Toru niu
15.00 konkurs dla publicznoci - hala wysta- ATRAKCJE NA STOISKACH:
wowa stoisko Miasta Toru 11.00 17.00 Muzeum Toruskiego Pier-
nika/Muzeum Okrgowe w Toruniu - hala
Niedziela, 2 kwietnia 2017 wystawowa stoisko Miasta Toru
Sala audytoryjna - 1 pitro - pokaz wypieku toruskiego piernika po-
12:00 Slow Food z czym to si je? Alek- czony z interaktywnymi warsztatami o te-
sandra Kleta-Nawrocka, Tomasz Welter, matyce zwizanej z histori piernika.
Slow Food Kujawsko-Pomorskie, prelekcja
z degustacj 11.00 17.00 Centrum Nowoczesnoci Myn
12:30 Paskurka, samopsza i orkisz, opowie Wiedzy w Toruniu hala wystawowa sto-
o dawnych gatunkach zb, Mieczysaw Ba- isko Miasta Toru
balski, Kujawsko-Pomorskie Stowarzysze- - warsztaty dowiadczalno-pokazowe St
nie Producentw Ekologicznych EKOAN, Alchemika
waciciel marki Bio Babalscy
13.00 Jadalne chwasty? Warzywa nieupraw- 11.00-17.00 Zwiedzanie & Pub Lech Browa-
ry Wielkopolski Pozna hala wystawowa
Warsztaty technik degustacji: Otwarcie
o piwie na pokazach Cervesario, czyli piwo
a zmysy. Na stoisku dowiemy si czym
jest sensoryka, foodpairing oraz poznamy
ciekawostki zwizane z piwem i informacje
dotyczce zwiedzania browaru Lecha w Po-
znaniu.
11.00-17.00 Powiat wiecie hala wystawo-
wa
Wsplnie z Powiatem wieckim zaprezen-
Krajobrazowy i wytwrcy produktw regio-
nalnych. Haso Regionu "Zjem i wypoczn
w powiecie wieckim"
Na stoisku m.in. bdzie mona naby sawne
toci.
Dodatkowo animacje dla dzieci i dorosych.
11.00-17.00 Fundacja Zamek Dybw i Grd
Nieszawa hala wystawowa
Rozpowszechnianie wiedzy o wyjtkowym
toruskim zabytku, jakim jest Zamek Dy-
bw. Na stoisku znajd si przedmioty na-
wizujce do czasw redniowiecza, stroje
reprezentantw oraz wicej informacji na
przygotowanej prezentacji multimedialnej.
12.00 konkurs dla publicznoci - hala wysta-
wowa stoisko Miasta Toru
15.00 konkurs dla publicznoci - hala wysta-
wowa stoisko Miasta Toru

Poza Toru . 31 marca 2017

 KULTURA 29

Film mnie rozpieci

Przez ptora roku obracaam si w tematyce erotyzmu, seksu, mioci i orgazmu.
Trudno, aby to nie odcisno na mnie pitna - mwi Magdalena Boczarska, odtwrczyni
roli Michaliny Wisockiej w filmie Sztuka Kochania
Michalina Wisocka ju ci opuci- Pierwsza myl? Kto mnie wkrca. re mwi, e si nie rozbieraj, s
a? Po kilku dniach jednak przyje- pruderyjne. Bo jako aktorka wypo-
Jest to rola, z ktrej dugo nie wyj- cha kurier z ksikami, oryginal- yczam take swojej postaci ciao.
d. Myl, e zaprzyjaniam si nym wydaniem Sztuki Kochania Twrcy filmu jednak bardzo zwra-
z moj bohaterk na cae ycie. i wszystko nabrao tempa, rozpo- cali uwag na nasz komfort psy-
Spdziam z ni ptora roku. Po czynajc wielk przygod w moim chiczny i fizyczny.
raz pierwszy take wymuszono na yciu.
mnie rezygnacj ze wszelkich in- Trudno o taki komfort, kiedy krci
nych zobowiza zawodowych. Na Ile czasu zajo ci przeistoczenie si si nagie sceny w samym centrum
trzy miesice przed rozpoczciem w Michalin Wisock? Warszawy.
zdj nie miaam ani jednego spek- Moja charakteryzacja trwaa trzy W Parku Skaryszewskim w nocy
taklu, nie wspominajc o filmie czy godziny, zaczynaam wic prac byo mnstwo ludzi - biegajcych,
serialu. o godzinie 4 rano. Odtuszczano mi spacerujcych z psami. Odgradzao
skr, nakadano silikon, ktry p- nas pidziesit osb, abymy mo-
Jak zacza si twoja przygoda ze niej suszono, uzyskujc zmarszczki. gli na tym konarze odegra odpo-
Sztuk Kochania? W takiej masce, w upalnym maju wiedni scen miosn. Sam film to
Suchy o filmie dochodziy do chodziam dwanacie godzin. take ekshibicjonizm emocjonalny
mnie od dawna. Bdc na castingu, cigaam j godzin. Pod koniec i to chyba byo bardzo trudne do Tworzc film, spotkaa si z Kry- oci i orgazmu. Trudno, aby to nie
spotkaam prawie wszystkie moje okresu zdjciowego nie obyo si opanowania. styn Bielewicz, crk Wisockiej? odcisno na mnie pitna. Czuj si
zawodowe koleanki. Przegld od- bez pomocy dermatologicznej. Ale Zostalimy zaproszeni do niej do inn osob. Jestem take na innym
bywa si u producenta w kuchni, byo warto. Nie tylko aktorki w filmie gray domu. Mwiam wtedy, e jestem etapie kobiecoci i ten rozdzia bar-
poniewa postawili na naturalne nago. zupenie inna ni Michalina, wspo- dzo mi si podoba.
wntrza i wiato. Cho scenariusz Co byo najtrudniejsze podczas Paradowanie z przyrodzeniem minaam o stresie. Oglnie buzia
mi si spodoba, mylaam, e kto kreowania roli Wisockiej? przed ekip dla panw take byo mi si nie zamykaa. Ona w pew- Po takiej roli twoje oczekiwania za-
sobie ze mnie robi jaja - ja i Wisoc- Wszyscy mwi, e sceny intymne, stresujce. W scenie, kiedy Piotr nym momencie mwi: przesta wodowe wzrosn?
ka? Jestemy zupenie rne. No ale to bya przyjemno (miech). Adamczyk mia wychodzi nago tyle gada! Jeste taka sama jak Podobno apetyt ronie w miar je-
wic zupenie zapomniaam o tym W jakim zawodzie mona si bez- z jeziora, upar si, e chce mie matka. Nieprawdopodobnie take dzenia. Film ten mnie bardzo roz-
castingu. karnie przytula z drug osob? dublera. Gdy go zobaczy, stwier- otworzya przede mn dom i serce. pieci, mam jednak wiadomo,
Erotyka w filmie nie jest atwa. Je- dzi, e moe ten pan pj do e podobna rola pewnie dugo ju
Ale zadzwonili. stem jednak aktork i wypoyczam domu. Pniej si tak rozochoci, Co ten film w tobie pozostawi? do mnie nie przyjdzie.
Po dwch miesicach dostaam in- swojej postaci oczy, nos, wosy, e nie mona go byo powstrzyma Przez ptora roku obracaam si
formacj, e to ja zagram Wisock. gos. Uwaam, e koleanki, kt- (miech). w tematyce erotyzmu, seksu, mi- Micha Ciechowski

Bd moim natchnieniem
Bd moim natchnieniem, e wiat zmieni, przewiadczeniem piknym bd
piewa Andrzej Zaucha. Dzi, ponad 25 lat po swojej mierci, sam jest natchnieniem
dla wielu. W Bydgoszczy odbdzie si festiwal powicony pamici piosenkarza
Robert Kamiski
16 maja 2017 r. Opera Nova w Byd-
goszczy zaprasza na IX ju edycj
Festiwalu Pamici Andrzeja Zauchy
Serca bicie. W koncercie finao-
wym udzia wezm: Maja Babysz-
ka, Ulyana Hedzik, Joanna Dolata,
Paulina Wrblewska, Marta Fitow-
ska, Filip Rychcik, Sara Al-Sho-
kliya, Joanna Kaczmarkiewicz.
Pomysodawc i inicjatorem
przedsiwzicia jest Krzysztof Wolsz-
tyski, byy lekkoatleta, pniej tre-
ner bydgoskiej Zawiszy, znany ani-
mator kultury naszego regionu.
- Zauwayem pewnego dnia, e
piosenki Andrzeja Zauchy zostaj
powoli zapominane mwi Wolsz-
tyski. Pomylaem, e to bardzo
niedobrze. Wtedy powsta pomys,
by zorganizowa festiwal jego pa-
mici. Pierwsza edycja miaa miejsce
w 2009 r. A zatem w przyszym b-
dziemy obchodzi jubileusz 10-lecia.
Andrzeja s ponadczasowe dodaje Warto rwnie podkreli, e
Wolsztyski. To nie s utwory na festiwal Serca bicie to nie tylko
jeden sezon. Chcemy, by yy. Temu konkurs. W pierwszym rzdzie to
wanie ma suy nasz festiwal. warsztaty dla przyszych wokalistw.
Organizatorzy dbaj przede Modzi ludzie maj okazj nie tylko
wszystkim o rnorodno aranacji
przebojw Zauchy. Kady rok to nie-
do skonfrontowania swoich umiejt-
noci z innymi wykonawcami na pro-
co inna formua festiwalu. piewano
go ju na jazzowo i w duchu piosenki
fesjonalnej scenie, ale mog rwnie
wynie bezcenne dowiadczenie ze
aktorskiej. By te rok symfoniczny. wsppracy z wybitnymi pedagoga-
Tegoroczna edycja rwnie bdzie
inna ni wszystkie poprzednie. Jako
mi, jak Janusz Szrom wokalista jaz-
Andrzej Zaucha, znany w latach zowy, czy Piotr Dbrowski araner.
jedn z atrakcji zaplanowano spek-
80. wokalista jazzowo-popowy, sak- takl muzyczny pt. Zaucha Welcome - W wiecie plastykowych karier,
sofonista i aktor, zasyn takimi to the PRL. Organizatorzy s prze- gdzie za pienidze mona wylanso-
przebojami jak Czarny Alibaba, konani, e zaskocz nawet staych wa dosownie kadego, my stawia-
Bd moim natchnieniem, Cest la bywalcw festiwalu. Andrzej Zaucha my na autentyzm i profesjonalizm
vie, Sidmy rok. By rwnie zna- jest w tym przedstawieniu obserwa- podsumowuje Krzysztof Wolszty-
nym sportowcem. Pywa w kajakach. torem wydarze po 1991, czyli po da- ski. Nasi uczestnicy, wspominajc
W 1991 r., wychodzc z krakowskiego cie swojej mierci. Zostaje wiadkiem Andrzeja Zauch, nabywaj rwnie
Teatru STU, zosta zastrzelony wraz przemian, jakie dokonay si w Pol- bezcennego dowiadczenia, ktre, je-
z aktork Zuzann Leniak przez jej sce a do czasw obecnych. Spektakl stem o tym gboko przekonany, b-
ma. Mia 42 lata. przeplataj piosenki artysty w naj- dzie procentowa w przyszoci. I to
- Zawsze uwaaem, e piosenki nowszych aranacjach. jest gwna idea naszego festiwalu.

Poza Toru . 31 marca 2017

30 SPORT
Cho ju od dwch lat peni funk-
cj trenera w KS Toru, okazji
do uroczystego zakoczenia u-
lowej kariery jeszcze nie mia.
Wszystko zmieni si jutro, gdy
popularny Kostek po raz ostat-
ni stanie przy tamie, by powal-
czy o punkty.
Benefis Roberta Kociechy by
wydarzeniem zaplanowanym od
duszego czasu, jednak kilka czyn-
nikw sprawio, i swoje miejsce
bdzie mia dopiero teraz.
- Planowaem zorganizowa go
ju rok temu, ale wtedy odbywa
si turniej dla Darcy`ego Warda. To
byo waniejsze ni moje poegna-
nie z torem mwi mieszkaniec
gminy Lubicz. Teraz, pomimo
napitego harmonogramu, udao
si znale wolny termin i mam
nadziej, e czeka nas wszystkich
fajna zabawa.
W tym roku Kostek bdzie
obchodzi swoje czterdzieste uro-
dziny. Wielu zawodnikw, nawet
starszych jak chociaby Piotr Prota-
siewicz czy jedcy w barwach to-
ruskiego zespou Greg Hancock,
pokazuj, e w sile wieku rwnie
da si osiga bardzo dobre wyniki.
- Jestem czowiekiem decy-
zyjnym. Kiedy dwa lata temu po-
wiedziaem sobie do, nie prze-
chodziy mi ju przez gow myli
o powrocie twierdzi Robert Ko-
ciecha. Uwaam, e swoje w spo-
rcie zrobiem. Duo do mylenia
da mi take wypadek Darcy`ego.
Ja sam mam za sob wiele upad-
kw, dugo bawiem si tym nie-
bezpiecznym sportem, ale teraz
przyszed czas zaj si rodzin,
dziemi. Ciesz si, e kocz ka-
rier bez wikszego uszczerbku na
zdrowiu.
Benefis odbywajcy si na Mo-
toarenie przybierze form znan
ze spotka ligowych, lecz formua
bdzie nieco okrojona.
- Wynik meczu zostanie roz-
strzygnity po trzynastu wycigach,
za dwa ostatnie, ktre s zwykle
biegami nominowanymi, bd roz-
grywane jako Memoria im. Ma-
riana Rosego przyblia szczegy
Poza Toru . 31 marca 2017
Ostatni bieg
Robert Kociecha pierwszego kwietnia postawi
kropk nad i w swojej bogatej karierze ulowej
Karol ebrowski | fot. ukasz Piecyk
wydarzenia bohater dnia. Mj Miastkowski, ktrzy stan w szran-
tata mia okazj wsplnie startowa ki w specjalnie rozegranym biegu.
z tym legendarnym zawodnikiem, - Roberta znam od dziecka
a ja jestem bardzo dumny, i mj wspomina Jan Zbik. Zawsze im-
benefis zosta poczony z tak wa- ponowa swoim zaangaowaniem
nym wydarzeniem dla toruskiego i prac. Uwaam, e jego najwik-
ula. szym atutem byy starty spod ta-
W sobot rywalizujcymi ze my. Szkoda, e jego kariera nieco
sob zespoami bdzie Druyna przyhamowaa z powodu kontuzji,
Przyjaci Kostka, a take ekipa ktre nie oszczdzay go Pomys
Get Well Toru prowadzona przez z naszym startem bardzo mi si
Jacka Gajewskiego. Na Motoarenie spodoba. Odkurz sprzt, na
zobaczymy tak znakomitych u- ktrym rozpoczynaem i koczy-
lowcw jak wspomniany wczeniej em karier, koledzy rwnie wy-
Protasiewicz, Jarosaw Hampel, startuj na motocyklach z troch
Emil Sajfutdinow, Andriej Karpow innej epoki. Bdzie ciekawie, szcze-
czy Szymon Woniak. Na torze glnie dla modych, ktrzy po raz
oczywicie pojawi si take Robert pierwszy ujrz takie maszyny.
Kociecha, ktry wystartuje w jed- Popularny Kostek jutro za-
nym z biegw. mknie pewien etap swojego ycia,
- Nie przygotowywaem si spe- jednak jego przygoda z ulem jesz-
cjalnie do tego ostatniego wystpu. cze si nie koczy. Razem w duecie
Zrobiem kilka okre w tygodniu z Jackiem Gajewskim w zeszym
i to w zasadzie tyle mwi Robert roku doprowadzi Get Well Toru
Kociecha. To nie bdzie bieg na do tytuu wicemistrza Polski. Jak na
peen gaz. Oczywicie, fajnie byoby dwuletnie dowiadczenie w gronie
wygra, ale chc to zrobi gwnie szkoleniowcw cakiem niele.
po to, aby podzikowa wszystkim - Trener Kociecha bardzo do-
kibicom ktrzy tego dnia postano- brze odnajduje si w kwestiach
wi zjawi si przy ulic Pera Jons- szkoleniowych twierdzi Pawe
sona 7, a przez dwadziecia jeden Przedpeski, ktry rwnie w so-
lat kibicowali mi i trzymali za mnie bot pojawi si na Motoarenie.
kciuki. Przez te dwa lata wida, e zdoby-
Gwna posta sobotniego wy- wane przez niego dowiadczenie
darzenia zadbaa, aby klimat zawo- procentuje, podobno jak to jest
dw by wyjtkowy. Przed rozpo- w przypadku zawodnikw. Podzi-
czciem zawodw garae w parku wiam go szczeglnie za zaraanie
maszyn bd oglnodostpne dla pozytywn energi i budowanie
wszystkich kibicw. Niezwyk wietnej atmosfery w druynie.
atrakcj bdzie take rywalizacja Panie Robercie, chapeau bas.
nestorw toruskiego ula Jana Podzikujemy jutro, na Motoare-
Zbika, Stanisawa Miedziskiego, nie. Pocztek benefisu Roberta Ko-
Wojciech abiaowicz i Eugeniusz ciechy o godzinie 15:00.

Najwaniejsz zmian by wybr
sternika chemyskiego klubu.
Jak wyglda przyszo Legii we-
dug nowego prezesa?
Decyzja o wyborze nowego
zarzdu moga by sporym za-
skoczeniem. W dziaaniach Legii
wida prny rozwj, szczeglnie
w aspektach sportowych. Beniami-
nek obecnie plasuje si w samym
rodku ligowej tabeli i ma due
szanse na zapewnienie sobie utrzy-
mania, co byo gwnym celem na
kilka kolejek przed zakoczeniem
rozgrywek.
- Dobrowolnie zrezygnowaem
z zajmowanego stanowiska twier-
dzi Maciej Bk, byy prezes chem-
yskiego klubu. Wziem pod
uwag dobro klubu. Wybr nowego
prezesa otwiera nowe moliwoci
i perspektywy przed Legi, a take
zapewni jej wiksz stabilno. Ja
cigle pozostaj do dyspozycji za-
rwno nowego wodarza, jak i ca-
ego zarzdu. W miar moliwoci
bd stara si pomaga na rzecz
Legii.
W obecnym zarzdzie klubu ze
starego skadu pozosta tylko Mar-
cin Kaamarski, ktry nadal bdzie
peni funkcj wiceprezesa.
- Jestem dobrej myli mwi
Marcin Kaamarski. Osoby, ktre
zasiady w nowo wybranym zarz-
Dublet
Orkanu
Dziewczyny ze Zejwsi
Wielkiej zdominoway
turniej w Guchoazach
w wojewdztwie opolskim
Karol ebrowski | fot. nadesane
IV Oglnopolski Wiosenny Tur-
niej w Pik Non dziewczt by nigdy na takiej nie gralimy. Inny
rozgrywany w dwch kategoriach
do lat 11 i do lat 13. Klub UKS
Orkan Zawie Wielka wystawi
po jednym zespole w kadej gru-
pie wiekowej i wygra obydwa
turnieje.
- Do zmaga zgosilimy si,
chcc sprawdzi swoje umiejtno-
ci na tle innych zespow mwi
Janusz Lemke, trener w UKS-ie
Orkan Zawie Wielka. Dotych-
czas przewanie rywalizowalimy
w wydarzeniach regionalnych i wo-
jewdzkich. W takich zawodach
radzilimy sobie dobrze, ale turniej
oglnopolski to zupenie co innego.
Jechalimy tam z myl o chociaby
miejscu na podium.
Oprcz sporej konkurencji
dziewczyny ze Zejwsi Wielkiej
musiay take zmierzy si z czyn-
nikiem aklimatyzacyjnym.
- Pierwszy dzie trzydniowych
zmaga by zdecydowanie najtrud-
niejszy twierdzi Janusz Lemke.
Wiele osb, jeden cel
Tu przed rozpoczciem rundy wiosennej wybrano nowy zarzd Legii Chema
dzie, na pewno wzmocni struktu-
ry organizacyjne. Ja bd odpowie-
dzialny za kwestie sportowe.
Nowym prezesem Legii Chem-
a zosta Stefan Kowalski. Jest on
wacicielem firmy Ziarno, kt- ny do objcia stanowiska prezesa
ra zajmuje si skupem podw
rolnych oraz sprzeda rodkw
Hala bya naprawd spora, jeszcze
by parkiet, bramki miay wymia-
ry orlikowe. Oswojenie si z tym
wszystkim zajo nam troch czasu.
Kiedy jednak pikarki przysto-
soway si do panujcych warun-
kw, rozpoczy prawdziwe show.
Zarwno modsze, jak i starsze
zawodniczki Orkanu pokonyway
kolejne zespoy na swojej drodze,
dochodzc a do finaw! Natalia Woniak, Agata Rkas, Ju-
- Oba zespoy zmierzyy si w fi-
nale z druynami z Iwiczna z woje-
wdztwa mazowieckiego relacjo-
nuje trener Lemke. O ile modsze
dziewczyny zwyciyy gadko 3:0,
tak decydujce spotkanie w kate-
gorii U13 byo dramatyczne i mog
bez wtpienia stwierdzi, e sta-
o na bardzo wysokim poziomie.
Ostatecznie to nasze podopieczne
na ptorej minuty przed kocow
syren zdobyy bramk na 2:1, ktra Kalinowska, Roksana Gawlak, Julia
okazaa si zwyciska. Dziewczy-
ny byy niezmiernie zadowolone
z uzyskanych rezultatw, podobnie
jak nasz sztab trenerski. Pod wrae-
SPORT 31
Karol ebrowski
dzi. Jestemy otwarci na wszelkie
Zaley mi na tym, aby zaangaowa jak najwicej osb pomysy, ktre pomog usprawni
z Chemy i okolic, ktre wsplnie bd dziaa na rzecz dziaanie klubu.
rozwoju Legii - mwi Stefan Kowalski, nowy prezes klubu. Cho zarzd zmieni si, filozo-
fia dziaania cigle pozostanie taka
sama. Legia nadal ma opiera si na
zawodnikach z regionu chemy-
skiego.
- Nie przyszedem tutaj, aby za
wszelk cen ciga zawodnikw,
ktrzy mieliby wywalczy awans do
trzeciej ligi, a z klubem nie mieli-
by nic wsplnego twierdzi nowy
prezes. Postawimy na szkole-
nie modych zawodnikw, ktrzy
w przyszoci, miejmy nadziej,
bd stanowi o sile Legii. Do ko-
ca kwietnia chcemy zakoczy pra-
c na boisku, pniej pozostanie
okres czekania na ukorzenienie si
trawy i myl, e latem bdzie ono
dostpne, co na pewno stworzy
zdecydowanie bardziej komfortowe
warunki do treningw zarwno dla
modziey, jak i sekcji seniorskiej.
Czy nowy zarzd pozwoli Le-
ochrony rolin, nawozw, mate- podj si tego zadania. Moja rola gii wej na kolejny poziom or-
riau siewnego oraz wgla. Firma bdzie skupiaa si na kwestiach ganizacyjny? Miejmy nadziej, e
jest te odpowiedzialna za remont organizacyjnych. Zaley mi na tak, a dobr prognoz tego bdzie
bocznego boiska przy ul. 3 Maja 18. tym, aby zaangaowa jak najwi- jutrzejszy mecz chemyskiego
- Nie od razu byem przekona- cej osb z Chemy i okolic, ktre klubu, w ktrym powalczy o swoje
wsplnie bd dziaa na rzecz roz- pierwsze trzy punkty na wiosn ze
mwi Stefan Kowalski. Po wielu woju Legii. Potrzebne jest wsparcie Startem Warlubie. Pierwszy gwiz-
rozmowach postanowiem jednak finansowe, ale nie tylko o to cho- dek o godz. 15.
Rekreacja i pami
1 kwietnia na terenach gmin y-
somice i Chema odbdzie si
rajd rowerowy. Uczestnicy we-
zm udzia w losowaniu atrak-
cyjnej nagrody gwnej.
ne podczas II wojny wiatowej
ok. 2 tys. ydwek, ktre zostay
pochowane w zbiorowej mogile
w Dwierznie.
Po tej uroczystej chwili cykli-
[ ]
ci udadz si t sam tras a do
Rajd odbdzie si pod hasem
Aktywna gmina to aktywni leniczwki w ysomicach, gdzie
mieszkacy. Wydarzenie jest dla bdzie znajdowa si meta rajdu.
wszystkich rowe- Jeeli pogoda b-
rzystw, ktrzy dzie sprzyja, or-
80
chc pokona 27 ganizatorzy planu-
km trasy. j przygotowanie
niem byli take rywale i organizato- - Nie bd to ogniska z kieba-
rzy, ktrzy kilkukrotnie dopytywali wycigi. Rajd ma skami dla wszyst-
o Zwie Wielk, gdy wczeniej charakter rekre- kich zawodnikw.
acyjny informu- osb spodzie- Chocia dotarcie
o niej nie syszeli.
j organizatorzy. wanych jest na na met bdzie
W Guchoazach zagray: Spodziewamy
Kadra U13: Daria Opankow- oznacza koniec
si ok. 80 osb. rajdzie rajdu, to wanie
ska (MVP), Oliwia Wyrzykowska, Uczestnicy rajdu
tam rozpoczn si
Martyna Filarska, Zuzanna Su- zostan podzieleni,
chodolska, Oliwia Jasik, Dominika ze wzgldu na tempo jazdy, na ok. prawdziwe emocje.
Krzyszto, Maria Przybyszewska, 15-osobowe zespoy z przewodni- Wtedy odbdzie si losowanie,
kami. Nikogo nie zostawimy sa- w ktrym nagrod jest nowy ro-
lita Wietrzykowska, Roksana cie- mego na trasie. wer grski ufundowany przez lo-
yska. Rajd rozpocznie si o godz. kalnych przedsibiorcw.
Trenerzy: Janusz Lemke, To- 8.45 na parkingu przy kociele w. - Ponadto przewidujemy ro-
masz Tomkiewicz. Mikoaja w Papowie Toruskim, zegranie konkursw rowerowych
Kadra U11: Emilia Jasik, Julita gdzie rowery wszystkich uczest- z nagrodami mwi koordyna-
Wietrzykowska (MVP), Paulina nikw zostan powicone. Na- torzy rajdu. Dla kadego uczest-
Miedzianowska, Zuzanna Mar- stpnie cyklici wyrusz kolejno nika przygotowalimy take spe-
chlik, Magdalena Opankowska,
w stron Zakrzewka, Tylic, Saw- cjalne opaski odblaskowe, ktre
kowa, Mirakowa i Grodna.
Wiktoria cigany, Nina Prowa- W Grodnie przewidywany jest bd mogy suy amatorom jaz-
dzisz, Oliwia cieyska, Jagoda krtki przystanek. Uczestnicy dy rowerem po zmroku.
bd mieli szans na odpoczynek, Wydarzenie zakoczy si ok.
Barczykowska, Weronika Tworek, lecz gwnym powodem postoju godz. 14.30. Gwnym organiza-
Julia Neulitz. jest chwila zadumy i moliwoci torem rajdu jest Urzd Gminy
Trenerzy: Janusz Lemke, Wero- zapalenia zniczy przy pomniku w ysomicach.
nika Marchlik. upamitniajcym zamordowa- (K)
Poza Toru . 31 marca 2017