Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
Polygala F. Costa
m
Almeidea
ta
ar
ep
D
E. Pansarin
Filogenia das ANGIOSPERMAS Amborellales
Nymphaeales
Austrobailyales
Choranthales
Magnolideas 2%
SP
Monocotiledneas
U
22%
/IB
ca
Ceratophyllales
ni
t
Bo
de
to
en
Eudicotiledneas
m
ta
75%
ar
ep
D
SP
rbcL
U
atpB
/IB
atp1
ca
matR
ni
t
Bo
+ 61 genes de 45 txons
de
to
en
m
75%
ta
ar
ep
EUDICOTILEDNEAS:
D
41 ordens
APG-III
2009
Soltis et al.
SP
2009
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Amborellales
ANITA
Nymphaeales Qiu et al. 1999
Austrobaileyales
SP
U
atp1, matR
/IB
ca
+ 61 marcadores
ni
t
de 45 txons
Bo
Monocotiledneas
Moore et al. 2007
de
to
en
Ceratophyllales
m
ta
ar
ep
D
Eudicotiledneas
APG-III 125 m.a.
2009
Amborellales
Nymphaeales
APG III 2009
Austrobaileyales
Chloranthales
SP
U
Magnolideas
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
Monocotiledneas
en
m
ta
ar
ep
Ceratophyllales
D
Eudicotiledneas
(ou Tricolpadas)
plen
tricolpado
SP
U
/IB
Hamamelis plen Euphorbia
ca
ni
tricolporado
t
EUDICOTILEDNEAS
Bo
de
to
en
m
ta
Aesculus
ar
ep
D
Manfreda, Agavaceae
MONOCOTILEDNEAS
Stypandra, Alliaceae
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
GRAMINEAE
Bo
Famlia
de
estenopolnica
to
en
m
ta
ACANTHACEAE
ar
ep
Famlia euripolnica
D
Myrtaceae Leguminosae
Eucalyptus Acacia
Amborellales
Nymphaeales
APG III 2009
Austrobaileyales
Chloranthales
SP
U
Magnolideas
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
Monocotiledneas
en
m
ta
ar
ep
Ceratophyllales
D
Eudicotiledneas
miricetina
Amborellales
APG III 2009
Nymphaeales
Austrobaileyales
Chloranthales
SP
U
Magnolideas
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
Monocotile-
en
m
dneas
ta
ar
ep
Ceratophyllales
D
Eudicotiledneas
ns trilacunares
Amborellales APG III 2009
Nymphaeales
Austrobaileyales
Chloranthales
SP
U
Magnolideas
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
Monocotiledneas
en
m
ta
ar
ep
Ceratophyllales
D
flores
cclicas Eudicotiledneas
Filogenmica
Jiao et al. 2011
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
evento hexaplide no
genoma ancestral das
de
eudicotiledneas
to
en
m
ta
ar
ep
D
Van de Peer 2011
SP
limite Cretceo-Tercirio
U
/IB
ca
evento hexaplide
ni
t
eventos de duplicao
Bo
previamente reportados
(e.g. Cui et al. 2006)
de
to
2 grupos de WGDs (whole-genome duplications) en
antigos: 319 m.a. e 192 m.a. (Jiao et al. 2011)
m
ta
ar
ep
SP
rbcL
U
atpB
/IB
atp1
ca
matR
ni
t
Bo
+ 61 genes de 45 txons
de
to
en
m
75%
ta
ar
ep
EUDICOTILEDNEAS:
D
41 ordens
APG-III
2009
Soltis et al.
SP
2009
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Ranunculales
Eudicotiledneas
Proteales
Trochodendrales basais
Gunnerales
SP
U
/IB
ROSDEAS
ca
ni
t
Bo
Santalales
de
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
Ranunculales
Proteales
Trochodendrales
Gunnerales
SP
U
/IB
ROSDEAS
ca
ni
t
Bo
Santalales
de
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
RANUNCULALES
PAPAVERACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
morfina
Papaver somniferum
RANUNCULALES - PAPAVERACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
Papaver rhoreas
m
ta
morfina
ar
ep
D
Papaver somniferum
Hess 1987
RANUNCULALES - RANUNCULACEAE
Ranunculus
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Anemone
protoanemonina
Hess 1987
Ranunculales Nelumbonaceae
Proteales Proteaceae
Trochodendrales
Platanaceae
Gunnerales
SP
U
/IB
ROSDEAS
ca
ni
t
Bo
Santalales
de
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
NELUMBONACEAE
PROTEALES
NELUMBONACEAE
Nelumbo
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Wood 1959
PROTEALES
PROTEACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Grevillea
Bo
de
Macadamia
to
en
m
Banksia
ta
ar
ep
D
PROTEALES PROTEACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Platanus
PLATANACEAE
D
SP
U
/IB
ROSDEAS
ca
ni
t
Bo
Santalales
de
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
Tetracentron
Tetracentronsinense
sinense
ar
ep
D
Trochodendron aralioides
TROCHODENDRACEAE Kubitzki et al. 1993
Tetracentron sinense TROCHODENDRACEAE
Trochodendron aralioides
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Amborellales
Nymphaeales
Austrobaileyales
Chloranthales
SP
U
Magnolideas
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
Monocotiledneas
en
m
ta
ar
ep
Ceratophyllales
D
Eudicotiledneas
APG III 2009
ANITA
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
VASOS
ep
D
SP
Exemplos:
U
/IB
ca
ni
As adaptaes morfolgicas e ecofisiolgicas de
t
Bo
Nymphaeales ao ambiente aqutico.
de
to
en
m
SP
U
/IB
ROSDEAS
Eudicots nucleares
ca
ni
t
Bo
Santalales
de
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
Ranunculales
Proteales
Trochodendrales
Gunnerales
SP
U
/IB
ROSDEAS
Eudicots nucleares
ca
ni
t
Bo
Santalales
de
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
Gunnerales, Gunneraceae - Gunnera
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Gunnerales, Gunneraceae Gunnera
Simbiose
com
Nostoc
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Amborellales
Nymphaeales
APGIII
Austrobaileyales 2009
Chloranthaceae
SP
U
/IB
Magnolideas
ca
ni
t
Bo
de
to
en
Monocotiledneas
m
ta
ar
ep
Eudicotiledneas
D
Ranunculales
Proteales 2-meria
Trochodendrales
Gunnerales
SP
U
/IB
ROSDEAS
Eudicots nucleares
ca
ni
t
Bo
5-meria Santalales
de
PENTAPETALE
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
Ranunculales
Proteales 2-meria
Trochodendrales
Gunnerales
SP
U
/IB
ROSDEAS
ca
ni
t
Bo
4-5-meria Santalales
de
Acanthaceae
to
en
Caryophyllales
m
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
Aesculus
Euphorbia
Acanthaceae plen colporado a porado
Ranunculales
Eudicotiledneas
Proteales basais
Trochodendrales
Gunnerales
SP
ROSDEAS
Eudicots nucleares
U
/IB
c.140 famlias
ca
c. 68.000 spp.
ni
t
(1/4 das angiospermas)
Bo
4-5-meria Santalales
de
plen to
en
Caryophyllales
m
colporado
ta
ar
ep
D
ASTERDEAS
c. 96 famlias
Sinapomorfias de ROSDEAS
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
Onagraceae
ta
ar
ep
D
1. ESTPULAS
Haloragaceae
Sinapomorfias de Rosdeas
2. Reduo do endosperma
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Prunus
Pyrus
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
rbcL
fabdeas
U
atpB
/IB
atp1
ca
estpulas
ni
matR
t
reduo do endosperma
Bo
de
to
en
m
ta
ar
malvdeas
ep
D
VITALES
Vitaceae
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Vitis vinifera
ROSDEAS MALVDEAS
8 ordens/ c. 60 famlias
SP
Sinapomorfias macromoleculares!
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
MYRTALES ROSDEAS MALVDEAS
SP
U
/IB
ca
ni
Novidades evolutivas (sinapomorfias):
t
Bo
de
to
1. Folhas opostas / 2. Reduo das estpulas
en
m
ta
ar
3. Floema interno
ep
D
5. Pontoaes guarnecidas
MYRTALES
SP
Novidades evolutivas
U
/IB
(sinapomorfias):
ca
ni
t
Bo
5. Hipanto
de
to
en
m
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
D
ep
ar
MYRTACEAE
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
Psidium guajava
MYRTACEAE
SP
estpulas reduzidas
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
A, B Feijoa, Myrtaceae
D
C Crypteroniaceae
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Eucalyptus
Syzygium
Ronse De Craene 2010
D
ep
Syzygium
ar
ta
m
MYRTACEAE
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
SP
U
/IB
ca
Syzygium
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Eucalyptus globulus
Myrtaceae PLEN
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
Eucalyptus
m
ta
ar
ep
D
Erdtman 1986
D
ep
ar
ta
m
en
to
MELASTOMATACEAE
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
MYRTALES MELASTOMATACEAE
Tibouchina
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
MYRTALES MELASTOMATACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Medinilla
Ronse De Craene 2010
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
Miconia Huberia
de
to
en
MELASTOMATACEAE
m
ta
ar
ep
D
Lavoisiera
Melastomataceae
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
Lavoisiera
D
ep
ar
ta
m
en
to
MELASTOMATACEAE
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
Microlicia
multicaulis
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
Tibouchina
MELASTOMATACEAE
SP
Pereira et al. 2011
U
Tibouchina sellowiana
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
Tibouchina pulchra
D
Tibouchina pulchra
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Qualea grandiflora
VOCHYSIACEAE - MYRTALES
APG-III ROSDEAS
2009
18S rDNA
SP
rbcL
fabdeas
U
atpB
/IB
atp1
ca
estpulas
ni
matR
t
reduo do endosperma
Bo
de
to
en
m
ta
ar
malvdeas
ep
D
BRASSICALES
BRASSICACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
Brassica oleracea
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
sliqua
sliqua
ROSDEAS MALVDEAS
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
MALVACEAE s.l.
(4.500 spp.)
MALVALES s.l.
SP
U
sinapomorfias:
/IB
ca
ni
t
Bo
rbcL + atpB
de
to
en
m
clice gamosspalo
ta
ar
tricomas estrelados
ep
D
mucilagem
polistemonia (maturao centrfuga)
MALVACEAE
250 gneros
SP
4200 spp.
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
Sinapomorfias:
to
en
m
folhas actindromas
ta
ar
clice valvar
ep
D
corola contorta
nectrios nas spalas
Heywood 1974
SP
U
/IB
Eremalche
ca
ni
t
Bo
Preflorao
de
to imbricativa
en
m
contorta
ta
ar
ep
D
Hibiscus MALVACEAE
Hibiscus
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
MALVACEAE
MALVACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
Abutilon
de
to
en
m
ta
ar
ep
SP
CENTRFUGA
U
/IB
ca
Kitaibelia MALVACEAE Endress 1994
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
MALVACEAE Hibiscus
antera
SP
monoteca
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
tubo estaminal
to
en
m
ta
ar
ep
D
Goethea strictiflora
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
epiclice
Hibiscus coccineus
D
ep
ar
Gossypium
ta
m
MALVACEAE
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
Ceiba pentandra
MALVACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Ceiba erianthos
Ceiba speciosa
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
Malvaceae
Adansonia
MALVACEAE
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
A.B. Joly
de
Adansonia digitata
to
en
m
ta
ar
ep
D
A.B. Joly
Cavanillesia arborea
J.R. Pirani
Theobroma cacao
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
MALVACEAE
MALVACEAE
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
Theobroma cacao
MALVACEAE
Sterculia ceramica
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
rbcL
fabdeas
U
atpB
/IB
atp1
ca
estpulas
ni
matR
t
reduo do endosperma
Bo
de
to
en
m
ta
ar
malvdeas
ep
D
ROSDEAS MALVDEAS
Ordem SAPINDALES
SP
9 famlias, 5.800 spp.
U
/IB
ca
ni
t
sinapomorfias:
Bo
de
rbcL + atpB + 18SrDNA to
en
m
ta
ar
ep
Zanthoxylum
disco nectarfero
qumica diversificada
Rutaceae: leos contendo Terpenos,
Terpenides e Limonides
SP
U
Monoterpenos C10H16
/IB
ca
Triterpenos C30H48
ni
t
Bo
Terpenides so anlogos contendo Oxignio
de
to
Limonides so derivados de Triterpenos
en
m
ta
ar
ep
D
Paullinia
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
Cupaniopsis
to
en
m
ta
ar
ep
SAPINDACEAE
D
SAPINDALES
SAPINDACEAE - variaes cambiais em lianas.
Tamaio et al. 2011
Urvillea
SP
Thinouia
U
/IB
ca
ni
t
corded vascular cylinder (T. restingae) fissured vascular cylinder (U. rufescens )
Bo
de
Serjania
to
en
m
ta
ar
ep
D
compound vascular cylinder (S. fuscifolia) divided vascular cylinder (S. corrugata)
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
Serjania
ta
ar
ep
D
Zanthoxylum
SP
plantsystematics.org plantsystematics.org
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
plantsystematics.org
to
en
m
Citrus
ta
ar
ep
D
plantsystematics.org
Citrus
SP
fruto: baga
U
/IB
ca
ni
t
Bo
Robbins & Weier 1950
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
plantsystematics.org en Pilocarpus
m
Ruta
ta
ar
graveolens
ep
D
nectrio
Pedro Dias
RUTACEAE simpetalia?
SP
U
/IB
Angostura
ca
ni
t
JRPirani
Bo
Almeidea
de
P. Dias
to
en Conchocarpus
JRPirani
m
ta
ar
ep
D
E. Pansarim
Rauia E. Pansarim
Ravenia
Subtribo Galipeinae (tribo Galipeeae, Rutoideae)
as flores tubulosas
oferecem nctar como recurso e
so polinizadas por animais com
probscide ou bico longos.
SP
U
/IB
ca
Almeidea
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
E. Pansarin
E. Pansarin
Beija-flor: Polytmus guainumbi
Borboleta da famlia Pieridae
RUTACEAE - a corola tubulosa no genuinamente
simptala; as ptalas so fundidas aos 5 filetes
alternados a elas ou = pseudossimpetalia
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
plantsystematics.org
Weberling 1989
RUTACEAE trnL-F e rps-16
consenso estrito
Groppo et al. 2008
SP
U
/IB
ca
Necessidade de
ni
t
estudos Galipeeae
Bo
morfolgicos
de
to
acurados! en
m
ta
Correa
ar
ep
D
ANACARDIACEAE - resinas
SAPINDALES mangueira
Mangifera indica
SP
U
aroeiras
/IB
ca
Schinus spp.
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
SAPINDALES
D
ep
ar
ta
m
ANACARDIACEAE
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
ANACARDIACEAE
SAPINDALES
Anacardium occidentale
SP
U
/IB
ca
ni
t
Bo
de
to
en
m
ta
ar
ep
D
Brown 1935
reduo do endosperma 2009
estpulas
APG-III
D
ep
ar
ta
m
en
to
de
Bo
t
ni
ca
/IB
U
SP
ROSDEAS
fabdeas
malvdeas