Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelas
vctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977
08061977Tratado
ProtocoloadicionalI
NDICE ComentariodelProtocoloadicionalIa
losConveniosdeGinebra,2011
PREMBULO
TTULOIDISPOSICIONESGENERALES
Artculo1Principiosgeneralesymbitodeaplicacin
Artculo2Definiciones
Artculo3Principioyfindelaaplicacin
Artculo4EstatutojurdicodelasPartesenconflicto
Artculo5DesignacindelasPotenciasprotectorasydesusustituto
Artculo6Personalcalificado
Artculo7Reuniones
TTULOIIHERIDOS,ENFERMOSYNUFRAGOS
SECCINIPROTECCINGENERAL
Artculo8Terminologa
Artculo9mbitodeaplicacin
Artculo10Proteccinyasistencia
Artculo11Proteccindelapersona
Artculo12Proteccindelasunidadessanitarias
Artculo13Cesacindelaproteccindelasunidadessanitariasciviles
Artculo14Limitacionesalarequisadeunidadessanitariasciviles
Artculo15Proteccindelpersonalsanitarioyreligiosocivil
Artculo16Proteccingeneraldelamisinmdica
Artculo17Cometidodelapoblacincivilydelassociedadesdesocorro
Artculo18Identificacin
Artculo19EstadosneutralesyotrosEstadosquenoseanPartesenconflicto
Artculo20Prohibicindelasrepresalias
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 1/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
SECCINIITRANSPORTESSANITARIOS
Artculo21Vehculossanitarios
Artculo22Buqueshospitalesyembarcacionescosterasdesalvamento
Artculo23Otrosbuquesyembarcacionessanitarios
Artculo24Proteccindelasaeronavessanitarias
Artculo25AeronavessanitariasenzonasnodominadasporlaParteadversa
Artculo26Aeronavessanitariasenzonasdecontactoosimilares
Artculo27AeronavessanitariasenzonasdominadasporlaParteadversa
Artculo28Restriccionesrelativasalusodelasaeronavessanitarias
Artculo29Notificacionesyacuerdosrelativosalasaeronavessanitarias
Artculo30Aterrizajeeinspeccindeaeronavessanitarias
Artculo31EstadosneutralesuotrosEstadosquenoseanPartesenconflicto
SECCINIIIPERSONASDESAPARECIDASYFALLECIDAS
Artculo32Principiogeneral
Artculo33Desaparecidos
Artculo34Restosdelaspersonasfallecidas
TTULOIIIMTODOSYMEDIOSDEGUERRA.ESTATUTODECOMBATIENTEYDEPRISIONERODEGUERRA
SECCINIMTODOSYMEDIOSDEGUERRA
Artculo35Normasfundamentales
Artculo36Armasnuevas
Artculo37Prohibicindelaperfidia
Artculo38Emblemasreconocidos
Artculo39Signosdenacionalidad
Artculo40Cuartel
Artculo41Salvaguardiadelenemigofueradecombate
Artculo42Ocupantesdeaeronaves
SECCINIIESTATUTODECOMBATIENTEYDEPRISIONERODEGUERRA
Artculo43Fuerzasarmadas
Artculo44Combatientesyprisionerosdeguerra
Artculo45Proteccindepersonasquehantomadoparteenlashostilidades
Artculo46Espas
Artculo47Mercenarios
TTULOIVPOBLACINCIVIL
SECCINIPROTECCINGENERALCONTRALOSEFECTOSDELASHOSTILIDADES
CAPTULOINORMAFUNDAMENTALYMBITODEAPLICACIN
Artculo48Normafundamental
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 2/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
Artculo49Definicindeataquesymbitodeaplicacin.
CAPTULOIIPERSONASCIVILESYPOBLACINCIVIL
Artculo50Definicindepersonascivilesydepoblacincivil
Artculo51Proteccindelapoblacincivil
CAPTULOIIIBIENESDECARCTERCIVIL
Artculo52Proteccingeneraldelosbienesdecarctercivil
Artculo53Proteccindelosbienesculturalesydeloslugaresdeculto
Artculo54Proteccindelosbienesindispensablesparalasupervivenciadelapoblacincivil
Artculo55Proteccindelmedioambientenatural
Artculo56Proteccindelasobraseinstalacionesquecontienenfuerzaspeligrosas
CAPTULOIVMEDIDASDEPRECAUCIN
Artculo57Precaucionesenelataque
Artculo58Precaucionescontralosefectosdelosataques
CAPTULOVLOCALIDADESYZONASBAJOPROTECCINESPECIAL
Artculo59Localidadesnodefendidas
Artculo60Zonasdesmilitarizadas
CAPTULOVISERVICIOSDEPROTECCINCIVIL
Artculo61Definicionesymbitodeaplicacin
Artculo62Proteccingeneral
Artculo63Proteccincivilenlosterritoriosocupados
Artculo64OrganismoscivilesdeproteccincivildelosEstadosneutralesuotrosEstadosquenoseanPartesenconflictoy
organismosinternacionalesdeproteccincivil
Artculo65Cesacindelaproteccincivil
Artculo66Identificacin
Artculo67Miembrosdelasfuerzasarmadasyunidadesmilitaresasignadosaorganismosdeproteccincivil
SECCINIISOCORROSENFAVORDELAPOBLACINCIVIL
Artculo68Ambitodeaplicacin
Artculo69Necesidadesesencialesenterritoriosocupados
Artculo70Accionesdesocorro
Artculo71Personalqueparticipaenlasaccionesdesocorro
SECCINIIITRATOALASPERSONASENPODERDEUNAPARTEENCONFLICTO
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 3/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
CAPTULOIMBITODEAPLICACINYPROTECCINDELASPERSONASYDELOSBIENES
Artculo72mbitodeaplicacin
Artculo73Refugiadosyaptridas
Artculo74Reunindefamiliasdispersas
Artculo75Garantasfundamentales
CAPTULOIIMEDIDASENFAVORDELASMUJERESYDELOSNIOS
Artculo76Proteccindelasmujeres
Artculo77Proteccindelosnios
Artculo78Evacuacindelosnios
CAPTULOIIIPERIODISTAS
Artculo79Medidasdeproteccindeperiodistas
TTULOVEJECUCINDELOSCONVENIOSYDELPRESENTEPROTOCOLO
SECCINIDISPOSICIONESGENERALES
Artculo80Medidasdeejecucin
Artculo81ActividadesdelaCruzRojaydeotrasorganizacioneshumanitarias
Artculo82Asesoresjurdicosenlasfuerzasarmadas
Artculo83Difusin
Artculo84Leyesdeaplicacin
SECCINIIREPRESINDELASINFRACCIONESDELOSCONVENIOSODELPRESENTEPROTOCOLO
Artculo85RepresindelasinfraccionesdelpresenteProtocolo
Artculo86Omisiones
Artculo87Deberesdelosjefes
Artculo88Asistenciamutuajudicialenmateriapenal
Artculo89Cooperacin
Artculo90ComisinInternacionaldeEncuesta
Artculo91Responsabilidad
TTULOVIDISPOSICIONESFINALES
Artculo92Firma
Artculo93Ratificacin
Artculo94Adhesin
Artculo95Entradaenvigor
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 4/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
Artculo96RelacionesconvencionalesapartirdelaentradaenvigordelpresenteProtocolo
Artculo97Enmiendas
Artculo98RevisindelAnexo1
Artculo99Denuncia
Artculo100Notificaciones
Artculo101Registro
Artculo102Textosautnticos
AnexoI:Reglamentorelativoalaidentificacin
AnexoI:Reglamentorelativoalaidentificacin(segnfueenmendadoel30denoviembrede1993)
AnexoII:Tarjetadeidentidaddeperiodistaenmisinperligrosa
*******
PREMBULO
LasAltasPartesContratantes,
Proclamandosudeseoardientedequelapazreineentrelospueblos,
Recordandoque,deconformidadconlaCartadelasNacionesUnidas,todoEstadotieneeldeberdeabstenerseensusrelaciones
internacionalesderecurriralaamenazaoalusodelafuerzacontralasoberana,laintegridadterritorialolaindependenciapolticade
cualquierEstado,oencualquierotraformaincompatibleconlospropsitosdelasNacionesUnidas,
Considerandoqueesnecesario,sinembargo,reafirmarydesarrollarlasdisposicionesqueprotegenalasvctimasdelosconflictos
armados,ascomocompletarlasmedidasparareforzarlaaplicacindetalesdisposiciones,
ExpresandosuconviccindequeningunadisposicindelpresenteProtocolonidelosConveniosdeGinebradel12deagostode
1949puedeinterpretarseenelsenfidodequelegitimeoautoricecualquieractodeagresinuotrousodelafuerzaincompatibleconla
CartadelasNacionesUnidas,
Reafirmando,adems,quelasdisposicionesdelosConveniosdeGinebradel12deagostode1949ydelpresenteProtocolodeben
aplicarseplenarnenteentodacircunstanciaatodaslaspersonasprotegidasporesosinstrumentos,sindistincinalgunadecarcter
desfavorablebasadaenlanaturalezaoelorigendelconflictoarmadooenlascausasinvocadasporlasPartesenconflictoo
atribuidasaellas,
Convienenenlosiguiente:
TTULOIDISPOSICIONESGENERALES
Artculo1Principiosgeneralesymbitodeaplicacin
1.LasAltasPartescontratantessecomprometenarespetaryhacerrespetarelpresenteProtocoloentodacircunstancia.
2.EnloscasosnoprevistosenelpresenteProtocolooenotrosacuerdosinternacionales,laspersonascivilesyloscombatientes
quedanbajolaproteccinyelimperiodelosprincipiosdelderechodegentesderivadosdelosusosestablecidos,delosprincipiosde
humanidadydelosdictadosdelaconcienciapblica.
3.ElpresenteProtocolo,quecompletalosConveniosdeGinebradel12deagostode1949paralaproteccindelasvctimasdela
guerra,seaplicarenlassituacionesprevistasenelartculo2comnadichosConvenios.
4.Lassituacionesaqueserefiereelprrafoprecedentecomprendenlosconflictosarmadosenquelospueblosluchancontrala
dominacincolonialylaocupacinextranjeraycontralosregmenesracistas,enelejerciciodelderechodelospueblosalalibre
determinacin,consagradoenlaCartadelasNacionesUnidasyenlaDeclaracinsobrelosprincipiosdederechointernacional
referentesalasrelacionesdeamistadyalacooperacinentrelosEstadosdeconformidadconlaCartadelasNacionesUnidas.
Artculo2Definiciones
ParalosefectosdelpresenteProtocolo:
a)seentiendeporIConvenio,IIConvenio,IIIConvenioyIVConvenio,respectivamente,elConveniodeGinebraparaaliviarla
suertedelosheridosyenfermosdelasfuerzasarmadasencampaa,del12deagostode1949elConveniodeGinebraparaaliviar
lasuertedelosheridos,enfermosynufragosdelasfuerzasarmadasenelmar,del12deagostode1949elConveniodeGinebra
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 5/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
sobreeltratoalosprisionerosdeguerra,del12deagostode1949yelConveniodeGinebrasobrelaproteccindepersonasciviles
entiempodeguerra,del12deagostode1949seentiendeporlosConveniosloscuatroConveniosdeGinebradel12deagostode
1949paralaproteccindelasvctimasdelaguerra
b)seentiendepornormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmadoslascontenidasenlosacuerdos
internacionalesdelosquesonPartelasPartesenconflicto,ascomolosprincipiosynormasgeneralmentereconocidosdederecho
internacionalaplicablesenlosconflictosarmados
c)seentiendeporPotenciaprotectoraunEstadoneutraluotroEstadoquenoseaParteenelconflictoyque,habiendosido
designadoporunaParteenelconflictoyaceptadoporlaParteadversa,estdispuestoadesempearlasfuncionesasignadasala
PotenciaprotectoraporlosConveniosyporelpresenteProtocolo
d)seentiendeporsustitutounaorganizacinquereemplazaalaPotenciaprotectoradeconformidadconlodispuestoenelartculo5.
Artculo3Principioyfindelaaplicacin
Sinperjuiciodelasdisposicionesaplicablesentodomomento:
a)losConveniosyelpresenteProtocoloseaplicarndesdeelcomienzodecualquieradelassituacionesaqueserefiereelartculo1
delpresenteProtocolo
b)laaplicacindelosConveniosydelpresenteProtocolocesar,enelterritoriodelasPartesenconflicto,altrminogeneraldelas
operacionesmilitaresy,enelcasodeterritoriosocupados,altrminodelaocupacin,excepto,enambascircunstancias,paralas
personascuyaliberacindefinitiva,repatriacinoreasentamientotengalugarposteriormente.Talespersonascontinuarn
beneficindosedelasdisposicionespertinentesdelosConveniosydelpresenteProtocolohastasuliberacindefinitiva,repatriacin
oreasentamiento.
Artculo4EstatutojurdicodelasPartesenconflicto
LaaplicacindelosConveniosydelpresenteProtocolo,ascomolacelebracindelosacuerdosprevistosenestosinstrumentos,no
afectarnelestatutojurdicodelasPartesenconflicto.LaocupacindeunterritorioylaaplicacindelosConveniosydelpresente
Protocolonoafectarnalestatutojurdicodelmismo.
Artculo5DesignacindelasPotenciasprotectorasydesusustituto
1.EsdeberdelasPartesenconflicto,desdeelcomienzodeste,asegurarlasupervisinylaejecucindelosConveniosydel
presenteProtocolomediantelaaplicacindelsistemadePotenciasprotectoras,queincluye,entreotrascosas,ladesignacinyla
aceptacindeesasPotencias,conformealodispuestoenlosprrafossiguientes.LasPotenciasprotectorasestarnencargadasde
salvaguardarlosinteresesdelasPartesenconflicto.
2.Desdeelcomienzodeunadelassituacionesaqueserefiereelartculo1,cadaunadelasPartesenconflictodesignarsin
demoraunaPotenciaprotectoraconlafinalidaddeaplicarlosConveniosyelpresenteProtocolo,yautorizar,tambinsindemoray
conlamismafinalidad,laactividaddeunaPotenciaprotectoraque,designadaporlaParteadversa,hayasidoaceptadacomotalpor
ella.
3.SinohahabidodesignacinoaceptacindePotenciaprotectoradesdeelcomienzodeunadelassituacionesaqueserefiereel
artculo1,elComitInternacionaldelaCruzRoja,sinperjuiciodelderechodecualquierotraorganizacinhumanitariaimparciala
hacerloigualmente,ofrecersusbuenosoficiosalasPartesenconflictoconmirasaladesignacinsindemoradeunaPotencia
protectoraquetengaelconsentimientodelasPartesenconflicto.Paraello,elComitpodr,interalia,pediracadaPartequele
remitaunalistadeporlomenoscincoEstadosqueesaParteconsidereaceptablesparaactuarensunombrecomoPotencia
protectoraanteunaParteadversa,ypediracadaunadelasPartesadversasqueleremitaunalistadeporlomenoscincoEstados
queestdispuestaaaceptarparadesempearlafuncindePotenciaprotectoradelaotraPartetaleslistassernremitidasal
ComitdentrodelasdossemanassiguientesalrecibodelapeticinelComitlascotejarysolicitarelasentimientodecualquier
Estadocuyonombrefigureenlasdoslistas.
4.Si,apesardeloqueprecede,nohubierePotenciaprotectora,lasPartesenconflictoaceptarnsindemoraelofrecimientoque
puedahacerelComitInternacionaldelaCruzRojaocualquierotraorganizacinquepresentetodaslasgarantasdeimparcialidady
eficacia,previaslasdebidasconsultascondichasPartesyteniendoencuentalosresultadosdeesasconsultas,paraactuaren
calidaddesustituto.ElejerciciodesusfuncionesportalsustitutoestarsubordinadoalconsentimientodelasPartesenconflictolas
Partesenconflictopondrntodosuempeoenfacilitarlalabordelsustitutoenelcumplimientodesumisinconformealos
ConveniosyalpresenteProtocolo.
5.Deconformidadconelartculo4,ladesignacinylaaceptacindePotenciasprotectorasconlafinalidaddeaplicarlosConvenios
yelpresenteProtocolonoafectarnalestatutojurdicodelasPartesenconflictonialdeningnterritorio,incluidounterritorio
ocupado.
6.ElmantenimientoderelacionesdiplomticasentrelasPartesenconflictooelhechodeconfiarauntercerEstadolaproteccinde
losinteresesdeunaParteylosdesusnacionalesconformealasnormasdederechointernacionalrelativasalasrelaciones
diplomticas,noserobstculoparaladesignacindePotenciasprotectorasconlafinalidaddeaplicarlosConveniosyelpresente
Protocolo.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 6/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
7.TodamencinqueenadelantesehagaenelpresenteProtocolodeunaPotenciaprotectoradesignarigualmentealsustituto.
Artculo6Personalcalificado
1.LasAltasPartescontratantesprocurarn,yaentiempodepaz,conlaasistenciadelasSociedadesnacionalesdelaCruzRoja
(MediaLunaRoja,LenySolRojos),formarpersonalcalificadoparafacilitarlaaplicacindelosConveniosydelpresenteProtocolo
y,enespecial,lasactividadesdelasPotenciasprotectoras.
2.Elreclutamientoylaformacindedichopersonalsondelacompetencianacional.
3.ElComitInternacionaldelaCruzRojatendradisposicindelasAltasPartescontratanteslaslistasdelaspersonasas
formadasquelasAltasPartescontratanteshubierenpreparadoylehubierencomunicadoalefecto.
4.Lascondicionesparalautilizacindelosserviciosdeesepersonalfueradelterritorionacionalser,encadacaso,objetode
acuerdosespecialesentrelasPartesinteresadas.
Artculo7Reuniones
EldepositariodelpresenteProtocolo,apeticindeunaovariasAltasPartescontratantesyconlaaprobacindelamayoradeellas,
convocarunareunindelasAltasPartescontratantesparaestudiarlosproblemasgeneralesrelativosalaaplicacindelos
ConveniosydelProtocolo.
TTULOIIHERIDOS,ENFERMOSYNUFRAGOS
SeccinIProteccingeneral
Artculo8Terminologa
ParalosefectosdelpresenteProtocolo:
a)seentiendeporheridosyenfermoslaspersonas,seanmilitaresociviles,quedebidoauntraumatismo,unaenfermedaduotros
trastornosoincapacidadesdeordenfsicoomental,tengannecesidaddeasistenciaocuidadosmdicosyqueseabstengandetodo
actodehostilidad.Esostrminossontambinaplicablesalasparturientas,alosrecinnacidosyaotraspersonasquepuedanestar
necesitadasdeasistenciaocuidadosmdicosinmediatos,comolosinvlidosylasmujeresencintas,yqueseabstengandetodo
actodehostilidad
b)seentiendepornufragoslaspersonas,seanmilitaresociviles,queseencuentrenensituacindepeligroenelmaroenotras
aguasaconsecuenciadeuninfortunioquelasafecteoqueafectealanaveoaeronavequelastransportaba,yqueseabstengande
todoactodehostilidad.Estaspersonas,siemprequesiganabstenindosedetodoactodehostilidad,continuarnconsiderndose
nufragosdurantesusalvamento,hastaqueadquieranotroestatutodeconformidadconlosConveniosoconelpresenteProtocolo
c)seentiendeporpersonalsanitariolaspersonasdestinadasporunaParteenconflictoexclusivamentealosfinessanitarios
enumeradosenelapartadoe),oalaadministracindelasunidadessanitariasoalfuncionamientooadministracindelosmediosde
transportesanitarios.Eldestinoatalesserviciospodrtenercarcterpermanenteotemporal.Laexpresincomprende:
i)elpersonalsanitario,seamilitarocivil,deunaParteenconflicto,incluidoelmencionadoenlosConveniosIyII,ascomoelde
losorganismosdeproteccincivil
ii)elpersonalsanitariodelasSociedadesnacionalesdelaCruzRoja(MediaLunaRoja,LenySolRojos)yotrassociedades
nacionalesvoluntariasdesocorrodebidamentereconocidasyautorizadasporunaParteenconflicto
iii)elpersonalsanitariodelasunidadesolosmediosdetransportesanitariosmencionadosenelprrafo2delartculo9
d)seentiendeporpersonalreligiosolaspersonas,seanmilitaresociviles,talescomoloscapellanes,dedicadasexclusivamenteal
ejerciciodesuministerioyadscritas:
i)alasfuerzasarmadasdeunaParteenconflicto,
ii)alasunidadessanitariasolosmediosdetransportesanitariosdeunaParteenconflicto,
iii)alasunidadesomediosdetransportesanitariosmencionadosenelprrafo2delartculo9,o
iv)alosorganismosdeproteccincivildeunaParteenconflicto.
Laadscripcindelpersonalreligiosopuedetenercarcterpermanenteotemporal,ysonaplicablesaesepersonallasdisposiciones
pertinentesdelapartadok)
e)seentiendeporunidadessanitariaslosestablecimientosyotrasformaciones,militaresociviles,organizadosconfinessanitarios,
asaber:labsqueda,recogida,transporte,diagnsticootratamiento(incluidoslosprimerosauxilios)delosheridos,enfermosy
nufragos,ascomolaprevencindelasenfermedades.Laexpresincomprende,entreotros,loshospitalesyotrasunidades
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 7/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
similares,loscentrosdetransfusindesangre,loscentroseinstitutosdemedicinapreventivaylosdepsitosdematerialsanitario,
ascomolosalmacenesdematerialsanitarioydeproductosfarmacuticosdeesasunidades.Lasunidadessanitariaspuedenser
fijasomviles,permanentesotemporales
f)seentiendeportransportesanitarioeltransporteportierra,poraguaoporairedelosheridos,enfermosynufragos,delpersonal
sanitariooreligiosoodelequipoymaterialsanitariosprotegidosporlosConveniosyporelpresenteProtocolo
g)seentiendepormediodetransportesanitariotodomediodetransporte,militarocivil,permanenteotemporal,destinado
exclusivamentealtransportesanitario,bajoladireccindeunaautoridadcompetentedeunaParteenconflicto
h)seentiendeporvehculosanitariotodomediodetransportesanitarioportierra
i)seentiendeporbuqueyembarcacinsanitariostodomediodetransportesanitarioporagua
j)seentiendeporaeronavesanitariatodomediodetransportesanitarioporaire
k)sonpermanenteselpersonalsanitario,lasunidadessanitariasylosmediosdetransportesanitariosquesedestinan
exclusivamenteafinessanitariosporunperodoindeterminado.Sontemporaleselpersonalsanitario,lasunidadessanitariasylos
mediosdetransportesanitariosquesededicanexclusivamenteafinessanitariosporperodoslimitadosydurantelatotalidadde
dichosperodos.Mientrasnoseespecifiqueotracosa,lasexpresionespersonalsanitario,unidadsanitariaymediodetransporte
sanitarioabarcanelpersonal,lasunidadesylosmediosdetransportesanitariostantopermanentescomotemporales
l)seentiendeporsignodistintivolacruzroja,lamedialunarojaoellenysolrojossobrefondoblanco,cuandoseutilicenparala
proteccindeunidadesymediosdetransportesanitariosydelpersonalsanitarioyreligioso,suequipoymaterial
m)seentiendeporsealdistintivatodomediodesealizacinespecificadoenelCaptuloIIIdelAnexoIdelpresenteProtocoloy
destinadoexclusivamentealaidentificacindelasunidadesydelosmediosdetransportesanitarios.
Artculo9mbitodeaplicacin
1.ElpresenteTtulo,cuyasdisposicionestienencomofinmejorarlacondicindelosheridos,enfermosynufragos,seaplicara
todoslosafectadosporunasituacinprevistaenelartculo1,sinningunadistincindecarcterdesfavorablepormotivosderaza,
color,sexo,idioma,religinocreencia,opinionespolticasodeotrandole,origennacionalosocial,fortuna,nacimientouotra
condicinocualquierotrocriterioanlogo.
2.Lasdisposicionespertinentesdelosartculos27y32delIConvenioseaplicarnalasunidadessanitariasyalosmediosde
transportesanitariospermanentes(salvolosbuqueshospitales,alosqueseaplicaelartculo25delIIConvenio),ascomoal
personaldeesasunidadesodeesosmediosdetransporte,puestosadisposicindeunaParteenconflictoconfineshumanitarios:
a)porunEstadoneutraluotroEstadoquenoseaParteeneseconflicto
b)porunasociedaddesocorroreconocidayautorizadadetalEstado
c)porunaorganizacininternacionalhumanitariaimparcial.
Artculo10Proteccinyasistencia
1.Todoslosheridos,enfermosynufragos,cualquieraquesealaParteaquepertenezcan,sernrespetadosyprotegidos.
2.Entodacircunstanciaserntratadoshumanamenteyrecibirn,entodalamedidadeloposibleyenelplazomsbreve,los
cuidadosmdicosqueexijasuestado.Noseharentreellosningunadistincinquenoestbasadaencriteriosmdicos.
Artculo11Proteccindelapersona
1.Nosepondrnenpeligro,medianteningunaaccinuomisininjustificada,lasaludnilaintegridadfsicaomentaldelaspersonas
enpoderdelaParteadversaoqueseaninternadas,detenidasoprivadasdelibertadencualquierotraformaacausadeunasituacin
previstaenelartculo1.Porconsiguiente,seprohbesometeralaspersonasaqueserefiereelpresenteartculoacualquieracto
mdicoquenoestindicadoporsuestadodesaludyquenoestdeacuerdoconlasnormasmdicasgeneralmentereconocidasque
seaplicaranenanlogascircunstanciasmdicasalosnacionalesnoprivadosdelibertaddelaPartequerealizaelacto.
2.Seprohbenenparticular,aunquemedieelconsentimientodelasreferidaspersonas:
a)lasmutilacionesfsicas
b)losexperimentosmdicosocientficos
c)lasextraccionesdetejidosurganosparatrasplantes,
salvosiestosactosestnjustificadosenlascondicionesprevistasenelprrafo1.
3.Slopodrnexceptuarsedelaaplicacindelaprohibicinprevistaenelapartadoc)delprrafo2lasdonacionesdesangrepara
transfusionesodepielparainjertos,acondicindequesehaganvoluntariamenteysincoaccinopresinalguna,ynicamentepara
finesteraputicos,encondicionesquecorrespondanalasnormasmdicasgeneralmentereconocidasyaloscontrolesrealizadosen
beneficiotantodeldonantecomodelreceptor.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 8/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
4.ConstituirinfraccingravedelpresenteProtocolotodaaccinuomisindeliberadaquepongagravementeenpeligrolasaludola
integridadfsicaomentaldetodapersonaenpoderdeunaPartedistintadeaquelladelaquedepende,seaqueviolecualquierade
lasprohibicionessealadasenlosprrafos1y2,seaquenocumplalasexigenciasprescritasenelprrafo3.
5.Laspersonasaqueserefiereelprrafo1tienenderechoarechazarcualquierintervencinquirrgica.Encasodequesea
rechazada,elpersonalsanitarioprocurarobtenerunadeclaracinescritaentalsentido,firmadaoreconocidaporelpaciente.
6.TodaParteenconflictollevarunregistromdicodelasdonacionesdesangreparatransfusionesodepielparainjertos,hechas
porlaspersonasaqueserefiereelprrafo1,sidichasdonacionesseefectanbajolaresponsabilidaddeaquellaParte.Adems,
todaParteenconflictoprocurarllevarunregistrodetodoactomdicorealizadorespectoapersonasinternadas,detenidasoen
cualquierotraformaprivadasdelibertadacausadeunasituacinprevistaenelartculo1.Loscitadosregistrosestarnentodo
momentoadisposicindelaPotenciaprotectoraparasuinspeccin.
Artculo12Proteccindelasunidadessanitarias
1.Lasunidadessanitariassernrespetadasyprotegidasentodomomentoynosernobjetodeataque.
2.Elprrafo1seaplicaalasunidadessanitariascivilessiemprequecumplanunadelascondicionessiguientes:
a)perteneceraunadelasPartesenconflicto
b)estarreconocidasyautorizadasporlaautoridadcompetentedeunadelasPartesenconflicto
c)estarautorizadasdeconformidadconelprrafo2delartculo9delpresenteProtocolooelartculo27delIConvenio.
3.LasPartesenconflictopuedennotificarseelemplazamientodesusunidadessanitariasfijas.Laausenciadetalnotificacinno
eximiraningunadelasPartesdeobservarlodispuestoenelprrafo1.
4.Lasunidadessanitariasnosernutilizadasenningunacircunstanciaparatratardeponerobjetivosmilitaresacubiertodelos
ataques.Siemprequeseaposible,lasPartesenconflictoseasegurarndequelasunidadessanitariasnoestnsituadasdemanera
quelosataquescontraobjetivosmilitareslasponganenpeligro.
Artculo13Cesacindelaproteccindelasunidadessanitariasciviles
1.Laproteccindebidaalasunidadessanitariascivilessolamentepodrcesarcuandosehagausodeellas,almargendesusfines
humanitarios,conobjetoderealizaractosperjudicialesparaelenemigo.Sinembargo,laproteccincesarnicamentedespusde
unaintimacinque,habiendofijadocuandoprocedaunplazorazonable,nosurtaefectos.
2.Noseconsiderarnactosperjudicialesparaelenemigo:
a)elhechodequeelpersonaldelaunidadestdotadoconarmasligerasindividualesparasudefensapropiaoladelosheridosy
enfermosasucargo
b)lacustodiadelaunidadporunpiquete,porcentinelasoporunaescolta
c)elhechodequeenlaunidadseencuentrenarmasporttilesymunicionesrecogidasalosheridosyenfermos,annoentregadas
alserviciocompetente
d)lapresenciaentalunidad,porrazonesmdicas,demiembrosdelasfuerzasarmadasuotroscombatientes.
Artculo14Limitacionesalarequisadeunidadessanitariasciviles
1.LaPotenciaocupantetienelaobligacindeasegurarquelasnecesidadesmdicasdelapoblacincivilenelterritorioocupado
sigansiendosatisfechas.
2.LaPotenciaocupantenopodr,portanto,requisarlasunidadessanitariasciviles,suequipo,sumaterialylosserviciosdesu
personal,entantoqueestosrecursosseannecesariosparaprestarlosserviciosmdicosrequeridosporlapoblacincivilypara
continuarlaasistenciamdicadelosheridosoenfermosqueyaestnbajotratamiento.
3.LaPotenciaocupantepodrrequisarlosmencionadosrecursossiemprequecontineobservandolareglageneralprevistaenel
prrafo2ybajolascondicionesparticularessiguientes:
a)quelosrecursosseannecesariosparaeltratamientomdicoinmediatoyapropiadodelosheridosyenfermosdelasfuerzas
armadasdelaPotenciaocupanteodelosprisionerosdeguerra
b)quelarequisasemantenganicamentemientrasexistadichanecesidady
c)queseadoptendisposicionesinmediatasparaquesecontineatendiendolasnecesidadesmdicasdelapoblacincivil,as
comolasdelosheridosyenfermosbajotratamiento,afectadosporlarequisa.
Artculo15Proteccindelpersonalsanitarioyreligiosocivil
1.Elpersonalsanitariocivilserrespetadoyprotegido.
2.Encasonecesarioseproporcionaralpersonalsanitariociviltodalaayudaposibleenaquellaszonasenlasquelosservicios
sanitarioscivilesseencuentrendesorganizadosporrazndelaactividadblica.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 9/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
3.Enlosterritoriosocupados,laPotenciaocupanteproporcionaralpersonalsanitariociviltodaclasedeayudaparaquepueda
desempearsumisinhumanitariadelamejormanera.LaPotenciaocupantenopodrexigirque,enelcumplimientodesumisin,
dichopersonaldprioridadaltratamientodecualquierpersona,salvoporrazonesdeordenmdico.Noseleobligararealizartareas
quenoseancompatiblesconsumisinhumanitaria.
4.Elpersonalsanitariocivilpodrtrasladarsealoslugaresdondesusserviciosseanindispensables,sinperjuiciodelasmedidasde
controlyseguridadquelaParteenconflictointeresadajuzguenecesarias.
5.Elpersonalreligiosocivilserrespetadoyprotegido.SonaplicablesaestaspersonaslasdisposicionesdelosConveniosydel
presenteProtocolorelativasalaproteccinyalaidentificacindelpersonalsanitario.
Artculo16Proteccingeneraldelamisinmdica
1.Nosecastigaranadieporhaberejercidounaactividadmdicaconformeconladeontologa,cualesquieraquefuesenlas
circunstanciasolosbeneficiariosdedichaactividad.
2.Nosepodrobligaralaspersonasqueejerzanunaactividadmdicaarealizaractosniaefectuartrabajoscontrariosala
deontologauotrasnormasmdicasdestinadasaprotegeralosheridosyalosenfermos,oalasdisposicionesdelosConvenioso
delpresenteProtocolo,niaabstenersederealizaractosexigidospordichasnormasodisposiciones.
3.NingunapersonaqueejerzaunaactividadmdicapodrserobligadaadaranadiequepertenezcaaunaParteadversa,oasu
propiaParte,salvoloquedispongalaleydeestaltimaParte,informacinalgunasobrelosheridosylosenfermosqueestno
hayanestadoasistidosporesapersonacuando,ensuopinin,dichainformacinpudieraserperjudicialparalosinteresadosopara
susfamiliares.Noobstante,debernrespetarselasprescripcionessobredeclaracinobligatoriadeenfermedadestransmisibles.
Artculo17Cometidodelapoblacincivilydelassociedadesdesocorro
1.Lapoblacincivilrespetaralosheridos,enfermosynufragos,aunquepertenezcanalaParteadversa,ynoejercerningnacto
deviolenciacontraellos.Seautorizaralapoblacincivilyalassociedadesdesocorro,talescomolasSociedadesnacionalesdela
CruzRoja(MediaLunaRoja,LenySolRojos),inclusoporiniciativapropia,arecogerlosyprestarlescuidados,aunenlasregiones
invadidasuocupadas.Nosemolestar,procesar,condenarnicastigaranadieportalesactoshumanitarios.
2.LasPartesenconflictopodrnhacerunllamamientoalapoblacinciviloalassociedadesdesocorromencionadasenelprrafo1
pararecogeryprestarcuidadosalosheridos,enfermosynufragosyparabuscaralosmuertosycomunicardndeseencuentran
dichasPartesconcedernlaproteccinylasfacilidadesnecesariasaaquellosquerespondanatalllamamiento.SilaParteadversa
adquiereorecuperaelcontroldelareginseguirotorgandoestaproteccinylasfacilidadesmencionadasmientrasseannecesarias.
Artculo18Identificacin
1.CadaParteenconflictoprocurarasegurarquetantoelpersonalsanitarioyreligiosocomolasunidadesylosmediosdetransporte
sanitariospuedanseridentificados.
2.CadaParteenconflictoprocurartambinadoptaryaplicarmtodosyprocedimientosquepermitanidentificarlasunidadesylos
mediosdetransportesanitariosqueutilicenelsignodistintivoysealesdistintivas.
3.Enterritorioocupadoyenzonasenlasquesedesarrollanoesprobablequesedesarrollencombates,elpersonalsanitariocivily
elpersonalreligiosocivilsedarnaconocer,porreglageneral,pormediodelsignodistintivoydeuntarjetadeidentidadque
certifiquesucondicin.
4.Lasunidadesylosmediosdetransportesanitariossernsealados,conelconsentimientodelaautoridadcompetente,medianteel
signodistintivo.Losbuquesyembarcacionesaqueserefiereelartculo22delpresenteProtocolosernsealadosdeacuerdocon
lasdisposicionesdelIIConvenio.
5.AdemsdelsignodistintivoydeacuerdoconlodispuestoenelCaptuloIIIdelAnexoIdelpresenteProtocolo,unaParteen
conflictopodrautorizarelusodesealesdistintivasparaidentificarlasunidadesylosmediosdetransportesanitarios.Attulo
excepcional,enloscasosparticularesprevistosenelCaptuloIIIdelAnexo,losmediosdetransportesanitariospodrnutilizarlas
sealesdistintivassinexhibirelsignodistintivo.
6.Laejecucindelasdisposicionesdelosprrafos1a5seregirporlosCaptulosIaIIIdelAnexoIdelpresenteProtocolo.Las
sealesdestinadas,conformealCaptuloIIIdedichoAnexo,paraelusoexclusivodelasunidadesydelosmediosdetransporte
sanitarios,sloseutilizarn,salvoloprevistoenesteCaptulo,paralaidentificacindelasunidadesydelosmediosdetransporte
sanitariosallespecificados.
7.Esteartculonoautorizaadaralsignodistintivo,entiempodepaz,unusomsamplioqueelestipuladoenelartculo44delI
Convenio.
8.LasdisposicionesdelosConveniosydelpresenteProtocolorelativasalcontroldelusodelsignodistintivoyalaprevenciny
represindesuusoabusivosonaplicablesalassealesdistintivas.
Artculo19EstadosneutralesyotrosEstadosquenoseanPartesenconflicto
LosEstadosneutralesyotrosEstadosquenoseanPartesenconflictoobservarnlasdisposicionespertinentesdelpresente
ProtocolorespectodelaspersonasprotegidasporesteTtuloquepudieranserrecibidasointernadasensusterritorios,ascomode
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 10/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
losmuertosdelasPartesenconflictoquerecogieren.
Artculo20Prohibicindelasrepresalias
SeprohbenlasrepresaliascontralaspersonasylosbienesprotegidosporelpresenteTtulo.
SeccinIITransportessanitarios
Artculo21Vehculossanitarios
LosvehculossanitariossernrespetadosyprotegidosdelmodoprevistoenlosConveniosyelpresenteProtocoloparalasunidades
sanitariasmviles.
Artculo22Buqueshospitalesyembarcacionescosterasdesalvamento
1.LasdisposicionesdelosConveniosrelativas:
a)alosbuquesdescritosenlosartculos22,24,25y27delIIConvenio,
b)asuslanchasdesalvamentoypequeasembarcaciones,
c)asupersonalysustripulaciones,y
d)alosheridos,enfermosynufragosqueseencuentrenabordo,
seaplicarntambinenloscasosenqueesosbuques,lanchasoembarcacionestransportenheridos,enfermosynufragosciviles
quenopertenezcananingunadelascategorasmencionadasenelartculo13delIIConvenio.Esaspersonasciviles,sinembargo,
nopodrnserentregadasaunaParteenconflictoquenosealapropia,nicapturadasenelmar.SisehallarenenpoderdeunaParte
enconflictoquenosealapropia,lessernaplicableslasdisposicionesdelIVConvenioydelpresenteProtocolo.
2.LaproteccinprevistaenlosConveniosparalosbuquesdescritosenelartculos25delIIConvenioseextenderalosbuques
hospitalespuestosadisposicindeunaParteenconflictoconfineshumanitarios:
a)porunEstadoneutraluotroEstadoquenoseaParteeneseconflictoo
b)porunaorganizacininternacionalhumanitariaimparcialsiemprequesecumplanenamboscasoslosrequisitosestablecidosenel
citadoartculo.
3.Lasembarcacionesdescritasenelartculo27delIIConveniosernprotegidasaunquenosehagalanotificacinprevistaenel
mismo.Noobstante,seinvitaalasPartesenconflictoaquesecomuniquenmutuamentetodainformacinquefacilitela
identificacinyelreconocimientodetalesembarcaciones.
Artculo23Otrosbuquesyembarcacionessanitarios
1.Losbuquesyembarcacionessanitariosdistintosdelosmencionadosenelartculo22delpresenteProtocoloyenelartculo38del
IIConvenio,yaseencuentrenenelmaroenotrasaguas,sernrespetadosyprotegidosdelmodoprevistoenlosConveniosyenel
presenteProtocoloparalasunidadessanitariasmviles.Comoesaproteccinslopuedesereficazsiesposibleidentificarlosy
reconocerloscomobuquesyembarcacionessanitarios,talesbuquesdeberanllevarelsignodistintivoy,enlamedidadeloposible,
darcumplimientoalodispuestoenelsegundoprrafodelartculo43delIIConvenio.
2.Losbuquesyembarcacionesaqueserefiereelprrafo1permanecernsujetosalasleyesdelaguerra.Todobuquedeguerraque
navegueenlasuperficieyqueestencondicionesdehacercumplirinmediatamentesuorden,podrordenarlesquesedetengan,que
sealejenoquetomenunadeterminadaruta,ytodaordendeestandoledeberserobedecida.Esosbuquesyembarcacionesno
podrnserdesviadosdeningnotromododesumisinsanitariamientrasseannecesariosparalosheridos,enfermosynufragos
queseencuentrenabordo.
3.Laproteccinqueotorgaelprrafo1slocesarenlascondicionesestablecidasenlosartculos34y35delIIConvenio.Toda
negativainequvocaaobedecerunaordendadaconarregloalodispuestoenelprrafo2constituirunactoperjudicialparael
enemigoalosefectosdelartculo34delIIConvenio.
4.TodaParteenconflictopodrnotificaracualquierParteadversa,conlamayoranticipacinposibleantesdelviaje,elnombre,la
descripcin,lahoraprevistadesalida,larutaylavelocidadestimadadelbuqueoembarcacinsanitarios,enparticularenelcasode
buquesdemsde2.000toneladasbrutas,ypodrsuministrarcualquierotrainformacinquefacilitesuidentificaciny
reconocimiento.LaParteadversaacusarrecibodetalinformacin.
5.Lasdisposicionesdelartculo37delIIConvenioseaplicarnalpersonalsanitarioyreligiosodeesosbuquesyembarcaciones.
6.LasdisposicionespertinentesdelIIConveniosernaplicablesalosheridos,enfermosynufragospertenecientesalascategoras
aqueserefiereelartculo13delIIConvenioyelartculo44delpresenteProtocolo,queseencuentrenabordodeesosbuquesy
embarcacionessanitarios.Losheridos,enfermosynufragoscivilesquenopertenezcanalascategorasmencionadasenelartculo
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 11/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
13delIIConvenio,nopodrnserentregados,sisehallanenelmar,aunaPartequenosealapropianiobligadosaabandonartales
buquesoembarcacionessi,noobstante,sehallanenpoderdeunaParteenconflictoquenosealapropia,estarnamparadosporel
IVConvenioyelpresenteProtocolo.
Artculo24Proteccindelasaeronavessanitarias
LasaeronavessanitariassernrespetadasyprotegidasdeconformidadconlasdisposicionesdelpresenteTtulo.
Artculo25AeronavessanitariasenzonasnodominadasporlaParteadversa
EnlaszonasterrestresdominadasdehechoporfuerzasamigasoenlasmartimasnodominadasdehechoporunaParteadversa,
ascomoensuespacioareo,elrespetoylaproteccindelasaeronavessanitariasdeunaParteenconflictonodependernde
acuerdoalgunoconlaParteadversa.Noobstante,paramayorseguridad,laParteenconflictoqueutilicesusaeronavessanitariasen
taleszonaspodrdaracualquierParteadversalanotificacinprevistaenelartculo29,especialmentecuandoesasaeronaves
efectenvuelosquelasponganalalcancedelossistemasdearmassuperficieairedelaParteadversa.
Artculo26Aeronavessanitariasenzonasdecontactoosimilares
1.Enlaspartesdelazonadecontactoqueestndominadasdehechoporfuerzasamigasyenlaszonascuyodominiodehechono
estclaramenteestablecido,ascomoensuespacioareo,laproteccindelasaeronavessanitariasslopodrserplenamente
eficazsimediaunacuerdoprevioentrelasautoridadesmilitarescompetentesdelasPartesenconflictoconformealoprevistoenel
artculo29.Lasaeronavessanitariasque,afaltadetalacuerdo,operenporsucuentayriesgo,debernnoobstanteserrespetadas
cuandohayansidoreconocidascomotales.
2.Seentiendeporzonadecontactocualquierzonaterrestreenqueloselementosavanzadosdelasfuerzasopuestasestnen
contactounosconotros,enparticularcuandoestnexpuestosatirodirectodesdetierra.
Artculo27AeronavessanitariasenzonasdominadasporlaParteadversa
1.LasaeronavessanitariasdeunaParteenconflictocontinuarnprotegidasmientrassobrevuelenzonasmartimasoterrestres
dominadasdehechoporunaParteadversa,acondicindequeparatalesvuelossehayaobtenidopreviamenteelacuerdodela
autoridadcompetentededichaParteadversa.
2.LaaeronavesanitariaquesobrevueleunazonadominadadehechoporlaParteadversasinelacuerdoprevistoenelprrafo1,o
apartndosedeloconvenido,debidoaunerrordenavegacinoaunasituacindeemergenciaquecomprometalaseguridaddel
vuelo,deberhacertodoloposibleparaidentificarseeinformaralaParteadversaacercadelascircunstanciasenqueseencuentra.
TanprontocomolaParteadversahayareconocidotalaeronavesanitaria,hartodolorazonablementeposibleparadarlaordende
aterrizaroamararaqueserefiereelprrafo1delartculo30oparaadoptarotrasdisposicionesconobjetodesalvaguardarlos
interesesdeesaPartey,enamboscasos,antesderecurriraunataquecontralaaeronave,darletiempodeobedecer.
Artculo28Restriccionesrelativasalusodelasaeronavessanitarias
1.SeprohbealasPartesenconflictoutilizarsusaeronavessanitariasparatratardeobtenerunaventajamilitarsobreunaParte
adversa.Lapresenciadeaeronavessanitariasnopodrutilizarseparatratardeponerobjetivosmilitaresacubiertodeunataque.
2.Lasaeronavessanitariasnoseutilizarnpararecogernitransmitirinformacinmilitarynotransportarnequipoalgunodestinadoa
esosfines.Selesprohbetransportarpersonasocargamentonocomprendidosenladefinicincontenidaenelapartadof)delartculo
8.Noseconsiderarprohibidoeltransporteabordodelosefectospersonalesdelosocupantesodelequipodestinado
exclusivamenteafacilitarlanavegacin,lascomunicacionesolaidentificacin.
3.Lasaeronavessanitariasnotransportarnarmamentoalgunosalvolasarmasporttilesylasmunicionesquehayansidorecogidas
alosheridos,enfermosynufragosquesehallenabordoyqueannohayansidoentregadasalserviciocompetente,ylasarmas
ligerasindividualesqueseannecesariasparaqueelpersonalsanitarioquesehalleabordopuedadefenderseydefenderalos
heridos,enfermosynufragosquetengaasucargo.
4.SalvoacuerdoprevioconlaParteadversa,lasaeronavessanitariasnopodrnutilizarse,alefectuarlosvuelosaqueserefieren
losartculos26y27,parabuscarheridos,enfermosynufragos.
Artculo29Notificacionesyacuerdosrelativosalasaeronavessanitarias
1.Lasnotificacionesaqueserefiereelartculo25ylassolicitudesdeacuerdopreviomencionadasenlosartculos26,27,28,
prrafo4,y31,debernindicarelnmeroprevistodeaeronavessanitarias,susplanesdevueloymediosdeidentificacintales
notificacionesysolicitudesseinterpretarnenelsentidodequelosvuelosseefectuarnconformealasdisposicionesdelartculo
28.
2.LaPartequerecibaunanotificacinhechaenvirtuddelartculo25acusarrecibodeellasindemora.
3.LaPartequerecibaunasolicituddeacuerdopreviohechaenvirtuddeloprevistoenlosartculos26,27,28,prrafo4,o31,
notificartanrpidamentecomoseaposiblealaPartequehayahechotalsolicitud:
a)laaceptacindelasolicitud
b)ladenegacindelasolicitudo
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 12/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
c)unapropuestaalternativarazonablealasolicitud.Podrtambinproponerunaprohibicinorestriccindeotrosvuelosenlazona
dequesetrateduranteelperodoconsiderado.SilaPartequehapresentadolasolicitudaceptaesascontrapropuestasnotificarsu
aceptacinalaotraParte.
4.LasPartestomarnlasmedidasnecesariasparaquepuedanhacerseesasnotificacionesyacuerdossinprdidadetiempo.
5.LasPartestomarntambinlasmedidasnecesariasparaqueloesencialdetalesnotificacionesyacuerdossedifunda
rpidamenteentrelasunidadesmilitaresinteresadas,lasqueserninformadassobrelosmediosdeidentificacinqueutilizarnlas
aeronavessanitariasdequesetrate.
Artculo30Aterrizajeeinspeccindeaeronavessanitarias
1.LasaeronavessanitariasquesobrevuelenzonasdominadasdehechoporlaParteadversaozonascuyodominionoest
claramenteestablecidopodrnserintimadasaaterrizaro,ensucaso,aamarar,afindequeseprocedaalainspeccinprevistaen
losprrafossiguientes.Lasaeronavessanitariasobedecerntalintimacin.
2.Siunadetalesaeronavesaterrizaoamara,obedeciendoaunaintimacinoporcualquierotracircunstancia,slopodrserobjeto
deinspeccinparacomprobarlosextremosaquehacenreferencialosprrafos3y4deesteartculo.Lainspeccinseriniciadasin
demorayefectuadarpidamente.LaPartequeprocedaalainspeccinnoexigirqueseandesembarcadosdelaaeronavelos
heridosyenfermos,amenosqueelloseaindispensableparalainspeccin.EntodocasoesaPartecuidardequeesainspeccino
esedesembarquenoagraveelestadodelosheridosyenfermos.
3.Silainspeccinrevelaquelaaeronave:
a)esunaaeronavesanitariaenelsentidodelapartadoj)delartculo8,
b)nocontravienelascondicionesprescritasenelartculo28,y
c)nohaefectuadoelvuelosinacuerdopreviooenviolacindelmismocuandotalacuerdoserequiera,laaeronaveylosocupantes
delamismaquepertenezcanaunaParteadversaoaunEstadoneutraloaotrostadoquenoseaParteenelconflictosern
autorizadosaproseguirelvuelosindemora.
4.Silainspeccinrevelaquelaaeronave:
a)noesunaaeronavesanitariaenelsentidodelapartadoj)delartculo8,
b)contravienelascondicionesprescritasenelartculo28,o
c)haefectuadoelvuelosinacuerdopreviooenviolacindeunacuerdopreviocuandotalacuerdoserequiera,laaeronavepodrser
apresada.SusocupantesserntratadosconformealasdisposicionespertinentesdelosConveniosydelpresenteProtocolo.Toda
aeronaveapresadaquehayaestadodestinadaaservirdeaeronavesanitariapermanenteslopodrserutilizadaenlosucesivocomo
aeronavesanitaria.
Artculo31EstadosneutralesuotrosEstadosquenoseanPartesenconflicto
1.LasaeronavessanitariasnopodrnsobrevolarelterritoriodeunEstadoneutralodeotroEstadoquenoseaParteenelconflicto,ni
aterrizaroamararenl,salvoenvirtuddeacuerdoprevio.Sinembargo,demediartalacuerdo,esasaeronavessernrespetadas
mientrasdureelvueloydurantelaseventualesescalasentalterritorio.Noobstante,debernobedecertodaintimacindeaterrizaro,
ensucaso,amarar.
2.Laaeronavesanitariaque,sinacuerdopreviooapartndosedeloestipuladoenunacuerdo,sobrevueleelterritoriodeunEstado
neutralodeotroEstadoquenoseaParteenconflicto,porerrordenavegacinoacausadeunasituacindeemergenciaqueafecte
alaseguridaddelvuelo,hartodoloposibleparanotificarsuvueloyhacerseidentificar.TanprontocomodichoEstadohaya
reconocidotalaeronavesanitaria,hartodolorazonablementeposiblepordarlaordendeaterrizaroamararaqueserefiereelprrafo
1delartculo30oparaadoptarotrasdisposicionesconobjetodesalvaguardarlosinteresesdeeseEstadoy,enamboscasos,dara
laaeronavetiempoparaobedecer,antesderecurriraunataque.
3.Siunaaeronavesanitaria,conacuerdopreviooenlascircunstanciasmencionadasenelprrafo2,aterrizaoamaraenelterritorio
deunEstadoneutralodeotroEstadoquenoseaParteenelconflicto,obedeciendoaunaintimacinoporcualquierotra
circunstancia,quedarsujetaainspeccinparadeterminarsisetratadeunaaeronavesanitaria.Lainspeccinseriniciadasin
demorayefectuadarpidamente.LaPartequeprocedaalainspeccinnoexigirqueseandesembarcadosdelaaeronavelos
heridosyenfermosquedependendelaPartequeutilicelaaeronaveamenosqueelloseaindispensableparalainspeccin.Entodo
caso,esaPartecuidardequetalinspeccinodesembarquenoagraveelestadodelosheridosyenfermos.Silainspeccinrevela
quelaaeronaveesefectivamenteunaaeronavesanitaria,esaaeronaveconsusocupantes,salvolosquedebanserretenidosde
conformidadconlasnormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmados,serautorizadaaproseguirsuvuelo,y
recibirlasfacilidadesapropiadasparaello.Silainspeccinrevelaqueesaaeronavenoesunaaeronavesanitaria,laaeronaveser
apresadaysusocupantesserntratadosconformealodispuestoenelprrafo4.
4.Conexcepcindelosqueseandesembarcadostemporalmente,losheridos,enfermosynufragosdesembarcadosdeuna
aeronavesanitariaconelasentimientodelaautoridadlocalenelterritoriodeunEstadoneutralodeotroEstadoquenoseaParteen
conflictodebern,salvoqueesteEstadoylasPartesenconflictoacuerdenotracosa,quedarbajolacustodiadedichaautoridad
cuandolasnormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmadosasloexijan,deformaquenopuedanvolvera
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 13/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
participarenlashostilidades.LosgastosdehospitalizacinydeinternamientocorrernacargodelEstadoaquepertenezcantales
personas.
5.LosEstadosneutralesuotrosEstadosquenoseanPartesenconflictoaplicarnporigualatodaslasPartesenconflictolas
condicionesyrestriccioneseventualesrespectoalsobrevuelodesuterritorioporaeronavessanitariasoalaterrizajedeellasenel
mismo.
SeccinIIIPersonasdesaparecidasyfallecidas
Artculo32Principiogeneral
EnlaaplicacindelapresenteSeccin,lasactividadesdelasAltasPartescontratantes,delasPartesenconflictoydelas
organizacioneshumanitariasinternacionalesmencionadasenlosConveniosyenelpresenteProtocolodebernestarmotivadasante
todoporelderechoqueasistealasfamiliasdeconocerlasuertedesusmiembros.
Artculo33Desaparecidos
1.Tanprontocomolascircunstanciaslopermitan,yamstardardesdeelfindelashostilidadesactivas,cadaParteenconflicto
buscarlaspersonascuyadesaparicinhayasealadounaParteadversa.Afindefacilitartalbsqueda,esaParteadversa
comunicartodaslasinformacionespertinentessobrelaspersonasdequesetrate.
2.Conobjetodefacilitarlaobtencindeinformacindeconformidadconlodispuestoenelprrafoanterior,cadaParteenconflicto
deber,conrespectoalaspersonasquenosebeneficiendecondicionesmsfavorablesenvirtuddelosConveniosodelpresente
Protocolo:
a)registrarenlaformadispuestaenelartculo138delIVConveniolainformacinsobretalespersonas,cuandohubieransido
detenidas,encarceladasomantenidasencualquierotraformadecautiveriodurantemsdedossemanascomoconsecuenciadelas
hostilidadesodelaocupacinohubieranfallecidoduranteunperododedetencin
b)entodalamedidadeloposible,facilitary,desernecesario,efectuarlabsquedayelregistrodelainformacinrelativaatales
personassihubieranfallecidoenotrascircunstanciascomoconsecuenciadelashostilidadesodelaocupacin.
3.Lainformacinsobrelaspersonascuyadesaparicinsehayasealado,deconformidadconelprrafo1,ylassolicitudesdedicha
informacinserntransmitidasdirectamenteoporconductodelaPotenciaprotectora,delaAgenciaCentraldeBsquedadelComit
InternacionaldelaCruzRoja,odelasSociedadesnacionalesdelaCruzRoja(MediaLunaRoja,LenySolRojos).Cuandola
informacinnoseatransmitidaporconductodelComitInternacionaldelaCruzRojaydesuAgenciaCentraldeBsqueda,cada
ParteenconflictovelarporquetalinformacinseatambinfacilitadaaesaAgencia.
4.LasPartesenconflictoseesforzarnporponersedeacuerdosobredisposicionesquepermitanquegruposconstituidosalefecto
busquen,identifiquenyrecuperenlosmuertosenlaszonasdelcampodebatallaesasdisposicionespodrnprever,cuandoproceda,
quetalesgruposvayanacompaadosdepersonaldelaParteadversamientrasllevenacaboesasmisionesenzonascontroladas
porella.Elpersonaldetalesgruposdeberserrespetadoyprotegidomientrassedediqueexclusivamenteatalesmisiones.
Artculo34Restosdelaspersonasfallecidas
1.Losrestosdelaspersonasfallecidasaconsecuenciadelaocupacinomientrassehallabandetenidasporcausadelaocupacin
odelashostilidades,ylosdelaspersonasquenofuerennacionalesdelpasenquehayanfallecidoaconsecuenciadelas
hostilidades,debenserrespetadosylassepulturasdetodasesaspersonassernrespetadas,conservadasymarcadassegnlo
previstoenelartculo130delIVConvenio,entantoquetalesrestosysepulturasnosebeneficiendecondicionesmsfavorablesen
virtuddelosConveniosydelpresenteProtocolo.
2.TanprontocomolascircunstanciasylasrelacionesentrelasPartesadversaslopermitan,lasAltasPartescontratantesencuyos
territoriosseencuentrenlastumbasy,ensucaso,otroslugaresdondesehallenlosrestosdelaspersonasfallecidascomo
consecuenciadelashostilidades,durantelaocupacinomientrassehallabandetenidas,celebrarnacuerdosafinde:
a)facilitaralosmiembrosdelasfamiliasdelosfallecidosyalosrepresentantesdelosserviciosoficialesderegistrodetumbasel
accesoalassepulturas,ydeterminarlasdisposicionesdeordenprcticoparatalacceso
b)asegurarlaproteccinyelmantenimientopermanentesdetalessepulturas
c)facilitarlarepatriacindelosrestosdelaspersonasfallecidasyladevolucindelosefectospersonalesalpasdeorigen,a
solicituddeesepaso,salvoqueelmismoseopusieraaello,asolicituddelosparientesmsprximos.
3.Afaltadelosacuerdosprevistosenlosapartadosb)oc)delprrafo2ysielpasdeorigendeesaspersonasfallecidasnoest
dispuestoasufragarlosgastoscorrespondientesalmantenimientodetalessepulturas,laAltaPartecontratanteencuyoterritoriose
encuentrentalessepulturaspodrofrecerfacilidadesparaladevolucindelosrestosalpasdeorigen.Sitalofrecimientonofuera
aceptado,laAltaPartecontratante,transcurridoscincoaosdesdelafechadelofrecimientoyprevialadebidanotificacinalpasde
origen,podraplicarlasdisposicionesprevistasensulegislacinenmateriadecementeriosysepulturas.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 14/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
4.LaAltaPartecontratanteencuyoterritorioseencuentrenlassepulturasaqueserefiereelpresenteartculoslopodrexhumarlos
restos:
a)envirtuddelodispuestoenelapartadoc)delprrafo2yenelprrafo3,o
b)cuandolaexhumacinconstituyaunanecesidadimperiosadeinterspblico,incluidosloscasosdenecesidadsanitariaode
investigacinadministrativaojudicial,encuyocasolaAltaPartecontratantedeberguardarentodomomentoeldebidorespetoalos
restosycomunicaralpasdeorigensuintencindeexhumarlos,transmitindoledetallessobreellugarenqueseproponedarles
nuevasepultura.
TTULOIIIMTODOSYMEDIOSDEGUERRA.
ESTATUTODECOMBATIENTEYDEPRISIONERODEGUERRA
SeccinIMtodosymediosdeGuerra
Artculo35Normasfundamentales
1.Entodoconflictoarmado,elderechodelasPartesenconflictoaelegirlosmtodosomediosdehacerlaguerranoesilimitado.
2.Quedaprohibidoelempleodearmas,proyectiles,materiasymtodosdehacerlaguerradetalndolequecausenmalessuperfluos
osufrimientosinnecesarios.
3.Quedaprohibidoelempleodemtodosomediosdehacerlaguerraquehayansidoconcebidosparacausar,odelosquequepa
preverquecausen,daosextensos,duraderosygravesalmedioambientenatural.
Artculo36Armasnuevas
CuandounaAltaPartecontratanteestudie,desarrolle,adquieraoadopteunanuevaarma,onuevosmediosomtodosdeguerra,
tendrlaobligacindedeterminarsisuempleo,enciertascondicionesoentodaslascircunstancias,estaraprohibidoporelpresente
ProtocolooporcualquierotranormadederechointernacionalaplicableaesaAltaPartecontratante.
Artculo37Prohibicindelaperfidia
1.Quedaprohibidomatar,herirocapturaraunadversariovalindosedemediosprfidos.Constituirnperfidialosactosque,apelando
alabuenafedeunadversarioconintencindetraicionarla,denaentenderastequetienederechoaproteccin,oqueestobligado
aconcederla,deconformidadconlasnormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmados.Sonejemplosdeperfidia
losactossiguientes:
a)simularlaintencindenegociarbajobanderadeparlamentooderendicin
b)simularunaincapacitacinporheridasoenfermedad
c)simularelestatutodepersonacivil,nocombatientey
d)simularqueseposeeunestatutodeproteccin,medianteelusodesignos,emblemasouniformesdelasNacionesUnidasode
EstadosneutralesodeotrosEstadosquenoseanPartesenelconflicto.
2.Noestnprohibidaslasestratagemas.Sonestratagemaslosactosquetienenporobjetoinduciraerroraunadversarioohacerle
cometerimprudencias,peroquenoinfringenningunanormadederechointernacionalaplicableenlosconflictosarmados,nison
prfidosyaquenoapelanalabuenafedeunadversarioconrespectoalaproteccinprevistaenesederecho.Sonejemplosde
estratagemaslosactossiguientes:elcamuflaje,lasaagazas,lasoperacionessimuladasylasinformacionesfalsas.
Artculo38Emblemasreconocidos
1.Quedaprohibidohacerusoindebidodelsignodistintivodelacruzroja,delamedialunarojaodellenysolrojosodeotros
emblemas,signososealesestablecidosenlosConveniosoenelpresenteProtocolo.Quedaprohibidotambinabusar
deliberadamente,enunconflictoarmado,deotrosemblemas,signososealesprotectoresinternacionalmentereconocidos,incluidos
labanderadeparlamentoyelemblemaprotectordelosbienesculturales.
2.QuedaprohibidohacerusodelemblemadistintivodelasNacionesUnidas,salvoenloscasosenqueesaOrganizacinloautorice.
Artculo39Signosdenacionalidad
1.Quedaprohibidohacerusoenunconflictoarmadodelasbanderasodelosemblemas,insigniasouniformesmilitaresdeEstados
neutralesodeotrosEstadosquenoseanPartesenelconflicto.
2.Quedaprohibidohacerusodelasbanderasodelosemblemas,insigniasouniformesmilitaresdePartesadversasdurantelos
ataques,oparacubrir,favorecer,protegeruobstaculizaroperacionesmilitares.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 15/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
3.Ningunadelasdisposicionesdelpresenteartculoodelartculo37,prrafo1,d),afectaralasnormasexistentesdederecho
internacionalgeneralmentereconocidasqueseanaplicablesalespionajeoalusodelabanderaeneldesarrollodelosconflictos
armadosenelmar.
Artculo40Cuartel
Quedaprohibidoordenarquenohayasupervivientes,amenazarconelloaladversariooconducirlashostilidadesenfuncindetal
decisin.
Artculo41Salvaguardiadelenemigofueradecombate
1.Ningunapersonapodrserobjetodeataquecuandosereconozcao,atendidaslascircunstancias,debareconocersequeest
fueradecombate.
2.Estfueradecombatetodapersona:
a)queestenpoderdeunaParteadversa
b)queexpreseclaramentesuintencinderendirseo
c)queestinconscienteoincapacitadaencualquierotraformaacausadeheridasodeenfermedadysea,porconsiguiente,incapaz
dedefenderse
ysiempreque,encualquieradeesoscasos,seabstengadetodoactohostilynotratedeevadirse.
3.CuandolaspersonasquetenganderechoalaproteccindequegozanlosprisionerosdeguerrahayancadoenpoderdeunaParte
adversaencondicionesdecombateinhabitualesqueimpidansuevacuacinenlaformaprevistaenlaSeccinIdelTtuloIIIdelIII
Convenio,sernliberadas,debiendoadoptarsetodaslasprecaucionesposiblesparagarantizarsuseguridad.
Artculo42Ocupantesdeaeronaves
1.Ningunapersonaqueselanceenparacadasdeunaaeronaveenpeligroseratacadadurantesudescenso.
2.AlllegaratierraenterritoriocontroladoporunaParteadversa,lapersonaquesehayalanzadoenparacadasdeunaaeronaveen
peligrodeberteneroportunidadderendirseantesdeseratacada,amenosqueseamanifiestoqueestrealizandounactohostil.
3.Lastropasaerotransportadasnoquedarnprotegidasporesteartculo.
SeccinIIEstatutodecombatienteydeprisionerodeguerra
Artculo43Fuerzasarmadas
1.LasfuerzasarmadasdeunaParteenconflictosecomponendetodaslasfuerzas,gruposyunidadesarmadosyorganizados,
colocadosbajounmandoresponsabledelaconductadesussubordinadosanteesaParte,auncuandostaestrepresentadaporun
gobiernooporunaautoridadnoreconocidosporunaParteadversa.Talesfuerzasarmadasdebernestarsometidasaunrgimende
disciplinainternaquehagacumplir,interalia,lasnormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmados.
2.LosmiembrosdelasfuerzasarmadasdeunaParteenconflicto(salvoaquellosqueformenpartedelpersonalsanitarioyreligiosoa
queserefiereelartculo33delIIIConvenio)soncombatientes,esdecir,tienenderechoaparticipardirectamenteenlashostilidades.
3.SiemprequeunaParteenconflictoincorporeasusfuerzasarmadasunorganismoparamilitarounservicioarmadoencargadode
velarporelordenpblico,debernotificarloalasotrasPartesenconflicto.
Artculo44Combatientesyprisionerosdeguerra
1.Todocombatiente,talcomoquedadefinidoenelartculo43,quecaigaenpoderdeunaParteadversaserprisionerodeguerra.
2.Aunquetodosloscombatientesestnobligadosaobservarlasnormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictos
armados,laviolacindetalesnormasnoprivarauncombatientedesuderechoaserconsideradocomotalo,sicaeenpoderde
unaParteadversa,desuderechoaserconsideradoprisionerodeguerra,salvolodispuestoenlosprrafos3y4.
3.Conobjetodepromoverlaproteccindelapoblacincivilcontralosefectosdelashostilidades,loscombatientesestnobligados
adistinguirsedelapoblacincivilenelcursodeunataqueodeunaoperacinmilitarpreparatoriadeunataque.Sinembargo,dado
queenlosconflictosarmadoshaysituacionesenlasque,debidoalandoledelashostilidades,uncombatientearmadonopuede
distinguirsedelapoblacincivil,dichocombatienteconservarsuestatutodetalsiempreque,enesascircunstancias,llevesus
armasabiertamente:
a)durantetodoenfrentamientomilitary
b)duranteeltiempoenqueseavisibleparaelenemigomientrasesttomandoparteenundesplieguemilitarprevioallanzamientode
unataqueenelquevaaparticipar.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 16/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
Noseconsiderarncomoactosprfidos,enelsentidodelapartadoc)delprrafo1delartculo37,losactosenqueconcurranlas
condicionesenunciadasenelpresenteprrafo.
4.ElcombatientequecaigaenpoderdeunaParteadversaynorenalascondicionesenunciadasenlasegundafrasedelprrafo3,
perderelderechoaserconsideradocomoprisionerodeguerra,pero,noobstante,recibirlasproteccionesequivalentes,entodos
lossentidos,alasotorgadasalosprisionerosdeguerraporelIIIConvenioyelpresenteProtocolo.Estaproteccincomprendelas
proteccionesequivalentesalasotorgadasalosprisionerosdeguerraporelIIIConvenioenelcasodequetalpersonaseajuzgaday
sancionadaporcualquierinfraccinquehayacometido.
5.ElcombatientequecaigaenpoderdeunaParteadversamientrasnoparticipaenunataquenienunaoperacinmilitarpreparatoria
deunataque,noperder,aconsecuenciadesusactividadesanteriores,elderechoaserconsideradocomocombatienteyprisionero
deguerra.
6.Elpresenteartculonoprivaraunapersonadelderechoaserconsideradacomoprisionerodeguerraconformealartculo4delIII
Convenio.
7.ElpropsitodelpresenteartculonoesmodificarlaprcticageneralmenteaceptadaporlosEstadosenloquerespectaaluniforme
quehandellevarloscombatientespertenecientesalasunidadesarmadasregularesyuniformadasdeunaParteenconflicto.
8.Ademsdelascategorasdepersonasmencionadasenelartculo13delosConveniosIyII,todoslosmiembrosdelasfuerzas
armadasdeunaParteenunconflicto,talcomosedefinenenelartculo43delpresenteProtocolo,tendrnderechoalaproteccin
concedidaenvirtuddeesosConveniossiestnheridosoenfermoso,enelcasodelIIConvenio,sisonnufragosenelmaroen
otrasaguas.
Artculo45Proteccindepersonasquehantomadoparteenlashostilidades
1.LapersonaqueparticipeenlashostilidadesycaigaenpoderdeunaParteadversasepresumirprisionerodeguerray,por
consiguiente,estarprotegidaporelIIIConveniocuandoreivindiqueelestatutodelprisionerodeguerra,cuandoparezcatener
derechoalmismo,ocuandolaPartedequedependareivindiqueeseestatutoensufavormedianteunanotificacinalaPotencia
detenedoraoalaPotenciaprotectora.Sihubierealgunadudarespectoasuderechoalestatutodeprisionerodeguerra,talpersona
continuarbeneficindosedeesteestatutoy,enconsecuencia,seguirgozandodelaproteccindelIIIConvenioydelpresente
Protocolohastaqueuntribunalcompetentehayadecididoalrespecto.
2.Lapersonaque,habiendocadoenpoderdeunaParteadversa,noestdetenidacomoprisionerodeguerrayvayaaserjuzgada
poresaParteconmotivodeunainfraccinqueguarderelacinconlashostilidadespodrhacervalersuderechoalestatutode
prisionerodeguerraanteuntribunaljudicialyaquesedecidaestacuestin.Siemprequenoseacontrarioalprocedimientoaplicable,
esacuestinsedecidirantesdequeeltribunalsepronunciesobrelainfraccin.LosrepresentantesdelaPotenciaprotectora
tendrnderechoaasistiralasactuacionesenquedebadirimirselacuestin,amenosque,excepcionalmenteyenintersdela
seguridaddelEstado,talesactuacionessecelebrenapuertacerrada.Enestecaso,laPotenciaencuyopoderseencuentrela
personainformaralrespectoalaPotenciaprotectora.
3.Lapersonaquehayatomadoparteenlashostilidadesynotengaderechoalestatutodeprisionerodeguerranidisfrutedeuntrato
msfavorabledeconformidadconlodispuestoenelIVConvenio,tendrderechoentodomomentoalaproteccindelartculo75del
presenteProtocolo.Talpersona,cuandoseencuentreenterritorioocupadoysiemprequenosehalledetenidacomoespa,disfrutar
tambin,noobstanteloestablecidoenelartculo5delIVConvenio,delosderechosdecomunicacinprevistosenese
Convenio.Artculo
Artculo46Espas
1.NoobstantecualquierotradisposicindelosConveniosodelpresenteProtocolo,elmiembrodelasfuerzasarmadasdeunaParte
enconflictoquecaigaenpoderdeunaParteadversamientrasrealiceactividadesdeespionajenotendrderechoalestatutode
prisionerodeguerraypodrsertratadocomoespa.
2.NoseconsiderarquerealizaactividadesdeespionajeelmiembrodelasfuerzasarmadasdeunaParteenconflictoque,enfavor
deesaParte,recojaointenterecogerinformacindentrodeunterritoriocontroladoporunaParteadversasiempreque,alhacerlo,
vistaeluniformedelasfuerzasarmadasaquepertenezca.
3.NoseconsiderarquerealizaactividadesdeespionajeelmiembrodelasfuerzasarmadasdeunaParteenconflictoquesea
residenteenterritorioocupadoporunaParteadversayque,enfavordelaPartedequedepende,recojaointenterecogerinformacin
deintersmilitardentrodeeseterritorio,salvoquelohagamediantepretextosfalsosoprocedademododeliberadamente
clandestino.Adems,eseresidentenoperdersuderechoalestatutodeprisionerodeguerraynopodrsertratadocomoespaa
menosqueseacapturadomientrasrealiceactividadesdeespionaje.
4.ElmiembrodelasfuerzasarmadasdeunaParteenconflictoquenosearesidenteenterritorioocupadoporunaParteadversay
quehayarealizadoactividadesdeespionajeeneseterritorio,noperdersuderechoalestatutodeprisionerodeguerraynopodrser
tratadocomoespaamenosqueseacapturadoantesdereintegrarsealasfuerzasarmadasaquepertenezca.
Artculo47Mercenarios
1.Losmercenariosnotendrnderechoalestatutodecombatienteodeprisionerodeguerra.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 17/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
2.Seentiendepormercenariotodapersona:
a)quehayasidoespecialmentereclutada,localmenteoenelextranjero,afindecombatirenunconflictoarmado
b)que,dehecho,tomepartedirectaenlashostilidades
c)quetomeparteenlashostilidadesanimadaesencialmenteporeldeseodeobtenerunprovechopersonalyalaquesehaga
efectivamentelapromesa,porunaParteenconflictooennombredeella,deunaretribucinmaterialconsiderablementesuperiorala
prometidaoabonadaaloscombatientesdegradoyfuncionessimilaresalasfuerzasarmadasdeesaParte
d)quenoseanacionaldeunaParteenconflictoniresidenteenunterritoriocontroladoporunaParteenconflicto
e)quenoseamiembrodelasfuerzasarmadasdeunaParteenconflictoy
f)quenohayasidoenviadaenmisinoficialcomomiembrodesusfuerzasarmadasporunEstadoquenoesParteenconflicto.
TTULOIVPOBLACINCIVIL
SeccinIProteccingeneralcontralosefectosdelashostilidades
CaptuloINormafundamentalymbitodeaplicacin
Artculo48Normafundamental
Afindegarantizarelrespetoylaproteccindelapoblacincivilydelosbienesdecarctercivil,lasPartesenconflictoharn
distincinentodomomentoentrepoblacincivilycombatientes,yentrebienesdecarctercivilyobjetivosmilitaresy,en
consecuencia,dirigirnsusoperacionesnicamentecontraobjetivosmilitares.
Artculo49Definicindeataquesymbitodeaplicacin
1.Seentiendeporataqueslosactosdeviolenciacontraeladversario,seanofensivosodefensivos.
2.LasdisposicionesdelpresenteProtocolorespectoalosataquessernaplicablesatodoslosataquesencualquierterritoriodonde
serealicen,inclusiveenelterritorionacionalquepertenezcaaunaParteenconflicto,peroquesehallebajoelcontroldeunaParte
adversa.
3.LasdisposicionesdelapresenteSeccinseaplicarnacualquieroperacindeguerraterrestre,navaloareaquepuedaafectaren
tierraalapoblacincivil,alaspersonascivilesyalosbienesdecarctercivil.Seaplicarntambinatodoslosataquesdesdeel
marodesdeelairecontraobjetivosentierra,peronoafectarndeotromodoalasnormasdederechointernacionalaplicablesenlos
conflictosarmadosenelmaroenelaire.
4.LasdisposicionesdelapresenteSeccincompletanlasnormasrelativasalaproteccinhumanitariacontenidasenelIVConvenio,
particularmenteensuTtuloII,yenlosdemsacuerdosinternacionalesqueobliguenalasAltasPartescontratantes,ascomolas
otrasnormasdederechointernacionalqueserefierenalaproteccindelaspersonascivilesydelosbienesdecarctercivilcontra
losefectosdelashostilidadesentierra,enelmaroenelaire.
CaptuloIIPersonascivilesypoblacincivil
Artculo50Definicindepersonascivilesydepoblacincivil
1.Espersonacivilcualquieraquenopertenezcaaunadelascategorasdepersonasaqueserefierenelartculo4,A.1),2),3),y6),
delIIIConvenio,yelartculo43delpresenteProtocolo.Encasodedudaacercadelacondicindeunapersona,selaconsiderar
comocivil.
2.Lapoblacincivilcomprendeatodaslaspersonasciviles.
3.Lapresenciaentrepoblacincivildepersonascuyacondicinnorespondaaladefinicindepersonacivilnoprivaaesapoblacin
desucalidaddecivil.
Artculo51Proteccindelapoblacincivil
1.Lapoblacincivilylaspersonascivilesgozarndeproteccingeneralcontralospeligrosprocedentesdeoperacionesmilitares.
Parahacerefectivaestaproteccin,ademsdelasotrasnormasaplicablesdederechointernacional,seobservarnentodaslas
circunstanciaslasnormassiguientes.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 18/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
2.Nosernobjetodeataquelapoblacincivilcomotalnilaspersonasciviles.Quedanprohibidoslosactosoamenazasdeviolencia
cuyafinalidadprincipalseaaterrorizaralapoblacincivil.
3.LaspersonascivilesgozarndelaproteccinqueconfiereestaSeccin,salvosiparticipandirectamenteenlashostilidadesy
mientrasduretalparticipacin.
4.Seprohbenlosataquesindiscriminados.Sonataquesindiscriminados:
a)losquenoestndirigidoscontraunobjetivomilitarconcreto
b)losqueempleanmtodosomediosdecombatequenopuedendirigirsecontraunobjetivomilitarconcretoo
c)losqueempleanmtodosomediosdecombatecuyosefectosnoseaposiblelimitarconformealoexigidoporelpresente
Protocolo
yque,enconsecuencia,encualquieradetalescasos,puedenalcanzarindistintamenteaobjetivosmilitaresyapersonascivilesoa
bienesdecarctercivil.
5.Seconsiderarnindiscriminados,entreotros,lossiguientestiposdeataque:
a)losataquesporbombardeo,cualesquieraqueseanlosmtodosomediosutilizados,quetratencomoobjetivomilitarnicovarios
objetivosmilitaresprecisosyclaramenteseparadossituadosenunaciudad,unpueblo,unaaldeauotrazonaenquehaya
concentracinanlogadepersonascivilesobienesdecarctercivil
b)losataques,cuandoseadepreverquecausarnincidentalmentemuertosyheridosentrelapoblacincivil,odaosabienesde
carctercivil,oambascosas,queseranexcesivosenrelacinconlaventajamilitarconcretaydirectaprevista.
6.Seprohbenlosataquesdirigidoscomorepresaliascontralapoblacincivilolaspersonasciviles.
7.Lapresenciadelapoblacincivilodepersonascivilesosusmovimientosnopodrnserutilizadosparaponerciertospuntoso
zonasacubiertodeoperacionesmilitares,enespecialparatratardeponeracubiertodeataqueslosobjetivosmilitares,nipara
cubrir,favoreceruobstaculizaroperacionesmilitares.LasPartesenconflictonopodrndirigirlosmovimientosdelapoblacincivilo
depersonascivilesparatratardeponerobjetivosmilitaresacubiertodeataques,oparacubriroperacionesmilitares.
8.NingunaviolacindeestasprohibicionesdispensaralasPartesenconflictodesusobligacionesjurdicasconrespectoala
poblacincivilylaspersonasciviles,incluidalaobligacindeadoptarlasmedidasdeprecaucinprevistasenelartculo57.
CaptuloIIIBienesdecarctercivil
Artculo52Proteccingeneraldelosbienesdecarctercivil
1.Losbienesdecarctercivilnosernobjetodeataquesniderepresalias.Sonbienesdecarcterciviltodoslosbienesquenoson
objetivosmilitaresenelsentidodelprrafo2.
2.Losataquesselimitarnestrictamentealosobjetivosmilitares.Enloquerespectaalosbienes,losobjetivosmilitaresselimitana
aquellosobjetosqueporsunaturaleza,ubicacin,finalidadoutilizacincontribuyaneficazmentealaaccinmilitarocuya
destruccintotaloparcial,capturaoneutralizacinofrezcaenlascircunstanciasdelcasounaventajamilitardefinida.
3.Encasodedudaacercadesiunbienquenormalmentesededicaafinesciviles,talcomounlugardeculto,unacasauotra
viviendaounaescuela,seutilizaparacontribuireficazmentealaaccinmilitar,sepresumirquenoseutilizacontalfin.
Artculo53Proteccindelosbienesculturalesydeloslugaresdeculto
SinperjuiciodelasdisposicionesdelaConvencindeLaHayadel14demayode1954paralaProteccindelosBienesCulturales
encasodeConflictoArmadoydeotrosinstrumentosinternacionalesaplicables,quedaprohibido:
a)cometeractosdehostilidaddirigidoscontralosmonumentoshistricos,obrasdearteolugaresdecultoqueconstituyenel
patrimonioculturaloespiritualdelospueblos
b)utilizartalesbienesenapoyodelesfuerzomilitar
c)hacerobjetoderepresaliasatalesbienes.
Artculo54Proteccindelosbienesindispensablesparalasupervivenciadelapoblacincivil
1.Quedaprohibido,comomtododeguerra,hacerpadecerhambrealaspersonasciviles.
2.Seprohbeatacar,destruir,sustraeroinutilizarlosbienesindispensablesparalasupervivenciadelapoblacincivil,talescomolos
artculosalimenticiosylaszonasagrcolasquelosproducen,lascosechas,elganado,lasinstalacionesyreservasdeaguapotabley
lasobrasderiego,conlaintencindeliberadadeprivardeesosbienes,porsuvalorcomomediosparaasegurarlasubsistencia,ala
poblacinciviloalaParteadversa,seacualfuereelmotivo,yaseaparahacerpadecerhambrealaspersonasciviles,paraprovocar
sudesplazamiento,oconcualquierotropropsito.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 19/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
3.Lasprohibicionesestablecidasenelprrafo2noseaplicarnalosbienesenlmencionadoscuandounaParteadversa:
a)utilicetalesbienesexclusivamentecomomediodesubsistenciaparalosmiembrosdesusfuerzasarmadaso
b)losutiliceenapoyodirectodeunaaccinmilitar,acondicin,noobstante,dequeenningncasosetomencontratalesbienes
medidascuyoresultadoprevisibleseadejartandesprovistadevveresodeaguaalapoblacincivilquestaseveareducidaa
padecerhambreuobligadaadesplazarse.
4.Estosbienesnosernobjetoderepresalias.
5.HabidacuentadelasexigenciasvitalesqueparatodaParteenconflictosuponeladefensadesuterritorionacionalcontrala
invasin,unaParteenconflictopodrdejardeobservarlasprohibicionessealadasenelprrafo2dentrodeeseterritorioquese
encuentrebajosucontrolcuandoloexijaunanecesidadmilitarimperiosa.
Artculo55Proteccindelmedioambientenatural
1.Enlarealizacindelaguerrasevelarporlaproteccindelmedioambientenaturalcontradaosextensos,duraderosygraves.
Estaproteccinincluyelaprohibicindeemplearmtodosomediosdehacerlaguerraquehayansidoconcebidosparacausarode
losquequepapreverquecausentalesdaosalmedioambientenatural,comprometiendoaslasaludolasupervivenciadela
poblacin.
2.Quedanprohibidoslosataquescontraelmedioambientenaturalcomorepresalias.
Artculo56Proteccindelasobraseinstalacionesquecontienenfuerzaspeligrosas
1.Lasobrasoinstalacionesquecontienenfuerzaspeligrosas,asaber,laspresas,losdiquesylascentralesnuclearesdeenerga
elctrica,nosernobjetodeataques,aunqueseanobjetivosmilitares,cuandotalesataquespuedanproducirlaliberacindeaquellas
fuerzasycausar,enconsecuencia,prdidasimportantesenlapoblacincivil.Losotrosobjetivosmilitaresubicadosenesasobraso
instalaciones,oensusproximidades,nosernobjetodeataquescuandotalesataquespuedanproducirlaliberacindefuerzas
peligrosasycausar,enconsecuencia,prdidasimportantesenlapoblacincivil.
2.Laproteccinespecialcontratodoataqueprevistaenelprrafo1cesar:
a)paralaspresasodiques,solamentesiseutilizanparafuncionesdistintasdeaquellasaquenormalmenteestndestinadosyen
apoyoregular,importanteydirectodeoperacionesmilitares,ysitalesataquessonelnicomediofactibledeponerfinatalapoyo
b)paralascentralesnuclearesdeenergaelctrica,solamentesitalescentralessuministrancorrienteelctricaenapoyoregular,
importanteydirectodeoperacionesmilitares,ysitalesataquessonelnicomediofactibledeponerfinatalapoyo
c)paralosotrosobjetivosmilitaresubicadosenesasobrasoinstalaciones,oensusproximidades,solamentesiseutilizanenapoyo
regular,importanteydirectodeoperacionesmilitares,ysitalesataquessonelnicomediofactibledeponerfinatalapoyo.
3.Entodosloscasos,lapoblacincivilylaspersonascivilesmantendrnsuderechoatodalaproteccinquelesconfiereelderecho
internacional,incluidaslasmedidasdeprecaucinprevistasenelartculo57.Sicesalaproteccinyseatacaacualquieradelas
obraseinstalacionesoacualquieradelosobjetivosmilitaresmencionadosenelprrafo1,seadoptarntodaslasprecauciones
posiblesenlaprcticaafindeevitarlaliberacindelasfuerzaspeligrosas.
4.Seprohbehacerobjetoderepresaliasacualquieradelasobraseinstalacionesodelosobjetivosmilitaresmencionadosenel
prrafo1.
5.LasPartesenconflictoseesforzarnpornoubicarobjetivosmilitaresenlaproximidaddelasobrasoinstalacionesmencionadas
enelprrafo1.Noobstante,seautorizanlasinstalacionesconstruidasconelnicoobjetodedefendercontralosataqueslasobraso
instalacionesprotegidas,ytalesinstalacionesnosernobjetodeataque,acondicindequenoseutilicenenlashostilidades,salvo
enlasaccionesdefensivasnecesariaspararesponderalosataquescontralasobrasoinstalacionesprotegidas,ydequesu
armamentoselimiteaarmasqueslopuedanservirpararepeleraccioneshostilescontralasobrasoinstalacionesprotegidas.
6.SeinstaalasAltasPartescontratantesyalasPartesenconflictoaqueconciertenentresotrosacuerdosquebrindenproteccin
complementariaalosbienesquecontenganfuerzaspeligrosas.
7.Parafacilitarlaidentificacindelosbienesprotegidosporelpresenteartculo,lasPartesenconflictopodrnmarcarlosconun
signoespecialconsistenteenungrupodetrescrculosdecolornaranjavivoalolargodeunmismoeje,comoseindicaenelartculo
16delAnexoIdelpresenteProtocolo.LaausenciadetalsealizacinnodispensarenmodoalgunoalasPartesenconflictodelas
obligacionesdimanantesdelpresenteartculo.
CaptuloIVMedidasdeprecaucin
Artculo57Precaucionesenelataque
1.Lasoperacionesmilitaresserealizarnconuncuidadoconstantedepreservaralapoblacincivil,alaspersonascivilesyalos
bienesdecarctercivil.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 20/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
2.Respectoalosataques,setomarnlassiguientesprecauciones:
a)quienespreparenodecidanunataquedebern:
i)hacertodoloqueseafactibleparaverificarquelosobjetivosqueseproyectaatacarnosonpersonascivilesnibienesdecarcter
civil,nigozandeproteccinespecial,sinoquesetratadeobjetivosmilitaresenelsentidodelprrafo2delartculo52yquelas
disposicionesdelpresenteProtocolonoprohbenatacarlos
ii)tomartodaslasprecaucionesfactiblesenlaeleccindelosmediosymtodosdeataqueparaevitaro,almenos,reducirtodolo
posibleelnmerodemuertosydeheridosquepudierancausarincidentalmenteentrelapoblacincivil,ascomolosdaosalosb
ienesdecarctercivil
iii)abstenersededecidirunataquecuandoseadepreverquecausarincidentalmentemuertosoheridosenlapoblacincivil,daos
abienesdecarctercivil,oambascosas,queseranexcesivosenrelacinconlaventajamilitarconcretaydirectaprevista
b)unataquesersuspendidooanuladosiseadviertequeelobjetivonoesmilitaroquegozadeproteccinespecial,oqueesde
preverqueelataquecausarincidentalmentemuertosoheridosentrelapoblacincivil,daosabienesdecarctercivil,oambas
cosas,queseranexcesivosenrelacinconlaventajamilitarconcretaydirectaprevista
c)sedaravisoconladebidaantelacinypormedioseficacesdecualquierataquequepuedaafectaralapoblacincivil,salvoque
lascircunstanciasloimpidan.
3.Cuandosepuedaelegirentrevariosobjetivosmilitaresparaobtenerunaventajamilitarequivalente,seoptarporelobjetivocuyo
ataque,segnseadeprever,presentemenospeligroparalaspersonascivilesylosbienesdecarctercivil.
4.Enlasoperacionesmilitaresenelmaroenelaire,cadaParteenconflictodeberadoptar,deconformidadconlosderechosy
deberesquelecorrespondenenvirtuddelasnormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmados,todaslas
precaucionesrazonablesparaevitarprdidasdevidasenlapoblacincivilydaosabienesdecarctercivil.
5.Ningunadelasdisposicionesdeesteartculopodrinterpretarseenelsentidodeautorizarataquealgunocontralapoblacincivil,
laspersonascivilesolosbienesdecarctercivil.
Artculo58Precaucionescontralosefectosdelosataques
Hastadondeseafactible,lasPartesenconflicto:
a)seesforzarn,sinperjuiciodelodispuestoenelartculo49delIVConvenio,poralejardelaproximidaddeobjetivosmilitaresala
poblacincivil,laspersonascivilesylosbienesdecarctercivilqueseencuentrenbajosucontrol
b)evitarnsituarobjetivosmilitaresenelinterioroenlasproximidadesdezonasdensamentepobladas
c)tomarnlasdemsprecaucionesnecesariasparaprotegercontralospeligrosresultantesdeoperacionesmilitaresalapoblacin
civil,laspersonascivilesylosbienesdecarctercivilqueseencuentrenbajosucontrol.
CaptuloVLocalidadesyzonasbajoproteccinespecial
Artculo59Localidadesnodefendidas
1.QuedaprohibidoalasPartesenconflictoatacar,porcualquiermedioquesea,localidadesnodefendidas.
2.LasautoridadescompetentesdeunaParteenconflictopuedendeclararlocalidadnodefendidacualquierlugarhabitadoquese
encuentreenlaproximidadoenelinteriordeunazonadondelasfuerzasarmadasestnencontactoyqueestabiertaala
ocupacinporunaParteadversa.Tallocalidadhabrdereunirlascondicionessiguientes:
a)debernhaberseevacuadotodosloscombatientes,ascomolasarmasyelmaterialmilitarmviles
b)noseharusohostildelasinstalacionesolosestablecimientosmilitaresfijos
c)nilasautoridadesnilapoblacincometernactosdehostilidad
d)noseemprenderactividadalgunaenapoyodeoperacionesmilitares.
3.LapresenciaenesalocalidaddepersonasespecialmenteprotegidasporlosConveniosyporelpresenteProtocolo,ascomolade
fuerzasdepolicaretenidasconlanicafinalidaddemantenerelordenpblico,noseoponealascondicionessealadasenel
prrafo2.
4.Ladeclaracinquesehagaenvirtuddelprrafo2serdirigidaalaParteadversaydefinireindicar,conlamayorprecisin
posible,loslmitesdelalocalidadnodefendida.LaParteenconflictoquerecibaladeclaracinacusarrecibodeellaytrataraesa
localidadcomolocalidadnodefendidaamenosquenoconcurranefectivamentelascondicionessealadasenelprrafo2,encuyo
casolocomunicarinmediatamentealaPartequehayahecholadeclaracin.Aunquenoconcurranlascondicionessealadasenel
prrafo2,lalocalidadcontinuargozandodelaproteccinprevistaenlasdemsdisposicionesdelpresenteProtocoloylasotras
normasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmados.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 21/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
5.LasPartesenconflictopodrnponersedeacuerdoparaelestablecimientodelocalidadesnodefendidas,inclusositales
localidadesnorenenlascondicionessealadasenelprrafo2.Elacuerdodeberadefinireindicar,conlamayorprecisinposible,
loslmitesdelalocalidadnodefendidasifuerenecesario,podrfijarlasmodalidadesdesupervisin.
6.LaParteencuyopoderseencuentreunalocalidadobjetodetalacuerdolasealizar,enlamedidadeloposible,conlossignos
queconvengaconlaotraParte,loscualesserncolocadosenlugaresdondeseanclaramentevisibles,especialmenteenel
permetroyenloslmitesdelalocalidadyenlascarreteras.
7.Unalocalidadperdersuestatutodelocalidadnodefendidacuandodejedereunirlascondicionessealadasenelprrafo2oenel
acuerdomencionadoenelprrafo5.Entalcaso,lalocalidadcontinuargozandodelaproteccinprevistaenlasdems
disposicionesdelpresenteProtocoloylasotrasnormasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmados.
Artculo60Zonasdesmilitarizadas
1.QuedaprohibidoalasPartesenconflictoextendersusoperacionesmilitaresalaszonasalasquehayanconferido,mediante
acuerdo,elestatutodezonadesmilitarizada,sitalextensinescontrariaaloestipuladoeneseacuerdo.
2.Elacuerdoserexpreso,podrconcertarseverbalmenteoporescrito,biendirectamenteoporconductodeunaPotenciaprotectora
odeunaorganizacinhumanitariaimparcial,ypodrconsistirendeclaracionesrecprocasyconcordantes.Elacuerdopodr
concertarseentiempodepaz,ounavezrotaslashostilidades,ydebieradefinireindicar,conlamayorprecisinposible,loslmites
delazonadesmilitarizaday,sifuerenecesario,podrfijarlasmodalidadesdesupervisin.
3.Normalmente,serobjetodetalacuerdounazonaquerenalascondicionessiguientes:
a)debernhaberseevacuadotodosloscombatientes,ascomolasarmasyelmaterialmilitarmviles
b)noseharusohostildelasinstalacionesolosestablecimientosmilitaresfijos
c)nilasautoridadesnilapoblacincometernactosdehostilidad
d)deberhabercesadotodaactividadrelacionadaconelesfuerzomilitar.
LasPartesenconflictosepondrndeacuerdosobrelainterpretacinqueprocedadaralacondicinsealadaenelapartadod)y
sobrelaspersonasque,apartelasmencionadasenelprrafo4,puedanseradmitidasenlazonadesmilitarizada.
4.LapresenciaenesazonadepersonasespecialmenteprotegidasporlosConveniosyporelpresenteProtocolo,ascomolade
fuerzasdepolicaretenidasconlanicafinalidaddemantenerelordenpblico,noseoponealascondicionessealadasenelprrafo
3.
5.LaParteencuyopoderseencuentretalzonalasealizar,enlamedidadeloposible,conlossignosqueconvengaconlaotra
Parte,loscualesserncolocadosenlugaresdondeseanclaramentevisibles,especialmenteenelpermetroyenloslmitesdela
localidadyenlascarreteras.
6.Siloscombatesseaproximanaunazonadesmilitarizada,ysilasPartesenconflictoaslohanconvenido,ningunadeellaspodr
utilizarlazonaparafinesrelacionadosconlarealizacindeoperacionesmilitares,nirevocardemaneraunilateralsuestatuto.
7.LaviolacingraveporunadelasPartesenconflictodelasdisposicionesdelosprrafos36liberaralaotraPartedelas
obligacionesdimanantesdelacuerdoporelqueseconfierealazonaelestatutodezonadesmilitarizada.Entalcaso,lazonaperder
suestatutoperocontinuargozandodelaproteccinprevistaenlasdemsdisposicionesdelpresenteProtocoloyenlasotras
normasdederechointernacionalaplicablesenlosconflictosarmados.
CaptuloVIServiciosdeproteccincivil
Artculo61Definicionesymbitodeaplicacin
ParalosefectosdelpresenteProtocolo:
a)seentiendeporproteccincivile!cumplimientodealgunasodetodaslastareashumanitariasquesemencionanacontinuacin,
destinadasaprotegeralapoblacincivilcontralospeligrosdelashostilidadesydelascatstrofesyaayudarlaarecuperarsedesus
efectosinmediatos,asIcomoafacilitarlascondicionesnecesariasparasusupervivencia.Estastareassonlassiguientes:
1.serviciodealarma
2.evacuacin
3.habilitacinyorganizacinderefugios
4.aplicacindemedidasdeoscurecimiento
5.salvamento
6.serviciossanitarios,incluidoslosdeprimerosauxilios,yasistenciareligiosa
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 22/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
7.luchacontraincendios
8.deteccinysealamientodezonaspeligrosas
9.descontaminacinymedidassimilaresdeproteccin
10.provisindealojamientoyabastecimientosdeurgencia
11.ayudaencasodeurgenciaparaelrestablecimientoyelmantenimientode!ordenenlaszonasdamnificadas
12.medidasdeurgenciaparae!restablecimientodelosserviciospblicosindispensables
13.serviciosfunerariosdeurgencia
14.asistenciaparalapreservacindelosbienesesencialesparalasupervivencia
15.actividadescomplementariasnecesariasparae!desempleodeunacualquieradelastareasmencionadas,incluyendoentreotras
cosaslaplanificacinylaorganizacin
b)seentiendepororganismosdeproteccincivillosestablecimientosyotrasunidadescreadosoautorizadosporlaautoridad
competentedeunaParteenconflictopararealizarcualquieradelastareasmencionadasenelapartadoa)ydestinadosydedicados
exclusivamentealdesempleodeesastareas
c)seentiendeporpersonaldeorganismosdeproteccincivillaspersonasasignadasporunaParteenconflictoexclusivamenteal
desempeflodelastareasmencionadasenelapartadoa),incluidoelpersonalasignadoexclusivamentealaadministracindeesos
organismosporlaautoridadcompetentededichaParte
d)seentiendepormaterialdeorganismosdeproteccincivilelequipo,lossuministrosylosmediosdetransporteutilizadospor
esosorganismoseneldesempeodelastareasmencionadasene!apartadoa).
Artculo62Proteccingeneral
1.Losorganismoscivilesdeproteccincivilysupersonalsernrespetadosyprotegidos,deconformidadconlasdisposicionesdel
presenteProtocoloyenparticulardelapresenteSeccin.Dichosorganismosysupersonaltendrnderechoadesempearsus
tareasdeproteccincivil,salvoencasosdeimperiosanecesidadmilitar.
2.Lasdisposicionesdelprrafo1seaplicarnasimismoalaspersonascivilesque,sinperteneceralosorganismoscivilesde
proteccincivil,respondanalllamamientodelasautoridadescompetentesyllevenacabobajosucontroltareasdeproteccincivil.
3.Losedificiosyelmaterialutilizadosconfinesdeproteccincivil,ascomolosrefugiosdestinadosalapoblacincivil,seregirn
porlodispuestoenelartculo52.Losbienesutilizadosconfinesdeproteccincivilnopodrnserdestruidosniusadosconotros
finessalvoporlaParteaquepertenezcan.
Artculo63Proteccincivilenlosterritoriosocupados
1.Enlosterritoriosocupados,losorganismoscivilesdeproteccincivilrecibirndelasautoridadestodaslasfacilidadesnecesarias
paraelcumplimientodesustareas.Enningunacircunstanciaseobligarasupersonalallevaracaboactividadesquedificultenel
cabalcumplimientodesustareas.LaPotenciaocupantenopodrintroducirenlaestructuranienelpersonaldeesosorganismos
ningncambioquepuedaperjudicarelcumplimientoeficazdesumisin.Noseobligaradichosorganismosaqueactencon
prioridadenfavordelosnacionalesodelosinteresesdelaPotenciaocupante.
2.LaPotenciaocupantenoobligar,coaccionaroincitaralosorganismoscivilesdeproteccinciviladesempearsustareasde
modoalgunoqueseaperjudicialparalosinteresesdelapoblacincivil.
3.LaPotenciaocupantepodr,porrazonesdeseguridad,desarmaralpersonaldeproteccincivil.
4.LaPotenciaocupantenodestinarafinesdistintosdelosquelessonpropioslosedificiosnielmaterialpertenecientesalos
organismosdeproteccinciviloutilizadosporellosniprocederasurequisa,sieldestinoaotrosfinesolarequisaperjudicaranala
poblacincivil.
5.LaPotenciaocupantepodrrequisarodestinaraotrosfineslosmencionadosrecursossiemprequecontineobservandolaregla
generalprevistaenelprrafo4,bajolascondicionesparticularessiguientes:
a)quelosedificiosoelmaterialseannecesariosparasatisfacerotrasnecesidadesdelapoblacincivily
b)quelarequisaoeldestinoaotrosfinescontinenslomientrasexistatalnecesidad.
6.LaPotenciaocupantenodestinaraotrosfinesnirequisarlosrefugiosprevistosparaelusodelapoblacincivilonecesarios
parasta.
Artculo64OrganismoscivilesdeproteccincivildelosEstadosneutralesuotrosEstadosquenoseanPartesen
conflictoyorganismosinternacionalesdeproteccincivil
1.Losartculo62,63,65y66seaplicarntambinalpersonalyalmaterialdelosorganismoscivilesdeproteccincivildelos
EstadosneutralesuotrosEstadosquenoseanPartesenconflictoyquellevenacabolastareasdeproteccinmencionadasenel
artculo61enelterritoriodeunaParteenconflicto,conelconsentimientoybajoelcontroldeesaParte.Estaasistenciaser
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 23/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
notificadaacadaParteadversainteresadaloantesposible.Enningunacircunstanciaseconsiderarestaactividadcomouna
injerenciaenelconflicto.Sinembargo,deberarealizarsetomandodebidamenteencuentalosinteresesenmateriadeseguridadde
lasPartesenconflictoafectadas.
2.LasPartesenconflictoquerecibanlaasistenciamencionadaenelprrafo1ylasAltasPartescontratantesquelaconcedan
deberanfacilitar,siprocede,lacoordinacininternacionaldetalesactividadesdeproteccincivil.Enesecaso,lasdisposicionesdel
presenteCaptuloseaplicarnalosorganismosinternacionalescompetentes.
3.Enlosterritoriosocupados,laPotenciaocupanteslopodrexcluirorestringirlasactividadesdelosorganismoscivilesde
proteccincivildeEstadosneutralesuotrosEstadosquenoseanPartesenconflictoydeorganismosinternacionalesde
coordinacinsiestencondicionesdeasegurarelcumplimientoadecuadodelastareasdeproteccincivilpormediodesuspropios
recursosodelosrecursosdelterritorioocupado.
Artculo65Cesacindelaproteccincivil
1.Laproteccinalacualtienenderecholosorganismoscivilesdeproteccincivil,supersonal,edificios,refugiosymaterial,
nicamentepodrcesarsicometenosonutilizadosparacometer,almargendesuslegtimastareas,actosperjudicialesparael
enemigo.Sinembargo,laproteccincesarnicamentedespusdeunaintimacinque,habiendofijadocuandoprocedaunplaza
razonable,nosurtaefectos.
2.Noseconsiderarnactosperjudicialesparaelenemigo:
a)elhechodequelastareasdeproteccincivilserealicenbajoladireccinoelcontroldelasautoridadesmilitares
b)elhechodequeelpersonalcivildelosserviciosdeproteccincivilcoopereconelpersonalmilitarenelcumplimientodesus
tareasodequeseagreguenalgunosmilitaresalosorganismoscivilesdeproteccincivil
c)elhechodequeserealicentareasdeproteccincivilquepuedanbeneficiarincidentalmenteavctimasmilitares,enparticularlas
queseencuentrenfueradecombate.
3.Noseconsideraractoperjudicialparaelenemigoelhechodequeelpersonalcivildelosserviciosdeproteccincivilllevearmas
ligerasindividualesparalosfinesdemantenimientodelordenoparasupropiadefensa.Sinembargo,enlaszonasdondese
desarrolleopuedadesarrollarseuncombateterrestre,lasPartesenconflictoadoptarnlasmedidasapropiadasparaqueesasarmas
seansloarmasdemano,talescomopistolasorevlveres,afindefacilitarladistincinentreelpersonaldelosserviciosde
proteccincivilyloscombatientes.Aunquelleveotrasarmasligerasindividualesenesaszonas,elpersonaldelosserviciosde
proteccincivilsernoobstanterespetadoyprotegidotanprontocomoseareconocidasucalidaddetal.
4.TampocoprivaralosorganismoscivilesdeproteccincivildelaproteccinquelesconfiereesteCaptulo,elhechodequeestn
organizadossegnunmodelomilitarodequesupersonalseaobjetodereclutamientoobligatorio.
Artculo66Identificacin
1.CadaParteenconflictoprocurarasegurarquetantolosorganismosdeproteccincivil,comosupersonal,edificiosymaterial,
mientrasestnasignadosexclusivamentealcumplimientodetareasdeproteccincivil,puedanseridentificados.Losrefugios
destinadosalapoblacincivildeberanseridentificablesdelamismamanera.
2.CadaunadelasPartesenconflictoprocurartambinadoptaryaplicarmtodosyprocedimientosquepermitanidentificarlos
refugiosciviles,ascomoelpersonal,edificiosymaterialdeproteccincivilqueutilizanelsignodistintivointernacionaldela
proteccincivil.
3.Enterritorioocupadoyenzonasenlasquesedesarrollanoesprobablequesedesarrollencombates,elpersonalsedara
conocer,porreglageneral,pormediodelsignodistintivoyporunatarjetadeidentidadquecertifiquesucondicin.
4.Elsignodistintivointernacionaldeproteccincivilconsisteenuntringuloequilteroazulsobrefondocolornaranja,cuandose
utiliceparalaproteccindelosorganismosdeproteccincivil,desupersonal,susedificiosysumaterialoparalaproteccindelos
refugiosciviles.
5.Ademsdelsignodistintivo,lasPartesenconflictopodrnponersedeacuerdosobreelusodesealesdistintivasafinde
identificaralosserviciosdeproteccincivil.
6.Laaplicacindelasdisposicionesprevistasenlosprrafos1a4seregirporelCaptuloVdelAnexoIdelpresenteProtocolo.
7.Entiempodepaz,elsignodescritoenelprrafo4podrutilizarse,conelconsentimientodelasautoridadesnacionales
competentes,paraidentificaralosserviciosdeproteccincivil.
8.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictotomarnlasmedidasnecesariasparacontrolarelusodelsignodistintivo
internacionaldeproteccincivil,ascomoparapreveniryreprimirelusoindebidodelmismo.
9.Laidentificacindelpersonalsanitarioyreligioso,delasunidadessanitariasydelosmediosdetransportesanitariosdela
proteccincivilseregirasimismoporelartculo18.
Artculo67Miembrosdelasfuerzasarmadasyunidadesmilitaresasignadosaorganismosdeproteccincivil
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 24/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
1.Losmiembrosdelasfuerzasarmadasylasunidadesmilitaresqueseasignenaorganismosdeproteccincivilsernrespetadosy
protegidosacondicinde:
a)queesepersonalyesasunidadesestnasignadosdemodopermanenteydedicadosexclusivamentealdesempeode
cualesquieradelastareasmencionadasenelartculo61
b)queelpersonalasasignadonodesempeeningunaotrafuncinmilitarduranteelconflicto
c)queesepersonalsepuedadistinguirclaramentedelosotrosmiembrosdelasfuerzasarmadasexhibiendoostensiblementeel
signodistintivointernacionaldelaproteccincivilendimensionesadecuadas,yllevelatarjetadeidentidadmencionadaenel
CaptuloVdelAnexoIalpresenteProtocoloqueacreditesucondicin
d)queesepersonalyesasunidadesestndotadosslodearmasindividualesligerasconelpropsitodemantenerelordenoparasu
propiadefensa.Lasdisposicionesdelprrafo3delartculo65seaplicarntambinenestecaso
e)queesepersonalnoparticipedirectamenteenlashostilidades,yquenocometaniseautilizadoparacometer,almargendesus
tareasdeproteccincivil,actosperjudicialesparalaParteadversa
f)queesepersonalyesasunidadesdesempeensustareasdeproteccincivilslodentrodelterritorionacionaldesuParte.
Quedaprohibidalainobservanciadelascondicionesestablecidasenelapartadoe)porpartedecualquiermiembrodelasfuerzas
armadasquecumplalosrequisitosestablecidosenlosapartadosa)yb).
2.SielpersonalmilitarquepresteservicioenorganismosdeproteccincivilcaeenpoderdeunaParteadversa,serconsiderado
prisionerodeguerra.Enterritorioocupadoselepodremplear,siemprequeseaexclusivamenteenintersdelapoblacincivilde
eseterritorio,paratareasdeproteccincivilenlamedidaenqueseanecesario,acondicin,noobstante,deque,siesastareasson
peligrosas,seofrezcavoluntarioparaellas.
3.Losedificiosylosprincipaleselementosdelequipoydelosmediosdetransportedelasunidadesmilitaresasignadasa
organismosdeproteccincivilestarnclaramentemarcadosconelsignodistintivointernacionaldelaproteccincivil.Estesigno
distintivosertangrandecomoseanecesario.
4.Elmaterialylosedificiosdelasunidadesmilitaresasignadaspermanentementeaorganismosdeproteccincivilyexclusivamente
destinadosaldesempeodelastareasdelaproteccincivilseguirnestandosujetosalasleyesdelaguerrasicaenenpoderde
unaParteadversa.Salvoencasodeimperiosanecesidadmilitar,nopodrnserdestinados,sinembargo,afinesdistintosdela
proteccincivilmientrasseannecesariosparaeldesempeodetareasdeproteccincivil,anoserquesehayanadoptado
previamentelasdisposicionesadecuadasparaatenderlasnecesidadesdelapoblacincivil.
SeccinIISocorrosenfavordelapoblacincivil
Artculo68Ambitodeaplicacin
LasdisposicionesdeestaSeccinseaplicanalapoblacincivil,entendidaenelsentidodeesteProtocolo,ycompletanlosartculos
23,55,59,60,61y62ydemsdisposicionespertinentesdelIVConvenio.
Artculo69Necesidadesesencialesenterritoriosocupados
1.Ademsdelasobligacionesque,enrelacinconlosvveresyproductosmdicosleimponeelartculo55delIVConvenio,la
Potenciaocupanteasegurartambin,enlamedidadesusrecursosysinningunadistincindecarcterdesfavorable,laprovisinde
ropadevestirydecama,alojamientosdeurgenciayotrossuministrosqueseanesencialesparalasupervivenciadelapoblacincivil
enterritorioocupado,ascomodelosobjetosnecesariosparaelculto.
2.Lasaccionesdesocorroenbeneficiodelapoblacincivildelosterritoriosocupadosserigenporlosartculos59,60,61,62,108,
109,110y111delIVConvenio,ascomoporlodispuestoenelartculo71deesteProtocolo,ysernllevadasacabosinretraso.
Artculo70Accionesdesocorro
1.Cuandolapoblacincivildecualquierterritorioque,sinserterritorioocupado,sehallebajoelcontroldeunaParteenconflictoest
insuficientementedotadadelossuministrosmencionadosenelartculo69,sellevarnacabo,consujecinalacuerdodelasPartes
interesadas,accionesdesocorroquetengancarcterhumanitarioeimparcialyseanrealizadassinningunadistincindecarcter
desfavorable.Elofrecimientodetalessocorrosnoserconsideradocomoinjerenciaenelconflictonicomoactohostil.Enla
distribucindelosenvosdesocorrosedarprioridadaaquellaspersonasque,comolosnios,lasmujeresencintas,lasparturientas
ylasmadreslactantes,gozandetratoprivilegiadoodeespecialproteccindeacuerdoconelIVConveniooconelpresente
Protocolo.
2.LasPartesenconflictoylasAltasPartescontratantespermitirnyfacilitarnelpasorpidoysintrabasdetodoslosenvos,
materialesypersonaldesocorrosuministradosdeacuerdoconlodispuestoenestaSeccin,inclusoenelcasodequetalasistencia
estdestinadaalapoblacincivildelaParteadversa.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 25/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
3.LasPartesenconflictoylasAltasPartescontratantesquepermitanelpasodelosenvos,materialesypersonaldesocorrode
acuerdoconelprrafo2:
a)tendrnderechoafijarlascondicionestcnicas,incluidalainvestigacin,bajolasquesepermitirdichopaso
b)podrnsupeditarlaconcesindeesepermisoalacondicindequeladistribucindelaasistenciasehagabajolasupervisinlocal
deunaPotenciaprotectora
c)nopodrn,enmaneraalguna,desviarlosenvosdesocorrodelaafectacinqueleshubieresidoasignada,nidemorarsutrnsito,
salvoenloscasosdenecesidadurgente,enintersdelapoblacincivilafectada.
4.LasPartesenconflictoprotegernlosenvosdesocorroyfacilitarnsurpidadistribucin.
5.LasPartesenconflictoylasAltasPartescontratantesinteresadaspromovernyfacilitarnlacoordinacininternacionalefectiva
delasaccionesdesocorroaqueserefiereelprrafo1.
Artculo71Personalqueparticipaenlasaccionesdesocorro
1.Cuandoseanecesario,podrformarpartedelaasistenciaprestadaencualquieraccindesocorropersonaldesocorro,en
especialparaeltransporteydistribucindelosenvoslaparticipacindetalpersonalquedarsometidaalaaprobacindelaParte
encuyoterritoriohayadeprestarsusservicios.
2.Dichopersonalserrespetadoyprotegido.
3.LaPartequerecibalosenvosdesocorroasistir,entodalamedidadeloposible,alpersonaldesocorroaqueserefiereelprrafo
1eneldesempeodesumisin.Lasactividadesdelpersonaldesocorroslopodrnserlimitadasysusmovimientostemporalmente
restringidos,encasodeimperiosanecesidadmilitar.
4.Elpersonaldesocorronopodr,enningunacircunstancia,excederloslmitesdesumisindeacuerdoconlodispuestoeneste
Protocolo.Tendrencuenta,enespecial,lasexigenciasdeseguridaddelaParteencuyoterritorioprestasusservicios.Podrdarse
porterminadalamisindetodomiembrodelpersonaldesocorroquenorespeteestascondiciones.
SeccinIIITratoalaspersonasenpoderdeunaParteenconflicto
CaptuloImbitodeaplicacinyproteccindelaspersonasydelosbienes
Artculo72Ambitodeaplicacin
LasdisposicionesdeestaSeccincompletanlasnormasrelativasalaproteccinhumanitariadelaspersonascivilesydelosbienes
decarctercivilenpoderdeunaParteenconflictoenunciadasenelIVConvenio,enparticularensusTtulosIyIII,ascomolas
demsnormasaplicablesdederechointernacionalreferentesalaproteccindelosderechoshumanosfundamentalesdurantelos
conflictosarmadosdecarcterinternacional.
Artculo73Refugiadosyaptridas
Laspersonasque,antesdelcomienzodelashostilidades,fuerenconsideradascomoaptridasorefugiadasenelsentidodelos
instrumentosinternacionalespertinentesaceptadosporlasPartesinteresadasodelalegislacinnacionaldelEstadoquelashaya
acogidooenelqueresidan,losern,entodaslascircunstanciasysinningunadistincindendoledesfavorable,comopersonas
protegidasenelsentidodelosTtulosIyIIIdelIVConvenio.
Artculo74Reunindefamiliasdispersas
LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictofacilitarnentodalamedidadeloposiblelareunindelasfamiliasqueestn
dispersasaconsecuenciadeconflictosarmadosyalentarnenparticularlalabordelasorganizacioneshumanitariasquesedediquen
aestatareaconformealasdisposicionesdelosConveniosydelpresenteProtocoloydeconformidadconsusrespectivasnormas
deseguridad.
Artculo75Garantasfundamentales
1.Cuandoseencuentrenenunadelassituacionesaquehacereferenciaelartculo1delpresenteProtocolo,laspersonasqueestn
enpoderdeunaParteenconflictoyquenodisfrutendeuntratomsfavorableenvirtuddelosConveniosodelpresenteProtocolo
serntratadasentodacircunstanciaconhumanidadysebeneficiarn,comomnimo,delaproteccinprevistaenelpresenteartculo,
sindistincinalgunadecarcterdesfavorablebasadaenlaraza,elcolor,elsexo,elidioma,lareliginolascreencias,lasopiniones
polticasodeotrognero,elorigennacionalosocial,lafortuna,elnacimientouotracondicinocualesquieraotroscriteriosanlogos.
CadaParterespetarlapersona,elhonor,lasconviccionesylasprcticasreligiosasdetodasesaspersonas.
2.Estnyquedarnprohibidosentodotiempoylugarlosactossiguientes,yaseanrealizadosporagentescivilesomilitares:
a)losatentadoscontralavida,lasaludylaintegridadfsicaomentaldelaspersonas,enparticular:
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 26/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
i)elhomicidio
ii)latorturadecualquierclase,tantofsicacomomental
iii)laspenascorporalesy
iv)lasmutilaciones
b)losatentadoscontraladignidadpersonal,enespeciallostratoshumillantesydegradantes,laprostitucinforzadaycualquierforma
deatentadoalpudor
c)latomaderehenes
d)laspenascolectivasy
e)lasamenazasderealizarlosactosmencionados.
3.Todapersonadetenida,presaointernadaporactosrelacionadosconelconflictoarmadoserinformadasindemora,enunidioma
quecomprenda,delasrazonesquehanmotivadoesasmedidas.Salvoenloscasosdedetencinoprisinporunainfraccinpenal,
esapersonaserliberadaloantesposibleyentodocasoencuantodesaparezcanlascircunstanciasquehayanjustificadola
detencin,laprisinoelinternamiento.
4.Noseimpondrcondenaniseejecutarpenaalgunarespectodeunapersonadeclaradaculpabledeunainfraccinpenal
relacionadaconelconflictoarmado,sinoenvirtuddesentenciadeuntribunalimparcial,constituidoconarregloalaleyyquerespete
losprincipiosgeneralmentereconocidosparaelprocedimientojudicialordinario,yenparticularlossiguientes:
a)elprocedimientodispondrqueelacusadoseainformadosindemoradelosdetallesdelainfraccinqueseleatribuyay
garantizaralacusado,enlasactuacionesqueprecedanaljuicioyenelcursodeste,todoslosderechosymediosdedefensa
necesarios
b)nadiepodrsercondenadoporunainfraccinsinoessobrelabasedesuresponsabilidadpenalindividual
c)nadieseracusadoocondenadoporactosuomisionesquenofuerandelictivossegnelderechonacionalointernacionalquele
fueraaplicableenelmomentodecometerse.Tampocoseimpondrpenamsgravequelaaplicableenelmomentodecometersela
infraccin.Si,conposterioridadaesainfraccin,laleydispusieralaaplicacindeunapenamsleve,elinfractorsebeneficiarde
esadisposicin
d)todapersonaacusadadeunainfraccinsepresumirinocentemientrasnosepruebesuculpabilidadconformealaley
e)todapersonaacusadadeunainfraccintendrderechoahallarsepresentealserjuzgada
f)nadiepodrserobligadoadeclararcontrasmismoniaconfesarseculpable
g)todapersonaacusadadeunainfraccintendrderechoainterrogarohacerinterrogaralostestigosdecargo,aobtenerla
comparecenciadelostestigosdedescargoyaquestosseaninterrogadosenlasmismascondicionesquelostestigosdecargo
h)nadiepodrserjuzgadonicondenadoporlamismaParte,deconformidadconlamismalegislacinyconelmismoprocedimiento
judicial,porundelitorespectoalcualsehayadictadoyaunasentenciafirme,condenatoriaoabsolutoria
i)todapersonajuzgadaporunainfraccintendrderechoaquelasentenciaseapronunciadapblicamentey
j)todapersonacondenadaserinformada,enelmomentodesucondena,desusderechosainterponerrecursojudicialydetodotipo,
ascomodelosplazosparaejerceresosderechos.
5.Lasmujeresprivadasdelibertadporrazonesrelacionadasconelconflictoarmadoserncustodiadasenlocalesseparadosdelos
ocupadosporloshombres.Suvigilanciainmediataestaracargodemujeres.Noobstante,lasfamiliasdetenidasointernadassern
alojadas,siemprequeseaposible,enunmismolugar,comounidadfamiliar.
6.Laspersonasdetenidas,presasointernadasporrazonesrelacionadasconelconflictoarmadodisfrutarndelaproteccinotorgada
porelpresenteartculo,inclusodespusdelaterminacindelconflictoarmado,hastaelmomentodesuliberacindefinitiva,
repatriacinoreasentamiento.
7.Afindeevitartodadudaencuantoalprocesamientoyjuiciodepersonasacusadasporcrmenesdeguerraocrmenescontrala
humanidad,seaplicarnlossiguientesprincipios:
a)laspersonasacusadasdetalescrmenesdebernsersometidasaprocedimientoyjuzgadasdeconformidadconlasnormas
aplicablesdelderechointernacionaly
b)cualquieradeesaspersonasquenodisfrutedeuntratomsfavorableenvirtuddelosConveniosodelpresenteProtocolo,recibir
eltratoprevistoenelpresenteartculo,independientementedequeloscrmenesdequeselaacuseconstituyanonoinfracciones
gravesdelosConveniosodelpresenteProtocolo.
8.Ningunadelasdisposicionesdelpresenteartculopodrinterpretarsedemaneraquepuedalimitaroinfringircualquierotra
disposicinmsfavorableyqueofrezcaalaspersonascomprendidasenelprrafo1unamayorproteccinenvirtuddeotrasnormas
aplicablesdelderechointernacional.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 27/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
CaptuloIIMedidasenfavordelasmujeresydelosnios
Artculo76Proteccindelasmujeres
1.Lasmujeressernobjetodeunrespectoespecialyprotegidasenparticularcontralaviolacin,laprostitucinforzadaycualquier
otraformadeatentadoalpudor.
2.Sernatendidosconprioridadabsolutaloscasosdemujeresencintasydemadresconniosdecortaedadasucargo,quesean
arrestadas,detenidasointernadasporrazonesrelacionadasconelconflictoarmado.
3.Entodalamedidadeloposible,lasPartesenconflictoprocurarnevitarlaimposicindelapenademuertealasmujeresencintas
oalasmadresconniosdecortaedadasucargopordelitosrelacionadosconelconflictoarmado.Noseejecutarlapenade
muerteimpuestaaesasmujeresportalesdelitos.
Artculo77Proteccindelosnios
1.Losniossernobjetodeunrespetoespecialyselesprotegercontracualquierformadeatentadoalpudor.LasPartesen
conflictolesproporcionarnloscuidadosylaayudaquenecesiten,porsuedadoporcualquierotrarazn.
2.LasPartesenconflictotomarntodaslasmedidasposiblesparaquelosniosmenoresdequinceaosnoparticipendirectamente
enlashostilidades,especialmenteabstenindosedereclutarlosparasusfuerzasarmadas.Alreclutarpersonasdemsdequince
aosperomenoresdedieciochoaos,lasPartesenconflictoprocurarnalistarenprimerlugaralosdemsedad.
3.Si,encasosexcepcionales,noobstantelasdisposicionesdelprrafo2,participarandirectamenteenlashostilidadesnios
menoresdequinceaosycayeranenpoderdelaParteadversa,seguirngozandodelaproteccinespecialconcedidaporel
presenteartculo,seanonoprisionerosdeguerra.
4.Sifueranarrestados,detenidosointernadosporrazonesrelacionadasconelconflictoarmado,losniossernmantenidosen
lugaresdistintosdelosdestinadosalosadultos,exceptoenloscasosdefamiliasalojadasenunidadesfamiliaresenlaforma
previstaenelprrafo5delartculo75.
5.Noseejecutarlapenademuerteimpuestaporunainfraccincometidaenrelacinconelconflictoarmadoapersonasque,enel
momentodelainfraccin,fuesenmenoresdedieciochoaos.
Artculo78Evacuacindelosnios
1.NingunaParteenconflictodispondrlaevacuacinaunpasextranjerodeniosquenoseannacionalessuyos,salvoencasode
evacuacintemporalcuandoaslorequieranrazonesimperiosasrelacionadasconlasaluddelnio,sutratamientomdicoo,excepto
enterritorioocupado,suseguridad.Cuandopuedaencontrarsealospadresotutores,serequerirelconsentimientoescritosde
stosparalaevacuacin.Sinoselospuedeencontrar,serequerirparaesaevacuacinelconsentimientoescritodelaspersonas
queconformealaleyoalacostumbreseanlosprincipalesresponsablesdelaguardadelosnios.Todaevacuacindeesa
naturalezasercontroladaporlaPotenciaprotectoradeacuerdoconlasPartesinteresadas,esdecir,laPartequeorganicela
evacuacin,laPartequeacojaalosniosylasPartescuyosnacionalesseanevacuados.Entodosloscasos,todaslasPartesenel
conflictotomarnlasmximasprecaucionesposiblesparanoponerenpeligrolaevacuacin.
2.Cuandoserealiceunaevacuacindeconformidadconelprrafo1,laeducacindelnio,incluidalaeducacinreligiosaymoral
quesuspadresdeseen,seproseguirconlamayorcontinuidadposiblemientrassehalleenelpasadondehayasidoevacuado.
3.Conelfindefacilitarelregresoalsenodesufamiliayasupasdelosniosevacuadosdeconformidadconesteartculo,las
autoridadesdelaPartequedispongalaevacuaciny,siprocediere,lasautoridadesdelpasqueloshayaacogidoharnparacada
niounafichaqueenviarn,acompaadadefotografas,alaAgenciaCentraldeBsquedadelComitInternacionaldelaCruzRoja.
Esafichacontendr,siemprequeseaposibleyquenoentraeningnriesgodeperjuicioparaelnio,losdatossiguientes:
a)apellido(s)delnio
b)nombre(s)delnio
c)sexodelnio
d)lugaryfechadenacimiento(o,sinosesabelafecha,edadaproximada)
e)nombre(s)yapellido(s)delpadre
f)nombre(s)yapellido(s)delamadreyeventualmentesuapellidodesoltera
g)parientesmsprximosdelnio
h)nacionalidaddelnio
i)lenguavernculaycualesquieraotraslenguasdelnio
j)direccindelafamiliadelnio
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 28/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
k)cualquiernmeroquepermitalaidentificacindelnio
l)estadodesaluddelnio
m)gruposanguneodelnio
n)sealesparticulares
o)fechaylugarenquefueencontradoelnio
p)fechaylugardesalidadelniodesupas
q)religindelnio,silatiene
r)direccinactualdelnioenelpasquelohayaacogido
s)sielniofallecieraantesdesuregreso,fecha,lugarycircunstanciasdelfallecimientoylugardondeestenterrado.
CaptuloIIIPeriodistas
Artculo79Medidasdeproteccindeperiodistas
1.Losperiodistasquerealicenmisionesprofesionalespeligrosasenlaszonasdeconflictoarmadosernconsideradospersonas
civilesenelsentidodelprrafo1delartculo50.
2.SernprotegidoscomotalesdeconformidadconlosConveniosyelpresenteProtocolo,acondicindequeseabstengandetodo
actoqueafecteasuestatutodepersonacivilysinperjuiciodelderechoqueasistealoscorresponsalesdeguerraacreditadosante
lasfuerzasarmadasagozardelestatutoquelesreconoceelartculo4,A.4)delIIIConvenio.
3.PodrnobtenerunatarjetadeidentidadsegnelmodelodelAnexoIIdelpresenteProtocolo.Esatarjeta,queserexpedidaporel
gobiernodelEstadodelqueseannacionalesoencuyoterritorioresidan,oenqueseencuentrelaagenciadeprensaurgano
informativoqueempleesusservicios,acreditarlacondicindeperiodistadesutitular.
TTULOVEJECUCINDELOSCONVENIOSYDELPRESENTEPROTOCOLO
SeccinIDisposicionesgenerales
Artculo80Medidasdeejecucin
1.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictoadoptarnsindemoratodaslasmedidasnecesariasparacumplirlas
obligacionesquelesincumbenenvirtuddelosConveniosydelpresenteProtocolo.
2.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictodarnlasrdeneseinstruccionesoportunasparagarantizarelrespetode
losConveniosydelpresenteProtocoloyvelarnporsuaplicacin.
Artculo81ActividadesdelaCruzRojaydeotrasorganizacioneshumanitarias
1.LasPartesenconflictodarnalComitInternacionaldelaCruzRojatodaslasfacilidadesqueestensupoderotorgarparaque
puedadesempearlastareashumanitariasqueseleatribuyenenlosConveniosyenelpresenteProtocoloafindeproporcionar
proteccinyasistenciaalasvctimasdelosconflictoselComitInternacionaldelaCruzRojapodrejercertambincualquierotra
actividadhumanitariaenfavordeesasvctimas,conelconsentimientopreviodelasPartesenconflictointeresadas.
2.LasPartesenconflictodarnasusrespectivasorganizacionesdelaCruzRoja(MediaLunaRoja,LenySolRojos)las
facilidadesnecesariasparaelejerciciodesusactividadeshumanitariasenfavordelasvctimasdelconflicto,conarregloalas
disposicionesdelosConveniosydelpresenteProtocoloyalosprincipiosfundamentalesdelaCruzRojaformuladosenlas
ConferenciasInternacionalesdelaCruzRoja.
3.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictofacilitarn,entodalamedidadeloposible,laasistenciaquelas
organizacionesdelaCruzRoja(MediaLunaRoja,LenySolRojos)ylaLigadeSociedadesdelaCruzRojaprestenalasvctimas
delosconflictosconarregloalasdisposicionesdelosConveniosydelpresenteProtocoloyalosprincipiosfundamentalesdela
CruzRojaformuladosenlasConferenciasInternacionalesdelaCruzRoja.
4.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictodarn,enlamedidadeloposible,facilidadesanlogasalasmencionadas
enlosprrafos2y3alasdemsorganizacioneshumanitariasaqueserefierenlosConveniosyelpresenteProtocolo,quesehallen
debidamenteautorizadasporlasrespectivasPartesenconflictoyqueejerzansusactividadeshumanitariasconarregloalas
disposicionesdelosConveniosydelpresenteProtocolo.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 29/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
Artculo82Asesoresjurdicosenlasfuerzasarmadas
LasAltasPartescontratantesentodotiempo,ylasPartesenconflictoentiempodeconflictoarmado,cuidarndeque,cuando
proceda,sedispongadeasesoresjurdicosqueasesorenaloscomandantesmilitares,alnivelapropiado,acercadelaaplicacinde
losConveniosydelpresenteProtocoloydelaenseanzaquedebadarsealrespectoalasfuerzasarmadas.
Artculo83Difusin
1.LasAltasPartescontratantessecomprometenadifundirlomsampliamenteposible,tantoentiempodepazcomoentiempode
conflictoarmado,losConveniosyelpresenteProtocoloensuspasesrespectivosy,especialmente,aincorporarsuestudioenlos
programasdeinstruccinmilitaryafomentarsuestudioporpartedelapoblacincivil,deformaqueesosinstrumentospuedanser
conocidosporlasfuerzasarmadasylapoblacincivil.
2.Lasautoridadesmilitaresocivilesque,entiempodeconflictoarmado,asumanresponsabilidadesencuantoalaaplicacindelos
ConveniosydelpresenteProtocolodebernestarplenamentealcorrientedesutexto.
Artculo84Leyesdeaplicacin
LasAltasPartescontratantessecomunicarn,lomsprontoposible,pormediacindeldepositarioy,ensucaso,pormediacinde
lasPotenciasprotectoras,sustraduccionesoficialesdelpresenteProtocolo,ascomolasleyesyreglamentosqueadoptenpara
garantizarsuaplicacin.
SeccinIIRepresindelasinfraccionesdelosConveniosodelpresenteProtocolo
Artculo85RepresindelasinfraccionesdelpresenteProtocolo
1.LasdisposicionesdelosConveniosrelativasalarepresindelasinfraccionesydelasinfraccionesgraves,completadasporla
presenteSeccin,sonaplicablesalarepresindelasinfraccionesydelasinfraccionesgravesdelpresenteProtocolo.
2.SeentiendeporinfraccionesgravesdelpresenteProtocololosactosdescritoscomoinfraccionesgravesenlosConveniossise
cometencontrapersonasenpoderdeunaParteadversaprotegidasporlosartculos44,45y73delpresenteProtocolo,ocontra
heridos,enfermosonufragosdelaParteadversaprotegidosporelpresenteProtocolo,ocontraelpersonalsanitariooreligioso,las
unidadessanitariasolosmediosdetransportesanitariosquesehallenbajoelcontroldelaParteadversayestnprotegidosporel
presenteProtocolo.
3.Ademsdelasinfraccionesgravesdefinidasenelartculo11,seconsiderarninfraccionesgravesdelpresenteProtocololosactos
siguientes,cuandosecometanintencionalmente,enviolacindelasdisposicionespertinentesdelpresenteProtocolo,ycausenla
muerteoatentengravementealaintegridadfsicaoalasalud
a)hacerobjetodeataquealapoblacinciviloapersonasciviles
b)lanzarunataqueindiscriminadoqueafectealapoblacinciviloabienesdecarctercivilasabiendasdequetalataquecausar
muertosoheridosentrelapoblacincivilodaosabienesdecarctercivil,queseanexcesivosenelsentidodelartculo57,prrafo
2,a)iii
c)lanzarunataquecontraobrasoinstalacionesquecontenganfuerzaspeligrosasasabiendasdequeeseataquecausarmuertoso
heridosentrelapoblacincivilodaosabienesdecarctercivil,queseanexcesivosenelsentidodelartculo57,prrafo2,a)iii
d)hacerobjetodeataquealocalidadesnodefendidasyzonasdesmilitarizadas
e)hacerobjetodeataqueaunapersonaasabiendasdequeestfueradecombate
f)hacerusoprfido,enviolacindelartculo37,delsignodistintivodelacruzroja,delamedialunarojaodellenysolrojosode
otrossignosprotectoresreconocidosporlosConveniosoelpresenteProtocolo.
4.AdemsdelasinfraccionesgravesdefinidasenlosprrafosprecedentesyenlosConvenios,seconsiderarninfraccionesgraves
delpresenteProtocololosactossiguientescuandosecometanintencionalmenteyenviolacindelosConveniosodelProtocolo:
a)eltrasladoporlaPotenciaocupantedepartesdesupropiapoblacincivilalterritorioqueocupa,oladeportacinoeltrasladoenel
interiorofueradelterritorioocupadodelatotalidadopartedelapoblacindeeseterritorio,enviolacindelartculo49delIV
Convenio
b)lademorainjustificableenlarepatriacindeprisionerosdeguerraodepersonasciviles
c)lasprcticasdelapartheidydemsprcticasinhumanasydegradantes,basadasenladiscriminacinracial,queentraenun
ultrajecontraladignidadpersonal
d)elhechodedirigirunataqueamonumentoshistricos,obrasdearteolugaresdecultoclaramentereconocidosqueconstituyenel
patrimonioculturaloespiritualdelospueblosyalosquesehayaconferidoproteccinespecialenvirtuddeacuerdosespeciales
celebrados,porejemplo,dentrodelmarcodeunaorganizacininternacionalcompetente,causandocomoconsecuenciaextensas
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 30/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
destruccionesdelosmismos,cuandonohayapruebasdeviolacinporlaParteadversadelapartadob)delartculo53ycuandotales
monumentoshistricos,lugaresdecultouobrasdeartenoestnsituadosenlainmediataproximidaddeobjetivosmilitares
e)elhechodeprivaraunapersonaprotegidaporlosConveniosoaludidaenelprrafo2delpresenteartculodesuderechoaser
juzgadanormaleimparcialmente.
5.SinperjuiciodelaaplicacindelosConveniosydelpresenteProtocolo,lasinfraccionesgravesdedichosinstrumentosse
considerarncomocrmenesdeguerra.
Artculo86Omisiones
1.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictodebernreprimirlasinfraccionesgravesyadoptarlasmedidasnecesarias
parahacerquecesentodaslasdemsinfraccionesdelosConveniosydelpresenteProtocoloqueresultendelincumplimientodeun
deberdeactuar.
2.ElhechodequelainfraccindelosConveniosodelpresenteProtocolohayasidocometidaporunsubordinadonoeximede
responsabilidadpenalodisciplinaria,segnelcaso,asussuperiores,sistossabanoposeaninformacinquelespermitiera
concluir,enlascircunstanciasdelmomento,queesesubordinadoestabacometiendooibaacometertalinfraccinysinotomaron
todaslasmedidasfactiblesqueestuvieranasualcanceparaimpediroreprimiresainfraccin.
Artculo87Deberesdelosjefes
1.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictoexigirnquelosjefesmilitares,encuantoserefierealosmiembrosdelas
fuerzasarmadasqueestnasusrdenesyalasdemspersonasqueseencuentrenbajosuautoridad,impidanlasinfraccionesde
losConveniosydelpresenteProtocoloy,encasocontrario,lasreprimanydenuncienalasautoridadescompetentes.
2.Conelfindeimpediryreprimirlasinfracciones,lasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictoexigirnquelosjefes,segn
sugradoderesponsabilidad,tomenmedidasparaquelosmiembrodelasfuerzasarmadasbajosusrdenestenganconocimientode
lasobligacionesquelesincumbenenvirtuddelodispuestoenlosConveniosyenelpresenteProtocolo.
3.LasAltasPartescontratantesylasPartesenconflictoobligarnatodojefequetengaconocimientodequesussubordinadosu
otraspersonasbajosuautoridadvanacometerohancometidounainfraccindelosConveniosodelpresenteProtocoloaquese
tomelasmedidasnecesariasparaimpedirtalesviolacionesdelosConveniosodelpresenteProtocoloy,encasonecesario,
promuevaunaaccindisciplinariaopenalcontralosautoresdelasviolaciones.
Artculo88Asistenciamutuajudicialenmateriapenal
1.LasAltasPartescontratantesseprestarnlamayorasistenciaposibleenloquerespectaatodoprocesopenalrelativoalas
infraccionesgravesdelosConveniosodelpresenteProtocolo.
2.AreservadelosderechosyobligacionesestablecidosporlosConveniosyporelprrafo1delartculo85delpresenteProtocolo,
ycuandolascircunstanciaslopermitan,lasAltasPartescontratantescooperarnenmateriadeextradicin.Tomarndebidamenteen
consideracinlasolicituddelEstadoencuyoterritoriosehayacometidolainfraccinalegada.
3.Entodosloscasos,seraplicablelaleydelaAltaPartecontratanterequerida.Noobstante,lasdisposicionesdelosprrafos
precedentesnoafectarnalasobligacionesqueemanendelasdisposicionescontenidasencualquierotrotratadodecarcter
bilateralomultilateralquerijaohayaderegir,totaloparcialmente,enelmbitodelaasistenciamutuajudicialenmateriapenal.
Artculo89Cooperacin
EnsituacionesdeviolacionesgravesdelosConveniosodelpresenteProtocolo,lasAltasPartescontratantessecomprometena
actuar,conjuntaoseparadamente,encooperacinconlasNacionesUnidasyenconformidadconlaCartadelasNacionesUnidas.
Artculo90ComisinInternacionaldeEncuesta
1.a)SeconstituirunaComisinInternacionaldeEncuesta,enadelantellamadalaComisin,integradaporquincemiembrosdealta
reputacinmoralydereconocidaimparcialidad.
b)EnelmomentoenqueveinteAltasPartescontratantesporlomenoshayanconvenidoenaceptarlacompetenciadelaComisin
deconformidadconlodispuestoenelprrafo2,yulteriormenteaintervalosdecincoaos,eldepositarioconvocarunareuninde
representantesdeesasAltasPartescontratantes,conelfindeelegiralosmiembrosdelaComisin.Endichareunin,los
representanteselegirnalosmiembrosdelaComisinporvotacinsecreta,deunalistadepersonasparalacualcadaunadeesas
AltasPartescontratantespodrproponerunnombre.
c)LosmiembrosdelaComisinactuarnattulopersonalyejercernsumandatohastalaeleccindenuevosmiembrosenla
reuninsiguiente.
d)Alprocederalaeleccin,lasAltasPartescontratantesseasegurarndequecadacandidatoposealascalificacionesnecesariasy
deque,ensuconjunto,laComisinofrezcaunarepresentacingeogrficaequitativa.
e)Siseprodujeraunavacante,lapropiaComisinelegirunnuevomiembrotomandodebidamenteencuentalasdisposicionesde
losapartadosprecedentes.
f)EldepositarioproporcionaralaComisinlosserviciosadministrativosnecesariosparaelcumplimientodesusfunciones.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 31/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
2.a)Enelmomentodefirmar,ratificaroadherirsealProtocolo,oulteriormenteencualquierotromomento,lasAltasPartes
contratantespodrndeclararquereconocenipsofactoysinacuerdoespecial,conrelacinacualquierotraAltaPartecontratanteque
aceptelamismaobligacin,lacompetenciadelaComisinparaprocederaunainvestigacinacercadelasdenunciasformuladaspor
esaotraParte,talcomoloautorizaelpresenteartculo.
b)Lasdeclaracionesantesmencionadassernpresentadasaldepositario,queenviarcopiasdelasmismasalasAltasPartes
contratantes.
c).LaComisintendrcompetenciapara:
i)procederaunainvestigacinsobrecualquierhechoquehayasidoalegadocomoinfraccingravetalcomosedefineenlos
ConveniosoenelpresenteProtocoloocomocualquierotraviolacingravedelosConveniosodelpresenteProtocolo
ii)facilitar,mediantesusbuenosoficios,elretornoaunaactitudderespetodelosConveniosydelpresenteProtocolo.
d)Enotroscasos,laComisinprocederaunainvestigacinapeticindeunaParteenconflictonicamenteconelconsentimiento
delaotraolasotrasPartesinteresadas.
e)Areservadelasprecedentesdisposicionesdeesteprrafo,lasdisposicionesdelosartculos52delIConvenio,53delII
Convenio,132delIIIConvenioy149delIVConvenioseguirnaplicndoseatodasupuestaviolacindelosConveniosyse
extendernatodasupuestaviolacindelpresenteProtocolo.
3.a)AmenosquelasPartesinteresadasconvenganenotracosa,todaslasinvestigacionessernefectuadasporunaSalaintegrada
porsietemiembrosdesignadosdelamanerasiguiente:
i)cincomiembrosdelaComisin,quenoseannacionalesdelasPartesenconflicto,nombradosporelPresidentedelaComisin
sobrelabasedeunarepresentacinequitativadelasregionesgeogrficas,previaconsultaconlasPartesenconflicto
ii)dosmiembrosadhocquenoseannacionalesdelasPartesenconflicto,nombradoscadaunorespectivamenteporcadaunade
ellas.
b)Alrecibirunapeticinparaqueseprocedaaunainvestigacin,elPresidentedelaComisinfijarunplazoapropiadoparala
constitucindeunaSala.Siunoolosdosmiembrosadhocnohubierensidonombradosdentrodelplazosealado,elPresidente
designarinmediatamentelosqueseannecesariosparacompletarlacomposicindelaSala.
4.a)LaSala,constituidaconformealodispuestoenelprrafo3paraprocederaunainvestigacin,invitaralasPartesenconflictoa
compareceryapresentarpruebas.LaSalaprocurarademsobtenerlasdemspruebasqueestimeconvenientesyefectuaruna
investigacininlocodelasituacin.
b)TodaslaspruebassedarnaconocerntegramentealasPartesinteresadas,lascualestendrnderechoahacerobservacionesal
respectoalaComisin.
c)CadaParteinteresadatendrderechoaimpugnardichaspruebas.
5.a)LaComisinpresentaralasPartesinteresadasuninformeacercadelasconclusionesaquehayallegadolaSalasobrelos
hechos,acompaadodelasrecomendacionesqueconsidereoportunas.
b)SilaSalasevieraenlaimposibilidaddeobtenerpruebassuficientesparallegaraconclusionesobjetivaseimparciales,la
Comisindaraconocerlasrazonesdetalimposibilidad.
c)LaComisinnoharpblicassusconclusiones,amenosqueasselopidantodaslasPartesenconflicto.
6.LaComisinestablecersupropioReglamento,incluidaslasnormasrelativasalaspresidenciasdelaComisinydelaSala.
EsasnormasgarantizarnquelasfuncionesdePresidentedelaComisinseanejercidasentodomomentoyque,encasode
investigacin,seejerzanporpersonaquenoseanacionaldelasPartesenconflicto.
7.LosgastosadministrativosdelaComisinsernsufragadosmediantecontribucionesdelasAltasPartescontratantesquehayan
hechodeclaracionesdeconformidadconelprrafo2,ymediantecontribucionesvoluntarias.LaParteolasPartesenconflictoque
pidanqueseprocedaaunainvestigacinanticiparnlosfondosnecesariosparacubrirlosgastosocasionadosporunaSalaysern
reembolsadasporlaParteolasPartesquehayansidoobjetodelasdenunciashastaelcincuentaporcientodetalesgastos.Encaso
depresentarsedenunciasrecprocasalaSala,cadaunadelasdosPartesanticiparelcincuentaporcientodelosfondos
necesarios.
Artculo91.Responsabilidad
LaParteenconflictoqueviolarelasdisposicionesdelosConveniosodelpresenteProtocoloestarobligadaaindemnizarsihubiere
lugaraello.Serresponsabledetodoslosactoscometidosporlaspersonasqueformenpartedesusfuerzasarmadas.
TTULOVIDISPOSICIONESFINALES
Artculo92Firma
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 32/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
ElpresenteProtocoloquedarabiertoalafirmadelasPartesenlosConveniosseismesesdespusdelafirmadelActaFinaly
seguirabiertoduranteunperododedocemeses.
Artculo93Ratificacin
ElpresenteProtocoloserratificadoloantesposible.LosinstrumentosderatificacinserndepositadosenpoderdelConsejo
FederalSuizo,depositariodelosConvenios.
Artculo94Adhesin
ElpresenteProtocoloquedarabiertoalaadhesindetodaParteenlosConveniosnosignatariadeesteProtocolo.Losinstrumentos
deadhesinsedepositarnenpoderdeldepositario.
Artculo95Entradaenvigor
1.ElpresenteProtocoloentrarenvigorseismesesdespusdequesehayandepositadodosinstrumentosderatificacinode
adhesin.
2.ParacadaParteenlosConveniosqueloratifiqueoquealseadhieraulteriormente,elpresenteProtocoloentrarenvigorseis
mesesdespusdequedichaPartehayadepositadosuinstrumentoderatificacinodeadhesin.
Artculo96RelacionesconvencionalesapartirdelaentradaenvigordelpresenteProtocolo
1.CuandolasPartesenlosConveniosseantambinPartesenelpresenteProtocolo,losConveniosseaplicarntalcomoquedan
completadosporste.
2.SiunadelasPartesenconflictonoestobligadaporelpresenteProtocolo,lasPartesenelpresenteProtocoloseguirn,no
obstante,obligadasporlensusrelacionesrecprocas.TambinquedarnobligadasporelpresenteProtocoloensusrelacionescon
dichaPartesistaaceptayaplicasusdisposiciones.
3.LaautoridadquerepresenteaunpuebloempeadocontraunaAltaPartecontratanteenunconflictoarmadodeltipomencionado
enelprrafo4delartculo1podrcomprometerseaaplicarlosConveniosyelpresenteProtocoloenrelacinconeseconflictopor
mediodeunadeclaracinunilateraldirigidaaldepositario.Estadeclaracin,cuandohayasidorecibidaporeldepositario,surtiren
relacincontalconflictolossiguientesefectos:
a)losConveniosyelpresenteProtocoloentrarnenvigorrespectodelamencionadaautoridadcomoParteenconflicto,conefecto
inmediato
b)lamencionadaautoridadejercerlosmismosderechosyasumirlasmismasobligacionesquelasAltasPartescontratantesenlos
ConveniosyenelpresenteProtocoloy
c)losConveniosyelpresenteProtocoloobligarnporigualatodaslasPartesenconflicto.
Artculo97Enmiendas
1.TodaAltaPartecontratantepodrproponerunaovariasenmiendasalpresenteProtocolo.Eltextodecualquierenmienda
propuestasecomunicaraldepositario,elcual,trascelebrarconsultascontodaslasAltasPartescontratantesyconelComit
InternacionaldelaCruzRoja,decidirsiconvieneconvocarunaconferenciaparaexaminarlaenmiendapropuesta.
2.EldepositarioinvitaraesaconferenciaalasAltasPartescontratantesyalasPartesenlosConvenios,seanonosignatariasdel
presenteProtocolo.
Artculo98RevisindelAnexoI
1.Enelplazomximodecuatroaos,apartirdelaentradaenvigordelpresenteProtocoloy,enlosucesivo,aintervalosdecuatro
aosporlomenos,elComitInternacionaldelaCruzRojaconsultaralasAltasPartescontratantesconrespectoalAnexoIdel
presenteProtocoloy,siloestimanecesario,podrproponerlacelebracindeunareunindeexpertostcnicosparaquerevisenel
AnexoIyproponganlasenmiendasalmismoqueparezcanconvenientes.Amenosque,dentrodelosseismesessiguientesala
comunicacinalasAltasPartescontratantesdeunapropuestaparacelebrartalreunin,seopongaastaunterciodeellas,el
ComitInternacionaldelaCruzRojaconvocarlareunin,einvitartambinaellaaobservadoresdelasorganizaciones
internacionalespertinentes.ElComitInternacionaldelaCruzRojaconvocartambintalreuninencualquiermomentoapeticin
deunterciodelasAltasPartescontratantes.
2.EldepositarioconvocarunaconferenciadelasAltasPartescontratantesydelasPartesenlosConveniosparaexaminarlas
enmiendaspropuestasporlareunindeexpertostcnicos,sidespusdedichareuninaslosolicitanelComitInternacionaldela
CruzRojaounterciodelasAltasPartescontratantes.
3.EntalconferenciapodrnadoptarseenmiendasalAnexoIpormayoradedosterciosdelasAltasPartescontratantespresentesy
votantes.
4.EldepositariocomunicaralasAltasPartescontratantesyalasPartesenlosConveniostodaenmiendaasadoptada.
Transcurridounperododeunaodespusdehabersidoascomunicada,laenmiendaseconsideraraceptadaamenosque,dentro
deeseperodo,untercioporlomenosdelasAltasPartescontratanteshayaenviadoaldepositariounadeclaracindenoaceptacin
delaenmienda.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 33/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
5.Todaenmiendaqueseconsidereaceptadadeconformidadconelprrafo4entrarenvigortresmesesdespusdesuaceptacin
paratodaslasAltasPartescontratantes,conexcepcindelasquehayanhecholadeclaracindenoaceptacindeconformidadcon
eseprrafo.CualquierPartequehayahechotaldeclaracinpodrretirarlaentodomomento,encuyocasolaenmiendaentraren
vigorparadichaPartetresmesesdespusderetiradaladeclaracin.
6.EldepositarionotificaralasAltasPartescontratantesyalasPartesenlosConvenioslaentradaenvigordetodaenmienda,las
Partesporellaobligadas,lafechadesuentradaenvigorparacadaunadelasPartes,lasdeclaracionesdenoaceptacinhechascon
arregloalprrafo4,ascomolosretirosdetalesdeclaraciones.
Artculo99Denuncia
1.EnelcasodequeunaAltaPartecontratantedenuncieelpresenteProtocolo,ladenunciaslosurtirefectounaodespusde
haberserecibidoelinstrumentodedenuncia.Noobstante,sialexpirareseaolaPartedenunciantesehallaenunadelas
situacionesprevistasenelartculo1,losefectosdeladenunciaquedarnensuspensohastaelfinaldelconflictoarmadoodela
ocupaciny,entodocaso,mientrasnoterminenlasoperacionesdeliberacindefinitiva,repatriacinoreasentamientodelas
personasprotegidasporlosconveniosoporelpresenteProtocolo.
2.Ladenunciasenotificarporescritoaldepositario.EsteltimolacomunicaratodaslasAltasPartescontratantes.
3.LadenunciaslosurtirefectorespectodelaPartedenunciante.
4.Ningunadenunciapresentadadeconformidadconelprrafo1afectaralasobligacionesyacontradascomoconsecuenciadel
conflictoarmadoenvirtuddelpresenteProtocoloportalPartedenunciante,enrelacinconcualquieractocometidoantesdeque
dichadenunciaresulteefectiva.
Artculo100Notificaciones
EldepositarioinformaralasAltasPartescontratantesyalasPartesenlosConvenios,seanonosignatariasdelpresente
Protocolo,sobre:
a)lasfirmasqueconstenenelpresenteProtocoloyeldepsitodelosinstrumentosderatificacinydeadhesindeconformidadcon
losartculos93y94
b)lafechaenqueelpresenteProtocoloentreenvigor,deconformidadconelartculo95
c)lascomunicacionesydeclaracionesrecibidas,deconformidadconlosartculos84,90y97
d)lasdeclaracionesrecibidasdeconformidadconelprrafo3delartculo96,queserncomunicadasporelprocedimientomsrpido
posible
e)lasdenunciasnotificadasdeconformidadconelartculo99.
Artculo101Registro
1.UnavezhayaentradoenvigorelpresenteProtocolo,eldepositariolotransmitiralaSecretaradelasNacionesUnidasconobjeto
dequeseprocedaasuregistroypublicacin,deconformidadconelartculo102delaCartadelasNacionesUnidas.
2.EldepositarioinformarigualmentealaSecretaradelasNacionesUnidasdetodaslasratificaciones,adhesionesydenunciasque
recibaenrelacinconelpresenteProtocolo.
Artculo102Textosautnticos
EloriginaldelpresenteProtocolo,cuyostextosrabe,chino,espaol,francs,inglsyrusosonigualmenteautnticos,sedepositar
enpoderdeldepositario,elcualenviarcopiascertificadasconformesatodaslasPartesenlosConvenios.
*******
AnexoI:Reglamentorelativoalaidentificacin
AnexoI:Reglamentorelativoalaidentificacin(segnfueenmendadoel30denoviembrede1993)
AnexoII:Tarjetadeidentidaddeperiodistaenmisinperligrosa
AnexoI:Reglamentorelativoalaidentificacin
AnexoI(ProtocoloI):Reglamentorelativoalaidentificacin
CAPTULOITARJETASDEIDENTIDAD
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 34/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
Artculo1Tarjetadeidentidaddelpersonalsanitarioyreligioso,civilypermanente
1.Latarjetadeidentidaddelpersonalsanitarioyreligiosocivilypermanente,aqueserefiereelprrafo3delartculo18delProtocolo
debera:
a)tenerelsignodistintivoyunasdimensionesquepermitanllevarlaenunbolsillo
b)serdeunmaterialtanduraderocomoseaposible
c)estarredactadaenelidiomanacionaluoficial(podrantambinaadirseotrosidiomas)
d)mencionarelnombre,lafechadenacimientodeltitular(o,afaltadeella,suedadenlafechadeexpedicin)yelnmerode
identidad,silotiene
e)indicarenqucalidadtienederechoeltitularalaproteccindelosConveniosydelProtocolo
f)llevarlafotografadeltitular,ascomosufirmaolahuelladactilardelpulgar,oambas
g)estarselladayfirmadaporlaautoridadcompetente
h)indicarlasfechasdeexpedicinydeexpiracindelatarjeta.
2.LatarjetadeidentidadseruniformeentodoelterritoriodecadaunadelasAltasPartescontratantesy,encuantofuereposible,
delmismotipoparatodaslasPartesenconflicto.LasPartesenconflictopuedeninspirarseenelmodeloque,enunsoloidioma,
apareceenlafigura1figura1.Alcomienzodelashostilidades,lasPartesenconflictosecomunicarnunejemplardelatarjetade
identidadqueutilicen,sitaltarjetadifieredelmodelodela.Latarjetadeidentidadseextender,sifueseposible,porduplicado,
debiendoquedarunodelosejemplaresenpoderdelaautoridadquelaexpida,lacualdeberamanteneruncontroldelastarjetas
expedidas.
3.Enningunacircunstanciasepodrprivardelatarjetadeidentidadalpersonalsanitarioyreligiosocivilypermanente.Encasode
prdidadeunatarjeta,eltitulartendrderechoaobtenerunduplicado.
Artculo2Tarjetadeidentidaddelpersonalsanitarioyreligioso,civilytemporal
1.Latarjetadeidentidadparaelpersonalsanitarioyreligiosocivilytemporaldeberaser,enloposible,similaralaprevistaenel
artculo1delpresenteReglamento.LasPartesenconflictopuedeninspirarseenelmodelodelafigura1.
2.Cuandolascircunstanciasimpidanexpediralpersonalsanitarioyreligiosocivilytemporal,tarjetasdeidentidadsimilaresala
descritaenelartculo1delpresenteReglamento,podrproveerseaesepersonaldeuncertificadofirmadoporlaautoridad
competente,enelqueconstequelapersonaalaqueseexpideestadscritaaunservicioencalidaddepersonaltemporal,
indicando,siesposible,eltiempoqueestaradscritaalservicioyelderechodeltitularaostentarelsignodistintivo.Esecertificado
debeindicarelnombreylafechadenacimientodeltitular(oafaltadeesafecha,suedadenlafechadeexpedicindelcertificado),
lafuncindeltitularyelnmerodeidentidad,silotiene.Llevarlafirmadelinteresadoolahuelladactilardelpulgar,oambas.
CAPTULOIISIGNODISTINTIVO
Artculo3Formaynaturaleza
1.Elsignodistintivo(rojosobrefondoblanco)sertangrandecomolascircunstanciaslojustifiquen.LasAltasPartescontratantes
puedeninspirarseparalaformadelacruz,lamedialunayellenysolenlosmodelosqueaparecenenlafigura2.
2.Denocheocuandolavisibilidadseaescasa,elsignodistintivopodrestaralumbradooiluminadopodrestarhechotambincon
materialesquepermitansureconocimientograciasamediostcnicosdedeteccin.
Fig.2:Signosdistintivosencolorrojosobrefondoblanco.
Artculo4Uso
1.Elsignodistintivosecolocar,siemprequeseafactible,sobreunasuperficieplanaoenbanderasqueresultenvisiblesdesde
todaslasdireccionesposiblesydesdelamayordistanciaposible.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 35/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
2.Sinperjuiciodelasinstruccionesdelaautoridadcompetente,elpersonalsanitarioyreligiosoquedesempeesusfuncionesenel
campodebatalla,irprovisto,enlamedidadeloposible,delsignodistintivoeneltocadoyvestimenta.
CAPTULOIIISEALESDISTINTIVAS
Artculo5Usofacultativo
1.Areservadelodispuestoenelartculo6delpresenteReglamento,lassealesprevistasenelpresenteCaptuloparaeluso
exclusivodelasunidadesylosmediosdetransportesanitariosnoseemplearnparaningnotrofin.Elempleodetodaslasseales
aqueserefiereelpresenteCaptuloesfacultativo.
2.Lasaeronavessanitariastemporalesque,bienporfaltadetiempooporrazndesuscaractersticas,nopuedansermarcadascon
elsignodistintivo,podrnusarlassealesdistintivasautorizadasporesteCaptulo.Elmtododesealizacinmseficazdeuna
aeronavesanitariaparasuidentificacinyreconocimientoes,sinembargo,elusodeunasealvisual,seaelsignodistintivoola
sealluminosadescritaenelarticulo6,oambos,complementadosporlasdemssealesaqueserefierenlosartculos7y8del
presenteReglamento.
Artculo6Sealluminosa
1.Lasaeronavessanitariasdebieranestarequipadasconlasluceslasealluminosaconsistenteenunaluzazulcondestellos.
Ningunaotraaeronaveutilizarestaseal.Elcolorazulqueserecomiendaserepresentaconlautilizacindelassiguientes
coordenadastricromticas:
lmitedelosverdes,y=0,065+0,805x
limitedelosblancos,y=0,400x
lmitedelosprpura,x=0,133+0,600y.
Lafrecuenciadedestellosqueserecomiendaparalaluzazulesde60a100destellosporminuto.
2.Lasaeronavessanitariasdebieranestarequipadasconlaslucesnecesariasparaquelassealesresultenvisiblesentodaslas
direccionesposibles.
3.AfaltadeacuerdoespecialentrelasPartesenconflictoquereserveelusodelaluzazulcondestellosparalaidentificacindelos
vehculos,buquesyembarcacionessanitarios,noestarprohibidasuutilizacinporotrosvehculosoembarcaciones.
Artculo7Sealderadio
1.Lasealderadioconsistirenunmensajeradiotelefnicooradiotelegrficoprecedidodeunasealdistintivadeprioridad
designadayaprobadaporunaConferenciaAdministrativaMundialdeRadiocomunicacionesdelaUninInternacionalde
Telecomunicaciones.Esasealsertransmitidatresvecesantesdeldistintivodellamadadeltransportesanitariodequesetrate.
Dichomensajesetransmitireningls,aintervalosapropiadosyenunafrecuenciaounasfrecuenciasdeterminadasdeconformidad
conlodispuestoenelprrafo3delpresenteartculo.Elempleodelasealdeprioridadestarexclusivamentereservadoparalas
unidadesylosmediosdetransportesanitarios.
2.Elmensajederadioprecedidodelasealdistintivadeprioridadquesemencionaenelprrafo1incluirloselementossiguientes:
a)distintivodellamadadelmediodetransportesanitario
b)posicindelmediodetransportesanitario
c)nmeroytipodelosmediosdetransportesanitarios
d)itinerarioprevisto
e)duracindelviajeyhorasdesalidaydellegadaprevistas,segnloscasos
f)otrosdatos,talescomoaltituddevuelo,radiofrecuenciadeescucha,lenguajesconvencionales,ymodosycdigosdelsistemade
radarsecundariodevigilancia.
3.Afindefacilitarlascomunicacionesquesemencionanenlosprrafos1y2,ascomolascomunicacionesaqueserefierenlos
artculos22,23,25,26,27,28,29,30y31delProtocolo,lasAltasPartescontratantes,lasPartesenconflictoounadestas,de
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 36/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
comnacuerdooseparadamente,puedendesignarypublicarlasfrecuenciasnacionalesque,deconformidadconelcuadrode
distribucindebandasdefrecuenciaquefiguraenelReglamentodeRadiocomunicaciones,anexoalConvenioInternacionalde
Telecomunicaciones,decidanusarparatalescomunicaciones.EsasfrecuenciassenotificarnalaUninInternacionalde
TelecomunicacionesdeconformidadconelprocedimientoqueapruebeunaConferenciaAdministrativaMundialde
Radiocomunicaciones.
Artculo8Identificacinpormedioselectrnicos
1.Paraidentificaryseguirelcursodelasaeronavessanitariaspodrutilizarseelsistemaderadarsecundariodevigilancia(SSR),tal
comoseespecificaenelAnexo10delConveniodeChicagosobreAviacinCivilInternacional,del7dediciembrede1944,consus
modificacionesposteriores.ElmodoycdigodeSSRquehayandereservarseparausoexclusivodelasaeronavessanitariassern
establecidosporlasAltasPartescontratantes,porlasPartesenconflictooporunadelasPartesenconflicto,decomnacuerdoo
separadamente,enconsonanciaconlosprocedimientosqueseanrecomendadosporlaOrganizacindeAviacinCivilInternacional.
2.LasPartesenconflicto,poracuerdoespecial,podrnestablecerparausoentreellas,unsistemaelectrnicosimilarparala
identificacindevehculossanitariosydebuquesyembarcacionessanitarios.
CAPTULOIVCOMUNICACIONES
Artculo9Radiocomunicaciones
Lasealdeprioridadprevistaenelartculo7delpresenteReglamentopodrprecederalascorrespondientesradiocomunicacionesde
lasunidadessanitariasydelosmediosdetransportesanitariosparalaaplicacindelosprocedimientosqueseponganenprcticade
conformidadconlosartculos22,23,25,26,27,28,29,30y31delProtocolo.
Artculo10Usodecdigosinternacionales
LasunidadessanitariasylosmediosdetransportesanitariospodrnusartambinloscdigosysealesestablecidosporlaUnin
InternacionaldeTelecomunicaciones,laOrganizacindeAviacinCivillnternacionalylaOrganizacinConsultivaMartima
Intergubernamental.Esoscdigosysealessernusadosdeconformidadconlanormas,prcticasyprocedimientosestablecidos
pordichasOrganizaciones.
Artculo11Otrosmediosdecomunicacin
Cuandonoseaposibleestablecerunacomunicacinbilateralporradio,podrnutilizarselassealesprevistasenelCdigo
lnternacionaldeSealesadoptadoporlaOrganizacinConsultivaMartimaIntergubernamentaloenelAnexocorrespondientedel
ConveniodeChicagosobreAviacinCivilInternacional,del7dediciembrede1944,conlasmodificacionesqueseintroduzcan
posteriormente.
Artculo12Planesdevuelo
Losacuerdosynotificacionesrelativosalosplanesdevueloaqueserefiereelartculo29delProtocoloseformularn,entodolo
posible,deconformidadconlosprocedimientosestablecidosporlaOrganizacindeAviacinCivilInternacional.
Artculo13Sealesyprocedimientosparalainterceptacindeaeronavessanitarias
Siseutilizaseunaaeronaveinterceptadoraparacomprobarlaidentidaddeunaaeronavesanitariaenvuelooparaordenarastael
aterrizajedeconformidadconlosartculos30y31delProtocolo,tantolaaeronavesanitariacomolainterceptadoradeberanusarlos
procedimientosnormalizadosdeinterceptacinvisualyporradioprescritosenelAnexo2delConveniodeChicagosobreAviacin
CivilInternacional,del7dediciembrede1944,consusmodificacionesposteriores.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 37/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
CAPITULOVPROTECCINCIVIL
Artculo14Tarjetadeidentidad
1.Latarjetadeidentidaddelpersonaldelosserviciosdeproteccincivilprevistaenelprrafo3delartculo66delProtocoloserige
porlasnormaspertinentesdelartculo1deesteReglamento.
2.Latarjetadeidentidaddelpersonaldeproteccincivilpuedeajustarsealmodeloqueseindicaenlafigura3.
3.Sielpersonaldeproteccincivilestautorizadoanevararmasligerasindividuales,sedeberahacermencindeelloenlatarjeta
deidentidad.
Artculo15Signodistintivointernacional
1.Elsignodistintivointernacionaldeproteccincivilprevistoenelprrafo4delartculo66delProtocoloseruntringuloequiltero
azulsobrefondonaranja.Enlafigura4,acontinuacin,apareceunmodelo.
Fig.4:Tringuloazulsobrefondonaranja
2.Serecomienda:
a)quesieltringuloazulseutilizaenunabandera,brazaleteodorsal,stosconstituyansufondonaranja
b)queunodelosngulosdeltringuloapuntehaciaarriba,verticalmente
c)queningunodelostresngulostengacontactoconelbordedelfondonaranja.
3.Elsignodistintivointernacionalsertangrandecomolascircunstanciaslojustifiquen.Siemprequeseaposible,elsignodeber
colocarsesobreunasuperficieplanaoenbanderasvisiblesdesdetodaslasdireccionesposiblesydesdelamayordistanciaposible.
Sinperjuiciodelasinstruccionesdelaautoridadcompetente,elpersonaldeproteccincivildeberestarprovisto,enlamedidadelo
posible,delsignodistintivoen4tocadoyvestimenta.Denocheocuandolavisibilidadseaescasa,elsignopodrestaralumbradoo
iluminadopuedetambinestarhechoconmaterialesquepermitansureconocimientograciasamediostcnicosdedeteccin.
CAPITULOVIOBRASEINSTALACIONESQUECONTIENENFUERZASPELIGROSAS
Artculo16Signointernacionalespecial
1.Elsignointernacionalespecialparalasobraseinstalacionesquecontienenfuerzaspeligrosas,previstoenelprrafo7delartculo
56delProtocolo,consistirenungrupodetrescrculosdelmismotamaodecolornaranjavivoalolargodeunmismoeje,debiendo
serladistanciaentreloscrculosequivalenteasuradio,segnindicalafigura5.
2.Elsignosertangrandecomolascircunstanciaslojustifiquen.Cuandosecoloquesobreunasuperficieextensa,elsignopodr
repetirsetantasvecescomoseaoportunosegnlascircunstancias.Siemprequeseaposible,secolocarsobreunasuperficieplana
osobrebanderasdemaneraqueresultevisibledesdetodaslasdireccionesposiblesydesdelamayordistanciaposible.
3.Cuandoelsignofigureenunabandera,ladistanciaentreloslimitesexterioresdelsignoylosladoscontiguosdelabanderaser
equivalentealradiodeuncrculo.Labanderaserrectangularysufondoblanco.
4.Denocheocuandolavisibilidadseaescasa,elsignopodrestaralumbradooiluminado.Puedeestarhechotambincon
materialesquepermitansureconocimientograciasamediostcnicosdedeteccin.
Fig.5:Signointernacionalespecialparalasobraseinstalacionesquecontienenfuerzaspeligrosas
AnexoIsegnfueenmendadoel30denoviembrede1993
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 38/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
AnexoI(ProtocoloI):Reglamentorelativoalaidentificacin(segnfueenmendadoel30denoviembrede1993)
Advertenciarelativaalaenmendia:losnuevostextossonenletrascursivas.LosparrfosdelAnexoItransferidosdeunartculo
aunotrosonenletrasnegrillas.
***
Artculo1Disposicionesgenerales
1.MediantelasnormasqueataenalaidentificacinenesteAnexo,serefrendanlasdisposicionespertinentesdelosConveniosde
GinebraydelProtocolosufinalidadesfacilitarlaidentificacindelpersonal,delmaterial,delasunidades,delosmediosde
transporteydelasinstalacionesprotegidasporlosConveniosdeGinebrayelProtocolo.
2.Enestasnormas,comotales,nosedeterminaelderechoalaproteccin,queserigeporlosartculospertinentesdelos
ConveniosydelProtocolo.
3.Lasautoridadescompetentespueden,reservadaslasdisposicionespertinentesdelosConveniosdeGinebraydelProtocolo,
reglamentarentodaslascircunstanciaslautilizacin,eldespliegueylailuminacindelossignosysealesdistintivos,ascomola
posibilidaddedetectarlos.
4.SeinstaalasAltasPartesContratantes,enparticularlasPartesenconflicto,aconcertarquehayasignos,mediososistemas
suplementariosodiferentesquemejorenlaposibilidaddeidentificacinysevalganplenamentedelaevolucintecnolgicaeneste
mbito.
CAPTULOITARJETASDEIDENTIDAD
Artculo2Tarjetadeidentidaddelpersonalsanitarioyreligioso,civilypermanente
1.Latarjetadeidentidaddelpersonalsanitarioyreligioso,civilypermanente,aqueserefiereelprrafo3delartculo18delProtocolo
debera:
a)tenerelsignodistintivoyunasdimensionesquepermitanllevarlaenunbolsillo
b)serdeunmaterialtanduraderocomoseaposible
c)estarredactadaenelidiomanacionaluoficialy,siesnecesario,enelidiomavernculodelareginconcernida
d)mencionarelnombre,lafechadenacimientodeltitular(o,afaltadeella,suedadenlafechadeexpedicin)yelnmerode
identidad,silotiene
e)indicarenqucalidadtienederechoeltitularalaproteccindelosConveniosydelProtocolo
f)llevarlafotografadeltitular,ascomosufirmaolahuelladactilardelpulgar,oambas
g)estarselladayfirmadaporlaautoridadcompetente
h)indicarlasfechasdeexpedicinydeexpiracindelatarjeta
i)indicar,enlamedidadeloposible,elgruposanguneodeltitular,enelreversodelatarjeta.
2.LatarjetadeidentidadseruniformeentodoelterritoriodecadaunadelasAltasPartesContratantesy,encuantofuereposible,
delmismotipoparatodaslasPartesenconflicto.LasPartesenconflictopuedeninspirarseenelmodeloque,enunsoloidioma,
apareceenlafigura1figura1.Alcomienzodelashostilidades,lasPartesenconflictosecomunicarnunejemplardelatarjetade
identidadqueutilicen,sitaltarjetadifieredelmodelodela.Latarjetadeidentidadseextender,sifueseposible,porduplicado,
debiendoquedarunodelosejemplaresenpoderdelaautoridadquelaexpida,lacualdeberamanteneruncontroldelastarjetas
expedidas.
3.Enningunacircunstanciasepodrprivardelatarjetadeidentidadalpersonalsanitarioyreligioso,civilypermanente.Encasode
prdidadeunatarjeta,eltitulartendrderechoaobtenerunduplicado.
Artculo3Tarjetadeidentidaddelpersonalsanitarioyreligioso,civilytemporal
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 39/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
1.Latarjetadeidentidadparaelpersonalsanitarioyreligiosocivilytemporaldeberaser,enloposible,similaralaprevistaenel
artculo1delpresenteReglamento.LasPartesenconflictopuedeninspirarseenelmodelodelafigura1.
2.Cuandolascircunstanciasimpidanexpediralpersonalsanitarioyreligioso,civilytemporal,tarjetasdeidentidadsimilaresala
descritaenelartculo1delpresenteReglamento.podrproveerseaesepersonaldeuncertificadofirmadoporlaautoridad
competente,enelqueconstequelapersonaalaqueseexpideestadscritaaunservicioencalidaddepersonaltemporal.
indicando,siesposible,eltiempoqueestaradscritaalservicioyelderechodeltitularaostentarelsignodistintivo.Esecertificado
debeindicarelnombreylafechadenacimientodeltitular(oafaltadeesafecha,suedadenlafechadeexpedicindelcertificado),
lafuncindeltitularyelnmerodeidentidad,silotiene.Llevarlafirmadelinteresadoolahuelladactilardelpulgar,oambas.
CAPTULOIISIGNODISTINTIVO
Artculo4Forma
1.Elsignodistintivo(rojosobrefondoblanco)sertangrandecomolascircunstanciaslojustifiquen.LasAltasPartesContratantes
puedeninspirarseparalaformadelacruz,lamedialunayellenysol*enlosmodelosqueaparecenenlafigura2.*[Desde1980
ningnEstadoutilizaelemblemadellenysol].
Fig.2:Signosdistintivosencolorrojosobrefondoblanco.
Artculo5Uso
1.Elsignodistintivosecolocar,siemprequeseafactible,enbanderas,sobreunasuperficieplanaodecualquierotramanera
adaptadaalaconfiguracindelterreno,afindequeresultevisibledesdetodaslasdireccionesposiblesydesdelamayordistancia
posible,especialmentedesdeelaire.
2.Denocheocuandolavisibilidadseaescasa,elsignodistintivopodrestaralumbradooiluminado.
3.Elsignodistintivopuedeserdematerialesquelohaganreconociblepormediosdedeteccintcnicos.Laparterojadebera
pintarsesobreunacapadeaderezonegro,afindefacilitarsuidentificacin,especialmentemedianteinstrumentosderayos
infrarrojos.
4.Elpersonalsanitarioyreligiosoquedesempeesusfuncionesenelcampodebatalla,irprovisto,enlamedidadeloposible,del
signodistintivoeneltocadoyvestimenta.
CAPTULOIIISEALESDISTINTIVAS
Artculo6Uso
1.Lasunidadesymediosdetransportesanitariospuedenutilizartodaslassealesdistintivasmencionadasenestecaptulo.
2.Esasseales,queestnadisposicinexclusivadelasunidadesymediosdetransportesanitarios,nodebenutilizarseconotros
fines,areservadelasealluminosa(vaseprrafo3masabajo).
3.AfaltadeacuerdoespecialentrelasPartesenconflictoquereserveelusodelaluzazulcondestellosparalaidentificacindelos
vehculos,buquesyembarcacionessanitarios,noestarprohibidasuutilizacinporotrosvehculos,buquesyembarcaciones.
4.Lasaeronavessanitariastemporalesque,bienporfaltadetiempooporrazndesuscaractersticas,nopuedansermarcadascon
elsignodistintivo,podrnusarlassealesdistintivasautorizadasporesteCaptulo.
Artculo7Sealluminosa
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 40/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
1.Estprevistacomosealdistintivadelasaeronavessanitariaslasealluminosaconsistenteenunaluzazulcondestellos,como
constaenelManualTcnicodeAeronavegabilidaddelaOACI,Doc.9051.Ningunaotraaeronaveutilizarestaseal.Lasaeronaves
sanitariasqueutilizanlaluzazulhandemostrarladetalmaneraqueesasealluminosaseavisibleentodaslasdirecciones
posibles.
2.DeconformidadconlasdisposicionesdelCaptuloXIV,prrafo4,delCdigoInternacionaldeSealesdelaOMI,las
embarcacionesprotegidasporlosConveniosdeGinebrade1949yelProtocolohandetenerunaovariaslucesazulescondestellos
visiblesentodoelhorizonte.
3.Losvehculossanitarioshandellevarunaovariaslucescondestellosvisiblesdesdelomslejosposible.LasAltasPartes
Contratantes,enparticularlasPartesenconflictoqueutilicenlucesdeotroscoloreshandenotificarlo.
4.SeobtieneelcolorazulqueserecomiendacuandosucromatismoseencuentraenloslmitesdeldiagramacromticodelaCIE
definidoporlasecuacionessiguientes:
lmitedelosverdes,y=0,065+0,805x
lmitedelosblancos,y=0,400x
lmitedelosprpuras,x=0,133+0,600y.
Lafrecuenciadedestellosqueserecomiendaparalaluzazulesde60a100destellosporminuto.
Artculo8Sealderadio
1.Lasealderadioconsistirenunasealdeurgenciayenunasealdistintiva,talcomosedescribenenelReglamentode
RadiocomunicacionesdelaUIT(RRartculos40yN40).
2.Elmensajeradiodifundido,precedidoporsealesdeurgenciayporsealesdistintivas,quesemencionanenelprrafo1,seemite
eninglsaintervalosapropiados,enunaovariasfrecuenciasparaelloprevistasenelReglamentodeRadiocomunicaciones,y
contienelossiguienteselementosporloquerespectaalostransportessanitarios:
a)distintivodellamadauotrosmediosreconocidosdeidentificacin
b)posicin
c)nmeroytipo
d)itinerarioprevisto
e)duracindelviajeyhorasdesalidaydellegadaprevistas,segnloscasos
f)todaotrainformacincomolaaltituddevuelo,lasradiofrecuenciasdeescucha,loslenguajesutilizados,losmodosyloscdigos
delsistemaderadarsecundariodevigilancia.
3.Afindefacilitarlascomunicacionesquesemencionanenlosprrafos1y2,ascomolascomunicacionesaqueserefierenlos
artculos22,23y25a31delProtocolo,lasAltasPartesContratantes,lasPartesenconflictoounadestas,decomnacuerdoo
separadamente,puedendesignarypublicarlasfrecuenciasnacionalesque,deconformidadconelcuadrodedistribucindebandas
defrecuenciaquefiguraenelReglamentodeRadiocomunicaciones,anexoalConvenioInternacionaldeTelecomunicaciones,
decidanusarparatalescomunicaciones.EsasfrecuenciassenotificarnalaUninInternacionaldeTelecomunicacionesde
conformidadconelprocedimientoqueapruebeunaConferenciaAdministrativaMundialdeRadiocomunicaciones.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 41/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
Artculo9Identificacinpormedioselectrnicos
1.Paraidentificaryseguirelcursodelasaeronavessanitariaspodrutilizarseelsistemaderadarsecundariodevigilancia(SSR),tal
comoseespecificaenelAnexo10delConveniodeChicagosobreAviacinCivilInternacional,del7dediciembrede1944,consus
modificacionesposteriores.ElmodoycdigodeSSRquehayandereservarseparausoexclusivodelasaeronavessanitariassern
establecidosporlasAltasPartesContratantes,porlasPartesenconflictooporunadelasPartesenconflicto,decomnacuerdoo
separadamente,enconsonanciaconlosprocedimientosqueseanrecomendadosporlaOrganizacindeAviacinCivilInternacional.
2.Paralaidentificacinylalocalizacin,losmediosdetransportesanitariosprotegidospuedenutilizarrespondedoresderadar
normalizadosaeronuticosy/orespondedoresSAR(searchandrescuebsquedaysalvamento)martimo.
Otrasnavesoaeronavesquetenganradardevigilancia(SSR)debernpoderidentificarlostransportessanitariosprotegidos,
graciasalcdigoemitidoporunrespondedorderadar,porejemploenmodo3/A,instaladoendichostransportessanitarios.
Elcdigoemitidoporelrespondedorderadardeltransportesanitariodeberaserasignadoporlasautoridadescompetentesy
notificadoalasPartesenconflicto.
3.Lostransportessanitariospuedenseridentificadosporlossubmarinosgraciasalaemisindesealesacsticassubmarinas
apropiadas.Lasealacsticasubmarinadebesereldistintivodellamadadelanave(odetodootromedioreconocidode
identificacindelostransportessanitarios),precedidoporelgrupoYYYemitidoencdigomorseenunafrecuenciaacstica
apropriada,porejemplo5kHz.
LasPartesenconflictoquedeseenutilizarlasealdeidentificacinacsticasubmarinamsarribadescrita,loindicarn,cuanto
antes,alasPartesconcernidasyconfirmarnlafrecuenciautilizadanotificandoelempleodesusbarcoshospitales.
4.LasPartesenconflicto,poracuerdoespecial,podrnestablecerparausoentreellas,unsistemaelectrnicosimilarparala
identificacindevehculossanitariosydebuquesyembarcacionessanitarios.
CAPTULOIVCOMUNICACIONES
Artculo10Radiocomunicaciones
1.Lasealdeurgenciaylasealdistintivaprevistasenelartculo8delpresenteReglamentopodrnprocederalascorrespondientes
radiocomunicacionesdelasunidadessanitariasydelosmediosdetransportesanitariosparalaaplicacindelosprocedimientosque
seponganenprcticadeconformidadconlosartculos22,23y25a31delProtocolo.
2.Lostransportessanitariosalosquesehacereferenciaenlosartculos40(SeccinII,n3209)yN40(SeccinIII,n3214)del
ReglamentodeRadiocomunicacionesdelaUITtambinpuedenutilizarparasuscomunicacioneslossistemasdecomunicacinpor
satlite,deconformidadconlasdisposicionesdelosartculos37,N37y59desteparaelserviciomvilporsatlite.
Artculo11Usodecdigosinternacionales
LasunidadessanitariasylosmediosdetransportesanitariospodrnusartambinloscdigosysealesestablecidosporlaUnin
InternacionaldeTelecomunicaciones,laOrganizacindeAviacinCivilInternacionalylaOrganizacinMartimaInternacional.Esos
cdigosysealessernusadosdeconformidadconlanormas,prcticasyprocedimientosestablecidospordichasOrganizaciones.
Artculo12Otrosmediosdecomunicacin
Cuandonoseaposibleestablecerunacomunicacinbilateralporradio,podrnutilizarselassealesprevistasenelCdigo
InternacionaldeSealesadoptadoporlaOrganizacinMartimaInternacionaloenelAnexocorrespondientedelConveniodeChicago
sobreAviacinCivilInternacional,del7dediciembrede1944,conlasmodificacionesqueseintroduzcanposteriormente.
Artculo13Planesdevuelo
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 42/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
Losacuerdosynotificacionesrelativosalosplanesdevueloaqueserefiereelartculo29delProtocoloseformularn,entodolo
posible,deconformidadconlosprocedimientosestablecidosporlaOrganizacindeAviacinCivilInternacional.
Artculo14Sealesyprocedimientosparalainterceptacindeaeronavessanitarias
Siseutilizaseunaaeronaveinterceptadoraparacomprobarlaidentidaddeunaaeronavesanitariaenvuelooparaordenarastael
aterrizajedeconformidadconlosartculos30y31delProtocolo,tantolaaeronavesanitariacomolainterceptadoradeberanusarlos
procedimientosnormalizadosdeinterceptacinvisualyporradioprescritosenelAnexo2delConveniodeChicagosobreAviacin
CivilInternacional,del7dediciembrede1944,consusmodificacionesposteriores.
CAPTULOVPROTECCINCIVIL
Artculo15Tarjetadeidentidad
1.Latarjetadeidentidaddelpersonaldelosserviciosdeproteccincivilprevistaenelprrafo3delartculo66delProtocoloserige
porlasnormaspertinentesdelartculo1deesteReglamento.
2.Latarjetadeidentidaddelpersonaldeproteccincivilpuedeajustarsealmodeloqueseindicaenlafigura3
.
3.Sielpersonaldeproteccincivilestautorizadoallevararmasligerasindividuales,sedeberahacermencindeelloenlatarjeta
deidentidad.
Artculo16Signodistintivointernacional
1.Elsignodistintivointernacionaldeproteccincivilprevistoenelprrafo4delartculo66delProtocoloseruntringuloequiltero
azulsobrefondonaranja.Enlafigura4,acontinuacin,apareceunmodelo.
Fig.4:Tringuloazulsobrefondonaranja
2.Serecomienda:
a)quesieltringuloazulseutilizaenunabandera,brazaleteodorsal,stosconstituyansufondonaranja
b)queunodelosngulosdeltringuloapuntehaciaarriba,verticalmente
c)queningunodelostresngulostengacontactoconelbordedelfondonaranja.
3.Elsignodistintivointernacionalsertangrandecomolascircunstanciaslojustifiquen.Siemprequeseaposible,elsignodeber
colocarsesobreunasuperficieplanaoenbanderasvisiblesdesdetodaslasdireccionesposiblesydesdelamayordistanciaposible.
Sinperjuiciodelasinstruccionesdelaautoridadcompetente,elpersonaldeproteccincivildeberestarprovisto,enlamedidadelo
posible,delsignodistintivoeneltocadoyvestimenta.Denocheocuandolavisibilidadseaescasa,elsignopodrestaralumbradoo
iluminadopuedetambinestarhechoconmaterialesquepermitansureconocimientograciasamediostcnicosdedeteccin.
CAPTULOVIOBRASEINSTALACIONESQUECONTIENENFUERZASPELIGROSAS
Artculo17Signointernacionalespecial
1.Elsignointernacionalespecialparalasobraseinstalacionesquecontienenfuerzaspeligrosas,previstoenelprrafo7delartculo
56delProtocolo,consistirenungrupodetrescrculosdelmismotamaodecolornaranjavivoalolargodeunmismoeje,debiendo
serladistanciaentreloscrculosequivalenteasuradio,segnindicalafigura5.
Fig.5:Signointernacionalespecialparalasobraseinstalacionesquecontienenfuerzaspeligrosas
2.Elsignosertangrandecomolascircunstanciaslojustifiquen.Cuandosecoloquesobreunasuperficieextensa,elsignopodr
repetirsetantasvecescomoseaoportunosegnlascircunstancias.Siemprequeseaposible,secolocarsobreunasuperficieplana
osobrebanderasdemaneraqueresultevisibledesdetodaslasdireccionesposiblesydesdelamayordistanciaposible.
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 43/44
22/4/2017 ProtocoloIadicionalalosConveniosdeGinebrade1949relativoalaproteccindelasvctimasdelosconflictosarmadosinternacionales,1977CICR
3.Cuandoelsignofigureenunabandera,ladistanciaentreloslmitesexterioresdelsignoylosladoscontiguosdelabanderaser
equivalentealradiodeuncrculo.Labanderaserrectangularysufondoblanco.
4.Denocheocuandolavisibilidadseaescasa,elsignopodrestaralumbradooiluminado.Puedeestarhechotambincon
materialesquepermitansureconocimientograciasamediostcnicosdedeteccin.
compartir |
https://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/protocoloi.htm 44/44