Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
fuiobrigada
JustanotherWordPress.comliteratura,cinema,
lingstica,alemo,culturaalem,msica,crnicas,
cultura,comportamento,sriesegeneralidades(o
quedernaveneta)
Aartecomoprocedimentoestranhamento,
singularizao,desfamiliarizao
18AGO
Publicadoporfuiobrigada
(hps://fuiobrigada.les.wordpress.com/2011/08/malevichaador.jpg)
KnifegrinderoaadordeMalevich
Aartecomoprocedimentoquaseumchamentoealgumcontextohistrico
ViktorBorisovichChklovskifundouoOPOYAZ(SociedadeparaoEstudodaLinguagem
Potica),umdosprincipaisgruposdoCrculoLingsticodeMoscouqueinuenciouautores
comoBertoldBrecht,dentreoutrosestudiososecineastasderenome.Crticoliterrio,escritore
cengrafoconsideradopormuitosopaidoformalismorusso.
https://fuiobrigada.wordpress.com/2011/08/18/aartecomoprocedimentoestranhamentosingularizacaodesfamiliarizacao/ 1/5
03/05/2016 Aartecomoprocedimentoestranhamento,singularizao,desfamiliarizao|fuiobrigada
cengrafoconsideradopormuitosopaidoformalismorusso.
SegundoEagleton,osformalistassurgiramnaRssiaantesde1917esuasidiasoresceram
duranteasdcadasde1920e30atseremsilenciadas/censuradaspelostalinismo.
OtextoOqueliteratura?armaqueoformalismofoiaaplicaodalingsticaaomundo
daliteratura.aliteraturanoeraumapseudoreligio,oupsicologia,ousociologia,mas
umaorganizaoparticulardalinguagem.Tinhasuasleisespeccassuasestruturase
mecanismos,quedeviamserestudadosemsi,enoreduzidosaalgumaoutracoisa.
Chklovskicunhouediscutiuemseustextosoconceitodeostranenie,quepodesertraduzido
comoestranhamento,singularizaooudesfamiliarizao.Ottulodoartigopossuivariao
menorAArtecomoprocessoouAArtecomprocedimento.Onomedoautortambm
possuioutrasgraascomoShklovskiiouShklovsky,devidostransliteraesdocirlicopara
diferenteslnguas.
NotextooautoriniciaexpondooconceitoAartepensarporimagensdePotebniaeosseus
seguidoresdiziamquenoexistearteepoesiasemimagem.Entreosdiscpulos,comdestaque
paraOvsianikiKulikovskiqueaprofundouestudosiniciaisdePotebnianoqueserefere
fbulaeserviudefundamentoparatentarestendereaplicaroconceitomsica,arquiteturae
poesialrica.Aps15anosdetrabalhoinfrutferoOvsianikiKulikovskiisolouapoesia
lrica,aarquiteturaeamsica,eaveraumaformasingulardearte,artesemimagens,ea
denilascomoarteslricasquesedirigemimediatamentesemoes.
Chklovskiarmaqueafbulamaissimblicaqueopoema,oprovrbiomaissimblicoquea
fbulaequeoproblemafoiestaeoutradenioAarteantesdetudocriadorade
smbolosresistiramesobreviveramderrocadadateoriasobreaqualestavafundada,mais
intensamentenacorrentesimbolistaeentreosseustericos.apoesia=aimagem,serviude
fundamentoatodateoriaquearmaqueaimagem=osmbolo=afaculdadedeaimagem
tornarseumpredicadoconstanteparasujeitosdiferentes.Estaconclusoseduziuos
simbolistaspelaanidadecomassuasidias,eseachanabasedateoriasimbolista.
ApartirdesteprimeiromomentootextoAartecomoprocedimentosecontrapeaos
primeirosargumentosapresentadosecomeaadesenvolvereapresentarconceitosque
ajudaroaapresentardemaneiramelhorasingularizao:
asimagenssoquasequeimveis;desculoemsculo,depasempas,depoetaem
poeta,elassetransmitemsemseremmudadas.
Todootrabalhodasescolaspoticasnomaisqueaacumulaoerevelaodenovos
procedimentosparadisporeelaboraromaterialverbal,eesteconsisteantesnadisposiodas
imagensquenasuacriao.
opensamentoporimagensnoovnculoqueunetodasasdisciplinasdaarte,mesmo
daarteliterria;amudanadasimagensnoconstituiaessnciadodesenvolvimentopotico.
AindadestacaquePotebnianodistinguiaalnguadapoesiadalnguadaprosa,queeleno
percebeuqueexistemdoistiposdeimagens:aimagemcomoummeioprticodepensar,
meiodeagruparosobjetoseaimagempotica,meiodereforaraimpresso.Eseutilizade
autorescomoSpencer,R.Avenarius,A.VesselovskiparaconrmarqueAidiadaeconomia
deenergiacomoleieobjetivodacriaotalvezverdadeiranocasoparticulardalinguagem,
ouseja,nalnguacotidiana;estasmesmasidiasforamestendidaslnguapotica,devidoao 2/5
https://fuiobrigada.wordpress.com/2011/08/18/aartecomoprocedimentoestranhamentosingularizacaodesfamiliarizacao/
03/05/2016 Aartecomoprocedimentoestranhamento,singularizao,desfamiliarizao|fuiobrigada
ouseja,nalnguacotidiana;estasmesmasidiasforamestendidaslnguapotica,devidoao
noreconhecimentodadiferenaqueopeasleisdalnguaquotidianasdalnguapotica.
Porissodevemostratarasleisdadespesaeeconomianalnguapoticadentrodoseuprprio
campo,enoporanalogiacomalnguaprosaica.
ChklovskicontinuaAsleisdenossodiscursoprosaicocomfrasesinacabadasepalavras
pronunciadaspelametadeseexplicampeloprocessodeautomatizaoarmandoqueeste
processotambmacarretainconscincia.Paracontrapor,apresentacomodeveseroatode
percepo:Eeisqueparadevolverasensaodevida,parasentirosobjetos,paraprovarque
pedrapedra,existeoquesechamaarte.Oobjetivodaartedarasensaodoobjetocomo
visoenocomoreconhecimento;oprocedimentodaarteoprocedimentodasingularizao
dosobjetoseoprocedimentoqueconsisteemobscureceraforma,aumentaradiculdadeea
direodapercepo.Oatodepercepodaarteummemsimesmoedeveser
prolongado
AgoramostracomoautorLeonTolstoinostextosexemplos(QueVergonha,Kholstomer,
GuerraePaz,Ressureio,ASonataaKreuer)emecanismosdesingularizao:tratacada
incidentecomoseacontecessepelaprimeiravez,empreganadescriodoobjetooutras
palavrastomadasemprestadasdadescriodaspartescorrespondentesemoutrosobjetos,
utilizaosobjetosforadocontexto;substituiodaspalavrasdalinguagemcorrentepelas
palavrashabituaisdeusoreligioso.EspecialmentenesteltimoChklovskiarmaquemuita
genteconsideravablasfmia,eofensivocausandooestranhamento.Daosformalistas
iniciaramumanovaformadeanliseedeevidenciarosrecursosparacausardiferentes
recepes:som,imagens,ritmo,sintaxe,mtrica,rima,tcnicasnarrativas.
ParaocrticoChklovskinecessriotambmesclareceroslimitesdautilizaodesterecurso:
quasesemprequehimagem,hsingularizao.aimagemnoumpredicadoconstante
parasujeitosvariveis.Oobjetivodaimagemnotornarmaisprximadenossa
compreensoasignicaoqueelatraz,mascriarumapercepoparticulardoobjeto,criar
umavisoenooseureconhecimento.
Etrazoobjetoerticobaila,quegeralmenteapresentadocomoumacoisajamaisvistacom
osautoresGogol,D.Savodnikov,Rybnikov,Romanov,D.S.Zelenine,Boccaccio,Afanassieve
Hamsun.Asensaodeparalelismoenocoincidnciadeumasemelhanatransfereparauma
novaesferaapercepohabitualdoobjeto:deformavelada,afastandoodacompreenso;
adivinhaocomodescrio,denindooobjetoporpalavrasquehabitualmentenoso
associadasaele;usodasingularizaoaorepresentarosrgossexuais.
Naltimapartedotextoelefalaestranhamentoeumprocessodedesfamiliarizaoqueocorre
naproduoliterria:alinguagempopularparaapocausadaporPushkin(publicoude1815
a1877)equeparaoscontemporneoseradifcilesurpreendente.NoinciodosculoXX
houvenaRssiaaprefernciadealgunsautoresdaremprefernciaaproduesdialetaise
pelosbarbarismos.Cadaumchamaatenosuamaneira,nooutroopostoemGuerraePaz
nosdiscursosemfrancseramutilizadaspalavrasrussas.Oautorconcluiqueapesarda
tendnciaautomatizante,Naartehumaordem;entretanto,.eoritmoestticoconsiste
numritmoprosaicoviolado;houvetentativasparasistematizarestasviolaos.
Notoaqueoformalismorussoantecipacertosaspectoseinuenciardeformadecisivana
EscoladePragaenoEstruturalismo.ComSaussureeasdicotomiassincroniaXdiacronia,
paroleXlangue,sintagmaXparadigmaesignicanteXsignicadoqueforamabaseparaa
construodoqueaLingsticacomoaconhecemosnosculoXXI.
https://fuiobrigada.wordpress.com/2011/08/18/aartecomoprocedimentoestranhamentosingularizacaodesfamiliarizacao/ 3/5
03/05/2016 Aartecomoprocedimentoestranhamento,singularizao,desfamiliarizao|fuiobrigada
construodoqueaLingsticacomoaconhecemosnosculoXXI.
Chklovskivislumbradeslocamentosdesignicadotemporaisouno,afastamentosou
aproximaesdoobjetoequemesmoparaasingularizaohlimitesdeterminados.O
automatismopoderiaserassistiraumlmetipoblockbuster,easingularizaoaumlme
alternativoouartsticoemoutromomentooautormesmoexplicitaestatendncia,como
acontecenalnguaounaproduoartsticapoderseinverter.Nadamaisatualdoquefalar
deautomatismoeinconscinciaqueoautormostra:nasartes,navidacotidianaenapoltica
cadavezmaisnecessriaumasingularizao:quemsabedespertandoaconscinciae
sensibilidadeatravsdaarteedalinguagem.
REFERNCIAS
ViktorChklovski,AartecomoprocedimentoinTeoriadaliteratura:osformalistasrussos,
PortoAlegre,Globo,1976.3956
TerryEagleton,Oqueliteratura?inTeoriadaliteratura:umaintroduo,SoPaulo,
MartinsFontes,1983.cap.1
Consultadonodia20dejulhode2011hp://pt.wikipedia.org/wiki/Estranhamento
(hp://pt.wikipedia.org/wiki/Estranhamento)
Consultadonodia18dejulhode2011hp://pt.wikipedia.org/wiki/Viktor_Chklovski
Sobreestesanncios(https://wordpress.com/abouttheseads/)
Sobrefuiobrigada
Escreverdiecompulsivo.Delirium,tremens.
Visualizartodosospostsporfuiobrigada
Publicadoem18/08/2011,emUncategorizedemarcadocomoanliseliterria,aplicaoda
https://fuiobrigada.wordpress.com/2011/08/18/aartecomoprocedimentoestranhamentosingularizacaodesfamiliarizacao/ 4/5
03/05/2016 Aartecomoprocedimentoestranhamento,singularizao,desfamiliarizao|fuiobrigada
Publicadoem18/08/2011,emUncategorizedemarcadocomoanliseliterria,aplicaoda
lingstica,arte,automatizao,automatizante,barbarismos,Chklovski,desfamiliarizao,
deslocamento,ertico,estranhamento,estrutura,expressesdialetais,formalismorusso,
formalistas,imagem,LeonTolstoi,lingstica,linguagem,literatura,Malevich,mecanismos,
ostranenie,percepo,potica,poesia,prosa,Shklovskii,Shklovsky,singularizao,teoriada
literatura.Adicioneolinkaosfavoritos.1comentrio.
Deixeumcomentrio
Comentrios1
GluciaP|02/06/2014s10:24pm
Eila,surpresaboaoblogeeuquebuscavapeloautor,doudecaracomseutextosuper
bom!Penaquenovoupodercomentaragoracomomereceria,porqueestounomeiode
umtrabalho,maslogovoltareiparaconversarmossobreaideiaquevcexps.Ameisaber
doblogemesubscrevi.Elesegueativo?Mandenotcias!Beijos,gau.
BlognoWordPress.com.OtemaMystique.
https://fuiobrigada.wordpress.com/2011/08/18/aartecomoprocedimentoestranhamentosingularizacaodesfamiliarizacao/ 5/5