Vous êtes sur la page 1sur 20

Trk Eitim Bilimleri Dergisi

Yaz 2008, 6(3), 487-506

ENFORMASYON TOPLUMUNDA ETMN YER

nal ENTRK*

z
amzn gelimi toplum yaps, enformasyon toplumu olarak nitelendirilmektedir. Teknolojik
ve bilimsel gelime, hzl deiim ve dnm zellikleri tayan enformasyon toplumu, sanayi
toplumundan farkl paradigmalara dayanmaktadr. Gnmzn ykselen deerleri olan bilimsel bilgi,
teknolojik gelime ve hzl deiim, formal eitimin nemini artrmaktadr. Bireyin bu toplumsal aamada
arzu ettii ekilde yaayabilmesi, gemiten daha fazla bilgi donanmna sahip olmasna baldr. Bu
nedenle, bireysel ve toplumsal yaam dorudan etkileyen sre olarak eitime byk roller dmektedir.
Bireyi ekonomik ve sosyal hayata hazrlayan kurum olan eitimin zerine ald ilevleri yerine
getirebilmesi iin dnyadaki gelimeleri dikkate almas, kendini teknolojik ve bilimsel deimelere
uyarlamas gerekir. Nitekim, gnmzn gl ekonomik ve sosyal yaantsna sahip lkeler, tm
kazanmlarn eitime verdikleri nem ve eitim kurumlarn gnn koullarna gre yeniden
yaplandrmalarna borludurlar. Konuyu teorik adan deerlendiren bu alma, enformasyon
toplumunun zelliklerini aklayarak, enformasyon toplumunda eitimin yeri ve nemi hakknda bir
saptama yapmak amacn tamaktadr.
Anahtar Szckler: Enformasyon toplumu, bilgi, teknolojik ve bilimsel ilerleme, eitim.

Abstract
The developed society of today is identified as information society. Information society having
the characteristics of technological and scientific development, rapid change and transformation depends
on different paradigms than industry society. Todays rising values; scientific information, technological
development and rapid change increase the importance of formal education. Moreover, in order to make
an individual live as the way he/she desires at this social phase, the individual should have much more
information than the past. Therefore, education has a significant role on the individual and social life.
Education preparing the individual for economic and social life should take into account the
developmental changes in the world, and should adapt itself to these technological and scientific changes.
Thus, todays economically and socially powerful countries give great importance to their education and
reconstruction of their educational system. This study evaluating the subject in theoretical framework,
aims to make a determination about the place and importance of education in information society by
explaining the characteristics of information society.
Keywords: Information society, knowledge, technological and scientific improvement, education.

Yazma adresi: *r. Gr. Dr., nn niversitesi Fen Edebiyat Fakltesi Sosyoloji Blm
Kamps /MALATYA, usenturk@inonu.edu.tr

letiim 2003/18
488 . entrk

nsanlk, varln daha ok sanayileme srecine borlu olduu enformasyon


toplumunda yaamaktadr. Etkilerini yaamakta olduumuz enformasyon
toplumunu, sanayileme srecinde ekonomi, sosyal ve siyasi alanda yaanan
deiim ve dnmler hazrlamtr. Ancak, enformasyon toplumu, kendi zgn
niteliini sanayi toplumundan ayrtrd/koptuu noktalarda kazanmaktadr.
Enformasyon toplumu srecindeki bilimsel bilgi ve teknolojide elde edilen
gelimeler, onu kendinden nceki toplumsal aamalardan farkl klmaktadr. Yakn
tarihlerde bata iletiim teknolojisi olmak zere teknolojideki ve bilimsel bilgideki
olaanst ilerlemeler, bilgiye byk g kazandrmtr/kazandrmaktadr. Elde
edilen gelimelerle, bugn bilgi, ekonomiden siyasete birok alan sktrmakta
ve onlara ekil vermektedir. Yzyllar nce Francis Baconn Bilmek, egemen
olmaktr. sz, gnmz gereiyle bire bir rtmektedir. Nitekim, dnyadaki
mevcut ekonomik ve siyasal gc elinde bulunduran lkelerin btn kazanmlarna,
bilim ve teknolojide elde ettikleri gelimeler kaynaklk etmektedir. Bu gerekten
hareketle toplumlar, bata eitim olmak zere tm kurum ve anlaylarn yeni
gelimelere uyarlamaya almaktadrlar.

Ama
Modern teknoloji ve bilimsel bilginin ne karld Enformasyon Toplumu,
donanml ve vasfl insan sermayesi, beyin gc, srdrlebilir kalknma, kresel
oluumlar yakndan izleme ve bunlar hayata geirme, mr boyu renme, hzl
deiim ve dnme kendini uyarlama gibi esaslara dayanmaktadr. Hareketlilik,
deiim ve rekabet, yeni toplumsal aamann vazgeilmezleridir. Sanayi toplumu ve
daha ncesinden farkl olan bu toplumsal aama, doal olarak farkl eitim
anlayna sahiptir. Eitimli olmak, vasfl ve donanml olmak, gnmz insannn
arzu ettii yaam standardn elde etmek iin tutturulmas gereken tek hedeftir. Bu
hedefin tutturulmas, bireyin ve toplumun var olan koullarda yaamn istedii
ekilde srdrebilmesi ise yeni bir eitim anlay, modeli, uygulamas ve sistemine
baldr. Bu alma, enformasyon toplumunun zelliklerini ortaya koyarak, bu
toplumsal aamadaki eitim anlay, modeli ve uygulamas hakknda kuramsal bilgi
vermeyi ama edinmektedir. Literatr taramasna bal olarak gerekletirilen
almada, sanayi toplumu ve enformasyon toplumu karlatrldktan sonra, eitim
alanndaki son uygulamalar, kullanlan yeni ara ve gereler ve izlenilen sistemler
tartlmaktadr.

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 489

Ortaadan bu yana ekonomik paradigmalarn, her birinin ekonominin ana


belirleyici sektrn tanmlayan, ayr sreten getii ileri srlmektedir.
Bunlardan birinci paradigmada tarmsal retim; ikincisinde sanayi ve dayankl
mallar, retimde belirleyiciyken; nc ve ayn zamanda mevcut paradigmada,
enformasyonun biimlendirdii ekonomik retim hkim ve ayrcalkl konumdadr.
Tarmdan sanayileme srecine gei ekonomik modernleme, sanayilemeden
enformasyon toplumuna gei ekonomik postmodernleme veya
enformatikleme sreci olarak snflandrlmaktadr (Hardt ve Negri, 2001:293).
Alvin Toffler, bu aamalar dalga olarak nitelendirmekte ve aamalarn
olumalar iin geen sreyi belirlemektedir: Tarm devrimi bin ylda, sanayi
devrimi yzylda ve son devrim olan biliim ise yzyldan daha ksa srede
gereklemitir (Toffler, 1981:28). nsanln 5000 ylda tecrbe ederek rettii
bilginin, son 30 ylda retilmesi (Da, 2001:23), yaadmz srecin dierlerinden
daha hzl ekillenmesine neden olmaktadr. Bilgi retiminin hzlanmas ile birlikte,
teknolojinin yenilenme hznn ykseklii ve bu yeniliklere insanlarn ok abuk
uyum gstererek karlk vermesi, enformasyon toplumunun oluum srecine ivme
kazandrmaktadr.
Ortaya karlan bu toplum modelindeki paradigmalar, eskisinden farkl
parametrelerle ilemektedir. Daha nceki aamada geerli gzken kurallar, yasalar
ve prensipler; anlam ve deer kaybna urayarak anmaktadr. Dierinde belirleyici
olan ekonomik ve sosyal esaslar, eski nemini yitirmektedir. Bu balamda
enformasyon toplumu, sanayileme srecindekinden farkl ekonomik ve sosyal
paradigmalar hayata geirmektedir. Enformasyon toplumunun z niteliklerini tahlil
etmenin en iyi yollarndan birisi, onun sanayi toplumu ile mukayesesini yapmaktr.
Bu dnceden hareketle bir karlatrma yapldnda; sanayi toplumunda maddi
sermayenin yerine, enformasyon toplumunda bilgi ile donanmlanm insan
sermayesi gemektedir. Enformasyon toplumunda, modern bilim ve anlaylara
duyarl insan, byk nem tamaktadr. Buhar makinesi ve kol gcn temsil eden
sanayi toplumuna karlk, enformasyon toplumunu bilgisayar ve beyin gc temsil
etmektedir. Enformasyon toplumunda, dnsel anlamda ok vasfl insan
sermayesinin ekonomide etkin olmas ve retime artan oranda katlm sz
konusudur. Bu nedenle, genel eitim anlayna sahip sanayi toplumunun aksine
enformasyon toplumunda, kiinin serbest dnme ve kendi yeteneklerini ortaya
karabilmesini salayacak eitimin bireysellemesi ve srekliliin artrlmas
zerinde durulur. Sanayi toplumunda retilen mal ve hizmetlerin ktl sz konusu
iken, enformasyon toplumunda bilgi kt deildir. Bu aamada bilgi, srekli artmakta

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


490 . entrk

ve artan verimler zellii gstermektedir (Aktan ve Tun, 1998:122). Her geen sre
artan bilgi, gemile kyaslanamayacak kadar, toplumun geneline yaylmaktadr.
Sanayi toplumunda sadece st dzey ynetici snfn bilincinde ve denetiminde olan
bilgi, enformasyon toplumunda eriim imkn olan herkesin elinin altndadr.
Dolaysyla enformasyon toplumunda bilgi lke, blge, toplum, grup, din ve snf
st konuma gelmektedir. Bu sonucu, yakn tarihlerdeki iletiim teknolojisindeki
son yenilikler ortaya karmaktadr. Bilimsel bilgi ve teknoloji arasndaki sinerji ile
ekillenen enformasyon toplumunda, insanlarn azmsanmayacak bir blm tarihin
hibir dneminde olmad kadar bilgi alaryla sarmalanmaktadr.
Temeli sanayilemeye dayanan iletiim teknolojisindeki byk deiimler,
daha nceki toplumsal aamadaki yerleik alkanlk, yaplanma ve uygulamalar
deiime zorlamaktadr. rnein, sanayi toplumunda alma saatini belirleyen
mesai kavram, enformasyon toplumunda deimektedir. Eriim imkn olan herkes,
dnyann farkl corafyasndaki insanlarla sanal ortamda, ayn proje zerinde gnn
24 saatinde alarak ilerini yrtebilmektedir (Bozkurt, 2000:101). Yine, bir
erkek dnyas olarak bilinen sanayi toplumuna karlk, enformasyon toplumu
kadn erkek ayrm yaplmakszn iyi eitilmi ve teknik ehliyetli herkese aktr
(Naisbitt ve Aburdene, 1990:44).
Ulusal lekli pazarlara retimle kendini snrlandran ve daha ok lek
ekonomisi anlayna gre ileyen sanayi toplumuna karlk, enformasyon
toplumunda global lekler standart alnarak yaplan retim ve daha ok hz
ekonomisi anlaynn esas olduu bir sistem iletilmektedir. Enformasyon
toplumunda retilen maln miktarndan ziyade, retimin yapld srenin ksal
nemli deikendir. Bu nedenle enformasyon toplumunda stoktan ok retimde just
in time zellii etkindir. retimin ihtiya duyulduu anda gerekletirilebilmesi
iin ise, kk, esnek ve hareket kabiliyeti yksek firmalarn yaygnlatrlmas
hedeflenmektedir. Bu balamda, enformasyon toplumunda kk ve orta lekli
iletme (KOB)ler daha ilevseldir.
Bu ekilde sralanacak farklar, Bell, sanayi sonras dnmleri karakterize
eden be noktada zetlemektedir: (1) Mal retiminden hizmet sektrne kayn
olduu bir ekonomi, (2) alma hayatnda, yaplan iin trne gre teknik ve
uzmanlam snfn stnl, (3) toplum iin gerekli yeniliklerin ortaya
karlmasnda ve politik kararlarn alnmasnda rol oynayan kuramsal bilgi, (4)
teknoloji ve teknolojik deerlerin kontrolnn nceden planlanmas, (5) karar alma
ilevi gren entelektel teknolojinin yaratlmas (Poloma, 1993:326-327).
Dolaysyla enformasyon toplumu; yeni teknolojinin geliimiyle bilgi sektr,

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 491

retimi ve sermayesinin baat olduu; bunlar salayabilmek iin de eitimin


srekliliinin ne karld bir aamaya karlk gelmektedir (Aktan ve Tun,
1998:121). Enformasyon toplumunda eitim, nceki toplumsal aamadan daha fazla
nem tamaktadr. Burada kastedilen eitim ama, program, renme-retme
ilikisi ve deerlendirme unsurlar belirlenmi olan sreci ifade eden formel
eitimdir (Erken, 1998:2097).
Her toplumsal aama, her alandaki kendi paradigmasn oluturduu gibi,
kendi eitim paradigmasn da oluturmaktadr. Bu durum, toplum ile eitim
arasndaki karlkl iliki eklinde formle edilebilmektedir. Nitekim, toplum kendi
hedef, ncelik ve kabullerine uygun bir eitim sistemi oluturduu gibi, oluturulan
eitim sistemi de iinde ekillendii toplumu korumak, glendirmek ve
kalkndrmak ilevlerini stlenmektedir. Bu balamda, toplum ile eitim arasnda
birbirini beslemeye dayal bir iliki bulunmaktadr. Bu gerek, her toplumsal
aamann kendinden ncekinden ayrt bir eitim anlay ve eitim sistemi
kurduu gereini ortaya karmaktadr.
Enformasyon toplumu, yeni bir alan profili yaratmaktadr. Enformasyon
toplumu, kendi nceliklerine uygun bir alan modelini talep etmektedir. Sanayi
sonras toplumun dayand yeni igcnn en ne kan zellii, bu toplumun
eitim dzeyiyle ilgilidir. Bu toplumsal aamada gittike daha ileri dzeyde
yetitirilmi bir insan gcne gereksinim duyulmaktadr. Eitim dzeyindeki
imdiye kadar eine rastlanlmayan ykseli, insan yetitirmeye her zamankinden
fazla verilen bu nem, phesiz ada teknolojik gelimelerin sonucu olarak
deerlendirilmektedir (Dura, 1998:2085).
Artk toplumdaki arlk merkezi, yeni deerleri ve beklentileri olan farkl bir
gruba bilgi iisine-doru kaymaktadr. Daha nce, gelir ve stat ynnden en gz
alc ilerlemeyi gsteren imalat sanayinin mavi yakal iileri, enformasyon
toplumda br yary oluturmaktadr. Gnmz toplumunun aktif znelerini,
eitimli, nitelikli ve donanml bilgi iileri oluturmaktadr (Drucker, 1994:178-
179). Bilginin kullanlmas ve gelitirilmesi olarak vasflandrlabilecek ilerde
alan bilgi iileri planlama, tasarm, aratrma, analiz, organizasyon, depolama,
programlama, datm ve pazarlama gibi iler dizisinden herhangi birini yerine
getirmektedir (Ekinci, 2001:14). Ekonomik hayatn her alannda istihdam edilen
igc asndan srdrlebilir rekabet ans, ok vasfl olmakta gizlenmektedir.
Artk stn nitelikli insan gc, yeni bilgi youn teknolojilerin vazgeilmez
unsurunu ve iletmeler iin kresel rekabetteki grnmez varlklar olarak stratejik
deer kazanmaktadr (Kurtulmu, 2001:20). Enformasyon toplumunda bilgi iisini

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


492 . entrk

tarif ederken yeni bir snftan bahsedilmektedir. Dijital akl olarak evrilebilen
digerati kavram, bilgi teknolojisi konusunda olaanst bilgi ve yetenee sahip
kiilerden oluan bir snf ifade etmektedir. ok yakn bir tarihte Oxford szlne
giren kavram, bilgisayar ve bilgi teknolojisi konusundaki donanml ve uzman
kiileri tanmlamaktadr. The Guardian, San Francisco Chronicle ve The Scotsman
gibi popler gazeteler, kavram, bilgisayar gelitiricisi, program yazlmclnda
deneyimli, teknik internet kullancs, dijital literatre vkf kiiler ve bloggerler
iin kullanmaktadr (Coleman, 2005:233). Enformasyon toplumunda ok etkin rol
stlenen bu kiiler, sadece dijital zekya sahip deil, bununla birlikte bilgi ynetimi
ve kullanm konusunda da uzmandrlar. Yeni toplumsal aamann inasnda, bu
kiilere ok byk roller dmektedir. Teknolojik bilgiye sahip bu kiiler, bilginin
sistemli bir ekilde retilmesi, toplanmas, saklanmas ve oaltlmasnda byk
ilevler stlenmektedirler. Entelektel disiplin, iletme ve aktivitelerin birletii ve
birbirini besleyerek glendii bir kresel arenada (Coleman, 2005:234-236), bu
kiiler lkelerin, iletmelerin, organizasyonlarn, resm ve zel kurumlarn en byk
glerini oluturmaktadr.
Modern hayatn baar paradigmas, seicilik mekanizmalar yalnzca
akademik ve profesyonel kriterine gre kurulmutur. Bu mekanizmann esasn,
snrsz rekabet ve g normlar oluturmaktadr. Snrsz rekabet ve g ilikileri,
toplumsal hayatn geneline sinmektedir (Konuk, 2002:322). Bu noktada eitim,
belirleyici olmaktadr. Eitimli, nitelikli ve kalifiye birey veya igc, dierlerine
averaj fark atmaktadr. Enformasyon toplumunda eitim, deneyimin nne
gemitir. Hzl deien ve ilerleyen teknolojiye uyum salayan, kendini srekli
yenileyebilen, analitik dnme ve sorgulama yetenei kazanan, dnya gereklerini
alglayarak gerekli deiiklikleri iselletirebilen, dinamik ve hareket kabiliyeti
yksek birey veya igcnn, enformasyon toplumunda iyi gelir ve arzu ettii
yaam standardn elde edebilme olasl daha fazladr. Nitelikleri ve kazanmlar
snrl olan birey veya igc ise, dk gelir seviyesi ve yaam standardna raz
olmaktadr. Bu anlamda eitimi, bilgisi, becerisi ve nitelii snrl/snrlandrlm
olan bireyler; yeni deerlerin, nceliklerin ve kabullerin ekil verdii enformasyon
toplumunun zayf halkasn oluturmaktadr.
Bugn birok lke iin, cretleri drerek rekabete girimek olanaksz
grnmektedir. Bunun yerine, kalifiye igc yaratarak, teknolojisi ve dnsel
girdisi daha yksek sektrleri hedeflemek, ksa srede daha iyi sonu vermektedir.
Bu durum, eitimin nemini artrmaktadr. Eitimde gerekletirilecek yenilik iin,
eitime bteden ayrlan payn ykseltilmesi yeterli deildir. imdiye kadar

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 493

milliyeti ideolojinin dar erevesi iinde dnlm, devletin ve milletin


yceliini en nemli grev bilen, kiisel giriimin ve dnce zerkliinin faziletine
inanmayan bir kltrn destekleyicisi olan eitim anlayndan vazgemek (Keyder,
1996:16) kresel gerekle rtmektedir. Nitekim, hzl teknolojik deiim,
kalplamay ve bu anlamdaki sistemlemeyi geersizletirirken, kendini srekli
yenileyebilen farkl bir paradigmann tasarmn kanlmaz klmaktadr (Sezal,
2001:12).
Kreselleme srecine veya enformasyon toplumuna uyum salayabilecek
igc ve personeli temin etme noktasnda, sadece diploma vermenin tesine
geemeyen eitim srecinin ilevsellii sorgulanmaktadr. nk, sanayide dk
vasf gerektiren ilerin nemli bir blmnn otomasyona terk edilmesi yznden,
iler eskiye kyasla daha youn bilgi ve beceri gerektirmektedir. Toplumsal
mekanizmalarn demokratiklemesinin sonucu olarak, toplumun eitilmeye daha az
uygun olan kesimleri de okulun eiini ap ieri girmitir. Baka bir ifadeyle, okul,
ayn imknlarla, eitilmesi daha zor olanlar da dierlerinin seviyesine getirmek gibi
bir vazifeyle kar karya kalmtr. Ayrca, okulda kazanlan bilgi ve becerilerin
geerlilik sresi ksalmtr. Bunun sonucu olarak altm yl nce bir meslek
kazanm olanlarn hemen hepsi, alma hayatlar boyunca ayn ii srdrebilirken,
bugn bu oran ciddi boyutlarda dmtr ve artk benzer vasflarda ok sayda
insan gc deil, ok sayda meslein her birinde snrl sayda insan gc
gereklidir. Okul ise bir tr kitle retim arac olarak bu ihtiyac karlayamamaktadr
(Ta, 2001:67). Dolaysyla, klasik okul anlayndan mlhem kat ve deimez
renim anlay eskimektedir. Nitekim, bir kez rendikten sonra, yaam boyu
srdrlen sanayi toplumu ilerinin yerini enformasyon toplumunda, yar zamanl ya
da geici/ szlemeli iler almaya balamtr. in srekliliini yitirmesine paralel
olarak alanlar, yaamlar boyunca yeni ilere uygun yeni beceri ve nitelikler
kazanma ihtiyac duymaktadr. Bu balamda, Amerika Birleik Devletleri eski
bakan Clintonun, ortalama bir Amerikalnn yaam boyunca yedi kez eitilmek
zorunda olduunu ifade etmesi (Bozkurt, 2001:17) gnmzde eitimin nemi
hakknda bilgi vermektedir. Bu dnceyi glendirmek adna Power, bireylerin 21.
yzyln hzla deien ve dnen enformasyon toplumuna katlm, yeni bilgi,
beceri, yaam boyu renme ve eskisine gre daha nitelikli olmayla
gerekleebileceini ileri srmektedir (Yurdabakan, 2002:63). Enformasyon
toplumunun alanda bilgi, nitelik ve yetenek aramas, formal eitimin nemini
daha da artrmaktadr.

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


494 . entrk

Enformasyon toplumunda formal eitimin nemi srekli artmaktadr.


Teknolojinin verdii imknla byk bir ivme kazanan iletiim, zamana ve mekna
ilikin snrlar ortadan kaldran bir siber alan yaratmaktadr. Kresel lekli olan
siber alan, otomatiklemi ve dijitallemi bir telekomnikasyon sistemiyle son
derece karmak bir yap ortaya karmaktadr (Stratton, 2002:81-84). World Wide
Web (www)in zerinde konumlanan siberalanda, hibir ey oraya dhil olmayacak
kadar nemsiz olmad gibi, hibir ey zel bir yer gerektirecek kadar da nemli
olma ayrcal tamamaktadr (Dreyfus, 2002:107). Bu younlukla yaamak
zorunda kalan birey, her eyi bilebilmenin ve her ey olabilmenin karmaklyla
yzlemektedir (Dreyfus, 2002:109). Bir bilgi otoyolu olarak da ifade edilen siber
alan sistemi, uluslararas ekonomik, sosyal, siyasal ve kltrel ierikli olaanst bir
bilgi birikimini bnyesinde tamaktadr. Bu kadar ok bilginin bir aradal, doal
olarak bir karmakl beraberinde getirmektedir. Ortaya kan karmaklk ve her
eyin birbiri iine geerek ekillenmesi karsnda, bireyin formal eitim ve bilgi
donanmna sahip olma zorunluluu artmaktadr.
Kresel lekli yaanan gelimeleri takip etmek ve bu gelimelerden
faydalanmak iin yeni tutum ve deerlerle donanm bireye byk gereksinim
bulunmaktadr. Toplum ise bu gereksinimi, nemi her gn artan formal eitim ile
gidermektedir (Tezcan, 2002:58). Bununla birlikte, bilimsel bilgi ve iletiim
teknolojisindeki olaanst gelimeler, bilgi al veriini veya bilginin dnya
leinde dolamna neden olmaktadr. Teknolojik gelimedeki hz ve bilgi
dolamndaki younluk, yeni kltr ve uygarlklarla iletiim ve etkileimi
kolaylatrrken, dier taraftan da bilgiyi edinme, var olanlar arasnda en uygun olan
seme ve bakalaryla paylaarak oaltma yeteneine sahip bireylere gereksinimi
gndeme getirmektedir (Yurdabakan, 2002:64). Bu nedenle rencilerin eitimi
kadar renimin en etkili unsuru olan retmenlerin de sreklilie dayal nitelikli
eitimi, olduka nemli bir konudur.
Bilgisayarl eitimin hzla artt gnmzde, eitimi verecek retmenlerin
bilgisayar yazlm ve kullanm konusunda yetenekli olmas gerekmektedir. Baka
bir deyile, eitimin bilgisayarl olmaya balamas, bilgisayar yazlm ve kullanm
konusunda bilgili eitimci ve uzman ekipmana ihtiyac ortaya karmaktadr.
Bilgisayar okur yazar olarak da ifade edilen bu eitim personeli, gnmz eitim
kurumlar asndan olduka byk nem tamaktadr (Herring ve arkadalar,
2005:100). Dolaysyla, enformasyon toplumunda yaayan her bireyin, deien
oranlarda formal eitime gereksinimi bulunmaktadr.

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 495

Her ey bir yana, yeni teknolojinin her geen sre ortaya kard yenilikler
ve bu yeniliklere ilikin ihtiyalara cevap verebilme, onlara uyum salayabilme bile
(Winner, 2002:149) ileri dzeyde bir eitimi, yetenei ve donanm zorunlu
klmaktadr. nternetin, Networkun, mikro ilemcinin ve her an srm deien
bilgisayarn belirleyici olduu bir toplumsal aamada, kendine nitelik kazandrma,
kendini gelitirme ve yetitirme grevi bireyin kendisine dmektedir. Dolaysyla
enformasyon toplumunun yesine, daha nceki aamalarda olmadndan fazla
kiisel grev ve sorumluluk yklenilmektedir. nk, ocuun veya bireyin
eitiminde ailenin ynlendirme etkisi darald gibi, mevcut eitim kurum, sistem ve
yntemleri zerinde de byk tartmalar yaplmaktadr. Eitim zerinde yaplan
tartmalar ise mevcudun tekrar gzden geirilmesi veya sorgulanmasn gndeme
getirmitir.
Eitim sistem ve anlaylarnn paradigma deiimine ihtiyac
bulunmaktadr. Eitim, bireysel ve toplumsal yaanty dorudan etkileyen bir
sretir. Bir lkenin kalknmas, o lkede yaayan insanlarn eitilmesi, onlara lke
hedeflerine ve dnya gereklerine uygun yeteneklerin kazandrlmas, yeni
teknolojilerin gelitirilmesi ve bu teknolojik yeniliklerin her alanda
deerlendirilmesiyle olanakldr (Trk, 1999:1-2).
Eitim ve retim srecinin daha etkili olmas ve ksa srede beklenen
sonucu verebilmesi, bu srecin yenilik ve deiikliklere uyum salamasna bal
olmaktadr. Bu nedenle, eitim ve retim ilke, hedef ve pratiklerinin gzden
geirilmesi byk nem tamaktadr. retmen odakl bir eitim anlay,
enformasyon toplumunda olumlu sonu vermemektedir. renci merkezli eitimin
esas alnd enformasyon toplumunda, retmen, bilgiye ulamann yol
gstericiliini yapmaktadr. renci bu srete, renme srecine dorudan
katlmaktadr (elik, 1998:2091). rencinin eitim ve retim srecine aktif olarak
katlm, rencinin dnmesi, sorgulamas, uygulama yapmas ve aratrmas
anlamn tamaktadr. birlii ve ekip almasn ne alan, probleme dayal bir
eitim sisteminin esasn grup almas oluturmaktadr. Gnmzde
uygulanmasna arlk verilen ve nemsenen eitimde grup almasnn, kendi
iinde birok yararlar bulunmaktadr. rencilerin renime aktif olarak
katlmasn ieren grup almas, rencilerin zihinsel geliimlerini
hzlandrmaktadr. Etkili bir ekilde uygulanan grup almasyla, rencilerin
ilgileri uyanmakta, kendilerine olan gvenleri artmakta, renciler arasnda ibirlii
ve dayanma duygusu gelimekte ve yeni fikirler hayat bulmaktadr. Bunlara bal
olarak rencilerin sosyal yetenek ve ilgileri gelimektedir. Karsndakini dinleme,

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


496 . entrk

onlar anlamaya alma ve onlara cevap vermesiyle birlikte kiiye sorumluluk


duygusunu benimseten etkili bir grup almas, dolayl yoldan renciyi sosyal
hayata hazrlamaktadr (Petress, 2004:587-588). Zaman iyi kullanabilme yeteneini
gelitiren, rendii bilgilerin doruluunu test etmeye imkn tanyan grup
almas, rencinin zerine younlat ve aratrd konuya kar ilgisini
artrmakta ve bilginin renen kiinin zihninde kalma sresini uzatmaktadr (Petress,
2004:589). renme gdsn artran bu alma ekli, rencileri aratrma
yapmaya ve renmeye tevik etmektedir.
Eitim ve retim anlaynda, rencinin veya bireyin kendi kendine
aratrma yapabilmesi, sorun zebilmesi ve kendi kendine renerek sonu
karabilmesi esas unsur olmaktadr. Bu durumda okullar, arlkl olarak bilgi
kazandrma olan klasik ilevlerinin yerine; aratrma yapabilme, etkili renme ve
verimli alabilme gibi tekniklerin kazandrlmasn salamaldr (Erdoan,
2001:70). American Library Association (ALA), eitimin yeni model bir renmeye
gereksinimi olduunu ileri srmektedir. Bu renme modeli gerek hayatn bilgi
kaynaklarna dayal olup, pasif ve paralanm deil, aktif ve btnleik bir renme
srecini esas almaktadr. Birok eitmen, okul ynetici ve konu uzmanlar,
renciye hazr olarak sunulan dersler, ders kitap ve materyalleri, testlerin aktif ve
kaliteli bir renme deneyimi ortaya karmad konusunda birlemektedir. Bunun
tesinde, yksek retim dzeyinde yaplan almalar, rencilerin kendilerine
verilen birok bilgiyi unutma eiliminde olduunu gstermektedir. Bu dnceyi
ortaya karan aratrma sonularna gre, rencilerin hemen dersten sonra, ders
notlarn kullanarak test ettikleri ve dersin zetinin verildii durumlarda ierikten
elde ettikleri bilginin % 50sini birka ay ierisinde unuttuklarn gstermektedir.
Daha ilgi ekici bir sonu ise, en iyi koullarda dahi rencilerin, derslerde aldklar
bilgilerin en fazla % 42sini hatrladklardr. rencilerin dersten bir hafta sonra
test edildii durumlarda ise rencilerin dersin ancak % 17sini hatrlad
grlmtr (Saatolu ve arkadalar, 2002:292). Dolaysyla, retmenin ders
anlatt ve rencinin dinledii klasik eitim sisteminde, renci asndan bilginin
zihinde kalma sresi olduka ksadr. Bu sreyi uzatmak ve renci potansiyelinin
performansa dnebilmesi iin, aktif katlml ve aratrmaya dayal bir eitim
modeline gereksinim bulunmaktadr. Proje merkezli renim modeli, bu
ihtiyatan domutur. Sz konusu renme modeli, rencinin kendine kar sayg
kazanmasna, problem zme yeteneini gelitirerek akademik baarsn
artrmasna, dersle ilgilenmesine ve motive olmasna olanak tanmaktadr. Yaplan
eitli uygulamal aratrmalar, bu dnceleri glendirmektedir. Farkl snflardan

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 497

461 renci zerinde yaplan aratrma, proje merkezli renme modelinin


geleneksel mfredata bal renme modelinden daha iyi sonular verdiini
ortaya karmtr. rencinin aktif olarak katld bu modelde renci, aratrd
konuya younlamakta ve istendik davranlar gelitirmekte; rencinin renmeye
ilikin istek ve ilgisi artarak akademik baars ykselmektedir (Kucharski ve
arkadalar, 2005:652-654). Bunlar da btn olarak, eitimden beklenilen sonular
ortaya karmaktadr.
rencilerin renme ve dnme dzeylerini ykseltmek iin rencileri
deerlendirme yntemi ve anlaylar konusunda da bir deiiklik yapma gerei
duyulmutur. 1990larn banda eitim uzmanlar, yeni deerlendirme yntemi
tartmalarn balatmlardr. leri dzeyde dnme yeteneini gelitirmek, geri
bildirim dzeyini artrmak ve farkl zellikleri bulunan rencilerin
yararlanabilecei bir eitim sistemi gerekletirebilmek iin yeni renci
deerlendirme yntemleri ortaya karlmtr. Her tr deneme ve deerlendirme
yntemlerinin ayn amaca hizmet edemeyecei ve renci performansn tam
anlamyla lemeyecei dncesinin yaygnlamas, yeni deerlendirme
yntemlerini ekillendirmitir. Geniletilmi yant format, bu ekilde ortaya
kmtr. Bu balamda, yenilik taraftar eitimciler, geniletilmi yant
formatndaki deerlendirme eklinin, rencilerin ileri dzeyde dnme ve farkl
fikirler retme yeteneklerini gelitirmesine olanak tandna inandklar iin bu
format snrl yant formatna tercih etmektedirler. Analiz, sentez ve
deerlendirme blmlerini ieren geniletilmi yant format, rencinin
yaratcln ve ileri dzeyde dnme yeteneini artrmaktadr. Karlatrma
yapn, analiz edin, tartn ve deerlendirin eklindeki fiilleri ieren soru
format, rencinin yaratcln artrmakta ve onlarn gr ve dnce ufuklarn
geniletmektedir. Nitko, bu formatn rencilere kendi organizasyon metotlarn
kullanabilme, kendi fikirlerini aklayabilme ve fikirler aras ilikileri anlatabilme
zgrlklerinin bulunduu denemeler yapabilmelerine olanak tandn
belirtmektedir (Criswell ve Criswell, 2004:510-511).
Yakn tarihte eitim konusunda kalite okulu tartmalar yaplmaktadr.
Kalite okulu sisteminde retmenin patronluk yapmaktan ok, liderlik yapma
ilkesi benimsenmektedir. retmenin retim srecinde rencileri tevik etme,
onlarda ilgi uyandrma ve renmek iin farkl yntemler kullanma esasna dayal
bu eitim anlaynda, renciler rendikleri bilgilerin kendileri iin iyi, faydal ve
ilevsel olacana ikna olmaktadr (Glasser, 2000:2-3). Dnyadaki deiim ve
dnmn referans alnarak yaplanan yeni eitim sisteminde, retmen bilgiye

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


498 . entrk

ulamann yollarn renciye kazandrrken verilecek ders konularnda nceden


aratrma yapmas, anlataca konu zerindeki farkl tartma ve yaklamlar
aktarmas, gncel deiimleri dikkate almas ve bunlara bal olarak derse daha fazla
hazrlkl olarak gelmesi bir zorunluluk olarak belirmektedir (Herring ve arkadalar,
2005:101-102).
Eitimdeki uygulamalar revize etmeye zorlayan bu koullarn yan sra,
doru ve gereklerin eskisine oranla daha abuk deitii bir dnem yaanmaktadr.
Dorular sunmaya, bir lde empoze etmeye alan kaynaklar hzla
oalmaktadr. Bu balamda rencinin geni dnebilmesi, kendini ve evresini
sorgulayabilmesi, kiide olmas gereken zelliklerin banda gelmektedir. Bu
zelliklerin kazandrlmasnda, okullarn ve okullarda verilen eitim retim
anlaynn pay byk olmaktadr. Bu nedenledir ki, okullardaki eitim ve retim
etkinliklerinde eletirel dnme becerilerinin kazandrlmasna ynelik bir ortam ve
anlay oluturulmaldr (Erdoan, 2001:70).
Enformasyon toplumunda yaanan deiim ve dnmler uzaktan eitim
veya sanal eitim olarak ifade edilen bir eitim sistemi ortaya karmtr. On line
eklinde Web zerinden yaplan ve video konferansa dayal eitim sistemi, teknoloji
ve bilimsel bilginin eitim alanna uyarlanm ekli olmaktadr. Uzaktan eitim
olarak nitelendirilen bu uygulama, bir taraftan eitimin maliyetini drrken, dier
taraftan onun niteliini artrmaktadr. renciye veya bireye verilen bilginin srekli
gncellenme imkn olan bu eitim sisteminde daha verimli sonular alnmaktadr
(Girginer, 2002:276-277). Siz okula gitmiyorsunuz, okul sizin ayanza geliyor.
ilkesini benimseyen bu sanal eitim sistemi, bilimsel bilgi ve teknolojinin
erevesini belirledii enformasyon toplumuna bir ayrcalk kazandrmaktadr
(Bozkurt, 2001:18). Klasik yaz tahtas, kitap ve szel etkileimi salayan derslikteki
retmenin yerine, bilgisayar donanm ve yazlm yoluyla sunulan malzemelerin
kullanld bu yntemle etkileimli renim mmkn olmaktadr (Winner,
2002:144).
Bununla birlikte, yakn zamanlarda ABD, Avrupa Birlii yesi baz lkeler
ve organizasyonlar okul, retmen ve renci asndan teknolojik standartlar
belirlemektedirler. Sz konusu lkeler ve organizasyonlar okullarda verilecek
eitim, aragere ve yntem konusunda baz standartlar oluturmaktadrlar.
Standartlar belirlemek ve okul-retmen-renci sisteminde aranlacak nitelikleri
oaltmak, lkelerin ve gl, iddial ve modern organizasyonlarn eitim
stratejilerini oluturmaktadr (Herring ve arkadalar, 2005:101; Hambright ve
Diamantes, 2004:98). Eitim alannda standartlar oluturma dncesinin bir

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 499

uzants olarak farkl lke ve toplumlar, ortak eitim projeleri gelitirmektedirler.


Avrupa Birliine ait lkelerdeki niversiteler, rencilerin istedikleri niversiteden
dersler alabilmelerini ve renimlerine ara vermeden devam edebilmelerini
salayacak ekilde yaplanmaktadr. rencinin bir dnem bir niversiteden, dier
dnem baka niversiteden ders almas gibi bir uygulamaya eitimdeki bu
yaplanma iinde imkn tannmaktadr. Bu uygulamann en iyi rneini bir Avrupa
Birlii projesi olan Erasmusta grmek mmkndr. rencinin bir yl gibi bir
sre farkl lkedeki niversitenin rencisi olmasna imkn tanyan Erasmus
projesi, rotasyon usul ile rencilerin farkl niversiteleri tanma ve bu
niversitelerin eitiminden faydalanmasn salamaktadr (Tezcan, 2002:58). ok
kltrc eitim projesi de, bu dncenin bir uzants veya farkl bir almdr.
ok kltrc eitim dil, din, rk, ya ve cinsiyet fark gzetmeksizin insanlarn
eitilmesini hedefleyen bir anlay ifade etmektedir. rencilere kesin dorular ve
nyarglara meydan okuyabilmeleri iin gerekli olan eletirel dnce kazandrma
ve demokrasinin eitim alannda gereklemesini salamaya ynelik hedefleri olan
okkltrc eitim, hem btn farkl gruplara eit oranda eitim frsat sunma
hem de btn farkl gruplarn yelerinin yaam standartlarn ykseltme amacn
tamaktadr (Yaln, 2002:70-71). letiim teknolojisinin, hzlanan deiim ve
dnmlerin sonucu olan tm bu farkl dnce, proje ve uygulamalar, eitimin
daha iyi sonular vermesini, dnya geneline yaylmas ve demokratiklemesini
amalamaktadr.
Ksaca, enformasyon toplumunda formal eitimin nemi olduka
belirginlemektedir. Tm toplumlar etkileyen hzl deiim ve dnmden olumlu
sonular elde etmek iin eitim alannda var olanlar zerinde bir kez daha dnmek
ve yararl olduu dnlenleri korumak; ilevsellii tartlanlar yenilemek ve
farkl uygulamalara frsat vererek hayata geirmek zorunluluu domaktadr. Eitim
alannda kullanlacak aralarn, yntemlerin ve yaklamlarn bu ekilde hareket
serbestliine kavumasnn ise zgn, yeni ve farkl anlay trlerinin ekillenmesine
olanak tanyabilecei dnlmektedir.

Sonu ve Tartma
13-17 Kasm 2006 tarihlerinde dzenlenen 17. Mill Eitim rasnn ne
kan konularn kreselleme ve eitim sreci, Avrupa Birlii eitim sistemi,
eitimdeki yeni anlay ve yaplanmalar oluturmutur. Trk Mill Eitim Sistemi,
bu konu balklarndan deerlendirilmi ve mevcut eitim sorunlarna zm yollar

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


500 . entrk

buralardan aranmtr. Yine 23-24 Mart 2006 tarihlerinde gerekletirilen ve ok


sayda farkl lkelerin katld Lizbon Zirvesinde Eitim, stihdam, Bilgi ve
Ekonomi ilikisi tartlmtr. Toplumsal yapnn en nemli iki unsuru olan ekonomi
ve eitim ilikisine deinilerek, dnyada ilerlik kazanan mr boyu eitim ve
retim, eitimde hareketlilik, farkl lke ve toplumlarda eitim gren
rencilerin karlkl olarak transferleri gibi yeni uygulamalara deinilmitir.
Eitimle ilgili olarak farkl zaman ve meknlarda gerekletirilen bu iki farkl
faaliyet, gnmzdeki eitimin sorunlar, hedefleri ve nceliklerinden oluan eitim
konu balklarn zetlemektedir.
Hzl deiim ve dnm, artan iletiim, younlaan etkileim, gelien
teknoloji ve ilerleyen bilimsel bilginin ynlendirici olduu bir dnem
yaanmaktadr. Bilgisayar, beyin gc, nitelikli insan sermayesi ve kresel lekli
hz ekonomisinin temsil ettii bu dnem Enformasyon Toplumu olarak
tanmlanmaktadr. Bu toplumsal aamada statkoya; deimez kat kural ve
uygulamalara; yerel ilke, hedef ve deerlere; merkeziyeti, tek boyutlu yaklam ve
deerlendirmelere yer yoktur. Bunlar, taban bulduu lke, toplum, iletme ve
kurumun ayak ba konumundadr. Ortaya kan bu deiim olgusundan eitim
sistemi ve anlay da doal olarak etkilenmektedir. Bireysel ve toplumsal yaam
dorudan etkileyen bir sre olan eitim, gnmzde kendini yenilemek
durumundadr. Gelinen noktada yeni bir eitim anlay, sistemi, hedefi ve
uygulamas bulunmaktadr. Formel eitimin nemi, gn getike artmaktadr.
Konuyu bu adan deerlendiren alma, kuramsal bilgi dorultusunda,
enformasyon toplumundaki yeni eitim anlay, uygulamalar ve rnekleri hakknda
bilgi vererek eitimin artan nemine dikkat ekmeyi ama edinmektedir.
Her toplumsal aama, her alandaki kendi paradigmasn oluturduu gibi,
kendi eitim paradigmasn da oluturmaktadr. Bu durum, toplum ile eitim
arasndaki karlkl iliki eklinde formle edilebilmektedir. Nitekim, toplum kendi
hedef, ncelik ve kabullerine uygun bir eitim sistemi oluturduu gibi, oluturulan
eitim sistemi de iinde ekillendii toplumu korumak, glendirmek ve
kalkndrmak ilevlerini stlenmektedir. Bu balamda, toplum ile eitim arasnda
birbirini beslemeye dayal bir iliki bulunmaktadr. Bu gerek, her toplumsal
aamann kendinden ncekinden ayrt bir eitim anlay ve eitim sistemi
kurduu gereini ortaya karmaktadr. Bilginin en byk g ve sermaye kabul
edildii; bilgili, eitimli, nitelikli ve bilgisayar teknolojisine hkim kiilerin n plana
geirildii enformasyon toplumunun en ayrc zelliini eitime verdii nem
oluturmaktadr. Toplumsal tarihin hibir dneminde eitim bu kadar

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 501

nemsenmemi, eitime bu kadar yatrm yaplmam ve eitimli snf bu kadar


ayrcalkl bir konuma kavumamtr.
Gnmzde, trafikten beslenme alkanlklarna, al veriten salk alanna
kadar, gndelik hayatn her alanna bilgi ekil vermektedir. Buna bal olarak
gnmz insan, gemie nazaran daha fazla formal eitime gereksinim
duymaktadr. Bireyin arzu ettii yaam standardn yakalamas iin daha eitimli ve
nitelikli olmas gerekmektedir. Nitekim yaamakta olduumuz toplum, yeni bir
alan profili yaratmaktadr. Sermayenin ve bilginin dnya apnda hareketlenmesi,
dnya gereklerini yakalayabilen, farkl dilde teknik bilgiye sahip ok nitelikli
igcn talep etmektedir. Artk toplumdaki arlk merkezi, yeni deerleri ve
beklentileri olan farkl bir gruba-bilgi iisine doru kaymaktadr. Bu adan
teknolojik bilgi ve yetenee sahip kiilerin i bulma ve iinde baarl olma ihtimali
artmaktadr. Bu igcn salama noktasnda eitim kurumlarna byk roller
dmektedir.
Eitim, bireysel ve toplumsal yaam dorudan etkileyen bir sretir. Kiinin
ekonomik ve sosyal hayatnn niteliini eitim belirlemektedir. Eitimin etkili
olmas ve ksa srede beklenen sonucu verebilmesi, onun yeniliklere uyum
salamasna bal olmaktadr. Bu nedenle, eitim ilke, hedef ve uygulamalarnn
gzden geirilmesi byk nem tamaktadr. retmen odakl bir eitim anlay,
gnmzde pek ilevsel olmamaktadr. renci merkezli eitimin esas alnd
enformasyon toplumunda retmen, bilgiye ulamann yol gstericiliini
yapmaktadr. renci bu uygulamada, renme srecine dorudan katlmaktadr.
rencinin renme srecine aktif katlm, rencinin dnmesi, sorgulamas,
aratrma ve uygulama yapmas anlamn tamaktadr. birlii ve ekip almasn
ne alan, probleme dayal grup almas rencinin zihinsel geliimini
hzlandrmakta ve renmeye ynelik motivasyonu artrmaktadr. Baary artran
ekip almas, rencinin kendine gven duymasn salayarak nitelikli birey
olmann yolunu amaktadr.
Bugn eitim programlar yeniden yaplanmakta, klasik eitim anlaylar ve
yntemleri sorgulanarak dntrlmekte; aratrmaya ve grup almasna dayal
eitime geilmektedir. Eitim konusundaki son gelimelerden yararlanmak iin her
trl eitim sistem, yntem ve ilkelerine duyarl esnek programlar hayata
geirilmektedir. Teknolojisin son rnleri, eitime uyarlanmaktadr. Bilgisayardan
eitimin her aamasnda faydalanlmaktadr. alma CDleri, projeksiyon
makineleri ve bilgisayarn daha ok kullanld grsel eitim veya grnt ye
dayal eitime geilmektedir. Teknolojik yeniliklere paralel olarak sanal eitim

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


502 . entrk

veya uzaktan eitim uygulamalar yaplmaktadr. nternet a zerinden


gerekleen bu eitim sistemiyle, kii dnyadaki en son gelime ve yenilikler
hakknda bilgilenmektedir. Bylece yeniliklerle ksa srede tanma mmkn
olmaktadr. Bu ise, eitim srecindeki kiinin ufkunu amaktadr. Belirtilen
gerekleri grebilen toplumlar, organizasyonlar, ticari iletmeler yeni dnya
dzeninde yerini alabilmek, g kazabilmek ve olas risklere kar korunabilmek
iin eitime daha ok nem vermektedirler. Tercihlerini teknoloji kullanmna
yatkn, bilgili, donanml ve yetenekli olan herkesten yana yapmaktadr. Dolaysyla
toplumlarn, kresel gereklerden uzak yaamann mmkn olamayacan grmesi
ve bu gereklere paralel yaplanmalar gerekletirmesi gerekmektedir. En alt
basamaktan balamak zere, eitim anlay ve yntemlerini aa uyarlamak
zorunluluu bulunmaktadr. Bunun iin de, eitimde aratrma ve gelitirme
programlarna daha fazla kaynak ayrlmas zorunludur.

Kaynaklar
Aktan, C. C. ve Tun, M. (1998). Bilgi toplumu ve Trkiye. Yeni Trkiye, (19), 121-
124, Ankara.
Bozkurt, V. (2000). Enformasyon toplumu ve Trkiye, stanbul: Sistem Yaynclk.
Bozkurt, V. (2001). Enformasyon toplumu ve eitim. Bilgi ve Toplum, (3), 15-22.
Trk Dnyas Aratrma Vakf, stanbul.
Coleman, A. (2005). Interdisciplinarity, interactivity, and interoperability for
educating the Digerati. Education for Information, 23. U.S.A: IOS. Pres.
Criswell, J. R. ve Criswell, S. J. (2004). Asking essay questions: Answering
contemporary needs. Education, 124(3), 510-516.
elik, V. (1998). Trk eitim sistemini yenilemeye zorlayan temel sorunlar. Yeni
Trkiye, Cumhuriyet zel Says, 4(23-24), 2090-2096.
Da, . (2001). Biliim toplumunun klinik psikolojideki etkileri. Biliim Toplumuna
Girerken Psikoloji. Sosyoloji ve Hukukta Etkiler Sempozyumu, Ankara.
Dreyfus, H. L. (2002). Bilgi otobannda Nihilizm: Gnmz anda anonimlik
karsnda ballk (ev: Ece Gamze Atc). Cogito, (30), 100-118. stanbul:
Yap Kredi Yaynlar.
Drucker, P. F. (1994). Yeni gerekler (ev: Birtane Karanak) (4. Bask). Ankara:
Bankas Yayn.

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 503

Dura, C. (1998). Cumhuriyetten 2000 ylna eitimin hangi noktayz?. Yeni Trkiye,
Cumhuriyet zel Says, 4(23-24), 2078-2089.
Ekinci, N. (2001). Kresellemenin iki yz: stenmeyen Kaak Gmenler-
Davetli Bilgi ileri. THS Hukuku ve ktisat Dergisi, 17(2), 12-18.
Erdoan, . (2001). Yeni bir bin yla girerken eitim ve retim zerine. Bilgi ve
Toplum, (3), 69-73. stanbul: Trk Dnyas Aratrma Vakf.
Erken, V. (1998). Eitim sisteminin genel deerlendirilmesi. Yeni Trkiye,
Cumhuriyet zel Says, 4(23-24), 2097- 2103.
Girginer, N. (2002). Uzaktan eitim ekonomisi. zmit: I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve
Ynetim Kongresi Bildiriler Kitab (Haz: brahim Gran Yumuak ve Mustafa
Anl Dnmez),
Glasser, W. (2000). Kaliteli eitimde retim (ev: Ula Kaplan). stanbul: Beyaz
Yaynlar.
Hambright, G. ve Diamantes, T. (2004). An analysis of prevailing K-12 educational
strategic planning models. Education, 125(1), 97-103.
Hardt, M. ve Negri, A. (2001). mparatorluk (ev: Abdullah Ylmaz) (2. Bask).
stanbul: Ayrnt Yaynlar.
Herring, D. F.; Notar, C. E. ve Wilson, J. Q. (2005). Multimedia Software
Evaluation Form for Teachers. Education, 126(1), 100-111.
Keyder, . (1996). Ulusal kalknmacln iflas (2. Bask). stanbul: Metis
Yaynlar.
Konuk, O. (2002). Toplum ve eitim. inde: Sosyolojiye giri (Editr: hsan Sezal).
Ankara: Mart Yaynclk.
Kucharski, G. A.; Rust J. O. ve Ring, T. R. (2005). Evaluation of the ecological,
futures, and global (EFG) curriculum: A project based approach. Education,
125(4), 652-688.
Kurtulmu, N. (2001) . Sanayi tesi dnm (2.Bask). stanbul: z Yaynclk.
Naisbitt, J. ve Aburdene, P. (1990). Megatrends 2000, byk ynelimler (ev: Erdal
Gven). stanbul: Form Yaynlar.
Petress, K. C. (2004). The benefits of group study. Education, 124(4), 587-589.
Poloma, M. (1993). ada sosyoloji kuramlar (ev: Hayriye Erba). Ankara:
Gndoan Yaynlar.

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


504 . entrk

Saatolu, ., zmen, . ve zer, P. S. (2002). Bilgi okuryazarl: niversite


eitiminde yeni bir boyut. I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Ynetim Kongresi,
Kongre Kitab (Haz: brahim Gran Yumuak ve Mustafa Anl Dnmez),
zmit.
Sezal, . (2001). Eitimin dn, bugn, yarn: Bir dnce egzersizi. Bilgi ve
Toplum, (3).
Stratton, J. (2002). Siberalan ve kltrn kresellemesi (ev: Mehmet Doan).
Cogito, (30), 80-97. stanbul: Yap Kredi Yaynlar.
Ta, C. N. (2001). NOlacak bu eitimin hali. Bilgi ve Toplum, (3), 59-68.
Tezcan, M. (2002). Kresellemenin eitim boyutu. Eitim Aratrmalar Dergisi,
(6), 56-60.
Toffler, A. (1981). 3. Dalga (ev: Ali Seden). stanbul: Altn Kitaplar.
Trk, E. (1999). Mill Eitim Bakanlnda yapsal deimeler ve Trk eitim
sistemi. Ankara: Nobel Yaynclk.
Winner, L. (2002). Siberliberter sylemler ve cemaatin baars (ev: Mehmet
Kk). Cogito, (30), 144-164. stanbul: Yap Kredi Yaynlar..
Yaln, C. (2002). Kreselleme, okkltrclk ve eitim. Eitim Aratrmalar
Dergisi, (6), 65-77.
Yurdabakan, . (2002). Kreselleme konusundaki yaklamlar ve eitim. Eitim
Aratrmalar Dergisi, (6), 61-64.

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3


Enformasyon Toplumunda Eitimin Yeri 505

Summary

THE PLACE OF EDUCATION IN INFORMATION SOCIETY

nal ENTRK*

Human beings are living in a period in which its limits are being determined
by technological and scientific information. Todays popular society type is
information society. Information society depends on different paradigms than
industry society. While industry society represents steam engine, arm power, capital
and national production; information society represents computer, brain power,
qualified human capital and global production. In industry society goods and
services are limited and information is under the control of governors; in
information society goods and services are rich and information is open to the
society. Synergy between the communication technology and scientific information
increases the information and transfers it to society. The importance of information
is increasing continuously. Developed countries give importance to information and
education for their present states. The importance given to information comes back
to society as development and advancement.
The most distinctive characteristic of information society is the importance
given to education, in this society information is accepted as the most significant
power and capital; persons who are intellectual, educated, qualified and equipped
with computer technology are given credit. Education had never been given such
importance and funded, and educated people had never been at such condition in the
history as compared with today.
Today, information shapes all the fields of daily life; from traffic to eating
habits, shopping to health. Therefore todays people need much more formal
education, they should be educated and qualified in order to live as the way they
desire. Todays society creates a new employee profile that can catch world realities,
have technical knowledge at different languages. So, people having technological

Address for correspondence: *r. Gr. Dr., nn niversitesi Fen Edebiyat Fakltesi Sosyoloji
Blm Kamps /MALATYA, usenturk@inonu.edu.tr

Trk Eitim Bilimleri Dergisi


506 . entrk

knowledge and skills have much chance to find job and be successful at their jobs.
Education institutions take big roles at providing this labor force.
Education is a period of affecting individuals and social life directly.
Education determines the property of economic and social life of individuals; so, to
be effective education should adapt itself to improvements. Thats why, it is
important to revise principles, aims and techniques of education. Teacher-centered
education policy is not functional today. In information society that is focusing on
student-centered education, teacher guides students to reach information, so that
students participate in learning process directly. Students active participation to
learning process means that they are thinking, questioning, researching and
practicing. Cooperation and group work expedite students cognitive progress and
increase motivation. Group work increases success, helps individual to be qualified
and have self-confidence.
Today, education programs are being reconstructed, questioned and classical
education understandings and methods are being transformed; education based on
research and group work is being vitally implemented. In order to take benefit from
the latest improvements in education, flexible programs sensible to all kinds of
education systems, methods and principles are put into practice. The latest products
of technology are adapted to education; computers are made use of at all stages of
education. Visual education, in which training Cds, OHPs and computers are used
mostly, is gaining the importance. Virtual or remote education parallel to
technologic developments are put into practice. With this education system by using
the Internet, people receive the knowledge of the latest developments in the world in
a short time.
Societies, organizations and trading companies realizing these facts are
giving much more importance to education in order to take place in the new world
system and to gain power and avoid from potential risks. They prefer people
becoming equipped with technological and intellectual knowledge. Thats why
societies realize that it is not possible to live apart from the global facts, and why
they adapt themselves to these facts. Educational understanding and methods should
be adapted to todays conditions starting from the lowest level. Therefore, it is
necessary to reserve much more fund for educational research and developmental
programs.

Yaz 2008, Cilt 6, Say 3

Vous aimerez peut-être aussi