Vous êtes sur la page 1sur 52

{ddoH$ {dMma {ddoH$mZX H|$mMo gmH${VH$ m{gH$

AmfmT>> - lmdU> 1 Owb 2017 gmobmnya df 32 do AH$ 6 y . 15 /- EHy$U nR>o 52


{ejU hUOo `Vr`m j_VmMo {dH$gZ Ago hUVm
`oBb. oaUm {Z_mU H$aUo; `mo` `m {XeoZo, H$m`j_VoZo
H$m_ H$aVm `oBb, Ago _Zmo~b `pV`m {R>H$mUr {Z_mU
H$aUo hUOo {ejU Ago _bm dmQ>Vo. Aem {ejUmVyZ
gK{_m, brbmdVr, A[h`m~mB Am{U _ram~mB `mMr
nanam MmbdUm`m "VoOpdZr' {Z_mU hmoD$ eH$Vrb.

 - dm_r {ddoH$mZX

2 & {ddoH$ {dMma & OyZ 2017


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 3

OJmVrb _hmnwfm`m {>H$moZmVyZ ^maV


mMrZ H$mir ^maVmVrb yb^yV qMVZ Jrgn`V H$go nmohmoMbo
Am{U VoWyZ Am`m H$mimVrb VdkmZmn`V `mMm dmg H$gm
Pmbm, ho H$moUrVar emoYyZ H$mT>bo nm{hOo, Ago bm ZmnmgyZ
dmQ>Vo.
 OmZ AmH$s~mS> hrba
 `mV Ao[aH$s ^m{VH$ emk

AUw~m~`m gm{VH$ {dH$mgmV `moJXmZ


XoUmao n{hbo dkm{ZH$. bH$ hmob hr gH$nZm
gdW mS>br. `mZVa hmZ emk
A~Q> AmBQ>mBZ `mZr ^yfdbobo A`mgZ
gm^mi`mMr O~m~Xmar Ambr. Zog ~moha
d A~Q> AmBQ>mBZ `m`mgmo~V namUwMo
{d^mOZ d JS> `w{Z$mBS> Woar `mda gemoYZ.

O_ 1911 & _`y 2008


boImZwH$_ ar {dH$mg {deofmH$
4 & {ddoH$ {dMma {H$emo

6
{ddoH$mZX H|$mMo gmH${VH$ _m{gH$
"r ZmMr
{ddoH$ {dMma mbH$sU'
df 32 do - AH$ 5 - n>o 52
`wJmX 5119
9 {H$emoar 18 r - o
_w` gnmXH$ gwajm
lr. nr. na_odaZ
gnmXH$
{gmam_ ^. nmQ>rb
n`dhmamMm nmm
{ddoH$ {dMma
mam - {ddoH$mZX H|$, 165, aodo
bmBg, gmobmnya -413 001.
Xy0217 - 2315949 (X.12 Vo 5) gmoeb r{S>m
email : vivekvichar@vkendra.org 22
vivekvichar.vkendra.org
_y` - 15 n`o
RNI NO. 46869 / 85,"{ddoH$ {dMma' ho _m{gH$
_mbH$, "{ddoH$mZX H|$ _amR>r H$meZ {d^mJ'
`mMogmR>r _wH$ d H$meH$ YZO` gy`der `mZr
VmQ>rO EQ>amOog, gmIa noR>,
gmobmnya `oWo N>mnyZ, {ddoH$mZX H|$, 165, aodo
bmBg, gmobmnya `oWyZ {g Ho$bo.
gnmXH$ - {gmam_ ^anm nmQ>rb 29 dmdb~r Zmar
_hmam> am` gm{h` Am{U gH$Vr _S>imZo `m 32 {dH$gVm {dH$gVm {dH$gmdo
{Z`VH$m{bH$m`m H$meZmW AZwXmZ {Xbo Agbo Var
`mVrb boIH$m`m {dMmamer _S>i d emgZ gh_V
AgobM Ago Zmhr.
38 H$mi ~Xbbm hUyZ AmBMr ^y{H$m
~XbyZ H$er Mmbob ?
41 Vwhmbm bmoH${` hm`Mo`?

AmnU pVe: gdgmm Agy eH$Vmo, nU gK{Q>VnUmwio AmnmVrb Agmmd V hmoVo.


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg 5{deo
& {ddo
fmHH$ $& {dMma
5

{ {H$emoar,
m {deofmH$mm mmVyZ Vwbm ^oQ>VmZm Iyn AmZX hmoV Amho. H$maU
m{Z{mmZo Vwmer gdmX gmYmMr gYr {iV Amho. hmo gdmXM! Vwbm
CnXoe qH$dm VdkmZmMm S>mog nmOdmMm {dMmahr H$$ eH$V Zmhr. Zmbm
Z nQ>Umm JmoQ>r {H$emoarZo EoH$mmV hr AnojmM MyH$ Amho. dV: {dMma
Ho$mZVa EImXr JmoQ> nQ>V Agob VaM Vr drH$mamdr, hm {H$emoarMm ghO^md
Amho mMr bm OmUrd Amho. {H$emoarMo ^md{dd ho BYZwmmUo AgVo. m dmV
ZmV H$nZmMo Ywmao w$Q>VmV. H$mhrVar ZdrZ H$amMr ZmV Amg AgVo. ZmV AZoH$ {dMma
AgVmV. ^mdZmMm H$bmoi AgVmo. D$Om AmogSy>Z dmhV AgVo. Aem doir ZmVrb ZmMo gmYmZ
VH$ew Am{U emew CmamZr Pmbo Va {H$emoarMo ^md{dd w$bVo. Am^mgr Agbom BYZwmMm
nyb ~ZVmo. hmM nyb nwT>rb AmwmV {Z^nUo dmQ>Mmb H$amgmR>r {VMm gmo~Vr ~ZVmo.
Vwmgmam hOmamo {H$emoatm ZmVrb BYZwr dZmZm emH$S>o OmmgmR>rMm nyb ~ZdmMo
gm gH$mamH$ {dMmamV Amho. gH$mamH$ {dMma ho OrdZmMo ZXZdZ ~ZdVmV. naVw, OrdZmVrb
AmhmZmH$S>o S>moioPmH$ H$ambm {eH$dUmao {dMma {H$emoarbm eoinQ> ~ZdVmV, hohr {dg$Z MmbUma
Zmhr. mwio Ho$di gH$mamH$ {dMmamMo YmMo ~moQ> XmIdyZ {H$emoarbm nXmonXr AZw^dmg oUmm
XmhH$ dmVdmH$S>o Xbj H$ambm {eH$dUo {hVmMo hmoUma Zmhr. "Q>r ~Xbm hUOo gQ>r ~Xbob'
mgmaIo ninwQonUm {eH$dUmao {dMma {H$emoarm gdmJrU {dH$mgmVrb AS>Wio R>$ eH$VmV. H$maU
dmr {ddoH$mZX hUVmV, "{Z^Vm hoM emMo Iao ah Amho.'
AkmZ gnbo H$s ^ gnVo. hUyZ AkmZ Xa Pmbm nm{hOo. {H$emoarm ZmV AZoH$ Z
AgVmV. eara d ZmV hmoUmao ~Xb, gmX, o, r, Amamo, gwajm, H$ara m g~YrMo AZoH$
Z {VMm {nN>m nwadV AgVmV. H$mhr Kamo {H$emoarm H$miOrnmoQ>r gyMZmMm gVV dfmd
hmoV AgVmo. AJXr Ord dVmJyZ Omdm BVm gyMZm. Aem doir ZmVrb ZmZm VH$ew Am{U
dkm{ZH$ nVrZo Cmao {imbr Zmhr H$s J {MS>{MS> gw$ hmoVo. Amnbr H$miOr H$aUmm AmnmM
Odim bmoH$m~b ZmV {VaH$ma Vma hmoD$ bmJVmo. H$moUmmhr OrdZmV Aer pWVr oUo hr
~m~ X:IX Va AgVoM, {edm Vr {VVH$sM {H$emoarMr narjm nmhUmarhr AgVo.
oH$ {H$emoarm ZmVrb ZmZm {Vbm nQ>ob Aer VH$ew Cmao {imbr nm{hOoV. {H$emoar
hr {dMma H$aUmar Am{U {Z^ ~Zbr nm{hOo, mgmR>r Z H$aUo hr Amnm gmmMr gmm{OH$
O~m~XmarM Amho. "{H$emoarMm gdmJrU {dH$mg Am{U {VMr gwajm' hm {dMma m {deofmH$mm
{Z{VrmJo Amho. mM ViirVyZ hm {deofmH$ Vma Pmbm Amho.
m {deofmH$mVrb oH$ boI {H$emoarMo ^md{dd g H$aob m {ddmgmgh hm AH$ gmXa
H$aV AmhmoV. hm AH$ A{YH$m{YH$ {H$emoatnV nmohmoMmdm mgmR>r doi XoD$Z H$m H$aUmm d
Am{WH$ moJXmZ XoUmm gdmVr F$U V H$aV Amho.

AmhmZmZm {VgmX Xomm {H$oVyZM pVdmMm {dH$mg hmoV AgVmo.


w boI ar {dH$mg {deofmH$
6 & {ddoH$ {dMma {H$emo

"r ZmMr mbH$sU'


"lo`g' Am{U "o`g' `mMm {ddoH$ Agbo`m "ZmMr mbH$sU r' hm`bmM hdo. A`Wm r ZmMr
Jwbm hmoBZ. CXmhaUmW, EH$ {H$emoar ^`m moR>m Hw$`mbm {$ad`mg KoD$Z OmVo. Vmo Hw$m hdo {VH$So>
niVmo; `m {H$emoarbm $a$Q>V AmUVmo. `mbm {H$emoarZo Hw$`mbm {$adbo Ago hUmdo H$s Hw$`mZo
{H$emoarbm $a$Q>bo Ago hUmdo? "r ZmMr mbH$sU' Pmbr Zmhr Va Z bm Jwbm H$aVoM.

Hw$. `moVr hoaH$i,


dmB

AmhmZo OodT>r moR>r VodT>m Amnm pVd {dH$mgmbm A{YH$ dmd AgVmo.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 7

"r ZmMr mbH$sU' Ag hQ>`mda ZmV H$m` `m Z AmdS>Um`m gm`m Jmo>r Amn`m dmQ>mbm H$m
{dMma `oVmV? hUOo ho eara mPo Amho, hm |Xy mPm `oVmV, Amn`mbm mg H$m XoVmV hm {dMma VrdVoZo Amn`m
Amho, ho Z mPo Amho. hUOo `m earamMr r mbH$sU ZmV `oVmo. J AmnU `mM Jmo>sg~Yr CbQ>-gwbQ> {dMma
Amho, nU ho eara hUOo r Zho. `m |XyMr r mbH$sU H$$ bmJVmo. `m {dMmamMm doJhr dmT>bobm AgVmo. AmnU
Amho, nU hm |Xy hUOo r Zho. bm gOUm`m, bm $ma JVrZo {dMma H$aVmo. `mVyZ Zm`o ^rVr, amJ, of Aem
OmUdUm`m m`m ZmMr gwm r mbH$sU Amho. hUOo AZoH$ ZH$mamH$ ^mdZm Vrd hmoVmV. Amn`m {dMmamMr
m`m Zm`mhr nmR>rmJo mPo Agbobo ApVd, mP JVr Am{U ZH$mamH$ VrdVm VmU {ZmU H$aVmV. hm VmU
AgU bm OmUdVo. ho AgUo hUOo ZoHo$ H$m`? ZoHo$ Amnbr earamMr hmZr H$aVmo, VgoM ZmMrnU hmZr H$aVmo.
Hw$R>o? ZoHo$ H$go? ho emV ~gyZ gOyZ Ko`mMm `Z `m VmUmMo n[aUm hUyZ AJXwIr, nmoQ>XwIr, {nm{dH$ma
H$$ eH$Vmo; Zm`mhr nmR>rmJMo Amnb AgU ho Z$sM `m nmgyZ Vo AWm, S>m`~oQ>rg, ~r.nr. n`VMo AZoH$
OmUdV. Zmoemar[aH$ mg CX^dVmV.
Amnb ho AgU hUOo "r' Agm mW{H$ {dMma `moJm`mg, mUm`m, `mZ, ^OZ, gJrV Am{U
drH$m$Z AmnU gOmdyZ KoD$ `m. Zm`m nmR>rmJMr OrdZmH$So> nmh`mMm {>H$moZ `m`o gwYmaUm H$$Z
"r'; bm Oo H$mhr AZw^d `oVmV hUOo {O^o`m AmnU `m {d{dY VmUVUmdmMo `dWmnZ H$$ eH$Vmo.
m`mVyZ MdrMm AZw^d; ZmH$m`m m`mVyZ dmgmMm emar[aH$ Vamda Zm`yZm {dlmVr Xo`mMo V (Relax the
AZw^d; H$mZm`m m`mVyZ EoH$`mMm AZw^d; dMo`m muscles), gZmMr JVr X H$a`mMo V (slow down
m`mVyZ nemMm AZw^d. BVHo$M Zho Va Zm`m the breath) VgoM {>H$moZmV gwYmaUm (calm down
m`mVyZ, ~wr`m m`mVyZ Ambobo gJio AZw^d the mind) H$$Z JaOo`m Jmo>r Am{U VmVS>r`m Jmo>r
XmoZ ^mJm`o {d^mJVmo; EH$ Va Vo AmdS>V AgV, Zmhr `mMo mYm`H$ R>adUo Amn`mbm {eH$mdo bmJVo.
Va ZmdS>V AgV. CXmhaUmW, EImXr Md AmdS>Vo, EImXr $V VmU hmVmiUo Amnbm A{V Coe ZgVmo.
AmdS>V Zmhr; EImXm AmdmO AmdS>Vmo, EImXm AmdS>V Amn`mbm A{YH$ MmJbo OJ`mMr AmoT> AgVo. ho A{YH$
Zmhr. H$moUr H$mVwH$ Ho$bob AmdS>V, Q>rH$m Ho$br Va AmdS>V MmJbo OJUo `mgmR>r Amnbm {ddoH$ gVV OmJV R>odmdm
Zmhr. H$moUr m`m Ho$bobr AmdS>Vo, of Ho$bm Va AmdS>V bmJVmo. hm {ddoH$ hUOo "r' Mo gmdYnU Ago AmnU
Zmhr. {Xdg^amVrb gmao N>moQ>o - moR>o AZw^d, m`m gOmdo. hm "r' gmdY amhZ H$m` H$amdo? AmnU H$aV
ZmmJMr "r' {d^mJV AgVo. Z AmdS>Um`m Jmo>r Va Agbo`m Jmo>r "lo`g' AmhoV H$s "o`g' AmhoV `mMr
AgVmVM. J Vo gdmX Agy eH$VmV, `Vr Agy eH$Vo, N>mZZr H$amdr.
gJ Agy eH$VmV. n[apWVr gwm Agy eH$Vo.

`m CbQ> "o`g'
hUOo Aer H$moUVrhr Jmo>
"lo`g' hUOo Amn`m Or H$aUo Amn`mbm AmdS>Vo.
`emgmR>r {hVH$mar Agbobo. jU^amgmR>r Vo gwIH$maH$ dmQy> eH$Vo.
Amn`mbm, n[admambm, nU `mMm n[aUm {Z{VM
gmOmbm H$`mUH$mar hmZrH$maH$ AgVmo, XwIXm`H$ AgVmo.
AgUmao; Amnbm {dH$mg hm n[aUm Amn`mgmR>r,
H$aUmao Aem Jmo>r hmo`. n[admamgmR>r Am{U gmOmgmR>r
hmZrH$maH$ AgVmo.

Agmm AmhmZmZm gmmoao OmVmZm AmnmVrb Agmmd V hmoVo.


8{ddo& H{ddo
$ {dMma
H$ {dMma {H$emo
{H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ &{deo
8 fmH$
"lo`g' Agbo`m Jmo>r AmdS>Um`m AgVrbM Vo "lo`g' Zmhr, {hVH$maH$ Zmhr.
Ago Zmhr. AZoH$Xm `m Jmo>r Z AmdS>Um`m d gmYmaUnUo Ago H$s, {-{UsZr gm{JVbo`m
H$>Xm`H$ Agy eH$VmV. CXmhaUmW nhmQ>o CR>Uo, Jmo>r AmdS>Um`m Agy eH$VmV nU `m {hVH$maH$M
A`mg H$aUo, `m`m H$aUo ho "lo`g' Amho nU Z AgVrbM Ago Zmhr. nmbH$mZr gm{JVbo`m ~hVoH$ Jmo>r
AmdS>Umao Agy eH$Vo. ^anya Q>r.hr. nmhUo, mo~mBb Z AmdS>Um`m Agy eH$VmV. nU `m {hVH$maH$ Ag`mMr
Jog IoiUo ho "o`g' Amho, AmdS>Umao Agy eH$Vo nU XmQ> e`Vm AgVo.

"lo`g' H$moUVo Am{U "o`g' H$moUVo Amn`m Xoem`m B{Vhmgm`o AZoH$ F$fr -wZtZr ho
hm {ddoH$ Amn`m "r' bm `o`mgmR>r gOyZ KoVbo Amho; AZoH$mZr `mMm AZw^d KoVbm Amho.
Amn`m OJ`mMm Coe H$m` AgVmo `mZm AZw^dmg Ambobo g` `mZr {d{dY JW, gm{h`mVyZ
ho AmnUmg gOm`bmM hdo. ho Ago {bhZ R>odbo AmhoV. AZw^d KoVbo`m F$ftZr CadmZo
OS> {dMma bhmZnUr H$amdo H$m? H$s CmofUm Ho$br Amho H$s MamMa g>r`o Or e$s, MoVZm
hmVmanUr H$amdo? Aem H$mhr MMm H$m` H$arV AgVo Vr {d{dY d$nmV Agbr, {d{dY H$m`}
hmoVrb. nU OrdZmMm A{V Coe "r' H$arV Agbr Var Vr EH$M e$s AgyZ `mM e$sMm Ae
Mm emoY KoUo, gOyZ KoUo, AZw^d KoUo `oH$ dZnVr, m`mgh `oH$ mUgmV {damOmZ Amho.
AgmM EH$od AgVmo. `oH$ mUgmVhr EH$mM e$sMm Ae Amho.

`m "r' Mm I`m d$nmMm AZw^d AmnUmg AZV CXmhaUmW, EH$ {H$emoar ^`m moR>m Hw$`mbm {$ad`mg
emV AmZX XoUmam Agob. gmOmer, Xoemer EH$$nVoMm KoD$Z OmVo. Vmo Hw$m hdo {VH$So> niVmo; `m {H$emoarbm
AZw^d XoUmam Agob. `mhrnwT>o MamMamV AmnboM ApVd $anQ>V AmUVmo. `mbm {H$emoarZo Hw$`mbm {$adbo Ago
AgyZ Amn`mbm AmXr Zmhr, AV Zmhr, O Zmhr, `y hUmdo H$s Hw$`mZo {H$emoarbm $anQ>bo Ago hUmdo? "r
Zmhr `mMr OmUrd XoUmam Agob Va `m jUmnmgyZM gOyZ ZmMr mbH$sU' Pmbr Zmhr Va Z bm Jwbm H$aVoM.
KoD$Z `Z H$aUo hoM Cm Am{U CV OJUo Amho. ZmMr mbH$sU Agbobr r, mPr `mo` Aer
`mda AmnU {dmg R>odbm AWdm Zmhr R>odbm, mZbo {XZM`m R>ady eH$Vo; Ver OJy eH$Vo. H$moU`m jomV
qH$dm Zmhr mZbo, gObo qH$dm Zmhr gObo Var hoM g` `e {idm`Mo R>ady eH$Vo, {idy eH$Vo. gmYmZ XoUmao
Amho. emV Amho, {MaVZ Amho. OJ^amV hmoUmao AmYw{ZH$ H$m` {ZdSy> eH$Vo, H$$ eH$Vo. ho bm gmJUmao Xwgao H$moUr
{dkmZmVrb emoY `mM {XeoZo OmV AmhoV. Zgob. rM d`{eV nmioZ. g` nmioZ. mPo OJUoM
bm{H$H$ OrdZm`o {d{dY mJmZo `edr hmoUo Am{U AZwemgZnyU Agob. hoM Iao d-V Amho, dmV` Amho.
Zmbm H$m`Mo gmYmZ {iob Ago OJUo ho `m OrdZmVrb Ho$di {H$emoarbmM Zmhr Va `wdVr, J{hUr, `mdgm{`H$
hoVy AmnU R>adVmo. Ago CV OrdZ OJ`mgmR>r {d{dY {` Am{U {dXyfr bmgwm AmUIr hdo Var H$m` - "r ZmMr
Agbo`m ^moJ dVyH$So> Amnbr B{`o YmdV AgVmV. `mda mbH$sU' Agbo Va!
g` R>odmdm bmJVmo. `ZmZo d A`mgmZo ho gm` hmoVo. AmnU EH$Q>mZoM ho `Z H$aUo AdKS> dmQ>Vo.
lo`g Agbobr H${VerbVm `Z d A`mgmZoM H$amdr nU Ago `Z H$aUm`m gyhmV, H$mhr OUsZr EH$
bmJVo. Amnbo {dMma, R>adbobr H$Vr H$aUo `mgmR>r Zmgh `oD$Z `Z H$aUo ghO gmono Amho. OJ`mV AmZX,
earambm gwXm AZwem{gV H$amdo bmJVo. AZwemgZ hUOo gmYmZ Am{U gmWH$Vm {id`mgmR>r `m {XeoZo
`o`mbm AZwHy$b Ago OrdZ. EH$ nmD$b AmnU gmao Z$sM Q>mHy$ eH$Vmo. mm{UH$
"lo`g' Am{U "o`g' `mMm {ddoH$ Agbo`m "ZmMr `Z H$$ eH$Vmo.
mbH$sU r' hm`bmM hdo. A`Wm r ZmMr Jwbm hmoBZ.

amQ>mm godoVyZM A{YH$ MmJm H$mao AmmpH$ AZw^yVr mV hmoD$ eH$Vo.


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 9

{H$emoar gwajm
~Xb`m H$mim`m JaOoZwgma H$mhr
H$R>moa, ZdrZ H$m`Xohr AbmV
Ambo AmhoV. Varhr {`mdarb
A`mMmamMm AmboI {Xdg|{Xdg
dmT>VM Mmbbm Amho.
H$maUm`m OgOgo wimer OmD$,
Vgo bjmV `oVo H$s, `mo` dmJUo,
mUwgH$sZo dmJUo, Zr{V-YmZo
dmJUo, `mbmM nydu mUyg Y
hUm`Mo. `mMm ^md H$Hw$dV
Pm`mZo gmOmV hr pWVr `oV
Amho. yb^yV gmOZ Zr{VmZ
hmoUoM XyaJmr n[aUmH$mar Amho.

AS>. gw{Mm KmoJao-H$mQ>H$a


gmVmam
suchitrakatkargmail.com

mbm Amkm EoH$Vm oVo VmoMm Amkm XoUmam hmoD$ eH$Vmo.


10 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$

$T>r nanao`m OmoIS>mVyZ wV hmoD$Z {`m AmO `mbmM nydu mUyg Y hUm`Mo. `mMm ^md H$Hw$dV
Kam~mhoa nS>V AmhoV. {ejU, ZmoH$ar, `dgm`, {d{dY Pm`mZo gmOmV hr pWVr `oV Amho. yb^yV gmOZ
O~m~Xm`m gm^mi`mgmR>r wbr, {`m `mZm Kam~mhoa Omdo Zr{VmZ hmoUoM XyaJmr n[aUmH$mar Amho.
bmJVo. {ejU ZmoH$ar`m {Z{mmZo Ka gmoSy>Z amhmdo bmJVo. AmnU gdmZr EH$ hdmMr Jmo> H$m` bjmV R>odbr
{MwH$`m ~m{bHo$nmgyZ Vo d AmOrn`V gdM d`moJQ>mVrb nm{hOo, Vr hUOo Amn`mbm dVMo, Amn`m ~hrU,
{`mZm mZ{gH$, emar[aH$ d b{JH$ A`mMmam`m Ymo`mg rU dm ghH$mar `mMo A`m` A`mMmamnmgyZ gajU
gmmoao Omdo bmJV Amho. H$am`Mo Agob Va AmnU dV g~b Pmbo nm{hOo, YmS>gr
EHy$UM AmO gmOmVrb {`mMo WmZ `mMm A`mg Pmbo nm{hOo, gW ~Zbo nm{hOo d `oUm`m `oH$ KQ>Zog
H$am`Mm hQ>bo Va `m`m gwajo`m wXmbm mYm`H$ gmmoao Om`mgmR>r gj Pmbo nm{hOo. Prevention is
mdm bmJV Amho. AmO gdM d`moJQ>mVrb {`mMm better than cure `m C$smUo AmnUM Amnbo gajU
EoaUrda Ambm Amho. nydu`m H$mir Kam~mhoa nS>m`Mo H$a`mgmR>r mZ{gH$ d emar[aH$>`m g~b Pmbo nm{hOo.
hQ>bo H$s, Mmoa, bwQ>m$ `mMr ^rVr hmoVr. AmVm `mhrnojm gwajm hUOo H$m`?
OmV ^rVr Amho Vr, {`mda hmoUm`m {d{dY A`m` Amnbr gwajm H$a`mgmR>r AmnU gW Pmbo nm{hOo,
A`mMmamMr. {dZ`^J, N>oS>N>mS>, AnahU, A{gS> hm, Ago AmnU hUVmo. Vohm gwajm hUOo H$m`?
$gdUyH$, ~bmH$ma Vo IyZ Aem AZoH$ H$ma`m KQ>Zm gwajm hUOo KamV dm Kam~mhoa nS>`mZVa Amn`m
{Xdg|{Xdg dmT>VM Mmb`m AmhoV. Ia Va `m {d{dY Or{dVmg, AmgmZmg, earamg dm Zmg, ^md^mdZmZm
JwmnmgyZ gajU H$aUmao AZoH$ H$m`Xo dmV`mnydunmgyZ hmZr H$aUm`m, mg XoUm`m KQ>H$mnmgyZ dVMo gajU
ApVdmV AmhoV. ~Xb`m H$mim`m JaOoZwgma H$mhr H$aUo BVHo$M Zho Va H$`mUH$mar OrdZnVr, OJ`mMr
H$R>moa, ZdrZ H$m`Xohr AbmV Ambo AmhoV. Varhr arV `mZm hmZr nmohmoMdUm`m KQ>H$mnmgyZ dVbm Xya
{`mdarb A`mMmamMm AmboI {Xdg|{Xdg dmT>VM R>odUo hmo`. VgoM `$s, Wi, H$mi, KQ>Zm, gOpWVr,
Mmbbm Amho. H$maUm`m OgOgo wimer OmD$, Vgo bjmV dmVmdaU gmnoj `mZwgma ho hmZrH$maH$ KQ>H$ ~Xbbo OmVmV.
`oVo H$s, `mo` dmJUo, mUwgH$sZo dmJUo, Zr{V-YmZo dmJUo, CXmhaUmW - {gar`mYrb {hbmMr pWVr.

r' hUyZ KS>Um`m {d{dY KQ>ZmMm A`mg Ho$bm Va `mV XmoZ H$ma`m `$s `oVmV. `m hUOo
1. AmoiIr`m `$s 2. AZmoiIr `$s :
`mV ZmVodmBH$, eoOmar qH$dm Kam~mhoa nS>`mda {d{dY {R>H$mUr
H$mm`m {R>H$mUMo ghH$mar. Amn`mbm doJdoJ`m `$s ^oQ>VmV.
Zohr `oV OmV Agbo`m `m`mer Amnbr H$gbrhr AmoiI ZgVo
{R>H$mU`m `$s B`mXrMm dm `j gnH$ ZgVmo. CXm. ~gYrb
gmdoe hmoVmo. `m `$s ghdmgr, ~mOmanoR>m AmXr {R>H$mUr VgoM
Amn`mer Agbo`m emim d hm{dmb`o `m`m JoQ>da VgoM
AmoiIrMm Ja$m`Xm mJmda C^m amhUmar qQ>JbQ>dmir H$aUmar
KoUm`m gwm Agy eH$VmV. CS>mZQ>ny wbo. `m`mH$Sy>Z Amn`mbm
`mwio `m `$s`m mZ{gH$, emar[aH$ dm b{JH$ dnmV hmZr
AmMma-{dMma `mMm AmnU nmohmoMVo. `mMm Xwn[aUm dV nr{S>V, {VMo
{dMma H$$ZM {dmg R>odmdm. hr Hw$Qw>~, {Ur, ghH$mar VgoM gmm{OH$ nmVirdahr
gdoXZm d OmU wbsYo Zg{JH$nUo AgVoM. `mMr A`jnUo Pi nmohmoMVo.

H$Vmo H$VaVm hUOo AnemH$S>o dmQ>Mmb hmo.


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 11
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 11

n[admamVrb ^md{ZH$ gwajm :


wbr, {hbm `m`m gwajoMr gdmV n{hbr nm`ar hUOo n[admamVrb ^md{ZH$ gwajm hmo`. {VWoM
Amnbr mZ{gH$ d ^md{ZH$ OS>UKS>U A{YH$ MmJ`m H$mao hmoVo. n[admamZo, Hw$Qw>~mZo wbtMr
^md{ZH$ gwajm OnUo A`V JaOoMo Amho. H$maU KamV wbrbm A{V~YZmV Q>mH$Uo, gVV A{dmg
XmIdUo, `mMo H$bmJwU Xm~yZ R>odUo, `m`m {dMmamMr KwgQ> hmoBb, Ago KamV dmVmdaU Agob
Va Kam~mhoaMo bmoH$ `mMm Ja$m`Xm KoVmV. KamV gVV KwgQ> hmoV Agob Va Aem wbr Kam~mhoarb
`$sH$So> o emoYVmV. `mwio JwhoJmar dmr Am{U YMmamMr {dH$Vr Ago $gdUwH$sMo AZoH$
H$ma KS>VmV. VgoM A{dmg XmIdUo, AVr ~YZo, AVr YmH$, gdmX ZgUo `mwio wbr ^rVrnmoQ>r
`m`m~m~VrV hmoUm`m KQ>Zm Kar gmJV ZmhrV. KamVrb dmVmdaU Oa bt`m OS>UKS>Urg nmofH$
Agob Va Kam~mhoarb YmoH$mXm`H$ KQ>H$mnmgyZ Amn`m wbtMo gajU MmJ`m H$mao H$aVm `oBb.

Agwa{jVVog O~m~Xma KQ>H$


gmOmVrb dmT>Vr JwhoJmar dmr AZw^d Ko`mMm AmVVm`rnUm
gH$may` H$r hmoD$Z AmYw{ZH$ OrdZebrMm `wdH$ `wdVsYrb dmT>V Mmbbobm
drH$ma ~oO~m~XmanUm, ~o{$H$sa dmr, A{VAm{dmg ,
`wdH$m`o Wrb, AmVVm`r YmS>g, nO bmdUo nYm Am{U w$ Aer AmYw{ZH$ OrdZebr .
B`mXr H$ma dmT>Uo gmame nmhVm gmO`nyU ghOrdZ,
Hw$Qw>~mVrb nmbH$ d wbmYrb hadV Zr{V`m`mZo dmJUo, g`mZo dmJUo VgoM mUwgH$sZo
Mmbbobm gdmX dmJUo, `mMm ^md H$r Pmbm Amho. `mCbQ> ^moJdmXr,
m{hVr VkmZmMm dmT>Vm d MwH$sMm dmna dmWu OrdZebr Or `mnmadr, Cn^moJVmdmXmMr
{gZom, {d{dY gmOm`o `mMo AmH$fU JaO Amho, `mV dmT> Pmbr Amho.
VgoM `mVyZ {ZmU hmoUmar CgwH$Vm, Hw$Vyhb d bJoM

Amkm{H$VVm hr JwUgnXmM pVm Am{U amQ>mm CWmZmMo H$maU AgVo.


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 12
gajUmMr n{hbr nmar gdmX hdm amr nmQ>ubm OmUo, AZmoiIr dm Xyada`m {R>H$mUr, AmogmS>
AmB-dS>rb, AmOr-AmOmo~m, ~hrU-^mD$ `m KamVrb OmJr, Q>mimdo. VgoM nmQ>u dm {nH${ZH$gmR>r ~mhoa OmUma
VgoM H$mH$m-mder, mm AmXr Zm`mVrb `$ser AgbmM Va AmoiIr`m { {Us~amo~a Omdo. VgoM `m
gdmX hdm. hm gdmX Zohr`m {dMmamZm, ^mdZmZm gOyZ {R>H$mUr H$miOrnydH$ dmJmdo d gVH$ amhmdo.
KoUmam, nmqR>~m XoUmam d {dmgmh hdm. WmoS>`mV gdmX hm
rnyU hdm. hUyZM nmbH$ d wbm`o gdmX AgUo, hr H$moUVmhr Cgd gmOam H$a`mgmR>r AmnU nmQ>u
gajUmMr, gwajoMr n{hbr nm`ar Amho. dm H$moU`mhr {R>H$mUr VgoM moR>m gyhmV OmVmo
n[agamVrb gwajm : Vohm AmnU KmVbobo H$nSo>, Amnbr dVdUyH$
AmnU {OWo amhVmo Vmo n[aga, {Z`{V OmVmo `oVmo Vmo n[aga `m{df`r WmoS>r XjVm ~miJmdr. AmoiIr-
Amn`mgmR>r gwa{jV Amho H$m? `mMm AmnU A`mg AZmoiIr `$sH$Sy>Z Xo`mV `oUmao H$moU`mhr
Ho$bm Amho H$m? H$maU `m nm[agamVhr AmO AZoH$ AnamY H$maMo no` `mMo H$miOrnydH$ godZ H$amdo.
KS>V AmhoV. AmnU amhV Agbobm n[aga, VgoM emim- AmZX gmOam H$aUo, EOm``m ZmdmImbr
hm{dmb`o, H$mmMo {R>H$mU `m n[agamMr Amn`mbm {d{dY H$m`H$mV gh^mJr hmoUo, CmoOH$ no` d
m{hVr hdr. `m n[agamVrb aVo, AmS>mJ, diUo, EH$mV nXmW `mMo godZ H$aUo, Xwg`mbm CmoOZ XoUmar
d H$r ahXmar`m OmJm, YmoH$mXm`H$ R>$ eH$Umar {R>H$mUo doe^yfm, hmd^md, earamMr hmbMmb, {M{d{M
B`mXsMr AmnU m{hVr H$$Z `mdr. `mM~amo~a gXa Z` `m Jmo>r {Z{VM YmoH$m dmT>dVmV.
n[agamVrb YmoH$mXm`H$ KQ>H$ CXm. EImm {R>H$mUr ~gyZ
CJrMM Q>dmi`m H$aUmam KmoiH$m, ~ma dm Xm$Mm Jwmm dmgZm hr nmhUm`mMr {dH$Vr AmhoM. nU `m
AmXrMr m{hVr Agbr hUOo AmnU Aem {R>H$mUmhZ, {dH$VrnmgyZ gajU H$a`mgmR>r H$miOr KoUo,
a`md$Z `oUo-OmUo Q>miy eH$Vmo. n[agamVrb {d{dY `mo` WmoSo> O~m~XmarZo dmJUo ho Amn`mM hmVmV Amho.
`$ser Amnbo AmoiIrMo g~Y dmT>dUo. `m AmoiIr ho Zohr bjmV R>odmdo.
nmbH$mMm EH$ H$maMm X~md JQ> hUyZ H$m H$aVmV d doe^yfoMo, dmJ`m-~mob`mMo VgoM doir-Adoir
A`jnUo Amnbr gwajm hmoVo. n[agamVrb hdm`m Hw$R>ohr Om`mMo dmV` `m A{^`$s dmV`m`m Q>rhr d
KQ>H$mMr m{hVr. CXm. XdmImZm, nmo{bg MmH$s, dmhVwH$sMr gmO m`mdarb MMm Z$sM N>mZ dmQ>VmV. A{^`$s
gmYZo B`mXr dmV` {Z{V Cn^moJmdo. nU EH$ Jmo> Zohr bjmV
gmOmVrb gwajm : R>odmdr, Vr hUOo Vwhr gwa{jV Agmb Va `m A{^`$s
AmnU H$mm{Z{mmZo doJdoJ`m {R>H$mUr OmV AgVmo. CXm. dmV`mbm AW Amho. qH$dm Amgnmg gwa{jV dmVmdaU
EgQ>r Q>S>, ~mOmanoR>, ^mOrS>B, {WEQ>g, IoimMr XmZo, Agob VaM dmV` Am{U AmZX `mMm Cn^moJ KoVm `oUma
ZoQ>H$o$, H$m$s emn, hmQ>og, {d{dY n`Q>ZWio B`mXr `m Amho.
{d{dY {R>H$mUr Amnbm gmOmVrb gd H$ma`m `$ser gajUmgmR>r Amd`H$ KQ>H$ :
`j A`j g~Y `oV AgVmo. Amn`m gwajo`m >rZo nwT>rb KQ>H$ A`md`H$ AgyZ,
AmnU `m {R>H$mUr OmVmo dm OmUma AmhmoV, `mMr AmnU Vo H$m` bjmV R>odbo nm{hOoV. {dmWu d nmbH$
OwO~r dnmV H$m AgoZm nU m{hVr hdrM. {VWo gVV `m`m`o gdmX - {dmWu d {ejH$ `m`m`o
gVH$ amhmdo, e` VodT>r gmdYmZVm ~miJmdr. AZmoiIr gdmX - {H$emoas`m gwajo`m >rZo {d{dY {df`mda
`$sda bJoM {dmg Q>mHy$ Z`o dm OdirH$ dmT>dy Z`o. ~moYZna H$m`emim, {H$emoar {dH$mg CnH$ - MMmg
AZmoiIr `$sH$Sy>Z MmH$boQ>, Mhm dm Vg ImnXmW `m m`mVyZ gdmX dmT>dUo. dgajUmgmR>r emar[aH$
drH$maUo, Vo ImUo dm {nUo Q>mimdo. e`Vmo EH$Q>o Z OmVm {ejU CXm. H$amQ>o, bmR>r, XmS>n>m B`mXr - m{Z{gH$
gyhmZo, JQ>mZo Omdo. `mM~amo~a o$g~wH$, hmQ>gAn dm d emar[aH$ g~bVm, gm` dmT>dUo `moJm`mgmZo gm`
H$moU`mhr H$ma`m gmO m`mVyZ Pmbo`m {mgmo~V hmoVo. Y`, YmS>g, Am{dmg OmJV hmoUo ho AmR>dS>mVyZ

pVVtm dV eVtMo gKQ>Zoo EH$sH$aU Pmm{edm H$moUVohr loR> H$m hmoUo e Zmhr.
{ddoH$ {dMma & {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 13

EH$Xm gyhmV Ioi`mZo, H$m` H$a`mZo hmoVo. gmm{OH$


pWVr{df`r OmJ$H$Vm, gVH$Vm dmT>Uo - n[agamMr
m{hVr {idUo - hdmMo gnH$ H$mH$ mhrV hdoVM
CXm. nmo{bg 100, MmBS> honbmBZ 1082, A`wbg
108 B`mXr - gwajogX^mV {d{dY mo~mBb AnMr m{hVr
H$$Z KoUo d dmna H$aUo.
AmO ~mOmamV {d{dY gwajm JPoQg An {H$VrV
{dH$V {iVmV. `mMm dmna H$amdm. CXm. BbopQH$ H$aQ>
~gUmar ZJQ>r KS>mio B`mXr. `mM~amo~a H$mhr gmo`m
nman[aH$ `w$sMmhr dmna H$amdm. CXm. {aMr nyS>, MmHy$
gmo~V ~miJmdoV. `mM ~amo~a na`w, ~mS>ro `mMmhr
gajH$ h`ma hUyZ dmna H$aVm `oVmo. gwajm {H$Qg hr
{iVmV. Q>moir AWdm JQ>mZo/gyhmZo amhUo. emim,
hm{dmb`o dm BVa H$moU`mhr {R>H$mUr EH$Q>o Z OmVm JQ>mZo
Omdo. gVV JQ>mV EH$oH$s`m gmo~V amhmdo. EH$m emioV
{eH$Um`m {dm`m`m nmbH$mMmhr JQ> hdm. `mwio {d{dY
wXmda gyhmZo MMm H$aVm `oVo. EImXr KQ>Zm KS>`mg hm
JQ> emgZ, nmo{bg `m`mda X~mdJQ> hUyZ H$m` H$aVmo. AmB-dS>rb, AmOr-AmOmo~m, ~hrU-^mD$ `m
VgoM EH$oH$mZm Yra XoUo, doJdoJir XV ghH$m` {dMmamMr KamVrb VgoM H$mH$m-mder, mm AmXr Zm`mVrb
XodmUKodmU hmoVo. `$ser gdmX hdm. hm gdmX Zohr`m {dMmamZm,
{hbm`m gwajogmR>r nmo{bg `Um d H$m`Xo `mMr ^mdZmZm gOyZ KoUmam, nmqR>~m XoUmam d {dmgmh
mW{H$ m{hVr Agmdr. Jwhm H$gm Zm|Xdmdm, E$Am`Ama hdm. WmoS>`mV gdmX hm rnyU hdm. hUyZM
Zm|XdUo, AXIbnm JwmMr Zm|X, EZgr XmIb H$aUo. nmbH$ d wbm`o gdmX AgUo, hr gajUmMr,
nmo{bgmZr XIb Z KoV`mg d[a> nmo{bg A{YH$m`mH$So> gwajoMr n{hbr nm`ar Amho.
boIr AO XoD$Z VH$ma H$aUo dm a{OQ>a nmo>mZo nmR>dUo.
nmo{bgmZr XIb Z KoV`mg `m`mb`mV d`{$H$ VH$ma {d{dY H$m`m`o {hbmdarb A`mMmamMo {d{dY Jwho d
H$aUo, VnmgmV nmo{bgmZm XV H$aUo, KQ>ZoMr B`^yV `mg {ejm gm{JV`m AmhoV. H$mm`m {R>H$mUr {hbm`m
m{hVr gmJUo, dH$sb d d`godr gWoMr XV KoUo. hmoUm`m N>img {V~YH$ Cnm` hUyZ gdm} `m`mb`m`m
Aem AnamYmMm Vnmg {hbm nmo{bg A{YH$marM {ZX}emZwgma `oH$ gWoV {demIm g{VrMr WmnZm H$aUo
H$aVmV. dH$s` VnmgUr {hbm S>mQ>a H$aVmV. {hbm A{Zdm` Amho. VgoM emim, hm{dmb`o `m {R>H$mUr gwm
S>mQ>a CnbY Zg`mg BVa {hbo`m CnpWVrV H$amdm. gwajm g{Vr WmnZ H$aUo H$m`mZo ~YZH$maH$ Amho.
{hbobm {hbm nmo{bg A{YH$mar AQ>H$ H$aVmV. H$moU`mhr `mM~amo~a `oH$ nmo{bg R>m`m`o {hbm gwajm g{Vr,
nr{S>V wbrMo, rMo Zmd JmonZr` R>odbo OmVo. dVmZn dm {Z^`m nWH$ `mMr WmnZm H$aUo ~YZH$maH$ Amho.
Vg m`mVyZ {VMo Zmd {g H$aVm `oV Zmhr. nr{S>V Aem H$mao `oH$ {H$emoar, `wdVr Am{U {hbm
`m {R>H$mUr amhVo {VWo OmD$Z Vnmg H$am`Mm AgVmo. `mZm gmOmV hmoUm`m {d{dY A`m` A`mMmamnmgyZ
{d{dY H$m`Xo : dVMo d BVamMo gajU H$a`mgmR>r gmOmVrb
^maVr` XS> g{hVm 1862 (Am`nrgr), `mM ~amo~a `wdVtZrM {H$emoargmR>r g{H$` hmoUo gpWVrV
~mb b{JH$ A`mMma {V~Y H$m`Xm, w~B nmo{bg H$m`Xm, mYm`mMo Am{U hdmMo Amho.
AZwgy{MV OmVr-OmVr A`mMma {V~YH$ H$m`Xm `m

mUgmm {R>H$mUr Oo MmJbo Amho Vo hiwdmanUo w$b{dbo nm{hOo.


14
{ddo&H${ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ {deo
& 14fmH$

H$m`Xo H$R>moa Ho$bo, nmo{bg `Um


H$m`j Ho$br Var JwhoJmar H$r
{hbmMr gmm{OH$
hmoVmZm {XgV Zmhr. {H$emoar,
r{df`r JwhoJmardmr V`ma H$m
gwajm Am{U Cnm`
hmoVo? `mda `mnH$ qMVZ d gwajoMo gajU hUOo Amn`m Or{dVmMo Am{U Amn`m
gdgmdoeH$ `Z hmoUo JaOoMo mbmoMo gajU. hm gmYm d gmonm AW Amho. g`m`m
Amho. `wJmV dmT>`m JwhoJmarwio moR>m mUmV gmm` mUgmZm
{deofV: {hbm d wbsZm moR>m mUmV gmmoao Omdo bmJV
Amho. `mM ~amo~a Amn`m mbmoMo gajU H$aUo, hr EH$
hdmMr O~m~Xmar Amn`mda `oD$Z nS>bobr Amho. `m
gajUmgmR>r AmnU H$moU`mhr emgH$s` Im`mda Adb~yZ
Z amhVm dmdb~r ~ZyZ, AnmQ>|Q>, H$mbZr, n[agamVrb
bmoH$mZr EH${VnUo Amn`m Or{dVmMo d mbmoMo ajU
H$go H$aVm `oBb? `m H$So> bj nwadUo, hr AmO H$mimMr
JaO {ZmU Pmbobr Amho.
oaUm H$>o Amnbo dV:Mo gajU H$am`Mo Amho, hm wm gdmV
n[a. nmo{bg Cn-AYrjH$ hdmMm Amho. AmnU EH$Q>o AgVmZm H$moU`mhr H$maMm
Cn {d^mJr` nmo{bg A{YH$mar, gJ CX^d`mg H$moU`mhr H$mao JmJ$Z d Km~$Z Z
H$moaoJmd {d^mJ, {Ohm gmVmam

AmYr dV:da {ddmg R>odm.


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 15
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 15
OmVm `oUm`m gJmbm Ho$di AZ Ho$di Amn`mbmM VmVS>rMr XV hUyZ {VgmX An, S>m`b 100, {hbm
Vm|S> m`Mo Amho, ho ZmV no$ H$$Z Amamonrg ~maH$mBZo honbmBZ 1091 Aem AmYw{ZH$ gmYZmMm dmna H$$Z
ZOaoImbyZ KmbUo, `mMo dUU, Vmo dmnaV Agbobo dmhZ VH$mi XV mJdyZ KoD$ eH$Vmo. VgoM {dmgOr ZmJao
`mMm Z~a {Q>nUo hdmMo Amho. Km~a`mwio ZoHo$ AmnU nmQ>rb, {deof nmo{bg hm{ZarjH$ H$mohmnya `mZr `wdVsMr
VoM {dgaVmo. AZ nwT>o Vnmgmbm JVr `oV Zmhr. N>oS>N>mS> amoI`mgmR>r {Z^`m nWH$mMr {Z`w$s Ho$bobr Amho.
AmnUmg AmVm AmYw{ZH$ VkmZmm$V {d{dY gw{dYm `mgmR>r EH$ ImgJr dmhZ `mV gm`m JUdoemV nmo{bg
CnbY H$$Z Xo`mV Ambo`m AmhoV. Ogo H$s, {VgmX VZmV Ho$bobo AgyZ, Amn`m {dZVrmUo VH$mi XV
An. {VgmX AngmR>r AmnU Amn`mda gH$Q> `oBb, CnbY hmoV AgVo. `mMm dmna H$$Z gXwn`moJ H$aUo
Ago dmQ>VmM EH$ bsH$ Ho$br Va Vw`mnmgyZ Odi Oo hdmMo Amho.
nmo{bg A{YH$mar, H$Mmar CnbY AgVrb, Vo d[aV emar[aH$ Vamdarb gajU H$a`mgmR>r AmnU gdmV
CnbY hmoUma AmhoV. `mwio Vw`mdarb Ambobo gH$Q> hdmMo hUOo `wH$bm {ejU KoUo hdmMo Amho.
Q>iy eH$Vo. `mgmR>r H$amQ>o AmXr `wH$bm {ejU gdmV dV:Mo gajU hmo`mgmR>r gdmV hdmMm wm hUOo
{hbmZr d wbsZr H$moR>ohr OmVmZm e`Vmo EH$Q>mZo OmUo
BVam`m gajUmgmR>r AmnU Amn`mOdi gVV Q>mimdo. AmnU Amn`m gmo~V Amnbo {-{Urbm
EH$ {e>r Or nmo{bg dmnaVmV Vr Oa R>odbr KoV`mg Aem H$mao CX^dUmao gJ AmnUmg {Z{VnUo
Va `mMm $ma moR>m Cn`moJ Pm`mMr CXmhaUo Q>miVm `oVrb. Amnbo MmJ`m H$maMo gajU H$aVm `oBb.
AmT>iyZ `oVmV. JwhoJmamZm nmo{bg Ambo AmhoV, Amn`m gajUmMr O~m~Xmar AmnbrM Amho. ho
Ago dmQ>Vo d Vo niyZ OmVmV. AmnU Xw$ZM m`mZo AmnU bjmV R>odbo nm{hOo. Amn`mdarb
BVamMr gwajm H$$ eH$Vmo. gH$Q> Q>mi`mgmR>r Amn`m rUsMm d nmbH$mMm
JQ> Ag`mg A{YH$ MmJ`m H$mao gmZm H$aVm
`oBb d dV:Mo gajU H$aVm `oBb.
gmm{OH$ gwajm nmo{bg `Um d H$m`Xo - {hbm d
wbs`m gajUmgmR>r {d{dY H$maMo H$m`Xo emgZmZo Ho$bobo
AmhoV. ~mbH$mMo gajU d b{JH$ A`mMma H$m`Xm 2012
(nmoH$mo)gmaIo A{VH$S>H$ H$m`Xo emgZmZo AbmV AmUbobo
AmhoV. `mM ~amo~a ~bmH$mam`m Jwm`o emgZmZo Ho$bobo
hdmMo Amho. Vo Oa AmnU KoVbo Va {Z{VM `mMm AmybmJ ~Xb, `m`m, {dZ`^J H$m`mV ZdrZ KmVbobo
MmJbm $m`Xm hmoD$ eH$Vmo. {Z`, `m`mb`mMo ZdZdrZ AmXoe `mmUo gXaMm
gmOmV dmT>Vr JwhoJmar hm EH$ hmZrH$maH$ KQ>H$ H$m`Xm Ab~OmdUrMo H$m g`m nmo{bg `Umhr H$aV
gObm OmVmo. `m KQ>H$mmao {hbmda hmoUmao A`mMma dmT>V Amho. EdT>oM H$m` nU mZdr gmjrXma {$Vya hmoVmV hUyZ
AgboMo {XgyZ `oVo. hr JwhoJmar amoIUo $$ nmo{bgmMo H$m AmYw{ZH$ gmYZo VkmZmMm dmna, emmo$ nwamdo `mMm dmna
Zmhr. `mV gmOmMmhr hdmMm dmQ>m Amho. gmOmVrb H$$Z Amamonrbm H$R>moamV H$R>oma {ejm H$a`mMo H$m g`m
bmoH$mZr EH${V `oD$Z `m {df`r OmJVr H$aUo, wbmda AmYw{ZH$ nmo{bg `Uom$V Ho$bo OmVo. OoUoH$$Z JwhoJmar
MmJbo gH$ma, wbrZm `mo` {ejU XoUo JaOoMo Amho. ZmodVrda Oa~ ~gdVm `oBb.
gmOm`m XVr{edm` JwhoJmar amoIUo EH$Q>m nmo{bgmZm H$m`Xo H$R>moa Ho$bo, nmo{bg `Um H$m`j Ho$br Var
e` Zmhr. JwhoJmar H$r hmoVmZm {XgV Zmhr. {H$emoar, r{df`r
dV:Mo gajU H$am`Mo Agob Va WV: `oH$mbm JwhoJmardmr V`ma H$m hmoVo? `mda `mnH$ qMVZ d gwajoMo
`wH$bm {ejU Amd`H$ AmhoM. `m {edm` AmnU gdgmdoeH$ `Z hmoUo JaOoMo Amho.

gmar eVr Vwmo Amho, ho OmUyZ m Am{U Vr H$Q> H$am.


16
{ddo&H${ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ {deo
& 16fmH$

AmZXmZo ~mJS>`mMo
~mbnU gnV
AgVmZm {H$emoar`m
OrdZmV Cb`mMm
H$mbmdYr gw$
hmoVmo. Amn`m gd
H$m`mMm CoeM
AmZX d gmYmZ
{idUo Amho.
`mgmR>r jVmMo
{dH$gZ JaOoMo
Amho. Zg{JH$M
{H$emoar`m
Amamo`mV
{dH$gZ hmoUo
gw$M
AgVo.

S>m. dfm VmXidmS>H$a,


{H$emoarMo Amamo` gmVmam

oH$ Vro EH$ mUVd AgVo. ~mV: {XgUmam mUyg hm m VdmMr EH$ A{^Vr AgVmo.
{ddoH$ {dMma
& {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 17 {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 17
Amnbo Amamo` hUOo $$ eara Agm {dMma
Ho$bm Va Vmo Anwam hmoBb. Amnbo ApVd $$
earamMo ZgyZ eara, Z, ~wXr Am{U Am`mMo AgVo.
`moJemmVrb Amn`m ApVdmMr gH$nZm
nMH$mofmMr Amho.
Amn`mbm {XgVo, OmUdVo Vo eara A` H$mof
hmo`. `mhrnojm gy gd eara^a Or e$s H$m`aV
AgVo Vo Amnbo mU` eara hmo`. `mhrnojm gy
Agm Amnbm Zmo` H$mof AgVmo. `mMm AVr gy
Ae hUOo Amnbo OmUdUmao Z hmo`. `mhrnojm A{V
gy Ago Amnbo {dkmZ` d AmZX` ApVd
AgVo.
eara, Z, ~wXr, Amm `m gd Vamda Amamo`Xm`r
hmoUo hUOo gnyU Amamo`mMr dmQ>Mmb hmo`. `m >rZo Amamo`
gOyZ KoVbo Va {H$emoamdWm AmnUmg A`V bm^Xm`r
Am{U ~bgn H$aUmar R>aVo.
nmJS>mdWm hm moR>o hmo`mMm H$mi. An[an$ wbrMo
J^, n[anyU r`o $nmVa hmo`m`m Ybm H$mi.
Iao Va gH$U H$mi. hr gH$U AdWm hUOo gdmJrU
~Xb. emar[aH$, Zm{gH$, ^md{ZH$ ~Xb KSy>Z `oV
AgVmV. ho gd ~Xb, {dH$gZ Zg{JH$ AgVmV. ZmV
Z`m Cu Cgim`bm bmJVmV. H$mhrVar doJi KS>V` doJi `mo` Vr emr` m{hVr doioda {imbr Zmhr
hmoV`, doJi dmQ>V` Ag OmUdm`bm bmJV; nU `mMm Va `mMo Xwn[aUm `m {d{e> d`mV OmUdVmV; Va
AW CbJS>V Zmhr. AZoH$ eH$m-Hw$eH$m, qMVm, JagO H$mhr doim Am`w`^a nmR> nwadVmV. Am`w`m`m `mM
`mwio mZ{gH$ VmUhr `oVmo. Z H$moUmnmer moH$i H$amd Q>`mda `{$d {dH$gZ hmoUo hdmMo R>aVo.
H$iV Zmhr.
Aem {dH$gZm`m H$mbmdYrV H$mhr OUsZm emar[aH$/ n[aga d emioVrb dmVmdaU Agm mg qH$dm AS>MUr
mZ{gH$ Vamda H$mhr AS>MUr `oVmV, mg hmoD$ eH$Vmo. {Z{VM H$r H$aVmV. AZoH$mZm hm mg OmUdVhr Zmhr.
nU Ago gdm`mM ~m~VrV hmoVo Ago Zmhr. `m emr` m{hVr`o w`V earamV hmoUmao ~Xb
`mo` Vr emr` m{hVr doioda {imbr Zmhr Va bjmV KoUo JaOoMo Amho. H$m` H$m` ~Xb hmoVmV - CMr
`mMo Xwn[aUm `m {d{e> d`mV OmUdVmV; Va H$mhr dmT>Vo, Zm`yZm JmobmB `oVo/ VZmMr dmT> hmoVo, H$mIoV d
doim Am`w`^a nmR> nwadVmV. Am`w`m`m `mM Q>`mda ~m OZZ|{`mda Ho$g `oVmV, dMm d Ho$g VobH$Q> hmoVmV,
`{$d {dH$gZ hmoUo hdmMo R>aVo. `mM H$mimV qnng `oVmV, earamV r~rO {ZmU hmoD$Z m{gH$ nmir
{ejUmMr hdmMr df} nU AgVmV. `mwio A`mgmda gw$ hmoVo, {^qbJr `$s~b AmH$fU, dVbm {gX
bj H|${V H$aUo hdmMo AgVo. hUyZM emr` m{hVr H$a`mMr Cu Ag`mZo d^mdmV H$mhr doim ~S>Imoar/
`dpWV {imbr Va eara d ZmMo Amamo` MmJbo amhZ ~o{${H$ar `oVo Va H$Yr H$Yr hidonUm d dZmiynUm `oVmo.
C{>mH$So> bj nwady eH$Vmo. wbs`o dV`m {Xg`mYo OmV OmJ$H$Vm {XgyZ `oVo.
OJ`mg~YrMr gO, MmJbo `o`, MmJbo {dMma, ho gJio ~m ~Xb hmoV AgVmZm wI ~Xb earamV
gH$mamH$ gJV Am{U gmy{hH$ H$Vr, n[admamVrb VgoM AVJVhr hmoV AgVmV. `m`o mw`mZo OZZ gWm' hr

oH$ amQ>mbm gwm EH$ mU^yV amQ>r Vd AgVo.


18
{ddo&H${ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ &{deo
18fmH$
nwT>rb Am`w`mda ^md Q>mH$Umar AgVo. {n`w{eH$m JWr Cn`moJ Zg`mZo EH$moUrgm`m {XdgmnmgyZ `mMo {dKQ>Z
(pitutory gland) `m mdm`m ^mdmZo AS>me`mVrb gw$ hmoVo. gmYmaU 28`m {XdgmnmgyZ Vo {dKQ>rV AVa
(ovary) oestrogen-progesterone `m AVmdmMo `moZrmJmVyZ ~mhoa Q>mH$bo OmVo. nmir gmYmaU 4 {Xdg Mmby
H$m` gw$ hmoVo. OZZ gWo`o J^me` (uterus), amhVo. ho MH$ m{gH$ AgVo. {ZgJmVrb `moJm`moJmMo MH$
~rOdmhZ Z{bH$m (fallopian tube), AS>me` (ovary), hUOo Mmbm ndr X{jUm Kmbm`bm 28 {Xdg bmJVmV.
`moZrmJ (vagina), ~mOZZ|{` ho Ad`d `oVmV. H$mhr OUsZm nmir`m doir hmoUmam mg - nmir
`m`o AS>me`mMo hdmMo H$m` hUOo oestrogen- `o`m`m AmYr nmoQ>XwIr, H$~aXwIr hmoVo. nmir Am`mda
progesterone ho XmoZ AVmd (hormones) {ZmU XwIUo, CbQ>m hmoUo, S>moHo$ XwIUo, VZ XwIao hmoUo, {MS>{MS>
H$aU. ho AVmd Xa {h`mg V`ma hmoVmV d nana a$mV hmoUo, Iyn a$md hmoUo, Moh`mda {n{Q>H$m `oUo.
{giVmV. BQmoOoZwio J^me`mMr dmT> hmoVo, VZmZm JmobmB nmir`m doir hmoUmam mg `oH$mbm OmUdobM Ago
`oVo. emar[aH$, ^md{ZH$, b{JH$ dmT> hmoD$Z wbrMo gnyU Zmhr, Va `oH$m`m H$VrZwgma doJdoJio Agy eH$Vo. Xwgao
r`o $nmVa hmoVo. `m Xmohr AVmdmwio Xa {h`mbm hUOo nmir`m doir dN>Vm nmiUo JaOoMo AgVo nU `m
J^me`m`m AmVrb AVa OmS> hmoVo. {VWo a$dm{h`m gd Jmo>sMo AdS>~a mOdUohr Q>mim`bm hdo. Amamo`mMm
noesM EH$ Omi V`ma hmoD$Z JmXrgmaIm Va ~ZVmo. {dMma H$$Z gd Jmo>sMo nmbZ H$amdo.
wbJr 11-12 dfmMr Pm`mda r~rO n[an$ hmo`mMr m{gH$ nmir`m doir `md`mMr H$miOr - nmir`m
{H$`m gw$ hmoVo. {h`mVyZ EH$Xm EH$ r~rO n[an$ hmoVo. doir gwVr, D$, dN> H$nSo> dmnaUo. AWdm g{ZQ>ar
gmm`V m{gH$ nmir gw$ Pm`mZVa nmM`m {XdgmnmgyZ Zn{H$g dmnamdoV. H$nSo> dN> YwdyZ ChmV dmidmdoV.
J^me`m`m AmVrb ~mOyg AVa V`ma hmoVo. MmXm`m g{ZQ>ar Zn{H$g JaOoZwgma ~XbyZ `dpWV H$mJXmV
{Xder XmohrnH$s EH$m AS>me`mVyZ EH$ ~rO n[an$ hmoD$Z JwS>miyZ OmiyZ Q>mH$mdoV. OZZop`mMr dN>Vm R>odmdr.
~mhoa nS>Vo d Vo ~rOdm{hZrV AmoT>bo OmVo, J^me`m`m amoO`m amoO dN> AKmoi H$aUo, Moham dmadma WS> nm`mZo
{XeoZo OmVo. `mdoiog nwf ~rOmer g`moJ Pm`mg J^YmaUm YwUo. Iyn OmV a$md, Vrd doXZm Ag`mg S>mQ>amMm
hmoVo Am{U Z Pm`mg J^me`m`m AmVrb AVamMm gm `mdm.
Amhma - {H$emoad`mV earamV `m`m - `mo` H$maMm `m`m hr JaOoMm Amho
hmoUmao ~Xb - earamMr dmT> ho `mwio eara VXwV amhVo. Z g hmoVo. Cgmh
bjmV KoD$Z AmhmamH$So> bj dmT>Vmo, ^yH$ bmJVo, nMZ hmoVo. `m`o `moJmgZo,
XoUohr JaOoMo Amho. gVw{bV Amhma gy`ZH$ma, mUm`m, XmZr Ioi/ {$aUo.
`mdm. {WZo (proteins) - Cgir, S>mir,
AS>r `mwio earamMr dmT>, mgnoesMr dmT> {Zm - emV d nyU Pmonhr Amamo`mgmR>r
hmoVo. pZYO` nXmW - Vob, Vyn `mwio hdmMr Amho. gmYmaU 6-7 Vmg Pmon hmoUo
earambm D$Om {iVo. {ha`m nmbo^m`m, JaOoMo Amho. {edm` bdH$a PmonyZ bdH$a CR>Uo
$i^m`m Am{U $io. ^anya nmUr. `mwio hr Amamo` d Z VXwV amhVo.

`moJ OrdZnVrbm AmO OJ^amV m`Vm {imbr Amho. {H$emoargmR>r


gwXm eara, Z, ~mpXH$ VamdaMo `moJ {ejU gdmWmZo {hVH$maH$ hmoVo.
nmir`m g~{YV mg H$r hmdm `mgmR>r {deof `moJ Vmgmo~V (special
yoga techniques) `mZ, mJXeZ, MMmgo, JQ>MMm, ~mpXH$ Ioi,
H$Vr CnH$ Aem {d{dY Jmo>sMm gmdoe gnyU Amamo` XoD$ eH$Vmo.
`mgmR>r {H$emoarMr BN>m Am{U nmbH$m`m `ZmMr gmW hdrM !

oH$ amQ>mbm H$mhr {Z{V{Zmo{OV H$m AgVo. OJmbm XomgmaIm H$mhr EH$ gXoe, Or{dVhoVy AgVmo.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 19

{ - {Ur gdm`m {Odm^mdmMm {df`


AgVmo. bhmZnUr Omo AmZX AmnU KoVmo r - o
Vmo {-{Us`m gmo~VM OmV AgVmo.
{H$emoa d`mV Va `mbm ~ha Ambobm AgVmo.
~mbnU AmR>dbo H$s bjmV `oVo, Amnbr rU
AZoH$Xm N>moQ>m-N>moQ>m Jmo>r gwXm AmZXmMo
AmBM AgVo. AmnU Z ~mobVm hr Amn`mbm
^aVo AmUVmV. Va AZoH$Xm gdo- w$Jdo gOyZ KoUmar, Amnbo gJio EoH$Umar, Amn`m
ZmamOrgh ~arM aS>maS>r nU hmoV AgVo. gm`m gwI-XwImV VrM gmo~Vr AgVo. Amn`mbm
nmbH$m`m >rZo H$mhrVar $mbVy' {df` emioV`m {Ur {im`m H$s, AmB`m H$mhr Jmo>r
{H$emoasZm A`V hdmMo d AmanmaMo nQ>oZmem hmoVmV, hr Jmo> doJir ! n[admamVhr Amnbo
dmQ>VmV. ~aoM { hmoVmV. H$Yr VmB, H$Yr XmXm, AZoH$Xm
~m~m, AmOr, AmOmo~m, mder, Am`m, H$mHy$, d{hZr
`m nH$s H$moUrhr Amnbo {-rU ~ZVo.
{H$emoad`mV Pmbo`m {Usgmo~V Amnbm OmV doi
OmD$ bmJVmo. MmaMmKrV dmdaVmZm hiyhiy mZdr d^mdmMo
gm. brZm S>m. gm. mWZm AZoH$ H$Jmoao Amn`mbm AZw^dmg `oVmV. H$moUr XV H$aVo
Jmoao, XoenmSo>, Va H$moUr mg XoVo. {H$emoasZm Oo AZw^d `oVmV `mZwgma `m
gmVmam$ gm`m N>moQ>m Jmo>r, mZ{gH$ gKf `m hmVmiy bmJVmV.
g^mOrZJa Ho$hm-Ho$hm AmBer, Ka`mer MMm H$$Z hmVmiVmV.

qhXWmZMo nwZWmZ hmoUmaM. nU Vbdmarm Omoamda Zho; Va AmeVrm ~bmZo!


20 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$

Ka`m n[agamV, AnmQ>|Q>, H$mbZrV hr r hmoV ~mAmH$fU ^mdmwio KS>V OmVo. AJXr hgUo, ~mobUo,
AgVo. EH$ mW{H$ H$miOr AmnU Ad` `mdr. Amn`m H$nSo>, {XImD$ `{$d H$maUr^yV R>aVo. nU d^mdXmof
`m {Ur qH$dm { AgVrb `m`m n[admamMm n[aM` bjmV `oV ZmhrV. H$maU MmJbo `$ hmo`mMm XmoKmMm `Z
Ad` H$$Z mdm d H$$Z `mdm. `mZo ~`mM g`m AgVmo. gmao "goody goody' AgVo; EH$ XwOo Ho$ {b`o'
Q>mi`m OmD$ eH$VmV. $$ H$mhr wbs`m ~m~VrV AgVo. H$mhr H$mbmdYrVM ^mS>Uo, breakups, A{gS>
wbm-wbs`o r hmoVm hmoVm H$mhr doim {MnQ>mgmaIo ho Ago n[aUmhr {XgVmV. ZH$mamMo n[aUm Amh`m,
o {ZmU hmoVo. ZoHo$ o H$m`? r H$m`? gOUo IyZ Am{U gmy{hH$ A`mMmamn`V Jo`mMrhr CXmhaUo
H$R>rU AgVo. {H$emoa d`mV AWdm `wdm d`mVhr ho gOUo {XgyZ `oVmV. Amn`m Am`w`mV Aem Jmo>r Q>mi`mgmR>r
H$R>rU OmVo. ho gObo Zmhr Va ~m AmH$fUmbm AWdm gmdYnUm hdmM. wbm-wbs`m rV gwa{jV dmVmdaU,
{MnQ> H$Wmd$Z JagO {ZmU hmoVmV. AZoH$Xm {dH$V moH$ionUmhr Agmdm. `mbm nm[adm[aH$ Am{U dVUwH$s`m
JwhoJmarV n[adVuV hmoVmV. WXeZr o, EH$V$s o ho `mXm hr Agm`mV.

{dMmamW H$mhr wXXo


{H$emoa d`mV {^qbJr AmH$fU Zg{JH$ AgVo.
hmm}g`m ~Xbmwio ^mdZmMo MT>-CVma hmoV AgVmV. $g`mMr e`Vm OmV AgVo.
AZoH$Xm `m ^mdZm A{VaoH$s Vambm OmVmV - o qH$dm of.
o MwH$sMo Zmhr, nU o gO`mMo ho d` hr Zmhr.
r H$s o hm {dMma EH$Q>mZo H$$ Z`o. KamVrb, Zm`mVrb, gnH$mVrb OdiMo `m`mer
XsKH$mb MMm H$amdr.

o, r `m ^mdZm{df`r H$mhr V`o nmbH$mer, `dVu q~Xy hmoVm. mV^yrda o, Amn`m gH$Vr d
{ejH$mer, gmOmV H$m` H$aUm`m`m mJXeZmVyZ, MM} nanaoda o. `mgmR>r gdd XoUm`mda o Ad` Agmdo.
VyZ gOyZ `mdrV. Ag Hw$R>o AgV H$m hmo, Agm {dMma D$ eH$Vmo. nU
omMo {ZH$f VnmgyZM `mdoV. A`Wm Cd[aV AmwmV AgoM Agmdo. ^mZ R>odyZ o H$amdo - o OJmdo.
nmVmn R>abobmM AgVmo. Aer r/ o ho {dH$mgmbm/ mo~mBb, AVaOmb B`mXr ghO hmVr Ag`mZo
gwajobm ghm`^yV Amho H$m`? Amg$s Am{U dmWa{hV {H$emoarMm Ka~g`m OJmer gnH$ `oV AgVmo. BQ>aZoQ>darb
Amho H$m`? n[admamg, gmOmg {hVH$maH$ Amho H$m`? r Am{U online o Aem gwm AZoH$ ZdZdrZ Ymo`mZm
gdmV hdmMo AVZmVbo hoVy H$m`? eara ^moJmMo AmH$fU {H$emoatZm gmmoao Omdo bmJV Amho. {Ur ^anya Agm`mV.
/ nmbH$mMr gnmr-ngm / {mgmo~V`m e`Vr- nOm / { hr AgmdoV. nU "gwajm' hm {df` W Am{U WM
JwhoJmar dmr / gK{Q>V JwhoJmarer gnH$ / YmVamMm hoVy AgVmo. {VWo VS>OmoS> ZmhrM.
/ $gd`mMm hoVy / blackmailing Mm hoVy / ZemnmUr / `m gm`m`o Amnm earamVrb hmm}Zb ~Xb d
Abr nXmW godZmMr gJV Ago AZoH$ YmoH$mXm`H$ gnH$. ^md{ZH$ AmXmobZo ^mdr R>aVmV. Amnm {ZUmda n[aUm
`m Jmo>r EH$Q>mbm bjmV `oUma ZmhrV. H$aVmV. `moJm`mgmZo AmnU ho g`mZo hmVmiy eH$Vmo.
OJm`Mo H$emgmR>r ho gObo, OrdZmV H$mhr lo> {H$emoad`mV `w$mhma, {dhma Am{U {ddoH$mZo {dMma `mMo
H$a`mMm gH$n Ho$bm Va `m H$moU`mM Jmo>rMm Zmo {ejU {H$emoatZm, nmbH$mZm d gmOmbmhr H$`mUH$mar
Jm|Yi hmoV Zmhr. "o' hr CV ^mdZm Amho. o Ad` R>aUma Amho. {OWo {ejUmMr dWm hmoUo H$R>rU AgVo
H$amdo. n[admamda H$amdo, gmOmda H$amdo, aO`m JmO`m Aem {R>H$mUr amQ>r {dMmamMr nwVHo$, {ZVH$m{bHo$
gmm` ^maVr`mdaMo o' hm Va {ddoH$mZXm`m H$m`mMm {ddoH$s Z KS>dmMo H$m H$aVmV.

Amnbr {MS>{MS> hmoD$ bmJbr H$s Amnbm dV:er gdmX VwQ>bm Amho Ago gOmbm haH$V Zmhr.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 21

YmVamMm hoVy R>odyZ r/o Am{U `mgmR>r gmao ^bo~wao {dH$V mJ AmO OJ^amMr g`m Pmbr Amho.
ho YmoHo$ gOyZ KoUo nmbH$mMo H$V` Amho. {ddoH$mZo {dMma H$aUo MwH$sMo Amho, Ago gmJUmao {MnQ>mVrb/
Q>rhr MM}Vrb AZoH$ "S>m`bmJ' Amn`mbm $gdVmV. "`ma AYm hmoVm h', "hmo OmVm h', "omV Am{U
`wmV gd m$', "omMo dmV`', "~wagQ>bobo {dMma', "mZdr h$' Aem AZoH$ $gdr eXmdbr
^moJdmXr JQ>mH$Sy>Z H$moH$bbr OmV AgVo.

17 {S>g|~a 2009 amoOr Ho$ai CM nmwba $Q> Am$ B{S>m hr gKQ>Zm


mmbmZo hQ>bo, "ammV 1996 ngm Am{U {ddmh (bh {OhmX) mm
nmgyZ omm ZmdmImbr ~imZo YmVa mmVyZ Ho$aiMo 20 dfmV BbmrH$aU
H$amMr Midi Mmby Amho. hUOoM H$$ nhmV Amho.
Ho$aio bh {OhmX ApVdmV Amho ho - hr. AwVmZXZ, Ho$aiMo VH$mbrZ
nQ> hmoVo.' Ho$aimV Xahm gamgar 150 wr, Q>mBg Am$ B{S>m, 26 Owb 2010.
VU wbtMo YmVa hmoVo. BVa ammVhr 2013 o hmamQ> nmo{bgmH$S>o bh
bh {OhmXm KQ>Zm nwT>o Amm AmhoV. {OhmXm 22 KQ>ZmMr A{YH$V Zm|X hmoVr.
OJm`Mo H$emgmR>r ho gObo, OrdZmV H$mhr lo> H$a`mMm gH$n Ho$bm Va `m H$moU`mM Jmo>rMm
Jm|Yi hmoV Zmhr. BQ>aZoQ>darb r Am{U online o Aem gwm AZoH$ ZdZdrZ Ymo`mZm {H$emoatZm
gmmoao Omdo bmJV Amho. `m gm`m`o hmm}Zb ~Xb d ^md{ZH$ AmXmobZo ^mdr R>aVmV. `moJm`mgmZo
AmnU ho g`mZo hmVmiy eH$Vmo.

dV:Ym Xoddmbm AmdmhZ H$am. J jwYm, VUm, erVmoUmXr gwIX:Io Vwhmbm nehr H$aUma ZmhrV.
22
{ddo&H${ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ {deo
& 22fmH$

gmoeb r{S>m
gma `mwio Om{hamVsMm ^S>rma Ho$bm OmV Amho. Zgbobr JaO {ZmU Ho$br OmVo. H$mhr doim
`m{edm` Amn`m Am`w`mV AW Zmhr Ago hr dmQ>Vo. Amnbr ^moJdmr OmJV H$$Z, ^mdZm OmJV
H$$Z `mVyZ `mdgm{`H$ Amnbr Am{WH$ byQ> H$aVmV. ho gOUo H$R>rU AgVo. `mbmM AmnU AZoH$Xm
latest fashion `m ZmdmImbr drH$mabobo AgVo. nY}`m `wJmV `mbm n`m` Zmhr, BWn`VMm {dMma
AmnU Amn`mda bmXbobo AgVmV. Oo ~KVmo, Oo H$aVmo Vo R>rH$ Zmhr ho H$iV AgyZhr AmnU VgoM
H$aV amhVmo.

gm. Xrnm ^iJQ>, Hw$mar {`mH$m nmMmi,


gmVmam bmVya

mJmdmMyZ loR> H$mo {grg OmV ZmhrV.


{ddoH$ {dMma
& {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 23 {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 23
gdmX ho nanam`m ^mdZm d {dMma nmohmoMd`mMo
` Amho. OgOer dkm{ZH$ JVr Pbr, VgVer AZoH$ {H$emoad`rZ
gdmXmMr m`o ~XbV Jobr; ^mfm ~XbV Jobr. d`{$H$, wbmwbr Amn`m
gmy{hH$ gdmXmZm Zd Zdo Am`m {imbo. AZoH$ XsK OrdZmMm hdmMm doi
gdmX, {dMma N>moQ>m H$VrVyZ qH$dm {Mmmao, $moQ>momao `mgmR>r IM H$$Z MwH$s`m
qH$dm gmHo${VH$ ^mfoV `$ hmoV Jobo. dkm{ZH$ JVrMm {dMmam`m ^mdmV `oV AmhoV.
gdmV hdmMm $m`Xm gdmX jombmM Pmbm. ^mfoMr ~YZo MJidmXr, dmWu d mUr
Xya Pmbr. BboQm{ZH$ H$mVrZo Va A`mX gnH$ `Um V`ma Vamdarb ^moJdmX `m gmoeb
Pmbr. r{S>`mwio dmT>V AgyZ, ^mdr
gnH$mMr Xwar H$r Pmbr. Q>rhr, Q>o{b$moZ, mo~mBb gmOmMm AmYma Agbobr `wdm
H$mVrwio Am{U `m`m ghO Cn`mo{JVowio bhmZ, Wmoa, {nT>r gwm `m`m Amhmar OmV
{e{jV, A{e{jV gdM OU m`o hmVmiy bmJbr. Amho. `mo` hmVmiUr {eH$Uo
mo~mBb $moZ gdmMm { Pmbm. `mV BQ>aZoQ>`m ghO d d gmdYnUo OmUrdnydH$
dV gmo`rwio ZdrZ gdmX m`o V`ma Pmbr. m{hVr gH$mamH$ dmna H$aUo ho
VkmZm`m XodmUKodmUr~amo~aM H$aUwH$sMo ZdrZ gmYZ gmJ`mMr AmO JaO
{ZmU Pmbo. Amho.
m `m`m Jadmnamwio EH$ hdmMm V`ma
Pmbm. gmoeb r{S>`m Amn`mgmR>r H$s AmnU gmoeb
r{S>`mgmR>r? H$maU ~mbH$mnmgyZ nmbH$mn`V gdM
{nT>m `m`m Jadmnamwio AZoH$ A` Ymo`mZm d
VmUVUmdmbm gmmoao OmV AmhoV.
gmoeb r{S>`m hUOo gJUH$, BQ>aZoQ>, mo~mBb`m Zm`m`m
m`mVyZ `m {d{dY gmYZmmao AZoH$ `$ser gnH$ XmoZ ~mOy
gmYyZ m{hVr-{M, d{Z{$Vr, {M{$Vr, $moQ>mo `mMr mUo `m`m
XodmU-KodmU H$$ eH$Vmo. `m m`mbm gmoeb r{S>`m hr XmoZ ~mOy
(gmm{OH$ m`) hUVmV. AmhoV. {H$emoa
g`m`m doJdmZ Am{U m{hVr VkmZm`m H$mimV d`mV OJmer,
nana gdmX, {dMmamMr XodmU-KodmU, Zd{Z{Vr, ~mOmamV`m m{hVrer
gmOH$m` `mgmR>r ho Iwbo `mgnrR> Amho. `mZm Amnbr gnH$ `oVmZm Z H$iV
H$bm, {dMma mS>`mMr gYr {iV ZhVr, `m`mgmR>r `mVrb Ymo`mZmhr wbo
ho Iwbo `mgnrR>. H$aUyH$, Ioi, H$boMm mV, N>X, gmmoar OmVmV. AZoH$Xm
gmm{OH$, ej{UH$ {dMma-m{hVr J Vr Amamo`, MwH$sMr m{hVr, Amn`m
d`{eV, `dgm`, AW{df`H$, amOH$s`, JwhoJmar, gmo`rZwgma bmdbobm MwH$sMm AW,
XheVdmX, Xoemohr H$madm`m `m gdmgmR>rMm hm r{S>`m XyaJmr Xwn[aUm KS>dy eH$VmV.

gd ew^eVr gK{Q>V H$am. lomMr AnojmM H$$ ZH$m.


24 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$
- gmoeb r{S>`m. naVw... hmM gmoeb r{S>`m AmO XwYmar live AgyZ XoIrb EH$Q>onUmVyZ Amh`m hmoV AmhoV.
em Pmbm Amho. `mMm `mo` `m{XV dmna H$mim~amo~a gma `mwio Om{hamVsMm ^S>rma Ho$bm OmV Amho.
AMyH$ Am{U n[anyU amh`mgmR>r XV H$aVmo. naVw AkmZmV Zgbobr JaO {ZmU Ho$br OmVo. H$mhr doim `m{edm`
~ogmdY dmna AZoH$ Ymo`mMr KQ>r AmO dmOdVmo Amho. Amn`m Am`w`mV AW Zmhr Ago hr dmQ>Vo. Amnbr ^moJdmr
AmOMr bhmZ d `wdm {nT>r `m`m Amhmar Jo`mwio AZoH$ OmJV H$$Z, ^mdZm OmJV H$$Z `mVyZ `mdgm{`H$ Amnbr
A{VaoH$s dmW, n[adma d gmOmbm KmVH$ AmMma {dMmamMm Am{WH$ byQ> H$aVmV. ho gOUo H$R>rU AgVo. `mbmM AmnU
nJS>m `mmao `wdm {nT>rda ~gV Mmbbm Amho. AZoH$Xm latest fashion `m ZmdmImbr drH$mabobo AgVo.
m`mOmbmVrb AZoH$ bmo^ZmZm ~ir nS>Uo, qhgo`m nY}`m `wJmV `mbm n`m` Zmhr. BWn`VMm {dMma AmnU
gmn`mV AS>H$Uo, ^md{ZH$ $gdUyH$ hmoUo, Am{WH$ Amn`mda bmXbobo AgVmV. Oo ~KVmo, Oo H$aVmo Vo R>rH$
ZwH$gmZ hmoUo, JaO Zgbo`m dVyMm ^S>rma, `{$JV Zmhr ho H$iV AgyZhr AmnU VgoM H$aV amhVmo.
Jmo>r gmdO{ZH$ Pm`mZo hmoUmam Z:Vmn, ~XZmr, AmnU Hw$R>o Wm~m`Mo `mMm ImobmV OmD$Z {dMma hmoUo
mZ{gH$ AmKmV, `gZmYrZVm, online harassment, JaOoMo Amho. A`mgwdmr, gmamgma {dMma gH$mamH$ MMm,
blackmailing, qQ>Jb Q>dmir, ho$Z ~XZmr H$aUo Aem `mo` {R>H$mUr gdmX dmT>dbm Va AmnU gmoeb r{S>`mMm
Jmo>r KS>V AmhoV, AZw^dmg `oV AmhoV. bm^ KoD$ eH$Vmo.
Acrb m{hVr, {M{$Vr d gXoe nmR>dUo, Aem {dMmamW H$mhr wo gwMdbo AmhoV
{df`mVyZ MS> nm[adm[aH$ VUmd, {ejUmV Xwbj, CXmgrZVm, profile H$a`mnydu gwa{jVVoMr H$miOr KoUo
Zam`, A`mgmV/`mdgm`mV bj ZgUo, H$mQw>{~H$ H$bh, `$ hmoVmZm g` d gmdY Agmdo
nana gdmXmVrb hmZr, H$mQw>{~H$ O~m~Xmarda Xwn[aUm, JaO nmhZM m`mMr {ZdS> H$aUo
ge`, H$bh Aem AZoH$ Jmo>r n[admamV, gmOmV, emim AZmoiIr { n[adma dmT>dy Z`o
hm{dmb`mV KS>V AmhoV. `oH$ r {dZVr drH$m$ Z`o
`m gX^mV, EH$ ^`mZH$ {dH$Vr gmOmgmoa Ambobr `mdgm{`H$ m`mV d`{$H$ {df` AmUy Z`o
Amho. KamVrb AdWVm, {H$emoatZm ~mhoa`m {dH$V d`{$H$ gdoXZerb m{hVr, ^md{ZH$ {df`
ZmodVr`m bmoH$mH$Sy>Z y$g bmdUo, ^oQ>r XoUo, omMo ZmQ>H$ public profile da Q>mHy$ Z`o
H$$Z $gd`mMr gYr XoVo. ( For example London gwa{jVVm W Am{U AIS> gmdYnU ho gy
Rotherham child abuse cases) omgma`m n{d Agmdo. gmoeb r{S>`m hm Cn`w$ Agbm Var `mYrb
Jmo>rMm dmna amOH$s` bmoH$g`m dmT>rgmR>r Ym`m MJidmX amjgr dnmV KamoKar Ambm Amho. gOyZ KoD$Z
ZmdmImbr H$aUo, `m {dH$Vr gmO ^moJV Amho. amZQ>r dmnabm Va {dYm`H$ Am{U Agwa{jV dmna ho {dZmeH$
Q>moir `wXmV `m Jmo>r hmoV hmo`m. doirM gmdY hmoD$Z, R>aUmao XwYmar e Amho. ho hmVmi`mMo {ejU {H$emoatZm
gXgX{ddoH$ ~wrMm dmna H$$Z AmnUM Amn`m grmaofm m`bmM hdo.
R>ad`m nm{hOoV. gmoeb r{S>`m`m AZoH$ groups YyZ

m AH$mV ZohrMr gXao ZmhrV


{H$emoar {deofmH$mwio m AH$mV dMZmV, ^VharMo Zr{VeVH$, n[admOH$, Zmm
wimnV AmXr gXao Am{U "moJ d ~m Y' hm boI H$m{eV H$aUo e Pmbo Zmhr.
AmJQ>m AH$mV ZohrMr gXao d boI {g hmoVrb.
 - gnmXH$

gVV oqMVZ H$aUo, oldU H$aUo mVyZM VZ-Z- OrdZmV omMm gH$ma T> hmoVmo.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 25

Oohm X o-{dMmamZo ^Z CiV AgVo Vohm eXhr VgoM CQ>VmV Am{U H$Vrhr o[aV hmoVo.
26 & {ddoH$ {dMma {H$emo
{dMma & {H$emoar {dH$mg {deofmH$ ar {dH$mg {deo fmH$
AmdmhZ

gmX`
{H$emoar Oohm nwhm nwhm AmaemV
nmh bmJVo Vohm {Z{V gOmd
AmnU gwXa {Xgmd Ag Var dmQ>V
qH$dm AmnU gwXa AmhmoV Ag Var
dmQ>V. J Anojm gw$ hmoVo H$s
H$moUr Amn`mbm gwXa hUmd. Vg
hmoV Zgob Va `Z gw$ hmoVmV H$s
AmnU H$g gwXa {Xgy. `m d`m`o hr
AJXr Zg{JH$ Jmo> Amho. {VM dmQ>U
Am{U {VM H$aU `m gm`m Jmo>r
gmX`mg~Yr {VMr J{hVHo$ H$m` AmhoV
`mda R>aV.

AS>. AMZm H$mQ>H$a, gmVmam$

AmYr {dMma O KoVmV, J H$Vr!


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 27
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 27
gmX`m`m ~m~VrV nmhUm`mMr >r hmM AmYma
AgVmo. hUOo gmX` nmhUm`m`m {>H$moZmVyZ R>aVo.
Am{U hr >r `$s-`$sZwgma, Wb -H$mb -
n[apWVrZwgma ~XbUmar Amho. {edH$mbrZ gmX`mMr
J{hVHo$ doJir; gpWVrYbr doJir. Ho$aiYrb
doJir Va AUmMbYrb doJir; lrZJaYrb doJir
Va A{$Ho$Ybr doJir AgVrb.
{ZgJmV Ag` Jmo>r A`V gwXa AgVmV. nU
`m gdM gdmZm gwXa dmQ>VmV Ago Zmhr. gmX`mMo
J{hVH$ gOyZ `m`Mo Pmbo Va gmYmaUV ~m gmX`
d AmV[aH$ gmX`, VgoM j{UH$ gmX` d emV gmX`
Aer {d^mJUr H$aVm `oBb. rMo emar[aH$ d mZ{gH$
Amamo`, {d{dY H$me`mVrb Znw`, gdmV hdmMo
AmrH$ gm` rMo AmV[aH$ dm emV gmX`
dmT>dVmV.
AmB`m {>H$moZmVyZ {VMr wbJr Am{U
~mim`m {>H$moZmVyZ AmB OJmV gdmV gwXa {XgVo.
Amn`mbm ghO OmUdVo H$s, ~m gmX`mbm
AbrH$So> hd Xo`mV `oVo. `mMo H$maU Amho gmX`
gmYZmMm H$amoS>m|Mo dmT>Umao `mdgm` jo.
Amnbm aJ OV Ogm AgVmo VgmM amhVmo.
dN>Vm, Amamo`, Amnbm d^md, ZmMo Amamo` Am{U
dmVmdaU `mZwgma WmoS>m$ma $aH$ nSy> eH$Vmo. nU JmoaonZ
H$s H$s' Om{hamVr bmImodoim {nT>m{nT>m nmhZ, EoHy$Z
gmX`mgmR>r JmoaonUm JaOoMm AgVmo Ago J{hVH$ AmnU
ZmV KoVmo. Xm{jUm` gmd`m {H$emoar nU gwXaM
AmhoV. nU JmoaonUMo J{hVH$ ZmV Kwgdbo H$s `dgm`
gw$ hmoVmo. nydu nmT>`m Ho$gmZm mZ Agm`Mm. AmVm
AnmZmnX Pmbm. mder CmoYZ A{^mZmMo hmoVo. nU
AmQ>r' M AnmZmnX J{hVH$ ZmV H$m|~bo H$s Pmbo;
hoAa S>m`Mm `dgm` gw$ Pmbm. AgoM mT> {XgU
gmZmM Zmhr ho J{hVH$ ZmV H$m|~bo H$s OrgMm
(jeans) `dgm` gw$ hmoVmo.
nT>anya`m gmd`m {d>bmZo bmImo dmaH$`mZm
{nT>m{nT>m XeZmMo doS> bmdbo Amho. gwXa Vo `mZ
C^o {dQ>odar' Ago H$mVwH$hr `m`m dmQ>mbm `oVo. H$moQ>r
H$moQ>r ^maVr`m`m ZmV {damOmZ Pmbobr H$m{bmVm
gmX`mMr gdm} A{^`$s Amho. {ZgJmV Agbobr
yi e$sM Amn`mVhr AgVo. `moJgmYZm, `mZ `mVyZ

{dMma hrM Amnmbm H$mdU H$aUmar eVr Amho.


28 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$

AmnU `m`m Odi OmVmo. OgOgo AmnU `m e$s`m ZmMr ewr hmoUmao, gmpdH$ gmYmZ XoUmao H$m` H$aUo
Odi OmD$, Amn`m S>mo`mVrb Moh`mdarb VoO dmT>V `mZo mZ{gH$, AmV[aH$ gmX` dmT>Vo. Ago AmV[aH$ gmX`
OmVo. AmnU `oH$ OU `ZmZo dmT>dy eH$Vmo. gwXa `{$dmMo
`dhmar OJmV ~m gmX`mMr J{hVHo$ Om{hamVr, gmX` hmoD$ eH$Vmo. {ZgJmZo Amn`mbm hr jVm {Xbr Amho gwXa
nYm `mnmar CoemMo H$m`H$, CnH$, Q>r.hr. darb hmo`mgmR>r. CXm. gmjr {bH$, Hw$Vr`o qOH$`mZVa
m{bH$m Ago AZoH$ m`mVyZ ZmV H$m|~`m OmVmV. Ago KmmZo S>~S>~bobm WH$bobm {VMm Moham hmoVm. nU S>mo`mV
Jwbm Pmbobo Z VgoM dmJ`mgmR>r ~ir OmVo. A`Wm Vgo ^maVmgmR>r qOH$`mMm AmZX Am{U {dO`mMo VoO, H$>m`m
Zmhr H$$ eH$bmo H$s XwIr hmoVo. `mMm AW gmdio amhUo gmWH$nUmMo gmX` {dbgV hmoVo. Vo gmX` H$moQ>dYr
qH$dm J~mio amhUo Ago Zmhr. AmnAmn`m Xoe, H$mb, ^maVr`mZm AmZX XoV hmoVo.
nanaoZwgma VgoM dmVd JaOoZwgma Q>mn{Q>nrV Ad` amhmdo. Zmar gmX` Ago Agmdo H$s nmhUm`m`m ZmV `m
nanamJV gmX` Omonmg`m`m, Iwbd`m`m AZoH$ `{$dm{df`r AmXa^md OmJm hmdm. Ago Pmbo Va Vo
Amamo`Xm`r emr` dZmfYr ^maVmV ghOJ`m CnbY gw{MV' gmX` hmo`. dmr {ddoH$mZXmZr ^{JZr {Zdo{XVmZm
AmhoV. `{$d Iwbd`mgmR>r JaOo`m Agbo`m Jmo>r H${dVoVyZ Agm AmesdmX {Xbm hmoVm. amOmVm {OOm~mB,
AmnU Ad` H$am`mV. `moJm`mg, `m`m, Ioi `m amUr A{h`mXodr, ^{JZr {Zdo{XVm, H$nZm Mmdbm, Amnbo
m`mVyZ earamMr R>odU `dpWV H$$ eH$Vmo. g`m gd OrdZ gmOmgmR>r XoUm`m Ag` H$m`aV ^{JZr `m
MmJbo Agbo Var `mMm bm^M hmoVmo. H$mhr mg Agob, gw{MV' gmX`mMr CXhaUo hmoV.
H$rnUm Agob VaM `moJm`mg H$amdm Ago Zmhr. gmYmaUV gmX`m`m ~m~VrV ZmarMr gdmJrU
`mo` Amhma, `mo` dmJU, KamVrb - n[agamVrb `{$dmMr nm^yr hdmMr R>aVo. CXmhaU m`Mo Pmbo
gH$mamH$ ZmVog~Y VgoM mUm`m, `mZ `mZo Moham, Va EH$mM PmS>m`m Jwbm~mMr gmZ {XgUmar XmoZ w$bo
S>moio VoOdr hmoD$ eH$VmV. `m `Zmg ghm`^yV Aer KoVbr; Xmohr gwXaM ! EH$ y$b {edm`m qnS>rda R>odyZ
Agb hiX, H$moa$S>, MXZ, Xhr, XyY, gm`, qb~y, $moQ>mo KoVbm Am{U Xwgao y$b edm`m H$nmimda R>odyZ $moQ>mo
Y, Jwbm~nmUr Aem Jmo>tMm `mo` dmna {Z{VM gmX` KoVbm !
IwbdVmo. Amn`m Zg{JH$ `{$dmbm AZwg$Z H$mhr $aH$ Va {XgUmaM ! nm^yr hdmMr R>aVoM !
Ho$e aMZm, doe^yfm `mVrb gmm` ~Xb hr `{$d
IwbdVo.
AmV[aH$ gmX` emV AgVo. ZmMo gmX` MmJbo
OJ`mgmR>r JaOoMo AgVo. gnH$mVrb bmoH$mer gwgdmX
gmYUo, ZmVogdYZ H$aUo, VmUmMo `dWmnZ H$aUo,

loR> {dMmamZr Z ^m$Z Q>mH$m. amoO mMoM ldU H$am. {Z mMoM qMVZ H$am.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 29

dmdb~r Zmar {d{dY jom`o {hbmZr {idbo`m `emwio


Amn`mH$So> {`mZm Myb Am{U yb gm^mim, Ag gmJU
H$r hmoV Job`. ZmoH$ar / `dgm` Am{U Ka `m Xmohr
SWOT ho MmJb H$m Amho Va Vo H$gaVr r AJXr brb`m nma nmS>Vo. Amn`m AdVr-
Amn`mbm, Aem gYsMm Iwbmgm H$a`mg ^modVr Aer {H$VrVar CXmhaUo AmnU nmhVmo. Amn`mbm
XV H$$ eH$Vo, `mMm AmnU {dMma {eH$dUm`m {e{jH$m, S>mQ>g, Zg}g, actress, H$X{MV
Ho$bm Zmhr. Amn`mVbr Xw~bVm gOyZ Amnbr AmB, H$mHy$, mdergwm AmhoVM H$s ! `mM
KoD$Z, Amnbr jVm Jmdy eH$Umao gX^mV H$[aAa So>hbn|Q> hm Ia Va Iyn hdmMm,
YmoHo$ AmYrM AmoiIyZ Xya H$$ eH$Vmo. {H$emoar Am{U nmbH$m`m {Ohm`mMm {df`.
`mMm Cn`moJ H$$Z AmnU dV Amn`m AmOH$mb H$moUVhr jo Ag Zmhr H$s, {OWo {`m
gd`H$m`o doJio R>$ eH$Vmo Am{U ZmhrV. `mwio bm H$[aAagmR>r H$moUVohr jo n`m` Amho
nwT>rb H$ma{H$XugmR>r Amn`mbm Amd`H$ H$m? `mM Cma AmnmoAmnM hmo AgM `oV. $$ hm CaVmo
Agbobr H$me`o Am{U jVm {dH${gV H$s bm H$moU`m jom`o H$m` H$am`M Amho? `mwio BWo
H$$ eH$Vmo. AmnU H$m` n`m` AmhoV `mnojm H$[aAa H$m, H$emgmR>r
Am{U AmVm H$m` H$am`bm hdo, `mMm {dMma H$$`m.
H$moU`mhr rbm AmnU dmdb~r Agmdo Ago
dmQ>Vo. `m dmdb~ZmgmR>r, AmgmZmgmR>r H$[aAa
hUOo Am{WH$ Cn {idUo JaOoMo Amho. AWmOZ
H$a`mMr jVm Agm`bmM hdr. Hw$Qw>~m`m JaOogmR>r Oa
gm. A{^bmfm Hw$bH$Uu, hXam~mX
Ane Ambo Va oD$ m. mV Va Iao OrdZmMo gmX Amho!
30
{ddo&H${ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ {deo
& 30fmH$
AWmOZmMr JaO Agob Va rZo `mgmR>r gj Ag`mMr AmH$bZ jVm, {dcofU, MMm , `dhma B. AmoiI H$$Z
JaO Amho. Vwhmbm H$m` H$am`Mo Amho, H$m` H$$ eH$Vmo KoUo. `m gm`m Jmo>r H$adm`m`m Pm`mg doi hdm. AmnU
`mMo {d{dY mJ mhrV AgVrb Va Vwhr ZmoH$ar qH$dm doi H$moU`m H$maUmgmR>r KmbdVmo, H$moU`m Jmo>r H$am`bm
dVMm `dgm` H$$ eH$Vm. hdo, H$m` H$$ Z`o `mMr gd` {H$emoa d`mV bmdbr Va 10
gmOm`m ~Xb`m OrdZebrwio VgoM `dgm`m`m dr, 12dr ZVa AmnU hdo Vo H$$ eH$Vmo.
~Xb`m d$nmwio gYr dmT>bo`m AmhoV. nYmhr Amn`mbm H$moUVo H$[aAa {ZdS>m`M Amho Vo ~`mM
dmT>bobr Amho. H$mhr {`mZm H$Xm{MV H$mhr AS>MUswio wXmda Adb~yZ Amho. mW{H$ n[aM` hUyZ, H$[aAa
ZmoH$ar qH$dm `dgm`mgmR>r ~mhoa nS>Uo e` Zgob Va So>hbn|Q>Mo Mma Q>no nmh`m.
KamVyZgwm `m ~aoM CmoJ H$$ eH$VmV. Ogo H$s, free- emoY (Exploration) :
lancing, consulting, Beautician, catering qH$dm emoY `m, Amn`mH$So> H$m` n`m` AmhoV. Amn`H$So>
AmVm H$mhr IT H$n`m Vwhmbm K$Z H$m H$a`mMr nU H$m` n`m` AmhoV, Vo H$go R>aUma? Va `mgmR>r EH$ gmY V
w^m XoVmV. Amho. `mbm AmnU SWOT analysis hUVmo.
ho H$mhrhr Ho$bo Z Ho$bo Var AmnU J{hUr hmoUma Strengths: Amnbr H$me`o, gm` AmoiIm
AmhmoV. hmo`, J{hUr AgU hmgwm nyUdoi Am{U Weaknesses : Amn`mVrb H$VaVm AmoiIm
n[adma gmO gdYZmMo hdmMo jo Amho. `mMo Opportunities: Amn`m H$me`mZwgma H$m`
moOmn Am{WH$ J{UVmV hmoV Zmhr. nemMr JaO gYr AmhoV Vo ~Km
AgVoM, nU $$ nemgmR>rM gdd H$aUo AmnUmg Threats: g^m` YmoHo$ ~Km
gmYmZ XoV Zmhr. Am{U Amn`m gJ`mZm ho dmVd SWOT ho MmJb H$m Amho Va Vo Amn`mbm, Aem
m` Amho. Amnbr JaO, Amn`m Hw$Qw>~mMr JaO gYsMm Iwbmgm H$a`mg XV H$$ eH$Vo, `mMm AmnU
qH$dm Amn`m AmgmZmgmR>r AWmOZ Amd`H$ {dMma Ho$bm Zmhr. Amn`mVbr Xw~bVm gOyZ KoD$Z,
Agob Va Vo Ho$bo nm{hOo. Iyn MmJ`m Hw$Qw>~mgmR>r, Amnbr jVm Jmdy eH$Umao YmoHo$ AmYrM AmoiIyZ Xya
`m`m JaOmgmR>r Amn`mbm Ka gm^mimdo bmJob, H$$ eH$Vmo. `mMm Cn`moJ H$$Z AmnU dV Amn`m
nyU J{hUr hm`Mo Agob Va Vohr Amn`mbm Cm gd`H$m`o doJio R>$ eH$Vmo Am{U nwT>rb H$ma{H$XugmR>r
arVrZo gm^miVm Ambo nm{hOo. Amn`mbm Amd`H$ Agbobr H$me`o Am{U jVm
AmnU KoVbobo {ejU Amn`m Hw$Qw>~m`m `mo` OrdZ {dH${gV H$$ eH$Vmo.
nVrgmR>r Cn`w$M AgUma Amho. WmoS>`mV H$m` Va emoYmMr AOyZ EH$ ~mOy hUOo mHo$Q> research.
Flexibility is key. H$Yr H$m` Ho$b nm{hOo, H$moUVo {ZU` gmOm`o H$emMr JaO Amho? qH$dm H$emMr JaO Agy
KoVbo nm{hOoV ho Amn`m AmOy~mOy`m, `m `m doio`m eH$Vo. ZdrZ JaO {ZmU H$aVm `oD$ eH$Vo H$m? Agob Va
n[apWVrda Adb~yZ Amho. gdmMoM n[adma d gmOmg H$emMr? H$Yr?
mYm` AgUo Zg{JH$ Amho. Am{U `mo` {ZU` Ko`mMr SWOT analysis Vwhmbm Vw`mgmR>r H$m` n`m`
jVm, YmS>g Amn`mbm Amn`m {ejUm`m XVrZo AmhoV ho gmJVo, mHo$Q> H$emMr JaO Amho ho gmJob. AmVm
`ZnydH$ AmUVm `oVo. {Vgar ~mOy hUOo Amnbr Passion H$m` Amho? bm
{H$emoa d`mV H$m` H$amdo ? ho H$am`M Amho H$m? H$moUVr Jmo> Amho H$s `mV AmnU
H$moU`mhr jomV Omo bm`H$ AgVmo Vmo {Q>Hy$Z amhVmo. Am`w`^a AmZX KoD$ eH$Vmo. SWOT analysis, mHo$Q>
gmYmaU wbm/wbsMo 10/12 dr Mr df} Mmby Pmbr H$s research Am{U Amnbr AmdS> `m VrZhr CmamMr gmJS>
H$[aAa So>hbn|Q>`m MMm gw$ hmoVmV Am{U gJioM H$~a KmbVm Ambr nm{hOo. VaM Vwhr I`m AWmZo VwM H$[aAa
H$gyZ H$mmbm bmJVmV. `e {id`mgmR>r XmoZ {df`mMo enjoy H$$ eH$mb Am{U n`m`mZo VwMo 100 Q>o$ `mV
{Z`moOZ A`V hdmMo AgVo. doi (TIME) Am{U e$s XoD$ eH$mb. hUOo EImXr H$dr ZmMr wbJr Amho Am{U
(ENERGY). emar[aH$ jVmMm {dH$mg H$$Z KoUo. {VZo Oa Mechanical engineering {ZdS>b Va H$m`

gKf ho Va OrdZmVbo gma Amho. hUyZ gKf H$amdm bmJbm, hmVyZ H$mhr MwH$m Pmm Va {~MHy$ ZH$m.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 31
hmoBb? `mMm AW Agm Zmhr H$s, VwM {ejU `oM Am{U Vwhr Oa Vw`m bjmda T> Agmb Va Vwhmbm Zmhr
gmoSy>Z m. nU H$moUVmhr {ZU` Ko`m`m AmYrM gJ`m hUVm Ambo nm{hOo. Ag Oa H$aVm Ambm Zmhr Va AmnU
~m~sMm {dMma H$am Am{U J {ZU` `m. Am{U Vmo EH$Xm gVV {dM{bV hmoV amh Am{U Amnb b` JmR>Vm `oUma
KoVbm H$s `mda R>m amhm. Zmhr. ZH$mamMr AOyZ EH$ ~mOy hUOo Vwhmbm Oa Hw$R>o W
V`mar (Establishment) : ZH$ma {imbm Va {Zame Z hmoVm `mMr H$maUrmgm Ho$br
EH$Xm H$m Amnbm emoY gnbm H$s Mmby hmoVo nwT>Mr nm{hOo. Vmo ZH$ma Vwhmbm ZgyZ `m nXmMr `m doiMr JaO,
V`mar dV:bm V`ma H$a`mMr. Amnbo gm` mhrV Amho. `m nXm`m pH$g Am{U Amn`mH$So> Agbobr pH$g
Amnbr H$VaVm m{hVr Amho. AmVm Amn`m H$[aAagmR>r `mYrb V$mdVrwio Agy eH$Vmo. bm BWo EH$ CXmhaU
Amd`H$ AgUmar H$me`o AmgmV H$a`mMr. gdmX, m`bm AmdSo>b, Vo hUOo Amn`m gJ`mMo AmdS>Vo
gyhmV dmdaUo, Jwngmoa ~mobUo, Am{dmgmZo {df` A{Vm^ ~Z. `m`m H$[aAa`m gwadmVrbm `mZr
gmJUo ho gdM jomV JaOoMo Amho. J BWo H$moUmbm ao{S>Amo Q>oeZ`o H$m m{JVb. nU `mZm ZH$ma {imbm
BOr{ZAa, S>mQ>a, gemoYH$, H$bmH$ma hm`Mo Agob qH$dm `m`m AmdmOmwio. Am{U AmO `mM AmdmOmgmR>r bmoH$
fashion designer hm`Mo Agob Va `mo` nXdr `m, doS>r AmhoV `m`mmJo.
pH$g AmgmV H$am. ZdrZ VkmZ AmgmV H$am.
{H$emoad`mV WmoS>gm {dMma Ho$bm, WmoS>r V`mar Ho$br Va
nwT>o gmono OmVo. gmYmaU hr V`mar 10/12 dr ~amo~aM Mmby
H$amdr hUOo Amn`bm 10 ZVa H$moU`m emIoV doe
Km`Mm Amho, ho {Z{V H$aVm `oVo.
XoI^mb ( Maintenance) :
EH$Xm nXdr KoVbr, Amd`H$ H$me`o AmgmV Ho$br
H$s Amnbr O~m~Xmar gnV Zmhr. `oH$ Jmo>rV Zmdr`
AgV. Vo Vwhmbm emoYmd bmJV qH$dm AmgmV H$amd
bmJV. `mbm AmnU maintenance hUy`m. hUOo ~Km
h! `oH$ erZgmR>r Ogm Maintenance AgVmo VgmM.
AmnU AmVm Iyn OwZm $moZ dmnaVmo H$m? Zmhr ? H$m ?
Va technology `o Pmbobo ~Xb, dmnamV Ambobr
ghOVm, mHo$Q>`o CnbY Agbobo mSo>g `mMm {dMma
H$$Z AmnU ZdrZ dVy dmnam`mbm bmJbmo .VgM H$mhrg Amnbo mOr am>nVr E. nr. Oo. AXwb H$bm
Amn`m H$me`mM nU Amho. Amn`mbm gVV ho ~Kmd `mZm nm`bQ>`m {ZdS>r`o An`e Ambo hmoVo. nU
bmJob H$s `mV ZdrZ gwYmaUm H$m` AmhoV. ZdrZ VkmZ `m An`emZo `m`mH$Sy>Z hmZ H$m` H$$Z KoVbo.
H$m` Amho. dV:bm A`mdV R>odmd bmJV. hUyZ {dMma H$am, emoY `m. `mgmR>r `Z H$am,
ZH$ma (Decline) : H$me`o AmgmV H$am. nY}`m JaOoZwgma dVbm JV
EImm Jmo>rMm hmoH$ma {OVH$m Amn`m H$[aAagmR>r R>odV Mbm Am{U gJ`mV hdmMo hUOo doi Am{U e$s
hdmMm Amho VgmM ZH$ma hr hdmMm Amho. AmnU Oa `mMm {H$emoad`mnmgyZM `mo` Cn`moJ H$am. `mMm AmZX
EImXr Jmo> H$$ eH$V Zgy Va Amn`mbm ZH$ma hr XoVm Ambm `m. Vw`mVbr EH$ Aer Jmo> emoYm Or Vw`mgmR>r
nm{hOo. `mM CXmhaU m`M Pmb Va H$[aAa`m gwdmVrbm `emMm YmJm Agob, Or VwMm Key Point Amho. `mMm
Vwhr R>adb Amho H$s bm Hotel Management `o emoY OodT>m bdH$a gOob VodT>m `oH$mgmR>r MJbmM
`dWmnZ `m {df`mda ^wd {idm`Mo Amho, Va `mda Amho!
VwMo b` Agbo nm{hOo. J Oa BVa H$mhr gYr AgVrb

gnyU A{ZQ> Ago H$mhrM ZgVo.


32 &H${ddo
{ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ &{deo
32fmH$

VoOpdZr `m H$nmMm CoeM Amho H$s, Amnbo eha, n[agamVrb {H$emoasMr rU hmoUo, VmB hmoUo,
mJXeH$ hmoUo. Amnbr ^y{H$m {Z^mdVmZm Amnbo `{$d nwhm Z`mZo CbUma Amho, KS>Uma Amho.
`mMm AmZX AmnU KoUma AmhmoV; Vwhr, r, AmnU {iyZ gm`mOUr!

{dH$gVm {dH$gVm
gwI, gmYmZ, AmZX ho
{id`mMm `Z `oH$OU
{dH$gmdo
H$aV AgVmo. gwI {id`mgmR>r Ago OJVmZm mUyg H$mhr OJ`m`m, dmJ`m`m nVr
gmar YS>nS> AgVo. AZoH$Xm gwI R>adV AgVmo. dVda H$mhr `mXm KmbyZ KoVmo. Amn`m dmJ`mda
{im`mgmaIo dmQ>Vo; nU bjmV g` nmiVmo. n[agamV, gOmgmo~V H$moU`m Jmo>r H$am``m, H$m`
Q>mim`Mo ho R>adVmo. `m {dMmam`m AmYmamda Vmo `mo`, A`mo` `mMm
`oVo H$s, Vo {Q>H$V Zmhr`o. XwI
{ZU` KoV AgVmo `m {dMmamMm EH${V gyh hUOo `m mUgmMr
dmQ>mbm `oVo, {Zamem `oVo; Varhr OrdZy`o hmoV.
mUyg gwImgmR>r, gmYmZmgmR>r CXmaUmW g` ~mobUo, dmJUo ho EH$ OrdZy` Amho. Aem
`Z H$aV AgVmo. hr `oH$ dmJ`mZo AmV[aH$ VmH$X dmT>Vo. n{dVoMm AZw^d `oVmo. AmnU
mUgmMr Zg{JH$ dmr AgVo. VUmda{hV amh eH$Vmo.
`moJemmVrb g`, Aqhgm, AVo`, ~M` Am{U An[aJh
hr OrdZy`oM AmhoV. hr gmar gmm{OH$ Vamdarb yi AmhoV.
emM, gVmof, Vn, dm`m` d Ba{UYmZ hr `{$JV AmMaUmVrb
OrdZy`o AmhoV. CV Aem mZd gmOmVM hr Zr{Vmm hUyZ
nmibr OmVmV. `m`m AmMaUmZo AmnU Amnbo d gmOmMo OrdZ
m. S>m. {enm aodbo, gmVmam CV ~Zdy eH$Vmo.

Amnm ^mmV H$m Amho mMm {dMmaM H$$ ZH$m. Amnm omMm mg Yam Am{U OmomZo nwT>o Mbm!
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 33
n[admamV amhUo, gmOmV amhUo hr mUgmMr Zg{JH$ nby AgVmV. moR>m {hVmgmR>r `mJ d `ZmV godm^md hr
dmr Amho. gmOmgmo~VM Vmo gwImZo OJ`mMm Am{U y`o hmoV.
{dH${gV hmo`mMm `Z H$aVmo. n[admamV, gmOmV gdm`m Am{Vm hUOo Amn`m ZmV Agbo`m Amn`m
H$`mUmgmR>r OJVmo. {ZgJmMohr gdYZ H$aUmao Amnbo H$m` g~Yr`m Anojm hmoV. dVbm dVH$Sy>Z Agbo`m
AgUo hrM Amn`m OrdZmVrb Am`mpH$Vm hmo`. Ago Anojm nyU H$a`mMm AmnU `Z H$aVmo. Am{dmg hm
gmO` Agbobr gmO `dWm gdmZm `m` XoD$ eH$Vo. `{$dmVrb hdmMm AmYma Amho. `mwio AVaJmVrb COm
gmZVm, dmV`, nana ghH$m` hr gmOy`o AmhoV. $nmZo `$ hmoVo. n[apWVrMo, gmOmMo ^mZ AgUo Am{U
gmO Agm Agmdm. nU ho H$aUma H$moU? {d{dY gJmV `mnH$ d JhZ AmH$bZ hmoD$Z `mo` {ZU`
{dH$gZmgmR>r gmOpWVr AZwHy$b, ghm`H$ Ko`mMr jVm hm `{$dmVrb ^mJ Amho.
Ag`mgmR>r gdM Vamda gwa{jVVoMr ^mdZm AgUo gOZerbVm AWmV Zd{Z{VrMr jVm, gH$mamH$
JaOoMo Amho. AmnU d Amnbm n[adma gmOmMm ^mJ dmr, `oH$ n[apWVr, gJmVyZ MmJbo H$m` KS>Vo, `mMm
Agy Va AmnUmg ho H$amdo bmJob. hUOo Amn`m emoY, ~moY Ko`mMr jVm Agmdr. EH$mJVm - Amn`m
{dH$mgm`m `Zm`o gmOmMo {dH$gZ hr gm{d> emar[aH$, mZ{gH$, ^md{ZH$ d AmpH$ e$sMo H|$rH$aU
Agm`bmM hdo. AmnU EH$Q>oM {dH${gV hmoD$ eH$V H$a`mMr jVm Agmdr. `mwio `oH$ H$m ^mdrnUo,
Zmhr. AmnU EH$Q>oM gwa{jV amh eH$V Zmhr. AmnU nyU jVoZo hmoVo. eara YgmYZoMo gmYZ Amho. {dH$gZm`m
EH$Q>oM gwIr hmoD$ eH$V Zmhr. `ZmMo gmYZ eara Amho. Vo dW AgUo, VXwV AgUo
gmOmMo gmao KQ>H$ r, nwf, `o>, wbo ho emar[aH$ hdmMo Amho. `moJm`mg, gy`ZH$ma, gVw{bV `m`m,
Vamda Amamo`Xm`r, mZ{gH$/^md{ZH$ gmYmZr, Am{WH$ Ioi, `mo` Amhma d {dlmVr `m gm`m Jmo>r Ano{jV AmhoV.
gnVm Agob Va AmnU AmXe gmOmH$So> dmQ>Mmb H$$ {ddoH$ {dMmamZo dmJyZ AmnU mZ{gH$ Amamo` MmJbo R>ody
eH$Vmo. mbmo `m mZgemkm`m {dMmagaUrZwgma mZdr eH$Vmo. gH$mamH$ {>H$moZ, dVmZmVrb H$V` AmoiIUo
Zm`m {Za{Zam`m JaOm AmhoV. gdmV mW{H$ JaO hdm, d nma nmS>Uo, dVmZmMm AmZX KoUo hr gd Cm Zm`m
nmUr, A hmo`. `m`m nyVVoZVa mZdr Z nwT>rb A{YH$ Amamo`mMr bjUo AmhoV. ho gmao JwU hUOo OJ`mVrb
JV JaOmH$So> diVo. `mZVa gwa{jVVm, AmgmZ `mMm AZwemgZ Am{U g` hmo`.
emoY gw$ hmoVmo. ZVa mZdr Zmbm nS>bobm AZmXr H$mbmnmgyZ "`moOH$ JwU' : Oo Oo g$b Am{U gmWH$ OrdZ
Mm r H$moU? OJUo H$emgmR>r? emV AmZX H$m`? `mMm OJbo AmhoV, `mMm EH$ hdmMm JwU hUOo `moOH$Vm.
emoY hr JaO hmoD$Z OmVo. H$mhr OUm`m ~m~VrV mW{H$ g^modVmb`m gmOmMo, n[apWVrMo VgoM ^yV d ^{d`mMm
JaOmnojm `m mMr Cmao Vrd JaOoMr hmoVmV. `m YS>nS>rVyZ, doY KoD$Z dVmZmV gmo~Vr emoYUo, EH${V {dMma{de H$aUo,
AZw^dmVyZ AmnU {dH${gV hmoV OmVmo. H$m` R>adUo, bmoH$mZm H$m`o[aV H$aUo, H$m` {ZaVa amh`mgmR>r
Amn`mbm EH$ ImrMm mJ JdgVmo. Xwg`mgmR>r mUgo V`ma H$aUo, hm `moOH$ JwU hmo`. hm gdJwUgmdoeH$
H$moUVrhr MmJbr Jmo> Ho$br Va Amn`mbm Zdr AmZX JwUmMm amOm Amho. {dH$gmZmVrb {d{dY JwUmMm gw`
{iVmo. BVamZm MmJbo Xo`m`m {H$`oV AmnU MmJbo hmoV AgVmo. doJio H$aVm `oV ZmhrV. `mMm {dH$mg VohmM hmoVmo
OmVmo. n[admamV ho AmnU AZw^dV AgVmo. KamVrb gdOU Oohm AmnU $$ dVgmR>rMo OJUo gmoSy>Z n[admamgmR>r OJUo
AmZXmZo Oodbo Va J{hUrbm gmYmZ {iVo, ho EH$ N>moQ>o gw$ H$aVmo. n[admamgmR>r AmnU Zg{JH$nUo OJVmo. H$maU
CXmhaU Amho. AemM AmnbonUmVyZ AmnU gmOmgmR>r a$g~YmZo ~mYbobmo AgVmo. hr dmr m`mVhr AgVo. `mnojm
H$mhr {hVH$maH$ H$a`mMr Jmo> Ho$br H$s, Amn`mbm A{YH$ nwT>o gmOmgmR>r H$m` H$a`mgmR>r ZmV `Z H$amdo bmJVmV.
gmYmZ {iVo; Amnbo {dH$gZ hmoVo. Amnbr gdoXZerbVm, AmnbonUm {dVmamdm bmJVmo. Am{U
gmOm`m {dH$gZm`m `ZmV Amnbo {dH$gZ BWyZM {dH$gZmbm JVr {iVo. ho H$aVmZm Amnbo OJUo `mnH$
gmmdbo Amho. `{$d (Individuality) `{$dmV hmoV OmVo. {>H$moZ {demb hmoV OmVmo. `{$d gVw{bV hmoVo.
(Personality) {dH${gV hmoVo. {dH${gV `{$dmMo AZoH$

hm~br hZwmZ hm VwMm AmXe Agbm nm{hOo.


34 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$

hmdra hZwmZ hm EH$m ~mOyZo godoMm AmXe Amho, Va XgarH$Sy>Z em - YmMmhr AmXe Amho.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 35

{H$emoamdWoV Hw$Qw>~m`m N>m`oVyZ


H$mhrer ~mhoa nSy>Z `$s e$sMr A{^`$s
gmm{OH$ OJmV doe H$aVo. "{H$emoar {dH$mg' `m {df`mH$So> A{YH$ OmJ$H$VoZo, gwOmUnUmZo bj
~m`mdmWoH$Sy>Z mT>mdWoH$So> doYbo Omdo hm VoOpdZr' CH$mMm hoVy Amho. "wbJr dmMdm wbJr
ZoUmam hm gH$UmMm H$mi. `mM OJdm' BWnmgyZ Vo "wbJm wbJr EH$ gmZ', "{hbm g~brH$aU/
d`mV d AmoiI hm `mMm AJXr gjrH$aU' n`V AZoH$ gH$nZmda A`mg Am{U H$m` Ho$b OmV
H$irMm wm ~ZVmo. hUyZM `m Amho. `mgmR>r H$m`m`o ~Xb, AZoH${dY emgH$s` `moOZm, godm
hdnyU H$mbmdYrH$So> bj doYyZ gYr, gdbVr, AZwXmZo, bmoH$OmJa, OmJa Om{UdmMm `m gmaIo
d AmoiIrMm nm`m A{YH$ gH$g H$m`H$ Aem Mmohmo~mOyZr emgH$s`, {ZemgH$s`, d`godr gWm,
H$gm H$aVm `oBb `mgmR>r CMbbobo gKQ>Zm Aem {d{dY Vamda {hbm {dH$mgmgX^mV `Z gw$ AmhoV.
ho n{hbo nmD$b Amho. gwYmaUm Z$sM Amho. naVw AmhmZo dmT>V AmhoV. Ago H$m? `mMo
CmaM m`Mo Pmbo Va ho `Z A{YH$ wimnmgyZ Am{U nVera
hmo`mMr dmT>Vr JaO Amho. `m {df`mMo yi "gmm{OH$sH$aU {H$`oV'
Amho. Omon`V {VWo ~Xb hmoUma Zmhr Vmon`V e$sMr A{^`$s Ho$di
H$R>rU !
hmm JmYr, . `mo{V~m w$bo, gm{dr~mB w$bo, S>m. Am~oS>H$a,
S>m. C{bm gS>mobrH$a, hmXod amZSo>, am~mB amZSo>, amOmam mohZam`, dmr X`mZX
nwUo, mZgem gadVr, bmoH$m` {Q>iH$, AmJaH$a, dmr {ddoH$mZX `m Am{U

gdmV:H$aUnydH$ gnU hdo.


36 &H${ddo
{ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ &{deo
36fmH$
Aem AZoH$ gmO gwYma`mMr Vii {H$emoarZo AmdOyZ dmMbo nm{hOo
Agbo`m gmOgwYmaH$mZr, {dMmadVmZr
r gWVoMm H$gyZ `Z Ho$bm. nmm` Aer hdmMr nmM nwVHo$
XoemVrb dV {dMmam`m Am{U {ZU`j
{`mH$So> nm{h`mda dmr {ddoH$mZXmZm 1) ^mdr pVd
Amn`m XoemVrb {`mMr pWVr boIH$ : AemoH$ {Za$amHo$, S>m. d{ZVm nQ>dYZ
AmR>dm`Mr. `mMo Z Ho$di {dMmamZrhr nR>o : 56, y : 30/-
hobmdyZ Om`Mo. ^maVr` gH$VrZwgma
erbdmZ, Mm[a`gn {VVH$sM nmm` 2. godm gmYZm
{`mmUo dV Am{U gj r KS>br boIH$ : EH$ZmW amZS>o
nm{hOo Agm {dMma dmr {ddoH$mZX nR>o : 117, y : 50/-
mS>m`Mo. ^maVr` Am{U nmm` gH$Vr H$meH$ : {ddoH$mZX H|$ amR>r H$meZ {d^mJ
hmVmV hmV KmbyZ OmD$ bmJbr Va {dH$mg gnH$ : 9881061686
MmJbm KSo>b `m `m`m {dMmamMo nS>gmX
`mhr Jmo>rda nS>VmZm {XgVmV. dmrOtZr 3. AmdaU
Va r`m gw JwUmZm AZwg$Z H$em boIH$ : S>m. Eg. Eb. ^anm
H$maMo {ejU {Vbm XoVm `oBb Am{U nR>o : 280, y : 250/-
Am{Z^a ~ZdVm `oBb `mMo {ddoMZhr H$meH$ : ohVm npbqeJ hmD$g, nwUo
Ho$bo Amho.
r Am{U nwf `m Xmohm|Mr R>odU, `mMo 4. mMr AmB
d^mdY, mZ{gH$Vm, ^md{ZH$Vm...ho boIH$ : gmZo JwOr
gmao d{e>`nyU Amho. `m`mVrb {^Vm nR>o : 205, y : 99/-
hr nanam`m {damoYmVrb ZgyZ Vr nana H$meH$ : AZmob H$meZ
nyaH$ Amho. `mwio `mMr OS>U-KS>Uhr
`m d{e>`mZm AZwg$ZM hm`bm hdr. 5. ApZ{eIm ^{JZr {Zdo{XVm
{g Zmo{dcofH$m`m hU`mZwgma, boIH$ : m. moX S>moabo
~mbd`mV `$s`m `{$dmMm nm`m nR>o : 207, y : 150/-
KmVbm OmVmo. ho AJXr Iao Agbo Var H$meH$ : ^maVr {dMma gmYZm, nwUo
{H$emoamdWoV Hw$Qw>~m`m N>m`oVyZ H$mhrer gnH$ : 020 24490454
~mhoa nSy>Z `$s gmm{OH$ OJmV doe
H$aVo. ~m`mdmWoH$Sy>Z mT>mdWoH$So>
ZoUmam hm gH$UmMm H$mi. `mM d`mV
d AmoiI hm `mMm AJXr H$irMm wm
~ZVmo. hUyZM `m hdnyU H$mbmdYrH$So>
bj doYyZ d AmoiIrMm nm`m A{YH$
gH$g H$gm H$aVm `oBb `mgmR>r CMbbobo
ho n{hbo nmD$b Amho.

Oo Oo naV Vo Vo X:I AgVo.


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 37

H$mi ~Xbbm hUyZ AmBMr


^y{H$m ~XbyZ H$er Mmbob ?
r gj Amho. bm nJma Iyn Amho. Vr wbJr Iyn AmaS>mAmoaS>m H$$Z ~mobV hmoVr, dVbm m$Z KoV
r mPo ~mi d{S>bm{edm dmT>dy eH$Vo. hmoVr. {Vbm gOmdyZ gmJV hmoVo nU Vr EoH$mbm Vma ZhVr. {VMr
bm H$moUmMrM JaO Zmhr. nU Vg AmBgwm {VMrM ~mOy KoV hmoVr. bm H$m ~mobmd gwMoZm. Ho$di
Zmhr. d{S>b hm gwm EH$ hidm H$monam EH$m ~oS> AmUmd$Z {VMm EdT>m gVmn Pmbm hmoVm. {Vbm gS>{dM
AgVmo. mS>rda KoD$Z WmonQ>gmR>r ImM hmoV. Zdam $V hUmbm, Cm r Kar oVmZm ~oS> AmUVmo.
AmB Agmdr bmJVo. nU Immda KoD$Z AmVm nwhm ~mhoa OmMm H$Q>mim Ambm. md$Z m KamV mm
WmonQ>mgmR>r d{S>b AgmdoM ZmgmaI H$mhrM hmoV Zmhr. Ag hUyZ Vo ^mS>U KQ>$moQ>mnV
bmJVmV. oD$Z R>onb. bm $V gmaI OmUdV hmoV m wbrbm IynM amJ
oVmo. ~hVoH$ {Vm AmB-d{S>bmZr {VmV ZH$ma nMdmMr VmH$X
{ZmU Ho$bobr Zmhr. Ia Va wbmZm ZH$ma nMdmMr gd bhmZ
dmVM bmdbr nm{hOo. mPr AmB {eH$bobr Zmhr. nU AZw^dmm
Omoamda {VZo Amhmbm $ma MmJb KS>db. {VZo bm {XdgmVyZ
e^a doim ~OmdyZ gm{JVb wbJr Amhog, nwT>m {nT>rMr AmB
AS>. AnUm amVrWH$a, Amhog. gH$ma OnmMr O~m~Xmar, ~mimbm gwXa {dMma XomMr
gmobmnya VwmV eVr Amho. ~mB Vy wbJr Amhog.

epV{nUr pmMm OmonV {dH$mg hmoV Zmhr VmonV nyU {dH$mg hmoUo Ae Amho.
38 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$
Am{U AmO AmnU wbtZm CbQ> EoH$dVmo. r mPr mnH$ hmoVm. nU Oo {ejU gm{dr~mBZr Amnmbm
wbJr wbmgmaIr dmT>dUma Amho. Vmo mPm wbJm Amho. bm {Xb mMm CnmoJ AmnU Amnm Hw$Qw>~mm WmgmR>r
ho dm A{O~mV nQ>V Zmhr. naodamZo ~mH$mZm nwfmnojm H$$Z KoVb H$m? H$mhr {R>H$mUr wbtZm {ejU KoD$Zgwm
e^a JwU OmV {Xbo AmhoV. AmnU H$m nwf hmM. wbrbm ZmgmaIo H$mjo {ZdS>Vm oV Zmhr. AZoH$ ~YZmV Vr
wbmgmaI dmT>dmM Va {Vm CnOV JwUmM H$m H$amM, AS>Hy$Z nS>Vo. nU {Obm dVMo jo {ZdS>mMo, H$m
wbJr H$er wbmgmaIr dmT>dUma? {VmVbr I~raVm, H$amMo, ZmoH$ar H$amMo, dmV {iVo m AZoH$
ZVm, embrZVm, gnU, mJ, nm{d, mJ, gdoXZm, wbtMm AhH$ma $maM dmT>bobm {XgVmo. m BJmowio AZoH$
jmerbVm, gOZerbVm, ghZerbVm, dmg, d Ka moS>VmZm {XgVmV.
H$g H$m H$mTy>Z KoUma. nwfmZm eara ~bXS> {Xb, Z wbtZm wbmgmaIo dmT>dmwio bmZVa XmoZ nwfr
H$Hw$dV {Xb. ~mH$mZm eara ZmOyH$ {Xb, Z I~ra dmr ggma H$$ eH$V Zmhr. XmoKmnH$s EH$mZo ~mB AgmdoM
{Xb XodmZo. EH$ ~mB Zdam JomZVa Amnbr nmM nmoa bmJVo. AmUmd bmJV, Cadmd bmJV, nwadmd bmJV.
I~ranUo dmT>dy eH$Vo. am aSy>Z H$mT>V Agob nU gH$mir WmoS>rer VS>OmoS> H$amdr bmJVo. Am{U ho gJio JwU
nXa ~mYyZ Vr wbmgmR>r MS> H$Q> H$aVo. nwfmZm {dMm$Z nwfmOdi ZgVmV. mwio ggma, {ZJwVrZo H$aU ~mBmM
~Km ~mH$mm nmR>rmJo EH$Var yb mZm gm^miVm hmVmV AgVo. AmO m BJmowio BVHo$ ggma bmZVa
oVo? Vo EH$Qy> amh eH$VmV? nwf EH$Q> H$YrM amh eH$V Mma {hmm AmV moS>VmZm {XgVmV. H$mmMm dmna
ZmhrV. Vo EH$Q> amhmg Km~aVmV. AmnU ~mH$m nmbrbm hmomEodOr Jadmna OmV hmoVmZm {XgVmo. Zdam ~mH$mom
Km~aVmo. Pwaimbm Km~aVmo. nU S>m|Jamgmam gH$Q>mbm ~mB XmoKmm BJmowio N>moQ>r N>moQ>r mMr {ZamJg ~mi AmB-
H$YrM Km~aV Zmhr. EdT>r eVr Oa XodmZo ~hmb Ho$br d{S>bmm ombm wH$VmZm {XgVmV. mmbmV m ~mimMr
Agob Va AmnU nwf hmoD$Z H$go Mmbob? AmoT>mVmU ~KdV Zmhr. Ia Va wbmZm XmoK hdo AgVmV. nU
wbtZm Iyn {eH$dm, gJm H$mjomV nmR>dm. Vr ~mbdmS>mda nmQ>m bmJmV AmBH$S>o amhUmm wbmZm
emm {eIamda OmD$Z nmohmoMy Xo. nU {Vbm ^mZ m. d{S>bmZr ^oQy> Zo. d{S>bmH$S>o amhUmm wbmZm AmBZo ^oQy>
Am{U EH$ dm H$YrM hUy ZH$m Myb Am{U yb mV Zo. m XmoKmm ^mS>UmV wbmMo ~mbnU hadVo. ~mH$m
~mB dfmZwdf} AS>H$bobr Amho. {Vbm AmVm ~mhoa H$mT>br {~ZYmVnUo gmJVmV r gj Amho. bm nJma Iyn Amho.
nm{hOo. mMm AW ho gd H$$Z {Vbm {VMr dV AmoiI r mPo ~mi d{S>bm{edm dmT>dy eH$Vo. bm H$moUmMrM
{ZmU H$aVm Ambr nm{hOo. JaO Zmhr. nU Vg Zmhr. d{S>b hm gwm EH$ hidm
Ao[aHo$V {eH$mbm Jobom wbtZm, ZmoH$ar H$aUmm H$monam AgVmo. mS>rda KoD$Z WmonQ>gmR>r AmB Agmdr
wbtZm gd H$mo {VWo dVMr dV H$amdrM bmJVmV. bmJVo. nU Immda KoD$Z WmonQ>mgmR>r d{S>b AgmdoM
$aH$ EdT>mM Amho H$s {VWo $V bmBQ>m Mwbrda dnmH$ bmJVmV. {OWo m {VMm Zdam gZr Agob, mMo dVZ
H$amdm bmJVmo. AmVm $ma Va nwfmZmgwm VS>OmoS>rZo m mo Zgob Va wb dVnUo dmT>dUo, H$mmMm dmna H$aUo
nVrV KamV ghH$m H$amdoM bmJUma Amho. hUyZ rmMr mo Amho. nU AmO ~mH$m nwfrnUmZo dmJV Agmwio
O~m~Xmar H$YrM H$r hmoV Zmhr. mZm AmVm mVdmMr O~m~Xmar ZH$mo. H$arAagmR>r
gm{dr~mB w$bo mZr {ejUmMo Xma Amnmbm moH$io hUyZ ~mimMr O~m~Xmar mZm ZH$mo Amho. BOr{Z[aJ
H$$Z {Xbo. gm{drbm Imr hmoVr EH$ r {eH$br H$s Pmbom wbtZm H$mmM BVH$ AmoP Amho H$s Ka, wb
Vr Amnm wbmZm Cm [aVrZo KS>dUma Amho. EH$ AmB Am{U dVMo H$arAa m gJmZm m XU {Vbm H$R>rU
{eH$br Hw$Qw>~ {eH$dUma Amho. Or Hw$Qw>~dWm gnyU OmV Amho. ghm {hmM ~mi nmiUmKamV Am{U ghm
OJmV gd loR> Amho Vr {Q>H$dmgmR>r KamVrb r gj dfmM EImm {Zdmgr emioV Q>mH$b OmV. m ~mimbm AmB
hdr. g hdr. ho Oa {Q>H$dmM Agob Va rM {ejU ~m~m hdo AgVmV. mMr KamMr AQ>M|Q> H$r hmoV OmVo.
{VmgmR>r, {Vm Hw$Qw>~mgmR>r hdnyU R>aUma Amho. nmpMmmm amhUrmZmMo AZwH$aU H$aVmZm ~oS>$
gm{dr~mBMm r {ejUmnmR>rmJMm Coe $maM Wowiogwm wb EH$bH$m|S>r hmoV AmhoV.

EH$ XgmMm of H$$Z H$moUVmhr mUyg, H$moUVohr amQ> {OdV amhM eH$V Zmhr.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 39
EH$m gmV dfmm wbmbm mm
AmBZo mbm Hw$erV mdo, Pmondmdo,
AJmda hmV Q>mHy$Z mm H$amdr,
Ago dmQ>mMo. nU m AmBbm m
m gJm JmoQ>r H$ambm ZmnmgyZ
AmdS>V ZhVo. {Vmer ~mobVmZm {Z~Y nYoMm {ZH$mb
bjmV Amb H$s m gJm JmoQ>r ^maVaZ S>m. ~m~mgmho~ Am~oS>H$a mm 125 m OVr
{Vbm Owm {dMmagaUrm dmQ>V dfm{Z{m {ddoH$ {dMma Ammo{OV amVar {Z~Y nYoMm {ZH$mb
hmom. H$mi ~Xbbm Amho. gH$ma nwT>rb mUo...
~XbV Mmbbo AmhoV. nU AmBMr W : hoe ~~Z VmH${nao, N>moQ>r Car, AH$mobm
^y{H$m ~XbyZ H$go Mmbob, AmB {Vr : {dbmg gVmof {eIao, ^m ZJa amoS>, ZmXoS>
hr AmBM AgVo. {VmwioM VVr : A^ {XZH$a mZo, hma noR>, gmVmam
AZoH$ hmnwf KS>bo AmhoV. KS>V CmoOZmW :
AmhoV. B{VhmgmV S>moH$mdbobgwm 1. {XVr wHw$X {e$S>o, gJoda, mboJmd, {Ohm Zm{eH$
AmVm wbtZm AmdS>V Zmhr. mZm Vr 2. mObr Coe e|S>o, VmgdmS>r, Vm. nmamoim, {O. OiJmd
{Xbobr CXmhaUo nQ>V ZmhrV. 3. Hw$. CH$fm Cd WmoamV, gmobmnya
AmB hr Mmodrg Vmg AmBM AgVo. Q>rn : m {Z~Y nYoVrb {dOomZm nm[aVmo{fHo$ d gh^mJtZm
{VmV EH$ {ejH$ AgVmo. Vmo OmJm mUn nmoQ>mZo / Hw$[aaZo nmR>dV AmhmoV.
R>odmdm bmJVmo. wbto XodmZo ~hmb
Ho$bobo JwU BVHo$ gm XoUmao AmhoV.
Vo H$r H$$Z {VZo nwfr hmoD$ Zo.
amUr br~mBZr BJOmer bT>m
ZdrZ nwVHo$
{Xbm. XmmoXabm nmR>rer ~mYyZM, {ddoH$mZX H|$ amR>r H$meZ {d^mJmm dVrZo dmr
Am{hmXodtZr nmg dfmMm {ddoH$mZXmm {em ^{JZr {Zdo{XVm mm 150 m
amH$ma^ma Ho$bm. Hw$Qw>~mVrb gH$Q>mZm OVr dfm{Z{m "qMVZ ^{JZr {Zdo{XVmMo' m ZmdmZo
VmoS> XoD$ZM Am{U nwmm Ohm{JarV 4 nwVH$mMm gM H$m{eV hmoUma Amho.
Amnbm wbJm OmUVm amOm ~Zdbm H$meZ : AmQ>mo~a 2017
Vmo {OOmD$Zr. m gd rm hUOo H$meZnyd Zm|XUr : 15 AmJQ> 2017 nV
ZoVd, H$Vd, mVdmMr AmXe gMmMr yi qH$V : 700/-
CXmhaUo AmhoV. dmr {ddoH$mZXmm H$meZnyd Zm|XUr : 500/- + nmR>dUr IM 100/-
AmBZo ^wdZodar mVoZo Za|mbm KS>dbo Vo oH$ gMmgmR>r
^JdmZ lrH$UmMm XmIbm XoD$ZM. m qMVZ ^{JZr {Zdo{XVmMo
rmZr Xmohr ^y{H$m Cm KS>dm. ^mJ 1 : y{dfH$ qMVZ & S>m. gw{M nmS>o
m Hw$R> H$r nS>m? hUyZM rZo ^mJ 2 : amQ>{dfH$ qMVZ & gm. Um{bZr {MVio
rYrb eVr AmoiImdr. mbm ^mJ 3 : {ejU{dfH$ qMVZ & lrVr dUbVm {^erH$a
nwfr AmH$ma wirM XoD$ Zo, nwfmm ^mJ 4 : H$boMm B{Vhmg & lrVr Am{XVr hS>uH$a
jVoZo H$m H$$m nU nwf hUyZ
ZmoXUr Odim {ddoH$mZX H|$ emIoV H$$ eH$Vm.
Zho.
gnH$ : 9881061686

gKQ>Z H$memMo Jw{nV Amho gamMm A^md.


40 &H${ddo
{ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ &{deo
40fmH$

{hVJwO

Vwhmbm bmoH${` hm`Mo`?


_m`mH$S>o `oUm`m AZoH$ VU _wbm-_wbtZm _r hm Z {dMmabm. `oH$mMo Cma AWmV "hmo'
AgoM hmoVo. Vwhmbm bmoH${` hmo`mgmR>r H$moUVo JwU AJr ~mUdm`bm nm[hOoV? `m Zmbm
gdmZr AZoH$ H$mao Cmao [Xbr. ~hVoH$ Cmam_YyZ Ago [XgyZ Ambo H$s, `m`m
_ZmV `m~m~V \$maM AnQ>Vm Amho. H$mhr Cmao Aer hmoVr. CXm. Mm[a`dmZ Agbo nm[hOo, eya
Agbo nm[hOo, ~w{_mZ Agbo nm[hOo, [Xgm`bm MmJbo Agbo nm[hOo, _hdmH$mjm Agbr nm[hOo.
ngo Agm`bm hdo, Xg`mZm _XV H$am`bm hdr dJao dJao.

a. b. H$aXrH$a
S>m|{~dbr`m EH$m _wbrZo _m N>mZ Cma [Xbo. Vr hdoV. `m`m AmdS>r{ZdS>r, `mMr gwIX:Io, `mMr
hUmbr, Vw_`m AmOw~mOy`m _mUgmV Vwhmbm bmoH${` dZo `mMr _m[hVr H$$Z `m. {VIQ> nXmW AmdS>Um`mg
hm`Mo Agob Va `mZm Vwhr AmdS>m`bm nm[hOo. bmoH$mZr Vwhr 1 [H$bmo lrIS> ^oQ> [Xbo Va Vmo _mUyg [admOmZwgma
Vwhmbm ngV Ho$b H$s _JM Vwhr bmoH${` hmoVm. _r Y`dmX hUob nU Vw_`m ^oQ>rMo `mbm H$_r Awn dmQ>ob.
_ZmV`m _ZmV {Vbm 10 nH$s 10 JwU [Xbo. `mCbQ> EImXm M_M_rV AnXmW [X`mg Vmo AJXr
1) Vw_`m AmOw~mOyMo bmoH$ Vwhmbm AmdS>m`bm Iye hmoD$Z OmBb. WmoS>`mV, _mUgmMr Zg AmoiIm`bm

H$moUVohr H$m VrZ AdWmYyZ nwT>o OmV AgVo. Cnhmg, {damoY, Am{U dmJV.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 41
{eH$m. H$moUVmhr bmoH${` ZoVm bmoH$mMr JaO AmoiIyZ hQ>bo Va "Q>oeZ' dmT>Vo. `mCbQ> N>mZgm {dZmoX gm{JVbm
H$m`H$_mMr AmIUr H$aVmo. `mV _ZmoaOZ jomVrb bmoH$ Va VUmd EH$X_ {ZdiVmo. {dZmoX~wr AgUmam _mUyg
gdmV nwT>o AgVmV. `mnmR>monmR> amOH$maUmVbo bmoH$ A`jnUo Ago gmJVmo H$s, OrdZ gwXa Amho, Vo OJm
AgVmV. `mMm AmZX bwQ>m. _V Y_mb H$am. `m Hw$Qw>~mV _mUgo
2) OJmV `oH$mbm `mZo Ho$bo`m MmJ`m AmZXmZo hgV ZmhrV VoWo VUmd AgVmoM. Oohm Vwhr
H$m_mbm nmoMnmdVr {_imbobr AmdS>Vo. dmWu Am{U Vw_`m {dZmoX~wrZo (dmVmdaUmV) bmoH$m`m _ZmV AmZX
H|$[V _mUgmZm `mZm _XV H$aUm`mZm "W`y' hU`mMohr {Z_mU H$aVm Vohm Vwhr ghOnUo bmoH${` hmoVm. bmoH$
{Odmda `oVo. dV:_`o _Jwb AgUmao bmoH$mZm AmdS>V Vw_`m AmJ_ZmMr dmQ> nmh bmJVmV.
ZmhrV. EImmZo MmJbr H$m_{Jar Ho$br Va Vr AmoiIm, 5) Vw_`m ~mob`mgmR>r`m Vm|S> CKS>`mda Vw_Mr
_moO_mn H$am d `m~m~V gH$mam_H$ ~mobm. Xg`m`m bmoH${`Vm \$ma Adb~yZ AgVo.
MmJ`m JwUmMr XIb `m. 1) Vw_`m dV:~b, dV:`m AmdS>r{ZdS>r~b
OJmV`m `oH$mH$S>o MmJbo JwU AgVmV. Vo nhm`bm OodT>o H$_r ~mobmb VodT>r Vw_Mr drH$mamhVm dmT>ob.
{eH$m. `mMo H$mVwH$ `mo` H$mao H$am. `m[R>H$mUr ZwgVo JmoS> g_moa`m~b ~mobmb Va g^mfU hmoBb. Vw_Mo g^mfU
JmoS> ~mobUo, ImoQ>r VwVr H$aUo Q>mimdo. AemZo m_m{UH$ Mmby AgVmZm BVam`m MmJ`m JwUmMr egm H$amb Va
_mUgo XamdVmV. bmoH$ Vwhmbm OmoS>bo OmVrb. Vwhr MmJbo lmoVo Agmb Va
Lonely people build barricades around MmJb g^mfU hmoD$ eH$V. g^mfU H$aUmao XmoKohr ~mobUmao
themselves instead of bridges. Learn to build Agbo Va H$moUr H$moUmM dm` nwao hmoD$ XoV Zmhr. H$moUr
bridges by learning to smile instead of frown. H$moUmM EoH$V Zmhr. g`m Q>rhr MZobda hmoUm`m MMm
3) Vwhr AmOw~mOy`m _mUgmMo {_ ~Zm. Xg`mZm AmH$VmionUm`m gXamV _moS>VmV. `oH$ amOH$s` njmMm
`m`m N>moQ>m N>moQ>m AS>MUrV _XV H$am. `mVyZ dVm MM}gmR>r KoVbo`m {df`mVrb `m njmMr ~mOy
EH$_oH$m~b g[XN>m {Z_mU hmoVo. Vw_`mer ~mobm`bm _mS>Vmo BWn`V R>rH$ Amho. nU AmnU KoVbobr ~mOy \$V
`oUmam [H$dm Vw_Mo eoOmanmOmaMo bmoH$ `mMm dmW g` Amho, Agm H$mJmdm H$aVmo Vohm AmH$VmionUm gw$
gmY`mgmR>rM Vw_`mer ~mobVmV Agm Jh _ZmV R>ody hmoD$Z ojH$mMo MMm EoH$`mVbo dma` gnVo.
ZH$m. Amn`mda hmoD$ eH$Um`m AZoH$ gH$Q>m_`o nmo{bg 2) Vwhr [H$Vr ~mobVm? Iyn H$_r H$s Iyn OmV!
[H$dm Hw$bwno `m`mda AmnU {dg~Vmo. eoOm`mer [H$dm Vwhr H$go ~mobVm? _ZmnmgyZ H$s dadaMo! `m XmoZ
B_maVr_Yrb BVamer gbmo`mMo, {Ohm`mMo g~YM Zm`m AZwfJmZo dV:Mo {ZarjU H$am d dV:`m
Amn`mbm gH$Q>mer _wH$m~bm H$a`mMo ~i XoVmV ho bjmV ~mob`mV `mo` Vmo ~Xb H$am.
`m. Be a friend and you will have friends. 3) gm_m` g^mfUmMo {df` gmYmaUnUo VrZ H$mamV
EH$ BJOr boIH$mZo `WmWnUo hQ>>bo Amho H$s, _moS>VmV. 1) _mUgm~b 2) KQ>Zm~b 3) H$nZm~b
It is one of the beautiful compensations of (Vdm~b) ~mobUo Ago Vo VrZ H$ma AmhoV. ^mdwH$ d
life that no man can sincerely try to help another, An[and _mUgo g^mfUmV _mUgm~b ~mobVmV, Ago
without helping himself. g^mfU Q>miUo `mo` AgVo. H$maU XmoZ _mUgo BVam~b
4) bmoH$[` hmo`mgmR>r bmJUmam nwT>Mm _hdmMm qZXm [H$dm VwVr `mM dnmV ~mobVmV. amoO`m OrdZmV
JwU hUOo {dZmoX~wr. EImm KQ>ZoH$S>o IoiH$anUo ~KVm ~hg` _mUgo BVa _mUgm~b d KQ>Zm~b ~mobVmV.
`oUo \$ma Amd`H$ AgVo. `m_wio AZmd`H$ VUmd `oV \$maM WmoS>r _mUgo ZdrZ H$nZm, ZdrZ {dMma `m~m~V
Zmhr. AZmd`H$ VUmdmMm Zme H$a`mMo h`ma hUOo ~mobVmV. bmoH$mMo Z g_OyZ KoD$Z, _mZ{gH$Vm g_OyZ
{dZmoX. {dZmoXmV gJio gmrb Pmbo, _moR>_moR>mZo hgbo Va KoD$Z {df`mMr _mS>Ur doJ`m nVrZo H$aUmar _mUgo
doJioM MmJbo dmVmdaU V`ma hmoD$Z AmZX {Z_mU hmoVmo. bmoH${` hmoVmV. ^maVmMo _mOr nVYmZ AQ>b{~hmar
VUmdmImbr Agbo`m _mUgmbm "Q>oeZ KoD$ ZH$m' Ago dmOno`r Am{U g`mMo nVYmZ Za| _moXr `m_wioM bmoH${`

^maVmMr amQ>r EH$mVm hUOo {dIwabom AmmpH$ eVrMo EH$rH$aU.


:-
42 &H${ddo
{ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo

{dH$mg
fmH$ &{deo
42fmH$
. .
Pmbo. A_o[aHo$Mo A`j Amo~m_m `mM H$mao bmoH${`-H$maU AgVo
Vo gXmo[XV CnXoe
-
AmhoV. 2014 `m {ZdS>UwH$mnydu [Xbr`m {V{R>V Aem. H$arVamhVmV, CnXoe H$$Z

lram_ H$mboO`m OmU`m {dm`mg_moa ^mfU H$aVmZm H$$Z Z {~KS> bo`m _wbmZm
,

`mnma, _yb^yV gw{dYm, pH$b S>ohbn_|Q>, naamQ> YmoaU, gw Yad`mMm Lx,Lhmd`Z H$aV
{dH$mg `m g~YrMo ZdrZ {dMma _moXtZr _mS>bo. Vo {dMma amhVmV. _wbm-_w btg_moa Xg`m
,,

{dm`mZm \$ma AmdS>bo Am{U _moXt`m bmoH${`Vobm ^aVr _wbm_wbtMo Jw UJmZ H$aVmV. hUyZ
oqhmbhokd.,
Ambr.nVYmZ Pm`mdahr _moXr ZdrZ ZdrZ nU bmoH$m`m _w bm-_wbtZm , `mMo nmbH$ AmdS>V
XZ[XZ OrdZmer g~{YV {df`mda ~mobVmV d OZVoMo bj ZmhrV. hr Jmo
Q> Oohm nmbH$m`m

{VH$S>o doYVmV. CXm. Ka Ka emMmb`, dN> ^maV, ~oQ>r bjmV `oVo Vo Snc`x,
hm `mZm \$ma _moR>m

~Mmd ~oQ>r nT>mAmo, OZYZ `moOZm, `moJ{ejU, A{dab YH$m ~gVmo . CnXo
, e. H$aUmam,

JJm {Zb JJm, dJao. bmoH${`Vm {ZaVZ R>od`mMm hm EH$ Xg`mMo gVV Xmof XmI{dUmam
,


`moJ gwm Agy eH$Vmo. H$Yrhr bmoH${`
,.
hmoV Zmhr.
,
AmJJmS>rbm AnKmVm Pmbm, nmo{bg BnoQ>aZo gphg AJXr
dV:`m Rntk.
_wbm-_wbt_`ohr

[ahmha_YyZ dV:da Jmoir PmSy>Z Am_h`m Ho$br, AmVmn` V dU Z Ho$bo`m ~m~r

Zonmi_`o \$ma _moR>m ^yH$n Pmbm, _w~m n[agamV B_maV g` AmhoV. H$maU
AZoH$m`m

H$mogiyZ 70 _mUgo R>ma Pmbr, ^maVr` g`mZo _m`_ma`m Am{U AZoH$ dfm `m {ZarjUmVyZ


hrV {e$Z A{Vao`mZm R>ma _mabo. `m gJ`m KQ>Zm Ambo `m Amho V
,.
.
AmhoV. KS>Um`m KQ>Zm dV AgVmV. KQ>ZmH$S>o nmh`mMm Varhr `m
EImm
,
PmS> m bm

`oH$mMm dV:Mm Q>rH$moZ AgVmo. hm Q>rH$moZ KS>Um`m `oUm`m nmZm \w$bmgma`m AmhoV.

KQ>ZmZm AW XoV AgVmo. `mVyZ _Vo V`ma hmoV AgVmV. `mMo _yi H$emV Amho? `mMo Cma
Qdk`shnm,
hUyZ `mZm bmoH${` hm`Mo Amho, OmVrV OmV bmoH$mMo emoY`m{edm` ho _ZmoJV AnyU
o_ gnmXZ H$am`Mo Amho, Aer _mUgo KQ>Zmda OmhranUo amhUma Amho. EoVao` ~mUmV `mMo
^m` H$a`mMo Q>miVmV, Vo dVwpWVr _mS>VmV nU Amnbo Cma gmnS>Vo. `mVrb EH$m _mMm AW Agm Amho,
_V ghgm `V H$aV ZmhrV. _r dV: mUmg nm[hbo Amho. Vmo gd B[`mZm
4) ~mM OUmZm OJmdoJ`m bH$~r Am{U gd`r nmofH$ AgyZ A{dZmer Amho. Vmo {^ {^ _mJmZr
AgVmV. g^mfU H$aV AgVmZm `m bH$~r_wio g_moaMm ZmS>r, ZmH$, Vm|S> `m`m_mJ} earamV doe H$aVmo.
_mUyg \$ma AdW hmoD$Z Oam doimZo CRy>Z {ZKyZ OmVmo. earamV Vmo dm`w$nmZo AgVmo d ~mS>mV gw`$nmZo
S>moio {_MH$mdUo, H$S>mH$S>m ~moQ>o _moS>Uo, T>oH$a XoUo, AgVmo. _mZdmV `m mUVdmMo ~mh` AgVo hUyZ
g_moaMm _Zw` ~mobV AgVmZm Xg`mbm \$moZ H$aUo, [H$dm Vmo loR> Amho.
_mo~mBbda H$mhr Var H$arV amhUo, ZmH$ H$moaUo, ZImVbm IamoIarM mU hr H$m_YoZw Amho.
_i H$mT>Uo, XmV H$moaV amhUo. `m JmoQ>r Ho$`mg g_moa`m `m mUe[V`m \w$aU nmd`m_wio {dMma
_mUgmg gVmn `oVmo. gwMVmV. _hmZ {dMmadV AWdm ~b mUeVrYmar
H$mhr An_mZmnX dmQ>Um`m JmoQ>r hUOo g^mfUmV `pV Y`dmZ, g_OwVXma d emV AgVo.
{e`mMm dmna H$aUo, g^mfUmV $Mr Zg`mMo XmI{dUo `m mUeVr YmaU H$aUmar `Vr Am_{ddmgmZo
JmoQ>r `ZnydH$ Q>mim`bm nm[hOoV. ^anya, gXdVZr, hgV_wI d I`m AWmZo AmpVH$
5) OJmVbr gJ`mV gmonr JmoQ> hUOo CnXoe AgVo. WmoS>`mV `m H$moUmH$S>o ~i mUeVr
H$aUo. OJmVbr gJ`mV AdKS> JmoQ> hUOo CnXoe gwgH$mamgh Amho VmoM bmoH${` hmoVmo.
Z H$aUo. nmJS>mdWoVrb _wbm-_wbtZm `m`m
AmB-d[S>bmMm Iyn amJ `oV AgVmo. `mMo EH$_od

qhX Zmbm Ym{H$ AmXemhZ A H$moUVmhr AmXe loR> dmQ>V Zmhr.


{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 43

Y hm ^maVmMm mUda Amho Am{U H$rVH$r {VH$ma hm AmMm mJ Amho.


44 &H${ddo
{ddo H$ {dMma {H$emo
{dMma {H$emoar {dH$mgar{deo
{dH$mg
fmH$ &{deo
44fmH$

XmoZ _hdmMr Vdo g_


aUmV Agy m :
{ejU hUOo _Zw`mVrc
A{^OmV nyUdmMo
H$Q>rH$aU.
dmr {ddoH$mZXmMo
Y_ hUOo _Zw`mVrc
A{^OmV {X`dmMm
{dMma mmM eXmV
Am{dH$ma. ZH$mam_H$ {dMma _mUgmcm Xw~c ~ZdVmo
JwMo H$m_ EdT>oM H$s, A_yH$ H$$ ZH$mo, V_yH$ H$$ ZH$mo, Vwcm A_yH$ O_Uma Zmhr, Vy
nyUd Am{U {X`d _wI Amhog Aem H$maMo ZH$mam_H$, C_oX IM{dUmao {ejU _mUgmcm
`m`mH$S>o OmVmZm Or {Z:gd H$aVo. Oo AmB~mn _wcm`m _mJo "A`mg H$a', "A`mg H$a'
gmYZm H$amdr cmJVo, `m hUyZ Qw>_Uo cmdV AgVmV `mMr _wco h_Img CZmS> hmoVmV. Vy _yI
gmYZoV `oUm`m AS>MUr Amhog Ago hUyZ Vwhr _wcmcm {hUdco Va Vmo h_Img _yI hmoBc. Vwhr
Xya H$aUo. BVHo$M H$am _wcmer JmoS>`mZo ~moccmV, `mZm mogmhZ {XcoV Va Vr `WmdH$me Cm_
Am{U Wm~m. nwT>Mo gmao JVr H$aVrc. Amn`m _wcm`m~m~V ho Ogo Iao Amho, Vgo dMm[aH$
H$a`mMo Xm{`d na_ nmVirda `mMo {ejU Mmccoco Amho `m`m~m~Vhr Iao Amho. Vwhr
oamH$S>o Amho. nwfmWu, AmemdmXr {dMma cmoH$mZm {XcoV Va Vo {dMma Vo MQ>H$Z Am_gmV
H$aVrc Am{U I~ranUo C^o amhVrc. ^mfm Agmo H$s gm{h` Agmo, H$m`

^maVr nwZWmZmMr EH$m AmYma {ebm hUOo m Ymm AmXemm ^H$ nmmda amQ>mg gK{Q>V H$aUo.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 45
Agmo H$s H$coMo jo Agmo, `m jomV cmoH$m`m hmVyZ MwH$m g_OyZ `mdo, ZVa EH$mJ {MmmZo H$moU`mhr {dcmo^ZmH$S>o
Pm`m Va `mda ~moQ> R>ody Z`o. `m_wio _mUgmMm VoOmo^J cj Z XoVm AmnU Amn`m AV`m_r Oo g` Amn`mcm
hmoVmo. _mUgm`m {R>H$mUr Oo MmJco Amho Vo hiwdmanUo \ Jdgco Amho `mMm {dH$mg H$amdm. H$mhr doim Ago hmoVo
w$c{dco nm{hOo. Amhr `mZm H$dS>r_mocmMo g_OV hmoVmo, H$s, EImXr H$nZm Amn`mcm ZdrZ, gwXa dmQ>Vo. {V`m_mJo
`m`mVrchr Xodd lram_H$UmZr OmJo Ho$co Am{U `m`m AmnU H$mhr H$mi YmdVmo. _J AmUIr EImXr Zdr H$nZm
OrdZmMr {XemM ~XcyZ Q>mH$cr. `m`m {ejUmMr hr nV Amn`mcm ZdrZ, gwXa dmQ>Vo. {V`m_mJo AmnU Ymdy cmJVmo.
Acm{H$H$M hmoVr ! Aem_wio Amn`m e$s {dIwa`m OmVmV. hUyZ EH$M Jmo>
`edr OrdZmMo ah` H$am`cm `m Am{U Vr eodQ>n`V VS>rcm `m. _`oM gmoSy>Z
C AmXemMo \w$aU XoD$ ZH$m. EImm `mgmZo Omo doS>m hmoD$ eH$Vmo `mcmM
Amn`m Zm`y_YyZ H$m`e$sMo Oo \w$aU hmoV AgVo g`m`m H$memMo XeZ KS>Vo. `m H$nZoer Ioi, `m
`mcm AmnU H$m` hUVmo. nU {OWo {dMma Zmhr {VWo H$m` H$nZoer Ioi Ago Oo H$aVmV, `mZm H$mhrM gm` hmoV Zhr.
H$go hmoBc ? hUyZ Vw_Mo AV:H$aU am{Xdg C AmXemZo, _|Xycm Oam CmoOZm {_ioc; nU ~mH$s H$mhrM Cn`moJ Zmhr.
lo> \y$VuZo ^$Z amh Xo. hUOo Vw_`m hmVyZ _moR>o H$m` EH$ `o` drH$mam Am{U Vw_Mo OrdZ `m`m `mgmV
KS>oc. aJyZ OmD$ Xo ! `mZt-_Zt-dZt `mMoM qMVZ ^$Z am{hcoco
AmH$me Va AmnU gmaoM nmhmVmo. O{_Zrd$Z ganQ>Um`m Agy Xo. _mm, Zm`y, Zgm, earamMo AJ-`J `m gdmVyZ
EImm JmSw>imcmgwm AmH$me {XgVo. nU Iao hUOo Vo `m `o`mMoM \w$aU Agy Xo. ~mH$s gmao H$mhr gmoSy>Z m. hmM
Amn`mnmgyZ {H$Vr Xya Amho ! Amnco `o` VgoM gwXya Agco `emMm _mJ Amho. _hmZ gV-gnwf Aem `mgmVyZM KS>co.
nm{hOo, Varhr Vo m H$a`mMr AmH$mjm _m Amn`m _ZmV ~mH$s gJio ZwgVoM dmMmdra AmhoV ! `e {_i{d`mgmR>r
gXd OmJr Agcr nm{hOo. _cm ^modVr {XgVo Vo Ago H$s, AWH$ {V{Vjm Am{U XwX` BN>me$s cmJVo. {X` `o`mH$S>o
ho gd cmoH$ AYmamV MmMnS>V AmhoV. `m`m S>mo`mg_moa OmUmam Agm Vndr hUVmo, "_ZmV AmUco Va _r gmam gmJa
H$mhr `o`M Zmhr. g_moa H$mhr `o` R>odyZ H$m_ H$aUmam _wZ` {nD$Z Q>mH$sZ ! _m`m BN>oZo _hmndVmMo MyU hmoBc !' Agm
hOma MwH$m H$arc Ago JhrV Yaco Va `o`ey` _mUyg nmg Cgmh, Aer BN>me$s m H$am ! A{n[a{_V l_ H$am. _J
hOma MwH$m H$arc. hUyZ S>mo`mg_moa H$mhr `o` AgUo \$ma Vwhmcm Agm` Ago H$m` Amho ?
Amd`H$ Amho. gVV `o`qMVZ H$aUo, `o`ldU KS>Uo _hmdra hZw_VmMm AmXe R>odm
`mVyZM VZ-_Z-OrdZmV `o`mMm gH$ma T> hmoVmo. `mMo _hm~cr hZw_mZ hm Vw_Mm AmXe Agcm nm{hOo.
\w$aU Amn`m Zgm_YyZ, a$m`m W|~mW|~mVyZ Am{U amo_ lram_MmMr Amkm hmoVmM `mZo gmJa nma Ho$cm ! `mcm
mamo_mVyZ dmh cmJVo. Oohm X` `o`-{dMmamZo ^$Z CYiV Or{dVmMr coe_m Var qMVm hmoVr H$m` ? "{OV|{`_ ~w{_Vm
AgVo Vohm eXhr VgoM C_Q>VmV Am{U H$Vrhr o[aV hmoVo. d[a>_' Ago `mMo dUZ H$aVmV. `mZo nyU B{`O` Ho$cm
dmVrMm qencm hm hmoVm Am{U Vmo {dcjU kmdV hmoVm. dm{_godoMm hm AmXe
qhXwWmZmV EH$ gwXa cmoH$H$Wm Amho. dmVr Zjm`m Vwhr dV:nwT>o R>odcm nm{hOo. _J `mVyZM OrdZmVrc BVa
doir Omo nmD$g nS>Vmo `mMm W|~ Oa CKS>co`m qen`mV AmXemMm Am{dH$ma hmoBc. Jw`m AmkoMo {Z:eH$ nmcZ
nS>cm Va `m W|~mMm _moVr hmoVmo. qen`mcm ho _mhrV AgVo. Am{U H$R>moa ~M`mMo AmMaU hoM `epdVoMo ah` Amho.
hUyZ dmVr Zj AmH$memV H$mey cmJco H$s, Vmo qencm _hmdra hZw_mZ hm EH$m ~mOyZo godoMm AmXe Amho, Va
gmJam`m n>^mJmda `oVmo Am{U AmVwaVoZo Am|Oi CH$cyZ `m XwgarH$Sy>Z ^y_S>i hcdrc Aem _J|Vw` em`-Y`mMmhr
_y`dmZ Ocq~XyMr dmQ> nmhmV amhmVmo. qen`mV W|~ nS>cm AmXe Amho. lram_mMo B> hmdo hUyZ mUXoIrc AmodmiyZ
H$s, Vmo qencm Amncm nmIm {_Qy>Z KoVmo Am{U gmJaVi Q>mH$`mMr `mMr {gVm Amho. am_godonwT>o `mcm gmao VwN>
JmR>Vmo. _J {VWo gmdH$me `m W|~mMo gwXa, VoOdr _moVr hmoVo. AJXr {ednX qH$dm ~nXgwm! Ago gdmV:H$aUnydH$
~Z{dVmo. g_nU hdo.
AmnUhr AgoM Agco nm{hOo. W_ ldU H$amdo, _J

H$moUr H$mhr H$m H$arV Agob Va mMm {dag H$$ ZH$m. Q>rH$m H$amMo gdW gmoSy>Z m.
46 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$

~mb{dhma
gw~moY dob 20
:-
gyMZm `m dobrda Amho dm_r {ddoH$mZXmMm
$mZw
gw{dMma. H$_mH mag_mZmWu

g. eX {bhm. gw{dMma
.
dmMm. AmMaUmV AmUm d AmZX {_idm.
- -
gwaoI.m H$mUo, g^mOrZJa. \$moZ 0240-2328217

_r H$moU?
,
r hmam>mVrb gmr`m ndVamJmVrb
EH$ JS> Amho. gwgnmQ>rnmgyZ gwmao 820 Lx,Lhmd
rQ>a (2700 y$Q>) CMrda Amho. amR>r ,,
gmm`m`m B{Vhmgm`o mPr EH$ Img
AmoiI Amho. N>nVr {edmOr hmamO `mZr oqhmbhokd.,
mPo WmZ Am{U hd nmhZ 17 `m eVH$mV bm Amn`m ,
am`mMr amOYmZr ~Zdbr. {edam`m{^foH$ `mM {R>H$mUr
Pmbm. {edam`m{^foH$ hm r AZw^dbobm gdlo> gJ Snc`x,
Amho. hmamOmMm am`m{^foH$ hUOo, hmam>m`mM Zho Va , .
^maVm`m B{VhmgmVrb EH$ bjUr` KQ>Zm Amho. BJOmZr ,
bm H$OmV KoV`mZVa bwQy>Z mPr ZmgYyg Ho$br. mPo ,.
mMrZ Zmd "am`ar' ho hmoVo. `wamonMo bmoH$ bm "nyd}H$S>rb ,
{O~mQ>a' Ago hUV AgV. {O~mQ>aMo R>mUo {OVHo$ Rntk.
AqO` {VVH$mM rhr AqO` d XwJ. 500 dfmnydu
bm JS>mMo d$n ZhVo. ZwgVm EH$ S>m|Ja hmoVm, Vohm bm
"am{gdQ>m' d "VUg' Aer XmoZ Zmdo hmoVr. AmH$ma, CMr
Cma `mM AH$mV BVa

d g^modVmb`m X`m `md$Z bm "ZXmXrn' Agohr Zmd


,.
nS>bo. {ZOmemhrV mPm Cn`moJ H$Xr R>od`mnwaVm hmoB.

mo`mMm wI `edVamd moao OmdirhZ niyZ `oWo `oD$Z
,
am{hbm hmoVm. {edmOr hmamOmZr 6 E{b 1656 amoOr bm

doT>m KmVbm. o {h`mV r hmamOm`m Vm`mV Ambmo.
hmamOmZr H$`mUMm gw^oXma wm AhX mMm I{OZm bwQy>Z Qdk`shnm,
AmUbm. `mMm Cn`moJ m`m ~mYH$mmgmR>r Ho$bm.

Q>rH$m H$amMr gd hr gdmV KmVH$ JmoQ> Amho. gKQ>Zm w$Q>mMo Vo EH$ hdmMo H$maU Amho.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 47
AmoiIm nmh : _mJrb AH$mMr Cmao AmoiIm nmh
mXm {^H$mBOr V H$mm $ (24 gQ>|~a 1861 - 19 AmJQ>
1936; w~B ) `m ^maVr` dmV`bT>mVrb wI {hbm Zo`m hmo`m.
`m |$M ZmJ[aH$ hmo`m. `mMm O w~BV
Pmbm. XmXm^mB ZmamoOr `m`m g{Md
hUyZ `mZr H$m Ho$bo. `mZr `wamonmV
`wdH$mZm EH$ H$$Z ^maVmbm dmV`
{i{d`mgmR>r `Z H$a`mg dm Ho$bo.
`m `wdH$mZm {~{Q>e gaH$ma`m ~mV`m
doimodoir XoV AgV. H$mmZr bS>Z`o
nwVH$ H$meZ gw$ Ho$bo. `m {deofoH$$Z
Xoe^{$na {bImU Agbo`m nwVH$mMo
H$meZ H$arV. gmdaH$amMo '1857 Mm dmV`bT>m' ho nwVH$ H$m{eV (A)
H$a`mgmR>r H$mmZr `mZm XV Ho$br. dmV` {i{d`mgmR>r PQ>Uma`m
H$m{VH$maH$mZm Am{WH$ XVrgh A` H$maMr XV `m H$aV. 1907
gmbr OZrV`m Qw>Q>JmQ> `oWo AmVaam>s` gm`dmXr n[afX ^abr hmoVr. `m
n[afXogmR>r {d{dY XoemMo hOmamda {V{ZYr Ambo hmoVo. `m n[afXoV mXm
H$mmZr gmS>r ZogyZ d ^maVr` P|S>m KoD$Z bmoH$mZm ^maVm~b m{hVr {Xbr.
`m n[afXoV ^maVmMo {V{Z{Yd H$a`mMr O~m~Xmar mZr nobbr.
bmbm haX`mi (14 AmQ>mo~a 1884, 4 mM 1939) ^maVr`
dmV`bT>mVrb Aem H$m{VH$maH$mnH$s
`mZr naXoemV amhUm`m ^ma{V`mZm (B)
Xoem`m dmV`mgmR>r`m bT>mBV `moJXmZ
Xo`mgmR>r o[aV d mogm{hV Ho$bo. `mgmR>r
~mb{_mZmo, AmYw{ZH$
Ao[aHo$V OmD$Z `mZr JXa njmMr WmnZm ^maVm`m OS>UKS>UrV
Ho$br. `mZr dmgr ^ma{V`m`o MS> _mobmMo
Xoe^{$Mr `moV noQ>dbr `mMm AmdoJ `moJXmZ XoUmar XmoZ
Cmamoma dmT>V Jobm. H$mH$moar H$mS>mdarb `pV_do AmoiIm. `mgmR>r
Eo{Vhm{gH$ {ZU`mZVa `mZm o 1927 {_, {ejH$, KamVrb
dS>r>bYm`mMr _XV `m.
`o `mZm ^maVmV AmU`mMm `Z Ho$bm Jobm. naVw {~Q>re gaH$maZo Am{U `m`m{df`r `oH$s 50
AZwVr {Xbr Zmhr. `mZVa 1938 `o nwhm `Z Ho$`mZVa AZwVr Vo 60 eXmV _m{hVr {bhZ
{imbr, naVw ^maVmV naVVmZm dmQ>oVM 4 mM 1938 amoOr Ao[aHo$Vrb nmR>dm. Vr `m gXamV {g
{$bmSo>p$`m `m hmZJamV `oWo `mMm ah`` `y Pmbm. Xa`mZ, Vo H$$.
Am` gmOwio ^m{dV Pmbo hmoVo.
Aer Um C^r H$am, H$s Or dM{bV Agob. J H$moUr OJmo dm amo H$m MmbVM amhrb.
48 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$

Eg. nr. ZmWmZob Am{U `m`mgma`mZr


aH$mZom aH$mZo ^$Z Q>rH$m_H$ dMZo
H$m`Xm gw`dWoer
PmoS>br Varhr bH$a Amn`m {ZYmamnmgyZ
Vgy^ahr T>iUma Zmhr. `m eVr Am{U
VS>OmoS> hmoD$ eH$V
dmr H$m_ra Imo`mVyZ CISy>Z \o$Hy$Z
Xo`m`mM bm`H$s`m AmhoV. `m`mVr
Zmhr....
^maVr` bH$a H$R>moa amhrb. H$m`Xm-
gw`dWm Wm{nV H$a`mgmR>r Oo H$amdo o _[h`m`m eodQ>`m AmR>dS>mV bH$a n_wI {~nrZ
amdV `mZr nrQ>rAm` dmgWobm [Xbo`m _wbmIVrZo Ii~i
bmJob Vo I~ranUo Ho$bo OmBb. H$m`mMr
CS>dyZ [Xbr Amho. "ho Nw>no `wM Amho.. Am{U Nw>no `w ho gdmV
WmnZm H$a`m`m H$m_r H$moUVrhr
dmBQ> `w AgVo... Ago dmBQ> `w bT>VmZm A{^Zd S>mdnoMmMm
VS>OmoS> Ho$br OmUma Zmhr. Cn`moJ H$amdmM bmJVmo...' ho `mMo n[hbo R>iH$ ^m`. Xgam
`mZr Ho$bobo _hdnyU CoI Agm, "Vw_Mm ey Va Vwhmbm
Km~abm nm[hOoM, `m{edm` Vw_Mo dH$s`hr Vwhmbm X~Hy$Z
KQ>ZmMH$ Agm`bm hdoV. ho Iao Amho H$s AmnU (^maVr` bH$a) _rnyU
H$Zb ({Zdm) O`~gqgJ g`Xb AmhmoV. naVw Oohm H$m`Xm Am{U gw`dWoMm Z `oVmo
AZwdmX AU H$a_aH$a Vohm dH$s` OZVmhr bH$ambm Km~$Z ahm`bm hdr.'

mZd OmVrMo {hV H$$ B[N>UmmZr AmYr pVJV gwIX:Io, eH$sVu, ^md~Ymbm {VbmObr mdr.
{ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$ & 49

mda gdmV {VIQ> {V[H$`m {Xbr` _oOa JmoJmoB `mZr H$m`Xm - gw`dWm ajUmgmR>r
Vr H|$r` amIrd nmobrg XbmMo {Zdm Adb~bo`m A{^Zd _mJm~m~V gma_m`_mZr AH$maU
_hm{ZarjH$ E_. nr. ZmWmZob `mZr. S>o$Z hoamS> `m CR>{dbo`m dmXim{df`r gOZm {_ Xmg `m _[hbm nH$mamZo
{Z`VH$m{bH$mbm [Xbo`m EH$m boImV ZmWmdob `mZr "bH$a B[S>`Z Egog X{ZH$mV A{Ve` g_nH$ boI {b[hbm Amho.
_wImMo ho {dYmZ A`V XXdr Ag`mMo {M aJ{dbo Amho. C_a \$`mOgmR>r Alw ZmhrV H$m`? `m erfH$m`m boImV gOZm
`mM~amo~a `mZr `m {Z{_mmZo Amnbr nyduMr gKQ>Zm (H|$r` Xmg `mZr boQ>ZQ> C_a \$`mO `m`m, Hy$anUo Ho$`m Jobo`m
amIrd nmo{bg Xb) bH$amnojm A{YH$ Zr{V_moMo nmbZ H$arV h`o~mVV gdoXZerbVm ~miJ`mMr VnaVm gma_m`_mZr
Ag`mMo Z_yX H$a`mMr gYr gmYbr Amho.' Xm{Idbr H$m`? Agm OiOirV gdmb Ho$bm Amho. "XJS>\o$H$
"H$m_ra Imoao nwhm EH$Xm AemVrZo YJYJV Ag`m`m amoI`mgmR>r Orn`m g_moa ~mYbo`m \$m$H$ Xma{df`r ghmZw^yVr
H$mimV bH$a _wImZr Ho$bobo {dYmZ H$m_rar bmoH$mgmR>r XmIdUmar gV gnmXH$s`o, Ohar Q>rH$m H$aUmao boI {bhZ Am{U
XmoZ H$mao YH$mXm`H$ Amho.' hr {Zdm nmo{bg _hm{ZarjH$ XaXeZ`m nS>mda AmJImD$ {dYmZo H$$Z Amn`m ^mdZm
ZmWmdob `mZr Ho$bobr [Q>nUr A{YH$ KmVH$ Amho. `mM~amo~a `V H$a`m`m _m`_mZr boQ>ZQ> C_a \$`mO `m`m A_mZwf
ZmWmdob `mZr {Z_bH$ar XbmZr XmI{dbo`m "g`_m'Mr h`oMm {ZfoY _m Ho$di EH$m [QQ>mao Ho$bo...' `m C[ eXmV
dmImUUr Ho$br Amho. Vo hUVmV, "{Z_bH$ar Xbm`m gOZm Xmg `mZr _m`_n[S>Vm`m {dH$V _mZ{gH$VoMm nXm\$me
H$m_ra Imo`mV VZmV Agbo`m OdmZm`m H$mZm- _ZmV gXd Ho$bm Amho.
"g`_' `mM eXmMm On Kw_V AgVmo...' OUy H$mhr \$V `m {Z{_mmZo `m{df`rMr g_Vmob MMm [Z_mU
{Z_bH$ar XboM "g`_' ~miJVmV, Ago `mZm gwMdmM`o Ho$br Om`bm hdr. XJb, XJS>\o$H$ H$aUm`m [h
Amho...' "_oOa JmoJomB `mMo g_WZ `mMo Zr{VY` dmT>{d`mgmR>rM O_mdmda Jmoir~ma H$a`m`m bH$ar Xbm`m H$madmBbm
_r H$arV Amho, ho bH$a_wImZr Ho$bobo {dYmZ hUOo (H$m_ CMH$d`mMm AmQ>moH$mQ> `Z \w$Q>raVmdmmH$Sy>Z Ho$bm OmV
ramVrb) bH$amMo Zr{VY` IMbo Ag`mMrM A`j H$~wbr AgVmo. Agm Jmoir~ma KSy>Z `mdm Am{U Amnbo AmXmobZ
Amho, Aer AO~ _{ZmWr ZmWmdob `mZr Ho$br Amho.' noQ>{d`mMo {Z{_m `mVyZ {_imdo Agm `mMm Hw$[Q>b hoVw AgVmo.
gwajm XbmMm EH$ d[aR> A{YH$mar H$m_ra Imo`mV EH$_ _oOa JmoJmoBZr _m Jmoir~ma H$a`mMo H$Q>mjmZo Q>miyZ Ago
oH$mer Cm_ g_d` gmYV amQ>r` gwajoMr OmonmgZm H$a`mgmR>r {Z{_m nwa{dbo OmUma Zmhr `mMr nwaonwa H$miOr KoVbr. _m
CH$Q> H$m_ H$arV Agbo`m {d{dY gwajm `Um_`o ^oX {Z_mU Aem gJmbm goZmXbmbm ^{d`mV gm_moao Omdo bmJUmaM Zmhr
H$a`mMm Agm CKS> `Z H$aVmo ho A`V IoXH$maH$ Amho. A`V `mMr Imr XoVm `oV Zmhr. Am{U Vgo PmboM Va H$R>moa nmdbo
m_m{UH$ Am{U H$V`Xj bH$a _wImZr Imo`mVrb AamQ>r` CMb`mg n`m` amhUma Zmhr. H$m_rabm gVV Yw_gV R>odUm`m
dmr-gKQ>ZmZm [Xbo`m IUIUrV Bem`mMm YmXmV MwH$sMm H$madm`m amoIUo {ZVmV JaOoMo Amho.
AW {Vnm[XV H$$Z ZmWmdob _hme` bH$a Am{U H$m_rar Aem H$aUr H$madmBMr j_Vm nmo{bg d {ZbH$ar Xbm_
OZVm `m`mVrb H$Q>nydH$ Wm{nV Ho$bo`m Zohg~YmZm VS>m `o Zmhr `mMr bH$ambm nyU H$nZm Amho. `m_wio `m`m
nmSy> nmhV AmhoV. OZVm Am{U OdmZ `m`m_`o {Z_mU Pmbo`m hmVm~mhoa Jobo`m n[apWVrbm {Z`{V H$a`mgmR>r bH$ambmM
nana{ddmgmH$S>o Xbj H$$ZM ZmWmdob Aer {dfmar {dYmZo nwT>o gagmdo bmJob ho `mZmV KoVbo nm[hOo. Aem pWVrV
H$arV AmhoV. (Ago A`V IoXmZo hUmdo bmJV Amho.) g_`oMm JwVm dmT>{d`m~m~V nwhm nwhm amOH$s` `dWobm
ZmWmdob `m`mgmaIm CnXW gwajm A{YH$mar, Xmof Xo`mV dm Wm{ZH$ gwajm `Um`m ~moQ>MononUmH$S>o
goZmXbmMo Zr{VY` OmonmgUo hr EH$ gmV`nyU [H$`m Am{U {ZX}e H$a`mV doi Z KmbdVm ^maVr` bH$a emVnUo Amnbr
A{YH$m`mMo H$V` Amho, hoM OmUV Zgmdm `mMo {dbjU O~m~Xmar g_WnUo nma nmS>`mgmR>r Amd`H$ V`mar H$arV Amho.
AmM` dmQ>Vo. `m [H$`oV bH$a_wI Am{U `mMo ghH$mar `mM ^y{_Ho$VyZ "CndH$mar JQ>mMo bmS> Mmby XoUma Zmhr' Agm
OdmZ `m`mVrb gdmXmbm Agbo`m _hdmH$S>o S>moioPmH$ nQ> Bemam bH$a _wI amdV `mZr [Xbm Amho. `mM dV`mVyZ
H$aUmar (ZmWmdob `m`mgma`mMr) {dMmaQ>r A`V AO~ `mZr \w$Q>raVmdmmH$Sy>Z Wm{ZH$ VUmZm ~irMo ~H$ao ~Z{dbo
Am{U {dH$V Amho. OmV Ag`mMo Am{U `mnmgyZ gmYd amh`mMo gHo$Vhr H$m_rar

Amkm{H$VVo{edm eVrMo H|$rH$aU hmoD$ eH$V Zmhr.


50 & {ddoH$ {dMma {H$emoar {dH$mg {deofmH$

{ddoH$ {dMma Am`mo{OV Aer Agob


H$`mHw$_mar `mm gw{dYm
X{jU ^maVmVrb Am`mp_H$ Am{U {ZgJ gmX`mMm AzV
amh`mMr Am{U
ZOamUm nmh`mgmR>r CgwH$ Agmb Va Mbm {ddoH$ {dMma
OodUmMr Cm_ gmo`.
H$`mHw$_mar `moV gh^mJr hm !
E.gr dmg d E.gr.
Ho$hm Amho H$moU`m WimZm amhUo . 13000/- Am{U
hr `mm? ^oQ> mb? ZmZ E.gr. dmg
{X. 22 Vo 31 H$`mHw$_mar, am_oa_, Am{U amhUo . 9000/-
{S>g|~a 2017 {do_, _XwamB XeZ pbna H$moM.

AmOM Zm|XUr H$am. gnH$- 9923587423


OZVobm CoeyZ [Xbo AmhoV. amdV `mMo ho dV` bH$am`m (boIH$ H$Zb O`~gqgJ ho {Zdm d[aR> bH$ar
Am{U `m`m T>{dMmamMo XeZ KS>{dUmao Amho. H|$ gaH$mahr A{YH$mar AmhoV. gajU, amQ>r` gwajm Am{U {deofV: O_y
`m`m `m H$S>H$ dV`m~m~V H$moUVrhr {V[H$`m `V Z H$m_ra, nm[H$VmZ `m {df`mMo `oR> {dbofH$ d A`mgH$
H$$Z `m`m nmR>rer C^o Ag`mMm nQ> gHo$V XoV Amho, hr AmhoV. nOm~ `w{Zh{gQ>r`m nH$m[aVm C nXdr narjoV gwdU
g_mYmZmMr ~m~ Amho.' nXH$mgh CmrU Pmbobo H$Zb qgJ {d{dY gwajm{df`H$ g{_
`mMo gmJma AmhoV. www.defenceinfo.com)

H$amdmg bmJm hUOo H$iyZ oBb VwmV {H$Vr MS> gm Amho.


Ho$di hmamQ>mVM Zho Va
dmhoa, COZ, ~S>moXm, MooB,
{Xbr, H$mHw$mar, AUmMb
Xoe oWrb amR>r Kamohr bmoH${
R>abobo gmH${VH$ amR>r m{gH$
VIVEK VICHAR / July 2017 / REGISTERED WITH RNI NO. R.N. 46869/85
* Postal License No. SLP / 109 / 2017-2019, WPP-262 Posted at Solapur Head Office on every 1 st of the month

{ddoH$mZX Ho$mMo m{gH$ {ddoH$ {dMma


AmQ>mo~a 2017 _`o {g H$aV Amho.
am_m`Umda AmYm[aV
Xrnmdbr {deofmH$

nR>o : 150
_y` : 100/-

hm {deofmH$ A{YH$m{YH$ emim, hm{dmbo, dmMZmbo Am{U


JmnMmVtnV nmohmoMdmMr moOZm {ddoH$ {dMmaZo Ho$br Amho.
mgmR>r AmnU XoUJr XoD$Z ghH$m H$amdo, hr {dZVr.
gnH$ 8855872228

ofH$ {V,
{ddoH$ {dMma
mam - {ddoH$mZX H|$,
165 aodo bmBg, gmobmnya - 413001

Vous aimerez peut-être aussi