VISOKA KOLA CEPS CENTAR ZA

POSLOVNE STUDIJE KISELJAK

TEMA: Kreiranje baze podataka

(Seminarski rad)

Predmet: Baze podataka

Profesor: Hadib Salki

Student: Martina Guti

SADRAJ
1. UVOD..............................................................................................................................3
1.1 Baze podataka - Access..................................................................................................3

1.2 OSNOVNI ELEMENTI KREIRANJA BAZA PODTAKA U ACCESS-u...................4

1.2.1 Tabele..........................................................................................................................4
1.2.2Forme...........................................................................................................................4
1.2.3Upiti.............................................................................................................................5
1.2.4Izvjestaji.......................................................................................................................5

2. ZADATAK.......................................................................................................................7

2.1 OSNOVNE KARAKTERISTIKE APLIKACIJE............................................................7

2.1.1 Interaktivni rad..............................................................................................................7
2.1.2tampani izvjestaji...........................................................................................................7
2.1.3 Relacioni model podataka............................................................................................7
2.1.4 Izrada tabela................................................................................................................10
2.1.5 Izrada formi, upita i izvetaja......................................................................................10
2.1.6 Izrada switchboarda....................................................................................................14

3. ZAKLJUAK.................................................................................................................15

4. LITERATURA16

1. UVOD

2
1.1 BAZE PODATAKA - ACCESS

Baza podataka se definie kao organizovan skup logiki povezanih podataka (slogova) i
datoteka koji se odnosi na sline pojmove ili predmete, organizovanih za odreenu namjenu.
Znai, baza podataka predstavlja organizovanje podataka u takozvanoj integrisanoj formi gdje
podaci u bazi podataka mogu biti organizovani po vie razliitih obiljeja po kojima je mogue
primjenom odgovarajuih mehanizama baze vriti pretraivanja i nalaenje ba onih podataka
koji su potrebni. Brigu o podacima, vezama meu podacima, ispravnosti podataka i svemu
ostalom na sebe preuzima sistem za upravljanje podacima u bazi podataka (DBMS Database
Management Sistem). Svi moderni sistemi za upravljanje bazama podataka koriste relacioni
model podataka to znai da korisnik vidi bazu kao skup tabela sa slogovima, gdje je i rezultat
svake operacije nad sadrajem baze podataka takoe tabela. Pored toga relacioni model koristi
veze, odnosno relacije (relationships) za povezivanje datoteka (tabela) baze podataka u
strukturiranu cjelinu.

Microsoft Access je sistem, odnosno program za upravljanje bazama podataka. Microsoft

Access 2002 je verzija koja je dizajnirana za rad s Windowsima 95, 98/NT i XP, i stie u
okviru paketa Microsoft Office XP Professional. Ova verzija Access-a nece raditi na 16-bitnim
verzijama Windowsa (Windows 3.x).

Access omoguuje skupljanje, slaganje i organizovanje podataka kao i stvaranje izvjetaja

koji vode do poslovnih odluka. Glavne funkcionalne mogunosti Access-a su sljedee:

- Unos podataka direktno u bazu podataka ili uvoz podataka iz drugih programa.

- Sortiranje, indeksiranje i organizacija podataka na nain koji se eli.

- Brzo stvaranje izvjetaja ili priprema ispis naljepnica za pisma upotrebom svih ili samo dijela
podataka.
- Kreiranje formi kako bi manje struni korisnici mogli unositi nove podatke u bazu podataka.
- Stvaranje upita koji e reziltirati izvetajem zavisno od uslova koji su postavljeni

1.2 OSNOVNI ELEMENTI KREIRANJA BAZA U ACCESS-U

Baza podataka kreirana u Access-u sastoji se od sledeih elemenata odnosno objekata:
- tabele,

3
- forme,
- upiti i
- izvetaji
- makroi i VBA.

1.2.1 TABELE

Osnovni elemenat svake baze podataka je tabela. Svaka tabela sari kolone i redove a u
njihovom preseku nalazi se polje ili elija u koje Access smeta karakteristian podatak. Red
tabele predstavlja jedan slog koji sa svojim poljima daje grupu podataka iji je karakter
odreen kolonama tabele. Definisanjem kolone, odnosno karaktera podatka koji e se slagati u
koloni, polja u koloni se definiu i svrstavaju u odreen tip, koji moe biti: tekst, broj,
datum/vreme, logiko polje, memo polje (polje u koga se moe uneti tekst proizvoljne
veliine), polje za unos brojeva u novanom formatu, posebno polje u kome se automatski po
zapoetom unosu sloga inkrementira broj (polje AutoNumber), hiperlink polje (pokaziva na
adresu na Internetu)

1.2.2FORME

Svi podaci koji se unose u bazu podataka zavravaju u tabeli i spremni su za obradu.
Pomalo je zamorno unositi podatke direktno u tabelu, te se kreiraju posebne maske tzv. forme
kako bi se lake unosili podaci. Forma omoguava stvaranje stranice kako bi se kasnije unosili
eljeni podaci na najjednostavniji nain.

Access povezuje formu i tabelu pa podaci koji se unesu u formu neposredno se

slau u tabelu formirajui novi slog tabele. Forma za unos podataka moe sadrati slike,
komandne tastere (pritiskom na njih se aktivira neka komanda,...), moe sadrati podformu itd.

4
1.2.3 UPITI

Upit je nain skrivanja informacija koje se ele vidjeti, a da bi se informacije koje se ele
prikazati vidjele to jasnije. U tom smislu bitno je iz mnotva podataka izdvojiti samo one koji
su neophodni ne bi li se dobila egzaktna informacija. Tako se uz pomo upita mogu filtrirati
podaci kako iz jedne tako i iz mnotva drugih tabela u okviru baze podataka.

1.2.4 IZVJETAJI

Izvetaji predstavljaju elektronski oblik klasinih papirnih obrazaca koji se mogu gledati na
ekranu ili tampati na papir. Podaci prikazani u izvjetaju mogu biti izvedeni iz tabela ili iz
upita (filtrirani podaci). Kreiranje izvjetaja je veoma slino dizajniranju formi.

5
 1.2.5 MAKROI I MODULI

Makroi i moduli predstavljaju dva alata za kreiranje elemenata baze podataka pisanjem
programa. Nije rijetkost da se javlja potreba za formiranjem funkcija koje ne postoje u
Accessu, ili se grupe funkcija moraju vezati u jednu celinu, pa se za razvijanje i
automatizovanje baze podataka mora pristupiti pisanju programa. Makroima se iz konanog
skupa funkcija i naredbi automatizuje rad baze, oni se uglavnom koriste prilikom aktiviranja
nekog objekta ili dogaaja na objektu. Meutim, korienje makroa se u novijim aplikacijama
izbegava, jer se puna sloboda i funkcionalnost ostvaruju tek kreiranjem i upotrebom modula.
Objekat, modul predstavlja niz procedura i funkcija koje nisu napisani za neke konkretne
forme ili izvetaje. Access posjeduje mogunost direktne upotrebe Visual Basic-a u svrhu
kreiranja modula.

2. ZADATAK

6
 2.1 OSNOVNE KARAKTERISTIKE APLIKACIJE

AUTO-SKOLA je aplikacija koja obezbjeuje sve evidencije o stanju auto-skole,

neophodnih za organizovano i aurno voenje. Ova aplikacija prati broj korisnika koji su se
prijavili na polaganje ispita, broj dostupnih automobila, kategorija vozila, cijenu itd..
Aplikacija podrava obrade sa vie subjekata..

2.1.1 INTERAKTIVNI RAD

Glavni meni aplikacije AUTO-SKOLA obezbjeuje:

- Unos i auriranje matinih podataka roba,
- Upite na ekranu,
- Preglede na tampau,
- Prelazne i zavrne obrade, automatsko otvaranje i dr.,

2.1.2 TAMPANI IZVETAJI

- broj polaznika po instruktoru

- ko je duze od godinu dana u skoli
- nisu polozili nista
- polozili testove
- polozili voznju
- vozila na kojima su polozili voznju

2.1.3 RELACIONI MODEL PODATAKA

Na osnovu definisanog projektnog zadatka a u cilju to efikasnijeg manipulisanja

podacima, uzimajii u obzir injenicu da moe biti vie desetina hiljada podataka, potrebno je

7
izvriti organizaciju podataka. U tu svrhu koristi se metod E-R modelovanja podataka. Ovaj
model omoguuje analitiaru da identifikuje objekte i njihove veze. U smislu strukturne
analize, ovakvo modelovanje prua detalje u vezi skladita podataka i njihovih veza prema
procesima prikazanim u modelu toka podataka.

Osnovna karakteristika ovakvog modelovanja je kreiranjeentiteta odnosno pojma za koji

postoji interes da se posmatra, odnosno da se posmatraju neke od njegovih osobina. Te osobine
nazivaju se obiljeja ili atributi. Svaki od entiteta sadri odreen skup osobina gde svaka
konkretna vrednost obeleja iz skupa osobina ini podatak. Takoe u skupu obeleja postoji
podskup koji se naziva identifikator entiteta odnosno primarni klju. Svi ostali atributi iz
formiranog skupa dodatno opisuju entitet i mogu se po potrebi pojaviti kao sekundarni
kljuevi.

Entiteti se dele na objekte, osobine i veze. Ulogu objekta obino preuzimaju vrsti
(primarni) elementi sistema koji ne zavise od drugih primarnih elemenata, ali i objekti koji su
u odreenom stepenu zavisni od drugih. Osobine opisuju objekat koji se posmatra, dok su veze
posebni entiteti ili pridruene osobine koji povezuju dva ili vie objekata.

Na osnovu E-R modela identifikovani su sledei entiteti sa pripadajuim atributima:

ENTITET auto-skola

ENTITET instruktori

8
ENTITET polaznici

ENTITET vozila

Do kraja, definisano je cetiri entiteta sa definisanim atributima kao i njihovim tipovima

podataka gde se za svaki entitet utvrdio primarni kljuc.
Veze, odnosno relacije izmeu ovih entiteta prikazani su na sledeoj slici:

2.1.4 Izrada
tabela

Sve tabele su
kreirane
korienjem
Design View -a
mada Access

9
dozvoljava kreiranje tabela i uz pomo arobnjaka (Create table by using wizard)
importovanjem tabela iz Microsoft Excela -Import Table ili Link Table - arobnjak koji kreira
tabelu koja je "povezana" (znai da ta tabela nije u bazi koja se kreira ve u nekoj drugoj, ali
je mogue pozvati iz baze koja se kreira) sa nekom tabelom iz spoljne datoteke.

Kroz primjer definisanja tabele prometa prikazan je nain definisanja svih tabela koje su
formirane za potrebe kreiranja ove aplikacije. Kreirano je deset tabena sa definisanim
primarnim kljuevima, kolonama i definisanim poljima unutar tabela. Kao rezultat ovog dijela
projektovanja aplikacije stvorena je osnova za nastavak razvoja aplikacije jer sada je mogue
formirati sve ostale elemente koji ine jednu aplikaciju odnosno formirati forme za unos
podataka, upite i izvetaje.

2.1.5 Izrada formi, upita i izvetaja

Na osnovu kreiranih tabela potrebno je formirati forme za unos podataka. Naravno da se

podaci mogu direktno unositi u tabele, ali potrebno je omoguiti lak i ne smetan unos podataka
koji mogu da koriste i priueni operateri na krajnje jednostavan nain. U tu svrhu kreiraju se
forme koje sadre sve elemente jednog sloga tabele ali imaju mnogo prijatniji izgled.

Forma je komponenta baze podataka ija je funkcija interakcija sa korisnikom. Korisnik ne

vidi tabele ve forme. Forme se koriste za:
- unos podataka,
- stvaranje "switchboard"-a tj. forme iz koje se otvaraju druge forme, pokreu upiti i tabele.

Kao i kod kreiranja tabela, Access nudi vie mogunosti za kreiranje formi:
- Design view stvaramo formu od praznog prozora forme, moramo sam kreator dodavati
sve kontrole na radnu povrinu. Izgled forme zavisi potpuno od autora i njegovim potrebama
- Form wizard arobnjak pomou kojeg se moe izgraditi osnovni tipovi formi
ukljuujui i subforme.

Forme za ovu aplikaciju kreirane su uz pomo arobnjaka ali nakon to su kreirane

korienjem dizain opcije poboljavani su neki elementi kako bi forme dobile na ljepem
izgledu ali i funkcionalnocti (dodavanjem tastera za izlaz iz forme).

Za potrebe ove aplikacije kreirano je

cetiri forme od kojih devet slue za
direktno unoenje podataka u tabele

10
 Unoenjem podataka kroz forme popunjava se baza i tada se stvara mogunost za
pretraivanje podataka po razliitim kritetijumima. U tu svrhu formiraju se upiti odnosno
Query. Dakle, upit je komponenta baze podataka kojom se koristimo kada se eli nai, izvui
i/ili promeniti odreeni podatak ili grupa podataka, iz jedne ili vie tabela, pored toga oni se
mogu koristiti kao podloga za izvetaje ili forme. Ba kod kreiranja upita najvie do izraaja
dolaze kljuevi koji su definisani pri formiranju tabela. Oni sada omoguuju da se iz tabela
mogu izdvajati samo pojedini atributi, i time se umnogome olakava i ubrzava pretraga
podataka.

Takoe, kao i kod tabela za kreiranje upita otvorita se upit grupa i odabira New gde
Access nudi takoe vie izbora za nain kreiranja upita, i to:

- Design View Otvara prazan upit u koji autor sam postavlja polja koja eli u njemu.
- Simple query wizard arobnjak koji ubrzava i pojednostavljuje proces, odabira polja u
upitu (preporueno koritenje).
Za potrebe ove aplikacije kreirano je sest upita najveim dijelom za filtriranje podataka
namijenjenih formiranju izvjetaja ali i kao pomoni podatak na formama.

11
Izvjetaji se koriste kada se eli neka grupa podataka, najeedobijena kroz upite, pripremiti
za tampu. U osnovi izvetaj se ne razlikuje mnogo od forme, izuzev to je u izvjetaju
mogue samo gledati podatke.

12
 Izvjetaji se kreiraju na isti nain na koji se kreiraju i forme, znai uz pomo arobnjaka
ili direktno u Design wiev-u gde kreator aplikacije ima veu slobodu pri grafikom ureivanju
tj. slobodnije moe stavljati slike, birati izgled i boju fonta,... Pored toga u samom izvetaju
mogue je raunati sume, proseke, izvoditi totale, itd. Za potrebe ove aplikacije kreirano je
sest izvetaja.

2.1.6 Izrada switchboarda

Nakon to su na osnovu kreiranih tabela formirane forme, upiti i izvetaji potrebno ih je

objediniti u jednu jedinstvenu celinu, odnosno kreirati korisniki interface gde e na jednoj
masci na ekranu korisnika biti omogueno lako i jednostavno korienje elemenata baze. U tu
svrhu Access omoguava kreiranje forme, odnosno SWITCHBOARD-a. Ova forma kreira se
tako da pokretanjem baze automatski se pokrece Switchboard i program je aktiviran.

13
3. ZAKLJUAK
Baze podataka danas predstavljaju neizbjean alat u poslovanju svake firme. Laka
dostupnost bazama (Access u okviru Microsoft Office-a) uslovila je da praktino ne postoji
firma koja nema ma kakvu bazu podataka to je i pokazano ovim seminarskim radom radom
da se na vrlo jednostavan nain moe kreirati baza podataka koja moe da zadovolji veinu
prosenih korisnika.

Ovim seminarskim radom eljelo se pokazati osnonovni elementi kreiranja aplikacije

AUTO-SKOLA. Aplikacija sadri samo osnovne elemente auto-skole ali ostaje otvorena za
sve vrste dorada i dopuna ne bi li se mogla direktno primijeniti i prilagoditi eljama i
potrebama konkretnog poslovanja.

14
4. LITERATURA
http://hr.wikipedia.org/wiki/

http://office.microsoft.com/sr-latn-cs/access-help/osnove-baza-podataka-HA010064450.aspx

15