Alturizm

International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education - 2012, volume 1, Issue 2
ELSEVERLK (ALTURZM) VE BENSEVERLK (EGOZM)

LEYLE LGL GEERLK VE GVENRLK ALIMASI
RESEARCH ON THE VALIDITY AND RELIABILITY OF THE

ALTURISM AND EGOTISM SCALE
Yrd. Do. Dr. Grsen Topses
Gazi Eitim Fakltesi Emekli retim yesi

Uluslararas Kbrs niversitesi PDR Ana Bilim Dal retim yesi
gtopses@ciu.edu.tr
zet
Bu aratrma, simgesel ad Kendini Deerlerdirme lei olan, kiilerde Bensever (Egoizm) ve Elsever
(Alturizm) gibi iki zt ulu kiilik nitelikleri olan lein geerlilik ve gveninirliliini test etmek amacyla
planlanmtr. Aratrma srecinde nce 25 maddelik bensever ve 25 maddelik elsever kiilik niteliklerini
lmeyi amalayan toplam 50 sayda lek maddeleri oluturulmutur. Bu maddeler, Gazi niversitesi Eitim
Bilimleri ve RPD anabilim dal 12 retim yelerine sunularak, uzman grleri alnmtr. eitli dzeltme ve
eletiriler nda maddeler zerinde yeniden allm ve 50 maddelik taslak lek oluturulmutur. Dzeltilen
maddeler, Gazi Eitim Fakltesnin 100 rencisi zerinde, pilot almas olarak uygulanmtr. lek taslan
yeni dzenlenmi yaps, Uluslararas Kbrs niversitesi Eitim Fakltesinde eitim ve retim gren, yalar
19-24 olan 184 erkek, 102 kz olmak zere rehberlik ve psikolojik danmanlk, zihinsel engelliler eitimi, ve
okul ncesi blmlerinde eitim ve retim gren 286 renciye uygulanmtr. lek maddeleri; topluluku
kltr, bireyci kltrle, sosyal sorumluluu paylamada isteklilik, sosyal sorumsuzluk, beklentili yardm
davran, beklentisiz yardm davran, acil durumlarda yardm davranyla ilgili olumlu ve olumsuz
yarglardan olumutur. Faktr analizi sonucunda, faktr bulunmutur. lei oluturan maddeelerin
ayrclk gleri dnda madde-toplam (rit) ile madde alt(rjs) ilgileimleri de hesaplanm, ilgileim deerlerinin
.42 ile .83 arasnda deitii grlmtr. lgileim derlerine bakldnda ise, maddelerin gerek alt lekler
dzeyinde gerekse toplam puanlar asndan, lein lmek istedikleri nitelikleri nemli lde lme
yeterliliinde olduu sonucuna varlmtr. Buna karlk, lein, kk deiikliklerle, iki ay iinde yeniden
aratrma konusu olabilecei yargsna da varlmtr.
Anahtar Szckler: elsever (alturizm), bensever (egoizm), topluluku kltr, bireyci kltr.
ABSTRACT
The aim of this research is to test the validity and reliability of the symbolically called Self Evaluation Scale which aims to
measure the two opposing qualities of egotism and altruism in people. During this research 25 items were developed to
measure egotism and 25 more to measure altruism, constituting a total of 50 scale items. These items were checked by 12
lecturers from the Department of Psychological Counseling and Guidance (PCG) at Gazi University in Ankara Turkey. In
light of lecturers feedback, the items were revised and thus the fifty item scale was formed. The revised items were tested on
100 students from the Gazi Faculty of Education as a pilot study. The revised scale was administered to 286 students, 184
male and 102 female, aged between 19-24 from the departments of PCG, Preschool Teacher Training, and the Program in
Education of Mentally Disabled in the Faculty of Education, Cyprus International University. Items of the scale comprised
pluralistic culture, willingness to share social responsibility with individualist culture, social irresponsibility, help with
expected behavior, help without expected behavior, and positive and negative attitude toward help in emergencies. Three
factors were found as a result of the factor analysis. Apart from the discriminating power of the items, the correlation
between rit and rjs was calculated and it was observed that the correlation varied between .42 and .83. Judging by the
correlation values, it was concluded that the items were highly capable of measuring the qualities they aimed to measure both
in the level of real subscales and regarding total points. It was also concluded that, with minor changes, the scale could be the
subject of a new research in two months.
Key words: altruism, egotism, pluralistic culture, individual culture
GR
nsann ontolojik varlnn, ben sever (egoizm) ya da el sever mi (alturizm) olduu ve insann bu
niteliklerinin kaltmn dorudan rn m yoksa evresel etmenlerin rn m olduuna ilikin
grler, yaklam alanlar, ilk alardan bu yana felsefenin, 19. yzyl sonras ise psikolojinin, sosyal
Copyright International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education
60
psikolojinin, dahas ve siyaset ekonomi bilimcilerinin aratrma ve inceleme konusunu oluturmutur.
Tm bu dnsel yndeki sorgulamalar ise, hi kukusuz daha dzenli ve salkl ya da daha insancl
bir toplum ve insan grn amalayan dnya grlerinin zlemi olarak ortaya kmlardr
denebilir. rnein 17. yy filozofu, Thomas Hobbes insann doasnda var olan niteliin kaltsal olarak
bencil ve karc olduunu, dahas insan insann kurdudur nermesini retirken, ekonomist Adam
Smith kiisel karn ve insan bencilliinin anamalc toplumun itici gc olacak derecede insann
doasal nitelii ve insan z severliinin (egoizm) rn olduunu ileri srmtr (Katba, 2002).
Sosyolog Hugo Grotius ise tam kart bir yaklamla, pozitif hukuku doal hukuktan ayrarak, insan
doasnn iyi olduunu bu yzden demokratik siyasal ynetimin insan doasna en uygun sistem
olduunu belirtirlerken, humanistik psikoloji ve psikolojik danma grnn baat temsilcileri Carl
Rogars ve Abraham Maslown yannda, gestalt psikolojik danma kuramcs Fritz Perls insann iyi ve
el sever olmasn, insan doasna zg bir nitelik olarak kuramsal grlerinin bana koymulardr
(Bernal, 1976; Katba, 2002).
Elsever (alturist) kavramn ilk kez kullanan Auguste Comte; bakalar iin yaama eilimi ya da
istei olarak tanmlarken. Durkheim; kiisel kar olmakszn, gnll hareket etme olarak
tanmlamtr. Comte, gelimi bir toplumun temel nitelii ve amacnn, insan sevgisi olduu ve bunu
yapacak olann da Sosyoloji bilimi olduunu vurgulamtr. Sosyolog Batson ise, zgecilii sonu
olarak bakasnn iyiliini artrmas, bencilii (egoism) ise kendi iyiliini artrma gds olarak
belirlemitir (Batson, 1988).
Yetmili yllar iinde Harwart niversitesinde sosyal biyolog olarak grev yapan Wilson, insan
varlnda zgeci davrann kaltsal olarak var olduunu savunmutur. Tpk Konrad Lorenzin ve
Freudn saldrgan duygularn insan doasnda bulunduunu ileri srmeleri gibi (Freedman, Jonathan,
Sears D. O. Sears, Carlsmth, Merril, 1976). Bu bilim adamlarna gre, zgeci eilimler insan
doasnn doal bir parasdr ve renilmek zorunluluunda da deillerdir.
zgeci (elsever) davrana ilikin aratrmalar, nemli sayda, insanlarn kendiliklerinden

bakalarna yardm etme ya da dl beklentisi olmadan birine yardm etme koullar zerinde
younlamtr. Bu davranlarn hayvanlarda olduu lde, insanlarda da igdsel olduu
dncesini retmitir. Birinin haksz yere ac ekerken grldnde, zgeci davrann ortaya kt
vurgulanr. Bencil bir davran sergilenirken ortaya kan sululuk duygusu ve kendini iyi hissetme de
el sever eilimli davran iin nemli bir etken olarak kabul edilir (Karada ve Mutaflar, 2009).
nsan ben severlii (bencillii) ve elseverlii (zgecilii) kavramlarn sosyal-psikolojik dzlem

boyutunda ele alan aratrmaclar, kltrn sosyal-psikolojik sreler zerindeki etkisini; bireyci ve
topluluku kltr erevesinde inceleme konusu yapmlardr (Katba, 2004, s, 359). rnein
bireyci kltrlerde, bireyler i gruplarndan duygusal olarak kopukturlar; ayrk ve zerk olma nitelii
baat bir istek olarak ne kar. Kiisel amalar, grup amalarndan nde gelir. nsan ilikileriyle ilgili
davranlar, yarar-zarar analizi boyutunda incelenir. Ben ve bencillik (egoizm) ve davranlar daha
baskn olarak yaanr. Topluluku kltrlerde ise, kiinin benliinin tanmlamas i grup kavramyla
yaplr. Grup amalar ndedir. Kiinin davranlar i grubun istekleri ve normlar dorultusunda
belirlenir. grup homojendir, atma istenmez. taate dayal toplumsallama sz konusudur. Sosyal
destek ve karlkl ilikililik, dolaysyla igruba zg el severlik (alturist) davran baskndr
(Katba, 2004, s; 360).
Ama
Bu almann amac, aratrmac tarafndan oluturulan kiilerde ve elseverlik-zseverlik

davranlarn lmesi dnlen Kendini Deerlendirme leininin geerlik ve gvenirliini
aratrma konusu yapmaktr. Bu amala alanla ilgili yaplm olan aratrmalar ve kaynaklar taranm,
elde edilen verilerin nda almann alt yapsn oluturacak kaynak birikimine ulalmtr.
Tanmlar
61
Trk Dil Kurumu szlnde bencillik (zseverlik-egoizm); ben dknl, bakalarn gz nne
almadan yalnz kendini, kendi karn dnme, kendi benini ve karn yaamn mutlak ilkesi yapan
anlay ve bireyin etkinliklerini yalnzca kendi kiisel karna ynelmesi, bakalarnn ya da toplumun
hak ve karlarn bilmezlikten gelmesi tutumu eklinde tanmlanmaktadr.
Yine ayn szclkte, zgecilik (elseverlik) (altruism) ise; kar gzetmeksizin bakalarnn iyilii
iin zveride bulunmay bir ilke olarak benimseyen ahlak tutumu ve gr, bakalarnn yararna
kiisel karlardan vazgemeye, bakalarna bencil olmayan gdlerle yardm etmee hazr olma
durumu, (Byk Trke Szlk, 1975) eklinde tanmlanmaktadr. Yine TDK Byk szlnde;
bakalarnn yararna kiisel karlardan vazgemeye, bakalarna bencil olmayan gdlerle yaklama
durumu olarak betimlenmektedir.
Dnya literatrnde egoizm ve alturizm eklinde geen kavramalar, kimi yurt ii aratrmalarda ,
bencillik ve elcillik ya da zgecilik eklinde adlandrlrken, bu aratrmada egoizm karl bensever,
alturizm karl lsever olarak adlandrlmtr.
Jonathan ve Freedman; el severlik-zgecilik davrann; herhangi bir biimde dllendirme beklentisi

(belki, iyi bir ey yapm olmann verdii duygu dnda) olmakszn bakasna yardm etme davran
olarak tanmlamakta ve el sever davrann, bakalarna yardm eden ya da yardm amalayan her
trl davran ieren daha geni bir davranlar snfdr eklinde de yorumlamaktadr Ayrca, ayn
yazarlar, belirli bir yardm karlnda kendini iyi hissetmenin el sever davran artrdn, tersine
kendini kt hissetmenin, el sever davranlar azaldn vurgulamlardr (Jonathan ve Freedman,
1976).
Elseverlik kavramn ilk kez dokuzuncu yzylda Fransz sosyolou Agste Comte kulland
vurgulanr (Karada ve Mutaflar, 2011). Karl Marks ise, kiinin kendi yeteneinden, kendi
gereksinmelerine doru uzanan bir sre olarak ele almtr. Marks, zseverlii, kiinin gizil glerini
gerekletirmek iin, her bireyin nn amak ya da izin vermek olarak da yorumlamtr. Emile
Durkheim ise el severlii, kiisel kar olmakszn gnll davran olarak tanmlamtr (Dubeski,
2001).
eitli yazarlarn, elsever kavramna olan yaklamlar ise olduka eitlidir. rnein Mateer ve
Willover; birinin dierine iyilikle gerekletirdii, dierlerine yarar salayan ve kiinin dardan
herhangi bir dl beklemeksizin yapt davran olarak tanmlarken, Darley ve Latane (1968) ise, el
severlii duygu ve tutum olarak deil, birine yardm etmeye alan davran olarak nitelendirmitir
(Karada ve Mutaflar, 2011). Bylece el sever davrann temelinde, kiinin kendisini dnmeden
bakalar ynnden davranta bulunmas nitelii baskn bir davran rnts olarak ortaya
kmaktadr.
Mattere gre zgecilii oluuturan geler; (1) bakalarna yardm etme gds, (2) davran
gerekletiren kiide var olan esirgemezlik duygular, (3) dardan hi bir dl beklentisi olmadan
yaplan davran, eklinde tanmlanmaktadr (Matter ve Willover, 1994).
Midlarsky ve Kahanaa gre; bir kii dierine deer vermektedir, onu nemsemektedir, yardm iin
gdlenmektedir. Bylece zgecilik kavram, kiisel dnceye, deerlere, duygulara, amalara,
davranlara ynelik insan fonksiyonlarnn bir bilekesidir. (Midlarsky ve Kahana, 1994)
Kltrn, sosyal psikolojik sreler zerindeki etkisini sosyal psikolojik boyutta aratrma konusu
yapan Katba, kltr deikenini; bireyci ve topluluku kltr kategorisi iinde toplamtr.
Bireyci kltrde, bireyler arasndaki balar gevek, herkesin kendine ya da ekirdek ailesine bakmak
zorunluluu vardr. Dolaysyla bencillik davrannn yan sra, ayrklk, zerklik daha n sradadr
ve kiisel amalar grup karlarnn nndedir.
Topluluku kltrlerde ise, kiinin benlii, ncelikle i grup terimleriyle aklanr. Grup amalar,
kiisel karlarn nne kar (Katba, 2004).
62
Amerikal sosyal psikologlar, Markus ve Kitayama (1999) Bencillik ve zgecilik kavramlarna yakn
anlamlar iinde, ayrk benlik ve ilikili benlik kavramlar kullanmlardr. Ayrk benlik
kavramnda, kiinin kendine ve igdlerine gvenmesi, kendi bana karar vermesi ve kararlarnn
arkasnda durmas nemlidir. likili benlik yapsnda ise, insanlarn birbirine bal olduu gerei
nem tar. zgecilik davran daha gelimi, ilikilere uyum gstermek, ilikilerin paras olmak ve
o ilikili benlikler iinde zgven ve z deer nemli olur.
E.Fromm, benseverlii (bencillii), sadece kendisiyle ilgilenen, her eyi kendisi iin isteyen,
vermekten ok, almaktan haz duyan kii olarak tanmlar. Fromma gre bensever kii d dnyaya
sadece ondan ne olabilecei noktasndan bakar; bakalarnnn gereksinmelerine ilgisizdir., onlarn
onurlarna ve btnlklerine sayg duymaz. Kendinden bakasn gremez; herkesi ve hereyi kendisi
iin tad yararla deerlendirir. Temelde ise sevgi yetisinden yonsundur (Fromm, 1999)
Topses (2011) Kapitalizmin kaynandaki temel psikolojik boyut: nsan Bencillii adl makalesinde,
topluluk ve toplumlardaki insan bencillii ve zgecilii ile ilgili davranlarn, nemli lde retim
biimlerine bal zellikler btn olduunu vurgulamaktadr. Genel olarak bakldnda, kapitalist
retim biiminin insann daha ok bireysellik davranlaryla ykl olduu ve bencillik niteliklerine
daha yatkn olduunu ne srerken, kamucu (kolektivist) retim biimine dayal toplumlarda
insanlarn el sever, dayanma ve ibirliine ynelik davranlarn daha yaygn dzeyde olduunu ne
srmektedir (Topses, 2011).
Kukusuz, ayrk benlik yaplar, insan dorudan z severlie ya da el severlie gtrmese de, gerek
anlamda bencil ve zgeci davranlarn olumasnda kaynak olma grevi grrler.
lgili Aratrmalar
Paul Dixon ve Stevick Rnin bencillik ve zgecilik davranlar kent ve krsal blgelerde yaayan
100er birimlik aileler zerinde uygulanmtr. almada; yardm severlik-gnlllk ve bireyi,
karc davranlar lmeye alan sorulardan oluan lek uygulanm, bireyci ve bencil
davranlarn, kentlerde yaayan insanlardan anlaml olarak yksek olduu bulunmutur (Topses,
2011).
Morton Goldrman ynetiminde (1982) Lewandowsk ve Carillin birlikte gerekletirdikleri

aratrmada kent rnei olarak seilen Kansas ve krsal yerleim blgesi olarak seilen Missouride
karlatrmal olarak yrtlen aratrmann sonularna gre, zgecilik asndan ky kent ynnde
anlaml bir sonu kmamtr.
Hing Keung Mann yapt aratrmada (2002), Hong Kongda 823 inli renci zerinde zgecilik
lei uygulanm, sonulara gre, zgecilik asndan rencilerin oktan aza doru, srasyla: ok
yakn akrabalar, en yakn arkadalar, ok gen ya da sekin insanlar, toplum gsz kesimleri
esirgemezlik davranlarnda bulunabilecekleri bulunmutur(Topses, 2011).
Vaunne ve Schonemann (2003) yapt aratrmada; geleneksel Kenya kltrnden gelen eitimli ve
kentlemi niversite rencileriyle, krsal kesimden gelen renciler ve ABD kltrnden gelen
niversite rencileri topluluku kltr ve bireyci kltr deikenleri asndan karlatrlmtr.
Sonu olarak, ABD kltrnden gelen rencilerin bireyci kltre uygun davran biimleri iinde
olduklar, eitimli ve kentlemi Kenyal rencilerin geleneksel krsal kltrden gelen Kenyalara
gre ise daha bireysel kltr odakl davranlar sergiledikleri bulunmutur (Topses, 2011).
Karada ve Mutaflarn (2009) birlikte yaptklar almada, ilk ve Ortaretim okulu

retmenlerinin zgecilik dzeyleri saptanmaya allmtr. likisel modelde desenlenen almann
evrenini, stanbul li Maltepe ve kartal ilelerindeki ilk ve orta retim okullarnda grev yapan 5262
retmen oluturmutur. almann rneklemi, oranl ve random rnekleme yntemi ile belirlenen
63
318 retmen olumutur. almada, veri arac olarak Yavuzer (2006) tarafndan gelitirilen
retmen zgecilii lei kullanlmtr. Verilerin zmlenmesinde bamsz gruplar t-testi, tek
ynl Varyans analizi ve Pearson arpm momentler ilgileim (korelsyon) zmlemesinden
yararlanlmtr. almada elde edilen bulgulara gre ise retmenlerin zgecilik dzeylerinin yksek
olduu saplanmtr (Topses, 2011).
retmen zgecilii (elsever) lei, retmenlerin zgecilik dzeylerinin belirlenmesi amacyla

Yavuzer (2006) tarafndan gelitirilmitir. lek 5li Likert tipi toplam 18 maddeden olumaktadr.
lein dzeltilmi madde-toplam ilgileim (korelsyon) deerleri 0.61 ile 0. arasnda deimektedir.
lek maddelerin tm asndan alt ve st %27lik gruplar arasnda p<.01 dzeyinde anlaml bir fark
vardr. lein yap geerlilii belirlenmesi iin gerekli olan Kaisr Meyer Olkin=.85 ve Bartlett
analizi (p<.01 olarak hesaplanmtr. Bu sonutan hareketle Varimax dik dndrme teknii
kullanlarak yaplan faktr ykleri 0.42 ve 0.84 arasnda deimektedir. lein alt faktrdeki z
deeri 9.29 ve aklanan varyans yzdesi 51.62dir. lein i tutarllk dzeyi de Cronbach Alpha
0.73 olarak heseplanmtr. Ayrca lei test-tekrar-test kararllk katsaylar 0.52 ile 0.89 arasnda,
lein toplam iin ise 0.88 olarak hesaplanmtr (Topses, 2011).
zgecilik lei, ilk olarak Carlo ve Randall (2002) tarafndan niversite rencileri iin 23 madde
olarak gelitirilen Olumlu Sosyal Davran Eilimi leinin iinde .bulunan 5 maddelik alt
lekten olumaktadr. Bu lek daha sonra Kumru, Carlo ve Edward (2004) tarafndan Trkiyede
orta ergenlik dneminde bulunan genlere uyarlanm ve Cronbach Alfa katsays 0.60 olarak
hesaplanmtr. Ayn yaklamla lein i tutarlll Kumru (2004) tarafndan .55 olarak
hesaplanmtr.
Elsever (zgecilik) leinde (1) Bata bulunma, (2) Acil durumlarda yardmseverlik, (3)
Gncel durumlarda yardmseverlik, (4) Sosyal sorumluluk paylama, olarak 4 alt boyuttan
olumaktadr. Aratrmada, elcillik (zgecilik) davran, lme aracnn 46. blmnde yer alan 4.,
10., 16., 20., ve 23. maddeler ile llmtr. lm maddeleri test maddeleri olarak hazrlanmtr.
Madde analizinde maddelerin ortalama puanlar, standart sapmalarr ve madde ayrclk gleri
verilmitir. lme sonularnn gvenirliinin incelenmesi iin alfa katsays hesaplanmtr. Alfa
katsays 0.60 olarak hesaplanm ve lme sonularnn yeterli lde gvenilir olduu grlmtr.
Bu sonular, lekle ilgili olarak Kumru (2004) tarafndan ulalan sonularla paralellik gstermitir
(Kumru, Carlo ve Edward, 2004: s; 109-129).
zgecilik-bencillik lei, ilk olarak Carlo ve Randall (2002) tarafndan niversite rencileri iin 23
madde olarak gelitirilen Olumlu Sosyal Davran Eilimi leinin iinde bulunan 5 maddelik alt
lekten olumaktadr. Bu lek daha sonra Kumru, Carlo ve Edwards (2004) tarafndan Trkiyede
ergenlik dneminin ortasnda bulunan genlere uyarlanm ve Cronbach Alfa katsays 0.60 olarak
hesaplanmtr. Ayn ekilde lein i tutarll Kumru (2004) tarafndan. 55 olarak hesaplanmtr.
zgecilik leinin maddeleriyle ilgili olarak sonulandrlan madde zmleme dalmlar, bu
aratrmada kullanlan maddelerle karlatrmak amacyla Tablo 1de verilmitir.
Tablo 1: zgecilik-Bencillik lei Madde zmleme Sonular
Standart
Ortalama Ayrclk
Maddeler Sapma
Bence Bakalarna Yardm Etmenin En yi Taraf, evremde yi Biri
3,56 0,80 0,41
Olarak Tannmam Salamasdr
Para ve Mal Ba Yapanlara Vergi ndirimi Uygulanrsa Balarn
2,36 1,17 0,13
Artacana nanrm
Hayrseverlie Harcadm Zaman ve Emek in Daha Fazla
3,19 0,98 0,49
Hatrlanmam Gerektiine nanyorum
Hayrsever Olmann En yi Yanlarndan Birisi Toplumda
3,30 0,96 0,36
Saygnlm Arttrmasdr
Eer Birilerine Yardm Edersem Gelecekte Onlar da Bana Yardm
3,15 1,04 0,47
Etmeliler Diye Dnrm
64
Elcillik deikenine ilikin lme sonularnn geerlik incelemesi iin ise temel bileenler analizine
bavurulmutur. Yaplan analiz sonucunda ilk bileenin zdeeri 2,09 aklad varyans oran ise %
41,90 olarak hesaplanmtr. kinci bileenin zdeerinin 0,97 olmas ise lme sonularnn altnda
bir boyut olduu sonucuna ulatrmtr. .
Ben severlik (Egoizm) ve El severlik (Alturizm) lei Geerlik Geerlik ve Gvenirlik

almas
YNTEM
almada z severlik (ego santirizm) ve el severlik (alturizm) davranlarn lmek amacyla

hazrlanm 50 maddeden oluturulan lek tasla, Uluslararas Kbrs niversitesi Eitim Fakltesi
kapsam iinde Rehberlik ve Psikolojik Danmanlk, Zihinsel Engelliler ve Okul ncesi Eitimi ana
bilim dallarnda renim gren 184 erkek, 102 kz olmak zere 286 renciye uygulanmtr.
almaya, ieriinde el sever ve ben sever davranlarn betimlemeye alan ham 70 aday madde
oluturularak balanmtr. Maddeler, Gazi Eitim Fakltesinin Rehberlik ve psikolojik danmanlk
blmnde grev yapan 7 retim yesinin grne, uzman gr olarak bavurulmutur. Uzman
grleri alndktan sonra, kimi maddeler yeniden dzenlenmi, kimileri eklenmi, kimileri karlarak
say olarak 50 maddenin korunmasna allmtr. Ardndan, Gazi Eitim Fakltesinin 100 rencisi
zerinde n deneme uygulamas yaplm, alnan geri bildirimlere gre kimi maddeler zerinde
yeniden allmtr. lek maddeleri 25 elsever, 25 bensever davran betimleyen yarglardan
olumutur.
lek maddeleri yedi alt lek boyutuyla snflanmtr. Bu alt lek boyutlar aadaki gibi
oluturulmutur:
1. Topluluku Kltrle ilgili yarglar
rn: Salkl toplum insanlarn dayanma ve ibirlii iinde bulunduklar toplumdur
2. Bireyci kltrle ilgili yarglar.
rn: Kiisel karlar, grup karlarndan her zaman daha stndr
3. Sosyal sorumluluu paylamada isteklilik
rn: Sznde durmak insanlarda olmasn istediim bir zelliktir.
4. Sosyal sorumsuzlukla ilgili yarglar
rn: nsanlarn szlerinde durmama davrann doal karladm ok olmutur
5. Beklentili yardm davranyla ilgili yarglar
6. rn: Karlksz yardm yaptn syleyen insanlarn itenliine hi inanmadm
7. Beklentisiz yardm davranyla ilgili yarglar
rn: Gerek yardmn karlksz yardm olduu dncesindeyim.
8. Acil durumlarda yardm davranyla ilgili, olumlu- olumsuz yarglar
rn: (olumlu) Bakalar kt durumdayken, yardm edemediim zaman sululuk derecesinde
ac ektiim ok olmutur.
rn: (olumsuz) Acil durumlarda insan nce kendini dnmelidir.
50 maddelik lek takm, Uluslararas Kbrs niversitesinde eitim ve retim gren Rehberlik ve
Psikolojik Danmanlk, Zihinsel Engelli Eimi ve Okul ncesi Eitimi ana bilim dallarndan 184
erkek, 102 kz 20-24 aras 286 renciye uygulanmtr. Yaplan istatistiksel zmlemeler (analizler)
sonucu, elseverlik ve benseverlik leine ilikin, faktr ykleri, madde alt lek ilgileimleri, alt-st
grup t deerleri, madde topla m puan ilgileimleri, maddelerin ortalamalar ve standart sapmalar,
faktrlerin z deerleri ve aklanan varyans yzdeleri ve alfa croanbach gvenirlik gvenirlik
katsays hesaplanmtr.
Geerlik ve gvenirlilii aratarma konu olan ve Simgesel ad Kendini Deerlendirme lei olan
elseverlik ve benseverlik leinin maddeleri Tablo 2 de verilmitir.
65
Tablo 2: Elsever ve Bensever lei Taslak Maddeleri
1. Arkadalarm beni, sorumluluumu bilen bir kii olarak tanmlar.

2. Kiisel karlar, grup karlarndan her zaman daha stndr.
3. Salk toplum, insanlarn birbirleriyle dayanma ve ibirlii iinde olduklar toplumdur.
4. Yaknlarm beni kimi zaman sorumsuz bir kii olarak tanmlamtr.
5. Toplum iinde insan, bakalarnn da var oldduunu asla unutmamaldr.
6. Herkes kendi karlarna uygun davranrsa, toplumsal karlara hizmet eder grn doru bulurum.
7. Yeri geldiinde maddi olanaklarm bakalaryla paylamay severim.
8. Yaknlarm beni olduka kskan birisi olarak tanmlar.
9. ok zorunlu olmadka maddi olanaklarm bakalaryla paylamak iimden gelmez.
10. Yaknlarmn beni, kskan olarak nitelendirdiklerine hi tank olmadm.
11. Gerektiinde verici olmak bana mutluluk verir
12. Dilenciye para verdiimde Allahn gnahlarm afedeceini dnmmdr.
13. Almadan vermeye istekli olabilecek bir insan dnemiyorum.
14. nsanlarn doutan bencil ve karc olduklarn asla doru buLmam
15. Felaket koullarnda insan nce kendisini kurtarmaldr
16. Bakalar kt durumdayken onlara yardmc olamadm zaman kendimi kt hissederim
17. nsan doas karc ve bencil dir yargsn doru bulurum
18. karlarm szkonusu olduunda hogr duygularm yitiririm
19. Arkada ilikilerimde ibirlii ve paylama duygular benim iin ok nemlidir.
20. Dnyaya ve yaama kendi bakasndan bakmay severim
21. Bakalaryla ilikilerimde hep eitliki iletiimi yelemiimdir
22. Bakalarnn benden stn olduu ya da olaca duygusu beni ileden karr
23. Oyun oynarken yenilmekten hi holanmam
24. Bakalaryla ilikilerimde stnlk ve altknlk duygularn hi yaamadm
25. Oyun oynarken yenilmekten hi holanmam
26. Gerek yardmn karlksz yardm olduu dncesindeyim
27. Ben, oyunu, sadece bir oyun olarak kabul ederim
28. Karlksz yardm yaptn syleyen insanlarn itenliine hi inanmadm
29. Kiileri daha iyi anlamak iin, kendimi her zaman onlarn o kiinin yerine koymak isterim
30. Bakalarnn benden stn olduu ya da olaca duygusu beni hep ileden karr
31. Yardm ve daayanmarr baskn olduu topluluku kltrleri daha ok severim
32. Ailemin dnda yurt ve dnya sorunlaryla uramak hi ilgili ekmeyen bir davrantr
33. Kendi karlarm szkonusu olsun ya da olmasn, bakalarna i yaptrmak bana uygun dmeyen bir davrantr
34. Bir gn gelecek yeryznde smren ve smrlen ylke kalmayacaktr
35. Bakalaryla iletiim kurarken, kendimi onlarn yerine koymak gibi zel bir aba iinde olmadm
36. Dnyada smren ve smrlen lke elikisinin ortadan kalkmas ocukca bir hayaldir
37. Bir yardmn mutlaka bir karl olmaldr szn doru bulurum
38. Gerektii yerde ve zamanda bakalarna i yaptrmay normal bir davran olarak kabul ederim
39. nsanlarn szlerinde durmama davrann doal karladm ok olmutur
40. Bakalaryla yarmann, baarnn n koulu olduu kansn tarm
41. Birilerine yardm ederken, bakalarnn yanmda ve evremde bulunmasn tabiki isterim
42. Bakalarnn ilgi oda olmay hi istemem
43. Yardm amam kurumlara insanlardan ok, devletin yardm yapmas daha uygundur
44. nsan sevgisi insanlarn en temel duygusu olmaldr
45. Karl olmayan sevgi ve dayanma duygularnn btnyle hayal hayal olduunu dnrm
46. Yardm amacnda olan kurulu ve kurumlara tm itenliimle yardm edebilirim
47. Sznde durmak insanlarda olmasn srarla istedim nemli bir karakter zelliidir
48. Bakalarna yardm ederken, evremde birilerinin olup olmamas beni hi ilgilendirmez
49. nsanlarn nce kendilerini dndkleri toplumlar kalknabilir.
50. Bakalarna yardm ettiimde, bir gn gelir olar da bana yardm eder beklentisini hep tammdr
66
BULGULAR
Elseverlik ve Benseverlik leinin yap geerliini belirlemek iin temel bileenler teknii ile varmax
dnm kullanlarak aklayc faktr analizi yaplmtr. rneklem yeterliini belirlemek iin
hesaplanan Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsays (.69), rneklemin bu analiz iin yeterli olduunu
gstermektedir. Ayn zamanda, Bartlett's Sphericity testi sonular da anlaml bulunmutur (X2=
266,517, sd= 45, p< .0001).
Faktr analizi sonucunda zdeeri 1,00den byk, faktr bulunmutur. Bu faktrn lek
puanlar deikenliinin % 54,85ini aklad grlmektedir (Tablo 5). Birinci faktr, lek puanlar
deikenliinin % 24,09unu, ikinci faktr %16,75ini, nc faktr ise % 13.99unu aklamaktadr.
Tablo 5de faktr yk deerlerine bakldnda, faktr yklerinin .58 ile .83 arasnda deitii
grlmektedir. Faktrler iindeki faktr yklerinin belirlenmesinde, bir faktr iinde yer alan bir
maddenin faktr ykyle, dier faktrlerdeki madde ykleri arasnda .20lik bir farkn olmasna dikkat
edilmitir.
Faktrler, ierdikleri maddeler aasndan adlandrlmtr. Birinci faktre elsever, ikincisine

bensever, ncsne bensever nitelii baskn kltrel bak asyla bireyci kltr deeri ad
verilmitir.
lei oluturan maddelere ilikin olumlu tutuma sahip olanlarla olmayanlar ayrt etmek iin
maddelerin ayrclk glerine de baklmtr. Bunun iin alt-st gruplar (grubun stten % 27si, alttan
% 27si) arasnda anlaml fark olup olmadna bamsz gruplar t testi ile hesaplanmtr. Tablo 5
incelendiinde, her madde iin alt ve st gruplar arasnda .0001 dzeyinde anlaml farklarn olduu
grlmektedir. Dier bir deyile, maddeler olumlu tutuma sahip olanlarla olmayanlar birbirlerinden
ayrt etmektedir.
lei oluturan madelerin ayrclk gleri dnda madde-toplam (rit) ile madde alt lek (rjs)
ilgileimleri de (korelasyonlar) hesaplanmtr. lgileim (korelasyon) deerlerinin .42 ile .83 arasnda
deitii gzlenmektedir. lgileim (korelasyon) deerlerine genel olarak bakldnda, maddelerin
gerek alt lekte, gerekse toplam puanlar asndan, lein lmek istedikleri zellikleri lebilme
yeterliliinde olduu sylenebilir.
Tablo 5: Elseverlik ve Benseverlik leine likin Faktr Ykleri, Madde Alt lek
lgileimleri, Alt-st Grup t Deerleri, Madde Toplam Puan lgileimleri, Maddelerin
Ortalamalar ve Standart Sapmalar, Faktrlerin z deerleri ve Aklanan Varyans Yzdeler
Croanbach Alfa Gvenirlik Katsaylar
Faktr ykleri rjs t rit M SD

1 2 3
Faktr 1: .Elseverlik..(Croanbach Alpha= .71)
Toplum iinde insan, bakalarnn da var olduunu asla
.74 -,05 .16 .70 8,96* .53 4,43 .84
unutmamaldr.
Gerektiinde verici olmak bana mutluluk duygusu verir. .67 ,15 -.05 ,73 12,88* .57 4,10 1,18
Dnyaya ve yaama hep kendi bak asndan bakmay sevirim .66 ,05 -.03 .61 8,30* .47 4,47 ,80
nsanlarn doutan karc olduklar dncesini asla doru
,64 -,12 .33 .63 8,19* .49 4,18 .96
bulmam.
Salkl toplum insanlarn birbirleriyle dayanma ve ibirlii iinde
.58 ,31 -.34 .67 11,08* ,53 3,74 1,23
olduklar toplumdur.
Faktr 2: Benseverlik. (Croanbach Alpha= .55)
Herkes kendi karlarna uygun davranrsa, toplumsal karlara da
.25 .76 -.02 .77 20,80* .62 3,08 1,36
hizmet eder grn doru bulurum.
Kiisel karlar grup karlarndan her zaman daha stndr. -,03 .74 -.02 .70 10,90* .42 2,74 1,15
Yaknlarm beni olduka kskan biri olarak tanmlar. -,03 .60 .29 .69 10,56* .45 2,86 1,29
Faktr 3: .Bireyci kltr deeri (Croanbach Alpha= .45)
67
Arkadalarm beni sorumluluumu bilen bir kii olarak tanmlar -.10 .06 .83 ,76 10,02* .26 3,98 1,00
karlarm sz konusu olduunda hogr duygularm yitiririm. .35 .15 .59 ,83 15,03* .52 3,75 1,17
zdeer 2,41 1,67 1,39

Toplam Aklanan Varyans, % 24,0 16,7 13,99
9 5
Not: lt olarak, zdeeri 1,00den by faktrler, faktr yk .40dan byk olan maddeler lee
alnmtr.Toplam aklanan varyans % 54,84dr. rjs, madde-alt lek korelasyon katsays; t, alt-st
grup bamsz gruplar t testi deeri; rjt, madde toplam puan korelasyon katsays; M, ortalama; SD,
standart sapma.
*p<.0001.
lein Faktrleri ve Toplam Puan lgileimleri (Korelasyonlar)
Faktrlerin kendi aralarnda ve toplam puanlarla ilgileim (korelasyon) katsaylar Tablo 6da yer
almaktadr. Tablo 6 incelendiinde, faktrlerin birbirleri arasndaki ilgileim katsaylarnn .15 ile .20
arasnda deitii ve ilgileim katsaylarnn dk olduu gzlenmektedir. Faktrlerin toplam puanla
ilgileimleri ise .50 ile .77 arasnda deimektedir. Bu bulgularn nda, faktrlerin birbirlerinden
bamsz olduklarn, bununla birlikte bu faktrn lekle llmek istenilen zellikleri
lebilecei nitelikte olduunu grlmektedir.
Tablo 6: El Severlik ve Ben Severlik lei Faktrleri ve Toplam Puan lgileimleri
Faktr1 Faktr2 Faktr3

Faktr2 .20*
Faktr3 .15* .16*
Toplam .77* .69* .50*
*p= .05 dzeyinde anlaml.
lein gvenirlii, Croanbach alfa i tutarllk katsaylar hesaplanarak bulunmutur. Birinci faktrn
i tutarllk katsays .71, ikinci faktrn .55, nc faktrn ise .45 olarak bulunmutur. lein
toplam i tutarllk katsays .64dr. Bu deer ise, lein gvenirliinin, orta dzeylerde de olsa
gvenirlik ltne uygun olduunu gstermektedir.
Tartma ve Yorum
Bu aratrma, simgesel ad kendini deerlendirme olan elsever ve bensever davran lmeye

alan 50 maddeden oluan taslak lein geerlik ve gvenirlikliini test etmek amacyla yaplmtr.
lek 50 madden olumu, 25i ben sever, 25 i elsever nitelikli maddeler olumutur. Yaplar faktr
zmlemeleri sonucunda, lt olarak 1,00 byk faktrler ve faktr yk .40dan byk olan
maddeler lee alnmtr. Aklanan toplam varyans ise %54,84 olarak bulunmutur.
lein, elsever olarak adlandrlan 1. faktrnn croanbach Alpa gvenirlik katsays .71, 2. faktrn
.55, 3. faktrn 45 olarak bulunmutur. Faktrlerin birbirleriyle ilgileim katsaylar 15 ile 20 arasnda
deitii ve katsaysn dk olduu gzlemlenmitir. Faktrlerin toplam puanla olan ilgileimleri
ise.50 ile 77 arasnda deimitir. Bu duruma gre faktrlerin birbirlerinden belirli bir lde
birbirinden farkl olduklar ve yine bu faktrn llmek istenen nitelikleri lebilecek nitelikte
olduu grlmtr.
Bu bulgulara karn elsever nitelii lmeyi amalayan Dnyaya ve yaama hep kendi bak asyla
bakmay severim maddesinin, elsever nitelii lmeyi amalayan 1. faktr iinde yer ald
grlmtr. Bu bulgu aratrc tarafndan eliki olarak yorumlansa da, Dnyaya kendi bak
asndan bakma niteliinin, elsever kiiliklerde de bulunabilecei eklinde yorumlanabilir. nk,
kendine zg bak as, kiilii gelimi, kendi zgn deerleri ve alglay biimi olan kiilerde de
68
bulunmas gereken bir zellik olarak yorumlanabilir. Dolaysyla sadece bensever nitelii len bir
madde olarak deerlendirilmeyebilir. rencilerin bu nedenle, bu maddenin elsever nitelie kaydrm
olabilecekleri dnlebilir.
Bireyci kltr deerleri adyla 3 faktr iinde alan Arkadalarm beni sorumluluumu bilen bir kii
olarak tanmlar maddesinin de sadece elsever bir kiilie uygun bir madde olmad, bensever
(egoist) kiiliklere de uygun bir nitelik olduu eklinde deerlendirilebilir.
Bu bulgular nda, lein sz edilen nitelikleriyle, geerlilik niteliinin lebilir nitelikte olduu,
ancak, geerlilik ve gvenirlik katsays daha yksek dzeye karlmas amacyla maddelerin yeniden
gzden geirilerek, ayn kapsaml bir aratrma srecinden geirilmesi dnlmektedir.
KAYNAKA
Batson, C. D. (1988). Altruism and prosocial behavior. n D.T.Gilbert, S.T.Fiske& G.Lind (Eds). Handbook of soscial
psychology (pp.282-316).New York: McGraw-Hill.
Dixon, Pul ve Stevick (1982). Urban-rural diiferences in scial interest and alturistic behovior, The Journal of Social
Psychology, 118,285-286
Fromm, E. (1999). Sevme sanat. Yerys Yaynevi, Ankara

Hobbes, T. (1962). Self-love and society, R.d. milo (ed), Egoism and Alturuism (s.17-25), Belmont CA: Watsworth.1662
Katba, . (2004). Yeni insan ve insanlar. stanbul: Evrim Yaynevi.
Karada, E. ve Mutfaklar, I. (2009). lk ve orta retim okulu retmenlerinin zgecilik dzeyleri zerine bir aratrma.
Ondokuz Mays niversitesi Eitim fakltesi Dergisi, ISSN: 1300-302X, 2009: 75-92
Keung Ma, H. (1992). The reration of altruistic orientation to human relationships and stiuational factors in chinese
childeren, The Journal of Genetic Psychology, 18, 124-153.
Markus, H. R., & Kitayama, S. (1999). Culture and this self: Imlications for cognition, emotion and motivation.
Psychological Rewiew, 98, 224-253.
Mateer, N. H. & Willover, D. J. (1994). Teacher Alturism: Implications for Administrators, Pennsylvania Educucational
leadership, 13(2), 29-31.
Midlarsky, E., & Kahana, E. (1994). Altruism in later life, Thusand Oaks CA: SAGE Publications.
Morton, G., Lewandowski, H., & Carill, R. (1982). Altruistic behaviour in rural and urban, residental and business areas.
Basic and Applied Social Psyhology, 2, 155-160
Schonenman, T. (1997). Individualizm versus collektivism: A comparison of kenyan end amerikan self-concepts, Basic and
Applied Social Pyychology, 2, 261-273
Topses, G. (2011). Kapitalizmin kaynandaki temel psikolojik boyut: nsan bencillii. Bilim topya Dergisi, Say: 203,
Ankara.
Vaunne, M., & Schonenman, T. (1997). Individualizm versus collektivism: A comparison of kenyan end amerikan self-
concepts, Basic and Applied Social Pyychology, 2, 261-273
Yavuzer, H., men, E., Yldz, A., Demir, ., Meeci, F., Klarslan, A., Sertelin, . (2006). retmen zgecilii lei:
Gelime, geerlilik ve gvenirlik almas. Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri, 6(3), 947-972.
Extended Abstract
This research is planned to test the degrees of reliability and validity of the draft scale which is aimed
at measuring peoples personality characteristics about egoism and altruism under the title of self-
assessment. During the research, philosophical, sociological and social psychological theoretical
modalities of egoism and altruism have been summarized, the area of philosophical discussion of
human nature has been questioned, the judgments about the scientific validity of the theoretical
judgments within the framework of social psychology have been examined. The results of previous
69
studies also examined. During the research at first 25 scale items of egoism and 25 scale items of
altruism have been created. These items have been presented to 12 educational sciences and
psychological counseling and guidance academic members at Gazi university and their expert
opinion has been taken. The items of the scale have been re-arranged with the various corrections and
criticisms and at the end the 50 items of scale has been created and performed as a pilot study on 100
students of faculty of education at Gazi University. While preparing the research process,
philosophical, psychological and social psychological dimensions of egoism and altruism have been
examined under the title of the theoretical foundations. The previous studies have been investigated.
The revised scale has been applied to 184 men and 102 girls who study at the department of
psychological counseling and guidance, the department of mentally handicapped teaching and the
department of pre-school teacher education at Cyprus International university. Thescale items were
formed with collectivistic culture, individualist culture, willingness to share the social responsibility,
social irresponsibility, behavior of help with expectations, behavior of help with no expectations and
positive-negative judgment about the behavior of emergency assistance. Examples of mentioned
judgments are as given below :
1. Judgments about the collectivistic culture:
Ex: A health society is the society in which people live with solidarity and cooperation.
2. Judgments about individualist culture:
Ex: personal interests are always superior to group interests.
3. Willingness to share the social responsibility:
Ex: keeping promise is the desired feature in people.
4. Judgments about social irresponsibility:
Ex: I have accepted people who break their promises naturally.
5. Judgments about behavior of help with expectations:
Ex: I did not believe the sincerity of people who are doing unpaid help.
6. Judgments about behavior of help with no expectations:
Ex: I think the real help is the unrequited help.
7. Judgments about positive-negative judgment about the behavior of emergency assistance:
Ex: (positive) I have felt sorrow so many times when I couldnt help to people who are in a
bad situation.
(negative) People should consider themselves first in emergency situations.
Factor analysis with varmax has been done to determine the validity of the structure of the egoism
and altruism scale. As a result of a statistical analysis, factor loadings of the scale of egoism and
altruism, sub-scale correlations, upper lower t values, item total m grade correlations, averages of the
items and standard deviations, core values of the factors and percentages and alfa-croanbach
percentage coefficients of variance have been calculated. Three factors have been found which their
eigenvalue is bigger than 1,00 as a result of the factor analysis. The first one is named as altruism,
the second is egoism and the third one is individualist cultural value. These three factors have
explained the 54.85% of the scale score variability. We have been attentive to have the .20 difference
between the factor load of an item in a factor with the other factor loads of other items In determining
the factor loads in these factors. Apart from the discriminating power of the items, the correlation
between rit and rjs was calculated and it was observed that the correlation varied between .42 and .83.
Discriminative powers of substances have been checked to distinguish those with a positive and
negative attitude with the items forming the scale. Upper and lower groups t values have been
calculated for that. There are .0001 significant differences between upper and lower groups for each
item. The substances which have been tested for the validity and reliability are listed below:
1. Factor (Altruism)
People should know that there are others in the community.
Helping others when necessary makes me happy.
I love looking the world and the life with a perspective.
I would never find it correct that people are self-interested from birth.
A healthy society is the society which solidarity and cooperation among people is performed.
2. Factor (egoism)
I believe that everyone who acts in their own interests, serve the social interests.
Personal interests are superior to group interests.
70
My relatives define me as a jealous person.
3. Factor (individualist cultural value)
My friends define me as a responsible person.
I lose my feelings of tolerance if my interests are the point in question.
The item My friends define me as a responsible person in 3rd factor might have been thought to
be in the 2nd factor but it is in factor 3rd as a result of the analysis. To interpret the results, it has
been thought that the sense of responsibility can be in the people whose egoism is dominant and
that it does not conflict with individualist cultural value. Besides it has been informed that the
scale must be tested again.
71

Alturizm

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Alturizm

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education - 2012, volume 1, Issue 2

ELSEVERLK (ALTURZM) VE BENSEVERLK (EGOZM)

RESEARCH ON THE VALIDITY AND RELIABILITY OF THE

Gazi Eitim Fakltesi Emekli retim yesi

zgeci (elsever) davrana ilikin aratrmalar, nemli sayda, insanlarn kendiliklerinden

nsan ben severlii (bencillii) ve elseverlii (zgecilii) kavramlarn sosyal-psikolojik dzlem

Bu almann amac, aratrmac tarafndan oluturulan kiilerde ve elseverlik-zseverlik

Jonathan ve Freedman; el severlik-zgecilik davrann; herhangi bir biimde dllendirme beklentisi

Morton Goldrman ynetiminde (1982) Lewandowsk ve Carillin birlikte gerekletirdikleri

Karada ve Mutaflarn (2009) birlikte yaptklar almada, ilk ve Ortaretim okulu

retmen zgecilii (elsever) lei, retmenlerin zgecilik dzeylerinin belirlenmesi amacyla

Tablo 1: zgecilik-Bencillik lei Madde zmleme Sonular

Ben severlik (Egoizm) ve El severlik (Alturizm) lei Geerlik Geerlik ve Gvenirlik

almada z severlik (ego santirizm) ve el severlik (alturizm) davranlarn lmek amacyla

Tablo 2: Elsever ve Bensever lei Taslak Maddeleri

1. Arkadalarm beni, sorumluluumu bilen bir kii olarak tanmlar.

Faktrler, ierdikleri maddeler aasndan adlandrlmtr. Birinci faktre elsever, ikincisine

Faktr ykleri rjs t rit M SD

zdeer 2,41 1,67 1,39

lein Faktrleri ve Toplam Puan lgileimleri (Korelasyonlar)

Tablo 6: El Severlik ve Ben Severlik lei Faktrleri ve Toplam Puan lgileimleri

Faktr1 Faktr2 Faktr3

Bu aratrma, simgesel ad kendini deerlendirme olan elsever ve bensever davran lmeye

Fromm, E. (1999). Sevme sanat. Yerys Yaynevi, Ankara

Katba, . (2004). Yeni insan ve insanlar. stanbul: Evrim Yaynevi.

Vous aimerez peut-être aussi